41 ste |aargang, nr 4, december 1 997. Verschi|nt 5 x per |aar

Een uitgave van het Nederlands Auschwitz Comité; postbus 74131,1070 BC Amsterdam

A u s c h w i t z B u l l e t i n Voortleven Miljoenen eenvoudige zielen heb­ben enkele maanden geleden de begrafenis zogezegd meebeleefd van prinses Diana en evenzo ver­ering het 'Moeder Theresa ' , de Albanese, in het verre dichtbe­volkte India. Een rilling ging door de wereld en door de honderden miljoenen aan hun t.v.

Tezelfder tijd verdwenen enkele bekende figuren van de media uit het Nederlandse beeld en tevens uit onze kring. Daar was Joop van Thijn, als kind Japanse gevangene in Indonesië, hoofdredacteur van Vrij Nederland, dat hem met tien­tallen artikelen herdacht. Daar was 'Boebie' Brugsma, oud-gevan­gene van Dachau. En dan Jaap van Meekeren, bekende figuur van ra­dio en televisie, een vervolgde die t e r n a u w e r n o o d uit de beu ls -handen wist tc blijven. Drie figu­ren (van velen) uit onze kring, die ons stellig tot in lengten van da­gen zullen bijblijven. Het zijn en­kele mensen uit de zwarte jaren die waarschijnlijk niet alleen on­der hun lotgenoten zullen voort­leven.

Dwangarbeid Een rechtbank in Bonn heeft een

claim van 22 dwangarbeiders, die tussen 1943 en 1945 waren geïn­terneerd in Auschwitz, niet geho­noreerd. Zij hadden van de Duitse regering compensatie voor hun gedwongen werk in de nabijgele­gen wapenfabriek van de firma U n i o n geëist en een s taa ts ­pensioen. De rechter oordeelde dat het probleem niet om een ju­ridische, maar om een politieke oplossing vroeg. Volgens de advo­caat van de slachtoffers zoekt de Duitse regering die oplossing nu door de zaak zoveel mogelijk te vertragen, blijkbaar in de hoop dat het probleem op 'natuurl i jke ' wijze wordt opgelost. Twee slacht­offers zijn inmiddels overleden, de overige 20 gaan in hoger beroep.

Voor, na en nieuw Deze herfst heeft het Rijks Insti­tuut voor Oorlogs Documentatie (RIOD) in dubbele zin zijn werk­terrein verlegd. Het betrok een fraai monumentaal pand op de Amsterdamse Herengracht cn ver­ruimde tegelijkertijd zijn arbeids­veld en arbeidswijze. Het wijdt zich voortaan niet alleen aan de jaren '39- '45, maar ook aan dc voor- en nageschicdenis van het oude Nederlands Indië. Nieuwe

arbeidsterreinen worden voorzien, in grote tegenstelling tot een tien­tal jaren geleden, toen opheffing of onderbrengen bij een ander in­stituut aan de orde was. Hieruit blijkt dat de belangstelling voor de historie van de Tweede Wereldoor­log en zijn samenhang weer is toe­genomen. Hoe belangrijk dat is, want hoe kortstondig 's mensen memorie vaak is, blijkt uit een ingezonden brief in dit n u m m e r over de berichtgeving rond de Buchen-waldherdcnking, een werkkamp wiens overlevenden eveneens aan­spraak zouden kunnen maken op compensatie voor het werk dat zij daar onder dwang verricht heb­ben.

En het blijkt ook uit de verklaring van het Internationaal Auschwitz Comité, waarin wordt gememo­reerd dat het ons aller verantwoor­delijkheid is om met dc ervarin­gen van het verleden in gedach­ten huidige generaties tc inspire­ren zich sterk te maken voor een democratische en humane samen­leving. Opdat die waarden zullen voortleven.

Eva Tas/C.P.

