Klasse voor Leraren 211

januari 2011www.klasse.be

maandblad voor onderwijs in vlaanderen

211

PARTICIPATIE: MEER dAN INSPRAAK OP PAPIER?

gratIs: JOUW LERARENKAART 2011

moEDEr, VAdER, mENtor, VERPlEGER, VERTROUWElING,

ElKE Dag spEElt EEN lEraar al DEzE rollEN.

EEN lERAAR ZIET DE mogElIjKHEDEN IN ElK KINd,

ZElFS VÓÓR HET dIE MOGElIjKHEdEN IN ZICHZElF ZIET.

HIj ZIET EEN ZEE VAN lEERlINGEN VOOR ZICH, HUN GEZICHTEN

BaNg,apatHIscH EN lEErgIErIg.

VErtrouWEND,

lERAREN TONEN ONS ElKE dAG WAT HET BETEKENT

TE BRENGEN IN HET WERK VAN jE lEVEN

EN jONGEREN dE OPdRACHT MEE TE GEVEN SAMEN TE BOUWEN AAN

EEN BEtErE WErElD

passIE

OMdAT HET NIET AlTIjd GAAT OVER HET jUISTE ANTWOORd VINdEN,

MAAR OOK OVER dE STEllEN. juIstE VragEN

lERAREN STOPPEN NOOIT MET WEGEN TE ZOEKEN OM TE INSPIREREN

EN TE MOTIVEREN,

ZElFS AlS dE BEl GAAT.

OM DE VoNK TE lATEN OVERSlAAN VAN NIEUWSGIERIGHEId EN

Hoop, HET IdEE dAT MITS HARd

WERKEN AllES MOGElIjK IS.

EEN lERAAR KAN MET HET RUWE MATERIAAl VAN MENSElIjKE ERVARING

MENSEN INSPIREREN TOT GROOTSHEId, WIlDE DromENAANWAKKEREN EN lEVENS VERANdEREN.

OMdAT ER NIETS GOEdS KAN GEBEUREN IN dEZE WEREld, ZONdER

EERST HOOP ENVErtrouWENIN ElK INdIVIdU TE ZAAIEN, MOETEN WE ONZE lERAREN dANKBAAR

ZIjN VOOR ONZE GROOTSTE VERWEZENlIjKINGEN.

NEEM VANdAAG dE TIjd OM

TE BEdANKEN.

GElUKKIG NIEUWjAAR.

EEN lEraar

De Engelse versie van deze tekst vind je in een warm fi lmpje via www.klasse.be/ga/nieuwjaar. Zullen we het elkaar doorsturen?

Chris de Bodt, leraar: “Vroeger zaten in onze pedagogische raad verkozen leraren. Dat werkte niet, het was van moeten.” p. 10

juf Thohean in Cambodja: “72 kinderen in mijn klas.” p. 32

André Mottart, professor didactiek taalonderwijs (UGent): “Het Vlaamse leesonderwijs is achterhaald.” p. 20

04 Het nieuws

Hoger diploma, langer leven.

10 Wat heb jij te zeggen op school?

Is participatie meer dan inspraak op papier?

18 Samen op school

Een etiket is gauw geplakt. Maar een

kind is meer dan dat.

20 leestechniek supertop, leesplezier superfl op

Vlaamse leerlingen zijn toplezers. Waarom hebben ze dan zo’n hekel aan lezen?

24 Sjapo

Zwemmen op niveau, De kracht van 8 en de strijd tegen stereotypen

26 de lerarenkamer

Meisjes en jongens zijn gelijk. O ja?

28 dialoog

Waar jongeren wakker van liggen.

30 Help

Een leerling in je klas stottert: zeven

tips.

32 Klasse in Cambodja

Kleuterscholen trekken Cambodja uit de Killing Fields.

35 Zeker doen

36 Kalender lerarendagen

40 Doe mee aan Dikke-truiendag

43 Tip&Win

54 Kerstkruiswoordraadsel

INHOUd

Extra bijlage

de eerste lijn: MEISJES/JONGENS

HET NIEUWS

4 • Klasse voor Leraren

BEEld van de maand

SOMS KUNNEN ZEBRA’S VlIEGEN

[Israël] De jonge bedoeïen kijkt zijn ogen uit in de

Negevwoestijn. Hij ziet een rode zebra salto’s maken in

een gevecht met de wolken. Alles is mogelijk. Alleen de

fotograaf weet dat de jongen een touw in zijn handen

heeft en een ballon oplaat die hij kreeg voor het Id al-

Adha feest dat zijn gemeenschap bij elkaar houdt. Soms

kunnen zebra’s vliegen. Gelukkig Nieuwjaar.

©©

Jim©Hollander/European©Pressphoto©Agency

Klasse voor Leraren • 5


HET NIEUWS

Hoger diploma = langer levenDe sociale kloof op het vlak van gezondheid in België neemt toe. Hoger ge-schoolden leven langer dan lager geschoolden en hun levensverwachting stijgt sneller. Dat blijkt uit een studie van de Koning Boudewijnstichting.

De levensverwachting van een hooggeschoolde man van 25 jaar is 80 jaar. Dat is 2,5 jaar meer dan 10 jaar geleden. Een secundair geschoolde 25-jarige wordt gemiddeld 77,5 jaar oud (2 jaar meer dan 10 jaar geleden), iemand die alleen lager onderwijs volgde 76 jaar (+ 1,5 jaar). Wie geen enkele vorm van onderwijs volgde, heeft een levensverwachting van 72,5 jaar. Dat cijfer steeg het voorbije decennium niet.

Ook bij de gezonde levensverwachting van de vrouw speelt het opleidingsniveau een rol. Zo blijft een hooggeschoolde vrouw gemiddeld gezond tot de leeftijd van 72 jaar. Voor een secundair geschoolde vrouw is dat 66 à 67 jaar, voor een lager geschoolde vrouw 61 jaar en voor een niet-geschoolde vrouw amper 54 jaar. Voor alle vrouwen is de achterstand in vergelijking met hooggeschoolde vrouwen toegenomen.

Lees het volledige rapport over de gezondheidskloof opwww.klasse.be/ga/gezondheidskloof.

Dt-fouten niet te vermijden? Als je een dt-fout maakt, hebben je hersenen je in een dubbele valkuil gelokt. Dat besluit Lien Van Abbenyen (Universiteit Antwerpen) in haar masterscriptie. Ook doorwin-terde schrijvers maken wel eens een dt-fout. “En daar kun je eigenlijk niets aan doen”, zegt Van Abbenyen. De werkwoordsvorm die het meeste voor-komt in de Nederlandse taal ‘dringt zich op’ als je schrijft. Dat mechanisme speelt ook wanneer je een tekst her-leest. “Bij de vervoeging van ‘worden’ komt ‘(hij) wordt’ 65 maal vaker voor dan ‘(ik) word’. Daarom zul je het foute ‘ik wordt’ niet gemakkelijk opmerken. ‘Hij word’ zal je snel opvallen en je zult het makkelijk corrigeren.” Dat fenomeen heet ‘homofoondominantie’. Homofonen zijn woorden met een verschillende spelling maar eenzelfde uitspraak (word-wordt). “Je bent dus slachtoffer van je eigen hersenen”, zegt Van Abbenyen. “Je stelt jezelf het minst vragen bij de meest voorkomende woordbeelden. Wie fou-ten wil vermijden, staat bij het herlezen het best even stil bij elke werkwoords-vorm. Je wordt twee keer misleid door je geheugen voor woordvormen: een keer als je spelt en nog een keer als je herleest.” Die dubbele valkuil verklaart waarom dt-fouten zo hardnekkig zijn.

KlASSE GlIMT

Klasse.be is door Clickx maga-

zine verkozen tot site van het

jaar in de categorie ‘educatief’.

Maks.be behaalde een mooie

derde plaats in de categorie

‘jeugd’, na Chiro en Scouts &

Gidsen Vlaanderen.


Slechts een op de vier jongeren deeltijds beroepsonderwijs werkt Slechts 26 procent van de jongeren in het deeltijds beroepssecundair onderwijs (dbso) had in november 2010 ook effectief een baan. Ook het aantal tieners dat in een begeleidingstraject stapt, daalt. In totaal was maar 45 procent voltijds bezig. Dat blijkt uit cijfers van de Vlaamse overheid. Vorig jaar waren nochtans meer dan zes op de tien leerlingen fulltime aan de slag, maar er is intussen een nieuwe manier van financiering en er zijn meer leerlingen ingeschreven in het dbso.

60 miljard dollarDat is de kostprijs van geweld op school. Dat blijkt uit een studie

van de ngo Plan in dertien landen. Kinderen die geweld op school

ervaren blijven weg van school, hebben een lager schoolniveau

en zullen later ook een job van een lager niveau hebben. In arme

gezinnen is de invloed van geweld op school nog groter. De

campagne ‘Learn without Fear’ probeert in 44 landen geweld op

school in te dijken. 20.000 leraren en ouders krijgen dankzij de

actie vorming over positieve discipline en geweldloze opvoeding.

Na twee huizen ook twee scholen

In HeT KORT

STUdENTEN IN HET HOGER ONdERWIjS

➜ Bijna 50.000 studenten

schreven zich dit academiejaar

voor het eerst in het hoger on-

derwijs in. Het aantal inschrij-

vingen van generatiestudenten

in een professioneel gerichte

bachelor stijgt met 3 procent,

in een academisch gerichte

bachelor met 2 procent. 55 pro-

cent zijn meisjes.

➜ Het aantal studenten dat zich

voor het eerst inschrijft voor

een professionele lerarenoplei-

ding stijgt met 5 procent. Het

aantal studenten ‘Gezondheids-

zorg’ stijgt zeer sterk. In de

professionele bacheloropleidin-

gen is dat met 12 procent, in de

academische met 31 procent.

➜ ‘Handelswetenschappen en

bedrijfskunde’ is het grootste

studiegebied in de professio-

neel gerichte bachelor, gevolgd

door ‘Onderwijs’ en ‘Gezond-

heidszorg’. De grootste stijging

doet zich voor in ‘Gezond-

heidszorg’. De grootste daling

doet zich voor in ‘Nautische

wetenschappen’, al gaat het hier

slechts om kleine aantallen.

➜ ‘Rechten, notariaat en cri-

minologische wetenschappen’,

‘Economische en toegepaste

economische wetenschappen’

en ‘Industriële wetenschappen

en technologie’ zijn de drie po-

pulairste studiegebieden bij de

academisch gerichte bachelors.

(Bron: rapport ‘Hoger onderwijs in cijfers’, www.ond.vlaanderen.be/hoger-onderwijs)

Conflicten tussen gescheiden ouders dringen steeds vaker de schoolmuren binnen. Zo schrijven sommige ouders hun kind om de andere week op twee verschillende scholen in. Dat ‘co-schoolschap’ fnuikt het belang van het kind. Vlaams Kinderrechtencommis-saris Bruno Van Obbergen pleit er in zijn jaarverslag 2009-2010 voor om met het perspectief, de beleving en de belangen van kinderen rekening te houden.

Kinderrechten blijken in Vlaanderen geen luxeprobleem. Zo klaagden het voorbije jaar 966 individuele melders onrecht aan tegenover kinderen en jon-geren. Bijna de helft van die signalen komt van ouders en familieleden. Bijna een derde van kinderen en jongeren zelf. 404 meldingen gaan over gezin, 256 meldingen over onderwijs.

www.kinderrechten.be


HET NIEUWS

De sterren★ Brusselse leraren en hun Frans

Leraren die in 2011 of daarna afstuderen, moeten geen getuigschrift Frans halen om vastbenoemd te worden in het Brusselse Nederlandstalige onderwijs. Zij voldoen automa-tisch aan de taalvoorwaarden. Wie eerder afstudeerde of niet aan de voorwaarden voldoet, kan Frans volgen bij twee centra voor volwassenenonderwijs (www.cvobrussel.be). De Vlaamse Gemeenschapscommissie subsidieert die lessen volledig. Wie de taalopleiding met succes afrondt, krijgt een getuigschrift. Een Brusselse leraar moet in principe binnen de drie jaar na indiensttreding het getuigschrift halen.

★ Peiling wiskunde in de tweede graad aso

Op 23 mei 2011 vindt voor het eerst een peiling plaats over de eindtermen wiskunde aan het einde van de tweede graad aso bij 4000 leerlingen in 169 scholen. In het voorjaar van 2012 worden de algemene resultaten bekendgemaakt. De deelnemende scholen krijgen dan een feedbackrapport met hun eigen resultaat.

★ Subsidiepercentages scholenbouw verhoogd

Voor de schoolbesturen van het gesubsidieerd onderwijs verhoogt het subsidiepercentage voor de inhaaloperatie scholenbouw met 11,5 procentpunten.

★ Taalexamen voortaan in cvo

Kun je je vereiste taalkennis Frans of Nederlands voor een aanstelling in het onderwijs of in een Franstalige school of een Nederlandstalige school met een Franstalige afdeling op het grondgebied van het Vlaams Gewest niet aantonen via een bekwaamheidsbewijs of getuigschrift? Dan kun je dat toch nog doen via een taalexamen. Per provincie is er nu een centrum voor volwassenenonderwijs dat de examens organiseert.

★ Zeg het hem zelf: het antwoord op jouw onderwijsvragen

Waarom zijn de kleuterklassen zo groot, waar krijgt mijn kind de zorg die het nodig heeft en waarom kunnen leraren nauwelijks promotie maken? Zulke vragen stelden ouders, leraren en leerlingen aan onderwijsminister Smet tijdens de ‘Zeg-het-hem-zelf’-ontmoetingsdagen. De meest gestelde vragen zijn gebundeld in tien aandachtspunten. Daar worden acties aan gekoppeld. Zo komt er een evaluatierapport van het Steunpunt studie- en schoolloopbanen over de maximumfac-turen in het basisonderwijs en wordt de omkadering in het kleuteronderwijs in de loop van deze legislatuur uitgebreid.

www.klasse.be/ga/faqzeghethemzelf.be


Ben je leraar, CLB-medewerker, opvoeder ...?Abonneer je op de nieuwsbrief van LERARENDIRECT of lees het nieuws op www.lerarendirect.be.

Ben je directeur of secretariaatsmedewerker? Abonneer je op de nieuwsbrief van SCHOOLDIRECT of lees het nieuws op www.schooldirect.be.

MééR ONdERWIjSNIEUWS? ElKE WOENSdAG KANT-EN-KlAAR IN jE MAIlBOx.

Vrije woensdagnamiddag geschrapt[NEDErlaND] In Nederland stappen heel wat scholen af van de traditionele vrije woensdagnamiddag. Ze kiezen voor vijf even lange schooldagen. Doordat ook in Neder-land steeds meer moeders buitenshuis werken, was er nood aan een nieuwe schoolorganisatie. In het zogenaamde continurooster is er elke dag les van 8.30 tot 14.30 uur. De middagpauze wordt een pak korter, waardoor de leerlingen heel wat rustiger zijn als ze terug de

klas binnenkomen. Na 14.30 uur is er opvang door ouders of ‘overblijfleraren’, óf worden er naschoolse activiteiten georga-niseerd in samenwerking met lokale verenigingen. Hoewel leraren de vrijgekomen tijd kunnen gebruiken om hun lessen voor te bereiden, zijn heel wat leraren volgens een recente enquête niet te vinden voor het systeem. Toch wordt verwacht dat tegen 2011 zo’n 700 van de 5000 basisscholen op het systeem zijn overgestapt.

SCHOOl-IN-KAMP

[IraK] Een zigeunermeisje

volgt les in een geïmprovi-

seerde school in Sulaimaniya,

honderd kilometer ten

noordoosten van Bagdad.

In deze allereerste basisschool

in een zigeunerkamp in Iraaks-

Koerdistan schreven meer dan

honderd leerlingen zich in.

©©

Reuters


HEB JIJ IETS TE ZEGGENOP SCHOOL?


In 2004 keurde de Vlaamse regering het decreet

over participatie in het onderwijs goed. Een

belangrijke stap naar meer medezeggenschap

van leerlingen, ouders en leraren op school. Maar

werkt dat participatiedecreet ook in de praktijk?

In ‘Evaluatie van het participatiegebeuren in het

basis- en secundair onderwijs in Vlaanderen’

onderzoekt prof. dr. Peter Van Petegem (UA)

in welke mate leraren, ouders, directies en

leerlingen inspraak hebben op school. Kan

collega Steurs in de schoolraad meedenken over

het schoolbeleid? Of bestaat zo’n raad enkel

op papier? Neemt de directeur de ouder- en

leerlingenraden ernstig? En vooral:

wie luistert er naar jou?

©©

Luc©Daelemans


“Hoe beter de directeur, hoe meer inspraak”

Het Koninklijk Atheneum Zottegem barst van de werkgroepen.

Of het nu gaat over de werkgroep vakoverschrijdende eind-

termen waar de leraren een stappenplan hebben uitgewerkt

voor de VOETen, de werkgroep Twinning waarin ze uitwisselen

met een Marokkaanse school, of de werkgroep Feestneuzen

die activiteiten voor de leraren organiseert, de directie geeft

hun carte blanche. Gevolg: steeds meer leden in de werk-

groepen en jonge leraren die nieuwe werkgroepen opstarten.

Jacques De Groeve (leraar aard-

rijkskunde): “Nochtans is geen enkele leraar verplicht om zich te engageren. Kijk naar de werkgroep milieuzorg op school. Die organiseert afval- en waterprojecten, Dikke-truiendag, legt een bosleerpad en een Finse piste aan, allemaal dankzij vrijwilligers die enthousiast meehelpen. Want dwing je iemand om in de vrieskou na zijn uren boomschors uit te strooien, dan lukt dat niet.”

Maar hebben jullie ook écht inspraak

in het schoolbeleid?

Ken T’Siobbel (leraar L.O.):

“Daarvoor is er de beleidscel. Een echte denktank, waarin zo’n vijftien leraren op vrijwillige basis meedenken over fun-damentele schoolthema’s als evaluatie, orde en tucht, kwaliteitszorg op school.”

Anne Meerpoel (leraar wiskunde

en fysica): “De leraren brengen zelf de agendapunten aan. Zo hoorden we op klassenraden vaak: ‘Die leerling heeft goede cijfers, maar stoort de boel constant, wat doe ik?’ Dat is doorge-speeld aan de beleidscel, en daar is het attituderapport uit voortgekomen. De collega’s aanvaarden dat dan makkelijk, want het is niet bedisseld op het bureau van de directeur.”

Een pedagogische raad met verko-

zen leden hebben jullie niet?

Chris De Bodt: “Vroeger hadden we een pedagogisch college. Daarin zaten verkozen leraren. Maar dat werkte niet. Het was ‘van moeten’. Nu zitten

Achterste rij: Jacques De Groeve, Anne Meerpoel, An Van de Wiele, Chris De Bodt, Bert Schietse, Annelies Detemmerman en Ken T’Siobbel


hoeft schrik te hebben om zijn vragen bij haar op tafel te gooien. Voorstellen voor verandering beschouwt ze niet als een aanval op haar persoon. En je krijgt on-middellijk antwoord. Ook op vakgroep-vergaderingen springt ze binnen, geeft ze tips en volgt ze op. Ze speelt heel kort op de bal.”

Hebben jullie ook zicht op wat er

met de centen gebeurt?

An Van de Wiele (leraar aardrijks-

kunde en toegepaste chemie): “Op algemene vergaderingen communiceert de directeur heel open over de fi nanciën. Zo weten we wat het budget is voor nascholingen, didactisch materiaal, en formuleren we op basis daarvan voorstellen. Daar houdt de directeur rekening mee. En als je je school dan ziet vooruitgaan op vlak van sfeer, infrastructuur en beleid, dan geeft dat een geweldige boost. Stel dat je alles ziet aftakelen, dan pas vraag je je af: waar gaat al dat geld naartoe?”

