Maandblad voor Onderwijs in Vlaan de ren

Nr.136 • Juni 2003 www.klasse.be

WIN

3000 BOEKEN

1 JAAR LESGEVEN:VOOR EN NA

DEBESTELEER-KRACHT?

2 KLASSE NR.136

IN DIT NUMMERJournaal p. 4-7 / Het Cijfer: herexamens, punten en zittenblijven p. 8 / Beginnende leraars: negen maanden later p. 10 / Voelen leerlingen zich goed op school? p. 12 / Wat is een LOP? p. 14 / Idee p. 15-31 / Het Team: leraars zedenleer en gods-dienst werken samen p. 33 / Mensen met klasse p. 34 / Modeonderwijs vernieuwd p. 36 / Mobbing op school en Limits p. 38 / Wie is de leerkracht van het jaar? p. 40 / Signaal p. 42 / Veranderingen in basisonderwijs p. 44 / Dialoog p. 45

Foto cover: Luc Daelemans

ZOMERTRIP EN QUIZDUSSELDORF IS COOLp.30

EXTRA BIJLAGEWin 3 000 boekenEn even veel leestips

ACTIE:GOOD FOLKp.15

Het Cijfer

8Dikke buizen

De Start

10Na 1 jaar lesgeven

Test

12Wie voelt zich goed?

Het Team

33Liefde op het eerste gezicht

Exit snit en naad: iedereen de catwalk op. p.36

ETIE

NNE T

ORDO

IR /

FLAN

DERS

FAS

HION

INST

ITUT

E

Op de cover

Karen: «Bibberen en beven»

I k wilde helemaal niet in onderwijs. Daarom heb ik eerst elders werk gezocht», zegt Karen Van Buitenen (27). «Ik

dacht dat ik het niet zou kunnen, want ik heb het altijd moeilijk gehad om voor een groep te spreken. Bibberen en beven. Nu loopt mijn eerste schooljaar af en ik heb mijn podiumvrees overwonnen.» Karen werd door haar leerlingen van het derde jaar secundair meteen genomi-neerd als Leerkracht van het Jaar omdat ze zo goed les kan geven, dicht bij hen staat en omdat ze bij haar voor alles terecht kunnen. «Ik vind het ontzettend leuk om met die jonge mensen te mogen werken en ik denk dat ik hun puberaal geweld nog behoorlijk kan relativeren. Ze hebben helemaal geen misbruik gemaakt van mijn gebrek aan ervaring», zegt Karen. «Al is lang niet alles even vlot verlopen. Maar ze appreciëren het wel dat ik mijn fouten toegeef. Volgend jaar wil ik betere afspraken maken en gestructureerder werken. Dat is moeilijk in het

begin. De collega’s hebben me heel goed geholpen, al heeft het langer geduurd voor ik me thuis voelde

in het lerarenlokaal dan voor de klas. Maar nu is het beslist: ik wil er nooit meer weg.»

Karen is één van de duizend genomineerden voor De Leerkracht van het Jaar. Die hebben allemààl gewonnen en beklemtonen telkens dat ze niet

zelf op het podium (laat staan op de cover) willen, maar dat de verdienste ligt bij hun collega’s en het aangenaam samenspel met leerlingen en ouders. De Vlamingen waarderen hun leerkrachten. Die blijven daar bescheiden bij. Maar elke schouderklop doet deugd. Ook die van een collega.

KLASSE NR.136 3

Trend

36Mode op school

Vervolg

38Collega’s blijven pesten?

Feest

40De leerkracht van het jaar

Nieuw

44Verdwijnt de dorpsschool?

«Verbaasd, verrast en blij… maar ik doe

gewoon mijn job»p. 40

LUC

DAEL

EMAN

S

4 KLASSE NR.136

HET CIJFER

Herexamens en bissen

TSO - BSO

Te weinig praktische kennis

Wordt een leerling beter van een jaar overdoen? Kristien Arnouts, inspecteur-generaal van het secundair onderwijs, geeft een genuanceerd antwoord. «We maken het best een onderscheid tussen overzitten in dezelfde studierichting en overzitten in een andere studierichting. Leerlingen die moeilijk kunnen volgen en overzitten in dezelfde studierichting, struikelen één of twee jaar later meestal weer. Voor hen is overzitten geen goede oplossing. Jongeren die een jaar overzitten in een andere studierichting, voelen zich tijdens het bisjaar vaak beter. Dikwijls zitten ze dan in de studierichting waar ze al altijd naartoe wilden, maar niet mochten van ouders of school. Het welbevinden stijgt bij een jongere die ‘eindelijk’ mechanica mag studeren, maar te lang in een algemeen vormende studierichting zat.»➜Herexamens mogen in het secundair slechts in heel uit-zonderlijke gevallen. Maar hoe zit dat in de praktijk? Kristien Arnouts: «Nog slechts 4 procent van de leerlingen uit het Vlaams secundair onderwijs krijgt een uitgestelde proef. Dat

is een halvering in enkele jaren tijd. Hiermee volgen de scholen de richtlijnen goed op. Het is logisch dat de beslis-sing in juni komt. Een leerling krijgt 10 maanden les, onder-steuning en begeleiding. De leerkrachten remediëren waar nodig. Ondanks alle inspanningen slaagt hij niet. Hoe kan die leerling dan wel slagen na 2 maanden waarin hij de leerstof op eigen houtje moet instuderen?» ➜De inspectie is niet blind voor uitzonderingen. Kristien Arnouts: «Leerlingen die na het vierde jaar ASO zijn over-gestapt naar 5 TSO slagen er niet altijd in om de achterstand in technische vakken op te halen. In het zesde jaar kunnen herexamens sporadisch wanneer leerkrachten een leerling met veel tekorten in een eindjaar niet willen zien zakken. Maar in deze gevallen moeten de herexamens heel indivi-dueel opgesteld worden: alleen de leerstofonderdelen die cruciaal zijn voor die bepaalde leerling mogen tot de leerstof van het herexamen behoren.»

Wat verwachten bedrijven van pas afgestudeerde jon-geren uit TSO en BSO? En welke problemen zijn er bij hun inschakeling in het bedrijfsleven? Het Regionaal Technologisch centrum Limburg (RTC) onderzocht met deze twee kernvragen de aanwerving van technisch ge-schoolden in het Limburgse bedrijfsleven.➜Een minderheid van de bedrijven werkt samen met scholen. Dat is een eerste vaststelling. Van alle Limburgse bedrijven die meededen aan het onderzoek, heeft maar 41 procent contacten met scholen. 92 procent van hen biedt stageplaatsen aan en ongeveer één derde heeft

zitting in examencommissies, begeleidt eindwerken of organiseert bedrijfsbezoeken voor scholen. Drie vierde van de bedrijven die contacten hebben, willen die nog uitbreiden. Van de bedrijven die er nog geen hebben, wil 36 procent met scholen contacten aanknopen. ➜Of ze de afgelopen vijf jaar ook jongeren met een TSO- of een BSO-diploma aanwierven? Twee derde van de bedrijven deed dat. Van deze bedrijven nam 42 procent jongeren aan met een diploma Mechanica en Elektriciteit. Andere gegeerde studierichtingen waren Bouw, Handel, Auto en Hout. Niet alle aanwervingen

waren succesvol. 59 procent van de bedrijven die jonge afgestudeerden uit TSO of BSO aanwierven, waren er tevreden over. In 41 procent van de gevallen liep het fout: foute arbeidshouding, onvoldoende sollicitanten, niet genoeg werkervaring en een gebrek aan zelfstandig-heid. Bedrijfsleiders vinden dat jongeren met een TSO- of een BSO-diploma vooral praktische kennis, een po-sitieve werkhouding en zelfstandigheid missen.

www.rtclimburg.be/foto/publicaties/16enquete2003.doc

59 procent van de bedrijven die jonge afgestudeerden uit TSO of BSO aanwierven, waren er tevreden over.

GEMEENTELIJK ONDERWIJS

Basisonderwijs openGemeenten mogen basisonderwijs blijven aanbieden. Dat beslisten de Vlaamse regering, de Vereniging voor Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) en de Vereniging van de Vlaamse Provincies (VVP) na het zogenaamde ‘kerntakendebat’. Beslist werd ook dat de gemeenten en provincies één beleid moeten voeren voor de scholen op hun grondgebied.➜Ouders kunnen in een gemeente zonder onderwijs met een open karakter zo’n onderwijsvorm aan de ge-meente vragen. Die gemeente moet de Vlaamse Gemeen-schap hierover inlichten en samen beslissen ze wie basisonderwijs met een open karakter zal inrichten. De

gemeente kan dit doen. Als zij dat niet wil of kan, moet de Vlaamse gemeenschap tegemoet komen aan de wens van de ouders en zorgen dat er basisonderwijs komt met een open karakter.➜Anderhalf jaar geleden, op 12 december 2001, startte de Vlaamse regering dit overleg met de provincies en de gemeenten, beter bekend als het kerntakendebat. Dat debat wil duidelijk afspreken wie welke taken op welk niveau voor zijn rekening neemt: de Vlaamse Gemeenschap, de provincie of de gemeente.binnenland.vlaanderen.be/kerntakendebat/persconferentie.pdf

«Kom maar terug in september» p. 8

KLASSE NR.136 5

LEVENSBESCHOUWING

Een nieuw vak?

CIJFERS

Profiel van de Vlaamse leerkrachtVlaamse leerkrachten verdienen goed hun brood, inter-nationaal gezien. Er staan in Vlaanderen meer vrouwen in het onderwijs en het lerarenkorps is relatief jong. Dat zijn enkele conclusies uit de editie 2002 van de ‘Vlaam-se Onderwijsindicatoren’, een jaarlijkse statistische ba-lans van alles wat leeft in het Vlaams onderwijs, gezien tegen de achtergrond van de landen van de Europese Gemeenschap en de Oeso-landen (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling).➜Vlaamse leerkrachten verdienen een gemiddeld tot hoog loon. Beginnende Vlaamse leerkrachten in het hoger secundair zijn de op een na beste verdieners van de Europese Unie. Alleen in Duitsland verdient een jonge leerkracht meer. Vlaanderen staat ook in de top 6 van de aanvangssalarissen en maximumsalarissen voor leerkrachten in basis- en lager secundair onderwijs. ➜Het aantal vrouwelijke leerkrachten stijgt in alle net-ten, behalve in het universitair onderwijs. Naarmate het onderwijsniveau stijgt, daalt het percentage vrouwelijke

leerkrachten. In het kleuteronderwijs is 99 procent van de leerkrachten een vrouw, in het basisonderwijs 74 procent en in het secundair onderwijs 56 procent. In het hoger onderwijs is dat maar 35 procent. ➜ In vergelijking met de andere Oeso-landen heeft Vlaanderen een relatief jong lerarenkorps. Vooral het basisonderwijs scoort hoog met meer dan de helft (51,7 %) leerkrachten jonger dan 40 jaar. In de Oeso-landenrang-schikking staat het Vlaamse basisonderwijs op de tweede plaats, na koploper Wallonië. In het kleuteronderwijs is 59 procent jonger dan 40. In het secundair onderwijs is dat 37,5 procent. Alleen het Vlaamse hoger onderwijs telt op de internationale schaal veel oudere leerkrachten: 67 procent is ouder dan 40 jaar.

Vlaamse onderwijsindicatoren in internationaal per-spectief – editie 2002, 11,20 euro. Bestellen (referentie 207.02) bij onderwijspublicaties@ond.vlaanderen.be

In het officieel onderwijs volgen ruim meer dan 3 000 leerlingen geen godsdienstles of zedenleer.

Komt er naast de vakken godsdienst en niet-confessionele ze-denleer een vak over ethiek en levensbeschouwing in de offici-ele onderwijsnetten? De Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) ijvert in een advies aan de onderwijsminister voor een vak ‘levensbe-schouwelijke oriëntatie’. Volgens de Vlor vragen elk schooljaar een aantal leerlingen van het officiële onderwijs een vrijstelling voor één van de erkende godsdiensten en zedenleer. In het schooljaar 2001-2002 vroegen 3 297 leerlingen uit het officieel onderwijs een vrijstelling. In sommige scholen vragen ouders collectief om zo’n vrijstelling. Andere ouders vinden zich niet in het huidige aanbod, omdat hun religieuze overtuiging niet erkend is. In deze gevallen gaat het vaak om getuigen van Jehova.

➜Volgens de grondwet hebben de leerlingen die een vrijstel-ling krijgen ook recht op een morele of religieuze opvoeding. Daarom moet er in het officiële onderwijs een neutraal vak over ethiek en levensbeschouwing komen, leidt de Vlor daaruit af. (In een aantal methodescholen bestaat overigens al zo’n vak, niet naast maar in de plaats van godsdienst of zedenleer.) Voorlopig is er nog twijfel over de interpretatie van de grondwet door de Vlor. In elk geval wil de Vlor dat scholen hun leerlingen met een vrijstelling beter opvangen.

http://www.vlor.be/bestanden/documenten/ar-adv010.pdf

HOGER ONDERWIJS

Tien procent EngelsIn de Vlaamse bachelor-opleidingen mag in tien procent van de cursussen een andere taal dan Nederlands de on-derwijstaal zijn. Dat staat in het structuurdecreet hoger onderwijs dat het Vlaamse Parlement onlangs goedkeurde. Het oorspronkelijke voorstel om tot twintig procent te gaan, haalde het niet. Taalvakken en Erasmus-programma’s val-len weliswaar buiten de 10-procent-regeling. Voor de masters-opleidingen geeft het ontwerp geen precies cijfer,

maar het aantal anderstalige cursussen moet ook daar beperkt blijven. Wie een cursus in een vreemde taal wil aanbieden, moet de studenten hierover raadplegen en voorzien in een Nederlandstalig alternatief. Universiteiten en hogescholen krijgen tot eind september tijd om hun hervormingsdossiers af te werken. Wie eerder een diploma van één cyclus behaalde zal zich bachelor mogen noemen, wie een diploma van twee cycli haalde wordt ook master.

FOTO’S: LUC DAELEMANS

Het Vlaams hoger onderwijs telt slechts 35 procent vrouwelijke lesgevers.

6 KLASSE NR.136

VERSCHILLEN

Meisjes studeren beter

BRUSSEL

Geen nieuwe elektriciens

PARTICIPATIE

«De school is goed maar ze kan beter»«We krijgen weinig straf, de punten zijn eerlijk en iedereen wordt min of meer gelijk behandeld.» Dat zeggen de leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar van de lagere school in de grote enquête van het onderwijsblad Yeti, het jongste broertje van Klasse. Er namen meer dan 14 000 leerlingen aan deel. Globaal geven ze hun school een goed rapport maar op sommige punten kan het beter. Eén op vier kan op school niet of nauwelijks terecht met persoonlijke problemen en één op vijf is op die leeftijd de school al beu. Het schoolreglement kan eerlijker. Op vier vlakken is de school gebuisd: de leerlingen krijgen te weinig inspraak, ervaren stress, merken pesterijen op en maken weinig gebruik van de computer in de les.

Rapport van de lagere schoolJongens en meisjes gelijk behandelen 87%Weinig straf geven 87%Eerlijk punten geven 84%Racisme geen kans geven 80%Helpen bij persoonlijke problemen 75%Eerlijk schoolreglement 68%Goede schoolsfeer creëren 65%Leerlingen inspraak geven 47%Stress beperken 47%Pesten tegengaan 46%Frequent computergebruik 32%

Uitleg bij de resultaten leest u op www.yetiworld.be

Ook jonge leerlingen vragen meer inspraak.

Sinds kort zijn er meer mannelijke werkzoekende jongeren dan vrouwelijke. Tien jaar geleden was de verdeling van jonge werkzoekenden nog sterk in het nadeel van de vrouwen. Dat meldt de VDAB in ‘De genderkloof gedicht? De positie van vrouwen op de arbeidsmarkt’.➜Het grootste deel van de werkzoekenden is laagge-schoold. Bijna de helft van de jongste werkloosheidsstijging komt op rekening van mannelijke laaggeschoolden. Wie slechts lager onderwijs, tweede graad secundair of een middenstandsopleiding voltooide, valt onder de groep van laaggeschoolden. Middengeschoolden behaalden een diploma derde graad secundair en wie afstudeerde aan een hogeschool of een universiteit is hooggeschoold.➜Meisjes studeren beter. Sinds 1993 is het aantal meisjes dat aan een hogeschoolopleiding begint weliswaar amper met 1,26 procent toegenomen, maar de studieresultaten

vallen meer op. Waar slechts 42 procent van de man-nelijke generatiestudenten slaagt, doen de vrouwelijke studenten het met 54 procent een stuk beter.➜Aan de universiteiten studeren intussen meer meisjes (55%) dan jongens. Ook hier zijn de studieresultaten van meisjes beter: 52 procent tegenover 44 procent bij de jongens.➜In 2001 kwamen 73 860 schoolverlaters op de ar-beidsmarkt. Ongeveer evenveel vrouwen als mannen. Het scholingsniveau van de vrouwelijke afgestudeerden ligt in het algemeen hoger dan dat van de mannelijke. Slechts 10 procent onder hen komt laaggeschoold op de arbeidsmarkt tegenover 17 procent bij de mannen. Bij hooggeschoolden vallen de verschillen nog meer op: 46 procent van de afgestudeerde meisjes is hooggeschoold tegenover slechts 34 procent bij de jongens.

In de richting ‘Elektriciteit’ studeerde vorig jaar in heel Brussel niemand af.

De beroeps- en technische scholen in Brussel ken-nen volgens de werkgeversorganisatie Agoria Brussel (Multisectorfederatie van de Technologische Industrie) een verontrustende leegloop. Er studeren almaar minder jongeren af in het Brusselse BSO en TSO. Agoria Brussel wijt die leegloop aan de slechte staat van de vakscholen in Brussel. Het materiaal is verouderd, zodat de scho-lieren geen ervaring opdoen met het nieuwe materiaal in de bedrijven. Bovendien is de infrastructuur van de vakscholen in slechte staat. In de richting ‘Elektriciteit’

studeerde vorig jaar in heel Brussel niemand af. ➜De toestand van het beroeps- en technisch onderwijs in Brussel beïnvloedt de werkloosheidscijfers in het Brussels gewest. Banen zijn er, de juiste gediplomeerden niet. Terwijl er tientallen vacatures zijn voor technici, lassers en onderhoudspersoneel, zijn er geen jonge ar-beiders beschikbaar met het nodige diploma. Van de werkzoekenden heeft 70 procent geen diploma secundair onderwijs. De werkloosheid onder jongeren is 26 procent, een stijging met 14 procent tegenover vorig jaar. De

werkloosheid is het ergst onder de allochtone jongeren: 35 procent van hen heeft geen baan. ➜Agoria Brussel wil dat het Brussels Gewest en ook de Vlaamse Gemeenschap meer investeren in opleidings- en herscholingsmogelijkheden, zoals taallessen en opleidingscheques. «Een initiatief zoals het uitrustings-fonds voor beroeps- en technische scholen is een stap in de goede richting, maar volstaat niet», stelt Agoria Brussel.www.agoria.be/gen-nl/home-nl.htm Klik op ‘Pers’

KLASSE NR.136 7

Op 31 mei krijgt de Amerikaan Gregory Robert Smith zijn Bachelordiploma in wiskunde. Niets speciaal, behalve dan dat Gregory 13 jaar is en een IQ van 200 heeft. Toen hij veertien maanden was, loste hij vraagstukken op en op zijn vijfde probeerde hij het begrip fotosynthese uit te leggen aan zijn vriendjes. De jongen wil doctoreren in de wiskunde, en ruimtevaart zegt hem ook wat.

Scholen produceren tonnen afval per jaar. Voor kleuters en kinderen is dat jaarlijks bijna 65 kg per leerling. In het secundair wordt dat al 91 kg per leerling op een jaar.

De gemiddelde Vlaamse boekentas weegt 7 kilogram. Om rugblessures te vermijden mag de boekentas maar 10 procent van het lichaamsgewicht bedragen. Niet zo voor de ruggen van 12– tot 15–jarigen. Zij dragen een last die 14 tot 24 procent van hun gewicht bedraagt.

Slechts 58 procent van de Europeanen zegt met een computer om te gaan en de helft kan niet internetten. Dat zijn resultaten van een Europese enquête over le-venslang leren. De Belgen behoren tot de meest sceptische Europeanen over levenslang moderne kennis en vaardigheden bijleren.

Tegen 2010 moet het aantal schoolverlaters zonder diploma tot 10 procent dalen. Naast deze halvering wil de Europese Unie het aantal volwassenen in levenslang leren doen stijgen naar 12,5 procent.

De Vlaamse Jeugdraad vraagt samen met zijn Frans- en Duitstalige collega’s kosteloos leerplichtonderwijs, automatisch toekennen van studiebeurzen aan studenten en een federaal kinderrechtencommissariaat dat die van de gemeenschappen overkoepelt.

De discussie over het bewijs van goed zedelijk gedrag voor leerkrachten en anderen die met minderja-rigen werken gaat voort. In een rondzendbrief vragen de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken de politie omzichtig tewerk te gaan bij hun moraliteitsonderzoek. De brief kwam er na klachten over schendingen van de privacy. Child Focus vindt dat de regeling van 1 juli 2002, die strenger is voor deze beroepsgroepen dan voor andere burgers, moet blijven bestaan.

D E H E T E N A A L D

HOGER ONDERWIJS

Te weinig allochtonenAllochtone studenten zijn nog altijd een minderheid in het hoger onderwijs. De VUBrussel telt 462 allochtonen onder haar studenten, ofwel 6,6 procent van alle studenten. Van alle allochtone studenten is 32,5 procent van Arabische afkomst en 21,2 procent van Turkse. Die 6,6 procent is relatief hoog, want algemeen telt het hoger onderwijs tussen 0,8 procent en 2 procent allochtone studenten. ➜«Minstens 10 procent van de Vlaamse studenten zou allochtoon moeten zijn, omdat dit het percentage allochtonen in onze bevolking is», zegt Meyrem Almaci, onderzoekster aan de VUB. «Een universitaire studie is te duur voor de meeste allochtone studenten. Dat verklaart die lage vertegenwoordiging. Hun ouders beschouwen de universiteit als een ‘elitair, blank bastion’. Als allochtonen toch gaan studeren aan de universiteit, kiezen ze voor een richting met een hoge status en economische waarde.»➜Van de allochtone meisjes kiest 28,2 procent rechten, psychologie en pedagogie, 26,7 procent van de jongens kiest voor economie of rechten. Volgens Almaci weerspiegelen deze studiekeuzes hun sterke motivatie om beter te doen dan hun ouders. Vrouwen willen hun zorg voor de gemeenschap combineren met hun ambitie om hogerop te raken. Daarom kiezen ze vaak voor ‘zorgende richtingen’. Mannen beschouwen zich als kostverdiener en kiezen veeleer voor fi nancieel sterke richtingen. Ondanks de hoge motivatie slaagt maar 33 procent van de eerstejaars allochtonen, tegenover 48 procent van de Vlaamse studenten. Uit het onderzoek van Almaci blijkt dat allochtonen grotere moeite hebben met de abstracte academische taal, faalangst, onzekerheid en isolement. Zij krijgen weinig steun van hun ouders en voelen zich geklemd tussen twee verschillende culturen, hoewel dat laatste volgens Almaci nu net een meerwaarde is voor allochtonen.Wie vragen heeft over het onderzoek, kan terecht bij Meyrem.Almaci@vub.ac.be

Franse leraars op straatParijs – 20 000 Franse leerkrachten, en eentje vermomd als premier Jean-Pierre Raffarin, komen op straat uit pro-test tegen hervormings- en besparingsplannen. Onderwijs-minister Luc Ferry wil meer autoriteit en prestatiedrang in het onderwijs. Daarnaast wil hij 25 600 surveillanten en hulpkrachten schrappen. Ten slotte zou de staatsscholen decentraliseren de kwaliteit van het onderwijs op het plat-teland bedreigen, volgens de Franse onderwijsbonden.

«De universiteit is een ‘elitair, blank bastion’.»

BELG

A

Ook tijdens de zomer honger naar nieuws over onderwijs en vorming? Lees de nieuwsfl itsen op klasse.be

8 KLASSE NR.136

Betrouwbaar rapport?Kinderen van de lagere school gaan massaal akkoord met de punten die ze krijgen. 84 procent vindt dat die punten goed illustreren wat ze waard zijn en 12 procent gaat gema-tigd akkoord. Slechts 4 procent vindt dat zijn punten geen juiste weergave zijn. Jongens en meisjes hebben dezelfde mening. Ouders van kinderen in de lagere school zeggen dat het schoolrapport goed weergeeft wat hun kinderen ‘kunnen’ en ‘kennen’. 79 procent gaat akkoord met de punten, 16 procent is het er gematigd mee eens. Slechts 5 procent verwerpt de quoteringen op het rapport.

Ook de ouders met kinderen in de eerste graad secundair zijn het in hoge mate eens met de punten die de leerkrachten toekennen. 74 procent vindt ze een goede weerspiegeling van de capaciteiten van zijn kinderen, 19

procent gaat daar gematigd mee akkoord en 7 procent niet.

De jongeren uit de tweede en derde graad secundair staan minder positief tegenover de behaalde cijfers. Daar vindt één op vier dat de punten geen goede weerspiegeling zijn van z’n kennis en kunde. Jongens en meisjes verschillen van mening: het verzet tegen de punten is het grootst bij de jongens. Bijna één op drie jongens gaat niet akkoord met de stelling «Mijn punten op toetsen en exa-mens tonen goed wat ik kan en ken», bij de meisjes is dat één op vijf.

ZittenblijvenVijf jaar geleden vonden 5 op 10 leerkrachten dat zittenblijven meestal een goede oplossing is voor leerlingen die minder goed presteren. Nu is dat 6 op 10. Toch een belangrijke kant-

tekening: 14 procent is echt voorstander van zittenblijven, 45 procent gematigd voorstan-der. Het aantal fervente aanhangers van zittenblijven blijft stabiel. De stijging komt volledig op rekening van de groep van ge-matigde voorstanders.

Vooral leerkrachten van het lager onderwijs zien heil in het zittenblijven: 20 procent is volmondig voor, 55 procent is gematigd voor, 25 procent tegen. Hiermee evenaren ze min of meer de docenten uit het hoger onderwijs. Daar is 23 procent volledig gewonnen voor zittenblijven en 44 procent gematigd. 33 procent van de lesgevers hoger onderwijs vindt bissen geen goede oplossing. Leerkrach-ten uit het secundair onderwijs zijn het minst overtuigd van het positieve effect van een jaartje overdoen.

Gedurende de maand juni wordt er wat afgezweet in de Vlaamse scholen. Stij-gende temperaturen zijn niet de enige oorzaak. De meeste scholen kiezen voor examens als belangrijke graadmeter voor de evaluatie van hun leerlingen. Vinden kinderen, jongeren en ouders dat de pun-ten op het rapport goed weerspiegelen

wat de leerlingen kennen en kunnen? Hoe staan ze tegenover zittenblijven?

Willen ze een tweede kans voor het geval er iets fout loopt?

«Kom maar terug in september»

KLASSE NR.136 9

HerexamensBeslissen leerkrachten in juni meteen of hun leerlingen geslaagd zijn of niet? Of stellen ze die beslissing in bepaalde gevallen beter uit tot septem-ber, nadat de leerling één of meer herexamens heeft afgelegd? De meeste leerkrachten vinden het bestaan van zo’n tweede zittijd nuttig: 3 op 10 vinden herexamens ronduit een goede oplossing, nog eens 3 op 10 sluiten zich daar gematigd bij aan. 4 op 10 vinden dat de beslissing in juni moet vallen. De docenten van het hoger onderwijs zijn de grootste voorstanders, daar is slechts 1 op 4 tegen het bestaan van herexamens.

Ook bij de leerlingen van de tweede en derde graad secundair is een meer-derheid voor herexamens: 54 procent wil ze zeker niet afgeschaft zien, 19 procent is gematigd voorstander van herexamens en 27 procent wil liever een beslissing in juni. Vooral leerlingen van de derde graad willen een tweede kans. Meisjes zijn grotere voorstanders dan jongens.

«Ik panikeer minder als ik nog een tweede kans heb.»(Kaat, 5 ASO)

Wat zegt de onderwijsinspectie over herexamens en bissen?

Lees het in Journaal p. 4.0

20

40

60

80

100

20

55

25

513

23

44

33

40

47

36

59

ja gematigd nee

basisonderwijs 1gr SO 2/3 gr SO hoger onderw.

0

20

40

60

80

100

0

20

40

60

80

100

4863

4859

17

24

21

31

19

18

18

34

ja

2de graad 3de graad jongens meisjes

gematigd nee ja gematigd nee

«Kom maar terug in september»«IK VIND ZITTENBLIJVEN MEESTAL

EEN GOEDE OPLOSSING»(LEERKRACHTEN)

«IK VIND HEREXAMENS EENGOEDE OPLOSSING»(LEERLINGEN SECUNDAIR)

LUC D

AELEMANS

Maks! - enquête bij 600 leerlingen

Maks! - enquête bij 700 leerkrachten

10 KLASSE NR.136

STARTERS

Negen maanden laterN egen maanden

geleden gaven ze hun eerste les

en las u hun startver-haal in Klasse. Hoe he-ben ze hun eerste school-jaar overleefd? Staan ze nu nog in de school waar ze hun carrière begon-nen? Blijven ze voor de klas? Of willen ze liever uit het onderwijs weg? De verwachting: negen maanden later.

www.klasse.be/kvl/128/10 Vier beginnende leerkrachten, negen maanden eerder

«’Je bent goed bezig’, kreeg ik halfweg januari van de directie te horen en dat deed deugd. Lesgeven is inderdaad hard werken. Zo had ik het mij wel voorgesteld, maar nu ben ik ervan overtuigd. Bovendien viel een collega uit. Omdat leerkrachten elektriciteit niet te vinden zijn, moeten we zijn lesuren onder elkaar verdelen. Zo geef ik als beginnend leerkracht drie uur extra.»«Ik nam mij begin september voor niet al te familiair te zijn met mijn leerlingen. Nu herzie ik dat een beetje. Met zesdejaars ga ik, nu het schooljaar eindigt, wel een pint drinken. Zij zijn heel wat rijper dan ik had vermoed. Zij zien de mens achter de leraar. Vierdejaars niet, zij zien

alleen de leraar. Volgend jaar wil ik wat minder autoritair overkomen. Ik geef de leerlingen wat meer inspraak, maar als ik uitgelegd heb waarom hun voorstel niet haalbaar is, moeten ze zich daarbij neerleggen.»

Cadeau«Ik zou de vaste benoeming afschaffen. Ik zou een vorm van werk-zekerheid behouden, maar een evaluatie per vijf jaar moet kunnen. Nu is de vaste benoeming een cadeau voor de rest van de carrière. Ze laat minder gemotiveerde leerkrachten overleven ten koste van enthousiaste en hard werkende jonge collega’s.»

«Het fijnste moment heb ik meegemaakt tijdens de schooldoorlich-ting. Ik kreeg een pak complimenten over mijn toets Aardrijkskunde terwijl de directeur van de school erbij zat. Dat geeft vleugels, het zelfvertrouwen dat je nodig hebt. Nog mooier zijn de woorden van de leerlingen toen ik na enkele dagen ziekte terug in de klas stond: ‘We hebben je gemist, meneer’. Mijn slechtste ervaring is ongetwij-feld een uit de hand gelopen ruzie met één van de leerlingen. Ik vol stress, hij vol stress. Je hebt niet veel ervaring en je ontploft. Ik heb geleerd om mezelf te beheersen.»«Er is geen andere job die ik liever zou willen doen. De leerlingen in mijn klas zijn voor 90 procent allochtoon. Ik voel dat ik werk met de kern van de maatschappij: de jongeren. Ik hou me eigenlijk meer bezig met de maatschappij

dan een politicus. Ik voel ook hoe belangrijk het is dat allochtone leerlingen les krijgen van een allochtone leerkracht, zelfs Nederlands. Ik ben voor hen een levend voorbeeld: ‘Als die dat kan, moet ik dat ook kunnen’. Dat doet veel meer met allochtonen dan toespraken, brochures en donderpreken…»

Inleven«De job is zwaarder dan verwacht. Het is niet omdat je een diploma hebt dat je probleemloos kan lesgeven. Ik heb de laatste maanden veel geleerd. Ik wil volgend schooljaar nog meer investeren in mijn relatie met de leerlingen. Me leren inleven in hun situatie. Niet te vlug boos worden, want dan breek je meer dan dat je opbouwt.»

«Ik zou de vaste benoeming afschaffen»BRECHT VANWYNSBERGHE, LERAAR TECHNISCHE VAKKEN ELEKTRICTEIT-ELEKTRONICA-ELEKTROMECHANICA

«Minder progressief en strenger»KERIM KOYTAVILOGLU, LERAAR NEDERLANDS, WISKUNDE, GESCHIEDENIS EN AARDRIJKSKUNDE (REGENT)

WAT ZOU JE WILLEN VERANDEREN?

Kerim Koytaviloglu: «Vlaanderen biedt kwaliteitsvol onderwijs aan. Op lange termijn vind ik

dat we minder progressief moe-ten zijn en strenger. Leerlingen

in de eerste plaats attent maken op hun plichten en dan pas

op hun rechten. Vele leerlingen zijn gedesoriënteerd en vragen sterke leiding, een sterke figuur voor de klas. Je zegt ’s morgens tegen je werkgever ook niet: ‘Ik

heb geen zin meneer’.»

KLASSE NR.136 11

Negen maanden later

«Met de richting Economie - Moderne Talen, berucht bij de rest van het lerarenkorps, had ik een goede band. Ik heb die leerlingen niet op voorhand veroordeeld waardoor de lessen in hun klas steeds vlot en plezant verliepen. Daar ben ik trots op. Ik hou ook een goed ge-voel over aan mijn manier van lesgeven. Ik legde de nadruk op wat leerlingen écht moeten onthouden. Ik sta sowieso enorm graag voor de klas en leg graag een toefje entertainment in mijn lesuur.»«Ik ben nogal een warhoofd, mijn planning kon dus beter. Tijdens dit schooljaar was er gewoonweg geen sprake van een jaarplanning. Ik plande mijn lessen per week. Bovendien had ik zoveel extra papierwerk

niet verwacht. Dat is een punt waaraan ik volgend jaar wil werken.»

Projectonderwijs «Als ik met een rode balpen verbeteringen kon aanbrengen aan het onderwijsinstituut zelf, dan zou ik vooral kribbelen op het gebrek aan evolutie binnen het onderwijs. Het onderwijslandschap staat nu al tweehonderd jaar stil, terwijl de maatschappij flink evolueert. Dat is spijtig. Maar de toestand is niet hopeloos: meer en meer scholen experimenteren met bijvoorbeeld projectonderwijs. Als jonge leer-kracht ben ik zeker te vinden voor zulke initiatieven.»

VAN BEGINNERS VOOR NIEUWE BEGINNERS:viermaal goede raad➜ Zorg dat de zwakste leer-

ling uw les begrijpt.➜ Straal zelfvertrouwen uit,

maar geef toe dat u ook fouten kan maken.

➜ Informeer u goed over leerproblemen zoals dyslexie en ADHD.

➜ Besef dat u uw vak nog aan het leren bent, aan-vaard kritiek van anderen.

FOTO’S: LUC DAELEMANS

«Toen ik na mijn lange interim afscheid nam, was ik erg verrast door de vele positieve reacties van de ouders over de voorbije maanden. Ik vind wat ik doe vanzelfsprekend. Ik was me er helemaal niet van bewust dat ze het zo appreciëren. Hun woorden gaven me veel voldoening. En zeggen dat ik me in september net het meest zorgen maakte over de ouders. Zouden ze me voor vol aanzien? Op de eerste ouderavond zei ik dat ik een beginneling was en dat ze me gerust op fouten mochten wijzen. Maar omdat er niet echt iets fout liep, hebben ze dat blijkbaar niet hoeven te doen. Nochtans heb ik altijd openlijk met ze over hun kleuters gesproken, ook over hun minder goede gedragingen. Dat was misschien mijn grootste misvatting: dat er een grotere afstand zou zijn tussen ouders en leerkrachten.

Die bleek er op deze school zeker niet te zijn.»

Eigen weg«De collega’s hebben me fantastisch gesteund. De GOK-leerkracht was mijn eerste aanspreekpunt, maar ook bij mijn collega’s kleuter-onderwijzers en de directeur kon ik altijd mijn vragen kwijt. In het begin nam ik een aantal gewoontes van mijn collega’s over – ma-nieren om orde te scheppen, om de kleuters structuur te bieden – maar gaandeweg ging ik meer mijn eigen weg. Dat neem ik me voor. Mezelf zijn. Wat niet lukt, overboord gooien. Al proberend groeien in mijn job. Dat is wel nodig ook, want ik sta intussen voor een eerste leerjaar. Dat ik in onderwijs blijf, is zeker.»

«Een toefje entertainment in mijn lesuur»DIETER EVERAERT, LERAAR BIOLOGIE-CHEMIE (LICENTIAAT)

«Ik blijf zeker in het onderwijs»JESSIE RUTS, LERAAR KLEUTERONDERWIJS

12 KLASSE NR.136

TEST

«Ik voel me (niet) goed»

De beste leraar? Tolerant maar met gezag.

www.ond.vlaanderen.be/obpwo/projecten_1998/engels_9806.htm Samenvatting van wetenschappelijk onderzoek naar het welbevinden van leerlingen

V laamse vijftien-jarigen zijn erg leesvaardig en

met hun ‘wetenschap-pelijke’ en ‘wiskundige geletterdheid’ staan ze ook in de toptien van de geïndustrialiseer-de landen (Oeso). Maar hoewel ze toonbeelden zijn van goed gedrag en discipline, gaan ze niet zo graag naar school. Voelen ze zich wel goed? Test dat bij uzelf en uw leerlingen met tien vragen.

[1] Hebben onze leerlingen genoeg inspraak in de klas? Op school?N E E è J A Inspraak geeft een goed gevoel. Onderzoek toont aan dat leerlingen zich beter voelen op school, naarmate men ze meer betrekt en actief laat participeren in het klasgebeuren. Ze gaan zich ook meer verantwoordelijk voelen voor hun eigen leerproces.Leerlingen hebben over het algemeen meer inspraak in de klas dan op schoolniveau. De leerlingenraad (als die er al is) is weinig bekend en heeft vaak geen populair imago omdat ze er geen resultaten van zien.

