Maandblad voor Onderwijs in Vlaan de ren

Nr.152 • Februari 2005 www.klasse.be

OVER SEKS PRATENOVER SEKS PRATEN MET DE LEERLINGEN MET DE LEERLINGEN

NIEUWE LERAREN NIEUWE LERAREN IN DE MAAKIN DE MAAK

SINT-TRUIDEN SINT-TRUIDEN STAD MET KLASSESTAD MET KLASSE

CULTUUR OH! EN BAH!

GRATIS!GRATIS!

2 KLASSE NR.152

Henriette: « Iedereen noemt hem Greg. Ik ook. Behalve als ik boos ben. Dan zeg ik Gregory. En soms moet ik me kwaad maken omdat ik hem wil stimuleren harder te werken. Hij heeft zijn derde jaar gebist en doet nu zijn laatste jaar over. Eigenlijk mocht hij niet meer terug op deze school beginnen omdat hij zijn ‘contract’ niet was nagekomen.»Greg: «Dat ik niet mocht terugkomen vond ik nog verschrikkelijker dan dat ik niet geslaagd was. Ik

voel me hier gelukkig.»Henriette: «Dat contract is ook geen doel, maar een middel. Misschien verwennen we je wel te erg. Je moet echt harder werken.

En er zit zoveel in jou. Dat zie ik bijvoor-beeld als we naar een museum of een theater gaan. Je kan daar interessante

dingen over zeggen.»Greg: «Die uitstappen vind ik leuk.

Maar studeren doe ik gewoon niet graag. De stage die we nu 2,5 dag per maand volgen vind ik interessanter. Op woensdagnamiddag werk ik in de videotheek, in het weekend was

ik af in een restaurant en tussendoor geef ik golfl es aan kinderen.»Henriette: «Ik wist niet

dat je zoveel jobjes hebt. Je bent vlot en sociaal genoeg om werk te vinden. Maar je zou ook kun-nen voortstuderen.»Greg: «Na dit zesde jaar kantoor, zou ik wel mar-keting kunnen doen, maar misschien ga ik gewoon werken en volg ik avondschool. Ik heb nu een auto, maar ik zou graag een nieuwe hebben. Om echt te studeren, ben ik niet gestructureerd genoeg.»

Henriette: «Ik ben nu enkele weken thuis ge-weest wegens een operatie, maar ik hoorde dat je resultaten niet zo goed waren. Ik heb je toen een e-mail gestuurd. Maar daar heb je niet op geantwoord.»Greg: «Excusez-moi. Ik wist niet dat ik daarop moest antwoorden.»Henriette: «Dat is nu typisch Greg, zie. Je moet daar inderdaad niet op antwoorden. Maar een mens kan soms ook dingen doen die hij niet moet doen. Het minimum is niet genoeg.»Greg: «Deze week waren mijn punten al beter. Ik wil er me nu echt wel voor inspannen.» Henriette: «Wij duimen!»

INHOUDJournaal p. 4-7 / Het Cijfer: Cultuur p. 8 / De beleidsnota van de minister p. 12 / Wat maakt het lerarenberoep aantrekkelijk of net niet? p. 14 / Zeker Doen p. 15-33 / Didactiek: Klaar voor teleleren? p. 35 / Mensen met klasse p. 36 / Cultuur op school p. 38 / Nieuwe lerarenopleiding in de maak p. 40 / Praten over seks p. 42 / De Lerarenkamer in Wallonië p. 44 / Het Zesde Zintuig p. 46 / Dialoog p. 49

Henriette Legein (56) en Gregory Everson (19): «We verstaan elkaar wel»

OP DE COVER

Win een weekend in Zeeland p. 37

Dit is het zesde dubbelportret van een leerling en een leerkracht op de cover. Henriette is klastitularis van Greg en geeft Engels in het Institut Cardinal Mercier in Waterloo (zie ook ‘De Lerarenkamer’ p. 44). Het gesprek verliep in het Nederlands. We verstaan elkaar.

Hallo jarige Klass e,Het valt gewoon op hoe Klass e na 15 jaar ‘verweven’ zit in het ‘beeld’ en in en rond de school. Ik maakte vandaag een klein beeldverslag van wat ik bedoel met ‘in en rond onze school’, BuSO Binnenhof , Gent. En geloof me, dit is ec ht ‘het leven zoals het is’!Krist ien De Mey er

© L

UC D

AELE

MAN

S

IN DIT NUMMER

8 JONGEREN MISSEN

CULTUUR OP SCHOOL

12 ONDERWIJS TOT 2009

14 ‘TEACHERS MATTER’: LERAREN

DOEN ER TOE

35KLAAR VOOR TELELEREN?

38«CULTUUR?

BWÈÈÈÈKES!»

40NIEUWE LERAREN IN DE MAAK

42PRATEN OVER

RELATIES EN SEKS

44DE LERARENKAMER:

MET EEN KUS

Vandaag is Nico (4) gestorven. Hij wist niet eens wat spelen was. Heb jij zin in een spelletje? Duid dan aan welke van de volgende zeven punten jouw kinderen, die van je klas of je buurt ernstig missen:

1. eten2. drinkwater 3. sanitaire voorziening 4. gezondheidszorg 5. onderdak 6. onderwijs 7. informatie.

