Klasse voor Leraren 199

Maandblad voor onderwijs in Vlaanderenad voor onderwijs in Vlaanderen

WAAR KIEZEN MAROKKAANSE JONGEREN HUN PARTNER?

OUDERS ENGAGEREN MET HET WIN-WIN-SPEL

LERAREN MET EEN BIJBEROEP

november 2009

klasse.be

199

Leraren: een ras apart

NU OOK BEWEZEN: LERAREN ZIJN ANDERS.DE DERTIEN VERSCHILLEN

IEDEREEN ZIJN PLAS

Maandblad voor onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming (Agentschap voor Onderwijscommunicatie)

Nr 199 • november 2009

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.be.Hoofdredactie: Leo Bormans Eindredactie: Wouter Bulckaert en Geert Neirynck Beeldredactie: Jo Valvekens Redactie: Nele Beerens, Patrick De Busscher, Wim De Jonge, Leen Leemans, Jan T’Sas, Annelies Vaneechoutte en Bert Vermeulen, m.m.v. Kris

Vanhemelryck en Michel Van Laere Vormgeving: Mieke Keymis, Peter Mulders en Tim Sels Sites en multimedia: Michel Aerts en Toon Van de Putte TV.Klasse: Elke Broothaerts, Wouter Vanmol en Hans Vanderspikken Lerarenkaart: Hannah El-Idrissi, Kerim Helaut, Geert Neirynck, Anne Siccard, Marc Van Belle en Sonja Van Droogenbroeck Secretariaat Klasse: Sabrina Claus, An Declercq en Souadia El-Moussaoui Publiciteit: Diana De Caluwé Verantwoordelijke uitgever: Jo De Ro - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

Alle actieve Vlaamse leraren, clb-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie.Abonnement (10 nummers): 28 euro.Gepensioneerden, terbeschikkinggestelde leraren en individuele

studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor alle studenten in de lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 96 84 of mail [email protected]).

Voor scholen die dat wensen is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs tot en met tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde tot en met zevende jaar secundair onderwijs). Lees meer op www.klasse.be.

Klasse - Koning Albert II-laan 15 - 1210 [email protected]. redactie: 02 553 96 86Tel. secretariaat: 02 553 96 84Tel. advertenties: 02 553 96 94Tel. lerarenkaart: 02 553 96 95

Ergernis: het zijn weer dezelf-

den die vandaag toevallig ziek

zijn. Anderen hebben zich zoals

gewoonlijk cynisch achteraan

genesteld. Straks slaakt André

een zucht en besluit zoals elk

jaar: “En iedereen deed zijn plas

en alles bleef zoals het was.”

Het is pedagogische studiedag.

Verwondering: scholen ver-

schillen. In de ene is perma-

nente vorming ingebakken. In

andere wordt ze weggelachen

of krijgt ze geen plaats. Zou

dat in andere landen ook

zo zijn, vraag ik me af. En

daar valt toch wel de Talis-studie binnen, zeker. Die vergelijkt

het onderwijs in Vlaanderen met dat in 24 andere landen.

Bij ons namen 4 000 leraren uit de eerste graad secundair van

200 scholen eraan deel.

Verantwoordelijkheid: negen op tien leraren doen wel wat

aan professionele ontwikkeling. Dat is ook het internationale

gemiddelde. Maar een Vlaamse leraar besteedt er, op Ierland

na, het minste tijd aan: een dag of vijf per jaar. Wij houden

ons bovendien, sterker dan in andere landen, vooral vast aan

wat eerder ‘traditionele’ vormen’ worden genoemd: cursussen,

workshops, literatuur en informele gesprekken. Andere vormen

scoren heel laag: seminaries, conferenties, opleidingsprogram-

ma’s, observatiebezoeken, deelname aan specifi eke netwerken,

onderzoek, mentoring of observatie van collega’s. Maar we

vinden het méér dan genoeg. Slechts één op drie wil méér

professionele ontwikkeling. Dat is het laagste cijfer van alle

landen. Het gemiddelde is één op twee. Als we toch iets wil-

len is het vakinhoud. De rest interesseert ons niet. We staan

telkens helemaal onderaan de lijst voor vraag naar meer

ict-vaardigheden om les te geven (15 procent), lesgeven aan

leerlingen met bijzondere leernoden (13 procent), problemen

inzake discipline en gedrag bij leerlingen (12 procent), lesgeven

in een multiculturele setting (4 procent) en schoolmanagement

en –administratie (2 procent). Wat

houdt ons tegen? Het eigen uur-

rooster, familiale verplichtingen

en geen geschikt aanbod. Alleen in

Spanje vormen familiale verplich-

tingen nog een grotere hindernis.

De kostprijs? Bij ons moeten vier

op vijf leraren voor hun vorming

niets betalen. Daarmee staan we plots wel in de top vijf. Elders

moet een derde van de leraren in eigen zak tasten. Moeilijk vrij

te roosteren? Voor vier op vijf leraren geen probleem (elders

drie op vijf). Voor veel leraren heeft het gewoon geen zin. In

geen enkel ander land schatten leraren het effect van de onder-

nomen professionele ontwikkeling zo laag in als in Vlaanderen.

‘Zorgwekkend’, lezen we. Elke school en alle betrokkenen ont-

vingen een exemplaar van deze resultaten. En iedereen deed

zijn plas en alles bleef zoals het was.

Hoofdredacteur Klasse

[email protected]

Toch weer geen bijscholing zeker?

38

16

34

20

26

10

04 Het nieuws Een rapport voor de leraar

10 Leraren: een ras apartLeraren zijn anders dan secretaresses, loodgieters of kernfysici: de dertien verschillen.

16 Een moeilijk huwelijkBelgisch-Marokkaanse jongeren op de huwelijksmarkt in Tanger. Klasse kijkt mee.

20 TV.Klasse Fysica onder de douche

22 Doorlichting nieuwe stijlWat verandert er bij de inspectie?

26 Sjapo Druiven plukken, luizen wegkammen en... de pot op

28 De paradox van het eilandAlleen werken en tegelijk in team: hoe gaat een leraar met die emoties om?

30 De lerarenkamerOp auti-koffi e in Lommel

32 DialoogMogen ouders roken op de speelplaats?

34 “Jawel, wij engageren ons om...”Wat verwachten ouders van het school-team? En vice versa? Speel het WIN-WIN-spel.

38 Leraren en hun bijberoep Van boekhouder en burgemeester tot kerkhofonderhouder

41 Zeker Doen

66 Speeltijd

I N H O U D

Besparingen?Bij het ter perse gaan was er nog geen uitsluitsel over de besparingen in onderwijs.

Up-to-date informatie vind je op www.klasse.be/leraren.

[NOORD-KOREA] Kleuters uit Pyongyang leren van hun kleuterjuf dat ze Kim Il-Sung, hun ‘Grote Leider’, moeten aanbidden. Politieke indoctrinatie start op heel jonge leeftijd in Noord-Korea, en de hele maatschappij is doordrongen van de propaganda over Kim Il-Sung en zijn Juche-fi losofi e.

Loof de Leider

©

Tomas van Houtryve/Panos Pictures

4 • Klasse voor leraren

H E T NI E U W S

Klasse voor leraren • 5

BEELD VAN DE MAAND

Benieuwd wat je leerlingen van jouw lessen vinden? Met de anonieme enquête ‘leraren leren van leerlingen’ (LLL) laat je een rapport maken over jezelf. De Universiteit Antwerpen ontwikkelde deze tool om de evaluatie op een anonieme en veilige manier te laten verlopen. In tien rubrieken geven je leerlingen hun mening. Jij krijgt een rapport met statistieken. Enkel jij kunt de resulta-ten bekijken. Je ziet ook hoe jij scoort ten opzichte van andere (anonieme) leraren en krijgt tips om je lesgeven aan te passen.

Roddelen, manipuleren, iemand uitsluiten of negeren, dreigen de vriendschap te verbreken. Onderzoeker Sofi e Kuppens (K.U.Leuven) stelt vast dat kinderen (van 8 tot 10 jaar) zo’n ‘relationeel’ pestgedrag soms van hun ouders leren. Als ouders hun kind bijvoorbeeld volledig negeren als het hen teleurgesteld heeft, leren kinderen daaruit dat je persoonlijke en hechte relaties kunt misbruiken of manipuleren om je zin te krijgen. Die strategie passen ze ook op school toe: ‘Als jij niet elke dag je koek met mij deelt, ben je mijn vriendje niet meer.’ Ook leeftijdsgenoten heb-ben een invloed. Een kind dat in een klas zit waar veel kinderen psychologische trucs gebruiken, kopieert al snel dat gedrag.

“Allez, die opdracht was misschien iets te moeilijk, oké. Maar wat ik in feite wil zeggen, is dat je huiswerk echt goed op voorhand moet plan-nen, weet je? Als je dan afkomt met een soort van excuus dat je hond het opgegeten heeft, heb ik zoiets van: dat kan toch niet? Snap je?”

Gebruiken jij, je collega’s of je leerlingen vaak stopwoorden? Daar heeft Nederlander Ruben Bos wat op gevonden: als je een stopwoord hoort, streep je het woord af op een stopwoordenbingokaart. De eerste met een volle kaart, wint!

Kinderen leren pesten van ouders en klasgenoten

ST P DE ST PWOORDEN

Een rapport voor de leraar

[20 november 2009]

Gelukkige verjaardag: 20 jaar kinderrechten!

www.kinderrechten.be

www.edubron.be

feitelijk - allez

oke - dus - of zo

en al - je weet wel

enfin - ik heb zoiets van

op een gegeven moment

een soort van

H E T NI E U W S


Dat is de gemiddelde leeftijd waarop Vlaamse tienermoe-ders een kind krijgen. 80 pro-cent van de tienermoeders is meerderjarig. Zij hebben meer schoolse achterstand dan minderjarige tienermoeders en studeren of werken vaker niet. Ongeveer de helft van hen heeft een diploma hoger secundair onderwijs, een derde heeft een diploma lager secundair onder-wijs en ongeveer 10 procent is lager geschoold.

Al in het eerste leerjaar van het basisonderwijs gedragen meisjes en jongens zich duidelijk verschillend in de klas. Dat blijkt uit een doctoraatsonderzoek aan de VUB. Zo nemen meisjes wel even vaak het woord als jongens, maar ze doen dat op een heel andere manier. Meisjes gedragen zich vaker als model-leerlingen. Ze krijgen meer positieve feedback omdat de kwaliteit van hun antwoorden hoger ligt. Ze hebben gemiddeld ook hogere rap-portcijfers. Jongens roepen vaker antwoor-den en opmerkingen en raden erop los om toch maar als eerste aan het woord te zijn. Leraren berispen hen dan ook meer.

Meer dan 90 procent van de ouders vindt dat opvoeden hun taak is en blijft. Slechts 2,4 procent vindt dat scholen en pedagogische orga-nisaties het grootste aandeel hebben in de opvoeding van kinderen. Hoe jonger de ouders, hoe strenger ze hun kinderen opvoeden: dat gaat van duidelijke regels die kinderen moeten volgen (gemiddeld 38 jaar), over kinderen die evenveel inspraak krijgen als de ouders zelf (gemiddeld 41 jaar) tot totale vrijheid met weinig of geen regels (gemiddeld 46 jaar). Acht op tien ouders straft zijn kinderen: pc, tv of gsm bannen, in de hoek zetten en klusjes geven zijn het populairst.

Dat blijkt uit een enquête van CM Midden-Vlaanderen bij ongeveer duizend Vlamingen.

Jongen ≠ meisje

Opvoeden blijft taak van de ouders


FOCUS

MÉÉR ONDERWIJSNIEUWS? ELKE WOENSDAG KANT-EN-KLAAR IN JE MAILBOX.

Ben je leraar, clb-medewerker, opvoeder...?Abonneer je op de nieuwsbrief van LERARENDIRECT of lees het nieuws op www.lerarendirect.be.

Ben je directeur of secretariaatsmedewerker?Abonneer je op de nieuwsbrief van SCHOOLDIRECT of lees het nieuws op www.schooldirect.be.

★ SCHOOLGEBOUWEN NIET KLAAR VOOR 21STE EEUW

De meeste schoolgebouwen voldoen aan de basis-voorwaarden qua comfort en veiligheid. Dat blijkt uit een enquête van het Agentschap voor Infra-structuur in het Onderwijs (AGIOn) bij alle directies van scholen, clb’s en internaten in Vlaanderen. De schoolgebouwen voldoen meestal niet aan de nieuwe maatschappelijke en pedagogische uitdagin-gen van de 21ste eeuw: ict-integratie, duurzaamheid en brede school.

★ GEZOCHT: INSTANTTOLKHet aantal doventolkuren stijgt met 1 500, wat het totaal op 14 210 brengt. De stijging is beperkt omdat er niet genoeg tolken op de arbeidsmarkt beschik-baar zijn. Daarom kunnen leerlingen en cursisten uit het secundair, hoger en volwassenenonderwijs nu ook een beroep doen op een instanttolk: een contrac-tuele tolk die ze fl exibeler kunnen inzetten.

★ NIEUWE EINDTERMEN/ONTWIKKELINGSDOE-LEN VANAF VOLGEND SCHOOLJAAR

Vanaf het schooljaar 2010-2011 gelden nieuwe eindtermen voor: • natuur(wetenschappen), techniek en taalbe-

schouwing Nederlands in het basis onderwijs en de eerste graad secundair onderwijs

• vreemde talen in het basis- en secundair onderwijs

• vakoverschrijdende eindtermen in het secundair onderwijs.

De eindtermen vreemde talen voor de tweede graad aso, kso en tso gelden pas vanaf 2012-2013. Die voor de derde graad aso, kso en tso vanaf 2014-2015.

★ WIE IS ER NIET ALS DE BEL GAAT? 99,8 procent van de leerplichtige leerlingen voldoet aan de leerplicht (2007-2008). In het secundair onderwijs zijn er 4 474 (1,1 procent) leerlingen die zich laattijdig inschrijven. Secundaire scholen meld-den 4 771 leerlingen die meer dan 30 halve dagen (voltijds onderwijs) of meer dan 20 halve dagen (deeltijds onderwijs) onwettig afwezig bleven.

★ 65-PLUSSERS VOOR DE KLASSinds 1 september 2009 kunnen gepensioneerden vanaf 65 jaar in het onderwijs aan de slag. Die maatregel moet tegemoet komen aan tekorten op de arbeidsmarkt. Een school kan een dergelijk perso-neelslid enkel tijdelijk aanstellen voor een bepaalde duur, dus uiterlijk tot het einde van het schooljaar, en als ze geen andere geschikte kandidaat vindt. Hij kan geen dienstanciënniteit opbouwen, geen recht op TADD verwerven en geen vaste benoeming krijgen. Zijn salaris kan invloed hebben op zijn pensioen.

H E T NI E U W S


DE STERREN

[SAOEDI-ARABIË] Studenten die les volgen aan de pas opgerichte universiteit ‘King Abdullah Science and Technology University’ (KAUST) doen dat in gemengde colleges. Vrouwen moeten op de campus niet langer hun gezicht bedekken en ze mogen er ook met de wagen rijden. Dat zijn maatregelen die conservatieve moslims de wenkbrauwen doen fronsen. Deze universiteit vormt een grote uitzon-dering in het land: in Saoedi-Arabië geldt nog altijd een strikte scheiding van ongetrouwde mannen en vrouwen. De oprichting van deze onderzoeksuniver-siteit past in het streven om oliegeld te investeren in duurzame onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten. De universiteit kan rekenen op een dotatie van 10 miljard dollar.

[ZWEDEN] Trelleborg, een gemeente in het zuiden van Zweden, wil (een deel van) het loon van haar leraren laten afhangen van de resultaten van hun leerlingen op nationale tests. “De beste leraren zouden het hoogste loon moeten krijgen”, zegt Lars Hemzelius, voorzitter van de lokale onderwijsraad. De secundaire scholen van Trelleborg moeten nu uitzoeken hoe dit systeem kan werken in de praktijk. In april 2010 zou de gemeenteraad het nieuwe sys-teem invoeren. De twee grootste lerarenvakbonden van Zweden keuren het voorstel sterk af: “Je moet de volledige situatie van leerlingen bekijken en niet enkel hun resultaten. Bovendien is hun evolutie veel belangrijker”, stellen zij.

Superuniversiteit breekt met moslimtradities

Lerarenloon afhankelijk van resultaten leerlingen

[FILIPPIJNEN] In Manila draagt een mama haar kinderen naar een school die tijdelijk opvang biedt aan de slachtoffers van de tyfoon Ketsana. De doortocht van die tyfoon eiste al meer dan driehonderd doden. Het noodweer zorgt er voor hevige overstromingen.

©REUTERS/John Javellana


INTERNATIONAAL

©

Jens Claessens


De dertien verschillen

Leraren: een ras apartZijn leraren anders dan secretaresses, loodgieters of kernfysici? ‘Ja’, antwoorden onder-

zoekers van de Vrije Universiteit Brussel en de Universiteit Antwerpen. Zestien databanken

onthullen dat leraren een ras apart zijn: ze houden niet van de concurrentie uit de privé,

hebben het vooral in het begin van hun loopbaan moeilijk, zetten zich meer in als vrijwilliger

en gaan allemaal tegelijk met pensioen. Maar ook: ze koken, wassen, boetseren en zingen

meer en ze werken vaker op zondag. Profi el van een roeping.

Babyboomers zoekenopvolgers

Er zijn meer 45-plussers onder de leraren dan in andere beroeps sectoren. De 30- tot 40-jarigen zijn ondervertegenwoordigd. De babyboomers, tussen 50 en 60 jaar oud, groeien stilaan naar hun pen-sioen, maar wie zal hen opvolgen? Niet de jonge generatie, want steeds minder jonge mensen wil-len leraar worden. Volgens de statistieken stapt een kwart van de beginnende onderwijzers binnen de vijf jaar uit de school. In het secun-dair onderwijs is dat zelfs één op drie. Zoveel uitval onder jonge werknemers vind je in weinig andere beroepen.

De meester verdwijnt

Als de Vlaamse arbeidsmarkt een voetbalploeg is, dan lopen er vier à vijf vrouwen en zes à zeven mannen op het veld. In het onderwijs is dat om-gekeerd. Het aantal vrouwen blijft toenemen. Het kleuteronderwijs telt de grootste groep vrouwelijke leraren (bijna 98 procent), dan volgen het lager on-derwijs (79 procent) en het secundair (60 procent). Hoe hoger het diploma of het onderwijsniveau, hoe meer mannen op school. Maar de vrouwen zijn altijd in de meerderheid. Volgens onderzoekers is het niet zo erg dat het onderwijs vervrouwelijkt: jongens presteren niet slechter en meisjes niet beter als de leraar wiskunde een vrouw is, en ze krijgen niet minder burgerzin of andere waarden mee. Maar als mannen geen leraar meer willen worden, dan vinden we in de toekomst nauwelijks genoeg leraren.


Leraren zijn geroepen

Leraren zijn licht allergisch voor een hectische, concurrerende werkomgeving, verantwoordelijke functies, leiderschap, invloed, macht en status. Buiten het onderwijs vragen werknemers daar wel naar. Leraren willen veeleer werkzekerheid in een job die inhoudelijke kansen biedt, die niet te veel stress veroorzaakt en toelaat je werk en gezin makkelijk te verzoenen. Vooral bachelors en vrouwelijke leraren hechten daar veel belang aan.

Leraar worden is een roeping. Leraren willen les-geven, met kinderen of jongeren werken, vormen en opvoeden. Onderzoek in bedrijven leert dat je getalenteerde werknemers het best kunt houden als je inspeelt op carrièremogelijkheden, uitdagin-gen, persoonlijke groei en het uitvoeren van zinvol werk. Leraren vormen daarop geen uitzondering: hun motivatie ligt in de inhoud van hun job en in het lesgeven. Om een hoger loon alleen blijft een leraar niet lesgeven.

Tabel: wat leraren en niet-leraren belangrijk vinden in hun job. Score op 100 (afgerond).

LERAARNIET-

LERAAR

omgaan met mensen 72 59

leidinggevende functie 22 33

verantwoordelijkheid 36 53

salaris 69 71

extralegale voordelen 5 16

werkzekerheid 41 30

combinatie werk/gezin 17 8

Andere hoogopgeleiden opinhaalkoers

Bijna alle leraren (96 procent) hebben een diploma hoger onderwijs. Dat is veel meer dan de rest van de werkende bevolking (33 procent). Maar omdat de jonge Vlaming tegenwoordig veel vaker hoger onderwijs volgt, wordt dat verschil kleiner. Mas-ters (licentiaten) kiezen steeds minder voor een job in de klas. Nog tien jaar, zo schatten onderzoekers, en er zijn evenveel masters onder de leraren als in andere beroepsgroepen. En er is nog een trend: op dit moment komt 70 procent van de leraren uit het algemeen secundair onderwijs, tegen 40 procent in de rest van de beroepsbevolking, maar ook die kloof verkleint. Vooral bacheloropleidin-gen trekken meer jongeren uit het technisch en beroepsonderwijs aan. Lerarenopleiders vinden dat jammer: sommige tso’ers en bso’ers zouden niet genoeg voorbereid zijn op een hogere studie.

Enig groot minpunt: minder promotiekansen

Het beeld dat de media soms ophangen van leraren als een wat trieste, klagende beroepsgroep, klopt niet. 95 procent van de leraren is tevreden met zijn werk. Dat is 5 procent meer dan bij andere werk-nemers in Vlaanderen. Ze zijn ook iets tevredener over hun leven: het huis waarin ze wonen, het ge-zinsinkomen, hun levensstandaard, hun vrijetijds-besteding. Ook over hun loon en werktijden zijn leraren tevredener dan andere beroepsgroepen.

Net als niet-leraren zijn leraren minder gelukkig met werkdruk, werkonzekerheid en de kans om bij te leren. De werkdruk stoort vooral leraren die altijd hebben lesgegeven. Leraren die eerst een ander beroep uitoefenden, vinden de werkdruk in het onderwijs meevallen.Meer dan een derde van de leraren klaagt over het gebrek aan promotiekansen. In andere sectoren is dat slechts een kwart. Leraren willen niet uit de klas weg, maar ze willen wel een leven voor de klas mét opwaarts perspectief. Hoe hoger de leraar opgeleid is, hoe minder hij tevreden is over het beroep. Vooral mannen en masters/licentiaten zijn meer carrièregericht.


Beginners staan het meest onder druk

42 procent van de leraren onder de dertig vindt geen volledige betrekking en werkt tegen zijn zin deeltijds. Van de niet-leraren van die leeftijdsgroep werkt 24 procent deeltijds. Bijna 17 procent van de leraren onder de dertig heeft bovendien schrik om zijn job te verliezen, want ze zijn niet vastbenoemd. Van de niet-leraren die even oud zijn, heeft maar 6 procent schrik om zonder werk te vallen.

