Klasse voor Leraren 169

WISKUNDELERAAR HOCINE:«IK BEN EEN PAGADDER»

Gelijke kansen: schone schijn?

Zes clichés over het volwassenenonderwijs

Test je speelplaats

Roma in de klas

Maandblad voor Onderwijs in Vlaan de ren

Nr.169 • November 2006 www.klasse.be

Hoe pakkenwe steaming

aan?«Elke dag twee leerlingen?» In 2005 registreerden de politiediensten in België 612 geval-len van ‘afpersing’ waarbij kinderen of minderjarige jonge-ren het slachtoffer waren. Goed voor bijna twee gevallen per

dag. Dat blijkt uit cijfers van de Nationale Gegevensbank van de Federale Politie. De jongste jaren neemt het aantal afpersingen af. «Toch misleiden de cijfers», zegt een politiecommissaris, «want ze gaan enkel over ‘afpersing’. We merken dat de bereid-heid om een geval van ‘steaming’ aan te geven erg laag is. De slachtoffers schamen zich of zijn bang voor represailles. Ook al heeft de moord op Joe die drempel wel een beetje verlaagd.» Er zouden dus veel meer jongeren betrokken zijn bij steaming. De leeftijd van de slachtoffers zou afnemen, de waarde van het afgeperste geld of goed neemt toe: gsm, mp3, iPods. Over het aantal steamings kan je discussiëren, niet over het fenomeen.

Britt, klasleraar eerste jaar secundair«Paninistickers»«Soms begint het met iets te lenen en niet terug te geven. Of met het pesterig

stelen van een boterham. Bij Brecht (13) is het met Paninivoetbalstickers

begonnen. Hij moest ze na schooltijd aan zijn afpersers afgeven. Een maand

later kwamen ze wekelijks bij hem thuis aanbellen en moest er geld klaarliggen

of ‘ze zouden hem wel vinden’. Het begon met vijf euro, later werden dat er

tien. Maandenlang heeft dat spelletje geduurd. Brecht zat in het eerste jaar

secundair onderwijs. Hij heeft nooit wat gezegd. We zijn erop uit gekomen

omdat zijn ouders merkten dat er geld uit hun portemonnee verdween en ze

op school kwamen vragen of er iets scheelde met hun zoon. Intussen hadden

de steamers al vijftig euro aan hem verdiend. Twee ervan zaten in het derde

jaar op onze school. We hadden toen naar de politie kunnen gaan, maar heb-

ben dat uiteindelijk met de leerlingenbegeleider opgelost.»

27Steaming

de eerste lijn

«We vinden je wel»

2 KLASSE NR.169

«Lesgeven kost me veel emotionele energie»

IN DIT NUMMER

Hoe moet je Hocine beschrijven? Als een Belgische Marokkaan of een

Marokkaanse Belg? «Pfff, doe niet zo moeilijk», zegt hij zelf. «Ik ben een pa-gadder. Geboren en getogen in district 1 van Antwerpen. Ook mijn partner Wendy is hier geboren, dus zijn onze kinderen Qamar (3 jaar) en Badr (15 maanden) echte Sinjoren.» Struikelt er niemand over zijn kleur?

43

50

44 46

42

14SPEELPLAATS: BRUISENDE OASE?

4 HET NIEUWS 15 ZEKER DOEN 38 LERARENKAART 52 DIALOOG

DE PASSIE: VERBETEREN IN DE CINEMA

DE SCHOOLSTRAAT: MOLENBEEK

ROZE WOLKEN IN HETVOLWASSENEN-ONDERWIJS

INGENIEUR WORDT ONDERWIJZER

LEREN OP HET RITME VAN ONS LIJF

48ROMA IN DE KLAS

©BB

C

Je hebt gestudeerd, staat net als je vrouw in het onderwijs en toch woon je in de Seefhoek, één van de meest achterge-stelde buurten in Antwerpen.Hocine Trari: «Toen we zes jaar geleden ons huis hier kochten, verklaarde iedereen ons gek. Wat komen jullie zoeken in de Seefhoek? Maar zowel mijn partner als ik zijn hier in de buurt opgegroeid, wij wilden niet naar den buiten. De Onderwijsstraat is hier vlakbij, maar eigenlijk zouden ze onze straat beter Onderwijsstraat noemen: hier wonen veel mensen uit het onderwijs. Is dat toeval? Ik denk het niet. Onderwijsmensen willen stiekem de wereld veranderen.»In jouw school krijg je daartoe volop de kans. Veertig nationaliteiten voor honderd twintig leerlingen, dat kan tellen.Hocine Trari: «Veel van onze leerlingen zijn sans papiers, ze komen uit het hele land. Ad-ministratief zijn dat makkelijke leerlingen, de OCMW’s zorgen ervoor dat hun facturen en

documenten goed in orde zijn. Maar natuurlijk dragen ze allemaal een straf verhaal met zich mee. Vorig jaar hadden we een project: ‘De kinderen van de Herakles’. Net als de kinderen uit dat Griekse drama van Euripides zijn onze leerlingen verdreven uit hun land en op de vlucht. Met de sterkste getuigenissen trokken we naar andere scholen.»En in zo’n moeilijke school mag jij wis-kunde geven.Hocine Trari: «De leerlingen van de Onthaal-klas voor anderstalige nieuwkomers (Okan) zijn bijna voortdurend met Nederlands bezig in de lessen, het doet hen goed eens te mogen rekenen. Voor de BSO-klassen zitten wiskunde en wetenschappen geïntegreerd in het Project Algemene Vakken (PAV). Als ik over het parlement lesgeef, dan laat ik hen uitrekenen hoeveel stemmen je nodig hebt

voor een zetel, of vraag hen de zetelverdeling in diagrammen te gieten. Nu ik zelf opkwam voor de provincieraadsverkiezingen, kreeg ik af en toe heel concrete vragen van leerlin-gen: ‘Hoeveel verdient dat als je verkozen wordt?’»Is het een voordeel om als leraar met een ge-kleurde huid voor een multiculturele klas te staan?Hocine Trari: «Ik vind het vooral belangrijk om in de buurt van de school te wonen. Dat ik dezelfde achtergrond van veel leer-lingen heb, helpt. Bij mij hoeven ze niet met fabeltjes af te komen waarmee ze bij

NAAM: Hocine TrariLEEFTIJD: 32STUDIES: Regentaat wiskunde en wetenschappen aan de Hoge-school AntwerpenJOB: Leraar Wiskunde aan de Okan-klas en PAV aan de andere klassen van het SISO-2 Marco Polo in AntwerpenMOTTO: «Wat je doet voor mij zonder mij, doe je eigenlijk tegen mij.» (Gandhi)

«Elke dag twee leerlingen?» In 2005 registreerden de politiediensten in België 612 geval-len van ‘afpersing’ waarbij kinderen of minderjarige jonge-ren het slachtoffer waren. Goed voor bijna twee gevallen per


Britt, klasleraar eerste jaar secundair«Paninistickers»«Soms begint het met iets te lenen en niet terug te geven. Of met het pesterig

stelen van een boterham. Bij Brecht (13) is het met Paninivoetbalstickers

begonnen. Hij moest ze na schooltijd aan zijn afpersers afgeven. Een maand

later kwamen ze wekelijks bij hem thuis aanbellen en moest er geld klaarliggen

of ‘ze zouden hem wel vinden’. Het begon met vijf euro, later werden dat er

tien. Maandenlang heeft dat spelletje geduurd. Brecht zat in het eerste jaar

secundair onderwijs. Hij heeft nooit wat gezegd. We zijn erop uit gekomen

omdat zijn ouders merkten dat er geld uit hun portemonnee verdween en ze

op school kwamen vragen of er iets scheelde met hun zoon. Intussen hadden

de steamers al vijftig euro aan hem verdiend. Twee ervan zaten in het derde

jaar op onze school. We hadden toen naar de politie kunnen gaan, maar heb-

ben dat uiteindelijk met de leerlingenbegeleider opgelost.»

27Steaming

de eerste lijn

«We vinden je wel»DE EERSTE LIJN: STEAMING

© L

UC DAELEM

ANS

KLASSE NR.169 3

Eerst moet Kasper (15) zijn brooddoos afgeven. Plagerijtjes van Kevin en Tom. Nadien eisen ze zijn gsm en 100 euro. Ze dreigen “iets met zijn paard te doen”. Kasper durft er met niemand over praten. Wie naar de tv-soap Thuis kijkt, herkent de namen en de situatie. Afpersen heet tegenwoordig steaming. Het is geen fictie. Vaak gebeurt het in en om de schoolom-geving. In het college van Eeklo weten ze nu ook wat happy slapping betekent: jongeren die met hun gsm een vechtpartij filmen en die op het internet plaatsen. Geweld en pesterijen duiken altijd op-nieuw op in andere spookgedaanten. De daders voelen zich de helden van de dag. De hel is voor de slachtoffers. En de grote meerderheid doet waar ze goed in is: in stilte de andere kant op kijken. Klasse ging samen met ouders, leraren,

begeleiders, leerlingen, onderzoekers en specialisten op zoek naar de beste aanpak. Hun advies vind je in het hart van dit blad: een nieuwe bijdrage van De Eerste Lijn. Een stappenplan rond steaming voor alle 200 000 Vlaamse leraren en studenten in de lerarenopleiding. Wat blijkt daaruit? Dat er geen toverformule bestaat. Dat strenge straffen alleen niet helpen. Enkel het werk van de lange adem rendeert: stap voor stap bouwen aan warme scholen waar in plaats van competitie en conflict een sfeer van vertrouwen en solidariteit heerst. Waar iedereen voelt dat pesten geen spelletje is en waar echte sociale vaardigheden een kans krijgen. Bij leerlin-gen én bij leerkrachten. Vanzelfsprekend? Ervaringsdeskundigen melden op dat vlak grote verschillen tussen onze scholen. Beangstigend.

«Het was maar om te lachen»

1010 DE SCHONE SCHIJN VAN DE SCHONE SCHIJN VAN GELIJKE KANSENGELIJKE KANSEN

© B

BC

een leraar die hier niet woont misschien wel kunnen scoren. Ik lijk soms een beetje op de boswachter die komt lesgeven. In het begin ben ik streng met mijn leerlingen, maar dat is om het hen makkelijk te maken.»Wou jij altijd al boswachter, pardon, leraar worden?Hocine Trari: «Sinds mijn zeventiende ben ik monitor voor Kindervreugde. Toen ik zelf nog in het secundair onderwijs zat, hielp ik klasgenoten met problemen. Lesgeven kost me nu vooral veel emotionele energie. Soms verlang ik wel eens naar een les waarin een aantal leerlingen me wiskundevragen stellen waarop ik zelf niet meteen het antwoord heb. En wanneer het druk wordt tijdens het schooljaar kan ik wel eens verlangen naar een baantje in een rustige bibliotheek.»Wedden dat je het daar geen week uithoudt?Hocine Trari: «Geen dag. (lacht)»

Dit schooljaar staan op de cover van Klasse onderwijsmensen met een eerstekeergevoel. Deze maand: Hocine Trari, leraar wiskunde in de Seefhoek en voor het eerst kandidaat bij de provincieraadsverkiezingen van 8 oktober.

Ook Klasse voor Ouders volgt op de voet wat er in de samenleving gebeurt. Zo overlegt het blad met de scenaristen van Thuis om maatschappelijke problemen die in de reeks opduiken meteen breder te kunnen duiden: drugs, spijbelen of steaming. 700 000 gezinnen lezen mee. Omdat pesten geen fi ctie is.

4 KLASSE NR.169

LERAAR-VOOR-EEN-DAGUrbanus krijgt zesentwintig paar ogen van zesdejaars en vier camera’s op zijn neus terwijl hij les geeft over diversiteit. Een hele resem (on)bekende Vlamingen deden dat op de Dag van de Leerkracht. «Zonder diversiteit zou je al tien jaar lang boterhammen met platgekookte spruiten moeten eten», grapte Urbanus in de gemeentelijke basisschool van Tol-lembeek. Daar gaat toevallig ook zijn zoon Lowie naar school. Op zijn T-shirt staat : “Shit, je bent nog steeds lelijk.”

«»

«Ik wil zaken echt begrijpen en ik ben tegendraads. Dat advies geef ik

ook aan al mijn studenten. Als ze een wiskundeboek openslaan en ze zien

een wiskundige stelling, dan zou hun reactie moeten zijn: ‘waarom maakt die wiskundige het zo ingewikkeld, kan ik dat niet eenvoudiger doen?’»

Wiskundeprofessor Ingrid Daubechies in De Morgen, zij won eind september

de internationale pioniersprijs voor toegepaste wiskunde.

Je vindt haar in de Amerikaanse Princetonuniversiteit

www.pacm.princeton.edu/~ingrid

waarden staan in

het pedagogisch

project van het

Gemeenschapsonderwijs centraal:

respectvol, verdraagzaam, mondig,

positief-kritisch, leergierig, verant-

woordelijk, geëngageerd, sociaal,

zelfstandig, creatief. Op de Dag van

de Leerkracht nodigde het Gemeen-

schapsonderwijs al zijn personeels-

leden uit om een intentieverklaring

te ondertekenen. In veel scholen

ging dat gepaard met een ludiek

evenement.

© L

UC D

AELE

MAN

S

1010

KLASSE NR.169 5

Méér onderwijsnieuws? Abonneer je op de elektronische nieuwsbrief Lerarendirect of lees

het online op www.lerarendirect.be.

ONDERZOEK VAN DE MAAND

We eten steeds minderSteeds meer Vlamingen nemen twee in plaats van drie maaltijden per dag. Ze zitten minder lang aan tafel, eten meer buitenshuis en hoeven geen vieruurtje meer. Gezinnen blijven het wel belangrijk vinden om samen met de kinderen te eten. Hoe anders eten we dan vroeger? Voor haar doctoraat ging Inge Mestdag (VUBrussel) met duizend Vlamingen aan tafel. Eet smakelijk mee.

Je bekeek onze eetgewoonten in 1966 en vandaag. Welke verschillen springen eruit?Inge Mestdag: «Veertig jaar geleden at meer dan de helft van de Belgen drie keer per dag. Vandaag is dat nog 45 procent. Tegelijk houden steeds meer Vlamingen (bijna 30 %) het bij twee maaltijden. Dat is de situatie tijdens werkdagen. Tijdens het weekend eet de Vlaming nog minder vaak. De brunch zal hier ongetwijfeld voor iets tussen zitten.»Welke maaltijd laten we dan vooral vallen? Het ontbijt?Inge Mestdag: «Ja, maar dat is altijd al zo geweest. Alle maaltijden kennen een daling. Vergeleken met 1966 slaan Vlamingen vooral hun middagmaaltijd over. We eten vandaag ook meer gespreid over de dag dan vroeger. Veertig jaar ge-leden zat half België ’s middags om twintig over twaalf aan tafel, nu is dat minder. Twee derde van de Vlamingen vindt het bovendien geen enkel pro-bleem dat ze meer tussendoortjes eten. Dat is onder meer ten koste gegaan van het vieruurtje.»En wat is de impact op onze eetgewoonten van frituur en fast-foodketens?Inge Mestdag: «Daar gaan vooral jongere Vlamingen naartoe. Ongeveer 15 procent van de Vlaamse jongeren tussen 18 en 24 gaat minstens één keer per week naar de frituur of een fastfoodketen, terwijl zeven procent van de 65-plussers daar nog nooit is geweest. We mogen gerust aannemen dat die informele, snelle hap vooral de jongeren aantrekt.» Blijkbaar tafelen we ook niet zo graag meer. Tenzij misschien op restaurant.Inge Mestdag: «De gemiddelde Vlaming zit een kleine tien uur per week aan tafel. Tijdens de werkdag en op zondag zaten we in 1966 gemiddeld twintig minuten langer aan de dis, op zaterdag tien minuten langer. We tafelen dus inderdaad minder lang dan vroeger.

Toch nemen Vlamingen graag hun tijd voor een maaltijd, vooral tijdens het weekend. Zeven Vlamingen op tien vinden dat belangrijk.»Je ziet mensen doorwerken met een broodje in de hand. Is dat ook een nieuwe tendens?Inge Mestdag: «Dat denk ik niet. Meer dan zeven Vlamingen op tien vinden niet dat je kan bezig blijven met werk of hobby terwijl je eet. Toch combineren we eten vaak met andere bezigheden, maar die brengen de maaltijd op zich niet meteen in ge-vaar: naar de radio luisteren (44 %) of praten komen heel vaak voor tijdens de maaltijd. Anderzijds zit 29 procent van de Vlamingen wekelijks minstens één keer voor de tv terwijl hij eet. Tv-kijken brengt dan wel het vaakst de maaltijd in het gedrang, maar

bijna vier Vlamin-gen op tien vinden dat aanvaardbaar. Werken en eten gaan minder samen. Slechts 14,5 procent van de werkende Vlamingen eet we-kelijks minstens één keer terwijl hij aan het werk is.»Tot ongeveer hon-derd jaar geleden mochten kinderen niet mee aan tafel. Daarna kreeg de gezinsmaaltijd een meer sociale functie.

Staat die opnieuw op de helling?Inge Mestdag: «Nee. Ouders met kinderen eten nog altijd liever samen. En hoewel broodjeszaken en lunch-restaurants nog nooit zo populair zijn geweest als vandaag en Vlamingen meer dan vroeger buitenshuis eten, eten we nog het liefst van al thuis.»- ‘Eten in uren en minuten. Een blik op Vlaamse en Belgische eetgewoon-ten aan de hand van tijdsbudgeton-derzoek uit 1966, 1999 en 2004’, Inge Mestdag - onderzoeksgroep TOR (Tempus Omnia Revelat) - Vrije Uni-versiteit Brussel - www.vub.ac.be/TOR

Van 16 tot 25 november is het De Week van de Smaak. Inspiratie,

lesmateriaal over eten en drinken in vroegere tijden, smaak en poëzie,

intercultureel ontbijten... vind je op www.weekvandesmaak.be

10 STERREN

Leraren en andere personeelsleden van het onderwijs krij-gen voortaan meer vakantiegeld: dat wordt geleidelijk aan opgetrokken tot 92 procent van een brutomaandloon tegen 2011. Dat is één van de speerpunten uit de onderwijs CAO VIII die minister Vandenbroucke en minister-president Leterme en de drie onderwijsvakbonden COC, VSOA en COV ondertekenden.

Vanaf nu kunnen studenten via het internet een studietoe-lage voor het hoger onderwijs aanvragen. Informatie waarover de overheid al beschikt, hoeven ze niet meer in te vullen. Studenten hebben tot eind juni van het academiejaar de tijd om hun aanvraag in te dienen.

Wie te maken krijgt met discriminatie in de klas of op school, kan voortaan bemiddeling vragen door het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding. Het Centrum en de Vlaamse Onderwijsraad hebben daarover een overeenkomst afgesloten.

In 2007 en 2008 krijgen de Vlaamse scholen een budget van 35 miljoen euro om hun computerinfrastructuur te updaten. De combinatie van die investeringen en de invoer van bijkomende eindtermen en ontwikkelingsdoelen in verband met informatie- en communicatietechnologie (ICT) moet leraren meer houvast bieden om de computer en internet verantwoord en educatief zinvol te integreren in de klas.

Alle talenten, kwaliteit en gelijke kansen ontwikkelen. Die koers blijft de Vlaamse regering varen voor het onderwijs. Dat zegt minister-president Leterme in de Septemberverklaring.

Een aantal studiegebieden in het TSO/BSO krijgt in het school-jaar 2006-2007 voor elke leerling van de tweede en derde graad een bedrag van ongeveer 175 euro om te investeren in didactische basisapparatuur.

Onderwijzers kunnen hun kennis van het Frans bijschaven via nascholingen, initiatie Frans en –talensensibilisering in de basisschool worden gestimuleerd … Dat zijn enkele acties uit het ontwerp van de ‘Talennota’ van onderwijsminister Vandenbroucke. Met zijn talenplan wil de minister de kennis van het Nederlands én van vreemde talen op school verbeteren.

In het schooljaar 2003-2004 liep in het eerste leerjaar basison-derwijs elf procent van de leerlingen schoolse achterstand op. 2,6 procent van alle leerlingen basisonderwijs moest datzelfde schooljaar zittenblijven. In het zesde jaar secundair onderwijs heeft 36 procent van de leerlingen vertraging opgelopen.

Wie lesgeeft aan volwassenen, kan voortaan een specifi eke opleiding volgen. Onderwijsminister Vandenbroucke laat die opleiding dit en volgend jaar uittesten in zes proefprojecten. Cursisten die het opleidingstraject volledig doorlopen krijgen een certifi caat Opleiding voor Opleiders van Volwas-senen.

Zoveel mogelijk kleuters naar school laten gaan om te vermijden dat ze achterstand oplopen. De Vlaamse overheid lanceert het plan ‘kleuterparticipatie’ om dat te realiseren. In Vlaanderen gaan vooral kinderen van kansarme ouders niet naar school.

6 KLASSE NR.169

Steeds meer diploma’s raken ‘zoek’«Elk jaar opnieuw vragen meer ex-studenten een duplicaat van hun diploma aan», vertelt Nel Hermans van de dienst studentenzaken aan de Provinciale Hogeschool Limburg. «Vroeger rekenden we 25 euro per afgeleverd duplicaat, nu is het gratis. Dat zorgde ervoor dat de aanvragers opnieuw gingen zoeken en niet voor de gemakkelijkste oplossing gingen.» Ook haar collega’s aan de universiteiten en andere hogescholen merken een toestroom aan aanvragen. «Een constante van 30 à 40 aanvragen per jaar is niet vreemd meer», zegt Chris De Boever van de studentenadministratie Hogeschool Gent. Of dat betekent dat steeds meer ex-studenten hun diploma werkelijk kwijtraken? «Moeilijk vast te stellen», vindt Annita Follon van de studentenadminstratie van de KULeuven. «Waarschijnlijk heeft de toename te maken met de vereenvoudigde procedure. De drempel is sinds 1996 be-duidend lager.» «Een nieuwe trend is dat Nederlandse fi rma’s ons een aparte verkla-ring vragen», zegt Nel Hermans. «Ze willen absolute zekerheid dat de student hier zijn diploma behaalde.» Ook aan de hogeschool in Gent zijn ze alert voor fraude. «Bedrijven contacteren ons en elk fraudegeval dat we vaststellen is er één te veel», zegt Chris De Boever. «Gelukkig zijn het vaker mensen die hun diploma kwijtspeelden en plots nodig hebben, bijvoorbeeld voor een sollicitatie. Jammer genoeg kan je je originele diploma nooit meer krijgen, het is altijd een duplicaat en dat staat er ook duidelijk op», besluit Annita Follon.

MIDDAGPASJES

Steeds meer leerlingen verlaten ’s middags de schoolSteeds meer ouders ondertekenen in het begin van het schooljaar een formulier waarmee hun kinderen tijdens de mid-dagpauze de school verlaten. «Al zes jaar hanteren we een pasjessysteem», zegt directeur Roger Lombaerts van het Atheneum Pottelberg in Kortrijk. Omdat de ouders het pasje persoonlijk onderte-kenen, ondervindt het atheneum geen fraudeproblemen. «Wij respecteren de wens van de ouders, maar kijken er wel op toe dat leerlingen er geen misbruik van maken.» Niet alle scholen zijn er blij mee dat steeds meer leerlingen tijdens de middagpauze de school verlaten. «De

wens van de ouders moe-ten we respecteren, maar

we proberen op school blijven zo aantrekkelijk

te maken dat de

leerlingen uit zichzelf beslissen de mid-dagpauze hier door te brengen», zegt leerlingbegeleider Hans Martens van de Don Bosco-school in Hechtel. In Kortrijk kiezen ze voor een culinaire aanpak. «We merken dat onze nieuwe keuken veel leerlingen op school houdt», weet opvoeder Nino Lefevre van het atheneum. «In lekkere maaltijden en een gezellige eetsfeer investeren, loont. In mijn andere school kwam er een ware exodus op gang toen de keuken daar werd afgeschaft.» «We merken dat steeds meer ouders de verantwoordelijkheid op de school afschui-ven. Je moet daar zo goed mogelijk mee om leren gaan. Hoe je het ook regelt als school, de toestemming van de ouders komt altijd op de eerste plaats», besluit Roger Lombaerts.

VLINDERTEGEL

Met Gella Vandecaveye tegen zinloos geweldHeeft jouw school al een vlindertegel? De gemeentelijke basisschool van Sint-Martens Latem plaatste begin september als eerste een vlindertegel als symbool tegen geweld, agressie en onverschilligheid. Intussen volgden veel scholen dit voorbeeld. De vlindertegel is een initiatief van de vzw Zinloos Geweld. De vzw werd opgericht als reactie op de mp3-moord van de 17-jarige Joe Van Holsbeeck in het Brusselse Centraal Station nu ruim een half jaar geleden.Een vlindertegel is van blauwe hardsteen, meet 30 bij 30 centimeter, en het vlinderlogo staat in okergele kleur gebeiteld. Hij kost 75 euro - portkosten en BTW niet inbegrepen. Meer info via www.zinloosgeweld.net

DE VRAAG

Mogen klasfoto’s nu nog?Eind september stond de onderwijswereld even op zijn kop: klasfoto’s zouden niet meer mogen. Lerarendirect had een advies van de Commissie Zorgvuldig bestuur overgenomen die antwoordde op de individuele vraag van een ouder. Volgens de Commissie mochten de lessen niet onderbro-ken worden om foto’s te maken. Minister Vandenbroucke vraagt dat de Commissie duidelijk maakt wat nu de algemene regels zijn. Het staat in elk geval buiten kijf dat de klasfoto niet mag verdwijnen.

© K

LASS

E

KLASSE NR.169 7

ENGELAND

Leraren secundair onderwijs sneller uitgeblustLeraren secundair onderwijs raken veel sneller opgebrand dan leraren uit het basisonderwijs. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van het Britse ministerie van onderwijs. «85 procent van de onderwijzers met 15 jaar ervaring zet zich nog steeds met hart en ziel in voor zijn job», stellen de onderzoekers vast. «In het secundair onderwijs is dat nog maar 63 procent van alle leraren. Van de onderwijzers die 25 jaar of meer voor de klas staan, is 60 procent nog sterk gemotiveerd, terwijl in het secundair onderwijs meer dan de helft op zijn tandvlees zit.» De verschil-len in motivatie tussen leraren basis- en secundair onderwijs hebben volgens de studie vooral te maken met verschillen in onderwijscultuur, het feit dat leraren basisonderwijs veel meer nascholing volgen, tevredener zijn over hun loon en hun humeur minder gefnuikt zien door lastige leerlingen.Zijn ook in Vlaanderen kleuterleiders en onderwijzers gelukkiger en meer gemotiveerd dan leraren in het secun-dair onderwijs? «Nee», antwoordt prof. Antonia Aelterman van de Universiteit Gent. «Misschien tegen de verwachting van velen in rapporteren zowel leraren uit het basisonderwijs als leraren uit het secundair onderwijs dat ze zich redelijk tot heel goed voelen in hun job. Leraren basisonderwijs geven zichzelf gemiddeld 8 op 10, leraren secundair onderwijs rapporteren een gemiddeld algemeen welbevinden van 7,7 op 10, wat opnieuw een hele goede score is. Het verschil tussen leraren van het basisonderwijs en leraren van het secundair onderwijs is te klein om van enige betekenis te zijn.»

CHINA

Scheidende leraren verlammen hun schoolIn Vlaanderen eindigt één op de drie huwelijken met een scheiding. Meestal is het de vrouw die het initiatief neemt om te scheiden. De drie belangrijkste redenen waarom Vlamingen scheiden van hun partner is het gebrek aan communicatie (53 %), uit elkaar gegroeid zijn (42%) en ontrouw (40%). Dat blijkt uit de echtscheidingsenquête van Libelle. Maar in China hebben leraren sinds kort nog een andere belangrijke reden om te scheiden: ze redden er hun job mee. Zo heeft de Tongxing Centrum Lagere School in Dandong onlangs alle lessen moeten uitstellen omdat alle leraren – zo’n veertig in totaal - er in een echtscheiding verwikkeld zijn. De scheidingsgolf kwam er nadat de lokale overheid aankondigde dat ze leraren ging afdanken. Enkel leraren die gescheiden of weduwnaars zijn, vallen buiten de maatregel. «Niemand van ons wil echt scheiden», getuigt een leraar, «maar we hebben gewoon geen keuze. De arbeidsmarkt zit helemaal dicht.»

© L

UC DAELEM

ANS

‘Schoolstrijd’ is geen vies woord over de taalgrens. In het RTBf-programma Génies en herbe kruisen sinds 7 ok-tober scholen weer wekelijks de degens in hun strijd voor de felbegeerde onoffi cieuze trofee van Slimste School van het Zuiden van het Land. Het is al de negentiende editie van dit in oorsprong Canadese concept, en het programma is nog steeds een kijkcijferkanon. Telkens twee ploegen van vier leerlin-gen uit dezelfde secundaire school bekampen mekaar in vragenrondes die algemene kennis mixen met actualiteitsvragen. «Het is een ideaal middel om bij jongeren de interesse te wekken voor cultuur in de ruimste zin van het woord», weet leerkracht-begeleider Grégory Dolcimascolo van het deelnemende Athénée Royal uit Visé. De vragen komen inderdaad niet alleen uit schoolse domeinen als wiskunde, talen, exacte, humane en sociale wetenschappen, maar gaan ook over kunst, populaire cultuur, sport en vrije tijd. In land van herkomst Canada sluiten de vragen overigens naadloos aan bij de eindtermen.«De vragen zijn dikwijls aartsmoeilijk, maar het ludieke element maakt de spelformule zo aantrekkelijk. Snelheid van antwoorden speelt een grote rol», verduidelijkt Grégory. Toch vindt hij het programma niet elitair. «Wij hebben een oproep aan alle leerlingen gelanceerd om mee te doen. Ook in TSO

zitten leerlingen met een enorme parate kennis. Maar ze weifelen om in te schrijven, uit schrik om af te gaan tegenover latinisten. Volkomen onterecht. Bij ons primeert de fun. Andere scholen leven als professionele kwissers toe naar het programma. Maar wij zijn erin geslaagd de hele school bij het programma te betrekken.» Het programma stimuleert niet enkel de competitiegeest maar moedigt overleg aan en creëert teamspirit. «Zo hebben de vierdes electromechanica buzzers ontworpen die we gebruikt hebben tijdens de selectierondes op school. Leerlingen uit technische en beroeps-afdelingen waren alleen al daarom geïnteres-seerde toeschouwers. Zo tonen de leerlingen aan dat ze mekaar nodig hebben.»

Génies en herbe is elke zaterdag om 18u45 te bekijken op La Une van RTBf.

Schoolstrijd is kijkcijferkanonCHEZ DE BUREN

EEN BLIK ONDER DE TAALGRENS

© R

TBF

© K

LASSE

8 KLASSE NR.169

HOOGBEGAAFDEN

Meer aandacht maar geen extra geldHet is goed dat scholen extra aandacht hebben voor hoogbegaafde leerlingen maar Gok- of zorguren mag de school daarvoor niet gebruiken. Dat zei minis-ter Vandenbroucke ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van Bekina, een werkgroep van ouders voor hoogbegaafde kinderen. Hoogbegaafde leerlingen die kampen met depressie, gedragsmoeilijk-heden of autisme hebben natuurlijk wél recht op Gok- of zorguren.«De mix van een kangoeroeklas en Gok-uren werkt perfect», zegt directeur Jacqueline Beke van de Gentse basisschool De Jenaplaneet. Sinds begin dit schooljaar krijgen acht leerlingen vier uren per week les in de zogenaamde kangoeroeklas: «Iedereen denkt dat ze heel de week in de kangoeroeklas zitten maar dat kan en hoeft niet. Bij onze leraar Bart Devaere, die zelf hoogbegaafd is en weet met welke problemen hoogbegaafde kinderen kun-nen kampen, krijgen zij meer uitdagende lessen. Vier van de acht leerlingen hebben ook nog behoefte aan extra Gok-begelei-ding. Sowieso is bij elk hoogbegaafd kind de kans op persoonlijkheidsproblemen reëel. Dankzij de kangoeroeklas moet een aantal leerlingen misschien nooit Gok-ondersteuning krijgen, het werkt dus mogelijk ook preventief.»

SCHOOLTOELAGEN

Vier keer meer leerlingen hebben er recht op

De Dienst voor Ontmijning en Vernietiging van Ontploffi ngstuigen (Dovo) van het leger die naar een school uitrukt en ze volledig ontruimt. Het gebeurt normaal nooit in het Vlaamse onderwijs maar eind september gebeurde het enkele keren binnen één week. Het begon in het chemielokaal van de broederschool in Sint-Niklaas. De leraar chemie ruimt de kasten op en vindt een bokaal picrinezuur. Hij ziet dat de inhoud gekristalliseerd is en slaat meteen alarm. Terecht. De ontploffi ngskracht van picrine-zuur is groter dan die van TNT. De school wordt geëvacueerd, Dovo komt, neemt de bokaal picrinezuur mee en brengt die tot ontploffi ng.De daaropvolgende dagen ontstaat er een ware picrinezuur-psycho in Vlaanderen. In totaal bellen honderd scholen naar Dovo. Zij hebben allemaal een bokaal picrinezuur waar ze dringend vanaf willen. In de meeste gevallen was er geen reden tot paniek. Pi-crinezuur dat onder water bewaard wordt of dat nog niet gekristalliseerd is, is totaal ongevaarlijk.Twijfel je toch aan de staat van het picrinezuur sla het product dan op in een brandwe-rende kast en verwittig de brandweer. Die zal de staat van het picrinezuur vaststellen. Als het gekristalliseerd blijkt, zullen de politiediensten een aanvraag richten aan Dovo. Een ploeg komt dan naar de school

en zal - als dat nodig blijkt - het product vernietigen. Dat gebeurt op een door de politie aangeduid terrein in de buurt. Als het picrinezuur zich in opgeloste toestand of in poedervorm bevindt, is er geen probleem. Door picrinezuur op te slaan in een meta-len container of door ouderdom kan een chemische reactie ontstaan, waardoor zich kristallen (picraten) vormen. Die vindt u on-der andere in de sluiting van het recipiënt. Doordat die kristallen gevoelig zijn voor wrijving, zijn ze ook gevoeliger voor explosie. Behandel gekristalliseerd picrinezuur daarom voorzichtig: niet openen, niet schudden, niet laten vallen en weg houden van hitte is de boodschap.

