Maandblad voor Onderwijs in Vlaan de ren

Nr.165 • Mei 2006 www.klasse.be

AMAZONE-FOLLO ANN:«ELKE MIDDAG SPORT»

PRAKTIJKLERAREN PRAKTIJKLERAREN GEZOCHTGEZOCHT

OPENDEURDAGOPENDEURDAG GETEST GETEST

HET HET GROENE BORDGROENE BORD VERDWIJNT VERDWIJNT

2 KLASSE NR.165

Hoe komt een lerares secundair onder-wijs in de lagere school terecht?Ann Callewaert: «Stom toeval. Ik stond klaar om meteen na mijn studie in het secundair onderwijs te gaan lesgeven, toen ik de vraag kreeg om iemand te vervangen in de basisschool om de hoek. Het klikte zo goed dat ik er gebleven ben. Biologie heb ik dan ook nooit gegeven, altijd lichamelijke opvoeding. Maar vorig jaar vroeg de Stichting Vlaamse School-sport of ik Follo wou worden.»Follo? Wat is dat?Ann Callewaert: «Flexibele Opdracht van de Leerkracht Lichamelijke Opvoeding. Ja, Follo klinkt wel sympathieker. Het is een tijdelijk project waarmee de overheid sport op school wil pro-moten. Als Follo probeer ik in een vijftiental lagere scholen sport te organise-ren tijdens de middag en na de lesuren. Vooral in het secundair onderwijs gebeurt dat nog te weinig. Daarvoor leg ik ook contact met sportclubs.»Hoe stap je een school binnen? Met een voetbal in de ene hand en een tennisracket in de andere?Ann Callewaert: «Eerst stel ik mezelf en het project in elke school voor. Zodra de directie ja zegt, orga- niseer ik een aanbod: meestal omnisport, soms een specifi eke sport zoals badminton of turnen… Ik zoek lesgevers, maak contrac-ten, schrijf de brief met inschrijvingsstrook naar de ouders en volg de activiteiten ter plaatse op. Dat werkt goed. Voor de vaste LO-leraar op school is het niet evident bovenop een volledig lessenrooster nog eens sportlessen te geven.»En tussendoor organiseer je fi etsexamens.Ann Callewaert: «Dat is een project voor het zesde leerjaar. Omdat veel ouders twijfelden of hun kind goed genoeg kon fi etsen om alleen naar school te rijden,

organiseerden we voor alle scholen een behendigheidstest. Samen met de preven-tiedienst stelden we een parcours op. De politie gaf verkeerslessen. Leerlingen die slaagden in de fi etsbehendigheidsproef legden een maand later het fi etsexamen af. Negentig procent slaagde. Dat was vooral een mooie aanmoediging voor hun ouders.»Als nieuwbakken Follo werd je plots pr-vrouw, boekhouder en evene-mentenorganisator tegelijk. Ben je daarvoor opgeleid?Ann Callewaert: «Nee, vandaar dat ik wel even heb geaarzeld voor ik erin stapte. Intussen heb ik veel geleerd van een collega-Follo. Bovendien komen we

jaarlijks drie keer met alle twintig Vlaamse Follo’s samen. Dat zijn de voornaamste vor-mingsmomenten.»Haal je voldoening uit je werk? Levert

het wat op?Ann Callewaert: «In december noteerde ik 3 750 sportende leerlingen. Da’s veel. Scholen die meedoen, zeggen me dat het rustiger is op de speelplaats, kinderen

pesten elkaar minder, ze kunnen meer hun energie kwijt. De leerlingen vinden het ook fi jn, want overal zijn er middageters bijgekomen, hoor ik. Directeurs

zien het bovendien als promotie voor hun school. Naast de

actie en de variatie van de job geeft me dat veel voldoening.»

Hoe lang wil je nog Follo blijven?

Ann Callewaert: «Heel simpel, tot ik overbodig ben. Scholen die met schoolsport starten, kunnen de organisatie zelf overnemen als ze dat willen. Dan geven ze mij wel weer een ander gebied om op te starten. Binnenkort komen de hogescholen aan de beurt.»Dit schooljaar staan op de cover van Klasse onderwijsmensen met een eerstekeergevoel. Deze maand: Ann Callewaert, lerares LO en kersvers Follo.

Doe eens even een gooi: wie was ooit jouw beste leraar? Ze waren zeker niet allemaal even “goed”. Er waren minimalisten en plantrekkers bij, machtswellustelingen en billenknijpers, vakidioten, betweters, ijdeltuiten en karton-nen fi guren. We moeten daar niet lyrisch over doen: net als bij directies, leerlingen, ouders, dokters, redacteurs, opvoeders enz. vind je het hele scala van het menselijk tekort ook bij leraren. Wie dat ontkent, moet gewoon even naar zijn eigen schooltijd kijken of luisteren naar wat de kinderen mee naar huis brengen. Als we dat ook schrijven in een vakblad voor leraren, rommelen meteen de lezersbrieven over nestbevuiling binnen. Spijtig. Heel wat genomineerden voor ’De leerkracht van het jaar’ durven dat niet eens zeggen in hun eigen school. Schrik om op de voorgrond te komen of uitgelachen en neergehaald te worden door de collega’s. Nochtans weten de meeste van de 700 briefschrijvers echt wel waarover ze het hebben. Ze zien best wat een goede leraar kenmerkt en onderscheidt van bijvoorbeeld wie alleen maar populair wil zijn (zie ook p. 8). Het siert de genomineerden op hun beurt dat ze telkens beklemtonen dat ze deel uitmaken van een team en dat ze de bloemen doorgeven aan hun collega’s, zonder wie het dagelijks werk niet mogelijk is. Ook dat hebben de leerlingen door: of hun leraar solo speelt of deel uitmaakt van de fanfare die het leven op school elke dag voor iedereen zinvol en aangenaam probeert te maken. Alle spelers in die Fanfare van Honger en Dorst zijn ‘De leerkracht van het jaar’.

De fanfare

OP DE COVERLEEFTIJD: 44OPLEIDING: regentaat lichamelijke opvoeding en biologie, Parnas-instituut DilbeekJOB: halftijds lerares LO in VBS ‘Binnenhof’ in Menen en halftijds FolloMOTTO: «Ik werk tot ik overbodig ben.»

Begon het als een folie? ‘Zeg maar Follo’, lacht Ann Callewaert uit Menen. Sinds

vorig jaar combineert ze haar halftijdse job van LO-leerkracht met die van sportpromotor in vijftien West-Vlaamse basisscholen. De stress galoppeert ze weg op haar paard. ‘Ju, Follo!’

«Door te middag-«Door te middag-sporten pesten sporten pesten kinderen elkaar kinderen elkaar

minder»minder»

© LUC D

AELEMANS

38

35

44

4042

36

14

KLASSE NR.165 3

IN DIT NUMMER

© L

IEVEN VAN A

SSCHE

DE TEST: IS DE OPENDEURDAG EEN PEST?

4 HET NIEUWS 15 ZEKER DOEN 29 LERARENKAART 45 DIALOOG

1010 «Als je een leraar beroepstheorie «Als je een leraar beroepstheorie of praktijk zoekt, mag je al blij zijn met of praktijk zoekt, mag je al blij zijn met

één kandidaat»één kandidaat»

EVACUEER DE SCHOOLBUS IN 37 SECONDEN

HET GROENE BORD VERDWIJNT

RECLAMELESSEN VOOR JE SCHOOL

STUDENTEN OP STRAAT

DE TRENDS: WIPKIP EN HUISONDERWIJS

VAN KLEUTERKLAS TOT UNIEF: GEEN KINDERSPEL

4 KLASSE NR.165

GAAR GEKOOKT?Zes op tien schoolkeukens vertonen tekortkomingen op het vlak van de algemene hygiëne. Het Voedselagentschap controleerde in 2004 411 schoolkeukens. Een jaar eerder was 56 procent van de schoolkeukens niet in orde. We gaan er dus niet op vooruit.

euro per leerling komt uit de kas van de federale overheid

om de gestegen energie-kosten te compenseren. In totaal gaat er een bedrag van 5,5 miljoen euro naar het leerplichtonderwijs. Of de scholen een aparte storting ontvangen of dat de compensatie bij de voorschotten voor de werkingsmiddelen worden gevoegd is nog niet duide-lijk. In ieder geval moeten scholen het geld niet vóór juli verwachten. « »«Ik hou van een leraar die je behalve huiswerk

ook iets meegeeft om over na te denken»(Lily Tomin, Amerikaanse actrice en humoriste)

© L

UC D

AELE

MAN

S

55

Steeds meer Vlaamse jongeren studeren voort na het secundair onderwijs. Van-daag begint al meer dan de helft aan een hogere studie. Wat voor effect heeft dat op de hogescholen en universiteiten? Volgens de getuigen in het onderzoek van Verhoeven, Kelchtermans en Michielsen voelen hogescholen en universiteiten dat vooral in hun portemonnee. Het probleem is dat de bestaande hogescholen en uni-versiteiten het steeds moeilijker krijgen om de stijgende vraag naar hoger onderwijs op een kwalitatief hoogstaande manier op te vangen met de budgetten die ze hebben.

WelvaartDe competitie voor (goede) studenten en onderzoeksgelden neemt toe. Instel-lingen voor hoger onderwijs organiseren zich dan ook steeds bedrijfsmatiger. Die competitie en het gebrek aan centen heeft als voornaamste nadeel dat hogescholen en universiteiten vrezen hun basistaken niet goed meer uitgevoerd te krijgen. Tegenover individuele studenten moet het hoger onderwijs bijdragen tot zelfontplooi-ing en de vorming van kritische burgers. Tegenover de samenleving moet ze via kritisch onderzoek bijdragen tot een de-mocratische en rechtvaardige samenleving, en tot economische groei en welvaart. Dat wordt steeds moeilijker. De jongste tien jaar bevat het hoger onderwijs meer marktelementen dan voordien. Universiteiten en vooral hogescholen, die minder subsidie krijgen dan universiteiten, moeten meer vechten voor hun plaats op de markt, want de overheid zal tekorten niet bijpassen. Dat is op lange termijn gevaarlijk.

PrivéDe voornaamste gevaren die om de hoek loeren zijn bedrijfssponsoring en een evolutie naar duur betaald privé-hoger onderwijs. Niemand van de door de onderzoekers bevraagde getuigen staat daarvoor te springen, want het zou automatisch gepaard gaan met verlies van onafhankelijkheid en minder demo-cratisch onderwijs. Zolang de toegang tot het Vlaamse hoger onderwijs open blijft en het hoger onderwijs kwaliteit kan blijven bieden, zal de privé buiten de deur blijven. Alleen extra fi nanciering van overheidswege kan vermijden dat het hoger onderwijs geld in de privésector gaat zoeken voor zijn kerntaken, maar dat is géén garantie dat commercialisering zal uitblijven.

BezuinigenSinds kort mogen hogescholen van de overheid geen nieuwe studierichtingen meer organiseren zonder oude af te schaf-fen. Of dat meer fi nanciële ademruimte oplevert voor het hoger onderwijs is de vraag. Met veel nieuwe studierichtingen voerden hogescholen de slag om de student, zodat een wildgroei ontstond. Om strategische redenen liet men minder goede studierichtingen liever bestaan. ‘Als we echt moeten bezuinigen, kunnen we ze nog altijd schrappen’, klonk het; er werd eerder geschrapt in curricula. Maar die strategie is verleden tijd. In zekere zin is dat wel een bezuiniging.

ErasmusDe bama-structuur en de open grenzen maken hoger onderwijs ook internatio-naler. Er komen steeds meer studenten uit andere landen bij ons studeren. Vlaamse studenten trekken meer met een Erasmusbeurs naar het buitenland. Veel getuigen uit het onderzoek zien internationalisering als een middel om het onderwijs kwalitatief te verrijken en de persoonlijkheid van de studenten verder te ontwikkelen. Soms ziet men het ook als een strategie om zich te versterken op de markt, bijvoorbeeld om meer studenten aan te trekken of meer internationale fondsen te bemachtigen. Globaal genomen

heeft internationalisering een gunstig effect op hoger onderwijs, maar er zijn minpunten: goede buitenlandse studenten worden met open armen ontvangen, maar in ‘un-dergraduates’ moeten

hogescholen en universiteiten veel energie investeren. Bovendien vrezen veel instellingen voor hoger onderwijs dat veel meer Vlaamse studenten in het buitenland zullen gaan studeren en zo’n brain drain werkt enkel verarmend.

‘McOnderwijs in Vlaanderen. Internatio-nalisering en commercialisering van het hoger onderwijs’ – Onderzoek in opdracht van het departement Onderwijs (obpwo 02.04), uitgevoerd door Jef Verhoeven, Geert Kelchtermans en Kristien Michielsen (Centrum voor Onderwijsbeleid en -Vernieu-wing-KULeuven). Een uitgebreide synthese vind je op www.ond.vlaanderen.be/obpwo/projecten. De onderzoeksresultaten werden gepubliceerd in: VERHOEVEN, J. C., KELCH-TERMANS, G. & MICHIELSEN, K. (2005) ‘McOnderwijs in Vlaanderen. Internationa-lisering en commercialisering van het hoger onderwijs.’ Wolters Plantyn

© C

INÉA

RT

KLASSE NR.165 5

HET ONDERZOEK VAN DE MAAND

McOnderwijs of hoger onderwijs?Als de wereld globaliseert en steeds meer één grote markt wordt, geldt dit dan ook voor onderwijs? Onderzoekers van de KU Leuven spraken met deskundigen uit het hoger onderwijs en het beleid. Conclusies: hogescholen en universiteiten worden steeds commerciëler en internationaler. Leuk vinden ze dat niet altijd, maar ze moeten wel. Krijgen we straks privé-hoger onderwijs?

Méér onderwijsnieuws? Abonneer je op de elektronische nieuwsbrief Lerarendirect of lees

het online op www.lerarendirect.be

10 STERRENDe Vlaamse Regering heeft het decreet over de inhaalope-ratie scholenbouw goedgekeurd. Het bevat bijkomende mechanismen om de kosten die de scholen zelf moeten dragen, zo laag mogelijk te houden. Het onderhoudspersoneel dat nu in de scholen werkt, wordt buiten de publiek-private samenwerking (PPS) gehouden.

Antwerpen, Gent, Genk en Mechelen ontvangen extra middelen om jongeren de kans te bieden hun talenten en vaardigheden maximaal te ontplooien. Dat gebeurt via negen projecten rond onderwijsthema’s zoals doorstroming van het secundair naar het hoger onderwijs, samenwerken in het volwassenenonderwijs en brede school.

Produceer minder documenten voor het gelijkeonderwijs-kansenbeleid, ga bewuster om met de autonomie van de school en investeer in de professionalisering van de GOK-leraren. Dat zijn enkele tips die de inspectie geeft aan directeurs in de Onderwijsspiegel 2006, een rapport waarin ze het GOK-beleid van scholen evalueert.

202 leerlingen uit het basisonderwijs en 311 leerlingen uit het secundair onderwijs volgden tijdens het schooljaar 2004-2005 huisonderwijs. Dat is drie keer zoveel als vijf jaar geleden.

Eén Vlaams Centrum voor Onderwijsgebonden Sport (VCOS) zal het sportbeleid in het basis-, secundair en hoger onderwijs ondersteunen. Op het programma van het VCOS staan: eigen activiteiten organiseren, de samenwerking tussen scholen en sportverenigingen bevorderen en scholen ondersteunen met materiaal en vorming.

Scholen voor buitengewoon onderwijs kunnen zich mak-kelijker integreren in de bestaande scholengemeenschap-pen secundair onderwijs. Een belangrijk aspect daarbij is dat het ondersteunend personeel van de BuSO- en de gewone school makkelijker kunnen samenwerken en informatie uitwisselen. Dat staat in het voorontwerp van Onderwijsdecreet XVI.

74 opleidingen uit het volwassenenonderwijs worden afgestemd op de beroepsprofi elen van de betrokken sectoren. Ze behoren tot zes studiegebieden, onder meer bouw, mechanica-elektriciteit en personenzorg. Door de afstemming zijn werkgevers zeker dat een afgestudeerde precies geleerd heeft wat ze wensen.

Er gaat 12,61 miljoen naar de volledige uitvoering van het Polder-Tivoli-akkoord voor het basisonderwijs. Dat bepaalt dat de werkingsmiddelen voor een leerling in het gesubsidieerd onderwijs 76 procent moeten bedragen van de toelage voor een leerling uit het gemeenschaps-onderwijs.

Voor de hogescholen is 10,98 miljoen euro extra uitge-trokken. De kost van het personeel dat de voorbije jaren vervroegd is uitgestapt via terbeschikkingstelling (TBS) is hoger dan voorzien. Met de extra middelen wordt een achterstand voor 2005 weggewerkt en wordt de nood voor 2006 gelenigd.

In de vier nieuwe sectorconvenants van de uitzend-, voedings-, goederenvervoer- en goederenbehandelings- en verhuissector staan concrete afspraken over de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt, het opleidingsbeleid en diversiteit voor de komende twee jaar.

6 KLASSE NR.165

«Met ‘Cracking Art’ willen we een ver-nieuwende vorm van kunst brengen. Het basismateriaal is afkomstig van aardolie. Een fossiel materiaal dat ontstaan is uit planten en natuurlijke resten. Als je die moleculair kraakt – cracking – krijg je synthetisch afgeleiden zoals PVC, plastiek, polyester en harsen. Daar werken we mee. Het wordt fossiele kunst, die biologisch niet afbreekbaar is en die dus eeuwig kan blijven bestaan.»Je pinguïns, honden, stieren… zijn impo-sant en kleurrijk. La vita è bella?«Ja! Met deze kunstvorm wil ik een betere, leukere en kleurrijkere wereld achterlaten. Maar het is ook een aanklacht tegen de verrechtsing in onze maatschappij. De fi lm ‘La vita è bella’ speelt zich af in 1938. In die periode was dat ook zo. Heel de samenleving is nu Big Brother. Je mag niet meer roken, voorbeeldig rijgedrag wordt afgedwongen met superboe-tes, … Iedereen moet braaf in de pas lopen. De vrijheid wordt serieus beknot. Kun-stenaars reageren daartegen, die laten mensen nadenken en ze schoppen als het moet. Een kunstenaar slikt niet alles, die revolteert. En de zee maakt een kunstmens onstuimig!» (lacht)Regeert Big Brother ook op school?«Yes…of course! Op school wordt creatief

zijn gefnuikt door mieren-neukerij. Alles moet binnen de lijntjes: papiertje hier, formuliertje daar. Dat is ten koste van ruimte om creatief te zijn in je eigen denken. Het gaat om ideeën. Je intelligentie en verstand moet je toepassen in een groter verband en niet alleen in aparte vakken. Ideële creativiteit is veel belangrijker dan manuele. Vaak staat het kunstambachtelijke voorop, maar (kunst)onderwijs moet veel verder gaan dan het kunnen tekenen van een pot en een pan. Kunstgeschiedenis stopt waar hedendaagse kunst begint. Het onderwijs moet de leerlingen ‘Food for taught’, cre-

atief voedsel, geven. Leraren die passioneel met hun job bezig zijn, moeten eigenlijk informatievreters zijn, net zoals kunstenaars. Wie zichzelf niet kan bevruchten, is een dode plant. Onderwijzen is meer dan de leerlingen bijbrengen wat in je handboek staat. Mijn handboek, dat ben ik.»Nu heb je wereldwijd faam als kunstenaar. Geeft jou dat

extra troeven als leraar?«Ja, maar niet door mijn naam. Ik ben gewoon mezelf en ik weet veel over kunstenaars, vooral boeiende details. En daarover vertel

ik, meer niet. Creatief voedsel, hé. Maar daarvoor moet je wel bewegen tijdens de vakantieperiodes. Parijs, Londen, … Als le-raar moet je focussen op de actualiteit zoals de rellen in Parijs. De link met mei ‘68. De leerlingen nu zijn veel minder mondig en de scholen vaak te tolerant.»Té tolerant?«Zeker. Denk maar aan de schoolreizen. Leerlingen reizen honderd kilometer met de trein naar een tropisch zwembad. Just fun! Ik dompel ze een dag onder in Parijs, Keulen, Eindhoven…voor 23 euro, all in. Goedkoper en stukken boeiender.»Je maakt nu je laatste schooljaar vol. Tijd om je memoires te schrijven?«Ja, dat doe ik nog wel eens en dan stuur ik zeker een exemplaartje naar de inspectie. Maar nu wordt het fulltime kunst natuurlijk, nog meer trips naar Parijs… en tussendoor thuis één zijn met de zee. Ik wil nog een hele tijd onstuimig blijven.»(schaterlacht)

‘Cracking Art’ www.crackingart.com

Beaufort 2006 http://www.2006beaufort.be

DE PASSIE

«Mijn schoolboek, dat ben ik!»

«De zee maakt mij onstuimig», zegt William Sweetlove (57). Hij is onderwijzer en regent plastische opvoeding

en… no nonsense kunstenaar. Met een groepje gelijkgezinde kunstenaars neemt hij afstand van de uitlopers van de conceptuele kunst. Een lange rij van zijn wereldberoemde ‘plastieken’ felrode pinquïns trotseren de strakke zeewind op de balustrade van Palace Thermae in Oostende. «Ja, het is Beaufort 2006», lacht hij.

MET PASSIEWilliam Sweetlove

kleurt de wereld met pinguïns en honden.

Deze rubriek ‘De Passie’ blaft over de kleurrijke passies van

leraren.

William Sweetlove: «Heel de samenleving is nu Big Brother.»

HUISWERKTERREUR

Leerlingen overladen BV’s met interviewaanvragenInterview een BV! Het lijkt een originele en spannende huistaak voor leerlingen maar veel BV’s vragen zich openlijk af of leraren écht geen zinvoller opdracht weten te bedenken. «Ik vermoed dat leerlingen véél meer tijd steken in het zoeken naar een bekend persoon dan

in de eigenlijke taak», zegt Chris Dusauchoit. De VRT-dierenvriend

krijgt wekelijks een mail of telefoon met een interview-aanvraag van een leerling of student. «Die jongeren botweg afschepen vind ik moeilijk. Onlang stond er een meisje voor mijn deur die voor het vak fotografi e een BV moest fotograferen. Zij was wanhopig want

had al veel tijd in haar BV-zoektocht gestoken. Ik belde dan naar de directeur van haar school. Die moest bekennen dat er waarschijnlijk wel zinvoller huiswerk bestaat.»Chris Dusauchoit is geliefd bij alle leeftijden maar hoe gaat een BV die leeft van de populariteit bij jongeren om met de huiswerkterreur? Pim (van Jim en bekend door Star Academy) heeft veel begrip voor de leer-lingen: «Ik krijg elke dag aanvragen voor interviews, daar heb ik simpelweg geen tijd voor. Ik pik er eentje per week uit, aan de anderen geef ik de kans om vijf vragen via mail te stellen. Ik verzorg op die manier mijn eigen publiciteit maar heb toch bedenkingen bij de opdrachten van leraren. Waarom sturen ze jongeren niet de straat op om mensen uit de buurt te interviewen? Wees maar zeker dat je makkelijk boeiende mensen ontmoet en wie weet loop je zelfs een BV tegen het lijf (lacht).»

«Waarom geen mensen uit de buurt interviewen?»

HELP DE BV’SGedaan met de huiswerkter-reur. Geen ‘interview een BV’-taken meer. Maar welke schrijfopdracht geven we de leerlingen dan? Stuur je originele opdracht vóór 20 mei naar Klasse-Help de BV’s- Koning Albert II-laan 15 -1210 Brussel of mail redactie.leerkrachten@klasse.be De vijf beste inzendingen winnen een luxueus Klasse-handdoek om hun eigen privacy te beschermen.

© JI

M

KLASSE NR.165 7

© L

UC D

AELE

MAN

S

WALES

Meisjes blijven voorop«Als ik te veel oplet in de les, hoor ik er niet meer bij», zegt Marcus (15) uit Barnsley, Wales. «Daarom babbel ik de helft van de les.» Marcus is geen uitzondering. Uit een rondvraag bij 140 leerlingen blijkt dat jon-gens meer bekommerd zijn om goeie sociale relaties op school en in de klas dan meisjes. 18 procent vindt dat heel belangrijk, tegen slechts 1 procent van de meisjes. Meisjes (90 %) tonen meer examenstress dan jon-gens (70 %) en zijn meer bekommerd om een goed rapport. Volgens de leraren zijn ze ook beter georganiseerd dan jongens en weten ze beter welke studierichting ze uit willen. ‘Ik laat mijn huiswerk geen weken liggen’, zegt Kia (16). ‘Als ik dat doe, raak ik achterop en dan sla ik in paniek.’ Hoewel de cijfers niet representatief zijn, bevestigen ze toch Europese onderzoekstrends. Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat veel meer jongens moeten zittenblijven dan meisjes en dat meisjes ijveriger en meer gemotiveerd voor

de dag komen op school.

FRANKRIJK

Betogen met toverdrankNa weken van massaal (straat)protest door scholieren, studenten en werknemers trekt de Franse regering zijn jongerenbanenplan (CPE) in. Op een gegeven moment waren de helft van alle secundaire scholen in Frankrijk geblokkeerd of verstoord. Leerkrachten hadden groot begrip voor de onvrede bij scholieren en studenten. In veel betogingen liepen ze zij aan zij of zorgden voor de security zodat scholieren niet door casseurs gewond zouden raken.Lees de reportage over studentenprotest in Vlaanderen op p. 40.

ENGELAND

Leerlingendossiers per vergissing op het stortDoor een administratieve vergissing be-landden honderden leerlingendossiers van een school in Nottingham open en bloot in de papiercontainer. De vuilnisman die de vondst deed en enkele dossiers doornam, belde de ouders op van de leerlingen in kwestie. Die legden prompt klacht neer. Leerlingendossiers mogen niet zomaar de vuilnisbak in en zeker niet als ze nog

op school zitten. In Vlaanderen zegt de regelgeving van het departement Onderwijs dat lagere scholen hun leerlingendos-siers moeten bijhouden tot 31 augustus volgend op het jaar dat de leerling de school verlaten heeft. In het secundair onderwijs moeten de leerlingendossiers van het lopend en voorafgaand schooljaar ter beschikking zijn.

KENIA

Te weinig scholen300 000 Keniaanse kinderen die klaar staan om naar het secundair onderwijs te gaan, blijven voorlopig op straat omdat er niet genoeg scholen zijn. Bovendien ontbreekt het veel scholen aan proper water en sanitaire voorzieningen. Doordat er geen studiebeurzen zijn, houden veel leerlingen het na verloop van tijd weer voor bekeken. Sinds 2003 kan elk kind in Kenia naar de

lagere school. Sindsdien neemt dat aantal elk jaar toe, al volgt vandaag amper 57 procent van de schoolplichtige leerlingen lager onderwijs. Ook andere Afrikaanse landen ondervinden problemen om een antwoord te bieden op de toenemende vraag naar scholing.

DUITSLAND

Vlaamse jeugdboeken toppers in DuitslandDuitse uitgeverijen kicken momenteel op Bart Moeyaert, Anne Provoost, Willy Schuyesmans en andere kinder- en jeugdschrijvers. Het aantal Vlaamse en Nederland-se kinder- en jeugdboeken dat naar het Duits wordt vertaald is op twintig jaar tijd met dertig pro-cent gestegen, van 30 naar 42 boeken per jaar. Bovendien springen de uitgevers er steeds snel-ler op nieuwe publicaties. En waar ze tot 1975 bijna uitsluitend Nederlandse auteurs vertaalden (amper 4 % Vlaamse), hebben de Vlaamse schrijvers heel wat achterstand goedgemaakt. Zo komt anno 2000 26 procent van de vertaalde boeken uit Vlaanderen. Een en ander blijkt uit het scriptieonderzoek van Katrien Boon (KULeuven).Waarom Nederlandstalige jeugdauteurs plots zo populair zijn in Duitsland? Katrien Boon: «Daar zijn verschillende redenen voor. De Nederlandstalige kinder- en jeugdauteurs hebben het genre in de jaren zestig en zeventig vernieuwd. Ze gingen meer controversiële onderwerpen aansnijden en verdrongen daarmee de mo-ralistisch-didactische boeken. In het begin botsten die met de pedagogische criteria in Oost- en West-Duitsland, maar toen onze uitgevers ook meer aandacht gingen besteden aan layout en illustraties, raakten de buitenlandse uitgevers gecharmeerd.» Sinds 1975 kregen minstens negenhonderd boeken van meer dan 260 Vlaamse en Nederlandse kinder- en jeugdauteurs een Duitstalige versie.‘Nederlandstalige kinder- en jeugdliteratuur in Duitse vertalingen: de periode 1975-2000 onder de loep genomen’ – inzending voor de Vlaamse scriptieprijs 2005 – Meer info: www.scriptiebank.be

© P

ETER

VAN

HOO

F

© DIEGO FRANSSENS

8 KLASSE NR.165

LEERKRACHT VAN HET JAAR

De ruzieklas betoverd

Dit jaar kwamen voor ‘De Leerkracht van het Jaar’ alleen leraren in aanmerking die lesgeven aan 12+. Er stroomden meer dan 700 nominaties binnen voor leraren uit het gewoon en buitengewoon onderwijs, de kunstacademies, het deeltijds onderwijs, de centra voor volwassenenvorming, de lerarenopleiding, het hoger onderwijs enz. De jury krijgt het elk jaar moeilijker. Maar er zit wel een duidelijke lijn in de nominaties.

De nominaties komen van ouders en collega’s maar dit jaar, wegens de mondige leeftijd van de betrokken leerlingen, toch vooral van de leerlingen zelf. Meer dan de helft nomineert trouwens via de elektronische weg en slaagt er vaak via msn in een groep gelijkgezinden te verzamelen. Ze kiezen daarbij duidelijk niet voor wie ’populair’ wil zijn of het meeste gel in zijn haar heeft. Uit de vele warme en enthousiaste brieven blijkt dat de Vlaamse leerlingen hun leraren wel degelijk op handen dragen.