Aan hoeveel kom je? Of dat normaal is? De helft van alle kinderen op de wereld is op minstens één van deze domeinen ernstig achterge-steld: meer dan 1 miljard. Eén op drie (700 miljoen) kinderen missen twee van de zeven voorzieningen. Daar hebben we geen tsunami voor nodig. Dat is al jaren zo. Ook in 2005.Breng honderd kinderen uit heel de wereld voor een foto samen. Durf jij ze recht in de ogen kijken? Veertien van hen zien nooit dokter of

medicijn (270 miljoen); vijftien kennen geen krant, radio, telefoon of televisie (300 miljoen); twintig hebben geen drinkbaar water (400 miljoen); tweeëndertig geen fatsoenlijk dak boven hun hoofd (640 miljoen) en vijfendertig geen sanitaire voorziening (700 miljoen). Zes van hen (121 miljoen) zullen het niet eens ge-weten hebben. Zij leren niet lezen of schrijven en gaan nooit naar school. In de armste landen haalt trouwens één op zes zijn vijfde verjaardag niet. In de rijkste landen is die kans 25 keer kleiner. Maar ook in de rijke landen zijn er arme mensen. In de Verenigde Staten is één op vier kinderen arm. En in ons land is het aantal arme kinderen de voorbije jaren verdubbeld: van 3,8 naar 7,7 procent.

We gaan er wereldwijd her en der lichtjes op vooruit. De kindersterfte daalt bijvoorbeeld en sommige landen maken op enkele domeinen grote vooruitgang. Maar de schande blijft. Kunnen we het ooit overal oplossen? Ja, snel en met relatief weinig geld. Dat stelt Unicef, dat de cijfers bekend maakte. Vorig jaar hebben alle landen ter wereld samen zowat duizend miljard besteed aan wapens: 11 procent meer dan het jaar voordien. Nochtans zou 1 procent daarvan volstaan om alle kinderen naar school te kunnen laten gaan en de kindersterfte onder controle te krijgen. Eén procent. Wil iemand dat aan de ouders van Nico gaan vertellen? En aan de ouders van die 29 000 andere kinderen die vandaag van honger gestorven zijn? Eén procent!

Inclusief 16

pagina’s

Inclusief 16

pagina’s

sterke ideeën

sterke ideeën

DE LEERKRACHT VAN HET JAAR - 2005 «Ik durf op mijn school niet eens zeggen dat ik genomineerd ben voor ‘De leerkracht van het jaar’». Dat schrijven elk jaar enkele collega’s die zelfs niet naar het evenement durven komen uit schrik voor naijver en jaloezie. Daartegenover staan honderden stralende collega’s die zich gedragen en geapprecieerd weten door een groep. Het gaat im-mers om een symbolische actie die de algemene waardering voor de leerkracht in de verf zet. Dit jaar zijn de nominaties voorbehouden aan de collega’s uit het lager onderwijs. Er komen altijd stapels brieven binnen van ouders en leerlingen. De kleinste stapel is telkens die van… de collega’s. Waarop wacht je? (Zie p. 19)

Zin in een spelletje?

© G

AZEL

LE

4 KLASSE NR.152

AUDIOVISUELE MEDIA

Beeldtaal te vaak een prentjeJongeren kijken televisie, surfen of gamen gemiddeld twee uur per dag. Daardoor zijn ze sterk in audiovisuele beeldtaal, maar ze leren nauwelijks kritisch met beelden omgaan. Op school schakelen leerkrachten almaar meer audiovisuele media in. Toch hebben ze te weinig aandacht voor de impact van beelden en voor beeldtaal. Leraren willen gebruik maken van beeldtaal in de klas, maar vaak blijft het bij ‘ter illustratie’, een prentje bij de les.Ze weten te weinig af van audiovisuele vorming, zeggen ze zelf. 85 procent van de Vlaamse leraren (van kleuteronderwijzers tot opleiders in de lerarenopleiding) vindt dat leerlingen bewust moeten leren omgaan met audiovisuele middelen. Zelf heeft 70 procent interesse voor bijscholing over audiovisueel onderwijs en 84 procent is voorstander van een vak audiovisuele cultuur in de lerarenopleidingen.Dat staat in een studie in opdracht van het IAK (Initiatief Audiovisuele Kunsten) en Canon Cultuurcel.

Jongeren leren op school nauwelijks kritisch met beelden omgaan.

SLAGEN

Moeite met de instructietaalDe kans dat allochtone universiteitsstudenten slagen is bijzonder laag. Dat zou te wijten zijn aan een ondoordachte schoolkeuze en aan de manier van doceren. Volgens anderen ligt de fout bij het systeem. De rectoren van de UA en de VUB vinden dat scholen in het begin via tests homogene groepen moeten maken. Dat gebeurt nu niet zeggen ze, waardoor het niveau van het onderwijs al van in het secundair onderwijs zakt. Met als gevolg de lagere slaagkansen aan de universiteit.Hogescholen, waaronder de Karel De Grotehogeschool, nemen al initiatieven om de slaagkansen van hun allochtone studenten te verhogen. Van bij het begin begeleiden en vangen ze de jongeren op en besteden aandacht aan de specifi eke problemen waarmee allochtone jongeren kampen.Onderwijsminister Frank Vandenbroucke ziet twee oorzaken voor het niet slagen. De eerste oorzaak: studenten van Magrebijnse en Turkse oorsprong beschikken meer dan autochtone studen-ten over een diploma van TSO of BSO. Ook de slaagkansen van een autochtone student met een TSO-diploma zijn laag aan de universiteit, merkt de onderwijsminister op. De tweede oorzaak: de kloof tussen het praktisch taalgebruik van de aankomende allochtone studenten en het gebruik van meer abstracte en theoretische termen in het academisch onderwijs aan de univer-siteiten. Deze taalkloof is volgens de minister ook bij autochtone studenten uit kansarme milieus te onderkennen. Naarmate de studenten meer moeite hebben met de instructietaal dalen hun slaagkansen. Daarom vindt de minister dat er vooral behoefte is om de taalkloof in het eerste jaar van de universitaire opleiding te overbruggen.

