MEOBtiek 1 1990

34
PERIODIEKE UITGAVE VAN HET MARINE ELEKTRONISCH EN OPTISCH 1 •uIyo DI . BEDRIJF

description

MEOBtiek was het bedrijfsblad van het Marine Elektronisch en Optisch Bedrijf in Oegstgeest.

Transcript of MEOBtiek 1 1990

Page 1: MEOBtiek 1 1990

PERIODIEKE UITGAVE VAN HET

MARINE ELEKTRONISCH EN OPTISCH

1 •uIyo

DI .

BEDRIJF

Page 2: MEOBtiek 1 1990

PERIODIEKE UITGAVE VANHET MARINE ELEKTRONISCHEN OPTISCH BEDRIJF

lie jaargangnr. 1, februari 1990

Redactie

A.N.C. KochH. JansenMevr. J.M. Ouwerkerk-DirkseMevr. S. VlielandT.A. van ZantenG. MolemaW.J. van Elk

Vormgeving

W.J.G. Borst

Foto’ s

Fotodienst

Typewerk

Mevr. E. GeerlingsMevr. T. Paats-Rietkerk

Druk en afwerking

Het Spektrum Sassenheimtel. 02522—19027

Redactie-adres

Toestel 2409 MEOB/O KochToestel 2386 MEOB/H Jansen

Verantwoordelijkheid

De redactie behoudt zich het rechtvoor te beslissen over plaatsingvan ingezonden stukken c.q. dezein te korten.

Kopij voor het volgende nummer uiterlijk 20 maart 1990 inleveren.

De snelheid waarmee het nieuws wordtverspreid is in de jaren tachtig ongelooflijk toegenomen. Satellietcommunicatie is gemeengoed en televisiebeeldenoverbruggen alle denkbare afstanden.Wat het oog van de camera, waar ook terwereld, via de ogen van de cameramanziet rolt vrijwel direct over onzebeeldschermen. De enorme ontwikkelingenop het gebied van de elektronica makenhet mogelijk. Tijdens de decembermaanden rond de voorbije Kerstdagen kondenwij welhaast van minuut tot minuut deomwenteling in Roemenië meemaken. Ophet puntje van de stoel en zeer directer bij betrokken.

1990: Begin van een nieuw decennium.De redactie waagt zich niet aan voorspellingen, maar de komende eeuwwisseling zal een ander en hopelijk beterEuropa te zien geven.

Ook het MEOB zal niet aan de ontwikkelingen, die gaande zijn, ontkomen. Inzijn nieuwjaarstoespraak liet DMEOBzich voorzichtig uit over “minder financiële middelen”. De onvoorspelbaarheid van de huidige gang van zakenmaakt echter dat het uitermate verstandig is om gewoon “alert” te blijven.“Waakzaamheid” blijft het wachtwoord.

Binnen de redactie zal zich binnenkorteen wijziging voordoen. Koos vanLaarhoven zal Antoon Koch als redactie-voorzitter opvolgen.

In juni bestaat de MEOBTIEK 10 jaar.Laat u niet verleiden door de aanduiding “iie jaargang”, want de eerste wasslechts een halve.

De redactie wenst u alsnog een lezenswaardig en inspirerend 1990 toe. Uwbijdragen zijn van harte welkom, medeom de broodnodige variatie in stand tehouden.

de redactie

VAN DE REDACTIE

1

Page 3: MEOBtiek 1 1990

Ter nagedachtenis

Op zondag 14 januari 1990 werden we inkennis gesteld van het plotselingeoverlijden van Kaptein W.J.G. Rolleman(DMKL).Het zou op zich een korte zakelijkemededeling geweest kunnen zijn, die ookals zodanig verwerkt werd. Niets isechter minder waar.Velen van het MEOB kenden hem en hebbenvan het begin af (1972) meegemaakt hoede toenmalige sgtl Rolleman zich doorde jaren heeft ingezet, om werklast bijhet MEOB onder te brengen.Daarbij speelde zakelijke beweegredenenen zijn liefde voor het instruinentmakersvak een hoofdrol.In de vele werkbesprekingen en de gezamelijke dienstreizen leerden we hemkennen als een betrokken vertegenwoordiger van de Koninklijke Landmacht,waar hij voor stond en die niets lieverwilde dan door middel van open gesprekken tot afspraken te komen.Afspraken, die hij dan loyaal wenste

uit te voeren, wat in een grote veranderende organisatie niet altijd mogelijk is. Daar kon hij zich dan intensaan storen, omdat hij zich als de vertegenwoordiger van die organisatie daartoch min of meer persoonlijk verantwoordelijk voor voelde.Niet tegenstaande dat heeft hij metveel plezier als contactfunctionaristussen de DMKL en het MEOB kunnen functioneren. Te kort, is de eerste reactie. De organisatie voorziet daarechter op den duur wel weer in. Tekort voor zijn gezin en verdere familie, daar zijn plaats daar onvervangbaar is.... Zij worden dan ook veelsterkte toegewenst bij het dragen vandit verlies, waarbij van MEOB-zijdedoorklinkt: Wij verloren niet alleeneen goede contactfunctionaris, maarmeer nog een vriend.

B.W. van Walraven.P. van Holland.

W.H. Jorissen overledenDe Heer W.H. Jorissen is op 77-jarigeleeftijd overleden. Tijdens zijnMEOB-periode was hij werkzaam bij deafdeling materiaalverwerving, toen nogeen afdeling van het bedrijfsbureau.Jorissen beheerde onder meer de goederenstroom voor nieuwbouw-schepen. Zijncolleg&s kenden hem als een kordaatman die, voor wat betreft de voortgang“als een bok op de haverkist” zat. Op13 december jl. hebben zijn echtgenoteen nabestaanden afscheid van hem genomen

Page 4: MEOBtiek 1 1990

NIEUWJAARSTOESPRAAK

OMEOBToekomstvoorspellingen komen zeldenuit.Toch verwacht u van mij vandaag - nu wede negentiger jaren binnengaan - eenblik vooruit.Om daarmee te beginnen, verwacht ik dater minder financiële middelen voor defensie beschikbaar zullen komen. Extrauitgaven zullen bovendien nodig zijni.v.m. milieuproblemen op defensieterreinen. Het gevolg zal zijn dat debegrotingen van organisatiedelen, bijhet huidige marinebeleid, onder grotedruk komen te staan.Bij de op 7 december jl. gehoudenbespreking van de MEOB-begroting lietzich dit reeds merken. Wij zullen nogduidelijker dan al het geval was moetenaantonen dat het een “must” voor hetbedrijf is dat hogere technici zichmiddels postacademiale en post-HBOopleidingen verder bekwamen en dattechnici van de produktiebedrijven inhet buitenland fabrieksopleidingenmoeten volgen om de complete systemenook in de toekomst te kunnen onderhouden.

Uitbreidings investeringen zullenslechts worden gehonoreerd bij eenovertuigende kosten-batenanalyse en eenkorte terugverdientijd. Een grote matevan discipline wordt in dit opzicht vanhet bedrijf verwacht. Posten van decategorie “nice te have” zullen nietmogen worden opgevoerd.Daarenboven zullen we voort moeten gaanop de ingeslagen weg van continue doelmatigheidsverbetering om de kostprijsvan onze produkten en diensten tedrukken en tot goede bedrijfsresultatente komen. Indien het economisch voordelig is, zullen we nieuwe gebiedenmoeten betreden, zoals het onderhoudvan computers.Extra aandacht verdient de kwaliteitszorg omdat ons KZ-systeem een aantalhiaten vertoont. Een hoofdaandachtspuntis ook de leverbetrouwbaarhejd van hetbedrijf. Aangaande onze bijdrage tot descheepsnieuwbouw was er ernstige kritiek. We zullen dan ook onze be

drijfsprocessen nog veel beter moetengaan beheersen. Een goede aanzet hiertoe werd gegeven door de acceptatiedoor de leiding en de dienstcommissievan het door Ydo voorgestelde besturingsmodel, waarmee de verantwoordelijkheden weer duidelijk uit de verfkomen.

Gelukkig gingen ook het BBS-matsub enhet VASLOGDOC in de loop van het jaar1989 steeds beter draaien en dat nietin de laatste plaats als gevolg van hetenthousiasme en de inzet van onze vertegenwoordigers in de projectgroep BBSen van onze logistieke bureaus.

Wat de informatietechnologie betreftheeft ook 1990 de nodige uitdagingenvoor ons in petto. Ik noem u de naadloze aansluiting van besturingsmodel enBBS-prodsub, de ontwikkeling van eenoverkoepelend financieel systeem voorprojectkosten en de introductie van eenCAD-systeem op de tekenkamers.Fricties tussen afdelingen en vestigingen zullen tot het “base-minimum”moeten worden teruggebracht. De stafhoudt zich daarom intensief bezig metde vaststelling van bedrijfs- en afdelingsdoelen en het elimineren van tegenstellingen binnen de organisatie inhet kader van de zgn. “grijze gebieden”-discussie, waarvan de resultateninmiddels aan de dienstcommissie zijnvoorgelegd.Het overleg met de dienstcommissie wasin 1989 zeer constructief.Ook de ARBO-commissie is bijzonderactief en het overleg met deze commissie heeft geleid tot vele verbeteringenop het gebied van de veiligheid, gezondheid en werkomstandigheden.De huisvestingszaken lopen voorspoedig:- op 14 juli 1989 werd gebouw Huygens

geopend door de Secretaris-Generaal,Ir. De Man;

- in oktober 1989 werd opdracht gegevenvoor de verbouwing van de werkplaatsen bij MEOB/H;

- in december 1989 kreeg een ijzervrijeruimte, gebouwd naar een eigen

3

Page 5: MEOBtiek 1 1990

ontwerp, gestalte;- voor de sectie elektromagnetische me

tingen werd een nieuwe meetkooi,t.b.v. het NECOM-werk, geplaatst;

- een klein laboratorium voor temperatuurkalibraties werd in gebruik genomen;

- rond de jaarwisselingmedewerkers van derijen van Oegstgeestper 15 december 1989gebouw AB;

- het ontwerpproces voor de nieuwe OBWis in volle gang;

- de bouw van de 2e fase van gebouwHuygens werd door de DMKM als behoefte geaccordeerd;

- Voor het bedrijfsrestaurant kwam hetprogramma van eisen gereed.

De outillage van de werkplaatsen vondin het afgelopen jaar de nodige uitbreiding, waarbij zeker de installatievan de Teradyne- en de Fluke-tester,alsmede de investeringen ten behoevevan de optische werkplaatsen voor hetKL-werk, genoemd mogen worden. DeVAX-rekencapaciteit werd in 1989 verviervoudigd. Verheugend is dat van dezijde van de DMKM de exploitatie steedsmeer aandacht krijgt. Zo werd bij deaanschaf van de nieuwe traagheidsnavigatie- en satellietpiaatsbepalingssystemen en bij de aanschaf van de nieuwecommunicatie-apparatuur voor de M-fregatten, de bij ons bedrijf voor het onderhoud benodigde testappartuur directmeegekocht.Als uitvloeisel van de bij de marinegeïntroduceerde Maynard- filosofie zalbij de Helderse vestiging het bureauinstandhouding - wellicht onder eenandere naam - zich intensief gaan bezighouden met het vraagstuk hoe debeschikbaarheidsgraad van de SEWACOsystemen kan worden verhoogd en deonderhoudskosten ervan kunnen wordenverlaagd. Ook zal de werkwijze van debuitendienst worden bijgesteld. Eenrapport daarover, “De buitendienst inde negentiger jaren”, werd onlangsgeautoriseerd. Al met al ben ik de mening toegedaan dat het bedrijf met zijnkapitaal aan mensen en middelen - deexterne en interne problemen terdegeonderkennend - toch “im grossen undganzen” goed is toegerust om de negentiger jaren in te gaan.

De in 1989 geleverde prestaties warenindrukwekkend. Ik noem, voor de vuist

weg: de inbedrijfstelling aan boord vanonderzeeboten, fregatten en mijnenja

gers; het: MJO/ATW/ATH- en modificatiewerk; het ontwerp, de ontwikkeling ende bouw van belangrijke deelsystemenvoor de onderzeeboten en de “Mercuur”;de heruitgave van de catalogus militaire componenten op floppy disk; destart van het MORE-project; de aanmaak,installatie en oplevering van een trainer-simulator voor de NBCD-school; debijdrage in het STANOL-project; de metingen op akoestisch, optisch enelektromagnetisch gebied; het kalibratiewerk; het werk voor de KL ondermoeilijke omstandigheden ten gevolgevan de verhuizing en het werk voor derden met als nieuwe opdrachtgever dePTT.En dan ben ik nog niet eens vollediggeweest in de opsomming van het werkvan de lijnafdelingen. Ook bij de staf-afdelingen werd veel werk verzet.

