Klasse voor Leraren 179

Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen

November 2007 • Nr. 179www.klasse.be

Klasse in Rwanda - Bedenkers op school - Leraren naar het voetbal - Win een weekend aan zee

MeeR studenten een dipLoMa!

autisme Ben X in de KLas?

islamleraar Chahid:“iK BeMiddeL

Bij Ruzies”

WeLK Kind LijKt het sLiMst?

GeteLd LeRaRen steeds MindeR zieK

help!7 tips oM tijd te Winnen

KORTJAKJE Ergernis: “Jullie cultuuronderwijs trekt eigenlijk op niks”.

Ze zegt het met andere woorden maar haar studie snijdt als een

slijpschijf. Professor Anne Bamford (Sydney, Londen) weegt

ons cultuuronderwijs met de Unesco-weegschaal en buist het

grandioos. Ik erger me, samen met nagenoeg heel de zaal, om-

dat ik haar machteloos moet gelijk geven.

Verwondering: “Ik kan zelf niet zingen, dansen of schilderen”,

zeg ik nadien tegen haar. “Dat kan je wel”, zegt ze. “Alleen heeft

jullie cultuuronderwijs op minstens een vierde van de kinderen

een negatieve invloed: het maakt hen wijs dat ze twee linker-

handen en twee linkervoeten hebben.” Zou ik dan toch?

Verantwoordelijkheid: “Jullie bombarderen kleuters met een

cultuurbom”, zegt ze. “Kleien, schilderen, zingen, dansen, mu-

siceren, toneel spelen…. Nadien doe je er bijna niks meer mee.

De meest gemotiveerden (“ik kàn het!”) of de meest begoeden

(“mama heeft een auto”) gaan naar het deeltijds kunstonder-

wijs. Het gewoon onderwijs gebruikt die talenten alleen nog

om mee uit te pakken op een opendeurdag. Alles hangt af van

geïsoleerde projecten en toevallig aanwezig enthousiaste lera-

ren. Die doen dat vaak schitterend en krijgen een hele groep

mee. Als je geluk hebt, kom je als leerling zo iemand tegen.

Maar het jaar daarop wordt daar zelden op voortgebouwd. Jul-

lie hebben schitterend erfgoed. Gebeurt weinig of niks mee op

school. Gestructureerde mediaopvoeding? Onbestaande. Vanaf

de lagere school dansen leerlingen niet meer. Hun muziek

krijgt geen kans. Ze schilderen niet. Ze doen niets met foto-

grafie, drama of video. Met een uurtje in de week los je dat niet

op. Cultuur wordt niet geassocieerd met creativiteit en plezier

maar vaak herleid tot consumptie: we gaan er eens samen naar

kijken. Mensen ademen 24 uur op 24 cultuur. Daar kan onder-

wijs veel meer mee doen. Nu geven jullie les over cultuur maar

niet in cultuur. Dat is nochtans de verantwoordelijkheid van

élke leraar in élk jaar en élk vak. In cultuur en creativiteit zit

de grootste kracht van een land.” Ik dans naar huis en fluit een

liedje: altijd is kortjakje ziek.

Wie wél in de volle cultuur werkt, hoeft zich niet aangevallen te voelen. Het is de vraag hoe we de anderen mee krijgen. En hoe we structureel kunnen ingrijpen. Een stuurgroep moet tegen mei al concrete voorstellen klaar hebben. Ik neem uw ideeën volgende week mee naar de zogeheten klankbordgroep en/of op het forum van www.cultuuronderwijs.be.

Hoofdredacteur Klasse

[email protected]

10

44

Hartslag: 104

48

10 MEER sTudEnTEn, MEER diplOMA’sOver tien jaar moeten zeven schoolverlaters op tien voortstuderen. Als ze bovendien slagen, krijgen

hogeschool en universiteit extra middelen. Garanderen leerkrediet en hoger beroepsonderwijs meer

diploma’s? Hoger onderwijs new look: de krachtlijnen, de reacties.

RepoRtaGes

RuBRieKen

Het Nieuws ............................................................. 04

Help! ............................................................................ 16

Zeker Doen .............................................................. 17

Praktijktips ............................................................. 54

Dialoog ....................................................................... 56

Speeltijd .................................................................... 58

46

52 50

44 dE schOOlsTRAATIn de Schoolstraat van Schoonbroek wonen veertien leraren. “Je leert hier veel van je buren”, lachen ze.

46 WElKE lEERling liJKT hET sliMsT?Ook leraren vinden mooie mensen vaak slimmer dan lelijke. Hoe omzeil je de schoonheidsreflex?

48 iEdEREEn bEdEnKER“Als buitenaardse wezens bij ons graancirkels kunnen maken, kunnen wij dat toch minstens even goed”, zegt de leraar wiskunde. De Bedenkers zitten in de klas.

50 OndERWiJs nA dE gEnOcidE37 euro per maand verdient Daniël. Zijn klas telt zestig leerlingen. “Toch is lesgeven de mooiste job die ik me kan voorstellen”, zegt hij. We zijn in Rwanda.

52 bEn X Op schOOlIn ‘Ben X’ maakt autisme leraren hulpeloos en leerlingen worden pestkoppen. Maar het kan beter. Drie jongeren met autisme getuigen, begeleiders geven tips.

09 Zin in koffie bij de minister?

“Het voornaamste doel

van mijn lessen is het

clichédenken bij jongeren

te doorbreken en hen aan

te zetten om kritisch na te

denken.” Chahid El Attabi

staat met een brede kijk op

geloof en onderwijs voor

de klas in twee Mechelse

scholen. En met een brede

glimlach. “Hoe meer je over

de ander weet, hoe beter je

jezelf begrijpt.” Of hij vier tips

heeft voor zijn collega’s?

1. lERAREn ziJn ROlMOdEllEn,

WEEs JE dAAR bEWusT vAn

“Mijn stem verheffen of leerlingen uit de les zetten, dat verwachten leerlingen van hun leraar islamitische godsdienst niet. Ik ben me voortdurend bewust van de voorbeeldfunctie die ik vervul. Ik pro-beer altijd geduldig en open met mijn leerlingen om te gaan. Dat zit gelukkig in mijn karakter.”

2. lEsgEvEn sTOpT niET AAn dE schOOlpOORT

“Van het eerste tot het zesde jaar geef ik les. Vooral in bso, maar ook in aso. Ook in de Onthaalklassen voor Anderstalige Nieuwkomers (Okan) kom ik. Daar ligt het accent meer op de taal leren dan op godsdienst. Vanaf dit jaar stap ik mee in een project dat huiswerkbegeleiding geeft. Dat is vrijwilligerswerk. Je op-dracht stopt niet aan de schoolpoort.”

3. bEMiddEl biJ RuziEs, KAp zE niET METEEn Af

“Voor ik mijn diploma had, hing mijn huidige directeur al aan de lijn. Leraren islamitische godsdienst die in Vlaande-ren zijn opgeleid, zijn schaars. Aan de Erasmushogeschool begonnen we met een vijftiental, slechts de helft haalde de eindstreep. Ik geef enkel islamitische

godsdienst en kan er dus me ten volle aan wijden. Bij ruzies tussen leerlingen probeer ik te bemiddelen. Je mag opko-men voor jezelf, maar vergeven is beter, zegt de Koran.”

4. bEnAdRuK dE gEliJKEnissEn TussEn culTuREn En gOds-

diEnsTEn“Jezus komt ook voor in de Koran. Moslims en christenen hebben dezelfde god. Ik benadruk de gelijkenissen tussen culturen en godsdiensten en vind het belangrijk om clichés over andere gods-diensten te doorprikken. Niet alle joden klagen aan de Klaagmuur, Hindoes vereren niet alleen de koe. Ik zet mijn leerlingen aan om alles in vraag te stel-len, te weten waarom ze moslim zijn. Ik geef hen vaak taken: opzoekwerk en dan hun mening geven. In plaats van zoals in de Koranschool alles van buiten te leren, vind ik het belangrijk dat ze begrijpen wat ze leren.”

‘Met een glimlach bereik je ook het paradijs’

Elke maand zet Klasse een bevlogen col-lega op de cover die via concrete tips zijn of haar onderwijsvisie met ons deelt.deze maand: Chahid El Attabi (26).

op de CoVeR

KLASSE • Nr. 179

4 H E T ni e u W s

KLASSE • Nr. 179

5

10 steRRenAlle scholen hebben een informatiebrochure en cd-rom over veilig ICT-gebruik in de bus gekregen. Doel is scholen te ondersteunen in hun opdracht om leerlingen veilig met ICT te leren omgaan.

Jongeren die na het secundair onderwijs willen voortstuderen maar het hoger onderwijs te hoog gegrepen vinden, kunnen in de toekomst naar een volwaardig ‘hoger beroepsonderwijs’. On-derwijsminister Vandenbroucke legde hierover de discussienota voor aan de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor).

De onderwijsinspectie werkt dit schooljaar mee aan een internationaal vergelijkend onderzoek over leren en onderwijzen. In elk land observe-ren de inspecteurs de lessen wiskunde in het vierde leerjaar van de basisschool.

Scholen die na 31 december 2007 een bouwaan-vraag indienen, moeten voldoen aan de E70-norm om in aanmerking te komen voor subsidies. Deze norm bepaalt hoe energiezuinig een gebouw is.

Bij een overaanbod aan fruit op de veilingen krijgen scholen met een toegangspas van het Belgisch In-terventie- en Restitutiebureau gratis fruit voor de leerlingen. De voorwaarden om die pas te verkrij-gen zijn vanaf dit schooljaar versoepeld.

Vanaf volgend schooljaar moet de gegevensuit-wisseling tussen de CLB’s en de overheid eenvou-diger en efficiënter verlopen. Er komt een eenvou-dige en performante toepassing die gegevens kan versturen vanuit de centra naar de overheid en een databank om deze gegevens te beheren.

Het eerste consortium in het volwassenenon-derwijs is gestart. Dit netoverschrijdende samen-werkingsverband verenigt alle Centra voor Volwas-senenonderwijs en Centra voor Basiseducatie in de regio Gent-Eeklo.

In de Septemberverklaring onderstreept de minis-ter-president dat hij de competentieagenda wil uitvoeren. Die moet werken en leren op elkaar af-stemmen.

De opleiding Gezinswetenschappen is de eerste hogere opleiding voor sociale promotie die geac-crediteerd wordt als professionele bachelor.

Vorig schooljaar waren er in het secundair on-derwijs 4 142 zware spijbelaars. Dat is ongeveer 1 procent. Jongens en meisjes spijbelen evenveel, maar in het deeltijds onderwijs spijbelen relatief meer meisjes.

sLeChte KLasLuCht1 545 deeltjes CO2 per miljoen. “Dat geeft een rood licht op de CO2-meter, de binnenlucht van deze klas is ongezond”, meten Niels, Dorian, Ellen en Viktor van basisschool De Vleugel in Zaventem. “Een kwartiertje de ramen open zet-ten en de lucht in de klas wordt zo weer gezond.” Volgens Test Aankoop is de lucht in acht op de tien klassen ongezond. Slechte klaslucht doet leerlingen en leraren meer kwaad dan goed. Ze krijgen hoofdpijn, worden sneller moe en kun-nen zich niet meer concentreren.

www.lekkerfris.be - tips om de klaslucht te meten en verbeteren

LeRaRendiReCtMéér onderwijsnieuws? Abonneer je op de elektronische nieuwsbrief lerarendirect of lees het online op www.lerarendirect.be

Luc Daelemans

©

Luc Daelemans

©

KLASSE • Nr. 179

6 H E T ni e u W s

52procent

van de Vlamingen zegt de andere landstaal goed tot zeer

goed te beheersen. Bij de Walen ligt dat cijfer maar op

20 procent. In beide landsgedeelten stijgt de kennis van het

Engels. Momenteel beheerst 75 procent van de Belgische

jongeren het Frans, 71 procent het Nederlands en 65 procent

het Engels. De kennis van de andere landstaal is sterk

afhankelijk van de kwaliteit van het onderwijs, Engels wordt

vooral buiten de school geleerd.

OndERzOEK vAn dE MAAnd

aantal zieke leraren blijft dalen

Het aantal ziektedagen neemt in alle leeftijdscategorieën af. Vooral het aan-tal ziekteattesten van 31 tot 180 dagen is opmerkelijk verminderd. Daarente-gen is het aantal ziekteattesten voor meer dan 180 dagen toegenomen.

Vooral in het basisonderwijs zijn leraren minder ziek dan vorig jaar. Het aantal ziektedagen bij vrouwen in het volwassenenonderwijs en in het deeltijds kunstonderwijs is echter toegenomen. Gemiddeld zijn vrou-wen en mannen ongeveer even lang afwezig wegens ziekte. Vrouwen in

De Vlaamse leraren, directeurs, stu-diemeesters enz. waren vorig jaar samen 2 144 939 dagen ziek. Dat is 3,65 procent van alle werkdagen. Dat percentage daalt al enkele jaren. In 2002 was het nog 4,51 procent.

Van de 179 510 personeelsleden in het Vlaamse onderwijs was in 2006 meer dan de helft (54 %) geen enkele dag afwezig wegens ziekte. De jongste personeelsleden zijn het minst ziek, de oudste het meest. Vooral vanaf de leeftijd van 55 jaar neemt het aantal ziekteverloven duidelijk toe.

het secundair onderwijs maken het meest gebruik van het eendagsziekte-verlof, mannen in het basisonderwijs het minst.

In de wintermaanden worden de meeste ziekteverloven opgenomen. De provincie met het grootste gemid-deld aantal ziektedagen is Limburg.

Leraren blijven niet thuis voor een kleinigheid. Het aantal eendagsziek-ten is gevoelig afgenomen. Er was een beetje gevreesd voor het tegendeel, omdat scholen sinds vorig schooljaar leraren ook voor heel kort ziektever-zuim mogen vervangen. De maatregel heeft er wel voor gezorgd dat in 2006 bijna 71 procent van alle ziektedagen werd opgevangen door een vervan-ger. Dat percentage lag nog nooit zo hoog.

Psychosociale aandoeningen blijven de grootste oorzaken van ziekteverlof onder leraren, al zijn de afwezigheden minder lang dan vorige jaren. Op twee volgen rugklachten. Op drie staan bij de mannen gewrichtsproblemen en bij de vrouwen gynaecologische oor-zaken.

Het aantal controles op ziekteverloven is in 2006 gedaald. Dat komt onder meer doordat ze duurder zijn gewor-den. Het aantal controles dat door scholen wordt aangevraagd, namelijk 23 % van het totaal aantal controles, is wel opvallend gestegen.

Vorig jaar daalde het totaal aantal ziektedagen in onderwijs met bijna 90 000 tegenover het jaar voordien. Vooral in het basisonderwijs waren leraren, directeurs enz. minder ziek. Daarmee zet een trend van steeds minder ziekteverzuim in het onderwijs zich door. In 1999 registreerde de overheid nog 400 000 ziektedagen of 20 procent meer dan vandaag. De cijfers staan in het jaarrapport ‘Ziekteverzuim 2006 Onderwijs’.

KLASSE • Nr. 179

7

nEdERlAnd

hoger salaris oplossing voor lerarentekort

vEREnigdE sTATEn

Website onthult ‘strafblad’ van leraren

Leraren die hoger zijn opgeleid, moeten fors meer gaan verdienen, tot duizend euro boven het huidige salarisplafond. Dat is de hoofdlijn in het advies van de Tijdelijke Commis-sie Leraren, die het probleem van het lerarentekort van naderbij bekeek. Deze en andere maatregelen om het chronisch lerarentekort bij onze noor-derburen aan te pakken zou één tot anderhalf miljard euro kosten, meldt de Volkskrant.

Het opleidingsniveau van Neder-landse leraren speelt momenteel geen

Sinds 1 september kunnen ouders in de Amerikaanse staat Florida het ‘strafblad’ van leraren napluizen op een speciale website. Ze vinden er een overzicht van de kleine dis-ciplinaire maatregelen maar ook criminele feiten waarvoor een leraar ooit werd veroordeeld, zonder dat hij zijn onderwijslicentie moest inleveren.

Www.myfloridateacher.com is een overheidsinitiatief. Ouders hoeven maar de familienaam van een leraar in te tikken en ze krijgen zijn staat van dienst te zien. De site geeft daarnaast veel informatie over het onderwijs in het algemeen en over het scholenaanbod. Ze nodigt ou-ders ook expliciet uit om melding te maken van gevallen waarin een

leraar hun kind bedreigt, slaat of misbruikt.

Sinds de site op 20 augustus werd gelanceerd, kwamen al meer dan 600 000 bezoekers één of meer leraren screenen. “Maar er zijn nog geen gevallen gekend waarbij ouders de school vragen hun kind bij een andere leraar te plaatsen. Meestal willen ze eerst meer weten over wat hij mispeuterd heeft”, zegt Pam Stewart van het departement Onderwijs van Florida. In twaalf Amerikaanse staten lopen gelijk-aardige initiatieven, maar Florida is de eerste om de informatie over al zijn leraren zo transparant weer te geven. In Vlaanderen wordt der-gelijke informatie niet openbaar gemaakt.

EngElAnd

twintig tweelingen in één school

Twintig tweelingen zijn leerling van de Grange School in het dorp Hartford, in het Engelse graafschap Cheshire. De school telt 1 140 leerlingen, dat betekent dat 1 op de 28 leerlingen tot een tweeling behoort. Dat is lichtjes meer dan het Britse gemiddelde: 1 op 34 Britse kinderen behoort tot een tweeling. Volgens de directeur van de school worden tweelingen net als de andere leerlingen behandeld: “Wan-neer ze net op onze school arriveren, laten we ze vaak naast elkaar in de klas zitten maar als het nodig is, heb-ben we er geen probleem mee om ze ‘uit elkaar te halen’.” Het schoolgeld in Grange School bedraagt ruim zesdui-zend pond, wie twee of meer kinderen inschrijft, krijgt tien procent korting.

rol voor hun salaris. Het verhogen van de salarissen voor hoger opgeleide leraren moet het voor onderwijzend personeel aantrekkelijk maken voort te studeren of bijvoorbeeld een mas-tergraad te behalen. Daarnaast moe-ten leraren het vooruitzicht krijgen op grotere loonsverhogingen.

Eerder al stelde de Algemene Onder-wijsbond dat de salarissen van leraren achter lopen op de lonen in andere sectoren. De koopkracht van werkne-mers in het onderwijs zou sinds 1990 met negen procent zijn afgenomen,

terwijl de gemiddelde koopkracht drie procent steeg.

Vlaamse leraren vinden een hoog loon niet de voornaamste vorm van waardering voor hun job. Waardering, vertrouwen, complimentjes, dank-baarheid en aanmoedigingen van anderen zijn voor hen essentieel, stelt onderzoeker Sarah De Gieter (VUB). Ze voegt er wel aan toe: “Bijna vier op tien leraren zijn tevreden met hun nettoloon, maar slechts één op tien vindt de reguliere loonsverhogingen voldoende.”

KLASSE • Nr. 179

8 H E T ni e u W s

vOORnAMEn

amper 1 op 100 leraren is allochtoonMeer dan zevenduizend Vlaamse le-raren gaan met de populairste namen An of Mark door het leven (zie Klasse 178). Maar waar blijven Mohammed en Samira? Op basis van de lijst met voor-namen van leraren op www.klasse.be telde het Minderhedenforum hoeveel allochtone leraren voor de klas staan. Dat blijkt amper 1,27 procent te zijn.

“We hebben ook de Giovanni’s en de Fernanda’s geteld”, zegt Naima Char-kaoui, coördinator van het Minderhe-denforum. “Het cijfer van 2 168 alloch-tone leraren in het Vlaamse onderwijs is in ieder geval accurater dan het of-ficiële cijfer, dat enkel op basis van na-tionaliteit werkt. Daar kom je uit op een 750-tal buitenlanders.” Het Provinciaal Onderwijs maakt bekend dat het 2 pro-cent allochtoon onderwijspersoneel in dienst heeft. Dat zijn leraren algemene vakken en islamitische godsdienst. De andere koepels hebben geen cijfers of maken ze niet bekend.Charkaoui. “Onlangs gaf Mieke Van Hecke in Knack te kennen dat het katholieke onderwijs een grotere open-heid wil voor allochtone leraren. Maar

de tewerkstelling van allochtone leraren is natuurlijk een probleem van indivi-duele scholen. Sommige lerarenteams zijn erg gesloten. Uit de signalen die wij krijgen, blijkt dat er minder open-heid heerst dan je zou verwachten bij onderwijsmensen. Bovendien krijgen allochtone leraren vaak alle problemen rond de communicatie met allochto-nen op hun dak. Die druk weegt soms zwaar.”

Het aantal allochtone inschrijvingen in de lerarenopleiding stijgt traag. “Het verbod op de hoofddoek dat in veel scholen geldt, werkt remmend. Daar-door vinden allochtone studentes geen stageplaats of werkplek.” Het Minder-hedenforum noemt dit ‘een groeiend probleem’. Charkaoui: “Scholen kun-nen nog groeien in hun bewustzijn van drempels voor allochtonen. Samenwer-kingsverbanden met allochtone zelfor-ganisaties kunnen een verschil maken. Nog te vaak worden vacatures enkel via de traditionele kanalen verspreid.”

www.minderhedenforum.be/onderwijs

slAApTEKORT

junkslaap en sociale jetlag verstoren slaap

Tv-KlAssE

over de schouder van eva

Slapen is de basis van een gezond en gelukkig leven maar door de moderne gewoontes van jongeren én volwas-senen raakt hun nachtrust alsmaar vaker in de knoei. Onderzoekers merken twee nieuwe fenomenen van slaapverstoorders:

1. Junkslaap: tieners die veel te laat opblijven en tot net voor het slapen gaan televisie kijken, gamen, chatten of surfen, kampen vaak met slaappro-blemen. Die junkslaap, zo genoemd naar analogie met junkfood, neemt enorm toe bij Britse tieners: één op drie jongeren tussen twaalf en zestien jaar slaapt minder dan zeven uur per nacht door al de multimedia in zijn slaapkamer. Vlaamse wetenschappers beschikken voorlopig niet over cijfers om de omvang van het probleem bij ons te kunnen aanduiden.

2. Sociale jetlag: ontstaat door het verschil tussen ons bioritme en het ritme van de samenleving. De zo-genaamde avondmensen staan veel vroeger op dan ze eigenlijk willen en gaan later slapen dan ze zouden moe-ten. Vooral jongeren kampen met an-derhalf uur sociale jetlag per dag. De negatieve effecten zijn vergelijkbaar met elke week naar Moskou en terug te vliegen. Avondmensen die willen uitslapen, doen dat niet uit egoïsme maar hebben daar werkelijk behoefte aan. Door slaaptekort nemen de cog-nitieve vermogens af. Chronobiologe Martha Merrow van de universiteit van Groningen pleit voor een soepeler indeling van school- en werktijden: “Vooral het bioritme van pubers lijkt het meest op dat van avondmensen. Pubers hebben behoefte aan een uur-tje extra slaap ’s ochtends.”.

Eva Schoensetters (21) geeft sinds 1 september les. TV-Klasse kijkt over haar schouder mee. In de les, in de lerarenkamer, op uitstap. Wat gaat goed? Wat gaat grandioos mis? Kijk mee op www.klasse.be

Deze poster hangt vanaf november in alle hogescholen voor lerarenopleidin-gen. De filmpjes over het eerste jaar van Eva zijn prima lesmateriaal voor (toekomstige) leraren, mentoren enz.

