Lezer Pierre Pansar (65):

“De lerarenkaart is een geweldig cadeau. Tijdens mijn loopbaan heb ik er veel te weinig van geprofiteerd. Ik zal nooit vergeten dat ik gratis een museum over de Tweede Wereldoorlog in Normandië mocht binnenwandelen. Nu ik met pensioen ben, zou ik volop kunnen profiteren van de kaart. Niet dat ik me zal vervelen in 2008. Ik wil zonnepanelen op mijn dak installeren en een kleine windmolen in de tuin. Veel (groene) energie in 2008 aan iedereen!”

Het pakje is voor jou!

De nieuwe lerarenkaart die je bij deze Klasse ontvangt, breekt voor het vijfde jaar op rij alle records van aanbiedingen en bonussen voor leraren. Dat aanbod komt van meer dan 2 000 musea, natuurcentra, winkels, kunst­huizen, fitnesscentra enz. Zowat alle nieuwe educatieve instellingen die het voorbije jaar openden, sloten aan. Opvallende nieuw­komers zijn de historische site van Waterloo, Océade (subtropisch waterpark) in Brussel en de Flandria Boottochten in Antwerpen.

De brochure waarin je al dat moois terugvindt, bevatte in 2003 een kleine 24 bladzijden. In 2007 waren dat er al 96 en nu kan je gras­duinen in niet minder dan 144 bladzijden. 32 000 leraren namen al een abonnement op een van de gratis nieuwsbrieven waarmee je het snelst op het aanbod kan inpikken. Er kunnen er nog altijd bij... Inschrijven via www.lerarenkaart.be

Graag gedaan!

Gratis tickets, avant-premières, vipontvangsten, voordelen, rondleidingen, ontdekkingen en verrassingen...

GELDErgernis: Ze staat voor me aan de kassa in de boekhandel.

Ik ken haar vaag. Ze is niet rijk, maar ze koopt wel een duur

boek over het koningshuis. “Mijn dochter moet daar voor

school prentjes over hebben”, zegt ze. De kans is groot dat ze

er thuis in gaat knippen.

Verwondering: Ik begrijp haar. Haar dochter zal niet onder­

doen voor de anderen. Dat je pakweg in de bib voor enkele

centen een kopie kan nemen uit zo’n boek, weet ze niet. Maar

ze is wel een stevige hap uit het gezinsbudget kwijt.

Verantwoordelijkheid: Ook in 2008 groeit één op zeven kin­

deren in Vlaanderen op in een arm gezin. In de vorige Klasse

stond dat vertaald als ‘twee per klas’. Maar dat klopt niet hele­

maal. Arme kinderen zitten overal, maar er zijn ook gewoon

scholen en richtingen voor rijken en voor armen. Zo zijn de

rijken sterk oververtegenwoordigd in aso en de armen in bso.

Sociale mechanismen spelen daarbij een veel grotere rol dan

inzet of intelligentie. We vinden dat blijkbaar normaal. En op

een enkele uitzondering na komen leraren zelf nagenoeg alle­

maal uit de middenklasse. Het blijft dan moeilijk om je voor te

stellen hoe het er in een arm gezin echt aan toegaat. We spre­

ken voor Maks! af met Pieter (16). “Ik heb vanmorgen nog een

busticket voor mijn moeder gekocht”, zegt hij. “Ze moest naar

het ziekenhuis maar had maar zes euro meer op zak. Eigenlijk

hebben we elke maand maar genoeg geld om veertien dagen

te overleven.” Pieter wil garagehouder worden, maar het ver­

voer naar die school kan hij niet betalen. Dus zit hij nu in een

studierichting die hem niet zint. “Niet iedereen komt ervoor uit

dat hij thuis arm is”, zegt hij. “Aan mij zal je het ook niet zien.

Maar ik schaam er me niet meer voor. Elke woensdag en vrij­

dag doe ik nu vrijwilligerswerk in een vereniging voor mensen

die in armoede leven.” Die vereniging heet Recht­Op. Ik voel

me klein en had geen betere naam kunnen bedenken.

Gelukkig Nieuwjaar.

Hoofdredacteur Klasse

leo.bormans@klasse.be

Patrick (39) is kansarm. Na tien jaar in een gezinsvervangende instelling zijn zijn twee zonen nu weer bij hem. Volg zijn verhaal dag aan dag op www.klasse.be/ouders (blogs).

12

44

Hartslag: 108

12 Op DE kOffiE bij DE ministErDriehonderd leraren reageerden op de oproep om hun vraag te stellen aan de onderwijs­

minister. Zestien onder hen kwamen dat persoonlijk doen bij taart en koffie. “Een man

met veel dossierkennis”, klinkt het achteraf. Wat hij dan antwoordde...?

REPORTAGES januari 2008 - nr. 181

RUBRIEKEN

Het Nieuws ............................................................. 06

Help! ............................................................................ 20

Zeker Doen .............................................................. 21

Praktijktips ............................................................. 54

Dialoog ....................................................................... 56

Speeltijd .................................................................... 58

50 48

52 46

44 DE taart van tEam spirit“We zijn hier echte snoepers”, glimlacht juf Ruth achter een stuk chocoladetaart. Drie recepten voor team spirit.

46 9 Op 10 vOOr wEtEnschappEnVoor wetenschappen zitten Vlaamse leerlingen tegen de top aan, maar arme en allochtone leerlingen blijven ondermaats scoren. Gelijke kansen: het kan gelijker.

48 DE krinGLOOp van bEtEr OnDErwijs Steeds meer scholen vragen natuurorganisaties om over klimaatverandering te komen spreken. Maar waarom zien leerlingen liever een eekhoorn dan een populier?

50 hEt GEhEimE nut van hEt EinDwErkMaandenlang werken studenten aan de speelgoedkoffer, de snoezelcaravan, de online zoektocht in het museum. En dan gebeurt er niets meer mee. Veel eindwerken verdienen een tweede leven op school. Tijd voor revalidatie.

52 waar zijn DE bELGEn?Die vraag stellen ze zich in ... Valencia. Op de Europese wetenschapswedstrijd voor scholieren komen onze jongeren niet in het stuk voor. Belgen blijken sowieso belabberde uitvinders. Jurylid Jan Goossenaerts ziet de zere plek.

‘Ik moest eind mei met

pensioen, maar ben toch nog

tot de zomer doorgegaan.’

Pierre Pansar is bezeten

door techniek en heeft heel

zijn lerarenloopbaan naar

middelen gezocht om die

microbe aan zijn leerlingen

door te geven. Heeft hij

tips om tot je pensioen

gemotiveerd te blijven?

op te vangen. Met die inter menselijke kracht zouden scholen nog meer kun­nen werken. Leerlingen voelen het ook wanneer je een hecht team bent. In mijn lessen probeerde ik zo vaak mogelijk een probleem te stellen. Bijvoorbeeld: hoe zorgen we ervoor dat wanneer we op reis zijn de vissen in het aquarium te eten krijgen en dat de bloemen niet verwelken? In groepjes gingen ze aan de slag. Met de blauwe paneeltjes van technologische opvoeding maakten ze een sturing systeem. Groepswerk maakt mogelijk dat leerlingen respect krijgen voor elkaars kwaliteiten en biedt elke leerling de kans om zijn talent te ontdekken.

2. GEEf jE micrObE DOOr aan LEErLinGEn

Vóór ik leraar werd, werkte ik zeven jaar in een elektriciteitsbedrijf in Herstal. Van een bijzonder technische omgeving kwam ik in een technische nulsituatie terecht. Onmiddellijk vroeg ik me af: hoe kan ik leerlingen zover krijgen dat ze technisch leren denken? Om leerlingen te boeien moet je emo­tioneel betrokken zijn bij je lessen. De microbe die in je leeft, moet je doen overspringen op hen. De maatschappij evolueert voortdurend, dus moet je als

leraar nieuwsgierig en flexibel blijven. Nieuwe ontwikkelingen als nanotech­nologie mag je niet uit de weg gaan in je lessen.

3. zOrG Dat jE kan OntstrEssEn

Iedereen maakt moeilijke en don­kere momenten in zijn leven mee. Mijn vrouw is vier jaar ziek geweest en uiteindelijk gestorven. Ik heb haar zo goed als dat kon thuis opgevangen. Heel de tijd ben ik les blijven geven. Lopen was mijn manier om mijn hoofd vrij te maken. De laatste vijf jaren van mijn carrière werkte ik bij de overheid voor Techniek op School. Samen met de collega’s ontwikkelde ik een leerlijn voor leerlingen van 2,5 tot 18 jaar, die ze technische geletterdheid moet bijbren­gen. Heel boeiend werk, maar ik kwam acht kilo bij. Nu ik met pensioen ben, loop ik weer meer en zijn er opnieuw twee kilo’s af. Uiteindelijk heb ik altijd het liefst met jongeren gewerkt. Ik heb het brevet van inspecteur gehaald en kon werkmeester worden, maar toen ik de berg administratie zag en dacht dat ik niks meer met leerlingen zou kunnen doen, bedankte ik voor de eer.

Nieuwsgierig naar héél zijn carrière? Lees het op www.klasse.be

Technisch denken tot na het pensioen

1. vOrm EEn tEamEen leraar staat er vaak alleen voor in zijn loopbaan. Als je met vier, vijf leraren verantwoordelijk bent voor een klas en vaak moet overleggen, dan smeed je automatisch een band. Heeft een collega het even moeilijk, dan staan er enkele leraren klaar om dat

KLASSE • Nr. 181

6 H E T NI E U W S

Elke maand zet Klasse een superge­wone collega in de kijker die via con­crete tips zijn of haar onderwijsvisie met ons deelt. Deze maand: Pierre Pansar (65), net met pensioen.

(NET NIET) OP DE COVER

KLASSE • Nr. 181

7

10 STERREN226 klachten (1 op 5) bij het Kinderrechtencommis-sariaat gaan over onderwijs. Leerlingen en ouders klagen vooral over straffen (zie p. 11), het gedrag van leraren, regels en afspraken, leerlingenbegeleiding en pesten door leerlingen.

In de gevangenissen van Brugge, Ieper en Ruiselede kunnen gedetineerden voortaan zelfstandig en op eigen tempo studeren in het nieuwe openleercen­trum. Zo kunnen ze na hun vrijlating gemakkelijker weer een plaats vinden in de samenleving.

Een deel van de werkingsmiddelen voor basis­ en secundaire scholen wordt vanaf volgend schooljaar verdeeld volgens het sociaal profiel van de school-bevolking. De lat tussen de netten wordt nagenoeg gelijk gelegd. (zie p. 8)

Binnenkort kunnen 30 000 leraren per vijf jaar een stage volgen in een bedrijf. Bovendien moet vanaf volgend schooljaar elke leerling van het laatste jaar aso of tso stage kunnen lopen in een bedrijf. Jaarlijks gaat het om 75 000 stageplaatsen.

Vlamingen vinden Nederlands een van de meest nuttige schoolvakken, na o.a. Engels en Frans. Dat blijkt uit een peiling van de Nederlandse Taalunie.

Meisjes zijn gemiddeld meer gemotiveerd dan jon­gens om na hun studies te beginnen werken. Jongens geven zichzelf meer punten voor ‘flexibiliteit en door­zetting’, meisjes voor ‘stiptheid en ordelijkheid’. Dat blijkt uit een attitudemeting van de vzw LOOA.

Vlaanderen staat in de internationale subtop voor wetenschappen. Met Pisa2006 toetste de Oeso de ‘wetenschappelijke geletterdheid’ van 15­jarige leer­lingen uit 57 landen. Vlaanderen staat op de 8ste plaats. Finland en Hongkong­China scoren bedui­dend beter.

In 2003 veroverden de Vlaamse vijftienjarige leerlin­gen nog met stip de eerste plaats voor wiskunde. Nu delen ze de koppositie met de leerlingen van 4 andere landen. Ook dat blijkt uit Pisa2006.

Qua leesvaardigheid staan de Vlaamse leerlingen (4de leerjaar lager onderwijs) internationaal op de 13de plaats, net achter de koplopers. Dat blijkt uit de Progress in International Reading Literacy Study (PIRLS), een internationale studie naar begrijpend lezen.

Maar uit het Pisa2006­onderzoek blijkt dat Vlaamse 15-jarige leerlingen voor leesvaardigheid ­ samen met leerlingen uit Canada, Nieuw­Zeeland en Ierland ­ in de subtop staan. Enkel Korea, Hongkong­China en Finland scoren beter. Vlaanderen staat 5de.

LERARENDIRECTMéér onderwijsnieuws? Abonneer je op de elektronische nieuwsbrief lerarendirect of lees het online op www.lerarendirect.be

Luc Daelemans

©

ALS HET PROTESTEN REGENT IN DE HOGESCHOLEN...dan druppelt het betogers in Brussel. Duizend studenten trotseren de regen in Brussel om hun ongenoegen over het nieuwe financieringsmodel voor het hoger onderwijs kenbaar te maken. Dat model is al goedgekeurd door de Vlaamse regering en moet nog enkel door het parlement gestemd worden. Studenten vinden het geen goed idee dat opleidingen geld zullen krijgen op basis van het aantal studenten én het aantal diploma’s. Volgens hen brengt dat de kwaliteit van de opleidingen in het gevaar. Onderwijsminister Frank Vanden­broucke beklemtoont dat er voldoende contro­lemechanismen zijn die de kwaliteit garanderen. In januari komt mogelijk het onderwijspersoneel van hogescholen en universiteiten op straat.

Kris Mouchaers

©

Vanaf 1 september 2008 ontvangen basis­ en secundaire scholen wer­kingsmiddelen naargelang het sociale profiel van de school. Met het nieuwe financieringsmodel voor het leerplicht­onderwijs legt minister Vandenbroucke de lat tussen de onderwijsnetten zo goed als gelijk. Of een school tot het vrije of tot het officiële net behoort, maakt nauwelijks nog verschil voor de werkingsmiddelen. De Vlaamse regering pompt 125 miljoen euro extra in de werkingskosten van de basis­ en secundaire scholen. Tot nog toe ont­ving een katholieke school beduidend minder per leerling dan een school van het GO! Nu zullen scholen met meer leerlingen uit een sociaal achtergesteld gezin meer geld ontvangen.

De verdeling van de werkingsmiddelen is al heel lang voorwerp van discussie. Vandaag bestaat tussen het GO! en de andere netten een 100/76 verhouding. De kenmerken van een leerling spelen geen rol. Nochtans moet een school met bijvoorbeeld veel anderstalige leerlingen meer investeren dan gemid­deld om succes te boeken. Scholen die meer barrières moeten overwin­nen om hun leerlingen tot succes te

begeleiden, krijgen nu dus meer mid­delen. De leerlingenkenmerken die een rol zullen spelen: lageropgeleide ouders, andere thuistaal dan het Ne­derlands, een laag inkomen en in een kansarme buurt wonen. De laatste twee kenmerken kan de overheid uit eigen databanken halen, voor de eerste twee is in september een enquête gehouden bij 1,1 miljoen kinderen. Het officiële onderwijs krijgt nog altijd 7,5 procent meer omdat het verplicht is meerdere

schOOLfinanciErinG

Lat tussen netten ligt bijna gelijklevensbeschouwelijke vakken aan te bieden en omdat het de vrije school­keuze moet garanderen.

Minister Vandenbroucke is tevreden over het bereikte akkoord: “Gelijke kansen worden de motor van de finan­ciering van de scholen. Meer middelen op basis van een sociaal profiel moet vooral een signaal zijn om aan de slag te gaan voor gelijke kansen.”

KLASSE • Nr. 181

8 H E T NI E U W S

“Het is maar normaal dat laatstejaars (van katholieke scholen) die over hun studiekeuze nadenken, verstoken blij­ven van informatie over de vrijzinnige VUB.” Dat zinnetje in De Standaard van Mieke Van Hecke, hoofd van het katholieke onderwijs, zette kwaad bloed bij een aantal hoogleraren van de VUB. Zij stellen dat scholen die sub­sidies krijgen van de overheid zouden moeten “handelen als een openbare dienstverlener die elke jonge burger informeert over de volledige diversiteit van onze open samenleving.”

Mieke Van Hecke deed haar uitspraak in De Standaard naar aanleiding van de pauselijke richtlijn ‘Samen opvoeden

in de katholieke school.’ In die tekst vraagt het Vaticaan dat katholieke se­cundaire scholen “actief samenwerken met katholieke centra voor hogere studies”. Volgens Van Hecke is elke katholieke school vrij welke informatie ze aan haar leerlingen in verband met het hoger onderwijs geeft: “Maar het lijkt me wel normaal dat we op zoek gaan naar hogescholen en universitei­ten die onze waarden delen. De VUB is een duidelijk vrijzinnige instelling. Wij gaan onze leerlingen niet aan­raden zich daar in te schrijven. De Universiteit Gent is een ander verhaal, omdat die als gemeenschapsinstelling pluralistisch is.”

Volgens professor kerkelijk recht en mediafiguur Rik Torfs moeten de uit­spraken van Mieke Van Hecke met een korreltje zout genomen worden. Ze passen in een Vlaamse katholieke tra­ditie om met pauselijke richtlijnen om te gaan: “Dat Mieke Van Hecke eerder enthousiast reageert op de lange Ro­meinse tekst is zeer begrijpelijk. Haar houding past in de kerkelijke traditie om pauselijke documenten gunstig te onthalen, en er vervolgens niets mee te doen. Zij prijst een document waarvan zij weet dat het in België geen praktisch nut heeft. Eigenlijk is die houding eerder sympathiek: eerbied zonder volgzaamheid.”

vrijzinniG

“Onze laatstejaars hoeven geen info over vub”

voor de onderbouw havo/vwo en de drie eerste leerjaren vmbo 1 067 klok­uren. Toen de nieuwe regelgeving voor de onderbouw van het voortgezet on­derwijs van kracht werd, is die norm op 1 040 klokuren gesteld. De 1 040­norm heeft dus al ruim een jaar wettelijke status.”

waarom protesteren het Laks en de scholieren dan?

karin van Eerde: “De voornaamste reden voor het protest is de nutteloze invulling van lesuren. Op sommige scholen worden scholieren bijvoor­beeld ‘opgehokt’ om gezamenlijk huiswerk te maken. Deze uren werden door de scholen wél meegerekend als onderwijstijd. De staatssecretaris vindt dat dit niet langer kan. Lessen moeten nuttig zijn én er moet voldoende les worden gegeven.”

hoe reageert de overheid op het protest?

karin van Eerde: “De kwaliteit van het onderwijs staat voorop en leer­lingen hebben gewoon voldoende uren nodig hebben om zich de leerstof eigen te maken. Daarom willen we de wettelijke norm van 1 040, 1 000 en 700 klokuren per schooljaar handhaven. Er zijn wel afspraken gemaakt om de nutteloze invulling van lessen weg te werken. Zo moeten scholen voor alle leerlingen binnen de wettelijke norm per school­

Het Nederlandse Landelijk Actie Komitee Scholieren (Laks) riep op tot acties om de 1 040 klokuren van de on­derbouw (lager secundair onderwijs) te reduceren tot 960. Of van 1 248 naar 1 152 lesuren, evenveel als in Vlaan­deren. “Scholen krijgen daardoor de mogelijkheid om onderwijs op maat te bieden en extra te investeren in leer­lingen die begeleiding nodig hebben”, argumenteert het Laks. Maar volgens Karin van Eerde, woordvoerder van staatssecretaris Van Bijsterveldt, zijn die 1 040 uren al meer dan een jaar de vaste regel en hebben scholen uren voor begeleiding.

hoeveel uren moeten nederlandse leer-lingen in het voortgezet (secundair) onderwijs per schooljaar in de klas door-brengen?

karin van Eerde: “De urennorm voor het voortgezet onderwijs (vmbo, havo, vwo) is vastgelegd op 1 040 klokuren voor de onderbouw en het derde leer­jaar havo/vwo, 1 000 voor de boven­bouw en 700 in het examenjaar.”

Dit lijkt zeker niet meer dan vroeger. het Oeso-rapport van 2005 spreekt van 1 067 uren voor de onderbouw (zie tabel).

karin van Eerde: “Dat is onlangs veranderd. De norm voor de boven­bouw havo/vwo ligt sinds 1998 op 1 000 klokuren per jaar en die voor de examenjaren op 700. Tot en met het schooljaar 2005­2006 was de norm

jaar minstens 1 000 (onderbouw), 960 (bovenbouw) en 660 (examenjaar) klokuren verplichte onderwijstijd realiseren. Daarnaast mogen ze een kwalitatief hoogwaardig aanbod aan maatwerkactiviteiten vaststellen, dat voor maximaal veertig uur meetelt als onderwijstijd. De maatschappelijke stage ten slotte mag voor maximaal 72 uur volledig deel uitmaken van de onderwijstijd. Het gaat om uren die mogen worden gespreid over de gehele schoolperiode. Op die manier kunnen scholen dus maximaal veertig uur maatwerkactiviteiten onder de uren­norm laten vallen, bijvoorbeeld om leerlingen individueel te begeleiden.”

nEDErLanD

Te veel lesuren: jongeren schoppen keetDuizenden Nederlandse jongeren trokken de voorbije weken massaal de straat op en staakten. Ze vinden dat ze te veel uren in de klas moeten door-brengen. In enkele steden liep het protest uit de hand. In enkele Vlaamse plaatsen volgden sympathiebetogingen.

ANP PHOTO

/ NU.N

L

©

KLASSE • Nr. 181

9

Aantal klokuren dat 12­ tot 14­ja­rigen op school moeten zijn in de Oeso­landen (2005). Op Mexico, Italië en Estland na is Nederland koploper voor het aantal klokuren dat leerlingen van het secundair onderwijs op school moeten blij­ven.

Waarvoor staan havo, vmbo, maatschap-pelijke stage enz? Een vergelijkende en verklarende woordenlijst van Vlaamse en Nederlandse onderwijstermen vind je op http://taalunieversum.org/onderwijs/termen/

1 Mexico 1 1672 Italië 1 0823 Estland 1 0734 Nederland 1 0675 Frankrijk 1 0536 Wallonië 1 0207 Australië 1 0148 Vlaanderen 960

...37 Zweden 741

Gemiddelde Oeso / Europese Unie

931

OnDErzOEk

Hoeveel uren staat Vlaamse leraar voor de klas?

Een Vlaamse leraar in het basisonder­wijs geeft per jaar 806 uren les en zit daarmee pal op het Europese gemid­delde. In het lager secundair staat een leraar 720 uren per jaar voor de klas, in het hoger secundair 675 uren. Schotse leraren geven het meeste uren les (893 in het secundair), Hongaarse het minste (555 uren). Dat schrijft de Oeso in Education at a Glance 2007. De onderzoekers wijzen er uitdruk­kelijk op dat het enkel gaat om de uren dat leraren effectief lesgeven en dat leraren daarbuiten nog werkuren hebben. Uit eerdere onderzoeken blijkt dat leraren vooral meer dan veertig uren per week draaien.

Dat is de tevredenheidscore die Vlaamse leraren uit het

secundair onderwijs zichzelf geven. Dit is de top drie van

onderwijszaken waarover leraren tevreden zijn:

1. Hoeveelheid vakantie (92 %); 2. Het gegeven vak (89 %);

3. De onderwijskoepel waarbinnen men lesgeeft (89 %).

Veel minder tevreden zijn leraren over de extra taken buiten

het lesgeven (34 %), de leerlingenmentaliteit (27 %), de

infrastructuur (23 %) en absolute hekkensluiter: de van

hogerhand opgelegde regels en procedures (22 %).

Uit: ‘Stress en absenteïsme in Vlaamse scholen’, eindverhandeling van Jeroen Smagghe (KULeuven)

LOpEn mEt kLassE

20 kilometer door Brussel voor Vredeseilanden“Ik trainde met collega’s, verlegde eigen grenzen en liep met meer dan 1 500 mensen voor hetzelfde goede doel. Het is onbeschrijfelijk wat die 20 kilometer met mij heeft gedaan”, mailt leraar Marc na de 20 kilometer door Brussel, editie 2007. Klasse en Vrede­seilanden dagen leraren, leerlingen (+12), ouders en directies ook in 2008 uit om te zweten voor het goede doel. Zoek steun en gezelschap binnen je school, laat elke hartslag sponsoren en voel op 25 mei hoe 25 000 andere lopers je meestuwen naar de finish.

Vredeseilanden maakt er 20 hapklare kilometers van. Met parking, rug­nummers die klaarliggen, T­shirt en douches. Zet de eerste stap en schrijf je vanaf 15 januari in op www.vrede­seilanden.be. Vermeld bij organisatie/bedrijf het codewoord ‘Klasse’ en er wacht je een ontvangst in stijl. Stort meteen ook de 15 euro. Op 14 maart sluit Vredeseilanden de inschrijvin­gen af. Een affiche om anderen over de streep te halen, download je op www.klasse.be

8

KLASSE • Nr. 181

10 H E T NI E U W S

Turkse en Marokkaanse leerlingen hebben meer moeite met de spelling van het Nederlands dan Vlaamse leerlingen, ook als ze de volledige la-gere school in Vlaanderen hebben doorlopen. Maar voor Frans of Engels scoren Vlaamse leerlingen niet altijd beter dan Turkse en Marokkaanse, zeker als ze hun eigen moedertaal goed beheersen. Tot die conclusies komt Ihsane Chioua Lekhli. Met haar eindwerk wint ze de Klasseprijs.

uit je onderzoek blijkt om te beginnen dat allochtone jongeren meer talen spreken dan vlaamse.

ihsane chioua Lekhli: “Ja, de mees­te allochtone jongeren worden in de taal van hun ouders opgevoed. Naast hun moedertaal kennen ze gemid­deld nog twee of drie talen, veelal het Nederlands, het Frans en het Engels. Maar die beheersen ze niet allemaal even goed. Ik wou weten of ze minder goed Nederlands spreken dan Vlaam­se jongeren en in welke mate hun talen elkaar beïnvloeden. Daarvoor vulden 30 Turkse, 30 Marokkaanse en 30 Vlaamse leerlingen van de tweede graad technisch en beroepsonderwijs een vragenlijst in. Ze maakten ook een schrijf­ en vertaaloefening. Qua aantal proefpersonen was het dus een beperkt onderzoek.”

