Klasse voor Leraren 134

Maandblad voor Onderwijs in Vlaan de ren

www.klasse.be

WIN

1 000 EURO

Scholieren krijgen

RECHTENDe juf is haar

STEM KWIJTDe leerkracht en

ZIJN LIJF

STRESSVERDUBBELD

Meer dan de helft van de leerkrachten klaagt over zijn rug. Vier op tien heeft problemen met zijn stem. De leerlingen maken van hun oren. De collega’s werken op mijn heupen. Ik heb mijn handen vol werk. En dan zou ik mij nog met mijn voeten moeten laten spelen, zeker? De taal van ons lijf. p. 44

2 KLASSE NR.134

IN DIT NUMMERJournaal p. 4-7 / Het Cijfer: bij leerkrachten, leerlingen en ouders slaat de schoolstress toe p. 8 / Nieuwe publicatie: Vlaamse onderwijsindicatoren in internationaal perspectief p. 10 / Centrum voor Deeltijds Onderwijs als open school p. 12 / Het leerlingenstatuut p. 14 / Idee p. 15-36 / Het Team p. 37 / Mensen met klasse p. 38 / Groene school p. 40 / Gebruiken leerkrach-ten hun stem goed? p. 42 / Lichaamstaal in de klas p. 44 / Signaal p. 46 / Internet vaak niet gebruikt p. 48 / Dialoog p. 49

F o t o c o v e r : L u c D a e l e ma n s

Het cijfer

8Dubbel stress

Onderzoek

10Grafi eken vol onderwijs

Deeltijds onderwijs

12Open school in de buurt

Het team

37Door ijskoud water

EXTRA INLEG:EDUCATIEVE SOFTWARE VOOR BASISONDERWIJS

WIN 1 000 EUROVOOR EEN REIS p. 38

IMAG

EBAN

K

KLASSE NR.134 KLASSE NR.134 KLASSE NR.134 333

JONGE LERARES VERKRACHT EN VERMOORD

D e gemiddelde Vlaming vertrouwt zijn instellingen (van politie en gerecht tot pers en politiek) matig. Ze krijgen 3 op 5. Vijf

jaar geleden (Dutroux zat achter elke deur) was het algemeen vertrouwen tot een dieptepunt gezakt. De jongste jaren is het weer voorzichtig gestegen. Er is één uitzonderlijke uitschieter die voor de hoogste waarderingen altijd meer dan het dubbel van de andere scoort en nu zelfs onderscheiding haalt: onderwijs. In ’98 zegde 68 procent van de Vlamingen dat ze daar ‘veel of zeer veel vertrouwen’ in hebben. Twee jaar later was hun aantal gestegen tot 72 procent en vorig jaar klokte onderwijs af op een record: 77,7procent. Niets of niemand doet beter. Dat is niet vanzelfsprekend. In andere landen krijgt onderwijs dikwijls maar een matige score van de bevolking. En de mensen weten waarover ze spreken: ze hebben allemaal (steeds meer) school gelopen en hun kinderen komen elke dag met de verhalen thuis. Er valt weinig te verbergen. Het vertrou-wen is algemeen: bij mannen en vrouwen van alle leeftijden. Maar u hebt het waarschijnlijk niet in het nieuws gehoord. Toen bij een persconferentie over ‘geweld in onderwijs’ bleek dat de cijfers voor Vlaanderen erg goed meevielen, was er plots geen enkele journalist meer geïnteresseerd. Maar toen enkele weken later een leraar een pink verstuikte bij een incident met een leerling, was dat meteen aanleiding voor een dreigende actualiteitsreportage. Goed nieuws verkoopt niet. (Waarom bent u trouwens dit stukje beginnen te lezen?) Als de Vlaming onderwijs vertrouwt, bedoelt hij waarschijnlijk niet muren en structuren maar de ménsen die onderwijs inhoud geven. Ondanks alles. En juist daarom.

Milieu

40Groene kaart voor scholen

Ongezond

42Krijt: stem kwijt

Geheimtaal

44Het lijf van de leraar

Praktijk

48Internet in de klas

SCHIETEN OP LEERLINGEN p. 14

KLASSE

«Een scholier heeft evenveel recht om zijn mening te uiten als de gewone burger.»

REIS DOOR HETVLAAMS ERFGOED p. 15

4 KLASSE NR.134

HOGESCHOLEN

Dure visitatiesEen twee derde meerderheid van het Vlaams Parlement zal het ‘structuurdecreet’ goedkeurendat het Vlaamse onderwijs aanpast aan het Bologna-akkoord. De hogescholen blijven intussenaandringen op een betere fi nanciering. «Sinds het hogescholendecreet in 1994 kwamen er veelplichten bij, maar amper centen», zeggen hun woordvoerders. «De lat met de universiteitenligt zeer ongelijk.» Bijkomende kosten voor visitaties – externe evaluaties door een soortinspectieteam – bijvoorbeeld.➜ «3 250 euro kost ons de vergoeding van de leden van een visitatiecommissie, zeg maar hunhonorarium», rekent Eddy Bonte (Hogeschool Gent) voor. Daarbij komen nog kosten voor hunverblijf: overnachtingen, maaltijden… Bij de recente visitatie van interieurvormgeving was dat1 084 euro. Kosten voor werkuren van de kwaliteitscoördinator en andere eigen medewerkersom in de opleiding een zelfevaluatie te organiseren en daar een rapport voor de visitatiecommis-sie over te maken, rekende ik nog niet mee. Tussen 2001 en 2007 lichten 35 visitatiecommissiesonze opleidingen door. Dat zijn nieuwe kosten, kosten die we niet hadden voor het decreet van1994. Straks komt daar de accreditatie – nog een soort kwaliteitscontrole - bovenop.»Wat het structuurdecreet precies omvat, leest u op www.ond.vlaanderen.be/hoger_onderwijs/structuurdecreetstart.htm

DOORLICHTING CLB

Te weinig op vraagDe inspectie lichtte vorig schooljaar 31 Centra voor Leerlingenbegeleiding(CLB) door. 26 centra kregen een ‘gunstig advies’ en 5 kregen een ‘gunstigadvies beperkt in tijd’. Volgens een van de vastgestelde tekortkomingeninterpreteren sommige CLB’s het principe ‘vraaggestuurd werken’ nog eng.Hierdoor blijft een veeleer ‘aanbodgestuurde’ en minder op risicoleerlingengerichte werking bestaan. Het is niet omdat de (kansarme) ouders vaneen leerling geen vraag tot het CLB richten dat er geen behoefte bestaat.Ook stelde de inspectie tekorten vast voor het makkelijker maken en hetorganiseren van multidisciplinair handelen. In de CLB’s werken ondermeer schoolartsen, verpleegkundigen, psychopedagogen en maatschap-pelijk werkers in een team multidisciplinair samen.Lees ook Het Team ‘Minder met oogkleppen’ in Klasse 130 p. 33 (www.klasse.be/kvl/130/33).

DOORLICHTING DKO

Peil soms in vraagVorig schooljaar waren 28 academies voor Deeltijds Kunstonderwijs (DKO), op eentotaal van 168, aan de beurt voor een doorlichting. 12 academies ontvingen eengunstig advies; voor16 instellingen was het advies beperkt gunstig.Voor de instellingen muziek-woord-dans citeert de inspectie o.a. een weerkerende,karakteristieke vaststelling: de schoolcultuur is te weinig op het gezamenlijk artis-tiek pedagogisch project gericht en niet eenduidig genoeg. Voor de instellingenbeeldende kunst noteerde de inspectie hier en daar dat het peil van het onderwijsbeter kon. Meestal ging het om ateliers waarin meerdere leerkrachten lesgaven. Eengebrek aan horizontale samenhang en regelmatig overleg had een negatief effectop het peil van het onderwijs in die optie of graad.

GPB

Meer cursisten en leraren

ENGAGEMENTSVERKLARING

Inzet voor gelijke kansenZowat de hele Vlaamse onderwijswereld engageert zich ertoe de doelstellingen van hetdecreet over gelijke onderwijskansen echt waar te maken. ‘Diversiteit als meerwaarde’ heetde tekst waaronder o.m. vertegenwoordigers van schoolbesturen, leerlingen, ouders enleerkrachten hun handtekening zetten. Ze beloven een actief beleid te voeren om kansarmenen allochtonen in te schrijven en te ondersteunen. Sociale partners van buiten het onderwijs(werknemers- en werkgeversorganisaties, overheden, verenigingen voor minderheden enkansarmen...) ondertekenden mee de verklaring met het oog op een geïntegreerde aanpakwaarin het lokale overlegplatform een grote rol kan spelen.www.ond.vlaanderen.be/berichten/2003/engagementsverklaring_diversiteit.pdf

Hogescholen: «De lat met de universiteiten ligt zeer ongelijk.»

LUC

DAEL

EMAN

In 2001 behaalden 1 455 cursisten een GetuigschriftPedagogische Bekwaamheid (GPB, nog vaak ‘D-cur-sus’ genoemd). In 1992 waren dat er maar half zoveel(730), in 1988 nog geen vijfde daarvan (268). Het aantal cursisten verdubbelde in vijf jaar: van 3 126 in 1997naar 7 988 in 2001.➜ Een GPB halen cursisten in het volwassenenonder-wijs. Het zijn mensen die in het onderwijs aan het werk

zijn of willen, maar geen pedagogische basisopleidinghebben. Ze hebben bijvoorbeeld een basisdiploma vanindustrieel ingenieur of gegradueerde en/of ze hebbenveel nuttige bedrijfservaring die ze ten dienste willenstellen van leerlingen. Volgens hun vooropleiding volgen zij minder of meer GPB-modules.www.ond.vlaanderen.be/berichten/2003pers/arbeidsmarktrapport3feb.htm

KLASSE NR.134 5

DOORLICHTING VOLWASSENENONDERWIJS

Goed uitgebouwde vakbibliotheek

STUDIETOELAGEN

Sneller uitbetaald

LEERLINGENSTATUUT

Rechten en plichten op papierBinnenkort krijgen leerlingen hun rechten en plichten op papier. De eerste tekstvoorstellenrond het leerlingenstatuut ontlokken discussie. Een leerlingenstatuut is een soort perso-neelsstatuut voor scholieren. Leerkrachten hebben als medewerkers van gesubsidieerdescholen of van het gemeenschapsonderwijs hun eigen personeelsstatuten. Die zorgen ervoor dat werknemers die voor een schoolbestuur werken rechtszekerheid hebben, ook al is erdaarnaast een uitvoerige arbeidswetgeving.➜ Leerlingen in Vlaanderen hebben nog geen statuut. Wel zijn er andere wetten, decreten enverdragen - ondermeer het Kinderrechtenverdrag - die de rechten en plichten van minderjarigen omschrijven. Het Kinderrechtencommissariaat en de Vlaamse Scholierenkoepel dringen eral een tijdlang op aan dat jongeren rechtszekerheid krijgen als leerling van een school. Eenleerlingenstatuut zou de rechten en plichten van leerlingen in heel Vlaanderen tegenoverscholen moeten omschrijven. Het is geen onderdeel van het participatiedecreet, het zal ineen apart decreet staan dat de overheid voorbereidt. Informatie over de eerste tekstvoorstellen veroorzaakt commotie in enkele scholen en media. Het leerlingenstatuut is nog in deconceptfase. Het moet ook nog alle kanalen passeren: Vlaamse Regering, VlaamseOnderwijsraad, Vlaams Parlement…Lees ook ‘Schieten op scholierenrechten’ p. 14.

Een leerlingenstatuut zou de rechten en plichten van leerlingen tegenover scholen moeten omschrijven.

LUC

DAEL

EMAN

S

LUC D

AELEMANS

Sommige centra voor volwassenenonderwijs hebben geen goedgekeurde leerplannen.

De inspectie volwassenenonderwijs koos ervoor om alle centra voor basis-educatie in een eerste cyclus van drie jaar door te lichten. Dit gebeurt omsnel en algemeen kwaliteitszorg en kwaliteitscontrole ingang te doen vinden. Vorig schooljaar lichtte de inspectie tien centra voor basiseducatie door.Slechts voor één centrum kon de inspectie een gunstig advies afl everen.Voor alle andere centra is het advies gunstig, maar beperkt in tijd. Hetvoorbehoud van de inspectie slaat op formele aspecten in de reglementering, zoals de samenstelling van de bestuursorganen, het uitbestede werk, hetveiligheidsbeleid, de minimale cursusduur en de diplomavoorwaarden om personeel aan te stellen. Zo zetten twee centra personeelsleden in die nietvoldoen aan de decretaal gestelde opleidingseisen. Een ander centrum zetzogenaamde co-begeleiders in op een wijze die niet beantwoordt aan dereglementaire voorschriften.➜ De meeste doorgelichte centra beschikken over een goed uitgebouwdevakbibliotheek, waarin belangrijk lesmateriaal en achtergrondmateriaal

beschikbaar is voor de leraars. Er is ook geïnvesteerd in de organisatievan een open leercentrum.➜ De leerlijnen van opleidingen zijn in veel gevallen vaag. Iedere lesgeverheeft een grote vrijheid om zijn opdrachten in te vullen. Hierdoor bieden centraeenzelfde opleiding aan met verschillende doelen en met een sterk uiteenlopendeduur. Ook is de evaluatiepraktijk in de basiseducatie veeleer zwak.Van de centra voor volwassenenonderwijs lichtte de inspectie er vorigschooljaar 18 door. Daarvan kregen er 5 een gunstig advies en 13 eengunstig advies beperkt in tijd. De tekorten slaan vooral op de leerplannen.In nogal wat gevallen hebben centra geen goedgekeurde leerplannen. Somsontbreken er ook goedgekeurde lessentabellen.Alle resultaten van de doorlichting leest u in de ‘Onderwijsspiegel’, verslag over de toestand van het onderwijs, schooljaar 2001-2002. Elke school kreeg een exemplaar. Meer uitleg over de soorten adviezen staat in Klasse 133 p. 45. Surf naar www.klasse.be/kvl/133/44

Gedaan met ingewikkelde vragenlijsten invullen om een studietoelage aan te vragen. De aanvraag vereenvoudigen is een van de projecten van de ‘Kenniscel Wetsmatiging’van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Daar-mee wil de Vlaamse overheid beter werken met minderregels. Een studietoelage aanvragen makkelijker maken, was zeker nodig. Elk jaar opnieuw liep de administratievan het departement Onderwijs vertraging op om on-geveer 125 000 aanvragen af te handelen. Dat leiddetot veel klachten bij de ombudsdienst. Dit schooljaarkreeg de onderwijsadministratie maar 21 procent on-volledige aanvraagformulieren voor een studietoelage

voor het secundair onderwijs. Vorig jaar was dat nog34 procent. Nu zijn de mensen blijkbaar beter geïnfor-meerd, waardoor ook meer aanvragen binnenliepen. De afdeling Studietoelagen van het departement Onderwijsverspreidt daarvoor campagnemateriaal, brochures enaanvraagformulieren naar scholen en CLB’s. Daarnaast is de administratieve procedure verkort, zodat de toelage sneller uitbetaald wordt.

Surf ook naar www.ond.vlaanderen.be/studietoelagenwaar u de brochures kan downloaden.

6 KLASSE NR.134

STRUCTUURDECREET

Mét diploma naar hoger onderwijs

GELIJKE KANSEN

Zorgverbreder op schoolElke basisschool krijgt vanaf volgend schooljaar extra uren voorhaar zorgbeleid. Het maakt niet uit of ze al of niet deel uitmaakt vaneen scholengemeenschap. Men gaat er immers van uit dat tienprocent van de leerlingen misschien wel gelijke onderwijskansenheeft, maar problemen ondervindt met leren en zich ontwikkelen.Elke school zal die extra uren besteden aan extra zorg voor zulkeleerlingen. Rechtstreeks, doordat de ‘zorgverbreder’ op schooliets bijzonders met en voor ze doet. Onrechtstreeks, doordat dezorgverbreder de klasleraars leert wat ze voor ze kunnen doen

en de brede zorg op school organiseert.

BASISONDERWIJS

Beter samenwerken in scholengemeenschappen

PARTICIPATIEDECREET

Vier raden voor samenspraakHet leerlingenstatuut heeft met participatie te maken. Toch komt het in een apart decreet te staan,niet in het participatiedecreet. Dat laatste gaat o.m. over het oprichten van verschillende radenin scholen vanaf 1 januari 2004:

- een verplichte leerlingenraad in secundaire scholen na verkiezingen met stemplicht; een leerlingenraad in een lagere school als een tiende van de leerlingen van de derde graad eromvraagt;

- een pedagogische raad als een tiende van de leerkrachten erom vraagt en na verkiezingen metstemplicht;

- een ouderraad als een tiende van de ouders erom vraagt en na verkiezingen met stemrecht;- een schoolraad die bestaat uit vertegenwoordigers van de drie andere raden (als die bestaan)

of uit rechtstreeks verkozen vertegenwoordigers van de groepen betrokkenen (leerkrachten,ouders…). Zij wijzen ook vertegenwoordigers van de lokale gemeenschap aan. De schoolraadnieuwe formule vervangt de schoolraad oude formule (in het gemeenschapsonderwijs) en departicipatieraad (in gesubsidieerde scholen en schoolgemeenschappen).

Basisscholen hebben te weinig werkingsmiddelen, een tekrappe omkadering en niet genoeg administratief personeel. Dat is de afgelopen jaren meermaals gebleken. Volgens dejongste Vlaamse onderwijsindicatoren telt in het gewoonbasisonderwijs een gemiddelde school nu zo’n 274 leerlingen. In drie kwart van de scholen schommelt hetleerlingenaantal tussen 101 en 400. Tal van scholenzijn bijgevolg te klein om ze effi ciënt te kunnen besturen.Daarom tekent de onderwijsoverheid een nieuw landschap voor de basisscholen.➜ Er komen geen grotere scholen in dat landschap. Het principe van ‘een basisschool in elke buurt’ blijft behouden. In ‘scho-lengemeenschappen’ zullen verscheidene scholen echter bestuurlijk beter kunnen samenwerken. Vanaf 1 september kunnenscholen vrijwillig toetreden tot een scholengemeenschap. Het voordeel hiervan is dat scholen afspraken kunnen maken overhoe ze samen de middelen zullen aanwenden. Hoe ze personeelsbeleid zullen aanpakken en hoe ze de infrastructuur zullengebruiken. Bovendien zal de overheid de scholengemeenschap stimuleren door er extra middelen aan toe te kennen.➜ Scholengemeenschappen moeten minimum 900 leerlingen tellen. Ze kunnen netoverstijgend zijn en de scholen van hetbuitengewoon onderwijs zullen er zoveel mogelijk bij betrokken worden. Scholengemeenschappen worden gevormd vooreen periode van zes schooljaren, met uitzondering van de gemeenschappen die worden opgericht in 2003 en 2004.

U leest de volledige tekst van de persmededeling van de Vlaamse regering over de ‘hertekening van het landschap basisonderwijs’ op www.ond.vlaanderen.be/schooldirect/BL0301/PM_landschap_BaO.pdf

Er komen geen grotere scho-len in het nieuwe landschap van het basisonderwijs. Wel scholengemeenschappen.

In geen geval zullen leerlingen uit het secundair onderwijs zich zonderdiploma kunnen aanbieden bij een hogeschool of universiteit, zegt mi-nister Vanderpoorten. Het structuurdecreet (BaMa-decreet) plant dat deinstellingen van het hoger onderwijs zelf een inschrijvingsbeleid moetenuittekenen. Daarin kunnen ze voorzien in een oplossing voor kandidatendie niet de juiste diploma’s kunnen voorleggen (vluchtelingen, buitenlandse

studenten…). De instellingen moeten dan wel nagaan of de aspirant-studentelders verworven competenties of kwalifi caties bezit die vergelijkbaar zijnmet een diploma secundair. Ze moeten hun inschrijvingsbeleid vooraf latengoedkeuren door de minister.De persmededelingen en het akkoord hoger onderwijs kan u downloaden via www.ond.vlaanderen.be/schooldirect/BL0301/PM_HO.htm

LUC DAELEMANS

LUC D

AELEMANS

Zowel in de lagere als secundaire school kunnen leerlingen, leerkrachten en ouders nu meebeslissen of ‘participeren’.

KLASSE NR.134 7

D E H E T E N A A L D❡Leerkrachten van het offi cieel onderwijs in FranstaligBelgië zullen vanaf volgend schooljaar een bewijs moe-ten voorleggen dat ze een vorming in ‘neutraliteit’volgden. In twintig uren worden ze wegwijs gemaakt inonder meer de grondwet, de universele verklaring vande rechten van de mens en de internationale conventieover de kinderrechten.

❡ Omdat het dan goedkoper is gaan sommige ou-ders met hun leerplichtige kinderen op reis buitende schoolvakanties. Britse ouders die daarop betraptworden, moeten voortaan een boete betalen. Dit kadertin een overheidscampagne tegen spijbelen. Politie,schoolpersoneel en lokale autoriteiten zijn bevoegdom ouders te beboeten.

❡ Zes tot zeven op tien beginnende leerkrachtenhoudt het in het Brusselse geen vijf jaar vol. Brus-sels volksvertegenwoordiger Brigitte Grouwels vindtdat het hoog tijd is om werk te maken van een ‘beleiddat leerkrachten extra stimuleert om de uitdagendelespraktijken in Brussel op te nemen’.

❡ Dit schooljaar volgen aan de Erasmushogeschool23 studenten een lerarenopleiding voor islamitischegodsdienst. Vooral allochtone meisjes volgen dezeunieke opleiding. Ze zou de integratie van allochtonenin het onderwijs verbeteren.

❡ Het aantal cursisten Nederlands in de Brusselsecentra voor volwassenenonderwijs verdubbelde de af-gelopen vijf schooljaren. Nu leren er 6 450 mensenNederlands. De klassen zitten vol.

Lerarenstaking in GuatemalaGuatemala City – Onderwijzer Mario Garcia de-monstreert net als 86 000 collega s̓ in Guatemala voor een beter loon. Het leger rukte uit. Van de drie miljoen leerlingen die de staking aan den lijve on-dervonden, trokken grote groepen mee de straat op.

LEVENSBESCHOUWING

Godsdienst of zedenleer?

Hoeveel volgen wat in offi cieel en vrij onderwijs?

leerlingenKatholiek godsdienstonderwijs 85,3 %Niet-confessionele zedenleer 10,9 %Israëlitisch godsdienstonderwijs 0,3 %Islamitisch godsdienstonderwijs 2,2 %Protestants godsdienstonderwijs 0,4 %Orthodox godsdienstonderwijs 0 % (484 lln)Anglicaans godsdienstonderwijs 0 % (19 lln.)‘cultuurbeschouwing’ 0,4 %

BELGA

Misschien wordt ‘cultuurbeschouwing’ een vak dat in het offi cieelen in het gesubsidieerd vrij niet-confessioneel onderwijs een al-ternatief zou zijn voor de vrijstellingen. Scholen zouden dit naastde erkende godsdiensten en de niet-confessionele zedenleerkunnen aanbieden.➜Het zou kunnen dat ouders, op basis van hun eigen godsdienstigeof morele overtuiging, niet willen dat hun kind één van de aangebodencursussen godsdienst of niet-confessionele zedenleer volgt. Opaanvraag kunnen ze dan een vrijstelling krijgen. Vorig schooljaarstonden 3 300 leerlingen uit de netten van het offi cieel onderwijsmet een vrijstelling in de statistieken. Als de leerling vrijgesteld is,moet hij de vrijgekomen lestijden besteden aan studie van de eigen

levensbeschouwing. Vrije lagere scholen (dus ook gesubsidieerdevrije niet-confessionele scholen) geven ofwel onderwijs in één ofmeer erkende godsdiensten, ofwel onderwijs in de niet-confessionele zedenleer. Ofwel beide. Ofwel onderwijs in ‘cultuurbeschouwing’.➜ Wat ze effectief geven, hangt af van het soort school. Zo zal eenkatholieke school uiteraard katholieke godsdienst aanbieden. In vrije scholen kunnen ouders geen vrijstelling krijgen voor deze lessen,zegt de ‘Gids voor Ouders met kinderen in het basisonderwijs’.➜ Tot nu toe is de term ‘cultuurbeschouwing’ een vlag die veelladingen kan dekken. Volgens het Tijdschrift voor Onderwijsrecht& Onderwijsbeleid bepaalt nu elke inrichtende macht de inhoudvan het vak ‘cultuurbeschouwing’.

In het offi cieel onderwijs (gemeenschapsonderwijs, gemeentelijk en provinciaal onderwijs) volgt 54 procent van de leerlingen katholiekgodsdienstonderwijs; 36 procent niet-confessionele zedenleer en 8 procent islamitisch godsdienstonderwijs.

LUC DAELEMANS

In het offi cieel onderwijs volgt meer dan de helft van de leerlingen katholiek godsdienstonderwijs.

8 KLASSE NR.134

Stressfactor 2LEERKRACHTEN

«De school bezorgt mij stress»

LeerkrachtenMeer dan vier op tien leerkrachten gaan akkoord met de stelling «De school bezorgt mij stress». Vijf jaar eerder antwoordden maar twee op tien dat ze hun job stresserend vonden. Slechts één leerkracht op vier vindt lesgeven en alles wat daar-mee gepaard gaat niet stresserend, vijf jaar geleden waren dat er dubbel zoveel.

Of leerkrachten nu les geven in basisonderwijs, secundair of hoger onderwijs maakt niets uit: de stress blijkt overal even groot te zijn.Ook binnen het secundair onderwijs vallen er nauwelijks ver-schillen te noteren. Leerkrachten die lesgeven in het beroeps-secundair onderwijs ervaren het minst stress.

43

1997 2002

Klasse-enquête bij 700 leerkrachten, vergelijking 1997 en 2002

0

20

40

60

80

100

nee ja gematigd

50

21

25

43

IMAG

EBAN

K

KLASSE NR.134 9

LeerlingenEén op vier kinderen van de derde graad van de basisschool vindt schoolgaan stresserend, iets meer dan één op vier er-vaart een beetje stress. Ongeveer de helft van hen ondervindt geen schoolstress. In het secundair ervaart 36 procent van de leerlingen stress, 38 procent heeft er tamelijk wat last van en voor 26 procent veroorzaakt de school geen stress. In de lagere school hebben jongens meer last van stress dan meisjes (28% jongens tegenover 21% meisjes), in het secundair keert die verhouding om (31% jongens tegenover 39% meisjes).In het BSO heeft één op vier leerlingen last van stress, in het TSO en BSO zijn dat er vier op tien.

OudersOok bij ouders slaat de schoolstress toe: één op drie ouders zegt dat de school van zijn kinderen hem stress bezorgt. Vijf jaar geleden was dat één op vier.

0

20

40

60

80

100

10-12 jaar 14-18 jaar

nee ja gematigd

47

24

26

36

En wat doen we er aan?De Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen deed eerder onderzoek naar stress in onderwijs. Mede-onderzoeker Frank Janssens: «Onderwijs piekt qua stress in vele landen boven andere sectoren uit. Ook in onze buurlanden. Er zijn de vele hervormingen en via de media is het thema ook meer bespreekbaar gemaakt. Maar stress is een koepelterm met veel dimensies. Het begrip betekent lang niet voor iedereen hetzelfde. Toch voelt een contactueel beroep als dat van le-raar zonder twijfel steeds meer maatschappelijke druk.» De onderzoekers merken nauwelijks verschillen tussen mannen en vrouwen, leeftijden of statuten. Zij onderscheiden wel drie types scholen en daarmee samenhangende stress.

Scholen met weinig overleg: veel stress. Kenmerken: slechte relatie tussen leerkrachten en directie, weinig overleg, weinig aandacht voor leerlingenbegeleiding, onevenwichtige verdeling van taken, negatief tegenover onderwijsvernieuwing, problemen in de school worden nauwelijks erkend of opgelost.

Scholen met weinig visie: matig stress. Kenmerken: de sfeer in de groep en de relatie met de directie zijn vrij goed, de klachten hangen vaak samen met een gebrek aan duide-lijkheid en ondersteuning: afspraken worden niet nageleefd, taken op een weinig samenhangende manier verdeeld, beslissingen ad hoc genomen. De basisvoorwaarden om een school minimaal te laten functioneren zijn aanwezig maar er ontbreekt een duidelijke visie op de schoolontwik-keling en hoe de verschillende actoren daarbinnen kunnen functioneren.

Scholen met overleg en visie: minder stress. Kenmerken: leerkrachten, leerlingen en ouders worden er sterk bij het beleid en de visie van de school betrokken. De meeste leerkrachten zetten er zich enthousiast in. De school speelt pro-actief in op vernieuwingen en voert op alle domeinen een sterk participatief beleid.

www.serv.be/servlet/genweb.servlet.DisplayServlet Onderzoek ‘Werkdruk en arbeidsorganisatie in het onderwijs’www.klasse.be/kvl/85/6 De stressfactor van uw school

LEERLINGEN

«De school bezorgt mij stress»

10 KLASSE NR.134

ONDERZOEK

CONTEXT

Alles en niks

C ijfers zeggen alles en niks.Wie meer dan

200 bladzijden nieuwe tabellen en statistieken over ons onderwijs door-neemt, krijgt er somseen verrassend relati-verende kijk op. Vooralomdat je kan vergelij-ken. Grafi eken zeggen echter weinig over deéchte kwaliteit. Die vat je niet in een rapport vol cijfers. Maar dat vinden de leerlingen van huneigen rapport meestalook. Zin in negen andere vaststellingen?