KLASSE • Nr. 179

9

inTERviEW

op de koffie bij de ministerDe onderwijsminister heeft zijn nieuwjaarsbrief al klaar: de beleids-brief voor volgend jaar. Tien lezers worden uitgenodigd voor een open-hartig gesprek daarover met de mi-nister. Klasse brengt verslag uit. Wil jij

supER-EXplOsiEf

“school op 50 hectaren”

Bom! Vijf secundaire scholen groei-den de afgelopen vijf jaren zo sterk dat hun groei uit de statistieken sprong. Gevolg: Klasse keek ze schromelijk over het hoofd in de top 5 van explosieve scholen (zie Klasse 178, p.8). Voor vier van de vijf scholen ligt een fusie of opslorping aan de basis van de spectaculaire groei: KA Grimbergen (+200 %, de-fusie na fusie), KA Koekelberg (+140 %, opslorping), Sint-Ursula-instituut Antwerpen (+113 %, opslorping), KA II Oostende (+108 %, opslorping).

Voor het KTA Horteco in Vilvoorde (+157 %) ligt dat anders. “Wij start-ten met de richting dierenzorg”, zegt directeur René Creemers. “Dat gaf een enorme boost aan het leerlingen-aantal. En hoe gaat dat in een school in expansie? Niet alleen de nieuwe richting maar ook de andere studie-richtingen surfen mee op de golven van succes.” Vorig schooljaar verliet het hoger onderwijs de scholencam-pus: “We hebben dus plaats om veel nieuwe leerlingen op te vangen. Ook ruimte voor dieren is geen probleem. Onze school staat op een terrein van 50 hectaren.”

vERbOdEn

tikkertje spelen en vinger opstekenop hun honger zitten. Johnson ziet liever geen vingertjes meer in de lucht. “Als de vragen en antwoorden met handopsteking de dominante werkvorm zijn, dan is er inderdaad een probleem”, zegt onderwijs-kundige Martin Valcke (Universiteit Gent) in De Standaard. “Maar in hun opleiding leren de Vlaamse leraren om ook andere werkvormen toe te passen.” Een alternatief is het fiche-gesprek. Leerlingen mogen maar zo vaak antwoorden als ze fiches krij-gen in het begin van de les. Ook de discussiecarrousel wordt stilaan een klassieker op Vlaamse schoolbanken. Via een doorschuifsysteem moeten leerlingen zowel een standpunt pro als contra een stelling verdedigen.

Gedaan met tikkertje spelen in een Amerikaanse basisschool en de vin-ger opsteken in Britse scholen. Han-delingen die tot de klassiekers van het schoolse leven behoren, blijken niet altijd en overal even onbesproken. De basisschool in het Amerikaanse Colorado zegt dat tikkertje spelen tot conflicten op de speelplaats leidt. “Sommige kinderen kloegen erover dat ze tegen hun wil werden achter-nagezeten”, zegt de directrice van de school.

Een vinger opsteken stimuleert alleen de meest actieve leerlingen. Dat is de stelling van Brits onderwijsminister Alan Johnson. Volgens hem komen op die manier alleen die leerlingen aan het woord, de introverte blijven

er bij zijn? Stuur je concrete vraag aan Frank Vandenbroucke vóór 10 novem-ber naar [email protected].

De beleidsbrief van de onderwijsminister kan je lezen via www.klasse.be.

KLASSE • Nr. 179

10

Meer studenten,meer diploma’s

Gaat over tien jaar 70 procent van de Vlaamse schoolverlaters naar de

hogeschool of de universiteit? Onderwijsminister Frank Vandenbroucke

lanceert een tweede grote democratiseringsgolf in het hoger onderwijs.

Niet enkel voor meer studenten, maar ook voor meer geslààgde

studenten. En voor meer jongeren die nu de stap naar het hoger onderwijs

niet kunnen of durven wagen. Vijf krachtlijnen:

KLASSE • Nr. 179

11

Meer studenten,meer diploma’s

Een Aanmoedigingsfonds helpt hogescholen en universiteiten

om bepaalde groepen van studenten beter te begeleiden.

Hogescholen en universiteiten krijgen niet enkel geld voor

het aantal studenten dat ze inschrijven, maar ook voor het aantal studenten dat slaagt.

Beursstudenten en studenten met een functiebeperking wegen zwaarder door bij de toekenning van middelen.

Het ‘leerkrediet’ spoort alle studenten aan om beter te kiezen wat ze willen studeren en zich meer in te zetten.

Het nieuwe hoger beroepsonderwijs geeft beroepsleerlingen kansen en impulsen om voort te studeren.

1.

2.

3.

4.

5.

Paul Souders/Corbis

©

KLASSE • Nr. 179

12

1. MEER gEld vOOR MEER sTudEnTEn (diE slAgEn)

Tot nu toe kreeg het hoger onderwijs geld voor het aantal ingeschreven studenten. “Nu komt er zowel input- als outputfinanciering”, zegt Noël Vercruysse, afdelingshoofd hoger onderwijs van het ministerie. “Inputfinanciering betekent een financiering per student die zich inschrijft. Daarmee willen we bereiken dat meer jonge-ren hoger onderwijs volgen. Vandaag is dat 54 procent. Met het hoger beroepsonderwijs erbij moet dat over tien jaar 70 procent worden. Outputfinanciering betekent een financiering per student die zijn diploma behaalt. We willen dus ook de doorstroming en slaagpercentages verhogen.”

In tegenstelling tot het buitenland liggen de inschrijvingsgelden in het Vlaams hoger on-derwijs veeleer laag. “Wat mij betreft, blijven ze dat ook”, zegt onderwijsminister Frank Vandenbroucke. “Vandaag krijgt 23 procent van de studenten een studietoelage. Ik zie dat niet als een plafond, maar als we meer studietoela-

Meer studenten, meer begeleiding voor die

studenten maar ook meer kwaliteit. “We moeten meer

halen uit studenten die falen”, stelt onderwijsminister

Frank Vandenbroucke. Maar ook de jongeren zelf worden

aangesproken op hun verantwoordelijkheid. Wat is nieuw in

het hoger onderwijs? Een overzicht.

gen toekennen, moet dat om de juiste redenen gebeuren. Zo wil ik meer studenten aantrekken uit die doelgroepen die moeilijk de weg naar het hoger onderwijs vinden.”

2. zORg: nu OOK vOOR sTudEnTEnZowel voor beursstudenten als studenten met een functiebeperking krijgen hogescholen en universiteiten meer geld. Daar staat tegenover dat ze deze studenten goed of beter moeten begeleiden. Voor studenten met een functie-beperking krijgen ze hulp. Op 1 januari 2008 gaat het Steunpunt voor Leren en Werken met Functiebeperkingen in het Hoger Onderwijs van start. Dat moet hogescholen en uniefs helpen om een zorgbeleid uit te stippelen. Mensen met een functiebeperking die (willen) studeren of werken in het hoger onderwijs zul-len er eveneens terecht kunnen voor advies en hulp. Het steunpunt zal onder meer binnen- en

Wanneer komt de nieuwe financiering hoger onderwijs?Op 19 juli 2007 keurde de Vlaamse regering het voorontwerp van decreet goed. In september werd in het Vlaams OnderhandelingsComité voor het hoger onderwijs (VOC) onderhandeld met de vertegenwoordigers van het personeel en de instellingsbesturen. De Vlaamse Regering keurde het voorontwerp van decreet goed. Nu ligt het bij de Raad van State. Daarna gaat het voor verdere bespreking en goedkeuring naar het Vlaams Parlement.

Raadpleeg het voorontwerp via www.ond.vlaan-deren.be/hogeronderwijs (Klik eerst ‘beleid’ en dan ‘financiering’)

Meer geld

Frans Lanting/Corbis

©

KLASSE • Nr. 179

13

worden opleidingen van het hoger onderwijs voor sociale promotie, het zevende jaar technisch secundair onderwijs en de vierde graad beroeps-secundair onderwijs daarin vervat. Zo krijgen deze opleidingen een duide-lijkere plaats en kan de diplomering adequater gebeuren. “Jongeren moeten meer kansen krijgen om met succes voort te studeren”, zegt Vandenbrou-cke. Hij roept de onderwijsinstellingen en de economische sectoren op om nieuwe opleidingen uit te werken. Daarnaast zullen mensen die het secundair onderwijs zonder diploma hebben verlaten dat diploma alsnog kunnen behalen in het hbo. Wie een hbo-diploma behaalt en de smaak van

het voortstuderen te pakken heeft, zal bovendien aan een bacheloropleiding kunnen beginnen.

5. AAnMOEdigingsfOnds vOOR gEliJKE KAnsEn En divERsiTEiT

“Het hoger onderwijs is geëvolueerd van een elitesysteem naar een heel verscheiden massasysteem en dan is er meer begeleiding nodig”, zegt Noël Vercruysse. Voor die begeleiding kun-nen de hogescholen en universiteiten vanaf 2008 een beroep doen op een ‘Aanmoedigingsfonds’ voor gelijke kansen en diversiteit. “Daarmee kun-nen ze eigen accenten leggen en acties ontwikkelen die bij hun profiel aansluiten”, schrijft de minister in zijn beleidsnota. “Met de hogeschool of universiteit wordt gezocht naar de aan-pak met de hoogste succeskansen. Alle betrokkenen engageren zich via een beheersovereenkomst van 5 jaar (de eerste reeks van beheersovereenkom-sten 3 jaar). In het laatste jaar vindt een evaluatie plaats.” Vanaf 2011 wordt het geld verdeeld op basis van resultaten: instellingen die goed presteren, krijgen meer geld. Voor 2008 zijn 3 miljoen euro op dit fonds beschikbaar. Vanaf 2009 wordt het jaarlijks bedrag op-getrokken tot 6 miljoen euro. Voor de lerarenopleiding houdt het fonds een half miljoen euro klaar.

Wat in het hoger onderwijs verandert, staat niet op zichzelf. Omdat de kloof tussen de sterke en de zwakkere leerlingen in het Vlaamse onderwijs zo groot is, mikt minister Vandenbroucke voluit op gelijke kansen op topkwaliteit, op elke sport van de onderwijsladder. Die strijd voor gelijke kansen is een echte tienkamp:

1. De hele financiering van het onder-wijs mikt op een gelijke start: wie met minder kansen start, krijgt meer ondersteuning.

2. Alle onderwijsinstellingen leveren inspanningen én resultaten: cen-ten zijn een voorwaarde, maar wat telt is de aanpak.

3. Méér kleine kleuters in kleinere klassen en verplicht minstens één jaar in een Vlaamse kleuterklas.

4. Ouders moeten zich welkom voe-len op school, maar scholen mogen een minimale contactbereidheid van hen eisen. Basiseducatie en volwassenenonderwijs kunnen hel-pen als dat contact op taalbarrières botst.

5. Taalpeilingen: organiseer taaltoet-sen, zowel bij scharniermomenten in de schoolloopbaan, als bij een schooloverstap.

6. Taal op peil: elke school organi-seert een taalbeleid waarin elke leraar een rol speelt. Vanaf volgend schooljaar wordt dit taalbeleid door de inspectie doorgelicht.

7. Een goede en tijdige studiekeuze: CLB’s en scholen begeleiden leerlin-gen en hun ouders. Ondoordachte overgangen en shopping zijn fu-nest.

8. De lat geleidelijk hoger: vermijd dat leerlingen meteen onmogelijk hoog willen of moeten springen (bv. van bso naar hoger onderwijs). niet ie-deréén moet naar de universiteit of de hogeschool. Het nieuwe hoger beroepsonderwijs biedt alternatie-ven.

9. Leren van elkaars ervaringen: ver-spreid goede voorbeelden en stop positieve experimenten structureel in de dagelijkse werking.

10. Geen vooroordelen en discriminatie op de arbeidsmarkt. Anders zijn al de inspanningen van 1 tot 9 voor niets geweest.

“Gelijke kansen is eigenlijk een tienkamp”

Over tien jaar moeten zeven jongeren op de tien voortstuderen

buitenlandse expertise verzamelen en verspreiden, en een forum bieden om expertise uit te wisselen.

3. ‘lEERKREdiET’: bETER KiEzEn En ERnsTigER sTudEREn

De ‘eeuwige student’ die jarenlang hogescholen of universiteiten afdweilt zonder te slagen, is gedoemd om te verdwijnen. Vanaf volgend academie-jaar moet het ‘leerkrediet’ het ‘studie-shoppen’ indijken. Noël Vercruysse: “Elke beginnende student krijgt 140 studiepunten. Als hij zich inschrijft voor een studierichting en hij wil met-een alle vakken van het eerste jaar af-leggen, dan houdt dat 60 studiepunten in (1 studiepunt = 30 studie-uren). Die

gaan van die 140 af. Door te slagen kan hij zijn 60 studiepunten terugwinnen, het eerste jaar zelfs dubbel. Een eerste-jaars die voor al zijn vakken gebuisd is, verliest die 60 studiepunten en houdt er nog 80 over. Daarmee kan hij het jaar overdoen of een andere studierichting proberen. Je moet het al echt heel bont maken om twee opeenvolgende jaren voor alle vakken te buizen, maar als dat gebeurt, ben je 120 studiepunten kwijt en houd je er 20 over, te weinig om in het voltijds hoger onderwijs te kunnen blijven. Deze student krijgt toch nog een perspectief: per jaar dat dan volgt, krijgt hij 10 studiepunten, zodat hij na vier jaar opnieuw aan een voltijdse hogere studie mag beginnen. Daarnaast geeft het flexibiliserings-decreet studenten de mogelijkheid om hun studie meer te spreiden. Een student voor wie een programma van 60 studiepunten te zwaar is, kan ervoor kiezen om bijvoorbeeld voor 45 stu-diepunten vakken te volgen, met meer kans op slagen.”

4. ER KOMT EEn hOgER bEROEpsOndERWiJs

Jongeren die na het secundair onder-wijs willen voortstuderen maar het hoger onderwijs te hoog gegrepen vin-den, kunnen straks naar een volwaar-dig hoger beroepsonderwijs (hbo). In het voorstel van de onderwijsminister

KLASSE • Nr. 179

14

De hogescholen en universiteiten zijn niet tegen al het nieuwe

dat op hen afkomt, maar ze vragen zich af of de

kwaliteit van hun onderwijs niet zal dalen. De onderwijsminister vraagt

hiervoor een extra inspanning van de instellingen en de visitaties.

Lerarenopleider Elly Quanten, prof. Geert Buelens (vanuit Nederland) en

de Gentse ‘studente van het jaar’ Fatma Arikoglu reageren.

Er moeten meer jongeren deelnemen aan het ho-ger onderwijs. vooral jongeren uit sociaal-econo-misch zwakke middens, allochtone leerlingen en jongeren met een functiebeperking. hoe bekijk je dat als lerarenopleider?

Elly Quanten, opleidingshoofd bachelor lager onderwijs, Xios hogeschool, hasselt: “Het idee is goed, maar dan moet het secundair onder-wijs jongeren wel realistisch oriënteren. Als hogeschool moet je vervolgens de basistalenten van studenten in kaart brengt. Wij organi-seren al bijna vijftien jaar intakegesprekken en instaptoetsen. Jongeren die onvoldoende basisvaardigheden hebben, kunnen een reme-diëringstraject volgen. Maar niet iedereen kan leraar worden, hoeveel je ook begeleidt.”

zoveel mogelijk studenten moeten slagen, an-ders kost dat de hogeschool geld. Wat wordt dat: soepeler delibereren?

Elly Quanten: “Nee, dat zou als een boeme-rang in ons gezicht terugkomen. Er is trouwens tegendruk: als lerarenopleider vervullen we een maatschappelijke rol die we niet zomaar

te grabbel kunnen gooien. Verder rekenen we op voldoende kwaliteitskritiek bij de visitatie-commissies. Ten slotte zijn er de scholen, die onze afgestudeerde leraren te werk stellen. Die vrezen ook dat wij soepeler gaan worden en dus minder goede leraren zullen afleveren. We zitten met hen in een participatieraad om dit te bewaken.”

studiekeuze en begeleiden worden erg belangrijk in dit verhaal. zijn achttienjarigen dan niet klaar voor het hoger onderwijs?

Elly Quanten: “Tussen het secundair en het hoger onderwijs gaapt een informatiekloof: jongeren weten helemaal niet welke competen-ties ze nodig hebben om leraar lager onderwijs te kunnen worden. Ik wil ook waarschuwen voor een groeiende groep studenten die onder-steuning nodig heeft en voor het fenomeen van ‘ondersteuningsverslaafden’. Daarmee bedoel ik studenten die jarenlang intensief begeleid worden, uiteindelijk hun diploma behalen maar in de complexe praktijk onderuit gaan zodra ze op hun eigen benen moeten staan.”

Elly Quanten: “Pas op voor het

fenomeen van de ‘ondersteuningsver-

slaafden’.”

En wat denk jij over het leerkrediet, meer studenten, meer diploma’s? Laat je mening over de hervormingen in het hoger onderwijs botsen op www.klasse.be

jouw mening

Paul Souders/Corbis

©Luc Daelem

ans

©

KLASSE • Nr. 179

15

Studeren aan de hogeschool of universiteit lijkt nu een

survival of the fittest

doen dat met voorbeeldfiguren, rolmo-dellen uit verschillende opleidingen. Hetzelfde doen we via Stimulans, een initiatief van de Arteveldehogeschool. Via het Aanmoedigingsfonds kunnen we ons werk allicht nog versterken. Maar dat moet ook inhoudelijk gebeu-ren, niet enkel via subsidies.”

de onderwijsminister stelt dat gelijke kansen in het hoger onderwijs al begin-nen in de kleuterklas.

fatma Arikoglu: “We hebben inder-daad ontdekt dat je jong moet beginnen met sensibiliseren. Veel laatstejaars zijn verkeerd georiënteerd. Je krijgt ze niet meer naar het hoger onderwijs, omdat ze beroepsonderwijs hebben gevolgd of niet in de juiste studierichting zitten. We weten nu ook dat je veel meer be-reikt als je ouders ervan kan overtuigen dat voortstuderen belangrijk is. Sinds vorig jaar gaan Gentse studenten bij kansarme allochtone gezinnen aan huis. Ze helpen de kinderen met hun

achterkant: de kwaliteit kan enorm dalen. Je kan studenten naar de eind-streep begeleiden, niet omdat je denkt dat ze het verdienen, maar omdat je denkt: als we geen 75 procent van die mensen een diploma geven, dan kan ik volgend jaar mijn personeel niet meer betalen.”

goede universiteiten en hogescholen hebben behoefte aan goed basis- en se-cundair onderwijs. Over de bagage van de vlaamse student hoor je hier en daar klachten. hoe zit dat in nederland?

geert buelens: “In Nederland is het onderwijsbeleid van de afgelopen decennia rampzalig geweest. Als je basis- en secundair onderwijs onderfi-nanciert of de kwaliteit daarvan loslaat, dan betaal je de gevolgen cash aan de universiteit. Veel van mijn studenten hebben nooit leren spellen, hebben geen noties van de geschiedenis van hun eigen land, kunnen geen onder-

huiswerk, geven leerbegeleiding en le-zen verhalen voor. Taal stimuleren heet dat. Vijf basisscholen doen mee. Ook de ouders worden erbij betrokken.”

En heeft dat enig effect?fatma Arikoglu: “De mentaliteit in

de Turkse gezinnen is zeker aan het veranderen. Er wordt over studeren gepraat. Als een jongere voorstudeert, dan gaat dat rond binnen de familie en de kennissenkring. Maar als er al meer allochtone jongeren aan hogeschool of universiteit beginnen, dan falen ze nog te veel door de cultuurkloof, taal-problemen, vooroordelen of te weinig begeleiding. Daar kan het hoger on-derwijs zeker wat aan doen.”

vanaf volgende jaar moet het leerkrediet ervoor zorgen dat alle studenten beter kiezen en zich ook harder inzetten. Mee eens?

fatma Arikoglu: “Voor een deel wel, ja. Je kan niet blijven studeren zonder een diploma te behalen. Daarnaast geloof ik ook dat het studenten een groter verantwoordelijkheidsgevoel zal geven en ze zal aansporen om gerichter en beter te kiezen wat ze willen studeren. Maar zo’n maatregel kan ook paniek veroorzaken. Als je het eerste jaar buist, doemen er misschien al rampscenario’s op en neemt de druk om te slagen toe. Daar moet je mee omkunnen.”

werp van een gezegde onderscheiden. Hoe beter het basis- en secundair onderwijs, hoe hoger studenten hier van start gaan en hoe hoger ze kunnen eindigen. Tegelijk moet je het ambt van leraar sterker waarderen. Dan willen ook de beste studenten leraar worden en leveren die op hun beurt betere studenten af.”

de student krijgt nu meer druk om de juiste studierichting te kiezen en zich in te zetten, maar hoe zit het met de onderwijskwaliteiten van docenten?

geert buelens: “Ik heb zelf nooit een lerarenopleiding gevolgd en dat is me ook nooit gevraagd. Hier in Utrecht hebben ze gekeken naar mijn onder-wijservaring. Ze hebben ook de evalu-aties door de studenten opgevraagd. Ik vind dat er in Nederland verhoudings-gewijs veel meer over didactiek wordt gesproken dan in Vlaanderen.”

Fatma Arikoglu:“Je kan niet blijven studeren zonder een diploma te behalen.”

Geert Buelens:“We moeten het ambt van leraar sterker waarderen.”

het Aanmoedigingsfonds moet hoge-scholen en universiteiten helpen om studenten uit kansengroepen te bege-leiden. Maar daarop heb jij niet gewacht.

fatma Arikoglu: “Nee. Sinds enkele jaren ben ik actief bij de vzw Flux. Dat is een vrijwillige vereniging van vooral Turkse oud-studenten die allochtone jongeren aanspoort om voort te stu-deren. Dat doen ze nu te weinig. In secundaire scholen praten we met leerlingen van de laatste graad: wat hoger onderwijs is, welke drempels er zijn en hoe je die kan overwinnen. We

Kan de kwaliteit van de opleidingen hoog genoeg blijven als zoveel mogelijk studenten moeten slagen?

prof. geert buelens, universiteit utrecht: “Studeren aan de hogeschool of universiteit lijkt nu een georgani-seerde massaslachting. Een survival of the fittest. Op die manier gaat heel veel talent verloren. Outputfinanciering sti-muleert hogescholen en universiteiten om zoveel mogelijk studenten aan een diploma te helpen. Maar het systeem heeft inderdaad een heel gevaarlijke

H E LP !

Win tijd: 7 tips

Leerlingvolgsysteem verplicht?Kan de inspectie je verplichten om met een leerling-volgsysteem te werken? Nee. Met een leerlingvolg-systeem leg je de vorderingen van de leerlingen vast. Het is een hulpmiddel als je leerlingen begeleidt en oriënteert. Dat is een kerntaak van de school. Hoe de school de vorderingen en begeleiding van haar leerlin-gen vastlegt, beslist ze zelf. Als ze daarbij kiest voor een leerlingvolgsysteem houdt dat natuurlijk wel in dat alle leraren dat gebruiken.

Antwoorden op meer vragen over planlast lees je op www.onderwijsinspectie.be/planlast/faq_planlast.htm

Veel leraren klagen dat ze nooit tijd hebben. Hoe maak je tijd voor het te laat is?

Doe niets wat 1. een leerling evengoed kan.

Neem niet te veel werk mee 2. naar huis. Moet je alles zelf nakijken? Is er bijvoorbeeld een oplossleutel en kunnen de leerlingen zelf aan de slag? Bereiden de leerlingen hun eigen les voor?

Lees alles wat in 3. je postbakje terechtkomt slechts één keer en reageer onmiddellijk. Idem voor je mailbox.

Maak elke dag 4. een lijstje van de belangrijkste zaken die je moet doen.

zeg nee5. tegen wat niet belangrijk is. Verzin geen uitvluchten.

Plan elke week op school iets wat je 6. graag doet (en kijk er met plezier naar uit).

