Maandblad voor Onderwijs in Vlaan de ren

Nr. 153 • Maart 2005 www.klasse.be

STRUIKELEN OVER STRUIKELEN OVER TABELLEN EN GRAFIEKEN TABELLEN EN GRAFIEKEN

LEERLINGEN MAKEN LEERLINGEN MAKEN MEEGROEISCHOENEN MEEGROEISCHOENEN

ZOMERNACHTEN ZOMERNACHTEN IN ISTANBULIN ISTANBUL

HOE GROEN IS DE SCHOOL?

WIN!WIN!

2 KLASSE NR.153

Wat België betekent...Jij en de hele wereld krijgen het te zien. p. 21

Sofi e: «Ik zit in het 6de jaar tuinbouw in Elishout, school voor voeding in Anderlecht. Hierna wil ik in Nederland studeren voor bloemist. Later wil ik een bloemenwinkel openen. Dat weet ik al van mijn twaalf jaar.»Siegfried: « Mijn ouders zitten in de tuinbouwsector en zelf werkte ik acht jaar als zelfstandige in die sector. Enkele jaren geleden schreef mijn vriendin zich in voor een GPB-cursus. Dat zag ik ook wel zitten. Ik volgde deze lerarenopleiding nog maar drie maanden en ik kreeg al een aanbod van Elishout om les te geven in bloementeelt en groenbeheer.» Sofi e: «Siegfried is een heel fi jne leerkracht. Zijn lessen zijn boeiend en ik kan hem steeds om uitleg vragen. Wat ik nooit vergeet, is de teelt van de tulp!»Siegfried: «De tulp hebben we inderdaad uitgebreid gezien. In de praktijk en op video. Toen ik hier op school startte kreeg ik van leerkrachten het advies: blijf jezelf. Anderen adviseerden me streng te zijn en mijn wetten te stellen. Ik blijf hier mezelf en geef daar een stuk van bloot. Dat werkt beter. Zowel voor hen als voor mezelf. De leerlingen leerden me met mijn twee voeten op de grond te staan.»

Sofi e: «Da’s waar. In Siegfrieds les mag er al eens gelachen en gezeverd worden. Tuinbouw is eigenlijk geen richting voor meisjes. Kiezen ze er toch voor, dan gaan ze voor bloementeelt. Dat is fysiek minder zwaar.»

Siegfried: «Het buitenwerk in de winter is hard. Onderschat een kettingzaag niet! De meeste meisjes volgen tuinbouw en studeren daarna voor tuinarchitect of leerkracht.»Sofi e: «De band met de leerkracht is afhankelijk van de leerkracht zelf. Hoe staat hij te-

genover de leerlingen? Over Siegfried kan ik zeggen dat de relatie leerkracht-leerling ook vriendschappelijk is. Hij hoeft ons niet

te commanderen. En als hij iets vraagt, dan doen we dat gewoon.»Siegfried:«Soms is het moeilijk een

onderwerp boeiend te brengen in een TSO-richting. De TSO-leerlingen hebben minder praktijk dan de BSO-leerlingen.»Sofi e: «In de klas hangt een heel goede sfeer. Deels door Siegfried maar ook omdat we slechts met drie leerlingen zijn.»Siegfried: «Een beetje een gekke klas, zeg maar!»

Dit is het zevende dubbelportret van een reeks van tien covers voor dit school-jaar: telkens een leerling en een leerkracht. Wat bindt ze? Misschien wil een van je leerlingen ook samen met jou op de cover staan… Spiegeltje op zak?

INHOUDJournaal p. 4-7 / Het Cijfer: Het rapport over de eindtermen informatieverwerving en –verwerking p. 8 / Hoe stappen leerlingen over van secundair naar hoger onderwijs? p. 12 / De vaste benoeming in vraag p. 14 / Zeker Doen p. 15-31 / Het Team: De drugpreventiebus p. 33 / Mensen met klasse p. 34 / De K-test op milieu p. 36 / Actief burgerschap na de tsunami p. 38 / Wetenschappen studeren p. 40 / Vijf vragen voor vier BV’s p. 42 / Het Zesde Zintuig p. 46 / Dialoog p. 49

Siegfried Anthoons (32) en Sofi e Machiels (17) : «Leerlingen leerden me met twee voeten op de

grond staan»

1 000 leerkrach-ten naar Made in Belgium p. 21

OP DE COVER

© M

ADE I

N BEL

GIUM

© L

UC D

AELE

MAN

S

Meester Gert heeft in 6A één vetplantje staan. Eén. Hij heeft

net als zijn collega’s ook in de krant gelezen hoe belangrijk

planten in de klas kunnen zijn. Voor zijn eigen gezondheid en

die van de leerlingen. Maar vetplantjes kunnen niet op tegen

de helende kracht van een fi cus, rubberplant of krulvaren.

«Als we er nu eens meteen een jungle van maken, wat zou

dan het effect zijn?» vroegen zijn enthousiaste leerlingen aan

Klasse en Yeti. Vandaag stopt de vrachtwagen

van Bos en Groen voor hun school. De hele klas

wordt vol geplant. En ze krijgen meester Gert

zover dat hij zijn T-shirt uittrekt en als Tarzan

door de jungle zwiert. De zwangere juf van 6B

giert het uit als Jane-voor-één-dag. De lokale

televisie zwiert mee aan de lianen. De kinderen

bevestigen voor de camera de resultaten van

hun eigen wetenschappelijk ervaringsonderzoek: planten in

de klas zorgen voor meer zuivere lucht, verhogen de concen-

tratie, absorberen geluid, geven rust en beperken de stress.

Ze stellen meteen een actieplan op: hoe verzamelen ze het

geld, wie gaat de planten verzorgen enz. Het is een relatief

goedkope en kleine ingreep. De wet stelt dat elke mens in

zijn werkruimte minstens 30 kubieke meter verse lucht per uur

moet kunnen krijgen. In de Vlaamse klassen is het CO2-gehalte

veel te hoog. Leraren en leerlingen worden daardoor sneller

ziek en geprikkeld. Met planten alleen is dat probleem niet

opgelost. Maar ze kunnen wel het eerste zaadje zijn voor een

meer groene en gezonde school. Het vetplantje van meester

Gert was een schraal begin.

ExtraExtra

Tsunami-projecten

Tsunami-projecten

p. 44p. 44

MEER GROEN OP SCHOOL!Als elke leerkracht er in slaagt om één plant extra in de school te krijgen, dan komen er meteen 150 000 planten bij in de Vlaamse scholen. Een gezonde jungle voor ons allemaal. Via Yeti en Klasse voor Ouders kan je plantencheques van 100 euro winnen. De Vlam voert campagne in alle scholen met affi ches en stappenplannen. Meer informatie op p. 36 en op www.groeninbedrijf.be

«Eén vetplantje!»IN DIT NUMMER

8 LEERLINGEN STRUIKELEN OVER

TABELLEN EN GRAFIEKEN

12 NAAR HOGER ONDERWIJS

14 WANKELT DE VASTE

BENOEMING?

33 HET TEAM:

DE DRUGPREVENTIEBUS

36 HOE COOL IS MILIEU?

38EEN GOLF VAN BURGERSCHAP

40DE LAMP VAN EDISON

42BV’S OVER DE SCHOOL

© P

ETER VAN H

OOF

4 KLASSE NR.153

CIJFERS

Vreemde nationaliteiten ondervertegenwoordigdTelkens op 1 februari telt het departement Onderwijs offi cieel het aantal leerlingen in het Vlaams onderwijs. Deze cijfers vertellen exact hoeveel leerlingen er bijvoorbeeld in het eerste leerjaar lager onderwijs van het gemeenschapsonderwijs zitten. Maar hoeveel leerlingen van vreemde nationaliteit zijn er in het basisonderwijs of buitengewoon secundair onderwijs? Zijn dat er meer of minder dan tien jaar geleden? Of hoeveel kinderen hebben leerachterstand en wordt dit aantal met de jaren kleiner of groter?De tabellen van het vorig schooljaar bevat-ten opmerkelijke cijfergegevens. Zo zijn allochtone leerlingen in het buitengewoon secundair onderwijs oververtegenwoor-digd: 9 procent tegen-over iets meer dan 4 procent in het gewoon secundair onderwijs. In het hoger onderwijs zijn leerlingen van vreemde nationaliteit ondervertegenwoordigd: minder dan 3 procent in het hogescholenonderwijs en 3 procent in het universitair onderwijs.Algemeen hebben jongens iets meer leerachterstand dan meisjes. 46 procent van de leerlingen met een vreemde natio-naliteit kampt met een leerachterstand van één of meer jaren. Bij de Belgische leerlingen is dat ‘slechts’ 13 procent. Van alle leerlingen in het gewoon secundair onderwijs heeft 36 procent minstens een jaar leerachterstand.Sinds 1993-1994 is het aantal cursisten in de basiseducatie meer dan verdubbeld tot bijna 25 000 in het schooljaar 2002-2003.Meer cijfers in het ‘Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting – 2004’ - Universiteit Antwerpen – www.ua.ac.be/oases

HOGER ONDERWIJS

Examenbetwistingen niet laten aanslepenIedere student aan een hogeschool of een universiteit die niet akkoord gaat met een examenbeslissing kan vanaf nu een beroep doen op de Raad voor Examen-betwistingen. Dit is een nieuw administratief rechtscollege dat ervoor zorgt dat betwistingen over een examen niet onnodig lang aanslepen. De Raad voorziet in een snelle en duidelijke procedure waardoor studenten tijdig weten of ze hun jaar al dan niet moeten overdoen.Alleen als alle interne beroepsprocedures van de betreffende school uitgeput zijn of als een betwisting langer dan vijftien dagen aansleept, mogen studenten zich wenden tot deze Raad. De procedure van de Raad is vrij eenvoudig. Allereerst moet de student een verzoekschrift indienen bij de Raad. Daarna stelt het secretariaat van de Raad een dossier samen dat beide partijen kunnen raadplegen. Op een zitting kunnen beide partijen, eventueel bijgestaan door een advocaat, hun standpunten uiteen zetten. Tot slot deelt de Raad via een aangetekende brief de beslissing mee aan de beide partijen.Als een student toch niet akkoord gaat met een beslissing van de Raad, dan kan hij die beslissing nog altijd aanvechten bij de Raad van State. Lees de brochure ‘Raad voor Examenbetwistingen - Hoger onderwijs’ op www.ond.vlaanderen.be/ hogeronderwijs/pub/raadexamen.pdf

COLLECTIEVE ARBEIDSOVEREENKOMST

Minder werkdruk en planlast?De collectieve arbeidsovereenkomst 2003-2004 (CAO VII) voor het leerplichtonderwijs is ondertekend. Er komen maatregelen om vanaf volgend schooljaar werkdruk en planlast te verminderen.Personeelsleden van het gewoon en het buitengewoon secundair onderwijs kunnen dan niet meer verplicht worden plage-uren te presteren, tenzij die om organisatorische redenen noodzakelijk zijn en op billijke en doorzichtige wijze georganiseerd worden. De begroting voor het gewoon basisonderwijs krijgt een injectie van 8 miljoen euro. Dit bedrag kan dienen om bijkomende kinderver-zorgers en kleuteronderwijzers aan te werven. Het zou de werkdruk in de kleuterklassen doen afnemen. Bijkomende leermeesters LO zullen aan de ene kant de werkdruk van

de (kleuter)onderwijzers verlagen en aan de andere kant de fysieke conditie van de leerlingen verhogen. De overheid wil beter communiceren met de personeelsleden, zodat hun verplichtingen tegenover de overheid, inspectie en peda-gogische begeleidingsdiensten duidelijker worden. Een werkgroep, samengesteld uit de overheid en de vakorganisaties, zal concrete maatregelen uitwerken om de planlast te verminderen.Enkele scholen zullen regionale proeftuinen vormen. Daarin kunnen personeelsleden die minder dan tien werkdagen afwezig zijn wegens ziekte of nascholing vervangen worden.Het vaderschapsverlof wordt opgetrokken van vier naar tien werkdagen.

Bijwedden en vergoedingen, zoals de bijwedde voor bijzondere diploma’s of getuigschriften, worden geïncorporeerd in de weddenschalen. Zo kunnen ze meetellen voor de berekening van het pensioen.Komt er ook meer vakantiegeld? Voorlopig niet, maar de onderhandelingen over het optrekken van het vakantiegeld tot 92 procent van het maandloon moeten tegen einde mei afgerond zijn.

Lees de volledige overeenkomt op www.ond.vlaande-ren.be/nieuws/2005p/0204-cao.htm

Jongens hebben iets

meer leerachterstand

dan meisjes.

© L

UC D

AELE

MAN

S

Eerst een verzoek-schrift indienen bij de Raad voor Examen-betwistingen.

KLASSE NR.153 5

KLEUTERS

Met een ‘zwemouder’ het water in Kleuters gaan nog niet zwemmen. Ze doen aan ‘watergewenning’. Inge Symons, derdejaars-student kleuteronderwijs aan de Hogeschool Antwerpen, onderzocht in haar eindwerk de organisatie van de ‘watergewenning’ in 60 stedelijke kleuterscholen van Antwerpen.Van de bevraagde kleuterscholen doet 79 procent aan watergewenning, meestal met de kinderen van de derde kleuterklas. Het aantal lessen watergewenning verschilt. 88 procent van de kleuterscholen heeft één les om de twee weken. 10 procent gaat wekelijks naar het zwembad en 2 procent doet dat slechts een keer per maand.Niet alle kleuters gaan altijd mee naar het zwembad. Sommigen mogen niet mee van hun ouders. Die zijn overbezorgd en vrezen dat hun kleuter in het diepe water zal terechtkomen. Wie niet mee gaat wordt opgevangen in een andere kleuterklas. Eén school gebruikt hiervoor een ‘hotelklas’. Dat is een klas waar de kleuters naartoe gaan als de kleuterjuf afwezig is of als ze niet mee kunnen naar de watergewenningsles.Hoe lang duurt de les? Meestal vertoeven de kleuters effectief tussen 20 en 30 minuten in het water.Over de kwaliteit van het zwembad zijn de meeste scholen tevreden. Bijna 82 procent geeft geen grote of ernstige gebreken aan. Toch is 5 procent niet te spreken over de plaatselijke hygiëne. Voor zowat 3 procent is de drukke bezetting tijdens de schooluren een bron van ergernis. Eenzelfde percentage vindt de kleedkamers met aparte hokjes niet kleutervriendelijk. Sommige kleuterscholen uiten hun ongenoegen over niet-vrien-delijk zwembadpersoneel of een te klein zwembad.

62 procent van de kleuterscholen vindt een zwembad binnen een straal van minder dan 5 kilometer van de school. Voor 30 procent ligt dat al tussen 5 en 10 kilometer. De stad Antwerpen neemt de kosten voor het ver-voer en de inkom van het zwembad voor haar rekening.In 17 procent van de gevallen is de leerkracht LO verantwoordelijk voor de organisatie en de coördinatie. De kleuterjuf staat er voor 60 procent zelf voor in. In enkele gevallen gaan zowel de kleuterjuf als de leerkracht LO samen naar het zwembad. Op een privé-leraar of een zwemmeester wordt maar zelden een beroep gedaan. Meer dan driekwart van de 60 scholen roept de hulp in van de ouders. In de helft van deze scholen gaan de ouders mee als begeleider en zijn ze in het water meteen ook ‘zwemouder’.

BUITENGEWOON BASISONDERWIJS

Inspectie controleert onderwijsbeleid voor migrantenVanaf deze maand controleert de inspectie de scholen die lestijden onderwijsvoorrang kregen. De Vlaamse regering besliste in 1991 een bijkomende inspanning te leveren om de onderwijsachterstand van migrantenkin-deren weg te werken en hun integratie te bevorderen.Sinds het decreet op de gelijke onderwijs-kansen (GOK-decreet) bestaat het project onderwijsvoorrang alleen nog in het bui-tengewoon basisonderwijs. Scholen met allochtone leerlingen krijgen extra lestijden om een onderwijspraktijk uit te bouwen die rekening houdt met de taalachtergrond en de culturele verscheidenheid van de leerlingen. Volgens de regelgeving zal de inspectie de uitvoering van het aanwendingsplan con-troleren. Deze controle gebeurt door één inspecteur en duurt één dag.

SPORTDAGEN

Eén meer organiserenScholen kunnen dit schooljaar twee sportdagen organiseren, dus één meer dan vorige schooljaren. De schoolsportdag is een volwaardige schooldag die georganiseerd mag worden op maandag, dinsdag, donderdag of vrijdag. Eén van de twee schoolsportdagen mag worden opgesplitst in twee halve dagen, zodat ook de woensdagvoormiddag in aanmerking komt. Alle leerlingen nemen deel aan de activiteit onder leiding en toezicht van alle personeelsleden.Onderwijsminister Frank Vandenbroucke keurde het initiatief van de Stichting Vlaamse Schoolsport opnieuw goed. Vorig schooljaar deden meer dan 2 400 basisscholen en 500 secundaire scholen mee.De sportdag concreet uitwerken behoort tot de didactische autonomie van elke inrichtende macht binnen het pedagogisch project van de betrokken school. Zij kan wel samenwerken met het oudercomité, andere scholen, de gemeentelijke sportraad, lokale sportclubs enz.

De schoolsportdag is een volwaardige schooldag.

Meer dan driekwart van de kleuter-scholen roept de hulp in van de ou-ders voor de ‘watergewenningsles’.

© LUC DAELEMANS

© L

UC D

AELE

MAN

S

© KLASSE

6 KLASSE NR.153

Een golf van burgerzinBanda Aceh. Achsani Taqwim leest stripverhalen. Na de tsunami heeft hij ze te drogen gelegd. Scholieren uit de getroffen streek Banda Aceh in Indonesië bladeren wat in de leegte. Veel van hun leerkrachten zijn dood of vermist. De vloedgolf beschadigde of vernielde meer dan duizend schoolgebouwen. Vlaamse scholen met burgerzin engageren zich voor tsunami-projecten (zie p. 44).

Wanneer krijg je extra lestijden? In Lerarendirect, de gratis elektronische nieuwsbrief, vind je nog meer antwoorden. Surf naar www.lerarendirect.be en abonneer je meteen.

LEERLINGENVERVOER

STOP stelt stappen voorLeerlingen moeten veilig naar school kunnen. Dat is de boodschap van STOP (Stappen, Trappen, Openbaar vervoer en Privé). Naar school stappen of fi etsen is de beste keuze als dat veilig kan. Openbaar vervoer is de derde optie. Soms is de schoolbus de enige mogelijkheid.Een ‘taskforce leerlingenvervoer’ bereidt de uitvoering voor van een experiment met gratis busvervoer in het basisonderwijs. Dit experiment gaat over alle schoolnetten heen in gemeenten en regio’s waar er vraag naar is. Basisscholen kunnen vrijwillig deelnemen als ze er interesse voor hebben. Als ze dat wensen, mogen ze ook bepalen wanneer de school begint en eindigt. Er komt geen uniforme aanpak voor heel Vlaanderen. Ge-interesseerde basisscholen, lokale overheden en De Lijn kunnen vrij overleggen.De werkgroep onderzoekt ook de knelpun-ten in het busvervoer voor buitengewoon onderwijs. Tweederde van die leerlingen zit meer dan drie uur op de bus.

Leraar zijn is een erg gewaardeerd beroep. Dat blijkt nu ook uit nieuw

onderzoek. Toch voelen leraren zichzelf ondergewaardeerd en denken ze dat hun maatschap-pelijke status gedaald is. In de

maatschappij van vandaag wordt echter de rol van de school en de

leraar steeds belangrijker. Leraren dragen niet alleen kennis over, ze voeden ook op. Goed opgeleide en

gemotiveerde leerkrachten zijn dus prioritair. Dat is meteen een goede

reden voor de overheid om het beroep van leraar opnieuw aantrekkelijker te maken, zeggen de onderzoekers in ‘De roeping tot leerkracht’.Studenten van de lerarenopleiding komen uit alle lagen van de bevolking. Een kwart van hen komt uit een gezin waar vader of moeder in het onderwijs staat of gestaan heeft. Mannelijke (29 %) en allochtone (2 %) studenten zijn sterk ondervertegenwoordigd. 53 procent van de studenten volgde in het secundair een ASO-richting, 35 procent een TSO-richting, 9 procent een BSO-richting en 3 procent een KSO-richting.Waarom kiezen ze voor het beroep van leraar? Omdat ze graag met kinderen en jongeren omgaan en omdat ze graag willen lesgeven. Toch vinden ze ook de vakantie-regeling en de mogelijkheid om werk en gezin te combineren belangrijk. Hun loon

en loopbaanmogelijkheden vinden ze heel wat minder aantrekkelijk. Een leidinggevende functie interesseert ze slechts matig en een competitieve functie nog minder. Wie van de afgestudeerden in de lerarenopleiding buiten het onderwijs werkt, hecht wel meer belang aan competitiviteit, leidinggeven en autonomie. Beginnende leraren vinden hun job merk-baar zwaarder dan een vergelijkbaar beroep buiten het onderwijs. Toch is bijna niemand van plan eruit te stappen. Maar ze willen een vaste aanstelling, minder werkdruk en betere opvangmogelijkheden voor de eigen kinderen.

Wat kan de overheid doen? De maatregelen staan opgesomd in de brochure ‘De roeping tot leerkracht: een onderzoek naar de aantrekkelijkheid van het leerkrachtenberoep’ op www.ond.vlaanderen.be/ publicaties/2005/obpwo0102roepingtotleerkracht.pdf

ONDERZOEKLeraar: een aantrekkelijk beroep?

Bijna geen enkele beginnende leraar is van plan eruit te

stappen.

© L

UC D

AELE

MAN

S

© P

HOTO

SPIN

© BELGA

KLASSE NR.153 7

❡ Bij de buren ten zuiden van de taalgrens maakt onderwijsminister Marie Arena zich zorgen over de slechte prestaties van het Franstalig onderwijs. Volgens haar strategisch plan moet tegen 2013 het onderwijs er meer kwaliteit bieden, meer gelijke onderwijskansen creëren en effi ciënter zijn.

❡ Ruim meer dan de helft van de Vlamingen (55 %) vindt dat moslimvrouwen beter geen hoofddoek dragen op school of op hun werk. Volgens de enquête van Anti-Pest-Team-op-School is tegelijk de jongste jaren in onze samenleving de onverdraagzaamheid erg toegenomen. Dat vinden toch acht op tien Vlamingen.

❡ Het nijverheidstechnisch onderwijs is dringend aan herwaardering toe, vinden enkele schooldirecties. Jongeren tonen steeds minder belangstelling voor ‘harde’ studierichtingen, zoals houtbewerking, carrosserie of elektriciteit in TSO of BSO. Ouders doen vakopleidingen vaak af als tweederangsonderwijs. Intussen vind je almaar moeilijker gekwalifi ceerde vaklui.

❡ Leraar zijn is een ‘werkbare’ job, vindt 75 procent van het onderwijspersoneel. ‘Werkbaar’ houdt een kwaliteitsvolle job in, rekening houdend met werkstress, motivatie en leermogelijkheden. Hoewel 68 procent klaagt over stress is 90 pro-cent van het onderwijspersoneel gemotiveerd, leidt de Stichting Innovatie en Arbeid (STV) uit onderzoek af.

D E H E T E N A A L D

ARBEIDSONGEVALLENVerzekerd tegen agressie?«Leerling wilde mijn kop inslaan met een hamer». Met deze kop bericht een krant over agressie tegenover leerkrachten. In het artikel wijst de krant op het toenemende aantal leerkrachten dat een ‘verzekering tegen agressie’ neemt. Momenteel zijn dat er 26 200 of één op vijf leerkrachten, aldus de krant. In werkelijkheid is dat echter één op zeven. Er werken in totaal meer dan 182 000 mensen in onderwijs (bestuurs- en onderwijspersoneel en universiteiten inbegrepen).Naar eigen zeggen betaalt de verzekeraar elk jaar in tien tot twintig gevallen een schadevergoeding uit. Daarvan hebben er slechts een vijftal te maken met agressie. Alles bij elkaar gaat het dus over amper 0,08 procent van de verzekerden die een schadevergoeding uitbetaald krijgen.Verder vermeldt het artikel een stijging met 30 procent van het aantal arbeidsonge-vallen. Volgens de regelgeving kan een personeelslid een voorval van agressie slechts aangeven als arbeidsongeval als het een fysiek letsel nalaat. In reële cijfers blijft het aantal arbeidsongevallen die het gevolg zijn van agressie al vijf jaar lang stabiel tussen 30 en 40. Dat is 0,02 procent op het totaal aantal personeelsleden in onderwijs. Dit percentage is slechts een indicatie, want het departement Onderwijs meldt dat het geen systematisch overzicht heeft van de gevallen van agressie van leerlingen tegen leerkrachten. Scholen zijn namelijk niet verplicht deze gevallen kenbaar te maken aan het departement.Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de agressie in het Vlaams onderwijs erg beperkt blijft. En de Vlaamse leerkracht is zeker niet bang. Agressie komt op school voor, zoals in de rest van de samenleving. Maar blijkbaar is elk incident voor de pers meteen belangrijk genoeg om een reportagewagen rechtstreeks naar de Schoolstraat te sturen.

VOEDINGSuikerbommen werenFrisdrank en snoep zijn sinds begin dit jaar taboe in alle kleuter- en lagere scholen in Brussel en Wallonië. Dit is een maatregel in de strijd tegen obesitas. Uit onderzoek blijkt immers dat te veel kinderen te dik zijn. Het weren van de zogenaamde suikerbommen moet kinderen bewust leren kiezen voor gezonde voeding.Vanaf 1 september dit jaar verdwijnen in de Waalse secundaire scholen de snoep- en frisdrankautomaten. In Vlaanderen is er op dit moment geen sprake van een verbod. Onderwijsminister Vandenbroucke vindt dat de scholen zelf moeten beslissen of ze frisdrank- en snoepautomaten willen op school of niet. In Vlaanderen staan in nauwelijks 7,5 procent van de basisscholen drankautomaten en in slechts 0,8 procent snoepautomaten. Drie op vier secundaire scholen echter hebben een drankautomaat en een op vier biedt tussendoortjes aan via een snoepautomaat.

Vlaamse scholen beslissen zelf of ze fris-drank- en snoepautomaten willen.

© L

UC D

AELE

MAN

S

© L

UC D

AELE

MAN

S

© L

UC D

AELE

MAN

S

© K

LASS

E

Incident op school? De reportagewagen staat klaar.

8 KLASSE NR.153

Vlaamse leerlingen

Kunnen mannen echt beter kaartlezen dan vrouwen? Welke leerlingen kunnen goed om met een woordenboek, een da-tabank? En lukt dat beter in een middenschool dan elders?

In opdracht van de minister van onderwijs nam een onderzoeks-team uit Leuven bij bijna 6 000 tweedejaars uit 122 secundaire scholen proeven af voor de eindtermen informatieverwerving en -verwerking. Hun rapport ligt nu voor.

© Z

EFA

Voor welke vakken moeten leerlingen informatie kunnen verwerven en verwerken? Voor Nederlands, geschiedenis, aardrijkskunde, technologische opvoeding, wiskunde, na-tuurwetenschappen. En voor leren leren. En ook daarbuiten. Veel mogelijkheden om te oefenen dus. Zijn de leerlingen er dan ook goed in? Zesduizend tweedejaars legden in mei vorig jaar toetsen af om te bewijzen in hoever ze de eindtermen halen. Eindtermen zijn minimumdoelen die de overheid aan scholen oplegt. Ze omvatten de leerinhouden die leerlingen aan het eind van - in dit geval - de eerste graad secundair onderwijs moeten beheersen. De resultaten van deze peiling staan in een nieuw onderzoeksrapport. Ze zijn niet op alle vlakken positief.

KLASSE NR.153 9

Woordenboeken en databanken: geen probleemVoor naslagwerken raadplegen haalt meer dan driekwart van de leerlingen de eindtermen: de grote meerderheid vindt duidelijk zijn weg in woordenboeken, databanken, audiovisuele media, registers, atlassen, inhoudstafels enz. Dat is dus goed nieuws. Maar als het erop aankomt plannen, tekeningen en kaarten te kunnen lezen en interpreteren haalt slechts 57 procent de eindtermen. En met tabellen en grafi eken kunnen leerlingen bovendien nog minder goed overweg. Hiervoor haalt slechts de helft van alle Vlaamse leerlingen de eindtermen.

Percentage leerlingen dat de eindtermen haalt

naslagwerken raadplegen 77 %tabellen en grafi eken raadplegen 50 %plannen, tekeningen en kaarten raadplegen 57 %

Wat bepaalt hoe makkelijk leerlingen deze eindtermen halen? Zijzelf vooral, met hun eigen kennis, vaardigheden en achter-grond. De basisoptie die ze kiezen (klassieke talen, moderne wetenschappen, technische opties…) speelt ook een belangrijke rol. Minder essentieel zijn de klas, de school en het verschil jongen-meisje. Lees p. 10-11 voor meer cijfers en duiding.

morsen met informatie

10 KLASSE NR.153

«De waterval begint al in de eerste graad»«De waterval begint al i

In mei vorig jaar legden 6 000 leerlingen tests af om te tonen hoe goed ze informatie verwerven

en verwerken. Een onderzoeksteam o.l.v. Rianne Janssen (KULeuven) analyseerde de resultaten en stelde het eindrapport op.

Wat voor opgaven kregen de leerlingen in deze peiling? Worden die ook gepu-bliceerd?RIANNE JANSSEN: «Ze moesten bijvoorbeeld aangeven bij welk trefwoord ze in een woordenboek de betekenis van een woord als ‘gesublimeerd’ zouden opzoeken. Van een werktekening over de plaatsing van een keukenkraan moesten ze afl eiden hoe breed het gat in het aanrecht moest zijn om de kraan te kunnen plaatsen. Uit een tabel in een reisbrochure moesten ze een geschikte kampeerplaats selecteren... De precieze opgaven uit het onderzoek blijven geheim, want ze moeten bij een volgende peiling opnieuw kunnen worden gebruikt. Dan zal ook duidelijk worden hoe leerlingen voor deze eindtermen evolueren. Scholen krijgen dit schooljaar nog wel een brochure met voorbeeldopgaven.»De resultaten zijn niet echt positief. Met naslagwerken raadplegen valt dat mee, maar tabellen, grafi eken, plannen en kaarten spelen de leerlingen duidelijk parten. Is daar een uitleg voor?RIANNE JANSSEN: «Leerkrachten, begeleiders en onderwijsdeskundigen die meewerkten aan het onderzoek, geven verschillende verkla-

ringen. Zo wordt op school in het algemeen meer nadruk gelegd op kennis dan op het kunnen toepassen van die kennis. In de klas wordt nog altijd veel meer gedemonstreerd dan ingeoefend. Naslagwerken raadplegen wordt klassikaal het meest ingeoefend (van-daar de hoogste scores), tabellen en grafi eken raadplegen het minst (vandaar de laagste). Plannen, tekeningen en kaarten raadplegen zijn vaardigheden die leerlingen meer buiten de les dan in de lessen zelf oefenen. Ten slotte zijn deze eindtermen nogal vernieuwend voor de eerste graad. Vroeger kwamen dergelijke vaardigheden meer aan bod in de hogere graden. Mogelijk hebben ze nog wat tijd nodig om in resultaten van de eerste graad weerspiegeld te worden.»Hangt het er niet vanaf in welke school een leerling zit?RIANNE JANSSEN: «Ja en nee. In deze peiling komen vooral de autonome middenscholen en de scholen met ASO-bovenbouw, de scholen uit het vrije net en plattelands-scholen er goed uit. Zo doen leerlingen uit scholen die in de tweede en derde graad alle onderwijsvormen aanbieden het voor grafi eken, tabellen raadplegen en kaarten, tekeningen, plannen raadplegen minder goed

«WAT WE MOETEN EN WAT WE KUNNEN DOEN»

Hoe denken leerkrachten, directeurs, begeleiders en beleidsmakers erover? Op 2 februari jl. keken ze samen naar de voorstelling van de resultaten. Enkele reacties:

De impact van basisopties: te groot?«Dat een groot deel van de verschillen tussen de leerlingen verklaard wordt door de basisopties die ze in de eerste graad kiezen vind ik verontrustend. Het resultaat zou moeten zijn dat de verschil-len juist niet zo groot zijn. Dit toont aan dat het ‘watervalsysteem’ dan al speelt.» (Luc Heyerick, kabinetsmedewerker)

Vakoverschrijdende eindtermen: te veel, te vaag?