Wat hebben leraren te zeggen?“De schoolraad is minder

belangrijk. We verkiezen

formele overleg-momenten met collega-leraren”

“De pedagogische raad

en ander formeel overleg tus-

sen leraren heeft wel dege-

lijk een impact op de besluitvorming binnen

de school”(leden van die raad of deelnemers aan

dat overleg zijn daarvan meer overtuigd dan niet-leden en niet-deelnemers)

“We zijn minder betrok-ken bij beslissingen over

personeel en school-fi nanciën. Vooral over de

fi nanciële middelen willen we

meer inspraak”

“We zijn tevreden over

onze inspraak in straffen

van leerlingen”

“We zijn minder tevre-den over onze inspraak in

didactische werkvor-men”

(leraren secundair onderwijs)

“Schoolraden schie-ten tekort, zowel op

advies- als op overlegbevoegd-

heid. Veel collega’s weten ove-

rigens niet wat de schoolraad

doet”

“We spenderen wekelijks

anderhalf uur aan over-leg”

(leden van de schoolraad of pedagogische raad)

(bron: Peter Van Petegem (UA), Evalu-atie van het participatiegebeuren in het basis- en secundair onderwijs in Vlaanderen)

Wie heeft wat te zeggen op school?Het participatiedecreet van 2 april 2004 verplicht de installatie van een

schoolraad. Die bestaat uit vertegenwoordigers van ouders, personeel

en de lokale gemeenschap. In het secundair onderwijs mogen ook de

leerlingen aanschuiven. De directeur heeft een raadgevende stem.

De schoolraad mag advies geven en overleg plegen.

De leerlingenraad, de pedagogische raad en de ouderraad zijn niet ver-

plicht op school, maar als ten minste 10 procent van de leraren of ouders

erom vraagt, moeten die raden er komen. Het schoolbestuur moet in het

basisonderwijs een leerlingenraad oprichten als ten minste 10 procent

van de 11- tot 13-jarige leerlingen dat vraagt. In het secundair onderwijs

moet de inrichtende macht sowieso een leerlingenraad organiseren.

HOEVEEl SCHOlEN HEBBEN PARTICIPATIEORGANEN?

BASIS SECUNdAIR

Schoolraad 93 % 100 %

Ouderraad 73 % 61 %

Pedagogische raad 45 % 78 %

Leerlingenraad / 92 %

(bron: Peter Van Petegem (UA), Evaluatie van het participatiegebeuren in het basis- en secundair onderwijs in Vlaanderen)

ook jonge leraren in de beleidscel. Met volle goesting. Omdat je weet dat je het vertrouwen én de steun krijgt van de directie en er effectief iets met je voor-stellen gebeurt. Anderzijds heb ik ook niet de behoefte om over alles en nog wat mijn stem te laten horen. Volgend jaar bouwen we bij, en de plannen staan op de schoolsite. Die open communicatie volstaat voor mij.”

jullie hebben ook een schoolraad.

Een verplicht nummertje?

Bert Schietse (leraar wiskunde en

fysica): “Integendeel. Aan de hand van een enquête bij de ouders hebben we vorig jaar adviezen geformuleerd over orde- en tuchtbeleid. Die zijn onmid-dellijk opgepikt door de directie en in actiepunten omgezet.”

Annelies Detemmerman (leraar

wiskunde en toegepaste fysica): “Zo belangrijk voor participatie: de deur van het bureau van de directeur staat altijd open. Letterlijk en fi guurlijk. Niemand



“Alle dagenoudercontact”

In Jenaplanschool De Feniks in Gent helpen leesouders

de kinderen lezen en gaan zwemouders mee naar de

zwemles. Aangezien de meeste ouders in de buurt wonen,

is het oudernetwerk hecht. Ouders brengen en halen

elkaars kinderen, ontmoeten elkaar tijdens het weekend en

de kinderen spelen samen op straat.

oudercontact schrijven we bovendien waarover we het op het oudercontact willen hebben. Het is geen eenrichtings-verkeer leraren-ouders. Integendeel.”

Moeien de ouders zich met het

personeelsbeleid?

Leen Van de Steene (mama van

Luka, Aaron en Leonora): “Daarover hoef je als ouder je zeg niet te doen. Dan moet je al goed weten hoe de puzzel van het personeelsbestand in elkaar zit, wie de school specifi ek nodig heeft. We hebben daar niet echt zicht op, en de meesten willen dat ook niet. Dat is de taak én professionaliteit van directie en schoolbestuur.”

Leen Van den Borre: “Toch geven de ouders feedback en advies. Zo heb je toch inspraak op pedagogisch vlak. Enkele jaren terug reageerden de ouders omdat sommige leraren moeite hadden om de fi losofi e van het Jenaplan toe te passen. Dat heeft de directie goed opge-volgd, en de leraren in kwestie hebben zichzelf uitstekend bijgestuurd. Dankzij de inbreng van de ouders.”

Heel veel ouders zijn betrokken op

school. Heb je dan nog een ouder-

raad nodig?

En de ouders komen elke dag mee

de klas binnen.

Karel Vlieghe (papa van Luka,

Aaron en Leonora): “Dit is geen school waar de ouders hun kinderen droppen en afhalen aan de schoolpoort. In de gangen zie je geen onderscheid tussen leraren en ouders.”

Greet Capeau (mama van Waldo

en Paco): “Er is veel contact tussen leraar en ouders. Als ouder kun je mee de klas in, wat blijven zitten, wat kletsen met de kinderen, met de juf. De deur van de klas is geen grens: geen fysieke grens, geen psychologische grens, geen tijdsgrens. Er is geen schoolbel. Zelfs om twee uur ‘s namiddags mag je gerust de klas binnen sluipen. Dat loopt niet uit de hand. We weten dat het mag, maar daardoor voelen we ook minder de nood om het effectief te gaan doen.”

Het is hier alle dagen oudercontact?

Leen Van den Borre (mama van

Jaan en Saar): “Precies. Maar ook de oudercontacten zijn heel informeel. De kinderen tonen een portfolio, daarin stoppen ze wat ze naar eigen zeggen goed gedaan hebben, graag doen, of minder graag doen. Dat is de basis voor het gesprek. Op het strookje voor het

©©

Lieven©Van©Assche


Leen Van den Borre: “Natuurlijk. Om de twee jaar nemen we het op onze Noord-Zuiddag over van de leraren en nemen de leerlingen deel aan workshops rond de Noord-Zuidverhouding. In ons Praatcafé discussiëren we over de opvoeding van de kinderen, bijvoorbeeld over internetgebruik thuis en op school. We hebben een werkgroep naschoolse activiteiten, die het Franse speeluurtje, de crea-ateliers en de muziekschool organiseert, en een fuifwerkgroep voor de feestelijkheden voor ouders en kin-deren. Onze ouderraad staat open voor iedereen. We houden geen verkiezingen, iedereen is welkom.”

Elke klas heeft ook een nestouder?

Ann Hendriks (mama van Febe en

Dries): “Een nestouder geeft niet alleen praktische steun bij activiteiten, maar is ook een aanspreekpunt voor de ouders. Toch is het niet altijd even evident om als ouder goed geïnformeerd te blijven. Kansarme en allochtone ouders hebben daar meer problemen mee.”

Nausikaa Martens (mama van

Koré, Zita en Aïko): “Nochtans is er voldoende communicatie tussen ouders en school over de nestouders. Er is ook een allochtone nestmama die haar functie uitstekend vervult. Maar je

moet als ouder ook openstaan voor de inspanningen die de school doet. Als je niet participeert, ligt dat aan jezelf: niet geïnteresseerd, geen tijd, de taal niet machtig, niet de juiste vaardigheden.”

Een werkpunt: betrek meer alloch-

tone mama’s en papa’s bij

de ouderraad?

Greet Capeau: “Naar onze kaas- en wijnavond komen ze logischerwijze niet. Daar moeten we misschien eens over nadenken. Ook timing is belangrijk. Turkse mannen willen vaak liever niet dat hun vrouw ‘s avonds vergaderingen op school volgt. Dus organiseren we nu ook een wijkwandeling overdag. En gingen we naar de film Turquaze in de voormiddag. Daar zijn veel allochtone ouders op afgekomen.”

Karel Vlieghe: “Spreek de ouders aan via de kinderen. Vorig jaar hadden we een verbondenheidsproject. De kin-deren hebben vijf maand aan dat project gewerkt en drie voorstellingen gegeven. Het was de eerste keer dat allochtone kinderen én ouders zo betrokken zijn geweest. De kinderen hebben er echt op gehamerd bij hun ouders: kom alsjeblief naar de voorstelling. En ze zijn geko-men, massaal. Ook de grootouders.”


Achterste rij: Ann Hendriks en Greet Capeau. Voorste rij: Nausikaa Martens, Leen Van den Borre, Leen Van de Steene en Karel Vlieghe

Wat hebben ouders te zeggen?“We zijn tevreden over onze

inspraak op school”(twee op de drie ouders)

“Leraren willen dat we meer participeren”

“In de schoolraad worden

we meestal enkel geïnformeerd

over beleidsbeslissingen. In het

beste geval krijgen we informa-

tie over het financiële en perso-

neelsbeleid, maar ons advies

wordt niet gevraagd”

“Ouderparticipatie is niet het-

zelfde als meebeslissen”

“Volgens de directie hebben we

een gebrek aan achter-grondkennis over partici-

patie. Veel ouders weten niet

wat een schoolraad doet op

school en wie hen in die raad

vertegenwoordigt”

“Gebrek aan tijd is een

belangrijke barrière voor parti-

cipatie”

“We scoren goed in non-forme-

le participatie: deelname en hulp aan school-activiteiten zoals school-

feesten, opendeurdagen,

oudercontacten”

“Communicatie tussen

ouders en scholen verloopt

vooral one-way”

“Volgens de directeur verte-genwoordigt de ouder-

raad niet alle ouders”

(bron: Peter Van Petegem (UA), Evalu-atie van het participatiegebeuren in het basis- en secundair onderwijs in Vlaanderen)


“Weg met deverkiezingen.Werk metvrijwilligers”Een succesvolle leerlingenraad in een tso-bso-school?

T.I. Sint-Carolus in Sint-Niklaas bewijst dat het kan. Elke

klas vaardigt jaarlijks twee of drie vrijwilligers af naar de

leerlingenraad. Elke leerlingenraad stuurt op zijn beurt twee

tot drie leerlingen naar de kernraad. Daar zitten ook leraren

en de directie bij, zodat de leerlingen rechtstreeks met hen

kunnen discussiëren en hun voorstellen beargumenteren.

Bijna een minischoolraad dus. Vuurwerk gegarandeerd.

Natasha Maes (leraar Frans,

leerlingenraadbegeleider): “En er is een werkgroep sanctioneringsbeleid gekomen bij de leraren. Ook de toetsen-kalender is er dankzij de leerlingenraad. Er is een maximum van twee grote toetsen per dag. Probleem is dat leraren daar niet altijd rekening mee houden.”

jullie werken niet met verkiezingen.

Een bewuste keuze?

Nicholas Babylon (5 Organisatie-

hulp): “Zo krijg je de echt geïnteres-seerde leerlingen. En werkbare vergade-ringen van twintig man. Waar je vragen kunt én durft stellen aan de directie.”

Joris De Staelen (6 Techniek-

Wetenschappen): “Je moet een idee kunnen verdedigen waar je persoonlijk misschien niet achter staat, maar dat de

Hebben leerlingen écht wat te

zeggen in jullie school?

Shauny De Baere (4 Voeding-Ver-

zorging): “We mogen niet enkel onze stem laten horen. Ze lúisteren ook naar ons. We hebben er net een extra halve dag studie vóór het begin van de exa-menperiode doorgeduwd. Daar hebben we jarenlang voor gevochten. Er waren te weinig kastjes, banken, fi etsenstallin-gen. We hebben die problemen aange-kaart en die zijn nu opgelost. Dankzij de leerlingenraad.”

Stijn De Bruyne (4 Voeding-Ver-

zorging): “We hebben ook het aantal strafstudies verminderd. Zodra je vorig jaar iets mispeuterde: hop, strafstudie. Dat is een belangrijk strijdpunt gewor-den. Gevolg: we krijgen nu meer verwit-tigingen dan strafstudie.”

stem van de leerlingen vertolkt. Als je mensen verplicht, zitten die daar tegen hun zin en verdedigen ze alleen zichzelf, niet hun achterban. Belangrijk is ook dat de directie echt luistert. Ze staan zeer positief tegenover de leerlingenraad en dat voel je.”

Ook leraren nemen deel aan jullie

vergaderingen. Zitten die niet in de

weg?

Shauny De Baere: “Begeleidende leraren zijn belangrijk, omdat de leerlin-gen anders voortdurend onbelangrijke voorstellen doen. Dan wordt het een apenkot. Handig is ook dat ze onze voorstellen steunen bij de directie. De andere leraren lezen elk verslag van de kernraad voor in de les. Ook in klassen die niet vertegenwoordigd zijn in de leerlingenraad. Je moet er natuurlijk op aandringen dat ze het voorlezen, maar de communicatie is open en ze werkt.”

©©

Luc©Daelemans


Krijgen de leraren ook een rapport?

Stijn De Bruyne: “Voorlopig niet. Lerarenevaluatie is nochtans geen slecht idee. Zo kun je anoniem zowel positieve als negatieve commentaar geven zonder dat je daarom de leraar persoonlijk viseert.”

Joris De Staelen: “Anderzijds zitten wij hier op school in heel gespeciali-seerde richtingen waar we de leraren verschillende uren per week zien. Je bouwt een heel nauwe band met hen op waardoor je hen direct kunt aanspreken als je een probleem hebt.”

Zijn jullie tevreden over de inspraak

op school?

Joris De Staelen: “Toch wel. Wat op de leerlingenraad komt, leeft effectief bij de leerlingen. Zij geven hun vragen en problemen mee aan hun afgevaardigden in de leerlingenraad en zo heeft de hele klas inspraak.”

Natasha Maes: “Natuurlijk krijg je soms te horen: ‘Waarom mogen we niet op elkaars schoot zitten? Elkaar niet kussen of knuffelen? Waarom geen korte rok of diep decolleté?’ Omdat dit een school is, geen scoutskamp. En omdat leraren dat ook niet doen.”

dreigt een leerlingenraad geen

klachtenbank te worden?

Tine Cornelis (leraar muzikale

opvoeding en leerlingenraadbege-

leider): “Vergeet niet dat er ook grotere initiatieven uit de leerlingenraad zijn gekomen. Vrij podium, galabal, 100-da-gen, fi etsatelier. Daar werken we met heel veel leerlingen en leraren aan. Dat zijn zelfs aparte werkgroepen geworden. Toch zou ik de leerlingenraad graag nog meer initiatief zien nemen. Ideeën genoeg, maar het blijft vaak steken bij voorstellen, en zelf organiseren lukt ook nog niet zo goed.”

Achterste rij: Joris De Staelen, Stijn De Bruyne en Natasha Maes. Voorste rij: Tine Cornelis, Shauny De Baere en Nicholas Babylon

Wat hebben leerlingen te zeggen?“leerlingenraad laat de

leerlingen koud. We worden

niet goed genoeg op de hoogte

gehouden van de activiteiten

van de leerlingenraad”(leraren en directie beoordelen de leer-

lingenraad een stuk positiever)

“Toch werkt de leerlin-genraad goed op school”

(leden van de leerlingenraad zijn positiever dan niet-leden)

“We hebben te weinig inspraak op school in de

regelgeving (schoolre-

glement, leefregels, kledij en

uiterlijk). Maar we willen daarin

wél inspraak”

“De directeur wil dat we

meer inspraak hebben

in de beoordeling van leraren, inhoud van de les-

sen en manier van lesgeven”

“Naast de leerlingenraad

zijn er ook nog non-formele

participatiekanalen: klas-gesprekken, school-uitstappen, leer-lingenbegeleiding, vertrouwensleraren.

Die werken goed”

“Participatie is vooral een

middel om je beter te voelen op school. Je zit lang

op school en daarom is het

nodig dat je inspraak krijgt”

(bron: Peter Van Petegem (UA), Evaluatie van het participatiegebeuren in het basis- en secundair onderwijs in Vlaanderen)



SAMEN OP SCHOOl

Proeftuinen: talent gespot

Te weinig jongeren vinden

hun weg in het secundair

onderwijs. Dat vinden het

Atheneum van Antwerpen

en de Parkschool in Wilrijk.

“Laat ze een positieve

studiekeuze maken, op

basis van hun talent”, zegt

de directeur. Met hun proeftuin Over-Bruggen vergroten ze

het interessegebied van hun leerlingen, zodat die ontdek-

ken waar ze echt goed in zijn.

dit heb ik: ‘Ik stotter’

In de nieuwe reeks ‘Dit heb

ik’ brengt TV.Klasse de

verhalen van buitengewoon

gewone kinderen. Epilepsie,

ADHD, Gilles de la Tou-

rette ... Een etiket is gauw

geplakt. Maar een kind

is meer dan dat. Sander

struikelt soms over zijn woorden. Hij stottert al sinds zijn

derde. “Maar als Madonna en Bart Peeters het overwonnen

hebben, kan ik dat ook.”

“Een etiket is gauw geplakt”

Afl . 3Afl . 1

10’12’’4’13’’


de Truc: even relaxen

In het vijfde leerjaar van juf

Jarle zetten de leerlingen

de banken aan de kant om

te rekken en te strekken.

“Kinderen leggen de lat

soms heel hoog voor

zichzelf. Ze hebben stress

omdat ze alles perfect

willen doen”, zegt juf Jarle. “Ik wil dat mijn leerlingen tot

rust kunnen komen, en daar heb ik een aantal oefeningen

voor bedacht.” Time to relax!

©©

KLASSE

2’39’’

VIEr opVoEDINgsstIjlEN

tIp 1. Hoe betrokken en welkom voelen ouders zich in jouw

school? Laat ze de test doen in Klasse voor Ouders. Welke

score krijgt jouw school? Kan het beter? Tijd voor een

gesprek? Of voor actie?

tIp 2. Ruwweg heb je vier soorten opvoeders: de democrati-

sche, de autoritaire, de verwennende en de verwaarlozende.

Wat is het effect ervan op kinderen? In welke stijl herken jij

je? En wat doet het met je leerlingen?

tIp 3. Korte boodschappen uit deze Klasse voor Ouders

vind je in negen talen in de instapbrieven via www.klasse.be/

ouders/instapbrief. Print ze en deel ze met het blad uit aan je

anderstalige ouders.

joNgENs EN mEIsjEs

• Landbouwmechanicien Marielle (18) zit als meisje alleen

in een klas vol jongens. Verzorger Janath (18) is de enige

jongen in een klas vol meisjes. Maar van de vooroordelen

over hun studiekeuze trekken ze zich niets aan.

• Jacob (14) is een echte jongen. Hij maakt het soms wat te

bont in de klas. Vier weken time-out brachten rust in zijn

hoofd. Maar niet in zijn schoolagenda.

• Jongens links, meisjes rechts? Maks! deelde de speel-

plaats van campus de helix in Maasmechelen op in

hokjes. Bekijk het op Maks!TV, via www.maks.be.

Wil je lestips bij Maks!? Zoek de bijlage Maks!mum in je

lerarenkamer of ontvang ‘m elke maand gratis in je mailbox

via www.klasse.be/maksimum.

laat HEt KNallEN

Chemical brother & Explosive sister schuwen het experi-

ment niet: er wordt geproefd van wetensap en het smaakt

naar meer. De Yetiklassers zijn minder proefbuisbaby dan

bunzenbrander. In de rubriek ‘Fiks het’ geeft Yeti samen met

SVS Schoolsport tools aan de lezers om meer speeltijd te

verspelen. Stijlgoeroe Jos leert hoe je luizen africht.

Ook met neten en beten:

• Vrijwilligerswerk verdient meer dan je denkt.

• Hoe spoorloos zijn je leerlingen op het web?

• Kies de leraar van het jaar.