[2] Is het contact met de leraren goed?N E E è J ADe leerkracht is een cruciale fi guur. Als de leerlingen een goede relatie hebben met hun leerkrachten, zullen ze de school positiever bekijken. Leerkrachten die leerlingen met respect behandelen en aanmoedigen als ze iets goed doen in de lessen, leveren een grote bijdrage aan hun welbevinden.Leerlingen verkiezen een leerkracht die hun ruimte geeft en op alle gebieden duidelijk is. Leerkrachten die niet consequent optreden en in hun gedrag onzeker overkomen, beïnvloeden de leerlingen negatief. Een tolerante maar gezaghebbende leerkracht krijgt de voorkeur.

[3] Ontwikkelen onze leerkrachten een krachtige leeromgeving?N E E è J ALeerlingen voelen zich goed als ze niet passief moeten blijven tijdens de les. Bovendien gebruiken ze graag verschillende media. Als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen staat de leerkracht in om een krach-tige leeromgeving te ontwikkelen. Met een goede didactische ondersteuning voelen de leerlingen zich beter. Ze stellen het bovendien bijzonder op prijs als leerkrachten tonen dat ze vakbekwaam en deskundig zijn en zich engageren.

[4] Is onze schoolinfrastructuur in goede staat?N E E è J AOver het algemeen scoren ‘infrastructuur en voorzieningen’ vrij laag bij leerlingen. Ze vinden dat de toiletten stinken of dat hun leslokalen veel te kaal zijn. En dat vreet meer aan hun welbevinden dan men zou denken.

LUC

DAEL

EMAN

S

PEILEN NAAR WAT OMGAAT BIJ LEERLINGEN Robert Lenaerts, directeur Koninklijk Atheneum Tessenderlo: «Als onze leerlingen vinden dat er te weinig groen op de speelplaats is, zullen wij een actieplan opstellen. De bevraging aan de hand van ‘Het welbevinden van leerlingen in het secundair onderwijs’ is zeer bruikbaar bij de systeembegelei-ding. Onze pedagogische begeleiding bekijkt de school ook als een systeem, een organisatie. Ze ziet wat er al of niet fout loopt en begeleidt de school bij het wegwerken van negatieve punten. Inspraak van de leerlingen is een onderdeel van de systeem-begeleiding. Het bevragingsinstrument is nuttig om te peilen naar wat omgaat bij leerlingen.»

VerfraaienHilde Driesen, leerkracht Sint-Claracollege Arendonk, GOK-verantwoordelijke: «Leerlingen moeten zich goed voelen op school. Dat is een pijler van de gelijke onderwijskansen. Als dat niet het geval is, haken jongeren vroegtijdig af. Uit de resultaten van de bevraging zullen we kunnen afleiden waaraan leerlingen de meeste behoefte hebben. Als ze het gevoel hebben dat ze te weinig kunnen participeren, moeten we ons leerlin-genparlement en de leerkrachten polsen hoe ze leerlingen beter in hun lessen kunnen betrekken. Ongenoe-

gen over een kale refter, met zijn rechte rijen tafels, kunnen we

meteen opvangen door de zaak te verfraaien.»

KLASSE NR.136 13

www.ond.vlaanderen.be/obpwo/projecten_1998/engels_9806.htm Samenvatting van weten-schappelijk onderzoek naar het welbevinden van leerlingen

www.klasse.be/kvl/118/44 Hoe leuk is uw school?www.maks.be/10/8 «Ik ben geen nummer»

www.klasse.be/kvl/118/44 Hoe leuk is uw school? www.maks.be/10/8 «Ik ben geen nummer»

Gebouwen in slechte staat, die bovendien niet goed onderhouden zijn, en onaangenaam in-gerichte klaslokalen maken dat leerlingen zich niet goed voelen op school. Leerlingen zouden het gebouw veel aantrekkelijker en leuker ingericht willen zien. Het ligt voor de hand dat een aangename omgeving en inspraak bij de inrichting ervan voor een positieve schoolsfeer zorgen. Creatieve oplossingen moeten niet eens veel kosten.

[5] Werkt onze school preventief aan drugs, pesten en geweld?N E E è J ADe acties in het kader van preventiecampagnes zijn vaak ‘hot topics’ binnen een school. Initi-atieven om preventief te werken aan geweld, ordeverstoring, drugs, pesten enz. zijn voor veel ouders doorslaggevende criteria als ze een school kiezen voor hun kind. Zich veilig voelen op school betekent ook zich goed voelen. Informeren, sensibiliseren en een duidelijke gedragscode ontwikkelen rond deze problemen zijn taken die de school zeker moet vervullen.

[6] Stellen we regels op in samenspraak met de leerlingen?N E E è J AAan de ene kant willen leerlingen een teveel aan regels vermijden, maar aan de andere kant willen ze dat de school consequent optreedt bij probleemgedrag rond geweld en druggebruik. Leerlingen beoordelen het schoolklimaat positiever als regels democratisch ingevoerd worden. Een leerlinggericht schoolreglement verbetert het schoolklimaat. Een duidelijke regelgeving, die in samenspraak met de leerlingen tot stand kwam en die de school consequent handhaaft, bevordert het welbevinden.

[7] Hebben we het schoolklimaat al eens gemeten?N E E è J ADe schoolcultuur verwijst naar alles wat zich zowel informeel als formeel afspeelt op school, de waarden en normen. Leerlingen beleven de schoolcultuur als positief, als die samengaat met een goed schoolklimaat. In dit verband hebben ze het over de mentaliteit of het imago van de school. Op school komen leerlingen niet alleen in contact met leerkrachten en medeleerlingen, maar ook met andere personeelsleden. Het verloop van al deze interne contacten beïnvloedt het schoolklimaat of de schoolsfeer. In deze relaties is er behoefte aan respect, waardering, ruimte, dialoog en duidelijke regels. Altijd bij iemand terecht kunnen op school, ook bij problemen, vinden leerlingen belangrijk.

[8] Zijn studiedruk, leerprogramma en puntensysteem onder controle?N E E è J ALeerlingen ervaren een negatieve studiedruk als de leerkracht zijn verwachtingen niet duidelijk verwoordt, als hij taken en toetsen slecht doseert en als de leraren hierover slecht onderling afspreken. Studiedruk verwijst naar te weinig didactische ondersteuning omdat leraren (te) veel leerstof willen behandelen. Leerlingen zouden het leerprogramma en de leerinhouden als interessant en nuttig moeten ervaren.Het puntensysteem hangt nauw samen met de ervaren studiedruk. De nadruk leggen op presteren in plaats van leren bepaalt de motivatie en het daarmee verbonden welbevinden van de leerlingen.

[9] Beïnvloedt het schoolklimaat het gedrag van onze leerlingen gunstig?N E E è J AAls leerlingen zich niet zo goed voelen op school, groeit de kans dat ze zich slecht gedragen, de orde ver-storen en meer spijbelen. Ook geweld en druggebruik kunnen toenemen. Welbevinden en gedrag hangen nauw samen.Er bestaat uiteraard een wisselwerking tussen positief gedrag en positief schoolklimaat. Leerlingen die zich goed voelen op school en tevreden zijn, hebben minder de neiging om zich problematisch te gedragen. Positief gedrag beïnvloedt gunstig het schoolklimaat.

[10] Maken onze leerlingen makkelijk vrienden op school?N E E è J AContacten met medeleerlingen kunnen positief werken op het goed gevoel van leerlingen. Eén van de be-langrijkste motieven voor leerlingen om naar school te komen is ‘de vrienden’. Dit plaatst een groot accent op het belang van de school als leefdomein waarin de omgang met vrienden hoog aangeschreven staat. Ervaren de leerlingen op school een ‘gezelligheidscultuur’?Positieve contacten met medeleerlingen en samenhorigheid binnen de groep zelf vormen een belangrijk onderdeel van een goede klas- en schoolcultuur en een positief schoolklimaat. Ze maken dat leerlingen zich goed voelen op school.

Peilt u net voor de grote vakan-tie of erna ook graag eens naar wat omgaat bij uw leerlingen? Vraag de brochure ‘Het wel-bevinden van leerlingen in het secundair onderwijs’. Dit artikel en de brochure zijn gebaseerd op het eindrapport van het OBPWO-onderzoeksproject ‘Het welbevinden in de schoolsitu-atie bij leerlingen secundair onderwijs: de ontwikkeling van een bevragingsinstrument, prof. Nadine Engels (VUB) en prof. Antonia Aelterman (UG). Infor-matie bij IDLO – VUB – tel. 02 629 36 36 – idlo@vub.ac.be

GELIJKE ONDERWIJSKANSEN

14 KLASSE NR.136

Hoe loopt het LOP?

De school weigert te-recht een leerling? Het nieuw Lokaal Overleg-platform (LOP) helpt de leerling of zijn ouders binnen tien dagen een andere school vinden.

Ouders kunnen hun kind inschrijven in de school en vestigingsplaats van hun keuze. De nieuwe

leerling moet wel aan de algemene toela-tingsvoorwaarden voldoen en de ouders moeten instemmen met het schoolre-glement en het pedagogisch project van de school. Dat is de letter van de wet, het decreet Gelijke Onderwijs-kansen (GOK). Sinds 19 februari 2003 engageren de onderwijspartners zich in ‘Diversiteit als meerwaarde’ ook voor de geest ervan. De 70 nieuwe Lokale Overlegplatforms (LOP) zien toe op de letter en de geest. 26 voltijdse deskundigen staan de LOP’s en hun voorzitters bij in hun werk.Katty Houssiau is er een van. Ze heeft nu bijna een schooljaar als ondersteu-ner van vijf LOP’s achter de rug, drie voor basisonderwijs - Dendermonde, Hamme en Zele - en twee voor secun-

dair onderwijs - Dendermonde en Hamme-Zele. In sommige regio’s, grote steden vooral, is er één ondersteuner per LOP.

Hoe loopt het met de LOP’s?Katty Houssiau: «De LOP’s zijn geïnstalleerd, de part-ners zitten rond de tafel en beslissen samen over de strategie. De structuren kunnen werken.»

Wie zit in een LOP?Katty Houssiau: «Per regio en per onderwijsniveau - basis en secundair – is er een apart LOP. De voorzit-ter van het LOP is een vrijwilliger en krijgt een ver-goeding. De leden hebben beroepsmatig of vrijwil-lig zitting: vertegenwoordigers van besturen en di-recties van scholen en CLB’s, vakbonden, lokale socioculturele en –economische partners, verenigin-gen van ouders en leerlingen, armen, etnisch-cultu-rele minderheden, onthaalbureaus en schoolopbouw-werkers. Per LOP is er een ondersteuner.»

Een LOP heeft te veel leden en vergadert te weinig om snel in te grijpen, zeggen critici.Katty Houssiau: «Het LOP is een breed forum over diversiteit. Het is een goede zaak dat zoveel LOP-leden hun kunde en hun kennis van de lokale behoeften van jongeren kunnen inzetten. Zo kan het LOP erin slagen grote betrokkenheid bij het thema van de gelijke onderwijskansen te scheppen. Dat neemt niet weg dat het LOP aan een subgroep kan vragen aandachtspunten snel en efficiënt uit te werken. Een dagelijks bestuur dat voorstellen doet, werkt aan de analyse van hoe de regio er op het gebied van gelijke kansen voor staat, uitvoert wat het LOP beslist... Werkgroepen die aan de slag gaan rond thema’s als

taalachterstand of time out bij gedragsproblemen. Een bemiddelingscel die problematische dossiers rond inschrijven in handen neemt.»

Mag een school nu echt niemand meer weigeren?Katty Houssiau: «Een leerling die ze voorheen definitief uitsloot, moet de school gedurende twee schooljaren niet opnieuw inschrijven. Logisch. Verder mag de school alleen met inschrijven stoppen als de materiële omstan-digheden onveilig worden als ze nog meer leerlingen inschrijft. Dan moet ze natuurlijk iedereen weigeren die zich nog aanbiedt. Er zal hierop toezicht zijn.»

Moet ze elke leerling met een handicap inschrijven die zich aanbiedt?Katty Houssiau: «Misschien heeft die leerling specifiek onderwijs, verzorging of therapie nodig en kan de school aan die behoefte niet tegemoet komen. Dan mag ze die leerling doorverwijzen. Een leerling met leermoeilijkheden, die als hij zich inschrijft een CLB-attest voor buitengewoon onderwijs type 8 heeft, mag ze echter niet doorverwijzen. Die leerling moet ze inschrijven als de ouders dat wensen.»

Doorverwijzen is niet hetzelfde als weigeren.Katty Houssiau: «Zowel bij weigeren als doorverwij-zen moet de school binnen vier dagen haar actie motiveren. Ze geeft de ouders een brief mee en de ouders tekenen voor ontvangst of ze stuurt de ouders een aangetekende brief. Ze brengt de voorzitter van het LOP schriftelijk op de hoogte. Als de school ie-mand weigert, schrijft ze de leerling niet in. De ouders kunnen bezwaar maken en als ze dat willen de hulp van de Commissie voor Leerlingenrechten in Brussel inroepen. Dertig dagen hebben ze daarvoor. Die commissie beslist binnen vijf dagen of de school terecht weigert of niet. Als het wel terecht is, helpt het LOP de geweigerde leerling binnen tien dagen een andere school vinden.»

Als de school een leerling wil doorverwij-zen, moet ze hem wel eerst inschrijven.Katty Houssiau: «Juist. Als het LOP de bezwaren van de school terecht vindt, zoekt ze er een oplossing voor. Of het bemiddelt bij een andere school. Tien kalenderdagen heeft het LOP hiervoor. Als niet aan de voorwaarden voldaan is om door te verwijzen, moet de leerling in de school ingeschreven blijven. Als de school bij haar standpunt blijft, meldt het LOP de zaak aan de Commissie voor Leerlingenrechten. Als die het eens is met het LOP, blijft de leerling ingeschreven. Als de commissie vindt dat de school terecht doorverwijst, helpt het LOP samen met het CLB de leerling binnen dertig dagen een andere school vinden. Oordeelt de Commissie dat de school onterecht doorverwijst, dan blijft de leerling ingeschreven.» ■

Geen apartheidLOP-deskundige Katty Houssiau heeft tot 1995 als Bijzonder Leraar Individueel Onderwijs in het buitengewoon basison-derwijs gewerkt en twee jaar voor het spijbelproject van het departement Onderwijs. Daar leerde ze dat een leerling uit een kansarme thuis het grootste risico loopt te falen op school. En dat het van het grootste belang is deze complexe materie met alle betrokkenen vanuit een gedeelde zorg stapsgewijs te overleggen. «Er mag geen apart-heid op onze scholen ontstaan», zegt ze. «Om een effectief lokaal gelijkekansenbeleid waar te maken, moeten we cultuurver-schillen herkennen en erkennen, zowel tussen schoolorganisaties als tussen doelgroepen.»

www.ond.vlaanderen.be/gelijke_onderwijskansen Alle teksten over Gelijke onderwijskansen, Diversiteit als meerwaarde, LOP’s en de Commissie voor Leerlingenrechten

LUC

DAEL

EMAN

S

LOP-deskundige Katty Houssian: «Zowel bij

weigeren als door-verwijzen moet de school binnen vier

dagen haar actie motiveren.»

Gratis naar Folk Experience p. 16

Droog naar zee p. 19

Extra: 3 000 gratis boeken en cd-rom’s

idee

Folk met Klasse Als de namen Värttinä, Gjallarhorn en Mercedes Peón u als muziek in de oren klinken, dan bent u tien-tegen-één een folkliefhebber. Als u daarentegen verdwaasd met de oogleden knippert, hebt u nog alle kansen om er één te worden. Laat namen als Wannes Van de Velde en Willem Vermandere intussen al een belletje doen rinkelen.Wat is folk? Wat doet de mix van accordeon, doedelzak, draailier en hommel tegelijk slepend swingen en zinderend zeuren? Wat maakt Ierse folk etherisch in de mist en Franse folk betoverend in de zon? Als de gemiddelde Vlaamse platenkast tegenwoordig een grabbelton is van genres, dan belanden Laïs of Kadril ook bij leerlingen geregeld in de cd-speler. Een goed moment om folk naar de klas te brengen. Wil u daarvoor inspiratie of lesmateriaal? Op dinsdag 1 en woensdag 2 juli zijn duizend leerkrachten met collega of partner de eregast in het doedelnieuwe Folk Experience in Dranouter. U krijgt een elektronisch geleide rondleiding en maakt kennis met de andere streektoppers voor uw klasuitstap. Bovendien kan u diezelfde dag gratis naar het Ieperse onderwijsmuseum en naar het natuurcentrum De Bergen. Uw folkbrochure ligt klaar. Snel als een hommel naar Dranouter.

Wat mag u vandeze actie verwachten?

Folk Experience is een interactief inleefparcours rond folk en volksmuziek in Vlaanderen. Via geluidsprojectie en multimediale presentatie wordt u ondergedompeld in de roots van de muziek. Dat merkt u al meteen in zaal 1. Introductiefi lm: ’t Kliekske, Rum en andere folkartiesten dansen om u heen op reuzengrote fi lmprojecties en trekken u binnen in de folkse sfeer. U bent gelanceerd. In zaal 2. De periodes wachten de aanraakschermen op uw vingertoets: verken de geschiedenis en de invloed van volksmuziek. De melodieën van de Eerste Wereldoorlog, de liederen van de kant-klossers uit Poperinge, de internationale invloeden. Hoe folk er in notenbalken uitziet, ziet en hoort u in zaal 3. De Instrumenten. Hoe ziet een doedelzak eruit? Hoe maakt men een draailier? Hoe klinkt een hommel, een accordeon? En hoe klinken ze samen? Draai uw oor in de richting van het instrument en u weet het. In zaal 4. Liederen en liedboeken klinkt de traditie van het volkslied van uw keuze. Is de impact van levensgrote zingende koppen op uw stembanden even groot als een stromende douche? Probeer het uit. Neem een kijkje in de liedboeken die tot vandaag groepen als Laïs en Kadril inspireren en lees de marktblaadjes, het gezongen relaas van belangrijke historische gebeurtenissen. En dan bent u klaar voor zaal 5. Dans. Jong en oud leeft zich hier uit in dansmuziek. Schermen en videoprojecties tonen u daarnaast acht dansen, van wals tot bourree. Hoe bekende en onbekende mensen in contact kwamen met de volksmuziek en wat dat hen deed en doet, vertellen ze zelf in zaal 6. Geheugen van de muziek. Focus op de muzikale wortels en die van uzelf. Een ingetogen moment dat u nog even tot rust brengt, want dan is er zaal 7. Kinderhoek. Folk Experience is er voor bezoekers van 7 tot 77 jaar, maar voor kinderen werd daar nog een speciale kinderhoek aan toegevoegd met dezelfde thema’s als de rest van de tentoonstelling. Kinderen proberen hier zelf instrumenten uit, maken een geluidstapijt, spelen volksmuziek op cd-rom’s. Als kritische luisteraar verneemt u in zaal 8. Radio’s alles over de rol van de media bij de revival van de volksmuziek. Afronden doet u in zaal 9. De Festivals: opnames, fi lms, affi ches enz. brengen u naar het podium van Folk Dranouter en de Folkmuziekclubs. Volksmuziek als start voor uw klasuitstap? U krijgt alle uitleg over de educatieve werking en begeleiding van een bezoek met leerlingen. Een standaard klasbezoek aan Folk Experience duurt anderhalf uur, maar u blijft zolang als u wil.

Extra: onderwijs in de bergenAls u aan deze actie deelneemt, kan u niet enkel naar Folk Ex-perience, u krijgt ook een bon voor gratis toegang - diezelfde dag - tot het pas vernieuwde Ieperse onderwijsmuseum en het bezoekerscentrum De Bergen in Kemmel, dat focust op geologie en natuur in de regio.

16 KLASSE NR.136

✁

Hoe schrijft u in?Vul de originele bon op deze bladzijde volledig in en stuur hem vóór 10 juni naar de organisatoren. Als u bij de geluk-kigen bent, ontvangt u uiterlijk op 20 juni een schriftelijke uitnodiging. Uw naam komt op een aanwezigheidslijst. Deze actie is gratis voor duizend Vlaamse leerkrachten vergezeld van partner of collega.

Waar vind ik meer informatie?Uw contactpersoon voor deze actie is Bavo Vanden Broeck - Folk Experience - Dikkebusstraat 234 - 8950 Dranouter - tel. 057 44 64 24 - bavo@folkdranouter.be. Surf voor de sneak preview naar www.folkdranouter.be

Extra: 30 vrijkaarten voorFestival Folk Dranouter

Dat Mick Jagger morgen samen optreedt met Gunther Neefs is wellicht te hoog gegrepen, maar Zita Swoon op het podium met Flip Kowlier kon vorig jaar wel. Op het Folk Festival van Dranouter bezoeken veel artiesten elkaar en dat blijft tot nader order nieuws. En wat is folk achter de schermen? Wat zijn de genres binnen folk? Wat drijft jongeren om met volksmuziek bezig te zijn? Aan vijftien leerkrachten en hun partner vertellen ze het zelf. Als u niet enkel wil deelnemen aan de actie van begin juli, maar ook kans wil maken op een tweepersoonstic-ket voor het festival op vrijdag 1 augustus, vink dan het extra vakje aan op de bon. Vijftien leerkrachten worden uitgeloot. Zij ontvangen in de loop van de maand juli een schriftelijke uitnodiging voor twee personen, die zij op vertoon van hun lerarenkaart en identiteitskaart kunnen inruilen voor een duoticket. Rendez-vous in het Muziekcentrum. U bezoekt er Folk Experience, maakt kennis met muzikanten van de volksmuziekschool die vertellen over hun passie voor volksmuziek, u krijgt een rondleiding tijdens de optredens (o.a. backstage) en een afsluitende drink in de viptent. Daarna kan u zich vrij onderdompelen in het festival.Doe enkel mee als u zelf effectief naar het festival wil/kan komen, want u kan uw tickets enkel de dag zelf persoonlijk komen ophalen en u kan ze niet doorgeven aan derden.

MET KLASSE NAARFOLK EXPERIENCE

Ja, stuur mij een uitnodiging voor (omcirkel wat past) 1 / 2 personen voor Folk met Klasse.Ik kom op (duid uw voorkeur aan):

□ dinsdag 1 juli□ woensdag 2 juli

□ in de voormiddag□ in de namiddag

□ Ja, ik wil ook een gratis duoticket winnen voor Festival Folk Dranouter op 1 augustus

Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Nummer lerarenkaart (studenten lerarenopleiding nr. studen-tenkaart): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Volledig adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .School: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Onderwijsniveau (omcirkel wat past):kleuter / lager / secundair / hoger

Deze actie is gratis voor mezelf en vergezellende collega of partner. Als ik word uitgenodigd, kom ik ook.

Stuur deze originele bon volledig ingevuld en vóór 10 juni naar Bavo Vanden Broeck - Folk Experience - Dikkebusstraat 234 - 8950 Dranouter - Niét faxen, a.u.b. Als u bij de gelukkigen bent, ontvangt u een schriftelijke uitnodiging. Uw naam komt op een viplijst. Als u een uitnodiging ontvangt, komt u ook.

LIEVEN D

ESRAMAULT, S

ABINE ALLEM

EERSCH

Stuur deze originele bon volledig ingevuld en vóór 10 juni naar Bavo Vanden Broeck - Folk Experience - Dikkebusstraat 234 - 8950 Dranouter - Niét faxen, a.u.b. Als u bij de gelukkigen bent, ontvangt u een schriftelijke uitnodiging. Uw naam komt op een

lgemeen,

asisonderwijs,

ecundair onderwijs,

oger onderwijs

Het folkmoment voor uw klas.

Duizend leerkrachten op het geluidstapijt.

Good folk in Dranouter.

KLASSE NR.136 17

Simone Verlopen fi lmregisseur Victor Taransky (Al Pacino) heeft genoeg van verwende, overbetaalde sterren met een veel te grote mond. Vanaf nu maakt hij enkel nog fi lms met één hoofdrolspeelster: de supersexy Simone. Ze heeft geen agent, geen manager, ze eist geen hotelsuites of privévliegtuigen, ze doet al haar stunts zelf… De ideale fi lmster dus. Maar dan wordt ze beroemd en wil iederaan haar ontmoeten. Probleempje, want… Simone bestaat niet. Ze is de ultieme computeranimatie. De fi lm «Simone» (Andrew Niccol) is ondertussen beschikbaar (te huur en te koop) op video en dvd.Klasse en verdeler RCV geven twee video’s en twee dvd’s (met heel wat extraatjes) aan geïnte-resseerde lezers.Stuur een kaartje of mail naar Klasse (Simone) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - secr.leerkrachten@klasse.be - en neem ook eens een kijkje op www.rcv.nl voor info over andere releases

Klasse-service • Night of the TeachersJean Bosco Safari, Jo Lemaire, William Reven, Philippe Robrecht en de Wiene en de Fie staan op de affi che van «Night of the Teachers», op vrijdag 27 juni, vanaf 20 u. in het sportcomplex van KTA1 Aalst. Tickets kosten 4 euro in voorverkoop, 10 euro aan de kassa (open vanaf 19 u.).Meer info op www.nott.be - tickets via gerddr@pi.be oftel. 0485 95 35 37

• Zorgverbreden en remediërenCollega Marie Van de Wege is onderwijzeres én heeft de voortgezette lerarenopleiding zorgverbreding en remedië-rend leren gevolgd. Ze zoekt nu werk in die richting, liefst omgeving Leuven.Marie Van de Wege - tel. 016 25 68 13 -marie.vandewege@ pandora.be

• Vrije schoolCollega Marc De Mesel zoekt gelijkgestemde zielen om in Vlaanderen (Leuven?) een «vrije school» op te richten, naar het model van Iederwijs.nl, AlbanyFreeSchool.com of SudburyValleySchool.com, waarbij de leerlingen elk moment van de dag zelf invullen.Reacties welkom bij marcdemesel@hotmail.com

• Frans leren in een Waals gezinTijdens alle schoolvakanties kunnen jongeren van 8 tot 18 jaar deelnemen aan taaluitwisselingen met Waalse leeftijdgenoten.Meer info bij Alfa Club vzw - Sarah Meersman - Collegelaan 57 bus 8 - 2140 Antwerpen - tel. 03 236 96 00 -alfaclubtaaluitwisselingen@hotmail.com

• Grenzeloos kokenDrie hotel- en toerismescholen (De Panne, Terneuzen en Bury Saint Edmunds) vonden elkaar rond het thema «streekgerechten», met als resultaat het boek «Grenzeloos koken», met streekgerechten en toeristische info over de drie regio’s. Het boek kost 7,95 euro.Westhoekscholen (KTA) De Panne - Caroline Roose - Sint-Eli-sabethlaan 2 - 8660 De Panne - tel. 058 41 26 71 -caroline.roose@busmail.net

• GastfamiliesGezocht: gastfamilies die een buitenlands vrijwilliger willen opvangen voor enkele maanden tot een jaar.Meer info bij VIA - Draakstraat 37 - 2018 Antwerpen - tel. 03 235 94 19 - via@glo.be - www.jeugdwerknet.be/via

• StoelendansCollega Birgit Hoornaert (birgit.hoornaert@belgacom.net) werkt in Instituut Spijker in Hoogstraten als leerkracht LO. Ze verhuist deze zomer naar Kortrijk. Iemand zin om van job te wisselen? En kleuterleidster Lu De Corte(jos.van.esbroeck@pandora.be) werkt in Berkenboom Heistraat in Sint-Niklaas en wil richting Waasmunster muteren.

• Moskou en Sint-PetersburgCollega Bertha Van Horenbeeck organiseert een reis

naar Moskou en Sint-Petersburg, van 24 tot 31 augustus. Richtprijs: 850 euro (inbegrepen: vluchten, overnachtingen

met ontbijt, nachttrein, inkomgelden, stadsrondritten).Bertha Van Horenbeeck - tel. 089 56 58 07 -

herman.rosiers@pandora.be

Maak uw eigen fi lm Jongeren van 12 tot 18 jaar maken onder professionele bege-

leiding zelf een echte speelfi lm. Een (eigen) idee met een jeugd-schrijver tot scenario ombouwen, een scenario uitschrijven en een draaiboek tekenen, camerastandpunten vastleggen, locaties kiezen, decors zoeken, lessen van een cameraman, de effecten van schmink, belichtingspunten en speciale trucjes, spots en fi lters, geluidstechnieker spelen, acteurs casten, fi lmen, monteren, muziek en geluidseffecten erop en vervolgens… de première.De cursus «Maak je eigen échte fi lm» start in september in Tspant (Wilrijk). Deelnemen kost 100 euro voor 20 zaterdagvoormiddagen (ma-teriaal en verzekering inbegrepen). De volledige cursus (drie niveaus, van kortfi lm over reclamefi lm/documentaire/reportage tot middellange speelfi lm) zal zes jaar in beslag nemen. Vanaf september 2004 zal de cursus ook in andere provincies van start gaan.Meer info bij Jeugdfi lmatelier Actie - Marie Anne Praet - Charlottalei 32 - 2018 Antwerpen - tel. 03 218 99 50 - marieanne.praet@skynet.be

Jeugd en muziek Het eendje van Jeugd en Muziek brengt uw klas in de sfeer van vrije tijd, maar het zwemt toch vooral tijdens de schooluren. Tournees, concerten, workshops rond talentrijke musici en bevlogen artiesten. Programma’s in diverse genres, educatief, verrassend, boeiend. Ontmoetingen door en met jonge musici. Optredens waarin jongeren zich herkennen. Schooloptredens tot in de kleinste uithoeken van Vlaanderen.Ontdek de blikvangers op www.jeugdenmuziek.be

De grootste ballon Sinds enkele weken kan u met een kabelballon 150 meter boven de hoofdstad zweven en er genieten van een panoramisch uitzicht over Brussel en omstreken (tot 30 à 40 km ver, bij helder weer). De «Aërofi el» is trouwens de grootste ballon ter wereld. Hij heeft een inhoud van 5 500 m³ (gevuld met helium) en de ronde gondel biedt plaats aan 30 personen.Een «vlucht» duurt een tiental minuten. Een ticket kost 10 euro. Schoolgroepen betalen 5 (5 tot 12 jaar) of 8 euro (secundair en hoger onderwijs). U vindt de ballon op het Gaucheretplein, op het einde van de K. Albert II-laan, vlakbij het Noordstation, vlakbij hoofdsponsor Belgacom én vlakbij het departement Onderwijs.Meer info bij Aerobrussels - Legerlaan 12 - 1040 Brussel - tel. 02 732 72 50 -aerobrussels@aerophile.com - www.aerophile.com

Europalia Italia Van 1 oktober 2003 tot 15 februari 2004 zal u haast oeverloos kunnen kennismaken met de duizenden facetten van la Bella Italia. «Europalia 2003 Italia» presenteert volgende winter een schier eindeloze reeks tentoonstel-lingen, muziekconcerten, fi lmvoorstellingen, toneelopvoeringen, conferenties enz. rond de Italiaanse kunst en cultuur. Op het pro-gramma o.a. Pompeï en Rome; renaissance en barok; moderne design en architectuur; Hugo Pratt en Guido Buzzelli; opera en co-media dell’ arte; Vittorio De Sica, Federico Fellini én Pupi Avati, een literatuurconferentie met Umberto Eco als voorzitter; hedendaagse Italiaanse dans… Tel daarbij de levenskunst, de gastronomie én de Italiaanse dolce vita en u gaat een warme winter tegemoet.

U vindt het volledige programma op www.europalia.be

Simone, van megabyte tot megababe.

Met de hele klas de lucht in.

NEW L

INE CINEM

A

AEROBRUSSELS NV

JEUGD EN MUZIEK

Muzikale eend in de klas.

In het septembernummer van Klasse vindt u meer info over Euro-palia 2003 Italia, over de voor onderwijs bijzonder interessante tentoonstelling «Da Pompei a Roma», over speciale kennisma-kingsdagen voor leerkrachten enz. - hou ook de website van de

Lerarenkaart in de gaten: www.lerarenkaart.be

EURO

PALI

A 200

3 ITA

LIA

In bed met Joris Denoo Wat heeft de 50ste verjaardag van Joris Denoo te maken met Hotel Focus in Kortrijk? Acht jaar geleden opende dit charmante hotelletje zijn deuren. Elk van de vier kamers is ingericht door een Kortrijkse kunstenaar: schrijver Joris Denoo dus, maar ook danser-choreograaf Pol Coussement, componist David Anne en beeldend kunstenaar Rik Vermeersch namen een kamer voor hun rekening. De inrichting verwijst naar hun bezigheden: in de kamer van Denoo vindt u, verspreid over alle muren, een volledige oorlogs- en liefdesnovelle, naast vitrinekasten met schrijfmateriaal enz.Hotel Focus lanceert een speciaal Joris Denoo-fietsarrangement tijdens de zomermaanden. Het aanbod: u boekt een weekend (min-stens twee nachten) en betaalt 128 euro voor een tweepersoonska-mer (eventuele extra nachten à 57 euro per nacht). Het arrangement omvat twee overnachtingen met ontbijt in een «kunstenaarskamer», een welkomstdrankje bij aankomst, een rondleiding in het hotel, een fietskaart van Kortrijk en omstreken én een gratis exemplaar van het nieuwste boek van Joris Denoo, «Herman, detective op puntschoenen» (een detectiveverhaal voor speurders van 10 tot … jaar). ’s Avonds kan u in de stad eten (van dag- tot gastronomisch menu, het hotel ligt op tien minuutjes wandelen van de Grote Markt), ’s middags zorgt Hotel Focus desgewenst voor een picknick (6,50 euro per persoon). Bij de dienst Toerisme (Rijselsestraat, vlakbij de Grote Markt) vindt u info over wandel- en fietstochten in en rond Kortrijk. Ooit al gehoord van de Holder-de-Bolder-wandeling? Ook dat is een initiatief van Hotel Focus (meer info en reservaties bij dienst Toerisme - tel. 056 23 93 71).Meer info over dit arrangement én reservaties bij Hotel Focus - Hovenierstraat 50 - 8500 Kortrijk - tel. 056 21 29 08 - info@focushotel.be - www.focushotel.be - vermeld bij uw reservatie zéker Klasse én het nummer op uw lerarenkaart.

Extra. Reserveer meteen! Niet alleen is het aantal kamers beperkt, maar op 11 juli (logische keuze, niet?) zullen Jan Breydel en Pieter De Coninck uit de reservaties op dat moment twee stamboeknummers loten (ook niet gedateerde cadeaubons tellen mee). Deze twee leerkrachten krijgen hun weekend voor twee personen (zoals hierboven beschreven) in Hotel Focus volledig gratis aangeboden (als u al betaald zou hebben, krijgt u uw betaling teruggestort).

Op zoek naar Brel In 1978 stierf Jacques Brel. 25 jaar later stapt een groepje Brel- en chansonsminnaars in zijn Parijse voetsporen, op zoek naar Parijse sites die met de man zijn verbonden, op zoek naar artiesten die door Brel gepassioneerd zijn, op bezoek bij Brelintimi.Wie er op 11 en 12 oktober wil bij zijn, kan voor de concrete planning terecht bij Toon Verreu - Dammestraat 51 - 8800 Roeselare -tel. 051 20 68 41 - toonverreu@hotmail.com

BioTrom Mitose, meiose, monoklonale antilichamen en microroostertechnieken hebben voor u geen geheimen? En u wil uw leerlingen introduceren in de fascinerende wereld van de gentechnologie? Dan is er nu «BioTrom», een gratis cd-rom met een (visueel geani-meerde) selectie uit de meest courante en/of veelbelovende technieken uit het gentechno-logisch onderzoek. Omdat deze technieken een duidelijke omkadering vragen, vindt u op de cd-rom ook de basismechanismen in de cel en een aantal toepassingen. Voorts vindt u er tips om de cd-rom in de klas te gebruiken.Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie - Jonas De Backer - Rijvis-schestraat 120 - 9052 Gent - tel. 09 244 66 11 - jonas.debacker@vib.be - www.vib.be

18 KLASSE NR.136

Leerkrachten gezocht • Gedetacheerd leerkracht om leerlingvertegenwoordigers te begeleiden en ondersteunen in lokale overlegplatforms en om leerlingen te informeren en sensibiliseren rond diversiteit.www.vsknet.be - Vlaamse Scholierenkoepel - Jan Van Damme, coördinator - tel. 02 215 32 29

• Gedetacheerd leerkracht om vanaf september de vertegenwoordigers van allochtone verenigingen in de Lokale Overlegplatforms van het Gelijke Kansendecreet te ondersteunen.Forum van Etnisch-Culturele Minderheden vzw - Naima Charkaoui (info) of Christopher Oliha (kandidaturen) - Gallaitstraat 76/14 - 1030 Brussel - tel. 02 245 88 30 - info@minderhedenforum.be - www.minderhedenforum.be

• Vestigingsdirecteur voor de basisschool (type 2) en de BuSO-school (type 1 en 2), verantwoordelijk voor peda-gogisch beleid, leerlingbegeleiding, communicatie en samenwerking met de ouders… Ook gezocht: technisch-adviseur-coördinator (mét getuigschrift preventie-adviseur), verantwoordelijk voor het vak- en dienstpersoneel en het bouwproject.Scholengemeenschap Sint-Franciscus - Ingrid Limbourg, algemeen directeur - Lostraat 175 - 1760 Roosdaal -tel. 053 64 66 40 - i.limbourg@planetinternet.be

• Technisch-adviseur coördinator (hout en/of bouw) en leerkrachten ASV&BGV.BuSO Levenslust - Marc De Wuffel, directeur - Scheestraat 74 - 1750 Sint-Martens-Lennik - tel. 02 568 11 05 - buso@mpilevenslust.be

• Dynamische leerkrachten om mee te werken aan nieuwe uitgaven in de kern Talen.Uitgeverij De Boeck - tinne.dierckx@uitgeverijdeboeck.be

• Reisbegeleiders die na een interne opleiding op vrijwillige basis reizen begeleiden.Meer info bij vzw KrisKras - Prinses Clementinalaan 205 - 9000 Gent - tel. 09 221 08 05 - corry@kriskras.be - www.kriskras.be

• Boeiende, creatieve en sportieve jongeren voor een vakantiejob als monitor.vzw Free-Time - tel. 09 233 77 88 - info@freetime.be - www.freetime.be

• Leerkrachten dactylo voor volgend schooljaar en voor de zomervakantiestages hoofdverantwoordelijken, sportmoni-tors, leerkrachten Frans en tennismonitoren.IPOC - Van Boeckellaan 71 - 2500 Lier - tel. 03 480 85 18 - info@ipoc.be

• Docenten voor avond- en weekendopleidingen «Herbo-rist» en «Gezondheidstherapeut» (in Deurne, Antwerpen), met ervaring in plantkunde, kruidenkennis, kruiden en creativiteit, kruidenbereidingen, diagnose (enkel artsen) of relaxatie.Europese Academie vzw - Fabienne Donné - Weg naar As 267 - 3600 Genk - tel. 089 35 52 46 - europeseacademie@skynet.be - www.europeseacademie.be

• Enthousiaste spelbegeleiders die graag met jongeren bezig zijn.Centrum Informatieve Spelen - Naamsesteenweg 130 en 164 - 3001 Leuven - tel. 016 22 25 17 - joke@spelinfo.be - www.spelinfo.be

• Leerkracht lagere school voor De Zeppelin (Mortsel), een ervaringsgerichte, kleinschalige basisschool.Carole de Block - Walvisstraat 39 - 2018 Antwerpen -tel. 03 235 14 70

• Leraar secundair onderwijs voor de uitbouw van een intercultureel uitwisselingsproject voor jongeren.AFS Interculturele Programma’s vzw - Brand Whitlocklaan 132 - 1200 Brussel - tel. 02 735 85 25 - afsbfl@afs.org

• Vrijwilllige monitoren, keukenpieten en/of animatiefreaks (eventueel als moni-gezin mét uw kinderen) voor groeps-vakanties en kampen voor kinderen, jongeren en kansarme gezinnen (juli-augustus).Pirlewiet vzw - Griet Gys - De Merodelei 219 - 2300 Turnhout - tel./fax 014 41 06 80 - info@pirlewiet.be - www.pirlewiet.be

DE E

ENHOORN/JORIS DENOO

���

FONDATION INTERNATIONALE JACQUES B

REL

VIB

Gids uw leerlingen door de wondere wereld van mitosen en monoklonale antilichamen.