Dit is de toptien van de meest genoemde eigenschappen:

1. kan goed en enthousiast lesgeven;

2. is streng maar rechtvaardig;

3. kan luisteren en is hulpvaardig;

4. heeft gevoel voor humor;

5. toont respect en zegt het ook als het goed is;

6. brengt een groep dichter bij elkaar;

7. maakt geen onderscheid, discrimineert niet;

8. kan tegen kritiek;

9. doet op school meer dan lesgeven alleen;

10. maakt goede afspraken over toetsen en taken.

De nominaties komen zowel uit het algemeen als uit het technisch-, kunst- en beroepsonderwijs. Opvallend hoog is het aandeel leraren die vakken geven die niet meteen “populair” zijn: wiskunde en fysica bijvoorbeeld. Wie die vakken enthousiast geeft, springt er uit.

Gedaan met de ruzieEr is best wel kritiek op ‘De leerkracht van het jaar’. Moet je daar echt iemand voor kiezen? Verdient niet elke leraar die titel? Kan je x en y wel met elkaar vergelijken? Die kritiek is terecht. Daarom is het een symbolische wed-strijd. Op deze manier komt het beroep van de leraar op een positieve manier in de aandacht. Elke genomineerde beklemtoont dat hij «maar gewoon zijn werk doet» en dat dat alleen lukt dankzij de inzet van een heel team. De uiteindelijke titel gaat dan ook niet naar een super-leraar, maar naar een leraar zoals er blijkbaar velen zijn en die gewaardeerd wordt voor al haar positieve eigenschappen. Tijdens de show in Brussel werden 200 genomineerden verrast met hun nominaties. De trofee ging naar Helena Verschelden (48). Zij geeft kleding in het tweede tot het zesde jaar in de beroepsafdeling van het Technisch Instituut Sint-Carolus in Sint-Niklaas. Ze is klastitularis van het tweede jaar beroepsonderwijs en is er volgens haar leerlingen in geslaagd om op enkele maanden tijd van hun ‘ruzieklas’ een echte groep te maken. «In het begin van het jaar was het van

’s morgens tot ’s avonds ruzie: tegen elkaar op liegen, pesten, roddelen, mekaar niks gunnen, uitlachen (‘Dikzak! Puistenkop!’) en niet laten uitspre-ken… Daar kan ze echt niet tegen. Nu hebben we samen duidelijke regels opgesteld en dat werkt! We houden er ons aan. We schrijven niet meer op elkaars spullen, pesten en roddelen niet meer, steunen elkaar, denken na voor we iets zeggen en luisteren naar elkaar. We zijn nu zelfs op tweedaagse geweest in Tongeren. Dat was zo leuk! Mevrouw Verschelden is hulpvaardig, eerlijk, lachebekje, entertainer, neutraal, avontuurlijk, vriendelijk, enig, relax, sociaal, cool, hartelijk, enthousiast, leuk, durfal, emotioneel, netjes. Als je de eerste letters van al die woorden op een rijtje zet, heb je meteen haar naam.» De directie van de school reageerde even blij als verrast: «Zo’n nominatie door die leerlingen toont aan dat ze echt wel weten wat een goede leraar waard is».

Bekijk de foto’s en lees meer over ‘De Leerkracht van het Jaar’ op www.klasse.be

© L

UC D

AELE

MAN

S

KLASSE NR.165 9

Jaarlijks beginnen ruim 900 leerlingen (16+) aan een Bloso-opleiding om Initiator in een specifi eke sporttak of Redder te worden. Zodra ze het diploma op zak hebben, gaan ze aan de slag in sportkampen, sportclubs, zwembaden, lokale sportdiensten en in sportevenementen zoals de Gordel en Jeugdsportival. Waar jongeren voor kiezen? «De toptien verandert weinig», zegt Nicole Bossaerts van de Vlaamse Trainersschool (Bloso). «Helemaal bovenaan staat de Redderscursus. Daarmee kunnen jongeren in alle openbare zwembaden als jobstudent-Redder aan de slag. Dan volgen gymnastiek, basketbal en paardrijden.» Opvallend: voetbal en tennis, de meest beoefende sporten in ons land, zitten lager in de toptien. In totaal zijn er meer dan vijftig sporten waarvoor jongeren een trainersopleiding kunnen volgen, ook in

minder gekende sporttakken zoals ju-jitsu, oriëntatieloop en kitesurfen. Nog niet in de toptien, maar sterk in de lift, is de nieuwe opleiding voor bewegingsanimator. Nicole Bossaerts: «Dat is iemand die kinderen, tieners, jongeren, volwassenen of senio-ren op een veilige manier het plezier van sporten en bewegen doet ervaren. Het gaat hem niet om competitiesport, het voornaamste doel is een mix van mensen sportief in beweging brengen.»Of 900 nieuwe jonge sportlesgevers per jaar genoeg is voor Vlaanderen? Bossaerts: «De vraag stijgt omdat meer mensen onder goede begeleiding aan sport willen doen. Er mogen er dus zeker bijkomen. Ik hoop dat leraren met een passie voor de sport reclame willen maken bij hun sportieve leerlingen.»

Bloso – Vlaamse Trainersschool – Zandstraat 43 – 1000 Brussel – tel. 02 209 47 21 - vts@bloso.be. Vraag de gratis infobrochure aan met het complete aanbod en praktische info.

www.bloso.be/public/trainer

WERKINGSMIDDELEN BASISONDERWIJS

Van 100/45 naar 100/76Nog dit jaar zullen de werkingsmiddelen voor een leerling in het gesubsidieerd basisonderwijs 76 procent bedragen van de toelage voor een leerling uit het Gemeenschapsonderwijs. Die afspraak is in 1997 gemaakt in het Polder-Tivoli akkoord voor het basisonderwijs en wordt nu volledig uitgevoerd. Tijdens de begrotingscontrole is daarvoor 12,6 mil-joen euro vrijgemaakt. In 1996 bedroeg de verhouding per leerling basisonderwijs nog 100/45. In 1997 is afgesproken geleidelijk een aantal middelen te verschuiven om zo een 100/76-verhouding te bereiken. Nu bedraagt de verhouding 100/72,3.

PRIVÉ-GELD GEZOCHT

1 miljard euro voor scholenbouwDe scholenbouw maakt zich klaar om een eenmalige inhaaloperatie van één miljard euro uit te voeren. De Vlaamse regering heeft daartoe het decreet goedgekeurd dat de publiek-private samenwerking (PPS) moet regelen. Financiële partners stoppen één miljard euro in een vennootschap die de bouw- en onderhoudsrisico’s van de projecten draagt. «Op die manier hopen we dat de bouwpro-jecten duurzamer zullen worden», zegt Jean Eliaerts van het kabinet Vandenbroucke. «De inrichtende machten worden onmiddellijk eigenaar van de gebouwen, maar de ven-nootschap moet dertig jaar lang de kosten voor grote onderhoudswerken dragen. Bij de keuze voor een aannemer zal de vennootschap dus zowel de kostprijs als de te verwachten onderhoudskosten in rekening brengen.» De nog op te richten vennootschap zal de projecten snel moeten realiseren, vermoedelijk tussen 2007 en 2011. Het onderhoudspersoneel van scholen blijft buiten deze publiek-private samenwerking.

NEDERLANDS IN BRUSSEL

Minder Franstaligen, meer anderstaligenIn het Nederlandstalige kleuter-, basis, secundair en buitengewoon onderwijs zitten opnieuw minstens twee procent meer leerlingen dan vorig schooljaar. De groei is het grootst in het Nederlandstalige basisonderwijs. Voor het eerst daalt het aantal Franstalige leerlingen in de Brusselse Nederlandstalige basisscholen. Vorig jaar kwam bijna een op drie leerlingen uit een gezin waar uitsluitend Frans werd gesproken. Dit schooljaar is dat minder: 25 procent. Het aantal anderstalige kinderen (die dus geen Nederlands of Frans spreken thuis) stijgt wel: van 30 procent vorig jaar naar 37 procent dit jaar.

NOOIT MEER VERDRINKEN?

Redder is populairste opleidingscursus voor sportieve jongeren

Toptien van opleidingscursussen bij jongeren in 2005 (cijfers Vlaamse Trainersschool)

1. Redder 324 2. Initiator gymnastiek 68 3. Initiator basketbal 78 4. Initiator paardrijden 53 5. Initiator tennis 44 6. Initiator volleybal 20 7. Initiator zeilen 19 8. Initiator windsurfen 31 9. Initiator zwemmen 38 10. Initiator voetbal 30

© K

RIS M

OUCH

AERS

10 KLASSE NR.165

De échte praktijkleraar

«Als je een leraar beroepstheorie of praktijk zoekt, mag je al blij zijn met

één kandidaat», zeggen 326 Vlaamse directeurs in koor. Waar zoe-

ken TSO- en BSO-scholen hun leraren als ze zo schaars zijn? Waarom staan ze

sceptisch tegenover de grote leverancier van leraren beroepstheorie en prak-

tijk, de GPB-opleiding? En is de ‘nuttige ervaring’ van die leraren niet meer dan

boerenbedrog? Onderzoekers van de KULeuven zochten antwoorden in scholen

voor nijverheid, handel en verzorging. Hun onverwachte ontdekking: voor de

échte praktijkleraar ziet de toekomst er onzeker uit.

Uit: Modern Times, Charlie Chaplin

KLASSE NR.165 11

Hoe autonoom kunnen scholen beslissen welke leraren ze aanwerven? Wat eisen ze van hun leraren? Hoe beoordelen ze de GPB-opleiding voor beroepstheorie en praktijk? Bevraging bij schooldirecteurs in 326 Vlaamse TSO- en BSO-scholen.

ja nee neutraal / weet niet

Onze school kan autonoom beslissen over de leraren die ze aanwerft 72 15 13Als directeur wil ik meer autonomie om leraren aan te werven 59 9 32De school kan het best zelf oordelen over de nuttige ervaring van een leraar beroepstheorie en praktijk 55 20 25De huidige wetgeving geeft ons ruimte genoeg om een eigen personeelsbeleid te voeren 55 24 21Scholen moeten, los van het bekwaamheidsbewijs, kunnen beslissen welke leraren ze inschakelen voor welke vakken 52 32 16De bekwaamheidsbewijzen zorgen ervoor dat we geschikte kandidaten niet kunnen aanwerven 23 50 27Een kandidaat-leraar beroepstheorie en praktijk zonder ‘nuttige ervaring’ zal ik niét aanwerven 28 48 24De GPB-opleiding bereidt zijn kandidaat-leraar beroepstheorie en praktijk goed voor op hun taak in het onderwijs 21 25 54De GPB-opleiding is volgens mij heel praktijkgericht 17 35 48

Cijfers in procenten. Onderzoek in 326 TSO- en BSO-scholen, 2003

dreigt te verdwijnen

«‘Nuttige ervaring’ zegt niets»

Op het einde van elk schooljaar verliezen vier TSO/BSO-scholen op tien minstens één leraar

beroepstheorie of praktijk. Directeurs moeten steeds weer op zoek naar nieuwe leraren, maar vinden ze niet altijd. «Het is te veel een eenmans-zoektocht», stelt prof. Jef Verhoeven vast. «Bovendien dreigt de pure prak-tijkleraar te verdwijnen.»

Plannen Vlaamse scholen voor technisch en beroepsonderwijs hun personeelsbe-leid of wachten ze tot 1 september om te zien wie ze nodig hebben?JEF VERHOEVEN: «Ze plannen dat. Tachtig procent van de scholen probeert voor de zomervakantie alle functies in te vullen. Maar dat loopt niet zo vlot. Bijna de helft van de directeurs geeft aan dat leerlingen te laat inschrijven om goed te kunnen plannen. ASO-scholen verwijzen ze te laat door, leerlingen shoppen tussen scholen, ouders en leerlingen wachten te lang met inschrijven. De meeste scholen hebben pas begin september zicht op het precieze aantal klassen. Het gebeurt geregeld dat er na 1 september nog een praktijkklas bij komt en dan moet de directeur halsoverkop op zoek naar een leraar.»Als ik directeur ben, wil ik graag zelf mijn leraren aanwerven. En het liefst heb ik meer dan één kandidaat, zodat ik kan kiezen.JEF VERHOEVEN: «Dan leg je de lat wel erg hoog, want amper de helft van de scholen die een vacature heeft openstaan, heeft die keuze. In de praktijk werft 46 procent van alle scholen die ene kandidaat aan die zich aanbiedt en die voldoet aan de minimale vereisten.»Zijn leraren beroepstheorie en praktijk dan zo moeilijk te vinden?JEF VERHOEVEN: «Van de scholen die op 1 september een leraar moesten vinden, bleef bijna één op vijf met een lege klas zitten. Veralgemenen is moeilijk, maar de studiegebieden mechanica-elektriciteit, auto, lichaamsverzorging en voeding sukkelden vorig schooljaar met een meer dan gemiddeld tekort aan leraren. Voor vervangingen tijdens het schooljaar bleef bijna één school op drie zonder leraar. Vooral in het studiegebied verzorging is het aartsmoeilijk om vervangers te vinden tijdens het schooljaar.»Dat is natuurlijk vooral een probleem in de grote steden.JEF VERHOEVEN: «Nee! Iedereen verwacht dat, maar uit ons onderzoek blijkt dat het in Ant-werpen of Gent niet moeilijker is om leraren te vinden dan elders in Vlaanderen.»Het ene jaar blijkt het wat makkelijker om leraren beroepstheorie en praktijk te vinden dan het andere. Hoe komt dat?JEF VERHOEVEN: «Als de economie het slecht doet, is er meer interesse voor een job in het onderwijs. Doet de economie het goed, dan trekken mensen meer naar het bedrijfsleven.

Het is een algemeen gegeven dat vier op vijf schooldirecteurs uit ons onderzoek be-vestigen. Vooral in het nijverheidsonderwijs – hout, bouw, automechanica – voelen ze de conjunctuur. Maar dat wil nog niet zeggen dat er plots meer leraren beschikbaar zijn als een groot bedrijf failliet gaat. Niet iedereen wil in het onderwijs, of de economie het goed doet of niet.»Waar gaan scholen leraren beroepstheorie en praktijk zoeken?JEF VERHOEVEN: «In het begin van het schooljaar gaan vier op vijf directeurs voort op spontane sollicitaties. Brieven schrijven om een job als leraar te vinden, is dus niet zinloos, zoals som-migen denken. In het Gemeenschapsonderwijs put meer dan de helft uit de kandidatenlijst van de scholengroep. Daarnaast boren directeurs kanalen aan waarlangs ze eerder al een leraar hebben leren kennen: vervan-gingsopdrachten, stages, oud-leerlingen ... Als ze dan nog niemand gevonden hebben, kloppen ze aan bij de VDAB. Tijdens het schooljaar was de vervangingspool de grote leverancier van leraren, maar die is intussen vervangen door de lerarendatabank en wat dat oplevert, is nog niet onderzocht. Hier stappen directeurs sneller naar de VDAB dan in het begin van het schooljaar.»Ik zou bij de GPB gaan aankloppen, de opleiding Getuigschrift Pedagogische Be-kwaamheid. Als er ergens gekwalifi ceerde leraren technische en praktijkvakken te vinden zijn, dan daar toch.JEF VERHOEVEN: «De contacten met de GPB-opleiding zijn een verhaal van misverstanden en vooroordelen. Van de studiegebieden han-del en verzorging heeft één school op zeven geen enkel contact met de GPB-opleiding. Nijverheidstechnische scholen werken daar veel beter mee samen.»Hoe komt dat?JEF VERHOEVEN: «Je mag niet vergeten dat leraren beroepstheorie en praktijk voor handel en verzorging vooral worden gevormd in het ‘technisch regentaat’. Scholen zijn bovendien weinig vertrouwd met de GPB-opleiding en vertrouwen ze daarom niet altijd. Een belangrijke kritiek van de directeurs op de GPB-opleiding is dat er te weinig vakdidac-tiek wordt gegeven. Dat varieert wel sterk van opleiding tot opleiding, maar voor het merendeel van de GPB-opleidingen is vak-didactiek een onmogelijke zaak, omdat te weinig studenten een specifi ek vak volgen. Wij telden 23 GPB-opleidingen in Vlaanderen,

Jef Verhoeven: «Er zijn niet ineens meer leraren beschikbaar als een groot bedrijf failliet gaat.»

12 KLASSE NR.165

© K

LASS

E

dat werkt versnipperend. Vaak zitten ook veel verschillende vooropleidingen samen: de bakker naast de lasser naast de vertaler. Dan krijg je vakdidactiek voor heterogene groepen, waardoor de afstand tussen de lessen en de praktijk groter wordt. Veel pe-dagogen hebben bovendien nooit zelf in een praktijklokaal moeten werken, waardoor ze weinig concrete tips kunnen geven aan hun studenten. Ten slotte zijn GPB-docenten wel didactisch onderlegd, maar is de vakinhoud hen vreemd. Ook dat zorgt voor een kloof. Slechts één directeur op zes vindt dan ook dat de GPB-opleiding praktijkgericht is. Die kritiek hebben ze ook op de academische lerarenopleiding.»Je zou verwachten dat directeurs die een leraar zoeken te rade gaan bij hun col-lega’s uit de scholengemeenschap, maar dat doen ze blijkbaar niet veel.JEF VERHOEVEN: «Nee, en dat is enigszins ver-wonderlijk. Slechts één school op drie werkt rond aanwerving samen met een andere school, en dan nog vooral voor reaffectaties. Als directeur zou ik in het oog houden wie er in een collega-school vrijkomt, dan kan ik informeren wat voor leraar dat is. Straf is ook dat meer dan tachtig procent van de direc-teurs op dat punt geen verandering wil. ‘Mijn school is toch nog iets aparts’, schijnen de meesten te denken. Al-leen het Gemeenschapsonderwijs staat daar verder in. Daar heb je de kandidatenlijst, een algemeen directeur e.d.»Waarop letten directeurs vooral als ze een leraar aannemen?JEF VERHOEVEN: «Het bekwaamheidsbewijs van de leraar staat bovenaan, dan volgen zijn motivatie om les te geven en zijn vakbekwaam-heid. Maar in feite verwachten de directeurs in de eerste plaats dat leraren kunnen lesgeven. Een leraar die zijn vak kent, staat vooral in nijverheidstechnische scholen hoog op het verlanglijstje: wie metaalbewerking geeft en niet met een freesmachine kan werken, kan het zijn klas niet aanleren. Vakkennis en praktijkervaring dwingen respect af bij leerlingen. Andere criteria om leraren aan te nemen zijn onderwijservaring en over-eenstemming met de schoolcultuur. Dat

laatste vinden scholen uit het gesubsidieerd onderwijs belangrijker dan scholen uit het Gemeenschapsonderwijs.»Eén kwaliteit vernoemt u niet: de taal-vaardigheid van de leraar.JEF VERHOEVEN: «Dat is vooral een probleem bij zij-instromers, leraren die recht uit het beroep komen. Velen spreken enkel de ‘taal van de fabriek’. Het is niet slecht dat leerlingen die leren kennen, maar als ze botst met de taal op school … Die leraren vinden dat trouwens zelf een probleem. Dat kan je enkel oplossen met een opstapmodule taalvaardigheid en een taalproef. Trouwens, ook met de computer werken is voor sommige zij-instromers een probleem.»Uit uw onderzoek blijkt de tendens in scholen om vooral leraren aan te nemen die hoger onderwijs hebben gedaan. Is de praktijkleraar met enkel een diploma secundair onderwijs en een pedagogisch diploma een uitstervend ras?JEF VERHOEVEN: «Dat zou jammer zijn, want

het zijn precies die leraren die het sterkst de basisvorming prakti jk kunnen aanleren. Maar de tendens is er. Steeds meer directeurs wil-len leraren die ze flexibeler kunnen inzetten, voor zowel beroepstheorie als praktijk. Ze willen le-raren die pedagogisch

geschoold zijn. Dus kiezen ze sneller voor leraren die hoger onderwijs hebben gedaan. Wij pleiten voor een gezonde mix.»Worden die leraren wel goed begeleid zodra ze op school aan de slag gaan?JEF VERHOEVEN: «In het begin van het jaar zeker, maar van vervangers tijdens het jaar mogen we eerlijk zeggen dat een fl ink deel aan zijn lot wordt overgelaten. Daar zou de aanvangsbegeleiding vanaf volgend jaar verbetering in moeten brengen.»Reaffectaties moeten voor veel scholen een pijnpunt zijn. Hoe kan ik een perso-neelsbeleid voeren als ik door reaffectatie een leraar moét aannemen?JEF VERHOEVEN: «Bijna één directeur op drie klaagt daarover. Maar het is niet zo’n groot probleem als ze doen uitschijnen: de jongste drie jaar zijn reaffectaties maar in één school op zes voorgekomen. De feiten relativeren de

percepties van de directeurs. Vermoedelijk is reaffectatie een spook dat lang blijft hangen als het een keer op school is opgedoken.»Leraren die geen hoger onderwijs heb-ben gevolgd, leveren een attest van nuttige ervaring af. Uit uw onderzoek blijkt dat directeurs daar sceptisch te-genover staan.JEF VERHOEVEN: «In het nijverheidstechnisch onderwijs zijn vier directeurs op tien daar te-vreden over, maar in het algemeen is dat maar een kwart. Eén directeur op twee vindt het attest bovendien een ondoorzichtig systeem. Natuurlijk zal een bedrijf zijn werknemer een attest meegeven, maar wat stelt dat voor? Een directeur vertelde ons over een lasser die twintig jaar ploegbaas was geweest en al die tijd geen lasbaget meer in zijn handen had gehad. Die kon gewoonweg niet meer lassen, de leerlingen lachten ermee. Maar hij had wel een attest van nuttige ervaring. Nee, directeurs willen zélf beslissen. Som-migen vragen dat de overheid praktische bekwaamheidsproeven organiseert.»Wil dat zeggen dat de doorsnee TSO- en BSO-scholen blind rekruteren?JEF VERHOEVEN: «Dat is overdreven, maar het systeem van bekwaamheidsbewijzen biedt duidelijk geen zekerheid. Sommige scholen ondervangen dat. Ik ken een school die nieuwe leraren drie dagen lang op sleeptouw neemt in de ateliers. Ze laten die leraren met de machines werken, luisteren naar hun reacties, peilen hoe ze met leerlingen omgaan. Pas dan beslissen ze of ze de leraar in dienst nemen. Ik besef wel dat enkel de grote scholen dit kunnen organiseren. Het vereist ook een doorgedreven visie op aanwerving.»Hebben scholen wel genoeg autonomie om een aanwervingsbeleid te voeren?JEF VERHOEVEN: «De autonomie hebben ze, maar de ene school springt daar beter mee om dan de andere. Wat personeelsbeleid betreft bestaat dé TSO- of BSO-school niet.»

‘Aanwerving van leraren technische en praktijkvakken’, Onderzoek in opdracht van het departement Onderwijs (obpwo 03.02), uitgevoerd door J. Verhoeven & K. Stassen – Centrum voor Onderwijssociologie - KU-Leuven. Van het onderzoek verscheen een boek, dat 11,50 euro kost en verkrijgbaar is bij Academia Press. Bestellen kan online: www.academiapress.be

KLASSE NR.165 13

«Vooral vervangers

worden aan hun lot

overgelaten»

14 KLASSE NR.165

1. Wie neemt deel aan de voorberei-dende vergadering?

a. Directie, leraars, leerlingen en ouders zitten samen rond de tafel.

b. Een vaste harde kern werkt de open dag uit.

c. Hoe bedoelt u? De directie verdeelt de taken en hangt daarvan een schema uit.

2. Wanneer valt de opendeurdag?a. Zo dicht mogelijk bij de zomervakantie.

Hoe beter het weer, hoe meer volk, hoe meer dorst.

b. In het begin van het schooljaar. Zo tonen we de ouders hoe een schooljaar eruit ziet.

c. Eind april, begin mei. Zo combineren we de opendeurdag zoveel mogelijk met inschrijvingen.

3. Hoe kondig je de opendeurdag aan?a. We banneren op de website, versturen zo

veel mogelijk mails met sprekende slogans, en adverteren in de lokale krant.

b. De ouders krijgen een persoonlijke uitno-diging ontworpen door de leerlingen in de les plastische opvoeding.

c. Boven de hoofdingang hangt een groot, ietwat verkleurd spandoek.

4. Hoe staan jij en je collega’s tegenover de opendeurdag?

a. Iedereen doet enthousiast mee. De open-deurdag is het hoogtepunt van het jaar.

b. Alweer een weekend om zeep. We heb-ben zo al genoeg werk.

c. School maken is jezelf verkopen. Een tandpastaglimlach doet wonderen bij de mensen.

5. Niet elk lokaal ziet er even fris en opgesmukt uit.

a. We zetten élke deur open. De mensen hebben recht op het volledige plaatje.

b. We stippelen een parcours uit en loodsen de bezoekers langs de toplocaties van de school.

c. De klaslokalen gaan op slot. Die dienen om les in te geven, niet om in te feesten.

6. Wat zijn de sleutelwoorden van jullie opendeurdag?

a. Inkomsten en catering: de speelplaats en de feestzaal bulken van de tappers, kelners, pannenkoeken- en pensenbakkers.

b. Reclame en werving: promotie voor de school en zoveel mogelijk inschrijvingen zijn aan de orde van de dag.

c. Informatie en amusement: proefl essen, rondleidingen en babbels tussen pot en pint met de ouders wisselen elkaar af.

7. Hoe werken de leerlingen mee?a. De leerlingen helpen mee opstellen en

afbreken.b. De leerlingenraders maken deel uit van het

opendeurdagteam. Ze stellen hun werking voor, leiden ouders rond en organiseren eigen activiteiten, zoals een vrij podium.

c. Leerlingen zijn uitstekende manusjes-van-alles achter de schermen.

8. Is er voldoende ruimte voor creativiteit?a. We hebben een vast stramien dat zijn deug-

delijkheid ieder jaar opnieuw bewijst.b. Waarom? Cafés veranderen toch ook niet

elk jaar van interieur?c. De opendeurdag ziet er elk jaar weer anders

uit. Nieuwe mensen, nieuwe ideeën.

9. Hoe eindigt de opendeurdag?a. Als de laatste gasten weg zijn, helpt ieder-

een mee om alles op te ruimen. Daarna drinken we gezellig een glas op de goede afl oop.

b. Het opruimteam bergt tafels en stoelen op om de laatste gasten buiten te krijgen.

c. Leerlingen ruimen de boel op op maan-dagmorgen. Zo hebben we wat rust na een zwaar weekend.

10. Hoe verloopt de evaluatie na de open-deurdag?

a. Op een speciaal formulier kunnen we de goede en slechte punten van de dag aan-stippen en aan de directie bezorgen.

b. De directie bedankt persoonlijk alle medewerkers op een informele drink. Daarna is er evaluatievergadering voor alle vrijwilligers.

c. Voorbij is voorbij. Daarvoor hoeven we toch niet weer te vergaderen?

Tel je scores op. 1. a = 2 b = 1 c = 0; 2. a = 0 b = 2 c = 1; 3. a = 1 b = 2 c = 0; 4. a = 2 b = 0 c = 1;5. a = 2 b = 1 c = 0; 6. a = 0 b = 1 c = 2; 7. a = 0 b = 2 c = 1; 8. a = 1 b = 0 c = 2;9. a = 2 b = 1 c = 0; 10. a = 1 b = 2 c = 0.

15 – 20 punten. Je opendeurdag, een feest! Je steekt maar al te graag een handje toe. De sfeer: gemoedelijk en oprecht. Het codewoord: warm. De waardering: enorm.8 – 14 punten. Je opendeurdag, plaats voor propaganda. Je bent een radertje in de strak geprogrammeerde promotiemachine van de school. De sfeer: correct maar functioneel. Het codewoord: imago. Het doel: heiligt de middelen.0 – 7 punten. Je opendeurdag, een verplicht nummertje. Je komt helpen omdat het van de directie moet. De sfeer: Vlaamse kermis. Het codewoord: sleur. De vraag: waar is de deur?

Opendeurdag, leurdag of zeurdag?

Palmen de springkastelen en speleoboxen de speelplaats in? Haalt de direc-tie de sierplanten uit de serre en de vlaggenmasten van stal? Of bruist de leraarskamer weer van de wildste ideeën en barst ze van het enthousiasme?

De jaarlijkse opendeurdag komt er weer aan. Het leven zoals het is, schone schijn of pure pest? Doe de test. Omcirkel bij elke vraag het gepaste antwoord.

© L

UC D

AELE

MAN

S

Topprimeur:

Actie met Klasse

Het Etnografi sch MuseumAfrika, Amerika, Azië en Oceanië verkennen op een halve dag? Het kan. Elk continent is vertegenwoordigd in het Etnografi sch Museum in Antwerpen. Elk voorwerp is een startpunt om na te denken en te fi losoferen over universele waarden. Met je leerlingen kan je er themarondleidingen volgen (verschillende leeftijdsgroepen). Een in- en uitstap voor mondiale vorming, culturele verscheidenheid en wereldburgerschap.

W@=D@?Een crossmediaal project dat vier culturen voorstelt? Na 3 of 10 juni weet je precies waar dat voor staat.1. De wereld in het theaterVan november 2006 tot februari 2007 is er elke maand wereldtheater in de Grote zaal van HETPALEIS. De voorstellingen variëren in benadering, doelgroep en omvang:

• In november staat India centraal. Dimitri Leue schrijft een tekst gebaseerd op de Mahabarata. Benjamin Boutreur, de componist van Lodewijk de koningspinguïn, componeert muziek.• Voor de tweede voorstelling rond Mali bewerkt Pieter Embrechts het epos Sunjata tot een muziektheaterstuk. De livemuziek is van Wawadadakwa. • Januari staat in het teken van het Verre Oosten. Dimitri Leue schrijft een stuk geïn-spireerd op het leven van Boeddha en Kumari, de levende godin. Pieter Embrechts componeert, Iris Bouche danst.•In het vierde en laatste deel ligt de focus op Mexico. In deze voorstelling worden Di-mitri Leue en Pieter Embrechts bijgestaan door hun compañeros, de Kakkewieten.