Wil je lestips bij Yeti? Vind de bijlage Yeti Extra in je

lerarenkamer of abonneer je via www.yeti.be/extra.

Afl. 18

www.tvklasse.be


Leestechniek supertop,

lEEsplEzIEr supErflop

VlAAMSE lEERlINGEN lEZEN ZEER GOEd, MAAR ZE dOEN HET NIET GRAAG

PISA?

Programme for

International Student

Assessment (PISA)

is een grootschalige,

driejaarlijkse interna-

tionale studie die de

kennis en vaardighe-

den van vijftienjarige

leerlingen test voor

lezen, wiskunde en

wetenschappen.

Daarin zien we hoe

Vlaanderen interna-

tionaal scoort en hoe

de prestaties van de

leerlingen evolueren.

Vlaamse leerlingen staan internationaal aan de top voor lezen.

Maar ze hebben er een bloedhekel aan. Dat blijkt uit PISA 2009,

een internationaal vergelijkende studie van de OESO naar

‘leesvaardigheid’. In Europa moet Vlaanderen enkel voor Finland

de duimen leggen, internationaal alleen voor vijf Aziatische

landen, Canada en Nieuw-Zeeland.

VlAANdEREN IN INTERNATIONAlE TOP TIEN ➜ Vlaanderen verovert voor leesvaar-digheid de negende plaats in de inter-nationale rangschikking. De eerste zes landen scoren opmerkelijk beter. Met Nieuw-Zeeland, Japan, Australië en Nederland is er geen beduidend verschil. Met uitzondering van Vlaanderen en Finland zijn alle toppresteerders Aziati-sche of Engelstalige OESO-landen. De Europese top drie? Finland, Vlaanderen, Nederland. De Franstalige Gemeenschap behaalt de achtentwintigste plaats.

lANd GEM.

1 Sjanghai-China 556

2 Korea 539

3 Finland 536

4 Hongkong-China 533

5 Singapore 526

6 Canada 524

7 Nieuw-Zeeland 521

8 Japan 520

9 VlAANdEREN 519

10 Australië 515

11 Nederland 508

OESO-gemiddelde 493


VlAAMSE SCORE dAAlT

➜ Alhoewel de Vlaamse prestatie voor leesvaardigheid in 2009 tot de internationale top behoort, neemt het gemiddelde geleidelijk af. Daardoor moet Vlaanderen Canada laten voorgaan.

SCORE IN PUNTEN

PISA 2000 532

PISA 2003 530

PISA 2006 522

PISA 2009 519

PISA 2009

Het hoofddomein van PISA

2009 is leesvaardigheid.

In Vlaanderen legden bijna

4000 leerlingen uit 124

scholen de tests af. Er na-

men 65 landen deel aan het

PISA-onderzoek: 34 OESO-

landen en 31 partnerlanden.

De onderwijsministeries

zorgen voor de coördinatie,

overkoepeld door de Orga-

nisatie voor Economische

Samenwerking en Ontwik-

keling (OESO).

EEN OP dE ACHT VlAAMSE lEERlINGEN IS TOPlEZER

➜ PISA verdeelt de scores van de leerlingen over verschillende vaardigheidsniveaus: niveau 1 is het laagste niveau voor leesvaar-digheid, niveau 6 het hoogste. Een Vlaamse vijftienjarige op de acht presteert op de hoogste niveaus (5 en 6) voor leesvaardig-heid. Het internationale gemiddelde is slechts een op de dertien. Een op de acht haalt het basisniveau 2 niet. Vanaf dat niveau kunnen leerlingen voldoende lezen om effi -ciënt deel te nemen aan het dagelijkse leven. In slechts zeven landen is die groep kleiner dan in Vlaanderen. In de OESO-landen haalt bijna een op de vijf het basisniveau niet.

OE

SO

-GE

M.

Vl

AA

Nd

ER

EN

NIVEAU 6 1 % 1 %

NIVEAU 5 6,5 % 12 %

NIVEAU 4 21 % 27 %

NIVEAU 3 29 % 27 %

NIVEAU 2 24 % 20 %

NIVEAU 1 18,5 % 13 %

➜ Alhoewel de Vlaamse prestatie voor leesvaardigheid in 2009 tot de internationale top behoort, neemt het gemiddelde geleidelijk af. Daardoor moet Vlaanderen Canada laten voorgaan.

SCORE IN PUNTEN

PISA 2000 532

PISA 2003 530

PISA 2006 522

PISA 2009 519

EEN OP dE ACHT VlAAMSE lEERlINGEN IS TOPlEZER

OE

SO

-GE

M.

Vl

AA

Nd

ER

EN


lezen jongeren geen boeken

meer?

André Mottart: “De leescultuur ligt in Vlaanderen sowieso vrij laag in vergelijking met grotere taalgebieden. Maar in Vlaanderen en in Nederland ‘leven’ jongeren bijna volledig in de nieuwe media zoals internet, sms, e-mail, chat en blogs. Ze omarmen traditioneel lezen niet meer. Ze lezen geen papieren kranten meer, maar ze lezen wel online, zoals Sporza of De Standaard. Ze lezen bijna geen lineaire teksten meer. Zij springen van tekst, naar beeld, naar audio. Zij ‘scannen’ teksten op internet en Twitter,

in e-mails en blogs. De laatste jaren is die trend snel uitgebreid. In een vorige generatie had je nog echte boekenmensen, nu niet meer.”

Volgen leraren die trend?

André Mottart: “Op school krijgen leerlingen vaak nog totaal achterhaald leesonderwijs. Wat leerlingen nu lezen, is trouwens moeilijker dan lineair lezen. ‘Scannen’ is een vaardigheid die je vroeger moest aanleren. Dat verklaart ook waarom Vlaamse leerlingen in PISA 2009 zeer goed scoren voor ‘selecteren, opzoeken en verzamelen van informatie in teksten’. Vlaamse leerlingen zijn het gewoon om al zoekend te lezen. Het PISA-team moet zich bezinnen over de tests en

wat die meten. Leerlingen gaan anders om met teksten dan vroeger, ze zoeken in Wikipedia en lezen blogs. Dat zijn heel andere manieren van communicatie, maar wel die van de toekomst.”

Toch is hun ‘goesting’ om te lezen ver te zoeken?

André Mottart: “Klopt, maar technisch lezen en graag lezen hebben niets met elkaar te maken. Leesplezier is iets vreemds. Kun je mensen tot leesplezier dwingen? Wiskunde-plezier bestaat niet. Leesplezier slaat meer op fictieliteratuur. Spreek liever over ‘leesvoldoening’: je bent tevreden omdat je iets gelezen hebt. Fictieliteratuuronderwijs werkt te weinig ervaringsgericht. Leraren blijven ‘vraagjes’ stellen over teksten. Dan verdwijnt bij leerlingen de zin om esthetisch te lezen. Als je leerlingen dwingt om een bepaald boek te lezen, is de kans groot dat ze het niet goed vinden. Die manier van werken is bij leraren moeilijk om te keren. Ze gaan te weinig in op wat lezen zelf betekent voor leerlingen. Ze stellen geen vragen zoals ‘Dat boek lezen, doet dat iets met jou?’ of ‘Verrijkt lezen je taal?’ Lezen op school is te kennisgericht, ondanks nieuwe inzichten in handboeken.”

Zijn boeken ten dode opgeschreven?

André Mottart: “Graag lezen is een individuele bonus voor jezelf terwijl je wacht op de tram of in het ziekenhuis. Dan is het aangenaam om een boek te lezen. Dat verdwijnt nu ook met de nieuwe media: op de trein of in de wachtzaal heb je toegang tot het internet en je e-mails. Dat is niet zo nega-tief: nieuwe media, nieuwe mogelijkheden. Enkel de drager verandert. Jongeren lézen tenminste, waarschijnlijk meer dan vroeger, toen je enkel kon lezen op papier.”

Vlaamse leerlingen zijn dus toplezers. Maar nergens ter wereld hebben

jongeren zo’n hekel aan lezen als in Vlaanderen. Professor didactiek

taalonderwijs en communicatievaardigheden André Mottart (UGent)

verklaart die tegenstrijdigheid.

Ons LeesOnderwIjs Is

acHtErHaalD

André Mottart, professor didactiek taal-onderwijs en communicatievaardigheden (UGent)

©©

Lieven©Van©Assche


HoE graag lEzEN VlaamsE

VIjftIENjarIgEN?

In alle landen presteren leerlingen die graag lezen

beduidend hoger voor leesvaardigheid dan leer-

lingen die niet graag lezen, ook in Vlaanderen. De

score op de PISA-index voor ‘plezier in lezen’ is

voor Vlaanderen het laagst van alle deelnemende

landen. Enkel in Nederland is de score ongeveer

even laag.

Ik lees enkel om me te informeren of omdat het moet

50 %

Lezen is tijdverlies 41 %

Lezen is een van mijn favoriete hobby’s 18 %

HoEVEEl tIjD BEstEDEN zE aaN lEzEN?

Bijna de helft van de Vlaamse leerlingen zegt

dat ze helemaal niet lezen voor het plezier. Het

OESO-gemiddelde ligt met 37 procent een stuk

lager. 9 procent van de Vlaamse leerlingen leest

minimaal een uur per dag voor het plezier. In de

OESO-landen is dat gemiddeld 15 procent.

Ik lees niet voor mijn plezier 49 %

Ik lees 30 minuten of minder per dag 29 %

Ik lees meer dan een uur per dag 9 %

Wat lEzEN VlaamsE VIjftIENjarIgEN

mEEr DaN EEN KEEr pEr maaND?

Leerlingen die online lezen scoren beter op alge-

mene leesvaardigheid.

OESO-GEM. VlAAMS GEM.

Online / 79 %

Tijdschriften 58 % 67 %

Kranten 61 % 55 %

Strips 18 % 31 %

Fictie 31 % 19 %

Non-fi ctie 23 % 11 %

TIPS VOOR MEER lEESPlEZIER

• Laat je leerlingen af en toe vrij kiezen wat ze

lezen. Niet wat ze lezen telt, wel een positieve

leeservaring. Voor leerlingen die de smaak te

pakken hebben, zoek je een uitdagender boek.

• Zorg in een verplichte leeslijst voor voldoende

aanbod en variatie.

• Geef je leerlingen leesadvies op maat. Dat

kan het gemakkelijkst als je inzicht hebt in hun

(lezers)persoonlijkheid.

• Laat je moeilijke lezers ook eens een informa-

tief boek lezen. Vaak mikken ze op leesnut in

plaats van op leesplezier. Informatieve boeken

nodigen uit tot af en toe een stukje lezen.

Stel geregeld zelf een boek voor waarover je

enthousiast bent.

• lees geregeld een stukje voor.

• Gebruik luisterboeken of verfi lmde boeken.

OOK VOOR WISKUNdE EN WETENSCHAPPEN SUPERTOP

➜ PISA 2009 test ook hoe goed leerlingen zijn in wiskunde en in wetenschappelijke geletterdheid. Vlaamse leerlingen scoren telkens zeer goed:• voor wiskunde halen ze de zevende

plaats (537 punten). Ze moeten in Europa enkel de Finse leerlingen

(541 punten) laten voorgaan. • voor wetenschappen behalen ze de elfde

plaats (526 punten). In Europa doen enkel Finse (554 punten) en Estse leerlingen (528 punten) het beter.

plaats (526 punten). In Europa doen enkel

VlAAMSE lEERlINGEN lEZEN ZEER GOEd, MAAR ZE dOEN HET NIET GRAAG

Je krijgt fi nanciële en organisatorische steun als je een auteur uitnodigt.➜ www.auteurslezingen.be

Drie bekende Vlamingen dagen vijftienplussers uit het bso en tso uit om drie boeken te lezen op zes maanden tijd. ➜ www.fahrenheit451.be/deweddenschap

Je zoekt een geknipt boek voor elk soort lezer met hobby’s en interesses als uitgangspunt.➜ www.boekenzoeker.org

Maak je eigen virtuele boekenplank, houd bij welke boeken je nog wilt lezen, welke je al gelezen hebt of maak een verlanglijstje aan.➜ www.boek.be/boekenplank

Je leest de drie prijsboeken (AKO, Libris en Gouden Uil) met je jongeren, wisselt leeservaringen uit en komt samen in deSingel op het slotfeest.➜ www.inktaap.be

SjAPO

©©

Luc©Daelemans Zwemmen op niveau

In het zwembad van Dilbeek zwemmen de leerlingen van acht plaatselijke basisscholen in niveaugroepen. “De badmeesters verdelen de kinderen van alle klassen over vijf groepen naargelang hun niveau en dus niet per leeftijd. Zij bepalen het niveau op basis van de technieken die de kinderen beheersen”, zegt Miranda Meertens, adjunct-directeur van basisschool Regina Caeli, een van de deelnemende scholen. “Elke niveaugroep herken je aan de kleur van de badmuts.”

De directeur van het zwembad organiseert het schoolzwemmen. Hij werft de zwemleraren aan en maakt de planning op met de scholen. “De leerlingen hoeven geen professionele zwemmers te worden. Er is ook tijd voor spel en ontspanning, zeker net vóór een vakantie”, vertelt Miranda. De school wil niet terug naar het klassieke systeem. “De leerlingen halen nu betere resultaten”, zegt ze. En wat met de leraar L.O.? “Die geeft de turnuren op school.”

www.dilkom.be

SjAPO


SjAPO

SjAPO

©©

Luc©Daelemans

©©

Lieven ©Van ©Assche

de kracht van 8“Zelfrespect, eigenwaarde, verdraagzaamheid, samen-werking, verbinding, respect voor de ander en liefde voor jezelf en voor de ander. Voor die acht waarden en vaardigheden staat de ‘8’ in De kracht van 8”, vertelt Annelise T’Jampens, leraar van het vijfde leerjaar in de vrije basisschool Boven-Lo in Kessel-Lo. “In de klas werk ik het hele jaar door met die methodiek. Eerst moet je als leraar zelf de krachten leren beheersen. Daarna kun je in elke les de lessuggesties en liedjes gebruiken. Dit schooljaar staat jezelf waarderen en eerlijk zijn centraal.“ Annelises moeder is ook leraar. Zij leerde het project kennen in Nederland tijdens een opleiding en was bijzonder gecharmeerd. “In heel wat Nederlandse scholen vermindert het pestgedrag na het invoeren van De kracht van 8.” En waarin zit die kracht? “De kinderen voelen zich beter in hun vel”, ondervindt Annelise. “Bij conflicten op de speelplaats beheersen ze zich beter door De kracht van 8-vaardigheden te gebruiken.”

www.dekrachtvan8.nl - www.basisschoolbovenlo.net

de stereotypen voorbijWaarom hebben Zweedse leerlingen zoveel respect voor politieagenten, terwijl die bij Roemeense vooral de link met corruptie oproepen? Met welke vooroordelen krijgt een vrouwelijke accountant die de wereld rondreist te maken? Drie leraren en zes leerlingen uit het zesde jaar aso en bso van het Sint-Franciscusinstituut (SFI) in Melle kregen een antwoord op die vragen tijdens een week in Slovenië. Daar werkten ze in hun partnerschool aan de strijd tegen stereotypen over beroepen. “Dat deden we via interviews en sketches, door de leerlingen zelf geschreven, gespeeld en opgenomen op video”, vertelt leraar Paul Vliebergh. “In twee jaar tijd trekken we naar zeven verschillende gastlanden”, vertelt Marijke Lybaert, coördinator van het project. Leraren en leerlingen uit acht landen, waaronder Polen, Bulgarije en Tsjechië, werken zo verder aan dit Comenius-project én aan een cursus die online zal staan voor andere scholen in Europa.

www.sfimelle.be


DE lERARENKAMER

de lERARENKAMER

Meisjes en jongens op school?Is er een verschil tussen jongens en meisjes op school of niet? Hoe pak je ze aan? Dat lees je in de eerstelijnsbrochure “Meisjes zijn anders. Jongens ook”. Die vind je bij deze Klasse. Of je bekijkt het bijbehorende filmpje op www.tvklasse.be.

H i l d e B e r n a e r t s3

e v a K u i j p e r s5

SPIEGEl VAN dE SAMENlEVING

r o e l p a r e d i s ( 5 3 ) , l e r a a r g o d s d i e n s t

Waar of niet? Leerlingen hebben nood aan

mannelijke en vrouwelijke rolmodellen.

Mijn mening: “De lerarengroep moet een

afspiegeling zijn van de wereld waarin de

leerlingen later terechtkomen. Dat leidt tot

meer rijkdom. Als jongeren op school les

krijgen van jonge en oudere, mannelijke en

vrouwelijke en autochtone en allochtone

leraren, leren ze omgaan met allerlei mensen.

Zo moeten sommige allochtone jongens op

school leren dat ook vrouwen instructies

geven, want wat als ze later een vrouwelijke

baas krijgen?”

Mijn advies: “Streef een divers lerarenkorps

na.”

ROllENPATRONEN: ClICHé

M a t H i e u s i j B e r s (4 9 ) , p e d a g o g i s c H d i r e c t e u r

Waar of niet? Elke school moet een jongens-

meisjesbeleid voeren.

Mijn mening: “Het loont de moeite om aan-

dacht te hebben voor de verschillen tussen de

geslachten. De leerlingen moeten les krijgen

van mannen en vrouwen omwille van hun

beeld over rollenpatronen en omdat mannen

en vrouwen anders met hen omgaan. Ik ben

directeur geweest in een nijverheidstechni-

sche school met veel jongens. We oriënteer-

den hen vooral naar bepaalde sectoren. Zo

kwamen ze niet met ‘vrouwelijke’ beroepen in

contact.”

Mijn advies: “Creëer in je lerarenteam een

goede mix tussen mannen en vrouwen.”

Meisjes zijn anders. jongens ook.

Zijn meisjes braver dan jongens?

Hebben leerlingen nood aan man-

nelijke leraren? Moeten scholen

stereotiepe studiekeuzes doorbreken?

Het team van campus de helix in

Maasmechelen opent de discussie.

1

2


de lERARENKAMER

GEMENGdE KlAS = ANdERE SFEER

H i l d e B e r n a e r t s (4 4 ) , l e r a a r w e t e n s c H a p p e n

Waar of niet? Leraren geven liever les aan

jongens dan aan meisjes.

Mijn mening: “Lesgeven aan een groep met

alleen jongens is niet leuker, wel makkelijker.

Zonder meisjes in de klas zijn jongens

rustiger. In evenwichtig gemengde klassen

gedragen jongens zich meer als ‘haantjes’,

meisjes vertonen meer typisch meisjesge-

drag. Of pak ik jongens onbewust anders

aan omdat ze soms nonchalanter zijn?”

Mijn advies: “Benader jongens en meisjes op

dezelfde manier, ondanks de verschillen.”

IEdEREEN IS GElIjK

r o y B o l l e n ( 2 7 ) , s e c r e t a r i a a t s M e d e w e r K e r

Waar of niet? Scholen moeten komaf maken

met seksistische opmerkingen.

Mijn mening: “We proberen op school

iedereen gelijk te behandelen en maken

aan de leerlingen duidelijk dat ze dat ook

moeten doen. Ik heb bij leerlingen nog nooit

seksistische opmerkingen gehoord. We

hebben leerlingen van veel verschillende

nationaliteiten, dus afkomst leeft hier veel

meer dan geslacht. Er vormen zich wel eens

groepjes volgens afkomst, maar de leerlin-

gen moeten met iedereen kunnen omgaan.”

Mijn advies: “Hamer erop dat iedereen gelijk

is, ongeacht afkomst of geslacht.”

dOORBREEK BARRIÈRES

e v a K u i j p e r s ( 2 8 ) , l e r a a r e c o n o M i e

Waar of niet? Scholen moeten stereotiepe

studiekeuzes doorbreken.

