Maandblad voor Onderwijs in Vlaan de ren

Nr.170 • December 2006 www.klasse.be

DIRECTEUR BERNADETTE:«UNIFORM KWEEKT GROEPSGEVOEL»

Schooldirecteurskraken

Top-100 van scholen?

De terreur van verjaardagsfeestjes

Moord in het Museum

De pedagogische studiedag: een ramp?

2 KLASSE NR.170

«Ik breng wat ‘Vlaamse’ discipline terug»

IN DIT NUMMER

«Soms lijkt mijn bureau op een klachtenloket», lacht directeur

Bernadette Kervyn van de Ecole Notre Dame in Sint-Genesius-Rode. Na 24 jaar lesgeven in het secundair is ze nu aan haar tweede jaar als directeur in een basisschool bezig. Begin september voerde ze het uniform weer in. Krijgt ze daarvoor applaus op alle banken?

43

50

44 46

42

14BEN JIJ EEN PLANNER OF EEN RAMPENPLANNER?

4 HET NIEUWS 15 ZEKER DOEN 30 LERARENKAART 44 DIALOOG

DE PASSIE: ‘MIJNHEER WUYTS’ BOUWT MUZIEK

DE SCHOOLSTRAAT: EINE

«VERJAARDAGSFEESTJES KOSTEN MIJ 400 EURO»

LESGEVEN IN ZWEDEN: HET IKEA-GEVOEL

DE ONDRAAGLIJKE LICHTHEID VAN DE PEDAGOGISCHE STUDIEDAG

48EXCLUSIEF - DE HONDERD BESTE SCHOLEN!

©VR

T

Bernadette Kervyn: «Ik heb lang getwijfeld of ik het wel zou invoeren. De mening van de ouderraad was verdeeld, de leraren waren overwegend tegen. In zekere zin neem ik dus een ondemocratische beslissing. Het uniform bestond al, maar de leerlingen droegen het niet meer dan zes keer per jaar: voor rap-portuitreikingen, een gezamenlijke uitstap, een misviering enz. Veel leerlingen komen uit gegoede milieus. Zij zijn te veel met hun uiterlijk en kledij bezig. Ik wil dat tegen-gaan. Bovendien bevordert een uniform het groepsgevoel, zoals bij een jeugdbeweging. Ik heb even mijn hart vastgehouden, maar op 1 september wandelden alle leerlingen van de lagere school hier in onberispelijk uniform binnen.»Is het uniform het enig zichtbare nieuwe van jouw beleid?Bernadette Kervyn: «Mijn voorganger was een charismatische en geliefde directeur. Dan is het niet makkelijk om als opvolger

te komen. Ik denk dat ik wat ‘Vlaamse’ discipline in de school heb teruggebracht. De schoolpoort gaat overdag op slot, leer-lingen moeten op tijd komen en ouders zijn welkom maar niet om bijvoorbeeld overdag gauw bij zoon- of dochterlief de schoenen voor laarzen te ruilen. Na een moeilijk begin heerst er nu een serene sfeer op school en het vertrouwen van de ouders is een grote steun voor mij in mijn eerste stappen als directeur. Ik voer veranderingen in, maar ouders en leraren ontdekken dat ik altijd bereid ben naar hen te luisteren.»Van leraar in het secundair onderwijs naar directeur in een basisschool is geen evidente carrièrezet.Bernadette Kervyn: «Eerlijk gezegd had ik niet veel zin om te veranderen. Ik ben sinds drie jaar weduwe, heb vier grote kinderen

tussen vijftien en vijfentwintig, vang ook nog twee jongere kinderen van mijn overleden zus op. In mijn achterhoofd sluimerde wel het verlangen om iets met mijn talenkennis te doen. Maar wat? Toerisme? Alleszins wou ik contact met jongeren houden. Toen ben ik voor deze job gevraagd. Via een taalexamen moest ik bewijzen voldoende Nederlands te kennen. Ik heb dat niet voorbereid. Ik dacht: inch Allah. Slaag ik, dan neem ik de job aan.»Je bent directeur van een Franstalige school in een Vlaamse facilitei-tengemeente. Is dat extra moeilijk?Bernadette Kervyn: «Twee-talig zijn is evident voor me.

LEEFTIJD: 48STUDIES: Regentaat Moderne Talen en godsdienst aan de ‘Dames de Marie’ in Brussel.JOB: directeur basisschool Ecole Notre Dame in Sint-Gene-sius-Rode, voordien leraar Nederlands en godsdienst in het secundair.MOTTO: «Een glimlach, oneindig vernieuwbaar, is een een-voudige manier om de meeste harten te raken.»

© LUC D

AELEMANS

KLASSE NR.170 3

«Wéér een oudercontact!», briest de col-lega door de lerarenkamer. «Hebben wij nog geen werk genoeg misschien?». De ene knikt, de andere zwijgt. Straks schuiven de ouders in de gang voorzichtig aan voor hun tienminutengesprek. «En wie je moet zien, zie je toch nooit!», roept de collega nog even na. In sommige scholen ademt het thuis van de leerlingen alleen uit de brood-doos of de boekentas. Ouders zijn dan de ongeïnteresseerde oorzaak van alle kwaad of de onverbeterlijke betweters. Elders is het besef gegroeid dat we in drie werelden samen verantwoordelijk zijn voor de opvoeding van onze kinderen: de ouders, de school en de samenleving. Daar stevige bruggen tussen slaan, bepaalt het succes. Het zijn toeval-lig ook de drie grote rubriekstitels van het blad Klasse voor Ouders. Dat bestaat deze maand tien jaar en publiceert het honderdste nummer. Botste het aanvankelijk op enige weerstanden («Dat er ook nog eens bij!», «Je

maakt ouders veel te slim!»), al snel steeg de oplage tot één van de hoogste van het land: 700 000 per maand. Nagenoeg alle Vlaamse scholen hebben er zich nu voor ingeschreven. Op de redactie komen de warmste en meest appreciërende brieven telkens uit de hoek van de ouders. Vaak zien zij door de bomen het bos niet meer en stellen ze het op prijs hoe Klasse voor Ouders hen in klare taal wegwijs maakt, de brug slaat, inzicht geeft en onderwerpen bespreekbaar maakt: met de partner, de eigen kinderen, familieleden en de leraren op school. Het vertrouwen in onderwijs is de jongste jaren alleen maar gestegen. Die verdienste komt de scholen toe, de leraren die rekening houden met de thuiscultuur van de leerlingen en de ouders die begrip opbrengen voor de professionaliteit van de leraren. Dat vuur brandend houden doet Klasse voor Ouders wat graag met de honderd kaarsjes op de verjaardagstaart. Of briesen volstaat om ze uit te blazen?

«En wie je moet zien, zie je toch nooit!»

1010 SCHOOLDIRECTEURS SCHOOLDIRECTEURS KRAKEN ONDER DE WERKDRUK KRAKEN ONDER DE WERKDRUK

© V

RT

Ook mijn kinderen zijn naar Nederlandsta-lige scholen gegaan. Weet je, kinderen zijn onbevooroordeeld over taal. Dat moet je uitbuiten op school door hen zo snel mogelijk in contact te brengen met andere talen. Ik zou van deze school graag een immersieschool maken, maar dat mag niet van de Vlaamse overheid. Jammer. Doordat we een Franstalige school in een Vlaamse faciliteitengemeente zijn, mogen we enkel leerlingen uit deze buurt inschrijven.»Je verliest je man en begint toch aan een zware taak als directeur. Waar haal je de kracht?Bernadette Kervyn: «Sommige mensen worden met veel kracht geboren. Ik heb een diep geloof en kan op veel vrienden rekenen. Met de kinderen thuis en het vele werk op school moet ik me wel enorm goed organiseren. Maar dat lukt. Dat moet. Als je weet dat mensen op je steunen, dan blijf je rechtstaan.»

Dit schooljaar staan op de cover van Klasse onderwijsmensen met een eerstekeergevoel. Deze maand: directeur Bernadette Kervyn, die in september opnieuw het uniform invoerde op haar school.

Heb je positieve, negatieve of interessante ervaringen met Klasse voor Ouders? Stuur een kaartje of mailtje naar Klasse voor Ouders (100). Eén leraar krijgt de verjaardagstaart met alle honderd kaarsjes. Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel redactie.ouders@klasse.be

Belgen hebben nog nooit een computer gebruikt.

2,6 miljoen landgenoten surften nog nooit op het

world wide web. Dat blijkt uit de eerste resultaten van een grootschalig Europees

onderzoek. Vooral werklozen (40 %) en 55-plussers (twee op drie) surften nog nooit op

het net.

4 KLASSE NR.170

GROENE ORKAANAl Gore en zijn fi lm ‘An inconvenient truth’ raast als een groene orkaan door Europa. Plots zijn regeringsleiders als Tony Blair en Guy Verhofstadt ecologisten. Ook scholen besluiten massaal om de fi lm te bekijken. In Kinepolis Brussel kwamen twintig scholen per week langs. Maks!, het jongerenblad van Klasse bracht bij de persvoorstelling van de fi lm Ann-Sophie (15) tot bij Al Gore: «Heeft men voor het interview uw haar in de plooi gelegd met schadelijke cfk’s bevattende haarlak, of met milieuvriendelijke gel?» Gore kon er wél mee lachen. Hij gebruikt biogel.

«»

«Toen ik in het secundair zat, was ik zelf betrokken bij een pestgeval. Heel de klas deed mee. Natuurlijk had het niet enkel met dat

pesten te maken, maar achteraf heeft die leerling

zelfmoord gepleegd. Ik heb me daar lang schuldig

over gevoeld.»Bart Van Avermaet,

Waldek in de VRT-soap Thuis

© UIP, A

N INCONVENIENT TRUTH

1 900 0001 900 000

© G

ETTY

KLASSE NR.170 5

ONDERZOEK VAN DE MAAND

Democratie leer je niet op schoolHebben jongeren echt geen interesse voor politiek? En zo nee, hoe komt dat dan? Onderzoekers van de KULeuven checkten het bij meer dan 6 000 Vlaamse en Franstalige zestienjarigen. Een ding valt op: de school doet het niet goed als rolmodel voor democratische besluitvorming. «We mogen wel onze mening zeggen, maar daar blijft het bij.»

10 STERREN

Dit schooljaar krijgen netoverschrijdende onderwijsprojecten voor kansarme jongeren in de dertien centrumsteden steun. De gelijkekansenkwestie is bij uitstek aanwezig in de centrumsteden, waar in verhouding meer kansarmoede en taalachterstand voorkomt.

Op 1 september 2007 stijgt het aantal GOK-uren in de tweede en de derde graad van het secundair onderwijs met dertig procent. Dat stemt overeen met 1 187 uur per week of ongeveer vijftig voltijdse jobs verspreid over 109 scholen.

Vanaf dit schooljaar organiseert de Vlaamse overheid min-stens twee maal per jaar een onderwijspeiling. Door het aantal peilingen op te drijven, wil minister Vandenbroucke de kwaliteit in het onderwijs versterken: ze leveren niet alleen de Vlaamse overheid beleidsinformatie op, ze houden ook scholen een spiegel voor.

Alle leerlingen in het basisonderwijs en de eerste graad van het secundair moeten leren omgaan met computer en internet. Daarom worden er op deze niveaus vanaf 1 september 2007 vakoverschrijdende eindtermen voor informatie- en communicatietechnologie (ICT) ingevoerd.

De loopbaan van leraren ontwikkelen, een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt, een nieuw fi nancieringssysteem voor het onderwijs en het beleids-voerend vermogen van scholen versterken. Dat zijn de vier speerpunten van de beleidsbrief van onderwijsminister Vandenbroucke voor 2006-2007.

Leerlingen met dyslexie kunnen veel beter mee op school als ze gebruik maken van voorleessoftware. Daarom zullen educatieve uitgeverijen schoolboeken in een gepast digitaal formaat beschikbaar stellen. De vzw Die’s-lekti-kus krijgt werkingsmiddelen en personeel om leraren beter te leren omgaan met voorleessoftware.

Het aantal studenten dat kiest voor een lerarenopleiding aan een universiteit stijgt met 28 procent ten opzichte van vorig jaar. Het aantal studenten dat kiest voor een leraren-opleiding aan een hogeschool daalt sterk vergeleken met vorig jaar: dit academiejaar studeren in totaal vier procent studenten minder voor leraar dan in 2005.

In 2009 organiseert onderwijsminister Frank Vandenbroucke samen met zijn Benelux-collega’s de tweejaarlijkse minis-teriële top over de opvolging van het Bolognaproces in het hoger onderwijs in Leuven.

Autocar- en autobuschauffeurs en begeleiders van buiten-schoolse kinderopvang kunnen een bewijs van ervaring krijgen. Na een praktische proef reikt de Vlaamse overheid een erkenning uit. Mensen met een ervaringsbewijs kunnen aantonen welke vaardigheden ze buiten de schoolbanken hebben opgedaan. Dat is handig bij een sollicitatie.

Als jongeren in contact komen met iemand die drugs aan-biedt, vernegenvoudigt de kans dat ze later drugs gebruiken. Roken is een opstapje om cannabis te gebruiken bij vier op vijf jongeren. Dat blijkt uit een onderzoek van het Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbruikers Organisaties (Oivo) bij jongeren tussen dertien en zeventien jaar.

Méér onderwijsnieuws? Abonneer je op de elektronische nieuwsbrief Lerarendirect of lees

het online op www.lerarendirect.be

Naar aanleiding van verkiezingen maar ook daarbuiten worden er heel wat initiatieven genomen om op school rond democratie en poli-tiek te werken. Maar dat is blijkbaar vooral theorie.Prof. Marc Hooghe: «Als we aan leerlingen vragen of ze hun eigen mening mogen uiten in de klas, dan knikt zestig procent ‘ja’. Scholen lijken op dat punt best demo-cratisch. Maar als je vervolgens nagaat of er met die mening ook iets gebeurt, dan zakt het percentage naar veertig. Slechts een minderheid van de zestienplussers vindt dus dat ze een sterke invloed heb-ben op beslissingen in hun school. Het participatiedecreet heeft duidelijk nog niet zijn weg gevonden in de praktijk. Als de school een goede leeromgeving voor democratische besluitvorming wil zijn, dan moet dit percentage omhoog.»Waarover krijgen jongeren vooral inspraak op school?Marc Hooghe: «Over minder belangrijke zaken: sport- en themadagen, feestjes en uitstappen. Over het schoolreglement, straf of de spreiding van taken en examens mogen ze veel minder meepraten, terwijl ze dat echt wel willen. Mee beslissen over de evaluatie van leraren hoeft dan weer minder voor hen.»En in welke mate komt politiek aan bod in de les?Marc Hooghe: «Meer dan de helft van de leerlingen zegt dat er in de les nog nooit iets is gezegd over federalisme, de werking van het parlement of de Verenigde Naties. Idem voor de Europese Unie of de verkiezingen. Dat is niet abnormaal, als je weet dat dit het meest aan bod komt in de hoogste jaren. Wel kregen de leerlingen al wat informatie over andere religies en culturen en over algemene maatschappelijke thema’s, die ze overigens heel interessant vinden. Maar als scholen politiek al aan bod laten komen, dan blijft die informatie niet hangen bij jongeren. We vinden in ons onderzoek geen enkele lesmethode die er uitspringt.»Kan politiek jongeren überhaupt wel boeien?Marc Hooghe: «De meeste jongeren lopen er niet warm van. De helft is een beetje geïnteresseerd, 28 procent niet. Slechts vier jongeren op honderd ‘kicken’ erop. Dat zijn lagere scores dan bij volwassenen, maar jon-geren hebben nu eenmaal minder raakpunten met

de politieke wereld dan volwassenen: ze betalen nog geen belastingen, staan niet in de fi le en hoeven zich weinig zorgen te maken over werkloosheidsuitkeringen of arbeidspolitiek. De beslissingen van hun ouders, vrienden, leraren en de schooldirecteur zijn voor hen bovendien veel belangrijker dan die van politici. Dat bewijzen de cijfers.»Je kan je natuurlijk enkel interesseren voor iets dat je begrijpt. En blijkbaar is politiek voor jongeren helemaal niet zo doorzichtig.Marc Hooghe: «Ja, jongeren vinden politiek moeilijk. Slechts een kwart zegt goed te begrijpen waarover het allemaal gaat. Dat is evenveel als bij volwassenen, maar omdat we verwachten dat je met het ouder worden meer van politiek begrijpt, doen jongeren het hier dus relatief goed. Ik zeg wel relatief, want als je aan jongeren vraagt wie de voorzitter is van de Europese Commissie, waaruit het federaal parlement bestaat, wie de minister van Justitie is en tot welke partij de eerste minister behoort, kan veertig procent op geen enkele van die vragen juist antwoorden.»Je peilde naar het mogelijke stemge-drag van de jongeren. Willen ze wel stemmen? En wat zou de verkiezings-uitslag in oktober geweest zijn, als het van hen had afgehangen?Marc Hooghe: «Slechts één jongere op tien zou niet gaan stemmen, mocht dat vrijblijvend zijn en een kwart waarschijnlijk niet. De rest wil wel naar de stembus. Dat is vergelijkbaar bij volwassenen. We vroegen vervolgens voor welke partij ze bij parlementsverkiezingen zouden stem-men en dan merk je dat partijen die zich duidelijk profi leren veel stemmen halen. Het Vlaams Belang scoort het hoogst bij de jongens (30 %); bij de meisjes is dat 15 procent. De tweede partij voor de Vlaamse jongeren is sp.a/Spirit (18 %), gevolgd door CD&V/N-VA (17 %). Iets lager staan de VLD en Groen! (allebei ca. 13 %). Alleen bij Groen! zien we nog een serieus verschil tussen jongens (9 %) en

meisjes (15 %).»‘Jeugdonderzoek 2006:

Een eerste portret van de opvattingen van de zestienjarige respon-denten’, E. Claes, Y. Dejaeghere, S. Fiers, M. Hooghe en E. Quintelier – Centrum voor Politico-logie - KULeuven – www.kuleuven.be/citizenship

6 KLASSE NR.170

INTERNETPEILING

Leerlingen plannen hun werk niet*Jongeren willen op school wel ‘vooruit’ maar ze zijn niet echt leergierig en plannen hun werk niet.*Vlaamse scholen leren jongeren wel een studiemethode maar sluiten te weinig aan bij de leefwereld van de leer-lingen.

Dat blijkt uit de internetpeiling van Maks!, het jongerenblad van Klasse, bij meer dan 5 000 jongeren in het secundair onderwijs.

Ik en leren. Het rapport.

Ik wil vooruit (ik ga voor betere punten, wil met plezier leren) 7,1Als ik iets niet begrijp, vraag ik hulp 7,0Als ik iets niet weet, zoek ik het op 6,4Ik probeer te leren uit kritiek 6,3Ik zorg voor goede leercondities (slaap, eten, bewegen…) 6,1Ik leer graag iets bij 5,8Ik controleer mijn werk (doe een test, zoek fouten…) 5,6Ik maak een planning op (klasagenda, weekplan…) 5,3

De mening van 4 000 jongeren in het secundair onderwijs. Cijfers op tien.

Jongeren in het secundair onderwijs willen vooral ‘vooruit’: betere punten halen, met plezier leren. Daarvoor durven ze wel hulp vragen (7,0), informatie opzoeken (6,4) en leren uit kritiek (6,3). Ze zeggen voldoende aandacht te besteden aan slaap, voeding en beweging (6,1). Echt leergierig noemen ze zich echter niet (5,8). Dat cijfer is nog met 0,3 gezakt tegenover vorig jaar. Het laagst scoren ze voor relatief eenvoudige technieken die wel degelijk kunnen bijdragen tot betere resultaten: hun kennis testen en hun werk controleren op fouten (5,6) of een planning opmaken aan de hand van de klasagenda of een weekplan (5,3). Leert de school ze leren? Het rapport.

Onze school leert ons omgaan met informatiebronnen 7,0Onze school formuleert duidelijk wat we moeten kennen 6,6Onze school geeft opbouwende en precieze commentaar 6,4Onze school leert ons leren (zelfstandig werk, schema’s…) 6,2We leren ook van elkaar door groepswerk, contractwerk… 6,2Het schoolrapport geeft meer dan cijfers over prestaties 5,9Onze school maakt leren voor elke leerling aangenaam 5,6Onze school sluit nauw aan bij onze leefwereld 5,3

De mening van 1 300 jongeren in het secundair onderwijs. Cijfers op tien.

De scholen in Vlaanderen maken volgens de leerlingen duidelijk werk van ‘leren leren’: ze leren omgaan met informatiebronnen (7,0), ze weten wat ze moeten kennen en doen (6,6), ze krijgen snelle, precieze en opbouwende commentaar op hun werk (6,4), ze leren zelfstandig werken, schema’s maken enz. (6,6) en krijgen ook kansen om van elkaar te leren in groepswerk enz. (6,2). Het schoolrapport volgt dat echter niet. Daarin staat meestal alleen iets over de prestaties en niet over de manier waarop leerlingen de cijfers hebben behaald (5,9). Minder goed scoort de school voor domeinen waarop ook het Oeso-rapport al wees: Vlaamse leerlingen halen goede resultaten en ‘leren leren’ maar ze leren niet zo graag. De school maakt leren niet voor elke leerling aangenaam (5,6). Ook niet voor jongeren met leerproblemen, hoogbegaafden, anderstaligen enz. De school sluit niet nauw genoeg aan bij de leefwereld van de leerlingen (5,3).

DE VRAAG

Gebruiken jongeren meer drugs?Nee, de consumptie van drugs bij jongeren stijgt niet. Zij die wél drugs gebruiken, consumeren grotere hoeveelheden. Dat blijkt uit een studie van Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbruikers Organisaties (OIVO) bij jongeren tussen 13 en 17 jaar. In vergelijking met 2005 experimenteren jongeren op latere leeftijd met cannabis. Als je in contact komt met iemand die drugs aanbiedt, vernegenvoudigt de kans dat je later drugs gebruikt. Voor vier op vijf jongeren is roken een opstapje om cannabis te ge-bruiken. Het aantal ecstasy-gebruikers is licht gestegen, maar de gebruikte hoeveelheid daalt wel. Drugs gebruiken stijgt bij meisjes en daalt bij jongens. Eén op twee beweert over voldoende informatie te beschikken over cannabis. Ze spreken er niet over binnen het gezin, dat doen ze wel met vrienden.

© G

UY K

OKKE

N

KLASSE NR.170 7

CHEZ DE BURENEEN BLIK ONDER DE TAALGRENS

VERENIGDE STATEN

Zwaarlijvigheid weegt minder door

Sinds de Argentijnse economie in 2002 in elkaar stortte, houden steeds meer ouders hun kinderen van de school weg. Vandaag zitten al 720 000 kinderen in de kinderarbeid. Daar komt nog bij dat heel wat staatsscholen nog nauwelijks bruikbaar zijn of dat er in sommige regio’s te weinig zijn. «Vorige maand moest de school van mijn kind twintig dagen dicht omdat de gasverwarming niet werkte», vertelt Mariana Viterales (33). «Een privé-school is

veel beter uitgerust, maar dat kan ik niet betalen.» In juni organiseerden zestig ouders nog een sit-in op school om de kinderen er buiten te houden. «Het leek er meer op een volière dan op een schoolgebouw», luidde de kritiek. De overheid erkent het probleem en gaat nu meer geld in onderwijs investeren. Via een bevraging bij meer dan 100 000 mensen vraagt ze intussen na wat de Argentijnen het belangrijkst vinden in onderwijs.

ARGENTINIË

«De school was net een volière»

GROOT-BRITTANNIË

Steeds minder kinderen kunnen zwemmenVorig schooljaar verliet één Brits kind op drie de lagere school zonder te kunnen zwem-men. Dat zijn er 200 000 in totaal. De kinderen kunnen niet blijven drijven, laat staan van de ene kant van een 25-meterbad naar de andere kant geraken, in wat voor zwemstijl dan ook. Het aantal Britse kinderen dat op twaalfjarige leeftijd niet kan zwemmen, was nog nooit zo hoog. De stijging is het gevolg van hogere kosten, de sluiting van zwem-baden en te weinig tijd in het lessenrooster. Ze is vooral dramatisch omdat verdrinken bij Britse kinderen de meest voorkomende doodsoorzaak is. Volgens de wet moeten alle lagereschoolkinderen leren zwemmen, maar in de praktijk lukt dat dus niet. In het Vlaamse basisonderwijs maakt leren zwemmen deel uit van de eindtermen. Via een fi nanciering van de overheid kunnen lagere scholen voor hun leerlingen een jaar lang gratis zwemonderwijs organiseren.

Chance pour tousDe Koningin Paolaprijs voor het onderwijs bekroont al tien jaar lang inspirerende projecten voor het basisonderwijs, zowel in Vlaanderen als in Wallonië. Eerste laureaat van de Franse gemeenschap is dit jaar Frédéric Septroux, leraar aan het Institut Jean Herbet in Gos-selies, een school voor bijzonder onderwijs. Hij krijgt de prijs voor ‘Chance pour tous’ (Een kans voor iedereen): kinderen leren spelenderwijs lezen en schrijven met de steun van bejaarden. «Vlak naast onze school ligt een bejaardentehuis», licht Septroux toe. «Als grootouderfi guren zijn bejaarden de ideale leraren, begeleiders, vertrouwensper-sonen. De kinderen gaan naar hen toe met boeken die ze in de klas hebben voorbereid. In het bejaardentehuis lezen ze luidop een paar hoofdstukken uit het boek, waarbij de peters en meters hen helpen, aanmoedigen, feliciteren. Daar koppelen we spelsessies, knutselwerk of opvoeringen aan.»Het project werpt zijn vruchten af. De leerlingen zijn veel meer gemotiveerd om te lezen, krijgen vertrouwen in zichzelf en hebben een groot respect voor bejaarden. Die zijn op hun beurt razend enthousiast. Het project overstijgt ook het strikte kader van de school. Sinds 2004 nemen andere klassen en bejaardentehuizen het project over, is er een website en staat een boek in de steigers. «Mijn leerlingen uit het bijzonder basisonderwijs hebben dat boek in mekaar gestoken», vertelt Septroux fi er. «Ze vergelij-ken het leven in de jaren vijftig met dat van nu, aan de hand van hun gesprekken met de bejaarden en bezoeken aan musea. Zo zien de leerlingen dat ook zij in staat zijn een boek te schrijven. Leraren uit het eerste en tweede jaar kunnen het boek in de klassen gebruiken voor het leesproject.»Op www.chancepourtous.com vind je ook twee Nederlandstalige programma’s rond woord- en zinstechnieken.

In de Amerikaanse staat Arkansas is de overheid er voor het eerst in geslaagd de toenemende zwaarlijvigheid onder jongeren een halt toe te roepen. Dat hebben ze te danken aan de scholen. Die wegen hun leerlingen en berekenen hun body mass index (BMI). Bovendien hebben ze alle junk food uit automaten geweerd en bereiden ze in hun keukens enkel nog gezonde voeding met weinig vetten, zout en suiker. «Door het gevecht tegen obesitas naar het dagelijkse schoolleven te verplaatsen bereiken we meer dan acties via de huisarts», luidt het bij Gezondheidszorg. Leed in 2003-2004

meer dan 38 procent van alle leerlingen aan obesitas, dan was dat vorig schooljaar 37,5 procent. Een spectaculaire vermindering lijkt dat niet, maar onder lagere-schoolkinderen alleen al was het aantal zwaarlijvigen op dertig jaar tijd gestegen van 5 naar 19 procent. Alle leerlingen in Arkansas krijgen een halfuur per dag lichamelijke opvoeding. Van de Vlaamse jongeren zit één op tien boven zijn gezond gewicht en één op vijftig is echt zwaarlijvig. Volgens deskundigen (zie www.

klasse.be/kvl/155/8) levert dagelijks bewegen meer op dan twee geconcentreerde lesuren LO per week.

© K

LASS

E

8 KLASSE NR.170

Is het klassieke schoolkrantje met uit-sterven bedreigd? Daar lijkt het stilaan op, want een voorhoede van scholen brengt geen papieren versie meer uit. Steeds meer scholen kiezen voor een digitaal krantje. In de Sint-Jozefhandel-school in Blankenberge maken ze zelfs schooltv. Een crew met leerlingen en een leraar fi lmt alles wat in en rondom de school gebeurt en zendt het onder de noemer ‘Schoolnet’ uit op een groot plasmascherm op de speelplaats. Begin van een trend?«Van onze Iris hebben we nog geen volwaar-dige editie online, maar daar komt volgend schooljaar verandering in. Dan bestaat onze school vijftig jaar; een mooie aanleiding om digitaal te gaan», zegt lerares Anne Machiels van het Gentse Koninklijk Atheneum Vos-kenslaan over het populaire schoolkrantje. Oud-leerling en ex-hoofdredacteur in de jaren 80 van de papieren Iris Edmond Cocquyt ziet een louter digitaal schoolkrantje niet zitten: «Bij een schoolkrant hoort ritueel, folklore, evenement! Wij in onze tijd vielen de klassen

binnen om de Iris te verkopen en brachten zo leven in de brouwerij. Hoe ga je dat voor mekaar krijgen met een digitaal krantje? Bovendien is zo’n blaadje ook bedoeld als kritisch medium voor leerlingen. Daarin nemen ze beschouwingen en grappen op waar de school niet altijd even blij mee is, ze protesteren tegen de prijs van het mid-dageten en de te licht gebakken frieten. Als het schoolkrantje alleen nog op internet verschijnt, vrees ik dat censuur makkelijker wordt. Het is de taak van elke school om de kritische geest bij jonge mensen aan te wakkeren, en dat kan onder meer met een schoolkrantje. Op papier.»

