Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen

Nr.72 • Februari 1997

Drugsop schoolDrugsop school

(advertentie)

DE SLUISMEESTERHet is elke dag wat: formulieren, fol-ders, rekeningen... elke leraar moet voort-durend wat uitdelen aan zijn leerlingen.En sinds kort komt daar ook nog elkemaand een Klasse voor Ouders of eenKlasse voor Jongeren bij. Vervelend werk-je. Toch is het juist het enthousiasmevan de leraar dat mee bepaalt of deleerlingen het blad willen meenemenen willen lezen. Daarom bedanken wehier en nu die tienduizenden leraarsen administratieve medewerkers dieKlasse met de glimlach (en méér)uitdelen in hun klas. U bent de belang-rijkste schakel in de communicatie metouders of leerlingen. Wij kunnen datproces alleen maar ondersteunen en deverschillende publicaties met de groot-ste zorg maken. Maar u bent de sluis-meester. Als u het blad zomaar op eentafel neerploft, is de kans klein dat leer-lingen of hun ouders er méér meedoen.Voor alle aandacht en sympathiewaarmee u telkens opnieuw die nieuweKlasses uitdeelt en ondersteunt: vanharte dank.

Maandblad voor Onderwijsin VlaanderenUitgegeven door het ministerievan de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.72 • Februari 1997

Hoofdredacteur Leo BormansProductcoördinator Diana De CaluwéEindredacteur Gaby De MoorRedactie Myriam Paquet, Jan T’Sas, JanVan den Bossche, Michel Van Laere,m.m.v. Ria GorisRedactiesecretaris Patrick De BusscherSecretariaat Anny Lecocq

Foto’s Luc DaelemansCartoons CampArt director Marc Herman

Verantw. uitgever Georges Monard,RAC Arcadengebouw, 1010 Brussel

Abonnement (10x per jaar): 900 fr.Gunsttarief (studenten, enz.): 450 fr.Alle Vlaamse leerkrachten, PMS-medewerkers enz. (van elk net en van elkniveau) krijgen KLASSE gratis.Adreswijzigingen uitsluitend regelen via deeigen schooladministratie.

Er is ook een Klasse voor Ouders (t.e.m.tweede jaar secundair onderwijs) en eenKlasse voor Jongeren (van het derde tot hetzevende jaar secundair onderwijs) voorscholen die dat wensen.

KLASSE, Koningsstraat 138, 1000 BrusselTel. redactie 02-211 46 60Tel. coördinatie 02-211 46 58Tel. abonnementen 02-211 46 62Tel. publiciteit 02-211 46 58Tel. KLASSE voor Ouders 02-211 45 64Tel. KLASSE voor Jongeren 02-211 45 82Telefax 02-211 46 61E-mail klasse@artefact.beURL www.artefact.be/klasse

KLASSE NR.72 3

Ouders en leerlingen stappennaar de rechter. p. 28-29

KLASSE sprak met een jongedealer.Vizier p. 4-11

Met geen stokken naar debib. p. 32-33

PHO

TOD

ISC

IN DIT NUMMER

4-11Drugs op school

Leerlingen beginnen steeds jonger met drugs te experimenteren.Ook in de lagere school. In het secundair onderwijs wordt tachtigprocent van de leraars ermee geconfronteerd. Zestig procentmerkt er (veel) meer van dan vijf jaar geleden. Iedereen zoekt zijnweg. Vluchten kan niet meer.

15-16Hoe word ik een gnoe?

Leraars hebben een olifantenhuid nodig. Maar nu krijgt u ook dekans om uw garderobe uit te breiden. U kruipt letterlijk in de huid

van een zebra of een gnoe. U ontdekt de magische kracht van maskers, maakt een regendans en trektzelf op historische ontdekkingstocht. Meer dan duizend leerkrachten komen dichter bij Afrika.

28-29Rechten en plichten

«Wij zijn voorzichtiger geworden», zeggen directies en leer-krachten die plots in een rechtszaak verwikkeld geraakten. Oudersen leerlingen eisen steeds meer via de rechtbank hun rechten op.Maar wat zijn hun plichten? En moet het wel altijd zover komen?

30-31Niets te zeggen?

Het is bij decreet vastgelegd: de studenten hebben medezeggen-schap in het bestuur van hun hogeschool. In één school is er nueen academische raad, een departementale raad, een studenten-raad en een vzw sociale voorzieningen. Wat zijn hun bevoegdheden en zijn er ook genoegkandidaten voor? Neem nu Bart. Hij zit in de vier raden tegelijk.

32-33De leraar leert je lezen

Boeken lezen draagt bij tot betere schoolresultaten. Toch leest hetene kind graag en krijg je het andere met geen stokken naar debib. Ouders en leerkrachten spelen een sleutelrol in de leesbevor-dering bij jongeren. Waar loopt het fout?

36-37Geen briefgeheim

U surft bij ons via alle gaten en gleuven naar binnen: de fax, debrievenbus, de bodes, bierkaartjes, Internet en e-mail. Er is geen

ontkomen aan: u hebt een mening en de anderen zullen het geweten hebben. We zouden er telkens eenhele KLASSE mee kunnen vullen. Voorlopig moet u echter tevreden zijn met een selectie: dialoog.

• Journaal p. 12-14 • Idee p. 15-26 • Signaal p. 34-35 •

Deze maand inKlasse voor Ouders:

• De truc voor betere schoolresultaten • AlsKevin thuiskomt met drugs • Hoe oudershun verantwoordelijkheid nemen •

Deze maand inKlasse voor Jongeren:

• Ook leerlingen maken de school• Plots vraagt Maarten of je drugswil • De wereld van onderwijs •

V I Z I E R

4 KLASSE NR.72

Vluchten

KLASSE NR.72 5

Ongeveer één op vijf jongeren gebruikt al eens - of meer-maals - een illegaal genotmiddel, zoals cannabis of XTC.Dat trekt veel aandacht. Misschien ten onrechte. Alcohol isnog altijd meer verbreid dan cannabis. Meer bij volwasse-nen dan bij jongeren. Het gebruik van andere cultureelaanvaarde drugs, zoals pijnstillers, vermagerings-, slaap-en kalmeringspillen, is zeker niet minder onschuldig dande verguisde joint. Daarom kaderen steeds meer scholenhun inspanningen om aan drugpreventie te doen in debredere context van een gezondheidsbeleid. Hierin komenalle facetten van verslaving aan bod. Heel wat secundairescholen voeren een beleid dat jongeren kritisch en weerbaarmoet maken tegenover legale en illegale drugs. Kleuter- enlagere scholen blijven hierbij niet achter. Zij versterken deweerbaarheid tegenover snoep, tv-programma’s, video-spelletjes enz. Sommige actieprogramma’s proberen deaantrekking van drugs te ondermijnen door het positiefzelfgevoel van jongeren aan te boren en te versterken. «Debeste lessen over drugs zeggen bijna niets over drugs»,zegt een trainer.kanniet meer

PillenEén op drie rookt. Twee op vijf hebben al kans gehad drugste kopen. Ruim één op vijf heeft al illegale drugs ge bruikt,hoofdzakelijk cannabis. Ruim één op vijf drinkt meer dandrie glazen alcohol per week. Vier op tien zijn al dronkengeweest. Het overgrote deel gebruikte al geneesmiddelen.

Bijna de helft van de meisjes nam de voorbijemaand lichte pijnstillers. Dit is bijna dubbelzoveel als de jongens. Negen meisjes en driejongens gebruikten al zware pijnstillers (co-deïne of morfine), en bijna één op tien van deondervraagde jongeren nam al eens kalme-ringsmiddelen (valium, temesta) of slaapmid-delen. Dit is het resultaat van een enquêteonder 190 vierdejaars algemeen secundaironderwijs in een landelijke school met eenuitstekende reputatie en geen uitgesprokendrugprobleem. Vluchten kan niet meer. ■

Hoeveel leerkrachten hebben de jongste vijf jaar (meer) drugs gemerkt op school?

Klas

se G

rafie

k

Veel meer Meer Hetzelfde Minder Niet

0 20 40 60 80 100 %

(Exclusieve enquête van KLASSE bij 2000 leerkrachten)

Drugs zijn overal. Zelfs in de lagere school merkt 17 procent van de leerkrachten ze op. In het secundair onderwijs wordt al meer dan tach-tig procent van de leerkrachten ermee geconfronteerd. De stijging is het sterkst in de drie eerste jaren: 60 procent ziet er (veel) meer drugs dan vijf jaar geleden. Maar ook in het hoger secundair merkt 55 procent van de leerkrachten (veel) meer drugs op. In het hoger onderwijs stelt één derde van de docenten niets van drugs te merken, terwijl een ander derde een stijging signaleert.

Kleuter

Lager

Lager secundair

Hoger secundair

Hoger

1

1

18

11

4

4

8

42

44

26

3

7

21

19

32

0

1

2

6

5

92

83

17

20

33

6 KLASSE NR.72

dens de middagpauze gaat een aantal van zijn leer-lingen pinten pakken, weet hij. En voor en na schoolstaan ze vlakbij de schoolpoort sigaretten te roken.Van enkele leerkrachten weet hij dat de jongerenook handige alternatieven hebben voor het verbodop roken. Ze eten op het toilet of open en bloot in deschoolkantine een boterham met boter waarin can-nabis verwerkt is. Wie zal het verschil zien? De PMS-medewerker kaartte laatst het gebruik van genees-middelen onder leerlingen aan. Volgens hem gaathet om antidepressiva, kalmeringsmiddelen en slaap-pillen. Eén van de leerkrachten zegt dat hij zichzorgen maakt over jongeren die veel té rustig, tébraaf in de les zitten en op niets meer reageren. Eenandere leerkracht die een goed contact heeft met deleerlingen meent dat minstens één derde - als het nietmeer is - van de leerlingen regelmatig stoned is. «Wijkunnen onze ogen niet sluiten en doen of er niets is;wij moeten daarop inspelen», pleit de leerkracht. Alsvrijwillige vertrouwensleerkracht klopt hij meer danhet verplichte aantal uren en staat hij bloot aan burn-out, vreest directeur Michel. Hij loopt rond metplannen om begeleiding van leerlingen structureelop te nemen in de werking van de school, maar dathoudt andere, pijnlijke beslissingen in. Waar gaat hijsnoeien in het lessenpakket om dit mogelijk te

«Vertrouw nooit

Annelies is sportlerares.Als ze de zaal klaarzet enopruimt, slaat ze graageen babbel met haar leer-lingen. Vandaag vraagtze Els wat zij vond van detv-uitzending over jon-geren en drugs. «Ja, watdie gast vertelde kloptwel », zegt Els. «Je komtermee in een ander soortrealiteit. Dat helpt omde maatschappij en haarstress te relativeren. Jekunt er ook een boostvan krijgen. Ik ken er dieniet meer kunnen uitgaan

Lerares Annelies associeert drugs nog altijd methet beeld van een teruggetrokken, asociale jongereof een herrieschopper. Maar haar leerling Els beant-woordt helemaal niet aan dat beeld. Moet Annelieszich zorgen maken als Els af en toe een joint op-steekt? Op haar sportactiviteiten en haar schoolre-sultaten valt niets aan te merken. Op competitieshelpt ze de school steevast in de prijzen. ‘t Is ook eensociale meid. Zijn soft drugs dan werkelijk eengezonde vorm van escapisme, zoals de jongen in detv-uitzending beweerde? Het verwart haar. Ze weeter zelf ook zo weinig van.

Leerling Els zelf ziet geen enkel probleem inhet occasioneel opsteken van een joint. Ze deedhaar eerste ervaring op tijdens een klasweekendenkele jaren geleden. Ze was toen veertien. In haarklas waren er een vijftal die regelmatig hash rookten.Een J en blowen heet dat. Bij haar eerste joint heeft Elsniets gevoeld. Geen wonder. Ze rookte niet eens enbeheerste de kunst van het inhaleren niet. Tijdenseen weekend bij de jeugdbeweging heeft ze diekunst wel geleerd en de ervaring beviel haar. Daarnagebruikte ze af en toe met vrienden, op privé-fuifjesof bij iemand thuis. Maar nadat een joint op eennuchtere maag haar ellendige uren opleverde, raakteze het spul een jaar lang niet aan. Door een vriend

als ze geenXTC geno-men heb-ben. Ze dansen zich deziel uit het lijf met eenpilletje in hun maag, maarna anderhalf uur vallenze stil.» Annelies staatversteld van de gewonemanier waarop Els overdrugs praat. «Bedoel jedat jullie allemaal wetenwaar je aan dat spul kuntgeraken?» Els lacht omde naïviteit van Annelies.Ze zwijgt verder. Je weetmaar nooit wat een leer-kracht met specifiekeinformatie doet.

raakte ze sinds een jaar opgenomen in een gezelligegroep waar vaak een joint rondgaat. Ze doet nu weerregelmatig mee. «Niet altijd. Ik ga daar in de eersteplaats omdat het een plezante groep is. Soms rook ikmee, soms ook niet. In de examenperiode ga ik erveel minder naar toe en zal ik ook niet blowen. Naeen joint kun je eventueel nog wel notities nemen,maar echt studeren, vergeet dat maar.»

StonedMichel is directeur van een stedelijke school waar

regelmatig gebruikt wordt. Niet alleen joints. Tij-

maken? Wie van zijn personeelsleden laten afvloeienom anderen vrij te maken voor leerlingenbegelei-ding? Hoe kan hij van een preventieprogramma alsLeefsleutels een permanent onderdeel van het lesaan-bod maken? Op korte termijn ziet hij zich gecon-fronteerd met twee problemen: hoe ervoor zorgendat er zo min mogelijk gelegenheid is tot drugge-bruik op school? En wat te doen als leerlingenbetrapt worden: sanctioneren of ze proberen viagesprek en begeleiding te overreden geen drugsmeer te gebruiken?

VerdokenIn de school waar Annie directeur is, zijn drugs

geen om aandacht schreeuwend probleem. In deomgeving van de school zijn geen cafeetjes, enkelweiden met koeien. Dat betekent echter geenszinsdat het fenomeen hier ook niet de kop opsteekt. Netzoals een aantal van de leerlingen al eens graag eenpint pakt, gebruiken anderen een joint, weet Annieuit gegevens van anonieme leerlingenenquêtes. Toenvier jaar geleden voor het eerst enkele gealarmeerdeouders meldden dat dit ook binnen de schoolpoor-ten gebeurde en dat er verhandeld werd, zat Annieeven met de handen in het haar. Boekentassenwerden gekeerd, leerlingen ondervraagd en de leve-rancier van het spul werd van school verwijderd.Om zo min mogelijk paniekvoetbal te spelen en eendoordachte visie op lange termijn te ontwikkelen,besloten Annie en haar collega’s van andere afdelin-gen een pedagogische studiedag aan het thema tewijden. Als gevolg daarvan werden in de verschillen-de grote geledingen van de school werkgroepenverslavingspreventie opgericht. Het beleid dat hieruitgedokterd werd, vond zijn neerslag in het school-reglement. Rode draad van het beleid: aan gebrui-kers wordt in de eerste plaats een hulpverlenings-aanbod gedaan; dealers staan echter ernstige sanc-

KLASSE NR.72 7

ties te wachten, inclusief van school gestuurd wor-den. Verder besloten leerkrachten en directie eenpreventieprogramma in te bouwen in het leeraan-bod. Ze opteerden voor Leefsleutels omdat dit deweerbaarheid en relatievaardigheid van jongerenstimuleert op een breed terrein. Dit kon volgens henook een positief effect hebben op de klassfeer, enwellicht andere verdoken problemen, zoals pestenof seksueel misbruik aan de oppervlakte brengen.

GroepsbandWat is er aantrekkelijk aan een joint? Wat doet

het je? En houden jullie het buiten de school?vroegen wij aan de leerlingen Els en Paul. Ze makendeel uit van hetzelfde vriendengroepje. ELS: «Als jeeen joint rookt is het net of je een duidelijker zichtkrijgt op hoe de maatschappij functioneert. Alsof jevolwassener wordt en meer levenservaring krijgt.Je wordt er zelfstandiger van.»PAUL: «Als mijn moeder mij vraagt waarom ik hetdoe, antwoord ik dat het om in een andere wereld testappen is. Na een joint kun je de meest diepzinni-ge gesprekken hebben over mystieke, geflipte, filo-sofische onderwerpen. Het onverklaarbare en on-bewuste worden opeens duidelijker, ook hoe demaatschappij in elkaar steekt. Het is ideaal als

PintPaul Jansen van het Antwerpse JAC (Jongeren-

adviescentrum) heeft al veel uitspraken van jonge-ren over hun druggebruik gehoord. Het wijdverbrei-de gebruik van cannabis op zich verontrust hemminder dan de cultuur en filosofie waarin dat ge-beurt.

een leerkracht»uitlaatklep voor onze opgefokte prestatiemaatschappij.Het ontspant en het creëert ook een onzichtbaregroepsband.»

HobbyELS: «Hoeveel plekken zijn er nog waar je echt kuntthuiskomen? Bij de meeste volwassenen kun je hetvergeten. Ze scheppen ons op met een wereld diebarst en dan hebben ze nog de pretentie om ons deles te willen lezen. Ons groepje is een beetje zoals eenfamilie. Je weet dat je er bij iedereen terecht kunt.Wij zijn heel direct tegenover elkaar, maar we kun-nen ons ook laten gaan. En van bepaalde dingen ga jegewoon op een veel diepere manier genieten als jestoned bent. Muziek krijgt een heel andere dimensie.‘t Is of die door je heen gaat trillen en je behalve klankook beeld krijgt. De jonge blower op een recente tv-uitzending heeft het over een beeldende, mysterieuzerealiteit, waar het aangenaam vertoeven is. Maar hijwaarschuwt voor overdrijving. Blowen beïnvloedt jekijk op de dingen. Als je constant stoned bent, wordtje zintuiglijkheid aangetast. Je weet op de duur nietmeer wat werkelijkheid is en wat niet.»

Els neemt enkel een joint als ze ervoor in destemming is. «Sommige weken rook ik vier of vijfjoints, soms ook een hele week niet. Nee, op schooldoe ik het niet. En ik zorg altijd dat mijn schoolwerkklaar is voor ik er een opsteek. Of het een dure hobbyis? ‘t Is goedkoper dan alcohol. Voor honderd frankheb je een joint. Als je er een paar doorgeeft in eengroepje, ben je voor de rest van de avond vertrok-ken.»

Paul blowt veel vaker. «Ik geef toe dat gewenningbij mij sterk speelt en dat ik wel eens stoned in de klaszit. Ach wat, ik vind het soms ook zo saai daar. Meteen joint is het allemaal veel aangenamer. Maar als ikstudeer voor examens zorg ik wel dat ik een frissekop heb. Ik wil er wel door zijn.»

zijn hand heeft. Even ongeloofwaardig komt deleerkracht over die een leerling probeert te overtui-gen te stoppen met cannabis met uitspraken als:zoiets maakt je fysiek kapot. De jongere in kwestiegebruikt misschien al jaren cannabis zonder dat hijer negatieve, fysieke gevolgen van ondervindt. Hijleeft in de sterke overtuiging dat cannabis niet versla-vend is. Het vermoeden dat jongeren er veel meervan weten dan zijzelf maakt veel leerkrachten onze-ker om het thema aan te kaarten.HILDE DE MAN, Vereniging voor Alcohol- en andereDrugproblemen: «In Nederland is gebruik meerbespreekbaar. ‘t Zit daar ook niet in een illegaalsfeertje. Hier is een open gesprek moeilijker. InBelgië vrezen leerkrachten soms niet geloofwaardigte zijn als ze het over drugs hebben. Ze beseffen datze er niet zo veel van weten en vertrouwen er vaakniet op dat ze de signalen herkennen. Veel signalen,zoals verminderde aandacht of een suffe kop, zijnook niet eenduidig. Omgekeerd durven leerlingenhet gesprek met een leerkracht niet goed aan, omdatze vrezen dat hun leerkrachten het niet gaan begrij-pen. Ze zijn ook bezorgd dat er verkeerde dingenmet die informatie zouden kunnen gebeuren.»Leerling Paul is wantrouwend: «Vertrouw nooit eenleerkracht. Dat is een overtuiging die ik in verschil-lende scholen opdeed. Je weet gewoon niet wat ermet de informatie gaat gebeuren.»

Els heeft minder schrik dat leerkrachten haarzullen veroordelen. Ze weet dat ze graag gezien is opschool. Toch vertelt ze geen dingen die vrienden inmoeilijkheden kunnen brengen. Haar zielenlevenzal ze niet vlug blootleggen aan een leerkracht. «Alsik echt een probleem zou hebben, zou ik misschieneen gesprek zoeken met die van biologie of Neder-lands, want die durven ook iets over zichzelf tevertellen. Ze behandelen ons als mensen die mis-schien ook iets te vertellen hebben.» ■

«We kunnen niet

doen of er niets

aan de hand is»

JANSEN: «Steeds meer jongeren trekkenzich terug in een veilige, eigen werelddie niets meer met de wereld van devolwassenen te maken heeft. Ze hebbenlak aan de hypocrisie van de volwasse-nen. Ze contesteren zelfs niet meer maarbouwen een bolster rond zichzelf encreëren hun eigen netwerkje. Daar kun-nen ze na wat joints hun gevoelens kwijt, die zeanders zo moeilijk kunnen uiten. Ze doen dat opzo’n manier dat ze er tegelijkertijd toeschouwer vanzijn. Ze zitten daar wel samen te ontspannen, maarblijven toch elk individueel bezig met hun eigengevoel. Een veilige manier om met hun eigen onze-kerheid om te gaan.»

Bij wijze van boutade geeft Jansen het beeld vande vader die met een pint in de hand tegen zijn zoonzegt: «Jongen, een joint is een drug. Blijf ervan af.»Voor die zoon is het de vader die een hard drug in

8 KLASSE NR.72

«De heleschool weet het»

«In mijn school hebbenwe geen preventiepro-gramma, maar als ze mijzouden vertellen dat drugsslecht zijn - ook weed -dan geloof ik dat niet.Het is minder erg danalcohol», zegt een leer-ling. Kun je als schooljongeren op een geloof-waardige manier weer-baar maken tegen genot-middelen? Wat is een zin-vol drugbeleid op school?En hoe vroeg begin jeermee: in het secundaironderwijs, in de lagereschool of al in de kleu-terklas?

het opstarten van een drugbeleid in ruime zin.Specifieke programma’s zoals Tralies in Wonder-land en de Rode Mappen voor de kleuter- en lagereschool en Leefsleutels en De Uitdaging voor hetsecundair onderwijs ondersteunen leerkrachtenheel concreet in het vertalen van een preventiefprogramma in een praktisch lessenpakket. Deimpact van dergelijke lessen staat of valt vaak metde steun (of het gebrek hieraan) van een bredegroep van leerkrachten en natuurlijk de directie.

VerklikkenAlle geledingen van de school dragen een ef-

fectief drugbeleid. Enkele manieren om dit terealiseren:• Een werkgroep of begeleidingscel voor leer-krachten oprichten waar zij terecht kunnen voorfeed-back of concrete tips voor leerlingenbegelei-ding.• Structurele maatregelen nemen zoals lesuren engeschikte lokalen vrijmaken om overbelastingvan bepaalde leerkrachten te voorkomen en debeste setting bieden aan socio-emotionele vaar-digheidsprogramma’s.• De leerlingen zeggen hoe vertrouwelijk precieswordt omgegaan met hun informatie.• Aan leerlingen en hun ouders duidelijk makenwat het beleid van de school is rond drugs en ditin het schoolreglement opnemen.• Kanalen creëren, zoals een anonieme brieven-bus, waarlangs leerlingen suggesties kunnen doenover alles wat met school te maken heeft, maarniet met de bedoeling hen uit te nodigen mede-leerlingen te verklikken…

BasisscholenPreventiewerkers Hilde De Man van de Vereni-

ging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD)en Carlo Baeten van het Centrum voor Alcohol enandere Drugproblemen (CAD) beschrijven de evo-lutie die ze de voorbije jaren vaststelden in scho-len.HILDE DE MAN: «Een aantal jaren geleden kregenwij regelmatig vragen van scholen in een crisissi-tuatie. Die incidenten waren gelukkig triggers omde zaken preventiever aan te pakken. Dit leidde inveel scholen tot een breed gezondheidsplan, waarinnaast de illegale drugs ook de legale middelen aanbod komen. Waarbij ik wel de kanttekening wilplaatsen dat voor jongeren zelf het gezondheids-aspect niet aanspreekt als het om illegale drugsgaat Het sociale conflict met de ouders of opschool en de juridische problemen die cannabis-gebruik door de illegaliteit ervan kan genereren,liggen veel gevoeliger. Ik merk voorts een nieuwetendens. De laatste jaren krijgen de preventiewer-kers meer vragen van basisscholen. Zij willen nietzozeer het thema drugs voor de klas brengen, welweten hoe ze kinderen tijdig weerbaar kunnenmaken tegen allerlei invloeden en beelden die ophen af komen. Als derde tendens stel ik vast datscholen nu ook bij elkaar te rade gaan. Op veelplaatsen is er immers een scholenoverleg, vaakgeïnitieerd door de Centra voor Geestelijke Ge-zondheidszorg of door gemeentelijke preventie-werkers. Directies en leerkrachten zien bij elkaarwat werkt.»CARLO BAETEN: «Enkele jaren geleden stondmijn agenda boordevol afspraken om tijdens pro-jectdagen aan preventieve vorming te doen in

Leerkrachten en directies zien soms tussen debomen het bos niet meer bij het grote aanbod aanpreventieprogramma’s en vormingsdagen. Naastvakoverschrijdend werken en nagaan of je leerin-houd wel beantwoordt aan de eindtermen, zou jeals leerkracht liefst ook nog op de hoogte moetenzijn van de laatste ontwikkelingen rond drugs,pesten en noem maar op. Wie is daarvoor opge-leid? Maar preventiewerkers beweren dat een geï-soleerde projectdag niet veel om het lijf heeft alshij niet gedragen wordt door langere-termijnin-spanningen en een beleid van de hele school. Hoekan een school dat waarmaken zonder de leer-krachten nog meer te belasten?

