Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen

Nr.115 • Mei 2001 www.klasse.be

© WIE IS DE BESTE DIRECTEUR?

© IEDEREEN IS SLIM: DE TEST

© OPSLAG IN ONDERWIJS

WIN

UW

CITYTR

IP

© WIE IS DE BESTE DIRECTEUR?

© IEDEREEN IS SLIM: DE TEST

© OPSLAG IN ONDERWIJS

(advertentie)

ROODBORSTJE STIKIn de jaren twintig zette de Engel-se milkman de melkflessen nogzonder dekseltje voor de deur af.Daar kwamen echter de mezen ende roodborstjes van drinken. Daaromkwamen er dunne plaatjes op deflessen. Binnen de kortste tijd be-gonnen de mezen die overal tedoorprikken. De roodborstjes de-den dat niet. Wilden of konden zehet niet? Ornitologen onderzoch-ten het mysterie. Blijkt dat rood-borstjes einzelgängers zijn die eenterritorium afbakenen. Meesjes daar-entegen leven in kleine groepjes.Toen één meesje geleerd had hetdekseltje te doorprikken, werd dievaardigheid heel snel gemeengoedvoor alle Britse mezen. Ze lerenvan elkaar en geven hun kennisdoor. De roodborstjes communi-ceren nauwelijks met elkaar. Hoogin de boom kwetteren ze hun ei-gengelijk uit. Maar de melk gaatwel aan hen voorbij. Zo zie jemaar dat in maatschappelijke ont-wikkeling niet alleen de vrijheid(het zijn beide vogels) maar ookverbondenheid, verweving en com-municatie belangrijk zijn. Lerendoen we vooral ook van elkaar.Maar daar moeten we dan welvoor open staan. Zullen we ons-zelf, de collega’s en de leerlingenmaar wat meer van de mezentoewensen en wat minder van deroodborstjes?

IN DIT NUMMER

Wie is de beste directeur? Vizier 4-9De directeur? Bezet, wachten, open deur? Elke school is anders en daar zit dedirecteur voor veel tussen. Zo de directeur, zo de school? Of krijgt elke schoolde directeur die ze verdient? http://www.klasse.be/kvl/115/4

Administratieve hulp aan bijzettafeltje Journaal 10-14«Ik voel me de bewaker van de directeur», lacht Lisette. Ze zit aan eenbijzettafeltje in zijn kantoor. Wat belandt er op de rug van een «administra-tieve hulp»? Een portret in Journaal. http://www.klasse.be/kvl/115/10

De nieuwe arbeidsovereenkomst 28Iedereen in onderwijs krijgt drie procent salarisverhoging en er komenmaatregelen om de werkdruk te verminderen. Een samenvatting van CAO VI.

http://www.klasse.be/kvl/115/28

Van planlast naar planlust 30«Lesgeven doe ik graag maar de papierberg bederft mijn werklust.» Wehebben het al vaker gehoord. Wie zadelt ons met al die papieren op en waarzit de versnipperaar? http://www.klasse.be/kvl/115/30

Iedereen is slim: doe de test 32«Ze worden elk jaar dommer», zucht de leraar al 200 jaar. Maar wat is slimen wat is dom? Hoe goed kent u uw leerlingen? Een nieuwe test van achtsoorten intelligenties. http://www.klasse.be/kvl/115/32

Dubbelinterview: Rina en Bernadette 34De koffers staan klaar om een week naar Istanboel te trekken. Rina enBernadette begeleiden al zestien jaar de stage van leerlingen in het beroeps-onderwijs. Van Leyla die voor Lea zorgt. http://www.klasse.be/kvl/115/34

Hoe gelukkig zijn jongeren? 36Ze hebben het gevraagd aan 1277 jongeren. Of ze gelukkig zijn, of ze zichgoed voelen in hun vel en of ze min of meer graag naar school gaan. Deresultaten zitten voor ons in de klas. http://www.klasse.be/kvl/115/36

Drugs? «Dat ze daar maar van afblijven» 38Blowen, joints, white widow en andere spliffs… de leerlingen weten erwaarschijnlijk meer over dan wij. Al blijft het allemaal verboden op school.Wat kunnen wij nog doen? http://www.klasse.be/kvl/115/38

Extra: COMPUTERS LEREN GEBRUIKEN IN DE LESUw school wil computers (ICT) beter inschakelen in de les? Dan kan u nu eenberoep doen op de nascholing en knowhow van de nieuwe netoverschrij-dende regionale expertise-netwerken (REN). Wat zijvoor u kunnen doen, ont-dekt u in de extra bijlage inhet hart van dit blad.

En ook:Idee p. 15-25Mensen met Klassep. 26-27Brieven p.39-41Tips bij de nieuweMAKS! en Klasse voorOuders p. 42

Maandblad voor Onderwijsin VlaanderenUitgegeven door het ministerievan de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.115 • Mei 2001

Hoofdredacteur Leo BormansProductcoördinator Diana De CaluwéEindredacteur Gaby De MoorRedactie Veerle Devos, Wim De Jonge,Jan T’Sas, Dirk Vander Beken, Michel VanLaere, Bavo WoutersRedactiesecretaris Patrick De BusscherSecretariaat Anny Lecocq, Veerle DeSmet, Nadine De Cuyper

Foto’s Luc Daelemans, e.a.Cartoons CampVormgeving Artefact

Verantw. uitgever Georges Monard,Hendrik Consciencegebouw, 1210 Brussel

Abonnement (10x per jaar): 990␣ fr.Alle Vlaamse leerkrachten, CLB-medewerkers enz. (van elk net en van elkniveau) krijgen KLASSE gratis.Adreswijzigingen uitsluitend regelen via deeigen schooladministratie.

Er is ook een Klasse voor Ouders (t.e.m.tweede jaar secundair onderwijs) en eenKlasse voor Jongeren (van het derde tot hetzevende jaar secundair onderwijs) voorscholen die dat wensen.

KLASSE, Koning Albert II-laan 15,1210 BrusselTel. redactie 02-553 96 86Tel. coördinatie 02-553 96 94Tel. abonnementen 02-553 96 84Tel. publiciteit 02-553 96 94Tel. KLASSE voor Ouders 02-553 96 90Tel. KLASSE voor Jongeren 02-553 96 92Telefax 02-553 96 85E-mail info.kvl@klasse.beURL www.klasse.be

KLASSE NR.115 3

Carine Wijffels (op decover): een directeurtussen populier eneikenhout. Vizier p.4-9

✈Win je eigencitytripp. 27

Op zoek naar achtsoorten intelligentiesp. 32

Drugs: verslaafd aansnoepjes? p. 38

Elke dag meernieuws, discussie,

brieven, tips enideeën op

www.klasse.be

4 KLASSE NR.115

VIZIER

Agressieve spijbelaars steken in Londen de schooldi-recteur neer die een leerling tegen de bende be-schermt. Na zijn dood gaat het met de St George’sMaida Vale Roman Catholic School snel bergaf. HetEngelse onderwijsdepartement staat op het punt defalende instelling te sluiten als ze vorig jaar degepensioneerde Marie Stubbs (61) als nieuw school-hoofd binnenhaalt. Sluiten, zei u?

Iron MissieIn een jaar tijd zorgt Iron Miss Marie Stubbs voor eengrote ommekeer, met de hulp van extra subsidiesweliswaar. Spijbelen vermindert met twintig pro-cent. 85 procent van de lessen krijgt vandaag eenvoldoende, 36 procent goed tot zeer goed. Stubbs’wondermiddelen: een missie hebben, een verwel-komende omgeving scheppen, het geringste slech-te gedrag niet tolereren, prijzen uitreiken voor goedgedrag, de zevendejaars laten trainen door eenvoormalig rugby international, stimulerende bezoekjes

Wie is hierorganiseren van voetballegende Kevin Keegan,acteur Ralph Fiennes en andere Bekende Britten.Ouders hebben vrijwillige dienst in de gangen envragen verantwoording van telaatkomers. Oudersvan spijbelaars verschijnen op het matje. «Headsshould bond with each child», vindt Stubbs in ‘TheTimes’. «Toen ik begon, schudde ik de hand van elkeleerling», vertelt ze. «Ik vroeg de leerlingen deschool te steunen, zodat ze er trots op zoudenkunnen zijn. Ik vraag dat ze de ander als gelijkwaar-dig en met respect behandelen. Ik eis discipline eneerbied voor gezag.»

Leiderschap werktIs dit succesverhaal over de invloed van een directeurop de effectiviteit van de school geloofwaardig? «Deschoolleiding kan de school zodanig beïnvloeden datde kwaliteit van het onderwijs stijgt of daalt», beves-tigt Geert Devos (Vlerick Leuven Gent ManagementSchool), auteur van ‘Schoolmanagement: een reflectie

KLASSE NR.115 5

de directeur?op de praktijk van de schoolleider’. «Wat voor schoolde directeur ook leidt of waar zij zich ook bevindt,goed leiderschap heeft invloed. Onrechtstreekseinvloed: de effectieve schoolleider zet anderen totbetrokkenheid aan. Door samenwerking bij de besluit-vorming en goede interactie. Door doelen te bepalen,ze door goede communicatie op het schoolteam overte brengen en er consensus rond te bereiken.»

Drie soorten directeursOp basis van tien jaar onderzoek in vooral secundairescholen schetst Geert Devos drie directeurstypes: debeheerder, de manager en de onderwijskundig leider.De beheerder zorgt dat de school draait zonder zelfeen beleid te ontwikkelen. Het komt er voor hem ofhaar vooral op aan administratief in orde te zijn metde onderwijsreglementering en de richtlijnen vanhet eigen onderwijsnet. De beheerder lost proble-men op zonder dat daar lijn in steekt en schuift veelproblemen voor zich uit.

De manager is een dynamische persoonlijkheiddie vooral het belang van de school op het oogheeft. Hij is vooral begaan met personeel, finan-cieel en materieel beleid, onderwijsaanbod, imagovan de school en externe relaties.De onderwijskundig leider richt zich op de pri-maire taak van de school: het onderwijs en deleerlingen. Hij vindt het belangrijk dat leerlingenzich goed voelen en besteedt veel aandacht aanonderwijsvernieuwing, didactische methoden entechnieken, leerlingenbegeleiding en leerplannen.Ook scholen vallen uiteen in drie prototypes, af-hankelijk van de graad van participatie aan debesluitvorming. Regelgerichte scholen hebben meestaleen beheerder als directeur, vakgerichte een direc-teur met een managerprofiel, leerlinggerichte eenonderwijskundig leider. Elke school is anders endaar zit de directeur voor veel tussen. Zo de direc-teur, zo de school? Of krijgt elke school de direc-teur die ze verdient? ■

6 KLASSE NR.115

VIZIER

[1] Twee in één? Onderwijskundig leider«Een goed directeur doet het werk van drie.»

Een populiervan eikenhout

Een eiken gestel ende aaibaarheids-

factor van eenbonzaï. «Om een

school te leiden hebje een mix van

kwaliteiten nodig»,zeggen veel

directeurs. Maarwelke kwaliteiten

zijn dat dan? Wat iseen goed directeur?

Tien credo’s. Voordirecteurs: herkent u

uzelf? Voor deanderen: herkent uuw directeur? Hetantwoord bepaalt

uw mate van pech ofgeluk.

«Goed schoolleiderschap is een mix», zegt directeurFried Van Doren (Provinciale Technische Scholen, Boom).«Pedagogische en psychologische kwaliteiten zowelals managementvaardigheden.» «Ik wil graag meerpedagoog dan manager zijn, maar ben meer managerdan pedagoog», betreurt Walter Van den Brandt(Koninklijk Atheneum, Ekeren). «Wel maak ik in hetbegin van het schooljaar uitvoerig werk van mijn‘bijzondere studie’ voor leerlingen die volgens mijkunnen maar niet willen. Ze studeren de leerstof onderdwang opnieuw, we blijven samen na en ik onder-vraag ze met punten en komma’s tot ze het kennen.Na enkele weken studeren ze uit zichzelf grondiger.Zelfdiscipline komt dan in de plaats van discipline.»«De directeur van een basisschool moet ontzettendveel taken combineren», ondervindt Walter Digneffe(Sint-Calasanz, Hoevenen). «Dat is niet doenbaar. Sinds

ik een vrouwelijke collega-directeur heb, verdelen wede taken. Ik sta meer in voor het management van degebouwen, het materiële, de financiën, de leveringen,de informatica… Zij is meer pedagogisch directeur.Voltijds werkt ze nu twee jaar aan de zaken waar iknoodgedwongen maar een halve dag per week meebezig was: leerlingenbegeleiding, leerkrachten coachen,klassen bezoeken… We vullen elkaar aan. En toch is ernog onvoldoende administratieve hulp - 27 uur vooreen school met 500 leerlingen. We kunnen nog niet alonze tijd in onze kerntaken steken. Vlaanderen eistkwaliteit van zijn onderwijs maar geeft basisscholenniet voldoende middelen. Een schooldirecteur is ertwee waard, zeiden ze bij de voorstelling van Schooldi-rect, de nieuwe elektronische nieuwsbrief voor school-leiders. En hij doet het werk van drie en wordt betaaldvoor een halve, voeg ik eraan toe.»

[2] Ambitie? Missie, visie en een duidelijk doel«Dat gevoel als dat positieve doorlichtingsverslag voor je ligt.»

«Een visie hebben op onderwijs is een hoofdkwaliteitvan een directeur», onderstreept Walter Digneffe. «Wetenwaar je met je school naartoe wil. Ik stelde mij ondermeer tot doel de informaticatoepassingen in het basis-onderwijs meer elan te geven. Dat kon ik niet voldoen-de als onderwijzer, wel als directeur. In mijn eigenschool is me dat trouwens aardig gelukt. Mijn tweedeideaal is creativiteit en oorspronkelijkheid bevorderenbij jonge leerlingen. Dat is moeilijker waar te maken.»Ook Walter Van den Brandt werd directeur om zijneigen visie op onderwijs vorm te geven: «Na zeven-tien jaar had ik als chemicus twintig vakken onder-wezen in twaalf scholen op alle niveaus. De visie dieik gaandeweg ontwikkelde, wou ik als leidingge-vende concreet maken.»«Om je naaste te kunnen beminnen moet je ook jezelf

beminnen», bekent Fried Van Doren. «Het is nietallemaal idealisme en altruïsme. Ook ik heb wel hetnobele doel om iets voor de jongeren te betekenen.Niettemin is er zeker ook die drang om mezelf waarte maken. Ambitie om leiding te geven en als orga-nisator iets te bereiken waar je trots op mag zijn. Ikwas leerkracht godsdienst, deed vijf jaar ervaring opals directeur van een rust- en verzorgingstehuis enkeerde even terug als leerkracht om al heel vlugschooldirecteur te worden. Als je dan een zeer posi-tief doorlichtingsverslag voor je hebt liggen, voel je jegoed omdat je goed doet wat je doet.»«Een schoolleider moet een visie en een missiehebben», gaat Geert Devos akkoord. «Maar als hijalleen zijn eigen doelen tegen heug en meugverdedigt, is het ook niet goed.»

1© www.ond.vlaanderen.be/schooldirect Spiek eens op de site van uw directeur

1©

Carine Wijffels: «Dat deleerling zich met zijnhele persoon goedvoelt, is voor mij deessentie.»

«Managers zorgenervoor dat de treinenop tijd rijden, leiderszorgen ervoor dat ertreinen zijn»

KLASSE NR.115 7

[3] In het veld? Teamspeler en coach«Alleen wie bang is, speelt machtsspelletjes.»

«Ik was achttien jaar klasleraar en drie jaar opvoed-ster», zegt Jeanne Peers (Heilig Hart, Heverlee). «Om-dat ik de behoefte voelde aan een vrouwelijk directielidin een school met veel vrouwelijk personeel en meisjes-leerlingen onder leiding van een directieteam van man-nen nam ik een tijdelijk directeurschap aan. Ik bleef enwas tien jaar pedagogisch directeur van de tweedegraad. Nu ben ik al twee jaar algemeen directeur. Maarwaarom ondervraag je mij? Wij zijn echt een team vanzes. Twee collega’s nemen de technische, economi-sche en administratieve kant voor hun rekening. Ikfocus nog altijd op de leerlingen: hun welbevinden,hun schoolloopbaan, hun totale persoonlijkheidsvor-ming, relatievorming, vakoverschrijdende eindtermen,participatie in de klas en de school… Daarvoor werk iksamen met drie pedagogische graaddirecteurs.»«Ik ben als een trainer op een voetbalveld die ervoorzorgt dat de spelers het spel goed spelen», gaatJeanne Peers verder. «Ik coach zowel de leerlingenals de leerkrachten. Beide groepen hebben steun,respect en een gevoel van veiligheid nodig. Onder-wijs als macht aanvaard ik niet. Alleen wie bang is,reageert vanuit een machtspositie.»

«Je hoort vaak pleiten voor een leider die de doelenvan zijn organisatie bereikt door mensen te inspire-ren, coachen en stimuleren», legt Geert Devos uit.«Zo’n faciliterend leider bouwt samen met zijn me-dewerkers een visie op van gedeelde waarden ennormen. Deze visie sluit sterk aan bij de opvattingenover de lerende organisatie, nu al tien jaar hét themain management. Die gaan ervan uit dat de school,net als elke organisatie, de beste resultaten haalt alsze de individuele ontwikkeling van elke leerkracht,elk ondersteunend personeelslid en natuurlijk ookelke leidinggevende mogelijk maakt.»«Managers moeten afstappen van het idee datmensen vooral gemotiveerd worden door geld, er-kenning en angst», zegt Charlotte Roberts in ‘Hetvijfde discipline praktijkboek’ over de lerende orga-nisatiecultuur. «Wij gaan ervan uit dat mensen in dejuiste sfeer willen leren, goed werk willen doen alsdoel op zich, en dat ze als mens gerespecteerdwillen worden. Dan zullen ze een positieve bijdrageleveren en zich inzetten. Omdat ze diep in zich deaspiratie hebben iets te dienen wat groter is danzijzelf en verlangen naar een vreugdevol leven.»

[4] Alleen beslissen? De manager«Zorgen dat de treinen op tijd rijden»

Een manager ziet men gewoonlijk als iemand die ‘zijnproducten kent’ en ‘goed kan beslissen’. Of dat vol-staat voor een schoolleider? «Managers zorgen er-voor dat de treinen op tijd rijden, leiders zorgen ervoordat er treinen zijn», zegt pedagogisch adviseur Hel-mar Vyverman van het Vlaams Secretariaat van hetKatholiek Onderwijs (VSKO). «In een be-lerende schoolheb je misschien genoeg aan een manager. Daar ligtde nadruk toch op controle, stabiliteit en routine. Hetis een bureaucratie, van bovenaf gestuurd, met strikteregels. Het is een raderwerk, waarin alles zoveel

mogelijk is voorzien en gepland. Ik weet wel dat ergeen universeel schoolmodel is, maar de beste schoolbiedt een antwoord op de vragen en problemen vanvandaag. En omdat iedereen en alles voortdurend inevolutie zijn, meen ik dat de lerende school vandaageen beter antwoord is. Het is een school waarin deindividuele leden (van beheer tot ondersteunend per-soneel) én de school als geheel voortdurend flexibelomgaan met almaar wisselende omstandigheden.Veranderen is leren. Zo’n school heeft veeleer eenleider nodig dan een manager.»

[5] Hard of zacht? Een sterk leider«Een slappeling zet de deur open voor misbruiken en vriendjespolitiek»

«Een directeur moet durven trancheren», zegt Wal-ter Van den Brandt. «Beslissingen nemen. Haar opde tanden. Af en toe moet hij dirigerend en dwin-gend optreden. Streng maar rechtvaardig, dat hebik in het beroepsonderwijs (BSO) geleerd. Ik voerbijvoorbeeld een systeem voor de toezichten in. Deleerkrachten mogen een alternatief voorstellen. Alsdat effectiever is, vervang ik mijn voorlopige sys-teem. Dan voeren ze hun eigen systeem met over-tuiging uit en is er geen dwang nodig.»«Een directeur mag zich niet te makkelijk van zijnstuk laten brengen», weet Carine Wijffels (Gemeen-telijk Instituut voor Technisch Onderwijs 2, Kalmt-hout). «Ik ben in enkele jaren zelfzekerder en eentikkeltje harder geworden. Wat cynischer misschien,zeker relativerender. Niet elk probleem waarmeeeen ouder of een collega dringend naar me toekomt, blijkt van levensbelang. Ik neem mijn beslis-singen dan ook niet meer zo snel als in het begin. Ikzeg dat ik de kwestie zal bekijken en overleggen.»«Hij moet standvastig zijn», vindt ook Walter Dig-neffe. «Geen eik, maar een populier. Blijven staanbij rukwinden.»

«Een slappeling kan inderdaad geen goed directeurzijn», meent Geert Devos. «Waar iedereen zijn zin doeten alles kan, heerst wanorde. Vriendjespolitiek enmisbruik zorgen er voor spanningen en demotivatie.»Een sterk en duidelijk leiderschap is dus goed voorde school. Zo’n leider ontwikkelt visie, formuleerthoge verwachtingen, hakt knopen door, is zichtbaarin de organisatie, oefent druk uit, volgt op, coördi-neert, stimuleert intellectueel.«Daarom hoeft hij nog niet een sterke top downaanpak te hebben. Een leider kan de koers uitzetten ende organisatie in de juiste richting bewegen, zonder uitte sluiten dat de medewerkers aan de visie participerenof ze in vraag stellen. De school die haar succes alleente danken heeft aan haar directeur, heeft een ineffec-tief schoolleider. De directeur mag geen dictator zijn,die eigengereid aan iedereen zijn wil oplegt. Dat ver-oorzaakt starheid en angst. Het leidt evengoed totdemotivatie en conflicten. Een goed schoolleider moetsturen, inspireren en beslissen. Maar dat moet hijkunnen verzoenen met luisteren, aanspreekbaar zijn,overleggen, delegeren, autonomie geven en voelinghouden met wat er leeft in de school.»

2© www.fieldbook.com Het boek ‘Schools That Learn’ en meer over de lerende organisatie

«Een directeur moet durven trancheren»

2©

Carine Wijffels: «Vande participatie van decollega’s leerkrachtenverwacht ik meer.»

«Ik pak de zaken nietmet fluwelen hand-

schoenen aan. Schijn-heilig zijn, dat zal

niemand me kunnenverwijten.»

[6] Ivoren toren? Samen school maken«De leerlingenraad is geen zoethoudertje»

8 KLASSE NR.115

VIZIER

«Geleidelijk meer inspraak en verantwoordelijkheidgeven maakt deel uit van de missie van onze school»,zegt Walter Van den Brandt. «Alle geledingen vanonze school raadplegen is één van mijn idealen. Hetpedagogisch college blijft bestaan, ook al is dat in denieuwe gemeenschapsscholen niet verplicht. De leer-lingenraad is geen zoethoudertje. Hun werk leidt totconcrete beslissingen. In feite houden de leerlingenzelf de sfeer van discipline op school in stand.»«Ik geniet van de overlegmomenten met onze leerlin-genraad - nu aan zijn vierde jaar bezig», getuigt CarineWijffels. «Twee collega’s en een begeleider van deKoning Boudewijnstichting werken eraan mee. Dezeleerlingen vertonen opvallend meer realiteitszin dan

het oudercomité. De ouders schatten de werking ende structuur van een grote school soms minder goed indan hun kinderen. Niettemin waardeer ik hun groteinzet en hun positieve kijk op de school. Van departicipatie van de collega’s - zo noem ik de leerkrach-ten steevast - verwacht ik meer in de toekomst. Meercollega’s die over het muurtje kijken, minder individua-lisme, meer teamvorming en overleg in vakwerkgroe-pen. Het wederzijds begrip neemt erdoor toe en ergaat minder energie verloren. Ik hoop ook dat er meergaan deelnemen aan de pedagogische raad, de ge-zondheidsraad, werkgroepen... Nu vertegenwoordigteen kleine groep van mensen (altijd dezelfde, die ikondertussen zeer goed ken) overal iedereen.»

[7] Deur open? Aanspreekbaar en toegankelijk«Soms ben ik nors, hard en explosief. Maar schijnheilig? Nee.»

«Almaar meer ben ik ervan overtuigd dat de tijd van dedirigerende aanpak voorbij is», zegt ook Fried VanDoren. Of een directeur zich luisterend en toegankelijkopstelt dan wel dominant en afstandelijk kan je alafleiden van zijn bureau. Geert Devos beschrijft er twee:«Het directiebureau in de school in Aerdrijke ligttussen het leerlingensecretariaat en de leraarszaal.Het directiebureau in Zilverbeke ligt op het eind vande gang, naast het bureau van de directiesecretaris.In Aerdrijke lopen mensen het directiebureau in enuit. Onverwachte bezoekers wandelen zo binnen.Leerkrachten geven iets af. Leerlingen komen ietsvragen. Een studiemeester legt enkele brieven terondertekening voor. Doorlopend gaat de telefoon.Het is onmogelijk een gesprek met de directeur tevoeren zonder onderbreking. Ze is aanspreekbaar entoegankelijk. Maar ze is ook de speelbal van degebeurtenissen in de school. Het zijn de anderen diehaar dagindeling bepalen. In Zilverbeke is het anders.Daar laat de directiesecretaresse de bezoekers binnenvolgens de vooraf afgesproken agenda en filtert alletelefoons. Onverwachte bezoekers moeten wachtentot de directeur vrij is. De directeur in Zilverbeke isweinig toegankelijk, bepaalt zelf grotendeels wie hijspreekt en heeft altijd het initiatief in handen. Dedirectrice in Aerdrijke is veel toegankelijker.»Tot daar de architectuur. Kan je hiervan ook afleidenwie de meest effectieve schoolleider is?

Geert Devos: «Dat is moeilijk te zeggen. De directeurvan Zilverbeke heeft een visie en stuurt sterk. Maar hijis agressief en hij intimideert mensen. Hij luistert nieten drukt zijn mening door. Daardoor is hij niet be-kwaam om positieve relaties op te bouwen met leer-krachten, leerlingen en ouders. Hij bereikt geen con-sensus rond de doelen die hij vastlegt. De directricevan Aerdrijke communiceert vlot en is open en luister-bereid. Maar ze stuurt nauwelijks en volgt slecht op.Iedereen probeert er het beste van te maken.»«Soms ben ik wat nors, hard en explosief», geeftWalter Van den Brandt toe. «Ik pak de zaken niet metfluwelen handschoenen aan. Schijnheilig zijn, daar-van zal niemand me kunnen verwijten. Ik wacht niettot het evaluatiegesprek om te zeggen waarop hetstaat. En ik zeg het niet graag twee keer. Maar ikgeloof niet dat ik de mensen daardoor demotiveer.»«Te eenzijdige leiderschapstijlen zijn nooit goed.Situationeel leiderschap lijkt het beste antwoord»,besluit Geert Devos. «Een goed leider past zichflexibel aan de concrete situatie en de betrokkenpersonen aan. Weet wanneer hij van het ene op hetandere moet overschakelen.» Een goed directeurweet een sterk leiderschap met openheid en luister-bereidheid te combineren in een open en positievestijl. Hij verklaart duidelijk de redenen en de achter-gronden van zijn beslissingen en omschrijft zijntoekomstige verwachtingen.»

CHECKLIST VOOR SUPERMANHeeft de ideale directeur de allures van Super-man? Heel wat directeurs laten zich in elk gevalniet afschrikken door de vele eisen die aan henworden gesteld. De ene slaagt daar al beter indan de andere. U kan het zelf nagaan. Een check-list voor directies.• Sterk en duidelijk leiderschap: Bepaalt de directie devisie / de missie en zet zij ze om in concrete schooldoelen?Zorgt ze ervoor dat ze met alle betrokkenen samenwerkt methet oog op deze doelen? Is ze besluitvaardig en ontwikkeltze druk? Maakt ze een diagnose van de school voor zehandelt? Bepaalt ze de prioriteiten in belangrijke kwesties?Weegt ze korte- en langetermijnbeslissingen af? Maakt zeduidelijke afspraken om de beslissingen uit te laten voerenen volgt ze de uitvoering op? Formuleert ze hoge verwach-tingen van haar medewerkers en communiceert ze die?• Voorbeeldfunctie: Boezemt ze vertrouwen in door haarvoorbeeld? Zet ze zich in? Brengt ze een positieve boodschapover? Is ze consequent in woord en daad? Is ze fair tegenover

haar medewerkers? Is ze opvallend veel te zien op school?• Goede communicatie en sociale omgang met an-deren: Kan ze goed met haar medewerkers en anderencommuniceren? Is ze open of houdt ze informatie achter dehand? Is ze bereikbaar? Luistert ze goed? Neemt ze de tijd omuw standpunt te begrijpen? Bespreekt ze problemen zonderschuldigen te zoeken? Geeft ze directe en volledige feedback?Betrekt ze anderen bij haar beslissingen? Stimuleert ze parti-cipatie? Neemt ze met werkgroepen en comités gezamenlijkebeslissingen? Delegeert ze verantwoordelijkheden? Spreektze er duidelijk over af en volgt ze de afspraken op?• Ondersteunen: Levert ze materiële middelen? Geeft zemorele steun? Houdt ze rekening met de persoonlijke situa-ties van haar medewerkers? Stimuleert ze nascholing? Helptze haar medewerkers hun expertise ontwikkelen? Haalt zezo nodig expertise van buiten de school naar binnen?Naar ‘Kenmerken van een goed leiderschap’ van GeertDevos in ‘Schoolmanagement: een reflectie op de praktijkvan de schoolleider’ (p. 82).

3© www.ond.vlaanderen.be/secundair_personeel/functiebeschr/functiemodellen.htm Klik bestuur.docHet profiel van een directeur volgens de overheid

3©

•Schoolmanagement:een reflectie op depraktijk van de schoollei-der, Geert Devos -Schoolleiding en - begelei-ding, aflevering 29 -Kluwer, Diegem, 2000.

•Naar een lerendeschool, Helmar Vyverman -Schoolleiding en -begelei-ding, aflevering 24 -Kluwer, Diegem, 1999.

Kluwer - Kouterveld 2 -1831 Diegem - tel 0800-30143 - fax 0800-17 529 -customer@wkb.be -www.kluwer.be

•Het vijfde disciplinepraktijkboek: strategieënen gereedschappen voorhet bouwen van eenlerende organisatie -Peter M. Senge e.a. -Academic Service,Schoonhoven, 1995

KLASSE NR.115 9

[8] Conflict? Staat achter de leerkrachten«Ik zet nooit een leerkracht in de wind waar ouders of leerlingen bij zijn.»

«Mijn basishouding is dat ik de leerkrachten steun»,zegt Fried Van Doren. «Ik zet de leerkracht niet in dewind met de leerling, ouders of collega’s erbij. Als ereen klacht is, hoor ik alle betrokken partijen. Inwezen bekijk ik personeelsleden en leerlingen opdezelfde manier. Als blijkt dat de fout bij de leer-kracht ligt, probeer ik het probleem diplomatischmet hem te bespreken. Gewoonlijk ziet hij ook wel

in dat hij zich vergaloppeerde. De leerling dan onge-lijk geven zou onrechtvaardig zijn.»Ook Jeanne Peers staat achter haar leerkrachten.«Achter de positie van leerkracht. Maar een leerlingmag niet het gevoel hebben tekort te worden gedaan.Er moet een lage drempel zijn voor leerlingen die ietswillen komen zeggen. Als de leerkracht een persoon-lijke fout maakt, blijf ik niet achter zijn positie staan.»

[9] Boeman? Aandacht voor de leerlingen«De afstand met de leerlingen is groter dan met de leerkrachten. Soms mis ik dat contact.»

«Dat de leerling zich met zijn hele persoon goedvoelt, is voor mij de essentie», pleit Carine Wijffels.«Dat gaat voor op de leerstof, de vakbekwaamheiden de discipline. Alle collega’s daarvan overtuigenvraagt tijd. Ons directieteam is soms wat op hetpeloton vooruit.»«Een schoolleider - of hij manager of onderwijskundigleider is - moet de jongeren in elk geval graag zien»,beweert ze. «De afstand tussen de directie en deleerling is meestal groter dan die tussen de leerkrachten de leerling. Soms mis ik dat contact. Want ik blijfeen onderwijsmens. Dat verklaart allicht waarom ik me

blijf ‘bemoeien’ met wat er in de klassen gebeurt.»«Om de drie à vier jaar brengen de jongeren eennieuwe subcultuur naar de school», weet JeannePeers. «De huidige generatie is zeer mondig. Zehebben al op hun twaalfde duidelijke verwachtin-gen van wat de school wel en niet moet doen. Datmoeten we op een positieve manier gebruiken.Naast onderwijsleergesprekken rondetafelgesprek-ken en andere actievere werkvormen gebruikenbijvoorbeeld. Leraren zien hierin soms een bedrei-ging maar het is ook een kans om lesgeven als eenkunst te beoefenen.»