«Als men de vakoverschrijdende eindtermen concreter gaat formuleren, dan wordt het moeilijk om een link te leggen naar de bovenbouw. Dan geloof ik meer in overleg over de invulling ervan. De vakoverschrijdende eindtermen zijn van belang voor de hele school: wie rekruteer je en waar wil je naartoe?» (Iréne Indemans, pedagogisch coördinator)

«Vakoverschrijdend werken lukt wel, als je creatief bent. We werken al twee jaar klas- en vakdoorbre-kend. We geven les in thema’s. Het probleem is dat de leerlingen nog in vakken denken, meer nog dan de leerkrachten. Onze aanpak vraagt veel werk en leerkrachten hebben veel begeleiding en coaching nodig, maar het enthousiasme en de motivatie zijn groot.» (Robert Vergauwen, schooldirecteur)

Tabellen en grafi eken: te abstract voor veertienjarigen?

«Pas als je vertrekt van levensechte situaties, kom je tot goede resultaten. Leerlingen een curve laten opstellen bij het koken van water is echt niet moeilijk. Maar vaak blijven tabellen en grafi eken in het abstracte hangen.» (Rudy Rydant, pedagogisch adviseur op rust)«Het ontbreken van die functionele aanpak is ook een probleem in het basisonderwijs. De mindere resultaten van een peiling over meten in het zesde leerjaar tonen dat ook aan. Leerkrachten weten wel wat in een handleiding staat, maar als je vraagt hoe ze die inhoud overbrengen naar de leefwereld van de kinderen blijft het dikwijls stil.» (Jan Ghyselen, inspecteur basisonderwijs)

Eindtermen informatieverwerving en - verwerking: te hoog gegrepen?

«Leerlingen - ook 14-jarigen - hebben deze vaar-digheden nodig om levenslang te kunnen leren en om goed te kunnen functioneren in de informatie-maatschappij. Bovendien gaat het om eindtermen die in verschillende vakken aan bod komen.» (Rita Dunon, Dienst voor Onderwijsontwikkeling)

De leraar: waar zijn de eindtermen?«De resultaten van de peiling geven aan dat je de zwakke scores voor de eindtermen niet op de rug van één leerkracht kan schuiven. Deze eindtermen zitten in zoveel vakken verweven dat het de taak van iedereen is ze te realiseren.» (Rianne Janssen, onderzoeker)«Uit een enquête in onze school blijkt dat 98 procent van de leerlingen een pc hebben met internetaansluiting. Leerlingen beschikken dus over middelen, maar wat doen ze er mee? Onze school werkt al drie jaar met een traject interactieve werkvormen. De leerkrachten werken allemaal concrete, functionele opdrachten uit. Dat maakt bouwen aan vaardigheden minder een probleem.» (Paul Maes, schooldirecteur)

Rianne Janssen: «Het is niet omdàt een leerling Latijn volgt, dat hij deze eindtermen makkelijker haalt.»

© K

LASS

E

KLASSE NR.153 11

«De waterval begint al in de eerste graad»l in de eerste graad»

dan leerlingen uit autonome middenscholen. Leerlingen uit scholen met een TSO-, BSO-, KSO-bovenbouw halen moeilijker de eind-termen voor naslagwerken raadplegen dan leerlingen uit autonome middenscholen. Voor alle eindtermen halen meer leerlingen van scholen uit het vrije net de eindtermen dan leerlingen uit het offi ciële net. En plattelands-scholen doen het telkens beter dan scholen in stedelijk gebied. Ten slotte springen op provinciaal niveau de minder goede prestaties van Limburgse leerlingen in het oog. Ook Vlaams-Brabantse leerlingen scoren minder goed. Maar al bij al zijn die verschillen niet zo doorslaggevend. Bij het peilingsonderzoek konden we bovendien geen rekening houden met verschillen qua instroom tussen scholen. Als je die verrekent, valt bijvoorbeeld het verschil tussen de netten weg.»De percentages zijn gemiddelden voor alle Vlaamse leerlingen. Wat bepaalt het meest of de leerlingen deze eindtermen halen?RIANNE JANSSEN: «De leerling zelf, daar moet je niet aan twijfelen. De verschillen tussen klassen en scholen zijn vooral terug te brengen tot de verschillende basisopties die de leerlingen volgen. En dat zou op zijn beurt te maken

kunnen hebben met de eigenschappen en achtergrond van de leerlingen zelf. Zo is het best mogelijk dat vooral leerlingen met wat meer cognitieve vaardigheden, en/of leerlingen met een betere sociaal-economische situatie of hoger opgeleide ouders het beter doen voor deze toetsen. Het is dus zeker niet omdàt leerlingen Latijn of industriële wetenschappen volgen, dat zij deze eindtermen makkelijker halen. Ze slagen daarin, omdat ze er intrinsiek beter voor gewapend zijn. En daarom kozen ze allicht ook klassieke talen of industriële wetenschappen als basisoptie.»Een Amerikaans onderzoeksteam scande onlangs de hersenactiviteit van mannen en vrouwen bij taalgebruik, kaartlezen enz. Volgens hun gegevens kunnen mannen inderdaad beter kaartlezen dan vrouwen. Vrouwen zijn dan weer beter in taal. Merk je daar wat van in dit peilingonderzoek?RIANNE JANSSEN: «Toch wel, ja. Meisjes en jongens kunnen even goed tabellen en grafi e-ken raadplegen. Op dat punt staan ze gelijk. Maar iets meer meisjes dan jongens halen de eindtermen voor informatie opzoeken in een woordenboek, atlas, website of omgaan met inhoudstafels en registers (79% tegenover

75%). En duidelijk meer jongens dan meisjes halen de eindtermen voor plannen, tekeningen en kaarten raadplegen: 64 procent tegenover 50 procent. Het cliché dat mannen beter kunnen kaartlezen dan vrouwen wordt op dit niveau al bevestigd. Blijkbaar hebben jongens een beter ruimtelijk inzicht dan meisjes. Maar meisjes vinden dus wel iets beter informatie terug in naslagwerken.»

- Peiling informatieverwerving en -verwer-king in de eerste graad van de A-stroom in het secundair onderwijs, R. Janssen, B. Luyten, D. Van Nijlen en J. Van Damme – Leuvens Instituut voor Onderwijsonderzoek KULeuven. De peiling werd uitgevoerd in op-dracht van het departement Onderwijs. Een synthese vind je op www.ond.vlaanderen.be/dvo/peilingen/secundair/index.htm

- En wat denk jij? Zijn sommige eindtermen te moeilijk of zijn ze al bij al best haalbaar? Waarom vallen de resultaten tegen? Hoe be-langrijk zijn de eindtermen voor informatie-verwerving en -verwerking? Surf naar www.klasse.be/forum en geef je mening.

«We moeten leerkrachten opleiden om anders te gaan werken. Dat houdt in dat we ook naar de lerarenopleiding moeten kijken. Uit de resultaten van de peiling blijkt dat niet de scholen verschil-len qua vernieuwing, maar wel de leerkrachten.» (Luc Heyerick)

Eindtermen: wat gaat er veranderen?«We weten dat scholen tijd nodig hebben om de eindtermen te integreren. Daarom zullen we niet zomaar aan de eindtermen sleutelen. Eventuele aanpassingen kunnen alleen na evaluatie. Daarvoor dienen deze peilingen. Voor de vakoverschrijdende eindtermen zijn er heel wat spelers op maatschap-pelijk vlak. Er is vraag vanuit de bedrijfswereld (ondernemingszin), vanuit het gerecht enz. om ze nog uit te breiden. Maar er zijn grenzen aan de groei. Een verduidelijking en een verkleining van de vakoverschrijdende eindtermen is zeker wenselijk.» (Roger Standaert, directeur Dienst voor Onderwijsontwikkeling)

KAARTEN EN GRAFIEKEN: MOEILIJK!Naslagwerken: 77 procent. Plannen en kaarten: 57 procent. Tabellen en grafi eken 50 procent… Telkens gemiddelden die grote verschillen verber-gen. Die uiten zich het sterkst in de verschillende basisopties die de leerlingen in de eerste graad kiezen. Zo kunnen zo goed als alle leerlingen met basisoptie klassieke talen woordenboeken, atlas-sen, registers... raadplegen. Ze staan ook aardig hun mannetje met tabellen, grafi eken, plannen, kaarten… Vier op vijf haalt de eindtermen. De ‘latinisten’ staan daarmee in schril contrast met de leerlingen die technische opties kiezen. In deze groep haalt geen twee op drie de eindtermen voor naslagwerken raadplegen. Voor de andere twee eindtermenclusters liggen de scores nog lager. Slechts iets meer dan een kwart haalt de

eindtermen voor tabellen en grafi eken hanteren. Amper een derde ten slotte haalt de eindtermen voor plannen, tekeningen en kaarten raadplegen. Tussen beide groepen in scoren de leerlingen met optie moderne wetenschappen ongeveer zoals het algemene gemiddelde. Opvallend goed scoren wel de leerlingen met basisoptie ‘industriële wetenschappen’, een technische optie. Maar opnieuw gaat het hier om gemiddelden waarachter grote verschillen schuil gaan. Zo zijn er ook in de groep van technische opties leerlingen die sterk presteren, net zoals sommige leerlingen met basisoptie klassieke talen zwak uit de hoek komen. En het zijn wellicht vooral de achtergrond en de capaciteiten van de leerling zelf die zijn score bepalen.

Percentage leerlingen dat de eindtermen haalt, opgesplitst per optiegroepklassieke talen moderne

wetenschappentechnische opties

naslagwerken raadplegen 97 % 81 % 57 %

tabellen en grafi eken raadplegen 78 % 53 % 27 %

plannen, tekeningen en kaarten raadplegen 85 % 58 % 34 %

12 KLASSE NR.153

clamefolder, maar in haar ogen heb ik het al gemaakt.»Hoe komt het dan dat zo weinig al-lochtonen doorstoten naar het hoger onderwijs?Halit: «De taal is het allergrootste probleem. In de eigen groep leer je geen Nederlands. Je moet daar uit breken. Maar wie heeft daar de moed voor en wie krijgt daar ook de kans voor? Soms denken ze dat ze Neder-lands kennen, maar het blijft een beperkte woordenschat. Gisteren moest ik nog aan een vriend uitleggen wat ‘gefrustreerd’ betekent. Ik zei ‘teleurgesteld’ maar ook dat begreep hij niet. Onze ouders lezen geen sprookjes voor, wij gaan niet naar de bibliotheek enz. We beginnen sowieso met een grote achterstand en daar hebben de meesten zich bij neergelegd.»Jij hebt dus gewoon meer ambitie? Je

wil bijvoorbeeld dokter worden.Halit: «Vraag aan elk kind van tien jaar in Turkije wat hij wil worden. Negen van de tien zullen antwoorden: ‘dokter’. Dat is gewoon een synoniem voor een beroep met een hoog aanzien. De waardigheid van een job is in onze cultuur heel belangrijk. Ik wist vroeger ook niet eens dat je daarvoor biologie en anatomie moest kennen. Ambitie is nu omgezet in echte interesse.»Ondertussen heb je zelfs al een lijk gezien en harten aangeraakt.Halit: «Ik volg speciale geneeskundedagen voor laatstejaars. Lijken in formol, echte harten, eigen bloedonderzoek… het hoort er allemaal bij. We krijgen er al enig inzicht in DNA, genen, ziekenzorg enz. Daardoor weet ik het zeker: dit is iets voor mij. Som-migen hebben al afgehaakt toen ze zichzelf een prik moesten geven.»

� www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs De wereld van hoger onderwijs verkennen

«Als je een jonge olifant aan een dikke paal bindt, kan hij zich niet lostrek-

ken. Als hij dan groot is en nog altijd aan die paal hangt, vergeet hij soms dat hij sterk genoeg is om zich los te trekken. Zo gaat dat ook met veel jonge Turken», zegt Halit Topal (17). Hij zit in het laatste jaar ASO (Latijn-Wetenschappen) en gaat volgend jaar geneeskunde studeren. Waar zit de jonge olifant in hem?

Ben jij in het Nederlands opgevoed?Halit: «Helemaal niet. In de kleuterklas zaten we met 100 procent Turken samen. Toen ik in het eerste leerjaar kwam, zei de leraar ‘doe het licht aan’ en ik wist niet wat hij zei. Mijn zus was al blijven zitten in het eerste leerjaar omdat ze de taal niet kende. Ik wilde niet dat mij hetzelfde zou overkomen, maar het is niet makkelijk om Nederlands te leren als je geen Nederlandstalige vrienden hebt.»Jullie zijn naar een andere gemeente verhuisd toen je 9 jaar was.Halit: «Ja, en zo ben ik ook in een andere school terechtgekomen. Er zaten maar heel weinig Turken. Ik moest Nederlands spreken. En mijn vrienden verbeterden me constant. Turken hebben veel problemen met hulp-werkwoorden, de/het, die/dat, zijn/haar. In het Turks werkt dat anders. Latijn of Frans leren is voor ons eigenlijk makkelijker. Nu ben ik blij dat ze me blijven plagen en met uitzonderingen bestoken. Daarstraks deden ze me weer twijfelen. Is het nu de of het plafond?»Op vele speelplaatsen staan de alloch-tonen samen in wat dan ‘Klein Turkije’ of zo heet.Halit: «Dat is bij ons ook zo. Het is altijd veiliger om in je eigen taalgroep te duiken. Ze spreken over andere onderwerpen. Tur-ken praten meestal over wat ze zelf hebben meegemaakt. De anderen hebben het meer over muziek, fi lms, festivals, uitgaan enz. Dan komt er een leraar tegen de Turken zeggen: ‘Allez, kom, integreer eens met de anderen’. Maar dat gaat zomaar niet. Het is alsof je tegen gabbers zou zeggen: ‘Ga eens met de skaters praten’.» Hebben jouw ouders je meer gestimuleerd dan andere Turkse ouders?Halit: «Nee. Alle Turkse ouders stimuleren hun kinderen tot en met. Ze zijn er zich heel goed van bewust dat je moet leren, dat je de taal moet kennen enz. om ergens te geraken. Aan preken hebben wij echt geen gebrek. De familie, de buren, ze doen niet anders. En als je het goed doet krijg je ook voortdurend complimenten. Ze zijn daar trots op. Daarstraks wees er thuis nog een buurvrouw bewonderend naar een brochure van de universiteit. Dat is gewoon een re-

Als de jonge olifant gaat studerenstuderen

Halit Topal: «Lijken in formol, echte harten, eigen bloedonderzoek… het hoort er allemaal bij.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

KLASSE NR.153 13� www.dream-it.be ‘Leer jezelf kennen!’ - Dream Day: verder studeren of gaan werken?

Waarop heb je je studiekeuze geba-seerd?Halit: «Niet op allerlei goede raad, info-bundels en studieadviezen. Dat werkt niet. Jonge mensen willen het gevoel hebben dat ‘ze doen wat ze zelf willen’. Mijn be-langrijkste basis is mijn eigen interesse. Ik had wel iets aan die ‘zelftests’ die we kregen, vooral omdat we ze thuis vrijblijvend konden invullen. Daarnaast leg ik mijn capaciteiten. Daarvoor zijn leraars wel belangrijk. Ze kun-nen je stimuleren en in jezelf laten geloven, in plaats van alleen op je fouten te wijzen. Als je dan uiteindelijk voor een bepaald beroep kiest, moet dat ook dankbaar en waardig zijn. En je moet weten of je het jarenlang zal aankunnen. Pas op de laatste plaats kijk ik naar wat ik ermee ga verdienen en of er

toekomst inzit. Ik heb nu pas gelezen dat de helft van de huisartsen ouder is dan vijftig jaar, dus dat zit wel goed.»Je wil niet meteen snel geld verdienen?

Halit: «Gelukkig zeggen mijn ouders ook dat dat niet het belangrijkste is en dat ze me zo lang mogelijk zullen sponsoren. En in onze klas moedigen we elkaar ook

aan. We zijn echte maatjes.»Denk je dat je gaat slagen?Halit: «Ik ga elke dag de lessen volgen, notities bijhouden en er hard voor werken. Ik heb het gevoel dat ik de basishouding heb en dat ik het wel aankan.»Geen schrik van racisme?Halit: «Dat heb ik eigenlijk nog nooit echt meegemaakt. Ik leef ook anders dan mijn klasgenoten. Die hebben bijvoorbeeld nooit

hun identiteitskaart bij zich. Ik zou niet zonder pas durven buitenkomen. De fl ikken hebben hem al zo vaak gevraagd. Als er ergens iets fout loopt, zullen ze eerst naar mij kijken en dan pas naar mijn autochtone vrienden. Daar leer je mee leven.»Met welke vragen over hoger onderwijs zit je nu nog?Halit: «Heel concrete: hoeveel uur les heb je precies per week, heb je de woensdag-namiddag nog vrij, hoeveel taken moet je maken, hoe controleren ze of je in de les bent, worden die profs zelf ook gecontro-leerd op hun eerlijkheid? Ik ga niet zomaar eens een jaartje iets proberen. Ik wil er echt doorgeraken. Van de eerste keer. Dat moet lukken.»De olifant voelt zich sterk genoeg.Halit: «Ofwel breekt de ketting ofwel de paal.»

HOE STELLEN DOCENTEN VRAGEN?«Zeker in het eerste jaar aan de hogeschool moet je zoveel doen, zoveel uren les volgen, zoveel opdrachten afwerken, dat je het niet meer ziet zitten», vertellen Nele (19) IAJ 1ste architectuur en Kim (20) 2de architec-tuur in de Henri Vandevelde Hogeschool Antwerpen. «In het eerste jaar zitten we met 260. Je krijgt er geen zicht op of je wel goed bezig bent», zegt Nele. «Dit jaar organiseert onze studentenraad een ‘peter/meter-schap’ voor de beginners om ze wegwijs te maken in de hogeschool. Ik heb mijn medestudenten en mensen die al een jaartje hoger zitten beter leren kennen en tegelijk krijg ik de verantwoordelijkheid om jonge, beginnende studenten wegwijs te maken. Heel tof», vindt Kim. «Ze vragen hoe de docenten zijn, welke werkjes je gemaakt hebt, op welke manier de docenten vragen stellen op een examen, hoe je op die ideeën voor dat ontwerp gekomen bent. Ze kijken naar jou op, zoals jij zelf naar die van de hogere jaren opkijkt.»

WAAR WAT STUDEREN?De meest complete informatie over afstudeerrichtingen, studiegebieden, opleidingen en instellingen in hoger onderwijs vind je op de website van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie: www.hogeronder-wijsregister.beOok uitleg over de nieuwe bachelor- en masteroplei-dingen is daar te lezen.studeren

«Ofwel breekt de ketting ofwel

de paal»

Halit Topal: « Je moet uit je eigen groep breken.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

HOE DIK ZIJN DE CURSUSSEN?Suzanne (18) zit in het zesde jaar Economie-Moderne talen. Ze doet in-tensief aan competitiezwemmen. Wat ze gaat studeren? Kinesitherapie is al afgevoerd wegens te dikke cursussen. Psychologie blijft nog over, maar daar heeft ze nog geen cursussen van gezien. Voor dat vak kan ze zich wel motiveren, denkt ze, hoewel veel studeren niet echt haar ding is.«Ze weten meestal helemaal niet wat ze willen studeren, staren zich blind op hun punten en kiezen zo maar een studierichting», zegt Monique Staessens. Zij is Soho-coördinator in het Lyceum van Mechelen. Voor het schoolteam coördineert ze de begeleiding van de studiekeuze vanaf het derde jaar tot de Soho-overgang. «Van bij het begin betrekken we de ouders erbij. We merken het verschil als de leerlingen steun krijgen van thuis uit. Als de leerlingen in het vijfde jaar zitten, brengen we een bezoek aan een universiteit. Ze kunnen dan bijvoorbeeld een college bijwonen in een aula en ze kunnen vragen stellen. Dat doen ze honderduit: over het examensysteem, het leven op kot, de dikte van de cursussen.»

ConfrontatieMonique Staessens: «In het zesde jaar organiseren we twee meeloopdagen. Jongeren die willen gaan werken na hun zesde kunnen twee dagen in een bedrijf meelopen en vragen wat ze van een beginner verwachten. Wie wil verder studeren, kan in de richting die hem interesseert proeven van het leven aan de hogeschool of universiteit. De jongeren kiezen zelf iemand met wie ze willen meelopen. Dat kan een oud-student van de school zijn of iemand die al in de praktijk staat. De overstap van secundair naar hoger onderwijs blijft immens groot. Wij leggen vooral de klemtoon op kunnen en niet zozeer op kennen. Maar als onze leerlingen dan in hoger onderwijs zitten, worden ze geconfronteerd met heel veel tekst.»

14 KLASSE NR.153

Gehoord in de lerarenkamer: Adviezen van het Oeso-onderzoeksteam:

- Eddy (37): «Ik verdien in het onderwijs onge-veer 170 euro netto minder per maand dan in de fabriek. Daar staat tegenover dat ik vroeger thuis ben en meer vakantie heb.»

- «De ervaring die leraren buiten de school opdeden brengt nieuwe ideeën en energie in de school. Daar mag best een extra verloning tegenover staan.»

- Tine (26): «Dit is mijn derde schooljaar. Naast lessen voorbereiden en toetsen verbeteren moet ik zwemgeld inzamelen, fruit uitdelen, spaargeld inschrijven voor bosklassen enz.»

- «Jonge leerkrachten moeten wat ontzien worden. Zo zullen ze meer plezier krijgen in lesgeven en allicht ook overwegen om in het onderwijs te blijven.»

- Julienne (45): «26 leerlingen in één klas. Een derde spreekt geen Nederlands thuis. Ik moet psycholoog, pedagoog en hulpverlener zijn. En nog les geven ook. Hoe doe ik dat?»

- «Gebruik de middelen op een andere manier: geef scholen die het nodig hebben extra ondersteuning. Haal die bij scholen die niet in een probleemgebied liggen.»

- Liesbeth (24): «Krijgen leerkrachten en directies nu ook een rapport? En zal ik ooit vast benoemd kunnen worden?»

- «Geef leerkrachten een vast contract maar evalueer ze om de vijf of zeven jaar. Op die manier zullen hun creativiteit en professio-naliteit gestimuleerd worden.»

- Peter (33): «Ik zou wel willen lesgeven maar als ik in de nijverheid werk heb ik meer doorgroeimogelijkheden.»

- «Je kan leerkrachten met extra kwalifi caties een verloning geven die daarmee overeen komt. De juiste mensen aantrekken en een degelijke selectie doorvoeren is noodzakelijk.»

- Julien (51): «Kleinere klassen, meer loon, extra begeleidend personeel voor moeilijke klassen. Wie gaat dat betalen?»

- «De middelen zijn er maar ze moeten an-ders verdeeld worden. Men denkt te veel in termen van netten. De nascholingen blijven bijvoorbeeld meestal netgebonden.»

- Sofi e (27): «Elke avond nog verbeteren, punten intikken, lessen voorbereiden. Ik wou dat ik ook kon thuiskomen en gedaan had met mijn werk.»

- «De infrastructuur op school is er niet op voorzien om alle leraren hun schoolwerk op school te laten uitvoeren. Hier is een investering nodig.»

Het onderwijs in Vlaanderen krijgt een goed rapport. «Ik kom graag naar Vlaanderen», zegt Paulo Santiago, voorzitter van de Oeso-commissie, die het Vlaams onderwijs onder de loep nam. «Ik hou van de open sfeer

die hier heerst. Scholen zetten hun deuren wijd open, willen graag deelnemen aan de discussie, waarbij ze met gemak zelfkritisch blijven.» Hoe zeer het rap-

port positief is over het Vlaamse onderwijssysteem, de Oeso formuleert ook enkele aanbevelingen. Zo stelt ze de vaste benoeming in vraag.

Vaste benoeming in vraag?

� De Oeso (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) onderzocht in 25 landen hoe je effectieve leerkrachten aantrekt, bijschoolt en behoudt. Je leest het hele rapport over Vlaanderen op www.ond.vlaanderen.be/pdf/OESO_studiedag_20050125/expertenrapport.pdf

Onderwijs in Vlaanderen krijgt pluspunten voor:- De sterke band tussen de scholen

en de gemeenschap. Hoe meer mensen bij de school betrokken worden, hoe beter de school er van wordt.

- De fl exibele mogelijkheden om deeltijds te werken.

- De verschillende manieren om leerkracht te worden, ook na een carrière in de nijverheid.

- Een duidelijke profi elbeschrijving. In tegenstelling tot de meeste landen, weet de Vlaamse leraar wat hij verondersteld is te kennen en te kunnen.

- De verschillende verlofstelsels, waarbij leraren tijdelijk en/of ge-deeltelijk even kunnen uitstappen of iets anders doen.

- Een groot welbevinden bij leraren, omdat ze drijven op enthousi-asme, engagement en gevoelig zijn voor de behoeften van hun leerlingen.

Oeso: «Flexibele lestijden en fl exibele lonen» Flexibele leerkrachten?

© L

UC D

AELE

MAN

S

Beslissingen van het beleid: Minister van onderwijs Frank Van-denbroucke heeft een aantal van de aanbevelingen van de Oeso al in zijn beleidsplan opgenomen. Hij wil zeker niet raken aan de vaste benoemingen maar ziet een differentiatie in taken en functies wel zitten. Daardoor kunnen leraren gedurende een pe-riode bijvoorbeeld graadcoördinator, stagebegeleider of mentor van jonge leerkrachten zijn.

➜ Gratis naar de Bozar Studios p. 16

➜ Woeps! De Jeugdboekenweek p. 19➜ 175 jaar «Made in Belgium» p. 21➜ Zwijg en zit stil! De leerlingenkaart p. 23

16 KLASSE NR.153

Legende� = Algemeen� = Basisonderwijs� = Secundair onderwijs� = Hoger onderwijs

Tentoonstelling 2. René Magritte en de fotografi eZin om te gluren in het privé-leven van René Magritte? 330 foto’s uit zijn privé-archief vertellen je meer over zijn leven, zijn familie, zijn beginjaren, de ontmoeting met Georgette (zijn vrouw en enig model), vakanties en vrienden. Ook voor een lens blijft Magritte de auteur van zijn eigen mise-en-scène. Als hij poseert voor binnen- en buitenlandse fotografen, zoekt hij het ongewone en het schokkende. Nochtans geven zijn schilderijen andere indrukken...

Van Horta tot Horta (volw. en 12+)

Hoe fl ikte Victor Horta het toch om van een ovale zaal toch een akoestisch hoogstandje te maken? Waarom ligt de grote concertzaal zo diep verzonken? Wat is zo typisch aan art nouveau? Het architecturale meesterwerk van meester Victor Horta onthult zijn geheimen. De gidsen loodsen je tijdens een rondleiding door een wirwar van ruimten en gangen. Een niet-alledaagse kijk achter de schermen van het Paleis voor Schone Kunsten. Liefst niet verloren lopen…

Studio België (6-12 j.)Vader, moeder en tieners naar de tentoonstellingen, tijd voor het jongere geweld. In de knusse Studio België, midden in het tentoonstellingsparcours, gaan kinderen (6-12 j.) anderhalf uur lang creatief aan de slag in de voetsporen van Belgische kunstenaars als Magritte, Panamarenko en Fabre: plasticinemonsters boetseren, modepoppen kleden, zelfportretten maken in de fotoca-bine of de vreemdste machines bouwen met papier en kleefband... De hele dag vangen begeleiders de kinderen op in de Studio. Snel inschrijven, want het aantal plaatsen in Studio België is beperkt.

Studio Art Deco (6-12 j.)Een eigen huis inrichten in Art Deco stijl: dat is de opdracht in deze ABC-workshop. Kinderen decoreren de opvouwbare kamers van hun droomhuis met meubels, behang en tapijtjes uit de tijd van Victor Horta. Ook voor deze workshop is het aantal plaatsen beperkt. Uiteraard kan je er als leerkracht bij blijven om te zien hoe zo’n atelier verloopt en of het ook iets is voor jouw klas.

Koffi e met koekje (iedereen)In de lokalen van de Bozar Studios kan je tussen de activitei-ten door komen verpozen. Koffi e, thee of frisdrank… Bozar schenkt uit. Studios-medewerkers beantwoorden je vragen en geven toelichting bij de vele activiteiten (raadpleeg nu al www.bozar.be voor het volledige educatieve aanbod).

Hoe schrijf je in voor deze actie?Deze actie is gratis voor de leerkracht. Vergezellende partners betalen het reductietarief van 7 euro per tentoonstelling of 10 euro voor de combi Visionair België-Magritte, kinderen (12-18 j.) betalen 3,50 euro (combi: 5 euro), kinderen (6-12 j.) mogen gratis binnen. Per gezin kunnen max. 5 personen inschrijven. Dat doe je elektronisch. Surf naar www.lerarenkaart.be en vul voor 30 maart het virtueel formulier in. Duid er je voorkeuren aan. Uiterlijk op 15 april krijgen duizend leerkrachten via de gewone post een unieke en per-soonlijke uitnodiging voor zichzelf en hun gezin. Breng deze uitnodiging mee en leg ze, samen met je lerarenkaart, voor aan het onthaal. Als je wordt uitgenodigd, kom je ook.