Kwaliteit vat je niet in een rapport vol cijfers.

INPUT

[1] We doen het goed. Het vertrouwen in onder-wijs houdt goed stand. Terwijl slechts 29 procent vande Vlaamse bevolking veel of zeer veel vertrouwenheeft in diverse publieke en private instellingen, stijgtdat percentage voor onderwijs tot 77,7 procent. Debevolking is tevreden over het gevolgde onderwijs.

[2] Minder kinderen. Meer volwassenen.Wellicht zal het Vlaamse onderwijs er in de toekomstanders uit zien omdat de vraag zal veranderen. Hetaantal kinderen en jongeren (0- tot 19-jarigen) daaltsteeds maar in Vlaanderen. In 2001 telde hetVlaamse Gewest nog zowat 1 360 000 0 - tot 19-jarigen. Hun aantal nam bijna 23 procent van debevolking in. Dat zal in 2040 dalen tot minder dan20 procent of 1 200 000 koppen. Het onderwijs zalrekening moeten houden met deze trend: een steeds

krimpende jongste bevolkingsgroep en een aangroei-ende groep ouderen. Er zal meer vraag komen naarbijkomende vorming, waardoor de beleidsmakersde onderwijsprogramma’s moeten herdenken.

[3] We zijn beter opgeleid. De voorbije tien jaaris de scholingsgraad van Vlamingen fors toegenomen.Het Vlaams Gewest telt almaar meer inwoners die eendiploma hoger secundair onderwijs kunnen voorleggen(33 % van de 25- tot 64-jarigen; 39 % beschikt overmaximum een diploma lager secundair onderwijs). Zo’ndiploma hoger secundair onderwijs is een echte hefboomop de arbeidsmarkt, want lagere diploma’s worden er weggeconcurreerd door hogere. Intussen behaalde 27procent een diploma uit het hoger onderwijs. HetVlaamse onderwijssysteem slaagt er steeds beter in omde jongeren degelijke startkwalifi caties te geven.

[4] Leerlingen met niet-Belgische nationali-teit stabiel. In het basisonderwijs (kleuter en lager)zitten het meest leerlingen van vreemde nationaliteit.Het aandeel niet-Belgische leerlingen schommelt ertussen 6 en 6,5 procent. Tussen 1999 en 2001 steegdit percentage in het lager onderwijs met zowat eenhalf procent om zich in het schooljaar 2001-2002te stabiliseren. In het voltijds secundair onderwijsdaalt het aandeel leerlingen van vreemde nationa-liteit lichtjes, van 4,7 in 1992 tot 4,3 procent in hetvorig schooljaar. Dat is vooral het geval in de latereleerjaren en vooral in de vierde graad. Een mogelijkeverklaring hiervoor? Overstappen van voltijds naar

deeltijds onderwijs en vervroegd uit het secundaironderwijs stappen. De naturalisatie van vreemdelingenkan ook een daling van hun aandeel in de statistiekenvan de onderwijsbevolking veroorzaken.Niet-Belgische leerlingen van de tweede, derde envierde graad van het secundair onderwijs zitten veruithet meest in beroepssecundair (7 %) en het minst inalgemeen secundair onderwijs (2,2 %). In het technischsecundair en het kunstsecundair bedraagt dit respec-tievelijk 2,8 en 3,5 procent. Toch lijkt de dualiseringbestrijden in onderwijs stilaan succes te hebben, wantin 1995 had het aandeel van niet-Belgische leerlingenin BSO nog een piekpercentage van 9,3 procent.

CIPO-MODEL IN ONDERWIJSDe publicatie ‘Vlaamse onderwijs-indicatoren in internationaalperspectief – editie 2002’ – bevatgegevens uit de databanken van hetdepartement Onderwijs en uit interna-tionaal wetenschappelijk onderzoek.Deze set van indicatoren is belangrijkvoor het onderwijsbeleid, niet alleen omhet onderwijs te evalueren maar ookom een vergelijking met het buitenlandmogelijk te maken. De onderwijsindi-catoren brengen onderwijsfenomenenen –ontwikkelingen in kaart.Het framework waaraan de indicatorenzijn opgehangen is het CIPO-model:context – input – proces – output.Dit is een vrijwel algemeen voorko-mend schema in het denken overkwaliteitszorg. Het CIPO-model iseen structurerend kader waarbinnenmen vaststellingen in hun onderlingesamenhang kan bekijken. Ook dedoorlichting van uw school werktvolgens dit model.

De publicatie is te verkrijgen voor 11,20 euro bij het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap – cel Publicaties – [email protected]. Voor reac-ties en inlichtingen neemt u het best contact op met de afdeling Begroting en Gegevensbeheer Onderwijs – [email protected] synthese leest u op www.ond.vlaanderen.be/berichten/2003pers/

onderwijsindicatoren_synthese.htm

KLASSE NR.134 11

ONDERWIJSTIJD IN HET OFFICIEEL LAGER ONDERWIJS(schooljaar 1999-2000)

Nederland 930Frankrijk 907Vlaamse Gemeenschap 831Duitsland 783Denemarken 640

(Aantal uren uitgedrukt in 60 minuten dat een voltijds aangestelde leerkracht per jaar moet lesgeven.Buiten beschouwing gelaten: formeel toegelaten pauzes tussen de lessen, vakantieperiodes en het aantal uren per jaar

dat een school gesloten is voor feestdagen. Het schooljaar 1999-2000 telde 178 effectieve schooldagen.In het Vlaams onderwijs is de onderwijstijd dezelfde in het offi cieel en in het vrij onderwijs.)

OUTPUT

ONDERWIJSTIJD IN HET OFFICIEEL LAGER SECUNDAIR ONDERWIJS(eerste graad)

Nederland 867Duitsland 732Vlaamse Gemeenschap 716Frankrijk 639Spanje 564

ONDERWIJSTIJD IN HET OFFICIEEL ALGEMEEN HOGER SECUNDAIR ONDERWIJS(tweede en derde graad)

Nederland 867Duitsland 690Vlaamse Gemeenschap 671Frankrijk 611Portugal 515

n .

[5] Iets meer GON-leerlingen. In Vlaanderen, net als in andere Europese landen, bestaan verscheideneinitiatieven om de idee van inclusief onderwijs en zorg-verbreding te integreren. Zo dient geïntegreerd onderwijs (GON) om leerlingen met een handicap en/of leer- enopvoedingsmoeilijkheden de lessen en activiteiten te laten volgen in een school voor gewoon onderwijs. Een school voor buitengewoon onderwijs biedt daarbij hulp. In alleonderwijsnetten stijgt het aantal GON-leerlingen. Maar het gaat nog altijd om relatief weinig leerlingen. Vorigschooljaar bedroeg het percentage GON-leerlingenin vergelijking met het totaal aantal leerlingen inhet gewoon basis- en secundair onderwijs 0,20procent in het vrij onderwijs, 0,18 procent in het gemeenschapsonderwijs en 0,15 procent in het gemeentelijk en provinciaal onderwijs.

[6] Meer extra middelen voor wie zeeerst nodig heeft.De jongste drie schooljaren bleef het aantal leerlingen met onderwijsvoor-rang in het basisonderwijs relatief stabiel. In het kleuteronderwijs ligt het aantal rond de 11 000; in het lager onderwijs rond de 18 000.Het onderwijsvoorrangsbeleid was een bijko-mende inspanning van de Vlaamse regeringom de onderwijsachterstand van migranten-kinderen weg te werken en hun integratie te

bevorderen. Op het ogen-blik zijn onderwijsvoorrangvoor migrantenkinderen enzorgverbreding voor kansar-me Vlaamse kinderen samen opgenomen in het beleid voor gelijke onderwijskansen.

PROCES

[7] Een gemiddeld aantal uren voor de klas.Het aantal uren dat een leerkracht voor de klas staatom les te geven – ook wel teaching time genoemd

– is een belangrijk onderdeel van de werkom-standigheden van leerkrachten. Vlaanderen scoort gemiddeld.

[8] De waterval. Bij de cijfers over zittenblijven inhet gewoon secundair onderwijs vangt men een glimp op van het beruchte ‘watervalsysteem’: leerlingenproberen eerst ‘zwaardere’ studierichtingen en zakken vervolgens naar ‘lichtere’ af. Dit watervaleffect kanzich zowel binnen een onderwijsvorm voordoen (vande ene studierichting naar de andere) als tussen deonderwijsvormen ASO, TSO, BSO en KSO.

Bij het ‘watervalsysteem’ veronderstelt men automa-tisch een rangorde of hiërarchie tussen verschillendestudierichtingen. Hierbij worden meestal de theore-tische boven de technische en de technische boven

de beroepsrichtingen ingeschat. Is dit wel correct?Het is een aandachtspunt in het actieplan voor dewaardering van TSO en BSO.

[9] Veel kans op slagen in hoger onderwijs.In het tertiair onderwijs liggen de slaagratio’s in alleuniversitaire basisopleidingen met 60 procent ietsonder het Oeso-gemiddelde. De toelatingsexamensvoor (tand)arts en burgerlijk ingenieur spelen hierinwellicht een rol. In het niet-universitair hoger onderwijsheeft Vlaanderen dan weer de hoogste slaagratio met 88 procent. De respectievelijke Oeso-landengemid-delden liggen op 70 en 73 procent. ■

Kans op slagen?Vlaams hoger onderwijs aan de top!

12 KLASSE NR.134

SAMENLEVING

Driehonderd jongeren van 27 nationaliteiten een opleiding geven en van de school intussen een buurtcentrum maken waar ook de majoretten welkom zijn? Dat kan.

Open school in de buurtK an een school de hefboom zijn die de wijk op een hoger niveau tilt? In Antwerpen-

Noord probeert een Centrum voor Deeltijds Onderwijs een community collegete zijn, een open school die uit haar cursisten én haar buurt het beste haalt. De

traditionele school is er een achterhaald model

«Ik ben nu achttien maar ik ben er vier jaar tussenuitgeweest», zegt Lesley terwijl ze een fl es witte wijnontkurkt. Waarom ze zo lang niet naar school ging,zegt deze dropout liever niet. «Ik ben werkloos. Hiertwil ik heel hard mijn best doen om een getuigschrift tehalen. Ik ben sociaal en kom graag onder de mensen,dus ligt horeca me wel.» Lesley heeft vandaag dienstin ‘La belle époque’. Mede-cursist Osmani serveertlotte met prei en leerkracht Pia Grijspeerdt leert Tanjuhoe je sabayon maakt. Een achttal Antwerpenarengeniet van gerechten en conversatie. Het restaurantzit verstopt achter de gevel van een schoolgebouw uit1896 dat er vanbuiten niet zo gastvrij uitziet als hetvanbinnen is. Niet bepaald een baken in de stad. Hetstaat in een vergeten straat en zit geprangd tussenspoorwegcomplexen en verkeersassen (Noorderlaan,IJzerlaan). In de weinig groene, verpauperde buurt- Antwerpen Dam Hardenvoort - is de belle époquelang vervlogen. Ook in de grootschalige innovatie-

plannen voor ’t Eilandje en Spoorwegemplacementdreigt de buurt vergeten te raken.

LeerrechtOsmani, Lesley en Tanju volgen de opleiding horeca,Deeltijds Beroepssecundair Onderwijs. Andere op-leidingen in dit Centrum voor Deeltijds Onderwijs- CDO-Noord Bredastraat - zijn hout, bouw, onder-houd, kassawerk, typist, kapper… Een dag praktijk eneen dag theorie: modules als solliciteren, bankzaken,hygiëne… Ze schaven ook hun kennis van Nederlandsbij. Osmani is Kosovaar, Tanju van Turkse afkomst,Lesley altijd al van hier.«Driehonderd jongeren van 27 nationaliteitenkrijgen hier een opleiding en trajectbegeleiding»,zegt coördinator Marc Tulfer. «Waaronder 21 uit-geprocedeerde asielzoekers. Veel leerlingen mogenvolgens hun statuut niet werken. Maar als zij zichwillen inzetten, willen wij aan hun leerrecht tegemoet

� www.thescarmantrust.org Hoe werkt de can do-fi losofi e van Lord Scarman?� www.evensfoundation.be De projecten van de Evens Stichting in scholen en samenleving

«Allochtonen uit de horeca-opleiding

leveren vandaag taarten aan cafés van autochtonen bij wie

het eigen volk eerst komt.»

CAN DO-MENTALITEIT«Wij geloven sterk in de kracht van burgersom zelf verandering teweeg te brengen in hungemeenschap zoals zij dat verkiezen», zegtChristine Castille. De Evens Stichting waarvoorzij werkt, steunt het project Damfocus. «Iedereenheeft talenten maar je moet ze kansen gevenom hun potentieel te ontwikkelen. Je moet hetniet in hun plaats doen. Dan zeggen ze: ‘Weasked for a dog and we got a monkey.’ Wijinspireren ons op ‘The Scarman Trust’ in hetVerenigd Koninkrijk. Zij steunen mensen meteen can do-mentaliteit, mensen die anderenkunnen mobiliseren en zo fundamentelewijzigingen teweegbrengen. Zij vormen eenfocus voor maatschappelijke verandering.Geef die mensen een budget, maak ze zelf verantwoordelijk, zorg dat ze zich betrokken enverbonden voelen en ze geven de samenlevingeen veelvoud ervan terug.»

Transatlantisch projectHet project Damfocus, dat het Centrum voorDeeltijds Onderwijs Noord Bredastraat open-stelt voor de buurt eromheen en van devergeten wijk weer een plek wil maken waarjonge mensen zich thuis kunnen voelen,krijgt veel steun. Samen met projectenin de steden Lille (Frankrijk), Mannheim(Duitsland), Tutzla (Bosnië), Kristinastad(Finland) en Torino (Italië) – Centers of High Intensity (CHI) - maakt het deel uitvan een ‘Youth Empowerment PartnershipProgramme’ (YEPP). Dat Europees enTransatlantisch project wil de socialesituatie van jongeren verbeteren, desociale samenhang bevorderen enbijdragen tot een betere kwaliteitvan leven. De OnderzoeksgroepArmoede, Sociale Uitsluiting ende Stad (OASeS) van de Univer-siteit Antwerpen en het ‘Centrefor Educational Research andInnovation’ (CERI) van de Oesoevalueren het project. Ookde StRaten-Generaal, eenAntwerpse beweging vanongebonden burgers en deKoning-Boudewijnstich-ting zijn partners.

KLASSE NR.134 13� www.efc.be/nef/yepp.htm Wat is youth empowerment partnership?� www.cdo-noord.be Website van het centrum voor deeltijds onderwijs Antwerpen-Noord

komen.» Wie wel deeltijds mag werken, gaat 18 tot 25 uur perweek aan de slag in een fi rma.Voor de anderen zijn er specialetewerkstellingsprojecten. Wie nog geen beroep kan kiezen, mag een voortraject volgen. Specialisten op het schoolsecretariaat maken de

cursisten wegwijs in het verschiltussen arbeidskaarten A en B en

voorlopige toelatingen tot tewerk-stelling. Alleen zij raken wijs uit de

prikwand vol statuten en regelingen.De school huurt hiervoor via een vzw

extra personeel in. Er is één personeelslidper zes leerlingen en er is peer coaching,

waarbij cursisten elkaar begeleiden. Deaanpak is individueel en positief.

De Marc«Ze noemen mij allemaal bij mijn voornaam»,

beklemtoont Marc Tulfer. «‘De Marc is kwaadop mij’, zeggen ze als ik ze op hun donder geef.

Ze kennen en respecteren alle leraren. Dat is hetvoordeel van een klein centrum. Er zijn weinig span-ningen. Tijdens de ramadan tonen wetijdens de lunchpauze een fi lm, zodatde islamitische leerlingen uit het eetcafé kunnen wegblijven zonder de straatop te moeten. En we verfraaien degebouwen samen met de leerlingen.»Herinnert de reuzegrote Guernica-kopie sommige asielzoekers aan de verschrik-king waaruit ze wegvluchten? Zijn de levensgroteSimpsons-fi guren iconen van de samenleving waar ze hun heil zoeken? «Als ze zelf betrokken zijn bij wat we met de gebouwen doen, respecteren ze de infrastruc-tuur beter. Er zijn minder graffi ti en vandalenstreken. Maandelijks vergaderen we met de jongerenraad enbespreken we de schoolorganisatie.»CDO-Noord profi leert zich als een open school ofeen community college. Dat kent niet de sterke af-bakening tussen administratie, leraren en lerendenvan de traditionele school. Een achterhaald model,geloven de voorstanders van het nieuwe model. Zijgebruiken het principe van netwerking. De verschil-lende actoren en entiteiten gaan met elkaar relatiesaan, werken samen, zijn samen verantwoordelijk voorhet resultaat.

DamfocusDe toekomstvisie van CDO-Noord heet ‘Damfocus’.Ze willen er verder gaan dan een goede opleidingbieden aan laaggeschoolde werkzoekenden uit debuurt om hun kansen op arbeid te vergroten. Zewillen er ook de omgeving opwaarderen en van hetcentrum een baken maken in de buurt. Daarom bren-gen ze enerzijds hun cursisten naar buiten, anderzijds de buitenwereld naar binnen. De cursisten werkendeeltijds bij bedrijfjes in de buurt. «Allochtonen uit de horeca-opleiding leveren vandaag taarten aan cafésvan autochtonen bij wie het eigen volk eerst komt»,vertelt Marc Tulfer met zichtbaar genoegen. Terwijlde vrijzinnige stedelijke school in 1896 zo gebouwdwerd dat de ruimtes geïsoleerd waren van kwalijkeinvloeden van buitenaf, haalt het centrum vandaagjuist de buurt naar binnen en kiest het ervoor netover-schrijdend samen te werken. «De plaatselijke judoclub,

de fanfare en de majoretten gebruiken de schoolgebouwen. Buurtbewoners komen eten in ‘La belle époque’.» Het centrumontwikkelt zich tot een buurtcentrum,versterkt de netwerken in de buurt enhet vermogen van de buurtbewoners om zichzelf te organiseren. Onlangs steldedebuterend auteur Leonor Wiesbauerer haar roman ‘Het Larssoncomplex’voor, waarna de fanfare James Bondcoverde en een bal populaire van walstak. Kloven in de samenleving – tussencultuur met een grote C en volkscultuur, tussen allochtoon en autochtoon - leken er even overbrugd.

Pepperspray«Ook de kwartieragent komt geregeld in de school, in uniform en gewapend», legtMarc Tulfer uit. «De leerlingen consulterenhem. Is mijn bromfi ets in orde met het ver-keersreglement? Een busje pepperspray op zak, mag dat? Hoe zit het nu met drugs? In het centrum zijn alcohol, drugs en wapensabsoluut verboden, ook voor wie tijdens de

middagpauze de gebouwenverlaat. Toen iemand toch eenseen kleine baseball bat mee-bracht, ging het ding meteendoor de lintzaag. Ik heb ook aleen vlindermes afgenomen. Erzijn leerlingen die zeggen datze hun kinderen niet naar hier

zouden durven sturen omdat de buurt er zoverloederd en verlaten uitziet. Wij willen de gevel van de school openen en van het centrum eenlichtpunt maken in een gezelliger wijk. Nu nogde overheden overtuigen.» ■

« Een busje pepperspray op zak, mag

dat?»

«We verfraaien de gebou-wen samen met de leerlin-gen met Guernica-kopieën en Simpsons-fi guren.»

DISCUSSIE

14 KLASSE NR.134

Schieten op scholierenrechten

De leerlingen krij-gen een statuut.Daar wordt al op

geschoten voor het voor-stel rond is. Mag een leer-kracht twee weken voor het examen nog een boek opgeven dat bij de leerstof hoort? Mag een leerlingde gemengde zwemles overslaan omdat die nietstrookt met zijn of haar persoonlijke mening? Dediscussie is open.

Het antwoord is voor-lopig twee keer neen.Als artikel 60 uit detekstvoorstellen vanhet leerlingenstatuutovereind blijft, moetde leerkracht uiterlijkdertig kalenderdagenvoor het eerste examende vereiste kennis envaardigheden om-schrijven. Als artikel24 de democratischebesluitvorming over-leeft, kunnen leerlingenhun mening in geengeval inroepen om les-sen niet bij te wonen.Het leerlingenstatuutzou rechten en plichtenvan leerlingen in ééntekst moeten samen-brengen in een voorleerlingen verstaanbaretaal. Tegenover elk rechtvan de leerling staat

een plicht voor de school en de leerkracht en viceversa. Een goede evenwichtsoefening? Niet volgensde vele critici van de ontwerptekst. Maar er zijn ookhevige voorstanders.

Karikatuur«Eindelijk is er dan een goed ontwerp van leerlingen-statuut en de tegenstanders willen het niet zonderde mooie voorstellen te kennen die erin staan», zegtLiesbeth Kennes (6 TSO). «Als ik niet te snel rijd,hoef ik me nochtans geen zorgen te maken overhoge boetes. Het statuut beperkt goede leerkrachtenhelemaal niet. Alleen leerkrachten die zich voor hunberoep niet inzetten, moeten het vrezen. Het statuutmoet ervoor zorgen dat scholieren de kinderrechtenen bijvoorbeeld de wet op de privacy kennen en datscholen ze toepassen.»«Het is jammer dat de media een karikatuur makenvan het leerlingenstatuut», vindt Kristof Lataire (6 TSO).«Ook kreeg de minister geen positieve boodschapovergebracht vooraleer iedereen begon te reagerenen te speculeren. Vooral het ingetrokken voorstel omscholieren vanaf veertien met de hulp van een consu-lent naar een raad voor evaluatiebeslissingen te latenstappen moest het tot mijn spijt ontgelden. Nu zijnhet meestal de ouders die een juridische procedureinzetten, ook al wil de scholier dat niet. Het statuutmoet zo’n jarenlange procedures juist voorkomen. Nuverklaart de Raad van State één op twee aangevochtenB- of C-attesten nietig. Dat wijst er toch minstens opdat er iets moet gebeuren zodat een aantal scholenbeter formuleren en motiveren wat ze beslissen.»

KlachtenLiesbeth en Kristof zijn actief in de Vlaamse Scholie-renkoepel (VSK) die zelf vraagt dat de overheid haastmaakt met het leerlingenstatuut. Jan Van Damme,medewerker van het VSK: «Wijzelf en het Kinder-rechtencommissariaat krijgen toch geregeld klachtenover geschonden rechten binnen. Een scholier dieeen zwaardere straf krijgt voor hetzelfde vergrijpals zijn medeleerling. Een directie die ermee dreigteen leerling uit te sluiten en zijn leerlingendossieraan andere scholen door te geven tenzij de leer-ling belooft zich niet opnieuw in te schrijven. Inde bestaande beroepsprocedure blijft de directeurdegene die de zaak onderzoekt. Is de directie altijdobjectief in haar oordeel? Vaak blijken het sociaalzwakkeren te zijn die hun rechten niet kennen. Hetleerlingenstatuut en vooral de communicatie eroverop school moeten scholieren duidelijk maken welkerechten ze hebben en hoe ze er op school voor kun-nen opkomen. Daardoor zal de juridisering van hetonderwijs niet toenemen maar integendeel afnemen.Het statuut biedt een alternatief voor de jarenlangejuridische veldslagen voor de Raad van State: eensnelle procedure waarbij scholieren buiten de schoolbij een administratief rechtscollege, een Raad voorEvaluatiebeslissingen, met de hulp van hun oudersen van een vertrouwenspersoon tegen de beslissingvan de delibererende klassenraad in beroep kunnengaan. In dertig dagen moet de discussie beslechtzijn.» De Raad – die onrechtmatige evaluatiebeslis-singen kan vernietigen - zou uit een jurist en twee(ex-)leerkrachten bestaan. De consulenten zoudende partijen kosteloos bijstaan.«Ik ken leerlingen die voor praktijkvakken een jaarlang te horen kregen dat het wel zou lukken eneind juni valt dan het vonnis dat het resultaat on-voldoende is», vult Liesbeth Kennes aan. «Het is hetgoed recht van een scholier in de loop van het jaargewaarschuwd te worden.»

Camera«Een scholier heeft evenveel recht om zijn meningte uiten of zijn privacy te beschermen als de gewoneburger», zegt Kristof Lataire (6 TSO). «Niemand wildat camera’s of systemen met badges al zijn gangenregistreren.» Volgens de ontwerptekst mogen scholengeen systemen gebruiken die de handelingen vanleerlingen registreren, tenzij om hun veiligheid en degoederen van de school te beschermen. Onderzoekop de persoon of de persoonlijke bezittingen vanscholieren is alleen geoorloofd wanneer er sterkevermoedens zijn dat ze drugs of alcohol in hun bezithebben of voorwerpen die de veiligheid bedreigen.Anderzijds mag het schoolreglement wel het rechtbeperken om meningen te uiten in kledij, haartooi ofversierselen als dit voor zeden of veiligheid op schoolnoodzakelijk is. Scholieren moeten ook respect tonenvoor hun leerkrachten en medeleerlingen. ■

Een leerlingenstatuut is eensoort personeelsstatuut voor

leerlingen. Informatie over deeerste tekstvoorstellen zorgt

voor commotie in enkelescholen en media. Het concept

moet echter nog alle kanalenpasseren: Vlaamse Regering,

Vlaamse Onderwijsraad,Vlaams Parlement…

Lees ook Journaal p. 5.

«Het leerlingenstatuut maakt dui-delijk voor welke rechten scholie-ren op school kunnen opkomen.»

� Met Klasse op Erfgoedreis p. 16

� Buitengewoon naar de dolfi jnen p. 19

� Gratis naar Het Land van Ooit p. 29

idee

Erfgoed met Klasse �Welk reisgoed neemt u mee als u met vakantie gaat? Welke bagage laden uw leerlingen in op schooluitstap? En wat kan een ‘erfgoedreis’ voor u en uw klas betekenen? Op zaterdag en zondag 26 en 27 april is het Erfgoedweekend en ‘Op Reis’ is het thema. Zaterdag zijn er overal in Vlaanderen gratis openingen, tentoonstellingen, presentaties en activiteiten voor jong en oud. Zondag bent u overal in Vlaanderen en Brussel te gast bij de erfgoedbewaarders: de musea, archieven, arche-ologische sites, heemkringen, depots… U kan op zondag met het grote publiek op erfgoedreis, maar Klasselezers wacht een speciaal aanbod. Op zaterdag 26 april krijgen tweeduizend leerkrachten met partner, collega of ge-zin een exclusief en gevarieerd erfgoed-programma in Antwerpen, Brugge, Gent, Leuven, Mechelen en Tongeren. Klaar om uw koffers te pakken?

Wat staat er opuw programma?

Zes steden plaatsen de leerkrachten op eenvoetstuk. Het resultaat is een speciale educatieve erfgoedtrip met een lokale tint. Aan u de keuze. Bestudeer grondig het aanbod voor u uw keuze maakt, want per locatie zijn er verschillen qua tijdstip, duur en doelgroep.

1. Flaneren langs de kade (Antwerpen)Ontdek in het kielzog van een ervaren gids het ‘Ei-landje’. Sinds enkele jaren is dit oude havengebied een trendy buurt. Toch glimmen hier nog de kaaistenen vanwaar de eerste fortuinzoekers naar Amerika vertrok-ken. Het Eilandje is het domein van het Rijn- en Bin-nenvaartmuseum, het Bonapartedok met het lichtschip de West-Hinder, de Red Star Line-gebouwen; het Sint-Felixpakhuis, het Loodswezen, de nieuwe plezierhaven. Centraal in uw bezoek staat het Douanemuseum, waar de gids met u het reiserfgoed checkt.Doelgroep: 200 leerkrachten (alle onderwijsniveaus) met gezin - Tijdstip: 14 uur - Duur: 120 minuten

2a. Pelgrimstocht op een penseel (Brugge)Niet alleen in de Brugse musea maar ook in heel wat kerken hangen schilderijen die Sotheby’s niet zou weigeren. Een wandel-gidsje brengt u het verhaal van een dertigtal werken in kerken en musea, maar speciaal voor het Erfgoedweekend loodsen levende gidsen u van het ene schilderij naar het andere. Reizen in de schilderkunst is de focus. U kiest uit twee Schilderijenroutes:Schilderijenroute 1: Van het Memlingmuseum naar de Onze-Lieve-Vrouwekerk, het Groeningemuseum, de Heilige Bloedbasiliek, de Sint-Jacobskerk en de Sint-Salvatorskathedraal.Schilderijenroute 2: Deze route voert u langs iets minder bekende locaties: van de Onze-Lieve-Vrouwe-ter-Potteriekerk naar de Jeruza-lemkerk, de Sint-Annakerk, de Walburgakerk en de St.-Gilliskerk.Doelgroep: 100 leerkrachten (alle onderwijsniveaus) met collega of partner - Tijdstip: 10u., 14u. of 15u. - Duur: 90 tot 120 minuten - Voor elke leer-kracht die meegaat, ligt een verrassingsgeschenk klaar.

2b. Van kwakzalvers tot pillendraaiers (Brugge)Brugge heeft haar inwoners altijd goed verzorgd. Hoe dat er eeuwen geleden aan toeging, leert u een gezondheidswandeling die begint bijhet Memlingmuseum/Sint-Janshospitaal en eindigt aan het MuseumOnze-Lieve-Vrouw-ter-Potterie. Of van 19de-eeuws ziekenhuis tot bejaardentehuis. Samen met uw gids ontmoet u allerlei kleurrijke personages en minder gekende maar even fraaie plaatsen in de stad. Laat u meevoeren naar een tijd waarin men de geestelijke en lichamelijke gezondheid van onze voorouders op een ‘eigen-tijdse’ manier bekeek.Doelgroep: 100 leerkrachten (alle onderwijsniveaus) met collega of partner, minder geschikt voor kinderen - Tijdstip: 10u., 14u. of 15u.- Duur: 120 minuten - Voor elke leerkracht die meegaat, ligt eenverrassingsgeschenk klaar.