En? beheersen jonge allochtonen het nederlands minder goed?

ihsane chioua Lekhli: “Ze maken inderdaad meer fouten tegen het Ne­derlands dan Vlaamse leerlingen, ook al hebben ze de volledige basisschool in het Nederlands afgewerkt. Jongens evenveel als meisjes en beroepsleer­lingen iets meer dan leerlingen uit het technisch. Vooral voor spelling liggen hun scores lager, al was dat ook bij de Vlaamse jongeren geen hoogvlieger.”

mengen ze ook meer turkse of arabi-sche woorden door hun nederlands?

ihsane chioua Lekhli: “Nee, je ziet heel weinig storende invloeden van de ene taal op de andere. De meeste ‘interferenties’ gebeuren in het Engels. De fouten die leerlingen daar maken, komen bovendien voor 86 procent uit het Nederlands, dus niet uit het Turks of Arabisch. Ze zeggen bijvoorbeeld: ‘The nurse gave him a prick.’ Ze ken­nen het woord ‘injection’ niet, gaan te

rade bij het Nederlands (‘prik’) en verengelsen dat tot ‘prick’. Turks of Arabisch als moedertaal oefent dus wat dit soort fouten betreft geen ne­gatieve invloed uit op de kennis van andere talen.”

Leren turkse en marokkaanse jongeren moeilijker frans of Engels?

ihsane chioua Lekhli: “Nee, het zijn geen zwakke taalleerders. Vlaamse leerlingen doen het trouwens zeker niet voor elke taal beter dan allochto­ne. Zo scoren de Turkse leerlingen in mijn onderzoek het best voor Engels en Frans. In het algemeen stel ik vast dat leerlingen die hun moedertaal goed beheersen, voor andere talen beter scoren dan leerlingen die hun moedertaal minder goed onder de knie hebben. Dat geldt dus ook voor Vlaamse leerlingen. Bovendien heeft de kennis van Turks of Arabisch ook een meerwaarde als je talen leert. Het zou best een keuzevak mogen zijn op school.”

‘Meertaligheid en intertalige interferenties bij migrantenjongeren. Een veldonderzoek bij Turkse, Marokkaanse en Belgische leerlingen in Vlaanderen’. Met haar eindwerk wint Ihsane Chioua Lekhli (K.U.Leuven) de Klasseprijs 2007, die deel uitmaakt van de Vlaamse Scriptieprijs – www.scriptieprijs.be (zie ook p. 50-51 in deze Klasse). Een interview met de winnaar lees je op www.klasse.be/leraren

scriptiE

Allochtone leerlingen niet slechter in Frans of Engels

DiErEnpLEziEr

Straks opnieuw ezelsoren?

Onze zoon van acht krijgt veel straf van de juf. Maar nu is ze te ver gegaan. Hij moest de hele voormiddag rechtop staan in de klas, met de armen gekruist. Daarna moest hij naar een andere klas waar hij achteraan moest gaan staan, terwijl de juf aan de klas uitlegde dat hij een stoute jongen was. De hele klas heeft hem uitgelachen. De directeur minimaliseert onze klacht.

Vader van Senne (8).

Een van mijn leerlingen werd ervan verdacht een bank beschadigd te heb­ben. Maar er is geen enkel bewijs dat hij het daadwerkelijk gedaan heeft. De directeur besliste om hem te sanctione­ren, tegen het advies van verschillende leraren in. Zelf vind ik de opgelegde straf erg vernederend: in elk lokaal waar die leerling les heeft is nu een bank voorbehouden met het opschrift “Dit is de bank van …”

Leraar

Als je op onze school taakstraf krijgt, moet je de hele dag een geel fluovestje dragen. Wij vinden dat stigmatiserend en vernederend. We hebben al aan de directeur gevraagd welk nut dat jasje heeft, maar hij antwoordt niet.

Amber (14)

Uit het jaarverslag van de Kinderrechtencommis-saris, Vlaanderen 2007. www.kinderrechten.be

KLASSE • Nr. 181

11

Proef de melk en

de suiker bij dit

koffiegesprek in

het filmpje van

TV.Klasse via

www. klasse.be

KLASSE • Nr. 181

12

Steven Ronsijn, leraar Frans, aardrijkskun-de, project en ICT-Coördina-tor (2u) Sint-Lievenscollege Gent

geven, en er ontzettend veel initiatieven zijn, dreigen leraren soms tussen de bomen het bos niet meer te zien. Ik aarzel dus wat over het antwoord op je vraag. Ik denk wel dat we als overheid misschien moeten streven naar één ingang, een eengemaakt loket, een soort educa­tieve portaalsite waarbij je er als gebruiker zeker van bent dat je via die weg het goede overzicht krijgt over wat ‘Brussel’ allemaal aanbiedt aan projecten, hulpmiddelen en informatie. Daar werken we aan.”

als beginnend leraar heb ik het gevoel elke dag opnieuw het warm water

te moeten uitvinden. waarom hebben we nergens na die honderden

jaren onderwijs iets substantieels waar ik terecht kan: ik heb nu die les en

ik wil die inhoud geven. ik stel in deze kennismaatschappij een gebrek aan

kennismanagement vast.

frank vandenbroucke: “Een interessante opmerking. Het ministerie van Onderwijs zegt wat de eindtermen zijn en laat het aan de men­sen in het onderwijs zelf over om leerplannen te ontwikkelen en daarin te verwijzen naar hulp­middelen en schoolboeken om de eind termen te realiseren. Dat is onderwijsvrijheid. We houden de scholen dus niet bij het handje. Dat heeft veel voordelen. Landen waar ze vanuit het ministerie zeggen ‘En nu moet je dit of dat boek volgen’, zijn niet meteen de beste voorbeelden. Maar vermits we helemaal geen directieven

KLASSE • Nr. 181

13

“Het is heel moeilijk om in de media een genuanceerde boodschap

te brengen”, zucht onderwijsminister Frank Vandenbroucke. “Dertig

seconden krijg je, daarmee moet je het doen.” Klasse geeft de

onderwijsminister véél meer tijd: een namiddag lang met zestien leraren

op de koffie. Na een oproep in Lerarendirect willen bijna driehonderd

leraren over zijn beleid komen discussiëren. En wat doet de minister

die woensdagnamiddag? Hij moet anderhalf uur op zich laten wachten.

Opgehouden in het parlement. “Dan trekken we zelf naar het parlement”,

suggereert een deelnemer. Niet nodig: Frank Vandenbroucke arriveert

toch, maar tijd om taart aan te raken of van koffie te slurpen heeft hij niet.

Voor de zestien vragen van Klasse­lezers daarentegen...

Op de koffie bij de minister

Luc Daelemans

©

Johan Van Loo, leraar PAV, Sint-Martinus-scholen Overijse

frank vandenbroucke: “Voorlopig bestaat uw idee al in enkele proeftuinen, onder meer in Maaseik. Men werkt daar niet meer met onderwijsvormen maar met belangstellings­gebieden. Maar zo’n hervorming van de tweede en derde graad secundair voor heel Vlaanderen is heel ingrijpend. Ze verandert ook de rol van de scholengemeenschappen en de schoolbe­sturen, de locaties van scholen, de affectatie en functiebeschrijving van personeelsleden. We namen ons voor tegen het einde van de regeerperiode met een blauwdruk te komen voor een nieuw secundair onderwijs. Met een blauwdruk bedoel ik: de neuzen van de be­langrijkste actoren in dezelfde richting zetten, zonder al decretaal werk te doen. Dat betekent dat we ons tijdens deze regeerperiode moeten

buigen over de vraag of de hiërarchische verde­ling in onderwijsvormen nog het ideale kader is om opleidingen te organiseren die meer op competenties, op creativiteit en op zelfstan­digheid gericht zijn. Een indeling in belang­stellingsgebieden biedt niet alleen meer kansen om leerlingen beter te oriënteren, ze maakt het misschien ook mogelijk over de grenzen van de onderwijsvormen samen te werken en op lange termijn de beschotten tussen aso, tso en bso weg te halen. Een eenvoudige discussie is dat niet. Ik hoed me ervoor om dit met slogans aan te pakken. Vandaar de keuze voor proeftuinen, vervolgens een ‘blauwdruk’, en dan pas decre­taal werk.

D e minister heeft in het verleden vaak gezegd dat hij bso (en ook tso)

wil herwaarderen. waarom de termen aso, tso en bso niet laten vallen

en daarmee het neerkijken op bso en tso tegengaan?

An D’haeze, leraar Neder-lands, PAV en leefsleutels Technisch Instituut O.-L.-Vrouw Oudenaarde

frank vandenbroucke: “Vanuit Brussel kos­tenbeheersing organiseren voor het secundair onderwijs is geen eenvoudige zaak. We kunnen dat niet aanpakken zoals in het basisonderwijs en wel om twee redenen. Ten eerste zou dat heel duur zijn. Als we in het secundair onder­wijs eenzelfde operatie zouden doorvoeren als in het basisonderwijs, dan zouden we de secun­daire scholen een veelvoud moeten toekennen van de middelen die we inzetten in het kader van de kostenbeheersing in het basisonderwijs. Maar vooral, een maximumfactuur invoeren in het secundair onderwijs is niet zo simpel: de kosten in scholen en studierichtingen, en zelfs binnen dezelfde studierichtingen kunnen fors verschillen. Daarom bepleit ik eerst een beleid van bewustmaking en correcte toepassing van de regelgeving. Via overleg met het hele veld willen we komen tot een kostenbewust school­

beleid in elke school. Nu al proberen we de LOP’s rond dit thema te versterken.

Verder komt er met het decreet over studie­financiering een nieuw stelsel van selectieve financiële ondersteuning voor ouders met stu­derende kinderen, met schooltoelagen voor het basis­ en het secundair onderwijs en studie toelagen voor het hoger onderwijs. Bijna 40 000 leerlingen extra komen al in aanmerking voor een toelage en de schooltoelage in het secundair onderwijs bedraagt nu gemiddeld ongeveer 250 euro in plaats van gemiddeld 160 euro. Vanaf het schooljaar 2008­2009 gaan we qua werkingsmiddelen ook vooral rekening houden met de sociale achtergrond van de leerlingen. Scholen met veel kansarme leerlin­gen zullen dus meer geld krijgen om hen op te vangen.”

i k wil mijn zorg uitspreken over kansarme kinderen en steun voor initiatieven

vragen zoals een kansenpas, vertrouwensgroepen op school, huiswerk-

begeleiding ... welke nieuwe initiatieven neemt de minister op het vlak van GOk

voor de toenemende groep kinderen van mensen met een laag inkomen?

Ik wil scholen niet bij het handje houden

KLASSE • Nr. 181

14

frank vandenbroucke: “Scholen werken al ja­ren rond gezondheid via de vakoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen. Het is niet de bedoeling om alles wat al bestaat overboord te gooien, maar te behouden wat goed is en ge­zondheidsinitiatieven aan te moedigen. We pro­beren scholen wel maximaal te ondersteunen in het ontwikkelen van een gezondheidsbeleid. De gezondheidscoördinator van de Vlaamse Onderwijsraad speelt hierbij een belangrijke rol. Scholen kunnen wel een financiële tegemoet­koming krijgen voor gezondheidsprojecten. Wanneer ik van gelijke kansen mijn beleidsprio­riteit heb gemaakt, zijn ook gelijke kansen voor

gezondheid daar een belangrijk deel van. Een gezond lichaam, een scherpe heldere geest en een realistisch positief zelfbeeld zijn essentieel om de samenleving met gelijke kansen binnen te stappen. Maar daarom hoeven leraren niet alle gezondheidsproblemen waarmee leerlin­gen te kampen krijgen op te lossen. Ze moeten wel een beroep kunnen doen op de expertise in de gezondheidssector. Het CLB kan zorgen voor een geschikte doorverwijzing. Als scholen een gezondheidsbeleid uitwerken, moeten er ook afspraken worden gemaakt hoe leerlingen met gezondheidsproblemen op de best moge­lijke manier kunnen worden geholpen.”

Anne Wuyts, leraar huishoudkunde, KTA-Protechnica Halle

het gezondheidsbeleid dat scholen moeten voeren krijgt onvoldoende

middelen. al die mooie ideeën zijn in de praktijk niet haalbaar.

ze vergen van de gemotiveerde leraren zoveel werk dat ze het na een tijdje

voor bekeken houden. kan de school daar geen uren voor krijgen?

is gezondheidsbeleid geen onderdeel van het GOk-beleid?

frank vandenbroucke: “Ik deel uw bekom­mernis. Ik heb drie prioriteiten in verband met gelijke kansen: taal, taal en taal. Dat is cruciaal als je gelijke kansen op uitstekend onderwijs wil realiseren. We moeten ouders bewust ma­ken hoe belangrijk taal wel is. Dat gaat hand in hand met de sensibilisering dat kleuteronder­wijs belangrijk is. Hier is een taak weggelegd voor de regioverpleegkundige van Kind en Gezin. Zij zien kinderen vaak tot net voor het moment dat ze naar de kleuterklas kunnen. Zij moeten ouders mee duidelijk maken hoe be­langrijk het is Nederlands te kunnen en naar de

kleuterschool te gaan. Ik denk dat we ook een algemeen signaal moeten geven aan alle ouders in Vlaanderen: dat elk kind, voor het naar het eerste leerjaar in een Nederlandstalige school kan, minstens een jaar in een Nederlandstalige kleuterklas moet hebben gezeten. 99,9 procent van de kinderen zit daar al, maar voor de andere is het belangrijk dat je dat zo formuleert. Som­mige ouders hebben een bepaald beeld van wat leerplichtonderwijs is door wat ze gewoon zijn in hun land van herkomst. Voor deze ouders is het een signaal: hé, er gebeurt nog vóór het eerste leerjaar iets in het onderwijs.”

Noël Brands, directeur basisschool Het Mozaïek, Beverlo

kan de overheid ouders niet bewuster maken dat kinderen die thuis

geen nederlands spreken toch een basiswoordenschat moeten kennen

als ze instappen in de kleuterklas?

frank vandenbroucke: “Sinds 1 september 2007 zijn we in het secundair onderwijs gestart met de invoering van een volwaardige evalua­tieprocedure. Werken met functiebeschrijvingen was al verplicht vanaf 1 september 2004. Het evaluatieproces is inderdaad in eerste instantie bedoeld als een positief beleidsinstrument om personeelsleden te coachen, te begeleiden en te motiveren. Zo gaat het overigens ook in de pri­vate sector: functiebeschrijvingen en evaluaties dienen daar niet om mensen ‘buiten te gooien’. Natuurlijk, als de begeleiding er niet in slaagt

om het personeelslid voldoende te motiveren en bewust te maken van zijn opdracht en taken, dan kan een evaluatie eindigen in een evaluatie met eindconclusie ‘onvoldoende’. Daar zijn ern­stige consequenties aan verbonden: afhankelijk van het statuut van het personeelslid kan één of meer evaluaties met conclusie ‘onvoldoende’ al tot ontslag leiden. Maar dat negatieve verhaal is eigenlijk niet de doelstelling. Nu, dit is allemaal nieuw, en we hebben afgesproken dat we deze nieuwe benadering zullen evalueren, nadat we het enkele jaren de kans hebben gegeven. “

Marina De Vuyst, adjunct-directeur, Berkenboom Humaniora, Sint-Niklaas

Directies hebben met evaluatiegesprekken en evaluaties oprecht de

bedoeling om hun personeel te stimuleren. toch kennen we allemaal

die ene collega die niet goed functioneert. hoe kan je op een respectvolle

manier afscheid van hen nemen?

KLASSE • Nr. 181

15

frank vandenbroucke: “VDAB en Syntra wil­len een werkloze via opleiding zo snel mogelijk aan een job helpen. Onderwijs is meer geschikt voor het langere en diepgravender werk. Toch zetten we met het hoger beroepsonderwijs een serieuze stap naar de arbeidsmarkt. CVO’s krijgen voor nieuwe opleidingen in het hbo een unieke positie: terwijl instellingen van het secundair onderwijs enkel nieuwe opleidingen van niveau 4 mogen organiseren (Europa deelt alle opleidingen in via een schaal van 1 tot 8) en hogescholen enkel opleidingen van ni­veau 5, zullen CVO’s zowel opleidingen van ni­

veau 4 als 5 kunnen organiseren. Dit geeft hen meer mogelijkheden. Bovendien is dit een sterke stimulans om met de andere onderwijsniveaus nauwer samen te werken. Dat wil ik in de nabije toekomst uittesten. De SERV ontwikkelt tegen half maart vijf beroepscompetentieprofielen waarvan de sectoren menen dat er behoefte is aan een hogerberoepsopleiding. We zullen dan een oproep doen aan CVO’s, instellingen van secundair onderwijs en hogescholen om in samenwerkingsverband een nieuwe opleiding uit te tekenen.”

Griet Van Marcke, Coördinator Hoger Onder-wijs, CVO Hitek vzw Kortrijk

u wil starten met een hoger beroepsonderwijs. nieuwe opleidingen moeten aan-

sluiten bij de vraag van de arbeidsmarkt. nieuw is ook de samenwerking tussen

cvO’s, syntra, vDab, secundair en hoger onderwijs. maar daar zien we grote verschil-

len: wij hangen vast aan het ministerie van Onderwijs, daarom duurt het normaal

jaren voor we een nieuwe opleiding kunnen beginnen. syntra en vDab kunnen veel

vlotter werken. moeten ook cvO’s niet veel flexibeler kunnen programmeren?

Joris Schoonjans,opvoeder Scheppers-insti-tuut Wetteren

frank vandenbroucke: “Ik vind de scholen­gemeenschappen belangrijk, omdat ze scholen efficiënt kunnen ondersteunen en de kans geven om zich meer toe te leggen op hun ei­genlijke pedagogische project. Daarom vind ik uw vraag belangrijk. Tegen 2009 wil ik duidelijk­heid scheppen over de mogelijkheden tot vaste benoeming voor de ondersteunende functies binnen de scholengemeenschap. Dat in de uren ICT en de middelen voor ondersteuning van de scholengemeenschap nog geen vaste benoeming mogelijk is, heeft te maken met de specifieke structuur van de scholengemeen­

schap. Tot nu toe blijft het statuut van de perso­neelsleden in het onderwijs immers gebonden aan de inrichtende macht als rechtstreekse werkgever. De scholengemeenschap heeft in deze verhouding geen rechtspersoonlijkheid, omdat het hier in veel gevallen nog altijd gaat om een vrijwillig samenwerkingsverband tus­sen meerdere inrichtende machten. Alleen waar scholengemeenschap en inrichtende macht samenvallen, kan de scholengemeenschap rechtspersoonlijkheid aannemen en optreden als inrichtende macht.”

u vindt ict in de scholen heel belangrijk, maar dat blijkt niet uit de soort omka-

dering die de scholen ervoor krijgen. in de uren ict kan men nog steeds niet

vast benoemd worden. hoe wil u een degelijke werking van de scholengemeenschap

organiseren zonder een degelijk statuut voor de medewerkers?

Josiane Verstraete, leraar Ned.-Eng. aso; leerlingbegeleider mentor/coach beginnende leraren, Sint-Paulusinstituut Gent

frank vandenbroucke: “De huidige regel­geving biedt leraren ook bescherming, denk maar aan de tijdelijke aanstelling of de vaste benoeming. Overstappen van het ene naar het andere ambt of niveau zou de jongste en nieuwste leraren onder druk kunnen zetten, omdat zij altijd de plaats zouden moeten rui­men voor de ‘oudere’ of meer ervaren leraren. Toch kunnen vastbenoemde personeelsleden al jarenlang tijdelijk aan de slag gaan in een ander onderwijsniveau zonder dat ze onmiddellijk

hun benoeming kwijtspelen. Ze kunnen dat via het verlof om tijdelijk een andere opdracht uit te oefenen, het ‘verlof TAO’. Vastbenoemde personeelsleden in het secundair onderwijs kunnen het aanvragen aan hun inrichtende macht om bijvoorbeeld tijdelijk een opdracht op te nemen in een CVO. Daar kan je op relatief korte termijn voldoende rechten opbouwen (in principe al na een schooljaar of 360 dagen prestaties) om mee te dingen naar een vaste benoeming. ”

als men leraren langer aan het werk wil houden, dan begrijp ik niet dat het hen

regeltechnisch zo moeilijk wordt gemaakt om over te stappen van voltijds

dagonderwijs naar bijvoorbeeld een centrum voor volwassenenonderwijs (cvO)

of avondonderwijs. Die leraren zijn nog heel gemotiveerd maar vrezen gewoon dat

pubers hen stilaan ‘te oud’ gaan vinden

KLASSE • Nr. 181

16

Jan Van Landeghem, Directeur Academie Bornem, docent compositie aan het KCB Brussel Erasmushogeschool

van het basisonderwijs via nascholing instru­menten, methodes en attitudes aanreiken om de leerlingen de eindtermen muzische vorming te helpen bereiken. Terwijl de leraar basison­derwijs de vorming volgt, werkt een collega van het DKO in de basisschool met de kinde­ren. Momenteel evalueren we deze tijdelijke projecten. We gaan na of en op welke manier de samenwerking tussen het DKO en het leer­plichtonderwijs in de toekomst structureel kan worden verankerd.”

we vangen negatieve signalen op van ouders over de muzische vorming in het

kleuter- en basisonderwijs. De leraren hebben meestal geen gespecialiseerde

opleiding genoten. samenwerken met het deeltijds kunstonderwijs (DkO) is eerder

uitzondering dan regel. zou het niet een buitengewone gelegenheid zijn om deze

samenwerkingsverbanden in een nieuwe structuur voor het DkO te stimuleren?

De kinderen van vandaag zijn immers de cultuurdragers van morgen.

frank vandenbroucke: “U weet dat een Aus­tralische onderzoekster, Anne Bamford, onder andere het DKO kritisch onder de loep heeft gehouden. Eén van haar kritieken luidt: jullie zijn versnipperd bezig met kunst en cultuur. Daar raakt haar kritiek uw suggestie. Tegen eind mei verwacht ik van een klankbordgroep een advies waar een breed veld achter staat. Ik ben geneigd om op uw suggestie positief te antwoorden. Momenteel lopen er in het DKO tien tijdelijke projecten muzische vorming waarbij leraren van één of meer academies voor deeltijds kunstonderwijs (DKO) hun collega’s

frank vandenbroucke: “Het Jaar van de Kleuter past in de ‘tienkamp voor gelijke onder­wijskansen’ waartoe ik oproep. Die tienkamp begint in de kleuterklas. De meeste buiten­landse experts zeggen dat ons onderwijs bij de 15­jarigen zo goed scoort omdat ze zo’n goede basis in de kleuterklas krijgen. Dus is het des te dramatischer voor die leerlingen die niet of niet regelmatig naar de kleuterklas komen. Op de eerste plaats benadruk ik met ‘Het Jaar van de Kleuter’ hoe belangrijk maar ook goéd ons kleuteronderwijs wel is. De tijd van de bewaar­school is ver achter ons: we bereiden kinderen voor op de lagere school, we ‘socialiseren’ ze om het met een ingewikkeld woord te zeggen, maar concreet betekent dat onder meer ze zich goed en gelukkig voelen in een groep... We willen dat alle ouders inzien hoe belangrijk de kleuterklas wel is voor de ontwikkeling van hun kind. Vandaag komen kinderen die in zogenaamde

zomerklasjes instappen, vaak in grote klassen terecht. We willen ouders het signaal geven dat we daar nu toch wat tegen in gaan. Het geld voor de zomerklasjes hebben we verdrievoudigd tot 15 miljoen euro per jaar. Voor een regering ‘in Brussel’ zijn dat emmers vol, maar ik weet goed dat jullie daar per school natuurlijk maar druppels van zien. Dat begrijp ik. Het aantal lestijden dat we uitdelen is intussen al meer dan maal drie, het aantal scholen dat ervan geniet, is meer dan maal acht, maar het zijn wel kleine pakketjes, die geleidelijk doorstromen.”

Joeri Sterckx, kleuterleider & school-verantwoordelijke, GBS Moorsel, Tervuren

het jaar van de kleuter belooft ‘kleinere kinderen in kleinere klassen’.

Daar hebben we tot nu toe niet veel van gemerkt.