Nederlands Auschwitz Comité Verklaring van het IAC Ere-voorzitter: Annetje Fels-Kupfetschmidt

Plu voorzitter: Jacques Grishaver

Secretariaat: Herbert Sarfatij Postbus 74131 1070 BC Amsterdam tel/fax 020-67 233 88

Penn ingmeester: Joop Watetman Wulp 30 1111 WJ Diemen tel/fax 020-699 65 62 E-mail: swatje@xs4all.nl

Bankrekening: ABN/AMRO: 400.175.088 Postbank: 29.30.87 en 48.755.00

Het doel van de Stichting Nederlands Auschwitz Comiré is: * het realiseren van de zinspreuk

"Nooit meer Auschwitz"; * het ageren tegen alle vormen van

fascisme, racisme en anti­semitisme;

* het bevorderen van het welzijn van de in de tweede wereldoorlog ver­volgden en hun nabestaanden;

* het verrichten van alles wat met het voorgaande verband houdt, alles in de ruimste zin

COLOFON:

Hoofdredactie: dts. Eva Tas Eindedactie: Clairy Polak Redactie: Max Arian

Theo Gerritse Theo van Praag Teresien da Silva Carla van Thijn

Redactieadres: Marketenster 25 1188 DC Amstelveen tel: 020-64 522 76

06-54 284 991 Abonnementenadministratie: Knoopkruid 54 1112PV Diemen tel: 020-699 06 58 fax: 020-600 34 55

Het Internationaal Auschwitz Comité IAC, dat op 27 en 28 augustus 1997 in Auschwitz-Birkenau bijeen was v o o t de algemene vergadering, toont zich vetheugd te kunnen vaststellen dat het begrip Auschwitz ook 50 jaar na de bevtijding van het kamp levendig in de algemene herinnering is verankerd. Als symbool voor de vernietiging van het joodse volk en van de Sinti en Roma, het noodlot van de politieke gevangenen en de verzetsstrijders uit verschillende landen - ondet wie ook joodse vetzetsstrijders - belichaamt dit vernietigingskamp de gtuwelen van het Hitlerregime die de grenzen van de onmenselijkheid overstegen. Vele volkeren waren het slachtoffer van de ' Totale Krieg.

De overlevenden van Auschwitz wensen in de laatste jaren van deze aflopende 20ste eeuw, die voor altijd zal zijn gekenmerkt door de nationaal-socialis-tische waanzin, dat hun getuigenis de mensheid voor een herhaling van de gruweldaden moge behoeden. Zij zijn zich ervan bewust dat sinds de Tweede Wereldoorlog vooral in Azië, Afrika en Europa veel bloed werd vergoten en dat de ervaring van Auschwitz, wier onuitwisbare sporen zij nog altijd met zich mee dragen, hen noopt deze nieuwe misdaden meedogenloos te vetootdelen. Zij, die de onvoorstelbate gruwelen hebben meegemaakt, doen een beroep op de democratische staten zich te verenigen om dergelijke bloedbaden te beëin­digen en een broederlijke en rechtvaardige maatschappij te scheppen en zo de weg n a a t de nieuwe eeuw v o o t te beteiden. Zij vetootdelen elke poging om de nationaal-socialistische dictatuut door de verspreiding van leuzen tegen buitenlandets, door racistische of antisemiti­sche slogans te tehabiliteren. Zij geven uitdrukking aan hun wens dat de staat Israël, waar veel overleven­den een thuis hebben gevonden, eindelijk er in moge slagen in vrede met het Palestijnse volk en zijn Atabische buren te leven. Zij hopen dat het symbool Auschwitz de Verenigde Naties, de Unesco cn het Europees Parlement moge inspiteren pedagogisch in actie te komen om in de jonge generaties de kiem te leggen voor het vettrouwen in de humanitaire en democratische waarden en deze generaties te behoeden v o o t elke perversie van de haat of van de afwijzing. Zij koesteren de hoop dat op deze wijze de uitdagingen en problemen van de toekomst kunnen worden overwonnen. Deze hoop, die zij zelfs in Auschwitz niet vetloren hebben, willen zij delen met de mensen die zich ervan bewust zijn wat er op het spel staat: de mens­heid voor een nieuw afglijden naar extremismen te behoeden.

NOOIT MEER AUSCHWITZ

Oproep Wil mevrouw Polak, die heeft geteageerd op de oproep in het Auschwitz Bulletin van juli 1997 omtrent de opsporing van David de Groot nogmaals contact opnemen met mevrouw Christine Steuten-Vissers te Nunhem. Haar telefoonnummer is 0475-593616? Zij heeft nog enkele vragen.

