Maandblad voor Onderwijsin Vlaanderen

Nr.84 • April 1998

Roodkapjein de klasRoodkapjein de klas

(advertentie)

Maandblad voor Onderwijsin VlaanderenUitgegeven door het ministerievan de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.84 • April 1998

Hoofdredacteur Leo BormansProductcoördinator Diana De CaluwéEindredacteur Gaby De MoorRedactie Veerle Devos, Myriam Paquet, JanT’Sas, Jan Van den Bossche, Michel Van LaereRedactiesecretaris Patrick De BusscherSecretariaat Anny Lecocq

Foto’s Luc DaelemansCartoons CampDesign Marc Herman, Pieter Vandenbroucke

Verantw. uitgever Georges Monard,RAC Arcadengebouw, 1010 Brussel

Abonnement (10x per jaar): 900␣ fr.Gunsttarief (studenten, enz.): 450 fr.Alle Vlaamse leerkrachten, PMS-medewer-kers enz. (van elk net en van elk niveau)krijgen KLASSE gratis.Adreswijzigingen uitsluitend regelen via deeigen schooladministratie.

Er is ook een Klasse voor Ouders (t.e.m.tweede jaar secundair onderwijs) en eenKlasse voor Jongeren (van het derde tot hetzevende jaar secundair onderwijs) voorscholen die dat wensen.

KLASSE, Koningsstraat 138, 1000 BrusselTel. redactie 02-211 46 60Tel. coördinatie 02-211 46 58Tel. abonnementen 02-211 46 62Tel. publiciteit 02-211 46 58Tel. KLASSE voor Ouders 02-211 45 64Tel. KLASSE voor Jongeren 02-211 45 82Telefax 02-211 46 61E-mail klasse@artefact.beURL www.artefact.be/klasse

EEN DAG RUILEN«Ik adviseer al jaren leerlingen om tochmaar beter over te schakelen naar hetTSO of BSO. Tot mijn schande moet iktoegeven dat ik eigenlijk niet weet watik adviseer. Ik ben nog nooit in eenTSO-school geweest en heb er in mijnopleiding ook nooit over gehoord. Dangeloof je natuurlijk elk cowboyverhaal.Ik zou er echt graag eens een gewonelesdag meemaken.» Dat schrijft eenleraar wiskunde ons. In Klasse voor Jon-geren geven we al langer leerlingen dekans een dag hun bank te ruilen. Derubriek heeft veel succes en zorgt zekervoor meer begrip. Vanaf nu kunnenook leerkrachten een dag meelopenmet een collega in een héél andereonderwijsomgeving. Ze brengen er nadienverslag over uit in Klasse. De eerstereportage vindt u al in dit nummer.Volgende keer de buil van uw ruil?

Ze zijn vroeger volwassen. Oflijkt dat alleen maar zo?Vizier p.4-11

IN DIT NUMMER

4-11«Er zijn geen kinderen meer»

«We kunnen de kinderen niet meer behandelen zoals pakwegtien jaar geleden», zeggen veel leerkrachten. «Ze zijn gewoonvroeger rijp.» Verhuizen daarmee de inzichten van de ontwikke-lingspsychologie meteen naar de wereld van de sprookjes? Rood-kapje in de klas.

15-16Kasteel met Klasse

Duizend leerkrachten trekken hun harnas aan en nemen samenmet jonkvrouw en pages hun intrek in de donjon van een echt

kasteel. Een verovering die meteen ook het Vlaams Erfgoed helpt beschermen.

28-29Hervormd secundair onderwijs

Ook aan de onderhandelingstafel heeft de gsm toegeslagen: bij een nieuw voorstel is de achterbanonmiddellijk bereikbaar. Wat is het resultaat van dagenlang onderhandelen over het secundaironderwijs?

30-31Eieren gooien naar de leraars

Op de opendeurdag kan plots alles. Zo mochten de leerlingen ineen kermisattractie eieren gooien naar het hoofd van de leraars.Elders krijgen leerkrachten nauwelijks de kans om met de ouderste praten: de afwas gaat voor. Vol goede bedoelingen is deopendeurdag blijkbaar vaak ook de dag van de gemiste kansen.

32-33Een astronaut in de klas

«Plots staat er een astronaut voor mij. Een jongen met honderden draadjes tussen zijn haar en eendoos met knopjes aan zijn zij.» Myriam mocht één lesdag ruilenmet haar collega’s in een ziekenhuisschool. En daar is ze nog nietgoed van.

34-35Kinderen van leraars

Welke kinderen doen het het best op school? Die van arbeiders,bedienden, dokters of advocaten? Het antwoord: die van deleerkrachten zelf. Waarschijnlijk niet omdat ze veel slimmer zijn.Een onderzoek dat het systeem blootlegt.

n Journaal p. 12-14 n Idee p. 15-27 n Dialoog p. 36-38 nOns kent ons: kinderen vanleraars p. 34-35

Opendeurdag: verhip, is datonze school? p. 30-31

Deze maand in Klasse voor Ouders: n De persoonlijke ontwikkeling van elk kind n Bewust kiezen voor een school n Ouders en kinderen ontdekken de natuur

Deze maand in Klasse voor Jongeren: n Pubers en adolescenten botsen n De groeipijnen van een leerlingenraad n De rendiertest

Klasse op Internet: n Duizend verbanden, honderd ideeën, één klik:www.artefact.be/klasse

KLASSE NR.84 3

V I Z I E R

4 KLASSE NR.84

Vroeg

Sprookjes. Volksvermaak volgens de één, moraalbood-schap volgens de ander, maar telkens een strijd van eenheld tegen het kwade, met een beloning achteraf. Zoalshet leven? Psychoanalysten zeggen onomwonden datsprookjes metaforen zijn voor de groei naar volwassen-heid. Zo is Roodkapje in het rood gekleed om haar

er rijp en

ontluikende seksualiteit weer te geven. De wolf staatvoor de verleider, die zijn nieuwe, nog naïeve prooimakkelijk te pakken krijgt. Maar er is ook een jager,symbool voor wet en orde, om Roodkapje te redden enhaar weer op het goede pad te brengen. De boodschapis eenvoudig: volwassen worden is een moeizaam pro-ces. En leerkrachten zien het voor hun ogen gebeuren.

MondigerVindt u dat de leerlingen vroeger rijp zijn dan enkelejaren geleden? Deze vraag stelde Klasse in een enquêtewaarop 5000 leerkrachten antwoordden. In het alge-meen vinden leerkrachten inderdaad dat de rijpheids-drempel vervroegt. In kleuter- en lager onderwijs en inhet lager secundair onderwijs gaat ruim 60 procent metdeze stelling akkoord. Maar zodra de leerlingen watouder zijn, antwoorden hun leerkrachten minder over-

t

tuigend ‘ja’. In het hoger secundair ziet 48 procent, tochnog altijd bijna de helft, van de leerkrachten de leerlin-gen vroeger rijp worden. In het hoger onderwijs is datnog 35 procent. In het hoger secundair onderwijs - en datziet u niet in de tabel - vinden vooral leerkrachten BSOdat er van een vroegere rijpheid sprake is, meer dan in

och verdwaald?De vraag aan 5000 leerkrachten:

Vindt u dat de leerlingen «vroeger rijp»zijn dan enkele jaren geleden?

zeker akkoordniet akkoord

akkoordzeker niet akkoord

gematigdgeen mening

(Exclusieve enquête van Klasse bij 5000 leerkrachten)

Klasse Grafiek

kleuter

lager

sec 123

sec 456

hoger

gemiddeld0 20 40 60 80 100

20

24

20

14

14

18

42

40

41

34

21

36

17

19

20

22

20

20

9

9

14

22

26

17

3

1

2

3

5

3

9

7

3

5

14

6

TSO en ASO. Samengevat zet de indruk van vroegererijpheid zich vooral door bij leerkrachten van jongereleerlingen. In hun commentaren bij de enquête sprekenleraars vooral van een grotere mondigheid, kennis vande wereld, zelfstandigheid en lichamelijke rijpheid.

Apenstreken«Jongeren manifesteren zich vroeger als volwasse-ne», bevestigt prof. Roger Parmentier van de Universi-teit Gent. «Of ze dat ook vroeger zijn, is een anderevraag. Maar ze zeggen allemaal: ‘Neem ons au sérieux,als individu, respecteer ons en laat ons meedoen.’Hoezeer ze echter vanaf hun jonge adolescentie (13 à14 jaar) ook volwassen willen zijn, zozeer zetten ze jeop het verkeerde been met hun occasionele apenstre-ken en egocentrische reacties. Als leerkracht moet jedaar altijd op bedacht zijn. Maar ik zou hen toch

ernstig nemen.»Een verwittigd man is er twee waard. In dit Vizier tonenwe aan hoe de leerkracht het verschil kan maken, als hijweet heeft van de ontwikkelingen die zijn leerlingendoormaken. Roodkapje zit in de klas. Weet u waar zenaartoe gaat? ■

KLASSE NR.84 5

In veel sprookjesmoet een held ge-varen overwinnenvoor hij uiteindelijk«nog lang engelukkig»verder leeft.Vaak krijgthij opdrachten voorge-schoteld. Lastige uitda-gingen, maar met wathulp nog net te doen.Metafoor voor de groeinaar volwassenheid, de-finitie van hedendaagsonderwijs? Psychologenzien de ontwikkeling vankinderen minder in fa-sen dan vroeger en wij-zen op de groeiende rolvan de leraar.

6 KLASSE NR.84

Houdt de ontwikkeling vanhet onderwijs gelijke tredmet die van het kind?

Een

Slaapproblemen, nachtmerries, agressiefof heel teruggetrokken gedrag, na ander-halve week nog steeds hartverscheurendhuilen op de speelplaats… Niet alle kin-deren zijn op dezelfde leeftijd schoolrijp.«Sommige kinderen zijn er echt niet aantoe», schrijft ons een kleuterleidster. «Somsvoel ik me de kinderoppas van dienst.»

Wat schoolrijpheid voor kleuters in-houdt? Het kind moet er de energie voorhebben («Eigenlijk slaapt hij nog overdag,kan dat hier ook?»), het moet zich goed

kunnen behelpen («Hoezo,moet ze zelf haar jas kunnenaantrekken?»), het moet zichgoed verstaanbaar kunnenmaken en het moet zinde-lijk zijn. Basiscriteria zeg maar.Maar schoolrijpheid hangtook af van de plaats waarhet kind terecht komt. Zozijn er scholen die in aparteopvang voor de kleinsten voor-zien. Wat een verschil metde klas van dertig kleuterswaarin de allerkleinsten maarmoeten meedraaien. De eneschool kan beter rekeninghouden met de ontwikkelingvan kinderen dan de andere.

Smalle balkElk kind ontwikkelt zich wel volgens eenzelf-

de globaal stramien, maar op die ontwikkelingwerken heel wat factoren in: eigen temperamenten aanleg, sociaal milieu, gezondheid, onderwijs.Daarom hanteert de kleuterschool geen echt leer-plan. De kleuterleider vertrekt van vaste thema’s, debelangstelling van de kinderen en volgt een ontwik-kelingslijn. Die houdt een gradatie van de leerstof in.Zo leren de kleinste kleuters beheerst stappen op debegane grond. In de tweede kleuterklas leren zestappen op een breed vlak, bijvoorbeeld de rand vande zandbak. Het volgende jaar stappen ze zijwaartsover een smalle balk op de speelplaats. In elk van dedrie gevallen is er sprake van hetzelfde ontwikke-lingsdoel: ontwikkeling van de motorische competen-tie - bewegingsbeheersing (leergebied lichamelijkeopvoeding). Of neem nu wiskunde. Kleuters wor-den vertrouwd met tellen, in het eerste leerjaar vanhet lager onderwijs leren de kinderen eenvoudigebewerkingen maken met de getallen van 1 tot 20 enuiteindelijk leren ze omgaan met breuken, komma-

reusvan eenle

getallen, procenten. Waar het omde leerstof gaat, wijzen ontwikke-lingsdoelen, eindtermen en leer-plannen de weg. Maar wat er ookin de klas gebeurt, kinderen moe-ten er klaar voor zijn.

Poppen op een rijDe grote stap naar het eerste

leerjaar van de lagere school vergteen lange aanloop. Een kind moet kunnen luiste-ren, spelen en delen. Het moet kunnen stilzitten,geconcentreerd bezig zijn, opruimen na een spel.Kunnen lopen, klimmen, fietsen… Kunnen teke-nen, boetseren en kleuren (liefst binnen de lijn-tjes). Het kind moet verschillen kunnen zien tus-sen automerken, puzzelstukjes, figuren. Het moetblokjes kunnen tellen en verdelen, poppen op eenrij kunnen zetten van groot naar klein en woordenals veel, minder en evenveel begrijpen… Al dievaardigheden vormen de basis voor wat het kind inhet eerste leerjaar leert: vloeiend schrijven, lettersen woorden onthouden, luisteren naar verhalen enliedjes en ze onthouden, rekenen, zich vlot uit-drukken in taal. «Schoolrijpheid is geen synoniemvan intelligentie», vat een PMS-medewerker sa-men. «Dat is een oud misverstand. Een kind is passchoolrijp als het intelligent genoeg is, als hetmotorisch voldoende ontwikkeld is én als het eenaantal sociale vaardigheden beheerst.»

ZinsontledingGelijke hoeveelheden inschatten kan een kind

rond zijn zesde al, maar inzicht in gewicht en

raar

LIEVER LUIDAN DOM

Het duurt tot het secundairvoor leerlingen leerstrategieënmin of meer onder de kniehebben. De tijd inschatten dieze voor een taak nodig heb-ben, de beste manier bepalenom iets te leren, halverwegeeen taak van oplossingsstrate-gie veranderen als het niet goedwil lukken, merken dat opdrachtenvan aard veranderen en zijnmethode aanpassen, de essen-tie of fouten uit een tekst ha-len… Hoe ouder de leerling,hoe beter hij daarin wordt.Cruciaal is de feedback van deleerkracht. Niet enkel kan hijde leerling zijn fouten helpenbegrijpen, met gepaste op-merkingen kan hij hem ookverder stimuleren. Dat vindtook prof. Jean-Pierre Verhaeg-he van de Universiteit Gent:«Leerkrachten trekken snellerconclusies uit de inspanningvan een leerling dan uit zijnbekwaamheid. Nochtans leidtfeedback over de bekwaam-heid van een lagereschool-kind tot betere prestaties danopmerkingen waarbij de na-druk op de inspanning ligt. ‘Jehebt goed je best gedaan’ isdus minder effectief dan ‘Jebent erg goed in rekenen’.Leerlingen met een negatiefzelfbeeld kunnen die eersteopmerking zelfs negatief in-terpreteren: Ik ben maar zogoed. Zo’n leerling zou weleens tot een heel gekke stra-tegie kunnen overgaan. In een- tot mislukken gedoemde -poging om zijn zelfbeeld hoogte houden, levert hij helemaalgeen inspanning meer: lieverlui dan dom, redeneert hij.Wat overblijft, is geleerde hul-

peloosheid.»

el ik me de

pas van dienst»

e a

volume komt pas enkele jaren later. Daar wachtenwe dus mee. Voorwerpen rangschikken op basisvan verschillen lukt onder de zeven jaar niet.Niets voor kleuters dus. En abstract denken kaneen kind pas goed vanaf zijn twaalfde. Zomaarlosse ingewikkelde breuken vermenigvuldigen ofzinnen ontleden is voor jonge kinderen dan ookgeen sinecure. Vandaar de idee om wiskunde ofzinsontleding veeleer concreet, functioneel en vanuitde eigen ervaring van de leerling te geven...

Het onderwijs kan niet anders dan de ontwikke-ling van het kind volgen, stelt ontwikkelingspsy-choloog Piaget. Elke leraar heeft er in zijn opleidingover gehoord. Volgens hem ontwikkelen kinderenen jongeren hun denken in eenzelfde volgorde enin ongeveer dezelfde leeftijdsfasen. Voorts kan hetonderwijs de ontwikkeling van kinderen maar be-perkt beïnvloeden. De gradatie binnen leer- enontwikkelingslijnen (van gemakkelijke naar moei-lijkere leerstof bijvoorbeeld) steunt op die redene-ring. Uiteindelijk vertrekt Piaget van de vraag:«Wat kan een kind op een bepaalde leeftijd aan?»En als kleuters bijvoorbeeld nog niet klaar zijn voorde grote school, moet het onderwijs wachten tot zijspontaan de vereiste ontwikkelingsfase bereiken.Maar dat wil niet zeggen dat een niet-schoolrijpekleuter noodzakelijkerwijs een jaartje moet over-doen. Sommige scholen voorzien in een overgang,de zogenaamde speelleerklas.

AflerenNiet-schoolrijpe kinderen kunnen een inhaal-

manoeuvre doen in de speelleerklas. Dat is eenovergangsjaar waar men niet zozeer schoolse ken-nis aanreikt. Wel breidt men er de basis uit vancognitieve, affectieve en psychomotorische vaar-digheden: de concentratie oefenen, de fijne moto-riek verbeteren, de oog-handcoördinatie stimule-ren, werken aan gericht luisteren, aan taalontwik-keling doen enz. «Ouders hebben het daar vaakmoeilijk mee», zegt een directeur. «Ze denken dathun kind niet echt leert. Maar daarvoor leggen wijnu precies de basis. Veel ouders sturen hun kindtoch naar het eerste leerjaar, kwestie van de katuit de boom te kijken. Maar 90 procent van deniet-schoolrijpe kinderen verzeilt bij ons uitein-delijk in de speelleerklas. Jammer genoeg heeftdit tot gevolg dat de kleine groep snel (te) grootwordt en het moeilijker werken is voor de lesge-vers. Bovendien hebben die laatkomers een paarmaanden (met veel ontmoediging) meegedraaid ineen systeem dat ze nu weer even moeten afleren.» Inde speelleerklas zitten heel wat leerlingen met leer-moeilijkheden of -stoornissen. Op enkele puntenzijn ze nog niet klaar voor het échte leren. De éénkan goed tellen, maar schrijven lukt niet, want zijnoog-handcoördinatie en fijne motoriek zijn nog nietoptimaal. Een ander kan zich niet concentreren ofmoet nog zelfstandiger worden. «Hoe dan ook, 80 à90 procent van hen is na een jaar klaar voor heteerste leerjaar», zegt de directeur.

Lijdzaam wachtenZijn kinderen echt niet te beïnvloeden in hun

ontwikkeling, zoals Piaget stelt? Onzin, zeggen deRussische onderwijspsychologen, met als boegbeeldVygotskij. Hun uitgangspunt is: «Wat kunnen weeen kind op een bepaalde leeftijd aanbieden?». Hetonderwijs moet niet lijdzaam wachten tot het kindeen volgende fase in zijn ontwikkeling bereikt. Het

H ikanlerh ep e

moet niet aansluiten bij het feitelijk onderwijsni-veau van het kind, maar het moet de lat net ietshoger leggen. Wat een kind nog niet alleen maar welmet hulp kan, noemt Vygotskij de zone van de naasteontwikkeling. Daar gebeurt het echte leren. Het vol-gend onderwijs van Piaget wordt dan bij hem ont-wikkelend onderwijs. De ontwikkelingsdoelen voorkleuters en de eindtermen voorde lagere school zijn uit dievisie gegroeid. Tegenwoordigwordt de fasentheorie van Piagetoverigens sterk gerelativeerd.

Als het misloopt«We hanteren fasen uit de ontwikkelingspsy-

chologie niet als vaste criteria», zegt Marleen Wou-ters van de Dienst Voor Onderwijsontwikkeling, desamenstellers van de eindtermen. «We hebbenintegendeel geredeneerd vanuit de beïnvloedbaar-heid van de ontwikkeling. Daarom hebben weonder meer gekozen voor ontwikkelingsdoelenvoor het kleuteronderwijs en buitengewoon on-derwijs. Dat zijn doelen die de school moet nastre-ven, niet per se realiseren. De idee is kinderen toteen voor hen optimaal ontwikkelingsniveau bren-gen. Voor die kinderen dus geen echte eindtermendie de school moet halen. Eindtermen zoudenpassen binnen een schoolrijpheidsvisie. Maar ookal reikt de ontwikkelingspsychologie geen directecriteria voor onderwijs aan, toch levert ze eenbijdrage wanneer er iets misloopt in de ontwikke-ling. Zeker voor het buitengewoon onderwijs en deB-klas in het secundair heeft dit meegespeeld omontwikkelingsdoelen te formuleren. Daar gaat veelaandacht naar de sociaal-emotionele ontwikkeling(positief zelfbeeld, interpersoonlijke vaardigheden…)en de ontwikkeling van leerstrategieën (leren lerene.d.). Een specifiek aanbod dus voor die terreinenwaarin deze kinderen nu net zwak functioneren.»

Abstract denkenHoe leer ik? Die vraag moeten leerlingen zich

kunnen stellen, willen ze vooruitgang blijven boe-ken en moeilijker taken aankunnen. Hoe moedig

ik aan? Dat is de vraag voor leerkrachten. Beidevragen sluiten aan bij de eindtermen, meerbepaald die van de meta-cognitieve vaardighe-den: kunnen terugblikken op wat men denkt enleert en hoe dat gebeurt, en eventueel kunnenbijsturen. De idee komt van de zogenaamde

constructivisten. Volgens hen is leren leren nieuweinformatie koppelen aan bestaande voorkennis (le-ren als actief, constructief proces). Wat een menskan leren, wordt misschien wel voor een stukbepaald door zijn aanleg en rijping, maar zeker ookdoor zijn niveau van kennis en ervaring op eenbepaald moment. Men moet zijn eigen leerprocesdan ook kunnen sturen. Van de leerling vergt diteen graad van abstract denken en een gezondedosis motivatie. Hier kan de leraar helpen.

ZevenmijlslaarzenEen ontwikkelingslijn of leerlijn volgen is team-

werk. Elke leerkracht moet op de hoogte zijn vanwat de leerlingen het jaar voordien hebben opgesto-ken en hoe ze evolueerden. Het houdt in dat leer-krachten elkaar vertellen wat ze doen en hoe ze dathebben aangepakt. Dit staat haaks op de eilandcul-tuur die in sommige scholen nog heerst. Waar iederzich in zijn eigen klas verschanst en als een reus metzevenmijlslaarzen kritiek en feedback ontvlucht.Klein Duimpje blijft wat verweesd achter. ■

«Soms vo

kinderop

rdearl -n .

KLASSE NR.84 7

8 KLASSE NR.84

Het lrea

d

Twee gewiekste kleer-makers verdienen eenfortuin door een kei-zer denkbeeldig in hetnieuw te steken. Uit-eindelijk loopt de manin zijn blootje de schandevan zijn leven op. Eensprookje met de bood-schap van het kwetsba-re individu, van goedge-lovigheid en manipula-tie. Fenomenen waarmeeook jongeren worden ge-confronteerd als zij inbotsing komen met zich-zelf en de samenleving.Of zijn jongeren weer-

baarder geworden envroeger rijp om hunplaats op te eisen?

Denie van i

Onderzoek bij 17.000 Amerikaanse meisjes heeftuitgewezen dat de lichamelijke rijpheidsdrempelverschuift. 15 procent van de achtjarige blankemeisjes vertoont in dat onderzoek al tekenen vanpuberteit. Bij de zwarte meisjes is dat zelfs de helft.In de jaren vijftig lag de grens nog rond de tienjaar. Volgens ander onderzoek zouden tieners omde tien jaar één jaar vroeger geslachtsrijp worden.«Kinderen worden steeds vroeger rijp», klinkt hetook bij ons langs alle kanten. Meer dan de helftvan de Vlaamse leerkrachten denkt er ook zoover, zoals de Klasse-enquête aantoont. Maarloopt het echt zo’n vaart?

BancontactJongens en meisjes zijn lichamelijk vroeger

rijp dan enige tijd geleden, schreven we eerderal in Klasse. Zo vindt de seksuele rijping bijmeisjes nu plaats tussen 9 en 14 jaar, bij jon-gens tussen 10 en 15 jaar. Men kan zich devraag stellen of kinderen zich ook op anderevlakken sneller ontwikkelen.Nogal wat leerkrachten zijn heter over eens dat de leerling vanvandaag zelfstandiger en mon-diger is (maar daarom niet taal-vaardiger), en dat hij meer ken-nis van de wereld heeft. «In depsychologie is er een tendensom te stellen dat de verschillen-

de leeftijdsfasen elkaar wat sneller opvolgen endat de puberteit zelf en de adolescentie wat verderuitlopen», schrijft Jan Van Gils van Kind en Sa-menleving in Schoolwijzer. En misschien wíllenjongeren wel sneller volwassen worden dan vroe-ger. Dat zou een groot aantal tienerzwangerschappenkunnen verklaren, want een kind opvoeden im-pliceert volwassen verantwoordelijkheden nemen.En ook tienerzwangerschappen komen op steedsjongere leeftijd voor. «De maatschappij biedt numeer mogelijkheden om sneller volwassen te lij-ken», zegt psychosociaal begeleider Astrid Clausin Humo. «Jongeren hebben eigen bancontact-kaarten, er is speciaal op hen gerichte reclamewaardoor ze veel sneller hun eigen, zeer specifie-ke kleren kiezen, ze bepalen ook al mee hetinkoopbeleid thuis enz. En seksuele beleving hoortevenzeer bij dat volwassen lijken.»

agere schoolkind is eenlist, de jonge adolescentenkt veeleer na over watzou kunnen zijn.

uwe k de leerl

Liefde«Het lagere schoolkind is een realist», schrijft

prof. Leni Verhofstadt-Denève (Universiteit Gent) inhaar nieuwe boek Adolescentenpsychologie. «Hetklasseert en ordent de waarneembare omringendewereld via een klassen- en relatielogica. De jongeadolescent daarentegen denkt veeleer, via begin-nende formele logica, na over wat zou kunnen zijn.Dit houdt misschien het risico in dat een jongere dewerkelijkheid gaat ontvluchten, maar het is preciesdat nieuwe wankele, hypothetisch denken dat jon-geren inzicht geeft in de relativiteit van de dingen,van waardesystemen bijvoorbeeld. En dus gaanjongeren gemakkelijk non-conformistische stand-punten innemen.(‘Ik wil zeker niet trouwen, maarwil wel een kind’).» Verhofstadt analyseert verder.«Op sociaal vlak vallen ook zekerheden weg. Depre-adolescente vriendschappen met leeftijdgeno-ten en leraars houden niet langer stand. Ook derelatie met de ouders wordt ingewikkelder: bewon-dering naast kritische ingesteldheid, veilige afhan-

kelijkheid naastde wil om zelf-standig te zijn,liefde en bewon-dering naast woe-de… We kunnengerust sprekenvan identiteits-

lerenng

DE BESTE LERAARWat vinden jongeren een goede leraar? Een goede leraar geeft in de eerste plaats boeiendles, kan de dingen eenvoudig uitleggen, zorgt voor individuele begeleiding en toontbelangstelling voor de ideeën van leerlingen. Voorts is hij sympathiek en vriendelijk, enhoudt hij beslist en fair discipline. Los daarvan kan u ook inspelen op typische eigenschap-pen van jongeren. De beste leraar speelt in op de ontwikkeling van zijn leerlingen.• Jongeren nemen het niet als zij als persoon of als groep worden gekrenkt. Hun top-vijfvan gedrag dat ze bij een leerkracht niet appreciëren: sarcasme, enkel favoriete leerlingenaan het woord laat, aandringen op publieke verontschuldiging bij wangedrag, bedrei-gingen uiten, te moeilijke opdrachten geven. Voorts zien ze het ook niet zitten als eenleerkracht het handboek stap voor stap volgt, voortdurend achter zijn bureau zit,klassikaal straft voor wangedrag van enkelen, ongestructureerd het bord gebruikt of zichboven de leerlingen verheven voelt.• Jonge adolescenten denken veeleer hypothetisch («wat zou kunnen zijn») endeductief. Op die voor hen nieuwe vaardigheid kan u een beroep doen: de gevolgen vaneen scheikundeproef laten afleiden, nagaan tot wat het niet hanteren van een gramma-ticaregel leidt, goede tot waardeloze literaire teksten laten analyseren en criteria latenzoeken voor goed schrijven enz. Vragen stellen in plaats van antwoorden geven dus.• Elke adolescent leert zijn belangstelling concentreren op vakken en activiteiten die hem hetbest liggen. En iedereen wil af en toe op klassikaal vlak wel eens uitmunten. Die kans krijgenleerlingen ongetwijfeld als de leerkracht geregeld verschillende werkvormen hanteert.• Midden in de adolescentiecrisis neemt een jongere zakelijk bedoelde opmerkingengemakkelijk persoonlijk, ook en vooral tijdens discussies. Het egocentrisme dat typischis voor deze leeftijd is sterk. Denk echter niet dat leerlingen pas op 17 of 18 rijp zijn vooreen discussieles. Begin daar vroeg mee in het secundair. Rond 14-15 jaar is het de kwestiede - veeleer zakelijke - onderwerpen goed te selecteren. Bij de leiding van de discussie isveel tact nodig. Sociaal-persoonlijke standpunten die tot de leerkracht worden gericht,kaatst hij het best terug naar de klas. Verschillende opinies worden beter geaccepteerdvan leeftijdsgenoten dan van volwassenen.• Adolescenten hebben in toenemende mate een hang naar abstractie en kritische zin.Net zoals in het basisonderwijs kan u hierop inspelen door de leerlingen problemen voorte schotelen die ze zelfstandig moeten oplossen. Ze leren informatie opzoeken,analyseren, oplossingen voorstellen en kritisch evalueren en hun resultaten controleren.Leerlingen houden van een reële uitdaging. Taakgericht lesgeven, d.w.z. de leerstof

integreren in concrete, boeiende taken, biedt hier goede mogelijkheden.

e

verwarring naast een experimenteerfase waarin dejongere nieuwe mogelijkheden exploreert.» Daarkan de leerkracht op inspelen.