Niemand kan van leerkrachten of directie ver-wachten dat ze zich gaan ontpoppen tot experts inlegale of illegale drugs. Dat is ook voor nietsnodig. Een positief schoolklimaat creëren, ver-sterken of onderhouden gaat veel verder dangelijk welk specifiek programmaonderdeel. Maardat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan.Gespecialiseerde medewerkers van Centra voorGeestelijke Gezondheid en organisaties als de Ver-eniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen(VAD) en het Centrum voor Alcohol- en andereDrugproblemen (CAD) ondersteunen scholen bij

KLASSE NR.72 9

scholen. Dat is ondertussen veranderd. Ik geefnog wel vorming rond drugs, maar enkel als hetkadert in inspanningen van scholen om aan eenreglementering en een consistent beleid te wer-ken. Het heeft geen zin om iets te organiseren alshet niet gedragen wordt door een heel schoolkli-maat, met liefst nog de ouderwerking erbij. Veelscholen ervoeren dat ouders een actief drugbeleidwaarderen en dat dit zelfs een positieve factor isbij het inschrijven van hun kind.»

Waanbeelden«In het vierde jaar secundair kwam er een

dokter praten over drugs.», vertelt leerling Paulover hoe preventie bij hem op school gebeurde.«Hij had kaarten over verschillende soorten drugsmee, met uitleg over de voor- en nadelen eneffecten. In kleine groepjes moesten we die kaar-ten bekijken en sorteren. Daarna volgde een soortquiz. Maar die man zei op geen enkel moment datdrugs slecht zijn. Dan klopt er iets niet, vind ik. Jemoet evengoed over de negatieve kanten durvente praten. In de school van een kameraad was erlaatst ook een drugpreventiedag. Daar werdendrugs getoond en doorgegeven. Had mijn vriendeven spijt dat hij die dag spijbelde, zeg! Wiegebruikt, kan van zoiets allicht nog iets opstekenen wie geen ervaring heeft met drugs weet nu hoehet spul eruit ziet.»

Els had nog nooit een drugpreventieprogrammaop school en ze heeft er ook maar weinig vertrou-wen in. Ze vraagt zich af of het goed gegeven kanworden. «Je geeft beter geen programma dan hypo-criet te doen. Als je eerlijk bent en zegt wat drugsnemen werkelijk is, dan kun je het niet blijvenverbieden volgens mij. Er zijn al zo lang waanbeel-den de wereld ingestuurd over cannabis. Maar eenschool kan het toch ook moeilijk gaan promoten?Het hoort eigenlijk niet thuis op school, maar ineen onspanningscultuur. Ik vind dat de scholenmaar gewoon moeten stellen: jongens, de school isgeen plaats voor sigaretten, joints en ander spul.Doe dat maar in je vrije tijd. Hier moet wordengeleerd. Ik vind dat er op mijn school een te grotetolerantie is voor soft drugs. Tegen hard drugskanten de leerkrachten zich wel, maar soft drugszien ze stilzwijgend door de vingers, zolang je nietmeteen voor hun neus een joint rolt. Ze maken erzelfs verholen grapjes over.»

DoorflippenOfschoon Els en Paul ervan overtuigd zijn dat

ze niemand kwaad doen door occasioneel te blo-wen, tonen ze zich bezorgd over de verjongings-tendens in het cannabisgebruik. Ze vinden datscholen er goed aan doen kinderen te wapenentegen vroegtijdig uitproberen van genotmidde-len.ELS: «Ik vind het heel erg dat twaalfjarigen daar almee beginnen te experimenteren. Op twaalf ofveertien jaar weet je niet waarmee je bezig bent enje kunt de gevolgen voor later niet inschatten.Drinken en roken zijn wat dat betreft even erg: jekunt er allebei in overdrijven.»PAUL: «Als je veertien bent, verander je nog sterk.Doordat drugs je perspectief op de werkelijkheidveranderen, kan dat serieuze storingen veroorza-ken. Ik kan het weten, want ik ben er veel te vroegmee begonnen. Toen ik veertien was, ging hetslecht met mij. Ik gebruikte niet alleen weed maar

ook straffer spul zoals XTC, cocaïne, LSD enspeed. Ik ben er zonder hulp mee kunnen stop-pen, gelukkig. Ik moet nu niets meer weten vanhard drugs. Ze zijn ten eerste duur, ten tweedefysiek ongezond, ten derde verandert je karaktererdoor en ten vierde kom je in een heel onregel-matig, chaotisch leven terecht. Ik vind dat scholengerust mogen wijzen op die gevaren zonder dat zedaarom in bijzonderheden over de verschillendesoorten moeten treden. Aan cannabis zitten opzich geen gevaren, maar je moet het niet nemenals je je niet goed voelt of in een labiele periode zit.Dan kun je doorflippen.»

Escapisme Ouders vragen een

beleid van de

school

Preventieprogramma’s die enkelejaren geleden nog opgeld maakten,komen nu onder vuur te liggen.• Met louter informatie geven, kanmen wel wijzen op schadelijke of ge-vaarlijke neveneffecten van verschil-lende drugs, maar men geeft tegelij-kertijd een fijn overzicht van de winkelwaar. Enzien kan honger of zin doen krijgen. Dat wetenreclamejongens al jaren.• Proberen te overtuigen of af te schrikken aan dehand van getuigenissen van ex-verslaafden houdthet risico in dat de zaak twee kanten kan opgaan:het gewenste effect of stille bewondering voor eengast die toch één en ander heeft meegemaakt, er goedmee verdiend heeft en er nog goed vanaf is geraakt -waarom ik dan ook niet?• Als men leerlingen in klassikaal verband ronddruggebruik stellingen laat innemen en beargu-menteren, gaat men ervan uit dat jongeren zich hetmeest laten beïnvloeden door hun groepsgenoten.Maar ook dat kan twee kanten uitgaan, afhankelijkvan de samenstelling van de groep. Zitten in zo’nklas een aantal populaire leerlingen die zich duide-lijk uitspreken tegen druggebruik, dan kan dat deklas in positieve zin meetrekken. Maar voor het-zelfde geld krijg je het omgekeerde effect.

Een school haalde het maximum uit het laatstemodel van preventieprogramma’s door jongerenvooraf kans te geven anoniem vragen over drugste formuleren. Tijdens de projectdag werden dejongeren van alle klassen van hetzelfde jaar inge-deeld in kleine groepjes die elkaar niet goed ken-den. Hierdoor werd kliekjesvorming en te sterkebeïnvloeding van haantjes-de-voorste ingedijkt.

• Socio-emotionele vaardigheden aanleren gaatervan uit dat het zinvoller is het positieve zelfge-voel en gedrag van leerlingen te versterken dan deaandacht te richten op ongezonde fenomenen.Het woord drugs moet niet eens ter sprake komen.Door een klas- en schoolklimaat te creëren en eencommunicatievorm aan te wenden die leerlingenuitnodigt met hun gevoel naar buiten te komen enzich weerbaar en kritisch op te stellen (ook naarde eigen school), proberen sommige program-ma’s een alternatief te bieden voor ongezond ge-voelsescapisme.

Hét basisingrediënt tegen ontsporing vandruggebruik is dialogeren. Een klimaatwaarin volwassenen jongeren op eenopen, eerlijke en niet betuttelende ma-nier aanspreken - zij het thuis, op schoolof in het vrijetijdscircuit - biedt de bestepreventie tegen het ontsporen van drug-gebruik. ■

10 KLASSE NR.72

Veel leerkrachten zijnWouter liever kwijt danrijk. Hij domineert degroep op een storendemanier, gedraagt zichbrutaal tegenover leer-krachten en is regelma-tig afwezig in de les,waarbij hij altijd een ge-slepen smoes heeft. Tochmag de vijftienjarige ke-rel zich verheugen in nogalwat populariteit onderzijn leeftijdgenoten.Spreekt zijn bravourege-drag aan? Wouters klas-titularis meent dat hij deverklaring gevonden heeftvoor Wouters populari-teit. Hij heeft sterke ver-moedens dat Wouter eenvertrouwde leverancier isvan zakjes weed. Op devolgende klassenraadstaat bovenaan de agen-da: hoe pakken we Wou-ter aan?

Help,een

dealer

«Kunnen we hem niet een poosje observeren enop het goede moment vragen zijn boekentas ofzakken uit te keren», oppert een leerkracht. «Dankrijgen we misschien zekerheid. Nu opereren we opbasis van vermoedens.» De directeur wijst erop datboekentassen en jassen privé-eigendom zijn vanleerlingen en dat de school daar juridisch gezienvanaf moet blijven. Zij kan wel de rijkswacht inscha-kelen, zoals ze enkele jaren geleden al eens gedaan

heeft in dergelijke omstandighe-den. Maar dat vindt de directeureen zware stap. «Wouter komtdan in een gerechtelijke sfeer te-recht. Gaat dat een oplossing bren-gen? En als we het overdragenaan de rijkswacht, dan weten we

zelf niets meer. De rijkswacht verschuilt zich achterhet onderzoeksgeheim, en wij staan er dan buiten.Hij zou gecolloqueerd kunnen worden zonder datwij daar iets tegen kunnen doen. Sommigen vanjullie vinden dit wellicht niet erg, maar kunnen weniets anders doen? Halen gesprekken met hem nietsuit? Zijn ouders erbij betrekken?» Wouters klastitu-laris zucht. «Ik heb al op allerlei manieren gepro-beerd Wouter duidelijk te maken dat hij over degrens gaat. Ik heb hem uitgenodigd met Ilse van hetPMS te praten als hem dingen op zijn lever liggen.Hij beweegt niet, zit daar maar schaapachtig tegrinniken tegenover mij. Zijn ouders? Ik vrees datwe van die kant weinig hulp moeten verwachten. Ikken de frustratie van zijn moeder. Zij staat er haasthelemaal alleen voor met een man die meer in hetbuitenland dan thuis zit. De vader lijkt zich weiniggelegen te laten aan de opvoeding. Ik heb uit deenkele keer dat hij bij het oudercontact aanwezigwas de indruk overgehouden dat hij teleurgesteld isin zijn zoon en de verantwoordelijkheid impliciet bijzijn vrouw legt.» De klastitularis vindt dat de ge-spreksmogelijkheden uitgeput zijn. Hij stelt voorWouter van school te sturen met verwijzing naar hettuchtreglement. Drugs hoeven niet ter sprake tekomen. Ongewettigde afwezigheden en ander sto-rend gedrag zijn voldoende. De directeur aarzelt.

Rotte appelDe klassenraad komt tot de consensus dat Wou-

ter bij de directeur op het matje zal worden geroepenen te horen zal krijgen dat hij de lessen niet meer magbijwonen. Hij zal ook tijdens de pauze geen contactmeer mogen hebben met de andere leerlingen. Deresterende drie maanden van het schooljaar zal hijdoorbrengen in de studiezaal of op het secretariaat.Maar hij mag wel aan de examens deelnemen in eenapart lokaal. Volgend jaar zal hij een andere schoolmoeten zoeken, tenzij het probleem vooralsnogopgelost raakt. De directeur zal de ouders uitnodi-gen voor een gesprek om met hen eventuele alterna-tieven af te tasten.

Het is één mogelijke oplossing. Eén waar nietiedereen achter staat. «Een jongere isoleren is deslechtste manier om met drugs om te gaan», meentJAC-werker Paul Jansen. De directeur weet dat hijWouter nog een mooie kans geeft door hem te latendeelnemen aan de examens. Maar hij beseft ook datdeze strategie slechts een zeer tijdelijk soelaas biedt.Als Wouter volgend jaar een andere school moetzoeken, zit een collega van hem met het probleem.Op zijn beurt krijgt hij vroeger of later weer eenzogenaamde rotte appel die van elders komt. Dedirecties kennen dat soort verloop. Het tuchtrapport

KLASSE NR.72 11

van leerlingen moet op school blijven, maar zeverwachten wel een telefoontje van elkaar met devraag wat hun ervaring is met een bepaalde leerling.Met een halve zin weten ze al wat voor vlees ze in dekuip krijgen.

Zouden gesprekken met Wouter of met zijn oudersde zaak niet vooralsnog in betere banen kunnenleiden? De directeur zucht. Wat kandie knaap overtuigen dat hij zijnkansen hopeloos om zeep helpt?

FairKLASSE zocht Wouter op en vroeg

hem hoe hij zou willen dat de schoolhem behandelt.WOUTER: «Dat ze mij vlakaf zou-den confronteren, maar niet vantwee meter boven mij. Dat leerlin-gen die iets mispeuteren soms be-keken worden als achterlijke, mon-goolse pubers die niets snappen,kijk, daar krijg ik het van. Daar gaik pas goed van dwars liggen. Watik echt zou willen? Dat de directeurmet mij zou praten van mens totmens, niet van directeur tot leer-ling. Als hij aan mij zou uitleggenin welke positie hij staat als direc-teur en waarom hij drugs niet kantoelaten op school, daar zou ik vooropenstaan. Dan zou ik het gevoelhebben dat ik een keuze had, dat ikook begrip kon opbrengen voorzijn standpunt. Als ik erover na-denk, kan ik er natuurlijk wel inko-men dat drugs op school niet kun-nen. Maar die pretentie van vol-wassenen dat ze jongeren kunnenverbieden, daar krijg ik pas zin vanom kat en muis te gaan spelen.Verbieden lukt niet, noch van thuisuit, noch van het gerecht, noch vanschool. Een mens stopt niet metiets omdat het moet. Toch zekereen jongere niet. Geef een menseen reden en als hij het begrijpt zalhij stoppen. En het imago dat opge-fokt wordt rond een drugdealer… Nog zo iets. Zeproberen een beest van je te maken. Natuurlijk hebik mijn ergerlijke kantjes. Maar zij begrijpen hetrespect en de dankbaarheid niet die ik krijg voor watik doe. Je moet eens om je heen kijken. De vraag naarspul is veel groter dan het aanbod. Ik lever eenbetrouwbaar product en heb nog nooit een kame-raad in de zak gezet. Daarom word ik geapprecieerd.Als ik mijn nek uitsteek door naar Nederland tegaan, dan zien mijn kameraden dat als een gunstwaarmee ik hen help. Ik doe dat niet om winst temaken. Maar wie daar niets van snapt, denkt bijdealer direct aan krapuul.»

Kan Wouter begrijpen dat hij voor zoiets waar-schijnlijk van school vliegt? Hij haalt zijn schou-ders op.WOUTER: «Ik besef ook wel dat het niet kan. Als zemij dat op een fatsoenlijke manier duidelijk maken,wil ik daar best rekening mee houden. Er zijn genoegandere plaatsen voor wie iets met drugs wil doen.Iedereen kan er aan geraken. Als ik van school vlieg,kan ik zo raden wie mijn zaakjes gaat overnemendaar. Dan kunnen ze die ook van school zwieren. En

de volgende. Weet je wat ik kan accepteren? Dat alsde school mij na een fatsoenlijk gesprek vraagt metmijn activiteiten te stoppen op school, en ik doe hetniet, de directeur dan zou zeggen: kijk, makker, wehebben van mens tot mens gepraat en blijkbaar zijnwe niet dezelfde mening toegedaan. Misschien vindje wel een school waar ze wel dezelfde mening als jou

zijn toegedaan. Dat vind ik fair.» ■

Aanbod voor het lager onderwijs• Tralies in Wonderland (videofilmen werkboek) bevat een aanbod vooreen vormingsavond voor ouders, waar-in samen met hen kan worden overlo-pen wat zij kunnen doen om in te spelenop de thema’s die in de klas aan bodkomen. - Centrum voor Alcohol- enandere Drugproblemen (CAD) - Lui-kersteenweg 134 - 3500 Hasselt -tel 011-27 42 98/99.• Contactsleutels: voor onderwijzersvan de derde graad die werken aansocio-emotionele vaardigheid om hunleerlingen weerbaarder te maken - DeSleutel & Preventie - Hundelgemse-steenweg 1 - 9820 Merelbeke - tel 09-251 47 16 - fax 09-259 09 09.• Rode Mappen: lessenpakketten voorelk leerjaar (vanaf de derde kleuter-klas) en achtergrondinformatie overo.a. voeding en gezondheidsrisico’s, re-lationele opvoeding en veiligheid - Ver-eniging voor Promotie van Gezond-heid op School (Proges) - Schild-knechtstraat 9 - 1020 Brussel - tel 02-422 49 39 - fax 02-422 49 89. Volgendschooljaar verschijnt een hernieuwdeversie, aangepast aan de eindtermen.Aanbod voor het secundair onderwijs• De Vereniging voor Alcohol- enandere Drugproblemen (VAD) onder-steunt scholen bij het invoeren van eendrugbeleid, motivationele gespreksvoe-ring met leerlingen, de aanmaak vanmateriaal en het vorming geven - G.Schildknechtstraat 9 - 1020 Brussel -tel 02-422 49 69 - fax 02-422 49 79.• Primavera ondersteunt ook leerkrachtenen geeft daarbovenop vorming voor oudersover drugs - De Smet de Naeyerlaan

470 - 1090 Brussel - tel 02-478 90 90.• Vereniging voor Promotie van Gezondheid op School(Proges) biedt vijf aparte lessenpakketten aan over dethema’s tabakspreventie (eerste graad), alcoholpreventie(tweede graad), verslavingspreventie (derde graad, metnascholingsmogelijkheid voor leerkrachten) en veilig-heid en gezonde voeding. (zie Rode Mappen - lageronderwijs)• Leefsleutels heeft praktische lessenpakketten en geeftvorming voor leerkrachten over drugpreventie via hetstimuleren van socio-emotionele vaardigheden - Hun-delgemsesteenweg 1 - 9820 Merelbeke - tel 09-210 8620 - fax 09-231 67 15.• In Petto (coördinatie jongerenadviescentra - JAC’s)biedt vorming aan voor leerlingen - Diksmuidelaan 50 -2600 Berchem - tel 03-366 15 20 - fax 03-366 11 58.• Uit je bol: over XTC, paddestoelen, wiet en anderemiddelen (1996) - Gerben Hellinga & Hans Plomp -uitgeverij Ooievaar in Amsterdam is een pocket (140 p,200 fr.) die populair is bij jongeren die gebruiken. Depocket geeft een overzicht van de verschillende drugs enhun impact, plus concrete gebruikstips. Geen aanbevolenklasliteratuur, maar als de leraar absoluut een welinge-lichte bron wil raadplegen…

DRUGS OP TVEN INTERNET

• Voor drugs moet iedereenzijn eigen verantwoordelijk-heid opnemen. De school ende leerkrachten kunnen ditprobleem niet alleen oplos-sen. Daarom hebben we hetdit keer ook over drugs inKLASSE voor Ouders en inKLASSE voor Jongeren. Eenaanzet voor een gezamenlijkeaanpak?• In samenspraak met KLASSEheeft de BRTN-Schooltelevi-sie een korte introductiefilmgemaakt over drugs op school.Die duurt zo’n acht minutenen is bedoeld voor leerlingenin het secundair onderwijs. Ukunt daar vooraf naar kijkenen de video inschakelen. Bij-zonder bruikbaar om het the-ma in de klas aan te kaarten.DRUGS OP SCHOOL (Alfa enOmega Plus): woensdag 19 fe-bruari om 15.22 u. (TV2); endinsdag 25 februari om 10.52u.(TV2)• Een primeur van multime-diale aanpak! Vanaf 6 februarivindt u het BRTN-filmpje ookin de KLASSE-site op Internet.Gewoon surfen naar www.artefact.be/Klasse/Archieven/Archieven.qry?function=form(en zoeken naar “drugs op tven internet”).

RIJKSWACHTOP SCHOOL

Bijna 300 scholen hebbenhet laatste half jaar de rijks-wacht in huis gehaald omleerkrachten en ouders teinformeren over drugs. «Wehebben daarvoor een heelnetwerk uitgebouwd met 200speciaal opgeleide rijkswach-ters», vertelt majoor De Win-ter van de generale staf. «Onzeinformatie- en sensibiliserings-modules situeren het drug-probleem, geven product-informatie en vertellen ookwat ouders en leerkrachteneraan kunnen doen. De rodedraad van ons betoog is pre-ventie. We richten ons daar-bij niet rechtstreeks naar dejongeren, maar wel via inter-mediairen: leerkrachten,ouders, maar ook apothe-kers, geneesheren en dan-cinguitbaters. Zij hebben eenbelangrijke invloed op hetmogelijke druggebruik vanjongeren.Wij willen in de eerste plaatsdrugs uit de taboesfeer ha-len. Erover praten is de eer-ste stap naar preventie. Wekiezen dus voor een minderrepressieve aanpak. Maar datbetekent niet dat we tole-ranter worden. Joints blijvenillegaal.»Meer informatie kunt u schrif-telijk aanvragen bij de Gene-rale Staf van de Rijkswacht,t.a.v. majoor De Winter - FritzToussaintstraat 47 - 1050 Brussel.

12 KLASSE NR.72

J O U R N A A L

EINDTERMEN

«Veel te gedetailleerd»Het Arbitragehof vernietigdehet decreet dat in het kleuter-en lager onderwijs eindtermenen ontwikkelingsdoelen in-voert. De v.z.w. Federatie vanRudolf Steinerscholen hadklacht ingediend tegen hetdecreet. Volgens de Steinerscho-len bevatten de eindtermenzaken die indruisen tegen hunmensbeeld. Bepaalde doelstel-

lingen ofe i n d t e r -

men zouden deze scholen ove-rigens liever op latere leeftijdbereiken. Zo zouden de scho-lieren op veel te jonge leeftijdkritisch gemaakt worden. In de Steinerscholen staat veeleerhet kind centraal dan de leerstof. Ten gronde hebben dezemethodescholen geen bezwaar tegen de invoering van eindter-men, op voorwaarde dat het werkelijk minimumdoelstellin-gen zijn.Het Arbitragehof meent dat de overheid de minimumvereistenvoor kennis en kunde aan de scholen mag stellen om dekwaliteit te kunnen bewaken. Maar het Hof zegt dat de huidigeeindtermen helemaal niet minimaal zijn, maar veel te gede-tailleerd. Daardoor zouden ze de vrijheid van het onderwijsbeperken. Voorts doet het rechtscollege geen afbreuk aan hetprincipe zelf van de ontwikkelingsdoelen en eindtermen. HetHof vindt het een gepast middel om de gelijkwaardigheid vande studiebewijzen en de diploma’s veilig te stellen en om deonderlinge gelijkwaardigheid te vrijwaren van het onderwijsin de verschillende instellingen die ouders en leerlingen vrijkunnen kiezen. Het ziet er niet naar uit dat de onderwijsminis-ter de invoering van de eindtermen uitstelt. Hij zal wel een

nieuw decreet indienen dat inde mogelijkheid van een af-wijking voorziet.

Worden de eindtermen uitge-steld?

Volgens het jongste rapport Educa-tion at a glance (Onderwijsindicato-ren in de Oeso-landen) brengt een 12-jarige scholier in ons land gemid-deld 987 uren per jaar door op school. Dat is 79 uren meer dan het gemiddeld van de Oeso. In totaal is dat 11 % van het aantal uren dat een jaar telt. De scholier zit 89 % van de tijd niet op de schoolbank. (Organisatie voor Economische Sa-menwerking en Ontwikkeling).

Hoeveel uren les krijgen 12-jarige

scholieren per jaar?

Klas

se G

rafie

k

0 400 800 1200

Oostenrijk

Nederland

Italië

België

Nieuw-Zeeland

Portugal

Ierland

Duitsland

Griekenland

gemiddelde

Spanje

Denemarken

Zweden

Noorwegen

Finland

Turkije

1.105

1.067

1.020

987

979

949

935

930

918

908

900

840

828

805

730

720

Op de basisschool geeft een voltijds werkende Belgische leerkracht omge-rekend 832 uren van 60 minuten les, in het lager secundair 720. (Education at a glance - 1996 - Oeso)

Hoeveel uren van 60 minuten geven leerkrachten in het lager onderwijs les

per jaar?