2. De wereld in de TuinDe Tuin is het educatief traject van HETPALEIS, waar kinderen en jongeren een dag lang zélf aan de slag kunnen. Voor het W@=D@traject kiest de Tuin voor refl ectie over cultuur. Invalshoek is het zelfportret. W@=D@ nodigt alle acht- tot zestienjarigen uit om te antwoorden op de vraag: ‘Wie ben ik?’. Via de artistieke vormgeving van Saskia Louwaard en onder begeleiding van ervaren docenten exploreren ze deelvragen en antwoorden. De zelfportretten groeien in de loop van het W@=D@traject uit tot een tentoonstelling. Als je met de klas meedoet: maaltijden en alle vereiste materialen zijn inbegrepen in het traject. 3. De wereld op televisieVan november 2006 tot februari 2007 lopen elke maand vier wekelijkse televisieprogram-ma’s van 25 minuten. Telkens staat één cultuur (en één windstreek) centraal. Dimitri Leue en Pieter Embrechts worden door hun grootvader zaliger uitgedaagd om voorwerpen die hij tijdens zijn reizen vergaarde terug te brengen naar hun plaats van oorsprong. Bovendien moeten ze er het fi jne over te weten komen. Het resultaat van die globetrot-teropdracht, gekoppeld aan de borrelende chemie van twee rasacteurs, is voor spelers en kijkers een transformatie van onwetende tot ingewijde.4. De wereld on- en offl ineDe landen die de culturele avonturiers aandoen op hun terugbrengtochten worden versneden in videomontages die ‘only one click away’ zijn. Twaalf docuclips per reeks bieden niet alleen veel extra wetenswaardigheden, maar ook vragen en ideeën om verder op in te gaan in de klas.Ten slotte is er de W@=D@print, een ondeugende versmelting van een boek met een spannend verhaal, met een encyclopedie die alles weet en een tijdschrift dat je meeneemt als reisgids. Hier neemt de jeugdschrijver je mee. Hij nodigt je uit tot doorlezen en stilstaan, een spannend verhaal volgen, wegzappen, jezelf in de wereld zien, weten en dromen, en kijken kijken kijken …Hoe dat er allemaal concreet uitziet? Wat je er met je leerlingen kan uithalen? Waar het educatieve luik zit? Je verneemt het allemaal tijdens de infodagen op 3 en 10 juni.

Hoe ziet je dag eruit?Op 3 juni (secundair onderwijs) en 10 juni 2006 (lager onderwijs) maak je kennis met de inhoud, vorm en educatieve mogelijkheden achter de verschillende W@=D@projecten. Rendez-vous om 10 uur in HETPALEIS (Theaterplein, Antwerpen):- 9.30 u.: ontvangst met koffi e/thee in de foyer van HETPALEIS - 10 tot 10.45 u.: introductie van W@=D@ in de Grote zaal van HETPALEIS met sneak previews- 10.45 tot 11 u.: korte pauze- 11 tot 12 u.: workshops (intro in het aanbod van het Etnografi sch Museum of de Tuin)- 12 tot 13 u.: lunchpauze met gratis broodjes- 13 tot 14 u.: workshops (intro in het aanbod van het Etnografi sch Museum of de Tuin) Elke deelnemer krijgt een infomap.

Hoe schrijf je in?Surf vanaf 7 mei naar www.lerarenkaart.be en vul daar het elektronisch inschrijvingsfor-mulier in. Je ontvangt per kerende mail een bevestiging. Druk deze mail af, breng hem mee en leg hem, samen met je lerarenkaart, voor aan het onthaal. Deze actie is gratis voor leraren, vergezeld van collega of partner. Je naam staat op de viplijst. Als je wordt uitgenodigd, kom je ook. Afgesproken?

Waar vind je meer informatie?Een uitgebreide wegbeschrijving en het complete programma vind je op www.hetpaleis.be. Met vragen over de actie kan je terecht bij Anja Geuns - HETPALEIS - tel. 03 202 83 75 - anja.geuns@hetpaleis.be. Over W@=D@ vind je na de zomervakantie meer info op www.watisdat.be. Met Klasse naar W@=D@ is een organisatie van het Etnografi sch Museum in Antwerpen, HETPALEIS en Klasse.

Legende: � = Algemeen � = Basisonderwijs � = Secundair onderwijs � = Hoger onderwijs � = Volwassenenonderwijs

16 KLASSE NR.165

Met Klasse naar W@=D@ Met je leerlingen op wereldtocht, dat kan volgend schooljaar. Je reist doorheen het culturele kapitaal van de grote wereldtradities. Op je weg volg je Dimitri Leue en Pieter

Embrechts. Onbevangen kijken ze achter de schermen van de Indische, Malinese, Chinese en Mexicaanse cultuur. De verhalen worden verteld op televisie, op de toneelplanken, in magazines en op het web. W@=D@ heet dit unieke, crossmediale project en het loopt van november tot februari. Maar máánden voor het op heel Vlaanderen wordt losgelaten krijgen duizend Vlaamse leraren de absolute primeur. Schrijf meteen 3 en 10 juni in je agenda. Je bent de vipgast!

KLASSE NR.165 17

Wordt vervolgd Het gratis educatieve pakket «Wordt vervolgd» stuurt je leerlingen (vooral derde graad) op reportage, op zoek naar verhalen van oudere mensen uit

hun omgeving. Zo ontdekken ze hoe ouderen denken over bepaalde onderwerpen én leren ze hen met andere ogen bekijken. Hoe je die verhalen vastlegt (papier, geluid, foto’s, tekeningen) kies je zelf. Alle verhalen komen samen op www.wordtvervolgd.be. In het pakket vind je tips en materiaal om de verhalen te verzamelen en te presenteren, plus uitgewerkte activiteiten rond het thema «jong en oud».www.wordtvervolgd.be (let op: de lanceringswedstrijd is afgelopen)

Anders? Ik?Tolerantie, minachting, toenadering, verwijdering, verlangen, discrimi-

natie, racisme, de beste willen zijn: de nieuwe theatervoorstelling «Anders? Ik?» neemt de hedendaagse samenleving op een niet alledaagse manier onder de loep. De voorstelling is geschikt voor leerlingen eerste en tweede graad secundair onderwijs. Er is een pedagogische map. Je kan het stuk gratis verkennen op 16 (CC Kort-rijk) en 18 mei (Tinnenpottheater, Gent), telkens om 20.45 u.Enkele maanden geleden lanceerde Theater De verwondering de productie «Vlinderdans» (eveneens voor leerlingen eerste en tweede graad), over verliefdheid, vlinders in de buik, kriebels, maar ook angst, ontevreden over je uiterlijk, tederheid én jaloezie… Er is eveneens een pedagogische map. En je kan ook dit stuk gratis verkennen op 16 (CC Kortrijk) en 18 mei (Tinnenpottheater, Gent), telkens om 19 u.Info en reservaties via info@deverwondering.be - www.deverwondering.be - tel. 0495 51 68 27

Leren met een spaarkaart«Voor onze leerlingen is dit niet het onderwijs van de laatste kans», zegt directeur Inge De Win. «Tweedekansonderwijs is een keerpunt. Het diploma secundair onderwijs opent deuren naar beter werk, beter loon, verdere studies en een sterkere persoonlijkheid. Onze cursisten vormen een kwetsbare groep. De meesten leven van een vervangingsinkomen. Het leven heeft hen minder kansen gegeven. Samen met de cursist plannen we een persoonlijk traject. Het modulair systeem is motiverend. Het werkt zoals een spaarkaart.»Voor de 639 cursisten van het CVO in Hoboken staat er een zorgteam klaar. Zij ondersteu-nen ook de leraren. «Faalangst pakken we structureel aan», vertelt schoolpsycholoog Erna Van den Eynde. Zij is één van de vier leden van het zorgteam. «Cursisten en leraren vertellen we hoe je het herkent. De cursisten die in de faalangstgroep stappen, krijgen een intense begeleiding. Een belangrijke stap is dat de leerling zichzelf kan ont-schuldigen en de echte oorzaak van zijn angst achterhaalt. De leerling moet nagaan op welk van de drie sporen ‘denken, voelen, doen’ een negatieve gedachte zit. Eén angst bij denken (‘Ik denk dat die oefening te moeilijk is’) of voelen (‘Ik voel me dom in een groep’) of doen (‘Ik heb geen tijd om te studeren’) is voldoende om te blokkeren op de hele lijn. In het lager onderwijs heeft één kind op twintig faalangst, in het secundair één op tien en in het hoger onderwijs één op vier. Dan begrijp je wel dat we in het tweedekansonderwijs hiervoor extra aandacht hebben. Het idee dat ze hun diploma secundair niet hebben behaald, sterkt hen niet echt. Net zoals het hele leertraject pakken we alles wat hun leren beperkt stap voor stap aan. Leren met een gedeukt zelfvertrouwen en een te kleine eigenwaarde lukt geen mens.»Meer goedepraktijkvoorbeelden? Je vindt er bijna 200 op www.klasse.be (‘Allerlei’, ‘Platform’)

Veilig internet Op 31 mei kan je in Brussel (Centrum voor Internationale Verenigingen) een gratis symposium bijwonen over veilig internet en de risico’s die

minderjarigen op het web lopen. Op het programma staan lezingen en ateliers rond e-commerce/e-privacy, racisme en cyberhate, cyberpesten, de rol van internetproviders, sekten op het internet enz. Eén lezing zoemt, bij wijze van contrast, in op de positieve impact van ICT-ontwikkelingen op jongeren.Op www.saferinternet.be vind je meer info en kan je inschrijven. Het symposium is een orga-nisatie van Platform veilig internet België (met o.a. OIVO, Child Focus en Centrum gelijkheid kansen en racismebestrijding).www.saferinternet.be - stefaan.hendrickx@oivo.be - tel. 02 547 06 44

Gevraagd: jouw mening De jongste tien jaar zijn vernieuwingen in het onderwijs legio. Kan jij als leraar nog volgen of heb je al moeten afhaken? Welke houding nemen leraren aan tegenover die

onderwijsvernieuwing? Op die vraag zoeken vier studenten pedagogische wetenschappen aan de KULeuven een antwoord voor hun licentiaatsverhandeling. In een kwartiertje kan je je mening kwijt. Het gaat niet om juiste of foute, wel om eerlijke antwoorden.Je gegevens worden anoniem verwerkt en alleen gebruikt voor dit project. Als login gebruik je Leerkracht (mét hoofdletter) en als paswoord de letters LK - vul de vragenlijst uiterlijk 31 mei 2006 online in op toledo-assessment.kuleuven.ac.be/qdpep/perception.dll

FILM

MUSEUM B

RUSSEL

Cursussen➜➜ Colloquium Pluralistisch onderwijs: diversiteit, levensbeschouwelijke vakken en vermarkting onderwijs: 20/5 in Stadscampus, Universiteit Antwerpen.

yves.beaurain@vrijzinnighumanisme.be - www.vrijzinnighumanisme.be - tel. 03 233 70 32➜➜ Slapstick symposium - Vroege Amerikaanse fi lmkomedie: 13-14/5 in Film-museum, Brussel.Info en inschrijvingen via tel. 02 551 19 44 - www.ledoux.be - vdfc@ledoux.be➜➜ Schoolmoeheid en ongekwalifi ceerde uitstroom aanpakken - alternatieven voor wie dreigt uit de boot te vallen: 18/5 in Kortrijk.www.school-ecole-plus.be - www.hiva.be

➜➜ Natuurspel - vorming voor leraren: 30/5 in CIS Leuven, 2/6 in Het Groene Huis Bokrijk en 8/6 in CIS Gent.

www.spelinfo.be - Centrum voor Informatieve Spelen - mien@spelinfo.be➜➜ Project Weet je van water? (29/5 tot 9/6 in Lier).Provinciaal Instituut Milieu-Educatie - www.pime.be - karin.keustermans@pime.provant.be (nascholing) of valerie.vandessel@pime.provant.be (project)

➜➜ Triniteit: een kruis erover? Van leer tot leven: nieuwe perspectieven op een oeroude christelijke doctrine: 8/5 in Leuven.

www.theologos.be - christoph.moonen@theo.kuleuven.be - tel. 016 32 84 49➜➜ Lezing: Nanotechnologie: de volgende industriële lezing?: 22/5 in Technopolis, Mechelen.

www.technopolis.be - weetmaal@technopolis.beD

E VERW

ONDERING

CVO HOBOKEN

(advertentie)

Alles loopt op rolletjes«Rosse Rita’s kindercafé» is poppenspel met een vleugje magie voor 3-12-jarigen. In de met satijn

en gouddraad beklede woonwagen is een ouderwets cafeetje ingericht, waar de speelpop Rosse Rita de plak zwaait over klant Jack de Rat en het jonglerende dienstmeisje Sonja. De voorstelling duurt 25 min. voor max. 30 leerlingen. «Alles loopt op rolletjes» vzw speelt vier voorstellingen per dag (één klas per voorstelling).«Kijk eens naar het vogeltje» is poppenspel met mu-ziek en meezingliedjes voor kleuters. Dit verhaal over een verjaardagsfeestje dat in het honderd loopt, duurt 45 min., voor max. 200 kinderen per voorstelling (in je refter of turnzaal, niét in de woonwagen!).Scholen kunnen een speciale projectweek boeken. Dan blijft de woonwagen een hele week op school: de eerste dag bezoek je Rosse Rita, de andere dagen kan je de woonwagen gebruiken voor vertellingen, voorleesmomenten, muzieklessen enz.

Voor de projectweek betaal je 800 euro (transportkosten en 6 procent BTW niet inbegrepen). Een voorstelling van «Kijk eens naar het vogeltje» kost 550 euro (+ 6 procent BTW).www.alleslooptoprolletjes.be - Kurt de Ruijter - tel. 0486 75 68 31

Zondag van de chemie Op zondag 14 mei gooit de Belgische «chemische» wereld zijn deuren open. In bedrijven, scholen en laboratoria ontdek je hoe fascinerend chemie wel kan zijn.

Ontdek het programma en de lijst van deelnemende bedrijven, uniefs, hogescholen en laborato-ria op www.zondagvandechemie.be (klik op «particulieren»)

Gezocht ➜➜ Coördinator CursusontwikkelingGezocht: gedetacheerd leraar of docent voor BIS (afstandsonderwijs met begeleiding)

als coördinator cursusontwikkeling.Kandidaturen met cv vóór 12 mei - meer info op www.bis.vlaanderen.be➜➜ Onderwijs aan gedetineerdenGezocht: gedetacheerd leraar (vanaf 1 september 2006) voor het project «ondersteuning van het onderwijs aan gedetineerden» (volwassenenonderwijs).Kandidaturen vóór 20 mei met cv en motivatie naar Vlaams Ondersteuningscentrum voor de Basiseducatie - peter.strijdonk@vocb.be - info via marc.tassier@vocb.be - tel. 015 44 65 17➜➜ Begeleid(st)erGezocht: begeleid(st)er voor Initiatief Buitenschoolse Opvang De Buiteling vzw (Brussel), met attest «Animator in de Buitenschoolse Kinderopvang» (of bereid dit te behalen).www.debuiteling.be - annalisa@debuiteling.be - geert@debuiteling.be - tel. 02 223 48 22➜➜ Docenten informaticaGezocht: docenten informatica voor dag- en avondopleidingen voor volwassenen (netwerkbeheerder, pc-technicus, programmeur/webprogrammeur).www.syntrawest.be - niek.marijsse@syntrawest.be - tel. 051 26 87 50➜➜ Vrijwillige lesgeversGezocht: vrijwillige lesgevers (min. 3 uur per week) voor het Open Therapeuticum Leuven, waar jonge verkeersslachtoffers (vanaf 12 jaar) en jongeren met een niet-aangeboren hersenafwijking onderwijs op maat krijgen.www.opentherapeuticum.be - info@opentherapeuticum.be - tel. 016 23 69 96➜➜ VrijwilligersGezocht: animatoren, keukenpieten, clowns, steunpilaren, sportievelingen, moeders, kunstenaars, vertrouwensfi guren, smurfen, papa’s en andere rare kwieten voor kinder-kampen, tiener- en gezinsvakanties met kinderen, jongeren en gezinnen die in armoede leven. Op gezinsvakantie kan je met je hele gezin mee als vrijwilliger.www.pirlewiet.be - info@pirlewiet.be - tel. 09 269 23 48 ➜

➜

➜

➜

ALLES LOOPT OP ROLLETJES VZW

KLASSE NR.165 19

De teletijdmachine van MagritteWat is een goede opendeurdag? Een dag dat leerlingen en schoolpersoneel hun beste beentje voorzetten en een dag lang doen wat ze tijdens het schooljaar nooit doen? In het KTA Jette hebben ze daar een ander idee over. «Wij willen dat alle leerlingen op school zijn en samen met ouders, vrienden en geïnteresseerden in workshops zitten», zeggen Anneleen Swenne en An Van Mulders, de twee voortrekkers van de Magritte-opendeurdag in hun school. In de gangen hangen nu al werkjes met een hoog Magrittegehalte, zoals de zelfportretten met bolhoed. Op de opendeurdag gaan alle remmen los: «Magritte leefde in Jette en is de rode draad van de dag. De leerlingen Verzorging richten een snoezelruimte in met dromerige Magritte-beelden, typische Magritte-elementen als appels en wolken duiken op in de workshop etalage, bij de leerlingen van schoonheidsverzorging krijg je fantasienagellak à la Magritte, je kan je een Magritte-kapsel laten aanmeten, Magritte-appelcake leren bakken… Ook minder praktijkgerichte vakken als Frans, Engels en geschiedenis zitten samen in een teletijdmachine waarmee je naar de tijd van Magritte teruggebracht zal worden. Leerlingen leiden de workshops: dat is heel belangrijk. Op die manier wordt het voor ouders concreet wat hun zoon of dochter doet in de les. Het is het eerste jaar dat we het op deze manier aanpakken.» Magritte zou hier ongetwijfeld zijn (bol)hoed voor afnemen.Meer goedepraktijkvoorbeelden? Je vindt er bijna 200 op www.klasse.be (‘Allerlei’, ‘Platform’)Hoe draait de opendeurdag in jouw school? Doe de test op p.14.

Service met Klasse➜➜ Sleeping BeautyOp vrijdag 16 (19.30 u.), zaterdag 17 (13.30 u. en 19.30 u.) en zondag 18 juni (15 u.) kan je in het Concertgebouw Brugge het klassieke ballet «De schone slaapster» zien (de originele choreografi e dateert uit het Sint-Petersburg van 1890).Tickets kosten van 10 tot 35 euro (5 tot 17,50 euro voor kinderen; kortingen voor groepen).Koninklijk Ballet van Vlaanderen - www.balletvlaanderen.be - info@balletvlaanderen.be - www.tinck.be (voor tickets)➜➜ Dag van de Biodiversiteit22 mei is de Internationale Dag van de Biodiversiteit, met dit jaar vooral aandacht voor de bescherming van de droge gebieden. Naar aanleiding daarvan kan je op 25 mei (Hemel-vaart) gratis deelnemen aan een geleid bezoek aan de Mediterrane Kas en de Droogtekas van de Nationale Plantentuin in Meise (start om 14 of 15 u.; vooraf reserveren).info@br.fgov.be - tel. 02 260 09 70 - www.plantentuinmeise.be➜➜ PleeggezinnenGezocht: Oost-Vlaamse pleeggezinnen die een kind of jongere voor korte of langere tijd in hun gezin willen opnemen.Gezinsplaatsing-Sociaal Centrum vzw - www.gezinsplaatsing.be - info@gezinsplaatsing.be - tel. 09 223 90 99➜➜ Reken- en taalspelletjesGezocht: reken- en taalspelletjes voor Kalbolis, een project in Suriname met kansarme leerlingen lager onderwijs. Het liefst met eenvoudig (ecologisch) materiaal dat leraren en leerlingen ginder zelf kunnen maken. Het team zoekt speciaal naar een handleiding voor het «Chinese telraam».kalbolis@sr.net

Klankkleuteren «Klankkleuteren» is een nieuw muzisch project, dat in juni in première gaat. Met een heel bijzondere trein ga jijzelf op reis naar de sterrenhemel, met de aarde als een regen-

boogbal waar muziek in zit. Je kleuters (en jij zelf) kunnen ongedwongen experimenteren, luisteren, ervaren. Op aanvraag komt Klap Klap Producties naar je school.Er zijn kennismakingsworkshops op vrijdagen 2 (CC Waregem), 9 (CC Hasselt) en 16 juni (CC Berchem), telkens van 9 tot 12 u. Deelnemen kost 25 euro. Wie voor 125 euro instrumenten koopt, krijgt het inschrijvingsgeld van één deelnemer terugbetaald.Klap Klap Producties - bea.keuppens@skynet.be - tel. 03 239 98 23

Massavernietigingswapens in Diksmuide Bekende oorlogsjournalisten geven commentaar bij de beelden die ze in oorlogsgebied maakten. Tom Lanoye zet poëzie op scène. Wim Opbrouck treedt op met de Dolfi jntjes. Gorki komt en De La Vega, The Levellers, Yevgueni en Think of One. Willem Vermandere stelt zijn anti-oorlogscd «Altijd iemands vader, altijd iemands kind» voor. Bob Geldof rondt het festival af. Ten Vrede, met dit jaar massavernieti-

gingswapens als thema, bulkt van de boeiende artiesten. Op vrijdag 12 en zaterdag 13 mei verzamelen ze aan de voet van de IJzertoren. Spring maakt het festival op zaterdag (14 u.) kindvriendelijk. Kinderen die zaterdag naar het festival komen, krijgen bovendien een gratis ticket voor Bellewaerde. Kaarten voor het hele weekend (15 euro voor volwassenen en 7,50 euro voor kinderen tot 10 jaar) reserveer je via www.tenvrede.be - meer info via tel. 051 50 02 86 - info@ijzertoren.org

Drugs, pesten, zelfmoord, agressie In «Parels voor de zwijnen» daagt Johan De Keyser zijn publiek (leerlingen tweede en derde graad secundair onderwijs; leraren op pedagogische studiedag) uit om

anders te kijken naar druggebruik, pesten, zelfpijniging, anorexia en zelfmoord. Eén uur lang toont hij je de kunst van het vragen stellen, waarom je problemen niet mag oplossen, waarom oordelen niet belangrijk is, hoe je jezelf en anderen verder kan helpen op moeilijke momenten.Er zijn speciale voorstellingen op 11 (’t Kerkske, Kapellen), 12 (Krakeel, Gent-brugge) en 15 mei (CC Diest), telkens om 20 u. Meekijken kost 5 euro voor twee personen (meteen storten op rekeningnr. 736-0009931-04 en mailen naar johan.de.keyser@skynet.be). Je krijgt een begeleidende werkmap en er is een nabespreking, met drankje achteraf.

In «Help, ik ontplof» trakteert De Keyser je leerlingen (derde graad lager en eerste graad secundair onderwijs) op venijnige dialogen en grensoverschrijdend gedrag, met indringende songs die als uitlaatklep alles ondersteunen.Er is een demovoorstelling (met nabespreking) op 16 mei in CC Berchem (20.30 u.). Tickets kosten 3 euro (mailen naar bea.keuppens@skynet.be of bellen naar tel. 03 239 98 23)

meer info over beide producties via johan.de.keyser@skynet.be

IJZERTOREN

FERIET TUNC/AKI SAITO

KLASSE

Sleeping Beauty.

(advertentie)

Foesiemauw«De nieuwe kleren van de keizer» (5-11-jari-

gen), «Woeste Willem» (4-8-jarigen), «Biebie» (kleuters) zijn kleine theatervoor-stellingen, op maat van de basisschool. Kindertheater Foesiemauw tovert desnoods je turnzaal om tot heus theater. Bij elke voorstelling krijg je een verwerkingsmap met axenrooshoofdstuk.Met je lerarenkaart kan je gratis op prospectie (vooraf reserveren!) - speellijst, info en reservaties via foesiemauw@telenet.be - www.foesleur.be - tel. 0497 23 38 93

16804137453

M. Demeester

Schoolstraat 14

2437 Terbank

Cookies Frietkotcultuur in het Pajottenland, speelkaarten in Turnhout, het dialect van Gistel… Meer dan 300 jongeren secundair onderwijs formuleren hún visie op het cultureel

erfgoed in de omgeving van hun school. Zo kan je bijvoorbeeld op 20 mei naar «Bab-bel-leute» in Gistel, waar het plaatselijke dialect werd verwerkt in een totaalspektakel met muziek, zang, dans, poëzie, beeld- en geluidsmontages.Het erfgoedproject «Cookies» is uitgewerkt door De Veerman vzw. Je vindt het volledige pro-gramma op www.veerman.be - annemie.geerts@veerman.be - tel. 03 290 69 66

Français tout simplementMet sketches en liedjes brengt «Français tout simplement» de Franse taal op een leuke manier

dichter bij prille beginners (eerste graad secundair onderwijs). Op maandag 22 mei (20 u.) kan je een gratis promotie-voorstelling bijwonen in het Antwerpse Fakkelteater (Zwarte Zaal, Reyndersstraat).Het Educatief Theater Antwerpen (ETA) speelt al een tiental jaren «Junkieblues», een voorstelling rond drugpreventie. Op dinsdag 16 mei is er een gratis promotievoorstelling in Theater Arte (Brussel, Lakensestraat), vooral voor scholen uit Brussel en grote omgeving die de voorstelling nog niet ken-nen. Na de voorstelling krijg je ook enkele fragmenten te zien uit «What’s going on», een productie voor beginners Engels. Bij een hapje en een drankje maak je ten slotte kennis met het volledige ETA-aanbod.Voor beide voorstellingen reserveer je vooraf je plaatsen (max. 4 per school) op tel. 03 233 15 88 (Denise en Joris) - www.educatieftheaterantwerpen.be - denise@educatieftheaterantwerpen.be

Elckerlyc Het toneelstuk «Den Spyeghel der salicheyt van Elckerlyc» werd geschre-ven omstreeks 1485 in het Diestse dialect. Het Diestse toneelgezelschap

«Uilenspiegel» heeft het stuk sinds jaar en dag op zijn repertoire staan en brengt het nu opnieuw, van 19 tot 27 mei, in het eigen Uilenspiegeltheater. In de nieuwe versie is het een multimediaspektakel, met muziek, dans, projectie en belichting om de totaal nieuwe tekst van René Swartenbroeckx zijn volle betekenis te geven. Swartenbroeckx plaatst de confrontatie tussen Elckerlyc (ieder mens) en de Dood in de hedendaagse wereld van jongeren, aids en drugs.De voorstellingen vinden plaats op 19, 20, 24, 25, 26 en 27 mei, telkens om 20.30 u. Tickets kosten 7 euro. Leerlingen in groepsverband (minstens 20 personen) betalen slechts 5 euro (en de leraar mag gratis mee). Tickets reserveer je zo snel mogelijk via info@uilenspiegel.nu (met vermelding «Klasse»). Je kan (mits afspraken vooraf) met je leer-lingen na de voorstelling achter de schermen, in de regiekamer enz., met bijhorende technische uitleg.info@uilenspiegel.nu - www.uilenspiegel.nu

EDUCATIEF T

HEATER ANTW

ERPEN

FOESIEM

AUW

Gratis te kaperen varen met Woeste Willem.

KLASSE NR.165 21

InternationaalKLASSE INTERNATIONAAL an.declercq@ond.vlaanderen.be - tel. 02 553 96 99 Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

Europa feest Europa viert feest op 9 mei. Het liefst samen met jou, een week lang nog wel. Tijdens deze Europaweek (van 6 tot 13 mei) heb je de keuze uit debatten en

lezingen op diverse locaties in Vlaanderen. Alles draait rond het thema «communicatie». Stichting Ryckevelde lanceert dan haar actiepunt: het recht op burgerinitiatief. Hiermee zet je als EU-burger zelf een wetsvoorstel op de agenda van de Europese Commissie. Op 9 mei geeft Europa-watcher Willy Claes zijn visie over de toekomst van Europa tijdens de «State of the European Union» in het Vlaams Parlement. Heb je een concrete vraag voor onze Vlaamse Europarlementsleden? Laat ze dat weten op de site van Europaweek 2006 en win een diner met enkele Vlaamse Europarlementsleden. Of test je kennis van de Europese Unie met de quiz en win een citytrip naar Wenen. Europaweek 2006 is een organisatie van Stichting Ryckevelde en haar partners. Deelnemen is gratis. Voor de «State of the European Union» moet je wel vóór 5 mei inschrijven. Programma op www.europaweek.be - info over het recht op burgerinitiatief en inschrijvingen voor de «State of the European Union» via info@ryckevelde.be of bel 050 35 27 20

Gratis infostand Geef kleur aan je Europees project of bezorg je opendeurdag over Europa sterallures met de infostand van het Europees Parlement. Je

kan deze infostand gratis én op maat (al dan niet met kaarten, foto’s, panelen geschiede-nis…) bestellen bij het Informatiebureau van het Europees Parlement te Brussel. Het Informatiebureau staat zelf in voor het transport en zorgt ook voor brochures, posters en info over Europese beleidsthema’s. Info en reservaties bij Ludo Wauters - Infopoint Europees Parlement - tel. 02 284 26 79 - lwauters@europarl.eu.int Klasse en het Informatiebureau van het Europees Parlement te Brussel geven vijf Europese verrassingspakketten cadeau. Mail vóór 6 juni je naam en adres naar Klasse-Internationaal en schrijf er ook bij met wat Europa jou mag verwennen. Klasse kiest er vijf originele antwoor-den uit. Vanaf 13 juni lees je op www.klasse.be\winnaars of je bij de gelukkigen bent.