Keihard doceren«Jongeren van twaalf tot veertien zijn - uiteraard

- nog heel speels. Ze vinden wel al dat ze serieusmoeten kunnen meepraten, maar ze moeten er devaardigheden nog voor bijschaven. Voorts hebbenze nog een sterke behoefte aan duidelijkheid, struc-tuur en leiding.» Dat zegt prof. Roger Parmentier,hoofddocent aan het departement Ontwikkelings-en persoonlijkheidspsychologie van de UniversiteitGent. Het is die behoefte aan structuur die avon-tuurlijk lesgeven aan deze leeftijdsgroep een uitersthachelijke onderneming maakt. Als de leerlingenwat ouder zijn, is daar meer gelegenheid toe.

«De doorsnee vijftienjarige is vrij gemakkelijk temotiveren», gaat Parmentier verder. «Hij is enthou-siast, spontaan, maar ook relatief kwetsbaar, licht-geraakt en emotioneel onstabiel. De appreciatie dieeen leerkracht toont, is voor hem nog belangrijk.Speels als hij is, gedijt hij het best in de klas bijafwisselende werkvormen, maar hij heeft ook nogeen sterke behoefte aan ordening en structureringvan de leerstof. Globaal genomen zijn meisjes opdeze leeftijd wel ernstiger en rijper dan jongens.»

StrafSommige leerkrachten geven het liefst les aan

laatstejaars. «Bijna volwassenen», zeggen ze. «Minderdisciplineproblemen, meer interesse voor het vak, jekan wat dieper ingaan op een onderwerp.» Andereleerkrachten verkiezen het speelse, wispelturige maarook creatieve van derde- en vierdejaars. «Die zijntenminste nog niet uitgeblust», is hun oordeel.

«Zeventien- en achttienjarigen zijn al of nietintrinsiek gemotiveerd voor een vak», verklaartParmentier. «De leerstof gaat primeren boven deleerkracht als persoon. Ze zijn kritischer en zelf-standiger, zelfzekerder ook en ze willen au sérieuxgenomen worden. Straf aanvaarden ze niet meer.Studenten hoger onderwijs, jonge volwassenen,willen als volwassene worden behandeld: inspraak,keuzemogelijkheden, zelfstandig werk onder ei-gen verantwoordelijkheid. Voor een lector of profkan dit echter geen excuus zijn om exclusief enkeihard te doceren. Ook voor deze groep blijvenvariatie, concretisering van de leerstof en indivi-duele aandacht wenselijk. Jongeren blijven eenuitdaging vragen.» Challenge heet dit in onder-zoekersjargon. Dat stimuleert jongeren niet enkelin klas en school, maar ook daarbuiten.

EchtscheidingHeeft de ene levensfase invloed op de andere? De

oudste van een gezin heeft als volwassene meer kansom zijn relatie tot partner, kinderen, werk enz.positief te ervaren dan zijn jongere broer of zus.Echtscheiding is voor kinderen een negatief signaalvoor later, tenzij de relatie met één of zelfs beideouders positief blijft. «In de adolescentie kan men alsignalen waarnemen voor mogelijke ontwikkelin-gen tijdens de volwassenheid», zegt Verhofstadt-Denève. In 1978 ondervroeg zij ruim 800 jongerentussen 15 en 19 jaar over hun houding tegenover demaatschappij, de relatie met hun ouders, de relatiejongens - meisjes, seksualiteit, samenlevingsvor-men, school, werk, vrije tijd. In 1987 en in 1995praatte ze opnieuw met deze (intussen volwassen)mensen.

Eredienst«Het ontwikkelingstraject van adolescentie naar

volwassenheid lijkt bij meisjes rechtlijniger te ver-lopen dan bij jongens», stelt Verhofstadt vast inhaar conclusies. «Meisjes die bijvoorbeeld een moeilijkestart nemen, lijken later meer kans op problemen tehebben dan jongens. Meisjes met een negatief zelf-beeld tijdens de adolescentie of meisjes die al vroegseksuele ervaringen hebben,maken later meer kans hunrelatie tot partner, kinderenenz. negatief te ervaren. Datgeldt vooral voor meisjes dievroeg stoppen met studeren. Maar ervaren jongensof jongens met een negatief zelfbeeld tijdens deadolescentie schijnen later niét meer kansen opproblemen te hebben. Voorts speelt ook godsdiensteen rol. Bij jongeren die verklaarden op een ofandere manier religieus geëngageerd te zijn, stijgtde kans dat ze zich positief beoordelen tijdens devolwassenheid. Dat is zeker het geval als ze weke-lijks een eredienst volg(d)en. Ook hier vallen deverschillen het meest op bij jongeren die al vroeggingen werken.» Verhofstadt merkt wel op dat hethier nergens gaat over dwingende oorzakelijke ver-banden. Het gaat enkel om een verhoogde kans datdeze ontwikkelingen zich later zullen voordoen.

VerpestStuderen tijdens de adolescentie is sowieso po-

sitief. Verhofstadt: «Bij jongeren die studeren is ermeer kans dat ze later weerbaarder worden dan bijjongeren die op jonge leeftijd gaan werken of deschool verlaten. Er bestaat dus een positief verbandtussen studeren en het latere psychosociaal welbe-vinden. Al kan men zich natuurlijk afvragen waar-om sommige jongeren voortstuderen en andere

«Ik wil ni

maar ik w

t trouwen,

il wel een kind»

niet. Misschien studeren de sterke-ren überhaupt verder en de zwak-keren minder. Toch is er voorons reden genoeg om te pleitenvoor leerplicht tot 18, aangevuldmet deeltijds beroepsonderwijsvoor jongeren tussen 16 en 18

die de school grondig beu zijn enhet leven van de leerkrachtenverpesten.» Ten slotte wijst Ver-hofstadt op het belang van con-flicten, uitdagingen en tegenstel-lingservaringen. Conflicten zijngunstig voor de persoonsontwik-keling, op voorwaarde dat ze eenof andere vorm van oplossingkrijgen. Maar essentieel is hoe depersoon in kwestie reageert opprobleemsituaties en hoe hij erachteraf op terugkijkt. «Wie alsvolwassene terugblikt en zegt ietsuit zijn moeilijke levensperiodete hebben geleerd, komt er opheel wat gebieden beter uit danwie dat niet deed.» De nieuwekleren van volwassenen in wor-ding heten uitdaging, tegenstel-ling en conflict. Uitdaging of conflictook voor de leerkracht. ‘t Is maarhoe u het bekijkt. ■

KLASSE NR.84 9

10 KLASSE NR.84

Elf prinsen, elf wil-de zwanen. Eén prin-ses die pijn en ver-nedering trotseert omde vloek die op haarbroers rust ongedaante maken. Haar moei-te wordt beloond eneind goed, al goed. Inde klasgaat heter mindersprookjes-achtig aan toe. Sommi-ge zwanen snateren alsganzen en prins worden,nee. Maar veranderendoen ze wel. En de le-raar kan het verschil ma-ken. Zolang hij maar oogheeft voor hun ontwik-keling. Negen vragen,negen antwoorden.

Wild

«In mijn tijd hadden we een rapport metzogenaamde rangen en plaatsen. Eerst voorrekenen, vijfde voor taal… Is er in de klasnog plaats voor competitie?»

Met competitie tussen leerlingen moetenwe doordacht omspringen. Het gevaar vanontmoediging bij minder goede leerlingen iserg groot. Bovendien kan er heel wat stress uitvoorkomen. Maar met mate en als aanvullingop intrinsieke motivatie (maak de les boeiend)kan het wel. In de adolescentie is het aanbevo-len individuele competitie af te wisselen metcompetitie in groepjes, naast taken waaraan dehele klas samenwerkt.

«Sinds enkele jaren is het onderwijs per definitiegemengd. Critici wijzen op te grote verschillen,vooral in het lager onderwijs, tussen jongens enmeisjes om ze samen te voegen in een klas.»

Er is niets beters dan jongens en meisjes samente onderwijzen. Ze leven per slot van rekeningsamen in de maatschappij. Natuurlijk hebbenmeisjes een tijdelijke psychologische voorsprong,maar die nemen zij perfect voor hun rekening. Zijkijken wel verder, of de jongens dat leuk vindenof niet. Dat er ook een onoverbrugbare kloof ofaccentverschuiving zou zijn op cognitief vlak,geloven weinig deskundigen. Uiteindelijk zijnkinderen heel flexibel. Apart onderwijs lichame-lijk opvoeding is misschien wel een optie. Inzuivere competitie zullen jongens meisjes over-troeven. Een mechanisme om de zwakkere teondersteunen is dan ook op zijn plaats.

ezwan

«Eén van mijn leerlingen wordt vaak uitgela-chen. Maak ik het erger door tussenbeide tekomen?»

De school is het eerste milieu waarin een kind opeigen kracht een plaats moet veroveren. Omdat ditvoor alle kinderen van een bepaalde groep geldt,ontstaan groepsnormen waaraan elk kind moetvoldoen om erbij te horen. Wie daar op een ofandere manier van afwijkt (door kleding, taal, uiter-lijk…), riskeert te worden uitgestoten. De verkla-ring daarvoor gaat terug tot in de oertijden, toen degroepsnorm een vitale factor was. Concreet uitsto-ten heeft op de evolutieschaal plaats gemaakt voor -bijvoorbeeld - uitlachen. Een kind kan wel watverdragen, maar als het erg gevoelig is of als er geenvolwassene, zoals de leerkracht, voor enig tegen-wicht zorgt, dan dreigt een langdurig negatief effect.

«Mijn tweedejaars secundair vinden het cool omniet mee te doen in de klas of aan activiteiten opschool. Nochtans zie ik soms aan hun ogen datze best willen meewerken, maar ze durven nietuit vrees strever te worden genoemd. Kan ik datnegativisme doorbreken?»

Niets is zo belangrijk voor jonge adolescentenals de peergroup, de groep van leeftijdsgenoten dieongeveer dezelfde waarden en interesses delen. Diejongeren hechten meer belang aan wat hun vrien-den van hen denken dan oudere adolescenten. Hetis pas later dat bij-de-groep-horen minder gaatmeetellen. Als de groepsdruk zo sterk is dat geenenkele leerling bijvoorbeeld nog vragen durft stel-len, organiseer dan schriftelijke vragenrondes. Zeg

enop de

Over ontwikkelingspsychologie en de band met onderwijs bestaat bijzonder veel literatuur. Wijhaalden onze wijsheid uit:• Kleine ontwikkelingspsychologie - Rita Kohnstamm, uitg. Bohn Stafleu Van Loghum,Houtem/Zaventem, 1992Dit is zowat de populariserende bijbel van de ontwikkelingspsychologie. Vlot leesbaar enuitgegeven in twee delen. Deel I over baby’s, peuters en kleuters, deel II over lagereschoolkinderen.• Onderwijspsychologie - W. Tomic & P.Span, uitg. Lemma, Utrecht, 1993Een overzicht van de voornaamste theorieën in relatie met een aantal schoolvakken. Leerling-kenmerken; instructie, leertaken en cognitieve vaardigheden op school; leerresultaten entransfer; evalueren.• Adolescentiepsychologie, Leni Verhofstadt-Denève, uitg. Acco, Leuven, 1998Een nieuw onderzoek naar de invloed van ontwikkelingen in de adolescentie op ontwikkelingentijdens de volwassenheid. Met een theoretisch kader rond emotionele, psychofysiologische,sociale ontwikkeling, moraal- en denkontwikkeling.• Didactisch handelen vanuit de ontwikkelingspsychologie - Roger Parmentier. In Onderwijs-gids, deel 1/4, Leerlingenbegeleiding, Aflevering 14, april 1988.• Liever lui dan dom: de invloed van de aard van de feedback over leerprestaties op deleermotivatie van kinderen - Jean-Pierre Verhaege. In A. Ruijssenaars en J. Hamers, Leerpro-blemen op school, Acco, Leuven, 1992• Groeien in onderwijzen 2 - E. De Corte e.a., Handleiding voor leerkrachten basisonderwijs,Wolters, Leuven, 1990• Bijdragen in diverse tijdschriften. Een selectie van recente artikels over dit thema ligt vooru klaar bij de Afdeling Informatie en Documentatie Onderwijs Vlaanderen (ADIOV). Metonder meer bijdragen over feedback in de klas, homogene en heterogene klasgroepen,meisjes en jongens op voet van gelijkheid, schoolrijpheid, ontwikkeling bij kinderen enfactoren die daarop inwerken, ervaringsverruimend kleuteronderwijs, het belang van spelenz. Vraag uw gratis pakket aan.ADIOV - Koningsstraat 71 - 1000 Brussel - tel 02-219 79 99 - fax 02-219 77 73• Hoe ontwikkelen kinderen en jongeren zich? Wat is de weerslag daarvan voor het onderwijs?Deze maand besteedt Klasse op drie fronten aandacht aan ontwikkelingspsychologie. Naast ditVizier dus ook bijdragen in Klasse voor Ouders en Klasse voor Jongeren.

b

de leerlingen dat ze hun vragen op een papiertjemogen schrijven en mee afgeven met hun huis-werk. Noem achteraf de naam van de vragenstellerniet, maar maak het vragen stellen zelf ‘cool’. Geefpositieve feedback en betrek de hele klas bij devraag in een goed gesprek. Een ander idee: geef eenstuk van de leerstof in handen van de leerlingenzelf. Laat hen iets voorbereiden, met gebruik van demedia die hen interesseren: muziek, video, Inter-net… Ook lesgeven kan dan best cool worden. Nogeen suggestie: verander de sfeer in de klas viaduowerk, contract- of groepswerk. Stel zelf groe-pen samen. Eis resultaten, maar beloon ze ook.

«Ik wil groepswerk doen, maar als ik zelf deteams samenstel, loopt het wel eens mis. Insommige groepjes willen de leerlingen niet eenssamenwerken. Ze zitten liever bij hun eigenvrienden. Moet ik hieraan toegeven? Mijn leer-lingen zijn 15 en 16 jaar oud.»

Groeps- of kliekjesvorming is typisch voor jonge-ren vanaf een bepaalde leeftijd. Vooral jongens hok-ken in grotere groepen samen. Zo’n peergroup biedthen een goed en veilig gevoel. Als je dat doorbreekt,verstoor je het evenwicht. Leerlingen voelen zichongemakkelijk en willen niet echt met leerlingenvan een andere groep omgaan. Ze vrezen dat hunpeers hen zullen terechtwijzen. Ze vrezen ook dat denieuwe groep hen zal verstoten. Dan liever niets,zeggen ze. Een manier om hiermee om te gaan is met

de helegroep testarten.Geef klas-sikale op-drachten

die je pas na verloop van tijd splitst in groepen, alsiedereen al eenzelfde doel nastreeft. Of organiseereen discussie over schoolgebonden onderwerpen enleg verbanden met hun ervaringen buiten de school.Die ervaringen kunnen een voedingsbodem zijn omnieuwe groepen te vormen. Groepsvorming kan enmag je als leerkracht niet ontmoedigen, je kunt hetbest via doelgerichte en motiverende opdrachtenandere interacties aanmoedigen.

«Heeft het nut om kinderen al van in de basis-school naast Frans ook Engels te leren?»

In Groot-Brittannië heeft men zesjarigen Franswillen leren. Dat is nooit echt gelukt. De voor-naamste stoorzender was niet dat zo’n kind geenvreemde taal kàn leren op die leeftijd. Dat kan hetwel, maar hier speelt het gebrek aan direct nut enfunctionaliteit. Als ze 12 of 13 zijn zullen Engelseleerlingen al eens met Frans in aanraking komenen de taal willen leren, maar niet als ze nog maarzes jaar oud zijn. Om dezelfde reden zou Engelswel een plaats kunnen krijgen in het lager onder-wijs in Vlaanderen. Het vele Engels in reclame-boodschappen, op radio en tv kan de leerlingengenoeg motiveren om de taal te leren.

«Onze school is nog niet zo lang gemengd. Als ikjongens en meisjes van 12 à 13 samen laat werkenaan een opdracht, houden de meisjes zich vaak opde achtergrond. Sommigen blijven passief. Waar-om doen ze dat? En wat doe ik verkeerd?»

De vroege puberteit duwt jongens en meisjes opverschillende sporen. Meisjes krijgen veeleer vrou-welijke rollenpatronen voorgeschoteld. Zorgzaamheid,

ank

kalmte bij het spel en passiviteit staan voorop.Jongens moeten assertiever, zelfs agressiever zijn,ambitieuzer en dominant. Bovendien is dit eenleeftijd waarop kinderen sowieso meer afstand houdenvan het andere geslacht. Een remedie is jongens en(minstens twee) meisjes bij elkaar te plaatsen ingroepjes. Wijs aan elk lid van de groep een specifie-ke taak toe: verslaggeving, informatie opzoeken,coördineren, overleggen met de leerkracht enz.Durf ook eisen stellen, zeg dat je veel van deleerlingen verwacht. Zo staat het doel centraal, nietde samenstelling van de groep. Ten slotte zullenmeisjes door extra aanmoediging beter presteren.

«Toen ik in het tweede leerjaar lesgaf, was ik zo’nbeetje de ster van de klas. Sinds een jaar sta ik inhet vijfde en stellen de kinderen zich (gelukkigmaar) heel anders tegenover mij op. Ik vind het erwel moeilijker klas houden. Waaraan ligt dat?»

Zes- tot achtjarigen schrijven de autoriteit vaneen leerkracht in de eerste plaats toe aan zijnkennis. Tussen acht en tien krijgen leerlingen doordat de leerkracht een bepaalde rol vervult, eenbepaald vak heeft. Autoriteit gaat dan vooral steu-nen op hun respect voor die functie. Als ze ouderzijn dan tien wordt de persoon van de leerkracht degrootste waardemeter. Voor de leerkracht is datmoeilijker om waarmaken dan kennis. Hoewel, delaatste decennia is de kenniskloof sterk verkleind:tv, pc en de verhoogde mobiliteit van de mensenmaakt dat een kind meer weet dan vroeger.

«De leraar geeft meer punten aan mooie meisjesdan aan minder aantrekkelijke. Dat zou tochniet mogen.»

Het is niet prettig om te horen, maar leerkrach-ten beoordelen sommige leerlingen onbewust

positiever dan andere. Verschil-lende onderzoeken wijzen in dierichting. Zo krijgen leerlingenmet een aantrekkelijker gezichtop allerlei gebieden een gunsti-ger evaluatie dan minder aan-trekkelijke leerlingen. Amerikaan-se onderzoekers hebben zelfs ver-schillen genoteerd op basis vanvoornamen. David, Michael, Lisaen Karen kregen gemiddeld an-derhalve punt meer op hun (iden-tieke!) opstel dan Elmer, Hu-bert, Bertha en Olive. Voorts over-waarderen leraars kinderen diezich hard inspannen of die veelinteresse tonen en onderwaar-deren ze onzekere en terugge-trokken leerlingen. Ze zullen dieleerlingen minder aan bod latenkomen, sneller zelf uitleg ge-ven, vlugger de beurt aan ande-ren doorgeven en ze minder nieuwwerk of leermateriaal geven. «Metde slechten wordt geoefend, metde goeden wordt lesgegeven»,besluit een onderzoeker in nietmis te verstane woorden. Maarprecies omdat het om een gro-tendeels onbewust proces gaat,zijn het echte valkuilen voor le-raars. Die kunnen de wens vaneen schoolkind om een andereroepnaam te krijgen voorts maarbeter ernstig nemen, want ookeen naam kan aanleiding geventot pesterijen. ■

KLASSE NR.84 11

■ RAPPORT

Onderwijs levert laaggeschoolden afHet goede nieuws: België telt veel hooggeschoolden. Het slechtenieuws: ons land telt veel meer laaggeschoolden dan onze driebuurlanden. Althans volgens het rapport van de Hoge Raad voor deWerkgelegenheid (HRW). Nederland, Duitsland en Frankrijk heb-ben een gemiddelde van 30 procent laaggeschoolden, 48 procentgemiddeld geschoolden en 22 procent hooggeschoolden. Belgiëvalt op door zijn 40 procent laaggeschoolden en 26 procenthooggeschoolden. Laaggeschoold zijn is niet enkel een fenomeenbij het oudere deel van de bevolking. Ook bij de jongeren van 25tot 29 jaar blijft die tendens aanhouden. In Wallonië en Brussel ishet aantal laaggeschoolden zelfs nog dramatisch hoger. Daarbehaalt een derde van de jongeren geen getuigschrift hogersecundair onderwijs. Al deze laaggeschoolden zijn voorbestemdom langdurig werkloos te blijven, schrijft de Hoge Raad voor deWerkgelegenheid. Hij beveelt aan om stevig te investeren involwassenenvorming. De bedrijven zouden voor de vorming vanhun werknemers grotere sommen uit kunnen geven. Alle vormenvan onderwijs zouden meer belangstelling moeten hebben voorde nieuwe technologieën. Ook sociale vaardigheden en attitudeszouden meer aandacht mogen krijgen. Aldus de HRW.Volgens onderwijskringen moeten we echter voorzichtig omsprin-gen met het begrip laaggeschoolden. Sinds het midden van de jarentachtig koos Vlaanderen ervoor om enkel op het einde van desecundaire studie kwalificaties te verlenen. In veel andere landen reiktmen evenwel tussenkwalificaties uit. Dit beïnvloedt de verhoudingenin de statistiek. Maar het feit blijft: van de 18-jarige Vlaamse jongerendie de school verlaten, heeft zowat een vijfde geen enkele kwalificatie.De uitgaven voor onderwijs zijn de afgelopen zeven jaar metongeveer een kwart toegenomen. Maar deze uitgaven hebben nietgeleid tot een evenredige verhouding tussen de prijs en de kwaliteitvan het onderwijs, stellen krantencommentatoren vast. Een hogeomkadering in het secundair onderwijs zorgt niet meteen voorminder zittenblijvers. Als ze in het laatste jaar van het secundairzitten, heeft 40 procent van de leerlingen al minstens een keergebist. Het onderwijs van vandaag zou de analfabeten van morgenkunnen afleveren. En als ons land zijn onderwijsstructuren nietaanpast, kan het blijven klagen over een tekort aan technici envaklui. Om het aantal gemiddeld geschoolden (hoger secundaironderwijs) op te trekken, moeten we dringend technisch en be-roepsonderwijs herwaarderen, schrijven commentatoren nog.

■ TOPSPORT

Judo op de schoolbankenEen echt tennistalent dat zijn tijd moet verdoen op de schoolban-ken... Waarom kan die niet naar een topsportopleiding om later opinternationaal niveau mee te draaien? Topsportopleidingen ko-men er vanaf volgend schooljaar op diverse plaatsen in het secun-dair onderwijs. Het lessenpakket zal bestaan uit 20 uur gemeen-schappelijke vakken en 12 uur topsport. Niet alleen het departe-ment Onderwijs financiert dit project. Ook de verschillende sport-federaties breken hun spaarpot open. De federaties zouden overi-gens bepalen wie toegang krijgt tot deze studierichting. Want hetis niet de bedoeling dat de richting een vuilnisbak wordt voor wiede pedalen niet vindt in het gewoon onderwijs. Nationaal judo-coach Jean-Marie De Decker vindt dat de sportbonden leerlingenmoeten selecteren op basis van talent en wilskracht. Concreet zoumen een zestal topsport-richtingen organiseren. Het zou gaan omhandbal, volleybal, wielrennen, judo, tennis en voetbal.

■ TALEN (1)

Elke Waalse leerlingtweetaligWaalse jongeren spreken slechtNederlands. Hun erbarmelijkekennis doet vragen rijzen overde aandacht voor het Nederlandsin de lessen. Dat concluderen deWaalse professoren Theissen enHiligsmann van de Luikse uni-versiteit. Uit hun onderzoek komtnaar voren dat Waalse secundai-re scholen steeds minder Neder-lands als tweede taal kiezen. En-gels krijgt meer de voorkeur. Inhet begin van de jaren ’90 koos73 procent nog voor het Neder-lands als tweede taal. Nu nog 50procent. Maar zelfs die helft isop 18 jaar niet in staat vrij vlotNederlands te spreken of een ge-sprek in het Nederlands te vol-gen. Oorzaak daarvan is, volgensde professoren, de zelfverzeker-de houding van de Walen diedenken dat Frans nog altijd eenwereldtaal is. Ze zijn ervan over-tuigd dat de kennis van anderetalen overbodig is. De leerlingenkunnen voor betere taallessenvaak niet bij hun leerkrachtenterecht, want die kregen zelf eengebrekkige opleiding. De minis-ter-president van de Franse ge-meenschap, Laurette Onkelinx (PS),wil dat in 2001 elke Franstaligeleerling tweetalig is.

12 KLASSE NR.84

In Wallonië kunnen de kinde-ren misschien vanaf de vijfdeklas kiezen voor een tweedetaal: Nederlands, Engels of Duits.

0 20 40 60 80 100

Opleidingsniveau van 25-59-jarigen(in procenten - 1996)

m Hoogstens lager secundair onderwijsm Hoger secundair onderwijsm Hoger onderwijs

BelgiëDuitslandFrankrijkNederland

40 34 2617 58 25

38 43 1935 42 23

Klasse Grafiek

■ KLEDINGONDERWIJS

Creatie en modeHeel wat confectiebedrijvenverplaatsen hun productie naarhet buitenland. Ze blijven bijons wel de productie voorbe-reiden, controleren en verde-len. Daarvoor hebben ze geenlaaggeschoolden nodig, maarcreatieve mensen met een de-gelijke TSO-opleiding. Het ne-gatieve imago van de kleding-sector heeft echter flink deschaar gezet in het aantal leer-lingen dat kledingonderwijsvolgt. Om jongeren met inte-resse voor mode en kledingaan te trekken, sluiten de op-leidingen het best aan op deactuele evoluties in de sector.De school moet de opleidingbreder maken en mikken opcreatief en procesmatig wer-ken. De mode groeit immersuit tot een breed concept waar-van kleding slechts één aspectis. Vanuit deze opvattingschreef de Vlaamse Onderwijs-raad een advies uit. Zo zou eenstudierichting creatie en modein de tweede graad TSO tege-moet komen aan de behoeftevan een brede algemene vor-ming. Ze voorkomt ook dat deleerlingen zich te vroeg rich-ten op een bepaald beroeps-profiel. In de derde graad TSOkunnen ze immers doorstro-men naar een brede waaier vanandere studierichtingen, zoalsbinnenhuisinrichting, bijzon-dere jeugdzorg en fotografie.Maar de meest logische stap isnatuurlijk de studierichtingmode en kleding.

De kledingsector heeft geenlaaggeschoolden nodig.

Niets gemist?■ De nieuwe voorstellen

voor de pedagogische her-vorming van het secundair

onderwijs zijn nu samenge-vat in krachtlijnen. Het Vlaamsparlement moet zich nog voorde zomervakantie uitsprekenover het ontwerp van decreet(zie p. 28-29).■ De vakoverschrijdendeeindtermen en ontwikkelings-doelen zijn niet strijdig met degrondwettelijke vrijheid vanonderwijs. Dat zegt het Arbi-tragehof. Het ziet niet in dat deeindtermen die de overheidoplegt, het eigen pedagogischproject van een school kunnenbeperken.■ Ons land scoort bijzondermager in de beroepsopleidingvan jongeren in en door bedrij-ven. Amper 3,4 procent van devijftien- tot achttienjarigendraait bij ons mee in het indus-trieel leerlingenwezen. Dat is eenduaal systeem van deeltijds le-ren en werken. In Duitslanddraait 54 procent van de jonge-ren mee in het duaal systeem.■ In de zes faciliteitengemeen-ten rond Brussel (Drogenbos,Kraainem, Linkebeek, Sint-Ge-nesius-Rode, Wemmel en We-zembeek-Oppem) telt het Ne-derlandstalig basisonderwijsmeer leerlingen dan het Frans-talig. Er lopen 3160 kinderenschool in het Nederlands en2727 in het Frans. Maar in Kraai-nem en Wezembeek-Oppemstaan de Franstalige scholen aande kop.■ De federale regering maakte860 miljoen vrij om scholen,bibliotheken en ziekenhuizenvoor een voordelige prijs opInternet te laten aansluiten. Eenschool heeft nu voor 20.000 frankper jaar een ISDN-lijn en eenaansluiting voor twintig com-puters, dag en nacht de heleweek door. Normaal kost dezedienstverlening 160.000 frank.De overheid en Belgacom leg-gen respectievelijk 75.000 en65.000 frank bij.■ Voor hun internationale sa-menwerking krijgen de Vlaam-se universiteiten een toelage van98 miljoen frank. Internatio-nale samenwerking verhoogtde kwaliteit en de intensiteitvan de onderzoeks- en onder-wijsopdracht. Het geeft ookde gelegenheid om docen-

ten uit te wisselen, even-tueel zelfs studenten.