Voor een regering zijn dat emmers vol, maar per school zien

jullie natuurlijk maar druppels

300 vraagstellers krijgen een persoonlijk antwoord van de minister. Een selectie vind je op

www.klasse.be

KLASSE • Nr. 181

17

Annemie Quaedpeerdt, ASV leerkracht OV1 van een auti-structuurgroep, BuSO St-Elisabeth Peer - Wijchmaal

frank vandenbroucke: “Maar er is geen snelheid, de ‘snelheid’ is op dit ogenblik zelfs nul, en dat is mijn bewuste keuze! Al tien jaar discussiëren we in Vlaanderen over de relatie tussen buitengewoon onderwijs en het gewone onderwijs. Aan de ene kant zeggen mensen: ‘Er is recht op inclusie en ouders moeten het recht hebben om te kiezen, en je moet met je kind naar een gewone school kunnen gaan, wat ook de stoornis is.’ Aan de andere kant heb je men­sen die zeggen: ‘Ja maar, je vraagt van leraren in de gewone school dingen die niet haalbaar zijn, dat is niet goed voor de kinderen.’ Het is een hartstochtelijk debat, omdat al die mensen het hartstochtelijk goed willen doen voor kinderen. Als politicus moet je bij zo’n hartstochtelijk debat vragen aan mensen om eerst dezelfde bril op te zetten en daarmee naar het probleem te kijken. Het tweede wat je moet vragen: nuance. Dit vat je niet in zwartwitsimplismen, het zal al­tijd een en­en­verhaal zijn van dingen die je in

het buitengewoon onderwijs doet en dingen die je in het gewoon onderwijs doet. Zorg is altijd ‘en­en’. Welke bril zetten we op? De huidige is verouderd. De typologieën zijn verouderd, waar zit bijvoorbeeld ‘autisme ‘? Laten we ook kijken naar wat we nu doen. De wereld benijdt ons voor ons buitengewoon onderwijs. Daar zit heel veel expertise en die wil ik niet wegvegen. Ik wil het buitengewoon onderwijs niet afkalven en sta ook niet achter elke ouder die zijn vinger opsteekt en zegt: ‘Ik denk dat mijn kind het recht heeft om naar die school te gaan. Punt.’ Als samenleving moet je ervoor zorgen dat elk kind de beste plaats krijgt. Dat kan je niet louter baseren op de eis van elke individuele ouder. Ik wil wel dat er zaken veranderen, maar zonder te forceren. Ik heb ook nergens een urgentie op gekleefd. Ik heb wel gesteld dat een hervorming van het zorglandschap uitgerold zou moeten zijn tegen 2016, maar tegen dan is Guy Ver­hofstadt minister van Onderwijs. (lacht)”

De minister wil structurele veranderingen doorvoeren in het buiten-

gewoon onderwijs. ik schaar me achter de principe van zijn nieuwe

leerzorgkader maar heb vragen bij de snelheid waarop al die veranderingen

er moeten komen.

Marleen Beirnaert, directeur, GBS Kallo

frank vandenbroucke: “Ik ben het met u eens als u zegt dat we in de toekomst het best niet meer blijven werken met louter verklaringen op eer. Het voorstel dat ik onlangs op tafel gelegd heb voor de financiering van de wer­kingsmiddelen van scholen is op dat punt al een vooruitgang. De werkingsbudgetten zullen voor een deel afhangen van het sociaal profiel van de leerlingen. Dat omvat vier indicatoren. De opleiding van de moeder en taal vragen we op via de school. De twee andere indicatoren halen we uit administratieve databanken. Zo willen we van de leerlingen weten of ze uit een buurt komen waar veel schoolse vertraging is en wat de inkomenssituatie is thuis: ontvangen ze een schooltoelage of niet? Wat we aan de ou­ders vragen, vergelijken we met wat we weten uit de databanken. Bovendien kunnen we ook de onderlinge samenhang van de antwoorden

van de ouders nu vergelijken. Dat alles laat al een zekere ­ statistische – controle toe. We zien nu gelukkig dat die indicatoren samenhangen. Ze tonen ons ook het sociaal uitzicht van een school. Uw vraag is: kan je dat wel afleiden uit zo’n bevraging? Ja, zeg ik: statistisch kan dat en klopt dat. Binnen enkele jaren wil ik een sys­teem dat met meer robuuste, objectief vastge­legde gegevens werkt en dat het ongemak dat u voelt bij een bevraging van ouders helemaal kan wegvlakken. Mijn langetermijndoelstelling is om alle gegevens uit databanken te halen en ouders niets meer te vragen. Ik zou willen dat er in Vlaanderen een opleidingdatabank komt. Die kunnen we maken. Dan hoeven we die verve­lende vragen aan moeders niet meer te stellen. En ik zou ook een databank willen krijgen over de taalvaardigheid en het taalgebruik van een kind. Dat bereiden we eveneens voor.”

ik heb grote bedenkingen bij de verklaringen op eer die ouders moeten

invullen opdat we de GOk-indicatoren kunnen bepalen.

Geen enkele wereldkaart is volledig zonder Utopia

KLASSE • Nr. 181

18

Fabienne Mouton, leraar godsdienst en leefsleutels, De Bron, Tielt

frank vandenbroucke: “Ik ben gewonnen voor de idee van een ‘brede school’ en meer samenwerking met cultuur en sport. We heb­ben daarrond ook proefprojecten gelanceerd. Langs de andere kant begrijp ik dat mensen zeggen dat we de taak van de school zelf dui­delijk moeten omschrijven en in die zin ook wel beperkt houden. De school moet leerlingen

een brede ontwikkeling geven, maar kan en mag ouders of andere opvoedende instanties niet vervangen. Wel ben ik ervan overtuigd dat scholen nog effectiever met hun lestijd en met hun leermiddelen kunnen omspringen, zodat zij tijd kunnen vrij maken voor allerlei nieuwe uitdagingen.”

Jan Van Kerckhoven, leraar godsdienst, Heilig-Grafinstituut Turnhout

frank vandenbroucke: “Goed onderwijs is onderwijs dat zich voortdurend vernieuwt. Maar ik denk dat je vernieuwingen niet van bovenuit kan organiseren, laat staan met één pennentrek voor alle scholen van Lanaken tot in Oostende. Daarom hecht ik zoveel belang aan ‘proeftuinen’, waarin vernieuwingen wor­den uitgeprobeerd en men ook eens buiten de lijntjes kan kleuren. Binnen de bestaande lijnen is overigens ook heel wat vernieuwing mogelijk. Vandaag bepalen de eindtermen wat leerlingen moeten kennen en kunnen binnen bepaalde vakken van de basisvorming of binnen vakover­schrijdende thema’s, waarrond maatschappelijk een consensus bestaat. Daarnaast beschikken scholen echter over vrije ruimte, die net bedoeld is om over de muurtjes van de vakken te kijken.

Eigenlijk zou elke school bezig moeten zijn met creatief en innovatief werken aan de relatie tussen leraar en leerling. De manier waarop je leerlingen iets leert, dat is ongelooflijk interes­sant. En het codewoord is didactiek. Daarin moeten leraren zich onderscheiden, zij kunnen leerlingen op een betere manier iets bijbrengen. Onderwijsvernieuwing zal ons op die manier dichter bij een onderwijs brengen waar jullie van dromen en ook dichter bij een manier van leren waarop leerlingen zelf leren, door ’s avonds aan hun computer te zitten bijvoorbeeld. U ziet, we dromen allemaal wel eens. ‘Geen enkele we­reldkaart is volledig als daar niet Utopia op ligt’, zei Oscar Wilde.”

als we ons énkel lieten leiden door de vraag wat mensen moeten weten en

kunnen als ze achttien zijn, en hoe ze die kennis en vaardigheden moeten of

kunnen verwerven, en als we dan géén rekening moesten houden met school-

gebouwen, met leerlingen in klaslokalen en duizenden mensen die op school hun

brood verdienen, zouden we het onderwijs dan anders organiseren? Of mogen we

niet over utopieën spreken?

school lopen moet toch niet altijd ingevuld worden als x-aantal lesuren

verspreid over x-aantal schooldagen? ik droom van een ‘open school’

waar leerlingen samen leren, samen leven, samen ontspannen, samen

uitstappen maken, samen activiteiten organiseren, zodat een deel van de

vakantietijd op andere manieren ingevuld wordt.

frank vandenbroucke: “Vanaf volgend acade­miejaar krijgt een student bij zijn eerste inschrij­ving in het hoger onderwijs een leerkrediet van 140 studiepunten. Als een student zich inschrijft voor een opleiding, worden de studiepunten waarvoor hij inschrijft afgetrokken van het leerkrediet. Als een student studiepunten ver­werft, worden die opnieuw aan zijn leerkrediet toegevoegd. De eerste 60 studiepunten die een student verwerft, tellen dubbel. Als de student een master heeft verworven, gaan er 140 studie­punten van zijn leerkrediet. Als de student dan

nog leerkrediet over heeft, kan hij die gebruiken om een nieuwe initiële bachelor of masterop­leiding te volgen. En als hij onder de 60 valt, dan komen er na zijn afstuderen per jaar weer 10 punten bij. Vanaf het volgend academiejaar zal de student via de nieuwe studentenportaal van de overheid zijn leerkrediet kunnen nakij­ken. In de onderwijsinstellingen bereidt men de invoering van het leerkrediet momenteel volop voor. Om studenten, hun ouders en CLB’s op de hoogte te brengen, werken we momenteel een communicatiestrategie uit.”

Vincent Mertens, studieadviseur, Katholieke Hogeschool Leuven, Departement Sociale School Heverlee

het leerkrediet gaat begin volgend academiejaar van start. hoe denkt

de minister de onderwijswereld en de (kandidaat-) studenten te

informeren over deze nakende grondige ingreep?

KLASSE • Nr. 181

19

Skip ODonnell / ISTOCK

©

Je hebt een vraag, een praktisch probleem in de klas of lerarenkamer, een knoop waar je maar niet uitkomt? Of je hebt uit ervaring een leuk weetje of stappenplan voor je colle­ga’s en wil dat graag in deze HELP!­rubriek? Stuur een mailtje (onderwerp HELP) naar redactie.leraren@klasse.be of zoek en help elkaar op www.klasse.be/leraren

HELP!

“Laat ik hem ‘ticcen’?”

Dat mag, maar het tarief is niet wettelijk vastgelegd. Ver­plaatsingen in opdracht van de school met de eigen wagen zijn geen ‘woon­werkverkeer’, maar ‘dienstverplaatsingen’. Bij dienstverplaatsingen bepaalt het schoolbestuur als werkgever

zelf het bedrag van de vergoe­ding. Omdat die materie niet tot de bevoegdheid behoort van het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming, bestaat hierover geen overheidsregle­mentering.

Benzine terugbetaald?

“De directeur wil met het pedagogisch team vergaderen in de Ardennen. De rit er naartoe gebeurt met eigen wagen. Mag ik die ‘kilo­meters’ indienen? Zo ja, tegen welk tarief?” (Niels J.)

RUGKLACHTEN VOORKOmEN:

Ongeveer de helft van de leraren in Vlaan­deren heeft last van lage rugklachten. Op één na vormen ze de belangrijkste oorzaak van ziekteverlof. Hou je rug fit op school. Zes tips.

Beweeg vaak.1. Ga te voet naar school of parkeer je auto een eindje verder; bewaking of een tussenuur is een kans om te bewegen. Kies niet voor de lift als er ook een trap is.

Aan het bord?2. Bekken gekanteld, voeten lichtjes uit elkaar, gewicht op beide voeten en rechte rug.

Als leraar sta je heel vaak rechtop. 3. Vermijd hoge hakken!

Maak je 4. boekentas niet te zwaar. Verdeel het gewicht of gebruik een rugzak.

Zit bij verbeterwerk 5. niet te lang in dezelfde houding. Wissel af. Mis­schien investeert de school in enkele zitballen voor de lerarenkamer?

Achter de computer?6. Zorg dat het midden van het scherm op ooghoogte staat. Houd je armen in een rechte hoek aan het toetsenbord en zit met rechte rug op je stoel.

“In mijn klas zit een leerling met Gilles de la Tourette. Onlangs kreeg hij in de les ‘een aanval’. Ik denk dat ik niet helemaal juist reageerde. Zijn ouders geven wel tips, maar vooral vanuit een thuissituatie. Wat doe ik bij zo’n ‘aanval’? (Barbara V.)

Ongeveer één op vijftig mensen lijdt aan het Tourettesyndroom. In de lagere school heeft één op vijf kinderen soms een tic: knipperen met de ogen, hoofd­schudden, keelschrapen .... Wat doe je als een leerling begint te ‘ticcen’?

• Beloon of straf niet. De leer­ling heeft geen controle over de tics. Vraag hem niet om zich te beheersen, om beleefd te blij­ven, stil te zitten, de les niet te storen. Besteed zo weinig mo­gelijk aandacht aan de tics.

• Geef de leerling een plaats in de klas waar hij de anderen het minst stoort, bij voorkeur aan de zijkant of dicht bij de deur.

• Alsdeticsechttéveelstoren,geef je de leerling even de tijd om in de gang of op de speel­plaats ‘uit te ticcen’. Spreek dat vooraf af. Alleen al het besef dat hij in zo’n noodgeval even weg kan, vermindert de stress (en mogelijk ook de tics).

• Informeer de klasgenoten. Zorg dat zij begrijpen wat er aan de hand is. Doe dat in overleg met de leerling.

• Veel kinderen met Tourette­syndroom hebben het gevoel dat ze slecht, dom of gek zijn. Als jij hen beschouwt als een volwaardig lid van de klas, volgen de medeleerlingen wel.

Meer info op www.tourette.be

Pali Rao / ISTOCK

©

Dóri O’Connell / ISTOCK ©

KLASSE • Nr. 181

20 H E LP !

zekerdoen

Acties

Algemeen

BAsis exclusief

secundAir exclusief

BREENDONK zaterdag 23 februari &

zaterdag 1 maart

Overleven in een nazikampHet Fort van Breendonk is één van de best bewaarde nazikampen. Met het grootste respect voor de historische waarheid is het kamp in 2003 volledig gerenoveerd. Op zaterdag 23 februari of op zaterdag 1 maart breng je een geleid bezoek aan de werven waar gevangenen dwangarbeid verricht-ten. Je loopt via de douches naar de gevangenenkamers, de folterkamer en de executieplaats. Je doorkruist het hele fort.

Je voelt in Breendonk berouw voor iedere glimlach. Terwijl je luistert naar verhalen van overlevenden ril je in de vochtige slaapplaatsen. Alleen de aanblik is al onmenselijk. Beeld je daarbij Duitse bewakers in die bevelen snauwen. De dreigende hond van de kampcommandant, nooit om een beet verlegen. De veel te kleine portie brood met waterige soep. Dysenterie, longziekten, steenpuisten, koorts…

In iedere ‘Zug’ (kamer) zaten maximaal 48 gevangenen. Omdat ze weer-standers, Joden, socialisten of communisten waren. Omdat ze weigerden te klikken. Of niet aan de censuur wilden meewerken.

De uitputtende arbeid. Het dagelijkse gevecht om de beste werktuigen die de werkdag zwaar maar net niet onmenselijk zouden maken. Defileren langs het lijk van een medegevangene. Doodgeschoten omdat hij zoge-zegd probeerde te ontsnappen.

Mem

oriaal Fort van Breendonk

©

HOe scHrijf je in?Deze actie staat open voor leraren met collega of partner en max. drie eigen kinderen. Leraren krijgen gratis toegang, partners en kinderen betalen 2 euro voor toegang en rondleiding (i.pv. 5 of 6 euro als toegangsprijs). De diepe indruk die het bezoek achterlaat, maakt de actie eerder ongeschikt voor kinderen jonger dan 14 jaar. Inschrijven gebeurt uitsluitend via www.lerarenkaart.be (startpagina, rubriek inschrijven - lerarendagen). Dat kan tot 3 februari, tenzij de actie eerder volzet is. Je kiest voor een rond-leiding in de voormiddag, rond de middag of ’s namiddags. Als je bij de gelukkigen bent, krijg je je toegangsbewijs per post.

Het prOgrammaDe • rondleidingen op 23 februari en 1 maart starten tussen 9.30 en 15.30 uur en duren anderhalf uur. Voor de rondleiding krijg je de nieuwe kortfilm over het Memoriaal te zien in de Simonartzaal. Die film krijg je achteraf mee, samen met het pas afgewerkte pedagogisch dossier over het Fort met daarin acht fiches. Die behandelen onder andere de reden tot aanhouding, de honger in Breendonk, verhalen van slachtoffers en getuigen, mishandelingen, het proces van de ontmenselijking.Voor wie ’s ochtends komt, staan koffie en croissants klaar. •Bezoekers die rond de middag aankomen, krijgen belegde broodjes. ‘s Namiddags is er koffie met een versnapering. De conservator en de historici van het Memoriaal beantwoorden je •extra vragen.Wil je er een • daguitstap van maken? Dan is een bezoek aan Technopolis een goed idee. Een uitstekende kans om geheim agent te spelen in de tentoonstelling ‘Top Secret’. 10 kilometer rijden brengt je naar dit centrum voor wetenschappen en technologie in Mechelen. Leraren krijgen er gratis toegang op vertoon van hun lerarenkaart, de gezinsleden betalen het gewone tarief. Op vertoon van je toegangsbewijs voor het Fort van Breendonk krijg je op deze dagen bij Technopolis een gratis spionnengadget (1 per gezin). Andere combinatiemogelijkheden: Planckendael, het Fort van Liezele.

ZEKER DOEN • Nr. 181

22 met KlAsse nAAr BREENDONK

ACTIE

Dieren met kOrting5 000 inwoners. Zonder burgemeester of schepencollege. Maar met meer dan 100 miljoen bezoekers. De Antwerpse Zoo is een dorp met een heel speciale populatie, van aardvarken tot zwarte rat. Ook Dierenpark Planckendael verzamelt leven van over de hele planeet. Gek op de gouden gifkikkers of de rode ibissen uit Amerika, de Afrikaanse lepelaar en de laaglandgorilla, de reuzenkangoeroe of de kea? Je kan je lie-velingen vaker bezoeken als je een abonnement neemt op Zoo Antwerpen en Planckendael. Als houder van de lerarenkaart krijg je 20 procent kor-ting op een individueel abonnement, een gezinsabon-nement of een abonnement voor een éénoudergezin. Op 1 februari start het nieuwe abonnementsjaar. Vanaf die dag kan je intekenen. Meer informatie en het inschrij-vingsformulier vind je op www.lerarenkaart.be (doorklik op de startpagina). Opgelet: inschrijven is pas mogelijk vanaf 1 februari 2008!www.zooantwerpen.be - 03 202 45 63 - www.planckendael.be - 015 41 49 21

nieuwpOOrt is vlakbij en tOcH…“Het is de eerste keer dat we aan een lerarendag deelnemen”, zegt Lieve Verbrugghe van het VCLB in Roeselare. “Het idee kwam eigenlijk van mijn man en ver rijden is het niet. Het valt op dat de deelnemers van heinde en ver komen. Wij zouden nooit naar pakweg Sint-Truiden gereden zijn, maar na deze dag doen we dat wellicht wel.

Nieuwpoort is voor ons niet nieuw en toch hebben we deze kuststad nu écht ontdekt. Twee keer een fantastische gids, een heel afwisselend pro-gramma, een warm onthaal en mooi weer. Alleen stonden de toeristische treintjes niet bij het juiste bord, maar voor de rest was alles tot in de punt-jes geregeld. De treinrit langs zes sluizen, door de nieuwe haven en een flink eind het hinterland in. Anderhalf uur en toch zo voorbij. Deze activiteit was misschien niet echt op maat van kinderen, maar dat is dan ook het enige kleine minpuntje.” Of dit naar meer smaakt? “Zeker weten. In Italië ontdekten we dat je in musea groeps- of studententarief krijgt en we hoor-den dat het reisaanbod van Klasse schitterend is. We kijken in elk geval uit naar de volgende lerarendag.”

kracHt van je stemOp woensdag 30 januari kan je bij de educatieve dienst van het Vlaams Parlement terecht voor negen workshops rond opvoeden tot democratie en burgerzin. Leraren derde graad basisonderwijs, alle leraren secundair onderwijs en volwassenenvorming én studenten lerarenopleiding volgen een aangepast programma. De deelname is gratis maar je moet wel vooraf inschrijven.Je wordt om 9 uur verwacht en keert om 16.30 uur huiswaarts met heel wat tips.Info en inschrijven: www.dekrachtvanjestem.be (rubriek Actualiteit) - Katrien Brebels 02 552 40 47 - dekrachtvanjestem@vlaamsparlement.be

surfen in HannOverWil je up to date blijven in de ICT-sector? Stap dan op zaterdag 8 maart op de bus en bezoek CeBIT, de grootste ICT/informaticabeurs in Hannover. Je ontdekt er een brug tussen onderwijs en bedrijfsleven. Als houder van de lerarenkaart geniet je 5 euro korting. Je busticket kost dan 55 i.p.v. 60 euro. (Vanaf 10 personen krijg je groepskorting.) Het ticket voor CeBIT kost 33 euro (vvk via www.messe.be). Schrijf je snel in en ga begin maart op computerbedevaart! De bus vertrekt uit Antwerpen (heen: 4 uur ‘s och-tends, terug: 1 uur ’s nachts), er is een opstapplaats in Turnhout (heen: 4.30 uur, terug: 00.30 uur).www.CeBITbusHannover.com (stip aan dat je lezer bent van Klasse en vul als ‘kortingformule’ het nummer van je lerarenkaart in) - visitCeBIT@contactoffice.net - 0473 98 98 87

KMDA

©KORTING

KORTING

Klasse

©VIPDAG

Vlaams Parlem

ent

©

ZEKER DOEN • Nr. 181

Ac

tie

s le

rA

re

nK

AA

rt

23

bOzar, wallOniëDe naam Wallonië wordt bedacht in 1844 en maakt pas opgang in 1886 als het de naam van een tijd-schrift wordt. De uitspraak ‘Sire, er zijn geen Belgen’ komt niet van een Vlaming, maar van Jules Destrée. Le coq hardy (de fiere haan) komt er in 1913. Of deze wetenswaardigheden voldoende zijn om een quiz over Wallonië te winnen, valt te betwijfelen. Maar van Wallonië weten Vlamingen doorgaans niet zoveel af. Het Paleis voor Schone Kunsten (Brussel) betitelt dit landsdeel meteen als ‘Dat verrassende land’ en vult de tentoonstellingszalen met Waalse kunstvoorwerpen.

Van donderdag 14 februari tot zondag 18 mei schetst deze expo een ongedwongen portret van het Wallonië tussen de twaalfde en de zestiende eeuw, lang voor de regio die naam droeg. Schilderijen, edelsmeedwerk, tapijten en sculpturen vertellen de soms onwaarschijnlijke geschiedenis van die andere Belgen. Het parcours is bovendien bezaaid met hedendaagse werken en volgt op maat van de poëzie de menselijkheid en de eenvoud.

Er zijn speciale activiteiten voor basis- en secundair onderwijs (Studio Curieuzzz en rondleidingen).

Op woensdag 5 maart (vanaf 14 uur) bezoek je als leraar de tentoonstel-ling gratis. Je partner (niet-leraar) kan mee en betaalt 3,50 (i.p.v. 9 euro). Kinderen van 6 tot 12 jaar volgen gratis de Studio Curieuzzz. 12+’ers be-talen 3,50 euro. Wil je een rondleiding? Dan betaal je 4 euro extra per per-soon (leraar dus 4 euro in totaal, andere gezinsleden 7,50 euro). Inschrijven moet. Dat kan alleen via www.lerarenkaart.be (rubriek ‘inschrijven’).Je kan combineren met de lerarendag rond Paul Klee, zie p 27.