Win een gratis weekend in de kamer van Joris Denoo.

Gezocht: reisbegeleiders.

Kuieren door Parijs met Jacques Brel.

KLASSE NR.136 19

Voice Factory Ademhaling, stemplaatsing, stem en houding, stem en emotie, creatief en verantwoord omgaan met stemgebruik… The Voice Factory organiseert geregeld workshops voor een beter gebruik van uw belangrijkste lesmateriaal, uw stem. Naast de gewone cycli kan u in overleg met the Voice Factory dergelijke workshops gewoon bij u op school organiseren (max. 15 deelnemers; aantal sessies en prijzen overeen te komen). Voorts heeft the Voice Factory workshops voor leerlingen en specifi eke workshops voor leerkrachten LO, muziek, dramatische expressie enz. In september (waarschijnlijk op woensdag 24 september) komt er een gratis toon-moment in Antwerpen, waarbij u met het aanbod voor volgend schooljaar kan kennismaken.The Voice Factory - Gert Terny - Bisschoppenhofl aan 151 - 2100 Deurne - tel. 0476 86 58 07 - gert.terny@pandora.be

Filosoferen met kinderen «Aan iemand denken is het begin van iemand missen» (Laura, 11 jaar). «Iedereen kan alles missen, maar niet alles mist jou» (Youssef, 11 jaar). Laura en Youssef (maar ook Hakim, Matthieu, Nabila enz.) zijn de hoofdrolspelers in «Hardop nadenken», een documentaire over fi losofe-ren met kinderen. Jan Knops en zijn fi lmploeg van vzw Initia zetten hun camera’s op in de Sint-Albertschool in Sint-Jans-Molenbeek.De documentaire is onderdeel van het project Voor-rangsbeleid Brussel (VBB). Het fi losofi eproject wil via dit fi losoferen met kinderen denkvaardigheid, participatie, taalvaardigheid en positieve omgang met diversiteit stimuleren.Helemaal nieuw binnen dit project is de website www.fi loket.be, met o.a. een forum waar kinderen hun mening kwijt kunnen over aangeboden thema’s. In mei liep bijvoorbeeld een discussie rond «wat is mooi?», met o.a. de prangende vraag «Is een mooie juf beter dan een lelijke juf?». Leerkrachten vinden op de website een eigen luik, waar ze tips en ervaringen kunnen uitwisselen.Initia vzw/Filoket - Blaesstraat 230 - 1000 Brussel - tel. 02 735 25 92 - info@initia.be en info@fi loket.be - www.initia.be en www.fi loket.be

Groen schooljaar Moedig uw leerlingen aan om voor het komende school-jaar milieubewust schoolgerief te kopen. Herinner hen eraan dat ze veel schoolmateriaal kunnen hergebruiken. Niet alles moet nieuw zijn! U kan bovendien een mi-lieuvriendelijk lijstje met schoolgerief opstellen. Kies daarbij voor duurzaam gerief dat tegen een stootje kan, koop liever schoolgerief zonder verpakking, kies best schoolgerief in natuurlijke materialen of in gerecycleerde materialen zonder schadelijke stoffen… Mascotte BAS (Bewuste Aankoper van Schoolgerief) helpt u met 12 tips op het milieuvriendelijke pad.De campagne «Ik kleur mijn schooljaar groen» moedigt al enkele jaren bewust aankopen aan. Voor leerkrachten basisonderwijs is er bovendien een pedagogisch dossier, met achtergrondinformatie, spelletjes, voorbeeldlessen en tips om interactieve lessen te geven over milieuvrien-delijk schoolgerief. De campagne is een initiatief van de drie Gewesten. In Vlaanderen neemt Ovam de honneurs waar. In september is het meestal te laat om nog een actie te ondernemen. Nu dus?U kan het campagnemateriaal (folders, affi ches, pedagogisch dossier) gratis aanvragen bij Ovam - Petra Van Opstal - Stationsstraat 110 - 2800 Mechelen - tel. 015 28 41 42 - info@ovam.be - www.ovam.be

Zee in Zicht Zet u schrap voor een stevige wandeling in de Noord-

zee. Van het strand tot in volle zee. Duik onder in een wereld die barst van leven en van menselijke activiteiten.

Bekijk de zee op een andere manier: als speelplein, als autosnelweg, als voedselbron of als onderzoeksdomein.

De zee, alleen maar water? Niets daarvan.Uw reis verloopt in zeven etappes: strand (zicht op zee,

zeehondjes op het strand…); bruisend wateroppervlak (recreatie, plankton en schuim…); zeebodem (zand- en

grindwinning, kabels en pijpleidingen, wrakken…); volle zee (visquiz); zeeoppervlakte (scheepvaart en boeien, zee-zoogdieren…); Belgica (videomontage); branding (vogels, natuurgebieden…).Verloren lopen kan niet, want alles speelt zich af binnen de muren van de nieuwe interactieve tentoonstellingsruimte van het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel. Aan de ingang krijgt elke bezoeker bovendien een kompas-kaart met bijhorende stickers. Als uw leerlingen onderweg die stickers op de juiste plaatsen kunnen plakken, hebben ze na afl oop een complete zeekaart in handen.De tentoonstelling «Zee in Zicht» loopt van 17 juni tot 2 november. Tickets kosten 7 euro voor volwassenen en 6 euro voor kinderen (6-17 jaar). Schoolgroepen betalen 4,50 euro per leerling.

Leerkrachten (op vertoon van lerarenkaart) hebben gratis toegang. Van zaterdag 28 juni tot en met zon-dag 13 juli loopt een speciale Klasse-actie (i.s.m. het Museum voor Natuurwetenschappen). Elke betalende volwas-sene mag gratis één kind (6-17 jaar) meenemen. Een snel rekensommetje: leerkracht + partner + één kind betalen in die periode dus 7 euro. Niet vergeten: uw lerarenkaart én het bonnetje dat u hierbij vindt.Van 1 juli tot 31 augustus geldt een speciaal groepstarief voor jeugdverenigingen, speelplein-werkingen, wijkhuizen enz. U betaalt dan 1,50 euro per deelnemer (enkel geldig op weekdagen en met minstens 15 deelnemers). Meer info op www.natuurwetenschappen.be.

Museum voor Natuurwetenschappen - Educatieve dienst - Vautierstraat 29 - 1000 Brussel - tel. 02 02 627 42 52 - educa@natuurwetenschappen.be - www.natuurwetenschappen.be

Met Klasse in zeeDit bonnetje geeft recht op een gratis toegang voor één kind (6-17 jaar), vergezeld van een betalende volwassene voor de tentoonstelling «Zee in Zicht».Enkel geldig van 28 juni tot en met 13 juli 2003.

Uitknippen en aan de kassa afgeven.

«Is een mooie juf beter dan een lelijke?»

Bent u ook een «Bewust Aan-koper van Schoolgerief»?

MUSEUM VOOR N

ATUURWETENSCHAPPEN

VZW INITIAO

VAM

✁

Wandelen in de zee.

2003 Beaufort Tot 28 september waait er een stevige kunstwind langs de Belgische kust. Kunstproject «2003 Beaufort» groepeert gerenommeerde kunstenaars die in verschillende kust-gemeenten neerstrijken met hun visies en beelden, een eerste «Triënnale voor hedendaagse kunst aan zee». Op het programma bijvoorbeeld Antony Gormley (De Panne), Zhang Huan (Koksijde), Jan Fabre (Nieuwpoort), Wim Delvoye (Mid-delkerke), Daniël Spoerri (Oostende), Berlinde De Bruyckere (De Haan), Koen Vanmechelen (Blankenberge) en Massimo Vitali (Knokke-Heist). In Zeebrugge ontvangt Seafront Panamarenko. Hij toont in loods 4 van de voormalige vismijn een aantal werken, gebaseerd op beweging door de lucht, op of onder water. Naast de echte Russische duikboot van Seafront ziet u de interpretatie volgens Panamarenko.De tentoonstelling van Panamarenko is gratis (zoals zowat alle «2003 Beaufort»-activiteiten). Tickets voor Seafront kosten 9,95 euro voor volwassenen en 7,50 euro voor kinderen.Seafront Zeebrugge - Vismijnstraat 7 - 8380 Zeebrugge - tel. 050 55 14 15 - info@seafront.be - www.seafront.be - alle info over «2003 Beaufort» bij de verschillende diensten voor toerisme of op tel. 070 22 50 04

Twee klassen (max. 30 leerlingen) kunnen een gratis bezoek aan Seafront winnen. Maak met de klas een creatief werkstuk (col-lage, tekening…) rond «het leven aan boord van een duikboot». Stuur dit vóór 15 juni naar bovenstaand adres en misschien kan u nog dit schooljaar met uw klas de duikboot in.

Eureka, daar is Orienta weer Leerlingen derde graad secundair onderwijs, studenten hoger onderwijs, pas afgestudeerden enz. vinden op «Orienta» (Euro-pees Salon voor Hogere Opleidingen en Jobs) info over studies hoger onderwijs, permanente vorming (e-learning, taalcursussen, volwassenenonderwijs, avondscholen…) én jobs en aanwer-vingen (multinationals én KMO’s, interimkantoren, VDAB, beroepsverenigingen, verenigingen voor bedrijfsstarters, de zgn. uniformberoepen…). Voorts zijn er lezingen, conferenties en animaties, met o.a. op 13 november (11 u.) een diavoor-stelling over verkeers(on)veiligheid door dr. Luc Beaucourt, speciaal voor laatstejaars secundair onderwijs.De 16de «Orienta» vindt plaats van 13 tot 15 novem-ber in Paleis 4 in Brussels Expo (Heizel). De organisa-toren verwachten meer dan 170 exposanten en meer dan 35 000 bezoekers.

In Paleis 2 loopt die dagen «Brussels Eureka!», de uitvindersbeurs, waarop zo’n 800 deelnemers uit een veertigtal landen meer dan duizend innovaties en uitvindingen voorstellen.De alweer 52ste editie van deze «Wereldbeurs voor Innovatie, Onderzoek en Nieuwe Technologieën» vindt plaats van 11 tot 16 november.Meer info op www.orienta.be en www.brussels-eureka.beIn het oktobernummer van Klasse leest u meer over beide beurzen, vindt u een kortingbon én kan u een gratis toegang winnen voor de hele klas

Duivenvoer Het kan ooit raar beginnen. Dit verhaal is begonnen met duivenvoer. Omdat Wannes voor zijn bompa het duivenvoer haalt, leert hij Robby kennen, een jongen van daar uit de buurt. Met Robby leert Wannes een andere wereld kennen. Een wereld van verborgen tranen en ingehouden onmacht. Met «Dui-venvoer» brengt Wannes (Van de Fietsema-ker) een beklijvend stukje verteltheater. Een verhaal dat u niet kan wegzappen. Een verhaal om te voelen. Te zien op de Gentse Feesten op 23 en 25 juli. Een familievoorstelling voor kinderen vanaf 9 jaar.«Pitten!», een verhaal over diezelfde Robby, is zowaar «the sequel» op «Duivenvoer». Dit vertelprogramma is geschreven op het lijf van leerlingen eerste graad secundair onderwijs en brengt ook daar kansarmoede ter sprake.Meer info op www.welzijnszorg.be of bij raf.lust@pi.be - tel. 011 66 42 82

20 KLASSE NR.136

Alexander en het ei Ook rare (schrijf)vogel Marc de Bel heeft in mei een ei gelegd, de herdruk bij uitgeverij tingel van zijn debuut «Het ei van oom Trotter», met een gloednieuwe cover van Harmen van Straaten (overal verkrijgbaar; 16,95 euro). Het hoofdpersonage Alexander nodigt uw leerlingen (vierde, vijfde en zesde klas lager onderwijs) bovendien uit om (in-dividueel!) deel te nemen aan een tekenwedstrijd: «Maak een avontuurlijke tekening van Alexander». De inzet: een volledig tingel-boekenpakket met 15 Marc de Bel-boeken voor de winnende tekening (gekozen door Marc de Bel en Harmen van Straaten). In elke deelnemende boekhandel (de lijst vindt u op www.marcdebel.be) zijn er drie exemplaren van «De zusjes Kriegel» te winnen. Tussen de inzenders (naar Marc De Bel thuis sturen) verloot de schrijver nog eens 100 exemplaren van hetzelfde boek. Misschien een leuke opdracht voor regenachtige zomerdagen, want pas op 15 september moeten de tekeningen binnen zijn.Tekenwedstrijd Het ei van oom Trotter - Marc de Bel - Boeboek-weitstraat 37 - 9770 Kruishoutem - www.marcdebel.be

Mensen voor Mens Het populair-wetenschappelijk tijdschrift «Mens» heeft u nodig. Het tijdschrift wil uitbreiden met een didactische bijlage en zoekt leerkrachten wetenschappen om hieraan mee te werken. Concreet denkt het blad aan een brochure en een website met uitgewerkte lesonderdelen, tips voor klassikaal gebruik, praktische proeven voor uw leerlingen, wetenschappelijk getinte wedstrijden…Meer info bij Mens - Inge Van Herck - tel. 0475 97 35 27 - invahe@ruca.ua.ac.be

Snoep boeken Een jarige in de klas? Waarom de traditionele snoeppartij niet even vergeten en boeken snoepen? De actie «Jarig? Snoep boeken!» wil ouders van jarige kinderen overtuigen om de klas een paar boeken te schenken i.p.v. een paar kilo snoep. Alle klassen die meedoen, krijgen trouwens gratis boeken (en een korting van 10 procent op alle titels).Meer info bij Groep Kinderboekenuitgevers - www.snoepboeken.com - tel. 03 230 89 23

Dansen in uw eigen energie Uw natuurlijke beweeglijkheid (her)ontdekken, verschillende ritme-impulsen ondergaan, spontaan uw lichaam en ener-gie (leren) beheersen, uw eigen unieke krachtencentrum vinden… De zomerstage «Dansen in de eigen energie» combineert zoeken naar een goede grondhouding (adem-haling, lichaamsbesef), met percussie en wereldmuziek, stemgebruik, handgeklap, zang enz… en daaruit ontstaat de dans.Katrien De Waele begeleidt deze zomerstage van 20 tot 27 juli in Drulon, Frankrijk (Loye sur Arnon bij Bourges). Deelnemen kost 495 euro (alles inbegrepen, behalve uw reiskosten; max. 12 deelnemers vanaf 16 jaar).Voorts zijn er deze zomer stages rond «Eenvoudige en experi-mentele grafi sche technieken op klein formaat» (3 tot 10 augus-tus; met Carlo Hermans), «Monumentale gipssculptuur» (17 tot 24 augustus; met Oswald Kuijken) en «Perspectief» (24 tot 31 augustus, met Oswald Kuijken).Meer info bij vzw Fabart - Fabien Daeghsels - rue Pissebaque 10 - 47410 Lauzun - Frankrijk - tel. 00 33 553 20 99 93 - tina.fabien@wanadoo.fr - www.fabarte.net

Bezige Lijn Jongeren zijn «very buzzy» en De Lijn wil hen daarbij op de goede weg helpen. Op www.buzzy.be vinden jongeren tot 25 jaar alle info over hún «Buzzy Pazz». Én ze kunnen er fi lmtickets, cd’s, belwaarden en andere leuke dingen winnen. Het driemaandelijkse «Buzzy Magazine» (vier keer per jaar in alle autobussen van De Lijn te vinden) kreeg bovendien een nieuwe look.Alle info op www.buzzy.be - of bij De Lijn Centrale Diensten - Afdeling Public Relations - H. Consciencestraat 1 - 2800 Me-chelen - tel. 015 44 09 21 - astrid.hulhoven@delijn.be

PANAM

ARENKO/2003 BEAUFORT

VZW FABART

DE L

IJNNovo Zemblaya, Russische duikboot volgens Panamarenko.

LARS S

ILTBERG

Op zoek naar de danser in uzelf.

Goedkoop de bus op.

LARS S

ILTBERG

KLASSE NR.136 21

Leerlingenbegeleiding Hoe kan leerlingenbegeleiding een evenwicht vinden tussen problemen voorkomen en oplossen enerzijds en alle leerlingen stimuleren om zich op school maximaal te ontwikkelen anderzijds? En wat verwachten leerlingen zelf van leerlingenbegeleiding? Griet Verschelden schreef voor de Vlaamse Onderwijsraad een brochure waarin ze de antwoorden geeft. «Naar een gefundeerde omschrijving van leerlingenbegeleiding (Studie 62bis)» suggereert een reeks aandachtspunten die ervoor kunnen zorgen dat ook uw leerlingen de begeleidingsinterventies positief ervaren. De brochure sluit aan bij «Naar een heldere kijk op leerlingenbegeleiding (Studie 62)», met modellen voor leerlingenbegeleiding vanuit de invalshoek van de volwassenen.De nieuwe brochure kost 6 euro, verzendingskosten inbegrepen.Info en bestellingen bij Vlaamse Onderwijsraad - tel. 02 227 13 44 - vlaamse.onderwijsraad@vlor.be - www.vlor.be

Handboek voordappere kinderen «Word een held en red de aarde» is een nieuw educatief pakket om uw leerlingen warm te maken voor mens en milieu. En dat met een grote bocht om saai lesmateriaal en onheilspellende toekomstbeelden heen. U krijgt een optimistisch, maar realistisch en leuk geïllustreerd info-boek, met vrolijke doe-boekjes vol interessante weetjes en spelletjes.«Word een held en red de aarde - Handboek voor dappere kinderen» (zoals het voluit heet) is een pakket rond duurzame ontwikkeling voor 8-12-jarigen. Uw leerlingen vinden er concrete tips en slimme plannetjes om op hun beurt hun ouders en vrienden positief te beïnvloeden.Het infoboek kost 13,40 euro (u krijgt er gratis 25 doe-boekjes bij voor uw leerlingen).Meer info op www.vodo.be / www.voetafdruk.be of bij Vlaams Overleg voor Duurzame Ontwikkeling - Jeroen Watté - tel. 02 536 19 52 - jeroen.watte@vodo.be

Straff Staff en Mimi gaan naar dezelfde school. Staff is cool en hoort erbij, hij schept er trouwens genoegen in Mimi te plagen. «Straff» is een interactief stuk, waarbij uw leerlingen (derde graad lager onderwijs, eerste graad secundair onderwijs) zelf kiezen aan wiens kant ze staan en of ze Mimi mee pesten of voor haar opkomen.U kan «Straff» volgend schooljaar ook op uw school halen (enkel op donderdag!). Op vraag zorgen Steven Goegebeur (leerkracht en auteur van dit stuk) en Liesbeth Mariën ook voor een nabespreking en/of groepswerk.Meer info en reservaties (meerdere voorstellingen per dag in de-zelfde school zijn mogelijk) bij Steven Goegebeur - Hoekstraat 23 - 2221 Booischot - tel. 015 25 70 73 - goegebeursteven@hotmail.com

Even slikken «Drugs in de klas… even slikken??!!» is een reeks van drie lesmappen voor het secundair onderwijs (één map per graad) om het thema drugs in de klas bespreekbaar te maken. Elke map schenkt aandacht aan schoolreglement, product-informatie, attitude/gedrag en begeleiding in en buiten de school. De map voor de eerste graad bekijkt alcohol, tabak en medicatie; de tweede map illegale drugs, smart drugs en gokken en de map voor de derde graad drugs algemeen. De mappen willen jongeren een ruggegraat bieden én hen bewuste keuzes laten maken. Daarom precies schenken de mappen zoveel aandacht aan zgn. legale drugs.Het pakket (drie mappen) kost 50 euro.Info en bestellingen bij Provincie Vlaams-Brabant - dienst Welzijn en Gezondheid - Chris Caubergs - tel. 016 26 73 31 - chris.caubergs@vl-brabant.be

Vredesopvoeding

Gratis: de Grote Smoelstoel Wie met leerlingen in de basisschool een leuk verhaal wil

lezen (met weinig tekst en veel pittige prenten) en tegelijk aan vredesopvoeding wil doen, moet nu «De Grote Smoelstoel»

pakken. Er is trouwens een heel creatief werkboek bij. U kan het verhaal (én de vraagjes) rechtstreeks lezen of laten lezen op het

internet: in het Nederlands en het Engels. U kan het ook afprinten en kopiëren. Allemaal gratis. Ga naar www.blarechair.org en lees meteen de eerste lovende commentaren van uw collega’s.

Er ligt een stapeltje klaar met de keurig uitgeprinte versies van het verhaal én het volledige werkboek. Schrijf een kaartje naar Klasse (De Grote Smoelstoel) - Kon. Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

Gezocht: job in onderwijs Tot 15 juni kan u op de website van het Gemeenschapsonderwijs (www.gemeenschapsonderwijs.be) uw kandidatuur indienen voor een (tijdelijke) tewerkstellling als leerkracht. Op de startpagina kiest u de knop «Kandidaatstelling tijdelijken 2003-2004».Op www.vsko.be (verder zoeken via studieniveau) vindt u vacatures in het vrij gesubsidieerd onderwijs; op www.ovsg.be («aankon-digingen» aanklikken) vacatures in het offi cieel gesubsidieerd onderwijs (gemeentelijk en stedelijk onderwijs).

Wiskunde in het pretpark «Het pretpark», «Reis rond de wereld», «Ruimtevaart» en «Sport» zijn de (ongewone?) thema’s van «Vakantieboek Wiskunde 1 → 2» voor leerlingen die in september in het tweede jaar secundair onderwijs zitten. Geen saaie leerstof, wel toffe wiskundige uitdagingen. Lukt een bepaalde opgave echt niet, dan vinden de leerlingen achteraan het boekje korte theorieblokjes om hen op de goede weg te helpen. Middenin zit een katern met alle oplossingen. Hiermee kunnen de jongeren zichzelf controleren of pa en ma kunnen hiermee hun kinderen begeleiden.Recent verscheen deel twee uit de reeks. «Vakantieboek Wiskunde 2 →3» zoekt leuke opdrachten in «Egypte», «Durf sporten», «Computertechnologie» en «Music and TMF».Beide boekjes zijn samengesteld door Mark De Feyter, Filip Geeurickx, Jan Thoelen en Roger Van Nieuwen-huyze, vier leerkrachten wiskunde, en uitgegeven bij Die Keure, Brugge. Ze kosten 7,25 euro. Leerkrachten kunnen een beoordelingsexemplaar bestellen aan halve prijs. Als u een globale bestelling doet via de school krijgt u 10 procent korting (en de bestelling komt portvrij naar de school).die Keure NV - Oude Gentweg 108 - 8000 Brugge - tel. 050 47 12 72 - educatieve.uitgaven@diekeure.be - www.diekeure.be

Jonge ondernemers Het nieuwe project «Responsible Young Starters» stimuleert verantwoord onderne-merschap bij jongeren, o.a. via aantrekkelijke en eigentijdse cursussen bedrijfsbeheer. De cursus «Basiskennis van het bedrijfsbeheer» bijvoorbeeld, is opgebouwd rond spilbedrij-ven, die aansluiten bij de interesse en de beroepsopleiding van de leerling/cursist. Vele praktische toepassingen, een makke-lijk facturatieprogramma, een ict-pakket voor vereenvoudigde boekhouding en een website zorgen voor voldoende afwisseling.

«Responsible Young Starters» is een project van de dienst Beroepsopleiding, departement Onderwijs, i.s.m. werkgeversorganisatie Unizo en Europees Sociaal Fonds Vlaanderen - meer info

op www.rys.be

Slimme plannetjes voor duur-zame ontwikkeling.

Er bestaan geen drugvrije scholen meer. Maar wie spreekt erover?

«Blijf met je schrikpikkels van mijn stoel», brulde De Smoel.

Slimme plannetjes voor duur-

PROVINCIE V

LAAMS-B

RABANT

VODO

CAM

P

���

Dyslexie vroeg opsporen Gezocht: kinderen uit de twee of derde kleuterklas, van wie één van de familieleden dyslexie heeft. Dit zijn dus kleuters van wie broers of zussen, moeders of vaders, ooms, tantes, neven of nichten kampen met een ernstig lees- of spellingprobleem. Een onderzoeksgroep van de KULeuven zal de leesontwikkeling van deze kleuters tweeënhalf jaar vol-gen. Onderweg neemt het team computertaakjes en taaltests af, telkens tijdens de schooluren, in nauwe samenwerking met de school.Concreet zoekt het onderzoeksteam kleuters, geboren tussen 1 januari en 31 december 1998, die in september naar de derde kleuterklas gaan, waarvan familieleden duidelijke lees- en spellingmoeilijkheden hebben én waarbij Nederlands de voertaal van het gezin is.Meer info bij KULeuven - Bart Boets, PhD-assistent Psychologie - Vesaliusstraat 2 - 3000 Leuven - tel. 016 32 61 82 - bart.boets@ped.kuleuven.ac.be

Wie schrijft, die … wint Gezocht: literair talent met een vaardige pen (pc?). Waag uw kans en doe mee aan de wedstrijd «Prijs Knokke-Heist Beste Jeugdboek», editie 2004. CC Knokke-Heist en uitgeverij Davidsfonds/Infodok zoeken een opvolg(st)er voor bijvoorbeeld Gerda van Erkel die in 2002 won met «Een dubbel vuurteken». Het boek moet geschikt zijn voor jongeren vanaf 12 jaar. Uw onuitgegeven manuscript moet vóór 15 september 2003 ingediend zijn. De winnaar wachten 12 500 euro én publicatie door Davidsfonds/Infodok. Vraag alvast het reglement aan op het secretariaat.Uitgeverij Davidsfond/Infodok - Rebecca van Rechem - Blijde-In-komststraat 79-81 - 3000 Leuven - tel. 016 31 06 00 - uitgeverij@davidsfonds.be - www.davidsfonds.be

Hedendaags Marokko Tot eind juni vindt u op verschillende plaatsen in de provin-cie Antwerpen fi lmvoorstellingen, mode, beeldende kunst, theater, dans en muziek van kunstenaars die inhoudelijk of vormelijk (of allebei) verwijzen naar Marokko. Het festival «H+M» (Hedendaags Marokko) gaat voorbij het klassieke, folkloristische beeld van Marokko en brengt hedendaagse kunstvormen naar Antwerpen, Mechelen en Turnhout.U vindt meer info (o.a. het volledige programma) op www.hplusm.be

Israël en Palestina Een nieuw educatief pakket (map, cd-rom en ten-toonstelling) schetst de geschiedenis van het con-fl ict tussen Israël en Palestina in tien hoofdstuk-ken: 1948, vluchtelingen, kolonies, landbouw en water, arbeid en economie, vredesproces in jaren ’90, internationaal, Palestijnse samenle-ving, Israëlische samenleving en Jeruzalem. De themabladen zijn opgefrist met illustraties en grafi eken en u vindt er aparte fi ches met kaarten. Bij de map krijgt u een inleidende brochure, met een historisch overzicht, een gebruiksaanwijzing en een lijst met didactisch materiaal (boeken, video’s, sprekers…). De cd-rom is vooral bedoeld voor de derde graad secundair onderwijs. Hij is opgevat als een website, met eenvoudige doorklik-mogelijkheden, links naar internetbronnen enz. Mits de gepaste uitrusting aanwezig is (beamer) kan u kaarten, powerpointslides en korte videofragmenten projecteren. Ten slotte is er een informatieve tentoonstelling (voor het grote publiek) die u, in het kader van een ruimer project, ook op school kan opstellen.De map en de cd-rom kosten elk 3 euro, als u ze samen bestelt, betaalt u slechts 5 euro. De tentoonstelling kan u gratis uitlenen (waarborg = 125 euro).Meer info en bestellingen bij ActiePlatform Pales-tina - Grasmarkt 105/bus 46 - 1000 Brussel - tel. 02 552 03 14 - stefaan.peirsman@fos-socsol.be - www.fos-socsol.be en www.11.be/palestina

22 KLASSE NR.136

Verkeersveiligheid Voor leerkrachten uit de tweede graad van het lager onderwijs is er een nieuwe pedagogische set rond verkeersveiligheid beschikbaar. Een kalender voor de klas geeft voor elke maand verkeersveiligheidstips naargelang van het seizoen (opvallen in het verkeer als het donker wordt, fi ets laten nakijken in april vóór de mooie dagen enz.). Bovendien kan u er de verjaardagen van uw leerlingen op invullen. U krijgt trouwens ook een brochure met lessuggesties rond de thema’s van de kalender.Een set (kalender + brochure) kost 6,50 euro (verzendings-kosten inbegrepen).Meer info bij Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid vzw - Haachtsesteenweg 1405 - 1130 Brussel - tel. 02 244 15 11 - info@bivv.be - www.bivv.be

De school zwemt… Schoolzwemmen, uw leerlingen genieten ervan, voor leerkrachten is het vaak een nachtmerrie: een zwembad vinden, vervoer organiseren, de prijs drukken, voldoende begeleiding waarborgen... Er is echter goed nieuws: de onderwijsinspectie en het Vlaams Instituut voor Sport-beheer en Recreatiebeleid vzw hebben een «Protocol Schoolzwemmen» opgesteld, een soort contract dat u samen met de directie van het zwembad bekijkt en ondertekent. Onder het motto «goede afspraken maken het zwemmen leuker…».U vindt het protocol op www.isbvzw.be, de website van het Vlaams Instituut voor Sportbeheer en Recreatiebeleid vzw - Plezantstraat 266 - 9100 Sint-Niklaas - tel. 03 780 91 00 - secretariaat@isbvzw.be - www.isbvzw.be

Een zorgzame school Scholen en leerkrachten die volgend schooljaar willen werken rond zorgzaam omgaan met leerlingen, kunnen gratis gebruik maken van één of meerdere van 13 na-scholingsprojecten die van de onderwijsminister een prioritair stempeltje én de nodige fi nanciering krijgen. Dit is het lijstje (zo snel mogelijk contacteren en inschrijven is de boodschap):➜ Zorgbreed werken, een wissel op de toekomst (vzw

Nascholing in het Katholiek Onderwijs);➜ Een zorgzame school: de zorg van het hele team

(idem);➜ Zorgbeleid op maat van elke school/

scholengemeenschap: een constante ZORG voor en van iedereen! (Eekhoutcentrum);

➜ Zorg verzekerd! Bewust werken aan je zorgzame school (KHLeuven, DLO);

➜ Een zorgzame school - elk kind heeft er recht op (Advies- en vorminsgscentrum OVSG);

➜ De zorgcoördinator: bewaker van kwaliteitszorg en gelijke kansen (Centrum voor Nascholing van het Gemeenschapsonderwijs);

➜ Zorg verzekerd. De zorgbrede school uit de steigers (KULeuven, Expertisecentrum Ervaringsgericht On-derwijs);

➜ Zorg, verzorgd (KHLeuven, DLO-VOBO);➜ Samen werken aan een zorgzame school (KHKem-

pen, DLO);➜ Zorg voor zorg (Centrum Zit Stil vzw);➜ Mijn zorg? Onze zorg! (Arteveldehogeschool,

COMPahs);➜ «Zorg», breed bekijken, een ploegspel… (Pedago-

gisch didactisch centrum vzw);➜ Van zorgcoördinator naar zorgsysteem (netwerk

Nascholing en Educatieve Dienstverlening).Meer info over deze nascholingsprojecten op www.ond.vlaanderen.be/nascholing

De achtergronden van het Israël-Palestina-confl ict.

Het Marokkaanse verhaal, hier en ginds.

Is uw fi ets al in orde voor uw zomerse tochtjes?

LARRY B

ARNS/SHIRIN N

ESHAT

HICH

AM B

ENOH

OUD/

ESPA

CE P

HOTO

GRAP

HIQU

E CON

TRET

YPE,

BRUS

SEL

ACTIEP

LATFORM PALESTINA

BIVV VZW

KLASSE NR.136 23

De

kaartleraren

Olmense ZooMevrouw, u zoekt iets slanks met een gespierd lijf? En voor mijnheer iets langbenigs? De jachtluipaarden en de kraanvogels in de Olmense Zoo zullen u bekoren. 700 dieren zitten er samen. U bewondert de zeldzame Centraal-Aziatische sneeuwpanter, de bedreigde gibbon en de ringstaartmaki. De tijgerpythons en groene leguanen leiden u rond in het nieuwe reptielenhuis en de uilen zijn trots op hun nieuwe volières.Gratis voor houders van de lerarenkaart.Olmense Zoo - tot 9 november dagelijks 10-18 u., vanaf 10 november za, zo en tijdens schoolvakanties 10-17 u. - Bukenberg 45 - 2491 Olmen - tel. 014 30 98 82 - olmensezoo@glo.be - www.olmensezoo.be

Zeg ooit OoitOp 19 april overdonderde u Het Land van Ooit op de bijzondere lerarendag. De Gouverneur en de Minister van Buitenlandse Zaken heffen voor Vlaamse leerkrachten dit seizoen minder belastingen.Op vertoon van uw lerarenkaart krijgt u 3,50 euro korting (13 i.p.v. 16,50 euro, niet cumuleerbaar met andere kortingen en niet geldig in combinatie met het scholentarief).Het Land van Ooit - Parklaan 40 - 5150 AC Drunen - Nederland - t.e.m. 7 september dagelijks 10-17 u.; op 13, 14, 20, 21, 27 en 28 september, 4 en 5 oktober, 11 tot 26 oktober 10-17 u. - www.ooit.nl

Stormy watersVoel u één dag kapitein. Of deint u liever 2 à 3 dagen mee op zee? Heeft zeeziekte helemaal geen vat op u, dan gaat u toch meteen voor 4 tot 7 dagen? Albatros Sail-Charter gooit in Oostende de trossen los en blaast wind in de zeilen. Tijdens 2- of 3-daagse tochten dobbert u op de Noordzee. De 4- tot 7-daagse tochten brengen u misschien naar de Engelse noord- of zuidkust. Als u nog wat meer dagen op zee wil spenderen, liggen zelfs de Kanaaleilanden of de Waddenzee binnen uw bereik.Albatros Sail-Charter biedt u een ervaren schipper, de volledige accommodatie en een verzekering all risks. Brandstof, gas en eindschoonmaak zijn inbegrepen. Houders van de lerarenkaart krijgen tijdens de maanden juli en augustus 10 procent korting wanneer zij een boot afhuren. Tijdig betalen levert nog eens 50 euro korting op.Albatros Sail-Charter - Felix Timmermansstraat 3 - 3191 Hever - tel. 015 51 17 52 - albatros@charterteam.com - tarieven op www.charterteam.com

Folk ExperienceOp 1, 2 en 3 augustus schudt u ledematen en lijf zoals de folk-tonen in Dranouter dat dicteren. De Dolfi jntjes, Wannes van de Velde, Flip Kowlier, Arno, Ambrozijn en tientallen anderen zorgen voor muzieknoten en gezang. Stond u in de jaren 70 of 80 al te shaken op de festivalweide, dan kan uw lichaamsexpressie vereeuwigd zijn op een videofragment. Zulke beelden presen-teert het nieuwe Folk Experience Museum. Leer hoe doedelzak, blaaspijp of snaarinstrument werken en speel muziek met uw voeten. Alles multimediaal en interactief. Zelfs de geur van geitenwollen sokken is virtueel.Uw hele gezin krijgt korting op vertoon van de lerarenkaart.Folk Experience Museum - alle dagen 10-18 u. - Dikkebus-straat 234 - 8950 Heuvelland-Dranouter - tel. 057 44 69 33 - www.folkdranouter.be - zie ook folk met klasse (p. 16)

Nieuw educatief aanbodMet uw lerarenkaart snoept u voortaan gratis van het Suikermuseum (Tienen). Het Familiepark Harry Malter (Heusden) verwelkomt u zonder betalen. U krijgt vrije toegang tot het Provinciaal Sport- en Recreatiecentrum De Nekker (Mechelen). De sterren laten zich gratis door leer-krachten bewonderen vanuit de volkssterrenwacht Urania (Hove) en het Europlanetarium (Genk). Wil u zich op de Oude Kwaremont met Peter van Petegem meten, dan begeeft u zich in rennerstenue naar het Centrum Ronde van Vlaanderen. Met de lerarenkaart krijgt u korting op de toegangsprijs maar niet op het gezwoeg. Voortaan krijgt u ook korting voor de Schatkamer van de Sint-Salvatorskathedraal (Brugge) en in het Felix De Boeckmuseum (Drogenbos).Op www.lerarenkaart.be (onder «aanbod») vindt u meer infor-matie. Ook over het Provinciaal Informatiecentrum Duurzaam Bouwen en Wonen (Kamp C te Westerlo) en de Getijdenmolen (Rupelmonde) die voor iedereen gratis toegankelijk zijn.

kaart

Kortingen in computerzakenIn Sint-Denijs-Westrem, Balen, Schriek en Hasselt kopen

leerkrachten hun soft- en hardware voordeliger.In welke winkels u korting krijgt met uw lerarenkaart vindt u op

www.lerarenkaart.be onder «extra».