Als leraren de dertig gepasseerd zijn, draaien de rollen om. Dan vreest nog slechts 2 procent voor zijn job, tegen 6 procent in andere beroepen. Be-ginnende leraren zitten tegen wil en dank vast in een stoelendans, zeggen onderzoekers: als de muziek stopt, zitten de vastbenoemden op hun stoel. Voor jonge leraren resten er enkel krukjes, vaak nog in verschillende scholen.

Tabel: waarom leraren en niet-leraren jonger dan dertig deeltijds werken. Cijfers in procenten:

LERAARNIET-

LERAAR

vindt geen voltijds werk 42 % 24 %

wil geen voltijds werk 10 % 7 %

wil werk en gezin combineren

31 % 38 %

combineert met studies of andere job

6 % 10 %

andere reden 11 % 21 %

Eenmaal leraar, altijd leraar

Tussen 1991 en 2000 stroomde in Vlaanderen 12 procent van de leraren uit naar een andere beroepssector. In alle sectoren ligt dat percentage hoger. Leraren zijn dus honkvast. Acht op tien leraren onder de dertig jaar verwachten dat ze over vijf jaar hetzelfde beroep zullen uitoefenen als nu, tegen slechts zes op tien niet-leraren. Leraren wil-len verbonden blijven aan één school, ze voelen er een emotionele band mee. Dat is typisch voor een beroep met een roeping. Wie altijd in onder-wijs heeft gewerkt, wil er blijven. Bovendien stapt slechts 5 procent van de beroepsbevolking later nog in het onderwijs. Onderwijs is dan ook een eerder gesloten sector.

Tabel: percentage werknemers dat tijdens zijn loopbaan naar een andere beroepssector overstapt. Gemiddelde per sector:

diensten aan bedrijven 78 %

vervoer, opslag en communicatie 70 %

groot- of kleinhandel 62 %

openbaar bestuur 55 %

bouwnijverheid 42 %

industrie 40 %

bank, verzekeringen 25 %

gezondheidszorg, sociale dienstverlening 22 %

onderwijs, opleiding 12 %

DE DERTIEN VERSCHILLEN


Enkel uitzonderingen werken nog op zestig

Bijna elke leraar (95 procent) is op zijn zestigste met pensioen. In de leeftijdsgroep van 50 tot 59 jaar zegt 79 procent van de leraren dat hij zich in goede gezondheid bevindt, tegen 85 procent van de niet-leraren. Leraren die met pensioen gaan op 58, vinden zich dikwijls lichamelijk en/of psychisch ongeschikt. Tijdsdruk en emotionele belasting zijn hun voornaamste motieven. De klachten daarover nemen toe naarmate leraren ouder worden, met een piek tussen 45 en 55 jaar. In tegenstelling tot andere beroepen ervaren lera-ren ouder dan veertig méér werkdruk, hoewel ze minder tijd moeten besteden aan voorbereiden en minder lang werken dan jongere leraren.

Leraren Controlegroep

Grafi ek: percentage gepensioneerden per leeftijd: vergelijking tussen leraren en beroepsbevolking identiek aan leraren wat sekseverdeling, leeftijd en oplei-dingsniveau betreft.

Een op zes werkt opzondagavond

Gemiddeld werken leraren 38 uur per week. Dat is evenveel als personeel bij de overheid, de gezond-heids- of zorgsector. Zelfstandigen werken weke-lijks 10 uur meer. 72 procent van de leraren neemt werk mee naar huis. Van de niet-leraren doet maar 19 procent dat.

Leraren werken veel meer binnen vaste werktijden: meer dan zeven op tien werken uitsluitend tussen 7 en 19 uur, tegenover de helft van de niet-leraren. Bijna een kwart van de leraren is na halfacht ’s avonds opnieuw aan het werk en op zondag-avond rond negen uur zit één leraar op zes te wer-ken. Dat komt in andere beroepen nauwelijks voor.

Ten slotte werken jonge leraren meer dan oudere leraren. Bij niet-leraren is dat omgekeerd.

De leraar is een‘nieuwe man’Leraren besteden meer tijd aan huishoudelijk werk dan mensen die elders werken: ze stoppen weke-lijks 10 uur in het huishouden (niet-leraren 8 uur), ze trekken 2 uur en 22 minuten per week uit om te winkelen en boodschappen te doen (niet-leraren 1 uur en 46 minuten). Verbazend is dat niet: vrouwen en hoogopgeleiden nemen in het algemeen vaker huishoudelijke taken op zich dan anderen, en het onderwijs telt vooral vrouwen en hoogopgeleiden. Maar het fenomeen van de ‘nieuwe man’ speelt ook mee. Die blijkt vooral op school te werken. Mannelijke leraren koken, wassen en poetsen vaker dan andere mannen. Ze zorgen meer voor de kinderen en staan meer in voor de kinderop-vang. Conclusie: meer dan in andere beroepen weten leraren werk en gezin goed te combineren.

50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64

10 %

20 %

30 %

40 %

50 %

60 %

70 %

80 %

90 %

100 %

Op basis van zestien verschillende onderzoe-ken en focusgroepgesprekken vergelijken onderwijskundigen de leraar met andere werkende Vlamingen.

‘Leraars. Profi el van een beroepsgroep’, Mark Elchardus,Ellen Huyghe, Dimokritos Kavadias, Jessy Sionge – 24,95 euro – uitg. LannooCam-pus – www.lannoocampus.be

rarening, -treft.


Drie keer zoveel koorzangers

Van de niet-leraren beoefent 42 procent een kunst-zinnige hobby, van de leraren 67 procent. Voor een creatieve hobby is het verschil 45 tegenover 63 procent. Minder dan 2 procent van de Vlaamse beroepsbevolking houdt zich bezig met beeldhou-wen, boetseren, keramiek of pottenbakken, bij leraren is dat 8,5 procent. Leraren zingen ook drie keer zoveel in een koor en meer leraren bespelen een muziekinstrument.

Conclusie: als de school dé plek is om leerlingen kunst en cultuur bij te brengen, dan zijn leraren de ideale mensen om dat te doen. Maar met hun typische middenklassecultuur komen ze wel erg ver te staan van leerlingen in het technisch en beroepsonderwijs.

Tabel: welke amateurkunsten beoefenen leraren en niet-leraren? Vergelijking in procenten (afgerond):

Inkomen en levensstandaardzijn oké

Bijna acht op tien leraren zijn tevreden met hun loon, slechts één op tien vindt het ondermaats. In andere beroepen zijn zeven werknemers op tien tevreden met wat ze verdienen, één op zes is daar ontevreden over. Over de loonsverhogingen in het onderwijs (die wel vaak voorkomen maar telkens heel beperkt zijn) zijn oudere leraren het minst tevreden.

Het beschikbare inkomen van leraren ligt lager dan bij andere hoogopgeleiden: 1 752 euro per maand tegenover 2 022 euro. Maar omdat leraren vaak een partner hebben die ook hoog opgeleid is, is hun gezamenlijk beschikbare gezinsinkomen even groot als bij andere hoogopgeleiden. Dat stelt ze tevreden over hun levensstandaard.

Ideale rolmodellen

Leraren zijn minder individualistisch, minder etnocentrisch en minder Vlaams chauvinistisch dan niet-leraren. Ze voelen zich minder politiek machteloos en minder onveilig. Ze hebben meer vertrouwen in de maatschappelijke instellingen en geloven meer in de gelijke rol van man en vrouw. Leraren zijn verdraagzamer en staan meer open voor andere culturen. En meer nog dan andere hooggeschoolden leunen leraren aan bij de waarden, opvattingen en houdingen van de vakoverschrijdende eindtermen: burgerzin, we-derzijds respect, kritisch en constructief denken, levenslang leren, sociaal vaardig zijn.

Leraren engageren zich meer in de samenleving dan niet-leraren. 65 procent is actief in minstens één sociale, socioculturele of politieke vereniging, tegen 55 procent van de niet-leraren. Vooral po-litieke verenigingen (waaronder de schoolraad) scoren goed. Eén leraar op drie verricht geregeld vrijwilligerswerk, tegenover 17 procent van de niet-leraren. Daar zit wel veel vrijwilligerswerk op school bij: oudervereniging, schoolbestuur.

Dit alles maakt van leraren de ideale rolmodellen om jongeren democratische burgerzin bij te brengen.

LAATSTE ZES MAANDEN BEOEFEND LERAAR

NIET-LERAAR

dansen 12 % 5 %

toneel 7 % 3 %

fotografi e, fi lm 17 % 12 %

schilderen, tekenen 14 % 6 %

beeldhouwen, boetseren 8 % 2 %

muziekinstrument bespelen 22 % 8 %

zingen 22 % 7 %

DE DERTIEN VERSCHILLEN


Relaties bij Marokkaanse jongeren

Binnen de Marokkaanse gemeenschap ebt de weerstand tegen gemengde huwelijken weg. Zo blijkt uit een onderzoek van de Koning Boudewijnstichting bij vierhonderd Belgische Marokkanen. Hoewel de meeste jongeren beweren dat ze nooit met een partner uit Ma-rokko zullen trouwen, haalt een op twee toch een man of vrouw uit het thuisland. Vanwaar de paradox?

“Het huwelijk speelt nog steeds een belangrijke rol in het leven van Marokkaanse jongeren”, zegt Saïda El Fekri van de Federatie Marok-kaanse Verenigingen. “Maar in tegenstelling tot vroeger bemoeien de ouders zich minder met de partnerkeuze van hun kinderen. Het ge-dwongen huwelijk – waarbij de ouders zonder overleg een partner uit Marokko halen – komt amper nog voor. En ook het gearrangeerde

huwelijk (waarbij je in overleg een partner kiest) is op z’n retour. Dus moeten jongeren zelf op zoek, al hebben ze dat thuis nooit geleerd.”

INTERNET EN LOW COSTOude tradities maken plaats voor ‘nieuwe’ huwelijken: het betoverde huwelijk, waarin jongeren zich op vakantie laten verleiden. Of het kosmopolitische huwelijk, waarbij jonge Marokkanen uit heel Europa elkaar dankzij het internet en lowcostvliegtickets in het thuisland leren kennen. Saïda El Fekri: “Heel wat Belgisch-Marokkaanse meisjes vinden de jongens hier te traditioneel en laagopgeleid, terwijl de meisjes volgens de jongens te zelf-standig of modern zijn. In Marokko vinden ze sneller het romantische ideaal waar ze naar op zoek zijn.”

Een moeilijk huwelijk

“Vakantieliefjes? Natuurlijk heb ik die al gehad. Als je mannelijke aandacht

wilt, ben je hier op de juiste plek.” De zusjes Youssra (13) en Anissa (15)

komen elk jaar samen met hun ouders naar Marokko op vakantie. Ze zijn

jong en ze willen wat. Maar geen huwelijk met een Marokkaan uit Tanger.

“Het verschil is gewoon te groot”, vinden ze.

Hoe kun je op school werken rond relatievorming bij alloch-tone jongeren? Vier tips.

1. Informeer je over de verschillende soorten huwelijken en de context waarin ze gebeuren. Niet alle migratiehuwelijken hoeven problematisch te zijn. Maar vaak schatten jongeren de impact van zo’n huwelijk verkeerd in.

2. Geef vanaf het basison-derwijs duidelijke info over relaties en seksualiteit. De school is vaak de enige plek waar allochtone leerlingen die thema’s kunnen bespreken.

3. Help allochtone leerlingen aan de correcte informatie. Verwijs door naar organisa-ties die in de materie zijn gespecialiseerd.

4. Maak de ouders duidelijk dat hun kinderen in het geval van een huwelijk best hun opleiding rondmaken en voortstuderen. Daar kun je ook trots op zijn.

HUWELIJKSINDUSTRIETijdens de zomervakantie draait de huwelijksindustrie in Tanger op volle kracht. De hele familie is in het land, en dat moet je vieren. Overdag zit-ten de beautycentra vol buitenlandse bruiden, ’s nachts houden toeterende huwelijkscolonnes je uit je slaap. “En net als op Belgische trouwpartijen wordt er volop gefl irt en gekoppeld”, zegt Jamila (17). “Alleen: het moet meteen serieus zijn, want experimen-teren kan niet. Dus stem je snel in met een verloving, en ontwaak je na het feest met een serieuze kater.”

Cynthia Plette ziet op het Stichting Steunpunt Remigranten in Berkane (een stad in het noordoosten van

Marokko) vaak jongeren die in de roes van de vakantie trouwen of zich ver-loven, maar achteraf spijt hebben. “In de zomermaanden leek het allemaal mooi en de bruiloft was geweldig, maar eenmaal in Europa zien ze dat het leven harder is dan verwacht. Ze raken gefrustreerd omdat ze geen werk vinden, of ze mogen van hun man geen Nederlandse les volgen. Sommige vrouwen worden hier de volgende vakantie gedumpt door hun echtgenoot. ‘Het is bijna Suikerfeest, ik kom je dan wel halen’, zeggen ze. Maar dat gebeurt niet.”

Sinds de hervorming van de Marok-kaanse familiewet (Moudawana) in 2005, hebben vrouwen haast evenveel

©

Floris Leeuwenberg/Corbis


ADVERTENTIE

11.11.11

RELATIES BIJ MAROKKAANSE JONGEREN

rechten gekregen als mannen. “Zo is de huwbare leeftijd opgetrokken van 15 naar 18 jaar en is polygamie aan banden gelegd”, aldus Fouzia Assouli van de Ligue Démocratique pour les Droits des Femmes in Casablanca. “In de praktijk gaan de rechters echter te soepel met deze regels om. Ze staan haast 80 procent van de uitzonderin-gen op de huwbare leeftijd toe. Dat holt de rechtspositie van vrouwen uit.”

WEL VOLTROKKEN, NIET GECONSUMEERDEen migratiehuwelijk baart de Marok-kaanse gemeenschap echter nog om een andere reden zorgen. Karima El Maziani is jongerencoach bij De Acht in Antwerpen-Noord. Zij probeert te voorkomen dat voornamelijk alloch-tone leerlingen vroegtijdig de school verlaten. “Partnerkeuze is zeker een risicofactor”, weet ze. “Zo begeleidde ik een meisje dat zich op vakantie in Marokko had verloofd met haar neef. Ze was verliefd, maar bedacht zich toen ze terug in België was. Haar ouders eisten dat het huwelijk zou plaatsvinden, zoniet haalden ze hun dochter van school. Als vertrouwens-persoon bemiddel ik dan tussen de ouders, de jongeren en de school. Het huwelijk is toen wél voltrokken, maar nooit geconsumeerd. Het meisje heeft haar studies afgemaakt en is daarna

gescheiden. Een omslachtige oplos-sing, maar de eer van de familie was gered. Veel meisjes kiezen ook bewust voor een huwelijk in Marokko om aan de controle thuis te ontsnappen. Je moet dan wel het geluk hebben dat je de juiste partner kiest. Zoniet eindigt zo’n vlucht snel in een nachtmerrie.”

WEINIG KOPPELTJES OP SCHOOL“Traditionele allochtone ouders schatten een goed huwelijk nog al-tijd hoger in dan een diploma”, zegt Lieve Rampelbergh, graadcoördinator van de tweede en derde graad tso in Instituut Maris Stella Sint-Agnes in Borgerhout. “Dat maakt het voor onze leerlingen moeilijk. Wij proberen ze aanvullende waarden en normen bij te brengen, maar die botsen soms met wat ze thuis of van hun medeleer-lingen horen. Als ze moeten kiezen, gaan ze meestal voor de veiligste weg. Wij hebben weinig koppeltjes op school. En als ze een relatie hebben, laten ze dat niet merken. De sociale controle is te groot.”

“Werken aan relatievaardigheid kan een verkeerde partnerkeuze bij Marokkaanse jongeren voorkomen”, meent Saïda El Fekri. Ze organiseert meeting points waar ze jongens én meisjes samen laat praten over hete

hangijzers als relaties en seksualiteit. “Een groot taboe, zeker omdat we over deze thema’s praten in gemengde groepen. We moesten vooral de man-nen overtuigen om deel te nemen, want ze hadden schrik voor roddels. Sommige meisjes mochten ook niet komen van hun ouders. De aanwezig-heid van een imam, die de gesprek-ken begeleidt, trok hen over de streep. Langzaam groeiden begrip en respect voor elkaar. Nu wordt er volop ge-fl irt en gekoppeld, en bellen vaders of moeders me zelf op: ‘Ken je geen leuke partner voor mijn kinderen?’ (lacht).”

Klasse trok deze zomer van Casablanca naar Tanger, in het spoor van een aantal Belgisch-Marokkaanse jongeren. Wat is hun band met het thuisland? Hechten zij veel belang aan relaties? En waarom vind je ze vooral in de McDonald’s? Lees de blog op www.klasse.be/leraren en bekijk de tv-reportage op www.tvklasse.be. In Maks! november lees je ook enkele getuigenissen van jongeren.

Deze reportage kwam tot stand met steun van de Koning Boudewijnstichting.

Saïda El Fekri

VERLIEFD, VERLOOFD, GETROUWDHet Steunpunt Allochtone Meisjes en Vrouwen (SAMV) ontwikkelde de educatieve box ‘Verliefd, verloofd, getrouwd’. Die bevat achtergrondinfor-matie over relatievorming en huwelijksmigratie bij Turkse en Marokkaanse jongeren, en methodieken en beeldmateriaal om het thema op school aan te kaarten. Bestel de box voor 25 euro via www.samv.be, of vraag een vorming op maat. Meer info? Nadia Babazia – [email protected] of 02 209 34 69.

“Straks onder de douche denken ze aan de les fysica”

“Een relatie met een Marokkaan uit Marokko? Neen, bedankt”

©

Isabel Corthier

T V. K L A S S E


www.tvklasse.be Extra kijktips

Klasse in Suriname: een steuntje in de rug

TV.Klasse bezoekt een school in een van de armere wijken van de hoofdstad Paramaribo. “Kinderen mogen hier enkel op school kind zijn, thuis draait het om overleven”, vertelt directeur Lilian Vroom. Hoe krijgen sommige ouders toch een steuntje in de rug?

De truc: iedereen helpt mee

Mama Tanja wil dat haar drie tieners meehelpen in het huishouden. Zonder ruzie en gezeur! “Als iedereen ‘s avonds een half uurtje helpt, heb-ben we nog tijd om samen iets leuks te doen.” Benieuwd hoe zij het aanpakt? Iedereen aan de afwas in ‘De truc’!

Meesterlijk: op de proef gesteld

De leraar van het jaar geeft fysica. TV.Klasse neemt... de proef op de som. Hoe toon je de wet van de traagheid aan met een briefje van vijftig euro? Kijk mee naar een meesterlijke, inspire-rende les.

Een moeilijk huwelijk: Klasse in Marokko

TV.Klasse trok deze zomer naar de stranden van Tanger, in het hete zandspoor van Belgisch-Marokkaanse jongeren. Hoe kijken zij naar het huwelijk? En hoe gaan Vlaamse leraren om met verliefde, verloofde of getrouwde Belgisch-Marokkaanse leerlingen op school?

Marie is fake

Marie (15) zakt af naar de Maks!-redactie voor haar allereerste fotoshoot. Ze is de covergirl van Maks! 82. Ze ondervindt aan den lijve hoe de photoshoppers van haar een compleet fake model maken. Schrik je mee?

8’41”

6’30”Afl . 7

1’26’’

10’52’’

7’10”

Afl . 2/4

1 000 JAAR VOOR DE KLASVijfentwintig leraren die elk zo’n veertig jaar hebben lesgegeven maakt duizend jaar ervaring. Wat hebben ze geleerd? Hoe hebben ze zich ontwikkeld? Kijk mee naar hun praktijktips op www.duizendjaarvoordeklas.nl.

LERAAR24Werkt mindmappen echt? Hoe oefenen je leerlingen best lastige tafels? Houd je de aandacht beter vast in de klas door met diverse media te werken? Je vindt honder-den pedagogisch-didactische fi lmpjes op www.leraar24.nl.

GOED OF KWAAD?Een mens doden en zo vijf anderen redden. Of niets doen en weten dat er vijf zul-len sterven. Wat is moreel de juiste keuze? Met die vraag begint Harvard-professor Sandel zijn meeslepende les aan de Harvard Universiteit: http://athome.harvard.edu/programs/jmr/


Thierry De Vos: “Tot 2009 kregen scholen maanden vooraf een uitgebreide vragenlijst. Nu vragen we minder vooraf. We doen een vooronderzoek op basis van vroegere contro-les en cijfergegevens uit het ‘datawarehouse’. Dat is een nieuwe, centrale databank met per school cijfers over het aantal leerlingen, het aantal zittenblijvers, schoolse achterstand en GOK-leerlingen, het personeelsverloop.”

Wouter Schelfhout: “Nieuw daarin zijn de referentiegroepen. Dat zijn scholen die je beter met elkaar kunt vergelijken, omdat ze bijvoor-beeld allemaal in een stad liggen. We gaan na hoe de school die we willen doorlichten staat tegenover andere, gelijkaardige scholen.”

Thierry De Vos: “Dat vooronderzoek duurt drie dagen en geeft ons een globaal beeld van de school. We analyseren de bronnen en bezoeken de school. Zo bepalen we de sterke en zwakke punten. Daaruit distilleren we een voldoende brede doorlichtingsfocus: twee of meer vakken of leergebieden, een nieuwe studierichting, het talenbeleid... De focus kan

voor elke school anders zijn. We lichten de school niet meer integraal door, maar gedif-ferentieerd.”

Wouter Schelfhout: “We willen geen scholen ‘pakken’. Maar pijnpunten moeten we bloot-leggen zodat scholen eraan kunnen werken.”

Thierry De Vos: “Twee weken voor we de school effectief doorlichten, briefen we ze over de focus. Niet eerder, want anders doen scholen aan ‘window-dressing’. Tijdens de doorlichting voeren we gesprekken, we ob-serveren lessen en nemen documenten door. Meer dan vroeger kijken we naar de output: wat zijn de resultaten van wat de leraren doen? We koppelen processen (waarom organiseer je projecten voor hoogbegaafden, hoe voer je een talenbeleid?) aan het effect ervan.”

Wouter Schelfhout: “Na de doorlichting komt het verslag. Nieuw is dat we tijdens de doorlichting zelf meteen feedback geven aan de leraren en directie. Mensen appreciëren dat.”

“Ze sluiten zich niet op zoals bij de vorige doorlichting. Het gaat er opener en

eerlijker aan toe”, zegt directeur Gerd Van den Broeck. Zijn school, PITO Stabroek,

kreeg inspecteurs op bezoek. Sinds kort lichten die scholen gedifferentieerd door.

Wat is er veranderd? Voelen leraren en directeurs zich nu meer op hun gemak?

Ze sluipen niet meer vermomd naar de speelplaats

Wouter Schelfhoutinspecteur secundair on-derwijs, 4 jaar ervaring

Thierry De Vosinspecteur basisonderwijs, 12 jaar ervaring

Beide inspecteurs lichtten vorig schooljaar zeven scholen door op de nieuwe manier.