Waar vind je meer informatie?Je contactpersoon voor deze actie is Liesbeth Van Nerom - Bozar Studios - Paleis voor Schone Kunsten - Raven-steinstraat 23 - 1000 Brussel (vlakbij het Centraal Station) - tel. 02 507 83 06 - fax 02 507 83 22 - studios@bozar.be - www.bozar.be

Bozar Studios: verwendag met Klasse �Hoe breng je kunst op een actieve manier naar leerlingen? Hoe zag de badkamer van René Magritte eruit? Wat zou Ensor vinden van 175 jaar België? En lust je een koffi e met een koekje? Als een of meer van deze vragen je aanspreken, kom dan op zondag 8 mei naar de Bozar Studios, het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel. Op het pro-gramma staat een exclusieve verwendag voor vijfhonderd Vlaamse leerkrachten met partner en/of gezin. Een verkenningstocht in de doolhof van Victor Horta, zelf een art deco huis inrichten, ABC-Studios voor leerlingen, een eigenzinnige kijk op 175 jaar België, de privé-foto’s van Magritte… én een exclusief ochtendconcert. Nee?

Wat staat er op het programma?

Je meldt je met je uitnodiging aan in de ont-vangsthal van Bozar, het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel. En dan overkomt je het volgende:➜ 09.30 - 10.15 uurOnthaal: elke deelnemer ontvangt een ticket voor het ochtendconcert. Voor elke leerkracht ligt een informatiepakket klaar.➜ 10.15 - 10.45 uurVerwelkoming en informatie over de educatieve mogelijkheden van de Bozar Studios en van Klas-siek met Klasse➜ 11.00 - 12.00 uurOchtendconcert in de grote zaal Henry Le Boeuf. Mezzo-sopraan Julie Bailly en pianist Milos Popovic brengen werk van Rossini, Mozart en Schumann. In samenwerking met de Muziekkapel Koningin Elisabeth.➜ 12.00 - 17.45 uurKunstzinnige activiteiten voor kinderen, geleid bezoek aan de tentoonstellingen ‘Visionair België - c’est arrivé près de chez vous’ en ‘René Magritte en de fotografi e’, en een kijkje in de nieuwe klasateliers. De nadruk ligt op pedagogische aspecten, waarneming en interpretatie, met actieve deelname en een drietal doe-opdrachten. Elke rondleiding duurt 75 minuten en wordt afgerond met koffi e (en een koekje).

Voor denkers en doeners (volw. en 12+)

De rondleidingen (groepen van 20) zijn een uitzonderlijke combinatie van een geleid bezoek en een ontdekkingstocht: iets voor denkers en doeners dus. Deskundige gidsen schetsen de historisch context, gelardeerd met anekdotes over leven en werk van de artiesten, en geven je ook een opdracht. Die illustreert hoe je leerlingen hier op ontdekkingstocht kunnen gaan.Tentoonstelling 1. Visionair België - c’est arrivé près de chez vousBekijk de Belgische geschiedenis van 1830 tot vandaag door de bril van kunsthistoricus Harald Szeemann. Je ontdekt het gees-telijk klimaat van België en zijn bewoners via kunstwerken van Ensor, Spillaert, Permeke, Magritte, Broodthaers enz. Tegelijk verwijst Szeemann naar de literatuur, de wetenschapsbeoe-fening, de uitvindingen, de zeden, gewoonten en tradities, het geloof van het Belgische volk en zijn strijdbaarheid. Verder in de aanbieding: koningen en bankiers, sport, stripverhalen en misdaadromans, de splitsing van de taalgebieden, de revolutie in het theater, mode, de verloedering van het oude Brussel…

FOTO’S: B

OZAR STUDIOS

Kunstateliers voor alle leeftijden.

Magritte: de foto’s achter de kunstenaar.

KLASSE NR.153 17

School in evenwicht �«School in evenwicht» is een wedstrijd rond «kracht, bescherming en energie». Je gaat met je leerlingen aan de slag met lege schoolmelkkartons. Je kan deelnemen met de school (minstens vier klassen) of alleen met je klas. Je kan één van de drie thema’s uitwerken, de drie thema’s elk apart uitwerken of ze integreren in één geheel. Vier scholen winnen een «evenwichts-evenement» (aerobicssessie, Clics-bouwsessie, free podium of modeshow en discobar). Vier klassen winnen een bedrijfsbezoek bij Inza.«School in evenwicht» is een project van Inza en Tetra Pak. Je vindt het inschrijvingsformulier tot 21 maart op www.schoolinevenwicht.be. Als je twintig streepjescodes van Inza schoolmelk meestuurt, maak je kans op één van de 200 gratis evenwichtskits met knutselmateriaal (waarde: 42 euro). Vóór 30 april stuur of mail je dan een foto van je werkstuk naar de organisatoren.www.schoolinevenwicht.be - info@schoolinevenwicht.be - Kids2 - School in evenwicht - Bruiloftstraat 127 - 9050 Gentbrugge

Laat je kussen door een spin �1971. Een Argentijnse cel. Een linkse activist en een homo. In extreem moeilijke omstandigheden raken ze elkaars ziel door de kracht van de suggestie en de magie van de vertelkunst. Willighe Vanckenis speelt «De kus van de spinnenvrouw» op donderdag 24, vrijdag 25 en zaterdag 26 maart (20 u.) in Theater Malpertuus (Leuven). Eén leerkracht per school mag de voorstelling gratis bijwonen (reserveren moet), de andere leerkrachten betalen 6 i.p.v. 8 euro. Je bent ook welkom op de generale repetitie (23 maart).De voorstelling is geschikt voor derde graad secundair en hoger. Ze kan op school gebracht worden tot april 2006.Theater Malpertuus - Redingenstraat 4 - 3000 Leuven - meer info: www.vanckenis.be - reserveren: jerryolbrechts@hotmail.com - gsm 0498 04 83 94

Nico & Tine �«Nico & Tine» brengt 14 dansende jongeren, 2 acteurs en fi lmbeelden op één podium voor een tabakspreven-tieproject voor jongeren van 12 tot 20 jaar.Er zijn voorstellingen op 13 (Capitole Gent), 20 (’t Eilandje Antwerpen), 25 (Magdalenazaal Brugge) en 29 april (Casino Koksijde) en 11 mei (De Spil Roeselare). Er zijn gratis educatieve pakketten.www.nico-en-tine.be - tel. 0476 46 21 94 - een organisatie van vzw Aqua, Arteveldehogeschool en Skratsj

Smakelijk en gezond �De actie «Smakelijk en Gezond!» promoot een gezonde en evenwichtige voeding voor leerlingen derde klas kleuteronderwijs. De leerkrachten krijgen een gratis lespakket van initiatiefnemer Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde (i.s.m. Danone). In de gratis kit vind je een «Gids voor Leerkrachten over Gezonde Voeding», een interactief, eenvoudig en moduleerbaar spel, geïl-lustreerde voorleesboekjes, een klasposter met de drie gouden regels voor gezonde voedingsgewoontes en voor elk kind een diploma «Smakelijk en Gezond!».Op www.smakelijkengezond.be kan je je gratis pakket bestel-len. Je leest er alles over deze actie én je kan een gratis klasuitstap winnen naar een kinderboerderij of een biblio-theekkast voor je klas.www.smakelijkengezond.be

Wat ruist er op de vensterbank? �Klimop tegen stof. Leerstof voelt zich in een gezonde omgeving beter opgenomen. Planten in de klas maken het voor je leerlingen en jezelf gezonder en aangenamer. In het maartnummer van Klasse voor Ouders krijg je tips om je klas groen te maken. In Yeti lees je een reportage vanuit een jungle. Kijk mee uit naar de wedstrijden: ouderverenigingen kunnen een plantenbon van 100 euro winnen. Met Yeti haalt een vijfde of zesde leerjaar een jungle in de klas.Info over planten op school: www.groeninbedrijf.be

CursussenAlgemeen �

➜ Energie in de 21ste eeuw: van Einstein tot Gecontro-leerde fusie: 5/3 in Paleis der Academieën, Brussel.

Laboratorium voor Plasmafysica - tel. 02 737 65 72 - secretary@fusion.rma.ac.be➜ ADHD en medicatie (15/3 in Asse); DD: hoe ermee omgaan?

(6/6 in Harelbeke).www.zitstil.be - Centrum Zit Stil vzw - tel. 03 830 30 25➜ Studiedag Academie voor Bureauwetenschappen (ABW):

19/3 in Miniemeninstituut, Leuven.www.abw.be (inloggen en klikken op «studiedag»)➜ Gezondheidsbevordering op school (1 en 9/3); Evenwich-tige voeding bevorderen: hoe begin je eraan? (23/3); telkens in Brussel.www.vig.be - vig@vig.be - Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie - tel. 02 422 49 49➜ Literatuur op zondag: Wim Chielens over Ierse muziek en litera-tuur (6/3); Daisy Verboven over Frans Demers (3/4); 100 jaar Pablo Neruda (1/5); telkens van 11 tot 12 u., in CC Begijnhof, Diest.users.skynet.be/ina.stabergh - Literaire Kring Apollo vzw - apollo_diest@skynet.be - tel. 013 33 39 94

Basisonderwijs �➜ Basiscursus leerlingen met NLD (Nonverbal Learning Dis-order): 28/4 in Jette.delphi.rago.be/nascholing/index.html - info.nas@rago.be - tel. 02 475 48 11➜ Als de ontwikkeling struikelt: Vorming over ontwikke-lingsproblemen bij baby’s en peuters (16/4 in Destelbergen); Vorming over ontwikkelingsproblemen bij kleuters en lagere-schoolkinderen (5/3 in Destelbergen).www.sig-net.be - secretariaat@sig-net.be - tel. 09 238 31 25

Secundair onderwijs �➜ (D)BSO-dag: 9/3 in Oostmalle.www.dko.be - dpb.antwerpen@dsko.versanet.be - Diocesane Pedagogische Begeleiding - tel. 03 543 97 05➜ Recht/economie: De gevolgen van de discrimina-tiewet van 25 februari 2003 voor de arbeidsverhou-dingen / Consumentenkoop: 13/4 in VUBrussel, 20/4 in Ugent.VUBrussel - M. Schierl - tel. 02 629 36 54 / Ugent - A.M. Thibo - tel. 09 264 68 35

Plug-In �Van 29 maart tot en met 1 april is er in Diepenbeek (LUC) «Plug-In», een ict-vier-daagse voor meisjes derde graad secundair onderwijs. Op het programma o.a. een eigen website maken, de binnenkant van je computer verkennen met een schroeven-draaier, een netwerk van computers (leren) opbouwen enz.

www.meisjeseninformatica.be - meisjeseninformatica@luc.ac.be - tel. 011 26 86 92

Da’s straf da �Zap door de eetculturen, jog de wereld rond op zoek naar een blik tomatensoep en leef je in als Mexicaanse imker tijdens het spel «Zoete groeten». De perfecte smaakmaker voor een schitterende doe-dag rond milieu met je leerlingen. 50 leerkrachten secundair onderwijs kunnen op zaterdag 12 maart gratis kennismaken met de interactieve tentoonstelling «Straffe Kost» in het Provinciaal Instituut voor

Milieueducatie in Lier.Inschrijven kan tot 8 maart op

info@pime.provant.be, met vermelding «Klasse - 12 maart» - je krijgt een bevestiging

Leer je kleuters de drie gouden regels voor gezonde voedingsgewoontes.

PETER VAN H

OOF

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

Haal de jungle in de klas.

‘n Harige kus.

200 gratis evenwichtskits te winnen.

SCHOOL IN EVENW

ICHT

WILLIGHE V

ANCKENIS

SMAKELIJK EN GEZOND/EUROKIDS’TEAM

Jongeren in De Munt �Bulderen je leerlingen mee op de Night of the Proms? Ze kunnen onvermoed ook enkele opera-aria’s meezingen. Op zaterdag 19 en zondag 20 maart leidt de koorleider van De Munt jongeren door een «chœur moderne». Dit is slechts één onderdeel van het evenement «Take a note - jongeren in de opera». Het dondert bijvoorbeeld op scène. Er breekt zelfs brand uit. Jongeren krijgen te zien hoe je speciale licht- en geluidseffecten produceert.De tickets voor «The turn of the screw» (Benjamin Britten; zondag om 15 u.) en «Julie» (Philippe Boesmans; zaterdag om 20 u.) kosten uitzonderlijk maar 30, 15 of 7,50 euro. Dubbeltickets voor beide voorstellingen kosten 40, 20 of 10 euro. Vóór de voorstelling kan je het zoekspel doen, fotofragmenten brengen jou in alle publieke ruimtes van het theater.«Take a note» is bedoeld voor wie jonger is dan 28 jaar.Meer info op www.demunt.be/demunt-1.0/jongeren/index.jsp - reservaties: tel. 070 23 39 39

Verf en kogels �Kunstschilder Achiel Van Sassenbrouck krijgt in 1914 een heel speciale opdracht. Als soldaat moet hij enorme landschappen schilderen om de vijand te verschalken. Achter zijn schilderijen voltrekken zich troepenbewegingen die niet voor Duitse ogen bestemd zijn. Andere gemobiliseerde schilders penselen optrekkende soldaten met een bloem in hun geweer, infanteristen op de uitkijk, gewonden in vieze veldhospitalen, brandende ge-bouwen, bange soldaten. Emoties in alle kleuren, al-leen heroïek ontbreekt. Het Koninklijk Legermuseum (Brussel) stelt 150 dergelijke schilderijen tentoon.De expo «Penseel op het geweer» loopt tot 11 november 2008.

Koninklijk Legermuseum - Jubelpark 3 - 1000 Brussel - gratis toegang - rondleidingen voor schoolgroepen: 45 euro per 15 leerlingen - sandra.verhulst@klm-mra.be - tel. 02 737 79 07

Piezjama �Broer droomt ervan om zó klein te zijn dat hij kan verdwijnen door het afvoergat. Een klein kaboutertje met rare manieren en een heel grote bek, zou graag groter zijn. Samen reizen ze door een wereld van dansende dozen, van het ene sprookje naar het andere.«Piezjama!» van FoePoerVoe (i.s.m. vzw KoKoBoZo) is een vrolijk en poëtisch avonturenverhaal vol sprookjesingrediënten door en voor kinderen vanaf 6 jaar.Op 17 maart (20 u.) kunnen 120 leerkrachten gratis een promotievoorstelling van «Piezjama!» bijwonen in de zwarte zaal van het Fakkelteater (Reyndersstraat 7, Antwerpen).Meer info en reservaties bij Educatief Theater Antwerpen - tel. 03 233 15 88 (max. 4 tickets per school)

Kijk eens naar het vogeltje �«Kijk eens naar het vogeltje» is een poppenspel met muziek en meezingliedjes voor kleuters en leerlingen tot 8 jaar. Het stuk vertelt het verhaal van de bonte bewoners van een woonwagentje in het bos die een verjaardagsfeestje voorbereiden.De voorstelling duurt 45 minuten voor maximum 250 kinderen. De cd «Kippenlied» krijg je er gratis bij. Het decor is mak-kelijk hanteerbaar, dus de voorstelling kan naar je school komen (turnzaal, refter…).Alle info op www.alleslooptoprolletjes.be - alleslooptoprolletjes@skynet.be - Kurt de Ruijter - tel. 0486 75 68 31

18 KLASSE NR.153

Klasse-service �

➜ BrugesOp een ludiek-verrijkende manier Brugge verkennen én er een les Frans aan koppelen? De Koninklijke Gidsenbond van Brugge promoot een kunstzinnige Franstalige wandel-gids voor leerlingen van 11 tot 14 jaar. Prijs: 1 euro.info@bruges-guides.com - tel. 050 33 22 33

➜ ADHDInfo-avonden, lezingen, workshops voor leerkrachten, ouders, kinderen… Centrum Zit Stil vzw heeft zijn aanbod rond omgaan met ADHD volledig vernieuwd.www.zitstil.be - tel. 03 830 30 25

➜ Conservatie/restauratieOp 19 maart kan je op de Hogeschool Antwerpen een open deur bezoeken van de opleiding Conservatie/Restauratie, een unieke opleiding in Vlaanderen.www.ha.be

Music Fund �«Music Fund» verzamelt muziekinstrumenten en verdeelt ze naar ontwikkelingslanden. Voorts werft de vereniging giften voor restauratie, stockage en verzending van die instrumenten.Op 16 april is er een grote inzameling voor Palestina en op 17 april een concert in de Brusselse Munt.www.musicfund.be

De beste boekenjuf/meester �Massa’s kinderen, ouders en collega’s hebben een juf of meester genomineerd voor de wedstrijd «Beste Boe-kenjuf/meester». Op www.vuv.be vind je de lijst van de genomineerden. Wie uiteindelijk in de prijzen valt, hoor je op dinsdag 1 maart (11 u.) op de Vlaamse Onderwijsdagen (Vlod) in Flanders Expo, Gent. En die prijzen zijn niet mis: de eerste drie juffen of meesters winnen respectievelijk 100, 75 of 50 boeken voor hun klasbibliotheek. Zeven eervolle vermeldingen krijgen ook een cadeautje.www.vuv.be - sofi e@boek.be - tel. 03 281 53 61

Gezocht �

➜ Pedagogisch medewerkerGezocht: vastbenoemd leerkracht uit stedelijk/gemeentelijk onderwijs voor detachering als pedagogisch medewerker bij OVSG.Info en kandidaturen vóór 31 maart bij OVSG - patrik.vanbelle@ovsg.be

➜ ExaminatorenGezocht: vastbenoemde leerkrachten (of TBS of gepensio-neerd) uit alle vakken die als examinator willen meewerken met de tweede afdeling van de Vlaamse Examencommissie (einddiploma ASO).Examencommissie - Roland Van Dyck - tel. 02 528 09 33 - roland.vandyck@ond.vlaanderen.be

➜ KookploegGezocht: leerkrachten die als vrijwilliger willen meedraaien in de kookploeg bij kinder- en jeugdvakanties.Meer info bij Humanistische Jongeren vzw - www.hujo.be - info@humanistischejongeren.org - tel. 02 521 79 20

➜ VrijwilligersGezocht: animatoren, keukenpieten, clowns, steunpilaren, sportievelingen, moeders, kunstenaars, vliegtuigpiloten, vertrouwensfi guren, smurfen, papa’s, actievelingen en rare kwieten voor de begeleiding (juli en augustus) van kinder-, tiener- en gezinsvakanties voor kansarmen.www.pirlewiet - info@pirlewiet.be - Pirlewiet vzw - tel. 09 269 23 48

Gratis pyjamaparty voor leerkrachten basisonderwijs.

HERM

AN RICOUR

Het verjaardagsfeestje van Schwek dreigt in het honderd te lopen en dan…

ALLES LOOPT OP ROLLETJES VZW

FOEP

OERVOE/K

OKOB

OZO

Opera-aria’s meezingen?

KLASSE NR.153 19

175 jaar bolletjes kleuren �Eerst mochten alleen rijke mannen stemmen. Een ferme strijd bracht in 1893 ook de arbeiders in het stemhokje. De rijke buur was electoraal nog altijd meer waard: hij mocht twee tot drie keer stemmen. In 1919 gold het prin-cipe: één man, één stem. Pas in 1948 maakten vrouwen het potlood nat. Alle wijzigingen brachten commotie. Nu ook het migrantenstemrecht. «Op naar het Algemeen Stemrecht» in het Brussels Museum voor Arbeid en Industrie La Fonderie vertelt over het stemrecht in België sinds 1830. De tentoonstelling nodigt uit tot discussie over burgerschap, minderheden en democratie.Vooral geschikt voor de derde graad secundair.Brussels Museum voor Arbeid en Industrie La Fonderie - Ransfortstraat 27 - 1000 Brussel - nog tot 31 augustus 2005

Piep, het is pasen �«Piep, het is pasen» is een eenvoudige versie van het paasverhaal met kleurrijke prenten. Over de man die Jezus heette en van alle mensen hield. Over de kip die kuikentjes krijgt. En over de paashaas in het bos die dringend moet eieren versieren. Dit nieuwe prentenboek van Liesbet Slegers voor kinderen vanaf 3 jaar is een leuke voorbereiding op het paasfeest. Het boek telt 32 blz. en kost 12,95 euro.Op www.clavis.be vind je een speciale tekening van Liesbet Slegers. Zoek met je kleuters de paaseitjes die uit de mand van de paashaas zijn gevallen, geef ze een kleurtje en je kan een gratis exemplaar winnen van «In bed met Stan» (Jeanty Mark), een (voor)leesboek met korte verhaaltjes voor kleuters, geïllustreerd door Liesbet Slegers.Stuur het resultaat vóór 1 april naar Clavis - Paaswedstrijd - Vooruitzichtstraat 42 - 3500 Hasselt. 50 klassen krijgen een gratis «In bed met Stan» voor de klasbibliotheek.www.clavis.be - info@clavis.be - tel. 011 28 68 68

Rendez-vous à Bray �Notabene een Nederlands distributeur trakteert fi lmlief-hebbers op een project rond de Belgische fi lmregisseur André Delvaux. «Rendez-vous à Bray» is een dvd-box met uiteraard het gelijknamige meesterwerk waarin fi lm, schilderkunst, muziek en literatuur elkaar ont-moeten. Voorts vind je in de box een tweede dvd met heel wat extra’s over Delvaux (plus twee kortfi lms, o.a. zijn documentaire over Dieric Bouts); een voor deze box gecompileerde cd met fi lmmuziek en dialogen; de novelle «le Roi Cophethua» van Julien Gracq die als basis diende voor het fi lmscenario en een boekje over de ontstaansgeschiedenis van de fi lm.De box is een uitgave van Boomerang i.s.m. Filmfreak Distributie en kost 59,99 euro. De box is verkrijgbaar in de handel.www.fi lmfreaks.nl - info@fi lmfreaks.nl - tel. 03 231 34 95 (in België)

Wolken en een beetje regen �Een vreemde snuiter op een fi ets en een groepje jongeren die hem een indringer vinden op hun terrein. Hij hoort er niet bij en wordt gepest. Behalve door dé schoonheid. Onaanvaardbaar vinden de anderen en ze willen hem kraken. Een wedstrijd lijkt daarvoor aangewezen…«Wolken en een beetje regen» (Dirk Dobbeleers en Marc Hendrickx) is een nieuwe theaterproductie over verkeersveiligheid voor jongeren van 12 tot 15 jaar, met steun van Ouders van Verongelukte Kinderen en departement Mobiliteit.

Op 14 maart (20 u.) kunnen 120 leerkrachten gratis een promotievoorstelling van «Wolken en een beet-je regen» bijwonen in de zwarte zaal van het Fakkelteater (Reyndersstraat 7, Antwerpen).Info en reservaties bij Educatief Theater Antwerpen - tel. 03 233 15 88 (max. 4 tickets per school)

Zoek de eitjes van de paashaas.IM

PORT.EXPORT A

RCHITECTURE

Waarom zijn bananen krom?

STICHTING L

EZEN

CLAVIS/L

IESBET SLEGERS

Woeps �Waarom hebben we tien tenen? Is God een meisje of

een jongen? Hoe oud worden regenwormen? Waarom zijn ouders volwassen? Waarom moeten kinderen vroeg

naar bed? Waarom zijn bananen krom? Stichting Lezen verzamelde de voorbije maanden meer dan 800 vragen

die kinderen zich stellen. Over de wereld, geloof, politiek, natuur, leven… Met die vragen gaat Stichting Lezen aan

de slag met professoren, auteurs en illustratoren in de «Kinderuniversiteit», op 6 maart in de Stadscampus van

de Universiteit Antwerpen.Die «Kinderuniversiteit» is meteen ook het openingsfeest

van de 34ste Jeugdboekenweek, dit jaar van 6 tot 20 maart. Het centrale thema is dit jaar «kennis, wetenschap, fi losofi e en nonsens». Op www.woeps.be vind je alle info over de Jeugdboekenweek. Op de website vind je ook een overzicht van alle beschikbare materialen om in de klas rond boeken en de Jeugdboekenweek te werken. Je kan ze aanvragen met het bestelformulier op de site. Voorts vind je op de site een link («actie») naar musea en organisaties die tijdens de Jeugdboekenweek speciale activiteiten organiseren en een link («programma») naar een pagina waar je zelf activiteiten kan bekend maken.www.woeps.be - voor een reeks activiteiten moet je reserveren bij NCJ/Villa Kakelbont - tel. 03 202 83 78

Ontdek het beroepenhuis �Leerlingen derde graad lager onderwijs en eerste graad secundair onderwijs schuiven als mecanicien onder een vrachtwagen. Als kwaliteitscontroleur halen ze producten van de lopende band die verkeerd werden afgewerkt en als laborant blazen ze bellen door hun handen in lange plastieken handschoenen te stoppen… Ze noteren hun bevindingen op een invulkaart die de sleutel biedt tot een eindopdracht. Op die manier verkennen leerlingen de interactieve tentoonstelling «Helden van elke dag» en ontdekken beroepen uit verschillende bedrijfssectoren.Plaats van dit gebeuren is het hamernieuwe Beroe-penhuis in Gent. Zes van tien geplande bedrijfs-sectoren zijn er vertegenwoordigd: metaal en technologie, chemie, bouw, transport en logis-tiek, voedingsindustrie en horeca. Via doe-op-drachten, audiovisuele prikkels en sfeerboxen exploreren leerlingen, leerkrachten en ouders technische beroepen. In de workshops wordt het nog concreter: een gsm-houder plooien, een pc ontmantelen, een muur metsen… Uitgebreide informatie en documentatie is te vinden in de infotheek.Voor begeleidende leerkrachten zijn er handleidingen en lespakketten. De acti-viteiten sluiten aan bij de vakken Wereld-oriëntatie en Technologische Opvoeding. Op verschillende plaatsen doorheen de tentoonstelling (tot in de toiletten toe) komen vier verwante thema’s aan bod: gender, veiligheid, milieu en vaktaal.Proeven? Op woensdagnamiddagen 13 en 20 april (basisonderwijs) en 27 april en 11 mei (secundair onderwijs) om 14 of 15 uur krijgen in totaal 400 leerkrachten interactieve nascholing. Je bezoekt gratis de gloednieuwe tentoonstelling. Deskundige gidsen zetten je in gang en nemen je mee. Je wordt onthaald met koffi e en krijgt een infomap mee. Ter plaatse een bezoek met de klas boeken kan ook. Inschrijven doe je vanaf 15 maart via www.lerarenkaart.be. Deze actie is uitsluitend voor leerkrachten.Het Beroepenhuis vzw - Doornzelestraat 86-92

- 9000 Gent - tel. 09 330 85 50 - fax 09 329 69 68 - info@beroepenhuis.be -

www.beroepenhuis.be

HET B

EROEPENHUIS

Technische beroepen exploreren via doe-opdrachten.

Moolaadé �«Moolaadé» van Sembene Ousmane, één van Afrika’s bekendste regisseurs, loopt vanaf 9 maart in de bioscopen. De fi lm vertelt het verhaal van Collé Ardo. Zij woont in een klein Senegalees dorpje. Vier jaar geleden heeft ze de besnijdenis van haar dochtertje geweigerd. Nu zijn vier andere meisjes van het dorp bij haar ondergedoken om aan hun besnijdenis te ontsnappen, wat twee traditionale waarden doet botsen: de Moolaadé (asielrecht) en de Salindé (besnijdenistraditie).De fi lm wordt gelanceerd in Antwerpen (Cartoons), Gent (Studioskoop), Leuven (Studio) en Brussel en passeert daarna andere steden (Brugge, Kortrijk…). Er is een pedagogisch dossier beschikbaar.Verdeler ABC Distribution en Klasse schenken 10 x 2 vrijkaarten aan geïnteresseerde leer-krachten. Stuur vóór 15 maart een mailtje naar secr.leerkrachten@klasse.be, met je volledige adresgegevens én het antwoord op deze vraag: op welke datum valt dit jaar de Internationale Vrouwendag?Info en schoolvoorstellingen: ABC Distribution - info@abc-distribution.be - tel. 03 231 09 31

Straff �Staff en Mimi gaan naar dezelfde school. Staff is cool, hij hoort erbij en schept er genoegen in Mimi te plagen. Bij «Straff» kiezen je leerlingen (derde graad lager en eerste graad secundair onderwijs) zelf of ze Mimi mee pesten of voor haar opkomen.Je kan «Straff» op school halen (donderdag of vrijdag). Auteur-acteur-leerkracht Steven Goege-beur zorgt graag voor nabespreking (twee lesuren) of groepswerk (rollenspel, tekenopdracht).Op donderdag 17 maart (14 u.) kunnen geïnte-resseerde leerkrachten gratis kennismaken met «Straff» in de zwarte zaal van het Fakkeltheater in Antwerpen. Enkele klassen van een Antwerpse midden-school tonen hoe de interactie tussen spelers en publiek in zijn werk gaat. Voorstelling plus nabespreking duren 100 min. Daarna kan je met de auteur babbelen.Meer info en reservaties bij Steven Goegebeur - goegebeursteven@hotmail.com - tel. 0496 03 14 67

Watermaker �In «Watermaker», de nieuwe attractie in Hidrodoe, ontdek je… hoe water wordt gemaakt. Hidrodoe is een interactief waterDOEcentrum in Herentals. Je bezoek begint in de fi lmzaal, met een spannende 3D-fi lm die je meeneemt doorheen het proces van drinkwaterproductie, alsof je zelf een waterdruppel bent. De fi lm zuigt je mee in de wereld van pompen, decan-toren, zuiveringsinstallaties enz. In de inforuimte vind je een schat aan informatie over de productie van drinkwater. Stap voor stap ontdek je hoe water nu precies wordt gemaakt. Maquettes, infokiosken, overzichtsschema’s, videofi lmpjes enz. helpen daarbij.Hidrodoe en Watermaker schenken vijf gratis duo-tickets weg. Surf naar www.hidrodoe.be en zoek daar de titel van de 3D-fi lm in het «Watermaker»-project. Stuur je antwoord vóór 15 maart naar info@hidrodoe.be (met je vol-ledige adresgegevens, naam van de school en leerjaar).www.hidrodoe.be - info@hidrodoe.be - tel. 0800 90 300 (voor info en reservaties) - Hidrodoe - Haanheuvel 7 - 2200 Herentals

20 KLASSE NR.153

Doe de boekenbeesttest �Wat doen je leerlingen het liefst met een boek: griezelen, lachen, fantaseren, zweven? Met welk dier vereenzelvigen ze zich graag: een draak, een aap, een panter, een uil? Naar aanleiding van de Jeugdboekenweek (6-20 maart) verschijnt vanaf 2 maart op www.boekentrommel.be een leestest voor de lagere school, gekoppeld aan de beesten van de Boekentrommel. Welke boekenbeesten hangen jouw leerlingen uit...? De Boekentrommel bevat een een set boekenkaarten, die boeken tot leven wekken via «boekenbeesten». Elke kaart koppelt een boek aan een beest. Spelenderwijs leren kinderen zowel de beesten kennen als de boeken. Wie voor 12,50 euro kinder- of jeugdboeken koopt, krijgt er gratis «De Boekentrommel» bij. In tegenstelling tot wat je in de vorige Klasse kon lezen kost een boekentrommel in de losse verkoop 5 euro.De Boekentrommel is een initiatief van Boek.be in samenwer-king met de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Meer info op www.boekentrommel.be

Atlantic Trio in de Singel �Vegard Nilsen is een Noorse violist. Samen met Neder-landers Bas Verheijden (piano) en Ansfried Plat (cello) vormt hij The Atlantic Trio. Op vrijdag 8 en zaterdag 9 april spelen ze onder andere Béla Bartok, Theo Loevendie, Johannes Brahms en Wim Henderickx in de Zwarte Zaal van de Singel (Antwerpen). Vrijdagnamiddag (15 u.) vertelt Theo Loevendie zelf in welke mate Bartok hem beïnvloedt. Op zaterdag (15.30 u.) behandelt Wim Henderickx de etnische invloeden in zijn werk.De lezingen zijn gratis toegankelijk. Het voorprogramma (beide dagen vanaf 18 u.) eveneens. Voor de concerten krijg je kor-ting op vertoon van de lerarenkaart. Voor één concert betaal je 12,50 ipv 15 euro, voor beide concerten 20 ipv 25 euro.De Singel - Desguinlei 25 - 2018 Antwerpen - Reservaties: Conservatorium Antwerpen - tel. 03 244 18 00

Hotel Avalanche �Al eens een verlaten hotel in een bos gevonden op een woonwagen? Sebastien Dewaele en Mout Uyttersprot schreven en spelen «Hotel Avalanche», een spannende voorstelling over mysterieuze moorden in een verlaten hotel. Ze spelen dit stuk in een grote woonwagen op een klein podiumpje, zodat ze met dit mobiele gebeuren bij jullie ter plaatse kunnen komen.«Hotel Avalanche» is een productie van vzw Alles loopt op rolletjes. In de woonwagen is plaats voor 45 leerlingen van 10 tot 14 jaar. De voorstelling duurt veertig minuten. Daarna be-geleiden Sebastien en Mout een workshop «Theaterspel voor jongeren». De leerkracht krijgt een uitgebreid lespakket.Alle info op www.alleslooptoprolletjes.be - alleslooptoprolletjes@skynet.be - Kurt de Ruijter - tel. 0486 75 68 31

Help the Belgians �De mobiele tentoonstelling «Help the Belgians» staat van 2 tot 13 mei in Gemeenschapscentrum De Markten in Brussel-centrum (Graanmarkt). Authentieke documenten (krantenknipsels, foto’s, cartoons…) tonen de «vergeten» geschiedenis van de Belgische emigratie (tussen 1800 en 1940 vertrokken zo’n miljoen Belgen richting Nieuwe Wereld). Die vertoont verrassende gelijkenissen met de hedendaagse immigratieproblemen. Ideaal om met je leerlingen tweede en derde graad secundair onderwijs even bij stil te staan.Een bezoek, met voor- en nabespreking, duurt 75 minuten en kost 0,50 euro per leerling. Je krijgt vooraf een lesmap om je bezoek voor te bereiden.Alle info bij Regionaal Integratiecentrum Foyer Brussel - Anto-nella Ciccarone - info.wgi@foyer.be - tel. 02 609 55 63

Aan wiens kant sta jij?