Europese economie in je klas De Europese kenniseconomie in de klas introduceren. Het gebruik van ICT stimu-leren in de lessen economie. Je leerlingen aanmoedigen om initiatieven te nemen,

te organiseren, creatief te zijn, te innoveren, kortom de spirit van een echte ondernemer te verwerven. Hoe je dit doet, hoor je op de internationale conferentie «Economics and Business Education in a globalising Europe Developing the European knowledge eco-nomy». Tijdens deze conferentie leer je ook welke curricula, leer- en assessementmethodes leraren economie en bedrijfskunde uit verschillende landen gebruiken. De conferentie vindt plaats van 23 tot 26 augustus 2006 te Gent. Initiatiefnemer is de «Association of European Economics Education» (AEEE), een Europese lerarenvereniging. Je betaalt 200 euro (als je inschrijft vóór 1 juni) of 250 euro (na 1 juni). Je kan ook intekenen voor een sessie van een dag (60 euro) of halve dag (25 euro). Info en inschrijvingen op www.aeee-2006.be/index.htm - gerda.van.den.berghe@skynet.be

Hoe omhels je de baobab? «Eén enkele arm kan geen baobab omhelzen» is een bekend Afrikaans spreek-woord. Ontdek met de kinderen van je basisschool hoe je dan wel de baobab

(een Afrikaanse boom) kan omhelzen en schrijf in voor de opendeurdag van Baobab Wereldklas. Je maakt kennis met de inleefprogramma’s «Awa en Hamad» (voor de derde kleuterklas en eerste graad basisonderwijs) en «De kleine Baobab» (voor de derde graad basisonderwijs). Je verneemt meer over het Regionaal Educatief Centrum, een documentatiecentrum gespecialiseerd in mondiale vorming, intercul-tureel onderwijs en Noord-Zuidthema’s. De opendeurdag vindt plaats op 6 mei van 13 tot 17.30 u. te Sint-Niklaas. Kan je er die dag niet bij zijn, dan is er een tweede info-sessie op woensdagmiddag 10 mei tussen 14 en 17 u. Baobab Wereldklas is een educatief project van de NGO Bevrijde Wereld. Meer info via www.bevrijdewereld.be of baobab@bevrijdewereld.be

Te gast bij Braziliaanse familie Maak kennis met het Braziliaanse dorpsleven in Guararema (Brazilië) en bezoek de grootsteden Santos en Sao Paulo (nabij Guararema) by night. Of ga je liever op

trektocht met de plaatselijke brandweer of op bezoek bij de cachaça-brouwerij? Aan jou de keuze als je logeert bij je Braziliaanse gastfamilie. Je stelt zelf je programma samen. Een Vlaamse leraar zorgt ter plaatse (tijdens de maand juli!) voor begeleiding en vertaling. Je betaalt 20 euro voor kamer met ontbijt, 5 euro voor een avond- en middagmaal. De opbrengst gaat integraal naar het gastgezin ter plaatse. Info bij Gerlinde Vanderstraeten - tel. 02 427 11 31 - gvanderstraeten2002@yahoo.com - www.bbbrazil.be

Voor snelle beslissers Wil je er een jaartje op uit als vrijwilliger? Beslis dan snel en misschien vertrek je deze zomer naar Nieuw-Zeeland, Bolivia, Taiwan, Nepal, Finland, Mozambique, Nigeria of

Honduras. Je leeft en werkt als vrijwilliger met de plaatselijke bevolking. De eerste weken leer je de taal en zoek je je weg in de nieuwe omgeving en cultuur. Daarna ga je aan de slag in een vrijwilligersproject dat bij je interesse past. Je verblijft in een gastfamilie waar je kost en inwoon krijgt. VIA - interculturele uitwisseling selecteert en begeleidt de kandidaat-vrijwilligers. Interesse? Reageer dan nu, want het aantal plaatsen is beperkt. Info bij VIA@VIAvzw.be - tel. 03 235 94 19 - www.VIAvzw.be

Fun met talen Spaans leren in Malaga? Een verblijf in het Engelse Bournemouth? Of liever een intensieve cursus Frans in Montpellier? Kies je favoriete taal, locatie én cursusformule

via www.taalreizen.com en dan wegwezen… Interlingua biedt een aantal van deze bui-tenlandse taalstages ook aan jongeren aan. Je laatstejaarsstudenten uit het middelbaar onderwijs kunnen een jaartje les volgen aan een Amerikaanse «High School».Programma op www.taalreizen.com - laurent@languesvivantes.com

Op de catwalk: gastdocenten brengen Europa naar Vlaanderen«Slechts één op twintig studenten gaat via een Erasmusproject naar het buiten-land. Daarom brengen we Europa naar Vlaanderen.», zegt Larissa Deblauwe. Zij coördineerde de vijfde editie van de ‘International Staff Week’ aan de Katho-lieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen. Dit jaar haalde Katho-Hantal Business School 28 docenten uit vijftien verschil-lende Europese landen naar Vlaanderen. «Dit project is slechts een van de vele waarmee we naar internationalisering streven», zegt ze. «Met die gastlessen in het Engels, Duits en Frans toetsen de tweedejaars-studenten niet enkel hun kennis van vreemde talen. De lessen en het persoonlijke contact met gastdocenten uit minstens zes verschillende landen is voor velen een (kleine) cultuurschok. Op die manier proberen we hun denkpatroon ‘Vlaanderen is de wereld’ te doorbreken en hen te stimuleren om in het derde jaar deel te nemen aan een Erasmusproject. Voor veel studenten is alles wat Oost-Europees is nog altijd synoniem van achtergesteld. Gastdocenten die vertellen over hun kijk op Europa, hun land, cul-tuur en tradities doorbreken zo veel clichés. Bovendien leren ze wie die jonge Vlaamse studenten zijn en wat ze in hun mars hebben.» «In attitudes, enthousiasme en kennis merk ik weinig verschil tussen de Vlaamse en mijn Ierse studenten», weet Veronica Kelly. «Uit mijn eerste gastles hier - per toeval een klas Erasmusstudenten - onthoud ik wel dat hun interesse en motivatie enorm groot zijn. Terug in Ierland wil ik mijn studenten ervan overtuigen dat een Eramusproject een enorme meerwaarde is.» «Mij viel het op dat Europa voor de Vlaamse studenten - net zoals in Nederland trouwens - geen hot item is», zegt Robert de Pauw. «Dat welvaart, democratie en vrede de verdienste van Europa zijn, weten ze niet en interesse voor Europese thema’s is er nauwelijks. Als we jongeren een optimistische kijk op Europa geven, moeten àlle scholen in Europa er meer aandacht aan besteden.»Het IEKS-2000 PLUS project - een Internationale Ervaring voor elke Katho-student www.katho.be/international/OMS-UIT/index.html

Katho

(advertentie)

Dieren in badpakOp wandel door de duinen. Komen die krijsende geluiden van een zilvermeeuw, een mantelmeeuw, een stormmeeuw of een kokmeeuw? Seafront, het educatieve centrum

in de voormalige vismijn van Zeebrugge, heeft een nieuwe afdeling over de «Wondere wereld van de Noordzee». Je leert het visdiefje kennen en ziet de roodkeelduiker voorbij-stuiven. Wat leeft er in de aangespoelde schelpen? Wat is plankton? Hoe leeft een zeester? Een geheimzinnige tunnel onthult welke planten en dieren onder water leven.Seafront - Vismijnstraat 7 - 8380 Zeebrugge - tel. 050 55 14 15 - www.seafront.be

Biofruit op school Voor 10 à 15 euro per leerling krijgen je leerlingen wekelijks hun portie biologisch fruit op school. Zo draag je bij tot een goede gewoonte voor je leerlingen en maak

je fruit toegankelijk voor iedereen. De actie «Biofruit op school» ontstond in Leuven, maar initiatiefnemer Vredeseilanden ontwikkelt momenteel een verdeelsysteem voor heel Vlaanderen. De prijs is afhankelijk van eventuele gemeentelijke subsidiëring.www.biofruitopschool.be - liesbeth.janssens@vredeseilanden.be - tel. 016 31 65 80

Hopen deuren Kinderen en jongeren van verschillende religieuze, sociale en culturele achtergronden komen bij elkaar om creatief bezig te zijn. Zo draag je bij tot een cultuur van ontmoeting,

dialoog en vrede. In «Hopen deuren» bezoek je met je leerlingen een kerk, moskee, synagoge, tempel of bezinningshuis. Daarnaast werk je in de klas rond het thema «deur», bezoek je een museum, maak je een kunstwerk van een deur enz. De resultaten worden later dit jaar gebundeld in een tentoonstelling in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen.«Hopen deuren» mikt op leerlingen derde graad lager onderwijs en eerste graad secundair on-derwijs uit alle Antwerpse scholen. Het project is een initiatief van WCRP België (Godsdiensten voor de Vrede) en URI (United Religions Initiative), i.s.m. tientallen andere organisaties. Het project loopt in het kader van SAM, met steun van de Koning Boudewijnstichting.chris.hoffmann@wrcp.be - tel. 0474 97 27 75

Fitte scholenDeelt je school wekelijks fruitsalade uit of is de fris-drankautomaat vervangen door Bella de melkkoe? Is de

speelplaats een speel- en sportparadijs en verplaatsen de leerlingen zich met een éénwieler door de gangen? Dan word je misschien de volgende «Fitte School».De Zonnebloem uit Ichtegem (basisonderwijs) en de Middenschool Gemeenschapsonderwijs uit Maaseik (secundair onderwijs) waren in april de eerste fi tte scholen van de nieuwe campagne van Stichting Vlaamse Schoolsport (SVS) en Klasse. Voortaan zet SVS elke maand een basisschool en een secundaire school in de kijker als «Fitte school met Klasse» op www.fi tteschool.be. De titel gaat naar een school met pittige en vernieuwende initiatie-ven om de gezondheid van de leerlingen te bevorderen: gezonde voeding, voldoende water en voldoende sport. Over enkele maanden kiest Klasse uit al die fi tte scholen de toppers. Die krijgen een ploeg over de vloer voor een reportage rond gezondheids- en bewegingsinitiatieven.Meer info op www.fi tteschool.be - daar vind je ook een inschrijvingsformulier om je eigen school kandidaat te stellen

SEAFRONT

SVS

KLASSE NR.165 23

Geld of een schouderklopje? Welke beloningen verkies je? Wat krijg je in ruil voor al je inspanningen? En vooral: hoe tevreden ben je met dit alles? Op deze en veel meer vragen zoekt

een onderzoeksteam van de VUBrussel een antwoord. Leraren die hun mening kwijt willen over alles wat te maken heeft met «beloond worden», kunnen deelnemen aan een online enquête op arorpc12.vub.ac.be/KLASSE/Je kan trouwens in de prijzen vallen, want alle deelnemers maken kans op 2 ipod shuffl es, 2 sauna-arrangementen voor 2 personen, 30 Kinepolis-fi lmtickets, 20 waardebons Standaard Boekhandel enz.VUBrussel - sara.de.gieter@vub.ac.be - tel. 02 629 18 37 - de enquête vind je op arorpc12.vub.ac.be - later dit jaar lees je de resultaten in Klasse

Nieuw recept op wetenschapskamp? «Wat zijn combinatorische designs?» vraagt professor Philippe Cara. In de klas reageert er niemand. «Ik verklap jullie alvast: het is eigenlijk wiskunde.» Geen gezucht? Nee, want deze wetenschap-diehards nemen deel aan het ‘wetenschapskamp’ van de Vrije Universiteit Brussel. Drie dagen lang duiken dertig leerlingen uit secundair onderwijs onder in de laboratoria van de VUB. Benieuwd welk chemisch recept daar wordt gebrouwen? «Vorig jaar vroeg de Faculteit Wetenschappen ons een ‘wetenschapskamp’ te organi-seren.» vertellen Walter Van Rensbergen en Jean-Pierre de Greve. «We doen dat met veel enthousiasme. Omdat we van wetenschap houden. En omdat we kennis van oudere generaties zo doorgeven aan generaties van morgen» zegt Jean-Pierre. «Jean-Pierre en ik merken een opmars van fundamentalistisch religieus denken. Volgens ons is dat gevaarlijk, het loste in de geschiedenis nooit iets op. We proberen gedachten met het wetenschappelijke denken te ordenen. Maar of dit wetenschappelijke denken een basis voor een betere wereld is? Dat wachten we met bang hart af (zucht). Vandaag nemen er dertig leerlingen deel. Dit lijkt weinig. Maar quasi iedereen die vorig jaar deelnam, studeert nu wetenschappen aan de universiteit. En dat is toch een mooi resultaat?» glimlacht Walter.www.vub.ac.be/astrofys

Meer goedepraktijkvoorbeelden vind je op www.klasse.be (‘Allerlei’, ‘Platform’)

Vl prmtf gpkt Een rijk Brugs koopman bestelt een schilderij bij een Vlaamse Primitief. Een anoniem Brugs schilder maakt hiervan een kopie, steelt het origineel en verstopt het ergens in

Brugge. De andere Brugse Primitieven (je leerlingen dus) gaan op zoek naar schilderij en dader, via allerlei opdrachten.«Vl prmtf gpkt» is een spannend museumspel van het Groeningemuseum voor de derde graad lager onderwijs en de eerste drie jaren secundair onderwijs. Quizvragen en doe-opdrachten dompelen je leerlingen onder in de wereld van de Vlaamse Primitieven (15de-16de eeuw).Er is een gratis lesmap met alle informatie en tips om in de klas uit te proberen.Meer info en aanvragen lesmap via elviera.velghe@brugge.be

Natuurlijk energie!Het interactief totaalpakket «Na-tuurlijk energie!» maakt je leerlin-

gen spelenderwijs energiebewust. Ze maken een ontdekkingsreis door het land van (duurzame) energie en kunnen daarbij «weten», «begrij-pen», «doen» en «toepassen». De kleuters (derde kleuterklas) volgen de avonturen van Koning Lollie via grote vertelkaarten over de thema’s zon, licht, water, wind en warmte. Je krijgt er een praktische handleiding, een activiteitenmap en een cd met liedjes over Koning Lollie’s avonturen bovenop.Leerlingen uit de eerste drie jaren lager onderwijs volgen het fi guurtje Volty Power langs het «Land van Waai en Woei» of «Zon Zet Zeven». Naast de lerarenhandleiding zijn er uitgewerkte lesactiviteiten, een grappige speelfi lm (20 min.), praktische opdrachtkaarten, liedjes op cd en materiaal voor praktische proefjes (zonnepaneeltjes, motortjes enz.).Leerlingen uit de hoogste drie klassen lager onderwijs krijgen meer impulsen tot zelfstandig werk. Naast de lerarenhandleiding, de speelfi lm en de lesactiviteiten is er de website www.natuurlijkenergie.be. Daar vind je een energie-encyclopedie, een woordenboek, educatieve animaties en proefjes. Voor die proefjes vind je opnieuw alle materiaal in het lespakket. Een luik van de website is voorbehouden voor leraren, met actuele info en een forum waar leraren ervaringen kunnen uitwisselen.Het lespakket «Natuurlijk energie!» is ontwikkeld door SOM, in opdracht van energieproducent en -leverancier Nuon. Het loopt al enkele jaren met groot succes in Nederland. Het pakket is nu ook in Vlaanderen beschikbaar. De (lichtjes aangepaste) Vlaamse versie is getest en goedge-keurd door Green Belgium (in opdracht van Mos - Milieuzorg op School) en beantwoordt dus volledig aan de eindtermen.Het pakket (voor de hele basisschool) kost 109 euro (verzendings- en administratiekosten niet inbegrepen).www.nuon.be/natuurlijkenergie - natuurlijkenergie@nuon.be

Win: 3 lespakketten «Natuurlijk energie!» - Mail vóór 26 mei naar natuurlijkenergie@nuon.be, met je volledige adresgegevens (en die van je school) en het antwoord op de vraag: «Hoeveel energie (uitgedrukt in ki-lojoules) verbruikt een jongen van 7 jaar, 30 kilo en 1m30 per dag in rusttoestand?» (Tip: surf eens naar

www.natuurlijkenergie.be - kijk even in de «gymzaal»)

Stadsfestival(Her)ontdek de Bel-gische steden, wis-

sel ervaringen uit over leven in een stad, denk mee over de stad van morgen. Dat zijn de uitdagingen van het eerste «Stadsfestival», van 11 tot 13 mei in het Rijksad-ministratief Centrum (RAC) van Brussel. In het RAC (langs de Koningsstraat; zelf voorwerp van discussie) vind je de tentoonstel-ling «Verandering» om de stad van morgen opnieuw uit te vinden. Voorts zijn er workshops, debatten, ontmoetingen, terreinbezoeken, animatie en vind je er standen over projecten in 17 grote steden (o.a. Antwerpen, Gent, Oostende, Sint-Niklaas, Mechelen). De driedaagse eindigt op 13 mei met het slotfeest van de Zinnekeparade.Het «Stadsfestival» is een initiatief van Christian Dupont, minister van Grootstedenbeleid. De toegang is gratis.www.stadsfestivaldelaville.be

VUB

24 KLASSE NR.165

Multimedia

1. Delete cyberhateBots je op haatdragende mails en sites? Racistische blogs? Schokkende foto’s? Meld je ergernis op de website Delete Cyberhate. Dat is een speciaal meldpunt van het Centrum voor Gelijke kansen en racismebestrijding. Je kan er ook een brochure downloaden over het onderwerp: voorbeelden en verschijningsvormen, wetgeving, aanpak enz.www.cyberhate.be

2. Klare TaalKrijg je een brief die je niet begrijpt? Lees je iets moeilijks in de krant? Zegt een minister iets dat je niet begrijpt op TV of radio? Stuurde een bedrijf je een ingewikkelde brief of formulier? Je kan er je leerlingen op los laten of je laat ze zelf te rade gaan bij Klare Taal Punt. In de traditie van Wablieft, de meest begrijpelijke krant van Vlaanderen, ijvert deze nieuwe site voor duidelijke taal, via acties, opleidingen en online interactie met jan en alleman.www.klaretaal.org

3. ConcentratieBoeddha kreeg de volgende vraag voorgelegd: ‘Welke meditatie beoefenen u en uw leerlingen?’ De boeddha antwoordde: ‘We zitten, we lopen en we eten.’ Daarop merkte de vraagsteller op: ‘Maar iedereen zit, loopt en eet.’ Waarop de boeddha zei: ‘Als we zitten, wéten we dat we zitten. Als we lopen, weten we dat we lopen. Als we eten, weten we dat we eten ...’ Aandachtstraining of mindfulness kent zijn oorsprong in een boeddhistische meditatietechniek die meer dan 2500 jaar oud is. Lerarenopleider Björn Prins werkt ermee met jongeren: concentratietechnieken, stress verminderen, een hoger welbevinden.www.itam.be

WEBTIPS

De Witte PlaneetSinds 12 april loopt in de bioscoop de ijskoude documentaire ‘De Witte Planeet’, een onuitgegeven ontdekkingsreis in de koudste en witste regionen van onze

aardbol. Op de website van fi lmverdeler Cinéart vind je een gratis lesdossier waarmee je de fi lmvisie met je leerlingen kan voorbereiden. En er is een educatieve cd-rom voor leerlingen van 10 tot 14 jaar over poolgebieden en klimaatveranderingen, een initiatief van de International Polar Foundation. Je kan hem in vijf talen krijgen, waaronder het Nederlands. Inclusief verzendingskosten betaal je 10,50 euro. Aparte schoolvertoningen van de fi lm kan je altijd aanvragen bij Cinéart of in de bioscoop zelf.Info lesdossier en dvd: www.cineart.be/onderwijs

Voor vijf lezers ligt een gratis dvd klaar. Stuur een koele mail met als onderwerp ‘witte planeet’ naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be. Vermeld je naam, adres en school. De namen van de winnaars lees je vanaf 20 mei op www.klasse.be/wedstrijden.

Liever zwemmen dan verzuipenHoewel bijna 30 km strand tijdens de zomermaanden bewaakt wordt, riskeren heel wat kinderen (en volwassenen) hun leven door in een onbewaakte zone te

gaan baden. Met de dvd/video ‘Ik zwem waar het veilig is’ kan je daar op school wat aan doen. De educatieve fi lm gaat op zoek naar veilig zwem-men, zonnebaden, propere stranden … Elke Vlaamse basisschool kan een gratis exemplaar krijgen. Meerdere kopieën kan je bestellen tegen kostprijs. De fi lm is een initiatief van de Intercom-munale Kustreddingsdienst West-Vlaanderen (IKWV), het Provinciebestuur West-Vlaanderen, de Vlaamse Milieumaatschappij en de Vlaamse Gezondheidsinspectie.Bestellen doe je online. Surf naar www.ikwv.be en vul de gegevens van je school in. In het veld ‘opmer-kingen’ kies je voor video of dvd, of voor meerdere exemplaren. De post doet de rest. De deadline is verlengd tot 31 mei.

DVD

Didi & Dito op wolvenjachtDidi & Ditto’s wondere wereld werd ingenomen door de wolven. Ze moeten keihard werken om aan de wensen van de wolvenkoning en zijn luitenanten te voldoen, maar

Didi en Ditto bedenken een plan om de wolven weer weg te krijgen … Kinderen (5-7 j.) voeren in acht 3D gebieden opdrachten uit, verzamelen vlaggen en medailles en doen aan rekenen en logisch denken (meten, optellen en aftrekken, problemen oplossen), taal (let-tergrepen, plaatjes associëren met woorden, rijmwoorden), wereldoriëntatie (voorwerpen ordenen, menselijke en dierlijke anatomie, een kaart lezen), creativiteit (muziekstukjes afspelen en maken, kleuren mengen, 2D tekeningen maken). De opdrachten in dit spel zijn afgestemd op de eindtermen. Via de ‘Lerarenmodus’ kan je een oefening uitkiezen en zien hoe leerlingen zich uit de slag trekken.Cd-rom ‘Didi & Ditto, Lezertje. De Wolvenkoning’ (14,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - Transposia - Dok Noord 7 - 9000 Gent - tel. 09 243 98 10 - www.transposia.be

Tien lezers kunnen een exemplaar van deze cd-rom winnen. Stuur een mail met als onderwerp ‘Didi & Ditto’ naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be. Vermeld je naam, adres en school. De winnaars verneem je vanaf 20 mei via www.klasse.be/wedstrijden

SprookjeschaosHans & Grietje vinden de weg naar huis niet meer terug, Rapunzel is spoorloos uit haar toren verdwe-nen, de Kikkerkoning is op stap met zijn vrienden uit de vijver en Doornroosje, de schone slaapster, is nog steeds klaarwakker. Wat hier gebeurd is? Het grote Sprookjesboek werd gestolen uit het Sprookjesland Politie Departement. Dat is een ramp, want wie het boek heeft, beschikt over de kracht om alle sprookjes te veranderen. Al snel breekt er dan ook totale chaos uit in Sprookjesland. Alleen kinderen van zes tot tien jaar kunnen het sprookje in ere herstellen. En zo maken ze uitgebreid kennis met de wereld van Hans Christian Andersen.Cd-rom ‘Sprookjesdief’ (19,99 euro) - verkrijgbaar in de handel - Transposia - Dok Noord 7 - 9000 Gent - tel. 09 243 98 10 - www.transposia.be

SOFTWARE

Win de Digikids Awards Een jaar gratis antivirusbescherming, USB-sticks, Autodesk-pakketten, Adobe-software … Dit en nog veel meer vind je in de prijzenpot van de Digikids Awards

2006 voor basis- en secundair onderwijs en voor studenten in de lerarenopleiding. Tot 20 mei kan je individueel, met collega’s of je klas/school deelnemen. In juni volgt dan de prijzenslag. Een overzicht:

• Eos-Award: stuur een lesplan of -project in waarin ict geïntegreerd zit. Je werkt rond een thema, vakoverschrijdend en vakoverstijgend.• Autodesk Award: stuur een ontwikkeling of ontwerp in voor technisch, industri-eel of bouwkundig tekenen, waarbij je gebruik maakt van de computer. Ook een gip-opdracht mag.• Adobe/Macromedia Award: maak met grafi sche software een ontwikkeling of ontwerp en stuur het in.

De Autodesk en Adobe Award bekronen de beste individuele inzendingen, de Eos Award bekroont de beste schoolinzendingen. Bovendien wordt elke inzending opgenomen in het educatief portaal van Digikids of in de lijst met huiswerksites. Ten slotte kan elke school het logo ‘Digitale School 2006’ verwerven. Daarvoor ga je op zoek naar educatieve sites op het web.Meedoen? Meer weten? Surf naar www.digikids.be. Vragen stel je via LM@smash.be

TRANSPOSIA

IKWV

CINÉART

KLASSE NR.165 25

Kinderen en internet Hoe herken je virussen, spam, inbelpro-gramma’s, spyware, hackers: wat doen die

dingen, hoe geraak je er vanaf en hoe bescherm je je leerlingen ertegen? Antwoord in de brochure ‘Alles wat je moet weten over computervirussen en gevaren op het internet’. 1 250 gratis exemplaren van de brochure liggen in stapeltjes van 25 klaar voor je klas. Stuur een mailtje naar Tom Vanagt (t.vanagt@pandasoftware.be) van Panda Software Benelux en de post doet de rest. Je kan de brochure ook downloaden op www.pandasoftware.be/pdf/viruscursus/viruscursus.pdf

Gratis naar de fi lm In de documentaire «Ballet russes» maak je kennis met de eerste balletten met symfonisch orkest, de «Ballets de Monte Carlo», met Alicia Markova,

Frederic Franklin, Slavenka, Baranova enz. De Indische fi lm «Shadow of time» vertelt het verhaal van twee kinderen die terecht komen in een tapijtfabriek en -weverij. Een fi lm over kinderarbeid, maar ook een echt liefdesverhaal, met prachtige fotografi e. «Factotum», ten slotte, is de verfi lming van een boek van Charles Bukowki, met Matt Dillon in de hoofdrol. Zoals steeds bij Bukowski gaat het over werk en drank.

Wáár de fi lms draaien, kan je nakijken op www.cinebel.be.Win: 10 duo-tickets per fi lm + 3 x het boek «Factotum». Mail (vóór 29 mei, vermeld de fi lmtitel van je keuze of «boek Fac-totum») naar secretariaat.leerkrachten@klasse.bewww.abc-distribution.be - info@abc-distribution.be

In de bovenste dvd-schuifDarwin’s NightmareDe veelbekroonde Belgisch-Frans-Oostenrijkse documentaire «Darwin’s

nightmare» is een verhaal over mensen en vissen. Vrachtvliegtuigen voeren constant nijlbaars uit het Victoriameer naar Europa. Die vis werd in het meer uitgezet bij wijze van experiment, maar heeft ondertussen 95 procent van de inheemse soorten vernietigd en het hele ecosysteem gedestabiliseerd. De terugkerende vliegtuigen brengen wapens, prostitutie, aids en soms voedselhulp mee. Dit alles speelt zich af in het kleine Tanza-niaanse stadje Mwanza. Gaandeweg toont Hubert Sauper je de ironische metafoor van wat men de «nieuwe wereldorde» noemt.«Darwin’s Nightmare» (Filmfreaks) is overal verkrijgbaar als koopdvd.Win: 5 x «Darwin’s nightmare» - mail (vóór 29 mei, met vermelding «Darwin») naar secretariaat.leerkrachten@klasse.bewww.fi lmfreaks.nl

MolaadéDe Senegalese fi lm «Molaadé» (Ousmane Sembene) is een krachtig pleidooi tegen vrouwenbesnijdenis. Collé, het hoofdpersonage, wil vier meisjes beschermen tegen de verplichte besnijdenis en roept daartoe de molaadé uit, een traditionele bezwering. Of hoe zij strijdt voor vooruitgang met behulp van traditionele middelen.De dvd (ABC-Distribution/Homescreen) is exclusief verkrijg-baar bij Standaard Boekhandel.Win: 5 x «Molaadé» - mail (vóór 29 mei, met vermelding «Molaadé») naar secretariaat.leerkrachten@klasse.bewww.abc-distribution.be - info@abc-distribution.be

Bumba in AhoyDe immer vrolijke, ondeugende clown Bumba beleeft op «Bumba 3» twaalf avonturen met zijn vrienden Bumbalu, Kiwi, Nanadu, Tumbi enz. Deze circusverhaaltjes zijn absoluut herkenbaar voor de allerkleinsten.Ook de dames van K3 beleefden vorig jaar twaalf avonturen: ze speelden een compleet uitverkochte Rotterdamse Ahoy twaalf keer plat. Dit huzarenstukje is natuurlijk vastgelegd op dvd. K3 trakteert je daarbij 90 minuten lang op hun allergrootste hits, van «Heyah Mama» over «Tele-Romeo» en «Parels» tot hun vorige zomerhit, «Kuma hé». Onmisbaar voor de liefhebbers.«Bumba 3» en «K3 in Ahoy» (Studio 100) zijn overal verkrijgbaar als koopdvd.