Mijn mening: “Het is de taak van de school

om alle leerlingen, jongens en meisjes, te

laten proeven van álle studierichtingen,

of dat nu ‘jongens’- of ‘meisjesrichtingen’

zijn. Barrières doorbreken zorgt ervoor dat

jongens durven kiezen voor een typische

‘meisjesrichting’ en andersom. Maar dat

de school stereotiepe studiekeuzes moet

afraden, is een brug te ver.”

Mijn advies: “Werk drempelvrees weg, zodat

iedereen kiest volgens zijn of haar talent.”

4

5

3

r o e l p a r e d i s1

©©

Luc©Daelemans

Sneeuwbed? Dolle pret! Maar door het winterse tapijt raakten Mathieu Sijbers en Roy Bollen helaas de lerarenkamer niet uit.


dIAlOOG

JoNge LerAreN (1)

Ik betreur de teneur van het editoriaal ‘De rommel is voor jou’ in Klasse 209. Aan de hand van één getuigenis (al of niet geverifieerd op zijn juistheid) laat u immers uitschijnen dat de hoofdoorzaak van het feit dat een op de drie jonge leraren het onderwijs de rug toekeert binnen de eerste vijf jaar van de loopbaan, ligt aan het feit dat de jonge leraren de moeilijkste klassen krijgen, de slechtste uurroosters,

de meest tijdrovende verplaatsingen, en dat iedereen dat blijkbaar normaal vindt omdat ze dat ook hebben moeten meemaken. U schildert het onder-wijsmilieu af als een milieu waarin de ou-dere collega’s er plezier in hebben hun jongere collega’s het leven zo zuur te maken dat ze het onderwijs verlaten. Op die manier doet u afbreuk aan de inspanningen die vele directies en vele collega’s dag in dag uit leveren om de jonge collega’s te helpen hun weg te vinden in het

onderwijs. Op dezelf-de manier als u, zou ik kunnen ‘bewijzen’ dat oudere collega’s vroegtijdig vertrekken omdat het leven hun zuur gemaakt wordt door de directie en of jongere collega’s. Maar dat doe ik niet omdat ik vroeger geleerd heb dat voorbeelden niets bewijzen. Ten gronde ben ik dus van oordeel dat u een vrij ingewik-kelde problematiek oplost door het schof-feren van een hele per-soneelsgroep. Dat dit gebeurt in een blad dat gesubsidieerd wordt door de overheid,

maakt de zaak alleen maar veel erger.

Jos Van Der Hoeven,

secretaris-generaal

Christelijke

Onderwijscentrale (COC)

JoNge LerAreN (2)

Ik lees vanmorgen in Brandpunt een sneer van COC aan uw adres. U zou alle ou-dere collega’s geschof-feerd hebben door valselijk te insinueren dat zij de vuile klusjes bij voorkeur laten liggen voor de jongere collega’s. Ik heb zelf

als jonge collega de vuile kusjes opgeknapt in meerdere scholen. Ik ben daarna, ook vanuit die frustratie, een tijd lang elders gaan werken. Nu ben ik al meer dan tien jaar schooldirecteur. En ik kan u bevestigen: ik krijg élk jaar bij de opdrachtverdeling reacties van oudere collega’s die vinden dat zij het eerst recht hebben op deze of gene uren. Het dooft uit omdat men merkt dat de tactiek niet werkt. Maar het gaat niet weg. En je kunt dat fenomeen uitbrei-


De terechte prioriteiten van de jeugd

In Klasse 210 lazen we dat minder dan de helft van de Vlaamse jongeren politieke thema’s begrijpt. En slechts een op de drie heeft er een mening over. Dat klinkt verschrikkelijk. Maar even verder lezen we dat acht op de tien van mening is dat een goede burger moet deelnemen aan activiteiten die het milieu beschermen, de mensen-rechten bevorderen of mensen in de lokale gemeenschap helpen. Zijn milieu en mensenrechten dan niet dé politieke thema’s bij uitstek waar de wereld wakker moet van liggen? Zegt dat niet meer over ‘de politiek’ dan over onze jongeren? Volgens ons leggen jongeren met hun focus op ‘sociaal burgerschap’ in elk geval terechte prioriteiten.

In 2010 bevroeg Steunpunt Jeugd 1700 kinderen en jongeren tussen 10 en 25 naar hun maatschappelijk engagement. Uit het onderzoek blijkt dat jongeren niet alleen vinden dat er iets moet worden gedaan rond ‘grote’ maatschappelijke thema’s, maar ze steken geregeld al zelf de handen uit de mouwen: 75 procent van de bevraagde jonge-ren onderneemt (kleine en grote) acties voor het milieu, 47 procent probeert iets te doen om armoede uit de wereld te helpen.

Als het gaat om milieu of dierenwelzijn zijn de – vaak individuele – acties gestuurd vanuit een intrinsieke motivatie van de jongeren zelf. Acties tegen armoede in de wereld of in de buurt worden dan weer vooral vanuit scholen aangezet. De school is dus een belangrijke actor om jongeren te motiveren om iets te doen als ‘goede burger’ en om zich te engageren in de maatschappij. Maar uit het onderzoek blijkt evenzeer dat ook ouders en verenigingen jongeren aanzetten tot het opnemen van engagementen. Jeugdverenigingen blijken daarin een bijzondere kracht. We willen dan ook een oproep doen aan scholen om in hun visie en hun acties rond goed burgerschap deze andere krachten te versterken en samen te werken aan gemeen-schappelijke, maatschappelijke projecten.

Bert Pieters, Katrijn Gijsel en Kurt Jacobs, Steunpunt Jeugd

De resultaten van het jongerenonderzoek van Steunpunt Jeugd kun je lezen op www.steunpuntjeugd.be/jongeren-en-engagement/onderzoek.

Eind januari 2011 verschijnt een volledig dossier over jongeren en engagement op www.steunpuntjeugd.be/jongeren-en-engagement.

jouw mening?• Mail naar [email protected] • Schrijf naar Klasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel • Geef je mening op www.klasse.be/leraren.

den met alles wat over buiten-les-taken gaat: ook daar vinden som-mige oudere collegae dat zij hun deel al lang gedaan hebben en dat ‘het nu eens aan de jonge is’. Natuurlijk: niet alle oudere col-lega’s hebben die re-actie. Er zijn gelukkig ook veel niet-meer-zo-jonge collegae die hun werk met enthousi-asme doen. Dan wordt ervaring een troef in plaats van een last. Maar u hebt dat in uw redactioneel ook niet ontkend. Samengevat: u heeft, minstens op dit punt, overschot van gelijk.

Een schooldirecteur

(naam en adres gekend)

Het editoriaal ging

niet over de tegenstelling

tussen oudere en jongere

collega’s. Het ging over

onze gemeenschappelijke

verantwoordelijkheid om

ervoor te zorgen dat elke

leraar (jong of oud) graag

blijft lesgeven en dat we

elkaar daarin ook kunnen

ondersteunen. Als iemand

zich daardoor geschoffeerd

voelt: onze excuses.

De HeILIge Koe ‘eINDTerm’

De les Frans zou beginnen en de schoolagenda was al ingevuld. Ik ga zitten en er gaat een hand omhoog. De vraag betrof een ‘lezing’ van een hiv-patiënt die was komen getuigen

een dag eerder. De kinderen zijn tussen 12 en 14 jaar. “Mijn-heer, die man moet het toch maar zelf weten dat hij besmet is ge-raakt? Dronken ging hij zonder condoom vrijen in de duinen, tja, slim.” Ik geef les in een school op Linker-oever in Antwerpen, een smeltkroes dus. De rijkdom van die school is dat ik er alle culturen tref, tot en met de Waaslandse plattelanders. Dat be-tekent natuurlijk dat in een poel van culturele diversiteit een gesprek over hiv, aids, veilige en onveilige seks, ont-luikende seksualiteit en seks voor de voort-planting of het genot niet alle kanten kán uitgaan, maar uítgaat. Het was les Frans en ik zal daardoor een stuk eindterm voor Frans missen, want elke minuut telt hiervoor. U weet wel, de heilige koe ‘eindterm’. Ander-zijds heb ik er ook één gewonnen, want met democratie en burger-schap ben ik wel degelijk bezig geweest, me dunkt. Nu u er ook hiervan een paar op onze lerarenboterham legt, mijnheer de mi-nister, komt dit goed uit. Maar vertelt u me: aan welke eindterm moet ik nu voorrang geven?

Manu Vanhaverbeke

BRIEF van de maand

HElP!


Ik wil met mijn leerlingen naar een concert buiten de school-uren. Sommigen willen niet mee. Kan ik ze verplichten?

Greet (42), leraar muzische opvoeding

ja. Je leerlingen zijn verplicht om deel te nemen aan

een schooluitstap of sportdag, ook al vindt die buiten

de lesuren plaats. Die activiteiten moeten passen in het

pedagogische project van de school. Ze moeten dus on-

derwijzend of opvoedend zijn en in het leerplan passen.

Af en toe organiseert de school ook meerdaagse activi-

teiten buiten de schoolmuren: schoolreizen, bezinnings-

dagen, taaluitwisselingsprojecten … Het is de bedoeling

dat alle leerlingen daaraan deelnemen. Toch kan de

school hen niet verplichten, tenzij die activiteiten in het

schoolreglement staan. Zo niet, moet de school schrif-

telijke toestemming aan de ouders vragen. De school

moet zinvolle opvang voorzien voor leerlingen die niet

deelnemen.

Ik ben met ziekteverlof. Mag ik op reis?

Inge (35), kleuteronderwijzer

ja, dat mag. Als je tijdens je afwezigheid wegens ziekte

voor meer dan één dag naar het buitenland wilt gaan,

moet je ten minste vier kalenderdagen vóór je vertrekt

zelf rechtstreeks een controleonderzoek aanvragen aan

het controleorgaan. Daarvoor vul je op het ‘medisch at-

test’ VAK II in (= aanvraag vertrek naar het buitenland).

Dat document stuur je naar Mensura Absenteïsme. Dat

hoeft uiteraard niet als je ziekteverlof volledig binnen

een schoolvakantie valt.

Vind meer info over ziektecontrole op

www.klasse.be/ga/ziekteverlof.

Een collega beweert dat we eind december geen loon krijgen. Klopt dat?

debby (23), leraar dko

Uiteraard krijg je wel loon voor de maand december.

Maar dat krijg je traditioneel - als gevolg van een Konink-

lijk Besluit van 1984 - op de eerste werkdag van januari.

Concreet betekent dit dat het salaris van de perso-

neelsleden van onderwijs wordt uitbetaald op maandag

3 januari 2011. Die regeling bestaat al geruime tijd en

geldt voor bijna alle personeelsleden van de openbare

sector zoals onderwijsmensen, ambtenaren … Je einde-

jaarstoelage kreeg je al eerder deze maand, namelijk op

21 december.

Ik geef les in de derde kleuterklas. Een meisje in mijn klas is al zes jaar, maar komt niet elke dag naar school. Is ze niet leerplichtig?

johan (25), kleuteronderwijzer

dat is ze wel. De leerplicht start op 1 september van het

kalenderjaar van de zesde verjaardag van het kind, ook

als het nog in de kleuterschool les volgt. Het gewoon

kleuteronderwijs kan met een jaar verlengd worden, het

buitengewoon kleuteronderwijs met twee jaar. Sommige

kinderen stappen dus pas over naar het lager onderwijs

als ze zeven of acht jaar zijn. Op 1 september 2010 is

de leerplicht gestart voor kinderen geboren in 2004.

Leerplichtige leerlingen moeten in principe alle school-

dagen van 1 september tot 30 juni les volgen. Leerlingen

mogen alleen thuisblijven als ze ziek zijn of in uitzonder-

lijke omstandigheden, maar die afwezigheid moet altijd

‘gewettigd’ worden.

faQ?


1 Behandel een stotterend kind als elk ander kind, sla het niet over bij leesbeurten of andere mondelinge opdrachten.

2 Geef het kind de tijd om te praten, ook al duurt het wat langer.

3 Probeer niet op eigen houtje iets te ondernemen. Praat met de ouders. Meestal volgen ze therapie met hun kind en weten ze hoe je met zijn stotterprobleem moet omgaan.

4 Geef zelf het goede voorbeeld door rustig te praten.

5 Probeer stotteren aanvaardbaar te maken voor de klas, zodat het geen taboe wordt.

6 laat je niet afl eiden door eventuele rare bijbewegingen en grimassen van het kind. Vaak proberen stotteraars op die manier hun ongemak te overwinnen om verder te kunnen praten.

7 Kinderen kunnen gefrustreerd geraken als medeleerlingen hen uitlachen of pesten. Daardoor kunnen ze agressief of onhandelbaar reageren. Praat erover met het kind.

7 tips bij stotteren

UITKNIPKAlENdER

HERFST-VAKANTIE

KERST-VAKANTIE

KROKUS-VAKANTIE

PAAS-VAKANTIE

HEMElVAART

2010-2011 1/11-7/11 27/12-9/1 7/3-13/3 11/4-25/4(*) 2/6-3/6

2011 -2012 31/10-6/11 26/12-8/1 20/2-26/2 2/4-15/4 17/5-18/5

2012-2013 29/10-4/11 24/12-6/1 11/2-17/2 1/4-14/4 9/5-10/5

2013-2014 28/10-3/11 23/12-5/1 3/3-9/3 7/4-21/4(*) 29/5-30/5

2014-2015 27/10-2/11 22/12-4/1 16/2-22/2 6/4-19/4 14/5-15/5

2015-2016 2/11-8/11 21/12-3/1 8/2-14/2 28/3-10/4 5/5-6/5

* De schoolvakantie duurt een dag langer vanwege paasmaandag.

Meer weten? Bekijk op TV.Klasse het fi lmpje ‘Ik stotter’, deel 1 van de reeks ‘Dit heb ik’.

www.tvklasse.be

©©

KLASSE

Heb je een vraag of praktisch probleem in de

klas of lerarenkamer? Of een leuke tip of

stappenplan voor je collega’s? Stuur een mail

naar [email protected]. Of zoek en help elkaar

op www.klasse.be/leraren.


KLeuTerKLassen

IN DE KIllINg fIElDsMakara (5) komt net terug van de kleuterklas.

Hij groet ons met gevouwen handen voor

de borst. Wat hij later wil doen? “Studeren”,

zegt hij. Op de gevlochten mat in de schaduw

van de mangoboom kijken zijn ouders ons aan:

of wij soms kunnen helpen? Cambodja worstelt

nog steeds met zijn bloedige verleden.

Maar stilaan groeit er hoop. In de Killing Fields

rijzen de eerste kleuterscholen uit de grond.

KlASSE IN CAMBOdjA

CAMBO WAT?

Aantal inwoners: 14,5 miljoen

Oppervlakte: 6 keer groter

dan België

Activiteit: 80 procent van de

bewoners zijn landbouwers

leeftijd: de gemiddelde

Cambodjaan is 19,2 jaar oud

Welvaart: 30 procent van

de bevolking leeft onder de

national poverty line

Scholing: 75 procent van

de volwassenen is analfabeet

Ontwikkelingshulp: 46 dollar

(35 euro) per hoofd

Kinderarbeid: 45 procent

Gezondheidszorg: 1 arts per

15.000 inwoners

AllE lERAREN VERMOORdWe rijden naar Tbeng Koeut Chas in het noordwesten van Cambodja. Her en der langs de weg staan verkoopstalletjes. Met sigaretten, drank en met benzine gevulde whiskyflessen. Dit paradijselijke landschap, in de achtertuinen van de wereld-beroemde tempels van Ankor Wat, was ooit het decor van een van de bloedigste sociale experimenten ooit. In 1975 nemen de Rode Khmer onder Pol Pot de macht en leiden het land naar de afgrond. Ze vernielen alle scholen en verdrijven of vermoorden de leraren. Wie een bril draagt of een vreemde taal spreekt, wordt opgesloten in concentratiekampen en geëxecuteerd in de beruchte Killing Fields. Ze schaffen het geld af, halen gezinnen

©©

Wouter©Van©Vaerenbergh©


uit elkaar en verplichten hen om op het platteland te werken. Bijna twee miljoen mensen sterven door executie, honger, ziekte en uitputting.

TIEN MIljOEN lANdMIjNEN“Tot halfweg de jaren negentig was het hier heel onrustig”, vertelt onze chauffeur. “Door de landmijnen was het zelfs onmogelijk om hier te geraken.” In 1979 wordt de Rode Khmer verdreven. Maar de Potgetrouwen trekken zich terug in het oerwoud. Ze vechten er nog tien jaar lang een bloedige burger-oorlog uit met het regeringsleger. Naar schatting tien miljoen landmijnen steken beide kampen in de grond. De mijnen zijn nu grotendeels weg. Maar mannen, vrouwen en kinderen met een geamputeerd been herinneren je eraan. Hier bouwde de gemeenschap van Tbeng Koeut Chas met de hulp van Plan België een kleuterschool. Onder een paalwoning krijgen twee klassen kleuters les.

SIERlIjKE lETTERSJuf Socheat heeft een plastic zak gevuld met voorwerpen. De kinderen tasten en voelen. Wat zit erin? Is het rond, scherp, ge-vaarlijk, zacht, hard? Elke halve minuut klinkt er groot applaus voor een juist antwoord. “Het is niet makkelijk om ouders te overtuigen om hun kind naar de kleuterschool te sturen. Maar als je uitlegt dat daardoor oudere kinderen mee op het veld kunnen werken omdat ze niet op de jongsten moeten letten, kun je ze wel overtuigen”, zegt ze. Na het spel moet er gewerkt worden: de vijfjarigen tekenen sierlijke en moeilijke letters van het Khmer-alfabet. Er wordt gezongen, gedanst, geknutseld. In het buurklasje van juf Mot gaat het over de vijf zintuigen. Wat er gebeurt, staat zo verbazend dicht bij wat zich elke dag in de Vlaamse kleuterklassen afspeelt. Mot en Socheat hebben een training van drie maand bij Plan achter de rug. Als ze haar lessen heeft voorbereid, runt Socheat een handeltje in filmverhuur.

MIllENNIUMdOElSTEllING “Kleuteronderwijs is niet meteen een prioriteit in Cambodja”, zegt Sokh Tohl van Plan Cambodja. “Slechts 2 procent van het nationale onderwijsbudget gaat naar Early Childhood Care and Development. Toch wil het land tegen 2015 de helft van de drie- en vierjarigen en driekwart van de vijfjarigen naar de kleuterklas. Cambodja is meer gefocust op de Millenniumdoel-stellingen: onderwijs voor iedereen tegen 2015. Bijna 10 procent van de kinderen in Cambodja gaat niet naar de lagere school. In landelijke provincies zoals Siem Reap loopt dat op tot 30 procent. Slechts 5 procent van de kinderen is er ingeschreven in het secundair. Het aantal zittenblijvers en schoolverlaters is erg groot. Slechts 60 procent werkt de lagere school af en am-per 30 procent stroomt door naar het secundair. Daarom focust de overheid vooral op het lager onderwijs. Voor een duurzaam resultaat is het kleuteronderwijs erg belangrijk”, aldus Tohl. “Wij proberen de overheid daarvan te overtuigen.”

PlAN BElGIë BOUWT SCHOlEN

Plan International probeert te wegen op het

onderwijsbeleid in Cambodja. Kinderen die

kleuteronderwijs volgen, hebben meer kans

op slagen in het lager en secundair. Ze haken

minder snel af en voor achtergestelde groepen

biedt het de kans om gelijk te starten. In veel

landen in het Zuiden moeten oudere kinderen

in het gezin zorgen voor de kleinere. Daardoor

gaan ze zelf niet naar school. Ook daarvoor

biedt het kleuteronderwijs een oplossing. In-

vesteren in het kleuteronderwijs betekent ook

investeren in het lager, secundair en hoger. In

de kleuterschool krijgen kinderen vaardighe-

den mee die niet alleen belangrijk zijn voor hun

ontwikkeling, maar ook voor hun gezondheid:

tanden poetsen, gezond eten … Samen met het

dorp bouwt Plan België kleuterscholen, geeft

vorming aan de leraren en betaalt hun loon.