“WE GEVEN METEEN FEEDBACK IN DE LERARENKAMER”

INSPECTIE:

©

Luc Daelemans


Inspectie nieuwe stijl

Gerd Van den Broeck (directeur): “Het vooron-derzoek en het huiswerk dat je krijgt, geven een veiliger gevoel dan vroe-ger. Je moet je wel voorbe-reiden. Twee jaar geleden zijn alle vakwerkgroepen met hun dossier gestart. Het vakdossier blijft voor

de inspecteurs een goede leidraad. Het is geen verloren werk, het hoort bij je kwaliteitszorg.”

Birgitta Vercauteren (leraar wiskunde): “Een vakdossier moet je blijven maken, ook als Brussel zegt dat het niet hoeft. Op twee weken tijd maak je geen overzicht van lesroos-ters, je visie op het vak, de horizontale en ver-ticale leerlijn, hoe je evalueert en remedieert, je werkvormen, het gebruik van ict.”

Robert Op de Beeck (directeur midden-school): “De inspectie focust meer. Ze be-steedt meer aandacht aan zorg en leerlingbe-geleiding. Ze wilde weten hoe we omgaan met spijbelen en wat dat oplevert.”

Birgitta Vercauteren: “Wij kregen al na drie dagen feedback over onze vakwerking: zowel positieve punten als aanbevelingen en tips. Waar je enquêtes vindt om leerlingen te be-vragen bijvoorbeeld. We kregen de kans om te reageren en kritiek recht te trekken.”

Peter Jacobs (technisch adviseur): “De inspectie stelde vast dat de leerlingen geen metingen doen in de theorielessen elektrici-teit. Klopt, om praktische redenen oefenen ze dat in de praktijklokalen. Zonder dialoog of directe feedback staat dat als een negatief punt in het verslag. Nu hebben we dat meteen rechtgezet.”

Gerd Van den Broeck: “We hebben veel notities genomen om de mondelinge feed-back later te vergelijken met het verslag. De twee stemmen overeen. Eerder kon je al eens het omgekeerde meemaken: ze zeggen A en schrijven B. We houden een goed gevoel over aan de doorlichting. De inspectie sluit zich bovendien niet op zoals vroeger. Het gaat er allemaal opener en eerlijker aan toe.”

André Vandecan (direc-teur): “De focus maakt een doorlichting iets makkelij-ker voor de leraren, maar voor de directie maakt het niet zoveel verschil. Ik vraag me wel af of die fo-cus altijd een correct beeld geeft van de school.”

Elke Melon (directeur): “Op drie weken tijd kun je je niet voorbereiden op alle vragen, als je er al niet mee bezig bent geweest.”

Elke Croughs (GOK-leraar): “Ze vroegen steeds opnieuw hoe we wisten dat we de eind-termen X of Y bereikten. Het proces blijft wel belangrijk, maar de output is duidelijk belang-rijker geworden. Ze komen in de klas kijken maar dat is niet persoonlijk, enkel in functie van het grotere plaatje: hoe functioneel zijn je werkvormen, welke wandplaten zijn er te

zien, werk je in hoeken, maak je gebruik van leerlijnen.”

Elke Melon: “Al na de derde dag kregen we mondelinge feedback, die heel concreet was. In de feedback van de inspectie zat ook veel waardering en erkenning voor ons zwoegen en zweten. De inspecteurs moedigden ons aan om notities te nemen en de volgende dag brieften we de collega’s.”

André Vandecan: “Ik heb meegemaakt dat een inspecteur een paar honderd meter verder achter de kerk parkeerde en vervolgens naar de school sloop om ongezien te controleren of er toezicht werd gehouden op de speelplaats. Dat is voorbij.”

Elke Melon: “Na afl oop dachten we: nu we-ten we hoe ver we staan, eigenlijk moeten we vaker worden doorgelicht. In zes jaar tijd kan er immers veel fout gaan.”

“ZE VRAGEN MINDER PAPIERWERK MAAR JE MOET JE WEL VOORBEREIDEN”

“JE WEET VAN TE VOREN WAT ZE WILLEN”

Vooronderzoek: eind januari 2009

Doorlichting: eind mei

Focus: Nederlands, wereldoriëntatie en leren leren

Vooronderzoek: januari 2009

Doorlichting: eind april 2009

Focus: wiskunde, lichamelijke opvoeding, vakoverschrijdende eindtermen

SCHOOL: Provinciaal Instituut Technisch Onderwijs Stabroek

SCHOOL: BSGO De Regent, Gingelom


ADVERTENTIE

PLOPSA

Droge billen met klaspop Jules

Samen ‘de pot op’Een ‘droge billetjestas’ voor thuis en een klaspop helpen de peuters in scholengemeenschap Kruizinga in geen tijd van hun luier af.

“Kinderen zindelijk maken is eigenlijk niet onze taak”, vindt zorg+-coördi-nator Marleen Vermeulen. “Maar het is voor de ouders niet makkelijk om er voldoende mee bezig te zijn. Daarom trainen we de kinderen sámen inten-sief.” In september en bij elk instapmoment werken de eerste kleuterklassen rond toiletbezoek. Wie nog niet zindelijk is, krijgt een ‘droge billetjestas’ mee naar huis met een fotoverhaal, knuffel, potje en beloningsstickers. “In mijn klas maken de kleuters rustig kennis met het potje”, vertelt juf Krista. “Als Jules plastic drolletjes in het potje laat vallen, voelen de ukjes zich ‘op hun gemak’. Toch een ongelukje? Dan maken we daar geen ‘tamtam’ rond.”

Contact? Marleen Vermeulen - directeur kleuterschool in Lozer en zorg+-coördinator scholenge-meenschap Kruizinga – tel. 09 383 58 18

Lees ook ‘Knuffels in de peuterklas’ (Klasse 195) - www.klasse.be/leraren/bijlage.

©

Lieven Van Assche

S J A P O


Op druivenpluk in Frankrijk

Coupeur, porteur en trieurAl twaalf jaar gaan leerlingen uit de zesde beroepsklassen aan de Technische Scholen Mechelen op ‘vendange’. Ze slaan een week hun tenten op in Château Palmer in de Franse Médoc.

“Hard maar ongeloofl ijk plezant! Zo reageren de meeste leerlingen na een vendange”, zegt project-begeleider Toon Peters. “Je oogst, draagt en sorteert de druivensoorten cabernet, merlot en petit verdot voor de wijn van het huis ‘Château Palmer’. Ben je coupeur, porteur of trieur, het is hard labeur. Maar je beleeft tegelijk de simpele vreugde van een kampvuur, je leert elkaar en de leraren beter ken-nen en waarderen. Je snuift en proeft van de Franse plattelandskeuken en pikt nieuwe Franse woorden op. Dit is studeren à l’ université de la vie.”

Technische Scholen Mechelen – www.tsmmechelen.beFoto’s van dit project op www.klasse.be/leraren/bijlage

Mét respect voor privacy

Ouders kriebelen luizen wegDe haardos van alle leerlingen luizenvrij hou-den? Sinds het kriebelteam van ouders waak-zaam is, zijn die lastige beestjes nauwelijks nog een probleem in de Leuvense basisschool Sancta Maria.

“In het begin van het schooljaar en ook na de kerst- en paasvakantie onderzoeken we alle kinderen”, vertelt mama Arlette Coomans. “Als we luizen vin-den in een klas controleren we om de twee weken. Tot de klas luizenvrij is. Na elke controle krijgen alle ouders een brief met goed of slecht nieuws. We respecteren daarbij de privacy van kinderen én ouders. Ook kinderen van kriebelouders hebben soms luizen. Een kans om er zonder taboe over te praten: luizen zijn geen schande, hebben niks te maken met hygiëne en ja, sommige kinderen zijn er gevoeliger voor.”

Op www.klasse.be/ouders vind je zeven tips en alles over het Kriebelteam. Bekijk de nat-kam-test op www.tvklasse.be. Je vindt er ook een brochure en ‘luizenbrieven’ voor ouders in negen talen.

©

Joris Casaer

©

Peter Van Hoof


3/10

Alleen voor de klas, maar voortdurend in interactie met leerlingen, collega’s en ouders: leraren en hun emoties

“Gepassioneerde leraren zetten zichzelf op het spel”, zegt onderzoeker

Katrijn Ballet (K.U.Leuven). “De emoties die daardoor vrijkomen zijn zo

intens, dat leraren erin kunnen verdrinken.” Wat doen emoties met leraren?

De paradox van het eiland

Als leraren over hun beroep spreken hebben ze het vaak spontaan over gevoelens: blij, enthou-siast, betrokken. Maar ook: bang, machteloos, woedend. Veel emotie voor een professional in een professionele omgeving.

Katrijn Ballet: “Maar niet verwonderlijk. Als leraar sta je met je hele zijn, je hele persoon-lijkheid voor de klas. Het lijkt alsof je op een eiland zit, maar eigenlijk is dat een paradox: je staat alleen voor de klas, maar voortdurend ben je in relatie met verschillende mensen: leerlingen, collega’s, directie, ouders. De vele emoties komen daaruit voort. Ze maken on-losmakelijk deel uit van de professionaliteit van leraren.”

Ervaren leraren intense emoties in hun beroep?Katrijn Ballet: “Enorm. Dat merk je bij-

voorbeeld aan de uiteenlopende reacties op veranderingen in onderwijs. Een basisschool voerde de computer in. Leraren zouden hem gebruiken in de klas. Voor één leraar was dat oké, maar voor een andere was dat bedreigend. Zij hechtte heel veel belang aan individuele begeleiding en zorg. Ze vreesde dat de pc tus-sen haar en de leerlingen zou komen te staan en dat zette haar visie op lesgeven – waar

leerlingen centraal staan – onder druk. Derge-lijke emotionele reacties illustreren dat grote veranderingen en vernieuwingen in onderwijs de identiteit van de leraar kunnen aantasten.”

Grote veranderingen, grote emoties. Heel mense-lijk, toch?

Katrijn Ballet: “Ook schijnbaar banale ge-beurtenissen kunnen bij leraren hevige emo-ties uitlokken. Negatieve én positieve. Een voorbeeld: de directeur loopt voorbij de klas van een interimleraar. Na de les zegt hij tegen haar: ‘Goed gedaan, het is de eerste keer dat ik Jessy dit jaar zie lachen.’ Die lerares stráált. ‘De directeur vindt het blijkbaar niet slecht wat ik doe, ik word erkend als de leraar die ik ben’, is het gevoel. Bij een andere leraar komt die op-merking misschien anders over.”

Leraren voelen zich dus persoonlijk aangespro-ken door gebeurtenissen in hun beroep. Wat zit daarachter?

Katrijn Ballet: “Elke leraar stelt voor zich-zelf standaarden op van wat een goede leraar precies is, wat goed lesgeven is. Ze doen dat op basis van hun opleiding, lectuur, advie-zen van pedagogische begeleiding of het

Dit is het derde van een tiendelige artikelenreeks waarin Klasse dieper graaft naar wat leraren drijft: hun passie, hun waarden en gevoelens, hun visie op onderwijs, hun twijfels en dromen.

Op www.klasse.be/leraren/passie vind je uitgebreide interviews met deskun-digen en gepassioneerde leraren, stof tot nadenken en zelftests, en lectuurtips. Volgende afl evering: passie en intelligentie.


doorlichtingsverslag. Zo ontwikkelen ze een ‘subjectieve onderwijstheorie’ en die koesteren ze. Als een gebeurte-nis op school die standaard aantast – een klas die tegenwerkt, nieuwe leer-plannen, een ander evaluatiesysteem – dan resulteert dat vaak in emotione-le reacties. Ik ben ervan overtuigd dat veel reacties van leraren niet vanuit een ‘conservatieve’ houding ontstaan, maar vanuit een onderhuids gevoel dat hun identiteit en opvattingen op het spel staan.”

Dus: beter geen vernieuwing in onderwijs.Katrijn Ballet: “Jawel, maar beleids-

mensen moeten met die weerstand rekening houden. Dat kunnen ze door stil te staan bij de betekenis van

de vernieuwing voor de betrokkenen en de argumenten pro en contra. Ze moeten duidelijk maken waarom ze nodig is en vooral, hoe de leerlingen er beter van worden.”

De ene leraar vindt een leerlingvolg-systeem planlast, de andere niet. Houd daar maar eens rekening mee.

Katrijn Ballet: “Toch speelt hier hetzelfde mechanisme: beiden willen erkend worden als competente lera-ren, maar de manier waarop verschilt. Als de directeur nooit komt kijken in de klas is de ene leraar kwaad: ‘Hij is niet geïnteresseerd in wat ik doe.’ Maar haar collega is blij: ‘Hij erkent mijn autonomie.’ Twee verschillende reacties, hetzelfde mechanisme.”

Leraren met passie moeten wel één grote brok emotie zijn.

Katrijn Ballet: “Gepassioneerde leraren hebben een sterke drive om het goed te doen voor hun leerlingen: hun leren, hun welbevinden of beide. Hun engagement is zo hoog dat het zich sterk kan uiten in woede, twijfel of positieve emoties. Zonder emotie verlies je je engagement als leraar. En dus ook je passie.”

Beginnende leraren geven er het meest de brui aan als ze moeilijk klas kunnen houden, zeggen onderzoekers. De emoti-onele druk wordt hen te veel en ze haken af. Typisch is het verhaal van de interim-leraar die wenend de klas uitloopt.

Katrijn Ballet: “Dat zegt alles over de impact van emoties op het beroep van leraar. Maar het zegt ook hoe moeilijk leraren soms met hevige emoties kunnen omgaan. Leraren proberen voor iedereen goed te doen, maar als hun verwachtingen botsen... Die hevige emoties ontstaan trouwens niet altijd onder druk van buitenaf: sommige leraren of lerarenteams leg-gen zichzelf te veel druk op.”

Volgens de Duitse fi losoof Eckhart Tolle identifi ceren we ons zo sterk met onze emoties dat ze met ons weghollen. Wat kunnen we daaraan doen?

Katrijn Ballet: “Geef leraren en aspirant-leraren veel meer ruimte om op hun emoties en vooral het waarom daarvan te refl ecteren. Laat ze erover praten met collega’s, als de schoolcul-tuur dat toestaat, of met de mentor. Of nog het best met iemand van buiten de school, dat creëert meer afstand. Zodra ze hun emotie beter kunnen kaderen als een onvermijdelijk deel van het leraar zijn, verliezen intense gevoelens hun grip. Dát kunnen is niet in een basiscompetentie te vatten, maar het is wel de kracht van de professionele ontwikkeling van leraren.”

‘Worstelen met werkdruk. De ervaring van inten-sifi catie bij leerkrachten in het basisonderwijs’ Katrijn Ballet en Geert Kelchtermans. Uit: Pedagogische Studiën, 85, 32-48, 2008

‘De kracht van het nu’, Eckhart Tolle, uitg. Ankh-Hermes


WENDY MAES2

SCHOOLTIP

TIEN MINUTEN BRIEFING IVO BERNAERTS, OPVOEDER

“Elke dag begint met een briefi ng van tien tot vijftien minuten”, zegt opvoeder Ivo Bernaerts. “Dan overlopen we de nieuwe info. Via Smart-school vertellen ouders ons wat er thuis ge-beurt: het hondje van een leerling is gestorven of iemand kon geen huiswerk maken. Overleg is onmisbaar. Hier hoef je je niet te schamen dat het soms moeilijk gaat in de les. We gaan er ge-woon van uit dat er problemen zullen zijn en dat je je collega’s nodig hebt om ze aan te pakken. Daarom klaagt niemand dat er tussenuren zijn: een gelegenheid te meer om elkaar te spreken.”

LESTIP

INDIVIDUEEL STAPPENPLANWENDY MAES, LERAAR WISKUNDE

“Klassikaal lesgeven doe ik, maar slechts korte stukjes van elke les’”, zegt Wendy Maes. “Elke leerling heeft een individueel stappenplan om de les door te komen. Flitsende powerpointpre-sentaties? Daar knappen ze op af. ’s Avonds is er anderhalf uur studie. Dat is nodig want voor sommige leerlingen zijn thuis en school twee gescheiden werelden. Onze aanpak werkt. In de eerste graad komt negentig procent van de leer-lingen naar de avondstudie, in de tweede graad de helft en in de derde graad nog nauwelijks iemand. Zo bereiden we onze leerlingen voor op hoger onderwijs.”

AUTI-KOFFIE IN LOMMEL

pje je coooooooooollllll ega’s nodig Daarommmmmmmmmm klaagggggtttt t ttttttttt niemeen ggegegegegegegegegeegegeleleleleleeegegegegegegegeegeegegeggg nheid te m

IIIINNNNDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDIIIIIIIIIVIDUEEEEEEL WWWWWWWWWEWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW NDY MAES, LE

““K“K“KKK“KK“K“K“KK“K“K“K“K“K““K“KK““KKKKKKlalalalalalalaalaaalalalalalaaaaaaaaaaalall sssssssssssss ikaal lesgevenststststststststststststststssststssstsstststssts ukkukukukukukukukuuuuuu jes van elke lesleleleleleeeeeeeeeleeerling heeft een inde les door te komensentaties? Daar knaer anderhalf uur stusommige leerlingen

1

2

Lommel ligt bijna in het uiterste noorden van ons land en ook op onderwijsgebied zoekt het PROVIL ION (Provinciaal Instituut Lommel Individueel Onderwijs) de grenzen op. Al voor het vijfde jaar opent deze bui-tengewone secundaire school haar deuren voor leerlingen met gedrags- en emotionele problemen. Vooral leerlingen met autisme-spectrumstoornis komen erop af. Staat de auti-koffi e klaar?

1 IVO BERNAERTS

D E L E R A R E N K A M E R


HIJ IS ENORM NIEUWSGIERIG MAAR VOLKOMEN ONGEVAARLIJK. DE KOFFIEMAN VAN KLASSE KLOPT IEDERE

MAAND OP DE DEUR VAN EEN LERARENLOKAAL. HIJ TAPT HET ZWARTE VOCHT IN KLASSE-KOPPEN EN MAAKT

DE TONGEN LOS. WAT ROERT IN HET VLAAMSE ONDERWIJS? DEZE MAAND: EEN BUITENGEWONE SECUNDAIRE

SCHOOL IN LOMMEL.

VREEMD

GRAAG EEN SAAI LOKAALHELGA NULENS, PSYCHOLOOG

“Onze leerlingen aarden niet in grote groepen”, weet psycholoog Helga Nulens, “ze verademen in klassen van zes tot acht leerlingen. We bieden hun zoveel mogelijk structuur. Om van de speelplaats naar het klaslokaal te komen, werken we met een pasjessysteem. Onze klaslokalen zien er voor buitenstaanders bijzonder saai uit: geen posters aan de muren, geen kleurrijke versieringen. Onze leerlingen verdragen geen extra prikkels.”

UNIEK

EXTRA VOETENAN SERVRANCKX, LERAAR NEDERLANDS EN SOEMMA

“Onze leerlingen hebben de grootste moeite met de vakoverschrijdende eindtermen”, zegt An Servranckx, leraar Nederlands en SOEMMA. “SOEMMA staat voor SOciale, EMotionele en MAatschappelijke vorming. Dat vak gebruiken we als kapstok voor die vakoverschrijdende eindtermen. Leerlingen van andere scholen leren hun vakoverschrijdende eindtermen ook thuis, in de jeugdbeweging, in de sportclub, maar onze leerlingen hebben veel minder bui-tenschoolse mogelijkheden.”

AMAAI!

WE WILLEN ONZE LEERLINGEN WEG

GASTON BLEUS, DIRECTEUR

“De bedoeling van onze school is: onze leerlin-gen (opnieuw) aansluiting laten krijgen met het gewone onderwijs of hen voorbereiden op de overstap naar het hoger”, zegt directeur Gaston Bleus. Onze leerlingen hebben gedrags- en emotionele problemen, ze zijn type 3-leerlin-gen. Tachtig procent heeft een autismespec-trumstoornis. We bieden hun in de derde graad boekhouden-informatica en wiskunde-weten-schappen aan. Die richtingen beantwoorden het best aan hun verwachtingen en mogelijkheden.”

3

4

5

GASTON BLEUS5

HELGA NULENS3

AN SERVRANCKX4

©

Luc Daelemans

Wil je de koffi eman in jouw lerarenkamer? Hij brengt kilo’s Wereldwinkelkoffi e mee. Mail naam en adres van je school naar koffi [email protected] en overtuig hem in een tiental regels.


G STON

“De bedoelingen (opnieuwgewone ondoverstap naaBleus. Onzeemotionele pgen. TTachtig trumstststs oornisboekkkkhohhohh uden-schhahahahh pppppen aanbebebebeeeststststs aan hun v

enkammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmeeererereeeeeeeeeeeeee ? ???naam en aaaaaaaaaadaaaaadaaaaaaaaaaaaaaadaaaaaaaaaaa resrress vavavavaaaaa vaaaaaaaaaaaaaaaaaavaaan je school

een tientattatatatataaaattaatatatatataataatattaatatatatatatatatatataatatatal rl rl rregeegelsls.ls.s.s.s.s.s.s.s.ss.

Ouders mogen op de speelplaats niet roken tussen 6.30 en 18.30 uur. Na 18.30 uur laat het decreet van 6 juni 2008 roken wel toe, maar de school kan het nog altijd verbieden.

Wetgeving en andere informatie over het rookverbod op school vind je op www.klasse.be/leraren/bijlage.

Niet iedere leraar is een geboren entertainer

Gebeten leraren zijn de beste leraren2009 is het ‘Internationale jaar van de creativiteit’. Klasse laat

elke maand een eigenzinnige mens los die een lans breekt

voor creatief sterke leraren. Deze maand: Jeroen Theunissen,

auteur en docent cultuurgeschiedenis in het RITS. Zijn laatste

dichtbundel ‘Het zit zo’ is net verschenen bij Meulenhoff |

Manteau.

De leraren die ik mij in het bijzonder van mijn schooltijd herinner,

brachten moeilijke materie op een eenvoudige manier aan, waren

veeleisend maar rechtvaardig, creatief en hadden gevoel voor hu-

mor. Maar niet creatief in de zin van: jongens-en-meisjes-vandaag-

gaan-we-eens-een-spelletje-wiskunde-doen. Namelijk: wiskunde

is in de eerste plaats geen spelletje, maar keihard werk. En voor

hard werk is er kennis en doorzetting nodig. En ja hoor, wiskunde

is soms een beetje saai. Daar is niets mis mee, toch?

Dat er een jaar lang extra aandacht naar creativiteit gaat, is lovens-

waardig. Een leraar moet in staat zijn om de leerlingen warm te

maken voor het vak dat hij brengt. Dat betekent dat hijzelf gebeten is

door wat hij wil overbrengen: de beste leraar geschiedenis is diegene

die uitweidt. Dat betekent vervolgens dat hij aan het begin van de les

in staat is om de leerlingen op verrassende manieren attent te maken

op het belang en zelfs op de schoonheid van wat allemaal zal gebeu-

ren. En dat betekent ook dat de leerlingen constant actief betrokken

worden in wat er gebeurt. Elk van deze elementen breekt de routine.

En routine breken is een vorm van creativiteit.