Gebruik 7. de pauze om energie op te doen. Doe met de leerlingen of collega’s mee aan de middagactiviteiten (pingpong, schaken, zwemmen). Praat eens over iets anders dan de school.

Beste Kris, goed dat je de vraag stelt. Wat jij immers normaal vindt, kan in een andere cultuur anders zijn. Toch is er geen eenvoudige ja of nee als ant-woord mogelijk. Allochtone mama’s verschillen immers. En die verschillen hoeven niet samen te vallen met hun afkomst. Het is dan ook beter om bij je collega’s te informeren of zij die mama al kennen en wat bij haar de gewoonte is. Je hoeft niet plots alles anders te doen of je spontaneïteit te verliezen, omdat je toevallig met een allochtone mama praat. Als er een hele rij ouders

“Mag ik een hand geven?”

“Beste Klasse, volgende week is het oudercontact. Ik heb voor het eerst ook allochtone kinderen in de klas zitten. Mag ik als mannelijke leraar een allochtone mama een hand geven?” (Kris T.)

zit die je allemaal een hand geeft, ga jij dan die ene mama mét hoofddoek geen hand geven? Zij zal het wel la-ten merken als ze dat niet wil. Het al-lerbelangrijkste is dat je daar dan voor openstaat en met respect reageert op haar weigering. Wie je ook de hand schudt, kijk hem of haar ook aan. Het is gewoon een teken van respect.

Meer over etnocommunicatie lees je op www.klasse.be/ouders (trefwoord ‘etno-communicatie’)

KLASSE • Nr. 179

16

Je hebt een vraag, een praktisch probleem in de klas of lerarenkamer, een knoop waar je maar niet uitkomt? Of je hebt uit ervaring een leuk weetje of stappenplan voor je collega’s en wil dat graag in deze HELP!rubriek? Stuur een mailtje (onderwerp HELP) naar [email protected] of zoek en help elkaar op www.klasse.be/leraren

heLp!

OndERWiJsinspEcTiE

zekerdoen

Acties

Algemeen

BAsis exclusief

secundAir exclusief

GRATISVOETBAL10 november &14 december

Scoren met KlaSSeKlopt jouw hart in je keel wanneer de vingertoppen van Logan Bailly een bal maar nipt de weg naar het net verhinderen? Of ben je overtuigd dat de scheidsrechter buitenspel kan staan bij een penalty? In beide gevallen is een inleefreis door het splinternieuwe GoalMine (Genk) een louterende belevenis. Op 10 november en 14 december dribbelen leraren massaal dit belevingscentrum binnen. Achteraf zie je de echte balartiesten aan het werk. Op 10 november betreedt Charleroi het verwarmde Genkse gras. Op 14 december mag je de kansen van Zulte-Waregem inschatten. De vol-ledige actie is gratis voor houders van de lerarenkaart.

Het is geen klassiek museum waar KRC Genk jou onderdompelt in het voetbal. Je kijkt, luistert, speelt en zoekt. Je bibbert de spanning van je lijf in de spelerstunnel. Je oefent je traptechniek bij penalty’s. Je analyseert een voetbalkwetsuur en je test je kennis van het voetbalreglement. Film, foto’s, interviews, virtuele verkenningen en geluidseffecten mixen zich tot een zinderende voetbalcocktail.

De history-wall overloopt de hele geschiedenis van het voetbal. De nieuwe voetbalregels uit 1863 bijvoorbeeld, of het verslag van de eerste officiële interland in 1872. Weet jij in welke wedstrijd Rik De Saedeleer de even legendarische als historische woorden ‘goooaaaaaal, goal, goal ... goal’ riep? Dan ben je geknipt voor de voetbalquiz. Ben jij een ‘fan sporadicus’, een ‘fan ridiculus’, een ‘fan fanaticus’ of een ‘fan fidelicus’? Neem deel aan de test en je kent voor eens en altijd je voetbalstatus.

GoalMine zet het spelletje dat kwatongen reduceren tot ‘22 volwassen mannen die naar een bal toehollen’ ook in sociaal-economisch per-spectief. In Limburg is het voetbal nauw verweven met de koolmijnen. In de mijncité waren Waterschei, Winterslag en Patro Eisden naast een geliefkoosd gespreksonderwerp ook een maatschappelijk fenomeen.

ACTIE

ZEKER DOEN • Nr. 179

18

nodig een collega uit

Dit is een zuivere lerarenactie. Ze staat uitsluitend open voor houders van de lerarenkaart, niet voor gezinsleden. De bedoeling is dat je één of meer collega’s uitnodigt. Leraressen extra welkom! Ga je voor de collega die ie-dere werkdag met een rood/witte of blauw/zwarte sjaal verschijnt? Of waag je je toch aan de voetbalcriticus die zich bij begrippen als ‘voilen swerten’ of ‘mexican wave’ niets kan voorstellen en die de brabançonne beter zingt dan ‘you never walk alone’?

educatieve projecten

Leerlingen van het lager onderwijs trekken tijd uit voor het medisch kabinet voor uitleg over sportletsels. Ze maken hun eigen fanfoto en proberen de virtuele Logan Bailly te verschalken. Cracks uit het secundair onderwijs lossen in dertig seconden de speedquiz over het voetbalreglement op. De videowall vertolkt alle menselijke emoties. Wil je tijdens je bezoek een bepaald educatief accent leggen? Leerlingen uit industrieel-technische richtingen krijgen meer uitleg over de verwarming onder de grasmat. Leerlingen handel en economie vernemen hoe KRC Genk aan marketing doet. Check met Jon Hoste ([email protected]) wat kan.

jouw programma

Op 10/11 om 15.40 u. of op 14/12 om 16 u. leg je je lerarenkaart en je toegangsbewijs voor aan de ingang van GoalMine. Na controle krijg je een toegangsticket en twee drankbonnetjes. Een gids loodst je door de Cristal Arena. Je passeert business seats, loges, persruimte, het A-veld, fanshop... Onderweg verneem je hoe KRC Genk ontstond. Volgend punt van je bezoek is het interactieve GoalMine. Met je drankbonnetjes kan je terecht in de galerijen (voor of na de match en tijdens de rust). De wed-strijd eindigt op 10/11 om 21.45 u. en op 14/12 om 22.15 u.

Hoe ScHrijf je in?

Surf naar www.lerarenkaart.be (rubriek ‘inschrijven’, item lerarenda-gen). Vul het online formulier in. Het kan dat de plaatsen voor 10 no-vember al ingenomen zijn. Daarvoor kregen de abonnees op de nieuws-brieven van de lerarenkaart voorrang. De inschrijvingen voor 14 december openen op maandag 5 november. Iedere leraar moet apart inschrijven. Bij grote respons komt er een derde gelegenheid in januari 2008. Zo gewenst kan je ook inschrijven voor het bezoek aan de Cristal Arena en het be-zoek aan GoalMine, zonder de voetbalwedstrijd. Je krijgt een parkingkaart toegestuurd.

Normale toegangsprijzen GoalMine: 7 euro voor volwassenen, 5 euro voor kinderen tot 12 jaar en groepen, 4 euro voor houders van de lerarenkaart. Leerlingen in schoolverband betalen 4 euro. Als je met de school ook de Cristal Arena wil bezoeken, bespreek je de mogelijkheden met Jon Hoste: [email protected] www.goalmine.be - Stadionplein 4 - 3600 Genk - 089 84 96 68

PROGRAMMA

INFO

Met je lerarenkaart bezoek je ook voordelig het Centrum Ronde van Vlaanderen (Oudenaarde), Sportimonium (Hofstade), Ontdekkingsparcours Koning Boudewijnstadion (Brussel).

KRC Genk - GoalMine © ZEKER DOEN • Nr. 179

Ac

tie

s le

rA

re

nk

AA

rt

19

muziKantendagWil je eens goed ruiken onder de broeierige oksels van de Vlaamse pop en rock? De Muzikantendag (zaterdag 10 november, Ancienne Belgique, Brussel) trakteert je op deze wilde frisheid. Stands, workshops, infosessies en masterclasses introduceren o.a. nieuwe muzieksoftware en de laatste evoluties van de instrumenten. De gitaardokter heeft een stethoscoop in aanslag. Staan je leerlingen tot ergernis van de buren in een tuinhuis aan snaren te plukken? Je verneemt hoe ze kunnen repeteren zonder hun buren te storen. Wil je meebabbelen over hoge ticketprijzen voor festivals, ille-gaal downloaden of auteursrechten? Op de Muzikantendag raak je meteen weer ‘in’. En passant kom je te weten hoe het internet gigantisch veel in-formatie over muziek verbergt.Op www.muzikantendag.be vind je het volledige programma, ook de lijst met muzikanten en professionals die aanwezig zijn. Tickets (10 euro in vvk): www.abconcerts.be - 02 548 24 24 - Lezers van de nieuwsbrief gingen aan de haal met vrijkaarten. Abonneer je op www.lerarenkaart.be (inschrijven - nieuwsbrieven).

candid camera in living tomorrow‘Leerlingen van het tweede jaar Industriële Wetenschappen vinden het interessant om nu al kennis te maken met de producten en diensten van verschillende bedrijven. Zij moe-ten hiermee niet wachten tot zij in het zesde jaar zitten.’ Wim Verstraete, leraar techno-

logische opvoeding in het V.T.I. van Deinze, volgt de bouw van ‘Living Tomorrow’ al van in het prille begin. Ook tijdens de lerarendag legt hij met zijn camera alle innovatieve technische snufjes vast op beeld. ‘De leerlingen bekijken de dvd. Dat prikkelt hun nieuwsgierigheid. De ideale start voor een bezoek met de klas.’Voor honderden leraren was Living Tomorrow tijdens het laatste weekend van september ‘the place to be’. Zij wierpen er een blik op het huis, de winkel, het kantoor, de bank en de mobiliteit van de nabije toekomst. Living Tomorrow - Indringingsweg 1 - 1800 Vilvoorde - 02 263 01 33 - www.livingtomorrow.com - korting op vertoon van de lerarenkaart

Klasse

©

KeltiScH zoutNu doen we enkele korreltjes op de aardappelen en in de soep, maar voor de Kelten was zout vooral revolutionair om zijn conserverende eigenschap-pen. Zout winnen was arbeidsintensief. Het grafveld in het Oostenrijkse Hallstatt toont dat het harde werk bijzondere rijkdommen opleverde voor de arbeiders. De tentoonstelling ‘Het witte goud van de Kelten’ in de Musea Maaseik toont leven, werk, cultuur en kunst van de mensen die dag in dag uit zwoegden in de mijnen. Voor lager onderwijs combineer je de tentoon-stelling met een film over het leven van de Kelten, het educatieve blikope-nerspel of zoutproeven. Klassen van het secundair onderwijs krijgen de oplossingen van de opdrachten die ze vooraf uitvoerden.‘Het witte goud van de Kelten’ - tot 6 januari 2008 in Musea Maaseik - Boomgaardstraat 5 - 3680 Maaseik - 089 56 86 73 - [email protected] - www.museamaaseik.be - gratis op vertoon van je lerarenkaart

Korting bij freecomFreecom Technologies verkoopt via zijn internetsite backup- en opslagsys-temen (hard drives), tape, skype, notebooktassen van Wenger/Swissgear en meer. Houders van de lerarenkaart krijgen 15 procent korting. Tik hiervoor de code ‘LERAAR’ in het veld ‘optionele kortingscode’ bij de checkout/kassa. www.freecom.be - niet combineerbaar met andere onlinekortingen

GRATIS

Musea M

aaseik

©

KORTING

KORTING

Freecom

©

Poppunt

©


20

over trendy zieKteS en taboeSWat is de oorzaak van hoofdpijn, depressie, alcoholisme? Heeft die aan-doening een lichamelijke of geestelijke oorsprong? Zoek je de oorzaak in boze geesten, emotieloze opvoeding of liederlijk gedrag? Het tijdperk waarin je leeft bepaalt hoe je naar ziektes kijkt. Het Westen interpreteert een aandoening anders dan het Oosten. In een bepaalde cultuur is een ziekte trendy, in een andere is ze taboe.

‘Ziek. Tussen lichaam en geest’, een tentoonstelling in het Museum Dr. Guislain (Gent), speelt in op die vreemde situatie. Oude en heden-daagse kunst, affiches, etnische stukken en medische objecten vormen een fascinerend parcours. Dat vertelt hoe mensen omgaan met het span-ningsveld tussen lichaam en geest.

Leraren met collega of partner en hun kinderen krijgen op zondag 25 no-vember een rondleiding door de tentoonstelling. Je kiest tussen 14, 15 en 16 uur. Extraatje: Om 10, 10.30 en 11 uur vertrekt aan het museum een ‘Wandeling over ziekenhuisarchitectuur op de Bijlokesite’, verzorgd door de Gidsenbond Gent & Oost-Vlaanderen. Voor een geleid bezoek aan de tentoonstelling, eventueel aangevuld met de wandeling op de Bijlokesite, teken je in via www.lerarenkaart.be (kies in de rubriek inschrijvingen het item ‘lerarendagen’).

‘Ziek. Tussen lichaam en geest’ - 10 november tot 27 april in het Museum dr. Guislain - Jozef Guislainstraat 43 - 9000 Gent - www.tussenlichaamengeest.be - rondleidin-gen: 25 euro per gids, toegang per leerling: 2,50 euro - [email protected] (geen inschrijvingen voor de lerarendag op dit adres, inschrijven moet via www.lerarenkaart.be)

naar de landbouwbeurSAgribex is een internationale beurs voor landbouw, veehouderij, tuin en groene zones. Van woensdag 5 tot zaterdag 9 december bezetten 400 exposanten meer dan 100 000 m2 van Brussels Expo. Daarmee is dit de grootste overdekte landbouwmanifestatie van Europa. Grote en kleine machines, tractoren en vee wachten professionele bezoekers en gewoon geïnteresseerden op.

Met de klas naar Agribex? Leerlingen betalen 1,50 euro, begeleiders •krijgen gratis toegang. Mail voor 16 november naar [email protected] of fax naar 02 262 04 02. Vermeld de naam van je school, jouw naam, de datum van je voorkeur, het aantal leerlingen en begeleiders en het uur van je bezoek. Je krijgt een factuur. Na betaling ontvang je een doorgangsbewijs. Overweeg je binnen twee jaar een schoolbezoek? 30 leraren krijgen •een vrijkaart. Surf naar www.lerarenkaart.be. Op de startpagina klik je door naar het aanvraagformulier.

Agribex – 5 tot 9 september – Brussels Expo – Brusselse ring afrit 7bis of 8 – 12 euro, gratis voor kinderen jonger dan 12 en mindervaliden

internationaal KortfilmfeStival leuvenZweedse kortfilms. Een stevige brok humor. Mini-speelfilms voor kinderen. ‘Best of’-compilaties met animatiefilms uit alle uithoeken van de wereld. Het Internationaal Kortfilmfestival Leuven gooit van 1 tot 8 december fictie, ani-matie, videoclips en documentaires op het bioscoopdoek. Een uitgebreide Vlaamse Kortfilmcompetitie en de

Europese competitie presenteren het beste van de recente kortfilm.Wil je genieten van de kleurrijke explosie van creatieve gags, crimi’s, •poëtische impressies, videoclips…? Als leraar betaal je op vertoon van je lerarenkaart 4 i.p.v. 5,50 euro. Je kan deze talentenjacht ook met de klas bezoeken. Raak je met •je klas in december niet in Leuven? Geen filmnood, want het Internationaal Kortfilmfestival heeft compilaties op maat voor kinderen en jongeren (vanaf 3 jaar). Wil je kortfilms die aansluiten bij een bepaald thema of schoolvak? Het I.K.L. helpt je zoeken.

Internationaal Kortfilmfestival Leuven in Kunstencentrum STUK en Cinema ZED - Naamsestraat 96 - 3000 Leuven - www.kortfilmfestival.be - 016 32 03 38 - [email protected]

KORTING

VIPDAG

Bethlem Royal Hospital Archives & M

useum, Londen

©

Sam Vanallem

eersch

©

After the rain, I.K.L.

©

W!N


Ac

tie

s le

rA

re

nk

AA

rt

21

onderwijS in vier ontwiKKelingSlandenHoe lang stapt een Cambodjaans kind dagelijks naar de school? Staan er computers in een Vietnamese klas? Is er stromend drinkbaar water in een Rwandese school? Krijgen kinderen in Suriname een maaltijd? Vier Vlaamse fotografen staan naast het bed van een kind uit een ontwikkelings-land wanneer het wakker wordt. Ze ontbijten mee, als er al een ontbijt is. Ze leggen samen de weg naar school af en maken beelden in de klas. Taal, lichamelijke opvoeding, zangles. ’s Avonds beleven ze tussen de broers en zussen het gezinsleven.De fototentoonstelling ‘Education for development’ toont het onderwijs in het Zuiden. Van woensdag 5 tot vrijdag 21 december is de expo gratis toe-gankelijk in de Espace Jacqmotte (Brussel). De Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en technische Bijstand (VVOB) ondersteunt het onderwijs in negen ontwikkelingslanden.Op zaterdag 8 december (10 of 14 u.) krijgen een beperkt aantal lera-ren een geleid bezoek. Tijdens een receptie praat je met Vlamingen die in de betrokken landen werken en ontmoet je een delegatie uit Kenia of Cambodja. Inschrijven moet via www.lerarenkaart.be. ‘Education for development’ - zaterdagen en weekdagen van 5 tot 21 december - Espace Jacqmotte - Hoogstraat 139 - 1000 Brussel - www.vvob.be

waren de vlaamSe primitieven goede fySicaStudenten?Hoe konden de Vlaamse Primitieven in de vijftiende eeuw zo gedetailleerd schilderen? David Hockney, een hedendaagse kunstenaar, beweert dat schilders vanaf 1430 gebruik maakten van optische hulpmiddelen. Een holle spiegel projecteert de scène op het doek wat de schilder toelaat om gedetailleerd en precies het beeld vast te leggen.De interactieve tentoonstelling ‘De primitieven in spiegelbeeld’ (Antwerpen) gaat na of dit daadwerkelijk zo was. De opstelling die Hockney suggereert, is nagebouwd. De toeschouwer probeert verschillende spiegels uit om het beeld op het doek te projecteren en na te schilderen. Oude boeken over optica en perspectieftekenen illustreren het tijdskader.‘De primitieven in spiegelbeeld’ - 9 november tot 2 december - Nottebohmzaal van de Stadsbibliotheek - Conscienceplein - 2000 Antwerpen - iedere namiddag 13-17 u. behalve op maandagWil je deze tentoonstelling op je school? Reserveer op www.ha.be

de ovenbouwerS van auScHwitzHet bedrijf Topf & Söhne was in de jaren 30 marktleider voor crematorium- ovens in Duitsland. Toen tijdens de Tweede Wereldoorlog in Auschwitz en in andere kampen miljoenen mensen vermoord werden, stond de SS voor technische problemen. De opruiming van lijken moest zonder on-derbreking, goedkoop en zuinig gebeuren en zo weinig mogelijk sporen achterlaten. De firma Topf & Söhne speelde daarbij een beslissende rol. Zonder scrupules ontwikkelde het bedrijf nieuwe technieken om snellere en efficiëntere ovens te leveren. Met hun ontwerpen liepen ze ver voor op de eisen van de SS.

De tentoonstelling ‘Topf & Söhne, een doodgewoon bedrijf’ vertelt dit ont-hutsende en verontrustende verhaal. Ze stelt de vraag naar het waarom en naar de morele verantwoordelijkheid van de bedrijfsleiding en de mede-werkers, die niet aan het beeld van fanatieke nazi’s of antisemieten beant-woordden en ook niet onder dwang handelden.

De tentoonstelling is een initiatief van het Joods Museum van Deportatie en Verzet en loopt van 13 december 2007 tot 10 februari 2008 in De Noker. Leraren bezoeken, met collega of partner, de tentoonstelling al - exclusief - op maandag 10 december. Zo gewenst begin je met een rondleiding in het museum zelf (13 u.). Om 14.30 u. volgt een geleid bezoek aan de tentoon-stelling in De Noker. Aansluitend krijg je naast koffie en croissants toelich-ting bij de didactische mogelijkheden. Inschrijven voor deze lerarendag gebeurt via www.lerarenkaart.be (rubriek inschrijven, item ‘lerarendagen’).

Joods Museum van Deportatie en Verzet - Goswin De Stassartstraat 153 - 2800 Mechelen - www.cicb.be - 015 29 06 60 - [email protected] (inschrijven voor de lerarendag kan alleen via www.lerarenkaart.be) - De Noker - Nokerstraat 4 - 2800 Mechelen - www.topf.be.

VIPDAG

VIPDAG

GRATIS

Dieter Telemans

©

JMDV

©


22

logeer in nederland: 2 perSonen voor de prijS van 1

Wil je bovenop een duin in Terschelling logeren? Of slaap je liever in het dertiende-eeuwse Kasteel Westhove (Domburg, Zeeland)? Zegt het Noorse jachthuis van Gorssel jou wel wat? Vlaamse le-raren en hun partner krijgen van 15 november tot 15 februari (exclusief feestdagen) 50 procent korting op logies en ontbijt in 10 hostels van Stayokay. Deze Nederlandse jeugdherbergen zijn toonaangevend in gezinsvakanties en uitjes voor groepen. De korting geldt niet voor de kin-deren, want die krijgen al lage tarieven. Kinderen tot 2 jaar logeren gratis en kinderen van 3 tot 12 krijgen 2,50 euro korting op de overnachting en 50 procent korting op de maaltijden

De hostels van Stayokay beschikken over twee-, vier-, zes- of meerper-soonskamers. De meeste kamers hebben eigen sanitair (douche en toilet). Beddengoed en ontbijt zijn altijd bij een overnachting inbegrepen. Alle hostels hebben een restaurant en een bar. Stayokay ontvangt families, indi-viduele gasten en groepen (ook scholen). Er is geen leeftijdsgrens.

Strand, natuur, kunst of cultuur? Jij kiest, want deze actie is geldig inTerschelling, Ameland (Waddeneilanden, Friesland)•Domburg (Zeeland)•Dordrecht (Zuid-Holland)•Texel, Haarlem (Noord-Holland)•Nijverdal (Overijssel)•Valkenswaard (Noord-Brabant)•Soest (Utrecht) •Gorssel (Gelderland).•

Overbodige luxe is er niet, verwacht wel de juiste faciliteiten voor een prettig verblijf. Tarieven en informatie over iedere hostel vind je op www.stayokay.com. Je reserveert rechtstreeks bij de hostels. Vermeld bij reservatie dat je houder van de Vlaamse lerarenkaart bent. Snel reserveren loont, want vol is vol!

Op vertoon van je lerarenkaart krijgen jij en je partner tussen 15 november 2007 en 15 februari 2008 vijftig procent korting voor logies en ontbijt in de 10 genoemde hos-tels. De korting geldt niet voor andere genodigden of kinderen. De korting geldt niet voor extra’s (zoals diner, drankjes, fietshuur enz…). Deze korting is niet cumuleerbaar met eventuele andere kortingen.

je nieuwe lerarenKaart…

…komt er eind december aan. De lerarenkaart gebruikt de bestanden van de werkstations en die zijn pas eind november stabiel.

Het juiSte adreS op je lerarenKaart 2008?

Op de achterkant van deze Klasse staat het adres dat ook op je leraren-kaart 2008 terechtkomt. Is je straatnaam niet helemaal correct of is het busnummer fout? Mail dan de correcte versie voor 15 november naar [email protected].

nieuwe leraren en Hun lerarenKaart

Pas in dienst getreden leraren krijgen hun eerste lerarenkaart (die van 2008) eind december, samen met hun collega’s die al langer in dienst zijn. Voor die datum kunnen geen lerarenkaarten uitgereikt worden. Dank je voor het begrip.Wil je als nieuwe leraar een activiteit uit deze actierubriek bijwonen? Dan mail je je persoonlijke gegevens naar [email protected] (naam, adres, stamboeknummer, naam en adres van je school). Vermeld welke activiteit je wil bijwonen.