Vind meer info op www.planbelgie.be. Download de pakketten Mondiale Vorming in de ‘Leerplaneet’.

25 dOllARIets verderop merken we in de lagere school de grote proble-men van het onderwijs in Cambodja. De school heeft slechts drie lokalen voor de zes leerjaren. Bij juf Thohean zitten het eerste en derde leerjaar samen. 72 kinderen in dezelfde klas. Er hangen twee schoolborden, een achteraan en een vooraan. Ze geeft les in twee verschillende richtingen, aan de twee klassen. Aan juf Thohean moet je het verschil tussen leerlingen die wel en niet in de kleuterklas hebben gezeten niet uitleggen. “Ze zijn actiever en gretiger, kunnen veel makkelijker om met de zwierige letters van het Khmerschrift, ze zijn sneller en zelfzekerder. Het effect van de kleuterklas voel je in het eerste leerjaar, maar het loopt de hele schoolcarrière door.”

Zelf is Thohean maar tot haar tiende naar school geweest. Sinds 1983 geeft ze les. “Er is heel veel veranderd in de aanpak”, zegt ze. “We laten nu meer vanuit de ervaringen van kinderen komen. Daardoor voelen de kinderen zich ook beter in de klas.” Voor de leraren is het erg zwaar. De overheid voor-ziet één leraar per vijftig kinderen. “Klasmanagement is het grootste probleem”, zegt ze. Het is middag. De schooldag zit erop. Vanmiddag doet ze het huishouden en zorgt ze voor haar eigen kinderen. Maar er wacht haar ook nog een hoop werk op het veld. Met een officieel lerarenloon van 25 dollar per maand loop je immers niet ver.

KlASSE IN CAMBOdjA

alle leraren

Ruil eens van cultuuR tentoonstelling - KoRting©Vijf©jaar©doorkruisten©twee©Belgische©fotografen©alle©192©lidstaten©van©de©Verenigde©Naties.©Het©resultaat©van©hun©passie©voor©kinderen©is©een©mozaïek©die©toont©hoe©kinderen©in©verschil-lende©culturen©leven.©De©tentoonstel-ling©leidt©je©langs©ludieke©interacties©en©workshops.©Kinderen©maken©een©tekening.©Als©thema©kiezen©ze©‘Een©dag©bij©mij©thuis’,©‘Verdraagzaamheid’,©‘Hoe©ik©naar©school©ga’,©‘De©spelen©in©mijn©land’.©In©ruil©krijgen©zij©een©tekening©met©hetzelfde©thema©terug,©afkomstig©uit©een©ander©land.

Klassedag - gRatis©Leraren©en©hun©gezin©bezoeken©op©zondag©30 januari©de©tentoonstelling©gratis.©Een©gids©leidt©hen©langs©de©verschillende©cultuurbeelden.©Inschrijven©is©verplicht©en©kan©alleen©via©www.lerarenkaart.be/inschrijven.

Art in All of Us – van 22 december 2010 tot en met 8 mei 2011 – Parking Antwerpen-Centraal Station – 2000 Antwerpen – leraren betalen (op andere dagen) 4 i.p.v. 7 euro op vertoon van hun lerarenkaart

tiP©Combineer©je©bezoek©aan©Art in All of Us©met©Zoo©Antwerpen,©Aquatopia©(zie©p.©37),©Diamantmuseum©en©dia-mantwijk©of©het©Antwerpse©Chinatown.©©

zekerdoenActies voor actieve leraren

zekerdoen

zekerdoen


zondag 9 januari

op De foto in knokke-heist

infodag©Na©een©ontbijt©met©de©schepen©van©cultuur©en©de©directeur©van©het©cultureel©centrum,©leidt©een©gids©je©door©de©Congo-tentoonstelling.©Je©krijgt©uitleg©over©Art©Shock,©de©workshops©in©het©kader©van©het©fotofestival©voor©jongeren©uit©het©tweede©jaar©secundair.©

De©hoofdtechnicus©van©het©cultureel©centrum©presenteert©innovatieve©technieken©die©tso-leerlingen©betrekken©bij©het©fotofestival.©De©programma-tor©stelt©het©kunstenfestival©Nagt©voor.©Waar?©CC©Knokke-Heist©–©Meerlaan©32©–©8300©Knokke-Heist©Wanneer?©10.30©tot©15.30©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©secundair©(aso-tso),©hoger,©volwassenen-©en©deeltijds©kunstonderwijs©Meer info:©www.ccknokke-heist.be©–©www.fotofestival.be©Inschrijven:©uitsluitend©via©050©63©04©30©of©[email protected]©(vermeld©je©naam,©adres©en©het©nummer©van©je©lerarenkaart)

woensdag 19 januari

GelD en Je leven

viPdag©Jongeren©bewust©met©geld©leren©omgaan©is©de©missie©van©de©tentoonstelling©‘Geld©en©je©leven!’.©Je©bezoekt©de©kamers©van©twee©tieners©en©een©prille©twintiger.©Jij©mag©de©budgetten©beheren©van©de©vrolijk©shoppende©Emma,©de©harde©werker©Mo©en©de©sparende©

computerfreak©Thomas.©Je©verdient,©geeft©uit,©spaart©en©leent.©Waar?©Museum©van©de©Nationale©Bank©van©België©–©Wildewoudstraat©10©–©1000©Brussel©Wanneer?©Rondleidingen©om©13,©14,©15©en©16©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©Meer info:©www.nbbmuseum.be©Inschrijven:©uitsluitend©via©02©221©22©06©of©[email protected]©(vermeld©je©naam,©adres©en©het©nummer©van©je©lerarenkaart)

donderdag 20 januari

let Your blue Jeans talk … Green

voRming©Waar©komt©je©jeans©vandaan?©Wie©heeft©hem©in©elkaar©gestikt?©In©welke©omstandigheden?©Hoe©werd©het©katoen©geteeld?©Met©de©quiz,©fi©lm,©stellingen©en©doe-opdrachten©uit©deze©nascholing©maak©je©je©leerlingen©bewust©van©de©ecologische©en©sociale©knelpunten©bij©de©productie©van©kle-ding.©Waar?©Provinciehuis©–©Koningin©Elisabethlei©22©–©2018©Antwerpen©Wanneer?©13©tot©16©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©secundair©Meer info:©www.provant.be/kleurbekennen©Inschrijven:©[email protected]©

KAleNder lerAreNdAGeNVerander©van©cultuur.©Leer©met©geld©omgaan.©Ga©haaien©voederen©of©speel©voorzichtiger©spelletjes©in©het©Speelgoedmuseum.©Het©Witloofmuseum©laat©je©niet©op©je©honger©zitten.©Inschrijven©voor©lerarenacties?©Gebruik©vanaf©5©januari©het©nummer©van©je©lerarenkaart©2011.

vrijdag 21 januari

Grenzen aan oorloG

infoavond©Tijdens©een©oorlog©lijden©mensen©maar©ze©verliezen©hun©waardigheid©niet.©Dat©illustreert©de©fototentoonstelling©‘Our©World,©at©War’©in©het©Fort©van©Breendonk.©Later©gaat©ze©op©reis©door©Vlaamse©scholen.©De©educatieve©opdracht©leer©je©gedurende©deze©

feestelijke©opening©kennen.©Je©krijgt©tekst©en©uitleg©bij©een©hapje©en©drankje.©Waar?©Levy-zaal©naast©het©onthaal©van©het©Fort©van©Breendonk©–©Brandstraat©57©–©2830©Willebroek©Wanneer?©18©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©secundair©en©andere©geïnteresseerden©Meer info:©www.viiphoto.com/our_world.html©Inschrijven:©[email protected]©

zaterdag 22 januari

GelD en Je leven

Wanneer?©Rondleidingen©om©11,©12,©13,©14,©15©en©16©uurzie woensdag 19 januari

©©

Christopher©Morris

zaterdag 22 en zondag 23 januari

spelletJes

infodag©Kleuters©vertrekken©in©een©klein©stationnetje©om©het©Speelgoedmuseum©te©exploreren.©Kinderen©uit©het©lager©onderwijs©doen©spelletjes©uit©andere©culturen.©Of©ze©leren©met©K’Nex©hoe©een©katrol,©hefboom©en©tandwiel©werken.©Test©met©je©gezin©de©spelen©uit©die©aan©bod©komen©

tijdens©een©open©spelatelier.©Op©vier©tijdstippen©stelt©de©publieks-werking©haar©aanbod©voor.©Je©keert©huiswaarts©met©een©goodiebag.©Waar?©Speelgoedmuseum©Mechelen©vzw©–©Nekkerspoelstraat©21©–©2800©Mechelen©Wanneer?©10©tot©17©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©en©kinderen©tot©3©jaar.©Kinderen©vanaf©4©jaar©en©partner©betalen©1©euro©per©persoon.©Meer info:©www.speelgoedmuseum.be©Inschrijven:©uitsluitend©via©015©55©70©75©(van©10©tot©17©uur)©of©[email protected]©(vermeld©je©naam,©adres©en©het©nummer©van©je©lerarenkaart)

zekerdoen


zondag 30 januari

pelle, De animatiefilm

viPdag©Een©Noors©dorp©is©in©koude©en©duisternis©gehuld.©Pelle©de©politiewagen©leidt©een©kabel©langs©de©bergen©naar©het©dorp©en©krijgt©een©pijnlijke©stroomstoot.©Hij©is©niet©dood,©maar©gaat©nu©door©het©leven©als©elektrische©auto.©Twee©duistere©fi©guren©bouwen©

ondertussen©een©stuwdam©en©verkopen©het©water©duur.©Pelle©houdt©de©waterdieven©tegen,©samen©met©otter©Oda.©Waar?©Kinepolis©Brugge,©Gent,©Hasselt,©Brussel©en©Metropolis©Antwerpen©Wanneer?©10.30©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©en©1©of©2©eigen©kinderen©vanaf©4-5©jaar©(geen©partners)©Meer info:©www.jekino.be/pelledepolitiewagen©Inschrijven:©uitsluitend©via©www.lerarenkaart.be/inschrijven©(vanaf©3©januari)

zondag 30 januari

aQuatopia

infodag©Maak©je©keuze©bij©het©voederen:©de©haaien©of©de©roggen.©Of©ben©je©meer©een©slangenmens?©In©Aquatopia©vaar©je©mee©in©een©duikboot©of©klauter©je©tussen©de©boomwortels©in©de©mangrove.©Je©laat©je©betoveren©door©kleurrijke©koraalriffen.©In©het©regenwoud©

ga©je©op©zoek©naar©exotische©vissen©en©kikkers.©Waar?©Aquatopia©–©Koningin©Astridplein©7©–©2018©Antwerpen©Wanneer?©10©tot©15©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©en©kinderen©tot©2©jaar.©Gewone©tarieven©voor©kinderen©van©3©tot©11©jaar©(9,50©euro)©en©overige©gezinsleden©(13,95©euro).©Meer info:©www.aquatopia.be©Inschrijven:©uitsluitend©via©03©205©07©50©of©[email protected]©(vermeld©je©naam,©adres©en©het©nummer©van©je©lerarenkaart)tiP©Combineer©met©Art in All of Us

donderdag 3 februari

DaDers en slaChtoffers

uittiP©Een©man©verkracht©Catherine©in©haar©appartement.©Zij©wil©haar©leven©terug.©Hij©wil©het©zijne©weer©in©handen©nemen.©Dat©kan©als©ze©elkaar©opzoeken.©Stefaan©Boonen©vertelt©in©‘Van©de©mens©niets©dan©slechts?’©een©verhaal©van©lef,©angst,©macht©en©

zeggenschap.©Suggnomè,©een©organisatie©die©bemiddelt©tussen©daders©en©slachtoffers,©nam©het©initiatief©voor©dit©muzikale©theater.©Waar?©De©Borre©–©Speelpleinstraat©10©–©3360©Bierbeek©Wanneer?©20.30©uur©Wie?©Gratis©voor©100©leraren,©partners©betalen©10©euro©Meer info:©www.vandemensnietsdanslechts.be©Inschrijven:©[email protected]©(vermeld©je©naam,©adres,©het©nummer©van©je©lerarenkaart,©het©aantal©tickets©met©en©zonder©lerarenkaart)

woensdag 26 januari

GelD en Je leven

zie woensdag 19 januari

donderdag 27 januari

verliChte zebrastraat

infodag©Tijdens©het©Gentse©lichtfestival©toont©de©Zebrastraat©werk©van©Julien©Gachadoat©en©Nick©Ervinck.©De©Zebrastraat©is©speciaal©verlicht.©Studenten©van©de©kunsthogeschool©La©Cambre©stellen©tentoon.©Aäron©Willem©tekent©voor©de©tentoonstelling©van©de©maand.©

In©diezelfde©ruimte©vind©je©werk©van©Thomas©Huyghe,©Honoré©d’O©en©Panamarenko.©Ingeschreven©leraren©krijgen©een©jenever.©Waar?©Zebrastraat©Kunstplatform©–©Zebrastraat©32/001©–©9000©Gent©Wanneer?©20©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©en©partner©Meer info:©www.zebrastraat.be©Inschrijven:©uitsluitend©via©[email protected]©(vermeld©je©naam,©adres©en©het©nummer©van©je©lerarenkaart)

zondag 30 januari

art in all of us

Klassedag©Fotografen©met©een©passie©voor©kinderen©reisden©door©192©landen.©Een©gids©leidt©je©samen©met©je©gezin©langs©de©verschillende©cultuurbeelden©en©3D-getuigenissen.©Je©krijgt©uitleg©bij©de©pedagogische©dossiers.©De©kinderen©ruilen©hun©tekening©met©die©van©

een©kind©uit©een©ander©land.©Zie©ook©p.©35©Waar?©Parking©Antwerpen-Centraal©Station©–©2000©Antwerpen©Wanneer?©12©tot©17©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©en©hun©gezin©Meer info:©www.artinallofus.be©Inschrijven:©uitsluitend©via©www.lerarenkaart.be/inschrijven

dinsdag 25 januari

het nieuwe ik. Groeien in Cultuur

uittiP©Wie©ben©ik?©Waar©kom©ik©vandaan?©Wat©zit©er©nog©van©het©kind©in©mij?©Een©aantal©kunstenaars©en©sprekers©antwoorden.©Erwin©Mortier,©Kader©Abdolah,©Paul©Verhaeghe,©Sidi©Larbi©Cherkaoui,©Bonom,©maar©ook©The©Bear©That©Wasn’t©geven©hun©nieuwe©kijk©op©identiteit.©De©avond©is©een©

organisatie©van©CANON©Cultuurcel©(ministerie©van©Onderwijs©en©Vorming),©het©ministerie©van©Cultuur,©Jeugd,©Sport©en©Media©en©de©Vooruit©in©het©kader©van©de©‘Dag©van©de©Cultuureducatie’©Waar?©Vooruit©-©Sint-Pietersnieuwstraat©23©-©9000©Gent©Wanneer?©20©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren,©inschrijven©moet©via©[email protected]

©©

Ellen©Goegebuer

stEm

stEurs

stEm

“Het is voor een leraar ook niet altijd makkelijk om de vragen van leerlingen écht te horen. wees gerust: ik beheers die gave. na mijn lessen fysica neem ik altijd even de tijd om persoonlijk contact te maken

met hen. alleen zo ben ik beter voorbereid op wat er in de leerlingenraad op tafel zal komen. Geef uw stem aan mij en gun me een plaats in de schoolraad. alvast

bedankt, ook namens de leerlingen.”

stEm stEurs IN DE scHoolraaD(advertentie)

zekerdoen


zaterdag 5 februari

Cultureel verwenparCours

infodag©‘In©de©watten’©is©een©actief©cultureel©verwenparcours©waarmee©Artforum©en©de©provincie©Vlaams-Brabant©cultuurbeleving©op©school©stimuleren.©Alles©wat©je©ziet©en©beleeft,©kun©je©met©je©leerlingen©uitproberen.©Gastronomische©en©fysieke©verwennerij©

wisselen©af©met©interactieve©sessies.©Waar?©Museum©M©–©Leopold©Vanderkelenstraat©28©–©3000©Leuven©Wanneer?©13.15©tot©19.15©uur©Wie?©Leraren©kleuter-©en©lager©onderwijs©uit©Vlaams-Brabant,©toegang:©15©euro©Meer info:©www.artforumvzw.be©Inschrijven:©[email protected]©(vermeld©je©naam©en©de©datum:©05/02)

dinsdag 8 februari

‘Doe De Gloob’

voRming©Wat©is©duurzame©ontwikkeling?©Gloob,©een©figuurtje©dat©overal©ter©wereld©vrienden©heeft©en©bezorgd©is©om©het©voortbestaan©van©de©aarde,©introduceert©de©drie©thema’s©en©de©drie©landen©uit©het©pakket.©Door©activi-teiten©uit©te©proberen,©krijg©je©zicht©op©wat©je©in©de©klas©kunt©doen©met©‘Doe©de©Gloob’.©Waar?©PIME©–©Mechelsesteenweg©365©–©2500©Lier©Wanneer?©9©tot©12©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©basisonderwijs©Meer info:©www.provant.be/kleurbekennen©Inschrijven:©[email protected]©

dinsdag 8 februari

Duurzame mobiliteit

voRming©Hoe©verplaats©je©je©op©een©duurzame©manier?©Welke©effecten©heeft©dat©op©ons©milieu?©De©interactieve©methodieken©uit©deze©vorming©kun©je©ook©in©de©klas©gebruiken.©Waar?©PIME©–©Mechelsesteenweg©365©–©2500©Lier©Wanneer?©13©tot©16©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©secundair©Meer info:©www.provant.be/kleurbekennen©Inschrijven:©[email protected]©

woensdag 9 februari

een avonD m

infodag©Na©een©receptie©stelt©de©publiekswerking©van©het©museum©M©zichzelf©en©het©scholenaanbod©voor.©Dat©gebeurt©per©doelgroep©(kleuter-,©lager,©secundair©en©hoger©onderwijs).©Na©afloop©maak©je©kans©op©een©M-bassadeurskaart©waarmee©je©het©museum©een©heel©

jaar©lang©gratis©bezoekt.©Waar?©Museum©M©–©Leopold©Vanderkelenstraat©30©–©3000©Leuven©Wanneer?©18©tot©21.30©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©(geen©gezinsleden)©Meer info:©www.mleuven.be©Inschrijven:©016©27©29©29©(van©10©tot©18©uur)©of©[email protected]©(vermeld©je©contactgege-vens©en©het©nummer©van©je©lerarenkaart)

inscHRiJven?Gebruik©vanaf©5©januari©het©lerarenkaartnummer©2011!

Heb je recht op een lerarenkaart 2011?©Dan©vind©je©die©als©bijlage©bij©dit©nummer©van©Klasse.©Met©je©lerarenkaart©kun©je©deel-nemen©aan©de©lerarendagen©die©je©in©deze©rubriek©vindt.©Vanaf©5©januari©kun©je©alleen©nog©inschrijven©met©het©nummer©van©je©lera-renkaart©2011!

