De Nieuwe Werker nr. 16 van 2008

Nationale actiedag6 oktober 2008

Waarschuwingaan regeringenwerkgevers

Herstel de koopkracht !Welvaartsvaste sociale uitkeringen nu !

Handen af van de index !Lagere energiefactuur !

Genoeg tijd verloren !Genoeg geld verloren !

2Regio Antwerpen - Mechelen + Kempen

• N°16 • 3 oktober 2008

Neem deel !

2Regio Brussel

• N°16 • 3 oktober 2008

Regio Limburg

GENOEG GEKAMPEERD !

Maandag 6 oktober

2Regio Oost-Vlaanderen

• N°16 • 3 oktober 2008

Cursisten van KOPA vertellen over hun ervaring met interim

ABVV loopbaanbegeleiding:Een antwoord op interimarbeid?

17 OKTOBER:WERELDDAG VAN VERZET TEGEN EXTREME ARMOEDE

De wind van de verandering in BOLIVIA ?

EDUCATIEF MEDEWERKER DIENST VORMING

2Regio West-Vlaanderen

• N°16 • 3 oktober 2008

TOT WAT NATIONALISME LEIDEN KAN …

NIEUWE OPENINGSUREN VANAF 1 OKTOBER 2008

3• N°16 • 3 oktober 2008

NATIONALE ACTIEDAG OP 6 OKTOBERGenoeg tijd verloren! Genoeg geld verloren!

Tijd voor actie!

Recordprijsstijgingen

Handen af van de index

Dure energie: België staat op de eerste plaats

Zes goede redenen om de BTW op gas, elektriciteit en stookolie naar 6% te verlagen

Gratis woon-werkverkeer

Rechtvaardiger belastingen

4 • N°16 • 3 oktober 2008

Vlaams ABVV wil andere jobkorting

Een collega met een arbeidshandicap? ABVV-jongeren op Europees Sociaal Forum in Zweden

Zit jij strop in je job?

Bezoek de ABVV-stand op de banenmarkten

Honderdenverjaardagskaartenvoor Nelson Mandela

5• N°16 • 3 oktober 2008

Georges Debunne 2 mei 1918 - 22 september 2008

Indexgegevens“Veel enthousiaste ABVV delegees gevonden!”

6 • N°16 • 3 oktober 2008 Belgische Transportarbeidersbond

Zie ook onze website: www.btb-abvv.be

“BTB” … forum voor internationale solidariteit

Maersk network meeting

Global Network Terminal meeting (GNT)

7Metaal • N°16 • 3 oktober 2008

Van juni tot nu de metaal in Vlaanderen - een kleine greep

Gendercommissie ABVV Metaal laakt gebrekkige visie kinderopvang

Het innovatiebeleid van je onderemingop de ondernemingsraad !?

� • N°16 • 3 oktober 200�De Nieuwe Werker > Dossier �• N°16 • 3 oktober 200�De Nieuwe Werker> Dossier

> EUROPA BLAAST HET SCANDINAAFSE MODEL OP

Flexicurity, een boomerang

Op het (al te) welgevulde programma van het ESF ston-den een viertal seminaries over het Scandinaafse model, flexicurity, …en nog eens een drietal workshops over het geval Viking, Laval, het minimumloon, …De Zweden, de Denen en de Finnen zijn inderdaad onge-rust : die vier arresten van het Europees Hof van Justitie betekenden telkens weer een kaakslag, bliezen telkens weer enkele zekerheden op.

Zweden, Denemarken, Finland - drie Scandinavische lan-den met een sterke sociaal-democratische traditie, een oerdegelijk sociaal zekerheidsstelsel, een sterke syndi-calisatiegraad (tot meer dan 80 %), een sociaal consen-susmodel dat stoelt op (zonder inmenging van de wet, zo goed als algemeen geldende) collectieve arbeidsovereen-komsten - dachten eigenlijk dat ze goed beschermd wa-ren tegen de neoliberale golf en deden aan isolationisme binnen de Europese Unie.

Vrij spel voor “Viking” & Co Maar zo alleen staan die landen nu ook weer niet. Vrij verkeer van goederen, diensten en personen, een con-cept dat ook bij hen binnendringt.