273 000 leerlingen uit het basis- en secundair onderwijs zullen in het schooljaar 2008-2009 recht hebben op een schooltoelage. Dat zijn er bijna vier keer zoveel als in het afgelopen schooljaar (72 000). Leerlingen uit het basisonderwijs hadden totnogtoe geen recht op een schooltoelage. De uit-breiding van het aantal rechthebbenden gaat gepaard met een radicale wijziging in de aanpak van deze schooltoelagen. Zo wordt er een uniek gezinsdossier ingevoerd voor gezinnen met schoolgaande kinderen en een bescheiden inkomen én het kop-pelen van het recht op een schooltoelage aan een minimale aanwezigheid van de leerlingen op school. Voor het lager- en secundair onderwijs verliest een leerling die meer dan dertig halve dagen onwettig afwezig blijft zijn recht op schooltoelage. Voor het kleuteronderwijs moet de minimale aanwezigheid nog bepaald worden. Met die laatste maatregel wil minister Vandenbroucke de kleuterparticipatie verhogen. Nu is het vaak zo dat net kansarmen (die zeker in aanmerking komen voor een schooltoe-lage) hun kinderen minder frequent naar de kleuterschool sturen.

Zowel in het basis-, secundair- als hoger onderwijs zullen dezelfde voorwaarden gelden om recht te hebben op een school- of studietoelage. In het nieuwe systeem gelden dezelfde voor-waarden als nu al voor het hoger onderwijs. Het invoeren van één gezinsdossier maakt ook een einde aan de jaarlijkse papierslag bij ouders en administratie. Voortaan moeten ouders maar één formulier voor alle kinderen samen invullen en moeten ze ook maar één keer alle benodigde stukken bijvoegen.

Datum Bedrag (euro) Aantal kinderen Budget (miljoen euro)

oud nieuw oud nieuw oud nieuw

Kleuter 1/9/2008 0 45 0 59 000 0 2,8

Lager 1/9/2008 0 60 à 120 0 105 000 0 8

Secundair 1/9/2007gemiddeld

164gemiddeld

25072 000 107 000 12 27,6

Totaal 72 000 273 000 12 38,4

Straks krijgen 273 000 leerlingen studietoelagen

PICRINEZUUR

Honderd scholen bellen naar Ontmijningsdienst

REKENEN

Meisjes hebben te weinig zelfvertrouwenDe afgelopen veertig jaar is de ach-terstand van meisjes in rekenen en wiskunde in westerse landen sterk afgenomen. Toch blijven meisjes en vrouwen ondervertegenwoordigd in opleidingen en beroepen die aan wiskunde gerelateerd zijn. Een blik van het Nederlandse blad Didactiek op de TIMSS (Trends in International Mathematics and Science Study) leert dat meisjes minder plezier en vooral minder zelfvertrouwen hebben in wiskunde. Nochtans denken meisjes niet seksestereotiep over rekenen en wiskunde. Het blijken vooral jongens zelf te zijn die menen dat rekenen en wiskunde vooral iets voor jongens is. Dit wordt wel eens de ‘We can, but I cannot’-paradox genoemd: als groep vinden meisjes dat ze even goed zijn in rekenen en wiskunde, maar als het over zichzelf gaat, dan schat ze zich lager in dan jongens.

KLASSE NR.169 9

Filmpje van speelplaatsgevecht was geen happy slappingDat het met een moderne gsm simpel is om een fi lmpje te maken én het razendsnel te verspreiden via internet zorgt voor onrust in scholen. Eind september haalde zo’n fi lmpje van een vechtpartij op de speelplaats van een secundaire school in Eeklo de televisiejournaals. Het fi lmpje was consulteerbaar via de razend populaire site You Tube. De site bevat ontelbare fi lmpjes die gebruikers zelf ‘posten’. Dat gaat van favoriete fragmenten uit fi lms, grappige televisiescènes, alsook zelf gemaakte fi lmpjes. Binnen die laatste categorie situeren zich de zogenaamde happy slapping fi lmjes. De fi lmer met gsm of goedkope digitale recorder volgt een groepje jongeren op straat, die zonder verwittiging een argeloze voorbijganger mo-lesteren. In Eeklo ging het niet om een geval van happy slapping. Directeur Francine Van Hamme vindt dat het hele gebeuren fel over-roepen is: «Er was een duidelijke aanleiding. Van pesterijen kwam een woordenwisseling en daarop volgde een gevecht, dat veel minder massaal was dan de eerste mediaverhalen doen geloven. De fi lmer heeft het gevecht zeker niet uitgelokt.»De school kreeg heel wat media over de vloer: «Sommige journalisten excuseerden zich dat ze er waren en vreesden dat de media-aandacht misschien wel jongeren op ideeën zou kunnen brengen.» Half oktober kon de politie in Waregem een einde maken aan de pesterijen van negen jongeren op een lijnbus. Zij maakten met een gsm fi lmpjes van hoe ze willekeurige passagiers een tik tegen het hoofd gaven, of een boekentas naar het hoofd slingerden. Na een klacht van een ou-der kon een politieman in burger de pesters aanhouden. Of de beelden ook via internet verspreid werden, is niet bekend.Volgens directeur Francine Van Hamme hebben leerlingen naast het verantwoord leren omgaan met confl icten, ook nood aan het verantwoord leren omgaan met privacy. «De privacy van een aantal leerlingen is te grabbel gegooid en dat is niet fair. Twee jaar geleden hadden we al iets dergelijks meegemaakt en daardoor staat het expliciet in ons schoolreglement dat het niet kan. Toch houden we in het uitspreken van een sanctie, in samenspraak met de ouderraad, geen rekening met het feit dat dit gevecht op internet heeft gecirculeerd. We tillen als school veel zwaarder aan het pesten en het vechten. Preventie en remediëring van pesten en confl icten zijn voor ons veel belangrijker

dan sancties.»

ONGELIJKE KANSEN

Slechts tien procent allochtonen slaagt in het hoger onderwijs

CAO VIII

«Wanneer krijg ik mijn extra vakantiegeld?»Meest in het oog springende maatregel van de begin oktober goedgekeurde CAO VIII in het onderwijs is de verhoging van het vakan-tiegeld. Tegen 2011 moet ongeveer iedereen 92 procent van zijn brutoloon ontvangen als vakantiegeld. De verhoging gaat stapsgewijs en begint nog dit jaar. Dat wil zeggen dat het vakantiegeld dat al uitbetaald is in juni voor velen minder zal zijn dan wat er in CAO VIII overeengekomen is. Daarom zal het bedrag dat je eventueel nog te goed hebt bij het loon van november worden gevoegd (samen met een indexaanpassing trouwens).

© C

HRONICLE/LUCY A

TKINS

Net als in het basis- en secundair onderwijs hebben allochtonen minder kansen in het hoger onderwijs. Ook het idee dat allochtonen die studeren aan hogeschool of universiteit goed geïntegreerd zijn klopt niet. Dat zegt Bea Cantillon, vice-rector van de Universiteit Antwerpen en directeur van het Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleek. In een interview met Gazet van Antwerpen schat Cantillon de slaagkansen van allochtonen op tien procent: «De resultaten van de Oeso-studie naar de slaagkansen van allochtone jongeren in het secundair onderwijs kan je gewoon doortrekken naar het hoger onderwijs: de slaagkansen zijn een stuk kleiner voor sociaal zwakkeren, jongeren uit grootstadscholen, uit Gok-scholen en voor jongeren met een minder goede vooropleiding.»Cantillon beseft dat hogescholen en vooral universiteiten nog last hebben met het begrip ‘gelijke kansen’: «Er werd altijd van

uitgegaan dat de studenten groot en wijs genoeg waren om hun plan te trekken. Wel, daar mogen we nu niet meer van uitgaan.» Aan de Universiteit Antwerpen loopt er mo-menteel een tutorproject waarbij tweede- en derdejaarsstudenten naar Gok-scholen trek-ken om vaktechnische begeleiding te geven: «Op die manier pak je de achterstand van sommige scholieren aan en verlaag je de drempel naar de hogeschool.»Cantillon betreurt het feit dat de allochtonen niet geïntegreerd zijn in de studentenge-meenschap: «Op die manier bouw je geen netwerk van vrienden en relaties uit en dat benadeelt je later op de arbeidsmarkt.» Toch is Cantillon positief voor de toekomst: «De problematiek van allochtonen staat nu overal bovenaan de agenda, en dan denk ik dat we vrij snel een omgekeerd effect kun-nen krijgen. Dat is ook zo geweest met de vrouwenemancipatie.»

© L

UC DAELEM

ANS

10 KLASSE NR.169

Zijn gelijke k

© BBC

KLASSE NR.169 11

kansen schone schijn?

Welke sociale kenmerken hebben laaggeschoolden?

DE TOP 10

1. Erg lage fi nanciële draagkracht van opgroeigezin 63%

2. Vader heeft geen diploma 59%

3. Moeder heeft geen diploma 56%

4. Zestigplusser 55%

5. Lage fi nanciële draagkracht van opgroeigezin 49%

6. Niet-westerse allochtoon 46%

7. Zieken of gehandicapten 45%

8. Vijftiger 38%

9. Holebi 34%

10. Vader heeft diploma lager onderwijs 33%

Elke laaggeschoolde heeft uiteraard verschillende sociale kenmerken

Welke sociale kenmerken hebben hooggeschoolden?

DE TOP 10

1. Moeder heeft diploma hoger onderwijs 81%

2. Vader heeft diploma hoger onderwijs 73%

3. Moeder heeft diploma hoger secundair onderwijs 54%

4. Vader heeft diploma hoger secundair onderwijs 50%

5. Erg hoge fi nanciële draagkracht opgroeigezin 48%

6. Dertiger 45%

7. Moeder heeft diploma lager secundair onderwijs 45%

8. Niet gelovigen 37%

9. Hoge fi nanciële draagkracht opgroeigezin 37%

10. Vader heeft diploma lager secundair onderwijs 36%

Elke hooggeschoolde heeft uiteraard verschillende sociale kenmerken

Meer dan zes op tien laaggeschoolden komt uit een gezin met een erg laag inkomen, meer dan acht op tien hooggeschoolden heeft een

moeder met een diploma van het hoger onderwijs. Of je hoog- of laag-geschoold bent, hangt in hoge mate af van objectieve sociale kenmerken. Maar de ‘Survey Gelijke Kansen’ gaat verder: de onderzoekers vroegen ook aan bijna drieduizend Vlamingen hoe ze hun (onderwijs)kansen zelf inschatten. Hoe kijk jij terug op je onderwijskansen? En vind je jouw sociale kenmerken terug in één

van deze tabellen? Speur mee naar de schone schijn van gelijke kansen.

1. Moeder diploma hoger onderwijs 7,3

2. Vader diploma hoger onderwijs 7,3

3. Zeer hoge fi nanciële draagkracht opgroeigezin 7,1

4. Hoog opleidingsniveau 7,1

5. Netto gezinsinkomen >3000euro per maand 6,9

6. Moeder diploma hoger secundair onderwijs 6,9

7. Hoge fi nanciële draagkracht opgroeigezin 6,6

8. Vader diploma hoger secundair onderwijs 6,6

9. Moeder diploma lager secundair onderwijs 6,6

10. Dertiger 6,4…

…

46.Netto gezinsinkomen lager dan 1500 euro 5,2

47. Zonder inkomen 5,1

48. Werkloos 5,1

49. Moeder heeft geen diploma 4,9

50. Niet-westerse allochtonen 4,9

51. Vader heeft geen diploma 4,8

52. Nooit uitgaan 4,8

53. Lage fi nanciële draagkracht opgroeigezin 4,7

54. Laag opleidingsniveau 4,5

55. Zeer lage fi nanciële draagkracht opgroeigezin 3,6

Hoeveel onderwijskansen heb je gekregen? (volgens sociaal kenmerk)

respondenten moesten aanduiden op een schaal van 1 (zeer weinig) tot 10 (zeer veel)

Deze cijfers komen uit de ‘Survey Gelijke Kansen’ van het Steunpunt Gelijkekansenbeleid. De studie baseert zich op de antwoorden van 2 656 inwoners van het Vlaamse Gewest tussen dertig en zeventig jaar. De volledige studie kan je nalezen op www.surveygelijkekansen.be

«Hoger diploma

geeft je meer

geld maar ook

beter werk, vrije

tijd en relaties»

Vrouwen hebben een fantasti-sche inhaalbeweging gemaakt in het onderwijs maar holebi’s

en vooral allochtonen krijgen nog lang niet dezelfde kansen. Zij scoren beduidend slechter in de objectieve onderwijscijfers van de Survey Gelijke Kansen. Onderzoeker Steven Lenaers vroeg bijna drieduizend inwoners van het Vlaamse Gewest ook naar het subjectieve: hoe tevreden zijn ze over de kansen in hun leven? Conclusie: mét een hoog diploma is het beter en gelukkiger leven.

Socioloog Steven Lenaers werkt als docent en onderzoeker aan de Universiteit Hasselt en tot september 2006 was hij als onder-zoeker verbonden aan het Steunpunt Ge-lijkekansenbeleid. In die tijd verzamelde hij een schat aan objectieve cijfers over gelijke kansen in Vlaanderen. Uniek aan de Survey Gelijke Kansen is dat ook subjectieve cijfers verzameld werden: ‘Zijn mensen tevreden over hun situatie’ en ‘Hebben zij meer of minder kansen gekregen in hun leven’.Is een laaggeschoolde automatisch minder tevreden over zijn onderwijscarrière?STEVEN LENAERS: «Wie objectief laag scoort, scoort doorgaans ook subjectief laag en wie objectief hoog scoort, doet het subjectief ook beter. Ge-beurt dat niet dan zit je als onderzoeker met interessant materiaal. Bijvoorbeeld: uit de cijfers blijkt dat vrouwen veel meer huishoudelijke taken op zich nemen. Objectief zijn er grote verschil-len tussen mannen en vrouwen op dat vlak, maar subjectief niet. Vrouwen blijken over die situatie niet te klagen.»Wat moet je dan doen: de ontevredenheid van vrouwen aanwakkeren?STEVEN LENAERS: «Daar moet je als overheid goed over nadenken. Je zou kunnen zeggen: de overheid moet er enkel voor zorgen dat iedereen tevreden is en kan dat bereiken door iedereen dom te houden. Of je kan een iets ethischer standpunt innemen en de vrouwen informeren over hun situatie. Hen vertellen dat ze carrièrekansen aan zich voorbij laten gaan, dat wanneer ze minder werken ze ook minder pensioenrechten opbouwen. Je moet ze met andere woorden emanciperen en nadat je dat gedaan hebt, kan je nog eens nagaan of ze nog steeds dezelfde keuzes maken. De overheid moet wel beseffen dat emanciperen niet noodzakelijk betekent: vrouwen aan het werk. Mensen kunnen ook bewust andere keuzes maken.»Onslow uit ‘Schone Schijn’ heeft het recht om tevreden te zijn met pint in de hand en heel de dag voor de televisie.STEVEN LENAERS: «Je moet Onslow alleszins informeren. Als iemand zegt: ik woon het liefst in een ton en als het regent, dan word

ik nat en dat maakt me niet uit, dan heb ik daar geen probleem mee. Wanneer mensen op basis van voldoende kennis beslissingen nemen die voor anderen ondenkbaar zijn maar waar hij of zij perfect gelukkig mee is, dan kan niemand zeggen dat die persoon niet voldoende kansen heeft gekregen. Ver-onderstel dat Onslow kinderen heeft, dan kan je hem vertellen dat hij waarschijnlijk moeite zal hebben om ze te helpen bij hun huiswerk, dat zijn kinderen misschien moei-lijker zullen kunnen volgen op school. Maar hij heeft natuurlijk perfect het recht om te zeggen: ik heb een dak boven mijn hoofd, ik ben gelukkig, ik vind school niet belangrijk. Sommige mensen zijn zich bewust van hun situatie en emanciperen zichzelf, anderen doen dat niet. Daarom is het van belang dat je weet wat mensen denken en hoe ze hun kansen aanvoelen.»Allochtonen scoren objectief laag op het gebied van onderwijs maar ze schatten on-derwijs wel hoger in dan autochtonen.STEVEN LENAERS: «Waarschijnlijk merken ze kansen bij anderen die ze zelf niet hebben en begrijpen ze dat onderwijs een manier is om die kansen te kunnen grijpen. Onderwijs is vaak beperkt in je leven. Daarom leggen we vanuit het Steunpunt zoveel nadruk op

levenslang leren. Nu is het nog altijd zo dat je de bus in het begin van je leven moet nemen en als je die bus mist, dan heeft dat effect op je materiële welvaart en arbeidssituatie, en op je vrije tijd en relaties.»Allochtonen moeten doen wat vrouwen de voorbije

decennia hebben gedaan.STEVEN LENAERS: «Vrouwen hebben een enorme inhaalbeweging gemaakt ten opzichte van man-nen. Kijken we echter naar de arbeidsmarkt, dan blijkt dat zij er nog niet in slagen om die positie te verzilveren. Zeker de jonge meisjes nu hebben een voorsprong ten opzichte van de jongens maar eenmaal op de arbeidsmarkt en zeker wanneer er kinderen geboren wor-den, verlaten zij de arbeidsmarkt of maken ze minder kans op een bloeiende carrière. Vrouwen nemen nog te veel taken op zich, bijvoorbeeld in het huishouden. Economisch gezien is dat jammer, want de samenleving en zijzelf investeren veel in hun opleiding.»Holebi’s blijken helemaal niet hoger opgeleid te zijn dan hetero’s.STEVEN LENAERS: «Het idee dat holebi’s hoger opgeleid zijn, is waarschijnlijk gebaseerd op een zichtbare groep holebi’s. Zij die zich meer in de uitgaanswereld manifesteren en ook de economische status hebben om zich zo te laten zien. Waarschijnlijk hebben we met onze bevraging een aantal mensen bereikt die een eerder verborgen leven leiden, die alleen wonen, zich niet in het uitgaansmi-lieu mengen. Dat holebi’s lager scoren, is niet helemaal onlogisch. Zij worden tijdens hun puberteit met hun seksuele geaardheid geconfronteerd en die puberteitscrisis kan zeker een negatief effect hebben op hun

12 KLASSE NR.169

«Allochtonen schatten

onderwijs hoger in dan

autochtonen»

schoolprestaties. Er kan ook meer dan een puberteitscrisis spelen. Het is niet ondenk-beeldig dat een deel van de holebi’s gepest wordt op school en het daardoor minder goed doet. De lage cijfers voor holebi’s zijn alleszins een belangrijk knipperlicht voor de overheid. Uit eerder onderzoek bleek al dat jongeren makkelijker lesbische meisjes aanvaarden dan homoseksuele jongens en dat er vaak heel enge clichébeelden bestaan over homo’s. Als overheid kan je dan aan de nondiscriminatie werken door de beeldvorming rond homo’s te verbeteren. Uiteraard zijn jongens en meisjes van nu helemaal anders dan sommige man-nen en vrouwen in deze studie. Bij holebi’s van ouder dan vijftig was het voor velen gewoon ondenkbaar om met hun geaardheid naar buiten te komen. Nu is het gelukkig al meer aanvaard en er zijn al mogelijkheden om daarover te spreken, terwijl die kansen er vroeger totaal niet waren.»Wat bepaalt dat je succesvol bent in je onderwijsloopbaan?STEVEN LENAERS: «Welk diploma je haalt, wordt voor 31 procent bepaald door het diploma van je ouders. Dat is voor de sociologie een bijzonder hoog cijfer. Het feit dat je holebi of allochtoon bent, heeft een rechtstreeks effect op je diploma en voor het overige spelen niet onderzochte factoren of persoonlijke factoren. Ben je een doorzetter, geloof je in school, naar welke school ga je, van wie krijg je les. Je zal bijvoorbeeld maar een homohater voor de klas hebben, voor een jongen die met zijn homoseksualiteit worstelt is dat catastrofaal. Opvallend is dat wanneer mensen slagen, ze de verklaring vooral bij zichzelf zoeken. Het is dankzij mijn karakter of mijn doorzettingsver-mogen… Wanneer ze niet slagen, duiden ze de omgeving vaak als oorzaak aan: die leraar of die school stond mij niet aan…»Verrassing in de toptien van hoogge-schoolden: niet-gelovigen.STEVEN LENAERS: «In elke analyse zitten wel eens rare dingen. Maar het is makkelijk te verkla-ren. Het lijkt enkel maar alsof niet-gelovigen hoger geschoold zijn, in feite speelt hier het leeftijdseffect. Meer jongeren zijn niet-gelovig dan ouderen en meer jongeren zijn hoogge-schoold dan ouderen. Dit is een voorbeeld van een bruto-effect, echt belangrijk zijn de netto-effecten. Voor onderwijs zijn dat het onderwijsniveau van de ouders, de seksuele geaardheid en de etniciteit. Niet-westerse allochtonen doen het niet goed in onderwijs. Dat zou je als een bruto-effect kunnen afdoen en zeggen: alle mensen met laaggeschoolde ouders doen het minder goed in onderwijs. Maar uit de analyse blijkt dat er toch nog een culturele factor, waarschijnlijk een taalfactor, speelt die ervoor zorgt dat allochtonen een extra achterstand oplopen ten opzichte van autochtonen met laaggeschoolde ouders.»Heb je die taalfactor onderzocht?STEVEN LENAERS: «Jammer genoeg niet. Het zou nochtans goed zijn om echt de vinger op

de wonde te kunnen leggen. Een vermeende culturele factor is lang geweest: allochtonen vinden onderwijs niet belangrijk. Via onze subjectieve cijfers weten we dat dat niet zo is, ze vinden het zelfs belangrijker. Vanuit die cijfers zou je zelfs kunnen verwachten dat allochtonen het beter doen op school.»Je vroeg mensen zowel ‘Ben je tevreden’ als ‘Heb je meer of minder kansen ge-kregen’. Wat antwoorden ze?STEVEN LENAERS: «Om te evalueren of ze te-vreden zijn kijken ze meer naar het resultaat, om hun kansen in te schatten bekijken ze het proces, ze houden dan rekening met de factoren die meer of minder geholpen heb-ben. Mensen vinden het niet zo gemakkelijk om zich met hun buurman te vergelijken. In de diepte-interviews geven mensen vaker aan dat een gebeurtenis in hun leven een belangrijke rol speelt voor de kansen die ze kregen. Bijvoorbeeld: ik heb minder kansen gekregen omdat mijn vader is gestorven.»Je vroeg hen ook wat hun kansen heeft beïnvloed.

STEVEN LENAERS: «Dat levert ont-hutsende cijfers op. Bijna zes op tien mensen die opgroeiden in een arm gezin geven aan dat ze daardoor minder kansen kregen en ruim drie op tien niet-westerse allochtonen zegt minder kansen te krijgen vanwege zijn etniciteit. Je kan dergelijke cijfers afwimpelen

en zeggen: och, allochtonen kruipen in hun favoriete slachtofferrol, maar we hebben eerder al aangehaald dat er objectieve cijfers zijn die staven wat allochtonen voelen.»Eén advies: haal een hoger diploma. Dat heeft een gunstig effect op zowat alle domeinen in je leven.STEVEN LENAERS: «Een hoger diploma werkt als een katalysator. Het heeft een netto-effect op je arbeidssituatie, waardoor je materiële welvaart stijgt. Je zal vaker uitgaan, je beter voelen en er is een rechtstreeks verband tussen onderwijs en relaties. Minder hoog-geschoolden blijven zonder partner en de relaties van hooggeschoolden houden langer stand. Om gelijke kansen voor iedereen te garanderen, moet de overheid op twee sporen werken. Maatregelen nemen op het vlak van nondiscriminatie. Werk bijvoorbeeld aan de beeldvorming van holebi’s op school, geef allochtonen als dat nodig is een eerste oudercontact in hun eigen taal… Tegelijkertijd moet je aan emancipatie werken. Meisjes dachten vroeger: studeren is niets voor mij, maar dat denken is nog niet volledig weg in het kiezen van hun curriculum. Weten-schap is niks voor mij, zeggen veel meisjes. Nochtans krijgen zij even veel kansen als jongens om wetenschappen te studeren. Dan moet je bijvoorbeeld vanuit de leefwereld van meisjes chemie benaderen: zeggen dat chemie ook gebruikt wordt om menselijke dingen mee te maken: van pampers tot kleren en speelgoed... Meisjes zijn toch niet genetisch bepaald om niet voor wetenschap-pen te kiezen?»

«ONDERWIJS WORDT NOG ALTIJD ONDERSCHAT.»

Op een schaal van 1 tot 10 geeft 83 procent een score van 7 of meer aan onderwijs en vorming. Steven Len aers had een hogere score verwacht: «Mensen schatten relaties, betaald werk, persoonlijke ontwikkeling en verzorging nog hoger in maar ze beseffen niet altijd wat een cruciale rol onderwijs speelt in alle levensdomeinen.»

Hoe belangrijk vind jij …- gezondheid en verzorging: 95%- relaties: 94%- betaald werk: 91%- persoonlijke ontwikkeling: 90%- onderwijs en vorming: 83%- vrije tijd: 83%- materiële welvaart: 81%- huishoudelijk werk: 42%Het percentage duidt aan hoeveel mensen een score geven van 7 of meer voor dat onderdeel.

© L

UC D

AELE

MAN

S

KLASSE NR.169 13

«Het cliché dat holebi’s hoger

opgeleid zijn dan hetero’s klopt

niet»

Steven Lenaers: «Het is niet genetisch bepaald dat meisjes minder voor we-tenschappen kiezen.»

14 KLASSE NR.169

De SpeelplaatstestIs je speelplaats een schot in de roos of zit ze glad verkeerd?

Neutrale zone of mijnenveld waar je tussen leerlingen door laveert? Veilige haven of addernest? Doe de speelplaatstest.

1. Hoe loop je ’s morgens over de speelplaats?

a. Een gemoedelijke babbel met de leerlingen is een leuk begin van de dag.

b. Gehaast. Ik sprint naar de lerarenkamer. Rapporten en drukwerk wachten.

c. Ik gebruik de sluipweg: de achteringang. Staat de koffi e al klaar?

2.Wat gebeurt er op mooie win-terochtenden vol sneeuw en ijzel?

a. De speelplaats is een gigantische schaatsbaan. Handig om pirouettes te oefenen.

b. Het technisch personeel strooit preventief en ruimt zo vlug mogelijk sneeuw.

c. Excuseer, ik heb de vraag niet begrepen. Er zit een sneeuwbal in mijn oor.

3.Hoe fraai oogt jouw speelplaats?

a. De leraar plastische opvoeding mag zijn creativiteit botvieren op de blinde muur.

b. Het bureau van de directeur heeft een prachtige voortuin. Goed omheind.

c. Graffi tikunst van de leerlingen siert de muren, relaxen kan op het grasperk, tus-sen de bomen.

4.Zijn de uitgangen gesloten tijdens de middagpauze?

a. Dat is overbodig. Scanner en chip regi-streren wie binnen- en buitengaat.

b. Alle poorten gaan dicht. Een eventuele evacuatie vereist voldoende klimcapacitei-ten. En er bestaan toch noodnummers?

c. Nee. Er is toezicht aan de poort(en).

5.Waar gaan de leerlingen zitten tijdens de recreatie?

a. Tijdens de pauzes moeten de leerlingen rondlopen. Ze zitten al zeven uur per dag op een stoel.

b. Verspreid over de hele speelplaats staan stenen banken.

c. Er zijn genoeg propere plekjes op de grond, zeker met je jas onder je bips.

6.Wie houdt middagtoezicht op de speelplaats?

a. De leraren vliegen in een beurtrolsysteem de speelplaats op.

b. Bij de verschillende sport- en spelactiviteiten slaan leerlingenraders en ondersteuners de handen in mekaar.

c. Vanuit de lerarenkamer hebben we prima uitzicht. Getuigen genoeg: leerlingen fi lmen sowieso gevechten op hun gsm.

7.Hoe blijft de speelplaats netjes?

a. De klas die het eerste lesuur van de na-middag studie heeft, ruimt de speelplaats op.

b. De kuisploeg doet wekelijks zijn ronde. En maar zeuren dat er vuil ligt.

c. Wij doen aan preventie. Alle leerlingen zijn Speelplaats Proper!-ambassadeurs. Ze hebben een charter ondertekend om de speelplaats netjes te houden.

8.Waar schuilen de leerlingen als het emmers water giet?

a. Onder afdaken. Veel te krap maar lekker knus.

b. Nat zijn doet geen zeer. De lessen zijn zo al droog genoeg.

c. Bij heftig regenweer gaat de studiezaal open.

9.Hoe ruikt het sanitaire blok?

a. Er zijn te weinig toiletten en ze stinken. Maar bouwen kost geld en tijd.

b. Er zijn toiletten met doorspoelsysteem voor grote en kleine boodschap. Zo stimuleren we de leerlingen om zuinig met water om te springen.

c. De latrines gaan enkel op vaste tijdstip-pen open en toiletpapier moet je gaan vragen. Zo blijft alles proper.

10.Hoe grijp je in als koppeltjes plakken?

a. Met een kwinkslag. Zo voelen de leerlingen aan dat dit storend gedrag is.

b. Dat wordt nablijven. Hebben ze het re-glement niet gelezen?

c. Zolang geen twee jongens of meisjes mekaar kussen, is er geen probleem.

Tel je scores op.1. a = 3 b = 2 c = 1; 2. a = 2 b = 3 c = 1; 3. a = 2 b = 1 c = 3; 4. a = 2 b =1 c = 3; 5. a = 1 b = 3 c = 2; 6. a = 2 b = 3 c = 1; 7. a = 2 b = 1 c = 3; 8. a = 2 b = 1 c = 3; 9. a = 2 b = 3 c = 1; 10. a = 3 b = 2 c = 1. Minder dan 10 punten: Gevangenis. Je speelplaats lijkt voor jou op de binnenkoer van een gevangenis. Je mijdt ze. Je krijgt alleen maar hoofdpijn van al het kabaal en geklets. Een stevige bron van ergernis. 11 – 25 punten: Twijfelgeval. Effi ciënt maar kleurloos, is je speelplaats geen topper. Strak georganiseerd, maar weinig plaats voor persoonlijk contact. Meer dan 25 punten: Bruisende oase. Je speelplaats lijkt een rustplaats die tegelijk mag bruisen van actie. De sfeer is gezellig, de afspraken correct.

➜ Win een exclusief Lord of the Rings-pakket p. 29➜ Ga jij gratis naar Londen? p. 37➜ Hetekoeken en moiletrekkers p. 39

Naar de bunker van La CoupoleKlasse actie:

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

Actie met Klasse

Twee kenniscentra over de oorlog

Zowel in de Westhoek als in Frans-Vlaanderen zijn nog heel wat sporen uit beide wereldoorlogen terug te vinden. Het zwaartepunt van relicten uit WO II ligt in Noord-Frankrijk, dat van WO I in West-Vlaanderen. In de Nord-Pas-de-Calais is La Coupole het belangrijkste centrum van onderzoek en publiekswerking, in West-Vlaanderen het Ieperse In Flanders Fields Museum. Voor scholen werden educatieve pakketten op elkaar afgestemd, je maakt er ter plaatse kennis mee.

Wat staat er op het programma?De ijzeren poorten van La Coupole zwaaien om 10 uur en om 14 uur voor je open. Je bezoekt de bunker in de voor- of namiddag met audiogids. Medewerkers van het Ieperse In Flanders Fields Museum, dat met La Coupole samenwerkt, zorgen voor een Neder-landstalig onthaal. Leraren krijgen een introductie van een halfuur, andere gezinsleden kunnen La Coupole meteen van nabij bekijken met verkenningsopdrachten. Je bezoek leidt je door de hoge, 300 meter lange druipende gangen, uitgegraven en -gehakt door krijgsgevangenen. Liften brengen je 42 meter hoger (maar nog steeds verborgen in een heuvel) naar de assembleerzaal, tot onder de grote betonnen koepel. Je bezoekt de tentoonstelling over de site, de V1- en V2-wapens en hun productie in de regio, de Atlantikwall, de ruimtevaart die zich na de oorlog vanuit deze nieuwe technologie kon ontwikkelen en de nazi-bezetting in de Franse regio Nord-Pas-de-Calais. Unieke fi lms tonen je hoe de raketbases werden geconstrueerd en hoe de tests met de geheime wapens verliepen.

Als je van dit bezoek een daguitstap maakt, kan je voor of na je rondleiding Saint-Omer bezoeken of andere indrukwekkende WO II sites in de streek. Zo kan je onder meer gratis naar het hotel-museum Sandelin, er zijn de slagvelden van Artois en het herdenkingspad «Bois des Huit-Rues» langs V-lanceringsplaatsen enz. Meer info: www.lacoupole-france.com.

Hoe schrijf je in voor de lerarendag?Deze actie is gratis voor vijfhonderd Vlaamse leraren en collega of gezin (max. vier personen in totaal). Inschrijven doe je elektronisch. Surf naar www.lerarenkaart.be en vul vóór 10 november het virtueel formulier in. Duid je voorkeur aan. Je ontvangt per kerende mail een bevestiging. Druk deze mail af, breng hem mee en leg hem, samen met je lerarenkaart, voor aan het onthaal. Je naam staat op de viplijst. Als je wordt uitgenodigd, kom je ook.

Met Klasse naar La Coupole In 1943 starten de nazi’s nieuwe oorlogsterreur met vliegende bom-

men, de V1 en de V2. Over heel Europa bouwen ze gigantische lanceerbases. Een daarvan is La Coupole in Helfaut, bij Saint-Omer (Pas-de-Calais), op nog geen halfuur rijden van de Belgische grens. Van daaruit wil Hitler met hon-derden V2-raketten Londen bestoken. Maar de geallieerde landing in Normandië in juni 1944 en Britse bombardementen leggen La Coupole lam, al blijft deze gigantische betonnen oorlogsbunker tot het eind van de oorlog volledig intact.Vandaag is de bunker van La Coupole een unieke museumsite. De link met ons land is bijzonder sterk, want voor de nazi-bezetter was het Franse Noorden administratief volledig ingedeeld bij ons land. Ooit al een V2 van dichtbij gezien? Welke strategie stak er achter de Altantikwall? Welke rol speelde Werner Von Braun in het oorlogsverhaal? Op zaterdag 25 en zondag 26 november bezoeken vijfhonderd Vlaamse leraren met collega of gezin gratis La Coupole. Een Nederlandstalige audiogids loodst je doorheen de bunker en je krijgt alle info mee naar huis voor een klasbezoek. Klaar voor de lancering?

