Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen

Nr.112 • Februari 2001 www.klasse.be

© Scholen smeren de scharnieren

© Pubers in de klas: «doe het zelf»

© «Ik ontplof» Tien tips tegen stressTR

IP: D

E CULT

URELE

HOOFDST

EDEN

(advertentie)

D

ZWARTE TRUFFELSNiemand kan er zich voor kandidaatstellen. Je krijgt hem gewoon, dehomofolieprijs van de koepelvereni-ging voor werkgroepen rond homo-seksualiteit. Er zijn veel dergelijkegroepen in het land. Ze verzamelenleerkrachten, ouders, jongeren enz.die (vaak na een lange strijd metzichzelf en hun omgeving) werkenaan meer begrip, tolerantie en gelij-ke kansen in de samenleving. Daarwerken we met Klasse (net zoals inheel veel scholen) ook aan, op veelverschillende domeinen. Het is heteerste en fundamenteelste Recht vande Mens: alle mensen worden vrij engelijk in waardigheid en rechten ge-boren en behoren zich in een geestvan broederschap te gedragen. Wemaken geen onderscheid op basisvan ras, kleur, geslacht, taal, gods-dienst, overtuiging, eigendom, ge-boorte, seksuele voorkeur enz. In Klasse(en in de meeste klassen van Vlaan-deren) krijgt iedereen gelijke kansen.We dachten dat daarvoor geen prijsmeer nodig was. Maar als we danboze lezersbrieven krijgen (vannaar wij hopen verstandige en goedopgeleide leerkrachten) omdat weeen foto van een zwart meisje publi-ceren («Wat doet die zwarte truffel inKlasse?») of omdat we de homofo-lieprijs krijgen (zie p. 36-37 en p. 47-49), dan beseffen we opnieuw hoemoeilijk de dagelijkse strijd is die ustrijdt: voor meer begrip en verdraag-zaamheid. Ook onder collega’s. Veelsucces.

Maandblad voor Onderwijsin VlaanderenUitgegeven door het ministerievan de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.112 • Februari 2001

Hoofdredacteur Leo BormansProductcoördinator Diana De CaluwéEindredacteur Gaby De MoorRedactie Veerle Devos, Wim De Jonge,Jan T’Sas, Dirk Vander Beken, Michel VanLaere, Bavo WoutersRedactiesecretaris Patrick De BusscherSecretariaat Anny Lecocq, Veerle DeSmet, Nadine De Cuyper

Foto’s Luc Daelemans, e.a.Cartoons CampVormgeving Artefact

Verantw. uitgever Georges Monard,Hendrik Consciencegebouw, 1210 Brussel

Abonnement (10x per jaar): 990␣ fr.Alle Vlaamse leerkrachten, PMS-medewerkers enz. (van elk net en van elkniveau) krijgen KLASSE gratis.Adreswijzigingen uitsluitend regelen via deeigen schooladministratie.

Er is ook een Klasse voor Ouders (t.e.m.tweede jaar secundair onderwijs) en eenKlasse voor Jongeren (van het derde tot hetzevende jaar secundair onderwijs) voorscholen die dat wensen.

KLASSE, Koning Albert II-laan 15, 1210BrusselTel. redactie 02-553 96 86Tel. coördinatie 02-553 96 94Tel. abonnementen 02-553 96 84Tel. publiciteit 02-553 96 94Tel. Klasse voor Ouders 02-553 96 90Tel. Maks! 02-553 96 92Telefax 02-553 96 85E-mail info@klasse.beURL www.klasse.be

Win uw reis naarAthene. Vind hetjuiste woord p.37

IN DIT NUMMER

Scholen smeren de scharniermomenten 4-9Kleuterleiders zeggen vaak dat ze al vrij vroeg de schoolloopbaan van hunspruiten kunnen voorspellen. Toch kan er onderweg nog veel veranderen.Welke rol spelen leraars, ouders en vrienden op de scharniermomenten vande schoolloopbaan? www.klasse.be/kvl/112/4

Vlaamse leerlingen: top voor wiskunde en wetenschap-pen 10-14Alleen vijf Aziatische landen doen beter. De Vlaamse leerlingen halen in hetwesten de absolute top voor wiskunde en wetenschappen. Zou het aan deleraars liggen? Vijf pagina’s onderwijsjournaal. www.klasse.be/kvl/112/10

Magisch Mechelen en de V-dagen Idee 15-29Duizend leerkrachten gaan snorrebotten en palaberen in Mechelen. Tiendui-zenden leerlingen ontdekken de V-dagen. Een mens wordt er niet goed van:tien bladzijden creatieve ideeën. www.klasse.be/kvl/112/16

Naar de Culturele Hoofdsteden 2001 32Twee havensteden zijn dit jaar Culturele Hoofdstad: Porto en Rotterdam.Klasse heeft uw aanlegsteiger (en uw heavenly bed) gereserveerd. Rode ofwitte port? Oude of jonge jenever? www.klasse.be/kvl/112/32

«Ik ontplof» Tien tips tegen stress 35Wie kan u nog de kast opjagen: de leerlingen, de ouders, de collega’s, dedirectie…? Ontdek uw stressfactor op school en pak hem aan.

www.klasse.be/kvl/112/35

Gebruikt u plus- of mintaal? 38Zegt u: «Dat is niet slecht» of «Goed gedaan»? Leerkrachten en oudersmerken het hemelsbreed verschil tussen het effect van plus- en mintaal. Geenslecht artikel. www.klasse.be/kvl/112/38

Niets mee aan te vangen? Pubers in de klas 40Ze zitten niet stil, spreken tegen en weten alles beter. Toch houdt de eneleraar ze veel beter in de hand dan de andere. Hoe doet hij dat?

www.klasse.be/kvl/112/40

Wiebelen met de poep en flapperen met de oren 42Vlaanderen telt 14.000 kleuterleidsters en 135 kleuterleiders. Ze doenhetzelfde werk. En niemand benijdt hen. Portret van een collega.

www.klasse.be/kvl/112/42

Eén computer per drie leerlingen? 44Ze staan nu overal: van kleuterklas tot studentenkot. Voor het einde van hetjaar moeten alle scholen internet en multimedia in huis hebben. Kan iedereennog volgen? www.klasse.be/kvl/112/44

«Hij is begonnen» 46Alle leerlingen vechten wel eens. Maar voor één op tien wordt agressieprobleemgedrag. Hoe gaan ouders en leerkrachten daar best mee om? DeEerste Lijn. www.klasse.be/kvl/112/46

NIEUW: Klasse voor Kinderen 33Vanaf 1 september krijgen ook leerlingen in het vijfde en zesde leerjaarbasisonderwijs hun eigen Klasse. U kan nu al meedoen: bedenk eennaam, maak een proefexemplaar, stap in de stuurgroep of kom gewoonwerken bij Klasse. We maken samen school. www.klasse.be/kvl/112/33

En ook: Mensen met Klasse p. 36-37 / Brieven p. 47-49 / Tips voor MAKS! enKlasse voor Ouders p. 50

Ons onderwijs piept.Wie smeert de schar-nieren? Vizier p.4

«Ik ben uw hondjeniet». Pubers in de klasp.40

Koen: een man tussenkleuters p.42

<KLASSE NR.112 3

Hoe pak je agressieveleerlingen aan? p. 46

Zin in een job bijKlasse?

Welkom p. 36

4 KLASSE NR.112

VIZIER

Knarsende

Ook van de hoog-geschoolden zou éénop vier vandaag een

andere keuze maken.

Ons onderwijs piept. De scharnieren schuren in deschoolloopbaan van kleuterschool tot levenslangleren. Dan hebben we het niet zozeer over hetgrote aantal leerlingen dat het onderwijs zonderkwalificatie verlaat, niet over het grote percenta-ge zittenblijvers, niet over de gemiddelde leerach-terstand die leerlingen onderweg oplopen, nietover het jaarlijkse slagveld in het eerste jaar vanhet hoger onderwijs. Dan hebben we het over hetfeit dat het vaak fout loopt op de sleutelmomen-ten (en tussenin) met de studiekeuze en de oriën-tatie op het beroepsleven. Dat de diploma’s die deafstuderenden uiteindelijk wel halen deuren ope-nen die uitgeven op plaatsen waar zij zich nietthuis voelen.Vier op de tien jongeren die in het secundair ofhoger onderwijs afstuderen, zijn niet tevredenover dat diploma. Het liefst hadden ze een anderdiploma in handen dat beter strookt met hun interes-ses, meer werkzekerheid geeft of betere promotie-mogelijkheden. Dat zijn de conclusies van het onder-zoek bij 3000 Vlaamse 23-jarigen van de Studie-groep van Onderwijs Naar ARbeidsmarkt (SONAR),

1© www.klasse.be/kvl/103/49 De eerste lijn - Leren kiezen

onderdeel van een studie van het Steunpunt voorWerkgelegenheid, Arbeid en Vorming (WAV) aan deKULeuven.Eén op de drie schoolverlaters is ontevredenmet zijn afstudeerniveau. De laagst geschooldenzijn ongelukkiger dan de hoger geschoolden. Eenvierde van de hooggeschoolden zou vandaag eenandere keuze maken. Bij de bezitters van een secun-dair onderwijsdiploma is dat de helft. Zestig procentvan wie geen diploma secundair heeft, is ontevre-den.Tijdens hun eerste werkervaringen ontdekken veeljongeren kennelijk dat hun interesses veranderdzijn. «Misschien hadden ze geen realistische kijk opde vereiste competenties», verklaart coördinatorWalter Van Trier. Met andere woorden: misschienkenden ze hun interesses en de werkelijke inhoudvan de studierichtingen en loopbanen te weinig.De studie toont ook opnieuw aan dat er een sterkverband is tussen onderwijskeuze en sociale achter-grond: hoe hoger de opleiding van de ouders, in dezestudie de vader, hoe hoger het gewenste studieni-veau van zoon of dochter. Jongeren van wie de vader

scharnierenOnderweg loopt het

vaak fout.

arbeider is of van vreemde origine slagen er mindervaak in een diploma hoger onderwijs te halen. Hetgekozen studieniveau blijkt hoger in gezinnen waaralleen maar Nederlands wordt gesproken.Drie kwart van de ondervraagden heeft een baan,maar het verdringingsmechanisme op de arbeids-markt wordt bevestigd. Meer dan de helft van dejobs waarvoor niet eens een diploma secundaironderwijs vereist is, is ingenomen door jongerenmet een diploma van een hogeschool of universiteit.Eén jongere op de vier voelt zich dan ook te hooggeschoold voor zijn eerste job.Hoe begeleiden leerkrachten de schoolloopbaanvan hun leerlingen? Hoe helpen leerkrachten hunleerlingen zichzelf te ontdekken? Hoe zorgen ze dateen leerling een goed zicht krijgt op de keuzemogelijk-heden? En hoe helpen ze de leerling zijn eigen loop-baan plannen en sturen? Dat moet elke dag gebeurenen van in de kleuterklas, zeggen de specialisten. Metspeciale aandacht voor de scharniermomenten in dieschoolloopbaan. Het scharnier tussen het lager en hetsecundair onderwijs (LO-SO). De scharnieren tussen deeerste en de tweede graad van het secundair onder-

©

1

wijs en de tweede en de derde graad. Tussen de derdegraad en het hoger onderwijs (SO-HO), de vierdegraad of een zevende jaar. En de scharnieren tussen deschoolloopbaan en de arbeidsloopbaan: van de twee-de graad naar deeltijds leren en werken, van de derdeof vierde graad of het hoger onderwijs naar de ar-beidsmarkt en het levenslange leren.En wie moet dat doen? De leerkracht? De tijd van deprofetische testbatterijen van het voormalige PMS isgoed voorbij. CLB en school moeten nu samen descharnieren smeren. Leerkracht, ouder en CLB-me-dewerker zijn coach en de leerling is de auteur vanzijn eigen loopbaan.Hoe vlot draaien die scharnieren op uw school?Leert u uw leerlingen voldoende kiezen? Krijgen debelangrijke sleutelmomenten in de loopbaan van deleerling voldoende aandacht naast de vakinhou-den? Schuiven uw school en uw CLB de smeerolienaar elkaar door of werken ze samen aan de school-loopbaanbegeleiding? Doen we dat: elke leerling zogoed mogelijk begeleiden vanuit zijn zeer specifiekebeginsituatie in de richting van de ontplooiing vanzijn volle potentieel? ■

KLASSE NR.112 5

6 KLASSE NR.112

De schoolloopbaansmeren

«Ik kan bijnavoorspellen wie hetlater wel of niet zal

maken», zegt dekleuterjuf. Toch

moeten haarkleuters nog door

alle deuren enpoortjes van hunlevenslang leren.

Op de crucialescharniermomenten

kan het nog allekanten uit. Krijgt de

kleuterjuf gelijk?

VIZIER

Een lange reis begintmet een kleine stap.

(Lao Tse)

«Een geslaagde loopbaan is afgestemd op jouwpersoon», zegt Walter Magez, deskundige voorschoolloopbaanbegeleiding van de Vrije CLB’s. «Hetis de loopbaan die het best aansluit bij jouw moge-lijkheden. Die een positieve invloed heeft op degroei en ontwikkeling van al het potentieel in jepersoon. En dat je gelijke kansen krijgt om je loop-baan met succes te doorlopen. Het onderwijs demo-cratiseren is ervoor zorgen dat niemand als gevolgvan geslacht of afkomst terechtkomt in een loop-baan die niet bij zijn persoonlijkheid aansluit. CLB enschool moeten bijdragen tot een juiste afstemmingtussen de actor en zijn schoolloopbaankeuzes, tus-sen zijn persoonlijkheidsprofiel en het profiel van destudie / het beroep.»«Vroeger was het de PMS-medewerker die de testsafnam en op basis daarvan een advies uitsprak»,zegt Nadine Moyson, CLB-medewerker in Zaven-tem. Zij ontwikkelde een aantal hulpmiddelen bin-nen de Permanente Ondersteuningscel van de CLB’svan het Gemeenschapsonderwijs. «Studie- en be-roepskeuzeoriëntering was statisch opgevat en deleerling kreeg weinig of geen rol toebedeeld. Die tijdis voorbij. De doelstellingen zijn nu ruimer en meerdan ooit het werkterrein van de scholen én de CLB’s.Wie aan schoolloopbaanbegeleiding doet, kan datook niet zonder op andere velden te werken. Lerenkiezen gaat samen met leren leven (psychisch ensociaal functioneren), leren leren (leren en stude-ren), leren zorgen (preventieve gezondheidszorg).»Wie te veel negatieve faalangst heeft, zal er iets aan

1©

1© www.clb-net.be/slb Schoolloopbaanbegeleiding in vragen e

n antwoorden

moeten doen om zijn schoolloopbaan optimaal tedoorlopen. Wie fysieke beperkingen heeft zal nietaan het ‘sportkot’ moeten studeren. Wie geen grotehoeveelheden leerstof kan inprenten, moet geenacademische opleiding volgen.Walter Magez: «We bevorderen als nieuwe CLB’s dezelfstandige aanpak van de leerling (de actor) insamenwerking met alle betrokkenen (de co-actoren:ouders/gezin, leerkrachten/interne leerlingenbege-leiders/school). Wij werken mee aan de afstem-mingszorg tussen leerling, school en gezin. Van deschoolloopbaanbegeleiding (SLB) maken drie terrei-nen deel uit. Het eerste is zelfconceptverhelde-ring: de leerling krijgt een beter zicht op zichzelf.Het tweede is horizonverruiming: de leerling krijgteen beter zicht op de keuzemogelijkheden. Hetderde is loopbaancompetentie: de leerling wordtvaardiger in het plannen en sturen van zijn eigenloopbaan. SLB is begeleiding bij de studie- en be-roepskeuze op de sleutelmomenten, maar ook bijschoolloopbaanbeslissingen tijdens het jaar.» Vanschool of richting veranderen bijvoorbeeld, van ge-woon naar buitengewoon onderwijs, na Kerstmisvan een eerste jaar met optie Latijn naar een optiezonder Latijn. «SLB is een continue aandacht voor deloopbaan van de leerling / student vanaf zijn intredein het onderwijs tot zijn overstap naar de arbeids-markt», onderstreept Walter Magez. «En eigenlijkstopt het dan nog niet, want ook de levenslanglerende volwassene die zich bijschoolt heeft infor-matie over en begeleiding bij zijn keuzes nodig.»

Mogen alleen de kleuters kiezen?

Leren kiezen

WAT MOET IKKIEZEN?

Als klasleraar of leerlingenbege-leider helpt u de leerlingen infor-matiemiddelen ontdekken waarmeeze individueel aan de slag kun-nen. De vakoverschrijdende eindter-

Nadine Moyson: «In de kleuterklas laat de juf dekleuters heel veel kiezen. Ook kinderen in lagerescholen zijn met hoekenwerk en contractwerk ver-trouwd. Kiezen ze de pc-hoek vandaag, de boeken-hoek of de knutselhoek? Zo leer je de kinderen elkedag keuzes maken en op verkenning gaan. Alleenmag het daar niet ophouden: ook in het secundairmoeten kinderen meer mogen kiezen dan alleen detitel van hun opstel. Dan zullen ze het ook kunnenals het over levensbelangrijke zaken gaat.»Ook ouders moeten hun kind almaar meer latenkiezen. «De leerling is de actor van zijn eigen school-loopbaan. Hij is de eerste betrokkene, het subject. Ofhij evolueert van kleuter, van object in de begeleidingtot subject van zijn eigen toekomst», zegt WalterMagez. «Tot het kind meerderjarig is zijn de (vervang)oudersverantwoordelijk voor hun kind, dus ook voor zijnschoolloopbaanbeslissingen. Maar zijn autonomie neemtmet de jaren toe. De rol van de ouders evolueert van

men bereikt u door ook klassika-le activiteiten rond deze infor-matiebronnen te starten. Spreek

2© www.klasse.be/kvl/97/4 Hink-Stap-Sprong - Zes jaar in twawww.klasse.be/kvl/97/6 De leraar speelt de kleinste rol - De

uitdrukkelijke verantwoordelijkheid naar ondersteu-nend handelen. Zij helpen de keuzevaardigheden vanhun kind ontwikkelen. Zij informeren zich en volgenmisschien zelfs vorming om dat met kennis van zakenen feeling te kunnen doen.» Een driejarig kind beslistniet zelf de band met zijn moeder wat te lossen ennaar de kleuterschool te stappen. Het is de ouder diemoet weten dat het kind een achterstand oploopt alshet de kleuterschool mist. Een elfjarige heeft ook nogveel begeleiding nodig om de school te kiezen (metbijvoorbeeld een optie technische vakken) die toch alzeer bepalend is voor zijn toekomst. Nadien kan zijnzelfstandigheid almaar groeien, maar onderzoekenals dat van SONAR maken duidelijk dat een zorgvuldi-ge voorbereiding en begeleiding nodig blijven. Omdatde ouders soms een te grote rol kunnen spelen. Degraad van scholing van de ouders beïnvloedt de loop-baanbeslissingen van de kinderen. Zijn leraren en CLB-medewerkers zich daar voortdurend van bewust?

g te vroeg?

Scharnier 1: De LOSO-scharnier - Een bru

af wie wat doet. Er bestaan zo-veel middelen en evenementenwaarop u kan inpikken.Vraag het jezelf: Heel wat or-ganisaties bieden de leerlingenkeuzehulpmiddelen aan waarmeeze een grondig tot zeer grondigzelfonderzoek kunnen doen methet oog op hun studie- en be-roepskeuze. Raad uw leerlingenaan ze te gebruiken.Vraag het de anderen: Raaduw leerlingen gesprekken aan metmensen uit het beroepsleven (oud-studenten), met studenten, metstudiekeuzebegeleiders van de eigenschool, het CLB, de diensten voorstudiekeuzebegeleiding van uni-versiteiten en hogescholen, metouders en vrienden… Ga met uwleerlingen naar de SID-in (Studie-informatiedagen in uw provincie,georganiseerd door de CLB’s enhet departement Onderwijs in ja-nuari-februari) of een commer-cieel evenement als Oriënta (Brussel,november). Wijs op het bestaanvan het Salon voor opleidingen envolwassenenonderwijs (Antwer-pen, eind augustus) in het kadervan levenslang leren. Van Rotary-loopbaanacties (bijv. Waasland,maart). Verwijs hen naar de web-sites van de CLB- koepels. Vertel

Etienne Maes, coördinator van de Vrije TechnischeScholen in Sint-Niklaas: «Het watervalsysteem blijfteen probleem. De ouders zetten hun kinderen vaakonder druk om toch maar een eerste graad met eenalgemeen vormende optie te kiezen. Wij organise-ren voor de laatstejaars van de lagere scholen vanonze regio Doedagen. Dan kunnen ze eens echtkennis maken met metaal, hout en elektronica. Welaten ze enkele eenvoudige werkstukjes in elkaarzetten. Het is een prettige kennismaking. Maar helpik daarmee een kind dat door zijn ouders verplichtwordt eerste jaar met optie Latijn te volgen, terwijlhet beter en liever iets technisch zou doen? Als hij natwee of vier jaar naar ons toekomt, proberen wij detechnische achterstand wel te overbruggen, maarmakkelijk is dat niet. Zeker niet voor iemand dieindustriële wetenschappen kiest.»Voor de meeste leerlingen en ouders valt de eerstemoeilijke loopbaanbeslissing bij de overgang vanlager naar secundair onderwijs. Die keuze nogtwee jaar voorbereiden in de observatiegraad vanechte middenscholen is niet de Vlaamse realiteit.Daardoor bepaalt dit sleutelmoment voor veel leer-lingen hun levenslange loopbaan. Maar zijn ze ervoldoende aan toe? Studiekeuze is niet uitdrukke-lijk vermeld in de eindtermen/ontwikkelingsdoelenvan de basisschool. De leerlingen moeten wel «opsystematische wijze verschillende informatiebron-nen op hun niveau zelfstandig kunnen gebruikenen samenhangende informatie (ook andere danteksten) kunnen verwerven en gebruiken». De leerlingenmoeten op hun niveau ook kunnen leren «met wil

2©

hen dat er tijdens de vakantiesCLB-hulplijnen bestaan: Gemeen-

tot zelfstandigheid, voldoende zelfvertrouwen enweerbaarheid en een houding van openheid enkritische zin».Ja, hoe helpen wij het kind dat van zijn vader geenboekenwurm mag worden en net als hij naar deautomobielfabriek moet? Of het meisje dat getalen-teerd is om ingenieur te worden, maar door haarouders in een richting met weinig wiskunde wordtgeduwd? Katelijne Dambre, coördinator van het CLBvan het Gemeenschapsonderwijs in Deinze: «Bij hetbegin van het zesde leerjaar bezorgen we de ouderseen lijstje tips over hoe ze hun kind kunnen begelei-den bij zijn studiekeuze: praat over beroepen, geefaandacht aan wat je kind goed kan… In novemberhelpen we de leerling van het zesde leerjaar zijnvaardigheden, interesse en motivatie in kaart bren-gen. Het CLB maakte een persoonlijk werkboekje‘Kiezen na het zesde leerjaar’. De klasgesprekkenworden nu meer door de klasleraars overgenomen.Sommigen voelen zich een beetje in de steek gelaten,maar het is nu eenmaal meer de taak van het CLBleerbedreigde kinderen individueel bij te staan. Infebruari is er overleg tussen de klasleraar en het CLB-team over schoolvorderingen en eventuele leermoei-lijkheden. Met een leerlingvolgsysteem zijn de klasle-raren best in staat vast te stellen wie voldoendeverbaal of wiskundig redeneert en wie in zijn lerenbedreigd is. In maart houden de zesde klassen eengesprek over het secundair onderwijs aan de handvan informatiebrochures en de video ‘Kies wijs in hetonderwijs’.» Ook de koepel van vrije CLB’s heeft zijn‘Op stap naar het secundair onderwijs’.

e graad - Een rode kaart van de coach?

schapsonderwijs - tel 02-219 78 Scharnier 2: Van de eerste naar de tweed 71, VCLB - tel 078-15 55 51.Vraag het de bronnen: Veelscholen hebben een eigen loop-baanafdeling in de schoolmedia-theek. Enkele openbare biblio-theken hebben die ook (bijv. He-rentals). De leerlingen kunnenterecht in de informatheken vande CLB-centra. Die zijn in heelVlaanderen volgens afspraken binnende koepels georganiseerd.

Een directeur: «Er zijn nu wel scholengroepen en-gemeenschappen, maar welke school ziet graag dateen leerling na de eerste graad naar een andereschool trekt omdat die bijvoorbeeld wel mensweten-schappen aanbiedt? Hoeveel scholen houden in huneerste beroepsvoorbereidend jaar en 2B leerlingendie zich in Buitengewoon Secundair Onderwijs (BuSO)beter zouden ontwikkelen? Of omgekeerd en evenerg: hoeveel leerlingen komen wegens hun afkomstin BuSO terecht als ze in een niet-selectieve gewone

school wel de eerste graad zouden kunnen uitdoen?»De schoolkeuze speelt vaak een doorslaggevenderol bij studiekeuze, leren onderzoeken. Dat is zekerhet geval bij de overgang tussen graden van hetsecundair onderwijs. Niet het minst door het sys-teem van clausulering (B- en C-attesten): de beslis-sing van de delibererende klassenraad heeft eenwettelijke invloed op de schoolloopbaanbeslissin-gen. Zijn leraren zich altijd voldoende bewust van deloopbanen die ze uitsluiten door te clausuleren? Van

KLASSE NR.112 7alf stappen; LOSO-scharnier

Peter Gerrickens - ‘Kwalitei-tenspel’, ‘Handleiding’ en ‘Kwa-liteiten, een verfrissende kijkop eigen-aardigheden’ - ’s-Her-togenbosch - 1997 - Verdeelddoor vzw Creare uit Kortemark- tel en fax 051-56 92 95

8 KLASSE NR.112

VIZIER

hun onbetwistbare invloed op en verantwoordelijk-heid voor de loopbaanbeslissingen van hun leerlin-gen door de wijze waarop zij met studiemogelijkhe-den en beroepen omgaan?Zowel de eindtermen als het CLB-decreet leggen nunog een grotere verantwoordelijkheid bij de scholenvoor SLB. Zijn ze onthecht genoeg om het belangvan de leerling voorop te stellen, boven het belangvan hun school of zelfs hun afdeling? Is hun horizonvoldoende ruim? Of kennen zij alleen het AlgemeenSecundair Onderwijs (ASO) en niet het TechnischSecundair Onderwijs (TSO), alleen de universiteit enniet de hogeschoolopleidingen? Trekken zij hunneus op voor een opleiding van één cyclus? Vindenzij kunstonderwijs of een lerarenopleiding de laatstekeuze? Zeggen zij dat je altijd hoog moet mikken enaltijd af kan zakken? Terwijl je net zo goed hettegendeel kan zeggen: begin met een succeserva-ring en klim nadien zo mogelijk op.Begeleiding door het CLB - dat ook het liefst zoonafhankelijk mogelijk werkt - blijft dus van grootbelang. Walter Magez: «Het CLB wil de beslissings-deskundigheid van de leerlingen en hun beïnvloe-ders verhogen, zodat ze rekening houden met allebelangrijke factoren bij het nemen van de loopbaan-beslissing en de juiste ontwikkeling doormaken.Daartoe ontwikkelt het ook de nodige informatie-bronnen en instrumenten.»Nadine Moyson: «Als onze scholen echt krachtigeleeromgevingen worden is er meteen een goedecontext voor schoolloopbaanbegeleiding. In zo’nomgeving is het leren functioneel en levensecht: hetkind weet waarom het wat leert en wanneer het ditzal kunnen toepassen. Het kind ontwikkelt eenbesef van zijn eigen competentie, krijgt coaching enfeedback, impulsen om zelf te leren, verantwoorde-lijkheid voor zijn leerproces.»Leerkrachten zijn immers vaak onbewust met school-loopbaanbegeleiding bezig. SLB tussen de verschillen-de scharniermomenten in komt er niet bij als een extra

3© www.klasse.be/kvl/75/4 Blindeman in de klas; www.klass4© www.psy.kuleuven.ac.be/levenslangleren/voorstel.ht

opdracht voor de leerkracht, maar als een terrein vanbewustwording. En wie er de hele tijd al aandachtvoor heeft, merkt dat de SLB op scharniermomentenook niets is om tegen op te zien. Nadine Moyson:«Elke leerkracht kan in zijn vakgebied bijdragen totloopbaanbegeleiding. Een leraar moedertaal die eenleerling zichzelf laat beschrijven helpt de leerling eenbeetje beter zichzelf kennen, een belangrijke stap inde zelfconceptverheldering. Ook een leraar lichamelij-ke opvoeding doet dat als hij een leerling zich ervanbewust laat worden dat hij niet bepaald lenig is. Eenleraar economie die met de leerlingen de evolutie vanberoepen of de regionale economische bedrijvigheidonderzoekt, doet aan horizonverruiming. Hij oriën-teert hen op de wereld van arbeid en beroepen. Eenlerarenequipe kan ook afspreken rond een thema tewerken vanuit verschillende invalshoeken. Loopbaan-begeleiding is een gezamenlijke verantwoordelijk-heid. De integratie ervan in verschillende vakken is eennoodzaak. In onze handleiding zijn hiervoor materia-len opgenomen, ook voor een pedagogische studie-dag over schoolloopbaanbegeleiding.»«We moeten de leerlingen zoveel mogelijk informa-tie over hun eigen kunnen bezorgen», betoogtHerman Verachtert (VCLB Mol). «Ze zo bewust mo-gelijk maken van de risico’s van een keuze en ze zoautonoom mogelijk laten kiezen.»De eindtermen en ontwikkelingsdoelen schrijven overigensvoor dat de school deze doelstelling nastreeft: «Ophet einde van de eerste graad moeten de leerlingeneenvoudige strategieën kunnen aanwenden. Inzichtin de algemene structuur van het secundair onder-wijs, een onbevooroordeelde houding tegenover stu-dierichtingen en beroepen en de bereidheid om reke-ning te houden met hun eigen (leer)mogelijkhedenzullen bij hun studiekeuze helpen.»Hulpmiddelen als ‘Vaardig Kiezen’ van de Permanen-te Ondersteuningscel van de CLB’s van het Gemeen-schapsonderwijs en ‘Op stap naar de tweede graad’van het VCLB zijn daarbij goede horizonverruimers.

Scharnier 3: Van de tweede naar de derde graad - Pietluttig zorgvuldig?

De nog niet wettelijke eindtermen en ontwikkelings-doelen van de tweede graad voorzien in: «Horizon-verruiming: De leerlingen zijn bereid een onbevoor-oordeelde houding aan te nemen ten aanzien vanstudieloopbanen en beroepen. Keuzestrategieën: Deleerlingen kunnen de verschillende fasen van eenkeuzeproces doorlopen en rekening houden met deconsequenties.» Derde eindterm ‘leren kiezen’ is zelf-conceptverheldering: «De leerlingen kunnen hun ei-gen interesses, capaciteiten en waarden verwoorden;een positief zelfbeeld ontwikkelen op basis van be-trouwbare gegevens.» Hoe begin je als loopbaanbe-geleider aan een oefening over hoe de leerlingenzichzelf en elkaar zien? Ze kunnen het bijvoorbeeldnagaan met de 140 kaarten van het ‘Kwaliteitenspel’.Zeventig kwaliteitenkaarten: ambitieus, behulpzaam,doorzetter, het hele kleurenspectrum. Zeventig ver-

vormingen: aarzelend, wantrouwig, zweverig… Au-teur Gerrickens: «Kwaliteiten hebben positieve effec-ten voor de persoon zelf en voor de omgeving, opvoorwaarde dat ze op het juiste moment wordengebruikt. Vervormingen hebben meestal negatieveeffecten omdat er scherpe kanten aanzitten en ze hetcontact met de omgeving kunnen verstoren. Noch-tans zit er vaak een goede eigenschap in verborgen.De vervorming ‘pietluttigheid’ is eigenlijk een over-drijving van de kwaliteit ‘zorgvuldigheid’. Een vervor-ming kan je zien als een goede eigenschap waarmeehet misgelopen is. Als je er inzicht in krijgt, ga je erbeter mee om.» De handleiding beschrijft een twin-tigtal spelvormen. Gerrickens legt de achtergrondenuit in zijn boek ‘Kwaliteiten, een verfrissende kijk opeigen-aardigheden’. Een analoog ‘Vaardighedenspel’van dezelfde auteur is binnenkort verkrijgbaar.

Scharnier 4: De SOHO-scharnier - Niet voor struisvogels

In de derde graad gaan de auteurs van de (nog nietwettelijke) eindtermen en ontwikkelingsdoelen nogeen stapje verder. De leerlingen moeten nu ook overhun eigen interesses, capaciteiten en waarden en hunpositief zelfbeeld kunnen communiceren. Hun horizonmoet zich uitstrekken tot een zinvol overzicht over

studie- en beroepsmogelijkheden, dienstverlenendeinstanties voor de arbeidsmarkt en/of de verdere stu-dieloopbaan. Zij moeten niet alleen een onbevooroor-deelde, maar ook een roldoorbrekende en respectvollehouding aannemen tegenover studieloopbanen enberoepen. Zij moeten nu ook omgevingsinvloeden op

e.be/kvl/75/10 Liever een blauw oog - De SOHO-scharnierm Trajectbegeleiders en leerbemiddelaars

EERST GRAAGPSYCHOLOOG,

DAN INFORMATICUS?«Je bent uniek en je bepaalt door jekeuzes zelf je toekomst. Je hebtveel mogelijkheden, soms zelfs te-genstrijdige. Daardoor kan je ver-schillende beroepen achtereenvol-gens uitoefenen en ook je vrije tijdis nog een uitweg voor je talenten.Kies daarom consequent voor je-zelf, dan krijgen de anderen respectvoor jou.» Dat zegt Erwin Wittocx,de auteur van de cd-rom ‘Beroeps-keuze interactieve software’. Depsycholoog ontwikkelde zijn be-roepenprogramma vanuit ervarin-gen met cursussen over zelfbeel-den en professionele aspiraties enmogelijkheden. Het inleidende deeltjebrengt de gebruiker in een optimis-tische mentale instelling. De jonge-re klikt vervolgens 56 keer op vijfgezichtjes van breed lachend totneus ophalend. Zo weet het pro-gramma wat hij heel graag, graag,eventueel, liever niet en zeker nietwil doen Op basis van die criteriamaakt het programma een voorse-lectie van 14 tot 40 uit 350 beroeps-omschrijvingen, zoals ‘advocaat-rechter-jurist’ en ‘schrijver-copywriter-scenarist’. In het tweede deel kiestde scholier telkens tussen twee be-roepen uit zijn longlist. Hulpscher-men verduidelijken de voordelenen nadelen van die beroepen, afge-wogen tegen zijn persoonlijke cri-teria. Het programma geeft hemter overweging of hij voor dit be-roep voldoende talent heeft. Als hijtwijfelt komt dat beroep wel in zijnuiteindelijke top-5 beroepenlijst, maardan met een sterretje. Als hij onvol-doende talent meent te hebben,verdwijnt het uit de selectie. Hier zitmisschien een probleempje voormensen met faalangst die hun ei-gen talenten onderschatten. Een

«De invloed van de ouders is te groot»

hun keuzegedrag onderkennen en er zich tegenoverpositioneren. Hoe werk je in die richting?In Rozenberg Mol werken de zesdejaars ASO en TSOen hun ouders een jaarprogramma af. «Gelukkigwerkten school en CLB al intens samen. Dat helpt nuwe alles aan het herdenken zijn», legt extern leerlin-genbegeleider Herman Verachtert van VCLB Moluit. «Het CLB legt zich vooral toe op individuele hulpin probleemsituaties. De leerkrachten nemen nood-gedwongen maar gemotiveerd enkele oude takenvan de CLB-medewerkers over. Vooral groepsactivi-teiten dan. Wij begeleiden nu de interne leerlingen-begeleiders. Zij gebruiken ook informatie, keuze-werkboeken, didactische werkvormen, oefeningendie wij produceren.»«Het PMS voerde meer uit, het CLB coacht meer»,licht Marita Dries, graadcoördinator, toe. «Voor debegeleidende leerkrachten is het ongetwijfeld eentaakverzwaring, maar we zijn wel zeer betrokken endat geeft ons een prettig gevoel. De klasleraar is bijons de spil van de begeleiding. Een hulptitularisspringt bij voor administratie. Op het eerste ouder-contact stellen we het jaarprogramma van de loop-baanbegeleiding mondeling en in een folder voor.De leerlingen werken het hele jaar door met hetkeuzewerkboek ‘Op stap naar het hoger onderwijs’van het VCLB. De eerste keuzeles in oktober biedteen eerste rondleiding door de studierichtingen. Deleerlingen kunnen ter plaatse hun horizon verrui-men: alles over het hoger onderwijs vinden ze in deschoolbib. Ze schrijven een brief aan zichzelf overhun studievoornemens en kleven die dicht. De driebezinningsdagen hebben we op het thema Levens-keuzes gericht. De leerlingen denken er na over hunzelfbeeld en hun levenswaarden en leren zichzelf ende wereld ook van een andere kant bekijken. Eindnovember valt de tweede keuzeles. We gebruikeneen belangstellingsproef van het VCLB. Met welkeaspecten van jezelf en van keuzemogelijkheden kanje bij je studiekeuze rekening houden, vragen weons af. We bekijken samen de uitslagen van onzeoud-leerlingen en maken een rapportanalyse.»«Begin december brengen de leerlingen de klassen-raad met een invulblad op de hoogte van de studie-gebieden, -niveaus en -richtingen die ze aan het