Ze weigerde de besnijdenis van haar dochtertje.

Druppelsgewijs ontdek je de geheimen van het drinkwater.

Mysterieuze moorden in een mobiel hotel.

ABC DISTRIBUTION

ALLES LOOPT OP ROLLETJES VZW

STEVEN G

OEGEBEUR

HIDRODOE

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

Béla Bartok in de Zwarte Zaal.

KLASSE NR.153 21

Met Klasse naar «Made in Belgium» �Fransen over de Belgen: «Savez-vous pour-quoi les belges vont aux toilettes avec du pain? - Pour nourrir le canard WC.»Nederlanders over de Belgen: «Het vertrekschema op een vliegveld in Duitsland ziet er als volgt uit: vertrek naar Canada: 11.30. Vertrek naar Nederland: 12.45. Vertrek naar België: ‘als de grote wijzer op 12 staat en de kleine wijzer op 3.’»Laat ze maar lachen. Zonder België viel het Vrijheids-beeld uiteen. De bouten werden in Hoei gemaakt. Dankzij België leef je in een wereld met ballen. 8 op 10 biljarters spelen met Belgische biljartballen. Zonder België was Nero alleen maar een wrede Romeinse keizer. En was er geen zingende non en geen vogeltjesdans.België bestaat ondertussen 175 jaar. Met de expo «Made in Belgium» krijgt de hele wereld te zien wat België betekent. Deze groots opgezette tentoonstelling in het Kunstcentrum Dexia (vlakbij de Grote Markt in Brussel) heeft honderd en één gezichten. Schud handjes met de grootste talenten van België. Op zaterdag 12 en zondag 13 maart beleven 1 000 leerkrachten Belgiës hoogtepunten helemaal gratis. Gezins-leden mogen mee tegen het groepstarief.

12 thema’sJe staat tussen veroveraars die Belgische grond als slagveld gebruiken. Je kijkt Julius Caesar over de schouder wanneer hij de Belgen voor eeuwig als dap-perste Galliërs de geschiedenis inschrijft. Je stapt de ridderzaal van Boudewijn van Konstantinopel binnen. Barbaren en Spaanse bezetters snellen je voorbij. Of is het allemaal maar fi lm? Jan Decleir in pastoorsoutfi t, Urbanus in een caravan. Je kijkt binnen in de kleedka-mers van de showbizz. Bekende Belgische schilders zijn verzameld in het thema plastische kunsten. Een winterlandschap van Pieter Breugel, een naakte dame op het perron door Paul Delvaux. Rubens kijkt Alechinsky in de ogen. Je wandelt mee in de Veurnse Boeteproces-sie, je vangt sinaasappels op van de Gilles de Binche, je loopt gebukt door de grotten van Han. Folklore en toerisme op zijn Belgisch.Tijl Uilenspiegel en Maigret delen de ruimte met mid-deleeuwse manuscripten. Maar ook Guido Gezelle en Hugo Claus verbroederen in de sectie literatuur. Een jurk van Ann Demeulemeester in een kast van Victor Horta in een huis van Henri Vandevelde. Mode, sierkunsten en architectuur vormen het zesde thema. Op zolder slingeren een Ferrari, gele truien, tennisrackets en zwarte gordels rond. Jacky, Eddy, Justine, Kim, Ulla en Gella zijn de leveranciers van het sportkot. Je staat op het balkon van het Brusselse stadhuis enkele dagen na de Mundial 1986.Hoe bot was Godfrieds zwaard toen hij van ‘zijn’ Kruis-tocht terugkwam? Vergelijk zijn harnas met het ruimtepak van Frank De Winne. Belgen reizen Verre einders af: van Kongo naar de Zuidpool, van Molokaï tot in de tent van Sitting Bull. Hoe zagen de eerste muziekinstrumen-ten van Adolphe Sax er uit? Hoe klinkt «Ne me quitte pas» in het Engels? Lees in de afdeling Wetenschap en techniek de brieven van Einstein aan Ernest Solvay. Bestudeer een dynamo van Zénobe Gramme. Een gebo-gen gang herinnert aan de Sigaren van de Farao. Kuifje, Lucky Luke, Suske en Wiske zijn wereldwijd te vinden in stripzaken. Smaak hebben de Belgen wel. Cafés met honderd biervariëteiten en restaurants met sterren. Doordeweekse frieten en pralines met nootjes.

400 unieke stukken4 000 objecten en documenten vullen de tentoonstel-

ling «Made in Belgium». 200 musea uit de hele wereld lenen collectiestukken uit. 400 daarvan zijn uniek. Zo

lees je de eerste Belgische grondwet in handgeschreven versie. Een bolvormige gondel illustreert het comfort

waarmee Auguste Piccard in 28 minuten 15 500 meter hoog de stratosfeer invliegt (1931). De wereldbol die Mercator op

kaarten projecteert geeft je zicht op de geologische kennis rond 1530. Smalend passeer je de wapenuitrusting die Filips

de Schone draagt als hij de Guldensporenslag verliest. Hoe de Fransen in Kortrijk op hun donder krijgen, volg je minutieus

op de houten koffer van Oxford uit 1312. De goedendags die de Fransen kopzorgen baren, wakkeren de Vlaamse verbeelding aan. Bewonder de goudstukken, wapens en juwelen uit het graf van Childeric, de vader van Clovis.

5 verdiepingen en 1,8 kilometerDe moderne museale presentaties staan opgesteld in het Dexia Art Center, net naast de Munt waar op 25 augustus 1830 «De Stomme van Portici» opgevoerd wordt. Alles zien betekent meteen een wandeling van 1,8 kilometer maken. De tentoon-stelling loopt tot 15 september 2005, maar een verlenging tot 26 februari 2006 is voorzien.

Educatieve pakkettenEen klasbezoek aan «Made in Belgium» is per defi nitie vakoverschrijdend. Er zijn educatieve pakketten voor lager en secundair onderwijs, o.a. een enquête over de grootste Belgen en een toelichting bij de 12 thema’s. Leerkrachten taal, geschiedenis, wetenschappen, techniek, kunstgeschiedenis, podiumkunsten… vinden meteen bruikbare informatie. Die is beschikbaar op www.expo-madeinbelgium.be. Er zijn oefeningen die je met de leerlingen kan maken voor, tijdens en na het bezoek.Op 12 en 13 maart krijgen leerkrachten eerst een voorstelling van de educatieve pakketten. Je krijgt een pakket informatie mee naar huis.Een schoolbezoek (min 20 personen) kost 6 euro per leerling (7,5 euro met audiofoon) en moet je reserveren. Dat kan op tel 02 218 44 08, fax 02 218 44 22 of via info@expo-madeinbelgium.be.

Hoe inschrijven?Je kan alleen aan de leerkrachtenactie op 12 en 13 maart deelnemen als je inschrijft via de startpagina van www.lerarenkaart.be. Daar klik je door naar het inschrijfformulier. Dit is de enige kans om «Made in Belgium» gratis te bezoeken. Op andere dagen krijg je geen korting met de lerarenkaart. Er is wel een B-dagtrip.

PraktischBen je bij de gelukkigen, dan krijg je een toegangsbewijs per mail. Houders van de lerarenkaart krijgen gratis toegang en een gratis audiogids, de begeleidende gezinsleden betalen het groepstarief (vol-wassenen 8 euro zonder en 10 euro met audiogids; jongeren tussen 6 en 18 jaar 6 euro zonder en 7,5 euro met audiogids, kinderen beneden 6 jaar gratis). Deze voorwaarden zijn alleen geldig op zaterdag 12 en zondag 13 maart op vertoon van het toegangsbewijs en je lerarenkaart 2005.Dexia Art Center - Schildknaapstraat 50 - 1000

Brussel (in de nabijheid van het Centraal Station en de Grote Markt) - open van 10 tot 19 uur (toe-

gang tot 17 uur) - gesloten op maandag

FOTO’S: MADE IN BELGIUM

(advertentie)

DynaMo² 2005-2006 �Via DynaMo² kan je een fi nanciële ondersteu-ning krijgen voor je projecten in het schooljaar 2005-2006. Wiskunde, technologie, WO, mu-ziek, talen, wetenschappen of praktijkvakken, je brengt vakmensen naar je klas of school en werkt met hen een creatief project voor je leerlingen uit. Groene, gezonde, muzische of muzisch-creatieve, sportieve, bedrijvige, democratische, sociale… projecten, ze komen allemaal in aanmerking voor een ondersteuning van maximaal 1500 euro door Canon Cultuurcel, mits je ze ook realiseert volgend schooljaar. Het is al de 13de editie, een verwittigd leerkracht is er twee waard! Hoe ga je praktisch te werk?1. Ga met een aantal collega’s rond de tafel zitten en bedenk een project. Neem daarbij de DynaMo²-brochure ter hand die begin maart in twee exemplaren op school ligt. Doorblader de brochure en maak kennis met de vijf werk-velden: de bedrijvige, de democratische, de groene, de gezonde en de muzisch-creatieve school. Bekijk de handige tips en voorbeelden en werk samen een idee uit. Of bekijk alle info op www.dynamo2.be.2. Je kan (eventueel) een organisatie of kunste-naar zoeken die je helpt bij de stap van idee naar project. De databank op www.canoncultuurcel.be bevat ongeveer 400 organisaties en kunstenaars. Een handige zoekrobot helpt je bij het selecteren van een organisatie op maat.3. Vul het aanvraagformulier uit de brochure of het formulier op de DynaMo²-site in.4. Stuur vóór 1 mei je projectaanvraag op.5. Eind juni weet je of je project geselecteerd is en hoe-veel ondersteuning je krijgt (maximum 1500 euro).6. Vanaf 1 september kan je aan de slag.www.dynamo2.be - www.canoncultuurcel.be

Drama in de klas �Hoe werk je met drama in de kleuter- of lagere klas? Wie lesgeeft aan kinderen vanaf 5 jaar kan in Oostende (11/4, namiddag), Sint-Niklaas (11/4, avond), Sint-Truiden (13/4, namiddag) of Lier (14/4, voor- of namiddag) een actieve, gratis bijscholing volgen rond drama in het basisonderwijs. Je volgt er een actieve workshop en je krijgt concreet lesmateriaal mee om onmiddellijk aan de slag te gaan. Ook leerkrachten DKO zijn welkom.Snel inschrijven op www.canoncultuurcel.be, het aantal deelne-mers is beperkt.

Woordhouwen �Kinderboeken met een andere kunstvorm laten sporen, kan dat? Een literair ritje richting theater, muziek, fotografi e of beeldende kunst. Wie stapt er op? Villa Kakelbont en het Middelheimpark durfden het aan en tekenden in het Mid-delheimpark drie trajecten langs boeken en beelden, elk voor een andere leeftijdscategorie. Wat als boek en beeld bijeen-komen? Gaan ze in de clinch? Staan ze in elkaars schaduw of beschijnen ze elkaar? Lopen ze elkaar voor de voeten of laten ze elkaar vrij? Worden ze een leuk stel of verliezen ze hun identiteit? Zijn ze samen meer dan twee keer alleen? Jelle Van Riet schreef voor Canon Cultuurcel het denkdocument «Woordhouwen» (met foto’s van Koen Broos), een zoektocht naar de verbinding tussen woord en beeld. Geen lesmodellen, wel inspirerende denkpistes.Je kan het boekje gratis aanvragen op www.canoncultuurcel.be

School en bibliotheek �Hoe kan je werken aan een leer- en leesklimaat in je lagere school? En belangrijker: wie kan je hierbij helpen? De bibli-otheek is één van die natuurlijke partners die een klas, een groep of een school graag helpt. Tal van praktijkvoorbeelden bewijzen dit. Die praktijkvoorbeelden vind je voortaan op www.schoolenbibliotheek.be, een initiatief van Canon Cul-tuurcel en het Vlaams Centrum voor Openbare Bibliotheken (VCOB) voor leerkrachten kleuter- en lager onderwijs en bibliotheekmedewerkers. Je vindt op de website bovendien links naar de eindtermen, lestips, een handige zoekrobot en themavoorbeelden.

Bloed, zweet en religieuze kunstwerken �Hoe raakte Sinterklaas zijn baard kwijt? Waarom sneed Sint-Maarten zijn eigen mantel in twee? En waar liet de heilige Lucia haar ogen? De antwoorden vind je van 4 maart tot 5 juni 2005 in Kunsthal Sint-Pietersabdij in Gent. De tentoonstelling «El fruto de la fe» focust op Vlaamse religieuze kunst op de Canarische Eilanden. Zestiende-eeuwse godsdienstige taferelen in houten beeldhouwwerk en schilderijen op paneel van Vlaamse meesters als Pieter Pourbus de Oude behoren tot het artistieke erfgoed van het eiland La Palma.Benieuwd? Op 16 maart 2005, nodigen Kunsthal Sint-Pie-tersabdij en Klasse 160 leerkrachten uit voor een gratis voorproefje. Er zijn twee programma’s:1. Basisonderwijs: Uitgerust met een rugzak, een eilandkaart, sui-kerklontjes en ander expeditiemateriaal trek je op overlevingstocht door de tentoonstelling. Je test «Expeditie Bloed, Zweet en Tranen» uit en komt (net zoals je leerlingen) op het spoor hoe de Vlaamse schat op een Spaans eiland terechtkwam.2. Secundair onderwijs (geschiedenis, esthetica, godsdienst en moraal): rondleiding door een deskundige gids, die de religieuze Vlaamse kunst in de context plaatst van de Atlantische handelsroutes en de «devotio moderna». Hij gaat ook in op de wisselwerking tussen creatie en kopie bij de aanvang van de Nieuwe Tijden.De zoektochten beginnen om 14 en 15.30 uur (BaO), de rondleidin-gen om 14.45 en 16.15 uur (SO). Een halfuur vooraf is er onthaal met koffi e. Nadien kan je bij een gratis drankje napraten met de bouwers van de tentoonstelling. Je krijgt ook een wandelgids mee.Interesse? Schrijf voor 9 maart in via www.lerarenkaart.be. Je ontvangt een uitnodiging via het e-mailadres dat je bij het inschrijven opgeeft.Kunsthal Sint-Pietersabdij - Sint-Pietersplein 9 - 9000 Gent - tel. 09 243 97 30 - drr.sintpietersabdij@gent.be - www.gent.be/spa

Zon, zee, zand en zousafoons �Van De Panne tot Knokke, van kazoo tot saxofoon. In 2005 worden aan de hele Belgische kust noten geperst uit de meest diverse instrumenten. «Uitblazen» verrast iedereen: de toevallige passant in jogging, de toerist in zwembroek en de Bach-specialist in strak kostuum. Van 1 april tot eind oktober zorgen evenementen als «Dranouter aan Zee» en het «Blue Note Festival» voor zand tussen de partituren. Sommige activiteiten zijn gratis toegankelijk, voor de andere krijgen leerkrachten en hun gezin korting. Op vrijdag 1 april (20.30 u.) ‘mondharmonicaat’ Toots Tielemans met kwartet de muzikale zomer in. Tijdens de afterparty blaas je zelf de energie uit je lijf. Meteen een kans om te fl aneren in het vernieuwde casino Kursaal van Oostende. Zaterdag 2 en zondag 3 april krijg je verspreid over Oostende gratis een staalkaart van wat de zomer brengt: van de Mattheuspassie in de Sint-Paulus en Petrus-kerk, over Think Of One op het Wapenplein tot de jongerenband Spring in het Kursaal. Je krijgt een tweede kans op zaterdag 9 en zondag 10 april. Deze zomer brengt «Uitblazen» zelfs de duinen aan het dansen.Het volledige programma en meer info op www.uitblazen.be. Leerkrachten en hun gezin krijgen 5 euro korting op alle tickets van 20 en 25 euro, 3 euro korting op de tickets van 15 euro en 2 euro korting op de tickets van 10 euro. Tickets via tel. 070 22 50 05.

Praktijkvoorbeelden om het leesklimaat op school te verbeteren.

CANON C

ULTUURCEL/VCOB

CANON C

ULTUURCEL

Extra steun om de stap van idee naar project mogelijk te maken.

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

22 KLASSE NR.153

CANON CULTUURCELJan Staes - Dirk Terryn - Jan Luyten

Koning Albert II-laan 151210 Brussel

tel. 02 553 96 63 - fax 02 553 96 75canon@ond.vlaanderen.bewww.canoncultuurcel.be

PAROCHIEKERK VAN N

UESTRA SEÑORA DE LA E

NCARNACIÓN, S

ANTA CRUZ DE L

A PALM

A, LA P

ALMA, S

PANJE

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

KLASSE NR.153 23

Leerlingen stimuleren om actief

deel te nemen aan honderd en één

initiatieven, dat is de bedoeling

van de leerlingenkaart. 350 000

jongeren in het secundair onderwijs hebben

de kaart dit schooljaar voor het eerst in hun

zak. Om de kaart warm te houden lopen er

nu speciale acties in de scholen. Stimuleer

jij de leerlingen om mee te doen?

Welke leerling wint

de nieuwste Mac-mini?

Elke school mét de leerlingenkaart krijgt affi ches en

een beperkt aantal kaartjes. De affi ches bevatten elke

maand een andere, voor leerkrachten zeer herkenbare

uitspraak. “Is het morgen toets?” bijt de spits af. De

kaartjes, deze maand met de opdruk “Zwijg en zit stil”,

bevatten een code. Elke maand komt er een stapeltje

nieuwe kaartjes op school aan. Leerlingen die drie van

de vier kaartjes te pakken krijgen, kunnen in juni drie

codes ingeven op www.leerlingenkaart.be. Met een

beetje geluk gaat één van jouw leerlingen lopen met de

hoofdprijs: een Mac mini, de hipste computer van het

moment, inclusief de iLife-software en een Microsoft

Offi ce-pakket. Zorg jij er mee voor dat elke klas enkele

kaartjes te pakken kan krijgen?

Jongeren tonen wat ze kunnen

en winnen een iPod shuffl e!

Geef ze een podium! Dat is het idee achter de lockers

op www.leerlingenkaart.be. Elke dag zitten duizenden

leerlingen op een creatief ei te broeden in een repetitiehok

of bij de plaatselijke academie. En hoeveel jongeren

schrijven hun zieleroerselen niet neer in een gedicht of

een persoonlijke tekst? De site van de leerlingenkaart

stimuleert dat. Wie zijn creatieve exploten in één van

de lockers plaatst, maakt elke maand kans op één van

de drie iPod shuffl es. Jongeren kunnen natuurlijk ook

bij elkaar een kijkje nemen en reageren op hun werk.

Bovendien laten we regelmatig professionals los op de

site: wat vindt Jasper Steverlinck van de zangkwaliteiten

van Frauke, en scoren de foto’s van Niek bij één van onze

topfotografen?

Samen gratis naar de fi lm

Can turtles fl y? Geen idee, maar misschien weten je leer-

lingen het na het bekijken van deze fi lm. In een bergdorpje

in het Koerdisch gedeelte van Irak is de dreiging van de

naderende oorlog voelbaar. Wanneer twee dorpelingen op

zoek gaan naar een satellietontvanger om meer nieuws te

weten over de oorlog, komen twee kinderen uit een naburig

stadje hen tegemoet. Eén van hen is ernstig verminkt. De

oorlog is vlakbij! Voor jongeren met een leerlingenkaart

liggen er 25 duotickets klaar. De wedstrijd loopt op de site

van de leerlingenkaart. Er zijn nog telkens 25 duotickets

voor de fi lms The Flight of the Phoenix, Constantine, Before

Sunset en Miss Congeniality 2. Met de leerlingenkaart

krijgen de leerlingen in de meeste bioscopen trouwens extra

kortingen en de allerlaagste prijs. Nog te winnen dankzij de

leerlingenkaart: 25 nieuwe boeken van Do Van Ranst, dvd’s

van Collateral en Shark Tale, een VIP-behandeling in de

Muntschouwburg, tickets voor Apocalyptica in de AB, een

dagje FotoMuseum voor een hele klas,…

1100 leerkrachten hebben zich

opgegeven als gangmaker

«Fruitsap? Croissants? Koffiekoekje?» Didier Moreas

trakteert twaalf collega’s op een ontbijt. De roze kever van

Maks! brengt alles kraakvers tot in het hartje van de school.

De medewerkers van het secretariaat, die hard gewerkt hadden

aan de leerlingenkaart, worden beloond met lekkers. Didier is

leerkracht LO, maar omdat hij dit jaar geen uren meer kreeg, helpt

hij in het secretariaat. In het Technisch Instituut Onze-Lieve-Vrouw

in Tongeren is hij dé gangmaker van de leerlingenkaart. Hij heeft

een goed contact met z’n leerlingen, en weet waar ze in hun vrije

tijd mee bezig zijn. «Ik heb ze tijdens een vrij moment in de com-

puterklas allemaal naar de site laten surfen. En elke maand maak

ik een kleine affi che met het aanbod. Het is goed dat die nu kant

en klaar naar de scholen gestuurd wordt. Zo weten de leerlingen

tenminste wat ze met die kaart kunnen doen. De school mag gerust

een duwtje geven voor een zinvolle vrijetijdsbesteding, vind ik.»

Geen mens in het secretariaat die hem tegenspreekt. Didier is één

van de 1100 leerkrachten die zich hebben opgegeven om in hun

school de leerlingenkaart extra te promoten en te ondersteunen.

Dankzij hen vinden de leerlingen de weg naar af en toe een

nieuwe horizon. Bedankt.

«Hier is nooit iets te doen»

Jongeren zijn late beslissers: ze bekijken vanmiddag wat ze

vanavond willen doen. Op www.leerlingenkaart.be staat een

agenda. Daar vinden je leerlingen elke dag nieuwe initiatieven

bij hen in de buurt. Maar ze kunnen er ook zelf hun activiteit

bekend maken voor de buitenwereld. Wie bezig is met de

organisatie van een evenement, een fuif, een actiedag of

een optreden moet het zeker in de agenda zetten. Meer dan

40 000 surfers per maand worden uitgenodigd om naar

die activiteit te komen. Quoi faire, vanavond? Dat kunnen

we straks nog beslissen!

Rechtstreeks in hun mailbox!

Duizenden jongeren uit het secundair onderwijs

lezen hun eigen elektronische nieuwsbrief. Maks!-

xtr biedt elke woensdag info over wat er gebeurt

in de (onderwijs)wereld en acties, wedstrijden en

leuke links. De nieuwsbrief is een verlengstuk

van de site www.leerlingenkaart.be. Jongeren

met zo ’n leerlingenkaart kunnen zich makkelijk

registreren op de site. Zo blijven ze vlot op de

hoogte over heel veel initiatieven die in het

verlengde liggen van de vakoverschrijdende

eindtermen. Je kan je zelf ook inschrijven

voor Maks!-xtr. Op www.leerlingenkaart vind

je de link. Tienduizenden jongeren hebben

er dit schooljaar al gereageerd op een van

de bijzonder actieve forums, de nieuws-

fl ashes, brandend actuele onderwerpen

enz. Boeiend om te volgen.

Met de hele klas gratis naar Parijs!

Om leerlingen te stimuleren om hun

kaart actiever te gebruiken, kunnen ze

nu met de hele klas registreren. Elke

klas waarvan elke leerling zich voor

1 mei op de site geregistreerd heeft,

maakt kans op twee dagen Parijs. Tha-

lys, metro, hotel, de Parijse hotspots,

alles gratis… Die tweedaagse kunnen

ze opnemen tot eind 2005. Het eenvou-

dige reglement van deze wedstrijd vind

je op www.leerlingenkaart.be. Stimuleer

je klas om mee te doen. Vinden ze in

jou de begeleider van hun trip? DE L

EERLIN

GEN

KAART B

RAN

DT IN

HUN

ZAK.

DAN

KZIJ

JOU.

De nieuwe iPod shuffl e: elke maand drie exemplaren te winnen.

Didier, gangmaker, zet zijn tanden in de

leerlingenkaart.

Turtles can fl y: de oorlog door

mensenogen bekeken.

CINÉ L

IBRE

KLASSE

(advertentie)

KLASSE NR.153 25

Webtips �

1. DIGIteeKinderen horen een woord en tikken het in op het digitale dicteeblad op het scherm. Een groene barometer houdt hun score bij… DIGItee is een gratis evaluatieprogramma voor het lager onderwijs, waarmee leerkrachten 315 verschillende dictees kunnen afnemen via computer en internet. De woordreeksen splitsen de leerstof op in spellingsproblemen en leeftijden.www.digitee.be.tt

2. ObesitasVolgens de jongste cijfers kampt bijna de helft van de Belgische bevolking (43%) met overgewicht of zelfs met obesitas. Op het nieuwe obesitasforum kan je in drie virtuele stappen je eigen gezondheidsbalans opstellen: de verhouding tussen gewicht en lengte (dit is de Body Mass Index, kortweg BMI) berekenen, de middelomtrek meten, en tot slot aandoeningen of gezondheidsrisico’s identifi ceren. De site biedt ook achtergrondinfo aan en tips voor preventie en behandeling.www.obesitasforum.be

3. Cijfers, véél cijfersAls je een middel zoekt om rekenen, wiskunde, economie enz. levensechter te maken, dan kan de vernieuwde web-site van het NIS (Nationaal Instituut voor de Statistiek) je helpen. Wat is de levensverwachting van de gemiddelde Fransman? Welke talen spreekt men in India? Wat is de oppervlakte van Argentinië? Hoeveel inwoners telt Bhutan? Welk klimaat heeft Peru? Hoe verhoudt het bruto binnenlands product van België zich tot dat van Nederland? Wat is de staatsvorm van Polen? Relevante gegevens, statistieken en informatie over 224 landen.statbel.fgov.be/port/cou_nl.asp

De eerste drie programma’s zijn geschikt voor zowel gewoon als buitengewoon basisonderwijs. Al deze programma’s werden genomineerd voor CST-Awards 2005 (categorie Edu-tainment). Meer info vind je in de programmatrix (www.programmatrix.nl), een Vlaams-Nederlandse over-heidsdatabank die nuttige software beschrijft voor zowel basis- als secundair onderwijs.

De Berenschuur �De berenschuur (4-6 j.) is een interactief programma, dat kleuters spelenderwijs kennis en vaardigheden en behendigheid met muis en computer aanbrengt. In Björns berenschuur leren kleuters onder andere kleuren onderscheiden, tellen, letters herkennen, woordjes vor-men, memoriseren, muzische activiteiten en verhaaltjes opbouwen. Origineel: er is ook een dagspel, dat enkel gespeeld kan worden op die dag van de week, waarop de cd-rom wordt gestart. Bruikbaar voor taal, wiskunde, wereldoriëntatie en muzische vorming

Het lachkasteel �In deze cd-rom uit de reeks Salto en Sofi a, komen kleuters in contact met de wereld van kastelen en heksen. De lachbiggies willen een kasteel ombouwen tot lachkasteel en doen dit met de hulp van Salto en Sofi a, twee vriendjes die zelfs wat kunnen toveren. Samen met hen doorlopen de kleuters verschillende plaatsen, waar ze opdrachten moeten vervullen. Bruikbaar voor taal en wiskunde. In dezelfde reeks is er ‘Het Nijlpaardenfeest’ (3-5 j.) en ‘De Robotwedstrijd’ (5-6 j.).

Pettson en Findus: de sleutel van de onderburen �Met deze cd-rom oefenen 7- tot 12-jarigen via dertien verschillende spelletjes hun oog-handcoördinatie (muisvaardigheid), visuele waarneming (puzzelen), leren schatten, kloklezen, construeren… Bruikbaar voor taal, wiskunde, wereldoriëntatie, muzische vorming en leren leren

Omagh �Omagh, 15 augustus 1998. Een kleine groep dis-

sidenten van het IRA, die het vredesproces in Noord-Ierland willen boycotten, pleegt een bomaanslag in het

vredige stadje Omagh waarbij 31 slachtoffers vallen. De fi lm beschrijft de gebeurtenissen en de nasleep van deze

tragische dag, en belicht vooral het personage van Michael Gallagher, die bij de aanslag zijn 21-jarige zoon verloor.