Vond je geen lerarenkaart bij dit nummer?©Check©dan©op©www.lerarenkaart.be©(INFO/FAQ)©of©je©recht©hebt©op©een©leraren-kaart.©Denk©je©ten©onrechte©geen©kaart©gekregen©te©hebben?©Op©de©startpagina©van©www.lerarenkaart.be©staat©vanaf©3©januari©een©aanvraagformulier.

woensdag 9 februari

witloofmuseum

viPdag©Een©gids©neemt©je©mee©door©het©Witloofmuseum©en©geeft©uitleg©over©de©verschillende©doe-activiteiten.©Waar?©Witloofmuseum©–©Leuvensesteenweg©22©–©1910©Kampenhout©Wanneer?©13.30©tot©15©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren,©partner©en©

maximaal©3©eigen©kinderen©(minimumleeftijd©6©jaar)©Meer info:©www.witloofmuseum.be©Inschrijven:©uitsluitend©via©016©22©33©80©of©[email protected]©(vermeld,©je©naam,©adres©en©het©nummer©van©je©lerarenkaart)

vrijdag 11 februari

multiCulturele klassen

studiedag©Meer©leerlingen©van©vreemde©origine©in©de©klas©biedt©misschien©problemen©maar©zeker©kansen.©Begrijp©je©je©eigen©cultuur©beter©door©de©confrontatie©met©andere©culturele©tradities?©Hoe©kun©je©diversiteit©op©een©school©managen?©Waar©vind©je©interculturele©

leermiddelen?©Hoe©verloopt©de©interactie©tussen©school©en©allochtone©ouders?©Waar?©Universiteit©Antwerpen©–©Stadscampus©R.001©–©Rodestraat©14©–©2000©Antwerpen©Wanneer?©9©tot©16©uur©Wie?©Deelnemers©betalen©vooraf©35©euro©Meer info:©[email protected]©Inschrijven:©kan©tot©31©januari©via©www.ucsia.org

vrijdag 11 februari

DaDers en slaChtoffers

Waar?©Cinema©Walburg©–©Kerkstraat©28©–©3930©Hamont-Achel©Wanneer?©20.30©uur©Wie?©Gratis©voor©30©leraren,©partners©betalen©8©euro©Inschrijven:©[email protected]©(vermeld©je©naam,©adres,©het©nummer©van©je©lerarenkaart,©het©aantal©tickets©met©en©zonder©lerarenkaart)Zie 3 februari

©©

Charlien©Adriaenssens

zekerdoen


MAAK de AArde Niet (w)ArMer

dÁÁRom!Door©fossiele©brandstoffen©aan©te©wenden©warmt©het©klimaat©op.©Het©pakijs©op©de©Noordpool©smelt.©In©het©weerbericht©duiken©meer©overstromingen,©hittegolven©en©modderstromen©op.©Grote©gebieden©worden©minder©of©zelfs©ongeschikt©om©voedsel©te©telen.©Woestijnvorming©en©een©stijgende©zee-spiegel©maken©van©miljoenen©mensen©klimaatvluchtelingen.©De©helft©van©Nederland©ligt©onder©de©zeespiegel.©En©als©dat©niet©overtuigt:©als©we©zo©verder©doen,©is©binnen©veertig©jaar©alle©olie©gewoon©op.

tReK aandacHt!Scholen©zijn©haarden©van©sluipverbruik.©Open©ramen©en©een©hardwerkende©verwarming©zijn©elkaars©vijanden.©Celsius©en©Fahrenheit©ontsnappen©via©openstaande©deuren.©Kilowatts©sluimeren©in©stand-by©computers.©Verzin slogans.©Maak©er©een©leuke©cartoon©bij.©Versmelt©beide©tot©een©sticker.©Kleef©die©op©de©plaatsen©met©potentieel©sluipverbruik.©Zo©vraagt©de©computer©vriendelijk:©‘Trek©je©mijn©stekker©uit©als©je©werk©klaar©is?’©Of©zegt©de©lichtschakelaar:©‘Ben©je©de©laatste?©Geef©mij©dan©een©schouderklop.’©

Beloof!Vraag©aan©je©directeur©hoeveel©euro©de©school©in©2010©betaalde©voor©elektriciteit,©gas©en©stookolie.©Deel©dat©bedrag©door©het©aantal©leerlingen©en©personeelsleden.©Maak©het©resultaat©aanschouwelijk©(grappige©foto’s©waarop©het©bedrag©staat,©een©fi©lmpje,©een©thermometer,©als©een©gevulde©vuilniszak,©als©een©blok©aan©het©been,©een©5©voor©12-klok©...).©Ga©met©leer-lingen©én©collega’s©het©engagement©aan©om©dat©bedrag©met©10 procent©te©verminderen.©Houd©het©onderwerp©levendig©met©tussentijdse©rapporten.©Gaat©het©de©goede©kant©op?©Dan©wordt©de©vuilniszak©minder©zwaar,©daalt©de©temperatuur©op©de©thermometer©of©verhuist©de©grote©wijzer©van©de©klok©een©beetje©naar©links.

Klasse ondersteunt de Dikke-truiendag 2011 en de hele werking van Milieuzorg op school (MOS) en Ecocampus (www.lne.be/doelgroepen/onderwijs). Wil je meer infor-matie over deze projecten? Neem contact op met MOS via [email protected].

Word MOS-school. Een enthousiaste leerling, leraar, poetsvrouw, ouder … overhaalt enkele anderen om op school aan milieuzorg te werken. Ze overtuigen samen de directeur. Die stuurt een ondertekende milieubeleidsverklaring naar de provinciale MOS-begeleider. Van dan af staat een ploeg begeleiders voor je klaar. Zij geven je informatie en bezorgen je educatief materiaal, helpen je op weg met goede praktijkvoorbeelden en begeleiden je school met een tijdpad en stappenplan.

Milieubeleidsverklaring op www.milieuzorgopschool.be – kies ‘basis’ of ‘secundair’ en vervolgens ‘downloads’

beter een diKKe trui dan natte voeten

MOS©(Milieuzorg©op©school)©en©Ecocampus©(Milieuzorg©in©het©hoger©onderwijs)©willen©dat©iedereen©op©woensdag©16©februari©2011©een©dikke©trui©aantrekt.©Als©we©minder©fos-siele©brandstoffen©verbruiken,©warmt©de©aarde©minder©snel©op.©Dat©zorgt©voor©een©stabieler©kli-maat©met©minder©overstromingen,©hittegolven©of©natuurrampen.

Stappenplan en inspirerende initiatieven op www.dikke-truiendag.lne.be

zekerdoen


doe!Het©milieu©red©je©niet©op©één©dag.©Plan©geregeld©een©actie©zodat©de©milieupot©blijft©pruttelen.©

1. Bevorder je leerlingen tot groene detectives. Ze sporen de energieverslinders op. Met ‘Wanted’-posters is de jacht geopend.

2. Stimuleer hergebruik. Bezoek met je klas de Kring- of Kringloopwinkel.

3. Teken op een kaart van de schoolomgeving wandelen fi etscirkels. Wie binnen zo’n cirkel woont, komt op sportieve wijze naar school. Ook de leraren.

4. Overtuig je leerlingen met een fi lm (The Big Ask, The Age of Stupid, An Inconvenient Truth) of een boek (Thea Beckmans ‘Thule’-trilogie).

5. Laat alle klassen een gelijkvormige ijsblok isoleren. Welke klas houdt op het einde van de dag het meeste ijs over?

6. Organiseer een smaaktest: drink je nu leiding- of fl essenwater? Moet je nog fl essenwater transporteren?

7. Plant een haag. Of zaai je eigen bloemen-weide. Bloemen dragen bij tot de bio - diversiteit want ze trekken beestjes, vlinders en vogels aan.

Interessante sites? www.milieuzorgopschool.be, www.energiesparen.be, www.dikke-truiendag.lne.be, inzoomenopenergie.blogspot.com

HLN_1_1p_NATUUR-KLASSEN:Opmaak 1 26-11-2010 11:38 Pagina 1

(advertentie)

zekerdoen


tiP&wiNDuik©de©serre©in©en©ontdek©de©wereld©van©bloemen©en©planten,©bedenk©iets©wat©ons©leven©makkelijker©maakt,©dans©op©de©tonen©van©het©Europese©vredeslied©en©...©vind©nog©veel©meer©op©www.klasse.be/leraren.

alle leraren

leven met een PestveRleden

BoeK©“Mijn©beeld©van©de©speelplaats?©Leraren©die©met©een©blinddoek©rondliepen”.©Zeven©interviews©laten©je©binnenkijken©in©de©ervaringswereld©van©wie©als©kind©of©jongere©werd©gepest.©Pakkende©verhalen©die©elke©leraar©en©opvoeder©tot©nadenken©stemmen.©Want©je©kunt©meer©dan©toekijken.‘Leven met een pestverleden’ (G. Deboutte, E. Schuerman en M. Neuts) – 25 euro – www.averbode.be

Win: 2 x ‘Leven met een pestverleden’©–©mail©vóór©15©ja-nuari©een©beproefde©en©succesvolle©antipesttip©naar©info@kieskleurtegenpestenbe.

6-18 jaar

Pesten?neen!WedstRiJd©Toon©hoe©je©school©pestgedrag©voorkomt©of©aan-

pakt©en©win©500©euro.©Het©Vlaams©Netwerk©Kies©Kleur©tegen©pesten©daagt©je©leerlingen©uit©om©je©aanpak©van©pestgedrag©creatief©in©beeld©te©brengen.©Elke©creatieve©vorm©is©welkom:©po-werpoint,©verhaal,©videospot©(maximaal©5©mi-

nuten),©lied©of©kunstwerk.

› Hoe?©Stuur©of©breng©vóór©5©februari©het©resultaat©van©je©werk©

naar©Jeugd©&©Vrede©vzw,©Koning©Astridlaan©160,©2800©Mechelen©–©[email protected]©©–©©015©43©56©96©–©een©professionele©jury©se-lecteert©de©5©meest©kwaliteitsvolle©inzendingen©uit©het©basis-©en©uit©het©secundair©onderwijs.©Op©25©februari©2011©wordt©door©een©kinder-©(basisonderwijs)©en©jongerenjury©(secundair©onderwijs)©telkens©één©hoofdprijs©geselec-teerd.©De©winnaars©van©de©hoofdprijs©ontvan-gen©elk©500©euro.

WIN!

2–8 jaar

veRHalen in geBaRendvd©Op©‘Vijftien vingers en een hoofd’©staan©vijftien©gedichten©voor©kinderen©tussen©2©en©8©jaar©oud.©De©verzen©snijden©diverse©thema’s©aan©en©worden©voorgedragen©in©Vlaamse©Gebarentaal©(VGT).©De©gedichten©vind©je©er©ook©in©het©Nederlands©zodat©dove©kinderen,©hun©familie©en©kleuterleiders©samen©spelenderwijs©de©Vlaamse©Gebarentaal©ontdekken.©In©de©drie©delen©van©‘Van Bollebuik tot Piraten’©worden©Nederlandstalige©

kinderverhalen,©van©Dikkie©Dik©tot©Kabouter©Plop,©voorgelezen©in©Vlaamse©Gebarentaal©én©in©het©Nederlands.©‘Vijftien vingers en een hoofd’, ‘Van Bollebuik tot Piraten 1’, ‘Van Bollebuik tot Piraten 2’, ‘Van Bollebuik tot Piraten 3’ – elk 18,45 euro (incl. 3,50 euro portkosten) – [email protected] – www.vgtc.be

Win: 3 x ‘Vijftien vingers en een hoofd’, 1 x ‘Van Bollebuik tot Piraten 1’, 1 x ‘Van Bollebuik tot Piraten 2’, 1 x ‘Van Bollebuik tot Piraten 3’, en 1 x het volledige vierdelige pakket©–©mail©vóór©22©januari©(met©onderwerp©‘Vijftien©vingers’,©‘Bollebuik’©of©‘Gebarentaal’)©naar©[email protected]

alle leraren

camP in Je KlascaRtoons©Pimp©je©klaslokaal©met©cartoons©van©Klasse-huistekenaar©Camp.©Helemaal©gratis,©mits©je©een©gift©doet©voor©www.morningtears.com©of©www.mobileschool.org.©Download©de©cartoons©en©lees©de©voorwaarden©op©www.studiocamp.be/klasse/posters.htm.

WIN!

101104_adv_klasse_hor_bis.indd 1 2/12/10 12:33

(advertentie)

zekerdoen

12-18 jaar

Je Klas oP festival ten vRedeWedstRiJd©Suggereer©oplossingen©voor©een©wereldprobleem,©gooi©een©(virtuele?)©taart©in©het©gezicht©van©een©oorlogvoe-rende©president©...©Klassikaal©werken©rond©vredeseducatie,©eerlijke©handel,©Noord-Zuidverhoudingen©kan©een©bijzonder©leuk©cadeau©opleveren.©Tien©autocars©halen©op©zaterdag©21©mei©de©winnende©leerlin-gen©op©(twee©autocars©per©provincie).©Zij©dansen©in©de©schaduw©van©de©IJzertoren©op©de©tonen©van©het©Europese©Vredeslied©met©Eric©Baranyanka©&©The©Choco©Gang.©Ze©bezoeken©de©Dodengang,©het©IJzertorenmuseum.©Ze©krijgen©circusacts©aangeleerd©door©circus©Barones©en©wonen©het©festival©gratis©bij.©Stuur uiterlijk 1 maart 2011 een verslag van je klassikale actie rond vredeseducatie naar Festival Ten Vrede, Actie Klasse – IJzerdijk 49 – 8600 Diks-

muide of [email protected] – de winnende klassen worden op 21 mei 2011 tussen 12 en 13 uur opgehaald, de bussen vertrekken tussen 19 en 20 uur opnieuw uit Diksmuide

alle leraren

Ben JiJ de duizendste?

PRoJect©Ben©jij©de©motor©achter©een©schoolproject©dat©vernieuwend©is©voor©je©school©of©klas?©Heb©je©oog©voor©elk©talent,©werk©je©procesmatig©en©neem©je©een©externe©partner©onder©de©arm?©©Dan©zijn©de©basisingrediënten©voor©je©project©al©klaar.©Dien©tot©25©januari©2011©je©dynamoPROJECT©in©via©www.dynamo3.be.©Kleine©en©grote©projecten©krijgen©tot©1500©euro©onder-steuning.©Wil©je©meedoen,©maar©heb©je©nog©geen©dynamoPLAN?©Maak©er©snel©een©aan.©800©scholen©gingen©je©voor.©Dynamo3©zet©het©team©achter©het©duizendste©dynamoPLAN©in©de©bloemen.

©©

Steven©Dewaele

zekerdoen


14-18 jaar

gRenzen aan ooRlog

eXPo – gRatis©Oorlogsfotografen©ontmoetten©in©acht©oorlogsgebieden©vluchtelingen,©gevangenen,©weeskinderen©en©slachtoffers©van©verkrachtin-gen.©Veertig©foto’s©tonen©de©donkere©kant©van©iedere©oorlog.©Maar©iedere©foto©toont©ook©de©kracht©die©in©mensen©schuilt.©Het©Rode©Kruis©werkte©voor©leerlingen©van©het©secundair©onderwijs©een©educatieve©opdracht©uit.©Our World, at War – 24 januari tot 13 februari – Nationaal Gedenkteken Fort van Breendonk – Brandstraat 57 – 2830 Willebroek – tentoonstelling en educatief pakket gratis – individuele bezoekers van de tentoonstelling krijgen korting voor het Fort van Breendonk – de expo gaat vanaf 1 maart op reis door Vlaamse scholen – www.jeugdrodekruis.be

vanaf 10 jaar

te geK om los te loPen?cd©Een©op©de©vier©Belgen©krijgt©ooit©af©te©rekenen©met©ernstige©psychische©problemen.©Schroom©weerhoudt©mensen©ervan©om©tijdig©hulp©te©zoeken.©Met©de©vierde©Te©Gek!?-cd©willen©artiesten©die©drempel©slopen.©Onder©hen©Yevgueni©en©Jan©De©Wilde,©Stijn©Meuris,©K’s©Choice,©Walter©Debuck©en©Helmut©Lotti,©Flip©Kowlier,©Milk©Inc.,©Sien©Eggers.©De©cd©is©overal©verkrijg-baar,©ook©via©www.tegek.be.

WIN: 5 leraren winnen de cd.©Mail©je©naam,©adres©en©het©nummer©van©je©lerarenkaart©naar©[email protected].©Geef©je©mail©als©onder-werp©‘Te©Gek!?’.

alle leraren

KlasseWeeKend sunPaRKs

Geniet©van©een©groene©omgeving©in©Sunparks©Kempense©Meren.©Je©kunt©er©onbezorgd©wandelen,©fi©etsen,©watersporten©of©de©natuur©ontdekken.©Van©slecht©weer©heeft©je©verblijf©geen©last©dankzij©Aquafun,©het©subtropische©zwemparadijs.©Waterpret©wordt©er©met©een©hoofdletter©geschreven.©In©de©‘Black©Hole’,©een©glijbaan©in©het©donker©met©licht-©en©geluidseffecten©krijg©je©een©adrenalineshot.©Sunparks Kempense Meren – Postelsesteenweg 100 – 2400 Mol – www.sunparks.be

KoRting©Leraren©krijgen©voor©het©weekend©van©19©en©20©maart©2011©een©extra korting©op©het©verblijf.©Uitzonderlijk©betaal©je©129©euro©(i.p.v.©189©euro)©voor©een©vierpersoons©Standard©Villa,©149©euro©(i.p.v.©229©euro)©voor©een©zespersoons©Standard©Villa©of©179©euro©(i.p.v.©279©euro)©voor©een©achtpersoons©Standard©Villa.©Exclusief©verblijfs-©en©milieuheffi©ng©(1,75©euro©per©persoon©per©nacht)©en©servicekosten©(10,50©euro©per©persoon©met©een©maximum©van©52,50©euro©per©villa).©Inchecken©kan©vanaf©vrijdag©18©maart©om©15©uur.©Check-out©ten©laatste©maandag©21©maart©om©10©uur.©

Tijdens©dit©Klasseweekend©organiseert©Sunparks©in©samenwerking©met©Ecocentrum©De©Goren©een©geleide natuurwandeling©(reservatie©verplicht).©Een©bezoek©aan©de©Olmense©Zoo©is©een©aanrader©(tijdens©dit©weekend©gratis©voor©leraren©en©kinde-ren©tot©2©jaar,©partners©en©kinderen©vanaf©3©jaar©

krijgen©50©procent©korting©en©betalen©4©euro©per©persoon).©Meer info en reserveren via www.sunparks.be/klasseweekend (actiecode: KLASWE)

3-18 jaar

oPvoedingsideeËnBoeK©Heb©je©een©leerling©die©pest?©Trappelt©je©jongste©van©woede?©Gooit©hij©met©speelgoed?©Pleegt©je©oudste©vandalisme?©Of©spijbelt©hij?©Je©wilt©dat©je©leerlingen©en©je©kinderen©verantwoord©omgaan©met©de©wereld©en©met©an-dere©mensen.©In©‘Opvoeden©in©verbondenheid’©toont©Peter©Jochems©aan©dat©ontwikkelen©én©herstellen©van©verbondenheid©delinquentie©voorkomt.Opvoeden in verbondenheid (156 p.) – Peter Jochems – uitgegeven door Jeugd & Vrede – 20 euro – bestellen via www.jeugdenvrede.be

alle leraren

mediaWiJsHeidsuRftiP©Op©het©vernieuwde©platform©voor©mediawijsheid,©www.ingebeeld4.be,©vind©je©inspiratie,©expertise©en©knowhow©om©creatief©te©werken©met©mediageletterdheid.©Benieuwd©hoe©media©onze©perceptie©van©de©werkelijkheid©beïnvloeden?©De©resultaten©van©het©onderzoek©vertellen©het©jou.©De©site©heeft©aparte©pagina’s©voor©leraren©die©aan©de©slag©gaan©met©een©multimediaal©traject.

WIN!


(advertentie)

alle leraren

Haal geld uit PRoJectloKet.BesuRftiP©CANON©Cultuurcel©lanceerde©een©jaar©geleden©projectloket.be,een©zoekmachine©die©je©vertelt©voor©welke©subsidies©jouw©school-project©in©aanmerking©komt.©Strijkt©je©school©3000©euro©op©voor©een©GrensOverschrijdende©Samenwerking?©Of©ga©je©liever©op©stap©met©Sam©de©Verkeersslang?©Je©vindt©400©subsidiemogelijkheden©en©tips©over©gratis©les-materiaal©op©www.projectloket.be.

zekerdoen


vanaf 5 jaar

een Kind … Wat is dat?