Creativiteit is niet belangrijker dan kennis. Het zou fout zijn om

van iedere leraar te verwachten dat hij een entertainer is. Want jam-

mer genoeg heeft niet iedereen daar het talent voor, en bovendien

is er al ‘Comedy Casino’, waar die mensen hun kans kunnen wa-

gen. Creativiteit is niet hetzelfde als jeunisme: vijftigers die denken

dat ze zestien zijn. Of nog: onderwijs is geen infotainment.

We moeten creatief zijn in de klas. Uiteraard. Leerlingen moeten op

het einde van hun schooltijd als mens vollediger, kritischer, volwas-

sener zijn. Ik zou zelfs zeggen: minder conformistisch. Leraren heb-

ben daarin een taak. Tegelijkertijd is creativiteit geen doel op zich,

maar een middel. Ik heb al leerlingen horen klagen over leraren die

altijd maar weer met rollenspelen en quizjes kwamen. Dat kan niet

de bedoeling zijn.

Jeroen Theunissen

ROKEN OP DE

SPEELPLAATS

Ik haalde vandaag mijn kin-

deren af op school. Op de ver-

zamelplaats waar de kinderen

in rijen staan, staken een paar

ouders gewoontegetrouw een

sigaret op. Voor de directeur

blijkbaar geen probleem want

de situatie doet zich steeds

weer voor en hij neemt geen

concrete acties. Maar mag je

zomaar roken op de verzamel-

plaats/speelplaats waar ouders

hun kinderen afhalen?

Naam en adres gekend

bij de redactie

©

Koen Broos

D I A LO O G


©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©KoenKoenKoenKoenKoenKoenKoenKoenKoenKoenKoeKoennnn Bro

Bro Bro Bro BroBr

Bro Bro B Bro BroBroososososososososoossss

SPEEL HET WIN-WIN-SPEL

SPEEL HET WIN-WIN-SPEL

OU

DER

S

VERWACHTING

“Het oudercontact moet een fi jn moment fi jn moment

zijn waar we ook positieve zaken over ons

kind horen.”

ENGAGEMENT

“Wij komen naar het oudercontacthet oudercontact.”

OU

DER

S

OU

DER

S

VERWACHTING

“We weten graag wie zorgleraar of zorgleraar of

leerlingenbegeleiderleerlingenbegeleider is en waar en

wanneer we hem kunnen bereiken.”

ENGAGEMENT

“We kennen het spijbelbeleidspijbelbeleid en brengen

de school snel op de hoogte bij ziekte van

ons kind.”

OU

DER

S

VERWACHTING

“Het inschrijvingsmomentinschrijvingsmoment is meer dan een

papieren moment. Met een hartelijk onthaal,

veel info en een open geest.”

ENGAGEMENT

“We leven de afspraken uit het school- school-

reglement reglement na.”

OU

DER

S

OU

DER

S

VERWACHTING

“De school communiceert duidelijkcommuniceert duidelijk met

álle ouders.”

ENGAGEMENT

“Bij problemen en speciale zorgspeciale zorg gaan

we met de school op zoek naar de

juiste aanpak van ons kind.”

VERWACHTING“Ouders moeten het schoolreglementschoolreglement lezen,

kennen en naleven.”

ENGAGEMENT “We maken een fi jn momentfi jn moment van het

oudercontact en zoeken naar oplossingen als ouders niet aanwezig kunnen zijn.”

SCHO

OL

VERWACHTING“Ouders informeren ons goed over speciale zorgspeciale zorg die hun kind nodig heeft.”

ENGAGEMENT “We werken ons zorgbeleid met zorgleraar, zorgleraar,

leerlingenbegeleiderleerlingenbegeleider goed uit en werken samen met de ouders.”

SCH

OO

L

SCHO

OL

OU

DER

SO

UD

ERS

VERWACHTING

“De school verwittigt ons snel als ons

kind spijbeltspijbelt.”

ENGAGEMENT

“We zorgen ervoor dat ons kind op school is

vóór de bel de bel gaat.”

VERWACHTING“We verwachten dat elk kind op school is vóór de belde bel gaat.”

ENGAGEMENT “We lichten onze ouders tijdens het inschrij- inschrij-vingsmomentvingsmoment goed in over ons school-reglement en het pedagogisch project.”

SCH

OO

LSCH

OO

L

VERWACHTING“Ouders kennen het spijbelbeleidspijbelbeleid op school

en leven de afspraken na.”

ENGAGEMENT “Als een leerling spijbelt spijbelt verwittigen we de ouders snel en gaan we samen op zoek naar

oplossingen.”

SCH

OO

LSCH

OO

L

OU

DER

SO

UD

ERS

SCH

OO

L

OU

DER

S

OU

DER

S

VERWACHTING

“De school houdt rekening met ouders

met een andere cultuurandere cultuur en taal.”

ENGAGEMENT

“Wij moedigen onze kinderen aan

om NederlandsNederlands te praten.”

VERWACHTING“De leerlingen praten NederlandsNederlands in

de klas én op de speelplaats.”

ENGAGEMENT “We doen inspanningen om laagdrempelig en duidelijk te communiceren

duidelijk te communiceren met álle ouders.”

SCH

OO

L

SCHO

OL

VERWACHTING“We willen graag dat alle ouders naar het oudercontact

oudercontact komen.”

ENGAGEMENT “We houden rekening met ouders met een andere cultuur

andere cultuur en taal.”

SCH

OO

L

SCHO

OL

Wat verwacht je als schoolteam van de ouders? En wat verwachten Wat verwacht je als schoolteam van de ouders? En wat verwachten de ouders van jouw schoolteam? Waar engageren beide partijen de ouders van jouw schoolteam? Waar engageren beide partijen zich voor? Ga samen zitten, speel het WIN-WIN-spel en ga met zich voor? Ga samen zitten, speel het WIN-WIN-spel en ga met elkaar in dialoog. Zes verwachtingen, zes engagementen. Geen elkaar in dialoog. Zes verwachtingen, zes engagementen. Geen verliezers, enkel winnaars. Leg je kaarten op tafel en domino verliezers, enkel winnaars. Leg je kaarten op tafel en domino mee. Vanaf 2010-2011 moet er in het schoolreglement een mee. Vanaf 2010-2011 moet er in het schoolreglement een engagementsverklaring voorkomen.engagementsverklaring voorkomen.

WAT HEB JE NODIG? een ploeg ouders en een schoolteam een open geest een leuke, verrassende plek om te spelen

HOE SPEEL JE?

STAP 1 Scheur en knip de kaarten los.

STAP 2 Verdeel de groene OUDERS-kaarten aan de ouders en de gele SCHOOL-kaarten aan het schoolteam.

STAP 3 Elke kaart geeft een verwachting en engagement weer die passen bij een engagement en verwachting van de andere partij. Bekijk en bespreek ze eerst binnen de groep (ouders/schoolteam).

STAP 4 Elke groep duidt een verslaggever aan die mogelijke aandachtspunten noteert.

STAP 5 Ouders leggen de eerste kaart op tafel waarop staat wat ze van het schoolteam verwachten. Het schoolteam reageert met een engagement op een van zijn kaarten: wat zal het doen om die verwachting waar te maken? Het legt die zoals bij een dominospel naast de verwachting van de ouders. Op die engagementskaart staat meteen ook welke inspanningen het schoolteam van de ouders verwacht. Daarop reageren de ouders met een engagement. Leg zo het hele dominospel. Bouw telkens voort op de nieuwe verwachting die op tafel komt.

STAP 6 Niet elke kaart is misschien even toepasbaar op de schoolsituatie. De discussie telt (hoe doe je dat, wat spreek je af). Maak extra kaarten als je andere verwachtingen wilt uitspreken.

STAP 7 Jullie hebben nu een stevige oefening gemaakt om samen op school een ENGAGEMENTSVERKLARING op te stellen.

Ook Klasse voor Ouders Klasse voor Ouders drukt dit win-win-spel af op 700 000 exemplaren. Een kans om het samen over verwachtingen en engagementen te hebben?

Dit spel kwam tot stand in samenwerking met de ouderkoepelsin samenwerking met de ouderkoepels. In november organiseren zij verschillende infomomenten. Meer info op www.koogo.be, www.vcov.be, www.g-o.be/ouders.

“JAWEL, WIJ ENGAGEREN ONS OM...”

SPEELSAMEN METDE OUDERS HETWIN-WIN-SPEL

©

Illustraties: Sander Belmans

1. WAT IS EEN ENGAGEMENTSVERKLARING? Het is een positief instrument met wederzijdse afspraken tussen ouders en school. De school maakt duidelijk welke inspanningen ze doet om de dialoog en samenwerking met de ouders vlot te doen lopen. Ouders engageren zich om bijvoorbeeld interesse te tonen voor wat op school gebeurt, naar het oudercontact te komen, ervoor te zorgen dat hun kind tijdig op school is, of tijdig een seintje te geven als het met hun kind fout loopt. Als scholen samenwerken met betrokken ouders vergroten de leerkansen van kinderen.

2. WAT MOET DAARIN STAAN?Over vier thema’s engageren ouders en school zich:Over vier thema’s engageren ouders en school zich:1 het oudercontact2 de aanwezigheid op school3 de individuele begeleiding van leerlingen4 het aanmoedigen om Nederlands te leren

3. WIE BEPAALT DE INHOUD? Elk schoolbestuur maakt zijn engagementsverklaring.

Die moet wederzijds zijn: wat biedt de school aan en waar engageren de ouders zich voor?

Net als het schoolreglement moet ook de inhoud van de engagementsverklaring overlegd worden in de schoolraad.

Elke scholengemeenschap kan de eerste drie engagementen verder vorm geven. Het vierde kan enkel uitgebreid worden als er in het Lokaal Overlegplatform een akkoord over is.

4. KUN JE DIE ENGAGEMENTEN AFDWINGEN? Het schoolreglement regelt de wederzijdse rechten tussen ouders

en school. De engagementsverklaring maakt er deel van uit. Opgenomen engagementen hebben dus hetzelfde afdwingbare karakter als andere afspraken in het schoolreglement. Een leerling is pas ingeschreven als de ouders instemmen met het schoolreglement.

Als ouders de engagementsverklaring niet naleven kan dat geen aanleiding zijn om een leerling te schorsen of uit te sluiten.

5. VANAF WANNEER MOET DIE ENGAGEMENTSVERKLARING ER ZIJN?Ouders die dit schooljaar (2009-2010) hun kind inschrijven voor het schooljaar 2010-2011 moeten bij de inschrijving al een schoolregle-ment met engagementsverklaring ondertekenen.

Meer info over de engagementsverklaring op www.ond.vlaanderen.be/wetwijs.

DE ENGAGEMENTS-VERKLARING IN 5 VRAGEN

ONDERWIJSBLOG VAN DE MAAND

Klasse schuimt het web af op zoek naar spetterende, scheve en sublieme onderwijsblogs. Deze maand: Sponzen ridder.

http://sponzenridder.blogspot.com

FLUOVEST

Nu we dit jaar in ons school-

reglement de aandacht hebben

gevestigd op zichtbaarheid in

het verkeer hoorde ik vorige

week een eerstejaars roepen:

“Word je graag gepest, draag

dan een fl uovest!” Hoe trekken

we dit recht? Diezelfde jonge-

ren doen er in de lagere school

alles aan om in de gratie te val-

len van de werkgroep verkeer

die fl uovesten, fi etshelmen en

fl uostrips telt. Er is nog werk

aan de winkel in het secundair

onderwijs.

Benny Peeters, Wuustwezel

BESPARINGEN:

NEEN!

Enkele besparingspistes zijn

frontale aanvallen op de

onderwijsmensen: de afschaf-

fi ng van de Brusselpremie en

een inlevering van 1 procent

op het brutoloon. Nochtans is

het eenvoudig. Als ik met mijn

auto ladderzat tegen een boom

rij, dan draai ik daarvoor op.

Zoiets noemt men verantwoor-

delijkheid. Maar als enkele

bankiers met ons spaargeld op

de beurs goochelen en zo één

van de grootste economische

crisissen veroorzaken, waarom

moeten anderen dan daarvoor

opdraaien? Tientallen

miljoenen euro’s heeft de

overheid geïnvesteerd om de

banken er weer overheen te

helpen. Is het dan niet meer

dan logisch dat die banken dat

geleende geld aan de gemeen-

schap terugbetalen?

Onderwijs moet mensen hel-

pen hun plaats in de

Jouw vragen?• Voor vragen of problemen rond onderwijs: bel gratis de Vlaamse Infolijn

via 1700 (elke werkdag van 9 tot 19 uur), fax 02 553 96 55 of surf naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn.

• Rondzendbrieven en wetgeving vind je op edulex.vlaanderen.be.• Recent nieuws? Check www.lerarendirect.be en www.schooldirect.be.

Jouw mening?• Mail naar [email protected].• Schrijf naar Klasse (Dialoog) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel.• Geef je mening op www.klasse.be/forum en www.klasse.be/poll.

maatschappij te vinden. Leer-

lingen verwerven niet alleen de

nodige kennis en vaardigheden

om hun kansen te vergroten

op de arbeidsmarkt, maar ook

om de wereld te begrijpen en

haar rechtvaardiger te maken.

Pascal Smet moet die funda-

mentele taak van het onderwijs

nog maar eens goed bekijken.

Want het is triest vast te stel-

len dat in tijden van crisis de

onderwijsministers (en niet

alleen de Vlaamse) als één van

de eersten hun budget onder

het slagersmes leggen.

Gaetan Carlier, Brussel

HOOFDDOEK

Als leraar islamitische gods-

dienst met een hoofddoek

betreur ik het hoofddoeken-

verbod van het GO! Ik draag

mijn hoofddoek omwille van

mijn godsdienst, niet onder

druk, maar nu sta ik onder

druk om mijn hoofddoek af te

leggen. Ik zou het heel jammer

vinden als ik door dit verbod

mijn job als leraar die ik heel

graag doe moet opgeven. Het

ergste vind ik het voor mijn

leerlingen die weer zonder

leraar zullen zitten, want vóór

mij vonden die scholen geen

leraar islamitische godsdienst.

Hatice Baloglu


Christophe Desmet (38) is leraar informatica aan KTA Han-delsschool Aalst. Zijn eenmansbedrijf ‘Grafzorg’ onderhoudt en reinigt grafmonumenten - www.grafzorg.be

Voor de klas en...Hoe combineer je een goedgevulde lesopdracht met een bijberoep?

“Ik spurt niet om vier uur naar het kerkhof”, zegt leraar-grafverzorger Christophe.

“Ik organiseer nog elk jaar de snowboardreis voor mijn leerlingen.” Ook Sarah en

Joop leiden een dubbelleven. Verrijkend of vermoeiend?

...op het kerkhof“‘Waar vind je mijnheer Desmet op woens-dagmiddag? Op het kerkhof!’ lachen mijn leerlingen. Kerkhoven liggen niet toevallig steeds verder weg van de dorpskern. Mensen duwen de dood weg. Ik ging als kind heel vaak met mijn grootouders naar het graf van Lucien, een jongere broer van mijn grootvader die in de oorlog was omgekomen. Mijn grootmoeder vroeg of ik dit graf later wou onderhouden. Toen ik zestien was, dacht ik al: professioneel

graven onderhouden voor mensen die te oud worden of die zelf geen tijd hebben, dat is een gat in de markt. Ik ben 37 moeten worden om er echt aan te beginnen. Met toestemming van het schepencollege rijd ik met mijn auto op het kerkhof. Ik heb 600 liter water en een stoomdrukreiniger bij. Ik poets de stenen op, vervang letters op de grafzerk, plaats of ver-zorg de planten. Daarna neem ik een foto van het graf en bezorg die aan de klant. De zaken gaan goed, ook al is het moeilijk om mensen te benaderen. Reclame maken in een rusthuis: weinig directies zijn er happig op om een affi -che van Grafzorg uit te hangen. Ze vinden het cru, confronterend.”

“Een kerkhof is een mooie plaats, ik ben er graag. Toch heb ik het soms moeilijk als ik een graf van een kind zie met allemaal knuffels op, of het graf van een papa waarop zijn twee dochters een tekening en brief achterlieten.”

“Op school weten ze dat ik met Grafzorg bezig ben. Zolang ik mijn schoolwerk goed doe, maakt niemand daar problemen van. Ik organiseer elk jaar een snowboardreis, het is niet dat ik om vier uur naar het kerkhof spurt.”

Grafverzorger, boekhouder en burgemeester: leraren en hun bijberoep

©

Isabel Corthier


GRAFVERZORGER, BOEKHOUDER EN BURGEMEESTER: LERAREN EN HUN BIJBEROEP

“Ik werk deeltijds. Maandagvoormid-dag, woensdag en vrijdag ben ik op school en geef taal, functioneel re-kenen, wereldoriëntatie en muzische vorming. Mijn leerlingen zijn tussen elf en veertien jaar oud. Ik heb een zusje met het Down-syndroom en daardoor heb ik altijd affectie voor het buitengewoon onderwijs gehad. Nochtans liep ik in mijn lerarenoplei-ding geen stage in het buitengewoon onderwijs. De beste leerschool is nog altijd de leefschool. Al doende leer je. Ook in ons bedrijf. We verkopen mu-ziekcomputers aan horecazaken. In het begin maakte ik heel wat fouten, ik betaalde veel leergeld. Dat is een les voor het onderwijs: je moet die fouten maken om iets bij te leren.”

“Mijn broer doet de verkoop, ik volg de facturen op. Met uitzondering van

de vrijdagen zijn de werkdagen lang. Meestal ben ik pas om acht uur thuis. Door mijn werk in het bedrijf besef ik meer en meer het belang van ad-ministratie. Een verloren gegaan con-tract is een ramp, hoe kun je dan nog een betaling claimen? Een agenda invullen is zinvol. Onze werknemers vullen een agenda in, hoe kun je ze anders controleren en bijsturen?”

“Zelfstandige zijn is geen droomjob. Blijf ik beide jobs combineren? Geen idee. Dit schooljaar is een test. Door deeltijds op school te werken, kan ik me niet zo gemakkelijk voor langer lo-pende projecten engageren. Jammer.”

...tussen de facturen

Sarah Torcque (28) is leraar buitengewoon on-derwijs aan het Medisch Pedagogisch Instituut ‘t Craeneveld. Ze nam twee jaar loopbaanonder-breking om met haar broer muziekcomputers aan horecazaken te verkopen. Sinds 1 septem-ber werkt ze deeltijds voor de klas en deeltijds tussen de facturen - www.maestromatic.com

“Mijn schooldirecties groeperen mijn lessen. Woensdag is de zwaarste dag: in de voormiddag heb ik vier uur les in Oudenaarde, daarna zes uur in Kruishoutem en ’s avonds dirigeer ik een koor. Als burgemeester kom ik af en toe in de gemeenteschool, onder andere om de rapporten uit te delen.”

“Van een burgemeestersloon alleen kun je niet leven. Als burgemeester steun ik graag het verenigingsleven: een wedstrijdbal voor de voetbal-ploeg, een rondje op de barbecue van de jeugdbeweging... Ik probeer overal aanwezig te zijn in de gemeente. Kruishoutem telt slechts achtduizend inwoners, dat is te overzien.”

“De leerlingen en collega’s in Oude-naarde weten uiteraard dat ik burge meester ben. Vang ik in de les

anti democratische opmerkingen op, dan durf ik tijdens de muziekles de werking van de gemeenteraad of onze democratie uit te leggen en te verde-digen.”

“Lesgeven vergt meer energie dan burgemeester zijn. Ik weet niet of ik deze combinatie lang volhoud. Ik ben gescheiden en heb een zoon van tien jaar. Hij is het grootste deel van de tijd bij mij en komt absoluut op de eerste plaats in mijn leven.”

“Of ik al muziek in de gemeenteraad heb gebracht? Toen ik burgemeester werd, zei ik dat ik een piano in de raadszaal zou zetten om er af en toe een deuntje op te spelen. Daar moet ik toch eens werk van maken.”

...met de burgemeesterssjerp

Nieuw sinds 1 september 2009: prestaties, inkomsten, arbeidsregelingen buiten het onder wijs oefenen geen invloed uit op de be-

zoldiging van je prestaties binnen het onderwijs. Je kunt je onderwijs opdracht dus probleemloos combineren met andere beroepsactiviteiten als loontrekkende of zelfstan-dige. Alle info op www.klasse.be/leraren/bijlage.

Joop Verzele (37) is leraar muziek aan het Vrij Landelijk Instituut Oudenaarde en het deeltijds kunstonderwijs in Kruishoutem. Sinds vorig jaar combineert hij een voltijdse lesopdracht met het ambt van burgemeester in Kruishoutem.

©

Isabel Corthier

©

Isabel Corthier


Eetbare gedichten en Turkse zoetigheden Gratis naar theater: ‘Nee, stop, ga weg!’ Win een dvd: ‘Beautiful Bitch’

zekerdoen

ALGEMEEN

ACTIES

BASIS SECUNDAIR

4747

Voel nattigheid

Hidrodoe pompt je waterkennis op peil

DECEMBER SURFMAAND

Feestnummer 200 krijgt een verrassend kleedje. Zonder Zeker Doen. Alle tips vind je op www.klasse.be/leraren, www.lerarenkaart.be en in de elektronische nieuwsbrieven van de Lerarenkaart.

STAD MET KLASSE: BRUSSELWillen je buren wel eens opscheppen met Boedapest of Riga? Verras ze en trek op verkenning door niets meer of minder dan de hoofdstad van Europa. Bezoek één van de talrijke musea. Voel nattigheid in het Brusselse Aquarium en loer er (exclusief!) achter de schermen. Benieuwd wie hier miljoenen jaren geleden rondliep? De ‘Galerij van de dinosauriërs’ werpt je terug in de geschiedenis. Wandel door Mini-Europe. Op een paar mi-nuten sta je van de Grote Markt bij Big Ben. Zie je het grootser, beklim dan een 165 miljard keer uitvergroot ijzerkristal. Alles op nauwelijks een boogscheut van elkaar. Voor wie goed mikken kan.