Samen met familieleden van andere slachtoffers begint hij een lange zoektocht naar gerechtigheid, maar stuit daarbij

op politieke onwil. Zijn charisma en vastberadenheid maken hem algauw tot de woordvoerder van een vereniging die koste

wat het kost de waarheid achter deze bloedige aanslag wil ontdekken. Zijn moeilijke en veeleisende rol als bemiddelaar weegt echter zwaar door op Michaels privé-leven... Een fi lm van Peter Travis (Henry VIII, The Jury), met in de voornaamste rollen Stuart Graham, Peter Balance, Michèle Forbes, Pauline Huttonen en Gerard McSorley als Michael Gallagher.‘Omagh’ loopt vanaf 12 januari in de bioscoop. Tien lezers kunnen een duoticket winnen voor ‘Omagh, waarmee ze de fi lm op een zelf-gekozen weekdag kunnen gaan zien. Stuur een kaartje naar Klasse (Omagh) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel of mail naar secr.leerkrachten@klasse.be. Tien winnaars krijgen hun tickets thuis bezorgd.

De Telduivel �Eerst een boek, nu ook virtueel. De telduivel leidt je binnen in de wereld van de natuurlijke getallen en laat je los op allerlei wiskundige constructies. Zo maak je op een plezierige manier kennis met oneindige rijen, de Fibonacci-getallen, de driehoeken van Pascal, kwadraten en vierkantswortels enz. Een verhaallijn met opeenvolgende dromen verduidelijkt bijzondere eigenschappen en verbanden tussen de verschil-lende constructies. Wiskunde voor de derde graad basisonderwijs.Hans Christian Andersen �De Kleine Zeemeermin, Het Lelijke Eendje, Dui-melijntje, De Sneeuwkoningin… Hans Christian Andersens sprookjes doen al tweehonderd jaar kinderen (en volwassenen) wegdromen. Straks is het tweehonderd jaar geleden dat Andersen geboren werd. Als eerbetoon aan de grootmeester van het cultuursprookje is opnieuw een animatiereeks gemaakt: Hans Christian Andersen - The Fairytaler. Naast acht los verkrijgbare dvd-delen komt een complete dvd-Box uit, en wel in de vorm van een boek. De box bevat een negende bonus-dvd met daarop de sprookjes ́ Wilde Zwanen´ en ´De Vliegende Koffer´ (speel-duur 52 minuten). De 9-dvd Box bevat behalve de eerder genoemde titels ook Het Tinnen Soldaatje, De Prinses op de Erwt, De Nieuwe Kleren van de Keizer en vele andere sprookjes. Op 17 maart lig-gen de eerste losse dvd’s (en cd’s) in de winkel: deel 1 - Het Lelijke Jonge Eendje en andere sprookjes en deel 2 - De Kleine Zeemeermin en andere sprookjes.Hans Christian Andersen - The Fairytaler, box, dvd’s (9,99 euro) en cd’s (4,99 euro) zijn verkrijgbaar in de handel. Voor vijf lezers ligt een gratis exemplaar klaar van dvd 1 - Het Lelijke Jonge Eendje en andere sprookjes. Stuur een kaartje naar Klasse (Andersen) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel of mail naar secr.leerkrachten@klasse.be. Vermeld daarop je eigen favoriete sprookje (of dat van je

leerlingen).

CINÉART-C

INÉLIBRE

CINÉART-C

INÉLIBRE

UITGEVERIJ L

ANNOO

(advertentie)

Profi ciat aan alle Vlaamse scholen die acties voeren voor hulp aan Zuid-Oost-Azië

Honderden scholen hebben hun activiteiten al gemeld op www.klasse.beEnkele van hen krijgen extra fi nanciële steun dankzij het fonds van Klasse. Dat wordt o.a. gespijsd door

het distributiebedrijf NV Getax Logistics, dat ook de tijdschriften van Klasse in de scholen bezorgt. Het bedrijf onderneemt op een ethisch verantwoorde wijze en wendt een deel van de winst aan voor

de betoelaging van vormings- en onderwijsprojecten voor vrouwen in de Derde Wereld. De steun aan de scholenactie Tsunami 12-12 past in dit kader.

(advertentie)

KLASSE NR.153 27

Europese Grondwet �Willen jij en je leerlingen van het secundair onderwijs uitzoeken wat er precies gaande is met de Europese Grondwet? Schrijf dan in voor de infonamiddag over de Europese Grondwet op 2 maart (Gent) of 16 maart (PAC Boeverbos Sint-Andries). Je krijgt er naast de inhoud van het grondwettelijke verdrag ook info over de ratifi catie, geplande referenda én tips om het thema in de klas te brengen. Infopunt Europa van Oost- en West-Vlaanderen en Stichting Ryckevelde organiseren de infosessie.Inschrijven via ryckevelde@online.be - tel. 050 35 27 20 - www.ryckevelde.be

Spring Day �Geef het woord aan je leerlingen en laat hen op 17 maart hun zegje doen over het nieuwe Europa. Dan organiseert de Europese Unie een «Spring Day for Europe». Op die manier wil de Europese Unie leerkrachten en leerlingen actief betrekken bij de EU. Surf naar futurum2005.eun.org/ww/en/pub/futurum2005/information/page1.htm om je initiatieven te registreren en informatie uit te wisselen met andere (Europese) scholen. Je vindt er ook informatie om je project voor te bereiden.Info op futurum2005.eun.org/ww/en/pub/futurum2005/information/page1.htm - futurum@eun.org

Made in Germany �Heb je leerlingen van het 5de jaar secundair die Duits-min-ded zijn, kandideer dan voor de zomercursus Duits van het «Preisträgerprogramm 2005». Eén Vlaamse leerling kan via dit uitwisselingsprogramma van 12 augustus tot 10 septem-ber naar Hamburg reizen. Hij of zij is minstens 16 jaar en heeft al 2 jaar Duitse les gevolgd. De geselecteerde kandidaat maakt deel uit van een internationale groep jongeren die er gedurende vier weken naar school gaat. Tussendoor is er een bezoek aan Keulen, Bonn, Berlijn en München. De jongeren verblijven ter plaatse in een gastgezin. De Duitse overheid betaalt alle kosten.Inschrijvingsformulieren op www.ond.vlaanderen.be/internationaliseringSO - inschrijven voor 24 maart bij departe-ment Onderwijs - natalie.vangysegem@ond.vlaanderen.be - tel. 02 553 89 06

Stevig op de werkvloer �Sta je met je leerlingen stevig op de werkvloer en wil je je verhaal delen met je collega’s? Neem dan deel aan de wedstrijd «Goede Praktijkvoorbeelden». Hiermee willen instellingen uit vier Europese landen - waaronder het Pedagogisch Centrum Wagenschot uit Eke-Nazareth - goede praktijkvoorbeelden verzamelen die de motivatie van jongeren met gedrags- en emotionele problemen en leerstoornissen verhogen. De organisatoren zullen alle praktijkvoorbeelden bundelen in het eindverslag van hun Leonardo da Vinci-project «Stevig op de werkvloer». Als je verhaal wint, krijg je bovendien een uitnodiging voor de eindconferentie én het verslag van «Stevig op de werkvloer». In dat verslag vind je didactische en pedago-gische handvaten voor motivatie- en attitudetraining en een lerarenhandleiding. De wedstrijd loopt tot 31 maart.Deelnemen kan via Hilde Vandenhoucke - hilde@sosfl oor.be - tel. 09 280 89 60 - www.sosfl oor.be

French connection �Op zoek naar creatieve ideeën voor de lessen Frans in je ba-sisschool? Schrijf dan in voor de (gratis!) zomerstage Frans te Vichy van 3 tot 14 juli of 8 tot 19 augustus 2005.Tien dagen lang werk je er in een internationale groep rond methodologische tips, luister- en spreekvaardigheid, Franse kinderliedjes, verhalen. Er zijn praktische ateliers, een taal-lab, een computercentrum, groepsopdrachten. Een aantal vervolgsessies in Vlaanderen vervolledigen deze nascholing. De «délégation culturelle et pédagogique» van de Franse ambassade in België en het Vlaams departement bereiden de cursussen voor. Leerkrachten die Frans (zullen) geven én schoolhoofden uit het basisonderwijs kunnen kandideren.Inschrijven kan tot 31 maart bij departement Onderwijs - admi-nistratie Basisonderwijs - tel. 02 553 92 28 - jozef.vanthielen@ond.vlaanderen.be

Speak out! �Je studenten in een vertrouwde omgeving vlot Engels

laten spreken. Dat is het doel van de «New Headway English Course». Hoe je deze cursus best gebruikt,

welke activiteiten je in de klas kan organiseren en hoe je je studenten optimaal kan begeleiden, vertelt Julietta

Schoenmann, international teacher trainer, op de Headway workshops op 7 maart (Gent), 8 maart (Antwerpen), 9

maart (Brussel) of 10 maart (Luik). Vooraf inschrijven is noodzakelijk.

Info bij Brigitte Dalle - Oxford University Press Benelux - tel. 016 23 90 96 - www.oup.com/elt - www.oup.com/elt/teachersclub

Word een Kid@work � Worden de leerlingen uit je basisschool Kid@works? Neem deel aan de Nationale Spreekbeurtenactie van Unicef en laat je kinderen op 23 maart hun zegje doen over het thema van de campagne «Onderwijs, mijn recht!». Hiermee ondersteunen ze de onderwijsprojecten van Unicef. Twee wereldklassen van Unicef België uit Sart en Wezemaal vertellen die dag ook over hun ervaringen van hun werkbezoek aan Roemeense scholen van 7 tot 11 februari.Download je voorbereidingsdossier op www.unicefkids.be of via hdevos@unicef.be - info ook op www.onderwijsmijnrecht.be - Unicef België - Philippe Henon - tel. 02 233 37 72 - phenon@unicef.be

Vertelfestival Alden Biesen �Laat je van 11 tot 17 april 2005 onderdompelen in de wereld van de «fantasy» en geniet van de sprookjes, poëtische vertellingen en andere verhalen tijdens het Internationaal Vertelfestival in Landcommanderij Alden Biesen. Bekende en minder bekende vertellers uit binnen- en buitenland brengen er voor de tiende maal verhalen voor jong en oud. Tijdens de week kan je er met je leerlingen terecht. In het weekend kan je met je familie naar de «Irish Story Night» op vrij-dagavond, lekker griezelen tijdens de «Magical Mistery Tour» op zaterdagavond of lunchen-met-verhalen op zondagmiddag. Zondagnamiddag brengt de Vlaamse auteur Frank Degruyter - speciaal voor de tiende verjaardag - een korte reeks verhalen over enkele opmerkelijke gebeurtenissen uit de geschiedenis van Alden Biesen. Voor alle activiteiten is vooraf inschrijven noodzakelijk.Info over het schoolprogramma bij gilberte.mercken@wvc.vlaanderen.be - tel. 089 51 93 58 - weekendprogramma bij constance.nevens@wvc.vlaanderen.be - tel. 089 51 93 43

Mail vóór 29 maart naar Klasse-Internationaal - an.declercq@ond.vlaanderen.be en win de cd «Druppels van verdraagzaamheid». Bram Vermeulen, Jo Lemaire, Jean Bosco Safari e.a. zingen er hun mooiste verhalen. De onschuldige muis klikt vijf winnaars aan die je vanaf 4 april op www.klasse.be/winnaars vindt.

eTwinning �Kennis en vaardigheden van ICT verbeteren en tegelijkertijd werken aan het Europees be-wustzijn. Dat zijn de doelen van «eTwinning». Via dit Europees programma organiseer je een virtueel partnerschap met minstens één andere school uit Europa; je gebruikt ICT om samen te werken. Deze samenwerking kan op klas- én schoolniveau. Je hoeft geen ICT-expert te zijn om mee te doen: «eTwin-ning» geeft je tips bij de voorbereiding en ondersteunt je project. Je kan er ook terecht

voor geschikte partners. European Schoolnet coördineert de actie.

Info op www.etwinning.be - www.etwinning.net - info@etwinning.be

Koning Albert II-laan 151210 Brussel

tel. 02 553 96 99 - fax 02 553 95 05an.declercq@ond.vlaanderen.be

GETTY IM

AGES

Onderwijs, ook haar recht!

(advertentie)

Zomernachten in Istanbul

REIS MET KLASSE

JE LOGEERT IN EEN BETOVEREND HOTEL MIDDEN IN HET HISTORISCHE ISTANBUL: VLAKBIJ DE BLAUWE MOSKEE EN DE AYA SOFIA. IN DE GESCHIEDENISBOE-KEN HEET DE STAD BYZANTIUM OF CONSTANTINOPEL. NU IS ZE NOG ALTIJD DE BRUISENDE POORT OP HET OOSTEN: EXOTISCH EN FASCINEREND. KIES JE VOOR DE GLANS VAN TORENS EN MINARETTEN, DE AFVAART VAN DE BOSPORUS OF HET ZWEETBAD IN DE HAM-

MAM?«Net de Efteling!» schreeuwt een Nederlandse toerist en-

thousiast in zijn gsm naar het thuisfront. Hij staat voor de Blauwe Moskee en vermoedt dat er zo dadelijk een vliegend tapijt tussen één van de zes minaretten gaat zweven. Het is een zomernacht om vooral niet door een gsm te laten verknallen. Je stapt uit je hotel en je hebt een afspraak met het verleden en met een wereld van vergeten kleuren en geuren. Kies maar uit. Je verdwaalt zonder twijfel even in de grootste overdekte bazaar ter wereld. Je staat stil in het werelderfgoed van de Aya Sofi a en de Blauwe Moskee. Je wandelt langs de boulevard van de Gouden Hoorn. Je droomt weg in de harem en de schatkamers van het Topkapipaleis en Dolmabahçe. Je vaart de Bosporus af of steekt nog verder door naar de Prinseneilanden. De dolfi jnen duikelen mee met de boot. En je zweet het uit in het mooiste badhuis van de stad. Laat je betoveren door een magische stad. Klasse heeft voor jou in het hartje van de historische stad een charmant viersterrenhotel gere-serveerd en geeft je reistips mee voor een onvergetelijke ontdekkingstocht. Op je eigen ritme.

JOUW PRIJSDit aanbod geldt alleen voor wie een lerarenkaart bezit (en voor hun meereizende familie of vrienden). De prijs hangt af van de gekozen dagen en de daarmee samenhangende vluchten. De vluchturen kunnen nog wijzigen, maar je kan je op de volgende afspraken richten.Vier dagen: 345 euro per persoon. Drie overnachtin-gen met ontbijt. Vlucht met SN Brussels Airlines. Enkel vertrek op vrijdag (Brussel, 9.40 u.) en terug op maandag (Istanbul, 14.45 u.).Vijf dagen: 385 euro per persoon. Vier overnachtin-gen met ontbijt. Vlucht met SN Brussels Airlines. Enkel vertrek op maandag (Brussel, 9.40 u.) en terug op vrijdag (Istanbul, 14.45 u.).Als je op een dag naar keuze wil vertrekken en aankomen geldt dit aanbod: vier dagen vanaf 460 euro per persoon. Dagelijks vertrek in Brussel om 11.15 u. en in Istanbul om 7.45 u. Met Turkish Airlines.Prijzen voor kinderen: 1 kind tot 6 jaar verblijft gratis op de kamer van de ouders, tussen 7 en 11 betaalt het daarvoor 50% van het hotelgedeelte. Voor de vlucht is de richtprijs voor kinderen SN 198 euro, Turkish Airlines 236 euro.Het aanbod is geldig tijdens de volgende schoolvakanties (26/03-10/04/05; 05/05-08/05/05; 01/07-31/08/05). De prijs omvat de vlucht, hotel met ontbijtbuffet en een handig stads-gidsje. Voor de herfst- en kerstvakantie worden de prijzen aangepast aan de dan geldende vluchtprijzen.Reserveer rechtstreeks (met het nummer van je lerarenkaart in de hand) bij Holidayline - tel. 050 33 09 90 - zij verzorgen dit aanbod (Lic A5787).Op www.lerarenkaart.be vind je nog meer exclusieve reisaan-biedingen voor Klasse-lezers (rubriek extra/reizen).

FOTO’S: A

RT EXPLOSION

KLASSE NR.153 29

Algemeen �

➜ Onderwijs hier en eldersWat zijn die A-levels die Engelse leerlingen moeten halen? Hoe zit dat met ‘le bac’ in Frankrijk? En klopt het dat leerlingen in Duitse lagere scholen enkel in de voormiddag les hebben? In ‘Vergelijken van onder-wijssystemen’ beschrijft Roger Standaert onderwijs in vier buurlanden. Daarnaast geeft hij een overzicht van stromingen in het vergelijken van onderwijssystemen: ontstaan en historiek van vergelijkende pedagogiek, stromingen, het belang van internationale indicatoren, modellen en denkschema’s enz.‘Vergelijken van onderwijssystemen’ (29,50 euro) ver-krijgbaar in de handel - uitg. Acco - Brusselsestraat 153 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 00 - fax 016 62 80 01 - uitgeverij@acco.be - www.acco.be

➜ VolwassenenonderwijsHoe kan je voor volwassenen een leercontext creëren die direct aansluit op hun vragen? Hoe gebruik je de expertise die deze leerlingen met zich meebrengen? En wat is je rol als begeleider? Inzichten en methodes om leren voor volwassenen boeiend te maken krijg je van twee deskundigen in human resources management. Kort en overzichtelijk en met veel getuigenissen: de fundamenten van duurzaam leren bij volwassenen.‘Leerzinwekkend. Fundamenten van duurzaam leren bij volwassenen’ (13,50 euro), F. Corthouts & R. Vermeylen - verkrijgbaar in de handel - Garant-Uitgevers - Somersstraat 13-15 - 2018 Antwerpen - tel. 03 231 29 00 - fax 03 233 26 59 - uitgeverij@garant.be - www.garant.be

Basisonderwijs �

➜ Beest(jes)‘Het is misschien een beetje mal, maar ook schaapjes spelen graag met een bal’ is een van de grappige rijmpjes in ‘Beestachtig goed’. In dit kijk- en voorleesboek voor kleuters steken de oren van boerderijdieren letterlijk uit het boek. Om aan te trekken…?‘Beestachtig goed’ (7,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - Uitgeversgroep Allmedia - Gewandhuis 4 - 5427 PW Boeken - Nederland - tel. 00 31 492 32 60 06 - fax. 00 31 492 32 61 77 - info@allmedia.nl - www.allmedia.nl

➜ Taal stimulerenKan je kleuters taalvaardiger maken via muzische vor-ming? Zeker. Kleuterleidsters zelf leverden daarvoor een bonte boel ideeën aan en die zitten nu gebundeld in een lesmap, mét handleiding. Elk hoofdstuk bevat vijf grote onderdelen: ontdekken en experimenteren, beweging, muziek, beeld en suggesties. Je werkt rond negen belangstellingscriteria, o.a. water; karton en kranten; rol-len, rijden en botsen; takken en stokken; schoenen aan, schoenen uit enz. Elke activiteit is volledig uitgewerkt, inclusief benodigd materiaal, verloop, groeperingsvorm, werk vooraf... Gesneden brood.‘Bonte Boel. Taalvaardigheidsstimulering voor de jongste kleuters’ (39,21 euro) - Centrum voor Taal en Migratie / Steunpunt NT2 - Blijde-Inkomststraat 7 - 3000 Leuven - tel. 016 32 53 67 - fax 016 32 53 60 - nt2@arts.kuleuven.ac.be - www.nt2.be

➜ VerhuizenAngst om naar een nieuwe plek te gaan, afscheid nemen, een andere school… Verhuizen is voor veel kinderen een hoge berg. Zo ook voor het ik-personage in ‘Schaduwen’. Zo hoog is haar berg dat ze van haar dagboek in een droom tuimelt van monsters in een griezelhuis. Tot ze voor alle gedrochten cake bakt, dan is het party-time… Een dagboek, een droom. Of hoe verhuizen toch nog fun kan zijn.‘Schaduwen’, Kristina Wiedemann - verkrijgbaar in de han-del - Afi jn/Clavis uitgeverij - Vooruitzichtstraat 42 - 3500 Hasselt - tel. 011 28 68 68 - fax 011 28 68 69 - info@clavis.be - www.clavis.be

Secundair onderwijs �

➜ TijdsbandenWat gebeurde er in de rest van Europa terwijl Peter

de Grote het Russische Rijk moderniseerde? Welke Nederlandstalige schrijvers mogen we postmodernisten

noemen en wanneer situeer je ze? Welke wiskundigen bogen zich over deelbaarheid en priemgetallen? Wanneer

werd het laatste theorema van Fermat bewezen? Je vindt al die informatie terug in de ‘tijdsbanden’. Dat zijn vierluiken

die voor de verschillende wetenschappen, Nederlandse letterkunde en internationale literatuur, religie, (politieke)

geschiedenis enz. terugblikken in de tijd. Datums, namen, miniportretten, belangrijke gebeurtenissen enz. krijg je op een overzichtelijke manier aangereikt, met kleurcodes en afgebakende domeinen. Kortom, een praktische synthese voor bijna elk vak.‘Tijdsbanden’: Nederlandse, Franse, Duitse, Engelse literatuur; wiskunde/chemie, biologie, fysica, geneeskunde; muziek/fi lm; theologie; Middeleeuwen/Politieke kader van Europa 1400-2000: 4 euro per ex. of 3,5 euro per 10 ex.; tijdsband ‘Synopsis van de Griekse geschiedenis’ 3 euro; tijdsband ‘Visuele voorstelling van de geschiedenis van Rome’ 2,5 euro) - Robert Hermans - Collegestraat 42 - 2300 Turnhout - tel. 014 44 26 10 - roberthermans@tiscali.be

➜ Bewegende gedichtenEen debuut in een bundel, met gedichten die bovendien bewegen op een cd-rom en een website waarop ze langzaam worden opgebouwd. Dit multimediale project van Dimitri Casteleyn heet ‘Omgekeerd’. Poëzie gekoppeld aan beeld, met o.a. de dichter zelf die uit zijn werk voorleest. En als je de site in het oog houdt, krijg je geregeld nieuw werk te zien. Dit is de eerste jubileumbundel van de vzw Poëziecentrum, die met vijf debuten zijn 25ste verjaardag viert.‘Omgekeerd’ (17,50 euro) - Vrijdagmarkt 36 - 9000 Gent - tel. 09 225 22 25 - fax 09 225 90 54 - info@poeziecentrum.be - www.poeziecentrum.be

➜ Leren met HebbesEet je slim, spring op de breintrein, leer met heavy metal… Drie boeken in één over hersenen, intel-ligentie, geheugen en leren (leren). De aanpak is zo interactief dat leerlingen zich geen pagina vervelen. Al lezend en spelend groeit hun inzicht, steken ze leertechnieken op en leren ze mindmappen. Dat gebeurt via strips, tests, korte artikels in tijdschriftvorm. Doelgroep: eerste graad.Hebbes (14,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - Die Keure nv - Oude Gentweg 108 - 8000 Brugge - tel. 050 47 12 72 - info@diekeure.be - www.diekeure.be

Hoger onderwijs �

➜ Zelfstandig opgeleidOok lerarenopleidingen organiseren bege-leid zelfstandig leren, bijvoorbeeld om te kunnen differentiëren. Met het open pakket ‘Oriëntatie in onderwijskunde’ verwerken aspirant-leerkrachten de beginselen van de algemene didactiek op eigen tempo, naar eigen behoefte en interesse. Een cd-rom bevat oplossingen en bijlagen, waaronder ook tal van hyperlinks. Tegelijk wil het boek elke geïnteresseerde warm maken voor begeleid zelfstandig leren, van basis tot hoger onderwijs.‘Oriëntatie in onderwijskunde’ (26,50 euro), P. Van Petegem & I. Imbrecht - verkrijgbaar in de handel - uitg. Acco - Brusselsestraat 153

- 3000 Leuven - tel. 016 62 80 00 - fax 016 62 80 01 - uitgeverij@acco.be -

www.acco.be

«Je hoeft je niet te vervelen»

8 tips om maart door te komen. Extra tips staan op www.lerarenkaart.be. Op de startpagina vind je de leerkrachtendagen die musea, natuurcentra en wetenschappelijke instellingen voor leerkrachten organiseren. Met de zoekrobot in de rubriek AANBOD ga je zelf op zoek naar instellingen die bij je interesses aansluiten. Boeiende dingen gezien, spannende verha-len gehoord? Deel ze met je leerlingen.

Nieuwsbrieven: word jij de 10 000ste abonnee?«Ik geef les in het vijfde leerjaar, maar krijg geen nieuwsbrieven via mailer@lerarenkaart.be. Kan dat in orde gebracht worden?» Wie geregeld op de hoogte wil blijven van nieuwe evenementen en aanbiedingen van de lerarenkaart, abonneert zich gratis via www.lerarenkaart.be op een elektronische nieuwsbrief. Glij met de muisaanwijzer over NIEUW en klik «nieuwsbrieven» aan. Selecteer daar de nieuwsbrief die je wil ontvangen. Helemaal op eigen maat.

Sea

front

en

Rede

rij E

uro-

Line

- Ze

ebru

gge

Zoo

Antw

erpe

n

Des

ign

mus

eum

- Ge

nt

30 KLASSE NR.153

Plan

cken

dael

- M

uize

n

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

Koni

nklij

ke M

usea

vo

or S

chon

e Ku

nste

n Br

usse

l

Kast

eel B

eauv

oord

e - V

eurn

eSp

orto

polis

Prov

inci

aal M

useu

m E

mile

Ver

haer

en

– Si

nt-A

man

ds

KLASSE NR.153 31

Nieuwe kortingenHet aanbod van de lerarenkaart breidt uit. Je krijgt korting in nog 14 boekhandels (gevestigd in Aalst, Antwerpen (3), Brugge (4), Deerlijk, Gent (3), Hasselt, Ledeberg), 29 winkels die papier en/of schoolbenodigdheden verkopen (in Antwerpen, Arendonk, Avelgem, Beernem, Bilzen, Boom, Borgerhout, Brugge (2), Diest (2), Ekeren, Elsene, Geel, Gent (2), Geraardsbergen, Gruitrode, Ieper, Izegem, Kortrijk, Maasmechelen, Merelbeke, Ninove, Oudenaarde, Sint-Niklaas, Torhout, Waregem, Zwevegem). Je betaalt 27% minder op je aankopen in de 31 Planet Parfum fi lialen. Meer info? Surf naar www.lerarenkaart.be en klik op EXTRA.

Voordeliger naar de fi lmOp vertoon van je lerarenkaart krijg je voortaan korting in Cinema Sphinx (Gent), CinemaZED (Leu-ven), Euroscoop Lanaken, Euroscoop Maasmechelen, Siniscoop Sint-Niklaas, Cinema De Keizer (Lichtervelde), Palace (Aalst), Feestpaleis (Aalst), CC ’t Getouw (Mol), Studio Skoop (Gent) en Zebracinema (Neerpelt). Op www.lerarenkaart.be staat de gedetailleerde info (EXTRA).

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

© L

UC D

AELE

MAN

S

(advertentie)

Voor VAB in Zwijndrecht (bij Antwerpen) zoeken we (m/v)

Tijdelijke medewerkersBijstandsverleners (m/v)Communicatiecentrum

Voor 2, 3, 4 of 5 maanden in de periode mei - september

De bijstandverleners van de alarmcentrale buitenland te Zwijndrecht, bieden dag en nacht hulpverle-ning aan eigen leden die een VAB-Reisbijstand afsloten, maar ook aan klanten die een reisverzekering afsloten bij derden (autoconstructeurs, verzekerings- en leasingmaatschappijen). Die hulp omvat medische, technische of sociale bijstand.

Functie : Beantwoorden van noodoproepen van onze klanten vanuit het buitenland Coördineren van de gegevensverwerking voor de technische interventies Telefonische contacten met onze binnen- en buitenlandse correspondenten

Profi el : Je spreekt vlot Nederlands, Frans en Engels. Je denkt probleemoplossend en slaagt er steeds in om mensen gerust te stellen Ook in moeilijke omstandigheden verlies je je geduld niet Je bent een servicegerichte teamspeler die zich kan “vastbijten in een dossier” en draagt

klantvriendelijkheid hoog in je vaandel Je bent bereid in een ploegensysteem met vroege, late en weekenddiensten te werken Je bent een vlotte PC en MS offi ce gebruiker

In ruil voor jouw inzet en motivatie biedt VAB je : Een uitdagende job in een dynamische en veeleisende werkomgeving Een bedrijf met naam en faam Een trendsetter met een servicegerichte bedrijfscultuur Een aantrekkelijke verloning

Reageer snel en mail vóór 10-03-2005 naar jobbeurs@vab.be of bel (bij voorkeur tussen 09:00 en 16:00 uur) naar 03/253.60.76.

VTB-VAB nv werd in 1924 opge-richt en is de grootste Vlaamse automobielclub. Sinds de oprich-ting staat het VAB logo garant voor kwaliteit, betrouwbaarheid en onafhankelijkheid. De 430 enthousiaste medewerkers staan in voor een omzet van 71 miljoen Euro. Naast de VAB-Wegen-wacht en de VAB-Reisbijstand is VAB ook gekend voor zijn technologisch competentiecen-trum (diagnose, opleiding en helpdeskactiviteiten), de verkoop van betrouwbare tweedehands-wagens en Uit-Magazine. VAB positioneert zich als een “prime mover” en is geëvolueerd van een automobielclub naar een mobiliteitsclub. Ook in de toe-komst zoeken we medewerkers die graag vooruit willen. En die anderen graag vooruit helpen.

© G

etty I

mag

es

Een donkere kamer met stroboscoopef-fecten om gratis high te worden, een CO-tester, een doodskist van sigaret-tenpakjes, computers waarmee je enquêtes en info over druggebruik kan inkijken: wie op de drugbus van het KA Beveren stapt, wordt omsingeld door tientallen werkjes van leerlingen (en leerkrachten) die het gebruik van drugs, sigaretten en alcohol in vraag stellen. Als passagier raak je snel in de roes van het enthousiasme waarmee dit schoolteam werkt. Nog iemand een ‘Cocawietje’?

Start: win een wedstrijdAls er geen gouden medaille te winnen was, waarom zou een atleet dan trainen? Ook het (drug)team van Inge Huyghe, leerkracht zedenleer en Magda Van de Winkel, leerkracht Frans en pr-verantwoordelijke van het KA Beveren, had een externe motivatie nodig om met hun expobus ‘Cocawietje’ te beginnen. «Ontwikkel een drugpreventieproject, dat gericht is naar jongeren, concreet uitgewerkt is en kadert in een sfeer van bewust nee leren zeggen». Die uitdaging van de gemeente en politie van Beveren gaat het schoolteam niet uit de weg. Hun project op papier wint! En nu een échte bus zoeken.

Halte 1: Een lijnbus kopen«100 euro, voor dat belachelijke bedrag kopen

we een accordeonbus bij De Lijn.» Magda vindt ook genoeg fondsen om de aftandse bus tot een expobus om te timmeren. «Mijn collega’s Inge Huyghe, leerkracht zedenleer en Nick Jacqmain, leerkracht houtbewerking namen het denk– en doewerk rond de inrich-ting van de drugbus op zich. Bij een eerste brainstorm kwamen de leerlingen al met de naam ‘Cocawietje’ aandragen.»