Klas

se G

rafie

k

0 400 800 1200

Zwitserland

Nederland

Verenigde Staten

Verenigd Koninkrijk

Frankrijk

Ierland

Spanje

Finland

België

Turkije

Portugal

gemiddelde

Nieuw-Zeeland

Duitsland

Denemarken

Italië

Luxemburg

Oostenrijk

Griekenland

Noorwegen

Zweden

1.085

1.000

958

950

923

915

900

874

832

830

828

818

788

760

750

748

730

709

696

686

624

KLEUTERS

Vanaf drie jaar naar schoolVlaamse ouders zullen hun kind pas vanaf drie jaar naar dekleuterschool kunnen sturen. De Commissie Onderwijs vanhet Vlaams parlement stelt voor om de instapleeftijd met eenhalf jaar te verhogen. Deze nieuwe regeling zal zeker nietvoor het jaar 2000 ingevoerd worden. Onderwijsminister LucVan den Bossche en Luc Martens, minister van cultuur, gezinen welzijn zijn beiden gewonnen voor de invoering van dezeinstapleeftijd om louter pedagogische redenen. Volgens henzeggen de meeste pedagogen dat het merendeel van dekinderen op 2,5 jaar niet genoeg maturiteit heeft om de stapnaar het onderwijs te zetten. In de Europese omgeving isBelgië veeleer een uitzondering waar kinderen al vanaf 2,5jaar kleuteronderwijs kunnen krij-gen. Meestal worden de kinderenvanaf drie jaar opgevangen. InNederland is dat vier jaar. Maarin Frankrijk kunnen de kleutersal vanaf hun tweede jaar naar deécole maternelle en in Zweden wor-den de ukken van nul tot zes jaaropgevangen in de Förskola. Daarhebben ze dan ook veel kinder-verzorgers. De nieuwe beleidsop-tie wordt ingevoerd als er een ge-paste oplossing is, zowel voor dekleuters en hun ouders als voorhet personeel. De werkgelegen-heid in het onderwijs zou er nietonder lijden, zegt de onderwijs-minister. De omkaderingsnormenzullen worden verbeterd met het oog op kleinere klassen. Ditis een oude eis van de kleuterleidsters. Onderwijskringenhebben echter vragen bij de beleidsoptie. Het voorstel is eenbijkomende slag in het gezicht van het basisonderwijs, oor-deelt een directeur. Tal van ouders vinden dat kinderen alvanaf 2,5 jaar naar de kleuterschool moeten kunnen, als zeer rijp voor zijn. Vooral de goedkope opvang is zeker meege-nomen, zeggen ouders.

Protest en vragen bij nieuwvoorstel.

FRANSTALIG BELGIË

Nederlands lerenDe kans bestaat dat Waalseleerlingen niet meer vanafde vijfde klas lager onderwijsNederlands moeten leren. InVlaanderen blijft het onder-wijs van de tweede taal, hetFrans, verplicht vanaf die leef-tijd. In de Franstalige gemeen-schap is een discussie bezigover de beste leeftijd om methet aanleren van het Neder-lands te beginnen. Aan detaalregeling voor Brusselwordt niet geraakt. Daar be-gint (althans op papier) hetonderricht van de tweede taalin de derde klas. De Fransegemeenschapsregering legt delaatste hand aan een decreetover de opdracht van hetonderwijs. En daarin is voor-lopig niet opgenomen datkinderen vanaf het vijfde leer-jaar Nederlands moeten le-ren.

NEDERLAND

Angst voorstudieschuldenHoger collegegeld en stren-gere normen bij de studie-financiering weerhoudenkinderen met laag opge-leide ouders van directvoort studeren in het ho-ger onderwijs. Uit angstvoor hoge studieschuldenstelt een toenemend aan-deel middelbare scholie-ren met laag opgeleideouders de keuze voor eenstudie in het hoger onder-wijs uit, en mogelijk af.Dit is opmerkelijk omdatde wet op de studiefinan-ciering juist de toeganke-lijkheid van het hoger on-derwijs wil waarborgen. Bijeen vorig onderzoek in1991 bleken het college-geld en de studiefinancie-ring nog geen grote finan-ciële drempel te zijn.

KLASSE NR.72 13

BRUSSEL

Over de grensVlaamse kleuterklassen en lagere scholen in het Brusselsewinnen leerlingen bij. Daarentegen gaat het Franstalig netvan voorschools- en lager onderwijs licht achteruit. InBrussel is de helft van de minder dan 15-jarigen vanallochtone oorsprong. Daarvan gaan er steeds meer naarVlaamse scholen. Het kleuter- en lager onderwijs van de 19gemeenten van het BrusselsHoofdstedelijk Gewest telde inhet schooljaar 1995-1996115.868 kinderen. In de Frans-talige klassen zaten er 97.484(84 %) en in de Nederlands-talige 18.384 (16 %). Uit detellingen van het jongsteschooljaar blijkt dat de Vlaam-se lagere scholen intussen degrens van 10.000 leerlingenhaalden. En in het kleuteron-derwijs bedraagt het Vlaam-se marktaandeel meer dan 20procent. In de secundaire scho-len volgen 67.445 leerlingen(85 %) les in een instellingvan de Franse Gemeenschapen 12.152 (15 %) in eenVlaamse school. Het Fransta-lig secundair onderwijs in Brus-sel levert fors in.

HOBU

DoorgelichtDe mediatheek voldoet nergens qua aanbod van boeken,tijdschriften en moderne media zoals cd-rom, cd-i, compu-terraadpleging e.a. Dat blijkt uit een doorlichting van deinspectie van de opleiding hotelbeheer uit het hoger onder-wijs van één cyclus. De opleiding wordt in drie hogescho-len van Vlaanderen aangeboden. Er is ook nog geensprake van een systematische interne en externe kwali-teitszorg. Dit betekent niet dat de hogescholen geen in-spanning doen om de kwaliteit van de opleiding te verbe-teren. Zo houden ze een enquête bij de afgestudeerdenover de opleiding en hun tewerkstelling. Elf hogescholenbieden de basisopleiding chemie aan. In de meeste ervanvoldoet de mediatheek, maar de studenten gebruiken ze teweinig. Dit tekort aan wetenschappelijke leescultuur moetdringend geremedieerd worden. Ook hier is slechts uitzon-derlijk sprake van de systematische toepassing van princi-pes en methodes voor interne kwaliteitszorg. Toch bestaaner veel losstaande en waardevolle initiatieven, zoals destudiebelasting en de studeerbaarheid van het cursusma-teriaal onderzoeken. De verslagen van de doorlichtingenbevatten ook een aantal aandachtspunten voor opvol-ging. Uit deo p v o l -g i n g s g e -sprekkenblijkt datde departe-m e n t e ne r n s t i gwerken omde gesigna-leerde te-kortkomin-gen weg tewerken.

INSPECTIE

Niet om te kopenDe onderwijsinspecteurs vande Vlaamse gemeenschapkunnen hun taak nu beter ineen geest van openheid enobjectiviteit uitvoeren. Zeondertekenden een charter. Deinspecteurs verklaren ondermeer plechtig dat ze alle scho-len op dezelfde manier zul-len behandelen, zich nietszullen laten opleggen dooreen onderwijskoepel en zichniet zullen laten omkopen.Ze zullen voorts respect op-brengen voor de bevoegdheidvan een school om een leer-kracht zelf te evalueren enom zelf uit te maken waar-aan ze in haar beleid voor-rang geeft. De inspectie be-waakt de kwaliteit van eenschool, maar ze mag zich nietbemoeien met de opvoedkun-dige methoden. Ook mag zezich niet inlaten met het pri-vé-leven van de leerkrachten.Klachten hierover kunnenworden gemeld aan de in-specteurs-generaal of aan deonderwijsminister. Dit char-ter slaat niet op de pedago-gisch begeleiders van de ver-schillende onderwijskoepels.

Sommige hogescholen hebben te weinig weten-schappelijke leescultuur.

Leerkrachten kunnen over deonderwijsinspectie klacht in-dienen.

Het Brussels basisonderwijskrijgt steeds meer kinderenuit taalgemengde, andersta-lige of allochtone gezinnen.

Niets gemist?• In de onderwijsdistricten vanNord-Pas-du-Calais (Noord-Frankrijk) die aan Vlaande-ren grenzen wordt sinds 1 no-vember 1996 Nederlands on-derwezen in ten minste 30 klas-sen. Dit gebeurt in het kadervan Initiation aux Langues Vi-vantes. Doelgroep zijn 7-jari-gen. Het blijft bij initiatie, watbetekent dat de kinderen d.m.v.audiovisueel materiaal met deklanken en de meest eenvou-dige zinnen van de nieuwetaal kennismaken.• Met Onderwijsdecreet VIIwerd het mogelijk om de con-trole op de inschrijvingen ende controle op het geregeldschoolbezoek te vernieuwen.De Vlaamse regering keurdeprincipieel een besluit goeddat een reglementaire basisbiedt voor de controle van deinschrijvingen via het Rijks-register. Scholen die in gebre-ke blijven krijgen een sanctie.Volgend schooljaar zou hetbesluit van kracht worden.• De Vlaamse Gemeenschapgeeft ruim 14 miljard aan hetVlaams onderwijs in hetBrusselse. Dat is zes procentvan de totale Vlaamse onder-wijsbegroting voor dit jaar. In1989 kreeg het BrusselseVlaams onderwijs 9,2 miljard,wat 5,3 procent was van hetglobale onderwijsbudget.• Een aantal gemeentelijkeen stedelijke scholen is bereidpluralistisch te worden. Maarde voorwaarden zijn niet gun-stig. Zij willen geen subsidie-regeling die minder interes-sant is, zegt Martin Heijlen,voorzitter van de Raad van hetPluralistisch Onderwijs.• De toelatingsproef genees-kunde / tandheelkunde heefttwee onderdelen: kennis eninzicht in wetenschappen (KIW)en informatie verwerken enverwerven (IVV). Het onder-deel KIW gaat over natuur-kunde, scheikunde, wiskundeen biologie. Het onderdeel IVVheeft te maken met cognitieffunctioneren, het geheugen ende informatieverwerking.• Als de instapleeftijd van2,5 op 3 jaar wordt gebracht,krijgen de Vlaamse kleuter-scholen in het Brusselse hetmoeilijk. De Franstalige ge-meenschapsregering denkt erimmers niet aan om ook deinstapleeftijd op 3 jaar te bren-gen.

NEDERLAND

GesponsordBij onze noorderburen wordtvrijwel elke school op één ofandere manier gesponsord.Het gaat dan om computersin de klas, een verzorgde rond-leiding door een bedrijf ofreclame in en rond de school.Scholen staan welwillend te-genover sponsoring, zolangdit geen harde reclame is. DeNederlandse staatssecretarisvan Onderwijs Netelenbos wilvermijden dat sponsoring deinhoud van het onderwijsbeïnvloedt.

14 KLASSE NR.72

Het ontwerp van decreet herschrijft, herschikten stroomlijnt de onderwijswetgeving van hetgewoon en het buitengewoon basisonderwijs. Hetbrengt alle wetten en besluiten over het kleuter-en lager onderwijs samen in een begrijpelijke enoverzichtelijke tekst. Het nieuwe decreet zou op 1september 1997 moeten ingaan, tegelijk trou-wens met de eindtermen.

De tekst van het ontwerp bevat een aantalnieuwigheden. Een belangrijke vernieuwing voorde leerkrachten zijn de functiebeschrijvingen ende evaluatie. Vanaf september zou deze vernieu-wing vrijwillig en geleidelijk aan ingevoerd wor-den in een aantal scholen. Maar de algemeneinvoering gebeurt niet vóór 2002.

B E L E I D

De basis

is gelegdWat er inhet basison-

len ongeveer de helft ervan.Het vrij onderwijs kan slechts beperkt leerlin-

gen weigeren als de redenen daarvoor niet onbeta-melijk zijn of indruisen tegen de menselijke waar-digheid.

Zieke kinderenOuders krijgen meer verantwoordelijkheid voor

hun kinderen. Het voorontwerp benadrukt devrijheid van de ouders om tijdens de schoolloop-baan van hun kind bepaalde beslissingen te ne-men. Ouders moeten zich wel laten adviserendoor de klassenraad en het PMS. Maar ze beslissenzelf of hun kind langer dan gepland in het kleuter-onderwijs blijft, vroeger aan het lager onderwijsbegint of er een zevende jaar blijft. Ook na eenverwijzing naar het buitengewoon onderwijs blij-ven de ouders van het betrokken kind vrij om hetgewoon of buitengewoon onderwijs te laten vol-gen. Ze kunnen hun kind te allen tijde van schoolveranderen.

Ten slotte versterkt het ontwerp-decreet debasis voor de school die haar zorg verbreedt voorálle kinderen. Zo verzekert de gewone lagereschool het onderwijs aan zieke kinderen thuis.Ook de projecten onderwijsvoorrangsbeleid en zorg-verbreding worden decretaal verankerd.

OngrondwettelijkDe Commissie Onderwijs debatteerde intus-

sen over het ontwerp-decreet. De oppositiepar-tijen VLD, Agalev en de VU vinden het ontwerpongrondwettelijk en leggen begin december eenaantal amendementen voor aan de Raad van State.Een eerste wrevelpunt gaat over de financiering.De nieuwe grondwet zegt dat de overheid allescholieren financieel gelijk moet behandelen, ten-zij er een objectief verschil over de maatschappe-lijke opdracht van een school bestaat. Tot 1994zegde de grondwet enkel dat onderwijs vrij is. Zeliet het aan de politieke partijen over om dat infinanciële termen om te zetten. Die deden dat opbasis van het Schoolpact van 1958. De oppositie-partijen vinden dat de nieuwe grondwet de onder-wijsminister verplicht de prijs van de objectieveverschillen tussen het gemeenschaps- en het ge-subsidieerd onderwijs te berekenen. De ministerzegt dat het een illusie is te denken dat men dat ooitop een wetenschappelijke manier kan doen. Hijaanvaardt een verschil van 25 procent tussen detwee groepen.

PluralismeVoorts vindt de oppositie dat het concept vrije-

keuzeschool, waarbij objectieve criteria het plura-lisme waarborgen, niet mag afhangen van wie hetonderwijs organiseert. Volgens Agalev moet hetconcept van vrijekeuzeschool refereren aan hetpedagogisch project dat een school voorstaat, on-geacht tot welk net ze behoort.

Ten slotte hekelt de opposite ook dat vrijescholen het recht krijgen leerlingen te weigerenop basis van heel vage argumenten. De Raad vanState besloot in een spoedadvies over de amende-menten onder meer dat een vrije school enkel eenleerling kan weigeren op basis van het onderwijs-concept en het religieus karakter. De Raad sprakzich niet uit over het ontwerp-decreet zelf. Als udit leest, keurde het Vlaams parlement het ont-werp-decreet al of niet goed. ■

Vrije keuzeDat naast het gemeenschapsonderwijs ook nieuw

opgerichte gemeentelijke of provinciale scholen(na 1 september 1997) de vrije schoolkeuze kun-nen waarborgen, is een andere vernieuwing. Dezescholen moeten echter voldoen aan een aantalwelomschreven voorwaarden op het vlak van leerplan,schoolwerkplan, begeleiding, onderwijs in levens-beschouwelijke vakken en oudervereniging.

Het ontwerp-decreet bevat ook een nieuweregeling voor de werkingstoelagen in het basison-derwijs. Het gesubsidieerd onderwijs (vrij, ge-meentelijk en provinciaal) krijgt, naast de volledi-ge subsidiëring van het salaris, op termijn driekwart van de werkingstoelagen van het gemeen-schapsonderwijs. Tot nu toe krijgen de vrije scho-

derwijs verandert, wordtvastgelegd in een decreet.De Commissie Onderwijsvan het Vlaams parlementkeurde het ontwerp algoed. De voltallige ver-

gader ingvan het parlement heefter intussen ook al overgestemd. Wat staat erons te wachten?

Kan een school leerlingenweigeren?

IDEE

AFRIKAANS MET KLASSEAfrika. Wat zit er méér achter dan demedia u tonen? Hoe tilt u uw leerlingenover clichés en vooroordelen? Tijdens tweeweekends in maart kunt u op beide vra-gen antwoord krijgen. Al wat u hoeft tedoen, is uw vrijetijdsplunje aantrekken,de handen uit de mouwen steken enactief deelnemen aan de jongerenactivi-teiten van het Koninklijk Museum voorMidden-Afrika in Tervuren. In drie ate-liers en één actieve rondleiding - dieren,verborgen schatten, muziek en aardrijks-kunde - kunnen 1200 leerkrachten ophet niveau van hun leerlingen de Afri-kaanse cultuur smaken. Maak meteenkennis met de permanente tentoonstel-ling over Afrika. Beleef een stuk van hetkoloniale verleden van België. Of maakeen wandeling in het mooie en uitge-strekte natuurdomein waar het museumop uitkijkt. Zet onbezorgd uw voet in hetZoniënwoud, want de termietenheuvelsstaan in het museum, niet erbuiten.FO

TO’S

: MU

SEU

M V

OO

R M

IDD

EN-A

FRIK

A

MET KLASSE NAAR AFRIKAµ JA, ik wil een bezoek brengen aan het

Museum voor Midden-Afrika.Ik kom met …… personen.

Voorkeurdatum: 1 - 2 - 15 - 16 maart

Tijdstip: 10.00 uur - 13.00 uur - 15.30 uur

□ Ik wil ook zelf actief deelnemen aan eenactiviteit (alleen geldig voor de leerkrach-ten). Mijn voorkeur gaat naar (aanduidenmet 1, 2, 3, 4):

j Dieren (lager onderwijs)

j Verborgen schatten (lager + secundair)

j Muziek (lager + secundair)

j Aardrijkskunde (secundair)

NAAM: ........................................................

ADRES: ........................................................

...................................................................

SCHOOL: ....................................................

Ik sta in het lager - secundair onderwijs

Stuur deze bon voor 20 februari naar Museumvoor Midden-Afrika - Educatieve Dienst - Leuven-sesteenweg 13 - 3080 Tervuren - tel 02-769 52 11- fax 02-769 56 38

a = algemeen, b = basisonderwijs, s = secundair en hoger onderwijs16 KLASSE NR.72

AFRIKAANS MET KLASSE aIn Tervuren, pal tegen het Zoniënwoud, staat hetKoninklijk Museum voor Midden-Afrika. Bijna hon-derd jaar al wil dit museum de bezoeker eeninzicht geven in de mens en de natuur vanAfrika en van de Belgische inbreng bij de explo-ratie en de kennis van dit continent. In de rijzigemuseumgebouwen vindt u niet enkel de perma-nente tentoonstelling (olifant en zebra, prauwen termietenheuvel, wooncultuuren kunst), maar worden er gere-geld bijzondere tentoonstellingengeorganiseerd. Onlangs nog ston-den alle schijnwerpers op Ethiopië.Sinds enkele jaren organiseert hetmuseum speciale jongerenateliersen actieve rondleidingen, zowel voorhet lager als voor het secundaironderwijs. In zo’n atelier, dat 2.30uur duurt, draait alles rond eenthema: muziekinstrumenten, mas-kers, rituelen... Er worden zoveel mogelijk ele-menten in verwerkt van een cultuur, land of

volk. De leerlingen krijgen actiefeen algemeen zicht op de behan-delde cultuur.Elk atelier begint met een bezoekaan de collectie of tentoonstelling.Daarna wordt verder gewerkt ineen atelierruimte. Die ademt desfeer uit van het behandelde the-ma, zodat kinderen en jongerenzich goed kunnen inleven. Ze moe-ten dan ook al hun zintuigen ge-bruiken. Tijdens het geleid bezoekblijft het vooral bij kijken, luisterenen praten. Soms dragen de leerlin-gen voorwerpen mee waarover zegaandeweg meer te weten komen,een masker bijvoorbeeld. Een videohelpt de leerlingen de voorwerpenin hun juiste context te plaatsen.Dan wordt het echt actief. Kinderenvan 7 tot 12 jaar leven zich echt ineen bepaald volk in. Ze kleden zichals een Toeareg, zetten een tent op,lopen mee in een processie, wordengeïnitieerd, kronen een chef, ma-ken eten, jagen op schildpadden,dragen een masker tijdens een be-grafenis enz. Meestal wordt er eenvoorwerp geknutseld dat ze ter her-innering mogen meenemen naarhuis.Ook de ateliers voor jongeren van13 tot 18 jaar bevatten tal vanopdrachten. De leerlingen ontcijfe-ren een tekst in Ethiopisch schrift,

plaatsen gebruiksvoorwerpen en kledingstuk-ken bij de juiste bevolkingsgroep, schrijven eentypische ontstaansmythe, selecteren foto’s vanbeelden die met gezag te maken hebben ofspelen een scène uit een initiatieritus.Ten slotte hoort bij de meeste ateliers een gesprekmet iemand van de behandelde cultuur, recht-streeks contact dus, met alle voordelen van dien.Tijdens de weekends van 1-2 en 15-16 maartkunnen 1200 leerkrachten actief kennisma-ken met drie ateliers en één actieve rondlei-ding. Voor de gelegenheid bent u de leerlingen doet u alles wat gewoonlijk van de leerlin-gen wordt gevraagd. Handen uit de mouwendus, anders kunt u niet deelnemen. U komt

alleen, met collega of met partner. Zelfs hethele gezin is welkom, maar vanaf het vijfdegezinslid betaalt u wel de gewone toegangs-prijs.Atelier en actieve rondleiding zijn voorbehou-den aan de leerkracht, kwestie van de groepenniet te groot te maken. De andere gezinsledenmogen ondertussen kennismaken met de Afri-kaanse olifanten en zebra’s, prauwen en termie-

tenheuvels, kunst en cultuur inhet museum. Of zij maken eenmooie wandeling in het prachti-ge, 107 ha grote domein waarindit statige museum prijkt.De drie ateliers en actieve rondlei-ding waaruit u kunt kiezen (enwaarvoor u voordien of achterafook met uw klas kunt inschrij-ven), zijn:1. Dieren in de Afrikaanse sa-vanne (lager onderwijs): De kin-

deren gaan ter plaatse op zoek naar dieren,waarvan zij een detailfoto hebben. Op een videozien zij hoe de dieren leven in hun natuurlijkmilieu. Vervolgens kruipen zij letterlijk in het velvan een gnoe, leeuw, zebra, nijlpaard enz. Intwee groepen nemen ze deel aan een grootganzenspel waarin zij leren hoe dieren zich voe-den, samenleven en overleven. Enz.2. Verborgen schatten (lager + secundair):Tijdens een bezoek aande permanente tentoon-stelling ligt het accent opde beeldenwereld van deAfrikaan. De deelnemersnemen zelf motieven over,vullen een reuzekruis-woordraadsel in enz. Ineen inleefatelier wordenvier scènes gespeeld: be-grafenis, zwangerschap,troonsbestijging van eenchef, initiatie in de we-reld van de volwassenen.Topics: het gebruik vanmaskers, de invloed vanbovennatuurlijke krach-ten, de wereld van de voor-ouders, het waarom vanbepaalde rituelen.3. Muziek (lager + secundair): Met behulp vanechte instrumenten, audiovisueel materiaal, oudeen recente opnamen leren de deelnemers de rijkewereld kennen van de Afrikaanse muziek. Hetatelier geeft antwoord op vragen als: Hoe wordteen muziekinstrument gemaakt? Welke rol speelthet in de regionale cultuur? Welke boodschapwil men ermee kwijt? Enz. Vervolgens maken deleerlingen zelf muziek. Zij leren een aantal basis-ritmen op de djembé, onder begeleiding van eenSenegalees percussionist.4. Aardrijkskunde (secundair): De deelnemersopenen de mysterieuze doos en ontdekken stapvoor stap, via vragen, opdrachten, kaarten enfoto-cd de inhoud: mogelijkheden en problemenvan de Afrikaanse economie, landbouw op eenhelling, herkomst en verwerking van katoen,allerlei specerijen, reliëf en ertsen enz. Een ludie-ke kennismaking.Maak uw keuze een stuur voor 20 februari debon in. U krijgt zeker antwoord.Museum voor Midden-Afrika - Educatieve Dienst -Leuvensesteenweg 13 - 3080 Tervuren - tel 02-769 5211 - fax 02-769 56 38

(advertentie)

(advertentie)

18 KLASSE NR.72

EUROPA MET KLASSESPELENDERWIJS sOp 26 februari kunt u deelnemen aan eenstudiedag rond informatieve spelen bij (devoorbereiding op) een internationale klas-uitwisseling (voor leerkrachten secundair onderwijs).Stichting Ryckevelde - Ryckevelde 10 - 8340 Damme - tel 050-35 2720 - fax 050-37 11 01

EUROPOLIS sOp 20 en 21 februari en 7 en 8 maart kunnen leerlingen derdegraad secundair onderwijs een simulatie bijwonen van eenplenaire zitting van het Europees Parlement. Per sessie vaar-digen tien Vlaamse, Waalse en Brusselse scholen tien leerlin-gen af om te debatteren over actuele onderwerpen. De zittingenhebben plaats in de gebouwen van het Europees Parlement inBrussel. De voertalen zijn Nederlands en Frans (met simultaan-vertaling). Het project Europolis loopt in samenwerking met hetBureau voor België van het Europees Parlement, de Stichting Rycke-velde en het Europacollege.Info: Agnes Claeys, voorzitster EUfrasie - tel 016-20 62 44 - fax 016-2391 27

ERVARINGSDAG aOp 5 maart vertellen leerkrachten basis- en secundair onder-wijs onder het motto Vraag het ze zelf... over hun ervaringenmet grensoverschrijdende schoolprojecten. Elke deelnemerkan kiezen uit een aantal workshops die hem/haar qua ge-bruikte werkvorm, thema, land(en) van samenwerking, subsi-dievorm e.d. het meest aanspreken.Stichting Ryckevelde - Ryckevelde 10 - 8340 Damme - tel 050-35 2720 - fax 050-37 11 01

INTERNATIONALE ONTMOETINGEN bVan 19 tot 21 maart kunt u met collega’s uit Frankrijk, Neder-land, Verenigd Koninkrijk en Vlaanderen (o.a. via allerleiworkshops) informatie en ervaringen uitwisselen over grens-overschrijdende schoolprojecten en subsidiemogelijkheden.Stichting Ryckevelde - Ryckevelde 10 - 8340 Damme - tel 050-35 2720 - fax 050-37 11 01

INFODAGEN aDe infodag internationalisering middenscholen is verplaatstnaar 18 februari (i.p.v. 13 februari). De infodag is een organisa-tie van Landcommanderij Alden Biesen ism het COMENIUS-agentschap. De infodag internationalisering basisonderwijsvindt zoals gepland plaats op 11 februari.Landcommanderij Alden Biesen - tel 089-51 93 52