‘Kunstschatten uit Wallonië van vroeger en nu. Dat verrassende land’ - 14 februari tot 18 mei - Paleis voor Schone Kunsten - Ravensteinstraat 23 - 1000 Brussel - www.bozar.be - studios@bozar.be - 070 34 45 77 - inschrijven voor de lerarendag alleen via www.lerarenkaart.be - op andere dagen krijgen leraren korting op vertoon van hun lerarenkaart

lerarenDag in Het passVan het menselijk lichaam tot de genetica, van het ecosysteem van een mijnterril tot de sociale geschiedenis van de Borinage, van de wereld-economie tot het beheer van je eigen portemonnee, van landbouw tot voeding... Het PASS in Frameries (bij Bergen) herbergt in een authen-tieke mijnsite tien permanente tentoonstellingen, een avonturentuin van 28 hectare met observatoria en activiteiten om al spelende te begrijpen hoe wetenschap en technologie de wereld doen draaien. Bovendien staat voor jouw leerlingen een compleet animatieteam klaar, met programma’s aangepast aan alle leeftijden. Voor elk programma zijn er activiteiten met of zonder animator, met takenboekjes. Nieuw is de geanimeerde tentoon-stelling over Antarctica en je kan ook in een expoatelier over water dui-ken. Op zaterdag 16 februari is het exclusief opendeurdag voor leraren en hun gezin (max. 6 personen in totaal). Je krijgt een introductie over de vele educatieve mogelijkheden en een infomap. Je gezin begint met een roadbook vol opdrachten aan zijn verkenningstocht. Je kan de hele dag in het Pass blijven, maar je schrijft je wel in voor een programma in de voor- of de namiddag met onthaal om 9.30 of 14 uur. Inschrijven doe je op www.lerarenkaart.be (inschrijven - lerarendagen). Op het formulier vind je meer info over het programma.PASS - Parc d’Aventures Scientifiques - 3 rue de Mons - 7080 Frameries - 070 22 22 52 - www.pass.be

VIPDAG

50 jaar eurOpa27 gewone Europeanen verwelkomen jou op de Europatentoonstelling. Beleef de grote momenten uit de geschiedenisboeken, verweven met het persoonlijke verhaal van de gewone Europeaan. Jouw tocht begint in het jaar 1945 wanneer Europa uit de verwoestende Tweede Wereldoorlog komt. Miste je de lerarendagen in november? Dan krijg je nu een nieuwe kans: op vrijdag 4, woensdag 9 en zaterdag 12 januari. Jij krijgt gratis toegang en een uitgebreide catalogus. Jouw gezinsleden betalen 6 euro (i.p.v. 7 of 10 euro). Inschrijven gebeurt op www.lerarenkaart.be (menu: inschrijven, item: lerarendagen). Ben je leraar Frans en wens je de rondleiding in het Frans te volgen? Dat kan. Stip dat aan op het formulier.‘Dit is onze geschiedenis, een 50-jarig Europees avontuur’ - verlengd tot 12 mei - Tour & Taxis - Havenlaan 86 - 1000 Brussel - www.expo-europe.be - inschrijven voor de lerarendagen via www.lerarenkaart.be

Museum

van Europa / Tempora

©

Musée d’Art religieux et d’Art m

osan, Liège

©

VIPDAG

VIPDAG

ZEKER DOEN • Nr. 181

24

een klassiek cOncert vOOr 5 eurOBach, Mahler en Richard Strauss zijn de lievelingscomponisten van Frank Van Loocke (52). Zelf zingt hij als te-nor in het Waregemse koor Con Cuore. Hoewel hij geen muziek geeft, maar Nederlands en Duits, stimuleert hij de vierde-, vijfde- en zesdejaars van het Heilig-Hartcollege om een klas-

siek concert bij te wonen. “Op school hebben we een groep ‘Sterk Werk’. We selecteren een aantal culturele manifestaties waarvoor de leerlingen op vrijwillige basis intekenen. Dat gaat van Wouter Deprez (lange rijen geïnteresseerden) tot een klassiek concert in Bozar Brussel (een 50-tal deelnemers). We willen vooral jonge mensen van cultuur laten proeven. Ze hoeven het niet goed te vinden, maar wie niet probeert kan ook geen oordeel vormen. Zo bereiken we in totaal toch een kleine 10 procent van de leerlingen. Toegegeven, de collega’s sport scoren beter. Maar we zijn tevreden.”

Zijn er trucjes om jonge mensen naar aria’s te lokken? Frank Van Loocke: “Enerzijds is er de kostprijs. Bozar levert enorme inspanningen om de concerten in het kader van Klassiek met Klasse goedkoop te houden: de leerlingen betalen 5 euro voor een ticket en als je met 50 bent krijg je er een gratis bus bij. Anderzijds moet je wel de ludieke toer op. Onze slogan ‘cultuur om van te snoepen’ zetten we vorig jaar om in een actie. We rolden het programma van ‘Sterk Werk’ op en staken dat rolletje in snoepgoed. Met een kar en gegarandeerd succes reden we de speelplaats op. En tij-dens de les moet je enthousiast kunnen vertellen natuurlijk.”

Formule ‘Klassiek met Klasse’ in het Paleis voor Schone Kunsten Brussel: altijd met een inleiding om 18.30 uur en een concert om 20 uur, binnenkort Nationaal Orkest van België (25 januari, 14 maart, 11 en 25 april), deFilharmonie (14 februari, 6 maart, 15 mei). Volledig overzicht: www.bozar.be (tik als zoekterm klassiek met klasse in). 5 euro per leerling, gratis trein vanaf 20 leerlingen, gratis bus vanaf 50 leerlingen.

vOgels vOeren en belOerenZag je een huismus in je tuin? Of was het een ringmus? Op zaterdag 2 en zondag 3 februari moet je ze zeker kunnen onderscheiden. Dat weekend is het ‘nationaal telweekend van tuinvogels’. Nog niet zeker van je kennis? Een poster met tuinvogels helpt je. Via www.lerarenkaart.be print je een bon uit waarmee je in een filiaal van Tom & Co gratis deze poster afhaalt. Eén exemplaar per leraar.En dan ga je voeren, loeren en tellen. Vraag nu al de telbrochure bij Natuurpunt of download die op www.natuurpunt.be/tuinvogels. Een voe-dertafel of voederbuis met gevarieerd vogelvoer lokt de hongerigen naar je tuin. Vul het formulier in en geef je waarneming door via de website www.natuurpunt.be/tuinvogels of stuur ze op per post, fax of e-mail. Scholen kunnen ook deelnemen en tellen op vrijdag 1 februari.Natuurpunt - Coxiestraat 11 - 2800 Mechelen - 015 29 72 20 - fax 015 42 49 21 - info@natuurpunt.be - www.natuurpunt.be/tuinvogels - filialen op www.tomenco.be

GRATIS

met je blik Op OneinDig?Wetenschappen zijn niet droog. Hoe kan je dat beter illustreren dan met het Belgische weer? Limburgse jongeren tussen 8 en 14 jaar kun-nen deelnemen aan een wedstrijd over sterrenkunde en ruimtevaart. Het Europlanetarium (Genk) en het Barometermuseum (Beverlo-Beringen) beschikken over een uitgebreide lijst met ideeën. Je klas kiest er één uit en werkt dat idee verder uit. Suggereer je liever een eigen onderwerp? Dat mag ook. Vraag het deelnemersformulier aan: Europlanetarium - Dienst Educatie - Planetariumweg 19 - 3600 Genk. Inschrijven kan tot 1 februari. De acht beste komen in de finale uit op zondag 18 mei. Dat is meteen de Pien’terdag, een dag voor het hele gezin.

www.europlanetarium.com - educatie@europlanetarium.com - www.barometers.com/barometermuseum/index.htm

DramawOrksHOps larf!Een straatje zonder einde, achter ieder huis zit iemand verstopt. •Mariette praat met zichzelf. Frans eet boterhammen met muizenstront-jes en mosterd. Kinderen van de tweede en derde kleuterklas en de eerste graad lager onderwijs maken het verhaal over de buurt verder af door te verzinnen en te spelen. Zeggen we wat we bedoelen? Wat betekent die stilte, dat wegwuifge-•baar, die rollende ogen? Jongeren uit het secundair leren signalen van anderen detecteren en interpreteren. Ze worden zich bewust van hun eigen lichaamstaal.

Theater Larf! organiseert de dramaworkshops ‘Gluren bij de buren’ en ‘De Stilte van het Woord’ zowel op de eigen locatie in Gent als op school. Larf! maakt ook workshops op maat en langdurige projecten.Theater Larf! - Warandestraat 13 - 9000 Gent - www.larf.be - info@larf.be -09 365 09 43

WEDSTRIJD

François van Bauwel

©

ZEKER DOEN • Nr. 181

Ac

tie

s le

rA

re

nK

AA

rt

25

KMKG

©

win je valentijnBespaar dit jaar op Valentijn zonder je partner te ontgoochelen. Lezers van de elektronische nieuwsbrieven van de lerarenkaart kunnen deelne-men aan een speciale actie waarmee ze een mand vol verwennerij winnen: zeepblaadjes, massagezeep, goudsbloemzalf, zoethoutstokjes… In elke provincie richt Cupido zijn pijlen op één deelnemende leraar. Die mag een pakketje t.w.v. 150 euro afhalen in een Essenza-winkel naar keuze. Succes!Nog niet geabonneerd op de nieuwsbrieven? Dat gebeurt gratis via www.lerarenkaart.be (rubriek inschrijven - nieuwsbrieven). www.essenza.be

zeventienDe-eeuws mysterie Hoe leefde een Antwerps gezin in de tweede helft van de zeventiende eeuw? Van 23 februari tot 17 juni 2008 gaan je leerlingen van de derde graad secundair aan de slag met archeologische vondsten, historische do-cumenten, chemische analyses, literaire teksten en schilderijen. Hiermee reconstrueren ze de geschiedenis van een gezin dat echt bestaan heeft. Je leerlingen zoeken uit of het een vissers- of een schippersfamilie betreft, of de dochters kunnen lezen en schrijven, hoe de woning gebouwd is, welke kleren ze dragen en wat ze eten. Etensresten uit een afvalput, moeilijk leesbare documenten en een dna-analyse van een skelet geven de nodige aanwijzingen. De tentoonstelling ‘Ooggetuigen aan de Schelde’ loopt van 23 februari tot 17 juni in het Rockoxhuis (Antwerpen) en is gratis toe-gankelijk voor leraren en voor schoolgroepen (2 uur, 30-tal leerlingen per groep). Tussen 5 en 30 april kan je een klasbezoek aan de tentoonstelling combineren met de luisterwandeling door Antwerpen (behalve op maan-dagen). Ook deze activiteit is gratis voor schoolgroepen.Op zondag 24 februari (12-14 u) en woensdag 27 februari (15-17 u) zijn er lerarendagen. Leraren met partner krijgen vlak na de opening de pri-meur. Inschrijven voor de lerarendagen moet, en gebeurt uitsluitend via www.lerarenkaart.be (rubriek inschrijven). www.pienternet.be/ooggetuigen - klassen kunnen nu al reserveren: 03 201 92 50 of fax 03 201 92 51

lerarenDag jubelparkmuseumHet westerse schrift. Onze rechtspraak, wetenschappen en boekhoud-kunde. De morele en religieuze opvattingen. Allemaal zijn ze schatplichtig aan de oude culturen uit het Nabije Oosten en Iran. Een topwerk van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis toont de Mesopotamische held Gilgamesj nadat hij de hemelse stier overwon. Hij leent zijn naam aan een expo die tot 27 april in het Brusselse museum te zien is. Koningin Zenobia, die in 272 door de Romeinen gevangen genomen werd, markeert het eindpunt van de tentoonstelling.

Op zaterdag 19 januari (10 uur) bezoeken leraren met hun gezinsleden de tentoonstelling gratis. Wil je een rondleiding, ontwikkeld op maat van 12- tot 14-jarigen? Dan betaal je 3,50 euro per persoon. De leerlingen le-ren de politieke, economische, culturele en sociale organisatie kennen van de eerste landbouwstaten van het Oude Nabije Oosten: het Sumerische, Babylonische en Assyrische rijk. Ze krijgen puzzel- en zoekopdrachten, ontcijferen een Akkadisch tablet, raadplegen hedendaagse krantenartikels of bijbelfragmenten… en maken zo deel uit van het dagelijkse leven aan Eufraat en Tigris. Ook de handel en de contacten tussen de volkeren komen aan bod evenals de ontwikkeling van het schrift.

Inschrijven voor de lerarendag doe je via het online formulier op www.lerarenkaart.be (inschrijven - lerarendagen). Je krijgt een toegangs-bewijs per mail. Wie ook de rondleiding boekt, schrijft 3,50 euro per per-soon over op het rekeningnummer dat je op het inschrijfformulier vindt.

Van Gilgamesj tot Zenobia, Oudheden uit het Nabije Oosten en Iran - tot 27 april - Jubelparkmuseum - Jubelpark 10 - 1000 Brussel - www.kmkg.be - op andere dagen korting met lerarenkaart

W!N

VIPDAG

VIPDAGKoninklijke Academ

ie voor Schone Kunsten Antwerpen

©

ZEKER DOEN • Nr. 181

26

Het vOcHtgeHalte van HOutVerrassend veel musea, natuurparken, theaters en wetenschappelijke in-stellingen hebben actieve leerpakketten voor kinderen en jongeren. De lerarenkaart strijkt neer in het Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen in Westerlo en treft er de derde graad houttechnieken van de Technische scholen Mechelen aan.

De leraar:

«betere instrumenten»

“Een huis duurzaam bouwen is een kunst die volop evolueert”, zegt Jan De Ridder - leraar Houttechniek derde graad. Elk jaar komt hij met zijn leer-lingen naar Kamp C, het Provinciaal Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen in Westerlo. Op het programma staat een rondleiding door het domein waar verschillende technieken en materia-

len in de praktijk toegepast zijn: zonne-energie, isoleren, duurzame mate-rialen… Nadien volgt een workshop rond duurzaam houtgebruik. “Tijdens de workshop kunnen mijn leerlingen met betere instrumenten werken dan op school. De leerstof sluit naadloos aan bij de vele toepassingen die hier opgesteld staan. Wat ik mijn leerlingen op school uitleg komt hier samen in de workshop en in de opstellingen: realistisch, functioneel en praktisch. De begeleiding is op het kennen en kunnen van mijn leerlingen afgesteld. Hoor je ze ‘Aha, maar dat kennen we vanuit de les’ zeggen? Ja toch? Nu ik hen zo enthousiast bezig zie weet ik het zeker. Ik laat ze dit jaar nog iets re-aliseren dat 100% technisch in orde moet zijn en dat voldoet aan duurzaam bouwen. Een kipraam bijvoorbeeld voor een passief bouw.”

De leerling:

«zOveel ecHter»

“Wat ik hier zie is zoveel echter dan de schema’s in een handboek”, zegt Yannick Daneels (vijfde jaar hout-technieken). Tijdens de wandeling langs de opstellingen ontdekt Yannick de verbanden met wat hij op school leert. De vijfde- en zesdejaars tech-nisch onderwijs stellen veel vragen aan de begeleider. De opdrachten van

de workshop maken ze met aandacht. Een keukenklok geeft aan wanneer ze van opdrachtentafel moeten veranderen. “Via software en sterke loupes heb ik tijdens de workshop het vochtgehalte van verschillende houtsoorten kunnen meten. Op school hebben we enkel tabellen in een handboek. Goed dat er een begeleider van het centrum meegaat tijdens de wandeling in het infocentrum, langs de toepassingen en in de demowoning. Een begeleider geeft constant impulsen en info. Hij dwingt aandacht af. Zo is de kans klein dat we interessante dingen missen.”

Op zoek naar doeactiviteiten voor kinderen en jongeren? Neem contact op met de educatieve dienst van museum, natuurpark, theater of wetenschappelijke instelling van je keuze. De mailadressen vind je op www.lerarenkaart.be (voordelen opzoeken - educatieve voordelen).

kwam je na 1 nOvember in Dienst?

Dan steekt je lerarenkaart 2008 misschien nog niet bij dit nummer van Klasse. Dat betekent dat je elektronische personeelsdossier bij het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming eind november niet volledig was. Zodra dat dossier af is, krijg je je lerarenkaart. Dat gebeurt niet als bijlage bij Klasse, maar wel per brief.

geen lerarenkaart gekregen?

Op www.lerarenkaart.be (bovenmenu ‘INFO/FAQ’) staat aan welke voor-waarden je moet voldoen. Meen je recht te hebben op een lerarenkaart en stak die niet bij dit nummer van Klasse? Op www.lerarenkaart.be staat vanaf 7 januari een aanvraagformulier. Vul dat volledig in. Iedere aanvraag krijgt een individuele behandeling.

nieuwe leraren

Komt er een nieuwe collega in dienst? Die krijgt zijn lerarenkaart 2008 automatisch nagestuurd (per brief). Een aanvraag hoeft dus niet.

LERARENKAART

paul klee en Het scHOuwtOneelHamlet, clown of marionet, Paul Klee houdt van hen. Theater speel je niet alleen in een toneelzaal of circustent, maar ook op straat. De wereld is een decor. Het leven bevat plotwendingen. De mensen uit je omgeving zijn ac-teurs. Paul Klee is de toeschouwer die het toneelstuk bekijkt. Deze markan-te vernieuwer van de moderne kunst krijgt voor het eerst sinds 1948 een solotentoonstelling in België. Het Paleis voor Schone Kunsten (Brussel) kiest vooral werken die het verband leggen tussen theater en leven en waarin verbeelding zich mengt met alledaagse ervaringen. Video’s van he-dendaagse Zwitserse kunstenaars onderstrepen hoe Paul Klees thema’s en uitspraken ook van onze tijd zijn. Op woensdag 5 maart (14-17 u) bezoe-ken leraren de tentoonstelling gratis. Partners niet-leraren en kinderen kun-nen mee. 6- tot 12-jarigen volgen de studio ‘Curieuzzz’ (gratis), 12+’ers en partners betalen voor het vrije bezoek 3,50 euro per persoon. Wil je een rondleiding? Dan betaal je 4 euro extra per persoon. Inschrijven voor de lerarendag moet via www.lerarenkaart.be (‘inschrijven’ – lerarendagen). Je kan combineren met de lerarendag ‘Wallonië’ (zie p 24).‘Paul Klee, overal theater’ – 1 maart tot 11 mei - Paleis voor Schone Kunsten/Bozar - Koningsstraat 10 – 1000 Brussel – 070 34 45 77 – www.bozar.be (inschrijven voor de lerarendag moet via www.lerarenkaart.be) – andere dagen korting met lerarenkaart

VIPDAG Zentrum Paul Klee, Bern

©

ZEKER DOEN • Nr. 181

Ac

tie

s le

rA

re

nK

AA

rt

27

pub.indd 2 17-09-2007 17:48:28

AD klasse oktober 2007.indd 1 04-10-2007 17:58:08

(advertentie)

vOrmingVorming voor • volwassenen: Beweging in de kunst van Bernini tot Burny (12-19-26/2); Dans en beweging (12-19-26/2 en 4-11-18/3); Stress, hoe ga je ermee om? (12-19-26/2 en 4-11-18/3), telkens in Antwerpen.www.vormingplusantwerpen.be - info@vormingplusantwerpen.be - 03 230 03 33

ViersessiesImprovisatietheater: basis-•beginselen van improvisatie in vier lessen: 4-5-7-8/2 of 25-27/3 en 1-3/4 in Werkhuys, Borgerhout; 1-2/3 in Theater Tinnepot, Gent en 8-9-15-18/4 in CC Strombeek-Bever. ImproClass: hoe buig je een negatieve sfeer in de klas om? Improvisatietechnieken leren je een creatieve wending te geven aan negatieve impulsen: 26-27/4 in Theater Tinnepot, Gent.www.bil.be - info@bil.be - 0474 53 64 78

trivial pursuitNa onderwijs hét populairste spel met vra-gen en antwoorden. De nieuwe (luxe-)editie geeft weer nieuwe spelmogelijkheden, zo-als een dobbelsteen die de moeilijkheids-graad bepaalt, een bonusbaan rondom het bord, duelleren met tegenspelers enz.

Win: 5 x ‘Trivial Pursuit’ - mail vóór 21 januari (met vermelding ‘Trivial Pursuit’) naar secretariaat.leraren@klasse.be

klasse vOOr OuDers langs De zijlijn

Na de winterstop trapt Klasse voor Ouders de voetbalcompetitie opnieuw op gang met een postercampagne. In samenwerking met de Belgische voet-balbond krijgen alle voetbalkantines posters met 8 tips voor het gedrag van ouders langs de zijlijn. Op de website van Klasse voor Ouders staan acht alternatieve posters voor andere sportdisciplines (zwemmen, tennis, hoc-key, turnen, basket…). Ouders en trainers kunnen zo hun eigen campagne voeren. Met Klasse, op maat.

Wat staat er in het nieuwe nummer Klasse voor Ouders?Techniek op school• is meer dan knutselen. Vraag dat maar aan de leerlingen van BLO Mariadal uit Hoegaarden. Al van in de kleuterklas proeven jongens én meisjes er van techniek. Talenten komen bovendrij-ven, leerproblemen verdwijnen naar de achtergrond. Springen ouders mee op de kar?Enkele maanden geleden haalde • het agressieve gedrag van ouders langs het voetbalveld de pers. Een ploegje preminiemen geeft goede raad aan ouders. Bruikbaar voor alle sporten.In de wijkschool in Vosseslag timmerden ouders een groot • kippenhok ineen. De eerste eitjes zijn pas geraapt en nu plannen ze ook nog een fruittuin. Hoe rijk wordt een kleine dorpsschool als actieve ouders een kans krijgen?

Extra bijlage: de Klasse poster. Deze maand “Roep niet zo”. Hoe bewust zijn ouders (en leraren) van hun voorbeeldgedrag?

W!N

stuDiereis naar auscHwitzLeraren, opvoeders enz. kunnen van 24 tot 29 maart (tijdens de paasvakan-tie) deelnemen aan een studiereis naar Auschwitz-Birkenau. Meereizende kampoverlevenden getuigen ter plekke over hun ervaringen.www.auschwitz.be - info.nl@auschwitz.be - 02 512 79 98

kOningin paOlaprijsTot 31 januari kan je kandidaturen indienen voor ‘Koningin Paolaprijs voor het Onderwijs’. Dit schooljaar bekroont de Stichting Koningin Paola con-crete projecten die leerlingen motiveren voor wetenschappelijke vakken of hen aansporen om in het hoger onderwijs te kiezen voor wetenschappelijke en technologische richtingen. Dit schooljaar is er daarnaast een aparte prijs voor projecten rond buitenschoolse ondersteuning voor jongeren en hun school.www.sk-fr-paola.be - secr@sk-fr-paola.be - 02 762 92 51

zelfmOOrDlijnGezocht: vrijwilligers voor de zelfmoordlijn. Je bent open, luisterbereid en je hebt een goed inlevingsvermogen. Na een interne opleiding beant-woord je telefonische en online (chat) oproepen van mensen met zelf-moordgedachten of mensen die in hun omgeving met zelfmoord worden geconfronteerd.Op 5 februari is er een infoavond in Brussel (De Markten, Oude Graanmarkt 5). De opleidingssessies beginnen in maart.www.zelfmoordpreventie.be - secretariaat@zelfmoordpreventie.be - 02 649 62 05

scHOOl en bibliOtHeek Op www.schoolenbibliotheek.be vind je tal van concrete tips voor een structurele samenwerking tussen scholen en bibliotheken. In de databank vind je tientallen praktijkvoorbeelden en scenario’s van activiteiten die door leraren en bibliotheken werden uitgeprobeerd en goed bevonden. De website is trouwens helemaal vernieuwd, met een eenvoudiger structuur, die zoeken makkelijker en leuker maakt. Voortaan kan je ook je eigen erva-ringen en suggesties toevoegen om met je collega’s te delen.De website is een initiatief van VCOB en Canon Cultuurcel.www.schoolenbibliotheek.be

CANON CULTUURCEL

Stichting Auschwitz

©

Alg

em

ee

n

29

ZEKER DOEN • Nr. 181

klasse _halvepag_na.indd 1 10-12-2007 13:40:16

(advertentie)

wOlven en welpenOp zoek naar leesvoer voor jezelf of je leerlingen? ‘De Leeswolf’ is een maandelijks boekentijdschrift voor een breed maar kritisch publiek. Artikels, recensies, auteursportretten en thematische stukken over fictie (li-terair & ontspanning) en non-fictie, van filosofie en politiek tot kookboeken en beeldende kunst. Voor kinder- en jeugdliteratuur is er ‘De Leeswelp’. Beide tijdschriften vullen elkaar aan, doorbreken elkaars grenzen en geven samen een compleet beeld van wat het lezen wel of niet waard is.‘De Leeswolf’ (jaarabonnement 9 nrs. + jaarregister 90 euro, los nr. 10 euro) en ‘De Leeswelp’ (jaarabonnement 9 nrs. + jaarregister 40 euro, los nr. 6 euro) - Vlabin-VBC - Frankrijklei 53-55 (bus 4) - 2000 Antwerpen - 03 226 13 99 - vlabin@bibliotheek.be

psycHe en breinHoe schatten we de kennis van een ander in? Is het verantwoord antide-pressiva te geven aan kinderen en jongeren? Wat zijn je sterke punten? Is religie een natuurlijk verschijnsel…? Uiteenlopende onderwerpen die allemaal zijn terug te brengen tot processen in het menselijk brein. Het nieuwe tijdschrift ‘Psyche en brein’ duikt er elke twee maanden in onder.‘Psyche en brein’ (jaarabonnement 6 nrs.: 29 euro) - www.eosweb.com

ganDHi‘De aarde kan ieders behoefte aan, maar niet ieders hebzucht’… Verjaardagskalenders zijn er bij de vleet en boeken over Gandhi ook. Maar de twee samen, dat is er nu voor het eerst. Mahatma Gandhi werd vijftig jaar geleden vermoord na een leven lang ijveren voor vrede. Op de kalender volg je hem in woord en beeld.

