Klasse voor Leraren 231

Maandblad voor onderwijs in Vlaanderen

nr. 231 — januari 2013 — www.klasse.be

“ze leren nederlands en passant”— Steeds meer leerlingen volgen immersie —

Pisa: waarom Walen slechter scoren

de taalgrens over met je nieuwe lerarenkaart

Chez les WallonsOp bezoek bij de buren

in dit nummer

OnderGedOmPeLd in Het nederLAndS

Immersiescholen worden steeds populairder » pagina 13

in de rue deS eCOLeS

“Mijn klas is een minisamenleving” » pagina 36

tWeede tAAL, Vreemde tAAL?

“Walen spelen hun taalcomplex langzaam kwijt” » pagina 16

Hoeveel verschillen Katrien en Cathérine?Vergelijk jezelf met je Franstalige collega

» pagina 34

AmieS de COeur

“Ik zag haar nooit als de Vlaamse” » pagina 8

Zoals elke maand

5 reacties Stages overbodig7 Opinie Secundair moet leerling als mens vormen10 nieuws lerarenopleiding naar vijf jaar24 de expert Hoogbegaafd en tekort voor

wiskunde25 in de klas Peter of meter voor nieuwe leraren 29 mag dat? lesgeven in Wallonië40 Afgevraagd Rapport zonder punten?43 Lerarenkaart Bed & Breakfast in Wallonië47 Klassetips Win een bezoek van een Franstalige

klas56 Kruiswoordraadsel In vier talen!57 Column Mondeling examen

© foto cover: jens Mollenvanger

deze mAAnd OP tV.KLASSe

reporter

de immersieschool ‘juffrouw, mag ik pipi doen?’ was het eerste wat de leerlingen van juf Sarah in het Nederlands konden zeggen. “Daardoor wou iedereen die eerste weken voortdurend naar het toilet. Zo fi er waren ze op dat eerste zinnetje.” TV.Klasse ging langs in de immersieschool Collège du Sacré Coeur in Charleroi. Lees het verhaal op p. 13 in deze Klasse.

GezinSdAG VOOr LerAren: GrAtiS nAAr PASS en

GrAnd-HOrnu Kijk snel op de achterfl ap!

BerOePS VeCHt teGen CriSiS

Spitstechnologie vervangt oude industrie » pagina 30

©

Thinkstock - iStockphoto

Wat als de volwassenen van morgen zich in dit land, door een steeds be-tere talenkennis, meer focussen op de gelijkenissen dan op de verschil-len? Dankzij de vraag van Klasse om mee te werken aan dit bijzondere nummer, heb ik ontdekt dat noord en zuid dezelfde vragen hebben over onderwijs.

Bovendien bracht het Nederlandse taalbad op de redactie me in een flits terug naar mijn jeugd. Ik werd er zo nostalgisch van, dat ik prompt een weekendje De Haan boekte, waar mijn grootouders indertijd een een-voudig familiehotelletje hadden. Als kind beleefde ik er droomvakanties. In de zomer zaten we gegarandeerd tus-sen de drukke middag- en avondshift op het strand. Zandkastelen voor de jongens, crêpepapieren bloemen voor de meisjes. Een andere tijd, waarin Nederlands en Frans moeiteloos sa-menvloeiden. Behalve thuis.

Ik werd geboren in Moeskroen, toen de taalgrens ontstond. In mijn fami-

lie was de ene helft Frans, de andere helft was verdeeld tussen Vlaanderen en Wallonië. Enkel Frans was voor iedereen verstaanbaar, en dat spra-ken we dus. Ook al woonden we in Moeskroen, en brachten we onze vakanties door in De Haan …

Dertig jaar later woon ik weer op de taalgrens. Ik kan hem zien vanuit mijn raam: daar waar de Dijle Hul-denberg scheidt van Grez-Doiceau. Ik woonde twintig jaar in Soignies, hartje Wallonië. Jarenlang stak ik elke dag de taalgrens over om te gaan werken. Zonder ooit nog een woord Nederlands te spreken, hoe bekend de taal mij ook in de oren klonk tij-dens mijn kindertijd.

Wanneer ik vandaag zie hoe snel het immersieonderwijs groeit, hoe mijn oudste zoon zonder moeite de artikels in dit blad vertaalt, hoeveel succes lessen Nederlands in Brussel hebben, dan denk ik dat dit land de weg van de dialoog is ingeslagen.

eerSt dit

Didier Catteau, hoofdredacteur PROF [email protected]

Geen dialoog zonder talen

Het VeniJn VAn de Queen Bee

Ik ben heel blij dat in Klasse 230 een artikel gewijd is aan dit fenomeen. ‘Queen bees’ zijn vaak zo geraffineerd dat ze de leraren (ook de mannen!) rond de vinger draaien. Het duurt een hele tijd voor je je collega’s kunt overtuigen dat die queen bee zo’n venijnige rol speelt. Maar in een hoofdzakelijk vrouwelijk lerarenkorps zitten ook queen bees die bij collega’s heel wat mentale schade kunnen aanrichten. En hoe ouder ze worden, hoe geraffi-neerder ze zijn. Oefening baart kunst. Naam en adres gekend bij de redactie

Queen of king bees bestaan wel degelijk. Ze worden zowel door mannelijke als vrouwelijke leraren nauwelijks herkend, laat staan dat ze adequaat optreden om het onevenwicht in de klas te herstellen. Een queen of king bee komt bij de leraar meestal over als een behulpzame, goede medewerker. Langzaam nemen ze echter de controle van de klas over. Leraren vertrouwen op hen zodat ze zelf niet aan klasmanagement moeten doen. Via een king of queen bee blijft Volg Klasse op Facebook: www.facebook.com/klasse

Voor dit nummer over onderwijs in de Franse Gemeenschap, nodigde Klasse Didier Catteau uit als gast-eindredacteur. Didier is hoofdredacteur van PROF, het blad voor leraren in Wallonië en Brussel.

4 KlASSE januari 2013

reACtieS

de klas rustig. Maar meestal vraagt een queen of king bee daarvoor wel iets terug. Sommige leraren krijgen zelfs opdrachten van een queen bee. Dit gaat echt te ver. De leraar moet de baas blijven in de klas.Francis Schreurs, via klasse.be/leraren

StAGe in BSO en tSO

Minister van Onderwijs Pascal Smet wil een verplichte bedrijfsstage invoeren in het tso en bso. Kan hij er dan ook voor zorgen dat alle bedrijven leerlingen van het bso en het tso willen ontvangen? Bij ons op school lukt het de stagecoördi-natoren niet altijd om alle leerlingen een stageplaats te bezorgen. De bedrijven willen wel afgestudeerden tewerkstel-len, maar geen stagiairs. Hoe gaat hij dat aanpakken? Welke theorie- of praktijkuren gaan door de extra stage-uren verdwijnen? Ik ben benieuwd.An, via klasse.be/leraren

In onze onderwijsinstelling is er voor alle leerlingen bso en tso een stage voorzien met gepaste begeleiding, zowel op de werkvloer als in de school. Heel veel van onze ex-leerlingen bso vonden werk in hun vroegere stageplaatsen als verkoper, magazijnmedewerker of filiaalmanager. Er is in onze regio geen gebrek aan stageplaatsen voor de leerlingen verkoop. Enkel gepaste stageplaatsen vinden voor het zevende jaar Verkoop-Vertegenwoordiging is niet zo gemakkelijk, maar eenmaal een bedrijf of vertegenwoordiger met een stagiair heeft gewerkt, kunnen wij er wel elk jaar opnieuw een beroep op doen.Diane Uyttendaele, via klasse.be/leraren

Als ouder vind ik dat ze de tijd op school beter nuttig gebruiken om basiskennis door te geven. Veel lessen worden nu al tot een absoluut minimum beperkt. ‘Dit en dat moet je niet kennen, dat ga ik vragen op de volgende toets.’ Op de werkvloer kunnen ze alsnog extra praktijkervaring opdoen als dat nodig is. Het onderwijs moet de werkvloer niet vervangen. Dan kunnen we evengoed weer kinderarbeid in gaan voeren of werken vanaf veertien jaar.Malou, via www.klasse.be/leraren

HuiSWerK: trOP iS te VeeL

Als leraar in het ‘naschoolse’ kunstonderwijs ben ik het helemaal eens met Carl Van Keirsbilck in zijn opinieartikel in Klasse 230. Als een dagschool na een lesdag van zeven of acht uur er niet in slaagt om de leerstof over te brengen, dan schort er wel degelijk iets aan het systeem. Het argument dat de leerlingen ook autonoom moeten kunnen werken, mag geen aanleiding zijn om te veel huiswerk te geven. Bovendien belemmert de huiswerkoverlast hun ontwikkeling op kunst- of sportief vlak. Ze moeten zich na een ganse ‘zit’-dag op school kunnen uiten in muziek, dans, sport ... Er bestaan voldoende studies die bewijzen dat bijvoor-beeld muziek beoefenen de algemene ontwikkeling van het kind bevordert. Aangezien in het gewone pakket er geen of veel te weinig aandacht besteed wordt aan kunst of sport, moeten leerlingen zich hieraan kunnen wijden in de weinige uren die nog resten na de schooldag. In een tijdperk van zeer veel leer- of gedragsstoornissen moeten we meer aandacht schenken

aan de creatieve en emotionele ontwikkeling van kinderen. Na-schoolse kunst- en sportbeoefe-ning zijn hiervoor ideale tools.Paul Mertens

mASter in de KLeuterKLAS

Vandaag hoorde ik op de radio weer eens dat er kleuteronder-wijzers te kort zijn. Zelf ben ik master in de muziek. Ik heb dertien jaar lesgegeven in het dko en twee jaar muziek aan de vijfde- en zesdejaars Verzorging. Omdat de combinatie van vijf scholen waarvan vier in avond-onderwijs te veel werd, wilde

ik graag overstappen naar een dagschool. Twee jaar geleden vroeg ik aan het Ministerie van Onderwijs of ik met mijn master-diploma muziekles mocht geven aan kleuters. Ze vertelden me dat dit enkel kon als de school écht niemand vond en dan ook nog als vrijwilliger. Een verzorger uit het bso mag wel lesgeven aan kleuters ... Soms heeft een kleuterschool nog enkele uren ter beschikking, maar vindt ze hier geen kleuteronderwijzers voor. Toch jammer als je weet dat er veel mensen hiervoor niet in aanmerking komen, ook al hebben ze geen werk maar wel een artistiek diploma.Naam en adres gekend bij de redactie

Pieter Lesaffer wordt nieuwe hoofdredacteur van Klasse

Journalist Pieter Lesaffer komt op 1 januari aan het hoofd te staan van de redactie van Klasse. Lesaffer volgt Leo Bormans op, die Klasse afgelopen zomer na 22 jaar verliet.

Pieter Lesaffer (36) studeerde Politieke Wetenschappen aan de

Universiteit Gent en journalistiek aan de Erasmushogeschool Brussel. Hij werkte van 2002 tot 2011 als redacteur onderwijs en adjunct-chef binnenland bij De Standaard. Daardoor brengt hij een stevige bagage aan onderwijskennis mee naar zijn nieuwe werkplek. Na een tussenstop als eindredacteur bij vtm werd hij dit jaar algemeen redacteur bij De Morgen.

“Via reportages en andere berichtgeving ben ik verknocht geraakt aan onderwijs. Ik kreeg heel veel bewondering voor de energie en de passie waarmee onderwijsmensen het beste uit hun leerlingen en studenten halen”, zegt Lesaffer.De nieuwe hoofdredacteur werd gekozen na een grondige en onafhankelijke selectieprocedure. Lesaffer wil samen met de redactie het unieke maatschappelijke én journalistieke project van Klasse verderzetten en laten groeien.

©

Mine D

alemans

5januari 2013 KlASSE

reageren op een artikel in Klasse kan via e-mail naar [email protected] of op www.klasse.be/

leraren. Vermeld altijd je naam en adres, ook als je je reactie liever anoniem ziet verschijnen. De redactie heeft het recht reacties in te korten en te redigeren.

reACtieS

tituLAriS Ben Je OOK nA de uren

Ik heb de tijd nog gekend dat je vergoed werd voor de taak van klastitularis. Intussen is die vergoeding afgeschaft, maar de inhoud van de taak is op dertig jaar tijd ongeloofl ijk toegeno-men. Voor leerlingenbegeleiding zijn wel budgetten, maar leerlin-gen geven soms te kennen dat ze liever met jou praten omdat ze de leerlingenbegeleider niet ‘kennen’. Dat is een heel logische reactie. Maar mogen wij voor dit werk ook een graantje meepikken? Deze extra belas-tingen zijn soms de druppel die je ertoe brengen om minder dan een fulltime te werken, omdat je het anders niet aankan. Het enige wat je dan zelf oogst is een hogere mentale belasting en een lager salaris. En voldoening, natuurlijk, als je iemand hebt kunnen helpen. Maar daar koop je geen brood mee.Marina, via klasse.be/leraren

meiSJeS en teCHnieK

Mijn dochter Amber zit in het vierde jaar Elektromechanica. ja, het is een klas vol jongens. Het is ook een klein klasje. Voor sommige vakken hebben ze samen les met handel, waar wel meisjes in zitten. Amber is een meisje-meisje en veel leraren zagen het eerst niet zitten dat ze tussen die jongens zou zitten, maar dat valt allemaal goed

mee. Handel zag ze niet zitten omdat ze sukkelt met dyslexie en zeer slecht is in talen en schrijven. In Elektromechanica voelde ze zich meteen thuis. We hebben haar nooit verplicht om die richting te volgen, maar mocht ze herbeginnen, dan zou ze zeker hetzelfde kiezen. De jongens die bij haar in de klas zitten, zorgen goed voor haar. Wanneer een andere klas iets verkeerds zegt over ‘dat meisje’, hebben ze alle jongens tegen.Gudrun, via klasse.be/ouders

Ik heb van mijn ouders nooit de richting mogen volgen die ik zelf wou doen. Mijn ouders waren er enorm tegen dat ik garagist wou worden omdat ik dan zou terechtkomen in een typisch mannelijke wereld. Dus ben ik maar verpleegkundige geworden omdat ik dan ook met mijn handen kon werken. Al die jaren later beseffen mijn ouders dat ze toen de verkeerde keuze gemaakt hebben. Ze waren bang dat de job van garagist te zwaar zou zijn voor een vrouw, maar als ze nu horen wat ik als verpleegkundige elke dag moet trekken en heffen, dat ik slaag krijg van agressieve bewoners, géén respect krijg van familie van bewoners ... dan weten ze het ook wel. Ik heb er wel één ding uit geleerd: mijn dochters mogen studeren wat ze willen.Jessie, via klasse.be/ouders

GSm in de KLAS

Nascholer Sofi e De Cupere wil een gsm beperkt toelaten in de klas, om iets op te zoeken op internet bijvoorbeeld (zie bericht ‘Gsm toelaten in de klas?’ op klasse.be/leraren). Krijgen we dan niet nog meer een onderwijs met verschillende snelheden? Nu steeds meer mensen problemen hebben om de gewone schoolfac-

tuur te betalen, wekken we de indruk dat gesofi sticeerde communicatiemedia even onmisbaar zijn. Beschouw deze technologieën gerust als ‘plezant’ speelgoed dat zeker nuttig kan zijn, maar in de klas moeten we nog steeds durven te focussen op onderwijs en lesgeven! Laat ons ook aanleren om beleefd met deze media om te gaan: rijzen jullie haren niet ten berge als je gezelschap doodleuk telefoontjes pleegt tijdens een gesprek of een etentje?Imelda, via klasse.be/leraren

reCHtzettinG

In Klasse voor Leraren 229 (november 2012) las je dat een

directeur zijn leraren kan ver-plichten op huisbezoek te gaan om leerlingen te ronselen. Dat antwoord klopt niet. Er zijn en-kele taken die een directeur van het basisonderwijs niet mag op-nemen in de functiebeschrijving van zijn personeelsleden. Een daarvan is ‘huisbezoeken afl eg-gen’. Daar zijn twee uitzonderin-gen op. De zorgcoördinator mag op huisbezoek gaan bij kleuters die niet of onregelmatig naar school komen. En personeelsle-den die een sociale, psychologi-sche of orthopedagogische taak hebben, mogen op huisbezoek gaan als er problemen zijn met een leerling. Alle andere huisbe-zoeken kan een directeur niet opleggen aan zijn personeel. De redactie excuseert zich voor de foute informatie.


Het secundair onderwijs wordt vandaag ook in de Franse Gemeenschap in vraag gesteld. De pijnpunten zijn dezelfde als in Vlaanderen: een dreigend lerarente-kort, een stijgend aantal zittenblijvers en een hoge schooluitval. Daarbovenop komen onze slechte PISA-resultaten. Die tonen pijnlijk de ongelijkheid tussen goe-de en slechte scholen aan. Gedeeltelijke maatregelen volstaan niet langer om het tij te keren. Enkel een totale verandering kan een implosie van het huidige systeem voorkomen.

Op welke toekomst moet het secundair jongeren voorbereiden? Dat is dé ham-vraag voor de hervorming. Jongeren geloven er in de huidige economische omstandigheden niet meer in dat ze naar school moeten om een diploma te halen en later werk te vinden. Bovendien willen werkgevers vandaag goede vaklui, maar ook ‘complete’ mensen, die zich goed kunnen uitdrukken, samenwerken … Ze zoeken werknemers met zelfvertrouwen, die op school vooral leerden uit hun suc-cessen, eerder dan hun falen. Daarom moeten we leerlingen niet enkel kennis en vaardigheden aanleren in functie van hun latere studies en werk, maar ook hun persoonlijkheid vormen, om hen te helpen om zélf hun toekomst te bepalen en richting aan hun leven te geven. Een

nieuwe secundaire school kan leerlingen ‘zin geven’, weg van het huidige politieke denken dat louter focust op arbeids-marktgerichte competenties.

In plaats van een lesdag met allemaal verschillende vakken pleiten we dan ook voor een dag in vier grote blokken: een eerste blok om kennis over te brengen, een tweede voor remediëring, een derde voor artistieke vorming en lichamelijke

opvoeding en een laatste om vakover-schrijdende groepswerken, projecten, stages, studiereizen … te plannen. Zulke werkvormen maken de leerstof bovendien concreter en laten ze beter aansluiten bij de leefwereld van de leerlingen. Dat is goed voor hun motivatie.

Ook de structuur van het secundair moet op de schop. We pleiten voor een gemeenschappelijke basis tot vijftien à

“Secundair moet radicaal anders”

OPinie

zestien jaar, waarna jongeren de laatste twee jaar zelf kunnen kiezen in welke richting ze zich specialiseren: willen ze zich voorbereiden op hogere studies of kwalifi caties halen om zich meteen op de arbeidsmarkt te storten? Het initia-tief moet zo veel mogelijk uitgaan van de leerlingen zelf. Zo leren ze zelf actief hun talenten kennen en ontplooien, wat de ongelijkheid zal wegwerken.

Sterke en zwakkere leerlingen worden in zo’n gemeenschappelijke basis gemengd. Onderzoek wijst uit dat dat voor beide groepen beter is. De vrees van ouders en leraren dat het niveau daardoor zal dalen, is volgens ons onterecht, als er middelen en tijd worden vrijgemaakt om te diffe-rentiëren en te remediëren in de klas. Na-tuurlijk moeten we daarbij ook meten of leerlingen de eindtermen of kwalifi caties vereist door het beroepsprofi el wel halen.

Het uiteindelijke doel? Geen verschillen meer tussen ‘goede’ en ‘slechte’ scholen. Elke school moet een goede school zijn. De beleidsmakers in de Franse Gemeen-schap zijn die idee alvast genegen, al zal zo’n hervorming er niet van vandaag op morgen komen.

Samen met Francis Tilman schreef Dominique Grootaers het boek ‘La mutation de l’école secondaire. Questions de sens. Propositions d’action’.

“Goed secundair onderwijs dient niet alleen de arbeidsmarkt, maar vormt vooral de persoonlijkheid

van leerlingen om onze complexe samenleving aan te kunnen.” Dat zegt Dominique Grootaers,

onderwijssocioloog aan de Université Catholique de Louvain (UCL). Ze pleit voor een radicale

hervorming van het Waalse secundair onderwijs.