[10] Baas boven baas? Steun en nascholingsgids«Sommige leerkrachten zijn nu eenmaal allergisch voor directeurs.»

«Mijn deur staat altijd open, letterlijk en figuurlijk»,benadrukt Carine Wijffels. «Ik ben bijna altijd be-reikbaar. Probeer goed te luisteren. Geef altijd uitlegbij de beslissingen. Ik hou ook rekening met depersoonlijke situatie van de collega’s en daar makenze zelden misbruik van. Maar er zijn natuurlijk ookaanvaringen. Ik hou nogal van de directe benade-ring en er zijn nu eenmaal personeelsleden dieallergisch zijn voor directies. Voor wie je nooit ge-noeg ondersteunt.»«Om naar een school te evolueren die de leerlingenmeer als individuen bekijkt, stimuleren wij bijscho-

ling op dat vlak», legt ze uit. «Ik verwacht dat ermeer leerkrachten op in zullen gaan als we denascholing intern aanbieden, op maat van de school.»«Aan nascholing in alle vormen en soorten geven wijveel aandacht», beklemtoont Jeanne Peers. «Didacti-sche komen op de eerste plaats, pedagogische op detweede. Ze moeten de collega’s goesting geven om tevernieuwen, wat niet wil zeggen dat we elke vernieu-wing volgen. We zoeken de nascholers met de bestekwaliteit. We wegen ook goed af wie behoefte heeftaan welke vorming. Zodat de investering in nascho-ling uiteindelijk bij de leerling rendeert.» ■

GEEN EENHEIDSTYPESchoolbeleid verschilt sterk tussen schooltypes.Geert Devos (Vlerick Leuven Gent ManagamentSchool) ziet er drie:• De regelgerichte school: «In dit type school krijgen deleerkrachten alleen zeggenschap over de methoden en dehandboeken die ze gebruiken. De school is sterk bureaucra-tisch en hiërarchisch. De schoolleiding voert vooral uit wat vanbovenaf is opgelegd en formuleert geen eigen schooldoelen.Er is geen overleg tussen de directie en de leerkrachten, nochtussen de individualistische leerkrachten onderling. In ver-nieuwingen en ouderparticipatie zien ze bedreigingen.»• De vakgerichte school: «Dit type school richt zichmeer op de afnemende klant: de werkgevers van de oud-leerlingen en het vervolgonderwijs. Naar de behoeftenvan de leerlingen zelf wordt amper gevraagd. Ook hierindividualistische leerkrachten, die wel mee oordelenover het onderwijsaanbod. De besluitvorming blijft ver-der vooral een zaak van de directie. In vakgerichte TSO-

BSO-scholen werken de praktijkleerkrachten wel per vak-domein samen.»• De leerlinggerichte school: «Hier werken leerkrach-ten en directie beter samen. De directie betrekt de leer-krachten actief in een groter deel van het schoolbeleid: demissie en visie, de aankoop van didactisch materiaal, deverdeling van het lestijdenpakket, de bijscholingen, deevaluatienormen, de vakoverschrijdende taken, de loka-len, reglementen, onderwijsvernieuwingen… De schoolontwikkelt een eigen beleid en richt dat op de leerlingen.Zij peilt naar de behoeften van leerlingen en ouders.»«Iedereen met een onderwijshart op de juiste plaats heeftnatuurlijk onmiddellijk sympathie voor de leerlinggerichteschool», vindt Geert Devos. «Toch moeten we niet allescholen gelijk willen maken. Een meer vak- en prestatiege-richte school kan voor sommige kinderen aangewezen zijn.Een regelgerichte school daarentegen heeft meer nadelendan voordelen en is niet meer aangepast aan deze tijd. »

4© www.ond.vlaanderen.be/schooldirect/bijlagen/master.htm Postacademische opleiding voor directeurs

«Meer collega’s die over het muurtje kijken»

«Het werk van drie enbetaald als een halve»

4©

10 KLASSE NR.115

ADMINISTRATIEVE HULP

«Ik voel me de bewaker van de directeur»delijk uittikken, via een computerprogramma de schoolrekeningen bijhouden, hetschoolwerkplan in een computerformaat gieten… Ik sta in voor alle administratievetaken, zoals personeelsdossiers opmaken en aanvullen, briefwisseling voorberei-den, rondzendbrieven ordenen, leerlingendossiers bijhouden, warme maaltijdenbij de traiteur bestellen, kopieën maken, binnengekomen bestellingen controle-ren… En zowat alles afweten van wetgeving en reglementen.»Roepen ook leerkrachten uw hulp in?Lisette Lefruit: «Vooral wie nog niet goed met de computer kan omgaan. In hettekenprogramma Corel Draw maakte ik al een diploma van ‘letterkampioen’ voorleerlingen van het eerste leerjaar. Voor de leerlingen van het tweede leerjaar goot ikhet diploma van ‘cijferkampioen’ in een originele lay-out. De leerkrachten geven meeen idee en ik maak daar creatief werk van. Ik doe dat met plezier.»Wat mag u niet doen?Lisette Lefruit: «Men durfde mij vroeger wel eens voor een klas zetten. Maar datmag niet. De directeur mag geen administratieve hulp inschakelen voor bewakings-opdrachten of om leerkrachten te vervangen. Wel ontvang ik ouders als de directeurafwezig is. En ik schrijf nieuwe leerlingen in. Ik draai ook mee in feestactiviteiten vande scholen. Vrijwillig.»U hoort op het kantoor waarschijnlijk veel wat niet voor alle orenbestemd is.Lisette Lefruit: «De directeur staat eenzaam aan de top. Soms heeft hij de behoefteom in vertrouwen over problemen te praten. Omgekeerd nemen leerkrachten mijsoms in vertrouwen omdat ze niet meteen bij de directeur durven aankloppen. Als

De nieuwe Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO VI) belooft meeradministratieve ondersteuning voor directeurs basisonderwijs. Hoegeraken ze nu uit hun papieren?Het kantoor van directeur Roger Beirens geurt naar het interbellum. Een met wasopgepoetst houten bureau en een vitrinekast. Schoolmeubilair waarvoor je bij deantiquair je gouden kredietkaart moet bovenhalen. Maar in een hoek een banaalmetalen tafeltje met een computer erop. Dat oogt zo tegendraads als plastic scho-teltjes onder het theeservies van oma. «Ze konden me nergens anders zetten», legtLisette Lefruit uit. Zij is administratief medewerker in de gemengde gemeentelijkebasisschool van Vorst bij Brussel. In officiële taal is ze administratieve hulp, toege-voegd aan de directeur, in het gesubsidieerd gewoon basisonderwijs.In hoeveel scholen werkt u?Lisette Lefruit: «Hier in Vorst, een school van 160 kinderen, verdeeld over tweevestigingsplaatsen, presteer ik negen uur. Daar komen er twee bij, betaald uit deadministratieve enveloppe van de gemeente. Ik werk ook in Asse-Walfergem. Daartelt de school bijna 500 kinderen. Ik presteer er 17 uur en een collega-administra-tieve hulp 18 uur. Samengeteld duurt mijn week 28 uur.»Voelt u zich de typiste van de directeur?Lisette Lefruit: «Onze taak is divers. Als in Asse ’s morgens de bel is gegaan, komeneen honderdtal leerlingen langs om drankbonnetjes te kopen. Intussen rinkelt detelefoon. Omdat ik op twee werkplaatsen sta, laat ik me eerst briefen door de leer-krachten over wat er tijdens mijn afwezigheid gebeurd is. Om negen uur kan ikeindelijk aan mijn hoofdwerk beginnen: het verslag van de klassenraad leesvrien-

LERARENOPLEIDING

Meer allochtonen voor de klasHaast geen migranten en kansarmen kiezen voor een beroep in het onderwijs. Viatwee projecten wil onderwijsminister Marleen Vanderpoorten een eerste aanzetgeven om dat te veranderen.Een eerste project, het JO-JO-startbanenproject (scholen voor Jongeren - Jonge-ren voor scholen), zet honderd jongeren in om antisociaal gedrag in scholen tevoorkomen. Vooral migranten, laaggeschoolden en mensen met een handicap wilde Vlaamse regering hiervoor aanspreken. De scholen werven de kandidaten auto-noom aan. De resultaten van een eerste tussentijdse evaluatie tonen aan dat scholenvooral kiezen voor allochtone jongeren voor onder meer leerlingenbegeleiding.Drie op vier startbaners hebben een allochtone achtergrond. Vaak was hun school-loopbaan problematisch. Dit project geeft deze jongeren een tweede kans om in hetonderwijs zelf succes te beleven en uit eigen ervaring anderen te helpen. Wellichtzullen er onder hen de smaak van een job in het onderwijs te pakken krijgen en hunweg vinden naar de lerarenopleiding.Een tweede project, het AMD-project (Aansluiting & Maatschappelijke Differentia-tie), loopt nu voor het tweede jaar in acht departementen lerarenopleiding. Aan deene kant wil het meer migranten en kansarmen laten doorstromen naar het leraren-beroep. Aan de andere kant wil AMD de opleiding zelf meer afstemmen op de echteverscheidenheid in een klas. Vanaf volgend academiejaar wil de minister de opge-dane ervaringen invoeren in alle lerarenopleidingen van het hoger onderwijs.Beide projecten leggen de basis, opdat binnenkort meer leerkrachten met een al-lochtone en kansarme origine voor de klas zouden staan.

Honderd jongeren inzetten omantisociaal gedrag in scholente voorkomen.▼

FRANSE GEMEENSCHAP

La langue de Vondel lerenBij onze Franstalige buren, in het bijzonder in Brussel, maken ze zich zorgen omdatde reserve leraars Nederlands opgebruikt is. Sommige scholen hebben origineleoplossingen. Een Brussels secundair instituut zet de vader van een leerling voor deklas. Hij is werkzoekend, ingenieur en tweetalig. Hij werkte jaren in tweetalige be-drijven. «Ik heb geen enkele pedagogische ervaring», vertelt hij. «Als tegenwichtheb ik mijn ervaring uit de privé-sector, waar vooral de gesproken taal van paskomt. Toch moest ik na vijf weken vervanging mijn lessen bijstellen en meer gram-matica geven. Alleen met mondelinge kennis komen de leerlingen er niet. Je moeteen vreemde taal ook schriftelijk beheersen. Intussen opent deze tijdelijke kennis-making met onderwijs mijn ogen voor enkele beroepsproblemen van leraars, ondermeer omgaan met adolescenten die allen een verschillende motivatie hebben.»Na tientallen brieven, berichten op het net en ontelbare telefoontjes vindt eenFranstalige gemeentelijke basisschool in Elsene (Brussel) eindelijk iemand omNederlands te geven. Een lerares uit Luik is bereid dagelijks het traject af te leggenom ‘la langue de Vondel’ te onderwijzen in de eerste en tweede klas van het lageronderwijs. Volgens de taalregeling in het onderwijs van 1963 is in het arrondisse-ment Brussel-hoofdstad en de taalgrensgemeenten de tweede taal verplicht vanafde derde klas. In Brussel mag het echter al vanaf het eerste leerjaar naar rato vantwee lesuren per week, alleen gesproken taal en niet verplicht voor alle leerlingen.Elsene ziet het nog jonger en mikt al op de derde kleuterklas. Uiteraard gaat het omfacultatieve lessen die niet gesubsidieerd worden door de Franse Gemeenschap.www.ond.vlaanderen.be/wetgeving Klikken op ‘Gemeenschappelijk deel’ en vervol-gens op ‘Taalregeling’ Tweede taal: welke en wanneer?

KLASSE NR.115 11

vertrouwenspersoon blijf ik discreet en denk vooral aan het algemeen belang van deschool. Want er wordt veel geroddeld. Je moet je directeur bijstaan in alles wat jekan. Als hij er niet aan denkt zijn bezoeker een kopje koffie aan te bieden, dan zorgik daar wel voor. Ik voel me zowat de bewaker van de directeur.»Bent u eigenlijk opgeleid voor al die vaardigheden?Lisette Lefruit: «Kandidaten voor deze job moeten een getuigschrift hoger secundaironderwijs hebben. Daarmee kan je misschien net een brief typen op een klassieketypmachine. Ik heb op eigen initiatief en op eigen kosten vijf computercursussengevolgd. Nu kan ik voor het eerst via het Onderwijssecretariaat voor Steden en Ge-meenten van de Vlaamse Gemeenschap (OVSG) regulier nascholing volgen overinternet en e-mail. Maar ik vind het ook belangrijk dat een administratieve hulp eenEHBO-cursus volgt. Daarnaast moet je met kinderen kunnen omgaan. Je moet ten-minste een klas durven binnengaan.»Wordt u voor al die vaardigheden en kennis ook genoeg betaald?Lisette Lefruit: «Daarover ben ik ‘lichtjes’ gefrustreerd. Sinds 1989 ben ik in dienstin een gesco-statuut. Een administratieve hulp kan in zo’n statuut nooit benoemdworden. Wij kunnen geen promotie maken. We worden betaald als opsteller, maarkunnen niet opklimmen tot eerste opsteller.»Heeft een directeur basisonderwijs genoeg aan uw administratieve hulp?Lisette Lefruit: «Nee, die is te beperkt. Er zou voltijds een secretaresse beschikbaarmoeten zijn. Zeker in een school met verscheidene vestigingsplaatsen. Te veeladministratieve stukken blijven onbehandeld liggen, omdat er andere prioriteitenzijn. Mijn directeur hing vandaag de hele dag aan de telefoon om een vervangster

voor een kleuterklas te zoeken. In Vorst vind ik na acht jaar eindelijk tijd om me metde archieven bezig te houden. Mijn voorstel: in grotere scholen een pedagogisch éneen administratief directeur aanstellen.»

WAT ZEGT DE MINISTER?«Ik ben mij ervan bewust dat de administratieve omkadering van de scholen in hetbasisonderwijs onvoldoende is», zegt onderwijsminister Marleen Vanderpoorten.«Dit is historisch zo gegroeid. De basisscholen worden intussen almaar meer gecon-fronteerd met tal van nieuwe problemen en regelgevingen, die soms de onderwijssec-tor overstijgen. Het is absoluut noodzakelijk dat de scholen beschikken over voldoen-de en goed opgeleid personeel om administratieve taken uit te oefenen. De afgelopenjaren trokken we de werkingsmiddelen van de basisscholen gevoelig op. Met deCollectieve Arbeidsovereenkomst (CAO V) verhogen de werkingsmiddelen voor hetbasisonderwijs in de begrotingsjaren 2001 en 2002 met telkens 250 miljoen frank. Dejongste Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO VI) voegt er vanaf schooljaar 2002-2003 nog eens 800 miljoen frank aan toe. Met dat geld kunnen scholen extra admi-nistratief en beleidsondersteunend personeel in dienst te nemen. De CAO VI regula-riseert de gesco’s (gesubsidieerde contractuelen). Die krijgen vanaf 1 januari 2002een contract van onbepaalde duur. Het departement Onderwijs neemt ze tenlaste. Om de administratieve ondersteuning van het basisonderwijs te versterken,zouden bovendien schooloverschrijdende permanente kernen kunnen instaan voorde administratieve en logistieke ondersteuning van een aantal basisscholen. Mijnadministratie bereidt de oprichting van die permanente kernen voor.» (zie ook p. 28)

▲Lisette Lefruit: «Ik ben

‘lichtjes’ gefrustreerd, wantals administratieve hulp

geraak ik nooit benoemd.»

ROKEN

Scholen beslissen zelf overde peukzoneEen moeder maakt gebruik van haar recht als burgerom een wetsvoorstel in te dienen bij het Vlaams par-lement. Haar zestienjarige zoon is allergisch aan siga-rettenrook. Op zijn school bestaat een peukzone. Zijwil dat er op school een volledig rookverbod komt.Zo’n verbod komt er niet als het van de onderwijsmi-nister afhangt. Dat zou volgens haar hun autonomieaantasten. Roken in lokalen of gesloten plaatsen waarleerlingen toegang hebben, is al bij wet verboden. Dusgeen rook in klaslokalen, eetzaal, gangen, trappen, lif-ten, toiletten, secretariaat, bibliotheek, recreatieruim-te, sport- en feestzaal. Overigens, roken in klaslokalentijdens oudercontact of opendeurdagen mag evenmin.Welke regels er gelden voor de directie- en leraarska-mer en de speelplaats, beslist de school zelf. Het liefstin overleg met leerlingen en ouders. Daarover legt hetschoolreglement afspraken vast. Dat kan dan ook voorroken in de directe schoolomgeving en tijdens buiten-schoolse activiteiten.

Niets gemist?• Eén op drie scholen behoort tot het officiële onder-wijs. Deze gemeente-, provinciale en gemeenschaps-scholen zouden meer moeten samenwerken, zegt on-derwijsminister Vanderpoorten. Op termijn kan er éénonderwijskoepel voor alle officiële scholen komen.

•De doelstelling van 1 pc per 10 leerlingen in dedrie hoogste klassen van het basisonderwijs is ge-haald. Om het aantal computers in de klassen op tetrekken, lanceerde de Vlaamse overheid het PC/KD-project. Intussen besliste de Vlaamse regering het projectuit te breiden tot de kleuterklas en de eerste drie jarenvan de lagere school. Voor 2001 en 2002 is daarvoortelkens 450 miljoen beschikbaar.

•«De schelle schoolbel demotiveert ons, maar metmuziek kunnen we zingend en dansend naar de les»,zegt Tess De Smet van de zesde klas. In de Middelkerk-se kindergemeenteraad lanceerde ze het idee om deschoolbellen te vervangen door een muziekdeuntje uitde Ultra Top 30.

•«Als het schoolreglement niets meldt over het ge-bruik van verborgen camera’s, dan mogen die nietgeïnstalleerd worden», meent Vlaams kinderrechten-commissaris Ankie Vandekerckhove.

•Scholen mogen vanaf september zelf bepalen wan-neer ze hun leerlingen een halve dag vrij geven.Vooral het beroeps- en het technisch secundair on-derwijs lijken gebaat bij dit voorstel. Daardoor zoudenze vaklokalen efficiënter kunnen gebruiken.

•De centrale diensten van het Gemeenschapsonder-wijs organiseerden een proef om het bekwaamheids-attest van directeur te behalen. 161 kandidaten slaag-den: 79 voor basisonderwijs, 49 voor secundair onder-wijs, 13 voor onderwijs voor sociale promotie, 8 voorbuitengewoon basisonderwijs, 7 voor buitengewoonsecundair onderwijs en 5 voor deeltijds onderwijs.

•Jaarlijks verlaat 13 procent van de Vlaamse jongerenop 18 de school zonder enig diploma. Ze hebbeneen getuigschrift lager onderwijs of lager secundair. Kansop een baan maken ze nauwelijks. Van de 2650 jonge-ren zonder diploma die zich in 1999 bij de VDAB alswerkzoekend inschreven, hadden er een jaar later 989nog altijd geen job gevonden. Elk jaar opnieuw wordt degroep van ongeschoolde werklozen in Vlaanderen gro-ter. Liefst 17.750 Vlaamse werklozen van jonger dan 36jaar hebben geen diploma. Deze cijfers staan in het jaar-verslag 2000 van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbe-middeling en Beroepsopleiding (VDAB).

KLASSE NR.115 11

12 KLASSE NR.115

ZIEKTEVERLOF

Meer dan 12.000 controlesBijna 24 miljoen frank (23.997.248 frank): zoveel kosttevorig jaar de medische controle van personeelsledenvan het basis- en secundair onderwijs. In de periodetussen 1 januari 2000 en 30 november 2000 voerdede firma Securex 12.164 controles uit. In meer dan dehelft van de gevallen, 6.902 keer, nam Securex hetinitiatief, 3.197 keer de scholen en 54 keer de werksta-tions. 3.150 controles waren persoonlijke initiatieven.Dit geeft een totaal van 13.303, omdat er in sommigegevallen meer dan één initiatiefnemer was.Het departement Onderwijs vraagt alleen een controleaan als er een vermoeden van misbruik is. Dit vermoe-den kan zijn oorsprong vinden in klachten van anderepersoneelsleden of in het beoordelen van de evolutievan het ziekteverlof van het betrokken personeelslidDe arbitrageprocedure (als het gecontroleerde per-soneelslid bijvoorbeeld niet akkoord gaat met de beslis-sing van de controlearts) is 94 keer toegepast. Securexwerd 50 keer en het personeelslid 44 keer in het gelijkgesteld. In 1999 moesten als gevolg van de controles916 personeelsleden het werk voortijdig hervatten.Op basis van een algemene offertevraag vertrouwdevanaf 1 januari 2001 het departement Onderwijs demedische controle toe aan de firma Gecoli.

VOORUITZIEN

Ideeën over een kleurrijk Vlaanderenen werkgelegenheidsmogelijkheden bij bepaalde richtingen, over de verloning dieafgestudeerden mogen verwachten.»

4. «Onze leerkrachten moeten helpen om de Vlaamse burgers van morgen metkennis te wapenen voor de toekomst. Zij moeten helpen om hen de waarden vaneen solidaire, pluralistische, multiculturele en democratische samen-leving over te brengen.»

5. «Ik vraag dat iedereen wat meer verantwoordelijkheid opneemt om het vertrouwen ende burgerzin in onze Vlaamse gemeenschap te herstellen. Dat geldt ook voor wie metjongeren omgaat en hen begeleidt buiten de schoolsituatie, begeleiders in jeugdclub ofjeugdvereniging, sportclub, zelfs cafébazen en dancinguitbaters, en voorts de media.»

6. «Het was al te veel de mode om de zorg voor opvoeding toe te vertrouwen aanonderwijs. Ik wil voor die taak speciaal ook de ouders opnieuw een verantwoorde-lijkheid geven. We moeten we ons niet alleen bezinnen over de kwaliteit van degezinstijd, maar ook over de kwantiteit. Onze kinderen zijn meer tijd waard. Of zijnze Tamagotchi’s, virtuele knuffels?»

7. «Ik verzet me krachtig tegen het idee van sommigen om een gedoogbeleid voorcannabis in te voeren. Cannabis is een soft drug die je rookt, alleen daarom al is diedrug ongezond. Elk drugbeleid moet tot doel hebben jongeren van drugs af te houden.We moeten ze er ook op blijven wijzen dat tabak en alcohol de gezondheid schaden.»

LEREN LEVEN

Vooroordelen bestrijdenScholen die hun leerlingen vaardigheden willen bijbrengen om efficiënt en positief met diver-siteit om te gaan, kunnen aan de slag met ‘A Classroom of Difference’.In België en de rest van Europa leven we met een grote diversiteit aan mensen heel dicht bij elkaar op een kleineoppervlakte. Mensen verschillen in leeftijd, geslacht, seksuele geaardheid, religie, sociale achtergrond, cultureleidentiteit enz. A World of Difference Institute in de VS ontwikkelde een programma om deze diversiteit positiefaan te wenden: lesmateriaal en een workshop van 12 uur voor leerkrachten. Het departement Sociale Agogiek vande Universiteit Gent begeleidt voortaan op vraag van de Evens Stichting, promotor voor Vlaanderen, de scholendie in dit Comenius-project stappen. Begeleiders zullen scholen een jaar lang helpen om het programma met eenschoolactieplan in het curriculum in te passen en concrete problemen aan te pakken. Nieuw is ook de peertraining: leerlingen geven aan medeleerlingen vorming over vooroordelen en discriminatie, van twee uur tottwee dagen. Doelstelling is leerlingen op hun persoonlijke verantwoordelijkheid aanspreken door hun kritischdenkvermogen en inzicht te prikkelen.Tijdens de leerkrachtenworkshop denken de deelnemers onder begeleiding van twee trainers na over het themadiversiteit en hoe ze errond kunnen werken op school. Ze zetten ook al een eerste stap naar oplossingen enconcrete acties. Het lesmateriaal omvat een aantal volledig uitgewerkte activerende en lessen voor leerlingentussen 15 en 18 jaar.Drie kwart van de deelnemers ziet een effect van de workshop op zijn eigen persoon. Ze zeggen dat ze opener zijn.Ze ontdekken dat ze op het ene punt verdraagzaam, op het andere onverdraagzaam zijn. Eigenlijk zouden volle-dige scholen met het programma moeten werken om meer effect te bereiken, vinden zij. Drie kwart oordeelt ookdat een programma over vooroordelen en rassenwaan als dit in de lerarenopleiding een plaats moet krijgen. Opde site van A World of Difference Institute vindt u ook ‘A Campus of Difference’ voor het hoger onderwijs.Op zaterdag 19 mei 2001 nodigt de ‘StRaten-generaal’ in Antwerpen leerkrachten, beleidsmensen en anderebelangstellenden uit op een kennismakings- en discussiesessie.Inlichtingen bij Noortje Wiesbauer - Schildersstraat 17 bus 2 - tel en fax 03-216 44 74 -noortje.wiesbauer@pandora.be

www.adl.org/frames/front_awod.html A World of Difference Institute

Vervang die akelige term Levenslang Leren(is leren een gevangenisstraf?) door iets positievers: Lerend Leven.

Wij nemen dit voorstel van de Sociaal Economische Raad voorVlaanderen meteen over. U ook?

▲Patrick Dewael: «Onze kinderen zijn meer tijd waard.Of zijn ze Tamagotchi’s, virtuele knuffels?»

«Vlaanderen moet het niet hebben van zijn grondstoffen, maar van zijnbrains. Kennis is onze grondstof», schrijft minister-president PatrickDewael in ‘Vooruitzien’, zijn persoonlijk manifest. In ’t kort, zijn twaalfonderwijsideeën:

1. «Met een bijkomende injectie van 47 miljard frank willen we een aanzet geven om hetbelangrijkste probleem in onderwijs op te lossen: de te hoge werkdruk. Ik vraag mesoms af waar zoveel van onze leerkrachten nog de motivatie halen om elke dag zo gedre-ven voor de klas te staan. We leggen ook meer geld op tafel voor de schoolinfrastructuur.»

2. «We moeten de onderwijsstructuren in vraag durven stellen. We moeten nagaan ofzo’n 275 miljard frank per jaar efficiënt wordt besteed en hoe we de werking van onsonderwijs nog kunnen verbeteren en rationaliseren. Ik ben ervan overtuigd dat net-overschrijding een middel is om dat doel te bereiken. De tijdsgeest is er rijp voor.De verzuiling is in Vlaanderen op de terugtocht. Ook in onderwijs. De basis is steedsmeer bereid om bruggen te slaan tussen de netten. De uitdagingen voor onderwijslopen niet langer alleen langs de lijnen van ideologieën, wereldbeelden en religies.Natuurlijk blijven die scheidingslijnen voor sommige aspecten van onderwijs vanbelang. De vrijheid van onderwijs moet ook in de toekomst gewaarborgd blijven.»

3. «Mag ik voor de netvervaging alvast een concreet voorstel doen. Laten we éénwebsite maken voor ons onderwijs (www.onderwijs.vlaanderen.be). Een elek-tronisch vraag- en antwoordsysteem kan informatie verstrekken over de toekomst-

KLASSE NR.115 13

8. «De Vlaamse regering wil levenslang leren impulsen geven. De cursussen vande VDAB, de middenstandsvorming via het Vizo en het volwassenenonderwijs moe-ten we bekijken als een totaalaanbod. Gemodulariseerd hoger volwassenenonderwijsmaakt hoger onderwijs makkelijker toegankelijk voor wie de school al verliet.»

9. «Vlaanderen moet dringend zijn achterstand in het e-leren ophalen. In plaatsvan hetzelfde vak in honderd scholen te laten geven door honderd leerkrachten, kanje de leerlingen de best mogelijke cursus met de best mogelijke pedagogischemethodes ter beschikking stellen.»

10. «Vakken als geschiedenis, literatuur of cultuurbeleving moeten worden ge-herwaardeerd. Een betere kennis van de geschiedenis verruimt de kijk op de wereld,vergroot het begrip en het respect voor andere culturen en volkeren. Geschiedenisis de beste medicijn tegen onverschilligheid, of erger, tegen het cynisme dat in onzeonpersoonlijk geworden samenleving welig tiert.»

11. «We moeten in het lager en secundair onderwijs vroeger en meer vreemde talenaanleren. Op hun achttiende moeten jongeren minstens drietalig zijn.»

12. «Technisch en beroepsonderwijs moeten zo snel mogelijk worden aan-vaard als volwaardig onderwijs. Ze zijn niet het laatste vangnet voor wie niet meekan in het algemeen vormend onderwijs. Bedrijven en sectoren die zo om techniciverlegen zitten, kunnen een mentaliteitsverandering mee stimuleren.»

HOGESCHOLEN

Kandidaten en licentiaten verdwijnen«Als Vlaanderen zijn hoger onderwijs vandaag niet in een internationaal perspectiefplaatst, riskeert het een eiland te worden middenin evoluerende systemen in debuurlanden en dreigen hogescholen, studenten en afgestudeerden in een zwakkeinternationale positie te verzeilen», stelt de Vlaamse Hogescholenraad (Vlhora).Veel Europese landen reorganiseren hun opleidingen hoger onderwijs in een ba-chelor-masterstructuur. Die zal zowel in onderwijs als op de arbeidsmarkt inde EU algemeen erkend worden. Deze mogelijkheid om opleidingen en diploma’smakkelijker over grenzen heen te erkennen, staat in de Bolognaverklaring. De on-derwijsminister wil vanaf academiejaar 2002-2003 de bachelor-masterstructuurprogressief laten invoeren in Vlaamse hogescholen en universiteiten. Bachelors,opgeleid met de nadruk op arbeidsmarktperspectief, moeten professioneel inzet-baar zijn. Bachelors, opgeleid met de nadruk op onderzoeksperspectief, zijn geroe-pen om de graad van master te ambiëren. Toch moeten professioneel gerichtebachelors via een soepel brugsysteem ook kunnen doorstromen naar een master-opleiding. De Vlaamse hogescholen en universiteiten zijn het voor negentig pro-cent eens over hoe de Bolognaverklaring in Vlaanderen vorm moet krijgen. Daar-mee verdwijnen op termijn de diploma’s kandidaat en licentiaat.

COMPUTERS

Statuut voor ICT-coördinatoren«Sinds twaalf jaar ben ik ICT-coördinator op onze school», vertelt Ivan Werbrouckvan het VTI-Waregem. «We hebben sedert dit schooljaar driehonderd actieve pc’s,twee grote NT4-netwerken, administratief ongeveer vijftig personen en in de klas-sen zowat tweehonderd client-toestellen. De rest staat in laboratoria en werkplaat-sen. Alles, maar dan ook alles, wat informatica aangaat komt bij mij terecht. Ik geefnog 4 uur les. Ik heb iemand die mij 7 uur helpt. Alle herstellingen, voor zowelhardware als software, doen we zelf: harde schijven, diskettestations, geheugen ensoms moederborden vervangen. We herstellen monitoren met de soldeerbout in dehand. We staan ook onder meer in voor de dagelijkse back-up en de controle ervan.Voor internet haalden we ongeveer alles in huis wat er bestaat. Ook het administra-tieve personeel doet voortdurend een beroep op ons. De boekhouding voor haarbetalingsprogramma’s en leerlingenrekeningen. Elk trimester druk ik 1400 rap-porten af voor alle klassen. Het typeontwerp, de geringste leerlingenwijzigingenen honderd en één vragen van collega’s hierover zijn allemaal mijn verantwoorde-lijkheid. Zo kan ik nog een tijdje doorgaan. Een echt statuut voor ICT-coördinatorenis een dringende noodzaak.»ICT-coördinatoren vragen erkenning van hun overbelasting. Zij vinden dat de over-heid de afgelopen jaren te nadrukkelijk de kaart trok van infrastructurele investerin-gen en weinig van ondersteuning en begeleiding van ICT op school. ICT-coördina-toren vragen aan het onderwijsbeleid een ICT-functie te creëren binnen de scholen.

INTERNET

Voor net geen 10.000 frank per jaarOm alle lagere en secundaire scholen tegen eind dit jaar op internet aan te sluiten,maakt Rik Daems, federaal minister van Telecommunicatie, 475 miljoen frank vrij.Scholen die al een aansluiting hebben, kunnen die omzetten in een snelle ADSL-lijn.Internet op school gebruiken kost nu tussen 70.000 en 110.000 frank per jaar. Met hetinitiatief van de federale overheid betalen scholen zelf maar 9917 frank per jaar voor eenpermanente toegang. Die toegang houdt een I-line verbinding in van Belgacom.Daarmee kunnen scholen permanent twintig pc’s tegelijk op internet laten surfen. Daar-mee komt België tegemoet aan de Europese eis dat alle scholen een internetaansluitingen toegang tot multimediatoepassingen moeten hebben tegen eind 2001.