16 KLASSE NR.134

3. Trotten in het buikkabinet (Gent) Pik uw trotterpakket op en stuif Gent binnen. Trotten is het motto. In het pakket vindt u een plan met route, een gratis tramkaart en een overzicht van de ‘Erfgoedplaces to be’. Met dit pakket kan u op uw eigen tempo en afhankelijk van uw eigen interesses Gent doorkruisen. De speciale tentoonstelling over reizen en reizigers in het Sint-Pie-tersstation bijvoorbeeld. Of een overzicht van de omzwer-vingen van het Lam Gods in de Sint-Baafskathedraal, een multimediale ontdekkingsreis door de Sint-Pietersabdij, een Hollands buikkabinet en andere exotische stuken in hetDesignmuseum, de reisimpressies van Christoph Fink in het SMAK, een trip met de teletijdmachine in het Museum voor Schone Kunsten en nog veel meer…Doelgroep: 1 000 leerkrachten (alle onderwijsniveaus) en hun gezin - Tijdstip: voor of namiddag - Duur: naar keuze van 10 tot 18 uur – De eerste 100 ingeschreven leerkrachten kunnendeelnemen aan een exotische proeverij (krekels, kreukels, kro-kodillen en kangoeroes…) in het Museum voor Dierkunde.

4a. Juego, penny en een sjoelbak (Leuven)Al ooit gehoord van ‘Juego de la rana’ of ‘Shove ha’ penny’?Met een greep uit de collectie uitleenbare volkssporten maken leerkrachten van de eerste graad van het secundair onderwijs kennis met tal van traditionele sporten in Europa.Een korf vol boeiende tips om uw les aardrijkskunde te kleuren of uw taallessen te verlevendigen. En passant krijgtu info over de reisplannen van het Sportmuseum naar Hofstade. En dan is het uw beurt aan de sjoelbak.Doelgroep: 120 leerkrachten (eerste graad SO) met collega of partner -- Tijdstip: 14, 16 en 18 uur - Duur: 90 minuten – U rondt uw bezoek actief af met een volkssport, het zweet spoelt u weg met een gratis drankje.

4b. Sporen op de pellicule (Leuven)Fietstochten, dagtrips en treinreizen… ook voor het woord‘video’ in de woordenboek opdook, legden mensen hun reizen al op fi lm vast. Die amateurfi lms bestaan nog en het Vlaams Filmmuseum en –archief toont ze u. Eerstregisseert de gids u door de geschiedenis van de cinema. Tijdens de rondleiding in het museum krijgt u uitleg over wat u er tijdens een klasbezoek (lager én secundair on-derwijs) kan verwachten en welke (reis)fi lms bruikbaar zijn binnen de lessenpakketten..Daarna kijkt u naar ‘Naar Nieuwe Levensvreugd’, een fi lm van ca. 30 minuten uit de jaren 1936-37, gedraaid door Jan Vanderheyden in opdracht van de afdeling Toerisme van de stad Antwer-pen. Hij toont hoe Antwerpenaars gepakt en gezakt tram 42 naar Zoersel namen om een ‘reis’ te maken naar de Kempische bossen.Doelgroep: 50 leerkrachten (alle onderwijsniveaus) met col-lega of partner - Tijdstip: 14 en 16 uur - Duur: 120 minuten– U rondt uw bezoek af met een gratis drankje.

5. Kerken, speelgoed en mijlpalen (Mechelen)Hoe jongeren naar kerken kunnen kijken? Of speelgoed erfgoed is? Hoe Mechelen met zijn Erfgoed omspringt en wat u daaraan hebt? Maak kennis met erfgoededucatie in Mechelen. Leerkrachten krijgen onder meer een blik op het nieuwe Kijkerk-project, dat jongeren spelenderwijs doet kennismaken met kerkelijk erfgoed en reizen. Voordit educatieve luik wordt u even gescheiden van uwpartner en gezin. Zij krijgen een eigen aanbod. Maar na deze studieronde kan u voluit op eigen kracht richting Mechelse erfgoedbewaarders. Maak u op voor een vip-onthaal in het Speelgoedmuseum, het Joods Museumvoor Deportatie en Verzet, ’t Ordinaaltje (kantclub metactieve jongerenwerking), Planckendael, Galerij C.G.,Spoorwegmuseum de Mijlpaal, Stedelijke Musea en de historische kerken.Doelgroep: 300 leerkrachten (alle onderwijsniveaus) en hun gezin - Tijdstip: voor- en namiddag (om 11 en 13 uur) – Duur informatief luik: 45 minuten, daarna verkent u op eigen tempoof met gids Mechelen – Elke leerkracht krijgt een documenta-tiepakket in een handig rugzakje.

BART L

ASUY, CULTURELE B

IOGRAFIE VLAANDEREN

Duizend leerkrachten pakken hun koffers.

�lgemeen,

�asisonderwijs,

�ecundair onderwijs,

�oger onderwijs

Gepakt en gezakt op erfgoedreis.

(advertentie)

6. Koffi e voor de schatkamer (Tongeren)De Velinx is een van de cultuurtempels van Tongeren en uitgerekend daar wacht u een kopje koffi e. Terwijl u er melk en suiker in doet, strooit Tongeren zijn plaatselijke erfgoedwerking en het programma van het Erfgoedweekend over u heen, inclusief de vele educatieve mogelijkheden. Dan trakteert de gids u op een stadswandeling naar het Provinciaal Gallo-Romeins Museum, waar u meer verneemt over het aanbod voor scholen. U beëindigt uw reis met een exclusief bezoek aan de schatkamer van de Tongerse Basiliek. Na afl oop van het programma tonen de Tongerse Zwaarddansers u hun kunnen.Doelgroep: 75 leerkrachten (alle onderwijsniveaus) met collega of partner - Tijdstip: 13 uur - Duur: 180 minuten

Hoe schrijft u in?Maak uw keuze, vul de bon volledig in en stuur hem vóór 6 april naar Coördinatie Erfgoedweekend - Erfgoed met Klasse - Huis Den Rhyn - Hofstraat 15 - 2000 Antwerpen. Uiterlijk op 20 april ontvangen tweeduizend leerkrachten een persoonlijke uitnodiging en alle praktische informatie. De eerste 800 inschrijvers ontvangen bovendien gratis de Erfgoedbrochure. Vul voor Brugge het uur in a.u.b.

Waar vindt u meer informatie?Uw contactpersoon voor deze actie is Ellen De Jans - Coördinatie Erfgoedweekend - Erfgoed met Klasse - Huis Den Rhyn - Hofstraat 15 - 2000 Antwerpen - tel. 03 225 15 45 - [email protected]. Voor het complete aanbod van het Erfgoedweekendsurft u naar www.erfgoedweekend.be. Een selectie van het programma vindt u er nu al, vanaf 2 april is het volledige programma online.

MET KLASSE OP ERFTOCHTJa, stuur mij een uitnodiging voor Erfgoed met Klasse op zaterdag 26 april,voor een van de volgende aanbiedingen (geef drie voorkeuren een cijfer: 1 isuw eerste keuze, 2 is uw tweede keuze, 3 is uw derde keuze; de organisatorenwijzen u één programma toe):

qAntwerpen: EilandjeqBrugge: schilderijenroute 1 .......u.qBrugge: schilderijenroute 2 .......u.qBrugge: gezondheidswandeling .......u.qGent: Trotter (voormiddag)qGent: Trotter (namiddag)qLeuven: volkssportenqLeuven: fi lmmuseum en –archiefqMechelen: kerken kijken om 11 uur

q met achteraf georganiseerd bezoekq met achteraf bezoek op eigen tempo

qMechelen: kerken kijken om 13 uurq met achteraf georganiseerd bezoekq met achteraf bezoek op eigen tempo

qTongeren: schatkamer

Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Nummer lerarenkaart: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Volledig adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Onderwijsniveau (omcirkel wat past):

kleuter / lager / secundair / hoger

Deze actie is gratis voor mezelf en vergezellende collega, partner of (indienvoorzien in het aanbod) gezin. Als ik word uitgenodigd, kom ik ook.

Stuur deze originele bon volledig ingevuld en vóór 6 april naar Coördinatie Erfgoedweekend – Erfgoed met Klasse - Huis Den Rhyn - Hofstraat 15 - 2000 Antwerpen. Onvolledig ingevulde bons verhuizen naar de wachtkamer. Als u bij de gelukkigen bent, ontvangt u een schriftelijke uitnodiging. De organisatoren wijzen u een programma toe (wijzigingen zijn niét mogelijk).Uw naam komt op een aanwezigheidslijst. Als u een uitnodiging ontvangt, komt u ook.

✁✁

Vlaanderendag �Kom op bezoek bij Klasse en het departement Onderwijs op zondag 27 april.Op zondag 27 april is het opnieuw zover: de tweejaarlijkse «Vlaanderendag» waarop ruim 130 Vlaamse overheids-diensten en -gebouwen deuren en vensters opengooien om zoveel mogelijk belangstellenden op een ongedwongen manier te laten kennis maken met de Vlaamse overheid en haar dienstverlening. Twee jaar geleden bezochten meer dan90 000 mensen meer dan 120 diensten en instellingen in 53 steden en gemeenten. Op naar de 100 000?Ook het departement Onderwijs doet mee en tovert de be-nedenverdieping van het Hendrik Consciencegebouw vooréén dag om tot «superschool van Vlaanderen». Leerlingen, leerkrachten, ouders, iedereen die nieuwsgierig is naar on-derwijs, kan er de hele dag spannende dingen ontdekken en beleven. Leerlingen van het deeltijds kunstonderwijs zorgen voor artistieke intermezzo’s. U ontdekt het grote verschil tussen de «klas van vroeger» en de «digitale klas van morgen». De administratie Permanente Vorming trakteert u op een gratisproefl es Spaans. U komt meer te weten over grote campagnes als«Word leerkracht», «De grote leerweek» enz. In de bibliotheek vindt u een moderne… bibliotheek, juist. Tussendoor kunnen uw kinderen terecht in de speel- en grimeruimte (vlakbij de ingang), kunnen de heren terecht in een «men only» beauty salon en vindt u in de cafetaria lekkere hapjes, bereid door leerlingen van een hotelschool. Voorts kunnen groepjes deelnemers op bezoek bij de onderwijsminister. Ten slotte ontdekt u ergens in de gang de gezichten achter Klasse, Klasse voor Ouders, Maks!, de Kinga’s en deverschrikkelijke Yeti. Voor leerkrachten mét Lerarenkaart heeft Klasse zelfs een verrassing in petto. In de vorige Maks! kon u al lezen over de speciale avonturentocht doorheen Brussel, waarvoor u met uw leerlingen kaninschrijven: een voetrally, met knotsgekke opdrachten en dito prijzen.Vlaanderendag vindt plaats op zondag 27 april, van 10 tot 17 u. - meer info over het gebeuren in het departement Onderwijs binnenkort op www.vlaanderendag.be en bij ede Vlaamse Infolijn - tel. 0800 3 02 01

Boekenarchipel �Bent u ondanks de opkomst van de computer toch nog een boekenfreak? Dan verwacht de stad Sint-Niklaas u op 27 april op de boekenmanifestatie «Archipel». Als het weer het toelaat raakt u droog van het ene literaire eiland naar het andere. Culturele centra, boekhandels, musea… overal vindt u boekenvoorstel-lingen, workshops, lezingen enz. Na de geslaagde vijf vorige kleine edities ziet men het nu wat grootser. Een gastdichter nodigt artistieke gasten uit. Het concours «PoëZIE en HOOR» stimuleert het poëtisch denken van jongeren. Jaarlijks zal er ook een bekend gastspreker optreden.Cultuurcentrum/Stadsschouwburg - R. Van Britsomstraat 21 - 9100 Sint-Niklaas - tel. 03 780 36 83 - [email protected]

18 KLASSE NR.134

Speel wetenschap �Het boek «Speel Goed Speel Wetenschap» is eendoe-boek waarmee kinderen de eerste en eenvoudigste principes van techniek en technologie ontdekken. Op de beste manier, met hun handen en met hun gezond verstand. Stap voor stap leren ze zelfstandig te worden in deze technologische samenleving. Kinderen van nu spelen blindelings met hoogst ingewikkelde compu-terspelletjes, draadloze speelgoedautootjes, diskmanenz…. tot er iets hapert.Het boek is het eindresultaat van een project Weten-schapsinformatie aan het departement Industriële We-tenschappen en Technologie, Hogeschool Antwerpen. Het project vertrok van constructiespeelgoed (K’nex)als basismateriaal voor technologische initiatie in de lagere school. U vindt in het boek dus modules over mechanische begrippen als eenvoudige machines,hefbomen en katrollen.Het boek kost 10 euro. U kan het bestellen bij Hogeschool Antwerpen - departement Industriële Wetenschappen en Technologie - Paardenmarkt 92-94 - 2000 Antwerpen - tel.03 213 79 13/14 - [email protected]

10 gratis exemplaren liggen klaar voor geïnteres-seerde leerkrachten lager onderwijs - stuur een kaartje naar Klasse - Speel wetenschap - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

Bosfeest �Leerlingen basis- en secundair onderwijs kunnen tot 30 juni individueel of (liefst) klassikaal deelnemenaan de wedstrijd «Het bos feest». U mag meerderewerkstukken inzenden, maar de uitdaging daarbij is het bos zelf aan het woord te laten: wat denkt het bos overde Week van het Bos (dit jaar de 25ste editie, van 5 tot 12 oktober), wat vertelt het bos? Daarbij kunnen trollen, heksen, bosgeesten, bomen, ondergrondse diertjes… een inspiratiebron zijn. Er zijn vier leeftijdsgroepen:kleuters (knutselwerkjes), 6-9-jarigen (knutselwerkjes, tekeningen, poëzie, verhalen…), 9-12-jarigen (knut-selwerkjes, een trollenlied of trollengedicht schrijven, keramiek…) en 14-18-jarigen (verhalen of gedichten, fi lmpje, trollenrap, trollenkledij…). Per leeftijdscategoriezijn er leuke prijzen te winnen, van FNAC-bonnen en trollen-t-shirts tot een volledig verzorgde Bosklas voor de hele klas. De winnaars krijgen in september een uit-nodiging voor de prijsuitreiking (op zondag 5 oktober,ergens in een bos…).Alle info, volledig reglement en inzendingen (vóór 30 juni)bij De Vereniging voor Bos in Vlaanderen - Lut Slembrouck - Geraardsbergse Steenweg 267 - 9090 Gontrode - tel. 09 264 90 50 - [email protected] - e www.vbv.be

Brussel in ’t groen �Wist u dat het Zoniënwoud een oppervlakte bestrijkt van 5 000 voetbalvelden? Het is dé groene long van Brussel, met een uitgebreide fauna en fl ora. Tot einde juni kunnenjongeren van 8 tot 14 jaar deelnemen aan de wedstrijd «Een Jonge Kijk». Na hun ontdekkingstocht door het boskunnen zij hun ervaringen en waarnemingen, samen metfoto’s en illustraties bij voorkeur via e-mail verzenden. Waarom geen uitstapje met de klas? De website geeft u een heleboel informatie. U kan wandeltochten voor-bereiden, foto’s bekijken, de geschiedenis induiken… Uw leerlingen kunnen via de website het navigatiepad «Het Kinderbos» kiezen en op de knop «Een JongeKijk» klikken voor verdere info. De beste inzendingen komen op de website.Meer info bij Koning Boudewijnstichting - Bredero-destraat 21 - 1000 Brussel - tel. 02 511 18 40 of via [email protected] - e www.zonienwoud.be (i.s.m. ewww.kidcity.be )eJonge kijk op de groene long van Brussel.

WW

W.ZONIENWOUD.BE

KLASSE NR.134 19

Dol-fi jn Dolfi narium �Kinderen met een licht mentale of fysieke handicap krijgen (met hun begeleiders) een gratis dol-fi jne show te zien in het Dolfi narium van het Brugse Boudewijnpark. Uw leerlingen kunnen er niet alleen genieten van de ca-priolen van de dolfi jnen, maar er meteen ook deelnemen aan wedstrijden, cd-roms winnen, gadgets meepikken enz. 1 000 gratis tickets liggen alvast klaar om vrijdag 9 mei (show om 11 u.; deuren open vanaf 10 u.) onvergetelijk te maken. Deze tickets geven ook recht op korting voor een bezoekje aan het Boudewijnpark op dezelfde dag.Initiatiefnemer Transposia viert hiermee het succes van de cd-rom «Flipper en Lopaka: het Mysterie van de Diepzee». Transposia verspreidt sinds 1994 edu-catieve software voor kinderen. De cd-roms (Freddi Fish, Barbie, Blinky Bill enz.) stimuleren het «spelend leren» en bevatten vaak heel wat educatieve elementen (leesvaardigheidsspelletjes, rekenspelletjes, creatief denkvermogen stimuleren enz.).1 000 leerlingen kunnen (met hun begeleiders) de gratis show meebeleven. Stuur meteen (en zeker vóór 18 april) een kaartje naar onderstaand adres, mét vermelding van naam en adres van de school, naam en telefoonnummer van de contactpersoon, uw klas, het aantal leerlingen en aantal begeleiders. U krijgt een bevestiging (en dan komt u ook!).Meer info bij Lieven Van Doorslaer - gsm 0495 20 45 86 - [email protected]

Zonder rugpijn �Vrijdag 19 september is «Vlaamse Rugdag». Gedaan met stramme spieren en een pijnlijke rug voor de klas? Studies en cijfers tonen aan dat rug- en nekklachten toenemen op de schoolbanken. Backfun lanceert die dag een langlopend project voor rugpijnpreventie in het basisonderwijs. U kan acties organiseren rond bewe-gen, zithouding en zitballen, boekentassen dragen enz. Kinderen leren een goede houding, dynamisch zitten, correct boekentasgebruik. Het wordt een pittige dag met véél beweging, ook voor de leerkrachten. Wie iets wil plannen voor september kan nu al contact opnemen met Backfun voor een korte demontstratie in het huidige schooljaar. Tel. 09 220 84 60.Backfun is een organisatie die zich bezig houdt met preventie van rug- en nekklachten in bedrijven, organisaties en scho-len en o.a. programma’s op maat levert.Meer info (ook over de «Vlaamse Rugdag») bij Back-fun - Bollebergen 7 - 9052 Zwijnaarde - 09 220 84 60 - [email protected] - m www.backfun.com (via de m«contact»-pagina kan u heel eenvoudig het scenario voor de Vlaamse Rugdag opvragen)

Kri Kra Krokodil �Alle Vlaamse kleuterscholen krijgen de video «Kri Kra Krokodil» gratis toegestuurd. Ook crèches, onthaal-moeders en CLB-centra krijgen een gratis exemplaar. Hiermee richt de Vlaamse Werkgroep voor Gezonde Tanden (VWGT) zijn preventiecampagne voor kinderen van nul tot zes jaar vooral naar de niet-tandheelkun-dige zorgverleners. «Kri Kra Krokodil» heeft het op een speelse manier over gezonde voeding, fl uoride, mondhygiëne, tandartsbezoek, de risico’s van zuigfl es-sen, fopspenen enz.Geïnteresseerden kunnen een bijkomend exemplaar van deze video bestellen (9 euro).Meer info en bestellingen bij VWGT - Vrijheidslaan 61- 1081 Brussel - tel. 02 413 00 17 - [email protected] - ewww.tandarts.be/patienteninfo.php

Klasse-service �➜ «Drukke kinderen: gewoon druk of AD(H)D» is

een nieuwe folder met beknopte informatie over deze leerstoornissen.

Dienst GVO - Landsbond der Christelijke Mutualiteiten - Haachtsesteenweg 579 - 1031 Brussel - tel. 02 246 48 64

- [email protected] - e www.cm.be

➜Collega Marc Goeminne organiseert een veertiendaagse rondreis door Brazilië (16-29 juli - 2 055 euro/pers., vlucht,

volpension en bezoeken inbegrepen).Marc Goeminne - Zeedijk 23/3A - 8380 Brugge - tel. 050 54 79 87

➜ U zoekt lectuur of vormingsmateriaal over gelijke onder-wijskansen? Surf naar www.indesnicaise.net en klik in de inhoudstafel op «Materialendatabank Gelijke kansen in het onderwijs (Interactum)».➜ «Sociale weerbaarheid» is een (vernieuwde) cd-rom om in de klas te werken rond pesten en/of seksueel misbruik.Wenda Verkerk - DMS-Clipart - Kerkstraat 29 - 9401 GV Assen - Nederland - tel. 00 31 592 31 22 59 - [email protected]

➜Wie kampt met of werkt rond kinderleed, nu of in het verleden vindt het aanbod van vzw Kinderkreet op www.kinderkreet.be- [email protected].➜ Iedereen tussen 10 en 100 jaar oud mag deelnemen aan de «Nationale Striptekenwedstrijd Stripfestival Ganshoren-Brus-sel 2003». Maak een strip (max. 4 p.) over «Avontuur in Azië» en stuur hem vóór 28 april naar GC De Zeyp - Van Overbekel-aan 164 - 1083 Brussel - tel. 02 422 00 11 - [email protected] stripfestival.be - dezeyp.vgc.be➜ Op 5 april vindt «Kabaal» plaats, een actiedag van Broederlijk Delen vol muziek en dans. Jongeren van 16 tot 25 jaar maken samen wereldmuziek in Hengelhoef, Hout-halen-Hechteren. Info en inschrijvingen: www.kabaal.beof tel. 02 213 04 47

Eén jaar gratis �In de loop van 2003 kan elke Vlaamse school gratis gebruik maken van de Anywize.net-browser, alle digitale lespakketten én het Digitaal Leercentrum. Elke leerkracht met minimale notie van computers, kan zo op een verantwoorde wijze ict toepassen in de lespraktijk. Geregistreerde scholen kunnen zelfs een speciale oudersleutel aanmaken, zodat de leerlingen ook thuis gratis toegang krijgen tot Anywize.net. Het departement Onderwijs koos Anywize.net, een realisatie van een groep leerkrachten, uit tot experimenteerproject voor 2003.U vindt alle info én de mogelijkheid om u met de school te registreren op www.anywize.net

Duimen voor regen? �Slecht weer op vakantie is niet langer een ramp, althans toch niet in de provincie Limburg. Limburgers noemen het de «slecht-weer-garantie». Dit initiatief is uniek in West-Europa en heeft als doel het verblijfstoerisme in Limburg te pro-moten. Voorwaarden zijn: meer dan een halve dag regen in de helft van Limburg tijdens het toeristisch seizoen. En dan… hebt u gewonnen en kan u gratis gebruik maken van een lange lijst zogenaamde all-weather-attracties: musea, bioscopen, binnenspeeltuinen, subtropische zwemba-den… Op www.toerismelimburg.be kan u vooraf checken hoeveel het de volgende dag zal regenen. Als het icoontje meer dan 50 procent kans op neerslag voorspelt, kan u uw binnenprogramma van de volgende dag beginnen plannen.

Marc Verstraeten - Toerisme Limburg vzw - Willekensmolenstraat 140 - 3500 Hasselt

- tel. 011 23 74 81 - [email protected] www.toerismelimburg.be

TRANSPOSIA

Tandpreventie begint op zéér jonge leeftijd.

Nekklachten? Mijn rug op!

1000 kinderen gratis naar Flipper.

VWGT

Win een onderwatertrip �Om 20 000 mijlen onder zee te gaan, in een echte Russische duikboot, volstaat een trip naar Seafront Zeebrugge. Het 20 000 vierkante meter groot maritiem themapark in de oude vismijnwijk van Zeebrugge slaat u aan de haak voor de geschiedenis, de rijkdom en de legenden van de zee. U gaat er de boot of de duikboot in en ontdekt de zee via honderden foto’s, videoprojecties,levensechte decors, prachtige maquettes, authentiekegeluiden en interactieve computers. Zestig gezinnen en twee klassen van max. dertig leerlingen mogen gratis naar Seafront. Of u in de prijzen valt, hangt af van uw creativiteit en vochtigheidsgraad. Een wedstrijd voor klas en gezin. Aan u de keuze:1. U wil een uitstap met uw klas winnen? Maak met de klas een creatief werkstuk (collage, tekening, knutselwerk…) met als thema «Het leven aan boord van een duikboot». Tekeningen, collages e.d. zijn max. één A3-pagina groot, werkjes in 3D zijn niet groter dan de doorsnee boekentas. Stuur dit werkstuk, met de namen van alle leerlingen plus uw coördinaten en die van de school voor 10 mei naar Seafront. Een jury selecteert twee winnende scholen. Die ontvangen een klasticket dat geldig istot 30 juni 2003. Bovendien krijgt elke inzending een speciale plaats in het themapark. 2. U wil een gezinsticket winnen voor max. 4 personen?Stuur voor 30 april een leuk kaartje met alle gegevens van uw lerarenkaart. Een onschuldige hand loot daaruit 60 win-naars. Die ontvangen een gezinsticket dat geldig is tot 15 september 2003.Info en wedstrijdadres: Seafront - Vismijnstraat 7 - 8380 Zeebrugge - tel. 050 55 14 15 - [email protected] - www.seafront.be. Seafront Zeebrugge is het hele jaar open van 10 tot 18 u., in juli en augustus tot 19 u. Het themapark bevindt zich in de oude vismijn, vlakbij de kustlijn tussen Blankenberge en Knokke.

Samen gelijk �Iedereen gelijk voor de schoolwet! Ja? Wordt het project ‘Gelijke Onderwijskansen’ gerespecteerd? Hoe gebeurt dat op school? Lerarenopleidingen van 5 hogescholen gingen alvast samen aan de slag, in samenwerking met het Hoger Instituut voor de Arbeid. ‘Werken aan gelijke onderwijs-kansen: met élk van onze leerlingen naar de eindstreep’ is hun thema. U kan op vijf verschil-lende plaatsen en data terecht voor een gratis ervaringsuitwisseling. Iedere geïnteresseerde is welkom. Meld minstens één week vooraf welke studievoormiddag u zal volgen. Info: Willy Helsen, projectleider, departement Lerarenopleiding – campus Vorselaar – Don-checentrum – tel. 014 50 93 06 of 014 509 93 42 – [email protected]

De Medici �Hoe beschermen bankiers kunst? De toneelgroep Teater Mandragora neemt u in haar nieuwe gelijknamige productie mee in de tijd. Het reilen en zeilen van de beroemde bankiersfamilie met haarhoogtepunt ten tijde van Lorenzo de Medici eindigt bij de laatste telg, Anna de Medici. Met uw lerarenkaart kan u voor 5 euro binnen (i.p.v. 10 euro). Brei een aangenaam einde aan uw paas-vakantie en ga de voorstelling bekijken op zaterdag 19 april.Reserveren bij: CC Stroming - Weststraat 31– 9940 Evergem-Sleidinge – tel. 09 358 51 00 – [email protected]

20 KLASSE NR.134

Langs Tervuurse wegen �Op zondag 27 april lokt Tervuren u voor een ontdekkings-tocht langs natuurschoon en cultuur. In de voormiddag bezoekt u een aantal musea en/of monumenten. Na de middag trekt u uw zevenmijlslaarzen aan voor een vrije wandeling (8 km) door o.a. de Warande (openluchtmu-seum) en langs historische gebouwen. Wie liever fi etst, kan de wijdere groene omgeving (31 km) verkennen (doorhet Zoniënwoud en langs de velden en holle wegen van Duisburg, Vossem en Moorsel).Deelnemen kost 3 euro. U krijgt een brochure metwegbeschrijvingen, achtergrondinformatie en route-kaartjes. Met uw deelnemerspas kan u gratis (of met fi kse korting) de musea en andere bezienswaardighedenlangs de routes bezoeken.Meer info en inschrijvingen bij Toerisme Tervuren - Markt 7 - 3080 Tervuren - tel. 02 769 20 81 - [email protected] www.tervuren.be

Global Chemistry �Bouw zoveel mogelijk chemische bedrijven. Kies daarbijuit vier sectoren: energie, specialties, consumentenpro-ducten of farmaceutica. Ontdek hierbij hedendaagse toe-passingen van scheikunde bij producten als benzine, cd’s, vitaminen of coatings. Het chemiespel «GlobalChemistry» is een soort monopoly-spel dat uw leerlin-gen confronteert met vragen over economie, scheikunde,duurzaamheid, technologie… Het spelregelboekje geeftbijkomende informatie over de chemische productenin het spel. Alle secundaire scholen in Vlaanderen en Nederland, die het vak scheikunde onderwijzen, krijgen automatisch een gratis exemplaar toegestuurd. Het spel is een initiatief van «Het Technologisch Gezelschap», destudievereniging van de opleiding scheikundige techno-logie van de Technische Universiteit Delft, Nederland, met(fi nanciële) steun van o.a. de Nederlandse (chemische) bedrijfswereld en het Nederlandse ministerie van On-derwijs, Cultuur en Wetenschappen. Vlaamse sponsors zijn nog welkom.Ondertussen kan iedereen al wel exemplaren van het spel bijbestellen. Die kosten 7,50 euro per stuk (verzendingskos-ten inbegrepen).Meer info op www.chemiespel.tudelft.nl of bij Technologisch lGezelschap - Emile Herben - Julianalaan 136 - 2628 BL Delft - tel. 00 31 15 278 43 15 - [email protected]

Havenmeester voor één dag �Zaterdag 24 en zondag 25 mei is «Open haven 2003», een tweejaarlijks havenfeest (opvolger van «Portival») dat een waaier biedt van activiteiten rond verleden, hedenen toekomst van het Antwerpse havenbedrijf.Eén van de activiteiten op zondag is «Alle macht aan de jongeren»: leerlingen derde graad lager onderwijs kun-nen op een speelse manier kennis maken met de haven, deelnemen aan een quiz en zo één dag het bestuur van de haven overnemen. Leerkrachten vinden bovendien op www.openhaven.be een reeks lespakketten die u kan downloaden en in de klas gebruiken.Meer info op www.openhaven.be

Waterkrachtmozaïek �«Waterkrachtmozaïek» is een stripverhaal over bin-nenvaart en shortsea, waarbij niet alleen het aspect«transport» aan bod komt, maar ook waterbeheersing, recreatie, waterkrachtcentrales enz. Tekenaar DennisGregorius levert een aaneenschakeling van fotografi sch gedetailleerde acrylverfi llustraties.U kan de strip gratis bestellen (max. 2 ex. per aanvraag) bij initiatiefnemers Promotie Binnenvaart Vlaanderen - [email protected] - www.binnenvaart.be of Promotie Short-esea Shipping Vlaanderen - [email protected] www.shortsea.be

TECHNOLOGISCH GEZELSCHAP D

ELFT

Spelen met scheikunde, het kan.