“Elke school moet een goede school

worden”



“Ik zag haar nooit als de Vlaamse”

“eén dinG HAdden rOBinGS en iK Gemeen tOen We Hier VO-riG SCHOOLJAAr AAnKWAmen: We WAren ALLeBei ‘nieuW’”, vertelt Charlotte Alen (15). “Maar de taal was voor mij een strui-kelblok. Ik kreeg vier uur per week Frans in mijn vorige school, en deed een taalvakantie, maar het duurde tot kerst voor ik het gewoon was alle vakken in het Frans te leren. Nu nog moet ik har-der werken dan de Franstalige leerlingen en woorden opzoeken. De leraren houden er ook geen rekening mee dat ik Nederlands-talig ben. Frans spreken gaat intussen prima. Mensen schrikken als ik zeg dat ik Vlaamse ben. Een compliment, want daarom koos ik om naar hier komen.”

“miJn OuderS VOnden de KWALiteit VAn Het OnderWiJS in BeLGië Beter”, zucht Robings Massamba (15). “Bij mij was het niet meteen mijn eigen keuze. In het begin was het wennen, maar nu ben ik wel hier graag dankzij mijn vriendinnen. Ma en pa zie ik enkel in de vakantie. Tijdens het weekend ga ik naar een tante in Brussel.”

“in Het BeGin VOeLde iK me erG ALLeen”, geeft Charlotte toe. “Ik kon me niet uitdrukken zoals in mijn moedertaal. Geluk-kig was er nog een ander nieuw meisje uit Gent. Met haar kon ik af en toe Nederlands praten, maar zij integreerde veel snel-ler omdat ze thuis tweetalig is. Ik was ook timide en dat stond haaks op de open mentaliteit hier: iedereen praat met iedereen, ze kussen elkaar ... Ook in de klas gaat het er heel anders aan toe dan in mijn vorige school. De leraren zijn losser, er is minder discipline. De leerlingen hebben een andere ingesteldheid. Zo is het in Vlaanderen een drama als je moet zittenblijven, hier is het de normaalste zaak van de wereld. Soms blijft er zelfs een hele klas zitten. Het heeft uiteindelijk bijna een schooljaar geduurd voor ik me ‘een van hen’ voelde.”

“iK HeB CHArLOtte nOOit BeKeKen ALS ‘de VLAAmSe’”, zegt Robings Ze was heel bang om fouten te maken, dus zei ze niet veel. Om haar te helpen, verbeterde ik haar. Ze zat ook altijd al-leen op haar kamer, recht tegenover de mijne. Ik ging haar er al-tijd uitsleuren. Nu weten we alles van elkaar. We zijn elkaars luis-terend oor, en schrijven ook elkaars huiswerk over. Soms hebben we ruzie, als Charlotte weer eens gelijk wil hebben (lacht). Maar die duurt meestal niet langer dan een half uur. In de klas hoeven we maar een blik uit te wisselen om te weten wat de andere wil zeggen, en om de slappe lach te krijgen.”

“iK miS miJn Vriendinnen uit Gent”, vertelt Charlotte. Ik zie ze zo weinig. We houden wel contact via Facebook, maar ze wonen een eind bij mij vandaan. Mijn sociale leven is erg beperkt geworden. Ik ga enkel naar de scouts op zondag. Vroeger deed ik allerlei sporten, nu niets meer. Het internaat organiseert weinig sportactiviteiten en er zijn amper bussen naar de stad. Bovendien voel ik dat het niveau in het vierde jaar een stuk hoger ligt dan in het derde. Voor Frans zien we nu bijvoorbeeld teksten uit de middeleeuwen, en poëzie. Niet makkelijk voor een anderstalige. Ik ben soms bang dat ik niet zal slagen …”

“CHArLOtte tWiJfeLt Of ze nOG BLiJft nA dit SCHOOLJAAr”, zegt Robings met een krop in de keel. “Ze heeft nochtans zo veel inspanningen gedaan om goed Frans te leren, het zou zonde zijn om dat te laten schieten. En ik zou het natuurlijk jammer vinden van onze vriendschap. Wie weet keer ik zelf ook terug naar Frankrijk? We kunnen elkaar echt niet missen. Soms spreken we zelfs af in het weekend. Ik ben al eens vier dagen bij Charlotte gaan logeren in Gent. Samen naar Parijs? Dat staat nog op onze planning.”

De ene liet haar vrienden in Gent achter, de andere vertrok zonder haar ouders uit Parijs. In het Internat de Berlaymont in Waterloo werden ze ‘amies de coeurs’. Pour la vie?

©

Thomas S

weertvaegher

tWO tO tAnGODoor Nele Beerens


nieuWS

O P M E r K E L I j K

Fiets niet populair Slechts één procent van de leerlingen in Wallonië gaat met de fiets naar school. In Vlaanderen daarentegen neemt 26 procent van de lagere-schoolkinderen en 32 procent van de leerlingen secundair de fiets. Dat blijkt uit mobiliteitsenquête Belgian Daily Mobility. De belangrijkste reden om de fiets op stal te laten? Het is te gevaarlijk, zegt een enquête van het Waalse Gewest. Ook het slechte weer is een afknapper. Verras-send: in het rijtje met redenen staat het ‘ontmoedigende reliëf’ laatst.

› Lerarenopleiding voor iedereen naar vijf jaar

› Gemeenschappelijk eerste jaar › Verplichte test frans

jean-Claude Marcourt, minister voor het Hoger Onderwijs van de Franse gemeen-schap, wil de lerarenopleiding hervormen. Hij heeft daarover een nota klaar. Het doel? Leerlingen beter ondersteunen en minder schooluitval.

Alle opleidingen voor kleuter-, lager en secundair onderwijs zouden vijf jaar duren in plaats van drie. De verschillende instellingen voor lerarenopleidingen, ‘normaalscholen’ en universiteiten, verdwijnen niet, maar moe-ten in de toekomst nauwer samenwerken om álle leraren te vormen.

Iedereen zou één gemeenschappelijk jaar vol-gen en dan specialiseren. Toekomstige leraren zullen ook een verplichte test Frans moeten afleggen, maar die wordt niet selectief.

Een van de gevolgen van het project is dat alle leraren hetzelfde salaris (universitair niveau) krijgen. Wie nu al aan het werk is en naar een hogere weddenschaal wil, zou een aanvullende opleiding kunnen volgen.

Marcourt wil nu een groep deskundigen de voorgestelde regeling laten bekijken en verfijnen en daarna de besprekingen starten met de betrokkenen. Voornaamste knelpunt? De kostprijs, die wordt geschat op 500 miljoen euro.

L E r A r E N O P L E I D I N G

Vijfjarige opleiding voor elke leraar

©jens M

ollenvanger


Door Nele Beerens, Stefaan Tolpe en Wouter Bulckaert

H E T C I j F E r

22,3 miljoen euro. Zoveel moet het Franstalige onderwijs in 2013 besparen. Dat is gebleken bij de start van de onderhandelingen voor een sectoraal akkoord 2013-2014.

Tien miljoen daarvan komt door de index van de werkingsmiddelen te plafonneren, tien miljoen door de verhoging van subsidies van het vrije onderwijs uit te stellen, en de laatste 2,3 miljoen door de komst van preventieadviseurs uit te stellen.

“Er wordt niet bespaard op het aantal leraren en hun salaris”, benadrukt minister voor leerplichtonderwijs Simonet. “Integendeel: er zijn middelen vrijgemaakt voor 1250 nieuwe plaatsen in 2013”, zegt ze in La Libre Belgique (10/11).

Jezus of mohammed?“Laat lessen islamitische godsdienst toe in de Franstalige katho-lieke scholen.” Dat stelt het Sécretariat Général de l’Enseignement Catholique (SeGEC) voor. De katholieke scholen zelf en La Confédé-ration de Syndicats Chrétiens (CSC) reageren verbaasd.

“De vraag komt van katholieke scholen met een meerderheid aan moslimleerlingen”, zegt Etienne Michel, directeur-generaal van SeGEC. “Door islamitische godsdienstlessen in te richten, willen ze de identiteit van een groot deel van de schoolbevolking respecteren.” Zo wil SeGEC ook de interreligieuze dialoog opstarten. “Het katholieke onderwijs staat niet enkel open voor gelovigen, maar voor alle leerlingen”, verzekert Michel. Hij ziet de islamlessen als dam tegen het fundamentalisme: “Liever een echte godsdienstles door iemand met een opleiding, dan een simplistisch discours in een achterafzaaltje van een café.”De christelijke ouderverenigingen staan open voor lessen islamitische godsdienst, zolang het gaat over godsdienstlessen en niet over lessen zedenleer. De vakbond CSC zegt verrast en verbaasd te zijn over dit eenzijdige voorstel. Ook de katholieke scholen zelf zien het voorstel niet zitten. Op dit moment is er slechts één Franstalige katholieke school die lessen islamitische godsdienst aanbiedt: basisschool Notre-Dame in Charette, en dat al sinds 1975. Tachtig procent van de leerlingen is er van Turkse origine. Op een totaal van zeventig leerlingen volgen er zestig de les islami-tische godsdienst.

H E T L E V E N Z O A L S H E T I S

Blogger tekent schoolverhalenDominique Donckels (32) blogt over wat ze meemaakt in haar klas. Niet met woorden, maar met illustraties. De Brusselse geeft halftijds les in basisschool La Futaie in Watermaal-Bosvoorde en werkt daarnaast als graficus. “Elke dag beleef ik wel een onvergetelijk moment met mijn leerlingen. Vaak hoor ik ook verhalen van ouders en collega’s”, vertelt ze. Begin dit schooljaar besloot ze al die anekdotes vast te leggen. “Ik haal inspiratie uit mijn directe omgeving, maar stuurde ook affiches en flyers naar andere scholen”, aldus Donckels. “We zijn nu enkele maanden ver, en aan verhalen geen gebrek. Elke week publiceer ik een nieuwe illustratie”. Via de Face-bookpagina en een e-brief blijven fans op de hoogte.

Ook een memorabel verhaal? Stuur het naar [email protected]. Dat mag in het Nederlands. www.ruedesecoles.be

©

Dom

inique Donckels

11januari 2013 klasse

nieuWS

K A N S E N G r O E P E N

Studeren dankzij Di Rupo

De Fondation Franz Aubry reikt studiebeurzen uit aan kans-arme leerlingen die hun vader of moeder verloren. Zo kunnen ze toch verder studeren aan de universiteit. Avec un peu d’aide d’Elio.

Hélène Maszowez (secretaris Fondation Franz Aubry): “Toen Elio Di Rupo – zelf een kansarme leerling – op de schoolbanken zat, kwam zijn leraar chemie Franz Aubry naar hem toe. ‘Weet je, Di Rupo, je bent écht iets waard. En je zal slagen, want je hebt het in je.” Die woorden van waardering hebben zijn leven veranderd. Elio Di Rupo wou die leraar niet teleurstellen. Hij is hard beginnen te werken om te worden wie hij nu is. Hij wou iets terugdoen voor de maatschappij die hem die kansen had gegeven, en richtte daarom de Fondation Franz Aubry op.”

Wie komt in aanmerking voor een beurs? Hélène Maszowez: “leerlingen tussen 17 en 21 jaar, met goeie resultaten in het vijfde en zesde jaar secundair, van wie een of beide ouders zijn overleden en van wie de ouders een laag inkomen hebben. Aan die leerlingen willen we een studiebeurs geven voor de volledige opleiding. We volgen die studenten dan ook strikt op.”

Met succes? Hélène Maszowez: “Dit jaar hebben we onze eerste gediplo-meerden: twee ingenieurs en een master in de wiskunde. Bril-jante studenten, schitterende punten. Terwijl we in het eerste jaar 2007 een beurs toekenden aan vier studenten, zijn dat er nu al twaalf.”www.fondation-aubry.be

P O P U L A I r E N A M E N

Wie zit er in jouw klas?Veel kans dat je een Emma, Louise, Noah of Lucas in je kleuterklas hebt. En ze zitten ook bij je Waalse collega’s. Dat blijkt uit de vergelij-king van de lijstjes met de tien po-pulairste voornamen in Vlaanderen en Wallonië (geboortejaar 2008).

(Bron: Algemene directie Statistiek en Economische informatie, Belgische Federale Overheid)


“Ze leren Nederlands en passant”

— Immersie in Franstalig onderwijs steeds populairder —

Steeds meer leerlingen in het Franstalige onderwijs in Wallonië en Brussel volgen immersieonderwijs. Ze krijgen maximaal drie kwart van de lessen in het

Nederlands, Engels of Duits. “De meesten kiezen voor Nederlands”, zegt juf Sarah Thiry. Hoezo, Franstaligen willen geen Nederlands leren?

dOSSier tALenDoor Stefaan Tolpe

©

foto’s: joris Casaer


Collège du Sacré Cœur, Charleroi. Deze lagere school biedt al sinds 2000-2001 immersieonderwijs in het Neder-lands aan. “We zijn een van de pioniers”, zegt directeur Philippe Wautelet trots. Ongeveer een kwart van de 580 leerlingen volgt immersie. “Ze volgen hetzelfde pro-gramma als de andere leerlingen. Alleen krijgen ze een aanzienlijk deel van de les-sen in het Nederlands: in het eerste tot en met het vierde leerjaar de helft, in het vijfde en het zesde leerjaar een derde. Zoals heel wat scholen geven wij wiskunde, aardrijks-kunde en geschiedenis in het Nederlands.”

Het aantal Franstalige leerlingen dat im-mersieonderwijs volgt, is in vijf jaar tijd verdubbeld. Het gaat vandaag om vier procent van alle lagereschoolkinderen, maar in Waals-Brabant is het zelfs ruim een op de tien. De meesten kiezen voor Nederlands. “Veel ouders willen dat hun kind de tweede landstaal leert”, verklaart Wautelet. “Tweetaligheid is een enorme troef om later werk te vinden. Wij kiezen heel bewust voor Nederlands. Engels le-

“Immersie is meer dan een taalbad”

Directeur Philippe Wautelet: “ze krijgen geen les nederlands, maar volgen les ín het nederlands”

“Mijn leerlingen vinden het de normaalste zaak van de wereld”, zegt Sarah Thiry, im-mersieleraar in het eerst en tweede leerjaar. “Ze snappen ook heel snel wat je bedoelt. Al moet ik de leerstof in het begin soms letterlijk met handen en voeten uitleg-gen.” Perfect tweetalig zijn onze leerlingen op het einde van het lager onderwijs zeker niet, merkt ook Brigitte Aernouts, immer-sieleraar in het vijfde en zesde leerjaar, op. “Ze begrijpen wel heel goed Nederlands, maar hebben moeite om het te spreken.”

“Perfecte tweetaligheid is ook niet de bedoeling”, legt Wautelet uit. “De leer-lingen hebben een basis waarop ze ver-der kunnen bouwen in het secundair. Ze leren trouwens niet alleen beter Neder-lands. Voor Frans scoren ze even goed of zelfs beter dan de leerlingen die geen immersie volgen. Dat komt doordat ze gewoon zijn om tussen twee talen te swit-chen. Onderzoek bevestigt dat. Zelfs voor andere vakken zoals wiskunde presteren ze beter. Door les te volgen in een andere taal hebben ze een beter probleemoplos-

ren de kinderen sowieso al via muziek, televisie, internet …”

met handen en voeten“Een deel van de lessen in het Neder-lands krijgen, is de ideale manier om de taal te leren”, meent Wautelet. “In het Franstalige onderwijs krijgen leerlingen pas vanaf het vijfde leerjaar Nederlands. Dat is veel te laat. Met immersie kan je al

starten vanaf de derde kleuterklas. Jam-mer genoeg hebben wij geen kleuterafde-ling. Want hoe vroeger je een taal leert, hoe beter. Onze leerlingen leren Neder-lands bijna als een moedertaal. Ze krijgen geen les Nederlands. Ze volgen les ín het Nederlands. Ze leren het en passant.”


dOSSier tALen

send vermogen. Immersieonderwijs is dus meer dan een taalbad. Het is een andere manier van lesgeven die ook op heel wat andere vlakken zijn vruchten afwerpt.”

niet elitairDe leerlingen die immersie volgen, zien wel minder leerstof dan de leerlingen in de gewone klassen. Dat blijkt uit rappor-ten van de Franstalige onderwijsinspectie. Juf Brigitte bevestigt dat. “In het Frans kan je veel sneller werken. Nederlands blijft een vreemde taal voor de leerlingen. Zeker voor vakken waarin we veel praten, zoals wereldoriëntatie, werken we trager. Maar in wiskunde bijvoorbeeld houden we minstens gelijke tred.”

Wautelet betwist dat immersie alleen voor de sterkste leerlingen is. “De eerste jaren trokken we vooral kinderen van hoogop-geleiden aan. Nu niet meer.” Toch denken ouders beter twee keer na voor ze hun kind inschrijven in een immersieklas. “Heel wat leerlingen in onze school spreken thuis

geen Frans maar Arabisch, Turks, Itali-aans, Spaans … Zij volgen beter les in een gewone klas”, meent Wautelet. “Voort-durend overschakelen tussen drie talen – Frans, Nederlands en de thuistaal – is niet evident. Ook leerlingen met een leerach-terstand kiezen beter niet voor immersie.”

PuzzelwerkImmersieleraren moeten zelf hun les-materiaal ontwikkelen. Ze geven les in het Nederlands, maar moeten het pro-gramma van het Franstalige onderwijs volgen. “We kunnen niet met Vlaamse boeken werken”, legt juf Brigitte uit. “Die zijn gebaseerd op de eindtermen van het Vlaamse onderwijs en niet op onze socles de compétences (basisvaardigheden, nvdr).” “Uitgeverijen zijn niet geïnteresseerd in Nederlandstalige boeken maken voor im-mersieonderwijs,” zucht juf Sarah. “Daar-

voor is de markt te klein. Het is puzzelen, maar on se débrouille (lacht).”

Ook goede leraren vinden, vergt heel wat puzzelwerk. “Vlamingen zijn als native speakers het meest geschikt,” weet Waute-let. “Maar ze zijn moeilijk te strikken. We zitten niet vlakbij de taalgrens. De mees-ten zien de lange verplaatsing niet zitten en verhuizen is ook niet vanzelfsprekend. Bovendien verdienen ze hier iets minder. Ik heb geluk: zowel Sarah als Brigitte zijn Vlamingen die hier zijn komen wonen. Maar het zijn witte raven. Dat merken scholen die nu pas beginnen met im-mersie. Vaak staan Franstaligen met een diploma Nederlands er voor de klas. Dat is toch niet hetzelfde. Het systeem dreigt misschien wel slachtoffer te worden van zijn eigen succes.”

Leraar Brigitte Aernouts: “in het frans kan je veel sneller werken. nederlands blijft een vreemde taal voor de leerlingen”

immersieonderwijs groeit razendsnelbasisonderwijs

secundair onderwijs

In het secundair bieden dit schooljaar 105 scholen immersieonderwijs aan. In 2008 waren dat er nog maar 68.

*Dit is 4 procent van alle leerlingen in het Franstalig basisonderwijs.

et la flandre?In Vlaanderen kan immersie door de taalwetten niet. Minister Smet wil wel Content and Language Integrated Learning (CLIL)-programma’s toelaten in het secundair. Dat staat in zijn talennota. Scholen zouden maximaal twintig procent van de wekelijkse lessentabel – de vakken moderne vreemde talen niet meegerekend – in het Frans, Engels of Duits kunnen geven. Ze zouden ook altijd een Nederlandstalig traject moeten aanbieden.

Bekijk ook het filmpje dat TV.Klasse draaide in Charleroi op www.tvklasse.be.

2006-2007

2010-2011

» 7553 leerlingen (109 scholen)

Nederlands (77 %) Duits (2 %)Engels (21 %)

» 14.455 leerlingen* (152 scholen)


Hier spreekt men Nederlands ...

“Alles begrepen?” “Tout est clair, Madame!” Klasse trekt naar de les Nederlands in het Henegouwse Soignies en naar le cours de français in het Antwerpse Kontich. Y a-t-il de l'espoir voor de kennis van elkaars landstaal? “Meer dan juste un petit peu.”