RAPPORT

Geen beste school van VlaanderenEen school in Sint-Niklaas beweert dat nergens in het land de leerlingen zulke puike resultaten behalen voor wiskunde als bij hen. Voor lezen staat de school naar eigen zeggen op drie. De school zegt dit op basis van Pisa2003. Dit onderzoeksrapport van de Oeso peilt de kennis en vaardigheden van 15-jarige leerlingen voor lezen, wiskunde en wetenschappen (zie Klasse 151 p. 8). Voor België werkten onderzoekers van de Universiteit Gent mee aan het rapport. Volgen hen zoekt de test helemaal niet uit welke school de beste is. De onder-zoekers stellen de feedback volledig anoniem op. De 162 scholen die deelnamen krijgen grafi eken waarop ze de eigen prestaties kunnen vergelijken met die van vijf ‘referentiescholen’. Daarmee kan een school zich niet de kokarde van ‘de beste school van Vlaanderen’ opspelden.Dergelijke ‘ranking’ van scholen bestaat wel in Engeland en Nederland. In Vlaanderen wil ook de inspectie daar niet van weten. Het resultaat van een school hangt vooral samen met het proces dat zich afspeelt tussen input, output en context.

© IN

GRAM

© S

IMS 2

KLASSE NR.152 5

Sigaretje opsteken? 27 procent van de Belgische 16-jarige jongeren zegt dat ze al meer dan 40 keer hebben gerookt in hun leven. Ongeveer evenveel jongens als meisjes steken een sigaret op. In vergelijking met onze buurlanden roken Belgische jongeren evenveel als hun Nederlandse leeftijdgenoten, maar een lange peuk minder dan de Duitse 16-jarigen (40 %). Groenland telt met 42 procent het hoogste aantal regelmatige rokers en Turkije met 13 procent het laagste.Dit is een van de vaststellingen uit het ES-PAD-rapport over alcohol en druggebruik bij Europese jongeren. ESPAD staat voor European School Survey Project on Alcohol and other Drugs. Meer dan 100 000 16-jarige jongeren, verspreid over 35 Europese landen waaronder België, namen deel aan het onderzoek.Pintje drinken? 36 procent van de Belgische 16-jarigen heeft het al meer dan 40 keer gedaan in hun jonge leven. Dat is meer dan de leeftijdgenoten in Frankrijk (22 %), maar veel minder dan die in het Verenigd Koninkrijk (43 %). Vlaamse jongeren drinken er meer van dan de Waalse. Jongens consumeren meer alcohol dan meisjes. Belgische jongeren zitten in de middenmoot voor het aantal dat ooit of recent regelmatig alcohol dronk. Alcohol

drinken slaat doorgaans op pinten pakken, overigens nog een typische mannelijke bezigheid, behalve in het hoge noorden (Groenland en IJsland). Voor ‘binge drinking’ of minstens vijf alcoholische dranken na elkaar drinken, staan vooral Denemarken, Ierland, Malta, Nederland, Noorwegen, Polen, Zweden en het Verenigd Koninkrijk aan de toog. België staat er een eindje vandaan, middenmoot dus. Dronken worden en ‘binge drinking’ zijn toegenomen in bijna de helft van de bevraagde landen. In Noord-Europa drinken 16-jarigen zich het meest zat, maar in Oost-Europa drinken ze algemeen gezien meer. Jointje roken of blowen? Cannabis is de populairste illegale drug. De meeste 16-jari-gen die toegeven ooit gebruikt te hebben, deden dat met marihuana of hasj. Tsjechië is koploper, maar ook Frankrijk, België, Zwitser-land, Duitsland, Italië, Groenland, Nederland, Slowakije en Slovenië zijn landen waar meer dan een vierde van de bevraagde jongeren cannabis gebruikt heeft. Amfetamines, LSD en XTC zijn veel minder in trek. De percentages schommelen overal rond 5 à 7 procent.In België vernietigde het Arbitragehof onlangs artikel 16 van de drugswet van 2 juni 2003. Het Hof oordeelde dat bepalingen, zoals ‘proble-

matisch gebruik van cannabis’ of ‘overlast’, te onduidelijk gedefi nieerd waren. In afwachting van een wetswijziging verschijnt eind januari een ‘tussentijdse circulaire’. Hierdoor kunnen politieagenten een ‘beknopt’ proces-verbaal opstellen als ze iemand met cannabis, ook met een kleine hoeveelheid, betrappen. De politiediensten bewaren deze gegevens. Voor minderjarigen is cannabis bezitten of gebruiken altijd strafbaar geweest.Het volledige ESPAD-rapport inkijken kan je via www.vub.ac.be/downloads/bijlagen/espad.pdf

Hoeveel procent jongeren rookte voor zijn 16 jaar minstens 40 sigaretten? Jongens Meisjes Gemiddelde

Turkije 17 7 13Ver. Koninkrijk 19 24 22België 28 26 27Vlaanderen 30 24 27Wallonië 24 28 26Nederland 28 26 27Duitsland 40 39 40Groenland 34 49 42

Van de Belgische 16-jarige jongeren roken in het alge-meen bijna evenveel meisjes als jongens. In Vlaanderen iets meer jongens, in Wallonië iets meer meisjes.