Digitaal visitekaartjeZelfs al gaan veel scholen meestal nog niet uitsluitend digitaal, ze reserveren voor hun schoolkrantje alvast een plaats op de schoolsite. In Basisschool HIMO in Willebroek bijvoorbeeld staan alle jaargangen van het schoolkrantje online. «De schoolsite is een plaats waar je aan leerlingen en ouders kan laten zien waar de school voor staat», klinkt het daar. «Dat

het schoolkrantje daar een mooie plaats krijgt, is evident: onze school vindt participatie en communicatie van leerlingen, leerkrachten en ouders belangrijk. Bovendien verlopen contacten tussen thuis en school vandaag steeds vaker via internet. Niet meer dan logisch dus dat we onze schoolkrant een plaats geven op onze site.»

Word Bekende Leerling«Wij bereiken een veel groter publiek dan met de papieren schoolkrant. Veel jongeren lezen namelijk niet graag, maar houden wel van tv, internet en games. Een school die een beetje met haar tijd mee is, kiest bewust voor een hedendaags medium als tv», legt Matthias (19) van de Blankenbergse Sint-Jozefhandelsschool uit. Samen met enkele leerlingen en een leraar fi lmt de crew alles wat in en rondom de school gebeurt en zendt het onder de noemer ‘Schoolnet’ uit op een groot plasmascherm dat op de speelplaats hangt. «Dat kan de sportdag, het pestplan of het rookverbod op school zijn, maar we trekken evengoed op Valentijn naar de markt en we vissen uit hoe jongeren in Blankenberge hun lief verwennen.» Is schooltv maken niet veel duurder dan een gekopieerd schoolkrantje dat tegen een zachte prijs wordt verkocht? «Natuurlijk kost het veel. De camera’s alleen al... We kunnen dit dankzij sponsors», zegt cameraman Joeri (18). «Ik jaag op sponsor-geld bij de slager waar iedereen ‘s middags broodjes haalt, een tearoom uit de buurt, een paar banken en de haven van Zeebrugge waar veel leerlingen later gaan werken. Een leerrijke bezigheid trouwens, die mij ervaring oplevert die ik later ga gebruiken. Of het nu een krantje, tv, een site of radio is, als je op school zelfstandig zo’n eigen medium runt, ga je liever naar school én je leert zelfs buiten de klas bij.»

Via www.maks.be/56/18 krijg je een stap-penplan waarmee de leerlingen op school een eigen schoolblad, radiostation of zelfs tv-zender kunnen opstarten.

Wanneer krijgen (vrouwelijke) leraren baby’s?

Maart is de populairste maand om baby’s te krijgen. Dat blijkt uit de cijfers

van de bevallingsverloven van (uiteraard vrouwelijke) leraren in het basis- en se-cundair onderwijs tussen september 2005 en augustus 2006.

490 leraren namen bevallingsverlof in maart 2006, in juni 2006 waren er dat maar 315 (een verschil van 35 procent). Houden leraren rekening met de grote vakantie om hun geboortes te plannen? Ka-

thleen uit Bierbeek deed het alleszins wél: «Eind maart ging ik met bevallingsverlof. April, mei en

juni was ik thuis. En juli en augustus sloten mooi op mijn bevallingsverlof aan. Nog twee extra maanden

om voor mijn dochtertje te zorgen.»

«Met Schoolnet bereiken we een veel groter publiek»

SCHOOLTV

Verdwijnt de schoolkrant?

© C

HRIS

TOPH

E KET

ELS

Leraar net niet het populairste beroep in BelgiëWat is het populairste beroep in België? Leraar net niet. In 2004 werkten 168 836 Belgen als bediende in een open-bare dienst. 150 581 Belgen verdienden hun boterham als leraar of regent in het secundair onderwijs. Daarmee komt het beroep van leraar op de tweede plaats in de top-100. Tel je de aantallen onderwijzer(esse)n (op plaats 17), kleuterleiders en kleuterleidsters (op plaats 50) en directeurs (op plaats 88) daar nog bij, dan is leraar wél het populairste beroep.

Top-10 van de beroepen in België vrouwen mannen

1. Bedienden openbare diensten 168 836 61 % 39 %

2. Leraren, regenten (secundair onderwijs) 150 581 60 % 40 %

3. Verkopers, winkelbedienden, demonstrateurs e.a. 149 514 76 % 24 %

4. Bedienden administratief werk en redactie (privé) 148 281 66 % 34 %

5. Gediplomeerde verplegers en ziekenoppassers 125 968 89 % 11 %

6. Andere bestuurders van motorvoertuigen (behalve autobus)

96 566 3 % 97 %

7. Kleinhandelaars 84 416 39 % 61 %

8. Warenbehandelaars 84 222 18 % 82 %

9. Opzichters, ploegbazen van arbeiders en soortgelijken

82 354 10 % 90 %

10. Sjouwers, werkvrouwen, schoonmakers en soortgelijken

75 213 90 % 10%

Op plaats 17 staan 61 630 onderwijzers en onderwijzeressen voor het lager onderwijs (785 % vrouwen en 22 % mannen), op 48 staan 23 296 intermediaire beroepen in het lager en secundair onderwijs (70 % vrouwen en 30 % mannen), op 50 staan 22 971 kleuterleiders en kleuterleidsters (99 % vrouwen, 1 % mannen) en op 88 staan 9 902 directeurs onderwijsinstellingen (28 % vrouwen, 72 % mannen).Bron: FOD Economie – Algemenen Directie Statistiek, enquête naar de arbeidskrachten

YOUTUBE

Leraren belachelijk maken

KLASSE NR.170 9

WERELDAIDSDAG

Draag je méér dan een rood lintje?Op 1 december is het Wereldaidsdag. Velen dragen dan een rood lintje uit solidariteit met mensen met hiv en aids. Aids blijft een wereldwijde ramp: in 2005 stierven ongeveer 2,8 miljoen mensen aan de gevolgen van aids. 380 000 onder hen waren jonger dan vijftien. Ongeveer vier miljoen mensen kregen het verdict van een infectie met het hiv-virus te horen. Globaal brengt dat het aantal besmet-tingen op ongeveer 38,6 miljoen.In België lijkt de situatie onder controle, met een jaarlijks aantal nieuwe diagnoses dat schommelt rond de duizend. Twee derde van die diagnoses zijn vastgesteld bij niet-Belgen, bij de Belgen scoren de mannen die seks hebben met mannen het hoogst. Maar dat is slechts de cijfermatige kant van het verhaal. Iedereen herinnert zich de controverse toen de seropositieve Kenny het Big Brotherhuis inging. Twintig jaar na het ontdekken van de ziekte, blijven de woorden ‘stigma’, ‘discriminatie’ en ‘uitsluiting’ onlosmakelijk verbonden met het letterwoord ‘hiv’. Voor wie zich nog illusies zou maken: vorig jaar werd een seropositief kind in België van school gestuurd op vraag van de ouders van zijn klasgenootjes. Wereldaidsdag blijft blijkbaar meer dan nodig.

Een leerling scheldt je uit in de klas of maakt je belachelijk? Tot achttien maanden geleden bleef dat binnen de muren van de klas en kwamen leraren er vanaf met hooguit een nare herinnering. Vandaag groeit de kans dat die herinnering zonder dat je het weet een verlengstuk krijgt via internet. Op de populaire videowebsite YouTube, goed voor meer dan 32 miljoen bezoekers per maand, kan al wie dat wil zelfgemaakte fi lmpjes kwijt. Censuur is er nauwelijks. Daardoor duiken er tussen de vele leuke en verrassende amateurfi lmpjes ook steeds meer videogetuigenissen op van minder prettige gebeurtenissen in de klas. De meeste zijn leuk, maar sommige zijn voor de betrokken leraren ronduit gênant. Toppunt is het fi lmpje waarop een leraar onverwachts

de broek wordt afgetrokken terwijl hij met zijn rug naar de klas staat. «Puur gebrek aan emotionele intelligentie», fulmineert Mick Brookes van de Britse schooldirec-teursvakbond. «Achter hun internetscherm denken mensen echt dat ze zich gelijk wat kunnen permitteren.» De vakbond roept de internetproviders op streng op te treden tegen dit soort praktijken. Bij ons duiken ook foto’s op van leraren uit de privé-sfeer of die door fotoshop bewerkt zijn. In Vlaanderen verbiedt de wetgeving op privaçy dat foto’s of fi lmpjes van leerlingen, leraren enz. zonder hun toestemming worden gepubliceerd. In de Verenigde Staten is die wetgeving minder streng, waardoor YouTube makkelijker vrijuit zou gaan bij klachten

© V

T4

10 KLASSE NR.170

Schooldirecteurs ©

KINEPOLIS

Goed nieuws: geen enkele Vlaamse school startte dit schooljaar zonder directeur. Maar achter dat goede nieuws schuilt een groot probleem. Volgens cijfers van het Vlaams minis-terie van Onderwijs en Vorming wordt minstens 15 procent van de directeursambten inge-

nomen door directeurs ad interim. Zij vervangen directeurs die om allerlei redenen uit hun functie zijn gestapt. In sommige regio’s stapte vorig schooljaar bijna de helft van de directeurs op. Wat is er aan de hand? Universitaire onderzoekers van Gent en Brussel gingen na hoe goed en hoe slecht directeurs van het basisonderwijs zich voelen en waarom dat zo is. 46 directeurs en 700 leraren werkten eraan mee. Het onderzoek bevestigt dat directeurs in de basisscholen overbelast zijn en te weinig omkaderd. Toch is de ene directeur compleet burnout, terwijl de andere tevreden is en

enthousiast. Wie maakt of kraakt de schooldirecteur?

Uit ‘Het Eiland’

KLASSE NR.170 11

kraken onder werkdruk

basisonderwijs secundair onderwijs

420 (16,5 %)

182 (17,3 %)

1 september 20051september 2006

411 (15,3 %)

169(15,9%)

Zowel vorig als dit schooljaar startte minstens 15 procent van de Vlaamse scholen met een directeur ad interim.

Vergeleken met vorig schooljaar liggen de percentages iets lager. In totaal telt Vlaanderen momenteel 2 681 directeurs in het basisonderwijs en 1 057 in het secundair onderwijs.

aantal directeurs ad interim

«Supermenselijke

«Waarom leiden we onze directeurs zo mini-maal op en waarom

krijgen ze zo weinig ondersteuning?» vragen Geert Devos, Nadine Engels en Antonia Aelterman zich af. In hun onderzoek naar het welbevinden van directeurs basisonderwijs ontdekken zij supermenselijke pedagogen en bijna opgebrande managers. Toch doen ze dezelfde job. De verschillen alleen al vragen om uitleg.

Wat vinden directeurs het belangrijkste om zich goed te voelen in hun job?PROF. GEERT DEVOS, UNIVERSITEIT GENT EN VLERICK LEUVEN GENT MANAGEMENT SCHOOL: «Goed om-gaan met leraren, ouders en leerlingen vanuit een goed functionerend team, pedagogische taken kunnen uitvoeren, zelf richting kunnen geven aan het schoolbeleid, en voldoende kennis en vaardigheden kunnen opbouwen in de job. Dat zijn ook vier aspecten waarover directeurs meer vorming verlangen. Want loopt het daar mis, dan dreigt burnout.»Is er veel burnout onder directeurs in de basisschool? En wie loopt daarvoor de meeste risico’s?GEERT DEVOS: «We hebben het niet aan àlle Vlaamse directeurs gevraagd en je kan voor burnout ook niet één enkele reden opgeven. Wel voelen directeurs die bijna uitsluitend bezig zijn met de organisatie van hun school, de regels en de wetgeving zich veel minder goed in hun job. Dat zijn de regelgerichte directeurs (8 van de 46 directeurs uit ons onderzoek). Ze willen vooral juridisch en administratief in orde zijn, focussen op plan-ning en vergaderingen, en hebben minder contact met leerlingen en leraren. De tweede groep zijn de leerlinggerichte directeurs (10 van de 46 directeurs). Hun prioriteiten zijn de leerlingen, de leraren, de ouders. Die voelen zich het minst burnout. De derde en grootste groep (28 van de 46 directeurs) hangt een beetje tussen de twee vorige profi elen in, maar ook bij hen vind je maar weinig bur-nout. Omgaan met mensen blijkt bijna altijd voor een beter gevoel te zorgen. Het maakt directeurs tevredener en enthousiaster dan bezig zijn met wetten en papieren.»Waaraan zie je dat een directeur bur-nout is?GEERT DEVOS: «Hij kan emotioneel uitgeput

zijn (‘Ik voel mij opgebrand door mijn werk’), cynisch (‘Mijn werk heeft toch geen zin’) of een gebrek aan persoonlijke zelfverwe-zenlijking hebben (‘Ik slaag er niet in de problemen in mijn werk adequaat op te lossen’). Daartegenover staat wat wij ‘po-sitief welbevinden’ noemen: de directeur is tevreden met de manier waarop hij in zijn job staat, hij gaat erin op en doet zijn werk graag. Wie tevreden en enthousiast is over zijn job, is minder emotioneel uitgeput, minder cynisch en voelt dat hij goede din-gen doet op school. Ontevreden en weinig enthousiaste directeurs zullen daarentegen veel meer burnout zijn.»De directeurs zeggen letterlijk dat ze tegelijk manager, pedagoog, psycholoog, coach, administrator, lesgever, loodgie-ter en verpleegkundige moeten zijn. Ze klagen dat ze geen tijd hebben voor hun pedagogisch beleid en hun leraren.GEERT DEVOS: «Ja, maar hier spelen twee nieuwe factoren mee. Directeurs die kunnen terugvallen op een positieve schoolcultuur en op een team van leraren die zich goed voelen, kunnen blijkbaar genoeg tijd vrijmaken voor hun prioritaire taken. Dat zijn ook de directeurs die zich vooral ‘coach’ noemen en die aan vernieuwing werken. Directeurs in scholen met een belab-berde schoolcultuur en ontevreden leraren vinden die tijd niet. Sommigen onder hen noemen zich dan ook eerder manager of strateeg. En dat verschil merk je op school.»Hoe functioneren direc-teurs in basisscholen met een sterke schoolcultuur en tevreden leraren?GEERT DEVOS: «Die directeur is vooral een coach, zijn prioritaire taken zijn het pedagogisch beleid en omgaan met de leraren. Zijn tijd gaat naar prioritaire taken, hij is eerder leerlinggericht en weet na zorgvuldige overweging duidelijke beslissingen te nemen. Het zijn directeurs die de lat hoog leggen voor zichzelf, die hun team coachen en kwaliteitsvol werk eisen. Voor directeurs in scholen met een zwakke schoolcultuur en ontevreden leraren mag je al die kenmerken omkeren. Zij zullen zich veel minder goed voelen.»Maar hoe zit het nu eigenlijk: zorgt de directeur voor een goede schoolcultuur of zorgt de schoolcultuur voor een goede

directeur? En wat is een goede schoolcul-tuur eigenlijk?GEERT DEVOS: «Schoolcultuur omvat de normen, waarden en overtuigingen die le-raren en leerlingen binnen een school doet functioneren: zijn de regels duidelijk? Is er ruimte voor inspraak? Is er een duidelijke visie die iedereen kent? Krijgt vernieuwing een kans…? De directeur kan de schoolcul-tuur versterken door hierop in te spelen, zijn leraren te stimuleren en te ondersteunen, en door eisen te stellen. Sterke schoollei-ders vinden het evenwicht tussen inspraak, openheid en ondersteuning enerzijds en hun eisende rol anderzijds. Daardoor zullen ook hun leraren zich beter voelen. En je kan de cirkel inderdaad rond maken: hoe sterker de schoolcultuur en hoe tevredener de leraren, hoe beter de directeur zich voelt en hoe minder kans hij maakt om op te branden. Regelgerichte directeurs hebben de minste impact op hun schoolcultuur. Zij slagen er niet in om voldoende bezig te zijn met wat daarvoor belangrijk is, namelijk omgaan met mensen. Vroeg of laat merken zij dat ze hun schoolcultuur niet kunnen beïnvloeden. Stil-aan gaan ze twijfelen aan hun persoonlijke bekwaamheid en slechter functioneren. En dat eindigt met burnout. Leerlinggerichte di-

recteurs zullen minder gauw in die val trappen.»Uit het onderzoek blijkt dat sommige directeurs uit het basisonderwijs ondanks al hun goede eigenschappen toch nog opbranden. Waaraan ligt dat?GEERT DEVOS: «Sommige directeurs ervaren heel

weinig steun van hun omgeving: het klikt niet binnen de scholengemeenschap of het schoolbestuur laat ze in de steek. Een scho-lengemeenschap betekent voor directeurs een meerwaarde en een steun als ze daarbinnen collegialiteit vinden, mogelijkheden zien om effi ciënter te werken en zich bevestigd weten in hun onafhankelijkheid. Sommige directeurs uit het onderzoek ervaren dat helemaal niet en overwegen zelfs uit de scholengemeen-schap te stappen. Schoolbesturen kunnen op hun beurt de directeur bijstaan: als zinvol klankbord om problemen en zorgen te delen en door ze materieel of administratief te helpen. Maar als dat bestuur een moeial wordt die op alles gaat vitten of integendeel

12 KLASSE NR.170

«Directeurs met een team van leraren die

zich goed voelen, hebben genoeg tijd voor hun prioritaire

taken»

e pedagogen en bijna opgebrande managers»

elke verantwoordelijkheid op de directeur afschuift, staat de deur naar burnout open. Een professioneel schoolbestuur, dat hebben directeurs nodig. Naar mijn aanvoelen vind je dat meer onder de grotere besturen.»Elke onderwijsminister belooft minder papierwerk. De werkstations zorgden al voor een veel profes-sionelere ondersteuning, Edulex en Schooldirect maken de directeurs beter dan vroeger wegwijs in de regelgeving. Toch blijkt ook de overheid een boosdoener…GEERT DEVOS: «De overheid heeft inderdaad belang-rijke, positieve initiatieven genomen, maar de wetten en regels blijven voor veel directeurs een probleem: te veel, te snel, te ingewikkeld. De directeurs trekken de meerwaarde en de inhoud van sommige wetten ernstig in vraag. Het participatiede-creet bijvoorbeeld: waarom een schoolraad? Waarom soms met dezelfde mensen over steeds hetzelfde moeten vergaderen? Veel directeurs voelen zich bovendien nog altijd overspoeld door te veel wetgeving of struikelen over het ontoegankelijke jargon. Nu moet ik wel zeggen dat de regelgerichte directeurs het meest klagen. Sommigen vinden zelfs dat er een nascholing moet komen om het formulier ‘BAO-Jaarlijkse inlichtingen’ te leren invullen. Leerlinggerichte directeurs vragen niet naar nascholing rond administratie en wetgeving, dat is hun prioriteit niet.»Klagen de schooldirecteurs ook over de inspectie?GEERT DEVOS: «Over het nut van de onderwijs-inspectie zijn de directeurs het wel eens, maar het vele papierwerk vooraf valt bij sommigen tegen. Ze hebben ook problemen met de bevoogdende manier waarop verschillende soorten inspecties hen behandelen. De meeste klachten gaan over de arbeids-, veiligheids- en hygiëne-inspectie: veel eisen, soms echt pietluttige opmerkingen, maar geen rekening houden met het gebrek aan tijd en mankracht op school. Een hygiëne-inspecteur presteerde het om een van de schooldirecteurs terecht te wijzen omdat het warm water een graad te warm was. Tja, wat zeg je daarop? We stellen wel vast dat sommige directeurs de inspectie als paraplu gebruiken om van le-raren meer administratie te eisen dan nodig is, bv. nieuwe leraren die extra uitgebreide

lesvoorbereidingen moeten maken.»Is een man een betere directeur dan een vrouw? Bepaalt het aantal vestigings-plaatsen hoe goed een directeur zich voelt? Spelen zjjn leeftijd of gezinsleven een rol?GEERT DEVOS: «Volgens ons onderzoek doet

dat er allemaal niet toe. Idem voor beroepservaring, al of niet een kernteam hebben, veel oude of jonge leraren, het soort leerlingen op school… Directeurs voelen zich hier niet per defi nitie beter of slechter door. Dat geldt ook voor de invloed van de pedagogische begeleiding,

de koepels, de steun binnen zijn gezin, het professionaliseringaanbod. Wij hebben hier geen algemene, duidelijke verbanden kunnen vaststellen. Allicht geeft de leiderschapsstijl van de directeur meer de doorslag.»Je lijkt niet mals voor de manier waarop Vlaamse schooldirecteurs vandaag worden opgeleid: te kort, te weinig, te oppervlakkig. Wat stel je voor?GEERT DEVOS: In de lerarenopleiding word je niet voorbereid om directeur te worden. Dat hoeft ook niet, maar als je weet hoeveel impact de directeur op zijn school heeft, dan moéten we hem grondig en professioneel opleiden. In het Gemeenschapsonderwijs is die opleiding nog vrij grondig, maar elders is dat minder. Wij pleiten voor een opleiding vooraf, vergelijkbaar met een masteropleiding, die kandidaten ten eerste duidelijk maakt wat het betekent om directeur te zijn, want velen knappen gefrustreerd af omdat ze niet wisten wat hen te wachten stond. Ten tweede moeten zij de vereiste competenties verwerven via een langlopend traject eventu-eel in afstands- of avondonderwijs, met een sterk praktijkluik. In Nederland bijvoorbeeld lopen directeurs-in-opleiding soms als stagiair mee met ervaren directeurs. En directeurs die een tijd in dienst zijn, moeten in-service training krijgen. Onderzoek bewijst dat dit het meest rendeert. De opleiding zou bo-vendien moeten selecteren: niet elke leraar wordt automatisch een goed directeur. Wij pleiten er ook voor dat leraren naar een directeurschap toegroeien. Niet ineens alle verantwoordelijkheden krijgen, maar begin-nen met een kleinere leidinggevende functie. Die moet wel aansluiten bij de behoeften en

structuur van de school, want voor je het weet, creëer je in een kleine school een gigantisch waterhoofd van drie of vier directeurs en dat is ook weer niet de bedoeling.»De lage verloning van schooldirecteurs was altijd al een pijnpunt. Intussen heeft de onderwijsminister dat loon opgetrokken. Is het probleem daarmee van de baan?GEERT DEVOS: «Het is een goede maatregel, maar ik denk dat hij nog niet ver genoeg gaat. Als directeurs vooraf een intensieve opleiding moeten volgen – waar ik echt voor pleit – zal dat loon nog veel hoger moeten liggen. De budgettaire gevolgen zullen niet min zijn. Maar dat is een keuze die een on-derwijsminister maakt of niet maakt.»

‘Het welbevinden en functioneren van directies basisonderwijs’, Geert Devos (Vlerick Leuven Gent Management School, Universiteit Gent), Nadine Engels (VUBrus-sel), Antonia Aelterman (Universiteit Gent), Dave Bouckenooghe (Vlerick Leuven Gent Management School) en Gwendoline Hotton (VUBrussel) – Onderzoek in opdracht van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming obpwo 03.06. Binnenkort ontvangt elke school een samenvatting van het onderzoek in brochurevorm. Een synthese komt op www.ond.vlaanderen.be/obpwo/projec-ten/2003. Het onderzoek is ook in verkorte versie gepubliceerd bij Wolters Plantyn onder de titel ‘Directeur in een basisschool. Een veelzijdig leid(st)er’

KLASSE NR.170 13

«Als directeurs vooraf een intensieve

opleiding moeten volgen, zal hun loon veel hoger moeten

liggen»

Geert Devos: «Schooldirec-teurs die veel omgaan met

mensen voelen zich beter in hun job dan

directeurs die enkel naar de wetten en de

regels kijken.»

Plamuur het gat in je planmuur

Mijn toetsen en huiswerken staan op vaste data in mijn

jaarplan.

Ik wacht voor lesvoorberei-dingen en jaarplan op mijn collega’s en kopieer ze van

hen.

Ik dien het mapje met mijn jaarplan altijd leeg in.

Ik plaats afspraken met de directeur op mijn vast

studieuur.

Ik neem in de nachtwinkel kopieën voor de volgende

dag.

Mijn lessen zijn afgewerkte gehelen van vijftig minuten.

Als ik een toets vergat aan te kondigen, stuur ik de leerlin-

gen ’s avonds een e-mail.

Ik reserveer het ICT-lokaal ruim op tijd (op het virtueel

leerplatform).

Ik ben ’s morgens minstens een halfuur voor het belsig-

naal op school.

Ik vul mijn agenda een week vooraf in.

Elk onderdeel van het leer-plan staat in mijn jaarplan.

Ik vul de schoolkalender in mijn agenda in en verdeel zo

de leerstof.

Ik plan familiefeesten op opendeurdagen en

herexamens.

Ik vertrek op het allerlaatste moment naar school. Mijn

fout niet als er fi le is.Ik dien kopieerwerk minstens

een week vooraf in.

Op klassenraden plan ik het doktersbezoek van

mijn kinderen.

Ik hou me uiterst strikt aan mijn jaarplan.

Ik overleg binnen de vak-groep over parallelle lessen

en proefwerken.

Ik weet exact hoeveel effectieve lesuren ik per

semester heb.

Ik kopieer mijn agenda van die van mijn leerlingen.

Ik vang lesoverschot in paral-lelle klassen op door crea-

tieve opdrachten.

Ik bedenk wat ik in de klas ga vertellen op het moment dat

ik het lokaal binnenstap.

Bij een uitstap heb ik een noodplan met alternatieve

activiteiten klaar.

Mijn jaarplan is een werkinstrument dat ik

onderweg aanpas.

Ik programmeer gezins-uitbreiding net na de grote

vakantie.

Ik overleg met collega’s en leerlingen als ik toetsen en

huiswerken plan.

Ik plan toetsen als een les wegvalt en leerlingen in de

studie zitten.

Ik wissel net voor het bel-signaal van lokaal met een

collega.

Ik vertrek vroeger als ik het laatste uur vrijkom.

Ik geef al mijn toetsen in de laatste dagen voor een

vakantieperiode.

Ik schrijf een ontwerp uit van mijn voorstellen op klassenra-

den en deliberaties.

De laatste huistaken van het jaar maken de leerlingen

klassikaal.

Ik ga niet naar vakgroep-vergaderingen op mijn vrije

(halve) dag.

Totaal groen:

Totaal rood:

Totaal blauw:

Totaal zwart:

Tel per kleur het aantal stellingen dat je hebt aangekruist en lees onderaan je profi el.

Je kruiste vooral groen aanJe bent een vrouw/man met een plan. Door een heldere maar fl exi-bele agenda, stevige organisatie en continu overleg bouw je een solide fundament voor je leerlingen. Kortom: een rots om op te bouwen, een huis van vertrouwen.

Je vinkte meestal rood aan

Je bent een echt planbeest. Je

schooldag leest als een draaiboek,

maar door te strakke schema’s,

roosters en afspraken dreigt een

verstikkende structuur. Bouw

tussen jezelf en je leerlingen en

collega’s geen muur.

Je koos vooral blauwJe bent een wandelend

rampenplan. Organisatie

is jou volslagen vreemd.

School is wat er rondom jou

draait dankzij de anderen

die plannen maken. Doe

iets aan je wanorde, voor

je leerlingen het noorden

kwijtraken.

Je streepte overwegend zwart aanJe bent een plantrekker. Afspraken en regels buig je in je eigen voordeel om. Je fabriceert een constructie om jezelf buiten schot te houden. Sluit jezelf niet op in een ondoordringbaar gebouw.

14 KLASSE NR.170

In een exclusieve internetpeiling van Maks!, het jonge-renblad van Klasse, geven leerlingen zichzelf slechte cijfers voor plannen. Maar hoe zit het bij jou? Lijd je

aan planvrees of aan planingitis? Plamuur het gat in je planmuur en kruis aan wat voor jou toepasbaar is.

➜ Met de hele klas naar Bethlehem p. 19➜ Ga gratis naar de sfi nxen p. 31➜ Relaxen in de Elzas p. 33

Wie pleegde de ‘Moord in het Museum’?Klasse actie:

MARK DE V

ILDER

Actie met Klasse

Hoe schrijf je in voor deze actie?Surf naar www.lerarenkaart.be en vul daar het elektronisch formulier in. Duid er je voorkeuren aan. Inschrijven kan tot woensdag 10 januari. De eerste vijfhonderd aanmelders krijgen een bevestigingsmail retour. Druk die mail af en leg hem op 24 januari samen met je lerarenkaart voor aan het onthaal van het museum. Je naam en het aantal personen (eigen gezinsleden) staan genoteerd op de viplijst, kom dus zeker als je wordt uitgenodigd. Deze actie is gratis voor leraren en eigen gezinsleden (max. 5 personen in totaal).

Waar vind je meer informatie?Je contactpersoon voor deze actie is Hugo Vandendries - Educatieve Dienst - Museum voor Natuurwetenschappen - Vautierstraat 29 -1000 Brussel - tel. 02 627 42 47 - hugo.vandendries@natuurwetenschappen.be. Meer info vind je ook op www.natuurwetenschappen.be. De tentoonstelling ‘Moord in het Museum - Onder-zoek een mysterieuze misdaad!’ loopt tot en met 2 september 2007. Daarna sluit het museum twee maanden lang zijn deuren om op 27 oktober 2007 de grootste Galerij van Dinosauriërs in Europa te openen.

Legende: � = Algemeen � = Basisonderwijs � = Secundair onderwijs � = Hoger onderwijs � = Volwassenenonderwijs

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

Speuren met Klasse: Moord in het MuseumDinsdagochtend. De directeur van het museum wordt dood aangetroffen in

zijn bureau. Van de dader geen spoor. Wat is er gebeurd? Deskundigen komen ter plaatse en vinden aanwijzingen: een patroonhuls, bloedsporen, textielvezels, vingerafdrukken… Daarmee moet jij het doen, want in ‘Moord in het Museum’ ben jij de detective. Acht forensische labo’s bezoek je en in elk daarvan vind je ant-woorden op vragen en kom je de dader steeds dichter op het spoor. Maak kennis met de boeiende en veelzijdige weten-schap van de criminalistiek. Hanteer de modernste opsporingstechnieken, waarin chemie, biologie, fysica, tand-heelkunde, ballistiek en insectenkunde je helpen. Proberen? Wapen je met je notitieboekje en schrijf in voor de lera-rendag van ‘Moord in het Museum’ op woensdag 24 januari. Kom gratis met je gezin en ontmasker de dader van deze moord. Peter Witse deed het je al voor tijdens de opening van de expo.