Herdenking Op zondag 25 januari 1998 organi­seert het Nederlands Auschwitz Comité de jaarlijkse Auschwitz-herdenking bij het Spiegelmonument 'Nooit meer Auschwitz' van Jan Wolkers in het Wertheimpark in Am­sterdam. Vanaf 11.00 is de Boekmanzaal van het Stadhuis open, w a a t we ons ver­zamelen. Om 11.30 uur verttekt de Stille Tocht vanaf het Stadhuis n a a t het Wertheimpark. De herdenking begint om 12.00 uur met het Kaddisj en Jisjkor door rabbijn Sonny Herman, gevolgd door een toesptaak van de Amsterdamse burgemeester Schelto Patijn. Hierna is er gelegenheid voor parti­culieren en organisaties hun ktansen of bloemen te leggen bij het monu­ment.

Reünie Na de herdenking is het weer tijd voor de eveneens jaarlijkse reünie in de RAI. Om deze te kunnen bijwonen dient u kaarten aan te vragen doof middel van onderstaande bon. Voor mensen die in het bezit zijn van een kaart staan na de herdenking, tegenover de uitgang van het Wertheimpark, bussen klaar voor vervoer naar de RAI. De bussen ver­trekken om 12.30 uur. De restauiant-zaal van de RAI is geopend vanaf 13.00 uur. Als hoofdspreker is gevraagd psy­chiater prof. dr. DJ.de Levita. Hij spreekt over het thema 'De verbin­ding van het heden met het verleden, speciaal voor kinderen in oorlogs­situaties'. Voor de lunch bieden we u een op­treden aan. De lunch zelf zal worden opgeluisterd door een optteden van het Salonorkest Primrose.

Evenals vorig jaar zijn wij genood­zaakt u voor de lunch een beschei­den bijdrage te vtagen van tien gul­den (12,50 voor een kosjere lunch).

Het programma samengevat:

1 1.00 uur: verzamelen voor de Stille Tocht in de Boekmanzaal van het Amsterdamse Stadhuis, ingang Waterlooplein

11.30 uur: begin Stille Tocht naar het Wertheimpatk

12.00 uur: herdenking bij het Auschwitz Monument

12.30 uur: vetttek van de bussen naar de RAI

13.00 uur: grote zaal van de RAI open

13.30 uur: begin lunch en reünie

16.00 uur: einde reünie

BESTELBON

Wilt u plaatsen reserveren voor de reünielunch, dan verzoeken wij u deze bon voor 11 januari 1998 op te stuten aan: de penningmeester N.A.C,

Wulp 30 1111 WJ Diemen

Gezien de elk jaar weer overweldigende belangstelling voor de reünie is het raadzaam snel te reageren. Wij verzoeken u het totaalbedrag (het aantal kaarten dat u heeft besteld maal 10 of 12,50 gulden) gelijktijdig met het opsturen van deze bon over te maken op Postbankrekening 293087, t.n.v. de penningmeester Nederlands Auschwitz Comité, Diemen

De kaarten worden uitsluitend verzonden na ontvangst van uw betaling.

V o o t teüme en lunch op zondag 25 januari 1998 in de RAI

dhr./mw.

adres:

postcode:

land:

telefoon:

woonplaats:

kaarten voor een lunch a f 10,- = f

kaarten voor een kosjere lunch a f 12,50 = f

totaal = f

Overmaken op rekeningnummer 293087 t.n.v. de penningmeester Neder­lands Auschwitz Comité, Diemen

Deze bon vóór 11 januari 1998 opsturen aan de penningmeester N.A.C. Wulp 30, 1111 WJ Diemen

^Als u dit blad niet wilt beschadigen, kunt u de bon ook fotokopiëren) |

Nieuwe behuizing en oriëntering voor net RIOD Het was niet voor niets dat de offi­ciële opening van de nieuwe behui­zing van het Rijksinstituut voor oorlogsdocumentatie met enige fanfare geschiedde. Na vijftig jaar kon het instituut zijn intrek nemen in een waar paleisje aan de Heren­gracht, ccn pand dat aan het eind van dc 19de eeuw werd gebouwd door Abraham Salm. Na vier lezingen in de aula van de Universiteit van Amsterdam (de Staatsdrukkerij Sdu geeft de lezin­gen aan het eind van het jaar uit), vertrok 's middags een jeep van het Spui richting RIOD. In de auto za­ten de minister van Onderwijs, Cultuur & Wetenschappen, dr. ir. J.M.M. Ritzen, dc eerste directeur van het RIOD, dr. L. de Jongen de huidige directeur, prof. dr. J.C.H. Blom. Omstuwd door ge­nodigden bereikte de jeep met moeite het nieuwe onderkomen, waar dc minister het traditionele lint doorknipte om Herengracht 380 feestelijk te openen.