Collège Saint-Vincent, Soignies. De leerlingen 6 aso gaan het gerenoveerde klaslokaal in de statige kloostergebouwen binnen. “Goeiedag allemaal. Ga zitten”, zegt leraar Nederlands Christel Dos-sche, ondanks haar naam een volbloed Waalse. Vandaag op het programma: naar het nieuws luisteren. “Wat is er ge-beurd?” vraagt Christel. “Een auto botst op een bom. Euh, non. Een boom, een boom!” Opvallend: de leerlingen willen erg graag Nederlands leren spreken. Al gaat dat niet altijd even makkelijk.

Het juiste woord

“Ik ben niet zo’n talenknobbel”, zegt Arnaud (17), “maar ik dwing mezelf om Nederlands te leren. In België is Neder-lands belangrijker dan wereldtaal Engels. Oké, je bent er weinig mee op reis, maar als je hier een goeie job wil vinden, dan spreek je maar best beide landstalen.” Meer en meer Walen beseffen dat. Zo praten politici als Paul Magnette of wiel-renner Philippe Gilbert met veel flair Ne-derlands op de Vlaamse televisie. Christel Dossche: “Dat was twintig jaar geleden

Arnaud (17) volgt de les Nederlands: “Als je hier een goede job wil, spreek je maar best beide landstalen“

ondenkbaar. Bekende Walen als politicus Guy Spitaels of voetballer Alex Czernia-tynski spraken geen woord Nederlands. Maar de Walen spelen hun taalcomplex langzaam kwijt.”

Zo ook Christel zelf. Ze spreekt vlekke-loos Nederlands. Bij de leerlingen ligt dat voorlopig nog anders. “Comment écrit-on Turnhout, Madame?” Al antwoorden ze op Christels vragen in het Nederlands, hun eigen vragen stellen ze in het Frans. “Ze moeten leren dat fouten maken geen probleem is”, zegt Christel. “Vóór Waal-


dOSSier tALenDoor Wouter Bulckaert

“Walen spelen hun taalcomplex langzaam kwijt”

Leraar nederlands Christel dossche is volbloed Waalse, maar spreekt vlekkeloos nederlands

se jongeren een zin durven uitspreken, willen ze elk woord op de juiste plaats. Ze zoeken te veel naar het exacte woord. En als ze een fout maken, klappen ze dicht.” De lessen en toetsen focussen vooral op woordenschat en grammatica. Daardoor spreken de leerlingen toch weinig echt Nederlands? “Wacht maar tot de volgen-de les”, lacht Christel. “Dan converseren ze een uur lang over de nieuwsberichten van daarnet. En dan wil ik geen woord Frans horen!”

Spreken, luisteren, lezen en schrijven worden ook in de Franstalige Gemeen-schap steeds belangrijker in het leerplan en de lessen. Christel is daar heel blij om: “Woordenschat en grammatica heb je nodig. Maar op het examen toetsen we enkel de vier communicatieve vaar-digheden. Ik heb zelf vijf jaar in de bedrijfswereld gewerkt, en daar zijn ze het allerbelangrijkst. Geen enkele baas vraagt je om vertalingen te maken of woordenschatlijsten op te dreunen. Hij zal je wel naar een Nederlandstalige

voorstelling van een nieuw product stu-ren en vragen om daar verslag over uit te brengen.”

dialect? Comprends pas!“Jammer dat mijn ouders me niet gesti-muleerd hebben om Nederlands te pra-ten”, zegt Arnaud. “Mijn grootouders en

ooms spreken de taal immers wel. Dank-zij de lessen Nederlands begrijp ik hen meestal, maar als ze dialect praten, het is normaal dat ik begrijp dat niet, natuurlíjk!” Ook bij de andere leerlingen blijft de ken-

nis van het Nederlands vrij passief. “Jam-mer dat we zo weinig tijd hebben om conversatie in te oefenen”, zegt Christel. “Want mijn leerlingen hebben een hoop bagage aan woordenschat en gramma-tica. Alleen beseffen ze dat niet.”

Communautaire strubbelingen zorgen er hier overigens niet voor dat leerlingen zich afzetten tegen het Nederlands, een uitzonderlijke uitspraak van een leerling niet te na gesproken. Christel: “Waalse jongeren voelen zich soms afgewezen door Vlaanderen. ‘Waarom moeten we hun taal leren als die Vlamingen toch niet van ons willen weten?’ hoor je dan. Of nog: ‘Over tien jaar hebben we dat Nederlands niet meer nodig want Vlaanderen stroomt toch onder door de klimaatopwarming!’ Maar verder zijn jongeren daar niet mee bezig. Ik krijg nooit te horen: ‘Va te faire foutre avec ton néerlandais’. Ze zouden eens moeten pro-beren!”


… en daar spreekt men Frans

Sint-Ritacollege, Kontich. Aan de muren van het vaklokaal Frans prijken Hergés Objectif Lune, la carte de Norman-die en Magrittes L'empire des Lumières. Ondertussen zoemen zachtjes twintig computers. “Bon, vous savez quoi faire”, zegt leraar Frans Isabelle Verbiest. Tra-vail personnel vandaag. De leerlingen van 6 latijn bestuderen op het elektro-nische leerplatform een Franse weten-schappelijke tekst. “Of we oefenen onze grammatica en woordenschat in op de pc. Mijn werk is immers al klaar”, zegt Jolien (17).

Jolien (17): “ik spreek een stuk beter frans dan mijn ouders”

Google translate vertaalt

“Die individuele oefeningen aan de com-puter focussen op het point fort en point faible van de leerlingen”, zegt Isabelle Verbiest. “Na een toets analyseren we welke fouten systematisch terugkeren. Een toets is dus geen eindpunt, maar wel een begin om te zoeken naar wat je kan doen aan die fouten.” Dat doen ze een uur per week in de vorm van Bege-leid Zelfstandig Werk (BZW). Isabelle: “Zo leren ze hun problemen zelf oplos-sen, in hun eigen tempo. Pas in laatste

instantie, als ze vastzitten, komen ze bij mij. In BZW ontdek je veel makkelijker de specifieke problemen. Je ziet hoe ver de leerlingen individueel staan, je ziet de fouten gebeuren en dan kan je als leraar-coach ingrijpen. Interessant voor leerling én leraar, maar wel intens werken.”

Woordenboeken blijven in de kast. Google Translate staat opengeklikt op de pc. “Vous travaillez à deux, vous parlez français!” Toch sluipen door het geroezemoes half gemom-pelde Nederlandse frasen door. Tijdens een zoekopdracht floept op het scherm

dOSSier

‘Hm, we’re having trouble finding that one’. Ook de browser heeft het blijkbaar niet al-tijd even makkelijk met het Frans.

niveau frans gedaald?“Maak me niet wijs dat de leerlingen geen Frans kennen”, reageert Isabelle. “Ze krijgen hier op school al vijf jaar Frans, dan kunnen ze al heel wat. Dat is ook maar een vorm van elementair respect voor het werk van je collega’s Frans en je leerlingen de jaren daarvoor. Alleen moet je je leerlingen duidelijk maken dat ze er wel degelijk goed in zijn. Vreemd: als ze Nederlands praten, vinden ze het niet erg voortdurend fouten te maken. Maar bij Frans vinden ze het verschrikkelijk! En klagen ze aan de hogescholen dat het ni-veau Frans is gedaald? logisch: door het verminderde lestijdenpakket krijgen de leerlingen nu gemiddeld een jaar minder Frans dan pakweg vijftien jaar geleden.”

“Ik spreek nochtans een stuk beter Frans dan mijn ouders”, zegt Jolien. “Als ze een

mail sturen om een vakantiehuis te boe-ken, haal ik er de fouten uit. En ik mag het op de vakantiebestemming helpen uitleggen (lacht). Toch zouden we nog meer Frans moeten praten tijdens de les. Vorig jaar wisselden we uit met een Waal-se immersieschool. Goed Nederlands dat die praatten, zeg. We hebben er nauwe-lijks Frans gepraat.”

“Toch zijn net uitwisselingen met de Franstalige Gemeenschap het meest ef-ficiënt om op korte tijd de taal te leren.” zegt Isabelle. “Onze leerlingen zetten daar ook grote ogen op. Niemand die met de fiets naar school komt. leerlin-gen die mekaar kussen, aargghh! En ze leren er nooit meer bang te zijn voor an-dere talen. Of culturen. Alleen jammer dat Vlaamse scholen blijkbaar nog altijd liever uitwisselen met Brazilië. Terwijl je hier door simpelweg de taalgrens over te wippen al een heel andere cultuur leert kennen.”

Wat zegt de expert?Joëlle De Pessemier, praktijkassis-tent Frans, lerarenopleiding KU Leu-ven: “frans is in Vlaanderen een vreemde taal geworden. Net zoals het Nederlands dat is in Wallonië. Leerlingen komen nauwelijks nog in contact met de andere landstaal. Niet in televisieprogamma’s, niet in het nieuws, en er liggen nauwelijks nog Franstalige tijdschriften in Vlaamse krantenwinkels. Zowel Christel als Isabelle moeten dus een taal verkocht krijgen die niet noodzakelijk populair is bij hun leerlingen.”

“Toch slagen beiden daarin met verve. Hun leerlingen zijn inder-daad erg leergierig en actief in de les. Christel en Isabelle zijn dan ook enorm gepassioneerde leraren en brengen hun liefde voor de andere taal over op hun leerlingen. Meer nog: als het lukt, zie je de leerlingen echt denken in de andere taal.”

“Anderzijds zijn er ook verschillen. er zit meer variatie in de didac-tische werkvormen in de franse les die we in de Vlaamse school bij woonden: zelfstandig werk in een ICT-les wisselt af met klassieke klasopstellingen waar Isabelle toch weer varieert met pair work en inzet van multimedia. Ze laat de leerlin-gen ook consequenter Frans spre-ken in de les. In de Waalse school ligt de nadruk meer op klassieke vertaaloefeningen en grammatica.”

“Bestuderen ze onder de taalgrens nog te veel het Nederlands in plaats van de taal te leren spreken? een vreemde taal begrijpen is belangrijk. maar ze leren spreken is essentieel in vreemdetalenon-derwijs. Gelukkig is de Franstalige Gemeenschap aan een stevig inhaalmanoeuvre bezig. In de leerplannen zitten de vaardigheden stevig geïntegreerd. Het is alleen jammer dat ze algemeen blijven en niet expliciet zijn uitgewerkt. Daardoor hangt het erg van de individuele leraar af of de leerlingen succesvol Nederlands zullen leren.”

Leraar Isabelle Verbiest: “Als ze nederlands praten vinden leerlingen het niet erg om fouten te maken, maar bij frans vinden ze dat verschrikkelijk”


©

illustraties: jens Claessens


Waarom scoort Wallonië slechter?

» Kwart franstalige vijftienjarigen haalt basisniveau voor lezen en wetenschappen niet

» franse Gemeenschap bengelt internationaal achteraan, Vlaanderen haalt top tien

» niet alleen economische situatie verklaart slechte resultaten, ook aanpak en mentaliteit

Telkens de internationale Pisa-resultaten bekend worden, slaat het Vlaamse onderwijs zichzelf op de borst. We schrijven onze schitterende resultaten graag toe aan de uitstekende kwaliteit van onze scholen en kijken meewarig naar Wallonië. Zijn we terecht zo zelfvoldaan? “Als Wallonië even rijk zou zijn als Vlaanderen, zouden de leerlingen veel beter presteren”, zegt Dominique Lafontaine, Pisa-coördinator voor de Franstalige Gemeenschap (Universiteit Luik). Zij geeft vier opvallende verklaringen.

Opmerkelijke resultaten in Pisa2009: een op de vier Franstalige vijftienjarigen haalt basisvaardigheidsni-veau 2 voor lezen en wetenschappen niet. Voor wis-kunde is dat een op vijf. In Vlaanderen daarentegen gaat het telkens maar om een op de acht leerlingen.

Vlaamse leerlingen halen voor lezen, wiskunde en wetenschappen makkelijk de top tien in de lijst met achtendertig deelnemende Oeso-landen, met res-pectievelijk de zesde, de derde en de achtste plaats. De Franse Gemeenschap bengelt achteraan op de 23ste, 26ste en 33ste plaats. Hoe dat komt?

1 in 2009 was het armoederisico in Wallonië dubbel zo hoog als in Vlaanderen. er zijn ook veel meer leerlingen van allochtone afkomst.

Dominique Lafontaine: “Autochtone, rijke Waalse leerlingen scoren beter dan de gemiddelde Vlaamse leerling. Als Wallonië hetzelfde sociaal-economische profiel als Vlaanderen had, zouden onze leerlingen zeker betere resultaten boeken. De achtergrond van de leerlingen verklaart de helft van het verschil tus-sen de gemeenschappen. Bovendien is in Vlaande-ren maar 8 procent van de deelnemende leerlingen van allochtone afkomst, in Wallonië 28 procent. Zij spreken niet alleen een andere thuistaal, hun sociaal-economische situatie is vaak ook slecht. In Wallo-nië zijn er echte ghettoscholen. In 15 procent

PiSADoor Leen Leemans


van de scholen heeft meer dan de helft van de leerlingen allochtone roots. In Vlaanderen is dat 1 procent. Allochtone leerlingen lezen veel slechter dan autoch-tone. Dat is net de sleutel om te slagen in andere vakken. Hoe kunnen leerlingen die het basisniveau voor lezen niet halen, wiskunde- en wetenschapsoefeningen op-lossen?”

2 de helft van de franstalige vijftienjarigen heeft al een of meerdere leerjaren overgedaan. in Vlaanderen is dat maar een kwart.

Dominique Lafontaine: “Wallonië laat zijn leerlingen massaal overzitten. Van de leerlingen die aan het Pisa-on-derzoek deelnemen, zit maar de helft in het vierde jaar secundair. De rest is blijven zitten en zit nog in het derde of het tweede. Zij zijn dus minder ver

gevorderd met de leerstof. Daardoor scoren ze slechter. In het beroeps- en technisch onderwijs zitten er zelfs nau-welijks leerlingen op leeftijd. Wallonië oriënteert leerlingen op basis van de richtingen waarin ze falen. Daarom zijn de leerlingen enorm gedemotiveerd. Het watervaleffect is gigantisch. Uiteraard speelt dat ook in Vlaanderen, maar niet zo ingrijpend. Daarom kan je nog resul-taten boeken met Vlaamse leerlingen, met Waalse niet. De Pisa-resultaten in het algemeen onderwijs zijn vergelijk-baar in de twee gemeenschappen, in het

technisch en beroepsonderwijs zijn de verschillen erg groot.”

3 Het Vlaamse onderwijs heeft specifieke eindtermen. Het franstalige onderwijs heeft socles de compétences.

Dominique Lafontaine: “Waalse lera-ren kunnen zich niet baseren op eindter-men. Sinds het begin van de jaren 2000 leggen de socles de compétences de vereiste basisvaardigheden vast. Die zijn heel al-gemeen geformuleerd, net als de leerplan-nen van de netten. Die benaderen het on-derwijs eerder vanuit hun eigen ideologie, niet inhoudelijk. Daardoor zijn de leraren erg vrij. Maar tijdens Pisa2000 bestond die aanpak volgens competenties nog niet – de leerplannen waren toen nog iets con-creter – en toen waren de resultaten ook erg slecht. Toch denk ik dat specifieke eindtermen de Waalse resultaten kunnen

verbeteren. Tenzij de leraren vinden dat ze hun vrijheid fnuiken. Bovendien is de Vlaamse aanpak erg praktijkgericht, net als de Pisa-opdrachten. Volgens de com-petentiezuilen zou dat in Wallonië ook zo moeten zijn, maar daar twijfel ik erg aan.”

4 Vlaamse leraren focussen meer op prestaties, Waalse leraren meer op zorg.

Dominique Lafontaine: “Vlaamse lera-ren zijn veeleisender: ze geven meer huis-taken en verbeteren meer toetsen. Waalse

leerlingen vinden hun leraren menselijk en behulpzaam. Waalse leraren zijn ook meer bezorgd over hoe hun leerlingen vorderen dan over hun resultaten. Waalse leraren ondersteunen hun leerlingen heel erg omdat hun niveau lager is. In een school met veel leerlingen die het moeilijk heb-ben, heeft het geen zin om te focussen op prestaties. Dat Waalse scholen warmer zijn, is een cliché. De Vlaamse aanpak zou hier gewoon niet werken. Waalse jongeren voelen zich beter op school dan Vlaamse, en ze werken ook minder hard. De soci-aal-economische context beïnvloedt de mentaliteit van de leerlingen. Kinderen uit pakweg Charleroi die twee werkloze ouders hebben en zelfs hun grootouders nooit hebben weten werken, kan je geen ongelijk geven als ze denken dat je best doen op school niets uithaalt. Vlaamse ouders vinden school en studeren belang-rijker.”

Wat is Pisa?Pisa staat voor ‘Programme for International Student Assessment’. Het is een grootschalige, driejaarlijkse internationale studie die de kennis en vaardigheden van vijftienjarige leerlingen test voor lezen, wiskunde en wetenschappen. Naast een testboekje vullen de leerlingen ook een vragenlijst in over zichzelf, hun leergewoontes en hun school. Die gegevens worden gebruikt om de verschillen in prestaties te verklaren. De onderwijsministeries zorgen voor de coördinatie, overkoepeld door de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso).

“Vlaamse leraren zijn veel eisender, Waalse ondersteunen meer”


PiSA

de kloof verkleint

Hoewel de Vlaamse prestatie voor lezen tot de internationale top behoort, neemt het gemiddelde geleidelijk af. de score van de franstalige leerlingen stijgt, waardoor de franse Gemeenschap het Oeso-gemiddelde haalt.

Dominique Lafontaine: “Waalse vijftienjarigen lezen iets beter dan tien jaar geleden. Toch nam het aantal dubbelaars nog toe, wat de kleine verbetering betekenisvoller maakt. Wallonië haalt nu bijna het Oeso-gemiddelde. Grote vooruitgang kunnen we niet verwachten omdat daar een grote hervorming voor nodig is. De minister van Onderwijs heeft wel verschillende initiatieven genomen: belang van lezen promoten, didactiek aanpassen, nieuwe lesmethodes invoeren. Dat de leerlingen in de eerste graad secundair onderwijs een extra uur Frans krijgen, werpt zijn vruchten af. Vooral de zwaksten zijn vooruit gegaan. Scholen eisen nu ook meer van de leerlingen die uit het basisonderwijs komen, vooral op het vlak van basiscompetenties. Wie niet slaagt in het gemeenschappelijke examen op het einde van het basisonderwijs, wordt opgevolgd in de eerste graad. Dat leerlingen in het secundair onderwijs nauwelijks Frans kennen of de basiscompetenties niet halen, aanvaarden we niet meer. De inspectie controleert de scholen

ook meer. Door al die maatregelen is het aantal leerlingen dat het basisniveau in de Pisa-test niet haalt, gedaald. Dat is toch een optimistische noot, we wachten nu in spanning de resultaten van Pisa2012 af.”

440

2000 2003 2006 2009

460

480

500

520

494 492 493

490

473477476

500

532

530

522519

leesniveau

Oeso-gemiddelde

Franse Gemeenschap

Vlaamse Gemeenschap


“Belinda (12) is een moeilijk kind in de

klas. Nu ze haar eerste grote rapport heeft gekregen, zijn er ook de eerste tekorten: voor aardrijkskunde en wiskunde. Haar ouders vertelden tijdens het oudercontact dat ze heel verbaasd zijn, want Belinda is hoogbegaafd. Wat doe ik?” (Mieke B, klasleraar)

Hoogbegaafd en tekort voor wiskunde. Kan dat?

