nederlands auschwitz c o m i t é

m a a r t 1 9 6 4 maandblad nr. 3

secr. r. cheval, volkerakstraat 26' amsterdam-z., postgiro 293078

D e w o r t e l v a n h e t k w a a d Dr. Fritz Bauer, over het Auscbwitz-proces

Waarom

„Wat wilt U met het Auschwitz-pro-ces?" wordt de officieren van justitie in de Bondsrepubliek mondeling en schriftelijk gevraagd. Volgens het openbaar ministerie van Hessen kun­nen en moeten de processen ook tot politieke voorlichting dienen. Daar is geen twijfel aan. Wanneer U mij vraagt of dit doel ook wordt bereikt, aarzel ik al.

Wat heeft het Auschwitz-proces tot-nutoe gebracht9 De beklaagden ont­kennen hun daden Zij hebben niets gezien en alleen van horen zeggen iets vaags geweten, zij hebben niets ge­daan, hoewel zij onder de poort door liepen waarop stond „Arbeit macht frei" en snel begrepen, dat niemand hier vrij werd, tenzij door de dood. De beklaagden hebben in de spiegel van het Duitse volk gekeken en ge­leerd, dat „men" niets wist, dat nie­mand iets vermoedde en dat men als het ongelofelijke hoe dan ook geloof­waardig is, dat pas lang na de ineen­storting der nazi's had vernomen. Niet in de laatste plaats de buitenlandse 'pers' wordt in de Rómerzaal gecon­fronteerd met het feit, dat zelfs de mannen met miljoenenvoudig bloed aan hun handen veinzen niets te we­ten; niemand kan zich erover verba­zen, dat zij begint te twijfelen aan de collectieve onwetendheid van het Duit­se volk en aan een onboetvaardige sa­menzwering van algemeen niet-weten denkt Er zullen honderden getuigen komen, zij zullen hun hand opheffen voor de eed en wij zullen de getatoueerde hand zien, met het nummer, dat anders al­leen dieren in het slachthuis krijgen en dat de nazistische verachting voor al wat menswaardig is, tastbaar maakt. Zij zullen zweren op de hel van Auschwitz, op dat onuitsprekelijke leed der overlevenden, die hun gezin­nen hebben verloren en die zelf het

dodelijk lijden tot waanzinnig wor-dens toe hebben doorgemaakt. Of zij tot verdere opheldering zullen bijdra­gen, ik weet het niet. Wie tot pp he­den wilde horen, kon horen, wie wilde zien, kon zien. Een stortvloed van we­tenschappelijke werken en kranten­artikelen was voor een breed publiek toegankelijk, dure en heel goedkope boeken, er zijn films en tentoonstel­lingen, werken, die met het bloed en de tranen van de schrijvers zijn ge­drenkt, werken, die ons schaamrood, diep bedroefd en wanhopig maken. De getuigen kunnen dat slechts bevesti­gen. Daarvoor zijn geen nieuwe pro­cessen nodig. Zelfs op gevaar af een storm van ver-notwaardiging te wekken moet het worden uitgesproken — het verleden, heden en toekomst zijn nog lang niet „overwonnen". De processen vormen een bittere medicijn: wij moeten die allemaal slikken. Ik weet, dat alle beklaagden slechts plaatsvervangers voor vele anderen zijn. Hierin steekt een grote onge­rechtigheid. Het aantal niet aangege­ven, niet beschuldigde en niet veroor­deelde daders is buitengewoon groot

LERING TREKKEN

Om der wille van de historische waar­heid moet vooraf gezegd worden, dat Hitier niet als een donderslag uit hel­dere hemel kwam, dat hij heus een miljoenenvolk niet onder de voet liep en tot slavernij bracht, zoals hij later vreemde naties overviel. (Dr. Bauer bespreekt verder de goedgelovigen, de gehoorzamen en de profiteurs onder de nazi-aanhang. Dan volgt zijn con­clusie: ) Als dc processen een zin hebben, dan is het de onvermijdelijke erkenning.

Auschwitz-proces?