Reorganisatie Deze officiële opening markeert een nieuwe fase in het bestaan van het RIOD, een instelling die tot voor kort identiek leek aan dr. L. de Jong en zijn levenswerk 'Het Koninkrijk der Nederlanden in dc Tweede Wereldoorlog', ken reor­ganisatie, een nieuwe directeur, een verhuizing, een nieuwe oriëntering en een verhoging van het budget metéén miljoen gulden. Daarnaast is het instituut ook nog belast met onderzoek naar de gebeurtenissen rond de val van de Bosnische moslimenclave Srebrenica, in juli 1995. De reorganisatie leidde er toe dat het instituut nu bestaat uit twee hoofdafdelingen: Informatie Sc Documentatie en Onderzoek. Di­verse afdelingen werden opgehe­ven. Dat betekent niet dat het werk niet meer wordt gedaan, maar dat het een geïntegreerd onderdeel uit­maakt van een groter verband. Als nieuwe directeur is prof. dr.

De jeep met hooggezeLhip (Foto /• Sornen)

J.C.H. Blom aangetrokken, hoog­leraar geschiedenis aan de Univer­siteit van Amsterdam, die met zijn inaugurele rede indertijd de aan­dacht trok door daarin te pleiten voor een minder zware nadruk op de "goed-fout "-tegenstelling.

Drie kilometer archief De verhuizing was om verschil­lende redenen noodzakelijk. Het R I O D zat over enige panden ver­spreid, de bewaarcondities van de archieven waren niet optimaal en er was geen behoorlijke studie­ruimte. De panden waarin het R I O D was gehuisvest, werden door de Rijksgebouwendienst ver­kocht, die vervolgens voor 4,8 mil­joen gulden het p a n d aan de Herengracht 380 liet verbouwen voor het RIOD.

In de jaren twintig had de Deutsche Bank onder de binnenplaats twee grote kluizen laten bouwen, klui­zen die het R IOD goed kan gebrui­ken. Het drie kilometer tellende archief bevindt zich nu in deze diep gelegen depots, waar de bewaar­condities uitstekend zijn. O p de plek van dc vroegere bin­nenplaats is nu een prachtige stu­diezaal gebouwd, met 25 plaatsen. De studieplaatsen zijn gerangschikt rondom een patio, waarin een tuintje is. De bezoekers kunnen vanaf hun werkplek de voor- en achtergevel van het gebouw zien. In en achter de studiezaal bevindt zich de bibliotheek, die vrij toegan­kelijk is. Bij archiefonderzoek gel­den alleen restricties ter bescher­ming van de persoonlijke levens­sfeer en de privacy. Het instituut is

voor iedereen open op werkdagen van 9.00 tor 17.00 uur.

Verbreding onderzoek

De min i s t e r van O C & W had vorig jaar een commissie onder leiding van prof. dr. E.H. Kossmann ge­vraagd een rapport uit te brengen over de toe­komst van het RIOD. In dit rapport, dat in maart verschenen is, werd een verbreding van het onderzoeks­terrein van het R IOD geadviseerd. Het RIOD zal nu onderzoek gaan doen naar de Tweede Wereldoorlog als een fase in een veel langer l opend proces , dat begint bij de Eerste Wereldoorlog en dat doorloopt tot ver na de Tweede Wereldoor­log. Er zal bovendien meer nadruk worden gelegd op de interna­tionale aspecten van dat proces. Zo zal er

meer aandacht zijn voor interna­tionaal vergelijkend onderzoek naar Nederland in de 20ste eeuw cn Nederlands-Indië voor, tijdens

en na de Japanse bezetting. Er zal ook meer worden samengewerkt met vergelijkbare instituten als het R IOD in België, Frankrijken

Duitsland. Deze taakuitbreiding luidt welis-waar een nieuwe fase in van het RIOD, maar het insti­tuut zal blijven func­tioneren als hèt cen­t r u m in N e d e r l a n d voor de kennis en de bestudering van Ne­derland (inclusief Ne­derlands-Indië) en de Tweede Wereldoorlog.