2004 – Vaxholm, een kleine Zweedse stad vlakbij de hoofdstad Stockholm, vlakbij de grens met Letland (een van de drie Baltische Staten die na het uiteenspatten van de Sovjet-Unie lid werden van de EU). Een aanbesteding voor het vernieuwen van een schooltje wordt toegewe-zen aan het Letse bedrijf “Laval un Parteri” dat een zeer scherpe prijs bood. Dit bedrijf was immers van plan om dit werk uit te voeren met eigen (Letse) arbeiders, die daarvoor een Lets loon zouden krijgen. Laval steunde zich hiervoor op de Europese richtlijn m.b.t. de detachering.

De Zweedse vakbonden dachten dat ze het Letse bedrijf konden verplichten om de Zweedse cao voor de bouw-sector toe te passen en dus ook de (hogere) Zweedse loonvoorwaarden. Dit om sociale dumping en oneerlijke concurrentie te vermijden. Dus: stakingspiketten, bezet-ten van de bouwwerf, werkonderbrekingen, …

Laval van zijn kant, wendt zich tot het gerecht, omwille van schending van het vrij verkeer van diensten. Het Zweedse gerecht verwijst het probleem door naar het Europees Hof van Justitie (EHJ), onder de vorm van een ‘prejudiciële vraag’. Voor de werknemers valt het ant-woord hierop wel erg ongunstig uit.

De nieuwe kleren van de Keizer In zijn antwoord ontneemt het EHJ de Zweedse bon-den het recht om, via collectieve acties, een buitenlands bedrijf te dwingen een nationale cao na te leven. Maar vermits er in Zweden geen wet op het minimumloon be-staat en alles afhangt van collectieve overeenkomsten, kan (volgens Europees recht) een bedrijf als Laval met eigen werknemers in Zweden werken uitvoeren en zijn arbeiders een karig loon uitbetalen.

Volgens het EHJ komt een cao dus neer op een soort be-lemmering van het vrij verkeer van diensten, dus ook het hele Zweedse stelsel van collectieve overeenkomsten. De Zweden dachten dat ze, dankzij een reeks akkoorden, goed gepantserd waren tegen het Europa van de vrije markt. Maar zo is het dus niet.Temeer daar de arresten van het EHJ gezaghebbend zijn: het EHJ moet immers de knoop doorhakken bij geschil-len inzake interpretaties van verdragen en richtlijnen, zodat de Europese wetgeving dezelfde is voor iedereen. De rechtspraak in dit geval wordt nog versterkt door an-dere gelijkaardige arresten.

Immers, een gelijkaardig arrest werd uitgesproken in de zaak Viking. In 2006 besloot Viking Line - een Finse ferry-maatschappij die de overtocht tussen Helsinki (Finland) en Tallin (Estland) verzorgt - zijn loonkosten te drukken door een van zijn ferries uit te vlaggen en voortaan on-der Estlandse vlag te doen varen. Bedoeling: Estlandse lonen uitbetalen.

Staking, beroep, prejudiciële vraag, en …arrest van het EHJ dat de werkgever in het gelijk stelt : staking vormt een belemmering op het vrij vestigingsrecht en wordt beschouwd als niet in verhouding tot het beoogde doel.

Het EHJ stelt dus stelselmatig de werkgevers in het gelijk, ook in twee andere gevallen is dit zo: het ene in Duits-land (de zaak Rüffert), waarbij de bonden het met een Poolse bouwonderneming aan de stok hadden. Het an-dere betrof Luxemburg, dat veroordeeld werd omdat het de detacheringsrichtlijn te strikt interpreteerde.

Het Belgische modelHet Scandinaafse model wordt dus serieus aan het wan-kelen gebracht. De Scandinavische landen benijden ons bijna ons Belgisch systeem (al kent dit ook problemen, Daniel Van Daele, federaal secretaris, schetste die op het ESF). Immers, ook wij hebben een degelijk stelsel met collectieve arbeidsovereenkomsten, met een interpro-fessioneel akkoord dat het minimumloon bepaalt (en ook de arbeidstijden, vorming, …) en sectorakkoorden die vaak betere loonvoorwaarden bedingen. Bij ons in België bestaat de NAR, de Nationale Arbeidsraad, waar werk-gevers en vakbonden het eens worden over een aantal bijzondere punten m.b.t. de regelgeving. Bij ons wordt ie-dereen - o wonder - bij wet verplicht die punten na te le-ven. In principe kan een geval als Laval bij ons dus niet.