Dr. Fritz Bauer, procureur-generaal van Hessen, een drijvende kracht ach­ter het grote proces te Frankfort, heeft in een toespraak voor studenten al­daar de vraag behandeld, of KZ-pro-cessen politieke opheldering brengen. Wij publiceren een reeks belangrijke uittreksels uit deze rede, waarin dr. Bauer waarschuwde: ,,Blinde gehoor­zaamheid is bij uitstek een Duits op-voedingsproduct'1 en erop laat volgen „Wet en bevel kunnen van nul en ge-ner waarde zijn. Gehoorzaamheid is dan immoreel en ongehoorzaamheid de enig bestaande moraal." Onze lezers zullen zeker instemmen met zijn visie op de schuldvraag in­zake de massamoord: ,,Het doet niet ter zake of er aan mijn eigen handen bloed of alleen maar inkt kleeft." Men kan daar aan toevoegen- of goud, ge­perst niet alleen uit de gebitten, maar ook uit het zweet van — nog — le­vende slavenarbeiders, elke vier maan­den andere. Of het ijzer van de kruisen en andere ordetekenen van de nog steeds actieve generaals. Intussen heeft de Frankforter rechter van instructie dr. Düx het vooronder­zoek afgesloten tegen 21 kampbeulen, die zich in een volgend proces moeten verantwoorden Wij klagen ook verder aan: behalve de 23, die nu terechtstaan- en de ge­noemden, de duizenden beestmensen, die Auschwitz maakten en met en achter hen het gehele systeem, de SS en de I.G.-Farben, die zo „zegenrijk" (in de woorden van een hunner) met de doodskoppendragers samenwerkten En die dat meestal nog kunnen doen-in volle vrijheid

Wij blijven wijzen op de wortels van het kwaad. Ook daarom is het proces van zo groot belang

(Vervolg op pag. 3)

Het I. A.K. was bijeen te Parijs op 2 2 , 2 3 en 24 februari 1964

Deze keer was het I.A.K. (het Inter­nationale Auschwitz Comité) de gast van het Franse Auschwitz Comité, te Parijs. Er stonden belangrijke punten op de agenda:

1. Het monument

2. Auschwitzproces

3. Twintig jaar vrij in 1965, het ver­slag van de secretaris-generaal en mededelingen over hel museum Auschwitz.

De oprichting van het Internationale monument te Auschwitz gaat gepaard met grote financiële moeilijkheden, die tot diepgaande discussies aanleiding hebben gegeven. Besprekingen en briefwisselingen met de Poolse rege­ring en de Raad voor Monumenten in Polen hebben tot nu toe nog niet tot het gewenste resultaat geleid. De bij het I.A.K. aangesloten organisaties in de verschillende landen zullen de fi­nanciële campagne moeten opvoeren. Joegoslavië en de D.D.R. hebben ma­teriaal voor de bouw van het monu­ment aangeboden. In april 1965 zal in Auschwitz de eerste steenleggng plaats vinden Het L A K . zal ernaar streven, dat er dan zoveel mogelijk vertegenwoordigers van de verschillende landen aanwezig zijn. Er zal dan tevens een uitgebreide zitting van het I.A.K. in Auschwitz plaats vinden en een uitgebreid film­verslag van de plechtigheid worden gemaakt.

N a a s t a l b u m o o k b o e k

e n d i a ' s o v e r A u s c h w i t z

Naast he treeds zeer bekend gewor­den album KL Auschwitz af 10.— hebben wi] de beschikking over een aantal exemplaren van „Konzentra-tionslager Auschwitz-Birkenau" door prof. Jan Sehn, een expert in Ausch-witz-aangelegenheden Het is een uit­gave in de Duitse taal en bevat een gedocumenteerd overzicht van het kamp Auschwitz met foto's en kaar­ten. (circa 200 pag.) De prijs bedraagt ƒ 3.-. Een bijzonder aanbod werd ons boven­dien door het Internationale Ausch-