…TUSSEN DINO’S EN DOLFIJNENAai de herbivoren, maar vermijd de vleeseters. Wandel tussen meer dan dertig dinosauriërs. Hun complete skeletten vor-men de grootste dinosaurus-tentoonstelling van Europa. In

de ‘Galerij van de evolutie’ reis je door de geschiedenis van het leven. Met reuzensprongen doorloop je miljarden jaren. Je springt zelfs even de toekomst binnen. Verneem hoe het museum evolueerde van een achttiende-eeuws rariteitenkabinet tot een moderne wetenschappelijke instelling.Extra: tijdens deze Klassedag bezoek je de tijdelijke tentoonstelling ‘Walvissen en dolfi jnen’ vrij of begeleid.Museum voor Natuurwetenschappen - Vautierstraat 29 - 1000 Brussel - www.natuurwetenschappen.be - gratis op vertoon van je lerarenkaart - lerarendag op 25 november gratis voor leraren en één extra persoon (inschrijven verplicht)

…TUSSEN INCA’S EN INUÏTGeknoopte tapijten, miniaturen en houtsnijwerk voeren jou naar de islamitische wereld. Maskers in jade, beschilderde vazen en kostbare

©

www.atomium

.be - SABAM 2009 - Darko

sieraden brengen jou tot bij de Maya’s, Azteken en Inca’s. Bekijk het beeld dat Hergé inspireerde tot het schrijven van ‘Het gebroken oor’. Of bewonder de oudst bewaarde Inuït-kajak ter wereld. Brabantse re-tabels en internationaal bekende wandtapijten vertegenwoordigen het Belgische erfgoed.Extra: je krijgt een voorstelling van het educatieve programma 2009-2010 en je maakt een keuze uit drie rondleidingen. Napraten kan bij een drankje.Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis - Jubelpark 10 - 1000 Brussel - www.kmkg-mrah.be - gratis op vertoon van je lerarenkaart - lerarendag op 14 november gratis voor leraar en partner (inschrijven verplicht)

…TUSSEN VLOOIEN EN VLIEGTUIGENWat brengt tien eeuwen militaire ge-schiedenis? Harnassen en meesterlijk bewerkte degens. Kostbare vuurwapens. Hedendaagse pantsers en vliegtuigen. Uniformen uit binnen- en buitenland il-lustreren de evolutie van de militaire uit-rusting en de invloed van de burgermode

©

Kenny Verbeke


MET KLASSE TUSSEN DE KETTEN

©

Th. Hubin

op de militaire kledij. De tentoonstelling ‘Hondse Oorlog’ verhaalt het lot van de dieren tijdens de Eerste Wereldoorlog. Van ongenode gast in de loopgraven tot gezelschapsdier.Extra: een rondleiding voert jou door de Eerste Wereldoorlog en de tijdelijke tentoonstelling in het bijzonder. Partner en kinderen bezoeken het museum op eigen tempo.Legermuseum - Jubelpark 3 - 1000 Brussel - www.legermuseum.be - voor iedereen gratis toegankelijk - lerarendag op 28 november (inschrijven via sandra.verhulst@ klm-mra.be, vóór 16 november)

…TUSSEN PROEVEN EN PROBERENStap in een lift vol verrassin-gen. Ga zitten als een fakir. Ontcijfer een geheime bood-schap. Kijk naar je stem of probeer te ontsnappen aan het

gezicht dat je aanstaart. Kruip in de vacht van een hond die het spoor van een bijzonder geparfumeerde dame volgt. Zie jij of de straal van Manneke Pis continu is? Meer dan honderd interactieve experimenten prikkelen je zintuigen: over fysica, licht, optica, illusies, menselijke waarneming, (3D-)zicht en Europese uitvinders.Tijdens de lerarendag ga je onder begeleiding zelf aan de slag en krijg je meer uitleg over het educatieve aanbod.Scientastic - Tram- en metrostation Beurs, verdieping -1 - Anspachlaan - 1000 Brussel - www.scientastic.be - gratis op vertoon van je lerarenkaart - le-rarendagen op 25 en 28 november gratis voor leraar en partner (inschrijven via [email protected] of 02 736 53 35)

…TUSSEN PIANO’S EN PARTITURENGa op muzikale wereldreis: van de viola da gamba aan het Brusselse hof, langs de Afrikaanse kora tot de theremin, een instrument dat je bespeelt zonder het aan te raken. Het infraroodgestuurde systeem vergast je op uren muzikaal luisterplezier. Geen Babelse spraakverwarring want de taal van de muziek is universeel.Extra: tijdens de lerarendag bezoek je het museum op eigen tempo of volg je een rondleiding. In het Atelier musiceer je een eigen compositie.Het mim, muziekinstrumentenmuseum - Hofberg 2 - 1000 Brussel - www.mim.be - gratis op vertoon van je lerarenkaart - lerarendag op 28 november gratis voor leraren (inschrijven verplicht)

…TUSSEN BRUSSELSE BOLLENOoit een ijzerkristal van dichtbij bekeken? Voor deze versie heb je geen microscoop nodig. Het Atomium vergroot het maar liefst 165 miljard keer. Neem de lift naar de hoogste bol en geniet van een uniek panorama over Brussel. De vaste tentoonstelling toont hoe het was ten tijde van Expo ’58. In de ‘kinderbol’ boek je een overnachting voor de hele klas. En tussendoor eet je in de cafetaria je buikje ‘bol’.Extra: tijdens de lerarendag krijg je een rondleiding door het Atomium. Je krijgt uitleg bij het educatieve aanbod en de scholenwerking.Atomium vzw - Atomiumsquare - 1020 Brussel - www.atomium.be - leraren betalen 7 i.p.v. 9 euro - lerarendag op 25 november gratis voor leraar, partner en max. 2 kinderen (inschrijven verplicht)

…TUSSEN PRAAG EN PARIJSDe Vesuvius barst uit. De Berlijnse muur valt. De Ariane stijgt op. Mini-Europe perst het hele continent samen tot één veld bezienswaardighe-

den. Wandel in enkele uren van Big Ben naar de Gondola’s voor het Dogenpaleis. Of van de Brusselse Grote Markt naar de Akropolis. Het beeld-, klank-, en animatiespektakel zet de 350 miniatuurmonumen-ten in de picture. Het parcours ‘Spirit of Europe’ leert je alles over de geschiedenis, de noodzaak en de plaats van de Europese Unie in de wereld.Extra: tijdens de lerarendag krijg je uitleg over de pedagogische bezoe-ken en een catalogus met alle informatie over de gebouwen die zich in het park bevinden.Mini-Europe - Bruparck - 1020 Brussel - www.minieurope.eu - gratis op vertoon van je lerarenkaart - lerarendag op 25 november gratis voor leraren en partner, korting voor max. 3 kinderen (inschrijven verplicht)

…TUSSEN AMFIBIEËN EN AQUARIA48 aquaria tonen 250 soorten vissen, amfi bieën en ongewervelden. Tegelijk krijg je zicht op milieuproblemen, gaande van ontbossing en over-exploitatie van grondstoffen tot de kwetsbaarheid van de voedsel-keten en het vernietigen van biotopen.Extra: tijdens de lerarendag krijg je een rondleiding en spiek je achter de schermen.Openbaar Aquarium van Brussel - E. Bossaertlaan 27 - 1081 Brussel - leraren betalen 7 i.p.v. 8 euro - lerarendag op 25 november gratis voor leraar, partner en max. 2 kinderen (inschrijven via 02 414 02 09 of [email protected] vóór 18 november)

HOE INSCHRIJVEN?

De Klassedagen op zaterdag 14, woensdag 25 en zaterdag 28 november zijn gratis voor houders van de lerarenkaart en naargelang van de loca-tie ook voor hun partner en/of kinderen. Inschrijven kan uitsluitend via www.lerarenkaart.be (tenzij anders vermeld) tot de maximumcapaciteit bereikt is. Je kunt één of meer activiteiten of dagen combineren. Na inschrijving ontvang je een bevestigingsmail. Die leg je met je leraren-kaart voor aan het onthaal.

Klasse organiseert deze lerarendagen i.s.m. Attractions & Tourisme asbl.

AC

TIE

S LE

RA

RE

NK

AA

RT


KLASSEDAG

VRIJDAG 13 NOVEMBER

SCHERVENUITTIP Mark gleed in zijn leven door vele boch-

ten. Die ene echte was er te veel aan. Gestorven? Zich van kant gemaakt, ja! Moeder en zoon ontmoe-ten elkaar na lange tijd. Zij wil de draad opnemen. Hij wil haar de waarheid doen spuwen. ‘Scherven’

is theater voor 16+ over achterblijven na zelfdoding. Waar? CC De Meent - Gemeenveldstraat 34 - 1652 Alsemberg Wanneer? 20.30 uur Wie? Gratis voor vijftig leraren en hun partner Meer info: www.zamzamproducties.be - www.zelfdoding.be Inschrijven: laatste plaatsen via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

ZATERDAG 14 NOVEMBER

STAD MET KLASSE BRUSSEL (1)KLASSEDAG Een rondleiding door islamitische

kunst, precolumbiaans Amerika of de Europese sierkunsten. Het museum stelt het educatieve pro-gramma 2009-2010 voor. Je praat na bij een drankje. Zie p.42 Waar? Koninklijke Musea voor

Kunst en Geschiedenis - Jubelpark 10 - 1000 Brussel Wanneer? 14 tot 17 uur Wie? Gratis voor leraren en partner Meer info: www.kmkg-mrah.be Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

WOENSDAG 18 NOVEMBER

TOP-DAG IN TECHNOPOLIS® INFODAG Praktische infosessies, experimenten

en demonstraties, een beurs met de nieuwste les-materialen en educatieve publicaties, praktijkvoor-beelden, concrete tips van collega’s om je lessen aantrekkelijk te maken Waar? Technopolis® -

Technologielaan - 2800 Mechelen Wanneer? 8.30 tot 16 uur Wie? Gratis voor leraren technologische opvoeding eerste graad secundair Meer info: www.technopolis.be Inschrijven: laatste plaatsen via www.technopolis.be


MOOI NIETINFODAG Uiteenzetting over hedendaagse kunst

in de klas en een voorstelling van de Mooi niet-box. Die vertaalt hedendaagse kunst voor kinderen en mondt uit in een tentoonstelling met echte en zelf-gemaakte kunstwerken. Zie p. 47 Waar? Z33 -

Zuivelmarkt 33 - 3500 Hasselt Wanneer? 14 tot 16 uur Wie? Gratis

voor leraren lager onderwijs Meer info: www.z33.be Inschrijven: uit-sluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

WOENSDAG 18 EN ZATERDAG 21 NOVEMBER

CHINEES THEEKRANSJEINFODAG Thee is dé gift van China aan de rest

van de wereld. Een keizerlijke theepot uit de acht-tiende eeuw illustreert het plukken en het zetten van thee. Schenkkannen, theepotten en porselein uit de Ming- en Qingdynastie… laat het even trekken.

Waar? Musée royal de Mariemont - 100 chaussée de Mariemont - 7140 Mariemont Wanneer? Nederlandstalige rondleiding om 14 uur (woensdag) en 10.30 uur (zaterdag) Wie? Gratis voor leraren Meer info: www.musee-mariemont.be Inschrijven: [email protected] of 064 27 37 08

ZONDAG 22 NOVEMBER

SPAANS KASTEELVIPDAG Avant-première van de nieuwe jeugdfi lm ‘Un château

en Espagne’, een sterk verhaal over de onvervangbare vrienden uit onze jeugd. Zie p. 58 Waar? The Roxy Theatre - Koersel (Beringen) Wanneer? 10 uur Wie? Gratis voor leraren derde graad lager onderwijs en hun kinderen (vanaf 10 jaar) Meer info: www.jekino.be/unchateau-enespagne Inschrijven: vanaf 30 oktober, uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

ZONDAG 22 NOVEMBER

SPELEN MET WATERVIPDAG Van waterpoëzie tot de grootste indoor

draaikolk ter wereld. Je maakt je keuze uit één van de infosessies over het educatieve aanbod voor la-ger en secundair onderwijs of je bezoekt het cen-trum vrij. Zie p. 47 Waar? Hidrodoe - Haanheuvel 7

- 2200 Herentals Wanneer? 10.30 tot 15.30 uur Wie? Gratis voor le-raren. Partners betalen 5,50 euro i.pv. 7,50 euro. Kinderen 3,50 i.p.v. 5,50 euro Meer info: www.hidrodoe.be Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be


STAD MET KLASSE: BRUSSEL (2)KLASSEDAG Bezoek begeleid of vrij de tijdelijke

expo ‘Walvissen en dolfi jnen’. Ontdek de ‘Galerij van de evolutie’, de ‘Galerij van de dinosauriërs’ en ‘250 jaar natuurwetenschappen’. Na afl oop krijg je een didactisch dossier. Zie p. 42 Waar? Museum

voor Natuurwetenschappen - Vautierstraat 29 - 1000 Brussel Wanneer? 13 tot 17 uur (rondleidingen om 13.30 - 14.30 - 15.30 uur) Wie? Gratis voor leraren en één extra persoon (volwassene of kind) Meer info: www.natuurwetenschappen.be Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be


STAD MET KLASSE BRUSSEL (3)KLASSEDAG Fysica, licht, optica, illusies,

3D-zicht: meer dan honderd proeven en experi-menten maken wetenschap concreet. Onder bege-leiding ga je aan de slag. Zie p. 43 Waar? Scientastic - Tram- en metrostation Beurs, verdie-

ping -1 - Anspachlaan - 1000 Brussel Wanneer? 14 tot 17 uur Wie?

KALENDER LERARENDAGENDe winter lonkt. Maar een reden om binnen te blijven is dat niet. Zeker niet voor iemand die een lerarenkaart op zak heeft. Ga een dagje ‘brus-selen’. Of test uit wat gewichtloosheid zoal met je doet. Bezwijk voor de ‘Chinese verleiding’. Een lerarendag gemist? Kijk voor het meest recente aanbod op www.lerarenkaart.be of abonneer je op één van de dertien nieuwsbrieven (bovenmenu - nieuwsbrieven).

vosl

GEN

©

Flagstaff House Museum

of Tea Ware

©

Stefan Dewickere

©Kristof Vrancken


Gratis voor leraren en partner Meer info: www.scientastic.be Inschrijven: via [email protected] of 02 736 53 35


STAD MET KLASSE BRUSSEL (4)KLASSEDAG Nostalgie naar Expo ’58? Of zin om

boven de Brusselse daken uit te kijken? Dáár: het stadhuis. En dáár: het justitiepaleis. Het Atomium verwelkomt je met een rondleiding. Zie p. 42 Waar? Atomium - Atomiumsquare - 1020 Brussel

Wanneer? 10 uur Wie? Gratis voor leraren, hun partner en max. 2 kin-deren Meer info: www.atomium.be Inschrijven: uitsluitend via ‘in-schrijven’ op www.lerarenkaart.be


STAD MET KLASSE BRUSSEL (5)KLASSEDAG De Eiffeltoren is er 12,85 meter

hoog. Big Ben moet het doen met 4 meter. Wandel van Madrid over Rome naar Ljubljana. Mini-Europe presenteert het grootse Europa in miniatuur. Zie p. 43 Waar? Mini-Europe - Bruparck - 1020 Brussel

Wanneer? 10 tot 14 uur (vrij bezoek) - 14 tot 17 uur (demonstraties om het half uur) Wie? Gratis voor leraren, partner en kinderen kleiner dan 1,20 meter. Max. 3 kinderen groter dan 1,20 meter betalen 7 euro per persoon Meer info: www.mini-europe.eu Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be


STAD MET KLASSE BRUSSEL (6)KLASSEDAG Ga ‘vissen’ in het Brusselse

Aquarium. Een bioloog leidt je rond en neemt je mee achter de schermen. Een vrij bezoek kan ook. Zie p. 43 Waar? Aquarium van Brussel - E. Bossaertlaan 27 - 1081 Brussel Wanneer? 12

tot 17 uur Wie? Gratis voor leraren, partner en max. 2 kinderen Meer info: www.aquariologie.be Inschrijven: via [email protected] of 02 414 02 09 voor 18 november

DONDERDAG 26 NOVEMBER

CHINESE VERLEIDINGVIPDAG Verbaas je over wat de Chinahandel in de

zestiende eeuw teweegbracht in Vlaanderen. Bij een Chinees drankje krijg je een inleiding tot de tentoonstelling. Nadien volgt een vrij bezoek. Vragen stellen kan achteraf. Een educatief dossier

gaat mee naar huis. Zie p. 46. Waar? Kunsthal Sint-Pietersabdij - Sint-Pietersplein 9 - 9000 Gent Wanneer? 20 tot 23 uur Wie? Gratis voor leraren en hun partner of collega Meer info: www.gent.be/spa Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be vóór 15 november (tenzij eerder volzet)


REIS DOOR DE MENSVIPDAG Ontdek het menselijke lichaam van bin-

nenuit. Stap de knie binnen en begin aan je tocht. Door de darmen, in de maag, langs de mond en zo naar het theater van de hersenen. CORPUS biedt een gratis educatieve speurtocht voor scholen (bij

de betalende rondleiding). Waar? CORPUS, ‘reis door de mens’ -

Willem Einthovenstraat 1 - 2342 BH Oegstgeest (Nederland, nabij Den Haag en Leiden) Wanneer? 15 tot 18 uur Wie? Gratis voor leraren. Partner: 16,50 euro, kinderen van 8 tot en met 14 jaar: 14 euro (rondlei-dingen niet geschikt voor kinderen jonger dan 8 jaar) Meer info: www.corpusexperience.nl Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be


STAD MET KLASSE BRUSSEL (7)KLASSEDAG De Groote Oorlog was honds. Hoe

verging het de dieren aan het front? Van trekdier, boodschapper, gezelschapsdier, mascotte van een eenheid tot ongenode gast of welkom voedsel. Zie p. 42 Waar? Koninklijk Legermuseum - Jubelpark

3 - 1000 Brussel Wanneer? 9 tot 12 uur of 13 tot 16 uur Wie? Gratis rondleiding voor leraren (het museum is voor iedereen gratis toeganke-lijk) Meer info: www.legermuseum.be Inschrijven: via [email protected] voor 16 november


STAD MET KLASSE BRUSSEL (8)Waar? Scientastic Wanneer? 10 tot 16 uur Inschrijven: via [email protected] of 02 736 53 35Zie woensdag 25 november


STAD MET KLASSE BRUSSEL (9)KLASSEDAG Ga op muzikale wereldreis en

componeer jouw eigen klassieker. Je bezoekt het museum op eigen marstempo of met een harmoni-euze rondleiding. Zie p. 43 Waar? Het mim, mu-ziekinstrumentenmuseum - Hofberg 2 - 1000

Brussel Wanneer? 10 tot 16 uur Wie? Gratis voor leraren en kinderen tot 12 jaar. Van 13 tot 26 jaar: 4 euro. Partners zonder lerarenkaart: 5 euro Meer info: www.mim.be Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrij-ven’ op www.lerarenkaart.be

ZATERDAG 19, ZONDAG 20 EN

MAANDAG 21 DECEMBER

PASSERELLE VAN DE HOOP KLASSEDAG Ervaar hoe het was om je te verplaatsen in de loop-

graven van de Eerste Wereldoorlog. Je ontdekt de stad Diksmuide, het doordringende oorlogsverleden en het educatieve aanbod voor een klas-bezoek. Zie p. 49 Waar? IJzertoren - IJzerdijk 47 - 8600 Diksmuide Wanneer? 9 - 17 uur Wie? Gratis voor leraren en hun gezin Meer info: www.ijzertoren.org Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be uiterlijk op 10 december (tenzij eerder volzet)

MAANDAG 21 DECEMBER 2009 TOT VRIJDAG

8 JANUARI 2010

KICK OFF-WEEK HEALTHCITYINFODAG Werken aan je conditie kan op een aangename manier.

Waar? Alle vestigingen van HealthCity Wanneer? Tijdens de ope-ningsuren Wie? Leraren kunnen altijd gratis kennismaken met de ser-vice en faciliteiten van gelijk welke club. Word je lid tijdens de kick off-week, dan betaal je geen instapbijdrage (135 euro) bovenop de 30 procent korting op de maandelijkse bijdrage van een Gold lidmaatschap. (Bij een Basic lidmaatschap betalen leraren het hele jaar door geen in-stapbijdrage.) Meer info: www.healthcity.be Inschrijven: hoeft niet

©

www.atomium

.be - SABAM 2009 - Darko

AC

TIE

S LE

RA

RE

NK

AA

RT


DOORKRUIS DE RUIMTEBeleef een ‘space odyssey’ vanaf de Big Bang tot de toekomstige ruim-teverkenning. Het spektakel-parcours met de ‘Tempel der planeten’, het ‘Columbus laboratorium’ en het ‘Internationaal ruimtestation’ bevat op het einde van de rit geen zwarte gaten meer voor jou. Klim aan boord van de Amerikaanse Space Shuttle (op ware grootte) en beleef de emoties van de astronauten die in de ruimte leven en werken. De reis eindigt met de ‘Space show’, een avontuur op een asteroïde in de handen van een geheimzinnige indringer.Op woensdag 4 november en woensdag 23 december zijn leraren de eregasten. Je krijgt een geleid bezoek aan het centrum en een voorstel-ling van de infrastructuur en het scholenprogramma. Gezinnen hebben toegang tot het nieuwe spektakelparcours en proberen de trainingstoe-stellen van de Ruimteklassen en van het Astronaut Camp uit. Inschrijven via het formulier op www.lerarenkaart.be. Gratis voor leraren; 4,20 euro voor gezinsleden.Euro Space Center - 1 rue Devant les Hêtres - 6890 Transinne (E411, afrit 24) - www.eurospacenter.be - gratis op vertoon van je lerarenkaart

VIPDAG

©

Ph. Debeerst

VERLEIDEN OP Z’N CHINEESIn de zestiende eeuw kwamen Vlaamse schepen volgeladen uit het pas ontdekte China. Ze brachten producten en voorwerpen mee die de voe-ding en de leefgewoonten van de Europeanen grondig veranderden en verfi jnden. Later ontstond een rage over alles wat Chinees was. In de rariteitenkabinetten van vorsten en adellijke families belandden fl in-terdunne porseleinen theekopjes, ragfi jne waaiers, ivoren speelgoed, inktpotten, zilverwerk. Maar ook portretten, stalenboeken, reisverslagen en scheepsmodellen. Allemaal getuigen ze van de commerciële en cul-turele impact van de Chinahandel. De moeite waard om van dichtbij te zien. Bezoek ‘De Chinese verleiding’, de nieuwe tentoonstelling in Kunsthal Sint-Pietersabdij in Gent. Ze loopt van 20 november 2009 tot 25 april 2010. Op donderdag 26 november om 20 uur zijn honderd leraren secundair onderwijs (met collega of partner) welkom op een vipnocturne. Bij een Chinees drankje krijg je een inleiding over de tentoonstelling. Daarna bezoek je op eigen tempo de tentoonstelling. Je krijgt een educatief dossier en na het bezoek kun je je vragen kwijt aan de medewerkers van Kunsthal Sint-Pietersabdij. Een klasbezoek kun je meteen boeken.De Chinese verleiding - Kunsthal Sint-Pietersabdij - Sint-Pietersplein 9 - 9000 Gent. Inschrijven voor de lerarennocturne doe je via www.lerarenkaart.be, uiterlijk op 15 november (tenzij alle plaatsen eerder ingenomen zijn).