David Barnouw

(de heer Barnouw n vooi-

Itchter van het Rijksinstituut

voor Oorlogsdocumentatie,

dat tegenwoordig gevestigd is

aan de Herengracht 380,

1016 C] Amsterdam

Tel. 020-5233800,

fax 020-5233888;

T-mail. infodl-riod nl

Actuele informatie over het

RIOD vindt u op de website'

E Samen) http Hwiuw riod.nll

S T I C H T I N G I C O D O

Informatie- en Coördinatieorgaan Dienstverlening Oorlogsgetroffenen

Voor vragen op het gebied van wetten en tegelingen voor oorlogsgetroffenen, maar ook voor vragen over zelfhulpgroepen, therapeutische hulp of maatschappelijk werk,

en voor literatuur over de Tweede Wereldoorlog en zijn gevolgen kunt u terecht bij de Stichting Icodo.

Oorlogsgetroffenen, hun partners en kinderen (ook de naoorlogse generatic zijn welkom bij

STICHTING ICODO Maliebaan 83, 3581 CG Utrecht

tel. 030-2 34 34 36 (9-13 uur; bibliotheek 9-17 uur) Bezoek is - na telefonische afspraak - iedere dag mogelijk.

De Holocaust zonder effectbejag Hoewel het Vrijheidsbeeld verderop in zee een oogje in het zeil lijkt te houden, zijn de veiligheidsmaatrege­len streng. Wie het onlangs geopende Museum of Jewish Heritage (joods erf­goed) in Battery Park op de zuidpunt van Manhattan wil bezoeken, is er niet met een toegangskaartje. Bezoekers moeten langs een metaaldetector, waarna de tassen in bewaring dienen te worden gegeven. Beveiligingsmensen houden intussen de omgeving van het zeshoekige ge­bouw in de gaten.

Ida Jones, die de publiciteit van het museum verzorgt, haalt de schouders op over dit treurig stemmende onge­mak; "In een stad als New York moet je als joodse gemeenschap voorbereid zijn op calamiteiten. Hoe vervelend dat ook is". Half september werd het gebouw, waarvan een belangrijk deel is inge­ruimd voor de geschiedenis van de Holocaust, geopend. De drie verdie­

pingen herbergen elk een tijdvak van de joodse geschiedenis. De onderste etage vertelt het verhaal van de pe­riode 1880 tot 1 940, toen veel Oost­europese joden als gevolg van ver­slechterde leefomstandigheden - ar­moede en pogroms - de oversteek maakten naar de Nieuwe Wereld.

Prudent

Een verdieping hoger wordt de Ho­locaust uitgebeeld. De vrees dat dit op 'Amerikaanse' wijze gebeurt, is beneden al voor een belangrijk deel weggenomen. De makers van deze exposities zijn prudent te werk ge­gaan. Het materiaal - 2000 foto's en 800 voorwerpen - is sober en over­zichtelijk uitgestald. Zonder een spoortje effectbejag. De filmer Steven Spielberg heeft een aantal van de door hem opgenomen interviews met overlevenden ter be­schikking gesteld. Deze videofilms worden non-stop vertoond in strate­

gisch geconstrueerde nissen die de samenhang van het grote geheel niet verstoren. Hoe treurig en niet te be­vatten het ook is geweest, zelfs in dit tijdvak wordt de bezoeker enige hoop geboden. Wat naadloos aansluit op de periode 1945 - heden. De boodschap hier is 'op het leven'; Hitier heeft het on­derspit gedolven, het joodse volk is nog steeds een levende gemeenschap, die zelfs bij machte was een eigen staat te stichten. En wie niet naar Is­raël wilde, kon een veilig en vaak voorspoedig bestaan opbouwen in de Verenigde Staten, waar het naoor­logse joodse leven 'vibreert'.