■ ONDERZOEK

Te weinig vrouwen leidenHet lerarenkorps in het gewoon secundair onderwijs bestaat voormeer dan de helft uit vrouwen. Of heel precies: het is voor 53procent vrouwelijk en voor 47 procent mannelijk. Van de vrouwe-lijke onderwijsgevenden heeft slechts 58 procent een volledigeopdracht. Bij de mannen is dat percentage veel hoger: 85 procent.Maar nog geen vijfde van de directeurs is een vrouw. De CelDiversificatie van de Vlaamse Onderwijsraad goot cijfergegevensover mannen en vrouwen in selectie- en bevorderingsambten vanhet secundair onderwijs in de brochure Meer evenwicht in de leiding,ook goed voor onderwijs. Niet alleen in de scholen, maar in alleadvies- en beleidsorganen van de onderwijssector zijn vrouwenondervertegenwoordigd in de hogere functies. In de schoolbestu-ren van het officieel gesubsidieerd onderwijs zijn de vrouwen methoogstens 15 procent vertegenwoordigd. In het vrij gesubsidieerdmet 32 procent. De participatieraden van het gesubsidieerd onder-wijs tellen ongeveer 40 procent moeders en ongeveer een derdevrouwelijke vertegenwoordigers van de lokale gemeenschap. In delokale raden van het gemeenschapsonderwijs bedragen deze per-centages respectievelijk 31 en 27 procent. In een democratiemoeten nochtans ongeveer evenveel mannen als vrouwen deelne-men aan de besluitvorming, staat in een aanbeveling van de Raadvan Ministers van de Europese Unie. Als er slechts weinig vrouwendeelnemen aan de besluitvorming is dat een verlies voor de maat-schappij. Men houdt dan namelijk niet altijd rekening met debelangen en de behoeften van de hele bevolking. Er kunnen danook geen nieuwe ideeën, waarden en gedragspatronen aan bodkomen die kunnen leiden tot een meer rechtvaardige en evenwich-

tige wereld, aldus dezelfdeaanbeveling.

■ TALEN (2)

Word taalbadleraar in WalloniëDe leerlingen krijgen vanaf de derde klas in het lager onderwijseen tweede taal onderwezen. In het Brussels Hoofdstedelijk Ge-west verandert er op dat gebied niets, noch in de Franstalige ofNederlandstalige scholen. Dat is trouwens al lang verplicht vol-gens een wet van 1963. Maar de hervorming van het Franstaligbasisonderwijs verandert enkele zaken in Wallonië. Daar zoudende leerlingen volgend schooljaar vanaf de vijfde en zesde klaskunnen kiezen tussen twee uren Nederlands, Engels of Duits. Inde Vlaamse gemeenschap, buiten Brussel, blijft dat verplichtFrans vanaf de derde graad. Bijzondere leermeesters zouden be-last worden met het onderwijs van een tweede taal. Bovendiendenkt de minister-president van de Franse gemeenschap, LauretteOnkelinx (PS) aan een taalbad als pedagogische methode. Vanaf dederde kleuterklas tot de tweede klas lager onderwijs kunnen dekinderen de helft tot drie kwart van de gewone lessen in eenvreemde taal krijgen. Vanaf de derde tot de zesde klas een kwarttot twee derde. Volgens de wet, in Brussel enkel in het Neder-lands. De taalbadleraars moeten bij voorkeur een pedagogischdiploma hebben voor de taal die ze geven. Of ten minste hunsecundaire studie in die taal gedaan hebben. De Franstaligeregering kan hen ontslaan van de eis de voertaal van de school,het Frans grondig te kennen. Op grond van dit voorstel zoudenfeitelijk ook Nederlandstalige leerkrachten in het Franstalig on-derwijs taalbadleraars kunnen worden en er geschiedenis in hetNederlands geven. In Vlaanderen zijn dergelijke taalbaden on-mogelijk. Alle lessen in het Nederlands is hier een decretale eis.

Vrouwen zijn onderverte-genwoordigd in de hogerefuncties, niet alleen in descholen, maar in alle ad-vies- en beleidsorganen vande onderwijssector.

KLASSE NR.84 13

■ BIJSCHOLING

Een leven lang lerenAlle Nederlanders moeten dekans krijgen een leven langte blijven leren. Het Neder-landse Kabinet is van planom voor dit project tussen600 miljoen tot één miljardextra gulden per jaar uit tetrekken. Dat is ongeveer evenveel als het budget voor hethogeschoolonderwijs bij ons(19 miljard frank). Het moetin de toekomst voor iedereenmogelijk zijn regelmatig te-rug te keren naar de school-banken, vinden Nederlandsebewindslui. Bedrijven die bij-scholing van hun personeelstimuleren, zouden daarvooreen keurmerk krijgen. Zeworden ook aangemoedigdgebruik te maken van onaf-hankelijke adviseurs die per-soneelsleden op de hoogtestellen van wegen en ma-nieren om hun inzetbaarheid

(employability) op de arbeids-markt te vergroten. De finan-ciële steun voor scholing aanlaagopgeleiden zonder af-doende startkwalificatie voorde arbeidsmarkt moet wor-den uitgebreid. En werklozenmoeten een arbeidsgerichteopleiding kunnen volgen zon-der hun uitkering te verlie-zen. Voorts is het Kabinet vanplan de leerplichtige leeftijdte verlagen van vijf naar vierjaar. Uit onderzoek blijkt na-melijk dat mensen die vroegeen leerachterstand opliepenminder bereid zijn om laterweer naar school te gaan.

Nederland wil leerlingen en stu-denten beter voorbereiden opeen leven lang leren.

14 KLASSE NR.84

Leraarsondersteunenelkaar maarmatigAmper 16 procent vande Vlamingen heeft veeltot zeer veel vertrouwenin de Vlaamse regering.De Vlaamse politieke par-tijen en het gerecht doenhet nog slechter met res-pectievelijk 9 en 12 pro-cent. De politie en rijks-wacht verloren in verge-lijking met het jaar voor-dien 20 procent en blij-ven hangen op 30 pro-

cent. Dezegegevens,

en nog vele andere, staanin de nieuwe VRIND 1997,de Vlaamse Regionale In-dicatoren. Leerkrachtenvinden er wel een opste-ker in: het vertrouwenin het onderwijs staat aande top: 70 procent. Tocheen addertje: Vlaamse le-raars ondersteunen elkaarmaar matig bij het les-geven.

P E I L I N G

Een vijfjarige kleuter kijkt uit naar een steedslangere schoolloopbaan. In 1991-1992 was datvoor Vlaanderen 15 jaar en één maand. Volgensde laatste cijfers in VRIND 15 jaar en 11 maanden.Voor heel België ligt dit cijfer gemiddeld een jaarhoger, namelijk 16 jaar en 11 maanden. Hiermeezitten we in de lijn van Nederland (16,8 jaar),Duitsland (16,5 jaar) en Frankrijk (16,2 jaar).

• De Vlaamse scholingsgraad is laag in vergelij-king met onze drie grootste buurlanden en hetEuropese gemiddelde. Vlaanderen heeft relatief degrootste groep met maximum lager secundair onder-wijs, laaggeschoolden dus. Het functioneel analfabe-tisme is verre van uitgeroeid. Onderzoeksdeskundi-gen schatten het aantal functioneel analfabeten nogaltijd op zeker 5 procent van de Vlaamse bevolking.

• Tussen de schooljaren 1990-1991 en 1995-1996 groeide het onderwijspersoneel (uitgedruktin voltijdse banen) aan met bijna 3 procent. Bij hetniet-onderwijzend personeel constateren we eendaling met meer dan 9 procent. In januari 1996werkten 141.996 personen binnen het onderwijs.Ruim 86 procent vervulde effectief een lesopdracht.

• De uitgaven per leerling/student variërensterk naargelang van het onderwijsniveau en hetonderwijsnet. Als we de jaarlijkse uitgaven vooreen universiteitsstudent gelijkstellen met 100, danis de kostprijs voor een leerling in het gewoonbasisonderwijs 23, in het buitengewoon basison-derwijs 74, in het gewoon secundair onderwijs55, in het buitengewoon secundair 112 en in hethogeschoolonderwijs 53.

• Zowat 60 procent van de Vlaamse leerlingen

Onderwijzend personeel per niveau (in199

gewoon basisonderwijs 38buitengewoon basisonderwijs 3gewoon secundair onderwijs 52buitengewoon secundair onderwijs 3hogescholenonderwijs 7secundair onderwijs voor sociale promotie 2hoger onderwijs voor sociale promotiedeeltijds kunstonderwijs 2totaal 11vastbenoemd 9tijdelijk 20

zit in een basisschool waar de leerkrachten weke-lijks informeel bij elkaar komen. De meeste scho-len in het basisonderwijs houden ten minste we-kelijks één informele en maandelijks één formelestafvergadering. De informele samenwerking tussenleerkrachten onderling spitst zich hoofdzakelijktoe op les- en leerstofgerichte activiteiten, zoals deleerstof plannen, de lessen en lesmateriaal voor-bereiden. Het gedrag en de discipline van leerlin-gen bespreken gebeurt vrij frequent. Maar bij hetlesgeven zelf ondersteunen leerkrachten elkaaramper. Een kwart van de leerlingenbevolkingvinden we terug in scholen waar dit nooit ofslechts één keer per jaar gebeurt.

• In Vlaanderen zit 96 procent van de leerlingenin het basisonderwijs in scholen die de oudersinformeren over de prestaties van hun kinderen.De meeste scholen informeren de ouders ook gere-

geld over hun onderwijsdoelen en hun pedagogi-sche uitgangspunten. De ouders worden vooralbetrokken bij organisatorische en globale activitei-ten. Slechts uitzonderlijk worden ze betrokken bijeffectieve onderwijstaken, zoals de leesmoeders.

• In het voltijds dagonderwijs krijgen de 6- tot9-jarigen jaarlijks 149 uur aan kunstvakken. Een13-jarige 30 uur. Met 149 uur doorstaat ons lageronderwijs een Europese vergelijking met glans.Op de 30 uur kunstactiviteiten in het Vlaams lagersecundair onderwijs staat echter weinig verf naasthet EU-gemiddelde van 81. Dat scheelt hem 4procent met Nederland.

• In 1997 had 70,5 procent van de Vlamingenveel tot zeer veel vertrouwen in het onderwijs. Dat iseen lichte daling tegenover 1996. Toch staat onder-wijs hiermee aan de top, ver voor de gemeentelijkeadministratie (39␣ %), de politie en de rijkswacht(30␣ %), de patroons en de werkgevers (27␣ %) en deVlaamse administratie (27␣ %). Opmerkelijk: vrou-wen reageren op veel punten kritischer dan mannen.Een hoger opleidingsniveau zorgt blijkbaar ook vooriets meer vertrouwen in de instellingen, met uitzon-dering voor het koningshuis en de vakbonden. ■

VRIND 1997 (Vlaamse Regionale Indicatoren) telt368 pagina’s en bevat 560 tabellen, grafieken en kaar-ten. Het boek kost 500␣ fr. U kan het schriftelijk bestel-len (betaling na ontvangst) bij de administratie Plan-ning en Statistiek van het ministerie van de VlaamseGemeenschap - Boudewijnlaan 30 - 1000 Brussel - tel02-507 58 03. Meer informatie bij projectleider LucBral - tel 02-507 57 82 - fax 02- 507 58 08 -luc.bral@vlaanderen.be.

voltijdse banen)0-1991 1995-1996.304 39.397

.699 4.274.795 53.231

.957 4.115

.748 8.332

.116 2.158362 432.509 2.8111.490 114.750

0.987 90.847.503 23.903

KASTEEL MET KLASSEOnaangeroerd sinds de 17de eeuw. Dat is hetkasteel van Horst in Holsbeek. De best bewaardedonjon in Vlaanderen vindt u hier. Bij veelmensen roept het kasteel associaties op metJohan de Rode Ridder, maar dat is een misvatting.Met deze actie geven we u de kans de waarheidte achterhalen. De Stichting Vlaams Erfgoed wilhet bouwwerk in al zijn pracht herstellen enwerkt ook een educatief programma uit. Daarkunnen 1000 Vlaamse leerkrachten eind meimee kennismaken. In het kasteel, gratis enexclusief. En nog meer Klasse-lezers krijgen degelegenheid het fraaie kasteeldomein en deHagelandse omgeving te verkennen. De gloed-nieuwe wandelbrochures liggen klaar. Geef uwpaard de sporen richting Horst.

© S

TEFA

N D

EWIC

KERE

KASTEEL MET KLASSµ Ja, ik wil graag deelnemen aan de Kla

in en rond het kasteel van Horst. Ik kompersonen (uitsluitend partner en/of zinsleden).

Mijn datum van voorkeur is (omcirkel u30 mei - 31 mei - 1 juniin de voormiddag - namiddag

Ik schrijf mij in voor (kruis één of beide va

□ een geleide rondleiding in het kastee

□ een wandeling in het kasteeldomein

Naam: ..............................................

Adres: ...............................................

........................................................

School: ..............................................

Onderwijsniveau: ...............................

Stuur deze originele bon volledig ingevStichting Vlaams Erfgoed - kasteel meBergstraat 72 - 1000 Brussel. Niet faxWie bij de gelukkigen is, krijgt een bevebrief die geldt als toegangsbewijs. Wie ediging krijgt, wordt ook werkelijk verw

16 KLASSE NR.84

IN DE DONJON MET KLASSE aIn Holsbeek, op ongeveer 7 kilometer van Aar-schot en 12 kilometer van Leuven, bouwde Amel-ric Boote de versterkte hoeve van Horst uit tot eenvolwaardige burcht. We schrijven 1369 en Leu-ven is op dat moment de grootste en belangrijkstestad van het hertogdom Brabant. Later komt dezemiddeleeuwse burcht met slotgracht in handenvan de familie Pynnock, een zeer vooraanstaandepatriciërsfamilie. Maar tijdens het niet erg geap-precieerde bewind van Maximiliaan van Oostenrijk(einde 15de eeuw) steken boze Leuvenaars hetkasteel van Horst in brand. Een telg van de Pyn-nocks begint met de wederopbouw, in laat-goti-sche stijl. Pynnock organiseert echter iets te veelfeesten en toernooien om zijn optrekje te kunnenblijven betalen en tot 1658 bewonen verschillen-de adellijke families het. In die periode laten zetwee nieuwe vleugels en een wagenhuis optrek-

ken. Vaklui verfraaien het interi-eur met stucwerk. Drie eeuwenlang wordt het kasteel min of meeronderhouden, maar niemand neemter nog zijn intrek. En nu kunt ueen deel van het kasteel bezichti-gen en later uw leerlingen con-fronteren met een uniek stuk bur-gerlijk erfgoed.Op zaterdag 30 en zondag 31mei, en op maandag 1 juni wordthet kasteeldomein onderwijster-rein. Duizend leerkrachten, metpartner en gezin, krijgen in klei-ne groepen een rondleiding vanongeveer een uur in de toegan-kelijke ruimten van het kasteelvan Horst, inclusief klimwerkin de donjon. U maakt er kennismet de nieuwe educatieve ruim-te voor het lager onderwijs entoekomstige educatieve initia-tieven voor het secundair, voor-al ASO. Vul snel de bon in enstuur hem naar de StichtingVlaams Erfgoed. Wie uit de bootvalt, hoeft niet thuis te blijven.De gloednieuwe wandelbrochure,die u in het mooie Hagelandselandschap langs kleinere monu-menten rond het kasteel loodst,rolt daags voor de actie van depersen. Exclusief voor nog meerlezers van Klasse, die de omge-ving diezelfde dag kunnen ver-kennen.

Wat kunt u tijdens uw bezoek in en rond hetkasteel van Horst verwachten?

Rondleiding met gidsDuizend leerkrachten, met partner en gezin, krij-gen een deskundige rondleiding in de historischezalen op de eerste verdieping van het kasteel en inde donjon, de woon- of verdedigingstoren, hele-maal tot boven.

Kennismaking met het educatieve programma• In de nieuwe educatieve ruimte van het kasteelvan Horst worden kinderen ‘op maat’ verwel-komd. Ze gaan er op zoek naar de betekenis vanhet begrip monument en geven hun ogen de kostmet de Monumenten-kijkwijzer. Ze onderzoekenhet kasteel met als invalshoek verhoudingen,vormen, kleuren en materialen. Achteraf gaan zeplastisch-creatief aan de slag. Alles onder leidingvan een gids. Meer uitleg over dit programma eneen bijhorende infomap krijgt u ter plaatse tij-dens deze actie. U maakt er ook kennis met hetuitpluishuis, een draagbaar monument in de vorm

Esse-actie met ….

eigen ge-

w keuze):

kjes aan):

l

.............

.............

.............

.............

.............

uld naart Klasse -en a.u.b.stigings-en uitno-acht.

a = algemeen, b = b

van een koffer. Bij de Stichting Vlaams Erfgoed(SVE) kunnen basisscholen dit uitpluishuis hu-ren. Overigens organiseert SVE ook rondleidin-gen in en rond echte monumenten.• Aan het programma voor het secundair onder-wijs wordt nog druk gewerkt, maar een tip van desluier kan alvast. Het kasteel van Horst bevat indrie ruimten 17de-eeuws stucwerk van de calck-snijer J.C. Hansche. Op de plafonds staan scenesuit de metamorfosen van Ovidius. Aanleidinggenoeg om lesbrieven te maken over deze the-ma’s, net als over verfraaiingstechieken en de 17de-eeuwse burgerij.

Een wandeling door het kasteeldomeinLeerkrachten die via de bon worden uitgenodigd,krijgen ter plaatse een nieuwe wandelbrochurewaarmee zij met hun gezin de omgeving kunnenverkennen, met onder meer een monumenten-parcours van 4 à 5 kilometer. Wie de rondleidingin het kasteel niet kan meemaken, krijgt net alszijn meer fortuinlijke collega’s een infomap metuitleg over de educatieve programma’s.

De Stichting Vlaams Erfgoed is een vereniging diezich samen met het publiek inzet voor onze mo-numenten en landschappen. Ze doet dit doorsites te beheren en te ontsluiten voor het publiek,vooral gebouwen waarvoor het beheer proble-men stelt. Daaronder het Fort Napoleon in Oosten-de en het Buurtspoorwegmuseum in Dilbeek. Heteducatieve engagement voor scholen past daar-bij. Wie lid wordt van SVE steunt niet enkel hetbehoud van het Vlaams erfgoed, maar kan aanculturele activiteiten deelnemen en krijgt gratiszowel de Monumentengids als het driemaande-lijks Berichtenblad.Stichting Vlaams Erfgoed - Bergstraat 72 - 1000 Brussel- tel 02-512 22 72 - fax 02-514 36 67 - sve@tornado.be- www.artcom.be/sve

asisonderwijs, s = secundair en hoger onderwijs

(advertentie)

CANON MET KLASSECultuurcel van het departement Onderwijs

DE JONGE GOUDEN UIL sOp 14 maart hebben 54 leesgroepen uit evenveel scholen inNederland en Vlaanderen hun winnaars in de categorieën Fictie,Non-fictie en Kinder-en Jeugdliteratuur bekendgemaakt in hetVlaamse Parlement. De winnaars kregen er hun Kleine Uiltjes. Intwee categorieën viel zelfs een dubbelslag te noteren. Marcel Möringmet de roman In Babylon (fictie) en Peter van Gestel met Mariken(kinder- en jeugdliteratuur) kregen ‘s avonds ook de «grote» Gou-den Uil overhandigd. In de non-fictie-categorie sloot de jongeren-jury zich niét aan bij de uitslag van de «grote» jury. De jongerenbekroonden Dromen van Cocagne van Herman Pleij en ‘s avondskreeg Bitters Kruid van Leonard Blussé de voorkeur.Wie nog even surft naar de website die speciaal voor deze editie vande Jonge Gouden Uil is gecreëerd (www.schrijversnet.nl/jgu) merkt dedynamiek die dit project heeft gecreëerd in de deelnemende scho-len én ziet hoe de discussies tussen de Nederlandse en Vlaamsejongeren vooraf soms hoog opliepen. Wordt vervolgd in 1999.

KUNSTVRIENDELIJKESCHOOL bLeren leren met muzische vor-ming is een handig boekje over demogelijke betekenis van muzischevorming binnen het pedagogischproject van uw school. Bent u nogniet echt vertrouwd met deze vol-ledig nieuwe component binnende eindtermen en de ontwikke-lingsdoelen? In dit boekje vindt uzowel achtergrondinformatie alspraktische werkfiches, gegroeid uitde dagelijkse praktijk. Voorts be-vat het boekje korte uittreksels uithet nieuwe decreet, zodat u steedsde juiste teksten bij de hand hebt.

(advertentie)

In het deel Notitieboek ten slotte leggen een reeks voorbeeldenverbanden tussen álle leergebieden en de wereld van kunst encultuur. U bent meteen ook uitgenodigd om zelf interessantevoorbeelden uit uw eigen klaspraktijk te noteren.Geïnteresseerde leerkrachten basisonderwijs kunnen nu al eenkaartje sturen (met vermelding van de naam van uw school en detitel van het boek) naar onderstaand adres. Faxen mag ook. Hetboekje verschijnt in principe begin mei. U krijgt het dan meteengratis toegestuurd. Uw commentaar is welkom.

ARE YOU GOING TO THE ENGLISH THEATRE TOO? sIn de Koninklijke Nederlandse Schouwburg (KVS) in Brussel looptnog tot 12 mei het Euro Theater Festival, met een zeer gevarieerdaanbod aan Engelstalige voorstellingen. U kan het programmavan het festival aanvragen bij de KVS op tel 02-217 69 37. De KVSschenkt drie gratis festivalpassen (waarde 3000 fr) aan de eerstedrie leerkrachten die op zaterdag 11 april vanaf 16 u. bellen naar deActielijn van de KVS - tel 02-223 23 00.Eén adres: CANON, Cultuurcel - Lydia Asbestaris - Koningsstraat 138 -1000 Brussel - tel 02-211 45 62 - fax 02-211 45 52

KLASSE NR.84 17

DREAM sLeerlingen derde graad secun-dair onderwijs maken in hetDream-project kennis met dewereld van de zelfstandige on-dernemer. Een toneelstukjeschetst de situatie van een star-tende zelfstandige ondernemer;een discussie schept meer klaar-heid rond motivaties, voorde-len, aantrekkingskracht, creati-viteit, nadelen enz. van het star-ten van een eigen bedrijf. Eenkort bedrijfsbezoek bij een ech-te starter rondt het geheel af.Het Dream-project is een initia-tief van het kabinet van de mi-nister voor KMO en Landbouwen is verder uitgewerkt door deKMO-afdeling van De VlerickSchool voor Management. Geïn-teresseerden kunnen een gratisinfobrochure aanvragen. Ookde voorstelling en het bedrijfs-bezoek zijn in principe gratis.De Vlerick School voor Manage-ment - KMO-afdeling - Bellevue 6 -9050 Ledeberg-Gent - tel 09- 21098 16 - fax 09-210 97 00 -tom.schamp@rug.ac.be

18 KLASSE NR.84

ZWIJNENDAG aDe Zwijnenwandeling is door«spekt» met zegs-wijzen en meer dan honderd verwijzingen naarvarkens in heden en verleden. De wandeling istevens de start van de 2de Zwijnendag, op zater-dag 18 april (15.30 u.) in Provinciaal Domein Bok-rijk. Het aspect gastronomie wordt hierbij natuur-lijk niet vergeten. Vanaf 18.30 u. volgt de Zwij-nentafel, met vernieuwende én retrogerechten.De Zwijnendag is een initiatief van landbouwjour-nalist en toeristisch gids Frank Craemers.Deelnemen aan de Zwijnenwandeling is gratis (na-tuurlijk wel inkom betalen voor het Domein Bok-rijk). Meezitten aan de Zwijnentafel kost 1200␣ fr.per persoon, over te schrijven op rekeningnr.335-0962454-66 (vóór 12 april).Frank Craemers - tel en fax 013-53 11 26

BOEKRIJKDAG aEen week na de zwijnen staan de boeken centraalin het Provinciaal Domein Bokrijk. Op zondag 26april is er immers Rebellen vertellen, het groteboekenfeest van de Kinder- en jeugdjury Limburg.Die jury telt zo’n 4500 kinderen die hún mooisteboek kozen. In Bokrijk komen een zeventigtaljeugdauteurs over hun werk vertellen. Voorts is ereen boekenbeurs, een wedstrijd met zoekactivi-teiten en randanimatie.Het Openluchtmuseum opent zijn poorten om10 u. Vanaf 13.30 u. nemen de auteurs hun intrekin de huisjes van het domein. Rond 16.30 u. volgteen slothappening waarin de winnende auteursworden bekroond. Leden van de Kinder- en jeugd-jury Limburg en kinderen jonger dan zeven jaarhebben gratis toegang. Oudere kinderen betalen125␣ fr. en volwassenen 250␣ fr.POB Houthalen-Helchteren - Martine Mondelaers - tel011-60 06 50

GEZOND GENIETEN bGezond genieten is een preventieproject tegenverslaving. De pakketten willen kleuters en lage-re schoolkinderen alternatieven bieden voor vor-men van verslaving als snoep, drank, televisieenz. De activiteiten en lessen bieden alternatie-ven aan, maken deze vormen van verslavingbespreekbaar en knopen er eenvoudige regeltjesaan vast. Daarnaast gaat er aandacht naar devorming van een positief zelfbeeld, positief kijkennaar de maatschappij, leren samenwerken enz.De activiteiten voor kleuters zijn aangepast aande verschillende leeftijden. Er is ook een tekenin-genset met 43 originele prenten. Voor de lagereschool is er een map per leerjaar en een tekenin-genset. Op aanvraag krijgt u een proefpakketthuisgestuurd.Broeders van Liefde - Laurent Pielaet - Stropstraat 119- 9000 Gent - tel 09-221 45 45 - fax 09-221 98 89

HET GROOT BESCHRIJF aOp zondag 26 april neemt Het groot beschrijfopnieuw Brussel in een literaire houdgreep. Thea-ters, Paleis voor Schone Kunsten, de gebouwenvan het Leger des Heils, het Beursgebouw, deKoninklijke Opera, musea, boekhandels, biblio-theken, kerken, cafés, restaurants... geen locatie isté gek of die dag vertonen dichters, performers,romanschrijvers, essayisten, vertellers, journalis-ten, zangers en theatermakers er staaltjes van hunbeste kunnen. De grootste aandacht gaat uit naarhoe Vlaanderen en Nederland omspringen methet woord. Maar ook andere talen en andereculturen komt u onderweg tegen. Het centralethema van deze tweede editie is Het kleine ver-schil: geslacht, leeftijd, kleur, taal, cultuur, over-tuiging... Welke mogelijkheden bieden deze ver-

schillen? Hoe groot zijn die verschillen? En doenze wel ter zake? Hebben ze nut?De badge van Het groot beschrijf geldt als enigtoegangsbewijs. De badge kost 250␣ fr. en geeft

toegang tot alle acti-viteiten (sommige lo-caties hebben wel eenbeperkte capaciteit).Kinderen tot 6 jaarmogen gratis binnen.Voor kinderen van 3tot 6 jaar is er trou-wens een kleuterate-lier. De badge is tekoop in de Hoofdste-delijke Openbare Bi-bliotheek van Brus-sel, bij FNAC (Antwer-pen, Brussel en Gent)

of via overschrijving op rekeningnr. 430-0359261-61 op naam van Het groot beschrijf, met vermel-ding van het aantal badges. De NMBS biedt all-inB-Dagtriptickets aan. Een brochure met het volle-dige programma kan u gratis aanvragen op tel 02-507 85 18. Op dit nummer kan u ook reserveren(voor de meeste activiteiten), kwestie van zeker tezijn van uw plekje.Het groot beschrijf - Paleis vzw - Koningsstraat 10 -1000 Brussel - tel 02-507 85 15 - fax 02-507 85 17

LENTE IN BOS EN GROEN aDrie maanden lang promoot Aminal (afdeling Bos& Groen) de Vlaamse bossen, parken en anderegroenvoorzieningen. Dit jaar ligt de klemtoon opgroen en recreatie. Eindmei volgt de grote apo-theose: op 24 mei eenGroen-Instuif in Scho-ten en op 31 mei deDag van het Park (meerdan 100 Vlaamse ge-meenten organiseren diedag allerlei activiteiten).In veel gemeenten kun-nen schoolgroepen deel-nemen aan speciaal voorhen georganiseerde ac-tiviteiten (tijdens de weektussen 24 en 31 mei).Meer hierover volgen-de maand in Klasse.Wie nu al informatie wil, contacteert het best hetpermanent secretariaat van de actie: tel 02-553 81 12- fax 02-553 81 05

HEKSENSABBAT aTijdens een wandeling door het prachtige Tivoli-park (Mechelen) worden op schilderachtige of ge-heime plaatsjes authentieke heksenverhalen ver-teld: historische verslagen van heksenprocessen,culinaire of geneeskrachtige recepten, muziek, eenheksendans, visuele effecten... Kinderen onder detien jaar komen het best niet mee, omwille van deinhoud en de sfeer van het programma.Deze heksenwandelingen vinden plaats op 30april en 1 mei tussen 20.30 u. en 23 u. Dedeelnemers vertrekken vanaf 20.30 u. (en omhet kwartier) in groepjes van 25 personen. Hetparcours duurt twee uren. De wandeling ein-digt in de kinderboerderij, met aangepaste hap-jes en drankjes. Dit initiatief is een organisatievan Stad Mechelen, Domein Tivoli, Mechelse Mid-dagen van de Poëzie, Figurentheater De Maan enCC A. Spinoy. Deelnemen kost 350␣ fr. (300␣ fr. invoorverkoop).CC A. Spinoy - Minderbroedersgang 5 - 2800 Mechelen- tel 015-20 16 32 - fax 015-20 30 16

GIPS OP SCHOOL bGIPS (Gehandicapten IntegratieProject in Scholen) maakt leerlin-gen van de derde graad lageronderwijs meer vertrouwd metde leefwereld van mensen meteen handicap. Twee mensenvan Jong-KVG en drie mensenmet een (verschillende) handi-cap komen twee dagen naar uwschool. Elk «dag» duurt twee eneen half lesuur. Tijdens de eer-ste dag krijgen de leerlingen eenvideo te zien. Vervolgens brengteen educatief spel (denkvragenén opdrachten) hen in een si-tuatie waarin ze kunnen erva-ren hoe het is met een bepaaldehandicap te leven. De volgendedagen werken de leerlingen ver-der in een leerlingenboekje (stil-leestekst, informatie over jeugd-boeken, rebus, oplossingen be-denken bij tekeningen enz.). Eenweek na de eerste dag komendezelfde mensen terug. In eenkringgesprek kunnen de leer-lingen hun vragen kwijt en ver-tellen de bezoekers over huneigen handicap en hun leefsi-tuatie.De kostprijs is afhankelijk vanverschillende factoren (afstand,aantal klassen, aantal leerlingenenz.). U kan alleszins een gratisinfofolder aanvragen.Jong-KVG - A. Goemaerelei 66 -2018 Antwerpen - tel 03-216 2990 - fax 03-248 14 42

Klasse komt naar uw school.