KAMERS VOL KUNSTPronken met je kunstcollectie? Daar wisten ze in het zeventien-de-eeuwse Antwerpen alles van. De rijken dezer aarde namen zelfs kunstschilders in dienst om hun collectie te vereeuwigen. Deze schilderijen ván schilde-rijen tonen ‘kamers vol kunst’. Opgevat als een lofzang op de schilderkunst of als een uitbeel-ding van de ideale verzameling. Maar ook als min of meer realis-

tische inventarissen van bestaande kunstcollecties. Kom jij kijken welk schilderij in jouw verzameling ontbreekt?Kamers vol kunst in 17de–eeuws Antwerpen - van 28 november 2009 tot en met 28 februari 2010 - Rubenshuis - Wapper 9-11 - 2000 Antwerpen - www.rubenshuis.be - gratis op vertoon van je lerarenkaart (i.p.v. 8 euro)

VIPDAG

GRATIS

CULTUUR MET KORTINGMet vijf balletten in drie steden neemt Maurice Béjart je mee op we-reldreis. Zijn Boléro en een eerbetoon aan Freddy Mercury staan even-eens op het programma. Franco Dragone brengt met KDO! een spektakel voor de eindejaarsfeesten met circuskunstenaars, dans, magie, multi-media en jong nieuw talent.Béjart Festival 2010 - januari/februari 2010 - Capitole Gent, Vorst Nationaal en Stadsschouwburg Antwerpen - www.musichall.be KDO! - van 22 december 2009 tot 3 januari 2010 - Vorst Nationaal - www.kdoshow.be Houders van de lerarenkaart krijgen 15 procent korting op de ticketprijzen. Vraag je My-Culture inlogcode aan via www.lerarenkaart.be (startpagina - service) alvorens te reserveren.

KORTING

UIT IN UMBRIËGeniet van een eindejaarspauze op twintig kilometer van de cultuurste-den Perugia, Assisi en Gubio. In een huis op een heuvel bieden drie luxu-euze designfl ats een uitzicht op het glooiende Umbrische landschap.Il Sussurro - Via Monte Subasio SN - 06080 Fratticiola Selvatica (Italiê) - www.ilsussurro.com - leraren krijgen 20 procent korting voor een verblijf tijdens de kerst- en/of krokusvakantie - meer info en reserveren via [email protected] of 00 39 346 0140 310 (de eigenaars zijn Vlamingen)

KORTING


MOOI NIETGeen beroemde kunstwerken en bekende kunstenaars. In Mooi niet loodst de Melkjongen je door de oude melkfabriek. Hij stelt een pak kunstenaars voor die er wonen en werken. Wat maken ze? Wat willen ze met hun kunstwer-ken vertellen? Af en toe zet de Melkjongen jou aan het werk. Uiteindelijk is het aan jou om te beslissen wat je van een be-paald werk vindt: mooi, grappig, vreemd, ontroerend of juist niet.

Het boek en de Mooi niet-box vertalen hedendaagse kunst voor kin-deren. Het mondt uit in een tentoonstelling met echte en zelfgemaakte kunstwerken.Op woensdag 18 november krijgen leraren lager onderwijs een uiteen-zetting over hedendaagse kunst in de klas en een voorstelling van de Mooi niet-box. Nadien volgen koffi e en taart en bezoek je gratis de ten-toonstelling (un)balanced van Frederic Geurts. Inschrijven uiterlijk 16 november via [email protected]. Z33, Centrum voor actuele kunst en vormgeving - Zuivelmarkt 33 - 3500 Hasselt - www.z33.be

EN DE WINNAARS ZIJN…

Een dagje skiën met de collega’s? Dat zag Maarten Verhaegen (rechtstaand midden op de foto) wel zitten en hij schreef samen met zes collega’s in voor de lerarendag in Ice Mountain Komen. Heimelijk hopend op de prijs die de nieuwsbrief lichamelijke opvoeding uitloofde voor wie zijn collega’s koud kon maken voor dit lerarenevent. Het gratis winterabonnement t.w.v. 595 euro stak hij inderdaad op zak.

Odette Van Dyck doorkruiste Vlaanderen met de zomerspaarkaart uit het juninummer van Klasse als gids. Vijf musea in drie verschillende provincies later verzilvert ze haar reischeque ter waarde van 1 000 euro. Alle deelnemers krijgen binnenkort een gsm-oplader op zonne-energie.

Alle winnaars van lerarenkaartwedstrijden op www.lerarenkaart.be (wedstrijd)

rhaegen (rechtstaand midden op

VÉÉL BEESTJESLaat je toeblaffen door de meest uiteenlopende hondensoorten. Druk de vreemdste kattenrassen tegen het lijf. Ontmoet een chihuahua of chinchilla, een Perzische langhaar en een neusbeer, een vogel en een vogelspin. Wie even door de hallen wil ‘schommelen’ kiest voor een rit per kameel. De kleine dierenfan met zin voor avontuur bestijgt de mini-rodeostier. Met de blindengeleidehonden leg je een parcours af in het duister en de brailleliga laat je kennismaken met het ‘vogelmuseum voor slechtzienden’.Dierenhappening - van 27 tot 29 november (10 tot 18 uur) - Grenslandhallen Hasselt - Gouverneur Verwilghensingel 70 - 3500 Hasselt - leraren betalen 9 i.p.v. 10 euro

Win: twintig leraren winnen een duovrijkaart. Mail je contactgegevens en lerarenkaartnummer vóór 10 november naar [email protected] met als onderwerp ‘dieren’. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

SPELEN MET WATERVan waterpoëzie tot de grootste indoor draaikolk ter wereld. Met mul-timedia en doordachte experimenten beleef je water als nooit tevoren. Maak levensgrote zeepbellen, ontwijk de springfonteinen of neem een duik in de Bermuda-driehoek. Van op de vuurtoren bekijk je onze blauwe planeet in al haar facetten. Leer, reageer, speel en experimenteer.De lerarendag op zondag 22 november illustreert het uitgebreide edu-catieve aanbod voor het basis- en secundair onderwijs. Je bezoekt Hidrodoe op eigen tempo of je schrijft in voor één van de gratis infoses-sies. Inschrijven via www.lerarenkaart.be (rubriek ‘inschrijven’). Hidrodoe - Haanheuvel 7 - 2200 Herentals - www.hidrodoe.be - leraren betalen 4,50 i.p.v. 7,50 euro - lerarendag op zondag 22 november, gratis voor leraren en korting voor gezinsleden (inschrijven verplicht)

VÉÉL

VIPDAG

INFODAG

W!N

AC

TIE

S LE

RA

RE

NK

AA

RT


ADVERTENTIE

WAAR VIND JE MEER INFORMATIE?Over de inschrijvingen wordt uitsluitend gecommuniceerd via de lera-renkaart. Meer info over de inhoud van de actie en klasbezoeken bij Dirk Demeurie - Secretariaat IJzertoren - IJzerdijk 49 - 8600 Diksmuide - tel. 051 50 02 86 - [email protected]. Uitgebreide info vind je op www.ijzertoren.org (zie ook www.tenvrede.be). Deze actie wordt je aan-geboden door het IJzerbedevaartcomité en de stad Diksmuide.

WAT STAAT ER OP HET PROGRAMMA?Je ontdekt de stad Diksmuide, het doordringende oorlogsverleden van de Westhoek en het educatieve aanbod voor je klasbezoek. Blikvangers zijn de IJzertoren met de Passerelle en 22 verdiepingen oorlogsmu-seum, met de nieuwe tentoonstellingen over de rol van de Bretoenen en het lot van dieren in de oorlog. Je verkent de Dodengang en beleeft zowel muzikale als historische afvaarten met de Yserstar op de IJzer. Via geleide busritten ontdek je de omgeving.Nieuw zijn ook de trips naar het waterzuiveringsstation ‘De Blanckaert’, het natuureducatief centrum ‘De Otter’, het windmolenpark Diksmuide en de mestverwerkingscentrale (Van mest drinkbaar water maken? Alle gekheid…). Kinderen steken in de workshop ‘Wenkende wieken’ hun eigen windmolen in elkaar, een fi lmpje laat zien hoe dat moet. De info-stand ZonneWinDT geeft je advies over duurzaam (ver-)bouwen.

HOE SCHRIJF JE IN?Maak je op voor een gevarieerde, dagvullende verkenningstocht, gratis en exclusief voor jou en je gezin (max. zes personen in totaal). Schrijf in via www.lerarenkaart.be (uiterlijk 10 december maar als alle plaatsen vroeger ingenomen zijn, sluiten de inschrijvingen). Duid er je voorkeur-datum aan. Via mail krijg je een persoonlijke uitnodiging die je, samen met je lerarenkaart, voorlegt aan het onthaal. Je naam staat op de viplijst, je infopakket ligt klaar.

AC

TIE

S LE

RA

RE

NK

AA

RT


DIKSMUIDE STAD MET KLASSE

KLASSEDAG

DIKSMUIDE STAD MET KLASSE

OP DE PASSERELLE VAN DE HOOPOm de Duitse troepen tijdens WO I te stuiten, zette het Belgische le-ger de hele IJzervlakte onder water. Een uitputtende loopgravenoorlog begon. In de natte en drassige gebieden moesten de Geallieerden wel materiaal en troepen vervoeren. Hoe ze dat deden? Via houten loopbrug-gen of passerelles, die ze speciale namen gaven. De ‘Passerelle van de hoop’ bijvoorbeeld, hoop op een spoedige vrede. IJdele hoop, in een stinkende smurrie.Hoe het was om je via dergelijke passerelles te verplaatsen? Wat zag je om je heen als soldaat? Kom het ervaren. In Diksmuide, aan de voet van de IJzertoren, is een deel van het IJzerfront nagebouwd: de moddervlakte vol vastgelopen voertuigen en kapotte geweren, de Passerelle van de hoop die zich er doorheen slingert.Bij de start van de kerstvakantie, op zaterdag 19, zondag 20 en maandag 21 december, zijn 1 000 Vlaamse leraren met hun gezin welkom voor een vipbezoek. Opnieuw is Diksmuide stad met Klasse. Nog niet geweest? Schrijf nu in!

EN DE INWENDIGE MENS?Je kunt tijdens deze actie in een Diksmuidse eetzaak binnenvallen of gebruik maken van het speciale actielunchaanbod van 9,50 euro (8 euro voor kinderen) met soep, hoofdgerecht en dessert. Als je liever zelf je lunchpakket meebrengt is dat geen probleem, zolang je ter plaatse een drankje nuttigt.

GRATIS BOEKENPAKKET VAN 100 EUROBoek je ter plaatse een geleid klasbezoek, dan krijg je een boekenpak-ket mee (waarde: 100 euro) om je voor te bereiden. In het pakket vind je: ‘De Grote Oorlog’ (educatieve cd-rom + boek van IJzertoren - In Flanders’ Fields museum en Talbot House), het ‘Fotoboek 14-18’, het boek ‘Noodwoningen in en vlak na WO I’, ‘Un long dimanche de fi ançail-les’ (boek + dvd), de boeken ‘Max Arthur, vergeten stemmen uit WO I’ en ‘Getuigenissen uit WO I’, de dvd ‘Met onze jongens aan de IJzer’, de Museumgids IJzertoren en het boek ‘Joe English, van kunstenaar tot ijzersymbool’.

GRATIS

ADVERTENTIE

KINDERRECHTEN OP DEURKAARTEN

Vijf novembertips• TIP 1 “Papa rookt in de auto en wij roken mee.” “Mama vertrouwt me wel, maar toch leest ze mijn sms’jes.” Hoe zit het met de rechten van de kinderen in het gezin? Klasse voor Ouders laat de kinderen aan het woord. Aanleiding om het over kinderrechten op school te hebben? Verrassende deurkaarten over kinderrechten vind je op www.klasse.be/ouders/klikprint.

• TIP 2 In Klasse voor Ouders staat het win-win-spel. Midden in deze Klasse (p. 33-36) zit een steviger versie. Nodig ouders uit om het spel samen met het schoolteam te spelen. Wordt dit een interessant gesprek over wederzijdse verwachtingen en engagementen?

• TIP 3 Op www.klasse.be/ouders/instapbrief vind je instapbrieven voor anderstalige ouders (in negen talen). Deze maand ook met uit-leg over de ‘Engagementsverklaring’. Print ze en geef ze mee aan die ouders die het nodig hebben.

• TIP 4 Klasse voor Ouders voert eind december een grote actie samen met het Gallo-Romeins Museum in Tongeren. Wijs je de leerlingen en ouders op deze uitstap?

• TIP 5 “Zwijg!” De maandelijkse poster die bij het Klassepakket zit gaat over een vlotte communicatie met kinderen. Hoe houden ouders de de lijn met hun kind open? Hang je de poster aan de schoolpoort?

E-KINDERENHoe gebruiken e-kinderen en e-jongeren de computer? Waarvoor heb-ben ze internet echt nodig en welke normen hanteren ze daarbij? Kan een computerspel leerrijk zijn? Trappen kinderen/jongeren in de valkuilen van marketing op het web? Welke rol spelen ouders, leraren, scholen rond computerveiligheid?Eind mei 2010 krijg je de antwoorden op ‘e-Youth’, een grote, interna-tionale conferentie in Antwerpen. Leraren en scholen kunnen er eigen praktijkvoorbeelden presenteren, weliswaar in het Engels.Je mag nu al je kandidatuur indienen via www.ucsia.org/eyouth of via www.ua.ac.be/eyouth - meer info, vragen enz. via [email protected]

BEGINNENDE LERARENEen op drie beginnende leraren geeft er binnen de vijf jaar de brui aan. Met een coach kun je dat tegengaan. Maar wat is een goede coach en hoe bereidt hij zich het best voor op zijn taak? Drie deskundigen vatten het vormingsprogramma samen van de Stichting Lodewijk de Raet: de behoeften van beginnende leraren, bedreigingen omzetten in uitdagin-gen, refl ecteren en vaardigheden trainen. Met tips om als coach ook collega’s in te schakelen.‘Coach zijn van beginnende (en andere) leraren’ (Luc Bosman, Chico Detrez & Dirk Gombeir) - 28 euro - www.woltersplantyn.be

DEMOCRATIE GEZOCHTGezocht: lesvoorbereidingen, taken, toetsen over democratie, burgerzin of politiek. Je wilt ze graag delen met je collega’s? Post ze op de ver-nieuwde website van ‘De kracht van je stem’ (de educatieve dienst van het Vlaams Parlement) en inspireer je collega’s.Wie een bijdrage levert, krijgt de ‘Informatiemap over demo-cratie, burgerzin en politiek’ gratis toegestuurd.www.dekrachtvanjestem.be

DE CINÉART COLLECTIEWat is de link tussen fi lmklassiekers als ‘Mauvais Sang’ (Leos Carax), ‘Inland Empire’ (David Lynch) en ‘Salaam Bombay!’ (Mira Nair)? Wat is de link tussen een bizar verhaal over rivaliserende bendes in een denk-beeldig Parijs, een absurd en surrealistisch verhaal over een actrice die verdwaalt tussen fantasie en werkelijkheid en een pakkend verhaal over een straatjongen in Bombay?Je vindt ze alle drie (en nog wat meer heerlijke titels) op dvd in een nieuwe reeks van verdeler Cinéart.De dvd’s (ondertussen een 20-tal) zijn overal verkrijgbaar, je herkent ze aan de gezamenlijke titel ‘Cinéart - De collectie’.www.cineart.nl - www.cineart.be - www.twinpics.be

j (ement) en inspireer je collega’s.t, krijgt de ‘Informatiemap over demo-litiek’ gratis toegestuurd.m.be

Kracht van

je Stem

De

DE CINÉAÉART COLLECTIART COL E

SMAKELIJKVan 12 tot 22 november loopt de ‘Week van de smaak’. In de bundel van Katleen Van Waeyenberge vind je voor elk vak iets smakelijks. Een eetbaar gedicht, een fi lmpje over het maken van kaas of een focus op het gastland, dit jaar Turkije. Met opdrachten voor de leerlingen. www.klascement.net/docs/10200 - www.weekvandesmaak.be

ALG

EM

EE

N


LEERPROBLEMEN‘Leerproblemen van kleuter tot adolescent - denk maar niet dat het went!!’ is een studiedag rond normaalbegaafde kinderen met leerpro-blemen. Naar aanleiding van 20 jaar Sprankel vzw wisselen ouders, le-raren, deskundigen en beleidsmensen er van gedachten over ‘onderwijs op maat’ voor deze kinderen. Alvast enkele thema’s: zorgcoördinatie, leerzorg en handelingsgericht werken.De studiedag vindt plaats op zaterdag 21 november, van 8.30 tot 17 uur, in nieuwe campus KHBO - Xaverianenstraat 10 - 8200 Sint-Michiels-Brugge - deelnemen kost 50 euro (20 euro voor Sprankel-leden).www.sprankel.be - [email protected] - 03 289 78 58

HOE DOE IK HET (BETER)?Hoe betrek je je leerlingen actiever bij je les? Hoe corrigeer je met meer plezier taken? Hoe vergader je effi ciënter? Met dit boek onderzoek je actief je onderwijspraktijk, en dat is een onderdeel van kwaliteitszorg. Zeven deskundigen geven de voorzet: vier praktijkverhalen, achtergrond en ondersteuning. ‘Actief je onderwijspraktijk onderzoeken en bijsturen’ (Veerle Hendrickx, red.) - 26 euro - www.woltersplantyn.be

KIEREWIETE SPELLING“Als het over spelling gaat, worden verbazingwek-kend veel mensen helemaal kierewiet.” Zo begint prof. Guy Tops zijn boek over spelling. Daarin ver-kleint hij de kloof tussen Jan en Marleen Modaal enerzijds en de taalkundigen anderzijds. Je stapt over een lage drempel de hoofdstukken binnen over het ontstaan van onze spelling, de stan-daarduitspraak van het Nederlands, gelijkvor-migheid van woorden en de herkomst ervan, de spellingregels en -hervormingen. Je krijgt ant-woord op vragen als ‘Is er een verschil tussen een taalfout en een spelfout?’ of ‘Is er een re-den om vakantie met een k en vacature met een c te spellen?’‘Waarom die lettertjes in de soep. Inzicht in spelling’ (Guy Tops) - 17,50 euro - www.davidsfonds.be

k-ntr-alt

APPLAUS ZONDER HANDEN20 jaar kinderrechten? Als je handen vastgebonden zijn, is het moeilijk om daar applaus voor te geven. In deze avontuurlijke jeugdroman (11+) belandt circusjongen Bjorn in een land waar kinderrechten niet zo vanzelfsprekend zijn. Het boek neemt de lezer bocht na bocht mee naar echt onrecht. De concrete en confronterende vertaling van kinderrechten maakt het ook geschikt om in de klas te bespreken.Het boek is geschreven door Leo Bormans. De opbrengst gaat naar ‘Mobile School’, dat met rijdende schooltjes straatkinderen in de hele wereld helpt.‘Applaus zonder handen’ - 14,95 euro - www.clavisbooks.com - www.leobormans.be - www.mobileschool.org

Win: 5 x ‘Applaus zonder handen’ - mail vóór 21 november (met vermelding ‘Applaus zonder handen’) naar [email protected]

W!N

GRATIS NAAR CULTUURDe Lijn voert je klas gratis naar allerlei culturele activiteiten en evene-menten. Surf naar www.dynamo3.be, meld je aan met de login-gege-vens van je school en drop er een ‘dynamoPLAN’, waarin je de stand van zaken opmaakt van cultuureducatie in je school. Bij goedkeuring van je plan kun je met ‘dynamoOPWEG’ onbeperkt en gratis met De Lijn naar erkende cultuurschakels rijden (gewone haltes, gewone buslijnen, buiten de spitsuren). Per rit kun je maximaal 30 gratis tickets aanvragen, want dit project is vooral bedoeld voor kleinschalige schooluitstappen.www.dynamo3.be - ‘dynamoOPWEG’ is een initiatief van Canon Cultuurcel

GRATIS

JE EIGEN WETENSCHAPPELIJKE EXPERIMENTTijdens ‘WetenschapsEXPOsciences 2010’ (23 en 24 april 2010 in Tour & Taxis Brussel) stellen leerlingen en studenten van alle niveaus hun eigen wetenschappelijke experiment voor aan het grote publiek én aan een professionele jury. Jongeren tussen 6 en 25 jaar kunnen individueel deelnemen en leraren kunnen hun klas inschrijven. Aan vorige edities namen vooral leerlingen secundair deel, maar ook leerlingen lager on-derwijs zijn meer dan welkom. Er is géén selectie vooraf. Wie inschrijft, krijgt automatisch een stand voor twee dagen op de ‘EXPO’. De inschrij-vingen zijn al gestart.Natuurlijk kun je ook gewoon met je klas de ‘EXPO’ bezoeken of als leraar deelne-men aan de speciale infomomenten. Een bezoek met de klas duurt ongeveer een halve dag. Aan de hand van een vragenlijst bezoek je de ‘EXPO’ gericht.‘WetenschapsEXPOsciences 2010’ is een organisatie van Jeugd, Cultuur en Wetenschap vzw (JCW) en Jeunesses Scientifi ques de Belgique.www.jcweb.be - [email protected] - 02 252 58 08


TALENTONTWIKKELING‘Talentontwikkeling’ is het thema van de jaarlijkse ‘Dag van de cul-tuureducatie’, dit schooljaar op maandag 18 januari 2010 in het STUK in Leuven.Canon Cultuurcel, het departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media en het STUK werken nog volop aan het programma. Dat vind je begin december online. Wie zelf een goed voorbeeld van een project/aanpak rond talentontwikkeling kent (in je school, door jezelf of door collega’s uitgewerkt) kan dit alvast melden.Alle info en vragen welkom via [email protected] - programma en inschrijvingen vanaf begin december via www.dagvandecultuureducatie.be

CLEAN WEEK 2020Groene mobiliteit en toekomstgerichte technologie staan centraal op de ‘Clean Week 2020’. Een week lang ontdek je op het circuit van Zolder toekomstgerichte mobiliteits- en milieutechnologieën: van elek-trische fi etsen en elektrische wagens over wagens op PPO tot auto’s op waterstof.De ‘Clean Week 2020’ loopt van 5 tot 9 mei 2010. Op vrijdag 7 mei is er een speciale scholendag met workshops over alternatieve mobiliteit en energie. Er is een job- en stagebeurs waar oudere leerlingen kennisma-ken met stageplaatsen en werkgevers. Een beperkt aantal leerlingen kan meerijden in alternatieve voertuigen.Aan dit evenement wordt ook een ‘school challenge’ gekoppeld, maar daarover later meer.www.cleanweek2020.be - daar vind je alle info over de symposia en seminaries waaraan ook leraren kunnen deelnemen

LEERLINGEN ZONDER WETTIG VERBLIJFHeb je in je klas leerlingen zonder wettig verblijf? Ook zij hebben recht op goed onderwijs. Maar mo-gen ze mee op schoolreis naar Londen? Kunnen ze stage lopen? Of een verblijfsstatuut krijgen omdat ze naar school gaan? Het infodossier ‘Leerlingen zonder wettig verblijf’ geeft directies, leraren en clb-medewerkers een correct en onderbouwd antwoord op veertien vaak voorkomende vragen.