Theo Gerritse

Museum of Jewish Heritage, 18 Fitst /'late, Battery Park, New York Toegang 7 dollar (studenten en bejaarden 5 dollar) Dagelljk\, behalve zaterdag en op joodse feestdagen, geopend

BON Wilt u zich gratis abonneren op dit blad of heeft u fami­lie, vrienden of kennissen die op de hoogte willen blijven van de activiteiten van het Nederlands Auschwitz Comité? Als u onderstaande bon invult en opstuurt naar: Het Nederlandse Auschwitz Comité, Knoopkruid 54, 111 2 PV Diemen,

Naam:

ontvangen zij vijf maal per jaar het blad van het Neder­lands Auschwitz Comité. Aan het abonnement zijn geen kosten verbonden. Wel ontvangen alle abonnees één maal per jaar een acceptgirokaart voor een vrijwillige donatie ten behoeve van de voortgang van het werk van het Nederlands Auschwitz Comité.

Adres:

Postcode en woonplaats.

Land:

Opsturen naar: Het Nederlands Auschwitz Comité, Knoopkruid 54, 1112 PV Diemen

(als u dit blad niet wilt beschadigen kunt u de bon ook fotocopiëren of overschrijven)

Ingezonden Naar aanleiding van een commentaar dit j aa t door de NOS bij de Buchenwald-herdenking van 12 april jl. schreef de dochter van ir. A.J Jonas de volgende brief aan de NOS

Geachte mevrouw, mijnheer

Mijn vader, overlevende van concentratiekamp Buchenwald, 92 jaat , heeft zich gestoord aan uw commentaar bij de herdenkingsplechtigheid van Buchenwald, ongeveer 3 weken geleden.

U zei: "Buchenwald was een vernietigingskamp, waar vele duizenden mannen, vrouwen en kinderen zijn gestorven".

Buchenwald was geen vernietigings-, maar een werkkamp. Het was bovendien een mannenkamp, waar weliswaar ook een zeer beperkte vtouwenafdeling was. Kinderen waren er niet. Behalve tegen het einde, toen concentratiekamp Auschwitz geruimd werd en in Buchenwald enkele wagon­ladingen levende lijken (mannen, vrouwen en jongeren) zijn aangekomen.

Er zijn wel vele duizenden mensen gestorven. Zij stierven niet dooi vernietiging, maar door het hatde werken (o.a. in een nabijgelegen steengroeve en in allerlei bedrijven), de vele ontberingen en ziektes.

Met klem vraagt mijn vader u om met gegevens over concenttatiekampen e.d. zorgvuldig om te gaan. Hij maakt er zich zorgen over dat et over feitelijkheden foutieve gegevens worden vermeld. Nu het allemaal 'pas' 50 jaar geleden is, zijn het nog kleinere fouten. Als wij nóg een paar jaar verder zijn en er nonchalant over dergelijke onderwerpen wordt bericht, is het niet uitge sloten dat e t (zelfs in officiële berichtgeving zoals het Journaal) regelrechte leugens worden verteld van het soort 'Auschwitz heeft nooit bestaan'.

Met vriendelijke groet,

M. Beuving-Jonas Druten

Land van verdraagzaamheid De klaprozen bloeien op de cover van de toeristische btochute 'Polen nodigt u uit'. De folder die reislustigen naar dit Oosteuropese land moet lokken, lag enkele weken geleden in de schappen van reisburo Perfect Tours in Utrecht. Op zichzelf niets bijzonders; totdat ons oog viel op het hoofdstuk 'Katholiek Polen - een land van religieuze verdraagzaamheid'.

Dat is een hoogst opmerkelijke stelling voor een land waar zelfs na de oorlog nog pogroms plaatsvonden en waar tot voor kort de katholieke ketk met het nonnenklooster bij Auschwitz de Holocaust zo'n beetje ptobeetde te annexeren. Het anti-semitisme is volgens de schrijvers van de folder niet meer dan een onbekend natuur verschijnsel, dat met de komst van de Duitse nazi's het land zes jaar in zijn greep hield, om daarna weer re verdwijnen: "Het was juist Polen, waar de joden, vervolgd in West-Europa en de Boheemse Broeders, gekweld in hun eigen vaderland, naar toe kwamen. Gedurende enkele eeuwen was Polen een religieus, intellectueel en cultuteel centrum van het Jodendom met de groot­ste joodse gemeenschap - tot Hitler zijn misdadige vernietigingsmachine in Polen had geïnstalleerd. Fragmentarisch bewaarde synagogen en joodse kerkhoven bleven als herinnering achter..". Wat vinden ze bij Perfect Tours van deze folder? Daar wordt meteen verwezen naar het Pools Informatiebureau voorToerisme (PIT): "Het is hun iolder". Doch bij het PIT volgt een zelfde reactie. Directeut Maria Radetska: "Het is een heel oude brochure; waarschijnlijk wel vier jaar oud. U moet in Watschau zijn bij het Staatsburo voor Toerisme. Wij hebben met de inhoud n ie ts te maken". Naar wie zouden ze in Watschau doorverwijzen? Naar Jaruzelski, Gierek of Gomulka waarschijnlijk.