PESTEN

Gsm-terreurPesten krijgt een update mee. SMS (short message service) is nu een nieuwe weg omiemand de duivel aan te doen. Voorlopig ontbreken zowel in eigen land als in de onsomringende landen harde cijfers. Maar hulporganisaties stellen een stijgende trendvast van pesten per gsm of computer. Pesters zenden zowel tekstberichten als tedownloaden icoontjes naar het slachtoffer. Nog andere vormen van elektronisch pes-ten? Opzettelijk spam-mailen, e-mail sturen met een virus in en iemand overladenmet bedreigende sms-berichten. De stichting Antistalking en Antimobbing (Sasam)meldt ook gsm-terreur: alle pesters in een klas bellen één nauwkeurig uitgekozenslachtoffer op. Voor 40 frank per minuut kan een pester een kind uitschelden viaspeciale sms-diensten. Het gaat om nieuwe vormen van bekend pestgedrag.www.klasse.be/dossier/pesten Alles wat over pesten in Klasse is verschenen

ICT-coördinatoren vragen erkenningvan hun overbelasting.▼

Vanaf 2002 studerenvoor bachelor.

▼

14 KLASSE NR.115

WERKDRUK

Beleid moet lerarentekort opvangen3. De vereisten rond bekwaamheid om leerkrachten aan te werven en te beta-len, maken dat een groep van potentiële, intrinsiek goede lesgevers vandaag uitge-sloten wordt van een onderwijsloopbaan. Dat is vaak het geval voor wie van deprivé-sector wil overstappen. Deze vereisten worden versoepeld.

4. Deeltijdse leerkrachten moeten zoveel mogelijk voltijds ingezet kunnen worden,desnoods in verschillende scholen tegelijk. De vervangingspool streeft naardergelijke geoptimaliseerde inzet.

5. Vanaf september 2000 kunnen scholen al een beroep doen op leerkrachten diemet verlof of gepensioneerd zijn.

6. Het komt erop aan het secundair onderwijs aantrekkelijk te maken voor vakmen-sen uit het bedrijfsleven en de mobiliteit tussen onderwijs en bedrijfsleven te ver-sterken. Leraars technische en praktische vakken zouden meer en langerstage moeten kunnen lopen in een bedrijf.

«Het heeft geen zin jobs in onderwijs te creëren voor mensen die er niet zijn», zegtonderwijsminister Marleen Vanderpoorten. Onderwijs heeft te kampen met tekorten.In de komende vier jaar een gecumuleerd tekort van bijna 2000 leraars lager onder-wijs, bijna 600 leraars secundair onderwijs met daarbij nog eens de komende grotepensioneringsgolf… Deze gegevens uit het recente ‘Arbeidsmarktrapport onderwijs’van het departement Onderwijs (zie Klasse 114 p.4) verleggen de accenten op deeerder geplande maatregelen om de werkdruk in onderwijs te verminderen. Concreet:wegens het tekort aan leraars lager onderwijs, kan men daar onmogelijk iets doen aande werkdruk door meer personeel in te zetten. Om het tekort op te vangen, moet deinstroom van jongeren in de lerarenopleiding alvast verhogen. Die trend is er al,maar het niveau is niet optimaal. Nu bereikt slechts iets meer dan de helft van dekandidaten de eindmeet. De overheid organiseert binnenkort een wervingscampagneom meer jongeren warm te maken voor een job in onderwijs.Op langere termijn denkt de overheid aan mogelijkheden om de vlakke schoolloop-baan te doorbreken. In afwachting komen er alvast zes sleutelmaatregelen.

1. Hogescholen en andere opleidingsinstanties werken samen formules uit omwerkloze of werkende kleuteronderwijzers en regenten LO bij te scholen tot leraarlager onderwijs (onderwijzer).

2. De overheid onderzoekt hoe men laatstejaars lerarenopleiding langere,aanéénsluitende periodes, van bijvoorbeeld twee maanden, als stagiair in scholenkan inschakelen.

SPEELTUINEN

Ongelukken voorkomenEén op vier speeltuinen in Vlaanderen is niet veilig genoeg.Dat blijkt uit een recent onderzoek van het ministerie vanEconomische Zaken. In het onderzoek werden ook speeltui-nen van scholen betrokken. Een nieuw koninklijk besluitverplicht ook semi-professionele uitbaters van speeltuinen,zoals scholen, kinderdagverblijven en jeugdbewegingen omvóór 1 oktober na te gaan welke speeltuigen ze willen onder-zoeken op hun risicogehalte. Enkele maanden later zullen zemaatregelen moeten treffen om ongelukken te voorkomen.Scholen zullen ook verplicht worden om een algemeen in-spectie- en onderhoudsschema bij te houden en om elkongeval te melden. Op 1 juli 2003 moeten alle speeltuinenin orde zijn. In de brochure ‘Speel op veilig’ wordt het K.B.ontrafeld en de belangrijkste elementen uit de Europese Normbeschreven die nodig zijn om een speelterrein veilig te ma-ken. Elk jaar opnieuw raken duizenden kinderen gewonddoor een ongeval op een speelterrein. Ze vallen (71␣ %),botsen (21␣ %), lopen snijwonden op, raken geklemd… 80␣ %van de ongevallen gebeurt bij drie speeltoestellen: de glij-baan (31␣ %), het klimtoestel (30␣ %) en de schommel (18␣ %).Meer leest u in «Speel op veilig». De brochure wordt viade Vlor naar de directies van de scholen gestuurd. Als u debrochure niet ontvangen heeft, kan u een gratis exemplaaraanvragen bij het Vlaams Instituut voor Gezondheidspro-motie - Schildknechtstraat 9 - 1020 Brussel - tel 02-42249 49 - mia.vanlaeken@vig.be.

SCHOOLSPONSORING

Buren met geldEén op twee Vlaamse scholen in basis- en secundair onderwijs aanvaardt af en toe sponsor-geld. Met de regelgeving van vandaag zijn dat laakbare praktijken. Daarom staat een aanpas-sing ervan ter discussie. Hoe zit het in Groot-Brittannië en Nederland?Scholen sponsoren is voor bedrijven in Groot-Brittannië volgens de ‘Journal of Communication Management’vrij normaal. Er gaan jaarlijks grote hoeveelheden geld van bedrijven naar scholen. Zij besteden dat vooral aanlesmateriaal en buitenschoolse activiteiten. De bedrijven doen dit voor de gunstige effecten op hun imago op delange termijn, niet uit menslievendheid. Ouders en leerlingen van een school zich betrokken laten voelen bij hunproducten lukt kennelijk goed door hun naam aan die van de gerespecteerde school te verbinden.In Nederland sloot het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen in 1997 met vijftien onderwijs- en belan-genorganisaties tot 2002 een convenant af over sponsoring. Dit jaar evalueren ze overigens de werking ervan. Het doelvan de overeenkomst is de betrokkenen ‘op een verantwoorde wijze te laten omgaan met de aan sponsoring verbondenwederprestaties waarmee leerlingen in aanraking kunnen komen’. «Deze financiering mag wel niet ten koste gaan vande publieke financiering die nodig is om kwalitatief hoogwaardig en toegankelijk onderwijs te bieden», schrijven deNederlandse minister van Onderwijs Hermans en staatssecretaris Adelmund in een beleidsbrief. «Maar als het gewoneonderwijs de middelen niet aanvaardt, zullen ze ten goede komen aan onderwijs buiten het publieke bestel», vrezen ze.«De behoeften aan onderwijs en andere leermogelijkheden vanuit de samenleving zullen altijd groter zijn dan deoverheid uit de publieke kas kan dekken. Elk recht en elke financieringsverantwoordelijkheid heeft zijn grenzen.»«Big business in het klaslokaal is er niet», zeggen onderzoekers van Regioplan Onderwijs en Arbeidsmarkt uitAmsterdam. «Het onderwerp sponsoring leeft niet erg op de meeste scholen en is nauwelijks een punt vandiscussie.» In schooljaar 1998-1999 heeft een minderheid van de scholen in het leerplichtonderwijs sponsors:15 procent van de scholen in het primair onderwijs, 20 procent in het voortgezet onderwijs. Sponsoring gebeurtmaar af en toe en het blijft bij kleine bedragen: 5000 gulden per jaar in de basisscholen, 24.000 gulden in desecundaire. Daarnaast zijn er ook schenkingen: 5000 respectievelijk 15.000 gulden per jaar. De meerderheid vande gesponsorde scholen heeft voor een klachtencommissie gezorgd, maar klachten waren er niet.www.minocw.nl/onderwij/sponsrng/1.htm Sponsoring in het Nederlands primair en voortgezet onderwijs

▲Binnenkort een wervingscampagneom meer jongeren warm te makenvoor een job in onderwijs.

© Proef uw culturele genen p. 15

© Frank vertelt gratis p. 19

© Spreken met monumenten p. 20

idee

© Proef uw culturele genen p. 15

© Frank vertelt gratis p. 19

© Spreken met monumenten p. 20

16 KLASSE NR.11516 KLASSE NR.115A = Algemeen / B = BasisonderwijsS = Secundair onderwijs / H = Hoger onderwijs

FO

TO’S P.15-16: K

ON

INK

LIJK MU

SE

UM

VO

OR S

CH

ON

E KU

NS

TEN

, TO

ER

ISTIS

CH

E DIE

NS

T DIE

ST, M

US

EU

M V

OO

R MID

DE

N-A

FRIK

A, SIN

T-CA

THA

RIN

AK

ER

K/MA

AS

EIK, JE

NE

VE

RM

US

EU

M, B

RU

SS

EL 2000

Erfgoed met Klasse A

Wat leert u een honderd jaar oud politierapport? Watvertellen dagboeken van frontsoldaten dat u nog nietweet? Of ruimer: hoe wordt een mens wat hij is? Tijdenshet Erfgoedweekend van 19 en 20 mei kan u op zoeknaar het DNA van onze samenleving, uw culturele genen.Dan gaan alle archieven en musea open voor het grotepubliek en kan u er gratis met uw hele gezin op speur-tocht. Want 18 mei is International Museum Day, de 24steeditie al, en dat betekent in meer dan veertig landen defocus op het cultureel erfgoed. Museums: building so-ciety is dit jaar het motto, of museum ten dienste van degemeenschap en haar ontwikkeling. Als de uitstappen-planning van volgend schooljaar er aankomt, dan geefthet Erfgoedweekend u daarvoor inspiratie.1. Zaterdag 19 mei: de archievenWat is een archief? Wat gebeurt daar? Wat doet een archivaris?Miljoenen eigendomsakten, briefkaarten, rapporten, verslagen enz.mogen dan niet langer administratief nuttig zijn, ze zijn vaak deenige en essentiële bron die ons vertelt hoe onze voorouders con-creet dachten, leefden en voelden. En daar wordt in Vlaanderengoed voor gezorgd, misschien zelfs bij u om de hoek en zonder datu het beseft. Het cliché van laag brillende archivarissen die in stofproducerende grijze jassen perkamenten of papieren bundels af- enaansjouwen is alvast verleden tijd. Door de jaren heen werden don-kere archiefbewaarplaatsen aangevuld met zakelijk verlichte com-puterruimtes en microfilmlezers. Overtuig uzelf en loop op 19 meieen van de meer dan vijftig Vlaamse of Brusselse archieven binnen.Op de meeste plaatsen wacht u een gelegenheidstentoonstelling ofeen rondleiding. U bent overal welkom van 10 tot 17 uur (sommigearchieven zijn wel gesloten op de middag). Tien smaakmakers:• Leef- en wooncultuur in Vlaanderen in oud en modernstads- en kerkarchief (Aalst, stadsarchief)• Werken, wonen en winkelen in een socialistische wereld,documentatie rond sociale en progressieve bewegingen - tweede-hands boekenverkoop (Antwerpen, Amsab, Instituut voor SocialeGeschiedenis)• Eigenzinnig ludieke rondleidng achter de schermen metvoorleesmomenten, mini-tentoonstelling Werk in uitvoering, bu-renproject (Antwerpen, Archief en Museum voor het VlaamseCultuurleven)• Bestuurlijke documenten en dossiers - geleide bezoeken,tijdelijke tentoonstelling Pronkstukken uit het provinciaal archief(Brugge, Provinciaal Archief West-Vlaanderen)• De godshuizen - korte rondleidingen in het historisch archief(Brugge, OCMW-archief)• Kloosterarchieven en -fondsen - geleide bezoeken aanklooster en archief (Gent, Archief van het Augustijnenklooster Sint-Stefanus)• Homo/Lesbisch archief en documentatie - tentoonstellingvan documenten, klassieke-muziekopvoering Un regard suffit -huldiging pioniers homo- en lesbiennebeweging in België (Gent,Fonds Suzan Daniël vzw)• Historisch archief (14de - 18de eeuw), modern archief (19de- 20ste eeuw), kerkarchieven - geleide bezoeken (Hoogstraten,stadsarchief)• Oud archief van de Voogdij Mol, Balen en Dessel, oud gemeen-tearchief en kerkarchief - tentoonstelling, kennismaking met vak-bibliotheek, microfilms, collecties prentkaarten, doods-prentjes -en brieven enz. (Mol, gemeentearchief)• Archiefwerking, monumentenzorg en voorbereiding vaneen museum - tentoonstelling (Middelkerke, gemeentearchief)2. Zondag 20 mei: de museaDe hele dag van 10 tot 17 uur of later kan u gratis met uw gezin naarmeer dan 160 Vlaamse musea. Elk museum pakt uit met zijn vastecollecties en educatieve werking, projecten, ateliers en specialeactiviteiten voor kinderen, jongeren, volwassenen. Maar de mees-te bieden u ook extra’s. Deze onder meer:• Muziekinstrumentenmuseum, Brussel: kleine tentoonstellingover de evolutie van de viool, film van Laurent Stine over hetgebouw en het museum• Afrikamuseum, Tervuren: de olifant van naaldje tot draad-je, voorgeschiedenis van de dikhuid en zijn symbolische rol in deAfrikaanse samenleving• Stedelijk Museum, Diest: bloemensierkunst en kunst, en

lat-relaties met de architectuur van de historische zalen• Stedelijk Museum ‘Het Toreke’, Tienen: archiefonderzoek alsbasis voor een multimediaal en interactief museum, ateliervoor papierconservatie• Museum voor Sierkunst en Vormgeving, Gent: meubelrestaura-tie, jongerenfietstocht rond architectuur in de omgeving,kunstvoorwerpen in de vitrine van de buurtbewoners• Provinciaal Archeologisch Museum, Oudenaarde: archeologi-sche site, tijdsdetective voor één dag (voor kinderen tot 13jaar), avondconcert (19 mei)• Magic Jukebox Museum, Menen: voorstelling van nieuwetoestellen, registreren en maken van 78-toerenplaten• Middelheim Openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst, Antwer-pen: poëziewandeling voor volwassenen, voorstelling jonge-renbrochure, rondleiding en opvoering hedendaagse muziek• Stedelijke Musea Mechelen: de geschiedenis van de keramiekin drie musea - permanente opstellingen verfraaid met heden-daagse creaties van leerkrachten en leerlingen van destedelijke Academie en het Instituut voor Kunstambachten• Museum van het Kamp van Beverlo: geleide bezoeken, verschil-lende zoekacties voor de jeugd3. Drie erfgoedspecialsStaat cultureel erfgoed te ver van de samenleving? Antwerpen,Gent en Brugge nemen het voortouw om beide dichter bij elkaar tebrengen. Antwerpen werkt rond beeld in de stad, ontwerpt eenarcheologische website, stippelt wandelingen en fietstochten uit.Gent buigt zich over zijn militair erfgoed, verdwenen panden enkleurrijke personages uit zijn verleden. Brugge actualiseert deGouden Boomstoet, werkt een fotobank uit, geeft zijn archieven-sector educatieve dimensies enz. Tijdens het Erfgoedweekendorganiseren alle Antwerpse musea extra activiteiten, elk museumverwent zijn buren. Zenuwcentrum wordt het Mercator-Ortelius-huis. In Gent wacht u een verkenningstocht in de relatief onbeken-de Bijlokesite. Een directe bootverbinding brengt u naar de museaen archieven in de binnenstad.4. Jongerenmuseumdagen:Word conservator van de toekomstVan 10 tot 16 november krijgen jongeren van 14 tot 16 jaar eenunieke kans om niet enkel een museum tot in de diepste kelder teleren kennen, ze kunnen er zelf een ontwerpen. 24 musea en even-veel jongerenploegen worden conservatoren van de toekomst. Dejongeren stellen hun eigen mini-museum samen. Ze kiezen daar-voor twaalf stukken uit een museumcollectie en twaalf stukken uithun eigen omgeving, die volgens hen ooit als museumstuk zulleneindigen. Ze doen dat tijdens de zomervakantie - de JongerenMu-seumDriedaagse - en stellen hun werk tentoon begin november.Specialisten uit de wereld van musea, communicatie en kunstfiloso-fie leiden workshops en discussiegroepen. Meer informatie bij deVlaamse Museumvereniging - tel 03-216 03 60 - fax 03-257 08 61- info@museumvereniging.be - www.museumvereniging.be

Hoe doet u mee?Het Erfgoedweekend van 19 en 20 mei is een gratis activiteit voorhet grote publiek. Daarom hoeft u geen bon in te vullen. Vanaf eindapril kan u op www.erfgoedweekend.be alle praktische infor-matie en een programma terugvinden. Of bel de gratis infolijn 0800-91 600. Wie het allemaal liever op papier ziet, kan de overzichts-krant raadplegen. Die zit op 9 mei als bijlage bij Knack en op 17 meibij De Morgen (Sherpa). Rond die tijd ligt ze ook ter beschikking inde musea. Voor heel wat activiteiten moet u vooraf reserveren.Waarom een erfgoedweekend?Om de link tussen erfgoed en samenleving te versterken, wil cul-tuurminister Bert Anciaux een nieuw beleid uitstippelen. Met Ant-werpen, Gent en Brugge sloot de minister convenants. De drie ste-den werken gegevens en methodes uit om een beleid te stimulerenwaarmee de overheid cultureel erfgoed kan behouden, beheren enontsluiten, erfgoed dat niet in de musea wordt bewaard. Over driejaar moet hieruit een decreet cultureel erfgoed volgen. Ook onder-wijs komt daarbij in het vizier. Klasse houdt u op de hoogte.www.vvbad.beDe website van de Vlaamse archievenwww.museumvereniging.beHet waarom van een Erfgoedweekendwww.icom.org en www.aam-us.orgMeer over Museums: building community

KLASSE NR.115 17

©

§

DynaMo2 - laatste oproep A

Tot 15 mei kan u bij Canon Cultuurcel een DynaMo2-project-subsidie aanvragen voor een bedrijvig, groen, democratisch, ge-zond of muzisch-creatief project. (zie ook Klasse maart) [©

www.klasse.be/kvl/113/18-1 De nieuwe DynaMo2 ] Het hoe, waten waar vindt u in de gelijknamige catalogus op school. Niet tevinden, die catalogus? Bel snel naar Canon - tel 02-553 96 63 envraag hem als de bliksem aan. Let wel: projectaanvragen die na 15mei binnenfladderen, moeten zonder ondersteuning door het leven!

Make your World S

In elke secundaire school ligt intussen één exemplaar van de pos-ter «Make Your World» (zie Klasse 113)[© www.klasse.be/kvl/113/18-5 Make your world - cultuureducatie in het secundair on-derwijs ], een vakoverschrijdend project waarmee Canon Cultuurceljongeren en leerkrachten uit de tweede graad secundair on-derwijs in alle staten wil brengen. U kan extra exemplaren bestel-len bij Canon - Make your world - K. Albert II-laan 15 - 1210Brussel. Uw leerlingen maken kennis met en denken na over hetthema «reizen» vanuit allerlei invalshoeken. De bijhorendewebsite http://simsim.rug.ac.be/reizen belicht interessante onder-werpen die het schoolcurriculum nieuw leven inblazen en die heelwat vragen oproepen: Wat is culturele geletterdheid? En wat bedoe-len we precies met «cultuur» vandaag?In samenwerking met de vakgroep Onderwijskunde (RUG) en deHogeschool voor Wetenschap en Kunst (Campus Sint-Lucas Gent)komt er alvast een studiedag voor pedagogisch begeleiders,inspectie en leerkrachten secundair onderwijs, met als doel eenzoektocht naar theoretische én praktische antwoorden. Theore-tisch vanuit de duidelijke stelling dat er nood is aan bezinning overde cultuur waarin we vandaag leven, over «hoge» en «lage» cul-tuur, over woord en beeld en over de nieuwe digitale cultuur -ingebed in aandacht voor en confrontatie met traditie. Deze con-frontatie wordt zoals beloofd rijkelijk geïllustreerd met voorbeel-den uit de praktijk. De studiedag vindt plaats op 23 mei 2001 (HetPand, Gent; van 9.45 u. tot 15.30 u.) in Gent. Op het programmao.a. lezingen over cultuur in onderwijs; nascholing; cultuur alsonderwijs; cultuur als geletterdheid (reizen als cultuur) en digita-lisering als cultuur (webquests).Meer info en inschrijvingen (beperkt aantal!) bij UniversiteitGent - Vakgroep Onderwijskunde - H. Dunantlaan 1 - 9000Gent - tel 09-264 62 51 - nNED@rug.ac.be

Ho’bo H

In oktober 2001 start de vierde cyclus van het Ho’bo-projectvoor lectoren in de lerarenopleiding. Dit project stimuleert enondersteunt werken met en rond kunst en cultuur in delerarenopleiding. In mei krijgen alle hogescholen meer infor-matie over het wat, hoe en wanneer van het Ho’bo project voorvolgend schooljaar. Vraag ernaar bij uw departementshoofd.Meer info bij Kunst in Zicht - tel 014-47 21 56 -kiz@warande.be

Stap met moderne dans inhet nieuwe schooljaar.

CANON CULTUURCELKONING ALBERT II-LAAN 15

1210 BRUSSELERNA SCHELSTRAETE EN JAN STAES

TEL 02-553 96 65 TOT 67FAX 02-553 96 75

ERNA.SCHELSTRAETE@OND.VLAANDEREN.BEJAN.STAES@OND.VLAANDEREN.BE

1000 GRATIS DANSTICKETSm Ja, , ik wil graag aanwezig zijn op de Canon-leerkrachtenvoor-

stelling van Ultima Vez (Jong Festival van Vlaanderen). Reser-veer voor mij a.u.b.M 1 ticket M 2 ticketsMijn voorkeur gaat uit naarM 20 september M 21 september

Naam: .........................................................................................

Adres: .........................................................................................

...................................................................................................

Naam en adres van de school: ....................................................

...................................................................................................

Tel: .............................................................................................

E-mailadres: ...............................................................................

Deze bon zo snel mogelijk volledig invullen en opsturen(niet faxen) naar het Festival van Vlaanderen - SophieCocquyt - p/a Kasteel Borluut - Kleine Gentstraat 46 -9051 Gent. U ontvangt tijdig een bevestiging.

KLASSE NR.115 17

Hedendaagse dans S

Gebruik je neus. Kun je me ruiken? Het zijn mijn haren die bloeienals jasmijn. Open je mond. Je hebt lippen, een tong en een keel.Dik, rood sap. De druppel aan je kin. Hou je ogen gesloten. Blijfdie ogen gesloten houden. Je hebt vingers en een tong. Meerheb je niet nodig om te kunnen lezen… (Peter Verhelst)Vorig schooljaar zetten Canon Cultuurcel en het Festival van Vlaan-deren het jaar muzikaal in met een concert voor 2000 leerkrachten.In september zorgt het Jong Festival van Vlaanderen voor de fees-telijke opening van het nieuwe schooljaar: vier cultuuravon-den voor 1000 leerkrachten en 1000 leerlingen.• Op 20 en 21 september (telkens om 20 u.) zijn er 2 x 500gratis leerkrachtentickets voor de dansvoorstellingScratching the Inner Fields van Wim Vandekeybus/UltimaVez. Een uitsluitend vrouwelijke cast (vijf danseressen en tweeactrices) brengt een wervelende voorstelling met dans, tekst enmuziek. Inne Goris (dramaturgie), Peter Verhelst (tekst), YvesDe Mey alias Eavesdropper (muziek) en Josh Martin (geluid)leiden alles in goede banen. De voorstellingen vinden plaats inZaal M van het Paleis voor Schone Kunsten Brussel.Wie er graag bij wil zijn, vult meteen bijgaande bon inen stuurt die volledig ingevuld terug naar Festival vanVlaanderen - Sophie Cocquyt - p/a Kasteel Borluut -Kleine Gentstraat 46 - 9051 Gent. Per avond zijn er 500plaatsen beschikbaar voor u en uw collega of partner.Snel wezen is dus de boodschap.• Op 19 september (18 u.) en 27 september (19 u.) kunnen 2 x500 leerlingen secundair onderwijs dezelfde onvergetelijkeavond beleven. Zij vinden alle info hierover in MAKS! 8 (binnentwee weken op school verkrijgbaar). Dit zijn géén schoolvoorstel-lingen: uw leerlingen moeten persoonlijk inschrijven met de bonin MAKS! Ze gaan individueel, met vrienden, met hun lief… Uiter-aard mag u dit wel aanmoedigen!

KLASSE NR.115 17

OrgaantransplantatieVerpleegkundige-docente Mia Proost geeft (ook vanuit eigen er-varingen) lezingen over orgaandonatie en -transplantatie voor dederde graad secundair onderwijs (voorlopig enkel provin-cies Oost-Vlaanderen, Antwerpen en Vlaams-Brabant). De op-brengst is integraal voor vzw Leuvense Levergetransplanteerden.Meer info en boekingen bij Mia Proost - O. Van Durmelaan 1- 9140 Temse - tel 03-296 59 90

Solidariteit«Onze school heeft een solidariteitsproject lopen in Dobrovat in Mol-davië, de armste streek van Roemenië (90 % werkloosheid). We leve-ren materiële hulp (kleren en schoenen, schoolgerief, medisch mate-riaal, speelgoed…) en organiseren zomer 2002 een bouwkamp omde school en het dispensarium te renoveren. Dat vraagt veel geld endus willen we samenwerken met andere Vlaamse scholen.»Meer info bij Miniemeninstituut Leuven - Jo Van Schoors -tel 016-31 90 00 (school) of 016-62 25 94 (privé) - fax 016-31 90 01 (school) - jovanschoors@yahoo.com

Klasse-service A

ICT-coördinatorenCollega Jo Van Hoecke vraagt alle ICT-coördinatoren om evennaar KlasCement.net/in/getict (Forum) te surfen. Daar kan u hetaantal vrije uren invullen en hoeveel computers u moet onderhou-den. Het prikbord is er voor verhalen over «misbruiken». Voortsloopt er een ICT-actie, voor een organiek statuut mét bijhorendeuren voor ICT-coördinatoren.Meer info bij Jo Van Hoecke - ICT-coördinator - Sint-Vincentius-instituut - Kerkstraat 97 - 9200 Dendermonde - jo.vanhoecke@pi.be

TaalvakantiesEen brede waaier taalstages in een vreemde taal in België enin het buitenland, in combinatie met sport, excursies of informa-tica. Alle niveaus, van prille beginners tot super gevorderden. Verblijfin gastgezinnen, appartementen, residenties of campussen. Cursus-sen van één week tot één schooljaar. Vraag de gratis infobrochure.Meer info bij Interlingua - John Waterloo Wilsonstraat 28 -1000 Brussel - tel 02-230 01 90 - fax 02-280 07 87 -info@taalreizen.com - www.taalreizen.com

RE

INH

ILDE T

ER

RY

N

KLASSE NR.115 17

18 KLASSE NR.115

Gezocht A

DirecteurGezocht (vanaf 1/9): een directeur lagere school voor Vrije Ba-sisschool De Rank Wezemaal. Open geest, ruimdenkend, sterke com-municator zijn basisvereisten. Prioritaire bekommernis zijn zwakkereleerlingen en zorgverbreding. U introduceert en stimuleert nieuwepedagogische en didactische inzichten en werkvormen én bouwtmee aan het christelijk opvoedingsproject. DHOS is een pluspunt.Meer info en kandidaturen met cv (vóór 15/5) bij mevr. L. Van Riel- Rigessel 41 - 3111 Wezemaal - debondt.vanriel@yucom.beDirecteurGezocht (vanaf 1/9) wegens uitbreiding van het directieteam:pedagogisch directeur bovenbouw voor Scholengemeen-schap De Kraal (katholiek kleuter- en lager onderwijs) in Herent.U bent pedagogisch verantwoordelijk voor 17 vierde, vijfde enzesde klassen én u bent de motor voor muzische vorming en ICObinnen de scholengemeenschap.Kandidaturen met cv vóór 15 mei op tel 016-20 81 74 of viawww.kraal.beGezondheidspromotieGezocht: een gedetacheerde (vanaf 1/9) om mee projectenrond gezondheidspromotie te ontwikkelen en de redactie van hettijdschrift Zap te verzorgen.Meer info en kandidaturen bij MJA, jongerenbeweging vansocialistische mutualiteiten - St. Jansstraat 32-38 - 1000Brussel - tel 02-515 02 50Groene SchoolGezocht: een gedetacheerde (vanaf 1/9) om het project Groe-ne School (Aminal) te begeleiden in de provincie Vlaams-Brabant.Meer info en kandidaturen bij Aminal - Cel Natuur- en Milieu-educatie en -Informatie - Koning Albert II-laan 20 bus 8 - 1000Brussel - tel 02-553 80 73 - eric.craenhals@lin.vlaanderen.beJeugdhuiswerkingMeewerken aan het vormingsaanbod voor jeugdhuismede-werkers, vertegenwoordigingswerk, redactionele en admini-stratieve taken…: vanaf september kan een gedetacheerdleerkracht hiermee zijn agenda vullen. Inlevingsvermogen inde leefwereld van 16-25-jarigen is een must, ervaring in hetjeugd(huis)werk mooi meegenomen.Meer info en kandidaturen bij Jongerengemeenschappen vzw -Johan Muyldermans - Kipdorp 30 - 2000 Antwerpen - tel 03-231 90 17 - fax 03-232 51 62 - jgm@jgm.be - www.jgm.beCommunicatieverantwoordelijkeVerder uitwerken en aanpassen van een drietalige website en delay-out verzorgen van (meertalige) folders, affiches en tijdschrif-ten is de uitdaging voor een voltijds gedetacheerd leerkracht(vanaf 1/9).Meer info en kandidaturen bij vzw Roeland - Jeugddienst terbevordering van de taalvaardigheid - Krijgslaan 18 - 9000Gent - tel 09-221 60 44 - fax 09-220 55 92 -roeland.vzw@pi.be - www.roeland.beJeugdwerkContacten onderhouden met het jeugdwerk, dienstverlening orga-niseren, procesbegeleiding, stimuleren en uitbouwen van netwer-ken…: een nieuwe uitdaging voor een gedetacheerd leer-kracht (vanaf 1/9).Meer info en kandidaturen bij Forum voor PluralistischJeugdwerk - Vera Watty - Paleizenstraat 50 - 1030 Brussel -tel 02-245 78 38 - fax 02-245 69 18 - vera@forumvzw.beOntwikkelingseducatieEen veelzijdige job (coördineren begeleidingsteam, externe ver-tegenwoordiging, vorming voor leerkrachten, begeleiden kinde-ren in inleefateliers) wacht een voltijds coördinator (onbe-paalde duur) bij Kinderwereldatelier (KWA), een vormingscen-trum voor interculturele opvoeding en ontwikkelingseducatie inhet basisonderwijs. Voorts is er een tijdelijke vacature (septem-ber tot november) voor een educatief medewerker (vooralbegeleiden van kinderen in inleefateliers).Meer info en kandidaturen bij KWA - Rolwagenstraat 73 - 2018Antwerpen - tel 03-235 20 76 - kwa.nat@kinderwereldatelier.orgTheatergebeurenEen deeltijds educatief medewerker, mét onderwijserva-ring en voeling met het theatergebeuren zal mede verantwoorde-lijk zijn voor de educatieve werking van het gezelschap.Meer info en kandidaturen met cv voor eind april naar NTG -Publiekstheater Gent - t.a.v. de dramaturgie - St.-Baafsplein17 - 9000 Gent - tel 09-225 12 02 - fax 09-224 40 25 -ntg@ntg.be - www.ntg.be

Veelzijdige enthousiastelingGezocht: duizendpoot met menselijk doorzicht, leiderskwali-teiten, administratieve kwaliteiten, een beetje technisch inzicht,commerciële ingesteldheid én een stuk idealisme.Meer info en kandidaturen (vóór 1 mei) bij Bouworde vzw -Fons Dierckx - Herenthoutsesteenweg 1 - 2560 Nijlen -tel 03-481 67 98 (na 18 u.) - fdierckx@be.packardbell.orgKleuteronderwijzeresU hebt ruime ervaring in het kleuteronderwijs? Dan is er een deel-tijdse job als educatief medewerker die op u wacht (vanaf 1/9):u geeft vorming aan kleuteronderwijzers rond mondiale vorming enintercultureel onderwijs én schrijft mee aan handleidingen.Meer info en kandidaturen (vóór 11/6) bij vzw Wereld-werkplaats - André Stroobants - Pater Damiaanplein 10 bus 6- 3000 Leuven - tel 016-29 21 27 - fax 016-29 96 11 -wereldwerkplaats.vzw@chello.beHolebiGezocht: voltijds gedetacheerd leerkracht om de onder-wijswerking van de Federatie te ondersteunen (vanaf 1/9).Meer info en kandidaturen bij Federatie WerkgroepenHomoseksualiteit vzw - Kammerstraat 22 - 9000 Gent -tel 09-223 69 29 - Stefaan.Vallet@fwh.be - www.fwh.beProjectmedewerkerGezocht: halftijds projectmedewerker om nascholingsprogram-ma’s te ontwikkelen en verzorgen voor het Brusselse secun-dair onderwijs binnen het kader van een schoolspecifiek taal-beleid. Kennis van taalbeleid, taaldidactiek en het Brussels on-derwijs zijn gewenst.Meer info en kandidaturen bij Nascholing Brussel -Martelaarsplein 21 - 1000 Brussel - tel 02-219 07 09 -fax 02-219 18 57 - nascholing.brussel@skynet.be

Nieuwsgierig reukorgaan op komst B

Durft u met uw leerlingen een extra boeiende dosis wetenschap entechniek aan? Vanaf deze maand kan u met uw klas inschrijvenvoor de Curieuzeneuze-wedstrijd voor de derde graad.Net als in het televisieprogramma draait de wedstrijd rond vraagen antwoord. Bedenk met uw klas een ongewone en interes-sante vraag over wetenschap of technologie en ga opzoek naar het antwoord. De boeiendste, creatiefste, leukste…vondsten maken kans op een helikoptervlucht voor de hele klas,een multimedia pc, softwarepakketten, doe-pakketten voor weten-schappelijke experimenten enz. Die worden uitgereikt tijdens eenslothappening. De wedstrijd loopt van september 2001 tot maart2002. Dan lopen ook 14 nieuwe afleveringen van Curieuzeneu-ze op Ketnet (elke zondag om 8.55 u.). Inschrijven voor de wed-strijd doet u via een invulstrook in de Curieuzeneuze-folder,die deze maand naar elke basisschool wordt gestuurd. Ook te vin-den in Zonneland nr. 39 (vanaf 17 mei).Meer info op www.curieuzeneuze.be of bij Technopolis -tel 015-34 20 00 (kantooruren). Curieuzeneuze is een initia-tief van de Vlaamse Gemeenschap, Technopolis, Zonneland,KidCity, Ketnet en Klasse.