‘Vasten voor vrede - verjaardagskalender Gandhi’ (12 euro) - p.a. Stefan Vermuyten - Hoolstraat 3 - 2230 Herselt - stefvermuyten@telenet.be

Cinéart

©

reis DOOr De wOestijnJa, sire, er zijn nog Belgische filmregisseurs. De Waalse Marion Hänsel is er zo eentje. Haar ‘Si le vent soulève les sa-bles’ vertelt het verhaal van Rahne, zijn gezin, een paar geiten

en schapen en Chamelle, zijn dromedaris. De woestijn rukt op, de waterput in het dorp staat droog en het vee sterft. Rahne trekt met zijn gezin naar het oosten, een eindeloze tocht door de woes-tijn, door vijandelijk gebied, waarbij ze vaak de dood kruisen. Een

film over hoop, doorzettingsvermogen, waardigheid, Afrika.www.twinpics.be - www.cineart.be

Win: 5 x ‘Si le vent soulève le sable’ - mail vóór 21 januari (met vermelding ‘Si le vent’) naar secretariaat.leraren@klasse.be

klassieke zigeunerfilmEindelijk op dvd: ‘Time of the Gypsies’ van Emir Kusturica uit 1988 is dé klassieker over de Roma-zigeuners. Kusturica vertelt het magisch-realis-tische verhaal van een zigeunerjongen die in de kinderhandel terecht komt. Half documentaire, half melodrama, met prachtige filmmuziek van Goran Bregovic. In deze dvd-editie vind je meteen ook heel wat extra’s (een making off, een interview met Kusturica enz.).www.twinpics.be

Win: 5 x ‘Time of the Gypsies’ - mail vóór 21 januari (met vermelding ‘Gypsies’) naar secretariaat.leraren@klasse.be

it’s a free wOrlD…Angie is jong, energiek en slim. In het verleden bracht ze niet veel terecht van haar leven, maar nu wil ze het maken. Wanneer ze ontslagen wordt bij een uitzendbureau dat arbeiders uit Oost-Europa in het Britse arbeidscircuit inschakelt, besluit ze samen met haar vriendin Rose om een eigen kan-toor uit de grond te stampen. Langzamerhand verliest ze controle over de zaak en deinst ze niet terug voor illegale praktijken… ‘It’s a free World…’, de nieuwe Ken Loach film, ontrafelt de mechanismen van mensenhandel. Schrijver Paul Laverty (‘The Wind That Shakes The Barley’) zorgde voor het scenario. De film wordt verdeeld door Cinéart en is vanaf 16 januari te zien in de belangrijkste Vlaamse steden.

Win: 25 duotickets (enkel geldig op weekdagen) - mail meteen (met vermelding ‘It’s a free world’) naar secretariaat.leraren@klasse.be

W!N

W!N

jeugDfilmfestivalJe wil met je leerlingen naar de film, maar waar vind je een goeie jeugd-film? De week voor en de week na de krokusvakantie kan je profiteren van het aanbod van het jaarlijkse Jeugdfilmfestival. Dat vindt plaats tijdens de krokusvakantie, van 2 tot 10 februari in Antwerpen en van 3 tot 9 februari in Brugge, compleet met randanimatie, workshops en feestelijke momenten. Die festivalsfeer heb je niet de week voordien (lager onderwijs) of nadien (secundair onderwijs), maar je kan dan wel met je hele klas een kwa-liteitsjeugdfilm meepikken. Je krijgt er bovendien een lespakket bij met verwerkingstips.www.jeugdfilmfestival.be - reserveren via 03 232 64 09 (Antwerpen) - 050 33 03 83 (Brugge) - je betaalt 4 euro per leerling

Win: een duoticket voor een film naar keuze (tijdens de krokusvakantie) - mail vóór 21 januari (met vermelding ‘Jeugdfilmfestival’) naar secretariaat.leraren@klasse.be

W!N

W!N

PIXELIO

©

vOlg De giDsOntdek verrassende plekjes in de Europese wijk in Brussel. Een officiële gids van ‘Brussels International Tourism & Congress’ (BITC) neemt je mee langs de belangrijkste EU-gebouwen. Een ‘Europese’ rondleiding kost 106 euro voor groepen van maximum 20 personen, maar met je lerarenkaart betaal je 6 euro minder. Bezoek je liever met je klas op eigen tempo de Europese wijk? Vraag dan de gratis brochure aan bij het Toerismebureau Brussel en gids zelf je leerlingen rond.Reservaties begeleide wandeling via Stadhuis Brussel - guides@brusselsinternational.be - 02 548 04 48 - info gratis gids op www.brusselsinternational.be

Alg

em

ee

n

31

ZEKER DOEN • Nr. 181

pub.indd 2 17-09-2007 17:48:28

AD klasse oktober 2007.indd 1 04-10-2007 17:58:08

(advertentie)

OLVA Vivenkapelle

©

een klimrek van pc’s“Het zou fijn zijn mocht ik niet altijd naar de computerklas te hoeven lo-pen voor een les aan de pc”. Klinkt je dat bekend in de oren? Vooral in het secundair onderwijs staan schoolcomputers bij elkaar in computer-klassen. Een nieuw idee, vooral bruikbaar als je draadloos werkt: hang de computers aan elkaar, zet er wielen onder en rijd ermee naar de klas van je keuze. Het idee heet ‘multiseat’ en is sinds kort op de markt. Doordat de computers aan een raamwerk bevestigd zijn, zijn ze bovendien beter beveiligd tegen diefstal.www.multiseatcomputer.be

wapen je tegen spam“Veel scholen publiceren adressenlijsten met e-mailadressen van hun personeel op hun website. Dit is niet alleen een schending van de wet op de privacy, maar ook wel erg onverstandig in deze tijden van spam.” Aldus lezer Kris Merckx, die op zijn website een techniek aanreikt om e-mailadressen onleesbaar te maken voor zogenaamde spamrobots.“Een alternatief is adresgegevens afschermen in een online databank waar-toe leraren toegang hebben met een wachtwoord”, voegt hij nog toe.E-mailadressen onleesbaar maken: www.computerkit.be/2007.asp?a=read&id=71&r=24Meer info over spam en beveiliging tegen spam op nl.wikipedia.org/wiki/Spam#Technische_maatregelen en www.tekstenuitleg.net/artikelen/spam_voorkomen_bestrijden/2

brieven vOOr zambiaWissel brieven (of tekeningen voor de kleinsten) uit met de ‘Open Community School’ in Lusaka (Zambia) en zamel ineens ook geld in om 800 jongeren gedurende één maand voldoende eten te geven. De ‘Open Community School’ van de Salesian Sisters bestaat uit een lagere en se-cundaire school voor kinderen uit de laagste sociale klassen en wezen. Evelyne Van Dieren, een Vlaamse lerares, werkt daar momenteel als vrijwil-liger. Zij zoekt negen scholen die elk 550 euro (kostprijs van één maand eten) willen inzamelen. www.evandieren.spaces.live.com - evandieren@gmail.com

feest met ‘fantasy’ Geniet in zes talen van reisverhalen, sprookjes, legendes, mythes... van vertellers uit verschillende landen. Het ‘Internationale Vertelfestival’ in Landcommanderij Alden Biesen (Bilzen) loopt van 14 tot 22 april. Tijdens de week ben je welkom met je leerlingen en studenten, van basisonder-wijs tot hoger onderwijs. Er is een apart programma voor talenafdelingen en lerarenopleidingen. Het grote publiek komt in het weekend, met een ‘English Night’ op vrijdag, een meertalige carrousel op zaterdag en een familiedag met straatanimatie op zondag. Van donderdagavond tot zondag-middag geeft de Britse vertelster Jan Blake een ‘masterclass’ voor ervaren vertellers. Nick Hennessey leidt de ‘gewone’ vertellerworkshop voor vol-wassenen op woensdagavond en zaterdag.www.alden-biesen.be

praktijkDagen vOOr creatieve scHOOlprOjecten Ervaar je een flinke voldoening door creatief te denken met je collega’s en je schoolteam? Streef je naar een gezond welbevinden van leerlingen en leraren? Wil je meer weten over de stappen die de school kan zetten om originele projecten tot een goed einde te brengen? Kom dan naar de Canon Projectdagen 2008. Meer dan 30 scholen tonen je op een interac-tieve manier hun praktijkvoorbeelden en 5 prominente ‘denkers’ vertellen over do’s en dont’s van projectwerking op school. Tussendoor krijg je al-lerlei creatieve impulsen aangereikt. Alle deelnemers krijgen bovendien een praktijkboek vol schoolverhalen mee naar huis.De praktijkdagen vinden plaats op 26 februari in Tielt, op 29 februari in Leuven of op 3 maart in Alden Biesen, telkens van 9.30 tot 16.30 u.Info en (gratis) inschrijvingen (vanaf 10 januari) via www.canoncultuurcel.be - het aantal plaatsen is beperkt!

nieuwe eurOpese start Start 2008 met meer dan goede voornemens en dien tijdig je aanvraag in voor een Europees project. In Vlaanderen is 31 januari de deadline voor de Europese Comenius- en Grundtvig-projecten en 8 februari de dead-line voor mobiliteit binnen Leonardo da Vinci. Je vindt meer informatie op de nieuwe site van vzw EPOS, het Vlaams Agentschap van het Europees Programma ‘Een Leven Lang Leren’.www.epos-vlaanderen.be

CANON CULTUURCELGRATIS

Linux-Service.be

©

Alg

em

ee

n

33

ZEKER DOEN • Nr. 181

pub.indd 2 17-09-2007 17:48:28

AD klasse oktober 2007.indd 1 04-10-2007 17:58:08

(advertentie)

acHt reDenen Om yeti in je taalles te gebruiken

Elke maand helpt een Yeti-klas het blad maken. Daarmee houdt de redactie de vinger aan de pols. Het taalgebruik in Yeti is dat van de lezer: heel direct en zo concreet mogelijk. Heel wat leraren gebruiken Yeti dan ook in de les Nederlands.1. Een Yeti-tekst is origineel in woordgebruik, verrassend en laagdrem-

pelig. In Yeti is geen plaats voor abstracte woorden, lege begrippen en passiefzinnen.

2. Yeti steekt geen belerend vingertje op. De lezer oordeelt en interpre-teert zelf.

3. Yeti schrijft niet over ‘de kinderen’ maar over Tom (10 jaar) en Sarah (11 jaar). Het zijn echte kinderen.

4. Yeti gebruikt de Vlaamse taalvariant (meestal spreektaal, soms speelplaatstaal).

5. Yeti laat woorden prikkelen, zinnen kietelen en titels gonzen.6. Yeti schrijft beeldend: de geur op school en het krakend geluid van de

poort.7. ‘Beter’ betekent ‘minder’: overbodige details en herhalingen gaan de

prullenmand in.8. De geheimzinnige Yeti-taal leidt tot een sterk groepsgevoel, eigen aan

de doelgroep.

In Yeti 55 neemt de Yeti-klas uit Blaasveld je mee op medische schoolonderzoek, ontdek je samen met je leerlingen de geheimen van het secundair onderwijs en lees je in Yeti’s schoolhoroscoop wat het nieuwe jaar brengt. Yeti wenst je een onvoorstel-baar 2008.

vOrmingTaalverwerving Frans• in het basisonderwijs: 22/2 in de Factory, Schaarbeek. Lezingen rond talenbeleid op school, taalinitiatie en sensibilisering, vorming van leraren enz. ’s Namiddags workshops rond praktijkvoorbeelden. Voor alle leraren basisonderwijs.www.vlor.be (onder ‘Activiteiten’)Dag van de • zorgverbreding: aardig taalvaardig!: 9/1 in Kortrijk.www.eekhoutcentrum.be - marcella.deneve@kuleuven-kortrijk.be

rObbe en De Himbamaan‘Als ik het hier voor het zeggen had, stonden hier morgen waterpompen en hoefde je niet meer met die zware emmers te zeulen’. De dromerige en nieuwsgierige Robbe staat plots midden in de Savanne, bij de Namibische Himba’s. Het meisje Kanavi leert hem haar dorp kennen en de problemen in en rond het Kaokoveld... Een verrassend (voor)leesboek, geïllustreerd met medewerking van de Himbakinderen uit Namibië.‘Robbe en de Himbamaan’, Wouter & Hanne Ninclaus (13,50 euro) - uitg. De Eenhoorn

riDDers bij De vleetHoe word je ridder? Welke gedragsregels moet je volgen? Wat is je standaard wapenuitrusting? Wie waren de beroemdste ridders? Met ‘Van schildknaap tot ridder’ krijg je een compleet ridderboek in handen, met illustraties, uitschuifbare infofiches, openklapbare voorwerpen, geheime informatie en spellen. Ontdek ridderland!‘Van schildknaap tot ridder’ (15,95 euro) - Standaard Uitgeverij

tijD Over‘Tijd Over?!’ is een nieuwe reeks oefenin-genboekjes voor leerlingen lager onderwijs. Speciaal bedoeld voor leerlingen die wat sneller werken of voor die zeldzame dode momenten, net voor de bel rinkelt. Voor elke klas van de la-

gere school is er een apart boekje met ongeveer 75 aangepaste oefeningen rond taal, wiskunde, algemene kennis (wero), aangevuld met spelletjes, tekenopdrachten, logisch denken enz. Je leerlingen kunnen er zelfstandig mee aan de slag.Elk deel zit in een handige opbergmap, is losbladig en kopieerbaar en bevat een correctiesleutel die de leerlingen zelf kunnen hanteren.‘Tijd Over?!’ - 39,50 euro per map - uitg. Abimo - www.abimo.net

Win: 5 x ‘Tijd Over?!’ - mail vóór 15 januari (met vermelding ‘Tijd Over’) naar jef@abimo.net (vergeet zeker je leerjaar niet te vermelden)

kleuters en nacHtkijkersIs er een verband tussen kleuters en hightech nachtkijkers? Ja, dus. In ‘Mie Piraat’ gaat het hoofdpersonage op zoek naar een oplossing voor haar angst in het donker. I.s.m. het Leuvense nano-elektronica onderzoekscentrum IMEC en

RVO-Society slagen auteur Brigitte Minne en illustrator Jan De Kinder er zelfs in om Mie in contact te brengen met technologische hulpmiddelen als hightech verrekijkers en nachtkijkers. Bij het boek hoort het educatief pakket ‘Oogjes Open’ (uitgewerkt door het Centrum voor Ervaringsgericht Onderwijs, verschijnt in maart), met een materiaalkoffer en ideetjes om kinderen van 4 tot 7 jaar te leren hoe dieren zien, wat spiegelbeeld is of hoe nachtkijkers werken.‘Mie Piraat’ - 13,95 euro - uitg. De Eenhoorn

tikkertje met De winDIene is jarig. Het huis hangt vol strikjes en speldjes, en er zijn ballonnen en slingers in alle kleuren. Maar… niemand van de kinderen die ze heeft uitgenodigd daagt op. Iene wordt gepest, ze is niet populair. ‘Dan speel ik toch tikkertje met de wind’, zegt ze. Een kort, geïllustreerd voorleesboek over pesten, alleen zijn en droomvriendjes.‘Van een kind dat tikkertje speelt met de wind’ (13,50 euro) - uitg. De Eenhoorn

W!N

BA

sis

35

ZEKER DOEN • Nr. 181

Adv. Klasse01.08(2).indd 1 10-12-2007 09:46:28

(advertentie)

webtips van klascement

etwinning in De kleuterklas

Steeds meer kleuters ‘spelen’ met de computer, hun computervaardighe-den nemen toe. In de derde klas gaat heel wat aandacht naar het lichaams-schema en werken ze rond het thema ‘Zintuigen’. Leraar Kristof De Loose combineert beide in een les: de kleuters werken samen met hun kleuter-leidster en op de pc vier opdrachten uit rond het thema ‘ogen’.www.klascement.net/krant/4202 - eyes.classy.be

leerspellen: eDucatieve spelletjes

Games voor kinderen vind je volop op het web, maar wie ziet de bomen door het bos van de educatieve computerspellen? Leerspellen.nl biedt je een overzicht. De spelletjes staan gerangschikt volgens vakgebied en leer-jaar. Inclusief beknopte en duidelijke richtlijnen.www.klascement.net/sites/4220

15 jaar bOuwcreativiteitEen vliegtuig, een truck, een schip… Met de 400 bouwelementen uit een K’Nex koffer kan je je bouwcreativiteit de vrije loop geven. Dit speelgoed bestaat 15 jaar en daarom lanceert de jarige Micro K’Nex (kleinere onder-delen) en K’Nex Bricks (bouwstenen).www.hasbro.be

Win: 5 speciale K’Nex verjaardagskoffers - mail naar wedstrijd@lerarenkaart.be

Olifant in De klasAfrika is veel meer dan olifanten, giraffen, ‘zwarte, arme kindjes’… Maar hoe krijg je ‘Afrika’ bij 4- tot 7-jarigen? In het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika kan je als opstapje met je leerlingen deelnemen aan de workshop ‘Slik!’. Een ééndagsopleiding volgen in het museum bereidt je hierop voor. Op het programma staan workshops, discussies en ontmoe-tingen. Je zoekt samen naar de beste manier om Afrika via thema’s het hele jaar aan bod te brengen. Ook heel nuttig is het pedagogisch dossier en de bijbehorende cd-rom met foto’s. De opleidingen vinden plaats op 21 februari, 13 maart en 16 oktober. Vooraf inschrijven is noodzake-lijk. Je betaalt 5 euro voor de vorming, de broodjeslunch én het pedagogisch dossier met cd-rom.Info en inschrijvingen: 02 769 52 46 of reservations@africamuseum.be - Koninklijk Museum voor Midden-Afrika - Leuvensesteenweg 13 - 3080 Tervuren

W!N

36

BOIC

©

zet je blauwe bril OpBlauwe portretten, blauwe Picasso, blauwe jeans, blauwe uniformen, blauwe beestjes, gips in het blauw… Van 24 januari tot 23 februari tonen 1 141 leerlingen (6-11 jaar) van de Leuvense Academie Beeldende Kunst hun werk.De tentoonstelling is gratis te bezoeken in de Academie - Dirk Boutslaan 60-62 - 3000 Leuven. www.academie-leuven.be - academie@leuven.be - 016 22 08 70

tOetsassistenten gezOcHtOp donderdag 29 mei leggen de zesdeklassers van 125 Vlaamse lagere scholen dezelfde toets Frans af. Hiermee peilt de onderwijsminister naar de eindtermen Frans op het einde van het basisonderwijs. Het Centrum voor onderwijseffectiviteit en -evaluatie van de KULeuven voert het on-derzoek uit en zoekt hiervoor toetsassistenten. Dit zijn leraren, studenten, gepensioneerde leraren enz. die de klasleraar assisteren bij het afnemen van de toetsen. Een mondelinge basiskennis van het Frans is vereist. Je krijgt een forfaitaire vergoeding van 75 euro.www.peilingsonderzoek.be - marjan.crynen@ped.kuleuven.be - 016 32 62 38

OlympiscHe waarDen‘Olympisme en Jeugd 2008’ is een uitgebreid dossier over China, n.a.v. de Olympische Spelen die daar in 2008 plaats vinden. Binnenkort ver-schijnt ook een nieuwe versie van de brochures ‘Olympisme en Jeugd’, met o.a. onderwerpen en lestips voor de lessen lichamelijke opvoeding, wereldoriëntatie, muziek, talen, wiskunde… De pedagogische dossiers focussen sterk op de Olympische waarden van solidariteit, fairplay, respect van regels, verdraagzaamheid enz., naast gezondheid op school en sport als middel tot lichamelijke, geestelijke en sociale ontplooiing. Er is een pakket voor de derde kleuterklas en een pakket voor de derde graad lager onderwijs.Van 19 tot 23 mei organiseert het BOIC een symbolische ‘Olympische Week’. Hoe je die invult, kies je zelf, maar de meeste scholen sluiten af met een sportdag voor de hele school, bijvoorbeeld georganiseerd door de leerlingen van de derde graad.Het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming stuurt deze maand de pedagogische dossiers naar alle basisscholen. Je kan ze eveneens downloaden op www.olympic.be. Als je het BOIC laat weten dat je zo’n projectweek gaat organiseren, maak je kans op twee filmtickets in Kinepolis.

mr. magOrium’s wOnDer empOrium‘Mr. Magorium’s Wonder Emporium’ is een levende speelgoedwinkel, waarin elk kind wel wil leven. Dustin Hoffman en Natalie Portman spelen de hoofdrol in dit sprookje van Zach Helm, dat vanaf 26 december in de Vlaamse bioscopen loopt.www.bfdfilm.com

Win: 100 posters/kleurplaten van de film - mail meteen naar valerie@bfdfilm.com - de eerste 5 krijgen als extraatje een set wasco’s

OH rOmeO…Kennen je leerlingen het verhaal van Romeo en Julia? Weten zij iets over de schrijver? Of over de moderne filmversies van dit verhaal? Theater Trotinette helpt het vijfde en zesde leerjaar een handje en komt vanaf fe-bruari naar je school met dit nieuwe theaterstuk. Dynamisch, spannend en ontroerend. Met interactie. Voor minimaal 25 en maximaal 50 leerlin-gen per voorstelling betaal je 3 euro per leerling. Hierin is het didactisch materiaal op cd-rom inbegrepen. Scholen buiten de provincie Antwerpen betalen 0,25 euro per km voor verplaatsingonkosten.Theater Trotinette - www.theatertrotinette.be - 0494 13 37 47

vOlg franse les Hoe zorg je dat je leerlingen plezier beleven aan de lessen Frans? Tijdens een veertiendaagse zomerstage in Vichy (Frankrijk) krijg je tips vanuit nieuwe invalshoeken (theater, sprookjes …). De cursus geeft jou en je Europese collega’s tegelijkertijd een taalbad en wil zo je kennis van het Frans en vooral je spreekdurf een duwtje in de rug geven. De Franse am-bassade in België en het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming betalen de reis- en verblijfkosten. Per cursus zijn er twintig beurzen. De zomerstage staat open voor leraren en directeuren basisonderwijs die Frans of taalinitiatie Frans (zullen) geven. Je hebt de keuze uit twee cursusdata: 29 juni tot 12 juli en 3 tot 16 augustus.Info en inschrijvingsformulier bij jozef.vanthielen@ond.vlaanderen.be - 02 553 92 28 - fax 02 553 93 95 - inschrijven vóór 10 februari

GRATIS

GRATIS

W!N

BA

sis

37

ZEKER DOEN • Nr. 181

pub.indd 2 17-09-2007 17:48:28

AD klasse oktober 2007.indd 1 04-10-2007 17:58:08

(advertentie)

jOngeren in armOeDe

Pieters ouders zijn arm. Daarom past hij soms zelf de rekeningen thuis bij. Daarover getuigt hij deze maand in Maks!

Verder deze maand:IJshockey: Maks! stapt mee in de ring met Jens en Mitch, dé •Belgische ijshockey-beloften.Uitvinder in Valencia: Maks! snuistert rond op de European Union •Contest for Young Scientists in Valencia en geeft 7 tips voor jonge uitvinders.Kunstbende: de wedstrijd voor jong, flitsend, creatief talent overspoelt •in het voorjaar weer de Vlaamse provincies. Maks! rijdt mee de race naar roem.Chrysostomos: Maks! geeft 50 originele tips om de 100 dagen te •vieren. Zonder slagroom, bloem of eieren.