3©

tekstscherm verwijst gelukkig ook

5© www.ond.vlaanderen.be/permanente_vorming Begele

verkennen zijn. Tijdens de klassenraad vragen weons af - leerkrachten, CLB en directie - of de aange-geven twee à drie keuzevoorstellen passen bij hetbeeld dat wij van de leerling hebben. We schrijvendit op in een kort verslag dat de klasleraar tijdenseen gesprek in de loop van januari aan zijn leerlin-gen bezorgt. We doen dan niet aan struisvogelpoli-tiek. Wel trachten we koude boodschappen warmte brengen. Soms is een bijkomend gesprek met eenCLB-medewerker nodig. We besteden ook nog eenderde keuzeles eind januari aan profielen van oplei-dingen en het beeld dat de leerlingen van zichzelfhebben. Ze structureren de opgedane informatie enbetrekken ze op hun persoon. In januari-februaribezoeken ze ook de Studie- en informatiedagen(SID-in) in onze provincie en niet veel later beginnende informatiedagen van de instellingen voor hogeronderwijs. Er is half maart ook nog een oudercon-tact waarop de klastitularis, de vakleerkrachten ende CLB-medewerker met ouders overleggen over destudiekeuze van de leerling. We nodigen een studie-adviesverantwoordelijke uit van de Vlaamse Econo-mische Hogeschool (Vlekho) om over slaagkansen inhet hoger onderwijs te komen spreken, een voor-dracht voor de leerlingen én hun ouders. In maartkunnen ze op een zaterdagmorgen nog oud-leerlin-gen ontmoeten uit de studierichtingen die zij neigente kiezen. Omstreeks dezelfde tijd is er een RotaryBeroepenactie, waarop ze kennismaken met men-sen die de beroepen al uitoefenen die hen aantrek-ken. Leerlingen die niet voortstuderen wijzen we deweg naar de VDAB. Tijdens de vierde keuzeles inapril maken klasleraar en leerlingen een balans op:Kan je al een verantwoorde keuze maken? Hoe versta je? Zit je vast en heb je een extra gesprek met hetCLB nodig? Zij maken dan de brief open die ze inoktober aan zichzelf schreven. »«Ik ben er voorstander van dat we zoveel mogelijkmiddelen inschakelen om de leerling zijn zoekpro-ces te helpen richten», besluit Herman Verachtert.«Ook de Excursies per vakdomein uit het Chrysosto-mosproject (zie Journaal p. 12) zijn heel interessantals informatiebron. Zolang het maar doorzichtigblijft voor de leerling en we de beslissing aan hem ofhaar laten.»

door naar het CLB voor bijkomendadvies. Het programma houdt er

Scharnier 5: Naar de arbeidsmarkt en het levenslange leren - Bis, bis!

weinig rekening mee dat veel jon-geren zichzelf ook overschatten.Het aantal leerlingen dat weet watze willen worden is volgens deauteur vóór de test 6 procent, na detest 21 procent. 45 procent zietinteressante nieuwe mogelijkheden.79 procent vindt de test aange-naam. Maar 11 procent heeft ernaar eigen zeggen niets aan ge-had. Het programma komt van pasals individuele of collectieve werk-vorm bij zelfconceptontwikkeling,horizonverruiming en loopbaancom-petentie. Scholen en CLB’s moetenwel een licentie voor meer gebrui-kers kopen.Open sky - Erwin Wittocx - VlaamseKaai 90 - 2000 Antwerpen - tel03-366 46 75 - fax 03 366 58 89 -opensky@glo.be

En als we het SONAR-onderzoek nu eens van dieandere kant bekeken? Wat malen die ontevreden 23-jarigen over hun verkeerde diploma’s? Ze hebbentegenwoordig toch alle kansen om zich bij te scholen,na te vormen, te herscholen en hun leven langanywhere anytime te leren? Of is het aanbod daarvanin Vlaanderen ondoorzichtig en te versnipperd, zoalsminister Vanderpoorten en onderzoekers HermanBaert en Dirk Van Damme op de website ‘Levenslang& Levensbreed Leren in Vlaanderen’ aangeven? «Uit-gangspunt is dat iedere burger kansen tot ontplooiingmoet krijgen en dit zowel op professioneel als opmaatschappelijk, cultureel en persoonlijk vlak. Hetleerfundament hiervoor moet zo vroeg mogelijk wor-den gelegd, in het initieel onderwijs. Vanaf het basis-onderwijs zullen leren leren, zelfgestuurd leren, hetbevorderen van het probleemoplossend vermogenvan de leerlingen en het stimuleren van de motivatietot levenslang leren een belangrijke plaats moetenkrijgen.» De onderzoekers spreken van leerbemidde-

©

4

5©

laars-trajectbegeleiders die in lokale leerwinkels dehun leven lang lerenden bijstaan in hun leerloop-baankeuzes.Op het ogenblik is het zeker ook de taak van de schoolen het CLB de leerling op het sleutelmoment dat hij destap naar de arbeidsmarkt zet te informeren over allescholingsmogelijkheden die er in Vlaanderen bestaan.Brochures van het departement over ‘Volwassenon-derwijs’ en ‘Begeleid Individueel Studeren’ (BIS) enfolders over vormingsmogelijkheden bij de VlaamseDienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB) en het VlaamsInstituut voor Zelfstandig Ondernemen (VIZO) horenthuis in elke loopbaaninformatheek naast ‘Op stapnaar de arbeidsmarkt’, ‘Beroepenwoordenboek’ enandere gerichte publicaties van de CLB-koepels. Com-merciële initiatieven als ‘Beroepskeuze InteractieveSoftware’ (zie box) en het ‘Salon voor Opleidingen enVolwassenenonderwijs’ vullen leemtes aan. Maakthet uit waar de smeerolie vandaan komt, als descharnieren minder knarsen? ■

KLASSE NR.112 9id individueel studeren

VLAAMSE SCHOOLKINDEREN

Hoge scores voor wiskunde en wetenschappen

Een zesde plaats voor wiskunde en een twaalfde voor wetenschappen:dat is de jongste score van Vlaamse leerlingen in het tweede leerjaarvan het secundair onderwijs.De wiskunde-tests omvatten vijf deelgebieden: breuken en getalbegrip, metingen, voor-stelling van gegevens, analyse en waarschijnlijkheid, meetkunde en algebra. De testsvoor wetenschappen bestaan uit zes deelgebieden: aardrijkskunde, biologie, fysica,scheikunde, milieu en wetenschappelijk onderzoek en aard van de wetenschappen.

Vijf belangrijke vaststellingen voor Vlaanderen1. Voor wiskunde haalt 23 procent de internationale top. Die komt overeen meteen score van 616, het cijfer waarboven de 10 procent beste leerlingen scoort. In1995 was dat 19 procent. Vlaanderen heeft maar 2 procent low-achievers (scorelager dan 396) voor wiskunde. Voor elk deelgebied van wiskunde scoren Vlaamseleerlingen hoog en stabiel. Volgens Vlaams onderzoeksleider Christiane Brussel-mans zijn onze goede leerplannen en handboeken de grootste troef.2. Voor wetenschappen haalt 11 procent de internationale top. In 1995 lag hetpercentage iets hoger met 12 procent. Tussen 1995 en 1999 vermindert Vlaanderenzijn percentage low-achievers voor wetenschappen met 3 procent. Samen met Ja-pan heeft ons onderwijssysteem in vergelijking met alle andere landen in 1999 hetkleinste percentage low-achievers.3. De Vlaamse meisjes scoren voor wiskunde hoger dan de jongens, maar hetverschil is in de statistieken erg klein. Voor wetenschappen doen de jongens heteen streepje beter.4. Meer dan 90 procent van alle bevraagde Vlaamse dertienjarige leerlingen vindthet belangrijk op school goede resultaten te halen voor wiskunde en wetenschap-pen. Maar de dertienjarige schat systematisch het belang van deze vakken voor de

10 KLASSE NR.112

DOORLICHTING

Een op vijf scholen onveiligLesgeven en activiteiten organiseren op maat van het kind: dat doen de leerkrachtenin het kleuteronderwijs beter dan hun collega’s van de lagere school. Daar hebbenze dan weer meer aandacht voor differentiatie in de eerste klassen dan in de hoog-ste. Dat schrijft de onderwijsinspectie in haar jongste jaarrapport over de toestandvan het onderwijs in Vlaanderen.In het secundair onderwijs leggen de leerkrachten nog te veel de nadruk op weten enkennen en te weinig op kunnen. Daar zijn de scholen ook geneigd hun leerlingen nade eerste graad veeleer te oriënteren naar het algemeen secundair onderwijs (ASO). Zokrijgen technische en beroepsscholen (TSO en BSO) een te kleine instroom.Over het algemeen is de onderwijsinspectie tevreden over het Vlaams onderwijs. Zowelbasis- als secundaire scholen doen het beter dan in vorige schooljaren. In het basison-derwijs geven de inspecteurs zeven op de tien doorgelichte scholen een gunstige beoor-deling. Zonder enig voorbehoud. Als ze dat krijgen, gaat het doorgaans om onderwijs-kundige problemen. Vaker is er voorbehoud wegens gebrekkige infrastructuur.In het secundair onderwijs krijgen 5,5 op de tien scholen een gunstig rapportzonder voorbehoud. Dat voorbehoud slaat meestal maar op enkele vakken of op éénonderdeel van de school. Geen enkele school krijgt ronduit een negatief rapport opde doorlichting.Toch zijn schoolgebouwen of de infrastructuur niet altijd in orde. Een op de vijfVlaamse secundaire scholen is zelfs onveilig, oordeelt de onderwijsinspectie. DeVlaamse overheid zou veertig miljard frank extra moeten investeren om in alleonderwijsnetten de achterstand in infrastructuur weg te werken, stelt het Gemeen-schapsonderwijs in een reactie.

latere beroepskeuze laag in. Of ze graag wiskunde leren? Ongeveer één derde vandeze leerlingen wil later het liefst geen wiskundig of wetenschappelijk beroep uit-oefenen. Het procent Vlaamse leerlingen dat hiervoor wel uitdrukkelijk kiest ligt met9 procent relatief laag (17␣ % als internationaal gemiddelde).5. Er zijn grote verschillen in wiskundeprestaties tussen scholen en tussenklassen van eenzelfde school. Dat komt omdat leerlingen een verschillend intelli-gentieniveau hebben. De familiale achtergrond speelt slechts een beperkte rol. Uitonderzoek blijkt dat de individuele capaciteiten van jongeren veel belangrijker zijndan de gezinsachtergrond. Toch is er nog een beperkt aanvullend effect van hetsociaal milieu bovenop dat van de intelligentie. Of de verschillen tussen scholen enklassen van eenzelfde school te maken hebben met verschillen in onderwijs en inschoolbeleid zal volgend jaar duidelijk worden. Een analyse zal dan de instroom-verschillen in kaart brengen. Onderzoekers zullen achterhalen welke kenmerkenleerlingen, klassen en scholen vertonen die het duidelijk beter doen.

Zuidoost-Aziatische leerlingen de besteWiskunde Wetenschappen

1 Singapore 604 1 Taipei (China) 569

2 Zuid-Korea 587 2 Singapore 568

3 Tapei (China) 585 3 Hongarije 552

4 Hong Kong 582 4 Japan 550

5 Japan 579 5 Zuid-Korea 549

6 Vlaanderen 558 6 Nederland 545

7 Nederland 540 7 Australië 540

BASISSCHOLEN

Papierwinkel kleiner makenLeerkrachten en directies klagen over te grote administratieve taakbelasting. Noch-tans vereist kwaliteitsvol en professioneel gegeven onderwijs planning en overleg.De organisatie van een school en van goed onderwijs brengen bovendien admini-stratieve taken met zich mee. Maar leerkrachten kunnen deze taken als dubbel ofzinloos werk ervaren als ze niet bijdragen tot beter onderwijs. Ze worden dan tebelastend. In dit geval spreken we over planlast. Deze last kan zelfs goed onder-wijs in de weg staan. Vandaar dat de onderwijsminister de planlast zo laag mogelijkwil houden, om zo het comfort in het onderwijs te verhogen. Ze wil concreet depapierwinkel kleiner maken.Inspectie en pedagogisch begeleiders ronden deze maand hun bezoeken aan basis-scholen af. Zij spreken met de directie af welke documenten en dossiers de leer-krachten en scholen moeten invullen. Hieruit volgen binnenkort concrete afsprakenom overbodige administratieve verplichtingen te doen verdwijnen. Wordt vervolgd.

ZIEKTE

Andere controlefirmaWie afwezig blijft wegens ziekte moet sinds begin dit jaar zijn ziekteattest naar de firmaGecoli sturen. Deze firma neemt de controles over van Securex. Een rondzendbrief,met o.a. nieuwe ziekteattesten is op school beschikbaar. Voor verdere informatiekunnen onderwijsmensen terecht bij hun werkstation. Maar noteer dit nieuwe adres:Gecoli - t.a.v. dr. Dunon, hoofdgeneesheer - Kunstlaan 20 - 3500 Hasselt - tel 011-30 12 50. Telefonische controle aanvragen gaan via het nummer 011-30 12 58 of fax011- 30 12 51. Contactpersonen zijn Wendy Brouwers en Cindy Webers.

▲Meer dan 90 procent vanVlaamse dertienjarigeleerlingen vindt hetbelangrijk op school goederesultaten te halen voorwiskunde en wetenschappen.

Zes frank perkilometer voor hetwoon-werkverkeer

▼

JONGEREN

Almaar minder sportiefSteeds minder meisjes behoren tot de actieve groepsporters. Dat zeggen onderzoekers van de faculteit Li-chamelijke Opvoeding en Kinesitherapie van de KU-Leuven. Vlaamse jongeren zijn over het algemeen spor-tiever dan pakweg twintig tot dertig jaar geleden maartoch zijn er redenen om zich zorgen te maken over hetgeringe uren sportbeoefening bij meisjes en ouderejongens. Uit het in 1969 gestarte tienjaarlijkse onder-zoek van de KULeuven blijkt dat de dertien- tot achttien-jarigen vlot de weg vinden naar een sportclub. In ‘69 éénderde van de jongens, dertig jaar later is dat aantal ge-stegen tot iets meer dan de helft. Dezelfde positieve trendbij meisjes: van minder dan één derde in ‘79 naar meerdan vier op tien twintig jaar later. Voor participatie insportclubs is de kloof tussen jongens en meisjes bijnagedicht. Maar het positieve nieuws over deze participa-tie heeft geen gunstig gevolg voor het aantal uren sport-beoefening bij de meisjes. Meisjes doen almaar minderaan sport: nog geen drie uren per week. Ook dezeventien- en achttienjarige jongens gaan op dat vlakachteruit. Volgens professor Vanreusel blijft de schoolde plek bij uitstek om een beleid voor sportstimuleringte beginnen. Hij pleit voor samenwerkingsverbandentussen school, gemeente en clubs.

VERVOERSKOSTEN

Gratis abonnement?Met het openbaar vervoer of met de fiets naar school komen wordt beloond. Vanafvorige maand worden de reiskosten voor openbaar vervoer naar en van het werkhelemaal terugbetaald (in plaats van de helft). Daarnaast krijgen de fietsers nu eenvergoeding van 6 frank per kilometer voor hun woon-werkverkeer.«Nog niets gemerkt van gratis abonnementen», melden ons ongeruste leerkrach-ten. Op school ligt een rondzendbrief die alle voorwaarden en mogelijkheden op-somt. Daarin staat niet dat elke leerkracht zomaar een gratis abonnement krijgt. Wéldat de werkgever de bedoelde reiskostenvergoeding te laste neemt. De leerkrachtenen ander onderwijspersoneel krijgen hun kosten voor het openbaar vervoer van huninrichtende macht terugbetaald op het einde van de maand volgend op de maandwaarin de geldigheidsduur van het vervoerbewijs verstrijkt. Wat u in februari betaal-de, krijgt u dus einde maart terugbetaald. Als u het verlopen ticket of abonnementtenminste als bewijs hebt afgegeven aan uw secretariaat. Uiteraard is de terugbeta-ling beperkt tot de prijs van het goedkoopste vervoerbewijs.Fietsers vragen hun maandelijkse vergoeding aan met een erewoordverklaring.Rondzendbrief PERS/I/Vervoerskosten 13AC/CR/JVM/js (22-12-2000)

BIJSCHOLING

Leren werken met ICTDure zetduivel in vorige Klasse (p. 10). De Regionale Expertisenetwerken (REN’s)brengen een op maat gesneden bijscholing rond educatief gebruik vannieuwe media, zowel op pedagogisch, technisch als organisatorisch vlak. Hiervooris er een richtprijs (per leerkracht en per bijscholingssessie) van 750 fr. (en NIET15.000 fr.). Een heel ander verhaal voor de bijscholingsmiddelen van uw school.

Niets gemist?

• Regionale Technologische Centra (RTC) zul-len op korte termijn de schakel zijn tussen school enbedrijfsleven. RTC’s moeten het mogelijk maken datscholen en bedrijven optimaal hoogtechnologische ap-paratuur kunnen gebruiken om leerlingen en werkne-mers op te leiden. Netoverschrijdende RTC’s zijn in eeneerste fase gepland in Kortrijk, Mechelen en Limburg.

• PS-voorzitter Elio Di Rupo pleit om in het Fransta-lig onderwijs vreemde talen aan te leren, meer be-paald het Nederlands. Hij is ook voorstander van eenuitwisseling van leerlingen tussen het noorden en hetzuiden van het land.

• Het hoger onderwijs telt dit academiejaar onge-veer evenveel studenten als vorig jaar (159.009). Dehogescholen groeien een beetje (100.958). De univer-siteiten hebben wat minder toeloop (56.051). Dat blijktuit de Beperkte Statistische Telling op 31 oktober 2000.Benieuwd of de officiële telling van 1 februari deze cij-fers bevestigt. Men telt momenteel nog handmatig na.

• De helft van de allochtone leerlingen in Vlaan-deren loopt school in het basisonderwijs. Voor deVlaamse kinderen is dat 64 procent. In het secundaironderwijs is dat respectievelijk 60 en 75 procent. Eenmeerderheid van de allochtone jongeren komt terechtin het katholiek onderwijs. Het officieel onderwijs neemtwel een relatief groter aandeel voor zijn rekening. Hierbijdrukt een zware last op het stedelijk onderwijs in Ant-werpen, Gent en Mechelen.

• In het Verenigd Koninkrijk dreigt een tekort aanleerkrachten. De kinderen zouden maar vier dagenper week naar school kunnen gaan. Dat beweert The-resa May, de schaduwminister van Onderwijs. De re-gering doet het sombere toekomstvisioen af als voor-barig. Om extra lesgevers te lokken, wil men leerkrachtenin opleiding al een salaris geven.

8 Slovakije 534 8 Tsjechië 539

9 Hongarije 532 9 Engeland 538

10 Canada 531 10 Finland 535

11 Slovenië 530 11 Slovakije 535

12 Russische Federatie 526 12 Vlaanderen 535

13 Australië 525 13 Slovenië 533

14 Finland 520 14 Canada 533

15 Tsjechië 520 15 Hong Kong 530

Internat. gemiddelde 487 Internat. gemiddelde 488

(De Third International Mathematics and Science Study (TIMSS) is een belangrijke studievan de Internationale Vereniging voor de Evaluatie van Onderwijsprestaties In dit vergelij-kend onderzoek werden meer dan 350.000 leerlingen getest in 38 landen.)

SpelenHoe komt het dat vooral Zuidoost-Aziatische landen zo goed presteren voor exactevakken? «Het Aziatisch onderwijs is gericht op het al op zeer jonge leeftijd aanlerenvan rekenvaardigheden», zegt de Nederlandse hoofdonderzoeker K. Bos. «Noch-tans waarderen de Aziatische kinderen het rekenonderwijs maar weinig. Logisch,want spelen met wiskunde en creatief met sommetjes omgaan is hen vreemd. InEuropa zijn we daar beter in.»

www.vlaanderen.be/ned/sites/statistieken/index.html

KLASSE NR.112 11KLASSE NR.112 11

In het DBSO verplicht de nieuwe regelgeving deleerlingen drie dagen per week werkervaring op te doen.▼

VLOR

Stage on Stage

Zullen we een blokstage of een alternerende stage organiseren? Moetde stagementor of de stagebegeleider het stageschrift viseren? Staatde stagegever garant voor de begeleide participatie van de leerling-stagiair aan een reële arbeidspost? Wat zegt het stagedossier daar-over? Heeft de stagegever het leerlingenstagereglement aanvaard?Hoe zit het met de Wet op het Welzijn en stagiairs?U kan al die termen en regelgeving opzoeken in een naslagwerk voor stagebegelei-ders, stagecoördinatoren, stagementoren, scholen die stagiairs uitsturen of bedrij-ven die stagiairs onthalen. ‘Leerlingenstages in het Technisch en BeroepssecundairOnderwijs’ heet de gebruiksverse map stagewijzers van de Vlaamse Onderwijs-raad (Vlor). Ze behandelt diverse aspecten van leerlingenstages: begrippenkader,visie van de school, deontologie, doelstellingen, stageovereenkomst, statuut vande leerling-stagiair, verzekering, arbeidsregelgeving, onderwijsregelgeving… Daarmeebezorgt de Vlor een stevige leidraad aan al wie betrokken is bij leerlingenstages, inafwachting van een nieuw beleid op basis van verscheidene Vlor-adviezen en deVlor-studiedag ‘Stage on Stage’.Onderwijs- en bedrijfswereld zijn er intussen nagenoeg unaniem van overtuigd datje praktische kennis het best op de werkvloer kan leren. De betrokken partijenverklaarden zich al op een Staten-Generaal in 1993 bereid tot samenwerken met alsconcrete werkpunten o.a. meer stagevoorzieningen en de promotie van stages,cursussen en seminaries voor leraars. De Vlor bracht visies en concrete werkmid-delen bij elkaar.Uit de schemerzone«De extra dimensie van de leerlingenstage ligt voor de jongeren in een begeleidekennismaking met de realiteit van de sociale, industriële en economische wereld»,onderstreept kabinetsmedewerker Daniel Samyn. «Zij krijgen daardoor ook de

12 KLASSE NR.112

gelegenheid de verworven vaardigheden en kennis te toetsen, toe te passen en uitte bouwen in levensechte situaties. Eigenlijk is het voor de toekomst niet denkbaardat leerlingen het secundair onderwijs verlaten zonder reëel contact met dearbeidsmarkt. Zelfs voor ASO’ers is het een goed idee. De overheid staat achterde beroepsprofielen waarop de opleidingsprofielen beter afgestemd raken. We staanook achter een convenant tussen de overheid, de koepels en specifieke beroepssec-toren, waarin ze stages voor leerlingen en leraren afspreken.»Omdat de sector van het technisch en beroepsonderwijs noch de beroepenwereldeen monolitisch blok zijn, moet de stageregelgeving voldoende ruimte laten voorcreativiteit en realisaties aangepast aan concrete situaties. De leerling-stagiair enzijn leerproces staan het best centraal. In een leerlingenstage moeten ook algemeenvormende, technische en praktische doelstellingen geïntegreerd en volwaardig aande orde zijn. Scholen moeten daarom autonoom, vrij van belastende regelgeving enoverbodige planlast, een stagebeleid kunnen voeren. Wel in samenspraak met allebetrokkenen, de leerlingen, eventueel hun ouders, de leraars én de organisaties ofinstellingen die stageplaatsen aanbieden. Aldus de Vlor.Met zijn adviezen slaagt de Vlaamse Onderwijsraad erin de leerlingenstages uit deschemerzone te halen tussen onderwijsreglementering, arbeidswetgeving, Europe-se en federale reglementering. De stagewijzers helpen de complexe regelgevingdoorzien en bieden inspiratie aan scholen en stagegevers.

• ‘Stage on stage’ - Vlor-studiedag (500␣ fr., verzending inbegrepen) - Bestellen bijde Vlaamse Onderwijsraad - Leuvenseplein 4 - 1000 Brussel - tel 02-219 42 99 - fax02-219 81 18 - mireille.pauwels@vlor.be - www.vlor.be

STUDIEKEUZE

Chrysostomos voorspelt slaagkansen

«Het hoger onderwijs democratiseren is ervoor zorgen dat studentenmet gelijke capaciteiten gelijke kansen hebben om met een redelijkekans op welslagen te studeren in de opleidingen en onderwijsvormendie overeenkomen met hun potentieel. Dat is iets anders dan voorafweten dat de helft van de eerstejaars faalt en niet de moed hebben eriets aan te doen.» Dat is een stelling van Geert Wels in zijn proef-schrift over de Chrysostomosproef.Geert Wels: «De Chrysostomosproef is voor laatstejaars secundair onderwijs. Wenemen hem af op één dag in de maand januari. Vandaar de naam, naar het feestwaarop de zesdejaars uitkijken naar hun afscheid van hun secundaire school.»Is het een toelatingsproef?Geert Wels: «Nee, het is geen landelijke toelatingsproef, zoals die nu bestaat voorartsen en tandartsen. Ook geen toelatingsproef voor kandidaat burgerlijk inge-nieurs of voor studenten audiovisuele en beeldende kunst. Die proeven zijn ver-plicht en bindend. Daarentegen is de Chrysostomosproef een niet bindend middeltot zelfselectie en positieve oriëntering - desgevallend heroriëntering - bij de over-gang van secundair naar hoger onderwijs (zie ook Vizier p. 4-9 in dit nummer). Deproef wil leerlingen een zicht geven op hun slaagkansen in het hoger onderwijs. Devoorspellende waarde is het grootst voor academische opleidingen. De proef testimmers cognitieve vaardigheden. Maar ook voor het hoger onderwijs van één cy-clus en twee cycli aan hogescholen is de voorspellende waarde nog zeer groot. Elkonderdeel test zowel kennis als potentieel. ‘Potentieel’ omvat het algemene cogni-tieve vaardigheidsniveau. Overigens laat de proef zich niet beïnvloeden door desekse van de leerling en zijn sociale of schoolse achtergrond. De Chrysostomos-proef bestaat uit een taalproef, een wiskundeproef en een stilleesproef.»

Is het niet vreemd de leerlingen aan een testbatterij te onderwerpenop het ogenblik dat de CLB’s die hebben opgegeven?Geert Wels: «We stelden de proef niet op vanuit een positivistische visie op studie-keuzebegeleiding. Ik ga niet uit van de veronderstelling dat capaciteiten meten endaarover informatie geven volstaan om het keuzeprobleem op te lossen. Commu-nicatie met anderen tijdens het keuzeproces van laatstejaars zal altijd een stempelblijven drukken op hun ontwikkelende zelfbeeld, los van hun score op een derge-lijke proef. Ook irrationele factoren beïnvloeden trouwens het keuzeproces. De Chrysos-tomosproef is niet het eind maar een onderdeel van de begeleiding. Hij moet in hetstudiekeuzeproces worden ingepast en samengaan met andere middelen.De Studie-informatiedagen (SID-ins) zouden eigenlijk in oktober-november plaatsmoeten hebben. Abituriënten kunnen er ideeën over studierichtingen van verschil-lende duur en onderwijsvorm opdoen. In januari doen ze de Chrysostomosproef.Een week later doorlopen ze een computerprogramma waarin ze zichzelf en huneigen slaagkansen plaatsen ten opzichte van alle anderen die aan de proef deelna-men. Zo krijgen ze een idee van de richtingen die ze op een comfortabele manieraankunnen, ook van opleidingen in hun interessegebied waaraan ze misschien zelfnog niet dachten. Ze stellen vast in welke mate hun voorkeuren met hun capaciteitenovereenkomen. Met deze informatie kunnen ze gerichter deelnemen aan de infoda-gen die de hogescholen en universiteiten in februari en maart organiseren. Om-streeks de paasvakantie kunnen ze enkele Excursies doen. Dat zijn specifieke zelf-studiepakketten voor de verschillende studierichtingen.Waarom zouden we alle achttienjarigen over de kling blijven jagen om toch maar deopleiding met de hoogste graad van abstractie en de grootste hoeveelheid leerstofaan te vatten? Geven we hen niet beter de kans om zich succesvol te ontplooien in

die dingen die ze qua interesse én qua capaciteiten vlot aankunnen? Wat primeert?Het prestige van het diploma of het plezier dat je schept in je studie en werk?»Is uw proef door economische motieven ingegeven?Geert Wels: «Professor Nonneman (Ufsia) en Isabelle Cortens (VEV) toonden aandat de mislukking van de helft van alle eerstejaars aan universiteiten en hogescho-len jaarlijks 16 miljard kost aan studenten, gezinnen en Vlaamse Gemeenschap.Ook ik vraag me af of we dat geld niet beter gebruiken om bijvoorbeeld preventiefde mislukkingsproblematiek ten gronde aan te pakken. Ik kijk vooral naar de psy-chologische nadelen voor wie mislukt. Er is ook het onzinnige verdringingsmecha-nisme: mensen met hogere diploma’s nemen op de arbeidsmarkt de plaatsen in vanmensen met lagere diploma’s. Naast hun ontevredenheid omdat ze onderbetaaldzijn en onder hun diplomaniveau werken, zie ik ook veel stress en burnout bijindividuen die wel hun academische graad met veel moeite haalden maar eigenlijkliever een praktischer opleiding hadden gekozen. Wie voor een keuze staat, moetzich niet alleen afvragen ‘kán ik dat doen’, maar ook ‘wíl ik dat doen’.»Leerkrachten, leerlingen en ouders hebben veel meer vertrouwen in eentoelatingsproef door een hogeschool of faculteit bij de start van een op-leiding dan in een centraal georganiseerd algemeen toelatingsexamen.Geert Wels: Ik geloof niet dat je de peiling van de beginsituatie aan de onderwijsinstel-lingen mag overlaten. Welke hogeschool of faculteit slaagt erin een objectief beeld tegeven van wat de studie inhoudt? In mijn onderzoek stel ik vast dat het vereistevaardigheidsniveau om te slagen niet aan alle instellingen binnen dezelfde categoriegelijk is. Er zijn naast de kwaliteit van het onderzoeksinstrument en de kenmerken vande studenten kennelijk nog andere belangrijke factoren. Verlaagt de instelling gewoonhaar normen naarmate de instroom kwalitatief minder goed is? Of begeleiden sommi-

STAGE

Beter voorbereid naar arbeidswereldVanaf volgend schooljaar komt er een versoepeling van het stagereglement. Daarmeekunnen scholen soepel met de bedrijven overleggen om de meest geschikte stage-plaatsen voor hun leerlingen te vinden. In het deeltijds beroepsonderwijs (DBSO)verplicht de nieuwe regelgeving de leerlingen werkervaring op te doen in de driedagen per week dat ze niet op school zitten. De afgelopen jaren was dat een pijnpuntin het deeltijds onderwijs: amper de helft van de leerlingen deed zinvolle werkervaringop. De onderwijsminister doet een beroep op de bedrijfswereld en de overheid omwerkplaatsen ter beschikking te stellen. In het kader van het gelijke-kansenbeleidzullen voldoende plaatsen beschikbaar zijn voor allochtone leerlingen.In 2002-2003 wenst de onderwijsminister in dertig BSO- en BuSO-scholen in detweede en derde graad het aandeel van de stage uit te breiden tot de helft van dewekelijkse lestijd. Zo zouden de leerlingen op school een aantal algemene en tech-nische vakken krijgen en op de werkvloer een deel technische en praktijkvakken.Hierdoor komen de leerlingen meer in contact met een werkelijke werksitua-tie. Meteen maken ze zich ook makkelijker belangrijke attitudes eigen, zoals ver-antwoordelijkheidszin, zorg voor detail en respect voor veiligheid. Na vier jaar moetblijken of het directe contact met de werkvloer al of niet leidde tot een kwaliteitsver-betering van het onderwijs en of de leerlingen beter voorbereid zijn om de arbeids-wereld in te stappen.

▲«De Chrysostomosprodoor de sekse en de sachtergrond van de le

ge instellingen hun minder vaardige studenten beter en krikken ze zo hun slaagper-centages op? Spelen de kleinschaligheid en de sfeer van een instelling een rol? Datalles pleit voor een Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling zoals in Nederland datstandaarden ontwikkelt waarmee de gemeenschap kan toezien op de kwaliteit van deinstroom, de doorstroom en de uitstroom. Dat is in het belang van de leerling/student,zijn financierende ouders en de subsidiërende gemeenschap. En uiteindelijk ook inhet belang van de instellingen voor hoger onderwijs zelf die nu klagen over de energiedie ze investeren in twintig procent van de eerstejaars die geen enkele kans hebben hetvereiste cognitieve vaardigheidsniveau te bereiken.»«Ik ben ook voorstander van een uitgebouwde begeleiding van de laatstejaars naafname van regionale proeven. Sommigen zullen ontdekken dat ze voldoende poten-tieel hebben om een opleiding van twee cycli aan universiteit of hogeschool te begin-nen. Jongeren die om redenen van sekse of sociale afkomst geneigd zijn te laag temikken, krijgen zo een stimulans om een lange opleiding aan te durven. Anderenzullen ontdekken dat ze zichzelf overschatten en inzien dat ze beter een korte opleidingsuccesvol kunnen doorlopen dan mislukkingen op te stapelen. Een middengroep zaltoch de initiële hooggegrepen keuze willen doorzetten. Voor deze leerlingen zou ikvoorzien in bijkomende trainingsprogramma’s in de tweede helft van het zesde jaar.Als zij hierin vrije tijd investeren en erin slagen de cognitieve kloof die er nog was teoverbruggen, zullen hun slaagkansen in het hoger onderwijs ook toenemen.• Kiezen volgens capaciteiten - De Chrysostomosproef als middel tot zelfselectie enpositieve (her)oriëntering bij de overgang van secundair naar hoger onderwijs, Geert Wels. Ukan het proefschrift bestellen door overschrijving van 875␣ fr. op rekeningnummer 833-4315409-40 met vermelding van naam + voornaam + ‘Chrysostomos’. Informatie bij STUDAX - Advies-bureau studiekeuzebegeleiding - Zavelstraat 19 - 3010 Kessel-Lo - klasse@studax.be - www.studax.be

KLASSE NR.112 13

GEMEENSCHAPSONDERWIJS

Nieuwe schoolraadVóór 1 april moet elke school van het Gemeenschapsonderwijs een nieuwe school-raad hebben. Het Bijzonder Decreet voor het Gemeenschapsonderwijs van 14 juli1998 herschikte de organisatie van het bestuur. Het Gemeenschapsonderwijs teltnu voor zijn 750 instellingen drie bestuursniveaus. Op het lokale schoolniveauvervangt de schoolraad de vroegere lokale raad (lorgo). Op het middenniveau staan29 scholengroepen in voor het bestuur en op het centraal niveau de Raad voor hetGemeenschapsonderwijs. Vroeger centraliseerde de Autonome Raad voor het Ge-meenschapsonderwijs de meeste bestuursfuncties. De reorganisatie van het be-stuur duurt tot 2003.Op het lokale niveau is de directeur als onderwijsprofessional de centrale fi-guur in de school. De schoolraad geeft advies aan de directeur of overlegt met hem.Deze raad heeft ook informatierecht over de beslissingen die het schoolleven beïn-vloeden. Vroeger kon de lorgo mee beslissen. De bevoegdheid om te beslissen ligtnu grotendeels in de scholengroep.Naast de directeur telt de schoolraad acht leden: drie leden rechtstreeks verkozendoor en uit ouders; drie leden rechtstreeks verkozen door en uit personeel en tweeleden gecoöpteerd uit sociale, economische en culturele milieus. Er zijn niet min-der dan 2250 mensen nodig om de ouders te vertegenwoordigen in de schoolraden.

ef laat zich niet misleidenociale of schoolseerling.»

Misschien ben ik wel niet per-fect, maar sommige delen van

mij zijn uitstekend.

GELIJKEKANSENDECREET

Aanvaardingsplicht voor alle scholen

We zijn allemaal ongelijk. Maar we hebben allemaal recht op eengelijkwaardige behandeling. En wie in onze duale samenleving be-dreigd is, heeft recht op extra middelen van de overheid.Om kansarmoede te bestrijden lanceerde de Vlaamse Gemeenschap projecten in envia het onderwijs. Tot nu toe zijn die tijdelijk en dit schooljaar lopen er een aantal af.Maar kansarmoede is niet tijdelijk. Dus moet er dringend ononderbroken samenhangkomen: een geïntegreerd gelijkekansenbeleid. De visieteksten over dit beleid makennu een debat mogelijk in het Vlaamse Parlement en de brede maatschappij.Er zijn nog andere knelpunten bij de bestrijding van kansarmoede. De planlast voorscholen met verschillende groepen kansarme leerlingen is te groot. De scholenmoeten daarom in hun schoolwerkplan kunnen uitschrijven hoe zij de kansarmoe-de concreet willen aanpakken. In plaats van telkens weer aanwendingsplannen temoeten indienen bij beoordelingscommissies. Die schaft de minister overigens af.Alle scholen die op een vergelijkbare problematiek botsen, moeten vergelijkbaremiddelen krijgen, zonder uitsluiting. De middelen moeten bovendien helemaal naarde scholen zelf gaan, niet naar een tussenniveau. In de scholen moet de hande-lingsbekwaamheid toenemen, zodat zij de problemen van achterstelling en onder-wijsachterstand effectief kunnen aanpakken.Ik kies mijn schoolDe Vlaamse regering is van plan het recht op inschrijving in een decreet vast te leggen. Datis de meest besproken krachtlijn van de visietekst over het gelijkekansenbeleid. MinisterVanderpoorten: «Een evaluatieonderzoek naar het huidige non-discriminatiebeleid wijstuit dat de problemen met ongelijke toegang en concentratie van leerlingen met bijzonderebehoeften in bepaalde scholen onvoldoende verminderd zijn. Als de samenstelling van deleerlingenpopulatie van elke school een afspiegeling is van de samenleving waarin zebestaat, zijn de problemen beter verdeeld over de scholen. Daarom moeten we het grond-

14 KLASSE NR.112

In het beroepsonderwijsverdwijnen de klassiekelessenroosters en leerjavan de werkbank.▼

Marleen Vandegen op g

nationale afkoms

recht van de leerlingen en hun ouders op inschrijving in de school van hun keuze alsuitgangspunt nemen. Voor de scholen moet er dus een aanvaardingsplicht komen.Een school die weigert een leerling in te schrijven moet dat schriftelijk motiveren. Weige-ringen op grond van huidskleur, nationale of etnische herkomst, afkomst of geslacht zijnniet toelaatbaar. Dat een ouder het pedagogisch project van een school van het vrij onder-wijs niet onderschrijft, kan een toelaatbare reden zijn om zijn kind te weigeren. Dat leer-lingen en hun ouders in het officieel onderwijs alleen maar kennis moeten nemen van hetpedagogisch project en het niet moeten onderschrijven, is nog een knelpunt.»Zwart, wit of kleurHet onderscheid tussen zogenaamde witte scholen, zwarte (concentratie)scholenen multiculturele scholen doorkruist de onderwijsnetten. Volgens André De Wolf,directeur-generaal van het Vlaams Secretariaat van Katholiek Onderwijs (VSKO),zal de aanvaardingsplicht van de huidige multiculturele scholen (met een represen-tatieve verdeling tussen allochtonen en autochtonen) concentratiescholen maken.Het gevaar is volgens hem reëel dat deze ‘zwarte’ scholen nadien ook een vlucht vansociaal opgeklommen allochtonen kennen en hun deuren zullen moeten sluiten.Het debat dat de minister vraagt, is duidelijk aan de gang. Zij rekent sterk op de lokaleoverlegplatformen om problemen te voorkomen, maar wil niettemin een beroepsinstan-tie in het leven roepen die zal toezien op het grondrecht op onderwijs in de school vanonze keuze. De visietekst belooft van haar kant «aanhoudende aandacht voor en onder-steuning van de scholen met de meest kwetsbare leerlingenpopulaties zonderover te gaan tot een organieke omkadering». De overheid zal dus specifieke middelenvoor het gelijkekansenbeleid blijven uittrekken en ze selectief en voorwaardelijk blijvenverdelen. Maar meer geïntegreerd en met minder administratieve rompslomp.

www.ond.vlaanderen.be/berichten/gelijkekansen.htm De volledige visietekst ‘Naareen geïntegreerd gelijkekansenbeleid binnen het onderwijs’:

ren

▲rpoorten: «Weigerin-rond van huidskleur,

of etnische herkomst,t of geslacht zijn niet

toelaatbaar.»