Bij uitzondering zou ik het uitstekendefinaciële management van de bedrijfseconomische afdeling/bureau bedrij fsadministratie willen noemen, waar men ingoede samenwerking met de voorzittersvan de begrotingscomissies, het bureauverwerving, de keuringsdienst en derekenplichtige de moeilijkheden die eenkasbegroting met zich meebrengt, in1989 het hoofd heeft weten te bieden.

Wat de personele zaken betreft, gedenkik in de eerste plaats de in 1989overleden collega’s Detollenaere, Magielsen, Remmeizwaal, Wijnkoop,Wesselink en Van Velzen.Veel oudgedienden vertrokken en jongeren deden hun intrede. De toegestanesterkte voor 1990 is 1010 burgers(waarvan tijdelijk 7 boven de sterkte)en 21 militairen, hetgeen 14 burger-plaatsen minder is dan voor 1989. Inoverleg met de marinestaf en de directie personeel werd daarmee de afsiankingsoperatie afgesloten. Per 1 juli1989 werd de organisatiestructuur, behorend bij genoemd personeelsbestand,ingevoerd. Aangaande nieuwe personeelsreducties, aangekondigd door minister Ter Beek ben ik, evenals u, totop heden aangewezen geweest op kranteberichten. In dit opzicht zullen we dezaken die komen gaan, rustig onder ogenzien en het principe blijven huldigendat de bedrijfsomvang op de jaarlijksgevraagde bedrijfsactiviteiten dient tezijn afgestemd. Het activiteitenplanuit het concept-convenant Zeifbeheer1990 is, wat dat betreft, gebaseerd opeen volledige bezetting van 1031 per-

betrokken deinstrumentmake

en Wassenaar hetvooropgeleverde

4

Page 6: MEOBtiek 1 1990

sonenVan g o t belang is ech er dat wijblijv n streven naar ee gezond enhoogw ardig bedrijf, wa r efficiëntwordt gewerkt en waar i dere n zichgoed kan ontplooien. Ee bed ijf datbovendien gekenmerkt wor t d or eenvoortreffelijke mate van collegialiteit.

Het ga u goed in 1990

DMEOB

~•r1 ,

•1j’T

Page 7: MEOBtiek 1 1990

MEOS OEGSTGEEST~ DEN HELDER

Kort ~ierslag van het 22e overleg met dedienstcommissie, gehouden op donderdag14 december 1989 bij het Marine Elektronisch en Optisch Bedrijf te Oegstgeest.

Rapport BuitendienstDe Dienstcommissie heeft met HPB/H enHBD/H gesproken over de inhoud van hetRapport Buitendienst. DMEOB heeft tekennen gegeven, dat er ten aanzien vanhet rapport nog een aantal restpuntenin behandeling is. Het betreft woon-/werkverkeer, carrièrebeleid en hetbeleid op het gebied van bredere endiepere kennis. De DC heeft haar voorkeur uitgesproken voor specialisatieboven algemene kennis in de breedte.Men moet méér weten dan degene die omingrijpen van de Buitendienst verzoekt.Ten aanzien van het carrièrebeleidheeft de DC er op aangedrongen eennautisch-techriicus hetzelfde in teschalen als de medewerkers van deandere technische groepen in de Buitendienst-organisatie. Het wordt doorde gehele DC gedragen dat in de Buitendienst de nautische componenten eensysteemtechnicus-B rechtvaardigen.DMEOB heeft toegezegd het in de Staf-vergadering aan de orde te stellen. Erzal nader op worden teruggekomen.

Woon-/werkverkeerEr komt een nieuwe regeling woon-/werkverkeer. HPZ schrijft een concept-notaen deze zal binnenkort ter instemmingc.q. voor commentaar worden aangeboden.

MBKAls men tegen einde werktijd te vroegvoor de hoofdpoort staat ressorteertdit onder verantwoordelijkheid van dechefs. Er is sprake van enige irritatie, ontstaan door het dicht houden vande slagbomen. DMEOB acht het punt vande slagbomen eerst dan bespreekbaar alsniemand meer (te vroeg) voor de poortstaat.Hij heeft wel toegezegd met het MBK inalgemene zin over de toepassing van deregels te willen praten.

Bedrij fsongevallenDe wijze waarop bezwaar kan worden aangetekend tegen uitspraken terzake van

bedrijfsongevallen, de zgn. bezwaren-procedure, zal worden vermeld inMEOB-regeling nr. 3005.WerkoverlegHet MEOB is in het bezit van een video-clip “werkoverleg”. Het is de bedoeling dat iedereen deze video-opnamete zien krijgt. De personeelsconsulenten zullen er het bedrijf mee rondgaan. Een plaats- en tijdschema is nietvastgesteld.

Variabele werktijdenHet registratiesysteem, benodigd voorde invoering van variabele werktijden,zou eventueel gezamenlijk aangekochtworden door MEOB, RW en BW. De Rijks-werf heeft zich teruggetrokken. Ditbetekent dat MEOB en BW hogere kostenmoeten dragen. Voor 1990 is de post,boven budget op de begroting, nietgeaccepteerd. Getracht wordt genoemdepost op de begroting van 1991 op tevoeren.

MLDEr komt een artikel-manager voor deOrion en voor de Lynx. Naar aanleidingdaarvan hebben DMEOB en HVLITECH eengesprek gevoerd met de Sous-chef ME.HVLITECH heeft een derde artikel-manager voorgesteld, nl. voor het MEOB. Ditom het bedrijf zelf verantwoordelijk tedoen zijn voor de materiaalvoorzieningter plaatse. Een en ander heeft consequenties voor de sectie Logistiek MLDbij het MEOB Oegstgeest. De betrokkenen worden over de gang van zaken ingelicht. DMEOB benadrukt dat, wat er ookmet de medewerkers gebeurt, dit eenzaak voor het MEOB is. Als er ingekrompen moet worden zal dit op een goede, reguliere wijze gebeuren. Een enander heeft geen consequenties voor dewerkplaatsen. De DC merkt op, dat erruimte dient te worden gegeven omadvies uit te brengen. Aangezien hetmeerdere organisaties betreft dient hetin de Bijzondere Commissie Defensiebehandeld te worden.

MIEOD

6

Page 8: MEOBtiek 1 1990

Beloningsdifferentiatie/dereguleringDe DC voelt zich niet betrokken bij deuitvoeringsmogelijkheden op het MEOBmet betrekking tot deregulering. Duidelijk is in de regeling gevraagd om, insamenwerking met de DC, per bedrijf!dienst een procedure op te stellen.Van DPKM komen regelingen dienaangaande naar het bedrijf waar de DC geenweet van heeft. Zo een regelingwaarin de beloning wordt besproken.HPZ deelde mede dat het geld, door hetMinisterie beschikbaar gesteld ten behoeve van gratificaties c.q. beloningen, naar de diverse krijgsmachtdelenis gegaan en voor de marine is ditDPKM. Die heeft het budget pondsgewijsverdeeld over de verschillende totaanstelling bevoegde autoriteiten (TABA’ s).Voor het MEOB is dit DMEOB. In eenbijgaand schrijven is uiteengezet welkebedragen het bedrijf mag besteden aangratificaties ex artikel 71 ARAR, art.12 BBRA, periodieke dan wel functioneringstoelagen en kleine beloningen. Ditlaatste mag maximaal 100 gulden bedragen. Gratificaties worden periodiekgerapporteerd aan DPKM. Niet aan wie,maar hoeveel er is uitgegeven. De DCheeft geconstateerd dat er aan heteinde van 1989 nog geld over was. Menwil op dit gebied een stukje beleidzien waarin duidelijk wordt gesteld hoemen er mee wil omgaan. De DC heeftopgemerkt dat het een probleem is, datbinnen alle geledingen van het bedrijfniet voldoende bekend is dat het mogelijk is om mensen voor te stellen vooreen beloning. Mede omdat er geen sprakeis van een optimaal werkoverleg. Aandit laatste wordt veel aandacht besteed. Langs interne lijnen dienen ergoede contacten te bestaan zodat afdelingshoofden weten wie echt in aaninerking komen voor een gratificatie. Hetzelfde moet ook via hiërarchische lijnen kunnen. De DC zal de gehele materienog eens bij HPZ aanhangig maken. Opeen vraag van de DC of de EHBO-toelageuit het beloningsbudget komt antwoorddeHPZ dat die toelage is opgeheven.Indien men iets wil doen voor EHBO’erskan het maar uit één pot, namelijk dievan gedifferentieerd belonen.

Grijze gebiedenStafleden hebben zich gedurende eenaantal dagen gebogen over de verhoudingMEOB/Oeg stgeest en MEOB/Den Helder.Besloten is dat zij zich voor de volle100% zullen inzetten om te komen toteen collegiale, constructieve samen-

werking. Tevens is afgesproken om eenaantal gebieden, die een betere regeling behoeven, in kaart te brengen ente trachten op een zakelijke, rationele wijze daar goede oplossingen voorte vinden. Als tweede exercitie zullende doelstellingen van het bedrijf nogeens goed gedefinieerd worden. De evaluatiecommissie staat er positief tegenover. Het onderwerp “grijze gebieden” is afgerond en de DC heeft hetrapport, waarin het resultaat staatvermeld, onder embargo aangeboden gekregen. De DC zal er, na bestudering,op terug komen.

BeloningHet voorstel de ambtenaren een zgn.“kerstgratificatie” van 100 gulden tegeven is door de minister niet overgenomen. Enkele overheidsinstellingenhebben daarna op eigen initiatief hetbedrag aan de werknemers uitgekeerd. Opeen vraag van de DC of het MEOB zichdaarbij wil uitsluiten heeft HPZ medegedeeld dat het bedrijf daarvoor geenbudget heeft. Universiteiten, zoals deT.H. Delft, hebben een andere financiering.

AfscheidDe heer J. Wijnekus heeft afscheid genomen van de Dienstcommissie. DMEOBheeft hem bedankt voor zijn enthousiaste inzet. De heer Wijnekus wordtals vertegen woordiger van de ABVA/KABOopgevolgd door de heer J. Solleveld.

RUK WINDIedere orkaan heeft een voorspel. Langsde Trekvaart reed het dagelijkse meisjeop haar fiets als representante van hetwoon/werkverkeer. Een rukwind brachthaar echter uit balans en in de naasthet fietspad gelegen sloot. Ach enwee. De MEOB’er Renée Scharff bedachtzich niet en bevrijdde haar uit de benarde positie. De schrik zat er bij dejongedame goed in maar zij kwam in hetwachtiokaal van het MBK weer op verhaal. Korporaal MBK A.P. de Nietbracht de onfortuinlijke wielrijdsterin de auto naar Voorhout waar ze zichthuis van droge kleding kon voorzien.

7

Page 9: MEOBtiek 1 1990

Besturingsmodel MEOB enBedrijfs Beheer SysteemTwee noodzakelijke verbeteringen voor

het MEOB

Momenteel wordt aan twee veranderingengewerkt binnen het MEOB. De ene is deimplementatie van een nieuwe besturingsfilosof ie, die organisatie-adviseurs YDO hebben voorgesteld. Dit ishet besturingsmodel MEOB (BMM). Deandere is de implementatie van eennieuw produktie-besturingssysteem. Ditis het bedrijfs beheer systeem (BBS).In de jaren ‘90 zal het MEOB niet zonder deze twee kunnen.

De huidige situatie van het MEOB

De doorlooptijden van opdrachten staanvolop in de belangstelling. Deopdrachtgevers van het MEOB stellensteeds hogere eisen aan de levertijdenen daardoor zal het MEOB haar opdrachten sneller af moeten ronden: dit geldtmet name voor nieuwbouwopdrachten vanwcS.Organisatie-adviseurs YDO hebben dezesituatie in 1988 onderzocht. Zij zijntot de conclusie gekomen, dat het wenselijk is dat bepaalde verantwoordelijkheden verschoven worden, teneindeaan de hogere eisen uit de omgeving tekunnen voldoen.

Het besturingsmodel MEOB

Het MEOB kent vijf organisatie-niveaus:de directeur, afdelingshoofden, bureauhoofden, sectiehoofden/chefs c . q.projectleiders en uitvoerenden. BijAdvies en de twee produktiebedrijvenheten deze mensen lijnfunctionarissen.Zij zijn ervoor verantwoordelijk dat deop te leveren produkten en diensten aandrie van te voren gestelde eisen voldoen:

1. De kwaliteit moet goed zijn.2. De gereedheidsdatum moet gehaald

worden.3. De gestelde uren en materiaalkosten

mogen niet overschreden worden.