Bij de reportages in Maks! vind je in de pedagogische bijlage Maks!mum lekkere lestips die nauw aansluiten bij de vakoverschrijdende eindtermen. Schrijf je in voor deze maandelijkse gratis nieuwsbrief via www.klasse.be/maksimum of onderschep één van de tien gedrukte exemplaren in je lerarenkamer.

vOrmingStudiedag leraren Economie 3de graad ASO: 22/1 in Leuven.•www.econ.kuleuven.be/leraren - marie.tolleneer@econ.kuleuven.be - 016 32 66 93Taaldag 2008: 26/1 in UA, Agoracomplex, Antwerpen.•www.ua.ac.be/cno - danielle.daniels@ua.ac.be - 03 220 46 81Nunc est disputandum. Wat met…? Nascholing voor leraren Latijn en •Grieks: 23/1 in Ontmoetingscentrum Genadedal, Kessel-Lo en 30/1 in Conferentiecentrum Zebrastraat, Gent.www.vlot-vzw.be/nascholing - info@vlot-vzw.be - 015 24 55 09

gezOnD van bOer tOt bOrD‘Het jaar rond gezond van boer tot bord’ is de uitdaging die de Brugse ho-telschool Ter Groene Poorte wil waar maken. De Koning Boudewijnstichting koos de school trouwens als pilootschool voor dit project. Tegen volgend schooljaar moet er een draaiboek zijn, zodat elke school dit project kan uitwerken. Concreet werken de leerlingen eerste graad aan een bio-pak-ket met een uno-spel, een memoriespel, een bio-trivial pursuit en zelfs bio-mopjes. De leerlingen van het 7de jaar grootkeuken werken voor hun gip-opdracht elk zeven menu’s uit, waarvan er één ecologisch is. Daarbij werken ze met streekeigen en seizoensgebonden producten en koken ze afvalarm.De school maakt bij dit project dankbaar gebruik van de expertise uit de bestaande projecten ‘Bio met klasse’ (Velt), ‘Bio Buitenshuis’ (Probila) en ‘Bio Brugs Ommeland’ (Vredeseilanden).www.tergroenepoorte.be - www.biometklasse.be - www.biobuitenshuis.be - www.biobrugsommeland.be

biO met klasseJe gebruikt(e) het lessenpakket ‘Bio met klasse’? De makers van dit pakket, Velt vzw, zijn op zoek naar feedback over de kwaliteit en gebruiksvriendelijkheid ervan. Je kan op www.biometklasse.be een evaluatieformulier invullen. Daar vind je meteen een uitnodi-ging voor een ‘Bio met klasse’-forumdag op woensdag 13 februari 2008, waar o.a. de

bevindingen van de gebruikers aan bod zullen komen.www.biometklasse.be

pOtOprens - bruxelles - pOtOprensOp zaterdag 26 januari kan je kennis maken met men-sen uit Haïti die in Brussel wonen. Met welke waarden en normen worstelen ze? Vinden ze het eten hier lek-kerder dan in hun moeder-land? Je leert hun cultuur van dichtbij kennen, want je gaat gewoon op bezoek bij een Haïtaanse familie.Deze inleefsessies voor leraren secundair onderwijs gingen drie jaar ge-leden van start met het project ‘Congo - Bruxelles - Congo’. De sessies kregen de algemene naam ‘Oxo’. Later volgde de reeks ‘Ouaga - Bruxelles - Ouaga’ (Ouagadougou - Burkina Faso) en nu dus ‘Potoprens - Bruxelles - Potoprens’ (Port-au-Prince - Haïti).www.studioglobo.be/oxo - brussel@studioglobo.be - 02 520 23 30

laat je niet verrassen DOOr De treinOp www.eventjeswachten.be vind je een educatief spel voor de eerste en tweede graad rond de veiligheid aan spoorwegovergangen. Elk jaar ge-beuren er heel wat ongevallen aan die spoorwegovergangen. Bijna 3 op 4 ongevallen waarbij een voetganger is betrokken en 1 op 2 ongevallen met (brom)fietsers, eindigen fataal. Op de website kunnen je leerlingen testen wat ze kennen over signalisatie enz. De drie klassen die het beste scoren op de wedstrijd winnen een daguitstap met de trein. De wedstrijd is een initiatief van Infrabel en BIVV.www.eventjeswachten.be

GRATISVelt

©

Studio Globo

©

Velt

©

39

ZEKER DOEN • Nr. 181

se

cu

nd

Air

h

og

er

/ v

olw

As

se

ne

n

Boekenfondsservice Van In-Iddink NVToekomstlaan 13 - 2200 Herentals014 30 41 70advertentie

Klasse.indd 1 05-12-2007 17:30:39

(advertentie)

zelfverwOnDingVolgens Brits onderzoek verwondt één jongere op tien zichzelf. Snijmesjes verstopt in een gsm, lange mouwen om de wonden te camoufleren… Het aantal jongeren dat zichzelf krast, snijdt of verbrandt neemt toe maar het taboe is groot. Maatschappelijk assistent Nadine Callens brengt beknopt en helder het fenomeen in kaart: wat, wie, waarom, waar en wanneer? Hoe kan je helpen als leraar? Welk beleid voer je op school? Een gids met veel info en tips, voor zowel ouders, leraren als hulpverleners.‘Zelfverwonding bij jongeren’ 14,90 euro - uitg. Garant

lectuur vOOr zestienjarigen16-plussers zijn klaar voor volwassen boeken. Wil je ze een up-to-date leeslijst voorschotelen met uitleg over inhoud, stijl, genre, moeilijkheids-graad? ‘Het lezen zoals het is 16+’ bespreekt meer dan 100 recent uit-gegeven of heruitgegeven boeken besproken. Onsterfelijke klassiekers uit de wereldliteratuur staan naast zeer eigentijdse romans. Deze - ge-bruiksvriendelijke - leesgids wil de weg wijzen naar boeken die bij jon-geren geen weerstand oproepen maar juist het begin kunnen zijn van een b(l)oeiende leescarrière.‘Het lezen zoals het is 16+’ (10 euro + 2,5 euro verzendingskosten) - Leesweb - Louis Frarynlaan 75/3 - 2050 Antwerpen - 03 272 21 46 - info@leesweb.be - www.leesweb.be

bOeDDHismeHoe prins Siddharta de Boeddha werd, de Vier Edele Waarheden, de Heilige Mahaynaboeken, de Dalai Lama… Het boeddhisme is de snelst groeiende ideologie in ons land, maar wat be-helst ze? Hoe bekijkt het boeddhisme grote thema’s zoals leven, huwelijk en dood? In dit boek staat het allemaal: beknopt, geïllustreerd,

gelardeerd met cijfers en weetjes en opgedeeld in korte hoofdstukken. Leesvoer met een lage drempel.‘Boeddhisme’, uit de reeks ‘Wereldgodsdiensten’ 14 euro - uitg. Corona

literaire termenCultboek, naturalisme, klankgedicht, parabel, semantiek, wagenspel… Alle vaktermen uit de literatuurstudie vind je met de nodige uitleg erbij in de vernieuwde achtste editie van het ‘Lexicon van literaire termen’. Heel wat nieuwe termen uit de moderne media en digitale cultuur werden toege-voegd, zoals adolescentenroman, e-book, imprint, rap en stadsdichter.‘Lexicon van literaire termen’ (45,11 euro) - uitg. Wolters Plantyn

ben x tegen pestenVan 25 januari tot 1 februari vraagt de derde Vlaamse antipest-week aan-dacht voor acties tegen pesten en vóór een kleurrijk en respectvol samen leven. De week start op vrijdag 25 januari met de uitreiking van de ‘Pesten-dat-kan-niet-prijs’. Voorts kunnen alle secundaire scholen goedkoop (4,50 euro per leerling) naar de film ‘Ben X’ gaan kijken. De vertoningen (met korte inleiding) vinden plaats op 28 januari (Kinepolis Gent en Leuven), 29 januari (Kinepolis Hasselt en Metropolis Antwerpen) en 31 januari (Kinepolis Brugge). Er zijn telkens twee vertoningen, om 9.30 en 10 u. In Antwerpen verzorgt Pax Christi Vlaanderen na de film een workshop rond peermediation.www.kieskleurtegenpesten.be - www.kinescola.be - www.paxchristivlaanderen.be

beDrijvenDag vOOr lerarenOp woensdagnamiddag 20 februari kunnen leraren secundair onderwijs gratis een bedrijfsbezoek brengen aan meer dan honderd bedrijven, ver-spreid over heel Vlaanderen. Werkgeversorganisatie VKW hoopt opnieuw meer dan 3 000 leraren in het bedrijf van hun keuze te mogen verwelko-men. In elk bedrijf krijg je een korte bedrijfsvoorstelling, gevolgd door een bedrijfsbezoek en afgesloten met een drankje.Inschrijven kan via www.bedrijvendagvoorleraars.be - meer info over de onderwijs-acties van VKW op www.o-twee.be

De lOOpgraven OOrlOgMeer dan zeven uur zeldzaam beeldmateriaal, aangevuld met interviews van ooggetuigen. Dat is ‘De Loopgraven Oorlog’, een nieuwe dvd-box die toont en vertelt hoe WO I ontstond en verliep: van de grote politieke ver-anderingen in het begin van de 20ste eeuw die aanleiding waren voor het conflict tot de gevolgen van de oorlog voor de Europese politieke en geo-grafische kaart. In de box vind je bovendien het boek ‘IJzeren doodskisten’, het verhaal van de onderzeeërs tijdens WO I, toen een heel nieuw gegeven in oorlogsvoering.De box werd samengesteld door House of Knowledge (Dutch Filmworks) en is overal verkrijgbaar.www.dfw.nl - www.hokshop.nl

Win: 3 x ‘De Loopgraven Oorlog’ - mail vóór 21 januari (met vermelding ‘Loopgraven’) naar secretariaat.leraren@klasse.be

webtips van klascementDebatmaratHOn: Het parlement

Bij deze debatoefening wordt de klas in vijf partijen verdeeld en discus-siëren je leerlingen over actuele thema’s. Goed debatteren wordt beloond met zetelwinst in het parlement. Je kan deze debatoefening over het hele jaar spreiden en langzaam laten groeien naar een lossere discussievorm. Een idee van leraar Dominique Biebau, die ook de links naar de diverse politieke partijen meegeeft.www.klascement.net/docs/3979

aDODOc: apprenDre le français en s’amusant

Op deze site lepelen leerlingen zichzelf de Franse taal in via filmpjes: kij-ken, luisteren en opdrachten tot een goed einde brengen. Woordenschat verrijken met een hoog fun-gehalte.www.klascement.net/sites/4072

jclic: cursus

Met deze interactieve cursus leer je hoe je het programma JCLIC ge-bruikt. Dat is een programma waarmee je allerlei soorten oefeningen kan digitaliseren. Je vindt er ook een handleiding en tips. De video is 27 MB groot, bekijk hem dus via een snelle verbinding. Een aanrader van Xavier Vandenberghe.ict.kathotielt.be/jclic/inter.html - www.klascement.net/sites/3934

vDab webleren

De VDAB biedt sinds 1999 online cursussen aan. Vandaag heb je keuze uit meer dan tachtig cursussen en het aanbod groeit maandelijks. Studenten in de lerarenopleiding kunnen gratis online cursus volgen als hun opleiders vooraf contact opnemen.www.klascement.net/sites/4128 - www.vdab.be/webleren/

W!N

GRATIS

fOOD arenaDe film ‘Eat Drink Man Woman’ (Ang Lee, 1994) is uitgangspunt voor een interactieve vorming rond voeding voor leerlingen 1ste en 2de graad secundair onderwijs. Van februari tot april zijn er sessies in vijf Vlaamse steden, waarbij je met je klas de film kan bekijken én tegelijk kennis maakt met interactieve methodieken rond het thema ‘voeding’.De sessies zijn een initiatief van MJA , i.s.m. Kinepolis.De vertoningen vinden plaats van 11 tot 23/2 in Metropolis Antwerpen, van 25/2 tot 6/3 in Kinepolis Leuven, van 10 tot 23/3 in Kinepolis Hasselt, van 7 tot 18/4 in Kinepolis Gent en van 21 tot 30/4 in Kinepolis Kortrijk. Telkens van maandag tot vrijdag, met twee groepen in de voormiddag (start om 9 of 9.40 u.) en twee groepen in de namiddag (start om 13 of 13.40 u.; niet op woensdagnamiddag). Max. 70 leerlingen per groep. Deelnemen kost 5,50 euro per leerling.Inschrijven kan enkel bij Sofie De Bisschop en Siegrid Kerstens - 02 515 02 53 - ‘Eat Drink Man Woman’ is als dvd beschikbaar in de handel - www.a-film.nl

41

ZEKER DOEN • Nr. 181

se

cu

nd

Air

h

og

er

/ v

olw

As

se

ne

n

pub.indd 2 17-09-2007 17:48:28

AD klasse oktober 2007.indd 1 04-10-2007 17:58:08

(advertentie)

supermarkt eurOpaOp woensdag 13 februari kan je in het Vlaams Parlement in Brussel kennismaken met een inter-actieve, gratis tentoonstelling rond de geschiede-

nis én toekomst van onze voeding, onze land-bouw en het Europese landbouwbeleid. Hoe belangrijk is de Vlaamse landbouw nog voor onze voedselvoorziening? Doen de namen Mansholt en MacSharry een belletje rinke-len? Ken je het fenomeen ‘zorgboerderij’? Op de tentoonstelling ‘Supermarkt Europa’ ont-dek je al winkelend welk type consument je bent. De tentoonstelling werd uitgewerkt door Centrum Agrarische Geschiedenis (Leuven).Op de speciale Klassedag, 13 februari, krijgen 50 leraren een uitgebreide rond-leiding mét proevertjes. Daarna krijg je meer info over de bijbehorende themakaarten en lespakketten voor de derde graad. Die ont-stonden i.s.m. het educatieve project ‘Wat eten we morgen?’ (www.watetenwemorgen.be).Schrijf meteen in voor de Klassedag via chantal.bisschop@cagnet.be of 016 32 35 73 - afspraak in het Vlaams Parlement om 14 u., na de rondleiding krijg je een natje en een droogje www.supermarkt-europa.com

stuDeer Of geef les in De vsZin in een Amerikaans avontuur? Je bent leraar Engels (met minstens 3 jaar leservaring) in het hoger secundair onderwijs? Schrijf dan in voor de zomercursus van 6 weken in de Verenigde Staten. De eerste 4 weken studeer je intensief op een Amerikaanse universitaire campus en de laatste 2 weken reis je doorheen de Verenigde Staten. Geef je Frans, Duits of Nederlands in het hoger secundair onderwijs en heb je minder dan 3 jaar leservaring? Dan kom je in aanmerking als taalassistent (Frans, Duits of Nederlands) aan een Amerikaanse hogeschool of universiteit tijdens het academiejaar 2007-2008. Deelnemers geven les en volgen ook univer-sitaire cursussen. De ‘Commission for Educational Exchange’ betaalt alle kosten via het Fulbrightprogramma. Inschrijven kan voor beide beurzen tot uiterlijk 15 januari. Je moet je wel vooraf aanmelden bij de ‘Commission for Educational Exchange’ in Brussel.Info op www.fulbright.be (klik op ‘Fulbright Scholarships’ - ‘Secondary Teachers and Teaching Assistants’)

wie wOrDt De nieuwe einstein?Je leerlingen vinden wetenschappen cool en zijn op 1 januari nog geen 17 jaar. Schrijf hen dan in voor de selectieproef van de zesde European Union Science Olympiad (Euso). Vlaanderen mag drie laureaten zenden naar de finale van deze internationale wetenschapsolympiade van 11 tot 17 mei in Nicosia (Cyprus). Op de Euso-site vinden je leerlingen voor-beeldvragen en verslagen van de vorige olympiades. Uiterste inschrij-vingsdatum is 25 januari.Info bij Vlaams Euso-coördinator Victor Rasquin via viras@euso.be - inschrijvingen via www.euso.be

terug naar Het verleDenHoe werk je rond erfgoed in de lessen geschiedenis, aardrijkskunde … ? Hoe bezoek je een stad of een museum met een hele klas? Je komt het te weten op de internationale nascholingscursus rond erfgoed van 24 april tot 1 mei. Samen met buitenlandse collega’s verken je de historische site van Alden Biesen in Bilzen en omgeving. Je volgt actieve workshops met observatie- en exploratieoefeningen. Je maakt ook excursies in de regio Maas/Rijn en krijgt tal van goede praktijkvoorbeelden mee. De voertaal tijdens de week is het Engels. De erfgoedcursus is een initiatief van HEREDUC (Heritage Education).Inschrijven kost 1 275 euro. Vzw Epos betaalt het inschrijvingsgeld van vijf Vlaamse leraren. Je moet wel voor 31 januari je beursaanvraag indienen.www.hereduc.net

trucs in De wetenscHapstruckRed de wereld van een levensge-vaarlijk virus. Deze opdracht krijgen de leerlingen van de eerste graad secundair. Ze gebruiken al hun wetenschappelijke en technische kennis. Ieder team voert drie ex-perimenten uit. Die gebeuren in de Mysterix, de wetenschapstruck van

Technopolis®. Ze mixen biologie, aardrijkskunde, taal, muzische vorming, elektriciteit en mechanica. De truck komt langs in Ieper (12 tot 27 februari), Veurne (28 februari tot 5 maart), Torhout (6 tot 12 maart), Aalst (8 tot 16 april), Gent (17 tot 30 april), Maaseik (5 tot 14 mei), Sint-Truiden (15 tot 28 mei) en Hasselt (29 mei tot 11 juni). Er zijn drie sessies per dag, ze duren anderhalf uur. Telkens kunnen 27 leerlingen en 2 begeleiders aan de slag. Een sessie kost 75 euro.Info & Reservatie Technopolis® - 015 34 20 00 - mijnbezoek@technopolis.be

GRATIS

De DrOOm van De sultanLeerlingen vanaf 12 jaar ontdekken ‘magni-fiek Marokko’ met de nieuwe, gratis uitleen-bare, spelkoffer ‘De droom van de sultan’. Hiermee willen Jeugd en Vrede en VOEM de beeldvorming (en de clichés) doorbre-ken en interculturele dialoog vergemak-kelijken. Veel elementen uit onze eigen leefwereld hebben daarnaast Arabische

wortels. Het spel brengt dus niet alleen nieuwe kennis aan, maar plaatst ook parate kennis in een nieuw kader.www.jeugdenvrede.be - www.voem-vzw.be - info@jeugdenvrede.be - 015 43 56 96

GRATIS

Technopolis

©

43

ZEKER DOEN • Nr. 181

se

cu

nd

Air

h

og

er

/ v

olw

As

se

ne

n

Wat maakt van gebakjes een taart of van een groep

een team? Klasse valt met een verrassingstaart drie

willekeurige scholen binnen. Ze smaakt zo lekker dat

iedereen het recept wil kennen. Voilà.

120 g UITDAGING (nodig: helder doel)

240 g BETROKKENHEID (we zijn één mengsel)

1 l INZET (voor iedereen)

1 kom OPENHEID (vol communicatie)

1 kluit GIST (kans op groei)

2 ons WARmTE (vullen met respect)

1 snuifje HUmOR EN HOOP (positief denken)

Dit zijn de zeven onmisbare ingrediënt voor ware team spirit en (tussen haakjes) de voorwaarden die moe­ten vervuld zijn om elk ingred!iënt tot zijn recht te doen komen. Elk team kan er een eigen taart mee bak­ken. Smakelijk!

Ingrediënten

KLASSE • Nr. 181

44

“Eigenlijk zijn we vooral snoepers”, lacht Ruth Neirynck (foto), die er met een mailtje voor zorgde dat er choco­ladetaart op tafel staat. “Er is altijd wel een reden om samen te tafelen. Het is hier niet enkel de school die telt.” De leraren van de Stedelijke Basisschool H. Conscience in Oostende weten wat ze aan elkaar hebben. En aan de ou­ders van de kinderen. “Ons ouderco­mité heet ‘De Vriendenkring’”, vertelt meester Winny, de enige man in het gezelschap. “Ze sponsoren uitstappen, helpen de kinderen koken, zwemmen, lezen en naaien, ze organiseren een barbecue, een bingoavond, de zomer­instuif... Er is een hele activiteiten­

kalender.” Ook op de kalender staat het dagelijks onderhoud van de kleine boerderij op school. “Elke klas verzorgt een week lang de dieren. Tijdens het weekend doen wij dat, via een beurt­rol”, vertelt juf Kim. “En in de vakantie gaan de dieren met de directeur mee naar huis”, roept een collega. Direc­teur Micheline Feys kan er hartelijk om lachen. De goede sfeer en het hechte team maken het werk mak­kelijker: “Onze school kent nogal een groot verloop, omdat ouders in deze buurt niet zo lang blijven wonen”, vertelt ze. “Eén op de drie kleuters is anderstalig. Een grote uitdaging is samen met de anderstalige ouders tot

een activiteit te komen, hen bereiken we nog te weinig.” “Gebrek aan inzet is er niet”, weet GOK­leraar Sheena. “We delen allemaal dezelfde visie en hebben al veel gerealiseerd: vorig jaar hebben we de speelplaats heringericht en gezorgd voor speelkoffers. Nu nog een snoezelruimte en de refter voor de kleuters een beurt geven.”

“WE DOEN VEEL VOOR ELKAAR”

Loe Janssen (foto) schrikt op. Ze is in het Centrum voor Volwassenonderwijs VSPW in Hasselt net met drie jonge cursisten aan het overlopen hoe het op hun stage gaat (Stijn: “Rot. Ik wil daar nooit vast werk. Allemaal effici­ente mensen maar geen warm team”). Het opleidingsteam waar zijzelf deel van uitmaakt telt zo’n vijftien leraren: “We hebben het echt moeilijk gehad. We hebben zelfs externe begeleiding ingeroepen om het team weer op gang te krijgen. Vooral door inefficiënt vergaderen verloren we veel tijd. De collega’s zijn allemaal sterke persoon­lijkheden met een eigen kijk. Maar het ontbrak ons telkens aan goed afgeba­

kende doelen. Open communiceren doen we genoeg. Soms te open. We blijven doorpraten over hoe het beter kan en komen daarbij niet altijd tot besluiten.” Directeur Roel Geboers (foto) coördineert het werk op drie vestigingsplaatsen: “We hebben ook nijverheidsopleidingen en daar gaan leraren soms sneller tot de actie over. In de sociale sector heerst een echte zorgcultuur, zowel voor de cursisten als voor elkaar. Dat is knap maar het leidt ook soms tot eindeloze discus­sies. We weten dat we nu vooral aan betere communicatie moeten werken. Dat is niet opgelost door rap iets op Smartschool te zetten en te denken

dat iedereen dan wel mee is. We moe­ten naar veel actievere werkvormen waardoor alle leraren zich bij het team betrokken voelen. Algemene verga­deringen bestaan nu alvast niet meer alleen uit luisteren naar informatie. We doen een bevraging, nodigen spe­cialisten uit voor bijscholing en lassen groepswerk in.”

“WE VERGADEREN NIET GOED”

“In 2001 fusioneerden in Ronse het Technisch Instituut Depoorter en het Mariacollege tot KSO Glorieux”, vertelt adjunct­directeur Michèle Lammens. “Zo’n fusie levert opeens een pak nieuwe collega’s op. Het gewenningsproces is nog altijd bezig. Toch kaarten er al leraren van het oorspronkelijke Mariacollege mee op de schoolkaarting, een traditie van de Nijverheidsschool.” Odette De Meule­meester (foto) geeft wiskunde in het tweede en derde jaar. Zij stuurde de voornamen van haar collega’s naar Klasse en en is dus verantwoordelijk voor mondhoeken met chocolade­

sporen. “Als er eentje jarig is, staat er snoep in de lerarenkamer. Een offici­ele ‘vriendenkring’ is er niet, maar we gaan onder collega’s wel op uitstap. Onze directeur heeft een minibusje en zo raken we gemakkelijk in Noord­Frankrijk of Zeeland.” Greet De Boever is twee dagen geleden als interimaris op KSO Glorieux begonnen. “Ik zit hier nooit alleen. Iedereen begint spontaan met mij te praten. Over wie ik ben, welke vakken ik geef, hoe het met de leerlingen vlot. Dat zij het initiatief ne­men, maakt het voor mij comfortabel om die collega’s zelf aan te spreken als er een probleem opduikt.”

Directeur Eddy (foto) Moreau blikt op vrijdagavond tevreden de leraren­kamer binnen. Een groepje collega’s glijdt dan met een Grimbergen blond of bruin het weekend binnen. Schake­len ze binnenkort over op chocolade­taart?

EN OP VRIjDAG EEN GRImBERGEN

Luc Daelemans

©

KLASSE • Nr. 181

45

9 op 10 voor wetenschappen, 5 op 10 voor gelijke kansen

Laat vijftienjarigen in 57 landen dezelfde test ‘wetenschappelijke

vaardigheden’ afleggen en de Vlaamse eindigen in de top tien.

Enkel Finland en Hongkong­China doen het echt beter. Maar het

driejaarlijkse Pisa­onderzoek legt ook een knelpunt bloot:

de kloof tussen rijke en arme en tussen autochtone en allochtone

leerlingen blijft groot. Hoe zit dat met die gelijke kansen?

LAND SCORE

1. Finland 563

2. Hongkong­China 542

3. Canada 534

4. Taipei­China 532

5. Estland 531

6. Japan 531

7. Nieuw­Zeeland 530

8. Vlaanderen 529

9. Australië 527

10. Nederland 525

11. Korea 522

12. Liechtenstein 522

Hoe goed kunnen leerlingen weten­schappelijke onderwerpen onder­scheiden van andere? Hoe goed kun­nen ze fenomenen zoals de bliksem of de werking van een stofzuiger op een wetenschappelijke manier uitleggen? Om de drie jaar meet de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) de ‘wetenschap­pelijke geletterdheid’ van jongeren. Dat is meer dan schoolse kennis kunnen reproduceren. 5 000 Vlaamse leerlin­gen voerden opdrachten uit. Dit zijn de voornaamste resultaten van Pisa2006:

vLaamsE LEErLinGEn subtOpDe Vlaamse leerlingen behalen 529 pun­ten voor wetenschappen en veroveren daarmee de achtste plaats. Samen met Canada, Tapei­China, Estland, Japan, Nieuw­Zeeland, Australië, Nederland, Korea en Liechtenstein zit Vlaanderen in de subtop. Tussen deze landen is er statistisch gezien geen betekenisvol verschil. Finland en Hongkong­China scoren beter met respectievelijk 563 en 542 punten. Alle andere landen en de andere gemeenschappen van België sco­

ren duidelijk slechter dan Vlaanderen.

KLASSE • Nr. 181

46

beduidend hoger dan leerlingen uit ‘rijke’ gezinnen in een gemiddeld Oeso­land. En leerlingen uit ‘arme’ ge­zinnen scoren eveneens hoger dan in een gemiddeld OESO­land, maar toch lager dan je zou mogen verwachten. In Vlaanderen is er namelijk een ster­ker verband tussen de sociaal­econo­mische achtergrond van leerlingen en hun prestaties voor wetenschappelijke geletterdheid dan in een gemiddeld Oeso­land. We kennen meer ongelijk­heid tussen leerlingen van verschil­lende sociale groepen. Toch scoren die allemaal beter dan hun collega’s uit ge­lijkaardige gezinnen in andere landen.

4. autochtone leerlingen doen het aan-zienlijk beter dan allochtone.

Pisa2006 onderscheidt drie cate­gorieën leerlingen op basis van hun geboorteland en dat van hun ouders: autochtonen, tweedegeneratieleerlin­gen (ouders zijn in een ander land geboren) en eerstegeneratieleerlingen (leerling en ouders zijn in een ander land geboren). 7 procent van de deel­nemende leerlingen Vlaanderen is een eerste­ of tweedegeneratieleerling. In een gemiddeld Oeso­land scoren au­tochtone leerlingen een half vaardig­heidsniveau hoger dan tweedegenera­tieleerlingen. Vlaanderen staat aan de top wat de voorsprong van autochtone leerlingen betreft: zij scoren meer dan een volledig vaardigheidsniveau hoger. Ook ten opzichte van eerstegenera­tieleerlingen presteren de autochtone leerlingen aanzienlijk beter. Als ook de thuistaal in rekening wordt gebracht, blijkt dat leerlingen die een andere thuistaal spreken dan het Nederlands of een andere officiële landstaal, zwaar benadeeld zijn tegenover de groep leerlingen die wel één van deze talen spreekt.