Wat staat er op het programma?Je bent welkom om 11, 13, 15 of 17 uur. Na een korte briefi ng en informatie over klasbezoeken en educatief materiaal, trek je je onderzoeksjas aan en volg je op eigen tempo een interactief parcours. Er is bloedstollende animatie voorzien, je krijgt een moorddrankje en je kan een demonstratie van het atelier (Labo “Opsporing verzocht”) bijwonen. Via eenvoudige uitleg en weetjes ontdek je meer over alle onderdelen van forensisch onderzoek en de wetenschappen die er komen bij kijken. Je beslist zelf welke sporen je verder volgt en welke je verlaat… Succes!

Met welke wetenschappen los je een moord op?Behalve met chemie, biologie, fysica kom je als misdaadonderzoeker meer specifi ek in aanraking met thanatologie (onderzoek van het lijk), odontologie (studie van de tanden, tandafdrukken…), ballistiek (onderzoek van het wapen) en entomologie (studie van insecten op het lijk om o.a. het tijdstip van de dood te achterhalen). Je les over gebitten, insecten, haarstructuur, DNA en pakweg versnelling en traagheid zal nooit meer dezelfde zijn…

Volg het moordparcoursHoe je via de wetenschap een moord oplost? Je doorloopt acht laboratoria:Labo 1 - gerechtelijke geneeskunde: samen met de politiearts stel je de precieze doodsoorzaak en het tijdstip van overlijden vast. Hij onderzoekt het lijk en neemt monsters (bloed, cellen, organen) die hij laat analyseren. Labo 2 - vingerafdrukken: vergelijk sporen die op de plaats van een misdaad genomen werden, met de vingerafdrukken van de slachtoffers en de eventuele verdachten. Labo 3 - forensische tandheelkunde: schat de leeftijd van de overledene, achter-haal wie in een stuk voedsel of een mens heeft gebeten. Of help bij de identifi catie van slachtoffers, vooral als een DNA- of vingerafdrukonderzoek niet meer mogelijk is.Labo 4 - DNA en biologische sporen: elk biologisch spoor (bloed, sperma, speek-sel) wordt met een foto voor een DNA-onderzoek naar een laboratorium gestuurd. We hebben allemaal ons ‘persoonlijk DNA’, daarom is dit een uitstekend identifi catiemiddel. Ga het zelf na.Labo 5 - schoensporen: Schoenzolen kunnen heel wat aanwijzingen geven: bloed van het slachtoffer, tapijtvezels van de plaats van een misdaad... Beschik je over een hele reeks voetstappen, dan kan je er nog meer uit afl eiden (snelheid, richting, kreupele gang). Labo 6 - vezels en microvezels: Verzamel zorgvuldig haartjes en vezels op en rond het slachtoffer. Het zijn kostbare aanwijzingen, want ze kunnen je vertellen of twee mensen elkaar aangeraakt hebben of dat er iemand op een bepaalde plaats was. Labo 7 - forensische entomologie: wanneer iemand stierf, kom je te weten door te kijken welke insectenlarven op of in het lijk voorkomen. In een laboratorium groeien die onder gecontroleerde omstandigheden verder. Zodra de insecten volwassen zijn, kan de soort met zekerheid bepaald worden.Labo 8 - ballistiek: elk wapen laat unieke sporen achter. De ballistische ‘vingerafdrukken’ op kogels en hulzen wijzen uit vanuit welk wapen ze komen. Zoek door een microscoop naar sporen op kogels en hulzen, vergelijk die met de gegevens uit de Nationale Ballistische Gegevensbank. Reconstrueer eventueel de baan die de kogel heeft afgelegd.Extra: robotfoto’s: maak robotfoto’s op basis van getuigenissen en gezichtsrecon-structies op basis van schedels.

16 KLASSE NR.170

FOTO’S M

USEUM VOOR NATUURW

ETENSCHAPPEN

KLASSE NR.170 17

Digi-taal-bad Je laatstejaars secundair onderwijs met interesse voor vreemde talen krijgen aan het Hoger Instituut Kempen (Geel) een praktische kennismaking met de mogelijkheden van

computerondersteund vertalen en moderne vertaalsoftware. Elke leerling krijgt bovendien een cd-rom met digi-materiaal om thuis of in de klas te proberen.Je kan zo’n sessie aanvragen via dirk.de.peuter@khk.be - ook taalleraren zijn welkom, bijvoor-beeld voor een pedagogische studiedag

VlindertegelsToon je engagement tegen zinloos geweld en plaats een «vlinderte-

gel» op school. De nieuwe vzw Zin-loos Geweld (www.zinloosgeweld.net) promoot de tegel als zichtbaar en positief symbool tegen agressie, geweld én onverschilligheid. De tegel is in blauwe hardsteen, meet 30 x 30 cm en toont een ingebeiteld okergeel vlinderlogo. De teksten en informatie van de website kan je meteen als een soort lespakket gebruiken.De tegel kost 90,75 euro (verzendingskosten niet inbegrepen).www.zinloosgeweld.net - naast de tegel zijn er ook affi ches, stickers, t-shirts enz.

7: toneel op het strand (11)7 toont veertien jongeren op het strand van Blankenberge. Zoals ze zijn. Soms stoer, soms kwetsbaar. Jan Monbaliu van rederijkerskamer De Loofblomme in Sint-Denijs-Westrem: «De titel verwijst naar de zeven hoofdzonden. Ik heb jongeren daarover laten refl ecteren, en zo het stuk opgebouwd.» Jan Monbaliu is leraar Nederlands en esthetica in een Gentse school. Zijn schoolervaring neemt hij mee naar het toneel: «Voor dit stuk zijn alle acteurs en de hele productieploeg jonger dan 25. Jongeren kunnen zich maar ontwikkelen als je hen kansen geeft. Dat doen we met 7.»Meer schooltips op www.klasse.be

Aventurien De boze wolf verdrinkt in de waterput en komt voor de poort van Sint Pieter. Renard, de broer van Roodkapje, is hem gevolgd om hem een lesje te leren. In de hemel heerst

paniek: de «Aventurien», de zonnesteen die het evenwicht bewaart tussen goed en kwaad, is gestolen. Wolf en Renard moeten samen de steen terughalen.De musical «Aventurien» is geschreven door Heidi Walleghem en Yves Bondue. Hij is beschik-baar op drie cd’s, zodat je hem met je leerlingen zelf kan opvoeren. Je krijgt twee audiocd’s, een-tje met gezongen liedjes en eentje met instrumentale liedjes en een cd-rom met een uitgebreide handleiding (alle rollen en karakters, decoraanwijzigingen, rekwisieten, belichting, oefentips enz.). Dit pakketje kost 175 euro.Info en bestellingen via cie.de.oorsprong@skynet.be - www.ciedeoorsprong.be (klik op «nieuws»)

Beestig«Kapitein Winokio is beestig» is de titel van een cd met tien liedjes over de

dieren van de axenroos. Winok Seresia (Kapitein Winokio) maakte deze liedjes samen met Peter Revalk (Wizards of Ooze). De muziek is volgens hen zelf «puur natuur, kindermuziek op zijn best, geen plastieke brol».www.kapiteinwinokio.be - hier kan je drie liedjes kort beluisteren

SEBASTIAAN LEENAERT

Cursussen➜➜ Agressie op school en in de klas: 6/12 in KULAK, Kortrijk.www.eekhoutcentrum.be - marcella.deneve@kuleuven-kortrijk.be

➜➜ “Voice and Soul” - tweedaagse workshop rond werken met je stem en au-thenticiteit in communicatie en expressie - door Karina Schelde (Nieuw-Zeeland): 9 & 10/10 in Vaalbeek.lucmaertens@telenet.be - tel. 050 82 52 92➜➜ Zorg op school - over integrale kwaliteitszorg in de school als organisatie: 1/12 in Katho-Reno, Torhout.www.prose.be - info@prose.be➜➜ 41ste Doordenkertje: Naar een rechtvaardiger fi nanciering van ons onder-wijs: lezing door prof. dr. Ides Nicaise (Hiva/KULeuven), gevolgd door debat: 31/1 in Gemeenschapsonderwijs, Alhambragebouw, Brussel.pdb.gemeenschapsonderwijs.net/aankondigingen/folder24102006.pdf - luc.vervloet@gemeenschapsonderwijs.be➜➜ Aandachtsproblemen en ADHD (23/1 in Berchem); Ouderschap: leiden of lijden? (20/3 in Antwerpen).www.puzzel.be - info@puzzel.be - tel. 03 239 65 35➜➜ ICT-studiedag: hands-on workshops en demonstraties: 10/2 in Leuven.www.pdcl.be➜➜ Bijscholingen Dans: Parnas Danst: clipdance/hiphop/streetdance/african dance (13 & 14/12); Parnas Speelt: dans en ritmische vorming (13 & 14/12); Hedendaagse Israelische dansen (15/12), telkens in Dilbeek.www.cvvparnas.be - cvv_kdecuyper@hotmail.com

➜➜ Studiedag leraren economie 3de graad ASO: 18/1 in KULeuven.www.econ.kuleuven.be/leraren➜➜ het Europees Referentie Kader (ERK) voor leraren moderne vreemde talen: 6/12 in CPS Academie, Amersfoort, Nederland.

academie@cps.nl - tel. 00 31 33 453 43 03 - www.cps.nl

Stilte in onderwijs Gedichtendag 2007 heeft als thema “Stilte en eenvoud”. Poetry International (Nederland) en Stichting Lezen (Vlaanderen) organiseren elk jaar op de laatste donderdag van

januari “Gedichtendag”, een poëziegebeuren met meer dan tweehonderd activiteiten. Op www.gedichtendag.org vind je een brochure met lessuggesties.Centrum Waerbeke lanceert “Portaal van de stilte” (zie ook www.portaalvandestilte.be), een initiatief rond “stilte” als leefkwaliteit in onderwijs, leefmilieu, kunst en cultuur, gezondheidszorg, welzijn… Alle leraren kunnen hieraan meewerken. Mail vóór 10 december naar info@portaalvandestilte.be en deel jouw stilte-ervaringen met andere onderwijsmensen.Alle inzendingen vormen de inspiratiebron voor een tekst die op 25 januari zal worden voorge-lezen in het Brugse Hospitaalmuseum. Een selectie van de teksten wordt later in 2007 in een boekje gebundeld.www.portaalvandestilte.be - info@portaalvandestilte.be - www.gedichtendag.orgLaat de vlinder overal

rondfl adderen - hij doet geen vlieg kwaad.

VZW ZINLOOS GEWELD

18 KLASSE NR.170

«In ons café zeveren we niet» (12)Woensdagochtend. Mama Veerle is druk in de weer met de koffi e. Een tiental ouders nestelt zich in het café van de school. Hier drinken ze gratis of steken ze tien cent in het ‘bakske’. Of er nog een verschil is met een gewoon café? «In een gewoon café wordt er gezeverd», zegt Jean Jacques, «hier wordt er gepraat.»Veerle Heirman is elke woensdagochtend op post: «Zo’n oudercafé werkt pas als je als ouder andere ouders aanspreekt. Ze komen hier een kop koffi e drinken, praten met elkaar of met de juf of meester. En soms hebben anderstalige ouders een brief mee van de school. Er is dan wel altijd iemand die met wat Frans of Duits helpt verduidelijken en vertalen. We zijn allemaal mensen, hé.» Zes jaar al houden ze in de Basisschool de Notelaar in Aalst een oudercafé open.Meer schooltips vind je op www.klasse.be

Koningin Paolaprijs Alle leraren secundair onderwijs kunnen meedingen naar de «Koningin Paolaprijs voor het onderwijs 2006-2007». Die prijs bekroont een leraar (of team) die een concreet

pedagogisch project lopende hebben rond maatschappelijke betrokkenheid van leerlingen, solidariteitsbevordering, meer kansen voor kansarme groepen enz.Kandidaturen zijn welkom tot 31 januari - alle info en inschrijvingsformulieren op www.sk-fr-paola.be - info@sk-fr-paola.be

Lego Welke technische vaardigheden en programmeerkunsten moeten je leerlingen (8 tot 15 jaar) hebben om een Lego-robot te maken? Hoe passen teamwerk en presentatievaar-

digheden in dit plaatje? Op 13 december (14 tot 16 u.) is er een gratis demonamiddag in Rega Leuven (Katholieke Hogeschool). Je hoort er o.a. ook alles over het “First Lego League Tornooi”.Alle info op fl l.rega.khleuven.be - wim.bertels@khleuven.be - tel. 016 29 85 11

Gezocht➜➜ DirecteurGezocht: directeur BSO/TSO en DBSO voor Vrije Technische Scholen Sint-Niklaas.

Info en kandidaturen (met cv) via im.vts@vtssn.be - tel. 0475 55 65 15➜➜ DirecteurGezocht: directeur voor basisschool Heilig-Graf Turnhout.Profi el, selectieprocedure enz. via hilde.robrechts@heilig-graf.be - kandidaturen vóór 15 december aan vzw Instituut van het Heilig Graf - Zr. L. Van Bragt, voorzitter Raad van Beheer - Patersstraat 26 - 2300 Turnhout➜➜ VormingsmedewerkerGezocht: deeltijds medewerker (60 procent) voor de uitbouw van Ondersteuningscentra voor NT2-cursisten in de Brusselse CVO’s en een Open Leercentrum NT2 in het Huis van het Nederlands in Brussel.www.huisnederlandsbrussel.be➜➜ RekenenGezocht: vrijwilligers die laaggeschoolde volwassenen begeleiden in rekengroepen (niveau lagere school) op maandagvoormiddag en woensdagavond.Centrum Basiseducatie Noord-Antwerpen - marianne.wullaert@cbenoordantwerpen.be

BoerderijklassenBij het kraaien van de haan de dieren helpen voederen en melken. Daarna steken je

leerlingen een handje toe bij het dagelijkse boerderijwerk (dieren verzorgen, stalletjes kuisen…). Na de middag werken ze rond het maandthema (in december is dat bijvoorbeeld kerstbrood bakken, in januari wolverwerking). Een tractortocht, een boerderijspel, spelen op de strozolder… voor elke boerderij- of natuurklas kan je, in overleg met de monitoren van De Zonnegloed, je eigen programma samenstellen, voor één dag, voor drie dagen, voor vijf dagen. Groepen tot 80 personen zijn welkom.www.dezonnegloed.be - tel. 0473 79 13 93

Toetsontwikkelaars gezocht Gezocht: enthousiaste leraren, lerarenopleiders en pedagogisch begeleiders om mee te werken aan toetsen naar de eindtermen Frans in het basisonderwijs en de

ontwikkelingsdoelen wiskunde in het beroepsvoorbereidend leerjaar. Gevraagd: een aantoonbare expertise in het leergebied en de bereidheid om in een onderzoeksteam te werken. Je moet vastbenoemd zijn, want het betreft een detachering, vanaf januari tot het einde van het schooljaar, eventueel met verlenging tot einde 2007.Kandidaturen vóór vrijdag 8 december bij KULeuven - departement Pedagogische Wetenschap-pen - rianne.janssen@ped.kuleuven.be - meer info via tel. 016 32 61 84 (Rianne Janssen) of 016 32 56 08 (May Van Hulle)

Prinses Kasja Kasja krijgt een plechtige brief waarin ze leest dat ze een nichtje is van de pas overleden Koning Baldokan van Transolania en dat zij nu, als Prinses Kasja, over dat land moet

regeren. Ze vertrekt holderdebolder… Dat is meteen de start van een muzikaal liedjes-avontuur voor 4-8-jarigen, een totaalspektakel met muziek, poëzie en spel.De voorstelling is dit en volgend schooljaar beschikbaar als schoolvoorstelling. Voorts zijn er workshops rond muzikale en creatieve expressie en animaties voor groepen tot 150 leerlingen (4 tot 12 jaar).Sinds kort is de voorstelling ook verkrijgbaar op cd. Ketnet-wrapper Peter Pype vertelt het verhaal, Barbara Cool en Katja Vandl van CoolCompany zingen en musiceren, met hun vaste begeleiders.www.coolcompany.be - info@coolcompany.be

Negen maanden Hoe groeit de baby in de moederschoot? Moet een baby meteen huilen als hij geboren wordt? Is de autogordel dragen verplicht voor een zwangere vrouw? Op de dvd «Negen

maanden» krijg je bijna drie uur lang antwoorden op zowat alle mogelijke vragen rond zwangerschap, geboorte en postnataal herstel. De dvd toont o.a. unieke beelden van de groei van de baby in de baarmoeder. Voor het eerst besteedt een dergelijke publicatie ook aandacht aan het herstel van de moeder na een zwangerschap, zowel lichamelijk als emotioneel. Bij de dvd krijg je een zwangerschapspakket met een 15-tal folders.www.beeldtaal.be - beeldtaal@scarlet.be - 20 euro + 2,50 euro verzendingskosten

UITGEVERIJ B

EELDTAAL

DE Z

ONNEGLOED

PETER VAN HOOF

KLASSE NR.170 19

Multimedia

1. VoorleesgidsJe wil kleuters een verhaal voorlezen over dierendag, anders zijn, carnaval, auto’s…? Op de website Voorleesgids vind je de boeken op thema. Nederlands en Vlaamse auteurs en illustratoren kunnen er bovendien zelf hun boeken aanmelden. Momenteel vind je er al meer dan honderd boeken verdeeld over een vijftigtal thema’s.www.voorleesgids.nl

2. LerarenlinksDe meest bruikbare links voor elk vak, het liefst met zoekmachine? Probeer het nieuwe Lerarenlinks.be. De nieuwste links vind je op de startpagina. Leraren kunnen zelf via nieuwe links aanmelden. Na een evaluatie door vakleraren wordt de link al of niet opgenomen. Héél goeie of bruikbare links krijgen een stipnotering, niet-werkende of verouderde links worden verwijderd en vervangen. www.lerarenlinks.be

3. AtlassenAls een van je leerlingen zijn atlas vergeten is, maar er is een pc in de buurt, stuur hem dan naar Atlapedia. Deze site biedt aardrijkskundige en politieke kaarten aan van ongeveer elk land (alfabetisch opvraagbaar) en de belangrijkste (Engelstalige) info en cijfers. Een aantal kaarten kan je downloaden. Voor het grote detail moet je hier niet zijn, maar het overzicht is wel compleet.www.atlapedia.com

WEBTIPS

Anti-plagiaatSteeds meer merken docenten en leraren dat studenten/leerlingen hun werken, scripties en taken bij elkaar ‘googelen’of van elkaar afschrijven. Het programma Ephorus opent het bestand van een scriptie en toont de fragmenten die (in hoge mate) gelijk zijn aan een stukje tekst op het internet. Je krijgt er ook de adressen van de betreffende webpagina’s bij. Of dat het bewijs van plagiaat is, is een andere zaak, want wie zijn bronnen vermeldt, doet niets verkeerds. Het programma toont aan dat een tekst fragmenten bevat die ook op het internet staan, maar niet of er legaal of illegaal - met of zonder bronvermelding - is gekopieerd. Voor studenten kan het wel een sein zijn dat ze slordig omspringen met bronvermelding. En nog dit: ‘ephorus’ is Grieks voor ‘schoolopzichter’.Demo, uitgebreide (Nederlandse) referentielijst en meer info: www.ephorus.be

SOFTWARE

Harba LorifaEen cd met lesmap over Brabantse volksliedjes. Dat is Harba Lorifa, een

project met twintig bestaande dialectliedjes uit Noord-Brabant, Antwerpen en Vlaams-Brabant (incl. Brussel). Bij elk lied hoort in de map een leskatern met tekst en vertaling en eenvoudige lesopdrachten (niveau derde graad lager onderwijs). De opdrachten willen leerlingen vooral laten kennis maken met de autochtone taalvariatie en met de erfgoedwaarde van liederen. Het project draait rond hertog Jan I als spilfi guur (we surfen ook een beetje mee op de viering van 900 jaar hertogdom Brabant). De cd is een productie van het VCV, Muziekmozaïek en het Noord-Brabants Genootschap.‘Harba lorifa. Brabantse volksliedjes’ (cd + lesmap, 15,95 euro voor basisscholen (normaal tarief 19,50 euro) - Noordbrabants Genootschap - verkrijgbaar in de handel of online te bestellen via www.harbalorifa.euWil je de cd-rom en het lesmateriaal uittesten in de klas en vervolgens kort over je ervaringen vertellen? Twintig gratis exemplaren liggen op evenveel vrijwilligers te wachten. Mail naar secre-tariaat.leerkrachten@klasse.be - vermeld je naam, adresgegevens, school en onderwijsniveau.

MUZIEK

Jozef en Maria… en je klas kan meeWat betekent het voor Maria om haar

ouders te moeten vertellen dat ze zwanger is? Wie of wat brengt koning Herodes ertoe het bevel tot massale kindermoord te geven? Wie waren de drie Wijzen uit het Oosten en wat bracht hen naar Bethlehem? De reis van Maria en Jozef; die eindigde met de geboorte van hun zoon Jezus; is nu een historische film die vanaf 6 december in de Vlaamse bioscopen te zien is. Met de hulp van historici maakte regisseur Catherine Hardwick van ‘The Nativity Story’ een zo waarheids-getrouw mogelijke prent en dat merk je tot in het kleinste detail.Zin om met je klas naar ‘The Nativity Story’ te gaan in een bioscoop naar keuze? Klasse en BFD-Film geven een klasvisie weg. Mail naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be. Geef je naam en adres, school en onderwijsniveu op. Vertel kort wat je verder rond het kerstthema doet in de klas. De winnende klas (max. 30 leerlingen) staat op vrijdag 8 december op www.klasse.be/wedstrij-den en krijgt ook persoonlijk bericht. Heb je niet gewonnen of wil je zeker zijn, dan kan je nu al een schoolvisie boeken via 09 235 40 32 of stefanie@bfdfi lm.com. Info over en voorsmaakjes van de fi lm vind je op www.thenativitystory.com

Requiem Een klein plaatsje in het zuiden van Duitsland in de jaren zeventig. De 21-jarige Michaela is grootgebracht in een diep religieus gezin met een goedhartige maar

zwakke vader en een ijskoude, afstandelijke moeder. Ondanks haar jarenlange strijd tegen epilepsie brandt Michaela van verlangen om het huis te verlaten en aan de universiteit te gaan studeren. Daar zorgen haar eerste kennismaking met vrijheid, haar ontluikende liefde voor Stefan en haar vriendschap met Hanna ervoor dat het schild van haar geloof en haar familie, waar ze zich altijd veilig en beschermd heeft gevoeld, breekt. Het resultaat is dat Michaela instort. Het is geen normale epileptische aanval. De aanval gaat gepaard met waanbeelden van verwrongen gezichten en afschrikwekkende stemmen. Een priester overtuigt haar ervan dat ze bezeten is. Kan ze haar strenge morele en religieuze banden verbreken en psychiatrische hulp zoeken? De fi lm kreeg de prijs voor Beste Actrice op het Filmfestival van Berlijn. Een fi lm van Hans-Christian Schmid, verdeeld door Cinéart. Vanaf 13 december in de Vlaamse bioscoop.

FILM

CINÉART-C

INÉLIBRE

BFD-FILM

Belangrijke documenten altijd veiligJe hebt belangrijke documenten gescand om ze ook virtueel te bewaren. Of je bent dat van plan. Maar waar bewaar je die dan veilig? Zowel particulieren als scholen kunnen sinds kort gebruik maken van de diensten van MyCertipost, een internetbrievenbus voor bv. facturen, contracten, foto’s, verzekeringspolissen enz. De nieuwe service MyCertiSafe is een documentenkluis op het world wide web. Tot 50 megabyte aan digitale informatie kan je daar gratis archiveren en op elk moment raadplegen. Wie meer archiefruimte wil, betaalt jaarlijks 7,95 euro voor 500 megabyte. Certipost is een joint venture van Belgacom en De Post.www.mycertipost.be/nl/rubrique49.html

INTERNET

20 KLASSE NR.170

De leerlingenkaart

460 000 leerlingenkaarten vonden de weg naar de achterzak van jongeren uit het secundair onderwijs. In 604 scholen hebben secretariaatsmede-werkers hun schouders gezet onder de verspreiding. 1106 leerkrachten en leerlingenbegeleiders krijgen elke maand tips om verder te timmeren aan de brug tussen school en vrije tijd. Op nauwelijks twee jaar tijd werd de leerlingenkaart een extraatje in het welbevinden van leerlingen: zin in 460 000 schouderklopjes?

Internationaal Kortfi lmfestival LeuvenSteeds minder tijd? Raak je niet meer in de bioscoop? Voel

je je schuldig omdat een doorsnee-fi lm drie uur dierbare gezinstijd kost? Tja… Het 12de Internationaal Kortfi lmfestival in Leuven geeft je op één avond een kleurrijke explosie van creativiteit: van mini-speelfi lms, humoristische gags, korte crimi’s tot poëtische impressies, animatiefi lms en videoclips. Van 2 tot 9 december krijg je in Leuven het beste van het kortste. Meer dan 250 titels staan op het programma. Kijk zeker uit naar de reeksen over Britse humor, de Comedy Shorts, of het hilarische 100 Ways To Die.Met een LEERLINGENKAART betalen je leerlingen voor een kortfi lmselectie maar 4 euro. Na de voorstelling kunnen ze even binnenwandelen in de labozaal voor een reeks experimenteler werk, 1 minuut fi lmpjes of videoclips.Op vrijdag 8 december vindt bovendien de regiofi nale van Visual Sensations plaats. In deze VJ battle nemen VJ’s en mediakunstenaars het tegen elkaar op. Voor de Belgische regiofi nale werden 4 VJ’s of VJ-crews geselecteerd: Arties (uit Ternat), EyeSceam (uit Heverlee), Teknar (uit Antwerpen) en Krakoog (uit Gent). Ze krijgen elk 20 minuten de tijd om met een live set de jury en het publiek te overtuigen van hun kunnen.Ook tijdens het schooljaar kan je met de school een kortfi lmcompilatie komen bekijken. De organisatoren van het kortfilmfestival stellen die samen op basis van leeftijd, duur, thema, taal... Tine Holvoet (tel. 016 32 03 38 - tine@cinemazed.be) denkt graag mee over een compilatie op jouw maat.Het Internationaal Kortfi lmfestival en Cinema Zed zijn slechts twee van de 260 organisaties of winkels die een stevige korting geven aan jongeren met een leerlin-genkaart. Elke week komen er nieuwe aanbiedingen bij. De hele lijst vind je op www.leerlingenkaart.be. Herinner jij je leerlingen eraan dat het ook buiten de schoolu-ren leuk kan zijn om nog op school te zitten?

WIN 5 duotickets voor het Internationaal Kortfi lmfestival in Leuven: mail je naam en adres vandaag nog naar wedstrijd@leerlingenkaart.be en vermeld Kortfi lmfestival als onderwerp. Veel succes!

GRATIS TOPMATCHEN

Niet kniezen, basketten!“Laat al die zestienjarige meisjes die complexen krijgen omdat ze boven

1 meter 85 uitgroeien maar weten dat ze zeer welkom zijn. Ze gaan snel van hun complexen verlost zijn!” Caroline De Roose, teammanager van de Belgian Cats, ziet het helemaal zitten: honderden jongeren kunnen zich in december op www.leerlingenkaart.be inschrijven om tickets mee te graaien voor een topmatch in het basketball. In Bree, Leuven, Oostende en Antwerpen liggen telkens 50 duotickets klaar. Een mooie gelegenheid om je leerlingen voor het eerst te laten proeven van de stomende sfeer van een match op topniveau: zo maakt de leerlingenkaart niet alleen de drempel voor passieve sportbeleving lager, maar probeert ze evenveel jongeren meer zin te geven om zelf te gaan basketten. In Maks! van december lezen je leerlingen alvast het verhaal van Joyce Van Heist, leerling op de topsportschool, de benjamin bij St-Katelijne-Waver (1ste nationale) en op haar zestiende hét aanstormend talent in het vrouwenbasket. Een verhaal waar iedereen van groeit!