Een van de discussies op het ESF betrof dus de vraag of het Scandinaafs model in de UE aangehouden kan wor-den, zonder vergelijkbaar Europees model in ruil.

Kunnen de burgers nog invloed uitoefenen op Europa? Wat kunnen de bonden doen om zich te verzetten tegen de sociale dumping ? Flexibiliteit eerder dan een uit-breiding van het Scandinaafse model tot Europa, is dit eigenlijk niet eerder een uitbreiding tot de Scandinaafse landen, van een model dat ver van het hunne afstaat en eigenlijk niemand echt goed past ?

Mobiliseren tegen flexibiliteitDe Vakbondsbijeenkomst op het einde van het ESF kwam tot de conclusie dat het erop aankomt de krachten te bundelen, om allemaal samen kort en krachtig op te treden, om van de strijd tegen precarisering van de ar-beid een prioriteit te maken in de vakbondsstrategie die de komende maanden en jaren nodig zal zijn.In een gemeenschappelijke verklaring stelden de drie workshops gewijd aan Laval, Viking & co, dat de toestand voldoende ernstig is en de rechtspraak dermate nadelig, dat het hoog tijd is om te mobiliseren voor de verdedi-ging van de werknemersrechten. Het Verdrag van Lissabon niet ratificeren kan hierbij een instrument zijn. Er is een oproep om een ‘alternatieve top’ te organiseren bij elke Europese Lentetop (in navolging van het WSF, het Wereld Sociaal Forum, tegenhanger van het WEF, het Wereld Economisch Forum in Davos).

Het Europees sociaal forum in Malmö was ook het tref-punt voor organisaties die ijveren voor duurzame ontwik-keling, biolandbouw en –voeding, milieubescherming en fair trade. De stad biedt daarvoor een uitstekend ka-der. Fietspaden zover het oog reikt en bussen die op gas rijden, amper auto’s buiten de spitsuren, een “zonnestad” met 4000m2 thermische zonnecollectoren, en 2500m2 fo-tovoltaïsche zonnecollectoren - de grootste oppervlakte in Scandinavië - geïnstalleerd op openbare gebouwen, scho-len, musea, of op industriële gebouwen.Windenergie en geothermische energie vullen dit plaatje aan. Maar er is meer: in Malmö vind je ook de tuin van Augustenborg en de omliggende wijk met zijn groenda-ken en de opvang van regenwater.

De wijk Augus-tenborg bestaat uit sociale wo-ningen die in de jaren veertig wer-den gebouwd. De woningen waren slecht geïsoleerd en de afvoer van afvalwater en regenwater was niet gescheiden. Bij onweer liep het overtollige water in de kel-ders.Het gemeentebe-stuur heeft onlangs beslist deze gebouwen aan de buitenkant te isoleren en van de wijk een ecologische vitrine te maken.

Echt klasse is hun systeem voor de opvang van regenwater. In plaats van alles via de riolering naar de waterzuiveringstations te laten vloeien, werd ervoor gekozen het water ter plaatse in een open circuit van kanalen en retentiebakken te houden. Het regen-water is gescheiden van het afvalwater en stroomt in de kanalen, waardoor deze wijk van sociale woningen eerder aan Venetië doet denken. De bewoners beginnen zelfs te klagen wanneer de kana-len droog staan. De afvalsortering wordt tot het uiterste gedreven, wat soms leidt tot kleine misverstanden over in welke vuilbak je bijvoorbeeld je yoghurtpotje moet gooien.