GROS bEr zijn nog enkele plaatsen beschikbaar voor de dag rondGrensoverschrijdende Samenwerkingsprojecten (GROS) inEindhoven. Basisscholen kunnen op deze dag misschien eenNederlandse partnerschool vinden.Info: departement Onderwijs - Jef Van Thielen - tel 02-211 44 96

WERKGELEGENHEID EN ADAPT sGeïnteresseerden kunnen Europese subsidies aanvragen voortransnationale, vernieuwende en overdraagbare projecten bijde communautaire initiatieven Werkgelegenheid en Adapt.Werkgelegenheid steunt projecten voor jongeren (tot 20 jaar)die zonder arbeidsmarktgerichte beroepskwalificatie het vol-tijds onderwijs (dreigen te) verlaten (YOUTHSTART); projectenrond gelijke kansen voor vrouwen op de arbeidsmarkt (NOW);projecten rond bijzonder kwetsbare groepen zoals vluchtelin-gen, migranten, HIV-positieven en alleenstaande ouders (IN-TEGRA) en ten slotte projecten rond personen met een handi-cap (HORIZON). Adapt steunt projecten die werknemers hel-pen bij hun aanpassing aan de gewijzigde omstandigheden inhet bedrijfsleven (interne en externe flexibiliteit; grotere be-roepsmobiliteit enz.) of de arbeidsmarkt beter laten functione-ren (groei, werkgelegenheid, concurrentievermogen...).Meer informatie en aanvraagformulieren: Ministerie van de VlaamseGemeenschap - Afdeling Europa Werkgelegenheid - Markiesstraat 1 -1000 Brussel - tel 02-507 44 24 of 28 - fax 02-507 44 25

BUITENSPORTDAG VOOR LEERKRACHTEN aOp zaterdag 22 maart om 14 u. klinkt het startschot van eenunieke sportdag voor leerkrachten in het recreatie- en bui-tensportcentrum de Mosten (Hoogstraten). De wedstrijd wordteen combinatie van mountainbike, boogschieten, kanovaren,oriëntatielopen, laag touwenparcours en speleobox. Deelne-men is gratis en moge de beste winnen. U moet wel inschrijvenvóór 1 maart. Supporters zijn uiteraard ook welkom.Organisator Hoppa vzw wil op deze ludieke manier promotie

maken voor haar omnisportkampen in in-ternaat- en externaatsverband. De Mostenzelf biedt u heel wat mogelijkheden voor eenschoolsportdag: bijvoorbeeld een door Hop-pa vzw volledig uitgewerkt dagarrangement(al dan niet met wedstrijdelement), waarinbovengenoemde combinatie ook zit vervat.Hoppa vzw - Luc Segers - Oude Kerkweg 68 - 2381Weelde - tel 014-65 96 87 - fax 014-65 21 29

BRTN-SCHOOLTELEVISIE aWoensdag (previews) én dinsdag (herhalingen) op TV2: deSchooltelevisie van de BRTN met Klinkklaar (woensdag:15.30 u. - 16 u.; dinsdag: 11 u. - 11.30 u.) voor basisonderwijs enAlfa en Omega (woensdag: 15 u. - 15.30 u.; dinsdag: 10.30 u. -11 u.) voor secundair.• Koekeloere (kleuters; vanaf 5/3, 10 afleveringen) speelt in opangst, vreugde, teleurstelling, nieuwsgierigheid enz. én spoortaan tot meedenken, raden, imiteren, doen en... koekeloeren.• Roodkapje (eerste graad basisonderwijs, vanaf 19/3; 8 afleve-ringen) vertelt over emoties, attitudes, sociale vaardigheden,waarden, zingeving...: relationele vorming.• Jeugdcultuur (derde graad secundair onderwijs; vanaf 26/2; 2afleveringen) bekijkt jongeren als een aparte maatschappelijkegroep met andere waarden en normen, muziekgenres, mode...:subculteren.De BRTN Schooltelevisie brengt korte reportages n.a.v. thema’suit KLASSE. De eerste reportage ziet u op 19/2 (15.22 u.), metherhaling op 25/2 (10.52 u.). Onderwerp: de houding vanjongeren t.o.v. drugs.Inl.: BRTN - departement Vorming - School-TV - Reyerslaan 52 - Kamer3N13 - 1043 Brussel - tel 02-741 32 01 - didactisch materiaal: BRTN- Educatieve Uitgaven - Reyerslaan 52 - Kamer 3N7 - 1043 Brussel - fax02-734 72 46

VLAANDEREN EN NEDERLAND IN BRUSSEL aVan 15 tot 30 april kunt u in Brussel tientallen manifestatiesbijwonen waar onze Noorderburen centraal staan. Deze Vlaams-Nederlandse Veertiendaagse richt zich vooral op cultuur (ar-tistiek en sociaal-cultureel), onderwijs en media. Op cultureelvlak zijn er bijvoorbeeld samenwerkingsprojecten en copro-ducties rond amateurkunsten (Asfaltfestival van het Centrumvoor Amateurkunsten), theater (coproducties in Gemeenschaps-centra Ten Weyngaert, Vaartkapoen...), literatuur (literair circuitin Paleis voor Schone Kunsten), educatief werk (tekenworkshopsAnton Pieck in Gemeenschapscentrum De Rinck) enz. Leuke uit-schieter: op 15 april zal de Nederlandse kunstenaar HansSchaap de grootste panoramische foto ooit (15 m x 2 m) van deBrusselse Grote Markt maken met een container-camera. Klas-sen uit het lager onderwijs kunnen dit gebeuren bijwonen(schriftelijk inschrijven vóór 30/3). Het resultaat zal ‘s avonds alte bewonderen zijn. Geïnteresseerde leerkrachten basisonder-wijs kunnen een speciaal lespakket (250 fr.) over de werkingvan een camera bestellen (Media Opleidingscentrum vzw - DidierSchretter - M. Fochlaan 54 - 1030 Brussel - tel en fax 02-241 20 03).Op onderwijsvlak zijn er uitwisselingen gepland tussen Brus-selse en Nederlandse scholen. Op mediavlak denken de orga-nisatoren aan uitwisselingsprogramma’s tussen TV Brussel enregionale zenders in Nederland en tussen de Vlaams-Brusselsestadskrant Deze Week in Brussel en de Amsterdamse Uitkrant.De Veertiendaagse is een initiatief van Vlaams minister voor BrusselseAangelegenheden Anne Van Asbroeck. Voor meer inlichtingen: Cen-trum voor Amateurkunsten - Lize Haagdorens - Veeweydestraat 24-26- 1070 Brussel - tel 02-520 75 03 - fax 02-520 78 62.

KLASSE NR.72 19KLASSE NR.72 19

GRATIS MET DE ANTWERPSETREKPAARDENTRAM

µ JA, ik wil graag met mijn gezin (max. 4personen) een gratis verkenningsrit makenmet de Antwerpse Trekpaardentram.

NAAM: ................................................

ADRES: ................................................

...........................................................

TEL: .....................................................

SCHOOL EN FUNCTIE: .........................

...........................................................

□ Ik schrijf in met 1 / 2 / 3 / 4 personen(het juiste aantal omcirkelen a.u.b.) opj 29/3 j 30/3 j 31/3 j 1/4j 2/4 j 3/4 j 4/4 j 5/4j 6/4 j 7/4 j 8/4 j 9/4j 10/4 j 11/4 j 12/4 j 13/4

met vertrek op de Grote Markt omj 10 u. j 11 u. j 12 u.

(duid bij voorkeur méér dan één dag/uuraan; maak uw voorkeur duidelijk met 1, 2, 3)

□ Ik kan niet deelnemen aan de leer-krachtenrit, maar krijg wel graag uwuitgebreide informatie.

Stuur of fax deze bon meteen naar Jut en Aervzw - Berkendreef 33 - 2990 Wuustwezel -fax 03-669 85 20

GRATIS NAAR DE DUINEN aWeldra weet u alles over waterwinning in onzeduinen. De Intercommunale Waterleidingsmaat-schappij van Veurne-Ambacht (IWVA) gooit op 7en 10 april (in de paasvakantie) de deurenopen voor zo’n 1300 leerkrachten. Het bezoe-kerscentrum Doornpanne (Koksijde) heeft o.a.een permanente tentoonstelling over de histo-riek van IWVA, het ontstaan van de duinen,de (hydro)geologie, de drinkwaterproductie en-distributie en de flora en fauna van het na-tuurgebied de Doornpanne. Er is zelfs een klaslo-kaal beschikbaar voor lessen over (drink)water.Schoolgroepen kunnen het hele centrum gra-tis én geleid bezoeken.I.s.m. KLASSE organiseert IWVA opendeurda-gen voor leerkrachten lager onderwijs (maan-dag 7 april) en secundair onderwijs (don-derdag 10 april). Op het programma:• geleid bezoek aan bezoekerscentrum enwaterwinningsbedrijf: elke dag 6 groepenvan telkens 25 leerkrachten, start om 8.30 u.,10 u., 12 u., 13.30 u., 15 u. en 16.30 u. Intotaal kunnen elke dag 150 leerkrachten deel-nemen.• geleide natuurwandeling in de Doornpan-ne: elke dag 20 groepen van telkens 25 leer-krachten, start (telkens vijf groepen) om 9 u.,11 u., 13 u. en 15 u. In totaal kunnen elke dag500 leerkrachten deelnemen.De watertoren Groenendijk is open van 10 u.tot 16 u. Bij helder weer hebt u een prachtigzicht op duinen, polders, bebouwde kuststrook,Diksmuide, Kemmelberg enz.U kunt schriftelijk of per fax inschrijven mettwee personen (collega of partner) tot enmet 14 maart. Wie zin heeft kan inschrijvenvoor beide bezoeken. U vermeldt bij uw in-schrijving naast uw naam, adres, telefoon-nummer, school en functie ook duidelijk da-tum, bezoek(en) en uur (uren) van uw keuze. Ukrijgt per kerende post een bevestiging. Indiende groep van uw keuze volzet is, neemt IWVAtelefonisch contact op voor een nieuwe af-spraak.IWVA - Doornpanne 1 - 8670 Koksijde - tel 058-5215 55 - fax 058-52 16 04 - iwva@flanderscoast.be

SURVIVAL IN TERVUREN aLeerlingen vanaf 8 jaar kunnen in Tervurendeelnemen aan dags- en meerdaagse survi-valprogramma’s. Elke leerling krijgt zijn ei-gen pakket met overlevingsmateriaal. Op hetprogramma: vuur maken met een vuurschra-per, koken op kleine opplooibare esbit-vuur-tjes, trekken met stafkaart en kompas door hetZoniënwoud, bivak in trekkerstentjes (met wel-iswaar chemische toiletten, een EHBO-ruimte

enz. vlakbij). U kunthet hele jaar door in-schrijven voor dit pro-gramma. Geïnteres-seerde leerkrachtenkunnen nu vrijblij-vend een gratis video-cassette met alle in-formatie aanvragen.Tervuren... meer dan eenmuseum - Roland Der-ongé - Kapellestraat 97- 3080 Tervuren - tel02-767 45 57 - fax 02-767 69 76

OP DE PAARDENTRAM aAntwerpen verkennen op het tempo vaneen dubbeldeks trekpaardentram. Elk uurvertrekt de tram op de Grote Markt voor eentocht van 3 km en 40 minuten. Er is plaats voor28 volwassenen (14 in de gesloten ruimte en 14bovenop; halfweg wordt van plaats gewisseld)of 42 kinderen tot 12 jaar. Schoolgroepen beta-len 1500 fr. (een kleurenfoto van de tram voorelke deelnemer inbegrepen).vzw Jut en Aer (rechts en links in trekpaarden-taal) heeft samen met KLASSE een uniek aan-bod uitgewerkt voor leerkrachten op verken-ningstocht. Elke dag van de paasva-kantie, d.w.z. zestien dagen lang,van 29 maart tot en met 13 aprilrijdt de trekpaardentram driemaalenkel en alleen voor lezers van KLASSEen hun familie (max. vier personenper gezin!). U kunt bijgaande bon op-sturen of faxen tot en met 28 februari.Als er nog plaats is krijgt u een beves-tiging van uw inschrijving per keren-de post.Jut en Aer vzw - Het Werkend Trekpaard -Berkendreef 33 - 2990 Wuustwezel - tel enfax 03- 669 85 20

GRATIS NAARDOUDOU NDIAYE ROSE bOp zaterdagen 1 en 8 maart kunnenin totaal tweehonderd leerkrachten ba-sisonderwijs gratis een concert bijwo-nen van Doudou Ndiaye Rose. U ziet enhoort er niet alleen deze Senegalesemeesterpercussionist en zijn ensembleaan het werk, maar u bent er ookgetuige van de resultaten van een spe-ciale workshop in twee basisscho-len. Van 24 februari tot 1 maart werktRose (samen met een vijftiental Sene-galese kinderen, het merendeel zijneigen kinderen) met 25 leerlingen (8tot 12 jaar) van de Stedelijke Basis-school De Harp uit Gent. Van 3 tot 8maart is een klas van de StedelijkeBasisschool Musica uit Antwerpen aande beurt. Gedurende vijf voormidda-gen werken de kinderen uit beide lan-den samen aan een concert. De kinde-ren eten Afrikaans (een Senegalesekokkin vergezelt de groep), maken samenuitstapjes enz.Op beide lokaties zijn er telkens vier concer-ten, waaronder een familieconcert op zater-dagnamiddag (15 u.). Na het concert krijgthet publiek een toelichting door Doudou NdiayeRose én door de bij het project betrokkenleerkrachten. In samenwerking met de orga-nisatoren kunnen wij de lezers van KLASSEtweemaal honderd vrijkaartjes aanbieden voordeze concerten. Dit aanbod is bedoeld voorleerkrachten basisonderwijs en hun partnerof collega. U kunt twee gratis kaartjes reser-veren bij Kunstencentrum Vooruit - tel 09-267 28 28 (concert van zaterdag 1/3 om 15u.) of CC Luchtbal - tel 03-543 90 30 (concertvan zaterdag 8/3 om 15 u.). De eerste hon-derd bellers vinden aan de kassa van hunkeuze twee vrijkaartjes.Inl.: Kunstencentrum Vooruit - Wim Wabbes - St.Pietersnieuwstraat 23 - 9000 Gent - tel 09- 267 2820 - fax 09-267 28 30

GEZOCHT a• Vastbenoemde personeels-leden uit gemeenschaps- enofficieel onderwijs (minstenstien jaar dienstanciënniteit) kun-nen zich tot 10 februari meteen aangetekend schrijven kan-didaat stellen voor de vacatu-re van inspecteur secundaironderwijs, groep Wiskunde-Wetenschappen, subgroepAardrijkskunde. De volledi-ge tekst van de vacature isverschenen in het staatsbladén ligt ook uw school.Departement Onderwijs - Afde-ling PMS-Navorming-Leerlingen-vervoer - Koningsstraat 138 - lo-kaal 604 - 1000 Brussel - inlich-tingen: Carine Garrez - tel 02-210 53 31 (kantooruren)

(advertentie)

(advertentie)

22 KLASSE NR.72

MUZISCHE WERK- ENVERWENDAGEN bWie in het basisonderwijs ogenen oren heeft, ervaart elke daghoe kinderen muzisch bezigzijn. Ze balanceren op de randvan de stoep; de straat wordtin hun verbeelding een kol-kende rivier waarin ze dooréén verkeerde beweging kun-nen terechtkomen. Al spelendworden ze boef of politieagent,bootsen dieren- (of schiet!)ge-luiden na, vallen vol overga-ve dood of springen op de maatvan een zelf gemaakt rijmpje.Ze vertellen verhalen (waar ofonwaar), en roepen spontaan«Ooo!» of «Bah!» als ze ietsmooi of lelijk vinden. Beeld,muziek, drama, beweging,media: de vijf vingers van demuzische hand worden onsdoor kinderen elke dag aan-gereikt. Wat doe ik hiermee?In welke omgeving wordt ditcreatief proces al dan niet ge-steund? Hoe raak ik vanuitdie dagelijkse realiteit tot aanhet realiseren van muzischgedrag? Wat kan ik voor mijnkleuters, leerlingen of studen-ten op dat vlak betekenen?Wat zal hen bijblijven? Hoeblijf ik een enthousiaste le-raar die in de dwingelandijvan «dit-is-een-typische-op-dracht-voor-het-onderwijs» hetnoorden niet verliest? Allemaalboeiende vragen waarop ubinnenkort een antwoord aanden lijve kunt ondervinden.Ook de studenten in de lera-renopleiding (de onderwij-zers en kleuterleiders vanmorgen), én hun docentenworden speciaal verwelkomd.CANON, Cultuurcel richt in haarvoorjaarsactiviteiten immersde spots op de muzische vor-ming in het basisonderwijs.Zij nodigt u uit op de Muzi-sche Werk- en Verwendagen.

DE WERKDAGENDe tien tweedaagse inleefdagen (van 9 u. tot 16 u.; slapendoet u thuis), twee per provincie, zijn een initiatief van CANON,Cultuurcel in samenwerking met het Onderzoekscentrum Kind enSamenleving. Het accent ligt op doén. Na een beknopte theore-tische inleiding wordt er gewerkt in keuze-ateliers (zie verder).U kunt zelf kiezen welke drie verschillende terreinen u aldoende wilt verkennen. Het aantal deelnemers is beperkt tot

80 per tweedaagse (vanwege het werkin de ateliers, dat in groepjes van ± 10gebeurt), dus aarzel niet en schrijfmeteen in met de bon op deze blad-zijde, ten laatste op 1 maart. Deel-nemen is gratis!Het programma vertrekt van de vast-

stelling dat u op de speelplaats, tussen twee lessen, zelfs tijdensde lessen heel wat spontane of georganiseerde muzischeactiviteiten kunt ervaren. Muzische vorming wil dit gebeurenbevestigen én versterken. De tweedaagse besteedt aandachtaan: Wat is muzische vorming? Bedoelen we hetzelfde als wehierover spreken? Wat betekent muzische vorming binnen deglobale context van opvoeding? Hoezijn kinderen tijdens hun dagelijkseschoolpraktijk muzisch bezig? Bij ditalles staan ideeën rond veerkrachtvan kinderen centraal. Na dit meertheoretisch gedeelte wordt er ander-halve dag gewerkt in ateliers. U kuntdrie ateliers kiezen uit het aanbod. Atelier 1 bespreekt dehouding van de leerkracht t.o.v. het kind. Vertrekpunt is debegeleidershouding bij filosoferen met kinderen. Atelier 2t.e.m. 6 behandelen elk een aspect van de muzische vorming:beeld (2), media (3), drama (4), muziek (5) en beweging (6).Atelier 7 werkt rond het fysisch milieu van de school: Hoemaak ik de school (gebouwen, speelplaats, spelmateriaal) zotoegankelijk dat kinderen spontaan gebruik kunnen makenvan de infrastructuur om zich op een prettige manier teontwikkelen?

DE VERWENDAGENCANON, Cultuurcel en CC De Ve-linx (Tongeren) slaan de handenin elkaar. Dit jaar zijn er drie ver-wendagen voor leerkrachten vanom het even welke onderwijsvorm.Uitgangspunt is de bewonderingvan een leerling voor een leraar.Leraars van nu en/of toekomstigeleraars zitten rond een feestelijkgedekte tafel en luisteren naar degetuigenissen van kunstenaars ofgrote namen uit de wereld van dekunsten of de media over de leraardie bij hén vonken deed overslaan.Op drie verschillende plaatsen wor-den telkens 70 mensen verwelkomd(plus tien verrassingsgenodigden!).Om beurten staan de kracht vantaal, beeldende kunst en muziekcentraal. De deelname is gratis,maar snel inschrijven is de bood-schap! De Velinx verwacht uw in-schrijving ten laatste op 15 maart.Veertien dagen vóór de gekozenverwendag krijgen alle genodig-den een verwenmap in de bus.Daarin vinden ze naast prakti-sche afspraken een summier dag-programma en vele blanco ver-wenbladen. De bedoeling is dui-delijk: dat worden straks notitie-bladen om een persoonlijk dag-boek van uw verwendag te ma-ken. Deze keer gaan leerkrachtennamelijk niet naar huis met les-mappen, leersuggesties of peda-gogische instructies.

GRATIS WERKDAGENµ JA, ik wil graag twee dagen, telkens van 9 u. tot 16 u.,

muzisch werken in:□ Oost-Vlaanderen: DESTELBERGEN

j wo en do 5 en 6 maart j di en wo 6 en 7 mei□ West-Vlaanderen: ROESELARE

j wo en do 23 en 24 april j vr en za 25 en 26 april□ Antwerpen: OOSTMALLE

j di en wo 25 en 26 maart j di en wo 29 en 30 april□ Vlaams-Brabant: WEMMEL

j di en wo 11 en 12 maart j vr en za 21 en 22 maart□ Limburg: SINT-TRUIDEN

j di en wo 18 en 19 maart j di en wo 15 en 16 april

Ik kies drie ateliers uit volgend lijstje:j houding t.a.v. het kind j beeld j mediaj drama j muziek j bewegingj fysisch milieu van de school(duid a.u.b. duidelijk plaats, data en ateliers van uw keuzeaan!)

NAAM: ........................................................................

ADRES: ........................................................................

TEL: .............................................................................

SCHOOL: .....................................................................

Vóór 1 maart terugsturen of faxen naar: OnderzoekscentrumKind en Samenleving - Muzische werkdagen - Nieuwelaan 63- 1860 Meise - tel 02-269 71 80 - fax 02-269 78 72

GRATISVERWENDAGEN

µ JA, ik wil er graag bij zijn op éénvan de Muzische Verwendagenvoor leerkrachten basisonderwijsvan 9.30 u. tot 16 u. in:

□ TONGEREN, DE VELINX - dinsdag13 mei - TAAL

□ ANTWERPEN, MUHKA -donderdag 22 mei - BEELDEN-DE KUNST

□ GENT, OPERA - maandag 26mei - MUZIEK

NAAM: ..................................

ADRES: ..................................

.............................................

TEL: ......................................

SCHOOL: ..............................

.............................................

Vóór 15 maart terugsturen of faxennaar CC De Velinx - Muzische Ver-wendagen - Dijk 111 - 3700 Ton-geren - tel 012-39 38 00 - fax 012-39 37 85

KLASSE NR.72 23

KLASSE-SERVICE a• Wie heeft ervaring met het opstarten, opvol-gen en runnen van een atelier, waar matigmentaal gehandicapte leerlingen (13-21 jaar)een opleiding krijgen in voorbereiding tot hetwerken in een beschutte werkplaats? Zijn ercollega’s die net als wij tevergeefs op zoek gaannaar hulpmiddelen en uiteindelijk zelf leer-materiaal in elkaar knutselen? Wij willen graagervaringen uitwisselen over inhoud, technie-ken, praktische hulpmiddelen, attitudevorming,evaluatiesystemen enz.BuSO De Lange Munte (type 2, opleidingsvorm 2,meisjes) & VIBBO Watermolen (idem, jongens) -contactpersoon: Chris Wattiez-Sobrie - Wolvenstraat14 - 8500 Kortrijk - tel en fax 056-22 78 42• We zijn met enkele collega’s op zoek naar devideocassette van Lennart Nilsson over onge-boren leven in de moederschoot. Kan ie-mand ons een kopie bezorgen?Land- en Tuinbouwinstituut Oedelem - Ingrid Cool -tel 050-35 09 84• Onderwijzers, PMS-medewerkers, directies,schoolopbouwwerkers... die op één of anderewijze met het non-discriminatiebeleid in hetonderwijs te maken hebben, kunnen meewer-ken aan een thesis hierover door een laatste-jaarsstudente Sociaal Agogisch Werk.Joyce Refuge - Oude Mechelsestraat 76 - 1853Strombeek-Bever• Ik wil me dringend bijscholen om met leer-lingen op het net te kunnen gaan. Maar... hetzou (bijna) niets mogen kosten omdat de leer-lingen het zelf zullen moeten betalen. Ik geefles in de derde graad TSO. Kan iemand mijzeggen welke bruikbare cursussen/technicalmanuals beschikbaar zijn? U kunt mij mailen,faxen of bellen.Herman Alaers - tel en fax 015-20 06 41 -herman.alaers@club.innet.be• Interimleerkrachten Bouw kunnen zich mel-den bij BUSO-Levenslust (adolescenten tussen13 en 18 jaar met leer- en gedragsmoeilijkhe-den) uit St. Martens-Lennik - tel 02-569 23 01.