IGUANA JOB

ABOON

KLASSE NR.170 21

Multimedia

Essential CinemaWaar vind je golden oldies als “And God Created Woman” (Roger Vadim, met

Brigitte Bardot in haar eerste grote rol), “Brief Encounter” (David Lean, met Trevor Howard) en “Cabaret” (Bob Fosse, met Liza Minelli) samen in één dvd-collectie met ‘nieuwe’ klassiekers als “Monster” (Patty Jenkins, met Oscarwinnares Charlize Theron) en “Hero” (Zhang Yimou, met Jet Li)? Het antwoord: de “Essential Cinema Collection” van Dutch Filmworks. In de eerste lading (een tiental fi lms) vind je voorts pareltjes als “Spider” (David Cronenberg), “A Lovesong for Bobby Long” (Shainee Gabel), “El Otro Lado de la Cama” (Emilio Martínez Lazaro) en “Balzac and the Little Chinese Seamstress” (Sijie Dai). Een rijtje pareltjes dus. Uitkijken naar de volgende reeks is nu al de boodschap.www.dutchfi lmworks.nl - verkrijgbaar in de handel

Moviebox for kidsDrie spannende jeugdfilms in één box verzameld. In “Madelief, krassen in

het tafelblad”, een Nederlandse fi lm van Ineke Houtman, gaat de tienjarige Madelief na de dood van haar oma bij haar opa logeren. In het tuinhuisje ontdekt ze een mysterieuze tekening, gekrast in het tafelblad van oma’s bureau. De fi lm is gebaseerd op “Krassen in het tafelblad” van succesauteur Guus Kuijer. In dezelfde box vind je voorts ook “Ella Enchanted” (Tommy O’Haver), een romantische familiefi lm met een jonge Anne Hathaway (recenter te zien in “Brokeback Mountain” en “The Devil Wears Prada”). De derde fi lm is “The Mighty” (Peter Chelsom), een grappig, inspirerend, avontuurlijk verhaal over twee buitenbeentjes, Koning Arthur en de Ridders van de Ronde Tafel, vriendschap enz.“Moviebox for Kids” - RCV - verkrijgbaar in de handelwww.rcv.nlWin: 3 x “Moviebox for Kids” - mail vóór 15 december (met vermelding “Moviebox”) naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be

National Geographic In de documentaire «De laatste dagen van de Maya-cultuur» zie je hoe de ontdekking van 16 Maya-skeletten nieuwe inzichten geeft over de manier waarop deze

beschaving aan zijn einde kwam. Wie National Geographic zegt, denkt natuurlijk eerst en vooral aan dieren, dieren en nog eens dieren. Een nieuwe lading dvd’s bedient je meteen op je wenken, met o.a. «Jachtluipaarden - dodelijke snelheid» (gefi lmd in de Kalahariwoestijn), «Dolfi jnen - ontdek hun duistere kant» (over een bijzonder sluw en meedogenloos kantje van deze lieve dieren) en «Jagers opgejaagd» (over dieren die mensen aanvallen). Ook nieuw: «In de greep van de vogelgriep» (met een bonusfi lm over anthrax) en «Crittercam - de levende camera» (gefi lmd met camera’s aangebracht op dieren).www.nationalgeographic.nl - verkrijgbaar in de handel

In de bovenste dvd-schuif ➜➜ Dikke boxen troef bij A-fi lm, het moment dus om hints te beginnen geven voor de kerstperiode. «Alex van Warmerdam» bundelt het volledige oeuvre van deze

eigenzinnige Nederlandse regisseur, met de bekroonde, zeer intimistische debuutfi lm «Abel», over «De noorderlingen» en «De jurk» tot «Kleine Teun» en «Grimm». Vijf parels in één box. De box «Ang Lee» brengt vier fi lms van deze hitregisseur: zijn eerste drie fi lms (gedraaid in Taiwan) én (ter vergelijking) «Brokeback Mountain» (met voor Ang Lee de Oscar voor Beste Regisseur). Woody Allen ten slotte schrijft en regisseert elk jaar een fi lm. De laatste jaren halen zijn New Yorkse fabels nog nauwelijks de bioscoop, maar in de box «Woody Allen» vind je alvast de fi lms van de jaren 2001 tot 2005: «Match Point», «Hollywood Ending», «Curse of the Jade Scorpion», «Anything Else» en «Melinda Melinda».www.a-fi lm.nl - verkrijgbaar in de handel➜➜ Liefhebbers van klassieke zang en meer bepaald van fenomeen en tenor José Carreras weten meteen wat vragen voor onder de kerstboom. Het Nederlandse Arthaus heeft immers net een unieke “José Carreras Box” uitgebracht. In de box vind je liefst zeven dvd’s, meestal registraties van optredens eind jaren 80, toen Carreras, na een afwezigheid wegens leukemie, sterker dan ooit tevoren op de podia verscheen. De eerste dvd, “The Vienna Comeback” is trouwens een registratie van het allereerste comeback optreden, in de Weense Staatsopera. Ook in de box: een galaconcert in de Alte Oper in Frankfurt, met de Wiener Philharmoniker (o.l.v. Claudio Abbado); een concert in de Arena van Verona met gastzangers van over de hele wereld; een concert met Montserrat Caballé in het Bolshoitheater in Moskou enz. Niet te missen dus voor de liefhebbers.www.a-fi lm.nl - verkrijgbaar in de handel➜➜ Dank zij het succes van het dvd-fenomeen kan je heel snel volledige tv-series in huis halen. Zo ook met de populaire reeks «Due South - seizoen 1», waarin de Canadese Mountie Benton Fraser (Paul Gross) 22 afl everingen lang misdaden oplost in Chicago. In «Salem Witch Trials», een mini-serie (vier uur) van Joseph Sargent, reis je terug naar het kleine stadje Salem, Massachusetts, in het jaar 1692, waar de beruchtste heksenvervolging uit de Amerikaanse geschiedenis plaats vond. In “Daniel Boone 1” vind je drie afl everingen uit deze legendarische reeks uit de jaren 60, de gloriejaren van de western. Herontdek icoon Festus Parker in de titelrol van de beroemde woudloper. Ten slotte brengt “The Hunchback” je naar het Parijs van de 16de eeuw, voor een nieuwe versie van het oude verhaal van de beeldschone Esmeralda (Salma Hayek) en de bultenaar van de Notre-Dame.www.videofi lmexpress.nl - verkrijgbaar in de handel

DUTCH F

ILMW

ORKS

DUTCH F

ILMW

ORKS

Schooltv zonder Miss België (13)«Om het VTM-nieuws te presenteren moet je al Miss België zijn. Hier op school moet je vooral goéd zijn», vertelt Nathalie van Schoolnet. Samen met haar vrienden van de Sint-Jozefshandelsschool in Blankenberge maakt ze schooltelevisie. «Géén saaie troep, wel al wat grappig, interessant of spannend is. Je bereikt een groter publiek dan met een schoolkrant. Veel jongeren lezen niet graag, maar houden wel van tv, internet en games. Een school die een beetje met haar tijd mee is, organiseert dus best schooltv.» De leerlingen fi lmen meestal tijdens de lessen PAV (Project Algemene Vakken) en tijdens de speeltijd, maar ook na de schooluren zijn ze ermee bezig. Leraar Jan maakt soms reportages voor de regionale tv en leert de leerlingen van Schoolnet alle kneepjes die hij daar zelf leerde. Méér Schoolnet op www.maks.be/56/18 - Meer schooltips op www.klasse.be

BednetBattle Een “bednet” is een virtuele leeromgeving waardoor langdurig zieke kinderen contact kunnen houden met hun eigen klas. Hun leerachterstand en sociaal isolement blijven

hierdoor minimaal. Bednet vzw, met Kathy Lindekens als voorzitter en met steun van Koning Boudewijnstichting, werkt aan een duurzame oplossing, binnen het bestaande onderwijsaanbod. Vanaf volgend schooljaar zou Bednet actief moeten zijn.“BednetBattle” is een wedstrijd voor alle leerlingen lager en secundair onderwijs, in groepjes van 6 tot 30 deelnemers. Je kan kiezen uit drie uitdagingen. “Vind het bednet uit”: hoe ziet zo’n bednet eruit? Ga aan de slag met hout, metaal, recyclagemateriaal, verf, textiel… en maak je eigen bednet, laat je fantasie de vrije loop. “Schrijf een bednetsong”: maak een eigen nummer over/voor Bednet, een nieuwe, eigen compositie. “Digitaal krijt”: ga aan de slag met video, powerpoint, animaties… en maak van die saaie les een toffe fl itsende webpagina waarbij je vergeet dat je aan ’t leren bent.Alle info over deze wedstrijd vanaf 1 december op www.bednetbattle.be - Els Brijs - tel. 016 20 40 45

Making Movies Tot het einde van het jaar kunnen je leerlingen (6 tot 18 jaar) hun zelfgemaakte fi lmpjes indienen voor het Making Movies-festival. Documentaire, animatiefi lm, lifeaction,

videoart, alle genres zijn toegelaten. Het enige criterium: de inbreng van volwassenen is zo klein mogelijk. Een selectie uit deze fi lms komt op 24 februari op de Making Movies-dag (Muhka_media, Antwerpen). Publiek, jongerenjury en professionele jury bekronen er hun favorieten én geven vooral veel bruikbare tips.Meer info, reglement enz. via makingmovies.jekino.be - makingmovies@jekino.be - tel. 02 242 54 09

Tsjip/Letteren gaat digitaal Vanaf december krijgt «Tsjip/Letteren» een digitale opvolger op www.tsjipletteren.nl. «Tsjip/Letteren» is zowat het enige vakblad voor literaire, culturele en kunstzinnige

vorming in het Nederlands taalgebied. Het blad informeert over nieuwe ontwikkelingen, geeft leraren een forum, biedt praktische info die je meteen in je klas kan gebruiken enz. De digitale versie biedt nog extraatjes: een online archief, een forum, een weblog, literatuurlijsten met links naar andere websites en een elektronische nieuwsbrief met aanvullende info.Een jaarabonnement (drie digitale nummers en zes nieuwsbrieven) kost 67,50 euro voor secun-daire scholen (25 euro voor individuele abonnees; 117,50 euro voor scholen hoger onderwijs) - voor 25 euro extra krijg je het blad ook nog in papieren versie toegestuurdtsjip@aup.nl

(advertentie)

KLASSE NR.170 23

LectuurVoedselkilometers

Er gaat heel veel energie verloren voor ons eten in de ijskast terechtkomt. En wat dan gebeurt, is haast cynisch. Doordat exotische producten, ondanks duizenden transport-

kilometers, voor ons de normaalste zaak van de wereld zijn geworden, springen we er nonchalant mee om. Een doorsnee westers gezin smijt bovendien jaarlijks meer dan 30 kilo aan voedingsproducten in de vuilnisbak: de licht gevlekte appel uit Nieuw-Zeeland, die meer dan 15 000 km gereisd heeft, Keniaanse boontjes (703 km), Noorse zalm (2530 km), gekookte rijst (214 km), een gewoon brood (585 km) enz. Verbaasd over al die afstanden? De brochure ‘Denk globaal- eet lokaal’ van Wervel legt uit waarom.‘Denk globaal- eet lokaal’ (0,60 euro) - www.wervel.be. De brochure is een onderdeel van een campagne met eetborden (6 euro/st.), soepkommen (6 euro/st.), (hennep) T-shirts (20 euro/st.) enz., telkens met het logo ‘Denk globaal- eet lokaal’. Met reductie bij meerdere bestellingen.

Word wereldburger150 000 kinderen en jongeren uit zo’n 800 scholen maakten vorig schooljaar kennis met thema’s als Noord-Zuid, duurzame ontwikkeling, mensenrechten enz. via het programma Kleur Bekennen. De nieuwste brochure heet ‘Kies voor wereldburgerschap!’ en werd naar alle Vlaamse scholen gestuurd. Kleur Bekennen helpt je als je rond mondiale vorming wil werken: subsidies, advies op maat, vorming, gratis educatief materiaal enz. www.kleurbekennen.be

(Straf)tijdMet haar nieuwe fotoboek toont Lieve Blancquaert een beeld van het leven in de Leuvense hulpgevangenis. Centraal thema is “tijd en tijdsbeleving”, een heel belangrijk gegeven voor een gedetineerde. Bij elke foto van een gedetineerde, personeelslid of bezoeker krijg je een kort interview. Snelle beslissers kunnen de foto’s ter plaatse (in de hulpgevangenis) bekijken tot en met 1 december (15 tot 20 u., gratis toegang).“(Straf)tijd” van Lieve Blancquaert - uitgeverij Globe - verkrijgbaar in de boekhandel

Kom naar de living‘Geluk is wanneer mijn vrienden en familie trots op mij zijn…’ 24 families van verschil-lende etnische afkomst gunnen je een exclusieve blik binnenskamers. Het interieur van hun living toont wie er woont en wat de bewoners belangrijk vinden. De kinderen (10-12 j.) die er wonen, laten er hun teksten achter: uitspraken over vriendschap, vreemdeling, dood, geluk… Het resultaat is een lees- en kijkboek. Lesmateriaal kan je gratis bij krijgen via de website van het Steunpunt Intercultureel Onderwijs (ICO).‘Living, refl ecties over identiteit en diversiteit’ (20 euro) , Jan Cnops e.a. - Initia. Lesmateriaal vind je op www.steunpuntico.be (surf naar ‘Actueel’)

Tijd om te mediteren?Welke bruggen verbinden Oost en West? Moet een christen bidden en een oosterling mediteren? Lucette Verboven ofte mevrouw Gerard Bodifée trok door Europa en stelde de vragen aan monniken, fi losofen, theologen, kunstenaars, wetenschappers … En ook aan een moslima en een kloosterlinge die Japans eerste vrouwelijke zenmeester werd. ‘Vaak heb ik het gevoel dat ik tijdens deze interviews een doorgeefl uik ben’, zegt ze. Volg de auteur als pelgrim op een spirituele reis.‘Pelgrims onderweg. Spirituele ervaringen en gesprekken’ (19,95 euro), Lucette Verboven - ver-krijgbaar in de handel - uitg. Pelckmans

Mooie heksen, lelijke feeënHoe je kan opboksen tegen het schoonheidsideaal dat media en reclame jongeren aanpraten? Hoe je kan werken rond sociale vaardigheden en waarden, normen en

attitudes zonder prekerig te worden? Probeer het eens met sprookjes: Auteur Gerard Gielen toont en legt uit hoe je verhalen kan gebruiken bij kinderen om sociaalemotio-nele problemen bespreekbaar te maken. Centraal staan de overdreven aandacht voor het schoonheidsideaal en de boodschap dat wie fysiek onaantrekkelijk is, ook een fi jn en intelligent persoon kan zijn. Je kiest uit een veertigtal sprookjes: Ali Baba en de 40 belastingscontroleurs (armoede, bedrog, hebzucht, onderdrukking van de bevolking, jaloezie, solidariteit), De Bremer Stadsmuzikanten (respect voor oudere mensen, moed, volharding, trouw, durf), De kleine zeemeermin (liefde, holebi, opoffering, zijn woord houden) enz. De auteursopbrengsten gaan naar het Koninklijk Instituut voor Doven en Spraakgestoorden (KIDS).‘Mooie heksen, lelijke feeën’ (26,90 euro), Gerard Gielen - verkrijgbaar in de handel - Garant Uitgevers

GelaatsafwijkingKaat is geboren met een gelaatsafwijking: ze heeft een lip-, kaak- en verhemeltespleet en moet veel operaties ondergaan. Zolang ze klein is, beseft ze nauwelijks dat ze er anders uitziet, maar dat blijft niet zo. Gaandeweg botst ze ook op beperkingen. Hoe ze daarmee omgaat? Hoe je daarover praat? Dit voorleesboek (met infobijlage) voor vijfplussers geeft een aanzet.‘De droom van Kaat’ (12,50 eur), M. Vermeylen-Nuyts - Vereniging voor Aangeboren Gelaats-afwijkingen (VAGA) - Jos Craeybeckxlaan 8 - 2180 Ekeren - tel 03 542 37 80 - vaga@glo.be - www.vaga.be

Waar is het paard van Sinterklaas?Dat de sint jaarlijks naar Spanje terugkeert, weet elk kind. Maar wist je ook dat zijn paard Amerigo heet en dat Winky ervoor zorgt? Dat gaat allemaal goed, tot Winky op Amerigo begint te rijden en op een dag het paard kwijtspeelt. Dit jeugdboek (voor achtplussers) is het vervolg van het verfi lmde ‘Het paard van Sinterklaas’. Maar hoe loopt het af…? ‘Waar is het paard van Sinterklaas?’ (12,95 euro), Tamara Bos - verkrijgbaar in de handel - Standaard uitgeverij

Komt hij wel?En als het zijn paard niet is, dan is de sint zelf verdwenen… Dat stelt de kleine Myra vast, als ze op een avond in volle sneeuwval haar hondje Boris uitlaat en de mijter van de heilige man vindt. De Wegwijspiet, de Liedjespiet en de Pakjespiet vinden ze, maar de sint…? Een spannend voorleesverhaal voor peuters en kleuters.‘Zou de goede sint wel komen?’ (4,95 euro), Nicole Van den Hurk - verkrijgbaar in de handel - WPG Uitgevers

KerstboomAls de kindjes van Mira Muis een mensenkerstboom zien, willen ze er ook een in het bos. De boom vinden ze snel, maar hoe hem versieren? En willen ekster, vos en hond wel meewerken? Dat verhaal lees je voor en aan het eind toon je je kleuters een kerstboom vol echte lichtjes. Niet alledaags, in een voorleesboek.‘Omdat het kerstmis was’ (12,75 euro), C.Leeson & G. Hansen - verkrijgbaar in de handel - uitg. Zirkoon

SchoonschriftElke leraar weet het: het ene kind moet (veel) meer moeite doen om tot een gemiddeld schrijfresultaat te komen dan het andere. Sommigen komen zelfs nooit tot een leesbaar schrijfproduct. Sukkelt het misschien met de motorische schrijfstoornis dysgrafi e? In het basisonderwijs heeft één leerling op tien ermee te maken, in het buitengewoon onderwijs zijn het er nog meer. Een nieuwe brochure helpt je eventuele schrijfstoornissen op het spoor te komen en eraan te werken. Ook linkshandigheid en enkele stoornissen die vaak samen voorkomen met dysgrafi e komen aan bod.‘Onleesbaar !!! Kinderen met schrijfmotorische problemen in de klas’ (6 euro + verzendingskos-ten) - te bestellen via Vormingsdienst Sig - Kerkham 1 bus 2 - 9070 Destelbergen - tel. 09 238 31 25 - info@sig-net.be - www.sig-net.be

(advertentie)

KLASSE NR.170 25

Lectuur

DrugbeleidScholen die een drugbeleid willen starten of updaten, krijgen via drie nieuwe publicaties assistentie van de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD):

- ‘Drugbeleid Op School’ (kortweg DOS) is een concept uit de jaren 90, dat scholen planmatig helpt omgaan met het alcohol- en drugthema. Praktijkvoorbeelden en nieuw onderzoek krijg je in een nieuw ‘Draaiboek voor een Drugbeleid Op School’. Het draaiboek is opgevat als handleiding voor regionale en lokale preventiewerkers, CLB-medewerkers, gezondheidscoördinatoren … die scholen willen ondersteunen bij het uitwerken van een drugbeleid.- ‘Juridische handvatten voor het gebruik en misbruik van alcohol en andere drugs op school’ een beknopte juridische wegwijzer om met alcohol en andere drugs om te gaan op school: wetgeving over alcohol en andere drugs, regelgeving op school, beroepsgeheim, schuldig verzuim, contacten met ouders, drugcontroles … Een refl ectiedocument voor directeurs, leraren, CLB-medewerkers, preventiewerkers en andere betrokkenen bij het schoolgebeuren.- ‘Jongeren, alcohol en drugs’ inventariseert lespakketten, spelmateriaal, video’s en jeugdboeken voor wie met jongeren rond alcohol en andere drugs wil werken. Per materiaal is er een fi che met inhoudelijke, methodische en praktische informatie.Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) - Vanderlindenstraat 15 - 1030 Brussel - tel 02 423 03 33 - vad@vad.be - www.vad.be

Survivalkit voor studenten‘De student van vandaag kan niet plannen’. Die klacht kwam vorig jaar nog naar boven in Klasse. Voortstuderen is dan ook veel complexer geworden, studenten moeten heel

het jaar door pieken en zelfstandig werk afl everen. Voor wie door de bomen het bos niet meer ziet, is er deze survivalkit, een beknopt en praktisch werkboekje dat studenten helpt plannen en refl ecteren, dat studietechnieken aanreikt en tips om met stress en faalangst om te gaan enz.‘Zelfgestuurd leren in het hoger onderwijs. Survivalkit voor de eerste maanden’ (6,20 euro), E. desmedt & L. Carette - verkrijgbaar in de handel - Garant Uitgevers

Start to run Je wil al jarenlang gaan lopen of joggen om wat aan je conditie te doen. Wat is een goed trainingsschema en hoe warm je je het best op? Hoe pas je eventueel

je voeding aan? Wat zijn gepaste loopschoenen…? De ‘Start to run’-gids vertelt het je allemaal: van start tot stretching. De moeilijkste stap is die van nul naar vijf kilometer, maar als je hem geleidelijk neemt, slaag je. Wedden?‘Start to run. Lopen wordt kinderspel’ - Met je lerarenkaart kan je de gids krijgen voor 9,50 euro i.p.v. 12 euro (de verzendingskosten vallen weg). Schrijf 9,50 euro over op rekeningnum-mer 470-0511301-38 van uitgeverij Vanden Broele met als mededeling ‘Start To run Gids - Klasse+nummer lerarenkaart’

Twintig door auteur Mieke Boeckx gesigneerde exemplaren liggen te wachten op evenveel kandidaat-lopers. Mail naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be. Vermeld je naam en school en als onderwerp ‘Start to run’

Ik ben (g)een slet In zijn nieuwe jeugdroman “Ik ben (g)een slet” brengt Roger Vanhoeck een actueel verhaal over cyberpesten. Laura gaat na de scheiding van haar ouders bij

haar vader wonen en komt op een nieuwe school terecht, waar ze het doelwit wordt van een (cyber)pester. Een grote rol in het verhaal speelt Tine van het team Leerlingbemiddeling. Zo introduceert Vanhoeck ook het thema ‘peer mediation’, een confl ictoplossingsmodel waarbij jongeren op jonge leeftijd training krijgen om op een geweldloze manier en constructief met confl icten om te gaan.“Ik ben (g)een slet” van Roger Vanhoeck - uitgeverij Abimo - verkrijgbaar in de boekhandel

Win: 5 ex. van “Ik ben (g)een slet” - mail vóór 15 december (met vermelding “Ik ben (g)een slet”) naar inne@abimo.net

Spellingkampioen Leerlingen vanaf 8 jaar kunnen met “De Spellingkampioen” specifi eke spel-lingmoeilijkheden inoefenen. Wanneer schrijf je een (mede)klinker dubbel

of niet? Hoe vind je de juiste eindmedeklinker? Je worstelt met lastige medeklinkers, enkelvoud-meervoud enz.? Per deeltje uit deze nieuwe reeks en via allerlei leuke spel-letjes, leren je leerlingen correct schrijven.Je kan de boekjes klassikaal of individueel gebruiken, in hoekenwerk, als contractwerk enz. Bij elk deeltje hoort een correctiesleutel.“De Spellingkampioen” - uitgeverij Abimo - verkrijgbaar in de boekhandel

Win: een volledig “kampioenenpakketje” voor je klas - mail vóór 15 december (met vermelding “Spellingkampioen” en alle gegevens over je klas) naar jef@abimo.net

Voetballen of vechtenKerstavond, 1914. Britten en Duitsers staan tegenover elkaar in de mod-

derige loopgraven van Flanders’ Fields. In de ene loopgraaf de jonge Engelse soldaat Frank Sumption, 50 meter voor hem de jonge Duitse soldaat Johannes Bremer. En dan weerklinken kerstliederen en spontaan volgt een korte wapenstilstand, met worst, schnaps en een voetbalinterland Engeland-Duitsland.Herman Van Campenhout schreef naar deze waargebeurde feiten een aangrijpend jeugd-boek (vanaf 12 jaar). Over vriendschap, trouw, respect en over een waanzinnige, onmenselijke oorlog.“Voetballen of vechten” (Davidsfonds/Infodok) - 14,95 euroWin: 5 x “Voetballen of vechten” - mail vóór 15 december (met vermelding “Voetballen”) naar wedstrijd@davidsfonds.be

In de naam van de vaderTempelridders in Palestina, heksenver-volgingen, machinaties bij pausverkiezin-

gen… De succesvolle stripreeks “De Schorpioen” van Marini (tekeningen) en Desberg (scenario) speelt zich af in de 18de eeuw, met de Heilige Stad Rome als decor. De lijn tussen fi ctie en geschiedenis is opnieuw heel dun in het nieuwste deel, “In de naam van de vader”, nummer 7 al van de reeks, maar meteen ook de start van een nieuwe cyclus, die zich nog meer in en rond Rome zal afspelen.“De Schorpioen” - 7 delen verschenen - uitgeverij Dar-gaud - verkrijgbaar in de boekhandelWin: 10 x “In de naam van de vader” - mail vóór 15 december (met vermelding “Schor-pioen”) naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be

DAVIDSFONDS/INFODOK

UITGEVERIJ ABIMO

26 KLASSE NR.170

«Wij zijn geen superhelden» (14)Vergeet Superman en Wonderwoman. Elke middag tussen twaalf en één kunnen leerlingen van het Sint-Vincentiusinstituut in Gijzegem met hun grote en kleine problemen terecht bij de vertrouwensleerlingen. «Of gewoon voor een fi jne babbel. Zeker op koude winterdagen is het hier de zoete inval», lacht Paulien (17). Zij verzorgt de helpdesk support bij de fi rma E.H.B.A.P., of ook wel: Eerste Hulp Bij Allerlei Problemen. «Je moet geen vertrouwensleerling worden om je eigen problemen op te lossen. Je moet rust en vertrouwen uitstralen, zelfverzekerd en sociaal zijn, goed kunnen praten én luisteren.» Dus toch een beetje een held zijn.Lees meer op www.maks.be/57/18 - Meer schooltips op www.klasse.be

FitClassDe “FitClass”-formule is heel eenvoudig. Je secundaire school stelt de ruimte ter beschikking voor een fi tnesslokaal (ongeveer 150 m²). In dat lokaal komen 24 toestellen

voor circuittraining, groepstrainingen waarbij je in zo weinig mogelijk trainingstijd zo veel mogelijk conditionele vooruitgang boekt. Overdag mag de school dit fi tnesslokaal gratis gebruiken. Elke leerling legt een conditietest af en oefent vervolgens binnen zijn eigen mogelijkheden. Buiten de schooluren kunnen andere mensen inschrijven (tegen betaling) voor het FitClass-trainingsprogramma, onder begeleiding van specifi ek opgeleide kinesisten.Op dit moment heeft vzw FitClass in twaalf Vlaamse scholen zo’n lokaal geïnstalleerd. Andere scholen zijn nog steeds welkom.www.fi tclass.be - info@fi tclass.be

Kerst in het kasteelRondtrekkende kerstmannen, zingende herders, een levende

kerststal… Je vindt het allemaal op “Kerst in het kasteel”, op zaterdag 17 december, in en rond de Landcom-manderij Alden Biesen (Bilzen). Van 11 tot 18 u. vormt deze waterburcht het decor voor een kersthappening met een ambachtelijke kerstmarkt, optredens in de kerk, kerstvertellingen enz.“Kerst in het kasteel” kost 5 euro, kinderen tot 14 jaar gratiswww.alden-biesen.be (klik op “evenementen” en dan op “winter”)

Bouwschoolaward Tot 31 december kan je je school inschrijven voor de “Bouwschoolaward 2006”. Die prijs zal voor het eerst een school bekronen die inspanningen levert om het imago van

de bouwsector en de bouwopleidingen in een positief daglicht te stellen. Je kan projecten indienen in vier sectoren: “bouw”, “hout”, “koeling/warmte” en/of “schilder/decoratie”. Een professionele jury kiest vier laureaten, één voor elke sector. De beste van deze vier krijgt de “Bouwschoolaward 2006”, met een geldprijs van 4 000 euro (voor de drie andere laureaten is er 1 000 euro). De prijsuitreiking vindt plaats op 23 februari.De wedstrijd is een initiatief van Bouwunie, i.s.m. uitgeverij PMG, Fortis Bank en Wienerberger.www.bouwunie.be - info@bouwunie.be - tel. 02 238 06 05

Onder-nemende school

Zet je leerlingen aan tot ondernemend gedrag, stimuleer hun zin voor initiatief en verantwoor-delijkheidsgevoel en schrijf in voor “Unizo Prijs Ondernemende School”. “Wie durft, wint” is immers het motto van de editie 2007.Je kan inschrijven tot 15 december via www.ondernemendeschool.be. Daar vind je alle info over de wedstrijd.www.ondernemende-school.be - carolien.dehertogh@unizo.be

Wonderwijzers Op woensdag 13 december kan je gratis deelnemen aan “Onderwijzers zijn wonderwijzers”, een congres over waardeneducatie, georganiseerd

door Bond zonder Naam. Internationale sprekers hebben het o.a. over de centrale rol van leraren in de samenleving, leren en lesgeven in een multiculturele en multireligieuze maatschappij, waardeneducatie in Vlaanderen enz.Het congres vindt plaats in het Provinciehuis, Antwerpen, van 14 tot 16.30 u. - deelnemen is gratis, vooraf inschrijven verplichtBond zonder Naam - anniek.gavriilakis@bzn.be - tel. 03 201 22 21

Welwijs Het tijdschrift “Welwijs” brengt viermaal per jaar informatie over onderwijs, welzijns-werk, jeugdwerk, CLB en de leefwereld van jongeren en hun ouders. In elk nummer

vind je juridische informatie, een kalender met studiedagen, vormingsprogramma’s, boeken enz. én een extra katern rond omgaan met verschillen.www.welwijs.be - wie zich vóór 15 december abonneert, krijgt het laatste nummer van 2006 gratis toegestuurd

Succes agenda’sGebruik je ook zo vaak je agenda? Is dat voor jou niet alleen een zakelijk hulpmiddel,

maar ook een trendsettend modeaccessoire? Op www.succes.com/klasse vind je nu (tijdelijk) een ganse reeks “organisers”, trendy agenda’s, waartus-sen ieder beslist zijn gading vindt. En (ook al tijdelijk) aan zeer scherpe prijzen, speciaal voor Klasse-lezers. Bij de agenda krijg je gratis de inhoud voor kalen-derjaar 2007. Je betaalt geen verzendingskosten en je kan betalen met je credit card.www.succes.com/klasse

SUCCES O

RGANISERS

KRIS MOUCHAERS

KLASSE NR.170 27

InternationaalKLASSE INTERNATIONAAL an.declercq@ond.vlaanderen.be - tel. 02 553 96 99 Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