Het Auschwitz-proces met zijn vele facetten was eveneens een onderwerp van zeer groot belang. Men stelde vast, dat het I.A K. zeer veel hiervoor heeft gedaan. Er zal voor de duur van het proces een adres in Frankfort zijn, waar om beurten vertegenwoordigers der Auschwitz-comité's van diverse landen hun intrek kunnen nemen. Men verwacht van ons, dat ook Ne­derland daar op gezette tijden verte­genwoordigd zal zijn. De kosten aan dit alles verbonden gaan de financien van het I.A K. echter verre te boven. Er wordt dan ook op ieder der verte­genwoordigde nationale groepen een beroep voor financiële hulp gedaan. Bij het verslag van de secretaris-ge­neraal mocht het N.A.C. vele compli­menten in ontvangst nemen. Zowel ons maandblad als de wijze, waarop ons comité de jaarlijkse herdenkingen organiseert, werden aangehaald als voorbeelden van goed en ernstig wer­ken. De invloed en de organisatie van het I.A K. groeien zienderogen. Vele persoonlijkheden van internationale naam staan in contact met en werken mee aan de veelomvattende arbeid van het I.A.K. Zoveel omvat de taak van het secietariaat-generaal, dat tot uit­breiding van het aantal secretarissen is overgegaan Mevrouw Odette Elina en de heer J Rawicz zagen zich ieder met een afzonderlijke taak belast en wel de eerste met de zaken het monu­ment betreffende, de tweede met de organisatie De secretaris-generaal

T. Holuj zal zich voorlopig met een monografie en bibliografie bezighou­den.

Bij de behandeling van het staats-museum te Auschwitz (onder leiding van het I.A.K.-lid K. Smolen) kwam het verzoek van het I A.K. tot het in­richten van een speciaal Joods blok aan de orde. Hierover zijn reeds on­derhandelingen met het Joodse We­reldcongres en het Historisch Mu­seum te Jeruzalem gaande. De toe­zegging voor zulk een blok is gedaan en het I.A.K. heeft besloten deze zaak in studie te nemen. Te zijner ti]d-?zal-het advies van vakmensen in diverse landen worden gevraagd.

De viering van het twintigste bevrij­dingsjaar van Auschwitz is groten­deels in handen gelegd van de orga­nisatie in elk betrokken land Men verwacht, dat wij in Nederland ons ook op de juiste wijze van deze taak zullen kwijten, in samenwerking met andere organisaties. Tenslotte is ook het foto-album KL Auschwitz aan de orde geweest en ook hier oogstte Nederland een compli­ment vanwege de wijze, waarop hier de verkoop ter hand is genomen. Met Italië ligt Nederland, wat de verkoop van het album betreft, aan de kop. Desondanks zullen er, ook in ons land, nog heel wat exemplaren onder de mensen moeten worden gebracht.

Jos Slagter (lid I.A.K )

witz Comité te Warschau gedaan. Pakketten met 120 dia's van het kamp, negatief en positief, kunnen via War­schau worden geleverd, voorzien van een beschrijving in het Duits, voor het geringe bedrag van ƒ 15. — . Het gaat hier om slechts enkele tientallen pak­ketten en wij raden geïnteresseerden dan ook aan haast met de bestelling te betrachten. (Speciaal voor scholen, organisaties en periodieken ) Ook het eerder genoemde album KL Auschwitz is nog steeds verkrijgbaar, vele honderden hebben het al in hun bezit.

Alle bestellingen kunnen worden ge­daan per post giro-rekening N A.C, 29.30.87, onder nauwkeurige vermel­ding van „Album KL Auschwitz", „Boek prof. Sehn'1, „Pakket dia's Auschwitz" en het aantal gewenste exemplaren van elk. Na overschrijving ontvangt men het bestelde franco thuis.

De opbrengst van een en ander dient ter versterking van het fonds voor het Internationale Monument te Ausch­witz, waarvoor nog heel veel. geld. bij­een moet komen

Auschwitz verjaart niet Het Int. Auschwitz Comité heeft de Duitse Bondsregering en Bondsdag opgeroepen dc verjaringstermijn voor oorlogsmisdaden en andere nazi-ge­welddaden af te schaffen en zo straf­vervolging der schuldigen mogelijk te maken. In een soortgelijke boodschap wilde het Joodse Wereldcongres deze termijn met 20 jaar verlengd zien.