Win: 10 x «K3 in Ahoy» en 10 x «Bumba» - mail (vóór 29 mei, met vermelding «K3» of «Bumba») naar secretariaat.leerkrachten@klasse.bewww.studio100.be

En stop deze ook eens in je schuif• In de jeugdfi lm «Knetter» (A-fi lm) neemt Bonnie’s mama op een dag een olifant mee naar huis. Beiden zijn immers gek van die dieren.• In «The Syrian bride» (Total Film/CinéLibre) neemt regisseur Eran Riklis je mee naar het grensgebied tussen Israël en Syrië, waar Israeli’s, Druzen, Syriërs, soldaten, Rode Kruis-medewerkers enz. samenleven tussen tradities en vooruitgang. • In «Le Grande Voyage» (Ismael Ferrouhki; Total Film) gaat Reda, zoon van Marokkaanse immigranten, met zijn vader én met de auto op bedevaart naar Mekka. Komische voorvallen, onverwachte ontmoetingen, persoonlijke con-frontaties brengen vader en zoon dichter bij elkaar. • In «Guernsey» (Nanouk Leopold; Total Film) daaren-tegen vraagt het hoofdpersonage Anna zich af hoe ze zó ver is verwijderd geraakt van de mensen die het dichtst bij haar staan. • Jeugddelinquent Peter probeert in «Pleasant Days» (Kornel Mundruzco; Filmfreaks) de draad van zijn leven weer op te pikken in een klein Hongaars stadje tijdens een hete zomer. Hij wordt verliefd op het meisje dat haar kind verkocht aan zijn zus. • Puber Heleen ten slotte begeeft zich in «Diep» (Simone van Dusseldorp; Total Film) op het onzekere, kwetsbare vlak van liefde en vriendschap, terwijl haar ouders nota bene aan het scheiden zijn.www.a-fi lm.nl - www.totalfi lm.nl - www.fi lmfreaks.nl

PANDA S

OFTWARE B

ENELUX

ABC-DISTRIBUTION

TOTAL F

ILM

FILMFREAKS

HOM

ESCREEN

STUDIO 100

A-FILMT

OTAL FILM

(advertentie)

Canon CultuurCANON CULTUURCEL Jan Staes - Dirk Terryn - Jan Luyten - Brecht Demeulenaere Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel tel. 02 553 96 63 - canon@ond.vlaanderen.be - www.canoncultuurcel.be

Dag van de Cultuureducatie Op 22 juni 2006 is het Museon in Den Haag het decor voor de derde editie van de «Dag van de

Cultuureducatie». Sprekers uit Nederland en Vlaan-deren hebben het over jongeren en cultuureducatie binnen (en buiten) het secundair onderwijs. Hoe wordt het vak Culturele en Kunstzinnige Vorming beleefd? Hoe kunnen culturele instellingen inspelen op de nieuwe onderbouw en het vakgebied kunst en cultuur? Welke rol speelt culturele diversiteit in cultuureducatie? Daarnaast is er aandacht voor community arts, cultuurscouts, cultuurprofi elscho-len en de vraag of er nog sprake is van één westers canon in een hedendaagse klasgroep.De dag is een organisatie van Cultuurnetwerk Neder-land, i.s.m. Canon Cultuurcel.Meer info en inschrijven via www.dagvandecultuureducatie.nl

Enquête erfgoededucatie Wat gebeurt er in het Vlaams onderwijs rond erfgoed, wat doet de erfgoedsector voor onderwijs en in welke mate werken beide samen? Op die vragen zoekt een onderzoek

naar erfgoededucatie in Vlaanderen de antwoorden. Via e-mail kreeg je school een code om een webenquête in te vullen. Vraag die code bij je directie, overleg met je collega’s en vul de enquête in. Hoe meer antwoorden, hoe breder de conclusies. Je kan trouwens een boekenbon van 100 euro winnen.Voorbeelden van geslaagde erfgoededucatieve projecten kan je steeds signaleren via canon@ond.vlaanderen.be. Dit onderzoek loopt aan de Universiteit Antwerpen, in opdracht van Canon Cultuurcel, het Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed (VIOE) en de afdeling Beeldende Kunst en Musea (Vlaamse Gemeenschap).

Wie zoekt, … Je plant een toffe projectweek, creatieve dag, verrassende lesactiviteit? Je zoekt daarbij deskundige hulp? Op www.canoncultuurcel.be (klik op «databank») vind je meer

dan 450 mogelijke medewerkers: kunstenaars, educatieve organisaties, adressen en locaties voor alle onderwijsniveaus. Je kan zoeken op trefwoord, regio, werkveld, naam of organisatie. Een handige fi che levert de nodige achtergrondinformatie. Prijsafspraken maak je zelf.www.canoncultuurcel.be (klik op «databank»)

Drama in het kleuteronderwijs «Wil je met mij trouwen?», vraagt Tanja op de laatste dag van de laatste kleuterklas. «Ja», zegt de verteller, maar hij heeft er meteen spijt van. De hele zomervakantie staat

in het teken van trouwen met Tanja, of beter, van niet willen trouwen met Tanja. Hoe kan hij ontsnappen aan zijn trouwbeloften? Hoe kan hij ontsnappen aan Tanja? «Trouwen met Tanja» (Bart van Nuffelen en Klaas Verplancke) gaat over de binnenwereld van een fantasierijke kleuter. Een grappig, hilarisch verhaal, bij momenten ook spannend of triest, want «kinderen zijn precies als grote mensen, met dezelfde mensenwensen». Canon Cultuurcel vroeg dramadocent en theatermaker Eric Van Thillo om werkvormen drama bij het boek te creëren.In het najaar kan je in een reeks workshops ontdekken hoe je met dit boek kan werken rond drama in de klas. Die workshops vinden plaats in CC Tielt (20/10; 9.30 tot 12.30 u.); CC Genk (23/10; 9.30 tot 12.30 of 19-22 u.); HETPALEIS Antwerpen (25/10; 9.30 tot 12.30 of 14-17 u.); Kopergietery Gent (26/10; 9.30 tot 12.30 of 14-17 u.) en Bronks Brussel (6/11; 14-17 of 19-22 u.) - deelnemen is gratis en je krijgt meteen het boek en alle materiaal mee naar huis - inschrij-ven via www.canoncultuurcel.be

CANON

KLASSE NR.165 27

Hoe fair sporten leerlingen? «Ik kom in atletiekclubs waar de postbode, die ooit basketbal heeft gespeeld, kinderen van twaalf jaar uit pure onwetendheid zware intervaltraining laat doen. Dat is niet alleen

kindermishandeling, het ruïneert hun capaciteiten en ontneemt ze de zin om aan sport te blijven doen. Veel jongeren vallen ten prooi aan sportieve burnout, omdat de trainer niet voor zijn taak is opgeleid… Van leraren lichamelijke opvoeding hoor ik bovendien geregeld hoe belabberd de fysieke conditie van kinderen en jongeren is.»Straffe uitspraken van atletiekgoeroe en journalist Ivan Sonck in Klasse vorig schooljaar. De reactie komt nu. Krijgen je leerlingen kansen om aan sport te doen? Worden ze daarbij met respect behandeld en amuseren ze zich ook? Worden ze begeleid en getraind door bekwame mensen die met de onderwijswereld vertrouwd zijn? Onderzoekers willen zicht krijgen op de ethische aspecten van de jeugdsport. Op de website van de Stichting Vlaamse Schoolsport vind je een grote online enquête waarop leerlingen van tien tot zestien jaar hun mening kunnen geven over een gewenste gedragscode: doping, kwaliteit van sporttraining, wedstrijden, veiligheid, deelnemen in plaats van winnen enz. Doe de enquête met je klas of vraag je leerlingen de vragenlijst tijdens het computeruur of thuis in te vullen. Duurt geen vijf minuten. Je kan er ook meer mee doen, een klasgesprek of project organiseren bijvoorbeeld. Of onderteken met je hele school de Panathlon-verklaring. Dat is een oproep aan sportclubs en scholen van sportminister Bert Anciaux en sportverantwoordelijken uit heel het land om een gedragscode te ondertekenen en na te leven.Panathlon is een in 1951 in Venetië opgerichte organisatie die zich inlaat met de ethische waar-den in de sport. De vereniging telt 300 clubs in 29 landen en is erkend door het Internationaal Olympisch Comité (IOC). Op 7 juni 2006 ondertekenen de eerste Vlaamse clubs en scholen de Panathlon-verklaring. Tijdens een studiedag wisselen zij ervaringen uit.Info en vragenlijst: www.schoolsport.be

Hoe haal je de elektriciteitsrekening naar beneden?In het Instituut Onbevlekt Hart van Maria in Lummen werken leraren én leerlingen al zes jaar rond energie op school. In 2000 richtten ze een milieuwerkgroepje op, dat activiteiten op poten zette rond Milieuzorg op School (MOS): leerlingen inventariseren zelf het elektriciteitsverbruik, meten de binnen- en buitentemperaturen en gaan na wat elektrische toestellen verbruiken. «We geven de leerlingen zo’n meettoestel soms ook mee naar huis, om te kijken hoeveel hun eigen koelkast verbruikt», vertelt Lode Vanhoutte, leraar wetenschappen. Samen met collega Ria Lemmens leidt hij de werkgroep. Ook tijdens de energie-audit door Cenergie - «Onze E-scan» - werkten de leerlingen mee. «Toen het in de les fysica in het vierde jaar ging over energie, berekenden de leerlingen zelf het energieverbruik per leerling op school», aldus Vanhoutte. Na de E-scan wilde de school eerst focussen op wat ze organisatorisch en educatief kon veranderen. Van-houtte: «Het licht uitdoen en af en toe een raam open zetten kost niets. Nadien kregen alle leerlingen een fi che om een inventaris te maken over verlichting, stopcontacten, radiatoren … Ook het elektriciteitsverbruik werd verder opgevolgd. Twee leerlingen, vroege vogels op school, ontpopten zich tot echte specialisten». Het project werkt. Elke klas heeft nu een energiebeheerder, die de lichten moet doven, zorgen dat vensters enkel tijdens de speeltijd open staan, erop toezien dat er geen spullen op de radiatoren liggen … «Energiezuinig? Dat lukt pas als iedereen meewerkt, zeker de leerlingen.»Ook proberen? Een energie-audit op school kan je tot 85 procent laten subsidiëren. Aanvragen kan tot 30 juni 2006 bij Mia Vanhoutte (Secretariaat-Generaal van het departement Onderwijs en Vorming) op het nummer 02 553 95 14 of via een mail naar mia.vanhoutte@ond.vlaanderen.be. Al honderd scholen deden dat. Het verschil merken ze vandaag aan hun energiefactuur.Meer goedepraktijkvoorbeelden? Je vindt er bijna 200 op www.klasse.be (‘Allerlei’, ‘Platform’)

Praktijkbeurs Leraren secundair onderwijs vinden op de Praktijkbeurs van Katholieke Hogeschool Mechelen heel wat nieuwe mogelijkheden rond begeleid zelfstandig werken (hoe-

ken- en contractwerk) en projectwerk (vakoverschrijdende projecten). Al het materiaal is ontwikkeld door studenten 2de en 3de jaar Lerarenopleiding Secundair Onderwijs. Voorts tonen op deze beurs enkele uitgeverijen materiaal om te werken rond de vak-overschrijdende eindtermen.De Praktijkbeurs vindt plaats op woensdag 17 mei, van 14 tot 17 u. in Katholieke Hogeschool Mechelen, departement Verpleegkunde en Lerarenopleiding, campus Vest (Zandpoortvest 60, Mechelen) - je betaalt 10 euro (gratis voor scholen die meewerkten aan de materialen).info.phv@khm.be - info.ren@khm.be - tel. 015 36 92 50

De leerlingenkaart Bestel de nieuwe leerlingenkaartOp twee jaar tijd van nergens naar overal: de leerlingen-kaart zit bij 90 procent van de jongeren in de achterzak.

De kaart is een service van het departement Onderwijs en geeft scholen de kans om een studentenkaart voor hun jongeren aan te vragen. Aan de voorzijde bevat de kaart het logo van de partners, aan de achterzijde brengt de school een etiket aan met de gegevens en een foto van de leerling. De gepersonaliseerde kaart wordt zo een legitimatiepasje dat bruikbaar is voor interne regels en afspraken: met enkele eenvoudige kleurencodes maak je aan elke leerkracht en leerling duidelijk wie ’s middags de school kan verlaten, of in welke graad hij of zij les volgt. Maar de leerlingenkaart biedt natuurlijk meer. Elke week nodigen nieuwe wedstrijden, voordelen en acties jongeren uit om hun kijk op de wereld te verbreden. Zeven op de tien van hen bevestigen dat ze hun kaart meerdere keren per jaar bovenhalen om één of ander voordeel te bekomen. Dankzij deze eenvormige studentenkaart valt dat voordeel vaak op de gekste plaatsen uit de lucht: leerlingen signaleren dat ze korting kregen in een pizzeria in Rome, anderen vaarden tegen een gunsttarief op de Seine, en weer anderen raken gratis voorbij de balie van een museum.De nieuwe leerlingenkaart kan vanaf woensdag 18 mei besteld worden op www.lerarenkaart.be (inderdaad, laat je niet in de war brengen!). De kaart kan alleen door directie of secretariaat aangevraagd worden. Vul het formulier snel in: alleen zo ben je zeker dat je be-stelling vóór 1 september 2006 op het secretariaat ligt.

Straf aanbod voor snelle gastenHet racecircuit van Zolder mag dan wat minder over de tongen gegaan

zijn dan dat van Francorchamps, er wordt niet minder snel gereden. De 3 997 meter lange omloop biedt liefhebbers van motorolie de kans om veilig de grens van het gaspedaal af te tasten. Op donderdag 29 juni, de voorlaatste dag van het schooljaar, kan je met je leerlingen gratis naar de BELCAR MIDSUMMER RACE. Een ideaal evenement om het schooljaar af te ronden en in stijl de examens te vergeten. Je leerlingen maken kennis met de top van de Belgische autosport en krijgen uitzonderlijk toegang tot de paddock. De hele dag worden er wedstrijden gereden, onder andere voor de Belcar Sprint Cup. Legendes als Corvette, Viper, Mosler, Ferrari en Porsche vechten zich op het podium.

Wie zich met z’n leerlingenkaart aandient bij de Maks!-kever maakt kans om met de snelste kerels van het land aan tafel te gaan of mag mee in de roze kever wanneer die als pacecar het racetraject afl egt voor een armada MINI’s. O ja, met je lerarenkaart kom je er ook gratis in: zo spaar je 7,5 euro uit. Meer info vind je op www.belcar.com, gratis tickets reser-

veren kan tot 15 juni met een mail naar midsummer@circuit-zolder.be. Uiterlijk op 20 juni liggen ze in je brievenbus.

Dit jaar werden er 430 000 kaarten uitgereikt, op een totaal van 452 000

leerlingen.

De BELCAR MIDSUMMER RACE: een perfecte laatste

schooluitstap voor techneuten en snelheidsfreaks.

KHMECHELEN

(advertentie)

KLASSE NR.165 29

De Lerarenkaart

Represailles in Meensel-KiezegemOp zondag 30 juli 1944 leidt een woordenwisseling in Meensel-

Kiezegem tot de dood van de leider van de «zwarte brigade». Hoewel de daders onbe-kenden zijn, volgen er meteen drie executies. Collaborateurs en Duitsers omsingelen enkele dagen later het dorp, steken een hoeve in brand waar een Canadese piloot zou zitten en pakken 95 gijzelaars op. 54 komen om in het concentratiekamp Neuengamme. Het Hagelands Vredesmuseum herinnert aan dit drama, net voor de Bevrijding. Op woensdag 10 mei (14 uur) krijg je van collega-leraren te horen hoe museum en groepswerk de waanzin van de oorlog heel concreet maken. Je krijgt ook twee fi lms te zien: de schoolversie van «Meensel-Kiezegem ‘44» en de nieuwe Duitstalige fi lm «De lege graven van Meensel-Kiezegem». Inschrijven kan via octaaf.duerinckx@chello.be.Huize Hageland - Oudepastoriestraat 22 - 3390 O.-L.-Vrouw-Tielt (Tielt-Winge) - www.meensel-kiezegem44.be

Intercultureel jongerenkampDe Dodengang en de IJzertoren bezoeken, een oriëntatietocht, een demonstratie door de ontmijningsdienst DOVO, een stadsbezoek aan Diksmuide, fi ets- en kanotochten,

gesprekken over maatschappelijke problemen… Die mix van cultuur en sport krijgen jongeren van 15 tot 17 jaar tijdens het intercultureel jongerenkamp in Diksmuide. Van 31 juli tot 5 augustus zijn vrede, vrijheid en verdraagzaamheid de kernbegrippen. 6 dagen volpension en alle activiteiten kosten 105 euro. Je krijgt bovendien een gratis weekendticket voor het muziekfestival Ten Vrede (met o.a. Bob Geldof).Het volledige programma vind je op www.ijzertoren.org (doorklikken op de startpagina). Meer info? Bel 051 50 02 86 of mail birger@ijzertoren.org.

Wie mag mee naar een lerarendag?«Ik ben vrijgezel. Mag ik mijn ouders meenemen naar een lerarendag? Hoe kan ik dat aanstippen op het inschrijfformulier?» «Wij hebben zelf geen kinderen, maar we nemen de kinderen van mijn zus mee. Dat is toch oké?» De lerarenkaart krijgt vaak dergelijke vragen. Het antwoord is negatief. Klasse en de organisatoren laten zoveel mogelijk leraren kennismaken met het educatieve aanbod. In bepaalde gevallen mag de partner van de leraar mee, en soms geldt dat ook voor de eigen kinderen. Dat is echt het maximum. Lerarendagen zijn geen opendeurdagen. Hoe meer niet-leraren komen, hoe minder leraren kunnen deelnemen. Misbruiken leiden er alleen toe dat bepaalde organisatoren de voordelen voor leraren schrappen. Dank je voor het begrip.

Feesten op zijn middeleeuwsZodra je stalen koets voor het kasteel geparkeerd staat, waait je gezin de Mid-deleeuwen in. Op zondag 4 juni is Alden Biesen het exclusieve terrein van

koningen, ridders en prinsessen. Marc de Bel vertelt over prinses Olil en de zwarte ruiter. Met Stijn Moekaars en ridder Timon ga je op zoek naar een monster. Het verhaal eindigt in een levend schilderij. Schildknapen mogen zich na een moedige opleiding ridder noemen. Prinses Appelroosje is de big boss van de kasteelkeuken. Ze laat je kokkerellen op middeleeuwse wijze. Oude kleren krijgen een nieuw leven als baljurk. Je ontwerpt een eigen zwaard. En de hofnar… die doet alles wat ondeugend is. Tijdens «De sage van de Biesenburcht» geen Kate Ryan maar middeleeuwse muzikanten, geen Wijnegem Shopping maar een middeleeuwse markt, geen voetbalwedstrijd maar een riddertornooi. 20 leraren krijgen een geheime code waarmee de kasteelpoort gratis open-gaat. Alleen aan te vragen via het elektronische perkament op www.lerarenkaart.be. VTB-VAB organiseert «De sage van de Biesenburcht». Naast middeleeuwse animatie zijn er workshops voor 4- tot 12-jarigen. Je hoeft niet vooraf in te tekenen voor de workshops, maar aan het onthaal dien je de gratis workshoptickets af te halen. De toegang is gratis voor wie jon-ger is dan 12. Volwassenen en 12+’ers betalen 5 euro per persoon. Meer info: Toerisme Bilzen, tel. 089 51 56 54.

Met de trein naar OostendeWant daar woont… 2006 beaufort. Of Spring om die reden naar Oostende treint is weinig waarschijnlijk. Maar de leer-lingen van Iris Van Haudenhuyse doen dat wel. «Olifanten op het strand van De Panne en een spin over het graf van Ensor, dat zijn de toppers», zegt deze lerares Nederlands van de Middenschool Moerbeke-Waas. Samen met haar collega plastische opvoeding Mieke Standaert organiseert ze een kunstproject. Plaatselijke kunstenaars geven workshops. Een bezoek aan 2006 beaufort en de zoektocht «Stormloop» worden de zonnige afsluiters. «Nu ik die opdrachten tijdens de lerarendag zelf uitvoerde, weet ik dat de zoektocht haalbaar is.» Met een lange uitleg over hedendaagse kunst wil Iris haar leerlingen niet opzadelen. «Leerlingen moeten creatief zijn, een eigen visie ontwikkelen, erover spreken. Het aquarium met Saddam Hoessein zal ongetwijfeld het Midden-Oosten tot in de klas brengen.»De kunstwerken in open lucht (alle kustgemeenten) kan je tot 1 oktober bezichtigen. De tentoon-stelling Beaufort Inside in het Provinciaal Museum voor Moderne Kunst in Oostende loopt tot 3 september. Beaufort Inside bezoek je gratis op vertoon van de lerarenkaart. Meer info: Marian Decroos - tel. 059 56 45 93.

Leren tellenJarige Kobe mag zijn lievelingsspullen mee-

brengen naar de klas. Die moeten in de grote koffer die hij mee naar huis krijgt. Op het einde van de dag komt er nog een extraatje. Het prentenboek «Kobe is jarig» leert kleuters tellen en praten. Bij elke bladzijde horen een aantal zoekop-drachten. Wil je de kleuters laten meevieren met Kobe? 5 leraren die op www.lerarenkaart.be het formulier met bijbehorende wedstrijdvraag invullen, krijgen een gratis exemplaar thuis toegestuurd. «Kobe is jarig» is een uitgave van Wolters Plantyn, ontwikkeld in samenwerking met het VVKBaO. In de boekhandel kost het boek 18,95 euro. Meer info op www.woltersplantyn.be/kobeisjarig

KLASSE NR.165 29

VTB-VAB

KLASSE

IJZERTOREN

WOLTERS-P

LANTYNS

TICHTING MEENSEL-K

IEZEGEM ‘44

30 KLASSE NR.165

Een brugdag in ViroinvalViroinval? Klinkt niet meteen als Brugge. En toch heeft het vijf musea. Klinkt niet meteen als Alpe D’Huez. En toch kan je er de plank op. Klinkt

niet meteen als de Lesse. En toch kan je er kajakken. Viroinval is de fusienaam voor acht Ardense gemeenten waaronder Treignes, Dourbes, Olloy en Oignies. Verbazend wat in dit stuk van de provincie Namen samengebald is. Je kan het nu nog in alle rust ontdekken. Op de lerarendag van vrijdag 26 mei stel je je eigen programma samen. Of wacht je liever op de Hollandse invasie?

Viroinval, zonder adrenalineMocht een Waal «Pallieter» of «De Witte» geschreven hebben, dan zou het Arthur Masson geweest zijn. Hij laat in zijn talrijke humoristische verhalen Toine Culot als burgemeester ronddraven in Trignolles. Treignes dus. Toine is overal aanwezig in dit sympathieke Waalse dorp. Hij zit op de fontein, toont wandelaars de juiste weg en verwelkomt zijn gasten in de Espace Arthur Masson. Je wandelt er langs elf hi-tech taferelen die het leven van 1930 tot 1960 terugbrengen. Je belandt in een rit van de Ronde van Frankrijk, de bespreking van de gemeente-raadsverkiezingen, in de klas met Vlaamse en Italiaanse

kinderen die net een inspecteur op bezoek krijgt en bij de dokter die het revolutionaire penicilline uitprobeert. De dialogen zijn vaak in het Waals, maar een audiogids vertaalt alles in keurig Nederlands. Voor de gelegenheid mag je binnenpiepen in de klas anno 1932, ezelsoren en krassende pennen inbegrepen.Op vrijdag 26 mei bezoek je de Espace Arthur Masson gratis met het hele gezin. Ten-minste, als je inschrijft via www.lerarenkaart.be. Je kan je bezoek vervolledigen met een gratis initiatie mountainboarden (zie hieronder) of je verkent Treignes op eigen initiatief. Daar kan je één van de uitgestippelde wandelingen doen, kajakken op de Viroin of de stoomtrein naar Mariembourg (14 km) nemen. Alternatieven zijn het treinmuseum, het museum Malgré-Tout (prehistorie) of de middeleeuwse kasteelhoeve (ambachten en werktuigen). Voor kajak, stoomtrein en musea dien je het gewone tarief te betalen. Meer informatie vind je op www.lerarenkaart.be.

Viroinval, met adrenalineJe wil snowboarden maar er is geen sneeuw? En La Plagne ligt niet bepaald op een steen-worp. Je wil surfen maar er is geen wind? En Sabine Hagedoren wil zelfs niet helpen blazen. Het is niet langer een probleem. Je monteert wieltjes onder je plank en je glijdt een grashelling af. In Wanyi Park (Oignies-en-Thiérache) bijvoorbeeld. Mountain-boarden heet deze jonge discipline in de planksporten. Onder de voeten heb je een soort 4x4 skateboard met voetbanden. Ziet de grashelling er redelijk gevaarlijk uit? Met de nodige bescherming, een dosis moed en de professionele begeleiding van Mountainboard.be scoor je snel een eerste succeservaring. Ook zonder ervaring in planksporten.Een demoteam geeft een demonstratie van een halfuur. Daarna ga je in kleine groepen zelf de plank op onder begeleiding van de monitoren. Er zijn startmomenten om 10, 12, 14 en 16 uur. Je combineert deze activiteit met een gratis bezoek aan de Espace Arthur Masson (zie hierboven) of je stapt van mountainboard over op mountainbike. De routes zijn uitgestippeld. Je kan je eigen stuntfi ets meebrengen of je kan er één huren. Dat stip je aan op het inschrijfformulier op www.lerarenkaart.be.

MiddagetenGeen zin in een picknick? Je kan ’s middags een streekgerecht uitproberen in de Espace Arthur Masson. Verkies je de Assiette trignollaise, de Escavèche of de Vitoulets? Uitleg en prijzen vind je op www.lerarenkaart.be. Klik op de startpagina door naar de lijst met lerarendagen. Je kan meteen inschrijven. Vermeld op het formulier welk programma je boekt. Je krijgt een persoonlijk toegangsbewijs. Inschrijven houdt het engagement in om te komen.Meer info op www.lerarenkaart.be - Espace Arthur Masson - 29 rue Eugène Defraire - 5670 Treignes; Wanyi Parc - rue de Revin - 5670 Oignies-en-Thiérache - www.mountainboard.be; Treignes en Oignies-en-Thiérache liggen op 10 km van elkaar.

«Mijnheer Cyriel» komt naar schoolStond «Het recht van de sterkste» op je verplichte lectuurlijst destijds of herinner je

je vooral het naturalistische «De biezenstekker»? Cyriel Buysse was voorbestemd om het chicoreibedrijf van zijn vader over te nemen, maar de geschiedenis wilde het anders. Twintig panelen evoceren het Nevele van de negentiende eeuw met de sociale toestanden die in de boeken van Buysse nadrukkelijk aanwezig zijn. De Heemkundige Kring «Het land van Nevele» leent de expo «Mijnheer Cyriel» uit aan scholen. Je kan, met partner, op zaterdag 10 juni deze brok Vlaamse letterkunde zelf bekijken in de vroegere chicoreifabriek Buysse-Loveling. Je krijgt een rondleiding (om 14, 15, 16 of 17 uur) die uitmondt in een receptie. Een cd-rom met informatie over de auteur gaat mee naar huis. Je verneemt ook hoe je de tentoonstelling naar school haalt. Inschrijven moet via www.lerarenkaart.be. Vroegere chicoreifabriek Buysse-Loveling, huidige woning notaris Alfred Duerinck - Cyriel Buyssestraat 38 - Nevele - www.landvannevele.com - contactpersoon: Stefaan De Groote - stefaandegroote@mobistarmail.be (geen inschrijvingen op dit adres).

De Lerarenkaart

30 KLASSE NR.165

Met het gezin gratis naar Parc ChlorophylleMidden april keerden de zwarte ooievaar en de koekoek terug

uit wintervakantie. Ze verschuilen zich op grote hoogte waardoor je hun doen en laten niet zo best kan volgen. In Parc Chlorophylle voert de loopbrug je tot in het bladerdak. Dat brengt eikgaai en reiger tot op aai-lengte. Pancartes over het hele parcours verleiden je om je persoonlijke prestaties te vergelijken met die van dieren. Meet je met de ree, kampioen verspringen, of met de mier, de mini-Hercules. Wie zijn geloof in kabouters, elfen en weerwolven verloor, kijkt op zijn tocht door Parc Chlorophylle maar beter links en rechts, voor en achter, boven en onder. Op zondag 21 mei bestaat het park vijf jaar. Jachthoornblazers, Ardeense dansers, grimeurs en ambachtslieden vieren dat. Vlaamse leraren en hun gezin krijgen gratis toegang als ze inschrijven via www.lerarenkaart.be. Klik op de startpagina door naar het overzicht van lerarendagen.Parc Chlorophylle - 60 rue des Chasseurs Ardennais - 6960 Dochamps (Manhay) - www.parcchlorophylle.com - tel 084 37 87 74.

MOUNTAINBOARD.BE

KLASSE

KLASSE

PARC C

HLOROPHYLLEL

AND VAN NEVELE

Op bezoek bij de Waalse Pallieter.

KLASSE NR.165 31KLASSE NR.165 31

In primeur: de educatieve folder 2006/2007Welke workshops kan je volgend schooljaar met de kleuters doen? Welk aanbod heeft het Literair

Museum voor leerlingen van het lager onderwijs? Wat vinden scholieren van het secundair op hun Hasseltse baan? Drie educatieve folders, één per onderwijsniveau, vatten het edu-catieve en recreatieve aanbod voor schoolgroepen samen. Je haalt op vrijdag 26 mei een gratis pakket met onder andere een exemplaar van deze brochures (telkens 40 pagina’s) af in het cultureel centrum, de schaatspiste of in één van de deelnemende musea. Je kan ook terecht in In&Uit Hasselt - Lombaardstraat 3.De educatieve folder is een uitgave van de Dienst Cultuur Hasselt.

Van korrel tot borrel, of het verhaal van de Hasseltse jenever.

Stad met Klasse: Hasselt Het Nationaal Jenevermuseum neemt je mee van korrel naar borrel. Historische kostuums laten zich van alle zijden bewonderen in het Stedelijk Modemuseum.

Spoken, geesten en heiligen verschijnen in het cultureel centrum. Volleerd of beginneling? In de Schaverdijn ligt het ijs te wachten op jouw schaatskunsten.Op vrijdag 26 mei (10 - 17 uur) stelt Hasselt zijn nieuwe educatieve brochure in primeur voor aan leraren. Die dag is de stad gastheer voor jou en jouw gezin. Zeven uur zullen niet volstaan voor zoveel zoets.

Musea1. Hoe ontstaat een boek? Wie bedreef literatuur over steenkoolmijnen? Maak een exotische reis door Marokko en Turkije aan de hand van jeugdboeken. Het Literair Museum huist in een fraai herenhuis aan het station.2. Welke mysterieuze Hasselaar ziet maar één keer om de zeven jaar het daglicht? Dwaal langs de straten van Hasselt tijdens een processie. Straatnamen verwijzen naar mensen of gebeurtenissen. Het Stadsmus vertelt wie die waren en wat er precies gebeurde. Kinderen van 6 tot 12 jaar gaan op pad met het «Mussenkussen» of doen een zoektocht door het museum.3. Veronderstel dat je naar een adellijk feest moet in het midden van de rococoperiode. Trek je dan

een «robe à la française» aan? Het Stedelijk Modemuseum presenteert een westerse modeshow die reikt van de achttiende tot twintigste eeuw.4. Stokers gaan te rade bij Pasteur om versuikering en vergisting tijdens de jeneverproductie te verbeteren. Wetenschap en technologie, dat heb je nodig om geestrijk vocht te maken. Een roezige les chemie krijg je in de authentieke jeneverstokerij waar het Jenevermuseum gevestigd is.