SCHOOLSPORTINFRASTRUCTUUR aIs er op school sportinfrastructuur aanwe-zig? Sportzalen, openluchtterreinen, sport-hallen, speelplaatsen enz.? Is die infrastruc-tuur ook buiten de schooluren, in schoolva-kanties enz. toegankelijk? Voor uw eigenleerlingen of voor andere verenigingen uituw gemeente? Een aantal scholen en ge-meenten bewijzen alleszins dat het naschoolsopenstellen van schoolsportinfrastructuur bestmogelijk is. Op woensdag 26 februari (13.30u. tot 17.15 u.) krijgt u hierover meer infor-matie in Provinciaal Administratief CentrumGent (W. Wilsonplein). Een aantal sprekersvertellen op de studiedag Openstellen vande schoolsportinfrastructuur over hun prak-tijkervaringen, vanuit de gemeentelijke sport-dienst, vanuit het oogpunt van de school,vanuit het belang van de lokale sportclubs.Uiteraard is er ook ruimte voor uw vragen,opmerkingen enz. De Koning Boudewijnstich-ting coördineert het hele gebeuren. Er is ookeen boek verkrijgbaar (300 fr.) dat onderdezelfde titel uitgangspunten en praktijk-voorbeelden groepeert.Koning Boudewijnstichting - Brederodestraat 21- 1000 Brussel - tel 02-549 02 14 - fax 02- 51152 21

DE LERAAR sEen leraar Frans haalt een machinegeweer uitzijn boekentas en richt een bloedbad aan onderzijn leerlingen. De man komt in de gevangenisterecht. Hij gedraagt zich zo voorbeeldig -einde-lijk vakantie!- dat men niet goed weet wat menmet hem moet. Uiteindelijk krijgt zijn straf eenandere vorm. Van nu af zal hij elke avondopnieuw zijn misdaad en wat hem daartoe ge-bracht heeft opnieuw beleven, met name in hettheater. Daar is hij het «monster» dat iedereenwil zien en tegelijk de acteur van zijn eigenlevensverhaal. De leraar is een boeiend en her-kenbaar verhaal van idealisme dat langzaamwordt aangevreten door apathie, geweld, demo-tivatie en burn-out. Het heeft al tot heel watdiscussie geleid in de foyers en na schoolvoorstel-lingen. De monoloog is geschreven door oud-leraar Jean-Pierre Dopagne. De rol van de leraarwordt vertolkt door Roger Van Kerpel. U kunt eenschoolvoorstelling van De leraar aanvragen.Van 5 maart tot 26 april kunt u het stuk bekijkenin het Raamteater in Antwerpen. Met wat gelukzelfs gratis, want op 6 maart (20 u.) speelt hetNieuw Ensemble Raamteater een exclusievevoorstelling voor 100 leerkrachten.Schrijf een briefkaart naar Nieuw Ensemble Raam-teater - De leraar - Lange Gasthuisstraat 26 - 2000Antwerpen - tel 03-233 91 48 - fax 03-231 35 09.Vermeld de school waar u lesgeeft. Als u bij degelukkigen bent, krijgt u een vrijkaart in uw bus.

KLEURPOTLODEN aLeerkrachten plastische opvoeding krijgen in-formatie over nieuwe technieken en ideeënvoor klassikaal gebruik van Caran d’Ache pro-ducten. Enkele video’s tonen nieuwe teken- enschildertechnieken. Er is een cadeau voor elkedeelnemer. Deelnemen is gratis. Stuur een brief-kaart naar onderstaand adres met (liefst drie)data van uw keuze. De eerste twintig aanvra-gers krijgen een bevestiging. De informatieda-gen vinden plaats op woensdag (14 u. tot 17 u.):19/2 in Gent (Schleiper), 12/3 in Schoten (Inno),19/3 in Antwerpen (Schleiper), 26/3 in Herent(Cockx), 16/4 in Gent (Schleiper), 23/4 in Ant-werpen (Dinet), 30/4 in St. Niklaas (Inno), 21/5in Leuven (Inno), 28/5 in Antwerpen (Acade-mia) en 11/6 in Antwerpen (Inno).Caran d’Ache - Postbus 21 - Anderlecht 3 - 1070Brussel - inl.: tel 02-332 07 60 - fax 02- 332 27 16

DRUGBELEID OPSCHOOL sDe Vereniging voor Alcohol- enandere Drugproblemen (VAD)organiseert in een samenwer-kingsverband met Leefsleutels,Proges en de koepels van dePMS- en MST-centra een twee-de platform over drugbeleidop school: Drugbeleid opschool: van experimenterennaar participeren. Op zater-dag 22 maart kunnen de scholendie al een hele tijd actief zijnin het uitwerken van een drug-beleid op uitnodiging deel-nemen aan deze platformbij-eenkomst aan de VUB in Brussel.Het doel is antwoorden op eerdergeformuleerde knelpunten overdrugbeleid uit te wisselen metleerkrachten, directie, hulpop-voedend personeel, PMS- enMST-medewerkers, ouders enleerlingen. De betrokkenheidvan PMS en MST, personeel,ouders en leerlingen wordt uit-gediept in verscheidene work-shops. De scholen die deelna-men aan het eerste platformontvangen een uitnodiging.Vraag meer inlichtingen bijuw directie.Vereniging voor Alcohol- en an-dere Drugproblemen - G. Schild-knechtstraat 9 - 1020 Brussel - tel02-422 49 69 - fax 02-422 4979 (Hilde De Man)

FABULEUS sJongens en meisjes tussen 15 en 25 jaar diewillen werken aan een theatervoorstelling dietekst, beweging, ritme, muziek én gezond ver-stand combineert, kunnen misschien beginmaart aan de slag bij fABULEUS. Dit gezel-schap zoekt namelijk twaalf acteurs en viermuzikanten voor haar nieuwe productie. Depremière vindt plaats op het fABULEUS- festi-val tijdens de herfstvakantie (november).Artforum/fABULEUS - Diestsevest 19 - 3000 Leuven- tel 016-22 78 55 - fax 016-22 27 85 - artforum@ping.be

24 KLASSE NR.72

ZEKERLEZEN

ALGEMEEN aWEGWIJS AAN DE HEMELVier eeuwen na Mercator is er een nieuwe,draaibare Vlaamse sterrenkaart: de bolvormigesterrenhemel op een plat vlak. Onder de nach-telijke hemel vindt u niet enkel sterrenbeelden,u bepaalt ook de hel-derheid van sterren enlokaliseert gasnevels,andere melkwegstel-sels, bolvormige ster-

renhopen enz.Stort 410 fr. op rek.nr. 000-1600462-59van de Vereniging voor Sterrenkunde - pu-blicaties - Brieversweg 147 - 8310 Brugge

VAKTIJDSCHRIFTEN (17)Leerkrachten Nederlands die mee hun belangen willen verdedi-gen kunnen nu lid worden van de Vereniging Leerkrachten Neder-lands. Voor het lidgeld, 300 fr. per jaar, ontvangt u ook de VLN-Nieuwsbrief, die thema’s behandelt als taakbelasting, vakin-houd, eindtermen, lerarenambt en -opleiding, nascholing encommunicatie enz.VLN - Scheihagenstraat 15 - 2550 Kontich - tel 03-458 54 85 - fax 03-457 72 56 - de wey.rug.ac.be/VLN/home.html

MILIEUBEWUST ONDERNEMENWat zijn de gevolgen van het milieubewustzijn voor de economieen het zelfstandig ondernemen? Hoe komt men tot een milieu-vriendelijk bedrijfsbeleid? Met historische terugblik en een lijstvan publicaties.Milieubewust ondernemen, 120 fr. - NCMV - Jonge Ondernemers -Spastraat 8 - 1000 Brussel - tel 02-238 07 35 - fax 02-238 07 34

BASISONDERWIJS bTROJE EN ODYSSEUSDe Trojaanse oorlog en de reizen van Odysseus zijn er nu ook alsgeïllustreerde en sterk vereenvoudigde verhalen voor kinderenvanaf acht jaar. Kleurrijk en met veel fantasie en knipogengetekend door Marcia Williams.De Trojaanse oorlog & de reizen van Odysseus, 449 fr., verkrijgbaar in dehandel - Uitg. Gottmer - Schuttershofstraat 9 - 2000 Antwerpen - tel 03-205 94 00 - fax 03-233 95 69

FOCUS OP DE BIJBELRecent verscheen heel wat bijbelliteratuurvoor het basisonderwijs in de handel. DroegJezus een spijkerbroek? en Hoe grootwas Goliath? geven antwoord op tal van(eerste) kindervragen over de bijbel. Een-voudige teksten in vraag-en-antwoord-stijl en speelse illustraties in kleur. Spe-ciaal voor beginnende lezers geschrevenzijn David en Goliat, Daniël in de leeu-wenkuil, Het leven van Jezus en Verha-len die Jezus vertelt. De illustraties zijneveneens in kleur maar ernstiger opgevat.Dan is er de Bijbel voor kinderen waarinAnne de Graaf tweede- en derdegraadsleer-lingen meeneemt in de wereld van hetOude en Nieuwe Testament. 300 bijbel-verhalen, getrouw naverteld, en ook hierheel wat mooie illustraties. Een (voor)leesboek.Bijbel in zicht is een beknopte, geïllus-treerde bijbelatlas van 64 blz. met veelhistorische informatie: kronieken, tech-niek, religie, kunst en cultuur van die tijd.In het fraaie Testament - De getekendebijbel is gebruik gemaakt van de laatsteontwikkelingen in computer- en poppen-techniek en de verbeelding van beroemdemakers van teken- en animatiefilms. Hiernegen herschreven bijbelverhalen: de schep-

ping, de zondvloed, Abraham, Mozes, Jona in de walvis, hetliefdesverhaal van Ruth enz. Voor kinderen vanaf tien jaar.Hoe groot was Goliat? en Droeg Jezus een spijkerbroek? (175 fr.), Daviden Goliat e.a. (275 fr.), Bijbel voor kinderen (790 fr.), Bijbel in zicht(398 fr.), Testament getekende bijbel (790 fr.) - uitg. Westland - Th. VanCauwenberglei 101 - 2900 Schoten - tel 03-658 80 60 - fax 658 80 80

SECUNDAIR EN HOGER ONDERWIJS sJONGEREN DOEN MEEEen aanzet tot jongerenparticipatie vindt u bij JEMP, JeugddienstMaatschappelijke Participatie. JEMP organiseert regionale ontmoe-tingen, informatieavonden en vorming, langdurige begeleidingen (telefonische) informatie en publiceert ook praktische brochu-res. Zo is Win 30 procent! een echt draaiboek voor een inspraak-project, 68 gram goeie «jeugd»raad geeft tekst en uitleg over detheorie en praktijk van jeugdraden (van start tot finish) enz. Helptu jongeren mee denken en doen in onze samenleving?JEMP - Liedtsstraat 27-29 - 1210 Brussel - tel 02-240 95 26 - fax 02-242 26 10

LEVEN OP DE RANDCentraal in deze jeugdroman (+ 14 jaar) staathet leven in een dagcentrum waar kinderenen jongeren worden opgevangen, die thuisproblemen hebben. Jasper is zo’n jongen metproblemen: zijn vader is werkloos, zijn broer-tje heeft het syndroom van Down, zijn moe-der kan het alleen niet meer aan. In hetopvangcentrum botst Jasper op de beslotenrusteloosheid van punkster Margreet. De con-frontatie doet hem balanceren op de rand van zijn hart. Een verhaalvan schrijver en psychotherapeut Gerda Van Erkel. Prijs: 595 fr.Davidsfonds/Infodok - Brabançonnestraat 95 A - 3000 Leuven - tel 016-22 87 44 - fax 016-22 70 47

ECONOMIEKleine geschiedenis van het economisch denken (790 fr.)behandelt in kort bestek en via een historische lijn de grotegezichtspunten binnen de economie. Van mercantilisme en AdamSmith over Marx, Marshall en Robbins tot de golftheorieën, JohnMaynard Keynes en de keynesiaanse erfenis. Met kritische gelui-den en aanbevolen lectuur als toemaatje.Uitg. Westland - Th. Van Cauwenberglei 101 - 2900 Schoten - tel 03-658

80 60 - fax 658 80 80

VAKTIJDSCHRIFTEN (18)H-ogelijn, driemaandelijks tijdschrift vanhet VVKHO en de katholieke hogescho-len, biedt informatie over het Vlaams ho-geschoolonderwijs in al zijn facetten. Naastalgemene informatie komen thema’s aanbod als personeelsbeleid, studentenbege-leiding, nascholing, hoger onderwijs overde grenzen enz. Het oktobernummer van1996 gaat integraal over medezeggen-schap. Eén jaargang van H-ogelijn (viernummers) kost 250 fr.Info: Steven Wellens - VVKHO - tel 02-529 0429 - fax 02-529 04 93

MEDISCHE ENCYCLOPEDIE14.000 trefwoorden, 775 geneesmidde-len, 100 EHBO-technieken, 40 videofilms,1500 beelden, illustraties en scans, tek-sten met hyperlinks, tabellen, grafieken,vragen en antwoor-den. Dat is de Phi-lips Media Medi-sche Encyclopedieop cd-rom en cd-i.Verkrijgbaar in dehandel voor2995 fr.

BLIJ, BOOS, BANG, VERDRIETIG bbehandelt sociale vaardigheden en stot-tertherapie voor kinderen van 4 tot 8 jaar(650 fr.). Het is een oefenpakket met veeltekeningen, spel- en knutselmateriaal rondde vier basisgevoelens, waarbij negatievegevoelens en stotteren in onderling ver-band worden bekeken. Het boek wil kin-deren meer vaardige en probleemoplos-sende houding bijbrengen. Zo worden (stot-terende) kinderen vlotter en handiger inhet verwerken, verwoorden van en lerenomgaan met gevoelens en gedachten.Acco - Tiensestraat 134-138 - 3000 Leuven -tel 016-29 11 00 - fax 016-20 73 89

HANDICAP bBoekje open over lichamelijke handi-caps (61 blz.) heeft het over kinderboe-ken voor en over kinderen in een rolstoel,dove en slechthorende kinderen, blindenen slechtzienden. Ook voor kinderen metandere handicaps, zoals spraak- en taal-moeilijkheden, is er een aanbod van ti-tels, voorbeelden en besprekingen, inclu-sief adressen van instanties die zich metgehandicapten-en-lezen bezighouden.Stort 275 fr. op rek.nr. 220-0033084-43 vanuitgeverij De Inktvis met vermelding van de titel

VERENIG

ING

VOO

R STERREN

KUN

DE

KLASSE NR.72 25

ZEKERZ I E N

KLASSE NR.72 25

ZEKERZ I E N

PLANCKENDAEL VOORKLEUTER(LEIDER)S

µ JA, ik wil kennismaken met de mogelijkhe-den die het dierenpark Planckendael biedtvoor het kleuteronderwijs.

NAAM: ..................................................

ADRES: ...................................................

.............................................................

TEL.: ......................................................

SCHOOL: ...............................................

FUNCTIE: ...............................................

Deze bon is enkel geldig in Dierenpark Plan-ckendael op 8 of 9 maart 1997. Op vertoonvan de bon betalen vergezellende gezinsledenhet groepstarief. Niet verenigbaar met anderevoordelen.

Dierenpark Planckendael - Leuvensesteenweg582 - 2821 Muizen (Mechelen)

PLANCKENDAEL VOORKLEUTERS: 8 EN 9/3 bKinderen aan de hand van vader, moe-der, de grootouders... en waarom niet deleraar? De Antwerpse Zoo en het Dieren-park Planckendael hebben in elk gevaleen specifiek aanbod voor het kleuter-onderwijs. Kleuterleiders die daar meerover willen weten, zijn op zaterdag 8maart (13.30 u. tot 15.30 u.) en zondag 9maart (10 u. tot 12 u. en 13.30 u. tot15.30 u.) meer dan welkom. De zooklas-sen in Planckendael staan dan wagen-wijd open. Gidsen maken u wegwijs inhet ruime (educatieve) aanbod voor kleutersen de mogelijkheden die het dierenparkbiedt. Bovendien krijgt u een documen-tatiemap mee.Bij afgifte van onderstaande bon (ori-gineel, geen fotokopie!), krijgen kleu-terleiders toegang tot het DierenparkPlanckendael op zaterdag 8 of zondag9 maart. Vergezellende gezinsledenbetalen op vertoon van deze bon aande kassa het groepstarief. U ontvangtook een drankbon (koffie/thee/pils/frisdrank) voor een gratis consumptie.Voor meer informatie draait u 03-202 4573. Wie niet in het kleuteronderwijs staat,hoeft niet te wanhopen, want in aprilvolgt een grote actie voor àlle leerkrach-ten. Lees er alles over in ons volgendnummer.

OPEN ATELIERDAG: 26/2 aOp woensdag 26 februari zetten drie Antwerp-se kunstenaars de deuren van hun ateliersopen voor tweemaal 45 leerkrachten. Tijdenseen geleid bezoek maakt u kennis met hunartistiek en creatief werk en krijgt u eventueel ookeen demonstratie van diverse technieken. Zoleidt Ivo Bakelants u rond in zijn atelier voorglasramen en glas-in-lood, geeft Marcel Bastiaen-sen toelichting over ijzersmeedwerk en staat bijToon Haenen beeldhouwwerk in steen en mar-mer centraal. Rendez-vous in de Manebrugge-

straat 247 in 2100 Deurne (Antwerpen), naargelang van uw voor-keur om 10 of 14 uur (de Manebrugge-straat is bereikbaar met tram 24 vanuitAntwerpen; er is voldoende parkeerplaatsvoor wie met de wagen komt). Van daargaat het te voet en in kleinere groepen naarde verschillende ateliers, die u alle driebezoekt. Elk atelierbezoek duurt 50 minu-ten. De timing wordt strikt gerespecteerd,ook de vertrekuren. Deelnemen is gratis.Geïnteresseerden reserveren telefonisch bij IvoBakelants - Manebruggestraat 247 - 2100 Deurne- tel 03-321 09 81 - Het codewoord is: KLASSE

ZIMMERTORENCOMPLEX:PERMANENT aIn de Zimmertoren (uit de 13de eeuw,vroeger Corneliustoren genaamd) vindt ude Jubelklok en de astronomische studio(met planetarium en draaiend plafond).Dit planetarium draait nog steeds volgensberekeningen van Zimmer zelf (uit de ja-ren 1925- 1930) en wijkt nauwelijks af vanhuidige wetenschappelijke gegevens. Inhet aangrenzende Toeristisch Paviljoen be-vindt zich de zogenaamde Wonderklok (met93 wijzerplaten en 14 automaten). Hetatelier van Zimmer is na zijn overlijdennaar dit paviljoen overgebracht.De toegangsprijs bedraagt 50 fr. Groepen (min.20 personen) betalen 40 fr. per persoon (éénbegeleider heeft gratis toegang). Kinderen van6 tot 12 jaar betalen 30 fr. en de toegang isgratis voor kinderen tot 6 jaar. In de torenkrijgen groepen uitleg via een band; in hetpaviljoen via de toezichter-gids. Voor school-groepen (vanaf derde graad lager onderwijs)zijn er gratis kopieerbare vragenlijsten (metantwoordbladen voor de leerkracht).Zimmertorencomité - VVV Lier - Zimmerplein18 - 2500 Lier - tel 03-489 11 11 toestel 277

BINNENSTEBUITENLAND:7/2 TOT 15/6 aAlle klassen vanaf de derde graad lageronderwijs kunnen zich in het Vredeshuis(St. Margrietstraat 9 - 9000 Gent) inleven inandere culturen. Na deze «ervaring» vanhoe het is om in een andere cultuur tegaan leven, gaan de leerlingen aan deslag in de bijhorende tentoonstelling. Ge-richte opdrachten toetsen het beeld datjongeren hebben van migratie aan juistfeitenmateriaal. Inleefatelier + tentoon-stellingsbezoek nemen een halve dag inbeslag. Meedoen is gratis (mits inschrij-ving vooraf). Nadien kunt u in de klas debehandelde thema’s verder uitdiepen meteen uitgebreid didactisch pakket (1000 fr.).Het pakket bevat kant en klare (en leef-tijdsgerichte) lesmethodieken.

Stedelijk Migrantencentrum - Rebecca Vangestel en Agnes Van Camp -Kaprijkestraat 12 - 9000 Gent - tel 09-265 76 76 - fax 09-265 76 70

VREEMD IS ANDERS HEEL GEWOON: 14/2 TOT 17/3 aDiscriminatie, vreemdelingenhaat, racisme... staan centraalin deze reizende tentoonstelling voor kinderen van 10 tot 13 jaar.De kinderen ontdekken hoe we vreedzaam kunnen samenwo-nen, hoe onze meningen gevormd worden enz. Het geheel isopgevat als een spelencircuit met wegwijzer. U vindt de tentoon-stelling in CC Warande Turnhout.Op 14 februari om 14 u. kunt u gratis kennismaken met dezetentoonstelling. Wie aan deze introductiedag deelneemt kantrouwens op een andere datum zijn klas zelf rondleiden.

Een bezoek met uw klas kost 50 fr. per leerling(met begeleider Alfa) of 30 fr. (als u zelf bege-leidt). Er is een begeleidingsmap (gratis als ueen bezoek reserveert) om tijdens en na detentoonstelling met uw leerlingen te werken.Alfa - Regionaal Centrum voor Wereld- en Vre-desopvoeding - Begijnenstraat 23 - 2300 Turn-hout - tel 014-41 53 96 - fax 014-43 68 96

ZOO VOOR BEGINNERS: 7 EN 8/3 sWist u dat de Antwerpse Zoo en het Die-renpark Planckendael een ruim educatiefpakket aanbieden voor het onderwijs?Vooral voor beginnende leerkrachten ishet vaak lang geleden dat zij de Zoo nogeens hebben bezocht. Daar-om biedt Zoo Antwerpende laatstejaars van de ho-gescholen (pedagogischeopleiding) een speciale in-formatiedag aan, waar-op zij kunnen kennismaken met de educa-tieve mogelijkheden van de dierentuin.Op vrijdag 7 maart (9.30 u. tot 12 u. of 13u. tot 15.30 u.) en zaterdag 8 maart (9.30 u.tot 12 u.) staan op het programma: ont-vangst en informatie - be-zoek aan het educatief cen-trum (zooklassen, plane-tarium...) - dolfijnenshow- aansluitend vrij bezoek.Geïnteresseerden (docentenen/of laatstejaarsstudenten) geven telefonischof per fax hun naam, adres, school, de gewens-te periode en het aantal deelnemers door. Zijontvangen dan een persoonlijke uitnodiging.ZOO Antwerpen - Gie Robeyns - tel 03-202 4573 - fax 03-202 45 86

ZEKERDOEN

26 KLASSE NR.72

CURSUSSEN EN STUDIEDAGENALGEMEEN a• Interactieve gespreksavonden: Conflictenop school, hoe hanteren we die? (18/2); Speel-plaatsinrichting (20/2); Treiteren op school,we doen er wat aan! (25/2) en Geweld in demedia (27/2).Vereniging Vlaamse Leerkrach-ten - VVL-Huis - Zwijgerstraat37 - 2000 Antwerpen - tel03- 237 65 59 of 03-238

90 20 - fax 03-248 47 99• Studienamiddagen Onderwijsrecht: Ge-dwongen inschrijving van meisjes/jongensin exclusieve jongens-/meisjesscholen (19/2); Juridische vraagstelling van en voorzorgverbreding (5/3); De hervorming vanPMS-MST (19/3).Interuniversitair Centrum voor Onderwijsrecht -A. Goemaerelei 52 - 2018 Antwerpen - tel 03-238 44 23 - fax 03-238 58 56• Leren leren.Over stimulerende omgangsstijl (voor leer-krachten), denkvaardigheden en goedeleerhoudingen. Vier sessies: 21/2, 28/3, 18en 25/4 of 16/5, 13, 20 en 27/6.Vormingsleergang voor sociaal en pedagogischwerk - Antwerpsesteenweg 573 - 9040 Gent -tel en fax 09-385 84 44• School en informatica: een strategischeaanpak: 18/2.Centrum voor Beroepsvervolmaking Leraren -UIA - Universiteitsplein 1 - 2610 Wilrijk - tel 03-820 29 60 - fax 03-820 22 49• Hoe maak ik zelf een goede strip?: 10tot 14/2 in Sun Parcs Groendijk-Oostduin-kerke.Vijf voor- of namiddagen voor kinderenvan 9 tot 14 jaar. Deelnemen kost 1950 fr.Strip Koksijde - Capucijnenlaan 34 - 8670Koksijde - tel 058-51 88 10 - fax 058-52 27 41

SECUNDAIR EN HOGER ONDERWIJS s• Spoken English and Communication:Approaches to Teaching: 26/2.Prof. Ron Carter geeft een seminarie inKULeuven (14 u. tot 16 u.) en in BritishCouncil (18 u. tot 20 u.).Teacher Training Centre - EFL - M. Goethals -Mgr. Sencie-Instituut - Erasmusplein 2 - 3000Leuven - tel 016-32 47 64 - fax 016-32 47 67- michael.goethals@arts.kuleuven.ac.be / Bri-tish Council - Liefdadigheidsstraat 15 - 1210Brussel - tel 02-227 08 40 - fax 02-227 08 49- pascale.laurent@bc-brussels.sprint.com• Natuurwetenschappen en wiskunde:Chemie onder microscoop (19/2); Zonne-fysica en sterrenkunde (13/3); Metabolis-mestoornissen (19/2).Talen: Fertigkeitstraining im kommuni-kativen Deutschunterricht (19/2 en 5/3);Remediëring moderne vreemde talen (21en 27/2, 14/3, 17 en 25/4); Screening leer-problemen Nederlands (26/2); Adolescen-tenromans in het SO (26/2).Vakoverschrijdend: Stemtechniek voorleerkrachten (18 en 25/2 en 4/3); Omgaanmet pesten (26/2 en 6/3); Leerlingbetrok-kenheid als criterium voor effectief onder-wijs (27/2).Centrum voor Beroepsvervolmaking Leraren -UIA - Universiteitsplein 1 - 2610 Wilrijk - tel 03-820 29 60 - fax 03-820 22 49

• Economie: Internet (22/2); Bedrijfsbezoek nv Konings Zonho-ven (26/2).LUC - Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen - DidactischeWerkgroep Lerarenopleiding - Universitaire Campus - 3590 Diepenbeek- tel 011-26 87 33 - fax 011-26 87 00• Fysica: De computer als meet- en verwerkingssysteem: hetsysteem IP-COACH (19/2); Modelomgeving bij IP-COACH (5/3).