Sommige ouders zeggen snel dat hun kind hoogbegaafd is, maar is dat wel zo? Heb je zelf al signalen opgemerkt dat Belinda hoog-begaafd is? Is ze al getest? Als dat niet zo is, kan je haar ouders in overleg met het PMS (het CLB in Vlaanderen, nvdr) overtuigen om een begaafdheidsonderzoek te laten doen. Wat je moet weten is niet zozeer of ze hoog-begaafd is of niet, maar wel hoe ze precies functioneert, hoe je haar kan aanpakken, wat wel werkt en wat niet, hoe ze omgaat met medeleerlingen, wat haar motiveert …

Hoogbegaafde leerlingen leren vaak veel sneller dan andere leerlingen. Maar ze le-ren ook heel anders: meer intuïtief, globaler, synthetischer, vaak zonder tussenstappen of een vooraf vastgelegd model. Toch zijn ze niet altijd die briljante, zelfstandige, geniale, hypercreatieve modelleerlingen die je zou verwachten. je denkt misschien dat ze heel zelfstandig kunnen werken, dat ze minder aandacht nodig hebben. Maar vaak is dat

niet het geval. Soms verwacht je excellente resultaten, terwijl ze onderpresteren of erg gemiddelde resultaten halen, zoals Belinda. Ongeveer een op de drie hoogbegaafden heeft problemen op school. Ze haken af en raken gedemotiveerd omdat ze geen uitdagingen zien, ze vervelen zich en stellen probleemgedrag of ze willen niet opvallen tussen de andere leerlingen.

Overleg dus goed hoe je op Belinda kan inspelen. In de Franse Gemeenschap kiezen we ervoor om hoogbegaafde leerlingen in de gewone klas te houden. Maar dan wel met genoeg differentiatie: meer uitdagingen, supplementaire taken … Dat is trouwens ook leuk voor de andere sterke leerlingen in de klas. Soms kunnen andere werkvormen ook helpen: contractwerk, of de hoogbegaafde leerling kan een uurtje in de week ‘tutor’ zijn van een klasgenoot. je kan ze eventueel ook een jaartje laten overslaan. Neem die beslis-sing niet te makkelijk en enkel na breed overleg want een toveroplossing is het zeker niet. In het basisonderwijs van de Franse Gemeenschap zit ongeveer twee procent van de leerlingen voor op zijn leeftijd.

elke hoogbegaafde leerling is anders. Bekijk dus samen met het CLB en de leraren wiskunde en aardrijkskunde wat fout is gelopen en wat je voor Belinda kan doen. Misschien kunnen ze haar een thema laten kiezen dat ze helemaal zelfstandig mag uitwerken en waarbij ze de lat hoog genoeg leggen. Misschien kan dat haar motiveren

Klasse vraagt het aan Gaëlle Chapelle, raadgever van minister van franstalig leerplichtonderwijs marie-dominique Simonet en samensteller van ‘Enseigner aux élèves à hauts potentiels’*

om de vakken interessant te vinden en er haar best voor te doen.

Veel leraren denken nog altijd dat een hoogbegaafde leerling een luxeprobleem heeft. Vaak zegt men dat hoogbegaafden te veel hersenen hebben in een te klein lichaam, wat het leven niet altijd makkelijk maakt, voor hen niet en niet voor hun omge-ving. Dat niet als een luxeprobleem zien is een eerste stap.

*Enseigner aux élèves à hauts potentiels, AGERS, 2013.

de exPert Door Michel Van Laere

©Thinkstock - iS

tockphoto


Heb jij een handige tip voor een collega of zit je met een probleem

in de klas waar je graag een antwoord op wil? Dan is ‘In de klas’

jouw rubriek. Mail je tips en vragen naar [email protected]. Deze maand met de hulp van je Franstalige collega’s.

Door Michel Van Laere

©

Thinkstock - iStockphoto

1 lesuur = 45 minutenKnip van elk lesuur vijf minuten af. Zo spaar je genoeg

tijd om een namiddag in de week ‘anders’ les te geven.

Dat doet het Collège Saint Pie X in Châtelineau bij

Charleroi. Elke donderdagnamiddag kiezen de zeshon-

derd leerlingen van de secundaire school voor verschil-

lende ateliers, aangepast per graad: remediëringsles-

sen, een multimedia-centre maken, dissectie van een

oog, een workshop over hoe je het best notities neemt

of hoe je de examens voorbereidt, maar evengoed

rugby of theater spelen met de leraar wiskunde. Door

de nieuwe manier van werken zijn niet enkel de resulta-

ten van de leerlingen verbeterd, ook hun motivatie.

“Het succes van dit project hangt af van het enthousiasme van de leraar”, zegt Laurent

Divers, directeur van de school, “maar ook van hun bereidheid om andere relaties aan te

gaan met de leerlingen. Het stimuleert je lerarenteam om samen na te denken over hoe je

lesgeeft en om samen in actie te schieten. Voor de leerlingen is een leraar niet langer die

‘killer van wiskunde’, maar ook de man die gek is van moutainbike.”

www.pie10.be

French for kids

Gratis app met vierhonderd vaak

gebruikte woorden in het Frans,

waaronder de kleuren, getallen, voedsel

en drank, dieren … Mooi geïllustreerd en

ingesproken door een native speaker.

TIP: niet overzitten in eerste leerjaarHet Franstalige onderwijs telt meer zittenblijvers dan het

Vlaamse. Om daar wat tegen te doen, creëerde de overheid

voor de lagere school ‘l’enseignement en cycles’. Dat houdt in

dat de leerlingen per graad worden geëvalueerd. Ze krijgen

meer tijd om competenties aan te leren. Zo raadt men aan om

jonge kinderen niet meer te doen overzitten na bijvoorbeeld

het eerste leerjaar, maar het oordeel uit te stellen tot het

einde van het tweede leerjaar.

IN DEKLAS

Met dit initiatief won de school de

Koningin Paolaprijs. Jij bent leraar

in het gewoon of buitengewoon

secundair onderwijs? Je hebt

een vernieuwend en inspirerend

pedagogisch project bedacht?

Stuur dan vóór 31 januari 2013 je

kandidaatsdossier in.

Meer info: www.sk-fr-paola.be/nl

Karaoke in het Frans

Op deze uitgebreide site vind

je geïllustreerde Franse kin-

derliedjes. De meeste kan je

beluisteren en meezingen. www.klasse.be/ga/kinderliedjes

Peter/meter voor nieuwe leraarIn Vlaanderen stapt een op de drie nieuwe leraren binnen de vijf jaar

uit het onderwijs. Ook in Brussel en Wallonië is het moeilijk om jonge

leraren in het onderwijs te houden. “Nieuwe leraren goed begeleiden,

ze helpen vechten tegen het gevoel van onmacht en eenzaamheid, of

ze begeleiden na de eerste realiteitschok, kan veel veranderen“, zeggen

Martine Dufrasne en Françoise Meurant van het Athénée Royal Gatti

de Gamond in Brussel. Zij organiseren in hun school begeleiding voor

nieuwe leraren. “We willen zo de solidariteit tussen de leraren verhogen,

maar ook het vertrouwen en de wil om ervaringen met elkaar te delen.”

Twee tips:

1 Geef elke nieuwe leraar een ervaren collega als peter of meter, bij

voorkeur een leraar uit hetzelfde vakgebied, bij wie hij elk moment

terechtkan.

2 Jonge leraren willen graag over hun lesgeven praten, zonder

veroordeeld te worden. Bied middagsessies aan waarin startende

leraren een of twee keer per week samen de vragen bespreken

waarmee ze zitten, de problemen die ze ondervinden of de

incidenten die hen van streek hebben gebracht. Nodig ook meer

ervaren leraren uit.

©

Thinkstock - Hem

era

© Thinkstock - iStockphoto

Leer Frans met

de dagen van de week:

www.klasse.be/ga/dagen

de maanden van het jaar:

www.klasse.be/ga/maanden

het alfabet:

www.klasse.be/ga/alfabet

je geïllustreerde Franse kin-

derliedjes. De meeste kan je

beluisteren en meezingen. www.klasse.be/ga/kinderliedjes

© Thinkstock - iStockphoto

IN DEKLAS

Wil je op een creatieve manier werken aan spreek- en

luistervaardigheden? Probeer dan eens met kamishibai.

Dat is een Japanse verteltechniek waarbij je in een houten

minitheater platen met afbeeldingen toont. Elke plaat

toont een stuk van het verhaal, de tekst van het verhaal

staat op de achterkant van de prenten. De leerlingen

kunnen gewoon luisteren of het verhaal meelezen.

1 Kamishibai helpt focussen: je kan, anders dan wanneer

je voorleest uit een boek, met een grote groep tegelijk

kijken en luisteren: er ontstaat een wij-gevoel.

2 Verhalen met visuele ondersteuning blijven langer

hangen en worden beter naverteld.

3 Leerlingen hoeven niet elk woord te begrijpen om het

verhaal te volgen. Ze kunnen rustig wennen aan klank

en ritme van de nieuwe taal.

©

Thinkstock - Hem

era

Kussen in de lerarenkamer?“Ik heb zelf drie jaar aan een unief in Wallonië gewerkt en daar kussen de collega-

proffen elkaar ’s ochtends op de wang. Best wel vreemd als je dat niet gewoon bent”,

zegt Lesley Verhofstadt, professor Gezinspsychologie aan de UGent. “Volgens de

wetenschappelijke literatuur is het een soort van begroetingsritueel. Het komt voor

in veel culturen, maar waar en wanneer zo’n gedrag als ‘gepast’ wordt beschouwd,

varieert wel. Kan het bijvoorbeeld enkel onder vrienden, familieleden, kennissen, of

ook in professionele context? Kan het met iemand van het andere geslacht? Kunnen

twee mannen elkaar zo begroeten? Dat bepaal je als individu niet alleen, ook de

regio (bijvoorbeeld Vlaanderen vs. Wallonië) waar je je bevindt, de cultuur, de sociale

etiquette, en de relatie die je met de andere hebt (familie, vriend, kennis, collega) spelen

mee. Als ‘kussen op de wang’ een gebruikelijke omgangsvorm is (bijvoorbeeld in een

lerarenkamer) en jij doet — om welke reden dan ook — niet mee, kunnen anderen je

mogelijk als onvriendelijk of koppig bekijken.”

Leer Frans met kamishibai4 Herhalingen en rijm in een verhaal werken goed, niet

alleen bij kleuters.

5 Leerlingen kunnen de verhalen op verschillende

manieren navertellen: individueel of om beurten. Je

kan de opdracht geven om een ander einde of ‘wat

vooraf ging’ te verzinnen. Of je maakt een nieuw

verhaal, met de prenten in een andere volgorde.

6 Jonge kinderen vinden het vaak fi jn om te vertellen

wat ze op de prent zien. Onzekere leerlingen voelen

zich tijdens het voorlezen vaak veiliger halfverscholen

achter het theatertje.

7 Leerlingen kunnen het verhaal ook naspelen: ze

vormen tableaux vivants aan de hand van de prenten

en acteren zo het verhaal scène na scène.

Enkele uitgeverijen brengen kant-en-klare kamishibai-verhalen op

de markt, soms met een eenvoudig kartonnen theatertje bijgele-

verd. In heel wat bibliotheken kan je gratis een kamishibai-theater

mét verhalen ontlenen. Bij Art Basics for Children kan je een

kamishibai-koffer kopen of nascholing volgen. Of download er een

handleiding om zelf een kamishibai te bouwen: www.abc-web.be

© cc - Bibliotheek Kortrijk

IN DEKLAS

Jij wil nagaan of je goed bezig bent met je taaluitwisseling? Of je wil een

denkkader om eraan te beginnen? Overloop deze checklist.

Maak van je taaluitwisseling niet uitsluitend een taalles. Taal is slechts een

middel om een andere cultuur te leren kennen. Net zoals ook een gastgezin

dat is.

Echte interculturele uitwisseling doe je niet enkel achter de computer of uit

boekjes in de klas. Het betekent ook mensen zien en mensen ontmoeten en

zo die andere cultuur en haar gewoonten en gebruiken leren kennen.

Bespreek de vooroordelen. Leerlingen hebben vaak al vooroordelen over een

andere cultuur (“Walen zijn slordig, vuil en arm”). Maak leerlingen bewust van

de bril die ze opzetten.

Neem genoeg tijd. Echte interculturele uitwisseling doe je niet vlugvlug. Al is

elke (voorzichtige) stap belangrijk: bv. corresponderen via mail, skypen met

een andere klas …

Mag het wat meer zijn? Denk dan goed na over de vorm. Overnachten bij

leerlingen van de gastschool in een groepje van twee, drie kan 'veilig' zijn.

Bied je ook individuele kansen door elke leerling alleen in een gastgezin

onder te brengen? Dat is moeilijk en confronterend, maar zéér leerrijk. Denk

niet te snel dat je leerlingen daar niet klaar voor zijn.

(Voor deze checklist werkte Klasse samen met AFS, zie www.afs.be)

Je hebt een project

waarbij je wil samen-

werken met een school

uit Wallonië? Op de site

van het Prins Filipfonds

vind je informatie over

fi nanciële steun. Het

programma staat open

voor alle scholen, uit

het lager en secundair

onderwijs (algemeen,

technisch, beroeps- en

bijzonder onderwijs).

www.prins-fi lipfonds.org

Checklist voor taaluitwisseling

Alors on dance: StromaeLeer je leerlingen Frans met

het liedje dat lang aan de top

van de hitparade stond.Een korte voorbereide les mét oplossingen-

sleutel vind je op www.klascement.be

Alors on dance:StromaeLeer je leerlingen Frans met

het liedje dat lang aan de top

van de hitparade stond.Een korte voorbereide les mét oplossingen-

sleutel vind je op www.klascement.be

IN DEKLAS

Heb je een vraag over je loopbaan, je klas of je rechten en plichten als leraar? Stuur die naar [email protected] met als onderwerp ‘mag dat?’. Op www.klasse.be/leraren vind je onder de noemer ‘Mag dat?’ nog meer vragen én antwoorden.

mAG dAt? Door Leen Leemans

Lesgeven in WalloniëBinnenkort verhuis ik naar luik. Ik heb een Vlaams diploma lerarenopleiding. Mag ik daar-

mee in Wallonië lesgeven? (Luc, leraar wetenschappen)

dat mag, op voorwaarde dat je bewijst dat je een ‘grondige kennis’ van het frans hebt. Als je in een taalbadschool wil lesgeven, moet je een grondige kennis hebben van de immersietaal (nederlands) en slechts een ‘functionele kennis’ van het frans. Toch is het wel handig als je Frans kent of snel leert. Want hoewel ze met hun leerlingen geen Frans mogen praten, moeten taalbadleraren dat wel doen met de ouders, hun Franstalige collega’s en de directeur.Bewijzen hoe goed je Frans kent, doe je door deel te nemen en te slagen voor de taalexamens die de Franse Gemeenschap organiseert. Dat is ook een voorwaarde om vastbenoemd te worden. Om in het Franstalige landsgedeelte te werken, contacteer je het best het NArIC - Centrum van de Franse Gemeenschap van België (www.equivalences.cfwb.be).Als je vastbenoemd bent, kan je een ‘terbeschikkingstelling wegens persoonlijke aangelegenheden’ nemen (‘verlof zonder wedde’) als je in Wallonië wil werken. Hou er wel rekening mee dat je anciënniteit niet doorloopt.

Jaartje nederlands voor Waalse leerlingen

Steeds meer Franstalige leerlingen vragen of ze in onze school hun zesde middelbaar in dezelfde richting als

waarin ze afstudeerden, mogen overdoen in een Vlaamse school. Ze willen zo snel Nederlands leren. Krijgen we financiële mid-delen voor hen?(Barbara, directeur)

Ja. In het Vlaams secundair onderwijs wordt er na elk schooljaar beslist of een leerling wel of niet geslaagd is. Een jongere die vanuit Wallonië of het buitenland een jaar in Vlaanderen komt studeren, heeft een toelatingsklassenraad nodig om in te stromen, net omdat er geen beslissing is van het voorafgaande jaar. Als de klassenraad toelating geeft, kan de leerling gesubsidieerd worden.

taalbadklassen frans

Onze school ligt vlak bij de taalgrens. Om onze leerlin-gen hun kennis van het Frans op te krikken, zou ik graag

enkele vakken - zoals geschiedenis en aardrijkskunde - in het Frans aanbieden. (Kristof, directeur)

een taalbadproject organiseren mag in Vlaanderen niet vanwege de taalwetten. Er is – net zoals in de Franse Gemeenschap – een decreet nodig om dat toch mogelijk te maken en om scholen officieel toe te staan om lessen in het Frans of een andere vreemde taal te geven.Sinds 1 september 2004 is in Vlaanderen het decreet over het ‘vreemdetalenonderricht in het gewoon talenonderwijs’ van kracht. Het verplicht gewone lagere scholen Frans aan te bieden vanaf het vijfde leerjaar. Daarnaast kunnen scholen op vrijwillige basis en in overleg met directie, leraren en ouders starten met initiatie Frans vanaf de kleuterklas. Kinderen in een andere vreemde taal inwijden mag ook, maar niet zonder dat ze initiatie in het Frans krijgen. De conceptnota ‘Samen taalgrenzen verleggen’ (2011) stelt een aantal wijzigingen voor op het vlak van talenbeleid. Zo zou onder andere ‘Content and Language Integrated Learning’ (CLIL) mogelijk worden in het secundair, waardoor scholen een deel van de wekelijkse lessentabel in het Frans, Engels of Duits kunnen aanbieden. Leerlingen worden hier niet toe verplicht en kunnen steeds voor een Nederlandstalig traject kiezen. Om dat te realiseren zijn er een aantal decretale wijzigingen gepland. Initiatie in een vreemde taal zou ook in het basisonderwijs beperkt worden tot Frans, Engels en Duits.


HerWAArderinG tSO/BSODoor Kris Vanhemelryck

School van staal,hart van hout— Waals onderwijs gaat crisis te lijf met spitstechnologie —

Rue des Wallons, Luik. Op een heuvel boven het station luik Guillemins – de trots van de luikse staalindustrie – torent het Institut Don Bosco uit bo-ven de stad. “Mooi, dat nieuwe station. Helaas niet gebouwd door Waalse arbeiders, maar door Spaanse lassers”, grijnst Jean-luc Thibaut.

Al 32 jaar werkt hij in deze school voor technisch en beroepsonderwijs. “Ik ben opgegroeid recht te-genover de school. Mijn pa was er chef d’atelier in de opleiding Hout. Du Laveu was een volkse buurt, met eenvoudige mensen of ‘des pitits djins’, zoals we in het Waals zeggen. Aan deze kant van de wijk woon-den de katholieken, aan de andere de socialisten. Veel inwoners werkten in de steenkoolmijnen. De fanfare was wel 110 muzikanten sterk.” De aardbe-ving in 1983 veegde de kerk van de school en wat restte van het verenigingsleven na de sluiting van de mijnen weg. “De kerk hebben we terug opgebouwd, maar met de nieuwkomers in de wijk verdween ook jammer genoeg de esprit die hier vroeger hing”, zegt Thibaut.

HightechWaar honderd jaar geleden elektriciens en lassers voor de mijnbouw werden klaargestoomd, leidt het Institut Don Bosco nu onder andere vrachtwagenchauffeurs en meubelmakers op. De trots van de school is ech-ter het gloednieuwe Centre de Technologie Avancée (CTA) voor schrijnwerk. Hier staan sinds februari vorig jaar drie klassen vol hightechmachines om hout, pvc en aluminium te bewerken. “Die gebruiken ze in de grote bedrijven”, weet CTA-coördinator Thibaut. “Ze geven de technologieën van de toekomst mee vorm, weg van de industrie uit het verleden.”

Eenendertig van zulke centra komen er in totaal in Wallonië en Brussel. Achttien ervan zijn vandaag al operationeel. De mosterd ging de Waalse regering halen in Vlaanderen, waar de Regionale Technologi-sche Centra (RTC) al langer hun nut bewijzen. Thi-baut: “Alle technische en beroepsscholen konden zich kandidaat stellen om zo’n CTA te huisvesten. De rekening – 850.000 euro – wordt gedeeld tussen de Federatie Wallonië-Brussel en Europa. In haar eentje kan een school die som nooit ophoesten.”

Opmerkelijk: de CTA’s stellen hun materiaal en loka-len gratis ter beschikking van álle leerlingen, ongeacht het net. “Zo stimuleren ze uitwisselingen tussen scho-len en rendeert de investering”, zegt Thibaut. “Ge-regeld ontvangen we andere leerlingen en leraren om hier hun gip uit te voeren.”