INSPECTEURS GEZOCHT sVast benoemde personeelsleden uit het onder-wijs met ten minste tien jaar dienstanciënniteitkunnen zich tot 15 april kandidaat stellen vooreen nieuwe carrière als inspecteur secundair on-derwijs. Er zijn twee vacatures: het departementzoekt een inspecteur secundair onderwijs cul-tuurwetenschappen (subgroep geschiedenis) voorhet vrij gesubsidieerd onderwijs en een inspec-teur secundair onderwijs wiskunde-wetenschappen(subgroep wiskunde) voor het gemeenschaps- enhet gesubsidieerd officieel onderwijs.De volledige tekst van deze vacature vindt u opschool én in het Belgisch Staatsblad.departement Onderwijs - afdeling PMS-Navorming-Leerlingenvervoer - Lydia Van Bossuyt - Koningsstraat138 - lokaal 517 - 1000 Brussel - tel 02-211 46 34

DRUGLIJN ZOEKT MEDEWERKERS a10.000 maal rinkelde de telefoon van de Drug-lijn in 1997. De Druglijn is een telefonischeinformatiedienst waar iedereen terecht kan metvragen over alcohol, drugs en medicatie. Het iseen initiatief van de Vereniging voor Alcohol- enandere Drugproblemen (VAD) en krijgt de steunvan de Vlaamse overheid. De Druglijn werkt meteen team van vaste medewerkers én met vrijwilli-gers. Vermits de telefoon zo vaak rinkelt, is er nogplaats voor enkele vrijwillers die wekelijks drieuur telefoonpermanentie kunnen doen. De oplei-ding krijgt u ter plaatse. Voor inlichtingen kan uterecht op tel 02-423 03 44 (secretariaat Druglijn).Het groene nummer 078-15 10 20 heeft driegroepen bellers. Vooreerst de groep van (jonge)gebruikers, op zoek naar informatie over moge-lijke schadelijke gevolgen of op zoek naar hulp bijhet afkicken. Een tweede groep bestaat uit onge-ruste ouders, op zoek naar informatie over drugsof tips om hun gebruikende zoon of dochter aante pakken. De laatste groep is een waaier vantussenpersonen (leerkrachten, hulpverleners, leidersuit jeugdbewegingen...), leerlingen/studenten dieeen werk maken over drugs enz.VAD - E. Tollenaerestraat 15 - 1020 Brussel - tel 02-42303 33 - fax 02-423 03 34

VLAAMSE ONDERWIJSBEURS aDe Vlaamse Onderwijsbeurs geeft alle onderwijsin-stellingen (van kleuter- tot univer-sitair onderwijs) de kans zich voorte stellen aan ouders, opvoeders,leerlingen en het grote publiek.Naast de onderwijsinstellingen vindtu er ook tal van instellingen, fir-ma’s, bedrijven, verenigingen enz.«met een educatieve boodschap»(het volledige gamma van leer-middelen tot kantoorinrichting).Ten slotte zijn er een aantal voor-drachten en infosessies.De Vlaamse Onderwijsbeurs vindtvoor de eerste keer plaats op zater-dag 25 april (14 u. tot 21 u.), zon-dag 26 april (10 u. tot 19 u.) enwoensdag 29 april (14 u. tot 21 u.)in het Turnhout Expo Center. Detoegangsprijs bedraagt 100␣ fr. (vol-wassenen). Jongeren tot 15 jaar hebben gratistoegang.nv Turnhout Expo Center - Vlaamse Onderwijsbeurs -Hugo Van Oekelen, projectleider - Nieuwe Kaai 31 -2300 Turnhout - tel 014-42 12 43 - fax 014-43 60 98

KLASSECARTOONS aDe cartoons van onze huistekenaar Camp (DirkVercampt) charmeren de lezer. In Dialoog (p. 36)

KLASSE NR.84 19

vindt u echo’s van collega’s die hun mening overde cartoons verkondigen. Voorts wordt de redac-tie overspoeld met bestellingen van het specialecartoonboek.Ook de rondreizende tentoonstelling stevent afop een groots succes. Er zijn meteen genoegaanvragen om haar tot in het jaar 2001 elke weekin een andere school op te stellen. Jammer ge-noeg kunnen we niet iedereen tevreden stellen,omdat nogal wat data (vooral in mei en juni)zeer in trek zijn (opendeurdagen enz.). U wil detentoonstelling eens zien vóór u hem wil aanvra-gen? Misschien kan u een kijkje gaan nemen inéén van de scholen waar de tentoonstelling devolgende weken staat opgesteld. Misschien eersteens bellen?• 24 tot 26/4: Instituut De Dames van het ChristelijkOnderwijs - Lange Nieuwstraat 4 - 2000 Antwerpen -tel 03-233 96 16• 29/4 tot 3/5: Technische Scholen St. Jozef - Techni-sche Schoolstraat 52 - 2440 Geel - tel 014-58 55 65toestel 263• 8 tot 10/5: Instituut Mariaburcht - Hasseltsedreef 115- 3512 Stevoort (Hasselt) - tel 011-31 15 17• 13 tot 17/5: Onze Lieve Vrouwecollege - Kaaistraat22 - 8400 Oostende - tel 059-70 20 03• 21 tot 24/5:Gemeentelijke Basisschool - Stations-straat 18 - 9190 Stekene-Kemzeke - tel 03-779 79 00• 29/5 tot 1/6: Gemeentelijke Scholen Kessel - p/aGemeentelijke Basisschool - Kessel-Dorp 42A - 2560Kessel - tel 03-480 35 95Klasse (De beste cartoons) - Koningsstraat 138 - 1000Brussel - tel 02-211 46 62

VERENIGDE LEERKRACHTEN s• Meer dan 1000 leerkrachten zijn lid van denetoverschrijdende Vlaamse Vereniging van Wis-kundeleraren (VVWL). De VVWL organiseert stu-diedagen en congressen. Daarnaast publiceert devereniging een eigen Mededelingenblad (activi-teiten voor wiskundeleraren, publicaties, websi-tes enz.) én een trimestrieel tijdschrift Wiskundeen Onderwijs (vernieuwingen in de wiskunde,didactische vondsten enz.).U kan lid worden door overschrijving van 850␣ fr.op rekeningnr. 000-1116247-68 van VVWL -C. Huysmanslaan 60 bus 4 - 2020 Antwerpen.Vermeldt u bovendien KLASSE op uw over-schrijvingsformulier, dan krijgt u de laatste twee

nummers van Wiskunde en On-derwijs er gratis bij als welkomst-geschenk.VVWL - Inge Verbruggen - Kleinesteenweg6 - 3130 Begijnendijk - tel 016-53 5133 - verbruggen@tornado.be• De Vereniging voor Leraren Ge-schiedenis en Maatschappijleer(VLGM - leerkrachten uit gemeen-schaps-, provinciaal, stedelijk engemeentelijk onderwijs) bestaat 15jaar. De VLGM doet niet aan poli-tieke of syndicale werking, maarwil vooral een ontmoetingsforumzijn waar de leden onderling engezamenlijk de kwaliteit van hetgeschiedenisonderwijs helpen ver-beteren. De VLGM organiseert stu-

diedagen, congressen en didactische excursies,participeert aan en promoot historische publica-ties, handboeken enz., verspreidt de driemaande-lijkse VLGM-Tijdingen en is ook op het interna-tionale forum aanwezig.Lid worden kost 500␣ fr. per schooljaar, overschrij-ven op rekeningnr. 068-2047179-21 van VLGM -Ludo Smeulders - Kwikaard 125 - 2980 Zoersel.VLGM - Michael Meyers, voorzitter - tel 03-646 93 36- fax 03-844 67 85

KNUFFELS sKnuffels! is een poëtische dans-voorstelling voor jongeren van12 tot 14 jaar over knuffelbeestenen «cool»-zijn, over strelen enengagement, over liefde en ge-weld. Reizend gezelschap het Af-front brengt danstheater over oor-logsmisdaden, groene ideeën,safe seks, televisie... een mogelijkalternatief in «een landschap datdoor harde lijnen wordt verte-kend, waar cool de mode is».Knuffels! duurt 60 minuten. Deproductie is beschikbaar als school-voorstelling en kost dan 25.000␣ fr.Een uitgebreide lesmap is ookvoorhanden.50 leerkrachten (max. 2 perschool) kunnen gratis kennis-maken met Knuffels! Deze gra-tis voorstelling vindt plaats opwoensdag 29 april om 15 u. inAkteerstudio/het Affront - Rij-schoolstraat 19A - 3000 Leuven.Snel even bellen naar tel 016-23 90 51 als u er bij wil zijn.

20 KLASSE NR.84

GRATIS KUNSTZINNIGE VORMIVOOR LEERKRACHTEN BASISONDE

µ Ja, ik heb belangstelling voor

□ de Muzische Werkdagen en degingsdag

□ de verdere vorming (paasvakant

• ik volgde reeds de basisvormin• ik wens mij op te geven en vohierbij mijn motivatie(schrappen wat niet past)

Ik zou de Werkdagen willen volgen in de

.........................................................

NAAM: ..............................................

SCHOOL: ...........................................

FUNCTIE: ...........................................

ADRES SCHOOL: .................................

.........................................................

TEL. SCHOOL: ....................................

Ik zou de werkdagen willen volgen met …jaarsstudenten (kleuter)onderwijzers.

Terugsturen of faxen naar CANON, CuKoningsstraat 138 - 1000 Brussel - fax 02-2

100 FR. MUZIKALE KORTINGDeze bon geeft recht op een eenmalige kor-ting van 100␣ fr. bij de aankoop van een videoof cd van Het muzikale dierenalfabet.Gewoon uitknippen en afgeven aan elkedagbladhandelaar in de streek.

MUZISCHE WERKDAGEN bVorig jaar namen er 500 leerkrachten aan deel. Detweede reeks Muzische Werkdagen (voor leerkrachtenkleuter- en lager onderwijs) legt het accent op hetzélf doén! Dit is een organisatie van CANON,

Cultuurcel en vormingsorganisatie Wis-per. In elke Vlaamse provincie komtéén tweedaagse. Hier krijgen de deel-nemers inzicht in de bouwstenenvan de vijf muzische domeinen: beeld,muziek, drama, beweging, media.Voorts scheppen ze samen een kadervan waaruit «we eraan kunnen be-ginnen». De transfer naar de eigenlespraktijk staat dus centraal. DeMuzische Werkdagen zijn er voor(kleuter)onderwijzers en derdejaars-studenten (kleuter)onderwijzer.Op het einde van de tweedaagsekrijgt elke deelnemer de uitdagingmee om zelf iets uit te proberen inzijn klaspraktijk. In april 1999 kun-nen de deelnemers hun ervaringenen/of problemen uitwisselen op eenopvolgingsdag.Leerkrachten die aan één van beidereeksen hebben deelgenomen, kun-nen tijdens de paasvakantie van 1999eveneens deelnemen aan een verde-re vorming. Ook leerkrachten die alheel lang met muzische vorming bezigzijn (maar niet aan de muzische werk-dagen deelnamen) zijn welkom. Ophet programma: hoe integreren wede muzische vorming met eindter-men uit andere vakken (taal, wis-kunde, lichamelijke opvoeding, we-reldoriëntatie) of met vakoverschrij-dende eindtermen. Op drie plaatsenin Vlaanderen kunnen telkens 50deelnemers creatief aan de slag.U vindt alle plaatsen en data in bijgaande

tabel. Wie graag wil deelnemen aan de Muzische Werk-dagen, vult het best meteen onderstaandebon in. Stuur of fax hem zo snel mogelijknaar Canon, Cultuurcel - Koningsstraat 138- 1000 Brussel - fax 02-211 45 52.

Waar en wanneer?1. Muzische Werkdagen• Provincie Antwerpen: ProvinciaalVormingscentrum Malle, 5 en 6/10• Provincie Limburg: Provinciaal Cen-trum voor Theater Dommelhof Neer-pelt, 19 en 20/10• Provincie Oost-Vlaanderen: Back-stage Gent, 26 en 27/10• Provincie West-Vlaanderen: CC Tor-hout, 29 en 30/10• Provincie Vlaams-Brabant: VormingscentrumDestelheide Dworp, 9 en 10/112. Opvolgingsdagen• Provincie Vlaams-Brabant: CC Westrand Dil-beek, 8/3/99• Provincie West-Vlaanderen: CC Torhout, 11/3/99• Provincie Limburg: Provinciaal Centrum voorTheater Dommelhof Neerpelt, 15/3/99• Provincie Oost-Vlaanderen: Backstage Gent, 22/3/99• Provincie Antwerpen: Provinciaal Vormings-centrum Malle, 23/4/993. Verdere vorming• Provincie Vlaams-Brabant: CC Westrand Dil-beek, 6 en 7/4/99• Provincie Limburg: Provinciaal Centrum voorTheater Dommelhof Neerpelt, 8 en 9/4/99• Provincie Antwerpen: Provinciaal Vormings-centrum Malle, 14 en 15/4/99

NGRWIJS

Opvol-

ie 1999)

g 1997eg

provincie

............

............

............

............

............

............

............

derde-

ltuurcel -11 45 52

GEZOND EN TOCH LEKKER bVoeding... Lekker en Gezond is een nieuw lessen-pakket voor leerkrachten basisonderwijs. U krijgter achtergrondinformatie, voorbeelden van op-drachten, huiswerkjes en herhalingsoefeningenom de theorie in de praktijk te brengen. Daar-naast bevat dit pakket een reeks uitgewerkte les-sen en illustraties per graad. Ten slotte is er eenontwerpnieuwsbrief voor de ouders van uwleerlingen. Hiermee kan u hen informeren overde thema’s uit het lessenpakket.Alle Limburgse basisscholen en schoolbegelei-dingsdiensten kunnen een gratis exemplaar vanhet lessenpakket (en aanvullend sensibiliserings-materiaal) aanvragen bij Provinciale Afdeling Volks-gezondheid - Gerda Goffin - Stadsomvaart 9 - 3500Hasselt - tel 011-23 08 58 - fax 011-23 08 59.

MUZIKAAL DIERENALFABET bWat hebben karaoke en ons alfabet met elkaargemeen? Het muzikale dierenalfabet tracteertuw leerlingen op 26 karaokeliedjes: van aï, dedrietenige luiaard tot de zebra passeren 26 dierende revue. Meteen de gelegenheid om nader methen kennis te maken.Kara-Quicky - Het Muzikale Dierenalfabet be-staat uit drie video’s. Elk liedje staat er twee keerop, in gezongen versie en in karaoke-versie, waar-bij kleuren het ritme aangeven. Voorts vindt u bijelk liedje een kort natuurfilmpje over het betrok-ken dier, met unieke beelden van de BBC World-wide. Bindmiddel zijn korte filmpjes met Quicky,het Nesquick-konijn. De 26 liedjes (én de teksten)vindt u ook op cd en muziekcassette.Het geheel is een co-productie van Roses Music,Arcade, VT4, Nesquik en Zoo Antwerpen. De video’skosten 599␣ fr. Voor de cd betaalt u 695␣ fr. en voorde muziekcassette 350␣ fr.Vanaf september kunt u i.s.m. Roses Music eenkaraokenamiddag organiseren op school. Dekaraoke duurt anderhalf uur en is gratis voorleerlingen van 6 tot 14 jaar. Geïnteresseerde leer-

krachten moeten wel vooraf hun leer-lingen voorbereiden en met de liedjesvertrouwd maken. U kunt nu al in-schrijven voor dit project.Roses Music - Grootmolenveldlaan 49/4 -1850 Grimbergen - tel 02-253 66 22 - fax02-253 66 08Roses Music en KLASSE schenken50 leerkrachten een gratis exem-plaar van de cd Het muzikale dieren-alfabet. Stuur een kaartje naar KLASSE- Dierencd - Koningsstraat 138 - kantoor802 - 1000 Brussel. Vermeld uw lie-velingsdier. De onschuldige dieren-poot doet de rest. Er liggen ook 100

gratis video’s op een nieuwe eigenaar te wach-ten. Stuur een kaartje naar KLASSE - Dierenvi-deo - Koningsstraat 138 - kantoor 802 - 1000Brussel.Wie buiten de prijzen valt, krijgt van Arcadeeen korting van 100␣ fr. op de aankoop van eenvideo of cd van het dierenalfabet. Gewoon debon uitknippen en afgeven bij elke dagblad-handelaar in de streek.

SPEURNEUZEN b«Een smikkelende speurtocht voorspeurneuzen door de smakelijk-ste schilderijen van het museum»,zo omschrijft het Koninklijk Mu-seum voor Schone Kunsten Ant-werpen (KMSKA) haar nieuwemuseumproject. Speurneuzen iseen opdrachtenpakket voorkinderen vanaf 6 jaar. De idee iswel dat de jongsten vergezeldworden door leerkrachten, oudersof andere begeleiders. De op-drachten leiden de kinderen langsoude en moderne schilderijenwaarop wordt gegeten, of waar-op voedsel is voorgesteld.Het mapje met zoek- en doe-opdrachten én clipboard is tekoop in de museumwinkel. Hetkost 250␣ fr.KMSKA - Educatieve Dienst - Plaatsnij-dersstraat 2 - 2000 Antwerpen - tel03-238 78 09 - fax 03-248 08 10

Met uw klas mee op debarricades

MEDEWERKERS GEZOCHT a• Ontwikkelen, promoten en begeleiden van work-shops en lezingen rond jeugd-, sub-, tegen- enpopcultuur. Voorts allerlei activiteiten voor 12-30-jarigen. Dat is de functiebeschrijving van devacature voor een gedetacheerd leerkracht (vast-benoemd) bij vzw De Verbeelding - Kammerstraat19 - 9000 Gent - tel 09-225 14 40 - fax 09-224 25 25.• Bent u een vastbenoemd leerkracht met eenalgemene interesse voor jeugdwerk? Kan u zelf-standig en creatief werken? Dan bent u misschiengeïnteresseerd in een detachering naar Jeugdhuis-federatie LFJH vzw - Lange Doornikstraat 27 - 2000Antwerpen - tel 03-234 33 99 (vragen naar Jef Aertbe-liën).• Centrum Informatieve Spelen (CIS) zoekt kandida-ten om educatieve spelen te begeleiden voorjongerengroepen (eventueel ook in het Frans). Ukrijgt vooraf een vorming i.v.m. groepen begelei-den, speluitleg, nabespreking enz.CIS vzw - Lieve Van den Bosch/Joan Van Eyck - Naamse-steenweg 164 - 3001 Heverlee - tel 016-22 25 17 - fax016-29 50 99 - cis@tornado.be• Gezocht: jonge, dynamische leerkracht om éénjaar in één van ‘s werelds mooiste natuurparken tezorgen voor en les te geven aan een vijf- en eenzevenjarige jongen. Hebt u enkele jaren ervaringals leerkracht, bent u inventief en volhoudend,hebt u zin om een jaar iets totaal anders te doentegen kost, inwoon en een beetje zakgeld? Stuurdan een gemotiveerd briefje met CV naar onder-staand adres. Vliegtuigticket en andere kosten(visum enz.) worden vergoed.Johan de Laat - c/o Incofin - P.O. Box 12432 - Arusha -Tanzania• vzw Samenlevingsopbouw Westhoek zoekt vooronmiddellijke indiensttreding een regent/onder-wijzer voor de uitwerking en begeleiding vaneducatieve, socioculturele en toeristische programma’svoor groepen (scholen, verenigingen). Daarnaastondersteunt u (op het vlak van bijvoorbeeld me-thodieken) bewonersgroepen (kansarmoede, mo-biliteit, dorpsontwikkeling...). Meteen sollicite-ren bij vzw Samenlevingsopbouw Westhoek - Wou-menweg 100 - 8600 Diksmuide - tel 051-50 34 86 -fax 051-50 11 23.• Een vastbenoemd leerkracht met interesse voorjeugdwerk en vol creatieve ideeën kan vanaf 1september als gedetacheerde aan de slag bij hetSocialistisch Jeugdverbond. Info: Tanya Van Cleven -Grasmarkt 105/47 - 1000 Brussel - tel 02-552 03 14- fax 02-552 02 55.

BEDRIJVENDAG IN LIMBURG sAlle leerkrachten uit het Limburgs secundair on-derwijs kunnen op woensdagnamiddag 29 aprilgratis deelnemen aan een speciale Bedrijvendag

voor leraars. 23 grote bedrijvenstellen hun deuren open. Niét al-leen voor een vrijblijvend bedrij-venbezoek, maar mét op elke loca-tie een (interactieve) discussie overde relatie onderwijs-bedrijfsleven -partners in vorming en opleiding.Inschrijven kan, geheel gratis, vóór22 april, met de daartoe bestemdeantwoordkaart. Infofolder en ant-woordkaart kan u (eveneens gra-tis) aanvragen bij VKW-Limburg -Cindy Vaesen - Kunstlaan 16 - 3500Hasselt - tel 011-24 94 11 - fax 011-24 24 72

SCHOLENPROJECT LES MISÉRABLES sVan 26 mei tot 31 augustus (en meer dan waar-schijnlijk wordt deze musical verlengd) staan LesMisérables van Victor Hugo op de planken van de

KLASSE NR.84 21

Antwerpse Stadsschouwburg. Evenementenorga-nisator Music Hall (met producent Cameron MackintoshLtd) presenteert dit musicalproject. Jean Valjeanis de centrale figuur in een aanklacht tegen deonmenselijke levensomstandigheden van de Fransearbeiders in het begin van de 19de eeuw. SethGaaikema tekende voor de Nederlandse teksten.Een speciaal hiervoor opgerichte vzw Les Miséra-bles (gepatroneerd door mevr. Dehaene) wil zoveelmogelijk leerlingen secundair onderwijs in klas-verband een voorstelling laten bijwonen aanbetaalbare prijzen. Voor zo’n schoolvoorstellingbetaalt u 250␣ fr. per leerling. Dit betekent con-creet dat de vzw per leerling zo’n 1200␣ fr. zalmoeten bijpassen. Hiervoor worden momenteelfondsen gezocht (bij grote bedrijven via «adop-tie»-systemen enz.). Hoe meer fondsen in de grotepot komen, hoe meer schoolvoorstellingen menkan organiseren. Geïnteresseerden kunnen nu alterecht op onderstaand adres. Alle goeie ideeënzijn daar trouwens ook welkom.Music Hall - vzw Les Misérables - West Point Park - ‘tHofveld 6A - 1702 Groot-Bijgaarden - tel 02-481 67 00- fax 02-463 17 20

TOLBRUGGEN NAAR HET ONDERWIJS sDe Tolbrug is een boeiend verhaal van de beken-de Britse auteur Aidan Chambers over liefde, overvriendschap tussen jonge mensen, over de prijsdie adolescenten moeten betalen om volwassente worden. Ibycus vzw heeft (samen met de auteur)van dit boek een toneelbewerking gemaakt. Tus-sen 18 september en 15 november reist het stukdoor Vlaanderen en Nederland.Rond deze voorstellingen heeft Ibycus een didac-tisch parcours uitgewerkt, onder de noemer Tol-bruggen naar het onderwijs. Kunst in Zicht (DeWarande, Turnhout) verzorgt de didactische be-geleiding: lessuggesties, workshops in enkele cul-turele centra…Op woensdag 20 mei organiseert de drama-werk-groep van het Vliebergh-Senciecentrum (KULeu-ven) een studienamiddag rond de voorstelling.Acteur Robby Cleiren vertelt over de werkwijze vanIbycus, de accenten in de bewerking, het verhaalachter het project. De deelnemers aan deze na-middag worden uitgenodigd voor de try-out vande toneelvoorstelling op woensdag 16 september.Op vrijdag 6 en zaterdag 7 november volgt eentrainingsweekend. In Author meets Actor gevenAidan Chambers en Robby Cleiren vanuit hun erva-ring gerichte opdrachten in het spelen met verha-len en bewerkte tekst (dialogen). De Tolbrug dientals voorbeeld om zelf met leerlingen aan de slag tegaan. En om zelf te spelen.Het Centrum voor Didactische Vernieuwing (UFSIAAntwerpen) organiseert op haar beurt twee lezin-gen van Chambers: op woensdag 16 septemberover Writing Fiction about Adolescence & The TollBridge Project en op woensdag 23 september overzijn boek De Leesomgeving.Ibycus vzw - p/a Dirk Terryn - Boekenberglei 200 -2100 Deurne - tel en fax 03-321 76 83

RÊVER L’IMPOSSIBLE RÊVE sJacques Brel stierf twintig jaar geleden. Eddy Lycke(zang, gitaar en sax), Benedikt Van Coullie (piano)en Johan Vandecaveye (accordeon en gitaar) bren-gen een bloemlezing uit zijn oeuvre, aangevuldmet klank- en beeldopnames. Deze hommageaan Jacques Brel is speciaal bedoeld voor eenjongerenpubliek en gaat in première op donder-dag 30 april om 20 u. in De Ster in Ichtegem.Geïnteresseerde leerkrachten (maximum twee perschool) kunnen gratis plaatsen reserveren bij Da-vidsfonds - Zuidstraat 135 - 8480 Ichtegem - tel 051-58 13 19.

OP VAKANTIE METTROUBADOURS OFHEKSEN aOriginele vakanties voor kin-deren (6-12 jaar) en tieners (12-17 jaar) vindt u bij Spelewei vzw.De vakanties duren gemiddeldzes dagen en zijn verspreid overheel Vlaanderen. Een dans- envideoproject over Brussel (Cou-pe Brusseliènne), een bootva-kantie rond troubadours, eenheksenschool, een maak-je-ei-gen-boek-vakantie, een myste-rie-vakantie in en rond eenvreemd, leegstaand huis, eenbedenk-je-eigen-speelgoedvakan-tie, toneel-, dans- en muziekva-kanties... er is spek voor iedersbek. Deelnemen kost tussen4300␣ fr. en 6500␣ fr., alles inbe-grepen. Vraag de gratis vakan-tiebrochure bij Spelewei vzw -Kapellekensweg 2 - 3010 Kessel-Lo - tel 016-35 05 50 - fax 016-2543 34.

22 KLASSE NR.84

ZEEHONDEN MET KLASSE aWil u van dichtbij kennismaken met de zeehondendie de laatste tijd steeds meer onze wateren opzoe-ken? Sealife Blankenberge opent zijn nieuwste vleu-gel: een opvangcentrum voor zieke en aangespoel-de zeehonden. De dieren worden er verzorgd en, alsze weer op krachten zijn gekomen, opnieuw uitge-zet. Het centrum omvat quarantainebassins, pano-rama op food prep en machinekamer, een duinen-biotoop en een grote presentatieruimte voor leerlin-gen en belangstellenden. Specialisten doen er hetverhaal van de zeehond (weet u trouwens waaromdie geen kunstjes doet?). Maar meer te weten ko-men over de zout- en zoetwaterfauna die onzestreken rijk is, kan ook in Sealife. Overtuig u bij derotspoel, op de branding of in de haaientunnel.Sealife Blankenberge biedt bovendien educatieveprogramma’s, gratis presentaties en gedetailleerdeuitleg over bepaalde vissoorten, voortplanting enbabyvissen, havendieren enz. Lees er meer over inde documentatie die u meekrijgt. Informeer umeteen over de laatste educatieve pakketten voorleerlingen van basis- en eerste graad secundaironderwijs. Ten slotte nog dit: het centrum is goedtoegankelijk voor rolstoelgebruikers en minderva-liden.350 leerkrachten basis- en eerste graad secun-dair onderwijs krijgen tijdens het weekend van25-26 april een gratis rondleiding in SealifeBlankenberge. Om 11, 13, 15 en 17 uur staangidsen klaar om u in kleine groepen wegwijs temaken. Van zoetwatermeer over branding enrotspoel tot bij de zeehonden en verder, duik-boot en watertunnel in. Bij de zeehonden krijgtu een educatieve presentatie op het niveau vanuw leerlingen. De leerkracht mag gratis binnen,vergezellende partner of gezinsleden betalenhet groepstarief (kinderen 170␣ fr., volwassenen200␣ fr.). Reservatie vooraf is verplicht. Bel 050-42 43 00 en dit van 4 tot 19 april tussen 8-9, 12-13 of 16-17 uur. Faxen kan ook (050-42 24 44).Het codewoord is Klasse. Een aanrader als u eenbezoek met uw leerlingen plant.Sealife Centre - Koning Albert I-laan 116 - 8370 Blanken-berge - tel 050-42 43 00 - fax 050-42 44 24. Makkelijkte bereiken met het openbaar vervoer (op 800 m van hetstation).