Hogeschool West-Vlaanderen - departementHPI - S. De Craemer - St. Jorisstraat 71 - 8000Brugge - tel 050-33 32 68 - fax 050-34 62 54• Recht/Economie: Arbeidsrecht (26/2);Internet-sites (12/3).Frans: Evaluatie van de spreek- en ge-spreksvaardigheid (17 en 24/2).Engels: Action Research (19/2); Drie hand-boeken (5/3).Nederlands: Naar een leerlijn schrijven(5/3); Pedagogische Dag Jeugdboekenweek‘97 (12/3; ook voor laatstejaarsstudentenmiddelbare normaalscholen en aggrega-tiestudenten).Geschiedenis: Israëlisch-Palestijnse kwestie(22/2); China (8/3).Centrum voor Didactiek - UFSIA - Prinsstraat 8- 2000 Antwerpen - tel 03-220 46 80 - fax 03-220 46 79

CONGRESSEN EN COLLOQUIAALGEMEEN a• Didacta 97: 17 tot 21/2 in Düsseldorf,Duitsland.Informatiebeurs met nieuwe opleidings-methoden, leermiddelen, educatieve uit-geverijen, tips voor inrichting van klas-sen en scholen, kinderspeeltoestellen enz.Met o.a. ook de tentoonstelling Grenze-loos leren - de wereld op Internet.Inlichtingen, bezoekersfolder, beursprogram-ma: Speybrouck bvba - Ottergemse Steen-weg 5 - 9000 Gent - tel 09-245 01 68 - fax09-245 01 69 - www.tradefair.de

BASISONDERWIJS b• 9de Ooitsymposium Kinderen en Lief-de: 26/2 in Land van Ooit, Drunen, Ne-derland.Prof. P. Adriaenssen, (KULeuven), F. Die-rickx (Centrum Kind in Nood Gent), E.van Rijn-van Alkemade (Nederlandse Con-sumentenbond) en R. Ekkers (kinderboe-kenschrijver) spreken over kindermis-handeling en hoe daarmee om te gaan,de rol van de leerkracht, kinderreclame-codes enz. Leerkrachten kunnen gratisdeelnemen, maar vooraf inschrijven iswel noodzakelijk.Land van Ooit - Kabinet van Voorlichting - Kas-teelpark Drunen-Vlijmen BV - Parklaan 40 -Postbus 117 - 5150 AC Drunen - Nederland - tel00-31-416-37 77 75 - fax 00-31-416-37 77 73

SECUNDAIR EN HOGER ONDERWIJS s• Jongeren prikkelen tot leren: creatie-ve leerbegeleidingsstrategieën in hetberoepsse cundair onderwijs: 8/3 in Gent.Stichting-Lodewijk de Raet - Stuurgroep On-derwijs - Liedtsstraat 27-29 - 1030 Brussel -tel 02-240 95 00 - fax 02-242 26 10

VLOED ‘97 bHoe kan ik natuur- en milieu-educatieon-derricht (NME) diepgravend maken maartoch ook aantrekkelijk? Misschien vindt uhet antwoord op Vloed ‘97. N.a.v. de Weekvan de Zee kunnen leerkrachten basisonder-wijs op 26 februari of 1 maart (telkens van13.30 u. tot 17 u.) in Openluchtcentrum Duinen Zee in Oostende inschepen voor eenverkenning van de mogelijkheden van NMEén een beurs waarop diverse instanties huneducatief aanbod presenteren. U maakt erkennis met een ruime waaier van excursies,lesmaterialen, atelierwerking, tentoonstel-lingen enz. Deelnemen is gratis (documen-tatiemap inbegrepen). Vooraf inschrijven iswél noodzakelijk. Bellen of faxen vóór 20/2naar Horizon Educatief vzw - Fortstraat 128 -8400 Oostende - tel en fax 059-32 36 28.

KLASSE-MENT aLudis me obscura canendo (Ge drijft de spotmet mij, door duister, in orakels te spre-ken), schreef Horatius zo’n tweeduizendjaar geleden. «Niet-waar», zeggen wij:de Ludi magister (ofteschoolmeester,what’s in a name?)vraagt niet liever. De Standaard Boek-handel steunt ons hierbij met vijf boeken-bonnen van 2000 fr. Wij verwachten uwantwoord vóór 28 februari op onderstaandadres.Winnaars opgave 34: Rita Ravyts (Hofsta-de-Aalst), B. Hermans (Kasterlee), Eric Bij-nens (Lanaken), Anny Dauw (Brugge-St. Kruis)en Ghislain Sablon (Pepingen).Oplossing opgave 35: De tekst bevatte 11spellingsfouten.Opgave 36: De match duurde acht jaar eneindigde onbeslist. 1988: Mesopotamië-Perzië0- 0. Mesopotamië was het nog niet beu enkoos in 1990 een tegenstander uit negen-tiende provinciale. Na twee weken volgdeeen forfaitoverwinning. De scheidsrechtergreep echter in en zette Mesopotamië metstormachtig geweld van het plein. Eén teamuit een buurland (neen, Johnny of Amster-dam hebben er niks mee te maken) koospartij voor Mesopotamië. Misschien om-dat beide trainers dezelfde beroemde naamdragen? Of omdat ook dit land een lange,bloedige geschiedenis heeft? De Nabateeërshebben er alleszins een prachtige ruïnen-stad achtergelaten. Die stad draagt dezelf-de naam als een Europees actieprogram-ma voor beroepsopleiding (nu warm on-der de vleugels van de vader van La Gio-conda). De naam staat niet langer voorlegioenen soldaten, wél voor legioenen leer-lingen uit beroeps- en technisch onderwijsdie in het buitenland stage lopen. Welkenaam zoeken we?KLASSE-MENT - Koningsstraat 138 - 1000Brussel

Het aanbod is gróót. Uiteraard kan dezepagina enkel een selectie bieden. Vraagmeer informatie bij de pedagogische be-geleiding van uw school.

(advertentie)

28 KLASSE NR.72

«De ouders eisten een herexamen, terwijl dieleerling volgens onze reglementen daarvoor niet inaanmerking kwam», vertelt Bruno Stes, directeurvan het Koninklijk Atheneum in Menen. «Wijrespecteerden alle voorgeschreven procedures, maarde ouders meenden de beslissing van de klassen-raad te kunnen aanvechten en stapten naar de Raadvan State. Die kwam in spoedzitting bijeen enzegde ons dat we de mogelijkheid moesten overwe-gen om aan die gezakte leerling toch een kans opeen herexamen te geven. We hebben de leerlingdan gedelibereerd, zodat hij uiteindelijk naar eenhoger jaar mocht overgaan. Door die zaak zijn deleerkrachten voorzichtiger geworden. Vooraleer zebeslissen een leerling te laten zakken voor een

R E C H T E N E N P L I C H T E N

«We zijn voorzichtiger

Twee Britse jongerenbehaalden hun middel-baar diploma niet. Zespanden daarom eenrechtsgeding aan tegenhun voormalige middel-bare school. Die zou er

moeilijkheden vermijden. Er bestaat inderdaad,voor zover ik me herinner, geen artikel dat diezaak regelt. Maar als de leerkrachten gefundeerdevalueren en de leerling eerlijk behandelen, moe-ten ze toch geen schrik hebben om de oudersinzage te geven in examendocumenten. Dit is eenkwestie van open communicatie. Ouders kunnendan meteen zien waar en hoe hun kind blunderdeen ze zullen de beslissing van de klassenraad beterbegrijpen. Vooral het wantrouwen tegenover eenduistere beslissing zal wegvallen.»

TuchtprocedureVerwachten de ouders dan een soort resultaats-verbintenis van de school?LUDO VENY: «Er bestaan een aantal misvattingenbij ouders. Soms verwachten ze van de school eenopleiding die kinderen gegarandeerd laat slagen.Dat kun je als onderwijsinstelling natuurlijk nooitbereiken. De school moet wel voldoende midde-len ter beschikking stellen om de kwaliteit vanhaar onderwijs te verzekeren. De onderwijsin-spectie ziet daarop toe. De ouders mogen ook nietverwachten dat de opvoeding van de morele waardenhun zaak is en de school zich enkel moet bezig-houden met het cognitieve aspect. Tegenwoordigwordt aangenomen dat ouders én school sameninstaan voor de opvoeding van het kind. Kiezentussen de aansprakelijkheid van de leerkracht endie van de ouders is vaak rampzalig en niet cor-rect. Daarom paste het hof van cassatie eind jarentachtig zijn rechtspraak aan. Uitspraken die lei-den tot een gedeelde aansprakelijkheid zijn eennieuwe tendens. Als een leerling een klasgenootmet een mes verwondt, dan heeft dat niet enkel temaken met een gebrek aan toezicht van de leer-kracht, maar ook met een gebrek aan opvoedingdoor de ouders. Zij brachten hun kind niet denoodzakelijke morele, maatschappelijke waardenbij, zoals respect hebben voor anderen.»

zijn ouders in de loop van het jaar systematischerwijzen op bepaalde tekortkomingen. Er kwam eenmeer open communicatie met de ouders.»

Duistere beslissingDe ouders stappen sneller naar de rechtbank omhun rechten af te dwingen. Hoe komt dat?PROF. DR. LUDO VENY, onderwijsjurist RUG -VUB: «Men zou het eerst sociologisch moetenonderzoeken, maar blijkbaar maken de politiekeen ook de gerechtelijke instellingen een gezags-crisis door. Ook het gezag van de school wordtmeer in twijfel getrokken. Ouders pikken geenwillekeurige beslissingen meer. Dat zijn nu een-maal de gevolgen van de inspraak. Vroeger be-schouwden de scholen de ouders zelden als echtegesprekspartners, als betrokkenen met een stem.Vandaag zijn steeds meer mensen zich bewustvan hun rechten. Ik denk dat sommige oudersterecht naar de rechtbank stappen, omdat de schooleen aantal rechten van de leerlingen miskent en zehaar eigen reglementering niet naleeft.»Zoals?LUDO VENY: «Als de tuchtprocedure voorschrijftdat de leerling moet worden gehoord en als deschool dat verzuimt, moet die instelling achterafniet klagen dat de rechter de school een mes in derug steekt.»Moet men dan bij het kleinste conflict meteeneen advocaat en een rechter erbij halen?LUDO VENY: «Als ouders bij de eerste stap al eenadvocaat inschakelen, komt de school in een be-dreigde situatie. Eigenlijk kan in het begin nogveel in der minne worden geregeld. Ik ken eengeval waarbij ouders eisten het schriftelijk exa-men te mogen inkijken om te zien waar het bijhun zoon fout was gelopen. De school weigerdeen de ouders stapten naar de rechter en naar deRaad van State. Die kan eisen dat de school hetdossier voorlegt. Toch kan de school dergelijke

bepaald vak, moeten ze nu eerstal het mogelijke doen voor reme-

diëring en leerlingenbegeleiding. Het schoolregle-ment is in die zin aangepast. De regels zijn explicie-ter geformuleerd. Een slecht rapport kan niet meerzomaar uit de lucht vallen, omdat we de leerling en

niet in geslaagd zijn detwee jongeren een goe-de opleiding te geven.Ze base-ren hunaanklachtop een ne-gatieve beoordeling vande overheidsinspecteurs.Hieruit zou blijken dathet onderwijs op de be-trokken scholen tekort-schiet. Nu eisen de tweeBritse jongeren schade-vergoeding voor de kos-ten van nieuwe examensen een compensatie voorhet verlies aan inkom-sten wegens hun verlatetoetreding tot de arbeids-markt. Ook bij ons stap-pen ouders vlugger naarde rechter om een be-slissing van de klassen-raad aan te vechten. Deleerkrachten zijn alvastvoorzichtiger geworden.

KLASSE NR.72 29

Kunnen ouders een tekort aan kwaliteit van hetonderwijs aanklagen?LUDO VENY: «Ik kan er geen antwoord op geven.Maar in de regelgeving wordt kwaliteit naar vorengeschoven als een norm, als een middel om hoog-staand onderwijs te geven. Als blijkt dat het on-derwijs in een bepaalde school ondermaats is,zouden ouders naar de rechter kunnen stappenom schadevergoeding te eisen. Vooral als boven-dien de onderwijsinspectie een negatief verslagopstelde, lijkt me dat een belangrijk juridischelement. Toch denk ik dat de bewijslast moeilijkzal zijn. Laat ouders maar eens bewijzen dat deschool niet voldoende middelen inzette om be-hoorlijk onderwijs te kunnen geven en bijvoor-beeld niet genoeg leerkrachten ter beschikkingstelde. Dat is allemaal relatief.»Vermijdt een contract tussen school en scholierconflicten?LUDO VENY: «Het ligt eraan hoe dat contract eruitziet. Als dat zegt dat de leerling stipt om kwart overacht op school wordt verwacht, netjes gekleed is enz.is dat een opsomming van de verplichtingen van deleerlingen. Maar wat de school daartegenover stelt,wat haar engagement is tegenover de leerling, ont-breekt. Sommige contracten stipuleren dat wie eenbepaling niet naleeft van school wordt gestuurd.Zo’n contract mag echter geen afbreuk doen aan dedecretaal opgelegde tuchtprocedure.»

LeerlingenstatuutHet besluit van de Vlaamse regering van 13

maart 1991 over de organisatie van het voltijdssecundair onderwijs regelt ook de rechtspositievan de scholier. Elke inrichtende macht maaktevoor elk van haar scholen een schoolreglement.Dit omvat ten minste een orde-, tucht- en studie-reglement. Het schoolreglement bestaat dus nubijna zes jaar. Vroeger werden de rechten enplichten van de scholier zelden vastgelegd. In

deze tijd echter verliezen de beslissingen vanleerkrachten en hun directies hun onaantastbaar-heid. De school kan de regelgeving niet meerwillekeurig en ongestraft met voeten treden. Omrechtsgeschillen te vermijden moet men regle-menten uitwerken, zodat er tussen de beide par-tijen duidelijke afspraken bestaan.

den meer inspraak kunnen krijgen, zodat de schoolveel klassieke conflictjes kan voorkomen.»Spreken kan dus belangrijker zijn dan reglemen-ten toepassen?LUDO VENY: «Als een leerling zakt, moet de schoolveel beter uitleggen hoe dat komt. Ik heb eengeval meegemaakt waarbij een leerling in hetbegin van het jaar voor een bepaald vak een slechtcijfer kreeg. Nadien levert hij de nodige inspan-ningen. De ouders zien dat de volgende maandenaan het betere cijfer op het rapport. Vanuit deschool komen geen andere signalen. Toch moethij het jaar overdoen wegens één enkel slechtexamen. De ouders begrijpen die beslissing nieten vechten ze aan. Tal van juridische problemenkunnen worden voorkomen als de scholen meeroog hebben voor effectieve communicatie. Maarook de ouders zouden meer initiatief moetennemen en de leerkrachten opzoeken als ze den-ken dat er moeilijkheden zijn met hun kind.»

Gedekt potjeIs het schoolreglement achterhaald?LUDO VENY: «Nu wordt het tijd dat de scholen ofhun koepels het bestaande reglement evalueren enmisschien aanpassen op bepaalde punten. Het zouinteressant zijn mochten de wetenschappers eeninventaris krijgen van alles wat in die zes jaar fout isgelopen. Hoeveel interne klachten ontving eenschool? Hoeveel van die klachten leidden tot deberoepsprocedure? Kregen de ouders gelijk? Kwamer een nieuwe deliberatie? Hoeveel van de oudersdie geen gelijk kregen, legden zich bij de beslissingneer? Hoeveel stapten er naar de rechter? Niet alleconflicten halen de media. Scholen houden datpotje liever gedekt. De ene weet niets van de ande-re. Toch zou het nuttig zijn om uit de fouten teleren, zodat we kunnen achterhalen waarom en inwelke gevallen de ouders er de rechtbank bij be-trekken. We hebben er nu geen zicht op.» ■

leerlingen ener-zijds en de or-ganen van de in-stelling ander-zijds. Ouders enleerlingen zou-

Het gezag van de

school in twijfel

getrokken

Veel schoolreglementen zijn repres-sief opgesteld. De school dekt zich inom een mogelijke aanval van eenouder te pareren. Is dit de beste ma-nier om de participatie van leerlin-gen en ouders te bevorderen?LUDO VENY: «De meeste reglementenzijn opgesteld met het oog op hetbeheersen van een conflict. Ze gaan ervan uit dater een procedure moet zijn voor mogelijke con-flicten, zoals betwistingen van de klassenraad. Teweinig reglementen geven plaats aan de omschrij-ving van de verplichtingen én de rechten van deleerlingen. Ik vind de tijd rijp om aan een leerlin-genstatuut te denken. Hierbij moet het reglementniet enkel de nadruk leggen op conflictbeheer-sing, maar ook op de relatie tussen ouders en

Als een leerling zakt,moet de school veel beter

uitleggen hoe dat komt.

geworden»

30 KLASSE NR.72

H O G E R O N D E R W I J S

Vorig academiejaar richtteBart, student verpleeg-kunde, mee de studen-tenraad op van zijn de-partement. Hij werd ver-

«Wij mogen niet vervallen in een conflictmo-del», voegt William Cools, docent aan de KatholiekeHogeschool Zuid-West-Vlaanderen, toe. «Zijn me-ning duidelijk maken, luisteren, consensus zoe-ken, conflicten oplossen, elkaars belangen respec-teren... allemaal essentieel. Personeel en studentenmoeten zich vrij kunnen voelen om hun meninguit te drukken. Vandaar dat de in het decreetingebouwde bescherming zo belangrijk is.»

AngstDe hogeschoolstudent van de jaren ‘90 krijgt

medezeggenschap aangeboden. De vraag is of hijdat wel wil.BART PRYS, oud-student: «Enerzijds vinden veelstudenten het allemaal wat saai, maar anderzijdswillen zij toch dat er medezeggenschap is. Tegelijkis er echter angst om mee te doen. Je kan wel in declinch gaan met een docent of mentor, maar jemoet er achteraf ook nog mee samenwerken. Daar-naast is er nog een drempel: de studenten willenzich eigenlijk wel engageren, maar vragen zich

Medezeggenschap. Daar hebben de Vlaamsehogescholen het afgelopen jaar hard aan gewerkt.Voortgaand op het hogescholendecreet van 1994richtten zij participatieorganen op waarin plaatsis voor de studenten, onderwijzend en niet-on-derwijzend personeel, directie en kaderpersoneel,oud-studenten, vertegenwoordigers van het werkvelden het hogeschoolbestuur. Sinds het decreet vankracht werd, spreekt men in de vrije gesubsidieer-de hogescholen van academische raad, departe-mentale raden, de vzw sociale voorzieningen en destudentenraad. In de autonome hogescholen heeftmen het onder meer over de raad van bestuur, hetbestuurscollege, de departementsraad en de studen-tenraad.

Een hele participatiestructuur dus, maar datvolstaat niet om echt van medezeggenschap tekunnen spreken. Dat zegt ook Steven Wellens,Vlaams Verbond van het Katholiek Hoger Onder-

(N)ietstezeggen?

wijs (VVKHO) in het tijdschrift H-ogelijn: «Naasteen participatiestructuur moet er ook een mede-zeggenschapscultuur zijn. Echte medezeggenschapkan maar als er sprake is van wederzijds respect.Elke participant eerbiedigt de ander als mens, laathem in zijn waarde, bedeelt hem met gelijkerechten. Elk heeft zijn aandeel in de oordeels- enbesluitvorming. Concreet moet iedereen preciesweten wie welke beslissingen neemt, hoe de be-voegdheden liggen, hoe elke raad of comité werkt.Dan zijn er nog heel wat voorwaarden waaraanmen moet voldoen: een open houding, enthou-siasme en inzet, positieve instelling, verdraag-zaamheid, deskundigheid, de vereiste communi-catieve vaardigheden enz., tot bescherming vande deelnemers toe.»

tegelijk af wat zij in die raden kunnen gaan doen.»FREDERIK FAVEERE, oud-student: «Studenten krijgennu zeggingskracht en zelfs beslissingsmacht. Hetis niet zo evident daar op de juiste manier op tereageren. Sommigen komen met een idee op deproppen, maar laten zich op de vergadering over-donderen door een niet-student die het beter kanzeggen. Een gebrek aan zelfvertrouwen eigenlijk.Anderen hebben daar geen problemen en menendat het bon ton is resoluut in te gaan tegen allevoorstellen die op tafel komen. Nu kan een kriti-sche houding geen kwaad, maar men moet er welvoor zorgen dat men niet het vertrouwen binnende raad ondermijnt. Het is dus een kwestie tezoeken naar goede en gemotiveerde vertegen-woordigers, die feed-back krijgen van de achter-

kozen totvoorzittervan de alge-mene stu-dentenraad van de hoge-school en zat zowel in deacademische raad, de de-partementale raad als devzw studentenvoorzienin-gen. Er waren weinig ofgeen andere kandidatenvoor al die raden. Noch-tans zijn ze, naast ande-re participatieorganen, bijdecreet vastgelegd omook de student medezeg-

genschap te geven in hetbestuur van zijn hoge-school. Maar studenten-vertegenwoordigers zoe-ken en vinden blijkt geensinecure. Heeft de stu-dent niets meer te zeg-gen?

Als iemand zegt «artikel 35 biszegt dat...» haken wij gewoon af.

KLASSE NR.72 31

ban, de studenten die zij vertegenwoordigen. Maarvoor veel studenten is studentenparticipatie nietevident.»

Ver van mijn bedNiet alle participatieorganen spreken de stu-

denten direct aan. In het algemene beleid van dehogeschool hebben zij niet altijd genoeg inzicht,hun dossierkennis is vaak te beperkt. Met manda-ten van één jaar is er ook een groot verloop in destudentenvertegenwoordiging, wat niet bepaaldvoor continuïteit zorgt. Sommige raden badenbovendien in een vergaderstijl waarin studentenzich even goed voelen als een vis op het droge.BART PRYS: «Uiteindelijk vind ik de departemen-tale raad het meest dienstbaar voor de studenten.Het is de gemakkelijkste, meest werkbare raad.Dat heeft voor een groot stuk te maken met deaanwezigheid van mensen uit het werkveld, uit-eindelijk ook leken inzake onderwijs. Wij voelenons daar vaak bij op ons gemak, de samenwerkingis goed. In de academische raad daarentegen heb-ben wij de indruk dat we niet kunnen volgen.Bovendien voel je je er als student minder betrok-ken. Een ver-van-mijn-bed-show als het ware.Toch worden daar onderwerpen besproken dieons direct aanbelangen. Zo was er vorig jaar debespreking van het clustersysteem van examens.Voor dat debat kregen we echter onvoldoendevoorbereidingstijd; voorts werd er zo’n jargongebruikt dat we niet konden volgen. Als iemandzegt «artikel 35 bis zegt dat...» haken wij gewoonaf. Bij de vzw sociale voorzieningen stelt dit pro-bleem zich minder. Daar zijn de studenten meerbereid om mee te doen. De problematiek is danook veel duidelijker op hen gericht. Maar uitein-delijk hebben de studenten iemand nodig die henondersteunt. Een persoon die zich specifiek be-zighoudt met alles rond studenten- en andereraden, met het opstellen van de agenda, de ver-zending van de uitnodiging e.d. Ook voor inhou-delijke vragen rond bepaalde dossiers zoudenstudenten bij zo’n ombudsman of -vrouw terechtmoeten kunnen. Gelukkig konden wij tot nu toeinformeel bij een aantal mensen terecht.»

Bemoeizucht«Inspraak wordt pas nodig geacht als de pro-

blemen vlak voor je neus opduiken», zegt deMechelse student Michaël Custers tijdens de stu-diedag Bemoeizucht en bemoeizorg. «Vooral deinderdepartementale studentenraden of socialeraden hebben met gebrek aan interesse af te reke-nen. Zij bieden immers geen direct resultaat, geenconcrete oplossingen. Maar dergelijk non-enga-gement, dat men de student tegenwoordig welvaker verwijt, is een verschijnsel dat evengoed opeen breed-maatschappelijk vlak kan worden door-getrokken. Denk aan de veelbesproken apolitiekehouding van de burger.»

Participatie, kwaliteitsbewaking, monitoraat enz.zijn initiatieven waarmee de hogescholen hunzorg richten op de student. Bemoeizorg. Maar derespons blijft vaak uit en dus verwijt men destudent van de jaren ‘90 niet enkel non-engage-ment, maar ook individualisering en cocooning.

Michaël Custers nuanceert dit: «De studentenzijn tevreden met de bestaande situatie, hebbenweinig klachten en engageren zich dus niet in departicipatieorganen van de hogeschool. Zeker niet

IEDER ZIJN ZEGOok vóór het hogeschooldecreet tot stand kwam, bestonden er al participatie-organen. Met het hogeschooldecreet van 1994 worden de structuren echtervastgelegd. De student die inspraak wil, kan in verschillende organen zijn zegdoen. Om er zitting te mogen hebben, moet hij wel democratisch verkozenworden als studentenvertegenwoordiger.

1. Autonome hogescholenDe raad van bestuurTaken: het management bepalen, bestuurs-, examen- en tuchtreglement opstel-len, richtlijnen vastleggen voor de organisatie van het onderwijs, financieringsplanopstellen, personeel benoemen enz.De departementsraadTaken: onderwijs- en examenprogramma’s vaststellen, een onderzoeksprogrammaopmaken, de organisatie binnen het departement regelen, jaarlijks voorstellenindienen rond budget en personeelsformatie, samenwerkingsakkoorden sluiten enz.De studentenraadHet overleg met de studenten gebeurt via de democratisch verkozen studenten-raad.