Waar vind je meer informatie?Je contactpersoon voor deze actie is Petra Delvaux van het In Flanders Fields Museum - Grote Markt 34 - 8900 Ieper - tel. 057 239 220 - Flandersfi [email protected]. Of rechtstreeks (in het Frans) bij Hélène Gournay - Service pédagogique de La Coupole - tel: 0033 321 122 730 - Je kan nu al virtueel kennis maken op www.lacoupole-france.com

Legende: � = Algemeen � = Basisonderwijs � = Secundair onderwijs � = Hoger onderwijs � = Volwassenenonderwijs

16 KLASSE NR.169

FOTO’S: L

A COUPOLE

Cursussen➜➜ Ieder het zijne? Filosofen spreken over mondiale rechtvaardigheid: Philippe Van Parijs over «Linguistic justice and global distributive justice» (16/11); Thomas

Pogge over «Severe poverty as a human rights violation?» (23/11); Ingrid Robeyns over «Is gender relevant in het debat over mondiale rechtvaardigheid?» (30/11) en Nancy Fraser over «Abnormal justice» (7/12), telkens in KUBrussel.www.globaljustice.be - [email protected] - [email protected]➜➜ the Vanishing American - weekendseminarie rond de western: 24-26/11 in Dommelhof, NeerpeltZebracinema i.s.m. Vlaamse Dienst voor Filmcultuur - www.limburg.be/zebra/fi lmseminarie.html➜➜ ICT-dag: ICT-competenties / ICT-eindtermen: 4/12 in Erasmushogeschool, Brussel.www.ictdag.be - [email protected]➜➜ Sleutelbegrippen uit de fi lmstijl: vanaf 15/11 in Filmmuseum, [email protected] - www.ledoux.be - tel. 02 551 19 44➜➜ Nocturne van de stem - «U zegt het met klare stem in het onderwijs!»: 5/12 in Universitair Ziekenhuis, Gent.Inschrijven via [email protected]➜➜ Kinderen opvoeden, een uitdaging, over de grens tussen positief opvoeden en verwennen: 18/11 in KHLeuven, Heverlee.www.sig-net.be - [email protected]➜➜ Olympische waarden via de Lichamelijke opvoeding en Sport in school, club en gemeente: 15/11 in Gent.www.bvlo.be - [email protected] - tel. 09 218 91 29➜➜ Zin en onzin: het verhaal van de Neanderthalers: 18-25/11 en 2/12 in Brussel; 13-20-27/11 in [email protected]

➜➜ Linker-congres Over de grens?! Signalering en aanpak van kleuters met moeilijk gedrag: 15/11 in Gent.

project.arteveldehs.be/linkerweb

➜➜ Pluto planeet af: 29/11 in Brussel.www.planetarium.be (onder «nieuw») - Anne-Lize Kochuyt - tel. 02 474 70 57

➜➜ Jongeren en wetenschap anno 2012: 27/11 in VUBrussel.www.vub.ac.be/wetenschapscommunicatie - [email protected] - tel. 02

629 22 11➜➜ Onderwijzen in het bed van Procrustes? Jongens en meisjes in de klas: 15/11 in Antwerpen; 28/11 in Gent en 11/12 in Hasselt.Zie ook www.klasse.be/168/10 en www.ohmygods.be - www.ond.vlaanderen/dbo/nl/dbo_seminaries.htm - [email protected]

KLASSE NR.169 17

Beste boekenjuf of -meester Wie wordt de «Boekenjuf» of «Boekenmeester» van 2007? Tot 31 december kan je een collega inschrijven, mét je motivatie waarom je haar of hem een echte boeken-

leraar vindt. Een professionele jury kiest de uiteindelijke winnaar. In die jury zetelt o.a. ook Kathleen Verbiest van de Ziekenhuisschool van het UZ Gasthuisberg (Leuven). Zij is namelijk «Boekenjuf 2006» en kreeg begin dit jaar het gegeerde boekenpakket (100 boeken!).De prijs is een initiatief van de Vlaamse kinderboekenuitgevers.Info en nominaties bij Els De Ridder - [email protected] - tel. 03 281 53 61

Een kijk op de ander Wil je op school werken rond vooroordelen, racisme en positieve beeldvorming? Met de fotomap «Een kijk op de ander» maak je leerlingen bewust van bestaande

stereotypen en vooroordelen. De foto’s vertellen het levensverhaal van twintig personen van verschillende origine. Ze helpen vooroordelen doorprikken en je kijk op de ander in vraag stellen. Leraren werkten actief mee aan deze didactische methode, een initiatief van School Zonder Racisme.Je kan zelf aan de slag met deze fotomap (50 euro), maar je kan ook een vormingssessie voor leerlingen of het lerarenteam aanvragen. Voor de formule vorming + fotomap is er een lance-ringsprijs van 100 euro.www.schoolzonderracisme.be - [email protected] - tel. 02 511 16 36

Uithouding maal twee (6)Looppeter Jan maalt rond-jes rond de school om zoon Josse (10) te steunen: «Een heel schooljaar heeft Josse aan zijn conditie gewerkt. Trap-lopen, touwtje springen, fi etsen… In ware triatlonstijl hebben meester Bruno en juf Agnes zijn conditie verdubbeld.» Het loopevenement van basisschool De Pepel uit Kapelle-op-den-Bos bewijst dat regelmaat werkt. Ook in de gezondheidsopvoeding.www.depepel.bemeer schooltips vind je op www.klasse.be

Dromen in het donker Alle leerlingen vierde, vijfde en zesde jaar lager onderwijs mogen tot 10 november een gedicht opsturen voor de VOS-poëziewedstrijd 2006. Het thema is «Dromen in

het donker».Op www.vosnet.org vind je alle info en het reglement - apotheose en prijsuitreiking volgen op 1 december in Gent.

Kinderen in Congo De voordracht «Kinderen in Congo» neemt je leerlingen (tweede en derde graad lager onderwijs) mee naar de sloppenwijken van Kinshasa. Met een fi lm en een diareportage

ervaren de kinderen hoe hun leeftijdsgenootjes opgroeien in de Congolese volkswijken. Ze krijgen meer inzicht in het dagelijks leven van een Congolees kind en kunnen zo vergelijken qua onderwijs, gezinssamenstelling, transport, infrastructuur enz.Je betaalt 75 euro (plus reiskosten). Bij Kleur Bekennen (www.kleurbekennen.be - tel. 02 482 05 17) kan je fi nanciële ondersteuning vragen als je de voordracht kadert in een Afrika-project. Er is trouwens ook mogelijkheid tot naverwerking, met Congolese dansen, tekenen met Afrikaanse kleuren en patronen of knutselen van speelgoed met afvalmateriaal.Ex-onderwijzeres Chris Rachel Spatz steunt met dit project Geneeskunde voor de Derde Wereld, vooral projecten voor kinderen in Kinshasa, waar ze zelf als vrijwilligster werkte. Gebruikte schrijf- en kleurpotloden zijn altijd welkom!Meer info via [email protected] - tel. 03 226 22 59 of 0499 32 82 41

Feesten met de buren Op de jaarkalender «Feesten met de buren 2007» vind je alle feestdagen van de verschillende godsdiensten en culturen in Vlaanderen. Bij de kalender krijg je de

educatieve brochure «Vaklui van de interculturele werf», over interculturele ontmoetingen in Vlaanderen en Brussel.De kalender kost 8 euro plus verzendingskosten.www.kms.be - Kerkwerk Multicultureel Samenleven - [email protected] (korting vanaf 20 ex.)

KONINKLIJKE STERRENWACHT VAN BELGIË

Wie wordt boekenjuf of -meester 2007?

DE P

EPEL

BOEK.BE

18 KLASSE NR.169

Kamiano Met dagboekfragmenten, brieven en aangrijpende verhalen vertelt Denijs van Killegem het verhaal van Damiaan. «Kamiano» is een monoloog van een uur, geïllustreerd met

muziek, licht en een multimediapresentatie met sfeervolle en historische beelden.Je kan een voorstelling reserveren in het Damiaanvormingscentrum in Kortijk of Denijs naar je school uitnodigen.www.damiaanvormingscentrum.be - [email protected]

Boekenkast op wieltjesGezocht: (Nederlandstalige) lees- en voorleesboekjes voor de eerste graad lager onder-wijs, nieuw of gebruikt, recent of minder recent. Laatstejaarsstudente Lerarenopleiding

Line Vermeulen verzamelt de boekjes en stuurt ze begin 2007 in een container naar Paramaribo (Suriname). Haar project kreeg de naam «Mijn boekenkast loopt op wieltjes», want de boekjes komen in een (versierd) rijdend kastje, waarmee Line waarschijnlijk zelf enkele weken mee de jungle intrekt om aan groepjes kinderen voor te lezen.Je kan de boekjes bezorgen aan Line Vermeulen - Rozendreef 5 - 2920 Kalmthout - voor grotere hoeveelheden: [email protected] - tel. 0472 49 33 47

Gezocht ➜➜ DirecteurDringend gezocht: pedagogisch directeur bovenbouw (2de en 3de graad ASO) voor

Sint-Theresiacollege Kapelle-op-den-Bos.www.stk.be - [email protected]➜➜ ICT-lerarenDringend gezocht: enthousiaste ICT-leraren (regio Turnhout) met interesse in mondiale vorming (millenniumdoelstellingen) om mee te werken aan een website voor leerlingen derde graad lager onderwijs («2015, ik loop mee»)[email protected] - tel. 014 41 94 39➜➜ Uitgevers/PromotieverantwoordelijkeGezocht: uitgever basisonderwijs (uitbouw fonds) en uitgever secundair onderwijs (mens-wetenschappen en talen). Eveneens gezocht: promotieverantwoordelijke (promotieplan, promotiemateriaal, boeken productpresentaties enz.www.pelckmans.be➜➜ Auteurs fi losofi eDringend gezocht: leraren secundair onderwijs (het liefst met ervaring met fi losoferen met leerlingen) om mee te schrijven aan een handboek fi losofi e.www.fi losoferen.eu - [email protected] - tel. 0499 52 65 88➜➜ Offi ce managersGezocht: offi ce manager voor de Koninklijke Sterrenwacht van België (Brussel), in het kader van het European Space Education Research Offi [email protected] - tel. 02 474 70 50➜➜ StafmedewerkerGezocht: gedetacheerd leraar. Je adviseert lokale besturen rond verzuimbeleid, leerlin-genvervoer, naschoolse kinderopvang enz.VVSG - tel. 02 211 55 23 - kandidaturen met cv naar [email protected]

Wandelen rond Antwerpen Zeven wandelingen door randgemeenten van Antwerpen vertellen je over heden, verleden en toekomst van deze wijken én tonen je hoe je je leerlingen

deze omgeving kan «leren lezen». Speciaal voor leraren organiseert Omgevingsfi losofi e vzw kennismakingswandelingen in Borgerhout (18/11), Berchem/Zurenborg (19/11), Hoboken (25/11), Deurne (26/11), Wilrijk (9/12), Merksem (10/12) en Ekeren (17/12), telkens van 10 tot 12.30 u. Op zaterdag 16 december kan je ook deelnemen aan een fi etstocht, richting Lillo, Berendrecht en Doel, van 9.30 tot 12.30 u. Telkens mogen 10 leraren (plus collega of partner) gratis meewandelen (of fi etsen).Mail meteen naar omgevingsfi losofi [email protected] - de plaatsen zijn immers beperkt - vermeld in je mail de drie uitstappen van je keuze, in de volgorde van je voorkeur - de organisatie stuurt je een bevestiging (met alle details) en houdt daarbij zoveel mogelijk rekening met je voorkeur

Win een muurschildering Eén Vlaamse kleuterklas kan een levensgrote muurschildering winnen door te bewijzen dat hun klasje de creatiefste handjes in huis heeft. Auteur en illustra-

trice Kathleen Amant komt hoogstpersoonlijk één van haar illustraties op de door jou uitgekozen muur schilderen. Haal snel verf, kleurpotloodjes en ander knutselmateriaal uit de kast en maak een leuke tekening. Die stuur je vóór 30 november naar Standaard Uitgeverij - Ellen van Schaik - Mechelsesteenweg 203 - 2018 Antwerpen. De winnende klas krijgt zo snel mogelijk een seintje dat ze hun muur mooi wit mogen maken.Kathleen Amant (o.a. huisillustratrice voor Kind & Gezin) is auteur van de reeks «Kleine handjes» (Standaard Uitgeverij). De speelse boekjes sluiten nauw aan bij de leefwereld van peuters en stimuleren hun vaardigheden. In de reeks verschijnen/verschenen kleurboekjes, speelboekjes, stickerboekjes, een woordenboekje, een dierenboekje enz. Recent verschenen een prikblok en de boekjes «Mijn woordjes kijkboek» en «Mijn dieren kijkboek». Vijf klasjes die naast de hoofdprijs grijpen, winnen deze kijkboekjes.Meer info over de wedstrijd via [email protected] - tel. 03 285 73 56

VLIZ/MISJEL DECLEER

Expeditie Zeeleeuw Leerlingen vierde, vijfde en zesde jaar secundair onderwijs gaan klassikaal op zoek naar creatieve oplossingen voor tien «zeeproblemen». Hoe bouw je bijvoorbeeld

een aantrekkelijke en milieuvriendelijke zeedijk in Middelkerke, die ook nog eens bestand is tegen de verwachte stijging van de zeespiegel? Wat doe je met de 30 000 ton oorlogsmunitie die voor de kust van Heist in de zeebodem steekt? De klas die de meest degelijke én originele oplossingen bedenkt, wint een échte expeditie aan boord van het onderzoeksschip Zeeleeuw.Meer info op www.expeditiezeeleeuw.be - het project is een organisatie van Vlaams Insti-tuut voor de Zee, DAB Vloot-MD&K en SHE Consultancy - inschrijven tot 31 december via [email protected] - het project start meteen na Nieuwjaar

DENIJS V

AN KILLEGEM

KATHLEEN A

MANT

KLASSE NR.169 19

Spelen op krukken (7)Geoffrey (4) probeert met het wandelrek op stap te gaan. De kleuters van gemeenschapsschool ‘De zonnebloem’ in Kalken ontdekten nog meer vreemde voor-werpen in hun klas: een rolstoel, krukken, een blindenstok… én een blinde mevrouw met blindengeleidehond als speciale gasten. «Kleuters leren omgaan met diversiteit dat doe je gewoon al spelend», zegt juf Nathalie. Na de ontdekkingsdag trokken de kleuters naar een klasje van het buitengewoon onderwijs om te… spelen.Meer schooltips op www.klasse.be

Muzenissen Vertel- en meedoetheater Muzenissen strijkt graag neer op je school met twee speciale voorstellingen. «De kabouterschat» is een actieve, creatieve,

spannende vertelvoorstelling mét happy end voor leerlingen eerste, tweede en derde klas, over o.a. een lichtelijk gsm-verslaafde heks. Mee zingen, brullen, lachen, bibberen, dansen… is de boodschap. Voor de leerlingen vierde, vijfde en zesde klas is er «Boer Dokus», een grappig verhaal over een niet zo snuggere boer die na de meest gekke avonturen toch zijn slag thuis haalt.Beide voorstellingen duren 75 minuten - meestal speelt Muzenissen de beide voorstellingen na elkaar op één halve dag - je betaalt 1 euro per leerling (min. 125 leerlingen) plus 25 euro reiskosteninfo en reservaties via [email protected] - tel. 0475 97 29 39Win: één school wint een gratis voorstelling van beide producties - mail vóór 25 november naar [email protected]

The Full Monty Kinepolistoer Van januari tot april 2007 loopt in de Kinepolisbioscopen een interactief programma rond zelfbeeld, gevoelens en zelfdoding. MJA combineert daarbij de fi lm «the Full

Monty» met een interactief spel.Per dag is er plaats voor vier groepen van max. 70 leerlingen tweede en derde graad secundair onderwijs. Deelnemen kost 5,50 euro per leerling. Het programma loopt achtereenvolgens in Kinepolis Gent (22/1 tot 2/2), Kinepolis Kortrijk (5 tot 16/2), Metropolis Antwerpen (26/2 tot 9/3), Kinepolis Hasselt (12 tot 23/3) en Kinepolis Leuven (16 tot 27/4).MJA - Sofi e De Bisschop & Siegrid Kerstens - tel. 02 515 02 53

Jerusalem«Jerusalem» is een indringende fi lmvoorstelling over één van de meest complexe steden ter we-

reld. Op drie schermen krijg je een portret van deze stad van drie wereldgodsdiensten en brandpunt van de (huidige) wereldpolitiek. Alle breuklijnen komen samen in de navel van de wereld: stadsbeelden van west en oost, interviews met Israeli en Palestijnen, een party aan de klaagmuur, het vrijdagsgebed aan de stadspoort, de veiligheidsmuur, een Palestijnse doedelzakrepetitie, het vluchtelingenkamp van Shufat, de checkpoints, de Westbank…«Jerusalem» is het eerste deel van de stedencyclus «Holoceen». Een tweede deel over Iqaluit (Noord-pool) is klaar, een derde over Bonanza (een stadje in Colorado met zeven inwoners) bijna. Meer info over dit project vind je op www.berlinberlin.be. Voor «Jerusalem» werkte Berlin samen met o.a. STUK Leuven, Vooruit Gent en Tor Genk.Je kan «Jerusalem» ook naar jou school halen. Een voorstelling duurt één uur (nabespreking mogelijk) voor max. 75 leerlingen derde graad secundair onder-wijs. Op 23 november zijn er twee voorstellingen in CC Mortsel (20 en 21.15 u.; zie www.mortsel.be)www.berlinberlin.be - [email protected] - tel. 03 281 56 82

Zingen over de grenzen heen Elk jaar opnieuw, de vrij-dag voor de paasvakantie,

komen in Nijlen méér dan 1 000 leerlingen samen om te zingen, dansen en musiceren voor projecten in ontwikkelingslanden. Hilde Frateur bezoekt vooraf met haar muzikanten alle basisscholen van Nijlen met de succesvolle workshop «Zingen over de grenzen heen». Zij laat groot en klein liederen zingen, die in verschillende talen vertellen over vrede, milieu, Millenniumdoelstellingen, niet-pesten enz. Hilde Frateur compo-neerde tal van nieuwe liederen rond deze thema’s (www.amazonemmm.be).Ook in 2007 krijgt dit project steun van minister Bourgeois en van Kleur Bekennen en kan het in andere gemeenten plaats vinden. Leuven, Geraardsbergen, Hamme, Lier, Brussel toonden al interesse! Misschien is dit ook een ideetje voor jouw gemeente?Je kan alvast kennis maken met de workshop op vrijdag 10 november, om 13 u. in het Sint-Rita-college Kontich. Dezelfde dag (20 u.) zingen Hilde Frateur en Peter Van Eyck rond Millennium-doelstellingen in een panelgesprek in Jeugdcentrum De Spiraal Geraardsbergen.

Meld vooraf dat je langskomt: [email protected] - tel. 0476 60 05 74 - proef de sfeer op www.amazonemmm.be

Prokre Het Prokre-project bied je uitgewerkte thema’s en praktische lestips voor lessen rond kinderrechteneducatie voor leerlingen van 4 tot 10 jaar. Wereldwerkplaats vzw,

Vormen vzw, Kinderrechtwinkels en het Provinciaal Educatief Centrum (Vlaams-Brabant) werken hiervoor samen.Alle info op www.wereldwerkplaats.be - 10 schoolteams (alle provincies) die zich inschrijven voor een infosessie over kinderrechteneducatie, krijgen gratis de cd-rom «Klik op de wereld» (waarde 15 euro) toegestuurd.www.wereldwerkplaats.be - [email protected]

11.11.11 Op de 11.11.11-affi che staat een vreemd beeld: een Afrikaanse man met wijdopen mond en daarin een ui. Zo ééntje die wij goed kennen en zo eentje waarin hij bijna

stikt. Dit is meteen het centrale thema van de campagne dit jaar: plaatselijke kleine boeren stikken fi guurlijk door de invoer van goedkope producten uit het Noorden. Resultaat: ongeveer drie kwart van de ondervoede mensen op de wereld zijn plattelands-bewoners, meestal boeren. De eerste Millenniumdoelstelling wil het aantal mensen dat overleeft op minder dan één dollar per dag (1,2 miljard mensen) en het aantal mensen dat honger lijdt (850 miljoen mensen), halveren tegen 2015. De beste manier om dat te doen is boeren de kans te geven een waardig inkomen te verwerven.11.11.11 werkt voor deze campagne samen met milieubewegingen, landbouw- en consumen-tenorganisaties. Deze campagne zal twee jaar lopen.Op www.11.be vind je educatief materiaal om rond deze thema’s te werken in de klas - meer info via [email protected] in de navel

van de wereld.

De eerste Millenniumdoelstelling: honger en armoede halveren tegen 2015.

BERLIN

11.11.11

AM

AZONEMM

M

Leerlingen zingen voor vrede en milieu.

(advertentie)

KLASSE NR.169 21

Golven op de speelplaats (8) Hassan rent naar buiten terwijl hij luidkeels «speeltijd!» roept. «Onze speel-plaats is onze grote trots», lacht directrice Sonia Vlogaert van concentratieschool De Voor-zienigheid in Anderlecht. «Ze is als een wiegende zee, met de kinderen als witte topjes op de golven. Hier kan iedereen zich-zelf zijn.» De juffen, meesters en directie werkten een uniek project uit: een speelplaats met golvend asfalt. «Op de golvende en uitdagende speelplaats leren de kinderen zichzelf kennen. Na elke speeltijd tonen ze graag waar ze goed in zijn.» En wordt echt niemand zeeziek?Meer schooltips op www.klasse.be

Weg met spamOntvang je ze ook te pas en te onpas: de reclamemails voor buitenlandse loterijen, Viagra of stockverkoops in Canada? Spam is ongevraagde en in grote hoeveelheden

verzonden commerciële mail. Met spamfi lters (die de berichten op woorden scannen) kan je de gewone reclameberichten wel tegenhouden, maar sinds een jaar maken nu ook ‘image spams’ de internetgemeenschap het leven zuur. Dat zijn e-mails die een of meerdere afbeeldingen bevatten waarin de boodschap verwerkt zit. Vandaag is dertig procent van alle e-mailrotzooi image spam. En die krijg je niet met woordfi lters weg. Wordt je schoolserver te zwaar met image spam bestookt en doet je vinger pijn van steeds weer op de deleteknop te drukken, dan kan je spambescherming vragen op je domeinnaam bij een gespecialiseerd bedrijf. Scholen kunnen onder meer bij Educorner terecht. Ze krijgen er speciale condities op aanvraag (klik op ‘Contact’).www.educorner.be - [email protected]

Achter de muur In het lespakket «Achter de muur. Werken aan gelijke kansen» maken je leerlingen derde graad lager onderwijs kennis met Daan, Mourad, Sammy,

Evy en Kim. Vijf klasgenoten uit Oosterbeke. Samen met je leerlingen ga je op zoek naar hoe zij (en wij) leven, handelen, denken, dromen. Zo ontdek je heel wat verschil-len, ook verschillen die we niet willen. Ongelijke kansen die leiden tot uitsluiting. Er zijn een handleiding (10 euro), werkboekjes (1,5 euro per ex.) en een mediapakket (18,50 euro huur per week).www.studioglobo.be/achterdemuur - [email protected] - tel. 051 22 11 03Win: 5 x het pakket «Achter de muur» (handleiding + werkboekjes + gratis gebruik media-pakket) - mail meteen naar [email protected] - Truus Roose - tel. 09 234 04 13

Pien’ter Prijs Sterrenkunde en meteorologie zijn de onderwerpen van de nieuwe «Pien’ter Prijs» voor jongeren van 7 tot 16 jaar. Bedenk je eigen meetinstrumenten, bouw van alternatieve

(recyclage)materialen een meteostation. Ga op zoek naar nieuwe sterren, kies je eigen sterrenstelsel, schilder of teken de melkweg. Bouw een website met waarnemingen die je doet met je klas of school. Maak een biografi e van een wetenschapper in woord en/of beeld. Schrijf een toneelstuk over de romantiek van het sterrenkijken. Alles is mogelijk voor wie wil meedingen naar de «Pien’ter Prijs».Vanaf 1 november vind je het wedstrijdverloop en het reglement op www.europlanetarium.be en www.barometermuseum.be, meteen ook de organisatoren van deze wedstrijd. Ze treden hiermee in de voetsporen van Armand Pien, de «man die zijn volk leerde naar het weer kijken». In een eerste fase zet je je ideeën op papier. In een tweede fase krijgen de meest vindingrijke klassen de kans hun idee uit te werken. De winnende klas krijgt een speciale rondleiding in het Europlanetarium in Genk, de tweede prijs is een barometer voor elke leerling van je klas, de derde prijs een verrekijker voor elke leerling.www.europlanetarium.be - www.barometermuseum.be

Waarom we twee oren hebben… Wat zijn de valkuilen bij communicatie? Luisteren, hoe doe je dat precies? Tijdens een interactieve en humoristische lezing brengt acteur-presentator Frederik Imbo

meer inzicht over communiceren met meer kwaliteit. Je krijgt een creatieve slideshow op je bord, met rake citaten, cartoons, fi lmpjes en foto’s, waarbij Imbo duidelijk maakt «waarom we twee oren hebben en slechts één mond». Je kan de lezing ook bekijken als inleiding tot een training (op maat) van één of meerdere dagen, waarbij Imbo de communicatievaardigheden van de deelnemers versterkt.www.frederikimbo.be - [email protected] - tel. 0495 27 37 38

Klasse-service ➜➜ 7Het theaterstuk «7» volgt zestien jongeren gedurende 24 uur, op en rond het strand

van Blankenberge, met hun verwachtingen en ontgoochelingen, met hun hoop en met de krasjes op hun ziel. De hele productieploeg van rederijkerskamer De Loofblomme bestaat trouwens uit jongeren van 16 tot 25 jaar.«7» loopt op 9, 10, 11, 15, 16, 17 en 18 november, telkens om 20 u. (extra voorstel-ling op 12/11 om 17 u.) in zaal Gildenhuis, Sint-Denijs-Westrem - info en reservaties via [email protected] - tel. 0475 54 05 60➜➜ SchrijfonderwijsBen je leraar in een (ervaringsgerichte) school met een uitgesproken visie rond ge-structureerd schrijfonderwijs? Dan kan je de collega’s van de Gentse Freinetschool Het Trappenhuis een stap vooruit helpen. Zij werken aan zo’n visie, in de eerste plaats aan de combinatie natuurlijk leren lezen en schrijven en (breder) de algemene aanpak van motoriek op school.Alle reacties zijn welkom op [email protected]➜➜ ProstitutieWil je in in je lessen spreken over prostitutie? Je leerlingen hierrond opdrachten geven? Hen op pad sturen ligt wat moeilijk, maar bij vzw Gh@pro kan je alvast een gratis lesmap aanvragen met informatie over deze organisatie (hulp verlenen aan prostituees in de provincie Antwerpen), een interview met een prostituee en een bloemlezing van vragen en antwoorden.www.ghapro.be (hierop vind je binnenkort de hele lesmap) - [email protected]➜➜ Dag van het DKOOp www.deeltijdskunstonderwijs.be vind je vanaf 6 november alle info over... deeltijds kunstonderwijs, bijvoorbeeld over de Dag van het DKO op 10 februari 2007.www.deeltijdskunstonderwijs.be - www.dagvanhetdko.be

Tonya in je klasKomt Tonya mee met de sint naar je school? Of verschijnt ze later op het

kerstfeestje om mee de kerstboom te versieren? Dat hangt van jullie af. Tonya heeft twee nieuwe liedjes, het bekende sinterklaasliedje «Sinterklaasje kom maar binnen met je knecht» en een gloednieuw kerstlied «Vrede liefde vrede». Doe met je klas iets leuks rond één van die liedjes (een dansje, een toneelstukje, een eigen tekst op het liedje, een reeks tekeningen) en misschien kiest Tonya jouw klas wel uit de inzendingen. Minstens twee klassen krijgen haar op bezoek.www.tonyafanclub.be (klik op «actie scholen»)

SALT&P

EPPER

FREDERIK IMBO

KLASSE

OorsmeerDrie weekends lang kan je genieten van «Oorsmeer», een muzikale

verkenningstocht voor jonge avontu-riers, die toe zijn aan iets anders dan populaire kinderpop of educatieve klassieke concerten. Het festival brengt een combinatie van con-certen, voorstellingen, installaties, workshops, mobiele muzikanten enz. Eén van de pijlers is traditioneel de samenwerking tussen gevestigde ensembles en kinderen. Zo neemt dit jaar het Spectra Ensemble met het project «Klankjorum» een zestigtal kinderen op sleeptouw in een wereld van klanksculpturen, zichzelf vernietigende instrumenten, muziek voor tafels, componeren met bootjes in wastobbes enz.Oorsmeer start op 12 november in Gent (Vlaamse Opera en Kopergietery), daarna volgen Ant-werpen (HETPALEIS) op 19 november en Hasselt (CC Hasselt) op 26 november.Volledig programma op www.oorsmeer.be - [email protected] - tel. 03 225 17 02

Kunst in Knokke Heb je zin om een namiddag te genieten van beeldende kunst, muziek en woordkunst in een bijzonder architecturaal kader? Kunsthistoricus en

musicus Marc Peire en woordkunstenaar Wouters Hessels serveren op 18 november het woorden muziekprogramma «Jarengetijden» voor leraren esthetica, kunstgeschiedenis, artistieke expressie, muzikale en plastische opvoeding, talen enz.Deelnemen is gratis (je partner mag mee!) - het programma vindt plaats op zaterdag 18 novem-ber, vanaf 14.30 u., in Atelier Luc Peire (De Judestraat 63, Knokke-Dorp) - inschrijven vóór 11 november via [email protected] - je krijgt een offi ciële uitnodiging ter bevestiging

Ondernemingszin Het Dream Day-programma wil in drie stappen de ondernemingszin van jongeren derde en vierde graad secundair onderwijs bijschaven. De eerste stap is de voorbe-

reiding in de klas met didactisch materiaal: je leerlingen denken na over hun troeven, hun drijfveren, hun loopbaan, de beroepssectoren die hen interessant lijken. Daarna kiezen ze uit de aangeboden lijst hun «getuige» (een professional) en bereiden ze een vragenlijst voor. Op de Dream Day (15 maart) volgt de ontmoeting en het gesprek met deze getuige. In een derde klas, de naverwerking in de klas, wisselen de leerlingen ervaringen uit en denken ze na over de verdere stappen die ze moeten/zullen ondernemen op weg naar dat beroep.Inschrijven vóór 24 november - deelnemen is gratiswww.dreamday.be - [email protected] - tel. 02 739 38 68

Kranten in de klasEen artikel over een aardbeving en een stripverhaal, een voetbalverslag en een editoriaal… Tien dagen lang krijgen

je leerlingen het nieuws voorgeschoteld in fraaie kolommen met pittige titels, teasende intro’s en kleurrijke foto’s. Met steun van de Vlaamse overheid verdelen de Vlaamse Dagbladpers en de dagbladuitgevers een heel schooljaar lang gratis kran-tenpakketten. Elk pakket telt 15 kranten: één exemplaar van De Tijd en twee exemplaren van De Morgen, De Standaard, Gazet van Antwerpen, Het Belang van Limburg, Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad en Het Volk.«Kranten in de klas»(KiK) is er sinds dit schooljaar niet alleen voor het secundair onderwijs, maar ook voor klassen derde graad lager onderwijs, centra voor basiseducatie en sociale promotie, universitaire talencentra, lerarenopleidingen enz. Bij het pakket krijg je uitgebreide didactische ondersteuning, met o.a. gratis opdrachtenbundels («Flits» en «Blits»).www.krantenindeklas.be - meteen bestellen, de voorraad is beperkt

KIK

OORSM

EER

(advertentie)

KLASSE NR.169 23

Leren op een graf (9)De leerlingen van zes Latijn van het Sint-Janscollege in Sint-Amandsberg kennen de weg naar het naburige kerkhof Campo Santo. Tijdens de les Nederlands lezen ze gedichten onder de grote treurwilg of bij het graf van dichter Karel van de Woestijne. Maar ‘hun’ Petit Père Lachaise verkeert al jaren in een erbarmelijke toestand. Tijd voor actie dus: met hun Campo Santo-project namen ze deel aan de VRT-actie Monumentenstrijd. «Voor een échte restauratie is het te laat», zegt leraar Paul De Loore. «Maar we willen redden wat er te redden valt. Weldra worden graven vervangen door nieuwe graven. Dat zal het harmonische geheel hier grondig verstoren. Daarom willen we kleine reparaties laten uitvoeren om de toestand te consolideren.» De Monumentenstrijd wonnen ze niet maar de aandacht voor Campo Santo gaat nooit meer dood.Meer schooltips voor www.klasse.be

Gratis naar het dierenasiel Klassen lager onderwijs (vanaf de derde klas) kunnen gratis een rondleiding krijgen in het dierenopvangcentrum van Het Blauwe Kruis in Brugge (Dudzele). Je krijgt er

uitleg over de werking van zo’n dierenasiel en een rondleiding, met vooral aandacht voor hoe je met honden en katten moet omgaan. Zo’n rondleiding kan elke namiddag (14 u.) en duurt anderhalf uur.www.blauwekruis-brugge.be - tel. 0495 32 23 07 - reserveren is verplicht

Eurekas Alle leerlingen secundair onderwijs kunnen met een eigen wetenschappelijk experiment deelnemen aan de de wedstrijd «Eurekas». Je verdeelt je leerlingen in groepjes van 4

à 6 leerlingen. Die voeren een experiment uit en zetten dit online op www.eurekas.be. Op die website vind je trouwens alle info én een boel experimenten die je kunnen inspireren. Wetenschappers staan als peters en meters klaar om via mail vragen te beantwoorden. De eerste 100 experimenten die online gaan, dingen meteen mee naar de Eurekas Awards 2007 (met mooie prijzen).www.eurekas.be - [email protected] - tel. 014 56 21 56

Woonwagenanimatie In het poppenspel «Kijk eens wat ik kan!» draait alles rond Jules, de populaire klaspop uit het taalontwikkelingsprogramma voor peuters «Dag Jules!». Alles loopt op rolletjes

vzw brengt de voorstelling bij jou op school in een origineel kader: een woonwagen. Ook op het programma: «Opa heeft een schatkist» (kleuterverhalen over lente, zomer, herfst en winter) naar de publicatie «Schatkist» en «Het heksenklasje» (over eerste woordjes voor leerlingen eerste jaar secundair onderwijs) naar de publicatie «Veilig leren lezen: maan roos vis». De voorstellingen zijn heel interactief en dagen je leerlingen uit om mee te denken, voelen, spelen…Alle publicaties zijn uitgegeven door Zwijsen-Infoboek - je kan de voorstellingen «Opa heeft een schatkist» en «Het heksenklasje» gaan bekijken op de Antwerpse Boekenbeurs, tijdens de speciale lerarendag op 2 november.www.zwijsen-infoboek.be - [email protected] - Ilse Meerts - tel. 014 36 92 95 - www.alleslooptoprolletjes.be

Vrrroooiiiiink«Vrrroooiiiiink» is een nieuw interactief concert voor leerlingen vanaf 7 jaar, met swingende

liedjes over heksen, zotdoenerij, angsten en verliefdheid. Over griezels, wiebelende konten, kleine pijntjes en groot plezier. Geschikt voor gebruik op school, op een straatfeest, festival enz. Marijke Umans en haar drie muzikanten krijgen je leerlingen gegarandeerd mee in beweging. Er is een gratis lesmap waarmee je het concert kan voorbereiden in de klas.De eerste voorstelling van Marijke Umans en haar gezelschap Roodvonk heette «Vonkels» (vanaf 8 jaar). Ook deze muzikale voorstelling over «kind zijn», verliefdheid, praten met dieren, zussen en kalkoenen kan je nog steeds aanvragen.Eén keer per maand kan je Roodvonk aan het werk zien in de kinderhoek van Fnac Antwerpen (18/11 om 14 u.) en Fnac Wijnegem (18/11 om 16 u.). Marijke Umans zingt en vertelt er een bonte mix van gedichten en verhalen, onder muzikale begeleiding.www.roodvonk.be - [email protected] - tel. 03 218 45 02

Solar OlympicsEen zeppelin, een wagentje dat een op de grond getekende lijn volgt, een automa-

tisch visvoedersysteem, een zone 30-bord, een vuurtoren, een bureaulamp…: ga met je leerlingen rond de tafel zitten om iets uit te vinden dat werkt op zonne-energie. De wedstrijd «Solar Olympics» van het Solar Team, een groep van 15 studenten industrieel ingenieur (Groep T Leuven) die een zonnewagen bouwen voor de Panasonic World Solar Challenge (3000 km dwars door Australië).Inschrijven vóór 15 november - op je school kreeg je een uitgebreide infobrochure - vóór 1 december stuur je je idee naar [email protected] - dertig teams krijgen een zon-nepaneeltje en een budget van 100 euro - op 21 april volgt een fi naledag waarop je je uitvinding mag demonstrerenalle info op www.solarteam.be of via [email protected]

Senne en Sanne in de klas Met het stripverhaal «Rebecca R», het eerste deel uit de Senne en Sanne-reeks van Marc Verhaegen (in een vorig leven tekenaar van Suske & Wiske) kan je in de klas

werken rond pesten, uitsluiting, holocaust enz. Leraar Paul Verstappen (Groenendaalcol-lege Antwerpen) schreef de gratis lesbrochure «Wat doe je met de strip en hoe werk je ermee», met kant-en-klaar materiaal voor leerlingen vierde, vijfde en zesde klas lager onderwijs en eerste graad secundair onderwijs.Paul Verstappen - [email protected] - Gagelveldenstraat 71 - 2170 Merksem - tel. 03 645 74 40Op 10 november (14 tot 16 u.) stellen Marc Verhaegen en Paul Verstappen strip en lesbrochure voor in het Belgisch Centrum voor het Beeldverhaal (Zandstraat, Brussel) - Nathan Ramet vertelt er over zijn ervaringen in het concentratiekamp en je krijgt de pedagogische brochure gratis mee naar huis - inschrijven via [email protected]

KLASSE

ALLES LOOPT OP ROLLETJES/Z

WIJSEN-INFOBOEK

Een interactief concert over griezels en wiebelende konten.