Maar het neusje van de zalm zijn de groendaken van de hangars waar de stad haar bouwmachines en wagenpark in onderbrengt. Je kunt die daken via loopbruggen bezoeken en zien welke soor-ten vegetatie mogelijk zijn op een dak of hoe je een daktuin kunt inrichten. Een groendak kan bijvoorbeeld bestaan uit een fijne laag van plan-ten met korte wortels (mossen, vette planten) op een laag teelaar-de, die werd aangebracht op een doek en vervolgens op kunstmos die dient voor de afwatering en waarbij water wordt opgeslagen wanneer het schaars wordt. Dit geheel vormt een goede thermi-sche en akoestische isolatie. Het dak weerhoudt het regenwater, waardoor de riolering niet overbelast wordt.Een andere vorm van groendaken is bedekt met een dikkere laag aarde met onkruid, waardoor ze eerder aan een terril doen den-ken Deze daken, die tegelijk ook biodiversiteitsreserves kunnen vormen, moet je water geven en meer verzorgen.Tot slot zijn er nog de echte pleziertuinen met bankjes, parasols en aromatische planten. De bewoners hoeven maar de trap te nemen om een uitstapje in het groen te maken.

Malmö, een venster op de duurzame ontwikkelingNee, Zweden kun je niet bepaald een goede leerling van Europa noemen. Het land trad pas in

1995 tot de Europese Unie toe. In 2002 bedankte Zweden er voor om deel uit te maken van de Eurozone en hanteert het vandaag dus nog steeds zijn eigen munt, de Zweedse Kroon. Zweden koesterde altijd al wantrouwen jegens Europa, dat wel eens een bedreiging kon betekenen voor het “Scandinaafse model”.

Vandaag zijn de Zweden boos op Europa, ze voelen zich verraden. Er was beloofd dat al die Europese Verdragen voor hen geen wijzigin-gen zouden inhouden. Maar 4 arresten van het Europees Hof van Justitie (Laval, Viking, Rüf-fert en Luxemburg) bliezen hun zekerheden op. Ze dachten dat hun sociaal consensusmo-del afdoende bescherming bood. Nu blijkt het tegendeel.

Vijfde editie van het Europees Sociaal Forum: het ABVV was erbij

Het vijfde Europees Sociaal Forum ging op 17 september in het Zweedse Malmö van start. Het ABVV nam eraan deel met een flinke 70 man tellende delegatie (vooral jongeren en niet actieven). Federaal secretarissen Eddy Van Lancker en Daniel Van Dale namen deel aan een aantal debatten.

Het kleine, rustige stadje Malmö ligt op een steenworp van Kopenhagen en is ermee verbonden via een brug van 8 kilometer lang. Het provinciestadje lijkt niet echt voorzien op het ontvangen van een gebeurtenis van de omvang van het Europees Soci-aal Forum. 20.000

mensen worden verwacht om deel te nemen aan 250 debatten en 400 culturele manifestaties. Dit zorgt voor een nooit geziene drukte. Maar de spreiding van de activiteiten over vier locaties die soms vrij ver uiteenlig-gen, zorgde ervoor dat de drukte wat verspreid kon worden. In bepaalde wijken van de stad zie je amper dat er iets bijzonders aan de gang is, en als dit toch gebeurt, staat het in schril contrast met de ietwat Scandinavische ambiance.

Het Europees Sociaal Forum wordt om de twee jaar georganiseerd in een andere stad. Het is telkens weer de gelegenheid voor bewegingen, vak-bonden, alle soorten verenigingen en militanten uit progressieve hoek om ideeën uit te wisselen en hun strijd kenbaar te maken. Wat dus netwerken vereist voor deze veelheid aan verenigingen en organisaties (vakbonden, NGO’s, anti-GGO & anti-junkfood activisten, mensenrechtenverdedigers, milieu-activisten,…) allemaal verenigd onder de vlag van de strijd tegen de neoliberale globalisering en de diverse uitingen ervan: oorlogen, dicta-turen, armoede, migratie, racisme en natuurlijk ook de klimaatdreiging.

Het is tevens de gelegenheid om vast te stellen dat men niet alleen staat in deze strijd van David tegen Goliath, dat een bundeling van krachten een macht vormt waarmee rekening gehouden moet worden. De slo-gan “Een andere wereld is mogelijk” is op zichzelf al de vertaling van het sterven van de zekerheden van het zgn. wetenschappelijke dialectische marxisme maar wijst ook op het bestaan van twijfels over de mogelijk-heid om de trend te keren.

Maanden van voorbereiding, van overleg tussen organisatoren en organi-saties om de discussiethema’s te bepalen. Duizenden uren voorbereiding en steeds weer een oproep tot vrijwilligers om dat allemaal in goede ba-nen te leiden. Met de onvermijdelijke valse noten die met een dergelijke organisatie gepaard gaan, technische problemen, problemen met lokalen, met vertaalinstallaties, die meestal wel opgelost worden, dankzij een beetje goede wil.