Onder water en toch droog.

KLASSE NR.134 21

Deleraren

Gratis avonturenweekendin StavelotRelaxen langs de kabbelende Amblève of net niet ver-dwalen in de eindeloze bossen. Pittige heuvels op en af fi etsen en forellen aan de haak slaan. Het is allemaal dagelijkse kost in het Domaine Long Pré. Dit domein heeft alle infrastructuur om uw bosklassen en sportdagen extra glans te geven. 100 houders van de lerarenkaart mogen 3 dagen lang (2 tot 4 mei) proeven van het aanbod in Stavelot en directe omgeving.Op vrijdag 2 mei onderneemt u een tocht door de kille grotten van Remouchamps en een wandeling door het tropische wildpark Monde Sauvage. Aan de klimrotsen van Aywaille bengelt een instructeur die een demonstratie geeft van de avontuurlijke manier waarop leerlingen de rotsen overwinnen tijdens het bosklassenprogramma. Op zaterdag 3 mei bouwt u vlotten, bestookt u de roos met pijl en boog, bewaart u het evenwicht op een touwbrug en overleeft u een deathride. Maar ook de mountainbikes en de kajaks staan op enthousiaste sportievelingen te wachten. Op zondag 4 mei bezoekt u de omgeving: raceauto’s in de abdij, geschiedenis in het Musée de la Principauté en wie een gek pak in zijn reiskoffer heeft zitten, is extra welkom in het Museum van het Cwarmê (carnaval).

Hoe schrijft u in?Het hele weekend is gratis voor leerkrachten: verblijf, activiteiten, eten, bezoeken. Het spreekt vanzelf dat u aan de activiteiten deelneemt. U betaalt alleen de vervoers-kosten (25 euro). De bus haalt u op 2 mei ’s ochtends af op een punt in uw buurt, voert u naar Stavelot, rijdt u naar de musea en brengt u op 4 mei ’s avonds terug. Uw partner kan mee, die betaalt 50 euro (tenzij die ook een lerarenkaart kan voorleggen). Kinderen, vrienden, kennissen kunnen niet mee. Gelieve daar begrip voor op te brengen. Uw identiteit zal gecontroleerd worden aan de hand van uw lerarenkaart en uw identiteitskaart, hou er rekening mee dat u deze twee documenten moet voorleggen.U schrijft in door te bellen naar het Domaine Long Pré: tel. 080 68 52 81. Deze voorwaarden krijgt u alleen wanneer u het nummer op uw lerarenkaart vermeldt. Indien u tot de 100 gelukkigen behoort, krijgt u vóór 25 april een schriftelijke bevestiging. Daarin verneemt u waar en wanneer u op de bus kan stappen. Als u wordt uitgenodigd, komt u ook. 100 bellers die niet meer van dit aanbod kunnen genieten (of die op 2 mei geen vrije dag hebben), krijgen van het Domaine Long Pré een gratis verblijf aangeboden tijdens een ander weekend.Info: Cindy Herman of Peter Bruneel - Domaine Long Pré -tel. 080 68 52 81 - Route de Trois Ponts 175 - 4970 Stavelot - [email protected] - e www.domainelongpre.be - het Domaine eLong Pré heeft ook een permanent aanbod voor leerkrachten,zie www.lerarenkaart.be (rubriek ‘aanbod’).e

Nieuw educatief aanbodNog meer musea verwelkomen leerkrachten gratis: Provinciaal Archeologisch Museum Ename (Ouden-aarde), Bruxella 1238 (Brussel), Museum Broodhuis (Brussel), Museum voor het Kostuum en de Kant (Brussel), Museum Vander Kelen-Mertens (Leuven), Schatkamer van Sint-Pieter (Leuven), Vlaams Film-museum en -archief (Leuven), het Vlaams Tram- en Autobusmuseum (Berchem), het Roger Raveelmu-seum (Machelen aan de Leie). Voortaan kan u ook de grotten van Han, het Wildpark en het Museum van de Onderaardse Wereld in Han-sur-Lesse gratis bezoeken. De Antwerpse Zoo geeft leerkrachten 50 procent korting op een gezinsabonnement. De educatieve pakketten van het Domein Puyenbroeck (Wachtebeke) zijn opgenomen op www.lerarenkaart.be (‘aanbod’).

KortingenNog meer computerzaken geven houders van de

lerarenkaart korting. Het bestand is aangevuld met winkels in Aalst, Aarschot, Evergem, Gent, Kuurne,

Putte, Sint-Gillis-Waas, Tessenderlo, Tongeren, Wes-terlo en Zwevegem. In Antwerpen kan u goedkoper

en in een internetcafé. Het aanbod in scholen breidt uit in Antwerpen en Heverlee. In Antwerpen biedt een winkel in school- en kantoorgerei een belang-rijke korting en een specialist in digitale fotografi e uit Ieper maakt goedkopere fotoafdrukken. Meer info op www.lerarenkaart.be (‘extra’).

Tijdelijke tentoonstellingenGewoon uw lerarenkaart voorleggen en u komt er gratis in: «Dig a dino» (Museum voor Natuurwetenschappen, Brus-sel), «Goede minnaars, intieme carrousel over seks en relaties» (Schoolmuseum Michel Thiery, Gent), «De vrouw in de prehistorie» (tot 13 april, Museum Vander Kelen-Mer-tens, Leuven), «Inside Outliners» (tot 19 april, Kunsthalle Lophem, Loppem), «Een buitenland» (tot 20 april, Roger Raveelmuseum, Machelen aan de Leie) en «Over stenen pijpjes, tabaksraspen, kwispedoren en andere kleinoden» (tot 27 april, Rockoxhuis, Antwerpen). Korting krijgt u bij een bezoek aan «Marines in Confrontatie» (vanaf 6 april, PMMK, Oostende) en «Als alle rivieren van inkt waren: oorlog in kinderen jeugdboeken» (tot 27 april, Literair Museum, Hasselt).

De ScèneHet maandblad «De Scène» is spek voor de bek van theaterminnend Vlaanderen. Wat op de podia komt, krijgt een grondige bespreking. In één oogopslag ziet u het volledige theateraanbod in verschillende steden. Houders van de lerarenkaart krijgen voortaan een aanzienlijke korting wanneer ze zich abonneren op «De Scène»: 16,50 euro (ipv 23,55 euro).Op www.antwerpen.be/cultuur/prospekta/scenelk.htm staat een inschrijvingsformulier.mTel. 03 203 95 87 - [email protected]

Over.WerkSluiten onderwijs en arbeidsmarkt goed op elkaar aan? Waarom zijn meisjes tus-sen 15 en 29 minder vaak aan het werk dan jongens? In welke provincie raakt u makkelijker aan een job? Het Steunpunt Werkgelegenheid, Arbeid en Vorming (WAV) trekt dat allemaal na. U kan het nalezen in «Over.Werk», het tijdschrift van WAV. 10 procent goedkoper, want u heeft een lerarenkaart.Dit abonnement kan alleen via e-mail besteld worden: [email protected] (naam, adres en nummer lerarenkaart evermelden)

Gewonnen!De 5 winnaars van de februariwedstrijd op www.lerarenkaart.be zijn Roel Loos, Carl Van Robbroeck, Kristof Bunneghem, Goedele Van Oevelen en Gerard Stevens.

Zij winnen elk een aankoopbon van 50 euro. Misschien haalt de computer volgende

maand uw naam wel uit de lijst.

Lerarenkaart kwijt? Verhuisd?Lerarenkaarten die verloren gaan worden niet vervangen. Dit is technisch onmogelijk. Wanneer u verhuist, hoeft u geen nieuwe kaart aan te vragen. Uw kaart blijft geldig tot het einde van het jaar. Eind december krijgt u de le-rarenkaart 2004 waarop uw nieuwe adresgegevens staan. Tenminste, als het schoolsecretariaat uw adreswijziging aan het departement Onderwijs heeft gemeld. Wilt u een medewerker van de lerarenkaart bereiken, dan gebruikt u de ‘contact’-functie op www.lerarenkaart.be Voor heel dringende zaken belt u naar 02 553 96 95.

Gratis theater met Panda �Bart (16) en Heleen (18) komen uit een modaal gezin en zien elkaar graag. Zoals zovele jongeren experimen-teren zij met drugs. Verrijkt dat hun relatie of vreet ze die aan? En wat zeggen hun ouders? Antwoord in «Panda», een nieuwe theatervoorstelling over de invloed van drug-gebruik op relaties. Het stuk wil een instap zijn voor een gesprek tussen jongeren, ouders en leerkrachten. U kan deze voorstelling naar uw school halen, maar als u eerst de temperatuur van het stuk wil opnemen, dan kan dat. 400 leerkrachten kunnen de voorstelling gratis vooraf bekijken. Na de voorstelling krijgt u bovendien een nabespre-king bij een drankje. Interesse? U kan schriftelijk inschrijven. Houd uw lerarenkaart in aanslag en mail naar de locatie van uw voorkeur. Vermeld duidelijk uw naam en adres, het nummer van uw lerarenkaart, naam en adres van uw school.

U hebt de keuze uit:- woensdag 14 mei (14.30 u.) in CC Merelbeke - Sarah Uyt-terhaegen - [email protected] dinsdag 20 mei (19 u.) in Klein Seminarie Roeselare - Sabine Goethals - [email protected] woensdag 21 mei (14.30 u.) in CC Wilrijk - Kristien Man-gelschots - [email protected] woensdag 8 oktober (14.30 u.) in CC Zedelgem - [email protected] op het programma volgend schooljaar: «Het huis in het midden van de straat» (over onverdraagzaamheid) en «Ik ben wie ik ben» (over relatievorming, verliefdheid, liefde en erotiek).Meer info en schoolvoorstellingen bij Zamzam Producties -Sabine Goethals - Veldegemsestraat 65 - 8210 Zedelgem - tel.050 28 00 20 - [email protected]

Mijn school is zóóóó breed �Hoe cultuur, jeugdwerk, sport, welzijn én onderwijs verweven? Door een zo ruim mogelijk aanbod. Cul-turele centra staan leeg, sportzalen zijn vergrendeld,jeugdlokalen blijven donker…terwijl jongeren hunkerennaar meer zinvolle vrijetijdsbesteding, ouders naar een bredere dienstverlening op school en scholen naar een ruimer educatief aanbod.In opdracht van de Cel voor Cultuurbeleid van de VlaamseGemeenschap zal het Hoger Instituut voor de Arbeid (HIVA) het terrein verkennen en werkmodellen uitzoeken.Ervaringen uitwisselen is alvast een eerste stap. Weet u er iets meer van? Zet uw lamp niet onder de korenmaat en neem contact op met de veldwerkers.Frank Pirard ([email protected]([email protected]( ) - HIVA-se-e) - HIVA-se-ecretariaat - tel. 016 32 33 20 of 016 32 33 70 - [email protected] - e www.indesnicaise.net

Klapperende kaken �Hebben uw leerlingen nog melktandjes of halen zij hun wijsheid uit hun verstandskiezen? Waarom hebben som-mige dieren wel tanden en andere geen? Deze weetjes enheel wat meer over tanden en kiezen van mens en dier vindt u in het Natuurmuseum Brabant (Nederland). De tentoonstelling «Klapperende kaken» heeft voor elk wat wils: verhalen, spelletjes (waaronder het electrospel «Vanwie zijn die tanden?»), evolutie van de tandverzorging…tot en met de dierentandarts.De tentoonstelling loopt van 6 april tot 25 juli; voor leerlin-gen vanaf 6 jaar (liefst zonder snoepjes).Natuurmuseum Brabant - Spoorlaan 434 - 5000 AX Tilburg - tel. 00 31 13 535 39 35 - www.natuurmuseumbrabant.nl

(advertentie)22 KLASSE NR.134

ZAM

ZAM PRODUCTIES

NATUURM

USEUM BRABANT

Zamzam op de planken.

Melkkiezen of snijtandjes?

Uw project op de catwalk �Wil u graag uw internationaal project aan uw colle-ga’s bekendmaken? Breng dan uw project on line op www.klasse.be/platform. Met deze service biedt Klasse een forum aan goede praktijkvoorbeelden, ook uit in-ternationale hoek. Geef een korte beschrijving van uw project en vergeet vooral niet uw partners voor te stellen. Voeg daarbij naam en e-mail van de contactpersonen en uw project kan de virtuele wereld veroveren. www.klasse.be/platform

Gezocht: onderwijsexperts voor Vietnam en Rwanda �Wil u meewerken aan ict invoeren in scholen van Hanoi (Vietnam) of spreekt organiseren en begeleiden van een managementtraining voor middelbare schooldirecties in Kigali (Rwanda) u meer aan? Stel u dan kandidaat als coördinator van een van deze projecten bij het Vlaams Verbond voor Ontwikkelingssamenwerking en techni-sche Bijstand (VVOB). Voor beide vacatures is een pedagogisch diploma vereist. In Hanoi hebt u ervaring met IT-trainingen en projectma-nagement nodig. Samen met het Vietnamese projectteam traint u namelijk schoolmanagers en leerkrachten in het gebruik van ict in de schooladministratie en lespraktijk. Als coördinator in Kigali bent u vooral bezig met het ontwikkelen van managementtraining en bijscholings-programma’s voor directies van secundaire scholen. Ervaring in schoolmanagement, in-service opleiding en internationale samenwerking zijn hier pluspunten. Solliciteren kan tot 24 april 2003 bij VVOB - Maria-Theresiastraat 21 – 1000 Brussel – fax 02 209 07 98 - www.vvob.be [email protected].

Bel en go! �U hebt een vraag, Europa Direct heeft de antwoorden. Draai het gratis telefoonnummer 0800 920 38 voor een wegwijzer in de rechten en mogelijkheden die Europa u biedt. Op het internet vindt u deze info op vier aparte websites, elk gewijd aan één van de vier grote thema’s: Europa en de burger, de ondernemingen, de euro en de werkgelegenheid.Europa Direct - tel. 0800 920 38 - europa.eu.int/europedirect- europa.eu.int/citizens -s europa.eu.int/business -seuropa.eu.int/jobs/euresEuropa, mijn wereld. Is dit ook de uwe? Toets dit met d. Is dit ook de uwe? Toets dit met duw leerlingen via de brochure «Europa, mijn wereld» die via de Infopunten Europa verspreid wordt. Geen saaie kost,maar een leuke doe-brochure met kruiswoordraadsels, korte quizzen en zelfs rekensommetjes. Mail voor 25 april naar Klasse-Internationaal en een onschuldige hand duidt vijf gelukkigen aan die deze brochure gratis ontvangen.

Maak het verschil �Hoe gaat u om met verschillen op school: oudere en jonge leerkrachten, jongens en meisjes, allochtonen en Belgische jongeren, jongeren met veel of met minder mogelijkheden…? Om van deze diversiteit een leuke realiteit te maken, komt «A classroom of difference» in uw school voor een workshop van 12 uur. De trainers brengen samen met u de verschillen in kaart. Op een leuke en concrete manier toetsen zij het leer- en leefkli-maat aan het omgaan met diversiteit, antidiscriminatie en vooroordelen. U krijgt instrumenten aangereikt om in de klas en de school op lange termijn om te gaan met verschillen.Na deze workshop krijgt uw school nog één jaar lang on-dersteuning, zodat u het programma vlot kan verwerken in het lessenpakket. U kan daarbij ook gebruik maken van een nationaal en internationaal netwerk. Info bij vzw AGORA - Maria Cantanna of Katrijn Jansegers - Neerjouten 11 - 3550 Heusden-Zolder - tel. 011 57 01 60 - [email protected]

Klasse Internationaal

deeSawa

Op reis �Wil u onze Europese instellingen van dichtbij in actie

zien? Reserveer alvast 27 tot 30 oktober 2003 in uw agenda. Dan kan u met uw collega’s de Europese instel-

lingen te Straatsburg, Luxemburg en Brussel bezoeken. De bus brengt u ter plaatse. De Europese Vereniging voor

Onderwijzend Personeel (EVOP) zorgt voor de begeleiding. Het aantal plaatsen is beperkt, dus schrijf tijdig in.

Info bij EVOP - Miet Goris - tel/fax 016 25 94 21 - Hugo Ramon- tel. 059 27 98 39

Boekie-Boekie-Poem-Express �Maak met uw leerlingen van 7 tot 14 jaar een kettingbrief van gedichten en bedenk er telkens een beeld bij. Zo maakt u gedichtenposters die de kinderen over heel de wereld met elkaar kunnen uitwisselen. De «Boekie-Boekie-Poem-Express» trekt de locomotief van dit internationale poëzieproject. De leukste, mooiste en meest bijzondere gedichtenposters zijn te zien op de Internationale Wereldpoëziedag op zaterdag 21 juni in Fort 4 te Mortsel. De kinderen kunnen tot 31 mei hun werkje insturen. Een wereldjury kiest 20 prijswinnaars. Een wereldpoëzieproject voor de ganse school, een halve dag met de klas op wereldpo-ezieveertiendaagse of een internationale poëziebundel zitten in het prijzenpakket. Als u met uw leerlingen wil deelnemen, moet u wel vooraf intekenen. Wil u op de Wereldpoëziedag met uw klas, familie of jeugd-beweging op een originele manier een gedicht presenteren, dan kan u inschrijven voor een toonmoment.Inschrijven bij Koraal vzw - Het Muzische Huis - Boekie-Boekie-Poem-Express - Klokstraat 10 - 2600 Antwerpen - tel/fax 03 28110 89 - [email protected]

Amour lointain �Hoe werkt u internationaal samen - maar op afstand? In het 14de «Cahier voor Didactiek» leggen Ludo Mateusen en Jef Mesens u uit hoe u ICT-middelen kan inzetten in een grensoverschrijdend project. Met digitale leer-platformen kan u leerlingen boeien en motiveren voor het project zonder dat er verplaatsingen aan te pas komen. Zo kan u met «amour lointain» uw inter-nationale partners blijvend ontmoeten.Een visie op internationaal projectwerk: vakover-schrijdend collaboratief - Ludo Mateusen en Jef Mesens - Leuven, Wolters-Plantyn, 2002 - cahiers voor didactiek nr. 14

Fabre en Hauspie �Als u in het kunstonderwijs lesgeeft of studeert en graag met digitale media werkt, neem dan met uw klas of groep deel aan de Europese wedstrijd «Art Education and New Media 2003». U legt aan de jury drie werken (in postkaartformaat) voor en beschrijft hoe u de digitale media creatief gebruikt. Ook licht u het didactisch concept toe. U kan kiezen uit drie thema’s: «Promoting Art Education», «Unity in Variety», «Personal Freedom Social Responsibility». Vooraf inschrijven is verplicht. U kan inzenden tot 30 april.Info bij «www.be.ufg.ac.at»- Oostenrijks cul-tuurforum te Brussel – 02 289 07 15

Noord-Zuidgehalte �Meet het Noord-Zuidgehalte van de kandidaten voor de stembusgang van 18 mei en surf naar de verkiezingswebsite van 11.11.11. Daarop vindt u de antwoorden van Vlaamse politici op enkele prangende Noord-Zuidvraagstukken.

Surf naar www.11.be

KLASSE NR.134 23

KLASSE INTERNATIONAALKoning Albert II-laan 15

1210 Brusseltel. 02 553 96 99 - fax 02 553 95 05

[email protected]

Kinderen maken gedichtenposter.

Bel de Europese infolijn.

Kunst en digitale media werken samen.

LUC D

AELEMANS

LUC D

AELEMANS

LUC D

AELEMANS

Ciné Kadé �«Ciné Kadé» is een fi lm-, beelden fotospeelhuis voor leerlingen lager onderwijs, een multimediaal atelier waar ze leren omgaan met de taal van het beeld. Speels en creatief omgaan met beeldtaal is immers meer dan prentjes kijken. Twee maal per maand op woensdagnamiddag krijgen de deelne-mers een inwijding in de wereld van fi lm, video en foto. Op het programma o.a. ateliers over het beeld in de strip (2 en 23/4), special effects (14/5) en werken met video-fi lm (28/5).Ten Weyngaert Vorst vzw - Bondgenoten-straat 54 - 1190 Brussel - tel. 02 340 95 80 - [email protected] - e www.vgc.be/webpages/gc/ten_weyngaert/

GEvangEN �Een groep jongeren, op schooluitstap in de Ardennen, zit na een mini-aardbeving vast in een grot. Zo leren ze elkaar, noodgedwongen, beter kennen, met hun verdrongen of verdoken problemen, met hun recht op eigenheid… «Het leven is pas dan echt waardevol als je samen met de anderen aan een betere wereld werkt».«GEvangEN» is een jongerenmusical, geschrevendoor Désirée De Poot en Luc Goethals voor de 20ste verjaardag van jeugdkoor Discantus. De musical is nu ook beschikbaar op cd (in versie mét en versie zónder zang). Muziekleerkrachten kunnen bij de cd het script en de partituren krijgen; (jong) zangtalent kan de solopartijen krijgen, samen met de cd. Voor cd + teksten betaalt u 9 euro. Voor cd + zangpartituur + script betaalt u 12 euro en als u er ook de pianopartituren bijwilt, betaalt u 25 euro. Bij elkebestelling komt 3 euro voor verzendingskosten.Meer info en bestellingen: Stedelijk Conservatorium - Sint-Jacobsstraat 23 - 8000 Brugge - tel. 050 33 43 30 - u kan ook online bestellen op www.conservatorium-brugge.be

Edu-reservaat �Op woensdag 21 mei kan u op bezoek in twee «Educatievereservaten» in de provincie Antwerpen. Dit project kent er een groot succes, met 19 basis-, 19 secundaire en 2 hogescholen met zo’n reservaat. U bezoekt de «reservaten» van de Parochieschool Putte-Peulis en het Hagelsteincollege Sint-Katelijne-Waver. Parti-cipatie van leerlingen, vakoverschrijdend werken en het uitwisselen van ervaringen zijn daarbij de gespreksthema’s. U kan eventueel carpoolen vanuit Lier (PIME) of Mechelen (station). Inschrijven is verplicht (vóór 5 mei).PIME - Mechelsesteenweg 365 - 2500 Lier - tel. 015 31 95 11 [email protected]

Larf… of larve? �Een combinatie van educatie en theater vindt u terug in het Educatief Theater Larf! Dit theater geeft niet alleen theatervoorstellingen voor en door jongeren, maar biedt ook theaterworkshops. Een «theatrale»uitdaging voor thema- en opendeurdagen, schooluitstappen en -reizen…?Larf! Educatief Theater - Martelaarslaan 438 - 9000 Gent -tel. 09 365 09 43 - [email protected] - www.larf.bee

24 KLASSE NR.134

Gezocht➜ Dringend gezocht: een plaatsvervangend pe-dagogisch verantwoordelijke én een pedagogisch medewerker (beiden eventueel via detachering) voor het Internationaal Ontmoetingshuis in Lommel: vormings- en ontmoetingsmodules ontwerpen rond herinneringseducatie; infodagen organiseren voor (Europese) school- en jongeren-groepen; samenwerken met jongerenorganisaties en wetenschappelijke instituten enz. Zeker voor de kandidaat-pedagogisch verantwoordelijk zijn ruime ervaring met onderwijs, jeugdwerking en PR aanbevolen (en een ruime talenkennis).Meer info en sollicitaties bij Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e.V. - Hans-Dieter Heine - Werner-Hilpert-Str. 2 - D-34112 Kassel - Duitsland - [email protected] - www.volksbund.dee

➜Gezocht: vrijwillige begeleiders voor een Neder-lands taalatelier met kansarme, Franstalige lagere-schoolkinderen: samen koken, poppenkast spelen, bibliotheek bezoeken, knutselen… Kortom, kunst encreativiteit als brug naar de Nederlandse taal.Huis Tilia - vzw A Place To Live (APTL) - Marleen De Gelder en Marleen Lindhout - Stefaniastraat 137 - 1020 Brussel - tel. 02 424 21 01 of 0495 50 20 64 - [email protected]

➜ Gezocht: Vlaamse scholen die op een vernieu-wende manier met kinderen omgaan, naar het model van bijvoorbeeld de Albany Free School (Verenigde Staten - www.albanyfreeschool.com en www.idec2003.com).Alle info is welkom bij collega Marc De Mesel - [email protected]

V-Dag �De «viering» van V-Dag is niet langer beperkt tot de periode rond 8 mei. Dank zij de website www.v-dag.be kunnen de organisatoren het hele jaar door activiteiten aanbieden. Zo zijn er bijvoor-beeld mensenrechtenwandelingen in Antwerpen, educatieve themadagen in Ieper (In Flanders Fields Museum; vertelfestival; bus-, voeten fi etstoch-ten…), themawandelingen in het Museum van het Kamp van Beverlo, dagprogramma’s in Lommel (Soldatenkerkhof), Mechelen (Joods Museum van Verzet en Deportatie), Breendonk (Museum Nationaal Monument), Diksmuide (IJzertoren) enz. Het Vredeshuis Gent brengt in de periode voor V-Dag extra activiteiten (verteltheater, interactief docudrama, fi lms en documentaires, stadswan-delingen, educatief spelcircuit…). Jeugd & Vrede stuurt een aantal activiteiten de Vlaamse wegen op (toneelstuk over kindsoldaten, multimediaproject rond confl icthantering, pop(pen)musical, reizende tentoonstelling…).U vindt alle info over V-Dag op www.v-dag.be

Muzikale vakantie �Wil u uw kinderen (of uw leerlingen?) tijdens de paasvakantie een weekje op muziekstage sturen? Jeugd en Muziek Brussel organiseert in La Foresta (Vaalbeek) een reeks muziek- en sportkampen met aangepast aanbod voor jongeren van 7 tot 25 jaar, van klassiek tot rock, van de eerste stappen op het instrument tot masterclasses, van kamermuzieken-semble tot symfonisch orkest… Een heel gamma sportactiviteiten en een reeks keuze-activiteiten (Afrika-atelier, Rockatelier, Filmatelier, theater en dans…) vullen het programma aan.Er zijn muziek- en sportkampen voor kinderen (14 tot 19 april) en tieners (7 tot 12 april).Info: Jeugd en Muziek Brussel - tel. 02 507 83 40 - [email protected]

GC TE

N W

EYNG

AERT

STEDELIJK CONSERVATORIUM BRUGGE

LARF!

Spelen met beeldtaal.

Jongerenmusical over uit de hand gelopen schooluitstap.

Geweld overwinnen met humor en kunst.