Van schade en schande Als dit artikel in druk verschijnt, zul­len reeds velen de schadeloosstelling of het smartegeld hebben ontvangen. Even is onze ergernis verstomd, maar bij het uitgeven komt deze stellig weer boven. Enige schulden zijn betaald en wat kleine aankopen gedaan en dan vraagt men zich af: was deze fooi een pleis­ter op onze wonden? Hebben wij daarvoor zoveel moeten meemaken? Waanzin en nogmaals waanzin, de gedachte alleen. Over „compensatie" voor het liefste, dat wij bezeten, pra­ten wij niet eens. Maar wie deze regeling hebben uit­gedokterd, blijken geen begrip te heb­ben, voor wat ons is geschied. O, ik weet het, geld vergoedt geen smart, ook smartegeld niet. Maar wat een goedkope* wijsheid is dit.f Als het erom gaat deernis op te wekken voor een ramp in het buitenland, dan staan ra­dio en t.v witgloeiend en de kranten huilen tranen met tuiten. En de rege­ring gebruikt dit medeleven voor haar politieke activiteiten. Voor het monu­ment geen cent. Wij mogen niets doen wat onze Bundesfreunde kan prikke­len. Wij veroorloven ons ter illustratie eni­ge aanhalingen uit een ingezonden stuk van de Engelse filosoof en vre-desstrijder Bertrand Russell in de Observer van 8-12-1963. Het gaat over een Israëlische advo­caat, dr. Richard Weyl, die naar Duitsland terugkeerde om bij het ge-

Vervolg van pag. 1

dat geriefelijke aanpassing aan een onrechtsstaat onverantwoordelijk is Wanneer de staat misdadig is, omdat hij de mensen- en vrijheidsrechten, gewetensvrijheid, recht op eigen ge­loof, op eigen natie en ras, het recht op éigen leven stelselmatig verminkt, is meedoen onrecht plegen. Het is, zo­als onze processen moeten tonen, moord, ordinaire moord. Het maakt daarbij geen verschil of ik die eigen­handig pleeg of niet. Het doet niet ter zake of aan mijn eigen handen bloed kleeft of dat die slechts met inkt zijn besmeurd, of ik een actieve dader, een profiteur of slechts een met instem­ming knikkende toeschouwer ben. Waarover de nazi-processen ophelde­ring verschaffen, dat is het recht, ja de plicht tot neenzeggen tegenover on­menselijke bepalingen. Dat wordt van de beklaagden, van ons allen geëist, omdat het de grondslag van een menswaardige samenleving van allen is. Dat is de moraal van de geschie­denis, dat is de bijdrage van de pro­cessen tot het politieke bewustzijn.

rechtshof restitutie van bezittingen te bereiken. ,,Dr. Weyl ontdekte niet al­leen leden der nazipartij bij dc West­duitse justitie, maar ook S.A.- en S.S.-lieden op de hoogste posten bij het Duitse hof ter behartigng van de schaderegelingen, evenals in de Senaat van het Bundesgericht te Karlsruhe. Een van deze oud-leden der S.A. is de man, die hogelijk werd aanbevolen wegens zijn eerlijkheid, efficiency, prachtig gedrag en onwrikbare over­tuiging als nazirechter en stormtroeper in 1936." Toen dr. Weyl deze feiten bekend maakte, werd hem het recht ontzegd voor zijn cliënten in rechte verder op te treden. „Natuurlijk zou er voor deze misda­digers geen plaats mogen zijn bij een rechtbank, die zich bezig houdt met de aanspraken van de slachtoffers der concentratie-kampen of van hen, die door de nazi's van hun bezit zijn be­roofd, maar het is wel een volkomen aanfluiting, dat zij zelf uitspraak mo­gen doen over terugbetaling van claims aan hun slachtoffers," aldus Bertrand Russell. Hij besloot met de woorden: „De Duitse zelfvoldaanheid, die het tijdperk van gaskamers moge­lijk maakte, waart weer in ons mid­den rond." Commentaar overbodig. Zodat ik maar wil zeggen, dat wij met onze critiek niet alleen staan — en met re­den, helaas.

Jos Slagter

Het is gemakkelijk en comfortabel met de wolven in het bos te huilen en daar­bij zijn schaapjes op het droge te bren­gen. Het is moeilijk het kwaad te weerstaan, wanneer de wolven in naam van de staat optreden en mee­huilen eisen. Maar om dit neen gaat het. Ik hoop niet zonder logica te hebben gezegd, wat er zou moeten gebeuren om wreedheden te vermijden, als uit het onderhavige proces en die — niet in de laatste plaats in een atoomtijd­perk — weer kunnen gebeuren. Niets is — zoals men wel zegt — „over­wonnen" wij staan pas aan het begin, al willen brede kringen der openbare mening zich graag wiegen in het ge­loof, dat zij vrijwel al wat er te doen viel, al hebben gedaan. Ik geloof niet, dat voorlichting alleen voldoende is. Hopelijk zal de diepste ondergrond van het gevoel worden ge­troffen, nu in het Auschwitz-proces de overlevenden komen getuigen. Er is een atmosfeer van verdraagzaam­heid en waardering vereist, waaruit solidaritet met alles wat mcnsehjik is kan groeien