Theo Gerritse

Oproepen Wie heeft Mozes van Kolm gekend, geboren 27-5-1907. Hij verbleef in Westerbork van 1 april 1 944 tot ze­ker eind juli 1944, als strafgevangene in Barak nr. 67. Later werd hij ge­transporteerd naar Auschwitz en raakte daar bevriend met een oude schoolvriend van zijn zus Selina van Kolm. Samen zijn ze op transpott gesteld richting Gleiwitz in verband met de naderende bevrijding van Auschwitz. Mozes van Kolm is om­gekomen omstreeks mei 1945, ergens in Midden Europa. Graag informatie naar zijn dochter, mevrouw M.K. van Kolm. En verder zou mevrouw Van Kolm graag willen weten of de heren Andries M. Cats en Barend Konijn nog leven. Beiden hebben het con­centratiekamp Auschwitz overleefd.

Gaarne contact opnemen met: Mevr. M.K. van Kolm, Herenstraat 31 6021 GR Budel, tel. 0495-494974

Oproep

Mevrouw De Waele Selma, dochter van Elisabeth Godschalk (25/9/1920 - 19/12/1963), kleindochter van Samuel Godschalk en Sara Tokkie, zou graag meer te weten komen omtrent de genoemde families Godschalk en 'lokkie. Mevrouw De Waele Selma weet alleen dat haar moeder nog een zuster, Judith, had en dat er nog sprake was van een tante Jetty, die één of twee dochters zou hebben gehad, van wie er één in elk geval Ida heette. Deze Ida zou heb­ben gespeeld ia het Filharmonisch Orkest in Amsterdam of Rotterdam, zijn gehuwd met ene Busch en ge­ëmigreerd naar Amerika of Canada. Iedereen die meer informatie heeft over de families Godschalk enTokkie wordt verzocht contact op te nemen met:

Mevr. De Wiele Selma Boekenberglei 173-175 2100 Deurne-Antwerpen (België) tel. 03/321 97 19

Oproep

Ik zoek informatie over mijn moe­der, Branca (Bep) Blirs, geboren 3 september 1919. Zij werkte voor de Joodsche Raad. In september 1943 (?) werd ze gedeporteerd naar Westerbork en in september 1944 naatTheresienstadt. Zij overleefde de oorlog.

Tevens zoek ik informatie over Günter Schonenberg, tijdens de oorlog de echtgenoot van mijn moeder. Hij werd geboren in Duits­land in 1920 en werkte eveneens bij de Joodsche Raad. Hij vluchtte naar Frankrijk en overleefde daar de oorlog.

Alle informatie is welkom.

Lida Baker,

1157 Point View Street Los Angeles, Ca. 90035 Verenigde Staten tel/fax: (213) 934.3663 email: lbaker@ucla.edu

I N O S W I E C I M

Bittenou mmssm

PV BRE40 . ALONE

KL AUSCHWITZ SEEN BY THE SS

Boekenlijst Deze boeken kunnen telefonisch of

.schriftelijk besteld worden bij de pen­

ningmeester.

De prijzen zijn exclusief de verzend­

kosten

-Auschwitz - Voices

from the ground ff. 32,50

-KI.Auschwitz

seen by the SS fl. 16,50

-By bread alone -

Asurvivor fl. 17,50

-40 jaar Nederlands

Auschwitz Comi té fl. 29,50

-Auschwitz Brochure fl. 3,50

-Auschwitz informatiegids fl. 3,50

-Ver weg en toch dichtbij fl. 15,00