Meer info over de lerarenkaart vind je op www.lerarenkaart.be (info/faq).

LERARENKAART

over SputniK, apollo en ariane50 jaar geleden maakte de Sputnik als allereerste satelliet een baan om de aarde. Dit was slechts de inleiding op de reuzensprongen van de ruim-tewetenschap. Hoogtepunten zijn de Apollo-missies, het ruimtestation Mir, het International Space Station, het Space Shuttle programma, de Europese Ariane draagraket... Om deze verjaardag te vieren compileert Volkssterrenwacht Urania de belangrijkste beelden uit de afgelopen 50 jaar. Meteen blikt Urania 50 jaar vooruit. Op zaterdag 17 november (14-16.30 u.) stuurt Urania de Vlaamse leraren (met collega of partner) de ruimte in. ‘50 jaar ruimtevaart’ is een thema dat je zowel in het kleuter, lager als secundair onderwijs kan behandelen. Per onderwijsniveau krijgen de geïnteresseerden een aangepaste lesmap. Je krijgt een demo van de bezoekmogelijkheden aan Volkssterrenwacht Urania en maakt kennis met Urania Mobiel, Vlaanderens mobiele ster-renwacht. Inschrijven gebeurt uitsluitend via www.lerarenkaart.be (rubriek inschrijven, item lerarendagen).Volkssterrenwacht Urania - J. Mattheessensstraat 60 - 2540 Hove - www.urania.be

pijpenStelen Houden leraren niet tegen ‘Vorig jaar deden we al de Islamwandeling in de Turkse buurt, nu wilden we graag enkele musea bezoeken. De kinderen maakten de beesten-bladwijzer in het Rockoxhuis, terwijl mijn man en ik de rondleiding kregen. Mooie actie.’ Het regende dan wel pijpenstelen tijdens de muse-

umdag met Klasse in Antwerpen, Nele Callens (39) uit Zwevegem liet zich daar niet door tegenhouden. Honderden leraren kregen in 9 Antwerpse mu-sea een intro in 99 educatieve aanbiedingen. De kinderen mochten mee. ‘Uitstappen zijn niet goedkoop, vooral door het vervoer’, zegt Nele Callens, die lesgeeft in de gemeentelijke basisschool Heestert. ‘Maar zesdejaars doen het wel graag. Meestal zoek ik iets in de buurt.’

Klasse

©

KORTING

Stayokay

©

VIPDAG


Ac

tie

s le

rA

re

nk

AA

rt

23

TABP0005•adv 183x260 def.indd 1 04-08-2006 10:16:54

(advertentie)

Kadapalabra

©

curSuSSenCongres ‘de • GEWELDIGE school? Leer-kracht!’: 4/12 in Antwerpen. Lezingen, discussies, getuigenissen enz. rond integrale en optimale ‘zorg’ voor alle leerlingen.www.geweldigeschool.beStudiedag • Topsport en studie (9/11 in Sint-Pietersabdij, Gent); Beweging en sport als springplank naar gezondheid (15/11 in KULeuven).www.bvlo.be - [email protected] - 09 218 91 29Milieuzorg Op School• creatief!: 14/11 in Lier.www.pime.be - [email protected] (basis) - [email protected] (secundair) - Katrien Hoeylaerts - 015 30 61 27Vroentedag - • verwendag rond de winterslaap met activiteiten, ateliers, quiz enz.: 25/11 in NEC De Vroente, Kalmthout.www.devroente.be - [email protected] - 03 620 18 30

de oude belgenUgo Janssens neemt ons in ‘De Oude Belgen’ mee terug naar de tijd van Nerviërs, Eburonen, Menapiërs en de andere Gallische stammen die samen de ‘Oude Belgen’ werden genoemd. Hij vertelt meeslepend, in woord en beeld, over wat in onze gebieden is bewaard gebleven van dit volk van druïden, priesteressen, barden, glazen armbanden én mede. Daarnaast besteedt hij ruim aandacht aan de voorvaders van de ‘Oude Belgen’, de Kelten, be-commentarieert hij Caesars ‘De Bello Gallico’ en ontdek je de oorsprong van de ‘Schotse’ ruit.‘De Oude Belgen’ - 19,90 euro - House of Books - www.thehouseofbooks.com

Win: 5 x ‘De Oude Belgen’ - mail vóór 19 november (met vermelding ‘De Oude Belgen’) naar [email protected]

Speciale dag voor KinderrecHten20 november is de Internationale Dag van de Rechten van het Kind. Die dag organiseren Classics for Kids en Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding de ‘Nationale Verdraagzaamheidsdag’.Meer info op www.classicsforkids.be - [email protected] - 0477 54 97 33

W!N

97 Hulplijnen

Je kan het niet alleen oplossen. Op de website van Klasse voor Ouders staan 97 hulplijnen. Van AD(H)D tot Zittenblijven. Op het forum geven ouders elkaar goede raad. Ook interessant voor leraren. Net als de inhoud van Klasse voor Ouders. Wat staat er in november in?

Spijbelen.• Jelle vertrekt de laatste week van het eerste trimester al op skivakantie. Spijbelt hij? Kan een kleuter spijbelen? En wat betekent het dat ouders burgerlijk aansprakelijk zijn voor hun kind? Klasse voor Ouders vlast het uit.Ze hebben geen manieren meer? • Met twee woorden spreken, zwijgen tijdens het eten, de leraar aankijken terwijl hij iets zegt… Hoe belangrijk vinden ouders goede manieren van hun kinderen? En de leraren?Ouders op school.• Ken jij iets over het LOP van je eigen school? Kijk mee hoe een ouder dat beleeft.Extra bijlage: de poster.• Klasse voor Ouders deelt ook deze maand twee posters uit om aan de schoolpoort te hangen: met een rake boodschap. Deze maand ‘Nu is’t genoeg!’ Over straffen en belonen.

Volg het nieuws voor ouders op www.klasse.be/ouders

Happy tootHDeze illustratie vind je voortaan op tandvriendelijk snoepgoed. Het ‘Happy Tooth’-logo geeft aan dat het snoepgoed is goedgekeurd door een onafhankelijk en gecertificeerd onderzoeksinstituut én dat het gegarandeerd minder schadelijk is voor de tanden. Het logo is een initiatief van Toothfriendly International, een Zwitserse non-profit organisatie.www.toothfriendly.org

Sanyo beamers Beamers van Sanyo zijn sterk en safe dankzij de ingebouwde beveiligingen. De beeldkwaliteit is optimaal. Groot voordeel: met de afstands-bediening behoudt de leerkracht de controle over de knoppen. Geen wonder dat ACTIVboard Sanyo koos als exclusieve partner.

ACTIVboard en Sanyo zorgen voor nieuw elan

ACTIVboardveelzijdig gereedschap voor de leerkracht

ACTIVboard verovert de scholen. Het digitale schoolbord brengt kinderen en leerkrachten tot ongekende creativiteit. Dankzij ACTIVboard integreren de nieuwe media spelenderwijs in bestaande methodieken. Internet, kennisnet en andere informatiebronnen liggen binnen handbereik. Het geheim achter het succes van ACTIVboard is de combinatie van digitale software en een slimme pen die als muis fungeert. ACTIVboard is bovendien uit te breiden met ACTIVote voor een grotere interactie in het klaslokaal.

laat uw lessen strááááálen!

www.prodiason.bewww.sanyo.bewww.activboard.nl

(advertentie)

TABP0005•adv 183x260 def.indd 1 04-08-2006 10:16:54

Alg

em

ee

n

25


de redding van Het bierKadapalabra combineert vertellingen met programma’s over duurzame ontwikkeling. Het sprookje ‘Draken en wolvenogen’ kan zowel in een zaal als een bos. 8- tot 12-jarigen leren achteraf het verschil tussen waar-heid en perceptie. ‘Verteltheater de wereldreiziger’ is autobiografisch. De vijf bijhorende spelprogramma’s richten zich tot jongeren tussen 10 en 15 jaar. Voor 16+’ers is er ‘De redding van het bier, de chocolade en de rest van de wereld’. Na enkele losse verhalen komt een interactieve quiz over duurzame ontwikkeling in wereldperspectief. Met dat laatste pro-gramma maak je kennis op de ‘Doedag voor leraren’ naar aanleiding van 10 jaar Kleur Bekennen. Die vindt plaats in het Provinciehuis van Leuven op maandag 19 november (9-17 u.).www.kadapalabra.be - 016 89 88 17 - [email protected] - [email protected] (inschrijvingen voor Leuven)

klasse okt 2007 08-10-2007 09:47 Pagina 1

(advertentie)

oud-coöperantendag vvobDe Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en technische Bijstand viert dit jaar haar 25ste verjaardag. VVOB wil de ex-medewerkers en oud-coöperanten samenkrijgen op zaterdag 15 december in de voor-malige koffiebranderij Espace Jacqmotte (Hoogstraat 139 - 1000 Brussel, 14.30-17 u.). Een receptie rondt de activiteiten af. Je brengt een bezoek aan de fototentoonstelling Education for Development over het onderwijs in het Zuiden.Ben je oud-coöperant van VVOB of een oud-medewerker van het secretariaat? Surf dan naar www.vvob.be voor het programma en schrijf je in. Dat kan ook via [email protected] of 02 209 07 99.

in de naam van vlaanderenDe geschiedenis van Vlaanderen, van de 8ste eeuw tot vandaag is een aaneenscha-keling van uitbreidingen en verkleiningen, macht en armoede, annexeringen en ont-voogdingen. Een bizar en soms genadeloos steekspel tussen individuen, sociale groe-pen en staten. Vic De Donder gaat daarin op zoek naar de geografische, demografische, culturele en economische werkelijkheid die de term ‘Vlaanderen’ dekte doorheen de tijd.‘In de naam van Vlaanderen’ - 24,95 euro - uitgeverij Davidsfonds

Win: 5 x ‘In de naam van Vlaanderen’ - mail vóór 19 november (met vermelding ‘Vlaanderen’) naar [email protected]

Koen Broos

©

W!N

praKtijKdag computer in de KlaSWil je meer weten over digitale fotografie, elektronische rapporten, re-kenbladen, werkbladen en presentaties? Wil je een schoolwebsite leren bouwen of een leeromgeving kiezen? Tijdens de ICT-praktijkdag van 3 december in Geel kies je uit 60 verschillende sessies. Je ontdekt de ICT-mogelijkheden in je vak: taalvakken, chemie, wiskunde, techniek… Je werkt vernieuwend met weblogs, podcasting en wiki’s. Er zijn ook spe-cifieke sessies voor ICT-coördinatoren en er is een grote beurs. Dit is geen verzameling van theoretische lezingen: je krijgt lesmateriaal mee en kan in vele sessies hands-on aan de slag. ’s Middags is er sportieve en muzikale animatie om de opkomende symptomen van muisarm en computerhals in de kiem te smoren.De ICT-praktijkdag vindt plaats op maandag 3 december in Geel (KaHo Kempen). Per school kunnen vier leraren deelnemen (50 euro p.p.), er zijn 600 plaatsen beschikbaar. Schrijf in vóór 23 november via www.ictdag.be

gezocHt: praKtijKvoorbeelden Liep er op jouw school een onvergetelijk project? Wil je die ideeën doorgeven aan collega’s van andere scholen? Schrijf dan in voor de ‘Praktijkdagen’ van Canon Cultuurcel op 26 februari in Tielt, 29 februari in Leuven en 3 maart in Alden Biesen.Scholen stellen er hun projectwerking voor, vanuit talrijke creatieve invals-hoeken, maar met éénzelfde bedoeling: projectmatig werken integreren in het geheel van het aanbod van de school. Je ontmoet er voorts cultu-rele en kunstorganisaties die hun onderwijsaanbod voorstellen. Je kan je eigen schoolprojecten nog steeds melden. Canon Cultuurcel werkt aan een ‘schoolprojectenboek’, waarin leraren en directies van alle niveaus cultuur-projecten uit de eigen praktijk voorstellen.www.canoncultuurcel.be - meld je projecten via [email protected]

CANON CULTUURCEL

doe de webKweStieOntwerp een eigen torengebouw, pluis het leven van Shakespeare uit, ont-sluier de geheimen van opsmuk, feest en tijdverdrijf en de rol van zilver-werk aan het Franse hof in de achttiende eeuw, ontleed een toneelstuk en maak er zelf een… Dit zijn slechts enkele voorbeelden van zelfstandige opdrachten volgens een vaste structuur, die leerlingen van 8 tot 16 kunnen maken op het web. Elke webkwestie omvat een kant-en-klare lessenreeks met concrete opdrachten, multimediale hulpmiddelen en een leidraad voor de leraar. Het Zilvermuseum Sterckshof was in Vlaanderen het eerste museum dat een webkwestie ontwikkelde, samen met de firma Kölgen & Laenen. www.studycool.be - op woensdag 21 november (14-17 u.) kan je deelnemen aan een studiedag in het Xaveriuscollege (lezingen) en Zilvermuseum Sterckshof (bezoek en drankje) - [email protected] - 03 360 52 51

GRATIS

miSSing youOp 24 november, van 9.30 tot 17 u. is er in CC Romaanse Poort, Leuven een ontmoetingsdag voor jongeren die met verlies te maken hebben, die een broer, zus, ouder, vriend(in)… verloren. De jongeren getuigen over de verwerking van hun verdriet, emoties, pijn, onmacht… en volgen work-shops die creatieve mogelijkheden verkennen om met verlies om te gaan.www.missingyou.be - [email protected] - 016 46 23 43 (Katelijne)

Alg

em

ee

n

27


(advertentie)

(H)eerlijKe KoStVan 15 tot 24 november is er de tweede editie van ‘Week van de Smaak’. Op www.weekvandesmaak.be vind je het volledige aanbod. Op 22 novem-ber kan je in het Provinciaal Instituut voor Milieu-Educatie (Lier) genieten van een rondje ‘(h)eerlijke kost’. Je krijgt een rondleiding door de tentoon-stelling ‘Straffe kost’ en je maakt kennis met eetculturen, voedselkilome-ters, eerlijke prijzen en milieuvriendelijke producten. Daarna mag je zelf aan de slag: met biologische, eerlijke en seizoensgebonden producten een (h)eerlijke maaltijd bereiden (én opeten).www.weekvandesmaak.be - www.pime.be - [email protected] - 015 31 95 11 - inschrijven vóór 15 november (6 euro per persoon)

PIME

©

twee maten ruStKris Flameng geeft in ‘Twee maten rust’ concrete oefeningen en werkvormen voor mensen die werken met kinderen die het (even) ‘moeilijk’ hebben. Hij brengt een samenspel van muziek, beweging en relaxa-tie als een vangnet om probleemgedrag op te vangen en te voorkomen bij kinderen vanaf 3 jaar. De meeste oefeningen kan je individueel of in groepsverband ge-bruiken. Bij het boek hoort een cd.

‘Twee maten rust’ - 19,95 euro - uitgeverij Abimo - www.abimo.net

Win: 5 x ‘Twee maten rust’ - mail vóór 15 november (met vermelding ‘twee maten rust’) naar [email protected] en leg in je mail uit wat jij met dit boek wil doen

‘ter duinen’ goeS liveDe leerlingen van Hotelschool ‘Ter Duinen’ krijgen voortaan praktijklessen in hun eigen ‘schoolhotel’. Dat hotel telt 18 kamers: 12 standaardkamers (60 euro per nacht voor twee personen) en 6 luxekamers (72 euro per nacht voor twee personen). De leerlingen 7bso Hotel & Onthaal logeren zelf in het hotel en baten het uit, van reservatie tot uitchecken, van ontbijt tot op-maak van de kamers. Voorts zijn ze verantwoordelijk voor de vergaderzalen (Ensorzaal, Delvauxzaal en Aula/Demokeuken). Die zalen beschikken over moderne multimediatechnieken, waardoor schooldirecties bijvoorbeeld perfect seminaries kunnen organiseren in ‘Ter Duinen’ (al dan niet met overnachting). Ten slotte werken de leerlingen allerlei arrangementen uit: een zee-evenement, een kunstig arrangement, een culinaire bijscholing of een natuureducatief verblijf.

Er zijn meerdere restaurants. In restaurant Escoffier zorgen de leerlingen 5 en 6tso en bso ’s middags en ‘s avonds voor een gastronomische viergan-gen-maaltijd (43 euro all-in). Restaurant Paul Delvaux is enkel ’s avonds open, van maandag tot donderdag. Dan serveren de leerlingen 7bso Specialiteiten-Restaurant of 7bso Wereldgastronomie een zesgangen-diner (58 euro all-in). En ’s middags is er restaurant De Mijn, uitgebaat door cursisten volwassenenonderwijs. Let wel: dit schoolhotel is uiter-aard enkel open op schooldagen, dus niet tijdens de weekends en tijdens schoolvakanties!www.hotelschoolkoksijde.be - [email protected] - 058 51 11 98 - leraren krijgen op vertoon van hun lerarenkaart een korting van 15 procent

W!N

Studio Fresh

©

gezocHtFreelance lesgevers voor de begeleiding van lokale vormingsactiviteiten van KVLV rond relatie en gezin, gezondheid, sport en beweging, milieu, natuur, spiritualiteit enz. enz.Meld je vóór 16 november bij Christine Renard - 016 24 20 02 - [email protected] - www.kvlv.be

50 Stappen voorwaartSVeilig zwemwater in de EU? Minder betalen voor mobiel bellen in het bui-tenland? (H)erkenbare diploma’s? Maak een virtuele wandeling door de galerij van grote Europese verwezenlijkingen op de website ’50 stappen voorwaarts - Europa’s grootste successen’. Met een klik op ‘het schilderij’ van je keuze krijg je het hele verhaal in 300 woorden. Wil je meer weten, dan volg je de link(s). De vijftig verhalen zijn een onderdeel van de vie-ringen rond 50 jaar EU en maken duidelijk hoe de EU ons dagelijks leven beïnvloedt.europa.eu/success50/index_nl.htm - de verhalen zijn ook in print verkrijgbaar

GRATIS

KORTING mET LERaREn kaaRT

Alg

em

ee

n

29


Klasse nov 2007:Mise en page 1 9/10/07 14:20 Page 1

(advertentie)

10 jaar Kleur beKennenwereldburgercongreS op 26 november

Op ‘Q4W - A quest for World Citizenship’ openen nationale en interna-tionale sprekers het debat over wereldburgerschap. Centraal thema: wat is haalbaar en wenselijk voor leraren en organisaties die willen werken rond actief wereldburgerschap in onderwijs? Op het programma: lezingen (voormiddag) en debatten (namiddag). Canon Cultuurcel werkt mee aan dit congres.www.kleurbekennen.be - www.canoncultuurcel.be - inschrijven vóór 19 november via [email protected]

praKtijKdagen voor ScHolen op 19 en 23

november

Op 19 november (Provinciehuis, Leuven) laten scholen je delen in hun •ervaringen met mondiale vorming. Je kan er enkele workshops aan den lijve ondervinden. Een wereldmarkt toont het aanbod van Kleur Bekennen.Op 23 november (Wereldcentrum, Gent) is ‘Beeldvorming over het •zuiden’ thema van een Mo*debat. Een wereldmarkt toont het aanbod van Kleur Bekennen. Je kan met collega’s van gedachten wisselen op de kaas- en wijnavond.

Beide dagen zorgt Ronny Mosuse voor muziek en ervaringsverhalen.www.kleurbekennen.be - www.canoncultuurcel.be

CANON CULTUURCEL

Maaike Buys

©

muzieK en luiSterenWetenschappelijke informatie over muziekcognitie… Het klinkt geleerd, maar dat is het helemaal niet. Doe mee aan onlineluisterexperimenten en help vragen beantwoorden als: waarom blijven sommige liedjes in je hoofd steken, wat maakt een ritme spannend, en in hoever heeft muzikale exper-tise of juist de luisterervaring invloed op het luisteren?www.musiccognition.nl

geweldlooSNog nooit riepen zoveel mensen op tot vrede en verdraagzaamheid, nog nooit was er zoveel gratuit geweld. Wat staat de goede wil in de weg? Volgens antropologe Pat Patfoort herkennen we de mechanismen van het geweld niet en blijven we in de spiraal ervan hangen. Met dit boek diepte ze haar MmE-model uit (Meerdere-mindere-Evenwaardigheid). Daarmee ontleedt ze het fenomeen geweld en biedt ze het alternatief van geweld-loosheid aan. Of hoe je conflicten ontdoet van pijn en de escalaties ervan. Met 45 persoonlijke oefeningen pas je het model toe.‘Verdediging zonder aanval’ - 20 euro - Jeugd & Vrede en Baeckens Books

Kinderen en jongerenSoms krijgen kinderen en jongeren meer gedaan van de schooldirecteur dan leraren. Soms drukken ze sterker op het milieubeleid of op de ruimtelijke planning dan de actiegroep. Soms dus. Als ze de kans krijgen om mee te denken, doen en beslissen. Hoe dat op een correcte en verstandige manier kan gebeuren, lees je in ‘Weet ik veel!’: acties en processen, handleidingen voor verschillende werkgebieden, technieken en werkinstrumenten.‘Weet ik veel! Handboek voor kinder- & jongerenparticipatie’ (basisboek + cd-rom, 49 euro), uitg. Politeia - Ravensteingalerij 2B - 1000 Brussel - 02 289 26 10 - [email protected] - www.politeia.be

iK wil jeMokka-stel zoekt wolkje melk om samen opwindende aroma’s te verwekken. Onnodig te schrijven indien niet ernstig. Geen vellen s.v.p. (Tom Lanoye)… Vlaamse gedichten en haiku’s over passie? Dirk Terryn verza-melde ze in een geïllustreerde bundel.‘Ik wil je’ - 13,50 euro - uitg. De Eenhoorn

taalbladEen e-zine, in het Nederlands, voor anderstaligen die op actieve manier aan hun kennis van het Nederlands willen werken. Dat is Taalblad. Aan moeilijke woorden hangt een pop-up (‘de taalbladbox’) met informatie (woordsoort, verbuiging, synoniem) én een vertaling in het Frans en in het Engels. De teksten zijn gekoppeld aan een grammaticagids. Dit moet de anderstalige lezer helpen de artikels beter te begrijpen en zo zijn kennis van het Nederlands te helpen opbouwen, verbeteren of onderhouden.www.taalblad.be

Alg

em

ee

n

31


1629_M_AC_NL_280x203.indd 1 9/13/07 4:27:55 PM

(advertentie)

Klasse

©

nieuwe tipS voor vijf en zeS

Met gratis materiaal snel inspelen op de actualiteit en de leefwereld van de leerlingen? Dat kan. Bij het gratis blad Yeti krijgen leraren van het vijfde en zesde leerjaar nu een sterk vernieuwde, overzichtelijke pedagogische bijlage vol handige tips die geen extra-voorbereiding vragen. Er staat telkens duidelijk bij vermeld hoe ze bijdragen tot het behalen van de vak-overschrijdende eindtermen. Zo haal je meer uit Yeti én uit je leerlingen.

Elke maand werkt een andere klas voluit mee aan Yeti• . Het geeft je leerlingen de kans om met hen mee te leven. Deze maand zit de Yetiklas vol binnenschipperskinderen. Ze verblijven in het internaat van ’t Molenschip. Ook dit staat in • de nieuwe Yeti: Horen Vlaamse schlagers thuis in de muziekles op school? (Handige tips van leerlingen voor leraren). Hoe goed kennen mijn leerlingen dialect? (Doe samen de test.) Als je zelf niet meer weet wat antwoorden op persoonlijke vragen: Lisa Simpson is raak. Cultuurtips krijg je van Vlieg. En waarom probeer je niet samen te werken om één van de vele prijzen te winnen.