HOGESCHOLEN

Prijs voor kwaliteit

De K2-prijs is de hoogste kwaliteitsonder-scheiding die een organisatie in Vlaanderen kan behalen. Als eerste onderwijsinstelling in Vlaanderen slaagt de Katholieke Hogeschool Kempen er in deze onderscheiding te beha-len. Kwaliteitscoördinator Guido Cuyvers: «Deze prijs is het resultaat van jarenlang systematisch en gemotiveerd werken aan de kwaliteit van het onderwijs, onderzoek en maatschappelijke dienstverlening. Het is ook het resultaat van teamwork. Om aan kwaliteit te werken, moeten alle deelnemers, zowel individueel als in team, systematisch plannen, uitvoeren, evalueren en bijsturen (Plan, Act, Check, Act). Daartoe zijn meetinstrumenten, die we voor ons onderwijs zelf ontwikkelden,

belangrijke hulp-middelen. Kwali-teitszorg mag niet de eenzame job zijn van een kwaliteitscoördinator, maar moet in het dagelijks handelen van iedereen ingebakken zitten. Kwaliteit is vooral een kwestie van mentaliteit, een andere manier van werken, veel meer dan een kwestie van meten en instrumenten. Natuurlijk zijn goede hulpmiddelen brood-nodig. Onze hogeschool was pionier in werken met een elektronisch kwaliteitshand-boek. Daarin worden alle

procedures, geordend volgens het EFQM-model, bewaard

en bijgestuurd. De medewerkers kunnen in dat kwaliteitsboek alle

informatie en ondersteuning vinden die nodig is om dagelijks telkens weer

kwaliteit af te leveren.»Aan de basis van K2 ligt het EFQM Excel-

lence Model. De European Foundation for Quality Management ontwikkelde

dit model in het begin van de jaren negentig. Honderden organisaties in Europa gebrui-ken het intussen, ook Vlaamse hogescholen.

«Kwaliteit is vooral een kwestie van mentaliteit.»

© INGRAM

ONDERZOEK

De meeste jongeren roken, drinken en blowen niet

© P

HOTO

DISC

6 KLASSE NR.152

Na de tsunamiSalt Lake City. Scholieren staan in de rij om hun woorden van medeleven neer te schrijven. Het rouwregister hangt op het kastje van Kali Breisch. Deze 15-jarige leerling was na de tsunami eerst vermist. Maar haar zuster en vader identifi ceerden het lichaam van Kali in het lijkenhuis van Khao Lak in Thailand. De familie was daar met vakantie. Hoeveel kinderen en jongeren zijn verdwenen? Tal van Vlaamse scholen houden een actie om geld in te zamelen voor het getroffen gebied.

BRUSSEL

Broers en zussen niet gescheidenVoor het eerst zitten alle 117 basisscholen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor hun inschrijvingen van volgend schooljaar op één lijn. De inschrijvingen zullen gelijktijdig verlopen. De scholen maken duidelijke en bindende afspraken rond een gezamenlijke en controleerbare inschrijvingsprocedure.Het Lokaal Overlegplatform Brussel basison-derwijs (LOP Brussel BaO) werkt aan gelijke onderwijskansen. Begin dit schooljaar startte het met een informatiecampagne voor de ouders. De meeste broers en zussen zijn nu zeker van hun plekje voor komend schooljaar, zodat ze niet gescheiden naar school moeten. Brusselse scholen bieden immers een garantie van 100 procent voor alle op 2,5-jarige leeftijd startende broers en zussen die zich in oktober en november van vorig jaar inschreven. In vergelijking met vroegere jaren is er dus weinig kans dat broer naar de ene en zus naar de andere school gestuurd wordt omdat er geen plaats meer is.In december was er een absolute inschrij-vingsstop omdat alle scholen hun resterende

capaciteit moesten berekenen. Zo konden ze per leerjaar (of voor de school) nagaan hoeveel plaatsen ze kunnen reserveren voor kinderen met thuistaal Nederlands. Afgelopen maand kregen de ouders een duidelijk beeld van hun inschrijvingskansen. In februari en maart krijgen ouders van kinderen die geweigerd werden een ‘weigeringsformulier’ per aangetekende brief of tegen afgiftebewijs. In welbepaalde gevallen kunnen scholen schuiven in het voordeel van gezinnen met het Nederlands als thuistaal.Toch kamperen om er als eerste bij te zijn? Die toestanden zijn volgens het LOP niet uitgeslo-ten voor enkele populaire scholen. Om deze toestanden te vermijden probeert het LOP de ouders ervan te overtuigen hun kijk op het Nederlandstalig onderwijs wat te verruimen. Guido Deraeck, voorzitter LOP Brussel BaO: «Steeds meer Brusselse scholen tonen via hun dagelijkse werking dat ze kunnen omgaan met de grootst mogelijke diversiteit, waarin elk kind aan zijn trekken komt. Ik moedig dan ook ouders aan om meerdere scholen te leren kennen.»

© BELGA

«Steeds meer Brusselse scholen tonen dat ze kunnen omgaan met de grootst

mogelijke diversiteit.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

TELLEN

Meer leerlingen in secundairHet aantal leerlingen in het basisonderwijs daalt en in het secundair stijgt het. Dit is de belangrijkste trend die naar voren komt uit de spoedtelling van het aantal regelmatig ingeschreven leerlingen op 1 oktober 2004. Deze cijfers zijn niet defi nitief. De offi ciële telling is nu aan de gang.Vergeleken met vorig schooljaar daalde het aantal leerlingen in het gewoon kleuteron-derwijs tot 206 369 leerlingen (- 1 465). Bij het begin van dit schooljaar werden in het buitengewoon kleuteronderwijs 89 leerlingen meer geteld, waardoor het totaal op 1 757 komt. In het gewoon lager onderwijs is er een daling tot 394 236 leerlingen (- 6 003). In het buitengewoon lager onderwijs zijn er 26 177 leerlingen, 5 meer dan bij het begin van vorig schooljaar.In het gewoon voltijds secundair onderwijs stijgt het leerlingenaantal tot 289 456 (+ 7 221). In het buitengewoon secundair tot 17 424 (+ 626). Tegen 2007 mogen de kleuterscholen weer meer leerlingen verwachten. Vooral allochtone vrouwen krikken het Vlaamse geboortecijfer op.Alle cijfergegevens staan op www.ond.vlaanderen.be/nieuws/2005p/fi les/050117-oktobertelling-BO-SO-cijfers.xls