Verdriet en Vreugde om de uitkeringen

De uitbetalingen van de Cadsu gaan in zeer traag tempo voort Ondanks de vele protesten en verzoeken om een spoedige regeling. Voor velen van onze lotgenoten komt het te laat, het geld dat nog een klein beetje vreugde had kunnen geven in een kommervol bestaan Tragische gevallen komen ons dage­lijks ter ore In Amsterdam kwam de lang verbeide postwissel in een ge­zin, waar de vader (belanghebbende) juist dezelfde ochtend overleden was. Een bejaarde, zeer arme vrouw in Rot­terdam smeekte één onzer medewer­kers enige weken geleden om voor haar te bemiddelen bij de Cadsu. Wij voldeden aan het verzoek. Te laat! Zaterdag j.1. bracht de post ons haar overlijdensbericht. Dit zijn slechts en­kele voorbeelden, ieder van ons kent dergelijke feiten uit eigen omgeving. O, Cadsu waar wachten wij op? Moeten we allen bovenstaand lot de­len? Ongeveer 10 pCt van de belangheb­benden hebben tot op heden hun voor­schot van 80 pCt ontvangen. Wij schrijven half maart '64. Onder deze gelukkigen zijn er, die niet vergeten dat het Ned. Auschwitz Comité steeds voor hun belangen op de bres stond. En dus komen er op onze giro geldbedragen binnen, die hun dank uitdrukken. Wij van onze kant danken de goede gevers van harte en hopen dat hun voorbeeld door velen van u gevolgd zal worden. Ten name v. h. N.A.C, postgiro 29 30.87.

Herdacht in Israël Te Tel-Aviv is op 27 januari een grote bijeenkomst gehouden gewijd aan de Auschwitz-herdenking en aan het pro­ces te Frankfort. Mr Landau sprak namens de Bond van Antifascistische strijders in Israël, en H. Birnbaum en anderen namens het Israëlische Auschwitz-comité. In maart wordt in Israël op plechtige wijze de dood herdacht van Dr. Ema-nuel Ringclblum, verzetsstrijder en geschiedschrijver van het ghetto van Warschau. Hij werd in maart 1944 door de Gestapo te Warschau gefusi-leerd

N.B. Werk in wapenfabriek Wie in de oodog gedwongen was in een Duitse wapenfabriek te werken heeft in prin­cipe recht op schadeloosstelling en smarte­geld, te betalen door het bedrijf in kwestie Aldus de uitspraak van een rechtbank te Stuttgart

„De heren kwamen De slavenarbeid en vooral de bedrij­ven, waar deze werd verricht, schijnt tot de vergeten hoofdstukken te beho­ren op het Auschwitz-proces Nu en dan valt er een zijlicht op deze annex van de doodsfabriek. Robert Mulka, de hoofdbeklaagde, houdt vol, dat hij alleen belast was met de ontvangst van gasten . . . Als de president zich niet kan voorstel­len, wie er wel in deze hel ,,op bezoek" kwam, zegt Mulka. „Toch wel! De heren van de I.G -Farben kwamen." Een andere beklaagde, Hoffmann, zet uiteen, dat de „selectie", het deel van een transport, dat niet direct bij aan­komst werd vergast, afhing van „de behoefte aan arbeidskrachten." Er ontspon zich het volgende verhoor: de procureur-generaal Kugler vroeg: „Wie had er dan arbeidskrachten no­dig?" De beklaagde. „De fabrieken natuurlijk". „Welke fabrieken hoorden bij het kamp?" „Krupp, de Duitse wapenindustrie en andere " „En wie was er in Monowitz, was dat niet de I.G.-Farben?" „Ja, dat was de I.G.-Farben." Ook tot de I.G.-Farben behoorde de Degesch, die het Zyklon B gas lever­de, dat de ,onbruikbaren' doodde, de afgewerkte slaven inbegrepen