BEROEPS- EN TECHNISCH ONDERWIJS

Leerlingen in een leertraject

«Rond BSO en TSO hangt een te negatief beeld», stelt onderwijsministerVanderpoorten in haar recent actieplan om beide onderwijsvormen te herwaarde-ren. «Dat komt omdat in de loop van de geschiedenis geestesarbeid en handenar-beid onevenwichtig werden gewaardeerd. Dit onevenwicht zit nu nog in onze socia-le wetgeving die een onderscheid maakt tussen bedienden en arbeiders. Het onder-scheid blijft leven in de geest van heel wat ouders, waardoor ze BSO/TSO voor hunkinderen vaak zien als tweede of zelfs derde keuze. Hierdoor gaat heel wat potentieelvoor BSO/TSO verloren. Tal van kinderen zouden veel meer levensvreugde heb-ben door meteen naar een BSO- of TSO-richting te gaan. Dit zou wellicht de uit-stroom van ongekwalificeerden verminderen.»Meest geschiktHet actieplan wil de kwaliteit van de aangeboden opleiding bewaken en het onder-wijs en de beroepenwereld beter op elkaar afstemmen. Maar het plan wil ook dementaliteit van ouders en kinderen veranderen in het voordeel van BSO/TSO. Zowordt een correcte oriëntering mogelijk, wat de gevolgen van de beruchte watervalvan ASO naar BSO zou doen afnemen.Interesse voor technische richtingen kunnen de leerlingen al in de basisschool enin de eerste graad van het secundair onderwijs meekrijgen. «Hierbij dienen we oogte hebben voor de leerkracht die het vak technologische opvoeding geeft», zegtde minister. «In het basisonderwijs moet dit niet noodzakelijk de klasleraar zijn.Soms is die te weinig op de hoogte van de mogelijkheden van BSO/TSO, waardoorhij leerlingen en ouders misschien onvolledig voorlicht. In het secundair moetenwe opnieuw bekijken wie lesbevoegdheid voor dit vak kan krijgen. Zowel in hetbasis- als in het secundair onderwijs moet de inrichtende macht zelf de mogelijk-heid krijgen om de leerkracht aan te wijzen van wie ze ervaren heeft dat hij of zij hetmeest geschikt is om dit vak te geven.

Nieuwe fittingIn het schooljaar 2002-2003 start een experiment in twintig autonome midden-scholen. Daar bouwt men de eerste graad breed uit op een gemeenschappelijkebasis met een zwaar pakket technologische opvoeding (TO). Industrieel ingenieurszullen er het vak TO geven. Na drie jaar evalueert de onderwijsoverheid of eendergelijke gemeenschappelijke opleiding met meer TO ook meer leerlingen naarBSO/TSO laat doorstromen en of de studieoriëntering correcter gebeurt.Het beroepssecundair onderwijs krijgt intussen al een nieuwe fitting. De klassiekelessenroosters en leerjaren verdwijnen van de werkbank. 19 beroepsscholen expe-rimenteren met het modulair stelsel (zie Klasse 93 p. 10-11). De leerlingenvolgen een leertraject. Als start geven drie basismodules ‘elektriciteit’, ‘metaal’ en‘lassen’ bijvoorbeeld toegang tot vier andere: ‘voorbewerken’, ‘spuiten’, ‘plaatsla-gen’ en ‘demontage/montage’. De modules zijn telkens een deelcertificaat waard.Het tempo waarin een leerling een leertraject aflegt, kan verschillen.Onderzoekers van het Hoger Instituut voor de Arbeid kiezen in hun aanbevelingenvoor modulair onderwijs op maat van de individuele leerling. Dat soort onderwijsbegeleidt naar zelfsturend leren. Maar dat vergt niet alleen een soepele schoolorga-nisatie en -programmering. Ook een grote inzet van de leerkrachten is daarvoorvereist. Daartoe is een aanpassing van het stroeve leraarsstatuut nodig. Een werkvan lange termijn.

www.kuleuven.ac.be/hiva Modules als bouwstenen voor onderwijs

idee© Magisch Mechelen p. 16© Naar de haaien p. 19© V-dagen p. 22-23

idee

m

Ik kgez

Mijniv

17

18

Ik wM

M

M

M

Na

Sta

Vol

....

On

Kla

Sch

StuInfoNiéuitnwer

§

©

Hoe schrijf ik in?Inschrijven doet u door de bon op dezepagina vóór 21 februari volledig in-gevuld op te sturen naar Info & Reserva-ties - Technopolis - Technologielaan -2800 Mechelen. Duizend leerkrachtenkrijgen een persoonlijke uitnodiging.Deze actie is gratis voor de leer-kracht, vergezellende gezinsledenbetalen overal het groepstarief.Alleen in De Nekker krijgen zij ookgratis toegang. Schrijf enkel in alsu vast van plan bent te komen.

Waar vind ik meerinformatie?

Neem contact op met Technopolis - Tech-nologielaan - 2800 Mechelen - tel 015-3420 00 - fax 015-34 20 01 -

Ontdek de fakir in u.

Magisch Mechelen met Klasse A

Wat staat er dit schooljaar nog op uw programma? De bromtol vanKeizer Karel? Het wonderlijke effect van de Van der Graaff-generator? DeTGV-reizen van de ooievaars? Inline skating, een natuurwandeling eneen partijtje zomerzwemmen? Sport, spel, wetenschap en dierenuit de hele wereld zitten deze maand in één grote Klasse-actie. Magisch Mechelen nodigt duizend Vlaamse leerkrach-ten en hun gezin uit voor een exclusieve kennismaking. Tweeweekends lang staan voor u de deuren open van het Mechels Speel-goedmuseum, het wetenschappelijk doe-centrum Technopolis, het Pro-vinciaal Sport- en Recreatiecentrum De Nekker en Dierenpark Plan-ckendael. Op 17 maart en 22 april staan duizend leerkrachtenbasisonderwijs op de VIP-lijst, op 18 maart en 21 april duizendleerkrachten secundair onderwijs. Een klasuitstap in vier dimen-sies? Overtuig u ter plaatse welke richtingen u met uw leerlingen uit kan.Wat is het aanbod van Magisch Mechelen?Vier trekpleisters voor school- en studiereizen binnen een straalvan enkele kilometers? Uitgebreide educatieve programma’s endeskundige begeleiding voor alle onderwijsniveaus? Dit is het kla-vertjevier, de keuze is aan u:1. Snorrebotten in het SpeelgoedmuseumNoem het nostalgie, verwondering of een leerrijke blik over alle(kinder)grenzen heen, het Speelgoedmuseum verlaat u met een speelshoofd. Daarvoor zorgen honderd klaslokalen vol Barbiepoppen, Mär-klintreintjes, Dinky Toys, de kinderfiets van Leopold III, Legostenen, deslag van Waterloo op schaal, teddy- en andere beren, het kasteel vanDag Sinterklaas, snorrebotten en zoemschijven (u zei?), tinnen sol-daatjes, ganzenspellen en uit ijzerdraad gevlochten figuren uit BurkinaFaso en de Filippijnen… Actief zien, leren en spelen. Bezoek vrij dedertig afdelingen van het museum en probeer zelf speelgoed uit. Ukrijgt een gratis infomap en uitleg over de educatieve programma’s:traditioneel en archeologisch speelgoed, spel en speelgoed in de Oud-heid, kleuterspelen met kleuren, rondleidingen, ateliers, vragenlijstenvoor leerlingen enz. Nieuw zijn vijftien reuzegrote puzzels, een com-pleet vernieuwde afdeling miniatuurtreinen (vanaf mei) en een ten-toonstelling over cowboys en indianen (vanaf oktober).Speelgoedmuseum – Nekkerspoel 21 – 2800 Mechelen – tel015-55 70 75 – fax 015-55 20 85 – info@speelgoedmuseum.be- Alle dagen open van 10 tot 17 uur, maandag gesloten - Tijdensdeze actie gratis toegang voor de leerkracht en groepstarief voorvergezellende gezinsleden (volw. 160 fr., kind –12 j. 115 fr.).

16 KLASSE NR.112

©

16 KLASSE NR.112

MET KLASSE NAAR MECHELENJa, ik wil graag deelnemen aan de infodagen van MagischMechelen. Stuur mij een uitnodiging voor een bezoek aantwee bestemmingen.

om (omcirkel wat past): alleen / met … personen (eigeninsleden, max. 5 personen).

n voorkeurdatum is (omcirkel één datum, let op het onderwijs-eau):

maart / 22 april (basisonderwijs)

maart / 21 april (secundair onderwijs)

il graag een bezoek brengen aan (duid aan):SpeelgoedmuseumTechnopolisProvinciaal Sport- en Recreatiecentrum De NekkerDierenpark Planckendael

am: ...............................................................................

mboeknummer: .............................................................

ledig adres: ....................................................................

.....................................................................................

derwijsniveau (omcirkel wat past): kleuter / lager / secundair

s/vak: ............................................................................

ool: ..............................................................................

ur deze originele bon vóór 21 februari volledig ingevuld naar & Reservaties - Technopolis - Technologielaan - 2800 Mechelen.t faxen a.u.b. Duizend leerkrachten ontvangen een schriftelijkeodiging. Uw naam komt op een VIP-lijst. Schrijf alleen in als ukelijk wil en kan deelnemen.

info@technopolis.be Uitgebreide inhoude-lijke, educatieve en praktische informatie overde vier organisaties vindt u ook op hun res-pectieve websites.

©

FOTO

’S P

. 15-

16: S

PE

ELG

OE

DM

US

EU

M, T

EC

HN

OP

OLI

S, C

EN

TRU

M D

E N

EK

KE

R, P

LAN

CK

EN

DA

EL

Palaberen met debonobo's.

2. De pindakracht van TechnopolisEen echo van vijftig meter bij elkaar gebruld, je haar rechtop bij de Vander Graaff-generator, fietsen op een vijf meter hoog gespannen ka-bel… Wetenschap en technologie worden wel heel levend en actief inhet doe-centrum Technopolis (zie ook www.klasse.be/kvl./101/16).Zeven thema’s breken de ban van wiskunde, fysica, taal, muziek: Lucht-en-Wind, Bouwstenen, Waterkant, Huis, Onzichtbaar, ActieReactie enAtelier. Leerlingen van alle leeftijden kunnen 227 interactieve opstel-lingen uitproberen en tegelijk de eindtermen absorberen. Met het pro-gramma De Padvinder (tien vragen ter plaatse oplossen) prikken ze deleerstof op papier. Een didactisch dossier geeft u de kans het bezoekvoor te bereiden. Meer info vindt u in de uitgebreide WegWijzer (452p., 190 fr.) of in het meer beknopte MeesterPLAN (gratis als u eenbezoek met leerlingen vastlegt). Voorts zijn er edupaketten rond ener-gie (experimenteer met zonnebarbecue en pindakracht), wetenschap-pelijke doe-boekjes, wedstrijden, het wiskundeproject Cijferen met Boin het jaar 2365 enz. Edutainers geven u meer uitleg. Daarnaast zijn zelfuitpluizen en experimenteren warm aanbevolen.Technopolis - Technologielaan - 2800 Mechelen - tel 015-34 2000 - fax 015-34 20 01 - info@technopolis.be - Technopolis isalle dagen open van 9.30 tot 17 uur - Schoolbezoeken: ma./vr.(lager onderwijs), di./do. (eerste graad secundair), wo. (tweedeen derde graad secundair) - Bezoek op maat van uw klas op af-spraak –Tijdens deze actie gratis toegang voor de leerkracht engroepstarief voor gezinsleden (volw. 250 fr., kind 3-12 j. 161 fr.)3. Kwelduivels in het ProvinciaalSport- en Recreatiecentrum De NekkerMechelaars die over de Dijle woonden en een avondje uitgingen inMechelen moesten over een klein, gevaarlijk bruggetje. Stevig be-schonken fuifnummers keerden dan ook meermaals naar huis terugmet een nat pak. Als excuus verzonnen zij de Nekkertjes, kwelduivelsdie bij de brug op de loer lagen en hen in het water trokken. Vandaagkan een nat zwempak nog altijd, want De Nekker is een 65 ha. grootsport- en recreatiepark met diabolische variatie: zwemmen, surfen,duiken, waterfietsen op de vijver, alle sporten beoefenen in de sport-hal, wandelen in een bosrijke omgeving, inline skaten, het nabijge-legen natuurreservaat bezoeken (met werkmappen basisonderwijsvoor bodem- en wateronderzoek) en in- en outdoor speelgelegen-heid voor kinderen. Tijdens deze actie wordt u onthaald aan de info-desk in de inkomhal van de sporthal. Voor uw infomap, meer uitlegen reservaties bent u doorlopend welkom in de vergaderzaal in desporthal, koffie of frisdrank staan klaar. Uw partner of gezin kunnende speelparken en het binnenspeelland vrij bezoeken en het heledomein verkennen. Wie geïnteresseerd is in openluchtklassen in DeNekker, kan een afspraak maken voor een rondleiding in het domeinen een kennismaking met de werkmappen (lager onderwijs).Provinciaal Sport- en Recreatiecentrum De Nekker – Nekkers-poel – Borcht 19 – 2800 Mechelen – tel 015-55 70 05/06 – fax015-55 66 10 – info@denekker.be - Tussen 1 april en 30 sep-tember dagelijks open van 9 tot 17 uur - Tijdens deze actie gra-tis toegang voor de leerkracht en zijn gezin.4. De palaberhut van het DierenparkPlanckendaelVanaf 9 uur ’s morgens neemt u de boot van Rederij Malinska, dievertrekt aan de Colomabrug achter het station Mechelen. Een half uurlater staat u voor de bootingang van Dierenpark Planckendael. Van 10tot 12.30 uur bent u daar welkom in de Zooklas voor een stevige dosiseducatieve info. In de palaberhut vernemen kleuterleiders wat Plan-ckendael voor de jongste kinderen op stapel heeft staan. Onderwijzerskrijgen informatie aan de materiaalkar en kunnen er in avant-premièrevoor hun klasbezoek volop schedels en tanden betasten. Centraal staathet thema voeding. Voor leerkrachten secundair onderwijs parkeert demateriaalkar bij het thema koala. Gewapend met het uitgebreid info-pakket dat u na uw informatieronde in de Zooklas meekrijgt, kan uvervolgens vrij het hele domein bezoeken. Planckendael biedt educa-tieve programma’s over Afrika en de bonobo’s, een wandeling hoog inde bomen, kleutersafari’s, de zuivering van afvalwater, de trektocht vande ooievaar enz. Vanaf mei start de nieuwe presentatie Met de zon alsbron: Natuurstroom over alternatieve energiebronnen. Ook bezoekenachter de schermen en themawandelingen zijn mogelijk.Info: Kathleen Goemans - Koninklijke Maatschappij voor Dier-kunde - Koningin Astridplein 26 - 2018 Antwerpen - tel 03-20245 40 - fax 03-231 00 18 – Dierenpark Planckendael is alle da-gen open van 9 tot 17 uur (variabel) - Tijdens deze actie gratistoegang voor de leerkracht en groepstarief voor gezinsleden(volw. 425 fr., kind 3-12 j. 245 fr.)

A = Algemeen / B = BasisonderwijsS = Secundair onderwijs / H = Hoger onderwijs

Het SMAK nodigt gezinnen uitvoor een kennismaking methedendaagse kunst.

SK

ALD

Café Cultuur in Antwerpen.

DA

VID

SFO

ND

S

Hoe spelt u «consciëntieus»?

SM

AK

/GE

NT

§

§

©

Arti(e)sit A

Het hoeft niet altijd met de school te zijn. Kunst met het gezin kanook. In het SMAK bijvoorbeeld. Het nieuwe Arti(e)sit-project wilkinderen, jongeren en volwassenen vertrouwd maken methedendaagse kunst. Terwijl jongeren (vanaf 12 jaar) en vol-wassenen genieten van een (aangepaste) rondleiding met gids,kunnen de kinderen (tot 12 jaar) zich uitleven in een workshop omzo vertrouwd te geraken met het gegeven «museum». Dit projectstelt het gezin centraal, maar ook alleenstaanden, koppels zonderkinderen, jongeren en kinderen zonder ouders… zijn welkom.Elke zondag van 15 tot 17 u. is er Arti(e)sit. Elke eerste zondagvan de maand begeleidt een hedendaags kunstenaar mee deworkshop. Die workshop staat dan ook in het teken van dezekunstenaar en zijn werk. Volwassenen en jongeren betalen 250␣ fr.,kinderen tot 12 jaar 150␣ fr.Meer info en reservaties bij SMAK - Isabelle Finet - Citadelpark1 - 9000 Gent - tel 09-240 76 49 - isabelle.finet@gent.be

Klasse-service A

Studiereizen ParijsHebt u ooit een meerdaagse studiereis naar Parijs georganiseerdvoor uw leerlingen? An Audenaert studeert Romaanse Talen enmaakt hierover haar thesis. Wie bereid is haar vragenlijst in tevullen, stuurt gewoon een mailtje naar anaudenaert@hotmail.com,met vermelding van naam en adres van uw school.KleutermusicalDringend gezocht: een pilootschool om de kleutermusical Degekke eik (over ons milieu en de dieren van het bos) naar vormen inhoud gestalte te geven. Geïnteresseerde scholen melden zichbij Jos Maes - vzw De Notenboom - notenboom@pandora.be.Café CultuurOp maandagavond 12 februari worden alle studenten en laatste-jaars secundair onderwijs uit Antwerpen en omstreken in de Bour-laschouwburg verwacht voor het eerste Café Cultuur. Studenten-vereniging Skald en Het Toneelhuis programmeren stand up co-medy, muziek (De dolfijntjes; Mintzkov Luna) en poëzie (BennoBarnard; Paul Mennes). Om middernacht zorgt de Belgische Im-provisatie Liga voor een «studentikoze» afsluiter. Tickets kosten250␣ fr. in voorverkoop (KBC studentenkantoor - tel 03-224 76 00).Meer info bij Skald - Frederik Picard - Ter Maelenbaan 6 - 2970Schilde - tel 0496-62 06 94 - frederikpicard@hotmail.comMona LisaDringend gezocht: gedrukte voorstellingen van de MonaLisa (Leonardo da Vinci) voor een thema-tentoonstelling op deDag van het Deeltijds Kunstonderwijs (10 maart).Meteen melden bij BKO Kunstschool - Jonas Wille, directeur- Brusselsesteenweg 145 - 3090 Overijse - tel 02-687 57 37Rome + VaticaanLeerkracht Koen Smets organiseert vijfdaagse excursies voorcollega’s en hun partner naar Rome en het Vaticaan, van 30 juni tot4 juli en van 28 oktober tot 1 november. Richtprijs: ongeveer35.000␣ fr. per persoon (alles inbegrepen, behalve drank aan tafel).Meer info bij Koen Smets - Het Veld 37 - 2240 Zandhoven -tel 03-484 47 80Begeleiders«Wie wil in juli of augustus 2001 mee met Albezon vzw alsbegeleider? Op onze boerderij in de Cévennes (Zuid-Frankrijk)leven en werken we samen met een groep jongeren (16-21 jaar)van binnen en buiten de Bijzondere Jeugdbijstand.»Meer info bij Albezon vzw - Kiekenstraat 4b - 9000 Gent -tel 09-227 23 01Zuid-IndiaTijdens de paasvakantie kan u deelnemen aan een rondreis doorZuid-India met vzw SOS-zoutmijnkinderen-India. Leerkrachten krij-gen vijf procent op korting op deze (be)zoektocht naar rurale ont-wikkelingsprojecten en landschappelijke en culturele waarden.Meer info bij reisbegeleider Dirk Coolsaet - tel 03-480 61 18- dirk.coolsaet@village.uunet.beMobiliteitHebt u met uw klas of school al gewerkt rond mobiliteit, vervoer,verkeer…? Vrije Basisschool Sint Jozef (Blankenberge) plant der-gelijk schoolproject na de paasvakantie en zoekt nog nieuwe,interessante invalshoeken, tips, lesmateriaal, nuttige adressen…?Alle info is welkom bij Vrije Basisschool Sint Jozef - RudiBoydens, directeur - Schaapstraat 8 - 8370 Blankenberge -tel 050-41 44 80 - fax 050-41 03 74 - vbs.schaapstraat@pi.be

Een nieuwe Claus?Voor wie verhalen/gedichten/schrijfsels brouwt en hiermee le-zers wil uitdagen/bedwelmen, is er Debutant, een driemaande-lijks schrijfseltijdschrift.Debutant - Sparrendreef 9 - 3001 Leuven -debutant_bruis@hotmail.com - tel 016-40 45 23

Interviewen in een andere taal S

Hebben uw leerlingen zin in een lunch met de eerste burgers vanhet land? De interviewwedstrijd Hoe meer talen, hoe meervrienden? legt alvast het bestek klaar. Leerlingen uit de laatstedrie klassen van het secundair onderwijs kunnen een interviewafnemen in een andere dan hun moedertaal. Het interview kanhet best worden ingebed in de lessen Frans, Engels, Duits… Tergelegenheid van het Europees jaar van de Talen 2001 en in sa-menwerking met het Animatiecentrum voor Talen organiserende Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat deze inter-viewwedstrijd. De beste individuele deelnemers en de beste klas-sen uit elke Gemeenschap krijgen in september 2001 samen methun leraar(s) een uitnodiging voor een bezoek aan het federaleparlement. In een andere taal. Dezelfde dag ontmoeten de leer-lingen kamerleden uit de andere landsgedeelten en kunnen zeo.a. een debat bijwonen tussen journalisten die werken in eenandere taal dan hun moedertaal. En de laureaten lunchen samenmet de voorzitters van Kamer en Senaat.Meer informatie over wedstrijdreglement en deelnemings-formulieren bij de Dienst Taalcursussen - Kamer van volksver-tegenwoordigers - Leuvenseweg 21 - 1008 Brussel -tel 02-549 85 27 - fax 02-549 90 99 - talendienst@dekamer.be

Ionesco S

Op vrijdag 16, maandag 19 en dinsdag 20 maart (telkens van 13.15tot 15.30 u.) kunnen uw leerlingen kennis maken met het werk vande Franse theaterauteur Eugène Ionesco. Tien acteurs van VLEKHOstudententheater spelen De les en De koning sterft, met eeninleiding door Ionescokenner en docent Frans Jurgen Mijten.U betaalt 150␣ fr. per leerling (i.p.v. de gewone ticketprijs van350␣ fr.) én u hebt zelf gratis toegang. Tijdens de pauze krijgt ueen drankje aangeboden. Snel reserveren is wel de boodschap!Meer info en reservaties bij VLEKHO - Hilde Van Campenhout- Koningsstraat 336 - 1030 Brussel - tel 02-221 12 11

Van mond tot mond S

«La Rebecca» Tok-Tok-car is een bus, speciaal ingericht om metbeeld en klank een taalreis te simuleren. Opdrachten en discussiesdompelen uw leerlingen tweede en derde graad secundair onder-wijs een halve dag onder in een taalbad. Véél verschillende talen,gesprekken over taal en taalvariatie, over taalgebruik en meertalig-heid en over anderstaligheid. Beeldvorming over taal, grenzen dieontstaan rond een taal, strategisch gebruik van taal voor de vor-ming van een identiteit enz. zijn andere onderwerpen.Het educatief project Van mond tot mond is een initiatief vanhet Gentse stadsbestuur, uitgewerkt door de Stedelijke Integra-tiedienst. De Tok-Tok-car reist naar de verschillende wijken vande stad. Deelnemen is gratis (max. 25 leerlingen per sessie),inschrijven verplicht.Stedelijke Integratiedienst - Rebecca Vangestel - Kaprijke-straat 12 - 9000 Gent - tel 09-265 76 95 - fax 09-265 76 70 -sid@gent.be

Groot Nederlands Dictee A

Op 17 februari kan u op zowat 50 plaatsen in Vlaanderen deelne-men aan de preselecties van het Groot Nederlands Dictee,misschien wel de grootste spellingwedstrijd in Vlaanderen enNederland. De nationale finale vindt plaats op 10 maart. Meer dan1.500.000␣ fr. in prijzen ligt klaar voor spellingliefhebbers en -spe-cialisten. Voor leerkrachten lager en secundair onderwijs zijn ergratis op maat gemaakte oefenpakketjes. Nieuw dit jaar ishet Miniemendictee, een extra jong dictee voor leerlingen der-de graad lager onderwijs. In totaal zijn er dus vier wedstrijdformu-les: het Miniemen- en Juniordictee (voor adolescenten), hetLiefhebbersdictee en het Specialistendictee. Volwasse-nen mogen zelf kiezen of ze «liefhebber» of «specialist» zijn.Deelnemen kost 200␣ fr. Leerlingen en studenten betalen 100␣ fr.Meer informatie en inschrijvingen (meteen doen!) bij vzwDavidsfonds - Blijde-Inkomststraat 79-81 - 3000 Leuven -tel 016-31 06 00 - fax 016-31 06 08

KLASSE NR.112 17

Naam

Adre

......

Naam

......

Func

m JpM

m

StuuCultuBrusdeeln

Boekjetebuiten B

Hebt u ze al gezien, de promotiespots op radio en televisie over«voorlezen doet groeien»? Canon Cultuurcel en vzw Kalos lan-ceren nu Boekjetebuiten, een gloednieuw leesbevorderings-project voor kleuters en leerlingen eerste graad lageronderwijs. Voorlezen, leert ons wetenschappelijk onderzoek,werkt immers sterk taal- en sociaal bevorderend. En voorlezen isnu eenmaal een belangrijke stap vóór het kind zelfstandig gaatlezen. Met Boekjetebuiten kan u van dit voorlezen een waar festijnmaken. Voorlezen kan immers een aanleiding zijn voor tal van

18 KLASSE NR.112(advertentie)

GRATIS BOEKJETEBUITEN: ..................................................................................

s: ...................................................................................

......................................................................................

en adres van de school: .................................................

......................................................................................

tie/Klas: ..........................................................................

a, ik wil graag een gratis exemplaar ontvangen van hetakket Boekjetebuiten op mijn schooladres M thuisadres

Ja, ik wil ook graag deelnemen aan de nascholingsdag in(één plaats en datum kiezen)M CC de Poort Wetteren (7/3) M CC Gent (8/3)M CC Westrand Dilbeek (9/3) M CC Berchem (12/3)M CC De Brouckère Torhout (13/3)

r dit bonnetje meteen én volledig ingevuld naar Canonurcel - Boekjetebuiten - Koning Albert II-laan 15 - 1210

sel - fax 02-553 96 75 - canon@ond.vlaanderen.be -emers aan de studiedagen krijgen tijdig bericht

CANON CULTUURCELKoning Albert II-laan 15

1210 Brussel - Erna Schelstraeteen Jan Staes

tel 02-553 96 65 tot 67fax 02-553 96 75

erna.schelstraete@ond.vlaanderen.bejan.staes@ond.vlaanderen.be

activiteiten in de klas: denken, bewegen, filosoferen, musiceren,evalueren, zich verwonderen en… lezen.Boekjetebuiten bestaat uit een didactische doos voor de leer-kracht om de voorleeslessen voor te bereiden. U kan in een mumvan tijd aan de slag, zonder eerst een zware handleiding door teworstelen. Naast een didactisch hulpbord vindt u in de doos een50-tal denk-, doe- en praatopdrachten met, over en rondverhalen en boeken, naadloos aansluitend bij de leergebieden taal,wereldoriëntatie en muzische vorming. Via een eenvoudig systeemkan u van elke opdracht nog eens zes variaties uitwerken, zodat dedoos eigenlijk meer dan 300 opdrachten bevat. U kan het pakket opeender welk kinder- of prentenboek toepassen en u hoeft niet eensalles zelf voor te bereiden, want in de doos vindt u een aantal kant-en-klare voorbeelden. Bovendien is aan deze methode een interac-tieve website verbonden, waarop u niet alleen extra voorbeeldenvindt, maar waarmee u ook uw eigen ervaringen kan uitwisselenmet die van collega’s van andere scholen.Oh ja, bijna vergeten te vertellen: u kan deze doos gra-tis bestellen bij Canon Cultuurcel - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel (gewoon bijgaand bonnetje in-vullen en opsturen).Last but not least: in elke provincie komt er een gratis nascholing/introductie bij deze methode. Deze nascholing is niet echt nood-zakelijk, maar kan u wél heel wat bijkomende inspiratie opleverenom de talloze mogelijkheden van het pakket uit te pluizen. De na-scholing duurt telkens van 10 tot 15 u. (broodmaaltijd tegen betalingverkrijgbaar). Snel inschrijven is de boodschap, want het aantal plaat-sen per provincie is beperkt (gewoon hetzelfde bonnetje vollediginvullen en opsturen). Wie kan deelnemen, krijgt tijdig bericht.

Verwendagen A

Op 13 en 14 februari is HETPALEIS Antwerpen weer gastheer voorde CANON Verwendagen voor leerkrachten. De koffie en degasten staan in de coulissen te wachten, de genodigden vindenvóór 7 februari hun brief in de bus. Uit bijna duizend nominatieskozen Canon en Klasse 2 x 100 «bijzondere leraars». Het was vaakmoeilijk kiezen, maar wie weet bent u er wel bij?

KLASSE NR.112 19KLASSE NR.112 19

«Bent u zeker dat dit een haai is?»

SE

A L

IFE B

LAN

KE

NB

ER

GE

DE K

LIK

SO

NS

Ontdek de leefwereld vanuw leerlingen.

©

§

S.O.S. haaien! A

Veertien verloren gezwommen tropische haaien en nog meer zie-ke en verlaten zeehondenpups vonden al een tijdelijk onderdakbij het Sea Life Centre in Blankenberge. U kan ze van dichtbijbewonderen, net als honderden andere Noordzeedieren in hunnatuurlijke omgeving. Van forellen en steuren tot garnalen, zee-sterren, krabben, roggen, zeepalingen… En welkom in de haaien-tunnel. Dankzij de nieuwste aquariumtechnologie, de huisves-ting van de dieren in hun natuurlijke leefomgeving en themati-sche presentaties krijgt u een duidelijk beeld van het leven onderwater. Informatiepanelen, voerdemonstraties, kraskaarten enspeurtochten maken u wegwijs in de aard en de bijzonderhedenvan de dieren en het onderwatermilieu. Wil u daar graag educa-tief materiaal bij? Sea Life biedt lespakketten aan voor de driegraden van het lager onderwijs. Voor het secundair is er het Mi-lieu Informatiepakket voor Leerkrachten, dat u projecten rond mi-lieuthema’s aankaart. En Sea Life blijft uitbreiden. Vanaf 1 aprilkrijgen ook otters hun eigen biotoop, waterval inbegrepen.500 leerkrachten basis- en eerste graad secundaironderwijs krijgen tijdens het weekend van 17-18 fe-bruari een gratis rondleiding in Sea Life Blankenberge.Van 10 tot 16 uur doorlopend staan gidsen klaar om uin kleine groepen wegwijs te maken. De leerkracht maggratis binnen, vergezellende partner of gezinsledenbetalen de halve toegangsprijs (volw. 175␣ fr., kinderen95␣ fr.). Reservatie vooraf is verplicht. Bel 050-42 4300, tijdens de kantooruren, het codewoord is Klasse.Aanbevolen als u een bezoek met uw leerlingen plant.Sea Life Centre - Koning Albert I-laan 116 - 8370 Blankenberge- tel 050-42 43 00 - fax 050-42 44 24. Makkelijk te bereikenmet het openbaar vervoer (op 800 m van het station).

Geld voor een schoolvoorbeeld A

Ontwikkel een lesplan of project waarin u informatie- en com-municatietechnologie (ICT) of software integreert. Stuur ditschoolvoorbeeld vóór 11 april naar Digikids en maak kans opeen geldprijs van 50.000 frank. Ook dit jaar kan u deelne-men aan de Prijs van de Vlaamse minister van Onderwijs enVorming. De totale prijzenpot bedraagt 350.000 BEF, verdeeldover hoofdprijzen, aanmoedigingsprijzen en eervolle vermeldin-gen. U kan twee kanten uit: ofwel ontwerpt u een lesplan/projectmet gebruik van ICT door de leerlingen in een klassituatie of uwerkt een pakket uit als vorming/hulpmiddel voor de leerkracht.Studenten lerarenopleiding worden extra aangemoedigd om deelte nemen. Noteer 6 juni in uw agenda, want dan worden, tijdensde Digikids Awards 2001, de prijzen uitgereikt. Overigens kan unog aan andere wedstrijden deelnemen. Meer informatie en deel-nemingsformulieren vindt u op de website van Digikids.www.digikids.be

Ik wil dokter worden… S

Ja, maar laatstejaars secundair onderwijs moeten vooraf slagenvoor een toelatingsexamen, als ze volgend academiejaar eenopleiding arts of tandarts willen beginnen. De Vlaamse re-gering organiseert dit examen voor alle kandidaat-studenten inhet Tentoonstellingspark (Heizel) in Brussel. Het examen duurteen volledige dag. Het wordt twee keer georganiseerd: 3 juli(inschrijven uiterlijk 8 juni) en 28 augustus (inschrijven uiterlijk3 augustus). Het inschrijvingsgeld bedraagt 1000␣ fr.Een gratis brochure is reeds beschikbaar bij alle universitairestudieadviesdiensten, CLB’s, ASO-scholen met een derde graaden bij het departement Onderwijs op onderstaand adres. In debrochure vindt u een reeks modelvragen en het inschrijvings-formulier. Hierop vermeldt de kandidaat het examennummerEXA2001-1 (juli-examen) of EXA2001-2 (augustus-examen).departement Onderwijs - cel Publicaties - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - tel 02-553 66 53 - fax 02-553 66 54- onderwijspublicaties@vlaanderen.be -www.ond.vlaanderen.be/arts-tandarts (hier vindt u brochure,modelvragen én inschrijvingsformulier)

Doe mee met de Kliksons A

De Kliksons is een cd-rom met een plezante bevraging rondde vrijetijdsbesteding, de mobiliteit, de leefwereld ende verwachtingen van tieners (10- tot 16-jarigen). U instal-leert de cd-rom ergens op school in één of meerdere pc’s. Vervol-gens kunnen uw leerlingen hun meningen intikken. De hele bevra-ging neemt zowat 20 minuten in beslag. U krijgt trouwens eenuitgebreide handleiding bij de cd-rom, zodat u stapsgewijs de heleprocedure kan afhandelen. Bedoeling is wél dat u ten laatste 1maart de resultaten doorstuurt naar de provinciale helpdesk (op deverschillende provinciale jeugddiensten). In de handleiding vindtu ook de richtlijnen om de resultaten in uw eigen bevraging statis-tisch te analyseren. Misschien leert u wel iets bij over uw leerlin-gen en over wat ze van uw school verwachten.Meer info bij Vereniging Vlaamse Jeugddiensten & -consu-lenten - Ann Verlinden - Vijverlaan 53 - 2610 Wilrijk - tel 03-821 06 06 - fax 03-821 06 09 - info@vvj.be

Bestudeer de natuur… en win S

Laatstejaars secundair onderwijs die, individueel of in een groepjevan maximum drie leerlingen, een verdienstelijke studie maken vaneen biologisch onderwerp naar keuze, kunnen daarmee in deprijzen vallen bij de jaarlijkse Prijs voor Biologie Jacques Kets.De jury houdt rekening met verschillende aspecten: wetenschap-pelijke methode, literatuurverwerking, verslaggeving enz.U (en de geïnteresseerde leerlingen natuurlijk ook) kan bekroon-de inzendingen van vorige jaren inkijken in de bibliotheek van deZoo van Antwerpen. Zo krijgt u een idee over het niveau, deuitwerking en de presentatie van de winnende studies. Een nietonbelangrijk aspect van de Prijs is immers de geldsom (max.25.000␣ fr.) die de laureaat kan opstrijken.Meer info en volledig wedstrijdreglement bij Zoo Antwerpen -de h. Schrevens, bibliothecaris - Koningin Astridplein 26 -2018 Antwerpen - tel 03-202 45 50

Jonge gidsen gezocht S

Gezocht: leerlingen derde graad secundair onderwijs die eenmondje Engels spreken en vertrouwd zijn met Brussel. Doel:meewerken aan een uitwisselingsproject tussen jonge-ren van Nairobi en Brussel. De dialoog verloopt in eersteinstantie via zelfgedraaide documentaires en internet en zal in2002 leiden tot een bezoek aan Nairobi.Brussels-Nairobi, a project about cultures, between culturesis het nieuwste interculturele project van het Koninklijk Mu-seum voor Midden-Afrika in Tervuren. Kandidaten meldenzich meteen op tel 02-769 52 00.