Knopjes drukkenIn het atelier toont leraar Pierre Verheggen zijn drie pupillen uit het zevende specialisatiejaar

Hoe krijg je jongeren nog naar het tso of bso in een regio waar de fabrieken sluiten en de werkloosheid piekt? “Investeer in goed materiaal en waardevolle opleidingen en de zelfwaarde van leerlingen én ouders stijgt automatisch mee”, meent directeur Isabelle Gathot. Zij vecht in het centrum van Luik elke dag voor het imago van haar school.


“Wij hebben machines die ook grote bedrijven gebruiken”

©

foto’s: joris Casaer

richten met twee à drie werknemers.” Of hij niet liever een vaste job wil met meer werkzekerheid? “En werken voor een an-dere baas? Nee, bedankt.”

“Veel van deze jongeren willen entrepre-neur worden”, weet Thibaut. “Wellicht een gevolg van de crisis. Vlamingen den-ken bij luik aan grote bedrijven als Coc-kerill of Arcelor, maar hier zijn ook veel kleine familieondernemingen. Door in te zetten op nieuwe technologieën en groei-polen zoals de logistiek of de luchtvaart proberen we het verschil te maken met de buurlanden. We schrijven de leerlingen in voor wedstrijden als Euroskills of sturen ze op studiereis naar de Vogezen, om te kijken hoe ze daar passiefhuizen bouwen. Dat is pas een groeisector.”

WerkloosUiteraard wil de school met het CTA ook het Franstalige technisch en beroepson-derwijs herwaarderen. Want op dat vlak zijn de uitdagingen mogelijk nog groter dan in Vlaanderen. “Veel van onze leer-lingen komen uit families waar ze al ge-neraties lang dezelfde stiel uitoefenen. Al vraag ik het beroep van de ouders nooit: geen enkele leerling geeft graag toe dat ze thuis werkloos zijn”, zegt directeur Isabelle Gathot. “We moeten de leerlin-gen vooral overtuigen dat er nog andere sectoren zijn waar ze hun talent kunnen inzetten. Tot voor kort hadden we een ze-vende specialisatiejaar ‘luikse meubels’.

Toen de vraag daarnaar daalde, moesten we de afdeling sluiten. Nu hebben we een nieuwe opleiding ‘Keukeninstallateur’. We passen ons voortdurend aan.”

Net als in Vlaanderen kampt het Frans-talige technisch onderwijs met een te-kort aan geschoolde leraren en een grote schooluitval. “Op de honderd leerlingen die de derde graad beroeps starten, ver-liezen we er zestig”, weet Gathot. “Som-migen kunnen we gelukkig opvangen in ons Centrum voor Deeltijds Onderwijs, maar veel leerlingen verlaten de school zonder diploma en blazen zo de werk-loosheidscijfers op. Dat is een probleem voor álle technische scholen, in het noor-den én het zuiden van het land. Wat kan een school in Genk doen als de fabriek waar bijna alle oud-leerlingen naartoe trekken, sluit?”

Studiekeuze“Om het technisch onderwijs meer kan-sen te geven in tijden van crisis moeten we beginnen bij de studiekeuze”, meent Jean-luc Thibaut. “Ouders gaan er nog te vaak van uit dat een hogere opleiding de beste garantie biedt op een goed loon en een betere toekomst. Dus willen ze hun kinderen tot elke prijs in het aso houden. Maar ze vergissen zich. Ik heb ze in mijn bureau gehad: bachelorstudenten met drie jaar Archeologie achter de kiezen die ko-men vragen of ze alsjeblieft de opleiding Meubelmaker mogen volgen, want daar ligt hun hart. Een keuze voor het tso of bso is altijd negatief. Dat verdraag ik niet.” “Met de Franstalige overheid zijn we nu een project gestart om de leerlingen na de gemeenschappelijke eerste graad één jaar te laten proeven van alle richtingen in het tso en bso. Zo kunnen ze daarna een betere keuze maken”, zegt Isabelle Gathot. “We promoten onze succesver-halen ook bij de ouders. Ik heb er veel

Pvc-Aluminium hoe ze een raamkader kunnen assembleren. Hij vormt hier ook collega’s uit de andere scholen. Al geeft hij toe dat hij zelf moest wennen aan de nieuwe machines. “In een gewone onder-neming krijgen werknemers daarvoor drie maanden vorming. Ik moest alles leren in één maand. Maar ik ben nu wel gemoti-veerder en merk het verschil ook bij mijn leerlingen. Je werkt in een levensechte omgeving. Ze moeten hier niet enkel op knopjes drukken, maar kunnen zichzelf voortdurend bijscholen. Dat zorgt voor een extra sérieux op hun cv.”

De meerwaarde van het hoogtechnologi-sche centrum is ook de werkgevers uit de buurt niet ontgaan. “We vormen hier de plaatsers van grote bedrijven als Reynaers Aluminium en Kömmerling en werken samen met het Centre de Compétence ‘Wallonie Bois’ in libramont”, zegt Thi-baut. “Daar brengt de Forem (de Waalse VDAB, nvdr) scholen én bedrijven samen om leertrajecten uit te stippelen binnen de houtsector. De band tussen arbeids-markt en onderwijs zit bij de leraren in-gebakken: je hebt verplicht drie jaar prak-tijkervaring nodig in een bedrijf om hier aan de slag te gaan.”

entrepreneurs Vorig jaar zat een kwart van de Waalse min-25-jarigen zonder werk (in Vlaan-deren bijna 13 procent, in Brussel 35 procent, nvdr). Maar niet in Don Bosco. “Een goede schrijnwerker heb je im-mers letterlijk nodig van je wieg tot je doodskist”, zegt Thibaut. “Werkgevers schreeuwen om gekwalificeerde arbeids-krachten. Veel leerlingen krijgen in ja-nuari al werkaanbiedingen.” Urbain Ni-colas (19) heeft net als zijn klasgenoten al drie jobvoorstellen op zak, maar wil liever eerst nog een zevende jaar Keuken-installateur volgen. “Het is mijn droom om ooit een eigen keukenbedrijfje op te

“De keuze voor tso of bso is altijd

negatief. Dat verdraag ik niet”


1 Jean-Luc Thibaut, coördinator van het technologisch centrum van de school: “door in te zetten op groeisectoren maken we het verschil met de buurlanden”

zien wenen na de eindejaarstentoonstel-ling, omdat ze eindelijk zagen wat hun kind allemaal kon. Sommige ouders zou ik graag aan boord halen om hier zelf les te komen geven. We kunnen hun ervaring goed gebruiken, ook die van de werkloze ouders.”

“Ik hoop dat we de beroeps- en techni-sche richtingen op termijn binnen de school kunnen houden”, besluit Thibaut. “Door het tekort aan gekwalificeerde technici organiseren steeds meer bedrij-ven eigen vormingen of reiken ze zelf kwalificaties uit. Voor veel jongeren lijkt dat een goed alternatief. Maar we mo-gen niet iedereen in handen geven van de ondernemingen. Op school krijgen ze de ruimte om te groeien en hun talenten te ontdekken. N’importe als ze later liever verpleger willen worden dan elektricien. Het technisch onderwijs is geen band-werk. Het steekt leerlingen niet in hokjes maar tilt ze op, als een springplank.”

3 Pierre Verheggen toont zijn leerlingen hoe ze een raamkader moeten assembleren: “ik sta nu veel gemotiveerder voor de klas”

2 Isabelle Gathot, directeur Institut Don Bosco: “ik vraag nooit het beroep van de ouders. Geen enkele leerling geeft graag toe dat ze thuis werkloos zijn”

HerWAArderinG tSO/BSO

12

3


— Vergelijk jezelf met je Franstalige collega —

Veel vrouwenZowel aan Vlaamse aan als aan Franstalige kant is het kleuteronderwijs het meest vervrouwelijkte onderwijsniveau. Toch is het aantal vrouwen er in vijf jaar tijd een klein beetje gedaald. In het lager en het secundair onderwijs zet de vervrouwelijking zich in beide landsdelen verder.

Aantal leerlingen per leraarDe leraar-leerling-ratio loopt in alle onderwijsniveaus min of meer gelijk voor Vlaanderen en de Franse Gemeenschap. Dat cijfer is geen een indicator van klasgrootte, maar eerder van in het onderwijs geïnvesteerde middelen.

KLEUTErONDErWIjS

KLEUTErONDErWIjS

KLEUTErONDErWIjS

BASISONDErWIjS, LAGEr SECUNDAIr

HOGEr SECUNDAIr

LAGEr ONDErWIjS

SECUNDAIr ONDErWIjS

LAGEr ONDErWIjS

SECUNDAIr ONDErWIjS

LAGEr ONDErWIjS

SECUNDAIr ONDErWIjS

2004-2005 98,31 % vrouwen

2004-2005 78,71 % vrouwen

2004-2005 57,45 % vrouwen

25-29 jaar

40-44

40-44

40-44

25-29 jaar

2009-2010 97,70 % vrouwen

2009-2010 81,37 % vrouwen

€ 49011,03

€ 62027,9

€ 28337,55

€ 35374,66

2009-2010 59,98 % vrouwen

vs.

ouder dan 40 jaar

ouder dan 40 jaar

ouder dan 40 jaar

De cijfers omvatten alle betaalde leraren, inclusief vervangers, van het

gewoon en buitengewoon onderwijs. Personeelsleden met TBS55+/58+

zijn niet meegerekend. Voor het secundair zijn ook de leraren van het

secundair volwassenenonderwijs en de SYNTrA-opleidingen inbegrepen.

Bron: Beleidsdomein Onderwijs en Vorming van de Vlaamse Gemeen-

schap; Direction des Relations Internationales (Ministère de la Fédération

Wallonie-Bruxelles)

©

Illustraties: Sander B

elmans


— Vergelijk jezelf met je Franstalige collega —

LerArenPrOfieLDoor Nele Beerens

Helft in secundair is veertigplusIn het secundair onderwijs is zowel in de Vlaamse als in de Franstalige Gemeenschap meer dan de helft van de leraren ouder dan 40 (resp. 55 en 63 %). In Vlaanderen zijn de leraren van het basisonderwijs jonger dan aan Franstalige kant: de meesten zitten bij ons in de categorie 25-29 jaar, onder de taalgrens is de categorie 35-39 het best vertegenwoordigd.

franstalige leraren verdienen iets minderAls je de begin- (0 jaar anciënniteit) én eindwedde (25 à 27 jaar anciënniteit) van Vlaamse en Franstalige leraren vergelijkt, zie je dat de lonen van Vlaamse leraren systematisch iets hoger liggen: ongeveer 3 procent. Het gaat om de bruto geïndexeerde jaarwedde, inclusief eindejaarstoelage en vakantiegeld.

BASISONDErWIjS, LAGEr SECUNDAIr

98,22 % vrouwen

78,64 % vrouwen

59,43 % vrouwen

35-39 jaar 40-44

40-44

40-44

35-39 jaar

97,41 % vrouwen

€ 27437,61€ 47703,15

€ 34281,47€ 60515,42

80,52 % vrouwen

61,45 % vrouwen

ouder dan 40 jaar

ouder dan 40 jaar

ouder dan 40 jaar


In de rue des Ecoles

©

foto’s: jens Mollenvanger

SCHOOLStrAAtDoor Bart De Wilde

Vijftien kilometer voorbij Namen ligt Faulx-Les-Tombes, een dorpje dat perfect beantwoordt aan het idyllische Walloniëbeeld uit je recentste weekendje weg. De leerlingen van de gemeenteschool komen hier niet alleen uit de nieuwbouwhuizen in de dorpskern. Ouders komen van ver voor de projectmatige aanpak. La vie telle qu'elle est autour de l’Ecole Communale de l’Envol.


Rond acht uur ’s ochtends wordt de op het eerste gezicht rustige rue des Ecoles plots een kiss en ride voor de ouders en leerlingen van de gemeenteschool. Auto’s staan kop aan staart langs het trottoir. Eén plekje blijft vrij omdat een dreigend verbodsbord duidelijk maakt dat de over-buur parkeren aan zijn achtertuin niet apprecieert. Ouders zetten hun kinderen af aan l’Ecole Communale de l’Envol en maken rechtsomkeer aan het rondpunt. Verder dan de school mogen wagens de straat niet in. Vanaf dan is het eenrich-tingsverkeer. Alle wegen in de rue des Eco-les leiden naar de basisschool.

(te?) veel vrijheidDe schooldag is net begonnen. In haar kantoor schenkt directeur Christine Pi-tance de koffie uit. “De naam rue des Eco-les verwijst nog naar de tijd dat de meisjes- en jongensschool hier naast elkaar lagen. Maar er is veel veranderd: de scholen wer-den één en zelfs het gemeentehuis werd geïntegreerd. In 1984 ging een ambitieu-ze jongeman op de directeursstoel zitten. De school telde toen zeventig leerlingen. Nu hebben we er meer dan driehonderd. Sommige ouders rijden dagelijks een half uur tot veertig minuten voor ons pedago-

gisch project. We kiezen voor projectma-tig onderwijs op het ritme van het kind. De kinderen nemen hun ontwikkeling en leergroei in eigen handen. Zo vormen we mondige, nieuwsgierige leerlingen die ini-tiatief nemen. Sommige ouders zijn bang dat we te veel vrijheid aan de leerlingen geven. Ze vrezen een tekort aan discipline en kiezen voor een andere school. Maar

die angst bewijst dat ze het project niet goed kennen. Want we hebben een goede reputatie in de regio. Alleen jammer dat de kinderen niet naar een secundaire school kunnen met een gelijkaardige vi-sie. Ze moeten opnieuw het traditionele onderwijs in, want oude muren omver-gooien gaat traag in het secundair.”

In een kleurrijk lokaal brengt leraar Christine Chapelle leerlingen uit het

derde kleuter tot tweede leerjaar haar eigen passie bij: schilderen. “Woens-dagochtend worden de leerlingen uit hun klasgroep gehaald om in nieuwe groepjes aan een project te werken. In een doorschuifsysteem komen ze bij alle leraren terecht, die zelf hun passie mo-gen overbrengen. Als we dan theorie of vaardigheden onderwijzen, koppelen we terug naar die projecten en blijft de ken-nis beter hangen.”

minisamenlevingDe bel kondigt de ochtendpauze aan. Op de speelplaats gaan de kinderstemmetjes crescendo in een mengelmoes van talen. De school is gastheer in een uitwisselings-project met vijf andere Europese landen. In haar klas op de zolderverdieping ver-laat Michèle Visart, leraar in het derde tot zesde leerjaar, een vergadering met de delegatie buitenlandse leraren. Hier verzamelt ze vier leerjaren. De meeste van haar collega’s houden het bij twee. “Zo win ik tijd. Ik hoef geen vier uur te spenderen aan een stuk theorie. Een uur volstaat, de andere uren win ik voor projecten, muziek … In mijn heterogene klas ontstaat een soort minisamenleving waarin iedereen elkaar helpt. De oudsten

Buurvrouw Nathalie Cavalier: “de school legt veel initiatief bij de leerlingen, al werkt dat niet voor iedereen”

“Participatie beperk je niet tot één les per week”


hebben een grotere bagage en helpen de jongsten, maar omgekeerd kan een jonge leerling met een fris inzicht een zesdejaars die vastgelopen is, weer op het juiste spoor krijgen. Als je participatieve leerlingen wil, kan je dat niet beperken tot één les in de week. Ik zeg niet dat zij mogen beslissen, maar ze staan wel centraal. Als er een probleem in de klas is, dan zorg ik niet voor de oplossing. Ik plaats het op het forum, de leerlingen suggereren oplossingen. Zelfs als ik weet dat het idee van de kinderen niet zal wer-ken, wordt het toch toegepast. De meer-derheid heeft immers beslist. Als ze na een week ondervinden dat het niet loopt, komen ze altijd zelf met een veel sterker voorstel.”

Wat de ouders van haar manier van wer-ken vinden? “Ze kiezen of ze hun kind in mijn klasgroep willen”, zegt Michèle, “maar ze moeten dan wel accepteren dat hun kind niet met dikke mappen zal thuiskomen.” Haar methode blijft niet onopgemerkt in de Franstalige media. Maar Michèle nuanceert: “Ik zou lera-renopleider kunnen worden en mijn les-stijl opleggen aan anderen, maar iets wat voor mij werkt, werkt niet noodzakelijk voor anderen.”

Bagage

De bedrijvigheid op school staat in schril contrast met de rust in de straat. Buurvrouw Nathalie Cavalier, leraar plastische opvoeding aan de lerarenop-leiding, woont hier al een tiental jaar. “Maar mijn kinderen zijn niet naar de basisschool aan de overkant gegaan. Mijn dochter was al te oud en mijn zoon stuurde ik naar een immersieschool in Namen, omdat ik vind dat het cliché dat Walen niet zo sterk zijn in andere talen, klopt. Achteraf moet ik vaststellen dat hij het Nederlands waarschijnlijk niet vaak nodig zal hebben voor zijn job. Maar spijt hebben we niet. Hij kan veel beter Nederlands dan ik. Ik heb zelfs even op eigen houtje Nederlands gestudeerd om te begrijpen wat in zijn agenda stond. Hij kon me anders alles wijsmaken.” Ze kent het pedagogische project van de school in de straat. En snapt het succes. “Het is interessant dat ze zoveel initiatief bij de leerlingen leggen, al werkt dat vol-gens mij niet voor iedereen. De school groeit, maar of dat de oorzaak is voor de nieuwbouw in ons dorp? Nee, kijk maar naar het gigantische huis verderop in de straat: daar woont een koppel zonder kinderen.”

’s Middags regeert Koning Auto opnieuw in de rue des Ecoles. Mama’s komen hun kroost halen. Valerie Montagnino zoekt haar dochter en twee zonen. Ze ver-huisde uit luik naar Faulx-les-Tombes en hoorde veel positiefs over deze school. “De keuze was snel gemaakt en ik heb er nog geen seconde spijt van. Mijn kinde-ren komen hier graag en dragen de lera-ren op handen. Ze mogen hen tutoyeren, maar dat verkleint hun respect niet. Na het zesde zullen ze hier vertrekken met een stevige bagage en veel ervaringen. Klaar voor het middelbaar. Dat is voor mij essentieel.”

lorenzo, de oudste, duikt pas tien mi-nuten na het belsignaal op. Hij heeft er een ochtendje toneel opzitten met zijn klasgenoten uit het vijfde en zesde. Hij begint enthousiast te vertellen over het toneel, zijn gedichten en zijn eigen website. Allemaal schoolprojecten. In-tussen voert de jongste trucjes uit met een imaginaire bal. Straks haalt hij op plaatselijke voetbalveldje genadeloos uit met zijn rechtervoet, belooft hij. Valerie Montagnino lacht, duwt hem de auto in en rijdt weg. In de rue des Ecoles keert de rust weer.

Leraar Christine Chapelle: “de leerlingen worden uit hun klasgroep gehaald voor projecten in nieuwe groepjes”

Mama Valerie Montagnino: “een stevige bagage en veel ervaringen. dat is essentieel”

SCHOOLStrAAt


Heb je punten nodig op het rapport?

Jef Lemmens (VBS De Bosstraat, Wilsele-Putkapel)Als ik mag kiezen, vliegen procen-ten en medianen de deur uit. Cijfers voor het rapport zou ik niet alleen halen uit toetsen, maar ook uit da-gelijks werk. Af en toe zou ik taken in de klas beoordelen, in stressloze omstandigheden.

Vanessa Truyen (basisschool De Springplank, Tielt) Voor turnen, muziek en techniek willen we naar een geschreven eva-luatie. Voor taal en rekenen blijven we punten geven, maar met veel uitleg erbij. Ouders komen wel eens vragen ‘de hoeveelste’ hun kind is. Voor een puur ‘geschreven’ rapport zijn de meesten nog niet klaar.

AfGeVrAAGd

Murielle Debillemont (Ecole des Collines, Ellezelles) Punten op het rapport zijn duidelij-ker. We hebben even geprobeerd onze leerlingen te beoordelen met waarden, maar zowel voor de leer-ling als voor de leraar wringt dat. Wanneer is de leerstof ‘voldoende’ verwerkt en wanneer ‘goed’?