De zonnewagen Nuna 3 van de Technische Universiteit Delft won vorig jaar de race door Australië.

NUON

ROODVONK

(advertentie)

De leerlingenkaart

De terugkeer van de postzegelElke maand nemen meer dan tienduizend leerlingen deel aan de wedstrijden op www.leerlingenkaart.be. Ze winnen er deze

maand gratis zwemabonnementen, tickets voor Kruistocht In Spijkerbroek, cd’s van Muse, strips of vreemde lenzen. Maar niet alle jongeren hebben vlot toegang tot internet. Daarom staat een

selectie van de wedstrijden elke maand in Maks! Je leerlingen kunnen ook meedingen naar de prijzen door de W!NBOX in te vullen en op te sturen. Vorig schooljaar kwamen er slechts een 50-tal win-bonnen per maand met de gewone post, maar dit jaar donderen er meer dan 400 inzendingen met de goeie ouwe postzegel bij Maks! binnen. Het aantal leerlingen dat meedoet aan leerlingenkaart-wedstrijden via de bon in Maks! is haast vertienvoudigd. Maar

het kan nog beter. Bekijk in de klas het leerlingenkaartaanbod op de actiepagina’s van Maks!. Laat de geïnteresseerde leerlingen de bon invullen. Steek alle bons in één envelop en stuur naar MAKS!-Winbox - Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel. Je maakt kans op fi lmtickets voor alle deelnemende leerlingen uit jouw klas.

Wordt het krant of radio?Video killed the radio stars, maar de leerlingenkaart stoomt een nieuwe generatie klaar. Het REC Radiocentrum geeft 50 jongeren de kans om een stoomcursus radio te

volgen. Ze nemen plaats achter de knoppen, stappen mee in het redactiewerk, leren interviews afnemen en presenteren. Het REC Radiocentrum heeft ervaren radiomakers in huis: Thomas De Soete, Alexandra Potvin en anderen geven er cursus aan het jonge talent. Zij die het meest gebeten zijn door de microbe, kunnen daarna kiezen voor de Sessions, verdiepingscursussen om technicus, presentator, woordredacteur of muziekredacteur te worden. Op zaterdag 23 december zenden je leerlingen voor het eerst uit in Kortrijk, Gent, Antwerpen en Leuven. Zorg jij ervoor dat ze zich inschrijven? Meer info in Maks!-57 (in school vanaf 14 november).

Jongeren zijn gek op kranten: ze stoppen ze in hun natte schoenen, leggen ze in de kooi van de cavia of gebruiken het als basis voor het kampvuur. En bijna de helft van de jongeren tussen 12 en 18 leest zelfs dagelijks de krant. Een project als Kranten in de Klas zorgt er al jaren voor dat jongeren hun weg vinden in de krant. 4uCampus (voorheen Jongeren & Media) biedt je leerlingen kranten en tijdschriften tegen bijzonder voordelige tarieven. 50% op de abonnementsprijs is er meer regel dan uitzondering. Een kopie van hun leerlingenkaart volstaat. 400 jongeren krijgen bovendien één maand gratis een abonnement op Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad, De Standaard of De Morgen.

Win fi lmtickets voor de hele klas

KLASSE NR.169 25

Gratis Van Ostaijen «Music Hall» brengt poëzie en proza van Paul van Ostaijen. Dramaturge Eline Van Puymbroeck en componist Nicolas De Cock brengen een samen-

spel tussen muziek en woord, een pianist en een verteller die met elkaar in dialoog treden. Muziek, woord en licht creëren een frisse, humoristische en verrassende voorstelling voor leerlingen vanaf 12 jaar. Meteen een speelse én toegankelijke manier om je leerlingen in contact te brengen met Vlaamse literatuur, Vlaamse poëzie én hedendaagse klassieke muziek. Met de bijhorende lesmap (met heel concrete opdrachten) kan je in de klas werken rond het samenspel tussen muziek en tekst/poëzie. Vooraf krijgen je leerlingen een poëziekrantje. Op de bijhorende interactieve website www.musichallproductions.be kunnen je leerlingen hun reacties kwijt, kunnen ze zelf componeren enz.www.musichallproductions.be - Eline Van Puymbroeck - tel. 0473 52 33 42Op dinsdag 21 november is er een gratis try-out voor geïnteresseerde leraren in De Centrale (Kraankindersstraat 2 in Gent) - reserveren via tel. 0473 52 33 42 - na de première (3 december) is «Music Hall» beschikbaar voor schoolvoorstellingen

Beter participeren Dit schooljaar zijn er in elke provincie drie forumbijeenkomsten, telkens in een andere school, rond leerlingenparticipatie. Leerlingen, leraren en directies zitten samen rond

de tafel, wisselen ideeën uit en maken plannen. Het thema van de eerste forumbijeenkomst is communicatie, onder het motto «beter communiceren is beter participeren».De bijeenkomsten zijn een initiatief van het netoverschrijdend project «Forum leerlingenpartici-patie». Data en locaties vind je op www.pov.be of via [email protected] - tel. 02 514 19 00

Wiskunde met de blokjes Met kubusjes, driehoekjes en cilinders kan je staafjes,

meetkundige figuren enz. vormen. Op een honderdveld kan je zelfs de basisbewer-kingen optellen, aftrekken en vermenigvuldigen oefenen. Deze multifunctionele kubus kreeg de naam «Multicube» of «Dick System», naar uit-vinder dr. Walter Dick.Het materiaal is vervaardigd in duurzame en gebruiksvriendelijke kunststof. De methode is een letterlijk «tastbaar» alternatief voor virtuele didactische hulpmiddelen (ICT-toepassingen).Meer info via Karel Dorekens - tel. 03 384 04 09 - [email protected]

Met Klasse naar Marokko Wil je het echte Marokko leren kennen? De schoonheid van het land, de kracht van de mensen? 12 lezers van Klasse kunnen (met partner) mee op inleefreis naar

Marokko: tien dagen tijdens de paasvakantie 2007. Je verblijft bij gastgezinnen en in kleine pensions. Daarom is het aantal deelnemers zo beperkt. Dit wordt geen gewoon toeristisch bezoek. Je bezoekt de keizerlijke steden, markten en musea, maar ook vrouwenorganisaties, ambachtslui, culturele initiatieven, muziekgroepjes enz. Je eet bij de mensen thuis of in lokale restaurants. Voor de organisatie zorgt de vzw Nakhla die al ruime ervaring heeft met deze inleefreizen. Begeleiding door nederlandstalige Belgen met Marokkaanse roots.Vertrek op zaterdag 31 maart, terug op dinsdag 10 april 2007. Het wordt een lange en verrassen-de tocht (1 800 km). Je bezoekt zeker de steden Tanger, Asilah, Chefchaouen, Fes, Marrakech, Meknes, Essouira en omliggende dorpjes. De all-in prijs (reis, lokaal vervoer, verblijf, tickets, maaltijden) bedraagt 1 140 euro. Er is een informatie-avond op zaterdag 13 januari. Inschrijven voor de reis en/of de info-avond kan nu al bij Nakhla (tel. 0485 14 26 39 of [email protected])

Herencia Flamenca«Herencia Flamenca - the Flamenco Clan» van Michael Meert vertelt over vier generaties van

een Gitanodynastie. Meteen reis je mee naar de wortels van hun muziek in de grotten van Sacromonte, startpunt voor een blik op hedendaagse fl amenco en het moderne Spanje. Uiteraard biedt de fi lm vooral fl amenco, fl amenco en nog eens fl amenco.www.a-fi lm.be - verkrijgbaar in de handelWin: 3 x «Herencia Flamenco» - mail vóór 26 november (met vermelding «Flamenco») naar [email protected]

Ondernemerscompetenties Op woensdag 22 november kan je naar een infomarkt over «Ondernemerscompetenties in de klas». Je kan er kennis maken met projecten en initiatieven voor leerlingen. Je

krijgt er info over methodieken en materialen om deze competenties in je klas aan te brengen of te integreren in het bestaande lessenpakket. Voorts zijn er workshops waar organisaties hun aanbod voorstellen.De infomarkt vindt plaats op 22 november, van 10 tot 15.30 u., in het Boudewijngebouw, Brus-sel. Deelnemen is gratis, vooraf inschrijven is verplicht.www.competento.be - [email protected]

Griezelig Plopsaland Op 4 en 5 november zijn er Openparkdagen, speciaal voor leraren (en hun gezin) in Plopsaland. Met je lerarenkaart heb je gratis toegang

tot het park en alle attracties. Je gezinsleden (max. vier) betalen het schooltarief (10 euro per persoon). Komen jullie ook de griezelleuke Halloweensfeer opsnuiven?

www.plopsaland.be

Schrijven over feesten «Feest» is het opgelegde thema voor de «Junior Journalist-wedstrijd 2007», de grootste wedstrijd creatief schrijven voor jongeren. Op www.juniorjournalist.be vind

je meer dan 200 wedstrijdplaatsen. Vorig jaar namen 36 000 jongeren deel aan deze wedstrijd, in vier leeftijdscategorieën. De wedstrijdjury (met o.a. Phara de Aguirre, Dirk Bracke, Martine Tanghe, Karel Verleyen en Wim de Vilder) verdeelt een prijzenpot van ruim 60 000 euro. Vind je géén wedstrijdplaats in je buurt (of passen de data je niet), dan kan je je tekst vóór 30 november sturen naar het Nationaal Secretariaat van organisator Davidsfonds.www.juniorjournalist.be

Al spelend wiskunde leren.

DAVIDSFONDS

KAREL D

OREKENS

16804137453

M. Demeester

Schoolstraat 14

2437 Terbank

(advertentie)

KLASSE NR.169 27

Multimedia

1. Speel het rechtersspelNeem tien minuten plaats op de stoel van een rechter en oordeel: mag een restaurant gasten weigeren die een hoofddoek dragen? Kan je een agent ongestraft uitschelden voor homo? En hebben bekende mensen recht op privacy? Drie voorbeelden uit het spel ‘Zestien Miljoen Rechters’. Het spel, en daarbij de hele site, probeert het debat over waarden en normen en vrije meningsuiting te kaderen en verder te stuwen via goede-praktijkvoorbeelden, discussiefora en opiniestukken. Ontdek hoe je eigen mening kan botsen met die van anderen en zelfs met wat in de grondwet staat.www.zestienmiljoenmensen.nl

2. Gratis kleurtjesOp zoek naar educatieve kleurplaten die je zonder inbreuk op auteursrechten gratis kan downloaden en gebruiken in de les? Op de site van Kleurplaten vind je er ruim 2 000, gerubriceerd onder aardrijkskunde, kermis, sprookjes, voertuigen enz.www.kleurplaten.nl

3. Mendeljev & coLeerlingen die hun tabel van Mendeljev kwijt zijn, vinden hem online op deze fraai vormgegeven site. Elk periodiek element is aanklikbaar en na selectie krijg je zowel scheikundige als algemene info, bv. over het gebruik en de toepassing van de stof in kwestie. In de ‘biografi eën’ leer je meer over grote scheikundigen. Wat woorden als ‘colloïdaal’, ‘nitrifi catie’ of ‘vervalreeks’ betekenen, ontdek je in de woordenlijst.www.periodieksysteem.com

WEBTIPS

Vrije software Op de gratis cd-rom «Vrije software in het onderwijs» vind je een selectie van softwareprogramma’s en -toepassingen met bijhorende didactische fi ches. De

programma’s zijn vooraf getest op hun bruikbaarheid in de klas en op school. Ze zijn onderverdeeld in drie categorieën: educatieve programma’s, software voor algemeen gebruik en open leermiddelen.www.ond.vlaanderen.be/publicaties - [email protected] - tel. 02 553 66 53

Wandelen met schrijversVia een virtuele wandeling in een fi lmstudio maken je leerlingen kennis met tien jeugd-auteurs. Deze vertellen zélf over hun werk en inspiratiebronnen. Dirk Nielandt, gekend van de strips van ‘Suske en Wiske’, nam het scenario voor zijn rekening. Bezoekers maken wandelend door een virtuele fi lmstudio van de hand van Tom Schamp kennis met tien auteurs: Els Beerten, Dirk Bracke, Gerda van Erkel, Jan de Leeuw, Bart Moeyaert, Aline Sax, Katrien Seynaeve, Jan Simoen, André Sollie en Geert Spillebeen. Elk van hen vertelt in vijf korte fi lmpjes over werk, inspiratie, schrijfgewoonten... De opnamen gebeurden bij de auteurs thuis. De interactieve zuil is geschikt voor bibliotheekbe-zoekers vanaf 12 jaar. De cd-rom past in de boekcont@ct-zuilen. Deze zuilen vind je verspreid in bibliotheken over de hele provincie. De cd-rom werd samen met Stichting Lezen ontwikkeld.

Videobeelden bewerkenDe sportdag, de plattelandsklas, interviews met mensen die een gevaarlijk beroep uitoefenen… Redenen voor video-opnamen vind je genoeg. Maar hoe maak je

van je opnamen een opvallende montage? Het nieuwe programma Magix Video Deluxe 2007 helpt je daarbij: detail- en secondemontage, speciale effecten, 3D-overgangen, surroundgeluid… Je krijgt het allemaal voor mekaar. Met het programma lees je video-dvd’s, vind en download je actuele internetfi lms, kan je fi lms, fotoshows en muziek kopiëren naar draagbare spelers enz.Magix Video Deluxe 2007 - verkrijgbaar in de handel (59,99 euro voor de classic versie, 99,99 euro voor de Plus)Vijf lezers kunnen een gratis pakket winnen. Mail je naam, adresgegevens en die van je school naar [email protected]. Zeg daarbij kort wat je op school al met beeld-bewerking hebt gedaan of zou willen doen. De namen van de winnaars staan vanaf 15 november online op www.klasse.be/wedstrijden.

SOFTWARE

An Inconvenient TruthEr ligt een tijdbom onder ons. Als het klopt wat de meeste geleerden denken, hebben we nog maar tien jaar de tijd om een wereldramp af te wenden. Ons

klimaat raakt in een verwoestende vrije val met extreme weersverschijnselen, over-stromingen, droogtes, epidemieën en ongekend dodelijke hittegolven. Een ramp die we zelf veroorzaakt hebben. Moeten we nu gaan doemdenken? In «An Inconvenient Truth» krijg je een bevlogen en bezielende man te zien die de mythen en misvattingen blootlegt over de opwarming van de aarde en laat zien wat we eraan kunnen doen. Die man is voormalig vice-president Al Gore, die zich met zijn reizende «Opwarming van de aarde-show» met hart en ziel inzet voor deze zaak. Gore is geestig, boeiend en oprecht. Hij laat op indringende en enthousiaste wijze zien wat wij als gewone burgers kunnen doen aan wat hij het ‘planetaire noodgeval’ noemt. Voor het te laat is.De documentaire vermengt de wetenschap van het broeikaseffect op een mooie manier met de persoonlijke geschiedenis van Al Gore. Gore vecht al vele jaren voor het milieu en hij geeft in deze documentaire veel informatie op een meeslepende manier. De fi lm is niet een verhaal van wanhoop, maar een oproep om samen de strijd tegen het broeikaseffect aan te gaan.De fi lm is nu in de bioscoop. Meer? Surf naar www.climatcrisis.net Win: de muziekcd van de fi lm of het boek - omschrijf in zeven lijnen wat jij over de klimaatcrisis aan je leerlingen wil zeggen - mail vóór 29 november (met vermelding «an Incon-venient Truth» naar [email protected]

FILM

UIP

CINÉART

WaterRegisseur Deepa Mehta brengt mooi en aangrijpend het verhaal van een achtjarig Indisch meisje ten tijde van het koloniale regime eind jaren 30. Zij verliest haar

veel oudere man (aan wie ze als kind werd uitgehuwelijkt) en wordt naar een tehuis van Hindoeweduwen gestuurd. Daar moet zij in totale afzondering leven. Na ‘Fire’ en ‘Earth’ is dit het laatste deel van ‘The Trilogy of the Elements’. De fi lm wordt verdeeld door Cinéart en is vanaf 22 november te zien in de bioscoop.Win: 25 duotickets (enkel geldig op weekdagen) - mail vóór 15 november (met vermelding «Water») naar secretariaat.leerkrachten.be

FILM

(advertentie)(advertentie)

Lord of the rings Dit najaar kan je (opnieuw) genieten van Tolkien’s «Lord of the Rings». De meeslepende avonturen van Frodo de Hobbit, Gandalf de tovenaar, Legolas

de Elf, Gimli de dwerg, Aragorn enz. werden meesterlijk verfi lmd door Peter Jackson. De fi lmtrilogie kreeg daarvoor 17 Oscars. En nu kan je de drie fi lms opnieuw bekijken op dvd. Niet zomaar een release trouwens, want tot februari 2007 (ja, een korte periode dus maar) kan je je de «Lord of the Rings Limited Edition» aanschaffen. Drie boxen, telkens een dubbel-dvd in een nieuwe vormgeving en luxe verpakking. In elke box vind je op één dvd de bioscoopversie van de fi lm én de speciale extended versie (de zgn. «director’s cut»). In elke box vind je daarenboven een tweede dvd met een making of-documentaire van speelfi lmlengte, met nieuw achter-de-schermen-verhaal, samengesteld door Costa Botes, op verzoek van Peter Jackson. Dit ruwe beeldmateriaal geeft je een exclusieve kijk op het ontstaan van het fi lmepos.De drie boxen zijn uitgebracht door A-fi lm en zijn tot februari 2007 verkrijgbaar in de handelWin: i.s.m. A-fi lm heeft Klasse 5 pakketten klaar liggen met telkens de drie dvd-boxen van de «Lord of the Rings Limited Edition». Om het aanbod nog feestelijker te maken, stoppen A-fi lm, Electronic Arts (EA) en Klasse in elk pakket nog een exemplaar van «the Lord of the Rings - the Battle for Middle-earth II», een Xbox 360 game, waar-bij je zelf het commando voert in de strijd om Middenaarde. Je kan het spel ook spelen via Xbox Live en andere spelers online uitdagen voor real-time veldslagen.www.a-fi lm.be - www.xbox.comMail vóór 26 november (met vermelding «LOTR») naar [email protected]

KLASSE NR.169 29

Multimedia

9/11De aanslagen op New York en Washington op 11 september

2001 laten de Amerikanen (en de rest van de wereld) voorlopig niet los. Getuige daarvan de vele herdenkingen onlangs (de vijfde verjaardag van de aanslagen) en een schier oneindige reeks fi lms en documentaires rond de gebeurtenissen. House of Knowledge en Dutch Filmworks gooiden onlangs een reeks van vijf van die fi lms op de Vlaamse markt. Te beginnen met «The fl ight that fought back», een docudrama over de passagiers van Flight 93 die zich verzetten tegen hun kapers, waardoor hun vliegtuig «slechts» in een veld neerstortte. «America 911» is een indringende reportage, gefi lmd door journalisten die op 11 september in de buurt van Ground Zero waren. «After 9/11 - rebuilding lives» focust op de heropbouw en op de nabestaanden van de slachtoffers. «Terrorisme regeert» is een box met drie documentaires over terrorisme en terroristische aanslagen in ’t algemeen. «Loose change» ten slotte onderzoekt één van de vele complottheorieën, waarbij de Amerikaanse overheid zelf zou betrokken zijn bij de aanslagen.www.dutchfi lmworks.nl - www.houseofknowledge.nl - verkrijgbaar in de handel

Plop en Piet Piraat ➜➜ Op de nieuwe dvd «Plop en de treitertrol» heeft een meisje de favoriete knuffelpop van kabouter Lui mee naar huis genomen, terwijl de bekende

kabouters aan het picknicken waren. De kabouters gaan de knuffel zoeken in het grote-mensen-huis. Daar gebeuren vreemde dingen en Plop en zijn vrienden worden de hele tijd gepest…«Plop en de treitertrol» is de registratie van een live-voorstelling - de voorstelling duurt 75 min. - de dvd is overal verkrijgbaar➜➜ Ook de live-voorstelling «Piet Piraat op Mango-eiland» is verschenen op dvd. In dit theaterstuk spoelen de piraten aan op een onbekend eiland, nadat de Scheve Schuit is weggedreven. Op dat eiland is niets wat het lijkt, ook niet die ogenschijnlijk vriendelijke oude man.«Piet Piraat op Mango-eiland» duurt 75 minuten en is overal verkrijgbaar➜➜ Voor de liefhebbers is er «Best of Studio 100-clips», met de beste videoclips van de voorbije jaren op één dvd. Kijk- en luisterplezier verzekerd, van «Ya ya yippee» en «Kuma Hé» van K3, over de kabouterdans tot de hitnummers van Piet Piraat, Big & Betsy en uiteraard Samson & Gert. Een aanrader.«Best of Studio 100-clips» is overal verkrijgbaar

Win: 5 x «Plop en de treitertrol», 5 x «Piet Piraat op Mango-eiland», 5 x «Best of Studio 100-clips» - mail vóór 26 november (met vermelding «Plop», «Piet Piraat» of «Stu-dio 100») naar [email protected]

STUDIO 100

Asiamania Dutch Filmworks trakteert je geregeld op een nieuwe lading (ten onrechte) onbekende Aziatische fi lms in alle genres. In de meest recente reeks vind je bijvoorbeeld «Hard

boiled», de laatste Hong Kong-fi lm van sterregisseur John Woo, voor hij richting Hol-lywood trok. «Lorelei, the witch of the Pacifi c Ocean» (Shinji Higuchi) is een oorlogsfi lm, vooral schatplichtig aan het beroemde «Das boot». «Peace Hotel» (Wai Ka Fai) is een leuke hommage aan de westerns van Sergio Leone. «Dragonhead» (Jôji Iida) is een postapocalyptische actiefi lm, die hoge ogen gooide op het Belgisch Internationaal Festival van de Fantastische Film begin dit jaar. Voorts in deze lichting de horrorfi lm «Dark Tales of Japan» en de actiefi lms «Muscle Heat», «Prison on fi re 2» en «Samurai Commando: Mission 1549»www.dutchfi lmworks.nl - verkrijgbaar in de handel

DUTCH F

ILMW

ORKS

A-FILM

XBOX/EA

DUTCH F

ILMW

ORKS

(advertentie)

(advertentie)

KLASSE NR.169 31

Lectuur

Coachend opvoedenAls een kind niet enkel duidelijk leert wat het wel of niet moet doen, maar bovendien de refl ex ontwikkelt om zich van zijn gedrag bewust te worden, dan is er sprake van

coachend opvoeden. Kinderen leren uiteindelijk hun verantwoordelijkheid te nemen voor hun gedrag. Via praktijkvoorbeelden verneem je hoe je coachend opvoedt, thuis of in de klas. Auteur en onderwijskundige Huib Verhage was 25 jaar actief in de on-derwijsbegeleiding.Coachend opvoeden (18,90 euro), Huib Verhage - verkrijgbaar in de handel - uitgeverij Nelissen

Kinder- en jeugdboekenAls je wat nieuws wil op de leeslijst voor je leerlingen, dan vind je inspiratie in de Nederlandse gidsen ‘Boek en Jeugd 2006’. Per leeftijdscategorie (0-4 jaar, 4-12 jaar en 12+) krijg je een aanbod van recente kinderen jeugdboeken. Bij elke titel vind je een korte beschrijving. Verder krijg je in alle gidsen een selectie van vakliteratuur en websites over jeugdlitera-tuur en lezen.‘Boek en Jeugd 2006’ (9,95 euro het stuk) - NBD/Biblion - Veursestraatweg 280 - 2265 CL Leidschendam - Ne-derland - tel. 00 31 703 377 733 - [email protected] - www.nbdbiblion.nl

AangeworvenHoe werft de overheid aan? Krijgen vrouwen evenveel kansen als mannen? Zijn de testen neutraal genoeg? Een brochure van de dienst Emancipatiezaken pluist het voor je uit en zet meteen de effecten van dit gelijkekansenbeleid op een rij (beeldvorming, slaagkansen van vrouwen, allochtonen en mensen met een handicap enz.)‘Wervend werven van kansengroepen’ - De brochure is gratis downloadbaar via www.emancipa-tiezaken.be of je vraagt een papieren exemplaar aan via [email protected]

GodsdienstenWaar en wanneer de wereldgodsdiensten ontstaan zijn, wie ze gesticht heeft, welke grote stromingen er zijn en hoe de gebedshuizen er uitzien… Een beknopte en rijk geïllustreerde brochure maakt je leerlingen wegwijs.‘Wegwijzer wereldgodsdiensten’ (7,95 euro), Patrick Vanaelemeesch - verkrijgbaar in de handel - uitgeverij Pelckmans

PiratenWil je na ‘Pirates of the Caribbean’ weten hoe het er echt aan toeging in de piratenwereld? ‘Piratologie’ is een boek met veel weetjes, tekeningen en foto’s, maar vooral met veel

in- en uitvouwbare verrassingen, een echte schatkist om in te snuisteren: touwtjes om knopen te leren, een Chinees piratenbriefje, piratenwoorden, kaarten van pirateneilanden enz. In dezelfde reeks verschenen eerder ‘Het complete drakenboek’ en ‘Magistrologie. Het complete tovenaarsboek’‘Piratologie’ (19,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - Standaard Uitgeverij

Aan tafel!Vijf kinderen uit even veel windstreken vertellen over hun voedings- en tafelgewoonten en over de betekenis van voedsel in het dagelijks leven. Aan het eind krijg je de recepten van Thembe’s melkpudding, Luis’ salsasaus, AA’s Thaise omelet, Jordans chocoladecake en Yamini’s kokosnootsoep. In geur en kleur.‘Aan tafel! Kinderen en hun eten uit de hele wereld’ (12,95 euro) is een coproductie van 11.11.11. en Bakermat Uitgevers - verkrijgbaar in de handel

CliniClownDagelijks genieten tientallen kinderen in hun ziekbed van een CliniClown-bezoek. De lach die ze te voorschijn toveren werkt soms beter dan pil of baxter. In dit avonturenboek loop je met twee beginnende CliniClowns mee door het ziekenhuis van Wormerduin. Elke kamer is anders en ook zieke jongens kunnen nog ondeugend zijn…‘CliniClown op wielen’, Jac Linders - verkrijgbaar in de handel - uitgeverij Bakermat - Als je het boek koopt, steun je het werk van de CliniClowns

Nieuwe nieuwjaarsbrievenTopillustrators als Liesbeth Slegers, Ingrid Godon, Guido Van Genechten en,

ja hoor, Marc de Bel hebben een nieuw gamma nieuwjaarsbrieven getekend. Abimo uitgeverij heeft ze gebundeld in twaalf reeksen (met bij elke kaart een gratis inlegvel).www.abimo.net - bij grote bestellingen zijn er aanzienlijke kortingen - vanaf 600 brieven krijg je een prentenboek cadeauWin: 5 pakketten nieuwjaarsbrieven (telkens 50 stuks) - mail vóór 30 november (met vermelding ‘Nieuwjaarsbrieven’) naar [email protected]

Leren en onderwijzen Hoe ziet een goede lesvoor-bereiding eruit? Hoe bepaal

je de beginsituatie? Welke doelen stel je jezelf in de klas en hoe koppel je daaraan de juiste werkvormen? In hun standaardwerk gaan Roger Standaert e.a. in op alle aspecten van de algemene didactiek. Deze vijfde, herziene editie gaat niet enkel in op de moderne media maar sluit ook nog beter aan bij de basiscompetenties en beroepsprofi elen van het lerarenberoep.‘Leren en onderwijzen’, Roger Standaert e.a. (26,50 euro) - verkrijgbaar in de han-del - uitgeverij AccoWin: 10 x ‘Leren en onderwijzen’ - mail vóór 26 november (met vermelding ‘Leren en onderwijzen’) naar [email protected]

ABIM

O UITGEVERIJ

(advertentie)

KLASSE NR.169 33

LectuurTerug naar huid

‘Het moet wel zo zijn dat ik gemaakt ben van restjes mens die niemand meer wou…’ Met dit vers zet Greet Bilsen de teneur van haar bundel ‘Terug naar mijn huid’. In die

huid zullen veel jongeren zich herkennen die twijfelen aan zichzelf. Identifi catiepoëzie voor leerlingen vanaf 15 jaar.‘Terug naar mijn huid’(11,25 euro), Greet Bilsen - verkrijgbaar in de handel - uitgeverij De Eenhoorn

Leren kiezen ‘Ach, we hebben nog tijd’, zeggen jongeren graag, maar één op vijf zesdejaars weet in juni nog altijd niet of ze gaan voortstuderen en zo ja, wat. En wat betekent dat voor alle andere keuzes die ze moeten maken? Paul Beekers overloopt de zeven keuzestijlen van jongeren (logisch-rationeel, emotioneel, impulsief, uitstellend…). Hij geeft daarbij de kwaliteiten én de valkuilen achter elke stijl. Een concreet lesplan en oefeningen helpen je om van leren kiezen een lesonderwerp te maken.‘Kiezen is een kunst. Zo help je scholieren op weg’ (22,50 euro), Paul Beekers - CPS - Postbus 1592 - 3800 BN Amersfoort - tel. 00 31 334 534 343 - [email protected] - www.cps.nl

PsychologieVanaf het moment dat de heer P. (67) een beroerte had gekregen aan de rechter pariëtale lob van

zijn hersenen, negeerde hij op alle manieren de linkerkant van zijn lichaam… Niet minder dan 38 getuigen zagen hoe een moordenaar Katy Genoveses (28) neerstak, zijn auto wegreed en terugkwam om haar af te maken, maar niemand reageerde… Een Frans psycholoog die beweerde dat je niemand kon conditioneren zonder dat hij het besefte, werd door zijn eigen studenten overtuigd van het tegendeel: telkens hij zijn baard aanraakte, gingen de studen-ten meer geïnteresseerd kijken en aandachtiger aantekeningen maakte; als gevolg daarvan ging hij onbewust steeds vaker zijn baard aanraken… Drie interessante psychologische ‘gevallen’ uit het ruim geïllustreerde naslagwerk ‘Psychologie’, waarin Marc Brysbaert in bijzonder heldere taal alle domei-nen van de wetenschappelijke psychologie behandelt: de biologie van het gedrag en de menselijke functies zoals waarnemen, aandacht, leren, taal, denken en motivatie en emotie; de levensloop, de intelligentie en de persoonlijkheid; de psychopathologie en psychotherapie, de gezondheidspsychologie, de sociale psychologie en de toegepaste psychologie. (school, arbeid, onderwijs, ergonomie…).‘Psychologie’ (55 euro), Marc Brysbaert - verkrijgbaar in de handel - uitgeverij Academia Press

Voorrang van boven 500 examenvragen op cd-rom en een geïllustreerd boek om je erop voor te bereiden. Dat is ‘Eenvoudig op weg’. Het boek speelt in op vakoverschrijdende

eindterm 12 van het BSO (‘de leerlingen verwerven de kennis die moet volstaan als voorbereiding op het theoretisch rijexamen categorie B’). Door zijn eenvoudig taal-gebruik en stap-voor-stap structuur richt het zich ook tot taalzwakkeren en cursisten van de basiseducatie. Rijden onder invloed, drugs en geneesmiddelen, de veiligheid van chauffeur en passagiers, autopapieren en toebehoren, en preventief rijden komen eveneens ruim aan bod.‘Eenvoudig op weg naar je theoretisch rijbewijs’ (boek + cd-rom 29 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitgeverij Wolters PlantynWin: 3 x ‘Eenvoudig op weg’ - mail vóór 26 november (met vermelding ‘Eenvoudig op weg’ naar [email protected]

Drop je lyrics Afrippen, barfen, shuk of zadap? Laat maar komen! Jongeren uit het secundair onderwijs kunnen opnieuw hun eigen (nieuwe) woorden achterlaten op de site

www.dropjelyrics.nl. De actie ‘Drop je lyrics’ van Prisma loopt voor het tweede opeen-volgende jaar. Jongeren kunnen individueel hun lyrics droppen, maar ook klassikaal. Naast het woord geven ze ook de betekenis en een voorbeeldzin op. Elke maand is er een prijs voor het beste en origineelste woord. En ook rapteksten en gedichten mogen. Inmiddels is de eerste bundel jongerentaal verschenen.Alle info: www.dropjelyrics.beWin: 10 x ‘Drop je lyrics’ (jongerenwoordenboekje) - mail vóór 26 november (met vermel-ding ‘Drop je lyrics’ naar [email protected]

MidzomernachtzeeCharlotte lift van stad tot stad, met slechts één doel: haar vriend Maarten vinden aan een Italiaans strand.