Elk niveau, behalve de uitvoering,heeft stafmedewerkers. Deze stafmedewerkers bereiden werkzaamheden voor enondersteunen de uitvoering van hetwerk. Omdat de lijnfunctionarissen verantwoordelijk zijn voor gereedheidsdata, sturen zij de staffunctionarissen

operationeel aan; dat wil zeggen dat delijnfunctionaris bepaalt welk werk alseerste moet worden voorbereid.

Op elk niveau zijn drie zaken van belang om deze manier van organiserengoed te laten functioneren:

1. De baas moet zijn medewerkers vertellen waarvoor zij verantwoordelijkzijn, door opdrachten te geven waarin de eisen m.b.t. gereedheidsdata,urenbesteding en kwaliteit zijnverwoord;

2. De medewerker moet aangeven of hijaan de eisen, die gesteld worden aanhet uit te voeren werk, kan voldoen;

3. De medewerker moet verantwoordingafleggen aan de baas, door aan tegeven of hij al dan niet aan de driesoorten eisen heeft voldaan.

Uitvoerenden

Deze werkwijze geldt voor elk organi~,atie-niveau, met de opmerking dat deopdrachten naar beneden toe steeds meerafgebakend worden.

DMEOB

Plann. coördstafafdelingen

Afdelingshoofd

Bedrij fsbureau

Bureau-hoofd

Senior orderbehandelaar

Sectiechefproj . leider

Orderbehandelaar

8

Page 10: MEOBtiek 1 1990

De hierboven beschreven besturingsfilosof ie heet het besturingsmodel MEOB. Destaf heeft zich in 1989 uitgesprokenvoor deze manier van besturen en dedienstcommissie heeft ermee ingestemd.Voor 1991 dient deze besturingsfilosof ie op elk niveau binnen Advies en detwee produktiebedrijven ingevoerd tezijn.

Het Bedrijfs Beheer Systeem

Om het besturingsmodel goed te latenfunctioneren is een goed informatie-systeem noodzakelijk. Het belangrijkste informatie-systeem, dat debesturing moet ondersteunen is hetBedrijfs Beheer Systeem. Het BBS is bedoeld voor de aspecten tijd, uren enmaterialen. De kwaliteit wordt op eenandere manier zeker gesteld, bijvoorbeeld met behulp van meetbiaden.Het BBS-deel dat de aanschaf van materialen ondersteunt, is al operationeel:het matsub. Het BBS-deel dat de produktiebesturing ondersteunt, zal op1 september 1990 worden ingevoerd: hetprodsub.

De relatie tussen het besturingsmodelMEOB en het BBS is als volgt:

1.Opdrachten worden in het BBS gestopt,waarbij de te besteden uren en degeëiste gereedheidsdatum worden aangegeven;

2.Het BBS laat vervolgens zien of ernog tijd beschikbaar is om deopdracht voor de geëiste gereedheidsdatuni uit te voeren;

3.Het BBS laat achteraf zien of de opdracht binnen de gestelde hoeveelheiduren en voor de gestelde gereedheidheidsdaturn is uitgevoerd.

Met het BBS krijgt het MEOB een geavanceerd besturingssysteem ter beschikking. Het spreekt vanzelf dat de gebruikers de mogelijkheden van ditsysteem zo goed mogelijk willen gebruiken.Het BBS zal in hoge mate kunnen voorzien in de gevarieerde informatie-behoeften van de verschillende gebruikers. Zo is de informatiebehoefte vande directeur (globaal, lange termijn)anders dan die van een werkpiaatschef(gedetailleerd, korte termijn).

Om het BBS goed te kunnen gebruikenmoet duidelijk zijn welke functionarissen waarvoor verantwoordelijk zijn, enwelke informatie zij nodig hebben om

goed te kunnen sturen. Het besturingsmodel MEOB geeft antwoord op de vraagwie waarvoor verantwoordelijk is. Dekomende maanden wordt in de projectgroep BMM de vraag behandeld, op welkemanier de verantwoordelijkheden totuitdrukking moeten komen in de verschillende procedures. De BMM-procedures en de BBS-procedures vloeien dansamen tot MEOB-besturingsprocedures.

De projectgroep besturingsmodel MEOB

Voor het begeleiden van de implementatie van het besturingsmodel MEOB is eenprojectgroep ingesteld, bestaande uit:

- L. van Es VertegenwoordigerPB/OVertegenwoordigerPB/HVertegenwoordigerKZ

Voor vragen over het besturingsmodelMEOB en voor suggesties kunt u altijdcontact opnemen met de vertegenwoordiger van uw afdeling of met de projectleider.

De projectgroep Bedrijfs Beheer Systeem

Het BBS wordt gebouwd en geïmplementeerd bij het MEOB, de RW en de BW, metsteun van het adviesbureau Coopers enLybrand Associates. De huidige projectleider is de oud-medewerker van hetMEOB, de heer L. Vermeulen. Vier medewerkers van het MEOB maken deel uit vande projectgroep:

1. A.J.M. Krainmer Vertegenwoordiger ADV2. G. de Coole Vertegenwoordiger PB/O3. T. de Vries Vertegenwoordiger PB/H4. P.L.v.d. Kuyl Vertegenwoordiger PB/HElke vrijdag zijn deze BBS-experts ophet MEOB aanwezig. Zij zullen graag uwvragen beantwoorden.

- Ir. J.K. Bouina- Ing. J. van Berkel- LTZSD1 D. de Jong

Proj ect leiderAdviseur van YDOVertegenwoordigerADV

- K. Bakker

- H.C.P. Klein

Hoofd Bureau BedrijfskundeIr. J.K. Bouma

9

Page 11: MEOBtiek 1 1990

BLAISE PASCAL

Zoals de meeste 17e eeuwse geleerden isBlaise Pascal actief geweest op velewetenschappelijke gebieden. Als wis- ennatuurkundige wordt hij vaak en terechtin één adem genoemd met Descartes,Desargues en Fermat als één van degrote namen uit de 17e eeuwse Fransehistorie.Hij werd geboren op 19 juni 1623 inClermont-Ferrand en overleed, 39 jaaroud, op 19 augustus 1662 in Parijs.Hij was nog erg jong toen hij al belangrijke onderwerpen bestudeerde waarwij heden ten dage nog mee te makenhebben.Zo was hij pas 16 jaar toen hij de leervan de kegeisnede die later leidde totde “stelling van Pascal” ontwikkelde.Op 19-jarige leeftijd vond Pascal deeerste mechanische rekenmachine uit enin dezelfde tijd vormde zijn studieover kansspelen de eerste wetenschappelijke bijdrage aan hetgeen wij nukennen als de waarschijnlijkheidstheorie.Het resultaat van zijn studies overhydrostatische druk, was “de wet vanPascal”, die pas na zijn dood zou worden gepubliceerd.Naast wis- en natuurkundige was hij eengedreven theoloog en filosoof.Zijn belangrijkste theologische werk,het later zo genoemde “Pensees”, is pasin 1670 posthuum gepubliceerd.In de pensees hield hij zich bezig methet conflict tussen de wij sheid van dewereld en de boodschap van het evangelie. Als filosoof heeft hij zich verdiept in de menselijke geest en was hijvooral geïntrigeerd door de kwetsbaarheid van de mens enerzijds en diensgenialiteit anderzijds.

BTRA

Even voorstellen:

Pascal is de naamEens een statig gebouw waar iedereenLEOK tegen zei: Gebouw AC.Het LEOK werd FEL/TNO en het MEOBontfermde zich over het oude Lab dateen grondige onderhouds- en aanpassingsbeurt kreeg. Een van de MEOB-ersdie daarmee veel te maken heeft gehaden een grote bijdrage leverde aan eenvoorspoedige verhuizing en schoonmaakvan de werkruimten is de heer P. deMooy. Beter bekend als het Hoofd van deHuishoudelijke en Technische Dienst.Op maandag 9 december ji. was hij evenhet middelpunt van de totale bevolkingvan gebouw AC vanwege de onthulling vaneen naambord. Een nuchtere, willekeurige alfabetische rangschikking vantwee letters, zoals AC, daar doet meneen gebouw geen eer mee aan. Kent mener de naam van een geleerde aan toe dandoorbreekt het de monotone kantoorarchitectuur en gaat het leven.Een nadenkertje. De heer De Mooy mochteen best bewaard geheim onthullen enmet het wegtrekken van een eenmaliggordijn onthulde hij de naam “Pascal”.Daarmee ontzenuwde hij de geruchten datmen gekozen zou hebben voor de naam“Fahrenheit”, omdat binnen de muren weleen sprake is van verhitte discussies.

Voorafgaande aan de naamgeving sprakDMEOB, Ir. L.J. Antonides, op uitnodiging van het hoofd traditiekamer, deheer Van Laarhoven, de bewoners van(nég) AC toe. Deze herinnerde aan dedoop van het 3e M-fregat, de “TjerkHiddes”, die een tweetal dagen tevorenhad plaatsgevonden. Om bepaalde associaties op te roepen geeft men een ‘nschip een naam, zoals in dit geval eenzeeheld. De associatie is dan: Als heter op aankomt een flink aandeel in eeneventuele slag te leveren. De Staf vanhet MEOB wilde af van de naamgeving metletters. Uiteindelijk is de keuze gevallen op wetenschappers. Het ligt inde bedoeling om uit de namen inspiratiete putten. En wij proberen zoveel mogelijk namen van wetenschappers tekiezen die passen bij hetgeen in hetgebouw gebeurt, aldus de Heer Antonides. Bij het MEOB zijn de gebouwen gedoopt door personen met een grote ver-

10

Page 12: MEOBtiek 1 1990

dienste voor het bedrijf. DMEOB somdeze op” Drs. Vervoorn, de grote bevorderaar van het zeifbeheer, onthulde denaam: “Coulomb”. De heer Gazenbeek,ontwikkelaar van een uniek calibratiecentrum nam “Ohm” voor zijn rekening.Ir. De Man die bijdroeg in een groterezelfstandigheid voor het bedrijf liet“Huygens” het licht zien. En zoalshierboven vermeld is, stelde de heer DeMooy “Pascal” aan de collega’s voor.

Na de onthulling volgde in de kantinede invulling van het gebeuren.Intussen wordt er reeds druk gespeculeerd hoe gebouw AB gaat heten.

A.K.

Page 13: MEOBtiek 1 1990

Telefooncentrale ONDERZOEK naar SBSWeet u dat er in de Telefooncentraleook gewoon mensen zitten?

Misschien ten overvloede, maar in detelefooncentrale zitten ook mensen engeen computers. Af en toe wordt ditwel gedacht.Wordt er een gesprek aangevraagd, danbelt men 2 minuten later waar hetblijft, maar het kan gebeuren dat er al2, 3 of meer wachtenden voor u zijn endan is het wel, wie het eerst komt heteerst maalt. De telefonist(e) is eenvisitekaartje voor het bedrijf en dezemoet derhalve binnenkomende gesprekkenmet voorrang behandelen.Vaak wordt er ook gebeld met de vraag“Is er wel iemand in de centrale?” Maarals je naar buiten moet bellen of naarhet buitenland, dan breek je dat ookniet zo snel af er~ moet een binnenlijneven wachten.

Dus als u dit begrip en geduld probeertop te brengen krijgen wij geen klachtenmeer.

Nieuwe burenSECR.

Met een variant op “Brut” liet Oegstgeests wethouder Ton Kohibeck weten dathet wel een bruut geweest moest zijndie hem een twee liter fles kostelijkechampagne had toebedacht om deze vervolgens uiteen te laten spattenMaar de Oegstgeester notabel wist zicher bij neer te leggen en met een fiksezwaai richting vliko-bak gebeurde hetonvermijdelijke en was de nieuwe gemeentewerf officieel gedoopt en in gebruik genomen. Een 3,2 miljoen guldenkostende onderneming opende aan deHaarlemmerstraatweg te Oegstgeest haarpoorten. In de kantine van het bedrijfder openbare werken mengden zich ookenkele rijksambtenaren van Defensietussen de gemeentelijke collega’s.Onder andere het Hoofd Algemene Zaken,de heer R. Kornman. Hij heette denieuwe buren van het MEOB van hartewelkom en overhandigde het wapenschild“Silentio protegens”. Nadat een rij vansprekers zich had uitgesproken over devele voordelen van de nieuwe gemeentelijke vestiging werd het glas geheven. Voor wat het MEOB betreft: op eengoed nabuurschap.

12

De Rijksgebouwendienst zal in de loopvan dit jaar in een reeks publikatiesaandacht gaan besteden aan gezondheids-klachten in kantoorgebouwen.Eerder heeft men deze klachten ondergebracht onder de (Engelse!) verzameikreet “Sick building syndrome”.