OPEN NATUURDAGEN aOp 17 en 24 mei zijn alle natuurliefhebbers wel-kom in meer dan 200 natuurreservaten. Natuurre-servaten vzw tekent al voor de 5de keer (en methonderden vrijwilligers) voor een zeer gevarieerdaanbod: natuurwandelingen, fietstochten, natuur-ontdekkingstochten, speciale kinderactiviteiten enz.Natuurreservaten vzw werkt voor deze Open Na-tuurdagen samen met Aminal (afdeling Natuur).Daardoor krijgt u ook de gelegenheid eens eenkijkje te nemen in natuurgebieden die de overheidbeheert.Volledig programma: Natuurreservaten vzw - Luk Da-niëls - Koninklijke St. Mariastraat 105 - 1030 Brussel - tel02-245 43 00 - fax 02-245 39 33 - luk.NR@Bitserv.com

JOSK aTien jaar geleden besloten een aantal leerkrach-ten lichamelijke opvoeding om samen te ijverenvoor de verbreiding van de skisport bij een breedpubliek. Ondertussen is JOSK Wintersport gespe-cialiseerd in sneeuwklassen en skireizen voorscholen, vooral voor de derde graad lager onder-wijs. Daarnaast is er tijdens de vakantieperiodeseen familieformule: kwaliteitshotels met reislei-der per verblijf, skiles door Nederlandstalige mo-nitoren, kinderski vanaf 4 jaar, georganiseerdeavondactiviteiten enz. De hiervoor gehanteerdekwaliteitsnormen zijn doorgetrokken naar de school-

reizen. In de voorbereidingsfase van dergelijkesneeuwklassen komt JOSK naar de school omvoor ouders en leerlingen een dia- en informa-tieavond te verzorgen.JOSK - Oude Vismijn 32 - 9160 Lokeren - tel 09-349 3736 - fax 09-348 65 27

KLASSE-SERVICE a• Van 4 tot 23 augustus maakt vzw Kadjamor eeninleefreis naar Senegal met jongeren van 18 tot28 jaar, die actief deelnemen aan het dorps- enstadsleven, samen met Senegalese jongeren. Lo-gies o.a. bij gezinnen ter plaatse (weinig comfort).Prijs: 48.800␣ fr., alles inbegrepen. In mei volgt eenvrijblijvende info-avond met dia’s.Kadjamor vzw - Heidi Lein - Statiestraat 9 - 8980Passendale - tel 051-77 02 97• Motorminnende leerkrachten mogen hun bandenal oppompen. Op zondag 24 mei (14 u.) vertrek-ken de leerlingen van de Provinciale School voorBuitengewoon Secundair Onderwijs Spectrum (Bug-genhout) op bosklassen naar Westmalle. Tradi-tiegetrouw maken ze de verplaatsing achterop demotor. Kandidaat-motards melden zich vóór 10mei bij Spectrum - Klaverveld 8 - 9255 Buggenhout -tel 052-39 70 32 - fax 052-33 76 66.• Kleuterleidster Irène Hermans woont in Knok-ke-Heist en geeft les in Kapellen (Antwerpen). Zijzoekt een collega (voltijds vastbenoemd in Ge-meentelijk Onderwijs) voor mutatie in omge-keerde richting.Irène Hermans - Pannestraat 217 - 8301 Knokke-Heist• De Zuivel is een nieuwe videofilm over melk,kaas en boter. Wat is pasteurisatie? Wat betekentUHT? Hoe maakt men kaas en boter? De videokost 830␣ fr. (BTW en verzendingskosten inbegre-pen). Bestellen bij Moortgat Audio-Visual - Aza-lealaan 40 - 1851 Grimbergen-Humbeek - tel 02-25170 23 - fax 02-252 25 18.• Op zondag 10 mei om 14 u. start de RexonaLadies Run van Brussel, een 5 km recreatievejogging voor meisjes en vrouwen. Inlichtingenén gratis trainingsschema voor beginners bij Bel-gian Road Runners Club - tel 011-45 99 69 - fax 011-45 99 10 of promotor Mieke Boeckx, lerares LO -Koekoekstraat 5 - 2450 Kasterlee - tel en fax 014-5557 59.• Op 18 en 19 april houden jeugdverblijfcen-trum De Fiertel en hoeve Lorette hun jaarlijkseopendeurdagen. U ontdekt er de mogelijkhedenvoor een GWP in de Vlaamse Ardennen.De Fiertel/Lorette - Rudderveldstraat 7 - 9600 Ronse -tel 055-21 19 26 - fax 055-21 78 70

DE SURFPLANK a• Op www.britcoun.org/belgium vindt u deBrusselse afdeling van the British Council. Maarook links naar sites over Groot-Brittannië.• Het nascholings- en begeleidingsaanbod vande Dienst Onderwijs van Stichting-Lodewijk de Raetvindt u op www.ping.be/onderwijs-sldr. Meerinformatie: dirk.gombeir@ping.be

• cbl-www.uia.ac.be leidt u rechtstreeks naar desite van het Centrum Beroepsvervolmaking Leer-krachten van de UIA en het bijhorende nascho-lingsaanbod.• De Cultuurkrant (mét evenementenkalender)van de stad Antwerpen raadpleegt u opwww.dma.be/cultuur/krant.• En Klasse vindt u natuurlijk op www.artefact.be/klasse.

(advertentie)

EUROPA MET KLASSE

INTERNATIONALE ONTMOETING BASISONDERWIJS bZo’n 25 Vlaamse basisscholen kunnen van 16 tot 20 mei deelne-men aan een internationale ontmoetingssessie voor leerkrach-ten en directieleden. Scholen uit Vlaanderen, Cyprus, Hongarije,Tsjechië, Duitsland, Groot-Brittannië, Oostenrijk, Portugal en Spanjekunnen er de eerste contacten leggen voor een Europees onderwijs-project (Comenius, actie 1). U krijgt er trouwens ook praktischeinformatie over het uitbouwen van zo’n project en de bijhorendesubsidiemogelijkheden. Dit contactseminarie is een organisatievan de administratie Basisonderwijs en Landcommanderij Alden Bie-sen. Meer info in een omzendbrief op uw school.departement Onderwijs - administratie Basisonderwijs - An Declercq - tel02-211 45 07 - fax 02-211 45 03 / Landcommanderij Alden Biesen - GuyTilkin - tel 089-51 93 52 - fax 089-41 70 33

EURYDICE ON THE WEB aOp www.eurydice.org kan u surfen naar alle gegevens die Eurydiceheeft verzameld over de Europese onderwijssystemen (Eurybase).Voorts vindt u er eenlink naar de Europa-servervan de Europese Com-missie. Op europa.eu.intkrijgt u informatie overalle activiteiten van deCommissie rond onder-wijs, beroepsopleidingen jongeren.

EUROPESEPROGRAMMA’SVERRUIMEN aDe Europese actiepro-gramma’s stellen het wel.Najaar ‘97 traden Roe-menië, Hongarije, Tsje-chië en Cyprus toe totde grote familie, dit voor-jaar gevolgd door Slo-vakije. Tegelijk zijn ergelukkig ook meer fi-nanciële middelen ter beschikking: Socrates krijgt 70 miljoen ecuextra toebedeeld.

LINGUA E HANDBOEKVOOR HET OPSTARTEN VAN GOP’S sWie met Lingua-actie E een GOP (Gemeenschappelijk Onderwijs-project) wil uitwerken met een buitenlandse school,kan hiervoor gebruik maken van het Lingua-Ehandboek. De verschillende stappen van eenGOP worden er uit de doeken gedaan, u vindt erpraktische tips in en u kan er ook een aantalvoorbeelden lezen van bestaande projecten. Hethandboek is te lezen op Internet op het volgendeadres: europa.eu.int/en/comm/dg22/socrates/Lingua/jep.html. Het boek zelf is gratis. U kunt het aanvragen bijdepartement Onderwijs - Hilde De Veirman - Vlaams Lingua-agentschap - RAC Arcadengebouw - 5de verdieping - 1010 Brussel - fax02-210 53 55.

EEN PARTNERSCHOOL ZOEKEN VIA INTERNET aLagere en secundaire scholen die op zoek zijn naar een buitenland-se partnerschool kunnen die voortaan vinden via de Europesedatabank op Internet. Op het adres partbase.eupro.se kan u degegevens van uw eigen schoolinbrengen en/of de gegevensraadplegen van scholen uit hetland van uw keuze die, net alsu, op zoek zijn naar een part-nerschool voor een Comenius 1 of een Lingua-E project. Wie geentoegang heeft tot Internet kan terecht bij Vlaamse Socrates/Come-nius en/of Lingua-agentschap op het departement Onderwijs - secun-daire scholen: fax 02-210 53 55 - basisscholen: fax 02-211 45 03.

v

e

uon

sre

eaa

lal e. V02

sli

o

ALGEMEEN aEuropa en onderwijsWilt u meer weten over het onderwijsbe-leid van de Europese Unie en de Raadvan Europa? In het eerste deel van hetHandboek Europa en het onderwijskrijgt u een compleet overzicht en eenEuropese historiek. Het tweede deel be-handelt specifiek het beleid, de ontwik-

keling en de praktijk van de Europese dimensie in het onderwijs inNederland.Europees Platform voor het Nederlandse Onderwijs - Nassauplein 8 - 1815GM Alkmaar - 00 31 72 511 85 02 - algemeen@Europlatform.nl

AdressengidsAls u zoekt naar Nederlandstalige organisaties met een dienstaan-bod voor vrouwen, in de RoSa-Adressengids vindt u er zo’n 2500,met de nodige praktische gegevens.Schrijf 350␣ fr. over op rek.nr. 001-0572191-64 met vermelding ‘adressen-gids 11/97’ - Rol & Samenleving vzw (RoSa) - Gallaitstraat 78-86 - 1030Brussel - tel 02-216 23 23 - fax 02-216 54 50

Vis van de schoolGemiddeld verbruikt de Belg 10 kilo vis perjaar. In Japan is dat 60 à 70 kilo. Het gezond-heidsideaal zou rond de 20 kilo liggen. Slechtstijdens feesten eet de Belg meer vis. VLAM,de Vlaamse dienst voor Agro-Marketing, vroegaan 10 hotelscholen één visthema uit tewerken met eenvoudig te bereiden recep-ten. Dat resulteerde in titels als Vis en fon-due, Vis en feesten, Vis in Europa, Vissoepva-riaties enz. Het resultaat vindt u in Vis, rijkaan variatie, lekker eenvoudig (176 blz.,375␣ fr.). Bij elk thema is een video beschik-baar waarop 20 bereidingen uit de pan swingen.Die kost 350␣ fr.Verkrijgbaar in de vishandel of bij de VLAM-infoshop - Leuvenseplein 4 - 1000 Brussel - tel02-501 62 35 - pers.vlam@vlam.be - www.vlam.be

RamadanAls u achtergrondinformatie en leestekstenwil over de islam, dan heeft de vzw SchoolZonder Racisme een dossier voor u. Een greepuit de behandelde thema’s: islam en chris-tendom, de ramadan, de vrouw in de islam,de Arabische erfenis. 40 bladzijden infovoor 200␣ fr.School Zonder Racisme - Cellebroersstraat 39 -1000 Brussel - tel 02-512 60 07 - fax 02-50337 40

BASISONDERWIJS bZeg eens ‘ei’Het zit eivol opdrachten om te lezen, reke-nen, tekenen en knutselen, is mooi geïllus-treerd en vraagt van de leerlingen ook watdenkwerk en handigheid. En het gaat alle-maal over eieren, die ovale vogelproductenwaarvan we er gemiddeld 230 per jaar ver-orberen. Het nieuwe doeboek Zeg eens ‘ei’is vooral geschikt voor kinderen van hettweede en het derde leerjaar, maar ook an-dere leerjaren vinden er hun gading in.Bovendien is het gratis.U kan het doeboek bestellen of zelf afhalen in deVLAM-infoshop - Leuvenseplein 4 - 1000 Brussel- tel 02-501 62 35 of 36 - fax 02-501 65 15

Anne ProvoostWelke mens gaat er schuil achter deze po-pulaire auteur? Schrijfster Marita De Sterckgeeft antwoord met een korte biografie inVWS-Cahier 181.Schrijf 200␣ fr. over op rek.nr. 717-0304460-52van de Vereniging van West-Vlaamse Schrijvers(VWS) - Betferkerlaan 187 - 8200 Brugge

VEILIG (1)Wie heeft nu eigenlijkbodige vraag als u opleerlingen van de twe

wijsvormen, is er eende voorrangsregeling10 frank per lesbrief klesuren aan de slag. Veen leidraad. Vraag eeexemplaar aan.VerkeersPedagogisch Instraat 29 - 8800 Roesela

VEILIG (2)Met kinderen op zoekke) verkeerssituaties opsporen. Dat is de weg! Met tips van Kaboek over het verkeertot 12 jaar. Kinderenkennen en worden aover de voor- en nadevervoerswijzen en declusief knipbladen mgenlijsten. Prijs: 80␣ frBelgisch Instituut voor de- Haachtsesteenweg 1402-244 15 11 - fax 02-

GRATIS BOEKENWe hebben gratis dosen islam voor u klaarbriefkaart. De onschulder vijf winnaars uit.KLASSE (Zeker lezen) - KBrussel

24 KLASSE NR.84

SECUNDAIR EN HOGER ONDERWIJS sEen boom voor mamaVanuit de jonge Kathrin, hoofdpersonage van ditverhaal voor 14-plussers, beschrijft Sophie Brandeshoe een gezin zich probeert sterk te houden in deschaduw van de dood. Hoop en verdriet rond hetthema kanker. Realistisch gebracht en zonder senti-mentaliteit.Een boom voor mama - Sophie Brandes, 184 blz., 495␣ fr.Verkrijgbaar in de handel - Standaard Uitgeverij - Belgiëlei147a - 2018 Antwerpen - tel 03-239 59 00 - fax 03-23085 50

BarokDe Vereniging Leraren Geschiedenis en Maatschappijleer (VLGM) be-staat 15 jaar en viert dat met de publicatie van een geïllustreerdkunsthistorisch werk over de barok. Daarin krijgt u de evolutie vandeze kunststroming naast de belangrijkste datums en gebeurtenis-sen in die periode. Eenheid en verscheidenheid in de Europesecultuur, BAROK kost 795␣ fr. in de handel. Leerkrachten en scholenkunnen het tegen reductieprijs kopen bij uitgeverij De Sikkel (595␣ fr.+ 90␣ fr. portkosten, tenzij u het zelf bij de uitgeverij ophaalt).Uitg. De Sikkel - Nijverheidsstraat 8 - 2390 Oostmalle - tel 03-309 13 30

- fax 03-311 77 39Info VLGM: Hilde Corremans - G. Gezellelaan 1 -2640 Mortsel - tel 03-440 73 90

BankWelke rol speelt debank in onze samen-leving? Als u de nieu-we gratis brochureDit is de bank door-neemt, weet u er al-les over: de werkge-legenheid in de banksector, de kunst vanhet bankieren, de evolutie van betaalmid-delen, de voorbereiding van de euro, spaar-wezen en krediet enz. 15 fiches in vierkleu-rendruk met veel illustraties en een reeksafsluitende vragen. De publicatie Het Bel-gische bankwezen geeft 100 blz. informa-tie over bank en bedrijf, de verschillendespelers op de financiële markten, beurs enoverheid. Prijs: 300␣ fr.Belgische Vereniging van Banken - Ravenstein-straat 36, bus 5 - 1000 Brussel - tel 02-507 6811 - fax 02-512 58 61

Curriculum vitae«Geachte heer, hierbij doe ik u het formu-lier met daar mijn curriculum vitae toeko-men met het verzoek dit te bezien in hetlicht van uw actuele opdrachtenbestand…»Wie zou deze sollicitant een kans geven? Debrochure Het C.V. (200␣ fr. + 50␣ fr. verzen-dingskosten) draait de rollen om: tips omgoede cv’s te herkennen, een efficiënt inter-view af te nemen en geschikt personeel teselecteren.NCMV Jonge Ondernemers - Spastraat 8 - 1000Brussel - tel 02-238 07 35 - fax 02-238 07 34

AfrikaTussen 1880 en 1900 werd Afrika in ijltem-po onder een aantal Europese landen ver-deeld. Tot 1880 was Afrika een verhaal vanlucratieve handel-zonder-grenzen, missio-nering, ontdekkingen en wetenschappelijkonderzoek. Maar dan sloeg een soort terri-toriumdrift toe. In 20 jaar tijd werd hetcontinent naadloos onder Europese mo-gendheden verdeeld. J.M. Mackenzie analy-seert oorzaken en gevolgen. U krijgt 60 blz.om tot inzicht te komen.De Europese opdeling van Afrika 1880-1900,365␣ fr. - uitg. EPO - Lange Pastoorstraat 25-27 -2600 Berchem - tel 03-239 68-74 - fax 03-21846 04 - uitgeverij@epo.be - www.epo.be

soorrang? Geen over-

de baan bent. Voorde graad, alle onder-

nieuwe lesbrief rondin het verkeer. Voornnen zij één of meeror de leerkracht is er gratis beoordelings-

tituut vzw - Spinners- - tel/fax 051-21 04 17

bgaan naar (gevaarlij-n de veiligste routesanzet van Veilig optje Kijkuit, een doe-voor kinderen van 8eren verkeersbordenn het denken gezeten van verschillendefileproblematiek. In-t illustraties en vra-voor 28 blz.erkeersveiligheid (BIVV)5 - 1130 Brussel - tel16 43 42

iers over de ramadaniggen. Stuur ons eenge KLASSE-hand haalt

ningsstraat 138 - 1000

Egg

ee

eipitrenteg2 d

frpr 0 ntkdtus t.

Ntih

..

..

..

..

..

..

K) c

RENÉ MAGRITTE: TOT 28/6 aN.a.v. de honderdste verjaardag van degeboorte van de surrealistische kunste-naar René Magritte presenteren de Ko-ninklijke Musea voor Schone Kunsten eengrote overzichtstentoonstelling van zijnwerk. Zo’n 250 schilderijen en gouachesillustreren het uitgangspunt van de sur-realisten: schoonheid ontstaat door de

botsing van dingen die elkaar totaal vreemd zijn. Magritte schildertgewone figuren en voorwerpen in een wereld die ontstaan is in zijndromen, in het onderbewustzijn of gewoon bij toeval.De toegangsprijs bedraagt 350␣ fr. Senioren en groepen (vanaf 15 perso-nen) betalen 300␣ fr.; schoolgroepen betalen 150␣ fr. Kinderen tot 13 jaar(begeleid door ouders of leerkracht) hebben gratis toegang. Voor school-groepen is de tentoonstelling enkel toegankelijk op dinsdag en vrijdag,telkens van 10 u. tot 13 u. De NMBS biedt speciale voorwaarden.Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België - ingang Museum voorOude Kunst - Regentschapsstraat 3 - 1000 Brussel - 02-508 32 11 - fax 02-508 32 32

MAGRITTE IN HET BASISONDER-WIJS: 22/4 bAansluitend op de grote Magritte-tentoon-stelling is er een nieuw museumatelier voorleerlingen basisonderwijs (5de en 6de leer-jaar). Mijn kop zit vol beelden en tekenstoont uw leerlingen met taal-, gebaar-, denk-,teken- en plakoefeningen hoe beelden entekens in hun hoofd ontstaan en wat ze erallemaal mee kunnen aanvangen. Nadienkijken ze naar de schilderijen van Magritte:wat stellen ze voor? Welke titels heeft dekunstenaar bedacht? Hoe verbindt Magrittebeelden en tekens met de dingen die hij ziet?Leerkrachten derde graad lager onder-wijs kunnen gratis kennismaken met ditmuseumatelier op woensdag 22 april om14 u. Vooraf (liefst telefonisch) inschrij-ven is wel noodzakelijk.Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van Bel-gië - Educatieve Dienst - Museumstraat 9 - 1000Brussel - tel 02-508 34 50 - fax 02-508 32 32

MINIMAL ART: TOT 3/5 sMinimal Art stelt de ervaring van de kijkerbij het aanschouwen van een kunstwerkcentraal. Vandaar de uiterst sobere en uitge-puurde werken van Carl Andre, Dan Flavin,Donald Judd, Sol LeWitt en Robert Morris dieu in deze tentoonstelling kunt bekijken.De toegang is gratis. Geleide bezoeken (graagvooraf reserveren) kosten 1800␣ fr.BBL - Dienst Kunstzaken - Marnixlaan 24 - 1000Brussel - tel 02-547 22 92 - fax 02-547 37 12

RUSSISCHE AVANT-GARDE ENTHEATER 1910-1930: TOT 30/5 sDe collectie Lobanov-Rostovski is helemaalgewijd aan de Russische podiumkunsten enomvat meer dan 1000 werken uit de perio-

de 1880-1930. Ruim 350werken uit deze collectiezijn hier samengebracht.Ze illustreren de zogenaam-de «niet-objectieve» kunst.Kostuumontwerpen,decors en scenerieën voortoneel, opera, ballet, cir-cus en film weerspiege-len de experimenten uitdie creatieve jaren.Museum van Elsene - J. VanVolsemstraat 71 - 1050 Brus-sel - tel 02-511 90 84 toe-stel 1459

BREUGHEL-BRUEGHDe broers Pieter Breu1637/8) en Jan Brue1625) beheersten samartistieke leven in de NVoor het eerst is hun wéén dubbeltentoonstpen, bloemstukken, stferelen, religieuze en versiviteit, originalitebeide kunstenaars wolustreerd. Voor Antwtoonstelling al te bewoland) en Wenen (OosDe toegangsprijs bedraaders en groepen betalen jaar betalen 100␣ fr. enhebben gratis toegang. Ron(volwassenen) of 1000␣band). De NMBS biedt sKoninklijk Museum voopold de Waelplaats - 20238 78 09 - fax 03-248Op woensdag 6 mei kugratis kennismaken metoonstelling. Na een medewerkers van de evoor een rondleiding. Stje op. U kan kiezen tubezoek duurt ongeveerschriftelijke bevestiging

GRATIS ROµ Ja, ik wil graag gra

tentoonstelling Breug6 mei. Ik kom graag

NAAM: ....................

ADRES: ....................

...............................

SCHOOL & FUNCTIE:

...............................

...............................

Stuur de bon volledig inMuseum voor Schone Communicatie (KLASSE- 2000 Antwerpen. Ubevestiging van uw ins

FILIP TAS (1918-1997): 29/5 TOT 12/7 sWat begon als een huldetentoonstelling naar aanleiding van de80ste verjaardag van de fotograaf is nu te zien als een overzichts-tentoonstelling van zijn werk. «Een wandelaar die kijkt», noemdemen hem ooit: in meer dan 30.000 foto’s (vooral zwart/wit) liggenzijn visie en zijn impressies bewaard. Deze tentoonstelling toonteen (thematische) selectie uit dit omvangrijk oeuvre.De toegang is gratis.Galerij van de Kredietbank - Grote Markt 19 - 1000 Brussel - tel 02-422 8563 - fax 02-422 81 60

KINDEREN INBEGREPEN IN LIMBURG aDe doe-tentoonstelling Kinderen inbegrepen (gerealiseerd doorJeugd & Vrede) toert door Limburg. Op 32 panelen, in 8 modules,nodigen allerlei interactieve elementen uit om op zoek te gaan naarconcrete aspecten van kinderrechten. Het project is vooral be-doeld voor leerlingen van 9 tot 14 jaar, maar ook oudere leerlingenen volwassenen kunnen op een speelse wijze hun kennis overkinderrechten testen of opfrissen.U kan de tentoonstelling nog bezoeken in CC Achter Olmen Maaseik - tel

089-56 57 04 (tot 1 mei) en Provinciaal Cen-trum voor Theater Dommelhof Neerpelt - tel011-64 25 71 (1 mei tot 5 juni).

TJUKURRPA: TOT 24/5 aOeroude symbolen worden overgebrachtop canvas met acryl: Aalst presenteert eenmerkwaardige tentoonstelling van Austra-lische Aboriginalkunst.Speciaal voor het onderwijs zijn er specialeén gratis rondleidingen, aangepast aan deleeftijd van de leerlingen (van kleuterklastot hoger onderwijs). Reserveren via CC DeWerf - tel 053-76 13 14 - fax 053-70 15 54.Op vrijdag 24 april (20 u.) en maandag 11mei (20 u.) is er in CC De Werf een lezing(met dia’s en muziek) over deze kunstvorm.Prijs: 100␣ fr. per persoon. Reservaties op tel053-76 13 12.Stedelijk Museum Oud-Hospitaal - Oude Vis-markt - 9300 Aalst - tel 053-70 26 60

EDUCAR: EEN MUSEUM ZONDERVITRINES: 22/4 EN 6/5 aVoortaan zijn de archeologische voorwer-pen van het Provinciaal Archeologisch Mu-seum van Velzeke letterlijk binnen handbe-reik. Educar: een museum zonder vitrinesis een nieuw educatief programma waarbiju zo’n 250 objecten kunt bekijken enbetasten. En u moet niet vrezen dat u unie-ke objecten beschadigt: het zijn immersexacte kopieën van de originelen, die mooiachter glas blijven. De Educar wordt ingezetbij de lange rondleidingen (en u moet zevooraf reserveren).Op woensdagen 22 april en 6 mei (tel-kens om 14 u.) kunt u gratis kennisma-ken met het nieuwe Educar-project. Voortskrijgt u er informatie over de bestaandeeducatieve pro-gramma’s en overde nieuwe archeo-logische wande-lingen. Deelne-men is gratis. Wéltelefonisch reser-veren!Provinciaal Archeo-logisch MuseumZuid-Oost-Vlaande-ren - Paddestraat 7- 9620 Zottegem(Velzeke) - tel 09-360 67 16 - fax 09-361 28 41

L: 3/5 TOT 26/7 ahel de Jonge (1564-hel de Oude (1568-en met Rubens hetderlanden rond 1600.rk samengebracht in

lling met landschap-llevens, landelijke ta-rofane scènes. De di- en autonomie vanden overvloedig geïl-rpen was deze ten-deren in Essen (Duits-nrijk).t 250␣ fr. Reductiehou-00␣ fr. Leerlingen tot 18leerlingen tot 12 jaarleidingen kosten 2500␣ fr.. (leerlingen in klasver-eciale voorwaarden.Schone Kunsten - Leo-0 Antwerpen - tel 03-

08 10nen 160 leerkrachten

deze schitterende ten-orte inleiding nemenucatieve dienst u meeur meteen het bonne-

sen 16 u. of 17 u. Eenwee uren. U krijgt een

DLEIDINGs kennismaken met deel-Brueghel op woensdagom □ 16 u. □ 17 u.

..............................

..............................

..............................

..............................

..............................

..............................

gevuld naar Koninklijkunsten - Educatie en - Plaatsnijdersstraat 2krijgt een schriftelijkehrijving.