De auto voor iedereen

T R A B A N T vanaf

Hoofddealer voor Amsterdam e?i omstreken

Garage LEEH lste Jac. v. Campenstr. 3 1 Amsterdam tel. 7 2 6 4 2 6 en 7 2 6 5 4 5

AUSCHWITZ-REIS 1965

Zij, die in april 1965 mee willen, als in Auschwitz voor de twintigste maal de bevrijding wordt herdacht en de grondslag gelegd voor het monument, worden verzocht zich op te geven bij de voorzitter van het N.A.C., J. Slag­ter, Valeriusstraat 240\ Amsterdam Z.

Deze opgave verplicht U tot niets Zij, die zich al mondeling bereid heb­ben verklaard, moeten ons dit toch schriftelijk bevestigen. De reissom van ƒ 500 .— is een voorlopige raming. Duurder zal het zeker niet worden, eerder goedkoper. Bij voldoende deel­name zal een spaarfonds worden in­gesteld.

Attentie: Ter voorkoming van misver­stand kan nu reeds worden meege­deeld, dat het Auschwitz-monument in april 1965 nog niet zal kunnen wor­den onthuld, omdat er nog een te groot bedrag ontbreekt. Men zal echter tij­dens het bezoek aan Auschwitz de her­denkingsplechtigheden (o.a. het leg­gen van een steen) bijwonen.

Het ligt in het voornemen ook de ge­denkplaatsen Treblinka en Sobibor te bezoeken.

U W P L A T E N - L E V E R A N C I E R

G r o o t s uitgebreide collectie, opera-,

operette- , dans en klassieke platen

Altijd voorradig grote sortering

J o o d s e platen

dealer van G A R R A R D motoren en wisselaars

J a n E v e r t s e n s t r a a t 1 2 6 A m s t e r d a m T e l . 8 7 2 7 1 S . S w a r t

Mededeling De voorgenomen contactavond, die op 25 april zou plaats hebben, is voor­lopig uitgesteld wegens ernstige ziekte van onze secretaris, de heer R. Cheval, de wij ook vaanf deze plaats onze bes­te wensen voor herstel doen toekomen. Door de ziekte van de heer Cheval, die reeds enige tijd duurt, heeft het beantwoorden van de post grote ver­traging ondervonden. Wij verzoeken onze correspondenten vriendelijk dit in aanmerking te nemen, als zij mis­schien (te) lang op antwoord hebben moeten wachten. Voor correspondentie, die haast heeft, wordt men verzocht zich te richten tot de voorzitter van het N.A.C, Jos S'agter, Valeriusstraat 240\ Amster­dam Z., lel: 798036.

Dat dure (zetfouten) duiveltje

Opnieuw neeft het duiveltje der zet­fouten ons parten gespeeld en wel op gevoelige wijze. In het februarinum­mer was het gironummer van het N A.C verkeerd afgedrukt. Dit moet zijn: 2 9. 3 0. 87. Wij verzoeken ieder, die een verkeerd nummer heeft ingevuld, ons dit te be­richten Onze dank! En voor de fout. onze excuses.

Gereedschappenhandel

Gebr. Tertaas Oude Schans 73 Amsterdam tei. 37123

snackbar-restaurant 'n overvloed van verrukkelijke belegde

broodjes, snacks en exquise salades. © w i n k e l v e r k o o p fijne vleeswaren,

delicatessen, binnen- en buitenlandse kaassoorten

K O R T E L I J N B A A N 9 R O T T E R D A M Telefoon 1 1 7 7 1 0 - 1 1 6 8 1 0

Een van onze vele vacantie-reizen (v. 17 t/m 31 juli) gaat dit jaar per vliegtuig naar Krakau en Hoge Tatra (Polen).

Prima hotel en verzorging. Dit geeft u de mogelijkheid, het voormalige KZ. Auschwitz-Birkenau te bezoeken.

Prijs F L . 4 2 0 . - geheel verzorgd.

Voor inlichtingen dagelijks van 2 tot 4 uur aan ons kantoor.

v.c.v. „ R E I S D I E N S T " Folder op aanvraag verkrijgbaar. Prinsengracht 840 Amsterdam Telefoon 2 2 1 7 38