Is Panamarenko een Goede Minnaar?Toon uw lerarenkaart en de kassier zal u - verblind door zoveel schittering - gratis binnenlaten: «L’Amour Toujours» (Volkskundemuseum, Antwerpen), «Goede Minnaars» (De wereld van Kina - het huis, Gent), «De grote boze wolf» (De wereld van Kina - het huis, Gent), «50 jaar Matchbox» (Speelgoedmuseum, Mechelen), «Als alle rivieren van inkt waren» (oorlog in kinder- en jeugdboeken, Vredesmonument IJzertoren, Diksmuide), «Tekenen en rekenen» (Panamarenko-tentoonstelling in het Rubenshuis, Antwerpen). Tot 15 juni lopen

nog «Boekbeeld» en «Raveel Recent» (Roger Raveelmuseum, Machelen aan de Leie). Tot 22 juni kan u naar «Russian Modern» (Ste-delijk Modemuseum, Hasselt) en naar «John Massis» (Huis van Alijn, Gent). Vanaf 15 juni loopt «Witteke in Borrelland» (over alcoholgebruik in stripverhalen, Nationaal Jenevermuseum, Hasselt). Voor iedereen gratis toegankelijk zijn de tentoonstellingen «Eet es genetisch» (De wereld van Kina - de tuin, Gent) en «Tussen hemel en aarde» (wandelpark Schildehof, Schilde).Meer informatie over tijdelijke tentoonstellingen op www.lerarenkaart.be

’t Is weer voorbij, die mooie zomer• Ooit wordt het weer september, rechtgeaarde muziekliefhebbers verlangen er zelfs naar. Op zondag 7 september maken honderden muzikanten van Brussel één grote concertzaal. Meteen de start van het Festival van Vlaanderen. Het aperitief en bijhorende concert nuttigt u in het Paleis voor Schone Kunsten. De niet-traditionele keukens van Brussel dienen een lunch op, voor de muzikale saus zorgen groepen uit alle windstreken. Rode lopers verbinden de locaties waar u op de koffi e kan, koninklijk paleis inbegrepen. Daar geniet u van klassieke muziek door ensembles uit Italië, Groot-Brittannië, Nederland en België of van wereldmuziek uit Pakistan, India, Finland, de Provence, Venezuela en Nigeria. Spectaculaire plein- en straatacts verrassen u onderweg. Animatie en speciale kleuterconcerten maken de kinderen gelukkig.Festivalhappening 2003 - zondag 7 september 11-19 u. - in en rond het Paleis voor Schone Kunsten - Raven-steinstraat 23 - 1000 Brussel - www.festival.be - op vertoon van uw lerarenkaart kost een ticket 10 euro (i.p.v. 15), alleen geldig in voorverkoop via Bespreek-bureau Paleis voor Schone Kunsten - tel. 02 507 82 00; Fnac Ticketshop tel. 0900 00 600 en De Post (meer dan 200 kantoren) - info tel. 09 243 94 94

• Op zaterdag 13 september vaart u op Leie, Lieve, Ketelvaart en Schelde voor «OdeGand», een muzikale ode aan Gent. De watertaxi brengt u naar de tuin Caron, de Vlaamse Opera, de Sint-Barbarakerk, het Geraard Duivelsteen… tot zelfs de brandweerkazerne toe. Overal kan u parels van klassieke muziek en wereldmuziek beluisteren. Onderweg kweelt Bianca Casta-fi ori u toe. Uit de cellen van het justitiepaleis weerklinken zeemansliederen. Voor één keer mag u schaamteloos binnenkijken in exclusieve herenhuizen, intieme optredens in woonboten verstoren, tuinfeesten bespione-ren. U stapt uit waar u maar wil. Voor kinderen zijn er speciale attracties in Het Huis van Alijn. Gezinnen met kinderen tot 14 jaar krijgen in Theater Tinnenpot muzikale animatie en verbluffende muziekvoorstellingen.OdeGand, happening onderstroom - zaterdag 13 september 14-24 u. - diverse locaties in Gent te bereiken via de watertaxi - op vertoon van uw lerarenkaart kost de «waterpas» (het ticket) 10 euro (i.p.v. 15), alleen geldig in voorverkoop bij Freetime - Kammerstraat 19 - 9000 Gent; Fnac Ticketshop tel. 0900 00 600 en De Post (meer dan

200 kantoren) - info tel. 09 243 94 94

WITTEKE IN B

ORRELLAND

FESTIVAL VAN V

LAANDEREN

U weet graag snel…...wat het nieuwe aanbod van de lerarenkaart is? Abonneer u via www.lerarenkaart.be op één of meer nieuwsbrieven (rubriek «nieuw»). Lerarenkaarten die verloren gaan, worden niet vervangen. Wanneer u verhuist hoeft u geen nieuwe kaart aan te vragen, uw huidige kaart blijft geldig tot het einde van het jaar. Wil u een medewerker van de lerarenkaart bereiken, dan gebruikt u de «contact»-functie op www.lerarenkaart.be Voor heel dringende zaken belt u naar tel. 02 553 96 95.

locaties waar u op de koffi e kan, koninklijk paleis inbegrepen.

FESTIVAL VAN V

LAANDEREN

ALBATROS S

AIL-CHARTER

Wonen op het dak «Wonen op het dak» is een interactief spel om met uw leerlingen (vierde en vijfde klas lager onderwijs) de diversiteit in uw klas en in de samenleving te verkennen. Als leerlingen elkaars eigenheid leren respecteren, leggen ze hiermee de basis voor een samenleven met mensen die verschillen qua opvattingen, etnische achtergrond, sociaal-economische situatie, geslacht enz.«Wonen op het dak» verloopt in vier fasen: een vorming voor de leerkracht; een voorbereiding in de klas (met mediapak-ket, huurprijs 7,50 euro); een halve dag «op het dak» (een interactief spel in verschillende lokalen, tussen schoorstenen, platformen en brandladders; 4,10 euro per leerling; min. 20 en max. 32 leerlingen) en ten slotte een dieptewerking in de klas (bijvoorbeeld aan de hand van het «Verhalenboek» à 8,70 euro per leerling, met bijhorende leerkrachtenmap à 17,40 euro). Na het bezoek kan u met uw leerlingen blijvend contact houden met elkaar en met andere dak-bewoners via wod.studioglobo.be, de Wonen op het dak-website.Studio Globo - Otletstraat 28/11 - 1070 Brussel - tel. 02 520 23 30 - brussel@studioglobo.be - www.studioglobo.be - wod.studioglobo.be

Kies voor veilig Leer uw leerlingen de gevaren van elektriciteit kennen. Het «Kies voor veilig»-videopakket, gelanceerd door Vormelek, het sectorfonds van de elektriciens, is al langer in gebruik in bedrijven en centra voor deeltijds onderwijs. De vijfdelige videoreeks is nu ook beschikbaar voor het voltijds secundair onderwijs. Naast de introductievideo, die algemeen sensi-biliserend werkt, vormen de vier themavideo’s een handig instrument voor lessen rond veiligheid en de gevaren van elektriciteit. De reeks is als geheel te koop tegen 125 euro, verzendingskosten inbegrepen.Vormelek - Heizel Esplanade BDC bus 35 - 1020 Brussel - tel. 02 476 16 76 - Marc.Troch@vormelek-formelec.be - www.vormelek-formelec.be

Alternatieve energie Stel dat er morgen geen olie of aardgas meer is om elektriciteit te produceren. Komt er dan een windmolen op de speelplaats of springen uw leerlingen collectief op de fi ets om de computers van de school aan de praat te houden? Leerlingen derde graad secundair onderwijs kunnen tussen september en november 2003 deelnemen aan de «Jongerenwedstrijd rond Alternatieve Energie» met (hopelijk) nieuwe, verfrissende en originele ideeën. Deelnemen is heel eenvoudig: elke klas kan o.l.v. een meisje (verplicht!) onbeperkt ideeën uitwerken. Een geschreven voorstel van 1 A4-pagina volstaat, maar uw leerlin-gen mogen daar ook maquettes, tekeningen, videomontages enz. aan toevoegen. De jury zal vooral oog hebben voor originaliteit, creativiteit en groepswerk.Op 22 november volgt een slotevenement in Technopolis, Mechelen. De winnende klas verdient een uitstap naar de spaarbek-kencentrale van Coo (plus twee tickets per leerling voor een bezoek aan Technopolis), de school van de winnende klas krijgt een didactisch zonnepaneel. De wedstrijd is een organisatie van het denknet Vrouw & Ingenieur van de Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging en wil jongeren (en vooral dan meisjes) op een leuke manier laten proeven van de wereld van weten-schap en technologie en op deze manier de ingenieursstudies promoten. Begin september zal alle praktische in-formatie beschikbaar zijn. Meer info op www.kviv75jaar.be/jongerenwedstrijd of KVIV - Jongerenwedstrijd - Desguinlei 214 - 2018 Antwerpen - wedstrijd@kviv.be

24 KLASSE NR.136

Liefde voor lyriek De wedstrijd «Liefde voor lyriek» zoekt jonge Nederlands-talige liedtekstschrijvers. Tot 16 juni kunnen uw leerlingen (15 tot 25 jaar) deelnemen met hun originele liedteksten. Thema en liedstructuur zijn vrij. Teksten rond «pesten» vallen in een aparte prijscategorie en maken kans op een plaats op een nieuwe cd van «Jeugd en Poëzie», die dit najaar zal verschijnen. De wedstrijd «Liefde voor lyriek» loopt parallel met de Nekka-wedstrijd (op zoek naar jong Nederlandstalig muzikaal talent). De halve-finalisten componeren als bijkomende opdracht een nummer bij de winnende teksten.«Liefde voor lyriek» is een initiatief van Creatief Schrijven vzw, i.s.m. Poppunt, Kunstbende, Stichting voor Vlaamse Creatie en Jeugd en Poëzie.Creatief Schrijven vzw - An Leenders - Veeweydestraat 24-26 - 1070 Brussel - tel. 02 555 06 00 - An.Leenders@vca.be - www.creatiefschrijven.be

Muziekpaleis voor kinderen Bang van klassiek? Zin in een spelletje? Zet uw leerlingen aan de startlijn en laat hen zelf (virtueel) hun eigen concert organiseren. De instrumenten binnendragen, het podium klaarzetten, de artiesten ontvangen, de dirigent naar zijn loge brengen… Vervolgens trekken ze (fi guurlijk) hun smoking en avondjurk aan, kopen een ticket en programmaboekje en genieten van hun concert.Dit is het virtuele «Muziekpaniek!-paleis» van gevierd Vlaams illustrator Tom Schamp. Surf met uw leerlingen naar www.muziekpaniek.be en win tickets voor een voorstelling van «De Festival Happening» (7 september in Brussel) of «OdeGand» (13 september in Gent), twee andere Muziekpaniek!-initiatieven (zie zeker ook p. 23 in dit nummer).Meer info op www.muziekpaniek.be

Esperanza Een affi che en het krantje «De Migrant» brengen levens-verhalen, feiten en foto’s over asiel en migratie en tonen zo de mens achter vluchtelingen, asielzoekers en migranten. De campagne «Esperanza» (hoop) is een initiatief van OverlegCentrum Integratie van Vluchtelingen (OCIV), VAKA/HandinHand, Wereldsolidariteit, Caritas Internati-onaal Hulpbetoon en 11.11.11.Het krantje telt 8 pagina’s en is ideaal om meteen in de klas te gebruiken. U kan het krantje (én de bijhorende affi che) gratis bestellen bij OCIV - Greet Habraken - tel. 02 274 00 32 - greet@ociv.org - neem ook eens een kijkje op www.esperanza.be

Gratis bus(hokje)? «In Hasselt rijden ze gratis, waarom dan niet overal?» Moet openbaar vervoer niet gewoon kosteloos zijn? Wat doet de Lijn met de overheidssubsidies? Leerkrachten Linda Petri en Glenn Maes stelden een les samen rond openbaar vervoer, de investeringen enz. rond een origineel uitgangspunt: bus- en tramhokjes en het respect hiervoor (vandalisme). De les is oorspronkelijk gemaakt voor leerlingen BuSO OV3 (tweede jaar haartooi en schoonheidszorgen), maar is waarschijnlijk ook voor andere leerlingen geschikt.De Lijn, JC Decaux en de Vlaamse Infolijn werkten mee. Meer info bij Linda Petri en Glenn Maes - sint.jozefkerkstraat@pi.be

Gratis drinkwater Alles wat u ooit wilde weten over drinkwater, maar nooit… vindt u op één cd-rom. De geschiedenis, productie en distributie van drinkwater, wetenswaardigheden om waterverbruik binnen de perken te houden, een quiz over «quiztig» omspringen met water: een stevige, educatieve én interactieve slok drinkwater.De cd-rom «Drink Water» is een initiatief van Antwerpse Wa-terwerken (AWW). U kan een gratis exemplaar aanvragen bij de dienst Marketing - tel. 03 244 06 17 - info@aww.beU kan trouwens met de hele klas gratis op bezoek bij AWW, één van de grootste drinkwaterproducenten van de Benelux: meer info op tel. 03 244 05 00

STUDIO G

LOBO

AWW

Water: lekker en gezond, maar niet voor de hand liggend.

Het dak is multicultureel.

Klasse Internationaal

deeSawa

KLASSE INTERNATIONAALKoning Albert II-laan 15

1210 Brusseltel. 02 553 96 99 - fax 02 553 95 05

an.declercq@ond.vlaanderen.be

KLASSE NR.136 25

Brugse en andere metten U wil een Europees project starten en u zoekt Europese partners om van wal te steken? Dan kan u van 19 tot 22 november in Brugge terecht voor een internationaal Comenius-contactseminarie. Leerkrachten en directies basisonderwijs uit Duitsland, Estland, Ierland, Neder-land, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Slovenië en Spanje ontmoeten er elkaar om uitwisselingsprojecten op te zetten. Stichting Ryckevelde en departement Onderwijs tekenen voor de organisatie.Programma bij Stichting Ryckevelde - ryckevelde@online.be - tel. 050 35 27 20 - info over Comenius bij administratie Basisonderwijs - greet.bisschop@ond.vlaanderen.be - tel. 02 553 92 30

Checkpoint Europe U zoekt lesmateriaal over de uitbreiding van de EU? Of u wil naar Italië verhuizen? En hoe zit het nu met de euro? De Infopunten Europa helpen u graag verder met deze vragen. U kan er gratis de recente publicaties van de verschillende Europese instellingen bekomen. U vindt actuele informatie op de Europa-server en de cd-rom «Europa van A tot Z». In elke Vlaamse provinciehoofd-plaats vindt u een Infopunt Europa.Surf naar www.ryckevelde.be en klik op «links» van www.ryckevelde.be voor alle adressen of surf naar www.tecis-online.info - europa.eu.int/comm/relays/index_en.htm

Europa kan ook leuk zijn. Als u op een ludieke manier meer wil weten over Europa, bezoek dan de interactieve tentoonstelling «Spirit of Europe». Stap door de tunnel des tijds en speel met het Europees burgerschap, de open markt, de instellingen en de uitbreiding. Ook uw partner en kinderen kunnen meedoen. Daarom geeft Klasse-Internationaal een gratis toegangsticket voor u en uw gezin weg. Mail vóór 24 juni aan Klasse-In-ternationaal - an.declercq@ond.vlaanderen.be - en schrijf daarbij wat u (niet) graag las in Sawadee en wat u meer wil lezen volgend schooljaar. Een geblinddoekte hand kiest er één bericht uit. De winnaar kan deze zomervakantie met vijf personen gratis naar «Spirit of Europe». Voor info over de tentoonstelling, surf naar www.minieurope.com - tel. 02 474 13 13.

Irish coffee in Dublin Speelt u een coördinerende rol in de preventie en hulp-verlening bij drugsproblemen? Laat u dan internationaal bijstaan via het PREVNET-netwerk en schrijf in voor de conferentie in Dublin van 23 tot 25 oktober 2003. Tijdens deze conferentie kan u andere Europese preventiewebsites bekijken, voorbeeldlessen in de computerklas volgen over risico’s van druggebruik, toepassingen voor primaire en secundaire preventie testen. U maakt er kennis met de ict-toepassingen die het Europees netwerk ontwikkelde en ontdekt er de voordelen van de «Telematics» voor drugpreventie en -behandeling. Meer info? Mail naar Erwin Coppens - erwin@prevnet.net of Peer van der Kreeft - peer@prevnet.net - www.prevnet.net - www.desleutel.be

Lieb dich, lieb dich nicht Als u graag in de Duitse les meer wil dan «Lieb dich,

lieb dich nicht», schrijf dan in voor de nascholings-cursus Duits in Lübeck van 19 tot 25 oktober. Vlaamse

leerkrachten Duits kunnen er de cursus «Autonomieför-dernde Verfahren und Methoden des autonomen Lernens

im geöffneten Fremdsprachenunterricht. Landeskunde Deutschland» volgen. Deelnemen is gratis.

Kandidaturen vóór 15 juli bij cel Internationalisering Secundair Onderwijs - natalie.vangysegem@ond.vlaanderen.be -

tel. 02 553 89 06

Speel een triootje Om elkaar beter te begrijpen, moet u elkaar beter kennen. Het programma «Trialoog» van het Prins Filipfonds verleent financiële steun voor meerdaagse bezoeken van hogeschool-studenten aan een hogeschool in het andere landsgedeelte. Studenten uit de drie gemeenschappen komen op die manier met elkaar in contact. De uitwisseling duurt minstens vijf opeenvolgende dagen. De partnerscholen beslissen auto-noom over het programma, maar projectmatige uitwisse-lingen hebben een streepje voor. De ontvangende school ontvangt een beurs in functie van het aantal deelnemers (max. 1240 euro).Vraag voor 7 november uw inschrijvingsformulier bij Prins Filipfonds - Trialoog - tel. 02 549 02 59 - info@prins-filipfonds.org - www.prins-filipfonds.org.

Met de koffer naar Marokko Pak uw koffer en «reis» met uw leerlingen vierde en vijfde klas én met Ghislaine, een Belgisch meisje van Marokkaanse oorsprong, naar Marokko. De kinderen ontdekken met de Marokko-koffer stap voor stap het dagelijkse leven van een Marok-kaans kind en maken kennis met het land. Eens «terug in België» leren ze de Marok-kaanse gemeenschap in de buurt kennen. Bij deze voorwerpenkoffer hoort een uitgewerkt lessenpakket met handleiding voor de leer-kracht, leerlingenboekje, achtergrondinfo en tips voor hoekenwerk. Zelfstandig werken krijgt hierbij veel aandacht.Meer info bij Alfa vzw - Koning Albertstraat 15 - 2300 Turnhout - tel. 014 41 94 39 - www.alfavzw.be

Gezocht: gastfamilies Zin in een goeie refresh van uw talenkennis en af en toe een exotische maaltijd? Dat kan, als gastfamilie voor een buitenlandse vrijwilliger. Als tegenprestatie biedt u kost en inwoon aan jongeren die (kort of langer) als vrijwilliger in een Vlaams socio-cul-tureel project werken. VIA selecteert de vrijwilligers en begeleidt de gastfamilies. De buitenlandse jongeren nemen vooraf deel aan een taal- en oriëntatiekamp van twee weken, daarna volgt een taalcursus Nederlands en follow-up van VIA om taal- en aanpassingsmoeilijkheden te voorkomen.

Interesse? Neem dan contact met VIA - tel. 03 235 94 19 - via@glo.be - www.jeugdwerknet.be/via

Hogeschoolstudenten uit de drie ge-meenschappen met elkaar in contact.

Met de koffer naar Marokko.

Stuur uw leerlingenwandelen «Kabba» is een gids op maat van kinderen van 9 tot 12 jaar om het Brugse culturele erfgoed op hún maat te ontdekken. Er zijn drie wandelingen: «Bekende Bruggelingen» toont verschillende bouwstijlen aan de hand van bekende Brugse gebouwen; «Ontroerend goed» heeft het over emoties in en om gebouwen (Sint-Janshospitaal, Stadsschouwburg, de Bie-korf…); «Zonder handen» ten slotte toont industrieel erfgoed in een minder bewandeld stuk Brugge (Coupure, huisnijver-heid op Sint-Anna…). In de bijhorende tas vindt u bovendien een kindvriendelijk stadsplan, een handig doe-boek en allerlei handige spullen (verrekijker, vergrootglas, meetlat, spiegel…). De mix aan denk- en doe-opdrachten maakt de tocht «anders»: geen traditionele speurtocht met een teveel aan leeswerk, maar een vorm waarbij het «doen» centraal staat.Vzw Brugge Plus (en de stedelijke culturele partners) no-digen 200 leerkrachten basisonderwijs uit om tijdens de zomermaanden (op een dag naar keuze) de Kabba-wandelin-gen te verkennen. Vertrekpunt is de cultuurbalie van het Concertge-bouw, daarna kan u de hele dag door de stad zwerven.Meer info én reservaties (zeker het nummer op uw lerarenkaart vermel-den én de kaart meebrengen naar Brugge) op tel. 070 22 33 02

Letters in de tuin «Een tuin vol mooie letters», een leuke defi nitie voor een boek… maar of u uw computerminnende leerlingen hiermee tot lezen stimuleert… De «Lettertuin» reikt u alvast één middel aan: een kant-en-klare boekenbeurs. Scholen, leerkrachten, oudercomités kunnen in de Lettertuin in Rotselaar kiezen uit meer dan duizend voorradige titels, afkomstig van zowat alle uitgeverijen. Naast prenten-, kinder- en jeugdboeken vindt u er deelrubrieken als poëzie, educatieve onderwerpen en naslagwerken, cd-roms, boeken over kinderen, onderwijs en opvoeding, posters enz. U stelt zelf een pakket samen en neemt dit mee «in depot». Publicitair materiaal kan u er bij krijgen én initiatiefnemer De Boekenier (Mechelen) biedt u een interessante marge, zodat de school nog een extraatje kan verdienen.Meer info bij De Boekenier - Sandra Vets - tel. 015 42 14 55 - sandra.vets@lettertuin.be / De Lettertuin - Stations-straat 180/16 - 3110 Rotselaar - tel. 016 63 41 24 - www.lettertuin.be

Ozma Voor leerkrachten muziek op zoek naar «eens iets anders» is er «Ozma Music School», een reeks eigentijdse muziekworkshops rond percussie, Afrikaanse samenzang, hedendaagse muziekge-schiedenis, spelen in een rockgroep, componeren van een themalied enz.Alle info, gratis infobrochure enz. bij OZMA Music Ware vzw - Oosteinde 44 - 9080 Zaffelare (Lochristi) - tel. 09 346 52 67 of 0477 27 09 40 - info@ozma.be - www.ozma.be

Binnen de lijntjeskleuren… Een wandelend potlood, een sprekende gom, een stel gekke stiften…: het nieuwe pop-pentheaterstuk «Binnen de lijntjes kleuren» probeert leerlingen van de tweede en derde graad lager onderwijs te doen nadenken over de inhoud van hun pennenzak. Het resultaat is een speelse, niet belerende voorstelling over consumptiegedrag en duurzaam schoolmateriaal.Het Gentse poppenspelbedrijf «Pistache» creëerde deze voorstelling in opdracht van de intercommunale IGEMO (regio Mechelen-Lier). Vanaf september is het stuk beschikbaar voor schoolvoorstellingen over heel Vlaan-deren. Trouwens, ook de vorige co-productie tussen IGEMO en Pistache, «Ik hik van blik» (voor kleuters) is nog steeds beschikbaar.Meer info en reservaties bij Pistache - Jan Vande-meulebroeke - Warandestraat 11 - 9000 Gent - tel. 09 225 44 27 - janvdmb@hotmail.be

26 KLASSE NR.136

Multiculturelematerialenbank Bij de Provinciale Materialenbank (Antwerpen) kan u gratis achtergrondliteratuur en les- en vormingsmateriaal ontle-nen. In totaal zitten er zo’n 10 000 werken in de materialen-bank. Voorts geven de medewerkers van de Materialenbank advies en vorming rond Nederlands voor anderstaligen en intercultureel onderwijs. Het centrum bezit een kleurrijke collectie boeken, tijdschriften, onderzoeksverslagen en video’s over racisme en etnocentrisme, migranten en vluchtelingen, cultuur en religie, interculturele communi-catie, integratie en emancipatie van minderheden, onderwijs en jongeren, huisvesting en tewerkstelling… Ten slotte is de Materialenbank gespecialiseerd in didactisch materiaal voor Nederlands voor anderstaligen (NT2), onthaal van anderstalige nieuwkomers, intercultureel onderwijs (ICO), meertaligheid en onderwijs eigen taal en cultuur (OETC), schoolopbouwwerk, alfabetisering enz. U kan de collectie ook raadplegen via www.provincialematerialenbank.be.Provinciale Materialenbank vzw - Van Daelstraat 35 - 2140 Antwerpen (Borgerhout) - tel. 03 270 33 00 - info@provincialematerialenbank.be -www.provincialematerialenbank.be

Groene school Bestaan er automaten voor retourfl essen en waar vindt u die? Waar kan u subsidies voor drinkfonteinen krijgen? Waar vindt u merken kopieerpapier en enveloppen met een betrouwbaar milieulabel? Welke lijmen en correctiemiddelen zijn er op basis van water? Hoe biedt u lekkere maaltijden aan die tevens afvalarm zijn? Op www.schoolkoopwijzer.be vindt u tips om met uw leerlingen, klas, school mee te werken aan het behoud van ons milieu. De Bond Beter Leefmilieu heeft de meest milieusparende producten op een rij gezet. Bovendien krijgt u ook adressen van leveranciers van o.a. schoonmaakmiddelen, schoolmateriaal, drankautomaten, papier, kopieermachines, maaltijden, tussendoortjes… Daarnaast geeft de site wetenschappelijk onderbouwde achtergrondinformatie, praktijkvoorbeelden, doe-tips, praktische info en een interactief deel voor prangende milieuvragen.De BBL zet deze site op met de steun van de afdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid (Aminal), die samen met de provincies ook initiatiefnemer is van MOS (Milieuzorg op School/Groene School).www. schoolkoopwijzer.be - Bond Beter Leefmilieu vzw - Tweekerkenstraat 47 - 1000 Brussel - tel. 02 282 17 20 - info@bblv.be

Veilig op «Staps» Permanente verkeerseducatie tijdens het hele schooljaar; streven naar verkeersveiligheid en defensief verkeersgedrag; de fi etshelm dragen en het fl uorescerend verkeersvestje promoten; alternatief vervoer van en naar de school aan-moedigen; kennis en vaardigheden voor een verantwoord en veilig verkeersgedrag in de praktijk brengen; de schoolbuurt veiliger maken met meer fi etsers en voetgangers en minder auto’s… De Vrije Basisschool «Staps» uit Sint-Amands werkt rond verkeersveiligheid en de verbetering van de ver-keerssituatie rond de school, met projectdagen, overleg met de gemeentediensten, beeldend werken rond verkeer, een tentoonstelling, advies van een «fi etsdokter», autovrije schooldagen, een eigen cd enz.Het project «Veilig op Staps» krijgt o.a. de steun van DynaMo². Belangstellenden («het» idee voor een eigen schoolproject?) kunnen steeds terecht bij Vrije Basisschool «Staps» - Rita De Kinder, directie - Hekkestraat 1 - 2890 Sint-Amands - tel. 052 33 52 23

DE B

OEKENIER/DE L

ETTERTUIN

«Andere» ontdekkings-tocht op kindermaat.

Stel zelf uw boekenbeurs samen.

Beeldend werken rond verkeer.

STAPS S

INT-AM

ANDS

«Andere» ontdekkings-tocht op kindermaat.

VZW BRUGGE P

LUS / PIETER G

AUDESABOOSB

OND BETER L

EEFMILIEU VZW

Het behoud van het leefmilieu begint in de klas.

KLASSE NR.136 27

Zeezucht U hunkert naar zon, zee en strand en ziet daarnaast een literaire sfeerbrenger onder de parasol wel zitten? Behoud de Begeerte (drijvende kracht achter «Saint Amour», «Ge-letterde Mensen», «Koningsblauw», «Gedichtendag») wil met «Literaal» het goudpoeder van de literatuur over de Belgische kust uitstrooien, en poëzie en proza blijvend in het straatbeeld van de badsteden aanbrengen. Eén van de vele (maar misschien wel het meest prestigieuze) projecten binnen «Literaal» is de geïllustreerde dichtbundel «Zee-zucht», het resultaat van een unieke samenwerking tussen twee vooraanstaande Belgische kunstenaars, Hugo Claus en Jan Van Riet.Canon Cultuurcel (i.s.m. administratie Cultuur) schenkt liefst 2 000 dichtbundels weg aan geïnteresseerde leerkrachten.Hoe u zo’n bundel op de kop kan tikken, leest u in het extra katern in het midden van deze Klasse.

Last call for KunSTof Ziet u dat ook wel zitten, een kunstenaar die in uw klas één voor- of namiddag voor een creatieve invalshoek zorgt? Deinst u er niet voor terug om uw lessen (niet al-leen muzische vorming of artistieke opvoeding, maar ook bijvoorbeeld wiskunde of scheikunde) toch een kunstzinnige dimensie te (laten) geven? Ook volgend schooljaar kunnen via Canon Cultuurcel meer dan 150 leerkrachten lager of secundair onderwijs aan de slag met beeld, muziek, dans, literatuur, drama of media in hun klas. Snel reageren en u maakt nog kans om een kunstenaar in uw klas te halen (zie ook vorige Klasse).Stuur vóór 16 juni een kaartje of mail met uw naam, adres en telefoonnummer en dezelfde gegevens van uw school naar Canon Cultuurcel - kunSTof - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - deanne.durant@ond.vlaanderen.be. Vermeld duidelijk de graad (of de klas), het vak en de onderwijsvorm waarvoor u een kunstenaar vraagt. U kan ook inschrijven via www.canoncultuurcel.be.De «uitverkorenen» ontvangen in september de naam van «hun» kunstenaar en zijn discipline (u kan inderdaad niet zelf kiezen). Vóór 10 oktober neemt de kunstenaar contact op om in overleg een datum te kiezen. Achteraf hoeft u nog enkel kort uw reacties op papier te zetten (een halve bladzijde kan al bestaan).

Mo(nu)ment-opname Vanaf 1 juni kunnen uw leerlingen (10-18 jaar) gratis inschrijven voor de tweede editie van «Mo(nu)ment-op-name», een internationale fotowedstrijd die tijdens Open Monumentendag tegelijkertijd in 31 Europese landen en regio’s loopt. Inschrijven is verplicht, want enkel zo krijgen de deelnemers hun fi lmrolletje toegestuurd. Hiermee trekken ze op zondag 14 september naar Open Monumentendag en ze proberen het monument van hun keuze op een persoonlijke, creatieve manier in beeld te brengen.Vóór 30 september sturen uw leerlingen hun fi lmrolletje naar Coördinatiecentrum Open Monumentendag Vlaanderen - Erf-goedhuis Den Wolsack - Oude Beurs - 2000 Antwerpen -tel. 03 212 29 55 - info.omd@sve.be - de winnende foto’s krij-gen een plaatsje in een tentoonstelling tijdens de volgende Open Monumentendag

Uw stem telt Tussen de departementen Onderwijs en Cultuur bestaat een structureel overleg, sinds de bevoegde ministers begin vorig jaar een protocol tot nauwere samenwerking onderteken-den. Uit dat overleg is een sneuveltekst gegroeid met een (voorlopige) visie op de samenwerking tussen onderwijs en cultuur.Hoe denkt u, als leerkracht, hierover? Waar zitten volgens u de missing links? U kan de tekst lezen op www.canoncultuurcel.be. Tot 10 juni kan u er ook uw opmerkingen en aanvullingen kwijt. Uw stem kan de samenwerking mee vorm geven, doen dus.

Leermeesters Voor snelle beslissers: u kan uw studenten tweede en

derde jaar lerarenopleiding basisonderwijs inschrijven voor een kunstzinnige vip-behandeling tijdens het project

«Leermeesters». Deze aspirant-leerkrachten zijn vip-gasten in een museum, cultuurcentrum of kunsthuis. Ze bezoeken

een kunstproduct naar keuze én krijgen er een pedagogisch-didactische omkadering bovenop. Later in de opleiding volgt

een (gratis) extra werkdag. Centraal thema is de vraag hoe ze een bezoek aan een kunstproduct in de klas kunnen verwerken. De

deelnemende cultuurcentra, musea en kunsthuizen bouwen een speciaal programma uit, Canon Cultuurcel coördineert en zorgt voor een programmabrochure waaruit elke deelnemende student individueel kiest. U als docent bekomt zo een smeltkroes aan culturele ervaringen waarop u in de lessen verder kan bouwen.«Leermeesters» loopt vanaf de herfstvakantie tot half februari. Inschrij-ven gebeurt per klas door de verantwoordelijke docent. Let wel: het aantal deelnemers is beperkt, meteen inschrijven is de boodschap. Meer informatie bij Canon Cultuurcel - Piet Convents - tel. 02 553 96 69 - piet.convents@ond.vlaanderen.be

Last call voor Dubbelfocus «Dubbelfocus» introduceert toekomstige leerkrachten in de wereld van een kunstmuseum én helpt hen om dit te vertalen naar de klaspraktijk. Tijdens een bezoek aan een museum staan de stu-denten oog in oog met kunstwerken die elk een eigen taal spreken. Daarbij werken ze, via de door de gidsen gehanteerde methodiek en begeleidersstijlen, aan hun eigen begeleidersvaardigheid als (toekomstig) leerkracht. Vandaar dubbelfocus: focus op kunst én op de eigen begeleidersstijl. Canon Cultuurcel en MUHKA organiseren gratis actiedagen (met deskundige begeleiding) in een kunstmuseum in de buurt van de hogeschool. Een bijhorende publicatie geeft de nodige theoretische omkadering en verduidelijking van begrippen.«Dubbelfocus» mikt op studenten tweede jaar lerarenopleiding basisonderwijs, die met de hele klas één dag deelnemen. De actiedagen vinden plaats tussen oktober 2003 en maart 2004, maar u moet zich zo snel mogelijk kandidaat stellen. De ei-genlijke datum bepaalt u in overleg met het museum.Meer info en inschrijvingen bij MuHKA - Dubbelfocus - Peggy Saey - Leuvenstraat 32 - 2000 Antwerpen - tel. 03 238 59 60 - peggy.saey@muhka.be of via www.canoncultuurcel.be

DynaMo²-nieuwslijn Tot 15 mei kon u bij Canon Cultuurcel een DynaMo²-projectsubsidie aanvragen voor een bedrijvig, groen, democratisch, gezond of muzisch-creatief project. De Canon-brievenbus en mailbox liepen alvast vol met originele projectvoorstellen. Voor de indieners is het even afwachten (tot uiterlijk 1 juli) om te weten of ze de ondersteuning voor hun project in de wacht slepen of niet.

Jip en Janneke Jip en Janneke vieren hun 50ste verjaardag (zie ook vorige Klasse). Via Schooldirect kregen de directies een elektronische nieuwsbrief met spel-en lessuggesties om in de klas aan de slag te gaan. U kan de lestips zelf ook down-loaden via www.schooldirect.be (editie 30/4- basisonderwijs) of op www.jipenjanneke.nl. Gun Canon Cultuurcel bovendien een glimp van uw werking en u maakt kans op één van de feestuitgaven naar aanleiding van dit jubileum.De 20 leukste inzendingen (foto’s, werkjes, collages...; inzenden vóór 15 juni) krijgen, met de groeten van Canon Cultuurcel en uitgeverij Querido een heel speciale (en dure) jubileumedi-tie toegestuurd. Ook van het vakantieboek liggen exemplaren te wachten op creatieve presentaties van uw klaswerking. Vermeld bij de ingestuurde werkjes duidelijk uw naam en adres en de school waar u lesgeeft.Meer info en inzendingen bij Canon Cul-

tuurcel - Jip en Janneke - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - tel. 02 553 96 63

- www.canoncultuurcel.be

CANON CULTUURCELJan Staes - Dirk Terryn - Jan Luyten

Koning Albert II-laan 151210 Brussel

tel. 02 553 96 63 - fax 02 553 96 75canon@ond.vlaanderen.bewww.canoncultuurcel.be

OPEN M

ONUMENTENDAG V

LAANDEREN/LAURENS F

AGARD

Laurens Fagard (10 jaar) schoot het hoofdvogeltje af tijdens de eerste editie met een foto van de Bareldonkkapel in Berlare.

CANON C

ULTUURCEL

MUHKA

Lees ook de extra inleg in deze Klasse.

Secundair onderwijsMuseumworkshopBreng de kunst tot levenJongeren (een groep 12-15-jarigen en een groep 15-18-jarigen) maken het Museum voor Schone Kunsten (MSK) én het Stedelijk Museum voor Actuele Kunst (SMAK) vier dagen tot hún atelier. Ze scheppen hun eigen decor, zijn hoofdpersonage in een levend kunstwerk en maken een superposter.De workshops vinden plaats van dinsdag 1 tot vrijdag 4 juli, tel-kens van 10 tot 16 u. Deelnemen kost 100 euro voor vier dagen.Dezelfde dagen is er ook een theateratelier voor kleuters (vier namiddagen van 13.30 tot 16 u.; 50 euro) en een «water»-ate-lier voor 6-12-jarigen (telkens van 10 tot 16 u.; 90 euro; tweede reeks workshops van 8 tot 11 juli).