Halte 2: De projectdag«Omdat we een interactieve bus willen, betrekken we via een projectdag de hele school bij ‘Cocawietje’. Leerlingen leven zich uit in creatieve ateliers waarin ze aan de doodskist, ‘no’-sleutelhangers, een mascotte

of een anti-druglied werken. Ze bekijken fi lms en volgen infosessies met politie en de preventiedienst van het leger. We kijken ook over de grenzen van onze school: leerlingen verwerken een drugenquête van 2 000 scholieren uit alle scholen in Beveren. Tijdens de projectdag krijgen de leerlingen een shot van vakoverschrijdende eindtermen: leren leren, sociale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheids- en milieu-educatie, muzisch-creatieve vorming en technisch-technologische vorming voor ASO.»

Bijtanken: Een ‘tof’ team«Wie het ‘Cocawietje’ bezoekt, merkt het: wij zijn een ‘tof’ team. Dat werkt als super-brandstof voor de drugbus. Wat het geheime recept is? ASO, TSO en BSO zijn gelijkwaardig, we overleggen democratisch met alle part-ners, we krijgen goede coaching van onze directeur Flor Van Gheem, de projectwerking bevordert teambuilding en alles gebeurt in een gemoedelijke en open sfeer.»

Halte 3: De baan op«De expobus is klaar, nu willen we er de baan mee op. Wie heeft een D-rijbewijs? Andre Derudder wil vrijwillige buschauffeur zijn wanneer nodig. Ons ‘Cocawietje’ krijgt een speciale regeling: de bus mag enkel met politiebegeleiding op de openbare weg komen. Leerlingen van 3 en 4 Economie-Mo-derne Talen, Moderne Talen-Wetenschappen, 4 Hout en 5 Kantoor-Verkoop offeren veel uren vrije tijd op om het publiek te ontvangen in de bus. Het mag dan een heel interactieve ‘tentoonstelling’ zijn, maar uitleg krijgen van de makers en bezielers van het project maakt het voor een bezoeker toch nog altijd waardevoller.»

Terminus: Wie wil de bus?«De provincie Oost-Vlaanderen heeft interesse en wil ons concept grotendeels kopiëren. Ik hoop dat ze er een even goed team voor vinden.»

� kta.beveren-waas@rago.be Om naar het Cocawietje te mailen.

Team van de maand, v.l.n.r.: Xxxx xxx xxxxxx, Xxxxx xxxxxxxxx xx xxxxxx xxx xxxx

© F

OTO:

«Een shot van vak-overschrijdende eind-

termen krijgen»

Gratis high

De leerlingen Naomi, Caroline, Annelies, Matti, Jo-nathan, Elien, Kevin V, Marieke, Kevin VDB en Joeri van KA Beveren en hun leerkrachten Inge (met rood

haar), Nick (met baardje) en Magda (met blond haar).

KLASSE NR.153 33

op de drugbus

© G

UY K

OKKE

N

34 KLASSE NR.153

SAS LATRECHE (34): «IK KAMPEER NIET AAN DE SCHOOLPOORT»

«’Je zal je het nog beklagen!’ was de boodschap die we kregen van onze omgeving. Terwijl ouders kampeerden voor hun favoriete Brusselse kleuter- en lagere school, hebben wij Noa in het zomerklasje ingeschreven van een ‘zwarte’ (wat een naam) school in het centrum van de stad: De Kleurdoos. Een school met 98 procent anderstaligen. Die school was niet onze eerste keuze, maar na een rondleiding door de coördinatrice waren we snel overtuigd. Dit wordt ‘onze’ school, waar we willen meewerken en er mee voor willen zorgen dat er nog meer Nederlandstalige ouders op af komen. In de klas van ons dochter zitten nu vijf Nederlandstalige kleuters op de dertien. Een goed begin vinden wij. Zeker als je weet dat er op 10 januari twaalf kleuters met minstens één Nederlandstalige ouder inschreven voor het volgend jaar. Voor onze school werd niet gekampeerd, en daar ben ik eigenlijk blij om.»Sas Latreche is de nieuwe blogmama van Klasse voor Ouders. Volg het dagboek dat ze bijhoudt op www.klasse.be/ouders/blog

© K

LASS

E

«Vroeger zat ik tijdens het WK zoals alle voetballiefhebbers op het puntje van mijn

televisiestoel; nu zit ik er zelf mid-denin», glimlacht Wim Casteleyn. Hij is praktijkleraar koken in het volwas-senenonderwijs in Oostende én sinds vijf jaar kok van de nationale voetbalploeg. ‘Wat het lievelingsgerecht van Marc Wilmots is?’ vragen cursisten mij.»

Voetballer of kok worden. Was het een moeilijke keuze?Wim Casteleyn: «Voetballer worden was een echte jongensdroom, kok worden een obsessie. Dat ik nu kook voor de nationale ploeg is natuurlijk een erg mooie combinatie van mijn twee passies. Ik ben iemand die graag kennis en inzichten deelt met anderen, daarom geef ik ook graag les. Gezonde voeding en gastronomie zijn mijn dada’s, en ik probeer mijn publiek daar zo goed mogelijk mee te besmetten. Maakt niet uit of het voetballers of cursisten zijn.»Je gaat elk jaar ongeveer twaalf keer ko-ken voor de ploeg, waarvan de helft in het buitenland. Wat doe je met je leerlingen als je voor zes weken naar Japan moet voor het WK?Wim Casteleyn: «De verloren lessen halen we

later in, de cursisten zijn soepel. Ik merk dat leer-lingen in het avondonderwijs enorm gemotiveerd zijn. Daar zitten 75-jarige hobbykoks tussen, maar ook jonge gasten die het echt willen maken en die graag aan wedstrijden deelnemen. Er zijn er zelfs die verlof nemen om toch maar geen enkele les te missen. Ze zijn ook best fi er dat hun leraar voor de Rode Duivels kookt en vragen me uit. ‘Wat heb je klaargemaakt?’ ‘Wat is het lievelingsgerecht van Marc Wilmots?’ Het is plezant te kunnen verklappen dat Thomas Buffel zot is van crème brûlée, dat ik Wesley Sonck in Japan heb leren vis eten, dat Marc Wilmots een zware liefhebber is van fi let pur en dat keeper Van Walleghem sinds hij in Italië speelt alleen nog perfect al dente gekookte pasta lust. Al die weetjes maken dat de cursisten met nog meer plezier de lessen volgen. Mijn activiteiten als Rode Duivel-kok zijn dus ook voor hen een meerwaarde, en ze nemen het ongemak van lessen die verschoven worden erbij. Het geeft ze ook een perspectief: koken is een kunst en een wetenschap. Als je die beheerst, kan je er je dromen mee waarmaken.»

Gedraag je je anders als leraar dan als kok?Wim Casteleyn: «Ik probeer altijd mezelf te blijven, zowel bij de leerlin-gen als in de omgeving van beroemde voetballers. Al moet ik toegeven dat ik duizelde de eerste keer dat ik Michel D’Hooghe en co op de luchthaven ontmoette. Maar na twee matchen

is duidelijk dat zij maar gewone mensen zijn. Mijn rol als voetbalkok en als leraar vertonen een pak gelijkenissen. Zo moet je in het voetbal en in de klas van die heterogene verzameling individuen een hechte groep maken, zodat er een positieve ploeggeest ontstaat. In de nationale ploeg help ik daar aan mee door in te spelen op de persoonlijke voorkeuren van de voetballers, in de klas werk ik ook vanuit de ambitie en vaardigheden van elke cursist. Ik vind het zowel voor de cursisten als voor voetballers belangrijk dat ze inzicht verwerven in gezonde voeding. Wat we op school koken, eten we daarna ook zelf op. Zo zijn de lessen tegelijkertijd lessen in leren proeven. Ook de voetballers vragen geregeld hoe gerechten bereid worden en wat erin zit. Sommigen gaan zelf ook kokkerellen, zoals Thomas Buffel. Ik ben heel blij als ik anderen kan doorgeven dat koken liefhebben is. Als ze goed eten, spelen de Duivels beter. En als de cursisten graag naar de les komen, pikken ze de passie voor koken misschien op. Daar doe ik het voor.»

PASSIE

Wim Casteleyn geeft praktijklessen koken in volwassenenonderwijs. Een paar keer

per jaar kookt hij voor de Rode Duivels. Zo brengt hij zijn beide passies in de praktijk:

voetbal en koken. Veel collega’s combineren lesgeven met andere bezigheden. Deze

rubriek ‘Buitenbeentje’ legt ze bloot.

Dag

Collega

«KOKEN IS LIEFHEBBEN»

Wim: «Als ze goed eten, spelen de Duivels beter.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

©K

KLASSE NR.153 35

Elke maand test Klasse je kennis over een nieuwe vakoverschrijdende eindterm. Deze maand draait elke opgave rond milieu. Zet de eerste letter van elk antwoord in het daarbij horend genummerde vakje. Zo krijg je een «vredig en groen» begrip van 10 letters.Stuur het woord vóór 26 maart naar Klasse (Raads?l) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - secr.leerkrachten@klasse.be. Vanaf 30 maart staan de oplossing en de winnaar op www.klasse.be/win-naars. Het super reisaanbod van Klasse vind je op www.lerarenkaart.be.

[1] Het hoofdingrediënt van een Friese snert-soep [2] De pica pica uit het vogelrijk [3] De popgroep achter «The house of the rising sun» [4] De actiegroep van Michel Van den Bosch [5] De naam van het oercontinent, toen alle werelddelen nog aan elkaar hingen [6] Het proces van slijtage door wind of stromend water [7] De voornaam van de federale minister van Mobiliteit [8] De voornaam van de presentator van «Dieren in nesten» [9] De Romeinse keizer aan de boezem van Carmen Waterslaeghers[10] De wetenschap die de relatie bestudeert tussen organismen onderling en met hun

(abiotische) omgeving

LAURA’S GEHEIM«Ik kan nog steeds niet geloven dat geen enkele leerkracht op school iets gemerkt heeft, terwijl ik toch abnormaal stil was in de klas», vertelt Laura (20) die jarenlang mishandeld en seksueel misbruikt werd. «Als kind wist ik niet beter: ik dacht dat alle kinderen thuis slaag kregen met een houten stok en dat het normaal was dat papa je een tongkus gaf en je betastte voor je ging slapen.» Laura’s verhaal staat in Maks!. In heel Vlaanderen is naar schatting één op tien jongeren het slachtoffer van verwaarlozing, mishandeling of seksueel misbruik. In Maks! worden slachtoffers en hun klasgenoten gesti-muleerd om erover te praten en professionele hulp te zoeken. Ook leerkrachten kunnen hulp bieden, door signalen op te merken, erover te praten en misbruik te melden. Meer info: www.maks.be - www.kindermishandeling.org - www.klasse.be/specials/specials.taf?doc=eerstelijn

EURO-COLLEGADzilda Railiene en Irena Danieliute kwamen samen op studiebezoek in de basisscholen van de Oost-Vlaamse scholengroep EDUGO. «Niet alleen is het nuttig voor je eigen klaspraktijk om ervaringen uit te wisselen en andere leermethodes te ontdekken, je verruimt ook je horizon.» De twee Litouwse collega’s wikken en wegen onderwijs in Litouwen en in België: Actief: «Onze manier van lesgeven is veeleer academisch en frontaal. Tijdens ons verblijf in België merkten we dat jullie onderwijs actiever en speelser is: leerlingen zitten niet de hele tijd passief te luisteren en te pennen, ze worden ook verondersteld om in groepjes samen te werken en om zelf op onderzoek te gaan. Wij introduceren nu die actieve methodes in onze eigen school.»Specialisatie: «In het Litouwse onderwijssysteem kiezen leerlingen vanaf de 5de klas (11 jaar) extra vakken waarin ze zich specialiseren. Hun keuze is vrij en dat motiveert ze om in de diepte te gaan. Dat kinderen al van hun zevende Engels leren, is ook positief. In ons land is het een erg populaire taal, zodat kinderen zich met plezier inspannen om ze onder de knie te krijgen. Oudere leerlingen worden dan weer erg goed voorbereid op hoger onderwijs via lesprogramma’s die op hun maat gesneden zijn. Die aandacht voor kwaliteit is erg belangrijk.»Planlast: «Dat bij lesgeven zoveel papierwerk komt kijken, is echt lastig: plannen, documenten en overzichten die weergeven welke leerstof je geeft, hoe je dat doet en hoe je die over het schooljaar spreidt. Daarbij komen nog de jaarplannen, verslagen, schoolagenda’s en allerlei paperas-sen die we moeten invullen omdat ze data aanleveren voor statistisch onderzoek.»Waardering: «De leraar staat in Litouwen in hoog aanzien omdat hij of zij jongeren klaarmaakt voor hogere studies. Ouders willen dat hun zoon of dochter voldoende kennis vergaart in de secundaire school, zodat hij of zij voldoende gewapend is voor later. 55 procent van onze leerlingen gaat naar de universiteit.»

De gastschool waar Dzilda en Irena op bezoek waren: www.edugo.beLitouwen in cijfers: deze Baltische staat is meer dan twee keer groter dan België – er leven 3,7 miljoen inwoners – er geldt leerplicht van 6 tot 18 jaar

In deze rubriek ‘Eurocollega’ staan leerkrachten en leerlingen centraal die afkomstig zijn uit landen die (recent) toetraden tot de Europese Unie en die per-manent of tijdelijk in ons land verblijven.

YETI IS GEEN PLANT«Onze meester is er helemaal Tarzan van», zegt Lynn uit de Yetiklas. Meester Gert slingert in zijn jungle van wiskunde naar Frans. De vensterbanken staan hoog-zwanger van het groen. De campagne ‘Groen in de klas’ is in Schoten aangekomen. Zal de zwangere juf van de parallelklas voor Jane spelen? In het Yetinummer van maart lees je meer over Tarzan en Jane, tienertrends en het leven in 2020.Wil je een week voordat Yeti in de school komt weten wat de vijfde- en zesdeklassers als leesvoer krijgen? Schrijf je dan in op de extra bijlage voor leerkrachten via www.yetiworld.be/bijlage

© K

LASS

E

Win: Win: Zomernachten in Zomernachten in Istanbul voor twee Istanbul voor twee personen (zoals personen (zoals beschreven op p. beschreven op p. 28 in dit nummer). 28 in dit nummer). Breek de code.Breek de code.

«De leraar staat in Litouwen in hoog aanzien.»

«Als kind wist ik niet beter»©

VER

TROU

WEN

SCEN

TRUM

KIN

DERM

ISHA

NDEL

ING

© K

LASS

E

36 KLASSE NR.153

In de jaren 70 - 80 kre-gen Green-

peace, WWF en andere

‘groene’ orga-nisaties heel wat jongeren

warm voor mi-lieuzorg. Van-daag behoort milieu tot de

vakoverschrij-dende eindter-

men, maar is het niet meer

cool. Som-mige scholen proberen dat vooroordeel te doorprik-ken, andere

plaatsen een cola-auto-

maat naast de gft-bak. Wat is er aan de

hand? Klasse recycleert de

vraag bij de Cel Natuur- en

Milieueduca-tie.

Cola in de gft-bak

Uit de K-test blijkt dat vooral jongeren niet wakker liggen van milieu. Dat was in de jaren 70 - 80 toch even anders. Vanwaar die ommekeer?Eddy Loosveldt: «Eigenlijk waren de milieu-bewegingen van dertig jaar geleden, met de spectaculaire acties van Greenpeace voorop, pioniers tegen het establishment. Jongeren identifi ceerden zich daar graag mee, voor het milieu opkomen was cool. Dat is het nu niet meer. Verder horen jongeren heel vaak negatieve boodschappen over milieu en wie

kiest voor iets dat negatief geladen is? De gsm heeft bv. nooit moeten opboksen tegen een negatief imago. Ten slotte denk ik dat jongeren zich makkelijk afzetten tegen het schoolreglement en daardoor vaak lak hebben aan milieumaatregelen op de speelplaats, zoals afval in de juiste bak gooien. Dat zie je vooral bij jongeren die zich op school niet goed in hun vel voelen.»Jan Van den Bossche: «Volgens onderzoek bij Europese jongeren stond milieu in 1998, toen een aantal milieurampen het nieuws

haalden, nog op de tweede plaats van wat ze belangrijk vinden. Vandaag staat het achtste. Milieu is voor jongeren te veel een pretbederver. Ze zijn bezig met muziek, hun lief, hun vrienden, met consumeren… Veel plaats voor milieu biedt dat niet. Maar als er morgen een milieuramp gebeurt, keert die interesse zeker terug.»Moeten we dan hopen dat er snel een nieuwe dioxinecrisis komt?Jan Van den Bossche: «Nee, maar milieu verdient permanente aandacht, ook op

© F

RANC

IS B

EKAE

RT

HOE COOL IS MILIEU?Meer dan drieduizend lezers van Klasse, Maks! en Yeti gaven het voorbije jaar een cijfer voor milieu via de K-test. Dat is een internetpeiling over tien verschillende thema’s: van verkeersveiligheid over cultuur en sport tot leren. Elke doelgroep gaf zichzelf een score van 0 tot 5 voor tien stellingen op ik-niveau (ik gebruik een brooddoos en geen aluminiumfolie; ik ben zuinig met water; ik reageer als anderen hun afval op de grond gooien…) en op schoolniveau (onze school werkt aan afvalpreventie, stimuleert milieuvriendelijk vervoer, bespaart energie, doet mee aan milieuprojecten, bouwt aan een groene schoolomgeving…). Dat leverde scores op tien punten op. De belangrijkste resultaten:

leerkrachten ouders jongeren tieners gemiddeld

ik-niveau 6,7 6,6 6,0 6,8 6,4

schoolniveau 6,0 6,1 5,4 6,2 5,9

school. In het decembernummer van Klasse zegt Roger Standaert dat de milieueind-termen mogen worden afgeslankt, want de samenleving besteedt daar nu genoeg aandacht aan. Dat is een té optimistische uitspraak. Als een school een milieuproject organiseert, piekt de interesse van leerlingen. Daarna volgt onvermijdelijk een dalperiode. Die permanente aandacht en acties zijn dus echt wel nodig, dat kan je niet afzwakken. Maar veel scholen weten niet goed hoe ze met de vakoverschrijdende eindtermen moe-ten omgaan. Daardoor geven ze vaak een diffuus beeld van milieuzorg: afval sorteren, ja, maar als er een interessant aanbod bin-nenkomt voor een drankautomaat, staat die de volgende dag in de kantine.»Hoe kunnen we leerlingen warm maken voor milieu?Paul Renders: «Het sleutelwoord is par-ticipatie. Ik herinner me een school die de drankautomaat afschafte en daarna een enquête hield bij haar leerlingen om te weten wat ze belangrijk vinden. 70 procent wou Cola en Fanta kunnen kopen op school. Zo’n verrassingen krijg je als je leerlingen niet vooraf informeert en met hen overlegt, zodat de beslissing om de automaat te dumpen gefundeerd is.»Jan Van den Bossche: «In een andere school werd die discussie gevoerd door de milieuraad en de leerlingenraad. De milieuraad wou de automaat weg, de leerlingenraad wou dat hij bleef. Het kwam tot een georganiseerde discussie met alle pro’s en contra’s en uitein-delijk een compromis: de minionderneming van de school verkoopt nu zelf drank in glazen fl esjes.»Eddy Loosveldt: «Veel jongeren zijn ook vervreemd van de natuur. We moeten ze daar eerst opnieuw warm voor maken, een positief gevoel voor de natuur meegeven. Ik denk aan natuursportkampen, meedoen aan bosbeheer enz. Op de Green Conference Europe werd het nog gezegd: onze leerlingen weten meer over de pinguïn dan over het koolmeesje.»Vinden jongeren milieu dan niet meer belangrijk?Jan Van den Bossche: «Jawel! De belang-stelling voor milieu is misschien gedaald in

de samenleving, maar niet het besef dat milieu belangrijk is. Vooral jongeren hebben veel begrip voor milieumaatregelen, ook al zijn ze zelf niet direct bereid de handen uit de mouwen te steken. School en overheid moeten dan ook goed nadenken over hun milieu-initiatieven.»Helpen schoolacties wel? De K-test toont bij leerlingen én leerkrachten lage scores voor deelname aan milieuacties.Jan Van den Bossche: «Scholen kunnen een MOS-logo behalen (Milieuzorg Op School). Ze doen daar drie jaar of meer over. Wat zien we? Nadat scholen dat logo hebben behaald, doen ze nog één à twee jaar verder, maar dan verslapt de aandacht voor het milieuzorg-project. Dan klinkt het: ‘We gaan ons nu op andere dingen concentreren: sport, cultuur, Derde Wereld…’ Echte verworvenheid is dus een groot probleem. Daarnaast gooit ook de verleiding roet in het eten. Een school haalt frisdranken uit de automaat, maar zwicht vervolgens voor een lucratief cultuuraanbod

van een frisdrankbedrijf. Met zo’n boodschap hebben jongeren het echt wel moeilijk.»Welk effect kan een school verwachten van milieu-initiatieven? Welke acties werken?Eddy Loosveldt: «Lichtvoetige acties met een lage drempel werken het beste. Denk maar terug aan Dikke Truiendag van 16 februari. Zo’n actie kost geen euro, klinkt sexy en meer dan 500 scholen springen erop. En de pers komt erop af. Bovendien draaiden scholen niet alleen de verwarming een graadje lager, ze koppelden aan de actie ook de inhoud van het Kyoto-verdrag. Ik ben er zeker van dat dit ook de milieuvoortrekkers op school stimuleert om verder te doen. Ideaal is dat de hele school geregeld aan grote milieuacties deelneemt en dat daarnaast een kleinere groep dieper graaft.»Leerkrachten zullen zeggen: ‘We moeten al zoveel doen.’Jan Van den Bossche: «En wat als je de taken verdeelt? Ik ken scholen waar elke leerkracht naast lesgeven één extra taak op zich moet nemen, te kiezen uit sport, cultuur, milieu

enz. Dat lijkt me een goede politiek, anders zijn het toch altijd dezelfde leerkrachten die in alle werkgroepen zitten. En dan zie ik die klacht zeker verminderen.»Paul Renders: «Maar dan moet de schooldi-rectie zich ook consequent opstellen tegenover de milieueindtermen. Dan ga je op school ook voor koffi e uit de wereldwinkel, gym-T-shirts in biokatoen, gerecycleerd papier enz.»Hoe kan bijvoorbeeld een wiskundeleraar aan milieuzorg werken in zijn les?Paul Renders: «Ik denk dat daar genoeg gelegenheden voor zijn. Bij metingen van waterverbruik of inventarisatie van brikverpak-king in de afvalbak komen alle hoofdbewer-kingen of statistiek aan bod. Als je met de klas een bedrijfsbezoek brengt aan brouwerij Palm, link dat dan niet enkel aan economie of voedingsleer, maar ook aan veiligheid, milieu, alcoholpreventie enz.»Onder welke voorwaarden maakt milieu-zorg op school en in de samenleving echt een kans?Paul Renders: «Een consequenter beleid van zowel de school als de overheid is een must. Hoe is het bijvoorbeeld mogelijk dat we thuis en op school ons afval moeten sorteren, maar aan de bushaltes, in de trein en de stations niet? Hoe komt het dat 4x4-wagens nog altijd de taksvoordelen van kleine vrachtwagens mogen genieten? Ik denk ook dat leerkrachten meer nascholing nodig hebben om beter met de vakoverschrijdende eindtermen te kunnen omgaan. Het is meer dan een kolommetje bij trekken op de lesvoorbereiding. Dat hoeven leerkrachten zeker niet individueel te doen, maar samen met collega’s van verschillende disciplines.»Eddy Loosveldt: «De directeur moet dat wel sturen en onderbouwen. Milieuzorg op school werkt enkel vanuit een visie en als het gedragen wordt door zoveel mogelijk leerkrachten.»Eddy Loosveldt (rechts) is coördinator en Jan Van den Bossche (links) redacteur bij de cel Natuur- en Milieueducatie. Paul Renders (midden) begeleidt het project Milieuzorg Op School in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Alle drie zijn ze in dienst van de Afdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

KLASSE NR.153 37

Gym-T-shirts in biokatoen

� www.milieuzorgopschool.be (MOS) Tips, acties, begeleiding en praktijkvoorbeelden� www.milieueducatie.be Natuureducatieve centra in Vlaanderen, nieuws en e-brieven

© F

RANC

IS B

EKAE

RT

© K

LASS

E

38 KLASSE NR.153

«Jongeren tonen zich vaak gefasci-neerd én sceptisch. Velen geloven niet in een alternatieve manier van samenleven en al helemaal niet dat zij zelf de wereld kunnen verande-ren», vertelt Riccardo Petrella. Hij is professor in de politieke en sociale wetenschappen, en auteur van boeken als ‘Grenzen aan de concurrentie’ en ‘Het Algemeen Belang’. Hij gaat niet alleen geregeld praten in universitei-ten, op het World Social Forum en als raadgever in de Europese Commissie, maar ook in secundaire scholen. Wat betekent 2005 voor hem als interna-tionaal jaar van ‘active citizenship through education’?

Overal ter wereld heeft de tsunami-ramp medeleven met de slachtoffers opgewekt. Is deze blijk van empathie een uiting van een nieuwe wereldsolidariteit?Riccardo Petrella: «Natuurlijk is het for-midabel dat zoveel mensen geld hebben gestort en dat regeringen hulp hebben geboden, maar toch is dit fenomeen geen uiting van een nieuwe mondiale solidariteit. Want hoewel deze en andere tragedies de miserabele levensomstandigheden van mil-joenen mensen duidelijk maken, leiden onze emoties er niet toe dat we fundamenteel anders gaan nadenken over de bestaande wanverhoudingen en over de armoede in de wereld. Meer nog: door er niet over na te denken, herstellen we met ons geld in Zuid-Oost-Azië het bedrijfsleven, de toe-ristische business – met inbegrip van het sekstoerisme – en de economische setting van vóór de ramp. Naar aanleiding van de tsunami hebben de rijke landen niét beslist om de schulden van de arme landen kwijt te schelden - ze hebben enkel een halfzacht moratorium ingesteld. Dat impliceert dat ze de bestaande verhoudingen willen besten-digen. Dus wat beweren die leiders van rijke landen toch? Ze laten het voorkomen alsof ze mensen in nood helpen en de armoede bestrijden, maar fundamenteel verandert er niets. Onze politieke leiders en de NGO’s

hebben zich niet afgevraagd of ze met die miljarden dollars noodhulp de ongelijke verhoudingen konden corrigeren, overtuigd als ze zijn dat de armoede niet kan worden uitgeroeid. Volgens mij kan dat wel. We kunnen er perfect voor zorgen dat minstens in de basisbehoeften van alle mensen ter wereld wordt voorzien: vijf liter drinkwater en 2 500 calorieën per dag, onderdak, toegang tot onderwijs en minder dan één vrouw op 1 000 die in het kraambed sterft.»Wat kunnen leerkrachten doen?Riccardo Petrella: «Leerkrachten kunnen de tsunami-ramp als aanleiding gebruiken om samen met de leerlingen over armoede in de wereld na te denken. Ze kunnen met dit concrete voorbeeld de leerlingen duidelijk maken dat het meest verwoestende effect van een dergelijke ramp de armoede is en dat armoede geen natuurlijk fenomeen is, maar iets wat wij allemaal samen in stand houden. Mocht deze ramp zich voorgedaan hebben aan de kusten van Californië dan zouden de gevolgen veel minder desastreus zijn geweest. De rijken hebben detectie-instrumenten waarover arme landen niet beschikken. Zo kan de leraar de leerlin-gen sensibiliseren en duidelijk maken dat armoede geen onvermijdelijk ongeluk is maar een gevolg van scheve mondiale verhoudingen.»

«Hoe zorgen we ervoor dat nieuwe generaties zichzelf beschouwen als betrokken en verantwoordelijke burgers?»

«Waarom zijn zij Hoe zorg je er als leraar voor dat leerlingen niet moedeloos concluderen dat ze ‘er zelf toch niets aan kunnen veranderen’?Riccardo Petrella: «We moeten kinderen en jongeren ervan bewust maken dat ze mee verantwoordelijk zijn voor wat in de wereld gebeurt. Dat kan door ze te laten inzien dat er geen enkele goede reden is waarom zij in relatieve luxe leven, terwijl leeftijdgenoten zelfs een basisrecht als drinkwater moeten ontberen. Laat ze tot het inzicht komen dat ze er zelf geen verdienste aan hebben dat ze in het welvarende deel van de wereld zijn geboren. De school heeft een enorme invloed op ons wereldbeeld. Zo creëert het huidige systeem, dat kinderen onderverdeelt in goeden en minder goeden, en dat de intellectuele van de manuele competenties scheidt, een kloof in de samenleving. Willen we ervoor zorgen dat nieuwe generaties zichzelf beschouwen als betrokken en verantwoordelijke burgers, dan moeten we het einddoel van onderwijs herformuleren: de capaciteiten van élke leer-ling tot wasdom laten komen en individuen leren samenleven met anderen. Alleen als de school deze fundamentele pedagogische taken ter harte neemt, zullen de toekomstige volwassenen uitgaan van het recht op een kwaliteitsvol leven voor iedereen.» Welke partners heeft de school?Riccardo Petrella: «In de eerste plaats de

ouders. Helaas vindt de school in hen niet altijd de partners die ze nodig heeft. Zij kiezen immers doorgaans niet de school die hun kind het beste leert hoe het kan samenleven met anderen, maar vaak wel de school die streng selecteert en zegt voor te bereiden op prestigieuze of lucratieve beroepen. Ouders doen het om goed te doen, want zoals je niet naar een slechte dokter gaat, zo kies je ook geen ‘slechte’ school voor je kind. Het zijn de ouders die een school plots niet goed meer vinden louter omdat er Turkse en Ma-rokkaanse leerlingen les volgen, en die hun kind er vervolgens weghalen. Zijn dat goede partners? Ik dacht het niet. Wat besluit een kind dat van school wordt gehaald omdat er te veel allochtone kindjes in zijn klas zit-ten? Die jongere leert dat ze minder waard zijn en dat je beter niet met zo’n mensen omgaat. Ook beleidsverantwoordelijken zijn mogelijke partners van de school, ware het niet dat zij ervan uitgaan dat de school een veld is waaruit we human resources plukken die bruikbaar zijn voor de economie van het land. De Europese Bologna-akkoorden maken van onze scholen kennisondernemingen die gekwalifi ceerde werkkrachten afl everen. Op hun beurt houden zij de Europese economie

competitief. De bedrijven zijn ook een moge-lijke partner, maar wat vragen die? ‘Give us the best!’ Dat zorgt ervoor dat de school een slagveld wordt waar jonge mensen punten moeten vergaren om zich te onderscheiden van anderen.»Is een alternatief mogelijk?Riccardo Petrella: «Ja zeker, al lijken velen te

denken dat dit utopisch is. Nochtans, toen de onderdrukte arbeiders zich in de negentiende eeuw begonnen te roeren beweerde men ook dat er nooit iets zou

veranderen, en kijk naar waar we vandaag staan. Voor alles wat als onrealistisch wordt beschouwd, kan je voorbeelden uit de ge-schiedenis halen die even onwaarschijnlijk leken maar die toch werden gerealiseerd. De mens heeft een enorme kracht om te dromen: van een betere wereld, van rechtvaardiger verhoudingen, van vrede. Zo ook moeten we een ander schoolsysteem dromen. Niet omdat alles vandaag zo slecht gaat of omdat leerkrachten er niets van bakken. Wel omdat de invloed van de school doorslaggevend is voor de vorming van elk individu tot een actieve burger en omdat we moeten streven naar de best mogelijke opvoeding die een betere wereld mogelijk maakt.»