Uit een recent onderzoek is intussengebleken dat 25% van een groep ondervraagde werknemers gemiddeld 2,5 dagper jaar verzuimt vanwege dergelijkegezondheidsklachten. De RGD heeft berekend dat dit gedurende een heel jaaruitkomt op 1 miljoen verzuimdagen. Alsje zoiets gaat vertalen naar manuren enje hangt er een prijskaartje aan dankomt dit globaal neer op 1 miljard gulden per jaar.

En daar wil de RGD iets aan gaan doen.Namelijk gebouwen gezond maken ofafstoten!(bron “Binnenlands Bestuur”)

STORMNoem het maar windkracht 12. Donderdag25 januari teisterde een orkaan Nederland en het MEOB. Maar de Marine isgewend om zeevast te werken. De windkreeg op de vestiging Oegstgeest haastgeen vat en ook in Den Helder bleek devestiging op het havenhoofd goed verankerd te zijn. Toen men daar de 26eweer naar het werk ging zag men totzijn/haar verbazing dat alles er nogstond. Het enige offer dat aan deweergoden werd gebracht was een aantaldakpannen en een schoorsteen van deverwarmingsketel van gebouw AB inOegstgeest. Uit de toren van gebouwPascal werd een luik door de wind meegenomen. Gevolg: het gebouw had nognimmer zo’n enorme schoorsteen gehad.En een trek dat er zat.... Het plafondvan het vlak daaronder gelegen kantoortje bezweek en werd als het wareopgetild. Volgens ingewijden heeft drs.Peters van achter zijn bureau het lichtgezien.

Page 14: MEOBtiek 1 1990

BANDA - LISMEDe “ Banda” heeft niets te maken metMiddenamerikaanSe ritmes die op “da”eindigen en waarvan de Lambada er eenis. Het is bovendien geen uiting vankunst die bekend staat als “Da—da—isme”. De “Banda” zoals medewerkersvan het bedrijfsbureau deze kennenis een doodgewone vloeistofduplica—tor. In 1964 deed het apparaat zijnintrede om het bedrukken en vermenigvuldigen van werkopdrachtforinulierente versnellen. De enige roes die de“Banda” veroorzaakte ontstond door hetinademen van de dampen van de vluchtige ethylalcolhol. Beslist niet gezond. Groeiend inzicht in inilieupro—blemen en de schadelijke gevolgendaarvan, maakten het noodzakelijk hetapparaat niet langer zonder hands choe—nen aan te pakken.Nog maar net van zijn zilveren ju—bileujn bekomen bleek de “Banda” ineens dronken te zijn geworden van debandaline ofwel de duplicatorvloeistof.De monteur, die te hulp werd geroepen,konstateerde dat het apparaat reedsop weg was naar de eeuwige schroot—velden. De fotograaf trof enkeledames van het bedrijfsbureau, Marijke de Haar, Nel van Bergen en Monique Flanderhijn in gepaste afscheidsstemming bij de “Banda” aan.Het is gebeurd met het bandalisme.Wat er voor het “oudje” in deplaats komt is nog onduidelijk.Intussen gaat het werk, “bandaloos”,door. Wat nuchterder vanwege hetontbreken van alcoholhoudende dampen..A .K.

GEBOUW ABHet personeel van de vestiging MEOBOegstgeest draait zijn hand niet meerom voor een verhuizing. Sommige collega’s gedragen zich als volleerde “hop-pers”. Van het ene naar het andere“kantooreiland”. Met de ingebruiknamevan gebouw AB begint er tekening in deinfrastructuurstrijd te komen.Het Luctor et Emergo zou de Oegstgeester vestiging niet misstaan. De prijsvoor de meeste verhuizingen binnen hetbedrijf kan worden toegekend aan demedewerkers van de Buitendienst. Helaasbestaat er nog geen “Hop-trofee”. Inieder geval heeft genoemde dienst thansop de tweede verdieping van AB eenriant kantoor in bezit genomen. Metuitzicht op de Noordelijke horizon waarmen de vestiging Den Helder vermoedt...

De begande grond van gebouw AB is vooreen groot gedeelte ingenomen door demechanische werkplaats.... pardoninstrumentmakerij. Er moeten nog watruimtelijke problemen opgelost worden.Het hoofd van de werkplaats, de heerFlippo, toonde zich tevreden envolgens sommigen wil dat héél wat zeggen. Elders in AB is men bezig met deopbouw van het magazijn. Het bedrijfsbureau en de afdeling verwerving zijnweer terug op de oude stek, die in eennieuw jasje gestoken is. Het wijdseuitzicht van wat eens de balustradewas, is komen te vervallen. Verder ogende kantoren prettig en vooral helder.Een heel verschil met de porta-cabinswaarin het administratief-technischepersoneel een klein jaartje was ondergebracht. Toch had het onderkomen, datidyllisch de naam “Centre Parcs” kreegtoebedeeld, zijn charme.

Als alles goed gaat wordt gebouw ABrond september officieel geopend. Menwil de feestelijke gebeurtenis combineren met het slaan van de eerste paalvoor een nieuwe oppervlaktebehandelingswerkpiaats.

Page 15: MEOBtiek 1 1990

ARBO-ontwikkeIin~enNadat de Arbeidsomstandighedenwet op 8november 1980 van kracht was gewordenis er over de invoering van de wet hetnodige te doen geweest. Hoewel men heter in de Tweede Kamer over eens was datde ARBO-wet gefaseerd ingevoerd diendete worden, was het grote discussiepuntin welk tijdsbestek dit dan zou moetengebeuren. Daarnaast was er de vraagwelke artikelen van de wet het eerstvan kracht zouden worden en ook had mennogal moeite met het begrip welzijn inde wet.

Na veel heen en weer gepraat werd besloten de ARBO-wet in een tijdsbestekvan 8 tot 10 jaar, in drie fasen in tevoeren en ook het begrip welzijn bleefgehandhaafd. Nadat op 1 januari 1983 deeerste fase van de wet in werking wasgetreden voor het particuliere bedrijfsleven, werd op 1 juli 1985 de wetingevoerd voor de overheid en met namevoor de Koninklijke Marine.

Binnen de defensie-organisatie had menaanvankelijk nogal moeite met enkeleartikelen van de ARBO-wet die betrekking hadden op het functioneren van deArbeidsinspectie (Al). In bedoeldeartikelen werd namelijk gesproken overhet recht van de Al om tijdens eenongevallenonderzoek allerlei bewijsmateriaal te mogen verzamelen. Met namehet recht om foto’s te mogen maken vanbepaalde situaties en archiefmateriaalen (machine)onderdelen te mogen verzamelen stuitte op nogal wat bezwaren.Bij defensie vond men dat door dezewerkwijze de veiligheid (security) inhet gedrang kwam en men stelde snel eencomissie in die zich over deze problematiek moest buigen teneinde eenoplossing te vinden.

Uiteindelijk werden er goede afsprakengemaakt en met de Al werd afgesprokendat een aantal van hun mensen speciaalzou worden gescreened. Wel bleef ervoor defensie een aantal bijzondereregels gelden, hetgeen resulteerde inhet “ARBO-besluit Defensie”. In ditbesluit staan de bijzondere bepalingenen uitzonderingen, die voor defensiegelden, vermeld.

Dit jdar 1990, mogelijk in oktober, zalde derde en laatste fase van deARBO-wet in werking treden en daarmeezdl de weL dan volledig van kracht

zijn. Inmiddels heeft men in “Den Haag”ook niet stilgezeten en zijn er bijverschillende defensie-onderdelenenkele ARBO- coördinatoren aangestelddie zich o.a. bezig moeten gaan houdenmet het overleg tussen de Arbeidsinspectie en het desbetreffende defensie-onderdeel waartoe de coördinatorbehoort.

De ARBO-coördinator voor de KM is deadviseur van de Bevelhebber Der Zee-strijdkrachten (BDZ), en hij isrechtstreeks geplaatst onder de souschef operatiën van de Marinestaf. Naasthet aanstellen van ARBO-coördinatorenwerd per 1 januari 1989 ook een nieuweveiligheidsorganisatie voor de KN inhet leven geroepen. Bij de Marinestafis de afdeling Bedrijfsveiligheidingesteld onder gelijktijdige opheffingvan de “oude” afdeling Techniek, Wapentechniek en Veiligheid (TWV).

* het bureau veiligheidsadviezen;* het bureau informatievoorziening;* het bureau regelgeving en veilig

heidspromotie.

Bureau Veiligheidsadviezen

Bij dit bureau is deskundigheid aanwezig op vliegtechnisch, nautisch, technisch en wapentechnisch gebied, alsmedeop het gebied van explosievenopruiming,duikzaken en algemene bedrijfsveiligheid. Deze deskundigheid is o.a. benodigd bij het verrichten van veiligheidsonderzoeken na bijvoorbeeld eenernstig ongeval.

Bureau Informatievoorziening

Dit bureau is belast met de verwerkingvan de gerapporteerde ongevallen,incidenten en onveilige situaties, hetverzorgen van de terugkoppeling aanrapporterende eenheden en het maken vananalyses etc.

Bureau Regelgeving en Veiligheidspromotie

Dit bureau is belast met het verzorgenvan het bedrijfsveiligheids-bulletin enandere promotie-activiteiten, alsmede

Het hoofd van de afdelingligheid van de Marinestafmoment drie bureaus onder

Bedrijfsveiheef t op ditzich t.w.:

14

Page 16: MEOBtiek 1 1990

met het opstellen van de noodzakelijkevoorschriften op het gebied van bedrij fsveiligheid.

De reeds bij de Marinebedrijven werkzame veiligheidsfunctionarissen(MVK’s), zullen functioneel deel gaanuitmaken van de nieuwe bedrijfsveiligheidsorganisatie.Teneinde een slagvaardig Veiligheidsbeleid binnen de KM te kunnen voeren enmaatregelen te kunnen nemen ter voorkoming van ongevallen, is het noodzakelijk dat een doeltreffend meldingssysteem voor ongevallen, incidenten enonveilige situaties wordt gehanteerd.Daar het MEOB ook tot de KM-organisatiebehoort, zijn ook wij gehouden aan ditongevallenrneldingssysteem. Daartoe zalhet bedrijf, mede op verzoek van DMKM,met ingang van 1 februari 1990, gaanmeewerken aan een proefneming aangaandehet melden en onderzoeken van ongevallen, incidenten en onveilige situaties.

KONINGINNEBAL

Een van rook bezwangerde lucht en eentrofische temperatuur keninerkten traditioneel een al even traditioneel Koninginnebal dat op 5 februari jl. werdgehouden in de kantine van het MEOBOegstgeest. De organisatoren zorgdenvoor een keur van artisten. Opvallendeoptredens waren die van “Euro-Madonna”en “Grand and Forsyth” bekende van de“Guys and Dolis”. Heerlijke muziek engoed in het gehoor liggende songs. “Datwas leuk” en “als je ziet wat die ervan maakte”, waren veel gehoorde reacties op het bezoek van de “ZingendeIJscoman”. Nog meer talent: Gerard Coxin de branding van het Marinebedrijf.De aangekondigde band verscheen nietmaar er was een goed alternatief vooraanwezig. Ergo werd er uitbundig gedanst. Want daar is het Koninginnebaleen “BAL” voor.

DOE WINEDDienst Onderhoud Elektronische Walmstallaties, of wel DOEWINED, heeft eenwisseling van de wacht ondergaan.LTZ De Haan heeft de leiding van dezedienst overgedragen aan LTZ De Roo. Alsinwonende dienst is DOEWINED niet bijiedereen bekend. Deze dienst opereertin Nederland als techische dienst voorwalinstellingen die geen eigen onderhoudsdienst tot hun beschikking hebben.Daaronder valt ook een antenne-werkgroep die, zelfs op Curaqao, de antenneparken onderhoud. In de periode vanLTZ De Haan is er wel het een en anderveranderd. Na de aflossing vanLTZ. Taisma heeft DOEWINED flink wattegenwind gehad. De bevoorrading isvoor de Rayons Noord, Centrum en Zuidondergebracht bij plaatselijke BVO’s.DMEOB, toen nog Meneer Kreeftenberg,heeft nog een poging ondernomen omDOEWINED onder het MEOB te laten vallen. Dit is niet gelukt, wel is de taakvan Personeelszaken overgegaan naar DenHaag. Hiennee waren de DOEWINED-tersMEOB-ers af en kregen zij de dochtervan onze kantinechef A. van Delft alsPZ vertegenwoordigster toegewezen.Inmiddels fungeert de Hr. R. Goedhartals tweede man sinds het vertrek van deHr. J. Bakker. Na een druk bezochtereceptie, in de Longroom van MVKV op30 november ji., kan meneer De Haan vaneen echte walpiaatsing gaan genieten.De walpiaatsing van Hoofd DOEWINED zaldoor meneer De Roo ingevuld worden,hiermee krijgt hij de leiding van eengoed lopend bedrijf.