Cultuur, kunst en geschiedenis1. Kunstenaars halen geesten, spoken en sciencefi ction door een Monty Python-molen. Een ondeugend verzetje? Onreine voorstellingen? Of de drang naar hoger? Je maakt het zelf uit in het Cultureel Centrum Hasselt. Daar lopen nog twee andere tentoonstellingen. Vincent Beeckman toont reeksen foto’s uit de huiselijke kring waar toeval en regie op een vreemde manier samenwerken. Wim Wauman maakt van fotograferen een spel met kleuren, vormen en sfeer.

2. Marc Bain wil op 13 mei een huis laten instorten door er geluidsgolven doorheen te sturen. Je krijgt zijn denk-proces gepresenteerd in Kunstencentrum Z33. De begijnhofhuisjes zijn op zich al een bezoek waard.3. Pompeuze en opvallende grafmonumenten, dat krijg je wanneer de negentiende-eeuwse bourgeoisie om prestige wedijvert. Op het Oud Kerkhof levert het post mortem duel tussen renteniers en jeneverstokers een vreemd schouwspel van grafmonumenten en grafkapellen op.

OntspanningWil je meer beweging en ben je niet bang om nu en dan op je achterste te belanden? Schaats-baan De Schaverdijn biedt leraren op vrijdag 26 mei een gratis schaatsbeurt (toegang, huur schaatsen en eventuele initiatie inbegrepen). Je gezinsleden huren de schaatsen gratis maar betalen wel de gewone toegangsprijs.

Meer info en inschrijven?Op www.lerarenkaart.be krijg je meer informatie over deze lerarendag. Je kan er meteen inschrijven. Klik op de startpagina door naar het overzicht van lerarendagen. Je krijgt een persoonlijk toegangsbewijs per mail. Je beslist zelf wat je precies bezoekt en in welke volgorde. Alleen voor de schaatsinitiatie zijn er vaste tijdstippen: 10.30 uur en 14 uur.Alle vermelde musea en culturele centra zijn die dag gratis toegankelijk voor ingeschreven leraren en hun gezin (partner en maximaal 4 kinderen). In Het Stadsmus krijg je ook een gratis luistergids. Schaatsen is volledig gratis voor leraren. Gezinsleden betalen de gewone toegangsprijs, maar hoeven niet te betalen voor de huur van schaatsen. Het Literair Museum is alleen ’s namiddags open (14 - 17 uur).Hasselt is gemakkelijk te bereiken. Er liggen verschillende (betalende) parkings rond de stad. Treinreizigers maken gebruik van de B-dagtrip naar Hasselt. Alle bestemmingen liggen op wandelafstand, maar je kan ook de gratis pendelbus nemen.Meer informatie: Dienst Educatie Stedelijke Musea - Witte Nonnenstraat 19 - 3500 Hasselt - tel. 011 23 98 64. Je contactpersoon voor deze actie is Joke Smets - joke.smets@hasselt.be (inschrijven voor deze actie kan alleen via www.lerarenkaart.be). Meer info over Hasselt vind je op www.hasselt.be of via tel. 011 23 95 40 (24u/24).

STEDELIJKE M

USEA HASSELT

STEDELIJKE M

USEA HASSELT

32 KLASSE NR.165

Lectuur

WelwijsLeerlingen sociaal-emotioneel begeleiden is geen vak apart, ook leraren kunnen het. Idem voor praten over drugs, omgaan met diversiteit, meisjes hetzelfde soort vragen

stellen als jongens en kinderen laten participeren op school. Maar soms hebben leraren ook zwijgplicht … Al deze onderwerpen zijn een artikel waard in het jubileumnummer van Welwijs, dat vorig schooljaar zijn vijftiende verjaardag vierde.Welwijs, jg. 16 nr. 1 - Een individueel jaarabonnement (4 nrs.) heb je voor 17 euro - Redactie Welwijs - Hooverplein 10 - 3000 Leuven - tel. 016 32 52 37 - nicole.vettenburg@law.kuleuven.ac.be

Sjostakovitsj in dertig stukjesWaarom wordt Dimitri Sjostakovitsj zo vaak becommentarieerd en bediscussieerd? Wie was deze componist, wiens muziek raadselachtig wordt genoemd? Hoe klinkt het Sovjetregime door in zijn oeuvre? Herlinda Vekemans vat het leven en het werk van de componist in dertig gedichten en verantwoordt de links die ze legt. Musicoloog Francis Maes voegt een essay toe over de muziek van Sjostakovitsj, die precies honderd jaar geleden geboren werd.‘Buiging’ (15 euro), Herlinde Vekemans - Poëziecentrum - Vrijdagmarkt 36 - 9000 Gent - tel. 09 225 22 25 - info@poeziecentrum.be - www.poeziecentrum.be

Onderwijs hier en eldersWat zijn die A-levels die Engelse leerlingen moeten halen? Hoe zit dat met ‘le bac’ in Frankrijk? En klopt het dat leerlingen in Duitse lagere scholen enkel in de voormiddag les hebben? In ‘Vergelijken van onderwijssystemen’ beschrijft Roger Standaert onderwijs in vier buurlanden. Daarnaast geeft hij een overzicht van stromingen in het vergelijken van onderwijssystemen: ontstaan en historiek van vergelijkende pedagogiek, stromingen, het belang van internationale indicatoren, modellen en denkschema’s enz.‘Vergelijken van onderwijssystemen’ (29,50 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Acco - Tiensestraat 134 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 41 - uitgeverij@acco.be - www.acco.be

Educatief toneelToneel bedoeld om te spelen in de klas, waar vind je dat? Het Nederlandse HR Educatief brengt vier toneelspelen op de markt over jeugdproblematieken, voor tien- tot veertienjarigen: leef- en eetgedrag, kleine criminali-teit, moeilijke thuissituaties, (te hoge) verwachtingen van ouders. Je kan ook een deskun-dige op school uitnodigen om je wegwijs te maken in de didactiek. Eerder verschenen al toneelspelen over pesten en ongewenste intimiteiten.‘Toneelspelen in de klas’ (199,95 euro voor een klassenset met de vier toneelspelen, dvd’s, een handleidingen, speelteksten en voorbeelden) - HR Educatief - Bouwerij 100 - 1185 XX Amstel-veen - Nederland - tel. 00 31 20 645 81 91 - info@hreducatief.nl

Van shuttle tot smashBadminton in de gymles? Why not. In dit boek vind je speelse oefenvormen en eenvoudige wedstrijd-vormen om leerlingen zonder veel vereiste techniek badminton te doen spelen en beleven. Maar ook gevorderden komen aan hun trekken: spelcon-cepten (vereenvoudigingen van het wedstrijdspel), technische en tactische training tot echt competitie-badminton. Een boek voor studenten lichamelijke opvoeding, sportleraren, trainers en spelers.‘Van shuttle tot smash! Basisboek badminton’ (36,50 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Acco - Tiensestraat 134 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 41 - uitgeverij@acco.be - www.acco.be

Rond en rondVanaf nu kunnen leerlingen van de eerste graad de wereld ontdekken door aan schijfjes te draaien. Elke pagina van ‘Rond het huis’ bevat vaste afbeeldingen en vensters waarachter

beelden bewegen. Glijden aldus voorbij: de grasmachine, de vuilniskar, de bakker en de tuinman en allerlei soorten huizen. Een draaierige ontdekkingstocht.‘Rond het huis’ (14,95) - verkrijgbaar in de handel - Infodok/Davidsfonds - Blijde-Inkomststraat 79-81 - 3000 Leuven - tel. 016 31 06 50 - boekhandel.infodok@davidsfonds.be - www.davidsfonds.be - Eveneens verkrijgbaar (met schijfjes): ‘Rond de boerderij’, ‘De klok rond’ en ‘Het jaar rond’

SpruitenWaarom je geen spruitjes lust? Het antwoord zit in een machine van vijf miljard miljard miljard atomen. Ze heet: het menselijk lichaam. Daarin onder meer: 0,15 % chloor, 4 soorten cellen, een hart dat 100 000 keer per dag slaat en je maaltijd, die tot 30 uur in je lichaam kan blijven. Niet gevoeld? Misschien komt dat doordat je volledige lichaamsop-pervlak dood is en zich maandelijks volledig vernieuwt. Een fascinerende ontdekboek over het menselijk lichaam, all-in met genen, geheugen, tweelingen, gedachten en ochtendhumeur.‘Waarom lust ik geen spruitjes?’ (14,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.be

KLASSE NR.165 33

Jongeren van nu en straks Wie zijn die jongeren die je elke dag voor je ziet zitten in de klas, Voor welke waarden staan ze? Wat doen ze in hun vrije tijd? Hangen ze meer aan tv dan vroeger? Wat

betekent de gsm voor hen? Voor het eerst krijg je een overzicht en samenvatting van al het recente jeugdonderzoek in Vlaanderen. De thema’s: gezin, kinderopvang, onder-wijs, werk, wonen en mobiliteit, vrije tijd, media, welzijn en gezondheid, delinquentie, samenleving en politiek. ‘Jongeren van nu en straks. Overzicht en synthese van recent jeugdonderzoek in Vlaanderen’, Nicole Vettenburg, Mark Elchardus en Lode Walgrave (red.) kost 39,95 euro en is verkrijgbaar in de handel - uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.be

Messages, sms-en chat«Sms’en helpt, maar je moet die persoon zien om te zien of je die echt kent of niet», schrijft Neil. Of jongeren allemaal zo realistisch denken over sms, msn en andere virtuele communica-tiemiddelen kom je snapshotgewijs te weten in een boek dat de hele chatcultuur spelend aftast, net zoals jongeren het leven aftasten met smiley’s en afkortingen. En precies daardoor soms stevig op hun bek gaan.‘Messages, sms-en chatcultuur van jongeren’ (10 euro) - vzw Initia, bureau voor kunst- en cultuurinitiatieven - Blaesstraat 261 - 1000 Brussel - tel. 02 735 25 92 - info@initia.be - www.initia.be

Reclame en marketingWist je dat marktonderzoeksbureaus mensen in vijf categorieën indelen? Dat in de VS jaarlijks 72 miljoen Amerikanen worden bevraagd in opinieonderzoeken? Dat reclame voor doelgroepen ook wel reclame ‘below the line’ heet? De geschiedenis van de reclame, trends, technieken, cijfers en anekdotes lees je in korte, geïllustreerde hoofdstukken.‘Reclame en marketing’, uit de reeks ‘Overtuigen en beïnvloeden’ (16 euro) - verkrijgbaar in de handel - Agora uitgeverscentrum - Ninovesteenweg 24 - 9320 Aalst - tel. 053 76 72 26 - info@agorabooks.com - www.agorabooks.com

In de genenTwee gratis brochures over gentechnologie, een met opdrachten (derde graad) en een met achtergrondinfo voor de leraar, kan je krijgen bij EduBron. Ze werden gemaakt naar aanleiding van ‘Wetenschap maakt Knap’, met de steun van de Vlaamse Gemeen-schap. Jongeren maken interactief manier kennis met gentechnologische technieken: van opzoekwerk tot praktijk in een wetenschappelijke instelling. Inclusief ethische en sociale implicaties.An Blieck - Universiteit Antwerpen - EduBRon - Universiteitsplein 1 - 2610 Wilrijk - an.blieck@ua.ac.be

Israël en PalestinaHoe is het confl ict tussen Israël en Palestina ontstaan? Hoe cruciaal is de Gazastrook in het confl ict? Waar-voor staan Intifada, Zionisme, de PLO, Mosje Dayan, Begin, Arafat …? Het rijk geïllustreerd boek ‘Israël en Palestina’ analyseert een van de meest besproken confl icten uit de hedendaagse geschiedenis in een twintigtal makkelijk geschreven en chronologisch uitgewerkte hoofdstukken. Lagedrempellectuur voor de eerste en tweede graad.‘Israël en Palestina’ (12,95 euro), uit de reeks Flitslicht - verkrijgbaar in de handel - uitg. Biblion - Veursestraat-weg 280 - 2265 CL Leidschendam - Nederland - tel. 00 31 70 337 77 33 - info@nbd.nl

Een leraar van klasseHoe hou je orde in de klas? Welke relatie bouw je op met leerlingen? Hoe leer je verder na je opleiding? Hoe vertalen didactische en pedagogische theorieën zich naar de praktijk?

Op al die vragen antwoorden Bram Lagerwerf en Fred Korthagen in ‘Een leraar van klasse’. Het boek verschijnt ter gelegenheid van het symposium ‘Wat moet een leraar van klasse kennen en kunnen …’ op 17 mei in Utrecht. Als je heel snel bent, kan je daarvoor nog inschrijven (kostprijs: 45 euro) en ter plaatse het boek cadeau krijgen.Meer info (boek en/of symposium): Piet Zwart - uitgeverij Nelissen - Birkstraat 95-97 - 3760 DD Soest - tel. 00 31 35 541 23 86 - service@nelissen.nl - www.nelissen.nl

25 gratis boeken ➜➜ In «Mijn eerste sprookjesgroeiboek. Ik lees het zelf» tovert Hilde Vande-meeren 24 tijdloze sprookjes om tot originele verhalen, die meegroeien met

hun lezertjes (en hun leesniveau). Eenvoudige beeldverhalen groeien tot volwaardige leesverhalen (vanaf 6 jaar, 168 p., 19,95 euro).Win: 5 x «Mijn eerste sprookjesgroeiboek» - stuur vóór 29 mei een tekening van de lie-velingssprookjes van je leerlingen naar uitgeverij Davidsfonds - Ineke Debels - Blijde-Inkomst-straat 79-81 - 3000 Leuven - wedstrijd@davidsfonds.be➜➜ Noten en paddestoelen in de herfst, vossen en witte wolven in de winter, eieren in de lente, kleurige insecten in de zomer: «De vier seizoenen» (Béatrice Fontanel) is een knap kijkboek vol paginagrote foto’s en leuke weetjes voor 4-plussers (zelf lezen vanaf 9 jaar; 128 p.; 19,95 euro).Win: 5 x «De vier seizoenen» - stuur vóór 29 mei een kort tekstje over het favoriete seizoen van je leerlingen naar wedstrijd@davidsfonds.be

➜➜ In «Jako» vertellen Antonie Schneider en Ulrike Möltgen (tekeningen) in weinig woorden en met eenvoudige illustraties het verhaal van een meisje en haar hondje Jako (vanaf 4 jaar; 60 p.; 14,50 euro).Win: 5 x «Jako» - stuur vóór 29 mei een kort tekstje over het lievelingsdier van je leerlingen naar wedstrijd@davidsfonds.be

➜➜ Eet je in de hemel rijstpap met gouden lepeltjes? Vieren moslims kerstmis? Lezen hindoes ook de bijbel? Kolet Janssen ontrafelt in «God en co» de wirwar van verschil-lende godsdiensten voor leerlingen vanaf 10 jaar (128 p.; 19,95 euro).Win: 5 x «God en co» - stuur vóór 29 mei het antwoord van je leerlingen op de eerste vraag naar wedstrijd@davidsfonds.be➜➜ Jan Van Coillie en Lieve Lams selecteerden voor «Waar ik naar verlang vandaag» 99 «jonge» gedichten, over de geur van appels, slapeloze nachten, het zachtste stukje van een oor. Je leest werk van Herman De Coninck, Rutger Kopland, Bart Moeyaert, Cees Nooteboom enz. (alle leeftijden; 144 p.; 17,50 euro).Win: 5 x «Waar ik naar verlang vandaag» - stuur vóór 29 mei enkele originele gedichten van je leerlingen (of eigen werk) naar wedstrijd@davidsfonds.be

Alle besproken titels zijn verkrijgbaar in de boekhandel - www.davidsfonds.be

UITG. BIBLION

34 KLASSE NR.165

[1] Het zangfeest op 18 en 20 mei in Athene [2] De voornaam van de parelvisser op de achterpagina [3] Het Kanaal2-programma waar momenteel de «Strijd der titanen»

woedt [4] Het hoofdpersonage uit het Middeleeuws toneelstuk op p. 20 [5] De voornaam van de zangeres die België vertegenwoordigt in Athene [6] De Limburgse gemeente waar Koning Rob met zijn troepen binnenviel [7] De voornaam van de zangeres die met man Hugo songfestivalgeschiedenis

schreef [8] De kustgemeente waar je «dieren in badpak» kan zien [9] De Ierse zanger die mee jureerde in Eurosong [10] Het interactief pakket rond duurzame energie op p. 23 [11] De naam van de grote actie op p. 16

Een klas vol snorren«Allemaal directeur!» Dat zeggen de twintig moesjtasjen* van de Yetiklas uit Wieze. Leven op school is geen lachertje, wanneer ook de juf een sjnor* draagt én sjnorrebaasj* wil worden. Expeditie ex-kid gaat met Vasco De Gamma op zoek naar de geheimen van zesdeklassers die volwassen worden. « Als je volwassen bent, kun je pas echt het kind uithangen», zegt Niels. Meer snorren en alle artikels op www.yetiworld.beYeti gaat elke maand naar 140.000 leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar. De leerkrachten krijgen tips bij het blad (en de erin verstopte eindtermen) via een gratis extra bijlage. Leerlingen die méér willen, kunnen zich gratis abonneren op de e-brief Rambo. En natuurlijk vind je Yeti pakweg ook op Pennenzakrock. Naar school gaan is leuk!

Ziginzwin!*

Sien voelt zich niet goed op haar bank in het midden van de klas. Ze zit liever aan het venster of de muur. Voor haar is de wereld zo

overzichtelijker. Sien is hoogsensitief. Ze heeft een superfi jn zenuwstelsel. Ze voelt, ziet, ruikt, hoort meer dan andere kinderen van de klas en dat brengt haar soms in de proble-men. 10 tot 20 procent van de mensen is hoogsensitief. «Je ontdekt snel met welke leraren je erover kan praten», zegt Ella, haar mama, in het aprilnummer van Klasse voor Ouders.

Lees het verhaal van Sien in het aprilnummer van Klasse voor Ouders. 700.000 gezinnen lezen mee. Je vindt er ook het pikdonker verslag over een dropping van ouders en leraren (en de oproep Kom Uit Uw kot om meer samen te doen). De Test leert 24 talenten te halen uit het spel van een kind..Een instapbrief voor anderstalige ouders (in het Frans, Engels, Russisch, Spaans, Arabisch en Turks) die bij het blad hoort download je op www.klasse.be/ouders/instap-brief Ouders die méér willen, kunnen zich gratis abonneren op de e-brief ouders.xtr

Elke maand vind je in Klasse een raads?l (sommige antwoorden vind je zelfs in deze Klasse). Zet de eerste letter van elk antwoord in het daarbij horend genummerde vakje. Zo krijg je een danspas met hoog festivalgehalte.

Stuur het woord vóór 29 mei naar Klasse (Raads?l) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - secretariaat.leerkrachten@klasse.be. Vanaf 10 juni staan de oplossing en de winnaar op www.klasse.be/winnaars. Je wint een reischeque van 200 euro voor een trip van Holidayline. Daarmee kan je bijvoorbeeld met twee personen een weekend verblijven in Leiden (inclusief diner en tickets voor de grote Rembrandttentoonstelling, zie vorige Klasse, p. 31). Het super reisaanbod van Klasse vind je op www.lerarenkaart.be (com-mercieel aanbod / reizen). De winnaar van maart is Nicole Vandenbossche uit Roeselare. Koffers klaar?

© K

LASS

E

Uit heel de wereldZe komen via Google uit heel de wereld maar vooral toch via een eenvoudige klik op www.klasse.be: 600.000 bezoekers per maand voor de websites van Klasse. Voor het nieuwste nieuws van de dag, meer achtergrond, discussies, wedstrijden, stimulerende voorbeelden, sterke tips, een agenda op maat, vacatures en leuke mensen. Zoals jij.

➤

➤

➤

«Pink is the fl ow, respect is all we know!» Fietsen of iPods vernielen, rekenmachines stelen, banken met kauwgom beplakken: het vijfde Humane Wetenschappen van de Pleinschool in Kortrijk is het respectloos gedrag van hun medeleerlingen grondig beu. «Liever dan straffen, willen we op een positieve manier actie voeren

op school», zegt Hannelore (16). «Dat doen we met slogans, T-shirts, twee kauwgombiggetjes én de roze kever van Maks! natuurlijk!» Lees het verslag van hun actie exclusief op www.maks.be. Daar vind je ook elke maand alle artikels, nieuwsfl itsen, reacties van jongeren enz. * Wees geen zwijn!

Wil je als leerkracht zelf tips om met je leerlingen actief te werken aan meer participatie op school? Abonneer je gratis op Maks!mum, de maandelijkse Maks!-bijlage voor leerkrachten: www.klasse.be/maksimum. Maks gaat elke maand naar 200.000 jongeren van de tweede en derde graad secundair.

Duizenden jongeren zijn bijzonder actief op de site en velen springen op de originele acties van De Leerlingenkaart. De school saai? Gij wel!

Sien is een spons ©

KLA

SSE

© L

IEVE

N VAN

ASS

CHE

Win: een weekend met Win: een weekend met Rembrandt in Leiden. Rembrandt in Leiden. Breek de code. Breek de code.

KLASSE NR.157 35KLASSE NR.165 35

Vliegensvlug uit een autobus

«Naast de dagelijkse busritten van en naar het zwembad, rijden per schooljaar zo’n 250 tot 300 bussen uit voor daguitstap-pen en meerdaagse reizen», verduidelijkt Dirk Darragas. «De afstanden variëren van pakweg 20 tot 2 000 km. Dan is een jaar-lijkse evacuatieoefening geen overbodige luxe.» Op de speelplaats staat vandaag een autobus geparkeerd. «Daar zorgt de busmaatschappij voor. Het heeft weinig zin een evacuatie te simuleren met stoelen in een klas. Van een realistische situatie steken de leerlingen veel meer op en het resultaat blijft langer hangen.»

De praktische evacuatieoefening is maar de kers op de taart van een volledig lesuur over veiligheid op de bus. «We brengen twee tot drie klassen samen in de polyvalente ruimte. Daar leggen we uit waar je de brandblusapparaten in de bus vindt, waar de nooduitgangen zitten. Die informatie vermijdt onnodige paniek bij een ongeval. Weinig mensen weten bijvoorbeeld dat enkel het raam met de opdruk ‘Nooduitgang’ effectief barst als je er met de noodhamer op slaat.»

Een bus evacueren moet zo rustig en geordend mogelijk gebeuren. «We werken volgens het ritssluitingsprincipe. De passagiers die vooraan aan de vensterzijde zitten, verlaten het laatst de bus. Dat is logisch, want zij hebben het langst zuurstof.» De uitleg verwekt de nodige hilariteit bij de leerlin-

gen, zeker als preventie-adviseur Dirk zich voor de bus posteert met de chronometer in de hand. Tijdens de evacuatieoefening zien ze echter tot hun eigen verbazing dat het systeem wel degelijk werkt. «Je kan een bus van 51 personen evacueren in 30 seconden. Dat lijkt onwaarschijnlijk, maar doe je het georganiseerd, dan lukt het. Die snelheid van actie is ook nodig. Als er brand uitbreekt in een bus, is de zuurstof binnen de minuut opgebruikt. Bij een busongeval in Frankrijk in de jaren tachtig, kwamen daardoor meer dan tachtig passagiers om het leven.»

School- en reistassen horen thuis in de bagageruimte, handbagage moet onder de zetel, leerlingen blijven zitten op hun plaats. «We hameren erop dat het gangpad te allen tijde vrij is. Leerlingen die daar staan, zitten of liggen, versperren de uitgang. Dat is levensgevaarlijk, zeker bij een aanrijding, en bovendien bij wet verboden. Maar ook rondslingerende rugzakken bemoeilijken een eventuele evacuatie.»

Blijft het evacuatieplan niet te veel een theoretisch model? «Ik kan me voorstellen dat bij een zwaar ongeval het menselijk overlevingsinstinct de bovenhand haalt en de chaos regeert. Maar je ontruimt een bus heus niet alleen bij een ongeval. Een lekke band of een andere noodstop waarbij de bus aan de kant moet, vereisen ook een vlugge en veilige evacuatie.»

VEILIG OP EN VAN DE BUS IN ACHT STAPPEN1. Alle passagiers bergen tassen onder de zetels of in de bagagerekken;2. Wie moeilijk te been is of in een gipsverband zit, neemt plaats vooraan in de bus;3. Bij evacuatie blijven tassen en jassen op de bus;4. Op het teken van de begeleider of de chauffeur staan de leerlingen aan de gangzijde

op;5. Leerlingen voegen afwisselend links en rechts in, zonder te duwen of te drummen;6. Wie aan de raamzijde zat, schuift een zitje op en sluit achteraan in de rij aan;7. Leerlingen stappen afwisselend naar links en rechts tijdens en na het verlaten van de

bus;8. Iedereen verzamelt op voldoende afstand van de bus.

«37 seconden. Dat kan beter!» Preventie-adviseur Dirk Darragas moet het de leerlingen geen twee keer zeggen. Ze stormen

weer de bus op die ze net in een mum van tijd hebben geëvacueerd. Op het Sint-Bernarduscollege in Oudenaarde is veiligheid al jaren een topprioriteit. Drie, twee, één …

© K

ATRI

EN V

ANAC

KER

6”78

9”37

15”98

21”05

28”16

35”65

36 KLASSE NR.165

De verkoopcijfers liegen er niet om. Groene krijtborden vooraan in de klas zijn een klassiek beeld dat stilaan verdwijnt. Verdelers voelen een sterke stijging van de verkoop van digitale borden sinds dit schooljaar. Nu al hangen er duizend in Belgische klaslokalen. Het goed-koopste model kost ongeveer tweeduizend euro, een klassiek groen schoolbord kost rond de 1500 euro. «Scholen vinden steeds vaker hun weg naar digitale borden», zegt Walter Van der Auwermeulen van C&W Offi ce So-lutions, de Belgische verdeler van Polyvision Walk&Talk borden. «Klassikale presentaties, interactieve educatieve spellen, extra nota’s saven en printen voor scholieren, surfen op het web, de toepassingen van deze borden zijn bijna eindeloos. De verkoop zit zeker in stijgende lijn. In Nederland hangen twintig-duizend schoolborden, België heeft nog een enorme inhaalbeweging te maken.»

Nooit meer samentroepen«Een interactief whiteboard, een pc en een beamer, dat zijn de voornaamste instrumenten waarmee ik les geef», zegt Marc Schreurs, coördinator Klimatisatie aan de Katholieke Hogeschool Limburg in Hasselt. Hij maakt dagelijks gebruik van een digitaal schoolbord. «Onze ITC-medewerker zette mijn cursus Koeltechnieken in augustus online, zodat alle leerlingen er tijdens het schooljaar via het whiteboard mee aan de slag kunnen. Je bouwt eigenlijk een miniwebsite. Je navigatiebalk kan je vergelijken met de inhoudsopgave van een gedrukte cursus. Mijn studenten krijgen aan het eind van elke les een afdruk van de extra notities die ik toevoeg aan de online cursus. Educatieve cd-rom’s en cursusteksten gaan naadloos in elkaar over. Studenten die hun klasproject presenteren, downloaden een klein softwareprogramma op hun laptop en kunnen

daarna meteen aan de slag op het interac-tieve bord.» Met twintig studenten rond één minischermpje samentroepen is verleden tijd, iedereen kan nu comfortabel vanop zijn plaats de les volgen én reageren. «Ook het sleuren met projectoren of projectieschermen hoeft niet meer. In de aula gebruiken de lectoren voortaan de ‘Walk&Talk interactive fl at panel’. Dat is een mini touchscreen dat in verbinding staat met het grote bord. Je installeert het op je lessenaar, navigeert met een interactieve pen of maakt aantekeningen met je vinger. Met je rug naar de studenten gaan staan om te noteren is overbodig, oogcontact met de leerlingen blijft maximaal.»

NotenbalkenOok in het muziekonderwijs swingen in-teractieve schoolborden de klas binnen. Gedaan met het gebruik van pupiters of het

Verdwijnt het groene bord binnenkort uit het klaslokaal? In België zoemen op dit ogenblik duizend interactieve schoolborden, in Groot-Brittannië zijn er dat al 180 000. Voorlopig is het krijtje

nog heer en meester in de klas maar steeds meer leraren nemen hun leerlingen live en direct op het web via het whiteboard. Verandert een interactief bord onze manier van lesgeven?

Weg met het Weg met het krijt, , leve het leve het whiteboardwhiteboard

© JU

RGEN

BLO

KKEN

arbeidsintensieve tekenen van notenbalken op borden. Anne Roels van de Muziekacademie in Opwijk is gewonnen voor de het digitale bord: «Met het interactief bord van SMART toveren we alle partituren met een druk op de knop in de klas. Nogal wat leerlingen vinden notenleer een saai en gortdroog vak. We maken de lessen daarom aangenamer en interactiever. Onze lesvoorbereidingen branden we op cd-rom. Tijdens de les kunnen we de notenbalken dan naar believen aanpassen met aantekeningen. Bij muziekgeschiedenis projecteren we zelfs dvd’s en documentaires op het digitale bord.»