Geweld op school S

Kinderen zijn niet altijd engeltjes. Dat ondervindt u elke dag inuw klas. Maar wat is het verschil tussen opkomen voor zichzelf,grenzen verkennen en echt agressief gedrag? Waarom zijn leer-lingen soms agressief? En versterken tv, computerspellen, vi-deo, muziek, speelgoed, strips dat gedrag? Hoe kan je daar alsleerkracht zinvol mee omgaan? Het boek, de video en devormingsmap «Geweld genoeg!» tonen aan dat geweld-loze opvoeding haalbaar is. Werken met krantenknipsels ofeen stellingenspel, situaties beoordelen, werken met lezersbrie-ven of video kijken, u vindt ongetwijfeld een werkvorm die pastbij uw klas. Naar aanleiding van de bijdrage over agressie inKlasse voor Ouders en in deze Klasse (zie p. 46) biedt Jeugd enVrede een compleet pakket geweld (het boek, de video en vor-mingsmap) aan voor 650␣ fr. (verzendingskosten inbegrepen) inplaats van 800␣ fr.(exclusief verzendingkosten).Meer info bij Jeugd en Vrede - Van Elewijckstraat 35 - 1050Brussel - tel 02-640 19 98 - fax 02-640 07 74 -jev@jeugdenvrede.be - www.jeugdenvrede.be

PAKKET GEWELDm ja, ik ontvang graag het boek, de vormingsmap en de video

«Geweld Genoeg!» voor 650␣ fr., verzendingskosten inbegrepen.

Naam: ...............................................................................

Adres: ................................................................................

Stuur de bon naar Jeugd en Vrede (Klasse) - Van Elewijckstraat 35- 1050 Brussel - fax 02-640 07 74 - jev@jeugdenvrede.be

Een Italiaanse leer-kracht in uw klas?

Socrates in het derde millennium A

1 maart 2001 is de limietdatum voor aanvragen bij het VlaamsSocrates-agentschap. Dit Europese programma komt nu volop opkruissnelheid, de overgangsfase is definitief afgesloten. Scholen(basis- én secundair onderwijs) die een project willen indienen alsschoolpartnerschap kunnen dit voortaan doen voor de Euro-pese Onderwijsprojecten (EOP), de bilaterale taalprojecten én degloednieuwe schoolontwikkelingsprojecten. Dit nieuwe type part-nerschappen richt zich vooral op het schoolbeleid: directies enleerkrachten die met buitenlandse partners ideeën en ervaringenuitwisselen rond beleidslijnen en -perikelen, zoals bijvoorbeeldgeweld op school, vervroegde schooluitval enz.Via Socrates-2 kunnen scholen uit het basis-, secundair én vol-wassenenonderwijs tijdens volgend schooljaar een Socrates/Comenius-taalassistent ontvangen. Dat is een pas afgestu-deerde taalleraar die drie tot acht maanden op uw school komt«meedraaien»: deze assistent neemt remediëringsoefeningen,extra drill-oefeningen, conversatielessen enz. voor zijn/haar re-kening. Ook deze taalassistent moet u vóór 1 maart aanvragen.Meer info en aanvragen bij Vlaams Socrates-agentschap -Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - fax 02-553 95 65 -renilde.reynders@ond.vlaanderen.be

Scholen aan de Schelde A

Oost-en West-Vlaamse klassen (zesde jaar lager onderwijs enalle jaren secundair onderwijs) krijgen een beurs van 25.000␣ fr.als ze een uitwisseling organiseren met een klas uitZeeland (Nederland). Dit programma van Stichting Ryckeveldeloopt nog tot eind juni.Ook bij Ryckevelde: samenwerken met een museum binnen eeninternationaal project (meer info op © users.online.be/rycke-velde/museum) of internationaal aan de slag rond de picareskeroman (© users.online.be/ryckevelde/pica).Meer info bij Stichting Ryckevelde - Ryckevelde 10 - 8340Damme - tel 050-35 27 20 - fax 050-37 11 01 -ryckevelde@online.be - users.online.be/ryckevelde

20 KLASSE NR.112(advertentie)

Grundtvig A

Nee, geen merk van televisietoestellen. Wél het onderdeel vanhet Socrates-programma dat zich specifiek richt tot het volwas-senenonderwijs. Zowel het officiële (OSP, tweedekansonder-wijs, basiseducatie, tertiair onderwijs) als de non-formele sec-tor. Minstens drie instellingen uit drie verschillende landen kun-nen een onderwijspartnerschap organiseren binnen dit luik. Li-mietdatum? Juist, aanvragen vóór 1 maart.Voorts kunnen instellingen uit het volwassenenonderwijs even-eens een taalassistent aanvragen (zie hoger).Meer info over Grundtvig bij het Vlaams Socrates-agentschap- Koning Albert II-laan 15 - fax 02-553 95 65 -renilde.reynders@ond.vlaanderen.be

Nascholingscursussen A

Wie een nascholingscursus in het buitenland wil volgen, kan gras-duinen in de Comenius-catalogus om dé cursus van uw dromenuit te kiezen en er een beurs voor aan te vragen. Deze catalogus isnet verschenen. U kan hem aanvragen bij het Vlaams Socrates-agentschap. U kan de catalogus ook vinden op © europa.eu.int/comm/education/socrates/comenius/cat2001-2002/en.html. Uhoeft uw keuze echter niet te beperken tot de cursussen die in decatalogus worden vermeld. Als u een aanvraag wil doen voor eenniet-vermelde cursus, moet u wel rekening houden met eenaantal voorwaarden: de cursus heeft een Europese dimensie (enstaat dus open voor minstens drie Socrates-landen), het cursus-programma sluit aan bij uw job als leerkracht en de cursus (als heteen talencursus betreft) vergroot uw vaardigheden als taalleraar.Departementen lerarenopleiding en erkende instellingen voor na-scholing kunnen een samenwerkingsproject opzetten met min-stens drie instellingen uit drie verschillende Socrates-landen.Bedoeling is dat ze een internationale nascholingscursusorganiseren voor leerkrachten uit basis- en secundair onderwijs,lerarenopleiding en/of volwassenenonderwijs (zie boven). Limiet-datum voor de aanvraag? Hoe raadt u het? Inderdaad, 1 maart.Voor alle info: Vlaams Socrates-agentschap - Koning Albert II-laan 15 - fax 02-553 95 65 - renilde.reynders@ond.vlaanderen.be

KLASSE NR.112 21

Uw leerlingen ontdekken waterin al zijn facetten.

©

ED

UC

ATI

EF

THE

ATE

R A

NTW

ER

PE

N

§

DE M

ILIE

UB

OO

T

Pesten op de lagere schoolbespreekbaar maken.

Water, water en nog eens water A

Schelde en Dender zijn dit jaar de waterwegen waarop u deMilieuboot kan zien passeren. Van 12 maart tot 22 juni ligt deboot o.a. in Temse, Hoboken, Wetteren, Dendermonde, Aalst,Ninove, Geraardsbergen en Denderleeuw. In het najaar, van 10september tot 19 oktober, vindt u de Milieuboot in Zwijnaarde,Oudenaarde, Bossuit en Zwevegem.Een educatieve milieutocht duurt drie uur. Tijdens zo’n tochtkrijgen uw leerlingen oog voor water in al zijn facetten: defuncties van een rivier, waterkwaliteit (met praktische proeven)enz. Op de boot is plaats voor een 60-tal personen. Tijdens deweek zijn er educatieve milieuboottochten voor schoolgroepen.Op woensdagnamiddag en in het weekend zijn individuele zoet-watermatrozen en andere groepen welkom.Meevaren kost 75␣ fr. (tot 18 jaar) of 200␣ fr. (volwassenen).Meer info en reservaties bij De Milieuboot - Korte Nieuw-straat 12 - 9300 Aalst - tel 053-77 92 89 - fax 053-78 40 15 -info@milieuboot.be

Leerkrachten gezocht A

Gezocht: directeur…voor Gesubsidieerde Vrije Basisschool St. Agnesschool in Bras-schaat, een school met een honderdtal kleuters en zo’n 175 leer-lingen lager onderwijs. Start: 1 september.Meer info bij directeur B. Denhaene - tel 03-651 50 25 / Kan-didaturen met cv bij mevr. H. Speelmans - Sionkloosterlaan15 - 2930 BrasschaatGedetacheerd leerkrachtDe vrijwilligers van AFS inhoudelijk ondersteunen en vormen en wer-ken aan de relaties van AFS met de Vlaamse scholen, dat is de uitda-ging voor een gedetacheerd leerkracht. AFS organiseert internatio-nale uitwisselingen voor studenten en jong-volwassenen.Meer info bij AFS Interculturele Programma’s - BrandWhitlocklaan 132 - 1200 Brussel - tel 02-735 85 25 -fax 02-735 29 63 - afsbfl@afs.org - www.afs.orgInternetredacteurU onderhoudt de online relaties met klassen en leraars.U denkt mee over inhoud en visie van Explorian (biedt metho-dieken om internet toe te passen in de derde graad lager onder-wijs en de eerste graad secundair onderwijs). Een diploma hogeronderwijs, een goede kennis van het Frans én voeling met deonderwijswereld zijn uw troeven.Meer info en sollicitaties (met cv en visietekst) bij BenLambrechts - Explorian - tel 02-730 82 55 -ben.lambrechts@eduline.be - www.eduline.beSlachtofferhelpersGezocht: gemotiveerde vrijwilligers, die slachtoffers (van eenmisdrijf) thuis gaan bezoeken, ondersteunen, vertrouwen her-stellen enz. Gevraagd: sociaal vaardige, tactvolle, emotioneelsterke mensen. U krijgt een (gratis) vooropleiding.Meer info en kandidaturen bij Centrum Slachtofferhulp St.Niklaas - Cindy Ryckaert - tel 03-776 82 71 en Slachtoffer-hulp Brussel - tel 02-541 40 25VoorlezersWie wil (van februari tot mei) wekelijks een uurtje vrijmaken omvoor te lezen voor migrantenkinderen in Gent?Meer info bij De Poort-Beraber - tel 09-223 02 54 -depoort.beraber@gent.beDactylo en computerDringend gezocht: leerkrachten voor naschoolse dactylocur-sussen, vooral in de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant enleerkrachten voor computercursussen (MS-Office onderdelen;dag- en/of avondopleidingen) in de provincie West-Vlaanderen.Meer info en kandidaturen bij vzw Teach and Type - Biest-straat 286 - 3191 Hever - tel 015-61 75 50 - fax 015-61 7116 - tnt@pandora.be

In de huid van een vluchteling S

Via allerlei fysieke simulatieopdrachten en evaluatiemomentenkan u uw leerlingen aan den lijve laten ondervinden wat vluch-teling zijn echt betekent. Het simulatiespel Passages plaatstuw leerlingen in de huid van een vluchteling, die zijn land moetontvluchten en in een nieuw, onbekend land aankomt.Passages (en andere informatiepakketten voor leerkrachten)is verkrijgbaar bij het Hoog Commissariaat voor de Vluchte-lingen (Verenigde Naties) in Brussel - tel 02-649 01 53

Levenslang en levensbreed A

Op © www.psy.kuleuven.ac.be/levenslangleren vindt u eenwebsite met documenten rond levenslang en levensbreed leren. Deonderwijsminister heeft hierrond een maatschappelijk debat ge-lanceerd. Via © levenslangleren@ped.kuleuven.ac.be kan u rea-geren én aan het debat deelnemen. Dit debat loopt tot 24maart. Dat is langer dan voorzien, want ondertussen heeft de Euro-pese Commissie een memorandum gepubliceerd met discussie-thema’s rond levenslang leren. Dit memorandum (én eensamenvatting) vindt u op de website. De minister hoopt op véélreacties.Levenslang leren in Vlaanderen - Centrum voor Sociale Peda-gogiek - Vesaliusstraat 2 - 3000 Leuven

Mikpunt S

Hoe maakt u de geweldsproblematiek bespreekbaar on-der uw leerlingen? Hoe sensibiliseert u hen voor dit thema? Hetnieuwe educatief pakket Mikpunt wil u hiervoor de nodige in-strumenten geven. Het pakket is vooral bedoeld voor leerlingen van12 tot 16 jaar, volgens velen precies dé risicoleeftijd, waarop jonge-ren de overstap maken naar zwaardere feiten (o.a. geweld dus).Het pakket bestaat uit een leerkrachtenhandboek met infor-matie over geweld en agressie in het algemeen, de mogelijke pre-ventieve aanpak en manier waarop men met geweld kan omgaan.Daarnaast zijn er vijf themaboekjes, telkens met een theoretisch(achtergrondinformatie) en een praktisch (methodieken) gedeelte.Geweld in en rond de school, geweld op massamanifestaties, ge-weld in het verkeer en op het openbaar vervoer, vandalisme en tenslotte seksueel geweld zijn de vijf thema’s. De bijhorende videowil de jongeren tot nadenken aanzetten en meteen ook aanleidingbieden tot discussie. Voor de leerlingen zelf zit er in het pakket een(kopieerbare) werkbladenset. Een reizende interactieve tentoon-stelling maakt dit multimediale project volledig.De Gentse secundaire scholen kregen reeds een gratis exem-plaar van dit lessenpakket via initiatiefnemer Educatief Centrum(Gentse politie - tel 09-266 69 73). Daar kunnen zij ook de rei-zende tentoonstelling uitlenen. Andere Vlaamse secundairescholen kunnen voor het lessenpakket en de tentoonstelling te-recht bij Jeugd & Vrede - Van Elewijckstraat 35 - 1050 Brussel- tel 02-640 19 98 - fax 02-640 07 74 - jev@jeugdenvrede.be

Pestkop B

In Pestkop (Ed Van der Weyden) maakt een speelse combinatievan acteren, poppenspel, muziek en liedjes het pestprobleembespreekbaar voor kinderen van 8 tot 11 jaar. Educatief TheaterAntwerpen (ETA) heeft deze voorstelling al enkele jaren in deaanbieding, maar wil nu nieuwe leerkrachten (of leerkrachten dieeen vorige promotievoorstelling hebben gemist) de gelegenheidgeven om gratis met deze voorstelling kennis te maken.Klasse en ETA nodigen u dus uit in de Zwarte Zaal van hetFakkelteater - Reyndersstraat 7 - 2000 Antwerpen, opdinsdag 6 februari om 20.30 u. Er zijn zo’n 120 plaatsenbeschikbaar. U kan meteen uw gratis zitjes al reserve-ren op tel 03-233 15 88 (max. vier plaatsen per school).Educatief Theater Antwerpen - Denise Machiels -Reyndersstraat 7 - 2000 Antwerpen - tel 03-233 15 88 -fax 03-225 02 44

Dromen boven de wolken A

Kinderen (en hun volwassen begeleiders) kunnen op zondag 11 maarteen hele dag (van 11 tot 17 u.) lekker… wegdromen. Dromen is hetcentrale thema van de dertigste Jeugdboekenweek. Op 11 maart is erhet grote openingsfeest in de Brusselse Muntschouwburg. De Droom-stations prikkelen de zinnen en de hersenen. In elk hoekje duikenboeken op, nemen gidsen u mee naar dromerige plekjes om te den-ken, te kijken, te doen, te praten, te lezen en te luisteren. Vlaanderensmooiste stemmen vertellen, kinderboekenauteurs lezen voor en ineen gebouw als de Munt mag muziek natuurlijk niet ontbreken. Kin-deren die graag zingen of een instrument spelen, zetten gedichten opmuziek, vertrekken van een verhaal en ver-klanken het.In de voormiddag is er een debat met illustratoren uit binnen-én buitenland. ‘s Avonds komt Radio 1 (Het Einde van de We-reld) voor een live-uitzending rond boeken en dromen.Villa Kakelbont (Nationaal Centrum voor Jeugdliteratuur) werktvoor dit openingsfeest samen met Het Beschrijf en ABC (ArtBasics for Children). De dag is volledig gratis. U kan reserve-ren vanaf 15 februari bij Villa Kakelbont op tel 03-202 83 67 en68 (tussen 10 en 15 u.) of via info@villakakelbont.be

V-Dag 2001

Van 17 april tot eind mei zullen meer dan 20.000 leerlingen deelnemenaan allerlei activiteiten rond democratie en vrede. Ook in het langver-wachte Derde Millennium is er een plaatsje voor herinnerings- envredeseducatie in ons onderwijs.De gratis programmabrochure V-Dag 2001 valt volgende week in deschoolbrievenbus. Het aanbod is overweldigend. V-Dag wil zoveelmogelijk nieuw, kwalitatief educatief materiaal helpen lanceren.Met dat nieuwe materiaal kan u dus zoals u dat gewend bent, gratiskennismaken. Bestaand materiaal (dat zijn kwaliteit al heeft bewezen)is voor het eerst niet meer gratis te verkrijgen, maar meestal wéltegen een gunstigere prijs voor V-Dag. Thematische gidsbeurten,voordrachten, podiumkunsten, sportieve tochten, reizende tentoonstel-lingen, animaties…: elk programma heeft zijn eigen doelgroep.Gemeenschappelijk in elk programma is de aandacht voor de funda-mentele rechten in onze hedendaagse democratische samenleving.PROVINCIE ANTWERPEN✖ Kinderen zingen een dak op de wereld. Een «proms voor leerlingen».Zie p. 24 in dit nummer.✖ Mensenrechtenwandelingen. Drie stuks in Antwerpen. Ontdekkingsreisnaar mensenrechten (vanaf 14 jaar; twee uur; max. 25 leerlingen; begeleidendebrochure) zoekt sporen (in gebouwen, sculpturen, schilderijen…) van de manier waaropde burger, door de eeuwen heen, over zijn rechten dacht.Mensenrechten: zo eenvoudig (vanaf 14 jaar; twee uur; max. 25 leerlingen; be-geleidende brochure) zoekt naar sporen van opvattingen over burgerrechten door deeeuwen heen. Ook het heden (armenzorg, sociale ongelijkheid in het Antwerpen vanvandaag, positie van vrouwen en jongeren) komt aan bod.Cultuur is gezond (vanaf 14 jaar; twee uur; max. 25 leerlingen) vertrekt van PieterBruegels Dulle Griet voor een ontdekkingsreis rond cultuur en mensenrechten.✖ Ik sta achter mijn mening. De fototentoonstelling Du bist mein Spiegel (16 tot18 jaar; 90 minuten; max. 30 leerlingen) is de start van een adembenemend spel vanspiegels, meningen, vrije meningsuiting en meningsvorming. De foto’s zijn eeninstrument om te ontdekken wat jongeren gemeen hebben en hoe ze de wereld meewillen ontwikkelen.✖ Muziek als wapen tegen verdrukking. Op dinsdag 22 mei kunnen 500 leer-lingen vanaf 15 jaar luisteren naar en in debat gaan met de Zuid-Afrikaanse zangerJohannes Kerkorrel, een bekend blank tegenstander van het apartheidsregime.Scholen die inschrijven krijgen een uitgebreide documentatiemap en praktische richt-lijnen om de debathappening voor te bereiden.✖ Breendonk. De leerlingen (14 tot 18 jaar) bezoeken het Fort individueel, met eenplannetje en een korte toelichting bij de te bezoeken ruimten. Twee uur later krijgen zemeer informatie (diamontage, tentoonstellingsruimte, museum, relikwieënzaal) enkunnen ze hun indrukken laten bezinken in het meditatiezaaltje. U krijgt vooraf eenbrochure om dit bezoek voor te bereiden. Een gids (via V-Dag en tegen betaling) kanook. Voorts zijn er enkele video’s beschikbaar ter voorbereiding.✖ Joods Museum Mechelen. Het Joods Museum van Verzet en Deportatie is dezehele periode voorbehouden voor V-Dag-klassen. U kan zelf de rondleiding verzorgen(75 minuten; u gaat het best vooraf op verkenning) of u doet een beroep op een gidsvan het museum (vanaf 14 jaar; max. 20 leerlingen). U krijgt vooraf een gratis didac-tische gids, mét werkbladen met opdrachten voor de leerlingen. Voorts kan u voorafeen laatste getuige uitnodigen in de klas. Meer info hierover én afspraken via hetMuseum - tel 015-29 06 60.

22 KLASSE NR.112

MOVE FIRST, DO LATER• Kinderen voor de vrede. Een interactieve videofilm (10 tot 14 jaar; 35 minuten;leerkrachtenhandleiding en leerlingenbladen) om uw leerlingen te oefenen in de normenen waarden van vrijheid, rechtvaardigheid en democratische grondrechten. Meteen bestel-len op fax 03-475 26 94 - er zijn 200 gratis exemplaren beschikbaar (ééntje per school!)• De Groote Oorlog her-denken. Tien originele beelden uit WO I zijn herwerkt totposters (50 x 70 cm). Verschillende thema’s (van elke oorlog) komen aan bod (vanaf10 jaar). Bij de posters hoort een verhalenboekje en een didactische handleiding.Meteen bestellen bij Jeugd & Vrede - fax 02-640 07 74 - er zijn 500 gratis pakkettenter beschikking (max. vijf per school!).

Sportieve klassen kunnen een bezoek aan het Joods Museum (voormiddag) combine-ren met een sportief touwenparcours (in De Nekker; vanaf 14 jaar; twee uur; max.25 leerlingen; werken rond samenwerking, vertrouwen, ondersteunen) of met eenfietstocht van zo’n 45 km van Mechelen naar Breendonk en terug (programma van eenhele dag; max. 20 leerlingen; V-Dag betaalt de huur van de fietsen).

PROVINCIE LIMBURG✖ Vreemd is anders heel gewoon. Interactief spelcircuit over vooroordelen,discriminatie en multicultureel samenleven (10 tot 14 jaar; 90 minuten; max. 30 leerlingen;begeleidend lesboekje). Een initiatief van Stichting Vredeseducatie Utrecht (Nederland).Het spelcircuit staat opgesteld in het Provinciehuis. Via een geanimeerde presenta-tie op pc krijgen uw leerlingen een indruk van de werking van het provinciebestuur. Degids legt het verdere hoe en waarom uit tijdens de rondleiding (één uur), die o.a. degrote vergaderzaal aandoet.✖ Videoanimatie Peace Keeping. O.l.v. Sylvain Biegeleisen werken uw leerlin-gen één dag intensief en creatief rond de vredesmissies (vanaf 15 jaar; hele dag;max. 25 leerlingen). Het Kamp van Beverlo (Leopoldsburg) is gastheer. Biegeleisen(geboren in Antwerpen; woont en werkt in Tel Aviv) is bekend voor videoanimatiesrond sociale thema’s als straatgeweld, drugs, racisme, shoah enz.✖ Vredessoldaat. Na het bezoek aan het Museum van het Kamp van Beverlo kunnende leerlingen in kleine groepjes het trainingskamp als vredessoldaat beleven(vanaf 15 jaar; programma van een hele dag; max. 55 leerlingen). Ze ontmoeten ersoldaten die betrokken zijn/waren bij vredesmissies. Vragen staat daarbij vrij. Desge-wenst kan deze ontmoeting kort zijn, zodat er tijd is om sportieve kledij aan te trekkenen (onder begeleiding) de fysieke conditie en groepsgeest van uw leerlingen te testenop één van de omlopen.✖ Duitse militaire begraafplaats Lommel. Naast het grootste Duitse soldaten-kerkhof van WO II heeft de Kriegsgräberfürsorge een jeugdontmoetingshuis gebouwd.Uw leerlingen verdiepen er zich in het ontstaan en de opbouw van het kerkhof enontdekken de tragedie achter de lotgevallen van de soldaten (vanaf 14 jaar; ganse dag;max. 50 leerlingen). Een tijdelijke tentoonstelling geeft info over de Duitse Oorlogs-gravendienst.Het dagprogramma bestaat voorts uit een workshop zandtapijten maken («Ik bentegen geweld, omdat…»), een typische kunststijl voor Lommel. Met de zandtapijtenkunnen uw leerlingen zich creatief uiten tegen geweld.

PROVINCIE OOST-VLAANDEREN✖ De dag dat Tommy drie werd. In dit verteltheater (vanaf 10 jaar; één uur;max. 60 leerlingen per voorstelling; op school; betalend) tekent Tommy’s vader in hetgeheim een boek met prenten over de wereld buiten het kamp Theresiënstadt, waarTommy (en zijn ouders) al twee jaar gevangen zitten. Een glas melk, een verjaardags-taart, een schaap, een sneeuwman… Twee jaar later wordt Tommy bevrijd. Vader isondertussen in Auschwitz omgekomen.✖ Passe-Partout. Een spannend educatief spelcircuit rond de Rechten vanhet Kind (10 tot 14 jaar; ook BuSO; 90 minuten; 12 à 30 leerlingen; in Vredeshuis). Alsdetectives achterhalen uw leerlingen de waarheid in een reeks (waargebeurde) schen-dingen van kinderrechten. Doorheen verschillende ruimtes ontdekken ze dat ook jon-geren rechten hebben én dat die kunnen worden geschonden, in het Zuiden en… hier.✖ Big Brother in Bolivia. Poncho, lama en lambada. Indianen, koffie, oude Inca-tempels, lemen huizen versus mega-buildings, straatkinderen, cocaplantages. Boli-via. De camera draait. Hoe leven jongeren in Bolivia? Uw leerlingen beleven de dag-dagelijkse realiteit van Boliviaanse jongeren. Deze video (14 tot 18 jaar; 90 minuten;max. 30 leerlingen per voorstelling) presenteert echte Bolivian reality-tv.

Ode aan de oorlog.De Dulle Griet

(Pieter Bruegel)

V-D

AG

200

1

V-D

AG

2001

V- D

AG

2001

✖ Kundabuffi’s schatkamer. De zon gaat op (zoals altijd) en een Afrikaans (?)dorp ontwaakt langzaam. Kinderen gaan naar de waterput. Water is er schaars. Dekinderen helpen thuis, maken dagelijks de lange tocht heen en weer naar school,spelen met zelfgemaakt speelgoed of maken muziek op alles wat daarvoor kan dienen.Het oude en vervallen museumpje van Kundabuffi is het enige wat deze routine door-breekt. Hij is de enige van het dorp, die de wereld al gezien heeft. Van al zijn verre reizenbracht hij schatten mee.Dit inleefatelier (3 tot 7 jaar; één uur; max. 50 leerlingen) dompelt uw leerlingenonder in een onbekende leefwereld. Simpelweg ontdekken ze dat het kan: leven zondertelevisie, zonder verwarmde kamer, zonder auto, zonder elektriciteit, zonder telefoon.✖ Stadswandelingen. Gent meets world, world meets Gent (vanaf 12 jaar;twee uur; max. 25 leerlingen) toont sporen van «het Venetië van het Noorden» en «hetManchester van het continent». Het roemrijke verleden als industriestad versus hetvenster dat Gent nu aan de wereld toont (haven, universiteit en hogescholen, alloch-tone bevolking en toeristen…).Tijdens de oorlogsjaren 1940-1944 (vanaf 16 jaar; 140 minuten; max. 30 leer-lingen; vzw Vrede - tel 09-233 46 88) voert u langs gebouwen en monumenten die eenrol speelden in WO II. Laatste getuigen begeleiden de wandelingen (beperkt aantalreservaties mogelijk).Recht door de stad (10 tot 14 jaar; ook BuSO; twee uur; max. 25 leerlingen) brengtop tien locaties de huidige kinderrechten in beeld, mét uiteraard talrijke verwijzingennaar het verleden. Het puzzelspel bewijst dat dit geen saaie boel hoeft te zijn.

BRUSSEL HOOFDSTEDELIJK GEWEST✖ Mediterranean Rhapsody. Een multiculturele wandeling (vanaf 12 jaar;dagprogramma; betalend; Jeugd & Vrede - tel 02-640 19 98) die uw leerlingen par-does in een mediterraan bad gooit. Na de wandeling (met moskee, Klein Kasteeltje,markt, Marokkaans theehuis…) volgt een werkwinkel met voorwerpenkoffer (religieu-ze en culturele gebruiksvoorwerpen), muntthee, wierook, raï en hennatekenen.✖ Mensenrechtenwandeling. Tussen spoorwegarbeider Fonske (Centraal Sta-tion) en Karel Buls zoeken uw leerlingen de mensenrechten (vanaf 12 jaar; halve dag;max. 25 leerlingen; 20 gratis wandelingen; met werkkaart voor de leerlingen en leer-krachtendossier; Jeugd & Vrede - tel 02-640 19 98).

PROVINCIE WEST-VLAANDEREN✖ Vredesreis. Ontdek de Westhoek en het frontgebied van WO I (vanaf 12 jaar;hele dag; betalend; leerkrachtenmap met lestips en werkbladen; Jeugd & Vrede - tel02-640 19 98). Keuze uit een reeks modules: kindsoldaten - de mijnenslag - frontstadNieuwpoort - Tyne Cot Passendale + Ieper - Poperinge - frontstad Diksmuide✖ In Flanders Fields. John Condon (14 jaar) was de jongste soldaat die (in 1915)stierf in de Westhoek. In Johnny B. Goode (12 tot 15 jaar; hele dag; max. één bus)volgen radiojournalist Geert Spillebeen en museummedewerker Dominiek Dendoovende laatste dagen en uren van John Condon, van de loopgraven in Ieper tot het Britsekerkhof in Poelkapelle. Een bezoek aan het museum maakt de dag rond.Diggers (16 tot 18 jaar; hele dag; max. één bus) zijn amateur-archeologen die zoekennaar resten van WO I. Tijdens deze wandeling vertellen enkele diggers over hun erva-ringen en vondsten. Een bezoek aan het museum (waar een aantal van die vondsten tezien zijn) maakt de dag rond.✖ Van Inuït tot Pueblo. Deze interactieve tentoonstelling (10 tot 14 jaar; heledag) vertelt over de cultuur van de Noord-Amerikaanse indianen (van wie er bijvoor-beeld tijdens WO I in het Canadese leger vochten). Een bezoek aan In Flanders FieldMuseum maakt de dag rond.✖ Film. Op vrijdag 20 april, dinsdag 8 mei, donderdag 10 mei en vrijdag 11 mei kan

HOE INSCHRIJVEN?• Hebt u (samen met uw leerlingen) een keuze gemaakt? Aarzel dan niet om meteen inte schrijven. Dat kan vanaf 15 februari. U belt hiervoor gewoon het centrale tele-foonnummer 03-475 26 92, elke werkdag van 9 tot 16.30 u. Als er voor het gekozenprogramma nog plaats is, wordt uw reservatie meteen genoteerd.• Voor Oost-Vlaamse programma’s belt u het nummer 09-233 42 95. Voor deprogramma’s van Jeugd & Vrede belt u het nummer 02-640 19 98.

u een dagprogramma samenstellen met een film over WO I en een bezoek aan InFlanders Fields Museum.✖ Het lied, het rijm van Niemandsland. Lester Simpson (Brits zanger, acteur,liedjesschrijver en doedelzakspeler) brengt een eenmalig concert in Ieper (vrijdag-namiddag 19 april; Stadsschouwburg Ieper; 50␣ fr.; info en reservaties op tel 057-22 8584). Hij vertolkt er een bloemlezing uit zijn werk over de Grote Oorlog en vertelt overde manier waarop dit werk is ontstaan.✖ Themawandelingen IJzertoren. Oorlogsleed en ouderverdriet (vanaf 10jaar; hele dag; max. één bus) brengt u van het museum van de IJzertoren (o.a. tentoon-stelling over kinderrechten) naar de Duitse militaire begraafplaats van Vladslo (met HetTreurend Ouderpaar van Käthe Kollwitz), waar Jean-Pierre Roosen het poëzie- en luis-terliedprogramma Het Driestromenland vertolkt. U kan beide programmaonder-delen omwisselen of combineren met een bezoek aan het kerkhof van Langemark.Het Belgische front tijdens WO I (vanaf 10 jaar; hele dag; max. één bus) leidt uvan de IJzertoren naar de Dodengang en vervolgens naar Nieuwpoort voor eenrondvaart langs het sluizencomplex De Ganzenpoot.Verminkt voor het leven (vanaf 10 jaar; hele dag; max. één bus; betalend; info enreservaties op tel 051-50 02 86) combineert de IJzertoren met een bezoek aan de ontmij-ningsdienst van Langemark-Poelkapelle (met demonstratie). Luguber detail: wereldwijdsterven maandelijks ongeveer 800 mensen door nog niet opgeruimde landmijnen.

HEEL VLAANDEREN✖ Prijs Jeugd en Civisme. Wedstrijd van de Nationale Confederatie van PolitiekeGevangenen en Rechthebbenden (gewest Antwerpen). Alle leerlingen vanaf 10 jaarkunnen deelnemen met poëzie, proza, dia’s, video, theater, liederen, collages. Inzen-den tot 23 maart. Meer info bij mevr. Loquet - tel 03-290 55 46.✖ Kom vanavond met verhalen. Muziektheater (vanaf 12 jaar; 70 minuten; opuw school; tien gratis voorstellingen; info en reservaties bij Jeugd & Vrede - tel 02-640 19 98) waarin Alfred den Ouden met zijn poppen verhalen, gedichten en liederenover WO I tot leven brengt.✖ Slinge Slange Slom. De film Pietje Kortstaart, in combinatie met dans,zang en spel, wil het samenspel bij kinderen nieuw leven inblazen. Nieuwe, eenvou-dige spelletjes (met bijhorende rijmpjes en melodietjes zetten de leerlingen op weg (5tot 9 jaar; twee uur; 50 tot 100 leerlingen; op school; 18 gratis animaties; info enreservaties bij Jeugd & Vrede - tel 02-640 19 98).✖ Feestgedruis. Een plezante pop(pen)musical over verdraagzaamheid (5 tot 10jaar; 70 minuten; max. 100 leerlingen; op school; tien gratis voorstellingen; info enreservaties bij Jeugd & Vrede - tel 02-640 19 98).✖ Mikpunt. Een interactieve tentoonstelling (12 tot 16 jaar; op school; betalend;info en reservaties bij Jeugd & Vrede - tel 02-640 19 98; zie ook op p. 21 in dit nummer)om met uw leerlingen te werken rond geweld (openbaar vervoer en verkeer; seksueelgeweld; vandalisme; geweld in en rond de school; geweld en massamanifestaties).✖ Vrede? Samen maken we er werk van. Unicef en de Rechten van het Kind zijnhet thema van het spel Op reis naar een nieuwe planeet. Animatoren van Unicefgaan vervolgens dieper in op het conflictthema (10 tot 14 jaar; twee uur; max. 30leerlingen; tien (bijna) gratis animaties).✖ Opvoeden tot wereldburger. Een hele reeks activiteiten sensibiliseert kinderenen jongeren rond vrede, rechtvaardigheid, vertrouwen, wederzijds respect, duurzameontwikkeling en milieu. Leerkrachten krijgen hierrond een hele dag vorming (opschool; data af te spreken; betalend; info en reservaties bij Unicef - Mia Versmissen -tel 02-230 59 70).

KLASSE NR.112 23

Getuige van de oorlog:Fort van Breendonk

V-D

AG

200

1

V-D

AG

200

1

Meer dan 10.000 leerlingenzingen voor vrede.

VR

ED

ES

EIL

AN

DE

N

Ik ben dus ik doe…aan mondiale vorming.

Wat heeft Edmund Rössler temaken met Laurel & Hardy?

SP

EE

LS

©

©

§

Een proms voor de leerlingen A

Op 8 mei zullen meer dan 10.000 Vlaamse leerlingen (hopelijkniet letterlijk) de pannen van het dak van het Antwerpse Sportpa-leis zingen. Deze muzikale happening is meteen ook de feeste-lijke afsluiter van de V-dagen (zie ook p. 22-23 in dit nummer).Ook deze tweede uitgave van de «proms voor kinderen» kreegde titel Kinderen zingen een dak op de wereld mee. Datdak staat dit jaar eigenlijk in Zuid-Amerika, want de opbrengstvan dit jaar gaat naar een project in Cuzco (Peru). Vorig jaarbracht de eerste editie zo’n 500.000␣ fr. op voor een schoolpro-ject voor meisjes in Cox’s Bazar (Bangladesh).U kan voor dit «zangfeest voor de democratie» telefonischinschrijven. Deelnemen kost 100␣ fr. per leerling. Bij inschrij-ving ontvangt u een infobrochure over het nieuwe project inCuzco, een oefen-cd met de liedjes die op 8 mei worden gezon-gen en een liedjesbundel.Deze zanghappening is een initiatief van Children of The Street,met steun van Provincie Antwerpen, Stad Antwerpen, V-dag enNV Sportpaleis. Meer info en inschrijvingen op tel 03-475 2691 (elke schooldag tussen 10 en 15 u.; uitsluitend in de pe-riode van 12 februari tot 23 maart). U vermeldt het exacte aantaldeelnemers. Per post ontvangt u een overschrijvingsformulier.Na betaling is uw inschrijving definitief.

Kalenders A

Alle Vlaamse scholen hebben onlangs een Kalender 2001 ontvan-gen van de afdeling Bos & Groen. Met een aantal van die kalendersis iets misgelopen bij het sorteren: het is mogelijk dat in uw exem-plaar de maand april ontbreekt. Als dat zo is, kan u een correctexemplaar aanvragen via © Hedwig.Creve@lin.vlaanderen.be. Ver-meld daarbij zeker het juiste adres van de school. U krijgt dan eennieuw exemplaar toegestuurd.