Het infodossier ‘Leerlingen zonder wettig verblijf’ is een nieuwe publicatie van het Vlaams Minderhedencentrum, in samenwerking met ODiCe vzw.Download het dossier gratis op www.vmc.be/toolbox

EN DAN WEET JE NOG NIETS OVER…• Ict-hulpmiddelen: mensen met een

beperking kunnen hulpmiddelen eerst uitproberen

• Taalbeleid: een strategie voor een volledige leerlijn taal

• Huisartsen en clb: studiedag over de zorg rond de patiënt-leerling

• Hoogbegaafd: praktische gids voor de sociaal-emotionele begeleiding van hoogbegaafde kinderen en jongeren

• Win een dvd: ‘Hidden palms’:

mysterieuze televisie-serie, een soort ‘90210’ van de 21ste eeuw

Al die tips en nog veel meer vind je op www.klasse.be/leraren (klik op ‘Zeker doen’ en ‘Speeltijd’).

LEWHeOogestazezoca

KRANTEN IN DE KLASOok dit schooljaar verspreiden de dagbladuitgevers bijna 2 miljoen gratis kranten in Vlaamse scholen. Alle Vlaamse scholen kunnen deel-nemen aan Kranten in de Klas (KiK): derde graad lager onderwijs, se-cundair onderwijs, lerarenopleiding, basiseducatie… Naast de kranten en het gratis lesmateriaal is er ook ‘KrantenMaker’, een webpagina om gratis je eigen klas- of schoolkrant te maken, alleen of samen met je leerlingen. Snel en makkelijk met ‘KrantenMaker Flits’ of liever uitge-breid met meer opties met ‘KrantenMaker Blits’. Het kan allebei!www.krantenindeklas.be - www.kikquiz.be - www.krantenmaker.be

GRATIS

ALG

EM

EE

N


ADVERTENTIE

YETI LUDENS

De eikels hangen nog vrolijk in de bomen en de goede sint vraagt je leerlingen nu al in schreeuwende speelgoedfolders wat ze willen hebben (Hebben! Hebben!) voor het grote kinderfeest. Yeti vraagt zich af hoe bevorderlijk speelgoed is voor kinderen. Een bezoek aan de speel-goedwinkel bezorgt ouders weinig nostalgie naar hun jeugd. Daar rege-ren plastic, elektronica en vooral veel herrie. Zeg nu zelf: een laptop voor driejarigen!? De Yetiklassers presenteren hun favoriete speelgoed in Yeti 71 (springt vanaf 17 november uit de boekentas). Want hij komt, hij komt… weer veel te vroeg.

En de dakschimmel brengt ook nog lekkers als:• maak kennis met Wolf, het mensenkind• ontdek de voordelen van niet-winkeldag op 28 november• lees de schokkende pestverhalen van BV’s en OBV’s• geniet van de beste spreekbeurt ooit.

Bij deze reportages vind je in de pedagogische bijlage lestips die nauw aansluiten bij de eindtermen. Schrijf je in voor deze maandelijkse gratis nieuwsbrief via www.klasse.be (e-brieven) of vind elke maand het ge-drukte exemplaar in het pakket Yeti’s.

GEADOPTEERD“Op school hadden we het over kinderen krijgen en over moeders en grootmoeders. Ik moest iedereen invullen in hokjes op een blad. Ik begon bij mezelf maar toen wist ik niet hoe ik verder moest. ‘Ik ben geadopteerd’, zei ik tegen de juf.” Marjolijn Hof verwerkt haar ei-gen ervaringen als adoptiekind in een jeugd-roman voor 9-plussers.‘Moeder nummer nul’ (Marjolijn Hof) - 12,95 euro - www.queridokind.nl

HET KLEINSTE MAATJEDe prettige peuterliedjes van ‘Het kleinste maatje’ kun je op elk mo-ment van de dag gebruiken, in de klas of thuis, in de opvang, in de speeltuin, bij oma. Ook al kunnen de peuters nog niet meezingen, ze krijgen ritme, melodie, vorm, taal en inhoud aangereikt.Bij elk lied krijg je versjes en tips. Alles draait rond de dagelijkse gewo-ne dingen, de rustige routine, het prettige gevoel, het spelend genieten en leren. De cd bij het boekje begeleidt elk lied instrumentaal.‘Het kleinste maatje’ - 24,95 euro - www.abimo.net

Win: 5 x ‘Het kleinste maatje’ (boek + cd) - mail vóór 15 november (met vermelding ‘Het kleinste maatje’) naar [email protected]

HARLEFIJN IN HET MUSEUM‘Harlekijn’, een fi guur uit het schilderij van Floris Jespers, spreekt je kleuters toe en leidt hen van het ene naar het andere schilde-rij. Opdrachten en bijbehorende spelattributen vind je in een kar met schuifjes. De kleuters kijken, luisteren, ruiken, zoeken, spelen, fi losofe-ren en poseren. ‘Harlefi jn in het museum’ is een nieuw project van de Stedelijke Musea Lier voor de tweede en derde kleuterklas en ook wel voor de eerste klas lager onderwijs.Het spelpakket ‘Blikopener Beeld’ leert kinderen van de hele lagere school kijken naar kunst. In het blik vind je opdrachtenboekjes, dob-belstenen, een spelbord en een basiscollectie van voorwerpen. Eén deel speel je vooraf in de klas, voor het tweede deel ga je met het blik naar het museum.De Stedelijke Musea Lier bieden nog veel meer, van de doeblaadjes ‘Zie:Zo!’ tot ‘Geschilderd, gesmeed, verteld…’, een introductie op Lier en haar culturele verleden voor leerlingen vierde, vijfde en zesde jaar lager onderwijs.Meer info en downloadbare infoboekjes op musea.lier.be - 03 480 11 96

W!N

PROJECT AFVALHoe vermijd je afval? Hoe sorteer en beheer je het? De lesbundel van collega Els Clottemans behandelt de geschiedenis van ons afval, soor-ten afval, statistieken, de ‘ladder van Lansink’ en afval op school. De bundel bevat syllabus, oplossingen, toets, afvalwoordenboek en voor-stellen voor hoekenwerk. www.klascement.net/docs/13481

KLEUTERS OP VERKENNINGInformatie over kleuterprojecten rond gezondheid, wetenschap en techniek (‘Beestig gezond op school’, ‘Wonderzoekers’, ‘Ver-draaid’) vind je op een nieuwe site van de Gentse Arteveldehogeschool. Actief leren, talentgericht onderwijs en een onderzoekende houding stimuleren zijn de drie pijlers van het aanbod.www.kleutersopverkenning.be

BA

SIS


ADVERTENTIE

ZONDER PAPIERENYoussef, Suzy, Jorg en Aldo spelen in een rockband. Ze mogen optre-den op het schoolfeest. Maar op de grote dag daagt Youssef niet op. Zijn vrienden gaan op zoek. Hij blijkt een groot geheim mee te dragen. ‘Het geheim van Youssef’ is een spannend stripverhaal over kinde-ren zonder papieren. De strip maakt deel uit van een educatief pakket voor de derde graad lager onderwijs. Je kunt de strip voor de hele klas in gedrukte vorm kopen, maar je kunt hem ook op de website of klas-sikaal lezen. Het educatieve pakket bevat hapklaar lesmateriaal, teksten en spelletjes.‘Het geheim van Youssef’ is een initiatief van de Beweging voor Kinderen zonder Papieren en het Antwerps Minderhedencentrum de8 vzw (met de steun van Koning Boudewijnstichting en Bond Zonder Naam vzw).Download het educatieve pakket, de strip en meer achtergrondinformatie op www.hetgeheimvanyoussef.be

Win: 5 x ‘Het geheim van Youssef’ - mail vóór 21 november (met vermelding ‘Het geheim van Youssef’) naar [email protected]

W!N

VIKTOR BILViktor Bil is een held, althans in zijn geheime schuilplaats in de tuin. Tegen de drie pestkoppen op school kan hij echter niet op.

Met Buldo de draak gaat hij op zoek naar hoe je wel een held kunt

zijn in het gewone leven.‘Viktor Bil’ van Hilde Schuurmans is

een voorleesboek voor kinderen van 5 tot 8 jaar. Er is ook een gelijknamige theatervoorstelling waarin een verteller en een muzikant het verhaal vertellen. Ze spelen verschillende persona-ges, zingen, tekenen en bouwen het hele decor om tot een wereld van beeld en fantasie.‘Viktor Bil’ (Hilde Schuurmans) - 14,95 euro - www.clavisbooks.com - scholen die een voorstelling boeken, krijgen een exemplaar van het boek en een lesbrief - info en reservaties via www.hildeschuurmans.be

Win: 5 x voorleesboek ‘Viktor Bil’ - mail vóór 21 november (met vermelding ‘Viktor Bil’) naar [email protected]

Op zondag 29 november, om 15 uur, is er een voorstelling in het Museumtheater in Sint-Niklaas - bestel je tickets via www.hildeschuurmans.be

V

zzij

‘Viktol

W!N

ZEPPESTADZeppe.be is een virtuele wereld voor kinderen uit de lagere school over verkeersongevallen en hun gevolgen. Kinderen die betrokken raak-ten bij een verkeersongeval, of ze nu zelf slachtoffer waren of iemand uit hun omgeving, vinden infor-matie over en bevestiging van wat ze doormaken. De site maakt hen weerbaarder én steekt een hart onder de riem. Een persoonlijke aanpak, spel en competitie, informatie en emotie op kindermaat staan centraal. Vier wandelende emo-spookjes (blij, boos, bang, droevig) geven gevoelens een plek. Kinderen die niet met een verkeersongeval in aanraking kwamen, kunnen op de site terecht voor info. Zo kunnen ze zich beter voorstellen wat het betekent om slachtoffer te worden.Initiatiefnemer Zebra (Levenslijn-Kinderfonds) wil verkeersongevallen uit de taboe-sfeer halen én een kanaal creëren waar kinderen ook hun mening kunnen geven.www.zeppe.be - www.zebraweb.be

VAN ZALIG NAAR HEILIGSinds 11 oktober prijkt Jozef De Veuster op de heiligenkalender. Waaraan hij dat te danken heeft? In deze presentatie schetst Peter Van Cleemput het volledige leven van Pater Damiaan, inclusief links naar websites over de Vlaamse leprabestrijder.www.klascement.net/docs/14531

‘NEE’ LEREN ZEGGEN‘Nee, stop, ga weg!’ is een nieuwe reisvoorstel-ling over kinderen die (ook tegen volwassenen) ‘nee’ leren zeggen en zich weerbaar opstel-len. Nele, leidster van een jeugdbeweging, vermoedt

dat er iets aan de hand is met Maja, één van haar meisjes. Die is mee-gelokt naar een afgelegen plek in het bos door een ‘fotograaf’. Gelukkig is ze kunnen ontsnappen. Nele grijpt dit aan voor een voordracht over ‘opkomen voor jezelf’.‘Nee, stop, ga weg!’ introduceert weerbaarheid en ‘nee’ leren zeggen op een speelse manier, met emoties en spanning, met muziek en gekke ge-luiden, met een liedje en met veel humor. De voorstelling duurt 50 mi-nuten en kwam tot stand i.s.m. de Dienst Preventie Politie Aalst.Paco Producties speelt een gratis promovoorstelling op donderdag 12 november, om 20 uur in Paco-theaterzaal Gildenhuis in Wieze (Lebbeke).Meer info op www.pacoproducties.be - reserveren via [email protected] - 053 77 19 51

GRATIS

toffer infor-

maken

DESMOND / HOPPET‘Desmond en het moerasmonster’ is een Zweedse animatiefi lm voor kleuters vanaf 4 jaar. Het varkentje Desmond woont met zijn vrienden in het woud. Hij is dol op appelcake. De rust in het woud wordt verstoord als Desmonds appelen verdwijnen… én de nagellak van de koe én de gitaar van Willy. Desmond en zijn vrienden bouwen een val om het mon-ster in het moeras te vangen. In ‘Hoppet’ van Petter Naess volgen we Azad, een talentvolle jonge hoogspringer uit een bergdorp in Koerdistan, die zot is van de Zweedse hoogspringster Kajsa Bergqvist. Met zijn broer vlucht hij naar Zweden. Daar voelen ze zich niet echt welkom, maar mis-schien kan Azads hoogspringtalent hen helpen?

‘Hoppet’ is geschikt voor leerlingen derde graad lager onderwijs. De fi lm won tal van prijzen op internationale jeugdfi lmfestivals, o.a. op het Europees Jeugdfi lmfestival Vlaanderen.

Beide fi lms zijn beschikbaar op dvd - www.jekino.be/winkel - bij elke dvd is er een lesmap - je betaalt 30 euro voor dvd + lesmap (mooi geprint en ingebonden; verzendingskosten inbegrepen) - de lesmap’Hoppet’ is gratis downloadbaar (www.jekino.be - educatie)

Win: 10 x ‘Desmond en het moerasmonster’ (dvd + lesmap via mail) en 10 x

‘Hoppet’ (dvd + lesmap via mail) - mail vóór 21 november (met al je gegevens en de titel

van je keuze) naar [email protected]

W!N

BA

SIS


RIKKI EN DE SINTAls het paard van Sinterklaas ziek wordt, heeft Rikki wel een ideetje om ervoor te zorgen dat alle pakjes op tijd bij de konijnenkinderen geraken. Twee kinder-vrienden, konijntje Rikki en de sint (die zelf verdacht

veel op een konijn lijkt) komen samen in het nieuwste prentenboek van Guido van Genechten.

Aftellen tot Sinterklaas wordt trouwens nog leuker met ‘Puzzel mee met Rikki en de Sint’, een kartonnen puzzel (54 stukjes) van kindervrienden Sinterklaas en Rikki.

‘Rikki helpt Sinterklaas’ en ‘Puzzel mee met Rikki en de Sint’ - 13,95 en 18,95 euro - de puzzel ligt vanaf 25 november in de winkel - www.clavisbooks.com

Win: 10 x ‘Rikki helpt Sinterklaas’ en 10 x ‘Puzzel mee met

Rikki en de Sint’ - mail vóór 21 november (met vermelding ‘Rikki boek’ of ‘Rikki puzzel’) naar [email protected]

W!N

RAwtiv

ALLE SEIZOENENIn de lente buiten spelen zonder jas en kijken hoe alles bloeit en groeit. Zwemmen in de zee en spelen op het strand in de zomer. In de herfst door gevallen bladeren lopen en in modderige plassen springen. En als de winter komt lekker ingeduffeld in de sneeuw spelen.‘Een heel jaar lang’ van Guy Daniëls en Dominique Mertens (tekeningen) steekt vol spelletjes, rijmpjes, liedjes, verhalen, kijkplaten, knut-selideeën en tips om je leerlingen mee te amuseren. Er zijn trouwens een speciale werkmap voor leraren en twee seizoenenpuzzels.‘Een heel jaar lang’ - 22,95 euro - vanaf 4 jaar - www.clavisbooks.com

Win: 10 x ‘Een heel jaar lang’ - mail vóór 21 november (met vermelding ‘Een heel jaar’) naar [email protected]

EEN KASTEEL IN SPANJE‘Un château en Espagne’ van Isabelle Doval is een sterke jeugdfi lm met knappe vertolkingen en messcherpe dialogen over de onvervangbare vrienden uit onze jeugd. Niets is voor altijd, dat ervaren ook Esteban en Maxime, onafscheidelijke vrienden in een appartementsblok in Parijs. Maximes moeder is een drukbezette advocate en hij zit dus vaak bij de Spaanse familie van Esteban. Vrolijkheid en lekker eten troef. In hun geheime schuilplaats leven ze in hun eigen fantasiewereld. Tot Estebans familie terug naar Spanje wil…‘Un château en Espagne draait vanaf 18 november in de zalen - vanaf 10 jaar - www.jekino.be/unchateauenespagneOp zondag 22 november, om 10 uur, is er een gratis voorstelling in The Roxy Theatre in Koersel (Beringen) voor max. 160 leraren en hun kinderen - inschrijven: vanaf 30 oktober, uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

W!N

GRATIS

vrienvn

A‘P(5

‘R- in

v

HET ALLERLIEFSTE SPOOKJELaban, het allerliefste spookje ter wereld, beleeft voor de derde keer allerlei avonturen met zijn zus Labolina en zijn vriend prins Bas. Ze spe-len verstoppertje, krijgen een gekke oom op bezoek, maken levensechte schilderijen, picknicken in de regen, zoeken een mama en papa voor een verdwaalde babyvleermuis én eten lekkere chocoladekoekjes.

‘Laban het allerliefste spookje’ van Lasse Persson, Per Ahlin en Karin Nilsson bestaat uit zes korte animatiefi lms rond een spookje dat tegelijk een onwaar-schijnlijke angsthaas is, want bang van alles. ‘Laban het allerliefste spookje’ - vanaf 3 jaar - 42 minuten - Nederlands gesproken - nu in de bioscoop - omdat de fi lm niet langer duurt, geven de meeste bioscopen goedkopere ticketswww.jekino.be/laban

Win: 25 x een grote Laban-handpop - mail vóór 21 november (met vermelding ‘Laban’) naar [email protected]

W!N


EN DAN WEET JE NOG NIETS OVER…• SOS Confl ict: concrete werkvormen voor geweldloos opvoeden en

begeleiden• Wat kunnen kinderen? Waarom doen kinderen wat ze doen? Hoe

leren ze?• Naar Congo: website en lessenpakket over leeftijdsgenoten in

Congo

Al die tips en nog veel meer vind je op www.klasse.be/leraren (klik op ‘Zeker doen’ en ‘Speeltijd’).

TJOEKE TJOEKE TUUT TUUTHet spel ‘Tjoeke tjoeke tuut tuut, weg zijn wij…’ leert kleuters de ba-sisverkeersregels kennen, gevaarlijke situaties inschatten, verkeers-gedrag bespreken. Je speelt het in kleine groepen of met de hele klas. Je laat je kleuters vertellen hoe ze naar school komen. Je doet spelletjes waarbij ze stoppen voor rood of je laat ze voordoen hoe ze moeten over-steken. De kleuters moeten zelf oordelen of het kind op de foto’s zich veilig of niet veilig gedraagt.‘Tjoeke tjoeke tuut tuut, weg zijn wij’ is ontwikkeld door Mobiel 21 vzw - je kunt het gratis bestellen via [email protected] of 016 23 94 65 - meer info via [email protected] en op www.mobiel21.be

SAM DE VERKEERSSLANGTot 27 november kun je inschrijven voor het gratis educatieve spel ‘Sam de Verkeersslang’. Honderden Vlaamse basisscholen spelen het tijdens de ‘Heen-en-weer-week’ (3 tot 7 mei 2010) of tijdens een mo-biliteitsproject op school. Het spel zelf is simpel: voor elke duurzame verplaatsing tijdens de spelperiode verdienen je leerlingen een stip. Die mogen ze plakken op de grote verkeersslang. Als die aan het einde van de week of van het project volgeplakt is, is het doel bereikt. Je krijgt van Mobiel 21 gratis inhoudelijke begeleiding bij initiatieven op maat van je school, van fi etsen/of voetpoolen, over schoolroutekaarten tot schoolvervoerplannen of schoolovereenkomsten.Inschrijven via www.verkeersslang.be - info via [email protected] - 016 31 77 02

GRATIS

GRATIS

KINDERRECHTEN WERELDWIJDLou en Lena, de tweeling van Plan België, maakt je leerlingen wegwijs in de kinderrechten in nieuwe, gratis themapakketten voor elke graad van het lager onderwijs. Nieuw voor het schooljaar 2009-2010 zijn de thema’s ‘Kinderen beschermen tegen geweld’ en ‘Kinderen in Ecuador’ (met dvd). De pakketten ‘Kinderen in Vietnam’ en ‘Kinderrechten’ blijven beschikbaar. Elk pakket bevat een werkschrift voor de leerlingen en een didactische map voor de leraar.Bestel de pakketten online, je betaalt enkel de verzendingskosten.www.planbelgie.be - 02 504 60 00

GRATIS

20 JAAR KINDERRECHTEN‘20 tips voor 20 november’ is een gratis verzameling gebruiksklare lestips om met je leerlingen lager on-derwijs te werken rond 20 jaar ‘Internationaal verdrag van de kinderrechten’.Het ‘Krekelboek’ kun je n.a.v. deze verjaardag kopen voor 12 i.p.v. 25 euro (plus verzendingskosten). Dit is een uitgebreid ideeënboek (212 blz.) rond kinder-rechteneducatie in het basisonderwijs.Je kunt beide publicaties bestellen via [email protected] - nog meer materiaal rond kinderrechteneducatie vind je op www.wereldwerkplaats.be - www.2015enik.be

EEN BLIK OP TECHNIEKLaat kleuters creatief en ongeremd problemen oplossen. ‘Een blik op techniek’ vertrekt van wat kleuters kunnen en geeft veel voorbeelden van hun creatieve denken. De leraar brengt denktech-nieken en handelingstechnieken aan. Voorts schrijft Leen De Bie over techniek op de speel-plaats, over techniek in je jaarplan, over kleuters remediëren via techniek.‘Een blik op techniek’ (Leen De Bie) - 24,50 euro - voor kleuters en eerste graad lager onderwijs - www.abimo.net

Win: 5 x ‘Een blik op techniek’ - mail vóór 15 november (met een korte motivatie waarom jij precies dit boek wilt winnen) naar [email protected]

W!N

Lokhnscpre‘Eekle

Wi

BA

SIS


ng n-ag

n t -

B

ADVERTENTIE

HET GEVAAR VAN DE DISCOBAR

Volgens de Erasmus Universiteit Rotterdam loopt ruim 40 procent van de Nederlandse 12- tot 19-jarigen risico op blijvende gehoorschade door te harde muziek. Daarom trok Maks! deze maand naar de opleiding vliegtuigtechnieken, vlak naast de luchthaven van Zaventem. Wat doen zij om hun oren te beschermen tegen het lawaai?

Radio SpesFM van Spes Nostra in Heule zet de volumeknop in zijn stu-dio alvast niet te hard. Op Maks!tv (te bekijken via maks.be) krijg je tips om een succesvolle schoolradio uit de grond te stampen.

In het hart van Maks! zit deze maand ook een extra muzikale leer-lingenkaartbrochure. Je leerlingen krijgen straffe kortingen in vier Vlaamse muziekcentra en ze kunnen een gitaar of concerttickets winnen.

Wil je alle geheimen van Maks! nog vóór je leerlingen kennen? Abonneer je dan op Maks!mum, de pedagogische bijlage bij Maks! Daarin krijg je elke maand ideeën voor boeiende lessen die nauw aansluiten bij de vakoverschrijdende eindtermen.