MSK - Educatieve dienst - Tammy Wille - Citadelpark - 9000 Gent - tel. 09 240 07 37 - tammy.wille@gent.be - www.mskgent.be

Sneltrein• PubliCity: tot 6 juli: het spel van tekst, beeld en boodschap in Belgische reclamecampagnes vanaf de jaren ’90.Hallepoort - Zuidlaan - 1000 Brussel - tel. 02 534 15 18 - www.kmkg-mrah.be

• Lichfi eld 2003: 27/6 tot 31/10: de 16de eeuwse glasramen die 200 jaar geleden naar Lichfi eld Cathedral verdwenen, komen enkele maanden terug naar Herkenrode.Herkenrode vzw - Herkenrodeabdij 4 - 3511 Hasselt - tel. 011 33 43 70 - secretariaat@herkenrode.be - www.herkenrode.be

• Festival Zomer van Antwerpen: van 30 juni tot en met 31 augustus vullen theater, dans, fi lms, muziek en circus uw vakantiedagen. Antwerpen Open/Zomer van Antwerpen vzw - Wapper 2 - 2000 Antwerpen - tel. 03 229 18 71 - www.antwerpenopen.be

• Rusland-België: 150 jaar diplomatieke betrekkingen: tot september: bijzonderheden en hoogtepunten uit de Russisch-Belgische relaties. Gratis toegang. Toemaatje: op zondag 15 juni organiseert het museum een gratis opendeurdag in het buitendepot (Fort van Kapellen) met show, demonstraties, animaties enz. rond honderden pantservoertuigen, artilleriestukken, trucks, jeeps enz.Koninklijk Legermuseum - Jubelpark 3 - 1000 Brussel - tel. 02 737 78 33 - infocom@klm-mra.be - www.klm-mra.be

• Meester… ik zie iets anders! Kijk maar, er staat niet wat er staat: 20 tot 27/7 en 1/9 tot 24/10: ludieke toepassingen van «het bedrogen oog» (gezichtsbedrog): over rechten die krom zijn, grijze vlekken die er eigenlijk niet zijn enz. Hoe juist ziet u?De school van Toen - Klein Raamhof 8 - 9000 Gent - tel. 09 225 29 03

• One Color: 10/6 tot 10/7: fototentoonstelling over architectuur als kunstwerk: fotograaf Christophe Ketels legt meteen ook de kwestbaarheid bloot: de grootheids-waanzin, de onleefbaarheid… In Tweebronnen, Leuven. Gratis toegang.Compagnie Gagarine - tel. 016 22 63 99 - info@compagniegagarine.com - www.compagniegagarine.com

• Stad en land: tot 10/8: 175 meesterwerken van Van Gogh, Manet, Corot, Breitner, Weissenbruch… rond het leven in de stad en de schoonheid van het platteland.De Nieuwe Kerk - Communicatie & Educatie - tel. 00 31 20 638 69 09 - pressoffi ce@nieuwekerk.nl - www.nieuwekerk.nl

Wandelen door BrusselTochten van hoopVeertien gegidste wandelingen tonen een andere kijk op Brussel. De gids loopt niet voorbij aan het historische of toeristische karakter van Brussel, maar toont vooral hoe de mensen er leven, met hun problemen, én hoe ze deze proble-men aanpakken (kansarmoedebestrijding, renovatieprojecten, multiculturele projecten enz.). Onderweg vertellen getuigen hoe zij zelf hun (kleine én grote) wereld zien.Deelnemen kost 63 euro (max. 25 deelnemers). Dagprogramma’s zijn beschikbaar.Tochten van hoop - Kloster-Eck - Begijnhof 7 - 1000 Brussel - tel. 02 219 40 06 - tochten.van.hoop@belgacom.net

Kunst en oorlogOnvoltooid Verleden Tijd «Concentratiekamp Buchenwald: portretten van intellectuelen en kunstenaars» portretteert leven en werk van intellectuelen en kunstenaars die tussen 1937 en 1945 in Buchenwald verbleven. «Arrondissement Mechelen: systematiek en willekeur, het verhaal van de politieke gevangenen» focust op 65 politieke gevangenen uit het arrondissement Mechelen, die tijdens de oorlog of kort na de bevrijding zijn overleden.De dubbeltentoonstelling «Onvoltooid Verleden Tijd» loopt tot 20 juni in Het Zegel, Mechelen. Tickets kosten 2 euro; schoolgroepen betalen 1 euro per leerling.Kunst en Democratie vzw - Arenbergstraat 1D - 1000 Brussel - tel. 02 551 13 90 - info@kend.be - www.cdkd.be

MuseumateliersZomer in het JubelparkmuseumKinderen en jongeren kunnen tijdens de zomervakantie in het Jubelparkmuseum museumstukken van dichtbij leren kennen én er inspiratie zoeken om hun eigen «ding» te doen. «Mini Maxi» neemt de 6-10-jarigen twee dagen op sleeptouw (8-9/7; 26-27/8 of 28-29/8) voor een confrontatie tussen een bronzen olifantje van 2 cm hoog en een 5 meter hoge totempaal. Tieners (10-14-jarigen) laten zich met «Draken en torens» vier dagen lang inspireren door dappere ridders, kloeke heiligen, edele jonkvrouwen en befaamde hertogen (15-18/7 of 19-22/8). Jongeren van 14 tot 18 jaar krijgen vier dagen lang de kans om een project op starten rond tatoeages, wat volgend jaar moet resulteren in de tentoonstelling «De tweede huid». «Work in progress: Tattoo Tattoo» loopt van 26 tot 29/8.Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis - Educatieve dienst - Ann Calluy - Jubelpark 10 - 1000 Brussel - tel. 02 741 73 13 - museumatelier@kmkg-mrah.be

ArchitectuurArt Nouveau in WordingVijftien steden (waaronder Brussel) met een rijk Art Nouveau erfgoed hebben zich verenigd in een Réseau Art Nouveau Net-work. De tentoonstelling «Art Nouveau in Wording» brengt een chronologie (école de Nancy, Glasgow Style, Jugendstil, Liberty, Secession, Modernisme…) en laat u ste-denbouwkundige projecten, architecturale realisaties en kunstvoorwerpen werkelijk ontdekken. Naast vijf topwerken ontdekt u immers ook nooit vertoonde, verdwenen, miskende of in restauratie zijnde creaties, ingedeeld volgens de thema’s visie, ver-dwijning, continuïteit en regeneratie.De tentoonstelling loopt van 10 juli tot 12 okto-ber in de Sint-Gorikshallen (Sint-Goriksplein). De toegang is gratis.Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest - directie Monumenten en Landschappen - Brigitte Vander Brugghen - tel. 02 204 24 49 - bvanderbrugghen@mbhg.irisnet.be -www.sintgorikshallen.be

28 KLASSE NR.136

Kunst of megalomanie?

CHRISTOPHE K

ETELS/COM

PAGNIE GAGARINE

Wegens verbouwing tijdelijk openHet Nationaal Jenevermuseum trakteert kapitein Haddock op whisky on the rocks. Het Rubenshuis biedt Panamarenko onderdak. Schilderijen met een zeeluchtje aan hangen in het Provinciaal Museum voor Moderne Kunst in Oostende. Maar vanaf wanneer en voor hoe lang? Krijgen leerkrachten gratis toegang?Tijdelijke tentoonstellingen die niet aan uw aandacht mogen ont-snappen, staan opgesomd op www.lerarenkaart.be (nieuwsrubriek).

KUNST EN DEM

OCRATIE VZWZ

OMER VAN A

NTWERPEN VZW

Het verhaal van politieke gevangenen.

KLASSE NR.136 29

Algemeen • Onder ons gezegd en gezwegen: 23 tot 30/8.Zomeracademie met workshops rond songwriting (Bram Vermeulen), poëzie (Koen Stassijns), digitale beeldver-werking (Carlos Dekeyrel) en theater/improvisatie (Ilse Uitterlinden).Zomeracademie 2003 - Vormingscentrum Destelheide - Destelheidestraat 66 - 1653 Dworp - tel. 02 380 39 15 - dh@destelheide.be - www.destelheide.be

• Dichter bij Kunst in Watou - poëzieschrijven bij beeldende kunst (6-8/8 in Hoevehotel d’Hommelbelle, Watou); Wonen in woorden - basiscursus creatief schrij-ven (11-15/8 in Kasteel Mariagaarde, Hoepertingen).Stichting Lodewijk de Raet - Liedtsstraat 27-29 - 1030 Brus-sel - tel. 02 240 95 02 - ellen@stichtingderaet.be

• Musica: zomercursussen voor kinderen en jongeren: juli-augustus in Dommelhof, Neerpelt.Musica - Veerle Smeers - tel. 011 61 05 20 - veerle.smeers@musica.be - www.musica.be

• Amarant: zomercursussen rond geschiedenis, beel-dende kunst, fi losofi e en hedendaagse muziek.Amarant vzw - Ruud Van Damme - Hoogpoort 50 - 9000 Gent - tel. 09 269 17 45 - ruud@amarant.be - www.amarant.be

• Herfstvakantiereis naar Baai van Napels en Amalfi -taanse kust.Marc Goeminne - Zeedijk 23 - 8380 Zeebrugge - tel. 050 54 79 87 of 051 40 57 64

• Nascholingen gezondheidspromotie: catalogus op aanvraag.Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie - G. Schildknechtstraat 9 - 1020 Brussel - tel. 02 422 49 49 - vig@vig.be - www.vig.be

• Dialoog: navormingen rond «mens en milieu» en «mens en samenleving».Vormingscentrum Dialoog vzw - Blijde Inkomststraat 109 - 3000 Leuven - tel. 016 23 26 49 - info@dialoog.be - www.dialoog.be

• Exclusieve workshops zomeracademie 2003 voor kunsteducatieve begeleiders en kunstbedrijvige jon-geren van 23 tot 30 augustusVormingscentrum Destelheide - Destelheidestraat 66 - 1653 Dworp - tel. 02 380 39 15 - dh@destelheide.be - www.destelheide.be

• Ignatiaanse spiritualiteit voor mensen vandaag: 13/9.Oude Abdij - Drongenplein 27 - 9031 Drongen - tel. 09 226 52 26 - adbij.drongen@skynet.be

• Jong & Moederweekend - weekend voor jonge mama’s en hun kinderen: 27-29/6 in Het Laathof, Hingene.Weekend voor jonge mama’s of zwangere tieners (max. 21 jaar) rond opvoeding, omgaan met (een nieuwe) partner, betekenis van zwangerschap en bevalling…CRZ - Bea Vanmechelen - Kapucijnenvoer 33 - 3000 Leuven - tel. 016 33 69 54 - crz@cc1.kuleuven.ac.be - www.crz.be

Secundair Onderwijs • ICVA-zomerworkshops: voor iedereen vanaf 17 jaar, een gevarieerd programma van Shakespeare tot Hedendaagse Dans.ICVA-centrum - Spitaalpoortstraat 50 - 9000 Gent - tel. 09 229 21 72 - icva@skynet.be -surf.to/icva

• Masterclass I Solisti del Vento: 25-29/8.Vijf dagen intensieve workshops voor jonge, getalen-teerde blazers vanaf 16 jaar.Meer info op www.isolistidelvento.be - tel. 03 241 01 34

Hoger Onderwijs • Leerstoel Integraal Waterbeheer - Rivierherstel:

19/6.UIA - Instituut voor Milieukunde - An Brion - Uni-

versiteitsplein 1 - 2610 Wilrijk - tel. 03 820 21 14 - milieu@uia.ua.ac.be

• Hoger Instituut voor Opvoedkunde - pedagogisch-didac-tische navorming voor leerkrachten uit basis- en secundair

onderwijs: start 4/10.Hoger Instituut voor Opvoedkunde - Vandendrieschstraat 19

- 1082 Brussel - tel. 02 380 21 52 of 09 329 75 09 - hubert.de.saedeleer@pandora.be

• DHOS-cursus: start 13/10.Hoger Instituut voor Opvoedkundige Wetenschappen - p/a BSGO - Acaciastraat 102 - 2800 Mechelen - info: luc-vanderauwera@inspectie.net - tel. 015 41 97 89

Loopbaanbegeleiding «Wie ben ik?», «Wat wil ik nu echt in mijn job?», «Welke plaats neemt arbeid in in mijn leven?»… Kompas vzw biedt individuele en intensieve loopbaanbegeleiding voor 45-plus-sers: even terugkijken op eerder gemaakte keuzes, stilstaan bij huidige ontwikkelingen, vooruitkijken naar te zetten stappen in de toekomst.Meer info op www.loopbaankompas.be

Vlaamse Rugdag Vrijdag 19 september is Vlaamse Rugdag. Preventie van rugklachten zou van dan af ook bij u op school een aandachtspunt moeten zijn. Bewegen in de klas, zitballen, bewegingspauzes enz. zijn daarbij nuttige instrumenten. Backfun kan u daarbij een heel eind op weg helpen. Zij hebben in opdracht van de Landsbond van Onafhankelijke Ziekenfondsen een heel actiepakket ontworpen. Dit pakket bestaat uit een digitale handleiding voor de leerkracht (met o.a. kant en klare lessen), een brochure met rugtips voor elke leerling, een poster met oefentips om in de klas op te hangen, een uithangbord «Rugvriendelijke school» en een zitbal. De deelnemende scholen kun-nen daarenboven 20 zitballen winnen.Dit pakket kost 50 euro als u inschrijft vóór 20 juni. Daarna betaalt u 65 euro. En zelfs die kosten moeten u niet tegenhouden: Backfun heeft een compleet scenario klaarliggen om deze actiedag bij u op school te organiseren, compleet met tips om deze activiteiten te laten sponsoren.Meer info en inschrijvingen bij Backfun - wim.rombaut@backfun.com - op www.backfun.com vindt u sowieso al enkele leuke én effi ciënte oefeningen

Nourriture «Nourriture - voeding voor creatief ge-drag» is een vierdaagse, actieve onder-dompeling in muzisch werken (drama, beweging, muziek, beeld en media) voor deelnemers die ervaring hebben in het wer-ken met kinderen/jongeren. De cursus zal ook aandacht besteden aan methodes om bij uw leerlingen creativiteit uit te lokken én u ervaart er hoe u een creatief proces kan sturen.

Deelnemen kost 105 euro, alles inbegrepen (verblijf, maaltijden, materiaal enz.)Meer info en inschrijvingen bij Spelewei vzw

- Kapellekensweg 2 - 3010 Kessel-Lo - tel. 016 35 05 50 - info@spelewei.be

Creativiteit uitlokken bij uw leerlingen.

Creativiteit uitlokken bij

SPELEW

EI VZWGOK-zesdaagse CLB-medewerkers van alle netten kun-nen in het najaar deelnemen aan een reeks studiedagen rond het gelijke on-derwijskansenbeleid (GOK). Er is telkens één studiedag per GOK-thema, met ’s voormiddags inzichten en visies rond het thema en ’s namiddags praktische model-len (examples of good practice).U kan inschrijven voor één of meerdere stu-diedagen (voor elke dag apart inschrijven): preventie en mediëring (24/9); taalvaardig-heidsonderwijs (15/10); socio-emotionele ontwikkeling (22/10); doorstroming en oriëntering (12/11); leerlingen- en ou-derparticipatie (26/11) en intercultureel onderwijs (10/12). Plaats: De Factorij, Schaarbeek. Prijs: nog niet bepaald.Info en inschrijvingen (vóór 5/9) bij VCLB-Vormingscentrum-Nascholing - Dekenstraat 2 - 3000 Leuven - vclb.nascholing@clb-net.be

Een diploma kan u niet winnen met het eerste grote Klasse-Zomerexamen voor leerkrachten, wél een reischeque van 1 000 euro. Daarmee trekt u royaal naar Düsseldorf, Parijs

of een andere Europese stad naar keuze.

Twintig antwoorden scheiden u van de onschuldige hand. Ze gaan natuurlijk niet toevallig over Düsseldorf en Duitsland. Nog wel in tien verschillende vakken. Klaar voor het zomerexamen?

Klasse-Zomerexamen

Aardrijkskunde1. Welke rivier stroomt in Düsseldorf in de Rijn?

Moezel a. ¨Ruhr b. ¨

Düssel c. ¨2. Van welk «Land» is

Düsseldorf de hoofdstad?Hessen a. ¨

Nordrhein-Westfalen b. ¨Niedersachsen c. ¨

Wetenschappen3. Wie ontdekte de bacil die

tuberculose veroorzaakt?Robert Koch a. ¨

Alexander Fleming b. ¨Marie Curie c. ¨

4. Welke Duitse astronaut vloog 276 keer rond de aarde (tijdens twee missies)?

Wubo Ockels a. ¨Gerhard Fischer b. ¨

Ulf Merbold c. ¨

Geschiedenis5. In welk jaar werd in Düsseldorf de eerste

Duitse spoorlijn ingehuldigd?1818 a. ¨1828 b. ¨1838 c. ¨

6. Welk rococo-kasteel vindt u net buiten Düsseldorf?Schloss Hindenburg a. ¨

Schloss Bernrath b. ¨Schloss Rheinallee c. ¨

Taal7. Hoe moet u «Düsseldorf» schrijven in internetadressen?

Düsseldorf a. ¨Dusseldorf b. ¨

Duesseldorf c. ¨8. Welke Griekse letter komt ook (Grieks geschreven)

voor in de Duitse taal?alfa a. ¨

beta b. ¨gamma c. ¨

Kunst9. Wat is de naam van één van de

nieuwe musea in Düsseldorf?Rock Palast a. ¨

Kunst Palast b. ¨Bilder Palast c. ¨

10. Welk van de volgende namen is een museum in Düsseldorf?

K3 a. ¨K7 b. ¨

K21 c. ¨

Sport11. Hoe heet de grootste tennisclub van Düsseldorf?¨ a. Rochus¨ b. Norman¨ c. Malisse12. Welke Schumacher rijdt sinds vorig jaar bij Deutsche Telekom?¨ a. Stefan¨ b. Ralf¨ c. Michael

Muziek13. Hoe heet de muziekstudio die Kraftwerk in Düsseldorf stichtte?¨ a. klitschklatsch¨ b. tschingboum¨ c. klingklang14. Welke Westfaalse zong twintig jaar geleden over «Duesenflieger», «Kriegsminister» en «Captain Kirk»?¨ a. Nina Hagen¨ b. Nena¨ c. Vicky Leandros

Literatuur15. Waar komt u terecht als u in Düsseldorf het nummer 0211 602 47 10 draait?¨ a. Goethemuseum¨ b. Literaturtelefon¨ c. Pizzeria Da Mario16. De schrijver van «…Dort, wo man Bücher verbrennt, verbrennt man auch am Ende Menschen…»¨ a. Heinrich Heine¨ b.Hermann Hesse¨ c.Hugh Heffner

Mode17. Welk Duits topmodel is geboren in Düsseldorf?¨ a. Claudia Schiffer¨ b. Nadja Auermann¨ c. Heidi Klum18. In welke Düsseldorfste winkelstraat vindt u de meeste exclusieve winkels?¨ a. Klassestrasse¨ b. Königsallee¨ c. Köbusgässchen

Film19. Welke film van Fritz Lang handelt over een soort «Jack the Ripper» in Düsseldorf?¨ a. M¨ b. N¨ c. O20. Welke regisseur, geboren en getogen in Düsseldorf, zocht ooit Parijs in Texas?¨ a. Volker Schlöndorff¨ b. Rainer Werner Fassbinder¨ c. Wim Wenders

Win uw reis!

Vul uw antwoorden in (één letter per vakje) en stuur het volledig ingevulde rooster naar Klasse (Zomerexamen) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - mailen kan naar

secr.leerkrachten@klasse.be. Vergeet niet uw naam en volledig adres te vermelden.

Schrijf op uw kaartje ook naar welke Europese stad of steden Klasse volgens u nog een reisaanbod zou moeten organiseren. U kan meedoen tot 21 juli. De winnaar krijgt per-soonlijk bericht. De uitslag en de antwoorden staan vanaf 1 augustus op www.klasse.be

Düsseldorf is cool

KLASSE NR.136 31

De merknaam Düsseldorf ruikt naar die van een koelkast of een Henkel-wasprodukt. De stad klinkt niet cool maar ze is het wel. Ga dat zelf ontdekken. Maar houd het stil. U bent nog nagenoeg overal alleen. Een frisse stad vol moderne architectuur (de zwalpende torenfl ats van Gehry), een futu-ristische kunstroute (hou u vast voor K20 en K21), zeven instap-brouwerijen, extravagante mode aan de Königsallee en zalige zomerterrasjes langs de wandelboulevard aan de Rijn. Bouw zelf uw reispakket uit. Uw prijs? Drie dagen in een luxueus hotel, overal gratis toegang en openbaar vervoer: 84 euro per persoon. Twee kinderen mee? Voor hen is het héle aanbod gratis. De hoogtepunten van uw bezoek• Drie pas geopende, vooraanstaande musea voor moderne kunst vormen de Kunstroute. Hun architectuur alleen al is verbluffend. In K20 vindt u de meesters van de 20ste eeuw (Paul Klee, Picasso, Kandinsky, de surrealisten, Mondriaan, Warhol enz.). Onder de glazen koepel van K21 wandelt u door de meest verrassende kunstvormen van de 21ste eeuw. In beide musea samen kan u gemakkelijk een hele dag doorbrengen. Daarnaast zijn er nog de steeds wisselende grote tentoonstellingen in Museum Kunst Palast. Handige en goed-kope audio-gidsen ontsluieren overal het geheim achter de kunstwerken.• Langs de Rijn hebben beroemde architec-ten als Vasconi en Chipperfi eld de hele wijk Medienhafen opnieuw vorm gegeven met gewaagde gebouwen. De dansende torenfl ats van Gehry bijvoorbeeld. Er is maar één con-stante: de vorm van alle gebouwen moet van ver of dichtbij iets met scheepvaart te maken hebben. Vanop de superhoge Rijntoren (gratis met de Welcome Card) kijkt u recht

op de wijk en overschouwt u tegelijk heel de stad. Vanop de terrasjes aan de nieuwe, lange wandelboulevard hebt u een charmant uitzicht op de kronkelende Rijn.• Het stadscentrum is klein en gemakkelijk toegankelijk. U vindt intieme musea rond de schrijvers Heinrich Heine en Goethe, aantrek-kelijke winkelstraatjes en zeven grote brou-werijen waar u telkens vooral hun eigen (alt)bier kan proeven. Schuimend geschonken door de obers die hier overal «Köbus» heten. Van 12 tot 20 juli is het kermis in de stad («De grootste aan de Rijn» met vuurwerk op 18 juli).• Düsseldorf profi leert zich als toonaange-vende modestad. Met een voorkeur voor kort: de Königsallee heet hier kortweg «Kö». Gewone, speciale en extravagante winkels zàt.• Net buiten de stad ligt het charmante Roc-coco «Schloss Bernrath». U kan er met de tram naartoe. Met de Welcome Card krijgt u hier een gratis rondleiding én toegang tot het bijzonder mooie en modern vormgegeven Museum van de Tuin: «Gartenkunst». Daar verdwalen letterlijk al uw zintuigen in een interactief overzicht van eeuwen tuinkunst. Het kasteelpark combineert grote Franse en Engelse tuinen.• Een kwartier voor u in Düsseldorf bent, passeert u Insel Hombroich: een uitgestrekt park dat een unieke combinatie biedt van natuur, kunst, cultuur en architectuur. Sommige gebouwen zijn wit, leeg en volledig van elk nut ontdaan («architectuur geeft ruimte aan de leegte»). Andere bevatten een eigenzinnige en botsende selectie van oude en moderne kunst uit heel de wereld. U wandelt van het ene park recht in de andere museumruimte. Een zalig labyrinth van binnen, buiten, hoger en dieper. Hier moet u tijd

nemen voor verwondering. Trek daar minstens drie uur voor uit. De toegangsprijs zit niet in de Welcome Card maar er is wél een origi-nele maaltijd à volonté in begrepen (inclusief drank, koffi e en thee). Ideaal voor wie zich graag laat verrassen op de heen- of terugreis. Maar hou het stil: hoe minder volk deze droomplek kent, hoe mooier ze blijft.

Reis met KlasseDüsseldorf ligt vlakbij: amper 200 km vanuit Brussel of Antwerpen. U verblijft in het luxu-euze Novotel Dusseldorf City West (****). Daar wachten u moderne en ruime kamers, een uitgebreid ontbijt én gratis fi tness, sauna, stoombad en solarium. U kiest voor drie dagen (twee nachten: 70 euro p.p.) of vier dagen (drie nachten: 90 euro p.p.). Twee kinderen tot 16 jaar logeren gratis op de kamer van de ouders (inclusief ontbijt). Het hotel ligt met de tram vijf minuten van het centrum. Open-baar vervoer is gratis met de Welcome Card. Dat is een goede investering: nagenoeg alle musea en attracties kan u er gratis mee be-zoeken, ook de populaire Aquazoo. Her en der krijgt u er zelfs een gratis biertje en cham-pagne mee. Ze kost 14 euro (voor 48 uur) of 19 euro (voor 72 uur). Als u een familiekaart koopt voor twee volwassenen genieten twee kinderen tot 14 jaar (of een derde volwas-sene) helemaal gratis mee. U kan de ge-wenste kaarten meteen bestellen bij uw boeking. Dit reisaanbod geldt in juli en au-gustus 2003 (behalve tussen 2 en 5 augustus) en tijdens de beroemde kerstmarkten van 1 december 2003 tot 4 januari 2004.Gebruik het toverwoord Klasse en boek rechtstreeks bij Holiday Line - tel. 050 33 09 90Meer info:Over Düsseldorf en de Welcome Card: www.duesseldorf-tourismus.deOver Insel Hombroich: www.inselhombroich.de

Zomer in Parijs?Een speciaal aanbod voor de zomervakantie: vier dagen Parijs-met-Klasse. U betaalt 96 euro voor drie nachten met ontbijt in het gemoedelijke Hotel La Villette (Metrohalte: Jaurès). Eén kind tot 12 jaar logeert gratis op de kamer van de ouders. De Thalys brengt u voor 58 euro (H/T). U kan vertrek-ken vanuit Brussel, Oostende, Berchem, Brugge of Gent. Een charmante

Amelie Poulain-wandeling en zoektocht door Montmartre krijgt u er gratis bij. Bestel meteen ook de Vip-kaart die u gratis (en vaak via een aparte ingang) toegang geeft tot nagenoeg alle musea en attracties in de stad (15 euro voor één dag, 30 euro voor drie dagen). Gebruik het toverwoord Klasse en boek rechtstreeks bij Holiday Line - tel. 050 33 09 90

REIZEN MET KLASSE

(advertentie)

KLASSE NR.136 33

Het broeikasteam

Vier teamtips uit Opwijk[1] Stel eens een ongewoon team samen. Dat is verrijkend voor alle teamleden.

[2] Stap eens uit je rol. Durf je kwetsbaar opstellen.

[3] Teamwerk is aanstekelijk. Begin met één team en er volgen er gegarandeerd nog.

[4] Werk met je team op een haalbare schaal (voor één graad van twee scholen bijvoorbeeld).

Het team➜ Hoe kunnen leerkrachten die samenwerken het verschil maken?

In ‘Het team’ vindt u elke maand een schoolvoorbeeld. Teams per vak en over de vakken heen, teams voor project of thema, teams met ouders of leerlingen. Samen school maken heet dat.

➜ Staat uw team volgende maand op de paaltjes? Stuur een seintje naar red.leerkrachten@klasse.be of briefje naar ‘Klasse (Het team)’ - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel.

«We werken met de leraren levensbeschou-welijke vakken al langer samen aan lessen», zegt Jozef Debièvre, leraar niet-confessionele zedenleer in de Gemeentelijke Beroepsschool van Opwijk. «Lessen over moeilijke lesonder-werpen zoals seksualiteit en holebi’s, lijden en rouwen, racisme…». «We geven dan gelijk-lopende lessen, elk vanuit zijn invalshoek: gelovig of niet», beaamt zijn collega rooms-katholieke godsdienst Griet Van Mulders. Deze keer ging de kruisbestuiving nog wat verder. «Nu keken we voor het eerst ook over de muur tussen de netten om samen met de buren een projectweek op het getouw te zetten», zegt ze. «Het was liefde op het eerste gezicht», lacht buurman René Van Langenhove van het Maria Assumpta Instituut (MAI) in Opwijk. «Toen Marie–Christine De Boom de folder van de ‘Week van de Diversiteit’ naar een team-vergadering meebracht, hadden we meteen ons thema», vult Rita De Smedt - ook leraar godsdienst in de gemeenteschool - aan.

RollenpatroonEen team van leraren uit diverse scholen, een gemeentelijke en een vrije secundaire school voor buitengewoon onderwijs, die samen een projectweek over diversiteit uitbroeden. Leraren met verschillende levensbeschouwin-gen, twee leraren rooms-katholieke godsdienst en twee leerkrachten niet-confessionele ze-denleer, die samen hun collega’s algemene sociale vorming en beroepsgerichte vorming warm maken voor een uitwis-seling. Zo’n project groeit en bloeit niet elke dag. «Maar onze belangrijkste doelstelling was de grenzen tussen ‘man-nen-‘ en ‘vrouwenberoepen’, de rollenpatronen, doorbre-ken», zegt Rita De Smedt. «’s Maandags gingen de jongens van de gemeenteschool bij de meisjes van MAI koekjes bakken, knopen aannaaien, luiers verschonen…«Twee dagen later leerden

wij de meisjes hoe je planten oppot, behangt, plamuurt of metaal bewerkt», vult medeleer-ling Jasper aan.

Matonge«Moeten er koppeltjes gevormd worden?» hoorde Rita De Smedt een leerling vragen. «Ik stelde hem gerust. Dat moest niet, ook niet toen we met de hele groep een dag op stap gingen naar de zwarte Matonge-wijk in

Brussel en ze merkten dat ook etnische diversiteit een bron van ver-rijking is.» «Bij de evaluatie zeiden de leerlingen dat ze dit nog willen doen», zegt Jozef

Debièvre. «Dat willen we zelf ook. De 2 400 euro die we van de ‘Week van de diversiteit’ kregen, zal van pas komen.»

Deze maand v.l.n.r. Bart, Rita, René,

Jozef, Jasper en Griet.

www.weekvandediversiteit.be Zie ook Idee p. XX over de volgende week van de diversiteit. www.gem-busoopwijk.be

«Ons doel: grenzen doorbreken tussen

‘mannen-‘ en ‘vrouwenberoepen’.»

PETER V

AN HOOF

34 KLASSE NR.136

ONDERNEMENDE SCHOLENWelke school haalt de grootste onderscheiding in ondernemen? Dat was de hamvraag bij de Grote Prijs Ondernemende School 2003 (zie ook Klasse 128 p. 21). Drie winnaars (een lagere, een secundaire en een hogeschool) ontvangen elk 5 000 euro én mogen de titel en eer van meest ondernemende school dragen. De laureaten 2003 zijn:➜ Basisschool ’t Schommelbootje, Alken: project «Zelfstandigheid», creatief totaalproject,

vakoverschrijdend, met opdrachten die de zelfstandigheid van de leerlingen bevorderen;➜ Gemeentelijke Secundaire School, Munsterbilzen: project «Mobiele Schooltjes», waarbij

de school meewerkt aan vzw Mobile School (Arnoud Raskin), die mobiele schooltjes ontwerpt voor straatkinderen in derde-wereldlanden;

➜ Hogeschool West-Vlaanderen, departement PIH, Kortrijk: project «Multimedia Madness», een wedstrijd voor multimedia producten, in samenwerking met multimediabedrijven, mét awardmoment en jobhappening.

Meer info bij Unizo-Vorming - Bram Verstraeten, coördinator onderwijs & ondernemen - Spastraat 8 - 1000 Brussel - tel. 02 238 05 68 - bram.verstraeten@unizo.be - www.unizo.be/ondernemendeschool

«EEN TEAM VORM JE NIET AAN DE VERGADERTAFEL»«Het geheim van de goede sfeer op school? Een goed team vorm je niet rond een vergadertafel. Onze inzet voor elkaar en wederzijds respect zijn vooral gegroeid door samen te werken aan praktische didactische thema’s.» Een tip van Ann Lanneau, directeur van de Gesubsidieerde Vrije Basisschool Vichte-Ingooigem. Met 190 kleuters en 150 kinderen in de lagere school (onderbouw) groeit de vestiging in Vichte ook uit haar kleren. «Het is door dingen samen te doen dat je elkaar leert kennen en appreciëren», vindt ook meester Carlos Van de Genste van het tweede leerjaar. «Vandaag zijn we een fijn team.» En dus organiseren de leerkrachten elk jaar minstens twee projecten waar alle leerlingen en heel wat ouders aan meewerken. «Alleen ’s vrijdags om drie uur stoppen we met werken», zeggen de collega’s. «Dan is het tijd om bij te praten en te lachen. Veel lachen.»

Vandaag mocht dat ook al, met een glas champagne.

Elke maand van dit jaar trok Klasse met een magnum champagne naar een school waar het goed samenwerken is. Een teamportret vindt u ook op p. 33.

DE LERARENKAART INTERNATIONAALEen lerarenechtpaar meldt dat ze dit jaar geen buitenlandse reis ondernemen maar tijdens de grote vakantie met hun Lerarenkaart in eigen land de tofste musea en aanbiedingen gaan verkennen. Ondertussen stijgt het aanbod elke dag en komen er ook veel tijdelijke initiatieven bij. Meer dan 500 zijn het er al, exclusief voor de Vlaamse leerkrachten. Bovendien melden veel leerkrachten dat ze met de kaart ook

in het buitenland grote kortingen krijgen of gratis binnen mogen (Van het Prado in Madrid tot het nieuwe Van Abbe Museum in Eindhoven). Neem je kaart mee op reis en meld op de site van De Lerarenkaart waar ze aanvaard wordt. Of stuur een kaartje. Check alle mogelijkheden op www.lerarenkaart.be. Prettige vakantie! (Pech voor wie zijn kaart verliest of bestolen wordt: het is technisch onmogelijk om de kaart te vervangen. Volgend jaar is er echter een nieuwe.)

Meewerken aan ‘Mobiele Schooltjes’.

MOBILE SCHOOL

KLASSE NR.136 35

«WE VIELEN UIT DE LUCHT»«Mijn klas Yetiklas?» zegt Nele Govaerts uit Mol-Rauw. «Ik was helemaal geen kandidaat en toch zijn we uitgekozen tot Yetiklas. Onze medewerking aan Pennenzakkenrock is daarvoor verantwoordelijk. We zijn getipt door de organisatie van het festival. Werken mét Yeti doen we al lang. Nu was het werken voor Yeti. Zo’n vijftig kranten per week doorploegen… niet eenvou-dig. Mijn leerlingen kijken uit naar Pennenzakkenrock. Voor de sfeer, hun bijdrage op het podium en natuurlijk… het weerzien van de redactie. Zal de Milimmachine echt werken op Pennenzakkenrock? Tof dat Yeti dit project van gescheiden afvalophaling wil overgieten met een Kingasaus.»

Een muziekfestival met 25 000 tieners en de Milimmachine, de afvalselec-teerder van Yeti: www.pennenzakkenrock.be

Juf Stefanie Haemers (27):

«MIJN LEVEN LANG»«Kunnen jullie juf Stefanie in de bloemen zetten? Ze is een schitterende juf én ze trouwt», schrijft Iris Bolssens in naam van de ouders van 3A. Klasse trapt op de bruidssluier van juf Stefanie. Een gesprek tussen de rijstkorrels.Voor het leven? «Ik wist al heel vroeg dat ik in het onderwijs wou. Mijn oma gaf les en mijn moeder en zus staan ook voor de klas. Het zit dus in de familie. Ik hoor sommige leer-krachten zeggen dat ze hun beroep nooit hun leven lang gaan doen. Wel nu, ik wel.»Ouders. «Zijn erg belangrijk voor mij. Zij vertellen me hoe kinderen thuis zijn. Dat is soms een belangrijk stuk van de puzzel.»3A. «Ik ben twee jaar leerkracht zorgverbreding geweest. Ik ging in elke klas om de leerkracht te ondersteunen zodat we meer aandacht konden besteden aan kinderen die het moeilijk hebben. Ik heb veel geleerd. Hoe kijk je naar kinderen, hoe pak je een probleem aan, hoe ga je verder met wat kinderen kunnen, zonder ze te forceren? Dat kan ik allemaal goed gebruiken in mijn derde leerjaar.»Bloemen. «Bloemen op mijn trouwdag. Je krijgt er zoveel, maar die van Klasse springen er wel uit. Appreciatie van ouders en ik ben nog zo jong. Zal ik toch even zeggen dat het dank zij de collega’s is dat ik doe wat ik nu doe. Elke school is een team.»

Dit bloemenportret staat in het meinummer van Klasse voor Ouders. U heeft het pas uitge-deeld. Het blad heeft het ook nog over scholen zonder toetsen, vaders, rookvrije klassen en nog veel meer. Lees mee op www.klasse.be/ouders

PICKNICKEN TUSSEN MINISTERIES

Juf Stefanie Haemers: «Hoe ga je verder met wat kinderen kunnen, zonder ze te forceren?»

Hoe laat je jongeren kennis maken met de openbare instellingen tijdens Vlaanderendag? Maks! probeerde het met een flitsend stadsspel, een ver-rassingsconcert en – kan het Vlaamser - een dampend pak frieten.

«Brussel? Nog nooit ben ik er geweest. Maar met het grote Maks!-spel straks verwacht ik wel enkele bijzondere plaatsen te ontdekken», zegt Liesbeth terwijl ze nog snel een frietje prikt. Het is zondagmiddag en bijna tweehonderd Maks!-lezers picknicken (met frieten en wereldwin-kelfruitsap) tussen de statige ministeries. «Vanochtend ben ik samen met mijn klasgenoten de bus opgestapt in Roeselare. Die bracht ons recht naar hier. Wij willen dit spel winnen. Maar welke tactiek gebruiken we best?» vraagt Wesley zich af.

Drie uur later blijkt dat de klas met de beste samenwerking en spirit het snelst door het centrum van Brussel raast. De leerlingen uit Maasme-chelen, Hasselt, Lommel, Turnhout, Izegem en andere uithoeken van Vlaanderen ontdekken op speelse en avontuurlijke manier trekpleisters als de Grote Markt, het Instrumentenmuseum en het Martelarenplein. «De opdrachten zijn echt te gek. Daarnet moesten we in een flitsende slideshow de foto’s van onze school ontdekken. De letters op het beeld vormden samen het woord: Gorikshal! Daar rennen we nu naar toe.»Tot slot van het dagje Brusselen wacht de Maks!’ers nog een verras-singsconcert. Barbel: «Ik dacht dat Koentje Clouseau zou spelen maar met de virtuoze drums van Percussive en de stoute rap van ABN ben ik zeker ook tevreden. Thanks, Maks!»