Voor een glimlach van een kind A

Een enveloppe met 200.000␣ fr. ligt klaar voor «een opmerkelijkeactie die een bijdrage levert om het respect voor kinderen in deBelgische samenleving te bevorderen en om elke vorm van dis-criminatie of onderdrukking jegens kinderen op te heffen.» Zoluidt het in de bekendmaking van de Lydia Chagoll Prijs -Voor een glimlach van een kind.Kandidaturen moeten uiterlijk op 28 februari zijn ingediend. Dejury zal bij de beoordeling vooral letten op originaliteit, creatieveen vernieuwende benadering, multiplicatoreffect en de bestem-ming die u voor de Prijs vooropstelt.Meer info, volledig wedstrijdreglement, inschrijvings-formulieren en kandidaturen bij Koning Boudewijnstichting -Secretariaat van het Fonds Lydia Chagoll - Brederodestraat21 - 1000 Brussel - tel 02-511 18 40 - fax 02-511 52 21

Zeilen op het droge A

Jongeren van 6 tot 18 jaar kunnen op de Belgian Boat Show gratisop een dynamische, prettige én veilige manier kennis maken metde basisbeginselen van het zeilen. Waar komt de wind van-daan? Hoe gebruik je de zeilen en het roer om vooruit te komen?Ervaren monitoren maken de leerlingen wegwijs in de theorie, dieze ter plekke in praktijk kunnen omzetten. Zo’n initiatie duurt eenhalf uur, is gratis en elke deelnemer krijgt een brevet plus een«vaargids» over zeilscholen en verdere initiatiemogelijkheden. Inde nabije omgeving vindt u andere stands met informatie overwaar en hoe je kan leren duiken, windsurfen, waterskiën enz.U vindt deze «droge» zeilinitiaties van 10 tot 18 februari in hetBelgacom Youth Village, tijdens de Belgian Boat Show (Flan-ders Expo, Gent).Als u dergelijke initiatie wil reserveren voor uw leerlingen (waar-mee u gratis toegang krijgt tijdens het watersportsalon), stuurt uhet best meteen een e-mail naar bboats@flandersexpo.be,met vermelding van uw naam, gewenste dag en uur en aantalleerlingen. Nu doen om uit de boot vallen te voorkomen. Dedeelnemende leerkrachten maken bovendien kans op een gra-tis zeezeil-initiatie voor 4 personen, aan boord van eenonzinkbaar Etap 34s-zeiljacht. Die initiatie vindt plaats op zater-dag 9 juni tussen Oostende en Nieuwpoort of Blankenberge (hoede wind waait, zo de boot vaart).Meer info bij Belgian Boat Show - Pit De Jonge - tel 03-23237 19 - pit.de.jonge@skynet.be - www.belgianboatshow.be

24 KLASSE NR.112

Jeugdboeken in de klas S

U kan ze zomaar gratis krijgen: lessuggesties voor de eersteen tweede graad secundair onderwijs bij veel gelezen enbesproken jeugdboeken als Slagen van Roger H. Schoemans (overkindermishandeling), Voor Paulien van Paul Kustermans (overkinderarbeid), Een wolk als afscheid van Katrien Seynaeve (oversterven) en Nooit meer bang zijn van René Swartenbroekx (overde botsing van culturen). Studenten lerarenopleiding van de Katho-lieke Hogeschool Kempen (Campus Turnhout) schrijven deze be-geleidingsbrochures onder leiding van docent Jan Uyttendaele. Elkebrochure bevat behalve lessuggesties ook beknopte informatie overde auteur, een samenvatting en een bespreking van gebeuren, per-sonages, tijd, ruimte en perspectief. Bij sommige thema’s is er ookhistorische of wetenschappelijke toelichting.Uitgeverij Averbode - Riet Vanloo - Postbus 54 - 3271Averbode - fax 013 - 78 01 79 - riet@verbode.be

Ik ben dus ik doe… A

…is het centrale thema van een uitgebreid educatief aanbod rondmondiale vorming van Vredeseilanden-Coopibo én het mottovan de jaarlijkse campagne die dit jaar in het teken staat van Inter-nationaal Jaar van de Vrijwilligers. In een gratis infobrochurevindt u een bespreking van uitleenmateriaal.Voorwerpenkoffers voor kleuters, fotoboeken (met leerkrachten-handleiding) voor het lager onderwijs, lesmappen, brochures,video’s, een Quiz Latino voor het secundair onderwijs, de videoRadio Senegal voor leerkrachten en oudercomités, landendos-siers met tiplijsten om hiermee projectweken op te zetten… Umerkt het, er is voor ieder wat wils.Vraag de gratis infobrochure bij Vredeseilanden-Coopibo -Blijde-Inkomststraat 50 - 3000 Leuven - tel 016-31 65 80 -fax 013-31 65 81 - vredeseilanden-coopibo@ngonet.be

Asterix A

Hoe gebruik ik strips als didactisch instrument in de klas? Wataten de Galliërs? Gingen Romeinse soldaten echt zo gekleed? Uhoort er alles over op de studiedag voor leerkrachten derdegraad lager onderwijs en eerste en tweede graad secundair on-derwijs, op zaterdag 10 maart. Na de middag kan u (facultatief;wél vooraf inschrijven) kennis maken met de tentoonstellingAsterix en Europa (zie ook p. 27 in dit nummer).Gallo-Romeins Museum - Kielenstraat 15 - 3700 Tongeren -tel 012-23 39 14 - fax 012-39 10 50 - pmathei@limburg.be -www.limburg.be/gallo<

Edmund Rössler, Stan Laurelen Oliver Hardy S

Een ongewone combinatie, zegt u? Toch niet, zeggen wij. Om-trent Edmund Rössler (Wannes Van de Velde) is een tedere,poëtische vertelling over de kortstondige vriendschap tussentwee romantische stadszielen. Het is verteltheater met volk-se wortels, opgebouwd rond thema’s als vriendschap, stilte,kwetsbaarheid, menselijke beperkingen… Koen De Smet verteltin een regie van Herman Boets.Laurel & Hardy gaan naar de hemel (Paul Auster) is danweer een grappige (soms hilarische), maar ook tedere, gevoeligevoorstelling over twee mannen die al jaren dezelfde schijnbaardoelloze arbeid verrichten. Zij bouwen immers dag na dag aan eeneindeloze muur, waarvan niet duidelijk is waartoe die dient, hoelang hij is, wat voor en achter is. Zij stellen zich vragen over hunwerk: wie zijn de opdrachtgevers? Worden zij in het oog gehou-den? Wat zou er gebeuren als ze zouden staken en revolteren?Becket, Ionesco, Sartre, Pinter lijken soms niet ver af. Koen DeSmet en Herman Boets spelen in een regie van Johan De Paepe.Klasse en Theatergezelschap Speels organiseren tweegratis voorstellingen voor leerkrachten tweede en der-de graad secundair onderwijs (Nederlands, Nederlandseexpressie, godsdienst, moraal…). Beide voorstellingenvinden plaats in Theater Cartouche - Strijdersstraat 41- 2650 Edegem. Op woensdag 14 maart (20.30 u.) Ed-mund Rössler en op donderdag 15 maart (20.30 u.) Lau-rel & Hardy. Voor beide voorstellingen hebben we 100gratis tickets (max. twee per persoon). Gewoon evenbellen naar tel 03-457 83 71 om uw zitjes te reserveren.Meer info over schoolvoorstellingen enz. bij Theater-gezelschap Speels - Ooststatiestraat 137 - 2550 Kontich -tel en fax 03-457 83 71 - herman.boets@planetinternet.be

Een droom van een boekZit u verlegen om boeiende activiteitentijdens de jeugdboekenweek? Grasduinmet uw leesbril in Tips en Tripsels. Hetthema is dromen en dat vindt u onder meerin de Dromendief, de Droomquiz, hetGrote Nachtmerrie Boek, Droomtentjes,tot Martin Luther King’s I have a dream.Met lectuur- en multimedialijst voor alleleeftijdscategorieën tot 14 jaar en een bij-lage met werkbladen.Tips en Tripsels ligt gratis ter in-zage in elke jeugdbibliotheek. Vooruw eigen exemplaar betaalt u 300␣ fr.aan: Centrale Openbare Bibliotheken(COB) - Lange Nieuwstraat 105 -2000 Antwerpen - tel 03-204 70 56 -03-204 70 57

©

©

©

Algemeen A

Exit PMSVragen ouders u hoe het nu zit met dat CLB en wat er met PMSen Medisch Schooltoezicht is gebeurd? U kan ze het boek CLBen ouders aanbevelen (of het zelf doornemen). Aan de handvan drie concrete verhalen van leerlingen schetsen de auteurs denieuwe werking, structuren en aandachtspunten van het CLB,hoe kinderen mee helpt leren leren, leren kiezen, leren leven…U vindt er ook alle adressen van de CLB’s in. Prijs: 340 fr.CLB en ouders - uitg. Garant - Tiensesteenweg 83 -3010 Kessel-Lo - tel 016-25 31 31 - fax 016-25 13 14Welkom op schoolHoe vangt u de anderstalige nieuwkomers op in het secundaironderwijs? Hoe geeft u ze een welkomgevoel en meer? Uit Ne-derland komt daarvoor het pakket Welkom op school. Datbevat 21 tot in de details uitgewerkte lessen, een spel, een geïl-lustreerd werkboek en een handleiding voor de leerkracht. Delessen behandelen onderwerpen als school, thuis, verschillentussen daar en hier, maar ook vriendschap, vrije tijd, discrimina-tie, gezondheid, toekomst. Het werkboek is duidelijk op Neder-land gericht, maar de ideeën en opdrachten zijn universeel.Welkom op school, ca.915␣ fr. (handleiding + spel),ca. 250␣ fr. (werkboek) - Stichting Pharos - Herenstraat 35 -postbus 13318 - 3507 LH Utrecht - tel 0031-30-234 98 00 -fax 0031-30-236 45 60 - pharos@pharos.nlHersenmanagerLeren van 6 tot 106 of levenslang leren. Wat is daarvoor nodig? Watis de beste methode? En hoe passen nieuwe technologieën daarin?Startpunt zijn nog altijd de hersenen, tot nader order het grootsteinternet op aarde. Daar zit zoveel potentieel in dat een hersenmana-ger niet zou misstaan. U krijgt hem aangereikt in Leuker Leren.Dat is een gloednieuw praktijkboek voor breinvriendelijke studie,gegroeid uit de praktijk van onderwijs en bedrijfseducatie. Hoofd-stukken over intelligentie, het onbewuste, het geheugen, snellezen,mindmapping enz. nemen u op in het verhaal van een student enmonden uit in praktische zelftests en opdrachten. Een cd-rom geeftu de kans zelf uw leermodel aan te maken. Een uitdaging voorscholen om hun percentage zittenblijvers neer te halen?Leuker leren, 1320␣ fr. - verkrijgbaar in de handel -Standaard Uitgeverij - Belgiëlei 147 a - 2018 Antwerpen -tel 03-285 72 00 - fax 03-285 72 99AmnestieZes nieuwe brochures rond mensenrechten, voor tien- tot veer-tienjarigen, vindt u bij Amnesty International. Er zijn leesboekjesmet lesmap (o.a. Luchtpost van Anne Provoost, een lesmap overhet thema martelen, video’s over straatkinderen en vrouwenrech-ten, een spel rond de doodstraf…), variërend van 30 tot 350␣ fr.Amnesty International - Kerkstraat 156 - 2060 Antwerpen -tel 03-271 16 16 - amnesty@aivle.beBinnen of buitenHoe zit dat nu met leerlingen met een probleem of handicap? Inclusief,geïntegreerd of buitengewoon onderwijs? En wat houden die begrip-pen precies in? In Inclusie en onderwijs krijgt u definitie en duiding,maar ook veel nuancering. Naast beschouwingen bevat het boek erva-ringen van leerlingen en ouders, praktijkverhalen van scholen, impul-sen voor leerlingbegeleiding en een duidelijke blik vooruit, naar meerinclusief onderwijs in Vlaanderen en Europa. Hoe dat er dan uitziet…?Inclusie en onderwijs - uitg. Garant - Tiensesteenweg 83 -3010 Kessel-Lo - tel 016-25 31 31 - fax 016-25 13 14

Basisonderwijs B

TKKG 4Bewijsmateriaal verzamelen, getuigen de juiste vragen stellen, be-richten lezen… Veel vaardigheden verpakt in een elektronisch de-tectivespel. Tim, Karin, Kasper en Gijs zijn aan hun vierde opspo-ringszaak toe. In de cd-rom TKKG 4 draait alles om een hondendief-stal. Er is een versie voor Windows en een voor Mac. Prijs: 995␣ fr.TKKG 4 - verkrijgbaar in de handel - uitg. Lannoo - Kasteel-straat 97 - 8700 Tielt - tel 051-42 42 11 - fax 051-40 11 52 -lannoo@lannoo.be - www.lannoo.beKeukenpietenAls de juf popcorn maakt met de klas, dan kan de dag niet meer stuk.Maar als u er De vliegende keuken op naslaat, vindt u ook nogandere culinaire inspiratie. Dat boek heeft één ambitie: van peuters,kleuters en kinderen keukenpieten en meesterkoks maken. Meteeneen geïllustreerd, multicultureel reisverhaal door Gastronomië.De vliegende keuken, 595␣ fr. - verkrijgbaar in de handel -Standaard Uitgeverij - Belgiëlei 147 a - 2018 Antwerpen -tel 03-285 72 00 - fax 03-285 72 99

Een beren-aanpakEr zijn kinderen die zich moeilijk dingen kunnen voorstellen, dieniet genoeg ruimtelijke inzicht hebben of een onnauwkeurigevisuele waarneming. Zij kunnen lijden aan dyslexie of reken-stoornissen, mogelijk wordt ook hun dagelijks leven op schoolbeïnvloed. Ze werken niet vanuit een structuur, zien geen sa-menhang, kijken te vluchtig… Als die kinderen hun waarnemin-gen onderbouwen met taal (analyseren, verwoorden, beschrij-ven, vergelijken), kunnen ze veel vooruitgang maken. Dat is hetuitgangspunt van het praktische handboek Kinderen met ruim-telijk-visuele problemen, een beren-aanpak voor leer-krachten en al wie kinderen begeleidt in hun denken en leren.Veel aandacht gaat naar de interactie tussen kind en begeleider,met een knipoog van onder meer de Feuersteindidactiek. Alleoefenbladen bij dit boek, ruim 150 pagina’s, werden nu gebun-deld in een didactische map.Kinderen met ruimtelijk-visuele problemen, didactischemap, 695␣ fr. - uitg. Acco - Brusselsestraat 153 - 3000 Leuven -tel 016-32 01 41 - fax 016-32 01 01 - uitgeverij@acco.beKlussenKinderen werken een machine verder af, oefenen de tafels vanvermenigvuldiging, testen hun reactiesnelheid, spelen detecti-ve... Balancerend op edutainment zit Pettson & Findus gaanklussen, een cd-rom voor zeven- tot twaalfjarigen. Prijs: 995␣ fr.Pettson & Findus gaan klussen - verkrijgbaar in de handel- uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel 051-42 42 11- fax 051-40 11 52 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.be

Secundair onderwijs S

PennenvruchtVeel jongeren schrijven, maar krijgen ze genoeg feedback om devalkuilen van clichés te vermijden? De Koning Boudewijnstichtingorganiseert sinds enkele jaren een cursus verhalen schrijven voor(autochtone en allochtone) jongeren. Ervaren auteurs geven hunknowhow door. U kan zelf nagaan wat dit oplevert. De gratis bun-del Vingeroefeningen verzamelt de meest geslaagde pennen-vruchten van de lichting 2000 en een oproep voor 2001.Vingeroefeningen. Een cursus verhalen schrijvenvoor jongeren in 2001 - Contactcentrum Koning Boude-wijnstichting - Brederodestraat 21 - 1000 Brussel -tel 070-233 728 - fax 070-233 727 - publi@kbs-frb.be -www.kbs-frb.be/nl/frpublnl.html (downloaden en/of bestellen)TweetaligHun lessen Engels en Frans in één publicatie, dat is ActuapressEnglish-Français, een nieuw tweemaandelijks actualiteitenmaga-zine voor jongeren. Elk nummer bevat artikels en korte stukjes overuiteenlopende onderwerpen met Nederlandse vertaling van de moei-lijkste woorden in een apart luik. Met taaloefeningen en een interactiefforum op het world wide web en voor elke taal een geluidscassette.Actuapress English-Français - verkrijgbaar in de boek-handel voor 105␣ fr. - voor info en abonnementen: Animatie-centrum voor Talen vzw - actuapress - Chaussée Houtart 2 -7110 La Louvière - tel 064-23 75 75 - fax 064-23 75 85 -actuapress@darespeak.orgZandIs er nog een zee? / van mogelijkheden / Als het leven verderveel verder / Gaat.Poëzie als oefening om afscheid te nemen, dat is Zand van kinder-psycholoog Werner Storms, die naast zijn leven als dichter leer-lingen begeleidt met sociale en emotionele problemen.Zand - uitg. Clavis - Vooruitzichtstraat 42 - 3500 Hasselt -tel 011-28 68 68 - fax 011-28 68 69 - info@clavis.be

Hoger onderwijs H

Film in BelgiëZware jongens of kassagerinkel, De Leeuw van Vlaanderen of natio-nalistische filmdraak, Terug naar Oosterdonck of huwelijk tussenomroep en cineasten, Devil’s Mine of Belgisch toptalent in compu-teranimatie… Als u wachtte op een uitgebreide en kritische historiekvan de animatie-, documentaire- en fictiefilm in België, dan kan u nunaar de boekhandel. In Film in België beschrijft docent Jan-PieterEveraerts de voorgeschiedenis en de start van de filmproductie, zoemtin op de Belgische, Vlaams- en Franstalige film in verschillendeperiodes, analyseert de filmdistributie- en exploitatie in België. Inte-ressante filmwebsites krijgt u er als uitsmijter bij.Film in België, een permanente revolte, 303 p., 766␣ fr.- verkrijgbaar in de handel - uitg. Mediadoc - Rogierstraat217 - 1030 Brussel - tel/fax 02-219 93 13 -mediadoc.diva@skynet.be

KLASSE NR.112 25

(advertentie)

KLASSE NR.112 27

LES E

DIT

ION

S A

LBE

RT

RE

NÉ/G

OS

CIN

NY-U

DE

RZ

O

Het leven zoals het is…Asterix, bij Toutatis!

PE

YM

EY

DIF

FUS

ION

& F

RA

NZ

T HA

SS

OS V

ZW

/DE B

AN

D K

RIJ

GT

KIN

DE

RE

N

Een rockconcert voor peutersen kleuters.

LevensboomYggdrasil -Boom aller bomenMet erg visueel materiaal en tekstentoont deze tentoonstelling een eigenvisie omtrent het fenomeen wereld-es of levensboom. Ecocentrum DeGoren en Hagedessa-heks Fik Seymusbrengen de mythologische KosmischeBoom Yggdrasil weer tot bloei. Maarook meibomen, kerstbomen, paasbo-men, de irminsul, het cultische snoeienvan bomen en het gebruik van spijker-bomen passeren de revue.In een apart, educatief luik ontdekkenuw leerlingen een fotogalerij met merk-waardige bomen in en rond België enkijkkasten met allerlei informatie overbomen en bossen.De tentoonstelling loopt nog tot 21maart (de lente-evening). De toegangis gratis. Een geleid bezoek kost1000␣ fr. voor max. 25 leerlingen.Ecocentrum De Goren - Postelse-steenweg 71 - 2400 Mol - tel 014-8166 07 - fax 014-81 74 25

Rood, zwart en wit: kleuren vooreen «fantastische» lente.

©

§

§

Algemeen A

Drinken van 1000 tot 1700Eeuwige dorstBekijk het profiel van een opgraving van dichtbij, volg stap voorstap de verwerking van keramiek en sta oog in oog met middel-eeuws en recenter aardewerk en glas. Ontdek interactiefhoe middeleeuwse potten werden gemaakt en bekijk (via dia’svan schilderijen) het drinkgerei in zijn middeleeuwse context.Dat alles biedt u studentenkring Alfa (archeologie KULeuven)met de tentoonstelling Eeuwige dorst.De tentoonstelling loopt tot 17 februari. Snel wezen is dus deboodschap, anders verzuurt de wijn. Het bezoek is gratis. Ukan een rondleiding aanvragen (800␣ fr. voor 25 leerlingen) ener zijn werkbladen voor de leerlingen. De tentoonstelling isopgesteld in de Universiteitsbibliotheek op het Ladeuzeplein.Meer info en reservaties bij Alfa - Blijde-Inkomststraat 11 -3000 Leuven - fax 016-32 48 72 - eeuwigedorst@yahoo.comNummer 31Asterix en EuropaZe eindigen steevast met een reuzebanket. De bard wil wel, maarkan én (vooral) mag niet zingen. De toverdrank van hun druïdemaakt hen sterker dan wie ook. Hun dorp is dan ook oninneem-baar voor al die Romeinen die errond kamperen. Juist, de avon-turen van Asterix en Obelix en hun speelkameraadjes, de Ro-meinse legioenen van Julius Caesar. Verhaal 31 komt eraanen een nieuwe strip in deze reeks na vijf jaar stilte is voorwaargroot nieuws. Meteen vindt u in het Gallo-Romeins Museum(Tongeren) dan ook een tentoonstelling over de echte ge-schiedenis achter de strip, over het echte functioneren vanzo’n Gallisch dorpje. Authentieke voorwerpen (amforen, zwaar-den, helmen, snoeimessen…) en levensgrote reconstructies latenu letterlijk door de strip lopen. Ook de Romeinen koesterden een«Europese gedachte»: eenheidsmunt, eenheidsgewichten en -maten, eenheidscultuur (romanisering). De tentoonstelling (meto.a. 36 speciaal hiervoor gemaakte tekeningen van Albert Uder-zo) is vorig jaar uitgewerkt door het Rijksmuseum van Oudheden(Leiden, Nederland) n.a.v. de veertigste verjaardag van de strip.De tentoonstelling loopt van 17 februari tot 16 september.Tickets kosten 100␣ fr. Scholen lager onderwijs betalen 50␣ fr.per leerling, scholen secundair onderwijs 75␣ fr. Margreet vanMuijlwijk schreef bij de tentoonstelling het boekje Rare jon-gens, die Europeanen! Het leven van Asterix in hetecht (Uitg. Bert Bakker; 275␣ fr.)Gallo-Romeins Museum - Kielenstraat 15 - 3700 Tongeren -tel 012-23 39 14 - fax 012-39 10 50 - pmathei@limburg.be -www.limburg.be/galloOpvoedingBij ons thuisTwee gezinnen vertolken een totaal tegenovergestelde visie op eenactueel opvoedingsprobleem. Met een aantal (deskundige)gasten probeert presentator Jeroen Kramer toch tot aanbevelingen tekomen voor leerkrachten en ouders. Dát is het opzet van een nieu-we, achtdelige tv-serie over het opvoeden van kinderen.Bij ons thuis gaat van start op zaterdag 17 februari op Ne-derland 1 (16.05 u. of 17.25 u.). Elke aflevering duurt 25 mi-nuten. Twee weken na afloop van de serie zal een video be-schikbaar zijn met de hele reeks. Die video kost ongeveer3000␣ fr. U kan hem nu al bestellen bij Teleac/NOT - tel 00-31-900-13 44 - fax 00-31-35-629 31 99Stichting Teleac/NOT - Postbus 1070 - 1200 BB Hilversum -Nederland - tel 00-31-35-629 34 56 - fax 00-31-35-629 3123 - teleacnot@omroep.nl - www.teleacnot.nlRood, zwart en witInternationaal Festival van deFantastische FilmFilms, videoclips, schilderijen, beeldhouwwerken, literatuur,make-up, body painting… Het 19de Internationaal Festi-val van de Fantastische Film kleurt in maart de Brusselsestraten opnieuw rood, zwart en wit. U kan er meer dan 100films bekijken (sf, fantasy, thrillers, sprookjes, surrealisme, culten underground) in de twee centrale locaties (Passage 44 enCinema Nova). In het randgebeuren vindt u een kunsttentoon-stelling, een wedstrijd body painting, een «ongewone mode-show», een wedstrijd gezichtmaquillage, een literatuurfestivalenz. Ten slotte ook een colloquium (14 maart in Crowne PlazaHotel) over geweld en het audiovisuele spektakel.Het festival vindt plaats van 9 tot 24 maart.Alle info op tel 02-204 00 13 - www.bifff.org

Basisonderwijs B

KinderbalDe band krijgt kinderenVijf muzikanten brengen bekende en onbekende kinderliedjes(ook eigen werk). De aanwezige kinderen mogen meezingen,dansen, springen… Het is een popconcert voor peuters en kleu-ters. Maar ook wat oudere kinderen kunnen nog genieten vanklassiekers als «Ik zag twee beren…» in een popkleedje.De Nederlandse groep De band krijgt kinderen verzorgt tweeconcerten in Vlaanderen, op zaterdag 17 en zondag 18 februari, tel-kens om 14 u. in Theaterwerkplaats Rataplan, Borgerhout. Dit concertis vooral bedoeld voor kinderen van 3 tot 8 jaar (en hun ouders).Tickets kosten 120␣ fr. Pannenkoeken, kinderdrankjes, muziek en slin-gers verzekerd. Reservaties bij vzw Thassos - tel 03-235 04 90

Secundair onderwijs S

GezichtsbedrogIlluseumIn het Illuseum kan u permanent terecht voor een geanimeer-de tentoonstelling over optische illusies en gezichts-bedrog. Twee uur lang ontdekken uw leerlingen allerlei aspec-ten van het menselijk zicht en over de optische stralengang. Hetmuseum illustreert vooral waar het bij onze visuele waarneming(optisch of psychologisch) fout kan gaan.Tickets kosten 150␣ fr., kinderen tot 12 jaar betalen 100␣ fr.Een programma in schoolverband kost 200␣ fr. per leerling (+ 1000␣ fr.voor de animatie). Zo’n schoolprogramma omvat o.a. een 3D-diashow,een geleid bezoek aan de expositie en een afsluitende goochelshow.Het Illuseum - Marc Braem - Victor Braeckmanlaan 123 - 9040 Gent -tel 09-238 45 90 -users.skynet.be/illuseumGezondheid (1)Alleen voor vrouwenBaarmoederhals- en borstkanker zijn goede voorbeelden vanziekten die door vroege opsporing en preventie kunnen wor-den voorkomen. Mits een goede preventie kan de kans op overlij-den aan baarmoederhalskanker zelfs tot 0 (nul) procent wordenteruggebracht. Over deze preventie(tips) en opsporingstechniekengaat de tentoonstelling Alleen voor vrouwen. Maar, vermits het ookgaat over het waarom van minder roken, matig alcoholgebruik,stress en overgewicht vermijden, voldoende lichaamsbeweging eneen evenwichtige, gevarieerde voeding, moet ook de mannelijkehelft van de bevolking zich niet aangesproken voelen?De tentoonstelling loopt van 7 tot 20 februari in Dommelhof Neerpelten van 24 februari tot 30 maart in Provinciehuis Hasselt. De toegangis gratis. Groepen krijgen (mits reservatie) gratis een gids mee (rond-leiding duurt één uur). Meer info en reservaties bij Limburgse Preven-tieve Gezondheidsraad vzw - Bérengère Adriaens - tel 011-23 08 58Gezondheid (2)Eet es genetischGentechnologie in een labo, allemaal goed en wel, maar inmijn bord? Zebramaïs? Tijgererwtjes? Bananen met erwtensoep-smaak? Het klinkt fantastisch, maar toch hebben we allemaal alGGG’s gegeten (ofte genetisch gewijzigde gewassen). Wat etenwe allemaal en hoe veilig is dat? Kunnen GGG’s bijdragen tot eenduurzaam beleid of tasten ze juist het milieu aan? Kan biotech-nologie de derde wereld helpen/redden of is het enkel eenschaamlapje? Op deze en nog veel meer vragen vindt u het ant-woord in de interactieve tentoonstelling Eet es genetisch. Uwleerlingen krijgen hun eigen DNA-profiel (genetische vingeraf-druk), kunnen in een labo diverse proeven uitvoeren en kunnenop een pc zelf genen wijzigen.De tentoonstelling vindt plaats van 24 februari tot 3 juni in deKunsthal St. Pietersabdij (Gent). Tickets kosten 100␣ fr., maar voorstudenten en schoolgroepen is er een korting. De tentoonstellingis een initiatief van vzw Vlaams Interuniversitair Instituut voorBiotechnologie. Meer info bij Luc Trommelmans, communicatie-verantwoordelijke - Evident - Savaanstraat 9 - 9000 Gent -tel 09-225 72 90 - fax 09-225 30 34 - luc.evident@skynet.beArchitectuurnjiric + njiric arhitektiHet architectenduo Helena en Hrvoje Njiric woont en werkt inZagreb (Kroatië). Hun woonprojecten schetsen een mogelijk beeldvoor de «tuinstad» van morgen: een synthese van woon-,werk- en landbouwzones.De tentoonstelling loopt van 3 februari tot 18 maart. De toegang isgratis. Een rondleiding kost 2300␣ fr. (max. 20 leerlingen).deSingel - Desguinlei 25 - 2018 Antwerpen - tel 03-248 28 28 -katrien.vandermarliere@desingel.be - www.desingel.be

(advertentie)

KLASSE NR.112 29

ADHD A

Zowat vijf procent van alle kinderen is ge-troffen door het Attention Deficit Hy-peractivity Disorder-syndroom(ADHD), een «aandachtsregulatiestoor-nis», waarbij de kinderen bovendien im-pulsief zijn of hyperactief (twee op drie) ofhypoactief (één op drie). De aandoeningtreft meer jongens dan meisjes. Bij eenonvoldoende of slechte aanpak volgen talvan secundaire problemen: faalangst, ne-gatief zelfbeeld, leerachterstand, verhoogdverslavingsrisico, roekeloosheid…Centrum Zit Stil organiseert tweestudieavonden (met praktische, con-crete tips) voor leerkrachten en CLB-me-dewerkers, op 13 februari Brugge(BACOB - voor basisonderwijs) en op 15maart in Kortrijk (HIEPSO - voor secun-dair onderwijs). Meer info en inschrijvin-gen bij Centrum Zit Stil - Peter Glorieux -Haverstraat 1 - 8470 Gistel - tel en fax059-27 99 07 - peterglorieux@pi.be

Participeren, filosofe-ren en… spelen B

Met de Initiatiedag Kinderparticipa-tie: klemtonen en valkuilen krijgt u in-teressante denkpistes aangeboden rond deleefwereld van volwassenen versus kinde-ren, de maatschappelijke positie van kinde-ren, interne versus externe participatie, ken-merken en verloop van participatieproces-sen enz. De initiatiedag vindt plaats op 24maart (met een verdiepingsdag op 21 april).Voorts is er een driedaagse basisoplei-ding Filosoferen met kinderen (i.s.m.vzw Zeno). Hoe bereid ik een filosofisch(groeps)gesprek voor? Welke filosofischethema’s kan ik daarin verwerken? Basisoplei-ding op 7, 14 en 21 februari. Ten slotte is erWerk maken van spelen, een vijfdaag-se opleiding rond kinderspelen, speelvoor-zieningen, lokaal speel- en kindbeleid enz.De opleiding vindt plaats op dinsdagen 15,22 en 29 februari en 14 en 21 maart.Meer info en inschrijvingen bijOnderzoeks- en OntwikkelingscentrumKind en Samenleving - Moniek VanHout - Nieuwelaan 63 - 1860 Meise -tel 02-269 71 80 - fax 02-269 78 72 -mvanhout@ndo.be

Algemeen A

•Omgaan met agressie van leerlingen en ouders: 6, 13en 20/2 in Scoutel, Antwerpen of 9, 16 en 23/3 in Hof Van Wa-tervliet, Brugge.Refleks vzw - Suzanne Cautaert - tel 03-239 29 83 -www.refleks.be•Provinciale Materialendag: 7/3 in Ter Elst, Edegem.Materialenbeurs, demonstratie-sessies en forum met panelge-sprek rond preventie en gezondheidspromotie (roken,voeding, veiligheid, aids, drugs, alcohol, hygiëne enz.). Voorleerkrachten uit de provincie Antwerpen.Secretariaat - p/a Logo Stad Antwerpen - Van Immerseelstraat11/23 - 2018 Antwerpen - tel 03-222 37 53 en 54Info- en debatavond Ontwapenen om te ontwikkelen - metEuropees leger en NAVO?: 6/2 in Gent; 13/2 in Antwerpen;23/2 in Asse; 6/3 in Leuven; 13/3 in Brussel.Christenen voor het Socialisme - Belgradestraat 78 - 2800Mechelen - tel 015-41 64 84 -christenen.v.h.socialisme@skynet.be•Gender en vrede: 5/3 in Mgr. Sencie-Instituut, Leuven.Pax Christi Vlaanderen - Italiëlei 98a - 2000 Antwerpen - tel03-225 10 00 - fax 03-225 07 99 - paxchristi@paxchristi.be( Wetenschap, onderwijs en cultuur hand in hand: Elke mens heefteen god of een afgod (22/2); Het wel en wee van informatica (8/3);Hoe gevaarlijk zijn chemicaliën voor mens en milieu? (22/3); Eet-en drinkcultuur in de middeleeuwen (19/4); Schrijven over hetonzegbare - literatuur en mystiek bij Hadewijch (3/5); Scheldepro-blematiek in de 21ste eeuw (17/5); Een baby op maat? (31/5),telkens in auditorium A. Kinsbergen, UZ Antwerpen.Actie Universiteit Antwerpen vzw - p/a RUCA - Groenen-borgerlaan 171 - gebouw V - 2020 Antwerpen - tel 03-218 0422 - fax 03-218 04 23 - actua@ruca.ua.ac.be•Trainingen en workshops: Hoe, uitgaande van de bewe-gingspedagogiek van Veronica Sherborne, actief omgaan metmensen in de leefgroep? (15/2); Omgaan met agressie (22/2 en8/3); Agogisch omgaan met probleemgedrag (15/3); Hoera, ikheb stress! - Leer jezelf relativeren (29/3).Katholieke Hogeschool Limburg - departement Sociaal-Ago-gisch Werk - graduaat Orthopedagogie - campus OudeLuikerbaan 79 - 3500 Hasselt - tel 011-28 82 70 - fax 011-2882 79 - www.khlim.be/saw•Afrikaanse dans: Katina Genero (1 tot 4/3 in Gent) & Ge-orges Momboye (5 en 6/5 in Evergem); Afrikaanse percus-sie: Bruno Genero (3 en 4/3 in Gent) & Seny Touré (24 en 25/3); Zomerstage Afrikaanse dans en percussie (30/6 tot7/7 in Bouillon); Dansstage (25/8 tot 1/9 in Puimichel, Frank-rijk); Percussiestage (7 tot 15/7 in Beaurières, Frankrijk).Vzw Kassoemaï - Klinkkouterstraat 83 - 9040 St. Amandsberg- tel 09-228 54 88 of 0478-22 83 40 - fax 09-229 23 21•Confrontatiedagen Recht en maatschappelijke inte-gratie: Schuldenoverlast (8 en 22/2); Familierecht (8/3); Straf-recht (19/4); Sociale rechten (1/5); Huisvesting (31/5).Universiteit Antwerpen - Werkgroep Recht en Maatschappe-lijke Integratie - Universiteitsplein 1 - 2610 Wilrijk - tel 03-820 29 11 - fax 03-820 29 46 - annemie@uia.ua.ac.be

Basisonderwijs B

•Nascholingscursussen voor leerkrachten basisonder-wijs: Stappenplan voor implementatie van ICT in de basisschool(14/2); Hoe gebruik ik educatieve software in de tweede graad (vanaf13/2); Omgaan met hoogbegaafdheid in het basisonderwijs (7/3).UIA - Centrum voor Beroepsvervolmaking Leerkrachten -Universiteitsplein 1 - 2610 Wilrijk - tel 03-820 29 60 - fax03-820 29 57 - cbl-www.uia.ac.be•Anders omgaan met conflicten: fundament voor socia-le vaardigheden: 7 en 21/2 in Plantijnhogeschool, Antwerpen.Pax Christi Vlaanderen - Annemie Peeters - Italiëlei 98a -2000 Antwerpen - tel 03-224 78 71 - fax 03-225 07 99 -annemie.peeters@paxchristi.be•Techniek in de basisschool: maart/april in Antwerpen enBrugge.Gratis prioritaire netoverschrijdende nascholing.Meer info bij Katholieke Hogeschool Brussel - Bart Hempen -Nieuwland 198 - 1000 Brussel - fax 02-503 37 89 -bart.hempen@usa.net

Secundair onderwijs S

•Vakoverschrijdend: Stemtechniek voor leerkrachten (vanaf 20/2); Basiscursus Communicatie (12/2 en 8/3); VerdiepingscursusCommunicatie (20/4 en 3/5); Basiscursus Socio-emotionele bege-leiding (20/4 en 3/5); Interacties in de klas: een verschillende aanpakvoor meisjes en jongens (15/2); Feedback geven aan leerlingen (3en 4/4); Omgaan met lastige leerlingen en klassen (16/2 en 22/3);Omgaan met pesten (8 en 14/3); Faalangstbegeleiding (13/3); Mo-tiverend gespreksvoering en omgaan met druggebruik (12/2); Om-gaan met agressie op school (15/2); Kindermishandeling, misschienook in jouw klas? (16/2) •Natuurwetenschappen: Giftige enrituele planten (21/2); Chemie in druppels en microschaalexperi-menten (14/2); Praktisch gebruik van internet in de chemie (22/2 en8/3); Quarks en oerknal in de klas (21/2 en 7/3); Oscilloscoop en/ofcomputer? (18/4); Praktisch gebruik van internet in de fysica (24/4)- Wiskunde: Praktisch gebruik van internet in de wiskunde (18 en25/4) - Talen: Internet en het vak Nederlands (6 en 13/2); Optimaledifferentiatie met multimedia in de les Engels (14/2); Imagery inlanguage learning: methods that work (7/3); A basketful of well-triedlearning activities (18/4); Glück auf Deutsch (18/4); Tekstervarendliteratuuronderwijs (14/2); De hedendaagse roman: ongeschikt voorhet hedendaagse onderwijs? (14/3); Werkwoordfouten in het onder-wijs (25/4); Nederlands als tweede taal (4 en 11/5); RemediëringNederlands: begrijpend lezen en dyslexie - verdiepende diagnostieken behandeling (vanaf 13/2); Remediëring taalleerproblemen metpc (16/2); Remediëring moderne vreemde talen (vanaf 14/2).UIA - Centrum voor Beroepsvervolmaking Leerkrachten -Universiteitsplein 1 - 2610 Wilrijk - tel 03-820 29 60 -fax 03-820 29 57 - cbl-www.uia.ac.be•Themadagen Leefsleutels: Spreken over drugs in de klas(6 en 15/3 in St. Lambrechts-Woluwe); Luisteren naar jezelf ennaar je leerlingen (12/3 in Brugge); Hoe denkt, voelt, leeft eenadolescent? (13/3 in Heusden-Zolder); Relaxeren met je leerlin-gen (22/3 in Brugge); Onthaaldagen (27/3 in St. Amandsberg);Joepie! Mijn klas is intercultureel (19 en 26/4 in Antwerpen);Verlies en verdriet (19/4 en 3/5 in Wezembeek-Oppem).Leefsleutels vzw - Leopold II-laan 63 bus 3 - 1080 Brussel -tel 02-421 67 20 - fax 02-421 67 29 - Leefclefs@skynet.be -www.leefsleutels.be•Ecologische voetafdruk: 21/2.Voorstelling van het nieuwe infospel-met-die-naam (voor 15-18-jarigen).Bodemkoffer: 25/4.Voorstelling van een nieuwe uitleenkoffer met opdrachten enmaterialen voor 12-18-jarigen.Educatieve reservaten: 9/5.Studiebezoek aan het gloednieuwe educatief reservaat van KTAHeist O/D Berg.Provinciaal Instituut voor Milieu Educatie - Mechelsesteenweg 365- 2500 Lier - tel 015-31 95 11 - fax 015-31 58 80 -pime@village.uunet.be•Nederlands: Argumenteren (14/3); Luisteren en spreken in hetderde jaar (25/4); Engels: Thematisch werken rond oorlog envrede vanuit Europese jeugdboeken en muziektheater (25/4); Duits:Tipps, Tricks und Strategien (21/2) - Geschiedenis: Gevallen-studie: de heksenvervolgingen (17/2); Belgische oorlogsgeschie-denis: bronnen en methoden 17/3) - Recht: De fiscale rechtbank(8/3) - Economie: E-Business (14/2); Cashflow (15/2); De trans-portmanager in de logistieke keten (20/3); Actief werkgelegen-heidsbeleid: werking van arbeidsmarkt en -beleid (14/3 of 18/4).Centrum voor Didactiek - UFSIA - Miet Oost - Het Brantijser - St.Jacobsmarkt 9-13 - 2000 Antwerpen - tel 03-220 46 82 - fax 03-220 46 79 - miet.oost@ufsia.ac.be•Kunst in de openbaarheid: Kunst in de stedelijke open-baarheid (8/2); Kunst en de openbare omroep (15/2), telkens inhet Erasmushuis (Blijde-Inkomststraat 7, Leuven).KULeuven - Dienst Postacademische Vorming - Kapucijnenvoer33 - 3de verdieping - 3000 Leuven - tel 016-33 21 17 - fax 016-33 21 25 - hilde.seymus@dpav.kuleuven.ac.be•Studiedag Leraren Frans: FLE et stratégiesd’apprentissage: 15/3 in Hogeschool Gent.Belgische Vereniging Leraren Frans vzw - C. Dejonge - E. deTurcqplein 2 - 9032 Wondelgem - fax 09-253 25 75•ICT in het geografieonderwijs: 17/3 in ESRI Belux (Euro-sense), Wemmel.Vereniging Leraars Aardrijkskunde - Pascal Van Ghelue - tel 015-6181 63 - pascaljm.vanghelue@lin.vlaanderen.be - inschrijvingen (tot15/2): meer info bij Daniël Goethals - tel 015-34 02 16

(advertentie)

(advertentie)

T W E E D A G E N R O T T E R D A MIn Rotterdam reserveert Klasse voor u een speciaal ontworpen«heavenly» bed in het pas geopende vijfsterrenhotel Westin.Dat ligt op 100 meter van het Centraal Station in de gloednieuweMillennium Tower (32 verdiepingen). De stad zit vol vernieuwen-de en gedurfde architectuur en zet alles op de eretitel CultureleHoofdstad. Bezoek de wereldcollectie van Boijmans Van Beunin-gen, de avant garde bij Witte de With, het Maritiem Museum, hetArchitectureninstituut, het nieuwe Wereldmuseum enz. Maar ookde Euromast en de havenrondvaart blijven leuk. Net als de gezelligeuitgaansbuurt bij de Oude Haven. Het volledige programma van deCulturele Hoofdstad vindt u op © www.rotterdam2001.nl. Er is elkedag wat te beleven: groot- en kleinschalig. Voor de grote tentoon-stellingen kan u meteen bij reservatie al een ticket bestellen, danmoet u nergens aanschuiven. Van wereldniveau zijn zeker «Mees-terlijk Verzameld» over vijf eeuwen Europese schilderkunst (nog tot16 april) en Jeroen Bosch (vanaf 1 september). U rijdt zelf met deauto (vanuit Antwerpen 120 km) of neemt de Thalys in Brussel ofBerchem. Geniet ervan. Dit aanbod geldt nog het hele jaar.