EUROPA IN JE LESSEN‘Projecten Begeleid Zelfstandig Leren rond Europa en Europees Burgerschap’ bundelt (in het Engels) 47 projecten, verspreid over 19 vakken in het secundair onderwijs. Je kunt de teksten integreren in je gewone lessen. De bundel is het resultaat van een Comeniusproject met scholen in België, Bulgarije, Italië, Polen en Slovakije.Download je projectenbundel gratis op www.rozenbergmol.be (klik op ‘Comenius’, ‘activiteiten’, ilm’)

BEZINNENZestig krachtige verhalen en werkvormen om met je leerlingen te bezin-nen. Dat zijn de ingrediënten van ‘Vlieg Icarus, vlieg!’ van godsdienst-leraar Hans Jacobs. De verhalen komen uit alle delen van de wereld: Icarus, de arme steenkapper, het lelijke jonge eendje. Ze worden gelinkt met Bijbelteksten en zijn ingedeeld in drie thema’s: wie we zijn, wie de anderen zijn, wat we kunnen. In de werkvormen ligt het accent op interpreteren en actualiseren.‘Vlieg Icarus, vlieg! 60 krachtige verhalen en werkvormen om te bezinnen’ (Hans Jacobs) - 16,50 euro - www.averbode.be

KONINGIN PAOLAPRIJS Ben je een geëngageerde en creatieve leraar in het secundair onderwijs? Heb je een pedagogisch project bedacht dat kwaliteitsonderwijs nastreeft, dat uitblinkt door zijn originele karakter en dat herhaald kan worden? Of ken je een collega die zo’n creatief en innoverend project realiseert?De ‘Koningin Paolaprijs voor het onderwijs’ is dit schooljaar gewijd aan ‘Creativiteit en innovatie’ in het secundair onderwijs. Koningin Paola overhandigt zelf de prijzen (6 500, 4 000 en 2 500 euro) aan de laureaten. Dien je kandidatuur in (of nomineer een collega), dat kan tot 31 januari 2010.www.paolaprijs.be

ANOREXIA“Soms voel ik me nog heel erg dik”, zegt Nette (15) tegen haar vriend Thomas. “De avonden zijn erger dan de ochtenden, dan voel ik me veel zwaarder. Maar dat is maar een gevoel. Ik weet dat de werkelijkheid anders is.” Nette probeert zich te bevrijden van de anorexia waarin ze gevlucht was, om-dat ze zich eenzaam voelde en gepest werd op school. Haar aangrijpende verhaal is de debuutroman van leraar Sofi e van Gelder. Voor 11-plussers.

‘Het meisje in mijn hoofd’ (Sofi e van Gelder) - 10,90 euro - www.uitgeverijmozaiek.nl

Win: 5 x ‘Het meisje in mijn hoofd’ - mail vóór 21 november (met vermelding ‘Het meisje in mijn hoofd’) naar [email protected]

GRATIS

A“She“Dmdb

‘ROMEO & JULIA’ IN TONGERENTwintig jongeren zonder toneelervaring en zes ervaren acteurs nemen de Shakespeare-klassieker ‘Romeo & Julia’ onder handen voor een eigen-tijdse bewerking, zonder afbreuk te doen aan de klassieke verhaallijn. Beweging, muziek en visuele effecten maken het stuk tot een indrukwek-kende totaalervaring.‘Romeo & Julia’ is een groots opgezette theaterproductie van de VIIO-scholen uit Tongeren en Borgloon. De première vindt plaats op 6 januari 2010 in de Velinx in Tongeren.www.romeoandjulia.be

Win: 3 x 2 tickets voor zaterdag 9 januari 2010, mét een overnachting

(tweepersoonskamer) in het Eburon Hotel in Tongeren, mét ontbijt op zondagmorgen, zodat je nog even de antiekmarkt kunt bezoeken. Weet je naar welke stad Romeo werd verbannen? Mail het antwoord vóór 1 december naar [email protected] en maak kans op een weekendje Tongeren!

W!N

ola overhandigt je kandidatuur

SE

CU

ND

AIR

H

OG

ER

/ V

OLW

AS

SE

NE

N


Maks! nog vóór je leerlingen kennen? Abonneer je dan op gische bijlage bij Maks! Daarin krijg je elke maand ideeën e nauw aansluiten bij de vakoverschrijdende eindtermen.

Jacobs) - 16,50 euro - www.averbode.be

NOREXIAoms voel ik me nog el erg dik”, zegt Nette (15) tegen haar vriend Thomas.

De avonden zijn erger dan de ochtenden, dan voel ik e veel zwaarder. Maar dat is maar een gevoel. Ik weet at de werkelijkheid anders is.” Nette probeert zich te evrijden van de anorexia waarin ze gevlucht was, om-

dat ze zich eenzaam voelde en gepest werd op school. Haar aangrijpende verhaal is de debuutroman van eraar Sofi e van Gelder. Voor 11-plussers.

d’ (Sofi e van Gelder) - 10,90 euro - l

NSoeeD

medabedHl ‘ROMEO & JULIA’ IN TONGEREN

Twintig jongeren zonder toneelervaring en zes ervaren acteurs nemen deShakespeare-klassieker ‘Romeo & Julia’ onder handen voor een eigen-

W!N

ADVERTENTIE

NAAR DE VERBRANDINGSOVENLeerlingen vanaf 12 jaar kunnen volledig gratis de Antwerpse huisvuil-verbrandingsinstallatie ISVAG bezoeken. Zo’n bezoek duurt anderhalf uur en toont je het hele afvalverwerkingsproces, van aanlevering via de weegbrug, langs de controlekamer, de grijpkranen, de vultrechters, de ovens, de fi lters, de as- en schrootbunkers, de meetcabine en de schouw tot de turbine met energierecuperatie.Meer info op www.isvag.be/bezoeken.php - een voorproefje (virtuele rondleiding) vind je op www.isvag.be/werking.php#virtuelerondleiding

(ANT)ARCTIC MATTERSIn twaalf containers toont de reizende tentoonstelling ‘(Ant)Arctic Matters’ de cruciale rol die de ijsvlaktes van de Noord- en Zuidpool spelen in het ecosysteem van onze planeet. Je ervaart met al je zintui-gen de gevolgen van de klimaatverandering én je krijgt inspiratie aan-gereikt om klimaatbewust te leven en te handelen. Initiatiefnemer Dixie Dansercour nodigde kunstenaars uit om de rijkdom van de poolstreken tot leven te wekken. In de containers ontdek je hun kunstinstallaties naast voorbeelden van groene technologie.De containers reizen drie jaar lang de wereld rond, met als startpunt Brugge (20 november 2009 tot 5 januari 2010). Via Brussel en Wallonië vertrekt ‘(Ant)Arctic Matters’ dan voor drie jaar om daarna als permanente tentoonstelling terug te keren naar een Belgische locatie.www.antarcticmatters.org - www.circles.cc

BEGINNENDE ZELFSTANDIGENAuteur Katrien Ryserhove vertelt uit eigen ervaring over de problemen van een beginnend zelfstandige. Na een carrière als leraar in het secun-dair onderwijs, startte zij in 2005 ‘Het Moment’, haar eigen bedrijf. Sindsdien werkt ze als zelfstandig schrijver en voordrachtgever.In de lezing ‘De perikelen van een beginnend zelfstandige’ gebruikt Ryserhove echt cijfermateriaal en

de boekhoudkundige verwerking van haar bedrijf. De lezing bestaat uit drie delen: het belang van een juiste (beroeps)keuze, de eigenlijke start van een bedrijf en een derde (facultatief) deel waarin de leerlingen meezoeken naar een nieuwe strategie voor de lancering van een nieuwe politieroman.De lezing mikt op leerlingen economie en handel (derde graad), max. 25 leerlingen per groep. Ze duurt twee lesuren (facultatief deel niet inbegrepen) en kost 200 euro (plus reiskosten).hetmoment.ryserhove.be - [email protected]

ZOOM IN OP FAIR PLAYAlle leerlingen eerste en tweede graad en alle buso-leerlingen mogen deelnemen aan de fo-towedstrijd ‘Zoom in op fair play - Focus op je omgeving’. De jongeren maken foto’s of een fotocollage van personen die betrokken zijn bij sportende jongeren: een supporter, trainer of ouder die omgaat met jongeren tijdens een les. Je mag zowel goed als slecht gedrag to-nen, met een begeleidende tekst die vertelt wat je met de foto wilt uitdrukken.‘Zoom in op fair play’ vertegenwoordigt het ‘Panathlon Stipendium 2009-2010’, een jaarlijkse wedstrijd rond ‘waarden en ethiek in de sport’.Het ‘Stipendium’ is een initiatief van Panathlon International Vlaanderen vzw, i.s.m. Bond voor Lichamelijke Opvoeding (BVLO), Stichting Vlaamse Schoolsport (SVS) en Nationale Loterij. Er zijn vijf prijzen van 1 000 euro te winnen.www.bvlo.be (klik op ‘Lichamelijke Opvoeding en Vorming’)

GRATIS

Aueigvaeeda‘HSsInbR

SOEP OP DE STOEPDe ‘Soepstrijd’ is een wedstrijd voor leerlingen ‘met bal-len’. Organiseer een soepverkoop met je leerlingen en verkoop zoveel mogelijk liters ten voordele van armoe-deprojecten in Vlaanderen en Brussel. Wie de meeste liters verkoopt en daarbij dus de meeste euro’s inzamelt, wint een dj-set van 1,5 uur met festival-dj Dirk Stoops voor de schoolfuif.De ‘Soepstrijd - Soep op de stoep’ is een initiatief van Welzijnszorg.Organiseer je actie tussen 30 november 2009 en 30 januari 2010 en re-gistreer je via www.soepopdestoep.be - meer info over deze campagne op www.welzijnszorg.be

JE LEERLINGEN DE LUCHT INOp woensdag 18 november ontdek je alles over pedagogische rond-vluchten boven de haven van Antwerpen en omgeving op de leraren-namiddag van Jeugd en Luchtvaart vzw. Op het programma: voorstelling van de werking van Jeugd en Luchtvaart vzw, verloop van een pedagogi-sche rondvlucht, voorstelling van de luchthaven van Deurne, educatieve fi lm over de Antwerpse haven, basisprincipes van het vliegen.

De lerarennamiddag vindt plaats in het perscentrum van Luchthaven Deurne, van 14 tot 17 uur - inschrijven vóór 14 november via [email protected] of [email protected]

sche rondvlucht, voorfi lm over de Antwerps

De lerarLuchthanovemb

GRATIS

SE

CU

ND

AIR

H

OG

ER

/ V

OLW

AS

SE

NE

N


alle fo-op enbijof

eno-lt

SEKSUEEL GEZONDIn vier ‘wegwijs op het web-pakketten’ geeft Sensoa een overzicht met korte beschrijvingen van interessante en betrouwbare websites. Internet maakt het je leerlingen gemakkelijk om informatie te vinden voor spreekbeurten en werkstukken, maar vaak is de betrouwbaarheid van die informatie een probleem.De pakketten geven informatie over websites en links rond hiv, aids en andere seksueel overdraagbare aandoeningen (soa), anticonceptie, seksueel misbruik en ongeplande zwangerschap.Download deze pakketten gratis via www.sensoa.be

SCHAAKMAT‘Schaakmat’ is een reisvoorstelling voor 12- tot 16-jarigen over ver-lies, scheiding, depressie, weerbaarheid en vriendschap. Een jongen en een meisje worden schaakmat gezet door het leven. Papa is haar koning, mama is voor hem de tegenpartij. Heel zwart-wit. Tot de kleu-ren draaien. Dat maakt ‘Schaakmat’ een stuk over ontgoochelingen en blijven strijden.Deze minimusical (met live gezongen liedjes) duurt 55 minuten.Paco Producties speelt een gratis promovoorstelling op donderdag 19 november, om 20 uur in Paco-theaterzaal Gildenhuis in Wieze (Lebbeke).Meer info op www.pacoproducties.be - reserveren via [email protected] - 053 77 19 51

BIZZKIDZ & BIZZGAMESDe inschrijvingen voor de Bizzkidz- en Bizzgames-bedrijfsspellen voor secundair en hoger onderwijs zijn gestart. Vraag je gratis testaccount via www.bizzgames.be.Drie of vier leerlingen vormen een managementteam van een fi ctieve onderneming. In een dynamische marktomgeving moeten zij elke ron-de via het internet beslissingen nemen en de concurrentie te slim af zijn. Er zijn diverse simulaties voor de verschillende niveaus.Schrijf je in (vóór 27 november) voor de Bizzkidz Management Competitie (secundair). Met Bizzgames kun je zelf de planning in je lesprogramma bepalen. Inschrijven kan het hele jaar. Er zijn ook Engelstalige Bizzgames voor tweetalig onderwijs.Bizzkidz en Bizzgames zijn initiatieven van BitPress Educatie en uitgeverij Wolters Plantyn - meer info via Joost Schouten van BitPress Educatie via [email protected] - 0031 20 770 22 65www.bizzkidz.be - www.bizzgames.be

GEVOELENS ROND DE DOODOverlijden, leven na de dood, sterftecijfers, rouwen in verschillende cul-turen, de dood in verschillende godsdiensten en landen: alles bij elkaar vormen ze het pakket ‘Gevoelens rond de dood’, gericht op de tweede graad bso. Ilse Van Roy biedt het aan, compleet met voorbereiding, leer-lingenbundel, verbetersleutel en een spelkwartet rond het thema.www.klascement.net/docs/13502

GRATIS

DUURZAME MOBILITEIT‘Live!’ is een interactief lessenpakket rond verkeer en mobiliteit. In tien lessen nemen je leerlingen de verkeersleefbaarheid van de school-omgeving onder de loep. Allerlei methodieken reiken de theorie inter-actief aan, waarna je leerlingen zelf de straat optrekken voor metingen rond ruimtegebruik, geluidshinder, verkeerssnelheid, oversteekbaarheid, verkeersongevallen en verkeersleefbaarheid.Met ‘Live!’ (LeefbaarheidsIndex Verkeer) werk je projectmatig en vak- of klasover-schrijdend. De lessen en thema’s zijn mooi afgerond, je hoeft niet meteen alle lessen te geven.Het pakket bestaat uit een ringmap met cd-rom en kost 20 euro (plus verzendings-kosten) - info en bestellingen via www.mobiel21.be - 016 23 94 65

MOBIEL IN EUROPATijdens de infovoormiddag ‘Mobiel in Europa: ook voor beroepsop-leiding!’ ontdek je instrumenten om je weg te vinden in Europese projecten. ‘Europass’ werkt aan erkenning en zichtbaarheid van competenties en kwalifi caties op Europees niveau. ‘Euroguidance’ biedt met ‘Euromodules’ een speciale lerarengids. Het Leonardo da Vinci-programma subsidieert Europese mobiliteits- en samenwerkingsprojecten.De infosessie vindt plaats op donderdag 26 november, van 9 tot 12.15 uur in Bedford Hotel, BrusselEen dag later geeft het Leonardo da Vinci-Agentschap uitleg over Europese bedrijfsstages voor studenten (tso, bso, dko) en Europese projecten voor scholen.Deze voorlichtingsdag vindt plaats op vrijdag 27 november in het Ellipsgebouw, Brussel.www.epos-vlaanderen.be (‘Activiteiten’, ‘Studiedagen’)

GRATIS


EN DAN WEET JE NOG NIETS OVER…• Studeren met psychische problemen: hoe kunnen deze studen-

ten hun talenten optimaal benutten?• Acta Comparanda: jaarboek met internationale bijdragen rond

religie• The Wonder Years: geschiedenis van het Vlaamse theater in de

jaren ‘80• Mensenrechten: nascholing rond werkvormen voor

mensenrechteneducatie• Win een dvd: ‘Outlaw Bikers’: intrigerende ‘National Geographic’-

serie over motorbendesAl die tips en nog veel meer vind je op www.klasse.be/leraren (klik op ‘Zeker doen’ en ‘Speeltijd’).

ANTICONCEPTIEKOFFERIn de gratis ‘anticonceptiekoffer’ vind je de anticonceptiegids met uitleg over alle beschikbare anticonceptiemethodes, een didactische cd-rom met animatiefi lmpjes rond reproductie en/of anticonceptie, een didacti-sche cd-rom met workshops rond anticonceptie, een poster met de wer-king van de pil, boekjes met uitleg over de anticonceptiepil, een poster met het vrouwelijk reproductiesysteem, een replica van de baarmoeder met kijkvenster en demomateriaal (pilverpakkingen, hormoonspiralen).Vraag een gratis exemplaar (zolang de voorraad strekt; max. 1 koffer per school) via [email protected] - op www.mijnpil.be vind je een digitale versie van de anticonceptiegids

FILMEN MET DE KLASMaak met je klas een fi lmpje (op dvd) van maximaal 5 minuten en zend het in voor de fi lmwedstrijd van Cinema Novo. Cinema Novo vertoont fi lms van Afrikaanse, Aziatische of Latijns-Amerikaanse oorsprong, dus moet jullie fi lmpje met die continenten te maken hebben.De winnende klas krijgt een vipbehandeling op het volgende Cinema Novo Festival, van 11 tot 21 maart 2010. Ook voor de makers van andere ‘goede’ fi lmpjes (een jury oordeelt hierover) komt er een evenement tijdens of na het festival.Leerlingen tweede en derde graad kunnen deelnemen aan deze wedstrijd. Stuur je fi lmpje vóór 7 februari 2010 naar Cinema Novo - Filmwedstrijd - Sint-Jacobsstraat 36 - 8000 Bruggewww.cinemanovo.be (in rubriek ‘scholen’)

EUSTORY‘Eustory’ is een geschiedenis-wedstrijd voor leerlingen derde graad in 22 Europese landen, die via ‘oral history’ een aspect van de recente geschiedenis nieuw leven inblazen. Thema voor dit schooljaar is ‘Van de schoolbank naar de werkbank’ of hoe gebeur-de de overgang van school naar werk in vorige generaties. Hoelang gingen kinderen naar school? Hoe waren de studie- en werkomstan-digheden? Werden jongens en meisjes gelijk behandeld?In België organiseert ‘BELvue, democratie en geschiedenis’ (een fonds beheerd door de Koning Boudewijnstichting) de wedstrijd. Er zijn zes prijzen voor Nederlandstalige deelnemers, een van 1 000 euro en vijf van 500 euro. De deadline is 19 maart 2010.Je vindt alle info op www.kbs-frb.be (tik rechts bovenaan eustory in als zoekterm)

BEAUTIFUL BITCHIn ‘Beautiful Bitch’, een jeugdfi lm van Martin Theo Krieger, vecht een jong meisje voor haar vrijheid. Tiener Bica (bijgenaamd ‘Bitch’) trekt van Boekarest naar Duitsland, op zoek naar een beter leven. Ze komt terecht in een crimineel netwerk en moet de straat op om te stelen. Met de hulp van haar nieuwe vriendin, de rijke, verwende Milka, neemt ze haar lot in eigen handen.‘Beautiful Bitch’ is geschikt voor leerlingen vanaf 14 jaar.De fi lm is nu ook beschikbaar op dvd - www.jekino.be/winkel - bij elke Jekino-dvd is er een lesmap - je betaalt 30 euro voor dvd + lesmap (mooi geprint en inge-bonden; verzendingskosten inbegrepen) - de lesmap kun je gratis downloaden: www.jekino.be (educatie)

Win: 10 x ‘Beautiful Bitch’ (dvd + lesmap via mail) - mail vóór 21 november (met al je gegevens en als onderwerp ‘Beautiful Bitch’) naar [email protected]

GRATIS

W!N

j

©

Martin M

enke / RIVA FILMPRODUKTION

SE

CU

ND

AIR

H

OG

ER

/ V

OLW

AS

SE

NE

N


e e nw it

nk r-ar ng oe

an-en

S


WIE LEEST KLASSE? DEZE MAAND: KRISTEL EN ALAIN

Alain Himpe (35) - Lezer van Schooldirect, is sinds vorig schooljaar directeur van een basisschool, ravot met zijn drie kinderen en speelt graag een potje voetbal.

Kristel Nauwelaerts (34) - Kijker van TV.Klasse, geeft aardrijkskunde aan de eerste graad aso, houdt van kinderen en paarden en rijdt met de koets op zondag.

“Ik heb twee kleuters in huis, en was benieuwd naar hun dagindeling in de kleuterklas. Ik kwam terecht bij het fi lmpje Een vlieg in de kleuterklas op www.tvklasse.be. Zo kreeg ik te zien wat die dreumesen de hele dag uitspoken.

Mijn oudste startte in september in het eerste leerjaar, en dus bekeek ik De overstap. De fi lmpjes bieden echt steun. TV.Klasse wérkt.”

TV.Klasse inspireert en ondersteunt leraren, ouders en leerlingen via krachtige online televisie - www.tvklasse.be

“Een school heeft voortdurend administratieve deadlines. De ‘Niet vergeten’-berichten in Schooldirect zijn mijn ideale geheugensteun. Als er een interessante nascholing is, neem ik het bericht uit Schooldirect over in

onze nieuwsbrief op school. Ik ontdekte via Schooldirect ook Dynamo3 van Canon Cultuurcel. Onze kunstdriedaagse gieten we nu in zo’n project.”

Schooldirect is de wekelijkse elektronische nieuwsbrief voor alle directeurs - www.schooldirect.be

Neem de eerste letter van wie of wat je op elke foto precies ziet. Samen vormen ze een vijfl etterwoord. Daarmee kun je de kluis openen voor een reischeque van 500 euro. Je kunt een citytrip kiezen uit het volledige aanbod van Holidayline.

Op www.klasse.be krijg je een extra tip. Mail je ant-woord (met vermelding ‘fotospel 199’) vóór 13 novem-ber 2009 naar [email protected]. Amly Moerman uit Waregem is de oktoberwinnaar (‘straf’). Prettige reis!

FOTOSPEL - WIN EEN CITYTRIP! WIN!

Olga Verschueren uit Turnhout is de winnaar van de grote zomerwedstrijd ‘De schatkist’. Zij wint een reis cheque van 1 000 euro. De oplossing: ‘Dodecaëder’. De weg naar de oplossing vind je op www.klasse.be/leraren.

S P E E L T IJ D

ADVERTENTIE

DUIZEND BOMMEN EN GRANATENHergé heeft zijn eigen museum. Originele platen en 800 foto’s ontsluiten het archief van Kuifje. Op vrijdag 6 november krijgen leraren éénmalig gratis toegang tot het Hergé Museum. Inschrijven moet via www.lerarenkaart.be (rubriek ‘inschrijven’). Hergé Museum - 26 rue du Labrador - 1348 Louvain-la-Neuve - www.museeherge.com - leraren betalen op andere dagen 7 i.p.v. 9,50 euro op vertoon van de lerarenkaart

NIEUW!

MÉÉR NIEUWE KORTINGENMet Les draisines de la Molignée fi etsen op de spoor-bedding van Falaën (provincie Namen). De gevangenis van Merksplas ingaan en zonder probleem weer buiten mogen. Kruiden ruiken in de Abdij van Herkenrode (Hasselt). Rillen tijdens de winter van 1944 in Borlo. Je krijgt korting bij Sunparks (België, Nederland en Duitsland). Je ver zekert je auto voordelig bij Aon. Foto’s laat je goedkoper ontwikke-len bij Delhaize. Voordelig eten kan in Mama Gusta (Aalst) en Bombay Inn (Brussel).Alle aanbod op www.lerarenkaart.be

België - Belgique

PB/PP3/9156

Afgiftekantoor Gent X - Pnr: P004699Vlaams ministerie van Onderwijs en VormingRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

©

Nicolas Borel. Atelier de Portzamparc 2009

Klasse voor Leraren 199

Documents

Transcript of Klasse voor Leraren 199