Dit jaar werden niet minder dan 10 thema’s naar voor geschoven, waar-onder: • Sociale inclusie en sociale rechten via sociale zekerheid en openbare

diensten. • Duurzame ontwikkeling, voedselsoevereiniteit. • Een Europa met democratische rechten, geen Europa van de veiligheid. • Een Europa dat ijvert voor rechtvaardigheid, vrede en solidariteit in de

wereld. • Strategieën voor waardig werk voor iedereen. • Een alternatieve economie die oog heeft voor de noden en de rechten

van de mensen. • Democratisering van onderwijs, cultuur en informatie, • en ten slotte een transversaal thema dat eerder gericht is op introspec-

tie van de beweging waarvan gezegd wordt dat ze aan het slabakken is: welke toekomst voor de andersglobalistische beweging?

Zoals het een Scandinavisch land past werd de problematiek van het kli-maat en de duurzame ontwikkeling benadrukt. Maar ook het Scandinavi-sche model van de zogenaamde flexicurity werd belicht, waarbij duidelijk is gebleken dat in die landen (Zweden, Denemarken, Finland en Noorwe-gen) een andere inhoud aan het begrip gegeven wordt dan die welke Eu-ropa wil opdringen en waarin wij ons helemaal niet herkennen.

Waardig werk voor “Bob-met-de-nepjob”

“Flexibiliteit, dat is niet 30 jaar lang vastroesten in dezelfde job. Het is de mogelijkheid om een in-teressante baan te kunnen kiezen. Werken als je er zin in hebt. Een baas die je niet aanstaat kunnen inruilen voor een andere die be-ter betaalt…”. De Eurobureaucraat die opgevoerd werd in het filmpje dat op het ESF getoond werd (en dat gemaakt werd door de LBC), probeert flexicurity te verkopen met een handvol positieve argu-menten. Maar de werkelijkheid is totaal anders. Een jonge “alloch-toon”, acteur ondanks zichzelf in deze film, heeft van die flexicurity ge-proefd. Hij heeft ge-studeerd, is geschoold, kent Word, Outlook, Excel en noem maar op. Hij spreekt ver-scheidene talen, maar vindt enkel maar klus-jes als magazijnier of verhuizer.

Internet als syndicaal actiemiddel

Callcenters en insti-tuten voor opiniepei-lingen zijn ook een bron van ellende en miserie. In 2006 had Bluecom, een van die instituten, 40 Belgische jongeren (studenten en werklozen) gere-kruteerd voor een enquête naar de ondernemingszin bij jongeren. De vergoeding, 8 euro per vragen-lijst af te werken in 50 minuten, leek correct. Wat ze niet wisten was dat het invullen van de vra-genlijst 3 à 4 uur in beslag nam, dat de vervoers- en telefoonkos-ten niet terugbetaald werden, de uren voorbereiding evenmin. Resultaat: 2,5 tot 5 euro per uur, met het bijkomende risico dat de vragenlijst afgekeurd en dus ook niet betaald werd!

De jongeren, alleenstaanden zon-der gemeenschappelijke werk-plaats, bundelden hun krachten via een website die ze de naam “flexblues” (www.flexblues.be ) gaven. Ze verschuilden zich achter een virtuele, anonieme afgevaar-digde, “Bob-met-de-nepjob”. Door hun staking slaagden zij erin hun loon te verdubbelen en andere garanties te verwerven. Maar ze vonden ook en vooral een origi-nele vorm van vakbondsactie uit, op maat van die werknemers die geen mogelijkheid tot collectief onderhandelen hadden.

De ex-werknemers van het in-stituut wilden niet zomaar ver-dwijnen zonder sporen na te laten: “Dat was het verleden, de toekomst ligt open en andere ‘ge-vechten’ kondigen zich aan”. Ze doopten hun website “flexblues” en die bleef op het net om de pro-blematiek van de precariteit, de bestaansonzekerheid onder de jongeren onder de aandacht te brengen. Een forum, artikelen en getuigenissen vertellen over de bestaansonzekerheid van de jon-geren op de arbeidsmarkt.