Mag er gerookt worden op het oudercontact? Zo’n dingen lees je in de gratis elektronische nieuwsbrief Leraren-direct. Word jij abonnee 17 122? Surf naar www.lerarendirect.be

KLASSE NR.152 7

❡ Minder dan de helft van de Vlaamse schoolkinderen eet dagelijks een stuk fruit. Daarom organiseerde het Vlaams Instituut voor Gezondheidszorg (VIG) de actie Tutti Frutti. Dit project bezorgt schoolkinderen van het basisonderwijs wekelijks een stuk fruit tegen 5 tot 10 euro per schooljaar. De actie bereikte dit jaar meer dan 170 000 leerlingen of een op vier. Elke dag twee stukken fruit en 300 gram groenten eten, is nog gezonder.

❡ De jongste tien jaar steeg het aandeel van de hooggeschoolden in het totale aantal ‘niet werkende werkzoekenden’ bijna met de helft. In 1994 bedroeg hun aandeel 11 procent. In 2004 al meer dan 17 procent. Het aandeel laaggeschoolde werklozen daalt maar blijft hoog: van 64 naar 51 procent. Het percentage middengeschoolde werklozen stijgt: van 25 naar 32 procent.

❡ 161 171 studenten volgen nu hoger onderwijs, in een hogeschool (103 550) of aan een universiteit (57 621). In vergelijking met vorig academiejaar is dat een stijging van ruim 1,5 procent. In het hogescholenonderwijs is 54 procent van de studenten een vrouw. In het universitair onderwijs is dat percentage nog hoger met 59 procent.

❡ In het kustgebied van Sri Lanka waar de tsunami zowat tweehonderd scholen vernielde, zoeken de leraren naar een geschikte plek om les te geven. In deze omstan-digheden is een boom met veel schaduw al genoeg. Het VN-kinderfonds Unicef deelt schoolpakketjes uit voor deze openluchtlessen.

D E H E T E N A A L D

BASISONDERWIJS

Boekentassen wegen

Femke zit in het derde leerjaar. Ze weegt iets meer dan 27 kilo. Maar ze zeult wel elke schooldag met een boekentas van 13 kilo. Stijn daarentegen zit in het vierde leerjaar, weegt het dub-bele van Femke, maar dartelt rond met een tas van amper een kilootje. Dertien keer lichter dan die van Femke. Kan dat?Ja, dat kan. Althans volgens Backfun, een organisatie die rug- en nekklachten wil helpen voorkomen. In de jongste beweegweek in het Vlaamse onderwijs zette Digikids in samenwerking met Backfun in 21 basisscholen de boekentassen van 1 673 leer-lingen op de weegschaal. Gemiddeld weegt een boekentas van leerlingen in het eerste leerjaar zowat 2 ½ kilogram. Dat gemiddelde stijgt lichtjes per leerjaar en bedraagt meer dan 4 kilo in het zesde leerjaar. De verhouding tussen het lichaams-gewicht en het gewicht van de boekentas schommelt rond de tien procent.Het grote verschil tussen scholen onderling valt op. Zo is 2,33 kilo het laagste gemiddelde gewicht van alle boekentassen in één school en 5,86 kilo het hoogste. Scholen die in alle leerjaren goed scoren maken wellicht werk van een schoolbeleid rond het gewicht van boekentassen.In eenzelfde school zijn ook de ver-schillen tussen de leerjaren soms frappant. Het gemiddelde gewicht

loopt bijvoorbeeld in een school op van 4 kilo in het eerste leerjaar tot 5 ½ kilo in het derde leerjaar. Het duikt echter onder de 4 kilo in het vijfde leerjaar. In een andere school klimt het gemiddelde gewicht van 3,9 kilo in het vijfde naar 6,4 kilo in het zesde leerjaar.Deze voorbeelden tonen aan dat naast het schoolbeleid ook de leerkracht een belangrijke rol speelt om het gewicht van de boekentas onder controle te houden. Het 10 procent-streefdoel van de weging (een boekentasgewicht dat minder is dan een tiende van het lichaamsgewicht) werd gemiddeld zowat in alle leerjaren gehaald. Uit gedetailleerde cijfers blijkt echter dat

die 10 procent voor heel wat leerlingen nog veraf is. Een percentage zoals dat van Femke (bijna 50 %) is gelukkig zeldzaam.

Wanneer is de beweegweek? Surf naar www.backfun.be

Hoeveel wegen de boekentassen?Gemiddelden van 1 673 leerlingen in 21 basisscholen

1e lj 2e lj 3e lj 4e lj 5e lj 6e ljGem. gewicht lln 25,65 28,07 30,47 33,22 36,87 40,14

Gem. gewicht tas 2,58 2,83 3,40 3,31 4,07 4,19

Procent van het lichaamsgewicht 10,08 10,07 11,17 9,96 11,04 10,43

Hoogste procent van het lichaamsgewicht > 49

Laagste < 2

© PHOTOSPIN

Een boekentas weegt het best minder dan een tiende van het lichaamsgewicht.