Over de grens met volwasseneneducatieJe bent in de volwasseneneducatie actief en je wil graag internationaal gaan, maar je weet niet hoe. Reserveer dan een plaatsje in je agenda voor de

Grundtvig-informatiesessie. «Grundtvig» omvat een hele reeks internationale acties voor volwassenenonderwijs. Dat gaat van internationale samenwerkingsprojecten, leerpartner-schappen, netwerken, thematische seminaries over grensoverschrijdende navorming tot individuele mobiliteit. Op de info-sessie krijg je uitleg over de verschillende onderdelen. Je verneemt voor wie de acties geschikt zijn, welke fi nanciering er voorhanden is, hoe de aanvraagprocedure verloopt. Uiteraard kan je concrete vragen stellen. Er komen ook een aantal praktijkvoorbeelden aan bod. De Grundtvig-informatiesessie vindt plaats op 8 december van 9.30 tot 12.30 u. en sluit af met een broodjeslunch. Plaats van afspraak is het Groot-Seminarie te Brugge. Deelnemen is gratis, maar je moet wel voor 4 december inschrijven bij de Stichting Ryckevelde.Programma en inschrijvingen via www.ryckevelde.be/activiteitengrundtvig.htm

Europese Wetenschapsolympiade Heb je leerlingen die fysica, biologie en chemie cool vinden en op 1 januari 2007 nog geen 17 jaar zijn? Schrijf hen dan in voor de selectieproef van de vijfde European Union

Science Olympiad (EUSO). De jury selecteert drie leerlingen die als één team Vlaanderen vertegenwoordigen op de EUSO te Potsdam (Berlijn). Daar nemen 28 ploegen van 14 Europese landen het tegen elkaar op. De leerlingen kunnen uitsluitend online inschrijven via de EUSO-site. Ze vinden er voorbeeldvragen en verslagen van de vorige olympiades. Uiterste inschrijvingsdatum is 4 februari 2007. De selectieproef vindt plaats op 7 februari. Hou ook de week van 25 maart tot 1 april vrij voor de Olympiade in Potsdam.Mail voor info naar de Vlaamse EUSO-coördinator Victor Rasquin - viras@euso.be of surf naar www.euso.be

Talige tipsGoedepraktijkvoorbeelden van internationale taalprojecten: dat vind je op de Lingua-beurs. Elke Lingua-betrokkene stelt er zijn project voor met

foto’s, posters, video, cd-roms, krantjes of ander didactisch materiaal. Je luistert naar de verhalen en ervaringen van collega’s. Tussendoor zijn er enkele lezingen en workshops. Hiervoor schrijf je je ter plaatse in. Tijdens de beurs reikt het Lingua-Agentschap ook het European Label voor Innovatief Talenonderwijs (ELIT) uit. De Lingua-beurs vindt plaats in Alden Biesen (Bilzen) op 7 december van 11 tot 17 u.Schrijf voor 1 december in via myriam.swinnen@cjsm.vlaanderen.be - tel. 089 51 93 55 - www.Alden-Biesen.be - info over Lingua op www.ond.vlaanderen.be/socrates (klik op Acties, Lingua)

Taalles in eigen land Ontvang een Franstalige jongen of meisje uit Wallonië gedurende een of twee weken bij je thuis. Je zoon of dochter leert zo op een natuurlijke wijze Frans spreken. Die

gaat voor eenzelfde periode op tegenbezoek bij het Franstalige gezin. Ligue de Familles, de Waalse tegenhanger van de Gezinsbond, doet «de matching»: ze brengt de jongeren tussen 8 en 20 jaar met dezelfde leeftijd en interesse samen. Ken je leerlingen die zo’n taaluitwisseling zien zitten of ben je graag gastgezin? Meld je dan aan bij de Ligue de Familles voor de «Club Taaluitwisseling». Voor de administratie- en opzoekingskosten betaal je 25 euro.Info en inschrijvingen bij Ligue des Familles - Club d’Echanges linguistiques - Mme Bertrand-Tahon - Bd de la Dodaine, 60 Bt 1 - 1400 Nivelles - tel. en fax 067 21 33 57

Gezocht: jonge theaterschrijversJe bent jong (niet ouder dan 21 jaar) en je voelt soms een verhaal door je hoofd dwalen, zo hard dat je zin hebt om het neer te schrijven. Of je hebt leerlingen van 6 tot 21 jaar

die met een goed idee zitten voor een verhaal. Neem dan deel aan de Europese wedstrijd «Young Century» voor jonge theaterschrijvers. Je schrijft volgens je leeftijd een idee, verhaal, theaterscenario of theatertekst… uit over een onderwerp (fi ctie of non-fi ctie) dat jou aanspreekt. Een jury duidt per leeftijdscategorie (6-12 jaar, 12-18 jaar, 18-21 jaar) één winnaar aan. De tekst van de drie laureaten wordt bewerkt tot een scenario. Figurentheater Vlinders & C° herwerkt het winnende verhaal als fi gurentheatervoorstelling en brengt dat stuk in Estland, Finland, Litouwen, Duitsland en België. Opendoek vzw bundelt bovendien de twintig tofste verhalen en verspreidt ze in Vlaanderen. Wil je jouw verhaal ook een eigen leven laten leiden, stuur dan voor 17 december je inzending per mail of post door naar Vlinders & C°.Wedstrijdreglement op www.vlinders.be - www.opendoek-vzw.be - inzendingen via vlinders@pandora.be of Figurentheater Vlinders & C° - Smisstraat 23 - 9120 Beveren.

De wereld in jouw school Meer wereld kan ook in jouw basisschool. Het begint met een voorbereidende vor-mingsdag voor leraren. Daarna arriveert er op een dag in je klas een koffer. Komt deze

uit Dakar of Brussel? Dat zoek je samen met je leerlingen van de tweede of derde graad basisonderwijs uit. Op die manier bereid je hen voor op «de grote dag»: de inleefdag in Brussel met een ontdekkingstocht door Brussel en een heus Senegalatelier. Voor de tweede graad staat die dag het dagelijkse leven in Senegal en mondiaal Brussel centraal; voor de derde graad ligt de focus op voedsel en honger in de wereld. Nadien kan je met een mondiaal lessenpakket in de klas verder werken. De Wereldschool vzw organiseert en begeleidt deze inleefprogramma’s. De kostprijs bedraagt 185 euro. Via Kleur Bekennen ontvang je subsidies hiervoor.Info of inschrijvingen bij Peter Van Den Ende - vzw De Wereldschool - tel. 02 502 63 56 - peter@dewereldschool.be - www.dewereldschool.be

Bouw mee aan Gambiaanse schoolOp zoek naar een mondiaal project voor je school? Ga met je collega’s en leerlingen mee op bouwkamp van 2 tot 16 april 2007. Je werkt er de ruwbouw van de basisschool

in Kerr Sering in Gambia af. Je kan ook fi guurlijk een steentje bijdragen door «Picca» - dat is de naam van het project - fi nancieel te steunen. Tine Callewaert, een Vlaamse lerares en mede-organisator van Picca, geeft jou graag meer uitleg. Info op www.picca.be - Tine Callewaert - 050 34 79 57 - 0499 234 136

28 KLASSE NR.170

Lydia Chagoll & Frans BuyensFrans Buyens, Vlaming, zoon van een mandenmaker,

autodidact, auteur en fi lmmaker. Lydia Chagoll, zijn levensgezellin, balletdan-seres, choreografe, danspedagoge, cineaste. Samen schreven zij méér dan 30 jaar Belgische fi lmgeschiedenis. Een groot stuk van die fi lmgeschiede-nis is nu verzameld in vier dvd-boxen, samen 23 langspeelfi lms en documentaires. Lydia Chagoll, tijdens WO II zelf enkele jaren opgesloten in een Japans kamp, werd bekend met “In de naam van de Führer”, een kroniek van het Derde Rijk, door de ogen van kinderen, zowel de geïndoctrineerde, gemanipuleerde Duitse jeugd, als de vervolgde niet-Arische kinderen. Later maakte zij o.a. “Voor een glimlach van een kind”, een docudrama over kindermishandeling en (samen met Buyens) het drieluik “Weten waarom”, een geschiedenis van het nazisme, vanaf het prille begin in 1918. Frans Buyens maakte enkele fi ctiefi lms, o.a. “Het Dwaallicht” (naar Elsschot), “Minder dood dan anderen” (over waardig sterven) en “Tijd om gelukkig te zijn” (over werkloosheid). Hij is echter vooral bekend van zijn kunstdocumentaires (Frans Masereel, Frits Van den Berghe, August Vermeylen), de eerste Vlaamse ecologische fi lm (“Waar de vogeltjes hoesten”) en het beklijvende “Eens zullen de getuigen er niet meer zijn”, een tijdloos document over een driedaagse studiereis naar Auschwitz/Birkenau van 120 universiteitsstudenten en 10 overlevenden.Op www.buyenschagoll.be vind je alle info over deze unieke collectie - alle dvd’s zijn los ver-krijgbaar of in boxwww.buyenschagoll.be - bcocdinfo@telenet.beWin: 3 x “Frans Masereel”, 3 x “ In naam van de Führer”, 3 x “Minder dood dan de anderen” en 3 x “Vercors/August Vermeylen” - mail vóór 15 december (met vermel-ding van de titel van je keuze) naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be

Effi ciënt studeren Het hele jaar door, op verschillende plaatsen in Vlaanderen, kunnen leerlingen vanaf de derde graad lager onderwijs cursussen volgen rond leren leren. Zo’n cursus bestaat

uit vijf sessies van telkens twee uur, met vooraf een infoavond. De groepen zijn beperkt tot 14 deelnemers.De cursus “Leren Leren” van vzw B.E.ST. (Begeleid Effi ciënt Studeren) staat ook open voor leerlingen met dyslexie, adhd en andere leerstoornissen. Ook hoogbegaafden zijn welkom.Halfweg de cursus zijn er ook evaluatiegesprekken met de ouders. Scholen kunnen B.E.ST. vzw vragen voor een infoavond op school.www.bestvzw.be - info@bestvzw.be - tel. 03 652 10 34 (meestal antwoordapparaat)

Word schoolschaakkampioen Ligt je school in de provincie Antwerpen? Trommel vier leerlingen bij elkaar die graag schaken en vorm een ploeg. Of meer dan één ploeg. Trek op zaterdag 20 januari naar

de Gemeentelijke Basisschool Klim Op (Gasthuisstraat 8 in Wuustwezel). Dan vinden de jaarlijkse schoolschaakkampioenschappen plaats voor lager en secundair onderwijs. Er is ook een individueel toernooi.www.schaakliga-antwerpen.info - schoolschaak@schaakliga-antwerpen.info - je leest er ook hoe je het label ‘schaakschool’ kan verdienen

Ik heb een idee Een nieuw fi etsslot, een bijzondere lingerielijn, een sprekende brievenbus, een nieuwe frietsaus… Heb jij een nieuw, origineel en vooral goed idee? Eén werkt aan een

nieuw programma, een spannende en interactieve wedstrijd waarin de zender doorheen Vlaanderen op zoek gaat naar originele ideeën. In elke provinciehoofdplaats komt een voorronde waar je je idee kan voorstellen. Uiteindelijk kiest de Eén-kijker één idee. De bedenker ervan krijgt een aanzienlijk geldbedrag om dit idee verder uit te werken.Stuur je idee en al je gegevens naar idee@een.be - tel. 02 741 44 50

Raya Raya Kwamena Anissah is een meisje uit Kongo, maar geadopteerd door Vlaamse ouders. Ze voelt zich in Vlaanderen niet helemaal thuis en verlangt terug naar Afrika.

Een Afrikaanse tovenaar verandert haar in een vlinder, maar als ze Kongo ziet, met oorlog, gebrek aan eten, geen scholen enz., beseft ze dat haar toekomst in Vlaanderen ligt.“Raya” is een multiculturele voorstelling door marionettentheater Houtekop voor leerlingen lager onderwijs. De voorstelling is onderdeel van het project “Jouw leven is mijn spiegel”, waarbij je leermiddelen en lestips krijgt rond vrede en verdraagzaamheid.www.houtekop.be - theater.houtekop.vzw@pandora.be - tel. 011 68 77 86

FarfeluDeze week verschijnt

het eerste nummer van “Farfelu”, een gloednieuw taalmagazine Frans voor leerlingen derde graad lager onderwijs. Het blad sluit aan bij de methode Even-tail, maar past evenzeer bij andere methode’s. “Farfelu” is een hedendaags magazine op kindermaat, met eigen-tijdse, boeiende onderwerpen en een verrassende vormgeving. Moeilijke woorden krijgen een verklaring in een bijgevoegde woordenlijst en de leraar krijgt een didactische bijlage. Op www.farfelumagazine.be kan je de juiste uitspraak beluisteren van alle Franse woorden die in het nummer voorkomen.Elk nummer telt 32 pagina’s - een abonnement kost 22 euro voor 6 nummers (vanaf volgend schooljaar komen er 8 nummers per jaar)Voor een gratis proefnummer, surf naar www.farfelumagazine.be - onder alle aanvragers van een proefnummer, verloot Van In 10 gratis abonnementen 2006-2007www.vanin.be - basisonderwijs@vanin.be - tel. 03 491 94 39

LYDIA C

HAGOLL

HOUTEKOP

VAN IN

KLASSE NR.170 29

Canon CultuurCANON CULTUURCELJan Staes - Dirk Terryn - Jan Luyten - Brecht Demeulenaere Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel tel. 02 553 96 63 - canon@ond.vlaanderen.bewww.canoncultuurcel.be

Cultuureducatie en diversiteit Wie is aan zet als het op cultuureducatie en diversiteit in het onderwijs aankomt? De school en het team? Culturele instellingen? Cultuureducatieve organisaties? En

hoe werk je met kinderen en jongeren van diverse achtergronden? Wat kun je leren van ervaringen van andere instellingen of scholen? En hoe divers is ons culturele aanbod in het onderwijs? De vierde editie van de “Dag van de Cultuureducatie” focust op cultuureducatie en diversiteit in onderwijs, met informatieve presentaties, workshops, inspirerende (school)voorbeelden uit Vlaanderen en Nederland, verhalen en discussies. Aan het eind van de studiedag krijg je een nagelnieuw rapport over cultuureducatie en diversiteit mee naar huis.De 4de “Dag van de Cultuureducatie” vindt plaats op 23 januari 2007 in KVS Brussel, duurt een hele dag en kost 30 euro (lunch en boek inbegrepen).Op www.dagvandecultuureducatie vind je alle info, ook de verslagen van de vorige “Dagen”

Erfgoed en onderwijs Erfgoedzorg, erfgoedbeleving, erfgoededucatie zitten in de lift. Initiatieven als “Open Monumentendag” en “Erfgoeddag” bereiken steeds meer mensen en meer en meer

werken leraren en erfgoedwerkers samen rond erfgoedprojecten in schoolverband.In opdracht van Canon Cultuurcel, de afdeling Erfgoed (Agentschap Kunsten en Erfgoed binnen Cultuur, Jeugd, Sport en Media) en het VIOE (Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed) onderzocht de Universiteit Antwerpen de plaats van erfgoed en erfgoededucatie in het onderwijs en in de Vlaamse erfgoedsector. Je hoort de resultaten op de studiedag “Erfgoed en onderwijs: in dialoog”. Die studiedag schetst een beeld van het erfgoedbeleid, bestaande acties, (leer)programma’s, lespakketten enz. Het onderzoek en een nieuwe publicatie rond erfgoed focussen beide op drie niveaus: vorm, inhoud en doel van erfgoededucatie. Aansluitend krijg je praktijkvoorbeelden aangereikt, vanuit onderwijs (kleuter-, basis-, secundair onderwijs en initiële lerarenopleiding) én vanuit de brede erfgoedsector (musea, archiefi nstellingen, monumenten, landschappen, archeologische diensten, erfgoedcellen, organisaties volkscultuur ...). Hieruit groeien hopelijk nieuwe werkinstrumenten, methodieken en/of samenwerkingsverbanden.De studiedag vindt plaats op woensdag 7 februari 2007, van 9 tot 17 u., in het Hendrik Con-sciencegebouw in Brussel. Deelnemen kost 25 euro (lunch en rapport inbegrepen). Inschrijven vóór 26 januari via www.canoncultuurcel.be - op de website vind je het volledige programma, met keuzemogelijkheid uit acht praktijkgerichte erfgoedwerkwinkels.

Stijnen helpt geen kweek Wat zijn de valkuilen en tegelijk de kansen voor goed muzisch onderwijs? Hoe meet je jezelf een “muzische” lerarenstijl aan? Daarover gaat “Stijnen helpt geen kweek”,

een vlot leesbaar denkdocument van Louisa Peeters, geschreven in opdracht van Canon Cultuurcel. Dit boek voor (kandidaat-)leraren basisonderwijs stelt herkenbare vragen over faalangst en vrijmoedigheid op het muzische terrein. De vragen werden beantwoord door vooral ‘voelende’ praktijkmensen. Hun reacties brachten nieuwe thema’s aan, nieuwe invalswegen, nieuwe uitvalshoeken. Dit denkdocument - het zesde op rij - geeft vooral veel ideeën om muzische vorming mogelijk te maken. Elke rechterpagina lanceert dergelijke ideeën, elke linkerpagina geeft illustraties, nuances, gedichten, citaten, reacties van leraren. Je zoekt daarbij zelf de puzzelstukken die je raken en op weg helpen.“Stijnen helpt geen kweek” kost 7,30 euro - aanvragen via www.canoncultuurcel.be - daar vind je ook info over eerder verschenen denkdocumenten (rubriek “publicaties” op de website)

Gelukkig Nieuwjaar!In “Met mijn armpjes open” vind je ongetwijfeld inspiratie voor je

jaarlijkse zoektocht naar originele nieuwjaarsbrieven. Het boekje biedt echter meer: achtergrondteksten van het Vlaams Centrum voor Volkscul-tuur, lessuggesties rond fi losoferen met kinderen, nagelnieuwe brieven van Vlaamse auteurs en prachtige illustraties van Carll Cneut.Elke basisschool kreeg een gratis exem-plaar toegestuurd. Extra suggesties vind je op www.canoncultuurcel.be (de integrale inhoud van het boekje plus meer dan 150 nieuwjaarsbrieven die je collega’s instuurden)

Eigen kinderen als proefkonijn«Met een tachtigtal twaalfjarigen willen we ‘Goden, een handleiding’ bezoeken,

maar we vragen ons na deze lerarendag af hoe we dit praktisch zullen aanpakken.» Mieke De Keyser, Mia

Teunis en Nicole Meirsman zijn collega’s uit de vrije en gemeentelijke basisscholen van Hemiksem. Ze komen net het imposante gebouw van Tour & Taxis (Brussel) uit. «Kinderen stellen hier spelenderwijze een menu samen voor gasten met een verschillende geloofsovertuiging. Dat is kindvriendelijk en interactief, maar we hadden meer van dat gewild. Het toneelstuk brengt achteraf het thema “religieus geweld” op een bewonderenswaardige manier naar voren. Maar dat is meer geschikt voor de oudere leerlingen van het secundair. We hebben onze eigen kinderen als proefkonijn meegebracht. Benieuwd wat die tijdens de terugreis vertellen. En daarna willen we bladeren door die prachtige catalogus die we zomaar meekregen.»«Goden, een handleiding. De religieuze beleving» tot 25 maart in Tour & Taxis - Havenlaan 86 - 1000 Brussel

Taal en geschiedenis in spelvormHet Grote Geschiedenis-spel (vanaf 9 jaar)

Vechtende ridders, schone jonkvrou-wen, zwoegende jagers, roofzuchtige Vikingen, moedige soldaten, grote leiders, geniale uitvinders. Speel het spannende geschiedenisspel en je komt ze allemaal tegen. Het Grote Geschiedenisspel gaat uit van de zes tijdvakken waarop het huidige geschiedenisonderwijs zich baseert. Kinderen oefenen spelenderwijs de belangrijkste leerstof van de hele basisschool, van prehistorie tot computertijdperk. Ook ouders frissen op een leuke manier hun historisch geheugen op.Het Grote Taalspel (vanaf 7 jaar)Wat betekent ‘ze heeft een hart van goud’? Hoe schrijf je het meervoud van ‘paraplu’? Hoe noemen we de dag waarop het 29 februari is? Schrijf je “ze is naar beneden geroetsj.....” met een t of een d? Woordenschat, (nieuwe) spelling, uitdrukkingen: wie scoort een tien voor taal? Voor taalzwakke groepen is er een aparte vragenset. Je beslist zelf hoe lang het spel duurt. Los jij de geschiedenisvraag en de taalvraag correct op? Als dat lukt, win je misschien een gratis exemplaar van Het Grote Geschiedenisspel of Het Grote Taalspel. Tien speldozen banen zich een weg naar hun winnaars. Surf naar www.lerarenkaart.be, op de startpagina staat een doorklik naar het wedstrijdformulier (rubriek ‘gelezen in Klasse’).Deze speldozen vind je ook in de handel. Ze kosten 47,50 euro per stuk (aanbevolen prijs). Het derde spel uit deze reeks, Het Grote Basisschool Spel, heeft vragensets per leerjaar. De basis-doos kost 33 euro, een vragenset 13 euro.

De Lerarenkaart

30 KLASSE NR.170

Win een GPSOp www.lerarenkaart.be vijf vragen oplossen en als beloning nooit meer verloren rijden. Dat overkomt een leraar die deze maand aan de onlinewedstrijd van de lerarenkaart deelneemt. De antwoorden vind je op de site. Tien minuten surfwerk moeten ruimschoots volstaan. Uit de deelnemers die honderd procent op dit nieuwjaarsrapport halen, loot de site de kers(t)verse en (ongetwijfeld) gelukkige GPS-bezitter. Klik in het bovenmenu van www.lerarenkaart.be het woord ‘Wedstrijd’ aan. Veel geluk!T

EMPORA

WOLTERS P

LANTYN

16804137453

M. Demeester

Schoolstraat 14

2437 Terbank

1680413745

M. Demeester

Schoolstraat

2437 Terbank

Nieuw in het aanbod van de lerarenkaart Het ontdekkingsparcours van het Koning Boudewijnstadion, het vernieuwde Hopmuseum in Poperinge, het kinderavonturenpark De Sierk in De Haan, het watercentrum Source O Rama in Chaudfontaine, de Tuinen van Hoegaarden, HETPALEIS in Antwerpen, de familievoorstellingen Pompelpoes in Kessel-Lo en het CC Blankenberge. Zomaar een greep uit de kast met nieuwe lerarenkaartvoordelen. Informatie over kortingen en openingsuren vind je op www.lerarenkaart.be.

BRUSSELSE M

USEUMRAAD

Museumspel voor gezinnenTom en Charlotte zetten hun leeftijdsgenoten (6-12 jaar) aan om negentien Brusselse musea te doorsnuisteren. Op een speelse manier en met een leuke vragenlijst delven

ze in elk museum tien museumschatten op. Die herken je aan de afbeelding van Tom & Charlotte. Er zijn aparte vragenlijsten voor 6- tot 8-jarigen en voor 9- tot 12-jarigen. Je vraagt ze gewoon aan de balie van het museum. Per kind dat deelneemt betaalt één volwassene (vader, moeder, broer of zus van 18+) het voorkeurtarief. De negentien musea vind je op www.museavanbrussel.be. Vullen je kids twee vragenlijsten in, één in een groter museum dat Tom promoot en één in een lievelingsmuseum van Charlotte (de kleinere of minder bekende musea), dan houden ze er misschien een prijs aan over. Dat kan een FNAC-bon zijn van 100 euro of een vipactiviteit in een museum.Tom & Charlotte schonken al eens 50 gratis tickets. De museumbengels waren aangenaam verrast dat zoveel leraren aan de wedstrijd deelnamen. Daarom geven ze nog eens 50 tickets weg. Surf naar www.lerarenkaart.be en vul het wedstrijdformulier in (startpagina, rubriek ‘gelezen in Klasse’). Sommige musea zijn sowieso gratis toegankelijk op vertoon van je lerarenkaart. In dat geval mag je partner het gratis ticket gebruiken.Deze zoektocht kan alleen in gezinsverband (dus niet voor groepen). Je kan nog deelnemen tot het einde van de krokusvakantie.

DE S

IERK

Vergaap je aan “De Sierk” (opnieuw open vanaf de paasvakantie).

Gratis rondleiding door Rode Kruisexpo Crisis in Kosovo, een militair treffen in Libanon of Congo. Vrijwilligers dragen gewonde soldaten of burgers uit een gevarenzone. Om de arm hebben ze vaak

een band met een rood kruis. Vanuit neutraal en humaan standpunt helpen ze al wie hulp nodig heeft. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn ze in België actief. Meteen na de inval ontstaan hulpposten en hospitalen. Tussen het puin gaan Rode Kruismedewerkers op zoek naar overlevenden. Vrijwilligers stellen pakketten samen met eten, boeken en muziekinstrumenten voor krijgsgevangenen. Duizenden kinderen ontvluchten de oorlog dankzij de vakanties in Zwitserland.Gereconstrueerde oorlogsscènes en getuigenissen van Rode Kruisvrijwilligers van toen geven een duidelijk beeld van de hulpacties tijdens de oorlog. De tentoonstelling «Kleine helden, Grote missie» (Brussel) brengt de realiteit van 1940-45 akelig dichtbij.Op donderdag 4 januari (10-17 uur) bezoeken leraren de tentoonstelling gratis. Gezinsleden krijgen die dag korting. Je kiest voor een vrij bezoek of voor een gratis rondleiding (ieder uur, van 10-16 uur). De handleiding en een educatief pakket gaan mee naar huis. Inschrijven moet via www.lerarenkaart.be (rubriek ‘inschrijven’). Je krijgt je toegangsbewijs per mail.Het Algemeen Rijksarchief vind je in de onmiddellijke buurt van het Centraal Station, de Zavel en het Koningsplein. (En nu je daar toch bent… op vertoon van je lerarenkaart bezoek je gratis de Sfi nx-tentoonstelling in het ING Cultuurcentrum op het Koningsplein. Voor de Spilliaert-tentoonstelling in het KMSK op hetzelfde plein krijg je korting. Het Mu-ziekinstrumentenmuseum even verder in de richting van het station bezoek je gratis.) «Kleine helden, Grote missie» - tot 24 februari 2007 in het Algemeen Rijksarchief - Ruisbroekstraat 8 - 1000 Brussel - www.rodekruis.be - op andere dagen krijg je korting op vertoon van je lerarenkaart.

Gratis naar de sfi nxen Voor tempels en paleizen, aan de troon en het graf van de farao. Op alle plaatsen die een bijzondere bewaking verdienen, houdt

een sfi nx de wacht. Dit hybride wezen met het lichaam van een leeuw en het hoofd van de farao is de incarnatie van de koninklijke macht. Hij stelt tegelijk de machtige

zonnegod Re-Horakhty voor.Voor het eerst is een tentoonstelling volledig gewijd aan de sfi nx. Musea uit Parijs, Londen, Cambridge, New York, Turijn en Berlijn lenen in totaal 200 werken uit aan het ING Cultuurcentrum (Brussel). Dat levert regelrechte topstukken op die je niet snel opnieuw verzameld zal zien.Je verneemt waarom de sfi nx soms onder een koe zit en welke koe dat dan wel is. Draait een sfi nx het hoofd naar je toe? Dan is dat de god Toetoe die luistert naar je gebeden. Vijanden van de farao komen -smekend- met hun hoofd in de muil van een leeuw terecht. De moraal is duidelijk. De sfi nx is een mix van de kracht van het dier en de intelligentie van de mens. Je kan maar beter zijn vriend zijn. ING Cultuurcentrum huisvest momenteel ook enkele van de allermooiste vrouwelijke sfi nxen.Leraren krijgen gratis toegang op vertoon van hun lerarenkaart. Kinderen onder 13 jaar bezoeken de expo eveneens gratis, vanaf 13 jaar betalen ze in klasverband 2,50 euro per leerling. Je bezoekt de tentoonstelling zo gewenst met een audiogids (2 euro, voor schoolgroepen: 1 euro). Groepen kunnen zich laten rondleiden (50 euro). Met een speciaal kinderparcours (6-11 jaar, via audiogids) doorgronden jongere leerlingen de geheimen van de sfi nx. Het pedagogisch verhaal voor 11- tot 13-jarigen kan je downloaden van de site.«Sfi nx. De wachters van Egypte» - tot 25 februari 2007 in ING Cultuurcentrum - Koningsplein 6 - 1000 Brussel - www.ing.be/art - art.department@ing.be. Tip: op donderdag 4 januari kan je combineren met een gratis rondleiding door de Rode Kruisexpo in het Algemeen Rijksarchief.

Trek je klas de pelgrimskap aanDe tentoonstelling Ge-loof & Geluk (Brug-

gemuseum - Gruuthuse) vult het «Brugse museummenu» met een extra activiteit

voor vierde tot zesde leerjaar lager onderwijs. Samen met pelgrim Jacob trekken de leerlingen de pelgrimskap aan. Einddoel van hun tocht is Jeruzalem. Onderweg leren ze bij over de middeleeuwse maatschappij en het leven van de rijke en arme pelgrims. In het atelier maken ze een blijvende herinnering aan deze pelgrimstocht. «Geloof & Geluk» - tot 2 februari - www.geloofengeluk.be - «Op Pelgrimstocht» telkens van dinsdag tot vrijdag (9.30-11 u of 13.45-15.15 u) - max. 25 leerlingen - prijs: 65 euro, alles inbegre-pen - Inschrijven tot 3 weken voor de bezoekdatum: musea.reservatie@brugge.be - tel. 050 44 87 43.