UW PRIJS. Voor één overnachting met ontbijtbuffet in het vijfster-renhotel Westin betaalt u 2595 fr. (op basis van een tweepersoons-kamer). Een extra nacht kost evenveel. Er is een gratis fitnessclub. Deauto kan u eventueel in het hotel parkeren voor 40 gulden per dag.Voor de Thalys betaalt u (naargelang van het moment van boeking:hoe vroeger, hoe goedkoper) tussen 930 en 1410 fr. per persoon(heen en terug). Vanuit Berchem van 930 tot 1190 fr., vanuit Brusselvan 1100 tot 1410 fr. «Vanuit elk ander Belgisch station» komt daartelkens 250 fr. bij. Thalys zit in sommige periodes goed vol. Dan is degewone trein een alternatief: Brussel-Rotterdam via Roosendael:1430 fr. per persoon (heen en terug). Zin in een extraatje? Reserveermeteen ook uw tickets: voor bijvoorbeeld «Meesterlijk verzameld»(275 fr.) of een rondvaart van anderhalf uur door de haven metbezoek aan de Euromast, koffie en gebak (500 fr.).

D R I E D A G E N P O R T OHet oude centrum van Porto is helemaal erkend als Unesco-werelderfgoed. Verdwaal in de smalle middeleeuwse straatjesvan de Ribeira-wijk aan de Douro of wandel langs de rijke koop-manshuizen van de Avenida Aliados. Fraaie barokke kerken (Sint-Franciscus), weelderige zalen (het Beurspaleis), azulejo’s (zoals inhet San Bento station), het Romantisch Museum, het park enmuseum voor moderne kunst van Serralves, een rondvaart op deDouro, een antieke tram en… de wereldberoemde portohuizen.Het volledige programma van de culturele hoofdstad is veelzijdig. Uvindt het op © www.porto2001.pt Uitschieters zijn Bridge ofDreams (in juni en juli) en Summer Nights (elke dag in open luchtvan juli tot september). U verblijft in een uitstekend hotel op eentiental minuten stappen van het centrum (Holiday Inn GardenCourt*** of het nagelnieuwe Vila Galé****). U vliegt recht-streeks met Sabena en/of Portugalia van Brussel naar Porto. We-gens de tijdverschillen wint u één uur bij de heenvlucht, die ietsmeer dan twee uur duurt. Veel plezier.

UW PRIJS. Voor de lijnvlucht Brussel-Porto (H/T) en twee nach-ten met ontbijt (op basis van een tweepersoonskamer) in HolidayInn Garden Court betaalt u 13.995 fr. per persoon. Deze prijzengelden alleen voor een vertrek op vrijdag of zaterdag en terug opzondag of maandag van 1 april tot 31 oktober. Buiten de weekendszijn de vluchten een pak duurder. Een extra nacht in Holiday Inn kost1795 fr. per persoon. Als u kiest voor een ster meer, verblijft u in denieuwe toren van Vila Galé en betaalt u 14.295 fr. voor hetbasispakket in juli en augustus (1995 fr.voor een extra nacht),14.495 fr. daarbuiten (2095 fr. voor een extra nacht). Dit hotel heefteen zwembad, sauna, fitness enz. op de 21ste verdieping metuitzicht op de stad. Daarvoor betaalt u ter plaatse zo’n 120 fr. perdag en per persoon.

Naar Porto of Rotterdam?Naar Porto of Rotterdam?De culturele hoofdsteden 2001

32 KLASSE NR.112

Hoe schrijf ik in?

Snel en rechtstreeks. Dit aanbod geldt alleen voorlezers van Klasse. U mag weliswaar familie en vrien-den meenemen, maar de inschrijver vermeldt zijnstamboeknummer (of abonnementsnummer) datboven het adres staat op dit exemplaar van Klasse.Klasse is geen reisbureau. Dit aanbod werd uitge-werkt in samenwerking met Transeurope Citytrips.Zij zorgen voor de organisatie en zijn er ook verant-

woordelijk voor. U schrijft telefonisch in op 050-3464 64 (van maandag tot vrijdag tussen 9 en 19 u.,zaterdag van 9 tot 17 u.). Wie telefonisch reserveert,boekt meteen. Dat gaat snel en efficiënt, maar daarlater op terugkomen zorgt uiteraard voor wijzigings-of annuleringskosten. Hou dus meteen enkele alter-natieve data achter de hand voor het geval uwvoorkeurperiode al volzet is. Stuurt u een kaartje?

Het moest er van komen. Vanaf 1 september krijgen ook kinderen in de basisschoolhun eigen Klasse. Nu de kinderrechten zo in de belangstelling staan, is de vraag naar

een Klasse voor Kinderen niet onterecht. Die komt er en u kan er (samen met uwleerlingen?) aan meewerken. Al heeft het kind nog geen naam.

Nieuw: Klasse voor Kinderen

We maken samen school: leerkrachten, ouders en leerlingen. Voorgoede samenwerking en participatie is toegankelijke, stimulerende endoelgerichte informatie de eerste vereiste. Daarom heeft elke doel-groep ook zijn eigen Klasse. Of toch bijna. Vanuit verschillende hoekenwerd erop gewezen dat ook leerlingen in de basisschool volwaardigeparticipanten in onderwijs kunnen zijn. Steeds meer leerkrachtengebruiken Klasse voor Ouders als opstapje om het met de kinderen inde klas te hebben over thema’s die daarin aan bod komen: pesten,agressie, faalangst… Elders vragen scholen exemplaren van Klassevoor Jongeren (MAKS!) aan voor leerlingen die jonger zijn dan dedoelgroep van dat blad (tweede en derde graad secundair). Dat zijnslechts halve oplossingen. De kinderen en hun vertegenwoordigersvinden dat zij ook recht hebben op hun eigen blad. De tijd is er rijp voor.

Het derde rechtHet initiatief krijgt de uitdrukkelijke steun van de Minister vanOnderwijs, de Kinderrechtencommissaris en andere organisatieszoals Kind en Samenleving en het Centrum voor de Rechten van hetKind. Het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kindverdeelt de kinderrechten in drie groepen: provision rights (recht opvoeding, gezondheid, onderwijs…), protection rights (beschermingtegen mishandeling, verwaarlozing, uitbuiting…) en participationrights (het recht op inspraak enz.). Voor dat derde recht maakt

WERK MEE: TWEE KANSEN1. U komt als gedetacheerde leerkracht vast meewerken in de

redactie van Klasse voor Kinderen. Meer uitleg op p. 36. Sollici-teren vóór 21 februari bij Klasse voor Kinderen - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel.

2. U wil actief meewerken aan de stuurgroep die het projectbegeleidt. U hebt een originele kijk op communicatie en werkenmet kinderen van het vijfde en zesde leerjaar. U wil (wat meer opafstand maar toch erg betrokken) meedenken en meewerkenaan het project. Daarvoor communiceren we regelmatig enkomen we af en toe samen. Stuur vóór 7 maart een brief metmeer informatie over uzelf (motivatie, ervaring enz.) en enkeleideeën (voor het project, het blad, activiteiten, begeleiding, destuurgroep enz.) naar Klasse voor Kinderen (Stuurgroep) – Ko-ning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel.

Klasse voor Kinderen zich warm. Soms worden kinderen nog te veelbekeken als nog-niet-mensen, als ontwerpjes («Ze zijn nog nietaf»). Kinderen kunnen nog niet goed nadenken, nog niet goedredeneren. Waarom zouden ze dan hun gedacht zeggen en waar-om zouden we er rekening mee houden? Het kan ook anders.

Vijfde en zesdeHet liefst zouden we uiteraard een blad maken voor álle kinderen.Maar die groep is veel te heterogeen. Daarom beperken we onsvoorlopig tot het vijfde en zesde leerjaar. De scholen en klasleraars diehet blad willen, kunnen het vanaf 1 september als een gratis serviceen ondersteuning krijgen voor àl hun leerlingen van die twee jaren.Niemand is verplicht mee te doen. Wie dat wil, krijgt ook extrapedagogische en didactische tips en ideeën. Het nieuwe blad wordtaantrekkelijk, laagdrempelig, communicatief en sterk naar vorm eninhoud. Familie van Klasse. Met dezelfde doelstellingen ook. Zowerken we allemaal samen aan democratische, participatieve scho-len met méér betrokken leerlingen en minder probleemgedrag. Eengoed blad kan daarvoor een permanente ondersteuning vormen. Alshet kind een naam heeft, zullen we daar samen werk van maken.Het is nog te vroeg om al in te schrijven voor het nieuwe blad. Latervolgt er meer nieuws. Maar al uw reacties en voorstellen zijn al welkombij Klasse voor Kinderen – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel.

DOE MEE: TWEE WEDSTRIJDEN1. Bedenk (eventueel samen met uw leerlingen) een originele titel

voor het nieuwe blad. Als uw voorstel het haalt, krijgt u eenaankoopcheque van 5000 frank voor boeken, cd’s of cd-roms.Aan deze wedstrijd mogen álle Vlaamse leerkrachten en leerlin-gen deelnemen. Inzenden vóór 14 maart naar Klasse voor Kinde-ren (Titel) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel.

2. Bedenk rubrieken, inhoud en vorm van het nieuwe blad. Maaksamen met uw leerlingen een eerste proefnummer dat aan dedoelstellingen beantwoordt en dat leerlingen van het vijfde enzesde leerjaar zeker zou kunnen aanspreken. Het leukste ontwerpwint een schoolreischeque van 30.000 frank. Schrijf bij uwinzending naar welke klas(sen) de prijs zou gaan. Aan deze wed-strijd mogen alleen klassen uit het vijfde en zesde leerjaar basison-derwijs deelnemen. Inzenden vóór 28 maart naar Klasse voorKinderen (Proefnummer) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel.

KLASSE NR.112 33

(advertentie)

KLASSE NR.112 35

10 tips voorstress-vrij lesgeven

Welke stressfactor herkent u in uw werk? Vink aan en lees hetbijhorend advies. Op naar een stress-vrij jaar?

M «Ik heb altijd tijd tekort»Ga na hoeveel tijd u lesgeeft en hoeveel tijd u nodig heeft voor voorbereidingen encorrectiewerk. Hoeveel tijd wil u voor uzelf en wat zijn uw persoonlijke engagementen?Teken nu een weekplan uit. Zet er niet alleen op wat u moet doen voor school, maar maakook tijd voor uzelf, uw gezin, de vrienden. Zeg op tijd neen aan nieuwe vragen.

M «Ik zou alle problemen willen oplossen maar dat kan ik niet»Idealisme is mooi, maar blijf realistisch. Natuurlijk gaat u de wereld niet veranderen.Neem niet elk probleem mee naar huis. Neem op tijd afstand. Zorg voor een evenwichttussen betrokkenheid en afstand.

M «Mijn hoofd ontploft nog»Wacht niet tot u overspannen bent. Luister naar de signalen van uw lichaam. Vaakbent u er zich niet van bewust hoe het stressproces bij u verloopt. Zelfkennis isessentieel als u werkstress wil voorkomen of hanteren: wat verwacht ik allemaal vanmezelf, moet ik overal perfect zijn, ben ik overal verantwoordelijk voor, ben ikonmisbaar? Werk aan een gezond en fit lichaam. Eet gezond en slaap genoeg.

M «Ik heb véél te veel werk»Hoe geeft u les, hoe evalueert u? Wat werkt (niet)? Stel uzelf in vraag. Kan u andere, meerefficiënte lesvormen en evaluatiemanieren vinden die minder werkdruk veroorzaken?Discussieer daarover met collega’s. Zij kunnen misschien zorgen voor nieuwe ideeën enondersteuning. Verander niet alles ineens. Elke kleine stap vooruit is al goed.

M «De leerlingen zijn niet te doen»Het gedrag van uw leerlingen kan stress veroorzaken. Daar waar leerlingen zichaanvaardbaar gedragen, is er minder stress. Maak de regels en afspraken in de klassamen met de leerlingen. Alleen omdat ze betrokken zijn en zelf verantwoordelijk,zullen ze zich meer aangepast gedragen.

M «De school beheerst heel mijn leven»Leerkrachten met een goed familieleven of vele vrienden zijn minder vatbaar voornegatieve stress. Veel leerkrachten vinden steun in groepsactiviteiten als sport,hobbyclubs enz. Lesgeven is geen hobby, het is een job. Probeer alternatieve hobby’sen interesses uit en maak tijd voor de mensen van wie u houdt.

M «De collega’s maken het alleen maar erger»Wie zich door een netwerk gedragen weet, heeft minder stress. Sommige leerkrachtenervaren stress omdat ze zich geïsoleerd voelen. Zoek geen collega’s op die alleenmaar zeuren en klagen, maar mensen die warmte, steun en advies kunnen geven.

M «Lesgeven is zo’n sleur»Maak het uzelf plezant. Zorg ervoor dat u regelmatig positieve ervaringen opdoet inuw werk. Organiseer een creatieve activiteit, geef een uurtje les aan een specifiekegroep leerlingen, boek successen met de basketploeg van de school…

M «De ouders nemen hun verantwoordelijkheid niet»Het gedrag van de leerlingen, hun gebrek aan inzet, onkunde, disciplineproblemenkunnen stress veroorzaken. Communiceer goed met ouders. Als ouders weten wat eraan de gang is en u krijgt hun steun, worden de problemen gedeeld.

M «We hebben hier toch niets te zeggen»Voelt u zich lid van een team op school? Hebt u inspraak in het schoolbeleid? Is ereen duidelijke taakverdeling? Hebt u inzicht in het personeelsbeleid? Het risico opstress daalt in scholen die een goed beleid opbouwen rond nascholing, die nieuweleerkrachten opvangen en waar de directie leerkrachten coacht. Zet u (samen metgeestesgenoten) in voor een participatieve schoolcultuur.

www.emode.com Onderzoek daar uw persoonlijke stress-stijlwww.klasse.be/dossier/stress Voor uw stressdossier op de Klasse-site

36 KLASSE NR.112

Juf Pascale Rummes: «Je moet ze dan zien kijken»«Ik zou niet in de schoenen van een leerkracht willen staan». Dat zegt Marleen DeConinck (45), moeder van vier kinderen. «Veel ouders wentelen de problemen methun kinderen gewoon af op de school. Daar moeten ze het maar oplossen. Mis-schien begint de échte waardering voor de leerkracht wel als élke ouder zijn verant-woordelijkheid zou nemen. Ik wil graag bloemen-met-klasse geven aan juf PascaleRummes van de Gemeentelijke Basisschool in Boortmeerbeek. Een klein gebaar,want leerkrachten verdienen meer dan een schouderklopje.»De haren waren nog nat (maar netjes gekamd) en de staartdeling stond op het bordtoen Klasse de juf na de zwemles met de bloemen overviel. «Ik doe mijn werkgraag», zegt ze, als ze na de schrik weer boven water is. «En dat plezier wil ik graagmet de leerlingen delen. De les moet vertrekken vanuit wat de leerlingen voelen,denken, weten. Vanuit wat hen bezighoudt. Ik haal de werkelijkheid naar de klas. Alsik het over het menselijk lichaam heb, haal ik een lever of een hart in huis. Je moetze dan zien kijken. Een goede leerkracht maakt het boeiend voor zijn leerlingen enzet ze aan om zelfstandig te werken. Daarom werken we in het vijfde leerjaar ook metcontracten. Leerlingen leren zo hun werk zelf plannen en uitvoeren. Maar commu-nicatie vind ik ook belangrijk. Met de ouders en met de collega’s. Een leerkracht isgeen eiland, hé. Daarom betekenen de bloemen toch wel wat.»Klasse overvalt elke week een leerkracht met de groeten van een ouder én met bloe-men. Zo waren we dit schooljaar al bij Rik Lemmens, Joris Casteels, Anne-MiekeHaazen, Kirstel Asselbroeck, Inge Mertens, Ann Decleir, Marleen De Coninck en EvaPeeters. Bent u de volgende?

Klasse wint de HomofolieprijsDe Federatie Werkgroepen Homoseksualiteit (FWH) reikt elk jaar een prijs uit voor wieop een positieve manier heeft bijgedragen tot meer begrip en gelijke kansen voorholebi’s. Dit jaar gaat de prijs naar KLASSE. Homoseksualiteit is in onderwijs nog eengroot taboe: voor leerkrachten, voor ouders én voor leerlingen. Toch is het thema delaatste jaren meer bespreekbaar geworden. Daar heeft KLASSE toe bijgedragen. Klas-se voor Leerkrachten (170.000) publiceerde in «De Eerste Lijn» een extra katern overholebi’s op school. Volgens de FWH ging het om een «heel degelijke bijlage». Diekwam ook in de map (50.000 ex) die o.a. alle studenten in de lerarenopleiding krijgen.Daarnaast apprecieert FWH dat Klasse voor Ouders en Klasse voor Jongeren (MAKS!)regelmatig aandacht besteden aan de werking van groepen (voor leerkrachten, oudersen jongeren) en homoseksuelen op een gewone manier in reportages en artikelsintegreert. De prijs is een kunstwerk dat een plaats krijgt op de redactie. Klasse ziet inde prijs een erkenning voor de open en realistische manier van communicatie die deverschillende bladen (en het departement Onderwijs van het ministerie van de Vlaam-se Gemeenschap) voeren. Homoseksualiteit maakt nu eenmaal, ook op school, deeluit van het leven. Net als de vele andere aandachtspunten waaraan Klasse aandachtbesteedt. Eigenlijk zou daarvoor niet echt een prijs nodig moeten zijn. Maar hij iswelkom, ook als schouderklop voor alle scholen en leerkrachten die permanent wer-ken aan een open en tolerante samenleving. (Zie ook p. 3 en p. 50)Holebi-foon - tel 09-238 26 26

MAKS! 5Rond de 19de januari is het vijfde nummer van MAKS! op uw school gearriveerd.Uw leerlingen maken er kennis met Michel (19), een gedreven snowboarder. **549 kilogram: zoveel afval produceert een gemiddeld gezin per jaar. Jelle, Koen,Peter en Marijke vertellen hoe ze van hun school een Groene School maken. **Beleggen in Nikes: steeds meer jongeren ontdekken de beurs, zelfs al is beleg-gen voor minderjarigen verboden. De banken spelen in op de trend met specialebeleggingsfondsen met aandelen in Nike, Yahoo en H&M. ** Win je eigen bus-hokje! Tamara (17) is de eerste winnaar. Een grapje over mobiliteit. ** Bertel (16)en Sofie (21) spelen in Fanfare Bizarre samen met beroepsmuzikanten van ThinkOf One, Zita Swoon, Flowers For Breakfast en X-legged Sally. Hoe dat klinkt? **Lennart (16) en zijn sterrenkijker nemen de lezers mee naar de deepsky. Kom zelfkijken op 2 februari. ** De internetpagina van MAKS! met kakelverse virtuelenieuwtjes, de top vijf van Katrijn (15) en de schoolsite van de maand. ** Op deachtercover van MAKS! een foto van Stijn (17). Hij heeft een skater gefotografeerd,zwevend op zijn plank. ** Verder in MAKS! gratis gesigneerde cd’s van ThinkOf One, tentoonstellingen en optredens, tips voor meer participatie, een scooter,hot news, wedstrijden en jongerenpraat. ** MAKS! Pak’m.

Komeet MAKS!Uw leerlingen kunnen op vrijdag 2 februari op verschillende plaatsen in Vlaan-deren bij de leden van de Jongerenvereniging Voor Sterrenkunde (JVS) terecht. Zijwijzen hen de weg naar de maan, Jupiter, Saturnus en Venus. Die avond staandeze vier heldere objecten onwaarschijnlijk dicht bij elkaar, en Jupiter zelfs hééldicht bij de maan. En dat is uniek. Info in MAKS! 5 op p. 18 en op www.maks.be ofbel naar 02-553 96 92. Alles is gratis. De sterrenkijkers wachten u op met huntelescopen op een tiental locaties in Vlaanderen.

3000 in Westoria«Een prachtinitiatief! Niet alleen een opsteker voor de Westhoek, maar ook eenopwaardering van dit industrieel erfgoed.» Dat schrijven Jos en Rika Willem-Mon-teyne uit Roeselare. Samen met duizenden andere leerkrachten en hun gezin ont-dekten zij het hypermoderne Westoria in de gerestaureerde bloemmolens van Diks-muide. Tijdens de kerstvakantie was Diksmuide stad met Klasse. De leerkrach-ten kregen er rondleidingen in de binnenstad, reden op de IJzerdijk in een billekar-re, daalden vanop de top van de IJzertoren af in historische evocaties van de EersteWereldoorlog en zagen zich geconfronteerd met de gruwel van de oorlog in deDodengang, die speciaal voor deze actie geopend was. «Een boeiend en geïnteres-seerd publiek», zeiden de gidsen, die zelf al evenveel lof oogstten van hun publiek.Eind volgende jaar wordt de IJzertoren één groot oorlogsmuseum, met negen ver-diepingen gewijd aan de Tweede Wereldoorlog. Klasse houdt u op de hoogte.www.westoria.be

PH

OTO

DIS

C

PE

TER V

AN

HO

OF

Juf in de bloemen▼

«Eigenlijk zou dieprijs niet nodig

moeten zijn»▼

▲Kom met uw gezin

(en/of uw leerlingen)op 2 februari naar de

planeten kijken.

Win een citytrip naar Athene…… of een andere stad van uw keuze. U kan immers met elke Klasse een reischequevan 20.000␣ fr. winnen (Transeurope Citytrips) of één van de vijf boekenbons van2000␣ fr. (Standaard Boekhandel). Met telkens de eerste letter van de antwoor-den op de 11 opgaven vormt u (in een andere volgorde) de naam van een bekendeleraar uit de geschiedenis van deze stad. Alvast een leuke zoektocht. En af en toe evenuitrusten met een ouzo op een terrasje in de Plaka zal niemand u kwalijk nemen.Opgave 6

M 1. De officiële Griekse luchtvaartmaatschappij;

M 2. Dé Griekse specialiteit: yoghurt met komkommer en look;

M 3. Het heiligste deel van de Acropolis, getooid met de Kariatiden;

M 4. De uitvinder/componist van de sirtaki (zie foto);

M 5. Het Griekse woord voor «dank u wel»;

M 6. De Griekse president;

M 7. Het klassieke Griekse gedicht over de Trojaanse oorlog;

M 8. De typische wijn met harssmaak;

M 9. De Atheense heuvel met het mooiste uitzicht over de stad (én een schitte-rend restaurant);

M 10. Een rechtopstaande grafsteen, meestal met reliëf;

M 11. De naam van de mythische koning van Mycene, wiens (vermeend) do-denmasker in het Nationaal Archeologisch Museum te zien is.

M M M M M M M M M M MOplossing Opgave 5: Jan Palach (u vindt de volledige oplossing op www.klasse.be/kvl/112/teksten/36)Winnaars Opgave 5: De reischeque (20.000␣ fr.): Henk Goovaerts (Rotselaar) - De boekenbons:Agnes Jacobs (De Haan), Myriam Verwimp (Vorselaar), Gerry Everaert (Wilrijk), Josée Van Steen(St. Amands) en Sabine Van Depoele (Affligem)Stuur het gezochte woord voor 14 februari naar Klasse (Athene) - Koning Albert II-laan 15 - 1210Brussel - fax 02-553 96 85 - patrick.debusscher@ond.vlaanderen.be

Kom werken bij KlasseZin om even uit de school te stappen maar toch in de wereld van onderwijs te blijven?Er zijn twee plaatsen vrij voor gedetacheerde leerkrachten bij Klasse. U schrijftgraag en goed, bent creatief en geëngageerd, kan zelfstandig werken én in team…Dan kan u misschien weldra bij Klasse aan de slag. De ploeg drijft immers op mensenuit onderwijs. U werkt zowel thuis als op de redactie in Brussel en overal te velde. Udraait mee in het hele project, maar hebt ook een specifieke opdracht.1. Redacteur Klasse voor Kinderen. U start mee het nieuwste project vanKlasse op (zie p. 33). U bent bij voorkeur actief in het basisonderwijs en zit volcreatieve ideeën om Klasse voor Kinderen (voor het vijfde en zesde leerjaar) vormen inhoud te geven. U schrijft toffe teksten voor de doelgroep, bedenkt lesopdrach-ten, organiseert activiteiten en maakt een spraakmakend nieuw blad. Daarvoor werktu ook samen met kinderen, pedagogen en een breed netwerk van gedreven mensen(rond participatie, preventie, kinderrechten enz.).2. Redacteur MAKS!. U sluit aan bij de wereld van MAKS! (Klasse voor Jonge-ren, voor leerlingen tweede en derde graad secundair onderwijs). U bent bij voor-keur actief in het secundair onderwijs en hebt voldoende aansluiting bij de heden-daagse jongerencultuur. U maakt boeiende interviews en reportages voor de doel-groep, kan teksten corrigeren en schrijvers begeleiden, organiseert activiteiten enwerkt samen met jongeren, onderzoekers en een breed netwerk van gedreven men-sen (rond participatie, preventie, jongerenrechten enz.)U vindt bij Klasse een enthousiaste ploeg en krijgt de nodige ondersteuning om uwwerk goed te kunnen doen. Meer informatie over de werkvoorwaarden enz. vindt uop www.klasse.beUw sollicitatie bevat drie delen (telkens max. 2 p.): 1. Een voorstelling van uzelf, uwachtergronden, motivatie en relevante ervaring. Doe dat in twee delen: a. zakelijk allesop een rijtje b. persoonlijk (Waarom bent u de juiste mens voor deze job?) 2. Een eigen,gestructureerde analyse en evaluatie van het communicatieproject Klasse (Geen gewo-ne lezersbrief, maar een persoonlijke visie die aantoont dat u weet waar u in terechtkomt) 3. Ideeën voor het luik waarvoor u solliciteert: Klasse voor Kinderen of MAKS!Stuur uw sollicitatie vóór 21 februari naar Klasse (sollicitatie - vermeld klasse voorkinderen of maks) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel. De tweede ronde is eengesprek met een jury.P.S. Voor een detachering komen alleen vastbenoemde leerkrachten in aanmerking.

PH

OTO

DIS

C

Twee vacatures bijKlasse. Eén voor u?

▼

Wie is deze markantemuzikale figuur?▼

«Hij is begonnen»

Wat staat er in het januarinummer van Klasse voor Ouders dat u zopas hebt uitgedeeld?1. Agressie. Kinderen moeten kunnen ruzie maken. Het helpt hen om sociale vaar-

digheden te ontwikkelen. Toch vertoont één kind op tien problematisch agressiefgedrag. De opvoeding thuis heeft meer invloed op een kind dan al de speelgoed-geweren en het geweld van films en computerspelletjes bij elkaar. Hoe kunnenouders geweldloos opvoeden? (zie ook op p. 46 in dit nummer: De Eerste Lijn -Agressie)

2. Groene school. We stappen met vuile voeten over de wereldbol. Een gemid-delde Belg verbruikt zeven voetbalvelden land om te leven. Toch laten Vlaamsescholen al minder sporen na op onze aardbol: hun leerlingen krijgen milieu-educatie. Hoe kunnen ouders dat ondersteunen?

3. Als je twee buizen voor je ogen houdt, weet je ongeveer hoe Jonas (9) ziet. Jonaslijdt aan kokerzicht. Een camera en computer helpen hem als hij moet lezen enschrijven in een gewone klas. En turnjuf Kris Schoofs leidt de turnles ingoede banen. Of dat ook goed afloopt?

4. Voorts schenkt Klasse voor Ouders onder andere bloemen aan een leerkracht,zijn er tips voor de plattelandsklas, kansarmoede op school… 1500 oudersen kinderen kunnen voor 50␣ fr. een hele dag op ontdekking in cultureel Antwer-pen. Met de maandelijkse quiz kunnen ze bovendien een fiets winnen van 20.000␣ fr.Klasse voor Ouders is een gratis blad voor ouders van kinderen tussen 2,5 en 14 jaar. 90procent van de scholen deelt het blad uit. Uw school nog niet? Vraag gerust een gratiskennismakingspakket aan op tel 02-553 96 90 of mail naar info.kvo@klasse.be

KLASSE NR.112 37

▲Het onderzoek overagressie haaldemeteen kranten, radioen tv. Nu komt hetechte werk.

38 KLASSE NR.112

COMMUNICATIE

We trappen erallemaal in. We

zeggen «Dat is nietslecht», maar

eigenlijk bedoelenwe «Goed gedaan».

We zuchten«Waarom doe jij

toch altijd zovervelend?» en

willen eigenlijk datJorne zijn vingeropsteekt voor hij

wat zegt in de klas.De afstand tussenmin- en plustaal is

erg klein. Maar voorde leerling (én de

leerkracht) maakthet wel een wereldvan verschil. Welke

taal gebruikt u?

Gebruikt u plus-of mintaal?

ILLU

STR

ATI

E: M

IEK

E L

AM

IRO

Y

«Een van mijn studenten wees me erop. Ik had bijzijn verhandeling ‘Dat is niet slecht’ geschreven. Hijantwoordde: ‘Meneer, waarom zegt u dan niet dathet goed is?’ Toen ben ik me gaan concentreren opwat ik plus- en mintaal noem», zegt Leo Jaspers.Jarenlang gaf hij als pedagogisch begeleider o.a.vorming over ik-, plus- en gedragstaal. Nu doceerthij in de lerarenopleiding aan de Katholieke Hoge-school Kempen, campus Vorselaar.We geven leerlingen voortdurend boodschappenover hoe ze functioneren, over hun prestaties, hungedrag. Wat ze horen (‘Doe toch eens normaal’)beïnvloedt hun gedrag en soms zelfs het beeld datze van zichzelf en de wereld hebben. Leo Jaspers:«Als leerlingen onze boodschap niet begrijpen, zijnwe gemakkelijk geneigd om de oorzaak, de schuldbij die leerling te leggen: ‘Hij snapt het niet, hij wilhet niet begrijpen…’ Maar meestal is het veel com-plexer. Of de leerling een boodschap begrijpt zoalsze bedoeld is, hangt ook af van de boodschap, inwelke context ze wordt uitgesproken, wie ze uit-spreekt en hoe ze geformuleerd is. En dat hebbenwe wel in de hand.»

«Wat ben jij toch lui»«Het is elke dag opnieuw een uitdaging om kinde-ren positief te benaderen in de klas», zegt KrisLauwers, leerkracht in het secundair onderwijs. «Maarik betrap me er vaak op hoe moeilijk dat is. Wij zijnook maar mensen. Soms gebruiken we onze taal omonze stress op de leerlingen af te reageren. Achteraf

© www.klasse.be/kvo/42/4 Ouders wegen hun min- en plustaal© www.klasse.be/kvl/98/6 De Chinese muur in de klas: De taal

denk ik dan vaak: had ik dat nu niet positieverkunnen aanpakken?»«Leerkrachten en ouders gebruiken hun taal weleens om zich af te reageren. En dat lucht ook op»,zegt Leo Jaspers. «We denken daarbij niet altijd naover de effecten van onze boodschap. Vaak gebrui-ken we jij-taal: ‘Jij doet lastig vandaag!’, ‘Je bentslordig’, ‘Jij let niet goed op’. Met jij-taal zeggen weexpliciet iets over de andere. We definiëren, beoor-delen de leerling. We doen uitschijnen dat iedereenvindt dat hij lui, slordig, onoplettend is. Jij-taal veral-gemeent: het is zo. De leerling voelt zich afgewezenen denkt: ‘Waarom zou ik mijn best doen, ze vindenme toch vervelend’. Het is nuttig om stil te staan bijde vraag: IS Lien lastig, HEEFT Lien het lastig (en metwie of wat?) of HEB IK het lastig met Lien (altijd,waarmee en hoe komt dat?).Leerkrachten kunnen nuanceren door ik-taal te ge-bruiken: ‘Ik vind dat je lui bent’ of beter ‘Ik maak mezorgen over de resultaten die je behaalt’. De leer-kracht toont dat hij er is en gaat een relatie aan metzijn leerling. Als een leerling tijdens een schooluit-stap verloren is gelopen kan je zeggen: ‘Onnozelaar,zie dat je in het vervolg bij je klas blijft’, maar je kanook zeggen: ‘Ik ben blij dat je heelhuids terechtbent, ik wil dat je in het vervolg bij je klas blijft.’ Endat is een groot verschil.»«Jij-taal komt vaak met mintaal voor. Positieve taalverwijst naar de toekomst en beschrijft precies watje als leerkracht verwacht: ‘Ik zou graag hebbendat…’, ’Ik wil dat…’, ‘Ik vind het belangrijk dat…’.

van de leerkracht.

«Gras groeit niet door eraan te trekken»

Leerlingen weten wat het gewenst gedrag is enkunnen er iets aan doen. Zij krijgen de verantwoor-delijkheid toegespeeld. ‘Ik verwacht dat je volgendekeer de afspraken nakomt’ of ‘Hoe zou jij er kunnenvoor zorgen dat je de volgende keer op tijd bent?’»

«Dat is niet slecht»«Vaak denken we dat kinderen beter leren als we zealtijd op hun fouten wijzen», zegt kleuterjuf HildePelsemaker. «Dat is niet zo, ik heb geleerd dat kinde-ren positiever zijn als je ze positief benadert. Negatie-ve uitspraken zijn makkelijker, ze liggen voor dehand. Maar vaak geraken kinderen ontmoedigd engespannen. Wie aandacht geeft aan wat goed gaat,ontwikkelt zelfvertrouwen en doorzettingsvermogen.»«Klopt», zegt Leo Jaspers, «Een uitspraak als ’Datheb je niet slecht gedaan’ blijft een negatieve bij-klank hebben. Ook al is het zo niet bedoeld. Incommunicatie zijn het niet zozeer de bedoelingen,maar wel het effect dat telt. Sommige leerkrachtengebruiken meer negatieve dan positieve opmerkin-gen in de klas: ‘Niet afkijken’, ‘Niet onderbreken’.We zeggen expliciet wat we niet wensen of gebrui-ken negatief klinkende woorden: schuld, fout, op-merking, kritiek… We maken leerlingen attent opwat ze fout doen. We zouden meer aandacht moe-ten hebben voor hoe dat bij hen overkomt, welkklimaat we creëren, welk zelfwaardegevoel wemeegeven. ‘Jij bent altijd te laat’ klinkt expliciet alseen verwijt. ‘Ik wil dat je in het vervolg op tijd bent’klinkt als een verwachting.»