Wandelen voor mensenrechten S

Het Mechels stadsbeeld, geroemd om zijn groots verleden enrijk bouwkundig erfgoed, van een andere kant bekeken: hoe zithet met de Mensenrechten in een stad als Mechelen? Mensen-rechten… ook in Mechelen is een nieuwe wandeling, uit-gewerkt door Gidsenbond Mechelen en Amnesty International.Op het «programma»: ketter- en heksenvervolgingen, de Franserepressie tijdens de Boerenkrijg, sociale repressie (ambachtelijkproletariaat in de 18de eeuw en fabrieksproletariaat in de 19deeeuw), de Duitse bezetting tijdens twee wereldoorlogen, metbijzondere aandacht voor de jodenvervolging en als trieste hoog-tepunt de befaamde Dossinkazerne. De wandeling vertrekt (enkomt aan) bij de Dienst voor Toerisme op de Grote Markt.Een brochure met uitvoerige achtergrondinformatie kost 50␣ fr.Een geleide wandeling kost 2000␣ fr. (max. 25 leerlingen).Op woensdag 16 mei om 14 u. is er een gratis kennisma-kingswandeling voor leerkrachten derde graad secun-dair onderwijs. Vooraf (telefonisch) inschrijven a.u.b.Dienst voor Toerisme - Grote Markt 21 - 2800 Mechelen -tel 015-29 76 55

Hebben uw leerlingen een neusvoor wetenschap?

TEC

HN

OP

OLI

S

©

MU

SE

UM

VA

N D

EP

OR

TATI

E E

N V

ER

ZE

T M

EC

HE

LEN

Dossinkazerne: «hoogtepunt» vande mensenrechtenwandeling.

©

KLASSE NR.115 19KLASSE NR.115 19

Gratis op prospectie A

Leerkrachten die meerdaagse verblijven organiseren voorhun leerlingen zijn steeds op zoek naar nieuwe locaties. In Treignes(de vallei van de Viroin, vlakbij Philippeville en de Franse grens) ligtzo het voormalige hotel L’étape de Viroinval, nu ingericht alsgroepsaccomodatie (tot 56 personen) en uitgebaat door PON.A.S& Outline Projects, een samenwerking tussen vormingsorganisatiePON.A.S en Outline, gespecialiseerd in culturele en sportieve groeps-arrangementen (vooral in het voormalige Oostblok).Tijdens de weekends van 5-6 mei en 12-13 mei kan ugratis kennismaken met dit centrum. U kan er boven-dien (eveneens gratis) deelnemen aan een reeks ken-nismakingsactiviteiten, zodat u meteen uit de eerstehand de mogelijkheden van de streek kan ontdekken.Na de ontvangst met drankje en hapje en de rondleiding in hetgebouw, kan u bijvoorbeeld gratis op bezoek in het Stoom-treinmuseum, het Ecomuseum (zeven eeuwen geschiedenis, métpedagogische animatie rond hout-, steen- en metaalbewerking),het Musée du Malgré-tout (tijdelijke tentoonstelling over prehis-torie en archeologie; het eerste weekend is enkel de archeologi-sche site toegankelijk) en het Museum van Trignolles (een spek-takelparcours over de lokale levenswijze ten tijde van Arthur Mas-son, de Waalse Ernest Claes). Voorts op het programma: eenwandeling door het pittoreske Treignes en de bosrijke omgevingvan de Viroinvallei; een kanotocht op de Viroin en/of een bege-leide mountainbiketocht op de grens met Frankrijk.Alle activiteiten zijn gratis en starten telkens op vastge-stelde uren: 9 u., 10.30 u., 14 u. en 15.30 u. Vooraf in-schrijven is noodzakelijk. Stuur daarom een fax of e-mail naaronderstaand adres, mét de vermelding van uw naam, adres, naam enadres van de school, aantal deelnemers (max. vier deelnemers perschool), e-mailadres, telefoon en fax. Vermeld zeker én duidelijk aanwelke activiteiten u wenst deel te nemen (museumbezoek, wande-ling, kanotocht, mountainbiketocht) én datum en uur van aankomst.U kan meteen ook inschrijven voor de middaglunch (395␣ fr. perpersoon) of zelfs een overnachting boeken (695␣ fr. per persoon;kamer met ontbijt). U krijgt een bevestiging per kerende fax of mail.Meer info bij PON.A.S & Outline Projects - Hutsepotstraat 18- 9052 Zwijnaarde - tel 09-222 17 73 - fax 09-222 34 46 -info@ponas-outline-projects.com

Consumptiepatronen en français S

Een video (populariserend én gratis) voor leerlingen derde graadsecundair probeert met eenvoudige voorbeelden de theorie rond«duurzame ontwikkeling» duidelijk te maken. Bovendien reikt devideo al de eerste oplossingen aan. De vier verhaaltjes illustreren vierthema’s: consumptiepatronen/productie (de supermarkt); landbouw/mariene milieu/biodiversiteit (biologische landbouw); armoede/maat-schappelijke uitsluiting/schuldoverlast/milieugezondheid (de voor-steden) en ten slotte energie/vervoer/ozon/klimaatverandering (ver-keersopstoppingen). De video is speciaal bedoeld voor (en is inge-sproken door) leerlingen derde graad secundair onderwijs. U vindtmeer info en alle bestelgegevens in Klasse 113, p. 22 [© www.klasse.be/kvl/113/22-2 Consumptiepatronen en verkeersopstoppingen]Wie de integrale tekst (140 blz.) van het Federaal Plan inzakeDuurzame Ontwikkeling wil lezen, kan die eveneens aanvragen.Voor geïnteresseerde taalleerkrachten is de video nuook beschikbaar in Frans- en Duitstalige versie, de tweeandere landstalen.U kan de gewenste versie gratis aanvragen (liefst schriftelijk)bij departement Onderwijs - cel Publicaties - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - tel 02-553 66 53 - fax 02-553 66 54

Gezocht: stripkenners S

De ComiX-Files is een wedstrijd over wetenschap in strip-verhalen, maar géén wedstrijd voor bollebozen of supertalenten.Wél een speelse, eenvoudige manier om uw leerlingen enthousiastte maken voor wetenschap en technologie. Uw leerlingen kun-nen in groepjes (min. 5, max. 10 leerlingen) deelnemen. De wed-strijd loopt in de periode oktober-november (lancering in septem-ber). Meespelen kan aan de hand van een origineel wedstrijdboekjeof via de speciale ComiX-site, Comix-files.vub.ac.be/. De oplossin-gen zijn te vinden bij de exacte en toegepaste wetenschappen (schei-kunde, fysica, biologie, aardrijkskunde en wiskunde). Op de websi-te vindt u ook de veertig vragen van de vorige editie (1997).Meer info bij VUB - Sofie Van Den Bossche - tel 02-629 2224 - ssvdboss@vub.ac.be

Frank speelt Degruyter S

Leerkrachten secundair onderwijs (Nederlands, Nederlandse ex-pressie enz.) kunnen op donderdag 17 en vrijdag 18 mei gratiskennismaken met één of meerdere producties van verteller FrankDegruyter. In de Kopergieterij Gent (Blekerijstraat) presenteert hijvier stukken waarmee hij volgend schooljaar op pad gaat.• (in de) Wolken! (17/5 om 20 u.; 18/5 om 10.30 u.) stoptdrie klassieke liefdesverhalen in een nieuw kleedje:Floris ende Blancefloer, Paris en Helena, Romeo en Julia. Eensuggestief decor, veel respect voor de basistekst, spanning,humor en romantiek zijn de basisingrediënten. Duur: 60 minu-ten. Doelgroep: vanaf het eerste jaar secundair onderwijs.• Frank Degruyter speelt Paul Van Ostaijen (17/5 om 12.30u.; 18/5 om 14.30 u.) brengt een selectie uit de poëzie van VanOstaijen. Degruyter wil de verschillende aspecten in het oeuvreaan bod laten komen én terug brengen naar de essentie. Duur: 60minuten. Doelgroep: vanaf het vijfde jaar secundair onderwijs.• File (17/5 om 10.30 u.; 18/5 om 20 u.), naar Exercices deStyle (Raymond Queneau), is een taalspel dat voortdurend opzoek gaat naar andere woorden, synoniemen, zinswendingen,vervormingen, genres, stijlen en interpretaties. Een burleskevoorstelling die zowel appelleert aan het taalgevoel als aan delachspieren van de toeschouwer. Duur: tot 75 minuten. Doelpu-bliek: vanaf vierde jaar secundair onderwijs.• Frank Degruyter vertelt Roald Dahl (17/5 om 14.30 u.; 18/5 om 12.30 u.) bevat drie pareltjes uit het repertoire voor volwassen(De prinses en de stroper; Prinses Ovaria en het klassiekeLam ter slachtbank). Een minimum aan middelen, een maxi-mum aan suggestie: de verbeelding aan de macht. Duur: 75minuten. Doelgroep: vanaf vierde jaar secundair onderwijs.U kan gratis één of meerdere voorstellingen bijwonen om(hernieuwd) met deze producties kennis te maken. Reser-veren op tel 09-375 20 21 volstaat. De tickets liggen danaan de ingang voor u klaar. Ter plaatse krijgt u ook eendocumentatiemap met meer info over alle producties.Frank Degruyter - Zo Gezegd Producties - Driesstraat 32 -9910 Knesselare - tel 09-375 20 21 - fax 09-375 32 34 -gsm 0476-30 22 12 - degruyter-frank@freegates.be

Samen school maken met inspraak B

U bent leerkracht of directeur van een basisschool?Uw school weet dat inspraak van leerlingen in het be-lang is van iedereen: leerlingen, leerkrachten en di-rectie? Uw school is op zoek naar een concrete verta-ling van dat inspraakidee op maat van uw eigen school?Het Kinderrechtencommissariaat heeft een concreet aan-bod: u krijgt twee professionele begeleiders. Zij helpen ugedurende drie overlegnamiddagen (tussen 1 oktober en 28februari) om met alle leerlingen van het vijfde en zesde leerjaaren hun leerkrachten de mogelijkheden na te gaan van inspraakop uw school. Die overlegnamiddagen moeten resulteren in eeninspraakcharter tussen leerlingen, leerkrachten en directie.Dat inspraakcharter legt vast hoe uw school structureel inspraakzal organiseren.Maar er is meer. Op de dag van de eerste overlegsessie staat dehele dag de schoolparticipatiebus voor de schoolpoort. Dieautobus is ingericht als een informatiepunt Inspraak op school.Leerlingen, leerkrachten, ouders, lokale media… kunnen de busbezoeken. Die eerste sessie moet wél plaatsvinden tussen 1 ok-tober en 15 december, op een maandag, dinsdag of donderdag.Maximum dertig Vlaamse basisscholen kunnen in-schrijven voor dit inspraakproject. Zij gaan volgend school-jaar door het schoolleven als Vlaamse experimenteerscholen.De voorwaarden om deel te nemen zijn eenvoudig maar duide-lijk: u engageert zich om drie namiddagen met leerlingen enleerkrachten te werken rond het inspraakcharter én u engageertzich om dit inspraakcharter als leidraad te nemen voor het verderrealiseren van inspraak op school.U bent geïnteresseerd? Stuur dan een briefkaart of briefje naarhet Kinderrechtencommissariaat, mét vermelding van uwnaam, functie, naam en adres van de school en een telefoon-nummer en/of e-mailadres waar u bereikbaar bent.Meer info en kandidaturen bij Kinderrechtencommissariaat -Peter Minten - Hertogstraat 67 - 1000 Brussel - tel 02-552 9807 - fax 02-552 98 01 - kinderrechten@vlaamsparlement.be

Eén man, acht verhalen.

Stopt de schoolparticipatiebusook bij uw school?

Strips als wetenschappelijkepublicaties…

KIN

DE

RR

EC

HTE

NC

OM

MIS

SA

RIA

AT

VUB/COMIX-FILES

©

§

FRA

NK

DE

GR

UY

TER

/11

DA

AG

SEV

LAA

ND

ER

EN

.NE

T

©

20 KLASSE NR.115

Spelregels en didactischmateriaal doen monumentenspreken.

Stagedatabank S

«Waar vind ik bedrijven met geschikte stageplaatsen die beant-woorden aan het opleidingsprofiel van mijn leerlingen?» De sta-gedatabank SIS wil deze speurtocht naar het verleden verwijzen.Een eenvoudige muisklik koppelt vraag en aanbod. Gewoon evensurfen naar sis.kkna.be.SIS (Stage Informatie Systeem) is een netoverschrijdend initia-tief van de Kamer van Koophandel en Nijverheid van Antwerpen,met steun van het Europees Sociaal Fonds. Bij uw eerste aan-melding op de website, vraagt u een gratis paswoord aan.Eenmaal binnen, geeft u de studiegegevens van uw leerlingenop, de periode waarin ze stage moeten lopen (dit kan via blok- ofalternerende stages) en eventueel aanvullende gegevens. Bin-nen luttele seconden vindt het systeem welke bedrijven het besteaansluiten bij het ingebrachte profiel.SIS is gegroeid uit BRABO (Brug Regio Antwerpen Bedrijfsle-ven-Onderwijs), een project dat bruggen legt tussen onder-wijs en bedrijfsleven in de regio Antwerpen.Meer info bij Antwerpse Kamer van Koophandel en Nijverheid- Chantal Dib, projectcoördinator - Markgravestraat 12 -2000 Antwerpen - tel 03-232 2 19 - ond@kkna.be

Spreken met monumenten B

Kunnen leerlingen een gesprek aangaan met een fort, een kas-teel, een koetshuis? En doen ze dat graag? Bij de Stichting Vlaam-se Erfgoed vindt u spelregels en didactisch materiaal omdat waar te maken. De monumentenkijkwijzer is nooit veraf.Enkele voorbeelden:Fort Napoleon (Oostende): met een marionet of een kijkspie-gel onder de arm exploreren kinderen van zes tot twaalf het fortNapoleon in Oostende.Kasteel van Horst (Holsbeek): kleuters volgen de muziekin-strumenten, handpoppen en de kasteelbel van de gids. Kleuren-strips, theaterattributen en een materialenkoffer volstaan om lage-reschoolkinderen wegwijs te maken in de wereld van ophaalbrug,slotgracht en donjon. Jongeren gaan in kleine groepen op pad,voeren opdrachten uit en ontleden zelf actief het kasteel.Uitpluishuis: een koffer in de vorm van een huis, en wat daarallemaal inzit? Ruim genoeg om een monument te analyseren.Haal hem nu naar uw klas.Het volledige educatief aanbod van de Stichting VlaamsErfgoed vindt u in een nieuwe gids. Alle scholen krijgen eengratis exemplaar. Extra exemplaren bij Stichting VlaamsErfgoed - Bergstraat 72 - 1000 Brussel - tel 02-512 22 72 -fax 02-512 36 67 - info@sve.be

Fahrenheit 451 S

U geeft les aan 15-plussers? ASO, TSO, BSO of KSO? En u zougraag zien dat ze meer lezen? Het leesproject Fahrenheit451 wil de status van het lezen verhogen, uw leerlingen inzichtgeven in hun lezerspersoonlijkheid, hen helpen bij de keuze vangoede boeken, hen sterken om bij die keuze risico’s te nemen,hen aanmoedigen én in ‘t algemeen communicatie over boekenvergemakkelijken. Ervoor zorgen dat uw leerlingen meer plezieraan lezen beleven, dáár gaat het om.Van januari tot midden maart 2002 is Fahrenheit 451 een quees-te voor uw leerlingen (web, school, bib, cultureel centrum…).Op vrijdag 26 april 2002 verandert het in een locatieproject inAntwerpen. Op spannende locaties brengt het een ode aan deliteratuur voor én door uw leerlingen. www.fahrenheit451.beis ten slotte een website, een expertisenetwerk voor leesbevor-deraars (u, leerkracht dus) én een site over literatuur op maat vanuw leerlingen.Op maandagnamiddag 21 mei 2001 kan u de voorstel-ling van dit project gratis bijwonen. Surfen naarwww.villakakelbont.be, klik op Fahrenheit 451 en vulhet aanmeldingsformulier in. Zorg dat u erbij bent!Villa Kakelbont - Nationaal Centrum voor Jeugdliteratuur -René Broens, projectcoördinator - Meistraat 2 - 2000 Antwer-pen - tel 03-202 83 69 - fax 03-202 83 77 -renebroens@villakakelbont.be

Shakespeare compleet S

Moord, doodslag, poëzie, heksen, koningen en koninginnen,veldslagen, voetbalmatchen, slachtpartijen, theater-in-het-thea-ter…: in exact 97,5 minuten krijgt u het volledige oeuvre vanShakespeare voorgeschoteld. Nederlandstalig én op maat ge-maakt voor leerlingen derde graad secundair onderwijs.Op 16 mei (CC De Spil Roeselare; 20 u.) en 28 mei (Thea-ter Het Klokhuis Antwerpen; 20 u.) speelt Theater DeVerwondering twee gratis voorstellingen voor leerkrach-ten derde graad en schooltheaterverantwoordelijken.Sea-Changes is een Engelstalige monoloog over ambities,dromen, hoop, verlies… kortom, over het leven. Deze (vernieuw-de) voorstelling, met nabespreking in het Engels, mikt eveneensop de derde graad.Ook hiermee kan u gratis kennismaken: op 5 juni (Thea-ter Tinnenpot Gent; 20 u.) of 6 juni (AmusementsThea-ter Leuven; 20 u.). U kan uw tickets reserveren (max. 4 perschool) bij Theater De Verwondering - Martin Desloovere - Zand-loperstraat 28 - 9030 Gent - tel en fax 09-236 38 01 - gsm 0495-51 68 27 - deverwondering@mobistar.be - u krijgt steeds eenschriftelijke bevestiging

Europa met KlasseeSchola AVan 7 tot 11 mei kan u deelnemen aan eSchola, een virtuelehappening rond computers en internet in de klas. Dekwaliteit van onderwijs verhogen, nieuwe vormen van leren ont-wikkelen, samen werken met andere scholen in Europa zijn deuitgangspunten. Tijdens die week zijn er tal van activiteiten enevenementen op lokaal niveau… en zijn er prijzen te winnen.Om deel te nemen, gebruikt u het inschrijvingsformulier opeschola.eun.org (vóór 11 mei!). Er zijn vier prijscategorieën:eSchola-prijzen (voor scholen die ICT systematisch gebrui-ken); eTeaching-prijzen (voor leerkrachten die ICT op eenvernieuwende manier gebruiken in hun lessen); myEurope-prijzen (voor leerkrachten en/of scholen die met succes lesge-ven over Europa, de EU, Europese instellingen, Europees bur-gerschap…) en ten slotte eTeacher Training-prijzen (vooreen lerarenopleiding, consortium of school die via een vernieu-wende benadering docenten beter bekwaamt in het gebruik vanICT als leermiddel).Meer info, programma, inschrijvingsformulieren enz. opeschola.eun.org/ of www.eun.orgEuro in de basisschool BEen rondetafel op 9 mei over werken met de euro in het basison-derwijs om ideeën uit te wisselen over (internationale) pro-jecten rond de Europese eenheidsmunt. Later op de maand(30 mei) volgt dan een informatiesessie voor leerkrach-

ten en directies basisonderwijs, waarbij u kan kennismakenmet diverse campagnes die in het najaar starten en met nieuweonderwijsmaterialen rond de euro.Stichting Ryckevelde - Marnix Strubbe - Ryckevelde 10 -8340 Damme - tel 050-35 27 20 - fax 050-37 11 01Commercium EpistularumLatinum Europaeum SVan 22 tot 28 juli zijn de Latijnse taal en Romeinse cultuur(ook in de keuken) troef tijdens de Amöneburger Lateinwo-che. Leerkrachten en studenten Latijn uit heel Europa bewijzener één week lang dat Latijn géén dode taal is, maar ook bruikbaaris om ons in het leven van elke dag verstaanbaar te maken. Deel-nemen kost 510 DM (zo’n 10.500␣ fr.), verblijf in vol pensioninbegrepen.Meer info en inschrijvingen bij Thomas Gölzhäuser -Westerwaldstrasse 13a - D-35630 Ehringshausen - tel 00-49-6449-92 19 19 - Goelzhaeuserpost@hotmail.comEurospel SEen nieuw kaartspel leert uw leerlingen spelenderwijs metde euro werken. Het spel bestaat uit 135 kaarten die aan weers-zijden zijn bedrukt. U kan het met twee, drie of vier leerlingenspelen. In twee lesuren zouden uw leerlingen de euro onder deknie moeten hebben.Het spel kost 390␣ fr. U vindt info en demo-materiaal(o.a. kleurentransparanten) op users.skynet.be/rql.Meer info bij Donaat Vernieuwe -donaat.vernieuwe@skynet.be - users.skynet.be/rql

STI

CH

TIN

G V

LAA

MS

ER

FGO

ED

§

KLASSE NR.115 21

Algemeen A

13 minuten papierSinds de computer het einde van het papiertijdperk aankondig-de, is naar verluidt het papierverbruik wereldwijd met tien pro-cent toegenomen. Weten uw leerlingen hoe papier wordt ge-maakt? En hoe gebruikt papier gerecycleerd wordt? Papier in 13minuten, van grondstof tot winkelrek en weer in de recyclagebak,is het onderwerp van de nieuwe videofilm Papier door de eeuwenheen. Prijs: 830 fr.Papier door de eeuwen heen - Moortgat Audio-Visual –Azalealaan 40 – 1851 Grimbergen-Humbeek – tel 02-251 7023 – fax 02-252 25 18 – didac.mav@skynet.beKind en oorlogHoe beleven kinderen oorlog? Een groep zesdejaars van eensecundaire school in Roeselare interviewde tientallen bejaardendie de Eerste Wereldoorlog hebben meegemaakt. De leerlingennamen voorts oorlogsdagboeken door en voegden beide bron-nen samen. Het resultaat van dit project heet Kinderen in deEerste Wereldoorlog. Prentenbriefkaarten uit verschillende lan-den wisselen af met verhalen over onderwijs, vlucht, spel, fami-lie, bloedvergieten… Drama, zakelijke feiten maar ook humor inéén publicatie.Kinderen in de Eerste Wereldoorlog, 795 fr. - verkrijg-baar in de handel - uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700Tielt - tel 051-42 42 11 - fax 051-40 11 52 -lannoo@lannoo.be - www.lannoo.beContraOnderwijs is een van de vaste items in het nieuwe muziektijd-schrift Contra. Dat wil vooral een forum zijn van mensen metinteressante ideeën rond muziek en kunst: uitvoerders, compo-nisten, beleidsmensen en concertorganisatoren. Elk nummerbundelt de reacties over een controversieel onderwerp, bv. mu-ziekkritiek en -journalistiek in Vlaanderen. Daarnaast brengt hetblad artikels over trends en evoluties in het concert- en operale-ven, cultuurbeleid, -onderwijs en -management.Contra, 250 BEF (losse nrs.) of 1000 BEF (jaarabonnement,6 nrs.) - Muziekuitgeverij vzw – Postbus 45 – 3990 Peer –tel. 011-61 05 10 – fax 011-60 05 11 – info@musica.be -www.musica.be - Een voorproefje van Contra kan u doorne-men op http://207.5.92.166/musica/contra/index.htmOude kwaalWat zijn de remedies tegen de oude kwaal die racisme heet? Inhet jongste Noord-Zuid cahier gaan een tiental auteurs, onderwie Johan Leman, in op die vraag. Een analyse van een merk-waardig vijandsbeeld, de situatie van de Romazigeuners, globa-lisering en racisme enz.Racisme. Oude kwaal, nieuwe remedies - LiesbetWalckiers (ed.), 136 p., 290 fr. - Wereldwijd Mediahuis -Hoogstraat 139 – 1000 Brussel - tel 02-213 12 70 - fax 02-213 12 71 - info@wereldwijd.ngonet.be - www.wereldwijd.be

Basisonderwijs B

Verdwenen kleurenEr is een probleem met de schilderijen van Vincent Van Gogh: dekleuren zijn weg. Via grondig speurwerk brengen uw leerlingenniet enkel de goudgele pracht van de zonnebloemen terug, tege-lijk wandelen ze door het hele oeuvre van deze expressionist,met meetlat en loep bovenop de pas gedroogde verf. Vondsten,valstrikken en 3D-bezoeken in elk doek, uitdagend kunstspeu-ren per cd-rom voor 1531 fr.De verdwenen kleuren van Vincent Van Gogh - uitg.Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel 051-42 42 11 -fax 051-40 11 52 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.beOuagadougouAls u tijdens de lessen wereldoriëntatie, godsdienst enz. wouwerken rond vriendschap en gemeenschapsvorming in de derdewereld, dan doet de brochure De parels van Ouagadougou u eenproject aan de hand. Uw vertrekpunt is een filmfestival waar kin-deren uit verschillende landen samenkomen .De parels van Ouagadougou - PJZ-Chirojeugd Vlaande-ren - Kipdorp 30 - 2000 Antwerpen – tel 03-231 07 95 -fax 03-232 51 62 - PJZ@chiro.beCodekrakerHoe kan u leerlingen helpen die problemen hebben met tech-nisch lezen? Een nieuwe methode daarvoor heet Codekraker. Zericht zich op leerlingen uit gewoon en buitengewoon onderwijsmet een leesgeschiedenis van 1 tot 30 maanden. Basisprincipes

zijn woorden herkennen via lettergroepen en letters, werken metlosse woorden of pseudo-woorden, verschillende oefenniveaus,feedback op grafieken, een speciale rangschikking van woordenvoor kinderen met een heel laag leesniveau, variatie in woord-materiaal. In de methode zitten een handleiding, toelichtingen,meer dan 300 leeskaarten met woordmateriaal, scorebladen, fre-quentietabellen en grafieken om de prestaties van uw leerlingenop te volgen. Prijs: 3500 fr.de Codekraker - verkrijgbaar in de handel – Standaard Uit-geverij – MIM - Belgiëlei 147 a – 2018 Antwerpen – tel 03-285 72 00 – fax 03-285 72 99 – educa@standaard.com

Secundair onderwijs S

Sparta«Ik ben aan de marteldood ontsnapt door de helft van mijn voetaf te snijden. Een kleine prijs voor mijn vrijheid...» Met koningLeonidas als aanvoerder verdedigen 300 Spartanen de Thermo-pylaekloof tegen de Perzen. Als de zon ondergaat zijn er tweeoverlevers, van wie één die verder het leven in moet als lafaard.Het Griekse verleden en de Spartaanse gebruiken vormen deachtergrond van een historisch verhaal over samenhorigheid envriendschap. Voor twaalfplussers.De driehonderdste, Herman Van Campenhout, 515 fr. -Verkrijgbaar in de boekhandel - uitg. Davidsfonds – Blijde-Inkomststraat 79-81 – 3000 Leuven – tel 016-31 06 50 –fax 016-61 06 08Robe-skippingWat sommigen nog gewoon touwtjespringen noemen, heeft onderde noemer robe-skipping de allures van een volwaardige sportgekregen, waar nu ook een volledige didactiek aan vasthangt.Die vindt u op video en in Robe skipping in school en club, eenhandleiding voor leerkrachten lichamelijke opvoeding. Het boekbevat achtergrondinfo, gaat in op doelen en leerlijnen, overlooptmaterialen en de bewegingen of tricks: Chinese Wheel, SingleRope, Double Dutch… aan u de eer.Robe skipping in school en club, Nadine De Ridder, 895fr. (+ 150 fr. verzendingskosten) – De didactische video (90min.) kost 695 fr. - Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoe-ding – Waterkluiskaai 16 – 9040 Sint-Amandsberg – tel 09-218 91 21 – fax 09-229 31 20 – info@bvlo.beExamensCheck het bij uw leerlingen: één van de gebruikelijkste sympto-men van examenvrees is verlies van eetlust. Hoe ze zich daarte-gen kunnen wapenen? Hoe ze zich optimaal kunnen voorberei-den op een examen? Gepensioneerd leraar Brian Duncalf schreefer een boek over en dat is nu verkrijgbaar in het Nederlands.Overgiet de hoofdstukken over gezondheid, zenuwen, geheu-gen, vragen lezen, formules gebruiken met uw eigen ervaring enu kan aan uw klas enkele nuttige tips kwijt.Succes! Slagen voor elk examen, Brian Duncalf, 191 p.,498 fr. - verkrijgbaar in de handel – Tirion uitgevers –Capucienenlaan 49 – 9300 Aalst – tel 053-70 20 71 –fax 053-70 70 53 – tirion@ping.be

Hoger onderwijs H

TerugkijkenTijdens en na stages terugkijken, leren uit ervaringen, zich pro-fessioneel ontwikkelen… Sleutelwoorden in de moderne lera-renopleiding en een moeilijke opgave, zowel voor de (aspirant-leerkracht) als voor zijn begeleider. Al te vaak beperkt reflecterenzich tot een terugblik op technische vaardigheden. Reflectievaar-digheid is echter veel meer. Prof. Geert Kelchtermans gaat daartheoretisch en praktisch op in. Zo verneemt u meteen wat werkenmet logboek, portfolio, lesreflectieformulier, actie-onderzoek enz.oplevert. Een werkboek voor studenten, leerkrachten, opleiders,nascholers en stagebegeleiders.Reflectief ervaringsleren voor leerkrachten, Cahiersvoor Didactiek 10, 650 fr. - uitg. Wolters-Plantyn – Sant-voortbeeklaan 21-25 – 2100 Deurne – tel 03-360 03 37 –fax 03-360 03 30 – klantendienst@wpeu.wkb.be -www.woltersplantyn.be

500 lestipsVraag top- en flop-oplossingen (u zei?),zeg welk doel er schuilt achter de takendie u geeft, leg uit hoe u punten geeft,durf een fout toegeven, pas op voor depedagogische echo, kijk wat leerlingenzelf kunnen doen… 500 tips om een beterleraar te zijn, u vindt er wellicht enkeletussen die u een stap verder helpen. Nuverzameld in een bondig vademecum.Goed lesgeven. Praktischeraadgevingen en tips, 127 p.,399 fr. – verkrijgbaar in de boekhan-del – Zuid-Nederlandse uitgeverij –Vluchtenburgstraat 7 – 2630Aartselaar – tel 03-870 44 00 –fax 03-877 21 15 – edi@znu.be

©

§

§

(advertentie)

KLASSE NR.115 23KLASSE NR.115 23

Algemeen A

Actuele klassiekBetween Earth and HeavenAan het einde van een modernistische eeuw grijpen hedendaagsekunstenaars terug naar een eeuwenoude beeldentaal. Grie-ken, Romeinen, renaissance, barok en neoclassicisme blijken nietdood te zijn. De «nieuwe klassieken» kiezen voor symboliek, voorverhalen, voor techniek en esthetiek, maar introduceren anderzijdsinstallaties en nieuwe media (digitale fotografie, video…).De tentoonstelling loopt tot 2 september. Tickets kosten300␣ fr. Reductiehouders en groepen betalen 200␣ fr.; school-groepen 100␣ fr. en kinderen tot 12 jaar hebben gratis toe-gang. Geleide bezoeken zijn mogelijk. Er is een B-DagTrip ar-rangement (NMBS). Voor leerlingen basisonderwijs is er eendoe-boekje met allerlei opdrachten (25␣ fr.). Voor leerlingensecundair onderwijs is er een educatief boekje mét jongeren-wedstrijd. Als zij (individueel of in klasverband) hun meningover de tentoonstelling neerpennen kunnen ze in de prijzenvallen (catalogi, een gratis rondleiding).Provinciaal Museum voor Moderne Kunst - Romestraat 11 -8400 Oostende - tel 059-50 81 18 - fax 059-80 56 26 -www.pmmk.beHet Museum en Klasse nodigen alle leerkrachten uit omin mei een bezoek te brengen aan deze tentoonstelling.Op vertoon van dit exemplaar van Klasse krijgt u eenkorting van 100␣ fr. U betaalt dus slechts 200␣ fr. voor uwticket. Deze korting geldt voor maximum twee perso-nen. Breng dus gerust een collega mee.