KLASSE NR.134 29

Dans- en muziekaudities �Tijdens vier workshops dansimprovisatie leren jongeren van 6 tot 12 jaar enkele basiskneepjes van dans als echte kunstvorm: vallen, tuimelen, voetballen, rollen, springen, draaien... op muziek, soms alleen, soms met de hele groep. Twee choreografen kiezen op het einde van de week de (jonge) dansers voor een gloednieuwe dansvoorstelling. De workshops «Dromen hebben veters» vinden plaats van 7 tot 10 april, telkens van 9 tot 13 u. De première van de voorstelling is gepland voor 19 september.Voorts zoekt fABULEUS jongerentheater ook 15-22-jarige blazers die open staan om muziek te maken zonder partituur, van pop tot free-jazz, van Wagner tot Roemeense fanfares. Trompettist Sam Versweyveld (Buscemi) begeleidt het project, met première op 14 november. De audities «Me so horny» vinden plaats op 5 en 6 april, van 10 tot 17 u.Meer info en inschrijvingen bij fABULEUS jongeren-theater - Veerle Van Schoelant - Molens van Orshoven - Stapelhuisstraat 13d - 3000 Leuven - tel. 016 22 78 55 - [email protected] - www.fabuleus.bee

MO* �«Wereldwijd Magazine» en «De Wereld Morgen» zijn dood, lang leve «MO* Mondiaal Magazine». Met «MO*» bundelt de Noord-Zuidbeweging voortaan alle informa-tie in één magazine. Niet alleen voor het kostenplaatje, maar ook om «vernieuwde aandacht op te wekken voor degelijke informatie over en vanuit het Zuiden». Het e-zine «e-MO*» en de website www.mo.be vormen een drieluik met het nieuwe tijdschrift.Het blad zal vanaf deze maand maandelijks verschijnen (niet in januari en augustus) op een oplage van meer dan 125 000 ex. Voortaan krijgen trouwens alle Knack-abonnees «MO*»gratis bij hun pakket. Wie enkel «MO*» wil, betaalt 25 eurovoor tien nummers.Meer info bij Wereldmediahuis vzw - Vlasfabriekstraat 11 -1060 Brussel - tel. 02 536 19 70 - [email protected] - www.mo.bee

Folk: de fun, de feiten �Voor al wat u ooit had willen weten, horen en ervaren rond folk kan u vanaf 1 mei terecht in het fonkelnieuwe Folk Experience Dranouter. Het bekende festival krijgt er een vaste poot bij met een modern muziekmuseum op de bovenverdieping van Muziekcentrum Dranouter. Folk Experience geeft u een evocatie van volksmuziek uit Vlaanderen en de hele wereld. Het hele parcours leidt u door de tradities en de hedendaagse spin-offs van folk: van volksmuziek tot folkrock. Dat kan u zien en beleven maar vooral beluisteren. Kinderen lopen op hun eigen notenbalk: in een speciaal ontworpen ruimte kunnen ze door zelf te experimenteren de liefde voor (volks)muziek te pakken krijgen. Spelen op een harp, dansen op een muziektapijt of zelf een hit inzingen op de karaoke-box. Dat Dranouter bovendien maar één troef is voor een klasuitstap bewijst de ongerepte natuurpracht van Heuvelland. Goed voor meer dan één avonturentocht. In het juninummer van Klasse volgt een speciaal aanbod. Maar naar «Folk Experience» kan u nu al.Folk Experience is dagelijks open van 10 tot 18 uur, gesloten op dinsdag (behalve voor groepsreservaties) en van 5 t/m 25 januari 2004. Tarieven: 6 euro (volw.), 4 euro (6-18-jarigen),2,5 euro (scholieren, vanaf 15 personen), gratis voor kin-deren jonger dan 6j. Muziekcentrum Dranouter - Dikkebus-straat 234 - 8950 Dranouter - tel. 057 44 69 33 - fax. 057 44 62 43 - [email protected] - www.folkdranouter.be

LAND

VAN

OOIT

Gratis naarHet Land van Ooit �

«Onze 15de verjaardag zullen we op Ooitse wijze met u vieren», schrijft de Gouverneur. «Heel het Land is

feestelijk aangekleed en er zijn nieuwe attracties voor alle Ridders en Ridderinnen!» Inderdaad, het Land van Ooit

is jarig en u bent het feestvarken. Het grote publiek moet wachten tot 20 april om van de taart te proeven, maar op

zaterdag 19 april mogen alle Vlaamse leerkrachten en hun gezin er al op Staatsiebezoek. Dos u feestelijk uit, oefen uw

elegantste buiging (en hou uw Ooitse manieren).Het Land van Ooit is geen roller-coaster-pretpark, maar een met Herman Van Veense fl air georganiseerd themapark waar kinderen de baas zijn. Wat dat precies betekent, merkt u meteen als u het park binnen stapt. Interactief is overal het motto. U kan meezingen met het Ooitse muziekensemble Baroccocco. U hebt onverwachte (?) ontmoetingen met Kloontje het Reuzenkind, Jean d’Orange of Dame Grandeur. Sap de Aardwortel boeit de allerkleinsten en dansen kan u met Bert, Ernie en Elmo van Sesamstraat. Engeriken proberen het feest te verstoren en Rid-der Graniet roept uw hulp in om Stor de Bostor te bestrijden. En pas op voor Rak de Reiger, die vanuit zijn Nest het feest op zijn eigen manier viert. Fonkelnieuw en speciaal voor Kleine Bazen van acht jaar en ouder is Het OpSlot. De 15-jarige Geschiedenis van het Land van Ooit komt tot leven in een nieuw romantisch verhaal over Graaf Wildebras en Gravinne Rondalia. En natuurlijk kunnen kinderen hier overal spelen. In het Reuzenland is er zelfs een Stalen Rossen Paradijs: een speciaal ontworpen speelplaats die óók voor rolstoelgebrui-kers toegankelijk is.

Voelt u het al kriebelen? De gewone toegangsprijs is 16,50 euro per persoon, maar op 19 april is de toegang voor alle Vlaamse leerkrachten, op vertoon van hun lerarenkaart, gratis.Vergezellende gezinsleden betalen 7,75 euro per persoon. U krijgt alle nformatie over klasuitstappen en

daarbovenop een verkenningstocht n het educatieve landschap: de eesmiddagen, de lesbrieven, de

zoektochten voor kinderen… Want Het Land van Ooit trekt resoluut de educatieve kaart. Een greep uit

meer dan vijftien lesbrieven met opdrachten voor het basisonderwijs: theater geschater (drama), kostuums in de Middeleeuwen, kastelen, ridders, de vier seizoenen… De Ooit Scholen Uitdaging zoemt in op dakloosheid, overleven, knopen en sjorringen.

Vooraf inschrijven hoeft niet. Kom op 19 april tussen 10 en 17 u. naar Het Land van Ooit in Nederland. Het Land ligt aan de A59 tussen Waalwijk en ’s-Hertogenbosch. Neem afrit 41‘Drunen-Eslhout-Land van Ooit’ en volg de borden. Een uitvoerige routebeschrijving en veel meer informatie vindt u op www.ooit.nl. Het Land van Ooit is dagelijks geopend van 25 april tot 13 september. Daarna enkel in de weekends (tot 11 oktober) en van 17 oktober tot 1 november.

Stravinsky in salami �Wordt het ooit wat tussen «Le Sacre du Printemps» of zeg maar Stravinsky en jongeren? In zapjes en schijfjes met Jan Hautekiet ertussen zit die kans er dik in. Reserveer alvast Brussel, zaterdag 17 mei, voor een bijzonder concert. In het vol-gend nummer van Klasse liggen niet minder dan 500 gratis tickets voor u klaar. Uw leerlingen krijgen een aanbod via

hun lijfblad Maks!. Warm houden.

Uw vippas voor een Ooitse knieval.

Eendenkooien �Een «eendenkooi» is een door bos omgeven wa-terplas, waar met behulp van een vanginstallatie eenden worden gevangen. Het zijn niet alleenwaardevolle natuurgebieden, maar ze hebbengrote cultuurhistorische waarde. In Nederlandzijn ze voor 60 procent in beheer van natuurbe-schermingsorganisaties. In Vlaanderen bestaat het «kooibedrijf» niet meer, wel zijn er nog enkele restanten in het landschap aanwezig.De reizende tentoonstelling «Achter de scher-men - eendenkooien en kooibedrijf» toont de werking van zo’n eendenkooi, hun ontstaan, de types, de ecologische betekenis en nog veel meer.Nog tot 30 april in het Bezoekerscentrum De Wissen in Dilsen-Stokkem.Bezoekerscentrum De Wissen - Maaspark - 3650 Dilsen-Stokkem - tel. 089 75 21 71- [email protected] - e www.dewissen.be - ewww.eendenkooi.net (site Eendenkooi Stichting)t

Uch �Een «gezond» kaartspel stelt roken op een speelsemanier in vraag. Zoals bij alle kwartetspelen moet u ook bij «Uch» kwartetten verzamelen. Typisch is wél dat u pas een kaart van een tegenspeler kan afl uizen als u eerst een rookvraag correct oplost. Het spel verliezen leidt dan weer tot verbazende doe-opdrachten. Zo kan u «Uch» zelfs omtoveren tot eenuitdagend pleinspel, waarbij snel zal blijken dat rokerssneller op hun adem trappen dan niet-rokers. De 52 speelkaarten vormen 13 kwartetten. Elk kwartet is een Cordeliacartoon (het fi guurtje van MJA-huiscartoonist Ilah). Bij het kwartet hoort een «Uch-brochure», met de spelregels en heel wat achtergrondinformatie over roken. Voor leerkrachten zitten er in het pakket extra werkvormen, die roken in vraag stellen.Meer info en bestellingen (16,20 euro per pakket; korting vanaf 5 ex.) bij MJA - Sint-Jansstraat 32 - 1000 Brussel - tel. 02 515 02 53 - [email protected]

Poets en win �Een klassikaal, informatief bordspel wijst lagereschoolkinderen met een (matig tot zware) mentale handicap (type 2) op het belang van mondhygiëne. Geduld, veel herhaling én een aangepaste methodiek met voldoende didactisch materiaal is nodig om deze leerlingen de nodige vaardigheden aan te leren. De Vlaamse Federatie voor Ge-handicapte Jongeren (VFGJ) lanceert dit spel als onderdeel van een GVO-project rond mondhygiëne. Bij het spel krijgt u een handleiding met werkblaadjes, een kleurpagina, een lied… In het tweede gedeeltetest de Federatie (via haar website) de kennis van uw leerlingen. U kandaarmee een schoolreis voor de hele klas winnen en/of individuele prijzen voor uw leerlingen. Een 75-tal BLO-scholen krijgen nog vóór de paasvakantie een gratis pakket toegestuurd.Klasse en de VFGJ stellen nog eens 20 exemplaren van het spel gratis ter beschikking van geïnteresseerde leerkrachten. Een kaartje naar Klasse - mondhygiëne - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel volstaat om de onschuldige hand in actie te laten komen.Meer info over het spel en het hele project bij VFGJ - St. Jansstraat 32-38 - 1000 Brussel - tel. 02 515 02 59 [email protected] - www.vfgj.bee

30 KLASSE NR.134

MJA/ILAH

LUIS

TERL

EZER

VZW

KADO

C

Zo stil als … een muisje �«Jos de Muis» is een nieuw, educatief klasver-telproject voor leerlingen van de 1ste, 2de en 3de klas lager onderwijs. Over Jos die in een klas zit vol met Werk-, Leer-, Weet- en Denkmuizen. Maar Jos is anders, een voelmuis. De klas lacht hem uit en de meester maakt zich soms boos. «Jos de Muis» is een voorstelling rond leerlingen met een negatief zelfbeeld, gebaseerd op het jeugdboek «Jos de muis leert niet goed, en… wat zou dat?» van Gode-Liva Uleners. Het verhaal relativeert het belang van schoolse kennis ten voordele van intuïtie, aanvoelen en creativiteit. Zorgbegeleider Ann Van Dessel ontwierp een praktische lesmap bij deze voorstelling. Een speler, een pop, enkele attributen en een mooi verhaal. Dat is alles. Goed voor een klein halfuurtje interactief klastheater. De speler gebruikt heel uw klaslokaal, met schoolbord en al en uw leerlingen nemen actief deel. I.s.m. vzw De Luisterlezer vindt u «Jos de Muis» ook op hun vertel- en theaterbus.Meer info bij tokk theater - Tom Struyf - Donk-straat 57 - 3150 Haacht - tel. 016 25 85 93 - [email protected] - meer info over de «Luister-elezerbus» op www.luisterlezer.be - e [email protected]

EHBO voor BuSO �Eerste hulp kunnen toedienen is voor élke jon-gere belangrijk. Jeugd Rode Kruis brengt het lessenpakket ‘Wij leren helpen’ voor leerlingen van opleidingsvorm 2, maar sommige gedeelten zijn ook bruikbaar voor andere. Belangrijk is dat de jongeren praktisch kennismaken met eerste hulp. Voor wie met leerlingen uit het Buitengewoon Onderwijs werkt is het een handige theoretische ondersteuning. Hou woensdag 14 mei vrij voor de gratis offi ciële voorstelling van het eerstehulp-pakket. In workshops krijgt u als leerkracht een eerstehulpinitiatie en tips voor het gebruik van het pakket. Nadien kan u napraten bij een lekkere kop koffi e. Waar? S.B.S.O. Zonnebos - Moerstraat 50 - 2970 ’s-Gravenwezel (Schilde) - inschrijven vóór 1 mei

Info: Liesbeth Vergauwen van Jeugd Rode Kruis - J.Stallaertstraat 1 - 1050 Brussel - tel. 02 344 19 18 - liesbeth.vergauwen@redcross-fl .be

Lekker dier �En als u het in de klas eens over eten had. Het lekker dier ligt ons soms op de (volle) maag. We eten naar hartelust. Maar is dat ook veilig? Eten wij nu beter of slechter dan vroeger? Eten we beter wel of geen vlees? Het project Lekker Dier!? wil op die vragen antwoorden. Van 1 april 2003 tot januari 2004 kan u op meer dan twaalf locaties in heel Vlaanderen terecht voor tentoonstellingen, manifestaties, lezin-gen, cursussen. Lekker dier!? gaat over toen en nu en over vlees in de wei, vlees in de stad, vlees uit de fabriek. Vanaf 29 maart biedt het Provinciaal Openluchtmuseum Bokrijk u met «Vlees in de wei» al een eerste groot evenement aan: twee tentoonstel-lingen, spelen, ambachten en een grote Dierendag met levende dieren. In het najaar zoemt het Gentse Museum voor Industriële Archeologie en Textiel in op «Vlees uit de fabriek».Meer hierover in de volgende nummers van Klasse.Maar u kan er nu al uw tanden in zetten. Eén adres: www.lekkerdier.be.

Roken schaadt de gezondheid. Spelen niet.

school.

Hé, jij lekker beest…

(advertentie)

KLASSE NR.134 33

Leermeesters �Volgend academiejaar is er opnieuw «Leermeesters»: studenten uit het 2de en 3de jaar lerarenopleiding basisonderwijs krijgen volledig gratis een «kunstige» vip-behandeling. Uw studenten zijn de uitverkoren gasten in een museum, cultuurcentrum of kunsthuis. Ze bezoeken twee kunstproducten naar keuze én krijgen er een pedagogisch-didactische omkadering bovenop. Later volgt een extra (gratis) werkdag in de hogeschool. Centraal thema: hoe een bezoek aan een kunstproduct in de klas verwerken. Cultuurcentra, musea en kunsthuizen bouwen een speciaal programma uit, Canon Cultuurcel coördineert en verzorgt een programmabrochure waaruit alle deelnemende studenten individueel kiezen. Docenten bekomen zo een smeltkroes aan culturele ervaringen waarop ze in de lessen verder kunnen bouwen.De tweede editie van «Leermeesters» loopt van de herfstva-kantie 2003 tot half februari 2004. Inschrijven gebeurt per klas door de verantwoordelijken uit de Hogeschool. Let wel: het aantal deelnemende scholen en studenten is beperkt.Nu al meteen inschrijven is de boodschap.Meer info op de www.canoncultuurcel.be (link projecten ho-eger onderwijs) of bij Canon Cultuurcel - Piet Convents - tel.02 553 96 69 - [email protected]

500 fi lmtickets �Zhao Guang is vrijgezel en kippenkweker. Zijn overmoed en enthousiasme zadelen hem op met 25 weeskinderen. Guitige toestanden, een pleidooi voor solidariteit en be-trokkenheid, een feel good movie die de brug slaat tussen alle generaties en een uitgesproken optimistische kijk op een land in volle ontwikkeling: dat is wat «25 kids en one dad» u kan bieden tijdens het fi lmfestival «Open Doek», het regionale wereldcinemafi lmfestival dat van 23 april tot 9 mei in de Antwerpse Kempen neerstrijkt.Exclusief voor leerkrachten nodigen Jekino Films, Open Doek en Canon Cultuurcel u en uw familie uit op een voor-stelling van deze vrolijke, soms ronduit hilarische, Chineselangspeelfi lm, geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar. 500 zitjes zijn gereserveerd op zaterdag 26 april om 15 u. in de schouwburg van De Warande in Turn-hout. Schrijf u in via de website van Canon Cultuurcel of stuur een mail met uw naam, adres en telefoon, de school waar u les geeft en het aantal gewenste kaartjes (max. 4 per leerkracht) naar [email protected]. Als u bij de gelukkigen bent, krijgt u de tickets en een wegbeschrijving per kerende post toegestuurd. Nog meer honger naar wereldcinema ? Het volledige pro-gramma en de exacte locaties van het fi lmfestival «Open Doek» kan u bekijken op www.opendoek.be

Bibliotheek en onderwijs �Op dinsdag 27 mei (14 tot 17 u.) kunnen 250 leerkrachten en bibliotheekmedewerkers deelnemen aan een gratis studiedag rond bibliotheek en onderwijs. Hoe kan u samenwerken met de openbare bibliotheek? Wat heeft de bib u te bieden? Wat verwacht u van de bib? Hoe kan u een bibliotheekbezoek in de klas voorbereiden? Deze en tal van andere vragen komen aan bod in een reeks discussiegroepen. De studiedag is het startpunt van een samenwerkingsinitiatief tussen CANON en VCOB (Vlaams Centrum voor Openbare Bibliotheken), wat zal leiden tot een grote portaalsite met concrete lesmodellen voor de bibliotheek en het onderwijs. Uw mening, ideeën, vragen, wensen en inbreng zijn hierbij erg belangrijk.Wil u graag mee komen discussiëren over de moge-lijkheden van een samenwerking tussen onderwijs en bibliotheek? 250 leerkrachten en bibliotheekmedewerkers kunnen gratis deelnemen aan de studiedag die plaats vindt in het Consciencegebouw - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel (op 5 minuten van Brussel-Noord). Inschrijven kan via de website www.schoolenbibliotheek.be of u stuurt een ekaartje met uw naam, adres en dezelfde gegevens van uw school naar Canon Cultuurcel - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel, met vermelding «studiedag bibliotheek en onderwijs». Elke deelnemer krijgt een attest.

CANON CULTUURCELJan Staes - Dirk Terryn - Jan Luyten

Koning Albert II-laan 151210 Brussel

tel. 02 553 96 63 - fax 02 553 96 [email protected]

JEKINO FILMS/OPEN DOEK

Canon Cultuurcel website �Al naar www.canoncultuurcel.be gesurft? U vindt er

alle informatie over Canon Cultuurcel en haar projecten en uitgaven. Een handige zoekrobot brengt u in contact

met meer dan 1 000 adressen van verenigingen, musea, kunsthuizen en kunstenaars. En u kan uw eigen initiatieven

en schoolprojecten via deze site kenbaar maken.Surf naar www.canoncultuurcel.be en blijf als eerste op de ehoogte van kunst en cultuur in onderwijs. Schrijf u bovendien in

als cultuurgangmaker voor uw school en ontdek de vele vip-mo-gelijkheden of reageer op de «Vraag van de maand» (en val in de

prijzen - zie verder op deze pagina)

DynaMo² �Tot 15 mei kan u uw groen, creatief, democratisch, gezond of bedrijvig project bij Canon Cultuurcel indienen. Via DynaMo² kan u maximum 2 000 euro ondersteuning krijgen om dit idee volgend schooljaar verder uit te werken. Vraag de DynaMo²-brochure in uw school of surf naar www.dynamo2.be en gun euzelf een eigen creatief schoolproject. Een betere vroege start voor het volgende schooljaar kan u zich niet wensen.

10 «Vensters» �

Binnen en buiten zijn nooit samen.Nooit samen in een kamer.Ze kunnen elkaar even raken

in vensters, in ramen(Frank Adam)

In het project «Vensters» smelten beeldende kunst, muziek en literair werk samen tot één geheel. Het resultaat daarvan is te horen en te bekijken op een cd (met bijhorend teksten beeldboekje) met tal van artiesten. Kunst komt zo op kindermaat de klas binnengewaaid. Heerlijk poëtisch en zalig muzikaal.

«Vensters» is een project van Musica (Impulscentrum voor muziek) voor leerlingen vanaf 8 jaar. Om één van de 10 gratis exemplaren van deze cd te winnen, surft u naar www.canoncultuurcel.be en beantwoordt edaar on line de «vraag van de maand» april 2003: «Werken met beeld, muziek én literatuur is een uitdaging. Wie vertelt ons een boeiende ervaring? Welke combinaties hebt u gemaakt? Hoe hebt u dit aangepakt en hoe reageerden uw leerlingen? 10 winnaars krijgen binnenkort hun gratis cd thuisgestuurd.

Verapaz:hoe echt is echt? �Hoe werken beelden? En vooral: hoe be-invloeden ze onze beeldvorming? Is een documentaire fi ctie of brengt ze - zoals vaak beloofd - de waarheid in beeld? Hoe gaat u om met objectief-subjectief in de beeldtaal? Hoe kan u muzisch werken rond fi lm- en beeldeducatie, met beperkte tijd en middelen? De documentaire «Verapaz» roept tal van vragen op rond beeldmanipu-latie, mét naast een bijhorende lezing ook modellen om met leerlingen vanaf 15 jaar rond beeldeducatie te werken.Dit alles is voer voor een gratis studiedag rond beeldeducatie- en manipulatie op donderdag 15 mei (13.30 tot 16.30 u.) in het gebouw van het departement Onderwijs (vlakbij Brussel-Noord). Elke deelnemer krijgt een attest.Gratis infofolder via [email protected] (vermeld duide-e

lijk uw volledige adresgegevens)Elke deelnemende school krijgt een edu-catief pakket (video + boekje) mee. (max.

250 deelnemers)

Honger naar wereldcinema?

CANON C

ULTUURCEL

Canon goes cyberspace.

34 KLASSE NR.134

Algemeen �

Leerlingen besprekenWelke commentaar schrijft u bij de punten op een toets of op het rapport? Wat zijn de sterke en zwakke punten van leerlingbesprekingen in uw school? Be-spreekt u enkel studieresultaten op het eind van de rit of wil u ook onderweg waardevolle feedback geven aan uw leerlingen? Hulp daarvoor krijgt u van zevenNederlandse ‘netwerkscholen’, die hun knowhow rond zorgverbreding en de communicatie daaroverbundelden. Het resultaat is een praktische gids metchecklist, praktijkvoorbeelden, stappenplannen enbruikbare evaluatie- en signaleringslijsten (ook in Word-formaat op bijhorende cd-rom).‘‘Naar effectievere leerlingbesprekingen: een prak-tisch instrument’ (24,90 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Garant - Tiensesteenweg 83 - 3010 Kessel-Lo - tel. 016 25 31 31 - fax 016 25 13 14

ADHD in de klasWat is ADHD eigenlijk? Is het enkel een probleem of kan het ook meer zijn? Een nieuwe gids bena-dert ADHD realistisch en optimistisch, linkt de neurologische oorzaken aan de overlevingsdrangvan de mens en reikt kinderen en volwassenen eenwaaier van suggesties aan om op een positieve manier met (hun) ADHD om te gaan. Wil u daarnaast concrete suggesties en een stappenplan om met ADHD-leerlingen om te gaan in de klas? Dan bedient het Centrum Zit stil u op uw wenken met een nieuw boek, speciaal voor leerkrachten. Geen luxe, want 32 tot 40 procent van de ADHD-leerlingen breekt vroegtijdig zijn onderwijsloopbaan af…‘ADHD, de complete gids voor kinderen en volwassenen’ (20 euro), Thom Hartmann - verkrijgbaar in de handel - Epo- Lange Pastoorstraat 25-27 - 2600 Berchem - tel. 03 287 018 75 - fax 03 218 46 04 - [email protected] - www.epo.be‘Zit stil! op school - omgaan met ADHD in de klas’ (19,95 euro), Rita Bollaert - verkrijgbaar in de handel - uitg. Lannoo- Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - fax 05140 11 52 - [email protected] -e www.lannoo.be. Meer info: www.zitstil.be

Aids en respectWard staat volledig achter veilig vrijen, maar véél belangrijker vindt hij de waarden discipline en trouw, die ermee samengaan. Volgens hem ontbreekt in elke preventiecampagne rond aids de morele kant… Als het hiv-virus Ward uiteindelijk velt, heeft hij ook een morele reis achter de rug. Met zijn verhaal vertelt psycholoog Line Van Mellaert wat aids is, hoe een jongere ermee omgaat en hoe het kan passen in de godsdienstles. Zij linkt aids niet alleen aan veilig vrijen, maar ook aan waardenbeleving in relaties, geloof en zorg voor mensen met hiv.‘Aids, ook onze zorg’ (5 euro), Line Van Mellaert - Kerk & Wereld - Korte Schipstraat 16 - 2800 Mechelen - tel. 015 28 07 00 [email protected] -e corporate.skynet.be/kerkenwereld

Basisonderwijs �

Het dak opVier verhalen over anders zijn. Heel anders of gewoon anders, minder goed in wiskunde dan je broer bijvoorbeeld. Dat is het thema van ‘Wonen op het dak’. Vier jeugdschrijvers brengen een verhaal, kinderen voegen hun gedicht toe. Voor kinderen vanaf acht jaar. Er is een lesmap beschikbaar.‘Wonen op het dak’ (8,68 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Bakermat - Wollemarkt 18 - 2800 Mechelen - tel.015 42 05 08 - fax 015 42 05 73 - [email protected] -www.bakermat.com

Raadsels en gedichten‘Met amandel en suiker en een druppel roze schijn word ik gekneed tot een varkentje van…?’ Bent u op zoek naar een nieuwe voorraad versjes, raadsels en gedichten? Riet Wille schreef er een kleine honderd bij elkaar voor peuters, kleuters en jonge kinderen. Leuk en kleurrijk geïllustreerd. ‘Een japon voor mijn kameleon’ (14,95 euro) - verkrijg-baar in de handel - uitg. Altiora-Averbode - Abdijstraat 1- Postbus 54 - 3271 Averbode - tel. 013 78 01 11- fax 013 78 01 83 - [email protected] -ewww.averbode.be

Denken met lettersFilosoferen met kinderen maakt ze mondig, doet ze luisteren naar argumenten van anderen, stimuleert hun zelfstandig denken. Of u daar speciale teksten voor nodig hebt? Niet noodzakelijk. De kinderen jeugdliteratuur bevat heel wat fi losofi sch getinte verhalen. 36 mooie fragmenten uit alle windstreken zijn nu verzameld in Van boeken ga je denken. Bij elk verhaal krijgt u een discussieplan en lestips, vraag-schema’s en opdrachten. Een inspiratiebron.‘Van boeken ga je denken’ (22,25 euro), Richard Anthone & Silvie Moors - verkrijgbaar in de handel - uitg. Acco - Brusselsestraat 153 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 00 - fax 016 62 80 01 - [email protected] - e www.acco.be

Secundair onderwijs �

Lijf en ledenOnze botten zijn sterker dan staal. Elke seconde maakt onze beenmerg twee miljoen rode bloed-lichaampjes aan. Sommige mensen hebben een vier meter lange haardos. Merkwaardige weetjes uit een complete, populair-wetenschappelijke en boeiend geïllustreerde reis door het menselijk lichaam. Dat is ‘Het lichaam’ in de reeks Megabi-tes. Voor lesmateriaal krijgt u per hoofdstuk een internetadres mee.‘Het lichaam’, reeks Megabites (7,99 euro) - verkrijg-baar in de handel - Standaard Uitgeverij - Belgiëlei 147 a - 2018 Antwerpen - tel. 03 285 72 00 - fax 03 285 72 99 - [email protected] - m www.standaardedu.com

Allochtone jongerenZe zitten in bijna alle Vlaamse scholen, maar hun schoolloopbaan verloopt over het algemeen moei-zamer dan die van hun Vlaamse leeftijdgenoten. Hoe komt dat? Welke mechanismen spelen in hun leefwereld en die van hun familie? Hoe bekijken al-lochtone ouders onderwijs en wat geven ze daarvan mee aan hun kinderen? ‘Allochtone jongeren in onderwijs’ probeert die vragen te beantwoorden. Een wetenschappelijke analyse van een maatschap-pelijk probleem naast een pleidooi om elkaar beter te leren kennen.‘Allochtone jongeren in het onderwijs. Een multidis-ciplinair perspectief’(21,50 euro) - Ch. Timmerman,Ph. Hermans, J. Hoornaert (red.) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Garant - Tiensesteenweg 83 - 3010 Kes-sel-Lo - tel. 016 25 31 31 - fax 016 25 13 14

Hoger onderwijs �

OnderzochtWeten sommige onderzoekers waarover ze het hebben als ze hun neus in onderwijs steken? Valt de vooruitgang in de positieve wetenschappen te rijmen met evoluties in de onderwijs- en opvoe-dingspraktijk? Hoe gaat de wetenschap om met de kloof tussen de school en het leven? Een discus-sieboek van KUL-hoogleraar Marc Depaepe.‘Gesplitst of gespleten? De kloof tussen wetenschappe-lijke en praktische kennis in opvoeding en onderwijs’ (14,70 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Acco - Brusselsestraat 153 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 00 - fax 016 62 80 01 - [email protected] -e www.acco.be

Algemeen

Meertalig

TaaltrottersMercé, Ahmet, Lieve en Lukas, vier leerlingen, vier talen, alle vier de klas uitgestuurd door de lerares Nederlands. Hun opdracht: kom binnen een uur terug met «iets nieuws». Hun troef: een heleboel talen samen. De bezoekers van deze multimediale en interactieve ten-toonstelling voor leerlingen van 10 tot 14 jaar helpen de vier hoofdpersonages bij hun opdracht: een lied maken. «Taaltrotters» combineert beeld en geluid, spel en actie. Het bijhorende «Taalpaspoort» biedt 40 pagina’s verwerkingstips.«Taaltrotters» loopt van 14 april tot 15 juni. Brusselse scholen betalen 0,5 euro per leerling; andere scholen 2 europer leerling.Meer info bij Gemeenschapscentrum De Markten - Hilde De Smedt - Oude Graanmarkt - 1000 Brussel - tel. 02 411 74 95 - [email protected]

Overzichtstentoonstelling

Music PlanetMuziek is meer dan kunst. Het is een houding, een tijds-cultuur, een levensstijl met eigen codes, referentiekaders en relaties met andere kunstvormen. Deze tentoonstelling is het relaas van het waanzinnige avontuur van de muziek door de tijd. Van blues tot techno krijgen alle generaties de kans zich héél even weer twintig te wanen. Jongere bezoekers graven naar de wortels van de hedendaagse muziekcultuur. Voor kinderen is er trouwens een «Music Planet Junior»-parcours.De tentoonstelling loopt tot 29 juni. Tickets kosten 9 euro.Reductiehouders betalen 7 euro, schoolgroepen 5,50 europer leerling. Schoolgroepen secundair en hoger onderwijs kunnen het tentoonstellingsbezoek combineren met een bezoek aan de brouwerij. Zit er muziek in kriek?Brouwerij Belle-Vue - Henegouwenkaai 43 - 1080 Brussel - tel. 02 412 58 58 - www.euroculture.be

Secundair onderwijs

Theaterdag

Olé! Olé! (x36)Op zaterdag 24 mei kunnen uw leerlingen deelnemen aan een nationale theaterdag voor jongeren op domein Hoogveld (Veldegem). Workshops improvisatie, a capella of volksmuziek, capoeira, stand up comedians, een dweilorkest, graffi ti, vuurspuwers, mime…: op alle plekken van het domein valt er wel iets te beleven.De toegang is gratis. Er is mogelijkheid tot overnachting (2,50 euro; vooraf reserveren). Voor de workshops kan u tot 1 april inschrijven, dus snel wezen is de boodschap.Opendoek vzw - Marijke De Roeck - tel. 03 222 40 98 - [email protected] - e www.opendoek-vzw.be

KLASSE NR.134 35

Buiten gesmeten voor een opdracht.