KLASSE NR.84 25

Het aanbod is gróót. Uiteraard kan dezepagina enkel een selectie bieden. Vraagmeer informatie bij de pedagogische be-geleiding van uw school.

tnoh veeg

e

t clse

o2

etdegp␣ f, s 6r

kr

eh

ehnleee

lee

ea

okr uit de naam van deeemeermin een nieuw.traat 138 - kantoor 802

ALGEMEEN a• Tweede Dialoogdag: Kwaliteit van hetonderwijs: 25/4 in Ter Helme Vakantie-centrum, Oostduinkerke.Leerkrachten, directeurs, schoolbegeleiders,jongeren, onderwijswetenschappers, beleids-verantwoordelijken enz. dialogeren overde kwaliteit van de praktijk van hetonderwijs. Inschrijven tot 10/4.vzw Diroo - Vitsdam 6 - 2880 Bornem - tel en

fax 03-899 22 01• Loskomen in taal: op zoek naar je eigenstem en verbale uitdrukkingsvormen: 13tot 17/4 in Hoepertingen.Stichting-Lodewijk de Raet - Liedtsstraat 27-29 -1030 Brussel - tel 02-240 95 01 - fax 02-242 2610• Weerbaarheid, geweld, misbruik: Na-scholing voor leerkrachten (basisonderwijs:16/4; secundair onderwijs: 17/4); Thema-avond Signalen van kinderen die seksueelmisbruikt zijn (11/5).Refleks Weerbaarheidscentrum vzw - Breughel-straat 31-33 - 2018 Antwerpen - tel 03-2392983 - fax 03-281 66 31 - refleks@net4all.be• Opleiding Werken met seksueel mis-bruik: Kinderen als slachtoffer (23/4 en 7/5),Volwassenen als slachtoffer (28/5, 4, 11 en18/6), Daderhulp (18 en 25/9).Opleiding Vertrouwenspersoon op school:27 en 28/4 en 12/5.CGSO Trefpunt - Vormingscentrum Jos van Ussel- Meersstraat 138B - 9000 Gent - tel 09-220 6522 - fax 09-220 84 06• Intimiteit: intimidatie? - Ongewenstseksueel gedrag op het werk: 22/4 in Huisvan de Sport, Berchem.Stad Antwerpen - departement voor Sociale Za-ken, Volksgezondheid en Milieu - Van Immerseel-straat 11-23 - 2018 Antwerpen - tel 03-231 8730 toestellen 3649 en 3647• Cursus VELOO - Verrijkende elementenvoor Leren, Opvoeden en Onderwijzen - inhet kader van vakoverschrijdende eindter-men leren leren: 14-17/4.UIA - Project Leerbevordering - dep. Geneeskunde- Universiteitsplein 1 - 2610 Wilrijk - tel 03-820 2518 - fax 03-820 25 26 - lebeerjo@uia.ua.ac.be• Buitengewoon onderwijs: Verdiepingmentaal gehandicapten - de visie van Do-rothea Timmers als belangrijkste invalshoek(29/4, 6, 13 en 20/5; Campus Pius X, Antwer-pen).Vakoverschrijdend: Communicatie - hoelaat ik mijn mening horen (20 en 27/4, 4 en11/5).Karel de Grote-hogeschool - departement Lera-renopleiding - Centrum voor Permanente Vor-ming - Turnhoutsebaan 400 - 2110 Wijnegem -tel 03-355 18 70 - fax 03-353 27 35• Theateropleiding Stem- en ademhalings-techniek (20/4 tot 25/5 in Burgcentrum,Gent).Lentestages: Verhalen vertellen (17, 18 en19/4); Improviseren - module A (5, 7 en 8/4)& module B (9 en 10/4).Interfederaal Centrum Vlaams Amateurtoneel (ICVA)vzw - Spitaalpoortstraat 50 - 9000 Gent - tel 09-229 21 72 - fax 09-228 70 92

BASISONDERWIJS b• Filosoferen met kinderen: 17-18/4 (+ te-rugkomdag) in Begijnhof, Hasselt.Woord & Argument vzw - Oude Kuringerbaan115 - 3500 Hasselt - tel 011-25 66 03 - fax 011-87 31 44• Workshop creatief schrijven voor kinde-

NATUURWEKENU kan deze zomer merende één week op eede natuur verkennen ervaren natuurgids. Ttingen (meestal in deafgewisseld met geleidbij ook de esthetischnatuur aandacht krijuit twee reisdoelen: Chmestreek, aan de oevtot 25 juli) of het Wland (11 tot 17 juli)prehistorische vondsattracties (u logeert erBelle, net over de «smingsprijs schomme10.900␣ fr. per volwasuw netto-inkomen).vzw Dialoog - Blijde-InkLeuven - tel 016-29 47

KLASSE-MENTEnkele honderden leons een kaartje meschrift Schoolmoeheiwas gewoon het juistopgave. Naar de volmaar een kleine stakenbonnen van 2000Standaard Boekhandelop evenveel winnaarantwoord ten laatsteWinnaars opgave 4zen), Johan De Meerleedy Van Looy (Bilzen),Martin Crabbe (Kort-rijk) en Lieve Biese-mans (Grimbergen)Oplossing opgave47: Schoolmoeheid.Opgave 48: We zoezestien letters. Zou Gééntje hebben?• de 1ste, 2de en 6dnaam van een Russisc(1870-1924);• de 2de, 3de en 8ste leen vulkaan, tevens Amerikaanse contine• de 1ste, 3de en 8ste het land van volksrefdaten en «Rufst du, m• de 1ste, 5de en 7de sche term voor het ovuitvoer van de ingezmet die van andere lrende één jaar;• de 4de en 5de letterItaliaans dichter en Nin een vorig leven klo• de 1ste en 6de letteEuropese stad waar de zhoofd heeft gekregenKLASSE-Ment - Koningss- 1000 Brussel

26 KLASSE NR.84

ren: 6 sessies vanaf 22/4 in Trefpunt, Gent.Studio Rinkelsteeltje - p/a Ariadne - Achterhekers 30 - 9052 Gent - tel 09-22861 63• Workshop voor kleuterleiders en onderwijzers: Kinderliederenbegeleiden met gitaar - Initiatie begeleiding met keyboard - Stemvor-ming - Uitbreiding liedrepertorium: 16-17/4.Muziekatelier Maestro - Carlo Vandenhende - Baaigemstraat 188 - 9890Gavere - tel en fax 09-384 64 64• Kleuteronderwijs: Op een poppenspeelse manier muziek maken(22/4); Ik denk... dus ik filosofeer - filosoferen met kleuters (6 en 20/5).

Karel de Grote-hogeschool - departement Lera-renopleiding - Centrum voor Permanente Vor-ming - Turnhoutsebaan 400 - 2110 Wijnegem -tel 03-355 18 70 - fax 03-353 27 35

SECUNDAIR EN HOGER ONDERWIJS s• Wat straks studeren? Studie- en beroeps-keuzebegeleiding - nieuwe opvoedingstaak,ook voor de school.Deze conferentie vindt plaats in CC Zolder(22/4; inschrijven bij DiNAC - tel 011-23 6824 - fax 011-23 68 25); Universiteit Gent (29/4; inschrijven bij RUG-DLO - tel 09-264 3549 - fax 09-264 35 99); Universiteit Antwer-pen-UIA (6/5; inschrijven bij CBL-UIA - tel03-820 29 60 - fax 03-820 29 57) en KATHOKortrijk (13/5; inschrijven bij KATHO-Cen-trum Permanente Educatie - tel 051-40 02 40- fax 051-40 89 13).• Jazz en lichte muziek in het DKO: 3/5 inde Singel, Antwerpen.OVSG - Ravensteingalerij 3 bus 7 - 1000 Brussel -tel 02-502 09 05 - fax 02-502 12 64• Nascholingsprogramma’s: Communice-ren met ouders (drie sessies vanaf 23/4);Leren leren (zes sessies vanaf 22/4); Omgaanmet onderpresteerders (4 sessies vanaf 25/4);Omgaan met faalangst en onzekerheid (zessessies vanaf 29/4); Stagebeleiding (drie ses-sies vanaf 20/10; ook voor hoger onderwijs).vzw Cheobs - Ingrid Coosemans - Leopoldstraat 3- 3000 Leuven - tel 016-20 76 55• Secundair onderwijs: Onderneming enonderwijs (23 of 30/4; Campus Pulhof, Ber-chem); Activerend poëzie-onderwijs (22 en29/4; Campus Pius X, Antwerpen); A newtextbook: the quest for the best (6 en 13/5;Campus Pulhof, Berchem); Lezers gezocht -een praktische gids doorheen het jeugdlite-ratuuronderwijs (20/5).Karel de Grote-hogeschool - departement Lera-renopleiding - Centrum voor Permanente Vor-ming - Turnhoutsebaan 400 - 2110 Wijnegem -tel 03-355 18 70 - fax 03-353 27 35• Technisch Tekenen in de bouwopleiding:28/4 in Ingenieurshuis-KVIV, Antwerpen.Gratis netoverschrijdende studiedag voor le-raars en opleidingsverantwoordelijken Bouw.R. Van Begin, pedagogisch adviseur OVSG - Beel-dekensgatstraat 8 - 3080 Tervuren - trel 02-76747 40• 12de Conferentie Het Schoolvak Neder-lands: 13-14/11 in Antwerpen.Docenten, leraren, didactici enz. die zichwillen melden als spreker/workshopleidervoor deze conferentie kunnen tot 15 mei eenabstract indienen (halve pagina A4, op dis-kette, met uitdraai).Mark Van Bavel - UFSIA/CVD - Prinsstraat 8 -2000 Antwerpen - tel 03-220 46 82 - fax 03-22046 79

a het hele gezin gedu- ontspannen maniernder leiding van eeneoretische uiteenzet-oormiddag) worden wandelingen, waar- kenmerken van deen. U hebt de keuzeassepierre in de Gau-rs van de Semois (19est-Vlaamse Heuvel-met zijn bergen enen als voornaamstetrouwens in Bailleul/hreve»). De deelne-t tussen 8500␣ fr. enne (afhankelijk van

mststraat 109 - 30008 - fax 016-22 21 31

arkrachten stuurden het laconieke op-. Geen paniek, dit antwoord op vorigeende opgave is dan. Vijf gezonde boe-r., geschonken doorliggen hier te wachten. We verwachten uwop 30 april.: G. Dejonghe (Mui- (Oudenaarde), Fred-

en een woord vanoote Schuur er ook

letter uit de echte bolsjevistisch leider

tter uit de naam vanoogste berg van hett;tter uit de naam vanrenda, fietsende sol-in Vaterland»;tter uit de economi-rzicht van de in- en

tenen van een landnden, meestal gedu-

uit de naam van eenbelprijswinnaar (enkenluider?);

(advertentie)

H E R V O R M I N G

28 KLASSE NR.84

Tijdelijke leraarskrijgen een be-ter statuut. Er ko-men 45 onderwijs-zones. Dat en nogveel meer onder-schreef de Vlaamseregering in het kas-teel vanD w o r p .De peda-gogischeh e r v o r -ming van het secundaironderwijs krijgt vorm.Nog voor de zomerva-kantie moet het Vlaamsparlement zich over hetontwerpdecreet uitspre-

ken. Een samenvattingvan de krachtlijnen. Ende eerste reacties.

Oninn

De scholen:een nieuwe organisatie★ Het oorspronkelijk concept van de samenwer-kingsverbanden tussen scholen bestaat niet meer.Secundaire scholen kunnen nu vrijwillig samen-werken in nieuwe, verruimde scholengemeenschap-pen (SG). Waar zit het verschil? Een SG is éénschool of groepering van secundaire scholen diebinnen een onderwijszone gezamenlijk instaanvoor de onderwijsvoorziening. In het vroegere conceptwas er sprake van een tweedeling tussen het offici-eel en het vrij gesubsidieerd onderwijs. Die komt erdus niet. De overheid legt 45 onderwijszones vast.Elk net kan één of meer nieuwe SG’en vormen peronderwijszone. Dat kan ook over maximum drieaangrenzende onderwijszones.★ In principe zal het aanbod van een SG bestaanuit ten minste drie studierichtingen ASO, tweestudiegebieden TSO en twee studiegebieden BSO.

Een multisectoraal aanbod heet dit. Daardoorheeft een school er niet langer belang bij leer-lingen enkel te oriënteren binnen haar eigenstudieaanbod. Een klassieke ASO-school kandus binnenkort zonder verlies leerlingen naareen technische richting laten vertrekken. Inde nieuwe constructie van de SG gaan immersgeen lestijden verloren.★ Er is nu een driedeling tussen het gemeen-schapsonderwijs, het officieel en het vrij gesub-sidieerd onderwijs. Hierin is het maximaal aan-tal SG’en per net als volgt samengesteld: ge-meenschapsonderwijs 80, officieel gesubsidieerdonderwijs 29, confessioneel 120 en niet-confes-sioneel 5 in het vrij gesubsidieerd onderwijs. Inhet Brussels Hoofdstedelijk Gewest kan elk on-derwijsnet slechts één SG vormen.★ De SG is verantwoordelijk voor een rationeelonderwijsaanbod. De deelnemende scholen makenonder elkaar afspraken over het studieaanbodmet studiegebieden en studierichtingen.★ De SG maakt afspraken over het personeels-beleid. Dit omvat criteria om personeelsledenaan te werven en hun functioneren te evalueren.★ Deel uitmaken van een SG heeft bepaaldevoordelen. De scholen ervan genieten betere ra-tionalisatienormen, d.w.z. 15 procent lager dande basisnorm. Ze kunnen in de toekomst vrij urenoverdragen naar elkaar. Het omkaderings- en hetadministratief personeel wordt berekend per SG.Binnen de nieuwe SG kan dit personeel benutworden op het niveau van de SG in haar totaliteit.Vastbenoemde directeurs en onderdirecteurs diedoor de herstructurering hun job verliezen, kun-nen aan het werk blijven binnen de SG.★ Om het pedagogisch beleid van de SG te verster-ken, zal de overheid financiële stimuli toekennen.Om aan dit geld te geraken, zal ze gedurende drieopeenvolgende jaren de werkingsmiddelen vanhet secundair onderwijs niet indexeren. Een SGmoet wel aan enkele voorwaarden voldoen omrecht te hebben op deze extra financiële steun: eenmultisectoraal aanbod, een herschikt en duidelijk

derwieuwe

herkenbaar studieaanbod en vooral een doordachtoriënteringsbeleid voor de leerlingen.

TivoliAan vakbondszijde oordeelt men positief over depolitieke afspraak dat het secundair onderwijs nietmoet inleveren voor het Tivoli-akkoord dat het basis-onderwijs 3,1 miljard frank meer bezorgt. De te-werkstelling behouden is de grootste zorg van debonden. Ze vrezen dat door de hervormingen min-stens enkele honderden banen verloren zullen gaan.

Het studieaanbod: inkrimpen★ Vandaag zijn er 415 structuuronderdelen (ba-sisopties, beroepenvelden en studierichtingen).Het onderwijsaanbod van morgen zal er 338 heb-ben. Dit vereist een indeling van verwante studie-richtingen in studiegebieden.★ Het ASO versterkt in de tweede graad de basis-vorming voor moderne talen en wiskunde. Dehuidige studierichting menswetenschappen beant-woordt in veel gevallen niet aan de doelstellingenvan het ASO die onder meer abstraherend denkenomvatten. Deze richting zal men omvormen eninhoudelijk herwaarderen tot humane wetenschappen.★ In het TSO-BSO schrapt de overheid een aantalte specialistische of niet relevante studierichtin-gen. Andere studierichtingen worden geïntegreerdin bredere richtingen. Alleszins komen er ge-sprekken met de grafische en de textielsector omeen convenant te sluiten. Dit moet het mogelijkmaken om het aanbod, van basisopties tot specia-lisatiejaren, kritisch te herdenken in samenspraakmet het bedrijfsleven.

Twijfels«Bepaalde CVP-parlementsleden zijn bezweken voor departiculiere belangen van een handvol misnoegde school-directeurs uit hun streek», zegt Toon Boone, secretaris-generaal van het Vlaams Secretariaat van het KatholiekSecundair Onderwijs. In de pers zegt hij dat hij zichgepakt voelt en betreurt hij voorts dat er geen minimaleleerlingenaantallen voor de studiegebieden komen. Ditzou voorkomen dat op te veel plaatsen te veel studierich-tingen met te weinig leerlingen worden aangeboden.

ijs zones

or doorlopende

esteld»

Van de scholen wordt nu verwacht dat ze op eigeninitiatief een scholengemeenschap vormen en hun stu-dieaanbod inkrimpen. Niet alle politici geloven daarin.

Het onderwijsaanbod:nieuwe ordeningDe rationalisatie van het onderwijsaanbod moetvolgens de overheid in de eerste plaats de kwali-teit van het onderwijs verhogen. Elke inrichten-de macht verbindt zich ertoe om voor het geheelvan haar scholen het nu toegekende pakket uren-leerkracht stapsgewijs over vier jaar te reducerenmet 2,5 procent. De inrichtende macht mag zelfkiezen hoe ze dit doet: fusies doorvoeren, struc-tuuronderdelen overhevelen, het onderwijsaan-bod ordenen. Voor dit laatste kan ze ordenings-modellen gebruiken. Als de inrichtende machtdeze reductie binnen vier jaar niet realiseert, zalde overheid dit percentage lineair inhouden.

MarchandageDe leden van de CVP-fractie in het Vlaams parle-ment weerleggen de kritiek als zouden ze via eenvorm van politieke ‘marchandage’ het onderwijsak-koord naar hun hand hebben gezet. Ze houden welrekening met de belangen van de individuele scholen,zeggen ze. Ze hopen dat secundaire scholen die al eeninspanning deden om hun studieaanbod te rationali-seren, niet gestraft zullen worden.

De omkadering: afvloeien★ Voor het onderwijzend personeel blijft dehuidige financiering behouden met degressieveleerlingencoëfficiënten en met minimumpakket-ten om een onderwijsaanbod te garanderen.★ TSO- en BSO-scholen hebben naast hun orga-niek lestijdenpakket recht op de huidige ambtenvan werkmeester, werkplaatsleider en teeltleider.In het nieuwe systeem zijn dit de technisch ad-junct van de directeur en de coördinerend tech-nisch adjunct van de directeur.★ Het huidig opvoedend hulppersoneel en admini-stratief personeel: de ambten van opvoeder-huis-meester, directiesecretaris, studiemeester-opvoeder,opsteller en klerk-typist moeten op termijn in abso-lute aantallen verminderen door natuurlijke afvloei.

BesparingenDe Centrale Raad van de Argo (gemeenschapsonder-

Binnenkort een functiebe-schrijving voor leraarssecundair onderwijs?

wijs) keert zich vooral tegen een niet-indexering vande werkingsmiddelen gedurende drie jaar. Zij dringtook aan op een herziening van het Argo-decreet. DeVLD, de grootste oppositiepartij, ziet in de hervor-mingsvoorstellen alleen een ‘nota met vage intentiesdie meer vragen oproept dan antwoorden geeft’. Zeziet in het plan enkel een besparing.

Het personeelsbeleid:de functies beschrijven★ Oudere personeelsleden kunnen uitstappen, alsze boventallig worden of hun betrekking ruilen meteen jong boventallig of tijdelijk personeelslid. Deuitstappers krijgen een wachtgeld dat als volgt isvastgesteld: administratief personeel 75 procent, studie-meesters-opvoeders 72 procent en de overige perso-neelsleden 70 procent van de laatste brutowedde.★ De benoemingsstop wordt opgeheven, zowelin het secundair onderwijs als in het onderwijsvoor sociale promotie.★ De functiebeschrijving wordt ingevoerd als in-strument in het personeelsbeleid. Op basis hiervankrijgt een leraar een beschrijvende beoordeling ofevaluatie. Die kan aanleiding geven tot vorming,bijsturing, nascholing… Na twee opeenvolgendenegatieve beoordelingen of drie onvoldoendes tij-dens de loopbaan volgt ontslag. Maar deze regelingis nog niet voor morgen.★ De directeur en onderdirecteur krijgen een man-daat van vier jaar. Maken ze zich in deze periode nietwaar, dan keren ze terug naar hun vroegere ambt.★ De bestaande voorrangsregelingen voor tijde-lijken worden opgeheven. In plaats daarvan krijgteen personeelslid dat drie jaar dienst heeft binneneen SG, recht op een doorlopende aanstelling.Dit tijdelijk personeels-lid kan tevens genietenvan de bestaande verlo-ven en regeling voor af-wezigheden. Personeels-leden, aangesteld voor eenvolledig schooljaar of voor onbepaalde duur, ont-vangen in de vakantiemaanden een volwaardigewedde. Tijdelijke personeelsleden kunnen nu ookbestuursfuncties waarnemen.

EnveloppesLange tijd was de overheid van plan de scholen voor hunwerking een envelop met geld te geven. Daarmee moes-ten ze zich uit de slag redden. De vakbonden waren hiervierkant tegen. Nu komt de term ‘enveloppefinancie-ring’ niet meer voor. De scholen mogen dus hun factuurnaar ‘Brussel’ sturen, zij het dat Brussel hen ertoedwingt die in vier jaar tijd 2,5 procent kleiner te maken.

De werkingsmiddelen: andersverdelenIn afwachting van de resultaten van de wetenschap-pelijke studie over de objectiveerbare verschillen inde werkingsmiddelen tussen de onderwijsnetten,komt er een voordeliger verdeling voor het gesubsi-dieerd onderwijs. De huidige verhouding in wer-kingsmiddelen van het gemeenschapsonderwijs t.o.v.het gesubsidieerd onderwijs (100 voor het gemeen-schapsonderwijs tegen 53,9 en 51,3 voor respectie-velijk het officieel en het vrij gesubsidieerd onder-wijs) wordt tegen 2007 verhoogd tot een 100/76verhouding. Tijdens de eerste drie jaar voert men deverhoging versneld door.De meerkost van deze hervorming betaalt hetsecundair onderwijs zelf via de voorgestelde maat-regelen. ■

«U bent vo

duur aang

30 KLASSE NR.84

P R O M O T I E

30 KLASSE NR.84

f

o»

,

Hier en daar nog watbijgeverfd, een ronken-de programmabrochu-re, vandaag stinken devuilnisbak-ken niet.Gehuurdeb u x u s -p l a n t e naan de poort en de man-nen van de gemeentestampen de aarde aanvoor de vlaggenmasten.Opendeurdagen. «Ze mo-gen niet onopgemerktvoorbijgaan en daar zijnalle middelen goed voor.»Dat beweren evenemen-tenbureaus die nu ookal opendeurdagen opscholen organiseren.Hoe ver kan dat gaan?

Op

Steeds meer scholen doen een beroep opeen evenementenbureau om hun open-deurdagen professioneel te begeleiden.Ze willen opvallen, een goede beurtmaken, ouders beïnvloeden in hun keu-zeproces. «Scholen gaan daarom va-ker op zoek naar speciale attracties ennaar publiekstrekkers», zegt StefanDeckers van Conrad Consulting uitHasselt. «Ze willen af van het tradi-tionele aanbod van clowns, spring-kastelen en volksspelen. Voor veelmensen is de beste school de schooldie Dana Winner kan uitnodigenen betalen. Dat heeft met bluf temaken, met wie centen heeft. Eenopendeurdag moet nochtans in deeerste plaats eerlijke informatie overde school geven. Animatie komt opde tweede plaats. Wie met DanaWinner nieuwe leerlingen probeertte lokken, zit verkeerd.»

Schijnvertoon«Wij huren voor onze opendeurdag geen

extra attracties of apparatuur om te tonen watwe hier allemaal kunnen», zegt directeur Domi-niek Deraeve van het Technisch Instituut DonBosco in Sint-Pieters-Woluwe. «Onze school isdie dag een werkende tentoonstelling. De leer-lingen werken aan hun praktijkstuk. Zoals zedat elke dag doen. Geen schijnvertoon, want datpakt geen verf. De leerlingen hebben dat vlugdoor en de bezoekers ook. Onze school heeft weleen opendeurdag nodig. En meer dan alleen maarvoor de verse toevoer van leerlingen. Natuurlijk isdat wel een belangrijk doel. Het beeld van hettechnisch onderwijs in onze maatschappij is nietvan die aard dat de leerlingen aan de poort staan tedrummen om zich in te schrijven. Een opendeur-dag is dus in de eerste plaats reclame, promotie.Maar zo’n dag werkt ook als een sterke bevestigingvoor onze eigen leerlingen. Ze voelen waarderingvoor wat ze doen. Vaak staan ouders (en somsde leerkrachten zelf) versteld van wat de leer-lingen allemaal kunnen.»

De bakkerElke consument laat zich bij het aanschaf-

fen van een product of dienst beïnvloeden door hetimago ervan. Zonder dat imago zou hij geen keuzekunnen maken. Dat stelt Poiesz in The Image Con-cept. De stelling geldt ook voor scholen. Oudershebben het moeilijk om rationeel een schoolkeuze

«Ik l o omijngenniet

Ouders willen geen kermismaar een écht beeld van de school

en deur blufp

te maken. Ze kennen niet alle scholen, laat staandat ze hun sterke en zwakke punten op een juistemanier kunnen beoordelen. Bovendien kunnen zeniet altijd rekening houden met vroegere ervarin-gen. Dit onvermogen om rationeel te handelenzorgt ervoor dat ze andere gronden zoeken voorhun beslissing. Het imago van een school speeltdan een rol. Wat zegt men over de school bij debakker in de buurt? Het imago is het beeld dat demensen uit de omgeving van de school hebbenover die instelling. Het is het resultaat van alleindrukken, ervaringen, kennis, verwachtingen engevoelens van mensen.

Wil een school leerlingen aantrekken, zal ze haaromgeving moeten overtuigen dat ze goed onderwijsaanbiedt. Een opendeurdag is voor veel scholenvaak een (verkeerd?) middel om die uitstraling bijte werken. Een imago bouw je niet op één dag.

Eén dag surfenBart is het computergenie van het vierde

jaar. Hij zit in een grote ASO-school. Vorig jaarhad de directeur hem gevraagd om tijdens deopendeurdag het gebruik van Internet te de-monstreren in het computerlokaal. Een heledag surfen. Dat moeten ze hem geen twee keer

vragen. «Alleen spijtig dat het tijdens de lessen nooitmag», zucht Bart. «Op onze school mogen alleen deleerkrachten internetten. Zij hebben een aansluitingin de leraarskamer.» De dag van de opendeur gelooftBart zijn eigen ogen niet. Het computerlokaal is

ge-d e

ei-gen

:oker

ZEVEN TIPSVOOR EEN

GRANDIOZEOPENDEURDAG

1. Verwelkom ouders (én toe-komstige leerlingen) vooral niet.Laat ze aan hun lot over. Zevinden zelf hun weg wel.2. Maak er een kermis van alsdat het echte leven op schoolweerspiegelt.3. Hou zo veel mogelijk lokalenop slot. Alleen de eet- en feest-zaal zijn toegankelijk.4. Laat de leerlingen demon-streren wat ze tijdens de lesnooit zelf mogen doen.5. Verberg de leerkrachten zoveel mogelijk achter de scher-men. Laat hen afwassen i.p.v.hen over hun vak te laten ver-tellen.6. Geef die dag geen duidelijkeinformatie over de school enhaar werking. Overdonder debezoekers eventueel wel metingewikkelde schema’s en struc-turen.7. Doe zo ongewoon dat uweigen leerlingen de school niet

eens meer herkennen.

ebben alle

otie afgeschaft»

tijdelijk versterkt met vier extra computers: die vanhet secretariaat. Hij moet geen antwoorden geven alsouders hem iets vragen. Dat is voor de leerkracht diede rondleiding zal doen, heeft de directeur hemgezegd. Bart voelt zich bedrogen. En al de bezoeken-de ouders: zand in de ogen.

In de school van André ging het er vorig jaarnog straffer aan toe. De leerlingen mochten ervoor één keer met eieren gooien naar leerkrachtendie als kermisattractie hun hoofd door een gatstaken. Zo creëer je natuurlijk óók een beeld vande school.

Op tijd naar bedDe Vier Winden is een vrije basisschool in

Brussel. 130 kinderen, veel migranten en kansar-men. Geen opendeurdag met veel toeters en bel-len hier. Dat werkt toch niet, zeggen ze. Wel eenopenklasdag. Ouders kunnen tijdens een school-dag gewoon de les volgen, uitleg vragen, dia’sbekijken, activiteiten bijwonen, mee participerenin de klas. Zo krijgen ouders de kans om de échteschoolcultuur te leren kennen. «De openklasdagis geen promotie voor de school. We proberen deouders van onze kinderen zoveel mogelijk naar deschool te halen», zegt directrice Rita Soors. «Hoemeer zij vertrouwd geraken met wat op schoolgebeurt, hoe beter het is voor het leren van hunkinderen. Wat verwacht onze school, wat eisenwe en hoe werken we? Dat willen we duidelijkmaken. We dringen ons niet op, maar gevenouders tips over huiswerk, tv-kijken, op tijd naarbed gaan. Ouders maken zo kennis met onzeschoolcultuur. Het is belangrijk dat ze die ken-nen. Zo kunnen ze hun thuiscultuur daarop af-stemmen. Daar halen de kinderen hun profijt uit.Ouders moeten zich op school zélf ook goed enbetrokken voelen. Dat kan alleen door de deurzoveel mogelijk open te zetten.»

Frieten bakkenPraten met ouders, even vragen hoe het gaat,

aandacht hebben voor mogelijke frustraties. Veelouders vinden het belangrijk hoe de leerkrachtenen directie hen op school aanspreken. Een open-deurdag biedt hier ruime kansen. Agnes is ‘wer-kend’ lid van een oudercomité in een grote basis-school. Ze zit in de stuurgroep van de opendeur-dag. «Wat ik niet begrijp is dat bij de taakverde-ling de leerkrachten liever achter de schermenwerken. Ze vragen een job ergens in de keuken ofachter het gordijn. Ze laten zich liever zien alsfrietenbakker, dan als leraar. Bovendien hebbenze het die dag zo druk dat ze geen tijd hebben voorde ouders. Dat is toch echt een gemiste kans.»