VOLLEYBAL

WVE.

Ieder jaar wordt er op de “Zandvlakte”van het MEOB te Den Helder een zomer-competitie volleybal gehouden Kampioenwerd dit jaar de Radarwerkplaats.

Hierbij een foto van hetVan links naar rechts:Boven: Erik van de Mee,len, Ger van de Hoeve,Onder: Jan Stavenuiter,Doorn en Koos Dekker.

Ook volgend jaar zal weer een volleybaltoernooi in competitieverband gehouden worden.

BVA.

winnende team.

Aico van StraRonald Snoek.Reginald van

15

Page 17: MEOBtiek 1 1990

16

DMKM SBN IR. C.R. v.d. Berg liet

VAS/LOGDOC-systeem .. te water"

"Een beeldscherrn-apparaat dat langs een soort van scheepshelling naar beneden suist nadat tevergeefs geprobeerd is een fles champagne er op uiteen te la­ten spatten ..... " Zo kan men de doop van het VAS/LOGDOC-systeem omschrijven. Het speelde zich af voor de ogen van vele genodigden die, op vrijdag 26 januari jl. in de grote "zaal" van het ETMAG, de officiele overdracht rnee­maakten. De doop werd, op uitnodiging van het Hoofd ETMAG, de heer J.P. Wessel, verricht door de Directeur Materieel Koninklijke Marine, Schout bij Nacht Ir. C.R. van den Berg. Voor­afgaande aan het plechtige gebeuren merkte heer Wessel op: "Dopen met champagne doe je eigenlijk een schip. Zo'n vaartuig is vrouwelijk orndat het zo ontzettend duur is vanwege instand­houding en onderhoud". De spreker liet het overigens aan de fantasie van de aanwezigen over of zij voor wat betreft de kosten wel/niet een parallel wilden trekken met het systeem VAS/LOGDOC.

Page 18: MEOBtiek 1 1990

Om een afkorting, die voor velen gemeengoed is geworden, téch nog evenduidelijk te maken: VAS/LOGDOC betekentVoorraad Administratie Systeem/Logistieke Documentatie. Het één is nauw methet ander verbonden. Het gaat altijd omhet antwoord op de vragen: wie, wat enhoe. Dat het systeem antwoord op dievragen geeft is begrijpelijk, maar dathet in feite gaat om een antwoord datop 370.000 vragen gegeven wordt, namelijk het artikelpakket van de Koninklijke Marine, is uitzonderlijk. Temeerals men bedenkt, dat er in ‘n antwoordvele gegevens verwerkt zijn. Hetsysteem biedt inzicht in de stand vanzaken. Het is mogelijk om direct tekunnen zien of een artikel uit voorraadgeleverd kan worden en/of er nog aanvulling van de voorraad te verwachtenvalt uit reparatieopdrachten. Het VASgeeft inzicht in de omloopsnelheid vanartikelen. Het zegt veel over de betrouwbaarheid daarvan en het is medebepalend of er een grote of een kleinemagazijnsvoorraad wordt aangelegd. Ookhet kostenaspect speelt een rol.Mensen hebben een scheppend vermogen enhet VAS/LOGDOC systeem is daar een duidelijke exponent van. Een met eenoneindig aantal mogelijkheden. Ook hieris sprake van een evolutie die rondtien jaar geleden begonnen is. De

overdracht van het systeem vond plaats,maar de groei zal ongetwijfeld nog velejaren doorgaan.

EfficiëncySchout bij Nacht van den Berg sprak vaneen sterk toegenomen efficiëncy in allefasen van de bevoorrading. De administratieve werklast is sterk gereduceerd. Iedereen heeft, waar dan ook,hetzelfde overzicht. Spreker herinnerdeaan de personele consequenties, maardeze lijken voor de werknemers nietverontrustend te zijn. De schout bijnacht richtte lovende woorden aan hetadres van alle opbouwers van het VAS/LOGDOC en de Logistieke school van deKM. “Ik wil de Directeur EconomischBeheer vragen het systeem met veel zorgen liefde te omringen opdat de vlootvare

Een wereld van verschilDe projectleider vanAdministratie Systeem,Pronk, noemde in zijn openin.logistiek bij de Koninklivroeger en nu: “ Een werel.schil”. Het VAS/LOGDOC-syst-zijn soort het grootste systderland. Pronk zwaaide loDMKN; het Centrum AutomBestuurlijke Informatiesyst -

hetde

.. -

.—— .—

.- -

Page 19: MEOBtiek 1 1990

BIS), zijnde een onderdeel van de Directie Economisch Beheer van de Koninklijke Marine (DEBKN) en het externeinformaticabureau Cap Gemini Pandata.“Het is een wonder, dat wij tien jaarhebben samengewerkt zonder echt ruziete hebben gekregen~ Pronk vestigdevoorts de aandacht op de inzet van detechnische projectleider Th.

Bouwmeester en het Duyverman Corn-

gewerkt en voor de voltooiing daarvanwerden er rond 3500 programma’sgeschreven waarvoor een soort softwarefabriek werd ingericht”.

Secuur managementDe heer E. Plante, directeur van CapGemini Pandata, verklaarde trots tezijn op het grote info-projekt. “Inhet begin waren er ook negatieve geluiden, maar met het overwinnen daarvankunnen wij zeggen dat het wél een sucses is geworden. Er is secuur gernanageden zorgvuldig omgesprongen met detechniek en de risico’s. De samenwerking uitte zich in een prima partnership”. De heer Plante benadrukte, dater in de systemen nog ruimte zit vooreen verdergaande optimalisatie. Hetgeheel is een uitstekend voorbeeld vansamenwerking tussen bedrijfsleven enRij k~overheid.

orkestje dat bestond uit leden vanDrukkerij Hollandia. Na het officiëlegebeuren werd het glas geheven op detoekomst van het VAS/LOGDOC. Personeelvan MVKV komt de eer toe de hapjes(catering) te hebben verzorgd. De“hofschenker” J. Uiterdijk zorgde vooreen spirituele afdronk. Dankzij deinspanning van ETMAG, in het bijzonderhet hoofd de heer Wessel, was alles totin de puntjes geregeld.

Vele zaken betreffende bevoorrading vanartikelen verlopen thans via hetbeeldscherm. De projectleider de heerPronk tenslotte: “Je moet met één dingrekening houden. Alléén communicerenvia het scherm leidt tot beeldschermvereenzaming. Je moet ook met anderenkunnen praten. Het is van belang dathet interne overleg wordt geintensiveerd om mensen in de gelegenheid testellen vervuldiger van werkplek tekunnen veranderen “ En zo is hetVAS/LOGDOC niet alleen een computer—maar ook een menselijk gebeuren omdatmotivatie zich niet laat programmeren.

A.K.

MEOB OEGSTGEEST/WASSENAARBEDRIJFSGEZONDHEIDSDIENST RBB tst. 2234

DoelmatigheidDe directeur Economisch Beheer Koninklijke Marine, Mr. R.A.F. v.d. Kamp,noemde het begrip doelmatigheid als eenvan de belangrijkste peilers van hetproject. “Het bevorderen en bewaken vande doelmatigheid vereist de grootstezorg van drie partijen die een rolspelen ni. de gebruikersorganisatie,het Duyverman Computercentrum Defensieen het CABIS. De systeemontwikkelingsfase is thans beëindigd en de inspanningen van de drie partijen richtenzich nu op het verder uitbouwen op defundamenten van het systeem”.“Uw product zal als een kostbare babydoor ons worden opgevoed en gekoesterd”richtte spreker zich tot de DMKN.

Het nu en dan opklinkende applaus werdopgeluisterd door de klanken van een

Spreekuren

Bedrijfsarts W. Stol na telefonischeafspraak.Maandag na 14.00 uur.Donderdagmorgen na 9.00 uur.

Dagelijks spreekuur Mevr. C.H.koper, bedrij fsverpleegkundigelefonische afspraak tussen09.30 uur.

Spreekuren MEOB Den Helder

Bedrijfsarts R.E. Weber na telefonischeafspraak, 02230-25141.Maandag, dinsdag, woensdag, vrijdagvan: 08.30 uur - 09.00 uur envan: 13.30 uur - 16.30 uur.Dan kan men klachten uiten en/ofafspraken maken voor bezoek.

puter Centrum van Defensie waar decomputers staan opgesteld. Daarnaastvindt men deze in vele voorraadpuntenaan boord van de schepen en bij de wal-inrichtingen van de Kin. Saillant detail, te vinden in een fraaie brochuredoor Cap Gemini Pandata uitgegeven alsgeschenk bij de overdracht: “ Het VASis in de loop van 1983 op papier uit-

Paardena te09.00-

18

Page 20: MEOBtiek 1 1990

ZORGV1JLD1GE OPZET

Ir. j. Kreeftenberg, sous-chef materieelsexploitatie van de Koninklijke manneen verantwoordelijk voor hetVAS/LOGDOC, schrijft het succes vanhet project toe aan de zorgvuldigheid dievanaf het begin in acht is genomen. ‘Datis op drie punten gebeurd. Wat de functionaliteit betreft hebben we op zeerbreedschalige wijze de behoeften bijeengebracht. Iedereen kon van alles inbrengen en vervolgens hebben we al die wensen in een stripslag teruggebracht tothaalbare proporties. Dat hebben we metveel zorg gedaan. Belangrijk is voorts, datwe vanaf de start zorgvuldig zijn geweestmet de documentatie. In de automatisering vliegende mensen vaak in en uit enals dc documentatie niet goed is, kan dattot grote problemen leiden. Dat is metVASILOGDOC voorkomen. Tot slot iser steeds veel aandacht geweest voor opleidingen en het betrekken van de mensen bij de problematiek. Zo is het systeemlangzaam ingevoerd in de organisatie ener niet van bovenaf ingeworpen.VASILOGDOC bereikt z’n doel en zelfsmeer dan dat. Want het ging ons primairom ecn betere inzetbaarheid van de vloot.Maar nu is al gebleken, dat het ook eenrendabele investering is. We slagen er zeker in de voorraden terug te brengen entegelijk de servicegraad te verhogen. Detotale beheerkosten zullen dalen.’

Werkoverleg( 1) Werkoverleg(2)Give Eenme methodeyourshoulder te voorkomen

dat ersteeds beterlangse lk~erheen gewerktwordt

ReisverslagEMI-beproevingenin week 43

In het kader van een opdracht van DMKM,om enige informatie over EMI-verschijnselen t.a.v. het M-fregat te verkrijgen, werd in week 43 door medewerkers van het MEOB en FEL/TNO mee-gevaren met het eskader richting Kopenhagen.Het doel van deze beproevingen was:a. MPBU-bemetingenb. EMI-metingenc. HKSKI-waarnemingen

ad a.MPBU-metingen hadden tot doel om deblankingstijden van de diverse sensorenop Hr.Ms. Tromp en Hr.Ms. Heemskerck tebepalen.

ad b.EMI-metingen zijn metingen om deElektro Magnetische Interferentie tebekijken, dit houdt in het bekijken bijoperationeel gebruik, of de eneinstallatie (victim) beïnvloed wordtdoor uitzendingen van andere installaties (source).

ad c.HKSKI-waarnemingen zijn Hard Kill SoftKill Integratie, dus de onderlingebeïnvloeding bekijken van een Hard Killwapen (Nato Seasparrow) t.o.v. een SoftKill wapen (stoorzender).

Het hoofddoel van deze beproevingen washet bekijken van onderlinge beïnvloeding tussen de Goalkeeper en de Satelliet Communicatie, maar gezien de geboden mogelijkheden werden ook anderesensoren bemeten.Daar deze installaties zich niet op eenplatform bevonden werd dit nagebootstdoor de twee schepen op een afstandvan ongeveer 50 m naast elkaar te latenvaren. Voor alle metingen hadden we eentijd van 40 uur begroot; er werd 30 uurgegeven door de staf van het eskader.

Van te voren zijn hiervoor meetprocedures opgesteld, waarin beschrevenstaat welke installatie als stoorbron(source) moet fungeren, met zijn diverse zendinode’s en de installatiewelke gestoord wordt (victim), met eenbeschrijving van hoe een storing waargenomen zou kunnen worden.

om

tocry 0fl.