Afrikaanse beeldhouwersMasterhandsEen honderdtal Afrikaanse beelden van grote kwaliteit moeten degrote, traditionele beeldende kunstenaars uit het Afrika-beneden-de-Sahara uit hun anonimiteit halen. U ziet er werkvan 15 verschillende Afrikaanse volkeren of koninkrijken, van deBaoulé uit Ivoorkust tot de Tsonga uit Zuid-Afrika. Het is trou-wens voor het eerst dat deze «naamloze meesterwerken» samente zien zijn. Samen bestrijken ze de periode van het begin van de15de tot het einde van de 19de eeuw.De tentoonstelling loopt nog tot 24 juni. Tickets kosten200␣ fr. Groepen en reductiehouders betalen 150␣ fr. Tot 12jaar is er gratis toegang. Een audiogids voor volwassenenkost 100␣ fr. Een audiogids voor leerlingen lager onderwijs(met creatieve opdrachten) kost 50␣ fr. Geleide bezoeken kos-ten 2000␣ fr. per groep (max. 15 leerlingen).BBL-Cultuurcentrum - Koningsplein 6 - 1000 Brussel -tel 02-547 22 92

Voor blinden en slechtziendenIn de sporen van HermesEen zestal goden, halfgoden en goddelijke wezens, uitge-werkt in steen of brons, zijn de centrale figuren in een tentoon-stelling voor blinden en slechtzienden. Muziekfragmenten enkledij van de Koninklijke Muntschouwburg getuigen van het tijd-loze karakter van het Griekse erfgoed. En aanraken mag.De tentoonstelling loopt nog tot 28 oktober. Tickets kosten150␣ fr. Reductiehouders betalen 100␣ fr., schoolgroepen 50␣ fr.per leerling.Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis - Museumvoor Blinden - Jubelparkmuseum - Jubelpark 10 (ingangNerviërslaan) - 1000 Brussel - tel 02-741 72 11 -info@kmkg-mrah.be - www.kmkg-mrah.be

It’s time to…Vlaamse Muppets SundayOp zondag 27 mei kan u genieten van bekende en minder be-kende Muppet films en documentaires op groot scherm,doorlopend van 11 tot 19 u. Het Europees Figurenteatercentrumwerkt hiervoor samen met de Jim Henson Foundation (New Or-leans). Ingeborg Scheiris verzorgt de inleiding. Zij maakte in 1995een thesis (RUG) over de Muppets.Tickets kosten 100␣ fr. (volwassenen) en 50␣ fr. (kinderen).U wandelt de hele dag naar believen binnen en buiten.Europees Figurenteatercentrum vzw - Trommelstraat 1 -9000 Gent - tel 09-223 12 15 - fax 09-225 45 45 -eftc.gent@skynet.be

Drie-in-éénDomein RaversijdeEen archeologische site: het middeleeuwse vissersdorpjeWalraversijde. De leefwereld van prins Karel, regent, konings-kind en kunstenaar: het Memoriaal Prins Karel. Een complex metbunkers en loopgraven, nauwkeurig heringericht, de sfeer vande «Longest Day»: de Atlantikwall. Domein Raversijde in Oosten-de biedt drie educatieve uitstappen op één plek.Het domein is open van 1 april tot 11 november. Een combi-ticket (drie musea plus audiogids) kost 350␣ fr. Reductiehoudersbetalen 300␣ fr. Kinderen tot 12 jaar hebben gratis toegang. Voorschoolgroepen zijn er speciale prijzen (op afspraak).Domein Raversijde - Nieuwpoortsesteenweg 636 -8400 Oostende - tel 059-70 22 85 - fax 059-51 45 03

KinderboekenWe komen van ver, maar wel met grotepassenWaren er al Vlaamse kinderboeken in 1900? Wat verandert erdoor de jaren? Werden er tijdens de wereldoorlogen ook kinder-boeken gelezen? Wat las de jeugd in de wilde jaren na 1968? Watlezen kinderen nu? U vindt de antwoorden in een reeks kleinekamertjes uit verschillende periodes van de 20ste eeuw.Achter verborgen luikjes, in kijk- en voeldozen, ontdekt u snoep,speelgoed, kinderportretten uit vervlogen tijden en nog een hele-boel meer. Typische stoelen, een oude teddybeer, een stuk be-hang… interieurelementen en allerhande voorwerpen brengen umeteen in de juiste sfeer.De tentoonstelling loopt tot 29 december. Tickets kosten50␣ fr. Leerlingen van 9 tot 14 jaar kunnen via een speurtochtop een ludieke én educatieve manier hun weg zoeken dooreen eeuw kinderboeken. Geleide bezoeken zijn ook mogelijk.Literair Museum - Bampslaan 35 - 3500 Hasselt -tel 011-22 26 24 - fax 011-23 22 97

Basisonderwijs B

Lake DistrictVissen & VangenMollenaars zijn gelukzakken, want ze leven in het Lake Districtvan Vlaanderen: Witte Neet, Zwarte Neet, De Scheppelijke, deMolse en de Kleine Nete, het kanaal Dessel-Kwaadmechelen,het kanaal Herentals-Bocholt, het kanaal naar Beverlo en hetPostelvaartje. Voeg daarbij nog een massa waterplassen en plas-jes die zijn achtergebleven nadat de zandzuigers hun mooie wit-zand uit de heide hebben gehapt. In verschillende aquaria ziet uhet rijke vissenleven in de Molse waters. In het provin-ciaal domein Zilvermeer leren uw leerlingen de eerste beginse-len van het visserslatijn.Dit project loopt tot 31 augustus. Schoolgroepen kunnen gra-tis op bezoek, mits reservatie.Ecocentrum De Goren - Postelsesteenweg 71 - 2400 Mol -tel 014-81 66 07 - fax 014-81 74 25 -ecocentrum@zilvermeer.provant.be

Secundair onderwijs S

Het overzichtMarcel BroodthaersMet objecten, installaties, foto’s, films en veelal onuitgegevendocumenten wil het museum een overzichtstentoonstelling bie-den van het werk van dichter en kunstenaar Marcel Broodthaers(1924-1976). De relatie tussen taal en beeld en een re-flectie over kunst en politiek stonden centraal in zijn werk.Meest bekend werd hij waarschijnlijk met zijn assemblages meteierschalen, mosselschelpen of steenkool, maar daarnaast washij organisator van tentoonstellingen, happenings en debattenen schreef hij boeken, gedichten en open brieven.De tentoonstelling loopt nog tot 10 juni. Tickets kosten300␣ fr. Reductiehouders betalen 250␣ fr., studenten 200␣ fr. enschoolgroepen 150␣ fr. per leerling. Tot 12 jaar is de toeganggratis. Geleide bezoeken zijn mogelijk.Paleis voor Schone Kunsten - Ravensteinstraat 23 - 1000Brussel - tel 02-507 84 68 - fax 02-511 05 89 -expopba@netpoint.be - www.expo-psk.be

U mag kiezen: weer naarde middeleeuwen of

weer naar WO II.

Mosselen of kunst?

BB

L-C

ULT

UU

RC

EN

TRU

M

Naamloze meesterwerken uit«donker Afrika»

PS

KD

OM

EIN

RA

VE

RS

IJDE

©

§

©

(advertentie)

KLASSE NR.115 25

Algemeen A

•Afspraak op inspraak 2001: 18/5 in Vlekho, Brussel.Studiedag over leerlingenparticipatie in Vlaanderen, metals centrale thema dit jaar: Vertrouwensleerlingen. De stu-diedag is een organisatie van In Petto vzw, JEMP vzw, SteunpuntLeerlingenparticipatie vzw en Vlaamse Scholierenkoepel vzw.Steunpunt Leerlingenparticipatie vzw - Chico Detrez - Kern-straat 45 bus 9 - 1000 Brussel - tel 02-505 60 50 - fax 02-513 43 64 - c.detrez@leerlingenparticipatie.be8ste Dialoogdag: Verbondenheid als antwoord op de-link-wentie - preventie van respectloos gedrag: 9/5 in Wetstraat 26,Brussel.•Praktijkgetuigenissen, visies en theoretische verkla-ringen rond de-link-wentie (voormiddag), gevolgd door namid-daglezingen over het herstel van verbondenheid als preventie te-gen respectloos gedrag. Zie ook Klasse 113.[> www.klasse.be/kvl/113/22-4 De jeugd van heden]Dialoogcentrum Reflectie op Opvoeding en Onderwijs vzw - Vits-dam 6 - 2880 Bornem - tel 03-899 22 01 - fax 03-899 34 38•Developing Competences by an Integrated Approach- Competentieontwikkeling via een geïntegreerde benadering:18/5 in Holiday Inn, Hasselt.Voorstelling van een nieuw train-de-trainersprogramma, alsslotconferentie van het gelijknamige Leonardo da Vinci-project.Meer info bij vzw Agora/VCVL - Neerjouten 11 - 3550 Heus-den-Zolder - tel 011-57 01 60 - fax 011-57 01 69 -agora@ping.be•In-service training Autisme 2001: 10 tot 12/5 in Provin-ciaal Vormingscentrum Oostmalle.Centraal staat het werk van logopediste Linda Hodgdon over hetverband tussen probleemgedrag en communicatiemoei-lijkheden.Opleidingscentrum Autisme - Laar 61 - 2140 Antwerpen -tel 03-235 37 55 - fax 03-236 58 46 -OPL.CTR.AUTISME@ping.be•Balanceren in de piste: 11/5 op domein Kasteel Meylandt,Heusden-Zolder.Studiedag over verleden, heden en toekomst van het circus inVlaanderen. Met ‘s avonds voorstelling van Cie Catastrophe, metde try-out van Turbulences.Provinciaal Centrum voor Theater Dommelhof - Toekomst-laan 5 - 3910 Neerpelt - tel 011-80 50 00 - fax 011-80 50 01- pct@limburg.be - www.limburg.be/dommelhof•Kansen in het onderwijs: 10/5 in Cultureel WijkcentrumSt.-Andries, Antwerpen.Studiedag over de HIVA-studie over studiekosten voorouders. ‘s Namiddags workshops over een gedragscode voorscholen, ouderparticipatie, kostprijsbeheersing in scholen enervaringsdeskundigen en navorming. Vooraf inschrijven!Netoverschrijdend SIF-project Kansen in het onderwijs -tel 03-233 36 87 - patkusse@hotmail.com•Basistraining Omgaan met agressie (4 en 18/5 in CC Ro-maanse Poort, Leuven).Vzw Impuls - Leuvensesteenweg 47 - 3200 Aarschot - tel016-56 95 68 - fax 016-56 15 70 - Impuls@planetinternet.be•Als de hemel gesloten lijkt. Zorgend omgaan met gekwet-ste leerlingen: 12/5.Studiedag over leerlingenzorg en -begeleiding in een schoolge-meenschap. Met concrete getuigenissen van Vlaamse scholen(en een Nederlandse).Bezinningscentrum Oude Abdij - Drongenplein 27 - 9031Drongen - tel 09-226 52 26•Water, ook jouw zorg…: Invloed van waterkwaliteit en water-kwantiteit op de typische flora van een natte biotoop (19/5); Broe-kentocht en boottocht in natuurreservaat De Blankaart (9/6).Water, bron van alle leven, nieuw educatief pakket vooreerste graad secundair onderwijs: 9/5.Vlaams Bezoekerscentrum De Otter - Henk Millecamp - Ieper-steenweg 56 - 8600 Woumen - tel 051-54 59 62 - fax 051-5459 50•Schrijven voor multimedia: 17/5 in Roularta Research Park,Zellik.Dagseminarie voor iedereen die geïnteresseerd is in vertellenmet beeld en geluid.Vlaamse Script Academie vzw - dr. Patrick Cattrysse -Celestijnenlaan 51/1 - 3001 Heverlee - tel en fax 016-29 9593 - Patrick.Cattrysse@chello.be - www.vsa-fsa.org

Professionele natuur-en milieueducatie A

Theoretische kennisverbreding van natuur- en milieueducatie éneen ervaringsgerichte kennismaking met bestaande en nieuwemethodieken, dat is het ambitieuze programma van een nieuwecursus Professionele Natuur- en Milieueducatie (NME),van 28 tot 30 november in Jeugdcentrum De Hoge Rielen, Lich-taart. De cursus is bedoeld voor leerkrachten, docenten lerarenop-leiding, medewerkers van NME-centra en natuurverenigingen enz.Op www.mina.vlaanderen.be/milieueducatie vindt u nu al eenbevragingsformulier i.v.m. deze cursus. Zo kan initiatiefne-mer Aminabel (NME&I-cel) de behoeften peilen van de poten-tiële deelnemers én de cursus hierop afstemmen.Meer info, bevragingsformulier en inschrijvingen bij ministe-rie van de Vlaamse Gemeenschap - afdeling Algemeen Mi-lieu- en Natuurbeleid - NME&I-cel - Koning Albert II-laan 20bus 8 - 1000 Brussel - nme@lin.vlaanderen.be -www.mina.vlaanderen.be/milieueducatie

Basisonderwijs B

•Puzzel samen… ‘t is buiten-gewoon: 11/5 in Vormings-centrum Guislain, Gent.Studiedag rond samenwerking tussen gewoon en buitengewoonbasisonderwijs.Vlaams Verbond van het Katholiek Buitengewoon Onderwijs -Coupure Rechts - 314 - 9000 Gent - tel 09-269 14 82 -fax 09-269 14 85

Secundair onderwijs S

•Make your world - Cultuur in/als onderwijs: 23/5 in‘t Pand, Gent.Studiedag over culturele geletterdheid en het praktische gebruikvan een rijke leeromgeving over het thema reizen in onderwijs.nNed - RUG - Vakgroep Onderwijskunde - tel 09-264 62 51 -nNED@rug.ac.be•Debatavond Burgerlijke aansprakelijkheid in de les LOen de sportclub: 15/5 in KBC-verzekeringen, Kortrijksesteen-weg, Gent.Bond voor Lichamelijke Opvoeding vzw Oost-Vlaanderen -Waterkluiskaai 16 - 9040 St. Amandsberg - tel 09-218 91 20- fax 09-229 31 20 - info@bvlo.be - www.bvlo.be (surf naarnascholingen)•Nascholing secundair onderwijs: Latijn - verder bouwenop taalbeschouwing van het basisonderwijs: 9/5Pedagogisch Didactisch Centrum Leuven - KHLeuven -departement Lerarenopleiding - Campus H. Hart Heverlee -Naamsesteenweg 355 - 3001 Heverlee - tel 016-39 92 24 -fax 016-40 70 87 - pdcl@khleuven.be•Infodagen architectuur, interieurarchitectuur en in-terieurvormgeving: 12/5 en 14/9.St.-Lucas - departement Architectuur - Hoogstraat 51 - 9000Gent - info@archg.sintlucaswenk.be en Paleizenstraat 65-67- 1030 Brussel - info@archb.sintlucaswenk.be

Hoger onderwijs H

•Workshop Crisisinterventie (8/5 in Gent); WorkshopSlechtnieuwsgesprek en heroriënteringsbegeleiding(21/5 in Gent).Cheobs - Koning Leopold I-straat 5 - 3000 Leuven -tel en fax 016-20 76 55 (dinsdag tot donderdag)

La passion H

Van 25 tot 31 augustus is Vormingscentrum Destelheide (Dworp)opnieuw een smeltkroes van creativiteit voor de ZomeracademieLa Passion. U kan er kiezen uit negen artistieke workshops. Uwerkt in kleine groepen van 10 à 12 mensen. Deelnemen kost 11.000fr. (basisprijs voor verblijf, maaltijden, materiaal en workshop).Het aanbod: Theaterprogramma maken (Bram Vermeulen); Song-writing (Jean Blaute); Drama en improvisatie (Shireen Strooker);Digitale fotografie (Carlos Dekeyrel); Poëzie moet uit de boekentreden (Koen Stassijns); Poëzie voor doorzetters (Ivo van Strij-tem); We blijven vertellen (Koen Venken); Verhalen schrijven (In-grid Verhelst) en Figurentheater (Karel Van Ransbeeck).Meer info en inschrijvingen bij Vlaams Centrum voorAmateurkunsten - Veeweydestraat 24-26 - 1070 Brussel -tel 02-555 06 00 - fax 02-555 06 10 - info@vca.be

Van kinderdans totaquafitness A

Leerkrachten LO, trainers, coaches, jeugd-sportbegeleiders, sportfunctionarissen enandere sportievelingen kunnen van 27 tot31 augustus hun sportief hart ophalen tij-dens een BVLO-omnisportkamp inGent. Deelnemen kost 4950 fr. (+ 1395 fr.voor niet BVLO-leden). Gastheer Bondvoor Lichamelijke Opvoeding vzw pro-grammeert een ruim aanbod sportieveactiviteiten, van aquafitness/aquastep totzwemmen. De meeste traditionele spor-ten staan op het lijstje (balsporten, bad-minton, atletiek, verdedigingssportenenz.), maar ook «nieuwere» disciplinesmogen niet ontbreken (taïchi, partydans,skeeleren, circus enz.). U kiest vier activi-teiten uit het aanbod en hierin kan u zichde hele week bekwamen.Parallel met het volwassenenkamp lo-pen een jeugdkamp en een kleuterkamp.Uw kinderen kunnen dus meekomen en-sporten.Meer info bij Bond voor LichamelijkeOpvoeding vzw - Waterkluiskaai 16 -9040 St. Amandsberg - tel 09-21891 20 - fax 09-229 31 20 -info@bvlo.be - www.bvlo.be(surf naar nascholingen)

26 KLASSE NR.115

Drugs 2001Wat staat er in het aprilnummer van Klasse voor Ouders?1. Hoe zou het leven van kinderen eruit zien zonder de inzet van vrijwilligers in desportclub, op school, in de jeugdbeweging…? Eén op vijf Vlamingen zet zich regel-matig, vrijwillig en onbezoldigd in voor anderen. Katleen, Hilde en Tania vrijwilli-gen. Ze verdienen er niks mee, maar wat ze terugkrijgen is onbetaalbaar, zeggen ze.2. «Of het nieuwe drugsbeleid niet de poten onder de stoelen van elke ouder zaagt?»,vraagt een ouder kritisch. Elke ouder weet zeker dat zijn kind ooit zal geconfronteerdworden met drugs: alcohol, tabak, geneesmiddelen, cannabis, XTC… Wie er vroegover praat, helpt zijn kind een mening formuleren, juiste informatie vergaren ensterker te staan tegenover druk van anderen. Met jonge kinderen over drugs pratenbrengt hen niet op verkeerde ideeën. Trouwens als ouders er niet over praten, doenanderen het wel. Een eerste lijn(tje) voor ouders.3. Klasse voor Ouders heeft het ook nog over actief luisteren, langdurig zieke kin-deren en brengt een inspirerend portret van een oudercomité. Voorts kunnen hon-derd gezinnen gratis met hun kinderen naar Kabouterberg.

Lesgeven in NederlandIn Klasse nr. 114 (p. 34-35) staat dat Nederlandse leerkrachten een universitairestudie van vier jaar moeten volgen om voor de klas te mogen staan. Dat klopt slechtsgedeeltelijk. Wie les wil geven in het gewoon en buitengewoon basisonderwijs moetde - eveneens vierjarige - PABO-opleiding volgen, op hogeschoolniveau.

Download het verbeterde artikel via www.klasse.be/kvl/114/34.

Met MAKS! de boom inGenoeg National Geographic Channel gekeken? Uw leerlingen kunnen de natuurlive aan het werk zien, want MAKS! gaat tussen 4 en 13 mei de groene toerop. Uw leerlingen lessen hun dorst in de Peterseliestraat, ontdekken het nieuwstestuk Sahara in West-Vlaanderen, maken kennis met de boommarter en vuursala-mander en zitten op de eerste rij voor een exclusief kikkerconcert. Verder controle-ren ze of biologische landbouw mond-en klauwzeervrij is en de vleugelslag van eenvlinder werkelijk een orkaan kan veroorzaken. Alles onder kundige begeleiding vande jongeren van de Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming. JNM-kernen uit heel Vlaanderen doen mee. De actie is volledig gratis voor MAKS!-lezers. Uw leerlingen lezen er over op p. 18 in MAKS! 8. Gedetailleerde info overwaar, wat en wanneer: JNM-secretariaat - Kortrijksepoortstraat 140 - 9000 Gent -tel. 09 223 47 81 - www.jnm.be Met de zaklamp de klas in

Drie roetzwarte moeders zoeken de duisternis van de school op. In hun zog wandeleneen tiental zaklampen mee. In een ander klaslokaal trekken kinderen van het eerste,tweede en derde leerjaar hun slaapmuts wat dieper over de oren. Als ze hun ogensluiten zien ze de dromen van de koning en de kip. Het is zondag. Het oudercomité vande Sint-Lambertusschool organiseert een voorleeswandeling op school.Ouder Suzette de Heyder komt recht uit het boek gestapt dat ze nu gaat vertellen. Zespeelt juffrouw Kachel van Toon Tellegen niet, ze ìs ze. «Een schitterend initiatief vanhet oudercomité», zegt Suzette. «Ik vind een oudercomité op school wel belangrijk,maar heb zelf weinig tijd om me daar volledig in te engageren. Toen ze ouders zochtenvoor de voorleeswandeling dacht ik: da’s iets voor mij. Ik zit zelf in het jeugdtheater.De stap naar zo’n voorleeswandeling is niet groot.» Iets verder vertelt Roland Goorisde jongsten een verhaal van Sjoerd Kuyper. «Je moet kinderen tonen dat een schoolmeer dan een plaats is waar je alleen maar moet leren. Dat de school ook een leefplaatsis waar ouders, leerkrachten en kinderen elkaar kunnen ontmoeten. Ouders en leer-krachten hebben elkaar nodig, niet alleen voor het geld dat een oudercomité in hetbakje brengt. Vandaag hebben we getoond dat de school leeft.»Anja Massart is juf van het derde leerjaar. Samen met juf Dominique is ze de schakeltussen de ouders en de school. «Natuurlijk waren er wat twijfels bij de leerkrachten.Zoiets van ‘wat gaat dat worden?’. Maar als je dan ziet hoe enthousiast de kinderenzijn, vallen de twijfels wel weg. Eigenlijk bewonderen we ouders wel dat ze zoietswillen doen. Binnenkort komen ouders nog eens voorlezen tijdens de speeltijden.Het is voor geen enkele leerkracht een probleem om zijn klasje af te staan. Vertrou-wen noemt men dat.»Dit stimulerend portret verscheen ook in Klasse voor Ouders (april). Het oudercomitéop uw school wil vertellen hoe het werkt, wat zo leuk is en waarom? Of u kent eenactieve ouder op school? Stuur uw verhaal naar Klasse voor Ouders (OUDERS OPSCHOOL) Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

MAKS! 8: doorgelichtRond de 24ste april arriveerde MAKS! nummer 8 op uw school. ** Hoewel dearbeidsmarkt smeekt om meer vrachtwagenchauffeurs, kiezen toch steeds minderjongeren voor deze studierichting. Jonas (16) daarentegen wil niets lieverdan truckchauffeur worden. In MAKS! vertelt hij over zijn passie. Een duwtjein de rug voor het beroepsonderwijs. ** Na de spraakmakende Veilig Genieten-campagne van minister Mieke Vogels, laat MAKS! de jongeren zelf aan het woordover seks. Wie daarover met hen spreekt, ontdekt vaak meer ernst dan verwacht.** Zijn jongeren echt zo ongelukkig als soms wordt beweerd? JeugddienstIn Petto zocht het uit en MAKS! bericht erover: geluk bestaat (ook op school!). Sluitaan bij het artikel in deze Klasse p. 36. ** Hét IQ bestaat niet. Iederéén is slim.Uw leerlingen ondervinden het als ze ‘de ultieme hersentest’ van MAKS! invullen.Sluit aan bij het artikel in deze Klasse p. 32. ** Zanger Philip (20) van MintzkovLuna (winnaar Rock Rally) maakt de test van MAKS! en reflecteert over school enkennis. ** Hapklare maar kwaliteitsvolle brokken internet en co.** Eén op vijfVlamingen is al een vrijwilliger, maar dat mogen er altijd meer zijn. Ook veel jon-geren zijn als vrijwilliger aan de slag. Bij de Jeugdbond voor Natuurstudie enMilieubescherming (JNM) bijvoorbeeld. Een reportage en een actie. ** In hetblad steken zoals altijd gratis tickets en cd’s: Rock Werchter, theater, Kunsten-FESTIVALdesArts, Bon Jovi, de film, Poplife en méér. ** MAKS! Hap’m.

Praten over drugs...en over kabouters.

▼

▲Wat ruist er in hetstruikgewas?MAKS!

▲«Wat gaat dat

worden?»

FO

TO: P

ETE

R VA

N H

OO

F

KLASSE NR.115 27

Klavertje duizend«Elk jaar trek ik met de klas naar een Vlaamse stad, telkens een andere», vertelt eenleraar uit Hamme. «Vaak is het wat zoeken en puzzelen, maar hier ligt de puzzelal klaar.» Meer dan 1000 leerkrachten trokken alleen, met partner, collega of gezinnaar Mechelen. Ze konden er vier richtingen uit: het Speelgoedmuseum, Techno-polis, Dierenpark Planckendael of het Provinciaal Sport- en Recreatiecentrum DeNekker. Hoewel vooral de maartse buien een aantal inschrijvers thuis hielden, ke-ken heel wat leerkrachten niet op een kilometer meer of minder. Gemotiveerdebezoekers dus voor het klavertje vier van Magisch Mechelen. De vier bestemmin-gen hebben een aanbod voor alle onderwijsniveaus.Speelgoedmuseum - tel 015-55 70 75; Technopolis - tel 015-34 20 00; ProvinciaalSport- en Recreatiecentrum De Nekker - tel 015-55 70 05/06 - Dierenpark Plan-ckendael - tel 015-41 49 21

Privé of onderwijs?Veel reacties op Vizier in vorige Klasse («De wisselnemers tussenprivé en onderwijs»). Nog twee getuigen.Erwin Geboers: «Ik bleef een vijftal jaren in het onderwijs als regent wiskunde,fysica, economie. Maar ik geraakte slechts voor drie vierde benoemd. En wegens dereaffectatieregeling was ik in vier scholen tewerkgesteld. Ook mijn vrouw geraakteniet vast benoemd. We hadden twee kinderen. Je wil je gezin materieel veilig stel-len. In de jaren 80 had je als regent wiskunde kansen in de banksector. Met hetzelfdediploma zou het tegenwoordig niet meer mogelijk zijn. Maar ik kon meteen alskantoordirecteur van een middelgrote bank in mijn eigen gemeente beginnen. Ikben doorgegroeid tot beleggingsadviseur. Zeer snel steeg mijn salaris tot 150procent in verhouding met mijn regentensalaris. Daarbij kwamen extra voordelen:kilometervergoeding, incentives (wel gekoppeld aan het commercieel resultaat),dubbel vakantiegeld, een dertiende maand, een variabele premie… Maar de com-merciële druk wordt nu almaar groter, te wijten aan de herpositionering van debanken. Men denkt nu veel meer rendementskundig dan toen ik begon. Toch heb iker nooit meer aan gedacht naar onderwijs terug te keren. Commerciële resultatenworden in de privé beloond, iets gelijksoortigs in onderwijs is fictief.»Alex Vandebril: «Drie jaar was ik onderzoeker voor een farmaceutisch bedrijf. Alsingenieur elektronica ontwierp ik onder meer stimulatoren voor in vitro farmacolo-gie en neurologie. Dit uitdagend werk boeide mij uitermate, maar praten met proef-dieren zat er niet in. Nu krijg ik dagdagelijks van jonge mensen respons. Ik voel meeen beetje idealist. Ik geef nu reeds 27 jaar les, regeltechniek en elektronica in dederde graad van een technische school in Hoboken. Een school met een hart. Ditjaar genieten 1500 leerlingen en 200 collega’s van ons schitterend schoolproject«Met cultuur door de muur». Als cultuurcoördinator tracht ik de stuwende en be-moedigende katalysator te zijn in dit dialogerend opvoedingsproces. De flexibiliteitgeëist door het bedrijfsleven geldt ook voor het onderwijs. Ik gaf ongeveer 15verschillende vakken in 27 jaar. Telkens werd intense bijscholing verondersteld. Enwat te denken van de extra opdrachten zoals het opvangen van jonge mensen incrisissituaties. Zie je dit al gebeuren in de industrie?»

www.klasse.be/kvl/114/4 De wisselnemers - Privé of onderwijs

Win een citytrip naar Boedapest…… of een andere stad van uw keuze. U kan immers met elke Klasse een reische-que van 20.000␣ fr. winnen (Transeurope Citytrips) of één van de vijf boeken-bons van 2000␣ fr. (Standaard Boekhandel). Met telkens de eerste letter vande antwoorden op de 14 opgaven (in een andere volgorde) slaat u misschiende hoofdprijs aan de haak. Nee, ‘t is niet die deur links, daar stapt u de Hilton binnen.Opgave 9M 1. het stadsgedeelte op de westelijke oever;M 2. de premier die te mild was voor de Sovjets en tot 1989 moest wachten op

zijn erkenning (zie foto);M 3. het land waarmee Hongarije tussen 1867 en 1920 een politieke eenheid vormde;M 4. de heilige stad in de Donaubocht boven Boedapest, met de grootste

kathedraal van Hongarije;M 5. de meest bekende Hongaarse wijn;M 6. de voornaam van de Hongaarse regisseur van o.a. Mephisto, Colonel

Redl en Hanussen;M 7. de lievelingsbezigheid in de Széchenyi Baden in het Stadspark;M 8. het Hongaarse woord voor «ja»;M 9. de Romeinse naam voor de stad, rond 35 voor onze jaartelling;M 10. het kleine kunststadje annex toeristische trekpleister in de Donaubocht

boven Boedapest;M 11. de Olympische sport waarin Hongarije (in één van de deelcategorieën)

van 1928 (Amsterdam) tot 1960 (Rome) zeven keer na elkaar goud won;M 12. de heilige aan wie de grootste kerk van de stad is gewijd;M 13. de Hongaarse op-art-schilder die in Boedepast zijn eigen museum kreeg;M 14. de bovenste kleur van de Hongaarse vlag.

M M M M M M M M M M M M M MOplossing Opgave 8: Feyenoord (u vindt de volledige oplossing op www.klasse.be/kvl/115/26-a)Winnaars Opgave 8: De reischeque (20.000 fr.): Peter Claus (Heusden) - De boe-kenbons: Ria Corthouts (Lummen), Hendrik Polet (Oudenaarde), Isabelle Simoens(Nokere), Jacobus Schouteden (Tienen) en Antoine Christiaens (Zele).Stuur het gezochte woord vóór 16 mei naar Klasse (Boedapest) – Koning Albert II-laan15 - 1210 Brussel - fax 02-553 96 85 - patrick.debusscher@ond.vlaanderen.be

Reizen met KlasseNog zin in een zinnige reis? U kan nog het hele jaar met Klasse naar één van de tweeCulturele Hoofdsteden (Porto of Rotterdam) of tijdens het eerste deel van de grotevakantie naar Boedapest.www.klasse.be/kvl/112/32 Naar Porto of Rotterdam? De Culturele Hoofdsteden2001 en www.klasse.be/kvl/114/39 Ontdek nu Rotterdam 2001 / Vier dagen naarBoedapest

Alex Vandebril:«Mijn leerlingen nodigen mij telkens uit omverder te kijken dan mijn lesopdracht.»▼

▲Eerst verguisd, dan eenstandbeeld.

▲Ze kwamen met

meer dan 1000 naarMagisch Mechelen.