Yeti 53 ligt vanaf 8 november op school. Mét de nieuwe pedagogische bijlage. Steeds meer klassen lezen en spelen mee op www.yeti.be (Kijk uit voor de rode knop linksonder!)

curSuSSenBegeleiding van én leiding geven aan • allochtone leerlingen (vanaf 12/11); Omgaan met hoogbegaafdheid (13/11); Samenwerken met ouders (3 en 10/12).www.ua.ac.be/cno - [email protected] - 03 820 29 60Kunstateliers• : 101 mogelijkheden tot creativiteit (6/11); Kunst bele-ven vanuit de zintuigen (13/11): telkens in de Warande, Turnhout.www.kunstinzicht.be - [email protected] - 014 47 23 35

KreKelboeK20 november is ‘Internationale Kinderrechtendag’. Bij Wereldwerkplaats kan je alvast een gratis infosessie aanvragen, de gratis folder ’20 tips voor 20 november’ aanvragen of gratis het ‘Krekelboek’ downloaden. Dit ‘Krekelboek’ is een uitgebreid ideeënboek met activiteiten voor jonge kin-deren. Tot 7 december kunnen je leerlingen deelnemen aan een tekenwed-strijd rond kinderrechten. De winnende tekeningen komen als illustraties in de definitieve versie van het ‘Krekelboek’.www.wereldwerkplaats.be - www.vormen.org - www.kinderrechtswinkel.be

GRATIS

iK leer ScHrijvenOp www.ikleerschrijven.be vind je tips, ideeën, principes en oefeningen om kinderen te helpen bij het leren schrijven. De site besteedt speci-aal aandacht aan kinderen met schrijfproblemen. De site wil een bruik-baar instrument worden voor ouders, leraren en begeleiders. Het pro-ject is een initiatief van Pelikan, in nauwe samenwerking met therapeut Marc Litière en andere deskundigen. Een apart deel van de site biedt oefeningen en spelletjes waarmee de kinderen soepeler leren bewegen met hand en vingers.Alle basisscholen krijgen een gratis ‘Piko de Pelikaan’-pakket toegestuurd, met meer info over deze website én over de pelikaan en zijn leefwereld. ‘Piko’ wil op zijn beurt graag iets weten over de leefwereld van jouw klas. Maak een knutselwerk daarrond en stuur een foto van het eindproduct naar Pelican. De winnende klas krijgt een berg schrijf- en tekenmateriaal. Op de website vind je alle info.www.ikleerschrijven.be

Stampen met de voetenOp 14 november kunnen leraren eerste graad gratis kennismaken met ‘Stampen met de voeten’ van Frans De Peuter. In deze nieuwe voorstelling (met muziek en beelden) vertelt een kind op een soms ietwat stoute, maar heel open en grappige manier over zijn leventje: schoolgaan, vriendjes, pesten, kinderangsten, ziekte, gezinsleven enz.De voorstelling vindt plaats op 14 november, om 20 u. in de Rode Zaal van Fakkelteater, Antwerpen - reswerveren bij Educatief Theater Antwerpen - 03 233 15 88 (Denise & Joris)

GRATIS

GRATIS

1629_M_AC_NL_280x203.indd 1 9/13/07 4:27:55 PM

BA

sis

33


pub.indd 2 17-09-2007 17:48:28

AD klasse oktober 2007.indd 1 04-10-2007 17:58:08

(advertentie)

veilig op wegLeerrijke spelletjes maken de kinderen vertrouwd met specifieke en her-kenbare verkeerssituaties. Je vindt de spelletjes op de 7 cd-roms (kleu-terklas + zes klassen lager onderwijs) van de reeks ‘Thuisbasis Verkeer’ (Plantyn, i.s.m. BIVV). De reeks is speciaal ontwikkeld om thuis (met de ouders) te leren, te spelen en te oefenen of om je leerlingen zelfstandig in de klas te laten werken.www.thuisbasis.be - bekijk ook het aanbod ‘Thuisbasis Rekenvaardig’

Win: 2 x de reeks ‘Thuisbasis Verkeer’ - mail vóór 19 november (met vermelding ‘Thuisbasis’) naar [email protected]

Horen, zien en lezenHeb jij leerlingen in de klas voor wie lezen echt worstelen is met lettertekens? Wie moeilijk leest, leest niet graag. Die leerlingen hebben speciale aandacht nodig én boeken die zorgen voor een zo positief mogelijke leeservaring én veel leesplezier.

Kijk daarvoor eens in de keuzelijst ‘Horen, zien en lezen’ van Leesweb, een verzameling korte besprekingen van toegankelijke boeken, geschikt voor moeilijke lezers van de tweede en de derde graad van de basisschool.‘Horen, zien en lezen’ - 10 euro - www.leesweb.be

Win: 5 x ‘Horen, zien en lezen’ - mail vóór 20 november (met vermelding ‘Klasse - Horen, zien en lezen’) naar [email protected]

W!N

W!N

‘droompaKKet’ voor KlaSgebruiK Leg een schrift naast je bed en schrijf iedere ochtend je dromen op. Zo word je een ‘dromenvanger’. Want in dromenland kan alles, de gekste din-gen eerst. Zo zit er plots een panda bij jou in de klas, of eet je van een giftige muizentaart.

Drie echte kinderdromen op dvd vormen het uitgangspunt van het •project ‘De dromenvangers’. Een kinderpsychologe verklaart achteraf waarom uit het hoofd van de panda plots papiersnippers komen (die hersenen voorstellen). Of hoe goed en slecht verweven zitten in het verhaal van de muizentaart.Eén dvd bevat de drie aparte droomfilmpjes, de tweede laat de psy-•chologe aan het woord en op de derde dvd is alles tot één grote film verwerkt. De aparte film ‘Het dromenmuseum’ toont hoe kunstenaars inspiratie vinden in hun dromen.

Het hele pakket (met bovendien 11 doe-opdrachten en 11 dromenweetjes) is bedoeld voor kinderen van 8 tot 12 jaar. Het kost 60 euro en zit verpakt in een bedje waarop de kinderen hun dromen schilderden. Kies je alleen voor de film ‘Dromenvangers’, dan betaal je 20 euro.Bestellen? Stuur een mailtje naar [email protected] (5 euro verzendings-kosten) Huren? Dat kan via www.kleurbekennen.be.Wereldmediatheek vzw - Italiëlei 98A - 2000 Antwerpen - www.wereldmediatheek.be

boeKenbende in de bibIn ‘B.I.B. - Boekenbende In de Bib’ duikt jeugd-schrijver Do Van Ranst, samen met een vrolijke boekenbende de bibliotheek in. Spelenderwijs maken je leerlingen kennis met de werking en het aanbod van de openbare bibliotheek. Ze krij-

gen een antwoord op hun vragen én tips om de bib beter te leren kennen en gebruiken. Het boekje is bedoeld voor individuele lezertjes, maar ook bruikbaar in de klas. Canon Cultuurcel stuurde elke Vlaamse basisschool zo’n boekje en stelt in samenwerking met VCOB een instapklare werkbun-del met didactische suggesties ter beschikking.Het werkbundel kan je gratis downloaden via www.schoolenbibliotheek.be - extra exemplaren van het boekje kan je gratis bestellen via www.vcob.be

CANON CULTUURCEL

energieK duurt Het langSt‘Energiek duurt het langst!’ is een schrijfwedstrijd voor leerlingen tweede en derde graad. Tot 25 november kunnen ze deelnemen met een tekst (max. 1,5 blz.) over ‘De Energieke Duurman’. De aanzet van het verhaal en het reglement vind je op www.luisterlezer.be. De winnende bijdrage wordt verwerkt in een boek en de winnaar mag zijn klas trakteren op een bezoek van de Luisterlezerbus. Die komt op een woensdagvoormiddag de hele klas verwennen met een vertelvoorstelling.www.luisterlezer.be - [email protected] - 016 25 85 93

de wondermutS van SinterKlaaS ‘De wondermuts van Sinterklaas’ van Kristien Dieltiens en Erika Cotteleer is een dik voorlees-boek over de Sint en zijn ondeugend knechtje Papperdidas, met korte verhaaltjes en nieuwe liedjes (mét partituren). Voor 5-8 jarigen.‘De wondermuts van Sinterklaas’ - 19,95 euro - Clavis uitg.

Win: 10 x ‘De wondermuts van Sinterklaas’ - maak een tekening van de Sint en zijn knechtje Papperdidas en stuur die vóór 1 december naar Clavis uitgeverij - Sinterklaaskleurwedstrijd - Vooruitzichtstraat 42 - 3500 Hasselt

Voor dezelfde doelgroep: in ‘Brieven van de Sint’ van Eke Vriens en Ina Hallemans schrijft de Sint brieven over zijn kasteel in Spanje, over Pietenfratsen en nepsinten enz.‘Brieven van de Sint’ - 15,95 euro - Clavis uitg. - op www.clavis.be kan je gratis Sinterklaas-briefpapier downloaden

BA

sis

35


W!N

1466-7-NASHUA PUBLI KLASSE3.indd1 1 28/08/07 17:14:41

(advertentie)

tHeater, mijn dingOm je leerlingen voor te bereiden op theaterbezoek, is er nu (voor-lopig alleen voor West-Vlaamse scholen) het educatief pakket ‘Theater, mijn ding!’ De kinderen leren wat er komt kijken bij een theatervoorstelling, ervaren hoe het is om op het podium te staan, bespreken wat kan en niet kan in een theaterzaal en zoeken naar een manier om hun mening over de voorstelling te uiten. Je begint vijf

dagen voor de voorstelling, elke dag een half uurtje, en je eindigt na de voorstelling met een evaluatie. Bij het pakket krijg je een handleiding en een dvd. Alle leerlingen krijgen hun eigen theaterding, een werkstuk in de vorm van een minitheater (eerste graad), een kijkdoos (tweede graad) of een kaartspel (derde graad).‘Theater, mijn ding!’ is een initiatief van Provincie West-Vlaanderen, i.s.m. 23 West-Vlaamse cultuur- en gemeenschapscentra. Het werd uitgewerkt door Casa Blanca en Letterhoofd. West-Vlaamse scholen kunnen het pakket aanvragen bij het cultuur- of gemeenschapscentrum in hun buurt.www.west-vlaanderen.be (‘cultuur & vrije tijd’ - ‘cultuur’) - 050 40 34 47 - [email protected]

beSte boeKenjufLeerlingen, leraren en ouders kunnen juf-fen en meesters met een groot hart voor boeken nomineren voor de prijs voor de ‘Beste Boekenjuf/-meester’. Je kan zo’n juf of meester nomineren tot 15 de-cember op www.langzullenwelezen.be. De winnende juf of meester wint o.a. 100 boeken.‘Lang zullen we lezen’ is een gezamenlijk

initiatief van 9 Vlaamse kinderboekenuitgevers om kinderen nog liever (en nog meer) aan het lezen te krijgen.www.langzullenwelezen.be - [email protected]

Karel verleyenprijSJe leerlingen mogen zelf een prijs toe-kennen aan hun favoriete auteur. Voor de eerste ‘Karel Verleyenprijs’ zijn er vier leeftijdscategorieën (kleuterklas + de drie graden van het lager onderwijs). Op www.langzullenwelezen.be vind je de lijst van genomineerde boeken, in de boekhandel herken je ze aan de speciale

sticker. De kinderen brengen vóór 30 april 2008 hun stem uit op de web-site. Per leeftijdscategorie wint één kind zijn of haar gewicht in boeken plus een date met de winnende auteur met heel de klas. Veertig andere kinderen én hun klas winnen een boekenpakket.www.langzullenwelezen.be

Win: 10 jeugdboeken - Davidsfonds uitgeverij is zo nieuwsgierig naar de favoriete boeken van je leerlingen dat ze een aparte wedstrijd organiseren - mail de titels vóór 19 november naar [email protected]

W!N

gratiS goeStingGijs kan alles: kopstand op twee haren terwijl hij de goudvis op zijn rug leert zwemmen, alle hoofdsteden van België achterstevoren opzeggen, het volkslied vijfstemmig fluiten op drie tenen… Gijs kan alles, behalve stilzit-ten, zwijgen en luisteren… want daar heeft hij geen goesting in! En Gijs doet enkel zijn goesting. Maar dan komt er een nieuwe buurvrouw…‘Goesting’ van Figurentheater Vlinders & Co gaat op 5 december, om 20 u., in pre-mière in CC Ter Vesten, Beveren. Daarna is het stuk beschikbaar voor schoolvoorstel-lingen.(6-12-jarigen).www.vlinders.be - [email protected] - 0476 33 84 0360 leraren krijgen een gratis duoticket voor de première - meteen aanvragen via [email protected]

GRATIS

etiquette voor KinderenPraten jouw leerlingen met twee woorden? Eten ze netjes hun mond leeg voor ze gaan praten? Laten ze jou en de andere leerlingen uitpraten? Zijn ze be-leefd tegen oudere mensen? Er zijn nu eenmaal re-gels en al die ongeschreven regels samen noemen we etiquette. Stefaan Van Laere en Do van Ranst

maken in ‘Met je vinger in je neus’ kinderen met veel humor wegwijs in de do’s and don’ts van mailetiquette, verkeersregels, tafelmanieren en andere reglementen. De tekeningen zijn van Harmen van Straaten.‘Met je vinger in je neus’ - 16,50 euro - uitgeverij Davidsfonds

Win: 5 x ‘Met je vinger in je neus’ - mail vóór 19 november (met vermelding ‘Met je vinger’) naar [email protected]

W!N

gameS zonder riSico’SDe Engelstalige site kidspsych.org verzamelt psychologisch en weten-schappelijk verantwoorde ontwikkelingsspelletjes voor kinderen. De spel-letjes stimuleren hun cognitieve vaardigheden. Bij elk onderdeel kan je doorklikken naar de psychologische achtergronden en literatuurverwijzin-gen. Er zijn games voor 1(!)- tot 5-jarigen en voor 6- tot 9-jarigen. Maar in de laatste categorie zitten ook spelletjes waar je als volwassene zoet mee bent, zoals het Donutdilemma. Het initiatief komt van de kinderboekentak van de American Psychological Association (APA).www.kidspsych.org

Vlinders

©

Betaal- en registratiesysteem voor prints en kopietjes Schoolvoorbeeld van een slimme oplossingvoor het onderwijsHoe hou je in een school of uni-versiteit de printen kopieproductie onder controle? En belangrijker nog, hoe zorg je er-voor dat de afgedrukte hoeveel-heden correct en efficiënt door-gefactureerd worden aan de leerlingen?

Een herkenbare uitdaging? Ook voor het Margareta-Maria-Instituut van Kortemark. Zij haalden Equitrac van Nashuatec in huis. Deze geavanceerde netwerk-oplossing laat toe om printopdrachten te re-gistreren en door te fac-tureren aan de werkelij-ke gebruikers. Dankzij Equitrac heeft het in-stituut nu een volledig transparant overzicht van zijn printkosten en bespaart bovendien tijd en geld op de printen kopieproductie.

Transparantie troefHet Margareta-Maria-Instituut print jaar-lijks ongeveer 2,5 miljoen pagina’s, waar-van 80% schooldrukwerk is, zoals cursus-sen en examens, en 20% administratief drukwerk. Hiervoor heeft de school een arsenaal hardware in huis: 180 pc’s, 2 hoogvolume MFP’s, een kleurencopier en een hele serie printen desktopappara-tuur. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de afdrukkosten op jaarbasis hoog oplie-pen. Om deze kosten beter onder controle te houden, was er dringend behoefte aan een betaal- en registratiesysteem.

Het gebruiksvriendelijke Equitrac van Nashuatec bracht redding. In de praktijk komt het erop neer dat alle leerlingen met hun user-ID en paswoord kunnen inloggen op hun eigen pc en van daaruit kunnen printen. Alles wordt dan geregistreerd in een database en doorgerekend.

Hoogoplopende besparingenDe cijfers liegen niet. Het aantal mede-werkers van het reprocenter is terugge-bracht van 4 naar 2. De meeste afdruk-

jobs worden vandaag immers digitaal aange-leverd: de leerkrach-ten sturen hun printop-drachten van thuis door, zodat ze de volgende voormiddag hun bun-dels mooi ingebonden of geperforeerd kunnen afhalen. De school be-spaart dus niet alleen heel wat tijd op de admi-nistratieve verwerking

van de printopdrachten, de facturatie van de persoonlijke prints aan de leerlingen gebeurt nu ook volledig automatisch en met een compleet overzicht voor de ou-ders. Uiteindelijk houdt de school dus meer budget over voor haar educatieve taak. Sportdagen en schoolreizen varen er wel bij !

Nashuatec is de aangewezen partner voor het optimaliseren van uw documentenstromen, digitaal én op papier. Onze jarenlange ervaring in de onderwijssector zetten we voor de volle 100% in om uw schoolproductiviteit te verhogen en uw kosten te verlagen. Als onderwijsspecialist begrijpen wij het maatschappelijk belang van uw kerntaak. Onze documentoplossingen zorgen er dan ook voor dat u zich met een gerust hart kunt concentreren op uw onderwijzende taak. Voor meer info, kijk op www.nashuatec.be of bel ons op 02 558 22 11.

Wilt u ook zien hoe uw onderwijs-instelling haar voordeel kan doen met de betaal- en registratie-systemen van Nashuatec? Kom dan naar onze demoop donderdag 15 november in het Margareta-Maria-Instituut van Kortemark. Voor info en inschrijvingen: [email protected].

“Vroeger hadden we de volle-dige maand september nodig om alle cursussen voor het nieuwe schooljaar te printen en samen te stellen. Dankzij Equitrac van Nashuatec kunnen we dit nu in vijf werkdagen!”

Koen Cornette, adjunct-directeur Margareta-Maria-Instituut.

Voordelen van een betaal- en registratiesysteem:• Meting en beheer van de

afdrukken op het netwerk en de kosten ervan

• Volledige terugvorderbaarheid van de afdrukkosten

• Vereenvoudigde administratie: automatische facturatie aan leerlingen

• Tijdwinst• Verbeterde veiligheid: gebruikers

zijn via hun user-ID gekend.

ADVE

RTOR

IAL

1466-7-NASHUA PUBLI KLASSE3.indd1 1 28/08/07 17:14:41

BA

sis

37


(advertentie)

MS-Education_promoKlasse_v17.pdfPage 1 10/8/07 10:42:50 PM

(advertentie)

Stop de SmS-StreSS!

Maks!, het jongerenblad van Klasse, geeft deze maand een aantal tips om gezond en duurzaam te sms’en. In samenwerking met MoobX, een nieuwe campagne van het Wereld Natuur Fonds.Verder deze maand:

Droomjob: Maks! gaat op zoek naar knelpuntberoepen en belandt deze •maand bij de tandtechnicus.Leerstoornissen: Femke (17) schrijft een boek ondanks haar dyslexie.•Sierra Leone: Maks! trekt op uitnodiging van Unicef naar Sierra Leone •en checkt hoe jongeren er herstellen van een burgeroorlog.

Bij de reportages in Maks! vind je in de pedagogische bijlage Maks!mum lekkere lestips die nauw aansluiten bij de vakoverschrijdende eindtermen. Schrijf je in op deze maandelijkse gratis nieuwsbrief via www.klasse.be/maksimum of onderschep één van de tien gedrukte exemplaren in je lerarenkamer.

curSuSSenStudie- en discussiedag • Kunstonderwijs: 22/11 in Brussel.www.vlor.beOpleiding • klassenmanagement en groepsdynamica: 28 tot 30/11 in De Tilk, Merelbeke.www.jongerenbegeleiding.be - 056 20 25 15Seksuele gezondheid• : Werken met de map ‘Goede Minnaars’ (12 & 26/11 in Gent); Introductie: HIV (15/11 in Antwerpen); Opleiding: Weerbaarheid van jongeren met een verstandelijke beperking (22/11 in Gent); Themadag: Vlaanderen vrijt (15/12 in Gent).www.sensoa.be - [email protected] van de doener • - interactieve sessies voor leerlingen tso, derde graad: 8/11 in KaHo, Aalst.www.kenniscentrumaalst.be

800 leraren en studenten lerarenopleiding kunnen goedkoop naar de film ‘BenX’. Na de filmvertoning spreekt Gie Deboutte (Project Verbondenheid) over een schoolomvattend beleid om pesten en geweld aan te pakken en te voorkomen.De vertoningen vinden plaats in Kinepolis Gent (29/11), Metropolis Antwerpen (3/12) en Kinepolis Brugge (12/12), telkens van 9 tot 12 u. Een ticket kost 6 euro (film + lezing + infopakket). Een initiatief van Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten.www.kieskleurtegenpesten.be - inschrijvingen via www.lerarenkaart.be

leeSlijStJe geeft Nederlands in de 3de graad aso en je zoekt een nieuwe leeslijst voor je leerlingen? Stichting Lezen heeft een nieuwe lijst samengesteld van twaalf titels, waaronder klassiekers en recent werk, cross-over en poëzie. Die lijst vind je op www.deleeslijst.be. Daar kan je ook terecht als je aan 12 titels niet genoeg hebt of commentaar kwijt wil op de lijst en de boeken.www.deleeslijst.be - www.stichtinglezen.be - [email protected]

Win: 10 volledige Leeslijstpakketten - Stichting Lezen zoekt jouw favoriete boeken: mail je top 3 vóór 15 november (mét enthousiaste beschrijvingen) naar [email protected]

W!Nléo op antareSAntares is de derde bestemming in de ‘Aldebaran’-reeks van de Braziliaanse striptekenaar Luiz Eduardo de Oliveira (Léo). Léo schetst met deze reeks de toekomst van de mensheid, die zich begint te verspreiden door de ruimte, richting an-dere planetenstelsels. Na ‘Aldebaran’ (5 albums) en ‘Betelgeuse’ (5 albums) is nu het derde luik

‘Antares’ van start gegaan. De cyclus volgt de avonturen van een klein groepje verkenners die moeten uitzoeken of op de planeet Antares mensen kunnen leven.‘Antares - 1ste episode’ - 5,25 euro - uitgeverij Dargaud

Win: 10 x ‘Antares’ - mail vóór 19 november (met vermelding ‘Antares’) naar [email protected]

W!N

KORTING

mdg’15Het nieuwe Europese project MDG’15 brengt partners samen uit België, Frankrijk, Groot-Brittannië, India, Polen, Senegal en Tsjechië. Allemaal leer-lingen en leraren die samen willen werken rond de Millenniumdoelstellingen. Het project start met een internationaal seminarie in Gent, van 28 november tot 2 december. Het thema is ‘De Millenniumdoelstellingen op je school’, met een stevige inhoudelijke input én ruimte voor uitwisseling van praktijk-ervaringen. Vier Vlaamse leraren derde graad kunnen gratis deelnemen.Info en kandidaturen via [email protected] - 09 234 04 13

39


se

cu

nd

Air

h

og

er

/ v

olw

As

se

ne

n

018 Klasse annonce nl 10/2/07 2:48 PM Page 1

(advertentie)

my digital me‘My digital me’ is een gratis digitaal portfolio waarmee elke lerende (vanaf derde graad) zelf zijn evolutie kan weergeven en verder uitbouwen. Wat is zo’n portfolio? Wil je zelf met je leerlingen aan de slag met een di-gitaal portfolio? Wil je weten hoe je concreet kan werken met een on-line digitaal portfolio in de klas? Dat leer je op een gratis studiedag op 9 november of tijdens een reeks (eveneens gratis) workshops in Brussel (14/11), Oost-Vlaanderen (21/11), West-Vlaanderen (28/11), Limburg (5/12) en Antwerpen (12/12). Je krijgt er niet alleen een demonstratie van zo’n portfolio, maar ook een uitgebreide handleiding met ondersteunend lesmateriaal.‘My digital me’ is ontwikkeld binnen het loopbaanvolgsysteem ‘Mijn loopbaan’, van dienst Beroepsopleiding en VDAB - www.ond.vlaanderen.be/dbo (‘projecten’) - [email protected] - 02 553 89 00

primevalIn het Engelse ‘Forest of Dean’ ontstaan mysterieuze tijdgaten waardoor prehistorische dieren in onze tijd paniek komen zaaien. De peper-dure ITV-reeks ‘Primeval’ volgt een team van weten-schappers, dat, onder leiding van evolutionair zoöloog Nick Cutter, probeert om deze dieren op te vangen, het mysterie van de ‘tijdscheuren’ op te lossen én tegelijk

alles geheim te houden voor het grote publiek. Het eerste seizoen is nu verschenen in één dvd-box. Van de makers van ‘Walking with dinosaurs’!www.dfw.nl

Win: 5 x ‘Primeval Seizoen 1’ - mail vóór 19 november (met vermelding ‘Primeval’) naar [email protected]

W!N

ondernemende jongerenHebben je leerlingen het gat in de markt ontdekt? Lopen ze rond met een beloftevol startersidee? Schrijf ze dan in voor ‘Beloftevolle Ondernemer 2008’, de ondernemingsplanwedstrijd van DBO (dienst Beroepsopleiding), i.s.m. ING. Leerlingen derde graad en cursisten volwassenenonderwijs mogen deelnemen. Ze krijgen een duidelijke handleiding, een vragenlijst, checklists en de ING Business Tool om hen op weg te helpen. In de prij-zenpot zitten gadgets, cadeaubons, Bongo avonturenbons en een iPod voor de winnaar.Alle info op www.omoo.be (bij ‘wedstrijd’) - inschrijven kan tot 30 november - het ondernemingsplan moet klaar zijn vóór 13 februariwww.omoo.be - [email protected]

weeK van de franStalige film‘Taxi 4’, ‘4 étoiles’, ‘Ensemble, c’est tout’, ‘Paris, je t’aime’, ‘La tourneuse de pages’, ‘Je vais bien, ne t’en fais pas’ en ‘La doublure’ zijn de zeven films die je de volgende weken en maanden met je leerlingen kan bekijken tijdens de ‘Week van de Franstalige film’.