19

Page 21: MEOBtiek 1 1990

Het opstellen van de meetprocedureshield vooral ook in, dat er een draaiboek t.o.v. de uitvoering van hetmeetprogramrna moest worden opgesteld.Het welslagen van deze beproevingen isnamelijk afhankelijk van een overzichtelijk programma van activiteiten,waarbij de uitvoering en de werkzaam-heden aan boord gingen plaatsvindenonder leiding van het beproevingsteainsamen met het scheepspersoneel.Hierbij moest het staf-team van heteskader en ook de schepen (TRMP enHMSK) goed worden geïnformeerd over dedoelstellingen maar ook de realisatievan de beproevingen. Voorbesprekingenen overleg met schepen en staf kosttendaarom veel tijd, vooral omdat hethier, t.g.v. de verschillende beproevingsonderdelen, een complex meetprograinma betrof.De opzet van het gehele beproevingsplanvereiste dan ook een stukje managementmet een goed plan van organisatorischeaard.Tijdens deze beproevingen vonden ernamelijk 100 waarnemingen plaats. Omdatdeze twee schepen in eskaderverbandopereerden en daardoor aan allerleioefeningen moesten deelnemen, was hetresultaat dat onze beproevingen hoofdzakelijk in de avond- en nachtelijkeuren konden plaatsvinden.

Maandagmiddag 23 oktober 1989 vertrokken we uit de haven van Den Helder,waarna we rond middernacht met heteerste gedeelte van de beproevingenbegonnen. In de loop van dinsdagmorgenzijn we de haven van Den Helder binnen-gelopen om ongeveer 70 opstappers aanboord te nemen, die in de loop van dedag een Goalkeeper-demonstratie zoudenbijwonen.

‘s Avonds, nadat de opstappers weeraan wal gezet waren, begon de tweederun, waarbij de twee schepen naastelkaar voeren. Daar dit in de nachtelijke uren plaatsvond vergde dit enigestuurmanskunst.

Daar de ene groep gespecialiseerd wasin MPBU-metingen en de andere groep inEMI/HKSKI-metingen was het noodzakelijk dat halverwege de reis van schipverwisseld werd. Dit vond woensdag rondhet middaguur plaats volgens de methodevan de zgn. lichte lasten lijn. De metingen werden in de loop van de middagvoortgezet, waarna gemeld werd dat deGoalkeeper op Hr.Ms. Heemskerck nietmeer werkte.

De metingen waarbij geen Goalkeeperbenodigd was, werden in de loop van dewoensdagavond uitgevoerd. De metingenwaarbij wel de Goalkeeper benodigd was,werden de volgende dag op Hr.Ms.Crijnssen, die ook in eskaderverbandaanwezig was, voortgezet, zodat demeetpioeg alsnog een keer overgezetmoest worden. In de loop van de donderdagavond werden de beproevingenafgerond.

Door de goede samenwerking met hetscheepspersoneel van Hr.Ms. Tromp,Hr.Ms. Heemskerck en Hr.Ms. Crijnssenmochten we terugzien op een geslaagdeafloop van de metingen.In de loop van de vrijdagmorgen liepenwe de haven van Kopenhagen binnen, waarwe nog enkele uren in de stad rondgelopen hebben voordat we aan het eindvan de middag met het vliegtuig naarhuis vertrokken.

BEDANKT

Afdeling: SYSTEMEN

Den Haag, 09-12-’89

Langs deze weg willen wij de collega’sen MEOB bedanken voor de cadeaus enhet fraaie bloemstuk dat wij op onshuwelijk mochten ontvangen. Mede doorde aanwezigheid van vele van mijn collega’s en chef is het een onvergetelijke dag geworden! In het bijzondergaat onze dank uit naar mijn goedecollega, Dhr. Henk Smit en zijn vrouwdie onbaatzuchtend de zorg voor de fotoreportage op zich hebben genomen. Dezeer goede kwaliteit hiervan, en deproffesionele aanpak resulteerden ineen foto-album dat onze verwachtingenver overtrof!

Namens mijn vrouw en mij,

Bedankt !UH!

Wim en Grietje Gerritsen,Afd. OKLO 509.

20

Page 22: MEOBtiek 1 1990

Een dagje Amsterdam voor 5%Het paleis aan de Amsterdamse Dam isgebouwd op palen. Het staat er stevigen robuust de eeuwen te trotseren. Denvaderland getrouwe. In het gebouwontmoeten de overheidsdienaren elkaar.Op hen zo kan men bouwen. Ze doen hunplicht. Jaar in jaar uit. Demonstrerenbehoort niet tot hun cultuur. Maarinééns wordt het robuste hart vanAmsterdam gevuld met diezelfde dienaren van de staat. Opgeroepen door decentrales als ACOP, CCOOP en AC wiensvertegenwoordigers voor hen aan deonderhandelingstafel zitten. Maar zon—der die dringende oproep waren zewaarschijnlijk tôch gekomen. Want er isin de loop der jaren iets scheef gegroeid in het vaderlandse beloningssysteem. O.a. echtgenotes van ambtenarenbegonnen op te merken, dat het nettohuishoudgeld het summum van eentonigheid is geworden en dat hun vrienden enkennissen er economisch beter voorstaan. Geen klagen, maar toch

Het bleef er niet bij. De journalistiek wierp zich op het verschijnselambtenaar en begon te schrijven overbestaande salarisverschillen. Een regionaal dagblad “kopte” met grote letters: “Als je jong bent en ambitieus,dan wordt je geen ambtenaar”. Daardoorvoelde die jonge en ambitieuze ambtenaar zich geprikkeld. Moet hij/zij hetzich aantrekken?Wéér in de krant: “een salarisstaatwaarin wordt aangeduid hoeveel deambtenaar achteruit loopt op het zgn.vrije bedrijf. Kille cijfers, maarnergens HOE ze er ~n komen

Hielden ambtenaren zichzelf dan voor degek? Ze raakten lichtelijk gefrustreerdomdat anderen het hen voorhielden.Onbewust vreet/vrat er iets.

“Het heeft al zo lang geduurd. Kan hetsalaris, na tien jaar broekriein , procentueel zo aangepast worden dat deverhoudingen weer een beetje kloppen ende laagstbetaalden (groep twee bestaatook nog) het wat beter krijgen? vragende bonden thans. “Neen”, zegt Den Haag,niet vandaag maar over twee jaar gaanwe er wat aan doen. Teleurstelling. Danmaar een protestmanifestatie. In hethart van Amsterdam. “De blauwe boordenzijn er met tienduuzenden heengegaan,maar waar bleven de witte?” schreef eenjournalist.

Ongeveer 100 MEOB’ers uit Oegstgeestgingen op de 5e februari goedgemutst,met petjes van de ABVA/KABO en de CFO,in twee bussen, op weg. Zij sloten zichin Leiden bij een 400-tal collega’saan. Samen bevol]&n zij een tientalbussen van de 450 die later op deochtend in het Oosterdok geparkeerdstonden. De organisatie was perfect,het weer ideaal. Damrakbreed wandeldende duizenden naar het Damplein. Daarontmoette men één collega van het MEOBDen Helder. Men luisterde enthousiastnaar Cees Vrins (namens de drie centrales voor overheidspersoneel), Keesvan der Hoek (Ambtenaren Centrale, LoekPoëll (CCOOP) en Jaap van der Schreur(ACOP). “Actie”, scandeerde het koorvan volgens kranten 30.000 en volgensde politie 50.000 ambtenaren.De borden en spandoeken gingen omhoog.De handen werden op de schouders gelegden er kon een dansje vanaf op de tonenvan de band “Bertus en de posters” metzang van Harry Slinger.“De knip moet open”, riep Jaap van derSch eur rekening houdende met deachterstand die het woord “rits” nogniet toestaat. Ineens was het allemaalvoorbij en gingen wat ambtenaren, diezelden in Amsterdam komen, bij de Beurseven rechtsaf om te zien of het allemaal waar is wat er over de hoofdstadwordt geschreven. Rond vier uur in demiddag was iedereen écht op weg naarhuis....

Er is veel veranderd voor de ambtenaren sinds het “Toxo-pay-us”. Of hetpost- “Dales-betaal-es-tij dperk” vruchten zal afwerpen valt nog te bezien.Maar het is wel te hopen. Dit laatstedoet namelijk leven.

A.K.21

Page 23: MEOBtiek 1 1990

Wie? Wat? Waar?

Op zo’n groot bedrijf als het MEOB ishet een komen en gaan van mensen. Zekerna de fusie met het VRZLI, vooral na dedefinitieve verhuizing, lopen er heelwat mensen rond die je niet kent, laatstaan dat je weet waar ze werken. Ookbuiten het terrein van het MEOB zijn ervelen werkzaam bij de buitendienst diemaar zelden ‘binnen’ zijn. De onderlinge contacten tussen personeel vanhet MEOB Den Helder en MEOB Oegstgeestzijn vaak alleen telefonisch. Ook inhet gebouw waar je werkt lopen soms aljaren mensen rond waar je de naam nieteens van kent. Veel namen ken je alleenvan de ‘scheepsomroep’. Menigeen wordtzo vaak omgeroepen dat het lijkt alsofje hem persoonlijk kent. En dan lees jein de MEOBTIEK dat een persoon ‘weg’ isvan het bedrijf, zonder dat je weet wiedie persoon eigenlijk is. Maar er isook een groep van ‘bekende’ personendie het bedrijf verlaten hebben.Sommige namen zijn begrippen die nogdagelijks voortleven op het bedrijf.Maar wat is er nou geworden van diemensen? Om dat te weten te komen moetje ze thuis gaan opzoeken...

J1\N BAKKER

Velen zullen hem nog kennen als werkplaatschef of als ‘Bakker’ van het bedrijfsbureau. Anderen kennen hem van detijd dat hij plaatsvervangend hoofdDOEWINED was. Een feit is dat Jan Bakker één van de mensen van het eersteuur is, één van de eerste medewerkersvan het Marine Elektronisch Bedrijf.Zijn vader was als Adjudant van de Marine hoofd van het magazijn, het tegenwoordige ETMAG. Als jongen mocht Janwel eens zijn vader helpen en kwam dusal vroeg op het bedrijf. Voordat ersprake was van het MEB, heette het bedrijf Marine Radio Dienst. Als leerling

van de Elektrotechnische school heeftJan stage gelopen bij de MRD. Volgensde verklaring, ondertekend door A. BoomChef elektr. werkplaatsen, was hij inde periode van 4 augustus tot en met 4september 1948 belast met ‘aansluiten,beproeven van radiozenders met bijbehorende omvormers, aanloopautomaten spanning en toerenregelaars’.Op 15 maart 1950 werd hij aangenomenbij het bedrijf met het getuigschriftvan de Elektrotechnische school Ainsterdam op zak. Op de arbeidsovereenkomststaat vermeld dat de beloning f 36,00per week was.

Het bedrijf stond in die tijd nog echtin zijn kinderschoenen, alles ging ergprimitief. Reservedelen lagen gewoonlos op de planken en als daar met eenkar tegenaan gereden werd sneuvelde ernog wel eens een radiobuis. Door zijnorganisatietalent was Jan al vrij snelwerkpiaatschef. Toen de MLD als proefzijn vliegtuigradar aanbood, werd datopgepakt door een groepje van 4 man metJan als chef. Dit ging prima en dewerkplaats groeide snel uit tot een bezetting van 28 man en zo werd RA-Ilgeboren. Het werkaanbod werd zo grootdat werkregeling en planning noodzakelijk werden. Het bedrijfsbureau werdeen feit en door op voignumer te gaanwerken kon b.v. de galvanische werkplaats zijn klanten beter helpen. Metzijn ervaring in de werkplaatsen wasJan de aangewezen persoon om een carrière te beginnen bij de werkvoorbereiding. De planborden waarmee de werkplaatsen jaren gewerkt hebben, warenvan zijn hand. Onder Hr. De Munter washij als hoofd werkvoorbereiding plaatsvervangend hoofd bedrijfsbureau. ‘Ikweet nog de werkopdrachtnummers van deKarel Doorman uit mijn hoofd’ zegt Jan,onderwijl wijzend op een compositiefoto

22

Page 24: MEOBtiek 1 1990

van de werkvoorbereiders uit die tijd.Er werd heel wat af gepland in die jaren. Het bedrijf groeide snel en technieken waren aan veranderingen onderhevig. De buizen werden vervangen doorhalfgeleiders, wat weer invloed had ophet onderhoud van de apparatuur, doorlooptijden en personeelsbezettingen.Buiten al het werken was er altijd weltijd voor een grap. ‘Als er weer eensgrote groepen richting directeur gingenvoor een bevordering, ging je er tussenlopen. Het leek dan of je al wéér bevorderd was, had je ze moeten zien kijken!’ Hij kan er nog om lachen als hijdit vertelt.Na veertien jaar bedrijfsbureau gingJan naar de OBEWI (officier belast metonderhoud elektronische walinstallaties) en werd plaatsvervangend hoofd.Als echte MEB-er was hij van grotewaarde voor DOEWINED (dienst onderhoudelektronische walinstallaties). Hijwist goed de weg op het bedrijf enmaakte daar handig gebruik van. TijdensJan’s afscheid heeft Cees Flippo daarop humoristische wijze nog een speechover gehouden. Voor ieder technischprobleem wist hij een oplossing te verzinnen en materiaal of onderdelen teverzamelen; ‘bonnen komen later wel’zei hij altijd. Die bonnen kwamen ookaltijd en daardoor kon hij later weerbij die bewuste persoon terecht. ‘Ikheb die DOEWINED periode erg fijn gevonden. Door de Quick Service die jegeeft en doordat je dichter bij deklant staat, zie je zelf de resultatenvan je inspanning, dat geeft veel bevrediging.’ Bladerend in een fotoboek:‘Dit is de Collins-antenne die we zelfgroot onderhoud hebben gegeven, eenheel project. Hier zijn we (Jan met deantenneploeg Alvin v.d. Kraan en ArieWarmerdam) op Curaçao bezig met hetantennepark.’ Al met al is Jan aardigintercontinentaal bezig geweest bijDOEWINED. ‘Jammer dat we als personeelvan DOEWINED niet meer bij het MEOB teboek konden lopen. Als rasechte MEOB-erdoet dat afscheid best een beetje pijn,ik heb dit nooit gewild!’