© L

UC D

AELE

MAN

S

8 KLASSE NR.152

Jongeren missen

© Z

EFA

Meer dan drieduizend lezers van Klasse, Maks! en Yeti gaven het voorbije jaar een cijfer voor cultuur (met een grote C) via de K-test. Dat is een internetpei-ling over tien verschillende thema’s: van verkeersveiligheid over cultuur en sport tot leren. Elke doelgroep gaf zichzelf een score van 0 tot 5 voor tien stellingen op ik-niveau (ik heb plezier als ik muziek maak, schilder, knutsel, gedichten lees; ik kan genieten van kunst; ik bezoek graag een museum, tentoonstelling, cultureel centrum, concert of festival…) en op schoolniveau (leerkrachten laten leerlingen kennismaken met kunst; onze school biedt ruimte aan leerlingen om ver-

schillende kunstvormen uit te proberen; tijdens een schooljaar komen toneel, beweging, muziek, beeld en media aan bod…). Dat leverde scores op tien punten op. De belangrijkste resultaten:

1. IKZELF: de cultuurbarbaar bestaat nietZowel jongeren en tieners als leerkrachten en ouders geven zichzelf een vrij hoge score (gemiddeld 6,8 op 10) voor kunst en cultuur. Alle doelgroepen hebben er ook plezier in als ze zelf muziek maken, schilderen, dansen, toneelspelen... Al lijkt kunst ook weer niet zo levens-noodzakelijk: de stelling ‘Zonder kunst

kan ik niet leven’ scoort gemiddeld 6,1 op 10. Leerkrachten schatten deze stelling het hoogst in (6,7), tieners het laagst (5,4).

2. MIJN SCHOOL: leerkrach-ten doen er te weinig rondKrijgt kunst een plaats op school? Al-gemene stellingen die hiernaar peilen, scoren nog vrij goed (6 à 7 op 10), maar zodra gevraagd wordt naar een oordeel voor creatieve, concrete kunstimpulsen op school, zakt de barometer gevoelig. Het feit dat vooral jongeren bijna overal de laagste waardeoordelen uitspreken (tot 3 op 10 zelfs), doet vermoeden dat cultuur in het secundair onderwijs de minste ruimte krijgt. Het lijkt erop dat leerkrachten wel denken dat ze met kunst en cultuur bezig zijn op school, maar dat dit minder goed overkomt. Of dat ze er al bij al te weinig rond doen.

Hoe belangrijk zijn fi lm, boeken, theater… in het dagelijks le-ven van de gemiddelde Vlaming? Drieduizend leerkrachten, ouders en leerlingen geven zichzelf daar 6,8 op 10 voor. Voor

de mate waarin de school kunst en cultuur een plaats geeft, laten ze amper 5 op 10 noteren. Vooral jongeren geven de school slechte punten. Terecht?

KLASSE NR.152 9

Hoeveel punten op tien geven leerkrachten, ou-ders en leerlingen aan Cultuur op school?

Cultuur op schoolCultuur in tien stellingen leer-

krachtenouders tieners

(10-12 j.)jongeren (14-18 j.)

1. Leerkrachten laten leerlingen kennismaken met kunst. 8,0 7,6 7,4 5,92. Op onze school organiseren leerkrachten samen kunstzinnige acti-

viteiten.6,1 6,3 6,2 5,0

3. Kunstenaars, schrijvers, artiesten komen naar de klas en stellen hun werk en hun motivatie voor.

5,2 4,3 3,8 3,1

4. Onze school biedt ruimte aan leerlingen om verschillende kunstvormen uit te proberen.

6,0 6,6 5,2 3,9

5. Kunstenaars, schrijvers, artiesten gaan aan de slag met leerlingen. 4,1 3,4 3,5 2,36. Ieder schooljaar is gedurende minstens een dag de hele school actief

met kunst bezig.4,9 5,3 5,2 3,7

7. Tijdens een schooljaar komen toneel, beweging, muziek, beelden media aan bod.

7,6 7,2 7,2 6,9

8. In onze school zit kunst in verschillende vakken. 5,5 5,2 5,6 4,19. Onze school neemt deel aan kunstprojecten met andere scholen of

organisaties.4,1 3,6 4,4 3,1

10. Onze school vindt het belangrijk dat we over kunst leren en er samen van genieten.

6,1 5,7 5,6 4,3

Gemiddelde 5,8 5,6 5,4 4,2

10 KLASSE NR.152

«Ook leerkrachten moeten

Leerkrachten, ouders, jongeren én tieners beoordelen zichzelf bijna unaniem positief voor kunst en cultuur. Boeken lezen, naar theater of naar de fi lm gaan, de bibliotheek bezoeken… ze geven zichzelf allemaal

goede punten. Vraag aan prof. Ronald Soetaert, vakgroep Onderwijskunde, Universiteit Gent: moeten we dat echt geloven?