FO

TO: H

OTE

L TH

E WE

STIN

TR

AN

SE

UR

OP

E CITY

TRIP

S

WW

W.E

RD

EE.N

LF

OTO

: DE N

EK

KE

R, TE

CH

NO

PO

LIS

28 KLASSE NR.115

ARBEIDSOVEREENKOMST

Directeurskrijgen

een premie

Voor iedereen inhet onderwijs drie

procentsalarisverhoging enmaatregelen om de

werkdruk teverminderen. Datzijn de twee grote

luiken van dejongste Collectieve

Arbeidsovereen-komst (CAO VI).

Een samenvatting.

Salaris verhogen• Op 1 december van dit kalenderjaar komt heteerste procent salarisverhoging op het loonbriefje.Op 1 juni 2003 volgen de resterende twee.Drie procent lineaire salarisverhoging voor al hetschoolpersoneel dat betaald wordt door het de-partement Onderwijs kost meer dan 6 miljard frank.• 26,5 miljard frank, gespreid over de hele regeer-periode, is nodig om alle maatregelen uit te voerenvan CAO VI. De Vlaamse regering stelt 20,7 miljardfrank ter beschikking. Daardoor moet de onderwijs-minister op haar eigen begroting nog 5,8 miljardvinden via herberekeningen.Vanaf 1 september 2002:• Directeurs kleuter- en basisonderwijs krijgen eenextraatje om het verschil met het salaris van eengewone leraar groter te maken. Directies van ge-woon basisonderwijs met een school van meerdan 350 leerlingen krijgen een premie van 50.000frank bruto per jaar. Als de school minder leerlingentelt, bedraagt de premie 20.000 frank. Voor direc-ties buitengewoon basisonderwijs, MPI inbegre-pen, maakt men een uitsplitsing in twee categorieënvolgens het aantal leerlingen en de totale omkade-

ring. Er is op jaarbasis 8,3 miljoen frank beschikbaarvoor deze verhoging. Boventallig geworden directiesvan het gewoon en buitengewoon basisonderwijs,vaak na fusies, krijgen 12.000 frank bruto.• Een bijwedde van 1800 frank bruto per maandgaat naar alle leden van het bestuurs- en onderwij-zend personeel (vastbenoemden en tijdelijken) diein Brussel Hoofdstad in het lager onderwijs werkenén een getuigschrift ‘grondige kennis van het Frans’kunnen voorleggen. Dit is een voorbeeld van diffe-rentiële verloning in onderwijs.• Het meester-, vak- en dienstpersoneel van hetvrij onderwijs krijgt evenveel als de collega’s in hetgemeenschapsonderwijs. Tenminste als een studiebeduidende verschillen in de bruto jaarverloningaantoont.

Werkdruk verminderen

BASISONDERWIJSVanaf 1 september 2001:• Kinderverzorg(st)ers helpen de kleinste kleutersopvangen. Elke autonome kleuterschool of basis-

© www.ond.vlaanderen.be/schooldirect/Bijlagen/CAOVI.Samen.htm De belangrijkste elementen van CAO VI

KLASSE NR.115 29

Hogescholen mogenmeer personeelbenoemen.

Een zieke collega vervangen voortaan betaald

school met kleuterafdeling kan rekenen op eenkinderverzorg(st)er voor ten minste 8 uur per week.• Om de planlast (zie ook p. 30) en de werkdruk teverminderen, sluit de overheid samen met de vak-bonden een protocol af met de inrichtende machtenen de koepels. Daarin komen afspraken over niet-pedagogische opdrachten die aan scholen en leer-krachten van basisonderwijs (en secundair onder-wijs) opgelegd kunnen worden door overheid, ad-ministratie, inspectie, koepels, begeleidingsdiensten,schoolbesturen en scholengroepen in het Gemeen-schapsonderwijs. De eerste resultaten van dit over-leg moeten zichtbaar zijn na de grote vakantie.• De maatregel van CAO V om de maximumpresta-ties van de leraar kleuteronderwijs met twee lesurente verminderen, wordt over een periode van drieschooljaren uitgevoerd. Daardoor komt er voor aan-vullende lestijden lichamelijke opvoeding éénuur na deze grote vakantie en één op 1 september2003.• Het administratief personeel presteert maxi-mum 36 u.•De klasleraar in het lager onderwijs presteert maxi-mum 27 lestijden in plaats van 28. Zich andersorganiseren en meer klasdoorbrekend werken, luidtde boodschap van de minister. Zo kunnen leraars,volgens kunde en talent, taken beter onder elkaarverdelen. Een leraar zou bijvoorbeeld in alle klassende lessen muzische vorming kunnen geven.Vanaf 1 januari 2002:Alle gesco’s (gesubsidieerde contractuelen) krijgeneen contract van onbepaalde duur. Het departe-ment Onderwijs neemt ze ten laste. Om administra-tief personeel in dienst te kunnen nemen, voegt deregering vanaf schooljaar 2002-2003 nog 800 mil-joen frank toe aan de werkingsmiddelen. Vanaf 1september 2003 worden ex-gesco’s en contractue-len statutair personeel dat kan worden benoemd.Dit geldt ook voor het secundair onderwijs.De arbeidsovereenkomst spreekt over ‘maatregelenom de interne dynamiek van de basisscholen teverhogen’. Concreet nodigt de minister kleine scho-len uit om meer samen te werken, omdat het onmo-gelijk is om overal een goede administratieve onder-steuning te garanderen. Om alles betaalbaar tehouden, vraagt ze zich af of het nog doenbaar is omin eenzelfde gemeente verscheidene officiële scho-len naast elkaar te laten bestaan. Ze wil daarovereen debat op gang brengen.Vanaf 1 september 2003:• Er is 1 miljard frank ter beschikking om het lestij-denpakket van het kleuteronderwijs te verhogen.Daardoor kan het meer lesgevers inschakelen enmet kleinere groepen werken.

SECUNDAIR ONDERWIJSVanaf 1 september 2001:• Het aantal plage-uren wordt geleidelijk terugge-schroefd. Personeelsleden kunnen niet meer belastworden met onbezoldigde uren, met uitzonderingvan de lesuren die in de plage liggen. Dat zijn detwee uren die leraars secundair onderwijs gratispresteren bovenop hun gewone prestatie. Een re-gent bijvoorbeeld moet minimum 22 uur lesgeven,maar de directie kan hem ook 24 uur opdragen. Alseen inrichtende macht de nieuwe regeling over-treedt, draait ze zelf op voor de betaling.• Wie een zieke collega voor meer dan tien dagen

vervangt, wordt voor deze bijkomende opdrachtvolledig betaald.• Leraars technische vakken en beroepspraktijkpresteren 30 uur per week.• De besparing op het ondersteunend personeelwordt stopgezet.Vanaf 1 september 2002:• Alle scholengemeenschappen samen krijgen7000 uur extra, zodat er meer ruimte komt voorklassenraad, klassendirectie, splitsing van klassen,mentorschap, leerlingenbegeleiding… Vanaf 1 sep-tember 2003 en 2004 worden dit er respectievelijk14.000 en 20.000.• Elke scholengemeenschap kan een algemeen di-recteur of een coördinerend directeur schoolvrijmaken.Vanaf 1 september 2004:• Het aantal onbetaalde overuren, plage-uren,wordt ingeperkt tot één uur per week voor al hetonderwijzend personeel, met uitzondering voor deleraars technische vakken en beroepspraktijk. Hunmaximum-plage bedraagt dan 2 uur.

BUITENGEWOON ONDERWIJSVanaf 1 september 2002:• Voor het buitengewoon basisonderwijs maaktde regering op schooljaarbasis 120 miljoen frankvrij. Men wacht op de visietekst die de globaleproblematiek omschrijft om meer concrete maatre-gelen voor te stellen. Voor het buitengewoonsecundair onderwijs bedraagt die enveloppe bijna111 miljoen.

HOGESCHOLENVanaf 1 januari 2001:• Een verhoging van de jaarlijkse enveloppemet 200 miljoen frank moet de werkdruk in dehogescholen helpen verlagen.Vanaf 1 januari 2002:• Hogescholen mogen meer personeel benoe-men. Ze mogen het benoemingspercentage van 64tot 72 optrekken.• De maatregelen voor bijzondere terbeschik-kingstelling (TBS) 55+ zijn nog mogelijk voor per-soneelsleden die in de loop van december 2001 55jaar worden.

CENTRA VOOR LEERLINGENBEGELEIDINGVanaf 1 september 2003:• Alle personeelsleden van een CLB presteren maxi-mum 36 uur in plaats van 38.• De verplichte openstelling gedurende twee dagenin de paasvakantie valt weg.

DEELTIJDS KUNSTONDERWIJSVanaf 1 september 2002:• Een werkgroep werkt een regeling uit om de aan-wendingspercentages te verhogen, al of niet gedif-ferentieerd per studierichting en graad. Deze regelingblijft binnen een maximumbudget van 54 miljoen.

INTERNATENVanaf 1 januari 2002:• Zodra de studie over de objectieve verschillentussen de netten is afgerond, onderzoekt de over-heid welke maatregelen ze moet treffen om depersoneelsomkadering van de gesubsidieerde (veel-al vrije) internaten aan te passen. ■

Alle gesco’s, onderwie administratiefpersoneel krijgeneen contract vanonbepaalde duur(zie ook p. 10)

«Waarom moet ik een verslag maken van een mul-tidisciplinair overleg als elke aanwezige zijn conclu-sies toch voor zichzelf in zijn dossier noteert?»vraagt Carine Van Moortel, kleuteronderwijzer vande tweede klas, fel. «Ik wil mijn doelen bereikendoor met mijn 28 kinderen bezig te zijn. Zij wordener niet beter van dat ik het ook nog eens lustigregistreer en uitleg in 75 mappen. Ik heb geensecretaresse.» «Met 29 kinderen van wie één autis-tisch en één hyperkinetisch en zonder extra hulp iselk nieuw document er te veel aan», treedt MartineVan Erck, leerkracht van een vierde leerjaar haar bij.«Doordat we goed observeren en registreren kunnenwe onder collega’s beter overleggen en de leerlingbeter helpen», relativeert directeur Lut Van Schynkel,zelf tot vorig jaar leraar kleuteronderwijs. «Maar elkeschijnbaar kleine verplichting heeft een resem gevol-gen. Dat je de aanwendingsplannen voor onderwijs-voorrang en zorgverbreding vereenvoudigt, heft dewerkdruk nog niet op die ervan uitgaat.»«Waarom geeft de overheid ons niet een betere vasteomkadering in plaats van tijdelijke projecten?» vraagtAnnemie De Clerck, directeur van een lagere school.«Klachten over planlast zijn eigenlijk noodkreten overwerkdruk. Het moet structureel mogelijk worden datwe een leraar vaker klasvrij kunnen maken vooroverleg of nascholing. Betere administratieve onder-steuning van basisscholen is ook broodnodig.»

RegelnevenIn een enquête door de Volkshogeschool Elcker-IkWest-Vlaanderen zijn de leraren kleuteronderwijsniet mals voor de inspectie, volgens hen de groteveroorzaker van planlast. «Ze maken daarbij welgeen onderscheid tussen inspecteurs en pedago-

30 KLASSE NR.115

REPORTAGE

Van planlastnaar planlust

«De papierbergbedelft onze

werklust.» Lerarenkleuteronderwijsbinden Dikkie Dik

de bel aan. Lerarenin lagere scholenleren een nieuw

woord aan:‘planlast’. Waarom

ervaren zijadministratie als

een last? Wordtplannen ooit zo’n

lust als papier-maché maken?

gisch begeleiders», ondervindt Luc Van Beeumenvan de administratie Basisonderwijs. «Ook tijdensde groepsgesprekken waarin wij hun klachten pei-len, blijken kleuteronderwijzers beide categorieënte zien als onderdeel van één kwaadaardige machi-nerie, als regelneven zonder voeling met de kleuter-klas die het niet met elkaar eens zijn en achter hunbureau uit profileringsdrang nieuwe papieren be-denken en nooit oude afschaffen.»De pedagogisch begeleiders zeggen dat zij nietsadministratiefs verplichten. Wat zegt de inspectie?«Twee kleuteronderwijzers werken met zijn tweeënmet twee kleuterklassen prachtig samen», verteltinspecteur Lieven De Prettere. «Ze slopen zelfs demuur tussen hun lokalen. Toch leggen ze me bij eeninspectie twee identieke dagboeken voor in plaatsvan één. Omdat ze vrezen niet te beantwoorden aanverwachtingen die ik niet heb. Planlast is de last dieleerkrachten en directieleden ervaren door de ver-wachtingen van het beleid, de inspectie, het school-bestuur en de directie. Maar ook door de manierwaarop het schoolteam ze interpreteert en invult.»

Kan, niet moetDecreten verplichten basisscholen ontwikkelings-doelen en eindtermen na te streven, met goedge-keurde leerplannen te werken en een schoolwerk-plan en schoolreglement op te stellen. Voor tijdelijkeprojecten vraagt de overheid aanwendingsplannen.Wat voegt de onderwijsinspectie eraan toe? Lieven DePrettere: «Vooral zaken die de scholen verplicht zijn temelden, niet zozeer de leraren. Jaarlijks de vakantiere-geling en een inlichtingenstaat van het leerlingenaan-tal en het lestijdenpakket. Ook afwijkingen op dehuisvesting, de organisatie van het schooljaar, de

KLASSE NR.115 31

revalidatieduur, de extra muros activiteiten. Verderde maandelijkse opgave van ongewettigde afwezig-heden en revalidaties tijdens de lesuren. Al hetandere behoort tot de autonomie van de school.»Niet alles wat leraren als verplicht ervaren, is dus ver-plicht? Lieven De Prettere: «Verplichtingen die het schoolteamzichzelf oplegt of die van de pedagogische begeleiding,de directie of het schoolbestuur komen, schrijft mensoms ten onrechte aan de inspectie toe. Voor eendoorlichting bezorgen wij een lijst van de wettelijkeverplichtingen en van de zaken die de school ‘kan’klaarleggen als ze die heeft, niet ‘moet’. De school moetwel aantonen dat ze kwaliteitsvol onderwijs verstrekt:doelgericht, systematisch, continu en planmatig.»

Radio Trottoir«Directeurs die veel doorlichtingsverslagen lezen, zor-gen wel eens voor een watervaleffect», zegt de onder-wijsinspectie. «Die verslagen bevatten positieve com-mentaar over schoolinitiatieven en negatieve kritiek alseen school geen documenten voorlegt waaruit haarplanmatige werking blijkt. Die informatie raakt ver-spreid en zet andere scholen ertoe aan tot acties dieeen goede indruk kunnen maken. Directies schermenook met de inspectie om eigen (of op de hierbovenbeschreven weg verkregen) ideeën door te drukken.»«Als de inspectie een beperkt aantal documentenopvraagt en omschrijft wat de minimale inhoud ervanis, waarom maken scholen er almaar meer van?»vraagt inspecteur Lieven De Prettere zich af. «Zoalsdie school die tevreden is over haar eigen leerling-volgsysteem maar een tweede start omdat ‘het moetvan de inspectie’. De directeur heeft van een andereschool vernomen dat hun systeem bij de inspecteurstijdens de doorlichting in de smaak viel en voert hetprompt ook in. De inspectie vraagt dat het leerling-volgsysteem informatie bevat over betrokkenheid enwelbevinden van de leerlingen en over de begrippenen vaardigheden die ze beheersen. Directie en schoolteammaken zelf uit welk systeem ze hoe toepassen. Docu-menten zijn middelen, geen doelen.»

Proef«‘Zorg dat je een berg papier hebt, dan zijn deinspecteurs tevreden’, zeggen schooldirecteurs te-gen elkaar», weet coördinerend inspecteur Luc Vander Auwera. «Dat is onjuist. Kijk naar onze eigendoorlichtingsverslagen: in omvang gehalveerd. Hetis in de eerste plaats de school die verantwoordelijkis voor goed onderwijs. Dat is de betekenis vanautonomie voor de school en deregulering door deoverheid. Wij vragen niet liever dan dat scholen hunautonomie durven gebruiken. Onze rol is toe te zien

op de kwaliteit: voldoet de school aan de verwach-tingen die de samenleving van haar heeft en waar-voor ze haar subsidieert. Of ze doelgericht en plan-matig werkt en met welke instrumenten moet deschool door voortdurende interne evaluatie vooralzelf uitmaken. De schooldoorlichting is een externeevaluatie om de proef op de som te nemen.»

Sleutelfiguur«Dubbel werk en zinloze administratieve taken dieniet of nauwelijks bijdragen tot de kwaliteit van hetonderwijs of ze zelfs tegenwerken, moeten we uit-sluiten», vindt minister Marleen Vanderpoorten. «Ikwil de planlast zo laag mogelijk houden. Dat komt dewerkomstandigheden ten goede. Anderzijds is plan-ning ook wel nodig voor een kwaliteitsvol onderwijs.De wijze waarop een schoolteam tegen planning,overleg en evaluatie aankijkt, veroorzaakt voor eengroot deel de ervaren planlast. De directeur is hierineen sleutelfiguur. Hij bepaalt in sterke mate of deplanlast van de school als instelling weegt op deindividuele leerkrachten. Een directeur die realistischtegen de dingen aankijkt brengt rust. Iemand die zelfbang is voor confronterende controles vindt houvastaan papieren. De directeur drukt verplichtingen dooren verwijst hiervoor naar de pedagogisch begeleiderdie op zijn beurt de inspectie als bron opgeeft.»

Geen klaagcultuur«Op tachtig uitgenodigde kleuteronderwijzers uitde verschillende Vlaamse onderwijsnetten van hethele land, daagden er maar achttien voor de ronde-tafelgesprekken over planlast op», verwondert LucVan Beeumen zich. Angst voor directie, inspectie enpedagogische begeleiding noemen de aanwezigen- die opvallend veel belang hechten aan anonimiteiten discretie - als belangrijkste verklaring.«Veel leraren basisonderwijs hebben een enormeweerstand tegen administratie, maar ze zijn er welperfect mee in orde», beweert directeur AnnemieDe Clerck. «Verplicht hen niet een agenda en week-plan te maken of observaties bij te houden en zedoen het uit zichzelf. Ze zien in dat plannen essen-tieel is om je werking in de klas te sturen. Hunklachten over planlast moet je zien als een teken vankwaliteitszorg, niet als uitingen van een klaagcul-tuur. Leg hen serieus uit voor wie en waarom ze eentaak moeten uitvoeren, wat verplicht is en wat niet,wat van een document of systeem wordt verwacht.Toon aan dat het goed onderbouwd en nuttig is.Dan gaan ze er bewust mee om. Uit wat nietverplicht is, moeten wij als directie met onze school-teams onze eigen keuzes durven maken.» ■

EEN PLAN TEGEN PLANLASTDe ‘lastposten’ heten schoolwerkplan, agenda, aanwezig-heidsregister, ziekenbriefjes, thema, screenings, leerling-volgsysteem, observatielijsten, foutenanalyses, weekplan,maandplan, heen-en-weerschriftje, rapporten, documentenvoor onderwijsvoorrang, zorgverbreding en revalidatie,hoekfiches, brieven, inventarissen, bestelformulieren, lied-jesmappen, remediëringsoefeningen, loopbaanadviezen,duoschriftjes, tests, lijsten, geldinzamelingen, verslagen vanmultidisciplinair overleg, personeelsvergaderingen, stage-begeleidingen en werkgroepen, invulbladen voor het CLB…Installatie van de hedendaagse kunstenaar Sylvia Bossu:tien onophoudelijk ratelende printers die kettingpapier vol-drukken dat rechtstreeks naar tien papierversnipperaarsgaat die snippers blijven uitbraken. Dat is het plan niet.

Het plan is het aantal verplichtingen op elk niveau tebeperken. In opdracht van de minister onderhandelt hetdepartement Onderwijs daarom met inspecteurs, pedago-gische begeleidingsdiensten, andere overheden… Zij spre-ken af veeleer documenten aan elkaar te vragen danopnieuw aan de scholen. De administratie zelf belooftalleen echt noodzakelijke gegevens op te vragen, nietdubbel te laten invullen, nieuwe planlast bij nieuwe regel-geving te vermijden. Regionale meetings wijzen directeursop hun sleutelrol, zodat zij met hun eigen schoolteam hetdebat kunnen voortzetten: welke niet verplichte documen-ten heffen we op, welke zijn goed bruikbaar, hoe vermijdenwe dubbel werk…? Een must voor uw volgende teamver-gadering. Zet u het op de dagorde?

Mijn directeur is bang, ik ook

CAO VI: Na de grotevakantie komen de eersteresultaten van het overlegom de planlast te vermin-deren (zie ook p. 28).

32 KLASSE NR.115

ANALYSE

De traditionele IQ-test meet slechts één soort intel-ligentie. Volgens pedagoog Howard Gardner zijn erechter minstens acht soorten intelligentie waarinelke mens aanleg heeft. Die ontwikkelen zich bijelke mens anders. Simpel gezegd maakt dat de eneleerling goed in talen, de andere goed in wiskunde,nog een andere in sport of dans. Deze ontwikkelingstopt niet in de puberteit. Psychologen en pedago-gen zijn ervan overtuigd dat intelligentie in al zijnvormen een dynamisch gegeven is. De Israëlischepedagoog Feuerstein gaat er zelfs vanuit dat men demenselijke intelligentie op elk moment, op elkeleeftijd kan verbeteren. En recent onderzoek steltdat de ontwikkeling van de menselijke hersenen nietstopt vlak na de puberteit, maar nog een aantaljaren doorgaat. Gardner bracht de acht intelligen-tievelden in kaart. Klasse maakt er een checklist vanvoor uw leerlingen. Ga voor veertig uitspraken na inhoever ze voor uw leerlingen kloppen.

Hoe gaat u te werk?• Hieronder vindt u veertig uitspraken in acht do-meinen. Ga voor elke uitspraak na in hoever ze vooreen van uw leerlingen klopt. Misschien weet u vansommige vaardigheden helemaal niets, ook dat zegt

«Ze wordenelk jaar dommer»

«Ze worden elk jaardommer.» Dezeuitspraak over

leerlingen gaat almeer dan 200 jaarmee en duikt ook

vandaag noggeregeld op in de

leraarskamer. Maarwat is slim en watis dom? Hoe goed

kent u uwleerlingen? Hoe kan

u meer in zeontdekken dan watze op een toets niet

weten? Eenchecklist.

misschien iets over onze concentratie op één soortintelligentie.• Noteer twee punten als de uitspraak volledig op-gaat, één punt als de uitspraak gedeeltelijk klopt ennul punten als u vindt dat de uitspraak niet opgaat.• Tel per domein de punten samen en streep hettotaal aan op het staafdiagram. U kan ze ook inkleu-ren, dan krijgt u achteraf een duidelijker beeld.Als u dit voor heel uw klas doet, krijgt u niet enkel eentotaalbeeld per leerling, maar ook een idee hoe uwklas is samengesteld. Mogelijk kan u meer inspelenop velden waarop de hele klas wat minder scoort.Blijft u voor een aantal of zelfs de meeste vragen hetantwoord schuldig? Misschien is dat een tip om te radete gaan bij collega’s, ouders, de leerling zelf. Of startermee op 1 september. Heel wat leerkrachten vragenhun leerlingen in het begin van het schooljaar een fichein te vullen met zakelijke gegevens. Misschien kan u uitdeze test ook een korte checklist over hun vaardighe-den, bezigheden en interesses distilleren?Dit is niet de ultieme intelligentietest, maar eenaanzet om uw leerlingen in breed of breder perspec-tief te bekijken. Testen is trouwens steeds mindervan deze tijd. CLB’s testen leerlingen nog enkel alsze problemen vermoeden.

[1] Taalkundig intelligent - de leerling heeft gevoel voor het gesproken woord en degeschreven taal□ houdt van kruiswoordraadsels, scrabble en andere woordspellen□ leest graag boeken, tijdschriften, de krant□ leest vlot vreemde, nieuwe en moeilijke woorden□ neemt graag deel aan discussies en stelt makkelijk vragen□ denkt geregeld hardop, formuleert spontaan gedachten

KLASSE NR.115 33

[2] Logisch/wiskundig intelligent - de leerling kan problemen logisch analyseren enoplossen□ is geboeid door rekenen, wiskunde, wetenschappen, technologische opvoeding□ heeft geen problemen met hoofdrekenen□ houdt van strategische spellen zoals schaken, dammen, go□ kan problemen stap voor stap analyseren□ werkt methodisch, maakt lijstjes op, stippelt een werkwijze uit

[3] Visueel/ruimtelijk intelligent - de leerling heeft inzicht in vorm en ruimte□ vindt makkelijk zijn weg op een (stads)plan of tekening□ houdt van schilderen, tekenen, boetseren, andere plastische kunstvormen□ kan zich een huis voorstellen aan de hand van een plan□ steekt makkelijk voorwerpen, machines, toestellen in elkaar□ werpt zich met plezier op een puzzel, hersenbreker…

[4] Lichamelijk intelligent - de leerling beheerst zijn eigen lichaam□ gebruikt de handen terwijl hij iets uitlegt□ houdt van dansen, sporten, wandelen, zwemmen□ is handig en knutselt zelf alles in elkaar□ leert een nieuw toestel kennen door ermee te experimenteren, zonder handleiding□ houdt van bewegingsspellen

[5] Ritmisch muzikaal intelligent - de leerling musiceert, componeert, onderscheidttonen, ritme en klanken□ neuriet, zingt, loopt vaak te fluiten□ kan makkelijk verschillende muziekinstrumenten onderscheiden in een muziekstuk, song□ fluit of zingt makkelijk een lied of deuntje na□ bespeelt een muziekinstrument□ raakt makkelijk ontroerd als hij naar muziek luistert

[6] Sociaal intelligent - de leerling kan makkelijk motivaties, bedoeling en wensen vananderen begrijpen en daar gepast op reageren□ is altijd te vinden voor een gezelschapsspel, derdewereld initiatief□ houdt ervan om met anderen samen te werken□ heeft verscheidene (h)echte vrienden en vriendinnen□ kan goed gevoelens van anderen inschatten en ermee rekening houden□ gaat liever naar een feestje of een fuif dan thuis voor tv te blijven hangen

[7] Intuïtief intelligent - de leerling kent zichzelf, respecteert anderen en heeft eeneigen mening□ heeft een hobby die hij op z’n eentje beoefent□ kan goed zelfstandig werken□ kent zijn goede en minder goede kwaliteiten□ heeft een eigen mening□ reflecteert, neemt geregeld de tijd om na te denken over belangrijke dingen

[8] Naturalistisch intelligent - de leerling kan verschillen bij planten en dieren ontdek-ken en herkennen□ houdt van programma’s, boeken, cd-roms over de natuur□ kan vogels en planten juist benoemen□ vindt natuurbescherming erg belangrijk□ werkt uit eigen beweging mee aan recyclage, afval sorteren, natuurbehoud…□ eet liever fruit dan snoep, omdat dat gezonder is

HOE MAAKT U ZE SLIMMER?Misschien kan u niet zelf in élke les de acht intelligentiesvan uw leerlingen stimuleren, maar samen met uw colle-ga’s raakt u al een heel eind op weg. Acht tips.1. Taalkundig intelligent: laat uw leerlingen aan het woord,laat ze elkaar verhalen vertellen of verslag uitbrengenvan een excursie. Bied ze teksten, boeken, tijdschriftenaan over onderwerpen waarvan ze weinig weten.2. Logisch/wiskundig intelligent: laat uw leerlingen niet tesnel naar de rekenmachine grijpen, geef ze de kanstussen de middag schaakles te volgen of organiseer eendenksportcompetitie3. Visueel/ruimtelijk intelligent: geef niet te snel hulp alsuw leerlingen wegenkaarten lezen, laat ze schatkaartenontwerpen, een plan maken van het schoolgebouwvoor de opendeurdag. Bezoek met uw klas een museumvoor beeldende kunst. Bied ze constructiespellen aan.4. Lichamelijk intelligent: Stimuleer de zintuigen van leerlin-gen. Laat ze het bouwmateriaal van een monument of een

kledingstuk betasten, aan voedsel of planten ruiken. Obser-veer met uw leerlingen de lichaamstaal van anderen.Organiseer sport tijdens de middagpauze of na de lesurentijd.5. Ritmisch muzikaal intelligent: Zing en musiceer samen.Bied verschillende soorten muziek aan, analyseer muziek,ga samen naar een concert.6. Sociaal intelligent: Spoor leerlingen aan initiatief te ne-men of te sporten in groep, organiseer duowerk, groeps-werk, coöperatief leren. Stel vragen, organiseer korte rollen-spellen als didactische werkvorm.7. Intuïtief intelligent: Leer uw leerlingen zelfstandig wer-ken en denken, organiseer contractwerk, projectwerk. Laatleerlingen hun goede en minder goede kanten ontdekken,laat ze geregeld doelen stellen voor zichzelf.8. Naturalistisch intelligent: stimuleer leerlingen om lid te wordenvan een natuur- of milieuvereniging, leer ze vogels in het parkonderscheiden, plan een excursie in een natuureducatiefcentrum. Sta in de les stil bij milieuzorg of gezonde voeding.

Dit overzicht van soortenintelligenties verscheeneerder in het maartnummervan Klasse voor Ouders enin het aprilnummer vanMAKS!. Die aangepasteversies vindt u ook opwww.klasse.be.

Meer info over intelligentiein Leuker Leren, B.Lernout & I. Provoost,praktijkboek voor brein-vriendelijke studie, ge-groeid uit onderwijs enbedrijfseducatie. Metbijdragen over intelligentie,het onbewuste, hetgeheugen, snellezen,mindmapping enz. Inclusiefpraktische zelftests enopdrachten. Een cd-romgeeft u de kans zelf uwleermodel aan te maken.

Leuker leren, 1320␣ fr. -verkrijgbaar in de handel -Standaard Uitgeverij -Belgiëlei 147 a - 2018Antwerpen - tel 03-285 7200 - fax 03-285 72 99

Geef ze een hersenbreker

Leerlingen kunnenhun intelligentiealtijd verbeteren

COLLEGA’S

Van Leyla dievoor Lea zorgt

«Krijgt een TurkseBelgische van

achttien waarderingomdat ze met plezier

zorgt voor eenVlaamse senior van

tachtig?» RinaVrijens (57) en

Bernadette VanDeyck (45) pakken in

voor een week‘Verzorging anders

bekeken’ in Istanboelmet Leyla, Ciçdem,

Safar, Sefak, Aysun…Wie begeleidt hierwie? Een dubbel-

interview.

‘JONGENS’ staat in betonnen letters van een halvemeter hoog boven de ingang van het KoninklijkAtheneum van Maasmechelen. Oorspronkelijk sloegdat op de zonen van mijnwerkers en arbeiders uitEisden die voor de Tweede Wereldoorlog in dezeNederlandstalige école moyenne op school zaten.Van meet af aan een multiculturele school, met veelkinderen van Oost-Europese mijnwerkers. Tegenpoolvan de Franstalige mijnschool voor kinderen vankaderleden uit de Tuinwijk. Na de oorlog veel Italiaan-se en Griekse gastarbeiderskinderen. Vanaf de jarenzestig Turkse immigranten, geronseld in mijngebie-den in hun vaderland. Vanaf de jaren zeventig ookMarokkaanse allochtonen. Nu wandelen net zoveelmeisjes als jongens op het schoolplein. Rina Vrijens(57) en Bernadette Van Deyck (45), leraren-stagebe-geleiders staan in Maasmechelen al zestien jaar sa-men in voor de beroepsopleiding van de derde graadBeroeps Secundair Onderwijs ‘verzorging’. Een typi-sche meisjesrichting, heet het.

Begeleidt u ooit jongens in de klas en op stage?Bernadette Van Deyck: «Kinderen, bejaarden en ge-handicapten verzorgen blijft kennelijk een roepingvoor vrouwen. Om de vier jaar kiest een schaarsejongen voor ‘verzorging’. Nu zijn het allemaal meisjesvan zeventien à achttien jaar, soms wat ouder. Achtop de tien spreken thuis Turks. Hun ouders zijn van deeerste generatie die naar de Limburgse mijnen kwa-

1© www.alhewar.com/ISLAMDECL.html Islamitische verklaring van de rechten van de mens: «Parents are entitled to materialsupport as well as care and protection from their children.»

Bernadette Van Deyck:«In Istanboel gevenwij onze leerlingen hetgevoel dat wij huncultuur de moeitewaard vinden.»

1©

34 KLASSE NR.115

men. Op school spreken ze meestal Nederlands.»Rina Vrijens: «Hun traditioneel denkende ouders heb-ben andere verwachtingen van hun zoons dan van hundochters. Logisch dat de meisjes makkelijker kiezenvoor een zogenaamd vrouwenberoep. In hun cultuur ishet de plicht van de zoons voor hun bejaarde ouders inte staan, maar van onbekende mensen verzorgen jeberoep maken is andere koek. In de afdeling ‘mechani-ca’ vind je ook maar weinig meisjes.»