“Gelijke kansen realiseer je niet op korte termijn”, reageert onder­wijsminister Vandenbroucke op de Pisa­resultaten. “Een volgehouden gelijkekansen­ en talenbeleid is nodig.” De minister benadrukt dat het daarbij om ‘uitstekend onderwijs’ gaat: kansen op middelmatigheid zijn geen gelijke kansen. Hoe hij dat wil realiseren, lees je in zijn beleidsbrief

wEtEnschappEn: 9 Op 10Eén Vlaamse leerling op acht pres­teert op de hoogste niveaus voor wetenschappen. Dat is meer dan het Oeso­gemiddelde. In totaal verdeelt Pisa de scores van de leerlingen over zes verschillende vaardigheidsniveaus: niveau 1 is het laagste niveau voor wetenschappen, niveau 6 het hoog­ste. Zowel in Vlaanderen als in de Oeso­landen presteert 1 procent van de leerlingen op het hoogste vaardig­heidsniveau, maar als je ook niveau vijf meerekent, zijn er in de Oeso­landen 9 procent en in Vlaanderen 12 procent hoogpresteerders. Het tweede niveau van wetenschappelijke geletterdheid geldt internationaal als maatstaf: vanaf dat niveau passen leerlingen echt we­tenschappelijke vaardigheden toe om problemen op te lossen. In een gemid­deld Oeso­land presteren bijna vier op de vijf leerlingen op dat niveau. In Vlaanderen is dat bijna 90 procent.

GELijkE kansEnOmdat de ‘gemiddelde’ leerling niet bestaat, bekijkt Pisa hoe de resultaten gespreid zijn. Vier hamvragen maken duidelijk of het Vlaams onderwijs ge­lijke kansen garandeert.

1. verschil tussen sterke en zwakke leerlingen klein.

In Vlaanderen is er een verschil van 302 punten tussen de 5 procent slechtst en 5 procent best scorende leerlingen. Dat verschil is iets kleiner dan in een gemiddeld Oeso­land en dus normaal. In veel landen is de kloof een stuk gro­ter. Van de zeven landen die gemiddeld hoger scoren dan Vlaanderen, hebben enkel Estland en Finland een kleinere spreiding.

2. meisjes scoren voor wetenschappen even goed als jongens.

In Vlaanderen presteren jongens ge­middeld even goed als meisjes in we­tenschappen. Op schoolniveau doen jongens het wel beter dan meisjes. Dat komt omdat jongens vaker voor meer wetenschappelijke richtingen kiezen dan meisjes. Maar omdat meisjes in het algemeen vaker kiezen voor meer aca­demische studierichtingen, beïnvloedt dat hun gemiddelde score positief.

3. ‘rijken’ scoren beter dan ‘armen’.Vlaamse leerlingen uit ‘rijke’ gezin­

nen (dat heet dan: met een hoge soci­aal­economische thuissituatie) scoren

Terwijl Vlaamse vijftienjarige leerlingen in 2003 nog met stip de eerste plaats voor wiskunde veroverden, bevolken ze nu de kopgroep samen met de leerlin­gen van vier andere landen (Tapei­China, Finland, Hongkong­China en Korea). Ta­pei­China haalt de beste score met 549 punten, Vlaanderen haalt 543 punten. Tussen de landen van de kopgroep is er statistisch gezien geen betekenisvol verschil. Zijn we onze wiskundeknobbel aan het kwijtspelen? Nee.

Dat het Vlaamse wiskundegemiddelde deze keer iets lager uitvalt, komt vooral doordat de scores van de hoogstpres­terende leerlingen iets lager liggen dan in 2003. Eén van de mogelijke verkla­ringen is dat ‘wiskunde’ in de bevraging van 2006 geen hoofddomein was, wat in 2003 wel het geval was. Hierdoor ver­dwenen er heel wat echt moeilijke vra­gen. En net daarin kunnen Vlaamse leer­lingen zich onderscheiden. Alle andere landen en de andere gemeenschappen van België scoren beduidend slechter dan Vlaanderen en de topgroep.

Pisa is een letterwoord voor Programme for International Student Assessment. Het is een grootschalige, driejaarlijkse internationale studie van de Organisa­tie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) die de ken­nis en vaardigheden van vijftienjarige leerlingen test voor lezen, wiskunde en wetenschappen. Het hoofddomein van Pisa2006 is wetenschappen. In Vlaande­ren legden iets meer dan 5 000 leerlin­gen uit 162 scholen de tests af. Er namen 57 landen deel aan het Pisa­onderzoek: alle 30 Oeso­landen en 27 partnerlan­den. Pisa maakt het mogelijk om na te gaan hoe prestaties van leerlingen ver­anderen en op welke trap van de interna­tionale ladder Vlaanderen staat.

Download het volledige rapport ‘Wetenschap-pelijke vaardigheden voor de toekomst. De eerste resultaten van Pisa2006’. Surf naar www.ond.vlaanderen.be/onderwijsstatistieken en klik op ‘Pisa2006’.

Vlaanderen verliest eerste plaats voor wiskunde

Een toets voor 5 000 leerlingen

KLASSE • Nr. 181

47

“Als we in Vlaanderen een bos hebben, dan trekken we daar onmiddellijk een baan door. Zo hebben we weer twee bossen.” Met deze grap vatte Urbanus jaren geleden samen hoe Vlamingen met natuur omgaan. Van de 40 000 soorten wilde planten en dieren die in de twintigste eeuw in Vlaanderen voorkwamen is vandaag 7 procent verdwenen en staat 28 pro­cent op het punt om te verdwijnen. Dat meldt het Instituut voor Natuur­ en Bosonderzoek in zijn recente tweejaarlijkse Natuurrapport. Kan onderwijs helpen om dat proces te stoppen?

rED DE panDaDe kennis van ecosystemen en milieuzorg zijn twee deelgebieden van natuurkennis en biologie in de eindtermen voor het basis­ en secundair onderwijs. Uit de recente peilingen (zie kader hiernaast) blijken de resultaten daar­voor niet meteen mee te vallen. “Toch merken we dat steeds meer scholen ons vragen om over de klimaatverandering te komen spreken”, zegt Elke De Laet, vormingsmedewerker van Greenpeace. De milieuorganisatie probeert kinderen en jongeren duidelijk te maken dat klimaatverandering uiteindelijk ook schadelijke effecten heeft voor de mens. “We proberen niet te vertrekken van emotionele boodschappen, maar van objectieve gegevens. We zeggen dus niet: ‘red de panda!’, maar vertellen dat de bamboebossen verdwijnen. Dat heeft uiteraard gevolgen voor alle dieren die er in leven.”

bLinD vOOr pLantEnMensen hebben meer interesse voor het leven van dieren dan van planten. “Ze lijken wel plantblind”, zegt Gert Ausloos van de Nationale Plantentuin. “Zelfs de meest fervente botanicus hoeft maar een eekhoorntje voorbij zien te hup­pelen en hop, dat dier trekt méér zijn aandacht dan de bomen.” Leraren bevestigen die grotere interesse voor dieren (en geven ze misschien ook door). Gert Ausloos: “Hoe komen leerlin­gen met planten in contact in de klas? Vaak is dat via opdrachten als ‘leg een herbarium aan’, of ‘classificeer deze verzameling bloemen’. Niet echt spannende activiteiten.” Zelfs in de peiling­toets ‘natuur’ voor het basisonderwijs zat zo’n praktische proef. Leerlingen moesten uit een set van veertien noten zes verschillende soor­ten noten benoemen. Als hulp kregen ze een notenkaart met acht soorten: “Op zich heeft die opdracht niks met natuur of biologie te maken. Dat kan je even goed met speelgoedautootjes doen. Beter is om aan die activiteit een doel te koppelen. In de plantentuin geven we jongeren soms de opdracht om planten te beschrijven en te classificeren met de bedoeling om een geneeskrachtige plant te ontdekken. Dat je het leven van mensen kan redden, is een concreet motiverend doel.”

EEk, EEn spinOok bij de Jeugdbond voor Natuur en Milieu (JNM) weten ze dat dieren spannender lijken

De kringloop van beter onderwijs“Planten helpen je om aan een lief te geraken, dus waarom zou je niet verliefd

op ze kunnen worden”, lacht Gert Ausloos, educatief verantwoordelijke

van de Nationale Plantentuin in Meise. Samen met bijna tweehonderd

leraren, studenten, professoren en uitgevers van schoolboeken buigt hij

zich over de vraag waarom leerlingen op de peilingtoetsen voor natuur en

biologie zwakjes scoren. Hun werk is een radertje in de kringloop voor beter

onderwijs. Daarin draait elke leraar mee.

KLASSE • Nr. 181

48

AANBEVELINGEN (DECEmBER 2007)

De Entiteit Curriculum bundelt de aanbevelingen • en plaatst ze online op www.ond.vlaanderen.be/dvo/peilingen/conferenties

Positief: kennis en vaardigheden zijn getoetst, • maar waarom geen attitudes, via bijvoorbeeld een enquête?

Peilingen speuren vooral naar product, maar • leraren zijn vooral geïnteresseerd in het proces: welke inspanningen leveren scholen en leraren en welke inspanningen lonen?

Je leest dit artikel of de aanbevelingen en denkt • na over ‘goed onderwijs’. Misschien leidt dat wel tot beter onderwijs?

GOED ONDERWIjS?

De overheid legt in ontwikkelingsdoelen of eindtermen vast wat leerlingen moeten kennen en kunnen. Met leer­plannen, schoolboeken of didactische methodes houdt de overheid zich niet bezig. “Dat scholen voldoen aan ont­wikkelingsdoelen en eindtermen is een garantie voor elke jongere op kwaliteitsonderwijs”, zegt onderwijsminister Frank Vandenbroucke. “Op die manier heeft elke jongere de gelijke kansen waar hij recht op heeft. Via de peilin­gen willen we nagaan hoeveel leerlingen een eindterm of cluster van eindtermen behalen. De resultaten van de peilingen kunnen tot het bijsturen van de eindtermen of de leer­ en onderwijsmethodes leiden.”

PEILING, DOmEIN NATUUR VAN HET LEERGEBIED WERELDORIëNTATIE (mEI 2005), ZESDE LEERjAAR BASISONDERWIjS

De overgrote meerderheid (82 %) beheerst de • eindtermen over ecosystemen;

Veel minder leerlingen (62 %) halen de eindter­• men voor milieuzorg;

De verschillen tussen klassen en scholen zijn • vooral terug te brengen tot kenmerken van leerlingen (bv. a nderstaligen, scholen met veel gok­leerlingen,...), maar klassen waar geen computer in de klas staat, scoren ietsje lager.

PEILING, BIOLOGIE (jUNI 2006), EERSTE GRAAD SECUNDAIR ONDERWIjS (A-STROOm)

Twee op de drie leerlingen halen de eindtermen • voor milieuzorg en ecosystemen;

Voor organismen halen slechts 25 % van de • leerlingen de eindtermen, voor basis van het leven 33 %;

Leerlingen van wie de leraar met een computer • werkt of beeldmateriaal projecteert in de les scoren ietsje hoger.

CONFERENTIES, OVER PEILINGEN NATUUR EN BIOLOGIE (OKTOBER 2007)

Leraren, directeurs, professoren, studenten , • terreinwerkers en uitgevers van schoolboeken ontmoeten mekaar om de peilingresultaten te evalueren;

Zij proberen verklaringen te vinden voor de • positieve en negatieve resultaten;

Ze formuleren aanbevelingen voor de didactische • aanpak van de leraar, de leermiddelen, aanpas­sing van de eindtermen, aanpassing van de leerplannen, opleiding van de kandidaat­leraren, het beleid van de school...

Een panel van deskundigen voegt daar zijn • aanbevelingen aan toe.

dan planten. “Insecten, vogels en voor­al zoogdieren willen kinderen gráág spotten op een tocht”, zegt Thomas De Maeseneer, woordvoerder van JNM. “Planten benoemen en classificeren is niet meteen het liefste wat ze doen.” Of heeft de school die activiteit al wat minder spannend gemaakt? Thomas: “Goed mogelijk. Wat horen kinderen thuis als er dieren opduiken? ‘Eek, een spin.’, of ‘Een regenworm, trap ze dood!’ Scholen zouden de verwondering voor de natuur mogen aanwakkeren.”

Gert Ausloos pleit voor een enthou­siaste aanpak van natuuronderricht: “Voor planten, voor natuur, maar in feite voor alles wat een kind of jon­gere moet leren, moet je toch eerst verbazing opwekken? Wie op de juiste knoppen drukt bij zijn leerlingen heeft meer kans op slagen.” In de Nationale Plantentuin van Meise probeert het educatief team dat op twee manieren: “Ofwel focussen we op het exotische of buitengewone, zoals bij de vleesetende planten. Daarmee heb je onmiddel­lijk de aandacht van leerlingen vast.” Je kan ook de relatie van planten met het dagelijkse leven van de jongere benadrukken: “Wie bloemen schenkt, kan de aandacht of liefde van een ander mens krijgen. De banden van racewagens zijn van rubber gemaakt. Of in shampoo zitten allerlei planten­extracten. Voor elke groep jongeren is er wel een link met het plantenrijk te bedenken.”

stratEGOBij de Jeugdbond van Natuur en Milieu is het leren nooit een doel op zich. Thomas De Maeseneer: “Wie interesse heeft voor natuur wil automatisch méér weten. Bij de allerjongste leden stoppen we soms wat kennis in onze spelletjes. We vervangen de soldatenrangen van het strategospel door dieren en vra­gen ons af: wie staat het hoogst in de voedselketen?” Volgens Gert Ausloos hoeft een school zich niet te beperken tot de natuur direct rondom de school: “Voor veel jongeren is een woestijn of een regenwoud een reële biotoop. Zij kennen daar via televisie, internet en andere media beelden van. Hun referentiekader is veel breder dan het direct waarneembare. En mag er in de lessen ook wat aandacht voor de pure schoonheid van de natuur? Het is toch niet verboden om te zeggen hoe goed de natuur wel in mekaar steekt?”

INBO

©

KLASSE • Nr. 181

49

Kris Mouchaers

©

Met een sekskoffer naar de klas

“Nu staat hij inderdaad op zolder”, lacht Joni De Bilde. “Zelf kan ik hem in het tweede leerjaar niet gebruiken, maar de juf van het vijf­de wil de primeur.” Straks een sekskoffer in elke basisschool? “Daar droom ik van, maar dit is ‘De Bedenkers’ niet.”

“Toen ik op observatie ging in de stageklas”, ver­telt Joni, “vroeg een jongen spontaan: ‘Is dat die juf die ons seks gaat geven?’ Ook tieners kennen het woord seksualiteit en toch praten leraren daar niet vlot over. Voor seksuele en relationele opvoeding in de basisschool is er nauwelijks didactisch materiaal. Leraren weten niet echt wat ze moeten vertellen en hoe ze dat het best doen. En hoe praat je daarover met allochtone kinderen? Met de sekskoffer ‘Wat jongens over meisjes moeten weten en omgekeerd’ kan dat. Zelf heb ik hem vier weken lang kunnen testen in de gemeenteschool van Dworp.”

Joni: “Met de Bachelor­afstudeerprijs recupereer ik wat ik besteedde aan materiaal. Leuk natuur­lijk. Maar bij deze prijs staat de meerwaarde voor het werkveld voorop. Concreet: een uitgewerkte leerlijn, pasklaar en uitgeprobeerd materiaal, klemtoon op relationele opvoeding ­ ook in een interculturele context ­ en sociale vaardigheden. Voor mij betekent dit zoveel als: elke basisschool zou met dit didactische pakket moeten werken rond dit thema.”

De sekskoffer bestellen of ontlenen is op dit mo­ment geen optie. Een klus voor doe­het­zelvers? “Dit exemplaar heb ik ook zelf gemaakt”, weet Joni. “Het pakket met een bord, een setje met voorbehoedmiddelen en eentje voor de les over menstruatie en een ‘glazen bol’ stel je makkelijk zelf samen. Het materiaal daarvoor en de infor­matieve boekjes vind je in de handel. De koffer knutsel je zelf en de eindproef staat online.”

wat jOnGEns OvEr mEisjEs mOEtEn wEtEn (En OmGEkEErD)

Joni De Bilde studeerde in juni af als professionele bachelor lager

onderwijs. Voor haar eindstage trok ze met een sekskoffer naar het vijfde

leerjaar. Onlangs won ze er de Bachelor­afstudeerprijs mee. Vindt dit

didactische pakket met pasklare activiteiten de weg naar de scholen?

Of blijft het bij die ene koffer op Joni’s zolder? En wat gebeurt er met

zoveel andere nuttige eindwerken? Drie projecten met een staartje.

1

KLASSE • Nr. 181

50

De auteurs van de eindwerken in deze reportage namen deel aan de bachelor afstudeerprijs 2007. studenten kun-nen met hun eindwerk inschrijven voor tal van prijzen, zoals de vlaamse scrip-tieprijs en de klasseprijs.

BACHELOR AFSTUDEERPRIjSMet zijn afstudeerprijs wil vzw­Ba­chelor.be wijzen op het belang van de Bachelors uit het professioneel gericht hoger onderwijs voor het werkveld in Vlaanderen. Elk jaar studeren er zo­wat 18 000 af aan 22 hogescholen. Uit 40 nominaties bekroont een jury tien laureaten met een geldprijs van 300 euro.

➜ www.bachelor.be

VLAAmSE SCRIPTIEPRIjSAan deze prijs kan elke student deel­nemen die afstudeert aan een Vlaamse hogeschool of universiteit. Een anonie­me jury beoordeelt de scripties op hun nieuwswaarde, maatschappelijke kwa­liteit en journalistieke bruikbaarheid. De 222 inzendingen dit jaar werden herleid tot een shortlist van tien beste auteurs. In een tweede ronde duidt de jury vijf genomineerden aan. Die ont­vangen een cheque van 250 euro. Voor de auteur van het winnende eindwerk ligt 2 500 euro klaar. Studenten van wie hun eindwerk pedagogisch, ago­gisch of didactisch van aard is, kunnen bovendien inschrijven voor de Klasse­prijs (250 euro). Die prijs gaat dit jaar naar Ihsane Chioua Lekhli (zie p. 11).

➜ www.scriptieprijs.be

Prijzen voor eindwerken

De eindwerken in de reportage en ‘Veilig Internet, voor jongeren met autisme’, een lessenpakket van Joke Bosmans, kan je downloaden via www.klasse.be/leraren. Meer eindwerken vind je in het Eindwerk­portaal Vlaamse Hogescholen.

➜ www.doks.be

Het aanbod navorming voor bachelors, met startdatum in januari tot juni 2008 vind je op www.bachelor.be/leren

Gratis downloaden

Voor het afstudeerproject van Karel Coppens en Melissa Lescroart is er geen probleem van auteursrechten. In de Vrije Basisschool Augustinus in Stasegem zetten zij en de zesdeklas­sers hun denkhoeden op om hun klas opnieuw in te richten. “De bedrijfs­wereld legt steeds vaker het accent op creatieve denkcapaciteiten en precies die nemen af naarmate kinderen hun schoolloopbaan voortzetten”, zegt Ka­rel. “Daarom gingen we op zoek naar technieken waarmee je kinderen aan­moedigt tot creatief denken. Tegelijk wilden we de leraren daarin stimule­ren.”

“De stageschool kiezen we niet zelf”, zegt Melissa. “Tijdens contactdagen stellen alle studenten hun project voor en scholen kunnen daarop ingaan. Zo kwamen we in Stasegem terecht.” Di­recteur Johan Coopman ging voor de derde keer op het aanbod in. “Ik was

Ook het eindwerk ‘Folk, wat ’n muziek !’ van Lotte Vandeputte is kant­en­klaar materiaal waarmee je rond volksmuziek kan werken in de ba­sisschool. “Ik ben gek van muziek en dans”, zegt Lotte. “Logisch dat ik voor een onderwerp koos dat daar nauw bij aansluit. Ik wou niet enkel concreet en duurzaam materiaal uitwerken, maar ook een nieuwe dimensie geven aan creatief­muzische vorming.”

“Folk is de nieuwe disco”, vertelt Lotte. “Boombals kennen een groot suc­ces. Noem ze gerust doorsnee fuiven, maar met live folkmuziek en veel dans. De jeugd heeft weer interesse in de volksmuziek. Tijd om dit muziekgenre binnen te loodsen in de basisschool, vond ik. Bovendien maakt folkmuziek deel uit van onze cultuur en identiteit. We keren terug naar onze roots: samen dansen en live muziek. Dit is een kans om kinderen vertrouwd te maken met de traditie van onze eigen cultuur. Die kennis kan hen bewegen tot meer waardering en respect voor andere cul­turen. Het multiculturele samenleven kan er enkel boeiender van worden.”

“Scholen en lerarenopleidingen heb­ben opnieuw meer aandacht voor cre­atief­muzische vorming”, weet Lotte.

“Maar er is zeker ruimte voor nieuwe initiatieven, zoals folk in de basisschool. In ‘Folk, wat ’n muziek’ kan elke leraar shoppen. Hij kiest wat hijzelf aankan en wat past bij de leeftijd van zijn leer­lingen. Zo kan je muziekinstrumenten leren herkennen of er zelf maken. Sfeer, ritme of structuur van een mu­ziekstuk leren herkennen. Thema’s met didactische tips of uitgewerkte lessen. Danspasjes inoefenen doe je met ‘Dansen op muziek’.

Het eindwerk downloaden? Geen probleem. Maar de muziekfragmenten staan op vier cd’s en de baldansen met de passen en beschrijving op dvd. “De muziek kan je van het web plukken”, zegt Lotte, “maar dat is nog altijd il­legaal.” Dat probleem onderkent ook Rik Hostyn van vzw­Bachelor.be. “In eindwerken krijgen multimedia steeds meer gewicht. Het afstudeerproject van Lotte kreeg een nominatie, maar auteursrechten staan een doorstroom naar de scholen in de weg. Ook het didactische pakket ‘Wat jongens over meisjes moeten weten en omgekeerd’ van Joni zou elke school nu moeten kunnen aankopen of ontlenen. Een oplossing ligt niet voor het grijpen. Alle suggesties zijn welkom.“

onmiddellijk overtuigd”, zegt hij. “De meeste projecten zijn vernieuwend en daar sta ik voor honderd procent achter. Met dit project kon het team ervaren wat creatief denken in de prak­tijk betekent. Bovendien moeten ze het zelf niet sturen, maar ze participeren wel. En voor een ‘nieuwe’ klas zetten leerlingen graag de denkhoeden op. In deze formule vorm je met de studen­ten en de school een team van begin tot finish. Ook dit schooljaar gaan we mee in een eindwerk, nu rond technologie. Ik raad dit elke school aan.”

“Bovendien communiceer je zoveel en intens dat je die studenten echt leert kennen. Zijn het teamspelers? Wat is hun karakter en uitstraling? Zowel Karel als Melissa staan nu voor de klas. Wellicht is dat geen toeval.” Ook Lotte vond een job in de muziekacademie en die dankt ze onder meer aan haar eindwerk.

DanspasjEs, ritmE En anDErE cuLturEn: fOLk is back

crEatiEf DEnkEn? zEt EEns EEn DEnkhOED Op

2

3

KLASSE • Nr. 181

51

Belgen zijn belabberde uitvinders. Bij het nationaal octrooibureau

komen jaarlijks amper 500 aanvragen binnen om nieuwe (technische)

uitvindingen te beschermen. In Japan en Zuid­Korea ligt dat cijfer vijftig

keer hoger en alleen de Grieken zijn nog slechtere vernieuwers en

uitvinders dan wij. Zelfs op het ‘Songfestival voor jonge wetenschappers’

in Valencia zijn Vlaamse jongeren afwezig. Eureka?

hELDEn“Ons onderwijs moet meer aandacht aan cre­ativiteit besteden. Leerlingen moeten buiten het kader leren denken. Maar creativiteit is niet het einde, integendeel. Je hebt kennis nodig om problemen op te lossen. En vooral: vaardigheden om die kennis en creativiteit in te zetten om de wereld rond je te verbeteren. Leerlingen krijgen die ambitie weinig mee. Als leraar wil je de wereld veranderen. Wel, stop dat dan in je pedagogisch project. Toon de helden van vandaag: de kunstenaars, de vernieuwende wetenschappers, de baanbrekende denkers. Die moeten het in onze media al te vaak afleggen tegen de leuke, lege sterren.”

Waar zijn de Belgen?

“Waar zijn de Belgen?” Op de European Union Contest for Young Scientists (EUCYS) in Valen­cia klinkt de vraag verwijtend. Op deze wed­strijd zijn ze onzichtbaar. EUCYS is een soort songfestival, maar dan voor echte talenten. 14­ tot 21­jarigen uit alle Europese landen nemen het tegen elkaar op in een techniek­ en wetenschapscompetitie. Eerst in nationale voorrondes, maar de beste projecten mogen naar de Europese finale. Daar zijn geen Belgen bij. De officiële verklaring: “De kwaliteit van de inzendingen was te laag.” De enige Belg is jury­lid Jan Goossenaerts, docent aan de Technische Universiteit in Eindhoven. Hij zoekt naar een verklaring voor de teleurstellende Belgen.