Je vindt de 13 locaties met data en alle gegevens op www.uhasselt.be/ctl/diensten/DiWeF. Op dezelfde website en op www.kinescola.com en www.utopolis.com vind je de bijhorende pedagogische fiches. De verto-ningen kosten 5 euro per leerling.Op 14 januari is er een gratis voorstelling voor leraren Frans van ‘La Doublure’ in Utopolis Turnhout. Inschrijven via [email protected]/ctl/diensten/DiWeF

loverboySDe stripfiguren Senne en Sanne krijgen een noodoproep van Rosalien, een meisje uit hun klas. Rosalien is op de vlucht voor haar vriend, een loverboy. Een groezelige ho-telkamer en een gsm-nummer leiden naar ‘Magic Hands’, een relaxclub met stijlvolle dames. Senne en Sanne infil-

treren in het ruige milieu. Auteur Marc Verhaegen brengt de thematiek van ‘Loverboys’ in de gelijknamige derde strip van Senne en Sanne.Vanaf 7 november in de winkel

Win: 10 x ‘Loverboys’ - mail vóór 19 november (met vermelding ‘Loverboys’) naar [email protected]

W!N

GRATIS

dKo en amateurKunStenOp 10 december kan je in het Consciencegebouw in Brussel deelnemen aan een symposium over de wisselwerking tussen DKO en amateurkunsten en hun impact op de cultuurparticipatie. Het Forum voor Amateurkunsten nodigt alle geïnteresseerden uit om mee te praten over de succesfactoren en valkuilen van deze wisselwerking.www.amateurkunsten.be - www.deeltijdskunstonderwijs.be - www.canoncultuurcel.be

CANON CULTUURCELjongeren tegen geweld‘Jongeren tegen geweld… geweldig’ is een reeks van 10 posters van digi-taal kunstenaar Koen Fossey, op A2-formaat, op stevig papier. Elke poster behandelt een ander facet van jongeren en geweld.De volledige reeks kost 10 euro (plus verzendingskosten), geleverd in een stevige koker. Op www.jongerenwelzijn.be, www.kinderrechtenhuis.be en op www.jeug-denvrede.be vind je een gratis vormingsmap om met deze posters aan de slag te gaan.Jeugd & Vrede vzw - 015 43 56 96 / Kinderrechtenhuis vzw - 011 72 66 42

Een kostbare hulp bij het aanleren van toilethygiëne. Kleuters de verschillende stappen aanleren om zindelijk te worden is essentieel voor

hun persoonlijke hygiëne en onafhankelijkheid. Speciaal om ze hierbij te helpen,

heeft Kandoo, in samenwerking met het CLB, een educatief pakket voor kleuter-

scholen ontwikkeld. Het educatief pakket voor toilethygiëne is een zorgvuldig

samengesteld programma dat op een zeer flexibele en creatieve manier in de klas

gebruikt kan worden.

Help uw kleuters het toiletritueel onder de knie te krijgen met het gratis Kandoo Educatief Pakket.

Het educatief pakket bevat:een handboek voor de leerkracht,activiteiten en spelletjes, stickers,

liedjes, een poster en een handleiding voor de ouders.

Ja, ik help mijn kleuters op een prettige manier het toiletritueel onder de knie te krijgen, dankzij het gratis en

vrijblijvende Kandoo Educatief Pakket. Ik bestel ________ (aantal) Kandoo Educatief Pakket(ten) (max 3 per school).

Naam school

Mvr Mr Naam Voornaam

Adres school: Straat Nr

Postcode Gemeente

Tel Fax

E-mail

U krijgt uw bestelde pakketten zeer snel geleverd via de Post.

Met de steun van:

�Bestel nu gratis het Kandoo Educatief Pakket voor uw school.

Vult u uw gegevens in hoofdletters in? Wij bezorgen u dan snel uw pakket(ten)!

Antwoordstrook FAXEN NAAR 052/43 27 40

Aanbod enkel geldig voor kleuterscholen tot 30/06/2008 en zolang de voorraad strekt. De door u verstrekte gegevens worden opgenomen in het bestand van Kandoo (P&G, Temselaan 100, 1853 Strombeek-Bever) en zullen gebruikt worden om u op de hoogte te houden van nieuwe didactische initiatieven die voor uw school interessant kunnenzijn. De Wet op de Privacy geeft u het recht om kosteloos uw gegevens in te kijken en eventueel te verbeteren.

(advertentie)

In samenwerking met:

018 Klasse annonce nl 10/2/07 2:48 PM Page 1

41


se

cu

nd

Air

h

og

er

/ v

olw

As

se

ne

n

Ad_Klasse.indd 1 10-10-2007 15:09:48

(advertentie)

Haïti in bruSSelEén dag lang kan je kennis maken met mensen uit Haïti die in Brussel wo-nen. Met welke waarden en normen worstelen ze? Vinden ze het eten hier lekkerder dan in hun moederland? Zijn ze soms nog met hun gedachten gin-der? Welk soort gevoel voor humor hebben ze? Nodig meteen je collega’s uit om een dagje op bezoek te gaan bij een Haïtiaanse familie. Je kan kiezen uit zaterdagen 24 november en 26 januari, telkens van 9.30 tot 17 u.www.studioglobo.be/oxo - [email protected] - 02 520 23 30 - Studio Globo organiseert ook begeleide workshops over de Millenniumdoelstellingen voor leerlingen derde graad

creatief met gedicHt Zoek je een passe-vite om poëzie verteer-baar te maken? Marcel Van Thilt en Heidi Lenaerts lenen longen en stembanden om gedichten op een ontroerende en emotionele wijze vorm te geven. 30 ge-dichten worden zo 30 mp3’s die je op www.ph08.be vindt. Of die - nog beter - je leerlingen vinden, want zij moeten er lekker op in’hacken’. Van het ge-dicht maken ze een fotocollage, een filmpje, een soundtrack, een flash-file of nog iets héél anders. NOK vzw lanceert daartoe de emo-mixer, een handige internettool waarmee je foto’s naar het gedicht sleept en er muziek onder plakt. Wie handig is met andere applicaties, hoeft de emo-mixer niet te gebruiken. De 10 winnaars zien hun poëzie-product op Gedichtendag (januari 2008) op 20 sites verschijnen en winnen een iPod of digitaal fototoestel, naast meters boeken en cultuurtickets. Wie op Gedichtendag de site van Stubru, Flair, Maks... opent, krijgt eerst een ‘multimediaal gehackt gedicht’ te zien.Poetry Hacking - www.ph08.be - voor 14- tot 24-jarigen

filmverHalen gezocHtZin om met je leerlingen derde graad een kortfilm te maken? Doe dan mee met de filmverhalenwedstrijd van Huis van Beeld en Geluid (Kortrijk) en Hogeschool West-Vlaanderen, departement PIH. Je schrijft in met de hele klas vóór 1 december. Je krijgt dan een infopakket met praktische tips en een dvd over de filmwereld. Tegen eind februari stuur je jullie kortfilm (met scenario) naar de organisatoren. De beste films komen tegen elkaar uit op de finale in Kinepolis Kortrijk. De winnende klas krijgt een masterclass van Robbe De Hert én mag (met ‘de Robbe’) een nieuwe versie van de kortfilm maken. Deelnemen kost 10 euro.www.huisvanbeeldengeluid.be - [email protected] - 056 22 80 06

50 jaar ruimtevaartOp 4 oktober 1957 draaide de Russische Spoetnik-1 vrolijk piepend rondjes rond de aarde. Het ruimtetijdperk is meteen begonnen. Vandaag, 50 jaar later, hebben er mensen op de maan gewandeld, leven er quasi permanent mensen in ruimtestations rond de aarde, zijn de eerste (beta-lende) ruimtetoeristen al boven geweest en zijn onbemande verkenners onderweg “to boldly go where no man has gone before”. Piet Smolders vertelt in ‘In het spoor van Spoetnik’ de geschiedenis van 50 jaar ruimte-vaart, met alle feiten en veel getuigenissen van astronauten, kosmonauten en ruimtevaartspecialisten.‘In het spoor van Spoetnik’ - 17,95 euro - www.houseofknowledge.nl

Win: 5 x ‘In het spoor van Spoetnik’ - mail vóór 19 november (met vermelding ‘Spoetnik’) naar [email protected]

W!N

Stoppen met roKen‘Feel Free’ is een gratis rookstopcursus voor jongeren vanaf 16 jaar. Ze ko-men gedurende 6 weken één per week samen met hun groepsbegeleiders. Er zijn ook gratis vormingen voor kandidaat-groepsbegeleiders.www.feelfree.be - VIG - [email protected] - 02 422 49 40

cinema de luxe‘Cinema de Luxe’ is een nieuwe, aantrekkelijk geprijsde, dvd-reeks, die kwaliteitsvolle, bekroonde films wil verzamelen on-der één herkenbaar jasje. De eerste reeks van 12 dvd’s is al ver-schenen, met daarbij o.a. ‘About Schmidt’ (met Jack Nicholson), ‘le Fabuleux Destin d’Amélie Poulain’, ‘the Phantom of the Opera’ (musi-calverfilming) en ‘the Quiet American’ (naar Graham Greene).www.cinemadeluxe.be - www.paradiso.be - 9,90 euro per dvd (aanbevolen prijs)

Win: elke maand kan je via de elektronische nieuwsbrief ‘Maks!mum’ gratis dvd’s uit deze reeks winnen - surf naar www.klasse.be/maksimum en abonneer je meteen op de nieuwsbrieven - ‘Maks!mum’ geeft achtergrondinfo bij ‘Maks!’ (het blad dat je leerlingen elke maand krijgen) en tips om zelf creatief aan de slag te gaan

W!N

GRATIS

vzw NOK ©

(advertentie)

Ad_Klasse.indd 1 10-10-2007 15:09:48

43


se

cu

nd

Air

h

og

er

/ v

olw

As

se

ne

n

Veertien leraren in een Schoolstraat

nicole Boonen - ‘t peperstraatje Geel (nederlands)

“Iedereen kent elkaar in de Schoolstraat. Met opgroeiende kinderen is dat echt handig omdat je op die manier beter

kan inschatten waar je kinderen mee bezig zijn en hoe ze zich in een groep leeftijdsgenoten gedragen.”

Gust Goris - aardrijkskunde / Biologie / Wetenschappelijk Werk 1e graad sint-pietersinstituut turnhout

“Dit is een gezellige straat vol met lieve mensen in een gezellig dorp. Klein maar niet bekrompen.”

Geert Van der Veken - Basisschool schoonbroek

“Ik woon vlak bij mijn werk en voel me hier helemaal thuis. Ik spring soms eens binnen bij ouders van

leerlingen. Dat lost veel problemen op.”

Chris proost - Kleuterleidster halle

“Deze straat heeft klasse: toffe buren, vrienden en vriendinnen voor de kinderen, en een goede ligging.”

Wilfried Wens - Gemeentelijke Basis-

school Retie

Bijna elk dorp heeft zijn schoolstraat. Staat daar nog een school? En hoe is de verhouding met de buurt? Klasse snuift de sfeer.

deze maand: Schoonbroek.

Koen Roose - verpleegkundige

met GpB

sChooLstRaat

KLASSE • Nr. 179

44

zoeK naar nummer 14 in het filmpje op www.klasse.be

Veertien leraren in een Schoolstraat

erik Broeckx - lagere school (delta) oud-turnhout

evelien Goris - Bachelor Lager onderwijs KhK turnhout

“Iedereen kent elkaar en je bent overal altijd welkom in de buurt. Lief en leed worden gedeeld.”

ann Goormans - kleuterleidster in halle

“In de Schoolstraat kom ik tot rust. Hier kunnen onze kinderen nog ongestoord op straat spelen. En als er na een feestje nog taart over is, brengen we het gewoon naar de buren.”

johan Goris - Vito hoogstraten (Lassen - Constructie)

“Ik woon hier graag voor de gezel-lige, gemoedelijke sfeer. Boven-dien is mijn stamcafé net om de hoek.”

heidi Lemmens - hiVset turnhout

“De dorpse sfeer van ‘ons kent ons’ (maar dan deftig gedoseerd) maakt dat ik telkens weer ‘thuis’ kom in onze Schoolstraat. Het is mijn natuurlijke biotoop.”

ann Miguet - stella Ma-tutina instituut Wuust-wezel (informatica)

piet jonckers - Gastprofessor toerisme

Luc Daelemans

©

KLASSE • Nr. 179

45

Welke leerling

lijkt het slimst?

1. Bij een eerste indruk duiden we het mooiste kind ook als het slimste aan.

2. Bij een ruzie zijn onaantrekkelijke kin-deren sneller de zondebok.

3. Mooie mensen mogen ongestraft matige prestaties leveren.

4. Jonge moeders lachen vaker naar een baby die ze mooi vinden dan naar een andere.

5. Kinderen beoordelen een aantrekkelijke leraar als een betere leraar.

We hebben de natuurlijke reflex om mooie mensen slimmer, socialer,

leuker... te vinden dan minder mooie. “Ook leraren ontsnappen daar

niet aan”, stelt Gerard Gielen in zijn boek ‘Onaantrekkelijk’. In welke

mate beïnvloedt het uiterlijk van leerlingen jou? Ga in tien stellingen

en drie experimenten op zoek naar jouw ‘schoonheidsreflex’.

Deze vaststellingen zijn geen fantasierijke verzinselen en wat meer is: ze zijn alle tien waar. Gerard Gielen, lector aan de Katholieke Hogeschool Limburg, verzamelt in zijn boek ‘Onaantrekkelijk?’ onderzoek over dit thema. Hoe verklaart hij die tien keer ‘waar’? “Het lijkt alsof we een natuurlijke voorkeur hebben voor wat mooi is: mensen die we aantrekkelijk vinden, hebben een voetje voor. Net zoals we liever naar mooie schilderijen kijken. Is dat een probleem? Ja, want de ideaalbeelden van nu zijn grootser, dwingender en minder écht dan ooit ervoor. Het wordt bovendien gevaarlijk

6. Een relatief onaantrekkelijk kind krijgt een zwaardere straf dan een aantrek-kelijk kind.

7. Knappe mensen krijgen bij een me-ningsverschil sneller gelijk.

8. Kleuters benoemen de mooiste klasge-nootjes ook als de aardigste.

9. Kinderen met zware brandwonden ple-gen vaker zelfmoord.

10. Aantrekkelijke mensen hebben meer jobkansen.

als je aan een mooi uiterlijk andere positieve eigenschappen koppelt. Je kan op basis van het uiterlijk niet oordelen of een nieuwe leerling of collega agressief, sociaal of dom is. En toch gebeurt het. Door overdreven aandacht voor het mooie, dreigen minder mooie mensen een tweede- of derderangsrol te krijgen. ‘Het zit van binnen’, zingt Clouseau, maar wat als je de kans niet krijgt om het te tonen? Heb maar eens de pech om nooit gevraagd te worden. Volwasse-nen moeten de lelijke eendjes wat vaker de held laten zijn en jonge kinderen niet inlepelen dat wat mooi is ook goed is.”

steLLinGen: WaaR of niet?

VAGA ondersteunt en infor-meert ouders en kinderen

met een aangeboren gelaatsafwijking. Kijk op

www.vaga.be voor het boekje ‘De Droom

van Kaat’ .

De stellingen en experimen-ten in dit artikel komen

uit ‘Onaantrekkelijk?’ van Gerard Gielen, uitgeverij

Garant. Hij schreef ook ‘Mooie

heksen, lelijke feeën’, een alternatief sprookjesboek.

www.onaantrekkelijk.be

Changing Faces is een Engelse vzw die ijvert voor mensen met een

afwijkend gelaat. Op www.changingfaces.org.uk

lees je onder ‘professional’ hoe je het zelfbeeld van zo’n

leerling beïnvloedt, hoe je samenwerkt met ouders...

KLASSE • Nr. 179

46

EXpERiMEnT 1Amerikaanse studenten koppelen per-soonlijkheidskenmerken aan foto’s van mensen die ze niet kennen. fysiek aantrekkelijke mensen scoren duidelijk beter: de studenten vermoeden dat ze assertiever, guller, gelukkiger, slimmer, meer geliefd zijn.

Van sollicitatiegesprekken is ge-weten dat de beslissing vaak al in de eerste minuut valt. Ook in de eerste les vormen leraren zich snel een beeld van hun leerlingen. Velen hebben de nei-ging om positieve karaktertrekjes aan mooie leerlingen te linken, ook intel-ligentie. In grote klasgroepen speelt het effect nog meer: de anonimiteit weegt er door en andere aspecten van de per-soonlijkheid krijgen minder een kans.

EXpERiMEnT 2verschillende studenten geven een cij-fer aan een opstel, waaraan een foto van de onbekende schrijfster is toege-voegd. het gaat altijd om hetzelfde op-stel, maar de foto erbij verschilt wel. de studenten schatten de stijl en inhoud van een opstel hoger in naarmate ze de persoon op de foto mooier vinden.

Blijkbaar hebben mensen/leraren een ‘reflex’ die hen influistert dat het ene kind lelijker en dus dommer is dan het andere. Daardoor behandelen ze het eerste ook eerder als dom. Als dat kind slecht presteert, zal de leraar zich sneller bij de situatie neerleggen en zeggen: “Zie je wel, hij leert het nooit.” Bij een mooier kind liggen de

Wat als er bij jou in de klas een kind zit met een afwijkend uiterlijk of opval-lende littekens? Gaat het zoals bij deze juf: “Er zat een meisje in mijn klas dat een misvormd gezichtje had. Ik durfde haar niet goed aan te kijken. Na enkele lessen kwam ze naar me toe. ‘Je hoeft niet bang voor me te zijn’, zei ze. ‘Ik vind mezelf wel oké.’ Zij heeft mij gerustge-steld, terwijl het eigenlijk andersom moest zijn.”

Line Candau is juf in het tweede leer-jaar en mama van een zoon met een lipspleet: “In de klas lees ik het boekje ‘De droom van Kaat’ voor. Een gelaats-afwijking, dat zegt die kinderen niets, maar met zo’n boekje kan je erover praten en hun reacties zijn heel tof. Als moeder ging ik in het begin van het schooljaar bij mijn collega zeggen wat er met Jens aan de hand was. Ik zou eventueel zelf een uurtje in de klas uitleg geven over Jens, als er proble-men waren. Maar dat bleek niet zo. De overgang naar het secundair onderwijs was heel moeilijk: ik was de controle kwijt, had hem niet meer dichtbij. Maar hij is daar van bij het begin goed opge-vangen.”

Leerling met een afwijkend uiterlijk in de klas? Vier tips

Kijk de leerling in de ogen. Praat met • hem, niet over hem. Negeer hem niet.Temper je nieuwsgierigheid, staar • niet. Leer jezelf dieper te kijken dan de buitenkant.Niet elk kind wil op elk moment over • zichzelf, zijn ongeluk, zijn ziekte pra-ten. Respecteer dat.Zit mooi zijn vanbinnen of vanbui-• ten? Zou je met je ogen dicht andere mensen mooi vinden? Maak er een discussie van in je klas.

”juf, je moet niet bang van mij zijn”

3 EXPERIMENTenWAT zOu JiJ dOEn?

verwachtingen hoger. Een positief beeld zorgt voor uitdagender opdrachten en bij een fout zoek je als leraar sneller naar het waarom. Door het ongeloof in leerling één, wordt dat ongeloof ook realiteit. Dat heet het pygmalion-effect. Uiteindelijk presteert de leerling met het mooie snoetje hierdoor ook echt beter.

EXpERiMEnT 3Evaluaties van personen met een door-snee uiterlijk verschillen niet echt van die van fysiek aantrekkelijke medewer-kers. Enkel de beoordelingen van onaan-trekkelijke personen wijken duidelijk af: de ‘wat lelijk is, is slecht’-opvatting, is sterker dan ‘wat mooi is, is goed’.

De luie dikzak, de onbeleefde ADHD’er, het verlegen meisje… Men-sen denken in stereotypes. De kleinste kinderen hebben hier nog geen last van: zij spelen met iedereen. Op een bepaald moment komt de ommekeer. Leren kinderen hun vooroordelen van volwassenen, van de media, van de sprookjesboeken, strips? Of pikken ze die onrechtstreeks op door te zien hoe anderen onaantrekkelijke kin-deren worden behandeld? Een derde mogelijkheid: wie overal vriendelijke mensen ontmoet, voelt zich vanzelf stevig in zijn schoenen staan. Een ‘le-lijke’ buitenkant die maakt dat anderen je negeren of koel behandelen, veroor-zaakt vanzelf ongenoegen, agressie en andere ‘lelijke’ karaktertrekjes.