Jan kan boeiend vertellen over vroeger,dat bewijzen ook de artikelen van zijnhand in de MEOBTIEK: ‘Geen geheimenrond gebouw A’en’Terugblikken op gebouwA’. ‘Ik had wel verwacht dat er meerverhalen zouden volgen, er zijn genoegoud-gedienden die vol met verhalen zitten over vroeger. Eigenlijk zoudenVUT-ters en AOW-ers vrijwilligerswerkmoeten kunnen doen aan oude apparatuur

t.b.v. het museum. Zij kennen sommigeapparaten van binnen en van buiten, ikdenk dat een groot aantal van hen ditgraag zou doen.’ Aldus Jan die zelfsthuis nog meedenkt.Hobby’s heeft Jan nog genoeg. ‘Defilmclub houdt mij nog altijd bezig.Momenteel ben ik penningmeester. Voorzitter en secretaris ben ik ook geweest.’ Een groot aquarium getuigt nogvan zijn kennis op aquariumgebied eneen keurig en speels aangelegde tuinlaat zien dat hij daar ook aardig uitde voeten kan. De volkstuin op het terrein van het MEOB houdt hij ook nogkeurig bij, waardoor hij nog regelmatigop het terrein gesignaleerd wordt.Hierdoor komt hij de tekst op hetkaartje van zijn afscheid niet na. Dietekst begon met; ‘Na ruim zestig jaarin marinesfeer te hebben doorgebrachtwordt het tijd dat daar een eind aankomt.’ Hij is niet weg te slaan bij hetMEOB!

Het was leuk om Jan weer gesproken tehebben en na een laatste blik op eenmodel van een ‘kleine Reusen-antenne’,die hij bij zijn afscheid gehad heeft,ga ik gauw naar huis. Ik hoop dat wehem nog vaak langs zien rijden in zijnGolf, gemakkelijk achteroverleunend inzijn stoel met een elleboog in het openraam en de kachel vol open, op weg naarzijn tuintje op het terrein.

Wil van Elk

23

Page 25: MEOBtiek 1 1990

DEN HELDER verbouwdFoto collageDen Helder.

Het plaatsen van een nieuwe sdingswand tussen de Sonar- werkplaatsenen het machine- gedeelte van de poiytechnische werkplaats.Vreselijk wat een bende maken diemetselaars.

Zo zag de ruimte van de Instruinentmakerij er uit tijdens de verbouwing. Ditheet een stofarme ruimte te zijn.Hoe krijgen we al het gruis er weeruit?

verbouwingswerkzaainheden

Aan de binnenzijde werd door eigenpersoneeleen van de Rijkswerf geleendzeil opgehangen. Dankzij dit zeil ende twee grote kachels was het mogelijkde temperatuur redelijk te houden. Destankoverlast en de tocht moest men opde koop toe nemen.

Tijdens de sloopwerkzaamheden werden demachines zo goed mogelijk ingepakt. Hetmocht echter weinig baten. Op deachtergrond de beide bunkers die straksals kantoren dienst moeten doen.Wat blijft er nog aan overzicht over deafdelingen?

1— ._.— .— . . . — — 1~ •—•_ •

. .— ~ — — . .— ._.

. — — . — — .— — .—._ .

— . •.. . .—. — . ._ .— .

.

24

Page 26: MEOBtiek 1 1990

Het plaatsen van de nieuwe paneeldeurin de Antenne Stelpiaats. Tijdens ditschrijven, zes weken na plaatsen, tochtde deur nog steeds aan vier zijden,lekt het water langs de raampjes en isde deur reeds krom door de wind.En wij dachten van het tochten van deoude deur af te zijn!

1~Tijdens het verbouwen werd ook de gangals opslag en als werkplaats gebruikt.Dan pas zie je wat een spullen menheeft.

De ruimte die straks gebruikt zal gaanworden voor de machines van de Poly-technische werkplaats. Hierin kunnen demachines voldoende ruim opgesteld worden. De wanden zijn geïsoleerd, de ramen voorzien van veiligheidsglas en inhet afgelakte kozijn zullen later nogdeuren geplaatst worden. “Schitterend”.

. . .

•.- . .

..- 1 ••• —

.__ - . .— .— . — .-

Page 27: MEOBtiek 1 1990

~VLiSVGSVG

de walnootOverhandiging opbrengst St. Nicolaas-collecto

Aan de sinterklaas commissievan het MEOB te Oegstgeest

Leiden, 11 december 19897

rsian.ens de oudercomrissic.. van het kinderdagverblijf de Walnootwil ik u allen hartelijk danken voor de gift, welke u beschikbaarheeft gesteld voor ons dagverblijf.

De Walnoot, dagverblijf voor geestelijk- en meervoudiggehandica~t~ kinderen, heeft een funktie voor de gehele Leidseregio. Dagelijks worden op het dagverblijf ongeveer 50 kinderenopgevangen en begeleid in hun ontwikk~~1ir.g of verzorgd.

Eens per jaar gaan we met ~‘n allen op kamp. Voor deze kampweekwordt er ~ ~.e ~v~rheid geen ge~d }:~.sc’I~ikhaar gesteld, zodat

d~-~r~ in principF- ~ vakantie zelf moeten bekostigen.Gezien de sp i~li voorzieningen die wij voor de kinderen nodighebben, kunnen de ::..~t~.: lihoorlijk oplopen.

het kinderpost~~L.fondS en andL.le giften, zoals van het MEOBkunnen de kost~Dn vcot de ouders binnen red€.~lijke grenzen worden

ho.d~n -

~ aals onze hart~lijke dai~k!

5\fc ‘‘De Walnoot” dagverblijf voor geestelijk gehandicapte kinderenStrausspad 5 (Hoek Brahmsln.), 2324 BG Leiden, Tel.: (071) 31 42 98

S Centraal bureau stichting voorzieningen gehandicaptenRijnsburgerweg 140, 2333 AH Leiden, Tel. (071) 15 58 34

s\In26

Page 28: MEOBtiek 1 1990

Overhandiging opbrengst St . Nicolaascollecte

Op 7 december ji. hadden 2 leden van deSt. Nicolaascommissie een afspraak metde heer De Witt Hamer, directeur vanhet kinderdagverblijf “De Walnoot”, omde opbrengst van de St. Nicolaascollecte te overhandigen. Zij waren ingezelschap van één van de Pieten en deheer A. Vink.Onder het genot van een kopje koffieheeft de heer De Witt Hamer één enander verteld over het dagverblijf. Hijvertelde waarom zij zo graag op vakantie wilden.“Ons dagverblijf wordt wel goed gesubsidieerd door het Rijk, maar voor extradingen zoals vakantie is geen geld.Ouders zouden het zelf moeten bekostigen maar kunnen dat niet altijd opbrengen. Voor de meervoudig gehandicaptenzijn rolstoelen nodig, en er moeten ergveel attributen mee voor de verzorgingvan de kinderen. Daarvoor is eenvrachtwagen nodig. Verder zijn er personenauto’s nodig om de kinderen vandag- naar vakantieverblijf te brengenen weer terug.Het is een hele operatie om de kinderenéén week een fijne vakantie te bezorgen. Er worden ook fancy-fair’s gehouden. En iedere gift is van harte welkom. Zo zijn wij blij dat wij door ugeadopteerd werden,” zo zei de heer DeWitt Hamer.Hierna kregen wij een rondleiding doorhet dagverblijf. In ieder vertrek werder actief gewerkt. In kleine groepjeswerd er les gegeven o.a. zwemles, therapie, gymles, enz. Het was een helebelevenis te mogen zien wat er zoalgebeurt op een dagverblijf.Na de rondleiding werd ons nog eenkopje koffie aangeboden, waarna deoverhandiging plaatsvond. De heer DeWitt Hamer dankte het MEOB voor de giften zou dit nog met een brief bevestigen.

Afscheid van Gerard Sira

Gerard Sira : afscheid van de jongsteoudste afwezige.

Bestaat de “jongste bediende” eigenlijknog wel? Goede vraag. In ieder gevalzéker in het jaar 1946 toen Gerard Siraals zodanig werd aangenomen bij de Marine Radio Dienst Oegstgeest. Nog nietaangesteld, want destijds kwam nieuwpersoneel eerst twee maanden “opproef”. Het ging goed met de toen14-jarige ambtenaar in spé want zijnaanwezigheid werd met enige regelmaat“stilzwijgend” verlengd. Ook thuis werdniets vernomen en dat was een positiefpunt in een tijd dat ouders meestal opde hoogte werden gebracht met het doenen laten van minderjarige werknemers. Op 21-jarige leeftijd volgdeinderdaad de vaste aanstelling. GerardSira heeft na 43 ambtelijke jaren gebruik gemaakt van het vervroegde uittreden ofwel hét VUT, maar dé FUT is erlang nog niet uit. Dat heb je metafscheid nemende jongste oudst-aanwezigen.Baas boven baas?Voor zover na te gaan herbergt het MEOBnog één ambtenaar die op zijn 13e albij de grote baas kwam aankloppen. Maardit betreft een collega die op dieleeftijd als leerling op de bedrijfsschool is gestart. Kortom: wij houdenhet exclusief. Want wie kan in Oegstgeest nog zeggen dat hij/zij tien directeuren heeft meegemaakt?

Op naar het grijze verleden. In 1946telde de toenmalige Marine Radio Dienst30 militaire c.q. burgerpersoneelsieden. Aan het hoofd stond een personeelsofficier. In dit geval was hetLuit. ter Zee 1 SD A.P. van Schoonhoven-van Beurden. “Het bedrijf had een

27

Page 29: MEOBtiek 1 1990

eigen keuken en je ging er met deBlauwe train heen. Halte “Oude Dam”riep de conducteur. (Hetgeen ook welverbasterd werd tot Oude Dame. Red.)Luit. ter Zee II de Vreede was toen devisiechef” herinnert Sira zich. Moeiteloos somt hij de latere, burger personeelschefs op: Van Hartingsveld, Van

t

4

Die, Reedijk en last but not leastVerbokkem. Met de directeuren heeft hijiets meer moeite.Maar welgeteld zijn het er negen. Detiende koestert enige VUT-plannen. Vanhen die kwamen en voorbij gingen herinnert Sira zich directeur Glaser noghet beste. “Hij was iemand die zich hetmeeste van allen onder het personeelbegaf. Je zag hem vaak op de werkvloer”. Ouderen herinneren zich de naamRoest nog wel. Om het zuiver te houden:Officieren waren “hoofden” van hetbedrijf. “Als Roest vroeger met de autohet bedrijf opkwam moest je als jongstebediende zijn tas uit de auto halen. Enals ik die aan hem overhandigde zei hijaltijd “Gerard, eens zal je Gerard deGrote worden”.

Topj aren.Wat de topj aren waren voor het bureaupersoneel?“Zeg maar een deel van de jaren vijftigen zestig. Voor een HTS-er werd de rodeloper uitgelegd. Denk je eens in: eenbedrijf dat groeide van 30 naar 1000werknemers”.Wel eens gedwongen ontslagen meegemaakt?“Neen, nooit. Maar er werd soms geadviseerd waL anders te gaan zoeken”.Vroeger zat je goed als ambtenaar. Nulijkt hetp~ ;~cu1ierc bedrijf de grotetrekker te zijn. Jammer voor ons? “Jemoet niet uit het oog verliezen dat hetMEOB qua secundaire arbeidsvoorwaardenaantrekkelijk is voor de werknemer. Derechtspositie is ijzersterk, de pen-

sioenregeling is goed. Je kunt rustigstellen dat wij de beste socialevoorzieningen hebben”.Van Marine Radio Dienst naar een MarineElektronisch en Optisch Bedrijf metZelfbeheer. Er is veel gebeurd, vind jeniet?“Zeifbeheer is een goede zaak. Iedereenkan en moet zijn/haar steentje bijdragen om tot een goed functionerend bedrijf te komen. Ik moet eerlijk zeggendat het nog wel eens ontbreekt aan eengoede communicatie van boven naar beneden. Als je de zaken vlekkeloos runtdan krijg je geen doublures. Het isbelangrijk dat iedereen zich bewust isvan de eigen taak en eigen verantwoordelijkheid.Het MEOB is, echt waar, een goed bedrijf met hooggekwalificeerd personeel.De verhuizing van Wassenaar is mijontzaglijk meegevallen. VoorAL hoe deWassenaarders zich in Oegstgeest hebbenaangepast

Maatschappelijke ladder.