RONALD SOETAERT: «Nee, die cijfers zijn te positief, maar dat is begrijpelijk. Als je men-sen vraagt of ze naar fi lm, theater of ballet gaan of dat ze de bibliotheek bezoeken en af en toe een boek lezen, dan krijg je heel vaak een antwoord dat positiever is dan de werkelijkheid. Welke indruk geef je immers als je ‘nee’ antwoordt... In die zin staan kunst en cultuur op dezelfde lijn als religie of spiritualiteit. Elke mens zal wel zeggen dat hij ermee bezig is of dat het hem interes-seert, dat hij goede voornemens heeft om er werk van te maken, dat hij erover gaat lezen enz. Maar dat wil nog niet zeggen dat hij er ook werkelijk wat mee doet.»Nochtans kan je vandaag niet naast het grote culturele aanbod kijken. Elke dag kan je wel ergens naartoe. Het aanbod van boeken, fi lms, theater, performances enz. is enorm.RONALD SOETAERT: «Ja, en dat veroorzaakt ook heel wat frustratie. Wie vandaag echt aan het Culturele Leven deelneemt, staat voor een hopeloze taak. Zeker als je in de stad woont. Je voelt je opgejaagd. ‘Ben je naar ‘De Notenkraker’ gaan kijken?’ ‘Heb je ‘De Da Vinci Code’ gelezen?’ ‘Je hebt toch de jongste Almodovar al gezien?’ ‘Hoe, heb je de Night of the Proms gemist?’ Enzovoort. En zelfs als het enkel over boeken gaat, ontsnap je niet meer aan de druk. Want je moet naar de boekenbeurs, Saint Amour, het Andere Boek enz. Ook sociologisch stel ik een evolutie vast. Wij zijn culturele omnivoren geworden. Bestond er vroeger enkel Cultuur van een hoger niveau, dan heb je nu zowel hoge als lage kunst en cultuur. En aan beide moeten we deelnemen, anders kunnen we niet meepraten. Wie een roman van Harry Mulisch leest, moet ook naar Idool kijken op tv. De grenzen zijn vervaagd.»Bedoelt u dat er vandaag kunst en cul-tuur voor iedereen is?RONALD SOETAERT: «Je kan stellen dat kunst en cultuur met de jaren gedemocratiseerd zijn. Vroeger moest je naar het Paleis voor Schone Kunsten of de Elisabethzaal voor een klassiek concert, vandaag kan je voor

gepopulariseerde versies kiezen in Vorst Nationaal. Maar je hoeft niet eens van je stoel af. Zo zie ik grote overeenkomsten tussen Idool 2004 en de jongste Koningin Elisabethwedstrijd voor piano. In de Elisa-bethwedstrijd put commentator Fred Brou-wers zich uit in gespecialiseerde gesprekken met experts en tien minuten later put hij zich uit in een heel laagdrempelig gesprek over dezelfde pianist met weerman Frank De Boosere. En aan het eind voegt hij voor alle duidelijkheid nog toe: ‘Luister niet te veel naar het oordeel van de experts’, alsof hij wil zeggen: ‘Dit is ook voor u’. Idem in Idool: Jan Leyers geeft een technische appreciatie over de goede frasering van Sandrine, maar het publiek mag de winnaar kiezen via sms, jury of niet. Wat is nog het verschil tussen beide?»Dat klinkt goed. Nu iedereen op een of andere manier culturele bagage opdoet, hoeven we er in het onderwijs minder aandacht aan te besteden.RONALD SOETAERT: «Nee. Ondanks de demo-cratisering van kunst zie je opnieuw een dualisering ontstaan in de samenleving. Er blijven culturele ‘haves’ en ‘havenots’. Je stelt hetzelfde gedrag voor cultuur vast als bij kleding. Men shopt wel, maar zoekt op-nieuw een middel om zich te onderscheiden. De culturele omnivoor leest postmoderne romans en zal uit de ‘lagere’ cultuur ook Kuifje plukken. Maar door er diepere lagen in te gaan zoeken zal hij toch het verschil proberen te maken met mensen die niets in Kuifje zoeken en die geen postmoderne romans lezen. Hij zal diepere mechanismen uit Expeditie Robinson halen en erover praten met collega’s. Hij zal anders naar Big Brother kijken dan de culturele havenots. Dat zijn de nieuwe slachtoffers van deze democratisering.»Vroeger voelden mensen met een grote culturele bagage het haast als hun plicht om mensen met weinig culturele bagage te ‘missioneren’. In sommige scholen ge-beurt dat nog. Is dat nog realistisch, in een samenleving die een tv-programma

als Big Brother even goed tot cultuur rekent als Filmfan?RONALD SOETAERT: «Vroeger probeerden we de fanfareliefhebber naar de concertzaal te lokken, dat klopt. Maar nu de Ancienne Belgique en het Sportpaleis er zijn, wordt die missionering niet meer aanvaard. Ook leerlingen accepteren dit soort betutteling niet meer. De transfer van Cultuur met een grote C is dus heel ingewikkeld geworden. Zo is het heel merkwaardig dat vandaag ook mensen met weinig culturele bagage ‘Robinson Crusoë’, ‘1984’, ‘Brave New World’ en ‘Pygmalion’ (‘My Fair Lady’) kennen. We spreken hier nochtans over boeken uit de wereldliteratuur! De verklaring is heel simpel. Al deze werken hebben nu een moderne vertaling gekregen. Ze leven door op tv: Robinson Crusoë werd Expeditie Robinson, 1984 werd Big Brother en Pygmalion heet Witte Raven. Maar door die popularisering blijven enkel de oppervlakkige verhaallijnen over. Volgens mij zit de kwaliteit van een boek, een fi lm, een tv-serie of een tentoonstelling daar waar ze de complexiteit toont van een verhaal. Die complexiteit staat voor al wat je doet nadenken: stereotiepen blootleggen, interactie, eye-openers, refl ectie, zingeving… Zo vertelt Bernard Shaw het verhaal van een bloemenmeisje dat een edeldame wordt, maar hij roept daarbij automatisch vragen op, zoals: Wat is hogere cultuur? Kan je zomaar overstappen van het ene maatschappelijke niveau naar het andere? Enz. Het gevaar van commerciële adaptaties van klassiekers is dat het verhaal wordt vereenvoudigd en herleid tot een instrument dat de consu-ment enkel een goed gevoel moet geven. Leerkrachten kunnen die mechanismen in de klas blootleggen.»Sommige leerkrachten laten tegenover hun leerlingen duidelijk hun afkeer blijken over populaire televisieprogramma’s. ‘Daar leer je nu eens niets uit’, zeggen ze. Anderen veroordelen poëzie die leerlingen uit songs halen of verbieden hun leerlingen te genieten van de ‘ver-keerde’ muziek, boeken of fi lms. Goed bedoeld, toch?RONALD SOETAERT: «Leerlingen pikken dat niet meer. Bovendien - ik herhaal het - zijn de grenzen tussen hoge en lage cultuur vervaagd. Daarom vind ik dat leerkrachten maximaal moeten kijken en luisteren alvo-rens te oordelen, ook naar Idool of Expeditie