LIEVEN V

AN ASSCHE

Nele Govaerts, leerkracht zesde leerjaar: «Tot ziens op Pennenzakkenrock!»

KLAS

SE

36 KLASSE NR.136

TREND

«Onze modeleerlingen leerden vroeger tot op de millimeter haute couturestukken namaken. De pedagogisch-didactische

aanpak ging te weinig uit van de capaciteiten en interesses van jongeren. Dat is nu veranderd.»

Exit snit en naad

A lleen als het niet anders kon, stuurden ouders en CLB jongeren naar de modeop-leiding. Dit onderwijs bengelde onderaan de waarderingsladder. De leerlingenaan-tallen gingen fors achteruit en het bedrijfsleven klaagde over ongemotiveerde en

passieve werkkrachten. Maar sinds het leerprogramma vernieuwd is, zit er weer schwung in de opleiding. Gemotiveerde leerlingen vinden hun weg naar deze studierichting. ‘Snit en naad’ is achterhaald. Voortaan creatief onderwijs op de catwalk.

«Waar vroeger de nadruk lag op namaken en uit-voeren, leren de leerlingen nu vooral zélf creatief zijn en keuzes maken», zegt Liesbet Kenens. Ze is Sectorvoorzitter Mode binnen het Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs (VVKSO). Het vrije onderwijsnet leidt het merendeel van alle mo-deleerlingen op. Het gemeenschaps-, stedelijke en provinciale net vormen de anderen. De vier netten zetten zich sinds 1999 samen in om de modeoplei-

dingen in BSO en TSO te herwaarderen. Het ver-nieuwde modeonderwijs laat de opleiding beter samenvallen met de eisen van de bedrijfswereld en bereidt de leerlingen beter voor op voortgezet on-derwijs en beroepsleven.

Doet de vernieuwing meer dan alleen restylen?Liesbet Kenens: «Zeker, want de nieuwe visie tilt

«Nu bestuderen de leerlingen ook betaalbare eigentijdse kleding die ze graag dragen, in plaats van haute couturestukken.»

ETIE

NNE T

ORDO

IR –

FLA

NDER

S FAS

HION

INST

ITUT

E

Alles over het vernieuwde modeonderwijs www.modeonderwijs.be www.ffi.be/FFI/HTML/ www.ond.vlaanderen.be/onderwijsaanbod/so/richtingen_gewoon.asp?letter=M

MODE ZONDER HOKJESOp www.modeonderwijs.be vinden leerlingen en hun ouders informatie over de modeoplei-dingen in beroeps- en technisch onderwijs. De vier onderwijsnetten hebben daarvoor de handen in elkaar geslagen. Op de site zijn dan ook álle scholen te vinden die mode aanbieden. «We zijn één van de weinige onderwijssectoren die sterk netoverschrijdend denkt», zegt Liesbet Kenens over dit gezamenlijke initiatief. «De leerling is gebaat bij een goede opleiding, niet bij hokjesdenken. Grenzen passen niet bij mode.»

ModeacademieBSO- en TSO-leerlingen uit het Heilig Graf in Turnhout trekken begin juni, van speldenkussens voorzien, achter de schermen van de Antwerpse modeacademie. Academiestudenten tonen tradi-tioneel tijdens de eindejaarsshow hun kunnen. Modeleerkracht Chris Gevers: «Die studenten zijn keien in ontwerpen, maar missen soms de vaardigheden om zelf hun collectie te maken. Al enkele jaren zijn onze leerlingen een helpende hand voor hen. Op de catwalk worden stukken geshowd die gemaakt werden door onze leer-lingen. Ook tijdens de shows zijn ze in de weer om mannequins te kleden en retouches aan te brengen. Dat geeft ze veel voldoening en het is een goede kans om kennis te maken met het modevak.» U kan zelf gaan kijken naar het re-sultaat van die samenwerking. Snuif de glamour op van de catwalk tijdens de show van de Antwerpse modeacademie op 5, 6 en 7 juni (Rijnkaai 150 in Antwerpen-Noord vanaf 20.30 u.). Info: tel. 03 206 08 80 - mode@ha.be - www.show2003antwerp.org Tickets kosten 30 – 25 – 20 – 15 euro en kan u bestellen via www.ticketantwerpen.be

KLASSE NR.136 37

«Modeonderwijs is niet meer de ‘naaiopleiding’ van weleer»

* Kop-staartbedrijven bereiden de gehele productie voor. De uitvoering gebeurt in lage loonlanden. Bij de levering van de afgewerkte producten gebeurt een grondige controle en worden de eindproducten deskundig gedistribueerd.

het modeonderwijs naar een hoger niveau. De pe-dagogisch-didactische aanpak ging voorheen te weinig uit van de capaciteiten en interesses van jongeren. Leerlingen leerden tot op de millimeter haute couturestukken namaken die ze waarschijnlijk zelf nooit zouden dragen. Leerkrachten maakten het werkstuk van de leerling soms zelf af om ouders een perfecte kwaliteit te kunnen tonen. Goedbedoeld, maar leren is groeien en dat mag je zien. In een schrift van wiskunde of taal staan toch ook rode strepen?»

Wat doet u nu anders?Liesbet Kenens: «Nu bestuderen we naast de couture ook betaalbare eigentijdse kleding die jon-geren graag dragen en de leerlingen maken ook eigen creaties. Niet alleen hun leerkrachten maar ook kunstenaars, modeontwerpers, interieurarchi-tecten, regisseurs en chemiespecialisten dagen hen vervolgens uit om verder te denken dan hun eigen leefwereld en leeftijdgenoten. Op school maken jonge mensen kennis met het brede universum van de mode: van ontwerpen over praktisch uitvoeren tot en met presenteren en verkopen. Sociale en communicatieve vaardigheden zijn veel belangrijker geworden: op school leren leerlingen hoe ze het best omgaan met collega’s, klanten en belangen-groepen zoals Gaia. De leerkracht is de coach die deze processen begeleidt en leerlingen in beweging zet.»

Hoe voelen leerkrachten zich in hun nieuwe rol?Liesbet Kenens: «Sommige leerkrachten hebben tijd nodig om zich die nieuwe aanpak eigen te ma-ken. Dit ondersteunen we met een intensieve bege-leiding en door netwerken uit te bouwen onder de collega’s. De informatie die ze onder elkaar uitwis-selen, werkt inspirerend en motiveert ook enorm. Leerkrachten uit de vier netten volgen samen nascholingen en wisselen methodieken en inzichten uit. Specialisten van AutoCad, marketing, materiaalonderzoek en kunst gaan er met hen in dia-loog. Die aanpak leidde er al toe dat veel leerkrachten hun scepsis lieten varen en de vernieuwing in hun eigen lespraktijk integreerden. De eerste resul-taten zijn er nu: het niveau van het modeonderwijs ligt merkbaar hoger en het leerlingenaantal neemt lichtjes toe. We krijgen weer gemotiveerde leerlingen binnen.»

Welke toekomst wacht die leerlingen nu confectiebedrijven zich massaal in lage loonlanden hebben genesteld?Liesbet Kenens: «Die grote confectiebedrijven keren niet terug maar er zijn in Vlaanderen nog veel kleine bedrijfjes die twee of drie werknemers nodig hebben om hun collectie te maken. Bovendien blijven de kop-staartbedrijven* wel in Vlaanderen en daar kunnen onze leerlingen aan de slag. De TSO’ers ontwerpen en ontwikkelen de prototypes die elders worden geproduceerd. De BSO’ers kunnen het afgewerkte product labelen, nakijken en klaar-maken voor de verkoop. Vergeet ook niet dat con-fectie ruimer gaat dan kleding. Vlaanderen produceert nog altijd paraplu’s, hoezen van autozetels, tenten en handtassen. De vraag naar gekwalificeerd perso-

neel is in de confectie vandaag zelfs groter dan het aanbod. En dan is er ook nog de modeverkoop waar onze leerlingen vakkundig voor worden opgeleid: in alle winkelstraten vind je etalages met een bordje ‘modever-koopster gezocht die kan retouche-ren’.»

Kan de school inspelen op de snel bewegende markt zonder slaafs de wetten van de industrie te volgen?Liesbet Kenens: «We hebben geen officiële samenwerkingsover-eenkomst, maar bedrijven onder-steunen ons wel om bijvoorbeeld nascholing voor leerkrachten te organiseren. De bedrijfswereld weet wat goed opgeleide en flexibele werknemers moeten kennen en kunnen om op-timaal mee te draaien. We werken dan ook graag samen, maar het is wel aan de scholen zelf om de oplei-ding in te vullen. Onze leerplannen zijn daarom zo ruim dat leerkrachten snel kunnen inspelen op actuele ten-densen en op de tewerkstellingsbe-hoeften van de regio waar de school zich bevindt. In BSO kiest iedere school bovenop de basisopleiding zelf met welke vakken ze haar uren invult.»

Hoe groot is de kloof tussen de dagelijkse schoolpraktijk en de glamour van de catwalk?Liesbet Kenens: «In het secundair on-derwijs leiden we geen modeontwerpers

op, wel is de studie een goede basis om verder te gaan in mode. Weinig leer-lingen studeren mode omdat ze modeontwerper willen worden of omwille van de glamour. Integendeel, veel leer-lingen koesteren uiterst beschei-den ambities. Bij veel beroepsleer-

lingen komt daar nog een minderwaardigheidscom-plex bij. Extravaganza moet je op de secundaire modescholen dus niet verwachten. Jammer, want het zou fijn zijn mochten leerlingen tonen dat ze mode studeren! Die braafheid is een erfenis uit het verleden die we met ons nieuwe leerprogramma proberen aan te pakken. Niet alleen leggen we daarom zwaar de nadruk op sociale vaardigheden, maar we stimuleren de leerlingen ook om met hun werk naar buiten te komen en erover te communi-ceren. We confronteren ze met de glamour van mode: we trekken met hen naar modeshows, wer-ken samen met modeacademies en stimuleren jongeren om hun werk door middel van affiches, film of een show aan het publiek te presenteren. Aan het eind van hun secundaire schoolloopbaan hebben ze alle kanten van de mode leren kennen. Leerlingen die tonen wat ze kunnen maken meteen ook duidelijk dat het modeonderwijs niet meer de ‘naaiopleiding’ is van weleer maar integendeel een creatieve en dynamische opleiding.» ■

38 KLASSE NR.136

MOBBING

www.limits.be

Ongewenst seksueel gedrag op school, pesterijen en agressie… De klachten blijven

binnenstromen bij Limits. Wat doen we eraan?

de pest

E en mens met Klasse. Met deze sticker maakt u iedereen duidelijk dat u geen leer-lingen of collega’s pest en het ook niet duldt. Mobbing, ongewenste intimiteiten en andere vormen van grensoverschrijdend en agressief gedrag kunnen niet. Mensen

worden zich daarvan bewuster. Extern hulpverlener Limits breidde zijn werkterrein uit en het aantal klachten neemt sterk toe: elke schooldag één.

Johan (44), een zeer gedreven en stipt leraar, geeft al een tiental jaren les in het TSO. Soms tikt hij een collega op de vingers, omdat die bijvoorbeeld zijn les niet op tijd begint. Af en toe dient een collega hem van antwoord. Zelf dolt Johan graag met zijn vrou-welijke collega’s. Die klagen er bij de directeur over dat zijn ‘grapjes’ dub-belzinnig en seksistisch zijn. Johan vindt dat fl auw en ziet niet in dat hij over een grens gaat. Voor een feestje nodigt niemand hem nog uit, op vergaderingen houdt geen collega een stoel voor hem vrij en zijn naaste collega’s werken alleen nog met hem samen als het echt niet anders kan. Johan voelt dat, krijgt pijn en wordt heel onzeker. Gesprekken mislukken, ook al geeft hij toe dat hij verbaal te ver is gegaan en wil hij het goedmaken. Er komen ook problemen met ouders en leerlingen. Johan neemt nu vaak enkele dagen ziekteverlof en de direc-

teur stuurt de controlearts. Bij het begin van het nieuwe schooljaar krijgt Johan het toezicht over een instru-menten- en computerklas in een uithoek van de school. Hij heeft nu geen contact meer met collega’s of ouders en aan de weinige leerlingen die af en toe in de computerklas komen werken heeft hij weinig te bieden.Johan is wanhopig en belt met Limits. Aan de telefoon doet hij zijn verhaal. De hulpverlener luistert en toont begrip. Van een vertrouwenspersoon in de school weet Johan niets. De di-recteur om een ernstig gesprek vragen ziet hij niet zitten. De Limits-mede-werker moedigt hem aan met iemand van het schoolbestuur te spreken. Maar Johan vreest dat niemand kan aan-voelen hoe ellendig hij zich voelt. Zijn bundeltje met dagboekfragmenten, teksten en foto’s komt hij persoonlijk met Limits bespreken. Hij is bang voor de gevolgen maar staat toch toe dat

Limits het schoolbestuur aanspreekt. Ze zijn op de hoogte van de problemen en willen ze maar wat graag opgelost zien. Limits belt met de directeur, die eerst snel een eind aan het gesprek maakt: «Mijn beslissing is genomen en ik wens er niet op terug te komen», zegt hij. Enkele uren later belt hij zelf: «Ik weet het niet meer», geeft hij toe. «Heeft Limits dan een oplossing?» Ze praten en spreken af het gesprek op school voort te zetten. De avond voor de afspraak meldt Johan heel enthou-siast dat hij een goed gesprek met de directeur heeft gehad en dat hij er een pedagogische taak heeft bij gekregen. Van de directeur verneemt de Limits-medewerker een chronologisch verhaal van de problemen met en van Johan. Samen analyseren ze de situatie en zoeken ze hoe ze in de toekomst posi-tief verder samen kunnen werken. Limits heeft nog een gesprek met Johan, die zich een ander mens voelt.

Negen maanden lang spoorde Klasse een

leerkracht-met-sticker op. Die kreeg een reuzenfl es cham-

pagne voor zichzelf én de collega’s

van het team waarin ieder-

een zich goed voelt. Zo’n

team is dat van de Vrije Basisschool

Vichte-In-gooigem.

KLASSEElke dag de pest

aan school?

GRATIS BOEK‘Bescherming tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk’ van ir. Kris De Meester en prof. dr. Othmar Vanachter is een nuttig boek voor directies, preventieadviseurs, vertrou-wenspersonen, artsen... Klasse en Uitgeverij UGA geven vijf exemplaren van deze handleiding weg.

Stuur een briefje naar Klasse (‘Grenzen’) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel of een mail met als onderwerp ‘Grenzen’ naar secr.leerkrachten@klasse.be

KLASSE NR.136 39

GRENSCONTROLE

www.meta.fgov.be/pdf/pd/nldd35.pdf Brochure ‘Wegwijs in... de preventie en bescherming tegen geweld, pesten en ongewenst seksueel gedrag op het werk’

BewusterLimits is een vzw die door het departement On-derwijs is aangeduid als extern aanspreekpunt voor ongewenst seksueel gedrag (OSG) en pesten (of mobbing) op school waarbij volwassenen zijn betrokken. Ongewenst gedrag tussen volwassenen en van volwassenen tegenover minderjarigen. OSG is elke vorm van verbaal, niet-verbaal of lichamelijk gedrag van seksuele aard waarvan je weet of moet weten dat het afbreuk doet aan de waardigheid van vrouwen en mannen. Pesten en OSG tussen leerlingen voorkomen of ertegen ingrijpen laat Limits in principe over aan de CLB’s en aan andere vzw’s die zich op antisociaal gedrag tussen leerlingen toeleggen. Toch krijgt Limits ook hierover oproepen.Alle oproepen samen bij Limits nemen overigens sterk toe. Meer dan vier keer zoveel (282) zijn het er in 2001-2002 als de jaren ervoor (65 gemiddeld per jaar). Dat komt doordat de vzw sinds november 2001 niet alleen meldpunt voor OSG op school is maar ook voor pesterijen. Mensen worden zich ook bewuster van het feit dat mobbing, ongewenste inti-miteiten en andere vormen van grensoverschrijdend en agressief gedrag niet kunnen.

Interactie«Soms is er bij pestgedrag een wisselwerking tussen het gedrag van klager en aangeklaagde», legt Jan Van Parijs van Limits uit. «Mogelijk zijn er aanleidende factoren aan de kant van de klager: niet beantwoorden aan de normen van de school, kritiek hebben op het schoolbeleid, wantoestanden aanklagen… Als de verantwoordelijken dan niet duidelijk stelling nemen tegen pesterijen, kan er een destructieve interactie tussen twee partijen op gang komen, die escaleert. Wat begrijpelijk is, is daarom niet aanvaardbaar. Limits gaat niet op zoek naar de schuldige, maar benadert de verschillende partijen om het ongewenst gedrag te stoppen. Wij willen mensen zoveel mogelijk hun eigen situatie in handen laten nemen.» Daarom werkt Limits vandaag vooral aan vorming, preventie- en interventieplannen om schoolbesturen, directies, leerkrachten en leerlingen zowel bewust te maken van hun verantwoordelijkheden als van hun rechten. Schoolbesturen en directies moeten pesten en onge-wenst seksueel gedrag willen erkennen. Leerkrachten en leerlingen die het slachtoffer zijn van agressie moeten weten waar ze steun kunnen vinden voor de problemen erger worden.«Nochtans blijft de drempel nog te hoog voor jon-geren die te maken hebben met OSG of pesterijen vanwege volwassenen op school», zegt Jan Van Parijs. «Als een jongere een e-mail stuurt en geen telefoonnummer of adres opgeeft, kunnen we al-

leen de e-mail beantwoorden en verder niet helpen. Het zijn bijna altijd volwassenen die het probleem telefonisch melden.»

DepressiefTussen 1 november 2001 en 15 november 2002 kreeg Limits 19 oproepen binnen van agressie en peste-rijen van leerkrachten tegen leerlingen. 18 oproepen komen van ouders. 13 daarvan gaan over secun-daire scholen: acht over beroepsonderwijs, vijf over andere vormen van secundair onderwijs. Altijd is er sprake van een verbale vorm van pesterijen: kren-kende opmerkingen maken, roepen en tieren, dreigen met onvoldoendes. Psychische pesterijen zijn er volgens de bellers in veel gevallen ook: een leerling niet laten deelnemen aan lesactiviteiten, zijn vragen om uitleg negeren, hem bij anderen in een slecht daglicht plaatsen. Twee keer melden de bellers fysieke agressie, zes keer materiële. De gevolgen voor de leerlingen zijn depressieve stemmingen, niet meer naar school willen, demotivatie en andere psychische en psychosomatische klachten.In maar één zo’n geval ging Limits zo ver dat ze een gesprek voerden met de aangeklaagde leraar. Meestal beperkt de hulp zich tot een of meer tele-foongesprekken met de klager, waarin Limits advies geeft over mogelijke oplossingen. In drie gevallen had een hulpverlener een gesprek met de directeur of een schoolbestuurder.

SeksEen aparte categorie vormen de klachten over OSG op school (OSGS). Limits kreeg op een goed jaar 23 zulke meldingen: zeven door een directielid, zes door een slachtoffer, vier door een ouder, drie door een organisatie, één door een leerkracht, één door een schoolarts en één door een onbekende. In ne-gen situaties is er ongewenst seksueel gedrag van een volwassene tegenover een leerling of student, in twee van een leerling tegenover een leraar of docent. Acht klachten gaan over volwassenen on-derling: leerkrachten (6) of directeur-leerkracht (2). In drie situaties gaat het over ongewenst seksueel gedrag op school tussen leerlingen.In 15 klachten is er fysieke OSG op school. Dat varieert van kussen geven en omhelzen tot het betasten van borsten en billen. Even vaak is er ongewenst seksu-eel getint verbaal gedrag. Non-verbale ongewenste intimiteiten als brieven, sms’jes, gluren en obscene gebaren komen in 9 klachten voor. ■

Steunpunt Grensoverschrijdend Gedrag op School (Limits vzw) – Heistraat 338 – 2610 Antwerpen – tel. 03 825 45 27 – info@limits.be – www.limits.be

Van grensoverschrijdende daden moet iedereen zich op het werk onthouden. Sinds 11 juni 2002 beschermt een wet werknemers tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk. Daarnaast geldt een Koninklijk Besluit van 11 juli 2002. Wet en besluit zijn uiteraard ook van kracht in scholen. Binnenkort brengen departement On-derwijs en Limits daarom samen pre-ventie- en interventieplannen voor

scholen uit. Het schoolbestuur moet zoals elke werkgever maatregelen nemen om zijn werknemers te beschermen: de school zo inrichten om grensoverschrij-dend gedrag te voorkomen, de leiding-gevenden verplichten aan preventie mee te werken, zorgen voor informatie, hulpmiddelen en –kanalen voor slacht-offers (intern of extern preventie-advi-seur, vertrouwenspersonen, comité voor preventie en bescherming op het werk),

snel en onpartijdig onderzoek mogelijk maken, slachtoffers opvangen en weder tewerk stellen. Een werknemer die bij de (vanaf 31 december 2002 verplichte) interne of externe preventiedienst, de medische inspectie of een rechtbank een gemotiveerde, ‘met redenen om-klede’ klacht indient, is gedurende een jaar tegen ontslag beschermd. De dader moet bewijzen dat hij zich niet gedragen heeft zoals de klager beweert.

«Krenkende opmerkingen, roepen en tieren, dreigen met onvoldoendes»

40 KLASSE NR.136

WAARDERING

Webreportage op www.klasse.be

De leerkracht van het jaar

P ersoonlijk heb ik het niet zo op nominaties», schrijft Lydia Vandenbosch uit Halle, een van de duizend genomineerden voor de titel ‘leerkracht van het jaar’. «Wie niet met hart en ziel voor de klas staat, houdt het niet vol. Eigenlijk zijn er dus duizenden

‘leerkrachten van het jaar’.» En ze krijgt gelijk.

Hoe je een leerkracht in de bloemen zet? Daar moe-ten collega’s, ouders en leerlingen niet lang over nadenken. Zodra de vraag naar nominaties voor ‘De leerkracht van het jaar’ in Klasse, Klasse voor Ouders, Maks! en Yeti gelanceerd is, kruipen ze massaal in de pen. Meer dan duizend brieven, een stortvloed van eerbetoon en appreciatie. ‘Meester Bart is de meest muzikale leerkracht die ik ken’, ‘Kim is een uitblinker in alles’, ‘Juf Baaike is altijd positief, staat elk mo-

ment klaar om te helpen, springt in waar het nodig is en hoeft daar niets voor terug’, ‘Onze poetsvrouw Fatima maakt ongelooflijk goed schoon en ze is een echte diplomaat’, ‘Christiaan is een directeur uit de duizend’, ‘Mijn meester is een krak’. En zo verder, duizend brieven lang. Tweehonderd leerkrachten ontvangen een uitnodiging voor een feestzitting in het departement Onderwijs in Brussel. Eén van hen is de grote winnaar. Maar wie?

Geert Mortier omringd door zijn leerlingen: «Ik leef gewoon dag en nacht voor mijn klas.»

LUC D

AELEMANS

KLASSE NR.136 41

TROFEE IN DE KLAS«Ik dacht dat het een flauwe grap was», lacht Annita Buffel, juf in een derde leerjaar in Baliebrugge. «Uiteindelijk hebben mijn leerlingen mij genomineerd. Ach, ik ben zelf nog een kind dat tussen hen in zit. Ze mogen alles tegen me zeggen. ’t Is een echte vertrouwensrelatie. Maar eigenlijk komt zo’n trofee aan alle leerkrachten toe die voor hun job gaan. Mijn collega’s reageren heel positief, ze gunnen het me van harte. De trofee krijgt zeker een plaatsje in de klas.»

«Mijn meester is een krak»

Gekke projectenHoe de leerkracht van het jaar eruit ziet? Hij is pas afgestudeerd of bijna aan zijn pensioen toe, is een vrouw of een man, komt uit alle hoeken van Vlaan-deren en uit alle netten. Hij doet zijn job graag en vooral: hij loopt niet met zijn nominatie te koop. «Als ik jullie artikels lees», zo vertelt Iris Crynen uit Zoersel, «gaat het altijd over duizendpoten-leerkrach-ten die schitterende dingen doen met hun kinderen, die de tijd vinden om ontzettend te differentiëren, remediëren en de gekste projecten uit te werken. Ik vind van mezelf dat ik dat ook probeer te doen, maar dan in veel mindere mate. Ik zou nog veel meer veel beter willen doen. Maar blijkbaar is er toch iemand die tevreden is over mijn persoontje. Dat doet ontzettend deugd.»

BescheidenAls een advocaat, een slager, een idool of een kap-per in de prijzen valt, hangt hij meteen zijn oor-konde op zijn voordeur of in zijn winkel. Leerkrachten niet. Zij zijn verrast, fier en ontroerd, maar pakken niet met hun lauwerkransen uit. Bij de start van de wedstrijd zijn er vijftien categorieën om een leerkracht in de bloemetjes te zetten: de beste lesgever, de beste organisator, de beste begeleider enz. Maar terwijl de nominaties binnenstromen, wordt het snel duidelijk. Er is niet één boeiende lesgever-organisator-begeleider-hu-morist-vernieuwer, er zijn er véél. Een goede leerkracht blinkt op veel domeinen uit. «Alleen al in mijn school kan ik tientallen mensen noemen die zo’n nomina-tie verdienen», bevestigt Inge Stuer uit Aartselaar. «Er zijn zo verschrikkelijk veel leerkrachten die bloe-men verdienen.» De gemiddelde Vlaming weet dat. Al jaren staat onderwijs met voorsprong aan de kop van de lijst met instanties die hij het meest vertrouwt. Niet vanzelfsprekend, maar toch. Wordt het niet tijd dat leerkrachten hun bescheidenheid overwinnen?

SpanningGeert Mortier staat er wat beduusd bij. Zijn leerlingen, zesde leerjaar en voor het merendeel schipperskin-deren, plakken aan hem, er vloeien traantjes. Hun ‘Meessie’ heeft net een beker bekregen waarop ‘De beste leerkracht’ staat. Tien leerkrachten krijgen zo’n

trofee, symbolisch, in naam van alle andere geno-mineerde collega’s. Wat Geerts geheim is? «Mijn beroep is mijn hobby», antwoordt hij. «Ik leef dag en nacht voor mijn klas. Ik beschouw deze trofee ook als een eerbewijs aan de binnenschippers, kermis- en circuskinderen met wie ik dag aan dag samenleef en –werk. En als een blijk van erkenning voor de trek-kende beroepsbevolking. Ja, dit geeft me heel veel energie om er met veel enthousiasme te blijven voor gaan. Zo’n schouderklop doet echt goed.»

TaichiElke genomineerde heeft een verhaal van liefde voor de job en engagement. Zo stimuleert Chris Daems, lerares Nederlands in Antwerpen, al jarenlang haar leerlingen voor een stap in de brede cultuurwereld. Ze doet dat met poëzieprojecten, cultuurweken (van tai-chi tot Afrikaans koken) en elk jaar opnieuw een compleet theaterprogramma waaruit leerlingen kunnen kiezen. «Het is voor hun verwondering en

enthousiasme dat ik het doe», zegt ze: «Onlangs ging ik met 75 vierdejaars, zo-wel ASO-, TSO- als BSO-leerlingen, naar ‘Blush’ van Wim Vandekeybus. Voor de meeste leerlingen is het de eerste keer dat ze zo’n voorstelling zien. Fantastisch, die blik in hun ogen, toen we uit de zaal

kwamen.»

BlinkenVernieuwend, motiverend, moedig, enthousiast en het levende bewijs dat er nog steeds supergemoti-veerde en superenthousiaste leerkrachten afstuderen. Met die superlatieven nomineerden ouders Annelies De Kock, lerares in een derde leerjaar in Mechelen «Ik ga dit niet aan mijn collega’s vertellen», fluistert ze..«Ik voel me niet beter dan hen. Ik geef nog maar een jaar les en zie mij hier nu staan blinken met een trofee voor ‘de beste leerkracht’. Ik herken me wel in de eigenschappen in de brief, maar centraal voor mij staat het contact met de leerlingen. Als dat goed zit, betekent dat voor mij dat ik ook goed bezig ben.»Als de feestzitting ten einde loopt, stijgt de spanning. Wie wordt leerkracht van het jaar? Maar het antwoord is allang gegeven: alle genomineerden winnen. Er is niet één leerkracht van het jaar, het zijn er duizend. En nog honderd keer meer. U bent daarbij. ■

OP ALLES VOORBEREID«Zo’n actie is een erkenning van ons beroep, een steuntje in de rug. Ik vind het sympathiek, al verdienen veel collega’s een nominatie als beste leer-kracht.» Al 21 jaar is Dirk Dergent muziekleraar in Turnhout. Hij hielp er mee de vernieuwing doorvoeren in de academie en daarom is er nu ook een richting jazz en lichte muziek. Of er een recept ‘goede leerkracht’ bestaat? «Ach, je moet op alles voorbereid zijn, want er komt altijd wel iets onverwachts om de hoek kijken. Je moet dus alles kunnen opvangen en je elke dag waarmaken voor iedereen.»

LUC

DAEL

EMAN

S

42 KLASSE NR.13642 KLASSE NR.136

WEBTIPS

ONDERZOEK

Leerling brainwasht leerkrachtAls u jaar in jaar uit aan extremistische leerlingen lesgeeft, wordt u dan zelf ook een extremist?Best mogelijk, vindt onderzoeker Dimokritos Kavadias (Universiteit Antwerpen). Hij stelt vast dat vooral leerkrachten in het beroeps-onderwijs hun visie aanpassen aan die van hun leerlingen. Kava-dias checkte hoe verdraagzaam leerkrachten zijn tegenover andere culturen, hoe ze staan tegenover uitgesproken autoritair optreden van bijvoorbeeld de politie en wat ze denken over ethische kwestie zoals abortus, echtscheiding en euthanasie. ‘In de regel zijn leer-krachten veel gematigder en toleranter dan hun medeburgers’, zegt Kavadias. ‘Maar vooral in het BSO botst dat met de cultuur van hun leerlingen. BSO- en ook TSO-leerlingen zijn gemiddeld minder verdraagzaam tegenover andere culturen dan hun leerkrachten en dan ASO-leerlingen. Ze zijn ook autoritairder en ethisch conservatiever. Die houding straalt op hun leerkrachten af. Anders gezegd: hoe rechtser de leerlingen, hoe rechtser de leerkracht. Daardoor ontstaat een vicieuze cirkel: leerkrachten die hun visie aan hun leerlingen aanpassen, bestendigen het gedachtegoed van hun leerlingen. Waarom leerkrachten zich laten brainwashen door hun leerlingen? Kavadias: ‘Zij ervaren die tegencultuur van hun leerlingen en zoeken sneller naar een houding om ermee om te gaan. Ze willen zonder kleerscheuren de dag doorkomen, richten zich meer op hun vak en bespreken liever geen morele kwesties in de klas.’

COMPUTERONDERWIJS

De kick van ‘Ten huize van…

[1] SnuffelsoftDe tafeltrainer leert uw leerlingen misschien niet eten met hun mond dicht, maar als 7 x 5 ze niet goed lukt, helpt hij wel. Net als de optel- en aftrektrainer, de plus- en mintrein, klok, sint- en europroject. Via Snuffelsoft biedt collega Ides D’Hondt een karrenvracht nuttige gratis software aan voor de basisschool. Rekenen, puzzels en projecten. U mag ze gratis verspreiden onder uw leerlingen.www.snuffelsoft.be

[2] Gratis lesmateriaalAls u lesmateriaal zoekt waarbij u de computer kan gebruiken in de klas, en wel op een creatieve, mo-tiverende manier, dan kan u niet voorbij Anywize. U vindt er lessen voor basis- en secundair onderwijs over reclame, handel en economie, Asterix, bomen en planten, wiskunde… Tot einde 2003 kan u al dat materiaal gratis downloaden. Elke Vlaamse school kan zich daarvoor gratis registreren.www.anywize.net

[3] Wai not«Ook leerlingen met een handicap kunnen met de computer omgaan», vond orthopedagoog Eric Beke van Ter Bank, school voor buitengewoon onderwijs in

Heverlee. Samen met enkele ouders ontwierp hij de buitengewone website Wai not. De site bevat toepas-singen voor kinderen met een verstandelijke handicap, met o.a. pictogrammen en auditieve ondersteuning. Een apart luik ondersteunt ouders en begeleiders.www.wai-not.org

[4] De wereld van de mediaHoe gaan journalisten te werk? Hoe schrijf je zelf een nieuwsbericht? Wat is een persconferentie? En vooral: wat mag ik van de media geloven? Een nieuwe edu-catieve webomgeving maakt uw leerlingen interactief wegwijs in het medialandschap. Leerkrachten kunnen een lesmap aanvragen. De site werd bekroond met een CST-award tijdens de Vlaamse Onderwijsdagen. Klikken en starten.http://media.uni.be

[5] Het ClimrekU wil lesmateriaal en suggesties om kinderen, jongeren, volwassenen beter te leren samenwerken? U hebt inte-resse in projecten waarin leerlingen leren omgaan met verschillen? U zoekt daarrond nascholing, vormingspak-ketten, achtergrondliteratuur? Bezoek de vernieuwde site van het Steunpunt Intercultureel Onderwijs.www.steunpuntico.be

Een groep leerkrachten, directeurs en ict-coördinatoren uit het Ant-werpse heeft de koppen bij mekaar gestoken om computerles te geven aan collega’s. Ze organiseren workshops op vraag en op maat in ver-schillende scholen en aan kleine groepen. ‘Ten huize van…’ heet het project en de respons is groot. Is er dan al niet genoeg nascholing over computers? «Grote nascholingsprojecten zijn voor veel leerkrachten ofwel te moeilijk ofwel te gemakkelijk», verklaart coördinator Jef Stap-paerts. «Bovendien richten ze zich niet genoeg op direct gebruik in de klas. Dat hiaat willen wij opvullen. In de werkgroep zitten mensen uit verscheidene scholen. We gaan na wat daar leeft en stellen een pro-gramma op. Zo geven we in een basisschool in Vorselaar een workshop over internetadressen voor het basisonderwijs. Niet enkel voor leer-

krachten van die school, ook van daarbuiten. De week daarna geven we les in een college in Antwerpen over presentaties maken in PowerPoint en bestanden in- en uitpakken met Winzip. Ook daar is veel interesse voor. En zo verder. Reken maar op minstens een dozijn workshops per schooljaar.» De leden van de werkgroep geven zelf cursus tijdens de lesuren en ze doen dat gratis. «Het is inderdaad vrijwilligerswerk», zegt Stappaerts. «Maar we krijgen veel terug: ons netwerk vergroot, nieuwe mensen willen mee in het project stappen, en voor ons, lesgevers, is het een bevestiging van eigen kunnen.» Voorlopig beperkt de werkgroep zich tot het vrij katholiek onderwijs in het bisdom Antwerpen, maar de plannen voor uitbreiding liggen al klaar.Info: jefstappaerts@skynet.be

Geen morele kwesties in de klas?

Een tafeltrainer?

KLASSE NR.136 43

TIPS

Afwezig. En dan?U weet dat u enkele dagen of langer afwezig zal zijn. U weet ook dat vervangen niet altijd de leukste job is. Morgen kan het uw beurt zijn. Hoe maakt u het uw collega’s (en uw school) gemakkelijker om dat op te vangen? Zes tips.

➊ Alle collega’s hebben het druk. Verwacht niet automatisch dat iemand in uw plaats zal lesgeven of initiatieven nemen om de tijd zinvol te vullen.

➋ Maak voldoende werk klaar voor uw leerlingen. Zoek daarin de mix tus-sen taken (waaronder ook leesopdrachten) en oefenstof. Ook opdrachten waarbij leerlingen een deel van de leerstof moeten leren, moet kunnen.

➌ Stel een tijdschema voor het werk op en maak duidelijk waar leerlingen al het materiaal dat ze nodig hebben kunnen terugvinden. Regel vooraf het uitdelen en weer inleveren van boeken, reserveer de computerklas, de mediatheek…

➍ Geef geen veeleisende opdrachten of taken waar veel begeleiding bij nodig is. De beste opdrachten oefenen recent geziene leerstof verder in of bouwen daarop voort. Leerlingen op uw volgende lessen laten anticiperen kan zeker geen kwaad.

➎ Maak kopieën van oefeningen, werkschema, teksten enz. Bezorg er een aan de directeur of coördinator en nog een aan de klasleraar of een collega.

➏ Maak zo mogelijk bij het begin van het jaar enkele lesopdrachten volledig klaar die gelijk wanneer kunnen gegeven worden. Voor elk vak bestaat wel wat leuks. Altijd beter dan leerlingen met hun duimen laten draaien.

LEERLINGENVERVOER

Brusselse scholieren bang van de fietsIn het Brussels Hoofdstedelijk Gewest reizen bijna vier scholieren op tien met bus, tram of metro naar school. Meer dan drie op tien laten zich met de auto aan de schoolpoort afzetten en twee op tien gaan te voet. Nog niet één procent waagt zich in het Brusselse op de fiets. Hoe gaan leerlingen in het Vlaams Gewest naar school? Doe de test. Hieronder leest u de mogelijkheden. Verbind het vervoermiddel om naar school te gaan met het juiste percentage leerlingen dat dit vervoermiddel gebruikt. Onderaan krijgt u de oplossing.

Deze en andere statistieken over mobiliteit vindt u op het Mobiliteitsportaal statbel.fgov.be/port/mob_nl.asp. Dat is de nieuwe webdienst van het Nationaal In-stituut voor de Statistiek. Alle verwijzingen naar interessante websites met (statistische) gegevens over verkeer en vervoer in België vindt u nu op één webpagina. Portalen over andere thema’s en voor specifieke doelgroepen zijn in de maak. Het Conjunctuurportaal (statbel.fgov.be/indicators/home_nl.asp) kon u al eerder raadplegen.