Luc Daelemans

©

KLASSE • Nr. 179

47

Als buitenaardse wezens bij ons graancirkels kunnen maken, kunnen wij dat toch minstens even goed. Dat dacht Ivan De Winne, leraar wis-kunde in het Sint-Donatusinstituut in Merch-tem. “Veel leerlingen hebben een hekel aan wis-kunde”, zegt hij. “Dat wou ik doorbreken met een creatievere aanpak. Wiskunde is daar een heel goed vak voor. Ik daagde mijn leerlingen uit betere graancirkels te maken dan de ‘aliens’. Ze moesten de graancirkels reconstrueren met software en wiskundige formules.”

pyThAgORAs“Zonder dat ze het weten, zijn je leerlingen met meetkunde bezig,” zegt Ivan De Winne. “Zeker in studierichtingen met minder wiskunde ver-groot je op die manier hun motivatie voor het vak. Creativiteit compenseert op dat ogenblik talent. En door het project nu uit te breiden naar een uitwisselingsproject over ‘patronen’, werken we vakoverschrijdend. Ook kunst en de Engelse taal komen erbij kijken en dat vinden dan weer andere leerlingen leuk”. Hebben alleen de leerlingen er baat bij? “Nee”, zegt Ivan De Winne. “Als ik altijd ‘zwart-wit’ zou moeten werken, dan zou ik het opgeven. Dertig jaar lang op dezelfde manier de stelling van

Pythagoras uitleggen, verveelt mij ook. Mijn projectwerk geeft mij de kans een andere relatie met mijn leerlingen uit te bouwen en houdt het voor mezelf ook boeiend.”

duizEnd gEnERATiEsHet Trojaans paard dat Ivan De Winne in zijn lessen smokkelt, sluit naadloos aan bij de ver-rassende invalshoeken van Flanders District of Creativity. Dat is een Vlaamse organisatie voor ondernemerscreativiteit die ook creativiteitstrai-ningen voor leraren organiseert. Of ze dat dan nodig hebben? “In 98 procent van de gevallen denken we logisch van vraag naar antwoord”, verklaart Pascal Cools, “en dat is ook wat leraren meestal doen. Het onderwijs is gebaseerd op: ‘er is één juist antwoord op de vraag’. Dat is handig en efficiënt, maar als je creatief moet zijn, dan staat die logica in de weg.” Waarom creativiteit zo nodig is? “Omdat de maatschappij snel verandert, moeten we voortdurend nieuwe visies ontwikkelen. De wereld had enkele dui-zenden generaties nodig om van de taal naar het schrift te evolueren. Maar de jongste hon-derd jaar krijgt elke generatie te maken met een uitvinding die ons leven drastisch beïnvloedt. Dat proces zal nog versnellen en daarom zijn

Vind eens iets uit! Voor de papa van Lisa Wambacq was het een

trucje om haar in slaap te krijgen. Maar creativiteit krijg je niet stil:

Lisa is elf en pronkt met een uitvinding in het televisieprogramma

‘De Bedenkers’. “In elke leerling schuilt een Wallace en Gromit”,

zegt programmabedenker Pascal Cools. Hoe schudden we de

creatieve geesten van onze leerlingen wakker?

Iedereenbedenker?

Meer weten over het patronenproject van Ivan

De Winne? Surf naar www.math.be.

Creatief talent of patroon-denker? Doe de crea-test

op www.flandersdc.be (via ‘Academie’).

Aardman - w

ww

.wallaceandgrom

mit.com

©

KLASSE • Nr. 179

48

Iedereen kan creatief leren denken, zegt Pascal Cools van Flanders District of Creativity. Hij geeft vijf stappen aan leraren om de leerlingen aan te leren én om op zichzelf toe te passen.

1. neem beter waar, kijk creatiefVaak ben je zo geconcentreerd bezig met een opdracht, dat je de kansen niet ziet. Probeer eens ‘anders’ te kijken, je ontdekt gegarandeerd nieuwe dingen. Als leerlingen anders antwoorden, is dat misschien omdat ze andere problemen zien.

2. stel je oordeel uitAls je meteen oordeelt, krijgen je nieuwe ideeën geen kans. Wacht even, zo ontdek je nieuwe invals-hoeken en oplossingen. Zeg niet meteen: ‘Dat lukt toch niet!’.

3. associeer flexibelProbeer altijd onmiddellijk drie stap-pen verder te kijken. Associëren kan je leren: als je aan ‘lucht’ denkt, denk je ook aan ‘blauw’. Als je veel oefent, kan je die techniek makkelijker in andere situaties toepassen.

4. Bedenk alternatievenWees niet tevreden met de eerste oplossing. Wijs niet onmiddellijk af wat niet in je denkpatroon past. Daag hen uit om meerdere antwoor-den te vinden op één vraag.

5. Verkoop je idee met verbeelding

Je hebt verbeelding nodig: hoe zou je idee eruit zien, maar ook: wat kan je ermee. Leef je in in wat anderen hebben aan je idee. Overtuiging, geloof en enthousiasme zijn het belangrijkste. Je zelfvertrouwen verkoopt je idee. Als je je idee ook realiseert, dan ben je meteen ‘on-dernemend’.

5 keer creatiever er mensen nodig die vooruit en buiten de lijntjes kunnen denken.” Of je wel creatief kàn leren denken? “Ja”, zegt Pascal Cools overtuigd, “maar niet in één les ‘creativiteit’. Het gaat hier om vaardigheden.”.

lEERplAnnEnAls leraren hun leerlingen willen aan-sporen om creatief te denken, moeten ze er zelf eerst werk van maken. “Le-raren worstelen vaak met die tweede stap. Ze doorbreken moeilijk hun eigen denkpatronen omdat ze functioneren in een systeem. Ze moeten rekening houden met lesuren, leerplannen ... Daarom hoor je al gauw ‘dat past niet in mijn jaarplan’, ‘dat mag gegaran-deerd niet van de directeur’ of ‘met één lesuur kom ik niet toe’. Maar je kan eenvoudig beginnen: zet je leerlingen rond de tafel en laat hen brainstormen over het fileprobleem, daag hen uit om zoveel mogelijk antwoorden te vinden ... Je zal leerlingen aanspreken die anders verveeld zijn.”

uiTvindER vAn ElfLisa Wambacq, leerling eerste secundair van het Sint-Angela in Ternat, boekte in het TV-programma ‘De Bedenkers’ succes met haar uitvinding de ‘baby-o-theek’. Lisa legt uit: “Zwangerschaps-kleren zijn duur en je draagt ze maar kort. Daarom bedacht ik een soort van ‘bibliotheek’ waar zwangere vrouwen kledij kunnen ontlenen. Zo hoef je niets te lenen van zussen of vriendinnen, je kan je eigen stijl kiezen en je bent altijd mee met de mode. En je bespaart veel geld.” Lisa kwam op het idee toen ze op televisie een reportage zag over een winkel met zwangerschapskledij. ‘Uit-vinden’ is haar hobby: “Ik bedenk vaak

dingen, ik zie of hoor iets en denk meteen verder.

Vroeger was het mijn trucje om in slaap te

geraken. Dan vroeg ik aan mijn papa:

Flanders District of Creativity is een Vlaamse organisatie voor onderne-merscreativiteit. Ze werkt mee aan ‘De Bedenkers’, de ideeënzoektocht op één. Enkele van hun projecten voor het onderwijs zijn: creativiteitstrainingen voor leraren, brainstormsessies in een bedrijf met jongeren (Trio), een brainstormmethode voor mini-onder-nemingen (GPS voor ondernemingen), beloftevolle ondernemers komen spreken over ondernemerscreativiteit (Flanders DC Fellows) ...www.flandersdc.be.

flanders dC voor jou en je leerlingen?

Vanaf januari testen ‘De Bedenkers’ welke goede ideeën de leerlingen in je klas hebben. Je leerlingen worden uitgedaagd om originele oplossingen te bedenken die leven in de toekomst makkelijker, aangenamer en leuker maken. Ga die uitdaging aan en word creatieve klas van het jaar. Schrijf in via www.debedenkers.be/klaseditie.

doe mee aan ‘de Bedenkers’

‘Wat moet ik nu uitvinden?’ en dan gaf hij mij een opdracht. Dat ik daar dan vier nachten mee in mijn hoofd zit, is wel eens vervelend.” Kan Lisa haar creatieve ei ook op school kwijt? “Soms wel. We moesten een spreekbeurt geven over een eigen uitvinding. Toen heb ik het potlood met een pingpongballetje erop uitgevonden. Als je potlood valt, raakt het balletje eerst de grond en is het puntje van je potlood niet gebroken.” Ook lessen die ‘anders’ zijn, spreken haar aan: “Op een keer sleepte onze le-raar een fiets mee naar boven voor een les over de omtrek van een cirkel. Dat is iets anders dan dat hij ons abstracte formules op het bord laat schrijven en zegt: ‘dat klopt, dat klopt en dat ook’. We konden alles zelf uittesten en bere-kenen en dat was heel leuk.“

Wat als Lisa de wedstrijd ‘De bedenkers’ zou winnen? “Dan werk ik mijn idee verder uit en laat ik het daarna over aan iemand anders, want ik ben te jong om een bedrijfje te starten. Ik zou wel graag hebben dat het op de markt komt.“

KLASSE • Nr. 179

49

K L A S S E IN R Wa n d a

Onderwijs na de

genocideDecor: groene heuvels met lage wolken. Klimaat: de laatste

druppels van het regenseizoen. Omstandigheden: rood zand

aan de schoenen. Dit is Rwanda. Het land van de duizend

heuvels wil het ‘Zwitserland van CentraalAfrika’ worden.

Kan het onderwijs daarvoor de ingenieurs, boekhouders,

chauffeurs, bankiers, dokters en informatici leveren?

Daniel Nshimiye (24) is leraar lager onderwijs. Zijn maandloon: 37 euro

Daniël Nshimiye heeft vandaag zestig leer-lingen. Zijn collega is al enkele weken ziek en Daniel onderwijst afwisselend aan twee klassen rekenen, de nationale taal Kinyarwanda en we-tenschappen. Het is al een stuk na de middag, maar Daniël heeft nog niet gegeten. Dat kan hij alleen ’s avonds, zoals de meeste van zijn leerlingen. Eén op drie kinderen van de lagere school is ondervoed. Bij kinderen jonger dan vijf is dat bijna de helft (45 %).Het is niet voor die 37 euro per maand (ook naar Rwandese normen sterk onderbetaald) dat

Annick De Bruyne voelde zich in het Vlaamse onderwijs gevangen in haar leerplannen. In Rwanda vindt ze de vrijheid om uit het niets een skills lab op te bouwen. Haar skills lab is een ziekenboeg waar bedlegerige poppen wachten op een blaassonde, een injectie of de ontsmet-ting van een wonde. ”Rwandese verplegers hebben hun taken wel in het hoofd, maar te weinig in de handen”, vat Annick de situatie in de Rwandese dispensaria samen. ”Door het gebrek aan dokters moeten ze vaak medische handelingen stellen die eigenlijk een hogere opleiding vergen.” Annick steelt met haar ogen, schuimt het internet af en improviseert. De

Op 4 december opent een speciale fototentoonstelling in de voormalige kof-fiebranderij Jacqmotte Hoogstraat 137 1000 Brussel. Fotografen volgen in vier ontwikkelingslanden elk een kind gedu-rende een volledige schooldag, onder andere JeanPierre die hier centraal op de foto staat. Op zaterdag 8 december is er een speciale lerarendag (zie p. 20)

fototentoonstelling

Daniël iedere dag tien kilometer naar de Ecole Primaire de Butamwa stapt. ”Ik heb een hart voor kinderen. Ik wil absoluut lesgeven. Het is de mooiste job die ik mij kan inbeelden.”

Lager onderwijs is verplicht in Rwanda. 75 pro-cent van de kinderen is ingeschreven en 44 pro-cent beëindigt de zesde klas. In 2010 moet dat 100 procent zijn. Dat wordt moeilijk, want voor iedere 100 plaatsen in een lagere school zijn er nu al 136 kinderen ingeschreven.

lERAAR EET EnKEl ‘s AvOnds

“EEn plAcEnTA uiT EEn KussEn En gORdiJnsTOf”

placenta voor haar lessen vroedkunde heeft ze aan haar naaitafel gemaakt uit een kussen en gordijnstof. Nagebootste vrouwenbekkens ba-ren kinderen. ”Goed opgeleide vroedvrouwen zijn noodzakelijk in een land waar iedere vrouw gemiddeld zes kinderen krijgt en dat een jaar-lijkse bevolkingsaangroei kent van ongeveer 5 procent.”

Rwanda telt 5 dokters, 3 apothekers en 42 ver-plegers voor 100 000 inwoners. In België zijn dat 449 dokters, 114 apothekers en 583 verplegers (cijfers Wereldgezondheidsorganisatie).

De Vlaamse Annick De Bruyne (42) promoot de opleiding voor vroedvrouw

KLASSE • Nr. 179

50

Dieter Telemans

©

diREcTEuRs MET diplOMA lAgER OndERWiJs

Emmanuel Mutangana is twaalf als in 1994 de genocide uitbreekt. Extreme hutu’s gaan tutsi’s en gema-tigde hutu’s met machetes te lijf. Eén miljoen mensen sterven, miljoenen anderen vluchten. De scholen gaan dicht. De jongeren beëindigen abrupt hun studies, een kleine generatie blijft ongeschoold. Emmanuel is één van hen. ”Ik ben fier Rwandees te zijn”, verzekert hij. ”Op het platteland zijn er geen gekwalificeerde arbeiders en er is geen drinkbaar water. Als loodgieter ga ik daar wat aan doen.”Samen met 14 andere studenten lood-gieterij verneemt hij van de leraar dat je op een kraan rechts koud water en

Jeanne d’Arc Niyotwagira (46): schooldirecteur, genocide-weduwe, moeder van vier kinderen en adoptie-mama van nog eens drie genocide- en twee aidswezen.

links warm water aansluit. Met geba-ren illustreert de leraar waartoe een douchekop dient: om je hele lichaam te wassen. Geen overbodige uitleg. Zulke speeltjes zijn voor chique huizen en hotels. 40 procent van de Rwandezen heeft geen toegang tot zuiver water en 70 procent leeft in onvoldoende hygië-nische omstandigheden.

”dE KRAAn linKs is vOOR WARM WATER”

Zeventig directeurs zitten verzameld in een ruim klaslokaal. Op de muur spuwt een beamer balansen: ‘crédit et débet’. De directeurs moeten een school runnen, maar de meesten on-der hen hebben alleen lager onderwijs doorlopen.”Deze opleiding komt niks te vroeg”, zegt Jeanne d’Arc Niyotwagira. Na zeven jaar lesgeven nam ze op de di-recteursstoel plaats. “Leraren en direc-teurs verdienen in Rwanda evenveel, maar geld is voor mij geen motivatie. Deze cursus motiveert me wél. En mijn avondlessen sociologie. Daar leren we goed samenleven.” De instructeur deelt

Het hele verhaal van Daniël, Emmanuel, Annick en Jeanne en extra verhalen over directeur Samuel, inspecteur Callixte en student David lees je op www.klasse.be .

de uitgaven in: aankoop van krijt is ‘es-sentieel’, premies voor de onderwijzers zijn ‘heel wenselijk’, ‘pedagogische excursies’ krijgen het etiket ‘wenselijk’. Jeanne stelt pertinente en concrete vra-gen. Ze heeft vaak niet eens geld voor essentiële uitgaven, zoals la réparation des toilettes.

Het Centre de Formation Professionelle de Kavumu waar emmanuel school loopt, is een ‘proeftuin’. De Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamen-werking en technische Bijstand (VVOB) helpt bij het opstellen van leerplannen, verbetert de lesmethodes, draagt bij tot de uitrusting van het centrum en stemt het aanbod van de school af op de behoeften aan gekwalificeerd per-soneel. Het Kigali Health Institute waar annick lesgeeft, is de enige Rwandese hogeschool die paramedici opleidt. Bij de praktijkgerichte skills lab methode moeten leerlingen het initiatief nemen. Een revolutie in een land waar het on-derwijs bijna uitsluitend op kennis en memoriseren gericht is. jeanne volgt een cursus goed schoolbeheer. Het VVOB werkt via deze cursus ook aan da-gelijkse hygiëne. Directeurs vernemen waarom kinderen schoenen moeten dragen, waarom je water moet koken, hoe je meisjes met elkaar laat praten over de puberteit, waarom iedere intern een eigen matras moet hebben.

Raadpleeg www.vvob.be voor een volle-diger overzicht van de acties waarmee VVOB (ook in andere ontwikkelingslan-den) het onderwijs ondersteunt.

Vlaamse hulp voor Rwandese scholen

Emmanuel Mutan-gana (25) studeert loodgieterij. Als enige van zijn gezin overleefde hij de genocide van 1994.

Kinderen zoals Jean-Pierre wandelen vaak tien of meer kilometer van thuis naar school en terug. ‘Buurtschool’ is in Rwanda een relatief begrip.

KLASSE • Nr. 179

51

Dinsdagochtend, halfnegen. Wouter Duyver (19) en pedagogisch begeleider Renilde Boiten wachten ongeduldig op de speelplaats. Mist brengt Klasse een kwartier te laat ter plekke. Niet alleen omdat hij autistisch is, maakt die vertraging Wouter zenuwachtig. Hij wil zo graag zijn verhaal vertellen. “Ik heb net de hele nacht gewerkt bij een warme bakker. In de grote va-kantie deed ik daar vakantiewerk. Ik weet nu al dat ik volgend jaar vast werk krijg als deeltijdse bakkersgast.”

‘JE hEbT hAndEn, WERK’Slechts drie op tien jongeren met een autisme-spectrumstoornis (kortweg autisme) vinden als

Leraren zijn hulpeloos en leerlingen pestkoppen. De film ‘Ben X’ geeft geen

rooskleurig beeld van de manier waarop een school omgaat met autisme.

De pASSer, een afdeling van BuSOKIDS in Hasselt vangt 93 leerlingen met

autisme op en volgt 200 andere die met GONbegeleiding naar een ‘normale’

school gaan. Is de werkelijkheid mooier dan de film?

volwassene werk. De pASSer in Hasselt stapt samen met zes andere scholen in een net opge-start project dat de kloof tussen school en werk voor autistische leerlingen moet verkleinen. Tussen 2003 en 2006 liep er al een pilootproject in Vlaanderen dat zocht naar een betere afstem-ming van het onderwijsaanbod op kinderen met autisme. Secundaire scholen bleken veel minder interesse in de problematiek te hebben dan basisscholen. Misschien dat de aandacht voor Ben X daar verandering kan in brengen.

Wouter herinnert zich goed wanneer hij het ‘ge-wone’ onderwijs verliet. “In het tweede leerjaar merkte de leraar dat ik me wat anders gedroeg. Ik bleef vaak binnen tijdens de speeltijd, was

Ik ben X in onze school?

Dries, Renilde Boiten, Wouter en Jolijn.

GON staat voor ‘geïnte-greerd onderwijs’. Leraren

uit het buitengewoon onderwijs begeleiden een

aantal uren per week de leerling met specifieke

problemen zoals autisme in het gewone onderwijs.

www.autismecentraal.com

Wouter: “Mankeer je een arm of been, dan hoef je niet veel uitleg te geven. Autisme is iets ingewikkelder.”

KLASSE • Nr. 179

52

niet sociaal. Dan heb ik allerlei tests gedaan en bleek dat ik deze handi-cap heb.” Heeft hij het makkelijk om anderen te vertellen dat hij autistisch is? “Ik vertel dat niet zomaar aan om het even wie. Mankeer je een arm of been, dan hoef je niet veel uitleg te geven. Autisme is iets ingewikkelder. De bakker waar ik werk, heb ik onder andere een brochure over autisme bezorgd.” Wouter zit in het zesde jaar Opleidings niveau 1, maar kan dankzij een ministeriële uitzonderingsmaatre-gel een bedrijfsstage volgen zoals leer-lingen van Opleidings niveau 3. “Ik krijg dan geen diploma, maar wel een attest. Het voornaamste is dat die stage me volgend jaar vast werk zal opleveren.”

En vast werk is cruciaal in de toekomst-plannen die Wouter heeft. “Ik wil alleen gaan wonen, eventueel met een goede vriend, maar niet in een systeem van beschermd wonen. Ik ben sinds het vierde leerjaar intern in deze school, dat wordt de grootste stap van mijn leven.” Droomt hij al lang van een job en een eigen huis? “Toen ik vijftien was, zag ik mijn toekomst niet zo rooskleu-rig. Het kon me allemaal niet schelen. Maar mijn ouders en de school hebben me gestimuleerd. Mijn pa zei: ‘Je hebt handen, dus kan je werken.’ En kijk: ik ben nu bakkersgast.”

cAMOuflAgEgEdRAgZo zeker als de toekomst voor Wouter is, zo onzeker is die voor schoolgenoten Dries Achten (19) en Jolijn Lambrechts (17). In tegenstelling tot Wouter is bij hen pas veel later autisme vastgesteld. “Jongeren met autisme, die normaal begaafd zijn, slagen er vaak in om dankzij camouflagegedrag hun stoor-nis te verbergen”, weet begeleidster Renilde Boiten. “Zij doen er alles aan om ‘normaal’ te zijn. Dat kost hen heel veel energie en vaak lijden ze daardoor psychisch erger dan leerlingen die zwakbegaafd zijn. Een milde vorm van autisme betekent niet automatisch minder problemen. Leraren met weinig auti-kennis zien de problemen niet. Die leraren denken dat de jongeren met moeilijk of storend gedrag ‘niet willen’, maar het is een kwestie van ‘niet kun-nen’.”Dries ging tot het vierde jaar naar een gewone secundaire school: “Ik stu-deerde te veel. Ik kon niet relativeren en niet doseren. Ik volgde Latijnse en studeerde elke avond tot minstens elf uur.” Op een gegeven moment crashte

Dries en hij belandde in de psychiatrie. “Ik voelde me daar niet begrepen. Hier in De pASSer voel ik me veel beter. Ik zit in het vierde jaar Kantoor en hoop ooit op een kantoor te werken. Liefst gewoon achter een computer met niet te veel mensen om me heen.” Dries krijgt slechts beperkte leerstof. Renilde Boiten: “We proberen niet boven zijn draagkracht te gaan. Hij zit ook in de survivalgroep, waar hij leert omgaan met zijn angsten.”

Dries heeft in zijn vorige scholen te maken gehad met pesters. Leraren en CLB reageerden daar niet gepast op: “Ik heb heel veel heimwee naar huis. Toch deed ik de moeite om mee te gaan op driedaagse. Op die trip werd ik gepest. Ik ging daarmee naar de leraar en die zei dat ik nieuwe vrienden moest zoe-ken. De CLB-werker zei gewoon dat ik het me niet moest aantrekken.”

WEbvERKEEROok Jolijn kende een pestverleden: “Ik kreeg GON-begeleiding en veel klasgenoten waren daarop jaloers. Hier word ik met rust gelaten.” Jolijn en Dries zitten in de leerplanklas, waar ze de opleiding Kantoor&Verkoop volgen. Ze leggen examens af voor de examen-commissie. “Volgend jaar zou ik graag nog een specialisatiejaar doen. Dat kan medisch assistent worden of webver-keer aan de hogeschool. Het liefst deed ik nog één jaar ‘zorg op maat’ en werd ik hier intern, maar ik vrees dat het niet mogelijk is.”

Renilde Boiten knikt: “We moeten jam-mer genoeg veel aanvragen weigeren. Soms is dat schrijnend. Jongeren blij-ven thuis, kweken een schoolfobie.”Tachtig van de drieënnegentig leer-lingen in De pASSer zijn normaal be-gaafd. Kunnen sommige naar een ge-wone school terugkeren? “Dat gebeurt, maar niet zo vaak. Een aantal jongeren met autisme zouden mits goodwill en kleine aanpassingen zeker in het gewoon onderwijs kunnen blijven, voor een andere groep is de gewone schoolloopbaan te lang geweest. Zij komen heel gekwetst uit die periode en hier in De pASSer hebben we te weinig tijd om dat helemaal te herstellen.” Voor wie met jongeren met autisme omgaat, heeft Dries deze goede raad: “Haal je wijsheid over autisme niet te veel uit de boeken. Weet dat elke persoon anders is en een andere aanpak nodig heeft.”

Een groot aantal leerlingen met een autismespectrumstoornis kunnen mits GONbegeleiding of kleine aanpas-singen van de school perfect naar een ‘gewone’ secundaire school blijven gaan. Renilde Boiten, pedagogisch begeleider van De pASSer in Hasselt zet vijf haalbare tips op een rij.