Hoe ziet uw werkweek eruit?Bernadette Van Deyck: «Acht uur stagebegeleidingen negen uur les huishoudkunde: koken, wassen,strijken, schoonmaken, iets in elkaar knutselen. Praktijken theorie geïntegreerd. De opdrachten pas ik zogoed mogelijk aan hun beroep aan. Een lekkerebabymaaltijd klaarstomen, een feestje bouwen vooreen jarige peuter, een dieetmaaltijd maken voor eenbejaarde… Dit jaar heb ik mijn prestaties van 24 uurvoltijds naar 17 uur verminderd om mijn ouders bijte springen. Ik koos voor mijn werk met de leerlin-gen van 5 en 6 BSO ‘verzorging’. Het geeft mevoldoening en energie als ik de evolutie vaststel diezij in de loop van de derde graad doormaken.»Rina Vrijens: «Ik geef het technische vak ‘verzorging’.Dat betekent 12 uren werken met groepen van 12 tot15 leerlingen. Daarnaast doe ik 15 uren stagebegelei-ding. Thuis werk ik nog zo’n 14 uren voor school. Zokom ik aan een ruime veertigurenweek.»

2© schoolweb.gemeenschapsonderwijs.be Klik achtereenvolgens Pedagogisch, didactisch algemeen - Pedagogische Begeleidingsdienst -De geïntegreerde proef 3© www.ond.vlaanderen.be/dbo De dienst Beroepsonderwijs van het departement Onderwijs, met o.m. modularisering

Stage on stage - Vlor-stagewijzers (500␣ fr.,verzending inbegrepen) -Bestellen bij de VlaamseOnderwijsraad - Leuvense-plein 4 - 1000 Brussel -tel 02-219 42 99 -fax 02-219 81 18 -mireille.pauwels@vlor.be -www.vlor.be. De mapbevat het advies ‘Eigen-heid van het BSO’ en eenverzameling stagewijzers.Het Advies is apartverkrijgbaar (120␣ fr.).

«PAPIEREN BELGEN»

«We overleggen met de imam»

Rina Vrijens: «Wie vroegvoor beroepsonderwijskiest, voelt zich meestalbeter dan wie er langshet watervalsysteemterechtkomt.»

2©

3©

KLASSE NR.115 35

«U hebt toch veel vakantie», zegt men dan.Rina Vrijens: «Vanaf de tweede helft van augustuszijn we al met de voorbereiding in de weer: stage-plaatsen bezoeken, plannen, evaluatieschema’s op-stellen… We overleggen ook met de gemeenteMaasmechelen, de integratiedienst en de imam.»Bernadette Van Deyck: «Op 1 september zijn destage-overeenkomsten kant en klaar. De zesdejaarsbeginnen meteen met een stageperiode. We volgenelk vijftien leerlingen: stagebezoeken afleggen, overleggenmet de stagemonitoren, tussentijdse en eindevalua-ties uitschrijven, stageverslagen nalezen… Dat laat-ste ook tijdens vakanties.»Rina Vrijens: «De stageplaatsen zijn dichtbij en dusblijven de verplaatsingen beperkt tot zo’n 35 kilo-meter per week. Dat ben ik nog gewoon van toen ikals thuisverpleegster werkte, vijftien jaar lang. Toenik daarna als ziekenhuisverpleegster op de afdelingpediatrie kinderverzorgsters begeleidde, kreeg ik desmaak van het onderwijs te pakken en haalde eenGetuigschrift Pedagogische Bekwaamheid.»

Hoeveel verdient u?Bernadette Van Deyck: «Bijna 50.000 frank nettovoor mijn driekwartbaan. Daar ben ik tevreden mee.Als alleenstaande zou ik mij een verlof voor familialeomstandigheden allicht niet kunnen veroorloven.»Rina Vrijens: «Bij mij is het 65.000 frank netto. Ik zit doormijn leeftijd aan het maximum, want ik heb meer dan27 jaar dienst, waarvan 21 in onderwijs. Maar ik geef toedat ik, toen ik als verpleegster in shifts werkte, ook naarhet onderwijs stapte omdat ik dan regelmatiger bij mijnkinderen zou zijn. Twee ervan hebben nu zelf voor hetonderwijs gekozen. De derde, een romaniste, werkt ineen firma. Wie weet waagt ze zelf ooit de overstap.»

Voelen uw leerlingen zich goed in hun vel?Rina Vrijens: «Wie vroeg voor beroepsonderwijs kiest,voelt zich meestal beter dan wie er langs het water-valsysteem terechtkomt. In onze opleiding doen ze inelk geval ervaringen op waarmee ze beter kunnenleven, binnen en buiten hun job.»

Voelt u zich gerespecteerd als leerkracht?Bernadette Van Deyck: «Buitenstaanders hebben geenidee wat het werk van een leraar allemaal inhoudt enhebben er veel vooroordelen over. Voor de opleiding‘verzorging’ en haar leraren en leerlingen merk ik alevenmin waardering. Gelukkig klikt het goed tussenmij en mijn leerlingen. Dat is het belangrijkste.»

U trekt met uw zesdejaars naar Istanboel. Waarom?Bernadette Van Deyck: «Dat laatstejaars AlgemeenSecundair Onderwijs op studiereis naar de wortels vanonze westerse cultuur in Rome of Griekenland trekken,vindt iedereen uitstekend. Drie vierde van 6 ‘verzorging’heeft zijn roots in Turkije. Door een schoolweek inIstanboel door te brengen geven wij hen zeker al hetgevoel dat wij hun cultuur de moeite waard vinden. Zoontstond ons project ‘Verzorging anders bekeken’. Eengeïntegreerde proef in wederzijds respect als het ware.»

Maakt de buitenlandse reis deel uit van deleerstof?Rina Vrijens: «Ze past in de GIP, de vakoverschrijden-de Geïntegreerde Proef. Dat is een vorm van perma-nente evaluatie die het hele laatste jaar door loopt.De leerkrachten gaan na hoe de leerlingen hunvaardigheden ontwikkelen, algemene en beroeps-gerichte. Is de leerling voldoende matuur en com-municatief? Algemene kennis is er een onderdeelvan, maar de proef is veel meer. Ook de stage is ereen wezenlijk onderdeel van.»Bernadette Van Deyck: «Dit jaar moeten de leerlingeneen vergelijking maken tussen de verzorgingssector inVlaanderen en in Turkije. Tijdens hun stage in Vlaamseinstellingen doen de leerlingen vooral verzorgingsta-ken en rapporteren ze daarover. Maar ze verzamelenook informatie over de instelling waar ze werken. Zehouden een kleine enquête over de procedures die ergangbaar zijn. Hoe word je opgenomen? Hoeveel kosthet? Welke kwalificaties heeft het personeel? Van deantwoorden brengen ze in hun stageschrift verslag uit.Dit jaar stellen we hetzelfde soort vragen aan instellin-gen in Turkije. Een Turkse collega vertaalde ze en westuurden ze op. Binnenkort bezoeken we in Istanboeldrie instellingen: een bejaardentehuis, een huis voorandersvaliden en een kinderdagverblijf. Ter plaatsekrijgen we antwoord op onze vragen. De leerlingenspelen zelf tolk, wat ook weer goed is voor hunzelfbeeld. En we draaien enkele uren mee. De laatstedag van ons bezoek brengen we een animatiepro-gramma. Terug thuis brengen de leerlingen schriftelijken mondeling verslag uit van hun ervaringen. Meteengeven ze antwoord op de vraag: Bekijken de Turkenverzorging anders dan de Vlamingen?»

Staat u er met zijn tweeën alleen voor?Rina Vrijens: «De directie steunt ons helemaal. Zij is ertrots op dat Sefak en Aysun in behoorlijk vlot Neder-lands interviews weggeven aan Het Belang van Lim-burg en TV-Limburg. Het is een goede communicatie-oefening voor deze Turks-Belgische meisjes en - waaromniet - ook goede pr voor de school. Alle leraren doenenthousiast mee. Aardrijkskunde- en geschiedenislesover Turkije, leren animeren bij opvoedkunde, brie-ven schrijven in de les Nederlands… De leerlingen zelforganiseren met veel energie acties omdat ze de reisook voor een deel zelf betalen. Alles mee organiserenis voor hen heel vormend.»

Hoe ziet u uw toekomst?Rina Vrijens: «Het valt me almaar moeilijker bij dezejongeren de attitudes te ontwikkelen die ze voorhun beroepsprofiel nodig hebben. Ik hoop nog driejaar mee te kunnen.»Bernadette Van Deyck: «Eigenlijk heb ik aan Rinabeloofd dat ik blijf tot zij met pensioen gaat. Metmijn kwarteeuw ervaring in onze regio wil ik demodularisering van het beroepsonderwijs in onzeregio helpen stimuleren. Verplaatsingen naar Brus-sel en door heel Vlaanderen zie ik echter niet zitten.Dan liever een weekje Istanboel.» ■

«Het onderwijs in het atheneum van Maasmechelen is altijdemanciperend geweest», legt pedagogisch directeur JanBudé uit. «Kansen geven aan mensen was altijd de bood-schap. Racisme bestond hier niet. Misschien verloopt deintegratie niet voor iedereen even vlot. Sommigen noemenzich papieren Belgen. Soms is hun godsdienst oorzaak van

een cultuurschok. Maar je kan toch ook integreren en jeidentiteit behouden. Vlot Standaardnederlands leren entoch je Turkse thuistaal blijven spreken. Alleen zijn er dangoede taalprogramma’s in het basisonderwijs nodig zodatde allochtone kinderen geen achterstand oplopen op deautochtone.»

36 KLASSE NR.115

AANDACHTSSTOORNISSEN

Beter vóór de middagU kent ze wel. Stef die bol staat van de impulsieve reacties, Line die zich geen minuut kanconcentreren. «Kinderen met aandachtsstoornissen kunnen het ook niet helpen», zegtonderzoeker Christophe Lafosse van de campus Gasthuisberg in Leuven. «Bij hen loopter iets mis in de frontale hersengebieden. Normaal zorgen die ervoor dat de vele, bijnaconstant binnenkomende geluiden, beelden en indrukken die ons van een taak ofbezigheid kunnen afleiden, onderdrukt worden. Gevolg van zo’n stoornis is dat dezekinderen zich moeilijk lang kunnen concentreren, snel afgeleid zijn en vaak impulsiefreageren.» Hoe leerkrachten dat kunnen opvangen? Lafosse: «Kinderen met ADHDbijvoorbeeld (Attention Deficit Hyperactivity Disorder). Dat zijn kinderen met aandachts-tekort, overbeweeglijk gedrag en een opvallende doelloze onrust. Zij gedragen zich min-der problematisch in het begin van het schooljaar, als de leerkrachten, klasgenoten en hetklaslokaal nog nieuw zijn. Onderzoek toont ook aan dat kleurrijk, fel stimulerend enprettig schoolmateriaal een beter effect hebben voor het ADHD-kind dan de gewoneschoolboeken. Hun gedrag varieert ook naargelang van de aandacht die men aan henbesteedt. Individuele aandacht en begeleiding geven nog altijd de beste resultaten. Voortspresteren deze kinderen het best ‘s morgens. Leerkrachten plannen moeilijke opdrachtenen taken die veel aandacht en zelfcontrole vragen dan ook het best voor de middag.»

NEDERLAND

Directeur VirusHet ziekteverzuim op Nederlandse basisscholen daalt bijna altijd nadat de directeur vaneen school is vertrokken. Dat meldt het NRC Handelsblad. Onderzoekers stellen vast datde slechte samenwerking tussen personeel en directeur gedeeltelijk verantwoordelijk isvoor ziekmeldingen onder leerkrachten. Zodra de directeur stopt met werken, overstaptnaar een andere school of overlijdt, blijft het ziekteverzuim wel boven het gemiddelde,maar het neemt duidelijk af. Het onderzoek ontkracht de stelling dat een school zonderdirecteur meer zieke leerkrachten zou opleveren. Het tegendeel blijkt waar.

SPORTDAG

Leerkrachten spelen spaceball«Organiseer een sportdag voor duizend studenten en lectoren. Laat ze kennisma-ken met verschillende sporten.» Die opdracht kregen twaalf tweedejaarsstudentenbedrijfsbeheer-marketing van de Hogeschool voor Wetenschap & Kunst in Brussel.«De studenten krijgen een cursus evenementen- en projectmarketing en daar hangteen praktijkgedeelte aan vast», vertelt lector Guido Andries, die de studenten bege-leidt. «De sportdag is zo’n evenement, net zoals de reis naar Amsterdam of deopendeurdag. Maar de sportdag is wel de grootste.» De studenten beginnen eraanin oktober. Na enkele brainstorms worden taken verdeeld: coördinator, verantwoor-delijke catering, pers- en PR-verantwoordelijke… «Het is het vierde jaar dat onzestudenten dit organiseren, maar elk jaar beginnen we opnieuw van nul», legt Andriesuit. «Pas na enkele weken toon ik de studenten het draaiboek van het jaar voordien,om na te gaan of ze zaken over het hoofd hebben gezien. Want bij zo’n dag komtongelooflijk veel kijken. Ze moeten niet enkel zorgen voor sportaccommodatie entoebehoren, maar ook afspraken maken met de gemeente en het Rode Kruis, decatering organiseren, een communicatieplan uitwerken enz.» Voor de organisatievan de sportdag passen de studenten zoveel leerstof uit hun cursus toe dat huntheoretisch examen wegvalt. Andries: «Ze worden permanent geëvalueerd en er iseen uitgebreid feedbackgesprek na de paasvakantie.» De jongste editie van desportdag had de maartse buien tegen, maar er daagden toch zo’n 600 studenten en100 lectoren op. Naast traditionele sporten als voetbal, volleybal of tafeltenniskonden ze aan Tae-Bo doen, onvermoede breakdancetalenten in zichzelfontdekken en snowboarden. In een grote tent waren er demo’s spaceball, sumoworstelenen zich overeind houden op een rodeostier.

HET ONDERZOEK VAN DE MAAND

Hoe gelukkig zijn jongeren?Bijna negen jongeren op tien voelen zich goed in hun vel. Op schoolzijn er dat zeven op tien. Een geluksenquête van jeugddienst In Pettobij 1277 jongeren tussen 13 en 17 jaar bevestigt de resultaten vanwetenschappelijk onderzoek. Dat driekwart van de jongeren zich goedvoelt op school bijvoorbeeld. Geluk in acht stappen.[1] Jongeren zijn gelukkig, maar alles kan beter.• 88 procent van de jongeren voelt zich erg gelukkig, 12 procent erg ongelukkig.• Een 17-jarige voelt zich ongelukkiger dan een 15-jarige. Ook bij meisjes, leerlingenuit het beroepsonderwijs en allochtone jongeren staat de geluksbarometer wat lager.• Jongeren laten hun geluk vooral afhangen van relaties (33␣ %) en een gevoel van tevre-den zijn in het algemeen (31␣ %). Geld en materiële zaken spelen een opvallend kleine rol.• 59 procent wil iets veranderen om gelukkiger te zijn: karakter (18␣ %), relaties (11␣ %),school (10␣ %). Ze willen ook meer vrijheid (8␣ %) en meer kunnen genieten (8␣ %).

[2] Grote problemen: school en milieuvervuiling• De topvijf van wereldproblemen bestaat voor jongeren uit: milieuvervuiling, oor-log, onverdraagzaamheid, armoede en ziekten. Allochtone jongeren vinden onver-draagzaamheid het grootste wereldprobleem.• Twee derde van de jongeren ligt soms wakker van het wereldleed, een derde nooit.• In hun topvijf van persoonlijke problemen plaatsen jongeren de school boven-aan, gevolgd door liefdesproblemen, uiterlijk, ouders en zichzelf.• Jongens rapporteren gepest worden op school, studieproblemen en zakgeld als voor-naamste problemen. Meisjes hebben het vooral over liefdesverdriet, zich niet goed inhun vel voelen, ruzie thuis en met vrienden, de scheiding van hun ouders en hun uiterlijk.

[3] Thuis: één op zeven is heel ongelukkig• 86 procent van de jongeren voelt zich thuis oké (53␣ % redelijk, 33␣ % prima).

Sportdag:ook voor leerkrachten.▼

KLASSE NR.115 37

• 14 procent voelt zich thuis bijzonder ongelukkig. Meisjes voelen zich thuis ietsongelukkiger dan jongens.• 53 procent zou iets aan zijn thuissituatie willen veranderen: de ouders zelf, relatiemet de ouders, mate van vrijheid en vrije tijd, gezinssituatie.

[4] School: voor de vrienden en de klas maar zeker niet voor de leraar• 73 procent van de jongeren voelt zich redelijk tot heel gelukkig op school. Voor27 procent is de school veeleer een bron van ellende.• De oudere jongeren, jongeren uit het beroepsonderwijs en niet-Belgische jonge-ren voelen zich het minst goed op school.• Meer dan 68 procent van de jongeren wil verandering in het schoolleven: betererelaties met leeftijdgenoten (vooral bij meisjes), andere regels en organisatie, minderlessen en taken (vooral bij jongens), een interessantere studie, boeiender leerkrachten.• Het leukst aan de school vinden jongeren de vrienden en de klas. Achteraanbengelen de leerkrachten, de ‘goede’ resultaten en het gebrek aan vrijheid.

[5] Vrienden: voor jongens anders dan voor meisjes• Meer dan 97 procent van de jongeren voelt zich gelukkig bij vrienden. Een kleine3 procent voelt zich daar ongelukkig bij.• Aan vrienden appreciëren jongeren vooral begrip en aanvaard worden. Met vrien-den kunnen zij plezier maken, het zijn toffe mensen.• Jongens vinden samen plezier maken erg belangrijk, meisjes willen zich aan-vaard en begrepen voelen.

[6] Zelfhulp: hoge drempel naar leraar, CLB, jeugddienst• Jongeren die een minder goede dag hebben, proberen die van zich af te schuddendoor muziek te beluisteren, zich af te reageren, vrienden te bezoeken.• Jongeren die zich lange tijd niet goed voelen, gaan naar vrienden, zoeken aflei-

ding, praten met hun ouders, zoeken hulp.• 49 procent van de jongeren twijfelt of zij met problemen naar een hulpverlenings-dienst zouden stappen. 37 procent zou dat niet doen, 11 procent wel. Onbekendenschrikken af. Ze hebben er weinig vertrouwen in en zijn bang niet begrepen teworden. Enkel bij grote problemen zullen ze externe hulp zoeken.• Voor schoolproblemen stappen jongeren wel makkelijker naar een leerkracht.

[7] Vrienden met problemen: «In zulke situaties heb ik eigenlijk geenervaring»• Als jongeren vaststellen dat een vriend met een probleem zit, proberen ze die zelf te helpenof ze zoeken samen naar hulp bij andere vrienden, ouders, een hulpverleningsdienst.• Veel jongeren weten niet hoe ze met problemen van vrienden moeten omgaan.• Als jongeren zelf een probleem hebben, wachten ze vaak af («De anderen moetenhet maar zien»).

[8] Depressief: Jongeren meer dan volwassenen• 15 tot 20 procent van de adolescenten zegt zich depressief te voelen. Eén jongereop zes maakt wel eens een depressie door.• Op jonge leeftijd hebben iets meer jongens dan meisjes een depressie. Vanaf deadolescentie zijn meer meisjes depressief dan jongens.

Gelukkig zijn is een actieprogramma: onderzoek, jongerenmagazine, brochure, educatiefpakket en beleidsaanbevelingen. Meer info: Hilde Heughebaert - In Petto - Jeugd-dienst Informatie en Preventie - Diksmuidelaan 50 - 2600 Berchem - tel 03-366 15 20- fax 03-366 11 28 - mailbox@inpetto-jeugddienst.be - www.inpetto-jeugddienst.be.De voornaamste resultaten van dit onderzoek verschenen ook in MAKS!

Alleen voor schoolproblemen willenjongeren naar een leerkracht stappen,

andere problemen lossen ze lieveronder elkaar op.

NIEUWE WOORDEN

Pyreneeëngeit gaat webwinkelenWelke nieuwe woorden doken in 2000 op in onze taal? Een jaar lang kranten doorbla-deren levert deze topvijf op: bereikbaarheidsoffensief (349), I love you-virus (139),internetmarktplaats (106), frequentieblok (71), webwinkelen (46). Op de nieuwe VanDale is het nog even wachten, maar de betekenis van deze millenniumwoorden vindtu nu al in Taal van het jaar nul, een boekje dat de nieuwe woordenschat van het jaar2000 verzamelt en duidt. En mocht u er niet genoeg van krijgen: pyreneeëngeit, com-promisnatuur, internetmoeder, e-onderneming, literauto, genensoep, plofzone,videochatten en - vooral in Nederland populair - elfmetertrauma.Taal van het jaar nul. Kroniek van het Nederlands in 2000, 365␣ fr. - verkrijg-baar in de handel en via het web - Van Dale Lexicografie - Ternesselei 326 - 2160Wommelgem - tel 03-335 28 30 - fax 03-355 28 41 - info@vandale.nl - www.vandale.be

HET ANTWOORD«Een van mijn leerlingen is geregeld afwezig. Achteraf brengt hij wel altijdeen doktersbriefje binnen, maar we hebben onze twijfels over de echtheiddaarvan. Heeft de school het recht contact op te nemen met de arts?»Bij twijfels rond doktersbriefjes kan de school contact opnemen met de school-arts. Dat kan bijvoorbeeld:✖ bij twijfel aan de authenticiteit van het briefje✖ bij twijfel aan de ziektetoestand van de leerling, zeker wanneer de huisarts zelf al

signalen geeft («volgens verklaring van de patiënt…»)✖ bij telkens terugkomende ziekteperiode, zeker als tussendoor ook nog schrifte-

lijke verklaringen voor afwezigheden worden gegeven door de oudersMeer praktische tips om problematische afwezigheden van leerlingen te voorkomen(basisonderwijs) vindt u in Wees erbij als de schoolbel rinkelt!, een publicatievan het Comité voor Bijzonder Jeugdzorg Dendermonde en het departement Onder-wijs. Elke basisschool ontving een gratis exemplaar.

WEBTIPS1. Elektronisch puntenboekUw geïnformatiseerde schoolrapporten met eigen lay-out? Individuele, rekenendepuntenboekjes automatisch voorzien van uw schoolgegevens? Rapporten en deli-beratielijsten op basis van de puntenboekjes? Probeer daarvoor het MyRo Pun-tenboek. U kan ook cijfers of codes van begeleidend commentaar voorzien, rappor-teren over kennis en vaardigheden, vakken opsplitsen in deelrubrieken of ze groe-peren, klasprofielen weergeven enz.

Gratis testen bij www.myrosoft.com

2.␣ Kids helpen KidsLeerlingen kunnen leerlingen helpen, hoe jonger hoe liever. Met dat idee rolt Kidshelpen Kids momenteel uit de steigers, een idee van basisschool De Duizendpoot.in Waregem. Lagereschoolkinderen met huiswerkvragen of op zoek naar infor-matie wereldoriëntatie, wiskunde, taal enz. vinden hier een forum (en een helpendehand). Een goed boek opsnorren, chatten met␣ leeftijdsgenootjes en mee breien aaneen verhalenmarathon zitten mee in het aanbod.

http://communities.msn.be/kidshelpenkids

3. JustitieHoe met leerlingen een strafproces simuleren? Hoe zijn justitie en recht georganiseerdin ons land? Of zoekt u gewoon het relaas van een gevangene? Objectief-democratie iseen grote, gevarieerde educatieve website voor gebruik in de klas, die zich toelegt opthema’s rond burgerzin en democratie. U vindt er een ruime bibliotheek, speciaal vooronderwijs georganiseerde en beveiligde discussieforums, een activiteiten- en les-senreeks enz.. Nog tot mei 2001 staat het thema Justitie, recht en gerecht centraal.

www.objectief-democratie.com

▲

DRUGS

«DAT ZE DAAR MAAR VANAFBLIJVEN!»

«Het nieuwe drugbeleid van de regering doet alsof blo-wen de normaalste zaak van de wereld is». Dat zeggenveel ouders en leerkrachten. Het maakt hen ongerust.Toch bestrijkt de beleidsnota van de regering meerdan alleen maar het cannabishoofdstuk. Voor min-derjarigen verandert er trouwens niets: samenop café een jointje roken blijft strafbaar. Meer-derjarigen die hun cannabisgebruik niet on-der controle hebben of cannabis gebruikenterwijl er minderjarigen bij zijn, plegeneen strafbaar feit. De regering trekt 500miljoen per jaar extra uit voor pre-ventie en hulpverlening. Wat kun-nen scholen doen?

Heel wat scholen hebben al werk gemaakt van een drugbeleid. Maar scholen moetenkritisch blijven: is ons drugbeleid oké, wat vinden de leerlingen ervan? De Vereniging voorAlcohol en andere Drugproblemen (VAD) heeft twee instrumenten waarmee u deze vragenkan beantwoorden: Een drugbeleid op school onder de loep en de Leerlingenbe-vraging. 33 scholen kunnen deze leerlingenbevraging nog aanvragen voor het najaar

2001. VAD - E. Tollenaerestraat 15 – 1210 Brussel – tel 02-423 03 33 – www.vad.beIn het aprilnummer van hun Klasse lazen ouders een bijdrage van De Eerste Lijn overdrugs. Hoe kunnen ouders hun kinderen al vroeg wapenen tegen druggebruik? En watkunnen ze doen als hun kind (legale of illegale) drugs gebruikt? Meer over drugs kanu vinden op de internetsite van Klasse: www.klasse.be/dossiers

«De overheid wil in de eerste plaatsniet bestraffend optreden, maar via

preventie en vroegtijdig hulp verle-nen misbruik voorkomen, zoals dat al

vele jaren voor de zogenaamde legalemiddelen wordt toegepast: alcohol, ta-

bak, medicijnen», benadrukt de Vereni-ging voor Alcohol en andere Drugproble-

men (VAD). «De overheid zegt dus niet datcannabisgebruik geen risico’s inhoudt. Door

de nieuwe regelgeving wordt het wel mogelijkom in een grotere openheid met jongeren te praten

over het gebruik van cannabis.»Scholen spelen een cruciale rol bij de preventie van

drugproblemen. Brandjes blussen helpt niet, een glo-baal drugbeleid op school wel. Om dat uit te werken

moeten leerkrachten, ouders, leerlingen en CLB samenwer-ken. Preventiewerkers kunnen hierbij ondersteuning geven.

Zo’n drugbeleid heeft drie componenten.

[3] INTERVENTIE: een leerling gebruikt drugs

[1] EEN PLAN: wat willen we?

[2] OPVOEDING: lessen over drugs?

verschillende gelegenheden (lesuren, schoolfeest, schoolreis, ‘s middags).d. Maak afspraken over rapporteren van drugmisbruik en drugdealen en overleerlingen opvolgen. Hoe kunnen we druggebruik van een leerling discreet signa-leren? Wat spreken we af met de politie, de plaatselijke horeca?e. Vanuit de opgestelde regels denkt men na over de sancties (eenmalige ofherhaaldelijke vaststelling, gebruik, doorgeven en dealen, gebruik door één leerlingof door een groep, zelfmelding of vaststelling…)Duidelijke afspraken en regels geven zowel aan leerlingen als aanleerkrachten meer zekerheid over wat kan en niet kan. Het is belangrijkdat de school deze regels in een aangepaste vorm giet en bekend maakt,onder andere via het schoolreglement, klasbespreking, ouderavond.Dit drugplan biedt een basis om verder stil te staan bij opvoeding en interventie.

In een plan maakt de school haar houding duidelijk tegenover druggebruik.Voldoende kennis over genotsmiddelen is een eerste vereiste om met de hele schooltot een consensus te komen.a. Baken het werkterrein af waarbinnen de school de regels wil vastleggen (alleenbinnen de school, aan de schoolpoort?)b. Zorg voor een taakomschrijving voor de verschillende partners die het drugge-bruik op school opvolgen (de klasleraar, de directie).c. Stel regels op die voor de school gelden. Vanuit de regels die gelden voorbijvoorbeeld roken en alcohol kunnen nieuwe gedragsregels worden opgesteld. Deregels gelden ook voor de leerkrachten en zijn soms opgesplitst voor de verschillendeleeftijdsgroepen. Bovendien moet men rekening houden met verschillende regels voorde verschillende genotsmiddelen (tabak, alcohol, medicatie, illegale drugs…) en

✖ Opvoeden om drugmisbruik bij leerlingen te voorkomen is meer dan lessengeven over alcohol en andere drugs.In de basisschool: De ontwikkelingsdoelen en de eindtermen bieden hét kader omdrugpreventie te integreren. Drugpreventie hoort thuis onder de noemer gezondheids-educatie. Alcohol en andere drugs zijn niet de belangrijkste genotsmiddelen voorkinderen. Tv, computerspelletjes, snoep en zoete drank zijn dat wel. Vertrek vanuit dezegenotsmiddelen. Sociale vaardigheden zijn vakoverschrijdende thema’s. Kritischdenken, omgaan met gevoelens, effectief communiceren, leren beslissingen nemen

zijn belangrijke vaardigheden voor wie met drugpreventie bezig is.In de secundaire school geldt hetzelfde, maar gerichte activiteiten en lessen wordenuitgewerkt die aansluiten bij de kennis en ervaringen en de leefwereld van leerlingen.Leerlinggerichte preventie blijkt effectief: de nadruk ligt op actieve participatie van leerlin-gen in discussies en aanmoedigende en begeleidende interventies van de leerkracht.

✖ Een positief school- en klasklimaat zijn vaak doorslaggevend. Uit onderzoekblijkt dat jongeren die zich niet thuis voelen op school meer risico vertonen vooralcohol- en ander drugmisbruik.

✖ De school (klasleerkracht, vertrouwensleerkracht, CLB) en buitenschoolse instan-ties (Centrum Geestelijke Gezondheidszorg, JAC…) definiëren duidelijk hun rol:wie signaleert, wie voert een eerste gesprek, wanneer verwijzen we door?

✖ Er wordt een kaart opgesteld met de verschillende regionale hulpverleningsin-stanties.

✖ Met het CLB kan worden afgesproken wie vorming krijgt op school om zelftijdelijk de begeleiding van de leerlingen te doen.

✖ Bij externe hulpverlening wordt er gezorgd voor coördinatie zodat de leerlingengoede follow-up krijgen.

✖ Bij een probleemsituatie kan zich een speciaal interventieteam vormen.✖ Waar houdt men rekening mee om al dan niet onmiddellijk met de ouders

contact op te nemen (rijpheid van de jongere, zijn relatie met zijn ouders)? Hoelicht men de ouders in (brief, telefoon, huisbezoek)?

38 KLASSE NR.115

FOTO: IVO HENDRICKX

Dialoog

Dialoog

Nieuwe rage:verstop de

uitdrukking«Begrijpe wie

kan» in uw brief

Binnen zonderbellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen,e-mails en reacties via internet vindtu op deze pagina’s. Naamloze brievenof manifesten komen er niet in. Deredactie is niet verantwoordelijk voorde inhoud van de brieven. Schrijfa.u.b. korte brieven van maximum25 regels. Wat te lang is, moetenwe inkorten. Vermeld uw naam enadres. Enkel uitzonderlijk op gemo-tiveerd verzoek laten we die weg.We kunnen eventueel brieven door-sturen naar betrokken afdelingenvoor een deskundig antwoord. Klassepubliceert ook brieven die de re-dactie bereiken via Klasse voor Oudersen Maks! (Klasse voor Jongeren).Kan voor iedereen interessant zijn.U vindt elke dag véél meerbrieven op www.klasse.be/kvl/115/39-aKlasse (Dialoog) - Koning AlbertII-laan 15 - 1210 Brussel - fax 02-553 96 85 - info@klasse.be

1© www.klasse.be/kvo/47/4 «Ik kan niet volgen» - De Eerste Lijn, aflevering 5 Leerproblemen.2© www.klasse.be/kvl/114/40-9 Eenzijdig

§

1

©

2

Privé of onderwijs?n Ik ben in 1994 afgestudeerd als gegradueerde toegepaste in-formatica. In 1996 behaalde ik mijn Pedagogisch Getuigschrift.Ik had altijd al een boontje voor het onderwijs. Maar ondanksverwoede pogingen kon ik op het laatst geen interims meer krij-gen. Uiteindelijk kwam ik terecht in de privé, met en vast contracten geen ‘pluk-de-dag-interim’. Adieu onderwijs.

Erik Tilburgh - ex-leerkracht - via mailn 23 jaar werkte ik als opvoeder bij moeilijk lerende en karakter-moeilijke pubers in een internaat. Niettegenstaande een orthope-dagogisch centrum gesubsidieerd wordt door het ministerie vanWelzijn, werkte ik in de ‘privé-sector’. Anderhalf jaar terug kreeg ikde kans om over te stappen naar het onderwijs als leerlingenbege-leider. Met mijn ervaring én mijn diploma van gegradueerde in deorthopedagogie was ik natuurlijk welkom in de school waar ik alsleerlingenbegeleider aan de slag kon. Maar… ik startte met 0 jaargeldelijke anciënniteit. Dit betekent een enorm weddenver-schil. Verschillende contacten met het ministerie van Onderwijsleerden me dat er aan deze situatie voorlopig niets kan gedaanworden. Er is immers in geen enkel decreet voorzien dat opvoedersook ‘nuttige ervaring’ kunnen hebben. Begrijpe wie kan.