WEDSTRIJD

‘Bimbam’, zei de gsm

SCHOOLTRIPS

Parijs blijft populairSteeds meer scholen organiseren buitenlandse schoolreizen naar Ibiza, Polen, Tsjechië. Bestaat de klassieke trip naar Parijs nog? Ann Audenaert (Universiteit Antwerpen) checkte dat bij meer dan 200 Vlaamse secundaire scholen. «58 procent van de scholen organiseert een reis naar Parijs», berekent ze in haar thesis. «De ASO-leerlingen (63%) mogen het meest naar de lichtstad en verder vooral de derde graad (64%). Meestal blijven leerlingen er drie à vier dagen. Bijna de helft van de scholen plant de reis tijdens schooldagen.»Eenmaal ter plaatse kiezen de meeste scholen voor een verblijf in een hotel (84%) of jeugd-herberg (13%). «Verblijf bij gastgezinnen scoort maar twee procent», noteert Ann Audenaert. «Dat is jammer, want gastfamilies bieden als groot voordeel dat leerlingen hun Frans ter plaatse oefenen en het dagelijkse leven in een Frans gezin direct leren kennen.»Meestal organiseren en begeleiden de leerkrachten Frans, esthetica en geschiedenis de reis. Toch krijgt ongeveer de helft van de leerlingen inspraak in het programma. Sommige leerlingen werken een deel van het reisprogramma zelfs volledig uit. Wie de reis ook uitstippelt, aan de toptien van bezienswaardigheden is door de jaren heen weinig veranderd: de Eiffeltoren, Montmartre, de Champs-Elysées, de Notre-Dame, het Louvre enz.57 procent van de scholen meldt dat de Parijsreis integraal deel uitmaakt van de leerstof. Ze geven de leerlingen opdrachten die ze ter plaatse moeten uitvoeren. Een interview afnemen blijkt daarbij het meest leerrijk. Toch is zo’n reis niet verplicht. Ann Audenaert: «64 procent van de scholen verplicht de leerlingen niet aan de reis deel te nemen, al maakt dat er de taak van de leraar Frans, die vaak zijn leerstof aan de trip vastkoppelt, niet makkelijker.»

‘La visite scolaire à Paris: Etude de l’effet linguistique et culturel dans un cadre d’efficacité didactique’, Ann Audenaert, Universiteit Antwerpen, 2002. Ideeën over de organisatie van een schooluitstap naar Parijs en didactische tips vindt u op users.pandora.be/parijs

Oplossing van de test: 1-D, 2-G, 3-C, 4-E, 5-B, 6-F, 7-A. (als dit de oplossing is, moet je in de tabel ook wel kolom een nummeren en kolom twee letters geven)

vervoermiddel naar school percentage Vlaamse scholierente voet ● ● 3 %

fiets ● ● 4 %trein ● ● 6 %

bus, tram of metro ● ● 10 %auto (bestuurder) ● ● 16 %auto (passagier) ● ● 28 %

andere ● ● 33 %

VERBIND ELK ITEM VAN DE LINKERKOLOMMET HET JUISTE PERCENTAGE IN DE RECHTERKOLOM

Tokkel uw eigen beiaardwijsje in dertig seconden. Op die uitdaging kwamen tientallen klok- en klepelliefhebbers af. Een veelvoud van liefhebbers volgde de wedstrijd via internet. «We mogen meestal alleen passief kijken en luisteren naar cultuur. Met deze beiaardwedstrijd kon iedereen zélf die dertig ton middeleeuwse klokken in het belfort beroeren», luidde het bij organisator

Use-it, toeristische dienst voor jongeren. De winnaar van de compositiewedstrijd voor de Gentse beiaard werd uiteindelijk… een leraar. Bruggeling Wio D’hespeel (26), die sinds een paar jaar in Gent woont, kon de jury het meest bekoren. Als u niet in Gent woont, kan u het deuntje beluisteren op bimbam.be. De instructies voor uw nieuwe gsm-tune krijgt u er gratis bij.

De ASO-leerlingen mogen het meest naar de lichtstad.

FOTO’S S

IGNAAL: LUC D

AELEMANS

BELEID

44 KLASSE NR.13644 KLASSE NR.136

Geen Verdwijnt de dorpsschool? Komen er mastodontscholen voor in de plaats? Twee keer nee is het antwoord. De recente rondzendbrief over de ‘hertekening van het onderwijslandschap basisonderwijs’ maakt nieuwe initiatieven mogelijk: scholengemeenschappen oprichten en beleids- en ondersteunend personeel aanwerven. Wat verandert er vanaf komend schooljaar? Kan een school nog solo blijven spelen? Een samenvatting.

Een te krappe omkade-ring, niet genoeg admi-nistratief personeel en beleidsondersteuning: deze klachten staan de afgelopen jaren op de af-fi che van de basisscholen. Het takenpakket van de basisschool omvat door recente maatschappe-lijke ontwikkelingen veel meer dan aap-noot-mies. De vraag naar structurele verbeteringen is terecht, vinden velen.

ScholengemeenschappenVlaanderen telt nu 2 350 scholen voor gewoon ba-sisonderwijs. Dat aantal hoeft niet kleiner te worden. Basisscholen in lokale leefgemeenschappen behouden, blijft belangrijk, omdat ieder kind recht heeft op een school in zijn eigen woon- en leefomgeving.Maar in kleine basisscholen is de directeur veelal manusje-van-alles. Hij heeft geen ‘secretaresse’. Daarom stelt het departement Onderwijs aan alle basisscholen voor om vrijwillig meer samen te werken in scholengemeenschappen. Geen enkele basisschool zal daartoe verplicht worden. Maar wie het wel doet, krijgt als scholengemeenschap een extra in de vorm van een envelop met 21 punten. Deze puntenenve-lop kan men omzetten in administratief personeel, ict en zorg en moet dienen om de werking van de scholengemeenschap te ondersteunen.

VoordelenScholengemeenschappen zijn geen fusies van kleine scholen tot één grote. Ze maken wel een bestuur-lijke samenwerking mogelijk. Dit heeft voordelen. De punten om een zorg- en ict-beleid te voeren en voor administratieve ondersteuning worden wel toegekend aan de afzonderlijke scholen, maar binnen de scholengemeenschap kunnen de scholen afspra-ken maken voor een zorgbeleid dat onderling op elkaar is afgestemd. Daarnaast kunnen scholen hun infrastructuur makkelijker ter beschikking stellen van elkaar: gymzaal, computerzaal, kantine… Een scho-

lengemeenschap kan ook afspraken maken over personeelsbeleid: aan welk profi el nieuwe leerkrach-ten moeten voldoen, welke taken ze hun personeel geven en hoe ze het inzetten. Een scholengemeen-schap kan beslissen om een gezamenlijk aankoop-beleid te voeren.

Meer draagkrachtDe knowhow voor administratief beheer bundelen biedt voordelen. Dat is de overtuiging van de over-heid. Door met een administratieve kern te werken binnen een scholengemeenschap, kunnen directies hun administratieve luik delegeren naar professionele krachten en zich meer concentreren op het pedago-gisch-organisatorisch luik van hun opdracht. Scholen voor buitengewoon onderwijs, net zoals scholen voor gewoon onderwijs, kunnen op bestuurlijk vlak deel uitmaken van zo’n scholengemeenschap en hun onderwijskundige expertise ter beschikking stellen. Daarmee gaan meer mensen samen denken, samen organiseren en taken verdelen. Dit leidt tot beter en effi ciënter onderwijs. Het gezamenlijk arsenaal van menselijke expertise, materiaal en infrastructuur komt meer kinderen ten dienste. Daardoor vergroot de draagkracht van elke school.

Nieuwe personeelscategorie Voor het administratief personeel verandert er veel. De middelen die de overheid toevoegde aan het werkingsbudget voor administratieve ondersteuning, worden nu aan de scholen beschikbaar gesteld in de vorm van gefi nancierd of gesubsidieerd personeel. Dit betekent dat ongeveer 2 000 voltijdse betrekkin-gen statutair worden, met de mogelijkheid tot vaste benoeming. Vanaf komend schooljaar ontvangen de basisscholen een extra vorm van omkadering via puntenenveloppen. Op basis van deze punten kan de school personeelsleden aanstellen in de nieuwe personeelscategorie ‘beleids- en ondersteunend perso-neel’ (met de ambten van beleids – en administratief medewerker). Deze omkadering dient om de directeur en het lerarenteam pedagogisch, organisatorisch en administratief te ondersteunen. De puntenenveloppen zijn ook bestemd om een zorgbeleid te voeren, een ict-beleid te coördineren en om de administratieve omkadering verder uit te bouwen. ■

PUNTEN IN DE ENVELOPHoeveel gewogen leerlingen moet een scholengemeenschap tellen? Hoeveel punten zitten er in de envelop? En hoe zwaar zijn ze? Deze en nog meer antwoorden op vragen leest u in de rondzendbrief ‘hertekening onderwijslandschap basisonder-wijs’: edulex.vlaanderen.be/cgi-bin/omcgir.exe/wet2htm?docid=13367

De dorpsschool verdwijnt niet.

Geen solo voor basisscholen

Uw vragenU zoekt informatie. Waar kan u terecht?- Vanaf 1 januari 2003 werkt de Infolijn van het departement Onderwijs samen met de Vlaamse Infolijn. Dit betekent dat leerkrachten, ouders, leerlingen en studenten met vragen of problemen rond onderwijs voortaan terecht kunnen op het gratis nummer van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van 9 u. tot 19 u.). U kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn. Daar vindt u het antwoord op een aantal veel gestelde vragen. Vanuit deze website kan u ook een e-mail sturen naar de Infolijn.- Bij de Vlaamse Infolijn kan u ook terecht voor algemene informatie over en van de Vlaamse overheid en voor publi-caties. Een overzicht van de onderwijspu-blicaties vindt u eveneens op het internet op www.ond.vlaanderen.be/publicaties. - Op edulex.vlaanderen.be vindt u alle informatie over omzendbrieven en wetgeving.- Voor vragen over uw persoonlijk dossier (b.v. over uw wedde) stapt u het best eerst naar het secretariaat van uw eigen school. Eventueel zal uw school contact opnemen met uw werkstation.- De diensten van het departement Onderwijs zitten samen op één adres: Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - tel. 02 553 86 11 (algemeen nummer) - www.ond.vlaanderen.be.

Dialoog

KLASSE NR.136 45

Stress

I k lees Klasse elke maand van voor naar achter en terug. Het is telkens weer wachten op de volgende editie. Ik vind het een ‘megatof’ en een

‘massaal’ goed tijdschrift. Maar wat was ik verrast, te lezen dat lesgeven in het beroepsonderwijs het minst stresserend is (Klasse 134 p. 8). Ik geef les in ASO en in BSO, dus ik durf te stellen dat ik van de twee proef. En het is echt wel stresserender in een beroepsklas les te geven, geloof me vrij. De reactie op jullie artikel was bij ons in de leraarszaal unaniem: waar halen jullie de gegevens?! De link leggen naar de communicatie tussen de leerkrachten en de directie, tussen de leerkrachten onderling enz... lijkt me wat ver gezocht. Wij zijn een open school: problemen zijn er om opgelost te worden, met problemen kunnen we steeds terecht bij collega’s en bij de directie. Dat het er bij ons in wezen anders zou aan toegaan dan ergens anders, is belachelijk. Lesgeven in het beroepsonderwijs is stresserender dan voor een ASO-klas staan. Maar we doen ons werk graag en beginnen elke dag opnieuw met heel veel moed!

Heleen Deman – leerkracht

Roken: mag dat?

E r wordt in het antwoord op de vraag ‘roken op school: mag dat?’ (Klasse 134 p. 50) nog maar eens gewezen op de wet die verbiedt

dat er gerookt wordt in lokalen waar leerlingen komen. Ik heb echter nog geen enkele school ontdekt waar op een eetfestijn of schoolfeest niet wordt gerookt in de leerlingenrefter of zelfs in een tot bar omgebouwd klaslokaal. Vaak wordt het ‘aanstekelijke’ voorbeeld gegeven door leerkrachten en ik heb ook nog nooit een schoolleiding aan ouders zien vragen om het rookverbod te respecteren. Zelfs een rookvrije zone, intussen verplicht in elke horecazaak, kan er niet af. Bestaat er eigenlijk wel enige vorm van controle op het naleven van die wet? Het onderwijs loopt alweer achter op het bedrijfsleven, waar zo goed als nergens meer mag gerookt worden. Ik sta dan ook volledig achter de beslissing om het roken in een school volledig te verbieden. Het is de enige geloof-waardige manier om een rookverbod ook bij leerlingen af te dwingen.

Renaat Steurbaut - leerkracht

Discriminatie

M ijn vriend werd afgelopen woensdag geopereerd aan de knie. Hij had veel last van nevenwerkingen van de verdoving en de

medicatie. Ik wou geen risico lopen en vroeg op de school waar ik werk of ik een dag sociaal verlof kon krijgen omdat ik niemand vond om voor mijn vriend te zorgen. Het antwoord was ‘nee’ aangezien ik niet getrouwd ben. In overleg met het secretariaat kon ik een lesverplaatsing regelen. Aangezien ik niemand vond om hem te verzorgen, besloot ik ‘s anderendaags de school te verwittigen en van de lesverplaatsing gebruik te maken zodat de leerlingen geen les zouden missen. Drie uur later krijg ik een controledokter over de vloer! Die trok zijn ogen open omdat ik in deze situatie geen sociaal verlof kon krijgen (hij kende de wetgeving dus niet). Ik voel mij als leerkracht gediscrimineerd, zowel op sociaal-maatschappelijk vlak als door het directiepersoneel dat van de situatie op de hoogte was. Die controledokter sturen leek mij een gebrek aan respect voor mijn situatie, mijn samenlevingsvorm en heeft behoorlijk mijn vertrouwen geschaad Hoe zit het nu met de antidiscriminatiewet, gelijke rechten voor holebi’s en hetero’s?

Leerkracht – naam en adres bekend

Kleuters

D at kleuters van 2,5jaar naar school mogen komen, vind ik niet ver-keerd, maar vanaf januari zouden deze peuters verplicht in een nieuw

klasje moeten terecht kunnen komen. Ik persoonlijk zit elk jaar met dit probleem dat ik vanaf januari met kleuters in mijn klas zit die 4 jaar worden en daarbij nieuwe kleuters van 2,5 jaar erbij krijg. Dit leeftijdsverschil maakt het onmogelijk de kleuters de aandacht en vaardigheden aan te leren conform aan hun leeftijd. Kan hier geen oplossing voor gevonden worden? Uren erbij krijgen vanaf de paasvakantie is een oplossing, maar iemand vinden is wel een ander probleem. Onze directeur belde wel 20 kleuterleidsters op, maar om een of andere redenen weigerden ze. En het probleem is niet alleen het leeftijdsverschil, maar het grote aantal in een kleine ruimte. Ik zit momenteel met 34 kleuters in een klaslokaal van 42 m². Dit is 1,23m² per kind. Toch normaal dat deze kleuters eens een dag hebben dat ze niet graag naar school komen.

Niki Peeters – leerkracht

Relatine

O ns zoontje (9 j.) zit momenteel in het derde leerjaar. Hij is in het eerste leerjaar blijven zitten. ‘Hij kon niet stilzitten’ was de voor-

naamste reden. De oplossing was relatine. Ik had het daar moeilijk mee en heb het een jaar uitgesteld om toe te dienen. In het tweede leerjaar ging alles beter, met therapie weliswaar. Nu in het derde leerjaar ben ik stilaan aan het afbouwen met die pilletjes, want ik ben van oordeel dat mijn kind met de nodige steun van de leerkracht het perfect doet. Die relatine wordt in mijn ogen veel te gemakkelijk voorgeschreven. Hopelijk zien de leerkrachten in dat niet ieder kind acht uur kan stilzitten. Die leerkrachten zitten toch ook geen acht uur stil?(Relatine is ook bekend als Rilatine en Ritalin.)

Ouder – naam en adres bekend

ISO-9001

M et enige verwondering nam het directieteam van het VTI in Waregem kennis van het artikeltje ‘KTA-Halle krijgt ISO-9001 label’ (Klasse

135 p. 7). Vooral de laatste zin waarin geschreven wordt dat het KTA in Halle in 1999 de eerste Vlaamse school was die een ISO-norm behaalde, deed de wenkbrauwen fronsen. Daarom graag deze rechtzetting. In 1996 al behaalde het TI Glorieux (Oostakker) als eerste Vlaamse school een ISO-9002 norm, op de voet gevolgd door het Waregemse VTI, dat in datzelfde jaar zijn ISO-certificaat in ontvangst mocht nemen. Beide scholen werden in 1999 opnieuw ISO-9002 gecertificeerd. Op 3 juli 2002 sleepte VTI Waregem - samen met het op dezelfde campus gelegen Vrij Instituut voor Buitengewoon Secundair Onderwijs (VIBSO) én het Centrum voor Volwassenenonderwijs Sint-Paulus - het vernieuwde ISO-9001:2000 label in de wacht; het voorlopig laatste hoofdstuk van het kwaliteitsverhaal dat in Waregem al in 1983 startte. Toen kregen de ideeën om te werken met kwaliteitskringen inderdaad een eerste concrete vorm. Het spreekt voor zich dat wij KTA Halle van harte proficiat wensen met het behalen van hun ISO-label. Het doet ons bovendien deugd te mogen vaststellen dat ook andere scholen zich bewust zijn van de waarde van een ISO-certificaat, maar de waarheid gebood ons toch op de verkeerde informatie te reageren.

R. Dehaerne – directeur

Taalbad

O nze minderjarige anderstalige nieuwkomers van twaalf tot en met achttien krijgen in vele gevallen een schitterende kans om gedurende

één jaar in een onthaalklas een taalbad te nemen. Het grootste deel van deze kinderen is echter na één jaar helemaal niet in staat om reeds bin-nen de grenzen en normen van ‘ons’ onderwijssysteem te functioneren. Enerzijds is er een woordenschat die nog te beperkt is om voor verschil-lende vakken (wiskunde, fysica, chemie, geschiedenis enz…) voldoende mee te pikken om de essentie te begrijpen. Anderzijds is er hun rugzak (andere cultuurwaarden en normen uit het eigen verleden, de opbouw van een nieuwe eigen identiteit, onverwerkte miserie uit hun persoonlijk verleden, erkenning en gelijkschakeling van hun schoolgetuigschriften, communicatievaardigheid, sociaal isolement enz…) die nog te zwaar weegt op hun nog jonge schouders. Na één jaar komt het grootste deel (zelfs indien hun ontwikkeling en intelligentie veel meer mogelijkheden inhoudt), op basis van leeftijd, in één of andere beroepsvorm terecht.Samengevat: onze anderstalige nieuwkomers worden in ons onderwijssysteem voor een onmogelijke muur geplaatst. Bovendien stelt zich het probleem van de ouders. Zolang er bij het verwerven van de ‘Belgische Nationaliteit’ geen combinatie bestaat van voldoende aanbod aan lessen Nederlands en inburgering, gekoppeld aan een verplicht taal- en inburgeringexamen zal het moerastrappelen dat nu al tientallen jaren plaats grijpt, verder gaan.

Karel Op De Beéck – leerkracht

(advertentie)

46 KLASSE NR.136

Binnen zonder bellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via

internet vindt u op deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten

komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b.

korte brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten

we inkorten. Vermeld uw naam en adres. Enkel uitzonderlijk op

gemotiveerd verzoek laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelin-gen voor een deskundig antwoord.

Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks!

en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.

U kan ook uw mening kwijt op www.klasse.be/forum of www.klasse.be/gastenboek

Klasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel - fax 02 553 96 85 – red.leerkrachten@klasse.be

KlasseMaandblad

voor Onderwijs in Vlaanderen

Uitgegeven door het ministerie van de Vlaamse

Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.136 • Juni 2003

Klasse is teamwork. De hele ploeg vindt u op www.klasse.be

Hoofdredacteur Leo BormansRedactie Klasse Gaby De Moor (eind-

redacteur), Jan T’Sas, Dirk Vander Beken, m.m.v. Veerle Devos, Geert Neirynck en

stagiair Tim VanbrabantRedactiesecretariaat en Katern Idee

Patrick De Busscher, Anne SiccardHet hart van Klasse Diana De Caluwé, An

Declercq, Anny Lecocq, Ann Nevens, Sabrina Claus, Hannah El-Idrissi

Verantw. uitgever Ludy Van BuytenHendrik Consciencegebouw, 1210 Brussel

Abonnement (10x per jaar): 25 euroAlle Vlaamse leerkrachten, CLB-medewerkers enz. (van elk net en van elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen uitsluitend regelen via de eigen schooladministratie.Er is ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t.e.m. tweede jaar se-cundair onderwijs) en Maks! (derde tot zevende jaar secundair onderwijs) voor scholen die dat wensen.

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 BrusselTel. redacties 02 553 96 86Tel. secretariaat 02 553 96 84Tel. advertenties 02 553 96 94Tel. lerarenkaart 02 553 96 95Redactie red.leerkrachten@klasse.beAbonnementen secr.leerkrachten@klasse.be tel. 02 553 96 84 fax 02 553 95 05URL www.klasse.be

I k ben leerkracht muzikale opvoeding, weke-lijks en dagelijks druk bezig met dat klein

maar belangrijk deeltje van het dagonderwijs. Een beetje geïrriteerd door een paar ongenu-anceerde uitlatingen lees ik dat ‘op school de nadruk ligt op leerstof’. Dat leerkrachten zeggen ‘we moeten verder met de les’, net ‘als het boeiend wordt’ (Klasse 135 p. 38 – Rappen in de klas). Organisatrice Kristien Druyts doet daar haar eigen schepje nog bovenop: ‘Wat leerkrachten zien als uitweiden zijn kansen om echt contact te hebben en te communiceren’.Ik weet niet of ik het nog leuk vind om van een collega op een ongenuanceerde manier alwéér te moeten horen dat leerkrachten geen oog en oor zouden hebben voor ‘jongerencultuur’. Ik vind de uitlatingen van mevrouw Druyts wat goedkoop. In mijn lessen is er ruim plaats voor die jonge-rencultuur, voor àlle cultuur trouwens. In de lessen van mijn collega’s, ook in die van de vele scholen

die ik bezoek als pedagogisch begeleider, wordt ruimschoots gecommuniceerd met jongeren. Als die communicatie, volgens het artikel over rappen in de klas zó pregnant afwezig, er soms tóch niet is in een school of in een klas, dan is dat vrijwel altijd te wijten aan overvolle lesroosters, weinig efficiënte accommodatie en ook wel eens aan… manifeste onwil van jongeren om bereidwillig mee te werken aan cultuurprojecten.En, last but not least, hoezeer ik initiatieven als de Popdag in Vlaanderen ook oprecht toejuich, aan de andere kant van dit hippe uithangbord van het Departement Cultuur is men aan honderd per uur bezig om àlle cultuurvakken definitief te bannen uit het onderwijs. Muzikale opvoeding kreeg de voorbije jaren langs alle kanten rake klappen, ook het zó belangrijke vak esthetica wordt vanaf volgend schooljaar in het tweede jaar van de derde graad de laan uitgestuurd als fundamenteel vak.

Ik vrees dus dat pop- en andere dagen de teloor-gang van de culturele opvoeding in het onderwijs op geen enkele manier zullen kunnen redden. Het zijn niét de volwassenen die zich op het terrein van jongeren ‘wagen’ die de jongerencultuur in de weg staan. Het zijn beleidsmensen die potdoof zijn voor de échte lacunes. Misschien is het de hoogste tijd dat jongeren, voor het te laat is, hun eigen wereldje eens gaan redden door bewust en daadwerkelijk mét hun leerkrachten mee in te gaan tegen de afbouw van culturele vakken in het onderwijs. ‘Werkvormen en concrete suggesties meegeven om leerkrachten en leerlingen aan de slag te kunnen laten gaan om de brede wegen van al-lerlei kunstvormen en cultuur te verkennen en te leren kennen’ is pas écht mogelijk als men ons achter de schermen niet langzaam maar zeker de nek omdraait.

Jan Coeck – leerkracht

O P I N I ECulturele vakken in het onderwijs afgebouwd?

Eindtermen verplicht?

A ls leerkracht verdiep ik me al twee jaar in de vakoverschrijdende eindtermen en ik snap maar niet waarom die krachtlijnen als

verplichting worden opgelegd en niet gewoon als richtlijn gegeven worden. Is dit gebrek aan vertrouwen in de leerkrachten? De bundel vakoverschrijdende eindtermen vind ik een prima werkinstrument. Het zet aan om schoolse activiteiten beter op elkaar af te stemmen en meer doordacht uit te werken. Het bereiken van alle vakoverschrijdende eind-termen in alle vakken en in het hele schoolgebeuren is echter utopisch en een niet te realiseren project moeten uitwerken is zeer demotiverend. Waarom integreert men niet de belangrijkste doelstellingen in de vak-leerplannen en laat men voor de wenselijke doelstellingen wat meer ademruimte? Een beetje vrijheid zal de creativiteit en de inventiviteit van de leerkrachten zeker bevorderen. Een bezield leerkrachtenteam zorgt in ieder geval voor een boeiende leer- en leefschool. Kan iemand mij overtuigen dat het bereiken van alle vakoverschrijdende eindtermen echt een noodzaak is?

Lut Rosseel – leerkracht

Schooluitstap en verzekering

M ijn dochter is met haar klas padden gaan uitzetten. De leerlingen vertrokken met de

fiets naar het ven. De juf voorop en 21 kinderen erachter, zonder meerdere begeleiders. Na een eindje fietsen stond er op de fietssuggestiestrook een auto geparkeerd. Mijn dochter fietste als laatste. Op het ogenblik dat ze deze auto moest voorbijsteken werd ze zelf door een volwassen fietser voorbijgereden. Op dat ogenblik kwam uit de tegengestelde richting een auto aangereden. De volwassen fietser reed bruusk voor mijn dochter, waardoor ze hard moest remmen. Ze raakte met de trapper van haar fiets de geparkeerde auto, waardoor het licht stuk was. Als ouder moeten wij nu de kosten aan de auto betalen, want schade aan derden behoort niet tot de schoolverzekering. Enkel lichamelijke schade. Er wordt altijd gezegd dat kinderen verzekerd zijn tijdens uitstappen. Maar wat dat precies inhoudt wordt niet vermeld, ook niet in het schoolreglement. De meeste ouders zijn niet op de hoogte van de inhoud van een schoolverzekering en iedereen gaat ervan uit dat er begeleiding meegaat op uitstappen. Scholen zouden ouders beter moeten informeren.

Ouder – naam en adres bekend

Agressie en tucht

I k wil reageren op de lezersbrief van Ronny Vanderhaeghe over ‘heropvoeden van moeilijke allochtone leerlingen’ (Klasse 135 p.

45). Waarom niet aan opgeleide werkzoekenden, in afwachting bemid-delende en ondersteunende taken geven in het onderwijs? Ik lees dat bijvoorbeeld de heer Abou Jahjah werkzoekende is. Hij zou zich nuttig kunnen maken als bemiddelaar tussen allochtone leerlingen, de school

en de ouders. Zoveel werklozen met hoger diploma zouden in onderwijs (en ook in gevangeniswezen) kunnen helpen en hun financiële steun verdienen, maar dit groot potentieel blijft onbenut.

Magda Van de Velde – leerkracht

Dure schoolreizen

H et valt mij regelmatig op dat ouders klagen over te dure schoolreizen. Waarom zijn de reizen duur? De meeste leerkrachten bestellen ge-

makshalve een kant-en-klaar pakket uit een brochure. Waar men angstval-lig over zwijgt, is dat er per 15 leerlingen 1 leerkracht gratis mee mag (dus eten en drinken op kosten van de leerlingen). Iedereen weet toch dat gratis niet bestaat, dus de leerlingen betalen voor de gratis leerkracht(en). Sommige reisorganisatoren (gaven) of geven op de koop toe een gratis weekend als voor een bepaalde datum een reis geboekt wordt. Gelooft u dat die organisator dat weekend in het buitenland gratis wegschenkt? Voorbeeld van hoe het anders kan, wel met enige inspanning. Reis naar de Provence: geen kant-en-klaar pakket, maar busuitbaters aanschrijven,

prijs laten opmaken voor het vervoer, prijs van verblijven los van het vervoer opzoeken (veel geschrijf en getelefoneer). Verblijf in een vakan-tieverblijf, volledig pension en ‘s avonds warm eten en tafelwijn voor iedereen. Wat heeft de reis gekost? 205 euro per leerling (all in, dus ook toegangsgelden, parkeergeld, fooien, documen-tatiemap…). En ongeveer 90 euro voor de be-geleidende leerkrachten omdat die niet wilden eten en drinken op kosten van de leerlingen.

Leerkracht - naam en adres bekend

Participatiedecreet

O nze directeur is gewoon om alles alleen te beslissen, om iedereen die hem niet voor

honderd procent volgt te viseren, er goed voor te zorgen dat het personeel nooit de kans krijgt om samen iets te bespreken, maar alles met iedereen afzonderlijk regelt. Verdeel en heers! De meeste collega’s getuigen dan ook (als ze dat durven) dat ze serieuze schrik hebben van hem. Nu lees ik dat het participatiedecreet goedgekeurd is. Mijn grote vraag blijft hoe een directeur die als een despoot zijn school

bestuurt, die niet de minste inspraak duldt, hierop zal reageren. Pro forma zal hij, indien hij verplicht wordt, wel die raden oprichten, maar zonder ernstige controle zal het hele decreet in de onderste lade van de kast verdwijnen.

Leerkracht – naam en adres bekend

Zorg in zicht

A an de extra bijlage ‘Zorg in zicht’ (Klasse 135) werkten verschei-dene scholen mee. Een daarvan is de ‘De Bosrank’ uit Zingem. Zij

maakt deel uit van het Officieel Gesubsidieerd Onderwijs en niet van het Gemeenschapsonderwijs, zoals is vermeld. Juist is juist.

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

Nationale Plantentuin van BelgiëGrotten van Han

UraniaEuro Space CentreMuseum Midden-AfrikaMini Europe

Museum voor Natuurwetenschappen

Folk ExperienceMuziekinstrumentenmuseum

Centrum Ronde van VlaanderenDomaine Long PréSport- en recreatiecentrum De Nekker

RubenshuisProvinciaal Museum Constant PermekeMuseum Het Rembrandtshuis

In Rome in het Colosseum halve prijs gekregen.(Anne-Mie Callebaut)

Gratis binnen op alle sites in Athene.(Chris Roofthooft)

In Parijs leverde de kaart mij gratis toegang op in het Musée Picasso.(Antoine Lockefeer)

De lerarenkaart werkt in New York!(Katleen De Decker)

Ben net terug uit Madrid. Museum Prado:gratis toegang, Jardin Botanico: 50% korting.(Frank De Kaey)

Je krijgt 50% korting in de kapel van de Mediciin Firenze.(Katia Kumps)

Ik heb de lerarenkaart uitgeprobeerd in Parijs. Resultaat: gratis toegang in het Louvre, Musée d’Orsay en kasteel van Versailles.(Linda Krokaert)

UraniaSuikermuseumWestoriaScientasticMuseum voor Natuurwetenschappen

Nationale Plantentuin van BelgiëGrotten van Han

Kunstencentrum LimelightKaaitheaterTheater Trakk!

Kunstencentrum Limelight

Theater Trakk!

Nationale Plantentuin van België

Provinciaal Gallo-Romeins MuseumProvinciaal Archeologisch Museum Ename

Aquarium – Musée de Zoologie

Provinciaal Gallo-Romeins MuseumProvinciaal Archeologisch Museum Ename

Aquarium – Musée de ZoologieParc ParadisioSerpentarium

Aquarium – Musée de Zoologie

Provinciaal Gallo-Romeins MuseumProvinciaal Archeologisch Museum Ename

www.lerarenkaart.be«Elke dag bezoeken nu duizend leerkrachten www.lerarenkaart.be voor meer dan 500 aanbiedingen. Prettige vakantie.»

Gratis: 3 000 boeken en cd-rom’sDe vakantie komt eraan en u hebt eindelijk tijd om bij te lezen. Of misschien had u zich voorgenomen om op zoek te gaan naar dat ene boek, die ene cd-rom? Nog meer dan gewoonlijk werd Klasse dit schooljaar bestookt met nieuwe publicaties voor alle onderwijsni-

veaus. In deze bijlage vindt u een extra ruime selectie. Bovendien liggen er niet minder

dan 3 000 boeken, cd-rom’s en een stapel korting-bons voor u klaar. Interviews en leestips krijgt u er gratis bij. Graag gedaan en veel leesplezier.

O N D E R Z O E K

We gaan meer naar de biebSinds 1990 is het aantal bezoekers aan de openbare bibliotheken met een kwart toegenomen. Dat stelt Karen De Cock (KULeuven) vast in een onderzoek bij 500 Vlamingen. Of dat enkel komt doordat je in de bieb ook op internet kan surfen? De belangrijkste conclusies:

➜ Vandaag bezoeken meer dan 1 600 000 Vlamingen één of meer keren per jaar de openbare bibliotheek. Dat is 25 procent meer dan in 1990. 53 procent maakt gebruik van één bibliotheek, 36 procent twee en 11 procent drie of meer.

➜ Eén op vier Vlamingen is offi cieel geregistreerd als bibliotheekge-bruiker, maar het aantal Vlamingen dat van de bieb gebruik maakt, is veel groter. Meer dan de helft gebruikt namelijk de kaart van iemand anders. Bovendien ontleent 51 procent informatie bestemd voor anderen.

➜ Vier Vlamingen op tien zijn trouwe bibliotheekbezoekers. Ze lopen er meerdere keren per maand binnen. Een kwart doet dat zelfs wekelijks. 22 procent bezoekt de bieb één keer per maand. Slechts acht procent is onregelmatig bezoeker.

➜ Internetcomputers hebben het aantal bezoekers wel doen toenemen, maar tegelijk hebben ze de mogelijkheden van de bibliotheek uitge-breid. Bezoekers hebben nu meer dan vroeger belangstelling voor de informatieve en educatieve functie van de bieb. Er worden meer naslagwerken geraadpleegd.

➜ De afhakers zijn jong. Wie zijn lidmaatschap aan de bibliotheek opzegt, doet dit meestal tussen 18 en 25 jaar.

‘Een onderzoek naar de gebruikers en de niet-gebruikers van de openbare bibliotheek’. Een uitgebreide synthese vindt u op aps.vlaanderen.be/statistiek/nieuws/cultuur/2000-12_bibliotheek.htm

L E E S T I P S

Van fl its tot kidsHoe een schrijver tot een idee komt, het helemaal uit-werkt en ten slotte een boek afl evert, leest u met uw leerlingen via goed gekozen fragmenten uit jeugdboe-ken in ‘Vib’s voor kids’. Zes Oost-Vlaamse bibliotheken stelden het boek samen onder de naam Bib Art. De idee: leerlingen wegwijs maken in de bibliotheek en leerkrachten de nodige tips geven om dat bezoek voor te bereiden. Maar er is meer. Het luik ‘Hits voor kids’ voegt een uitgebreide lijst eigentijdse leestips toe voor kleuters en de drie graden van het lager onderwijs. Telkens wordt ook een les uitgewerkt rond één boek om vakoverschrijdend aan de slag te gaan. Gesneden brood met veel beleg.

‘Vib’s voor kids’ (25 euro incl. verzendingskosten, 20 euro als u het boek zelf afhaalt in een van de zes bibliotheken van Bib Art). - POB Lede - Kerkevijverstaat 19a - 9340 Lede - tel. 053 82 53 30 - fax 053 82 53 49 - lede@bibliotheek.be

LeesideeënOok ‘Leesrijk school- en klasklimaat’ geeft leerkrachten heel wat tips om een klasbezoek aan de bieb voor te bereiden: zoektochten, voorleesmomenten, wedstrijden enz. Hier krijgt u een rist bijkomende les- en leesideeën voor alle niveaus van het basisonderwijs. Het boek werd samengesteld door het Steunpunt Nederlands als Tweede Taal in Leuven.

‘Leesrijk school- en klasklimaat’ (35 euro) - Garant-Uitgevers - Somersstraat 13-15 - 2018 Antwerpen - tel. 03 231 29 00 - fax 03 233 26 59 - uitgeverij@garant.be - www.garant.be. Zie ook www.klasse.be/kvl/133/50-2

LeeslijstHoe kan u leerlingen een keuze helpen maken uit het overweldigend aanbod van recente Vlaamse en Neder-landse literatuur? Probeer de tweede ‘leeslijst’ van de Stedelijke Openbare Bibliotheek Gent. In deze brochure vallen recente romans, poëziebundels, columns en essays (1998-2002) uit elkaar in thema’s als ‘het gaat steeds beter!’ , ‘het leven zoals het is’ en ‘de één, de ander, samen?’. Elk schrijfproduct krijgt toelichting en een stip voor zijn moeilijkheidsgraad.

U kan de brochure in pdf-formaat downloaden via www.oost-vlaanderen.be (rubriek cultuur/bibliotheken/publicaties). De papieren brochure is gratis verkrijgbaar in de hoofdbibliotheek en de fi lialen van de Stedelijke Openbare Bibliotheek Gent én in de Oost-Vlaamse openbare bibliotheken. Ook de brochure ‘Sport in de literatuur’ is on-line beschikbaar.

B O E K E N B I J L A G E

SamenwerkenLeerlingen moeten met elkaar kunnen samenwerken. Behalve een grote eindterm is het ook een eis in de samenleving. Hoe brengt u uw leerlingen zo ver in de klas? Schooldirecteur en navormer Danny Van de Velde schreef er een praktijkboek over. Hij stippelt een leerroute uit die start met eenvoudige probleemtaken en overlegopdrachten. Vervolgens komen taken aan bod waarin groepsbeslissingen centraal staan. Hij sluit de rij met ontwerptaken, waarin een groep creatieve ideeën moet ontwerpen en uitvoeren. In het begin geeft de leerkracht veel sturing, aan het eind minder. De taken zijn concreet en levensecht: de speelplaats herinrichten, ledenverlies in de atletiekclub aanpakken enz. U krijgt ook heel wat tips om samenwerkings-vormen te integreren in uw les: van duowerk over rollenspel tot groepsportfolio. Achtergrondinfo over groepsdynamiek geeft extra duiding.