PRentenBoeK©Met©‘Een©kind©…©wat©is©dat?’©brengt©de©Italiaanse©illus-trator©Beatrice©Alemagna©een©poëtische©hommage©aan©het©kind-zijn©in©al©zijn©facetten.©Een©kind©als©kleine©mens,©die©langzaam©groot©wordt©en©op©een©dag©geen©kind©meer©is.©Een©kind©als©kleine©mens,©die©vaak©reusachtig©grote©ideeën©heeft.©Kleine©kinderen,©elk©uniek,©die©de©wereld©op©een©andere©ma-nier©bekijken©dan©volwassenen©en©soms©rare©dingen©willen:©schoenen©met©lichtjes©in©of©elke©avond©hetzelfde©verhaal.‘Een kind … wat is dat?’ – 15,50 euro – www.eenhoorn.be

Win: 10 x ‘Een kind … wat is dat?’©–©mail©vóór©22©januari©(met©on-derwerp©‘Een©kind’)©naar©[email protected]

vanaf 10 jaar

KaRla’s WeRelddvd©Karla,©kind©van©gescheiden©ouders,©heeft©één©grote©wens:©op©kerstavond©haar©ouders©samen©aan©de©feesttafel©krij-gen.©Als©dat©niet©meteen©lijkt©te©lukken,©loopt©ze©weg©van©huis.©‘Karla’s©wereld’©(Charlotte©Sachs©Bostrup)©gaat©over©volwassenen©die©wel©willen,©maar©niet©beter©kunnen.©Over©kinderen©die©héél©veel©kunnen.©Over©mensen©en©families©die©niet©perfect©zijn©en©dat©kunnen©aanvaarden.‘Karla’s wereld’ – verkrijgbaar op dvd – www.jekino.be

› Gratis:©lesfi©che©en©lespakket©op©www.jekino.be/karlaswereld

Win: 10 x ‘Karla’s Wereld’©–©mail©vóór©22©januari©(met©onderwerp©‘Karla’)©naar©[email protected]

2,5-6 jaar

doe de glooB!tHeateR- gRatis©Gloob,©een©ondeugende©en©nieuwsgierige©ontdek-kingsreiziger,©wil©maar©al©te©graag©weten©hoe©alles©in©elkaar©zit.©Kleuters©leven©mee©met©zijn©verre©reizen,©spannende©avonturen©en©grapjes.©Kinderen©voelen©zich©verbonden©met©de©dieren,©planten©en©mensen©in©de©rest©van©de©wereld.©Samen©met©Gloobs©vrienden©Falala,©Boktor©en©Argus©explo-reren©ze©thema’s©als©bos,©visvangst©en©seizoensgroenten.©Alle©info©over©de©voorstelling©en©hoe©je©er©in©de©klas©mee©aan©de©slag©gaat,©vind©je©op©www.djapo.be/kleuters.html.©

› Gratis:©Als©leraar©bekijk©je,©samen©met©je©gezin,©de©voorstelling©gratis©op©woensdag©19©januari©(Maasmechelen©–©14©uur),©donderdag©27©janu-ari©(Oud-Turnhout©–©10©uur),©woensdag©9©februari©(Aalst©–©14.30©uur),©woensdag©23©februari©(Hasselt©–©14©uur).©Inschrijven©verplicht©via©[email protected]©(vermeld©de©datum©van©je©keuze,©je©naam,©adres©en©het©nummer©van©je©lerarenkaart).

2,5-12 jaar

teKenlessen en veRteltHeateRlestiP©Illustrator©Frank©Daenen©prikkelt©het©talent©van©jonge©tekenaars©(vanaf©6©jaar)©en©verrast©kleuters©met©theater©en©muziek.©Hij©illustreert©de©Victor-peuterreeks,©de©peuterboeken©van©Beertje©en©kreeg©een©bekroning©voor©‘Wow,©wat©een©wolf!’.©Voor©zijn©lezingen©gebruikt©hij©eenvoudige©ma-terialen©waarover©elke©school©beschikt.©Vijf©scholen©die©vóór©16©februari©reserveren©met©de©vermelding©‘Klasse’©krijgen©10©procent©korting©en©een©gesigneerd©prentenboek©(geldig©voor©lezingen©in©2011©en©2012).www.frankdaenen.be/lezingen – reserveren via [email protected] of 0486 87 32 60

WIN!WIN!

zekerdoen


10-12 jaar

PRofessoR miniWattWedstRiJd©Heb©je©voor©groene©stroom©een©afzonderlijk©stopcontact©no-dig?©Bedachten©de©Romeinen©een©pri-

mitieve©versie©van©de©airco?©Wat©gebeurt©er©als©je©een©zelfgemaakte©batterij©tussen©je©

vingers©klemt?©Leerlingen©vijfde©en©zesde©klas©lager©onderwijs©kunnen©hun©ken-nis©over©energie©testen©via©een©online©energiequiz.©Op©www.energiesparen.be/

energiequiz©vuurt©(de©virtuele)©professor©Miniwatt©een©reeks©weet-,©opzoek-©en©doevra-

gen©af©op©je©leerlingen.De energiequiz is uitgewerkt door Science Planet vzw, in opdracht

van het Vlaams Energieagentschap – www.energiesparen.be/energiequiz

› Hoe?©Los©de©15©quizvragen©op©vóór©24©januari©–©15©klassen©winnen©een©knettergekke©energiework-shop©op©school

› Extra:©gratis©lesbrief©over©energie©en©klimaat©–©downloaden©via©de©website

10-12 jaar

gRatis de seRRe in

actie©Leerlingen©derde©graad©lager©onderwijs©nemen©op©dinsdag©17©mei©gratis©een©kijkje©achter©de©schermen©van©serres©en©(boom)kwekerijen.©Daarna©heeft©de©wereld©van©bloemen©en©planten©voor©hen©geen©geheimen©meer.©De©bedrijfsleiders©geven©uitleg©over©hun©bedrijf,©de©teelt,©het©produc-tieproces,©de©bedrijfsvoering©én©je©leerlingen©mogen©zelf©de©handen©uit©de©mouwen©steken.‘Op de Siertoer4Kids’ is een initiatief van EROV en VLAM, i.s.m. de deelnemende provincies – www.opdesiertoer4kids.be

› Hoe?©Deelnemen©is©gratis©–©schrijf©in©via©de©site©of©via©[email protected]©–©de©coördinator©zoekt©een©bedrijf©bij©jou©in©de©buurt©–©een©bezoek©duurt©twee©uur

› Extra:©vóór,©tijdens©en©na©dit©project©is©er©extra©educatief©materiaal:©‘fun-gids’,©posters,©ondersteuning©via©de©website©en©een©uitgebreid©lespakket©voor©de©leraren

alle leraren

digi-KliKvoRming©Met©‘Digi-Klik’,©een©reeks©informatieve©events,©ontdek©je©de©educatieve©mogelijkheden©van©Apple©(ICT)©in©het©onderwijs.©De©rode©draad©van©deze©events©is©ICT©als©leermiddel©en©de©mogelijke©betekenis©van©ICT©in©de©leer-©én©leefwereld©van©jongeren.www.digi-klik.be (klik op ‘Digi-Klik on Tour’)

› Hoe?©Er©zijn©voorstellingen©op©10©februari©in©Leuven,©op©24©februari©in©Gent,©op©31©maart©in©Brugge©en©op©5©mei©in©Genk©–©deelnemen©is©gratis vanaf 10 jaar

de BedenKeRsWedstRiJd©Wie©wordt©de©creatiefste©klas©van©Vlaanderen?©‘De©Bedenkers’©uit©

de©gelijknamige©tv-reeks©dagen©alle©leerlingen©vanaf©het©vierde©leerjaar©lager©onderwijs©tot©en©met©het©laatste©jaar©secundair©uit©om©creatief©te©zijn.©Bedenk©met©je©klas©een©product©of©een©dienst.©Iets©wat©nuttig©en©vernieuwend©is,©dat©ons©leven©gemakkelijker©maakt.©De©creatiefste©klassen©maken©kans©op©een©fantastische©prijs:©een©écht©festival©op©school©(TMF©StressFactor),©een©creatief©schoolfeest©(IdeeKids)©of©een©interactief©white-board©(Smart©en©Vanerum).www.debedenkers.be/klaseditie

› Hoe?©Inschrijven©vóór©17©januari©via©de©website

alle leraren

omgaan met conflictenvoRming©‘Eerste©hulp©bij©conflicten’©en©‘het©vredesdenken’©vormen©de©thema’s©van©de©Opleiding©Vredeseducatie.©Gedurende©twaalf©sessies©van©telkens©drie©lessen©leren©de©deelnemers©assertief©en©geweldloos©omgaan©met©conflicten,©zowel©in©de©eigen©omgeving©als©op©school.©Tijdens©het©tweede©cursusjaar©komen©specifiekere©onderwerpen©aan©bod:©geweld©tegen©vrouwen,©omgaan©met©agressieve©jonge©kinderen,©zelfverminking©en©©-doding©bij©jongeren,©invloed©van©geweld©in©de©media.Eerste cursusjaar op woensdagen tussen 9 februari en 18 mei 2011 (14 tot 17 uur) in het Vredescentrum – Lombardenvest 23 – 2000 Antwerpen – 150 euro voor het eerste cursusjaar (studenten: 75 euro) – inschrijven en meer info: [email protected]

zekerdoen


volwassenenonderwijs

veRtel me Wat!educatief PaKKet©Leraren©Nederlands©tweede©taal©herkennen©vast©het©probleem:©volwassen©beginnende©lezers©blijven,©wat©leesmateriaal©betreft,©vaak©op©hun©honger©zitten.©De©meeste©leesboekjes©zijn©immers©voor©kin-deren©bedoeld.©‘Vertel©me©wat!’©kan©dat©verhelpen.©Het©hoofdpersonage©is©een©jonge©leraar©die©zich©in©dagdagelijkse,©grappige©en©herkenbare©situaties©(trein,©postkantoor©…)©door©haar©onhandigheid©of©verstrooidheid©steeds©weer©in©nesten©werkt.©Cursisten©kunnen©‘Vertel©me©wat!’©trouwens©ook©zelf-standig©lezen.‘Vertel me wat!’ (Véronique Berkein) – 8,50 euro – VBLC cvba – www.nederlands-lezen-als-tweede-taal.com – bestellen via de site

› Extra:©lerarenhandleiding©met©communicatieve©oefeningen©–©vanaf©januari©gratis©te©downloaden©via©de©site©–©een©cd©met©de©verhaaltjes©volgt©later

Win: 10 x ‘Vertel me wat!’©–©mail©vóór©22©januari©(met©onderwerp©‘Vertel©me©wat’)©naar©[email protected]

14-18 jaar

ReisKRieBels met gRenzeneducatief sPel©Duurzaam©bou-wen,©duurzaam©beleggen,©duurzaam©ondernemen,©duurzame©ontwikkeling.©Wist©je©dat©er©ook©duurzaam©toerisme©bestaat?©En©wat©is©duurzaamheid©ei-genlijk?©Je©leerlingen©ontdekken©het©via©‘Reiskriebels©met©grenzen’,©een©nieuw©spel©en©vormingspakket©van©KrisKras©vzw.©Het©spel©draait©rond©de©drie©P’s:©‘People©–©Planet©–©Profi©t’.©Het©vormingspakket©bevat©drie©spelen,©les-voorbereidingen©voor©drie©lessen,©een©

handleiding©met©achtergrondinfo©en©theorie©rond©duurzaam©toerisme,©bij-behorende©werkblaadjes©(met©de©oplossingen)©en©een©ICT-groepsopdracht.©Het©pakket©is©bedoeld©voor©leerlingen©tweede©graad©aso/tso©en©derde©graad©bso.www.kriskras.be – [email protected] – 09 221 08 05

› Hoe?©Het©pakket©kost©40©euro©(plus©7©euro©verzendingskosten)©–©zie©website©voor©betaling©–©in©het©pakket©vind©je©ook©een©cd-rom©met©alle©documenten

› Extra:©ontdek©en©speel©het©spel©tijdens©infosessies©in©januari©en©februari©in©alle©regio’s©–©zie©website©(klikken©naar©‘vorming©reiskriebels’)

Win: 5 x ‘Reiskriebels met grenzen’ –©mail©vóór©22©januari©(met©on-derwerp©‘Reiskriebels’)©naar©[email protected]

WIN!

WIN!

vanaf 16 jaar

Wandelen dooR BRusseluitstaP©‘Tochten©van©Hoop’©zijn©geleide©wande-lingen©door©Brussel-zoals-het-is:©een©mooie©stad,©maar©ook©een©stad©met©een©onderkant:©veel©armoe-de,©veel©werkloosheid,©veel©eenzaamheid©…©De©wandelingen©tonen©hoe©deze©problemen©zijn©ont-staan,©maar©blijven©ook©stilstaan©bij©mogelijke©op-lossingen©en©bij©plaatsen©waar©mensen©in©armoede©zelf©actie©ondernemen.©Plaatsen©van©hoop©dus.

www.tochtenvanhoop.eu

› Hoe?©Aanvragen©via©de©website©–©je©kunt©kiezen©uit©een©tiental©wandelin-gen©–©een©wandeling©kost©85©euro©(halve©dag;©maximaal©20©leerlingen),©voor©twee©wandelingen©(hele©dag)©betaal©je©135©euro

Win: 2 x een ‘Tocht van Hoop’©naar©keuze©–©mail©vóór©22©januari©(met©onderwerp©‘Tochten©van©Hoop’)©naar©[email protected]

leraren seCundair onderwijs

eHBo en cPRoPRoeP©Leraren©en©leerlingen©secundair©onderwijs©kunnen©via©het©Vlaamse©Kruis©lessen©EHBO©en©CPR©(een©combinatie©van©hartmassage©en©beademing)©krijgen.©De©nieuwe©vakoverschrijdende©eindtermen©eisen©dat©

leerlingen©EHBO©krijgen©én©CPR©kunnen©toedienen.©Het©Vlaamse©Kruis©leidt©daarbij©leraren©op©zodat©ze©die©lessen©EHBO©zelf©kunnen©geven.Het©Vlaamse©Kruis©is©trouwens©steeds©op©zoek©naar©(ex-)leraren©die©tegen©vergoeding©EHBO-lessen©willen©geven.www.hetvlaamsekruis.be

WIN!

leraren frans

fRanÇais, tout simPlementtHeateR©Gekende©verhaaltjes©en©sketches,©muziek©en©humor,©speels©en©interactief.©Dat©is©‘Français,©tout©simplement’,©een©spetterende©theatervoor-stelling©…©in©het©Frans.©Die©theatershow©van©Educatief©Theater©Antwerpen©is©beschikbaar©als©schoolvoorstelling.©Aansluitend©kun©je©een©uitgebreide©workshop©reserveren.©De©leerlingen©werken©in©drie©groepen©afwisselend©rond©Franse©liedjes©en©spelletjes,©theaterelementen©en©Franse©humor.www.etaproducties.be

› Hoe?©Reserveren©via©[email protected]©-©03©226©42©00©-©eventueel©kun©je©ook©een©verkorte©theatershow©en©verkorte©workshop©boeken©(je©kiest©één©thema)

› Extra:©gratis promotievoorstelling voor leraren Frans©op©maandag©24©januari,©om©20©uur,©in©Zwarte©Zaal,©Fakkelteater,©Antwerpen©-©reser-veer©je©ticket(s)©via©03©226©42©00©(Denise©Machiels)


(advertentie)

zekerdoen


vanaf 10 jaar

gescHiedenis oP dvd

dvd©‘History’©is©een©nieuw©label©met©uitsluitend©historische©documentaires©uit©de©catalogus©van©het©Amerikaanse©‘History©Channel’,©een©televisiezender©ge-specialiseerd©in©zelfgeproduceerde©historische©content.©De©thema’s©gaan©van©het©ontstaan©van©de©aarde©en©de©eerste©beschavingen©tot©recente©geschiedenis,©met©ook©aandacht©voor©legendes©en©overleveringen©(van©vam-piers©tot©de©toekomstvoorspellingen©van©Nostradamus).‘How the Earth was made’©is©een©dertiendelige©serie©over©het©ontstaan©van©de©aarde.©Op©locatie©geschoten©beelden©en©door©geologen©gevonden©bewijsmateri-aal©werden©aangevuld©met©geavanceerde©computer-graphics.©Nagespeelde©historische©scènes©vormen©het©hoofdbestanddeel©van©de©documentaire©‘Rome: rise and fall of an empire’,©een©overzicht©van©de©geschie-denis©van©Rome©en©de©Romeinen,©van©het©prille©begin©tot©de©val©van©het©keizerrijk.

www.history-channel.be – overal verkrijgbaar

Win: 3 x ‘How the Earth was made’ en 3 x ‘Rome: rise and fall of an empire’©–©mail©vóór©22©januari©(met©onderwerp©‘Earth’©of©‘Rome’)©naar©[email protected]

leraren en direCties

ga euRoPavoRming©Op©zoek©naar©frisse©ideeën©voor©je©Engelse©les?©Een©nieuwe©boost©voor©je©lessen©muzikale©vorming©aan©je©leerlingen©in©het©lager©onder-wijs?©Zin©om©met©je©Europese©collega-directeurs©te©werken©rond©school-ontwikkeling?©Ga©met©Comenius©op©nascholing©in©een©ander©Europees©land.©Een©of©twee©weken©vol©workshops,©discussies©met©Europese©collega’s,©kennsimaken©met©het©lokale©onderwijs.www.epos-vlaanderen.be (klik achtereenvolgens op ‘Programma’s’, ‘Comenius’, ‘Acties’ en ‘Nascholing voor …’)

› Hoe?©Aanvragen©vóór©14©januari©(nascholing©tussen©1©mei©en©31©augus-tus)©of©vóór©29©april©(tussen©1©september©en©31©december)

Win: een Europees fl uohesje©–©mail©vóór©22©januari©(met©onderwerp©‘fl©uovest’)©naar©[email protected]

leraren engels

studeRen in camBRidgevoRming©‘The©Communicative©Approach’,©computers©in©de©klas,©taalont-wikkeling,©aanpassing©van©studieboeken©zijn©enkele©thema’s©van©een©na-scholingscursus©in©Cambridge©voor©leraren©Engels©derde©graad©secundair©onderwijs©(minimaal©7©uur©per©week©Engels©geven).www.ond.vlaanderen.be/internationaal/nascholingENG.htm – deadline is 15 januari

› Hoe?©De©nascholing©vindt©plaats©in©Bell©Language©School©in©Cambridge©(UK),©van©17©tot©30©april©–©je©logeert©bij©een©Engelse©familie©–©je©krijgt©begeleiding©(met©vertrek-©en©terugkomdag)©via©de©pedagogische©bege-leidingsdiensten©–©departement©Onderwijs©en©Vorming©betaalt©inschrij-ving©en©verblijf©voor©twintig©Vlaamse©deelnemers©–©je©reiskosten©betaal©je©zelf©(of©via©het©nascholingsbudget©van©je©school)

WIN! WIN!

alle leraren

luisteRende leRaRenoPRoeP©Gezocht:©leraren©die©zich©kunnen©inleven©in©moeilijkheden©die©anderen©doormaken,©die©openstaan©voor©andere©opvattingen©en©levenswij-zen©en©die©zich©minimaal©vier©uur©per©week©kunnen©vrijmaken.©De©uitdaging:©je©wordt©vrijwilliger©bij©Tele-Onthaal!©Tele-Onthaal©is©telefonisch©(106)©de©klok©rond©bereikbaar©en©biedt©ook©anonieme©gesprekken©aan©via©chat.©Rode©draad©daarbij©zijn©‘zorgen’©in©al©hun©aspecten,©van©de©A©van©alcohol©over©de©R©van©relaties©tot©de©Z©van©zelfdoding.©Kandidaten©krijgen©een©opleiding©en©nadien©blijvende©ondersteuning©en©vorming.www.tele-onthaal.be