KLASSE NR.153 39

«De school bepaalt ons

wereldbeeld»

� www.eaea.org/citizenship Meer info over het internationale jaar van actief burgerschap

ACTIEF BURGERSCHAP OP SCHOOL «We waren enigszins verrast door de massale reacties van scholen na de ramp», zegt Walter Baert van het gemeenschapsonderwijs. «Sociaal bewustzijn zat wel al in ons pedagogisch project maar nu kregen we de kans om het om te zetten in concrete projecten. Omdat wij van bij het begin een keuze wilden maken voor een project waarin onderwijs en jongeren centraal staan, hebben we beslist om voortaan elk schooljaar één of twee specifi eke pro-jecten van Unicef te steunen. Je kan jongeren pas echt sensibiliseren als je je pedagogisch project koppelt aan de actualiteit.» Ook in het vrij onderwijs zijn acties voor de Derde Wereld ingebed in de opdrachtsverklaring. De scholen zijn vrij in hoe ze ermee omgaan, wat ze precies organiseren, en waar ze prioriteiten leggen. Klasse brengt alle tsunami-acties op scholen samen op www.klasse.be Beschrijf op deze web-stek je eigen schoolproject en/of laat je inspireren door de vele acties in andere scholen.

Zie ook p. 44 waar vier scholen hun tsunami-actie voorstellen.

arm en wij rijk?»

Riccardo Petrella

© B

ELGA

«Wat besluit een kind dat van school wordt gehaald omdat er te veel allochtone kindjes in zijn klas zitten?»

40 KLASSE NR.153

1. Kumi Kumi: eco–verlichtingVier leerlingen uit 5ASO van het Klein Seminarie in Hoogstraten plaatsen hun Kumi Kumi-pro-ject, bestaande uit piëzo-kristallen, onder het

wegdek. Bandendruk op die kristallen veroor-zaakt een elektrische lading, waarmee ze genoeg

elektriciteit opwekken om verlichting langs de snelweg te laten branden.

«Ja jong, ik lag in mijn bed en kon niet goed slapen», vertelt Miel. «Ik wilde werken met het geluid van de snelweg, de trillingen van het geluid opvangen om daar elektriciteit mee te maken. Maar met piëzo-kristallen zou het beter werken.» Sean legt uit: «Deze kwartskristallen zijn samengesteld uit ionen die positief of negatief geladen zijn. Als je ze samendrukt, gaan ze van elkaar gescheiden worden, zodat er verschil in lading ontstaat. Dat geeft spanning. En met die spanning kunnen we verder. Lode uit onze klas heeft de naam ‘Kumi Kumi, de kracht van het kristal’ verzonnen.»Of ze dit project alleen hadden aangepakt en uitgewerkt, zonder steun van hun leerkracht? «Tja, ik vermoed van wel», zegt Dries voorzichtig, «maar ik denk dat we er na tien minuten brainstor-men mee gekapt zouden hebben. Je wil wel veel realiseren, maar het is nodig dat iemand de zaken motiveert en in goede banen leidt. Daar hebben we onze leerkracht voor.»

Kyoto-normHoe ze er toe gekomen zijn om de richting wetenschappen te volgen? «Wetenschappen zijn exact en hebben weinig met aan-voelen te maken, gebaseerd op logisch denken. Ik leg ook vaak uit hoe zaken werken, aan mijn klein broertje bijvoorbeeld», zegt Miel. Wim vult aan: «Een wetenschapper zorgt er ook voor dat alles vooruit gaat, dat er evolutie is. Dat spreekt me nog het meest aan, want stilstaan is achteruit gaan.» Rond de tafel wordt druk geknikt. «En vergeet het onderzoekswerk niet», grinnikt Wim, «dat is pas echt spannend. Ik zou maar al te graag in het echt testen of onze uitvinding werkt. Met een witte jas de baan op.» Over de vraag of het project Kumi Kumi in het echt zal werken bestaat geen discussie. «Jazeker», bevestigt Sean, «daar zijn we van overtuigd.» «Bovendien», zegt Miel, «doen we alles om de Kyoto-norm te halen.» Uit de ogen van deze jongens straalt alvast voldoende energie. Groene energie.

2. Pegrande: eco–fashionIn 5ASO van het OLVI in Boom koppelen ze cre-ativiteit aan de portemonnee. Hun project heet Pegrande en moet volgens hen binnenkort naast

de Plop– en K3–schoentjes in de etalage te vinden zijn. Wie het schoentje past…

«Pegrande is een meegroeischoen», zegt Liesl en ze zet geheimzinnig lachend een houten voorontwerp op het

Van ‘biodiesel uit afvalolie’ langs de ‘Welnesskamer’ tot ‘meegroeischoenen’. Niet minder dan 248 leerlingen kop-pelen wetenschap aan ondernemingszin en stuurden deze en 63 andere projecten in voor Project Edison van de Universiteit Antwerpen. Hoe de universiteit het secundair onderwijs helpt om vakoverschrijdende eindtermen te bereiken. Zin in een eco-project?

Te koop: meegroeischoenen

© L

UC D

AELE

MAN

S

tafelblad. «De zool van de schoen bestaat uit verschillende uitschuifbare delen. Daar kan je blokjes tussen steken, afhankelijk van de lengte van je voet. We hebben de schoen zo ontwikkeld dat je tot drie maten in een keer kan overbruggen. Goed hé!» Karen geeft meer uitleg: «Dit is vooral interessant voor jonge kinderen. Je hoort regelmatig dat voeten van kinderen enorm snel groeien. Daar spelen wij op in.» Is het niet gek dat jongeren schoenen willen dragen die jaren meegaan, want wat met de mode? Joris wuift dit stijlvol weg. «Klasseschoenen hoeven niet met de mode mee te gaan. We denken veeleer aan een tijdloze kwaliteit. Met zulke schoenen kan je naar een familiefeest of naar je eerste fuif stappen. Dat doe je niet op je basketterkes.» «We maken de schoenen in een rekbare stof, en de zolen worden gefabriceerd met deo-elementen», zeggen de zusjes Kathleen en Els. «Ook die moeten immers langer meegaan dan de gewone modellen. Zwangere vrouwen bijvoorbeeld hebben schoenen nodig die in lengte en breedte kunnen uitzetten. Binnenkort kunnen ze misschien wel meegroeischoenen kopen. Een gat in de markt!»

Cut the crapLeren ze dan in de richting wetenschappen schoenen ontwerpen? Kathleen: «Nee, maar het is ongeloofl ijk interessant om te weten hoe alles in elkaar zit. Programma’s op tele-visie, zoals Hoe? Zo! sluiten aan bij wat wij in theorie allemaal zien. We zien dat wat wij op school leren in het echt ook toegepast wordt.» Liesl gaat zelfs nog een stapje verder in de praktische richting. «Als er thuis iets kapot is, dan zoek ik uit hoe dat komt. Het is leuk als ik merk dat ik weet hoe iets gemaakt moet worden, en mijn mama niet.»Is het dan altijd feest in de richting weten-schappen? Tommy weifelt: « Het evenwicht theorie en praktijk kan beter. Soms kriebelt het en dan denk ik, schrap die theorie, cut the crap, and let’s do it. We vertrekken wel vanuit de praktijk, maar het zou nog veel praktischer mogen.» Els vult aan: «En we willen meer tijd om creatieve brainstormsessies te houden. Die zouden aan bod kunnen komen in de seminarie-uren wetenschappen.»

3. Computerschudmuis: eco–muisNog nooit van de schudzaklamp gehoord? De leerlingen van

5TSO van het Don Bosco-Ma-riaberginstituut in Essen leggen

het je graag uit. Ook hier blijkt dat je uit schijnbaar onschuldige

bewegingen energie kan halen. De com-puterschudmuis? «Bij een draadloze computermuis lopen de batterijen vaak snel leeg», zegt Lucas ernstig. «Batterijen zijn duur en niet milieuvriendelijk.» Jorn denkt aan oplaadbare batterijen, maar nuan-ceert hun waarde. «Ze zijn een goed alternatief, maar je blijft toch ook met giftig afval zitten. Dat stoort me. Hoe minder we het milieu belasten hoe beter.» De leerlingen zijn ervan overtuigd

dat een computerschudmuis een sterk en realiseerbaar concept is. «Een klassieke muis gebruik je met soepelere en zachtere

bewegingen dan een schudzaklamp», weet Lincy, «en dan zou het wel eens kunnen dat je te weinig spanning opwekt. Maar daar hebben we iets op gevonden, nietwaar Jimmy?» Haar buurman beaamt wat het enige meisje uit zijn klas zegt: «Volgens ons is het op te lossen door een sterke magneet te gebruiken. Die magneet zweeft aan dunne rubberen veertjes tussen een koperen spoel heen en weer. Die veertjes laten elke beweging nazinderen. Door die beweging treedt er spanning op. Simpel, niet?»

Niets verbruikenRudy steekt zijn hand op. «Er is nog wel één klein probleempje. We mogen natuurlijk geen grotere muis construeren.» Lukas haalt de schouders op. « Ik ben ervan overtuigd dat je dat hele systeem makkelijk kan inbouwen op de plek waar anders de batterijen zitten. Volgens mij kan je zelfs een drietal van die spoeltjes in-bouwen. Zo’n muis is immers verder vanbinnen helemaal leeg.» Lincy slaat met haar hand op tafel. «Elke milieubewuste computergebruiker zal dit willen kopen. En die muis zal niets ver-bruiken. Dus wordt het op lange termijn een goedkope eco-muis.» Of de prijs ervan duurder zal zijn dan die van een gewone muis, daar heeft dit creatieve vijftal nog geen zicht op. «Hangt ervan af of we een sterke productontwikkelaar vinden», grinnikt Lukas.

KLASSE NR.153 41

«Met een witte jas de baan op»

� www.ua.ac.be/focusopwetenschap Alle informatie over het Project Edison van de UA

© L

UC D

AELE

MAN

S

SPRINGPLANK VOOR BEDRIJFSLEVEN

Prof. Joris Dirckx: «De universiteit heeft drie opdrachten: onderwijs, onderzoek en dienstverlening aan de maatschappij. De Universiteit Antwerpen wil aan dat laatste meer aandacht geven. De nieuwe vakoverschrijdende eindtermen stellen de leraren in de humaniora voor nieuwe uitdagingen Wij bieden onze diensten aan om ze daarbij te helpen. Met Project Edison willen we de wetenschappen niet zozeer populariseren, maar veeleer jongeren tonen wat je ermee kan doen in het latere beroepsleven. Onderzoeker worden is slechts één van de opties. Met Edison willen we vooral de schijnwerper zetten op een ander aspect van weten-schapsstudies: een ideale springplank voor het bedrijfsleven of voor een carrière als ondernemer.»Dr. Suzy Huysmans: «In de Edison-quiz tonen we de wetenschappers als drijvende kracht achter succesvolle bedrijven. We richten ons bewust op het versterken van de link tussen onderwijs énerzijds, en economie en industrie anderzijds.»Project Edison is een initiatief van de Universiteit Antwerpen. Het wordt ondersteund binnen het actieplan Wetenschapsinformatie en Innovatie, een initiatief van de Vlaamse minister voor Financiën en begroting, Ruimtelijke Ordening, Wetenschappen en Technolo-gische Innovatie. In september presen-teren alle winnende schoolteams hun werk voor een vakjury van industriëlen en wetenschappers om deze potentiële inves-teerders te overtuigen.

ZIN OM TE ONDERNEMENLeerkracht Bart Engelen van het Klein Seminarie in Hoogstraten is enthousiast. «Dit soort projecten werkt inderdaad stimulerend. Mijn leerlingen hebben op het net een lesvoorbereiding gevonden over piëzo-kristallen en toen waren ze vertrokken.» Christel Desaegher van het Don Bosco-Mariaberginstituut in Essen geeft sinds september een nieuw vak, toegepaste informatica, met een koppe-ling naar wetenschappen. «Een leerplan heb ik niet, dus Project Edison is een gedroomde kans.» Anke Van Averbeke van het OLVI in Boom ziet mogelijkheden tijdens de seminarie-uren wetenschappen in haar school. «Het valt op hoeveel on-dernemingszin mijn leerlingen uitstralen bij projecten als deze. Als ze eenmaal een gat in de markt gevonden hebben, zijn ze des te meer gedreven om alles te realiseren.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

Prof. Joris Dirckx (midden): «Wetenschappen studeren om ondernemer te worden.»

V i j f v o o r v i e r

Sven Nys is wereldkampioen veldrijden en papa van Thibau (2,5 jaar)

Bea Van Der Maat is zangeres, leerkracht in het atheneum van Keerbergen, en mama van Ulrike (14) en Lenny (12).

Kan de school de wereld redden?

«Ja, want elk individu wordt er gevormd. Als ouder kan je je kind veel bijbrengen, maar het is toch pas op school dat het in de praktijk leert ‘samenleven’. Daar leren kinderen delen en elkaar respecteren. Ik wil dat mijn zoon op school niet alleen leerstof maar ook waarden meekrijgt, zodat hij uitgroeit tot een goed mens. Omdat ik veel vertrouwen heb in de leraren en directie van mijn eigen vroegere school, gaat Thibau in september daar naar de kleuterklas.»

«Deels wel, ja. Belangrijker dan kennisoverdracht zijn de waarden en normen die kinderen op school meekrijgen, vooral nu ouders de opvoeding steeds meer aan leerkrachten overlaten. Waar de ouders tekortschieten, moet de school corrigeren, zodat jonge mensen opgroeien tot bewuste en zelfstandige volwassenen. Zelf leg ik in de klas veel nadruk op respect. Als leerlingen elkaar pesten, onbeleefd of brutaal zijn, moet je als leraar ingrijpen. Jonge mensen hebben grenzen nodig.»

Dit heb ik op school niet ge-

leerd:

«Nu heb ik spijt dat ik niet genoeg Frans heb geleerd; tijdens interviews erger ik mij aan mijn beperkte ken-nis van die taal. Jongeren zouden op school ook meer sociale vaardigheden moeten inoefenen, zoals leren weerstaan aan groepsdruk. Zelf heb ik dat ook niet op school geleerd, maar op de fi ets. Toen in de secundaire school lessen weg vielen, ging ik niet zoals mijn klasge-noten op café, maar sprong ik op de fi ets.»

«Toen ik naar de unief ging om Germaanse te studeren, bleek dat ik weinig had geleerd over het leven buiten de beschermende muren van de secundaire school. Ik heb dat jaar met volle teugen van de vrijheid genoten, maar bracht er niets van terecht. Voor mij was dat systeem te vrij, ik kon er niet mee om. Mijn dochter die nu in het derde jaar zit, leert wél om te gaan met zelfstandigheid en vrijheid, en om weldoordachte keuzes te maken.»

Deze leraar heeft voor mij het ver-

schil gemaakt:

«Al heb ik aan de school niet zo’n goeie herinneringen, toch zullen een paar leraren mij altijd bijblijven. Juf Maria van het vierde leerjaar bijvoorbeeld, die kreeg alles van mij gedaan, omdat ze oprecht interesse had voor mijn BMX-activiteiten. Zij zorgde ervoor dat ik mij inzette op school, zelfs al hield ik niet van stilzitten en studeren. Zo’n leraren wens ik iedereen toe: juffen en meesters die geïnteresseerd zijn en voor je supporteren. Onder meer dankzij juf Maria heb ik later in het secundair mijn diploma elektriciteit en bedrijfsbeheer behaald.»

«Mijn geschiedenisleerkracht was een goede verteller die zelfs de Steentijd tot leven bracht. Leerkrachten die hun leerlingen enthousiast maken, leren hen dat studeren ple-zierig is. Ik zie dat ook bij mijn kinderen. Een goeie leraar doorbreekt de routine en entertaint. Nu ik zelf lesgeef, merk ik dat er gelijkenissen zijn met op het podium staan. De liedjes moeten goed zijn, en je moet ze meeslepend vertolken - anders haakt het publiek af. Zo ook moet ik mijn grammaticales zo boeiend mogelijk maken, anders luistert niemand meer.»

Hier heb ik me als leerling kapot aan

geërgerd:

«Trauma’s heb ik er niet aan overgehouden, maar ik vond het afschuwelijk om acht uur per dag op school te zitten en daarna ook nog eens huiswerk te moeten maken. Ik was het hele systeem zo beu dat ik, toen ik mijn diploma kreeg, opgelucht zuchtte: nu moet ik nooit meer naar school! Dat is zó erg, ik hoop dat mijn zoontje dat nooit moet meemaken.»

«Nergens aan, want ik ging graag naar school. Nochtans verhuisden we dikwijls, zodat ik vaak opnieuw vriendjes moest maken. Maar de schoolsfeer was telkens zo positief dat ik me nooit lang alleen voelde. Vooral in het eerste jaar secundair is dat belangrijk, want dan is alles nieuw, al die verschillende leraren stellen eigen eisen, voor elk vak moet er weer een boek in de boekentas… Als de sfeer goed zit, kan je die ‘overgangsstress’ aan.»

Dit zou ik aan ons onderwijs veran-

deren:

«Ik zou huiswerk afschaffen omdat acht uur op school genoeg is en kinderen vrije tijd nodig hebben. Ook zou ik meer sport en spel introduceren, want wie jong is moet sporten, buiten spelen, kampen bouwen, ravotten en knutselen. Het gaat niet alleen over lichaamsbeweging, je kweekt er ook discipline en karakter mee. Daarom zijn twee uurtjes LO op school véél te weinig.»

«Ik zou de vaste benoeming een stuk ‘losser’of ‘minder vast’ maken. Zelf heb ik in bedrijven en als zelfstandige gewerkt, en daar geldt maar één regel: zolang je goed bent, blijf je. De vaste benoeming zorgt ervoor dat zwakke schakels mogen blijven en daar hebben de school, de andere leerkrachten en zeker de leerlingen niets aan. Een uitgebluste leraar heeft mij ooit een hekel aan mijn lievelingsvak bezorgd. Door de vaste benoeming wat aan te passen, worden de leerlingen daar hopelijk van bespaard.»

42 KLASSE NR.153

«Wie jong is, moet sporten, buiten spelen, kampen bouwen, ravotten en knutselen.»

«Een goede leraar entertaint.»

© CY

CLOC

ROSS

PROS

PORT

© L

UC D

AELE

MAN

SBekende Vlamingen hebben óók op school gezeten. Daar hebben ze hun mening gevormd over zichzelf, de samenleving, de wereld en… de school. Vier BV’s die ook (ex)leerling, leerkracht, ouder of beleidsmens zijn, beantwoorden vijf vragen over onder-wijs:

Patriek Delbaere is directeur van het OVSG (Onderwijs-secretariaat voor Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap) en papa van Bert (15), Maarten (13) en Thijs (11)

Nathalie Meskens is actrice in o.a. Kaat & Co – en ex-leerling van de toneelschool in Maastricht

«Het is de plicht van elke mens om zich het lot van de wereld aan te trekken. Door zich waarden eigen te maken, wetenschap te bestu-deren en kennis te maken met inzichten uit het verleden, leren jonge mensen zorgzaam met de wereld omgaan. En ja, de school is naast de media en de ouders het belangrijkste socialisatie-instituut.»

«Mensen een degelijke opleiding geven en leren bewust nadenken helpt natuurlijk, al is het geen garantie op wereldvrede of respect voor het milieu. In elk geval is het triestig dat vandaag nog zoveel mensen dom worden gehouden, onder meer in armoedegebieden. Niet alleen kan het individu zich niet ontplooien, bovendien komen zo foute regimes aan de macht.»

«Simpele vaardigheden die je nodig hebt in het dagelijkse leven – een lamp repareren bijvoorbeeld – leerde ik niet op school. Nochtans zat ik in het ASO, waar ik verondersteld werd een ‘algemene vorming’ te krijgen. Later op de sociale hogeschool werd dat gemis aan sociale inzichten gecompenseerd en volgde ik ook psychologie, een vak dat in het secundair alleen de leerlingen uit menswetenschappen konden volgen. Nu is daar meer aandacht voor, bijvoorbeeld door de vakoverschrijdende eindtermen.»

«Achteraf gezien heb ik spijt dat ik in het secundair zo weinig alge-mene vakken heb gehad. Ik volgde muzische vorming en daar lag de nadruk op expressie. Natuurlijk vond ik het super dat ik in het zesde jaar nog maar 1 lesuurtje wiskunde had, maar nu beklaag ik mij dat. Als ik meedoe aan een quiz op tv zoals de Pappenheimers of ik speel met vrienden een spelletje Trivial Persuit, dan voel ik hoe weinig basis ik heb. Het had dus best wat meer mogen zijn.»

«Mijn warme herinneringen aan het eerste leerjaar dank ik aan de leraar die een kruising was van een strenge vader en een zalvende opa. De overstap van kleuter naar lager is voor veel kinderen een schok, maar deze leraar slaagde erin om de brug te slaan. In het secundair was het de leraar Latijn die ons tijdens de studie lessen klassieke cultuur gaf, zomaar. Ik ben hem dankbaar dat hij mij zo’n boeiende inleiding tot de klassieke literatuur, muziek, geschiedenis en beeldende kunst heeft gegeven.»

«Een docent aan de toneelschool die mij extreem kritisch behandelde, heeft van mij een ander mens gemaakt. Ik verliet de secundaire school als een zelfverzekerd, verwend nest dat alles maar vanzelf-sprekend vond. Die leraar leerde mij met kritiek omgaan en mezelf te relativeren, en ik kweekte een ruggengraat. Zelf had ik baat bij die schoktherapie maar sommige klasgenoten knapten erop af. In principe geloof ik niet in zo’n afbraakmethodes, wel in leraren die stap voor stap werken met wat in de leerling zit.»

«In het laatste jaar SO kreeg ik het lastig. Ik hield niet van wiskunde en had daarom voor de wetenschappelijke richting in de moderne gekozen, maar toch bleven we erg veel wiskunde krijgen, zogezegd omdat we dat later nog nodig zouden hebben. Ik had veel respect voor de leraar, maar integralen en andere wiskundige eigenaardigheden waren niet aan mij besteed. Er waren te veel opdrachten waarvan ik het nut niet in zag. Dat vrat aan mijn motivatie.»

«Sommigen werden na twee jaar studie aan de toneelschool weggestuurd omdat ze bij nader inzien toch niet geschikt bleken als acteur of actrice. Da’s nodeloos wreed, want al na een week weten ze of je geschikt bent. Omdat die richting heel persoonlijk is - je legt er je hele zelf in – is afgewezen worden heel hard. Je krijgt het gevoel dat je op alle vlakken een nul bent.»

«Aan wat in de klas gebeurt, moeten we niet te veel veranderen, want ons onderwijs haalt een goed niveau. Alleen moeten we beseffen dat ook leerlingen die deze kwaliteitsnormen niet halen hun talenten moeten kunnen ontplooien. Ik pleit daarom voor de herwaardering van praktische en technologische vaardigheden. Dat er bijvoorbeeld iets grondig mis is met het imago van het technisch onderwijs, bewijst het watervalsysteem. Mijn oudste zoon heeft bewust voor Industriële Wetenschappen in TSO gekozen, maar veel van zijn klasgenoten maakten eerst omwegen via ASO voor ze ‘op hun plaats’ zaten.»

«Ik zou onderwijs voor iedereen volledig gratis maken, zodat nie-mand zich dingen moet ontzeggen om te kunnen studeren. Het is absurd dat er in een welvarend land als België nog steeds mensen zijn die niet kunnen verder studeren omdat ze het fi nancieel niet aankunnen. Ook zou ik individualisme meer stimuleren: jongeren leren om zelf te denken en hun plan te trekken. Tegelijk zou er meer samenhang moeten komen, zodat jongeren het gevoel krijgen dat ze niet alleen zijn maar gedragen worden door een brede groep.»

KLASSE NR.153 43� Je hebt toch ook een eigen mening! Reageer op www.klasse.be/forum/vijfvoorvier

«Met het imago van TSO is iets grondig mis.»

«Maak onderwijs helemaal gratis.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

© É

ÉN

VOLLEY MET RUBBEREN BALVTI Harelbeke«Al tijdens de kerstvakantie, kort na de ramp, zaten we spontaan met leerkrachten rond de tafel», zegt Jan Quaegebeur, leraar aan het VTI Harelbeke. «Wat konden we doen? Een projectdag? Ja, een korte bezinning, workshops, een sober maal, een gastspreker en een benefi etavond waren de hoofdingrediënten. Iedere workshop gelinkt aan een of meerdere vakken. Zo werd het Oosterse spel ‘Indiaca’ gespeeld. Dat is een soort volley met rubberen bal met pluim. In krantenartikels zochten de leerlingen naar ‘moeilijke’ woorden, zoals repatriëring en losten daarmee een kruiswoordraadsel op. Met foto’s en dia’s werd Sri Lanka geografi sch en historisch belicht. In de praktijkateliers maakten de leerlingen een pennenhouder, werkten met lichtjes of bouwden een muurtje. Activiteiten met vooral een symbolische betekenis. Bijna alle leerlingen kochten hun eigen werkstukje voor 5 euro. De overige werden verkocht tijdens een benefi etavond. Een Sri Lanka-kenner gaf de leerlingen een kleurrijk en realistisch beeld van dat land. Binnenkort bekijken de leerlingen de video-opname van hun projectdag waardoor het thema levendig blijft.»

Honderden scholen organiseerden de afgelopen weken hun eigen tsunami-actie en meldden die op de Klasse-website. Twee Klasse-sponsors maakten onmiddellijk 1212 euro over aan Klasse: «Geef het aan de scholen. De aandacht die zij aan wereldsolidariteit schenken moeten we ondersteunen.» Vier

scholen krijgen elk 500 euro extra voor hun Tsunami-actie. Zij zijn geen winnaars, maar staan symbool voor de dynamiek en inspanningen van de Vlaamse scholen. Profi ciat!

Actie tsunami: school 12-12

� www.belconsulrehabfund.org Volg de wederopbouw van Sri Lanka op de voet.44 KLASSE NR.153

«De leerlingen zochten naar ‘moei-lijke’ woorden, zoals repatriëring.»

SNOEPCENTJES VOOR SRI LANKAEdward Poppe-Instituut in Sint-Laureins«De actie Sri Lanka begon met een verhaal», zegt Katrien Cobert, leerkracht aan het Edward Poppe-Instituut in Sint-Laureins. «Ik sta via e-mail in nauw contact met Regine Demeyer, een oud-leerkracht die al sinds 1994 in Sri Lanka woont. Haar man werkt er voor een Belgisch-Sri Lankaans rubberbedrijf. Toen de ramp bekend raakte, vertelde ik hun verhaal in alle klassen. Leerlingen en collega’s leef-den er direct in mee. De leerlingen stopten spontaan hun ‘snoepcentjes’ in een collectebus. Daarmee zou Regine levensmiddelen, zoals linzen, thee, suiker, zeep enz. kopen en uitdelen aan de getroffen families. Maar de leerlingen wilden meer. Tijdens een extra leerlingenraad besloten ze om zelf initiatieven te nemen. Ze organiseerden een vrij podium, bakten cake, wasten auto’s en schreven brieven. Op 18 maart reist Regines dochter naar Sri Lanka met de brieven en het ingezamelde geld. Ondertussen kunnen de leerlingen op de voet volgen hoe de hulpverlening gebeurt en hoe de mensen hun leven weer proberen op te bouwen. Regine is onze reporter ter plaatse die ons via mail en fotomateriaal een stand van zaken bezorgt. Zo weten én zien de leerlingen bijvoorbeeld dat al honderd vissers een nieuwe boot kregen, dat de mensen tien scholen herstellen en dat ze er zeshonderd nieuwe huizen bouwen. Het geld daarvoor komt uit een speciaal fonds van het rubberbedrijf waarvoor de man van Regine werkt.»

«Ze organiseerden een vrij podium, bakten cake, wasten auto’s en schreven brieven.»

© V

TI H

AREL

BEKE

© E

. POP

PE-IN

STIT

UUT S

INT-

LAUR

EINS

EMOTIES VOOR TSUNAMI’SVrije Basisschool BertemVerdriet, blijheid, angst. Kinderen die de beelden van de ramp in Zuid-Oost Azië zagen, weten vaak met hun emo-ties geen blijf. In de Vrije Basisschool in Bertem werkten de leerkrachten met de kleutertjes rond blij-bang-boos en met de kinderen van de lagere school rond emoties in het algemeen. De schoolfotograaf legde de emoties van de kinderen vast in zwart-wit foto’s. Elk kind kreeg de foto van 20 bij 30 cm mee naar huis. Wie dat wou, kon een bijdrage meegeven voor de slachtoffers van de Tsunami. «De enveloppen stromen binnen», glundert Jo Verhenne-man, directeur van de school, «Maar het bedrag dat we zo inzamelen komt op de tweede plaats. We willen vooral op de bewustwording van de kinderen werken. Het zijn stuk voor stuk mooie foto’s met echte emoties geworden. Om te koesteren.»

KLASSE NR.153 45

«We willen vooral op de bewustwording van de kinderen werken.»

STAP VOOR STAP EN STEEN VOOR STEENMiddenschool en Koninklijk Atheneum Landen«Uit de vele voorstellen die in de leerlingenraad op tafel kwamen, hield in eerste instantie de zaklampenwandeling stand», vertelt directrice Lieve Michaux. «Tot plots een leerling uit 3 metaal zei: ‘We moeten toch een embleem hebben, een symbool.’ Ze bedachten zelf een symbool, dat stond voor het heropbouwen van de dorpen: een toren in aanbouw. En meteen had hun actie een naam: stap voor stap en steen voor steen. Tijdens de lessen CAD-tekenen werkten ze de toren uit. De emblemen werden met de CNC-machine uit aluminium gesneden en ten slotte maakten ze er sleutelhangers van. De actie kadert in een projectweek waar duiding gegeven werd bij de gebeurtenis. ‘Als over een maand iedereen de Tsunami zal vergeten zijn, zullen wij er nog aan denken als we onze sleutelhanger zien’, zei een leerling.»

250 000 EURO VOOR RECHT OP SCHOOL

«Wij zullen er nog aan denken als we onze sleutelhanger zien.»

Meer dan 45 miljoen euro zit in de 12-12-pot. Dat geld gaat nu bliksemsnel naar de getroffen gebieden, onder meer om de kin-deren zo snel mogelijk opnieuw degelijk onderwijs te geven. Maar ook in de omgeving van de getroffen streek bestaan grote noden. Onderwijsminister Frank Vandenbroucke maakt 250 000 euro vrij om een Unicef-project in Tamil-Nadu (Zuid-India) te steunen. Het project wil de kinderen uit de regio ‘RECHT OP SCHOOL’ garanderen.