Cynthia Porebski (Collège du Sacré Coeur, Charleroi) Wij experimenteerden al met een rapport zonder punten. Op vraag van de ouders zijn we daar van afgestapt. zelf heb ik geen punten nodig om mijn leerlingen te evalueren. De cijfers op het rapport zijn alleen maar een bevestiging van wat ik al weet.


Michèle Visart (Ecole Communale de l’Envol, Faulx-Les-Tombes) Twee keer per jaar krijgen de leerlingen een rapport met scores van 1 tot 4, die tonen of ze de competenties verworven hebben. Om te vermijden dat leerlingen en ouders zich verliezen in vergelijkingen, maak ik grafi eken per leerling, zodat ze alleen kijken naar hun eigen evolutie.

Pieter De Rycker (VBS ’t Zandschooltje, Blankenberge) Op ons rapport staan alle leerdoelen van het eerste leerjaar. Op basis van observaties in de klas vinken we aan of het doel bereikt is of niet. Dat zegt veel meer dan een cijfer op een toets. Zo kunnen we gericht remediëren en de ouders heel precies uitleggen waar hun kind het moeilijk mee heeft en wat de werkpunten zijn.

Geef je eigen mening op klasse.be/leraren. En antwoord meteen op de nieuwe vraag van de maand: moeten leraren geregeld wisselen van klas?

Een leerling die de leerstof prima begrijpt, kan door tegenslag toch een slechte toets maken. Klasgemiddeldes doen ouders hun kind vergelijken met klasgenoten. Sommige scholen geven daarom een geschreven evaluatie in plaats van een puntenrapport. Ban je zo de prestatiegerichtheid uit? Of blijven cijfers hoe dan ook objectiever?

zo reageren leraren en ouders op www.klasse.be/leraren

zijn cijfers wel objectief? De leraar stelt toetsen zelf op, waardoor eenzelfde resultaat in een andere school iets heel anders kan betekenen. Vaak meten toetsen niet wat ze moeten meten en zijn ze slechts een momentopname. (Paul Van Gorp)

Cijfers zijn niet relevant als er geen verhaal aan gekoppeld is. Een 8 in groep 1 is anders dan een 7 in groep 2 of een 6 in groep 3. Daarom geloof ik in een rapport met cijfers, met daarnaast doel-omschreven handelingen die vertellen wat de leerling kan. (Dirk Heyndrickx)

Lezen ouders alles wat de leraar schrijft? Vinden ze het duidelijk? Laten we aan de leraren denken die heel wat tijd en creativiteit aan de dag zullen moeten leggen om zulke rapporten te maken voor een klas van 25 kinderen. (Marc Van de Vyver)

dat leerlingen niets meer zouden doen omdat ze geen punten krijgen, houdt geen steek. In het traditionele puntensysteem kan je voor één toets 10 halen en dan uitblazen tot je gemiddelde onder de 5 komt. Maar als elk doel bereikt moet zijn, valt er niet veel meer uit te blazen. (Van der Mispel)

Bij onze zonen al jaren een ‘cijferloos’ rapport. Wel een rapport dat elke doelstelling bespreekt. Geen vergelijking met andere kinderen, geen klasgemiddelden, maar wel: wat kan hij al en wat is nog te hoog gegrepen? Eén rapport dat de hele lagere school mee gaat en dus zien we onze zonen ‘groeien’. (Sandra Van Heffen)

Een cijfer is pas interessant als het iets vertelt over de leerprestatie van een leerling door de tijd heen, niet als vergelijkingsmiddel. Al die ‘verrekeningen’ in rapport-programma’s kunnen snel een verkeerd beeld geven. Gebruik cijfers correct, transparant en waar ze nodig zijn. (Maarten Devos)

Onze school werkt enkel met geschreven beoordelingen. Niet eenvoudig wanneer de ouders voor meer dan tachtig procent een andere taal spreken. doordat we het rapport telkens koppelen aan een oudercontact worden ze meer betrokken. (Nele)

Door Nele Beerens

Bekijk de mening van je collega’s in de reeks Afgevraagd op www.tvklasse.be.


HLN_1_1p_NATUUR-KLASSEN:Opmaak 1 26-11-2010 11:38 Pagina 1

(advertentie)


LerArenKAArtDoor Kerim Helaut en Anne Siccard

GrATIS GEZINSDAGEN

Deze aanbieders organiseren gezinsdagen tijdens de schoolvakanties in 2013 (behalve de zomervakantie). Tijdens die gezinsdagen krijgen ook je gezinsleden speciale voorwaarden. Neem een gratis abonnement op de nieuwsbrieven van de lerarenkaart om tijdig op de hoogte te zijn (www.lerarenkaart.be - nieuwsbrief - inschrijven).

Gratis op stap

Wallonië à la carte

Michelin deelt niet alleen sterren uit aan restaurants. De Grotten van Han krijgen in de gids drie sterren. Met de lerarenkaart ontdek je waarom. Gratis. Een honderd jaar oude tram zet je af aan de ingang. Een klank- en lichtspel en de nieuwe draperieënzaal zorgen voor een betoverend bezoek. In het wildreservaat tref je dieren aan die sinds eeuwen uit onze streken verdwenen of verjaagd zijn. Grotten van Han - rue Joseph Lamotte - 5580 Han-sur-Lesse - gratis op vertoon van je lerarenkaart 2013

Wie het benauwd krijgt onder de grond waagt zijn kans tussen de sterren. Het Euro Space Center test jouw astronautenvaar-digheden en vertelt je alles over ons heelal sinds de Big Bang. Vanaf nu test je, na betaling van een toeslag (4 euro voor één activiteit, 6 euro voor twee), als individuele bezoeker ook de si-mulatoren uit en krijg je toegang tot het begeleide bezoek en de astronautentraining.Euro Space Center - 1 rue Devant les Hêtres - 6890 Transinne - gratis op vertoon van je lerarenkaart 2013

Dorst gekregen van je Waalse avontuur? In Spa opent op 12 april een gloednieuw museum over … water. Waar komt het vandaan en hoe wordt het gebotteld? Je verneemt het uit eerste bron. Ook de onderwerpen milieu en duurzaamheid krijgen de nodige educatieve aandacht.Bezoekerscentrum Spa Monopole - 34 rue Auguste Laporte - 4900 Spa

- opening op 12 april 2013 - enkel voor groepsbezoeken van minimaal 20 per-

sonen (geen individuele bezoekers) - gratis met lerarenkaart - reserveren via

[email protected] (vermeld je naam, adres en het nummer van je

lerarenkaart)


zondag 27 Januari

FILM TErrAFErMA

viPdAG Een vissersfamilie redt op het eiland Lampedusa een groep illegalen en verbergt een jonge, zwangere Ethiopische vrouw in haar woning. Het humanitaire gebaar verandert al snel in een ander soort betrokken-heid wanneer de familie de vluchtelingen beter leert

kennen. Waar? Kinepolis Leuven - Bondgenotenlaan 145 - 3000 Leuven Wanneer? 10.30 uur Wie? Gratis voor leraren en hun gezin Meer info: www.kleurbekennen.be inschrijven: uitsluitend via www.lerarenkaart.be/inschrijven

zaterdag 9 en zondag 10 februari

PASS EN GrAND-HOrNU

GEziNSdAG Gidsen nemen meer dan zevenhonderd leraren en hun gezin op sleeptouw langs kunst en wetenschap. Je bezoekt een halve dag afwisselend het PASS en Grand-Hornu. » zie pagina 60

Waar? PASS - Parc d’Aventures Scientifi ques - 3 rue de Mons - 7080 Frameries - Grand-Hornu - rue Sainte-Louise 82 - 7301 Hornu Wanneer? 10 tot 18 uur Wie? Gratis voor leraren en hun gezin Meer info: www.pass.be inschrijven: uitsluitend via www.lerarenkaart.be/inschrijven

Maandag 11 februari

VErKEN DE MAASVALLEI

iNFOdAG Daal af in de Maasvallei rond Dinant. Verken het dorp Bouvignes en bezoek de burcht van Crèvecoeur. Herbeleef een ‘hartverscheurende’ legende. Een gids leidt je rond in het museum dat de geschiedenis van de Maasvallei in de kijker zet. Educatieve medewerkers

stellen verschillende ateliers voor. Hou na de broodjeslunch nog een plaatsje over voor middeleeuwse hapjes. Waar? Maison du patrimoine médiéval mosan (MPMM) - 16 place du Bailliage - 5500 Bouvignes (Dinant) Wanneer? 9.30 tot 16 uur Wie? Gratis voor leraren en kinderen tot 6 jaar. Kinderen van 7 tot 18 jaar betalen 2 euro. Andere gezinsleden betalen 5 euro. Meer info: www.mpmm.be inschrijven: via 082 22 36 16 of [email protected] (vermeld je naam, adres en het nummer van je lerarenkaart)

zondag 24 februari

ABDIj VILLErS-LA-VILLE

viPdAG Duik acht eeuwen geschiedenis binnen. Hoe verliep een dag van een cisterciënzermonnik? Hoe keek een bezoeker in de negentiende eeuw naar de ruïnes? Waren de cisterciënzers daadwerkelijk meester in het beheersen van water? Bezoek de abdij volgens je eigen

interesse: het verhaal van de historicus, de archeoloog, de technicus of de bezoeker uit de negentiende eeuw. Na de ontvangst krijg je een presentatie van de activiteiten. Daarna leidt een gids je rond of kies je voor een vrij bezoek. Waar? Abdij van Villers vzw - 55 rue de l’Abbaye - 1495 Villers-la-Ville Wanneer? 13.30 tot 16 uur Wie? Gratis voor leraren en hun gezin Meer info: www.villers.be inschrijven: via 071 88 09 96 of [email protected] (vermeld je naam, adres en het nummer van je lerarenkaart)

Vlamigreer naar de MaasvalleiHistoricus, archeoloog of technicus? Waan je een abdijbezoeker uit de negentiende eeuw. Verken

de Maasvallei. Vergeet niet terug te keren. Want voor je het weet ben je een Vlamigrant. Knip feestelijke lintjes door en vlij je neer in een bioscoopstoel. Kijk voor het recentste aanbod op

www.lerarenkaart.be. Of volg ons via facebook.com/lerarenkaart en Twitter (@lerarenkaart).

zondag 3 februari

VLAMIGrANTEN IN MArCINELLE

viPdAG Denkt de Vlaming ook aan zichzelf als het over migranten gaat? Bezoek de Nederlandstalige expo ‘Vlamigrant’ over de Vlaamse emigratie. Wandel door de site van Le Bois du Cazier en het ‘Musée du Verre’. Afhankelijk van het aantal deelnemers leiden gidsen je rond door de tentoonstelling. Kinderen nemen deel aan

een workshop in het ‘Musée du Verre’. Waar? Le Bois du Cazier - 80 rue du Cazier - 6001 Marcinelle Wanneer? 13.30 tot 17 uur Wie? Gratis voor leraren en hun gezin (maximaal 3 kinderen) Meer info: www.leboisducazier.be inschrijven: uitsluitend via www.lerarenkaart.be/inschrijven

©

Jean-Luc Deru

woensdag 6 februari

VLAAMS-FrANSE DICHTKUNST

iNFOdAG Een Vlaamse dichter die schrijft in het Frans. De historische fi guur Emile Verhaeren (1855-1916) leent zich uitstekend voor een vakoverschrijdend educatief pakket voor de vakken Nederlands, Frans, geschiedenis en esthetica. Op deze dag krijg je een voorstelling van dit

educatieve dossier met bijbehorende cd-rom. Waar? Provinciaal Museum Emile Verhaeren - E. Verhaerenstraat 71 - 2890 Sint-Amands Wanneer? 14 uur Wie? Gratis voor leraren derde graad secundair onderwijs (geen gezinsleden) Meer info: www.emileverhaeren.be inschrijven: via 052 33 08 05 of [email protected]

januari 2013 KlASSE 45

www.holidayline.be/klasse

Portugal

Logeer in Hotel São Felix Hillside and Nature ****, midden in de Costa Verde en in de nabijheid van de steden Guimarães (Culturele Hoofdstad van Europa 2012) en Porto. Jouw prijs: Zeven nachten (acht dagen) in een tweepersoons-kamer inclusief ontbijtbuffet, een welkomstdrankje, één gratis diner en de vlucht Brussel-Porto h/t (volgens beschikbaarheid met TAP Portugal): 479 euro per persoon. Geldig tijdens

de paas- en herfstvakantie en van 1 tot en met 9 juli. Tussen 10 en 22 juli: 515 euro per persoon. Tussen 23 juli en 30 augustus: 555 euro per persoon. Deze aanbieding moet je boeken vóór 28 januari. Optioneel: huurwagen Extra: Twee kinderen tot en met 14 jaar overnachten gratis op de kamer van de ouders (inclusief ontbijtbuffet) en betalen enkel de vlucht. Boekingscode: NPTPKL04

Praag

Verblijf in Best Western City Hotel Moran ****, centraal en toch rustig gelegen nabij de rivier de Moldau en op wandelafstand van de Praagse burcht, het oude stadscentrum en de botanische tuinen. Jouw prijs: Drie nachten (vier dagen) inclusief ontbijtbuffet en de vlucht Brussel-Praag h/t (volgens beschikbaarheid in de S+W-klasse met CSA): 279 euro per persoon. Geldig tijdens de krokus- en de zomervakantie.

Tijdens de herfstvakantie: 309 euro per persoon. Tijdens de paasvakantie: 339 euro per persoon. Extra: Twee kinderen tot en met 14 jaar overnachten gratis op de kamer van de ouders (inclusief ontbijtbuffet) en betalen enkel de vlucht. Boekingscode: PRAPKL07

Moezel

Na drie uur rijden sta je in Löf, aan de oever van de Moezel en gekend voor zijn uitstekende Rieslingwijn. Je logeert in Hotel Lellmann ***(*) vlakbij het historische centrum. Jouw prijs: Twee nachten (drie dagen) in een tweepersoonskamer inclusief ontbijtbuffet, een fles schuimwijn en snoepjes op de kamer, eenmaal een viergangendiner, eenmaal een vijf-gangendiner: 139 euro per persoon. Geldig tijdens de krokus-, paas-,

zomer- en herfstvakantie. Extra: Twee kinderen tot en met 12 jaar overnachten gratis op de kamers van de ouders. Twee kinderen van 13 tot en met 16 jaar be-talen elk 40 euro. Twee kinderen van 17 tot en met 18 jaar betalen elk 95 euro (beperkt tot twee kinderen op de kamer van de ouders. Komen er meer kinderen mee? Dan moeten ze een eigen kamer boeken tegen het volwassenentarief). Boekingscode: MOEPKL02

HOE dEzE REizEN RESERvEREN? Meer informatie over deze reisaanbie-dingen vind je op www.holidayline.be/klasse. Alle vermelde prijzen zijn op basis van een standaard tweepersoonskamer en volgens beschik-baarheid. Ze zijn geldig voor leraren en meereizende familie of vrien-den gedurende de vermelde periodes in 2013. Reserveer tijdig. Als alle

kamers van een hotel ingenomen zijn of als het vliegtuig volzet is, dan is dat zo. Bel Holidayline (lic A1615) op 050 33 09 90 en vermeld het num-mer van je lerarenkaart. Mailen kan naar [email protected]. 100 pro-cent kosten bij wijziging of annulering tenzij je een reisverzekering neemt van 3,5 procent op de totale reissom.

reizen met Klasseardennen

Op zoek naar natuur, rust en cul-tuur? Overnacht aan de samenvloei-ing van de Ourthe en de Neblon midden in een bosrijke vallei in de B&B La Bonne Auberge, een voormalig postrelais uit 1750. In de nabijheid bezoek je de grotten van Remouchamps gratis met je lerarenkaart. Ook de romaanse kerk van Xhignesse, de kastelen van Vieux Fourneau en Odeigne en de watermolen van Bloquay staan op

het programma. Jouw prijs: Twee nachten (drie dagen) in een tweepersoons-kamer inclusief een welkomstdrankje, ontbijtbuffet en tweemaal een driegan-gendiner: 99 euro per persoon. Geldig voor een verblijf tussen 8 februari en 31 december. Boekingscode: ARdPKL04

©

foto’s: pixelio.de


Henegouwen

Knijp ertussenuit en laat je verwen-nen in ‘En Passant’. Je verblijft in een van de vijf gezellige kamers. ’s Morgens schuif je bij aan de ontbijt-tafel. Ook ’s avonds hoef je de deur niet uit voor een lekkere maaltijd. Degusteer de couleur locale. Op wandelafstand ligt het heksendorp Ellezelles. Je proeft er verschillende artisanale producten. Neem je le-rarenkaart mee naar de Archéosite et Musée d’Aubechies-Beloeil, de

site du Grand-Hornu, Pairi Daiza, Lessines (Hôspital Notre Dame à la Rose) en Pipaix (unieke brouwerij op stoom). Ook Ronse, Kluisbergen, Brakel, Oudenaarde en Geraardsbergen zijn niet veraf. En Passant - 3 rue Housière - 7911 Frasnes-lez-Buissenal www.enpassant-frasnes.be - [email protected]

luxeMburg

Voor de vakantiewoning ‘à Merveille’ rij je tot de gemeente Gouvy, vlak bij de noordelijke grens van het Groothertogdom Luxemburg. Je verblijft in het typisch Ardense dorpje Montleban. De woning is ge-schikt voor acht personen. Tijdens het sneeuwseizoen kan je er naar hartenlust langlaufen en/of skiën. Bij gebrek aan sneeuw hou je het bij wandelen, fietsen, mountainbiken of motorrijden. Of ga op ontdek-

king langs de 23 dorpjes en gehuchten van Gouvy. Je kan eveneens naar Houtopia in Houffalize, mét lerarenkaart, of het Wildpark in La Roche of in Vielsalm.

À Merveille - 6 a Lomre - 6674 Montleban (Gouvy) - www.vakantiewoning-ardennen-amerveille.be - [email protected]

luxeMburg

Verblijf met tien personen in een vakantiewoning in Wibrin, tussen Houffalize en La Roche. Kajakken, wandelen en mountainbiken be-horen tot de sportieve mogelijk-heden. Het ski- en langlaufgebied van Samrée ligt op acht kilometer afstand. Gebruik je lerarenkaart bij een bezoek aan het Château Féodal en het Wildpark in La Roche. Ook het Musée en Piconrue in Bastogne ver-welkomt je graag. In Houffalize wan-

del je dankzij je lerarenkaart gratis binnen in Houtopia. Op wandelafstand van de woning kan je naar Achouffe voor een geleid bezoek aan de brouwerij. Vakantiewoning Wibrin - 31 m Grande Mormont - 6666 Wibrin (Houffalize) - www.vakantiehuiswibrin.be - [email protected]

HOE dEzE vAKANTiEvERBLiJvEN RESERvEREN? Je reserveert via de e-mailadressen en vermeldt steeds dat je houder bent van de leraren-kaart. Bij deze vier aanbieders krijg je dankzij je lerarenkaart 10 procent korting op je verblijf. Bij de vakantiewoning in Domaine Les Hochets is de

korting niet geldig tijdens de kerst- en nieuwjaarsperiode en van 15 juli tot 15 augustus. Meer details vind je op www.lerarenkaart.be ('voordelen opzoeken' in het bovenmenu - vakantieverblijven), daar vind je trouwens nog 150 andere vakantievoordelen.

B&B WalloniënaMen

Liever een uitstap naar de Ardennen? Dan kan je met maxi-maal vijf personen terecht in de vakantiewoning in domaine Les Hochets in Membre-sur-Semois. Het domein ligt in de vallei van de Semois, nabij Bouillon en de Franse Ardennen. De omgeving biedt talrijke mogelijkheden. Steek je lerarenkaart op zak en breng een bezoek aan het Euro Space Center, het domein van de Grotten van Han

of het kasteel van Bouillon. Ook het boekendorp Redu, de oorlogskerkhoven, Charleville en Sedan zijn de moeite waard. Vakantiewoning in Domaine Les Hochets - La Routaine 78 - 50/4 - 5550 Membre-sur-Semois - www.ardennenvakanties.be - [email protected]


KLASSetiPSDoor Patrick De Busscher & Marc Vanbelle

aCtie yeti

win walen » DERDE GRAAD

LAGER OnDERWIJS

“21 halen zonder te betalen!” Wat zou je doen als je voor één dag een Franstalige klas op bezoek kreeg? Welk gastvrij programma zou je aanbie-den? Samen rekenen? Het gemeente-huis bezoeken? Een feestelijke maaltijd bereiden? Yeti realiseert het vriendelijkste dagprogramma.