«Jij bent nooit in orde»Mimi Thys geeft praktijkles aan beroepsleerlingen in detweede graad: «De leerlingen zijn op die leeftijd opzoek naar zichzelf. Als leerkracht heb je de macht omze voor de rest van hun leven de grond in te boren.Meestal hebben leerlingen in het beroepssecundaironderwijs een negatief zelfbeeld, omdat zij duizend-maal moeten horen hoe slecht, hoe zwak ze zijn.»«Gras groeit inderdaad niet door erop te kloppen ofdoor eraan te trekken», antwoordt Leo Jaspers.«We gebruiken veel negatieve woorden in de klas.Wat zou er gebeuren als we ze zouden vervangendoor pluswoorden? Een fout wordt dan een leermo-gelijkheid, een aandachtspunt, een aanduiding datbepaalde aspecten van de leerstof herhaald moetenworden. En dus ook een leermogelijkheid voor deleerkracht. Hoe kan hij zijn lessen, oefeningen werk-vormen aanpassen? Als ik aan een leerling vraagwat er niet gaat, wat er mis is, fixeer ik op het ‘niet’.

Misschien kan ik beter vragen wat anders moet (ofkan), welke stappen hij nog moet (kan/mag/wil)zetten. Zo trek ik de aandacht op het proces enbreng ik beweging. In sommige scholen staat op hetrapport de rubriek ‘opmerkingen’. Wat zou er ge-beuren als we die rubriek de titel suggesties, aan-dachtspunten, toelichting, ervaringen zouden ge-ven? Wedden dat er dan andere boodschappen ophet rapport komen die ook een ander effect zullenhebben op de leerling en zijn ouders!»

«Je moet logischer werken»«Plus- en mintaal, allemaal goed en wel, maar jemoet toch goed rekening houden met de context»,schrijft ouder Réné Dierckx. «Wat als mijn kind nietwil luisteren?»«Er schuilt inderdaad een gevaar in plustaal gebrui-ken», zegt Leo Jaspers. «Soms zijn we te voorzichtigen is plustaal verhullend, eufemistisch. We moetenverdriet niet willen vervangen door ‘je zou willen datje nu blij zou kunnen zijn’. We dienen ervoor tezorgen dat ook in de plustaal datgene wat wezeggen:■ relevant is: wat betekent de boodschap voor deleerling, kan hij er wat mee aanvangen?■ eerlijk is: er zitten geen dubbele bodems, geenonwaarheden in;■ rechtstreeks is: als ik over twee leerlingen eenopmerking wil maken, doe ik dat het best persoon-lijk en niet klassikaal;■ duidelijk is: begrijpt de leerling mijn taal? Vaakgebruiken we woorden die voor veel leerlingen nietzo duidelijk zijn of een andere betekenis hebben.Wat bedoelen we als we zeggen ‘Je moet logischerwerken’?;EN■ toegankelijk is: hoe breng ik mijn boodschap? Is zezo geformuleerd dat de leerling ze wil horen of wekik aversie?De meeste leerkrachten en ouders schenkenalleen aandacht aan de eerste kenmerken. Maarwat zijn we ermee als de ontvanger er geenoren naar heeft? Vaak zijn we dan geneigd omaan de volumeknop te draaien. Maar eigenlijkis goed communiceren werken met de afstem-knop. Je móet geen plustaal spreken. Het is welnuttig om het in je sociaal gereedschapskoffer-tje te hebben. En spontaan ligt de mintaalveeleer bovenaan in dat koffertje. Mintaal isnaar onder-wijzen, plustaal biedt meer kansentot op-voeden.» ■

WELKE UITSPRAAK HEEFT U VORIGE WEEK ZEKER IN DE KLAS GEBRUIKT?

Onder-wijzen of op-voeden? Over de ik-, plus-en gedragstaal - Leo Jaspers -Katholieke Schoolgids -september 1999

Bewust omgaan metkinderen. De nieuwe maniervan samen-werken op schoolen thuis - Thomas Gordon -Tirion-Baarn

1. «Waarom luister jij toch nooit?»2. «Goed gedaan, hou vol!»3. «Ik zou graag hebben dat je je vinger opsteekt als je watwil zeggen.»4. «Wat zijn jullie toch lastig vandaag.»5. «Ik blijf dat niet herhalen, hé.»6. «Hoe ga je het aanpakken?»7. «Ik word nog gek van jullie.»8. «Hoe zou je betere resultaten kunnen halen?»9. «Doe niet zo vervelend.»10. «Ik wil dat je in het vervolg op tijd bent.»

MINTAALMintaal (uitspraken 1, 4, 5, 7 en 9) is vooral geschikt omonze ongenoegens uit te drukken, om ons af te reageren,

iets te verbieden. Ze lucht de spreker (ouder, leerkracht,opvoeder) op. Ze verwijst vaak naar het verleden en veroor-deelt ongewenst gedrag. Vaak gebruiken we ook veralge-meningen. Bovendien zegt mintaal niet uitdrukkelijk wat jeverwacht. Ze breekt iets in de relatie. Te mijden dus.

PLUSTAALPlustaal (uitspraken 2, 3, 6, 8, 10) verwijst vaak naar detoekomst en beschrijft wat het gewenste gedrag is. Daar-door wordt die taal toegankelijker: leerlingen weten wataanvangen. Plustaal verbetert ook de relatie. Met mintaalroep je vaak tegenstand op, plustaal is samen-taal. Deleerling voelt zich niet afgewezen (of in plustaal: aange-sproken), leerkrachten nodigen hem/haar uit tot andergedrag. Te proberen dus.

KLASSE NR.112 39

«Elke jongere heeftbehoefte aan

leiding», zegt EddyVan Mosselvelde inzijn boek Pubers in

de klas.«Leerlingen leidenis geven en nemen,

luisteren enspreken,

begeleiden enrespecteren.» Hoe

dat gaat in een klasvol met pubers?

Tien apartegevallen.

Pubers in de klas

40 KLASSE NR.112

AANPAK

«Ik laat de leerlingen geregeld even babbelen,streng en stil hoeft niet echt voor mij. Maar alsik een belangrijke en moeilijke uitleg wil ge-ven, moet ik stilte eisen en met straf dreigen,en zelfs dat helpt niet altijd. Mag een leraardan niet vriendelijk omgaan met pubers?»Eddy Van Mosselvelde: «De leerlingen hoeven jevriendelijkheid nièt altijd af te straffen. Onduidelijk-heid en bandeloosheid nemen ze wel op de korrel.In dit geval zijn de leerlingen het niet gewoon plotste moeten zwijgen en luisteren. Streng uithalen isdan niet altijd de beste strategie. Leerlingen merkenhet als je een rolletje speelt. Een leerkracht diezichzelf blijft en vriendelijk is, heeft het meeste kansom als leidersfiguur aanvaard te worden. Maakvooraf duidelijke afspraken over praten in de klas enpas die consequent toe. Een leraar mag eisen stel-len, zolang hij dat op een positieve en redelijkemanier doet. Onduidelijkheid en inconsequentiesover de regels nemen leerlingen niet.»«Sommige collega’s lijken gezag gewoon uit testralen, ik zie hen daar niets speciaals voordoen. Zelf heb ik er voortdurend moeite mee.Wat is het wondermiddel?»Eddy Van Mosselvelde: «Tucht ligt vooral ‘in’ deleraar zelf. Dat is een basisregel waarin je moetgeloven. Natuurlijk gezag verwerf je echter zeldenmeteen. Laat bij je lesvoorbereidingen even de ge-dachte los hoe je de klas de baas gaat blijven.Belangrijker is dat je doordrongen bent van je op-dracht de leerlingen te laten werken. Kies bewustmethodes waarbij de leerlingen zelf aan de slagmoeten. Voorts moeten elk van je leerlingen per-soonlijk en de klasgroep in het algemeen iets aan deles hebben. Tucht begint dus thuis, bij de lesvoorbe-reiding. Hoe beter en boeiender de les, hoe aan-dachtiger de leerlingen.»«Ik heb een hoofdstuk afgewerkt en wil datgraag de volgende donderdag in een schrifte-lijke toets evalueren. ‘Mevrouw, dat kan niet’,zeggen de leerlingen. ‘Die van Nederlands heeftdie dag al een grote toets gepland.’ Hoe rea-

geer ik het best?»Eddy Van Mosselvelde: «Een mogelijke reactie is:‘Dat is mijn probleem niet. Vraag aan de leerkrachtNederlands dat hij zijn toets uitstelt’. Met zo’n ant-woord worden de leerlingen niet gehoord. Het beelddat ze van je hebben zal er op die manier niet opvooruitgaan. En wat met hun motivatie voor detoets en het vak? Indien je antwoordt: ‘Goed, daarkan ik inkomen. We zoeken een andere dag, maarwel zo vlug mogelijk. Kunnen jullie een andere dagvoorstellen?’, worden de leerlingen wel gehoord. Jeluistert naar hun probleem en neemt het ernstig.»Ann, derdejaars, ziet slecht, dus krijgt ze eenplaats vooraan in de klas. Maar ze kan zichmoeilijk concentreren en af en toe reageert zeheel agressief tegen de leerling naast haar. Deleerkracht vraagt zich af: ‘Wat moet ik met haar?’Eddy Van Mosselvelde: «Concentratieproblemenveroorzaken soms ernstige tuchtproblemen. Maarhoe komt het dat leerlingen zich moeilijk kunnenconcentreren? Soms letten ze bijvoorbeeld niet opomdat hun zintuigen of zenuwstelsel niet optimaalwerken. Hun gebrek aan concentratie kan ook lig-gen aan vermoeidheid, een gebrek aan interesse,een vooroordeel, angst of pessimisme. Het is goeddat je daar als leerkracht vooraf weet van hebt. Zoblijkt Anns zicht in dit voorbeeld na een nieuwemedische test nog slechter dan verwacht. Ze kan demimiek van haar medeleerlingen niet meer juistinterpreteren. Een vriendelijke glimlach interpreteertzij soms als een vijandige grijns.»«Tijdens een gesprek na de les geeft Stevenkritiek op een collega. Hij zegt: ‘Wanneer ik ietsfout doe tijdens de les Latijn, krijg ik altijd tehoren: ‘Ach, je kan er ook niets aan doen.Gelukkig zijn er makkelijkere studierichtingenvoor leerlingen als jij.’ Ik merk dat Steven daarecht onder lijdt.»Eddy Van Mosselvelde: «Het zelfbeeld van de leer-lingen wordt ook door leerkrachten gevormd. Kri-tiek kan soms hard aankomen, zeker als er geendirect aanknopingspunt voor te vinden is. Daarom

GRATIS TIPS OMTUCHT TE HOUDEN

In Pubers in de klas (hetvervolg op De klas in de hand)staan tientallen tips om tuchtte houden en om met jongereneen evenwichtige relatie uit tebouwen in de klas. Humor enverrassing, boeiend lesgeven enwerkvormen variëren blijken sterketroeven voor een leerkracht. Auteur,ex-leraar, begeleider en psy-choloog Eddy Van Mosselveldevertrekt van concrete voorbeel-den, uit de klas gegrepen, envoegt daar suggesties en be-schouwingen aan toe.Pubers in de Klas, 750␣ fr. -verkrijgbaar in de handel - uitg.Acco - Tiensestraat 152 - 3000Leuven - tel 016-29 11 00 - fax016-20 73 89Tien exemplaren van Pubersin de klas wachten op eennieuwe eigenaar. Schrijf eenbriefje waarin u een tuchttipgeeft of een anekdote vertelt.Een onschuldige hand haalt tien

«Ik hoor je zelden blaffen»

ben je als leerkracht het best zo specifiek mogelijk inje kritiek. Stel ook altijd een oplossing voor. Openlijkeen leerling op zijn nummer zetten is niet erg sub-tiel. Kritiek werkt beter onder vier ogen: dat ispersoonlijker en de leerling krijgt een kans om tereageren of om verduidelijking te vragen.»De lerares aardrijkskunde legt een stuk abstrac-te leerstof uit. Johan zegt dat hij niet meer kanvolgen. De lerares herhaalt de redenering ophetzelfde abstracte niveau. Johan doet alsof hijhet begrijpt, want niemand wil zo dom lijkendat hij drie keer dezelfde uitleg nodig heeft.Eddy Van Mosselvelde: «De les niet begrijpen kanleiden tot frustraties en afwezigheid. Als te veelleerlingen de leerstof niet begrijpen, krijg je het alsleerkracht steeds moeilijker om stiekem babbelentegen te gaan. Zo verlies je stilaan de controle overde klas. Vaak kan je in je lesvoorbereidingen voorko-men dat leerlingen afhaken. Het heeft te maken metdenkpatronen. Abstract denken (praten over eenkonijn) is veel moeilijker dan schematisch denken(een schets maken van een konijn). Nog gemakkelij-ker is aanschouwelijk denken (een konijn tonen). Indit voorbeeld heeft Johan moeilijkheden met een‘hoger denkpatroon’. Uitleg of een voorbeeld opeen lager niveau kan hem helpen bijbenen.»«Is doceren niet de beste vorm van lesgeven?Je ziet de meeste leerstof en je hebt weinigtuchtproblemen.»Eddy Van Mosselvelde: «Dat is maar gedeeltelijk waar,want hoe kan je dan communiceren met je leerlingen?In plaats van zelf te antwoorden op een vraag van deleerlingen, kan je een andere, nietsvermoedende leer-ling aanwijzen. Dat heeft enkele voordelen. De uitlegvan de medeleerling zal in vele gevallen op een lagerdenkniveau geformuleerd zijn. Je kan meteen nagaanof de rest van de klas zijn uitleg begrijpt. Bovendienleren de leerlingen met elkaar communiceren.»«Tijdens de aardrijkskundeles vraag ik aan Kennethom op de kaart een land aan te duiden. Ken-neth antwoordt uitdagend: ‘Doe dat zelf maar,mijnheer. Wie verdient er hier geld om les tegeven?’ Op zo’n moment sta ik wel even metmijn mond vol tanden.»Eddy Van Mosselvelde: «Als er een conflict is in deklas, kan je dat op verschillende manieren aanpak-ken. De meest voor de hand liggende is ingaan op

de opmerking van de leerling en het gevecht met deklas aangaan. Je moet daarvoor heel stevig in jeschoenen staan en zeker zijn dat je als overwinnaaruit de ring zal stappen. Daarom neem je Kennethbeter apart na de les. Een individuele leerling rea-geert overigens altijd anders dan een leerling ingroep. Let wel, als het gevolg van dat gesprek is datKenneth zich positiever gedraagt tijdens de volgen-de les, kan de groepsdruk hem weer in zijn oudegewoonten dwingen (als Kenneth bijvoorbeeld al-tíjd de les stoort). Voorkomen is vaak beter dangenezen. Een effectieve manier om ontluikendeconflicten in de kiem te smoren is de gepaste lichaamstaalgebruiken. Als je Kenneth iets nadrukkelijker hadaangekeken of naast zijn bank was gaan staan, hadhij wellicht niet hetzelfde gezegd.»«Katrien, ga nu in de rij staan en zwijg», zegtde leraar. Katrien antwoordt: «Mijnheer, ik benuw hondje niet.»Eddy Van Mosselvelde: «In dit soort situaties kan eengezonde dosis humor wonderen doen. Vat bijvoor-beeld een figuurlijke opmerking letterlijk op of laatmerken dat je de boodschap begrepen hebt door erspeels op in te gaan. Zo doorbreek je het verwach-tingspatroon en zal de leerling met zijn mond voltanden staan. De leerling verwacht immers dat jeboos wordt. «Dat weet ik, want ik hoor je zeldenblaffen», is een goede manier om de klas opnieuw inde hand te krijgen. Humor is iets anders dan spot ofironie. Het laat de klas zien dat je in een positievetoekomst gelooft en daar ook iets voor wil doen.»Peter maakt lawaai in de klas. Reactie van deleerkracht␣ : «Een nul op het huiswerk van dezeweek, Peter.»Eddy Van Mosselvelde: «Probeer eerst het conflict tevermijden door het negatieve gedrag te negeren.Vaak vervaagt het dan en heb je er eigenlijk geenlast van. Je kan dan ook beter de positieve variantbelonen. Als negeren niet helpt, kan je het negatie-ve gedrag formuleren en zeggen hoe dat gedragkan veranderen: «Peter, hou nu op met lawaai temaken en hou je gedachten bij de les.» Als ook datniet helpt, kan je dreigen met een realistische strafdie je, indien nodig, ook zonder aarzelen geeft. Zovoorkom je dat de leerlingen de straf als wraak zienen ertegen in opstand komen. De straf moet recht-vaardig zijn.» ■

winnaars uit de stapel. Schrijfnaar Klasse (Pubers) - Koning

EIGENWIJS EN KOPPIG Albert II-laan 15 - 1210 Brussel Puberteit is een emotionele en lichamelijke omwenteling

die jongeren voortdurend alle kanten uitstuurt␣ : humeurig,kwaad zonder reden, mokken, het niet meer zien zitten…Op school krijgt dat veel gezichten: faalangst, stress, nietmeer studeren, spijbelen, pesten of gepest worden… Pu-bers zoeken hun eigen domein, een domein van bijvoor-beeld piercings, een eigen kamer (zonder pottenkijkers),geld, de muziekknop open, fuiven, laat thuiskomen. Voorpubers gaat een nieuwe wereld open en ze zoeken daarineen eigen identiteit. Leerkracht Stef Desodt beantwoordt inHelp, een puber in huis! de meest voorkomende vragendie bij ouders van pubers rijzen. Daarin analyseert hij ookde puber zelf␣ :«Onzekerheid is een kernwoord dat opduikt zodra depuber het kindzijn achter zich laat. In de nieuwe wereld diehij ontdekt lijkt het voor hem niet meer evident dat oudersverwachtingen koesteren, grenzen stellen, lijnen uitteke-nen. (…) Bij sommige jongeren leidt die onzekerheid tottwijfel, naar het zich niet goed voelen in hun vel, een

minderwaardigheidsgevoel duikt op. (…) Een puber verge-lijkt zichzelf met leeftijdgenoten, de groep wordt belang-rijker dan ooit. Hij kan er ook met zijn wisselende gevoe-lens terecht. In een groep heeft hij bovendien het gevoelzelf te kunnen beslissen, zelf het leven te kunnen organise-ren. (…) Pubers hebben sterke behoefte aan een positiefzelfbeeld, ze hebben zelfvertrouwen nodig. Als ouderenén leeftijdgenoten hen regelmatig bevestigen, dan stimu-leert dat hun zelfvertrouwen en kunnen ze ook veel aan.(…) Omgaan met agressie en woede-uitbarstingenmoeten pubers leren. Dat kan vaak nergens beter dan in hetgezin, maar hun gedrag moet aanvaardbaar blijven. (…)Pubers kunnen eigenwijs zijn, dat hoort bij hun persoon-lijkheidsontwikkeling. Ze kunnen ook bijzonder koppigzijn, maar dat is meestal een verdedigingsmechanisme,daar zit meer achter.»Help, een puber in huis!, Stef Desodt, 598␣ fr. - verkrijg-baar in de handel - Roularta Books - De Haak 1 - 1730 Asse- tel 02-467 59 76

KLASSE NR.112 41

42 KLASSE NR.112

«Omdat ikstrenger ben»

«Van de meestemensen krijg ikbewonderende

reacties als ik zevertel over mijn

beroep», zegt KoenGeets, «alleen

tijdens mijnlegerdienst moest ik

af en toe eenopmerking als ‘vieze

pedofiel’ slikken.»Koen heeft een job

waar zogenaamdechte mannen hunneus voor ophalen.Hij is kleuterleider.

COLLEGA’S

Kleuterleider KoenGeets: «Ik krijg weinignegatieve reacties opmijn beroepskeuze.»

In de Sint-Lambertusschool van Muizen prijken opde kastjes van het personeel overwegend vrouwen-namen. Leo, Luc, Herwig, Jef, Geert en Koen zijn deweinige mannen tussen ruim dertig vrouwelijkecollega’s. Eén van die mannen is meester KoenGeets (32 jaar). Hij geeft les aan de oudste kleuters.Op het prikbord in zijn klas hangt een foto van zijnhuis uit Weekend Knack. «Het was een serie overmensen die hun huis zelf hebben gerenoveerd. Dereeks startte met het goedkoopste huis. Dat was hetonze.» Ook zijn kleuterklas is stemmig en met stijlingericht. In elke hoek ervan is er ruimte om teschilderen, te tekenen of te spelen. Centraal is ereen plek om verhalen te vertellen. Wiebel met depoep en flapper met de oren, dit is geen Jip enJanneke, maar het verhaal van Koen.

Koen Geets: «In het begin van mijn carrière deed ikveel interims. Op een bepaald moment stond ik indrie scholen. Op deze school ben ik nu acht jaar. Ikwerd nog niet benoemd maar de werkzekerheid ishier groot. Ik heb een groep van achttien vijfjarigenonder mijn hoede. In het begin van het schooljaarzijn dat nog echte kleuters, maar gaandeweg zie je

die jongens en meisjes opgroeien tot kinderen dieklaar zijn om naar het eerste leerjaar te gaan. Datproces begeleiden vind ik boeiend.»Blijven kleuters gewoon kleuters of merkt u demaatschappelijke veranderingen ook in die leef-tijdgroep?Koen Geets: «Ik merk dat de kinderen tegenwoor-dig veel assertiever zijn geworden. Ze weten ookveel meer. In een hoekje van de klas heb ik eencomputer staan. Op dit moment doet het aftandseding het niet meer. Maar als het werkt, dan moet jedie gasten bezig zien. Dat ding heeft voor hen geengeheimen. Soms sta je versteld over hun interesse. Ikkrijg vragen over wereldproblemen: van de dioxine-kippen tot geweld in het Midden-Oosten.»Bent u zelf als kleuterleider veranderd?Koen Geets: «Zeker. Ons gezin telt nu twee kinde-ren. Dat maakt me wellicht evenwichtiger. In mijnbeginjaren durfde ik wel eens uitvliegen. Omdat ikeen man ben, denken ouders vaak dat ik strengerben. Bij het indelen van de klassen verwachten zedat ik me over de moeilijkere leerlingen zal ontfer-men. Eigenlijk ben ik een vrij rustig iemand. Wat hetpedagogische betreft, blijf ik tamelijk trouw aan

«Een moetje en een magje»

Koen Geets: «Vragenover wereldproblemen:van dioxinekippen totgeweld in het Midden-Oosten.»

mijn eerder traditionele opleiding. Ik durf wel eenservaringsgericht werken met inbreng van de kleu-ters. Maar meestal behandel ik vaste thema’s. Elkemaandag vertel ik de kinderen wat er tijdens deweek van hen verwacht wordt. Zij kiezen dan wan-neer ze wat doen. Ik zorg ook altijd voor variatie inmoeilijkheidsgraad. Zij bepalen zelf of ze bijvoor-beeld een boerderij tekenen met enkel een boer entwee kippen of dat zij ook een tractor en koeien inde wei willen. Ik dwing ze nooit, maar stimuleer zeom het moeilijkste te proberen.»Vindt u dat de taak van kleuterleider voldoen-de beloond wordt?Koen Geets: «Ik verdien na tien jaar dienst bijna50.000 frank netto per maand. Daar mag toch watmeer bij, meer zelfs dan de drie procent die devakbonden vragen. Het moet natuurlijk niet bij loonblijven. Graag zag ik in het kleuteronderwijs eenaparte leraar bewegingsleer. De papierwinkel magook wat minder. Moet je deze map met weekplan-nen zien: dat is dan nog enkel maar voor de agendavan het eerste trimester.»Zijn ouders begaan met hoe hun kinderen hetin de kleuterklas doen of beschouwen zij dieals een veredelde kinderopvang?Koen Geets: «Sommige ouders hebben hoge, mis-schien wel te hoge verwachtingen van hun kinderenin de kleuterklas. Ze willen dan dat ze al lerenschrijven. Ik probeer dat bewust wat af te remmen,want wat gaat zo’n kind dan in het eerste leerjaardoen? Zich vervelen? Elk schooljaar beginnen wemet een startavond voor de ouders waarin we uitleggeven over onze manier van werken. Of over speci-fieke termen als contractje, moetje en magje. Datzijn de namen die we geven aan de verschillendewerkjes die de kleuters moeten of mogen maken. Inde loop van het schooljaar hebben we nog eenopendeurtje. Jammer genoeg zien we te weinigouders van de echte probleemkinderen. Op heteinde van het schooljaar is er een individueel ouder-contact. Soms moeten we ouders adviseren om hunkinderen nog een jaartje langer in de kleuterklas tehouden. Maar ouders zijn natuurlijk vrij om al of nietmet ons advies rekening te houden.»Wat vinden de vrouwelijke collega’s van eenman in hun rangen?Koen Geets: «Ze beschouwen me als de haan in hetkiekenkot, zeker? (lacht) Ach nee, ik ben gewooneen lid van de ploeg. Af en toe kijken ze wel eensraar op. Zo hield ik enkele jaren geleden een actiemet een mannelijke collega uit de lagere school. Wevonden het onrechtvaardig dat vrouwen tijdens warmezomerdagen in korte rok naar school mochten ko-men en de mannen geen short mochten dragen. Wezijn dan op een zonnige dag in korte rok in de

leraarskamer verschenen. Toeval wou dat de school-begeleiding net op bezoek was. De begeleidersvonden dat we mooie benen hadden. Maar onsludiek protest haalde niets uit: het schoolbestuurziet ons liever niet in short. Je merkt dat er kangelachen worden op onze school. En er is ookruimte om kritiek te geven. Thuis heb ik veel steunvan mijn vrouw Annemie die ook in het onderwijsstaat. Zij geeft les in het vierde leerjaar. Wel prak-tisch, die gezamenlijke vakanties.»Doet u ook voor minder ludieke zaken eenberoep op de collega’s?Koen Geets: «Ik werk nauw samen met de tweeandere kleuterleidsters van het derde jaar. We stel-len om beurt een weekplan op. Mits aanbrengenvan wat kleine wijzigingen is dat toch een mooieleidraad voor de week. Ook met mijn collega van heteerste leerjaar zijn de contacten goed. Daar hebbende kinderen zeker baat bij. Ze bezoeken enkelekeren het eerste leerjaar. Eerst ligt de klemtoon ophet spelende, naar het einde van het schooljaarbrengen ze ook eens een dag op de schoolbankendoor. Ik heb hier trouwens één schoolbank in de klasstaan. Zo wennen de kleuters al een beetje aan watze het volgende jaar te wachten staat.»U bent geboren in 1968, het jaar van grotemaatschappelijke veranderingen, verklaart datmisschien waarom u die voor een man onge-wone beroepskeuze hebt gemaakt?Koen Geets: «Misschien wel. Ik volgde in het secun-dair onderwijs de studierichting Binnenhuisinrich-ting. Het leek dus logisch om in die richting verder testuderen. Maar toch wou ik iets anders. Ik vond nietdat ik zou passen in de hogere sociale klasse waar jebijvoorbeeld als binnenhuisarchitect in terechtkomt.Voor kleuterleider studeren was een breuk met deverwachtingen en zeker in die tijd voor een man eenopmerkelijke keuze. Toch kreeg ik toen weinig ne-gatieve reacties op mijn beroepskeuze. Veel mensenzeggen me: ‘Wat u doet, zou ik niet kunnen’.Natuurlijk houdt de wil om anders te zijn je niet tienjaar in het vak. Kleuterleider zijn is een veeleisendejob. Toch overwoog ik haast nooit een andere baante zoeken. Enkel in het begin van mijn loopbaan,toen ik een tijdje werkloos was, heb ik een VDAB-opleiding topografie gevolgd. Als ik toen niet snelopnieuw werk in het onderwijs had gevonden danwas ik misschien topograaf geworden. Ik voel me alskleuterleider echt wel goed. Ik brand niet van verlan-gen om een functie als directeur na te streven.Natuurlijk hoop ik ooit eens benoemd te raken. Alsik toch naar een situatie als vervanger zou moetenterugkeren, dan denk ik dat ik het onderwijs de rugzou toekeren. Maar de kleuters houden me voorlo-pig stevig in de ban.» ■

NOG GEEN PROCENT IS VENT

Dit is het derde artikel ineen reeks over collega’s inhet binnenland (ziewww.klasse.be/kvl/108/46en 110/42) De reekswisselt elke maand af metportretten van collega’suit het buitenland.

Hoeveel kleuterleiders zijn er in Vlaanderen? 135. Dat isnog geen één procent van het totaal aantal leraren in hetkleuteronderwijs (14.014). Een man vindt blijkbaar niet zogemakkelijk zijn weg naar dit beroep. Mannen hebben welinteresse voor de studie. Dit academiejaar begon vierprocent mannen aan de initiële lerarenopleiding kleuteron-derwijs. Maar weinigen houden vol. Zo startten vijf jongensaan de Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen. In-tussen blijft er maar één meer over. «Sommige mannen zijngewoon nieuwsgierig als ze aan de studie beginnen», zegt

een medewerker van een andere hogeschool, «maar hakendan na een eerste stage af.» Peter hield het twee maandenvol. «Ik heb de indruk dat het voor vrouwen vanzelfspre-kender is», zegt hij. «Kinderen verwachten toch eerder eenmoederfiguur in de kleuterklas. Of misschien was ik wel tejong om met kinderen om te gaan?»

Zal het kleuteronderwijs een vrouwenbastion blijven? Geenenkele hogeschool zei een speciale campagne te startenom jongens voor het beroep warm te maken.

KLASSE NR.112 43

44 KLASSE NR.112

WEBTIPS1. RaoniZoekt u een website met info, nieuws, actiemogelijkheden en lesmateriaal rond hetRegenwoud? Die is er nu, met de groeten van Raoni. Deze Kayapo-indiaan werdwereldberoemd toen hij in 1989 met Sting de wereld rondreisde om zijn alarmkreette uiten. Want zijn habitat, het Braziliaanse Regenwoud, wordt bedreigd. In het hart vanhet indianenreservaat staat nu het Raoni-instituut. Meer daarover vindt u ook op:raoni.promedia.be

2. DoelpuntEen volledig geïndividualiseerd schoolrapport dat rekening houdt met alle kwalitei-ten, successen van leerlingen, dat hun tekortkomingen in detail weergeeft, dat oudersmeer zegt dan cijfers en dat kinderen motiveert en begeleidt? Dan verwacht ueen papierwinkel. Om die te voorkomen, ontwierp leraar Luk Vander Elst Doelpunt,een gebruiksvriendelijk elektronisch rapport. Zo’n 4000 leerkrachten basisonder-wijs werken er momenteel mee. Proberen?www.doelpunt.be

3. PissebedNa een paar uur in een warme kamer is een pissebed volledig uitgedroogd. De Euro-pese egel slaapt van oktober tot maart, maar af en toe wordt hij wakker. Het zevenstip-pelig lieveheersbeestje meet 5 tot 8 millimeter. Deze en meer wetenswaardighe-den vindt u beknopt en geïllustreerd op de Curieuzeneuzenafdeling van BeestigeBuren, net als beestige spelletjes, de vraag van de week en een safari in de stad.www.natuurwetenschappen.net

HET ONDERZOEK VAN DE MAAND

Eén pc per drie leerlingen?

Vóór eind 2001 moeten alle scholen een internetaansluiting en multime-dia in huis hebben. Vóór eind 2002 moeten alle leerkrachten individueeltoegang hebben tot internet en ermee kunnen werken. Tegen 2003 maggeen enkele leerling nog de school verlaten zonder dat hij met de com-puter kan werken. Dwingende afspraken binnen de Europese Unie. Wathebben de Vlaamse scholen nodig om ze na te komen? Een analyse.In 1998 lanceert de Vlaamse overheid het PC/KD-project. Ze maakt 2,7 miljard vrij omtegen 2002 in elke school één pc per tien leerlingen te realiseren. OnderwijsministerVanderpoorten voegt daar nog geld aan toe om ook de kleuterscholen van pc’s tevoorzien. Dit schooljaar bedraagt het overheidsbudget voor informatie- en communi-catietechnologie (ICT) één miljard. Hoe scholen dat geld de afgelopen jaren hebbenbesteed, wordt onderzocht. Maar volgens Agoria (ex-Fabrimetal) en andere progno-semakers is het quotum van één op tien pc’s nu al achterhaald. Zij hanteren één pc pervier of vijf leerlingen als norm. De eerste jaren zou dat volgens Agoria negen miljardper jaar kosten. Het departement Onderwijs spreekt van minimaal drie miljard. Omleerlingen én leerkrachten computervaardig én computerwaardig te maken is dusmeer geld nodig dan het PC/KD-budget. Dat blijkt ook uit een recente nota van hetVlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs (VVKSO).Defecte toestellenZes miljard frank per jaar, enkel en alleen voor het secundair onderwijs. Dat isvolgens het VVKSO het reële kostenplaatje om informatie- en communicatietech-nologie op een effectieve manier in te bouwen. «Het is momenteel zeker niet nodigdat elke leerling doorlopend en individueel toegang heeft tot een pc», legt JacquesDenies (VVKSO) uit. «De pc als middel hoort wel thuis in alle vakken, we stellen éénles op zeven als streefdoel om elke leerling individueel toegang te geven tot een pc.