Als jongste bediende begonnen is GerardSira onder de vleugels van PZ redelijkvee~-”hoofdig” geweest. Op een rijtje:Hoofd bureau personeelsvoorziening,Hoofd bureau rechtspositie en specialezaken en tenslotte Hoofd Algemene Personeelszaken. Zo te zien een“all-rounder”.De personeelszorg is langzaam maar zeker bij het MEOB met zijn tijd meegegaan. Kompleet met personeelsconsulenten, een bedrijfsmaatschappelijk werker en alles wat dies meer zij Destijds was een personeelsman eep “duizendpoter” die van alles aanpakte.Zoals de opvang van sociale en huisvestingsproblemen. Het eerste moestjcfysiek tegen kunnen en bij het tweedeje mannetje staan. “Vroeger had je nogdefensiewoningen, die waren door deoverheid geclaimd. Je kon ze zelf, uitde vrije hand toewijzen aan een voorkeurskandidaat. Met de latere huisvestingsverordeningen waren wij diewoningen echter kwijt. Het neemt nietweg dat ik met plezier terugkijk op desamenwerking met het bureau Huisvesting van de Gemeente Oegstgeest en hetbestuur van de woningbouwvereniging“Buitenlust”. Ze hebben ons nog nooitin de steek gelaten~ zegt Sira.

Gepensioneerdendagen.

In oktober 1971 kwamen de gepensioneerdendagen in zwang. “Die worden als erg

28

Page 30: MEOBtiek 1 1990

prettig ervaren. Het is belangrijk datoud-personeelsleden eenmaal per jaar inde gelegenheid gesteld worden om elkaarte ontmoeten en even lekker bij te praten. Ik hoop dat het bedrijf de organisatie daarvan blijft volhouden” lachtSira. Er kwam gedurende 43 jaar “Haarlemmerstraatweg” veel op hem af.De ene keer kon hij een grappigeopmerking maken, de andere keer zag jehem, diep in gedachten verzonken, overhet terrein voortschrijden. In het kader van zijn werkzaamheden pasten de“rouwtjes en trouwtjes”, de kerstpakkettenorganisatie, het regelen vanpensioen- en belastingzaken. Hetadviseren van weduwen. Voor wat betreftdit laatste ging Sira vaak op pad metDen Boesterd: the real social twin...“Ik heb zoveel mogelijk als in mijnvermogen lag geholpen” voegt de nieuw-bakken Vutter er aan toe, “ik ga nietmet frustraties weg. Ik wens iedereenhet beste voor de toekomst”.

Stilzitten gaat hij niet. Hij zal zijntaak in het dagelijks bestuur van hetNeptunusfonds nog een paar jaar uitoefenen. Gerard Sira wordt opgevolgddoor Klaas Varkevisser. Het groteuitzwaaien zal in de volgende MEOBTIEKdus wel uitdraaien op een “voorstellenvan”.

A.K.

HBO kantine

Ohr. Cbr. Wijling met VHij werd door zijn collegaBedrij fsbureau “uitgegetenplekke in het zonnetje geWij ling. Hij diende bij de L . -

het korps MP en kwam inVerificatie Wassenaar. Een .-.. -

getogen Leidenaar die nu ec -

jaar in Wassenaar woont. E . -

wel meer collega’s in deze g- -

is zelfs een plein dat menhet Haalebosplein noemt omd. .-.

veel Verifianen onderdak gev..ben. Chris Wijling was - -

“werkvoorbereider/calculator -

vertelde dat hij de binnenkoLandmachtapparatuur vanaf de - -

helemaal gevolgd heeft.Hij is enthousiast over zijn .

en heeft altijd met veel plez -

met de Landmacht gedaan.VUT heeft iets met Vrije tij.

en omdat de heer Wijling aeens naar het Oosten hoopt -

kreeg hij prompt een koffer -

collega’s aangeboden. Een de -

nam hij in de directiekamerniveau afscheid. Zo gaat dat

3%vande HBO’erswordtambtenaar.97% denktalleenmaaraan geld.

Soepdiete vwordingekanfl00 ité hwordopge

1

~1

.—

1

ll

....

•..

Page 31: MEOBtiek 1 1990

Koninklijk Goud voor lJsbrand VisserDe lange loopbaan van Ijsbrand Visserbegon bij het Marine Elektronisch Bedrijf in de prille jaren vijftig. Eenspecialist op het gebied van alles watMariniers er op na hielden aan communicatie-apparatuur. De tijd van deTBX-8, de WS31 en WS88, de veldtelefonen en alles wat dies meer zij. VoorVisser was het “gesneden koek”. Hijkomt dan ook regelmatig voor in hetdagboek “MEB-watersnoodrainp 1953” toende genoemde apparatuur een grote rolspeelde. Herinneringen uit al weer langvervlogen tijden.Uit beoordelingsgeschriften van chefsals De Waal en De Bont komt een “gaafen uiterst precies werker” naar vorenen dit zal er wel de oorzaak van geweest zijn dat Visser tegen het eindevan de jaren zeventig de overstapmaakte naar de MLD als technischassistent RO II Orion/Lynx. Bijblijvenbetekende het volgen van cursussen enhet werd een eerbiedwaardig getal. Totaan de overkant van de oceaan vergaardehij zijn kennis. Het Marine VliegkarnpValkenburg verschijnt aan de horizon enVisser wordt onderhouds-technicus Sirius-proj ekt ofwel trainers/simulatoren. Voor de verzamelaars van afkortingen: OTT/OFT. Tevens treedt hij opals plaatsvervangend chef. Kortgeledenvierde Visser zijn 40-jarig jubileum endeze gelegenheid greep hij aan om metde VUT te gaan. Goed gelezen: hetrijmt.Aan gespreksstof geen gebrek tijdenseen kleine, feestelijke bijeenkomst inde directiekamer waar Visser welkomwerd geheten door DMEOB Ir. J.L. Antonides in gezelschap van de heren Verbokkem, Ijzerman, Van Dalen, Nederlofen Koek.“Ik word er even akelig stil van”reageerde de jubilaris toen directeurAntonides hem een Koninklijk besluithad voorgelezen en de Eremedaille ingoud, behorende bij de orde van OranjeNassau, had opgespeld. Vervolgenswerden de draagspeld en de eveloppe metinhoud overhandigd. Het wapenschildjevan het MEOB wordt nagezonden want devoorraad bleek uitgeput te zijn. Kangebeuren. De heer Koek, optredende namens de personeelsvereniging, overhandigde de jubilaris een kadobon en eenfraai boeket “voor thuis”. Een opmerkelijke opmerking van Koek: “U bent eenvan de weinige jubilarissen die ikniet kende

Reden voor de P.V. om een kontakt-afdeling voor leden- in-het-veld-werkersop te richten?? De heer Visserantwoordde Koek met: “Een nijvere bijgaat niet door het hele bedrijf.“s. Morgens verschijnt hij achter debank en ‘s avonds gaat hij naar huis. .“

Hij voegde er nog aan toe: “Ik heb hiermet ontzettend veel plezier gewerkt. Ikweet nog dat ik een tijdje te boek liepals “Mr. Collens” (een bekend fabrieksmerk)”. Maar uiteindelijk overheerste het “IJsbrand” bij de collega’s. Soms rijst bij de schrijver devraag: Hoe zou hij/zij nu op zijn/haarlauweren rusten? Wellicht reden om eenrubriek “Lauweren” op te richten? A.K.

KIES DE IDEALE TIJDOMMET

VAKANTIETE GAAN.

Gaat u komende zomer lekker weg ineigen land?

Een prima idee, want Nederlandheeft heel wat te bieden. Volop ruimte,accommodatie en recreatiemogelijk

heden voor iedereen.Zolang we maar niet allemaal

tegelijk gaan. Uiteraard is het bestetijdstip affiankelijk van uw persoonlijkesituatie - wel of geen schoolgaande

kinderen — maar ook van de provinciewaarin u woont

30

Page 32: MEOBtiek 1 1990

Uitslag puzzel MEOBTIEK: 6.

.4

Met puntenverl ies ~Dhr. W.J.A. Hornburg .f 25,= r.; . ~ ~Dhr D J Bei~ f 15 = ~

Zonder puntenveri ies ~Dhr. 0. Schooneveld f 10,=

punten:1 1 IT r~.r i Ir. . — _.-,...j ‘ ~— ~t04 Dhr. J.J.J. Muj..i.ers ~ —~ ~

04 Mevr. M. C. J. Jansen04 Mevr G ~°°~:~ -Martens

05 Dhr. J. Brouwers (TKE)08 Dhr. J. Jongeleen (TIl)08 Dhr. J.W. Ruben (OKLA) HORIZONTAAL:08 Dhr. T. Borreman09 Dhr. J.W.M.E. v. Laarhoven 1. Beroep09 Mevr. J.M. Ruben-v. Noord 15. Functie12 Dhr. C. de Graaf 16. Voertuig12 Dhr. D.R. v.d. Neut (TKE) 17. Vlaktemaat12 Dhr. D. v. Schooneveld (DH) 18. Ex.Ned.kolonie13 Mevr. C. Schipper v. Duin 20. Noot13 Mevr. 1. Varkevisser-Kuyt 21. Wet (Eng)16 Dhr. C. Haasnoot (TKE) 22. Plaats in NL.17 Dhr. A. Bal (LOG) 24. Tam17 Dhr. F.L. Wiesenfeld 26. Rund19 Mevr. C. Naaf s-de Boer(ETM) 28. Stier (Sp)21 Dhr. J.W. de Groot 30. Snoer22 Mevr. J. Kuhn-Grootjans 32. Wond24 Dhr. P. Guyt (TKE) 33. Bijwoord25 Dhr. G. Wesselius 34. Negorij26 Dhr. C.L. Moraal (BIB) 36. Verbond26 Mevr. M. v. Voorene-Weymar 38. Lengtemaat27 Dhr. C. de Vries (CON) 39. Dichtbij27 Dhr. K. Varkevisser (BAD) 40. God zij lof27 Dhr. P. v.d. Burg (ONNI) 41. Bijbelse naam30 Dhr. J.W. Beij (TKE) 42. Niet noemend33 Dhr. H.L. Cohen (TKE) 43. School in Delft33 Mevr. P.M. van Duyvenbode 45. Ieder35 Mevr. C. van Duren (MEOB/H) 46. Hij groet U zeer36 Dhr. D.J. Beij (ADM) 48. Minnedicht40 Dhr. W.J.A. Homburg (BKA) 51. Werkplaats

52. Kleinzielig klagenPuzzel inleveren voor: 25 maart 55. Bijwoord

56. Meisjes naamBij: J. v.d. Zalm 58. Vruchtbare streekAfd: ONNI Toestel 2207 60. Neodymium

Page 33: MEOBtiek 1 1990

VoorheenHedenRundAanw. voorn. woordPlaats in NL.LichaamsdeelCorpulentHolDe oudereGeitengeluidDrankBijwoordVuurDeelZonnegodBeroep

VERTICAAL:1. Functie2. IJzerhoudende aarde3. Open hemelglobe4. Voorzetsel5. Waterkruik6. U Edel Gestrenge7. Voorn. woord8. Verleden tijd van eet9. Vrucht (Eng)

10. Rivier (Sowjet unie)11. Antimonium12. Soort stof13. Tijdrekening

23.24.25.27.29.30.31.35.37.44.47.49.50.53.54.57.59.62.67.69.70.73.74.76.78.79.80.81.

BidMuntDyneMuz iekgebouwRivier van Voor-IndiëRondhoutVoorzetselCatalogusOverschotBetoogEtc.NomenVuurrestEen weinigRivier in SpanjeKlein kindDeel van het MEOBMannelijk dierUitroep bij viezigheidVoorLengtemaatNeonComputerLamp

61.63.64.65.66.68.70.71.72.74.75.77.78.80.82.83.

14. Beroep19. Wat men in het begin van het jaar

afsluitEuropeaanTijdsafhankelijke kleurWapenPlaats in Noorwegen

32

Page 34: MEOBtiek 1 1990