Haar vreemde reisgenoten, de fl amboyante Alison, de knappe Ier Graeme en zijn zieke broertje, een auto vol nonnen, leren haar iets over verwachtingen en verlangens. Ze leren haar ook dat ze eigenlijk op de vlucht is, op de vlucht voor haar overbescher-mende ouders en de realiteit die haar doodziek maakt.Jan De Leeuw (Gouden Uil Prijs van de Jonge Lezer voor ‘Het Nachtland’) schreef een knappe roadmovie voor jongeren vanaf 13 jaar.‘Midzomernachtzee’ (Davidsfonds/Infodok) - 14,95 euroWin: 5 x ‘Midzomernachtzee’ - mail vóór 26 november (met vermelding ‘Midzomernacht-zee’) naar [email protected]

Strijden tegen windmolens ‘Don Quichot’, de roadmovie-

avant-la-lettre van Miguel de Cervantes is het derde deel in de stripreeks ‘Clas-six’ (Standaard Uitgeverij). Roger Meert en Ivo Adriaens-sens brengen hun eigen versie van de strijd tegen windmolens van de legen-darische Spaanse edelman, zijn trouwe schildknaap Sancho Panza en zijn strijd-ros Rocinante. In deze reeks verschenen eerder stripbe-werkingen van ‘Oliver Twist’ en ‘Ben Hur’.‘Don Quichot’ (Classix-reeks 3) - 4,99 euroWin: 10 x ‘Don Quichot’ - mail vóór 26 november (met vermelding ‘Don Quichot’) naar [email protected]

De papaver bloedtGedwongen door omstandigheden moeten Ybrahim en Kenneth samenleven. Dat kost

moeite. Het is niet vanzelfsprekend. Racisme is nooit ver weg en toch… ‘De papaver bloedt’ (Rob Baetens) is een verhaal over onverdraagzaamheid, zinloos ge-weld en vreemdelingenhaat, voor jongeren vanaf 12 jaar, waarbij de klaproos (papaver) in de titel verwijst naar de waanzin van WO I. Op www.robbaetens.be vind je een gratis downloadbaar verwerkingspakket met educatieve tips.www.abimo.net - www.robbaetens.beWin: 5 x ‘De papaver bloedt’ - mail vóór 30 november (met vermelding ‘De papaver bloedt’) naar [email protected]

DAVIDSFONDS/INFODOK

ABIM

O UITGEVERIJ

STANDAARD U

ITGEVERIJ

(advertentie)

KLASSE NR.169 35

InternationaalKLASSE INTERNATIONAAL [email protected] - tel. 02 553 96 99 Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

Expeditie Zweden (10)«Kennen jullie Pipi Langkous? Wie is Nobel? En zeker ABBA niet vergeten!». De kinderen uit het zesde leerjaar van Andreas Vesalius in Edegem leren de ‘basics’ over Zweden. Plaats van afspraak is de Eklundas-kolan in het Zweedse Örebro. Petra, Lutgart, Mimi en Koen: «We hielden het niet voor mogelijk, maar het is gelukt: de ganse klas is een week op bezoek bij onze Zweedse partnerschool. En de kinderen van Örebro komen ook een week naar Edegem.». Hoe deze Zweedse expeditie verder verloopt, lees je op www.klasse.be

Nieuwe start in 2007 Start 2007 met meer dan goede voornemens en dien tijdig je aanvraag in voor een Europees project. In Vlaanderen is 1 februari de ultieme indieningsdatum voor de

Europese school-, ontwikkelings- en taalprojecten. Je vindt meer informatie over de verschillende acties op de site van het Vlaams Socrates-Agentschapwww.ond.vlaanderen.be/socrates - op www.ryckevelde.be en www.alden-biesen.be vind je een kalender met informatiesessies en internationale ontmoetingsseminaries

Gezocht: klas met een ID Hoe ziet het ideale Europa er voor jouw klas uit? Dat is de centrale vraag van de «State of the European Union» die leerlingen van het vijfde of zesde secundair onderwijs

moeten beantwoorden. In een essay van max. vier bladzijden geven ze hun mening over het Europa van de toekomst. De winnende klas mag haar visie komen toelichten in het Vlaams Parlement tijdens de «State of the European Union» op woensdag 9 mei. De klasgroepen met de beste essays winnen een mooie prijs.Stichting Ryckevelde en Vlaams Parlement tekenen voor de organisatie. Uiterste indieningsda-tum is 9 maart.www.ryckevelde.be/jongeren/home.htm - op www.ryckevelde.be (klik op Actua, Opiniestukken) vind je de tekst van de State of the European Union 2006

Studeer of geef les in Amerika Je bent leraar Engels (met minstens 3 jaar leservaring) in het hoger secundair onderwijs en je hebt zin in een Amerikaans avontuur. Schrijf dan in voor de zomer-

cursus van 6 weken in de Verenigde Staten. De eerste 4 weken studeer je intensief op een Amerikaanse universitaire campus en de laatste 2 weken reis je doorheen de Verenigde Staten. De «Commission for Educational Exchange» betaalt alle kosten via het Fulbright-programma.Dat programma stelt ook beurzen ter beschikking voor leraren Frans, Duits of Nederlands met minder dan 3 jaar leservaring. Je kan als taalassistent (Frans, Duits of Nederlands) naar een Amerikaanse hogeschool of universiteit tijdens het academiejaar 2007-2008. Je geeft én je volgt les. Deelnemen is gratis.Deadline voor beide beurzen is 15 januari (je moet je wel vooraf aanmelden). Commission for Educational Exchange - Koninklijke Bibliotheek Albert I - Keizerslaan 4 - 1000 Brussel - [email protected] - www.fulbright.be

Gids voor het buitenland Heb jij leerlingen die in het buitenland willen studeren of werken, maar weet je zelf niet goed hoe de vork aan de steel zit? Registreer je gratis op

de site van het Euroguidance-centrum en leer via «Euromodules» alles over studeren, werken en onderzoek binnen en buiten de Europese Unie. Deze onlineopleiding bestaat uit verschillende modules die telkens een bepaald deel van dit onderwerp behandelen: de Europese wetgeving, werken en zelfstandig worden binnen de Unie… Na elke module is er een zelfevaluatie en op het einde van de opleiding doe je een algemene test. Als je hierin slaagt, bekom je een certifi caat. Via het forum wissel je ervaringen en vragen uit met collega’s. «Euromodules» is een initiatief van het Euroguidance-centrum van de Dienst Beroepsopleiding (Onderwijs en Vorming)[email protected] - registratie op users.pandora.be/euroguidance/

Groene energie in Engelse les Wat veroorzaakt de opwarming van de aarde? Waarom is dit een probleem? Hoe kunnen je school en je leerlingen het verschil maken? Je vindt een

antwoord in de Engelstalige lesbrochure «Global warming: information pack for schools in Belgium». Deze gratis lesbrochure van de Britse Ambassade is een handig hulpmid-del om in de lessen Engels het thema «klimaatverandering» met je leerlingen van de tweede graad secundair onderwijs te bespreken. Foto’s, diagrammen, oefenbladen en een «Global Warming Quiz» zorgen voor een actieve inbreng.Gratis bestellen via [email protected] of gratis downloaden op www.britishembassy.gov.uk/belgium (klik op ‘Brochure on Climate Change’)

Opgelost staat netjes Heb je problemen om de dienstjaren die je als leraar in het buitenland opgebouwd hebt, bij de Vlaamse overheid te laten erkennen? Of wil je in

een andere lidstaat gaan werken en heb je het moeilijk om je diploma te laten erken-nen? Neem dan contact op met het SOLVIT-centrum in Brussel. Dat zoekt voor jou een oplossing bij de bevoegde diensten. SOLVIT is een onlinenetwerk dat bemiddelt bij een verkeerde toepassing van de internemarktregels binnen de EU. Er is een SOLVIT-kantoor bij de overheid van elke lidstaat. De procedure is [email protected] - tel. 02 501 84 42 - www.europa.eu.int/solvit

Brussels to Brussel De leerlingen van het plaatselijke college in Brussels zoeken een secundaire klas in Vlaanderen om te corresponderen. Vergis je niet: deze oproep komt wel degelijk van

het Amerikaans dorpje Brussels, gelegen tussen de Mississippi en Illinois-River, vlakbij de grens met Missouri en de stad Saint-Louis. Burgemeester Sarah Kinder geeft les in dit college en wil graag met een Vlaamse school uitwisselen.Interesse? Neem contact op met Mayor Sarah Kinder - Village of Brussels - PO Box 95 - Brussels IL 62013 - [email protected]

ANDREAS V

ESALIUS EDEGEM

(advertentie)

1. handwerper

2. coverboy

3. geestelijke vader van Don Quichote

4. Vlaams minister voor gelijke kansen

5. Vlaamse zangeres («De Jager»)

6. Keizer met fort in Oostende

7. Marokkaan in de Schoolstraat in Sint-Jans-Molenbeek

8. Spaans schilder (1599-1660)

9. leraar-voor-één-dag op 5 oktober jl.

10. Ring-regisseur

11. Burgemeester van Brussels, Illinois, USA

KLASSE NR.169 37

Canon CultuurCANON CULTUURCEL Jan Staes - Dirk Terryn - Jan Luyten - Brecht Demeulenaere Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel tel. 02 553 96 63 - [email protected] - www.canoncultuurcel.be

Win: vier dagen LondenZet de elf voornamen in het rooster (de meeste antwoorden vind je zelfs in deze Klasse). Als ze juist zijn, krijg je in de kolom met de pijl,

van boven naar beneden, «een jaarlijkse afspraak voor bibliofi elen».Stuur het woord vóór 26 november naar Klasse (Raads?l) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - [email protected]. Vanaf begin december vind je de oplossing en de winnaar op www.klasse.be/winnaars. Je wint een reischeque van 450 euro voor een trip van Holidayline. Daarmee kan je bijvoorbeeld met twee personen voor vier dagen/drie nachten naar Londen (zie aanbod in vorige Klasse of op www.klasse.be/kvl/168/39). Het super reis-aanbod van Klasse vind je op www.lerarenkaart.be (commercieel aanbod / rei-zen). In september won Sigrid Dillen uit Lommel de reischeque. Koffers klaar?

PiXELme Ontdek alles over communicatie, kunst en nieuwe media. Speel de webquest. Laat je rijden in een limo naar het VIP-portaal. Boks je eigen e-cards in elkaar. Bekijk je werk

in het museum. Zap door allerlei communicatieweetjes. Schrijf je vrij in de soapbox. Download gratis nieuwe arty screensavers. Klik op de octopus en vervelen behoort tot het verleden… Ontdek PiXELme, de gloednieuwe tentoonstelling en website van kunsteducatieve organisatie RASA. Beide handelen over kunst, communicatie en nieuwe media en zijn vooral gericht op jongeren van 10 tot 14 jaar, leerkrachten, begeleiders en ouders.Op de teasende interactieve website www.pixelme.eu vind je drie webquests, een associatiesy-steem «zappen», een lijst met leuke, boeiende links op het web...www.pixelme.eu - www.rasa.be - [email protected] - tel. 03 776 86 88

Filosoferen is kansen creëren Wil je «denken» bij je leerlingen stimuleren? Is fi losofi e voor jou een middel om gelijke onderwijskansen voor leerlingen te realiseren? Kom daarover mee fi losoferen

op de studiedag «Filosoferen = kansen creëren» van het Vlaams netwerk voor eigentijds fi losofi eonderwijs (VEFO). Er zijn workshops rond de thema’s algemeen fi losoferen, fi losoferen met multiculturele groepen, fi losoferen in TSO en BSO enz.De studiedag vindt plaats op de zaterdag 18 november (Internationale dag van de fi losofi e), van 10 tot 13 u., in Universiteit Antwerpen (Vakgroep Wijsbegeerte, Rodestraat).Info en inschrijvingen via [email protected] - www.fi losoferen.eu

Jongeren naar het MASHet Museum aan de Stroom (MAS) opent in 2009 en wil ook jongeren bereiken. Hoe zorg je

ervoor dat dit museum ook hún museum wordt? Wat kan het museum voor hen betekenen? Hoe test je museummethodieken uit? Leerlingen én leraren mogen hierover meedenken en meediscussiëren op www.museumaandestroom.be (klikken naar het forum «MAS en jongeren»). O.a. op vraag van Canon Cultuurcel is de ploeg van het MAS op zoek naar een degelijke visie en een werkbaar traject.Info via [email protected] - www.museumaandestroom.be

Dag van de cultuureducatie 2007 Informatieve presentaties, workshops, schoolvoorbeelden, verhalen, discussies en een nagelnieuw rapport mee naar huis: dat biedt de vierde «Dag van de Cultuur-

educatie», met dit keer als centrale thema «cultuureducatie en diversiteit». Wie is aan zet als het op cultuureducatie en diversiteit in het onderwijs aankomt? Wie neemt de verantwoordelijkheid en het initiatief? Hoe werk je met kinderen en jongeren van diverse achtergronden? Wat kan je leren van de ervaringen van andere scholen?De vierde «Dag van de Cultuureducatie» vindt plaats op 23 januari 2007 in KVS Brussel, duurt een hele dag en kost 30 euro (lunch en boek inbegrepen).Info en inschrijvingen via www.dagvandecultuureducatie.be - een verslag van de vorige «dagen» vind je op www.dagvandecultuureducatie.nl

MICHEL W

UYTS

MAAIKE B

UYS

VELAZQUEZ/N

ATIONAL GALLERY L

ONDON

Wriemelende chromosomen«Amai, wat is mijn biologische bagage licht geworden», zegt Helga Meersman. Ze geeft al tien jaar Nederlands aan het Sint-Paulusinstituut van Herzele en bezoekt «De zaak DNA». Samen met Ingrid De Hanscutter overtuigt ze haar biologiecollega’s. Ze komen met honderd leerlingen naar deze expo. De zaak DNA is opgevat als een detectiveverhaal. Laat dat nu net leerstof zijn van het zesde jaar. De leerlingen komen pas in januari, want dan gaat de theaterproductie «Project Mens» in première. «We vernemen zopas dat het toneel ook een discussieluik heeft. Dat maakt het nog interessanter

voor ons vak», zegt Ingrid. Snel nemen beide leraressen de geheime websiteadressen in ontvangst waar leraren de oplossingen vinden van de oefeningen. Dan willen ze de tentoonstelling weer in. Benieuwd als ze zijn naar de verouderingsfoto die hen 20 jaar de toekomst instuurt.«De zaak DNA» - Kunsthal Sint-Pietersabdij - Sint-Pietersplein 9 - 9000 Gent - nog tot 18 maart 2007

Hang de wereld aan je muur

Boliviaanse broodverkoopsters in La Paz, een meisje uit Ghana dat haar sommen maakt op een zwartgeschilderde zijmuur van het huis, Afghaanse vrouwen die

het stemhok verlaten… De Wereldkalender 2007 toont mensen uit het Zuiden, veel vrolijker en menselijker belicht dan op foto’s die je doorgaans in kranten en tijdschriften vindt. Stapt voortaan iedere maand een zuiders land je klaslokaal binnen? Jouw persoon-lijke bureau, de lerarenkamer? Je bestelt de panoramakalender met grootformaatfoto’s (15,50 euro) of de plankalender (16,50 euro) via www.11.be/winkel. Het verhaal achter de foto’s komt in de maandelijkse lesbrief Wereldreis. Die bevat lestips en kopieer-bare werkbladen per graad voor het basisonderwijs. Wereldreis en Wereldkalender samen kosten 27,60 euro, een abonnement op Wereldreis zonder kalender 12,90 euro. Een abonnement op Wereldreis én Wereldkalender ligt klaar voor één leraar die op www.lerarenkaart.be het wedstrijdformulier correct invult (rubriek ‘gelezen in Klasse’). 11.11.11 - Vlasfabriekstraat 11 - 1060 Brussel - tel. 02 536 11 22 - www.11.be

Communievieringen«Op het goede spoor!» is een cd met vormsel-liedjes, een kant-en-klare viering, een partituren-

boek (met gitaartabs) én een karaoke-dvd om de liedjes makkelijk aan te leren. Ook nieuw is «Hartje Lief», een cd met eerstecommunieliedjes, een uitgewerkte viering én partiturenboek (met gitaartabs). «Een Fijne Dag!» liet Frank Pollet en Moniek Vermeulen de teksten op maat schrijven. Vijf leraren die naar info@eenfi jnedag.be mailen welk liedje de bonustrack is van «Op het goede spoor!» winnen een cd. Geef je mail als onderwerp “Wedstrijd Klasse”. Vergeet je naam, adres en het nummer op je lerarenkaart niet. Vermeld ook welke cd je graag wint! De winnaars verschijnen binnen drie weken op de website. Zoeken kan op www.eenfi jnedag.be.

Aangenaam wonenDrie beurzen onder één dak. Designbrussels illustreert wat nieuw is op het vlak van meubilair, binnenhuisinrichting, wellness en communicatietechnologie.

Cocoon focust op het traditionele interieur, van klassiek tot modern. Smart Living toont materialen en technieken die het wonen aangenamer, eenvoudiger of goedkoper maken. Van deuren over zwembaden en huishoudtoestellen tot energiebeheer. 50 leraren krijgen een duovrijkaart om tussen 18 en 26 november de Woon- en Interieurbeurs in Brussels Expo gratis te bezoeken. Surf naar de startpagina van www.lerarenkaart.be en klik op de link naar het wedstrijdformulier (rubriek ‘gelezen in Klasse’).«Woon- en Interieurbeurs» - van zaterdag 18 tot zondag 26 november (11-19 uur en op 24/11 tot middernacht) - Brussels Expo, paleizen 5 tot 9 - www.wooneninterieurbeurs.be

De Lerarenkaart

38 KLASSE NR.169

Je nieuwe lerarenkaart?Die komt er eind december aan. De lerarenkaart werkt niet per schooljaar maar per burgerlijk jaar. De werkstations werken momenteel hard aan de dossiers van de nieuwe leraren. Reaffectaties veroorzaken nog verschuivingen. De lerarenkaart gebruikt de bestanden van de werkstations en die zijn pas eind november stabiel. Op dat ogenblik gaat de lerarenkaart 2007 in druk. Je vindt je persoonlijke exemplaar in het januarinum-mer van Klasse (dat eind december bij je thuis ligt). In datzelfde nummer steekt ook de nieuwe lerarenkaartbrochure.

Nog meer DNA - Bezoek je met leerlingen van de tweede en derde

graad secundair «De zaak DNA» in Kunsthal Sint-Pietersabdij Gent? Dan kan je gratis exemplaren van het jonge-renblad Explore bestellen. Deze speciale editie heeft het over EPO en de ziekte van Crohn. Jonge onderzoekers krijgen het woord. Neem contact op met [email protected], vermeld op welke dag je de tentoonstelling bezoekt en hoeveel exemplaren je wenst (maximaal 20). De

bladen komen per post.- Een unieke combinatie van

toneel en discussie-op-maat is PROJECT MENS. In een soapachtige

voorstelling poogt een ‘cool’ koppel de maakbare mens te verwezenlijken. Mag je je geest veranderen? Kan je prutsen aan je nageslacht? Waar ligt de grens tussen natuurlijk en onnatuurlijk? Drie kwartier toneel en drie kwartier discussie maken je bezoek aan «De zaak DNA» completer, maar je kan ook alleen naar de voorstelling. Van 14 januari tot 18 maart in Kunsthal Sint-Pietersabdij Gent.Meer info: www.dezaakdna.be - reserveren via tel. 09 243 97 43 of fax 09 225 18 14. Als leraar betaal je voor PROJECT MENS 2 euro (i.p.v. 4 euro). «De zaak DNA» bezoek je gratis op ver-toon van je lerarenkaart.

16804137453

M. Demeester

Schoolstraat 14

2437 Terbank

16804137453

M. Demeester

Schoolstraat 14

2437 Terbank

KLASSE

EEN FIJNE DAG

STUDIO G

LOBO

VIB

ARTEXIS

Hetekoeken en moiletrekkers: welkom in oma’s jeugd

In de schaduw van het Gentse Gravensteen en aan de rand van het Patershol duik je in het dagelijkse leven tussen 1900 en 1970. Het Huis van Alijn

laat leraren basisonderwijs en hun gezin op zaterdag 18 november (14-17 uur) gratis snuisteren tussen constateurs van duivenliefhebbers, verlostangen van gynaecologen en Delftse apothekerspotten. Dingen die (n)ooit voorbijgaan.Achter hedendaagse tradities en symbolen, rusten vergeten verhalen. Het Huis van Alijn speelt tolk. Waarom draagt een bruid een sluier? Zo’n voile maakt haar onherkenbaar voor heksen. Die bedreigen haar vruchtbaarheid. De vrienden bestraffen de bruidegom de avond voor zijn huwelijk omdat hij hen ontrouw wordt. Na het «scheebier» bewijzen ze hem een dienst door gewapend met kanonnen de bruid «los te schieten».In de bakkerij doen hetekoeken, muilentrekkers, wippers en makarons hun zegje. Rijkelui trokken naar de coiffeur en armelieden naar de barbier. Waarin verschilt de winkelwaar van een drogist, kruidenier en apotheker?Vrouwen met baard en snor, dwergen en reuzen. Ze zijn naast wafels en oliebollen dé attractie van de kermis. In de taalkamer ontcijfer je Zuid-Nederlandse dialecten. Uren amateurfi lmpjes uit de periode 1940-1970 zijn snapshots uit het leven van Jan met en Jan zonder Pet.

Hendrik, het spook van Alijn, ontvoert kinderen naar de wereld van hun (over)grootouders. Welke rituelen beleef je tussen geboorte en dood? Hoe ontspanden oma en opa zich in hun kindertijd? Een klasbezoek aan Het Huis van Alijn kan zowel vrij als geleid. Rijms vzw staat in voor de erfgoededucatie voor kinderen en verzorgt naast rondleidingen ook ateliers.Op zaterdag 18 november staan de gidsen klaar om 14, 14.30, 15 en 15.30 uur. Je krijgt informatie over het educatieve aanbod. Inschrijven doe je via www.lerarenkaart.be (kies op de startpagina de rubriek ‘inschrijven’).Het Huis van Alijn - Kraanlei 65 - 9000 Gent - www.huisvanalijn.be - tel. 09 269 23 50 - [email protected]. Inschrijven voor de lerarendag kan alleen via de site van de lerarenkaart.

Welkom in WonderlandEr was eens (of er was nooit, daarover zijn ze het niet eens) een Indianenstam

in Noord-Amerika die de grenzen van de creativiteit ruim aftastte. Thomas Edison werd supporter van de Fluxus-stam die honderden jaren voor hem ideeën spuide voor gloeilampen en kopieerapparaten. Maar ook de kunstbeweging Fluxus haalde absurde en speelse mosterd bij deze Indianen. De term Fluxus betekent bovendien ‘zuiverende stroom’. Wanneer je met fl uxus naar een Engelse dokter gaat, behandelt hij jou voor een fl inke diarree. Fluxuskunstenaars willen de wereld inderdaad zuiveren. Van beroepsartiesten en commerciële kunst. Yoko Ono, Ben Vautier en Joseph Beuys waren een tijdlang aanhanger.De Flux-kunstenaars ontmaskeren de lichtheid van het serieuze bestaan. Of het voor een averechtse gedachtesprong is, een ongrijpbare performance of een speelse fi lm, altijd gebruiken ze dagelijkse voorwerpen. Een grammofoonplaat met blokfl uit, een portret met kurk, een schaakbord op een kepie. Als kunst een glimlach op je gezicht moet brengen, is Fluxus met brio geslaagd. De Gentse Zebrastraat haalt de ongecompliceerde Fluxus-stroming van onder het jaren 60-stof. Leraren krijgen een gratis rondleiding door «Wonderland, Fluxus en het spel» op woensdag 22 november (14 uur). Na de rondleiding (door curator Stef van Bellingen) krijg je een drankje en zijn je vragen welkom. Ook over het scholenaanbod dat onder andere bestaat uit spelnamiddagen en poppenkast. Je reserveert via [email protected] (geef je mail als onderwerp: reservatie lerarendag). Vermeld je naam, adres en telefoon-nummer en het aantal personen voor wie je reserveert. «Wonderland, Fluxus en het spel» - Zebrastraat - 9000 Gent - www.zebrastraat.be - van 18 no-vember tot 18 februari, toegankelijk op woensdag tot zondag (14-18 uur), gratis op vertoon van je lerarenkaart - rondleidingen 60 euro per groep van max. 20 leerlingen

KLASSE NR.169 39

Vul je klasbib met non-fi ctieMagneten, Vikingen, de Industriële Revolutie en Virussen. Dit zijn vier van de veertig onderwerpen waarover ondertussen een handig WP.DOC-boekje bestaat. Elk boekje is twintig bladzijden dik en be-handelt één thema. Leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar lager onderwijs hoeven niet lang te zoeken naar betrouwbare informatie in heldere taal en met duidelijke illustraties. Zo wordt een spreekoefening voorbereiden nog een leuke job.WP.DOC staat voor Wolters Plantyn Documentatiecentrum - jaarlijks verschijnen 20 boekjes, een abonnement kost 100 euro per jaar. Op www.woltersplantyn.be/wpdoc/webboek blader je door een voorbeeld (over puberteit).

Gratis door huizen en interieurs van de vorige eeuw

Expo 58, televisie, keukenrobot en autosnelwegen. Vlaanderen krijgt in de jaren vijftig een extra versnelling. Dat uit zich ook in de woningbouw. De gemiddelde

Vlaming verhuist naar een verkaveling in het groen, wil een moderne keuken en een badkamer. De «Boerinnenbond» en «Het rijk der vrouw» overladen de bouwlustige met tips, de overheid geeft premies. Precies deze periode brengt de tentoonstelling «Wonen in welvaart (1948-1973)» naar deSingel (Antwerpen). Ideale gezinswoningen in een modelwijk, hoogbouw en sociaalutopische projecten zijn verzameld door het Vlaams Architectuurinstituut en het Centrum Vlaamse Architectuurarchieven. Op zaterdag 2 december (14-16 uur) krijg je als leraar een gratis rondleiding. Inschrijven voor deze rondleiding doe je op www.cvaa.be. Daar resideert ook meer informatie over de tentoonstelling.«Wonen in welvaart (1948-1973)» - deSingel - Jan Van Rijswijcklaan - 2018 Antwerpen - gratis toegang.

HET H

UIS VAN ALIJN / R

IJMS VZW

FRANK PHILIPPI, COLLECTIE FOTOMUSEUM ANTWERPEN

ZEBRASTRAAT

WOLTERS P

LANTYN

HET H

UIS VAN ALIJN / R

IJMS VZW

Stormbreaker voor 2,95 euroNee, de oom van Alex Rider was geen bankdirecteur. Maar spion voor MI6. En hij stierf niet in een auto-ongeval, maar

een Russische huurmoordenaar nam hem te grazen. Alex treedt zelf in dienst van MI6 en komt erachter waarom het bedrijf SayleCom elke Engelse school een

supercomputer cadeau doet. Heeft Alex genoeg aan 184 bladzijden om zijn land voor een ramp te behoeden? Je kan het lezen. Je kan het zien. «Bolbliksem» van Anthony Horowitz is verfi lmd onder de titel «Stormbreaker». Speciaal voor lezers van Klasse voor leerkrachten, Klasse voor ouders, Maks! en Yeti verkopen de Colibro-Boekhan-dels het boek «Bolbliksem» voorzien van een nieuwe «Stormbreaker»-fl ap voor 2,95 euro. Leraren vullen op www.lerarenkaart.be hun kortingsbon in (startpagina, rubriek ‘gelezen in klasse’). Ouders, Maks!- en Yeti-lezers komen alleen in aanmerking als ze de elektronische nieuwsbrief met de aankondiging van deze korting uitprinten. Aanbod geldig zolang de voorraad strekt.Colibro-boekhandels vind je in Aalst (Woeste Willem), Antwerpen (De groene waterman en In den olifant), Borgerhout (De boekuil), Brugge (Brugse Boekhandel De Meester en Boekhandel De Reyghere), Brugge Sint-Kruis (Boekhandel De Reyghere), Brussel (Cook & Book en Passa-porta Bookshop), Deerlijk (Etiket), Genk (Malpertuis), Gent (Walry), Gent-Ledeberg (I*BOEKS), Hasselt (De markies van Carrabas en Poespas), Ieper (Levet Scone), Kortrijk (Theoria), Leuven (De Kleine Johannes, Infodok en Plato), Lier (Van In), Mechelen (Forum en Salvator), Mol (Bre-dero), Mortsel (De boekuil), Oudenaarde(Beatrijs), Roeselare (Hernieuwen), Sint-Niklaas (’t On-eindige verhaal), Sint-Truiden (Kat en koe), Tienen (Plato), Turnhout (Taxandria) en Zedelgem (Jeukiboek). Adressen op www.colibro.be.

Hippe erfgoededucatie in het Fort NapoleonEen gids die een paraplu in de lucht houdt, jongeren die verveeld volgen. Dat schrikbeeld blijft je bespaard als je met je leerlingen (secundair onderwijs)

op erfgoededucatie gaat in het Fort Napoleon. Verwacht je daarentegen aan rollenspel, improvisatietheater, gedichten schrijven, berekeningen maken en zelfs dans!Omdat Napoleon in 1810 voor een Engelse invasie vreest, laat hij in Oostende een imposant fort bouwen. Hij schakelt de meetkunde en de laatste krijgsbouwkundige theorieën in om de Engelsen alle moed te ontnemen. Na tussenfases als artilleriekwartier van het Duitse leger, museum en kinderspeelplaats, is het fort nu een ideale ruimte voor originele erfgoededucatie. Een korte mimesessie breekt het ijs. Je leerlingen tasten denkbeeldige muren van glas af voor hen, achter hen, naast hen... Hoe beleef je ruimte? Hoe voelen de tunnels van het Fort aan, zelf verzonken in een zandheuvel? Kunnen ze zich oriënteren in de gangen? Wellicht niet. Wat bewijst dat Napoleon in zijn opzet slaagde.In een droge gracht worden je leerlingen gevangengezet. Zullen ze de code van het slot kraken om zichzelf te bevrijden? Meetkundige en architecturale kennis is doorslaggevend. Zo ga je nadenken over de bouw van het vijfhoekige fort. Tijd voor ontspanning. Muziek uit de tijd van het Franse regime gemixt met Arno en hiphop. Het Fort transformeert in een discotheek waar dansstijlen uit de laatste 200 jaar vermengen.Je leerlingen krijgen rollen toebedeeld. De een is Napoleon hemzelve, de andere een conservator die het museum opent. Een ober in Chaplin-stijl verwelkomt de groepjes in de bistro. Met de termen die ze tijdens het bezoek geleerd hebben, stellen ze het dagmenu samen. Zin in gebastioneerde forel op een bedje van caponnières met smakelijke kazematten gefrituurd op Napoleontische wijze?Als je leerlingen op het vijfhoekige dakterras gedichten scanderen als Napoleonsoldaat, Spaanse gastarbeider, geus of Duits artillerist zit het bezoek erop. Horizon Educatief tekende samen met Erfgoed Vlaanderen het educatieve pakket uit. Je krijgt een duidelijke voorstelling op de lerarendag. Stop je rechterhand onder je jas en ga op woensdag 29 november naar het Fort Napoleon. Er zijn sessies om 14, 14.30, 15, 15.30 en 16 uur. Je schrijft in via www.lerarenkaart.be (rubriek ‘inschrijven’). Deze lerarendag is alleen toegankelijk voor leraren.Fort Napoleon - Vuurtorenweg z/n - 8400 Oostende - kusttram richting Knokke, uitstappen aan halte Duin aan Zee - tel. 059 32 00 48 - [email protected] - www.fortnapoleon.be - inschrijvingen voor de lerarendag alleen via www.lerarenkaart.be

De Lerarenkaart

40 KLASSE NR.169

Technologische opvoeding in de praktijkTechnologie interessant, doegericht en up-to-date maken voor je leerlingen van de eerste graad secundair. De TOP-dag voor en door leraren technolo-

gische opvoeding in Technopolis (Mechelen) toont hoe je dat aanpakt. Op woensdag 22 november (8.30 tot 16 u.) staan praktische infosessies op het programma, naast een beurs met toonaangevende leermiddelen, experimenten en demonstraties. Tijdens koffi ebreaks, lunch en receptie wissel je ervaringen uit met collega’s uit heel Vlaanderen. Je krijgt het boek «100 experimenten om zelf te doen» mee als presentje. Inschrijven voor deze TOP-dag doe je via www.technopolis.be. Heb je zelf originele en leuke werkstukken met je leerlingen gemaakt? Stuur dan zeker een e-mail naar [email protected] met als onderwerp ‘leraren voor leraren’.