1. zorg voor uitgeschreven scenario’s die de jongere kan gebruiken als iets niet lukt. Geef de leerling met autisme de mogelijkheid voor een timeout. Het gevoel te kunnen ontsnappen aan een moeilijke situ-atie geeft hen steun als hun denken bijvoorbeeld op ‘overload’ staat. Ver-duidelijking, voorspelbaarheid, con-crete communicatie en het gevoel van veiligheid zijn basisbegrippen in het autionderwijs. Doe wat je zegt en zeg wat je doet.

2. Vermijd verrassingen. ‘Volgende week sportdag. In de namiddag een verrassingsspel.’ Goed bedoeld, maar veel kans dat de leerling met autisme gewoon niet komt opdagen. Hij of zij heeft meer houvast nodig: informeer over het wie, wat, wan-neer en waarom van de sportdag.

3. Maak reclame voor de collega’s. Leerlingen met autisme denken vaak extreem witzwart. Een bepaal-de leraar verdragen ze soms niet om één miniem detail, bijvoorbeeld de metalige klank van zijn stem. Als collega’s kan je die negatieve gedachten ombuigen door herhaal-delijke positieve eigenschappen van je collega te benadrukken. Sowieso is teamwork een must.

4. observeer (ook jezelf). Waarom kom je niet een keer meedraaien in een klas met minder begaafde jon-geren met autisme? Hun autisme is meer zichtbaar en geeft een be-geleider een kans om sneller de bin-nenkant te begrijpen van normaal begaafde jongeren met autisme. Durf ook jezelf kritisch te bekijken. Maak een videoopname van je les en let op je interactie met leerlingen. Dat is confronterend, maar je leert wel veel.

5. Geef leerlingen inspraak. Neem geen maatregelen boven de hoof-den van je leerlingen, betrek hen in het zoeken naar oplossingen.

Ben X, ook in mijn klas?

Luc Daelemans

©

KLASSE • Nr. 179

53

sJApO

KLASSE • Nr. 179

54 P R A K T IJ K t i p s

Laptop vervangt kilo’s zorgdossiers‘Wat vertelde de mama van Fien op het oudercontact weer?’ ‘Hoe deed Jacques het op de toets rekenen?’ Met een druk op de laptop tovert zorgcoördinator Inge Frimout het uit haar Zorg Basisonderwijsprogram-ma. Haar man schreef de software voor de gemeentelijke basisscholen van Walfergem en Zellik. Intussen werken zestig basisscholen met het zorgprogramma.

inspiRATiE: “Een zorgcoördinator moet stapels dossiers doorploete-ren, op een avond kon mijn man het niet meer aanzien”, lacht Inge Frimout. Dirk Heyvaert schreef ook al een computerrapport voor de scholen van zijn echtgenote.

pROducT: Leerlingeninfo, mdo’s, klasbesprekingen... de stroom ge-gevens die het programma kan slik-ken, is eindeloos. De netwerk- of internetversie geeft elke gebruiker een gebruikersnaam en paswoord. “Afhankelijk van je gebruikersnaam heb je ‘rechten’ om gegevens aan te vullen en te bekijken”, zegt Inge Frimout. “ De gewonnen tijd kan je investeren in zorg voor je leerlin-gen.”

vAlKuil: “Tijdens werkvergaderin-gen tik ik direct alle gegevens via mijn laptop in. Maar als ik met ou-ders praat, doe ik dat liever niet van achter de computer. Daar zou ik me ongemakkelijk bij voelen.”

www.sbosoftware.be

Ouders komen één namiddag ge-wapend met naald en draad naar de Stedelijke Basisschool Klavertje Vier in Berchem. Ze maken verteltassen.

pROJEcT: Handige mama’s (en één papa) komen op dinsdagnamiddag bij elkaar om met naald en draad en stof creatief aan de slag te gaan. Ze maken verteltassen rond een pren-tenboek en allerlei attributen die met het verhaal te maken hebben. De kleuterjuffen en de kinderen kunnen er in de klas mee aan de slag en de verteltas kan ook mee naar huis. Juf Lynn Van Goolen: “In onze school zijn vier op de vijf kinderen van allochtone oorsprong. Som-mige ouders spreken Nederlands, anderen heel weinig. Veel ervaring met lezen en voorlezen hebben ze niet. Met een uitleensysteem willen we kinderen de verteltas mee naar huis laten nemen. Dit motiveert hen om samen met hun kind te lezen en te vertellen.”

inspiRATiE: “Ik vond het idee op een Nederlandse site”, zegt juf Lynn. “En toen we samen met de ouders van de kleuters rond de tafel gin-gen zitten, kwamen er meteen veel ideeën.”

vAlKuil: Door de aard van het werk bestaat het gevaar dat enkel mama’s naar de sessies komen. Maar in Ber-chem duikt ook één papa op. Dirk Vertongen (40) is papa van drie kin-deren: “Met de verteltas ondersteun je ook de anderstalige gezinnen. In de ouderraad bereik je enkel de Vlaamse ouders, maar voor snit- en naadnamiddagen kan je die andere ouders blijkbaar wél bereiken. Ter-wijl ze hier werken, kan je ook over andere zaken vertellen. En leren ze wat Nederlands bij.”

Lees: www.klasse.be/kvo/107/12

ZeST Pleinschool KortrijkTuur Ottevaere (contactpersoon)

[email protected]

ouders maken verteltassensJApO sJApO

Zorgcoördinator Inge Frimout (rechts) en het zorgteam van GBS Walfergem: “Meer tijd voor leerlingen.”

Luc Daelemans

©

KLASSE • Nr. 179

55

techno is okéBrigitte Dermine en Koen Pierlet zijn lesvrij gemaakt voor de proef-tuin ‘Handen uit de mouwen’. Zij halen leraren van elf basisscholen over de technologiedrempel.

pROJEcT: “Met de proeftuin reali-seren we nu meer ideeën”, zeggen Brigitte Dermine en Koen Pierlet. “We kunnen nu technodozen meer op maat samenstellen en het net-werk tussen scholen en met bedrij-ven intact houden. De uitbouw van een technotheek met materiaal en lesideeën maakt techniek hapklaar. Ook voor kleuteronderwijzers. Bij leraren met drempelvrees geven we zelf een les als aanzet. Leerproble-men verhuizen naar de achtergrond. Dat maakt van technologie een pri-ma bindmiddel tussen gewoon en buitengewoon onderwijs.”

inspiRATiE Met een technoverant-woordelijke in elke school, een web-site vol lesmateriaal, workshops, netwerking en schooloverstijgende projecten maak je van technologie meer dan knutselen.

vAlKuil Schooloverstijgende pro-jecten zonder vaste structuur ko-men niet op dreef. Ondersteun de leraren, zodat techniek voor hen geen ‘extra’ is.

Brigitte Dermine en Koen Pierlet BLO Mariadal in Hoegaarden

www.technotheek.be

Lees meer en bekijk de filmpjes op

www.klasse.be

Leraren die een medley zingen op de speelplaats en lessen in het Lim-burgs, Portugees en Swahili: het Sancta Maria-instituut in Aarschot maakt van de Europese Dag van de Talen een feestdag.

pROJEcT: “Dit jaar starten we met een optreden van alle leraren op de speelplaats,” zegt onderdirectrice Carla. “We zingen een mix van ne-gen liedjes, van ‘Du’ van Peter Maffay over ‘Je t’ aime tu sais’ naar een flard Carmina Burana. Aan het optreden is een kleine wedstrijd verbonden: de klassen moeten zoeken welke liedjes ze hoorden. Daarna wordt in elke les op één of andere manier met taal gewerkt of gespeeld. Een lerares uit Beringen zal voor één keer de geschiedenisles in het Be-ringse dialect brengen. Leerlingen vertellen over hun buitenlandse afkomst. Een leerling leert ons van-daag het Armeense alfabet.”

inspiRATiE: Carla: “Toen we vorig jaar voor het eerst in alle lessen een taalbad gaven, vonden we het de moeite om er elk jaar wat van te maken. Vorig jaar baseerden we ons op de voorstellen van het departe-ment Onderwijs, dit jaar hebben we een werkgroep enkele voorstellen laten uitwerken. De medley werd door de muziekleraar uitgewerkt en op vier repetities ingeoefend.”

vAlKuil: “De talendag moet elk jaar fris blijven. Volgend jaar een medley brengen zou wellicht geen goed idee zijn. Daarom moet de werkgroep eerst de evaluaties van dit jaar afwachten, bekijken wat de voorstellen van het departement Onderwijs zijn voor volgend jaar, en zelf nieuwe ideeën uitwerken. Het moet alleszins een feest blijven!”

Sancta Maria-instituut - AarschotLies Verhoeven - talenlerares

www.sanctamaria-aarschot.be

Leraren trakteren met talenmedley

pROEfTuin

Lieven Van Assche

©

KLASSE • Nr. 179

56 d i a Lo o G

KWaLITEIT LERaRENOPLEIDING Hoe terecht is het rapport van de Europese Commissie dat ervoor pleit om de opleidingen voor leraren te verbeteren (Klasse 177)! Ik ben twee jaar geleden afgestudeerd aan de lerarenopleidingsecundair onderwijs. Deze opleiding was een grote teleurstelling. Misschien ligt het aan mij, maar ik zie niet in waarom een leraar Nederlands-Engels moet kunnen: kleren knutselen uit oude kranten, kijkdozen maken, zich verkleden, filmen, gezelschapsspelletjes spelen, prentjes uitknippen en inkle-ven. Wat voor mij een leraar Nederlands-Engels wél moet kunnen, wordt dan weer niet aangeleerd in de opleiding. Zoals: zonder dt-fouten schrij-ven, een zekere kennis van de literatuur hebben, vakinhoud in het algemeen hebben, zijn/haar fouten kunnen toegeven, op een respectvolle manier omgaan met anderen, de leerling(-en) centraal stellen en niet je eigen creatieve zelf.Het hoeft dus niet te verwon-deren dat de kwaliteit van de leraren erop achteruit gaat. Zij die het in zich hebben, worden

Binnen zondeR BeLLen

op regelmatige basis uit de op-leiding gefilterd. Wie overblijft, is over het algemeen gewoon een enorme mouwveger, die zich er goed kan uitpraten, òf iemand zonder inhoud die mentaal is blijven steken bij het knippen en plakken uit zijn eigen kleutertijd.

Jan Embrechts

PIPO’S (1)Ik lees het editoriaal in Klasse 178. Ergernis? Verwondering? Veroordeling! U hebt twaalf jaar les gegeven, bent ermee gestopt en hebt al 17 jaar geen les gegeven. Geeft u dat het recht om een soort hetze te beginnen? U zegt dat scholen de spiegel zijn van de maatschappij, “daar is niks mis mee”. U impliceert dat leraren het recht niet hebben om niet te beantwoorden aan de middelmaat. Nee, voorbeeld-functie, aanzien, gedreven, plichtsbewust, dat lijkt voor u wel een minimum. Wat geeft u het recht om indianenverhalen op te dissen? Er zijn evaluaties tegenwoordig in het onder-wijs, te maken door mensen die bevoegd zijn, niet door u. Laat hen oordelen. Misschien

weerspiegelt uw houding wel de maatschappij? Steeds minder mensen zijn nog bereid om eigen tekortkomingen toe te geven en richten auto-matisch het beschuldigende vingertje naar iemand anders. Uit respect voor de overgrote meerderheid van gedreven en plichtsbewuste leraren: gaat u zelf terug voor de klas staan.

Dirk De Greve

PIPO’S (2)Ik was verbaasd, onthutst, kwaad omwille van het geko-zen voorbeeld: de leraar L.O. Ik vind het totaal ongepast en te specifiek gericht op een doelgroep. Ik zelf ben al 32 jaar leraar L.O. op een basisschool en voel me vernederd. Daarom wens ik uw verontschuldigin-gen en steun (die we in Klasse nog niet veel hebben gelezen!) t.o.v. alle gekwetste leraren L.O.

Rony Goemaere

PIPO’S (3)Heb net het voorwoord gele-zen in Klasse 178 met als titel “pipo’s”. Normaal is het niet mijn gewoonte te reageren op artikels maar nu moet mij even het volgende van het hart: ik stuur u een welgemeende proficiat met uw eerlijke en correcte kijk op het schoolge-beuren in heel wat scholen.

Hoe herkenbaar!Ik ben blij dat u onder woor-den kon en wou brengen wat ikzelf en waarschijnlijk nog andere leraren dagelijks beleven. Het is verdorie niet makkelijk om stilzwijgend je werk te doen en te merken dat anderen die het heel goed kunnen uitleggen en “voor de buitenwereld” luidkeels ver-kondigen wat ze wel niet al-lemaal voor hun klas en school doen, met pluimen gaan lopen die ze niet echt verdienen. Uw voorwoord ging mij recht door het hart en dat wou ik gewoon even kwijt.

RV, leraar

PIPO’S (4) Dankjewel voor het artikel over de pipo’s. Deze tekst heeft me geraakt. Bijzonder herken-baar en een hele geruststelling dat dit soort artikel eindelijk kàn! Ik had al jaren de indruk dat in Klasse alleen maar verhalen over ‘perfecte’ leraren aan bod konden komen. En nee, dit soort artikels hoeft er niet te vaak in te staan. Want inderdaad, tegenover elke pipo staan er minstens tientallen gedreven leraren die verdie-nen meer aandacht. Maar we (Klasse incl) moeten pipo’s blijven wijzen op hun verant-woordelijkheid, want ze maken door hun onkunde en onwil

Hier vind je een selectie uit reacties van lezers. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven en kort ze eventueel in.

jouw vragen?• Voor vragen of problemen rond onderwijs: bel gratis

de Vlaamse Infolijn via 1700 (elke werkdag van 9 tot 19 u.), fax 02 553 96 55 of surf naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn

• Rondzendbrieven en wetgeving vind je op edulex.vlaanderen.be

• Recent nieuws? Check www.lerarendirect.be en www.schooldirect.be

jouw mening?• Mail naar [email protected]• Schrijf naar Klasse (Dialoog) Koning Albert IIlaan 15

1210 Brussel• Geef je mening op www.klasse.be/forum en

www.klasse.be/poll

Luc Daelemans

©

KLASSE • Nr. 179

57

leerlingen én collega’s kapot. U mag mijn brief publiceren maar zonder mijn naam (u zegt wat ik niet kan/durf). Met bijzondere dank.

(Naam en adres bekend)

BEN X Ben X is knap, hard, ontroe-rend, mooi vormgegeven, sterk verhaal, verrassend slot, waw muziek. Er valt veel mee te doen in de klas. Maar ook in de lerarenkamer: er komen nogal wat leraren in de film voor: herkenbaar, realistisch, meestal vol goede bedoelingen maar compleet falend in hun aanpak, oppervlakkig, mach-teloos. Een harde realiteit die we onder ogen moeten durven zien. Ga dit zien! En vooral: praat erover. Met alleman.

Beo op www.klasse.be

Op p. 52 vind je concrete tips om met jongeren met autisme in je klas om te gaan

BUSO Allereerst niets dan lof over uw blad, maar als leerkracht van het Buitengewoon Secundair Beroepsonderwijs type 1 OV 2, wil ik u er toch op wijzen dat wij een “vergeten” groep zijn. Ook in Klasse mis ik tips, publicaties, aanbiedingen enz. voor onze doelgroep.Het is moeilijk, zo niet onmo-gelijk om gepast materiaal te vinden voor onze leerlingen, zoals schoolboeken, werkbla-den ... Wij zijn aangewezen op zelfgemaakte projecten, cur-sussen. Misschien dat er van jullie kant wat meer aandacht aan ons en onze leerlingen besteed kan worden?

M. Verheyen

de lerarenkamer is voor mij een

bron van inspiratie

Stand van de poll half oktober op www.klasse.be/leraren

deze Maand:Beginnende leraren zouden een makkelijker lesopdracht moeten krijgen. (minder uren, kleinere klassen)

Laat het weten op www.klasse.be/poll

Ja 47 %

nee 53 %

Inspiratie in de lerarenkamer? “Dat heeft meer met het lokaal zelf te maken”, schrijft een leraar. “Hoe kan je boeiende gesprekken met collega’s hebben in een te krap en slecht ingericht lokaaltje?” Andere scholen hebben betere ruimtes: “Aan de ene kant het ‘babbelkot’ met zetels en koffie, aan de andere kant werkruimtes waar je lessen kan voorbereiden en overleggen.” Nog anderen wijzen op de verziekende sfeer van de lerarenkamer omdat de klagers er altijd het grote woord voeren: “Met positieve ervaringen moet je bij ons niet af komen. Zonder lerarenkamers zou het er een pak beter, aangenamer en positiever aan toegaan in ons onderwijs.”

MaG dat?

ik ben onderwijzer met een 24/24-opdracht in een basisschool. Er is nogal wat discussie over de klasvrije uren. Mag de directie of de inrichtende macht beslissen dat de leraren tijdens de klasvrije lesuren op de school aanwezig moeten zijn?

dat mag. ❙ Voltijdse leraren lager onderwijs hebben een hoofdopdracht tussen de 24 en 27 lestijden van 50 mi-nuten. Ze hebben een wekelijkse schoolopdracht van 26 uren van 60 minuten. Die moeten ze presteren tussen een kwartier vóór de eerste les en een kwartier na de laatste les ‘s morgens en tussen een kwartier vóór de eerste les en een kwartier na de laatste les ‘s namiddags. Leraren zijn tijdens de lesvrije momenten op de school beschikbaar voor vervangingen, voorbereidend werk van onderwijsac-tiviteiten, overleg ... De directeur is bevoegd om voor ieder personeelslid het wekelijks aantal uren hoofdopdracht en schoolopdracht vast te leggen na overleg of onderhande-ling in het lokaal comité. Hoe de vrijgekomen tijd de klas-vrije uren ingevuld wordt, gebeurt dus ook in overleg met de directeur.

Neem de eerste letter van wat je op elke foto precies ziet. Samen vormen ze een vijfletterwoord. Daarmee kan je de kluis openen voor een reischeque van 250 euro naar keuze. Op www.klasse.be krijg je nog een extra tip. Mail je antwoord (met vermelding ‘fotospel’) voor 16 november

naar [email protected] of stuur het naar Klasse (Fotospel) Kon. Albert IIlaan 15 1210 Brussel. Je mag kiezen uit het volledige aanbod van Holidayline. Prettige reis! De winnaar van oktober is Lieven De Bondt uit ErpeMere. Ann Hesbain uit Merksem won de zomerwedstrijd op www.klasse.be

fotospeL - Win een WeeKend aan zee!

Wie MaaKt KLasse? deze Maand: het finanCieeL seCRetaRiaat

diana de caluwé (52) Sportief, natuurminnend leesbeest

“Ik werk al van bij het eerste nummer (17 jaar geleden) bij Klasse. Mijn takenpak-ket is al vaak uitgebreid. Gelukkig is Sabrina er vijf jaar geleden bijgekomen. We overleg-gen veel met elkaar. Nu houd ik me vooral bezig met werving, begeleiding en plaatsing van publiciteit in Klasse en op de websites. We doen dat liever in eigen beheer. De inkomsten gebruiken we voor de vele acties van Klasse. Dat is plezant werken.”

sabrina claus (36) Leergierige, reislustige dierenvriend

“Vroeger werkte ik bij de douane. Administratie, begroting, financies, perso-neelszaken, weekplannen ... Dat is echt mijn winkel. Ik doe dat graag. We zitten gewoon tussen de redacteurs. Bij Klasse werken zoveel verscheiden mensen en zijn er zoveel creatieve ideeën... maar boekhouding is niet hun sterkste kant. Voor mij is dat een afwisselende job en zo blijf ik van alles op de hoogte.”

tel. + 32 (0)11 265 300www.bokrijk.be

Domein Bokrijk, 3600 Genk E314 - uitrit 30 Park Midden Limburg

Bokrijk, het leven van toen, leuk om te doen!

Een schoolreis die zó geslaagd is dat ze een plaatsje in jouw geschiedenisboeken verdient? Welkom in de wereld van Bokrijk! Een wereld die in 2008 vijftig jaar bestaat. Dat vieren we met een nieuw jaarthema: ‘Aan tafel. ‘t Is feest’. En met tal van nieuwe educatieve programma’s. Zoals de pittige workshop ‘Mosterd maken’. Of de belevingsroute ‘Wonen zoals het was’. Of het nieuwe museumspel ... Ontdek ze allemaal in onze nieuwe scholenfolder.

Samen met de vertrouwde belevingsroutes, inleefspelen en workshops in het Openluchtmuseum. En de grote openluchtspeeltuin natuurlijk.

Van kleuters tot leerlingen in de lagere en secundaire klassen: in Bokrijk amuseren ze zich te pletter ... En steken er intussen ook nog wat van op.

Alle educatieve pakketten sluiten aan bij de eindtermen van het basisonderwijs en secundair onderwijs.

speeltuin fi etsen & wandelen adventure park arboretum bedrijfsfeesten

welkom in de wereld van bokrijk

bokrijk.be

Vraag vrijblijvend onze gratis scholenfolder aan

School .................................................................................................................................................................................

Naam contactpersoon ...........................................................................................................................................................

Adres contactpersoon ............................................................................................................................................................

Straat ..................................................................................................................................................................................

Postcode ............................... Gemeente ...............................................................................................................................Stuur deze bon terug naar Het Domein Bokrijk, Dienst Reserveringen, 3600 Genk. Je kunt ook mailen naar [email protected] of faxen naar 011 265 370. Je gegevens worden opgenomen in het bestand van Het Domein Bokrijk om je op de hoogte te houdenvan onze activiteiten. Je hebt het recht op mededeling en correctie (Wet 8.12.92). KLASSE NR 179

De Scholenfolder kan ook gedownload worden via www.bokrijk.be

Bokrijk_ad_2008_Klasse_streep.in1 1 09-10-2007 16:56:00

KLASSE • Nr. 179

58 s p e e L T IJ D

Maandblad voor Onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming

Nr. 179 • november 2007

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.beHoofdredacteur Leo BormansRedactie Klasse Wim De Jonge en Jan T’Sas (eindredactie), Nele Beerens, Wouter Bulckaert, Ann Gabriëls, Leen Leemans, Geert Neirynck, Veerle Vanbuel, Michel Van Laere en Bert Vermeulen

Redactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en leerlingenkaartPatrick De Busscher, An Declercq, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Val-vekens, Sonja Van Droogenbroeck, An Van den BerghHet hart van Klasse Sabrina Claus, Diana De Caluwé, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann Nevens Vormgeving Mieke Keymis, Peter MuldersSites & Multimedia Michel Aerts, Toon Van de PutteVerantwoordelijke uitgever Jo De RoHendrik Consciencegebouw, 1210 BrusselAlle Vlaamse leraren, CLB-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen school-administratie.Abonnement (10 nrs.): 28 euroGepensioneerden, ter beschikking gestelde leraren en individuelestudenten krijgen een abonnement tegen halve prijs.

Groepsabonnementen voor alle studenten in de lerarenopleiding zijn gratis. (bel 02 553 96 84 of mail naar [email protected]).

Voor scholen die dat wensen, is er ook Yeti (derde graad lager on-derwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t/m tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde t/m zevende jaar secundair onderwijs). Lees meer op www.klasse.be

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 [email protected]. Redacties 02 553 96 86Tel. Secretariaat 02 553 96 84Tel. Advertenties 02 553 96 94Tel. Lerarenkaart 02 553 96 95Tel. Leerlingenkaart 02 553 96 88

Bokrijk_ad_2008_Klasse_streep.in1 1 09-10-2007 16:56:00

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XVlaams ministerie van Onderwijs en VormingRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België - Belgique

PB/PP3/9156

Kris Mouchaers

©

Klasse voor Leraren 179

Documents

Transcript of Klasse voor Leraren 179