Stuur vóór 2 maart je plan (met kostenraming) naar [email protected] en misschien mag jij een Franstalige klas uit Wallonië of Brussel verwennen.

wedstriJd

wie is de beste debater? » DERDE GRAAD SECUnDAIR OnDERWIJS

Moeten we een extra belasting invoeren op ongezonde pro-ducten? Mag Israël ongestraft de Gazastrook binnenvallen? Is kernenergie de oplossing om klimaatopwarming tegen te gaan? Hebben je leerlin-gen een uitgesproken mening over deze en andere thema’s?

Kunnen ze zich verplaatsen in het standpunt van de tegenpartij? Dan zijn ze de geschikte deelnemers aan de ‘debatwedstrijd 2013’, een organisa-tie van WLE (Werkgemeenschap Leraren Ethiek) en Geuzenhuis Gent, i.s.m. deMens.nu en HuJo.

Inschrijven kan tot 1 februari. De debatwedstrijd vindt plaats op zaterdag 9 maart in Geuzenhuis Gent. www.digimores.org - www.geuzenhuis.be - [email protected]

tiJdsCHrift

arCHeologie in vlaanderen » ALLE GEÏnTERESSEERDEn

Een virtuele trip doorheen het acht-tiende-eeuwse Deinze, op stap met Marcus Ulpius Felix, een gladiator met Limburgse roots, over Justin Bieber en kinderen en erfgoed in Museum M (Leuven), tot piramiden in de Vlaamse Ardennen. Het twee-de nummer van ‘Ex situ’, tijdschrift voor archeologie in Vlaanderen, zit boordevol archeologische verhalen, vlot leesbaar geschreven, weten-schappelijk onderbouwd en aantrek-kelijk vormgegeven. Het blad brengt tweemaal per jaar een waaier van onderwerpen, met aandacht voor

verschillende regio’s, perioden en soorten onderzoek.

‘Ex situ’ is een uitgave van Forum voor Vlaamse Archeologie. Een los nummer kost 12,5 euro (plus 3,3 euro verzendingskosten). Een abonnement kost 22,5 euro voor twee num-mers (plus 5 euro verzendingskosten).www.exsitu.be

WiN 2 X ‘EX SiTU 2’. Mail vóór 19 januari (met onderwerp ‘Ex situ’) naar [email protected].

gratis broCHure

walloniË in groeP » ALLE LERAREn

Plan je een groepsuitstap naar Wallonië? De brochure van ‘Wallonië-Brussel Toerisme’ gidst je door het aanbod. Je vindt er een hele reeks tips voor daguitstappen. Gegroepeerd per locatie en met ach-teraan een lijst van evenementen en plaatsen waar je als groep welkom bent voor de lunch.

Dagreizen voor groepen in Wallonië 2013 - brochure uitgegeven door Wallonië-Brussel Toerisme - gratis te downloaden via www.belgie-toerisme.be - gratis verzending na aanvraag via [email protected] (vermeld je naam en adres)

win walen

programma zou je aanbie-den? Samen rekenen? Het gemeente-huis bezoeken? Een feestelijke maaltijd bereiden? Yeti realiseert het vriendelijkste dagprogramma.

Stuur vóór 2 maart je plan (met kostenraming) naar [email protected] en misschien mag jij een Franstalige klas uit Wallonië of Brussel verwennen.


eduCatief Materiaal

reKenstaafJes en reKenlat » BASISOnDERWIJS

De vernieuwde ‘réglettes et latte des nombres’ van uitgeverij Au Gai Savoir uit Ransart bij Charleroi zijn ook in Vlaanderen verkrijgbaar. De ‘Rekenstaafjes’ doen een beroep op het visuele, auditieve en tactiele geheugen om rekenkundige vaardig-heden letterlijk zichtbaar te maken (“les nombres en couleurs”). Op die manier verwerven je leerlingen inzicht in rekenkundige begrippen en rekenstrategieën. De gaatjes in de staafjes verdelen de staaf-jes in eenheden die het tellen nog vergemakkelijken.

www.abimo.net

WiN EEN SET STAAFJES PLUS REKENLAT. Mail vóór 15 januari je gege-vens (met onderwerp ‘Rekenstaafjes’) naar [email protected].

vlaanderen en wallonie

CeCi n’est Pas belgiË » ALLE GEÏnTERESSEERDEn

Fotograaf Nathalie Van Eygen, dochter van een Vlaamse vader en Franstalige moeder, probeert België bij elkaar te puzzelen in het fotoboek ‘Ceci n’est pas België’. Daarbij schetst ze een ‘fraai’ beeld van ons land, over dat rommelhok vol paradoxen dat België heet, over de nogal bijzondere co-existentie van Vlamingen en Franstaligen, over onze ‘Belgische’ identiteit.Een uit-nodiging tot zelfrefl ectie over dat land waarin de kinderen van de kroonprinses “je prends mon boe-kentas” zeggen. Welgemikte citaten van prominente Vlamingen en Walen maken het beeld compleet.

‘Ceci n’est pas België’ is uitgegeven in eigen beheer en kost 19,99 euro.www.vaneygen.be

WiN 3 X ‘CECi N’EST PAS BELGiË’. Mail vóór 19 januari (met onderwerp ‘België) naar [email protected].

Congres

tHe refleCtive MusiC teaCHer » LERAREn MUZIEK

Tijdens de krokusvakantie kan iedereen die bezig is met muziekopvoeding zich verdiepen in ‘The Refl ective Music Teacher’. Dit muziekpedagogisch congres is een organisatie van LUCA Campus Lemmensinstituut, samen met European Association for Music in Schools (EAS), de International Society for Music Education (ISME) en KU Leuven. Op het programma lezingen, onderzoeksresulta-ten, workshops en (uiteraard) concerten.

Het congres vindt plaats van 13 tot en met 16 februari in het Lemmensinstituut, Leuven.www.eas-music.org/eas2013 - voor Vlaamse deelnemers is er een speciaal dagtarief (75 euro).

WiN: 3 dAGTiCKETS (14 of 15 februari) voor EAS2013. Mail vóór 15 janu-ari (met onderwerp ‘Klasse’) je gegevens en de dag van je keuze naar [email protected].

tHeater

Prille liefde » LERAREn SECUnDAIR OnDERWIJS

Ken en Lise zijn dertien en niet zo happy met zich-zelf. Anderen lijken beter, mooier, slimmer, maar toch verlangen ook zij naar tederheid, liefde en, zonder het te weten, naar elkaar. Route33 brengt met ‘Schuchtere Stappen’ een herkenbaar en grappig verhaal over prille liefde, eerste zoenen, schuchtere verlangens, veel onhandigheid, maar ook tips voor jonge minnaars vanaf 12 jaar.

Op maandag 25 februari, om 20.30 uur, kan je in Theater Het Klokhuis in Antwerpen een gratis promovoorstelling bijwonen. www.route33.be - inschrijven voor de promovoorstelling via [email protected]


KLASSetiPS

broCHure

aCHterstallige faCturen » DIRECTIES

Achterstallige en/of onbetaalde facturen. Steeds meer scholen blij-ken daarvoor een beroep te doen op een incassobureau. Beter voor-komen, zegt het Vlaams Netwerk tegen Armoede. Daarom lanceert het een nieuwe brochure met tips om de kosten binnen de perken te houden en op een respectvolle manier met kwetsbare gezinnen te communiceren. Netwerk tegen Armoede adviseert bijvoorbeeld om betalingen te spreiden, de mogelijk-heid te bieden om cash te betalen en huisbezoeken af te leggen.

Bestellen via [email protected] of gratis downloaden op www.netwerktegenarmoede.be/documents/ Maak-je-sterk-tegen-armoede-op-school.pdf.

sHow

Paardenvrienden voor Het leven

» ALLE LERAREn

Amélie zoekt in de grote stad de volwassenheid en haar plaats in het leven. Haar tocht verloopt niet altijd over rozen. Gelukkig kan ze blijven rekenen op haar trouwe vrienden, de paarden. Apassionata, Europa’s succesvolle live entertainmentshow met paarden, viert zijn tienjarige bestaan met een grote jubileumtournee. ‘Vrienden voor het leven’ is te zien in verschillende Europese steden. Bewonder in het Antwerpse Sportpaleis de edelste paardenrassen ter wereld. Verbaas je over de indrukwekkende rijstijlen en stunts.

zaterdag 9 februari om 15 uur - zaterdag 9 februari om 20 uur - zondag 10 februari om 14 uur - houders van de lerarenkaart krijgen 3 euro korting per ticket, kinderen tot en met 12 jaar genieten 50 procent korting - tickets enkel online te bestellen - zie www.lerarenkaart.be ‘gelezen in Klasse’

vorMing

PrinCess elisabetH antarCtiCa

» ALLE LERAREn

De tijdelijke tentoonstel-ling ‘inside the Station’ (tot eind mei) toont het dagelijks leven en het werk van de wetenschappelijke onderzoekers in het Princess Elisabeth Antarctica-station. Centraal in de werking van dat station staat de zero emissie-doelstelling.

Op woensdag 23 januari, van 9 tot 12 uur, organiseert de International Polar Founda-tion een speciale lerarendag in de tentoonstelling. Je krijgt een didactisch dossier mee naar huis. Deelnemen is gratis, vooraf inschrijven verplicht.

www.insidethestation.be - inschrijven via [email protected] (met onderwerp ‘Leerkrachtendag’)

wedstriJd

de vraag van negen MilJard » LERAREn SECUnDAIR

In 2050 telt onze planeet negen miljard mensen. Twee miljard meer dan van-daag. Hoog tijd om na te gaan hoe we die negen miljard monden gaan voe-den. Vredeseilanden houdt een schrijfwedstrijd voor jongeren. Leerlingen bedenken antwoorden op het voedselvraagstuk. Wie weet wordt hun stuk tot winnaar gekroond door een professionele jury met o.a. Frank Deboosere, Siska Schoeters (StuBru) en Tom De Kock (MNM). De winnaar stelt zijn stuk voor op het kabinet van Ontwikkelingssamenwerking.

Inzendingen voor 28 februari via [email protected]. Achtergrond en extra info over de wedstrijd via www.vredeseilanden.be/klasse.


(advertentie)


KLASSetiPS

Kalender

feesten Met de buren » ALLE GEÏnTERESSEERDEn

De ‘Hunker Bunker-familie’ van striptekenaar Reinhart Croon (De Bond, Libelle) maakt ken-nis met de interreligieuze, -levensbeschouwelijke en -cul-turele realiteit in Vlaanderen. Uitzonderlijk sieren deze korte strips de kalender ‘Feesten met de Buren 2013’ van Kerkwerk Multicultureel Samenleven (KMS), die aan zijn vijftiende editie toe is. Het beproefde re-cept is behouden: je vindt er alle relevante feesten én de uitleg daarover.

De kalender kost 8 euro (korting als je meer dan 20 ex. bestelt). www.kms.be

WiN 5 X ‘FEESTEN MET dE BUREN’. Mail vóór 19 januari (met onderwerp ‘Feesten’) naar [email protected].

sPort

sCHaKen oP sCHool » LAGER OnDERWIJS

Het ‘vlaams Kampioenschap Schaken voor Basisscholen’ vindt plaats op zaterdag 9 maart in de Sporthal van Koninklijk Atheneum I in Brugge. De leerlingen nemen deel in groepjes van vier in drie leeftijdscategorieën (eer-ste, tweede en derde graad lager onderwijs). Elke deelnemer krijgt een hip T-shirt en een medaille. De school krijgt een starterspakket. Er is ook rand-animatie (circusschool, balspelen) en leraren kunnen gratis een workshop ‘schaakles geven’ volgen.

www.schakenopschool.be


‘schaakles geven’ volgen.

www.schakenopschool.be

aCtie

HelP ze niet naar de tuut » VAnAF 12 JAAR

De kortfi lm ‘Ruis’ wil het thema ‘gehoorschade’ bespreekbaar maken en vooral ook tonen dat je gehoorschade kan voorkomen door bijvoorbeeld oordopjes te dragen in een lawaaierige omgeving. De fi lm is geïnspireerd op een waar verhaal. Te luide muziek is de traditionele boosdoener, maar ook te lange blootstelling aan lawaai van machines op school kan tot gehoorschade leiden. Vaak weten jongeren niet waar naartoe met hun probleem, hun omge-ving begrijpt hen niet, het wordt weggelachen …‘Ruis’ is een realisatie van productiehuis Geronimo, met subsidies van de Vlaamse overheid. De fi lm kadert in de campagne ‘Help ze niet naar de tuut’.

Secundaire scholen krijgen binnenkort een gratis exemplaar van de dvd bij het nieuwe Maks!-pakket. Extra exemplaren bestel je eveneens gratis via [email protected]. Meer info over de campagne vind je op www.helpzenietnaardetuut.be.

Korting

waalse filMs, boeKen en MuzieK

» ALLE GEÏnTERESSEERDEn

Onbekend is onbemind en dus laat onlinemediawinkel Proxis.be je kennis-maken met BW's (Bekende Walen) als Christophe Deborsu, Elio Di Rupo, de gebroeders Dardenne, Philippe Gilbert, Salvatore Adamo, Jacques Brel ... Duik de Waalse cultuur in!

Houders van de lerarenkaart krijgen 10 procent korting van 1 tot en met 31 januari 2013 (enkel geldig op de selectie, niet cumuleerbaar met andere kortingen) - surf naar www.klasse.be/ga/proxis en gebruik de code KWALL1301

tHeater

Preventie tegen Pesten » BASISOnDERWIJS

Tijdens de ‘Vlaamse week tegen Pesten’ (begin februari) kan je gratis kennis-maken met twee preventievoorstellingen van School Zonder Pesten vzw. Op dinsdag 5 februari (13.20 uur) is GVBS Wereldwijzer in Tessenderlo gastheer voor ‘Victor en zijn GoedgevoelMachine’ (derde kleuterklas, eerste graad la-ger onderwijs). Samen met Victor zoeken de leerlingen naar ‘groene’ en ‘rode’ gedragingen, gedachten en gevoelens of aanvaardbaar en onaanvaardbaar gedrag zoals pesten.

Op donderdag 7 februari (10.40 uur) kan je naar BSGO ’t Kasteeltje in Overijse voor ‘Bram en de OK-Brigade’ (tweede graad lager onderwijs). Bram en professor X onderzoe-ken in het OK-lab hoe kinderen met elkaar omgaan en waarom ze soms pesten.

Meer over de voorstellingen op www.schoolzonderpesten.be. Inschrijven voor de twee ‘opendeur’-voorstellingen begin februari via [email protected].


boeK - win

dag Meester raveel » 6 TOT 12 JAAR

Een jongen wil kunstenaar worden, maar hij weet niet hoe. Hij zou wel in het hoofd willen kruipen van Meester Raveel. Om zijn geheimen te lezen. Om op zijn manier te leren kijken naar de wereld, de dieren en de dingen. De jongen begint opgewonden en nieuwsgierig aan een bijzondere ontdekkingstocht. Hij komt terecht in een wereld waar niks meer is zoals hij denkt, waar de dingen tot leven komen en alles kan spreken.

Auteur Sabine De Vos geeft workshops met en over het boek. Alle info via www.sabinedevos.com.

WiN 3 X ‘dAG MEESTER RAvEEL’. Mail vóór 19 januari (met onder-werp ‘Dag Meester Raveel’) naar [email protected]. Ballon Media - www.ballonmedia.com

oProeP

Meneer de sCHoolMeester » ALLE GEÏnTERESSEERDEn

Gezocht: leraren, ouder dan 50 jaar, met leuke en minder leuke, warme en boeiende verhalen en getuigenissen over hun carrière in het onderwijs … ‘Meneer de burgemeester’ is nog maar net afgelopen, maar Productiehuis de Raconteurs werkt al volop aan ‘Meneer de Schoolmeester’ (televisie-reeks voor Canvas én boek). Om een zo breed mogelijk beeld te schetsen van het middelbaar onderwijs in Vlaanderen van de jaren 60 tot nu zoeken de filmmakers leraren, directeurs, inspecteurs, PMS/CLB’ers ... uit alle onderwijsnetten.

deraconteurs.be - [email protected] - 09 235 29 96

aCtie

KlaCHten over KinderreCHten

» ALLE GEÏnTERESSEERDEn

Het Kinderrechtencommissariaat heeft een klachtenlijn gelanceerd. Speciaal voor kinderen. Als er iets fout loopt op school, in de sportclub, in de buurt, in de jeugdbeweging … Als een kind zich slecht be-handeld voelt door een overheid of een officiële dienst. Als een probleem niet opgelost raakt. Dan kunnen kinderen voortaan bellen, schrijven, mailen en surfen naar de ‘Klachtenlijn’ van het

Kinderrechtencommissariaat.

www.kinderrechten.be - [email protected] - 0800 20 808 (gratis nummer, maandag tot vrijdag van 13 tot 16 uur, dinsdagavond ook van 18 tot 20 uur)

lezing

eCo-tarzan » ALLE GEÏnTERESSEERDEn

Natuurfotograaf en ‘explorer’ Guido Sterkendries geeft interactieve lezingen over zijn avonturen en over zijn strijd voor het natuurbehoud. Al meer dan 23 jaar zit hij grote delen van het jaar in het Amazonewoud om, gewapend met zijn fototoestel, unieke natuurbeelden te vereeuwigen. Hij is een fotograaf met een missie en een meerjarig internationaal project: ‘Battle for Life’, de verdediging van de ‘groene long’ van onze planeet.

Geregeld publiceert het Britse natuurmagazine BBC Wildlife werk van hem. Zijn foto’s ble-ken al meermaals van groot wetenschappelijk belang. Boeken via www.readmylips.be/nl/sprekers/guido-sterkendries. Meer info op www.battle4life.eu.

exPo

Het terraCottaleger » ALLE LERAREn

De laatste grote archeologische vondst van de twintigste eeuw was het terra-cottaleger van de eerste keizer van China, Qin Shi Huangdi. Dit ondergrondse leger bestaat uit achtduizend soldaten, paarden en wagens en behoorde tot het mausoleum dat voor de keizer gebouwd werd. Voor de bouw van deze onvoorstelbare dodenstad werden in 36 jaar ongeveer 720.000 arbeiders ingezet. In 1987 verklaarde Unesco het ‘Terracotta Army’ tot werelderfgoed. In de Brusselse Beurs bewonder je 150 replica’s van krijgers, paarden en wagens op originele grootte. De reconstructie wordt opgeluisterd door reus-achtige illustraties, een documentaire en een diavoorstelling.

Tot 17 februari in de Beurs van Brussel - houders van de lerarenkaart krijgen gratis toegang in het kader van een privébezoek - ter plaatse moet je wel je gegevens invullen op een infofiche - schoolbezoeken reserveren via [email protected] of 052 52 89 88 - www.expoterracotta.be


KLASSetiPS

MuzieK

Je t’aiMe » VAnAF 14 JAAR

Serge Gainsbourg, George Brassens, Dalida, Francis Cabrel, Jacques Brel … Frans chanson met cello, accordeon, dobro, percussive, mandoline, piano, gitaar en natuurlijk zang. Want een ‘chansonnier’ vertelt altijd een verhaal.Ludo Vandeau en zijn groep spelen 50 tot 75 minuten voor maximaal 120 leerlingen. Met (summiere) achtergrondinfo en een powerpoint met foto’s van de chansonniers.

Dit programma loopt in samenwerking met Jeugd en Muziek en komt tegemoet aan de vakoverschrijdende eindtermen (‘VOETEn’). Er is een uitgebreide lesmap beschikbaar om het concert voor te bereiden in de klas.

www.ludovandeau.be - [email protected]

vorMing

vredeseduCatie » ALLE LERAREn

Bewuster omgaan met conflicten en vormen van geweld in schoolverband? Schrijf dan in voor de opleiding Vredeseducatie. Het basisprogramma 2012-2013 focust op het vredesdenken. Je leert hoe je geweldloos conflicten hanteert. Ook strategieën voor geweldpreventie komen aan bod. De sessies starten op 20 februari 2013 en vinden telkens plaats op woensdagnamiddag in de Universiteit Antwerpen.