100 jaar Maigret.

EUROCULTURE

MUSEUM VAN D

EINZE EN DE LEIESTREEK

Ontdek drie routes langs Oost-Vlaams industrieel patrimonium.

Het waanzinnige avontuur van de muziek.

MUSIC P

LANET/EUROCULTURE

De man en de schrijver

Simenon… een eeuw! Georges Simenon werd 100 jaar geleden geboren. Dat

is voldoende reden voor een speciale tentoonstelling over deze schrijver en zijn werk. In hartje Luik is in de Espace

Tivoli een tijdelijke expositieruimte ingericht. «Simenon… een eeuw!» probeert met unieke decors een driedimensioneel

portret te schilderen van de vader van Commissaris Maigret. De eerste passen naar het schrijverschap, reizen als bron van

inspiratie, de wording van Maigret, het politiebureau, de verfi l-mingen van zijn werk, de vrouwen in zijn leven, het schrijfritueel, de invloed van zijn geboortestad Luik enz. zijn enkele van de dertien thematische zones in deze tentoonstelling.

«Simenon… een eeuw!» loopt tot 30 september. Tickets kosten 9 euro. Reductiehouders betalen 7 euro, schoolgroe-pen 5,50 euro per leerling.

Meer info en reservaties op tel. 02 412 58 58 - [email protected] - e [email protected] www.euroculture.be

De Sneltrein➜De fi lmmuze als inspiratiebron: tot 18/5: diamantcreaties geïnspireerd door fi lm.Diamantmuseum Provincie Antwerpen - K. Astrid-plein 19-23 - 2018 Antwerpen - tel. 03 202 48 91 - [email protected]

➜ Eindelijk! Lanoye genaaid, gebonden & in leer: tot 4 mei: experimentele luxe-edities van het werk van Tom Lanoye, naast handschriften, foto’s en uitgaven in eigen beheer.AMVC-Letterenhuis - Minderbroedersstraat 22 - 2000 Antwerpen - tel. 03 222 93 20 - [email protected]

➜ Verleidelijk verjaard - industrieel erfgoed in Oost-Vlaanderen: tot 20/4: fototentoonstelling rond industrieel-archeologisch interessante sites.Museum van Deinze en de Leiestreek - L. Mat-thyslaan 3-5 - 9800 Deinze - tel. 09 381 96 70 - [email protected] - e www.museumdeinze.be

➜De sociale huisvesting in het museum?: tot 1/6: audio-visuele archieven en heden-daagse getuigenissen brengen het «epos van de sociale huisvesting in Brussel» tot leven: de ideologische strijd, de dromen, de historische gebeurtenissen…Paleis voor Schone Kunsten - Konings-straat 10 - 1000 Brussel - tel. 02 507 84 68 - www.pbapsk.be

➜ J.O.M.O.S., het kleinste draagbare mu-seum voor hedendaagse kunst ter wereld trekt door ons landje.

Info en parcours: Jong Onafhankelijk Museum op Straat – Dendermondsesteenweg 76 – 9000 Gent – [email protected] – m www.jomos.beEen dweilorkest?

36 KLASSE NR.134

Algemeen �• Samen partners - niet samen ouder!? - ouder-schap en partnerschap in een nieuwe relatie (vanaf 23/4); Alleen met kinderen (vanaf 28/4).Centrum Algemeen Welzijnswerk De Terp vzw - Noëlle Opdebeek - Ketsstraat 9 - 2018 Antwerpen - tel. 03 270 31 90 - [email protected]

• Holebi’s in het onderwijs en in het welzijns-werk: 2/4.Homo- en Lesbiennewerking Mechelen/Elcker-Ick - Hanswijkstraat 74 - 2800 Mechelen - tel. 0472 51 81 43

• In-service Autisme 2003: 22-24/5 in Provin-ciaal Vormingscentrum Malle.Opleidingscentrum Autisme Theo Peeters vzw - Plantin en Moretuslei 12 - 2018 Antwerpen - tel. 03 235 37 55 - [email protected] - ewww.ocautisme.be

• Cursussen Alexandertechniek: datum op afspraak.Alexandertechniek Centrum vzw - L. Beosierlaan 57 - 3010 Leuven - tel. 016 25 12 89 - [email protected] - ewww.alexandertechniekcentrum.be

• Opleiding Counselor: twee jaar, start in oktober.Vanuit ervaringsgerichte benadering leerlingen hel-pen hun problemen te verkennen en beter passende antwoorden te vinden.Faculteit voor Mens en Samenleving - Stationsstraat 82 - 2300 Turnhout - tel. 014 41 53 98 - [email protected] www.aula.com/fms/

• Leer creatief zijn, leer tekenen: 7 tot 10/4 in Atelier Samen, Oudenaarde.Vormingscentrum Samen - Dennenlaan 4 - 2980 Halle-Zoersel - tel. 03 385 33 61 - [email protected]

• Gebruikersrechten in de welzijnssector: 28/4 in Hasselt; 22/5 in Kortrijk en 28/5 in Heverlee.Studiedag met bespreking van het ontwerpdecreet entoetsing door praktijkmensen.Instituut voor Sociaal Recht (KULeuven)/Hogeschool Limburg/Katho-Ipsoc en KHLeuven - tel. 016 32 54 17 - [email protected] - e www.law.kuleuven.ac.be/isr/index.htm

• Juridische en ethische aspecten van het gebruik van IVT in het onderwijs: 14/5 in Promotiezaal, KULeuven.Regionaal ExpertiseNetwerk Limburg-Vlaams Brabant / Vliebergh-Senciecentrum KULeuven / ICT-centrum Provinciale Hogeschool Lim-burg - [email protected] of e [email protected] - www.limren.be/estudiedag.html

• Sportmogelijkheden voor personen met een handicap: 29/4 in Hogeschool Limburg.Sarah Stemgée (studente; organisator) - tel. 011 27 19 42 [email protected] / Ronny Wasiak (provinciale sportdienst) - etel. 011 23 72 60 - [email protected]

Secundair onderwijs• De verborgen sleutel - relaxatie, meditatie met jongeren vanaf 15 jaar: 3-19-23/6 in GCOC, Lummen.Namaskara vzw - Livierenstraat 12 - 9660 Brakel - tel. 055 42 14 35 - [email protected]

• Over de schutting: 22/4 in KVS De Bottelarij, Brussel en 16/5 in Vredeshuis, Gent.Nascholing vakoverschrijdend leren in de tweede graad, metmodules over sociale vaardigheden (enkel in Brussel), opvoeden tot burgerzin (Gent), milieueducatie, muzisch-creatieve vorming (Brussel), technisch-technologische vorming (Gent) en een module over handelingsplannen op school.Wim Bourgoignie - tel. 02 790 96 01 - [email protected] -einschrijvingen bij Anne Machiels - tel. 02 475 48 14 - www.rago.be/ond/EMA/ema.htm

• Milieuzorg Op School: 7/5.Studiedag met actieve werkwinkels rond samenwerking tussenleerkrachten, leerlingen en ouders.PIME - Mechelsesteenweg 365 - 2500 Lier - tel. 015 31 95 11- [email protected]

• Uit het juiste hout gesneden?: 14/5.Studiedag over verantwoord houtgebruik.PIME - Mechelsesteenweg 365 - 2500 Lier - tel. 015 31 95 11 - [email protected]

• Vormingsaanbod Stichting Integratie Gehandi-capten: studiedagen en workshops.Claire Vandervinne - Docudienst - Vormingsdienst SIG - Kerkham 1 bus 2 - 9070 Destelbergen - tel. 09 238 31 25 - [email protected] - e www.sig-net.be

Hoger onderwijs• «Doordenkertje»: Succes en drop-out in het eerste jaar hoger onderwijs: 23/4.Afdeling Onderwijsorganisatie Gemeenschapson-derwijs & Boco vzw - J. de Lalaingstraat 28 - 1040 Brussel - tel. 02 790 96 07 - [email protected] www.rago.be/ond/ccv/doordenkertjes.htm - mwww.bocobrussel.be

• De hervorming van de vennootschapsbelasting / Het leefl oon: 23/4 in VUBrussel; 30/4 in Uni-versiteit Gent.VUB - Josiane Petrus - tel. 02 629 36 54 / Universiteit Gent - A.M. Thibo - tel. 09 264 68 35

• Seminarie Afrikaanse Taalkunde: 6 tot 12/7.Inleidend seminarie op academisch niveau over diverse facetten van de Afrikaanse taalkunde.Limburgs Universitair Centrum - Vakgroep Talen - Prof. Dr. Luc Renders - 3590 Diepenbeek - tel. 011 26 86 83 - [email protected]

Puk en de berg �«Puk en de berg» is een circus-meespeel-verhaal voor leerlingen van 4 tot 9 jaar. De zesjarige Puk verveelt zich en wil een berg beklimmen om naar de hele wereld eronder te kijken. Dit meespeel-ver-haal dompelt uw leerlingen spelenderwijs onder in een circussituatie. Aansluitend is er trouwens een initiatieworkshop in circustechnieken.Leerkrachten basisonderwijs kunnen met dit project kennis maken op 14 mei (14 tot 17 u.) in CC ‘t Wage-huys (Leuven). Deelnemen kost 20 euro.Pedagogisch Didactisch Centrum Leuven - Naam-sesteenweg 355 - 3001 Leuven - tel. 016 39 92 24 - [email protected]

Sprakeloos ? �Op 16 april is het «Wereldstemdag», de internatio-nale dag van de stem. Steeds meer beroepssprekers blijken in de loop van hun carrière last te krijgen van stemproblemen. Bij leerkrachten is dat zelfs vier op tien. Bij 10 procent gaat het om een ernstige stemaandoening en kan de overbelasting zo sterk zijn dat ze hun baan moeten opgeven. Vooral kleu-terleiders en leerkrachten lichamelijke opvoeding, die vaker dan anderen hun stem moeten verheffen, kampen met problemen.«Wereldstemdag» is een initiatief van de Europese Studiegroep voor Stemstoornissen (ESGVD). Een aantal stemklinieken in Vlaanderen zullen die dag hun deuren openzetten. Voorts komen er in de aula van het Provin-ciehuis in Antwerpen een aantal deskundigen bijeen voor een actuele wetenschappelijke stand van zaken. Meer in-formatie: Universitair Revalidatiecentrum voor Communi-catiestoornissen van de dienst NKO van het UZA - Bettina Hubo - tel. 03 821 34 40 - [email protected]

Techno aan de top �Op woensdag 7 mei is er een «topvormdag» voor leerkrachten technologische opvoeding. Het programma omvat workshops, een discussie, een bezoek aan het didactisch marktplein waar u het nieuwste vindt over TO. Na een actieve dag krijgt u een waardevol didactisch pakket mee. Deelnemen kost 20 euro. Inschrijven vóór 1 april.Arteveldehogeschool Gent - Campus Kattenberg - 9000 Gent - tel. 09 269 98 05 - [email protected] -e www.geocities.com/ttopvoeding

KLASSE NR.134 37

Door ijskoud water «Vorig jaar was zorgverbreding enkel hetwerk van de taakleerkracht. Nu werken wemet vier collega’s aan gelijke onderwijskansenen zijn we voortdurend in verschillende klas-sen aanwezig. We komen met het hele teamin contact. Vooral in het begin was het wen-nen», vertelt Ingrid Jacquemyn (30). Samenmet Saartje Demeulenaere (23), Sofi e Of-fermans (32) en Liesbeth Baeten (25) vormtze het GOK-team van de Stedelijke Kleuter-en Lagere School in Heverlee. Ze begeleidenen remediëren leerlingen in alle klassen voortaal, rekenen, en bij sociale problemen.«Daarnaast brainstormen we over projectenvoor de hele school», licht Liesbet Baetentoe. «Dit jaar is verbondenheid het grotethema. Tot juni werken de kinderen daarbin-

nen met maandthema’s zoals samen spelenen werken, knuffels, zorg voor materialenenz. Ze brengen de thema’s in beeld viagroepswerk, collages, dans, een groeilied.We werken aan taal, sociale vaardigheden,zelfredzaamheid.»

Oriëntatieloop«In het begin dachten sommige collega’s:‘Oei, die komen onstoch niet vertellen hoewe les moeten geven,zeker!’ Maar dat ginggauw over. Ze begrijpen dat we er zijn om hunleerlingen te helpen en om hun werk lichterte maken. Er is meer contact, meer waarde-

ring tussen ons allemaal.» Het viertal kijktook met plezier terug op de teamuitstap vaneen week eerder. Ingrid Jacquemyn: «Wewisten van niets, enkel dat we vrijdagavondin een bos werden gedropt met instructiesvoor een oriëntatieloop. Met drie bootjesmoesten we het water over. Nu ja, water, hetvroor min acht, stel je voor. Alle 24 leerkrach-ten deden mee. Er zat ook een mol tussen,

die ons op een dwaalspoorleidde. Gelukkig was erglühwein op het eind. Zo’nactiviteiten zijn echte team-builders.» Elke maandagvergaderen de GOK-leer-

krachten. «Eigenlijk zijn we al meer vriendin-nen dan collega’s», lachen ze.

Vier teamtips uit Heverlee:➜ Wissel materiaal en ideeën uit.

➜ Maak duidelijke afspraken.

➜ Communiceer op een open manier met de hele groep.

➜ Toon respect en waardering voor elkaar.

Het Team➜ Hoe kunnen leerkrachten die samenwerken het verschil maken? In ‘Het Team’ vindt u

elke maand een schoolvoorbeeld. Teams per vak en over de vakken heen, teams voor eenthema of project, teams met ouders of leerlingen. Anders gezegd: samen school maken.

➜ Zit u volgende maand achter het muurtje? Schrijf of mail naar Klasse – Het Team – Ko-ning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel – fax 02 553 96 85 – [email protected].

LUC D

AELEMANS

«Meer vriendinnen dan collega’s»

Het team van de maand: v.l.n.r.: Sofi e Offermans, Saartje Demeulenaere, Ingrid Jacquemyn, Liesbet Baeten

«NIET GEMAKKELIJK, WEL LEERRIJK»«Ik wist van niets», zegt Brend Schillewaert uit Nieuwpoort-Stad. «Ik werk regelmatig klassikaal met Yeti. Daarbij kwam de droom om Yetiklas te zijn wel eens ter sprake. Timothy en Michael hebben deredactie van Yeti dan maar uitgenodigd. De hele klas sloeg stijf achterover toen bleek dat hun oproepgehoord was. Ik heb toen zelf een mailtje richting Yeti gestuurd met wat meer info over mijn klas. Ik wilde de redactie niet zomaar voor de leeuwen gooien. Ik heb namelijk 28 kinderen en ze zijn heel…enthousiast. Het was spannend afwachten op het eerste contact. We hebben hard gewerkt en veel geleerd. De skatefanaat uit mijn klas kreeg een aparte reportage. Die jongen glundert de rest van het schooljaar. Dat doen we trouwens allemaal. We mochten de eerste kandidaten zijn van Yetidool 2003.»

Yeti is Klasse voor Tieners (10-12 jaar). Elk nummer wordt o.a. gemaakt door een nadere klas.Bezoek ze op www.yetiworld.be

MET TWEEDUIZEND OP DE TARMAC«Toen ik het aanbod van de luchthaven in Klasse las, zei ik onmiddellijk tegen mijn collega’s: ‘Latenwe dit met onze leerlingen doen.’ We hebben meteen een klasuitstap geboekt met het tweede leerjaar.Vandaag krijg ik dan een idee wat het zal worden.» Het enthousiasme komt van Sophie Schramme,leerkracht in Antwerpen. De luchthavenacties in Deurne en Zaventem begin maart waren een absoluutsucces. Veel meer leerkrachten schreven in dan de tweeduizend voor wie er plaats was. Die kregendan ook een uitgebreide geleide wandeling voor en achter de coulissen. Beide luchthavens moestennoodgedwongen leerkrachten weigeren. «Voor het imago van de luchthaven is zo’n grote respons eengoede zaak», zeggen de tevreden organisatoren. Voor informatie over het educatieve aanbod van Deurneen Zaventem kan u bij de respectieve luchthavens terecht. De nieuwe luchthavenbrochure van Deurnemoest u net missen, maar ze is nu wel ter plaatse beschikbaar.www.klasse.be/kvl/132/22 (Deurne)2www.klasse.be/kvl/131/16 (Zaventem)6

K O M W E R K E N B I J K L A S S EKlasse houdt de voeten op de speelplaats. Dat komt o.a. omdat er ook gedetacheerdeleerkrachten in de redactie werken. Bent u zo’n enthousiaste leerkracht die ook graagen goed (journalistiek) schrijft? Kom dan een tijd werken bij Klasse: er is nu eenvacature. U volgt het onderwijsnieuws op de voet en legt de link met het dagelijksleven van leraren, ouders en leerlingen. U werkt soms in Brussel, soms thuis en zwerftdoor Vlaanderen. Een toffe job in een tof team. Een detachering is spijtig genoeg al-leen mogelijk voor vastbenoemde leerkrachten: mannen én vrouwen. Wat moet u doen?Schrijf een korte, boeiende reportage voor Klasse over gelijk welk onderwerp (totaalmax. 3 pagina’s). Schrijf een sterkte-zwakte-analyse van minstens twéé van de vierKlasse-publicaties (totaal max. 2 pagina’s). Voeg daar een brief bij met uw persoonlijkemotivering, achtergrond en cv. Stuur alles voor 25 april naar Klasse (sollicitatie) - Koning

Albert II-laan 15 - 1210 Brussel. Ellebogen of kruiwagens helpen niet.

Sophie Schramme:«Ik krijg nu een idee van

de klasuitstap.»

38 KLASSE NR.134

Brend Schillewaert: «We hebben de redactie tot hier gekregen!»

BART VAN DER DOOD (24): «IK BEN DE JONGSTE»«De eerste twee jaren leerde hij de kinderen hun eerstewoordjes lezen. Hij is zacht, geduldig en duidelijk. En nu ook directeur. Dat verdient bloemetjes», schrijft moeder Karen De Clerck in naam van de ouders. Als enige manin het team valt Bart meteen op. Eerst gaf hij twee jaarles. Op zijn 23ste werd hij al directeur van De Basis inDuffel-Oost. Waarschijnlijk de jongste van het land. «Ik hoop dat ze me altijd blijven aanspreken met MeesterBart», lacht hij. «Ik spurt wat af op een dag. Een schurend scharnier, een lekkende kraan, een prikbord ophangen.Ik tel geen uren. Mijn beroep is mijn passie. Maar ikwil mijn leerkrachten niet opjagen, dat werkt niet. Alsik iets wil aanpakken, dan begin ik er zelf mee. Wie mee

wil, volgt wel. Ik start liever vanuit de problemen vanvandaag dan te zweven naar grote doelen. Ik wil wéleen richting aanwijzen. Als directeur regel ik het verkeertussen ouders, leerlingen, leerkrachten, directeurs vanomliggende scholen, leden van de inrichtende macht.Ik steek heel wat op als ik het een dagje rustig aan kandoen. Op de speelplaats, aan de schoolpoort, in deleraarskamer ontstaan de ideeën voor vernieuwing. Eneen kans op verbetering wil ik niet missen.»

Iedere week krijgt een leerkracht bloemen van een ouder. De winnaars van de voorbije weken vindt u op www.klasse.be/ouders/winnaars

KLAS

SE

KLASSE

De enige man in het team.

KLAS

SE

KLASSE NR.134 39

CHAMPAGNE VOOR POES EN PAUWAn Janssens is vandaag poes en pauw tegelijk. Terwijl ze van een glas Klasse-champagne geniet, is ze fi er dat ze het hele lerarenteam van de vrije basisschool van Mere in de schijnwerpers bracht. «Ik probeer naar mijn eigen fouten te kijken, misverstanden op te helderen, vragen te beantwoorden»,vertelt ze. «Zo kan ik gelukkig en enthousiast blijven werken. Weten dat je nu eens trots mag zijn,dan weer kritiek mag hebben of de leiding mag nemen, is een grote hulp.»Een geheim? «Een studiedag met de Axenroos helpt niet alleen de leerlingen, ook wij hebbener baat bij. We begrijpen en bewonderen elkaar nu nog beter dan voorheen», zegt Ans collegaKathleen Diependaele. «Het belangrijkste is elke dag tijd te maken om naar je collega te luisterendie haar hart lucht», vindt Desi Van Wijnendaele. «Maar we gaan ook in groepjes volleyballen offi tnessen.» En er is een werkgroep animatie die af en toe een special act voor een collega verzorgt:«We zetten dan de schijnwerpers op één collega. Dan plagen we de persoon in kwestie wel eensmet zijn of haar kleine kantjes. Kwetsend wordt het nooit. Nee, collega’s pesten doen we niet.»

Elke maand strijkt de Grote Fles Champagne van Klasse neer op een plek waar de sticker ‘Een mens met Klasse’ hangt. Mogen we even binnen komen?

MAKS! GOES LONDON«Een dag gratis naar Londen? Te gek!» joelen de leerlingen van de derde Economischea van het Sint-Vincentiuscollege in Ieper. Zij maakten een verrassende video met eenauthentieke dubbeldekker in de hoofdrol. Puik werk, oordeelde de verschrikkelijke Maks!-jury en de Eurostar-tickets verhuisden richting Ieper. «Samen met onze klastitularisJohan Feys en zijn collega mijnheer Couliez stapten we met wallen onder de ogen inde Eurostar. Het was nog donker! Hoe dichter we Londen naderden, hoe enthousiasterwe werden. In Londen probeerden we zoveel mogelijk al wandelend te ontdekken:Trafalgar Square, Leicester Square, Regent Street, Oxford Street… Op Piccadilly Circusstormden we een pizzatent binnen. ‘All you can eat!’ stond op het bordje, en of dat wijhonger hadden! Met overvolle buiken enterden we de bovenverdieping van een dub-beldekbus: ook vanuit de hoogte ziet Londen er mega uit. De Eurostar op de terugtochthad anderhalf uur vertraging: het was ruim voorbij middernacht toen we weer aan deschoolpoort stonden. De volgende dag zaten we toch fris in de les. Wanneer is er eenvolgende Maks!-wedstrijd? Die winnen we ook.»

WIN UW REISEen reischeque van 1 000 euro voor wie de verticale «naam» vindt (als u horizontaal de juiste antwoorden invult)

Stuur de oplossing (één «naam») vóór 16 april naar Klasse - Win uw reis - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - [email protected] - U vindt het juiste antwoord vanaf 22 april op e www.klasse.be/winnaars

«We begrijpen en bewonderen elkaar nu nog beter dan voorheen.»

KLAS

SE

SINT-V

INCENTIUSCOLLEGE IEPER

«Verdenckt den dichter niet die dese Penn’ beleidt»

«C12H22011 graag», vroeg de leraar scheikunde tijdens de koffi epauze

«Eten we weer vis vandaag?»

De link tussen Maurice Maeterlinck, August Beernaert en Jules Bordet

MMIII – LXXIV =

Vlaanderen, de …»

Denemarken - België - Nederland (Deben)

De zoon van Uther Pendragon

Lady Chatterley, Mata Hari en Emmanuelle

London calling.

40 KLASSE NR.134

MILIEUPROJECTLU

C DA

ELEM

ANS

Nog geen vijf jaar geleden werkte Frank Monsecourvoltijds bij Greenpeace. Of dat de reden is waarom decampus Sint-Annaplein van de Arteveldehogeschool inGent bol staat van de witte fi etsen, zonnepanelen enander kringlooppapier? «Helemaal niet», antwoordtMonsecour. Naast lesgeven werkt hij, samen metcollega Dirk Bogaert, aan milieuzorg op de campus.«Onze studenten zijn al jaren milieubewust.»

Iedereen wil een schoon milieu, maar op school is dat niet altijd een prioriteit. Hoe krijg je milieuzorg op de agenda?Frank Monsecour: «Pak het planmatig aan. Wijwerken in fasen rond drie thema’s: mobiliteit, afval enenergie. Dat heeft al tot veel concrete milieuprojectengeleid: witte fi etsen op de campus die lectoren enstudenten gratis kunnen lenen, sorteerbakken en eencomposthoop voor gft-afval, panelen om zonne-energiete winnen, lesmateriaal van de kringloopwinkel, pro-ducten uit de wereldwinkel in de voedselautomaten,frisdrank in fl esjes in plaats van in wegwerpverpakking,wit kringlooppapier in de fotokopieerapparaten… Al-lemaal heel concreet en fi nancieel haalbaar. Daarnaastnemen we deel aan onderzoek rond duurzame ont-wikkeling, we sturen jaarlijks tientallen studenten opstage in de sector van milieu en milieueducatie en wewerken aan een intern milieuzorgsysteem voor alle

campussen. Daarvoor heeft de hele Arteveldehogeschoolbegin 2003 de milieubeleidsverklaring getekend vanhet project Milieuzorg Op School (MOS). Honderdenbasis- en secundaire scholen deden dat ook al. Weengageren ons om milieuzorg binnen vijf jaar in tepassen in ons onderwijs, onderzoek, administratie endiensten. Daarvoor krijgen we begeleiding.»

Milieuzorg heeft een prijskaartje, maar uw jongste elektriciteitsfactuur is ruim twaalfduizend euro lichter dan die van vorig jaar. Hoe hebt u dat klaargespeeld?Frank Monsecour: «Veel scholen weten niet datenergieleveranciers verplicht zijn je energieverbruik teanalyseren als je ze daarom vraagt. Onze elektriciteits-leverancier checkte de LUX-waarden in de gebouwen,maakte warmteverliesberekeningen, deed suggestiesom energie te besparen: drastische, zoals isolatie aan-brengen, maar ook meer haalbare, zoals lichtarmaturenvervangen of spaarlampen indraaien. Daarmee hebik de eerste twee fasen genoemd van een planningrond energie: maak een inventaris van wat je verbruikten check de kwaliteit van je energiegebruik. Distilleerdaaruit concrete actiepunten. Werk dus gefaseerd. Onzezonnepanelen kwamen er pas nà deze twee stappen.En met het geld dat we uitspaarden.»

Groene kaartvoor scholen

A ls één leraar ervoor moet zorgen dat zijn school gft-afval composteert, elektriciteitbespaart of een drankfontein installeert, begint hij er beter niet aan. Milieu is eenzaak van directie, ouders, leerkrachten en leerlingen. Meer dan 700 Vlaamse scholen

hebben dat al begrepen. Ook in het hoger onderwijs fi etsen groene studenten. In het wit.

Frank Monseco«Veel scholen wdat de elektriciteitsmaatschap-pij gratis hun energieverbruik komt analyseren.»

Vandaag proberen vooral lagere en secundaire scholen een groen label te halen. Is een groene hogeschool een witte raaf?Dirk Bogaert: «Het is waar dat er geen milieube-leid op maat bestaat voor hogescholen. Milieu zitook veel te weinig in de opleidingen ingebed. Maarom milieuvriendelijke initiatieven te nemen, zijn nietaltijd grote statements of budgetten nodig. Traditiehelpt wel. Sinds 1970 krijgen al onze eerstejaarsmaatschappelijk assistent het vak leefmilieu. Milieu-beleid en duurzame ontwikkeling zijn optievakken in het tweede en derde jaar. In het begin ging het vakleefmilieu over kerncentrales en nucleaire rampen,maar nu zit daar veel meer sociologie, geschiede-nis, politiek en ethiek in. Dan krijg je automatischstudenten die stage gaan lopen bij provinciale enstedelijke milieudiensten, bij de Bond Beter Leefmi-lieu, Natuurpunt, het Wereldnatuurfonds, Aminalenz. Ze werken er mee aan campagnes en makener hun eindwerk. Ze roepen ook geregeld collega-studenten op om mee te doen aan de actie waaraanze meewerken. Zoals toen ze massaal mondmaskersuitdeelden aan automobilisten in de Gentse fi les. Een prikactie om hen diets te maken dat vijf minuten inde fi le staan meer longen vergiftigt dan met de fi etslangs zo’n fi le rijden.»