Het Europa van de bestaansonzekerheid

Overal kom je min of meer dezelf-de situaties tegen. In het Basken-land, zo vertelt een syndicalist op het ESF, bedraagt het minimum-loon 1.237 euro. Het gemiddelde jongerenloon slechts 866 euro.

In Italië, zo stelt een vertegen-woordiger van de ‘Rifondazione Comunista’, zijn de meeste con-tracten overeenkomsten van be-paalde duur, met een gemiddelde duur van een week, en ze kunnen onbeperkt verlengd worden. Een groot Italiaans callcenter met 4000 werknemers biedt hoofd-zakelijk (80%) contracten van drie maanden aan, sommige werkne-mers zijn zo al tien jaar aan de slag met een dergelijk contract! Pizzabestellers met hun brom-mertjes worden aangeworven als ‘zelfstandigen’. Als ze door een bus overreden worden, ontsnapt de werkgever aan alle verant-woordelijkheid: hij moet immers geen arbeidsongevallenverzeke-ring betalen.

In België zijn er vooral problemen met uitzendwerk, zo stelt Eddy Van Lancker, Federaal Secretaris van het ABVV. En voorts bedragen de jongerenlonen slechts 82 à 94%

van het minimumloon, maar dan moeten ze nog wel een voltijdse baan vinden.

Precaire banen in overvloed

In Frankrijk trokken de jongeren ten strijde tegen het fameuze ‘contrat de première embauche’ (een soort ‘startbaanovereen-komst’) en deden de regering zwichten. Maar deze startbaan-overeenkomst kwam langs de achterdeur terug binnen onder een andere naam (‘contrat de nouvelle embauche’) die in wezen

niet verschilde van de vorige: de werk-gever had nog steeds de mogelijkheid om gedurende twee jaar de jongere van vandaag op morgen zonder reden te ont-slaan.

“Flexibele aanpas-singskrachten, dat is onze toekomst”, stel-len de ‘Coördinatie van de uitzendkrach-ten’ en het platform ‘Samen tegen de werkloosheid’ in Frankrijk: “Van het

ene bedrijf naar het andere, van het ene statuut naar het andere, leerjongen op 14 jaar, nachtarbeid op 15 jaar, gratis stagiair op 20 jaar, contract van bepaalde duur of startbaan op 30 jaar, toekomst-contract op 40 jaar, en cumul pen-sioen en klusjes op 70 jaar?”

En ze besluiten: “Wat willen wij echt in de plaats? Willen we vol-ledige tewerkstelling, dan moe-ten we niet op straat komen, er zal keuze te over zijn: tussen een contract van onbepaalde duur en een baantje bij Mc Donald, een deeltijdbaan in de dienstensector, een opeenvolging van gesubsidi-eerde contracten, een dosis gratis arbeid als stagiair, of een voltijdse uitzendbaan.”

Wat de jongeren, de ‘nepstatu-ters’ willen, heeft niets revolu-tionairs, zij willen “een zinvolle baan, kunnen eten, wonen, zich verplaatsen… een vergoeding tus-sen gewerkte periodes zodat ie-dereen de kans heeft zijn werk te verlaten, de nodige tijd te nemen om te studeren, een opleiding te volgen…”.

Dat is de definitie van waardig werk. Maar die strookt niet met de Europese plannen op het ge-bied van de flexicurity.

Om op vraag van een aantal grote bedrijven (Fortis, Siemens, Electrabel, GlaxoSmithkline, …) een opiniepeiling over de ondernemingszin in Wallonië en Brussel bij de groep van 15-24 jaar uit te voeren, werft een Zwitsers instituut voor opiniepeilingen een veertigtal jonge Belgen aan. Ver-ontwaardigd over hun schandelijke werken loonvoorwaarden, leggen zij het werk neer. En ze winnen het pleit dankzij hun anonieme, collectieve, virtuele afgevaardigde “Bob-met-de-nepjob”, die in 2006 de prijs Régine Orfinger-Karlin van de Franse tegenhanger van de Liga voor de Rechten van de Mens.

Kinderen van vier tot vijf jaar met groene schorten luisteren er aandachtig naar de twee onderwijzeressen die hen in open lucht les geven over het milieu.

Mobiliseren tegen flexibilteit