Yves Willemot van Unicef België is blij met de steun: «India heeft het hoogste aantal kindarbeiders, 12 miljoen kinderen tussen 5 en 14 jaar werken. Armoede is één reden waarom veel kinderen arbeiders worden maar een gebrek aan scholen is zeker ook een oorzaak. Het ‘Quality Education’-project in Tamil-Nadu wil kinderen aanzetten om zo lang op school te blijven en hun lagere school af te maken.»

© M

IDDE

NSCH

OOL/K

A LA

NDEN

© V

RIJE

BASI

SSCH

OOL B

ERTE

M

46 KLASSE NR.153

POLL

«Leerkrachten van het zesde jaar lager onderwijs en het eerste jaar secundair onderwijs moeten minstens één keer per jaar samen overleggen.»Akkoord of niet? Deze poll stond de voorbije maand op de website van Klasse. En zo denken leerkrachten daarover: ja – 41 % nee – 59 %Doe mee aan de poll van de maand februari: ‘In plaats van leerlingen te laten sparen voor eenmalige buiten-landse reizen, kunnen we dat spaargeld beter in een fonds stoppen om meer eendaguitstappen te maken.’ Ja of nee? Klik op www.klasse.be/poll en breng je stem uit.

WEDSTRIJD

Dood en gerecycleerdBekroond worden dankzij een doodskist. Dat viel Ellen Vanmeel te beurt voor haar project ‘Een Laatste Groet’, dat ‘natuurvriendelijk’ begraven mogelijk maakt. Ellen is licentiaat productontwikkeling en studeerde af aan de Katholieke Hogeschool Mechelen. Wat haar project zo bijzonder maakt? ‘De overledene wordt in een kartonnen omhulsel gelegd’, vertelt ze. ‘Het is hygiënisch, milieuvriendelijk en goedkoper dan een standaard doodskist. Bovendien kan het gepersonaliseerd worden met een naamplaatje, dat achteraf perfect bruikbaar is als voetsteun voor een asurn. Het omhulsel past in een sierkist, die gemaakt is van Solid Surface, een zeer sterk, krasvrij materiaal. Die kist wordt niet mee begraven of verast, maar is herbruikbaar.’Het project is bedoeld voor begrafenisondernemers met zin voor vernieuwing, die kiezen voor ‘groen begraven’. Vooral Nederlandse begrafenisondernemers tonen intussen heel wat belangstelling. Veel meer dan Vlamingen vergelijken Nederlanders de tarieven van begrafenisaannemers. Met het project won Ellen Vanmeel de ‘Punch-prijs’ voor originaliteit, goed voor een initiatie helikoptervliegen. De bekroning is een onderdeel van de ‘Bachelor afstudeerprijs 2004’. De vzw-Bachelor bekroonde tien andere projecten met een geldprijs van 250 euro.www.nug.be/afstudeerprijs/nominaties-2004/khm-architectuur.htm

Waarop ligt het accent in je school? Zijn de volgende elf omschrij-vingen toepasselijk? Antwoord met ja of nee. Je kan deze test vervolgens ook doen voor je eigen lespraktijk.

ONDERZOEK

De kracht van de mix

ja nee

1. Bijna alle lestijd wordt geïnvesteerd in leren

2. Leerkrachten en leerlingen voelen zich geaccepteerd, gewaardeerd en gesteund

3. We werken met een uitgebreid en uitdagend curriculum

4. Er is veel inspraak in onze school

5. De leerlingen krijgen vaak huistaken en overhoringen

6. Leerkrachten en leerlingen onderhouden warme en positieve rela-ties met elkaar

7. De leerkrachten stellen duidelijke doelstellingen i.v.m. wat leerlin-gen moeten kennen en kunnen

8. Op school zijn we het eens over de waarden die we nastreven

9. De leerkrachten verwachten sterke prestaties van de leerlingen

10. We organiseren regelmatig gemeenschappelijke activiteiten

11. Goede prestaties worden op school gewaardeerd en beloond

Prestatie- of gemeenschapsgericht?Kregen vooral de kenmerken achter onpare nummers een ‘ja’? Dan is je school ‘prestatiegericht’. In het andere geval is je school ‘gemeenschapsgericht’. Een mix is ook mogelijk. De hamvraag luidt dan: op welke manier bereik je als leerkracht het meest met hen? Om die vraag te beantwoorden lichtte onderzoeker Bieke De Fraine (KULeuven) de schoolresultaten voor Nederlands en wiskunde van 6 000 leerlingen uit 90 middelbare scholen door. Haar conclusies:1. Leerlingen presteren beter en voelen zich ook beter in

klassen waar veel aandacht gaat naar presteren, maar ook wanneer de relaties in de klas goed zijn.

2. Klas en school hebben een grotere invloed op de prestaties van leerlingen dan op hun welbevinden of hun vertrouwen in eigen kunnen; om goed te presteren moet je als leerling dus geluk hebben waar je terechtkomt.

3. Het klimaat in de klas is niet automatisch het schoolklimaat in het klein; in een prestatiegerichte school kan een klas sterk gemeenschapsgericht zijn of omgekeerd.

4. Een prestatie- en gemeenschapsgericht klimaat spreken elkaar niet noodzakelijk tegen; klassen die sterk presta-tiegericht zijn, zijn vaak ook heel gemeenschapsgericht.

«Leren bevorderen vereist niet noodzakelijk een prestatie-gericht klimaat, terwijl leerlingen zich best goed kunnen voelen in een school die eisen stelt», besluit Bieke De Fraine. «Als leerkracht streef je dus het best een gezonde mix van beide na.»

‘Cognitieve en niet-cognitieve effecten van prestatiegericht klimaat, gemeenschapsgericht klimaat en groepssamenstel-ling in klassen en scholen’ - doctoraat van Bieke De Fraine (KULeuven)

© L

UC D

AELE

MAN

S

KLASSE NR.153 47

GENIET VAN WISKUNDE

Voor telduivels

JONGEREN WORDEN DOVER

‘Zei u iets, mevrouw?’Vier jongeren op tien hebben een beschadigd gehoor, één op tien hoort ronduit slecht en elk jaar lopen zo’n 20 000 jongeren blijvende gehoorschade op. Tot die onthutsende conclusies komt de Neder-landse Nationale Hoorstichting na onderzoek bij 80 000 jongeren. Hoofdoorzaak van het probleem is luisteren naar te luide muziek. Op TMF en MTV lopen daarom spotjes die de jongeren waarschu-wen en op festivals worden al enkele jaren oordopjes uitgedeeld. Als leerlingen opdrachten niet of slecht uitvoeren, dan komt dat misschien omdat ze niet goed horen.

Dit is een opdracht voor een les ‘genieten van wiskunde’ in Maks!mum, de maandelijkse pedagogische bijlage bij Maks! (het jongere broertje van Klasse). Het is niet de bedoeling dat je punten geeft voor het correcte antwoord, maar wel voor de mate waarin je leerling genoten heeft van de opdracht. In Maksimum 41 vind je niettemin het correcte antwoord.Maks!mum 41 en alle andere e-nieuwsbrieven zijn gratis download-baar via www.klasse.be/maksimum. Je kan je er ook gratis abon-neren. Andere e-nieuwsbrieven vind je op www.klasse.be (surf naar Allerlei, Nieuwsbrieven en Pedagogische Bijlagen)

Hoeveel vierkanten en rechthoe-ken tel je in deze fi guur? Je krijgt hiervoor tien minuten. Vlakken inkleuren en aantekenin-gen maken is toege-staan.

© L

UC D

AELE

MAN

S

© L

UC D

AELE

MAN

S

© IN

GRAM

JEUGDSPORT IN CIJFERS

Jongens sporten meer in teamJongens doen meer en liever aan sport in ploegverband dan meisjes. Dat blijkt uit cijfers over het sportieve promille van jongeren van de KULeuven. Meisjes doen het meest individueel aan sport. Hoe ouder jongeren worden, en dat komt het sterkst tot uiting van 13 tot 15 jaar, hoe meer ze in ploegverband gaan sporten. Leerlingen uit het algemeen secundair onderwijs kiezen meer voor een individuele sport dan leerlingen uit het beroepssecundair onderwijs, die vooral teamsporters zijn. Sinds de jaren tachtig gaat het percentage teamsport elk jaar lichtjes omhoog.De cd-rom ‘Jeugdsport in cijfers‘ (44,95 euro) bevat zowat alle mogelijke cijfergegevens over jon-geren en sport, en is uitgegeven bij Lannoo

MILIEU

Minder energie, meer comfortEen idee voor de reken- of wiskundeles? In onderstaande tabel vind je een kostenvergelijking van gloeilampen en spaarlampen. Vraag je leerlingen het aantal lampen op school te tellen en maak de rekening. Hoeveel euro kan je besparen met spaarlampen?

Gloeilamp 100 W

Spaarlamp 20 W

Levensduur van de lamp (in branduren) 1 000 u 10 000 uKostprijs van één lamp 1 euro 17,5 euroKostprijs lampen na 10 000 branduren 10 euro 17,5 euroEnergiekost na 10 000 branduren 150 euro 30 euroTotale kostprijs na 10 000 branduren 160 euro 47,5 euro

Zonder strenge winter en als de energieprijzen niet plots stijgen, betaalt een middelgrote school jaarlijks 25 000 euro aan energie-kosten. Een bom geld, waarop je kan besparen. Hoe dan wel?1. Vraag de energie-audit of E-Scan aan bij je netbeheerder. Dat is

een doorlichting van de bestaande toestand van de schoolge-bouwen en installaties, energieverbruik en comfort. Je krijgt een rapport dat de knelpunten opsomt en oplossingen voorstelt. Bij elke maatregel staat ook of die wel rendabel is. Afhankelijk van je netbeheerder en/of van het net waartoe een school behoort, is de energie-audit gratis of krijg je een premie.

2. Voer een energiezorgsysteem in om echt duurzame oplossingen te vinden. Heel wat netbeheerders helpen scholen daarbij. Via zo’n systeem wordt het energieverbruik continu opgevolgd en krijgt de school feedback over de resultaten.

‘We zijn heel tevreden over zo’n E-Scan’, zeggen ze zowel in het Heilig Hart Instituut in Harelbeke als in het KTA Koekelare. ‘Veel kleine knelpunten werden onmiddellijk opgelost en voor andere in het audit-rapport vooropgestelde oplossingen stelden we een draaiboek op.’Uit een rondvraag bij alle netbeheerders blijkt dat in 2004 slechts een handvol scholen een energie-audit hebben aangevraagd.Op www.energiesparen.be vind je tips en trucs om energie te bespa-ren, info over premies voor audits, isolatie enz.

(advertentie)

KLASSE NR.153 49

Zit- en fi tballen

Graag wil ik reageren op de lezersbrief in Klasse 150 p. 45 over zitballen. Ik ben een sterk

voorstander van zitballen. Toch wil ik vanuit 8 jaar ervaring als lesgeefster met fi tballen (zitballen zonder pootjes) wel enkele bedenkingen meegeven. Afgezien van de prijs (goede kwaliteit kost 800 tot 1 000 oude Belgische franken) zijn er toch wel nadelen verbonden aan het ‘zitbalgebeuren’. Vooreerst dienen de ballen vakkundig aan iedere leerling aangepast te worden om maximaal resultaat te bekomen. De hoogte speelt een cruciale rol en omdat de lessenaars niet in hoogte verstelbaar zijn, beland je in onmogelijke schrijfsituaties. De ballen moeten regelmatig (minstens 1 x per maand) bijgeblazen worden om de correcte zithoogte te behouden. Bovendien moeten de klasvloeren kraaknet zijn. Ieder steentje kan nefast zijn. Er is ook de helft meer ruimte nodig dan bij het gebruik van stoelen. Je kan uiteraard niet om de voordelen heen. Betere zithouding, versterking van de diepliggende spieren (die je niet kan trainen met de klas-sieke buik- en rugspieroefeningen), waardoor veel minder rugklachten voorkomen. Ik wil benadrukken dat bij correcte opleiding van leerkracht én leerlingen er vooral veel plezier kan worden beleefd aan die ronde, grote dingen in de klas.

Berlinde De Bock – leerkracht LO

GOK-controle

Een paar jaar terug schreef ik naar Klasse n.a.v. de doorlichting in onze school. Het leek toen

eerder een afbraakproces. We hadden constant het gevoel in een aanval-verdedigings-situatie te zitten. Nu met de GOK-controle lag het helemaal anders. De inspecteur deed vaststellingen, besprak ze met ons en gaf ons de kans zijn interpretaties te weerleggen. Dit keer blijven we met een goed gevoel zitten. Horen dat je goed bezig bent, geeft je een steuntje in de rug.

Naam en adres bekend

Roken

Schooldag na schooldag moet ik tot mijn grote spijt (en nog

grotere ergernis) vaststellen dat de kledij van mijn ‘rokende-en-lesgevende’ echtgenote ruikt (om maar niet te zeggen stinkt) naar sigarettenrook. Aangezien ze onmiddellijk en rechtstreeks huiswaarts keert mag ik dus aannemen dat ze niet in één of ander café is blijven hangen. Zelf ben ik als niet-rokende Vlaamse ambtenaar uitermate verheugd met het fantastische rookbeleid van de Vlaamse Overheid waarbij het verboden is om vanaf 1 januari nog langer een sigaretje te paffen in de Vlaamse openbare gebouwen. Ik vind het dus zeer vreemd dat zo een verbod nog steeds niet bij decreet is opgelegd aan de Vlaamse lerarenkamers. Behoren scholen ook niet tot Vlaamse gebouwen? En heeft de school in zijn totaliteit (zowel ruimtes voor leerlingen als ruimtes voor leerkrachten) geen pedagogische opdracht om deze ongezonde en storende bezigheid te ontmoedigen? Graag had ik daarom van de Vlaamse onderwijs beleidsmensen zo snel mogelijk het initiatief gezien om de ganse school rookvrij te maken zowel voor leerlingen als voor leerkrachten. Aan alle directrices en directeurs, jullie moeten daarom niet wachten om reeds vroeger initiatieven te nemen! Mijn steun hebben jullie alvast.

Echtgenoot van leerkracht

Hoofddoek

Ik heb de vier vorige schooljaren graag in een cul-tuurgemengde gemeenschapsschool-met-concen-

tratieklassen in Mechelen gewerkt. Momenteel geef ik les aan een gerenommeerd Leuvens college. Een wereld van verschil. Leuven telt relatief weinig migranten. De doorsnee migrant is er iemand met een stevige intellectuele en sociale background. Mechelen daarentegen heeft al jaren een talrijke allochtone gemeenschap. De doorsnee migrant verliet het land van herkomst, vaak om economische redenen. En probeerde in Mechelen zijn geluk als arbeider, kruidenier, later als horeca-uitbater. Met als bedoeling hier te blijven, de kinderen hier te laten schoollopen en hun leven te zien maken. Een Nederlandsonkundige en religieus-conservatieve eerste generatie vond aanvankelijk maar moeilijk haar draai in de katholieke kardinaalsstad. Niet te verwonderen dat ze stond op het weinige immateriële dat ze meebracht uit het land van herkomst: haar godsdienst. Met als ultieme emanatie ervan de hoofddoek. Jarenlange contacten met Mechelse migrantenfamilies hebben mezelf en mijn collega’s doen inzien dat heel wat tweede-generatie-jongeren in een soort identiteitscrisis verzeild raken. Niet onbegrijpelijk wanneer je ouders zich vaak conservatiever dan het Vlaams Belang opstellen en je buitenshuis met een uitgesproken Westers model geconfronteerd wordt. Bij heel wat meisjesleerlingen uit zich dit in een uitgesproken religieus engagement en kledij óf in fl irten met beschavingsfenomenen als anorexia en softdrugs. Het Mechelse katholiek onderwijs zou een voortrekkersrol kunnen spelen. Door andere godsdiensten in het leerprogramma op te nemen en zo de lokale maatschap-pelijke integratie te bevorderen. Leerlingen en leerkrachten van verschillende religies die elkaar ontmoeten en dialogeren, bereiden jongeren daadwerkelijk voor op functioneren in een multiculturele stad. Voor zover ik heb kunnen constateren, zit het probleem niet in de hoofddoek, wel zo’n twee centimeter onder diezelfde hoofddoek. En dit niet enkel bij diegenen die een hoofddoek dragen.

Naam en adres bekend

Kamerplant doet beter leren

Het is positief dat Klasse aandacht besteedt aan de kwaliteit van de lucht in klaslokalen en tips geeft

om de situatie te verbeteren. In het artikel van Klasse 151, p. 43 worden echter niet-correcte termen gebruikt. In de passage ‘Niet alleen halen ze onzuivere en zelfs chemische stoffen (zelfs benzeen en aceton) uit de lucht’ worden stoffen beschreven als ‘onzuiver’ en ‘chemisch’. Als een leerling in het kader van de VOET milieueducatie of in lessen wetenschappen informatie over stoffen opzoekt, leert hij dat alle stoffen ‘chemisch’

zijn (zuurstof, water, keukenzout, koolstofdioxide…). De zuiverheid van een stof is een begrip dat erop wijst dat er in de verpakking niets anders zit dan die stof. Er wordt dus in het artikel bedoeld dat planten onzuiverheden uit de lucht halen (stoffen die we liever niet in de lucht hebben) en dat planten zelfs gevaarlijke stoffen uit de lucht halen. Deze opmerking kan muggenzifterig lijken, maar het gaat erom de aandacht van mensen te richten op reële problemen. Het is belangrijk alertheid te tonen voor gevaarlijke stoffen en maatregelen te nemen om problemen te voorkomen. Een afkeer van alle ‘chemische stoffen’ is echter contraproductief omdat ze een algemene achterdocht creëert waar niemand beter van wordt.

Jos Van de Velden – leerkracht

Voor volledige informatie: www.groeninbedrijf.be (En haal een plant in de klas!). Zie ook p. 3 en p. 36.

Boterhammen blijven eten

Wat me onlangs opviel op school is dat de warme maaltijden die geleverd worden door een traiteur

streng gecontroleerd worden: de temperatuur van het eten wordt opgenomen bij aankomst op school, en dan nog eens voor het op de borden wordt geschept. En dit om er zeker van te zijn dat het op de juiste temperatuur bewaard werd (boven de 70°C vermoed ik in de meeste gevallen). Anders is het gesteld met de brooddozen van de kids die boterhammen blijven eten. Die blijven bij ons tot de middag in de klas staan, waar de temperaturen, zeker in de zomermaanden, sterk kunnen oplopen. Persoonlijk durf ik mijn kinderen dan soms niet veel meer mee te geven dan een boterham met choco, uit vrees voor een eventuele voedselvergiftiging. Gezond is wel anders. Al eens een doosje meloenblokjes bekeken die een halve dag in de warmte hebben staan zweten? En nu we het toch over gezonde voeding hebben: er wordt bij ons op school niet in elke pauze een drankje aan de kinderen aangeboden. Enkel in de voormiddag en bij het middageten. In de voormiddag is dat melk of chocomelk. Water drinken ze maar van het kraantje in de toiletten of aan de drinkfontein die de helft van de keren niet werkt, of in de winter zelfs helemaal niet aangesloten is. Kinderen die op school blijven eten en tot 6 uur in de studie blijven, krijgen gedurende gans die periode geen drank aangeboden. Nochtans is voldoende drinken belangrijk: het bevordert het concentratievermogen en het helpt blaasproblemen op te lossen en te voorkomen. Ik vraag me af wat de normen zijn in deze. Als op de werkplek van mijn man een drankautomaat voorzien is en een koelkast, wat ook het geval is in de lerarenkamer van onze school, is dit dan niet iets dat ook voor de leerlingen zou moeten geregeld worden?

Ouder – naam en adres bekend

GPB-opleiding

In Klasse 152 p. 40 lezen we een bijdrage over de nieuwe lerarenopleiding. Spijtig dat er geen informatie gegeven

wordt over de toekomst en het functioneren van de centra volwassenenonderwijs die nu de GPB-opleiding verzorgen. Deze centra zijn volop bezig met de doorvoering van een vernieuwende structuur, terwijl de nieuwe maatregel zowat de helft van de cursisten zou wegmaaien. GPB´s zullen geen les meer kunnen geven aan hogeropgeleiden en daarmee heel wat cursisten verliezen. Het lijkt me net de kracht van een GPB dat mensen vanuit verschillende opleidingen samenkomen en een lerarenopleiding volgen...

Roeland Van den Broek – leerkracht

Nog lang genieten

Profi ciat met jullie blad Klasse! Ik ken het nog maar enkele maanden (ben

juist begonnen met mijn studies ILLO) en kijk er toch iedere maand weer naar uit. De artikels, de thema’s zijn boeiend. De aanbiedingen zijn aanlokkelijk. De lay-out is prachtig. Jullie inzet is bewonderenswaardig. Doe zo voort en ik hoop dat ik er nog lang van mag genieten.

Anne Houben – leerkracht

Doorlichting

Voor mij is de geloofwaardigheid van het doorlich-tingsgebeuren defi nitief onderuitgehaald. Het

langverwachte team streek neer in de instelling waar ik de administratie verzorg. Ik werd verwacht voor een persoonlijk gesprek en daarin had ik graag enkele punten willen aanhalen. Maar wat bleek? Ik werd samen met m’n collega uitgenodigd. Waar zit dan het vertrouwelijk karakter van zo’n doorlichting?

De administratie was volgens de teamverantwoordelijke ‘het hart van de school’. Maar niet één van de teamleden heeft zich ingelaten met ‘dit zenuwcentrum’. Niemand heeft zich ingelicht, laat staan kennis gemaakt met de praktische werking van het secretariaat. Voor de hand liggende vragen als: ’is er een briefi ng, door wie gebeurt die en hoe, welke com-municatiekanalen worden gebruikt, wat zijn de bevindingen met de sinds vorig jaar ingevoerde opleidingscheques, hoe zijn de ervaringen met NT2 cursisten…’ werden niet gesteld. Ten slotte blijkt deze ‘grondige doorlichting’ van om en bij de 1 600 lesvolgers en 40 lesgevers de zelfde dag al afgerond. Is deze klucht weer één of ander initiatief om gevleugelde mensen aan de bak te laten én de illusie te wekken dat zij de onderwijswereld wel eens zullen verbeteren? Als je het mij vraagt, pure bureaucratische bezigheidstherapie die absoluut geen voeling heeft met de essentie van het hele onderwijsgebeuren.

Leerkracht – naam en adres bekend

Cultuur op school

Mijn ouwe gabber Ronald Soetaert heeft nog altijd een neus voor wat hip en modieus klinkt

(Klasse 152 p. 8 – Jongeren missen cultuur op school – Ook leerkrachten moeten naar Idool kijken). Maar wie denkt dat hij door ‘deconstructie’ van kitsch zijn leerlingen nader tot de kunst kan brengen, die zou zich wel eens deerlijk kunnen vergissen. Dertig jaar geleden heb ik met mijn leerlingen de liedjes van Zjef van Uytsel en Boudewijn de Groot besproken. Zoals altijd komt het hierop neer: oppervlakkig-heid is gemakkelijk, diepgang moeilijk - om het even met welk lesmateriaal men werkt. Belangrijker is echter na te gaan welke factoren cultuurinitiatie op school belemmeren. Wie de pech heeft met een cultuuronverschillige directie te moeten werken, die mag iedere keer gaan bedelen om een initiatief te laten doorgaan. In sommige TSO-richtingen is het vak Nederlands van 4 op 3 uren gebracht. Men komt nauwelijks toe aan literatuuronderwijs, hoe zou men nog over kunst en cultuur in het algemeen kunnen spreken? Verder stuit je nog op bezwaren als het verstoren van de gewone lesgang, vervangingen en de kostprijs. Sommige directies beschouwen toneel-, fi lm- of museumbezoek nog altijd als uitstapjes en niet als een alternatieve vorm van leren; en skistages mogen wat kosten, een cultuurreis moet zo goedkoop mogelijk en liefst gratis. Politici leggen plechtige verklaringen af maar op het terrein zelf verandert er weinig of alleszins weinig ten goede.

Staf de Wilde - leerkracht

Ik zit met een dochter van 17 (zesde jaar Latijn-wiskunde) voor de klastitularis op het oudercontact. Een behoorlijk rapport, maar het kan her en der beter. Het enige commentaar van de klassenraad was ‘Misschien heeft zij wel te veel fantasie’. De brave man verduidelijkt dat zij niet altijd letterlijk antwoordt wat er precies op de toets verwacht wordt, dat ze creatief is in alles wat buiten de les kleurt en dat ze alleen echt meedoet in de klas als ze ‘zich uitgedaagd voelt’. Daar moet ze toch mee uitkijken voor de rest van het schooljaar en zeker aan de universiteit. Ik kijk even naar mijn dochter. Te veel fantasie? Ik ben blij dat dat plots een norm op de

school is geworden: het gehalte aan fantasie. Je kan er dus te veel en te weinig van hebben. Mijn dochter heeft er te veel. Zouden ze daar ook iets van zeggen tegen de kinderen die er te weinig hebben? En worden die dan gestraft? Of krijgen die bijles in fantasie? Welke training krijgen de leraren in het beheersen van hun eigen fantasie? En hoe slagen ze erin om die fantasie bij hun leerlingen tijdig een halt toe te roepen voor ze onherstelbare schade aanricht? Hoe gevaarlijk is fantasie? En moet ik nu mijn dochter voor het naar school gaan kijvend toe roepen: ‘laat die fantasie nu eens thuis’? De i-pod fantasie, gevangen in een memory-stick. Ik vraag me

af waar ik in mijn eigen leven het verst mee gekomen ben: met mijn rapport of met mijn fantasie. Mag ik het antwoord overlaten aan uw fantasie?

Leerkrachten, ouders en leerlingen houden voor Klasse dagboeken bij op het internet. Lees hun persoonlijke blogs mee op www.klasse.be en www.maks.be

BLOG (4 )

Binnen zonder bellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via internet vind je op deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten. Vermeld je naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelingen voor een deskundig antwoord.Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks! en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.Je kan ook je mening kwijt op www.klasse.be/forum of www.klasse.be/gastenboekKlasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel - fax 02 553 96 85 – red.leerkrachten@klasse.be

Vragen?- Leerkrachten, ouders, leerlingen en studenten met vragen of problemen rond onderwijs kunnen terecht op het gratis nummer van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van 9 u. tot 19 u.). Je kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn. - Op edulex.vlaanderen.be vind je alle informatie over omzendbrieven en wetgeving.

Maandblad voor Onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr. 153 • maart 2005

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.beHoofdredacteur Leo BormansRedactie Klasse Gaby De Moor (eindredacteur), Ann Devos, Veerle Devos, Jan T’Sas, Tessa Van der Cruyssen, Michel Van Laere en Bert Vermeulen, m.m.v. Kim Baele, Wim De Jonge, Wouter Kersbergen, Leen Leemans, Kris Vanhemelryck en stagiaire Tessa JaspersRedactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en leerlingenkaartPatrick De Busscher, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Valvekens, Sonja Van DroogenbroeckHet hart van Klasse Sabrina Claus, Diana De Caluwé, An Declercq, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann Nevens

Vormgeving Artefact, LeuvenVerantw. uitgever Ludy Van BuytenHendrik Consciencegebouw, 1210 BrusselAbonnement (10x per jaar): 25 euroAlle Vlaamse leerkrachten, CLB-medewerkers enz. (van elk net en van elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen uitsluitend regelen via de eigen schooladministratie.

Gepensioneerde en ter beschikking gestelde leerkrachten en ook individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor de laatstejaars lera-renopleiding en individuele abonnementen voor studenten uit het eerste of tweede jaar lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 96 84 of mail naar secr.leerkrachten@klasse.be).

Er is ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t.e.m. tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde tot zevende jaar secundair onderwijs) voor scholen die dat wensen.

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 BrusselTel. redacties 02 553 96 86Tel. secretariaat 02 553 96 84Tel. advertenties 02 553 96 94Tel. lerarenkaart 02 553 96 95Tel. Leerlingenkaart 02 553 96 88

50 KLASSE NR.153

«Zij heeft te veel fantasie»

(adv

erten

tie)

Leerlingen betrekken bij het klas- en schoolgebeuren brengt je school helemaal tot leven.

Voor echte participatie hoef je niet op de vlucht naar Mars.

De werkmap ‘Oprechte Deelneming’ zet je gewoon op het spoor, hier op aarde.

De tussenstops en de aankomstdatum bepaal je zelf.

De werkmap. Tweede druk. Tweede kans.VOOR BASISSCHOLEN

Gratis bestellen:KinderrechtencommissariaatLeuvenseweg 86, 1000 Brussel Tel 02/552.98.00kinderrechten@vlaamsparlement.bewww.kinderrechten.be

Gratis meenemen: Vlaamse Onderwijsdagen (VLOD)Stand 1446Flanders Expo, Gent (27 februari – 2 maart)

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

Klasse voor OudersGroen in de klasGezien: gezinsraadJongens lezen beter kaart dan meisjes«Waarom word ik rood?»Vanaf 7 maart op school en op www.klasse.be/ouders

YetiLeerling van de toekomstDe jungleklas10 tienertrendsDe robottestVanaf 11 maart op school en op www.yetiworld.be

Maks!Jongeren ook mishandeldMeer zin in milieuDe leerlingenkaart barst openWin een droomvakantiejobVanaf 15 maart op school en op www.maks.be

Deze maand in… Met bijlage voor leerkrachten

Zelf ooit een grappig, grensverleggend, gedenkwaardig en mooi moment op foto vastgelegd? Scheur de foto uit je album en stuur hem samen met je verhaal naar de achtercover van dit blad. Klasse-achterpagina – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel. Of zend je bijdrage digitaal naar red.leerkrachten@klasse.be. Vermeld je naam,

adres, telefoonnummer en e-mailadres. Elke gepubliceerde foto levert veertig euro op.

Met bijlage voor leerkrachten

«Je machteloos voelen»Lotte: «200 jongens en meisjes samen in de les»

Lotte stortte haar winnende 40 euro aan de Damiaanactie. Wil jij ook een lepra of tbc-patiënt genezen? Dan is jouw bijdrage welkom op het rekeningnummer 000-0000075-75.

«Twee jaar geleden ging ik op inleefreis met enkele medestudenten en leerkrachten naar het verre Bangladesh», begint Lotte Lesage (19) haar verhaal. «Ik was enorm onder de indruk van de veldwerkers van de Damiaanactie. Ongelofelijk, hoe die omgaan met lepra en tbc-patiënten. Ik volgde daar ook een Bengaalse les! Geen enkele leerling had een map of boek. Een leerkracht, een bord, wat krijt. Dat was het. Sommigen hadden papier en een balpen. Een heel unieke ervaring. Maar wat me het meeste bijbleef

waren de vragende blikken van de patiënten. Hun uitgemergelde lichamen. Geconfronteerd worden met de dood. Je machteloos voelen. Terwijl wij hier over zoveel medicatie en apparatuur beschikken, stellen zij het met het hoogst noodzakelijke. Deze zomer ga ik terug naar Bangladesh op bouwkamp met de Damiaanactie. Ik heb veel heimwee naar het land, de mensen en de sfeer die er hangt. Je zou kunnen zeggen dat ik door de Bangladesh-microbe gebeten ben.»