Inschrijven: Stuurgroep Opleiding Vredeseducatie - Roger Boonen - Hogebaan 29 - 2960 Brecht [email protected] - Leraren betalen 12,50 euro/sessie of 85 euro/7 sessies

tHeater

KlassieKers in HutsePot » ALLE LERAREn

Theater Hutsepot brengt een mix van poppen-, vertel- en muziektheater op school. Van heel visuele stukken voor de kleinsten tot beklijvende voorstellingen voor leerlingen derde graad secun-dair. Voor leraren en programmatoren zijn er gratis toondagen.

Op woensdag 6 februari kunnen leraren secundair om 14 uur proeven van ‘Maar Em-meken toch’ (naar ‘Marieken van nieumeghen’, derde graad secundair) en om 16 uur van ‘Reynaert, epos van de vos’ (verschillende versie voor elke graad). Op woensdag 20 februari om 15 uur trakteert Hutsepot leraren basisonderwijs op een compilatie van fragmenten uit voorstellingen voor oudste kleuters en lager onderwijs. Daarnaast is er ook info en beeldmateriaal over voorstellingen voor de kleinste kleuters.De toondagen vinden plaats in Muziekclub ’t EY in Belsele.

www.theaterhutsepot.be - reserveer voor de toondagen via [email protected]

Korting

weeKend sunParKs ardennen

» ALLE LERAREn

Knijp er even tussenuit in eigen land. Sunparks Ardennen is honderd procent weerbestendig. Tijdens het Klasseweekend genieten leraren een voordelig tarief, inclusief toegang tot het subtropische zwemparadijs Aquafun. Een verblijf in een Standard villa voor 4 personen kost 159 i.p.v. 299 euro, een Standard villa voor 6 personen kost 189 i.p.v. 349 euro, een Standard villa voor 8 personen kost 239 i.p.v. 439 euro. De huurprijs is exclusief service-kosten en verblijfs- en milieuheffing.

Dit aanbod is enkel geldig voor het weekend van 12 april 2013 (laatste weekend paas-vakantie) in Sunparks Ardennen (in Vielsalm). Uiterste inschrijvingsdatum is 31 januari 2013 (tenzij alle voorbehouden plaatsen vroeger ingenomen zijn). Info en boekingen via www.sunparks.be/klasseweekend.

vorMing

euroPa in de Klas » ALLE LERAREn

‘Breng Europa in je klas’ is een gratis studiedag met praktische en crea-tieve tips om in én buiten je klas te werken rond Europa. VRT-journalist Rob Heirbaut vertelt over de EU in ons dagelijks leven, je maakt de lancering mee van een gloednieuwe Europa-databank, je brengt een (kort) bezoek aan de Europese wijk of het Parlamentarium (bezoekerscentrum van het Europees Parlement). Bovendien ga je naar huis met een pak materiaal over de Europese Unie.

Deze studiedag vindt plaats op donderdag 24 januari 2013, van 9.30 tot 16 uur, in het Comité van de Regio’s (Belliardstraat, Brussel).www.ryckevelde.be/europaindeklas


aCtie

oPenbedriJvendagvoor Jongeren

» 10 TOT 18 JAAR

Op dinsdag 26 februari 2013 gooien kmo’s tijdens de ‘Onderwijsvakmansroute’ van Unizo hun deuren wagenwijd open voor jon-

geren uit de derde graad basisonder-wijs en alle graden van het secundair onderwijs.

Schrijf dus meteen online in voor zo’n gratis bedrijfsbezoek. na inschrijving krijg je een inspiratiebundel om je bedrijfsbezoek met je leerlingen voor te bereiden. De website zit in een nieuw kleedje, met per onderwijsniveau acties en lesmateriaal rond ondernemingszin en ondernemerschap.

www.ondernemendeschool.be

eduCatief ProJeCt

i love it » 14 TOT 18 JAAR

Het ‘I love IT’-project wil leerlingen tweede en derde graad aso, tso en kso enthousiasmeren voor iT, techniek, wetenschappen en economie. Workshops, bedrijfsbezoeken en ‘industry cases’ sporen je leerlingen aan tot creatief en probleemoplossend denken en handelen. Initiatiefnemer Erasmushogeschool Brussel en de deelnemende bedrijven en onderzoeks- en onderwijsinstellingen tonen hun de brede waaier van toepassingen en carrièremogelijkheden.

De ‘I love IT’-workshops vinden plaats tussen januari en mei 2013 en zijn volledig gratis.www.i-love-it.be

Korting – Kranten en tiJdsCHriften

Het waalse nieuws » ALLE LERAREn

Schotel jouw leerlingen Waalse actualiteit voor. Of ben je zelf gezond nieuwsgierig naar wat er bij de zuiderburen gebeurt? Via 4uCampus abonneer je je op Waalse dagbladen en tijdschriften met een korting die kan oplopen tot 65 procent. Kies onder andere tussen La Libre Belgique, Le Soir, L’Echo of Le Vif/L’Express.

Bekijk het aanbod en de voorwaarden van 4uCampus via de startpagina van www.lerarenkaart.be (navigatie boven-aan - voordelen opzoeken - kranten en tijdschriften)

dvd

ongerePt aMeriKa » ALLE GEÏnTERESSEERDEn

De langste bergketen, het grootste regenwoud, de droogste woestijn … Het Amerikaanse continent beschrijf je het best in superlatieven. ‘Untamed Americas’ neemt je in vier episodes mee naar de meest extreme, ongerepte landschappen van Zuid-, Midden- en Noord-Amerika. 15.000 kilometer berg in ‘Mountains’, verrassende kustlijnen in ‘Coasts’, de heetste plekken op aarde in ‘Deserts’ en gigantische bossen en oerwouden in ‘Forests’, in totaal meer dan 200 minuten unieke beelden.

www.nationalgeographic.nl - 24,99 euro

WiN 3 X ‘UNTAMEd AMERiCAS’. Mail vóór 19 januari (met onderwerp ‘Untamed Americas’) naar [email protected].


tV.KLASSeDoor Hans Vanderspikken

rePorter

DE IMMErSIESCHOOL

‘Juf, mag ik pipi doen?’ was het eerste wat de leerlingen van juf Sarah in het Nederlands konden zeggen. “Dus wilden ze voortdurend naar het toilet. Zo fi er waren ze”. Bienvenue in het Collège du Sacré Coeur in Charleroi.tvklasse.be/reeksen/reporter

afgevraagd

GErEGELD VAN KLAS WISSELEN?

Moeten leraren geregeld van klas wisselen om het vastroesten tegen te gaan? Of is het jammer dat al die expertise verloren gaat? Die vraag werpen we leraren deze maand voor de voeten. Discussieer mee met de Klasse-poll van deze maand op www.klasse.be/ga/afgevraagd

durf te vragen

rELAXEN OP SCHOOL

“Kan de school helpen om mijn dochter te leren ontspannen?” vraagt mama Kyrina. Juf Inge ant-woordt volmondig ‘ja’. Haar leerlingen krijgen elke ochtend en middag een paar minuten ‘braingym’. Hoe doet ze dat en wat zijn de effecten?tvklasse.be/reeksen/durftevragen

BEKiJK ALLE NiEUWE vidEO’S OP TvKLASSE.BE WIL JE DE MEEST RECENTE VIDEO’S VAN TV.KLASSE RECHTSTREEKS IN JE MAILBOX ONTVANGEN? SCHRIJF JE GRATIS IN VOOR DE NIEUWSBRIEF OP KLASSE.BE/TVKLASSE/NIEUWSBRIEF.

©

Joris Casaer

©Jens M

ollenvanger

dit Heb iK - sPierzieKte

“iK wil Meer vriJHeid”

Julie (11) racet stiekem met haar elektrische rolstoel door de school. “Als ik betrapt word, moet ik naar de directrice”, lacht ze. ze vindt dat ze meer vrijheid verdient. “Mijn vriendinnen mogen zelf naar de winkel. Stel je voor dat ik nog altijd niet alleen op straat mag als ik zestien ben.”

“Ze wordt een echte puber”, vertelt mama Katleen. “Ze wil onafhankelijker zijn. Maar losla-ten is voor ons dubbel moeilijk door haar beperking. We moeten leren een stapje achteruit te zetten.” “Julie heeft SMA type 2. Door slecht werkende zenuwcellen in het ruggenmerg treden spier-zwakte en verlamming op. Dat belet haar niet om hockey te spelen, te bowlen en paard te rij-den. Zo overstijgt ze haar beperking en dwingt ze anderen verder te kijken dan haar handicap, naar wie ze écht is.”

“Inclusief onderwijs vraagt strikte afspraken en veel overleg. Julie heeft een voltijdse assistent in de klas. Ze moet een verrijking zijn voor de school, geen remmende factor. Julie toont dat perfectie niet de norm is in de maatschappij.”

Ontdek het bijzondere portret van een bijzonder meisje in de laatste afl evering van de succesreeks ‘Dit Heb Ik’ op www.tvklasse.be/reeksen/dithebik


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

13 14 15

16 17 18 19 20

21 22 23 24

25 26 27 28 29 30

31 32 33 34 35

36 37 38 39 40

41 42 43 44

45 46 47 48 49 50

51 52 53 54

56 57 58 59 60

61 62 63 64 65 66 67 68

69 70 71 72 73

74 75 76 77 78

79 80 81

win een CitytriP van 500 euroJe vindt hier elke maand een reuzegroot kruiswoordraadsel. De oplossing is meteen je eerste stap richting een reischeque van 500 euro. Daarmee kan je een citytrip kiezen uit het volledige aanbod van Holidayline.

in dit Walloniënummer een uitzonderlijke puzzel: Nederlandstalige omschrijvingen krijgen een Frans antwoord en omgekeerd! En de rest in andere talen, waarom niet?

Mail het woord achter horizontaal 41 vóór 19 januari (met onder-werp ‘Kruiswoord 231’) naar [email protected]. In december won Hilde Decan uit Grimbergen de reis cheque. Proficiat!

De oplossing vind je op www.klasse.be/leraren/kruiswoordraadsel.

Kruiswoordraadsel

Horizontaal

1 School – 5 Walinnen – 13 Wet – 14 Soms “dangereux” – 15 Système pour indiquer le niveau de lecture – 16 Chaîne de télévision néerlandaise (abréviation) – 17 Franse Republiek (afkorting) – 18 Radiographie (abrévi-ation) – 19 Station balnéaire sur la mer du Nord (deux mots) – 21 Onze – 23 “The Wizard of …” – 24 Couleur pourpre – 25 Onder andere (afkorting) – 27 City on Papua New Guinea – 28 Eén – 29 Et – 30 Université d’Anvers (abréviation) – 31 Mot néerlandais influencé par le français – 35 Leçon – 36 Weddenschap – 37 Zout – 38 Agence flamande pour les bois et la nature (abréviation) – 40 Croix de bois dans un mât – 43 Trappistenabdij – 45 Men – 47 Rots – 48 Stanford University (abbreviation) – 49 Voornaam van Zadkine, Frans beeldhouwer – 51 Vaten – 53 Henegouwen – 54 De – 56 Gelezen (koekjesmerk) – 57 Note (musique) – 58 Master of Ceremonies (abbreviation) – 59 Gift – 62 Jouw – 64 Grands-mères – 67 Station – 69 Stad van Godfried – 72 Kuifje – 74 Romanum Imperium – 75 Frans eiland – 76 Habitant de la Lettonie – 78 Negative Antwort auf eine Frage – 79 Habitant de l’Irlande – 80 Frietkot – 81 Female Garden Hose (abbreviation).

vertiCaal

1 Leerling – 2 Plopsa in Wallonië – 3 A notre avis (abréviation) – 4 Equipe de football – 5 Le vrai – 6 … la Chapelle (Aachen) – 7 Lectori Salutem – 8 Miasto Polski (Poolse stad) – 9 … Two Three – 10 Couds! – 11 Beoordelen – 12 On les jette à Binche – 17 Scharrelaars (vogelsoort) – 20 Journal quotidien flamand (abréviation) – 22 Ecole pour apprendre à voyager? – 23 Notre – 26 Aktiebolaget Gas Accumulator – 28 Hibou – 29 Simplicité – 32 Le bateau de Noé – 33 Dit – 34 Una masa de agua salada (een massa zout water, maar dan in ’t Spaans) – 36 Waals onder-wijstijdschrift en leraar – 39 Waalse stad met Sherman Tank op McAuliffe Plein – 42 μμ (Griekse letter) – 43 Approximately 28 grams – 44 Loco Sigilli – 46 Zéro – 48 Waalse minister van Onderwijs – 50 Hij – 52 Suid-Afrikaanse biskop – 60 Afkomstig – 61 Schuilplaats, wachthuisje – 63 Lucht – 65 Beleefd – 66 Sanctus – 68 The “Precious” of Sméagol (Gollem) – 70 Gans – 71 Courage, audace – 73 Prénom féminin – 77 Jij.


eindproduct was vaak moeilijker leesbaar dan de oorspronkelijke tekst.

Vier jaar later zit ze zelfverzekerd voor mij. Ze ana-lyseert in vlot Nederlands klassieke redevoeringen en staat stil bij de finesses van een literaire verta-ling. Wie ooit mondeling examen aflegde in een an-dere taal dan zijn moedertaal weet wat een prestatie dat is. De cocktail van anderstaligheid en een flinke dosis examenstress leverde al vaker komische bloo-pers op. Verleden jaar nog bezorgde een laatstejaars de collega godsdienst het schaamrood op de wan-gen door te vragen of ze correct gekleed ging voor het oraal examen.

laure volgt ook een keuzevak maatschappij waar-mee we de leerlingen onder meer wegwijs maken in het Belgische politieke labyrint. Toen we onlangs twee lesuren besteed hadden aan het Vlaamse po-litieke landschap, vroeg ze me met oprechte ver-

ontwaardiging waarom zij over de taalgrens geen van die partijen terug-vond op haar stembrief. Eind dit jaar studeert ze af. Dankzij de moedige keuze van haar ouders heeft ze alvast één ding voor op de politieke ver-tegenwoordigers waarop ze mag stemmen: een rijke meertaligheid en een perfecte kennis van de twee grootste lands-talen. Een onbetaalbare troef op de Brusselse ar-beidsmarkt.

Wouter De Craen is leraar en Brusselaar. Elke maand brengt hij in Klasse verhalen

uit de hoofdstad.

MondelingHet blijft wennen. Aan de andere kant van de tafel zitten. Zelf de vragen stellen. De stress nog zien, maar niet meer voelen. De uitdijende blos, het nerveus heen en weer schuifelen, de kikker in de keel … Onmiskenbare symptomen van het meest onuitroeibare aller virussen: examenstress. Meisjes die ‘slightly overdressed’ het lokaal binnentrippelen en de zenuwen weg hopen te gniffelen. Zelfs moe-ders mascara kan dit niet maskeren. Jongens die onwennig in vaders apenpak hangen en hulpeloos op zoek zijn naar een vaste hand om hun vraag van een miljoen te trekken. Wanneer het sluipende vi-rus zich meester maakt van hun tong, worden de grootste Cicero’s plots stamelaars, spraakwaterval-len drogen ter plekke op.

Met des te meer bewondering zit ik te luisteren naar het meisje tegenover mij. laure woont in Braine-le-Comte maar vanwege het prestige en de troef van meertaligheid kozen haar Franstalige ou-ders een Vlaamse school 25 km noordelijker. Toen ze in het derde mid-delbaar voor het eerst in mijn les zat, vreesde ik het ergste. De eerste vertaalopdracht bleek een haast onoverkome-lijke opdracht. Na het moeizaam ontleden van de latijnse zinnen moest voor haar de echte ver-taalopdracht nog begin-nen. Wat nu min of meer helder in haar hoofd zat, moest de lange weg naar het Algemeen Neder-lands nog vinden. Het

BruSSeLS LOf


©

Getty Images

Weggepest door de leerlingen

“Mijn collega’s lachten gewoon mee”

— Gedaan met spelen —

Mogen kleuters nog kleuters zijn?Eerste Lijn Asielzoekers

in de klas

VOLGende mAAnd in KLASSe

Maandblad voor onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming - Agentschap voor Onderwijscommunicatie.Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel

Nr. 231 — januari 2013

Hoofdredacteur a.i.: Geert Neirynck Eindredacteur: Nele Beerens en Didier Catteau Redactie: Wouter Bulckaert, An Declercq, Bart De Wilde, leen leemans, Stefaan Tolpe, Annelies Vaneechoutte, Kris Vanhemelryck en Michel Van laere Beeldredacteur: Jo Valvekens Vormgeving: Tim Sels en Peter Mulders Sites en multimedia: Michel Aerts en Toon Van de Putte TV.Klasse: Robin De Vries, Hans Vanderspikken en Wouter Vanmol Lerarenkaart & Klassetips: Patrick De Busscher, Hannah El-Idrissi, Kerim Helaut, Anne Siccard, Marc Van Belle en Sonja

Van Droogenbroeck Secretariaat: Ann Nevens Boekhouding: Sabrina Claus Publiciteit: Diana De Caluwé Personeel & Organisatie: Ann lips Verantwoordelijke uitgever: Jo De Ro, Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel. Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.be.

Wil je reageren op een artikel of heb je nieuws voor de redactie? 02 553 96 86 of [email protected]. Wil je adverteren in Klasse? 02 553 96 94 of [email protected]. Heb je een aanbod voor de lerarenkaart of een vraag over een lerarenkaartactie? 02 553 96 95 of [email protected].

Alle actieve Vlaamse leraren en ClB-medewerkers krijgen Klasse gratis (één per adres). Een

abonnement kost 28 euro voor 10 nummers (bel 02 553 96 88 of mail [email protected]). Gepensioneerden, terbeschikkinggestelde leraren en individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie.

Voor scholen die dat wensen is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs tot en met tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde tot en met zevende jaar secundair onderwijs).

Overname van artikels uit de publicaties van Klasse is geen probleem, mits je de bron expliciet vermeldt. De cartoons, foto’s en illustraties worden door het auteursrecht beschermd.

Lees Klasse online op www.klasse.be/leraren.


(advertentie)

GrATIS GEZINSDAG

Gidsen nemen meer dan zevenhonderd lera-ren en hun gezin op sleeptouw langs kunst en wetenschap. Je bezoekt een halve dag afwis-selend het PASS en Grand-Hornu en maakt kennis met het aanbod, de tijdelijke tentoon-stellingen en de educatieve werking.Zaterdag 9 en zondag 10 februari (10 tot 18 uur) - gratis voor leraren en hun gezin - inschrijven uitslui-tend via www.lerarenkaart.be/inschrijven

Musea over kunst en wetenschap

Gratis naar de WalenHenegouwen, de Borinage. De terrils en mijnliften zijn de stille getuigen van een rijk industrieel steenkoolverleden. De oude mijn-sites zijn omgetoverd tot ontmoetingsplaatsen voor kunst en wetenschap. Snuif cultuur op in kunsttempel Grand-Hornu en zijn MAC’s, Musée des Arts Contemporains. Zet je weten-schappelijke speurneus op in het avonturen-park PASS, een 28 hectaren groot domein waar grote en kleine kinderen (vanaf 4 jaar) de wereld van de wetenschap ontdekken.

PASS - Parc d’Aventures Scientifiques - 3 rue de Mons - 7080 Frameries - www.pass.be - Grand-Hornu - rue Sainte-Louise 82 - 7301 Hornu - deze musea liggen op 6 km afstand van elkaar en in de nabijheid van de stad Mons - gratis op vertoon van de lerarenkaart

Ilse De Meyere (38) bezoekt samen met haar man Bart (44) en haar dochters Jade (9) en Eve (7) het wetenschap-pelijke avonturenpark PASS. Zij geeft les in de Vrije Basis-school Het Dorp in Zedelgem.

©

Peter Van Hoof

Klasse voor Leraren 231

Documents

Transcript of Klasse voor Leraren 231