Blijkbaar komen er heel wat goede ideeën van de studenten. Wat inspireert ze?Dirk Bogaert: «Onze studenten zijn niet de grotemilieuactivisten, ze willen in de eerste plaats maat-schappelijk assistent worden. Maar ze hebben weleen gezonde interesse voor milieu, die we stimuleren.Hun inspiratie halen ze meestal uit de practicums. Zo werkten onze tweedejaars syndicaal en sociaal beleiddrie maanden lang samen met een lokaal comité datactie voerde voor een bos bij Gent, dat als afvalstortwerd gebruikt. De studenten planden debatten metbeleidsvoerders en organiseerden contacten met depers. Een practicum over mobiliteitsproblemen deedeen andere groep het idee van witte fi etsen op decampus lanceren. De directie pikte daarop in en kocht er meteen 25. We rijden er volop mee rond. Eenaantal studenten stroomt uiteindelijk door naar mi-

lieuorganisaties. Ook dat werkt aanstekelijk voornieuwe studenten.»

U wil niet alleen meer milieuzorg op de campus en in heel de hogeschool maar ook daarbuiten. Is dat niet te ambitieus?Dirk Bogaert:«Nee, sinds hogescholen ook aan onderzoek moeten doen, heb-ben we meer kansen om naar buiten tekomen. Zo is ons een onderzoeksopdracht toevertrouwd naar het draagvlak voornatuurontwikkeling. Kort uitgelegd:we weten allemaal dat de ruimte inVlaanderen beperkt is. De overheid wijst percelen toe aan landbouw, recreatie,industrie en natuur. Maar Europa zegtdat we meer landbouwgronden moeten overhevelen naar de natuur. Wij onder-zoeken de maatschappelijke gevolgendaarvan, ondervragen betrokkenen in Vlaanderen. Via de invalshoek vanonderzoek werken we mee aan hetfederaal plan van duurzame ontwik-keling. Maar ook met onze concreteprojecten komen we naar buiten. Hetsysteem van de witte fi etsen werkt zogoed dat de stad Gent zich eveneensgeïnspireerd voelde en prompt de jaag-paden langs de Schelde, die tegen deachteringang van de campus liggen,heeft heraangelegd voor fi etsers envoetgangers.»

Is het makkelijk om collega’s bij milieuzorg te betrekken?Frank Monsecour: «Natuurlijk kan jemilieubesef niet vanbovenaf opleggen. Je moet goodwill creëren via een mengelingvan teasers, acties en interne communicatie. Een beroep doen op collegialiteit is eengoed idee. Toen we de hele campus ertoewilden brengen om papierafval apart in pa-pierdozen en containers te droppen, hebbenwe met geen woord over ‘het milieu’ gerept.Wel zegden we dat dit een goede zaak zou zijnvoor ons onderhoudspersoneel. Dat zou min-der met restafval moeten zeulen. Daarbij is hetcruciaal het onderhoudspersoneel bij initiatievente betrekken. Uiteindelijk zijn zij het die de vuilnis-bakken moeten ledigen, op welke manier je afvalook dumpt. Toen we besloten afval te sorteren enmilieuvriendelijke schoonmaakmiddelen in te voeren,nodigden wij ze uit om mee naar producenten testappen. Ze stelden er praktische vragen waar wijnooit aan zouden denken en kozen zelf de afvalbak-ken en biodetergenten waarmee ze effi ciënt kunnen werken. Zo’n aanpak werkt veel beter dan betuttelen of moraliseren.» ■

HOE KLEUR IK MIJN SCHOOL GROEN?

Scholen kunnen milieuvriendelijker wor-den als directie, leerkrachten, ouders en

leerlingen de handen in elkaar slaan. «Het project Milieuzorg Op School (MOS) helptze daarbij met mensen en middelen», ver-zekert Jan Van den Bossche van de Cel Na-tuur- en Milieueducatie en –Informatie, Aminabel. «MOS is een project van de over-heid voor kleuter- tot hogeschool. Zodra eenschool formeel de milieubeleidsverklaring ondertekent, helpt een begeleider ze bij destart en volgt systematisch het proces op. Scholen meten hun milieugehalte en kunnenwerken rond afvalpreventie, water, energie, verkeer, natuur op school… Actiepunten gaansamen met lesmateriaal, gekoppeld aan eind-termen en ontwikkelingsdoelen, zodat de leerkracht ze kan kaderen. Scholen krijgen praktijkvoorbeelden via een nieuwsbrief en website, de begeleider introduceert ze in eenbreed netwerk van instanties waar ze advies eneventueel subsidies kunnen krijgen, met wie zekunnen samenwerken of waar ze met de klasop bezoek kunnen gaan. Per provincie zijn erdrie MOS-begeleiders.» Acht secundaire scho-len werken al meer dan vier jaar aan milieu-projecten binnen hun muren. Hun tips:

Betrek de leerlingen in het project,zo mogelijk ook de ouders.

Beperk milieuzorg niet totvrijwilligerswerk.

Schuif het werk niet af op één persoon.

Integreer milieuzorg in devakoverschrijdende eindtermen, isoleerhet niet.

Maak gebruik van de MOS-begeleiding en zoek contact metandere scholen.

Vraag expertise aan instantiesbuiten de school, bv. het gemeentebestuur.

Milieuzorg is niet echt coolbij jongeren, maar humor engezonde participatie trekken

ze een heel eind mee.

Kijk uit naar lokalesubsidiemogelijkheden.

KLASSE NR.134 41

MOSTERD OP SMAAKHoe bouwt u op school milieuactiviteiten uit? Hoe geeft u milieuzorg een stevig draagvlak? Hoe kan één milieuproject uw school blijvend beïnvloeden? Het nieuwe tijdschrift Mosterd geeft u inspiratie. In het eerste nummer krijgt u bijdragen over de milieuthema’s in

basis en secundair onderwijs, speelplaatsbomen, afvalpreventie,ecologisch school- en lesmateriaal, verkeersveiligheid, milieuar-moede in de hogeschool en een massa praktijkvoorbeelden uitalle onderwijsniveaus.

Mosterd is de opvolger van de vroegere Nieuwsbrief MOS-Groene School. Vraag een proefexemplaar aan bij [email protected] of download Mosterd via www.milieuzorgopschool.be. U kan er u ook abonneren op NME-zine, de nieuwe tweemaandelijkse digi-tale nieuwsbrief van de Cel Natuur- en Milieueducatie en -Informatie.

«Over milieu spreken we

niet»

42 KLASSE NR.134

WERELDSTEMDAG

Door krijtstof uitge-droogd, sputte

stembanden,nisch hees

Hoe ontsnappenkrachten aan pmen met hun s

Stembanden op springenJ e voelt je niet ziek en je wil collega’s niet met jouw klas opzadelen», Hilde De Fre.

«Dan kom je maar naar school, zelfs al staan je stembanden op springen.» Profes-sor Marc De Bodt behandelt veel leerkrachten met stemproblemen zoals Hilde: «De

meesten blijven lesgeven, zelfs al zijn ze hees. Toch is hun stem hét instrument waarmee ze werken. Het is dan ook belangrijk dat ze die goed leren gebruiken. Voor het te laat is.»

«Stemproblemen zijn geen privilege van zangers enacteurs. Ook leerkrachten zijn immers elke dag urenmet hun stem bezig en zijn er beroepshalve van af-hankelijk Alleen staan weinig mensen daarbij stil»,vertelt professor Marc De Bodt van het AntwerpseUniversitair Ziekenhuis. Volgens de professor lopenleerkrachten door hun beroep een hoog risico omproblemen met hun stem te krijgen. «Alleen al deexplosie van lawaai op een speelplaats of in eeneetzaal is enorm. Maar ook rumoerige leerlingen,de slechte akoestiek in veel klaslokalen en de ma-chines in werkplaatsen waar beroepsleerkrachtenwerken, zorgen voor een hoge belasting van destem.» Ook krijtstof kan schadelijk zijn omdat hetde stem uitdroogt. «Communiceren gaat op schoolsowieso gepaard met overmatige stembelasting»,besluit De Bodt. Samen met collega’s richt hij zichdaarom op de ‘Wereldstemdag’ van 16 april speciaaltot leerkrachten.

SlijtageKleuterleidster Hilde De Fre (37) kreeg problemenmet haar stem in september, toen ze switchte vande derde naar de eerste kleuterklas. «Nooit voorheenhad ik met mijn stem gesukkeld en nu was ik ineenschronisch hees. Volgens de logopedist ontwikkeldezich een kiste op mijn stembanden, doordat ikmijn stem niet aangepast gebruikte.» Professor DeBodt: «Als je je stem verheft, gaan je stembandenfrequenter trillen. Zo krijg je meer slijtage. Alleleerkrachten lopen dat risico, maar door de aardvan hun werk zijn kleuterleiders er extra gevoeligvoor. Niet alleen spreken ze hoger om boven hetrumoer van de kinderen uit te raken, ze zijn ook opuiteenlopende manieren vocaal bezig. Het blijft nietbij praten en vertellen, ze zingen ook in de klas envervormen hun stem om bijvoorbeeld poppenkastte spelen. Dat ze hun stem buiten het normale re-gister gebruiken is erg belastend.» De Bodts collega,

GRATIS NAAR DE WERELD-

STEMDAGOp de Wereldstemdag vanwoensdag 16 april zwaaiendiverse stemklinieken in Vlaan-deren gratis open voor iedereendie beroepshalve met zijn of haar stem werkt. In de universi-taire ziekenhuizen van Antwerpen,Brussel, Gent en Leuven, maar ook in regionale centra kunnen leer-krachten en andere beroepsmatigestemgebruikers die dag gratis terecht voor vrijblijvend advies en infor-matie over stemgebruik: hoewerken stembanden, welke klank heeft een gezonde stem, welk stemtype ben ik, hoe weet ik of ik mijn stem goed gebruik?Info: Universitair ZiekenhuisAntwerpen – Wilrijkstraat 10 – 2650Edegem- fax 03 821 44 51 – [email protected] - www.uza.be

Voice FactoryOp de Wereldstemdag kan u ookdeelnemen aan een workshopvan de ‘Voice Factory’ in Antwer-pen. Tijdens deze ongeveer drieuur durende sessie (14 tot 17 u.)wordt gewerkt rond gevoel ende stem. Twintig lezers vanKlasse nemen er gratis aan deel.Stuur vóór 4 april een kaartjemet uw motivatie om aan destemdag deel te nemen naar:Klasse – Wereldstemdag – KoningAlbert II-laan 15 – 1210 Brussel of mail naar [email protected].

Meer info over dezeworkshop krijgt u vanstemcoach Gert Terny [email protected]

KLASSE NR.134 43

NEGEN TIPS VOOR STEMHYGIËNE

professor Paul Van de Heyning voegt eraan toe datstemproblemen bij leerkrachten meer voorkomennaarmate de leerlingen jonger zijn. «Docenten in het hoger onderwijs en leerkrachten die lesgeven in desecundaire school hebben er minder last van.» Eenuitzondering vormen de leerkrachten lichamelijkeopvoeding. Uit onderzoek blijkt dat niet zozeer spieren peesproblemen maar wel stemaandoeningen hun belangrijkste klacht zijn. «Sportleerkrachten gevenles in akoestisch ongunstige omstandigheden: in deopenlucht, grote sporthallen, een zwembad. Veelturnzalen zijn bovendien stoffi g en droog, wat ooknefast is voor de stem.» Logopedie kan de stemwapenen tegen die al te hoge belasting.

Belletjes en fl uitjesTijdens een maandenlange logopediebehandelingging Hilde De Fre op haar stemgebruik letten. Zeleerde afwisselen met non-verbale communicatie.«Ik hanteer nu ook belletjes en fl uitjes om met dekleuters te communiceren.» Of haar leerlingen encollega’s iets merkten van haar sputterende stem-banden? «Ik heb er zelf nooit de nadruk op gelegd,want iedereen is wel eens hees en het leek toen zo’nfutiel probleem.» Stemaandoenin-gen zijn onzichtbaar en lijken dusminder serieus dan een gebrokenbeen of griep. Professor Van deHeyning: «Nochtans kunnen zeniet geminimaliseerd worden. Zelfsmaar één keer je stem forceren alsje hees bent kan onherstelbare schade berokkenen.Wie langer dan drie weken hees blijft, moet een artsnaar zijn stembanden laten kijken voor een juistediagnose.»

KwetsbaarOok scholen kunnen stemproblemen het best serieus nemen, want recent onderzoek toont aan dat vier op tien leerkrachten er geregeld mee kampt en dat ooksteeds meer leerkrachten wegens ‘dysfonie’ ziekteverlofnemen. «Inzicht verwerven in het eigen stemgebruikis nodig om voldoende stemhygiëne te krijgen, omde extreem belastende omstandigheden te vermijden en de omgeving aan te passen», concludeert profes-sor De Bodt. In de lerarenopleidingen is de aandachtvoor stemgebruik evenwel minimaal. Toch ontwaartDe Bodt een positieve trend: «Het komt steeds vakervoor dat een taal- of muziekleerkracht leerlingenmet een kwetsbare stem traceert en voor onderzoektijdig naar een stemarts doorverwijst. Jonge mensenworden zich er dan bewust van, nog vóór ze in hetberoepsleven staan, dat ze misschien vertrokken zijn

voor een lijdensweg. Toch blijft die trend nog tevaak gebaseerd op het toevallige initiatief van eenleerkracht. Systematische aandacht voor de stem iser in de lerarenopleiding helaas nog niet.» Of pro-fessor De Bodt studenten met een kwetsbare stemafraadt om leerkracht te worden? «Dat ligt moeilijk,want jonge mensen die leerkracht willen worden,zijn doorgaans nauwelijks van hun voornemen af tebrengen. Dat heeft met passie en idealisme te maken. Toch moeten vooral degenen met een kwetsbare stem beseffen dat ze een bijzonder stembelastend beroepzullen uitoefenen. Gelukkig kunnen ze binnen hetonderwijs verschillende richtingen uit. Ze kunnener bijvoorbeeld voor kiezen om taakleerkracht teworden en dus leerlingen veeleer individueel dan ingroep te begeleiden. Om je stem geregeld rust tegunnen kan je ook deeltijds werken.»

Barricades «Veel stemproblemen zitten zo diep geworteld datlogopedie alleen niet volstaat», oppert stemcoachGert Terny van ‘The Voice Factory’ in Antwerpen.«Bij stemproblemen spelen veel verschillende facto-ren een rol. Behalve puur technische mankementen

is er ook een psychologische voe-dingsbodem. Sommige oorzakenvan stemproblemen gaan namelijk terug op aangeleerde patronen,zoals het onderdrukken van emo-ties. Tijdens onze opvoeding lerenwe om al te sterke emoties niet in

het openbaar te uiten. Daardoor werpen we in ons-zelf barricades op. Die zorgen ervoor dat we vastkomen te zitten, wat zich dan weer op onze stemkan enten.» Om de onderliggende oorzaken vanstemproblemen aan te pakken, vindt Gert Terny eenholistische aanpak dan ook aangewezen. Hierbij zietde therapeut lichaam, gevoelens, bezieling en om-gevingsfactoren als een samenhangend geheel. Zelfbegeleidt Terny geregeld leerkrachten bij stemthera-pie. «Hoe gebruik ik mijn stem om mij goed tevoelen? Daar gaan we tijdens de stemtherapie naarop zoek. Je leert hoe je je stem het best gebruikt enhoe je daarbij je hele lichaam en je ademhaling kaninzetten. Het resultaat van die geïntegreerde aanpakis dat je je fysiek én psychisch beter voelt.» Zodra jemeer voeling hebt met je eigen stem, kan je haar nietalleen gebruiken om je gevoelens te uiten, maar ookom beter te communiceren en gevoel door te gevenaan anderen. Zo kunnen leerkrachten hun stemgebruiken om leerlingen te boeien, rustig te houden,te troosten. «Als je met de stem werkt, ben je metde hele mens bezig», besluit Terny. ■

Spreek ook in de klas op een aangepaste toonhoogte en geluidssterkte, want zodra je afwijkt van je natuurlijke gemiddelde, belast je je stem.Laat je stemvolume niet uit je keel komen maar van dieper. Zo belastje je stembanden minder. Rook niet want het is nefast voor de stem. De stembanden rakenerdoor uitgedroogd.Vermijd kuchen, hoesten en schrapen. Deze harde steminzettenschaden immers de stem.Stembanden hou je best vochtig. Veel water drinken is daarvoor debeste methode. Een fl es water of fonteintje in elke klas zijn dan ookgeen luxe. Koffi e drinken vermijd je het liefst omdat cafeïne je stem-banden uitdroogt.Vermijd late maaltijden, samen met koffi e drinken en roken, want dit

veroorzaakt refl ux. Maagzuur komt dan in de luchtpijpterecht en tast de stembanden aan.Wissel tijdens de lessen verbale met non-verbale lesmo-menten af: werk bijvoorbeeld met fl uitsignalen of gebaren.Een kwetsbare stem is ook gebaat bij een goede spreidingvan het aantal lesuren over de week.Probeer het omgevingslawaai in de klas te beperken. Geluids-versterking is in veel scholen niet aanwezig, maar ook met kleineingrepen is verbetering mogelijk. Zo wordt de akoestiek in de klas beter met posters aan de muur, gordijnen aan de ramen en kussensop de grond. Ze zorgen meteen voor minder echo binnen een lokaal.Krijt is een irriterende stof, beter is het dus borden met stiften tegebruiken.

Vier op tien leraars krijgen

last met hun stem

44 KLASSE NR.134

LICHAAMSTAAL IN DE KLAS

� www.lichaamstaal.com Een massa informatie, training en advies over de taal die iedereen spreekt

Luider dan woordenW ie met zijn lippen zwijgt, schreeuwt het uit met zijn vingertoppen», zei Freud. Meer

dan de helft van onze communicatie verloopt via lichaamstaal. Hoe goed spreekt ulichaamstaal? En weet u wat uw leerlingen met hun lichaam zeggen? Kijk, lees en

ontdek de waarheid achter de taal van het lijf.

DE LEERKRACHTeunt u met beide handen op de tafel als u lesgeeft? Staat u als Sabine Ha-edoorn aan het bord of ijsbeert u wild gebarend heen en weer? Bestudeere vier houdingen en hun betekenis. Welke houding past het best bij u?

1] Zeeuws meisjeEerste indruk Uitdagend. U geeft de indruk van: ‘Ik weet het wel!’.Betekenis Vooral als u daarbij wat naar voren leunt, kan deze houdinguitdagend, eigenwijs of zelfs agressief over komen. De leerlingen zullenzich hierdoor eerder in de verdediging opstellen.

2] De kozak Eerste indruk Tijdens het lesgeven de armen kruisen, geeft een ge-sloten indruk.Betekenis Deze houding belemmert u de handen te gebruiken als on-dersteuning van uw verhaal. Leerlingen die onwillekeurig deze houdingspiegelen sluiten zich ook af en staan minder open voor wat u vertelt.

[3] De heerserEerste indruk Geremd. Niet bereid tot dialoog.Betekenis: Als u uw eigen handen op de rug vasthoudt, verstopt udaarmee de belangrijkste hulpmiddelen bij het lesgeven. Deze houdingkan u als spreker ook een soort heersersallure verschaffen, zeker als umet de handen de schouders naar achteren trekt en daarbij ook uw kinomhoog steekt.

[4] De open deur Eerste indruk U komt zelfzeker en ontspannen over.Betekenis Veel mensen vrezen dat ze er stijf uitzien als ze hun han-den langs hun lichaam houden. Toch is dat meestal niet zo omdat dezehouding het meest uitnodigt om ondersteunende handbewegingen temaken. Gebaren maken lesgeven dynamisch. U voelt zich in deze houdingzelfverzekerd en vrij om te spreken.

FOTO

’S: L

UC D

AELE

MAN

S

INTERNATIONAALIn Korea is het onbe-

leefd om je handen achterje rug te houden. Knikkenmet het hoofd betekent inSri Lanka «nee».In Thailand wijs je eenvoorwerp met je kin aan.Vingerknippen is in Chinazeer onbeschoft. Wie inAustralië zijn oorlel vastneemt, bedoelt dat ietslekker is.

KLASSE NR.134 45

DE LEERLING Meer dan de helft van wat een leerling u vertelt, bestaat uit lichaamssignalen, 38 pro-cent van de communicatie is stemklank en slechts 7 procent zijn woorden. Zwijgende

leerlingen zeggen soms meer dan sprekende. Deze vierhoudingen en hun betekenis herkent u misschien.

� members.aol.com/nonverbal2/index.htm (Engelstalig) Het non-verbale woordenboek. Gebruik en duiding van lichaamstaal, zeer rijk onderbouwd met onderzoeksrapporten

Zwijgende leerlingen zeggen soms meer

dan sprekende

[1] Kritische korrel Hersenkronkel «Die les is wel interessant maar is dat wel correct?Dat zoek ik straks even op.»Betekenis Met deze houding toont een leerling belangstelling.De gespitste vingers verklappen een kritische zin.In dezelfde positie naar voor leunen, duidt op ongeloof.

[2] Wolkenhoofd Hersenkronkel «Zucht! Straks naar de fi lm. Wat zal ik aandoen?»Betekenis De aandacht zakt weg en gedachten dwalen af. Deze hou-ding toont desinteresse. De pupillen staan ook in deze positie tijdens deslaap. Tijd om uw stem te verheffen?

[3] Bedeesd beestje Hersenkronkel «Oh nee, de leerkracht kijkt naar mij en ik heb mijnhuiswerk niet gemaakt. Straks moet ik misschien nog aan bord komen.Niet kijken!»Betekenis Deze leerling voelt zich onzeker en vermijdt oogcontact.Door met de hand de mond te bedekken zoekt de leerling eigenlijkbescherming.

[4] Max relax Hersenkronkel «Mmm… leuke les. De juf kan het ook zo goed ver-tellen.»Betekenis Deze leerling komt geïnteresseerd over en toont zich eengoede luisteraar. Omdat de armen niet zo krampachtig over elkaar ge-vouwen zijn, staat hij open voor alle informatie. De getuite lippen zeggendat de toehoorder het met u eens is.

VERBETER UW LICHAAMSTAAL. ZES TIPS.Oogcontact. U toont hiermee interesse en komt geloof-waardig over. Tip: Laat uw blik niet langer dan drie seconden rusten op een leerling.

Glimlach. U geeft een warme en persoonlijke indruk.Uw leerlingen zullen positief reageren én beter leren.Tip: Een echte glimlach verdwijnt geleidelijk, een valse glimlach abrupt.

Gebaren. Met een levendige lesstijl houdt u de aan-dacht van de leerlingen vast. Tip: Neem een rustige basishouding aan maar beweeg en ‘edutain’.

Houding. De manier waarop u loopt, staat of zit, spreektboekdelen.Tip: vermijd spreken met de rug naar uw leerlingen.

Geluid. Vermijd monotoon stemgeluid. Uw leerlingenleren minder en verliezen interesse.Tip: varieer in toon, ritme en volume.

Humor. Lachen vermindert stress, zowel voor u als uwleerling. Met humor verkoopt u de saaiste leerstof. Tip: neem uzelf niet te serieus.

46 KLASSE NR.13446464646 KLASSE NR.134KLASSE NR.134 KLASSE NR.134KLASSE NR.134

FENOMEEN

Nederlandse leerlingen onderhandelen meer

PROJECT

Gooi de bonito in een zartagina

ONDERZOEK

Slecht gehumeurd? Spreek Algemeen Nederlands.U kan het meteen uitproberen in de klas en er een discussie mee starten. Vraag enkele vrienden of collega’seen korte tekst in te spreken op band. Verzamel op die manier opnames in het Algemeen Nederlands en indialect. Laat de opnames vervolgens aan uw leerlingen horen (verzeker u er wel van dat ze de spreker nietof niet goed kennen). Bij elke opname kruisen ze aan hoe de spreker bij hen overkomt:

Wat u kan verwachten? Universitaire onderzoekers in Nederland deden de test bij zestig proefpersonen,die een tekst in niet minder dan vijf dialecten en het AN beluisterden. Ze vinden AN-sprekers competenter,capabeler en bekwamer dan dialectsprekers, maar ook afstandelijker, humeuriger en saaier. Dialect komtdommer over dan standaardtaal, maar de dialectsprekers maken een meer sociale indruk dan de AN-er.Dialectgebruikers stralen ook meer gemeenschapszin uit. Blijkbaar roept een dialect het bijpassende cul-turele stereotype op, leggen de onderzoekers uit. Als de Brusselaar bijvoorbeeld voortdurend zingt overhet uitgaansleven in de Rue des Bouchers, dan wordt het kennelijk moeilijk om hem te zien als bekwame,capabele en competente mens. Of uw leerlingen er ook zo over denken?

www.eindhovensdagblad.nl/CDA/regioportal/1,2078,1501__1200293_,00.html

sociaal: gezellig spontaan behulpzaam eerlijkniet-sociaal: humeurig saai afstandelijk arrogantcompetent: verantwoordelijk ijverig bekwaam vasthoudendniet-competent: dom onnozel slordig onhandig

«Nederlandse leerlingen zijn in het algemeen spontaneren mondiger dan Vlaamse, ja, maar ze zijn ook individua-listischer en minder ordelijk.» Anneke Hesp, onlangs opbezoek bij Klasse, kan het weten. Voor ze hoofdredacteurwerd van het Nederlandse onderwijsblad ‘Van Twaalftot Achttien’ stond ze voor de klas. Zowel in haar eigenland als in Vlaanderen, Wallonië en Duitsland. Of ze ookverschillen ziet tussen de leerkrachten? «Het gros van deNederlandse leerkrachten doet zijn job wel graag, maar invergelijking met Vlaanderen zijn er meer die teleurgesteld

zijn en defaitistisch. Ze klagen over de schoolleiding enover te weinig verdienen. De Nederlandse media zijn ook veel harder en negatiever voor onderwijs dan de Vlaamse.» Ook scholen hebben een verschillende cultuur boven enonder de landsgrens. Anneke Hesp: «In Nederlandsescholen stel je meer een onderhandelaarscultuur vast.Vlaamse leerlingen en leerkrachten nemen de zaken meer zoals ze zijn. Maar in het secundair onderwijs van beidelanden vinden leerlingen de lessen toch maar saai enbuitenschoolse activiteiten veel leuker.»

Slaagt u er niet in ‘wentelteefjes’ meteen te vertalenet Grieks, het Pools en het Baskisch? Danminder dan de leerlingen van de lagere Sint-Jozefi nstituut Kessel-Lo. «Twee jaarsselden onze leerlingen gerechten uit metgenootjes uit Errenteria (Spanje), Dheryneias) en Siedice (Polen)», legt lerares Karienuit. «De beste recepten hebben we gebundeld viertalig boekje. Er staan recepten in voors in tomatensaus, zomerfruitsla, kebab enls tot kersengelatine toe. In totaal hebben daar nder dan 970 kinderen van veraf en dichtbijegewerkt: recepten zoeken en proberen, il-es verzamelen, de teksten uitschrijven enel zoeken in het Engels, want dat was deunicatietaal tussen alle scholen. Ja, ook met

jonge kinderen lukte dat vrij aardig. Ze pikten naastEngels ook enkele woordjes in de andere talen mee.»In een Comeniusproject corresponderen leerlingenvan minstens drie landen met elkaar via kaartjes,brieven, e-mails enz. Dit project is één van velesuccesrijke voorbeelden. Meer daarover kon u lezenin Klasse 133 (www.klasse.be/kvl/133/48).

Het receptenboekje kreeg uiteindelijk als titel ‘Chicken wings and other things’. Geïnteres-seerden kunnen het tegen aankoopprijs (4 euro) krijgen (inclusief een woordje over het project) bij Karien Helsen – Sint-Jozefi nstituut Kessel-Lo (Lagere School) - Patroonschapstraat 5 - 3010 Kessel – Lo – tel. 016 25 28 56 - fax 016 25 28 56 - Sint-Jozefi [email protected]

Anneke Hesp: «De Nederlandse media zijn negatiever voor onderwijs.»

KLAS

SE

KLASSE NR.134 47

BEWEGINGSOPVOEDING

Vijf keer minder voorbereidenElke dag een uur bewegingsopvoeding voor kleuters, professionele voor-bereiding tijdens de lesuren en een beter werkklimaat. Dat realiseren vijfKortrijkse basisscholen sinds kort door samen te werken. «Het begon met een pedagogische studiedag», vertelt directeur Jan Loosveld in Schooldirect, dee-nieuwsbrief voor schooldirecteurs. «Bewegingsopvoeding zit in het nieuwe leerplan. We maakten elk één leerkracht klasvrij op vrijdagnamiddag om als werkgroep een plan uit te werken voor de vijf scholen. De pedagogischbegeleider hielp ze daarbij. Dat leidde tot een gedetailleerd jaarprogrammaen een dikke syllabus waar elke kleuterleider meteen mee aan de slag kan. Deleerkrachten voelen zich professioneel aangesproken en gewaardeerd. Ze zien hun voorbereidingswerk verlicht.» Loosveld geeft drie tips om leerkrachtenin de basisschool een halve dag vrij te maken:

Geef ze één bpt-uur.Plaats dat in de plage-uren van een voltijds leerkracht.gebruik het pakket beleidsondersteuning.