Onder de noemer «Museummenu» krijgen klassen uit het lager onderwijs originele thematische rondleidingen, mét verwerkingsmoment. Geen gewone gidsbeurt, maar een totaalervaring die ook het creatieve kantje in je leerlingen aanspreekt! Voor-, tussen- en hoofdschotels vind je op www.museabrugge.be.

KLASSE NR.170 31

16804137453

M. Demeester

Schoolstraat 14

2437 Terbank

16804137453

M. Demeester

Schoolstraat 14

2437 Terbank

Abonnement op «De Tijd»? 50 procent korting.

Meer info op www.lerarenkaart.be.

RODE K

RUIS

BRUGGEM

USEUM

BROOKLYN MUSEUM OF ART, NEW YORK

Grappig en heel zinnig: onderwijscommunicatie uit- en aangekleed

In de klas met een moeilijke leerling. Op het oudercontact met ontgoochelde ouders.

Tijdens de deliberatie met collega’s. In het onderwijs communiceer je wat af. En het overkomt iedereen: je bedoelt het goed maar de andere partij interpreteert het anders, of -nog erger- helemaal verkeerd. Het vuurwerk dat daaruit ontstaat is niet altijd even prettig.Tik je een verkeerd commando in op je computer, dan zegt hij droogweg ‘error’. Een machine neemt jou niks kwalijk. Een uitdrukking als «Met jou valt niet te werken» kan daarentegen een heel jaar de relatie met een leerling verstoren hoewel dat helemaal niet je bedoeling was.Communiceren, observeren zonder te interpreteren, precies uitdrukken wat je bedoelt met de gepaste mimiek. Dit zijn enkele onderwerpen die Frederik Imbo behandelt in zijn interactieve lezing «Waarom we twee oren hebben en slechts één mond». Ontspannen en zeker niet belerend leidt de spreker jou langs de valkuilen van de communicatie. Citaten, cartoons, fi lmpjes en foto’s ondersteunen de inhoud. De boodschap is scherp en duidelijk, maar als compensatie gaan de mondhoeken heel geregeld omhoog.De lerarenkaart reserveert gratis zitjes voor twee lezingen buiten parcours. Jij kan (met partner) aansluiten op zaterdag 9 december (10 u) in Kortrijk of op zaterdag 16 december (10 u) in Antwerpen. Eén op tien aanwezigen krijgt bovendien gratis het boek «Fred Factor» (ter waarde van 12,50 euro). Na de lezing kan je nagenieten met een gratis kopje koffi e. Inschrijven moet via www.lerarenkaart.be (rubriek ‘inschrijven’).Voorproeven kan op www.frederikimbo.be. De lezing in Kortrijk vindt plaats in de Hogeschool West-Vlaanderen, departement P.I.H. - Graaf Karel de Goedelaan 5 - www.howest.be (pih se-lecteren). Kom je naar Antwerpen, dan word je verwacht in de Promotiezaal, gebouw Q van de Campus Drie Eiken (Universiteit Antwerpen) - Universiteitsplein 1 - 2610 Antwerpen (Wilrijk). Routebeschrijving op www.ua.ac.be.

Spelen met lichtLampen, spiegels, doorzichtige wanden, refl ecterend materiaal. Hedendaagse kunstenaars spelen met licht, maar dat licht speelt ook met de toeschouwers.

Een rondleiding door «Nr 14 LIGHT PLAY» in Kunstencentrum Z33 is geschikt voor alle leeftijden. Experimenten in de «light box» illustreren wat je zelf met licht kan doen. 10- tot 14-jarigen maken fotogrammen of foto’s met de camera obscura, glasscherven en stroop. Het kunstwerk dat ze maken komt misschien wel in de light box terecht. De toegang tot de tentoonstelling is gratis. Een rondleiding duurt 1 uur en kost 20 euro. Combineert jouw groep een rondleiding met een workshop (10-14 jaar - 2.30 uur), dan betaal je daarvoor 40 euro. De leraar krijgt het lesmateriaal gratis ter beschikking.Z33 schenkt zes klassen een leuk presentje. Drie klassen (alle leeftijden) krijgen een gratis rondleiding, drie klassen met 10- tot 14-jarigen krijgen een gratis rondleiding met workshop. Mail uiterlijk 8 december naar wedstrijd@lerarenkaart.be je naam, naam en adres van je school, met welke klasgroep je naar Hasselt wil (jaar en aantal leerlingen) en wanneer. Geef je mail als onderwerp “light play”.De zes winnaars krijgen een mail retour. Succes!«Nr 14 LIGHT PLAY» tot 21 januari 2007 - Z33- Zuivelmarkt 33 - 3500 Hasselt - www.z33.be - dinsdag tot zaterdag: 11-18 uur, zon- en feestdagen: 14-17 u (gesloten op 25/12 en 01/01) - klasbezoeken kunnen ook op andere momenten. Bel 011 29 59 60 of mail zap33@z33.be voor informatie en inschrijvingen.

Bij de Katharen op vakantie Wil je lijf en geest ver-

kwikken tijdens een Franse vakan-tie? Carcasonne is de best bewaarde

omwalde stad van Frankrijk. Bewandel de fl anken van de Pyreneeën. Katha-renburcht Montségur lokt je voor een bezoek. Rafting, hydrospeed, paintball, quad sterken de sportspieren. Het kan allemaal vanuit vakantieverblijf L’Espinet Vacances. De Belgische uitbaters maken van 125 hectare wijngaarden een uniek vakantiedomein. Ontbijten kan op het privéterras of in de tuin. De animatie (ook die voor kinderen) is Nederlandstalig. Als leraar krijg je voor je gezin 10 procent korting op de huur. Vooral voor de zomervakantie boek je best ruim op voorhand.Stuur voor 22 december een mail naar wedstrijd@lerarenkaart.be. Vermeld je naam en adres en het nummer op je lerarenkaart. Geef je mail als onderwerp «Katharen». De winnaar verblijft tijdens de paasvakantie met maximaal vijf personen gedurende zes nachten (zeven dagen) in L’Espinet Vacances. De prijs betreft de huurprijs van de villa. Bijkomende diensten zoals maaltijden, de huur van lakens… zijn niet inbegrepen. L’Espinet Vacances - Résidence de l’Espinet - F-11500 Quillan - 0033 468 20 88 88 - info@lespinet.com - meer info over de korting voor leraren: www.lerarenkaart.be (commerciële voordelen); meer info over het centrum: www.lespinet.com. Via deze website vraag je vrijblijvend een brochure van L’Espinet Vacances aan.

32 KLASSE NR.170

Vrijdag, ruimtedagBeste euromiljonair, SpaceEvents zorgt voor een zor-geloze vakantie die je rijkste buren gegarandeerd groen

doet uitslaan. Je krijgt een exclusief ruimtepak omgord. Na een comfortabele reis door de interstellaire ruimte in de viplounge van een Ariane V-raket, verblijf je in de

vijfsterrenkamer van het ISS-ruimtestation. Met hemelbed en Dirk Frimout als maître d’hôtel. Je herbeleeft de verovering van de Maan alsof je zelf de stap zet die de mensheid verandert. De terugreis gebeurt in een Space Shuttle-de-luxe. Mocht je onderweg het ruimtestation MIR tegenkomen, dan zwaai je maar even naar de tweedeklassepassagiers die zich al die grandeur niet kunnen permitteren.Als je niet voldoende centen bijeengespaard krijgt om tot de ruimtetoeristen te behoren, dan is het Euro Space Center in Transinne (provincie Luxemburg) een waardig alternatief. Op vrijdag 5 januari mogen leraren gratis op ruimtewandeling. Je gezinsleden betalen 4,20 euro (i.p.v. 11 euro voor volwassenen en 8 euro voor 6- tot 12-jarigen). Inschrijven moet via het formulier dat je op www.lerarenkaart.be kan downloaden (rubriek ‘inschrijven’). Lukt 5 januari niet? Dan krijg je een nieuwe kans op vrijdag 23 februari (krokusvakantie) en vrijdag 13 april (paasvakantie).Euro Space Center - 1 rue Devant les Hêtres - 6890 Transinne

Korting op vakantieverblijven in België, Italië, Spanje, Portugal, Frankrijk…

Raadpleeg www.lerarenkaart.be (commerciële voordelen).

16804137453

M. Demeester

Schoolstraat 14

2437 Terbank

16804137453

M. Demeester

Schoolstraat 14

2437 Terbank

De Lerarenkaart

F. IMBO

L’ESPINET V

ACANCES

Z 33 A.V. JANSSENS

EURO S

PACE CENTER

➜

➜

➜

➜

KLASSE NR.170 33

Win: een weekend ParijsZet de elf voornamen in het rooster (de meeste antwoorden vind je zelfs in deze Klasse). Als ze juist zijn, krijg je in de ingekleurde

kolom, van boven naar beneden, een vreemd woord voor “een extreme drang naar organisatie”.Stuur het woord vóór 29 december naar Klasse (Raads?l) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - secretariaat.leerkrachten@klasse.be. Vanaf 5 januari vind je de oplossing en de winnaar op www.klasse.be/winnaars. Je wint een reischeque van 280 euro voor een trip van Holidayline. Daarmee kan je bijvoorbeeld met twee personen een weekend naar Parijs (zie aanbod op deze pagina). Het super

reisaanbod van Klasse vind je op www.lerarenkaart.be (commercieel aanbod / reizen). In oktober won Geert Malfl iet uit Gentbrugge de reischeque. Koffers klaar?

De wereld een weekend in ParijsHet nagelnieuwe wereldmuseum Quai Branly vlakbij de Eifeltoren al bezocht? De kracht van de kus al gevoeld in het ontroerend mooie Musée Rodin? Door de blauwe en roze periodes van Picasso gewandeld? Rondgedwaald op het romantische kerkhof Père Lachaise? De moderne architectuur van La Défense al langs je heen laten glijden? Je laten onderdompelen in het idyllische Musée de la Vie Romantique of in de futuristische technologie van La Vil-lette? Langs de warme winkeltjes op Place des Vosges gestruind? Het cafeetje van Amelie Poulain gevonden? Toch maar eens dicht tegen elkaar aangekropen voor een nachtelijke rondvaart op de Seine? Parijs ontdek je altijd opnieuw alsof het voor de eerste keer was. Van de grote musea en winkelstraten tot de kleine bistro’s en charmante pleintjes. Het klinkt als een toeristische folder maar daar kan Parijs niks aan doen. Maak er iets van!Klasse reserveert voor jou een gezellig hotel met de charme van de jaren 20, in een rustige straat aan de voet van de Butte Montmartre, vlakbij de Moulin Rouge en de uitgaansbuurt Pigalle. De Sacré Coeur ligt op 700 m, de Opéra Garnier en Musée Grevin op 1 200 meter. Je fl itst er met de trein naartoe, blijft twee nachten slapen en komt alweer als een ander mens terug thuis. Jouw prijs: 139 euro p.p. voor twee overnachtingen in hotel Montmartre Duperré **(*), ont-bijtbuffet, ticket Thalys H/T Parijs 2de klasse, vanuit Brussel, Berchem, Gent, Brugge of Oostende. Het aanbod geldt enkel bij aankomst op vrijdag of zaterdag van 1 november 2006 tot 31 maart 2007, behalve van 29 tot 31 december. Eén kind jonger dan 12 jaar verblijft gratis op de kamer van de ouders (incl. ontbijt) en betaalt dus alleen voor de reis (35,3 euro).

Een extraatje? Verwen jezelf met een voordelige vipkaart waarmee je in de belangrijkste musea gratis binnen mag en niet moet aanschuiven. Kan je er meteen bij reserveren (30 euro voor twee dagen, 45 euro voor vier dagen, niet nodig onder de 17 jaar omdat de toegang dan meestal gratis is.) Dat kan je ook doen voor de handige metro-pas “Paris Visite” waarmee je overal bus en metro kan gebruiken, inclusief het kabeltreintje naar Montmartre (13,7 euro voor 2 dagen, kinderen tussen 4 en 11 halve prijs).

Even naar de ElzasEen rustig familiehotel in de Elzas dat al honderd jaar door dezelfde familie wordt uitgebaat? Klasse reserveert er je bed en je tafel in het midden van de natuur. Aan de rand van La Petite Pierre op 50 km van Straatsburg, verscholen in het Parc Naturel des Vosges. Wandelen en rondtouren a volonté. Op 3 km: de grotwoningen van Graufthal. Ontdek het leuke dorpje Bauxwiller, de streek van het kristal (Saint-Louis, Meisenthal, Montbronn) en het kasteel van Rohan in Saverne. In je eigen hotel wacht lekker eten en het terras geeft uit op tuin en vijver. De kleine fi tness, hammam en bubbelbad zijn gratis. Voor de sauna betaal je bij. Televisie en bad of douche op de kamer. Tafeltennis en tafelvoetbal in de ontspanningsruimte. Dat wordt een weekend rustig genieten. Wil je een dag langer blijven? Voor jou is dat gratis!Jouw prijs: 129 euro p.p. voor twee overnachtingen in hotel Auberge d’Imsthal**, ontbijt, welkomstdrankje én twee keer een drie-gangendiner. Het aanbod geldt van 15 tot 23 december 2006 en van 2 januari tot 31 maart 2007. Twee kinderen jonger dan 13 jaar op de kamer van de ouders betalen alleen de diners (6,3 euro per diner). De verblijfstaks (0,6 euro p.p. per nacht) moet je ter plaatse betalen. Huisdieren gratis toegelaten.

Extraatje? Een derde nacht (incl. diner) is volledig gratis.

Klasse-service➜➜ Nieuwe schoolGezocht voor project “Vuur”: leraren, ouders, opvoedend en administratief personeel

die willen meewerken aan het opstarten van een nieuwe school.clara@fulladsl.be➜➜ JemenLeraar/reisleider Marc Goeminne trekt in de paasvakantie 2007 met een groep leraren naar Jemen voor een negendaagse ontdekkingsreis, van 31 maart tot 8 april (1520 euro, alles inbegrepen).marc.goeminne@demare.be - tel. 050 54 79 87➜➜ MuterenRosi Gruyaert is vastbenoemd in het Gemeenschapsonderwijs in Tielt en wil graag muteren met iemand uit de regio Zaventem.rosigruyaert@gmail.com➜➜ Slecht horendenLerares met cochleaire implant (chirurgisch ingebracht gehoorapparaat) zoekt leraren in dezelfde situatie, al of niet weer aan ’t werk, om ervaringen uit te wisselen.nm2452@hotmail.com

GriepWat is griep? En wat was ook weer die vogelgriep? En vooral: hoe kan

een mens besmet worden door een virus dat normaal gezien enkel dieren treft? Volgens de wetenschap zijn we er niet vanaf en is dit nog maar het begin. Infl uenza, maar ook het A/H5N1-virus blijft als een zwaard van Da-mocles boven ons hoofd hangen. De 61ste editie van het magazine ‘Mens’ rafelt alle griepvirussen uiteen, kijkt terug en vooruit. Op leerlingenmaat geschreven.‘Mens nr. 61’ kost 3,15 euro, te bestellen bij Corry De Buysscher - Te Boelaarlei 23 - 2140 Antwerpen - tel. 03 312 56 56 - corry.mens@telenet.be - een educatief abonnement (4 nrs.) kost 10 euro - de eerste honderd mailers (corry.mens@telenet.be) krijgen een gratis exemplaar toegestuurd

1. Mevrouw Van België-Ruffo di Calabria

2. Meisje uit de Schoolstraat in Eine

3. Zangeres van de anderstalige hit “kippenvel”

4. Priester-leraar in “De Jeugd van Tegenwoordig - Het internaat” (VT4)

5. Temmer van 40 rovers

6. Covergirl van de maand

7. Jeugdschrijver van “Ik ben (g)een slet”

8. Filmdiva uit “Et Dieu Créa la Femme”

9. Directeur van de Nytorpp-school in Göteborg

10. Co-presentator van “Just the Two of Us” (VTM)

11. Zij is jarig in dit nummer

REIS MET KLASSE

Hoe reserveren?De prijzen gelden op basis van verblijf in tweepersoonskamer voor houders van de lerarenkaart (houd je nummer bij de hand) en hun medereizigers. Reserveer met het toverwoord Klasse recht-streeks bij Holidayline (tel. 050 33 09 90). Zij verzorgen dit aanbod (lic A5787). 100 procent kosten

bij wijziging of annulatie, tenzij je een reisverzekering neemt van 2,95 procent op de totale reissom. Meer informatie over dit aanbod en andere reizen met Klasse: www.lerarenkaart.be (commerciële voordelen/reizen).

KRISTEL D

AEMS

GETTY IM

AGES

MENS

34 KLASSE NR.170

«Omgaan met leerlingen kan een acteur moeilijk leren»

In het VT4 internaat Sint-Victor van‘De jeugd van tegenwoor-dig’ loopt hij in een soutane

als priester-leraar Wuyts rond, in de klassen van het Annuntia-instituut in Wijnegem mag Mannu Wuyts gewoon zijn burgerkleren dragen. Lesgeven en acteren zitten hem in het bloed, maar muziek doet zijn hart pas écht sneller slaan. Staat hij zingend voor de klas?

Heb je er nooit aan gedacht om muziekleraar te worden?Mannu Wuyts: «Ik heb een jaar conser-vatorium gevolgd om muziekpedagoog te worden. Terwijl ik het studeerde, dacht ik: oei, verlies ik de passie voor muziek niet door er mijn brood mee te verdienen? Ik speelde piano van mijn zesde jaar en zong in een koor toen ik negen was. Op mijn zeventiende werd ik dirigent van een jongerenkoor. Ik heb wel nog platen van Deep Purple, maar mijn voorkeur gaat toch naar barokmuziek. Uiteindelijk studeerde ik regentaat Nederlands, Engels en godsdienst. Op mijn achtendertigste heb ik nog communicatiewetenschappen als werkstudent gevolgd. Op school werd ik ook een tijdje ICT-coördinator.»Hoe komt VT4 bij jou terecht?Mannu Wuyts: «Ze zochten een strenge leraar en ik heb me kandidaat gesteld. Ik denk niet dat ik streng ben maar wel veeleisend. Via de vrienden van mijn kinderen krijg ik wel eens te horen: je pa valt eigenlijk nog goed mee. Voor ‘De jeugd van tegenwoor-dig: het internaat’ moest ik me inleven in de jaren vijftig: dat ging makkelijk. Ik heb een schoollied voor Sint-Victor gecomponeerd. Heerlijk om die gezwollen taal te mogen gebruiken. De auditie was een proefl es. Ik ben onmiddellijk in stijl jaren vijftig bin-nengekomen. De productieploeg zat wat te keuvelen en snoepen achter hun tafel. Ik stak van wal: ‘Wel mannen, wordt hier niet meer opgestaan als de leraar binnenkomt? En snoepen? Stop daar onmiddellijk mee.’ Ik haalde mijn schoolboeken boven en liet hen een fragment van Felix Timmermans voorlezen. ‘Ai ai, aan die Antwerpse ‘a’ zul-len we werk hebben’, zei ik. Na een kwartier stopte ik: ‘Dit zal wel volstaan, neem ik aan? Of willen jullie méér huiswerk?»Wat vinden je leerlingen van je tv-op-treden?Mannu Wuyts: «Ze vinden het reuze dat hun leraar op televisie komt. In mijn medialessen kan ik nu uit eerste hand over realitytelevisie vertellen. Soms heb ik die drie weken vanop een afstand bekeken. Dan keek ik door de bril van de gedragswetenschapper toe hoe

die jongeren heel de tijd zonder gsm en deodorant doorbrachten. Als leraar zorg je mee voor het decor van de serie. Ze hadden daarvoor acteurs kunnen gebruiken, maar de omgang tussen leerlingen en leraren kan je moeilijk leren. Daarom deden ze liever een beroep op authentieke leraren.»Drie weken zonder muziek: over-leef jij dat?Mannu Wuyts: «Als leraar mocht je af en toe naar huis, de leerlingen moesten drie weken daar blijven. Ik heb trouwens zoveel werk met mijn Muzikaal Ensemble Alegría dat ik niet zo lang weg kan blijven. Met het ensemble brengen we Bachcantates maar ook gospel, negrospirituals en close harmony. Alegría betekent vreugde. Het is vooral dat wat ik in muziek zoek. Bovendien ben ik ook muziekleraar in de reeks. Al gaat het daar over heel andere muziek dan waar ik meestal mee bezig ben, ik heb er veel plezier aan beleefd.»Hoe onvermijdelijk was het dat je kinderen ook van muziek hou-den?Mannu Wuyts: «Ik heb hen zeker niet in die richting gepusht. Mijn oudste zoon is werkelijk een primus, maar ook de vier anderen doen het heel goed aan de muziekacademie. Ik kan niet ontkennen dat ik het zalig vind om in eigen huis met vrouw en kinderen te kunnen musiceren.»

Je neemt geen genoegen met mu-ziek spelen, je wil ook instrumenten bouwen.Mannu Wuyts: «Ik volg een beroeps-opleiding in Puurs bij het Centrum voor Muziekinstrumentenbouw. Eigenlijk wou ik met een klavecimbel beginnen, maar daarvoor was er toen een wachtlijst. Ik ben dan met een hommeltje begonnen en heb daarna een viola da gamba ge-bouwd. Tweehonderd werkuren kropen daarin. Ik dacht van mezelf dat ik handig was: in huis durf ik alles aan. Geef me stenen en mortel en ik metsel. Maar een instrument bouwen is andere koek. Toch ben ik nu al aan mijn volgende project bezig: een spinet.»

Mannu Wuyts, alias ‘Mijnheer de professor’: nog tot 28 december elke donderdag om 21.10 uur in ‘De jeugd van tegenwoordig: het internaat’ op VT4.

© L

UC D

AELE

MAN

S

KLASSE NR.157 35KLASSE NR.170 35

«Een Indiër met een tulband, onze Kosovaren van een paar deuren verder: zulke

mensen hadden wij hier nog nooit in ’t echt gezien», grinnikt de 79-jarige René uit Eine, die in de Schoolstraat nummer 11 woont. Eine is een Oost-Vlaams gehucht met 4 500 inwoners. Op de hoek van de Schoolstraat staat het grootste gebouw uit de omgeving: de vroegere jongensschool. Niet dat de schoolbel hier nog rinkelt: alleen de Chiro en een paar lokale verenigingen maken nog gebruik van het gebouw. Aan de gevel van de voormalige school kleeft vooral melancholie.

René en Georgette (72) wonen hier al van in 1953. «Een halve eeuw lang was dit geen straat maar een wegeltje. En rond de school van onze zoon stond een muur…» Tranen schieten hen in de ogen: vijf jaar geleden overleed hun enig kind. De twee kleinkinderen, die elke veertien dagen op bezoek komen, doen hen telkens

aan hem denken. «Hun papa was 41, toen hij op een ochtend uit de trein stapte en in elkaar zakte: hartaanval. Boekhouder-fi scalist was hij, actief in het oudercomité van de school, begaan met de voetbalclub en na zijn uren ook nog toeverlaat van buren, vrienden en kennissen. Zijn drukke bestaan heeft hem zijn leven gekost. Onze jongens zijn nu zeven en veertien jaar – wij houden de herinnering aan hun papa levend. Tegenwoordig vangt de school kinderen gelukkig goed op als er thuis iets ergs gebeurt.»

Geschenkje voor papa JanNaast René en Georgette woont Layla (7), samen met haar mama en papa Jan. «Mijn beste buurtvriendje is een Afrikaanse jongen. Eerst was ik bang van hem, omdat hij zo donker is», giechelt ze. Haar mama mijmert: «Vroeger had je hier alleen tuinen en groen, nu staat er lelijke nieuwbouw

en is er te veel verkeer. Layla kan niet zomaar op straat spelen, zoals ik hier in mijn kindertijd deed.» Zelfs al zijn er vlakbij de Schoolstraat nog scholen, toch gaat Layla naar Sint-Jozef in Oudenaarde. «Natuurlijk was het mak-kelijker om Layla om de hoek naar school te sturen. Maar nadat mijn echtgenoot met zijn vrachtwagen verongelukte, is onze school een

warme thuis geworden», vertelt haar mama. «Zelfs al was Layla te klein om ten volle te beseffen wat er gebeurde, toch zit ze met haar vader in het hoofd. En met haar zusje, dat stierf door wiegendood en dat ze dus nooit heeft gekend. Op school weten de leraren dat Layla daardoor soms treurig is en dan helpen ze haar erdoor. Op vaderdag maakt ze in de klas een geschenkje voor papa Jan én eentje voor haar vader op het kerkhof. Ik vind het belangrijk dat mijn kind ook op school de kans krijgt om te rouwen en te verwerken, zolang dat nodig is. Onze school is ook voor mij een grote steun in het leven.»

«De school helpt haar erdoor»

René: «Vroeger was dit geen straat, maar een wegeltje.»

Klasse strijkt elke maand neer in een Schoolstraat in Vlaanderen. Vandaag: Eine.

Papa Jan en Layla (7): «Mijn beste buurtvriend-

je is een Afrikaanse jongen.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

36 KLASSE NR.170

«Roos zat in het begin van het schooljaar drie keer in één week in dezelfde binnenspeeltuin. Leg dan maar eens aan je jarig kind uit waarom haar feestje thuis zal plaatsvinden. De enige vraag die zij zich stelt, is immers: ‘Zal mijn feestje ook in die speeltuin zijn?’» vertelt Joris, papa van Roos. De school heeft ongewild de sociale uitsluiting van kinderen in de hand gewerkt denkt hij. Hoezo? «Vanaf de derde kleuterklas nodig je de hele klas uit, want dat is de ongeschreven regel. Op die manier willen ouders ervoor zorgen dat geen enkel kind zich uitgesloten voelt. De uitnodigingen worden

© P

ETER

VAN

HOOF

Marthe (8, met pannenkoek): één feestje voor alle zomerjarigen.

Roos (6) is jarig: feest of terreur?

Eén ouder op drie is volgens Brits onderzoek bang dat het verjaar-dagsfeestje van hun kind niet

aan de verwachtingen zal voldoen. 46 procent van de vijf- tot dertienjarigen geeft toe dat hij zijn klasgenoten wil overtroeven. En dus monden verjaar-dagsfeestjes steeds vaker uit in een opbod van traktaties en peperdure uitjes. Scholen proberen het opbod te beperken met regels voor uitnodigingen en cadeaus. Of dat lukt?

immers in de klas uitgedeeld. De thuisadressen van de kinderen meegeven, mag de school niet. Wet op de privacy, zeggen ze daar. Naar elk feestje breng je een cadeau van ongeveer elf euro mee. Ook dat is een ongeschreven regel. Die elf euro is de prijs per kind die de mama en papa van de jarige betalen voor de binnenspeeltuin, de frietjes en het ijsje. Je eigen feestje geef je uiteraard ook in dezelfde ‘hipste’ binnenspeeltuin van de streek. En je nodigt alle klasgenoten uit, want zo hoort het dus. Kostprijs voor één kind per schooljaar: meer dan vierhonderd euro.»

OpbodcultuurNiet alle ouders willen aan het verjaardagsop-bod meedoen, maar de sociale druk is groot. «Wie wil of kan dat nog betalen?» vraagt Joris zich af. «Van andere ouders zien we weinig initiatief om daaraan iets te doen. Wij willen niet meer meegaan in dit opbod en hebben het probleem aangekaart bij het oudercomité en het schoolhoofd. Die vindt het niet de taak van de school om een draai te geven aan deze cultuur. En dus blijven de uitnodigingen via de klas gaan, blijft iedereen iedereen uitnodigen. De tijd dat de jarige een snoepje meebracht of een stukje fruit, is voorbij. De ene wil niet

meer onderdoen voor de andere. Ze trakteren op school, geven een feest en bij het naar huis gaan krijgt iedereen nog een cadeautje ook. De opbodcultuur breidt zich uit naar thuis. Niemand heeft het nog in de hand.» Oplossingen zijn niet gemakkelijk te vinden, dat beseft ook Joris. «Wij geven een feestje voor zes klasgenootjes bij ons thuis. Met pan-nenkoeken, enz. Maar we worden er door andere ouders wel ‘scheef’ voor nagestaard. Sommigen zeggen dat het probleem vanzelf oplost eenmaal de kinderen wat groter worden. Dan gaan ze op woensdag naar de tekenschool of het voetbal. Maar intussen voelen we ons min of meer ‘gegijzeld’.»

‘Ambetant’Steeds meer scholen proberen de verjaardags’ter-reur’ uit de klas te houden via richtlijnen in het schoolreglement, al vindt niet iedereen dat nodig. «Op zich vind ik het niet slecht dat kinderen leren omgaan met al of niet een uitnodiging krijgen. Mijn kinderen kunnen goed inschatten bij wie ze niet gevraagd worden en waarom dat is», reageert mama Brigitte. Maar leraren geven zelf aan dat het ‘ambetant’ is om de teleurstelling in sommige kinderogen te moeten zien. Zeker als het altijd dezelfde kinderen zijn die uit de boot vallen. Intussen blijft bij Joris de vraag hangen: «Hoe lossen andere ouders en scholen dat op?»

KLASSE NR.170 37

«400 euro per jaar. Wie wil of kan dat betalen?»

© P

ETER

VAN

HOOF

1. «Bij ons is het elke maand feest»Directeur Debbie Dekien van basisschool Het Centrum in Turnhout lost het verjaardagsopbod als volgt op: «Wij vragen om niet te trakteren, niet met cadeautjes, niet met snoep of cake. Op het einde van elke maand vieren de kleuters en de lagere school hun jarigen. Om beurt organiseert één van de klassen het feest. Ze maken kronen, versieren de zaal, maken iets te eten. Ouders kunnen op de jaarkalender volgen wanneer we feesten en reageren enthousiast. We trekken een publiek aan met nogal wat kansarmen. De grote verschillen in cadeaus voor klasgenoten en juffen zijn nu verleden tijd. Uitnodigingen voor feestjes thuis delen de kinderen hier in de klas uit. Daar mengen we ons niet in.»