Marc Lust - leerlingenbegeleider - via mail

Leerproblemenn We vinden het belangrijk dat leerproblemen uit de taboesfeergehaald worden, dat onnodige schuldgevoelens weggeno-men worden... Dit alles kan door ouders, leerkrachten en ande-ren te informeren. Het artikel in Klasse voor Ouders nr. 47 ishiertoe een eerste aanzet. Wel vinden wij, leerkrachten en para-medici van een school voor buitengewoon onderwijs voor kinde-ren met leerproblemen, het merkwaardig dat nergens over hetbuitengewoon onderwijs gesproken wordt. Het is zo dat, indienmogelijk, kinderen zoveel mogelijk in het gewoon onderwijs zou-den moeten kunnen blijven meedraaien. Toch is dat voor heelwat kinderen niet mogelijk wegens beperkte mogelijkheden bin-nen de gewone scholen, de ernst van de problematiek… Het nietvermelden van scholen voor buitengewoon onderwijs als oplos-sing voor ernstige leerproblemen zorgt ervoor dat deze scholen(en hiermee ook de ernstige problematiek) opnieuw in de taboe-sfeer terecht komen. Ouders die voor hun kinderen een schoolvoor buitengewoon onderwijs als beste oplossing zien, wordteen schuldgevoel aangepraat. We willen dan ook benadrukkendat ook het buitengewoon onderwijs een valabele oplossing kanbieden voor kinderen met leerproblemen.Leerkrachten en paramedici van Don Bosco BuLO Aalst - via mail

Verleidelijke propagandan In Klasse nr. 112, p. 34 is er een advertentie verschenen i.v.m.de tentoonstelling «Eet es genetisch» van het Vlaams Instituutvoor Biotechnologie (VIB). Een groot aantal organisaties vindendit misleidend. Daartoe is er een platformtekst opgesteld dieterug te vinden is op www.wervel.be/inaktie.htm#actieweek. Dezeorganisaties vragen om een echt maatschappelijk debat over devraag: wie wil er nu eigenlijk genetisch gemanipuleerde organis-men (ggo’s) in landbouw en voeding en waarom? Wie heeft erbelang bij?Het VIB dat jaarlijks 1 miljard krijgt van de Vlaamse overheid ombiotechnologie te ontwikkelen en het debat te stimuleren speelthiermee tegelijk rechter en partij. De Unie van verontruste we-tenschappers komt op voor een moratorium (zie www.klasse.be/nieuws.taf) omdat het commercieel vrijgeven prematuur is. Bio-technologie is erg kapitaalsintensief. Die investeerders willen nude grote winst ophalen, maar de tegendruk zwelt aan en wil destrikte toepassing van het voorzorgsprincipe. Het is deoverheid die het echte publieke debat moet organiseren. Zo’ndebat is heel wat anders dan de verleidelijke tentoonstelling methier en daar een kritische noot. Wie meer informatie, een kriti-sche toelichting bij de tentoonstelling of een alternatieve rondlei-ding wil, kan terecht op tel 02-203 60 29 of wervel@pi.be.

Namens BBL, GMF, JNM, WERVEL, VELT, Wereldwijd,Voor Moeder Aarde, Broederlijk Delen, Oxfam solidariteit,

Oxfam WW en Coopibo-Vredeseilanden

1-2-3n Als baby’s citroenen delen en familiair gaan hardzeilen in juli,komen luchtzieke moordenaars naast ongelooflijke pretparkenquarks rapen, schrijven tekstschrijvers uit Vlaanderen. Waarom?

Xavier Ypegem - Zeernegem

Achterstandn Ik ben onderwijzeres (eerste graad) in Winterslag. Dit school-jaar ben ik, wegens een herniaoperatie met complicaties, metziekenverlof. Ik hoop nu na de paasvakantie terug actief te kun-nen deelnemen aan het schoolse gebeuren. Ik vrees echter dat ikeen grote achterstand heb opgelopen wat de vernieuwingenbetreft, en dan vooral de implementatie van de leerplannen. Ditschooljaar immers werden de kleuterleidsters en de onderwijzers1ste graad bijgeschoold. Kan Klasse eens een artikel wijden aandit onderwerp, en dan vooral wat men van ons verwacht i.v.m.het actieve gebruik van die leerplannen en het invullen van deschoolagenda. Men vertelt ook dat er een verplichting zou zijnom die voortaan met de computer in te vullen.Bedenking: in mijn jeugdjaren waren het enkel de leerlingen dieeen achterstand opliepen na een lange ziekteperiode. Wat zijn detijden veranderd.

Monique Hoebers - leerkracht - via website van Klasse

Werkdrukverlagingn Graag had ik iemands mening over de werkdruk in onze school.Al de leerkrachten van onze lagere en kleuterschool werken 28uur. Een leerkracht lichamelijke opvoeding wordt ons niet toege-staan. Daarbij komt nog dat elke leerkracht een extra door dedirectrice gedelegeerde taak krijgt. Zo ben ik bijvoorbeeld ver-antwoordelijke voor lichamelijke opvoeding en al wat met sportte maken heeft (niveaugroepen maken voor zwemmen, zwemdi-ploma’s organiseren, sportieve uitstap, sportdag...). Een andereleerkracht zorgt voor leesbevordering of is milieuverantwoorde-lijke. Zo heeft iedereen wel iets.We zijn ook zwaar belast met toezichten. Er is voor en na schooleen busdienst waarvoor wij de begeleiders zijn. Een busbegelei-ding na school is een dagelijkse meertaak van maar liefst éénuur! Voor het middagtoezicht zijn het ook weer de leerkrach-ten die toezicht doen.Uiteraard zijn we ook verplicht alles te verbeteren wat de leerlin-gen maken. We volgen de leerlingen goed en maken werk vanfoutenanalyses en differentiatie. Weet u hoeveel uren daarin ste-ken... om die werkblaadjes op maat te maken of uit te zoeken ente kopiëren, overeenkomstig de problemen van elke leerling. Derapporten die we schrijven zijn ook erg uitgebreid. Je kan het eensoort doelenrapport noemen.Voeg daar nog bij dat iedereen wel eens ziek wordt en er geenvervanging is… Kan u me zeggen hoe iemand dat tot aan zijnpensioen moet volhouden?

Leerkracht - naam en adres bekend - via mail

Minderheidsgroepenn Langs deze weg willen wij, schoollogopedisten, directeur Jean-Paul De Beleyr ten zeerste danken, omdat hij het in zijn lezers-brief in Klasse nr.114 opneemt voor de minderheidsgroepen, diein Klasse steeds genegeerd worden. Maandelijks lezen wij metveel belangstelling Klasse. We putten er veel inspiratie uit, maartoch blijven we met een gefrustreerd gevoel omdat het nooiteens over ons vakgebied gaat. Mogelijk hebben we dat «wij zijntoch maar bij in»-gevoel zo geïntrojecteerd, dat we het nieteens meer opnemen voor ons zelf. Nu kunnen wij de reactie vanKlasse wel begrijpen dat het moeilijk is om TELKENS «élke doel-groep apart te bereiken». Daarom suggereren wij een artikelen-reeks «De Vergeten Groepen» of een aantal themanummers,waarin «élke doelgroep» cyclisch eens aan bod komt. Zo kanKlasse eerst de eigen discriminatie van minderheidsgroepen aan-pakken, binnen de eigen rangen.K. D’Hondt, G. Hoogstijns, M. Keldermans, E. Olaerts, G. Torfs,

P. Tulkens, G. Vanstraelen - schoollogopedisten - via mail

Paardenbriln Heel vaak, laat ons zeggen meestal, worden leerkrachten min-achtend bekeken en behandeld. Er wordt altijd gezegd dat zij zoveel vakantie hebben en dus niet moeten klagen. Hierbij wil ikdie personen het volgende zeggen: «zet die paardenbril over hetonderwijs af!». Het onderwijs is meer dan dat. Ik zal maar nietbeginnen over bijvoorbeeld de dagdagelijkse lesvoorbereidin-gen, die tot in de late uurtjes kunnen lopen.Zonder leerkrachten, waar zouden wij als student dan staan? Ikvind dat ook de leerkrachten eens een bloemetje verdienen.

Emmanuelle Delanote - studente - Roeselare

KLASSE NR.115 39

(advertentie)(advertentie)

Computers in de kleuterklasn Heeft een computer nu echt wel meer waarde? Begrijp me nietverkeerd, de computer is een prachtige uitvinding. Zelf heb ikvorig jaar een cursus gevolgd en ik sta nog dagelijks versteld vanwat men met een pc allemaal kan. De vraag hier is echter of decomputer wel zo’n geschikt medium is voor jonge kinderen. InAmerika, waar de pc reeds langer in ingeburgerd, gaan nu stem-men op om het gebruik ervan door jonge kinderen te beperken.Kinderen zouden dommer worden, niet zelf meer kunnen denken…En hebben kinderen in deze tijd wel nood aan nog maar eens extravisuele prikkels? Is altijd maar meer en vroeger wel altijd beter?Mogen en durven wij tegen kinderen nog zeggen: «Dit is te vroegvoor jou! Je hebt nog tijd! Geef eerst jezelf maar eens de kans omje eigen fantasie (voorstellingsvermogen) te ontwikkelen!»?Het is vooral de volgende uitspraak van onze minister die medwars zit: «Niet alle kinderen hebben het geluk thuis over eencomputer te beschikken». Hierbij wil ik alle ouders gerust stellen:kinderen die thuis niet over een computer beschikken, komenniets tekort. Misschien is er in die gezinnen nog wel meer kans totechte ontwikkelingstijd, namelijk spelen.

G. Aerts - kleuterleidster - Vosselaar

Mobbingn Ik heb enkele maanden geleden met veel interesse gekeken naarhet Telefacts-programma over pesterijen bij kinderen. Ik heb zelf30 jaar in het onderwijs gestaan en steeds kinderen aangemaandelkaar niet te pesten. Maar ondertussen heeft mijn directie mijzelfgedurende elf jaar gepest. Vandaar dat ik nu op vijftigjarige leeftijdthuis zit. Ik kon de pesterijen niet meer aan. Men heeft mij danverzocht om thuis te blijven en mijn ziektedagen op te gebruiken.En als ze op zijn, wat dan? Weddevermindering? Broodroof dus.Ik werd reeds gepest tijdens mijn schooljaren, want ik heb toevalligpsoriasis. Ik heb mij steeds verzorgd en al het mogelijke gedaanom mijn ziekte zoveel mogelijk te verbergen. Maar ja, schilfersblijven schilfers. Ik heb mijn studieperiode relatief goed uitgedaanen ik had dan ondertussen mijn pesterijen uit mijn kindertijd enpuberteit zowat verwerkt (alhoewel je dat nooit vergeet).Ondertussen ging alles goed met mijn loopbaan tot er elf jaargeleden een nieuwe directie kwam. Toen gingen de poppen op-nieuw aan het dansen. Wanneer gaat er eens iets gedaan worden

aan pesterijen van een directie? Ze gaan vrijuit en helpen jou alswerknemer de dieperik in. Ikzelf ben van de ene depressie in deandere geraakt. Maar dat merken ze natuurlijk niet bij de ARGO,het kabinet van de onderwijsminister, de medische dienst enz. Ikwas namelijk vroeger nooit ziek, maar na al de problemen die menmij heeft aangedaan, ben ik nu een «ziekelijk» mens en ik «kan»nu mijn carrière voortijdig beëindigen, met alle gevolgen… Wan-neer komt er eens een uitzending over pesterijen bij leerkrachten?

Leerkracht - naam en adres bekend

Zware boekentassenn Ik zou graag een regeling treffen in verband met de te zwareboekentassen. Toen ik dit probleem naar voren bracht bij onzeklastitularis, antwoordde ze met «Ah, ja,…». Het probleem is ookal verschillende keren in tijdschriften (o.a. Klasse) te lezen geweest.Ik ben 13 jaar en begrijp niet waarom er nog steeds niets uit debus is gekomen. Zeker voor mij is dit een probleem, daar ik na eenzware val twee jaar geleden binnenkort al voor de vierde maalwordt geopereerd aan mijn arm. Ik heb altijd veel pijn. Mamaheeft geen auto, maar zet wel mijn boekentas op mijn fiets.

Leerling - naam en adres bekend

De tofste jufn Sinds enkele maanden sta ik weer vaak aan de schoolpoort ommijn liefje af te halen. Nee, ik ben niet met één of ander tiener-meisje. Ik ben verliefd op de juf. Ja, ja, het is een supertoffe juf, zeis lief, knap… en ook wel een beetje gek. Je moet wel gek zijnom hele dagen met die snotneuzen voor je voeten, rond te lopenin een klas. Juffen en meesters worden in de media meestal afge-schilderd als een beetje dom, ze hebben veel «vrije tijd» en nog«veel meer vakantie». Dan durven ze nog staken ook!Wel ja, ik heb het wel gehad. Mijn gekke juf werkt uren en urenbuiten de school. Als ze niet werkt, moet ze nog van alles gaankopen en blijft ze toch in gedachten nog vaak met haar gastjesbezig. Dan zwijg ik hier nog over de momenten dat ze met eenpaar vriendinnen uitgaat die ook juf zijn. OK, ja, ik zal maarstoppen. Ik wou alleen maar vertellen dat ze een beetje meerrespect verdienen en dat ze niet zomaar allemaal over dezelfdekam mogen worden geschoren.

Een lezer - naam en adres bekend

Uw vragenU zoekt informatie.Waar kan u terecht?• De Infolijn van het departe-ment Onderwijs is het eersteaanspreekpunt voorleerkrachten, ouders, leerlingenen studenten met vragen ofproblemen rond onderwijs:bel het GRATIS NUMMER 0800-30203 (alle werkdagen van 9 tot12.30 u. en van 13.15 tot 17 u.).U kan ook faxen naar 02-553 9655 of surfen naarwww.ond.vlaanderen.be/infolijn. Daar vindt u hetantwoord op een aantal veelgestelde vragen. Vanuit dezewebsite kan u ook een e-mailsturen naar de Infolijn.• Op www.ond.vlaanderen.be/omzendbrieven enwww.ond.vlaanderen.be/wetgeving vindt u alle (recente)informatie over omzendbrie-ven en wetgeving.• Voor vragen over uwpersoonlijk dossier (b.v. overuw wedde) stapt u eerst het bestnaar het secretariaat van uweigen school. Eventueel zal deschool contact opnemen met uwwerkstation. U kan ook zelfbellen via het centrale nummertel 02-553 86 11.• U vindt alle diensten op éénadres: departement Onderwijs -Koning Albert II-laan 15 - 1210Brussel - tel 02-553 86 11(algemeen nummer).• 0800-30 201 is het nummervan de Vlaamse Infolijn. Ukan op dit gratis nummerterecht, iedere werkdag van 9tot 19 u., voor informatie enpublicaties.

KLASSE NR.115 41

Lesgeven, een gave?n Het wordt moeilijk. Lesgeven: een gave? Ik weet het niet meer.Van 1972 werk ik reeds met jongeren tussen 9 en 18 jaar: ik geefnamelijk les op een muziekacademie. Als je die hele periode overloopt,is er toch het een en ander veranderd, maar het opmerkelijkstezijn de laatste maanden. Met zegt wel eens: de jeugd dit, dejeugd dat. In de huidige sfeer is dit natuurlijk niet moeilijk. Ikzelfheb 2 jongens van 17 en 19 jaar, dus ook op oudervlak de nodigeervaring! Wat die jeugd nu allemaal te horen krijgt: stakingen(wordt hier eigenlijk wel eens aan hen iets gevraagd? Zijn wij erniet voor de leerlingen?), stemrecht, sekspreventie voor eendoelgroep tussen 15 en 18 jaar, legalisatie van de joint… Begrij-pe wie begrijpen kan, ik in ieder geval niet meer. Succes met detoekomst voor wie er mee bezig is.

Lucienne Van Pellecom - leerkracht - via mail

Turnleraarsn Toen ik in de krant (Het Laatste Nieuws, 22 maart) las dat deturnleraars de lichtste taak hebben in de school, vond ik dit eenschandalige uitspraak. Als je dit leest na 26 jaar inzet doet ditwel even pijn. Als leerkracht van rond je 50ste wordt het niet alleenpsychisch moeilijker door de steeds maar mondiger wordende jeugd,maar ook fysisch moet je er elke dag staan. Ik werk in verschillendescholen met groepen variërend tot 30 leerlingen per lesuur L.O. engroepen tot 50 leerlingen bij zwembeurten. De leerlingen zijn altijdheel actief tijdens mijn lessen, wat extra stress met zich meebrengt.Mijn reactie in de krant in de rubriek Uw mening heeft veel reactieopgeleverd van collega-leerkrachten. Als minister Vanderpoortentoch echt zo zeker is van onze lichte taak, dan nodig ik haar uit omin onze school een dag door te brengen, deze keer niet in maatpakmaar in training en sportschoenen om eens aan den lijve te onder-vinden hoe «licht» onze taak wel is.

Paul Vandendries - leerkracht - Leefdaal

Voorbewakingn Mijn jongste zoontje gaat naar een wijkschooltje, maar ‘s mor-gens vindt de voorbewaking plaats op de hoofdschool. Wij zijn ernu achter gekomen dat ons zoontje soms om kwart voor negennog steeds op de hoofdschool is, ook al hangt er een groot papieraan de schoolpoort dat alle kindjes vraagt om op tijd in de schoolte zijn om het begin van de lessen niet te verstoren. Hij wordt dusvaak te laat naar de wijkschool gevoerd. Maar ik betaal toch eenvergoeding aan de school voor een degelijke opvang? Ik begin tewerken om 8 u. en moet zeker om 7.30 u. vertrekken. Een juf vanzijn schooltje zou hem kunnen meenemen, maar wil niet. Waarzijn we dan mee bezig? De kleuterschool zou een fijne, zorgelozetijd moeten zijn voor onze kindjes, maar zo wordt het een mar-telgang. Ik weet niet meer wat ik moet doen, nu praten met deleerkrachten niets uithaalt.

Ouder - naam en adres bekend

Onderwijsinspectien De Vlaamse onderwijsinspectie vindt dat leerkrachten nog meermoeten individualiseren en differentiëren (o.a. via hoekenwerk)in plaats van klassikaal lesgeven. Zo lezen we in Klasse nr. 113.De Engelse onderwijsinspectie vindt dat leerkrachten minder moetenindividualiseren en differentiëren, en meer interactief-klassikaallesgeven. Zie de website van de Engelse inspectie i.v.m. The NationalLiteracy Strategy op www.ofsted.gov.uk. Begrijpe wie het kan.Eén zaak is echter duidelijk: sedert de onderwijshervormingen inEngeland (vanaf herfst 1998) presteren de Engelse leerlingen (enin het bijzonder de zwakke leerlingen) veel beter dan in de perio-de vóór 1998, toen individualiseren en differentiëren nog hoog inhet vaandel stonden. In dat verband is er ook ernstig weten-schappelijk onderzoek gevoerd. Vlaamse onderwijsverantwoor-delijken blijven daarentegen halsstarrig «geloven» in het diffe-rentiërings- en individualiseringsmodel.

Pieter Van Biervliet - leerkracht - Oostende

Veilig genietenn Over de vormelijke aspecten van de preventiecampagne VeiligGenieten (Vlaams minister Mieke Vogels) wordt al genoeg ge-praat. We willen de jongeren oproepen om verder te kijken. Wewillen hen vragen het thema veilig vrijen, ongewenste zwanger-schappen en seksueel overdraagbare aandoeningen bespreek-baar te maken. Binnen het jeugdwerk willen we aanzetten gevenaan jonge mensen om goed met elkaar om te gaan. Dit houdt ookin dat op vlak van seksualiteitsbeleving vertrouwen en respect

nodig en belangrijk zijn. Goed omgaan met elkaar is weten watje aan elkaar hebt, praten met en praten over. Eigen aan demethode van onze jeugdbewegingen en jongerenorganisatiesengageren wij ons om de thematiek die door de actuele campag-ne wordt aangereikt wakker en levend te houden.Onze boodschap luidt dus: genoeg woorden verspeeld aande vorm van de campagne, laat ons het vanaf nu hebben over degrond van de zaak namelijk het belang van veilig vrijen en hetbevorderen van de positieve seksualiteitsbeleving. We betreurende manier waarop zowel de politieke als de mediawereld decampagne benaderen. De boodschap van «veilig genieten» is tebelangrijk om ze ten prooi te laten vallen aan politieke en com-merciële belangen. Het maakt het trouwens voor jongeren ergmoeilijk om nog onbevooroordeeld naar de campagne te kijken.

Steven Wouters, voorzitter Vlaamse Jeugdraad

Pseudo-inspraakn Ik ben nu zo’n 25 jaar leraar (vooral in beroeps- en buitenge-woon onderwijs) en ik denk er ernstig over er mee te kappen.Moeilijk werk, lastige leerlingen, hoor ik u denken. Nee, niet echt,al speelt het natuurlijk een rol. Maar de echte reden ligt bij dedirectie. Onder het mom van mooie, trendy woorden en be-grippen wordt een pseudo-inspraak en pseudo-verantwoordelijk-heid opgevoerd, die het ongetwijfeld schitterend doet op allerleidocumenten, maar die in werkelijkheid alleen tot doel heeft alleinitiatief te fnuiken en het eigen grote gelijk te promoten.

Leerkracht - naam en adres bekend

Homofolieprijsn Geachte mevrouw of heer uit Klasse 112, wat heb je tegenbijvoorbeeld roodharigen of blinden? Niets, zeg je? Waaromheb je dan iets tegen homoseksuelen? Ook deze mensen zijn zogeboren en kunnen het niet helpen dat zij «zo» zijn. Het is jam-mer dat er in deze tijd nog altijd mensen zijn die op deze manierreageren en ik beklaag de holebi’s, die er ongetwijfeld onder uwleerlingen zijn (zo’n 10 procent van de mensen is homoseksueel).En dan maar hopen, voor hen, dat niet de een of andere dag éénvan je eigen kinderen je komt vertellen dat hij/zij homo is.En wat de «obscure homo-vereniging» betreft: de FWH is eendoor de overheid erkende en gesubsidieerde koepel die duizen-den holebi’s uit tientallen Vlaamse holebi-verenigingen verte-genwoordigt.P.S. Je moet geen schrik hebben dat ik jouw kinderen zal «indoc-trineren», ik ben al met pensioen!

M. J. Wesemael - gepensioneerde - Dendermonde

Burgerzinn In de eindtermen van het secundair onderwijs staat een heelmooie droom verwoord: opvoeden van de jongere tot «burger-zin». Jonge mensen bewust maken van hun rol in de samenle-ving zodat ze bereid zijn om zich in te zetten voor solidariteits- enandere acties t.o.v. hun medemensen.Ik ben sinds mijn 20ste bloedgever. Wanneer je nu echter in hetonderwijs werkt, kan je enkel gaan bloedgeven buiten je werku-ren. Werk je als administratief en/of ondersteunend personeel,enkel ‘s avonds dus, want je bent tijdens de schooluren aanwezigop de school. Mensen uit een groot aantal privé bedrijven enoverheidsdiensten krijgen een «bekomingsdag» bij een bloedgifte,in het onderwijs kent men dit niet. Opgeroepen worden om drin-gend plaatjes te geven? Alleen mogelijk na de werkuren en danmoet je nog van school tot aan het transfusiecentrum rijden ook.Ondertussen heb ik ook beenmerg gegeven aan een onbekendezieke jongere. Wel ten koste van mijn eigen ziektedagen, wantdeze vorm van burgerzin is bij het Ministerie van Onderwijs to-taal onbekend. Bovendien was het ten koste van mijn eigen werk,want voor één week is er geen interim. Je kan dus achteraf hetopgehoopte werk inhalen. Bij mensen die bij het ministerie vanlandsverdediging werken heet dit «dienst aan de mensheid» enwordt dit positief verrekend.Niet dat ik spijt heb van mijn daad, weten dat je een mens hetleven hebt gered, en als onderwijsmens, dat je een jongere hetleven hebt gered, geeft een enorme vreugde, maar dat je hier-voor zelf moet betalen? Daar heb ik mijn bedenkingen bij.Je moet ook toelating vragen aan de directie of je afwezig magzijn om een «donatie» te doen. Het betreft hier geen ziekte ofovermacht dus… Maar mag/kan een directie weigeren dat je eenmens in (stervens)nood helpt? Burgerzin, een hol begrip of wer-kelijk een edele bedoening?

AnneMie Bonnarens-Renders - leerkracht - Merksem

3© www.klasse.be/kvl/113/36 Het spiegelpaleis van onderwijs - Over het jaarlijks verslag van de onderwijsinspectie4© www.klasse.be/kvl/112/49-4 Prijs: foei

§

3

©

4

Over twee weken inKLASSE VOOR OUDERS

(rond 5 mei op school en vanaf 3 mei op www.klasse.be)

1. «Dat heeft hij verdiend» Ongeveer 7 procent van de Vlaamseouders gebruikt soms lichamelijk geweld tegen hun kinderen. 26procent van de moeders en 22 procent van de vaders geven toe datze hun kinderen soms op een harde manier verbaal straffen. Straffenen beloningen helpen kinderen zich aanpassen aan regels en afspra-ken. Maar soms is het ook een uiting van onmacht. Straffen enbelonen: de zevende bijdrage van De Eerste Lijn.

Tip: Organiseer een avond met ouders (en leerlingen) en leg hetstrafbeleid van de school op de rooster. Gebruik deze bijdrageals uitgangspunt. Tien pagina’s straf schrijven. Met de voetenin de vuilnisbak en de handen op het hoofd. Maakt straffen eenleerling mede-verantwoordelijk? Of geven we straf uit wraak,onmacht? Is op school duidelijk wat kan en wat niet kan? Enstaat dat duidelijk uitgeschreven in het schoolreglement?

2. Het leven voorbij de schoolpoort. «Een school met een hart»,«Hier staat uw kind centraal», «Een school met tradities». Deslogans van de opendeurdagen slaan de ouders weer om de oren.En hoe uitnodigend de deur ook open staat, een schoolpoortverbergt soms ook wat zwakkere kanten. Ouders gaan op zoeknaar de verschillende schooltypes. Het helpt hen een nieuwe schoolte kiezen of de eigen school even kritisch te toetsen.

Tip: Doe de test samen met de ouders. Zo komt u meteen deeigenschappen te weten die zij toedichten aan uw school.Ontdekt u het verschil tussen wie u als school wil zijn en wie uecht bent? Is deze test de start van een zinvolle discussie?

3. 5 jaar Klasse voor Ouders. «Proficiat met Klasse voor Ouders.In een tijd waar een heleboel dingen voor heel wat mensenverwarrend overkomen is het leuk ergens een houvast te hebben.Onderwijs is voor mij één van die verwarrende zaken.» Dit is maareen van de vele reacties die elke week op de redactie binnenvallen.Klasse voor Ouders bestaat vijf jaar. Dat is maar mogelijk geweestdankzij de steun van honderdduizenden enthousiaste ouders. Daar-om bouwt het blad een beeldig feestje in het openluchtmuseumvan Middelheim.

Tip: Neem de schoolagenda van de kinderen en schrijf het feest vanKlasse voor Ouders samen in op zondag 24 juni in hetopenluchtmuseum van Middelheim in Antwerpen. Van 10 tot17 u. is er een doorlopend familiefeest met zoektocht, gratisrondleidingen en workshops voor kinderen, openluchtthea-ter… Verjaren is leuker als we met veel zijn.

4. Win een fiets, autoped, city of mountainbike van 20.000frank. Het enige wat ouders en kinderen moeten doen is evenzoeken en een woordenroostertje invullen.

Tip: Daag ouders uit om mee te doen.

Over vier weken inMAKS!

(rond 24 mei op school en vanaf 22 mei op www.maks.be)

1. De laatste MAKS! Van dit schooljaar uiteraard. Daarom specialeaandacht voor examens maar ook al volop voor de welverdiende tijddaarna. Deze MAKS! bulkt van de vakantietips.

Tip: Hebt u oog voor de mogelijke examenstress bij uw leerlingen?In de archieven op www.klasse.be kan u in het dossier ‘faal-angst’ tips voor leerlingen met examenvrees vinden.

2. En nu je eigen weg. Wie de secundaire school verlaat, lijkt somseen jungle van uitvalswegen te hebben. Drie jongeren vertellen overde weg die zij insloegen.

Tip: Voor leerlingen een goede keuze kunnen maken, moeten ze hunvoornaamste kwaliteiten kennen. Peter Gerrickens ontwikkeldeeen ‘Kwaliteitenspel’ waarin ze die al spelend ontdekken. Infovia tel en fax 051-56 92 95 en www.klasse.be/kvl/112/4.

3. T-slag. Breakdancen onder een plastic koepel. Halsbrekend hip.Uren kunstig dansen en dan, hop, weg koepel. Geen spoor blijft.

Tip: Fantasie en inventiviteit kosten geen geld. Dat weet u alsleerkracht. Haalt u dit schooljaar nog één keer alles uit de kast?

4. Goede papieren. Die moet je hebben als Afrikaan of Braziliaanom België binnen te raken. Behalve als voetballer. Dan gaan alleachterpoortjes open.

Tip: Hebt u aandacht voor sport in uw lessen? Sport is vaak eenspiegel van onze samenleving. Sport kan ook een uitgelezenstartpunt zijn voor een lesonderwerp.

5. Kolder in de keuken. Steven Van Herreweghe en RonnyMosuse koken knotsgekke radio via Studio Brussel. MAKS! proefthet humorgehalte van hun Cuisine X.

Tip: Video, film, internet, de krant. Het zijn media die zeker hunplaats hebben in uw lessen maar hoe staat het met de radio?

6. Nog eens herhalen. De laatste MAKS! van dit schooljaar endaarom een special over gadgets, een mega vakantiekruiswoord-raadsel en een complete festivalkalender. En nog veel meer.

Tip: U was een fijn publiek. Volgend jaar komt MAKS! terug. U tochook?

Een knipoog van DE KIKKER

42 KLASSE NR.115

«Ik volg regentaat en zit in mijn eerste jaar en ik vind dit een heel goede siteomdat ze werkt met een archief en ik de artikelen van vorige jaren die ik nodigheb gemakkelijk kan opzoeken zonder iemand lastig te vallen.» Eén van de veleboodschappen in het gastenboek van www.klasse.be. Een derde van alle Klasse-surfers valt de Archieven binnen, goed voor meer dan 8000 pagina’s artikels uitKlasse, Klasse voor Ouders en MAKS! (en er komen er altijd maar bij). Maar eencd-bon winnen, het onderwijsnieuws volgen, hotlinks uitpluizen en deelnemen

aan discussieforums kan ook. Wil u ook even een duik nemen in de jongerenwe-reld? Een knipoog van de kikker (en meer) in www.maks.be.

www.klasse.be

G R A T I S A F F I C H E SOok deze maand krijgt uw school affiches om de thema’s

van de nieuwe MAKS! en Klasse voor Ouders aan tekondigen. De affiches zitten bij de pakken nummers.

Hangt u ze op waar de doelgroep ze kan zien?

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

... is een gratis blad voor alle leerlingen in de tweede en derde graad secundair onderwijs

... is een maandelijkse portie informatie, jongeren-cultuur, studeer- en participatietips, gezonde gekte en spraakmakende artikels

... is een aanknopingspunt voor gesprekken in de klas over milieuprojecten op school, cultuurparticipatie,internet, onderwijsvormen, druggebruik, het jeugdwerk, de leerlingenraad enz.

... is een vrolijk en positief tijdschrift dat jongeren wil stimuleren om mee te doen en meete denken, niet af te haken, de wereld open te trekken enz.

... is een familielid van Klasse voor Leerkrachten. Dikwijls komen dezelfdeonderwerpen in beide bladen aan bod. Zo maken we samen school.

«Je kan zo cool zijn dat je bevriest»Elke school kan het blad voor haar leerlingen aanvragen. Het is gratis. Deschool zorgt ervoor dat elke leerling het blad elke maand te pakken krijgt.

Info en abonnementen: MAKS! – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel – tel02 553 96 92 – fax 02 553 96 85 – info@maks.be

MAKS! is nu bijna één schooljaar oud. Uw leerlingen kunnen hun meningerover kwijt op www.maks.be/enquete. Uit de eerste resultaten blijkt alvastdat het blad sterker aanslaat dan de voorloper Klasse voor Jongeren. MAKS! isvoor velen op korte tijd vriend en bondgenoot geworden. Veel leerkrachtengebruiken het ook in de les of verwijzen er naar. De jongerenredactie bedanktiedereen voor de enthousiaste samenwerking: de leerlingen, de leraars én demensen die op school elke maand zorgen voor een vlotte distributie. Hetlaatste nummer van MAKS! verschijnt rond 24 mei en zit vol vakantietips enfestivaltickets. MAKS! Pak’m.