16804137453

M. Demeester

Schoolstraat 14

2437 Terbank

1680M. DemeSchoolst

2437 Terba

Nog meer voordelen voor leraren? Abonneer je via www.lerarenkaart.be

op de nieuwsbrieven.

FACET

DDK

De kalender op www.lerarenkaart.be informeert over een pak

tijdelijke tentoonstellingen. Het onderwijs, volgens de hedendaagse kunstenaar

Stap je de tentoonstelling «ACADEMY. Learning from art» in het Antwerpse MuHKA binnen, dan kijk je meteen een jonge vrouw

aan die een vlag zwaait door de Parijse straten. Deze installatie met fotografi sch, picturaal en cinematografi sch zwart-wit materiaal draagt als titel «Circa 1968» en

verwijst naar het moment waarop het onderwijs uit zijn institutionele voegen barst.De tentoonstelling confronteert de school (of academie) die kunst onderwijst, met de kunst als pedagogische ervaring. Dit thema neemt diverse vormen aan. D.J.-kunstenares Ina Wudtke treedt als clown op in haar video «The artist as a worker». Jimmie Durham schreef, speciaal voor deze expo, gedichten die de autoriteit van de docent ondergraven. Joëlle Tuerlinckx maakt een eerbetoon aan haar leraar op de academie en gebruikt daartoe papier, plakband, glas en verscheurde pagina’s van een publicatie. Het vierkoppige kunstenaarscollectief Gelitin, op een zomerkamp onder 8- tot 10-jarigen opgericht, toont een landschap van plasticine en knuffels. In het doe-het-zelf woordenboek van Lexwiki leer je op een nieuwe manier het alfabet.Zelden verweeft een tentoonstelling de school zo sterk met hedendaagse kunst. Nog tot 26 november kijk je in de artistieke onderwijsspiegel. Als leraar betaal je 3 i.p.v. 5 euro op vertoon van je lerarenkaart 2006.Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen (MuHKA) - Leuvenstraat 32 - 2000 Antwerpen - tel. 03 260 99 99 - www.muhka.be - [email protected]

Eén eeuw toegepaste kunstL a n g v o o r Kortrijk gast-

stad was van de «Interieur Biën-nale» voorzag Kunstwerkstede

De Coene binnen- en buitenland van totaalinterieurs. Het bedrijf pro-duceerde meubelensembles in art nouveau en art deco. 28 projecten en paviljoenen van Expo 58 droegen in min of meerdere mate de handte-kening van de Kortrijkse experts. De ateliers van de Kunstwerkstede krijgen momenteel een tweede leven in het Broelmuseum. Originele tapijten, stoelen, luchters… geven een goed beeld van wat je in het gemeentehuis van Vorst, de Koninklijke Bibliotheek Albertina, het justitiepaleis van Rijsel of het Unescogebouw in Parijs kan zien. Video, fi lm, interviews met oud-medewerkers en maquettes reconstrueren het unieke vakmanschap. Voor kleuters en leerlingen van de eerste graad lager onderwijs rijdt de gids een kast rond met schuifjes en deuren. De voorwerpen in de kast zijn voor de leerlingen een eerste kennismaking met design. De interactieve rondleiding maakt van tweede- en derdegraadsleerlingen jonge vormgevers. Moet een stoel goed zitten of er leuk uitzien? En is design wel warm genoeg? 16+’ers nemen deel aan workshops en discussies over vormgeving.«Kunstwerkstede De Coene (1888-1977)» tot 7 januari in het Broelmuseum - Broelkaai 6 - 8500 Kortrijk - www.kunstwerkstede.be - meer info over de educatieve pakketten: [email protected] - tel. 056 27 77 80

Herbert Hoover herdachtHerbert Hoover is voor Amerikanen de president van de beurskrach in 1929. Voor Belgen is hij de bevlogen vrijwilliger die tijdens Wereldoorlog I tonnen

voedsel over de grenzen van het bezette land krijgt. Bezet door Duitsland en geblokkeerd door Groot-Brittannië dreigt hongersnood voor miljoenen Belgen. Mijningenieur en fi lantroop Hoover richt de Commission for the Relief in Belgium op. Met een eigen vlag, marine en spoorlijnen lijkt de beweging op een onafhankelijke staat. Hij krijgt hulp van Belgen als Emile Francqui, Ernest Solvay en Adolphe Max. Uit donaties en Amerikaanse overheidssteun beschikt Hoover maandelijks over twaalf miljoen dollar. Met Londen en Berlijn onderhandelt hij om Birmaanse rijst, Argentijnse maïs, Chinese bonen en Amerikaanse bloem over de grens te krijgen. Spionage, zo denken de Engelsen. Maar ook de Duitsers pakken leden van de Commissie op, om dezelfde reden. Na de oorlog investeert Hoover in de opbouw van de Belgische universiteiten. Wanneer hij in 1928 president wordt van de Verenigde Staten lijkt hij de kroon op zijn carrière te plaatsen. Maar de Grote Depressie beslist er anders over.In het Koninklijk Legermuseum loop je deze periode uit de Belgische geschiedenis weer tegen het lijf. «Remembering Hoover» blijft tot 31 december en is gratis toegankelijk.Koninklijk Legermuseum - Jubelpark 10 - 1000 Brussel - www.rememberinghoover.be - tel. 02 737 79 07

KLASSE NR.169 41

Bizar huwelijk: luitist en jongleur400 jaar lang kwamen paters augustijnen er bidden, nu is de ontwijde kloosterkerk in de Antwerpse Kammenstraat de concertzaal AMUZ. Vooral

oude muziek baant zich een weg langs zuilen en beeldhouwwerk. Op zondag 3 december (11 uur) brengt de Fanse «Compagnie Chant de Balles» een weinig voor de hand liggende interactie tussen luitist en jongleur. Bij de eerste repetitie stond geen noot vast, maar gaandeweg betraden beide kunstenaars uit totaal verschillende disciplines elkaars terrein. De luitist improviseert en bewerkt populaire melodieën. De familievoorstelling Le Chant des Balles overtuigt de internationale pers. Maar ook jouw gezin zal zich verbazen over dit tweemansspektakel met uiterste concentratie en geraffi neerde muziek. De lerarenkaart reserveert eersterangsplaatsen. Je krijgt 2 euro korting voor jezelf, je partner en kinderen. Volwassenen betalen daardoor 10 euro, kinderen en jongeren tot 18 jaar 8 euro. Na het concert krijg je een gratis drankje en een rondleiding in de barokke kerk-concertzaal. Surf voor 22 november naar www.lerarenkaart.be om je kaarten met korting te reserveren (startpagina, ‘gelezen in Klasse’).AMUZ - Augustinus Muziekcentrum - Kammenstraat 81 - 2000 Antwerpen - www.amuz.be

SportopolisSportopolis fusioneert met de Nederlandse fi tnessketen Health City. Prijzen en voorwaar-den voor de lerarenabonnementen veranderen daardoor licht vanaf 1 november. Meer informatie op www.lerarenkaart.be (doorklik op de startpagina).

16804137453

M. Demeester

Schoolstraat 14

2437 Terbank

16804137453

M. Demeester

Schoolstraat 14

2437 Terbank

MUHKA

MUSEA K

ORTRIJK

DAVID MAESEN

42 KLASSE NR.169

«Op tv is Titanic een fl utfi lm, maar

in de bioscoop verdrink je mee»

© K

LASS

E

Een maandagavond in Cinema Central. Boven speelt ‘Marie-Antoinette’ van Sofi a Copolla. In de zaal: twee toeschouwers. Beneden moet ‘Pirates of the Carribean’ draaien maar niemand komt op de piratenavonturen van Johnny Depp af. De vijf kilometer lange fi lmrol blijft onbewogen maar Dina Raes praat er niet minder energiek om.Dina Raes: «Misschien ben ik wel geboeid door alles wat met de natuur te maken heeft omdat ik als kind nooit een tuin heb gehad. De cinema was mijn tuin. Als peuter namen mijn ouders me al mee. Ik sliep op een matras onder de toog die toen nog in de zaal stond. Ook ‘volwassen’ fi lms mocht ik zien maar mijn ouders waren in hun voorlichting zo vooruitstrevend dat ik daar niets verbazingwekkends zag. (lacht) Hier in Ninove had je ooit vier zalen: zowel liberalen, katholieken als socialisten hadden er één. Onze zaal is de enige die overblijft. We zijn altijd pluralistisch geweest. Iedereen mag binnen. Enkele jaren terug is de deken samen met enkele nonnetjes naar ‘The Passion of the Christ’ komen kijken.»

Jullie blijven koppig open. Maar is dat nog leefbaar?Dina Raes: «We komen net uit de kosten.

De uren die we hier doorbrengen zijn uiter-aard niet betaald, ik breng verbeterwerk en lesvoorbereidingen mee. We hebben het geluk dat de zalen onze eigendom zijn. Het huren van de fi lms is de enige grote kost die we hebben. Ik merk dat oudere mensen stilaan de weg terugvinden naar de bioscoop. Zijn ze het cocoonen beu? Een echte fi lmliefhebber verkiest nog altijd de cinema boven de televisie: Titanic is op tv een fl utfi lm, maar in de bioscoop verdrink je mee. Hoe lang we kunnen blijven bestaan hangt van de technische ontwikkelingen af. We draaien nu op 35mm, maar eenmaal dat digitaal wordt, is het voor ons gedaan. Een grote beamer in de zaal zal een fi lm die vanuit Amerika wordt doorgestraald op het scherm brengen.»

Gebruik je je fi lmkennis in je lessen?Dina Raes: «Ik verwijs wel vaak naar fi lms, ja. Heb ik het over klimaatverandering dan haal ik ‘The day after tommorrow’ aan. Lesgeven is in feite toch acteren en show geven. Ik geef nu ruim tien jaar aardrijkskunde, biologie en natuurwetenschappen in de middenschool van de Gemeenschapsschool van Denderleeuw. Maar de eerste vijftien jaar van mijn carrière was ik een zogenaamde supertijdelijke. Ik heb

de Ronde van Vlaanderen gedaan: scholen in Brakel, Oudenaarde, Beveren-Waas, Aalst, Herzele… Die periode was goed voor mijn aardrijkskunde. Soms was ik één week in een school: net genoeg om alle leerlingen één keer te zien. Af en toe was ik even stu-diemeester-opvoeder, maar dan kriebelde het om voor de klas te staan. Ik doe het ontzettend graag.»

Stap je ooit een andere bioscoop bin-nen?Dina Raes: «Vooral tijdens de vakantiemaan-den, dan is onze zaal gesloten. Net zoals ik op vakantie voortdurend zoek naar brochures en weetjes die ik mijn lessen kan gebruiken, ben ik benieuwd naar de cinema in andere landen. In Hongarije zag ik zo ‘Mr&Mrs Smith’ met Angelina Jolie en Brad Pitt. Met originele klankband. Dat moet, want een gedubde fi lm haat ik. De Hongaarse ondertitels storen me niet, ik kijk toch nooit naar de ondertiteling. Door enkel te luisteren naar de klankband, heb ik al veel talen geleerd.» Zin in een (nostalgische) fi lmbelevenis? Cinema Central - Lavendelstraat 25 - 9400 Ninove - 054 33 10 96

Dina Raes heeft minstens vijfduizend bioscoop-fi lms gezien. Allemaal gratis. Drie avonden per week baat ze de familiebioscoop Cinema Cen-

tral in Ninove uit, overdag is ze gepassioneerd leraar aardrijkskunde en biologie. Raakte ze verslingerd aan

lesgeven via het witte doek?

Waarom haten pubers een fi etshelm?

© K

RIS M

OUCH

AERS

«In het zesde leerjaar droeg mijn zoon net als zijn klasgenoten zonder problemen een fi ets-helm maar nu hij naar de middenschool gaat, wil hij die niet meer op. Is dat normaal? En wat kan ik daaraan doen? (Rudie M.)»

Nederlands verkeerspsycholoog Cees Wildervanck is niet verbaasd dat jongeren de fi etshelm niet opzetten: «Pubers laten zich niks meer vertellen, ze willen zelf hun normen bepalen. Ik kan me best inbeelden dat pubers die kicken op stoer en macho zo’n helm as-sociëren met bang zijn om onderuit te gaan. Wil je jongeren toch een fi etshelm doen dragen, dan zal je een manier moeten zoeken die niet belerend is. De baseline van gelijk welke campagne die je wil voeren, moet zijn: je hoort er pas bij als je een helm draagt.» Is het dus een goed idee om Tom Boonen als uithangbord van een

fi etshelmcampagne te kiezen? Cees Wildervanck: «Misschien is dat niet zo’n goed idee. De kans bestaat dat ze Tom Boonen te zeer als de professional gaan beschouwen, die moet nu eenmaal een helm dragen. Beter zou zijn dat een popster of acteur van een populaire soap het uithangbord is. Sommige onderzoekers zeg-gen dat niks helpt om pubers te overtuigen maar daar ga ik niet mee akkoord. Verkeersveiligheid is te belangrijk. Je moet wel be-seffen dat pubers een moeilijke doelgroep zijn. Maar moeilijk gaat ook, niet?»

Dina Raes: «Een fi lm is vijf kilometer lang.»

KLASSE NR.157 43KLASSE NR.169 43

© L

UC D

AELE

MAN

S

Elk dorp heeft zijn Schoolstraat. Maar staat daar ook een school? En welke rol speelt

die in het leven van de rest van de straat? Klasse strijkt elke maand neer in een Schoolstraat in Vlaanderen. Vandaag: Sint-Jans-Molenbeek.

«Bizar! Een Schoolstraat zonder school.»«Met bejaarde Marokkanen heb ik goede contacten, van de jonge heb ik schrik», huivert Thérèse (82) in een mengelmoes van Nederlands, Brussels en Frans terwijl ze haar preisoepje oplepelt. Het sociaal restaurant van trefcentrum De Vaartkapoen ligt in de Rue de l’ école –Schoolstraat in Sint-Jans-Molenbeek, één van de armste Brusselse gemeenten. «Bizar genoeg heb ik heel mijn leven geen school in deze straat geweten», zegt Thérèse. «In alle omliggende straten krioelt het van de schooltjes. Maar hier: geen één.»

We willen brood én spelenAbelaziz Bufraquech is een jonge Marokkaan. 31 jaar geleden werd hij in de Schoolstraat nr 16 geboren. Vandaag woont hij er nog, samen met echtgenote Samira (27) en doch-tertjes Kadijah (3) en Fatna (1,5). «Tiens, c’est bizarre», oordeelt ook hij over het ontbreken van een school in zijn straat, om vervolgens de vinger op de wonde te leggen: «Ik heb onze buurt zien achteruitgaan. Vergelijk met de vlakbij gelegen Dansaertstraat, de zogenaamde ‘Vlaamse buurt’ van Brussel aan de andere kant van het kanaal. Daar vind je een aangename mix van winkels,

cafés, cultuurhuizen, speciaalzaken, musea en restaurants. Ook in Jette waar ik werk, is er een gevarieerde mix, en vind je boven-dien hier en daar stadsgroen. In onze straat zijn er alleen theehuizen en winkels met basisproducten als groenten, fruit, brood en vlees – er is geen spoor van cultuur. Dat is niet gezond voor een buurt. Elke stadsbe-woner heeft behoefte aan brood én spelen. Evenmin is het gezond dat hier bijna geen ‘echte Belgen’ meer wonen, dat de Italianen, Grieken en Spanjaarden uit mijn kindertijd verdwenen zijn, en dat de Marokkanen al-leen overblijven. Ik heb Molenbeek van een levendige en veelkleurige gemeente in een getto zien veranderen. Dat is niet de schuld van de bewoners: helaas laat het stadsbestuur de buurt aan haar lot over. Brèf, wij kijken stilaan uit naar een andere woonomgeving in Brussel, met meer cultuur en meer variatie. Los daarvan vind ik het negatieve imago van Molenbeek in de rest van België fel overdreven. ‘t Is hier even doorsnee als in veel andere buurten in België.»Slenterend door de lange Schoolstraat wuift elke voorbijganger de familie Bufraquech goeiedag of maakt een praatje met hen. De straat loopt uit op een plein waar het elke donderdag markt is, en aan de andere kant op de drukke Gentse Steenweg die het hippe Brussel van de Dansaertstraat verbindt met het drukke stadsdeel dat Thérèse ‘Marokko’ noemt.

Beter eentalig Frans dan halve-lings NederlandsDochtertje Kadijah gaat naar de kleuterklas in de Nederlandstalige vrije basisschool

‘De vier winden’ om de hoek. Directeur Dirk Letens komt de familie Bufraquech tijdens de middagpauze gedag zeggen. «Wij vragen bij de inschrijving dat minstens één van de ouders Nederlands spreekt, of de taal aan het leren is. Is dat niet zo, dan verwijzen we de ouders door naar onze Franstalige collega’s hier twee deuren verder», verklaart hij. «Als kinderen thuis niet worden opgevolgd, maak je het hen te moeilijk. Ze kunnen dan beter eentalig Frans spreken dan halvelings Nederlands. En zonder steun van de ouders draait het vaak daarop uit.» Abelaziz is ex-leerling van ‘De vier winden’. «Hoewel we moslims zijn, sturen we onze kinderen bewust naar een katholieke school zodat, ze leren dat er meer dan één goddienst bestaat», zegt Abelaziz in het Nederlands. «In een meer-talig land als België is het ook belangrijk diverse talen te spreken. Kadijah en Fatna leren Arabisch, Frans en Nederlands. Die meertaligheid geeft hen meer kansen op een mooie en gelukkige toekomst.» Wanneer de koffi e wordt uitgeschonken en de amandelkoekjes op het salontafeltje ver-schijnen, is het mysterie van de Schoolstraat zonder school nog niet opgelost. Misschien komt wat de Marokkaanse uitbater van de poissonnerie méditerranée verder in de straat even tevoren verklaarde nog het dichtst bij de waarheid: «Via deze straat brengen elke dag ouders hun kinderen naar één van de Nederlandstalige of Franstalige schooltjes in de zijstraten. Ik zie ze hier elke ochtend, middag en avond passeren. De Schoolstraat is gewoon de weg naar school, verder moet je het niet zoeken!»

© K

LASS

E

Directeur Dirk

Samira

Kadijah

Abelaziz

Fatna

Geen extra taken, vergaderingen, papier-werk?Sarah Zinnid: «Nee, dat is niet juist.

Vergaderen doen we gemiddeld drie à vier uur per week. Overleg met je lespartner, met de vakgroep, de niveaugroep…»Christel Deweerdt: «We hebben ook weinig kant-en-klaar lesmateriaal. Met analfabeten en laaggeschoolden moet je haast op maat werken.»Wouter Gorissen: «Het papierwerk is enorm. Als trajectbegeleider volg ik achttien dossiers op. En vergaderen doen we veel meer dan in het secundair onderwijs. Wekelijks een uur of twee: teamvergadering, vakoverleg, onder-linge afspraken maken. Lesmateriaal moet je meer zelf aanmaken. Voor Engels kan je nog wel een boek uit het secundair onderwijs gebruiken, maar voor Nederlands in Project Algemene Vakken werkt dat niet.»An Berodes: «Ik ben blij dat ik er voor mijn lessen Engels niemand op mijn vingers kijkt. Toen ik een jaartje in het Mechelse Rom-boutscollege lesgaf, kwam de inspecteur drie keer in één schooljaar langs.»

44 KLASSE NR.169

Is lesgeven in het volwassenon-derwijs echt een droomjob? Zes collega’s reageren op evenveel

hardnekkige clichés over het vol-wassenenonderwijs. Geven zij les op een wolk?

«Ik heb altijd gemotiveerde

leerlingen.»

«Ik heb geen extra taken, vergaderingen, papierwerk.»

wiskunde in CVO Tweedekansonderwijs Hobo

ken

Els Haverhals (42),

Nederlands basiseducatie Open School Antw

erpe

n

Sarah Zinnid (28),

PAV en Engels in CVO Tweedekansonderwijs

in H

obok

enWouter Gorissen (25),

«Wij hebben nooit problemen met tucht in de les.»

Lesgeven op een wolk in het

cliché

1

2

Altijd gemotiveerde leer-lingen?Sarah Zinnid: «In de opleidin-gen Nederlands als Tweede Taal zijn de meeste cursisten heel

gemotiveerd. Enkel zij die de cursus moéten volgen, bijvoorbeeld als deel van een inburgeringstraject, hebben er soms minder zin in. Maar ook het privé-leven van cursisten speelt mee: wie veel problemen heeft, is moeilijker te motiveren.»Christel Deweerdt: «Analfabeten of laag geschoolde cursisten starten heel gemotiveerd, maar ze hebben heel veel aanmoediging no-dig. Die mensen hebben een leven van falen achter de rug, slechte schoolervaringen, een negatief zelfbeeld… In het begin hebben ze het gevoel veel bij te leren, maar dat blijft niet zo. Ze vorderen traag. Dan moet je ze echt stimuleren.»Wouter Gorissen: «In het tweedekanson-derwijs zie je steeds meer jongeren opduiken die een kater overhouden van hun schooltijd. Of ze moeten van thuis kiezen tussen werken of studeren. Nogal wat cursisten brengen sociale problemen mee, of gedrags- en leer-stoornissen. Dat maakt het allemaal moeilijk om ze te motiveren.»Els Haverhals: «Veel schoolverlaters komen opgebrand en rebels de cursus binnen. Zij zijn moeilijk te motiveren. Andere cursisten zijn dan weer wel enthousiast. Aangezien ze samen in een groep zitten, geeft dat soms wel botsingen.»An Berodes: «Ik heb nog godsdienst gege-ven in het Gemeenschapsonderwijs. Kleine groepjes van gemotiveerde leerlingen dat kan ook in het ‘gewone’ onderwijs. De vol-wassenen aan wie ik nu les geef, zijn vaak veel kritischer dan kinderen, ze moeien zich met de les.»

Nooit problemen met tucht in de les?Sarah Zinnid: «Veel cursisten zijn faalangstig en durven nauwelijks

meewerken. Als je body grammar geeft en ze vraagt recht te staan, dan is dat niet evident. Bovendien zijn het mensen van verschillende nationaliteiten die onderling weinig communicatiemogelijkheden hebben.»Christel Deweerdt: «En onderschat ook de cultuurverschillen niet. Sommige cursisten zijn snel beledigd. Ze hebben problemen en komen al redelijk gestresseerd naar de les. Dan moet je goed weten hoe je een onderwerp als religie of gedragscodes aanbrengt.»Wouter Gorissen: «In het tweedekansonderwijs proberen we ze ook echt een tweede kans te geven. Als een cursist het aftrapt, loop ik hem achterna en probeer ik hem te overhalen om terug te komen. En ik voer veel gesprekken na de les.»Els Haverhals: «Wiskunde is echt niet het makkelijkste vak en dus geef ik voorrang aan zij die willen leren. Wel probeer ik wiskunde veel concreter te maken dan zij hebben ge-leerd. Dat heb ik uit mijn ingenieursopleiding. Een tweedegraadsvergelijking oplossen wordt concreet als je daar het voorbeeld aan verbindt van een vliegtuig dat hulpgoederen moet drop-pen boven een noodgebied. De parabool die de goederen tijdens het vallen maken, kan je perfect berekenen.»An Berodes: «Volwassenen steken hun vinger niet meer op. Ze voelen zich op hun gemak in de klas en veroorloven zich veel. Ik probeer niet autoritair voor de klas te staan, maar op zo’n momenten moet ik me toch even laten gelden.»Lieve Caekebeke: «Ik heb ooit in het mid-denstandsonderwijs gestaan. Daar leerde ik met de moeilijkste tuchtsituaties omgaan. Veel van die ervaring neem ik mee naar het volwassenenonderwijs. Toch stel ik steeds meer vast dat een prima vakkennis de basis is van een goede klassituatie.»

cliché

2

cliché

3

13

Altijd een schitterend lessenrooster?Ilse Mariën: «Als je lesgeeft in het tweedekansonderwijs ben je

stedelijk ambtenaar. Dat betekent dat we allemaal een 38-urenweek doen. Lesgeven doe je wel in blokken van drie uur. Wie achttien uur lesgeeft, is de rest van de tijd in een van de centra voor overleg, lesvoorbe-reidingen, evaluatie, papierwerk enz. Het is wel een fl exibel systeem: wie die 38 uren in vier dagen kan doen, kan wekelijks een dag thuis blijven.»Sarah Zinnid: «We pendelen ook nogal veel. Ik sta in drie centra, gelukkig op fi etsafstand van elkaar. We hebben een bureau, maar daarvoor moeten we weer naar een andere locatie. Als ik ergens een stapel papieren vergeet, verlies ik nog meer tijd met rondhossen.»Christel Deweerdt: «Vergelijk ons gerust met leraren die in meerdere scholen tegelijk lesgeven. We zeulen permanent rond met werkbladen en boeken.»Wouter Gorissen: «Ik vind mijn lessenrooster vergelijkbaar met het secundair onderwijs, al zijn de lesuren meer gegroepeerd. Zo geef ik nu bijna dagelijks les in de namiddag en een keer ’s avonds, maar dat vind ik oké, want ik ben geen ochtendmens.»Els Haverhals: «Onderschat het niet. Vorig jaar gaf ik op donderdag acht uur wiskunde en op vrijdag nog eens acht uur… (Lacht) Het weekend had ik vooral nodig om van mijn hoofdpijn af te geraken.»An Berodes: «Ik heb vier jaar geen les gegeven wegens chronisch vermoeidheidssyndroom. Nu regel ik mijn lessen zelf. Ik vermijd de ochtendfi le en wil voor half vier de stad uit.»Lieve Caekebeke: «Ik geef achttien uur les. Bewust geen voltijdse opdracht want ik werk nog als zelfstandig informaticus. Op die manier hou ik voeling met de meest recente ontwikkelingen in mijn vakgebied.»

KLASSE NR.169 45

«Wauw, wat een schitterend lessen-rooster.»«Grote klasgroepen, dat bestaat

niet bij ons.»

«Ik kan me 100 procent op mijn les concentreren,

leerlingen hoef ik niet op te voeden.»

Nederlands basiseducatie, Open School Antw

erpe

n

Christel Deweerdt (47),

Engels in ’t Smis in MechelenAn Berodes (41),

Excell, Access en Websdesign in het Provincia

al C

entru

m

Lieven Caekebeke (46),

voor Volwassenenonderwijs Scheldeland in W

etter

en

t volwassenenonderwijs?

© LUC DAELEMANS

100 procent lesop-dracht, opvoeden hoeft niet?

Sarah Zinnid: «Analfabeten moét je begeleiden of je komt nergens. Zelfs de

kleinste schoolse vaardigheid is niet vanzelf-sprekend voor hen. Ze komen ook naar je toe met hun brieven en documenten die ze niet begrijpen. Dat kan je niet negeren. De klas is hun familie en jij bent hun grote steun.»Christel Deweerdt: «We stellen onze eigen groepen samen via instapgesprekken. Wie meermaals afwezig is, bellen we op. We re-gelen logopedie voor cursisten die dat nodig hebben… Er komt meer bij kijken dan enkel lesgeven. We benaderen de cursist niet als leerling maar als ‘hele mens’.»Wouter Gorissen: «Echt opvoeden doe je niet, hoewel. Veel cursisten hebben een tamelijk strak denkpatroon. Hier in Hoboken heerst een nogal extreem gedachtegoed met veel clichédenken. Dat probeer ik wat te doorbreken, hun horizon open te trekken. De lessenreeks rond de fi lm ‘Casablanca’ vorig jaar, over de relatie tussen een Marokkaans meisje en een Vlaamse jongen, was erg boeiend.»An Berodes: «Ook in Mechelen durven cursisten heel onverdraagzaam uit de hoek te komen. ‘Makak’, ik heb het al meer dan één keer gehoord. Als dat gebeurt, geef ik een preek: zo’n houding past niet in mijn les, zeg ik dan.» Els Haverhals: «Opvoeden moet je niet meer doen, vind ik, maar wel veel uitleg geven, want cursisten stellen heel veel vragen. Sommige collega’s geven wekelijks een halve dag inhaal-les, maar dat is echt vrijwilligerswerk, dat kan ik niet combineren met mijn gezin. Daarom vind ik het zo belangrijk dat de lessen zonder storingen verlopen.»Lieven Caekebeke: «Ik wil mijn cursisten enkele hogere waarden meegeven, dat is de aard van het beestje, vrees ik. (lacht) Al mijn cursussen zijn online te raadplegen, ik wil dat er zo weinig mogelijk papier wordt verspild.»

Enkel kleine klasgroe-pen?Sarah Zinnid: «Ik heb inderdaad

kleine groepen van acht tot twaalf cursisten. Maar aan laaggeschool-

den moet je zoveel aandacht schenken, dat grote groepen compleet onwerkbaar zouden zijn.»Christel Deweerdt: «Bij mij zijn het groepen van vijftien tot achttien cursisten. Analfabeten moet je niet met dertig in één lokaal stoppen. Dan bereik je niets.»Wouter Gorissen: «Idem voor gedemoti-veerde schoolverlaters. Ik heb één groep van zeventien cursisten. Dat is redelijk vermoeiend, want al die mensen, vaak met leerstoornis-sen of andere problemen, vragen heel veel aandacht.»Lieven Caekebeke: «Ik heb gemiddeld twaalf cursisten, maar eigenlijk zou zes ideaal zijn om aan individuele begeleiding te doen. Ik vertrouw nu op een cursist die wat vooruit is om anderen te assisteren.»

MINDER EDUCATIEF VERLOFWie als werknemer wil studeren en recht heeft op educatief verlof zal daar vanaf dit schooljaar minder kredieturen voor krijgen. Voor werknemers die bezig zijn aan een op-leiding gelden er overgangsmaatregelen.Een overzicht van de overgangsmaatregelen lees je via www.ond.vlaanderen.be/school-direct/BL603/educatiefverlof.doc

cliché

4

cliché

5

cliché

6

6

5

4

46 KLASSE NR.169

«Ik was één van de twee handels-ingenieurs op een totaal van vijfhonderd studenten die de

lerarenopleiding volgden», vertelt Leen Chaerle (38). «Maar ik werd pas echt gelukkig nadat ik me had herschoold voor het lager onderwijs.» Steeds meer leraren, maar ook mensen met een ander beroep, volgen de ‘verkorte lerarenopleiding’. De leraren willen naar een ander onderwijsniveau, de anderen willen de klas in. Wat drijft hen? Hoe kort is zo’n opleiding echt? En zien schooldirecteurs ze graag komen?

Wie vroeger als leraar secundair onderwijs wou overschakelen naar het lager of kleuteronder-wijs of omgekeerd, moest de hele opleiding opnieuw volgen. Nu zijn er vrijstellingen en verkorte trajecten. ook in de vernieuwde le-rarenopleiding die op 1 september 2007 start. «Ik denk dat ik een van de eersten was die het probeerde», vertelt Linda Van der Auwera (53). Zij zei het lager secundair onderwijs vaarwel en koos voor de jongste leerlingen. Nu is ze GOK-leerkracht en Zorgcoördinator in Basis-school Gemeenschapsonderwijs De Zandloper in Zomergem. «Eigenlijk stond die opleiding toen niet op punt. Het was dagonderwijs, niet te combineren met een job. We volgden vakken mee in het eerste, tweede en derde jaar van de gewone lerarenopleiding en ik kreeg vrijstelling voor Nederlands, maar er waren hiaten. Toen ik begon in het eerste leerjaar bleek ik niets te weten over aanvankelijk lezen. Daarnaast was ik een vreemde eend in de studentenbijt: de enige veertiger tussen twintigers. Zij hadden het studentenleven, ik een huishouden. Maar tijdens de stages liep alles prima, al moest ik wel herhaaldelijk vertellen waarom ik zo’n ‘oude’ student was. Toen ik aan de slag ging, waren er ook administratieve problemen met mijn loon, maar dat is in orde nu. Ik denk dat ik een beetje de kinderziekten van het systeem heb ervaren.»

Zuid-AmerikaNiet alleen leraren die ontdekken dat ze liever in een ander onderwijsniveau zouden lesgeven, herscholen zich. Naast deze ‘heroriënteerders’ volgen ook ‘zij-instromers’ hun late roeping: psychologen, logopedisten, archeologen, tandartsen, licentiaten wiskunde... Milieucoör-

dinator Els Thys (27) voelde zich zelfs al vroeg geroepen: «Mijn werk was nogal administratief: beleidsplannen uitschrijven, jaarprogramma’s opstellen… Milieu boeit me wel, maar ik wou een creatievere job en meer contact met mensen. Met mijn vriend ben ik zes maanden naar Zuid-Amerika getrokken. We plaatsten er vier mobiele schooltjes. Daar moet ik de onderwijsmicrobe echt hebben opgedaan. Ik startte in de gewone dagopleiding, maar na een jaar bleek ik met mijn milieu-opleiding erbij voldoende kwalifi caties en competen-ties te hebben om over te schakelen naar de verkorte opleiding.»

Toilet«Onderwijs zit me toch wel in het bloed», zegt handelsingenieur Leen Chaerle. «Ik werd stu-dentenbegeleider aan de KULeuven en nadien lector economie in een hogeschool. Daar stond ik met een micro te doceren, voor een volle aula. Contact met de studenten had ik nauwe-lijks. Dat was niet mijn beeld van onderwijs, ik wou echt de klas in, met kinderen. Als dertiger hoorde ik over de verkorte lerarenopleiding aan de Katholieke Hogeschool Leuven. In één jaar kon ik onderwijzer worden, was dat iets voor mij? Ik had al een pedagogisch diploma en kreeg vrijstellingen. En omdat het avonden vakantieonderwijs is, moest ik mijn job niet opgeven en kon ik het combineren met mijn gezin. Het was een zwaar jaar, maar ik voelde me voor alle facetten van de job goed opgeleid. Uiteindelijk gaf een anekdote op de speelplaats, toen ik stage deed, voor mij de doorslag. Een kleuter kwam naar me toe en vroeg of hij naar het toilet mocht. Ik hielp het kind en bleef aan de deur staan wachten.

Ingenieur wordt onderwijzer

© L

UC D

AELE

MAN

S

© L

UC D

AELE

MAN

SHandelsingenieur Leen Chaerle:

«Liever kinderen leren lezen en schrijven.»

Jo Roels (links): «Sommigen zijn echte locomotieven.»

� www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs - De lerarenopleiding vandaag en morgen

Linda, Els, Pascale en Jessica: vrijstellingen maken de opleiding korter.