2. Privacy voor wie wilIn de Vrije Basisschool van Wakkerzeel mag je selectieve uitnodigingen voor feestjes niet in de klas of op de speelplaats uitdelen. Er is een adressenlijst van de kinderen beschikbaar. Alleen ouders die hiermee instemden, staan erop. «De praktijk leert ons dat haast niemand een probleem maakt van het doorgeven van adressen. Misschien komt dat door de open geest en sfeer die in een kleiner dorp heerst?» oppert directeur Yolande Verzelen. Juf Veerle geeft er les in het eerste leerjaar: «Ik vraag aan de ouders om alleen een cake mee naar school te brengen. Dan vieren we echt samen: door de wenskaars uit te blazen, een geheime wens te doen, liedjes te zingen en samen een hapje eten. Dat stukje van hun verjaardag vinden kinderen toch het leukst?»

3. «Een appel of een pak stiften»«Tegenwoordig geven kinderen geen appel meer mee, maar een pak stiften en dat is voor sommige gezinnen niet meer betaalbaar. Wij bannen die individuele cadeaus en promoten één geschenkje voor de klas.» Nu er in de Centrumschool van Beveren Waas afspraken gemaakt zijn, aanvaarden de ouders ze ook. «Al zijn er altijd een paar die wel proberen», zegt directeur Rudi Leys. «We hebben hier op school ook kinderen van Getuigen van Jehova. Zij mogen uit geloofsovertuigingen niet deelnemen aan klassikale feestmomen-ten. Voor kleine kinderen is dat lastig. Met het Sinterklaasfeest bijvoorbeeld blijven ze thuis.»

4. Geef eens een snoepboek cadeauGraag één cadeau voor de klas in plaats van trakteren aan elke klasgenoot afzonderlijk. Het staat in menig schoolreglement. In wijkschool De Klijpe (Ronse) legt juf Allison op de eerste contactavond met de ouders uit waar die keuze vandaan komt. «We zeggen tegen de ouders dat je hier op school niet mag snoepen. En dus ook niet met snoep mag trakteren als je jarig bent. We moedigen daarom de ‘snoepboeken’ aan: een boek als geschenk voor de klas. Elke leraar heeft een boekenlijst opgesteld, mochten de ouders naar inspiratie vragen. Puzzels kunnen bijvoorbeeld ook. Bij ons is dit wel vrijblijvend, toch houden de meeste ouders zich eraan. Al lijkt het te verwateren bij oudere kinderen.»

5. Een grabbelmand voor de jarige«Wij vragen aan de ouders om niet te trakteren, maar een verrassing van ongeveer anderhalve euro in de mand te leggen. Daaruit mag de jarige dan een geschenkje kiezen. Ouders respecteren zulke afspraken», vertelt Rony De Smet, directeur. De kleuters van deze vrije basisschool uit Sint Denijs Kalken nemen bovendien de zilveren verjaardagskoffer mee naar huis. De dag voor hun verjaardag steken ze er spulletjes van zichzelf in: een knuffel, de tutu van de balletles, het favoriete speeltje. De inhoud toont de jarige dan aan de klas. «Zo staan die kindjes op een gezonde manier in de kijker, zonder snoep.»

6. Feest van de zomer- en winterjarigen Lieve Dons, moeke van Marthe, legt uit welke oplossing zij vond: «Marthe zit in een grote klas. Ze zijn met dertig. Op vroegere feestjes nodigde ik graag iedereen uit: anders zijn het altijd dezelfde kindjes die nooit een uitnodiging krijgen. Maar dertig kinderen een halve dag in je huis, dan duurt een namiddag lang! Ik sprak er met een andere mama over en snel waren we gewonnen voor de idee van gezamenlijke verjaardagsfeestjes. Marthes feest is dus ook dat van Jozefi en, Jef, Jelle, Olivier, Emma, Vincent, Tibo, Paulien, Tom, Nicolas, Annelies, Lotte, Larissa, Karen en Yentl. Het zijn de ‘zo-merjarigen’ van het derde leerjaar. De ouders van de jarigen spreken een taakverdeling af, bedenken tussen pot en pint een basisidee en delen de kosten.» Twee keer per jaar is er dus een groot verjaardagsfeest voor de hele klas. De cadeautjes van ongeveer tien euro elk, worden verloot onder de jarigen. Elke gast brengt er twee mee. Ouders en broers, zussen leren elkaar beter kennen op de afsluitende receptie.

«HOERA, IK WORD HONDERD!»

VAN TERREUR NAAR FEEST: ZES SUGGESTIES

«Mijn kinderen nemen altijd een cadeautje van de wereldwinkel mee naar feestjes. Zo probeer ik aan het ‘puur commerciële’ te ontsnappen.» suggereert mama Ann. Klasse voor Ouders roept deze maand ouders op om tips voor verjaardagsfeestjes in te sturen. Ook het tijdschrift is jarig. Het mag zijn honderdste kaarsje uitblazen na evenveel nummers in tien jaar tijd. Vier mee op www.klasse.be/ouders en laat in één adem jouw er-is-er-eentje-jarig-tip achter op het lerarenprikbord via www.klasse.be/kvl/170/36

38 KLASSE NR.170

Leerlingen uit Somalië, ex-Joegoslavië en Arabische landen verwacht je niet meteen in een land als Zweden, maar in de Nytorpp school in Göteborg vind je ze volop. Van de 430 leerlingen heeft 95 procent een allochtone achtergrond. De school staat in Hammarkulen, een ‘moeilijke’ buurt aan de rand van Göteborg. Nytorpp is een leerplichtschool: er zitten leerlingen van zes tot zestien jaar. Als er nieuwe leerlingen aankomen die geen Zweeds kennen, dan lossen ze dat in Zweden op zoals in Vlaanderen. «Ze gaan eerst een tijdje naar een aparte klas om de onderwijstaal onder de knie te krijgen», vertelt Ata Ala, kersvers directeur van de Nytorpp school. «Leerlingen die dat willen, krijgen ook les in hun moedertaal. Die krijgen ze na schooltijd van leraren die we inhuren uit één van de drie language

units in Göteborg. Die bieden meer dan twintig verschillende taalcursussen aan.»Al die culturen, dat betekent ook ver-schillende godsdiensten. Of ze daar verschillende leraren en aparte lessen voor hebben in Zweden? Ata: «Nee, er is simpelweg één vak -religie- waarin een katholiek de islam leert begrijpen en een moslim kennis maakt met God.»En wat met ouders die geen Zweeds of Engels spreken? Dan schakelt de school een vertaler in. Een goed contact met de ouders is voor de school immers erg belangrijk. Ata: «Twee keer per jaar is er een groepsontmoeting met de ouders en twee keer ontmoeten we hen individu-eel.» De ouders spelen via de schoolraad trouwens een grote rol in het schoolleven van Nytorpp. Ata: «In Hammarkulen zijn de sociale uitdagingen groot: er zijn veel

werklozen en het is er niet altijd even veilig. Dat weerspiegelde zich tot enkele jaren geleden ook in de klassen. Het was er rumoerig en de leerprestaties gingen er op achteruit. De ouders wilden daar wat aan doen. Sinds 2000 engageren ze zich in de schoolraad, die dus grotendeels uit ouders van leerlingen bestaat.» De schoolraad is geen vrijetijdscomité. Hij is verantwoordelijk voor moedertaalonder-wijs, Zweeds als tweede taal, een goede leeromgeving voor de leerlingen en de link tussen school en thuis.«Door de hechte band met de ouders zijn er weinig spijbelproblemen op school», vertelt Ata. «Toch moeten we sinds 1 juli voor de overheid gegevens over absenteïsme bijhouden.» Ook in Zweden pakken ze spijbelen dus structureel aan met een plan.

In de scholen van Zweden

Directeur Ata Ala: «De meeste van mijn leerlin-gen komen uit Somalië.»

Waar ligt België? De leerlingen uit de tweede klas neuzen in de atlas. «Ik heb nog in Vlaanderen gewoond», roept Inga uit. «Maar van Nederlands ken ik niets meer!»

Hoe zorg je ervoor dat stoelen met ijzeren poten toch geruisloos over de stenen vloer van je klas schuiven? Het Zweedse antwoord: plant ze in tennisballen. Straks ook in Ikea…?

Zweden gaat er prat op dat zijn hele leerplichtonderwijs kosteloos is: zelfs de schoolmaaltijden zijn gratis.

«In Hammarkulen zijn de sociale uitdagingen groot»

Zweden staat voor kwaliteit en stiptheid en dat uit zich in alles. Ook in onderwijs. Leerlingen krijgen er de beste zorgen, scholen en universitei-ten zien er modern uit en het systeem is piekfi jn geregeld. Klasse trok

naar Göteborg en praatte er met directeurs die het trainingsprogramma voor schoolleiders volgen. Niet omdat ze dat moéten, maar omdat ze professionele leiders willen zijn. En waar zit dat Ikea-gevoel?

KLASSE NR.170 39

Leiderschap ontwikkel je op een… eiland 7 000 schooldirecteurs telt het land en ze worden goed opgeleid. In Vlaanderen is het moeilijk om directeurs te vinden, maar in Zweden gaan elk jaar 6 à 700 nieuwelingen de uitdaging aan. De Zweedse overheid beseft dat een gedecentraliseerd systeem, met veel autonomie voor de scholen, én een veelei-sende maatschappij de taak van een directeur aanzienlijk veranderen. Daarom starten sinds 2002 elk schooljaar zo’n 1 800 schoolhoofden met een in-service trainingsprogramma. De ‘studenten’ zitten niet op de schoolbanken en krijgen geen droge kost voorgeschoteld van een docent. In plaats daarvan gaan ze voor enkele dagen op residentiële cursus, bijvoorbeeld naar Orust, een eiland in de Göteborg Archipel.Nina Södergren en Annette Frisk zijn twee van de eilandbewoners, zij het voor een kortstondig verblijf van vier dagen. «Tijdens zo’n seminarie zijn we helemaal weg uit onze dagelijkse omgeving. Zo kunnen we afstand nemen van onze job en dus beter naar onszelf kijken. Bovendien zitten we na zo’n seminarie weer boordevol energie!» De opleiding duurt drie jaar en beslaat in totaal dertig dagen ‘cursus’ in de brede zin van het woord. Zo zijn er geregeld ontmoetingen in kleine groepjes onder leiding van een mentor of er worden webconferenties georganiseerd. «Verder werken we ook projecten uit en stellen we ons portfolio samen. En we moeten heel wat literatuur doorworstelen», legt Annette uit. Al die tijd vertoeven de cursisten in dezelfde groep. «Op de duur leer je de mensen uit je groep goed kennen. Het zijn collega’s die vaak met dezelfde dingen geconfronteerd worden als jijzelf. We wisselen heel wat ideeën en ervaringen uit», vertelt Nina enthousiast. Collegial refl ections, noemen trainers Dick Aurell en Birgit Persson dat. Door theorie over organisatie, evaluatie, school en maatschap-pij te koppelen aan eigen ervaringen en die van anderen, ontwikkelen de cursisten hun persoonlijke leiderschapsstijl. «We doen aan experiental learning», verduidelijkt Dick. «We willen vooral goede leiders vormen, geen managers.»

Dick Aurell is docent school leadership training: «We willen leiders vormen, geen

managers.»

Hoe het Zweedse onderwijs in elkaar zit? We kruipen en lopen even mee met Björn. Als hij amper één jaar (!) oud is, kan hij samen met andere Zweedse peuters al starten in de förskolan, de peuterklas. Daarvóór kunnen zijn ouders betaald verlof nemen om hem op te vangen. Ongeveer driekwart van de Zweedse kinderen is in zo’n förskolan ingeschreven. Ze kunnen er terecht tot ze vijf zijn. Elke groep van vijftien tot twintig kinderen heeft er drie ‘leiders’. De nadruk ligt op het ontwikkelen van taal- en sociale vaardigheden. «We maken veel uitstapjes en de kleuters leren vooral met elkaar spelen, dat noemen we edu-care», legt directeur Annette Frisk uit. «We vinden het ook belangrijk om samen te ontbijten en te lunchen.» De bijdrage voor de förskolan hangt af van het inkomen van de ouders en vermindert naarmate ze meer kinderen hebben. Er zijn verschillende vormen van förskolan. Annette Frisk: «De dagis is zoals een gewone school en wordt georganiseerd door de kommun. De dagmama is door de kommun aangesteld en vangt de kinderen thuis op. De föräldrakooperativ is een samenwerkingsverband van ouders die samen de kinderopvang voor hun rekening nemen.»Zodra Björn zeven jaar is, moet hij naar de grundskolan, het lager onderwijs. Zweden kent, net als België, onderwijs met leerplicht. Kinderen moeten naar school vanaf zeven jaar, maar de meesten beginnen al een jaartje vroeger aan de grundskolan. Het hele leerplichtonderwijs is gratis. «Zelfs voor maaltijden, leermiddelen, vervoer en uitstapjes hoeven onze leerlingen meestal niets te betalen», verzekert Nina Sö-dergren, collega van Annette.De meeste leerplichtscholen worden gerund door de kommunen of municipaliteiten, maar er zijn ook onafhankelijke privé-scholen. Die krijgen een subsidie van de kommun waar de

leerling woont en moeten erkend zijn door het Nationale Onderwijsagentschap. «Ze passen vaak een bepaalde onderwijsmethode toe of hebben een specifi ek etnisch of religieus karak-ter», licht Dick Aurell toe. De meeste kinderen met een lichamelijke handicap lopen school in het gewoon onderwijs. Slechthorende en dove leerlingen gaan meestal naar een specialskolan. Leerlingen met een mentale handicap volgen een speciaal programma in een gewone school óf in een särskolan.Na schooltijd en tijdens de vakanties kan Björn, net zoals alle kinderen van zes tot twaalf jaar, worden opgevangen in de skolbarnomsorg. Ze krijgen er onder meer huiswerkbegeleiding. Ouders betalen daar wel een bijdrage voor.Leerlingen zoals Björn zijn leerplichtig tot hun zestiende, maar de meesten doen er nog drie jaar gymnasium bij. Ze kunnen er kiezen uit zeventien nationaal bepaalde richtingen. Die bevatten zeker de algemene vakken Zweeds, Engels, recht, religie, wiskunde, natuurkunde, gymnastiek en gezondheid en artistieke activiteiten. Daarnaast kiezen de leerlingen ‘stromingsspecifi eke’ vakken, bijvoorbeeld kinderen en vrije tijd, hotel en restaurant of media. Voor Björn zijn studie kan afronden, moet hij een project maken. En als hij voor een beroepsrichting heeft gekozen, loopt hij minstens vijftien weken stage. Wil hij voortstuderen, dan trekt hij naar de högskolan of universität. Meer dan een derde van de leerlingen die het gymnasium afsluiten, doet dat. En ook als Björn volwassen is, kan hij blijven studeren. «Het aanbod varieert van een gymnasiumop-leiding tot universitaire studies. Die worden meestal door de Komvux, het gemeentelijke volwassenenonderwijs, georganiseerd», vertelt Dick. Levenslang leren hoort nu eenmaal bij de Zweedse degelijkheid.

«Toen onze Björn één jaar werd,

mocht hij naar de peuterklas»

Nina Södergren en Annette Frisk, twee directeurs-cursisten: «Fijn om even af te stappen van de dagelijkse carrousel en samen met collega’s na te denken over wat voor een leider je bent.»

� www.skolverket.se/sb/d/190 - overzicht (in het Engels) van het Zweedse onderwijssysteem

40 KLASSE NR.170

Stelling 1: Ouders, leerlingen en cursisten moeten zo volledig mogelijk geïnformeerd worden over de kwaliteit van een school. Anders is vrije schoolkeuze een lege doos.

❏ Ja ❏ nee«Wat ouders nu weten over een school bij hun keuze is hooguit een opgepoetst en onvolledig plaatje uit een folder of van een opendeurdag. Wie meer wil weten, moet zelf op zoek. De vrije schoolkeuze doet de meeste scholen er op dit moment enkel

over nadenken hoe ze zich moeten voorstel-len. Maar die informatie gaat daarom niet over de kwaliteit van scholen. Hoe vollediger ouders geïnformeerd zijn over de school, hoe beter ze hun keuze kunnen maken. En

beter geïnformeerde ouders leidt tot meer betrokkenheid, wat de kinderen op hun beurt ten goede komt. Men zou scholen moeten beoordelen via een kwaliteitsinstrument dat alle relevante factoren in rekening brengt. En dan mogen scholen van ons best wel een score krijgen. Scholen die uitstekend presteren, mogen in het voetlicht worden geplaatst. En als ze de standaard niet halen, verwachten we als ouders dat er snel en effi ciënt wordt ingegrepen.»Sofi e Van Der Plaetse, coördinator ROGO

Stelling 2: Na een doorlichting door de over-heidsinspectie moet elke school een helder en vlot leesbaar verslag krijgen, dat ze aan elke ouder geeft die erom vraagt.

❏ Ja ❏ nee«In principe akkoord, maar wat is een helder en vlot leesbaar verslag precies? Een verslag

van de inspectie moet het beleid de mogelijkheid bieden om te oordelen over de erkenning van een bepaalde school. Ouders willen waarschijnlijk méér informatie, bijvoorbeeld over de schoolcultuur. Hierover helder rappor-teren, kan je enkel als je

de context en input (middelen, personeel, leerlingen…) van een school accuraat weer-geeft. Dat is niet altijd eenvoudig: een minder goed geschreven of verstaanbaar rapport zou scholen kunnen stigmatiseren of het beeld van een school verkeerd beïnvloeden. Bij de discussie over toegankelijkheid van verslagen voor ouders, overziet men ook wel eens dat heel veel ouders geen vragende partij zijn voor genuanceerde informatie. De school is voor hen een realiteit waarmee ze via hun kinderen worden geconfronteerd. De ouders van de vele kansarme leerlingen voeren een dergelijke discussie niet. Kortom: we moeten nuchter blijven over de effecten van publieke rapporten.»Peter Michielssens, coördinerend inspecteur-generaal

Naar een top-100 van scholen?

Weten ouders en leerlingen wel genoeg over scholen om een goede keuze te maken? Waarom publiceren we de inspectierapporten niet? Moeten we schrik hebben van rankingtabellen met de beste

en slechtste Vlaamse scholen op een rij? Onderzoekers zoeken antwoorden in onze buurlanden. Klasse opent de discussie. Doe mee.

Stelling 3: Als we informatie over de kwa-liteit van een individuele school openbaar maken, dan moet dat complete informatie zijn, niet enkel slaagpercentages of het aantal leerlingen dat later naar het ASO of de universiteit gaat.

❏ Ja ❏ nee«Kan je ouders informeren over de indicatoren die de prestatiegegevens beïnvloeden, over de toegevoegde waarde van scholen? Leerwinst meten die scholen bij hun leer-lingen bereiken, lijkt me geen eenvoudige opdracht. Om dit zo correct mogelijk te doen, moet je van bij de start rekening houden met leerlingenkenmerken die verder reiken dan de GOK-indicatoren, meer dan gegevens over instroom, zittenblijven en uitsluiting. Maar hoe ga je de kwaliteit van scholen meten en welke aspecten daartoe in beeld brengen? Volgens welk kwali-teitsconcept ga je te werk? Volgens welke evaluatiecriteria? Mijn conclusie luidt: hoe goed je als school jongeren in hun groei naar volwassenheid begeleidt lijkt me moeilijk in cijfers te vatten. Het lijkt me dan ook veel belangrijker scholen te stimuleren om hun eigen werking te evalueren en hun interne kwaliteitszorg ter harte te nemen. Daartoe hebben ze ondersteuning en instrumenten nodig, en toetsmateriaal om bijvoorbeeld het prestatieniveau van leerlingen voor leergebie-den te toetsen en te analyseren. Vervolgens kunnen ze hun werking bijsturen.»Agnes Claeys, directeur Paridaens Leuven

Stelling 4: Als de overheid beslist een publicatiesysteem te organiseren waar-door je scholen met elkaar kan vergelij-ken, dan moet ze vooraf peilen of ouders scholen wel willen vergelijken. Ze moet ook nagaan hoe men die informatie kan gebruiken en eventuele misbruiken, en waar mogelijke weerstanden schuilen.

❏ Ja ❏ nee«De kern van de zaak is dat we met zijn allen beter moeten leren kiezen. Om een goede studiekeuze te kunnen maken, moet je goede informatie hebben en daaraan schort het vandaag nogal eens. Wij wensen geen publicatie-

systeem op basis waarvan men scholen kan vergelijken, zeker niet als dat de vorm van een rankingtabel zou aannemen. En evenmin als de geboden informatie misbruikt kan worden. Onderzoek leert trouwens dat ouders en leer-lingen zich bij hun keuze vooral laten leiden door praktische aspecten: bereikbaarheid, opvangmogelijkheden, de aanwezigheid van broers/zussen/vrienden… Daarnaast zoeken ze vooral naar een school/richting waar de leerling zich goed zal voelen. Informatie over schoolklimaat en het pedagogisch project van de school laat zich echter minder vatten in een vergelijkend publicatiesysteem of ranking op basis van prestaties van leerlingen. De rapporten van de onderwijsinspectie kunnen nuttig zijn voor school- of studiekeuze. Door scholen zelf ontworpen informatie eveneens, al zal die uiteraard minder objectief zijn. Waar wij vooral belang aan hechten, is dat de scholen informatie verwerven over hun eigen schoolse prestaties, zodat ze zichzelf kunnen evalueren en hun beleidsvoerend vermogen kunnen versterken. In het beste geval koppelen we daaraan informatie die duiding geeft bij de resultaten van de school. Daarom versnellen we nu de afname van de peilingtoetsen voor bepaalde leergebieden, vakken of vakoverstijgende themata.»Geert Schelstraete, adjunct-kabinetchef onderwijsminister Vandenbroucke

Stelling 5: Scholen moeten vrijwillig kun-nen deelnemen aan kwaliteitspeilingen die de overheid organiseert. De kwaliteits-modellen die daaruit ontstaan, moet elke school kunnen gebruiken om zijn eigen kwaliteit te verbeteren.

❏ Ja ❏ nee«Sinds de eindtermen werden ingevoerd, is de overheid op zoek naar een systeem van kwaliteitszorg waarin zij ook via prestatiemetingen zicht krijgt op de mate waarin de leerlingen de eindtermen bereiken. Dat systeem moet objectieve, betrouwbare en valide informatie leveren, zonder daarom de vorm van centrale exa-mens in te nemen, zoals in de buurlanden. Eén van de elementen van dit systeem van kwaliteitszorg zijn de periodieke peilingen. Dat is een onderzoek met vragen en opdrachten bij een representatieve steekproef van leer-lingen en scholen die anoniem en vrijwillig meedoen. Aanvankelijk moesten de peilingen

de overheid vooral vertellen in welke mate Vlaamse scholen de eindtermen bereiken. De jongste jaren zijn we ook gaan zoeken naar manieren om àlle scholen leerkansen te bieden uit deze peilingen. En ook de deel-nemende scholen konden betere feedback gebruiken. Als een school zelf kan nagaan in welke mate haar leerlingen de eindtermen halen, kan ze zichzelf beter evalueren en bijsturen. Daarom wil de overheid nu een toetsenbank ontwerpen: scholen downloaden toetsen of laten hun leerlingen ze online af-leggen. Een speciaal programma verwerkt de resultaten en geeft de school feedback. Die toetsen zouden parallelversies kunnen zijn van de onderzoeksvragen uit de peilingen. Aan peilingen nemen scholen en leerlingen anoniem deel. Bovendien hangen er geen sancties of gevolgen aan vast (getuigschriften, toegang tot vervolgonderwijs…).»Els Ver Eecke, medewerker Entiteit Curricu-lum (voormalige Dienst voor Onderwijsont-wikkeling)

Stelling 6: Als schoolgegevens volledig openbaar worden, dreigen de media zonder veel duiding rankingtabellen te publiceren met als kop: «Exclusief: de top-100 van Vlaamse scholen!»

❏ Ja ❏ nee«Zelfs als je als krant zou willen om de beste hon-derd scholen op een rij te zetten, dan zou dat op op dit moment niet mogelijk zijn. Om de kwaliteit van een school te beoordelen, moet je voortgaan op de doorlichtingsverslagen. De conclusies van deze verslagen kun je gewoon niet naast elkaar zetten, het is bijzonder moeilijk om de gegevens met elkaar te vergelijken. Daarvan toch een rangschik-king afl eiden, zou bovendien geweld doen aan de complexe waarheid. En veronderstel dat je wel kwantitatieve gegevens hebt die de kwaliteit van een school aangeven, bij-voorbeeld de meting van de toegevoegde waarde van de school voor de leerling, dan is er inderdaad een risico. Maar ik zou daar ook niet te paniekerig over doen. Als je vertrouwen hebt in het meetsysteem en je hebt vertrouwen in jezelf (als school), dan mag een beetje transparantie toch geen probleem zijn?»Pieter Lesaffer, redacteur De Standaard

KLASSE NR.170 41� Zes stellingen, zes meningen. En wat denk jij? Mail naar redactie.leerkrachten@klasse.be

EN WAT DOEN DE BUURLANDEN?«Zowel ouders, scholen als de overheid zelf hebben behoefte aan meer informatie dan er vandaag be-schikbaar is», besluiten prof. Peter Van Petegem en Jan Vanhoof (Universiteit Antwerpen) in hun onderzoek naar het openbaar vergelijken van scholen. «In landen als Frankrijk, Nederland, Engeland en Schotland zijn gegevens over scholen veel meer openbaar dan bij ons. We merken dat scholen zich er meer moeten

verantwoorden en als gevolg daarvan meer met hun kwaliteit bezig zijn. Maar we kunnen ook leren uit de fouten van onze buurlanden: de rankingtabellen die scholen stigmatiseren, het keurslijf van centrale examens waardoor leraren vooral op cognitieve leerinhouden focussen, het teveel aan informatie waardoor scholen meer gaan concurreren met elkaar, toenemende ongelijkheid tussen scholen

en leerlingen, leraren die gedemotiveerd raken… Het wordt wel tijd dat we het taboe van scholen vergelijken doorbreken.»

‘Kwaliteit van scholen (openbaar) vergelijken? Het zwart-witdenken voorbij’ (24 euro) , Peter Van Petegem & Jan Vanhoof – verkrijgbaar in de handel – Uitg. Wolters Plantyn

FOTO

’S ©

LUC

DAE

LEM

ANS

Xxxx xxxxxx xxxxx xxxx xxxxxx xxx xxxxxxx. Xxxxxxx xxxx xx xxxx. Xx

xxxx xxxx xxx xxx xx xxxxxxxxxxxx xxxx xxxx

42 KLASSE NR.170

«Volgend jaar neem ik oordopjes en sudoku’s mee»«Vijf studiedagen maakte ik totnogtoe mee», zucht Ward, leraar aardrijkskunde en weten-schappen, «en geen enkele had enig nut.» Het concept? «De directie nodigt in de voormiddag een ‘pedagoochelaar’ uit die ons vertelt hoe we les zouden moeten geven. Zijn oersaaie monoloog is doorspekt van nietszeggende begrippen en woorden die je zelfs niet in Van Dale vindt. Door de jaren heen ontdekte ik wel één constante: elk nieuw lesconcept is altijd een succesverhaal. Ook voor de gastspreker die de voorziene tijd ruim overschrijdt en van wie zijn uiteenzetting een toonbeeld is van hoe het absoluut niét moet in de klas. Na de middag volgt traditioneel een sessie bezigheids-therapie: in werkgroepen zoeken we hoe je de vakoverschrijdende eindtermen integreert in de lessen. De boodschap is duidelijk: houd je nuttig en in stilte bezig. Ik haal opgelucht adem als het belsignaal om 16 uur een einde maakt aan deze voor mij – en voor 99 procent van mijn collega’s - meest frustrerende dag van het hele schooljaar. Ook dit jaar houd ik er weer maar eens een kater aan over. Met barstende hoofdpijn ben ik dringend aan een bruistabletje toe.»

Ward (leraar aardrijkskunde en wetenschappen)

«Ik ga met een goed gevoel naar huis»«Onze school telt vier vestigingsplaatsen met 17 kleuterklassen en 29 personeelsleden. Communicatie is voor ons een belangrijk werk-punt. Daarom is de pedagogische studiedag een uitgelezen moment om samen te zitten en te werken. Kleuterjuffen zijn heel creatief en we willen vooral praktisch bezig zijn met activiteiten die we in de klaspraktijk kunnen gebruiken. Zo maakten we al een groeilijn in onze puzzels, kalenders en takenborden en nu zijn de gezelschapspellen aan de beurt.

Per spel maken we een infofi che. Zo kunnen we doelgericht een spel vinden dat beantwoordt aan de behoeften van de kleuters. In onze school zijn er twee studiedagen, maar daar mag gerust nog eentje bij. De ideeën bruisen, maar de tijd ontbreekt om ze samen grondig uit te werken. Na een studiedag gaan wij met een goed gevoel naar huis.»

Nadine (gok- en turnjuf en beleidsondersteuner)

Waarom is de pedagogische studiedag in de ene school een succesverhaal en wordt die in een andere school vervloekt en verguisd?Hebben jullie de succesformule al ontdekt?Isabel Smets, directeur Mater Dei in Sint-Pieters-Woluwe: «Nee, het concept waar onze school voor kiest, werkt misschien in een andere school totaal niet. Als je team inspraak heeft in het beleid van de school, vind ik het logisch dat dit ook geldt voor de pedagogische studiedag. Het thema moet aansluiten bij de leefwereld van het team én het moet kaderen in de beleidsprioriteiten van dit schooljaar. Die bepaalt de directieraad op het einde van elk schooljaar voor het volgende schooljaar. Op de pedagogische studiedag geven we de aftrap.»Kris Van den Broeck, leraar basisschool Vierwin-den in Sint-Jans-Molenbeek: «Vroeger werden studiedagen door anderen georganiseerd. Nu kiezen we zelf. Ze zijn nu op maat van de school. We hebben een hele dag tijd om te vergaderen, plannen te bespreken, informatie te krijgen en te delen. De laatste studiedag handelde over ons zorgplan. In de voormiddag nadenken en discussiëren over het werken rond sociale vaardigheden, in de namiddag een rondleiding over Molenbeek.»Hoe ben je zeker dat het thema aanslaat?