PoetsplaatjeIn Tielt hebben verscheidene secundaire scho-

len afgesproken om de opendeurdag op dezelfdedag te organiseren. Zelfs de promotie voor die dagvoeren ze voor een deel samen. Dat zegt directeurDirk Van de Voorde van het Heilige Familie Insti-tuut. «De scholen liggen dicht bij elkaar. Oudersdie op zoek zijn naar de school die past bij hunkind, kunnen in één dag alle scholen aandoen. Inhet ASO kan je niet uitpakken met realisatieszoals in een technische school. De nadruk ligt bijons op de informatie. Ouders die de school nietkennen, krijgen een rondleiding. De school werktdie dag niet natuurlijk. Maar we stellen wel het

KLASSE NR.84 31KLASSE NR.84 31

multimedialokaal open of tonen wat dramatischeexpressie is, bijvoorbeeld. Bovendien hebben weonze jaarlijkse tentoonstelling Van opendeur totopendeur. Daar zien ouders wat er tijdens één jaarallemaal is gebeurd op school. Onze opendeurdagis geslaagd als er die dag een ruime belangstellingis geweest. En dat vertaalt zich niet altijd in nieu-we inschrijvingen. Ouders informeren zich beterdan vroeger en stellen de keuze voor de school zolang mogelijk uit. Ze hebben het door als je van jeopendeurdag een poetsplaatje maakt. Ik heb alleschoolpromotie in kranten, lokale radio of regio-nale televisie afgeschaft. Onze eigen leerlingenschrijven de laatstejaars van de lagere scholen inde buurt persoonlijk aan: Ik zit hiernu zes maanden, het gaat hier zus enzo… In die brief nodigen ze diekinderen van de zesde klas uit voorde opendeurdag. Dat is veel per-soonlijker.»

«Zie eens wat we kunnen»Ingrid geeft wiskunde in een secundaire school

in het Gentse. «Niet alle leerkrachten vinden deopendeurdag leuk», zegt ze. «Er zijn er nogal watdie zuchten en sakkeren dat ze een zondag of eenweekend moeten ‘opofferen’. Maar ze weten weldat hun eigen boterham ervan afhangt. Als deschool niet genoeg nieuwe leerlingen inschrijft,hangt hun job eraan. Maar voor andere leerkrach-ten is de opendeurdag ook een bevestiging. Zovan: zie eens wat wij met onze leerlingen kunnenbereiken. Dat mogen tonen is ook belangrijk.»

Geen showSinds de gemeenschapsschool Het Zwaluwnest

in Wachtebeke ervaringsgericht is gaan werken, isde aanpak van de opendeurdag fundamenteel ver-anderd. «We organiseren zo’n opendeurdag bewustgeïsoleerd van ons schoolfeest», zegt directrice IvetteTimmerman. «Dat is veeleer een toonfeest. Tonenwat de kinderen gedaan hebben. Ouders zien deschool dan niet echt zoals ze is, ze zien hun eigenkind niet IN de school. En daar wilden we verande-ring in brengen. Onze opendeurdag is geen show,het is een gewone klasdag. Elke maand stellen we dekleuterklassen één voormiddag open voor drie àvier ouders. Die maken zelf een afspraak met de juf.In de lagere school doen we dat nu nog maar één dagper jaar, maar ook dat gaan we opengooien. Onzeouders staan niet echt te kijken van onze opendeur-dag. Ze zijn niet superenthousiast. Ze zijn hiergewoon dat ze de kans krijgen om binnen te lopenals ze dat willen. Het is hier altijd opendeurdag.»

SchoolkeuzeFeesten zijn leuk. Ze verstevigen de band met

de school. Vaak zijn ze ook nodig voor extrainkomsten. Maar een echte opendeurdag zou meermoeten bieden dan een barbecue. «Op het jaar-lijkse schoolfeest werden wij als ouders overtuigdom voor deze school te kiezen: een dynamischejonge ploeg leerkrachten, geleid door een hard-werkende en goedlachse directeur», schrijft Gert,vader van twee kinderen. Ouders en kinderenkiezen hun school vaak op een schoolfeest ofopendeurdag. Ze willen dan wel een écht beeldvan de school, geen kermis. De dagelijkse realiteitvoor hun kinderen zal er immers heel andersuitzien. Met blufpoker is niemand gediend. ■

«We h

prom

R E P O R T A G E

n vit

32 KLASSE NR.84

Het is even voor halfnegen. Ik hoor de mij

bekende echo’s van op-winding vóór de bel gaat:geroep, gelach, geloop.Het ruikt hier naar school.Naar stenen en koffie enmensen. Ik had ether ver-wacht. Ik wist niet watik me bij ‘ziekenhuis-school’ moest voorstel-len. Les in een zieken-bed? Een klas vol bed-den?

Dehe

«Morgenna

e controleren dag en nacht zijn hersenactiviteit.»

Weginmette rlen

Er komt een astronaut naar me toe. Ik sta in dehal van Pulderbos, de ziekenhuisschool vanZandhoven. In het revalidatiecentrum verblij-ven vooral kinderen met epilepsie en aandoe-ningen van de luchtwegen of kinderen die naeen ongeval of ziekte revalidatieproblemen heb-ben. Dit is hun school. Aan de valven hangenberichten voor leerlingen en ouders: woensdagzwemnamiddag, volgende maand pannenkoe-kenzwier in de tuin. Gebeurt dat hier ook alle-maal? En dan staat plots die jonge astronautvoor me. Een jongen met honderden draadjestussen zijn haar en een doos met knopjes aan zijnzij. «Komt u mee naar meneer directeur?»,vraagt hij beleefd. We lopen door een langegang. «Wat is dit?», wijs ik naar het apparaataan zijn zij. «Ah, de EEG», legt hij enthou-siast uit. «Zo controleren ze dag en nachtmijn hersenactiviteit. Ik heb epilepsie.» Hijstopt even en toont me hoe het werkt. «Kijk, hierzitten de draadjes op mijn hoofd vast met dieviezigheid. Moeilijk uit mijn haar te wassen. Dieplaatsen hebben een code. En dat registreert ditkastje. Daar zit een cassette in.» De bel gaat, deurenslaan, het geroezemoes ebt weg. We stappen verder.«Later printen ze dat uit en dan kunnen ze bijvoor-beeld zien wanneer ik precies een kleine aanval had,of een piek. Voilà, hier zijn we. Dag mevrouw.»

SmogDe klas is bijna donker als we binnenkomen.

Boven kaarslicht zie ik een stel nieuwsgierige ogennaar ons kijken. Een muziekdoos pingelt het wiegeliedvan Chopin. Daarna gaan de gordijnen weer open.«Dit is de structuurklas», legt directeur Guy Mer-mans uit. «Hier zitten kinderen die gedragsproble-men of concentratiestoornissen hebben, bijvoor-

le klas

kijk ik met andere ogenar mijn eigen leerlingen.»

«W

be-enas-ue-

beeld als gevolg van medicatie. Soms kinderen metautisme. Zij hebben behoefte aan vaste patronen eneen zeer gestructureerde dag.» Een klein groepjeleerlingen van maximum acht jaar wenst elkaar enhun juf uitgebreid goedemorgen. Daarna hangenze hun foto op een houten blokje aan een rijspijkers. «Wie is er vandaag niet bij?», vraagtjuffrouw Lieve. Toni en Karen komen niet. Diefoto’s leggen ze terug. «Er is altijd wel een leerlingafwezig voor kine, ergo of doktersvisite», legt Lieveuit. Daarna mogen alle kinderen naar de speelhoek,waar ze onmiddellijk elk een eigen speeltje van deplank halen. «’s Morgens beginnen we zo rustig

mogelijk. En met vaste rituelen, zoals de kaar-sen en de foto’s», gaat Lieve verder. «Ze heb-ben soms al kinesitherapie of logo achter derug. Ze moeten even bekomen. De rest van dedag verloopt zeer gestructureerd, met afwisse-ling tussen werken, spelen en rust, telkens in

de drie afgescheiden delen van de klas.» Ik zie nupas hoe het lokaal met ooghoge wanden in driestukken is verdeeld. Een jongetje met hoorappa-raat komt aan mijn mouw trekken. «Koen vangtwel geluiden op, maar geen gesproken taal», zegtLieve. «We hebben hier allemaal smog gevolgd, decursus spreken met ondersteuning van gebaren.Maar wat hij nodig heeft is echte gebarentaal.»

Rolling Stones«Deze deuren zijn er om de kinderen te bescher-

men tegen het stof», vertelt directeur Mermansterwijl we de leefruimten binnenstappen. «We heb-ben leerlingen met ademhalingsproblemen, bijvoorbeeldmuscoviscidose en astma. En kinderen met BPD,bronchopulmonale displasie. Die moeten beschermdworden tegen besmetting van buitenaf. Soms is zelfsde klassituatie te gevaarlijk en dan krijgen ze kamer-

is ziek

658 leerlingen volgden in Vlaande-ren tijdens het schooljaar 1996-1997onderwijs in een ziekenhuisschool,van wie 203 kleuters, 256 lagere-schoolkinderen en 199 leerlingensecundair onderwijs.Er zijn drie soorten ziekenhuisscholen:• in een medische instelling (pre-ventoria), zoals in De Haan. Hier isklassikaal onderwijs mogelijk. Meestalgaat het om langdurige opname vanéén of twee jaar.• in een algemeen ziekenhuis zoals inAntwerpen, Gent en Leuven. Zeer uit-eenlopende ziekenbeelden komen hierterecht voor kortdurende opname.• in een gespecialiseerd ziekenhuiszoals in Vlezembeek en PulderbosDeze scholen zijn gespecialiseerdin bepaalde soorten van patiënten,vaak met motorische en/of mentalehandicap. Opnames van verschei-dene maanden tot jaren.

IN DESCHOENEN VAN

Ook nieuwsgierig hoe het er opeen andere school, afdeling,niveau of onderwijsvorm aantoe gaat? Wil u eigenlijk weleens een dagje ruilen? Een dagmeemaken in een kleuter-, ba-sis- of secundaire school? Avond-onderwijs of hoger onderwijs?ASO, BSO of TSO? Een metho-deschool? De showbizzschool?De sportschool? We geven ude kans. Overtuig ons van uwinteresse en doe een voorstel.Klasse - In de schoenen van -Koningsstraat 138 - 1000 Brussel

t er een jonge

voor me»

onderwijs.» Overal door de ramen zie ik groen. Deschool en het ziekenhuis staan midden in de bos-sen. «De meeste kinderen mogen in het weekendnaar huis. Tijdens de week echter is de leefgroephun thuis. Met zeven of acht kinderen vormen zeeen ‘-gezin-’.» We lopen binnen bij leefgroep B. In debloemetjeskeuken zet de leefgroepverantwoordelij-

ke de tafel klaar voor het eten straks. Er iseen kleine woonkamer met tv en gemak-kelijke zetels. Lijkt wel een gewone huis-kamer. Onder een bijzettafeltje liggenvergeten legoblokjes. Om de leefruim-

ten heen zie ik de kamers. Dit is de kamervan Bart en Bjorn. Hun namen hangenvrolijk en groot op de deur. Even bin-nenpiepen. Een jongenskamer. Met bij-horende rommel. Een K’nexconstructiezonder einde of begin tussen de tweebedden. Strips op het nachtkastje. Teke-

ningen half afgewerkt op het kleine bureau. Eenposter van de Rolling Stones. Een camera in dehoek? Mogen ze hier dan nooit eens echt alleenzijn? «Zo kunnen epilepsiepatiënten ‘s nachts wor-den gevolgd. Aan de klassen hebben we ook tele-foons om onmiddellijk alarm te slaan.»

Pannenkoeken«Ik had een ongeval tijdens de grote vakantie,

met een auto. Ik heb zeven weken in coma gele-gen», vertelt Bart moeizaam. Hij zit bij logo op detherapeut te wachten. Hij kijkt me met bloedrodeogen aan. Vorige week geopereerd. Ik durf er heeleven niet goed naar kijken, maar zijn glimlach iszo breed. «Ik was twaalf. Maar ik kon niets meer.Alles heb ik opnieuw moeten leren: ademen, pra-ten, leren leren. Herkende mijn eigen mama enpapa niet eens. Weet u wat het allereerste was datik zei? Pannenkoeken bakken. Dat was op papazijn verjaardag, nog in het ziekenhuis. Nu ben ikveertien maanden hier. Eerst kreeg ik kameron-derwijs en daarna mocht ik naar de klas.» Bartvraagt mij of we tomb raiders kennen? Een com-puterspel. Hij begint het mij met vuur uit teleggen, maar ik kan niet volgen.

HandelingsplanDe bel gaat. Middagpauze. Alles geurt naar warm

eten. In de hal staan de leefgroepverantwoordelij-ken op hun ‘-gezin-’ te wachten. De grote kinderenbrengen de kleintjes uit de klassen mee naar hier.Ze wandelen de korte afstand naar ‘-huis-’. Debijenkorf houdt op met zoemen. De leerkrachteneten samen in het cafetaria van het revalidatiecen-trum. Ingrid, Hilde, Conny, Lieve en Gerda hebbenhet eerst en vooral over de leerlingen. «Is Toni ervandaag?» «Karla heeft geen enkele aanval gehad.»Hier is de school zoveel kleiner: zo’n 45 leerlingen.Iedereen kent iedereen. Ze geven er allemaal graag

«Plots staa

astronaut

les. Ze proberen zoveel mogelijk echte klassituatiesna te bootsen, al is het onderwijs wel individueel.Zo verloopt de aanpassing gemakkelijker voor hendie naar een gewone school terugkeren. Ze volgenook allerlei bijscholingen om zo goed mogelijk opde hoogte te zijn. Allemaal hebben ze de opleidingBO achter de rug. Elk type buitengewoon onder-wijs zit hier, dus ook de zwakste van een type 2school of de beste van een type 8. Plus nog eenskinderen van de gewone kleuterschool of lagereschool. «We werken met een handelingsplan perindividuele leerling. Dat vergt heel wat voorberei-ding. En je weet elke dag dat je planning toch in dewar loopt.» Op woensdagvoormiddag zijn er ver-gaderingen over de kinderen, met de leerkrachten,kine, logo, ergo, orthopedagoog, de verantwoorde-lijke van de leefgroep en de verpleging. Leerlingenkomen niet in de eerste plaats naar hier voor deschool, maar de school speelt een belangrijke rol inde revalidatie. «We doen aan gedragstraining, reva-lidatie, leren denken. Ouders verwachten dat hunkind hier geen achterstand oploopt. En ze moetenvooral leren graag terug naar school te gaan.»

ValhelmMet drie zijn ze in leergroep 3. Pennenzakken

op de banken, maar geen (zware) boekentassen.Hier zitten leerlingen op het niveau van het vierdetot zesde leerjaar basisonderwijs. Gezellig moetdat zijn, zo’n klasje. Maar ook niet gemakkelijk,met verschillende niveaus en individuele pro-gramma’s. «Is Joris er niet?» vraagt juffrouw Hil-de. «Nee, die heeft zijn ademhalingsoefeningenbij de kinesitherapeut», antwoordt ze zelf.

«Ik ben Inge», vertelt een blozend meisje mij.«Tien jaar. Ik zit hier omdat ik BDP heb. Ik hebhet aan mijn longen. Ikben veel te vroeg gebo-ren. Ik was hier al eenseven in juli vorig jaar,maar dan vanaf septem-ber weer.»

«Ik heb epilepsie», zegt het meisje met devalhelm naast haar. «Ik ben hier al de tweede keer.Ik heet Liesbeth. Eerst mocht ik naar huis, maartoen kreeg ik weer aanvallen. Ze moeten nu zoe-ken hoe dat komt.» Ik kijk naar de enige jongen,maar die giechelt verlegen. «Tom heeft muco enhij is twaalf», zegt Liesbeth vlug in zijn plaats. Dekinderen doen heel gewoon over hun ziekte. Dedeur zwaait open. «Daar hebben we Astrid!»,verwelkomt Hilde haar. «En hoe was het?» Astridis vanmorgen met haar nieuwe school gaan ken-nismaken. Ze vertrekt volgende week. Die over-gang wordt altijd grondig voorbereid. Astrid heefthier zelfs les gekregen met dezelfde schoolboekendie ze straks in de gewone school zal gebruiken.«Het viel wel mee. Allemaal nieuwe kinderen.Een vriendelijke juffrouw.» «Volgende week komter hier een nieuwe jongen. Een knappe», flaptLiesbeth eruit. «En Astrid en Inge zijn ook alverliefd.» Iedereen moet lachen. «Goed, begin-nen we allemaal met taal?», vraagt Hilde dan. «Ikheb voor Astrid en Tom deze tekst, en voor deanderen oefeningen. Zullen we?» Het klinkt meallemaal heel vertrouwd in de oren. Morgen kijkik toch wel met andere ogen naar mijn eigenleerlingen: óók heel verschillende individuen. Maargeen astronauten, geen valhelmen. Misschien zijnze niet ziek. Maar wat zijn ze wel? En wat heb ikhen te bieden? ■

KLASSE NR.84 33

■ TRENDS

Roken, drinken, slikken en stinkenU had het al gemerkt. Er zijn opnieuw meer jongeren die roken.Vooral meisjes. Alcohol drinken is echter wat gedaald, zeker bij dejongens. Sterke stijger is pillen slikken (vooral bij de meisjes). Datblijkt uit recent onderzoek van Jongeren en Gezondheid bij 4000leerlingen van het secundair onderwijs. Klasse voor Jongerenpubliceert hiervan de resultaten. Eén opsteker: de jongeren poet-sen vaker hun tanden. Die stijging is het sterkst bij de jongens, alpoetsen ze hun tanden maar half zo vaak als de meisjes. Belang-rijkste oorzaak voor al deze verschuivingen blijkt vooral de peer-group te zijn: de invloed van de vrienden. Dat geldt zeker voorroken en drinken. Maarook het voorbeeld vande ouders speelt eengrote rol (vooral als demoeder ook rookt enals pillen in huis vlotvoorhanden zijn). Hetsucces van tandenpoetsen ligt waar-schijnlijk aan de grotepreventie-acties (maarwaarom werken dieniet voor roken?). Nogbelangrijker is de helebodyculture. Daaromwassen jongeren bij-voorbeeld ook vakerhun haar.

■ OOK VOOR LERAARS

Niet herkend…1. Zoek eenvoudige dingen dieje kunnen ontspannen.2. Probeer zoveel mogelijk po-sitieve herinneringen boven tehalen.3. Doe jezelf een plezier meteen cd, boek of nieuw kleding-stuk.4. Meer beweging helpt. Zwem-men kan heel ontspannend zijn.5. Ga nieuwe uitdagingen aan,plan een uitstap, probeer eenandere sport.6. Probeer je toch niet in tekapselen, praat erover met vrien-den of familie.7. Zoek deskundige hulp als jemerkt dat de symptomen ver-ergeren of toenemen.Depressie komt op steeds jongereleeftijd voor. Iedereen heeft 15procent kans op een depressie inzijn leven. Bij vrouwen ligt diekans op 20 procent. Depressiesworden vaak niet herkend, be-handelingen te vroeg gestaakt.Vraag de folder Neerslachtig zijngaat over… aan bij het Infocen-trum GVO-LCM - Wetstraat 121- 1040 Brussel - tel 02-237 48 64

■ SITE-SEEING

Liever eenhamburgerbaanWe zijn geëvolueerd naar een 24-uurseconomie waarin jobhoppen-de flexwerkers ballonleningen afslui-ten om te kunnen funshoppen...Schemert het u zwart achter deoogballen als u deze zin leest?Niemand zal het u verwijten. Maarmisschien hebt u wel al gehoordvan burn-out of flitskapitaal. Hetlaatste decennium van de 20steeeuw ziet heel wat nieuwe zaken-termen ontstaan in onze taal. Langniet al die woorden staan al oppapier, maar op het Van DaleTaalweb (www.vandale.nl) kuntu er maandelijks met een twin-tigtal kennismaken. U kunt ervia e-mail op reageren(redactie@vandale.nl) en ook zelfeen waardevolle bijdrage leveren.Misschien komt uw input zelfs inVan Dales interactief zakenwoor-denboek terecht, dat men bin-nen twee jaar wil publiceren.

■ GOEDE PUNTEN

Vakantie? Nee, bedankt!Op lange termijn heeft vakantie een positief effect op de studie-prestaties. Dat stellen onderzoekers in de VS vast na tests bij 75leerlingen. Die kregen vlak voor en na de zomervakantie en nogeens zes weken later lees- en rekentests voorgeschoteld. De onder-zoekers stelden een lichte achteruitgang vast vlak na de vakantie,maar na zes weken was die achterstand al opgehaald. Voor lezenlagen de scores zelfs hoger dan vóór de zomer. Parallel onderzoekrond de winter break, die drie weken duurt, bracht nog een ander

verschijnsel aan hetlicht. Op leerlingendie vóór de vakantiein stijgende lijn pres-teren, heeft vakantieeen negatief effect.Leerlingen die in da-lende lijn presteren,hebben er echter baatbij.

■ NIEUWE MEDIA

OverbodigSlechts een vijfde van de Belgische bevolking gebruikt naast detraditionele media regelmatig Internet, fax of gsm. Het gaat vooralom mannen, hoger opgeleiden en jongeren van 18 tot 20. De helftvan de Belgen, en dan vooral vrouwen en 55-plussers, stelt zichtevreden met telefoon en televisie. Een tussengroep van ongeveereen derde van de bevolking heeft al een aantal hedendaagsecommunicatiemiddelen gebruikt. De moderne communicatiemid-delen zijn nog niet echt ingeburgerd in ons land, besluit deCoöperatieve Verbruikersbeweging, voortgaand op een nationale en-quête. Toch surft al acht procent van de Belgen geregeld opInternet, zo’n vijf procent meer dan een jaar geleden. Een kwartheeft het medium zelfs al eens uitgeprobeerd. Vijftig procent vande Belgen blijft Internet echter duur en absoluut overbodig vinden.

■ WORD 1000 JAAR…

Blijf studerenIn twintig jaar tijd is de levens-verwachting in ons land metmeer dan vijf jaar gestegen. Anno1998 wordt de Belgische mangemiddeld 73 jaar oud, de vrouwbijna 80 jaar. Voorts leven Vla-mingen iets langer dan Walen.Mensen met een laag inkomen,een laag beroepsniveau of eenlaag opleidingsniveau ten slottelopen een hoger risico om voor-tijdig te overlijden. Maar ookhet moment waarop men zijnschoolloopbaan beëindigt, schijntde levensduur te beïnvloeden.Dat bewijst Sieglinde De Graef inhaar eindverhandeling Socialeongelijkheid inzake mortali-teit … in België. Enkele vaststel-lingen: mannen tussen 40 en 45die rond hun twaalfde de schoolverlieten, sterven gemiddeld ophun 72ste. Als ze tot hun zes-tiende school liepen, worden zegemiddeld 77 jaar oud. Studeer-den ze tot hun twintigste of lan-ger, dan halen ze bijna de 80.Een verschil van zeven jaar tus-sen beide uitersten dus. Bij vrou-wen is het verschil iets kleiner,maar het bedraagt toch nog al-tijd vijf jaar. Redenen voor dezeverschillen situeert De Graef inde gezondheidstoestand vanmensen, in woon- en werkom-standigheden, in psychosocialelevensomstandigheden en ge-beurtenissen tijdens de jeugdja-ren die een impact hebben op degezondheid. De invloed van on-derwijs op de levensverwachtingzou dan ook veeleer indirect zijn.

KLASSE NR.84 35

■ HET ONDERZOEK VAN DE MAAND

Kinderen van leraarsKinderen van leraars presteren het best op

school. Ze blijven het minst zitten,lopen het minst achterstand op

en halen globaal genomende beste punten in het la-ger onderwijs. In het se-cundair treft men ze mas-saal aan in het ASO enslechts sporadisch in de be-roepsafdeling. «Ze begrij-pen het best de taal en cul-tuur van de school», zeg-gen deskundigen. Hoegroot is de kloof tussen on-derwijs en maatschappij?

Hoewel ons onderwijs inprincipe aan alle leerlingengelijke kansen wil bieden, bevestigen we kinderen op school in hun ongelijkheid. Deze stelling isonlangs opnieuw bevestigd door twee leraars in Henegouwen. Zij bekeken de schoolcarrière vanmeer dan 1800 leerlingen in 18 scholen. Hun vraag: hoe ver staan leerlingen na tien jaarschoollopen, als ze in theorie in het vierde jaar secundair zitten?

WerkloosBijna 73 procent van de leraarskinderen zit na tien jaar effectief in het vierde jaar secundair. Dat ismeer dan bij kinderen van advocaten, dokters en notarissen (67␣ %), kinderen van bedienden(56␣ %), zelfstandigen (50␣ %), arbeiders (46␣ %) en werklozen (41␣ %). 17 procent van de kinderen vanwerklozen heeft twee jaar onderwijsachterstand. Bij kinderen van leraars is dat geen vier procent.Eenmaal in het secundair vinden we in het beroepssecundair onderwijs (BSO) vooral de kinderenvan werklozen (51␣ %) terug. Ter vergelijking: arbeiderskinderen duiken voor 27 procent op in hetBSO, leraarskinderen slechts voor 5 procent (en 19␣ % in het technisch onderwijs, meer dandriekwart zit dus in het ASO).

FabeltjeDat kinderen van leraars een streepje voor hebben op school, blijkt ook uit hun gemiddeldejaarscore in het lager onderwijs. Acht kinderen op tien scoren er minstens tachtig op honderd bijhun overgang naar het secundair. Bij de andere beroepscategorieën halen minder leerlingen datcijfer: 62 procent van de kinderen uit vrije beroepen, 58 procent bij zelfstandigen, 42 procent bijarbeiders, 30 procent bij werklozen. Een hoog inkomen helpt ook wel. Kinderen van ouders die meerdan twee miljoen per jaar verdienen, hebben bijna twee keer zoveel kans om 80/100 te scoren.

«Jongeren uit een hoger sociaal-professioneel niveau worden meer gestimuleerd om te kiezen voorASO dan voor TSO of BSO», verklaarde prof. W. Nonneman (UFSIA) al in een vroegere studie.Hypothesen als zouden kinderen uit lagere sociale klassen een lager IQ hebben, worden overigensnaar fabeltjesland verwezen.

TaalspelletjesSociale klasse heeft invloed op de schoolloopbaan. Als er één reden is waarom bijvoorbeeldkansarme kinderen het niet halen op school, dan is het wel de gebrekkige afstemming tussen deschool enerzijds en het kansarme gezin anderzijds. Waar ligt de kloof tussen school en thuis? En watgeven leerkrachten meer aan hun kinderen dan mensen met een ander beroep?«Taal speelt onder meer een grote rol», zegt prof. Koen Jaspaert van het Steunpunt NT2 in Leuven. «Zoworden de verschillen tussen schooltaal en thuistaal groter naarmate leerlingen tot een lageresociale klasse behoren. Kinderen uit hoge sociaal-professionele milieus krijgen in het algemeen eenrijker taalaanbod: meer en vroeger abstracte redeneringen, taalspelletjes, verhalen lezen en vertel-len, schriftelijke boodschappen enz. Dat geeft hen een voorsprong. Leerkrachten zijn op dit gebiedvoorlopers, omdat ze thuis bij uitstek veel aandacht besteden aan de plaats van boeken engeschreven taal, aan argumenteren en motiveren in taal.»

Moeilijke boekenDe link leggen tussen schooltaal en thuistaal, dat is een van de opdrachten van de leerkracht. Maardat schijnt voor velen precies erg moeilijk. «Mogelijk zijn leerkrachten zich niet genoeg bewust vande kloof», zegt Jaspaert nog. «Die bewustwording is een eerste voorwaarde. Voorts is het een kwestieleerlingen tijd en kansen te geven aan de schooltaal te wennen. Daar bestaan steeds meerdidactische hulpmiddelen voor. Maar die baten niet als buiten het moedertaalonderwijs school-

boeken worden gebruikt die qua taalgebruik mijlenver van dat van de leerling staan.»Inégaux devant l’école. Enquête en Hainaut sur les déterminants sociaux de l’échec et de la sélection

scolaires - Nico Hirtt & Jean-Pierre kerckhofs

■ FILOSOFIE

Socratesop de speelplaatsTom: «Wij zijn ruimtewezens.»Rest van de klas: «Niet waar!»Ze hebben tijdens de kerstva-kantie de film E.T. gezien.«Jawel», zegt Tom, «want E.T.komt van een planeet en wijkomen ook van een planeet,dus zijn wij ook ruimtewezens.»Een toevallige opmerking overeen film, een verhaal of eenervaring kan een aanleiding zijnom te filosoferen met kinderen.Wil u beter gewapend zijn omzo’n filosofisch gesprek met kin-deren te begeleiden? Dan is hetboek Socrates op de speelplaatsiets voor u. Bovenstaand gesprekkomt uit het boek. De auteursanalyseren bijvoorbeeld een dis-cussie over ruimte. Na een theo-retisch gedeelte over filosofe-

ren met kinderen, hebben Antho-ne en Mortier het heel praktischover werkvormen, thema’s, voor-beelden en plannen. Ze probe-ren een aantal vaak gestelde vra-gen te beantwoorden als «Over-lapt filosofie niet vakken als gods-dienst?» en «Moet filosoferenwel een nieuw vak zijn?» Ach-teraan in het boek vindt u on-der andere een uitgebreide lite-ratuurlijst, ook van kinderboe-ken die aanleiding kunnen ge-ven tot een filosofisch gesprek.Socrates op de speelplaats. Fi-losoferen met kinderen in depraktijk - Richard Anthone & Fred-dy Mortier, 270 blz., 795␣ fr. Uitg.Acco - Tiensestraat 134-136 - 3000Leuven - tel 016-29 11 00 - fax016- 20 73 89

■ JOBSTUDENT

Goed gewerkt?Tieners die meer dan zes uurper week bijverdienen als job-student, presteren mindergoed op school dan leeftijd-genoten die niet uit werkengaan. Het verschil in puntenop het rapport kan oplopentot 25 procent, aldus een Britsestudie.