‘Ben jij een juf?’ vroeg hij plots. Ik zei: ‘Nee, maar ik ben wel aan het oefenen om een juf te worden.’ Het bleef even stil en toen zei hij: ‘Maar dan ben je zeker wel een mama.’ Dat vond ik heel pakkend.»

Steeds meer kandidatenWaarom leraren en andere professionals zich heroriënteren? «In 2001 was er een groot tekort aan onderwijzers, toen kwamen veel mensen op de verkorte opleiding af», verklaart Kristien Carmel, coördinator van de lerarenopleiding aan de KHLeuven. «We hadden toen zeventig studenten. Nu het tekort gedaald is, hebben we er toch nog een kleine vijftig. De meesten hebben al een diploma hoger onderwijs. Bovendien brengen ze hun professionele ervaring mee. Dan is het logisch dat ze vrijstellingen vragen en krijgen. Van de leraren zijn het vooral kleuterleiders en leraren lichamelijk opvoeding in het lager secundair die de opleiding volgen. Ze doen dat voor meer werkzekerheid.» Ook de twee andere verkorte-lerarenopleidingen-van-het-eerste-uur lokken fl ink wat volk. De Katholieke Hogeschool Mechelen, waar studenten net als in Leuven avonden weekendonderwijs volgen, telt een honderd twintigtal studenten. De Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen in Tielt, waar ze een systeem van afstandsonderwijs hanteren met veel zelfstudie, telt er zelfs zeshonderd. Andere hogescholen reageren nu op de toenemende vraag: ze starten op hun beurt een verkorte lerarenopleiding of maken plannen om ze te integreren in de gewone opleiding.

Minder studerenVrijstellingen voor de verkorte lerarenoplei-ding kreeg je aanvankelijk enkel als je met diploma’s en getuigschriften kon bewijzen dat je sommige vakinhouden al verworven had. «Dat zijn de eerder verworven kwalifi caties (EVK’s)», licht Kristien Carmel toe. «Maar sinds enkele jaren kan je ook vrijstellingen krijgen op basis van eerder verworven competenties (EVC’s). Wie jarenlang opleidingen heeft verzorgd in een bedrijf, heeft ongetwijfeld al een aantal didactische vaardigheden onder de knie. Elke student vraagt zijn vrijstellingen op basis van zijn EVK’s en EVC’s online aan. We ontwikkelden daarvoor een speciaal programma, de ‘competentiematrix’. De student staaft zijn ervaring met een portfolio. Twee onafhankelijke ‘assessoren’ beoordelen vervolgens tot op welk niveau de student vrijstelling kan krijgen. Dat kan niveau 1 zijn (elementair) tot niveau 4 (expert). Het gevolg van dit systeem is dat elke student zijn eigen programma volgt.»

54 studiepuntenVrijstellingen kreeg Pascale Debacker (38) bij de vleet. Met haar diploma secretariaat-talen kwam ze als opleider bij de VDAB terecht. «Maar na negen jaar wou ik het regulier onderwijs in. Ik volgde de GPB-opleiding voor het secundair onderwijs en nadien de

KLASSE NR.169 47

© L

UC D

AELE

MAN

S

onderwijzersopleiding aan de KHLeuven. De procedure om vrijstellingen te krijgen op basis van eerder verworven kwalifi caties en competenties kostte me 280 euro, want zo’n ‘assessment’ is niet gratis. Maar dat geld verdiende ik meteen terug, want in plaats van een opleiding van 180 studiepunten - drie jaar studeren - kwam ik na de vrijstellingen tot 54 studiepunten – slechts één jaar. In de eerder verworven kwalifi caties gaven mijn graduaat secretariaat-talen en mijn GPB-opleiding me recht op vrijstellingen voor Frans, godsdienst enz. Meteen nog eens honderd studiepunten minder. Mijn ervaring bij de VDAB leverde me eens 26 studiepunten vrijstelling op: minder lesuren ‘begeleider van leren en ontwikkelen’, minder lesuren ‘profesionele identiteit van de leraar’, wat minder stage…»

Naar de crècheNet zoals de doorsnee Vlaamse school telt de verkorte lerarenopleiding meer vrouwen dan mannen. Een nieuwe trend is wel dat het niet allemaal dertigers of veertigers zijn. Ook steeds meer pas afgestudeerde studenten verzilveren hun eerder verworven kwalifi caties en verruimen hun jobkansen door er een jaar bij te doen. Jessica De Haene (25) was nog maar pas kleuterleider of ze begon eraan. «Er is weinig werkzekerheid in het onderwijs en dus lijkt het me beter om een zo breed mogelijk diploma te hebben. Tijdens mijn stages heb ik altijd een leuk contact gehad met de leerlingen van de lagere school, daarom vond ik het boeiend om te leren hoe ik ook hen iets kon bijbrengen. Ik ben er zeker van dat het een heel ander 'publiek' is dan kleuters, maar elke leeftijd heeft zijn kracht en bijzonderheden en dat wil ik graag ontdekken. Bovendien heb ik plannen om in het buitenland te gaan wonen en werken. Zonder onderwijzersdiploma lager onderwijs komen kleuterleiders daar al gauw in crèches terecht.»

LocomotievenEen archeologe, een regentes huishoudkunde, een graduaat marketing of regentessen lichamelijke opvoeding die met een bijko-mend diploma de klassen binnenstappen, wat voor effect heeft dat in een school? Scholengemeenschap De Kraal in Herent telt een vijftal ‘heroriënteerders’. Coördinerend Directeur Jo Roels en pedagogisch directeur lager onderwijs Hugo Solia zijn daar geluk-kig mee. «Een scholengemeenschap, ook

in het basisonderwijs, krijgt vandaag zoveel verscheiden verantwoordelijkheden dat je ze met pure onderwijzers morgen niet meer zal kunnen runnen. De tijd van ‘schooltje spelen’ is echt wel voorbij. Leraren kleuteronderwijs en lager onderwijs zijn professionals. Daarom zijn we blij dat wij ook onderwijzers hebben die een volle rugzak met andere competenties meebrengen. Ze zijn heel leergierig, volgen veel nascholing, richten zich graag en degelijk naar externen, kunnen overweg met ouders, bereiden vergaderingen goed voor en durven zich ingraven in een probleem of een project. Sommigen zijn echte locomotieven, maar als ze niet opletten, verliezen ze een of meer wagons: hun collega’s of – erger nog – hun leerlingen. Als directeur moet je ervoor zorgen dat ze voldoende samenwerken en in team denken, en vooral dat ze de basics – hun eigen klas – niet vergeten. Maar algemeen zien we enkel meerwaarde.»

EERDER VERWORVEN… WÀT?

➢ Eerder verworven kwalifi catieelk binnenlands of buitenlands studiebewijs dat aangeeft dat een formeel leertraject, al of niet binnen onderwijs, met goed gevolg werd doorlopen, voor zover het niet gaat om een creditbewijs dat werd behaald binnen de instelling en opleiding waarbinnen men de kwalifi catie wenst te laten gelden➢ Eerder verworven competentiehet geheel van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes verworven door middel van leerprocessen die niet met een studiebewijs werden bekrachtigd.➢ FlexibiliseringsdecreetStudenten bepalen bij hun inschrijving welk opleidingstraject ze volgen door te kiezen voor een diploma-, credit- of examencontract. Een systeem van studiepunten vervangt de klassieke studiejaren: hoe meer opleidings-onderdelen studenten volgen, hoe meer studiepunten ze verzamelen. Hogescholen en universiteiten kennen vrijstellingen toe op basis van 'eerder verworven competenties' (EVC) en 'elders verworven kwalifi caties' (EVK). Deze maatregelen maken het hoger onderwijs fl exibeler en toegankelijker voor bepaalde groepen studenten.

© K

LASS

E

48 KLASSE NR.169

Een groepje Romakinderen staat in de bijna dode straten van Doel. Moeten zij niet naar school?

Natuurlijk, kinderen in Vlaanderen moeten, ongeacht hun situatie, inge-schreven worden en een school kan dat niet weigeren. Sommige scholen vergeten dat maar in vele Vlaamse scholen weten ze hoe met Roma om te gaan. Toch staan nog veel Roma-ouders met gebogen hoofden aan de schoolpoort. Overal verdreven.

Ceta (11) en haar neefjes stappen van de schoolbus die hen van de school in Kieldrecht naar hun gekraakte huis in Doel heeft ge-bracht. In de Scheldemolenstraat woont haar zus Jermina (32), vlakbij de koeltorens van de kerncentrale. «Ook in Kosovo weigerden scholen onze kinderen in te schrijven. Maar daar blijft het niet bij: al wie van Roma afkomst is, dreigt op straat in mekaar te worden geslagen, moet in getto’s wonen en wordt overal als uitschot behandeld. We voelden ons zodanig bedreigd dat we gevlucht zijn», vertelt Jermina in een mengeling van Duits, Nederlands en Romanes. Ceta doet de simultaanvertaling. Haar Nederlandse woordenschat is na zes maanden verblijf in België indrukwekkend. «In Kosovo kunnen we niet gelukkig zijn. Hier in België zijn er goede mensen die ons voedsel, medicijnen en kleren schenken. Onze kinderen worden hier op school met respect behandeld, en ze leren veel bij.» Roma beseffen ook niet dat niet elke Vlaming hen een warm hart toedraagt. Het enige wat ze weten is dat ze willen blijven.

Kruisje bij de inschrijving Leefschool De Zonnewijzer van het Gemeen-schapsonderwijs in Kieldrecht heeft sinds

het begin van dit schooljaar voor het eerst vijf Roma-kinderen op school, afkomstig uit Doel. Directeur Monique Nys: «Natuurlijk zijn er specifi eke uitdagingen. Zo begrijpen de ouders doorgaans geen woord Nederlands en zijn ze zelf nooit naar school geweest, wat de communicatie er niet makkelijker op maakt én ervoor zorgt dat we inventief moeten zijn om de ouders bij de school te betrekken. Bij de inschrijving tekenen ze met een kruisje. Het is ook pijnlijk duidelijk hoe arm deze mensen zijn. Een inzamelactie bij onze ouders leverde veel solidariteit en een berg turnpakjes, boekentassen en kleding op. We voelen ook hoe de onzekerheid over hun lot zwaar op deze mensen weegt: niet alleen kan de bouwval waarin ze leven (meestal zonder elektriciteit, verwarming of water) ineens worden gesloopt, bovendien hebben ze dikwijls geen geldige verblijfspa-pieren waardoor ze van de ene op de andere dag kunnen worden teruggestuurd naar hun ‘thuisland’ in Oost-Europa. De kinderen zelf zijn vaak nog te klein om te beseffen waar ze aan toe zijn. Die specifi eke context vraagt extra aandacht, en niet elke school heeft die draagkracht. Onze Roma-kinderen volgen lessen in leefgroepen samen met de 95 andere leerlingen. Zelfs al krijgen ze

Gebogen hoofden aan de schoolpoort

Jermina: «Ook in Kosovo weigerden scholen onze kinderen in te schrijven.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

een intensief taalbad, toch willen we dat ze maximaal opgenomen worden in het schoolgebeuren.»

PolitieKoen Geurts van integratiecentrum De Foyer schetst de context van overwegend Roemeense Roma-kinderen en hun ouders in Brussel: «De meesten hebben geen papieren en kunnen dus opgepakt en gerepatrieerd worden. Vaak hebben ze een regularisatieaanvraag lopen, en sommige Roma vragen asiel aan. Aangezien mensen zonder papieren geen recht hebben op OCMW-steun of enige andere overheids-tussenkomst, en ze niet mogen werken, zien Roma zich verplicht te bedelen of leuren om te overleven. Vaak nemen ze hun kinderen mee, omdat ze schrik hebben gescheiden te worden gerepatrieerd.» Voor leraren heeft die specifi eke context gevolgen: «Aangezien Roma leven met kortetermijndoelstellingen is de lange termijn – onderwijs, een diploma behalen – niet prioritair. Bovendien zijn veel ouders zelf niet naar school geweest en zien ze het nut van een diploma niet in. Het komt er dus op aan om hen te stimuleren hun kin-deren naar school te sturen.» Koen Geurts pleit voor een aangepaste pedagogie: «Dat het schoolteam goed op de hoogte is van de socio-culturele achtergrond van de Roma, is een basisvereiste. Je kan immers niets voor de kinderen doen als de ouders niet mee willen. Aangezien ze veelal niet vertrouwd zijn met het concept ‘school’, is het nuttig hen bij de inschrijving een rondleiding te geven en hen uit te leggen wat er precies gebeurt tijdens de lessen. Ook vertrouwen winnen en de school als een veilige omgeving presenteren is belangrijk, want doordat Roma al eeuwenlang worden vervolgd en gediscrimineerd, is wan-trouwen deel gaan uitmaken van hun cultuur. Door een ongelukje, pestgedrag van andere leerlingen of de aanwezigheid van politie aan de schoolpoort kunnen Roma-ouders immers besluiten dat de school niet veilig is en hun kind thuis houden...»

Afscheid nemenDirecteur Marc Coppejans van ’t Klimrek in Gent, een school met meer dan zestig procent Roma, knikt: «In het begin van het schooljaar zien we telkens ouders met gebogen hoofd aan de schoolpoort: ze durven en willen je niet in de ogen kijken. Hun vertrouwen win-nen vraagt tijd en energie.» Hoe hij vanuit de praktijk naar het gemediatiseerde ‘Roma-probleem’ kijkt? «Weet je, er zijn veel scholen die Roma-kin-deren en andere kinderen zonder papieren opvangen. Als alle scholen dat doen, dan is er geen probleem. Veel hangt af van de ingesteldheid van de leraren. Zijn ze fl exibel, zien ze zichzelf als opvoeders, kunnen ze relativeren, zijn ze bereid te zoeken naar aangepaste invalshoeken? Of zijn ze vooral bekommerd om het lesprogramma en de eindtermen? De Roma worden onterecht als een probleemgroep gestigmatiseerd. Natuurlijk betekent een speciale leraar die

de achtergrond van de Roma kent een steun voor de school, maar Roma-kinderen passen zich zo snel aan dat de instroom vaak slechts een tijdelijk probleem is.» Dat beaamt ook taalbadklasjuf Cleo Van Baelen die in De Zonnewijzer Roma-kleutertjes spelenderwijs Nederlands leert: «Dit is net een fantastische doelgroep om les aan te geven: ze zijn kwiek, leren snel bij en zijn verrassend onvoorspel-baar omdat ze zo vrij zijn opgevoed. Dit zijn plezante kinderen om mee te werken, die veel teruggeven. Ze zijn ook heel zelfstandig, gehard en niet kleinzerig, warm en opgewekt. Zelfs al worden ze misschien uitgewezen, het is goed dat ze naar school kunnen, andere kinderen leren kennen, sociale vaardigheden oppikken en een andere taal leren. Natuurlijk zal ik het moeilijk hebben als deze kinderen plots moeten vertrekken, zelfs al ben ik het na vele vervangingsopdrachten gewend om afscheid te nemen van leerlingen…»

ROMA ZIJN NIET VAN ROMEWat wij doorgaans ‘zigeuners’ noemen, zijn veelal Roma, één van de zigeunergroepen die India als land van herkomst hebben en die oorspronkelijk als nomaden leefden. Het woord ‘zigeuner’ vinden veel Roma een denigrerende bijklank hebben. Beter is het over ‘Roma’ te spreken, een woord dat zowel naar het gehele volk als naar één stam verwijst. ‘Rom’ betekent ‘mens’ in het Romanes. Met de term ‘Gadje’ benoemen de Roma iedereen die geen zigeuner is, de burgers. Tussen Roma en Gadje bestaat een wederzijds wantrouwen dat historisch is gegroeid. Roma worden al sinds de vijftiende eeuw gestigmatiseerd en vervolgd, eerst door de kerk, later door de nazi’s, vandaag vooral in Oost-Europa door overheden en burgers. In sommige landen is segregatie in het onderwijs tot vandaag de norm.

KLASSE NR.169 49� Integratiecentrum De Foyer biedt vorming aan leraren die met Roma en kinderen zonder papieren werken. Info:www.foyer.be � Vinger aan de pols in het met afbraak bedreigde polderdorp: www.doel2020.org

© L

UC D

AELE

MAN

S

Cleo Van Baelen: «Roma zijn verrassend onvoorspelbaar omdat ze vrij zijn opgevoed.»

Pieter De Winter in het ontmoetingscentrum in de vroegere basisschool van Doel: «Veel Doelenaren helpen Roma met kleren en medicijnen.»

50 KLASSE NR.169

«Soms doe ik echt een dutje»«Hoe later op de dag, hoe beter ik mij kan concentreren in de les. ‘k Heb het gevoel dat mijn piek rond 14 uur ligt. In feite is dat stom want dan hebben we net onze praktijkvakken, waarvoor ik mij niet erg moet concentreren omdat ik dat goed kan. Na een zware training ben ik wel altijd blij dat ik ‘s anderendaags na de middag geen theorie heb, want dan heb ik moeite om mij te concentreren. Nu ja, doorgaans heb ik weinig last van schommelin-gen. Bovendien ben ik zowel een avond- als een ochtendmens.»«Ik sta elke schooldag om 7 uur op. Da's vroeg, maar ik geraak er makkelijk uit, heb niet veel slaap nodig. Zelfs als ik vakantie heb, maak ik het niet veel later dan 7 uur 's ochtends. Toch vind ik ons schoolsysteem

van 8.15 tot 16.25 uur niet ideaal. 's Avonds duurt het gewoon te lang, zodat ik bijna niet kan eten of op adem komen voor mijn atletiektraining om 18 uur begint. Als er verschillende schoolsystemen mogelijk zijn, waarom gooien we de boel dan niet eens volledig om?»«Op maandag en donderdag ben ik het beste wakker. Het weekend zit daar voor iets tussen en ook na een vrije woensdagnamiddag voel ik mij opgeladen. Rust is belangrijk. 's Mid-dags heb ik geen behoefte aan een siesta, wel rond 10 uur. Soms doe ik echt een dutje, maar meestal sluit ik mij gewoon mentaal af om mijn hoofd te laten rusten. Wanneer ik tijdens de speeltijd in een groepje sta, doe ik gewoon niet mee aan de gesprekken. Als speerwerper heb ik geleerd dat je je lichaam

kan laten rusten en recupereren door anders te ademen. In feite zouden alle jongeren een schoolvak moeten volgen waarin ze inzicht krijgen in hun lichamelijk functioneren, in hun eigen capaciteiten om beter te leren en in eenvoudige manieren om nieuwe energie op te doen.»

Nederlands onderzoek toont aan dat we afhankelijk van onze leeftijd meer of minder slaap nodig hebben. Kinderen van zes tot twaalf jaar moeten minstens negen uur per nacht slapen op regelmatige uren. Vanaf twaalf jaar geraken kinderen moeilijker in bed omdat ze nog niet slaperig zijn, maar de behoefte aan negen uur slaap blijft bestaan. Soms is hun behoefte aan rust zelfs groter dan bij zes- tot twaalfjarigen. Daarom raken veel pubers 's ochtends moeilijk uit hun bed.

Waarom zitten leerlingen niet acht uur per dag klaarwakker in de klas? «Ik merk dat ik mij niet op elk ogenblik evengoed kan concentreren»,

zegt Thomas (16), die als beloftevolle speerwerper op in-ternationale atletiekmeetings Nederlandse en Finse leef-tijdsgenoten ontmoet. Met hun bioritme houdt de school wel rekening. Leren we beter op het ritme van ons lijf?

Leren op het ritme van ons lijf

© L

UC D

AELE

MAN

S

Thomas Smets (16) studeert elektrische installaties in het GTI in Beveren

«Tegen 10.30 uur word ik pas goed wakker»Charlotte: «Op schooldagen sta ik op om 8 uur want de school begint om 8.20 uur. Ik ben dan nog niet goed wakker.»Zus Elisabeth: «Ja, ik moet dan haar schoe-nen en haar kleren aandoen, haha! Meestal slaapt Charlotte dan nog half.»Charlotte: «Als het geen school is, sta ik ook om 8 uur op omdat Elisabeth vroeg wakker wordt en lawaai maakt. We gaan dan in de zetel kijken naar Nickelodeon, Ketnet en Tam Tam.» Mama Jo: «Charlotte volgt het slaapritme van haar oudere zus, die weinig slaap nodig heeft. Ik merk dat Charlotte soms tekort aan slaap heeft. Dat de kinderen in het weekend meteen uit bed de tv-zetel inrollen is niet verwonderlijk: tot ongeveer tien uur zit zeker Charlotte nog in een verlengde rustpauze. Zij en Elisabeth liggen dan tegen elkaar in de zetel te soezen terwijl ze naar tv kijken. Tegen 10.30 uur worden ze pas goed wakker.

Op school houden ze daar rekening mee: in het begin van het schooljaar legde de juf uit dat de kinderen in de voormiddag rekenen en lezen krijgen omdat ze dan het meest fris zijn, en in de namiddag wereldoriëntatie omdat dan hun aandacht verslapt. Blijkbaar vinden leraren wiskunde belangrijker dan geschiedkundig inzicht… Het zou ideaal zijn mocht rekenen afgewisseld worden met menswetenschappen. In methodescholen is dat gebruikelijk, zoals in de Jenaplanschool waar Elisabeth school liep.»Lichaam en geest hebben na het slapen tijd nodig om op gang te komen. Pas ontwaakte kinderen hebben het warm, reageren traag en zijn soms humeurig. Dat kan bij jonge kinderen soms tot twee uur duren. Zelfs al staat een kind om 7 uur 's ochtends op, dan nog kan het zich vaak pas om 9 uur goed concentreren. Ook na een middagdutje moeten veel kinderen opnieuw ‘op gang komen’.

KLASSE NR.169 51� Bereken je eigen bioritme via www.innerned.org/bioritmeberekenen.html

«In de namiddag wordt lesge-ven zwaar»«Voor onze leerlingen betekent naar school gaan dikwijls een radicale breuk met hun ge-wone levensritme waarin ze slapen en eten op onregelmatige tijdstippen. De meeste Marok-kaanse, Turkse, Afrikaanse en Oost-Europese ouders sturen hun kinderen immers liever niet naar de kribbe, zodat hun kinderen op school voor het eerst kennismaken met een vaste regelmaat. Naar school gaan en je de hele dag concentreren om nieuwe indrukken te verwerken, is uitputtend. Ik merk ook dat de kinderen niet op elke dag van de week even aandachtig zijn. Voor kleutertjes is een week met vijf volle dagen erg zwaar. Ik adviseer de ouders dan ook om hun kind in het begin

halve dagen naar school te sturen. Dan went het vlugger aan de school en is de kloof met de thuiscultuur kleiner.» «In de lerarenopleiding leerde ik dat er een verband is tussen bioritme en de werking van het geheugen. Omdat kinderen in de namiddag minder wakker zijn dan 's ochtends, doe ik meer spelletjes in de namiddag, en vertel ik verhaaltjes. In de voormiddag passen beter waarnemingsactiviteiten en wiskundige spelletjes.» «Na het middageten dutten de kleuters min-stens een uur in ons verduisterde slaapklasje. Op die leeftijd is dat noodzakelijk, iets wat veel ouders niet meteen inzien. 's Morgens arriveren de meeste kinderen uitgeslapen in de klas, maar tegen 11 uur worden ze moe. Vroeger gebeurde het dat leerlingen niet uitgeslapen naar school kwamen. Som-migen waren vlug geprikkeld en zeurden. Ik heb contact opgenomen met de ouders en sindsdien merk ik dat de kinderen minder moe zijn.»«Zelf merk ik dat ik ‘s ochtends alerter ben dan ‘s namiddags. Voor een siesta maak ik nooit tijd, maar in feite kunnen leraren zo’n middagdutje ook gebruiken om daarna de namiddag wakker door te komen. Lesgeven wordt vooral in de namiddag soms zwaar, omdat je je moeilijker kan concentreren. Ik probeer er vooral voor te zorgen dat ik voldoende slaap: minstens acht uur.»

Ons bioritme is onderhevig aan schomme-lingen. Veel mensen hebben bijvoorbeeld behoefte aan een middagdutje. Een mid-dagdip heeft niets met onze spijsvertering te maken, maar is het gevolg van een gene-tisch bepaald slaap-waakritme. Tijdens een middagdutje, zelfs al duurt het maar twintig minuten, doen we nieuwe energie op.

HOU DE KLAS WAKKEROns bioritme bepaalt mee hoe we ver-standelijk, emotioneel en lichamelijk func-tioneren. Toch is het niet allesbepalend. Als de leraar meeslepend lesgeeft, de klas meetrekt in de leerstof en enthousiast voor de klas staat, verbleekt de middagdip. Natuurlijk maken we het best optimaal gebruik van de twee momenten per dag waarop we allen het best presteren, het meest aandachtig zijn en ons geheugen het beste werkt: in het tweede deel van de ochtend en in het tweede deel van de namiddag. De slechtste momenten voor intellectuele prestaties zijn tussen 8.30 uur en 9 uur en tussen 12 en 14 uur. Goed om te weten, maar boeiend en gevarieerd lesgeven blijft de boodschap.Lees meer in ‘Biologisch ritme en schoolprogramma’, een onderzoek in opdracht van de Nederlandse basis-school De Oosterweide. Het onderzoek kan je downloaden op www.bredeschool.nl

Charlotte (6) zit in het eerste leerjaar in de Henry Dhaese basisschool in Gentbrugge

Fatna Charki (34) is onthaalklaslerares in de vrije Basisschool 'Vier Winden' in Sint-Jans-Molenbeek

Werkdruk

Met de werkdruktest (Klasse nr 168 p. 14) kon ik niet lachen. De laatste zin van de begeleidende tekst

is zo simplistisch dat ik vrees dat het departement soms op analoge wijze aan oplossingen voor onze problemen werkt. Ik citeer: "Zet die schoolknop te gelegener tijd op off." Moet ik ouders die onder de middag of na de lesuren komen praten dan maar weer naar huis sturen? Leerlingen met speciale zorgbegeleiding vragen meer inzet van de leerkrachten. Voor de leerling in kwestie is er GON-begeleiding, de leraar zelf moet alles er gewoon bovenop doen. Zeker als ICT-coördinator voel ik die werkdruk. Binnen de school ben je een veel aangesproken persoon. Veel collega’s willen de computer gebruiken in hun lessen, leerlingen met leermoeilijkheden vragen specifi eke begeleiding, de mensen van het secretariaat hebben een probleem… Dagelijks is er wel iemand die je hulp vraagt en die je graag wil helpen, maar je moet ook nog les geven, bijscholen, nieuwe projecten uitwerken…De ICT-coördinator heeft hiervoor geen tijd, ook al werken zij van ’s morgens vroeg tot ‘s nachts. Gewoon de knop op off zetten en je collega's in de kou laten staan? De werkdruk voor ICT-coördinatoren is abnormaal hoog. Een ICT-coördinator is verantwoordelijk voor drie keer meer toestellen dan een doorsnee systeembeheerder in het bedrijfsleven.Het wordt hoogtijd dat de minister niet enkel denkt aan materiële investeringen maar ook aan de menselijke omka-dering die daar noodzakelijkerwijze aan verbonden is. Waar blijft trouwens het ambt van de ICT-coördinator?Misschien moeten we inderdaad alle knoppen eens op off zetten. Maar dan wel de knoppen van de computerklassen, de administratie én onze dienstverlening.

Walter De Raedt

Kosteloos en klikvast

Een tijdje terug wilden we met de school een wan-deling in Beringen maken. Omdat we voordien

al meerdere keren beroep op ouders deden om leerlingen te vervoeren informeren we bij De Lijn. Kostprijs voor 50 personen: 131, 85 euro enkele reis. Dus toch maar om bereidwillige ouders bedelen. Probleem: kinderzitjes! We verlaten onze gemeente en bijgevolg wordt de verkeerssituatie plots veel dreigender want eenmaal over de gemeentegrens

... Slot : geen wandeling maar samen met de kinderen een namiddag maatschappijkritische vorming.Gelukkig is de zaterdag dichtbij en kan ik met De Lijn gratis naar Hasselt gaan winkelen.Kosteloos gaan winkelen , geen probleem; kosteloos een pedagogische uitstap ...Misschien kan een tête à tête voor Stevaert en Vandenbroucke het begin zijn van ...

Jos Dirikx, Lommel

Leerkracht uit de 1000

Pensioengerechtigd e n uit-

geblust? Dat hoeft niet altijd op te gaan, toch zeker niet voor onze voormalige klastitularis meneer Van Deyck! Op de vooravond van onze start aan de universiteit of hogeschool, kregen we allemaal een bemoedigend sms-je van hem. Attent en verrassend als je 't ons vraagt. Uit het oog, uit het hart? Niets van dus!

Valerie Taerwe

De schutter zit op school

Graag zou ik willen reageren op de lezersbrief 'de schutter zit op school' (kvl 168). Meneer

Goubert geeft in zijn lezersbrief commentaar op een artikel in Klasse i.v.m. Hans Van Temsche. Uiteraard heeft iedereen recht om zijn/haar mening naar voor te brengen in uw magazine.In het eerste deel van zijn brief doet hij dit ook. Ik deel zijn mening niet, maar ik begrijp dat Klasse alle meningen wil publiceren. Wat ik niet begrijp is dat Klasse ook het laatste deel van zijn brief publiceert. Dit is gewoon propaganda voor het VB en Klasse werd hiervoor ge/misbruikt! Mag ik (net zoals meneer Goubert dat doet) vragen welke gerechtelijke en psychiatrische onderzoeksbasis hij gebruikt om te stel-len dat 'de grote meerderheid van de onderwijsmensen in Vlaanderen' er zo over denkt? In de kleine lettertjes staat dat Klasse niet verantwoordelijk is voor de inhoud van lezersbrieven, maar ik hoop dat in de toekomst geen enkele politieke partij een forum krijgt in uw maandblad.

Kim Janssens, Deurne

52 KLASSE NR.169

© B

ELGA

Kan onderwijs jongeren verdraagzaam maken?Meer dan de helft van de Vlaamse jongeren (16 en 17 jaar) vindt dat immigranten een be-dreiging vormen voor onze levenswijze en werkzekerheid. Meer dan driekwart kan zich niet voorstellen ooit een relatie te hebben met een zwarte, een immigrant of een moslim. Dat blijkt uit een internationaal onderzoek van de KU Leuven en de Canadese Mc Gill Universiteit. Met die cijfers blijken Vlaamse jongeren veel onverdraagzamer dan hun Waalse leeftijdsgenoten. Kan het onderwijs daar iets aan doen? Geef je mening op www.klasse.be/poll

Solliciteren met een vreemde naam

Ik ben directeur van een grote Antwerpse stedelijke secundaire school en voer een personeelsbeleid

waarin diversiteit een zeer grote rol toebedeeld krijgt. Daarmee wil ik zeggen dat ik ervan overtuigd ben dat de maatschappelijke realiteit, o.a. diversiteit, ook weerspiegeld moet zijn in het personeel van een school. Zoniet krijgen leerlingen de perceptie dat de 'anderen' weliswaar te vinden zijn in de populatie, maar niet in de toplaag. In de school zijn dat hun leerkrachten, het middenkader, de secretariaatsmedewerkers en ja, ook de directie. Dat heeft voor gevolg dat ik bij keuze uit verschillende kandidaten voor een ambt bewust 'positief discrimineer' en kies voor een leerkracht (algemene vakken) van allochtone afkomst ten nadele van een autochtoon. Dat is mijn politiek. Zo vermijden we ook dat jongeren allochtonen in het onderwijs ten hoogste identifi ceren met leraren islam, om zo maar iets te zeggen. Onlangs had ik een sollicitant van Turkse origine die net uit de lerarenopleiding kwam (economie, aardrijkskunde). Op het einde van het gesprek vroeg hij me waarom ik nu net hem had uitgenodigd nadat ik had laten uitschijnen dat de kans groot was dat ik hem zou aanstellen. Ik vroeg hem naar het waarom van zijn vraag. Bleek dat hij 160 sollicitatiebrieven had geschreven en dat ik de eerste was die daar op ingegaan was. Nadien heeft hij nog 9 uitnodigingen tot sollicitatiegesprekken gehad. Van 150 scholen géén antwoord. Tot op vandaag. Mooi zo van die collega-directeurs… Zijn naam klonk en oogt erg Turks… Het lijkt er dus op dat we in onderwijs de algemene maatschappelijke trend volgen: niet reageren op allochtoon klinkende namen, ook al zijn de dragers ervan hooggeschoold. Spijtig.

Vik Lauwerier, Directeur SISA, Antwerpen

Binnen zonder bellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via internet vind je op deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten. Vermeld je naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelingen voor een deskundig antwoord.Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks! en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.

MAG DAT?*Een basisschool biedt betaalde voor- en nabewaking aan. Daarvoor zet ze geen extra personeel in: het zijn de leraren die de bewaking om beurt op zich nemen. Dat mag. Vijftien minuten voor en vijftien minuten na de lessen moet een school onbezoldigd toezicht aanbieden. Alle andere opvang wordt beschouwd als een afzonderlijke dienstverlening van de school aan de ouders en de leerlingen en valt buiten de kosteloosheid van het onderwijs. Daarvoor mag ze een redelijk bedrag aanrekenen, ongeacht wie voor dit toezicht instaat. *Een secundaire school organiseert een project waarbij de leerlingen tijdens de lessen Nederlands een krant samenstellen, ontwerpen en uitgeven. Tijdens de lessen economie wordt het voorstel gedaan om de druk van de krant te laten sponsoren door plaatselijke handelaars. De fi rmanaam van de sponsors wordt opgenomen in de krant. Dat mag. De leerlingen zijn veertien- of vijftienjarigen die al veel meer het on-derscheid kunnen maken tussen reclame en informatie. Het initiatief past binnen de eindtermen economie: de school wil creatief en interactief omgaan met het leerplan. De school moet er wel over waken alleen te werken met handelaars van wie de producten of diensten niet in strijd zijn met andere eindtermen of doelstellingen van de school (gezondheid, milieu …) In de krant mogen wel geen zuiver commerciële reclameboodschap-pen opgenomen worden, enkel de naam van de sponsors.

Zo oordeelt de Commissie Zorgvuldig Bestuur in een aantal recente adviezen. Ouders, leraren of leerlingen mogen bij de Commissie een klacht neerleg-gen als ze denken dat de school haar boekje te buiten gaat. Specialisten on-derzoeken de klacht en brengen advies uit. De adviezen vind je op www.ond.vlaanderen.be/zorgvuldigbestuur/advie-zen.htm.