‘De groep in actie’ (26 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Acco - Brusselsestraat 153 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 00 - fax 016 62 80 01 - uitgeverij@acco.be - www.uitgeverij.acco.be

Verkracht«Ja, ze hebben me verkracht. Niks kon hun pret be-derven. Het waren beesten. Ten slotte staken ze voorwerpen in me. Flessen, stokken, ijzers. Hoe lang het duurde? Misschien duurde het drie dagen. Dat weet ik niet meer. Ik ben te voet naar een ziekenhuis gesukkeld. Daar hebben ze vastgesteld dat ik voor het leven verminkt ben. Ik zal nooit meer een kind kunnen krijgen…» In ‘Een mens op de vlucht’ vertelt Jennie Vanlerberghe het schrijnend relaas van asiel-zoekers. Via hun traumatische verhalen belicht de auteur de complexe problematiek van het Belgische asielbeleid. Voor elk boek dat via de Vrouwenraad verkocht wordt, gaat 5 euro naar de bouw van een vrouwenhuis in Istalif (Afghanistan), waar vrouwen zullen terechtkunnen voor medische bijstand, alfabe-tisering, vorming en opleiding om zelf een inkomen te kunnen verwerven.

Stort 19,50 euro op rek. nr. 001-1952175-29 van de Vrouwen-raad met vermelding van ‘Een mens op de vlucht’. Meer info: Vrouwenraad - Middaglijnstraat 10 - 1210 Brussel - tel. 02 229 38 67 - www.vrouwenraad.be

Tieners«Een tiener in huis betekent rouwen om de dood van je lieve, brave kind». Als u dat herkent of voor dat scenario vreest, probeer dan de remedies uit ‘Ja, je tiener is crazy!’. In dat boek gaat Michael Bradley er vanuit dat tienerhersenen inderdaad kronkelen, dat leeftijdgenoten veel invloed hebben, dat seks, drugs en rock’n roll niet alleen in films voorkomen enz. Hij geeft tips om met tienerbrains om te gaan, om problemen te vermijden, om eigen gedrag op wispelturige tieners af te stellen. Een spiegel voor uw eigen jeugd?

Ja, je tiener is crazy! (19,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - fax 051 40 11 52 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.be

A L G E M E E N

Leren ondanks allesHoeveel achterstand een kind ook heeft, het kan altijd leren beter te leren. Ook met het syndroom van Down, ook met ADHD, ook in kansarmoede. Dat is het uitgangs-punt van ‘Bouwen aan leren leren’, de neerslag van het Europese Inside Project. Bijdragen over Feuerstein en gemedieerde leerervaring, inclusief onderwijs en leren leren, cognitieve activering bij kinderen in extreme situaties van verwaarlozing enz. willen leerkrachten, therapeuten en ouders meer bewust maken dat ze die leerprocessen bij kinderen kunnen opwekken.

‘Cognitieve leerbevordering bij kinderen met risico op ontwikkelings- of leerstoornissen’ (32 euro), Jo Lebeer e.a. - verkrijgbaar in de handel - uitg. Acco - Brusselsestraat 153 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 00 - fax 016 62 80 01 - uitgeverij@acco.be - www.acco.be

PsychiatrieWat is het verband tussen ons leven en onze geestelijke gezondheid? Hoe gaan en gingen we om met waanzin? Hoe ziet de psychiatrische markt in Vlaanderen eruit? Het tijdschrift Antenne wijdt een themanummer aan psychiatrie en lijden. Daaronder ook thema’s als de leefomstandigheden van psychiatrisch patiënten, film en psychiatrie, de groei van religieus geïnspireerde behandelingen én een inleefproject met leerlingen.

‘Antenne’, tijdschrift voor morele dienstverlening. Gratis ver-krijgbaar (en ook downloadbaar) via www.uvv.be, de website van de Unie van Vrijzinnige Verenigingen. Geef er uw naam en adres op en de post doet de rest.

Temptation IslandEen kritische kijk op Temptation Island. Stalking en (allochtoon) partnergeweld. Kroniek van abortus. Sek-sualiteit in jongerenbladen. De menselijke reproductie en haar grenzen. Vijf thema’s van het Jaarboek Seksu-aliteit, Relaties en Geboorteregeling 2003, minstens vijfentwintig andere zitten nog achter de cover. Een cocktail van artikels, kronieken en recensies en een gele gids voor wie de weg kwijt is.

Jaarboek 2003 (17,50 euro, geabonneerden betalen 15,50 euro) - CGSO Trefpunt. Denkstation over seks en relaties - Meers-straat 138D - 9000 Gent - tel. 09 221 07 22 - fax 09 220 84 06 - cgso@pandora.be - www.cgso.be

BinnenkantEen van uw leerlingen is autistisch. Hoe gaat u er-mee om in de klas? Auteur Peter Vermeulen schetst de krijtlijnen voor een ‘autismevriendelijke’ school. Sleutelbegrippen zijn concrete communicatie, sociale veiligheid, overzicht en voorspelbaarheid. Daarvan krijgt u veel voorbeelden en concrete tips, naast actieplan-nen voor taken en proefwerken, spreekbeurten en leeruitstappen... Ook omgaan met probleemgedrag, de ‘binnenkantbenadering’ en voorstellen voor een autismecultuur op school liggen op tafel.

‘Leerlingen met autisme in het gewoon onderwijs (18,75 euro), Peter Vermeulen - verkrijgbaar in de handel - Epo - Lange Pastoorstraat 25-27 - 2600 Berchem - tel. 03 287 018 75 - fax 03 218 46 04 - uitgeverij@epo.be - www.epo.be

De Brakke Hondis een driemaandelijks literair tijdschrift met een neus voor gekende schrijvers en nieuw talent. Elke editie staat borg voor verhalen en gedichten, essays, een kunstbijlage en af en toe een gratis boek. Dat krijgt u ook als zich abonneert.

De Brakke Hond (jaarabonnement 27 euro) - Verdussenstraat 13 - 2018 Antwerpen - tel. 03 237 86 59 - info@brakkehond.be - www.brakkehond.be

EekhoornMama heeft een eekhoorn in haar hoofd. Maar soms is ze ook een circusaap. Of een bange haas, een venijnige slang. Voor de kleine Amber valt het niet mee daarmee te leven. En op een dag gaat het echt mis… Een verhaal voor achtplussers, speciaal geschreven voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen (KOPP). Minstens één kind op drie van een ouder met een psychische stoornis ontwikkelt zelf een stoornis. Nog eens een op drie ondervindt heel wat ontwikkelingsmoeilijkheden. Vaak weten deze kinderen niet wat er precies aan de hand is. Een eerste stap is klaarheid scheppen. In totaal verschenen zes kinder- en jeugdboeken over dit thema, voor uiteenlopende leeftijden. De andere zijn: ‘Papa is nooit moe’ (+3 j.), ‘Een papa met vleugels’ (+6 j.), ‘Een regenbui van tranen’ (+12 j.), ‘Lege ogen’ (+14 j.) en ‘Een veilig gevoel’ (+16 j.).

‘Het verhaal van mevrouw Eekhoorn en alle andere dieren in mama’s hoofd’ (12,50 euro) - verkrijgbaar in de handel - Clavis uitgeverij - Vooruitzichtstraat 42 - 3500 Hasselt - tel. 011 28 68 68 - info@clavis.be - www.clavis.be.

Rol je rechtAls u wil werken rond kinderrechten, met multiculturele groepen en andere, grijp dan naar de ‘Rol je Recht’-kof-fer. Dat is een didactisch instrument voor (allochtone) kinderen van de derde graad. U werkt ervaringsgericht, via coöperatief rollenspel en vertrekt van de leefwereld van de kinderen. Tekstbegrip krijgt speciale aandacht. Elke onderdeel van het project wordt volledig uitgewerkt. De begeleiding, vuistregels en valkuilen komen recht uit de praktijk.

Rol je recht (15 euro) - Hertsbergestraat 1 - 8000 Brugge - tel. 050 33 95 84 - fax 050 33 95 84 - KRW.Brugge@kinderrechtswinkel.be of: Geldmunt 24 - 9000 Gent - tel. 09 233 65 65 - fax 09 234 19 72 -KRW.Gent@kinderrechtswinkel.be - www.kinderrechtswinkel.be

B A S I S O N D E R W I J SV O O R L E Z E N

Student wordt leesfeeAls laatstejaarsstudente leraren-opleiding Emy Geyskens (20) de klas binnenkomt, spitsen de kinderen hun oren, want dan is er een span-nend verhaal op komst. Al drie jaar lang is Emy de leesfee in openbare bibliotheken en basisscholen in en rond Geel. Of de leesheks, als dat bij het boek past.«Het was een plotse ingeving», vertelt ze. «Ik zat toevallig te kijken naar een aflevering van ‘You got mail’, zag kinderen met wijde ogen luisteren naar een voorlezende Meg Ryan en dacht plots: hé, dat wil ik doen. Ik schreef een brief naar de bibliotheek. Of ik zaterdagmorgen mocht voorlezen voor kinderen. Dat vonden ze een goed idee. Ik koos de gedaante van een fee, selecteerde boeken die ik zelf als kind goed vond en begon. Het was meteen een succes. Nu lees

ik bijna wekelijks drie tot vier uur voor. In de bibliotheek, in scholen, het ziekenhuis, het weeshuis.»

UitverkochtEen uur lang leest Emy passages voor uit een boek, aan een groep van ongeveer 25 kinderen. Haar favorieten Roald Dahl en Jacques Vriens, maar ook Ed Franck, Patrick Lagrou, Kooiker... en oudgedienden, zoals John Flanders. Wat ze niet voorleest, vertelt ze in een notendop. De kinderen moeten niet enkel luisteren, af en toe krijgen ze ook opdrachten. Aan het eind is het boek uit. Dan toont Emy de kinderen andere boeken van de auteur. «In de bibliotheek weten ze het dan al», knikt Emy. «Gegaran-deerd staan alle kinderen dan met een boek aan te schuiven. Eén acteur is die dag alvast ‘uitverkocht’. Dan voel ik me goed. Ik doe dit omdat ik zelf nooit echt ben aangespoord om te lezen, thuis niet en ook niet op school. Ik had een hekel aan de verplichte lectuur en beperkte lees-lijsten die leerkrachten ons opgaven. Toen ik veertien was, moesten we allemaal ‘Nooit meer slapen’ lezen van W.F. Hermans. Veertien! Niemand kende de schrijver, het boek sloeg vierkant tegen, alleen de leerkracht vond het geweldig.»

LievelingsboekZelf verplicht Emy haar leerlingen tot niets. «Ik stimuleer via de achter-deur», vertelt ze. «Voorlezen is één strategie, maar veel boeken in de klas klaarleggen helpt ook. Ik laat alle leerlingen ook over hun lievelingsboek vertellen. Dan merk je dat ze elkaars boeken beginnen te lezen. Ik zorg ervoor dat ze in de klas liggen. En we bezoeken de bibliotheek. Ik denk dat dat veel te weinig gebeurt. Jongeren krijgen te weinig kansen op school om in boeken te vinden wat hen persoonlijk raakt of ondersteunt.»

TelevisieSinds de leesfee er is, lokt de jeugdbibliotheek in Geel meer volk. Affiches kondigen het verhaal aan, in een leesfeeënboek schrijven de kinderen zich in. Het aantal scholen dat de leesfee uitnodigde, is intussen opge-lopen tot vijftien. Binnenkort leest ze ook voor op de lokale radio en televisie. In haar eigen stageklas leest ze soms de verhalen voor die ze zelf schrijft. Of Emy leesfee zal blijven? «Ik zit nog boordevol plannen. Zo wil ik vooral ouders meer aanmoedigen met hun kinderen te lezen en voor te lezen. Soms lukt me dat al via een oudercomité, soms ook niet. Nochtans vragen kinderen naar verhalen. Dat heb ik onderzocht voor mijn eindwerk. Tot ze negen à tien jaar oud zijn, willen de meeste kinderen een verhaaltje voor het slapengaan. Opvallend trouwens dat ze vooral willen dat hun vader hen voorleest.»Emy Geyskens wil graag een leesfeeënteam starten. Geïnteresseerden mailen naar leesfee@hotmail.com. Achtergrondinfo vindt u op www.leesfee.be.

Emy Geyskens, de leesfee: «Jongeren krijgen te weinig kansen om in boeken zichzelf terug te vinden.»

OPEN

BARE

BIBL

IOTH

EEK G

EEL,

KLAS

SEB O E K E N B I J L A G E

Knutsel een circusZoekt u inspiratie om met kinderen creatief te knutse-len rond het thema circus? ‘Hoe Tito zijn neus kwijt-speelde’ is een crea-boekpakket dat bestaat uit een prentenboek en de gepaste materialen om met ten minste twintig kinderen aan de slag te gaan: gegomd papier met fi guren, sponsstempels met geometrische fi guren, lege luciferdoosjes, een duidelijke werkbe-schrijving en achtergrondinfo om met het pakket te werken in de klas.

‘Hoe Tito zijn neus kwijtspeelde: een crea-boekpakket rond Circus en Vormen’ - uitg. Clavis & De Banier - Langstraat 24 - 2140 Antwerpen - tel. 03 270 04 44 - fax 03 270 04 49 - debanier@debanier.be

Gebruikt de juf drugs?Wat zijn drugs? Hoeveel soorten drugs zijn er? Zijn wijn en bier hetzelfde? Ga je gek doen? Zijn er aparte drugs voor kinderen? Wat is wiet? Waarom hebben ze XTC gemaakt? Maken alleen slechte mensen drugs? Wat is het beste: snuiven of pilletjes? En de kinderen stelden nog véél meer vragen aan jeugdschrijver Stefan Boonen. Onder meer of ook de juf snuift. Zijn boek geeft antwoord. Uw shot voor een les?

‘Gebruikt de juf drugs?’ (14,95 euro), Stefan Boonen - verkrijgbaar in de handel - Clavis uitgeverij - Vooruitzicht-straat 42 - 3500 Hasselt - tel. 011 28 68 68 - info@clavis.be - www.clavis.be

Flipperen met wetenschapBeantwoord wetenschappelijke vragen en je krijgt toe-gang tot allerlei onderdelen waarmee je een gigantische fl ipperkast kan bouwen. Als je daar vervolgens handig genoeg mee bent, bevrijd je een verstrooide weten-schapper. Dat is het opzet van de cd-rom ‘Flipper-Fun’. Leerlingen vanaf 9 jaar kunnen uit drie moeilijkheidsgraden kiezen en beantwoorden vragen over zwaartekracht, magnetisme, aërodynamica, geluid, elektriciteit, druk enz. Een ingebouwde encyclopedie geeft uitleg als het nodig is. Edutainment pur sang.

‘Flipper-Fun’ (24,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - fax 051 40 11 52 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.be

PraktijkgidsKindermishandeling, dood en rouw, groepswerkplan-ning en handelingsplannen, de schoolbibliotheek en leesbevordering thuis, kansarmoede, zorgverbreding bij kleuters, leerlingvolgsystemen, grensoverschrijdende schoolprojecten… Het lijkt een allegaartje, maar dit 63ste deel van de Praktijkgids Basisschool wil een gevarieerd pakket actuele informatie zijn waarin u inspiratie kan vinden. ‘Praktijkgids voor de basis-school’ is een losbladige uitgave met achtergrond-artikels, introducties en uitdiepingen, voorstellingen van projecten, werkmateriaal enz. De gids bevat ook een reeks korte artikels die recht naar de klaspraktijk gaan en dossiers, die u ook apart kan kopen.

‘Praktijkgids voor de basisschool’ - basiswerk bestaat uit vijf banden (2 600 pagina’s, incl. 8 dossiers) en kost 300 euro. Voor een abonnement op jaargang 2003 (4 afl everingen, incl. 1 dossier) betaalt u 285 euro - uitg. Wolters Plantyn - Motstraat 32 - 2800 Mechelen - tel. 015 36 36 36 - fax 015 36 36 37 - klantendienst@woltersplantyn.be - www.woltersplantyn.be

De slaapdokter«We zien vaak angstige kinderen en onzekere ouders als het op opereren aankomt», zeggen de dokter, de verpleger, de anesthesist. ‘Lucas en de slaapdokter’ wil daar wat aan doen. In dit voorleesverhaal volgen kleuters en de jongste lezers de jonge Lucas, die onder narcose buisjes in zijn oren moet laten steken. De handleiding voor leerkrachten en ouders, achteraan in het boek, bevat tips om de opname in het ziekenhuis makkelijker te maken voor het kind. U vindt er ook de antwoorden op vragen waar kinderen mee zitten. Een prik die geen pijn doet.

‘Lucas en de slaapdokter’ (12,50 euro), reeks Bij de hand - verkrijgbaar in de handel - Clavis uitgeverij - Vooruitzicht-straat 42 - 3500 Hasselt - tel. 011 28 68 68 - info@clavis.be - www.clavis.be

Erop of eronderVindt u het soms moeilijk leerlingen te adviseren bij hun studiekeuze? Hoe begeleidt u een leerling bij zijn overstap naar een andere school of studierichting? En wat kan leerlingen helpen om beter te kiezen? ‘Vaardig kiezen’ wil leerkrachten en ouders helpen met een handleiding en de leerlingen met kopieer-bare werkbladen. Het boek focust op de drie thema’s van gelijke onderwijskansen: doorstroming en oriën-tering, sociaal-emotionele ontwikkeling en leerlingen- en ouderparticipatie. Uiteindelijk moet de leerling zich beter voelen bij zijn keuzes.

‘Vaardig kiezen’ (22 euro + 11 euro voor het werkboek) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Acco - Brusselsestraat 153 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 00 - fax 016 62 80 01 - uitgeverij@acco.be - www.uitgeverij.acco.be

SeizoenballonVingerpopjes, mobielen, dierenmaskers, een seizoen-ballon, een hele boerderij… De cd-rom ‘Oscars knutsel-doos’ bevat een karrenvracht ideeën, werkschema’s en inkleurtekeningen voor uren knutselwerk in de klas. In het drukatelier kunnen leerlingen hun eigen brief-papier, geschenkkaartjes, fotolijsten enz. ontwerpen en afdrukken. In de speelgoedkist ‘Carmela’ zitten spelletjes, screensavers en achtergronden.

‘Oscars knutseldoos’ (24,75 euro) - verkrijgbaar in de handel - Lannoo Uitgeverij - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - fax 051 40 11 52 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.be

W I N !

400 HenriettesGrote Henriette denkt dat ze veel vrienden heeft, maar ze kent alleen veel mensen. En die appreciëren haar eigendunk niet. Als Henriette merkt dat ze eigenlijk alleen staat, komt ze tot inkeer. Ze haalt de stelten van onder haar voeten en wint voor zichzelf een tweede kans… Een voorleesboek over vriendschap en eigendunk.

Uitgeverij Afijn bestaat één jaar en viert dat met u. 400 gratis mini-exemplaren van ‘Grote Henriette’, met tips voor verwerking in de klas, werden speciaal voor u gedrukt. Stuur een kaartje of mail naar Klasse (mini-Henriette) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - red.leerkrachten@klasse.be. Vermeld uw naam, adres en de klas waarin u lesgeeft. Beantwoord daarbij de volgende vraag:

Welk vriendschappelijk woord werd dooreengeklutst in ‘mystekihap’?

G R A T I S

Tien Rasa’sNeem uw leerlingen mee op prikkeltocht in het Rasahuis. Elke kamer is een wereld van prikkels en indrukken, verrassingen en verwondering, ontdekken en genieten. Een box met twee boekjes helpt kinderen (4- 12 j.) kunst ervaren. ‘Buiten de lijnen’ suggereert daarvoor werkvormen die u meteen in de klas kan toepassen: een kijkwijzer, open dialoog, kunsteducatieve spelen… U krijgt ook een overzicht van beschikbaar lesmateriaal en haalbare pro-jecten. ‘Traag kijken’ staat vol beelden waarmee het aangenaam associëren is. U vindt ze gegroepeerd in thema’s. Rasa is een productiehuis dat al tien jaar lang reizende kindertentoonstel-lingen en educatieve pakketten ontwerpt en verspreidt.

‘Buiten de lijnen’ / ‘Traag kijken’ - Rasa - Dr. Verdurmenstraat 16 - 9100 Sint-Niklaas - tel. 03 776 86 88 - fax 03 765 98 75 - rasa@rasa.be - www.rasa.be

Tien lezers kunnen een gratis box winnen met beide boekjes. Stuur een kaartje naar Rasa (Klasse actie) op bovenstaand adres. De onschuldige hand doet de rest.

W I N !

5 x ‘Kind in Irak‘Er zijn niet veel kinderboeken die zich afspelen in Irak, maar dit is er een. Volg de elfjarige Zahra in een Koerdisch vluch-telingenkamp: armoede en ziekte naast warme avonden aan het vuur en een toffe sfeer op school. Auteur Corine Naranji woonde zelf een aantal jaren in buurland Iran. In haar debuut voor kinderen mengt ze de unieke sfeer en typische cultuur van een Koerdisch vluchtelingendorp met de problematiek van vluchtelingen. Lectuur voor leerlingen vanaf 9 jaar.

Zahra (13,50 euro) - verkrijgbaar in de boekhandel - uitg. Davidsfonds/Infodok - Blijde-Inkomststraat 79-81 - 3000 Leuven - uitgeverij@davidsfonds.be. Vijf gratis exemplaren van Zahra wachten op uw kaartje, fax of mail: Klasse - Zahra - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - fax 02 553 96 85 - red.leerkrachten@klasse.be. Beantwoord daarbij de volgende vraag:

Welk woord schuilt in het cryptogram: ‘Ruzie voor de eerste drinkbeker’?

K O R T I N G

Kortingbons voor Jip en JannekeJip en Janneke worden 50 maar het olijke kleuterduo van Annie M.G. Schmidt zit nog steeds in de voorleestopdrie in de ge-middelde Vlaamse kleuterklas (zie www.klasse.be/kvl/132/38-2). Daarom komen er nu speciale verjaardagsedities op de markt:

➜ een feestboek met de vijftig mooiste illustraties, in kleur, bij verhalen als ‘Jip en Janneke gaan trouwen’, ‘Afwassen’, ‘Stoute vader’ enz.

➜ een verzamelboek van alle Jip en Jannekes, samen met de thematische index en kleurenillustraties.

➜ het speciale prentenboek ‘Jip en Janneke spelen samen’, dat inzoomt op dertien spellen (de poppenwas, touwtje springen, steppen…).

➜ een vakantieboek met voorleesverhalen en activiteiten voor kleuters.

Op www.jipenjanneke.nl vindt u bovendien een gratis lesbrief voor kleuters en de eerste en tweede graad van het lager onderwijs.

Jip en Janneke feestboek (gelimiteerde editie 35 euro, reguliere editie 25 euro), verzamelboek (22,75 euro), prentenboek (12,50 euro), vakantieboek (4,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. WPG - Maarschalk Gerardstraat 2 - 2000 Antwerpen - tel. 03 205 94 00 - fax 03 233 95 69 - boeken@wpg.be

Klasselezers krijgen een speciale korting van 5 euro op het feestboek (reguliere editie) en op de bundel van vijf verhalen, en 2,5 euro op het prentenboek. Surf naar www.lerarenkaart.be en vul daar de digitale bon in. Vervolgens krijgt u een e-mail, die u afdrukt en waarmee u naar de boekwinkel stapt. Daar wordt uw korting verrekend.

BeeldigInspiratie voor beeldende lesactiviteiten voor kinderen op de basis-school vindt u in ‘Laat maar zien’, een didactiekboek met cd-rom, dat zich specifiek richt tot aspirant-leerkrachten. Het boek zoemt in op het wat en hoe van beelden. Illustraties van het werk van kinderen geven de beeldende ontwikkeling van kinderen weer in de basisschool. De cd-rom bevat een databank met beeldmateriaal, klaar voor gebruik. U kan er ook leerroutes mee uitstippelen en thematisch werken. En meer.

‘Laat maar zien’ (44,95 euro), J. van Onna en A; Jacobse - verkrijgbaar in de handel - Wolters-Noordhoff - Postbus 58 - 9700 MB Groningen - tel. 0031 50 522 69 22 - fax 0031 50 527 75 99 - info.wolters.nl - www.wolters.nl

Anders studerenStudenten moeten geen wandelende encyclopedieën zijn, maar levenslange en levensbrede leerders die kunnen samenwerken, re-flecteren, vaardigheden ontwikkelen. De vraag is dan hoe het hoger onderwijs die kan vormen. Het antwoord is: begeleid zelfstandig leren als middel voor studentgecentreerd onderwijs. Dat impliceert krachtige leeromgevingen, open leerpakketten met studiewijzers, de docent in een andere rol. Een nieuw H-ogelijn Cahier wil daartoe bijdragen. U krijgt zowel het theoretisch kader als praktische cases voor Frans en economie, die als voorbeeld dienen.

‘Begeleiden naar leerzelfstandigheid’ (17,25 euro), Vincent Donche en Peter Van Petegem, H-ogelijn Cahiers jg. 3, nr. 2 - verkrijgbaar in de handel - uitg. Acco - Brusselsestraat 153 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 00 - fax 016 62 80 01 - uitgeverij@acco.be - www.uitgeverij.acco.be

H O G E R O N D E R W I J S

B O E K E N B I J L A G E

I N T E R V I E W

«Ze lezen dat de stukkener afvliegen»

«Toen ik zes was, ben ik met lezen begonnen en er nooit meer mee gestopt. Voor mijn leraar van het eerste leerjaar het eerste boek van Pinkeltje helemaal had voorgelezen, had ik de hele reeks al uit.» Freelance journalist Willy Schuyesmans (58) is ook jeugdschrijver. Kinderen en jongeren van acht tot zestien jaar hebben keuze uit span-nende verhalen, historische romans, natuurkronieken en hertalingen van klassiekers, zoals de trage-dies van Sophokles over Oedipus en het pas verschenen ‘Antigone’s keuze’. En zoals veel Vlaamse jeugdschrijvers wordt hij vaak gevraagd door scholen.

Hoe vaak ben je als schrijver in een school te gast?Willy Schuyesmans: «Ik bezoek er elk jaar een zestigtal. Leerkrachten vragen me om te komen vertellen over mijn boeken. Vroeger voelde ik me wel eens een veredelde babysit, je kent dat: grote zaal, tweehonderd leerlingen, niks voorbereiding. Maar dat is veranderd. De meeste scholen bereiden mijn bezoek heel goed voor: de leerlingen mailen vooraf hun vragen, hebben tekeningen klaar van mijn romanpersonages of zetten fragmenten uit mijn boeken om in theater. Dat word je soms echt verrast. Zo werd ik in een West-Vlaamse school op een troon gezet en al wat ik moest doen was naar de toneelstukjes van de kinderen kijken. Maar aan het eind vroegen ze me alle boeken te noemen waaruit ze hadden gespeeld. Dat was even zweten, want ik heb toch al een 25-tal boeken en verhalen gepubliceerd.»

Onderzoekers stellen vast dat scholieren steeds minder lezen, vooral vanaf 14 jaar. Voel jij dat ook zo aan?Willy Schuyesmans: «In het basisonderwijs en in de eerste graad van het secundair onderwijs zie ik geen echt probleem. Daar lezen kinderen dat de stukken er afvliegen. Maar vanaf het derde jaar secundair merk je inderdaad een terugval. Nochtans vind ik dat er de jongste jaren hard aan die doelgroep is gewerkt. De Fahrenheitreeks bijvoorbeeld bevat schitterend leesvoer voor jongeren. Maar echt optimistisch ben ik niet. Vanaf de puberteit krijgt het boek het sowieso moeilijk.»

Heb je zelf ook zo’n leesknak moeten overwinnen?Willy Schuyesmans: «Ik ben altijd blijven lezen, maar rond mijn 15 jaar heb ik de literatuur wel een tijdje links laten liggen. Ik las meer non-fictie, documen-taires, avonturenromans en zo. Tot de leraar Nederlands me in mijn laatste jaar Max Havelaar voorschotelde. Toen was ik opnieuw gelanceerd.»

Welk boek mogen we binnenkort van je verwachten? Wordt het opnieuw een ‘klassieker’?Willy Schuyesmans: «Nee, momenteel werk ik aan een fantasieverhaal voor achtjarigen. Veel kan ik er nog niet over zeggen, het verschijnt pas volgend jaar. Maar het is lang geleden dat ik nog voor die leeftijd heb geschreven, dus neem ik er liever mijn tijd voor.»

Heb je een tip voor leerkrachten die hun leerlingen tot meer lezen willen aansporen?Willy Schuyesmans: «Voorlezen! Niet enkel in het lager onderwijs maar ook daarna. Niets is zo leuk als naar een goed verhaal te mogen luisteren. En als voorlezer neem je meteen de drempel naar literatuur weg voor minder vlotte lezers. Momenteel is het overal aan een sterke remonte bezig, in Nederland reikt men zelfs prijzen uit aan goede voorlezers.»

dit.is/jeugdliteratuur - de website van Willy Schuyesmans is een gigantische portaalsite over jeugdliteratuur, met dagelijks nieuws uit de literaire wereld en informatie over meer dan 3 200 auteurs. U kan u abonneren op een gratis e-nieuwsbrief.

S E C U N D A I R O N D E R W I J S

Niet roken a.u.b.Jongeren van 12 tot 14 jaar zijn nog geen vaste rokers, maar evenmin maken ze zich veel zorgen over hun gezondheid. Evenwichtig eten en de dik gesuikerde tussendoortjes laten. Dat staat vaak ver van hun bed. Toch kan de school hier het verschil maken. Twee cd-rom’s van het Vlaams Instituut voor Gezondheids-promotie helpen u daarbij: één rond gezonde voeding, één tegen roken. Leerkrachten krijgen kant-en-klare lesvoorbereidingen met werkbladen, videofragmenten, tests, experimenten enz., inclusief doelen en de link met de eindtermen. Voor scholen zijn er enquêtes, beleidsmodellen, stappenplannen en aanzetten tot een gezondevoedings- of antirookbeleid.

‘[W]eet je alles?’ en ‘Niet roken, mijn vrijheid’ kosten elk 50 euro - Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie (VIG) - G. Schildknechtstraat 9 - 1020 Brussel - tel. 02 422 49 49 - fax 02 422 49 59 - vig@vig.be - www.vig.be

Karel de GroteAls u uw leerlingen echt enthousiast wil maken voor geschiedenis, meer bepaald Karel de Grote, beveel ze dan ‘Een lek in de hel’ aan, het nieuwste boek van Patrick Bernauw. Hij overgiet het leven van de vorst met een stevig sausje Monty Python en mixt waarheid en fantasie tot een vrolijke historische kroniek.

‘Een lek in de hel’ (14,95 euro), Patrick Bernauw - verkrijgbaar in de handel - Afijn/Clavis uitgeverij - Vooruitzichtstraat 42 - 3500 Hasselt - tel. 011 28 68 68 - info@clavis.be - www.clavis.be

Wiskunde foreverAlles is wiskunde: de spiraalvorm van een schelp, de honingraten van de hommels, de kronkelende bewe-ging van een hagedis, de stervormige rode koralen, de draf van een paard. Natuurpatronen tonen aan dat de wereld volgens wiskundige principes evolueert. En dus is niets toevallig. Dit boek verzoent in drie hoofdstukken de schoonheid van de natuur met de op het eerste gezicht starre wiskundige wetten. De vele illustraties nemen u mee op een speurtocht naar magische getallen en verrassende verbanden.

‘Over sneeuwkristallen en zebrastrepen’ (29,50 euro) - verkrijg-baar in de boekhandel - uitg. Davidsfonds/Infodok - Blijde-Inkomststraat 79-81 - 3000 Leuven - uitgeverij@davidsfonds.be

Onmogelijke liefdeGeloven uw leerlingen niet dat onmogelijke liefde of liefde waarvoor men alles opgeeft ook in 1163 al bestonden? Het verhaal van Abélard en Héloïse brengt ze in een paar uur bij. Ed Franck herschreef het naar deze eeuw, maar de passie en de pijn blijven dezelfde. Dezelfde tijdloze emoties vindt u in zijn hertaling van de love story ‘Romeo en Julia’. Weinig of geen jonge-ren lezen de tragedies van Shakespeare uit de 16de eeuw, maar in een vlotter proza als dit kunnen ze het moeiteloos. Twee keer lectuur van een uur.

‘Abélard en Héloïse’ (9,95 euro) en ‘Romeo en Julia’ (idem), Ed Franck - verkrijgbaar in de handel - uitg. Altiora-Averbode - Abdijstraat 1 - Postbus 54 - 3271 Averbode - tel. 013 78 01 11 - fax 013 78 01 83 - averbode.publ@verbode.be - www.averbode.be

ANDR

EW V

ERSC

HETS

E/DA

VIDS

FOND

S

Willy Schuyesmans: «Vroeger voelde ik me soms een veredelde babysit, maar nu bereiden scholen het bezoek van een schrijver goed voor.»

G R A T I S !

Cd-rom mechanica voor elke schoolSoftware om leerlingen te leren teke-ninglezen vindt u op de cd-rom ‘Te-keninglezen - mechanica’. Leerlingen kunnen de zes hoofdstukken (van plan tot realisatie, projectiemethodes, maat-toleranties, oppervlakteruwheid, vorm- en plaatstoleranties, syntheseoefenin-gen) zelfstandig doorlopen, maar u kan hun vorderingen ook opvolgen. Het

programma werd gemaakt in samenwerking met de bedrijfswe-reld. Alle Vlaamse scholen kunnen één gratis exemplaar krijgen. Bijkomende exemplaren kosten 200 euro het stuk.

Sandy Martens - RTM Vlaams-Brabant - A.Reyerslaan 80 - 1030 Brussel - tel. 02 706 8418 - fax 02 706 84 14 - sandy.martens@rtmvlaamsbrabant.be

800 Navo-cd-rom’sHad de Navo de oorlog in Irak kunnen verhinderen? Wat is de Navo? Hoe werkt deze organisatie en wat levert die werking wereldwijd op? Met de cd-rom ‘The NATO Experience’ vernemen uw leerlingen (derde graad) en studenten er alles over: tekst, foto’s, audio-bestanden, historische getuigenissen enz. De cd-rom is beschikbaar in het Engels (700 exemplaren) en in het Frans (100 exemplaren). Vraag uw gratis exemplaar aan bij de Cel Publicaties van het departement Onderwijs. Meer info en een on-line versie vindt u op www.nato.int.

Cel Publicaties (Navo) - departement Onderwijs - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - tel. 02 553 66 53 - fax 02 553 66 54 - onderwijspublicaties@ond.vlaanderen.be

Herman, Guido en AnnieLezen leerkrachten poëzie? Hebben ze een favoriete dichter? Vijf lezers konden in Klasse 132 een gratis exemplaar winnen van de nieuwe biogra-fie van Jotie ’t Hooft. 240 leerkrachten reageerden daarop. Ze gaven ook hun favoriete dichter aan. 39 keer was dat prijsbeest Jotie ’t Hooft zelf, maar welke andere Nederlandstalige dichters scoren hoog bij leerkrachten? De toptien na Jotie, met een vleugje evergreen:

➊ HERMAN DE CONINCK (37)➋ GUIDO GEZELLE (11)➌ HANS ANDREUS (9)➍ TOM LANOYE (9)➎ TOON HERMANS (9)➏ LEONARD NOLENS (8)➐ HUGO CLAUS (7)➑ RUTGER KOPLAND (5)➒ PAUL VAN OSTAEYEN (5)➓ ANNIE M.G. SCHMIDT (5)

Niet minder dan tachtig andere dichters kregen vier of minder nominaties, met Pieter Embrechts als de meest recente auteur, de anonieme dichter van het Egidiuslied als de oudste en ‘mijn leerlingen’ als de meest originele.Zoekt u tips om met poëzie te werken in de klas? Surf naar www.stichtinglezen.be

W I N !

Taalcd-rom Frans en EngelsTwee nieuwe multimediacursussen voor zelfstudie. Dat zijn de taalpakketten Frans en Engels van Idiomas. De complete methode bevat 3 cd-rom’s, een videocassette, 2 audio-cd’s en een hand-boek. Gewapend met dat materiaal kan elke leerling, student of cursist alleen aan de slag. Het programma is interactief, werkt op maat en houdt leerders op de hoogte van hun vorderingen. Spraakherkenning analyseert en beoordeelt de uitspraak en maakt het mogelijk oefeningen ook mondeling op te lossen, al of niet met behulp van het ingebouwde woordenboek.

Idiomas Frans/Engels (111,43 euro) - verkrijgbaar in de handel - info: users.pandora.be/idiomas/mutlimediacentraal.html. Tien lezers kunnen een gratis taalpakket winnen, vijf Frans en vijf Engels. Stuur een kaartje of mail naar Klasse (taalpakket) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brus-sel - secr.leerkrachten@klasse.be. Voeg uw naam en adres én de taal van uw voorkeur toe, plus het antwoord op de volgende meerkeuzevraag (de juiste letter volstaat):

Wat hebben de woorden ‘hundë’, ‘naese’, ‘pua’ en ‘nos’ met elkaar gemeen? Geef het juiste antwoord aan.A Het zijn firma’s in Hong KongB Het zijn allerlei vertalingen voor ‘neus’C Het zijn Skandinavische plaatsnamenD Het zijn oerwoorden uit het Sanskriet

Nog meer boeken➜ Een karrenvracht leestips, projecten en didactische sug-

gesties om boeken dichter bij uw leerlingen te brengen vindt u op www.stichtinglezen.be, www.fahrenheit451.be, www.villakakelbont.be en www.boekenzoeker.be.

➜ Een twintigtal boekhandels geeft korting aan leerkrachten. Al wat u nodig hebt, is uw lerarenkaart. De winkels vindt u op www.lerarenkaart.be.

➜ Meer nuttige adressen en leesideeën vindt u in elke Klasse (rubrieken Idee, Zeker Lezen) en op de website. Zo vindt u op www.klasse.be/kvl/132/20 een overzicht van initiatieven voor leesbevordering.

G R A T I S

2 000 x gratis Hugo ClausJe hoorde hem nauwelijksJe zag hem amperOf is het een zij? Of een het?Zo begint Het, een van de gedichten uit ‘Zeezucht’, de nieuwe bundel van Hugo Claus. Elk gedicht staat tegenover een schilderij van Jan Vanriet, wat de bundel doet lezen en kijken. Voor niet minder dan tweeduizend lezers ligt een gratis exemplaar klaar. Surf naar de website van Canon, de Cultuurcel van het departement Onderwijs, en vul het elektronisch formulier in. De bundel wordt u in juli toegestuurd.

www.canoncultuurcel.be

B O E K E N B I J L A G E