Happy PowerPointKunnen ook jongere kinderen met een white board om? In basisschool JFK in het Neder-landse Dordrecht werken de leerkrachten al een maand met Walk&Talk borden. Leraar Theo (56) nadert stilaan de pensioenleeftijd maar dat betekent niet dat hij verknocht is aan het groene bord. In zijn klaslokaal zijn geen krijtjes te bespeuren, een digitaal bord siert de wand: «Na één minuut oefenen kan je aan de slag. We hebben een extra large touchscreen met afstandsbediening aangesloten op een laptop met projector dat het traditionele schoolbord vervangt. Ik noteer alles met een digitale pen of gewoon met mijn eigen vinger. In mijn boekentas zit altijd een USB-stick. Daarop save ik de meeste van mijn lesvoorbereidingen. Ik ondersteun mijn lessen met afbeeldingen en fi lmpjes die ik download van sites als www.kennisnet.nl. Papieren voorbereidingen maak ik steeds minder.» Ook verjaardags-feestjes zijn nooit meer hetzelfde sinds het digitale bord in de klas hangt: «Wie jarig is, krijgt geen cake met kaarsjes maar een leuke PowerPoint met foto’s en een leuk muziekje cadeau.»Geen akelig krassende krijtjes meer voor Edwin (9) en Jozefi en (9). Zij bekijken op het digitale schoolbord vaak fi lmpjes, oefenen met cd-rom’s of gaan surfen op het web. «Wij hangen thuis bijna elke dag achter de pc. We chatten op msn of oefenen onze tafels met een rekenspelletje. Nu kunnen we in de les ook op het web, met de hele klas tegelijk. We kijken naar schooltelevisie of lossen vraagstukken op aan bord. Onze meester hoeft niets meer te wissen. Hij be-waart alle oefeningen op zijn laptop.»«I live in a small village called Wale Wale.» Juf Severien projecteert een Engelse brief van een Afrikaanse pennenvriendin van de klas. Ze vertaalt hem klassikaal. «Juf, ik googlede net foto’s van het dorp waar onze Afrikaanse pennenvriendin woont. Kom je even kijken?» Het gonst van de interactie tussen de lerares en haar leerlingen. «De kinderen leerden mij zopas hoe ik een Pow-erPointpresentatie maak. Ze geven graag tips over nuttige websites. Met het interactieve schoolbord halen we de leefwereld van de kinderen naar de klas. Door die nieuwe technologie voelen ze zich meer betrokken bij de lessen.»

KLASSE NR.165 37

Weg met het , leve het whiteboard

HET BORDENGEVECHT: GROEN VERSUS DIGITAAL

HET GROENE BORD

VOORDELEN

➥ Lage rekeningEen krijtbord heeft geen stekker dus dikt de energierekening van de school niet aan. Een voorraadkast krijtjes en een beurtrol voor de bordenwisser zijn de enige extra’s.

➥ Iedereen kan hetKribbelen op een bord kan nog altijd zonder de tussenkomst van Bill Gates’ kantoortoe-passingen. Zonder niezende leerlingen blijft je bord virusvrij.

➥ De standaardStandaard voorzien in elk klaslokaal, liefst centraal en met een opstapje voor de zichtbaarheid van de leerlingen.

NADELEN

➥ «Ik ben Jan en ik heb astma.»Het aantal astmapatiënten stijgt wereld-wijd. Krijtstof in de klas kan je dan best missen. Digitale borden zijn wel krijtvrij en astmavriendelijk.

➥ Schrijfkramp«Een hele les uitschrijven op het bord? Da’s monnikenwerk!» Na de les al die moeite wegvegen is extra pijnlijk. En schrijven alle leerlingen alles juist over?

➥ Log en basicWie kan tekenen brengt een groen kalkbord zeker tot leven. Maar daar houdt het op. Geen bewegende beelden of geluiden, geen hippe powerpoints of fl ashy wis-kundegames zoals bij een digitaal bord. Een schoolbord oude stijl blijft log en back to basics.

HET DIGITALE BORD

VOORDELEN

➥ Up-to-date Playstation, msn, gsm: kinderen en jongeren zijn uitgerust met sms-duimen en multitask brains. Een digitaal schoolbord sluit aan bij hun leefwereld buiten de school. Extra aandacht gegarandeerd?

➥ Beeld en geluidDigitale lesvoorbereidingen met beeld en geluid zijn slechts één klik verwijderd. Wat op het bord staat, print je af. Je leerlingen concentreren zich op de lesinhoud, niet op het noteren daarvan.

➥ Samen surfenMaak je actua-les audiovisueel met online videobeelden van het heetste nieuws. Google klassikaal de Latijnse naam van die ene dinosaurus.

NADELEN

➥ Computer-abc«Waar heb ik die vertaaloefening nu weer opgeslagen?» Basiskennis Windows is een vereiste. Bovendien moet je telkens het scherm kalibreren voor je het gebruikt.

➥ Ict-personeel«Zijn er nog vragen?» Een fout in het systeem? Schoolbord gecrasht? Bel die van ICT. Een bordenwisser als onderhoud volstaat niet.

➥ Versie 7.5Software en hardware vernieuwen ra-zendsnel. Hoe lang duurt het voor je digi-tale schoolbord en je software in fossielen veranderen?

38 KLASSE NR.165

«Vroeger communiceerden we wat met de natte vinger, maar nu proberen we er een lijn in te krijgen,», vertelt Ivan Vanderveken. «Het imago van een technische- en beroepsschool is niet vanzelfsprekend. Door het watervalsy-steem stromen veel leerlingen pas in nadat ze al enkele jaren ‘geprobeerd’ hebben in een andere school. Wij willen onze school profi leren als ‘eerste keuze’. Nu proberen we naar buiten te stappen met een project waar leerlingen en hun ouders voor kiezen». Specialist Krist Pau-wels heeft geboeid zitten luisteren: «Een echte com-municatiewet. Je bepaalt eerst waar je voor staat en dan pas communiceer

je met de buitenwereld.»

VloerkesKrist en Ivan hebben elkaar gevonden. Tussen de boeken en de pc’s van het open leercentrum van de school ontspint er zich een levendig gesprek. Ivan: «Vorig jaar hebben we de waarden van de school eens uitgezet op een driehoek om onze visie voor onszelf te verduidelijken, maar uiteindelijk hebben we dat proces niet afgerond». Krist vindt dat

de school dat beter wel doet: «Elke school zou haar com-municatie moe-ten opbouwen in drie stappen. Eerst vraag je

je af: wat zijn we wel en wat zijn we niet? Dat is de ‘inhoud’ van je school. Daarna benoem je je sterke en je zwakke kanten. Dat levert je de grenzen op waarbinnen je kan communiceren. Als laatste stap giet je die afgebakende boodschap in vormen: logo, kleuren, folders … Mensen krijgen een beeld van je school en merken meteen of de vlag de lading dekt. En net die laatste stap vergeten scholen vaak.» Volgens Ivan zitten in zijn school die eerste twee stap-pen intuïtief wel goed: «Tijdens de infodag begeleiden we elke ouder die binnenkomt. Als ze de school weer buitenstappen, weten ze waarvoor ze kiezen. Maar ook als ze er niet voor kiezen, weten ze wat we doen.» «Net zoals bij de bakker», grapt Krist. «Niet iedereen wil ‘vloerkes’, en dat is niet erg. Maar als iedereen weet dat je ze bij díe bakker kan krijgen, zit zijn imago goed.»

KrachtDat er in deze school elk jaar in alle leerjaren zoveel nieuwe leerlingen starten, vraagt van leraren een heel sterk engagement en een persoonlijke aanpak. «Het watervalsysteem is een feit», zegt Krist, «maar speel de

«Imago is belangrijk», zegt Krist Pauwels van het reclamebureau Choco. Vandaag springt hij voor Klasse mee op de kar van Ivan Vanderveken, de communicatieverantwoordelijke van het Sint-

Godelieve-instituut (SGi) in Kapelle-op-den-Bos. «Aan je imago werken is anders niet zo gemakkelijk in een gemeente waar je school bekend staat als ‘bij de nonnekes’», lacht Ivan. Hoe bekijkt een reclamespecialist de imago-campagne van een school?

Reclamejongens in de school

� Communicatiehonger? Surf bijvoorbeeld naar de websites van communicatiebureaus. Voor deze reportage ging Klasse op stap met Choco – www.chocoweb.be

Krist Pauwels: «Speel

het watervalsysteem

als de grote kracht

van jullie school uit»

1. Laat leraren die in hun vrije tijd voor een krant of een weekblad schrijven, ama-teurfotograaf zijn of websites bouwen, een cursus geven aan hun collega’s die meewerken aan de schoolkrant of -website.

2. Trap niet in de ‘foldertjesval’. Een folder biedt geen antwoord op elke communicatievraag. Bedenk af en toe een creatieve actie, zoals een zoektocht door je school voor ouders.

3. Stel je bij elk initiatief dat je neemt de vraag: ‘Wat wil mijn doelpubliek we-ten?’ in de plaats van ‘Welke informatie wil ik kwijt?’ Het resultaat zal er heel anders uitzien en meer effect hebben.

4. Koop een fototoestel en geef dat mee aan leraren die een knutselklas of een sportwedstrijd organiseren, op schoolreis gaan, leerlingen begeleiden in het labo enz. Zo leg je een foto-archief aan. Zet de leukste foto’s meteen op je website.

5. Je mag enkel foto’s van leerlingen opne-men in een folder, op de website enz. als je hun uitdrukkelijke toestemming hebt. Dat staat zo in de wet op de privacy. Vraag bij het begin van het schooljaar aan de leerlingen of je foto’s waar zij opstaan, mag gebruiken. Dan hoef je dat niet telkens foto per foto te doen.

6. Laat regelmatig van je horen. Je verstuurt beter tweemaandelijks een schooltijdschrift van tien bladzijden, dan viermaandelijks één van twintig bladzijden.

7. Onderschat klachten van bijvoorbeeld buren over afval op hun stoep of over ‘wildparkeerders’ niet. Zij maken of kra-ken mee de reputatie van je school. Organiseer overleg en communiceer met alle betrokken partijen. Veel mensen baseren hun oordeel op “wat ze hebben horen zeggen”. Het informeel circuit is belangrijker dan wat er in de folders staat.

manier waarop jullie ermee om-gaan uit als de grote kracht van de school. Jullie zijn duidelijk een gevoelsschool en die warmte moet ik terugvinden in jullie communicatie». Hier komt de derde stap aan de beurt: stroomlijnen wat er leeft op school. Ivan haalt er het logo en de schoolfolder bij. «Mooi», zegt Krist, «maar de kleuren van je logo weerspiegelen de es-sentie van je school niet. Ik zou kiezen voor warmere tinten. Zo’n zaken kan je vastleggen in een huisstijlboek met do’s en dont’s. Dat geeft je veiligheid en mogelijkheden binnen grenzen. Elk schooljaar maak je een plan op met per initiatief de doelgroep, de timing en het budget.»

Centen«Mooie plannen, allemaal», zucht Ivan, «maar heb je voor die derde stap geen professionals nodig? Als we extra geld hebben, dan besteden we dat toch liever aan de leerlingen.» «Dat is

� www.schakkebroek.be Xxxx xxxxx

COMMUNICATIEBUDGET?

Krijgen scholen een apart budget voor com-municatie? Nee. Basis- en secundaire scholen krijgen een ‘werkingstoelage’. Die wordt berekend op basis van het aantal leerlingen. Het budget per leerling verschilt naargelang het niveau en het leerjaar waarin ze zitten, welke studierichting ze volgen, of ze gewoon of buitengewoon onderwijs volgen enz. De werkingstoelage moeten scholen besteden aan hun leerlingen. Met andere woorden: ze moeten hun ‘algemene werking’ er-mee bekostigen. Dat wil zeggen materiaal aankopen, de energiefactuur betalen, het gebouw onderhouden enz. Maar ook als ze willen communiceren naar de buitenwereld, moeten ze de drukker, websitebouwer, communicatiespecialist enz. betalen met hun werkingstoelage. Basis- en secundaire scholen krijgen wel een apart budget voor nascholing, ICT, integratie ... Hoewel veel (overheids)campagnes zich richten tot scholen, doen scholen niet of nauwelijks een beroep op professionals om een com-municatieplan uit te werken. Sommige steden voeren wel een netoverschrijdende campagne om alle scholen in de stad te promoten. Een voorbeeld daarvan is de Onderwijsraad van Antwerpen die samen met alle onderwijs-netten en Antwerpse CLB’s de campagne ‘Scholen in de stad? Bagage voor het leven’ ontwierp. Doelpubliek zijn laatstejaars lager onderwijs en hun ouders.

Ivan Vanderveken:

«Besteden we het

extra geld niet liever

aan de leerlingen?»

� Ontdek hoe communicatie veel meer is dan reclame op www.klasse.be/eerstelijn (“communicatie”)KLASSE NR.165 39

© L

UC D

AELE

MAN

S

een strategische keuze die je op lange termijn moet maken», benadrukt Krist. «Een profes-sional kan je school de basis helpen leggen waarop je zelf voortbouwt. Een jarenlange strategische begeleiding heb je echt niet nodig. Veel geld hebben voor communicatie is trouwens niet altijd een voordeel. Je gaat

dan redeneren als sommige bedrijven: ‘Dit is het budget, verpak ons’. En dan ga je niet terug naar je roots». Ivan knikt: «Als je weinig geld hebt, leer je creatief zijn.»

Het gesprek dwaalt af naar scholen die zich behelpen met een krap budget en leraren die een bedrijfsstage volgen. «Ik heb de op-lossing», zegt Krist. «Jij komt in ons bureau een maand stage volgen, dan kan je nadien zelf je communicatieplan schrijven. En ik ga even langs bij de minister van Onderwijs om hem te vragen of we geen communicatie-handleiding mogen uitwerken om scholen op weg te helpen. In Vlaamse scholen zit zoveel inhoud en kracht. Dat moet meer naar buiten komen». Terwijl Krist al lang weer in de auto richting reclamebureau zit, kruist Ivan in de lerarenkamer directeur Daniël Verelst. Die polst hoe alles verlopen is. «Misschien moet ik vanmiddag toch maar even met je komen overleggen», antwoordt hij. «Ik heb interessante ideeën opgedaan».

ZEVEN COMMUNICATIETIPS

40 KLASSE NR.165

Als het in Parijs protesten regent…

...druppelt het dan ook in Vlaanderen? Het jongerenbanenplan (CPE) van de Franse regering ligt intussen in de prullenmand door aanhoudend protest van onder andere studenten en scholieren. In de straten van Brussel, Antwerpen en Gent betogen Vlaamse studenten tegen het fi nancieringsvoorstel voor het hoger onderwijs van minister Vandenbroucke. Geloven de Vlaamse jongeren

in een succes à la Frankrijk en komen zij nog graag op straat?

© L

UC D

AELE

MAN

S

IDEALIST OF OPPORTUNIST?

KLASSE NR.165 41� De conceptnota van Vandenbroucke kan je nalezen op www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs (zoek bij actueel)

Rotte eieren tegen de gevel van het departement Onderwijs in Brussel. Tegen 1 januari 2007 wil onderwijsminister Vandenbroucke een nieuw fi nancieringsplan voor het hoger onderwijs. De budgetten voor de hogescholen en universiteiten zijn al jaren bevroren. Dat kan niet langer blijven duren en dus legde de minister in oktober 2005 een conceptnota voor. Met het protest van de afgelopen maanden als gevolg.

Kwaliteit in gevaarDe meeste kritiek tijdens de betogingen in Brussel, Antwerpen en Gent komt er op het ’outputmodel’: minister Vandenbroucke stelt voor om een deel van het budget te verdelen op basis van het aantal behaalde studiepunten. Hij wil de instellingen zo stimuleren om studenten beter te begeleiden bij de studiekeuze en de studie zelf. «Outputfi nanciering brengt de kwaliteit van het onderwijs in gevaar», zegt meer dan een betoger. «Hoe kunnen hogescholen aan meer geld raken? Door hun normen te verlagen en meer studenten aan een diploma te helpen.» Volgens minister Vandenbroucke zal het niet zo’n vaart lopen: «Instellingen hebben er geen baat bij om als ‘gemakkelijk’ bekend te staan. Via de visitaties en accreditaties wordt de kwaliteit bovendien in de gaten gehouden.»Volgens Brahim Benichou schuilen in het output-model ook risico’s voor wantoestanden. «Nu kan het nog niet, maar wat kan een onderwijsinstelling misschien met een bisser doen? ‘Die brengt niks op, dus laat hem maar meer inschrijvingsgeld betalen’, kan een hogeschool of universiteit redeneren.» Minister Vandenbroucke wijst er op dat een hoger inschrijvingsgeld vragen decretaal verboden is: «Hoedanook, in mijn voorstel ont-vangen de instellingen middelen per behaald studiepunt, niet per diploma. Ook een bisser kan een aantal studiepunten behaald hebben.»«Het outputmodel brengt ook de democratisering van onderwijs in gevaar», vindt Benichou. «Voor studenten van kansengroepen (gehandicapten, migranten, kansarmen …) heb je méér geld nodig, daar heb je een inputmodel gebaseerd op

studentenkenmerken voor nodig. Het voorstel van de minister om met beursstudenten rekening te houden gaat niet ver genoeg. Vandenbroucke wil dat nu verder onderzoeken. Het kan ook helemaal niet dat een student die een aanvullende opleiding wil aanvatten een hoger inschrijvingsgeld zou moeten betalen. Bedragen van 5 000 tot 25 000 euro zijn absoluut ondemocratisch, zeker in onze kennismaatschappij. Dat kan enkel een elite zich veroorloven.» Minister Vandenbroucke: «Ik wil zoveel mogelijk mensen de kans geven om een masterdiploma te behalen. Bij de verdeling van de middelen krijgt dit voorrang. Tegelijk streef ik ernaar dat vervolgopleidingen geïntegreerd worden in de master. Studenten mogen zich niet verplicht voelen om diploma op diploma te stapelen.»

CampusgevoelMomenteel bespreekt mi-nister Vandenbroucke zijn voorstel met de instellingen, de studenten en andere betrokkenen. Op basis van deze besprekingen wordt een defi nitief voorstel uitgewerkt tegen begin mei. Intussen zijn bij de protesten Franse toestanden ver te zoeken. «En vergelijkingen met het legendarische studen-tenprotest van mei ’68 zijn helemaal te hoog gegrepen», lacht Nele Spaas, stafmedewerker van de Vlaamse Vereniging Voor Studenten (VVS). «Of een actie succes heeft, hangt vaak af van de specifi eke toestand in de stad. In Brussel lokte de betoging veel volk. De VUB bijvoorbeeld heeft nog een echt campusgevoel, dan is het makkelijker om te mobiliseren. In Antwerpen zitten de studenten niet zo dicht bij elkaar.» In tijden van mail en gsm blijken de middelen ‘van de goede oude tijd’ het nog altijd te doen. «Affi ches, fl yers en speeches in de aula: op die manier lukt het wel om studenten warm te maken voor een actie.»ACOD-vakbondsman Herwig Bruyninx bege-leidde de Antwerpse studenten bij hun actie: «Betogen is een stiel apart. Je moet dat goed

voorbereiden: parcours afspreken, voor veilig-heid zorgen … Jammer genoeg was de actie in Antwerpen geen overweldigend succes. Voor de gemiddelde student lijken festiviteiten belangrij-ker dan het ernstige werk. Dat ontgoochelt me wel.» Is de vakbondsman dan zelf zo’n actief student geweest? «Ja, ik studeerde aan de VUB en zetelde in de sociale raad en faculteitsraad. Dat was eind jaren tachtig, ik was vooral actief in de antirakettenbeweging. Achteraf bekeken waren we heel naïef, we geloofden dat we de wereld konden veranderen. Maar ook toen was mei ’68 al lang voorbij.»

Rite de passageMet welk argument zijn studenten tot een straatactie te verleiden? Nele Spaas: «In Frankrijk

zou het jongerenbanenplan onmiddellijk in het leven van elke student ingrijpen, maar dit fi nancieringsvoorstel voor het hoger onderwijs zal pas binnen enkele jaren effectief worden. Veel studenten

denken: ‘Après nous le déluge’. Maar dat hun diploma door het outputmodel misschien aan waarde zou kunnen verliezen houdt hen wél bezig. Dat het Franse studentenprotest slaagde, is inspirerend en hoopgevend.» Toch kunnen de studentenvertegenwoordigers anno 2006 veel minder slogans gebruiken dan de lichting van mei 68: «Studenten krijgen veel meer inspraak dan vroeger en zelfs de achterban weet niet altijd dat ze ook over veel bestuurszaken kun-nen meebeslissen. Dat zorgt er wel voor dat veel discussies vrij technisch zijn en veel minder over grote principes gaan.» Herwig Bruyninx bevestigt dit: «De studentenvertegenwoordigers zijn heel bekwaam. Toch hoop ik dat méér studenten en jongeren de weg naar het engagement vinden. Protesteren en actie voeren is ook een beetje een rite de passage, het hoort bij jong zijn. Welke keuze jongeren ook maken, ze moeten ervoor leven en er zich volledig insmijten. Dan mag het achteraf nog een jeugdzonde lijken, dat is niet erg.»

Brussel, Antwerpen en Gent zagen protesterende studenten door de straten trekken. Waarom bleef het in Leuven stil? «Je kan kritiek hebben zonder daarom op straat te komen», zegt Loko-voorzitter Thomas Delaet. «Samen met de studentenvertegen-woordigers van de VUB hebben we begin oktober een reactie op de plannen van Vandenbroucke op papier gezet. We blijven bij onze voornaamste bezwaren, maar daarom gaan we het volledige model niet afschieten. Wat we absoluut belangrijk vinden, is dat er een relatief eenvoudig financie-ringsmodel komt dat mathema-tisch sluitend is. De spelregels moeten duidelijk zijn.» Na zijn eerste financieringsvoorstel liet minister Vandenbroucke simulaties uitvoeren. Daaruit bleek dat de KUL-associatie de enige hogescholengroep is die er financieel op vooruit zou gaan. Uitgerekend ver-tegenwoordigers van die groep komen niet op

straat. Is dat toeval? Thomas Delaet: «Studenten van andere hogescholen en uniefs zullen ons opportunistisch vinden en zichzelf als de grote idealisten uitroepen. Volgens hen kijken we niet verder dan onze eigen belangen en denken zij vooral aan het algemeen belang. Dat is natuurlijk onzin. Waarom komen de anderen op straat? Omdat de simulaties voor hen negatief zijn. Is dat niet even opportunistisch?» Merkt Thomas Delaet een nieuwe wind van engagement en actiebereidheid die door de Vlaamse studentenkamers waait? «Ik

kan maar over de afgelopen vier jaar oordelen. Ik denk zeker niet dat wat in Frankrijk gebeurde gevolgen heeft hier in Vlaanderen. En de link leggen met mei 68 lijkt me helemaal ongepast. De discussie over het financieringsmodel voor het hoger onderwijs is in niks te vergelijken met de strijd om

Leuven Vlaams bijvoorbeeld.»

Brahim Benichou, voorzitter Studentenraad Vrije Universiteit Brussel, betoogt wél.«Ik een idealist? Dat is zeker niet het doel van actie voeren, maar ik denk wel dat alle studenten die actie voeren tegen het plan van Vandenbroucke idealisten zijn. Ze protesteren tegen een plan waar ze als student waarschijnlijk zelf nooit de gevolgen van zullen dragen. Ik vind het jammer dat de studentenraad van de Leuvense associatie tegen acties is want intern zitten ze zeker niet allemaal op dezelfde lijn. Studenten van Ehsal en KUB bijvoorbeeld voerden mee actie.» Is het makkelijk om studenten te mobiliseren voor een betoging? «Voor een concreet thema als dit lukt dat wel, ook al is er helemaal geen cultuur van protest meer bij studenten. De betoging van Brussel kwam na de semesterexamens, sowieso zorgen examens voor minder kansen tot engagement. Zelfs voor de ontspannende activiteiten merk je dat examens midden in het jaar geen gunstige invloed hebben.»

Thomas Delaet, voorzitter Leuvense Overkoepelende Kring Organisatie (Loko), betoogt niet tegen de plannen van Vandenbroucke.

«Met speeches krijg

je studenten wel nog

op de barricaden»

42 KLASSE NR.165

De schoolloopbaan van een kind is geen rechte weg van kleuterklas naar job. Het lijkt op een spel waarbij iedereen minstens vijftien jaar op zoek gaat naar zijn persoonlijke high score. Op die tocht passeer je werelden die zich vermommen als onderwijsvormen en

leerjaren en raak je pas vooruit als je rapporten, deliberaties, wettelijke (leeftijds)bepalingen, keuzemomenten en oriënteringsattesten overleeft. Is the game trouwens ooit echt over?

Van kleuterklas naar unief:

STARTVolg deze regels: ➥ Een kind mag naar school vanaf de eerste instapdatum nadat het twee jaar en zes maanden geworden is. Er zijn elk jaar zeven instapdata: de eerste schooldag na elke schoolvakantie en de eerste schooldag van februari. Als kinderen drie zijn, gelden de instapdata niet meer. Ze kunnen dan op elk moment met kleuteronderwijs

starten. ➥ In België is er geen schoolplicht, maar wel leerplicht. Dat betekent dat een kind moet leren. Een school is de meest

voor de hand liggende weg, maar huisonderwijs is ook mogelijk. Een kind is pas leerplichtig

op 1 september van het jaar dat het zes wordt.

Je mag naar wereld 1: het kleuteronderwijs Volg deze regels: ➥ Een kind stapt meestal over van de kleuterklas naar de lagere school als het zes is, of juister: op 1 september van het jaar waarin het zes wordt. ➥ Als een kind al zes is maar nog niet schoolrijp, kan het nog één

jaar langer kleuteronderwijs volgen. Het is dan wel leerplichtig, net als zijn leeftijdsgenootjes in het lager onderwijs. ➥ Ook als de ouders beslissen om hun kind een jaar vroeger in te schrijven in de lagere school, met andere woorden als het pas vijf is, dan kan dat. Ook dan is het leerplichtig.

De klassenraad en het CLB geven advies aan de ouders in verband met het vroeger of later naar de lagere school gaan. Maar altijd zijn het de ouders die de eindbeslissing nemen.

➥ Het gewoon lager onderwijs duurt in principe zes jaar. De klassenraad beslist of een regelmatige leerling de

doelen die in het leerplan zijn opgenomen ‘voldoende’ heeft bereikt. Als dat het geval is, krijgt de leerling

een getuigschrift van het basisonderwijs. ➥ Leerlingen moeten de lagere school niet op zes jaar afwerken: ze moeten minstens vier jaar doorbrengen in de lagere school. Alleen de on-derwijsminister kan op die regel een afwijking

toestaan. De klassenraad kan dus beslissen om bijvoorbeeld een hoogbegaafde leerling na het vijfde

leerjaar al een getuigschrift basisonderwijs uit te reiken. Die leerlingen kunnen met hun getuigschrift onmiddellijk van het vijfde leerjaar naar het secundair onderwijs overstappen. ➥ Een kind mag maximum acht jaar doorbrengen

in de lagere school. Voor dat achtste jaar moet er een advies zijn van het CLB en een gunstig advies van

de klassenraad. De ouders kunnen niet verplicht worden om hun kind een achtste jaar les te laten volgen in de

lagere school. ➥ Leerlingen die vijftien jaar zijn, kunnen geen les meer volgen in de lagere school.Over de overstap naar een volgend leerjaar of een volgen-de leerlingengroep in het basisonderwijs bestaan er geen regels. De school beslist in welk leerjaar een kind thuishoort en dus ook of het een jaar moet ‘zittenblijven’. Ook als het met een ‘goed rapport’ naar een andere school gaat.➥ Wie het zesde leerjaar van de lagere school heeft afgerond, maar geen getuigschrift heeft gehaald, kan toch starten in het eerste leerjaar A van het secundair onderwijs. De toelatingsklassenraad en het CLB moeten dan wel een gunstig advies geven. ➥ Of die leerling kan instappen in het eerste leerjaar B. Zelfs leerlingen die het zesde leerjaar niet gevolgd hebben, kunnen starten in het eerste leerjaar B. Voorwaarde is wel dat ze twaalf zijn of worden vóór 31 december van het lopende schooljaar. Leerlingen die in het eerste leerjaar A of B geslaagd zijn, krijgen automatisch een getuigschrift van het basisonderwijs.

1.Van kleuter naar lager

Eén secundaire school en twee basisscholen uit Merelbeke zorgen via het proeftuinproject ‘De brug’ dat de overgang voor leerlingen tussen het basis- en het secundair onderwijs vlotter verloopt. De leraren van het Koninklijk Technisch Athe-neum GITO wonen lessen bij in twee basisscholen: ze maken er kennis met didactische werkvormen zoals hoekenwerk, contractwerk en peer tutoring. Ze geven ook zelf les in het zesde leerjaar: op die manier maken de leerlingen kennis met de verschillende vakken en stijlen van leraren.

DE DRIE SCHOKMOMENTEN: WIE VANGT ZE OP?

Van mogen naar moeten. Van spelen naar leren. Voor veel kinderen voelt de overgang van het kleuterklasje naar de ‘grote school’ zo aan. In de Vrije basisschool Sancta-Maria in Leuven beseffen directie en leerkrachten de mogelijke schok. «In het eerste trimester hebben kleuters van het derde jaar en leerlingen van het eerste leerjaar wekelijks een namiddag samen een activiteit in de kleuterklas», vertelt directeur Jan Leenaerts. «In het tweede trimester houden we wekelijks een verteluurtje. De kleuterjuf en de leerkracht van het eerste leerjaar wisselen mekaar af. In het derde trimester vinden de gezamenlijke activiteiten op de lagere school plaats. De leerlingen van het eerste geven uitleg over wat ze leren

en er zijn voorbereidende lesjes voor de kleuters.» De aandacht voor de overgang van kleuter naar lager heeft prettige effecten: «We merken dat meer leerlingen dan vroeger op onze school blijven, maar dat is zeker niet ons doel. Dat de kleuters geen angst hebben voor de lagere school is veel belangrijker. Twee keer per jaar mogen ook ouders naar de lessen van het eerste leerjaar komen. Voor velen is dat een openbaring. Ook voor ouders is de overgang van kleuter naar lager groot. Zij denken nog vaak dat kinderen in het eerste leerjaar heel de dag in hun bank moeten zitten en maken dan voor het eerst kennis met bijvoorbeeld hoekenwerk. Zo’n open lessen werken heel drempelverlagend.»