«Natuurlijk moet je leerkrachten op zo’n vrijdagnamiddag vervangen», weetLoosveld. «Dat hebben wij opgelost met projectwerk, waarbij ik ook de kinderverzorgster kon inschakelen.»Meer inspirerende praktijkvoorbeelden vindt u op www.ond.vlaanderen.be/schooldirect

WEBTIPS

[1] WaarschuwingSnoopware, webbugs… Uw pc (of die van uw leerlingen) zal het maar slikken. En dan zijn er nog de pop-ups, venstertjes die onverwacht op uw beeldscherm ver-schijnen als u een site bezoekt. ‘InternetPopups’ is een klein en gratis programmadat de mogelijke gevolgen van het klikken op popups demonstreert. Een goedewaarschuwing voor uw leerlingen. Nog op deze site vindt u een heleboel anderegratis software voor de klas.http://users.skynet.be/rbsoft

[2] Luizen op schoolDe grootste groep luizenbestrijders vindt u wellicht hier. 25 000 kinderen zoudenal lid zijn van de Natkambende, het initiatief van een aantal Oostendse scholen diede luis de oorlog hebben verklaard. De strijdbijl bestaat in een stripverhaal voor vijfonderwijsniveaus, met invuloefeningen, knip- en plakopdrachten en een lidkaart voor de leerling. Te koop in de handel, maar de sneak preview staat online. Banzai!www.natkambende.be

[3] Het ClimrekU wil lesmateriaal en suggesties om kinderen, jongeren, volwassenen beter te lerensamenwerken? U hebt interesse in projecten waarin leerlingen leren omgaan metverschillen? U zoekt daarrond nascholing, vormingspakketten, achtergrondlitera-tuur? Bezoek de vernieuwde site van het Steunpunt Intercultureel Onderwijs. Eengigantisch aanbod voor alle onderwijsniveaus. Opgepast voor de lawine.www.ico.be

TE GRIJS

Kleur de speelplaats«Elk jaar werken we rond een thema. Een ouder maakt daarover een mooie muurschildering», vertelt SuzySterck, directeur van de Vrije basisschool Hamme-Zogge. Wel meer scholen bestrijden het grauwe grijs vanhun speelplaats met schilderwerk. «Je kan dat ook met leerlingen doen», verzekert Julie Mountain in TheTimes Educational Supplement. «Het voordeel is dat muurschilderingen niet permanent hoeven te zijn.»Scholen die aan het schilderen gaan, werken vaak rechtstreeks op de muur van de speelplaats. Zolang hetmetselwerk of de bepleistering in orde zijn, is dat geen probleem. Maar wat als de muur zijn beste tijd heeftgehad? Hoe gaat u te werk bij een muur die veel slagregen moet opvangen? Julie Mountain geeft vijf tips:

Gebruik een houten paneel dat je in de muur schroeft. Gelaagd hout (triplex) is het best, omdat hetbehandeld is voor buitengebruik. Hoe meer panelen je hebt, hoe meer leerlingen kunnen meewerken.Schuur de ondergrond glad met een staalborstel of – bij triplex – met schuurpapier. Breng eenwatervaste primer aan en vervolgens een weerbestendige grondlaag.Teken de fi guur uit met potlood. Als je binnen met triplex werkt, kan je de fi guur met een diaprojectorop de plaat projecteren, dat maakt het tekenwerk makkelijker. Als je in de plaat moet snijden, doe dat danvoor je verf aanbrengt.Gebruik acrylverf voor het schilderwerk: die geeft geen dampen af, wordt ondoordringbaar als ze droogis en gaat zeker tien jaar mee voor ze begint te verslijten.Licht enkele dalstenen uit de vloer en leg een kleine tuin aan rond de muurschildering.

TELEKOT

Digitaal studeren neemt toeNiet minder dan 96 procent van de universiteitsstudenten heeft thuis of op kot een computer en meer dande helft beschikt er ook over een internetverbinding. Dat leert een enquête door het Leuvens UniversitairDienstencentrum voor Informatica en Telematica bij zo’n 1 200 studenten van de KULeuven. Studenten zoekenvooral ontspanning (58 %) op het world wide web. Zoekwerk voor hun studie (42 %) komt op de tweede plaats.Bijna negen op de tien studenten beschouwen het web wel als een hulp bij hun studieactiviteiten.www.tijd.net

LUC DAELEMANS

Internet in de klas

Z e kennen in-ternet wel en

ze willen het ook meer gebruiken in deles. Maar voorlopigbeperken ze zich totsurfend informatieopzoeken. Waar zitde weerstand? Eenonderzoek bij vier-honderd leraars invijftig West-Vlaamsebasisscholen.

Meer dan drie kwart van de West-Vlaamse leraarsbasisonderwijs gebruikte internet al. Iets meer mannen dan vrouwen. Ongeveer één op vier van de vrouwelijke en 15 procent van de mannelijke leerkrachten kwamer nog nooit in contact mee.Leerkrachten die internet hanteren doen dat gemiddeld een 40-tal minuten per dag. De grote meerderheid(83 %) van de leerkrachten raadpleegt thuis internet.Ongeveer de helft gebruikt het ook op school. Eenaantal consulteren het op meerdere plaatsen, zoalsook bij vrienden/familie, in de bibliotheek en in hetinternetcafé. Surfen op het World Wide Web, down-loaden via FTP en e-mailen zijn de meest populaire toepassingen van internet. Chatten en deelnemen aan nieuwsgroepen kennen zeer weinig succes.

Expert aanwezigMeer dan 60 procent van de leerkrachten raadpleegtinternet vaak als informatiebron om een les voor tebereiden. Tijdens de les schakelen ze internet slechtssporadisch en voor beperkte doelstellingen in. Een paarleerkrachten geven geregeld oefeningen op met behulpvan internet of schakelen het wereldwijde netwerk alsdemonstratiemiddel in. Extra begeleiding, huiswerkversturen of ontvangen via e-mail gebeurt louter inuitzonderlijke gevallen. Ook opgaven en oefeningenpubliceren via het www is niet ingeburgerd bij demeeste bevraagde leerkrachten.Ongeveer 60 procent van de leerkrachten met interneter-varing op school meldt dat er een ‘expert’ (leerkracht,leerling, andere persoon) aanwezig is om internet- en/ofcomputerproblemen op te lossen.

De grootste boosdoener voor veel leerkrachten is de onbetrouwbare informatie op internet.

Internet in de lagereschool: een stand van

zaken in West-Vlaande-ren (Katie Goeman & ArneVan Belle - VUB – VakgroepCommunicatiewetenschap-

pen). Dit onderzoek in vijftigscholen (403 leerkrachten)

brengt het internetgedrag vanWest-Vlaamse leerkrachten ba-sisonderwijs in kaart. Meer info

bij [email protected]

TijdrovendDe grote meerderheid van de leerkrachten basisonderwijs (67 %) meent dat internet een meerwaardebetekent voor het onderwijs.

Onderzoeker Katie Goeman (VUB): «De houding vanleerkrachten tegenover internet speelt een invloedrijke rol op de reële integratie ervan in onderwijs. West-Vlaamse leerkrachten hebben een redelijk positievekijk op de introductie van internet in het onderwijs enzijn grotendeels geïnteresseerd in educatieve online

toepassingen. Het merendeel van de leerkrachten zietinternet in onderwijs als een must en als vanzelfsprekend.Niet alleen om het onderwijs te verbeteren, maar ookomdat het een algemeen maatschappelijk gegeven isgeworden. De grootste boosdoener voor velen is deonbetrouwbare informatie op internet.» ■

ZEVEN PLUSPUNTEN:

Allerlei (actuele) informatie is (snel) beschikbaar.Snelle onderlinge communicatie (e-mail) ismogelijk.Werkt motiverend voor leerlingen.Handig instrument bij voorbereiding van lessen.Leerlingen leren zelfstandig werken via internet.Internet in het onderwijs is een voorbereiding opde infomaatschappij.Wereldwijde contacten kunnen leggen.

ZEVEN MINPUNTEN:

De informatie op internet is onzorgvuldiggestructureerd en niet altijd betrouwbaar.De leerlingen hebben veel minder sociaalcontact.Internetten is een tijdrovende bezigheid.Misbruik door leerlingen is mogelijk.Andere informatiebronnen worden benadeeld.Niet iedereen is met internet vertrouwd.Op school zijn er te weinig computers voor teveel leerlingen.

Redelijk positief

48 KLASSE NR.134

PRAKTIJK

Uw vragenU zoekt informatie.Waar kan u terecht?- De Infolijn van hetdepartement Onderwijs ishet eerste aanspreekpunt voorleerkrachten, ouders, leerlingenen studenten met vragen ofproblemen rond onderwijs: belhet gratis nummer 0800 30203(alle werkdagen van 9 tot 12.30 u.en van 13.15 tot 17 u.). U kan ookfaxen naar 02 553 96 55 of surfennaar www.ond.vlaanderen.be/infolijn.Daar vindt u het antwoord op eenaantal veel gestelde vragen. Vanuit dezewebsite kan u ook een e-mail sturennaar de Infolijn.- Op edulex.vlaanderen.be vindt u alle(recente) informatie over omzendbrie-ven en wetgeving.- Voor vragen over uw persoonlijk dossier(b.v. over uw wedde) stapt u eerst het bestnaar het secretariaat van uw eigen school.Eventueel zal de school contact opnemenmet uw werkstation. U kan ook zelf bellenvia het centrale nummer tel. 02 553 86 11.- U vindt alle diensten op één adres:departement Onderwijs - Koning AlbertII-laan 15 - 1210 Brussel - tel. 02 553 8611 (algemeen nummer).- 0800 30 201 is het nummer van deVlaamse Infolijn. U kan op dit gratisnummer terecht, iedere werkdag van 9 tot19 u., voor informatie en publicaties.

Dialoog

KLASSE NR.134 49

Zonder werk

Ik ben een kleuteronderwijzeres, afgestudeerd in 1998.Ik zit nu in mijn laatste jaar Voortgezette opleiding

lager onderwijzeres (avondonderwijs). Tot mijn grote spijt zit ik ditschooljaar alwéér zonder werk, wat gepaard gaat met de nodige frus-traties. Ik bruis van enthousiasme en verlang echt naar een job in hetonderwijs. Ik ben steeds bereid tot bijscholing, maar dit alles kan menog steeds niet helpen aan een job. Tot overmaat van ramp ben ik inaugustus pas verhuisd en moet ik op mijn nieuwe adres weer van nulbeginnen. Het onderwijs… een schone zaak als je werk hebt. Niemandin mijn omgeving begrijpt het, want ze horen langs alle kanten dat ertekorten zijn. Nu, hier (Limburg, regio Maasmechelen) zijn er echtergeen tekorten. Ondertussen denk ik er stevig aan om een job buitenhet onderwijs te gaan zoeken.

Leerkracht – naam en adres bekend

Antwoord van de onderwijsadministratie. «Er zijn streken waar inderdaad niet echt sprake is van een tekort, zoals onder meer de zuidwest Limburgse regio. Vanaf 1 september 2003 wordt het onderwijslandschap van het basison-derwijs opnieuw uitgetekend. In dit kader worden ook onder meer uren zorgcoördinatie toegekend. Hiervoor zullen alleszins voldoende leerkrachten nodig zijn om deze uren op te vullen (of de vrijgekomen betrekkingen als in functie zijnde onderwijzers dit gaan doen). Op 1 september 2003 verminderen ook de maximumprestaties van een kleuteronderwijzer opnieuw met een uur, waardoor op dit ogenblik het kleuteronderwijs recht heeft op twee uur lichamelijke opvoeding.Jonge leerkrachten moeten zich afvragen of ze kandidaat kunnen zijn voor de vervangingspool. Dat is afhankelijk van hoever (regio) en hoe ruim (verschillende onderwijsnetten) ze zich inzetbaar opgeven.»Raadpleeg de ‘vervangingspool’ op www.ond.vlaanderen.be/pool/ en het ‘arbeidsmarktrapport’ op www.ond.vlaanderen.be/berichten/2003pers/arbeidsmarktrapport3feb.htm

«Zwijg en eet»

Ik was toch even verontwaardigd te lezen dat de manier van aanpak naar kleuters en lagere schoolkinderen

in sommige scholen nog steeds gangbaar is («Zwijg en eet», Klasse 131p. 49). Reeds 16 jaar geleden was ik er van overtuigd dat het ook andersmoest kunnen.Toen stapte ik met mijn oudste dochter heel bewust in hetFreinet-onderwijs, waarbinnen ikzelf al 13 jaar lang enthousiast tussen dekinderen werk. Eén van onze fundamentele pijlers is toch wel het wederzijdsrespect tussen kinderen en volwassenen. Op onze school verloopt het mid-dageten in het verlengde van het klasgebeuren, wat een even aangenaammoment kan zijn als thuis en ook soms het moment om een goed gesprekte voeren. De kleuterleidsters eten samen tussen de kleuters in de eetzaal,de lagere klassen eten samen met de klasleerkracht in de klas. Ook bij onsloopt dit alles ordelijk, dankzij het volgen van goede afspraken en regels.De kinderen vragen bij ons om op school te mogen eten, want ze willende groepssfeer met het leuke verhaal of muziekje op de achtergrond nietmissen. Het is voor de begeleider inderdaad wel wat minder vrije tijd (30min) maar je kan het ook zinvol zien voor de groep. Ikzelf en gelukkig nogheel wat anderen zijn ervan overtuigd dat wanneer je als vriend tussen dekinderen aan opvoeding doet, je ook niet zo snel gefrustreerd en uitgeblustraakt. Laat het geven van orders en zinloze soms ongepaste straffen maaraan andere instanties over en niet aan ons, begeleiders van kinderen.

Kaat Vandommele – leerkracht

Gelijke kansen voor elk kind?

In het Decreet Gelijke Onderwijskansen-I is een amendementopgenomen waardoor leerlingen met een (motori-

sche, mentale, visuele, auditieve) handicap uitgesloten worden van hetinschrijvingsrecht dat van kracht is vanaf 1 september 2003. De titel‘Elk kind dezelfde kansen’ in Klasse 132 is dus pijnlijk en beschamendvals. Gewone scholen wordt het nu nog gemakkelijker gemaakt om eenkind met een handicap maar beter te weigeren en door te verwijzen naarhet buitengewoon onderwijs. Dit moet worden rechtgezet. Dit is niet terijmen met de antidiscriminatiewet.

Luc Vlerick - leerkracht

«De minister liegt»

Ik wil mijn stem laten horen als reactie op ‘De Minister liegt’in Klasse 132 p. 41. Zelf heb ik een onderwijscarrière

van 10 jaar interims achter de rug. Vooral achter de rug, want ik benzo teleurgesteld in de mentaliteit daar dat ik het voorgoed opgeef. Na10 jaar worden mijn kwaliteiten en ervaring als kleuterleidster eindelijkgeapprecieerd, maar niét in het onderwijs. Ik heb 2 oefenboekjes gemaaktbij een uitgeverij, die mij wel een kans heeft gegeven. Deze keer gaat nieteen ander met de eer lopen en komt mijn naam op de boekjes, dit is mijn

werk. Ik vraag me dikwijls af waar Vanderpoorten haar cijfers vandaanhaalt. Tekort aan leerkrachten, daar heb ik nog niets van gemerkt. Alsze voor de verandering eens zei: ‘Tekort aan geld om leerkrachten eenfatsoenlijke job te geven.’ Alleen tegen het einde van het schooljaar iser een tekort aan interimarissen om al de zieke leerkrachten, die het velewerk niet meer aankunnen, te vervangen.


Kille scholen

Sommige leerlingen zijn te lui om hun jas uit te doen.Ze komen het lokaal binnen met een gezicht

op half zeven. Ze verwachten niets en zijn in niets maar dan ook nietsg

op half zeven. Ze verwachten niets en zijn in niets maar dan ook niets g

geïnteresseerd. Ik geef al enkele jaren actieve workshops in scholen tijdensvormingsdagen, multi-culturele dagen enz. Het valt me daarbij telkensop hoe sterk scholen verschillen. In de ene school is er een enthousiastteam (alhoewel: meestal één gedreven ziel die in het beste geval op enkelemedewerkers kan rekenen). Daar is persoonlijk contact en soms wordende leerlingen er zelf bij de organisatie betrokken. Ze hebben meegewerktaan het programma en maken bijvoorbeeld een fi lmverslag van de dag.Dan doet ook iedereen veel beter mee en voel je dat het allemaal zin heeft.In andere scholen zijn zelfs de leerkrachten nergens in geïnteresseerd. Zebeschouwen zo’n dag als een (weliswaar vervelende) extra vrije dag (‘Wemoeten toch niets doen, zeker?’). Ze spreken niet tegen je, ook niet in delerarenkamer. Er is een kil lokaal beschikbaar dat helemaal niet voldoet.Het project heeft er meestal geen enkele samenhang. Hoe kan je danverwachten dat de leerlingen meedoen? Het ene hangt meestal met hetandere samen: de leerlingen en de leerkrachten beïnvloeden elkaar, zowelin de negatieve als in de positieve sfeer. Dat heeft allemaal niets met hetnet, het onderwijsniveau of de afdeling te maken. Maar het is wel zieligvoor de leerlingen en de leerkrachten in de ene school. Ze zouden eensmoeten weten hoe het er in de andere school aan toe gaat.

Vormingswerker – naam en adres bekend

Goed zedelijk gedrag

Na vijf jaar lesgeven aan anderstalige nieuwkomers kreeg ik vorige maand verheugend nieuws: ik werd voor 14

uren vast benoemd. Dolblij haastte ik mij naar het stadhuis om de nodigej

uren vast benoemd. Dolblij haastte ik mij naar het stadhuis om de nodige j

papieren, onder andere een attest van goed zedelijk gedrag. Daar brachtmen mij echter op de hoogte van de nieuwe procedure. Aangezien het omeen job ging met een pedagogische functie, moest de wijkagent eerst eeninterview afnemen met buren en familieleden alvorens mij het attest toe tekennen. Mijn buren en familie moeten zich tegenover de agent uitspreken over mijn houding tegenover hen, mijn echtgenoot en kinderen. Sommigevragen, o.a. over mijn fi nanciële situatie, waren strikt privé. Ik vind het vrijnormaal dat men een persoon die dagelijks met kinderen werkt, grondigdoorlicht. Mijn vraag is echter of mijn oudere buren en mijn schoonoudersbij machte zijn om een deskundig advies uit te spreken over mijn verhouding tot mijn echtgenoot en mijn kinderen. Onze tuin- en voordeurgesprekkenmet de buren zijn onderhoudend wat betreft kippen kweken, kruiden planten en de toestand van het weer. Maar indien ik pedofi ele of misdadige trekjeszou blijken te hebben, zouden zij de eersten zijn om te zeggen: ‘Dat haddenwij nu nooit verwacht! We kregen elke dag verse eieren van haar!’ Is dezebeoordeling niet eerder de job van sociaal of maatschappelijke assistenten? Laat alstublieft mijn directeur, leerlingen, collegae en – in geval van thuis-situatie – een onderlegd persoon oordelen.

Katrien Van Impe – leerkracht

Lees ook ‘Privé gescreend’ in Klasse 128 p. 14. Intussen zouden de federale ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie de rondzend-brief over de toekenning van een getuigschrift voor goed zedelijk gedrag aanpassen.

UU

tt

bb

tt

tt

II

uu

ww

ww

ww

ii

bb

uu

pp

oo

oo

cc

uu

tt

---

-

50 KLASSE NR.134

Binnen zonder bellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen,

e-mails en reacties via internet vindt u op deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoorde-

lijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte brieven

van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten.

Vermeld uw naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek

laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar

betrokken afdelingen voor een deskundig antwoord.

Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks!

en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.

U kan ook uw mening kwijt op www.klasse.be/forum of www.klasse.be/gastenboek

Klasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel - fax 02

553 96 85 – [email protected]

KlasseMaandblad

voor Onderwijs in Vlaanderen

Uitgegeven door het ministerie van de Vlaamse

Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.134 • April 2003

Klasse is teamwork. De hele ploeg vindt u op www.klasse.be

Hoofdredacteur Leo BormansRedactie Klasse Gaby De Moor

(eindredacteur), Jan T’Sas, Dirk VanderBeken, m.m.v. Dirk Neyens, Veerle Devos,

Geert NeirynckHet hart van Klasse Patrick De Busscher,

Sabrina Claus, Diana De Caluwé, An Declercq, Hannah El-Idrissi, Anny Lecocq, Ann Nevens,

Anne Siccard

Verantw. uitgever Ludy Van BuytenHendrik Consciencegebouw, 1210 Brussel

Abonnement (10x per jaar): 25 euroAlle Vlaamse leerkrachten, CLB-medewerkers enz.(van elk net en van elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen uitsluitend regelen via de eigen schooladministratie.

Er is ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t.e.m. tweede jaar se-cundair onderwijs) en Maks! (derde tot zevende jaar secundair onderwijs) voor scholen die dat wensen.

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 BrusselTel. redacties 02 553 96 86Tel. secretariaat 02 553 96 84Tel. lerarenkaart 02 553 96 95Tel. advertenties 02 553 96 94Redactie [email protected] [email protected]. 02 553 96 84 fax 02 553 95 05URL www.klasse.be

D E V R A A G

Roken: mag dat?

Sinds kort mogen wij, leerkrachten,binnen de schoolmuren ner-

gens meer roken. De directie schermt met ‘dewet’. Zegt de wetgever hierover iets? Mag ergerookt worden in een leraarskamer?


Roken mag in een leraarskamer, tenzij het overleg binnen de school er anders over beslist. Het mag niet als ook leerlingen toegang hebben tot de leraarskamer. De reglementering rond ‘roken’ behoort tot de bevoegdheid van de fe-derale overheid. Het koninklijk besluit van 15 mei 1990 verbiedt roken in bepaalde openbare plaatsen. Bovendien werd bij koninklijk besluit van 31 maart 1993 in artikel 148 decies 2 van het ARAB (Algemeen Reglement voor de Ar-

beidsBescherming) een punt 2bis ingevoegd met als opschrift ‘strijd tegen hinder te wijten aan omgevingstabak’. Dit zegt: ‘De werkgever neemt de noodzakelijke maatregelen waardoor het rookgedrag tijdens het werk en tijdens de rusten etenstijden wordt afgestemd op de wederzijdse verwachtingen van de rokers en niet-rokers. Deze regeling is gebaseerd op wederzijdse verdraagzaamheid, respect voor de individuele vrijheid en hoffelijkheid. De werkgever neemt zo nodig bijkomende materi-ele maatregelen om de hinder te wijten aan omgevingstabaksrook uit te schakelen.’De tekst van artikel 148 decies 2, 2bis legt geen algemeen rookverbod op. De inrichtende machten staan als werkgever in hun school in voor de praktische toepassing van de reglemen-

tering rond roken. De regeling die de inrich-tende macht uitwerkt moet gebaseerd zijn op wederzijdse verdraagzaamheid, respect voor de individuele vrijheid en hoffelijkheid. Indien de lerarenkamer ook toegankelijk is voor leerlingen zou bovenvermeld koninklijk besluit van 15 mei 1990 van toepassing (kunnen) zijn. Artikel 2,§1 daarvan bepaalt dat het verboden is te roken in gesloten plaatsen die toegankelijk zijn voor het publiek en die deel uitmaken van inrichtingen of gebouwen waar kinderen of jongeren op schoolgaande leeftijd worden opgevangen,gehuisvest of verzorgd; onderwijs en/of beroeps-opleiding worden verstrekt… Krachtens deze bepaling is roken in lokalen waar kinderen worden opgevangen of aan wie onderwijs wordt verstrekt, verboden.

Zware boekentassen

Mijn dochter zit in het middelbaar. Het ergert mij dat haarboekentas schandalig zwaar moét zijn. Ze moeten voor

een ganse dag boeken sleuren. Ik vind dit pure kindermishandeling. Isj

een ganse dag boeken sleuren. Ik vind dit pure kindermishandeling. Is er echt geen oplossing voor de ruggen van onze kinderen? Vallen dielater allen onder ziekenkas omdat ze als kind hun rug moesten latenmishandelen. Waarom geen klaslokaal met kasten waarvan de leerkrachtde sleutel bezit? Wat kan er gedaan worden?

Simone Mardulier – ouder

Contracthuiswerk

De laatste tijd wordt huiswerk veel besproken. (Klasse 130 p. 8)Moet huiswerk? Hoeveel? Wat is ‘goed’ huiswerk? Er zijn ook

al veel enquêtes over gedaan maar daar blijft het dan ook bij. Wij hebbenin onze school voor de 2de en 3de graad al enkele jaren contracthuis-werk ingevoerd. (We hebben hier zelf een agenda voor ontworpen. ) Ditcontracthuiswerk lost huiswerkproblemen op. ‘s Maandags krijgen deleerlingen hun huiswerk voor een ganse week. Ze plannen zelfstandigtegen dinsdag wat wanneer gemaakt wordt. Dit geeft hen de mogelijkheidruimte te laten voor hun eigen naschoolse activiteiten, zoals muziekschool,voetbal, turnen... De leerlingen krijgen ‘moetjes’- en ‘magjes’-werkjes.Dit geeft hen (of ouders) de kans de hoeveelheid huiswerk zelf te kiezen.Vrijdag (2de graad) of na het weekend (3de graad) leggen de leerlingenten laatste alles in het huiswerkbakje. Wij leerkrachten zijn erg tevredenover deze manier van huiswerk geven, want sinds wij contracthuiswerkdoen zijn er maar weinig of geen leerlingen meer die hun huiswerk nietmaken. Ook hebben wij zelf een beter zicht op het wekelijkse werk vande leerlingen en is de kwaliteit van het huiswerk verbeterd. Ouders vanzwakkere kinderen kunnen op de dagen dat zij ‘s avonds tijd hebbenhun kinderen eventueel begeleiden met huiswerk. Wat niet kan als hetwerk tegen de volgende dag steeds af moet.

Griet Brants – leerkracht

Fietshelm

Eerst en vooral profi ciat aan Ronny (Klasse 132 p. 41) diezijn fi etshelm draagt! Waarom vindt niemand een helm

cool? Alles wat van Amerika overwaait vindt men cool, behalve eenfi etshelm. Toch dragen de Amerikanen een helm als ze fi etsen. Mijn zoon heeft een fi etsongeval gehad, met ziekenhuisopname, omdat hij geenfi etshelm droeg. Nu is hij van ons verplicht een helm te dragen (die hijreeds lang had maar die aan de haak bleef hangen). Hij vindt dat nietcool. We probeerden zijn vrienden die op ziekenhuisbezoek kwamen temotiveren om ook een helm te dragen, maar nee, hun enige reactie was‘dan ligt ons haar niet goed...’ Ouders moeten ook het voorbeeld geven.Hoe dikwijls springen we niet eventjes op de fi ets om een boodschapte doen? Kortom, er is nog een lange weg te gaan met veel campagnes.Misschien moeten ze de fi etshelm verplichten ...

Rita Goethals – ouder

Computers

Een korte reactie op het artikel rond computerge-bruik op school (Klasse 133 p. 8). Hoe

leer je leerlingen zoeken op het web? Is het al dan niet verantwoordbepaalde ‘sites’ te suggereren? Hoe maak je de leerlingen duidelijkdat hun opdracht ver van af is wanneer er ‘uitgeprint’ is? Hoe leer jede leerlingen kritisch omgaan met de artikels en de waarde van hunbronnen inschatten? Hoe onderscheiden zij amateuristische egotrip-perij of misleidende propaganda van degelijk professioneel werk? Hoeleer je hen een geïntegreerde tekst maken die steunt op informatie uitverscheidene artikels? In welke mate moeten zij aangeven dat zij citerenen hoe moeten zij aan bronvermelding doen? Volgens welke criteria gaje evalueren en waar ligt de cesuur? Hoe ga je ‘afschrijverij’ vaststellenen sanctioneren? Meer vragen dan antwoorden, nietwaar?

Dirk Vandeweerdt - leerkracht

Ict in de les

Ik heb mezelf beloofd uiteindelijk toch te reageren, als iknog eenmaal te horen of te lezen kreeg dat elke

Vlaamse school over minstens 1 pc per tien leerlingen beschikt. Datgebeurde opnieuw tijdens het Radio-1-ochtendnieuws en op p. 9 vanKlasse nr. 133.Onze school telt 1 010 leerlingen en we beschikken over twee computerklas-sen. De eerste telt 15 werkende pc’s en de tweede 11. Daarnaast staan er, her en der verspreid, nog eens een vijftal pc’s. Een eenvoudig rekensommetjeleert ons dat we over slechts 1 pc per ca. 32 leerlingen beschikken.Als je, zoals ik, behoorlijk veel gebruik maakt van ict in de les (zoals hethoort), krijg je al direct te kampen met problemen om een computer-klas te ‘boeken’. Dit werkt uiteraard weinig bemoedigend om nog meerlesmateriaal op computer aan te maken of te gaan gebruiken. Je bentnamelijk materieel verplicht bij ‘bord en krijt’ te blijven.Toch worden de ict-gelden door onze directie getrouw aan de aankoop vanict-materieel besteed. Het Ministerie van Onderwijs vergeet m.i. echter dater, naast pc’s, ook routers, hubs, dataprojectoren, aangepast meubilair,printers, (dure) software… moeten worden aangekocht. De ict-subsidiesdelen door 1 250 euro (voor één pc) om te komen tot het aantal beschikbarepc’s, is dus al té eenvoudig en bijgevolg weinig realistisch.

Steven Van den Bossche - leerkracht

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

Klasse voor Leraren 134

Documents

Transcript of Klasse voor Leraren 134