KLASSE • Nr. 181

52

OpGELEt: aarDbEvinG“Wetenschappers moeten nieuwsgierig zijn. Kijk naar dit project: drie jongeren raakten ge­fascineerd door mimosablaadjes. Die vouwen een beetje samen bij beweging, aanraking of hitte. Ze zijn nu bezig aan een project waarbij de mimosa seismologische veranderingen ver­raadt. Een plant als waarschuwingssysteem voor aardbevingen: dat is leuke wetenschap en haalbaar voor veel jongeren.

In de basisschool is er veel aandacht voor meet­technieken, waarnemen, de meest eenvoudige statistiek. Voeg daar in de eerste jaren van het secundair onderwijs essentiële kennis aan toe. Want eenmaal jongeren die basis hebben, moe­ten we ze leren kritisch op zoek te gaan naar nieuwe kennis. Er is ontzettend veel informatie te vinden, maar leerlingen moeten die op een goede manier leren gebruiken.”

vLiEGtuiGLawaai“In de tweede en derde graad van het secundair onderwijs zouden jongeren aan projecten moe­ten werken”, vindt Jan Goossenaerts. “Inspiratie vind je elke dag in de krant. Help je leerlingen kiezen. In Nederland hebben jongeren rond de luchthaven van Schiphol allerlei meettoestellen gezet. Vandaag kan je op het net volgen hoe de vliegtuigen binnenkomen en hoeveel lawaai ze maken. Zo helpen ze zelfs het beleid.”

Projecten zijn vaak vakoverschrijdend. Wie begeleidt ze dan? “Net zoals iedereen willen leraren doen wat ze goed kunnen, zonder veel risico’s”, zegt Goossenaerts. “Projectmatig wer­ken hebben ze nooit op die manier geleerd, je moet ze dus begeleiden. Wie een project start in een school dreigt alle problemen op z’n kop te krijgen. Projecten moet je horizontaal aanpak­ken, met verschillende collega’s. Vaak moet je de eigen disciplinekennis loslaten en een tweede begeleider op een project zetten.”

cOachDe jongeren in de finale van het EUCYS wijzen allemaal op de rol van hun school. “Onze leraren zijn supporters, geen gidsen”, zeggen ze. Goos­senaerts: “Belangrijker dan je vakkennis is je rol als coach. Dwing je leerlingen in een structuur, zodat je de energie van hun project goed kana­liseert. Leerlingen moeten dat proces zelf leren kennen: welke stappen moet je volgen?”

"Essentieel voor een samenleving is de drang om zich te verbeteren. Daarvoor heb je zelf­vertrouwen nodig en de ambitie om vooruit te gaan. Een te sterke conservatieve reflex staat vernieuwing in de weg. Zeker in het onderwijs hebben we de plicht om onszelf steeds weer nieuwe uitdagingen te stellen."

Op de EUCYS gaan jongeren op zoek naar de Einstein in zichzelf. Deze vijf hebben duidelijk iets gevonden:

HET DUCATI-GEVOEL1. Tomas (18, Tsjechië): “Mijn maat Josef en ik zijn zot van Ducati moto’s. We merkten dat het achterwiel tijdens wedstrijden soms blokkeert, door de enorme kracht van de motor. We legden het overbrengingssysteem open en experimenteerden met de hoek van de veiligheidsblokjes. Die stonden in 45 graden. We ontdekten dat in een hoek van 54 graden het systeem de schok goed opvangt en niet meer overbelast raakt. Volgend jaar reizen we met het Ducati­team door Europa.”

OPGEDREVEN COmPUTER2. joao (18, Portugal): “Net zoals je een brommertje kan op­drijven, kan je ook de prestaties van je computer tunen: dat heet overclocking. Ik heb een externe waterkoeling gemaakt waardoor m’n computer bijna twee keer zo snel werkt. Het geeft mij voorsprong bij het gamen. Maar door al dat prutsen aan mijn uitvinding heb ik veel minder kun­nen gamen dan de concurrentie.”

ZOUT IN DE KELDER3. Werner (17, Oostenrijk): “Ik kreeg met Kerstmis een gad­get: een hart vol zoutkristallen. Als je erin drukt, worden ze vloeibaar en warm, en als je die stof later weer opwarmt kristalliseert ze. Wat in zo’n gadget lukt, moet ook op grote schaal lukken, dacht ik. Om het huis van mijn ouders te verwarmen moet er 20 kubieke meter zout in de kelder. Ik probeer het nu met 5 kubieke meter. In de zomer slaat dit zout de energie op, in de winter geeft het 80 graden Celcius aan warmte af. Gratis en proper!”

mUZIEK VOOR DOVEN4. Slaveya (17, Bulgarije): “Ik heb een dove vriend. Op een feestje ontdekte ik dat je met een ballon de trillingen van een geluidsboxbox perfect kan voelen. Elke muzieknoot voelt anders aan. Ik heb een test gedaan met zeven dove personen. Na een week konden ze perfect de noten her­kennen en noteren. Twee van hen componeren nu zelf muziek. Er is veel interesse van dovenscholen en zieken­huizen. Ik had Beethoven kunnen redden.”

STOP EENS ZEOLIET IN jE SCHOUW5. Kevser en Seyma (16 en 17, Turkije): “We probeerden de sterk vervuilde lucht van kachels te filteren door gesteen­ten in de schouw te stoppen. Met het mineraal zeoliet lukt dat erg goed. Bovendien houdt het de warmte heel lang vast. We hebben een buizensysteem door dat gesteente gelegd om warm water te krijgen. In Turkije is er waanzin­nig veel zeoliet, en er zijn erg veel vervuilende kacheltjes. We toveren ze om tot ecologische boilers.”

Zet je leerlingen op weg naar de volgende EUCYS: klik naar klasse.be, rubriek Zeker Doen. De finale van 2008 vindt plaats in Denemarken.

Vijf leerlingen van Einstein

KLASSE • Nr. 181

53

KLASSE • Nr. 181

54 P R A K T IJ K T I P S

School is spil van de wijkDe ouders van de wijk Kolderbos in Genk kennen elkaar nauwelijks. Met ‘Koldertof’ bouwt de Europa­school aan een wij­gevoel in de wijk.

prOjEct: “Door samen activiteiten te organiseren, leren mensen uit de­zelfde buurt elkaar beter kennen”, zegt directeur Tony Schildermans. “We wilden zo graag kinderen uit allochtone en kansarme gezinnen gelijke kansen bieden op een brede ontwikkeling. De opvoeding van de kinderen is een bindmiddel.” Wie door de wijk wandelt, kijkt op tegen hoge appartementsblokken, bevolkt met allerlei nationaliteiten. “Als één gezin op drie verhuist, is er nauwe­lijks cohesie tussen ouders. Daar wil onze school aan werken met activi­teiten rond opvoeding.” Na school­tijd oefent de dansgroep pasjes in de turnzaal, de speeltuin blijft open voor de buurt. En het schoolfeest is ... een wijkfeest.

inspiratiE: Kinderen uit een wijk met allochtone en kansarme gezin­nen gelijke kansen bieden lukt, als een project focust op cohesie tus­sen ouders in de wijk. Daarin is de school de trekpleister.

vaLkuiL: De school staat samen met twintig wijkorganisaties in voor op­voedingsondersteuning. De coördi­natie kan de school niet alleen aan. De cel educatieve projecten van de stad neemt die taak op zich.

KoldertofTony Schildermans - directeur Europaschool

Genk 089 35 53 35directie@europaschool.telenet.be

Basisschool de Kameleon uit Ni­nove werkt aan een gezond lees­klimaat. Dat stopt zelfs niet tijdens de vakantie, dan duikt de (stem van de) juf in de vakantiekoffer.

prOjEct: “We willen onze leerlingen al vanaf de kleuterklas leesplezier bijbrengen”, zegt directeur Katinka Boeykens. “Wie jong begint met le­zen of met boeken in contact komt, heeft later meer kans om het goed te doen op school. Een koffertje als vakantiegeschenk was een idee van de kleuteronderwijzers, maar waaide al gauw over naar de lagere school.” Juf Els: “In de koffer van de kleuters zit een prentenboek, naast een cd met klasliedjes, spelletjes uit de klas en een dagboek voor de va­kantie.” “Elk kind krijgt bovendien een koffertje op maat”, legt juf An uit. “Zo zit er bij Mats een aangepast pakket in waarmee hij extra kan oe­fenen voor zijn mondmotoriek en uitspraak. Ook ik zit een beetje in

de koffer, want ik spreek het verhaal van het boek in en zing de liedjes in die we leerden. Alle kleuters nemen mijn vertrouwde stem mee. In een briefje vertellen we de ouders hoe ze alle opdrachten kunnen begelei­den.”

inspiratiE: Directeur Boeykens: “Met een vakantiekoffer trek je het leesklimaat van op school door bij kinderen én ouders. Wij kiezen voor de zomervakantie, maar een kerst­ of paaskoffer zou ook kunnen.”

vaLkuiL: “Zo’n talig extraatje op maat van elk kind is een reuzen­werk. Alleen voor een enthousiast kleuterteam dus.”

Dit project kreeg de steun van DynaMo2

, een initiatief van CANON Cultuurcel.

Basisschool de Kameleon in NinoveKatinka Boeykens - directeur

www.basisschooldekameleon.be

juf in de vakantiekoffersjapO sjapO

sjapO

KLASSE • Nr. 181

55

Kom op tegen geweldMet de dag van het zinloos geweld brengen alle scholen van de re­gio Kortrijk dit thema binnen hun schoolpoort.

prOjEct: “Een enquête van het pre­ventieproject ‘Jongeren tegen ge­weld... Geweldig’ toont aan dat acht op tien jongeren ooit getuige waren van geweld en zes op de tien zelf al slachtoffer waren”, zegt leraar Jan Quaegebeur van VTI Harelbeke. “Op school komt vooral verbaal geweld voor. De dag van het zinloos geweld is een aanzet tot dialoog met de leerlingen. Doordat alle scholen in de regio meedoen, merken de leer­lingen dat er niet enkel geweld is in hun school. Onze school koos voor een projectdag. Acht workshops in totaal.”

inspiratiE: Scholen beperken pra­ten over een thema vaak tot één of enkele vakken. Met een vakover­schrijdende projectdag geef je een veel sterker signaal.

vaLkuiL: Een projectdag vraagt om coördinatie. Maar ideeën uitwer­ken, een draaiboek opstellen en de praktische voorbereiding doe je met zijn allen.

Vrij Technisch Instituut HarelbekeJan Quaegebeur - leraar

www.vtik.be vtiharelbeke@vtik.be

Lees meer en bekijk de filmpjes op

www.klasse.be

Het OCMW Ichtegem, vier basis­scholen én de naschoolse opvang binden samen de strijd aan tegen luizen.

prOjEct: “In elke school en in de buitenschoolse kinderopvang ko­men geregeld luizen voor”, zegt Ann Vuylsteke van het OCMW. “Als een school maatregelen neemt, is ze vlug luizenvrij, maar vaak niet voor lang. Kinderen komen ook naar de opvang en er is nog de jeugdbewe­ging, sportclub, muziek­ of tekena­cademie. Zo verplaatst of herhaalt het luizenprobleem zich. Je kan die beestjes enkel effectief uitroeien, als je met zijn allen én gelijktij­dig in actie komt. Samen met alle schooldirecties en betrokken dien­sten werkten we een projectweek uit in oktober. Vooral in die periode duiken luizen op. Leerlingen van de Ensorschool Oostende die ver­trouwd zijn met de natkammethode

kwamen de kinderen screenen. En met een stripverhaal kaartten alle scholen dit onderwerp aan. Als de ouders zich niet achter zo’n project scharen, heeft het weinig zin. Daar­om kregen ze een extra stimulans in de vorm van een gratis luizenkam en haarverzachter.”

inspiratiE: Met een globale en duurzame aanpak kan je luizen ef­fectief bestrijden. En niemand moet een school of kind met de vinger wijzen.

vaLkuiL: Rond luizen hangt nog al­tijd een taboesfeer. Leerlingen con­troleren op luizen moet elke school doen. Maar scholen moeten hier­over durven praten met de leerlin­gen én hun ouders.

OCMW Ichtegemann.vuylsteke@ocmw.ichtegem.be

Luizen krijgen geen kans

prOEftuin

Peter Maenhoudt

©

KLASSE • Nr. 181

56 D I A LO O G

BINNEN ZONDER BELLEN

Hier vind je een selectie uit reacties van lezers. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven en kort ze eventueel in.

jouw vragen?• voor vragen of problemen rond onderwijs: bel gratis

de Vlaamse Infolijn via 1700 (elke werkdag van 9 tot 19 u.), fax 02 553 96 55 of surf naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn

• rondzendbrieven en wetgeving vind je op edulex.vlaanderen.be

• recent nieuws? Check www.lerarendirect.be en www.schooldirect.be

jouw mening?• Mail naar redactie.leraren@klasse.be• Schrijf naar Klasse (Dialoog) - Koning Albert II-laan 15 -

1210 Brussel• Geef je mening op www.klasse.be/forum en

www.klasse.be/poll

DIEREN IN DE KLASIn de decembereditie van Klasse wordt op p.16 de vraag gesteld of een klasdier houden wel mag. Ja, luidt het ant­woord, want er bestaat een lijst van dieren die wettelijk zijn toegelaten. Wij zijn verbaasd dat er geen aandacht gaat naar de problemen die het houden van klasdieren met zich mee­brengen. Veel van de dieren op de lijst zijn eigenlijk niet ge­schikt als huisdier. Het houden van dieren in de klas brengt altijd meer problemen met zich mee dan het houden van dieren in huis. Wie zorgt voor de dieren tijdens de vakantie? Is er voldoende ruimte in het lokaal en zijn de temperaturen aangepast aan het dier? Het is jammer dat Klasse het houden van dieren in de klas niet kritischer benadert.

GAIA

TOEZICHTDeze brief naar aanleiding van het schitterende artikel in Klasse 180 (“Heb ik vandaag wéér toezicht?”). Toezicht is maar al te dikwijls gebaseerd op vriendjespolitiek, willekeur of onduidelijke afspraken.

Hieronder volgen enkele gouden tips voor leraren die zich onrechtmatig behandeld voelen en daar verandering in willen brengen:1. In het onderwijs is het ieder voor zich, dus durf uw mond opentrekken. Laat u niet intimideren door directies en collega’s omdat ze bijvoorbeeld vastbenoemd zijn en u niet. 2. Zorg er te allen tijde voor dat u aangesloten bent bij een vakbond. De tussenkomst van een afgevaardigde is meestal voldoende om uw rechten te verdedigen. 3. Indien uw vakbond u niet steunt is het nooit te laat om zelf een advocaat in de hand te nemen. Het kost u dan wel wat geld, maar het bespaart u een hartinfarct of burnout.Tot slot mag gerust gesteld worden dat alle toezichten (met uitzondering van de exa­mens omdat dit in de praktijk gewoon niet haalbaar is) in principe door het secretariaats­personeel moeten uitgevoerd worden. Zij worden er immers voor betaald. Leraren niet. Leraren hebben jarenlang moeten studeren om te mogen werken in een school. Zij hebben vaak niet eens een

pedagogisch diploma. Maar ze verdienen wel (bijna) evenveel. Om van de vakanties nog maar te zwijgen...

Steven Crauwels

DT-FOUTEN (1)Dt­fouten bestaan niet. Wel stam +t of stam zonder t, indien nodig. Taalleraren zaaien verwarring door altijd te spreken van dt­fouten. Doen ze dat doelbewust om punten te kunnen aftrekken? Als er toevallig een ‘d’ staat in de stam dan komt er een ‘t’ achter als het nodig is. In de vroegere (wel verouderde) regel sprak men nooit van dt. Ik drink nooit thee. Gij drinkt altijd thee. Hij dronk/drinkt alleen thee als hij tegenwoordig was/is, dus nooit t in de verleden tijd bij hij­vorm, wel in de tegenwoordige tijd. Nu is het nog makkelijker als men de jij­vorm toepast.André De Graeve, ere-leraar GO!

DT-FOUTEN (2)De dt­fout als zodanig bestaat niet. Nederlandstaligen kun­nen alleen maar d­ en t­fouten maken, waarvan de laatste vanuit fonetisch oogpunt uiter­aard frequenter voorkomen. Deze foutieve terminologie,

die al generaties meegaat, is er trouwens de hoofdoorzaak van dat heel wat Vlamingen blijven sukkelen met deze eenvoudige regel. Verder zijn de teneur van het artikel én de hilarische conclusies van de universi­taire studie een prachtig (sic) toonbeeld van het blablaïsme dat ook vanuit Brussel het secundair onderwijs teistert: specifieke eindtermen, vak­overschrijdende eindtermen, en andere pedagogische rot­zooi. Waar het in het taalon­derwijs om gaat, is inzicht in structuren. Maar dat mag niet meer onderwezen worden. Duits krijgen leerlingen tegen­woordig zonder kennis van de naamvallen. Binnenkort geven we Engels zonder hoofdtijden. En Nederlands zonder d­ en t­ regels. Een harde schijf met veel data zonder software. De terminale eindterm.

Marc Wustenberg, lector Nederlands aan de Khlim in

Diepenbeek

PLOP EN K3K3 wordt inderdaad in veel te grote mate aan weerloze kinderzielen voorgeschoteld. Dit herinnerde mij aan het dramatische moment waarin ik in een gesprek met eerstejaars­studenten kleuteropleiding

KLASSE • Nr. 181

57

mijn studenten geprezen heb voor het vinden van eenvou­dige, aangename en zuivere instrumentale deuntjes voor het gebruik in de LO­les voor kleuters. Ik had hen uitgelegd dat we het best niet te vlug met K3 en Kabouter Plop beginnen. De pedagoge van dienst onderbrak me en zei dat de studenten beter zulke K3 en Plopmuziek zouden gebruiken omdat kleuters dat kennen en het tot meer succeservaringen in het lesgeven leidt. Mijn antwoord: het is toch niet omdat kleuters frieten kennen dat we ze in de les frieten moeten geven? Aai, daar had ik het helemaal verknoeid en het is helaas nooit meer goed gekomen. Bedankt voor jullie waardevolle artikels.

Naam en adres bekend

BASISEDUCATIEIk lees Klasse graag en vaak. Helaas vind ik er weinig tot

niets in terug over mijn vak: Nederlands voor anderstalige volwassenen met beperkte scholingsgraad. Ik voel me een beetje vergeten en vind dat enorm jammer. Des te meer omdat ik als beginnende ‘educatieve’(zo heten leraren bij ons) steeds op mijn honger blijf zitten wat betreft leuke acties voor mijn doelpubliek. En het zijn doorgaans al kans­armen. Kan er niet wat meer aandacht aan ons en onze cursisten besteed worden?

Eris

Klasse besteedt in alle publicaties, e-brieven en acties (net als u) extra aandacht aan kansengroe-pen (lage drempel, betrokkenheid enz.) Die sterktetoets wordt nog verder uitgebreid. Sinds kort bundelt de speciale e-brief Klasse XTR STRONG de belangrijkste tips, acties en adviezen. Abon-neren kan via www.klasse.be/XTRstrong

mAG DAT?

sinds 1 september 2007 mogen basisscholen aan ou-ders geen kosten meer aanrekenen voor schoolboeken, schriften, knutsel- en meetmateriaal, schrijf- en tekenge-rei... Een school stelt de ouders voor om eigen materiaal te kopen om pas daarna vast te stellen waar er materiaal ontbreekt. wat ontbreekt, stelt zijzelf ter beschikking.

Dat mag niet. ❙ De basisschool moet het materiaal dat noodzakelijk is in het kader van de eindtermen kosteloos aanbieden. De regelgeving over de kosteloosheid in het ba­sisonderwijs geeft de scholen wel wat ruimte om het prin­cipe ‘kosteloosheid’ in te vullen volgens de eigen schoolcul­tuur. Zo is het niet noodzakelijk dat elke leerling over zijn ‘eigen’ materiaal beschikt. De school moet er wel voor zor­gen dat alle vereiste materiaal voor de leerlingen beschik­baar is. Als de school een beleid uittekent, moet ze gelijke kansen voor alle leerlingen in gedachten houden. De school mag aanvaarden dat leerlingen eigen materiaal meebren­gen naar school, maar mag dit zeker niet aanmoedigen. Wanneer een school het toch toestaat, kan dit voor een minderwaardigheidsgevoel zorgen bij leerlingen van wie de ouders niet in staat zijn om gelijkaardig materiaal aan te schaffen. Op die manier kan er een sociale druk ontstaan die de hele idee van kostenbeheersing dreigt onderuit te halen. We vragen dat scholen hier bij het bepalen van hun beleid heel goed over nadenken.

in onze school is het toezicht eerlijk

geregeld?

Stand van de poll half december op www.klasse.be/lerarenDEZE mAAND:

Wij hebben op school een echt team van collega’s.Laat het weten op www.klasse.be/pollZie de reportage ‘De taart van team spirit’ op p. 44

ja 39 %

nee 61 %

“Toezicht: elk jaar opnieuw klagen we er in de lerarenkamer over”, mailt een leraar uit Tielt­Winge. “Door het artikel in de vorige Klasse besef ik nu waarom: we overleggen nooit hoe we toezicht kunnen organiseren. Nu is dat uitsluitend de job van de directeur. Ik spreek hem morgenmiddag aan, als ik geen toezicht heb tenminste T.”

Neem de eerste letter van wat je op elke foto precies ziet. Samen vormen ze een vijfletterwoord. Daarmee kan je de kluis ope­nen voor een reischeque van 250 euro naar keuze. Daarmee kan je bijvoorbeeld voor een weekend naar zee of de Ardennen. Op www.klasse.be krijg je nog een extra tip .

Mail je antwoord (met vermelding ‘fotospel’) voor 20 januari 2008 naar secretariaat.leraren@klasse.be of stuur het naar Klasse (Fotospel) ­ Kon. Albert II­laan 15 ­ 1210 Brussel. Je mag kiezen uit het volledige aanbod van Holidayline. Prettige reis! De winnaar van december is Lutgart Van Hauwaert uit Zulte.

FOTOSPEL - WIN EEN WEEKEND AAN ZEE!

WIE mAAKT KLASSE? DEZE mAAND: ACHTER DE SCHERmEN VAN DE LERARENKAART

Geert neirynck (45) ­ coördinator lerarenkaart ­ als het maar organiseren is

“Op de teller staan zestien jaar Nederlands in het tso en zes jaar Klasse. Stampen op de Brusselse grond leverde de lerarenkaart op. Daarmee wil ik leraren educatief plezier bieden. Als ze me missen ben ik niet vissen (al mag er wel zo eentje op mijn bord), maar loop ik in Londen rond. Heerlijk verdwalen in Tate Modern. In de koffer gaan Harry Mulisch en Dimitri Verhulst mee. De één voor de frisse momenten en de andere voor de vermoeide.”

anne siccard (46) ­ adjunct­coördinator lerarenkaart ­ sportieve thriller­liefhebber

”’Ontsnapte kangoeroe’. Zo omschreef één van mijn toffe collega’s mij onlangs. Omdat ik van de ene lege stoel naar de andere ‘hop’ om bij te springen. Spring in ’t veld, maar bij voorkeur achter de schermen. Mensen gelukkig maken en zorgen dat alles vlot loopt, vind ik heel belangrijk. Past perfect bij mijn hoofdtaak: aanbieders en leraren tevreden stellen met de werking van de felbegeerde lerarenkaart.”

KLASSE • Nr. 181

58 S P E E L T IJ D

Maandblad voor Onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming

Nr. 181 • januari 2008

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.beHoofdredacteur: Leo Bormans Eindredactie: Wim De Jonge en Jan T’Sas Redactie: Nele Beerens, Wouter Bulckaert, Ann Gabriëls, Leen Leemans, Geert Neirynck, Veerle Vanbuel, Michel Van Laere, An-nelies Vaneechoutte en Bert Vermeulen

Redactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en leerlingenkaartPatrick De Busscher, An Declercq, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Val-vekens, Sonja Van Droogenbroeck, An Van den BerghHet hart van Klasse: Sabrina Claus, Diana De Caluwé, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann Nevens Vormgeving: Mieke Keymis en Peter Mulders Sites & Multimedia: Michel Aerts en Toon Van de Putte Video: Hans VanderspikkenVerantwoordelijke uitgever: Jo De Ro, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel

Alle Vlaamse leraren, CLB-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen school-administratie.Abonnement (10 nrs.): 28 euroGepensioneerden, ter beschikking gestelde leraren en individuele

studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabon-nementen voor alle studenten in de lerarenopleiding zijn gratis. (bel 02 553 96 84 of mail naar secretariaat.leraren@klasse.be).

Voor scholen die dat wensen, is er ook Yeti (derde graad lager on-derwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t/m tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde t/m zevende jaar secundair onderwijs). Lees meer op www.klasse.be

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brusselredactie.leerkrachten@klasse.beTel. Redacties 02 553 96 86Tel. Secretariaat 02 553 96 84Tel. Advertenties 02 553 96 94Tel. Lerarenkaart 02 553 96 95Tel. Leerlingenkaart 02 553 96 88

pub.indd 2 17-09-2007 17:48:28

AD klasse oktober 2007.indd 1 04-10-2007 17:58:08

(advertentie)