Het antwoord«Half december kreeg ik, zoals al mijn collega’s vermoed ik, een ein-dejaarstoelage van ongeveer tienduizend frank. Hoe wordt die eigen-lijk berekend?»Alle personeelsleden uit het gemeenschapsonderwijs of gesubsidieerd onderwijsdie een ambt met volledige prestaties uitoefenden en een wedde ontvingen van deVlaamse Gemeenschap, krijgen een eindejaarstoelage. Die bestaat uit een vast ge-deelte (11.244␣ fr.) en een veranderlijk gedeelte (2,5␣ % van de jaarlijkse bruto-wedde, berekend op basis van de bruto maandwedde van de maand oktober engekoppeld aan de gezondheidsindex). De toelage slaat terug op een referteperiode.Voor vastbenoemden loopt die van 1 januari tot 30 september van hetzelfde kalen-derjaar waarvoor de eindejaarstoelage wordt uitbetaald. Voor tijdelijk aangesteldpersoneel is de referteperiode het volledig vorig schooljaar. Als u de hele refertepe-riode voltijds aan de slag was, krijgt u een volledige eindejaarstoelage. Werkte u inde referteperiode deeltijds of gedurende een bepaalde periode helemaal niet, danwordt op het volledige bedrag een quotiënt toegepast en krijgt u dus minder.Antwoord op uw concrete vragen over onderwijsbestel en -beleid, loopbaan, onder-wijsopdracht, bezoldiging en tewerkstelling vindt u in de Gids voor de beginnendeleerkracht (646␣ fr.) - Kluwer Onderwijs - Kouterveld 14 - 1831 Diegem - tel 0800-94 571 - fax 0800-17 529 - customer@kluwer.be - www.kluwer.be. Voor algemeneonderwijsvragen belt u het best de gratis infolijn van het departement Onderwijs:0800-30203

Hoe wordt uweindejaarstoelageberekend?▼

In vakken waar pc-gebruik het doel is, zoals informatica of technisch tekenen,wordt dat één les op één, elke les dus. Vervolgens moet ook de leerkracht op schoolmet een pc kunnen werken, want in het secundair brengt hij al gauw een vijfde vanzijn tijd door buiten de klas. Voeg daar dus nog eens één pc per twintig leerlingenaan toe. Dan zijn er extra pc’s nodig voor netwerktaken, zoals servers. Bovendienmoet je rekening houden met defecte toestellen en organisatorische problemen.Wil een school voor honderden leerlingen én leerkrachten een doorlopende pc-bezettingsgraad van honderd procent realiseren, dan moet ze één pc per drie leer-lingen in huis hebben.»Privé-pcWat kost één pc per drie leerlingen? De VVKSO-nota maakt een berekening voor hard-en software en internetcommunicatie en komt uit op 2,57 miljard frank. VoldoendeICT-coördinatoren (maar lang nog niet zoveel als in het bedrijfsleven) kosten 1,09miljard. Nog eens 0,9 miljard is nodig voor de nascholing van leerkrachten en al watdaarbij komt kijken, én voor een financiële tussenkomst in de aankoop van privé-pc’svoor de leerkrachten thuis. Privé-pc’s? «Leraren die thuis over een pc beschikken, zijnsneller bereid ICT in hun klas te introduceren en kunnen er vlotter en efficiënter meeomgaan dan collega’s die thuis geen computer hebben», luidt het argument. Samen-geteld kost de effectieve toepassing van informatie- en communicatietechnologie inhet katholiek secundair onderwijs jaarlijks 4,56 miljard. Doorgerekend naar de andereonderwijsnetten is dat 6,08 miljard frank per jaar, het basisonderwijs niet inbegrepen.De negen miljard van Agoria komen erg dichtbij.CampagneMoet de overheid nog meer geld voor computers ophoesten? «Het PC/KD-project,met als doel één pc per tien leerlingen, is een basisfinanciering,» antwoordt Jan De

PROJECT

BoekenbendeIn de Brusselse gemeente Schaarbeek trekken honderd studenten uit de lerarenop-leiding wekelijks met een stapel kinderboeken naar anderstalige gezinnen om ereen uur verhalen te vertellen en voor te lezen aan zes- en zevenjarigen. De Boeken-bende-aan-huis heet het project en het werkt zo aanstekelijk dat de plaatselijkebibliotheek in enkele jaren tijd voor meer dan zeshonderd kinderen the place to beis geworden. In de plaatselijke basisscholen zijn er bovendien meer leesmoedersen de emotionele waarde van het Nederlands, vaak beperkt in anderstalige gezin-nen, krijgt een stimulans. Reeds in 1992 nam de Nederlandstalige Bibliotheekinitiatieven om anderstalige lezers aan te trekken («We hadden toen nog juist geteldtwee lezers onder de twaalf jaar»). De Boekenbende-aan-huis kreeg vorm in 1996.Basisscholen, hogescholen en schoolopbouwwerk sprongen mee op de kar. Destudenten doen mee op vrijwillige basis, maar kunnen ter compensatie andereopdrachten laten vallen. De bibliotheek bezorgt hen de boeken, schoolopbouwwerkgeeft hen de adressen van de gezinnen en een instapcursus. In de basisscholenspelen de leerkrachten in op het verteluur, via kringgesprekken in de klas en bibli-otheekbezoeken. Het project loopt nu ook in andere Brusselse scholen en in hetLimburgse. Voor de Nederlandse Taalunie reden genoeg om het te bekronen meteen Onderwijsprijs.Een beschrijving van het integrale project op www.taalunie.org/onderwijsprijs

Kinderenontdekkenboeken▼

Craemer van het departement Onderwijs. «Willen de koepels meer, dan moeten zijalternatieven zoeken, bijvoorbeeld publiek-private samenwerking.» Een voorbeelddaarvan is Digikids, Europa’s grootste sensibiliserings- en opleidingscampagnevoor het gebruik van nieuwe technologieën in het Vlaams onderwijs. Digikids, datsamenwerkt met het departement Onderwijs en met grote hard- en softwarebedrij-ven, geeft gratis internetopleidingen, biedt scholen internetaansluitingen en kitsmet softwarepakketten aan, organiseert ICT-wedstrijden enz. Zestig procent vanalle Vlaamse scholen (2150 van de 3554) neemt er momenteel aan deel.Camera’sHoe scholen hun ICT-aankopen doen, blijkt uit de jongste statistieken van Digikids.Zo bezitten 1400 scholen momenteel bijna 45.000 pc’s, 900 laptops en 1000 Macs.Het voorbije jaar kochten zij meer dan 10.000 computers aan, 1700 printers, 360scanners en… 227 digitale camera’s («Heel wat scholen zijn over hun internet-plankenkoorts heen en beginnen nu webtoepassingen te ontdekken», verklaartRonald Janssens van Digikids). Meer dan 1000 scholen kochten ook educatievesoftware aan. Een kleine 700 scholen verzorgde een opleiding voor zijn leerkrach-ten. Het merendeel van al die investeringen gebeurde met PC/KD-geld.

www.digikids.be Gratis internetaansluitingen, cursussen, softwarekits, ICT-wedstrijdenwww.innovatie.vlaanderen.be/pckd Het PC/KD-project voor scholen in tekst en cijferswww.ond.vlaanderen.be/ict/ictbeleid.htm Het overheidsbeleid rond ICT, met de jong-ste plannen en initiatieven

KLASSE NR.112 45

DYSPRAXIE

LijdenswegWouter (13) kan niet ordelijk schrijven, haalt nauwelijks melodie uit de blokfluit enraakt tijdens de gymles niet over de bok. Een lange reeks van bewegingen die bijanderen automatisch loopt, mislukt bij hem. Wat er scheelt? Wouter lijdt aan dys-praxie. Kinderen met dyspraxie hebben veel moeite met gewone dagelijkse hande-lingen zoals aankleden, boekentas maken, eten, schrijven of een toren bouwen metblokken. Dyspraxie heeft niets te maken met onhandigheid, slordigheid of eengebrek aan intelligentie. Het lijkt alleen maar zo. Bij veel dyspractische kinderenleidt dit tot misverstanden op school. Kinderen met ontwikkelingsdyspraxie heb-ben vaak een hele lijdensweg achter de rug voor de school met hun probleemrekening houdt. Naar de oorzaak van de stoornis blijft het gissen. Leerkrachten enouders die vermoeden dat een kind dyspraxie heeft, nemen het best contact met deCLB-medewerker van de school of met de ouderwerkgroep Dyspraxis.Ouderwerkgroep Dyspraxis - Molenstaart 10 - 9840 Zevergem - tel en fax 09-385 6795 - e-mail: dyspraxie@wouter.itgo.com - www.users.skynet.be/dyspraxie

BUITENLAND

ExamenfraudeDe mondelinge toegangsexamens aan Russische universiteiten verdwijnen. In deplaats daarvan komen er eindejaarstests in alle secundaire scholen. Die tests zijnvergelijkbaar met het Britse A-level systeem. Wie voldoende A’s haalt voor zijnvakken, mag naar de unief. Met deze maatregel wil de Russische regering paal enperk stellen aan universitaire omkoperij. Veel jongeren studeren voort om twee jaarharde legerdienst te vermijden. Hun ouders - de rijkere voorop - tasten daarvoorgraag in de portemonnee als het toegangsexamen te moeilijk blijkt. Tegenstan-ders van de nieuwe maatregel, onder wie de universiteiten zelf, zeggen dat de rege-ring het probleem simpelweg verplaatst naar de secundaire scholen.

Vorig jaar kochten de Vlaamse scholenmeer dan 10.000 computers

AGRESSIE

«Hij is begonnen!»

HOE WERKT U AAN EEN GEWELDLOZE SCHOOL?ZEVEN TIPS

[1] Zorg voor een vriendelijke, open school waar leerlingen kunnen pratenover hun gedachten en gevoelens. Leerlingen voelen dan dat ze aanvaardworden.

[2] Wat baten lessen over geweldloosheid als dat ook niet ingebakken zit in deschoolsfeer? Zorg voor een warme sfeer in de relatie tussen de collega’sonderling en tussen leerkrachten en leerlingen. Basiswaarden als beleefd-heid, respect en positief denken zijn merkbaar. Wie zijn leerlingen varkensnoemt kan moeilijk op respect van zijn leerlingen rekenen.

[3] Presteren is niet het enige dat telt op school. Het leerproces krijgt zeker zoveelaandacht als het resultaat. De school vindt ook sociale en emotionele vaardig-heden belangrijk.

[4] Een gezonde school vertrekt ook vanuit leerlingen- en ouderparticipatie.Iedereen wordt betrokken vanuit zijn knowhow en ervaring.

[5] Toon interesse voor de leefwereld van de leerlingen.[6] Zorg voor duidelijke regels en een evenwicht tussen regels en loslaten. De

leerlingen krijgen voldoende verantwoordelijkheid en kansen om te leren ensamen te werken.

[7] De ruimte van de school kan agressie in de hand werken: een overvolleeetzaal, kleine en sombere klassen, lawaai…. Geef de leerlingen de kans omiets met de ruimte te doen. Ze zullen zich er verantwoordelijk voor voelen.

Hoe gewelddadig zijn Vlaamse kinderen tussen 4 en 7 jaar?Nooit Soms Vaak

Mijn kind vernielt spullen van anderenMoeder 86 13 1Vader 89 10 1Zijn leerkracht 95 5 -Mijn kind vecht veelMoeder 84 14 2Vader 84 15 1Zijn leerkracht 82 16 2Mijn kind ontsteekt snel in een driftbuiMoeder 69 26 5Vader 71 25 4Zijn leerkracht 94 4 2

(Antwoorden van ouders en de leerkracht van 600 kinderen in het lopend onderzoek«Opvoeding in Vlaanderen» van de KULeuven. Cijfers in procenten.)

U leest niet vaak cijfers over geweld bij jonge kinderen. Hier zijn ze. Eén opvijf Vlaamse moeders van jongens tussen 4 en 7 jaar meldt dat hun kindregelmatig spullen van andere kinderen vernielt. Eén op vier jongens vechtveel, ongeveer één op drie heeft regelmatig een driftbui. Meisjes zijnblijkbaar op vele punten een pak braver. Dat blijkt uit tussentijdse resultatenvan het onderzoek «Opvoeding in Vlaanderen» aan de Universiteit vanLeuven. «Er is niet méér jong geweld dan tien jaar geleden», zegt PeterPrinzie, pedagoog en coördinator van het onderzoek. «Ouders blijken

vlugger ongerust over het gedrag van hun kinderen dande leerkrachten. Leerkrachten kunnen elk kind ver-

gelijken met de andere kinderen in de klas en deschool. Ouders kunnen dat niet en slaan

soms in paniek. Bijna één kind op tienheeft een ernstig probleem (depressie,

faalangst, agressief gedrag…) dat ge-specialiseerde hulp vergt.»

EEN LEERLING IS AGRESSIEF.ZES STAPPEN

[1] Reageer kordaat, rustig en beheerst. Beschrijf de situatie en toon begrip.Zorg voor een afkoelmomentje, een time-out als dat nodig is. Een leerling diezich agressief opstelt (verbaal of fysiek) raakt bij het minste opgewonden.

[2] Uit uw verontwaardiging over zijn gedrag. Doe dat met een ik-boodschap («Ikduld niet dat je zo over je buurman praat»). Daarmee veroordeelt u zijn gedrag, nietzijn persoon. Jij-taal («Jij bent vervelend») veroordeelt de leerling zelf.

[3] Vraag de leerling hoe het komt dat hij zich zo gedraagt. Doe dat niet bestraffendof bedreigend. Luister naar zijn argumenten. «Wat heeft je zo geraakt?» «Wat wilje eigenlijk bereiken (ongenoegen tonen, wraak nemen, aandacht vragen, erbijhoren)»? Denk samen met de leerling na over een alternatief gedrag voor zijnagressie (Ik wacht enkele minuutjes vooraleer ik iets zeg of reageer. Ik neem hetheft niet in eigen handen, maar verwittig de leerkracht…).

[4] Maak de leerling duidelijk wat kan en wat niet. Verwijs naar de klas- enschoolcode. Wijs op de positieve bedoelingen van de afspraken. Regels zijnwegwijzers.

[5] Maak duidelijk dat voor u de klas en àl de leerlingen belangrijk zijn: elkeleerling heeft het recht zich goed te voelen in de groep, iedereen kan daaraanmeewerken.

[6] U bent geen supermens. Aanvaard uw beperkingen. Bij zware problemenhelpt het CLB u graag vooruit.

46 KLASSE NR.112

U hebt een bijdrage over agressie en geweld in uw persoonlijke map ‘DeEerste Lijn’ (nr. 6). In het januarinummer van hun Klasse lazen ouders in hun‘De Eerste Lijn’ meer over agressie. Hoe kunnen zij hun kinderen geweldloos

opvoeden? Meer informatie over agressie kan u vinden op de Klasse site:www.klasse.be/specials. Zie ook het aanbod in Idee op pagina 19

Binnen zonderbellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen,e-mails en reacties via internet vindtu op deze pagina’s. Naamloze brievenof manifesten komen er niet in. Deredactie is niet verantwoordelijk voorde inhoud van de brieven. Schrijfa.u.b. korte brieven van maximum25 regels. Wat te lang is, moetenwe inkorten. Vermeld uw naam enadres. Enkel uitzonderlijk op gemo-tiveerd verzoek laten we die weg.We kunnen eventueel brieven door-sturen naar betrokken afdelingenvoor een deskundig antwoord.Klasse publiceert ook brieven diede redactie bereiken via Klasse voorOuders en Maks! (Klasse voor Jon-geren). Kan voor iedereen interes-sant zijn.U vindt elke dag véél meerbrieven op www.klasse.be/kvl/112/teksten/47Klasse (Dialoog) - Koning AlbertII-laan 15 - 1210 Brussel - fax02-553 96 85 - info@klasse.be

Dialoog

Kunst■ Jaarlijks houden wij een workshop in het Museum voor SchoneKunsten (Brussel). Men laat ons echter niet toe de infrastructuurte gebruiken of te reserveren om onze lunch te gebruiken! Erhangt een voorwaarde aan: men moet een gids aangevraagdhebben om dit te mogen doen. In ons geval betekent dat 60zesdeklassers, dus vier gidsen, dus eerst 4 x 1500␣ fr. uitgeven omdie ruimte te mogen gebruiken… Ik denk dat mevrouw Vander-poorten het positief vindt dat we leerlingen in aanraking brengenmet kunst. Tot welke prijs echter? Openbaar vervoer (trein):100␣ fr. per leerling; ticket museum: 80␣ fr. per leerling; gidsen:6000␣ fr. En dat allemaal voor twee uurtjes kunst?

Leerkracht - naam en adres bekend

Super goed■ Hey, even stopte ik hier op de website van MAKS! en Klasse,om zeker nog eens terug te komen, maar niet meer om te zeggendat ik jullie uitgaven super goed vind. Waarom? Omdat ik denkdat ik er anders niet kan over ophouden. Zelfs ben ik van meningdat dit één van de beste publicaties zijn die ik ken. Ikhoop dat jullie eeuwig blijven door gaan met dezelfde kwaliteit...

Kristof Bortels - leerling - St. Truiden

Website■ Hallo, De eerste keer op de website van Klasse. Samen metdochter Eliza ging ik op zoektocht naar info in verband met huis-werk. We hebben reeds enkele artikelen gevonden, maar onzenieuwsgierigheid bracht ons ook tot andere interessante gege-vens. Tevens konden we het niet laten even onze stempel in hetgastenboek te drukken. Kortom een aangename en interes-sante website, met één enkel minpuntje: een totale afwezigheidvan leerrijke spelletjes.

Winny De Blouwe - ouder

Meer voor de zwaarste jobs■ Er wordt nu gestaakt ten einde een algemene loonsverhogingte bekomen in het onderwijs. Ik kan me vinden in de stellingna-me van de minister: meer bezoldiging voor de zwaarste jobs. Tijddus om het deeltijds kunstonderwijs eens onder de loep tenemen: Wij worden geen frank beter betaald om volle uren inplaats van 50 minuten en weekend- en avondwerk te presteren!

Johan Van Den Bossche - leerkracht

Downloaden moet kunnen■ Terug een prachtig nummer, proficiat! Huiswerken downloa-den moet kunnen, als het aan de leerlingen op een juiste manierwordt aangeleerd hoe het te gebruiken. De leerkracht kan hier bijafspraken maken wat, hoe en wanneer... Het is zeker een bruik-baar medium. Je moet het durven voorstellen en je krijgt erzeker een positieve respons op!

Willems - leerkracht

Te laat■ Als leerkrachten staken, is het gewoonlijk reeds te laat. Van eenminister die zelf leerkracht geweest is, verwachten wemeer. Trouwens het is een utopie te denken dat ZIJ de werkdrukkan verminderen, deze wordt bepaald door de directie, niet doorhaar. Als een directie bepaalt elke week twee uur personeelsverga-dering te houden, een ouderavond per leerjaar te organiseren (dus:6 X 4 ouderavonden per jaar), alle mogelijke verslagen opvraagt,wekelijks een vakgroepvergadering te houden, bijscholingen opwoensdagnamiddag organiseert, extra opvang verplichtend maakt,inhaallessen (tot vier uur per week) verplicht, allerlei extra-scolairetaken oplegt (tot tien uur per maand)... dan staat ook de ministermachteloos. En dat allemaal voor een loon waarbij nog niet eensiets extra-legaals bijkomt??? Zelfs de gemaakte kosten voor bij-scholing mag men maar in rekening brengen als er nog iets over-schiet op de begroting. Want je weet wel: eerst de directie (met alde uitstapjes naar vergaderingen die de minister belegt) en pas dande leerkrachten. Weet u dat trouwens de directie op onze schoolbijna niet meer te spreken is. Allerlei vergaderingen, leerplancom-missies, organisatie van schoolraden... Twee tot drie halve dagenper week is zowat het maximum dat je de directie op school aan-treft. Maar voor de rest loopt alles prima, dat wil zeggen: trek jeplan en val ons niet lastig met zo’n onbenulligheden. We gelovener nog steeds in, maar voor hoelang nog? Of is het zoals Madamede Pompadour al zei: Après nous, la déluge?

Leerkracht - naam en adres bekend

Gemeenschapsonderwijs■ Geachte, i.v.m. het artikel over mobbing (Klasse 110) citeert utwee mensen uit het gemeenschapsonderwijs. Voorts M. van Yuit A. (deeltijds kunstonderwijs) en I op een MPI in H. Welk net?Het is niet de eerste keer, viel me op, dat het gemeenschapson-derwijs - liefst in pejoratieve context - met naam genoemd wordt,terwijl het katholiek onderwijs i.v.m. een gelijkaardig ongunstigonderwerp op anonimiteit kan rekenen. Is Klasse een blad vande Guimardstraat: het succes dik uitsmeren, het falen dood-zwijgen? Een reflectie waard!

Jo De Smet - leerkracht gemeenschapsonderwijs

Holidays■ Uren besteed aan het bijwerken van de schoolwebsite. Ja, uren,want mijn ondertussen al derde computer is nogal traag gewor-den. Misschien nog eens 70.000␣ fr. investeren? En ja, voor hetpubliceren van zo’n site heb je internet nodig, hé! Gaat ook al zotraag of lukt zelfs bijna helemaal niet meer. Eén zekerheid heb ikwel: mijn telefoonrekening zal weer hoog oplopen. Ik heb wel nogniets op internet opgezocht voor school, want dan was het hele-maal een eindejaarssouper met puree en wortelen geworden. Ikzal dus wel wat nablijven op school en daar verder zoeken.Waarom geen Pandora-internetaansluiting voor elke leerkrachtdie dit nodig heeft? Waarom heeft het voor een modale leerkrachtgeen zin om computeraankopen in te brengen bij de belastingen?Waarom kan een zelfstandige dat wel met zwarte facturen?Oh ja, Happy Millennium!

Leerkracht - naam en adres bekend

Onze school■ Tijdens de maand november van dit schooljaar kreeg onzeschool een doorlichting van de inspectie. Iedereen was er eenbeetje nerveus door, maar tegelijkertijd was iedereen nieuwsgie-rig naar het eindresultaat. Dit eindresultaat is er eentje om trotsover te zijn. Over de hele lijn kwam onze school er zeer positiefuit, zowel de leerkrachten, de directie, inrichtende macht… Zo-wel in opvoeding, lesgeven, samenwerking en activiteiten scoor-de onze school zeer hoog. Ook wij als oudervereniging werdengeloofd voor onze inzet voor onze school.Een pluim gaat zeker ook naar al diegenen die achter de scher-men meewerken aan het welvaren van onze school. Hiermeebedoel ik de leesmoeders, de naaimoeders, de opvang voor en nade schooluren, vele ouders die de ene of andere uitstap begelei-den… Dankzij die goede samenwerking zitten we met onze schoolop dezelfde golflengte. En verdienen alle leerkrachten, directieen inrichtende macht een bloemetje! Fier spreek ik dus over ONZEschool, waar we weten dat onze kinderen zeer goed wordenopgevangen, opgevoed en onderricht. Doe zo voort! Wij doenzeker verder mee.

Voorzitter ouderraad - naam en adres bekend

Dure interims■ Graag wil ik mijn verhaal eens kwijt. Er gebeuren namelijk inhet jaar 2000 nog steeds dingen die eigenlijk niet meer zoudenmogen gebeuren! Vorig schooljaar was ik een heel jaar voltijdsaan het werk. In september en oktober van dit schooljaar moestik echter wel tevreden zijn met drie (deeltijdse) interims. Tot mijngrote verbazing zag ik aan het einde van de maand september enoktober dat ik niet zoveel verdiend had. Ik vroeg de vakbond ofdit wel klopte. Voor september kreeg ik nog een deel van de RVAbovenop mijn loon (ze hadden dat over het hoofd gezien), vooroktober niet, want mijn loon lag al te hoog, zeiden ze me. Ik waswel geschrokken, want het geld dat ik effectief kreeg voor beidemaanden lag enkele duizenden franken lager dan de werkloos-heidsuitkering die ik zou hebben gekregen als ik die twee maan-den gewoon NIET zou hebben gewerkt. Vreselijk toch. Ik heb nogeens extra laten nachecken hoeveel ik exact zou verdiend heb-ben als ik twee maanden thuis zou zijn geweest en er is inder-daad een verschil van bijna 7000␣ fr. (beide maanden samenbekeken). Ik zal maar niet uitrekenen hoeveel geld ik nog gesto-ken heb in mijn benzine en hoeveel energie ik heb gebruikt omtelkens in een nieuwe klas te functioneren. Ik schrijf deze briefniet alleen voor mezelf, maar ook om aan de alarmbel te trekken,zodat deze tegenstrijdigheid voor anderen kan worden verme-den. Ik ben blij dat ik in die verschillende scholen ervaring hebmogen opdoen, maar ik vind het jammer dat ik daarvoor een deelvan mijn loon moest «afstaan».

Leerkracht - naam en adres bekend

KLASSE NR.112 47

(advertentie)

Uw vragenU zoekt informatie. Waar kan uterecht?• De Infolijn van het departementOnderwijs is het eerste aanspreek-punt voor leerkrachten, ouders, leer-lingen en studenten met vragen ofproblemen rond onderwijs: bel hetGRATIS NUMMER 0800-30203 (allewerkdagen van 9 tot 12.30 u. envan 13.15 tot 17 u.). U kan ook faxennaar 02-553 96 55 of surfen naarwww.ond.vlaanderen.be/infolijn.Daar vindt u het antwoord op eenaantal veel gestelde vragen. Van-uit deze website kan u ook een e-mail sturen naar de Infolijn.• Op www.ond.vlaanderen.be/omzendbrieven en www.ond.vlaan-deren.be/wetgeving vindt u alle(recente) informatie over omzend-brieven en wetgeving.• Voor vragen over uw persoonlijkdossier (b.v. over uw wedde) staptu eerst het best naar het secreta-riaat van uw eigen school. Even-tueel zal de school contact opne-men met uw werkstation of u hetjuiste telefoonnummer geven.• U vindt alle diensten op één adres:departement Onderwijs - KoningAlbert II-laan 15 - 1210 Brussel - tel02-553 86 11 (algemeen nummer).• 0800-30 201 is het nummer vande Vlaamse Infolijn. U kan op ditgratis nummer terecht, iederewerkdag van 9 tot 19 u., voor in-formatie en publicaties.

Alle brieven elke daghelemaal op

www.klasse.be

Beroepskosten■ Het valt mij op dat er in de loonproblematiek noch door deminister, noch door vakbonden wordt gesproken over de «be-roepsonkosten» en als er dan al eens naar wordt verwezen, dangaat het uitsluitend over de aanschaf van een computerconfigu-ratie. Voor alle duidelijkheid: er is meer dan dat! Maak de bere-kening (op jaarbasis) van de volgende uitgaven, trek ze van uwmaandsalaris af en dan kan je pas vergelijken en over«netto»inkomen spreken. We hebben het dan concreet over:verplaatsingsonkosten, bedrijfslokaal (afschrijving constructie,onroerende voorheffing, hypotheekinteresten, verwarming, on-derhoud, herstellingen, afwerking, poetsvrouw, arbeidsverzeke-ring, elektriciteit, brandverzekering, provincietaks, gemeentetaks);kosten voor morele en sociale verplichtingen (fancy-fairs, vasten-acties, sociale bijdragen, leerlingenactiviteiten, tractaties, para-scolaire activiteiten); documentatie en woordenboeken; bijscho-ling en abonnementen; vakbondsbijdragen; communicatie- encorrespondentieonkosten; kantoorbenodigdheden; maaltijden inhet kader van begeleiding; personeelsinitiatieven; computercon-figuratie en accessoires; bureau-interieur; audiovisuele materia-len en herstellingen hiervan… En jawel, zelfs een klasagendadient de leerkracht zelf te betalen. Voor de gemiddelde leerkrachteen maandelijkse onkost van… 9000␣ fr. Alstublieft!

Marc Sannen - leerkracht - Geel

Herwaardering■ U weet dat de minister graag communiceert met de betrokke-nen uit het werkveld, liefst individueel. Wel een aantal collega’suit het HOBU hebben dat gedaan via het e-mailadresherwaarderingleerkracht@vlaanderen.be. Zij hebben bijna alle-maal een loonsverhoging gevraagd én een pakket werkdrukver-laging én een vergoeding voor pc-, internet- en andere kosten. Enwat krijgen ze terug? Uiteraard een standaardantwoord, allichtvan een kabinetsmedewerker, waaruit blijkt dat ze de inhoudniet hebben gelezen en, als dat wel het geval zou zijn, ze dezeniet ernstig nemen. Hoe kan de minister nu blijven zeggen dat erenkel nood is aan een werkdrukverlaging? Dit zal dan de zoge-naamde e-democratie voorstellen.Ik hoop dat deze minister, en met haar de Vlaamse regering, einde-lijk beseft dat ons geduld na al die jaren (van besparen en versto-ken blijven van financiële herwaardering) op is en dat het onder-wijs in Vlaanderen haar laatste idealisten aan het ontmoedigen is.

Leerkracht - naam en adres bekend

Prijs: proficiatVan harte gefeliciteerd met de Homofolie-prijs. Het nieuws overde toekenning van de prijs was een aangenaam lichtpunt in dezedonkere nieuwsdagen, gevuld met bange blanke mannen (envrouwen). Klasse, blijf aandacht besteden aan minderheidsgroe-pen en maatschappelijke vraagstukken. Zo wijs je de jongeren enhun opvoeders de weg naar een meer solidaire samenleving.

Kris Vandenbussche - ouder - Lichtervelde

Prijs: foei■ Mag ik u verzoeken uw tijdschrift niet meer naar mijn privéadres opte zenden. Ik wens immers in mijn huiskring geen tijdschrift te zien datvan een obscure homo-vereniging een prijs ontvangt als beloning voorpropaganda en indoctrinatie rond homosexualiteit in het onderwijs.

leerkracht – naam en adres bekend

Ziekenhuisonderwijs■ Bij deze willen we een oproep doen aan het beleid bij hetopstellen van nieuwe richtlijnen voor type 5.1. Volwaardig ziekenhuisonderwijs moet blijven bestaan in gro-tere ziekenhuizen, zowel voor kleuters als voor leerlingen lageren secundair onderwijs, ongeacht op welke afdeling ze zijn ge-hospitaliseerd.2. De «schoolnood» als onderdeel van het zorgprogramma vande patiënt, en niet de opnameduur moet het beslissend criteriumzijn bij de overweging om kinderen in te schakelen in het zieken-huisonderwijs.3. Het onderwijs in een ziekenhuis is een gratis aanbod. Oudersmoeten kunnen beslissen om hiervan gebruik te maken.4. De huidige regeling van het decreet Basisonderwijs moet blijvenbestaan, om misbruiken te vermijden, maar mag beslist niet strengerworden gemaakt: gemiddelde opnameduur van tien dagen per schooljaarvoor de leerlingen van de ziekenhuisschool en als er medisch geentegenindicaties zijn, hoeft er géén wachtperiode te worden voorzienvoor er met ziekenhuisonderwijs mag worden gestart.

5. De personeelsomkadering moet voldoende groot zijn om per kindgegarandeerd het minimum-aanbod van één lesuur per school-dag, bij voorkeur zelfs wat meer, te kunnen aanbieden.6. Een secundaire school type 5 heeft, zoals elke andereVlaamse secundaire school, recht op een functie van «di-rectiesecretaris».7. In type 5-scholen is een orthopedagogische begelei-dingsfunctie (paramedische omkadering) een noodzaak.Deze moet borg staan voor het voortdurend vertalen enafstemmen van het individuele handelingsplan van elkeleerling-patiënt op de visie van zijn behandelingsteamvan het ziekenhuis, tegelijk rekening houdend met zijnthuisschoolproject.Personeelsleden van Ziekenhuisschool Gasthuisberg - LeuvenDit is een korte versie van hun verzuchtingen - een meer uitgebreide

versie kan u lezen op www.klasse.be/kvl/111/teksten/43

Pedagogisch project■ Wij, leerlingen van meneer Hoste [© www.klasse.be/kvl/108/48-2 Het onderzoek van de maand - Pedagogisch project: faça-de? ] vinden de reactie van de heer Lievens [© www.klasse.be/kvl/111/45-5 lezersbrief over artikel Pedagogisch project ] heellaag tegen de grond. Zijn brief in Klasse was eigenlijk geen reac-tie op het werk, maar veeleer een regelrechte aanslag op depersoon Wim Hoste! Het feit dat de heer Lievens zich zo aange-vallen voelt en zo furieus reageert, is misschien het bewijs datmeneer Hoste het bij het rechte eind heeft. Misschien klopt hetwel dat vele scholen geen opvoedingsvisie hebben!De heer Lievens verwijt meneer Hoste ook dat de fundering bijzijn conclusies ontbreekt, maar in de brief van de heer Lievenshebben wij ook geen funderingen teruggevonden. MeneerLievens, kent u het spreekwoord van de pot en de ketel?Wij vinden het ook ronduit belachelijk dat de heer Lievens sugge-reert dat meneer Hoste zijn licentiaatsdiploma haalde door te goo-chelen met moeilijke woorden. Uw woorden zijn hol en zonderbetekenis, meneer Lievens. Hebt u ooit al een les van meneer Hostebijgewoond? Wij wel. Meneer Hoste is onze lector pedagogischewetenschappen. Wij menen dat meneer Hoste een lector is waar-aan vele licentiaten beter eens een voorbeeld zouden nemen (ditgeldt ook voor regenten en onderwijzers). Kom gerust eens een lesbijwonen. U zult zien dat er nog veel te leren valt, ook voor u!

Studenten van 2LS_1 - KLBO Gent

Slots■ Ik ben heel erg blij dat die slots uit de cafés worden verwijderd.Veel jongeren kunnen jammer genoeg niet uit zichzelf van al diegokkastjes blijven en jagen er enorm veel geld door. Ikzelf wordniet erg aangetrokken door die gokmachines. Ik besteed mijngeld veel liever aan uitgaan, dan aan zo’n kaske.

Greet Van Renterghem - leerlinge

Asielkinderen■ Mijn collega’s en ik hebben ons vanaf begin maart 2000 extraingespannen om kindjes uit het pas geopende asielcentrum in debuurt van onze school op te vangen. Door de komst van deze anders-talige nieuwkomers hadden wij recht op een extra leerkracht diedeze kinderen een aantal uren zou opvangen en wegwijs maken inonze taal. Maar u kan het al raden: deze leerkracht hebben wij tot opvandaag nog niet zien verschijnen wegens een tekort aan leerkrach-ten. Gevolg: wij nemen deze moeilijke taak (want ondertussen zit uwklas nog wel vol Belgen die de vooropgestelde eindtermen moetenbereiken!) tot ons en doen ons uiterste best voor deze asielkindjes.Door de nieuwe regeling i.v.m. de asielzoekers gaan die kindereneind januari weg. Per half februari komen er nieuwe. Mensen uit hetonderwijs zullen ons wel begrijpen dat wij een beetje verbolgenzijn want, net op 1 februari (de telling van het aantal leerlingen omhet aantal lesuren voor het volgend schooljaar te bepalen) zullen wijeen aantal kinderen minder hebben waardoor wij een aantal lesurenals sneeuw voor de zon zien verdwijnen.Wij staan, met veel plezier trouwens, in een dorpsschooltje metnet 6 klassen, waardoor we ook nog eens zelf lichamelijke op-voeding mogen geven. Dit vind ik ook al niet helemaal correct,want ik ben geen leerkracht lichamelijke opvoeding (hiervoorheb ik trouwens gestaakt!); een leerkracht voor de asielkindjes iser niet. We mogen ze wel een heel jaar begeleiden, maar net opde cruciale datum tellen ze niet mee!

E. Matthysen - leerkracht - Antwerpen

KLASSE NR.112 49

50 KLASSE NR.11250 KLASSE NR.112

Volgende week inKLASSE VOOR OUDERS

(rond 9 februari op school en vanaf 6 februari op www.klasse.be)

1. Ze zijn gemeten en gewogen: 5000 Vlaamse scholieren. Watdenken ze, wat voelen ze, waar dromen ze van? Hoe beleven ze hunouders, hoe ervaren ze de school, wat denken ze van opvoeden,geloof en andere samenlevingsvormen? Klasse voor Ouders schetsteen beeld van de Vlaamse scholier.

Tip: Wat denken, voelen, dromen de kinderen in uw klas? Is ditartikel een aanzet voor een leuke discussie? Of nodigt deschool een spreker uit om samen met ouders en leerkrachtenvooroordelen over ‘de jongeren van vandaag’ de wereld uit teranselen? U leest er zelf ook meer over in uw eigen Klasse vanvolgende maand.

2. «Niks voor meisjes». Onderzoek bewijst dat meisjes thuis aantafel minder tijd krijgen om hun verhaal te doen. Ze worden vakeronderbroken en tegengesproken dan jongens. In de klas is het alniet veel beter. Leerkrachten en ouders zijn er zich niet van bewustdat ze zich verschillend gedragen t.o.v. jongens en meisjes. Vaakversterken ze zonder het te weten de verschillen en benadelen ze demeisjes. Hoe ouders die cirkel kunnen doorbreken?

Tip: Test de vooroordelen bij de kinderen van de klas. Wat denkenzij van meisjesberoepen en mannenpraat? En hoeveel vadersdoen thuis hun deel van het huishouden? Nodig het CLB uitom samen met de ouders de studiekeuze voor meisjes énjongens te verruimen. Lees meer over jongens en meisjes in uweigen dossier De Eerste Lijn (nr. 16 Meisjes-jongens) of opwww.klasse.be

3. Ouders op school: de huiskamerklas. In het Koninklijk Tech-nisch Atheneum in Heule hebben ouders een afgedankte klasomgetoverd in een knusse living. Op donderdag staan er oudersklaar om leerlingen op te vangen. «We zijn geen therapeuten maarluisteren en gaan op zoek naar een oplossing, net zoals we metonze eigen kinderen zouden doen», zegt Christa Huysentruit. «Webieden de leerkrachten ondersteuning, zoals de lees- of breimoederin het basisonderwijs dat doet».

Tip: Denk samen met de ouders even na hoe zij de school kunnenondersteunen. Waar heeft de school behoefte aan en welkeknowhow zit er bij de ouders? U ontdekt ongetwijfeld nieuweuitdagingen.

4. Leuven: Stad met Klasse. Een leuke zoekwandeling langspleintjes, parken, speeltuinen kerken, gebouwen. Leuven toontlezers van Klasse voor Ouders haar zonnige kant tijdens de paasva-kantie. Een zoektocht met een vracht aan prijzen.

Tip: Tijd om het stadsplan en de geschiedenis van Leuven even opde tafel te leggen. Stimuleer ouders en kinderen om mee tewandelen? Het hele oudercomité mét de kinderen? Een ont-dekkingstocht voor het hele gezin die kan aansluiten bij wat uin de klas en op school doet.

5. Win een fiets, autoped, city- of mountainbike van 20.000␣ fr.Het enige wat ouders en kinderen moeten doen is even zoeken eneen woordenroostertje invullen.

Tip: Daag ouders uit om mee te doen.

Over twee weken inMAKS!

(rond 16 februari op school en vanaf 15 februari op www.maks.be)

1. Portret: Christel (18) zit in een rolstoel. Haar hond Fjona (3) komtelke dag mee naar school. Hij luistert naar 52 commando’s (“Betaalaan de kassa”). Op school slaat hij vooral bruggen voor sociaal contact.

Tip: Een gesprek over de integratie van gehandicapten op schoolen in de samenleving.

2. Reportage: 5.000 Vlaamse jongeren in cijfers: wat ze doen,denken, voelen en verlangen.

Tip: Jongeren komen in het nieuws als weekenddoden, drugge-bruikers, dancingfreaks en kleine criminelen. De cijfers geveneen genuanceerder beeld. Een aanleiding voor een boeiendklasgesprek?

3. Reportage: Geweld: een stijgende trend?

Tip: Wat denken uw leerlingen van geweld in de klas, op school enin de samenleving? Hoe willen zij het aanpakken?

4. Eén beeld. Mijn engel moet nog komen: beeld en poëzie in één.

Tip: Gebruik het beeld voor een spreek- of schrijfoefening. Laat deleerlingen zelf zo’n pagina ontwerpen (en opsturen?).

5. De test. Wat blijft hangen van schoolse kennis? De muzikantenvan de Finse rockgroep HIM maken een toets en vertellen over hetonderwijs in Finland.

Tip: Hoe belangrijk zijn kennis en vaardigheden? Een gesprek! Uwleerlingen kunnen een gesigneerde cd van HIM winnen. Infoover de groep op de officiële fansite: www.heartagram.comInfo over buitenlandse schoolprojecten op www.ond.vlaanderen.be/infolijn/faq/buitenland/buitenland.htm

6. Actie. Liesbeth en Jengis zijn vrijwillige speelpleinwerkers. Zevertellen waarom ze het zo graag doen.

Tip: Uw leerlingen kunnen tijdens de schoolvakanties speelplein-cursussen volgen. Info: Vlaamse Dienst Speelpleinwerking -Nieuwelaan 63 - 1860 Meise - tel. 02 269 71 80 - fax 02 26978 72 - vds@speelplein.net - www.speelplein.net

7. De laatste foto. Op de achtercover van elke MAKS! komt eenfoto door en voor jongeren.

Tip: Stimuleer uw leerlingen om hun beste foto naar MAKS! testuren. MAKS! - EJECT - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel.

8. In MAKS! verdringen de participatietips, wedstrijden, sites, hulp-lijnen, ideeën en gratis acties elkaar.

Tip: Moedig uw leerlingen aan om het blad helemaal uit te pluizenen mee te doen en mee te denken.

Hoe groen is GEEL?

Wat krijgt u als u een goudgele rechthoek, een blauwecirkel en een rode driehoek samenvoegt? Antwoord: eengroen trefpunt. Surf naar www.klasse.be en u weet eralles van. Klik door naar uw eigen homepage en raap hetjongste onderwijsnieuws op. Snuister doorheen alle arti-kels uit Klasse, van 1990 tot nu, en in de grote dossiersover participatie, faalangst, hoogbegaafdheid, pesten,

Derde Wereld enz. Geef in het Forum uw mening overroken op school, het waarom van netten en koepels,schooltaal en thuistaal… Lees wat in jongeren leeft inMAKS! en welke meerwaarde ouders kunnen bieden inKlasse voor Ouders. Pik de gratis cd-bon in via de Klasseprijsvraag en prik uw boodschap in het gastenboek.Surfen in de winter? Welkom bij Klasse. www.klasse.be

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP B 331

«Alleen domme scholen weten niethoe ze met domme leerlingen moeten omgaan»