2. Gesubsidieerde vrije hogescholenDe academische raadTaken: advies geven over onderwijskundige aspecten i.v.m. met de doelstelling vande hogeschool, haar werkzaamheden, bouwprojecten, kwaliteits- en onderzoeks-beleid, de programmatie enz.; overleg plegen voor onderwijskundige aspecteni.v.m. het financieel beleid, de algemene organisatie van de hogeschool, hethuishoudelijk reglement, onderwijs- en examenregelingen, het globale nascho-lingsbeleid enz.De departementale raden (voor hogescholen die meer dan één departement tellen)Taken: advies uitbrengen over de vaststelling van de pedagogische criteria voor debesteding van de middelen en de taakverdeling van het personeel, de algemeneorganisatie en werking, de programmatie van de opleiding, de vormgeving vaninterne kwaliteitsbewaking, de onderwijs- en examenregeling, de organisatie vande onderwijsactiviteiten, de evaluatie van het onderwijs enz.De studentenraadHet bestuur van de hogeschool raadpleegt vooraf de studentenraad over alleaangelegenheden die de studenten direct aanbelangen. De raad mag ook uit eigenbeweging adviezen uitbrengen.De vzw sociale voorzieningenElke hogeschool richt een vzw op om haar sociale voorzieningen te beheren. Metde sociale toelagen per student en eventueel het inschrijvingsgeld financieren devzw’s sociale voorzieningen, zoals huisvesting en vervoer van de studenten,voeding, gezondheidszorg, psycho-sociale begeleiding, sociale dienst, medischehulp, plaatsingsdienst, culturele en sportieve activiteiten.

als de drempel hoog ligt. De enige bemoeizuchtervaart de student in het opnemen van aanwezig-heden. Voorts bekijkt de student zijn opleidingeconomischer. Studeren is (zeker voor de ouders)een investering die moet renderen. Daar hangeneen aantal meer praktische factoren mee samen.Er zitten minder en minder studenten op kot; degeografische afstand kan de psychologische klooftussen student en hogeschool vergroten. Sommi-ge studenten werken in hun vrije tijd, anderenhouden zich bezig met sportclub, jeugdbewegingof culturele vereniging. Participatie in de hoge-school komt achteraan in het rijtje. Ten slottemaakt de schaalvergroting het er niet beter op.Schaalvergroting en fusies versterken de anoni-miteit van de student, ondanks de persoonlijkeaanpak waar veel hogescholen altijd aandachtvoor hebben gehad. Maar de bemoeizorg wordtdoor veel studenten - zij het zwijgend - geappreci-eerd. Daarover hebben velen in feite niets te zeg-gen.» ■

Meer informatie- Nieuwsbrief 13 - herstructureringHoger Onderwijs Buiten de Universi-teit (HOBU) omvat de nieuwste ver-sie van het hogescholendecreet.Vraag uw exemplaar aan bij MartineRedant - Afdeling HOBU - departe-ment Onderwijs - Koningsstraat 136- 1000 Brussel - tel 02-211 42 66 -fax 02-211 42 52- Internetgebruikers vinden meer in-formatie over de bestuurs- en mede-zeggenschapsstructuur van de hoge-scholen op AHOI, de site van de Vlaamsehogescholen.h t t p : / / w w w . h o b u . b e / p u b l i c /best_structuur.html- Bemoeizucht en bemoeizorg vanstudenten in het hoger onderwijs,studiedag van de KULeuven, het VVK-HO en de Centrale voor Studie- enBeroepsoriëntering (CSBO). De tek-sten van de sprekers zijn verkrijg-baar voor 200 fr.Sociale Dienst - KUL - Naamsestraat80 - 3000 Leuven - tel 016-32 44 28 -fax 016-32 43 84

32 KLASSE NR.72

O P V O E D I N G

«Hoe meer ik lees,hoe meer vragenik me begin te

theek, of een goede samenwerking met de open-bare bibliotheek, en gemotiveerde leerkrachten.

FoutenRia Dorssemont is «leesjuf» in haar school. Zij

werd vrijgesteld om in alle klassen, vanaf hetlaatste jaar kleuteronderwijs tot en met het zesdeleerjaar van de lagere school, één uur per weekaan leesbevordering te doen. «Ik kies elke weekandere boeken, om toch niemand op zijn leeshon-ger te laten zitten. Je kunt heel veel bereiken viaboeken. Goede gesprekken over allerlei onder-werpen, filosoferen zonder dat het opvalt, infor-matie opzoeken, teksten structureren, leren leren.De leerlingen durven zich ook meer uitdrukkenomdat ik geen cijfer moet geven. Uiteindelijklezen de kinderen beter dan hun aanvankelijkleesniveau aangeeft. En ze zijn enthousiast ook.»

Volgens Aidan Chambers, vooral bekend vanzijn jeugdboeken, maar ook theoretisch bezig metleesbevordering, ligt de taak van de leerkrachtvoornamelijk in het delen van enthousiasme, vanmoeilijkheden en van patronen. We lezen meestalwat onze vrienden ons aanraden. De leerkrachtzou eigenlijk een beste vriend in het leesprocesmoeten zijn. Dus: iemand die je goed genoeg kentom je een bepaald boek aan te raden, en tegelijkiemand die anders genoeg is om je een nieuweleeservaring te garanderen. Die persoon aan wie jevraagt «En waarover ging het dan?» of «Waaromvond je het zo goed?»

De helpende volwassene, zoals Chambers hem

«Leesplezier ontstaat niet tegelijk met het le-zen», zegt Lieve van Hilst van het Centrum voorLezen en Informatie. «Dat ontstaat bij de ouders,vóór de geboorte. Ouders moeten tonen dat ze zelflezers zijn, dat ze genieten van het lezen, dat ze erbaat bij hebben, en dan zullen hun kinderen datautomatisch van hen overnemen. Wie ooit alskind dat gelukzalige gevoel gehad heeft dat eengoed boek opwekt, weet zelf dat het blijft. Eenseen lezer, altijd een lezer. De positieve houdingvan de ouders tegenover lezen blijkt essentieel.Lezen mag niet lui of asociaal gevonden worden.Lezen nodigt immers uit tot gesprekken, tot acti-viteiten.»

Taalgevoeligheid groeit mee met het kind, alshet tenminste genoeg prikkels en impulsen krijgtvanuit het gezin. Als het in een rustige leesomge-ving kennis kan maken met woorden, alle moge-lijke soorten teksten en verhalen, dan komt demotivatie tot lezen vanzelf. Voorlezen is daarbijvan groot belang. Niet alleen voor het kind datnog niet zelf kan lezen, maar ook voor de begin-nende lezertjes. De techniek van het decoderenvan teksten is niet zo prettig. Kinderen kunnencomplexere verhalen aan dan ze zelf kunnen le-zen. Voorlezen wakkert in hen de zin aan tot meerlezen. Voorgelezen worden blijft trouwens op alleleeftijden aantrekkelijk. Het geeft een nieuwe di-mensie aan een tekst.

Als de beginmotivatie er is om te lezen, moetende kinderen ook op school de beste stimulansenkrijgen. Het recept: een degelijke schoolbiblio-

Deleraarleert

jelezenstellen, waardoor ik weermeer wil lezen», vindt So-fie. Jeroen trekt een an-der gezicht. Hij begintaan het zoveelste opge-legde boek. Niet ieder-een speelt graag piano.Niet iedereen leest graag.

Maar we zijn er allemaalvan overtuigd dat lezenlevensnoodzakelijk is. Hoebeter je met woord entekst om kunt gaan, hoesterker je staat in de we-reld. Lezen stimuleert deontwikkeling van taal,kennis, waardenbesef,begrip en fantasie. En alsje met plezier kunt le-zen, is dat mooi meege-nomen. Ouders en leraarsspelen hierbij een sleu-telrol.

Heel wat leerlingen haken af in deloop van het secundair onderwijs.

KLASSE NR.72 33

noemt, leert de jongere genuanceerder te denkenen vertellen over teksten. Zo bereikt hij een hogerleesniveau. In de klas zou een sfeer moeten ont-staan waar fouten geen fouten zijn, maar interes-sante discussiepunten. Dat stimuleert de commu-nicatie. En praten over boeken is even belangrijkals het lezen zelf.

PlezierHeel wat leerlingen haken af in de loop van het

secundair onderwijs, voornamelijk omdat de klooftussen de eigen leefwereld en de literatuurlijst opschool te groot is. Ze worden gedwongen boekente lezen waar ze zich niet in terug vinden. Lezenen leesplezier gaan dan niet meer samen. «Ik leesbijna niet, omdat ik daar na een schooldag nietveel zin meer in heb», zegt An (15) «In de vakantiekomt het er ook niet van. Ik zie lezen als geeste-lijke inspanning en hou me dan liever met plezie-rige dingen bezig.»

Hoe moeten we jongeren aan het lezen krijgenen houden? Wie graag leest en ervan uitgaat datlezen plezierig is, zal zich gestimuleerd blijvenvoelen om te lezen. Wie verplicht wordt te lezenen er niet veel van verwacht, zal het bij voorbaatvervelend vinden. Adolescenten gebruiken boe-ken voornamelijk om hun identiteit te vormen,behalve om het plezier van het lezen zelf. Daaromis het belangrijk dat ze boeken kunnen lezenwaarin ze zichzelf herkennen in de karakters, ploten thematiek. Waarom leest u tenslotte zelf?

BedDe meeste jongeren lezen om zich te ontspan-

nen of om informatie op te doen, om meer teweten te komen over de wereld. Wie veel leest,doet het gewoon graag. «Vooral ‘s avonds in mijnbed kan ik uren aan een stuk lezen. Natuurlijkmoet ik daar dan ‘s morgens de gevolgen vandragen.»

Voor de keuze van boeken stimuleren vrien-den hen, maar ook leerkrachten spelen een rol.Bovendien blijkt bibliotheekbezoek belangrijk,waarbij de meerderheid zich laat leiden door hetthema en de tekst op de achterflap. De ouderegroep laat zich ook inspireren door mediabelang-stelling voor een bepaald boek. Lanoye en Brussel-mans worden veel gelezen omdat zij de taal van demedia spreken en schrijven.

Over de periode waarin ze het meest hebbengelezen, zijn de meesten het eens: het einde van delagere school en de eerste jaren van het secundair.Daarna wordt het minder. «Niet omdat ik minderinteresse zou hebben. Ik zou dolgraag meer lezen,maar door het feit dat we zoveel schoolwerkhebben, vind ik er geen tijd voor. Trouwens, als iker al tijd voor heb, dan moet ik de verplichtelectuur voor Nederlands, Frans en Duits afwer-ken. Daardoor kom ik er nooit toe boeken te lezenwaar ik me echt voor interesseer.»

Velen geven toe dat het niet alleen het school-werk is dat hen verhindert te lezen. Ze hebbengewoon veel meer hobby’s en activiteiten metvrienden dan vroeger.

BuisOver het verband tussen tv en lezen werd al

heel wat geschreven en gefilosofeerd. Verliezenwe jonge lezers aan de tv?

Prof. Rita Ghesquière leidde aan de universiteit

van Leuven een onderzoek naar de leesgewoon-ten bij jongeren van 8 tot 14 jaar. Het toonde aandat lezen een erg belangrijke plaats inneemt in devrijetijdsbesteding van deze leeftijdscategorie. Natv-kijken komt het op de tweede plaats bij meis-jes, op de derde bij jongens (met sport als respec-tieve derde en tweede plaats). «Tv en lezen zijnvooral in de lagere school niet echt concurren-

SAAIWaarom houden jongerenNIET van lezen?Omdat het te veel met schoolwordt geassocieerd. Te wei-nig actief is. Je moet ervoorzitten. De relatie ontspan-ning versus inspanning isongelijk. Het heeft te veelmet moeten te maken, metniet graag doen. De leesom-geving stimuleert niet. Le-zen wordt gezien als eenasociale bezigheid. De lite-ratuurlijsten op school staanvol saaie boeken.Waarom houden ze WELvan lezen?Omdat ze in boeken zichzelfen de wereld leren begrij-pen. Je leest over anderen enhun gevoelens, en hoe zijhun problemen analyseren.Je leert personages beter ken-nen dan echte mensen. Inboeken vind je voorbeelden.Lezen is ontspannend. Le-zen is een uitdaging.

Voorlezen is de

sleutel voor succes

tieel. Vanuit de tv worden zelfs motie-ven aangebracht die lezen stimule-ren», zegt prof. Ghesquière. «Het bleektrouwens dat de grootste tv-kijkersook de actiefste lezers waren.» ■

K van boekDe jeugdboekenweek 1997 komt er aan: ze loopt van 5tot 19 maart en heeft als slogan Kunst met de K vanboek. Daarmee gaat de jeugdboekenweek de artistieketoer op.Voor een overzicht van de vele activiteiten die wordengeorganiseerd naar aanleiding van de boekenweek, kuntu terecht bij het Nationaal Centrum voor Jeugdlitera-tuur.• Het NCJ (Nationaal Centrum voor Jeugdliteratuur)geeft een keuzelijst uit n.a.v. de jeugdboekenweek, eenideeënbrief voor werken met boeken in de klas en leespro-jectboekjes. Zij kan u ook een overzicht geven van de veleactiviteiten rond de jeugdboekenweek. NCJ - Minder-broedersstraat 22 - 2000 Antwerpen - tel 03-234 16 67.• Linc (Centrum voor Lezen en Informatie) biedt heelwat informatie i.v.m. leesbevordering en informatiever-werking. «De prehistorie van het lezen», «Boekgeno(o)t»,lectuurlijsten, het programma voor scholen M&M (overmisdaad en mysterie), enz. Voor het aanbod neemt ucontact op met Linc - Maria-Theresiastraat 20 - 3000Leuven - tel 016-22 89 33.• Het KCLB (Katholiek Centrum voor Lectuurinfor-matie en Bibliotheekwerk) heeft een heleboel initiatie-ven i.v.m. de jeugdboekenweek en leesbevordering in hetalgemeen (o.a. keuzelijsten en infomappen). Voor kandi-daat-begeleiders van leesclubs is er de cursus «Lees-clubs... Hoe begin je eraan». KCLB - Van Helmontstraat29 - 2060 Antwerpen - tel 03-272 21 46.• U voelt zich niet zo sterk in het voorlezen? Geen nood.Op TV2 loopt elke dinsdag, om 18.05 u. een knap (enkort) voorleesprogramma: Draaimolen. Daarin verteltNolle Versijp één of twee prentenverhalen. Er is eenfolder ter beschikking met de data, titels, auteurs enuitgeverijen, waarmee u het boek ook gemakkelijk in deboekenwinkel of de bibliotheek kunt terugvinden. Draai-molen - BRTN 8 L 55 - 1043 Brussel.• Leesjuf Ria Dorssemont - Warandestraat 52 - 2300Turnhout - tel 014-41 41 07 en Annie Beullens - Karelvan Lotharingenstraat 14 - 3000 Leuven - tel 016-2361 99.• Marita de Sterck geeft een seminarie over adolescentenen leesbevordering. «Een vaste stek. Adolescentenro-mans in het SO». Universiteit Antwerpen UIA - Uni-versiteitsplein 1 - 2610 Wilrijk - tel 03-820 29 60.• Het centrum voor didactiek van UFSIAorganiseert een «Pedagogische dag jeugd-boekenweek 1997» voor leerkrachtenvan het secundair onderwijs, op woensdag12 maart. Per graad wordt een work-shop georganiseerd rond artistieke com-ponenten van het (jeugd)boek en hoeermee te werken in de klas. Centrumvoor didactiek UFSIA - Sectie Neder-lands - Prinsstraat 13 - 2000 Antwer-pen - tel 03-220 46 82.• Aidan Chambers publiceerde zijnideeën over en ervaringen met leesbe-vordering in «De leesomgeving» en«Vertel eens» (beide boeken uitgege-ven bij Querido Amsterdam).

34 KLASSE NR.72

S I G N A A L

WEINIG BEWEGING

VastgeroestNooit zijn kinderen zo inactiefgeweest als in de jaren ’90, schrijftde Times Educational Supplement.De TES beroept zich hiervoor opeen Britse studie bij 5- tot 11-jari-gen. Meer dan een derde van demeisjes en meer dan de helft vande jongens neemt nauwelijks be-weging. Ze komen niet aan hetequivalent van tien minuten wan-delen per week. Meisjes worden

ONDERZOEK

De sch-ouders eronderLeerlingen kiezen te hoog of te laag. Dat kan onder meerworden toegeschreven aan het sociaal milieu en de ver-schillende onderwijsverwachtingen van de ouders. Reedsin het eerste jaar van het secundair moeten nogal watkinderen zittenblijven. Voorts blijkt de brugfunctie vanhet overgangsjaar 1b naar 1a zelden gerealiseerd. Nogeen vaststelling is dat het aantal zittenblijvers in hettechnisch secundair onderwijs (TSO) soms driemaal hogerligt dan in het algemeen secundair onderwijs (ASO). Ver-keerde oriëntering, verkeerde keuze of verkeerde aanpak?Onderzoekers zeggen: de sch-ouders eronder!Sommige lagere-schoolkinderen zijn niet klaar voor het se-cundair onderwijs. Ze krijgen wel de kans aan te pikken viaeen brugjaar in het zogenaamde eerste leerjaar b. De bedoe-ling is dat ze het volgend schooljaar de overstap kunnenmaken naar het eerste leerjaar a. Maar uiteindelijk blijktslechts vier procent dit werkelijk te (kunnen) doen. De meer-derheid kiest voor de beroepsrichting. Ook in latere jarenkomt het nauwelijks voor dat een leerling voor een hogererichting kiest. De studiekeuze in het tweede jaar, voor eenalgemene dan wel een technische optie, wijst daar bijvoor-beeld op. Amper vijf procent van de leerlingen in het tweedeleerjaar met technische optie stapt over naar 3 ASO of 3 KSO.Van de leerlingen in het tweede leerjaar met algemene optiestapt daarentegen wel 17 procent over naar TSO, KSO of BSO.

HonkvastHet TSO telt méér zittenblijvers dan het ASO en BSO. Zo zittenin het tweede leerjaar met technische optie reeds driemaalmeer zittenblijvers dan in de richting met algemene optie(9 % t.o.v. 3 %). In het derde leerjaar worden deze verschillenenkel nog maar groter (18 % t.o.v. 4 %). Naast het aantalzittenblijvers recruteert het TSO ook heel wat leerlingen uithet ASO. In 3 TSO is bijvoorbeeld één derde van de leerlingenafkomstig uit het tweede jaar met algemene optie. TSO’ersblijken bovendien ook niet zo honkvast. Van de leerlingen inhet tweede leerjaar met technische optie blijft tien procentzitten. Vijftien procent stroomt door naar 3 BSO, vijf procentnaar 3 ASO of 3 KSO. Niet meer dan 69 procent stroomt doornaar 3 TSO. In het ASO zijn de doorstroomcijfers hoger. Dat isvooral toe te schrijven aan een kleiner percentage zittenblij-vers. De uitstroom naar een hoger leerjaar in een lagereonderwijsvorm is vergelijkbaar met het TSO. Vanaf het derdeleerjaar is de uitstroom van het BSO naar een middenstands-opleiding of het deeltijds onderwijs vergelijkbaar met deuitstroom van het TSO naar het BSO. Het percentage zitten-blijvers in het BSO blijft er wel steeds lager. Eerder onderzoekwees al op een zekere grilligheid van TSO-leerlingen. Zohebben TSO’ers na afstuderen meer vertraging opgelopendan BSO-afgestudeerden. Ze veranderen ook meer van stu-dierichting (58 % tegenover 48 % BSO’ers).ArbeiderDe studiekeuze wordt sterk bepaald door de sociale afkomst

op elk moment met het project kennismaken. Er is keuzetussen praktische informatie, didactische pakketten, eenanalyse van de huidige situatie op school, het uitwerkenvan een niet- roken beleid, advies bij het oprichten van eenwerkgroep enz.Vlaamse Kankerliga - Koningsstraat 217 - 1210 Brussel - tel 02-227 69 69 - fax 02-223 22 00

NA VROUWEN NU OOK

MannenUniversitair Nederland is een primeur rijker: aan de Rijks-universiteit van Leiden is een keuzevak mannenstudies inge-voerd. Het vak, een inwijding in een aantal theoretischewerken over mannelijkheid, maakt deel uit van het onder-wijsprogramma... vrouwenstudies. De rol van vrouwenstu-dies staat als vak op het programma van zowat alle Neder-landse universiteiten. Maar de laatste decennia is de aan-dacht niet langer uitsluitend gericht op de positie van devrouw in de samenleving. Heel wat onderzoek richt zichveeleer op de rol van het geslacht in het algemeen. Naderonderzoek naar mannelijkheid past binnen die ontwikke-ling.

NIEUWE KLASGENOOT

HondNiels Schleper, een 19-jarige student uithet Nederlandse Hardenberg, mag sindskort zijn hond mee in de klas nemen.Dat is geen spitsvondigheid of overbo-dige luxe, want Niels is blind. Tot voorkort verplaatste Niels zich met eenstok, maar binnen de school gafdat soms problemen om snel terplaatse te komen. Nu brengt Ten-der, zijn hond, hem van het enenaar het andere klaslokaal. Niels’medeleerlingen reageren positiefop hun nieuwe klasgenoot, diezich overigens erg rustig houdt tij-dens de les.

wel vroeger min-der actief dan jon-

gens. Al vanaf hun vijfde jaarzouden ze minder lopen, sprin-gen en spelen.

TABAKSPREVENTIE

Iets opgestoken?Volwassenen hebben invloed op het rookgedrag van jonge-ren, maar als het om tabakspreventie gaat op school, danmoeten alle partners in de schoolgemeenschap inspraakhebben. Dat is de conclusie van leerkrachten, directeurs enPMS-medewerkers van 70 Vlaamse scholen. Samen met 93andere scholen deden zij vorig schooljaar mee aan hetprogramma «Jongeren tegen Roken» van de Vlaamse Kanker-liga. Uit een enquête blijkt dat zij tabaksgebruik niet nood-zakelijk als een probleem zien. Voorts betekent tabakspre-ventie niet noodzakelijk stoppen met roken en is het nietsimpelweg een kwestie van reglementen en sancties. De 163scholen die aan het project deelnamen, hebben niet stilgeze-ten. In 65 scholen bestaat een werkgroep rond roken ofdruggebruik, 101 scholen ondernamen andere initiatievenvan tabakspreventie en 126 scholen beschikken over eenreglement inzake roken op school. 6 scholen bieden onder-steuning bij stoppen met roken. Dit schooljaar zorgt deVlaamse Kankerliga voor verdere begeleiding van scholendie rond tabakspreventie werken. Overigens kan elke school

PHO

TOD

ISC

KLASSE NR.72 35

van de leerlingen. Ook na de invoering van het VernieuwdSecundair Onderwijs (VSO) kozen kinderen uit de hoogstesociaal-professionele categorieën nog altijd meer voor ASOdan andere en dit ongeacht hun intelligentie. De eenheids-structuur schijnt daar weinig verandering in te hebben ge-bracht.De keuze voor een eerste leerjaar a of b wordt in eersteinstantie ingegeven door het IQ van het kind. Veel invloedhebben voorts het onderwijsniveau van de ouders, hetgeslacht van de leerling en het beroepsniveau van devader. Vooral bij kinderen met een lager intelligentieni-veau spelen de gezinskenmerken mee. Zo maakt een min-der intelligente jongen wiens vader slechts een diplomalager onderwijs heeft en die arbeider is, 65 procent kans omnaar 1 a over te stappen; een meisje met eenzelfde intelli-gentieniveau maar wiens vader universitair geschoold,maakt 99 procent kans.Voor de studiekeuze in het tweede jaar (technische optieversus algemeen optie) zien we dezelfde invloeden, al weegthet geslacht van de leerling hier meer door. Maar voor dekeuze ASO of TSO in het derde jaar neemt de invloed van degezinskenmerken af. IQ en opleidingsniveau van de oudershebben het meest invloed op de studiekeuze in de eerstegraad.Uiteindelijk bepalen de ouders uit de hogere sociale milieusveel meer de school- en studiekeuze dan ouders uit lageresociale milieus. Ze hebben ook hogere (onderwijs) verwach-

tingen van hun kinderen. Kinderen uit lagere milieus, wiensouders geen of minder verwachtingen hebben, kunnen ad-vies en begeleiding dan ook best gebruiken. Maar goedestudieoriëntering.kan slechts tot stand komen als men aan-dacht besteedt aan de interactie school/PMS-sociaal milieu.RestaurantTussen gezinnen met ASO-, TSO-, en BSO-kinderen bestaanheel wat verschillen. ASO-kinderen komen meer uit gezinnenwaarvan de vader een hogere opleiding achter de rug heeftdan kinderen uit TSO en BSO. Daarnaast nemen ASO- en TSOgezinnen ook meer deel aan sociale verenigingen, waaronderook ouderverenigingen, dan BSO-gezinnen. Culturele deel-name (concerten, musea), leesgedrag, vrijetijdsbesteding (bio-scoopbezoek, restaurant, creatieve activiteiten) en opvoe-dingswaarden verschillen eveneens tussen de ASO-, TSO-, enBSO-gezinnen. Deze sociaal-culturele verschillen worden weer-spiegeld in verschillende schoolculturen op ASO-, TSO- en BSO-scholen. Willen jongeren uit lagere of hogere milieus, die hetadvies krijgen naar het ASO, TSO en BSO te gaan, goedpresteren, dan moeten zij zich kunnen herkennen in deschoolcultuur. Een pleidooi voor zorgbreedte op dit vlak.Veerle Van De Velde, Bea Van Brusselen, Mia Douterlungne,Gezin en school, Een onderzoek over het gezin als indicatorvoor de schoolloopbaan in het secundair onderwijs, inclusiefverwijzingen naar eerder onderzoek.Hoger Instituut voor de Arbeid (HIVA) - E. Van Evenstraat 2e -3000 Leuven - tel 016- 32 33 33 - fax 016-32 33 44

JONGE SPIJBELAARS

VervelingEen spijbelprobleem in het lager onderwijs, kan dat? Totvoor kort leek het bijna onbestaande, maar in Engelandzijn onderzoekers tot andere bevindingen gekomen. Achtprocent van acht jaar oude en vijftien procent van elf jaaroude leerlingen blijken er al eens zonder goede reden vanschool weg te blijven. Om eventuele motieven voor spijbel-gedrag na te gaan, stelden de onderzoekers in veertienEngelse scholen de vraag wat de leerlingen tot spijbelen zouaanzetten. 43 procent van de achtjarigen en 57 procent vande elfjarigen noemden verveling de belangrijkste factor. 27procent van de achtjarigen zou spijbelen om pesterijen teontlopen en 23 procent zou thuisblijven wegens te moe.Minder vaak genoemde motieven zijn een afkeer van deleerkracht en te veel schoolwerk.