› Hoe?©In©februari-maart©starten©nieuwe©opleidingen©–©wie©zin©heeft©om©mee©te©doen,©belt©106©of©mailt©[email protected]

alle leraren

moe, moe, moe?oPRoeP©Je©wilt©wel©maar©je©kunt©niet.©Waar©is©je©energie©naartoe?©CVS-Society©vzw©zoekt©mensen©die©kampten©met©energieverlies©(eventueel©met©diagnose©chronisch©vermoeidheidssyndroom),©maar©die©nu©een©stuk©beter©zijn©geworden.©Wat©heeft©hen©geholpen?©Die©‘succes’-verhalen©lees©je©op©de©website.©Stuur©zeker©ook©je©eigen©verhaal©door.www.cvs-society.be – [email protected]

zekerdoen


zekerdoen

9-12 jaar

lacH en leeRBoeK©Een©broer-zusrelatie©kent©vaak©ups©en©downs:©zus©jaagt©broer©de©gordijnen©in,©broer©haalt©het©bloed©onder©zus’©nagels©vandaan©…©De©‘Lach©en©Leer’-boekjes©bekijken©telkens©een©heikel©onderwerp©uit©het©kinderleven©op©een©humoristische©en©relativerende©manier.©Niet©belerend©en©misschien©daarom©juist©met©succes.‘Broer en Zus, eens en voor altijd?!’ – 10,95 euro – www.abimo.net

Win 5 x ‘Broer en zus, eens en voor altijd!?’©–©mail©vóór©15©januari©(met©onderwerp©‘Broer©en©Zus’)©naar©[email protected]

WIN!

basisonderwijs

oveR vRienden en andeRs ziJnPRentenBoeK©In©‘Phara’©vertelt©Elfi©©Nijssen©een©teder©verhaal©over©hoe©het©voelt©om©anders©te©zijn.©Kleuter©Phara©heeft©een©litteken©op©haar©gezicht,©het©gevolg©van©een©brandwonde.©Het©litteken©doet©geen©pijn,©de©opmerkingen©van©de©andere©kinderen©kwetsen©haar©wel.©Een©pakkend©kinderboek©met©teke-ningen©van©Eline©Van©Lindenhuizen.‘Phara’ – vanaf 5 jaar – 15,95 euro – www.davidsfonds.be

BoeK©Een©stille©jongen©van©tien©en©een©ondeugende©mopperkont©van©negentig©ont-moeten©elkaar©tijdens©een©klasbezoek©aan©het©bejaardentehuis.©‘Een kanarie in mijn hoofd’©(Ed©Franck)©is©een©ludiek©en©ontroe-rend©verhaal©over©een©bijzondere©vriendschap,©met©rolstoelraces,©een©fl©uitende©kanarie©en©stiekeme©frietjes.‘Een kanarie in mijn hoofd’ – vanaf 9 jaar – 14,95 euro – www.davidsfonds.be

Win: 3 x ‘Phara’ en 3 x ‘Een kanarie in mijn hoofd’©–©mail©vóór©22©januari©(met©onderwerp©‘Phara’©of©‘Kanarie’)©naar©[email protected]

WIN!

vanaf 13 jaar

nietsBoeK©Pierre©Anthon©is©in©een©pruimenboom©gaan©wonen.©‘Er©bestaat©immers©niets©van©betekenis,©dus©heeft©het©geen©zin©om©iets©te©doen’.©Zijn©klasgenoten©willen©hem©overtuigen©van©het©tegendeel©door©allemaal©iets©van©grote©betekenis©af©te©staan.©Wie©heeft©geofferd,©mag©het©volgende©offer©bepalen.©Dat©begint©met©een©paar©Dungeons©&©Dragons-boeken©van©Dennis©en©de©nieuwe©zomerschoenen©van©Agnes.©Maar©dan©eist©Agnes©dat©Gerda©haar©hamster©Oscar©offert©en©loopt©het©project©vol-

ledig©uit©de©hand.©‘Niets’©is©een©ijzersterk,©confronterend,©soms©bikkelhard,©veel©bekroond©Deens©jeugdboek,©nu©pas©in©het©Nederlands©verschenen.‘Niets’ (Janne Teller) – 14,95 euro – www.clavisbooks.com

Win: 5 x ‘Niets’©–©mail©vóór©22©januari©(met©onderwerp©‘Niets’)©naar©[email protected]

Kleuters

oveR Pesten en caRnavalPRentenBoeK©Elsje©bedenkt©een©gemeen©plan©om©Meike,©het©nieuwe©meisje©in©de©klas,©te©pesten.©Het©pesten©wordt©steeds©erger,©tot©Elsje©er©zelf©spijt©van©krijgt.©‘Pest jij ook?’©van©Véronique©Renting©is©een©confronterend©boek©voor©4-©tot©6-jarigen,©voor©één©keer©geschreven©vanuit©het©standpunt©van©de©pester©en©niet©dat©van©het©slachtoffer.©Een©leidraad©voor©een©klasgesprek©rond©pesten?‘Pest jij ook?’ – 14,95 euro – www.clavisbooks.com

PRentenBoeK©Veel©vrolijker©is ‘Kaatje viert carnaval’©van©Liesbet©Slegers,©een©feestelijk©verhaal©over©carnaval©op©school,©met©verkleden,©schminken©en©lekker©gek©doen.‘Kaatje viert carnaval’ – 10,95 euro – www.clavisbooks.com

Win: 5 x ‘Pest jij ook?’ en 5 x ‘Kaatje viert carnaval’©–©mail©vóór©22©januari©(met©onderwerp©‘Pesten’©of©‘Carnaval’)©naar©[email protected]

WIN!

WIN!

zekerdoen


Kleuters

KiJKen, zoeKen, PRatenKiJKBoeK©In©het©praatplatenboek©‘Kijken,©zoeken,©praten’©ontdekken©peu-ters©en©kleuters©steeds©weer©iets©nieuws©om©over©te©vertellen.©Een©kartonboek©op©groot©formaat©om©samen©te©kijken,©zoe-ken©en©vertellen©en©meteen©de©taalont-wikkeling©van©de©kleuter©te©stimuleren.‘Kijken, zoeken, praten’ – 12,95 euro – www.abimo.net

Win 5 x ‘Kijken, zoeken, praten’ –©mail©vóór©15©januari©(met©onder-werp©‘Kijken,©zoeken,©praten’)©naar©[email protected]

seCundair onderwijs

meeslePende veRHalenBoeK©‘Over zee’©(Marleen©Nelen’)©vertelt©het©verhaal©van©de©15-jarige©Acker,©begin©negentiende©eeuw,©in©een©vissersdorpje©aan©de©Engelse©kust.©De©mannen©varen©elke©dag©uit©om©te©vissen,©de©vrouwen©maken©nieuwe©netten,©maar©Acker©brengt©zijn©dagen©door©met©strandjutten©en©met©Ione,©de©dochter©van©de©vuurtorenwachter.©Samen©springen©ze©van©de©kliffen©in©zee©en©vliegen©als©vogels©door©de©lucht.©Dat©vliegen©wordt©een©obsessie©als©Acker©met©de©

aangespoelde©Klaus©een©machine©wil©bouwen©om©écht©te©kunnen©vliegen.©Met©‘Over©zee’©won©Marleen©Nelen©onlangs©de©‘Zoute©Zoen©2010’©(vroeger©de©‘Prijs©Knokke-Heist©Beste©Jeugdboek’),©de©oudste©manuscriptenprijs©voor©jeugdboeken©in©het©Nederlandse©taalgebied.‘Over zee’ – vanaf 12 jaar – 15,95 euro – www.davidsfonds.be

BoeK©In©de©omnibus©‘Doos’©verzamelt©Do©Van©Ranst©drie©meeslepende©verhalen©over©verlies,©familie,©vriendschap©en©volwassen©worden.©In©‘Boomhuttentijd’©vertelt©Van©Ranst©over©de©zelf-moord©van©de©14-jarige©Thomas©en©hoe©iedereen©in©huis©op©een©andere©manier©met©dat©verlies©omgaat.©‘Mijn©bed©is©een©boot’©is©het©verhaal©van©Tijs,©die©het©moeilijk©heeft©met©de©nieuwe©vriend©van©zijn©moe-der.©En©in©‘Mijn©hondenjongen’©verhuist©de©16-jarige©

Bloem©met©haar©moeder©naar©zee©en©wordt©er©verliefd©op©een©nukkige,©som-bere©jongen,©die©beter©met©honden©dan©met©mensen©opschiet.‘Doos’ – vanaf 12 jaar – 18,50 euro – www.davidsfonds.be

BoeK©‘Dubbel gebruik’©(Bruno©Comer)©is©een©mysterieuze©thriller©over©wapensmokkel©in©Zuid-Amerika.©De©vader©van©Cedric©wordt©opgepakt,©de©vader©van©Patricia©is©directeur©van©het©bedrijf©dat©daardoor©in©opspraak©komt.©Cedric©en©Patricia©pro-beren©samen©de©puzzel©in©elkaar©te©schuiven.‘Dubbel gebruik’ – vanaf 14 jaar – 16,50 euro – www.davidsfonds.be

Win: 3 x ‘Over zee’, 3 x ‘Doos’ en 3 x ‘Dubbel gebruik’ –©mail©vóór©22©januari©(met©onderwerp©‘Over©zee’,©‘Doos’©of©‘Dubbel©gebruik’)©naar©[email protected]

WIN!

11-14 jaar

congo in de KlasBoeK + actie©‘De©kleuren©zijn©weg’,©een©aangrijpend©(semi-auto-biografi©sch)©boek©van©Katrien©Baert©vertelt©over©het©meisje©Maude,©geboren©en©getogen©in©Congo,©over©het©leven©daar,©de©groeiende©spanningen,©de©emotionele©kater©na©de©terugkeer©naar©België,©de©ontworteling,©het©verloren©gevoel©en©over©ergens©maar©toch©nergens©thuis©zijn.Katrien©Baert©is©geboren©in©Congo,©woonde©er©tot©ze©tien©jaar©was©en©keerde©later©terug©om©er©enkele©jaren©te©werken©als©leraar.

‘De kleuren zijn weg’ – vanaf 11 jaar – 16,95 euro – www.clavisbooks.com

Win: 5 x ‘De kleuren zijn weg’©–©mail©vóór©22©januari©(met©onderwerp©‘Kleuren’)©naar©[email protected]

› Extra:©Katrien©Baert©geeft©lezingen©(60©minuten)©in©zesde©klassen©lager©onderwijs©en©klassen©eerste©graad©secundair©–©ze©vertelt©daarbij©over©het©boek©(hoe©is©het©boek©er©gekomen,©waarom,©voor©wie)©en©over©‘Congo’©(het©leven©daar,©multiculturele©samenleving,©oorlog,©vluchten,©ontworte-ling,©integratie©in©Europa)©–©zo’n©lezing©kost©100©euro©+©reiskosten©(+©zorgen©voor©scherm,©projector©en©pc-aansluiting)©–©info©en©reservaties©via©[email protected]

Win: 3 x een gratis bezoek van Katrien Baert©–©mail©vóór©22©januari©(met©onderwerp©‘Katrien©in©mijn©klas’)©naar©[email protected]

‘De kleuren zijn weg’ – vanaf 11 jaar – 16,95 euro – www.clavisbooks.com

WIN!

WIN!

alle leeftijden

en … actie!PRoJect©De©jaarlijkse©‘Ondernemersklasseweek’©(21©tot©25©februari)©zet©initiatieven©rond©ondernemerschap©in©onderwijs©in©het©zonnetje.©Met©de©nieuwe,©gratis©downloadbare©‘Inspiratie(gids)©voor©klasprojecten’©kun©je©je©nu©al©voorbereiden©op©de©nieuwe©editie,©met©als©centrale©thema©‘En©…©Actie!’www.ondernemersklasseweek.be

zekerdoen

Maandblad voor onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming (Agentschap voor Onderwijscommunicatie)

Nr 211 • januari 2011

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.be.Hoofdredactie: Leo Bormans eindredactie: Nele Beerens en Wouter Bulckaert Beeldredactie: Jo Valvekens redactie: Stijn Dekelver, Leen Leemans en Toon Van de Putte, m.m.v. Michel Van Laere Vormgeving: Mieke Keymis, Peter Mulders en Tim

Sels Sites en multimedia: Michel Aerts en Toon Van de Putte TV.Klasse: Elke Broothaerts, Hans Vanderspikken en Wouter Vanmol Lerarenkaart & Zeker Doen: Patrick De Busscher, Hannah El-Idrissi, Kerim Helaut, Geert Neirynck, Anne Siccard, Marc Van Belle en Sonja Van Droogenbroeck Secretariaat Klasse: Sabrina Claus, An Declercq, Hannah El-Idrissi en Anne Siccard Publiciteit: Diana De Caluwé

Verantwoordelijke uitgever: Jo De Ro – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel

Alle actieve Vlaamse leraren, CLB-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie. Abonnement (10 nummers): 28 euro. Gepensioneerden, terbeschikkinggestelde leraren en

individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor alle studenten in de lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 99 57 of mail [email protected]).

Voor scholen die dat wensen is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs tot en met tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde tot en met zevende jaar secundair onderwijs). Lees meer op www.klasse.be.

Klasse – Koning Albert II-laan 15 – 1210 [email protected]. redactie: 02 553 96 86Tel. secretariaat: 02 553 96 95Tel. advertenties: 02 553 96 94Tel. lerarenkaart: 02 553 96 95

HORIZONTAAL1©“Liefste©peter,…”©-©12©Scholengemeenschap©-©13©Zegt©de©ezel©tegen©de©os©-©14©Natrium©-©15©Niet©ja©-©16©Gekke©kikker©-©18©Afkorting©van©Erps-Kwerps?©-©19©Autokenteken©voor©Peru©-©20©Egyptische©god©-©21©Koude©reisbe-stemming©(mv.)©-©25©Extramurosactiviteit©-©27©Kleinkind©-©28©Lekkernij©met©noten©en©honing©-©29©Jeugdpuistjes©-©31©Latijnse©groet©-©33©Engels©lezen©-©34©Helling©-©37©EHSAL©Management©School©-©38©Engelse©filmklassieker©(1968)©over©revolutie©op©een©‘private©school’©-©39©Ligt©op©vele©nachtkastjes©-©42©Omgekeerde©opening©-©44©Do©-©45©Muziek©op©vinyl©-©46©Teletekst©-©47©Frans©gebied©-©48 Stichters©van©Rome©-©51©“…©is©maar©alleen”©-©53©Onderzoek©&©Ontwikkeling©-©55©Internetlandcode©voor©Antigua©en©Barbuda©-©56©Gevaarlijk©op©een©kerstboom©-©58©Woonplaats©van©‘The©Merchant’©van©Shakespeare©-©59©Verleden©vorm©van©‘eten’©-©61©Olie-exporterende©landen©-©62©Expertisecentrum©Informatica,©Media©en©Communicatie©-©63©Harvard©Business©School©-©64©Kleinste©eenheid©binnen©een©levend©wezen©-©66©Boven©de©breukstreep©-©68©Gouden©element©-©69©Kunstonderwijs©op©het©canvas©-©70©Niet©vergeten:©recht©van©deze©Klasse©in©je©portefeuille©steken!

KerstKruiswoordrAAdsel

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15

16 17 18 19

20 21 22 23 24

25 26 27 28

29 30 31 32 33

34 35 36 37

38 39 40 41 42 43

44 45 46 47

48 49 50 51 52

53 54 55

56 57 58 59 60

61 62 63

64 65 66 67 68

69 70

win!Deze©maand©uitzonderlijk©maar©één©spelletje:©een©reuzengroot©eindejaarskruiswoordraadsel.©De©oplossing©is©meteen©je©eerste©stap©richting©een©reischeque©van©500©euro.©Daarmee©kun©je©een©citytrip©kiezen©uit©het©vol-ledige©aanbod©van©Holidayline.©Mail©de©woorden©achter©verticaal 16 en 11©vóór©22©januari©(met©vermelding©‘Kerstkruiswoord©211’)©naar©[email protected].

VERTICAAL2©Godsdienst©-©3©Ik©-©4©De©‘wisconst’©van©Simon©Stevin©-©5©Niet©nee©-©6©Europese©hoofdstad©in©Azië©-©7©Masthout©-©8©‘Kinder’-loos©Spaans©goed©-©9©Plaag©na©de©feestdagen©-©10©Zee©zonder©begin©-©17©Nanoseconde©-©18©Eerste©vrouw©zonder©einde©-©19©Italiaans©brood©-©22©Eisenhower©-©23©Duitse©toren©-©24©European©Association©of©Archaeologists©-©26©Gladde©vis©-©30©Canon©van©het©Vlaamse©Onderwijsministerie©-©32©Vereniging©van©leraren©oude©talen©-©35©Niet©op©-©36©Leerde©zijn©volk©Duvel©drinken©-©37©Amerikaanse©ziekenhuisserie©-©40©Zus©van©Kim©-©41©Baskenland©en©Vrijheid©-©43©Daar©wint©soms©de©stier©-©44©Sumerische©stad©-©47©Stelkunde©-©49©Stellende,©vergrotende,©overtreffende©-©50©Onder©de©breukstreep©-©52©Gehutselde©‘kachel’©-©54©Franse©oom©-©56©Daarvoor©zingen©we©met©oud-jaar©-©57©Atomic©Energy©Commission©-©58©“La©...©è©bella”©-©60©bezopen©treuzelaar©-©65©Egyptische©pond©-©67©Natuurlijke©logaritme©-©68©Slee©in©de©sneeuw


(advertentie)

zondag 30 januari

Pelle stoPt de WateRdievenEen©krachtige©stroomstoot©treft©Pelle,©de©schattigste©politiewagen©van©de©stad.©Iedereen©vreest©voor©hem.©Maar©het©autootje©leeft©en©zit©tjokvol©energie!©Die©heeft©hij©nodig©als©hij©de©strijd©aangaat©met©twee©criminele©broers.©Ze©tappen©water©uit©het©bergmeer©en©verkopen©het©tegen©woekerprijzen.©©viPdag©1000©Vlaamse©leraren©wonen©op©zondag©30©januari©2011©(10.30©uur)©een©gratis©voorstelling©bij©van©de©Noorse©animatiefi©lm©‘Pelle©de©poli-tiewagen’©in©Kinepolis©Brugge,©Gent,©Hasselt,©Brussel©of©Metropolis©Antwerpen.©Je©mag©je©laten©vergezellen©door©één©of©twee©eigen©kinderen©(vanaf©4-5©jaar).©Partners©mogen,©sorry,©dit©keer©niet©mee.©Inschrijven©kan©vanaf©maandag©3©januari©via©www.lerarenkaart.be/inschrijven.©www.jekino.be/pelledepolitiewagen – inschrijven voor de lerarenvisies alleen via www.lerarenkaart.be/inschrijven

Pelle stoPt de WateRdievenEen©krachtige©stroomstoot©treft©Pelle,©de©schattigste©politiewagen©van©de©stad.©Iedereen©vreest©voor©hem.©Maar©het©autootje©leeft©en©zit©tjokvol©energie!©Die©heeft©hij©nodig©als©hij©de©strijd©aangaat©met©twee©criminele©broers.©Ze©tappen©

(10.30©uur)©een©gratis©voorstelling©bij©van©de©Noorse©animatiefi©lm©‘Pelle©de©poli-tiewagen’©in©Kinepolis©Brugge,©Gent,©Hasselt,©Brussel©of©Metropolis©Antwerpen.©Je©mag©je©laten©vergezellen©door©één©of©twee©eigen©kinderen©(vanaf©4-5©jaar).©Partners©mogen,©sorry,©dit©keer©niet©mee.©Inschrijven©kan©vanaf©maandag©3©januari©via©

Afgiftekantoor Gent X - Pnr: P004699Vlaams ministerie van Onderwijs en VormingRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België - Belgique

PB/PP3/9156

Klasse voor Leraren 211

Documents

Transcript of Klasse voor Leraren 211