«Ze scoren beter dan kinderen van dokters en advocaten»

D

I A L O O G

Sticker gezien?«Krijg ik een sticker voor al mijncollega’s? Het zijn stuk voor stukMensen Met Klasse.» Heel veel le-zers vroegen hun gratis stickers alaan. Meerdere exemplaren? Geenprobleem! Er zijn zelfs verschillen-

de formaten. De man die alles zietheeft deze keer een sticker gezienbij Greet van Delft uit Lier. Zij wordt

gestraft meteen boe-

ken/cd-bon van duizend frank.Klasse (Sticker) - Koningsstraat 138 -1000 Brussel

Beste Klasse-cartoonist

✒Ik kan meestal hartelijk la-chen met uw cartoons. Ze

geven meestal zeer subtiel weer watzich afspeelt in het schoolmilieu.Het gebeuren wordt op een ludiekemanier weergegeven. De cartoonsbrengen een zonnige, verfrissendekijk op soms veeleer sombere ge-beurtenissen. Het is echte Humorom te smaken.Barbara Laeremans - lerares - Testelt

✒Ik vind de cartoons jammergenoeg helemaal niet origi-

neel. Niet alleen de tekeningen, maarook de foto’s weerspiegelen eenstereotiep beeld dat veel buiten-staanders hebben van dé leerkracht:een sullige, wereldvreemde kwast.Nogal wat mensen raken blijkbaarniet genezen van de frustraties uithun schooljeugd. Dat ze daarommoeten fulmineren op het beroepvan leraar, vind ik zielig. Denk nuniet dat ik geen gevoel voor humorheb, maar ik vind de aanpak inKlasse melig.Griet Van Steene - lerares - Knokke

✒Jammer genoeg moet ik schuldbekennen: op personeelsver-

gaderingen gebruik ik regelmatig uwcartoons op transparant om vaakdroge boodschappen of prikjes naarhet schoolpersoneel toe (ook de huis-regels respecteren) te relativeren. Endat de zot al lachende de waarheidzegt, is ook mijn devies. En ik moetzeggen... het lukt. Na afloop vragende leraars waar ik die toffe tekenin-gen haal. Ik beken het dan heeleerlijk... en maak dus reclame. Nog-maals... teken wat minder huizen ennog meer cartoons. Ze doen mij dedag dat Klasse toekomt met de glim-lach beginnen... en wat is er meerwaard dan «ne contente mens».Walter De Vroey - onderdirecteur -Beveren

✒De «klasse» van de cartoonszit hem in de onmiddellijke

herkenbaarheid. In één oogopslagkan je het onderwerp achterhalen,ook dankzij de niet té drukke teke-ningen. Camp gebruikt net genoegfiguren/beelden om de clou te kun-nen vatten.Ik kan rustig meermaals van ééncartoon genieten, omdat ze inder-daad nooit té scherp of kwetsend

36 KLASSE NR.84

zijn. Soms vind ik ze iets té braafjes:bepaalde gestelde lichamen of waar-den mogen gerust meer in cartoonsaan bod komen.Steven Casters - jeugd- en cultuurani-mator - Opglabbeek

✒Zelf ben ik plastisch kunste-naar en heb me bij gelegen-

heid ook bezondigd aan dingen zoalsu doet in Klasse. Voor mij is dit detop: intelligent, geestig, niet grof,ironiserend, sterk op de tekst geënt,minimalistisch van tekenstijl, nietopdringerig... Ik lees Klasse spora-disch en dan nog wanneer het on-derwerp mij interesseert, maar Campsla ik nooit over.W. Genard - Antwerpen

✒Ik vind uw cartoons fris (vooral de manier van tekenen) en

hou van deze evenwichtige humor.Ze vertellen met guitige ernst hetverhaal van de leerkracht en dienskudde op te leiden leerlingen - metalle gevolgen vandien. Ik hou welvan die vriendelijke, simpele humorzonder moraliserend te willen doen.Soms vind ik het jammer dat er teweinig ruimte wordt gegeven aande tekenaar en zitten de cartoonsvast tussen slierten tekst.Peter Lagast - Brugge

✒Uw cartoons zijn een absolu-te noodzaak. Ze relativeren

schitterend, gelukkig maar, wantveel volk van het onderwijs dreigtten onder te gaan aan ernst. Doedus maar lekker door. Een cartoon iswel eens meer waard dan bladzij-den info: veel lichter verteerbaar enzonder veel woorden leg je een helewereld kant en klaar open. Uw car-toons bevatten doorzicht, geen spot,en dat doet deugd. Bedankt.Lut Deschuttere - lerares - Marke

✒U tekent met Klasse. Ik houdde nummers niet bij, maar ik

vraag me af - vermits u om sugges-ties vraagt - of er niet een overwichtis van mannelijke leraars en of hethoger onderwijs niet wat onderver-tegenwoordigd is.Paul Beghin - mannelijk lesgever ho-ger onderwijs - Herent

Tango

✒Graag reageerde ik op hetartikel over Passie in de klas

(KLASSE 82). Zélf hou ik heel veelvan Zuid-Amerikaanse, Spaanse enFranse muziek. De idee van Piet Con-vents als zou dansen en muziek deflexibiliteit verhogen, klonk mij spreek-woordelijk als muziek in de oren. Ditis namelijk een gedroomd argumentom mijn «bloedserieuze» collega’senthousiast te maken rond bijvoor-beeld een namiddag gratis danslesvoor studenten. Dergelijke initiatie-ven worden meestal minzaam mond-dood gedaan als niet ernstig!Meteen dacht ik er ook aan om mijnFranse les over «les réfugiés politi-ques» in te zetten met fragmentjesmuziek (uit Italië, Marokko, Turkije,Griekenland, Portugal enz.) om opdie manier de studenten speelseren vlotter te laten praten en danmisschien met wat minder voor-oordelen uit de hoek te laten ko-men als ze dan cijfermateriaal be-

spreken i.v.m. de vreemdelingen-politiek in België.Nadja De Craene - lerares - Eke

✒In uw artikel rond tango her-ken ik heel veel dingen die ik

bij de kinderen ook vaststel, nl....flexibiliteit, leiden en volgen, wer-ken met gevoelens, emoties en zin-tuigen enz. Er wordt immers in dédans over ‘t algemeen een anderesnaar aangeproken, men staat,beleeft, probeert, improviseert... danstmet heel zijn «naakte hebben enhouden». Dit is trouwens de krachten de directheid van dé dans. Ikgebruik al zeven jaar dansexpressiein de turnlessen (lagere school).Meesterstukken is een goed initia-tief, maar evenzeer zou een ge-sprek, discussie of duiding in Klasserond de diepe zin van creatief wer-ken, expressievakken, of hoe datmen het ook noemt, noodzakelijkzijn. Hiermee zou Klasse een - o, zonodig - élan kunnen geven aan dieeigenste creativiteit van elk kind opschool. Want dit genoteerd in deeindtermen lost niks op en vervaltvlug in bezigheidstherapie of afge-werkte productjes voor welk feest ofschool dan ook!Luc Bombeke - leraar - Halle-Zoersel

✒Prachtig, eindelijk ziet meniets in tango. Mijn vrouw en

ik, allebei onderwijsmensen, volgenreeds twee jaar tangolessen bij PolVan Assche. Waar het aanvankelijkeen zoeken was en dikwijls bijnaeen echte strijd wie moest leiden,lukte het na de eerste reeks lessenreeds aardig. Heel wat mensen uitde onderwijswereld zijn blijkbaar opde trein gesprongen. Tijdens de les-senreeks hebben we kennis gemaaktmet een aantal van hen. Iedereenervaart het als een ontspanning enze zetten hun beste beentje voorom zo elegant mogelijk de dans-vloer rond te zweven. Een aanradervoor iedereen die zich op de tonenvan prachtige muziek aangenaamen toch leerrijk wil ontspannen. Mis-schien kunnen we eens een Onder-wijsnacht van de passie organise-ren, waarbij iedereen, met de mi-nister aan de kop, de basispassenkan leren.Luc Haeck - directeur - Oedelem

Gratis vervoer, gratistoegang

✒Telkens als ik in Londen kom,valt het mij op dat de musea

en culturele instellingen aldaar over-spoeld worden door een jong volkjein uniform. Tientallen leerlingen zijnbezig met het oplossen van vraag-jes bij museumstukken in het BritishMuseum, maken schetsen van be-roemde schilderijen in de NationalGallery, tekenen een sierheester overin Kew Gardens.Bij ons zie je zelden of nooit eenleerling in een museum, laat staandat er gewerkt wordt. Lesgeven ishier een binnenkamerse aangele-genheid. Excursies zijn jaarlijkse uit-stapjes, die vaak nog worden be-schouwd als een beloning voor hetgoed gedrag van een klasgroep.Gevolg is dat ons onderwijs jonge

volwassenen aflevert die van de bui-tenschoolse wereld dikwijls niet meergezien hebben dan een speeltuin,pretpark of de dierentuin van Ant-werpen.Natuurlijk gaat het hier om geld.Een uitstapje kost de ouders al gauwvijfhonderd frank aan vervoer en en-tree. Waarom pleegt onze ministergeen overleg met zijn collega vanverkeer om klassen gratis gebruik telaten maken van het openbaar ver-voer buiten de spitsuren? Waaromkrijgen de leerlingen in klasverbandgeen gratis toegang tot musea ententoonstellingen? En waarom geeftmen de leraars geen cultureel pasjewaarmee ze gratis allerlei evenementenkunnen bezoeken om te oordelen ofze pedagogisch bruikbaar zijn? Open-baar vervoer en culturele instellin-gen kunnen er alleen wel bij varen,want ze krijgen een enorme promo-tie en kweken een clientèle. En vooronze leerlingen zou het onderwijslevensechter en daarom ook veelinteressanter worden.Herwig Laenen & Staf Witvrouwen -leraars - Herentals

Kinderrechten

✒Ik heb het nieuwste nummervan Klasse zopas uit de brie-

venbus gehaald. Ik ben zeer en-thousiast over de laatste bladzijdeover mensen- en kinderrechten. Inhet jaar dat de Universele Verklaringvoor de Rechten van de Mens 50jaar wordt mag dit wel. En een (heelgroot) tikkeltje meer zou duidelijkop zijn plaats zijn. Staat in de Uni-versele Verklaring trouwens niet eenopdracht voor het onderwijs (arti-kel 26)?De tekst van de laatste bladzijdevertoont op het eerste gezicht en-kele leemtes: werken aan respectvan leerkrachten én leerlingen vooriedereen, onafgezien taal, godsdienst,ras, seksuele geaardheid...; kennis,inzicht en waardering bijbrengenvoor de rechten van de mens envan het kind; belangstelling voor,betrokkenheid bij en inzet voor derechten van mensen en kinderen inde hele wereld bijbrengen.Misschien kan u een aangepasteversie van de tekst van deze laatstebladzijde (liefst in de ik-vorm) inpostervorm aan alle scholen bezor-gen, om uit te hangen in het le-raarslokaal. En een aangepaste ver-sie voor leerlingen ontwikkelen, terdiscussie in de klas.Wim Taelman - leraar - Ravels

Oudercomité of feest-comité?

✒Ik ben een ex-lid van de oudervereniging van onze school.

Enkele weken geleden gaf ik mijnontslag, met tegenzin, maar... Zesschooljaren geleden werd ik lid vande oudervereniging. Ik zetelde ookin de participatieraad. Omdat ik dichtbij de school woon, altijd te bereikenben en regelmatig in contact kwammet de voorzitter van de oudervere-niging deed men vaak een beroepop mij om bepaalde dingen te rege-

oobis kea

len. Bij festiviteiten regelde ik «bijna»alles. Ons tienkoppig team werkteheel goed samen wat betreft het oppoten zetten van allerlei activiteitendie geld in het laatje brachten.En precies hier ging het schoentjewringen... We kregen stilaan het naregevoel dat de leerkrachten ons be-gonnen te beschouwen als een soortmecenas, dat we alleen nog diendenals financiële weldoener. Het gingzelfs zover dat sommige leerkrach-ten van ons extra geld gingen eisen.Wij «sponsorden» de school noch-tans voor een paar honderdduizendfrank per jaar.Tijdens de laatste vergadering dieik meemaakte,escaleerde dezetoestand. Niet al-leen werd er meergeld geëist, desfeer werd stilaanzo gespannen datwij ook een resemandere verwijtente horen kregen,volledig onterechtoverigens. Ikzelfwerd er bijvoor-beeld van beschul-digd te komen«spioneren» of er‘s morgens wel tij-dig toezicht wasop de speelplaats.Een ander verwijt,dat mij persoon-lijk nog het zwaarsttrof, was, dat deverslagen van deOV-vergaderingen

«Dank zij Klasse vtoch elke maand rinkelen dat er ondat we sámen werding van de kinderouders. Bedankt dauit Brecht)

(advertentie)

te kritisch waren en onjuisthedenbevatten.Tijdens de laatste vergadering dieik bijwoonde, bleek opeens over-duidelijk dat er twee kampen wa-ren ontstaan in plaats van één teamonderwijzers en ouders. De direc-tie, die verondersteld wordt neu-traal te zijn, koos duidelijk de kantvan de leerkrachten, zelfs zonderonze argumenten te willen aan-horen. Ik voelde mij door dezegrimmige «klucht» zo vernederddat ik besloot mijn ontslag in tedienen, evenwel tot mijn grotespijt. Ik was echt gedesillusioneerd.Vele uren van intense arbeid ble-

ken opeens nut-teloos, dit wasvoor mij echt eenkoude douche.Ik vraag me op-recht af of andereouderverenigin-gen met gelijkaar-dige problemen tekampen hebben.Hoe kan men age-ren tegen zulk on-democratisch enonverantwoordgedrag? Kan menhet decreet betref-fende de mede-zeggenschap danzomaar aan zijnlaars lappen? Hoekunnen wij onzerechten laten gel-den?Maryse Delbrouck -ouder - Neerwinden

r Ouders gaat erj ons een belletjeaan doet denkenen aan de opvoe-n: leerkrachten énrvoor.» (Een ouder

Eén tegen veertien

✒De verhouding die de heerMonard aangeeft van één te-

gen vijf in uw bijdrage over de ad-ministratieve omkadering in ba-sis- en secundair onderwijs (Klasse82, p. 13) is absoluut onjuist. Minis-ter Van den Bossche gaf in Terzakezelf een verhouding van één tegentien. Mijn gegevens (uit witte enblauwe producten) leiden naar eennog grotere discrepantie: zowat ééntegen veertien.Dirk Buelens - directeur - HombeekDe wijze van toekennen van een ad-ministratieve omkadering in het ba-sisonderwijs is sterk verschillend metdeze in het secundair onderwijs. Vóórhet decreet basisonderwijs had menin het basisonderwijs de rekenplichtigcorrespondenten in het gemeenschaps-onderwijs, de toekenning van GECO’s,de wedertewerkstelling (gesubsidieerdonderwijs) en de aanvullende enve-loppe administratieve omkadering. Náhet decreet basisonderwijs spreken wevan een werkingsbudget (met inbe-grip van de aanvullende enveloppe),van rekenplichtig correspondenten (uit-dovend), van GECO’s en van weder-tewerkstelling (met de afbouw van derekenplichtig correspondenten nu ooktoegestaan in het gemeenschapson-derwijs). De eigenlijke toekenning vanadministratieve omkadering is somswel (bv. GECO’s), soms niet (bv. wer-kingsbudget) gekoppeld aan normen.Bovendien is een combinatie van deverschillende stelsels mogelijk.De administratieve omkadering inhet secundair onderwijs is recht-

streeks gekoppeld aan het leerlin-genaantal. Wél zijn er verschillendeambten: studiemeester-opvoeder, op-voeder-huismeester, directiesecreta-ris, klerk-typist en opsteller. De stu-diemeester-opvoeder en de opvoe-der-huismeester behoren tot het op-voedend hulppersoneel. Enkel de drielaatste ambten behoren tot het ei-genlijke administratief personeel, watniet wegneemt dat personeelsledenvan de eerste twee ambten binnenhun takenpakket ook een luik admi-nistratief werk hebben.U begrijpt dat sluitende vergelijkin-gen niet echt gemakkelijk zijn. Als webijvoorbeeld uitgaan van een basis-school met 200 leerlingen met eenGECO-personeelslid en een wederte-werkgestelde, heeft deze school rechtop maximum 28 uren administratie-ve omkadering (volgens de omzend-brieven). Een secundaire school metgelijke omvang heeft recht op drievoltijdse personeelsleden (twee stu-diemeester-opvoeders en één opvoe-der-huismeester, beide voor 36 urenof in totaal 108 uren). Dit geeft eenverhouding van ongeveer één tegenvier. Heeft diezelfde basisschool al-leen een GECO-personeelslid dan krijgtze slechts 10 uren administratieveomkadering en loopt de verhoudingop tot ongeveer één tegen elf.In elk geval was de boodschap vanGeorges Monard: de huidige verhou-ding is ongehoord en moet wordengecorrigeerd in het voordeel van hetbasisonderwijs. Intussen is een be-langrijke stap in die richting gezet.(een antwoord van het departementOnderwijs - secretariaat-generaal)

OVERLEVINGSTIP 2.Gratis: twee volledagen extra vrije tijdper weekElke Vlaming kan meteen gratiserbovenop per week twee volledagen extra vrije tijd krijgen. Demaatregel kost niets en gaat nietten koste van arbeid of loon. Ieder-een mag de bijgekomen vrije tijdbovendien invullen zoals hij zelfwil: eindelijk tijd voor wat u al zograag wilde doen (alleen, met defamilie, de vrienden …). U kunt deontspanning spreiden zoals u zelfwil: gemiddeld meer dan tweeuur per dag! Extra en gratis. Uwint meer dan honderd volledi-ge werkdagen per jaar. Als ieder-een van de actie gebruik maakt,wordt het weer echt gezellig in ditland: tijd voor mekaar, voor ont-spanning en echte vrije tijd. Demaatregel is zo eenvoudig dat uhet misschien al lang niet meervoor mogelijk hield. Maar jawel.Als u het ziet zitten, draait u ge-woon het blad ondersteboven endoet u mee. Als u het niet zietzitten, doet u gewoon voort zoalsu bezig bent. Deze overlevingstipwordt in de drie Klasses gepubli-ceerd voor één miljoen lezers. Aanu de keuze. Volgende keer: overle-vingstip 3.

Hamlet Dewit

Voor al uw vragen overonderwijs belt u de Infolijn

van het departementOnderwijs:

tel 02-219 18 00

Als u de oplossing leest, lijkt hetaltijd voor de hand te liggen. Maarhet is blijkbaar moeilijker dan u denkt.De gemiddelde Vlaming kijkt meerdan twee uur per dag televisie. Goedvoor zo’n 16 uur per week of tweevolle werkdagen. We hangen in urenomgerekend per jaar meer dan hon-derd volledige werkdagen voor detelevisie. En dan gaat het nog maarom gemiddelden. Er zijn mensen dievéél meer kijken dan dat. Bovendienergeren ze zich meestal dood aanwat ze voorgeschoteld krijgen: «trektop niets, er is nooit iets op tv!». Ukan zich al die ergernis besparendoor een eenvoudige handeling uitte voeren: zet het toestel af, trek destekker uit en doe iets waar uzelf, uwfamilie en uw vrienden wél plezieraan beleven. U wint twee uur perdag, honderd werkdagen per jaar:extra, gratis, alleen voor uzelf en uweigen vrije tijd. De elektriciteit die ubespaart, kan u meteen gebruikenom de lamp te laten branden op deknutselzolder van uw dromen. Mooitoch?

n Jowd

Geen basiskennis

✒Leerlingen missen basisken-nis! Het staat in het onder-

zoek van de maand (Klasse 83) enhet duikt steeds weer op in het se-cundair onderwijs. Nochtans is hiersnel en afdoend aan te verhelpendoor een regelma-tig contact tussenlesgever lager on-derwijs en secun-dair onderwijs. Alslesgever vreemdetalen (secundair on-derwijs) is mij vaakopgevallen dat bij-voorbeeld de ter-minologie in hetlager onderwijs (ge-dwongen) wijzigt,terwijl het secun-dair onderwijs daar-van geen weetheeft.Een eerste vereis-te is dat de inspec-teurs lager en se-cundair onderwijselkaar eerst eensraadplegen voor-aleer de boel overhoop te gooien.Daarna zouden zij de basis eensmoeten raadplegen en nagaan ofdie wijzigingen zinvol en nodig zijn.Waar 35 jaar geleden, toen ik be-gon, de terminologie zowel voorrekenen als voor taal dezelfde wasin lager en secundair onderwijs, endus niet begripsverwarrend was, zoalsnu, maakten de leerlingen veel min-der vergissingen (fouten?). Ook wilik een lans breken voor de collega’slager onderwijs die «nu» ondanksde hoop paperasserij die ze nu moetenverwerken, toch nog kans zien eenbehoorlijk resultaat te bereiken.Vergeten wij niet dat de lesgeverslager onderwijs de eigenlijke peda-gogen zijn en alle anderen in hetonderwijs lesgevers? Hoe je het ookdraait of keert, alles wat wij doensteunt op hetgeen de onderwijzerheeft aangeleerd.J. Van de Wall - leraar - Tongeren

Computerlessen

✒Toen ik jullie artikel las overoudercontacten (Klasse voor

Ouders januari 1998) dacht ik on-middellijk aan onze plaatselijke la-gere school. Al verschillende kerenkwam op onze schoolrekening eenbedrag voor dat computerlessenomvat. De schooldirectie heeft onsinderdaad daarover een brief ge-stuurd en meende dat de compu-ter niet meer weg te denken is uitonze samenleving, en dat het maargoed is dat ze daarom mee op dietrein springen met de kinderen vande lagere school. Wat ik wel eigen-aardig vind, is het feit dat die lessenplaatsvinden in een privézaak (diezelf lessen aanbiedt tegen betaling,die computers verkoopt enz.). Inonze kleine gemeente is er maaréén zo’n zaak, maar ik stel toch devraag: kan het dat kinderen naareen kleinhandelaar les gaan volgenen dat we daarvoor moeten beta-len? De lessen vinden plaats binnen

«De meningen zijvind Klasse voor keitof blad. Het beter.» (Katrien, 5

38 KLASSE NR.84

de lesuren en ik denk niet dat éénouder durft te protesteren. Wat moeter dan met het kind gebeuren, alshet niet mag deelnemen? Je wilttoch niet dat je kind niet mee is metde moderne technologie?Op dezelfde manier vinden er ookal jaren Franse lessen plaats, in te-

genstelling tot decomputerlessenwél buiten de les-uren. De gewonejuf geeft dat extrauurtje ná de lesen ze vraagt dekinderen voor-zichtig te zijn,want ze zijn nietverzekerd als zenaar huis gaan nádat uurtje Frans.Toen ik uit pro-test mijn dochter-tje niet naar de lesstuurde (want hetis inderdaad nietverplicht) moest ikondervinden datdie lessen een ge-wone aanvullingzijn op het lesroos-

ter en dat ze zelfs huiswerk krijgenen een agenda invullen voor devolgende dag. Als je je kind nietstuurt, heeft dit dus wél gevolgenvoor je kind. Vorig jaar was ik deenige die daar een klacht over uitte.De lessen vonden toen plaats opwoensdagmiddag (12.30 u.-13.30u.), omdat de betreffende juf geenander moment vrij had. 34 leerlin-gen moesten dan maar hun boter-hammen meenemen en op woens-dagmiddag op school blijven eten.Juf krijgt nota bene 34 x 30␣ fr. voorhaar extra uurtje les.Naam en adres bekendAls u vragen en/of problemen hebtrond gelijkaardige situaties, kan usteeds contact opnemen met de ad-ministratie Basisonderwijs - Commis-sie voor Laakbare Praktijken - Ko-ningsstraat 138 - 1000 Brussel.

Internet: Pretnet?

✒Dit schooljaar lijkt het groteInternet-offensief ingezet. Het

netwerk moet en zal in Vlaanderenelke school bestrijken. Hiertoe wor-den - veelal met overheidssteun - talvan initiatieven en verenigingen opde scholen losgelaten. Er is EdunetVlaanderen, het Scholen Multimediaen Informaticacentrum, Digikids enz.Het onderwijs in Vlaanderen moetradicaal digitaal, is de boodschap.Doch bespeuren wij daar niet eni-ge wanklank in deze stroom vaneuforie? Niemand stelt de vraag ofwij dan de theorie van de meer-waarde zijn vergeten. In een le-raarszaal hangt bij nacht en ontijeen briefje: «Wat zijn er toch eenboel dingen die ik niet nodig heb»(Socrates). In het gezicht van BillGates belandt een taart.Het tegenwerk lijkt zelfs internatio-naal. Vanuit de VS, het moederlandvan alle netwerken, bereikt ons dekritiek van Todd Oppenheimer, asso-ciate editor van Newsweek Interacti-ve, The Computer Delusion (Het waan-beeld van de computer). In plaats van

verdeeld maar IKngeren echt eenordt elke maande jaar)

op het scherm bewegende eitjes tetellen, kunnen kinderen maar beterweer met blokjes en staafjes werken.Zijn kritiek wordt in De Standaard(van 2 februari jl.) breed uitgesmeerdonder de titel Computers zorgen nietvoor beter onderwijs. Daarbij wordtgesteld dat ter zake helemaal geenernstig debat wordt gevoerd. Com-puters bieden, net als voorheen film,draagbare radio en talenpractica, he-lemaal geen oplossing voor de on-derwijsproblemen.Worden scholen in de vaart dernetwerken vooruitgestuwd in derichting van «de weg die voor onsligt», The Road Ahead van Bill Ga-tes? Zeer zeker wel. Zijn hier grotecommerciële belangen mee ge-moeid? Zonder twijfel. Moeten wijechter zover gaan, zoals Oppenhei-mer stelt, om alle computers maarop te blazen, of toch ten minste uitonze scholen te weren? Ban thecomputer! Zeer zeker niet.Todd Oppenheimer laat immers eenopening, een gaatje voor een mini-computer misschien. «In scholen waarleerlingen actief leren, wordt er opeen zinnige wijze mee gewerkt.»(De Standaard, 2.2.1998). Hier komtnu de kat op het koord. Natuurlijkheeft het geen enkele zin om mas-saal computer(netwerken) de scho-len binnen te sluizen zonder enigepedagogische visie. Maar dat zal deleveranciers wel een laatste zorg zijn.Nieuwe technologie kan maar zinhebben in functie van een nieuwemethodologie. Ik zou zelfs meer zeg-gen, een nieuwe onderwijsmetho-de heeft deze technologie helemaalniet nodig. Ze kan er echter zéérhandig gebruik van maken. Welketoestellen lenen zich immers betertot een actief leren, een zoektochtnaar eigen kennis en inzicht in eensteeds complexere wereld van infor-matie en desinformatie.Johan De Vos - leraar - Gent

Beeldopvoeding

✒Waarom mag in de basis-scholen het vak LO bewe-

gingsleer gegeven worden door re-genten LO, terwijl het vak beeldop-voeding meestal alleen maar dientom snel een veelkleurig blad papieraf te leveren als bewijs dat men weldegelijk beeldopvoeding een plaatsjegeeft tussen de andere lessen? Geenverwijt aan de leerkrachten, zij zijnnet zo veel of zo weinig opgeleid inplastische opvoeding als in muzieken LO. Waarom hier geen gespe-cialiseerde regenten PO aanwer-ven, die het vak, door de nodigevoorkennis, individuele kunstbeoe-fening en -ervaring, op een verant-woorde manier kunnen geven?Graag reacties van de betrokkenleerkrachten!Naam en adres bekend

(advertentie)

België – B

elgique

PB

/PP

B 331

Afgiftekan

toor Gen

t XM

inisterie van

de V

laamse G

emeen

schap

Dep

artemen

t On

derw

ijs - Red

actiesecretariaat KL

ASSE

Kon

ingsstraat 138 - 1000 B

russel

TIJD

SCH

RIF

Tversch

ijnt m

aand

elijks (behalve in

juli en

augu

stus)

10 12«U Zei?»

Doe alsof u niets hebt g ehoord.

«GeeN TiJD»

Maak elk v oorstel opvoorhand onmogelijk.

34 5

«GeeSTiG!»

Lach het gewoon weg.

«LaTeR»

Goed idee,maar nu niet.

«WaaR HeBBeN We DaT NoG GeHooRD?»

Doe of het n iet origineel is.

67

89«Wie ZeGT HeT!»

Haal de persoon onderuit en w ijsbijvoorbeeld op mogelijk eigenbelang.

«DaT VeRDieNT eeN WeRKGRoeP» En neem daarvan zelf d e leiding.

«PaST NieT iN HeT PLaN»

Zeker als u weet dat iedereen schr ik heeft om weer aandat plan te beginnen.

10 «HieR DoeT NooiT ieMaND eeNVooRSTeL»

Klagen helpt.

«ONGeLooFLiJKKNaP»

Prijshet voorst el de grondin.

T 1 en t 1 p so m e en v o o r s t e l t e k e l d e r e n