Je mag naar wereld 2: het lager onderwijs Spelregels:

2. Van basis naar secundair

© N

INTE

NDO

KLASSE NR.165 43

➥ Leerlingen kunnen in het secundair onderwijs overstappen naar het vol-gende leerjaar als ze in het jaar dat er aan voorafgaat een oriënteringsattest A of B hebben gehaald. Maar in sommige gevallen kunnen ze ook overgaan op basis van leeftijd: naar het beroepsvoorbereidend leerjaar als ze veertien jaar zijn of naar het eerste leerjaar van de tweede graad beroepssecundair onderwijs als ze zestien jaar zijn. Het is telkens de klassenraad die daarover beslist. ➥ In de eerste en tweede graad zijn er ook ‘ho-rizontale’ overgangen mogelijk. Leerlingen kunnen overstappen van het BSO naar een andere onderwijsvorm of van het beroeps-voorbereidend leerjaar naar het tweede leerjaar van de eerste graad als hun oriënteringsattest dat toelaat. ➥ Als leerlingen die minstens achttien jaar zijn, slagen voor een toelatings-examen van de examencommissie van de Vlaamse Gemeenschap, mogen ze het eerste leerjaar van de vierde graad BSO volgen. Bo-vendien organiseren scholen zelf nog een toelatingsexamen voor de vierde graad BSO verpleegkunde.➥ Leerlingen behalen een diploma van secundair onderwijs als ze slagen in het tweede jaar van de derde graad

ASO, TSO of KSO of in het derde jaar van de derde graad BSO. - Dat is ook het geval bij leerlingen die slagen in het eerste jaar van de vierde graad BSO en al een ge-tuigschrift hebben van de tweede graad van het secundair onderwijs, van het eerste leerjaar van de derde graad secundair onderwijs en van het tweede leerjaar van de derde

graad van het beroepssecundair onderwijs.

- Net als bij leerlingen in het laatste leerjaar van de vierde graad

als ze een getuigschrift van tweede graad bezitten

en geen derde graad heb-ben doorlopen, maar wel een

vierde graad. - Leerlingen behalen het diploma in de verpleegkunde als ze slagen in het derde leerjaar van de vierde graad beroeps-secundair onderwijs. ➥ Leerlingen zijn leerplichtig tot de dag dat ze achttien jaar worden of tot 30 juni van het kalenderjaar waarin ze achttien w o r -den.

«Ik ben op school de SOHO-madam», lacht Greet Stevens, de coördinator die de overgang van het secundair naar het hoger onderwijs begeleidt in het koninklijk Atheneum Pitzemburg in Mechelen. Samen met Chantal Crombé, lerares Nederlands in het Koninklijk Atheneum van Keer-bergen, werkte ze het idee van de studiekeuzescriptie uit. In die scriptie moeten de leerlingen van het laatste jaar een antwoord geven op de vragen: ‘Wie ben ik?’, ‘Wat wil ik?’, ‘Zijn er voorwaarden verbonden aan mijn studiekeuze?’, ‘Wat zijn de gevolgen?’, ‘Wat zijn de alternatieven?’. Om die vragen te beantwoorden interviewen ze een student die hun keuzerichting volgt en een werknemer die het beroep dat ze op het oog

hebben uitoefent. Hun scriptie moet ook een vergelijkend element bevatten zoals: ‘Ga ik in Leuven of in Brussel studeren?’, ‘Kies ik voor geneeskunde of biomedische wetenschappen?’ De leraar Nederlands begeleidt de scriptie, maar de leerlingen kiezen in functie van hun studiekeuze een vakleraar als tweede begeleider. Wie bijvoorbeeld Frans wil gaan studeren, schrijft onder begeleiding van de leraar Frans een stukje van zijn scriptie in het Frans. «Zo krijgt het project een vakover-schrijdende dimensie», zegt Greet Stevens, «en doordat de leerlingen naar een adviesdienst van een universiteit moeten stappen, telefoneren, mensen interviewen enz. trainen ze bovendien hun sociale vaardigheden.»

Je mag naar wereld 4: het hoger onderwijs Volg deze regels: Een diploma van het secundair on-derwijs geeft onbeperkt toegang tot hoger onderwijs. Hogescholen en

universiteiten kunnen wel zelf uitzonderingen op deze

algemene regel toestaan op basis van humanitaire redenen, medische, psy-chische of sociale redenen of de verdiensten of competenties

van de kandidaat. Wie aan de studies genees- en tandheel-kunde wil beginnen, moet een

toelatingsexamen afl eggen.

Daarnaast bestuderen een aantal werkgroepen de leerplannen van het basis- en het secundair onderwijs. Zij geven aan de pedagogische begeleidingsdiensten

advies om waar nodig de leerplan-nen meer op elkaar af te stemmen. Bovendien krijgen de leraren van

het secundair onderwijs zicht op de eindtermen van het basisonderwijs zodat ze de beginsituatie

van de leerlingen beter kunnen inschatten.

3. Van secundair naar hoger

the game is nooit over

Je mag naar wereld 5: een job, levenslang leren, tweedekans-onderwijs …

GAME OVER?

Je mag naar wereld 3: het secundair onderwijsVolg deze regels:

� Xxxxx xxxx xxxx xxxx xxx 44 KLASSE NR.164

Halfdrie, zegt de kiwiEen toestel met twee aardappelen dat de tijd aangeeft? De leerlingen van het zesde jaar wetenschappen-wiskunde van het KA Mariakerke keken er wel even van op. Maar nu kunnen ze het zelf ook. En niet enkel met aardappelen. «We maakten een klokje dat werkt op alternatieve energie, geen batterijen maar broccoli , kaas, kiwi’s enz. Daarmee wilden we aantonen dat wetenschappen niet saai hoeven te zijn», verklaart Tomas Desnijder, student Industri-eel Ontwerp aan het PIH Kortrijk. Samen met vier andere studenten startte hij een small business pro-ject. Ze ontwikkelden een product en stapten ermee naar enkele Vlaamse scholen. Frütta noemden ze het klokje. Tomas Desnijder: «Het experiment is eenvoudig: je neemt de frütta en kiest een zacht voedingsproduct dat je op het koper en zinkplaatje prikt. Afhankelijk van de concentratie aan H+ zal het medium geleiden of niet. Door de vereiste spanning van 1,5 Volt heb je altijd twee stukken fruit, groente of dergelijke nodig. De leerlingen zijn geïntrigeerd. Ze beginnen spontaan te discussiëren over het hoe en waarom je een uurwerk kunt aansturen met een aardappel en niet met zeep of kaarsvet.»Hoe laat het is? Wie weet antwoorden je leerlingen binnenkort: «Even op mijn sinaasappel kijken …»

Meer info: www.movento.be

Weg met de zitbal, hier komt de wipkipTien jaar geleden was de zitbal dé oplossing om de rug van schoolkinderen te ontlasten. Een nieuwe trend leek geboren. Vandaag is diezelfde zitbal verantwoordelijk voor nog geen vijf procent van de totale verkoop van schoolmeubilair. Sommige scholen zijn er echter van afgestapt omdat leraren zeeziek werden van het gewiebel voor hun neus. Blijven de traditionele schoolbanken de klassen domineren? Niet helemaal. De nieuwste trend, zo leert een rondvraag bij producenten van school-meubelen, zijn bankjes die in de hoogte verstelbaar zijn. Vooral in het beroeps- en in het buitengewoon onderwijs zijn ze heel populair, omdat je daar vaak te maken krijgt met leerlingen van verschillende leeftijden en dito lengtes. De hoogte verstellen heeft wel heel wat voeten in de aarde. Leerlingen kunnen niet zomaar elk lesuur op een andere plaats gaan zitten, als ze daar zin in hebben. Het zou leraren ertoe veroordelen de hele dag met een sleutel in de weer te zijn. Op de speelplaats is het nieuwste fenomeen de wipkip. Dat is een speeltoestel met een springveer, vaak in de vorm van een dier. Het is overgewaaid uit Nederland en lijkt vastbesloten om nu ook de Vlaamse speelplaatsen te veroveren. Eén ding hebben de zitbal en wipkip met elkaar gemeen: ze wiebelen allebei.

Als het zelfreinigend schoolbord niet voor morgen is, dan allicht voor overmorgen. Maar wat morgen aan trends in de samenleving opduikt, dat weten leraren vaak het eerst. Deze maand: de wipkip, de fruitklok en huisonderwijs.

� Ook een trend voorbij zien wiebelen? Mail hem naar redactie.leerkrachten@klasse.be44 KLASSE NR.165

Haal eens een school in huisHet aantal Vlaamse leerlingen dat huisonderwijs volgt en dus niet naar school gaat, neemt toe. Dat staat in het ‘Rapport Leerplicht 2004-2005’ van het departement Onderwijs. Vorig schooljaar volgden 202 leerlingen uit 137 gezinnen huisonderwijs (lagere school). Dat is 60 procent meer dan het jaar daarvoor. In het secundair onderwijs volgden ruim 311 leerlingen huisonderwijs. Daarmee is dat aantal op zes jaar tijd vervijfvoudigd. Ouders kiezen vooral voor huisonderwijs omdat hun kind zich niet goed voelt op school, omdat ze een breder aanbod willen bieden dan op school of omdat ze het een meerwaarde vinden binnen de opvoeding. Andere redenen zijn: religieuze overtuiging, leerachterstand wegwerken, hoogbegaafdheid, ouders die in het buitenland werken … In het secundair onderwijs komen daar schoolmoeheid bij en negatieve ervaringen op school. Thuislerende jongeren behalen hun diploma via de examencommissie. Of daarmee een trend gezet is en de scholen in ijltempo gaan leeglopen? Dat valt nog mee. 513 leerlingen huisonderwijs tegenover 1 108 082 leerlingen op de schoolbanken komt neer op 0,046 procent.www.ond.vlaanderen.be/secundair (Rapport Leerplicht)

© M

OVEN

TO

© M

OVEN

TO

KLASSE NR.165 45

Kleuters bissen

Bissen van de derde kleuterklas (Klasse 164) is weinig zinvol:

deze bevinding wordt trouwens gestaafd door wetenschappelijk onderzoek. Het merendeel van deze kleuters heeft specifieke problemen die niet te verklaren zijn door “rijping”. Deze in hun ontwikkeling en leren bedreigde kleuters hebben bijgevolg intensieve en deskundige hulp nodig die geboden wordt in de speelleerklassen van de diverse types buitengewoon onderwijs waar het aanbod wordt afgestemd op de specifieke zorgvragen van deze kinderen.Onze speelleerklas (type 7) heeft als doelgroep normaalbegaafde kinderen met spraak- en/of taalproblemen (zowel op het vlak van begrijpen als op het vlak van taalproductie) vaak in combinatie met problemen op het vlak van werkhouding en de zgn. “voorbereidende” vaardigheden op het vlak van lezen, schrijven en rekenen. Sommige van deze kinderen hebben secundair al spreekangst opgebouwd of manifesteren zich gedragsmatig. Voor deze kinderen werd een specifieke (taal)didactiek ontwikkeld. De kinderen krijgen intensieve en goed gespreide logopedie (en eventueel andere therapieën) binnen een geïntegreerde werking. Ook de ouders worden intensief betrokken. Het buitengewoon onderwijs beschikt over omkadering en deskundigheid om kinderen met specifieke noden te helpen en te begeleiden.Tegenwoordig lijkt het alsof het buitengewoon onderwijs pas in allerlaatste instantie een optie is of geen optie mag zijn: “men bist maar beter de kleuterklas.” Steeds meer stellen wij vast dat kinderen (ook kleuters van de eerste en de tweede kleuterklas) veel te laat (of niet) worden verwezen, de problemen zich ondertussen hebben opgestapeld en de taalgevoelige periode (lopende tot ongeveer 7 jaar) zo goed als verstreken is. Dat men in de media het bissen van de derde kleuterklas afdoet als een “structureel probleem” en “differentiatie” weer eens als toverwoord wordt geformuleerd is onrecht aandoen aan de mogelijkheden van het buitengewoon onderwijs en tegelijkertijd voorbijgaan aan de zorgvragen van kinderen en ouders. Herman Van Overmeire, in naam van team speelleerklas

spraak-taal KIDS Hasselt

Kleuters bissen (bis)

Ik heb met aandacht het artikel gelezen in Klasse nr 164 over kleuters al dan niet laten zitten-

blijven. Vorig schooljaar werden wij ook naar de klas genodigd om de testjes van onze jongste dochter te bespreken. En wat ik al een tijdje zag aankomen, bleek te kloppen. Ze haalde haar rekenvoorwaarden niet en er werd zowel door het CLB als de kleuterleidsters aangeraden dat onze dochter een jaartje langer bleef ‘spelen’. Deze mededeling klonk als muziek in onze oren! Al een heel schooljaar zagen wij onze dochter steeds ongelukkiger worden, ze veranderde van een lieve, spontane dochter in een moeilijk handelbaar kind. Ze kon vaak agressief uit de hoek komen en we wisten ons geen raad. Zij verjaart in oktober en zou dus nog net geen zes jaar zijn in het eerste leerjaar, een grensgeval dus...Wij hebben heel rustig met haar gepraat en uitgelegd dat ze niet zou meekunnen in de grote klas en dat ze nog wat langer mocht spelen. Wat een verschil zien we nu op het einde van dit schooljaar. Caro is een opnieuw de levenslustige, spontane lieve meid zoals vroeger. Ze paste zich relatief snel aan in de nieuwe klasgroep en zegt nu zelf dat ze zich opnieuw ‘blij’ voelt.Nu haalt ze de rekenvoorwaarden met gemak, zonder angst of stress, maar bovenal: ze voelt zich opnieuw heel goed in haar vel.

Marga Verdroncken-Devalck

Bol het af, bitch

Als dergelijke of aanverwante scheld-partijen (Klasse 163, p.37) mezelf of

één van mijn collega’s zouden treffen, dan zal ik de “BIEP” in kwestie (o ironie, want een leraar zou door ongepast woordgebruik wel eens kunnen kwetsen...) meteen, streng en zonder pardon sanctio-neren. Geen geouwehoer over moeilijke privésituaties, geen gezeur over last van stoornissen van welke aard ook, geen urenlang geleuter in werkgroepen of klassenraden.En vooral geen cursus over hoe met deze problemen om te gaan want dat is helemaal de wereld op zijn kop. Ben ik nu echt een uitstervend ras of laten we het steeds meer slinkende respect voor ons beroep alsmaar verder vertrappelen?

Luk Vanderschommen, VHSI – Brugge

Vetverbranding

In de crashtest met JP Coopman (Klasse 164 p.39) worden volgens mij twee fouten ge-

maakt, nota bene door een sportcoördinator van een sporthumaniora. Vraag 8: na hoe lang trainen begint je lichaam vet te verbranden ?Antwoord: een half uur. Correctie: vetverbranding komt niet op gang na een half uur sporten. Reeds in rust komt het grootste aandeel van de energieproductie van de verbranding van vetten en bloedglucose (lever). Bij een inspanning is er steeds een aandeel vetverbranding en een aan-deel koolhydratenverbranding. Dit al na enkele minuten. Het hangt er gewoon vanaf hoe intensief je sport om te weten voor hoeveel percentage je welk systeem belast. Bij lage intensiteit is het aandeel van de vetverbranding uiteraard groter en bij een intensieve inspanning het aandeel van de koolhydratenverbranding, maar wel in combinatie met elkaar.Vraag 9: wat is overslagpols? Antwoord: de hart-frequentie bij 4 mmol lactaat per liter bloed. De 4 mmol lactaatgrens is al jaren achterhaald. De overslagpols is de inspanning die je kan leveren waarbij de lactaatproductie nog net in evenwicht is met de lactaatafbraak. Sport je nog intensiever dan stijgt de lactaatwaarde verder waardoor er geen evenwicht meer is. Welnu, dit evenwicht blijft in ons collectief geheugen als 4 mmol/L. Dit gegeven is al lang verleden tijd. De overslagpols kan bijhorende lactaatwaarden hebben van 2,5 tot 10 mmol/L. Het hangt er gewoon individueel van af waar de sporter zijn evenwicht bereikt. Als je 4 mmol/L gebruikt als overslag dan zit je er individueel dik naast! Sporter A zal dus zijn overslagpols combineren met een lactaatwaarde van bijvoorbeeld 2,8 mmol/L. Sporter B met inderdaad bijvoorbeeld 4 mmol/L. Sporter C met bijvoorbeeld 8,1 mmol/L. Uit deze voorbeelden blijkt dat je niet zomaar mag veralgemenen op 4 mmol/L. Kwestie van onze medemens correct in te lichten in een richting (sport) die zo al bol staat van foutieve waarheden.

Jiri De Beule

POLL

EXAMENS: HEMEL OF HEL?«Twee weken examens? Dat zijn in feite al twee weken vervroegde vakantie. Gewoon wat toezicht houden, rode streepjes trekken en punten optellen. Geen stress aan mijn lijf.» Dat mailt leraar V. uit Kalmthout. Is de examenperiode ook voor jou zo’n hemelse periode of bereikt je stresspeil dan pas écht helse hoogtes? Drop je mening op www.klasse.be/poll

© L

UC D

AELE

MAN

S

© M

OVEN

TO

Genoeg kleuters?

Oef, we hebben het weer gehaald: 83 kleuters op de telling van 1

februari. Genoeg uren om onze vier klassen te behouden in september 2006. Er zullen nog zeker 14 kleuters instappen na deze telling. Blijkbaar zijn dit ‘fi ctieve’ persoontjes waar niet moet voor gezorgd worden of mee gewerkt worden, want ze tellen voor de inspectie toch niet mee.Wanneer zal er nu eens eindelijk een einde komen aan deze absurde regel? Hou een tel-ling op het einde van de laatste instapperiode: dat is pas fair!

Naam en adres bekend

Graancirkels in Lanzarote

Prachtig dat zo’n project in de prijzen valt (Klasse

164, p21). Nu doen ze dit in de Steinerscholen ‘gewoon’ altijd zo: in allerlei geometrische fi guren ontdekken de leerlingen zelf de link met meetkunde, wiskunde, plantkunde, enz. Ze ontdekken zelf waarom en hoe een loodlijn ontstaat, ze zien zelf het verband van planten en sterren. Misschien moet daar ook eens een kijkje genomen worden? Ook andere zaken die nu zgn. ‘ontdekt’ worden zijn in de

Steinerscholen al lang aan de orde. Neem nu de schrijfdans (lager), het zou een afkooksel kunnen genoemd worden (niet negatief be-doeld) van hoe beweging en leren verregaand samen gaan en een gevestigde waarde zijn in dit onderwijs. Of neem nu het belang van op jonge leeftijd met taalonderwijs te beginnen: ook dat zijn zaken die in het Steineronderwijs al lang gebeuren.

Kaly Cotteleer, leerkracht Parcivalschool Antwer-pen, (Steinerschool voor buitengewoon onderwijs)

Leerplicht

Toen ik het kader op blz. 4 van Klasse nr. 164 las, was ik verbaasd. Na

jarenlange discussies over het precieze einde van de leerplicht meende ik dat het eindelijk voor iedereen duidelijk was:1) voor de minderjarigen die 18 worden tussen het einde van het schooljaar (is dat 30 juni of 31 augustus?) en 31 december eindigt de leerplicht op het einde van het schooljaar in het kalenderjaar waarin hij 18 wordt,2) voor de minderjarigen die 18 worden tussen 1 januari en het einde van het schooljaar eindigt de leerplicht op hun achttiende verjaardag.

Nadine Vanzeebroeck

Helemaal correct. En het einde van het schooljaar is 30 juni.

46 KLASSE NR.165

Maandblad voor Onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.157 • september 2005

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.beHoofdredacteur Leo BormansRedactie Klasse Wim de Jonge en Jan T’Sas (eindredactie), Ann Devos, Veerle Devos, Tessa Van der Cruyssen, Michel Van Laere, Bert Vermeulen, m.m.v. Leen Leemans.Redactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en leerlingenkaartPatrick De Busscher, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Valvekens, Sonja Van DroogenbroeckHet hart van Klasse Sabrina Claus, Diana De Caluwé, An Declercq, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann NevensVormgeving Artefact, LeuvenVerantw. uitgever Ludy Van Buyten

Hendrik Consciencegebouw, 1210 BrusselAlle Vlaamse leraren, CLB-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie.Abonnement (10 nrs.): 25 euro

Gepensioneerden, ter beschikking gestelde leraren en ook individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor de laatstejaars lerarenopleiding en individuele abonnementen voor studenten uit het eerste en tweede jaar lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 96 84 of mail naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be).

Voor scholen die dat wensen, is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t/m tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde t/m zevende jaar secundair onderwijs).

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brusselredactie.leerkrachten@klasse.beTel. redacties 02 553 96 86Tel. secretariaat 02 553 96 84Tel. advertenties 02 553 96 94Tel. lerarenkaart 02 553 96 95Tel. leerlingenkaart 02 553 96 88

Binnen zonder bellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via internet vind je op deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten. Vermeld je naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelingen voor een deskundig antwoord.Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks! en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.

Jouw mening?➢ mail naar redactie.leerkrachten@klasse.be➢ schrijf naar Klasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel➢ laat iedereen meelezen op www.klasse.be/forum of www.klasse.be/gastenboek

Jouw vragen?➢ Leerkrachten, ouders, leerlingen en studenten met vragen of problemen rond onderwijs

kunnen terecht op het gratis nummer van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van 9 tot 19 uur). Je kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn.

➢ Alle informatie over rondzendbrieven en wetgeving staat op edulex.vlaanderen.be➢ Recent nieuws vind je op www.lerarendirect.be en www.schooldirect.be

MAG DAT? * Een school vermeldt op haar website een aantal

sponsors. Dat doet ze wel onder een apart rubriekje, zodat de bezoekers van de website doelbewust moeten doorklikken voor ze de reclame zien.

Dat mag niet. Alhoewel een website niet onmiddellijk iets te maken heeft met opvoeden en leren in een school, be-schouwt het grote publiek ze toch als een onderdeel van de schoolgemeenschap. Als de school reclame maakt, komt ze niet geloofwaardig en onafhankelijk over bij een ruim publiek. Sponsors discreet en binnen de school vermelden op het product dat ze gesponsord hebben, mag wel.

• Een kind krijgt GON-begeleiding in de basisschool. De begeleidingsinstelling die de GON-leraren uitzendt, vraagt in een brief aan de ouders om zeventig euro te betalen. De bijdrage is niet verplicht, maar de toon van de brief is wel dwingend.

Dat mag, onder zeer strikte voorwaarden. Een school mag een solidariteitsbijdrage vragen aan de ouders. Die bijdrage wordt beschouwd als een vrijwillige gift van de ouders aan de school. Als ouders ervoor kiezen niet te betalen, dan mag dat geen gevolgen hebben voor de leerling. De school moet die bijdrage volledig en duidelijk opnemen in het schoolreglement en benadrukken dat ze vrijwillig is. Bij voorkeur formuleert de school die vraag 'vrijblijvend' en richt ze ze aan alle ouders in plaats van aan een specifi eke groep van ouders.

• Een school vraagt of ze als leerlingen zich inschrijven aan de ouders mogen vragen om een 'waarborg' te betalen. De school wil zo het probleem van 'wan-betalers' oplossen. Op het eind van het schooljaar zal ze het bedrag terugbetalen of verrekenen met niet-betaalde facturen.

Dat mag niet. Juridisch gezien mag een school geen waarborg vragen voor een vergoeding voor diensten die de leerlingen ten goede komen. Een waarborg is immers een bedrag dat volledig wordt teruggegeven als de verplichtingen die eraan verbonden zijn, zijn nagekomen. Een beperkt voorschot vragen mag wel, als de school het per schooljaar verrekent met de kosten die ze effectief voor die leerling heeft gemaakt. Op het eind van het schooljaar krijgen de ouders het deel van het voorschot dat niet werd gebruikt, terugbetaald.

Zo oordeelt de Commissie Zorgvuldig Bestuur in een aantal recente adviezen. Ouders, leraren of leerlingen mogen bij de Commissie een klacht neerleggen als ze denken dat de school haar boekje te buiten gaat. Specialisten onderzoeken de klacht en brengen advies uit. De adviezen vind je op www.ond.vlaanderen.be/zorgvuldigbestuur/adviezen.htm.

46 KLASSE NR.165

Maandblad voor Onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.165 • mei 2006

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.beHoofdredacteur Leo BormansRedactie Klasse Wim de Jonge en Jan T’Sas (eindredactie), Wouter Bulckaert, Veerle Devos, Leen Leemans, Tessa Van der Cruyssen en Bert Vermeulen.Redactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en leerlingenkaartPatrick De Busscher, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Valvekens, Sonja Van DroogenbroeckHet hart van Klasse Sabrina Claus, Diana De Caluwé, An Declercq, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann NevensVormgeving Artefact, Leuven

Verantw. uitgever Ludy Van BuytenHendrik Consciencegebouw, 1210 BrusselAlle Vlaamse leraren, CLB-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie.Abonnement (10 nrs.): 25 euro

Gepensioneerden, ter beschikking gestelde leraren en ook individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor de laatstejaars lerarenopleiding en individuele abonnementen voor studenten uit het eerste en tweede jaar lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 96 84 of mail naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be).

Voor scholen die dat wensen, is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t/m tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde t/m zevende jaar secundair onderwijs).

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brusselredactie.leerkrachten@klasse.beTel. redacties 02 553 96 86Tel. secretariaat 02 553 96 84Tel. advertenties 02 553 96 94Tel. lerarenkaart 02 553 96 95Tel. leerlingenkaart 02 553 96 88

Binnen zonder bellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via internet vind je op deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten. Vermeld je naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelingen voor een deskundig antwoord.Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks! en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.

Jouw mening?➢ mail naar redactie.leerkrachten@klasse.be➢ schrijf naar Klasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel➢ laat iedereen meelezen op www.klasse.be/forum of www.klasse.be/gastenboek

Jouw vragen?➢ Leerkrachten, ouders, leerlingen en studenten met vragen of problemen rond onderwijs

kunnen terecht op het gratis nummer van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van 9 tot 19 uur). Je kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn.

➢ Alle informatie over rondzendbrieven en wetgeving staat op edulex.vlaanderen.be➢ Recent nieuws vind je op www.lerarendirect.be en www.schooldirect.be

Rode Balpen? Aprilgrap...Hoe sympathiek het ook leek: de oproep in het vorig nummer om vanaf 1 april “de 142.006 gerecycleerde rode balpennen nu vol groene inkt” terug te krijgen was... een aprilgrap. De vele mailers zullen hierbij niet ontgoocheld zijn: zij hebben blijkbaar al massaal gekozen voor de groene pen i.p.v. de rode pen. Al doet de kleur er niet toe: je kan je met een rode pen even positief opstellen. We kregen vorig jaar weliswaar meer dan duizend aanvragen voor groene pennen van leerkrachten die “voor een positieve verbeterwijze” kiezen door hun leerlingen er vooral ook op te wijzen wat ze “goed” doen. Maar dat alle 142.006 leerkrachten hun rode pen zouden hebben opgestuurd en dat we al die inkt in groene zouden hebben laten recycleren... dat was natuurlijk een aprilse brug te ver. Uit de vele reacties blijkt alvast dat de meeste leerkrachten wel degelijk aanduiden wat fout is (en dat in het cijfer laten zien), maar dat ze een positieve (“groene”) attitude hanteren: vertrekken van wat de leerling kan en de vorderingen die hij maakt. Punten kan je niet alleen “verliezen”, je kan ze vooral ook “verdienen”. De rode pen als eenzijdig machtsinstrument heeft blijkbaar afgedaan. En dat is gelukkig geen aprilgrap.

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

© L

UC D

AELE

MAN

S

«Jongeren hebben goeroes nodig»«Leraren zijn gigantisch belangrijk», glimlacht Ides Meire (21) minzaam. Hij speelde de alles

fi lmende Piet in de tv-serie De Parelvis-sers. Jaren geleden werd hij als jongetje al bekend door zijn rollen in Terug naar Oosterdonck en De Kus. Van de school rolde hij de fi lmwereld in: van de ene fi ctie in de andere?«De school zie ik absoluut niet als een fi ctieve wereld, integendeel. De leerplicht zorgt ervoor dat je jongerenleven zo goed als volledig samenvalt met de school. Wie sterft op zijn achttiende heeft alleen dat leven gehad! Nu, ik klaag niet; zelf had ik geen hekel aan de school. Al had ik wel liever iets sneller ‘mijn’ richting gevonden. Een paar leraren zijn mij daarbij behulpzaam geweest door mij bewust te maken van mijn interesses en talenten, maar de meesten hebben zich toch afzijdig gehouden. Die kwamen gewoon hun job doen en zetten mij uit hun les als ik eens een mopje maakte. Doordat ik te veel alleen gelaten werd, heb ik er lang over gedaan voor ik wist wat goed was voor mij.»«In het vierde jaar Economie-Wiskunde had ik mijn limiet bereikt: schoolmoe. Overscha-kelen naar Woordkunst-Drama betekende mijn redding. In het kunstonderwijs werd ik als een mens behandeld, als iemand die verantwoordelijkheid draagt voor zijn eigen leven en daden. Leraren die zich met de voornaam laten aanspreken: het lijkt een detail, maar ik vond het belangrijk. Echt contact is op school doorslaggevend. In je leven heb je goeroes nodig: mensen die je verder brengen. Leraren kunnen zo’n rol vervullen, tenminste als ze niet alleen maar hun leerstof komen overbrengen. Ik deed mijn best voor de leraar, niet voor het vak. Een goeie leraar kon mij overal krijgen, een slechte nergens. Ik wilde persoonlijke relaties, en relaxte babbels van mens tot mens op school. In het autoritaire systeem waar ik vóór de kunstschool in zat, was dat onmogelijk.»«Ik heb veel respect voor leraren, altijd al gehad. Dat heeft ook met mijn ma te maken, die muziekjuf was in het deeltijds kunstonderwijs. Na het secundair ben ik zelf ook aan de lerarenopleiding begonnen, maar knapte af op het al te schoolse systeem en schakelde over naar fi lm. Ook daarmee ben ik tijdelijk gestopt, voor De Parelvissers. Je

ziet: studeren en naar school gaan vind ik belangrijk, maar als er zich andere mogelijkheden aandienen probeer ik voor mezelf de beste keuze te maken.»