AFKIJKEN MOET

Benchmarking«Op een bepaald moment waren er signalen dat we meermoesten doen aan beroepsgericht onderwijs», zegt Cees vander Linden, directeur van een school voor bijzonder onderwijs,met veel epilepsiepatienten onder de leerlingen. «We wildendit niet in het wildeweg doen, want er zijn zo veel beroepen enwelke moet je dan kiezen?» De directeur hield het probleemniet binnenskamers, maar trok naar het landelijk voorlich-tingscentrum epilepsie in Utrecht. Daar vond hij de knowhow om via een zelf uitgevoerde enquête de vraag naarberoepsgericht onderwijs concreter en meer gedetailleerd temaken. Volgens Wil Kuijpers van het Katholiek PedagogischCentrum in Nederland is dit een typisch voorbeeld vanbenchmarking. Benchmarking is een uit het Amerikaansbedrijfsleven afkomstige vorm van kwaliteitszorg. Het princi-pe is dat men bewust op zoek gaat naar een school, instellingof bedrijf die op één of ander domein het best geplaatst is.Durven leren van de beste in de klas dus, over alle zogenaam-de barrières of concurrentie heen. «Scholen worden steedsmeer gewone arbeidsorganisaties. Bij een onderwerp als ziek-teverzuim bijvoorbeeld moeten scholen net zo goed een be-leid ontwikkelen als de supermarkt of het garagebedrijf om de

hoek. Bovendien is het juist verfrissend en inspirerend omover de grenzen van je eigen sector heen te kijken.» Aldus nogWil Kuijpers in Uitleg. Komen ook de Vlaamse scholen uit hunschelp?

AANLEG EN ERFELIJKHEID

Waar zit uw knobbel?Volgens de negentiende-eeuwse Weense arts Franz Joseph Gallkon een sterke ontwikkeling van bepaalde vermogens zicht-baar zijn in de hersenen. Wie goed was in talen, zou op eenbepaalde plaats in zijn hersenen letterlijk een knobbel ont-wikkelen, die men kan voelen... Deze knobbeltheorie is na-tuurlijk al lang met de opperhuid gelijk gemaakt, maar devraag blijft of er ook figuurlijk zoiets be-staat als een (erfelijke) talen- of wis-kundeknobbel. «Kinderen zijn nietallemaal even slim», zegt de Ne-derlandse onderzoeker Paul Elingin Didaktief. «Er zijn er ook diegoed presteren op bepaalde ge-bieden en tegelijk gewoon of zelfszwakbegaafd zijn op andere. Inhet algemeen bepalen erfelijke fac-toren voor een deel hoe intelligenteen persoon is. Intelligentie speelteen rol bij wiskunde en talen, dusin zekere zin is ook de aanleg voordie vakken voor een stuk erfelijk.» Eling spreektwel het idee tegen dat aanleg voor talen of wiskundeeen eigenschap is die men integraal erft. Meestal gaat hetmaar om een deelaspect en dat maakt de analyse van eigen-schappen op erfelijkheid een heel complexe zaak. Andereonderzoekers halen bovendien factoren aan als opvoeding ensocialisatie om de aanleg voor een vak te bepalen, maar deinvloed daarvan is moeilijk te meten. «Wel zijn die factorenhet gemakkelijkst te beïnvloeden», zegt wetenschapper EdithVan Eck, «en dus moet het langs die weg mogelijk zijn om deprestaties te verbeteren van een kind dat minder goed is vooreen bepaald vak.» De Nederlandse campagne Kies Exact sluitbij die redenering aan. Ze wil meer vrouwelijke leerlingenvoor exacte vakken laten kiezen.

PH

OTO

DISC

36 KLASSE NR.72

D I A L O O G

Uw brievenUw brieven en reacties (per post,fax en via Internet) blijven bin-nenstromen. Hartelijk dank daar-voor. We gebruiken die immersals barometer om steeds nieu-we reportages te brengen overwat leeft in onderwijs. KLASSEheeft sinds vorige maand ookeen lezersrubriek. Voor uw com-mentaar die kan bijdragen totmeer dialoog. U begrijpt dat weeen selectie moeten maken. En-kele spelregels: geen anoniemebrieven, geen persoonlijke aan-

v a l l e n ,houd het

kort en krachtig.KLASSE (Dialoog) - Koningsstraat138 - 8ste verdieping - kamer 804- 1000 Brussel

Wetenschappelijkonderzoek(n.a.v. «De Beste School» KLASSE71)• Na diepgaand onderzoek enbij een studie van ruim 2700bedrijven (1100 bakkerijen, 850beenhouwerijen en 750 schoen-makerijen) is ons onderzoeksteamtot de conclusie gekomen dat ereen groot verschil blijkt te zijntussen bakkerijen, beenhouwe-rijen en schoenmakerijen. De bakkerstaat qua handigheid van uitbe-nen 1,5 tot 2 jaar achter op debeenhouwer, terwijl deze enor-me moeilijkheden ondervindt (3,5tot 4 jaar achterstand) bij hetmaken van het juiste deeg voorlichtbruin brood. Hoe het met deschoenmaker is gesteld, kunt uuitgebreid nalezen in de studiedie u kunt bestellen na stortingvan... Deze studie kunt u ookuitgebreid nalezen in een intel-lectueel weekblad.Een onderzoeksteam van de UIAis tot de conclusie gekomen dater een groot verschil is tussenASO, TSO en BSO. Allicht, an-ders had men deze drie totaalverschillende richtingen nooitmoeten oprichten en was een AO(algemeen onderwijs) meer danvoldoende geweest. Heren on-derzoekers, dank u voor deze stu-die (die waarschijnlijk miljoenenheeft gekost). Een studie waarvande conclusies door elk welden-

kend mens (ASO’er, TSO’er ofBSO’er) vooraf geformuleerd had-den kunnen worden. Proficiat!Frits De Prins - Hoogstraten○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

• De berichtgeving in sommigemedia wekt de indruk dat wijmet ons onderzoek naar de ef-fectiviteit van Vlaamse secundai-re scholen open deuren intrap-pen. Om te concluderen dat leer-lingen uit ASO gemiddeld beterlezen en schrijven dan leerlingenuit TSO en die op hun beurtbeter dan leerlingen uit BSO,hoefden we inderdaad niet deboer op te gaan.Wat wij wel gevonden hebben,is dat er enorm grote verschillenbestaan tussen scholen binneneenzelfde onderwijsvorm. Eénvoorbeeld: tussen een klas 2 ASOin school A (één van de 5 %sterkste ASO-scholen) en een ver-gelijkbare klas 2 ASO in school B(die tot de 5 % zwakste ASO-scholen behoort) hebben we ver-schillen in prestaties vastgesteldvan vier leerjaren. Dat wil duszeggen dat leerlingen in school Bpresteren op niveau zesde leer-jaar lager onderwijs en leerlingenin school A op niveau vier jaarsecundair. Voor het BSO kunnendie verschillen tussen de zwaksteen de sterkste scholen zelfs op-lopen tot acht leerjaren. Hoe komtdat? Hierover ging ons onder-zoek. De prestaties hangen na-tuurlijk in de eerste plaats samenmet de leerlingen die de schoolbevolken: scholen met een gun-stige leerlingeninstroom behalenbetere resultaten. Maar wat isbeter? Als we die verschillen tus-sen leerlingen met slimme tech-nieken wegwerken, blijven er groteverschillen tussen scholen bestaan.Dat komt omdat de prestatiesvan de leerlingen positief of ne-gatief samenhangen met een aantalkenmerken van het onderwijsNederlands en van de school.Welke dat zijn, kan elke geïnte-resseerde nalezen in ons eind-rapport (en in KLASSE 71). Scho-len die niet effectief blijken tezijn, kunnen hieruit leren op wel-ke manier zij hun onderwijs an-ders (lees: beter) vorm kunnengeven om hun leerlingen meerkansen te bieden. Want daar washet in ons onderzoek tenslotteallemaal om te doen.F. Daems & R. Rymenans - UIA

Deeltijds Kunstonderwijs• Ik lees in het artikel over Groeien-de meerkosten in het deeltijds kunst-onderwijs (KLASSE 70) de volgen-de zin: «Ondanks de in 1992 door-gevoerde verhoging van het in-schrijvingsgeld blijft het aantal leer-lingen groeien.» De verhoging vanhet inschrijvingsgeld heeft dus spijtiggenoeg niet het verwachte effect

gehad. De tweede zin van hetartikel merkt spijtig op: «Toch ko-men er steeds meer leerlingen,onder meer door het bescheideninschrijvingsgeld.» Dit is het soortredeneringen dat we nu al eenhele tijd gewoon zijn van onzebeleidsmensen, de minister vanonderwijs aan de kop. Daarin isalleen geld van belang en wordtonderwijs een hinderlijke bijkom-stigheid. Het secundair onderwijsheeft het eenheidstype moetenslikken, het DKO de nieuwe struc-tuur. Men heeft het daarbij nooitonder stoelen of banken gestokendat het voornaamste objectief was«te besparen». «Snoeien om tebloeien», heette het. Dat het DKOeen «weinig aangepaste structuur»heeft, «niet altijd voldoet aan deverwachtingen van de sector», dater «geen gedifferentieerde aan-pak» is, «de reglementering te diri-gistisch en op bepaalde puntenzelfs tegenstrijdig», dat er «bepaalde,structurele belemmeringen» zijn,dat alles weet men in het DKOwel, maar wie heeft dat zo ge-maakt? Pas enkele jaren geledenheeft men een nieuwe structuuropgelegd, die niet kon werken.Nu ondervindt men dat er nietgenoeg bespaard wordt. Het be-droeft dan ook dat een kwalitatiefgoed blad als KLASSE dergelijkeredeneringen overneemt en hetjammer gaat vinden dat het DKOook nog succes heeft, ondanks dehinderpalen die door het beleiddaartegen worden opgeworpen.Als mensen straks niet meer naarde muziek- of tekenacademie kun-nen, dan moeten ze maar Ruys-lincks Het Reservaat lezen. Daar isutility and profit ook het alleenza-ligmakende.Remi Claes - Mere○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

• Het DKO groeide met 5000leerlingen vorig schooljaar. Komtdie groei voort uit wanbeheer,het ontbreken van een gediffe-rentieerde aanpak voor de diver-se doelpublieken? Of zouden deleerkrachten van het DKO tochzinnig lesgeven aan hun gediffe-rentieerd doelpubliek, ondanks hetfeit dat wij op de limiet zitten vanhet aantal leerlingen om nog kwa-liteitsonderwijs te geven. Als ikminister was, zou ik zeggen: pro-ficiat aan het DKO. Moeten min-der gegoede ouders niet dezelfdekansen krijgen om hun kinderenDKO te laten volgen? Is het voordeze mensen nog niet duur ge-noeg om voor hun kinderen in-strumenten, partituren e.d. aante schaffen? Ik vraag mij af welkemaatregelen ons en onze leerlin-gen te wachten staan, om deexpansie - waar men trouwens inde verschillende scholen van hetDKO hard voor werkt - via eendecretale regeling in juiste banente leiden. Heeft iemand op het

ministerie al eens nagedacht overde ziekten van deze tijd, drugs,op straat hangen, vandalisme enz.?Zou het kunnen dat het DKOvoor de jeugd geen belangrijketaak heeft, zowel op maatschap-pelijk- als op cultureel vlak? Is hetdan niet logisch dat deze investe-ring voor onze jeugd, zowel fi-nancieel als inhoudelijk aangemoe-digd wordt. Als de minister zegt«een aangroei van 5000 leerlin-gen betekent een meeruitgavevan 185 miljoen», moet hij opzoek gaan naar nieuwe financiëlemiddelen om deze leerlingen dekans te geven zich verder in dekunsten te laten bekwamen.Luc Faes - SchotenDe redactie kreeg nog meer bozebrieven. Wij herhalen dat we enkelciteerden uit de Beleidsbrief On-derwijs van oktober 1996. KLAS-SE neemt als verslaggever geenstandpunt in, maar houdt zijn le-zers op de hoogte van wat in eenministeriële beleidsbrief staat. Le-zer Luc Bataillie (De Pinte) schreefdat de standpunten van de basisontbreken, van de leerlingen enhun ouders alsook van het DKO-personeel. Die laten wij in een vol-gende reportage aan het woord.Wordt vervolgd.

Een valies vol• In het artikel Een valies vol (KLASSE70) zegt een leraar: «De bijzon-dere leermeesters, zoals de leer-kracht lichamelijke opvoeding ende leerkrachten godsdienst ofzedenleer, schuiven gemakkelijktaken af. Voor het middagtoe-zicht of naschoolse bewakingworden ze zelden ingeschakeld.Oudercontacten of pedagogischevergaderingen zijn ook al nietvoor hen. Die taken komen alle-

maal op de schouders van deklastitularissen.»Het komt ons voor dat onder hetmom van vooroordelen te willendoorbreken, deze nog wordenbestendigd en verscherpt. We hopendat het niet de bedoeling is eenwig te drijven tussen bijzondereleermeesters en klastitularissen. Devergelijking gaat trouwens niet

KLASSE NR.72 37

op: in regel fungeert de klastitula-ris in één school, terwijl de leer-meester Niet-Confessionele Zeden-leer (NCZ) bijna altijd in twee,drie of meer scholen of vestigings-plaatsen aan de slag moet. Dathet onderwijspersoneel uit hetbasisonderwijs een zware opdrachtheeft en enorm wordt bevraagdwensen we te onderstrepen. Dieopdrachten en taken worden nogverveelvoudigd bij leerkrachten metmeerdere scholen.Wat de toezichten betreft kun-nen we kort zijn: een omzend-brief regelt deze materie ondub-belzinnig. Herhaaldelijk werd reedsaangedrongen op een dergelijkeregeling voor bijvoorbeeld per-soneelsvergaderingen.Reimond Van de Cotte - namenshet college van inspecteurs-advi-seurs NCZ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

• In Een valies vol beweert eenleerkracht dat bijzondere leermees-ters (lichamelijke opvoeding, gods-dienst, zedenleer) minder bijko-mende taken hebben dan klasti-tularissen. Deze collega weet mis-schien niet dat bijzondere leer-meesters meestal een opdrachtvervullen in meerdere scholen en/of vestigingsplaatsen. Men ver-wacht in elke school honderdprocent inzet en alle naschoolseactiviteiten moeten in drie- ofviervoud worden vervuld. Zo moestik onlangs als bijzonder leermeesterzedenleer (in vier scholen) in ze-ven dagen tijd op twaalf naschoolseactiviteiten aanwezig zijn.Micheline Cristael - Nieuwrode○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

• In Een valies vol citeert u éénleerkracht, zonder verdere nuan-cering. Is er materiaal uit een ofander onderzoek dat deze klachtonderbouwt? Het is niet meteenduidelijk dat dit artikel gaat overbasisonderwijs. Extrapolatie naarsecundair onderwijs is dan ookvlug gemaakt. Wij willen protes-teren tegen dit gevaar én tegende veralgemening die in de klachtligt vervat. Wij vormen helemaalgeen uitzondering bij toezich-ten, vervangingen, oudercontac-ten, vergaderingen enz. Velenvan ons spelen een actieve rol inonze school. Velen van ons wer-ken inderdaad in meerdere scho-len en nemen daar vaak een grootdeel van de activiteiten op zichtijdens schoolfeesten, sportdagen,bosklassen, GWP’s enz.Leerkrachten LO, godsdienst enzedenleer Horeca- en Sportinsti-tuut Wemmel

Dril en tuchtIn KLASSE 71 bespreekt u de ge-gevens van de Third InternationalMathematics and Science Studywaaruit de Zuid-Oost-Aziatischegroeilanden als grote overwin-

naars kwamen. Een interessantekanttekening hierbij. Hun school-systeem is gebaseerd op meedo-genloze selectie en competitie,strikte dril, strakke tucht en on-derdanigheid, wat wel enigszinsafwijkt van de onderwijslijn inWest-Europa. Nog even meege-ven dat de Zuid-Oost-Aziatischelanden ook nogal pieken in dezelfmoordaantallen bij jongeren.Karl De Groodt - Antwerpen

Bijzondere JeugdzorgIk stoorde mij verschrikkelijk aaneen bepaalde passage in het arti-kel Marijke gaat niet graag naarhuis (KLASSE 70). Het Comitévoor Bijzondere Jeugdzorg kaninderdaad in bepaalde gevallenvan kindermishandeling in tweedeorde ingeschakeld worden. Hetis echter géén «juridisch» orgaan,en bij zijn inschakeling eindigthet zeker NIET «met meestal uit-huisplaatsing». En zelfs bij opna-me van het kind in een residen-tiële voorziening is het géénszins«zijn vader en moeder kwijt»: demeeste tehuizen werken sterk ge-zinsgericht, en betrekken oudersstelselmatig bij de hulpverlening.De Jeugdrechtbank is inderdaadhet allerlaatste alternatief, maarkan zelfs in de meest problemati-sche opvoedingssituaties niet meermeteen tussenkomen: daarvoorbestaan o.a. net de Comités voorBijzondere Jeugdzorg.Ik betreur ten zeerste dat eenhulpverlener in een PMS-centrumdergelijke informatie verspreidt:ze is achterhaald en onjuist.Bert Florizoone - lector KatholiekeHogeschool Zuid-West-Vlaanderen- Kortrijk

Lesgeven aan Fatimaen Ahmed• Na het lezen van jullie leerrijkartikel Lesgeven aan Fatima enAhmed dacht ik: Dat is het! Ein-

delijk iemand die ons effectiefhelpt bij al die voor ons leer-krachten ogenschijnlijk kleine, maarvoor de mensen die wij allochtennoemen o zo belangrijke zaken.Met dit boek gaat er echt eenstukje «andere leefwereld» vanonze medemensen open.Annie Van Dorp - Lokeren○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

• Leerkrachten zijn vaak onvol-doende geïnformeerd over desociale achtergrond (van allocht-one leerlingen) enerzijds, maarweten anderzijds ook niet hoetaalvaardigheidsonderwijs aan tepakken. De allochtone leerlingwordt wel eens als een bijko-mende «last» beschouwd.Danielle Vandeput-Jamers - Diest○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

• Ik geef les in een concentratie-school. Mijn collega’s en ik trek-ken aan de pedagogische kar tothet pijn doet, maar het wordtons niet gemakkelijk gemaakt.Het doordachte en goed uitge-werkte aanwendingsplan voor deOV-uren werd niet aanvaard; deouders doen weinig inspannin-gen voor hun kinderen en ziensoms het belang van het onder-wijs helemaal niet; zelfs de kleu-ters van de derde generatie ko-men Nederlands-onkundig naarde kleuterklas; huisartsenbriefjesblijven de zwemlessen dwarsbo-men, vooral de meisjes zijn daaronder druk van de vader het slacht-offer van. Misschien zijn we teongeduldig en is het wachten opde vierde en vijfde generatie.Mariek De Wilde - Lokeren○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

• Enkele jaren geleden kreeg ikMeliha Aslan in mijn klas. DitTurks meisje sprak geen woordNederlands. Het werd werken,voorbereiden, zoeken, uitleggen,telefoneren, kopiëren, zweten,vragen... maar de dankbare glim-lach van Meliha werkte beterdan XTC. Ieder nieuw woord,elke vordering, het was een porin de rug om elke dag weer datalternatieve agendablad voorMeliha te vullen. Maar eindeschooljaar kreeg ik zowaar eenfoto, een zelfgehaakt sierdoekjeen een dikke zoen van mijn Turkske.Haar zusje Mehtap, zit nu inonze klas. Qua intelligentie overtreftze haar oudere zus en zij ver-staat dan ook nog de kunst omalles wat zij leert naar huis overte brengen, waar haar leergieri-ge vader en moeder zich geenmoeite sparen om onze taal tebeheersen.Kan iemand dan ook mijn fier-heid begrijpen toen ik veertiendagen geleden op de volleybal-wedstrijd Zonhoven-Istanbul hoor-de wie tolk speelde voor de Turk-se ploeg? Vader Aslan en zijntwee dochters.Monique Dekkers - Zonhoven

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

• Als Genkenaar vind ik het nor-maal te wonen tussen en te wer-ken met mensen van verschillen-de nationaliteiten. In onze ge-meente zijn er meer dan 60 ver-schillende nationaliteiten. Ditzorgt niet alleen voor een verrij-king, ik zou het mij niet anderskunnen (of willen) voorstellen. Voormij zijn alle leerlingen gelijk. Ikvind het fantastisch te ‘mogen’lesgeven aan mensen met eenverschillende culturele achtergrond.Patricia Decleene - Genk○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

• Naarmate ik de kinderen beterleerde kennen, stelde ik ook meervragen over hun cultuur, zoalsde ramadam, de reizen naar Ma-rokko, hun eetgewoonten, huntaal enz. Ik merkte dat de kinde-ren het enorm leuk vonden omover hun cultuur te vertellen. Netalsof nog nooit iemand hiernaargevraagd had!Barbara Peeters - Oud-Turnhout○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

• Het grootste probleem, vooralin het Brusselse, is de taal. Voorveel migrantenkinderen is Neder-lands de derde taal, die enkeltijdens de lesuren wordt gespro-ken. Reeds verscheidene malenschreef ik samen met collega’sbrieven aangaande deze proble-matiek naar beleidsmensen. Wehebben sterk de indruk dat zijdoof zijn voor dit probleem. Vol-gens mij is er maar één oplossing:dompel de leerlingen in het eer-ste jaar secundair onder in eentaalbad Nederlands.M.Moureau - Dilbeek○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

• Als blijk van waardering voorhun cultuur werden in onze schooluitnodigingen voor het ouder-contact niet enkel in het Neder-lands, maar ook in het Arabisch,het Turks en het Frans vertaald.Een ander tijdstip werd gekozen:een woensdagnamiddag, metopvang voor kleine broertjes enzusjes. Eén dag vooraf gaven wenog eens een duidelijke vermel-ding mee in de schoolagendavan de leerlingen, in het groengeschreven, want dat is goed,terwijl rood slecht is.Op de oudernamiddag zelf eengezamenlijke ontvangst met kof-fie, thee, frisdrank en een drem-pelverlagende babbel met elkaaren met de aanwezige tolken. Zogroeide een sfeer van vertrouwen...En ze kwamen meer en meer, jaarna jaar... De vaders eerst. Die kwa-men met véél vragen en met véélbelangstelling, met luisterbereid-heid en een ‘ja’ naar de schooltoe. Een ‘ja’ dat we met een korrel-tje zout hebben leren nemen, wanteen jawoord betekent respect voorons, maar de praktijk moet dannog uitwijzen of dit in de feitenmeer wordt dan een ‘misschien’of een ‘neen’.Renild Van Haperen - Borgerhout

(advertentie)

(advertentie)

Afgiftekan

toor 8500 Kortrijk 1

Min

isterie van d

e Vlaam

se Gem

eensch

apD

epartem

ent O

nd

erwijs - R

edactiesecretariaat K

LA

SSEK

onin

gsstraat 138 - 1000 Bru

ssel

TIJD

SCH

RIF

Tversch

ijnt m

aand

elijks (behalve in

juli en

augu

stus)

België – B

elgique

PB

8500 KO

RT

RIJK

1

4281

ZO ZIET JONGE BROER ER UITDe familie is volledig. Nu is er ookelke maand een speciale Klasse voorJongeren. Om ook de leerlingen be-ter te informeren en sterker te be-trekken. Op hun eigen(zinnige) ma-nier. Jonge broer ziet er wel degelijkanders uit. En toch vertrouwd.Missschien hebt u al een exemplaargezien. De helft van de secundairescholen is immers al ingeschreven.Meteen goed voor meer dan 150.000leerlingen. Scholen die willen mee-doen engageren zich niet enkel omhet blad uit te delen. Zij proberenook ernstig werk te maken van meerbetrokkenheid, engagement en par-ticipatie van de leerlingen. Als u datziet zitten, kunnen ook uw leerlin-gen (gratis) hun eigen KLASSE krij-gen én eraan meewerken.Elke school heeft een inschrijvingsformu-lier ontvangen. Het blad wordt uitgege-ven met de steun van de Koning Boude-wijnstichting en is bedoeld voor leerlin-gen van het derde tot en met het zeven-de jaar secundair onderwijs.Vragen? Klasse voor Jongeren - Konings-straat 138 lokaal 515 - 1000 Brussel -tel 02-211 45 82