Isabel Smets: «De directieraad bestaat uit een evenwichtige en democratisch verkozen afvaardiging van leraren uit de drie graden en uit verschillende vakgroepen. In juni trekt ze samen met de coördinatoren op werkweekend en legt de beleidsprioriteiten vast voor het volgende schooljaar. Het thema van de pedagogische studiedag focust op die prioriteiten. Vorig jaar was het centrale thema evaluatie, nu werken we rond leer-stijlen. Omdat de leraren in de directieraad ook verschillende vakgroepen vertegenwoor-digen, sluit het thema automatisch aan bij hun leefwereld.»Kleuterleidster uit Aartselaar (anoniem): «Tegenwoordig ervaar ik de studiedagen als verrijkend. Vroeger kon dat wel eens anders zijn. Studiedagen waren een dagje ‘vrij van agenda’ en een moment om stiekem wat papierwerk bij te werken onder het mom van ‘nota nemen’. Nu mogen we zelf meer aangeven wat we willen. Onze directie houdt hier rekening mee.»Wie vult het programma van de pedagogische studiedag concreet in?Isabel Smets: «De grote lijnen legt de direc-tieraad vast tijdens het werkweekend. We zoeken samen hoe we het thema van de pedagogische studiedag het best concreet invullen. Alles kan, niets moet. Is een externe gastspreker een meerwaarde of niet? Is er ruimte

Hoe ervaar jij de pedagogische studiedag? Oersaai, overbodig en frustrerend. Dat antwoorden de meeste leraren op de vraag van de elektronische

nieuwsbrief Lerarendirect. Waarom keldert die pedago-gische studiedag zo vaak en bezorgt hij leraren vooral negatieve energie? En hoe maak je de sprong naar een stroom positieve energie?

Waarom keldert de Waarom keldert de pedagogische pedagogische studiedag zo vaak?studiedag zo vaak?

KLASSE NR.170 43

voor of behoefte aan teambuilding? Via een brainstorm komen we tot concrete voorstellen. Later bekijken we wie welk deel concreet uitwerkt. Een verrassingselement is vaste prik. Vorig jaar was dat de Fata Morgana, een collectieve uitdaging. Fata Morgana vertelde het verhaal van een gemeenschap die de handen in elkaar slaat om samen het onmogelijke mogelijk te maken. Het was het verhaal van tot het uiterste gaan, maar ook van mensen leren kennen en ontdekken dat je elkaar nodig hebt. Beseffen dat je samen sterk staat en de meest onwaarschijnlijke dingen kan realiseren. Er waren ludieke op-drachten zoals: maak een tentoonstelling met vakantiekiekjes van minstens tien collega’s. Of verwenopdrachten: organiseer tegen kwart voor vier een bescheiden receptie met drank, hapjes en voor iedereen een zelf gebakken pannenkoek. En je last natuurlijk ook een opdracht in die kadert in het pedagogische thema ‘evalueren’ van die studiedag. Schrijf een aangepaste tekst voor het lied: ‘Er is leven na de dood’. De nieuwe titel wordt: ‘Er is leren na de school’ en de thematiek is: het nieuwe leren, nieuwe evalueren, levenslang leren en leren leren.»Ruben Thys, GOK-en zorgleraar in VBS De Wegwijzer in Morkhoven en scholengemeen-schap Nete en Wimp: «Ik ken studiedagen als deelnemer én organisator. Vanuit die dubbele

ervaring zou ik het volgende suggereren. Organiseer een studiedag met een beperkte inhoud en veel ruimte voor praktijk, met een haalbare inhoud voor leraren. Gebruik afwisselende werkvormen en zorg ervoor dat elke leraar een gevoel van veiligheid ervaart.»Scholen leggen steeds meer de nadruk op teambuilding en ontspanning. Heeft dat een meerwaarde?Isabel Smets: «Dat kan, maar daarmee staat of valt die studiedag niet. Dit jaar kozen we er bewust voor om niet te gaan voor Fata Morgana 2 of iets in die aard. De studiedag was daardoor anders, maar daarom boet die niet aan kwaliteit in. Het verrassingselement kan even goed een origineel onthaal zijn. Ook nu kom je weer bij de schoolcultuur terecht: wat bereik je als je enkel op een pedagogische studiedag een receptie of gratis maaltijd aanbiedt? Sociale contacten tussen leraren en ex-collega’s bestendig of verstevig je het best het hele jaar door.»Rita Vanderheyden, lerares Sint-Lutgardisschool in Antwerpen: «Om de vijf jaar wordt de stu-diedag vervangen door een ontmoetingsdag in sportief verband. Vorige keer trokken we naar de sneeuw in Bütgenbach, volgend jaar gaan we samen varen. Zo’n dag werkt inspirerend voor de vakgroepen en voor de collegialiteit. Een studiedag dient niet alleen om pedagogisch vooruit te komen, maar ook om als ploeg (‘crew’ noemen wij dat op school) beter te functioneren.»

HOE KELDER JE DE PEDAGOGISCHE STUDIEDAG?

1. Meld enkel de datum en het aanvangsuur en zwijg over het programma.

2. Nodig een gastspreker uit van wie je weinig meer weet dan zijn naam.

3. Maak vooral duidelijk dat luisteren en zwijgen de ordewoorden van de dag zijn.

4. Herhaal elk jaar het (saaie) concept van het jaar ervoor.

5. Kies een thema dat meer dan de helft van het team niet aanspreekt.

6. Probeer werkvormen niet uit, praat er alleen over.

7. Creëer geen ruimte voor ervaringen, suggesties en ideeën.

8. Ban elke activiteit die ruikt naar een vleugje ont-spanning.

9. Laat elke leraar die dag hetzelfde programma volgen.

10. Vraag je niet af of de inhoud concreet bruikbaar is, dat is bijzaak.

11. Mijd elke vorm van voor- en nabespreking.

PEDAGOGISCHE STUDIEDAGEN: HOEVEEL EN VOOR WIE?

Eén dag per schooljaar kunnen scholen voor alle leerlingen of voor een leerlingengroep de lessen schorsen wegens pedagogische studiedag voor leraren. Dat is zo georganiseerd voor het basis- en secundair, deeltijds onderwijs en onderwijs voor sociale promotie erkend of gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap. Basisscholen kunnen de lessen daarvoor bijkomend één halve dag per jaar schorsen. Die anderhalve dag per schooljaar mogen ze opsplitsen in drie halve dagen. Daarover beslist het schoolbestuur.

© G

ETTY

IMAG

ES

Zelfmoord

Ik ben moeder van twee kinderen maar ook leerkracht in het eerste en tweede jaar secundair. Vorig jaar

had een meisje van mijn klas het heel moeilijk met een eetstoornis. Alleen de onderdirecteur en ik waren op de hoogte. In september heeft dat meisje nog geprobeerd aan het schooljaar te beginnen maar het ging niet meer. Ze heeft ook meermaals op voorhand gezegd dat ze niet meer wilde leven. Op een bepaald moment woog zij geen dertig kilogram meer en werd ze opgenomen. Alle ramen op haar kamer werden vergrendeld. Momenteel mag zij geen bezoek ontvangen, ook niet van de ouders. Nu werden wel alle leraren op de hoogte gebracht. Ik denk dat wij het boek ‘100 procent Lena’ op school heel goed zouden kunnen gebruiken voor de begeleiding van de ouders, van dat meisje wanneer zij terug komt (of vroeger want er is een nauw contact met de ouders) en van de leerlingen uit haar klas.

Naam en adres bekend bij de redactie

Er kwamen meer dan honderd brieven binnen na het artikel over de zelfmoord van Julie (Klasse 168). Via Klasse voor Ouders konden ouders het kinderboek ‘100 procent Lena’ van Stefan Boonen winnen. Het pakkend boek vertelt door de ogen van een tiener hoe het is om als kind iemand door zelfmoord te verliezen.Lees ook de artikels in Klasse, Maks! en Klasse voor Ouders over de zelfmoord van Julie. (www.klasse.be/kvl/168/52)

Zelfmoord 2

Ik ben klastitularis van een vierde ASO en verleden jaar had ik een klas waarin één meisje het jaar daarvoor zelfmoord

pleegde door zich van een brug te gooien. Die jongeren kwamen bijna een jaar na de feiten bij mij in de klas en het was niet altijd evident om te weten hoe ze de feiten en hun eigen gevoelens verwerkt hadden. Ik heb veel gesprekken gehad met de directie, de leraren van de klas, met het CLB en ook met de ouders, vooral toen de fatale datum een jaar later naderde. Het is inderdaad niet gemakkelijk om daarover met jongeren te spreken: sommigen willen er niets meer over horen, anderen zijn bang om terug in die sfeer te geraken... Het schooljaar is toch goed verlopen en die leerlingen zijn nu bijna allemaal in het vijfde maar het blijft een gevoelige gebeurtenis voor hen.

Naam en adres bekend bij de redactie

Zelfmoord 3

De laatste tijd hebben we veel te maken met zelfmoord (een papa van een leerling, een broer van een leer-

ling, een zoon van een leraar). We ervaren dat men op school niet zo passend weet te reageren. ‘Men’ spreekt enkel met vage woorden over zelfmoord met kinderen en probeert de werkelijkheid te omzeilen. Uiteindelijk zijn we van mening dat kinderen daar beter ‘eerlijk’ over ingelicht worden en dat dit ter sprake kan en mag komen.

Naam en adres bekend bij de redactie

Kleuters

De Werkgroep Kleuterscholen Vlaanderen die de kleuterscholen uit alle netten vertegenwoordigt,

heeft vragen bij de plannen van de minister van Onderwijs in verband met de leerachterstand bij kleuters. De Minister van Onderwijs spreekt van ‘Een sterke ondersteuning van de kleuterschool.’ De werkgroep vraagt wie de infrastructuur van de nieuwe zomerklassen zal betalen. Elke nieuwe leraar zal ook bijkomende lokalen nodig hebben die men moet huren, verwarmen en poetsen. Elke leraar moet ook beschikken over ontwikkelingsmaterialen. Een kleuterschool heeft de middelen niet om dit alles te fi nancieren.De minister spreekt van ‘Financiële drempels wegwerken.’ De grootste fi nanciële drempel ligt niet bij de ouders maar

bij de scholen zelf. Kleuterscholen krijgen slechts 66% van de subsidiëring van een lagere school. Dit wil zeggen dat elke derde kleuter voor nul euro gesubsidieerd wordt. Dit wil zeggen dat tegenover elke derde kleuterklas nul euro werkingsmiddelen staan. Voor deze fi nanciële drempel vraagt de Werkgroep Kleuterscholen Vlaanderen een bijkomende fi nanciële injectie vanwege de Vlaamse Overheid.De beloofde 45 euro per leerling werkt het verschil tussen het kleuteronderwijs en het lager onderwijs niet weg. In een eerdere omzendbrief vraagt de minister aan de scholen deze 45 euro te besteden aan het kosteloos maken van het basisonderwijs. Tot op heden kan je eenzelfde bedrag geen tweemaal uitgeven!

Namens de Werkgroep Kleuterscholen Vlaanderen

Maria Declercq

Reactie minister Vandenbroucke: De maatregelen om kleinere kleuters in kleinere klassen te krijgen staan niet alleen. Zo voorziet minister Vandenbroucke ook een inhaaloperatie van 1 miljard euro voor nieuwe schoolge-bouwen. Bovendien worden de werkingsmiddelen twee keer verhoogd: eerst bij de invoering van kosteloosheid in het basisonderwijs en daarna bij het invoeren van de nieuwe fi nanciering van het leerplichtonderwijs.

Onze onverdraagzame jeugd

Recente wetenschappelijke enquêtes druk-ken ons met de neus op de feiten:

de Vlaamse jeugd overtroeft de Europese leeftijdsgenoten inzake onverdraagzaamheid. Of het nu gaat om allochtonen, de islam of holebi’s: de afwijzende houding overheerst. De resultaten bevestigen het aanvoelen van heel wat collega’s die hun leerlingen vrij hebben laten discussiëren over actuele onderwerpen of onverhoeds werden getroffen door een radicale uitlating. Is de conclusie dan niet dat een vak maatschappelijke vorming een dringende noodzaak wordt in alle jaren van het secundair onderwijs en in alle richtingen? Misschien zelfs al van in de derde graad van het lager onderwijs? Wordt aan deze thema-tiek voldoende aandacht besteed bij de lerarenopleiding? Trouwens, los van de afkeer voor het ongewone of vreemde: het is toch al te gek dat je soms vanwege politici pleidooien leest voor een vervroegde kiesgerechtigde leeftijd terwijl

44 KLASSE NR.170

© L

UC D

AELE

MAN

S

Moeten hoofddoeken af?Slechts twee secundaire scholen van het Antwerps stedelijk onderwijs staan nog toe dat meisjes een hoofddoek dragen. In de andere is het dragen ervan verboden. Wat denk jij: moeten hoofddoeken af op school? Zeg ja of nee op www.klasse.be/poll of mail naar redactie.leerkrachten@klasse.be

Binnen zonder bellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via internet vind je op deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten. Vermeld je naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelingen voor een deskundig antwoord.Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks! en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.

MAG DAT?

* Een leraar laat post sturen naar de school. Mag de directeur of een secretariaatsmedewerker de omslag openen?

Het antwoord op die vraag kan niet eenvoudig met ‘ja’ of ‘nee’ beantwoord worden. Veel hangt af van wat er op de omslag staat. Brieven op naam van een leraar en met de vermelding ‘vertrouwelijk’ of ‘persoonlijk’, mogen niet geopend worden. Wie dat wél doet, schendt het door de Grondwet beschermde briefgeheim: brieven mo-gen niet geopend worden door derden, dat wil zeggen door andere personen dan de afzender of de geadresseerde.Hoe zit het dan met brieven waarop die ver-melding niet staat? Mogen die dan allemaal geopend worden? In de wet staat nergens dat een werkgever de bevoegdheid heeft om inkomende post te openen. Daarom is het een beetje zoeken naar een evenwicht tussen de belangen van de werkgever - de school - en de privacy van de werknemer - de leraar. Als de naam van de school vermeld staat, dan zou je die post kunnen beschouwen als ‘bedrijfsbriefwisseling’. De leraar ontvangt die post dan omwille van zijn functie en niet omwille van zijn persoon. Als enkel de naam van de leraar vermeld staat, dan kan je die post beschouwen als persoonlijke briefwisseling. Om discussies te vermijden: klaart de school die situ-atie het best uit in een interne richtlijn.Opgelet werknemers - en dus ook leraren - mogen geen persoonlijke post op hun werkplaats ontvangen. Dat wil zeggen: post die niets te maken heeft met hun functie als leraar. Ze moeten zelf de briefschrijver daarvan op de hoogte brengen. Als die wil dat zijn brief onder de wettelijke bescherming van het briefgeheim valt, dan stuurt hij de brief beter naar hun privé-adres.

Jouw mening?➢ mail naar redactie.leerkrachten@klasse.be➢ schrijf naar Klasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15

– 1210 Brussel➢ laat iedereen meelezen op www.klasse.be/forum of

www.klasse.be/gastenboek

Jouw vragen?➢ Leerkrachten, ouders, leerlingen en studenten met vragen of

problemen rond onderwijs kunnen terecht op het gratis nummer van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van 9 tot 19 uur). Je kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn.

➢ Alle informatie over rondzendbrieven en wetgeving staat op edulex.vlaanderen.be

➢ Recent nieuws vind je op www.lerarendirect.be en www.schooldirect.be

KLASSE NR.170 45

iedereen kan vaststellen dat in het algemeen de kennis en de belangstelling ontbreekt om tot een enigszins gefundeerde keuze te komen.Wie de democratie en de tolerante samenleving een warm hart toedraagt, moet maximaal inzetten op de jeugd. Volwassenen bekeren lukt alleen maar zoals bij de heilige Paulus door een blikseminslag.

Staf de Wilde, De Haan

Hocine Trari

Dat lesgeven vooral erg veel emotionele energie kost, wordt buiten het onderwijsveld vaak onderschat.

Hocine Trari ( de coverman in Klasse 169) heeft gelijk. Ook is het fantastisch dat hij in de buurt van de school wonen verdedigt. Het is niet alleen milieubewust en tijdsbesparend, maar het kan tevens een enorme verrijking betekenen voor je leven en werk. De binnenkant van de problematiek kan de buitenkant verklaren. Begrip van inhoud helpt de vorm verklaren.Maar het favoriete motto van Hocine (‘Wat je doet voor mij zonder mij, doe je eigenlijk tegen mij’ - Gandhi) kan in de opvoeding of het onderwijs (en dus in het leven) niet altijd opgaan. Anders zou een denker als Aristoteles de woorden van de Indiase activist nooit eeuwen voorheen al kunnen weerlegd hebben door te poneren: ‘De opvoeding heeft bittere wortels, maar haar vruchten zijn zoet.’ Met dank aan zij die nieuwe pedagogisch geschoolden en 21ste eeuwse ouders dat doen inzien.

Tom Vanderbiesen, educatief medewerker Fietsersbond

Grote klassen

Als leraar Nederlands in de derde graad ASO geef ik momenteel les aan drie vijfdes en een zesde.

Deze klassen bestaan uit 28, 30, 31 en 27 leerlingen. Omdat ik creativiteit, innovatie, dynamiek en oprecht menselijk contact altijd hoog in het vaandel heb gevoerd, valt het me momenteel almaar zwaarder mijn doelstellingen nog te behalen. Julien Schoenaerts op school, Nigel Williams in de klas, laureaat

bij Journalist voor 1 dag, 30 winnaars bij de nationale es-saywedstrijd van Knack “Ik wil niet sterven aan de twintigste eeuw”…; ik kan in mijn korte loopbaan al terugblikken op een rijk palmares van geslaagde initiatieven waarbij ik samen met de leerlingen letterlijk en fi guurlijk het boekje te buiten ging... en hen proefondervindelijk wist warm te maken voor de lesinhouden van ons vak.Alleen, met zulke onhandelbaar grote klassen bots ik da-gelijks op zoveel praktische problemen dat ik enkel nog in vrij afstandelijke, klassieke doceerstijl mijn leerlingen kan bejegenen. Iets wat haaks staat op de evolutie die ik - en het hele onderwijs - de laatste decennia heeft doorgemaakt. De teneur van de aanpassingen in onze leerplannen is trouwens dezelfde; alleen, ik stel vast dat vele van mijn leerlingen in de woeligheid van de grote groep allengs hoe minder eindtermen en leerdoelstellingen met vrucht bereiken...Mijn vraag naar minister Vandenbroucke is dan ook ondub-belzinnig duidelijk; wil u a.u.b. naast al het goede werk dat u verricht voor minderheden in het onderwijs ook niet de grote middengroep van “probleemloze” leerlingen uit het oog verliezen en voor hen ook de infrastructurele, logistieke en organisatorische voorwaarden scheppen waardoor ook zij kunnen genieten van onderwijs op niveau? Bestaan er echt geen creatieve mogelijkheden om bvb. een maximumgrens bij het aantal leerlingen voor algemene vakken als Nederlands in te bouwen? Is dit de opdracht van de school of hoe moet ik dit zien? Ik vind het in ieder geval niet kunnen dat een school door gebrek aan uren 117 aso-leerlingen moet onderbrengen in slechts vier totaal heterogene klassen...

Stefan Flipkens, leraar Nederlands-Engels, Maaseik

Reactie minister Vandenbroucke: De overheid geeft de scholen een lestijdenpakket op basis van het totaal aantal leerlingen. De scholen hebben de vrijheid om op maat van de plaatselijke situatie deze lestijden te verdelen over de verschillende graden en richtingen.

De jeugd van tegenwoordig VT4 dropt naar Engels voorbeeld een groep Vlaamse 16-jarigen in een internaat uit de jaren vijftig: koude douche, zwijgen aan tafel, ijzeren dis-cipline…Klasse publiceerde de oproep voor kandidaten en volgde de opnamen tijdens de grote vakantie. Leraar Staf Dirks uit Mortsel mocht de strenge

directeur spelen («Spijtig dat ik die leerlingen nooit kon tonen dat ik wel degelijk een mens ben»). Maks! volgt de leerlingen (Sharon: «Toen ik weer naar huis mocht, heb ik gebleit van contentement»). Elke donderdagavond om 21u10 op VT4.

De kop in de toiletpot! Hoe geef je tegenwicht tegen een samenleving die pesten doodleuk in een commercieel computer-spelletje stopt? («Even kop in de toiletpot duwen, moet kunnen! 9 extra punten»). Kinderen sociaal en weerbaar maken, ouders en leerkrachten alert

houden. Klasse, Maks!, Yeti en Klasse voor Ouders verspreidden de voorbije maand 1,2 miljoen concrete actieplannen tegen steaming, telkens aangepast aan de doelgroep. Parallel met deze actie bereikte de verhaallijn rond steaming in de populaire tv-soap Thuis haar hoogtepunt. Maak jij het bespreekbaar op school?

De jongerengids is er nu voor drie groepen Alle informatie die een jongere nodig heeft, staat dit jaar gebundeld in drie aparte en toffe jongerengidsen-op-maat: voor de oudsten van het basisonderwijs, voor de eerste graad secundair en voor de vijfdejaars secundair. Ze zijn de voorbije weken op school beland samen met de publicaties van Klasse. Veel leerkrachten nemen de gids eens samen door met de leerlingen.

Je vindt meer op www.jongereninformatie.be

Naar Bokrijk, Kreta of Eurodisney? Feest! Precies tien jaar geleden startte Klasse met een editie die de brug slaat tus-sen thuis- en schoolcultuur. Omdat het daar vaak wringt of fout loopt. Omdat we beter samen school maken. In het honderdste nummer zitten nu honderden prijzen: gezinsreizen naar Kreta, Eurodisney enz. Duizend gezinnen worden een dag verwend in Bokrijk. Tegelijk geeft het blad nuttige opvoedingstips en durft het stil te staan bij de terreur van verjaardagsfeestjes. Bedankt om het decembernummer tijdig uit te delen en ouders en leerlingen te stimuleren om mee te doen met de acties.

Ann-Sophie spreekt met Al Gore Ze zijn met meer dan 20.000: de actieve leerlingen die elke week de e-brief maks.xtr ontvangen en onmiddellijk in actie schieten. Op maks.be surfen tienduizenden jongeren op zoek naar nieuws, hulp, tips, activiteiten, meningen en… elkaar. Zo won Ann-Sophie een exclusief interview met

ex-vicepresident Al Gore (van de fi lm «An Inconvenient Truth»). Nu kunnen vijftig leerlingen op één namiddag professionele radioprogramma’s leren maken. En er zijn meer dan 200 abon-nementen op kranten en tijdschriften te winnen. Elke dag nieuwe ideeën op www.maks.be en www.leerlingenkaart.be Ontdek ze samen met je leerlingen.

Volgende maand zit je lerarenkaart bij Klasse Ze bellen al enkele weken maar nieuwe leer-krachten die pas in september begonnen zijn, krijgen pas in januari hun lerarenkaart. Zoals alle leerkrachten: eenmalig en samen met hun exemplaar van Klasse. Wie ze verliest kan spijtig genoeg geen nieuwe krijgen. Met de

lerarenkaart krijg je op meer dan duizend interessante plek-ken grote voordelen en extra’s.100 000 leraren klikken bovendien elke maand op www.lerarenkaart.be voor de meest recente acties en onmiddellijke inschrijvingen. Omdat actieve leraren ook zorgen voor actief onderwijs. Mis die kaart niet!

Stel dat je met het lezen van elke pagina in Klasse een etentje in de hotelschool kan winnen. Hoe gezond en lekker ook, ons gezamenlijk overgewicht zou er niet door verminderen.

Toch maar even proberen?

Maandblad voor Onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming

Nr.170 • december 2006

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.beHoofdredacteur Leo BormansRedactie Klasse Wim De Jonge en Jan T’Sas (eindredactie), Nele Beerens, Wouter Bulckaert, Veerle Devos, Leen Leemans, Veerle Vanbuel, Tessa Van der Cruyssen, Michel Van Laere en Bert Vermeulen.Redactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en

leerlingenkaartPatrick De Busscher, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Valvekens, Sonja Van DroogenbroeckHet hart van Klasse Sabrina Claus, Diana De Caluwé, An Declercq, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann NevensVormgeving Artefact, LeuvenVerantwoordelijke uitgever Jo De RoHendrik Consciencegebouw, 1210 BrusselAlle Vlaamse leraren, CLB-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen Klasse gra-tis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie.Abonnement (10 nrs.): 28 euro

Gepensioneerden, ter beschikking gestelde leraren en individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor alle

studenten in de lerarenopleiding zijn gratis. (bel 02 553 96 84 of mail naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be).

Voor scholen die dat wensen, is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t/m tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde t/m zevende jaar secundair onderwijs).

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brusselredactie.leerkrachten@klasse.beTel. redacties 02 553 96 86Tel. secretariaat 02 553 96 84Tel. advertenties 02 553 96 94Tel. lerarenkaart 02 553 96 95Tel. leerlingenkaart 02 553 96 88

46 KLASSE NR.170

Win een etentje in de hotelschoolMeer informatie en achtergrond bij de initiatieven van Klasse vind je in de maandelijkse nieuwsbrief klasse.xtr Abonneer je nu via www.klasse.be/xtr en win een etentje-voor-twee in een hotelschool in je eigen buurt. Lekker!

(advertentie)

«Leraren die muziek spelen, hebben een streepje voor»

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

«Leraren die muziek spelen, hebben een streepje voor»

‘Slimmer dan de zanger’ is de nieuwe plaat die Bart Pee-

ters met zes rasarties-ten in een beklijvende voorstelling op het publiek loslaat. De basisingrediënten? Passie, vakkennis en performance. Net die eigenschappen die volgens Bart ook een leraar invloedrijk maken.«Van mijn ouders heb ik het meest geleerd van allemaal. Mijn vader zwoer bij de Oude Grieken en Shakespeare. Mijn moeder was ultra–links, emotioneel, energiek en voltijds hippie (lacht). Maar ik ben ook schatplichtig aan ‘meester De Prins’ uit de zesde klas. De man was klastitularis, schoolhoofd, altviolist in grote orkesten, orchideeën-kweker én bovendien heel begaafd als tekenaar. Hij zette ons aan tot veel meer dan de leerstof verwerven. We brachten een toneel over Karel De Grote – een stuk dat ik zelf schreef en regisseerde - en we speelden mega–pop-penkastvoorstellingen over de wereldgeschiedenis. Onder zijn invloed begonnen we ook allemaal muziek te spelen. Leraren die muziek spelen, hebben een streepje voor. Voor je het weet, pik je dat op en denk je: het moet mogelijk zijn! Onze turnleraar stelde sport als ‘iets interessants’ voor. Hij zei letterlijk: ‘We moeten alle sporten testen.’ We zeilden, boksten, deden aan atletiek. Die aanpak werkt ook. Hij heeft me nog in het volley- en pingpongteam van de school gekregen, kun je nagaan… »«Een leraar moet je in de eerste plaats inspireren, pas dan ga je een vak interessant vinden. Ik was niet geweldig in exacte vak-ken, zeker niet in wiskunde. Tot ik les kreeg van mijnheer Verhulst, een man die zo bevlogen lesgaf, dat ik dat jaar de beste cijfers voor wiskunde haalde. Het heeft altijd te maken met de kracht van de

performance en bovenal: de passie waarmee een leraar voor de klas staat. Sterker nog: passie is een basisvoor-waarde om je leerlingen echt te raken. Volledig opgaan in je ding, zonder daarom de rest van de wereld uit het oog te verliezen. Ik ken immers ook academici die balanceren tussen genialiteit en gekheid.»«Een leraar moet stu-denten uitdagen en stimuleren, zodat ze zichzelf in alle omstandig-heden overstijgen. Volgens mij kan een performance altijd ‘bevlogener’, er kan altijd nog een tandje bij. Dat zie je in mijn live shows ook, hoor. Ik verras mijn meer dan getalenteerde muzikanten vaak met op het eerste gezicht onmogelijke opdrachten: disco spelen met een viool bijvoorbeeld. Ze komen er wél mee weg, straf hoor!»«De mensen met wie ik samenwerk zijn heel divers. Ze zijn allemaal multi-instrumentalisten, maar ze hebben sterk van elkaar verschillende achtergronden. Ik vind die diversiteit superinte-ressant. Mijn muziek is gebaseerd op muzikale invloeden uit de uithoe-ken van de wereld. Lang leve die uithoeken, ik ben blij dat ze bestaan! Gezien de situatie waarin dit land zich bevindt,

zijn mijn optredens ook een niet mis te verstaan signaal. Toen Tom Barman me onlangs vroeg om op een geëngageerde manier 0110 te presenteren, heb ik geen seconde getwijfeld. Diversiteit is nu eenmaal realiteit en als zanger mag ik een mening hebben. Ik zal ze bovendien met passie vertolken en hopen dat het vuur overslaat.»

Het integrale interview met Bart Peeters kan je beluisteren op www.klasse.be

«Passie is een basisvoorwaarde om je leerlingen te raken»

© L

UC D

AELE

MAN

S

KLASSE IS ER NU ELKE DAG VOOR JOU: lees klasse.vandaagvia www.klasse.be