Jouw mening?➢ mail naar [email protected]➢ schrijf naar Klasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15

– 1210 Brussel➢ laat iedereen meelezen op www.klasse.be/forum of

www.klasse.be/gastenboek

Jouw vragen?➢ Leerkrachten, ouders, leerlingen en studenten met vragen of

problemen rond onderwijs kunnen terecht op het gratis nummer van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van 9 tot 19 uur). Je kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn.

➢ Alle informatie over rondzendbrieven en wetgeving staat op edulex.vlaanderen.be

➢ Recent nieuws vind je op www.lerarendirect.be en www.schooldirect.be

KLASSE NR.169 53

Weerbare kinderen

Stapeljaloers ben ik op jullie gebundelde vaar-

digheden bij Klasse. Gewoonweg schitterend hoe jullie er telkens in slagen om speelsheid te combineren met ernst, en gedegen informatie aanvaardbaar voor te stellen voor jeugd. Zoals nu weer met het 'Kinderslot' nummer van Yeti ("De Rode Ridder") over het weerbaar maken van kinderen. Voortdoen!

Peter Adriaenssens, Kliniekhoofd Kinderpsychiatrie, Leuven

Klasse voor Ouders

Veel te laat ontving ik via mijn zoon Klasse voor Ouders van september. Ook vorig jaar kregen

we dit telkens op het einde van de maand, of in de loop van de volgende maanden (soms drie in één keer). Op die manier kan ik bijvoorbeeld nooit meedoen aan wedstrijden. Kunt u me laten weten wanneer de scholen 'Klasse' ontvangen?

Sabine Van Den Berghe

Klasse voor Ouders verschijnt maandelijks en onderaan pagina 2 lees je telkens wanneer het volgende nummer op de school aankomt. Klop even op de deur van directeur of secretariaat indien jouw nummer lang op zich laat wachten. En bij deze bedankt aan de duizenden secretari-aatsmedewerkers en leerkrachten die Klasse voor Ouders, Maks! en Yeti elke maand wel meteen uitdelen.

© B

ELGA

Vaste benoeming

Graag reageer ik op de lezersbrief van de zwan-gere lerares i.v.m. vaste benoemingen

(Klasse 168). Ik sta negen jaar in het onderwijs, ben nog niet vastbenoemd en weet ook dat dit nog jaren zal duren. Ik heb genoeg scholen bezocht om te weten dat een vaste benoeming krijgen bijzonder weinig te maken heeft met je bekwaamheid als leerkracht, maar alles met puur geluk. Kom je toevallig in open uren terecht, dan heb je dat geluk en ben je nog voor je dertigste benoemd. Dat maakt om te beginnen al een groot verschil in motivatie tegenover wanneer je, zoals ik, steeds weer in niet-vacante uren terechtkomt. Verder heb ik gemerkt dat zo gauw die vaste benoeming op zak is, er van die pas verworven rechten meteen fl ink gebruik van wordt gemaakt. Mijn collega die vier jaar jonger is en pas vastbenoemd, is voor een jaartje op wereldreis gegaan en gaat nu aan kinderen beginnen, allemaal zonder verlies van jobzekerheid. Dit zijn slechts enkele van de vele dingen die ik mij niet kan permitteren. Daardoor creëert die vaste benoeming ongelijkheid tussen de leerkrachten, die dan logischerwijs gevoelens van afgunst doet ontstaan. Want ik en mijn andere niet-vastbenoemde collega's werken minstens even hard en zijn vaak meer geëngageerd binnen de school, maar zien onze inspanningen niet beloond. Daarom wil ik minister Vandenbroucke zeggen: denk niet alleen aan gelijkheid van kansen bij leerlingen, maar ook bij leerkrachten!

Naam en adres bekend bij de redactie

Klasse.vandaag: op naar 500 000 bezoekers Gestart met 9 000 bezoekers per dag, is het gemiddelde aantal nu al verdub-beld en klikken er elke maand zo’n 500 000 mensen de onlinekrant van Klasse aan. Klasse.vandaag brengt elke dag vanaf 16 uur het belangrijkste en interessantste onderwijsnieuws. Van het parlement tot in de Schoolstraat.

De berichten, foto’s en fi lmpjes blijven telkens een volle week online. Je kan niks meer missen.

Dag van de Leerkracht: niets gezien? «Het was de eerste keer dat ik ervan hoorde dat er zoiets bestond als De Dag van de Leerkracht», mailt een plots overdonderde lerares. Klasse heeft en-kele jaren geleden deze internationale dag vanonder het stof gehaald en sindsdien rijkelijk gepromoot. Om alle leerkrachten een extra schouderklop te geven. Vlaanderen kreeg dit jaar zelfs

een extra vermelding op de internationale website van Unesco. Tientallen scholen deden extra originele acties op 5 oktober. En gewone en bekende Vlamingen namen even de taak over van de leerkrachten: «Zwaarder dan een première!». Bekijk het overzicht op www.klasse.be Ideetje pikken voor volgend jaar?

Volg de verhalen van straffe ouders Hoe spelen ze het dag aan dag klaar? Op de website van Klasse voor Ouders volg je dit schooljaar het leven zoals het is in drie gezinnen. Jacqueline gaat met twee van de vijf kinderen apart wonen en weer studeren. Samira draagt een hoofddoek maar voelt zich, net als haar twee kinderen, vlot geïntegreerd. Ook al spuwt een voorbijrijdende fi etser haar en haar zoontje bij het begin van het schooljaar letterlijk in het gezicht. En Eddy maakt met zijn vrouw en twee kinderen een wereldreis

van dertien maanden. Hun levensschool ligt onderweg. Lees de blogs op www.klasse.be/ouders

Win een gezinsreis naar Eurodisney Vanaf dit schooljaar zijn nagenoeg àlle basisscholen in Vlaanderen geabonneerd op Yeti, het populaire jongste broertje van Klasse (voor het vijfde en zesde leerjaar). Het blad verschijnt nu op 140 000 ex. Meer dan zes op de tien leerkrachten gebruikt de pedagogische bijlage bij het blad (met tips voor de vakoverschrijdende eindtermen). De meest enthousiaste tieners krijgen elke woensdagmiddag hun eigen e-brief Rambo in hun mailbox. Op de nieuwe Yeti staat een

geluksnummer. Leerlingen die zich daarmee inschrijven op Rambo kunnen een gezinsreis naar Eurodisney win-nen: www.klasse.be/rambo

Gratis latjes en fi etslichtjes voor de leerlingen 200 000 latjes gingen deze week mee met Maks! De latjes promoten de interactieve website ohmygods.be van de Dienst Beroepsopleiding. Daar ontdekken de leerlingen hun eigen leerstijl en kunnen ze zich meten met de Griekse goden (de Top Story van de vorige Klasse). Wie vindt zijn achilleshiel? Als je school ze aanvroeg kregen de leerlingen van het eerste jaar 70 000 fi etslichtjes via VTM-Levenslijn. Veilig door de donkere winter!

Jouw leerlingen krijgen honderden voordelen Bijna alle leerlingen in het secundair on-derwijs hebben dit jaar de leerlingenkaart van Maks! op zak: 420 000 jongeren. Ze krijgen er honderden voordelen mee (ook in het buitenland!): van de broodjeszaak en het fi tnesscentrum tot in de bioscoop, het museum en de schouwburg. 21 000 jongeren zijn ondertussen geabonneerd op de wekelijkse e-brief maks.xtr Daarmee krijgen ze elke woensdagmiddag het laatste nieuws en de meest aantrekkelijke voorde-len en acties uit heel het land. Stimuleer jij je klas om zich in te schrijven? Dat kan

via www.maks.be

Rosita Aerts uit Westende wint het etentje voor twee in de hotelschool in de buurt. Zij vond het antwoord op de wed-strijdvraag over deze pagina. Reserveren we deze maand

twee plaatsen voor jou? Geen tijd, zeg je?

Maandblad voor Onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming

Nr.169 • november 2006

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.beHoofdredacteur Leo BormansRedactie Klasse Wim De Jonge en Jan T’Sas (eindredactie), Wouter Bulc-kaert, Veerle Devos, Leen Leemans, Veerle Vanbuel, Tessa Van der Cruyssen, Michel Van Laere en Bert Vermeulen m.m.v. Sven Baerts (stagiair).Redactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en

leerlingenkaartPatrick De Busscher, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Valvekens, Sonja Van DroogenbroeckHet hart van Klasse Sabrina Claus, Diana De Caluwé, An Declercq, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann NevensVormgeving Artefact, LeuvenVerantwoordelijke uitgever Jo De RoHendrik Consciencegebouw, 1210 BrusselAlle Vlaamse leraren, CLB-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen Klasse gra-tis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie.Abonnement (10 nrs.): 28 euro

Gepensioneerden, ter beschikking gestelde leraren en individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor alle

studenten in de lerarenopleiding zijn gratis. (bel 02 553 96 84 of mail naar [email protected]).

Voor scholen die dat wensen, is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t/m tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde t/m zevende jaar secundair onderwijs).

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 [email protected]. redacties 02 553 96 86Tel. secretariaat 02 553 96 84Tel. advertenties 02 553 96 94Tel. lerarenkaart 02 553 96 95Tel. leerlingenkaart 02 553 96 88

54 KLASSE NR.169

Voor het etentje in de hotelschool schrijf je je in op de maan-delijkse nieuwsbrief via www.klasse.be/xtr en beantwoord je de wedstrijdvraag. Voor wie niet kan wachten: met je lerarenkaart ben je VIP in de meeste hotelscholen van het land. Bekijk het aanbod op www.lerarenkaart.be

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XVlaams ministerie van Onderwijs en VormingRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

© L

UC D

AELE

MAN

S

«Mijn favoriete leraar was verward, maar kon fantastisch vertellen»

Opgelet: haar naam is De Roovere en de titel van haar debuutcd De Jager. Maar in het schoolverleden van zangeres Eva De Roovere (28) schuilt helemaal geen geweld. «Eén keer had ik

het met de juf aan de stok omdat ze zei dat niemand nog met steen-kool verwarmt. Niet waar, zei ik, wij stoken briketten.» Speelt Eva De Roovere graag met vuur?

KLASSE IS ER NU ELKE DAG VOOR JOU:

lees klasse.vandaag

via www.klasse.be

«Ik ben een zondagskind, zegt mijn moeder. Bijna alles wat ik wil, gebeurt ook. Op school had ik nooit problemen. Vaak was ik de lieveling van de leraren zonder dat ik daarvoor speciaal moeite deed. Ik was zeker geen strever. Aan pesters had ik een hekel. Merkte ik dat iemand gepest werd, dan kwam ik tussenbeide. De twee laatste jaren van het secundair moest ik op de tanden bijten. Ik was school even beu. Maar studio Herman Teirlinck deed ik wél graag. Ik verhuisde van de stille Kempen naar de grote stad. Zoveel indrukken die op me afkwamen. Het tweede jaar was ik gebuisd: mijn eerste grote falen in mijn leven. Muziek én acteren: die combinatie was moeilijk. Ik volgde jazzstudio, speelde cabaret met een vriendin maar muziek speelde toch de hoofdrol.»«Naar de muziekschool gaan, vond ik evident als kind. Mijn vader speelde gitaar en mijn moeder zong voortdurend, ik ken wel duizend kinderlied-jes. Toen ik tien was, wou ik even niet meer naar de muziekschool maar mijn vader zei: ‘als je iets begint, dan moet je het afmaken.’ Ik ben blij dat ik teruggekeerd ben. Het ‘moeten’ is minder groot in de muziekschool. Je kiest zelf je instru-ment en bent daarom sowieso gepassioneerd. Op straat hoorde ik iemand klarinet spelen, dat wou ik ook kunnen. Nu ben ik vooral met mijn stem bezig. Sinds dit schooljaar volg ik zangles als vrije leerling. Ik begin helemaal van nul, in lagere 1. Ik hoop vooral mijn kopstem te ontwikkelen, mijn borststem is ok.»«Ik geef af en toe workshops zang. Dat doe ik graag. Je hebt een duidelijk doel en ‘de leerlingen’ komen een beperkte tijd bij je. Ik denk niet dat ik een heel jaar met dezelfde leerlingen zou kunnen werken. En het volgende jaar opnieuw dezelfde stof aan andere leerlingen geven. Ik heb méér variatie nodig. Mijn favoriete leraar was ver-ward maar mondig, hij kon fantastisch vertellen. Zingen is ook vertellen. Ik geniet ervan om na een optreden feedback te krijgen van het publiek. Toch is het niet omwille van de erkenning of de aandacht dat ik graag op een podium sta. Voor mij is het podium een veilige plek, als ik de deur buitenstap dan ervaar ik vooral chaos.»

Eva De Roovere gaf haar stem aan onder andere Oblomow, Kadril en Kleine blote liedjes maar vanaf nu zingt ze voor eigen rekening. Haar debuutcd ‘De jager’ bevat uitsluitend Neder-landstalige liedjes. Vanaf half december toert ze langs Culturele Centra in Vlaanderen. Check haar website: www.evaderoovere.be

«Elke dag twee leerlingen?»

In 2005 registreerden de politiediensten in België 612 geval-len van ‘afpersing’ waarbij kinderen of minderjarige jonge-ren het slachtoffer waren. Goed voor bijna twee gevallen per


Britt, klasleraar eerste jaar secundair

«Paninistickers»«Soms begint het met iets te lenen en niet terug te geven. Of met het pesterig stelen van een boterham. Bij Brecht (13) is het met Paninivoetbalstickers begonnen. Hij moest ze na schooltijd aan zijn afpersers afgeven. Een maand later kwamen ze wekelijks bij hem thuis aanbellen en moest er geld klaarliggen of ‘ze zouden hem wel vinden’. Het begon met vijf euro, later werden dat er tien. Maandenlang heeft dat spelletje geduurd. Brecht zat in het eerste jaar secundair onderwijs. Hij heeft nooit wat gezegd. We zijn erop uit gekomen omdat zijn ouders merkten dat er geld uit hun portemonnee verdween en ze op school kwamen vragen of er iets scheelde met hun zoon. Intussen hadden de steamers al vijftig euro aan hem verdiend. Twee ervan zaten in het derde jaar op onze school. We hadden toen naar de politie kunnen gaan, maar heb-ben dat uiteindelijk met de leerlingenbegeleider opgelost.»

27Steamingde eerste lijn

«We vinden je wel»

Wat?

Hoe?

Wie?

Gevolgen

het

pro

blee

m GEWELD IN GROEPSteaming is een strafbare vorm van geweld die vooral door een groepje jongeren (twee of meer daders) over een individuele persoon wordt uitgeoefend. Het is een vorm van afpersen: een individu afdreigen, vernederen en intimideren totdat hij geld of goed afgeeft: cd, mp3-speler, sigaretten, sieraden, gsm, rugzak, bromfi ets… Steaming is een nieuwe naam voor een oud crimineel verschijnsel: afpersen met geweld. De term wordt vooral gebruikt in de context van jongeren.In de meest enge zin van het woord gaat steaming om een groepje jongeren dat rond een persoon gaat staan en hem zo bang maakt dat hij doet wat zij willen: snoep afgeven, huiswerk laten overschrijven, een andere straat in wandelen, winkeldiefstal plegen, iemand pesten...

NA SCHOOLTIJDSteaming gebeurt vaak op openbare plaatsen: straten, de bushalte, pleinen, parken, stationsbuurten, maar ook op de speelplaats en in sportzalen. Een kwart van de steamings gebeurt na de schooluren (tussen vier en acht), een kwart tussen acht uur ‘s avonds en middernacht. Slechts één op tien daders wordt gevat. Steamers gebruiken zelden of nooit een wapen. Hun wapen is hun overmacht, hun meerderheid, hun verbale agressie...

JONGENSDaders zijn vaak jongens. Hun gewelddadig gedrag is niet altijd bedoeld om iets buit te maken. Soms stellen ze dat gedrag om hun woede te uiten of als kick, uit verveling. Steamings gebeuren vaak impulsief («Als we nu eens zouden proberen…»), vaak ook om stoer over te komen bij de klasgenoten. Volgens politiepsychologen speelt er bv. bij het stelen van een dure mp3-speler ook statusnaijver mee. Of willen de daders de slachtoffers, op wie ze jaloers zijn, vernederen en hun eigen macht demonstreren. Vaak minimaliseren de daders wat ze deden: «Het was maar een grapje».De slachtoffers zijn doorgaans brave leerlingen die makkelijk te isoleren zijn. Ze durven vaak geen aangifte doen en beweren dat ze de daders niet kennen. In zeven procent van de gevallen kennen dader en slachtoffer elkaar wel.

STRAFBAAR FEITDaders van steaming maken zich schuldig aan ‘afpersen’ of aan ‘diefstal met geweld’. Dat is een crimineel feit. Soms wordt het slachtoffer medeschuldig: gaat hij zover dat hij bv. winkeldiefstallen pleegt om te kunnen geven wat de steamers vragen. Na het opstellen van een proces-verbaal door de politie, lopen minderjarige daders het risico om gestraft te worden door de (jeugd)rechter.Daders nestelen zich vaak in een rol en geraken daar nog moeilijk uit. Ze krijgen een imago waar ze aan moeten beantwoorden.Slachtoffers zwijgen vaak en zijn getraumatiseerd. Sommigen worden depressief («Ik ben een zwakkeling, zie je wel»), anderen gaan vijandig en aanvallend reageren.

Profiel van de daders:- Geven over het algemeen een stoere indruk en spelen graag de baas. Dit laatste

kenmerk zorgt er ook voor dat daders elkaar vinden: spelen met ‘macht’ is wat hen boeit en verbindt. Een dader van steaming opereert praktisch nooit alleen. Ze zijn steeds met twee of meer.

- Staan vaak positief tegenover geweld en vinden dat een doeltreffende manier om hun zin te krijgen.

- Ze luisteren niet of amper naar de wetten die volwassenen stellen. - Meestal zijn de daders jongens tussen tien en twintig jaar oud.- Vaak imiteren ze wat ze in hun (thuis)omgeving zien: je kan alles doen om te bereiken

wat je wil. Ze zijn soms zelf slachtoffer van geweld thuis.- Proberen aanzien te verwerven in de groep. Dat gedrag maskeert vaak de eigen on-

zekerheid en zwakheid.- Kunnen zich amper inleven in de situatie van anderen, hebben weinig sociale vaar-

digheden.- Omringen zich met gelijkgezinden die hen een status geven: ik ben iemand.- Soms steamen ze om een ander probleem te verlichten (instrumenteel): ze krijgen

geen zakgeld en persen dan anderen af om te kunnen consumeren zoals iedereen. Profiel slachtoffer:- Zijn vaak voorzichtige, verlegen en gevoelige personen.- Zijn vaak lichamelijk zwakker.- Hebben over het algemeen weinig zelfvertrouwen en een laag zelfbeeld.Profiel meeloper-daders:- Sommigen voelen zich veilig in de groep, zijn liever dader dan slachtoffer.Profiel toeschouwers:- Soms zijn andere leerlingen op de hoogte van steaming. Zij zwijgen veelal uit angst

om zelf slachtoffer te worden.Bekijk de groepsprocessen in de klas/op school. Die vertellen al veel over mogelijke daders en slachtoffers.

Nicole Caluwé, substituut jeugdparketDIEFSTAL MET GEWELD«Wat opvalt is dat minderjarige steamers in een eerste reactie de feiten als onschuldige pesterijen afdoen. Dat moet eruit. Sommige feiten staan juridisch gelijk met diefstal met geweld in bende, ook voor de jongeren die er zogezegd zomaar bijstonden en niet de bewuste gsm hebben afgenomen. Als ik dat aan een minderjarige uitleg, zie je ze vaak bleek wegtrekken.»

Bert, schooldirecteur«VOOR ÉÉN UUR»«Het probleem is dat de daders meestal slechts voor een uur worden op-gepakt door de politie. Vertel dat maar eens aan een slachtoffer…»

HAPPY SLAPPINGTwee of drie jongeren tuigen iemand af. Een kompaan fi lmt het in-cident met de gsm. En vervolgens gaat het fi lmpje de klas of vrien-denkring rond of belandt het op het internet. Happy slapping is een nieuwe vorm van geweld in groep. Het werd voor het eerst gesignaleerd in Groot-Brittannië. Intussen hebben ook de eerste Vlaamse scholen ermee te maken.

Een leerling meldt dat hij het slachtoffer is van steaming. Wat doe je?OPVANG VAN HET SLACHTOFFER

de

aan

pak

NO BLAMEBij een no blame aan-pak vertrek je vanuit de ervaringen van het slachtoffer. Je gaat niet op zoek naar de gedetailleerde feiten, maar naar blijvende oplossingen voor alle partijen. Je stapt af van het geloof in het langetermijneffect van straffen. Je hecht meer geloof in het empathisch vermogen en de verantwoordelijk-heid van de groep. Zo ontstaan leerprocessen voor alle betrokkenen (dader-slachtoffer-toekijkers).

- Zorg dat de leerling zich veilig voelt, dat hij kan vertel-len. Maak duidelijk dat hij je kan vertrouwen.

- Vraag naar de precieze feiten: wat is gebeurd, waar, wanneer, hoe heb je gereageerd, hoe vaak is dat gebeurd, ken je de daders…? (Check de feiten als je kan. Valse beschuldigingen kunnen ook slachtoffers maken).

- Bekijk samen welke stappen mogelijk zijn. Is de dader gekend of niet? Als steaming op school gebeurt, is het de taak van de school dat onmiddellijk te doen stoppen. Is de dader niet gekend, dan kan je samen overwegen om in ernstige gevallen de politie te betrekken om op zoek te gaan naar een oplossing.

- Informeer bij ernstige gevallen van steaming de ouders van het slachtoffer: het liefst zo snel mogelijk. Zo voorkom je oplaaiende emoties als het kind thuiskomt met een kapotte fi ets, zonder gsm…

- Het gebeurt vaak dat het slachtoffer te horen krijgt

dat hij wat assertiever moet worden, een weerbaarheids-training of een gevechtsport moet volgen. Daardoor gaan slachtoffers nog meer de schuld bij zichzelf leggen.

- Stel je vast dat het slachtoffer erg lijdt onder wat er gebeurd is, zoek dan hulp via het CLB of slachtofferhulp.

- Maak er werk van om kinderen/jongeren niet alleen de baan op te sturen (school – thuis). Wie optrekt met een groepje wordt minder gauw gekozen als slachtoffer.

DE DADERS ZIJN GEKEND EN ZITTEN OP SCHOOL - Confronteer hen met het concrete gedrag dat ze gesteld

hebben (Pokémonkaarten of geld afgetroggeld, geleend materiaal niet teruggegeven, snoep afgeperst…). Benoem de ernst van de feiten. Daders zijn zich niet altijd bewust van hun gedrag, ze beseffen niet altijd welke schade ze aanbrengen.

- Vraag om het gedrag onmiddellijk te stoppen. Vaak gaan daders zich verantwoorden, gedrag ontkennen of mi-nimaliseren of de schuld bij het slachtoffer leggen.

- Maak duidelijk dat steaming een misdaad is en dat, als de ouders van het slachtoffer naar de politie gaan, de daders strafrechterlijk vervolgd kunnen worden. Maak duidelijk aan de steamers dat het niet enkel de baas van de groep is die in de fout gaat.

- Ga op zoek naar een gepaste reactie, afhankelijk van de aard van steaming. Is een verwittiging genoeg of komt er ook een straf, een ordemaatregel (schorsing)? Of probeer je via de no blame aanpak of herstelbe-middeling tot afspraken te komen tussen dader en slachtoffer. Hoe kunnen daders het goedmaken? Leg de nadruk op herstel van de schade, herstel van de relatie tussen dader en slachtoffer. Herstelgericht groepsoverleg (Hergo) is zeker aangewezen, omdat de daders meestal de ernst en de gevolgen van hun daden onvoldoende inzien. Voorwaarde om tot een goede

Hergo te komen is wel dat de daders schuld bekennen. Door confrontatie met hun slachtoffer is de kans reëel dat zij zich bewust worden dat hun daden niet grappig zijn en ernstige gevolgen kunnen hebben. Als je zo’n Hergo wil mogelijk maken, bereid je dan goed voor (zie verder bij doorverwijzingen).

- In erge gevallen schakel je de politie in. Als je een goede relatie hebt met de wijkagent is de kans op een discrete tussenkomst groter.

- Soms ontdek je persoonlijke problemen achter het gedrag van de dader. Dat mag geen rechtvaardiging betekenen, maar wel een aanzet voor opvolging en verdere hulp.

- Informeer de ouders van de daders (via schoolagenda, telefoon, gesprek).

- Maak een gedragscontract met afspraken.- Blijf zoeken naar mogelijkheden tot herstel, zowel van

de dader naar zichzelf toe (schulderkenning/ontgooche-ling) als naar het slachtoffer (schulderkenning/aanbod tot herstel) en de omgeving (ouders slachtoffer, eigen ouders of familie, schoolgemeenschap).

DE DADER IS NIET GEKEND EN ZIT NIET OP DE EIGEN SCHOOL- Stimuleer het slachtoffer om samen met zijn ouders

klacht in te dienen bij de politie.- Breng als school de lokale politie op de hoogte van de

feiten. Kan je samen werken met een andere school om

de daders te laten stoppen?- Pas ‘beschermende maatregelen’ toe. Voorbeeld: samen

naar school, samen naar huis; niet pronken met dure spullen…

- Praat met de klas over wat gebeurd is, maak er een leermoment van.

- Ga op zoek naar wat je samen kan doen om herhaling/nieuwe feiten te voorkomen en op welke manier leerlingen het best reageren wanneer ze betrokken raken in een nieuw incident (als slachtoffer of omstaander; als vriend(in) van een slachtoffer die het nieuws toevertrouwd krijgt).

- Doe een beroep op de neutrale toeschouwers. Zij kunnen hun verantwoordelijkheid opnemen door steaming niet zomaar te laten gebeuren. Zolang zij zwijgen, laten ze steaming toe.

- Sta stil bij de adviezen die andere leerlingen aanreiken. Waarom worden ze aangereikt?

- Breng het schoolteam op de hoogte en maak afspraken.- Zorg voor uitkijkposten op de speelplaats, in de werka-

teliers, aan de schoolpoort na vier uur.- Maak afspraken met de politie. Ga op zoek wie bij de

politie contactpersoon is en mogelijke preventief po-litietoezicht aan de schoolpoort kan laten uitvoeren (gemachtigd opzichter?). Een agent aan de schoolpoort is geen goede oplossing. Je bereikt hiermee enkel dat het probleem zich naar een paar straten verder, uit het zicht van de agent, verplaatst.

- Bekijk samen met het CLB wie slachtoffers en daders kan opvolgen (weerbaar maken, assertiviteitscursus, time-outproject).

- Bekijk het sanctiebeleid op school. Is er ruimte voor een no blame aanpak, voor herstelgericht groepsoverleg (Hergo)? Wil de school zich daarover bijscholen?

- Zorg voor een goed registratiesysteem via het leerling-volgsysteem.

- Maak van het steaminggeval gebruik om een preventieplan ‘Geweld op school’ uit te werken (zie Preventie).

Op individueel niveau

Op klasniveau

Op school-niveau

> De aanpak van steaming > De aanpak van steaming vormt een onderdeel van de vormt een onderdeel van de totaalaanpak van pesten totaalaanpak van pesten en grensoverschrijdend en grensoverschrijdend gedrag op school. Zorg gedrag op school. Zorg ervoor dat je specifi eke ervoor dat je specifi eke informatie geeft over informatie geeft over steaming en hoe je daarop steaming en hoe je daarop reageert.reageert.> De meeste slachtoffers > De meeste slachtoffers van steaming zwijgen. In van steaming zwijgen. In een school waar er een een school waar er een sfeer van openheid en sfeer van openheid en vertrouwen heerst en waar vertrouwen heerst en waar leerlingen terecht kunnen leerlingen terecht kunnen met hun problemen (en met hun problemen (en ook het gevoel hebben ook het gevoel hebben dat er effectief wat dat er effectief wat mee gebeurt), is de kans mee gebeurt), is de kans groter dat slachtoffers groter dat slachtoffers van steaming hun verhaal van steaming hun verhaal doen. Een prettige leef-doen. Een prettige leef-school zorgt indirect voor school zorgt indirect voor meer informele controle. meer informele controle. Leerlingen weten dat de Leerlingen weten dat de school gevoelig is voor school gevoelig is voor het welbevinden van het welbevinden van iedereen. iedereen.

GEÏNTEGREERD BELEID- Een school die leerlingen ernstig neemt en werk maakt van sociale vaardigheden heeft de beste preventie voor

daders en slachtoffers van elk soort geweld (steaming, pesten…) in huis.- Werk aan een goed positief leefklimaat op school waarbij je leerlingen stimuleert in de ontwikkeling van sociale

vaardigheden en in grenzen van anderen en zichzelf herkennen en respecteren.- Zorg voor open en duidelijke communicatie.- Steaming en elk ander soort van geweld kan je pas effi ciënt aanpakken met een geïntegreerd beleid waarbij

directie, leraren, ouders en leerlingen betrokken zijn. - Maak werk van ‘samen’ (samen leren, samen werken, zich samen amuseren, fi etspoolen, peter/meterschap,

kwaliteitskringen, zorg dragen voor wie afwezig is…)

PREVENTIEPLAN GEWELD: 7 STAPPEN1. Stel een werkgroep samen (met uitdrukkelijk mandaat van de directie).2. Breng de beginsituatie op school in beeld (via een enquête): hoe goed en veilig voelen de leerlingen/leraren

zich? Welke acties lopen er al voor het algemeen welbevinden en wat is er nodig om dat te verbeteren?3. Een succesvol preventieplan over geweld, pesten en ongewenst seksueel gedrag vertrekt vanuit een veilig en

vertrouwd schoolklimaat. Hoe werk je daaraan?- breng structurele verbeteringen aan: voldoende toezicht, zinvol opvullen van dode momenten op school

(middagactiviteiten, sport, hobby’s), herinrichting van de speelplaats…- bevorder de sociale vaardigheden bij jongeren. Zo werk je aan de algemene preventie van problemen en

risicogedrag van allerlei aard (bv. Leefsleutels, confl ictbemiddelaars, peermediators).4. Stel een gedragscode op. Maak ook duidelijk wat steaming is en dat de school het niet tolereert. Maak duidelijk

wat van het schoolpersoneel verwacht wordt als ze gewelddadig gedrag vaststelt. Licht ook de ouders in.5. Sensibiliseer de leraren en leerlingen over ongewenst gedrag als pesten, steaming, ongewenst seksueel gedrag

op school (themadag, themaweek, kringgesprekken, video, boeken…).6. Zorg voor ondersteunende vorming voor leraren en ouders.7. Evalueer. Ga op geregelde tijdstippen bij elkaar zitten, bespreek aandachtspunten en stuur bij.8. Bouw vooraf goede contacten uit met de politie, De Lijn, de schoolomgeving en de buurtwerking…

EERSTE HULP VOOR SLACHTOFFERS VAN STEAMING:1. Verweer je niet, blijf respectvol, grijp niet naar geweld (lokt tegengeweld uit), doe wat de daders vragen,

probeer een scherp beeld te maken van de daders.2. Vertel je verhaal aan een vertrouwensleerkracht op school, je ouders.3. Steaming kan je enkel helpen voorkomen door te vertellen wie de afperser is.4. Bekijk samen met de vertrouwensleerkracht wat er precies gebeurd is en wat je kan doen. Beslis samen, ook

met de ouders, of je naar de politie stapt of niet.

DE EERSTE LIJNHoofdredacteur: Leo BormansEindredactie: Michel Van LaereRedactie: Veerle Vanbuel en Michel Van LaereVormgeving: ArtefactIllustraties: Koen FosseyEen uitgave van Klasse (Ministerie van Onderwijs en Vorming).Meer info op www.klasse.be

Dit eerstelijnsdossier werd gemaakt in samenwerking met jongeren, leerkrachten, directeurs, CLB-medewerkers, met de projecten ‘leefsleutels’, ‘verbondenheid’ en de onderzoeksgroep jeugdcriminologie van de KuL. Het is het zevenentwin-tigste dossier. De twintig eerste zijn gebundeld in een handig naslagwerk. Je kan dat bestellen door 2 euro te storten op 091-2223020-03 (mét dvd erbij stort je 6 euro – mededeling ‘De Eerste Lijn voor leerkrachten’). Je kan alle bijdragen ook allemaal gratis raadplegen op www.klasse.be/eerstelijn.

pr

even

tie

Kevin, leraar «MINDER RISICO»«Kinderen brengen steeds duurdere spullen mee naar school, mp3-spelers, dure voetbalstickers… Dat steekt andere kinderen altijd de ogen uit.»

Waar lees je meer over geweld en steaming?Beleidsplan geweld, pesten en ongewenst seksueel gedrag – downloadbaar op www.limits.be – Steunpunt Limits Tiensevest 40 - 3000 Leuven - tel. 016 20 85 88De Eerste Lijn 6 over geweld vind je op www.klasse.be/eerstelijnHerstelgericht groepsoverleg, nieuwe wegen in de aanpak van jeugddelinquentie en tuchtproblemen - Lode Walgrave & Nicole Vettenburg – Lannoo Campus (een synthese vind je op www.klasse.be/kvl/156/14) Onderzoek naar het fenomeen ‘steaming’. Een nieuw criminaliteitsfenomeen of een nieuwe term voor een oud probleem? - Anne Groenen en Ingrid Van Welzenis – KULeuvenJeugd & Vrede - Kon. Astridlaan 160 - 2800 Mechelen - tel. 015 43 56 96 - [email protected] - www.jeugdenvrede.be (confl icthantering, sensibilisering rond geweld) Project Verbondenheid - Herbert Hooverplein 10 - 3000 Leuven - tel. 016 32 53 86 - [email protected] – www.verbondenheid.be (preventie en leefklimaat) Leefsleutels vzw - Leopoldstraat 95 - 2800 Mechelen – tel. 015 45 94 20 - www.leefsleutels.be - [email protected] (o.a. vorming over de no blame-aanpak) Vlaams Netwerk ‘Kies kleur tegen pesten’ – www.kieskleurtegenpesten.be - [email protected]

Wissel je graag ervaringen uit over steaming en gewelddadig gedrag op school? Een prikbord vind je op www.klasse.be/eerstelijn

Voor nog meer informatie (en nascholing over Hergo) neem je contact op met de begeleidingsdienst van de school of het CLB dat aan je school verbonden is.

Klasse voor Leraren 169

Documents

Transcript of Klasse voor Leraren 169