KLASSE NR.152 11

n naar Idool kijken»

Robinson. Ze kunnen die programma’s hun culturele meerwaarde geven door met de leerlingen na te gaan wat bij popularisering allemaal verandert of verloren gaat. Dat lijkt me heel boeiend. Leerlingen doen niets liever dan argumenteren, ze doen het voortdurend, over cd’s bijvoorbeeld. Dit enthousiasme kun-nen leerkrachten gebruiken om te werken aan de bewustwording van smaak en aan inzicht in manipulaties, in marktmechanis-men en in de manier waarop dingen worden voorgesteld: hoe stelt men prostitutie voor in fi lms, hoe geweld, hoe Turken…? Laat leerlingen gerust genieten van soaps, maar werk vervolgens aan de deconstructie ervan. Dat zit ook in de eindtermen: kritische zin, mediaopvoeding.»Heel wat leerkrachten gebruiken fi lm-fragmenten in de klas, laten boeken en reproducties van schilderijen rondgaan, bezoeken met hun leerlingen een virtueel museum via internet…RONALD SOETAERT: «Ik zie vooral beginnende leerkrachten een les met zo’n moment be-ginnen, maar vaak stopt het daarbij en dan werkt het natuurlijk niet. Volledige integratie is veel meer dan een kort inductief moment. Vanuit mediaontwikkeling moeten we leer-lingen opleiden tot cultuur. Jammer genoeg bestaat er geen enkel schoolboek dat dit doet. Je moet als leerkracht immers ook je cultuur kennen. P.C. Hooft en zijn sonnetten kan je tot leven wekken als je weet dat die sonnetten vandaag ook nog door populaire dichters en zelfs rappers worden gebracht. De link met Italië leg je als je weet dat Hooft er geleefd heeft.»Hebben leerlingen wel interesse voor kunst?RONALD SOETAERT: «Daar zou ik niet aan twij-felen, als je ziet hoe tieners opgaan in fi lms, games enz. Als ik mijn studenten peil naar hun cultureel gedrag vinden ze het leuk dat ik ook televisie en computerspellen vermeld. Als ze zeggen dat ze niet met poëzie bezig zijn, relativeren ze dat later, wanneer blijkt dat ze fans van rappers zijn. Blijkbaar bekijken ze rappen niet altijd als poëzie.»Uit de K-test blijkt echter dat kunst en cultuur maar weinig plaats krijgen op school. In het lager onderwijs gaat dat nog, maar in het secundair onderwijs heerst culturele armoede. Is daar een verklaring voor?RONALD SOETAERT: «Ik zie vreemde mechanis-

men: hoe hoger we gaan in het onderwijs, hoe vanzelfsprekender we de receptiekant van de kunst vinden. Tot we in het secundair onderwijs nog enkel cultuurconsumenten creëren. Kunst wordt er nog enkel cognitief benaderd: ken je klassiekers! Zelf kunst maken, dat is voor de avondschool. Kunst, fi losofi e en cultuur krijgen sowieso heel weinig plaats in onze leerplannen: het vak esthetica is bijna dood en in het vak Nederlands is kunst gewurgd door de vaardigheden, die ook wel nodig waren. Wat stel ik ook vast: de ‘diehards’ van poëzie, theater enz. zijn daar vaak eerder op school of in hun jeugd creatief mee bezig geweest. Het ervarings-gerichte speelt blijkbaar een grote rol. In de Verenigde Staten heb je ‘creative schools’ waar je schrijver kan worden. Voor ons is dat idee alleen al absurd, dat zegt genoeg. En misschien zijn de cijfers van de K-test zelfs nog te hoog. Leerlingen zullen snel zeggen dat ze veel aan media, theater enz. doen op school, maar als je doorvraagt, blijkt dat ze twee of drie keer naar de fi lm of het theater gaan, vaak enkel in het kader van projecten. Ik heb hier wel begrip voor, want: waar zit kunst in het curriculum?»Pleit u voor een nieuw vak rond kunst en cultuur? Of voor nieuwe vakoverschrij-dende eindtermen?RONALD SOETAERT: «Ik denk niet dat cultuur buiten het curriculum mag vallen. Er vak-overschrijdende eindtermen van maken vind ik dus geen goed idee. Dat verwatert snel. Maar cultuur verdient wel een aparte plaats in het curriculum en in de evaluatie. Vertrek vanuit mediageletterdheid rond fi lm, televisie, schilderkunst, fotografi e enz. Dat kan ook wel binnen vakken zoals Nederlands, geschiedenis, maatschappelijke vorming enz. Neem nu de beeldvorming rond oorlog. Leg een fi lm als Whack the Dog naast The Longest Day, een documentaire over de propagandamethodes van Goebbels en een reeks als ‘Allo ‘Allo en je bent vertrokken. Bijna alle elementen uit de geschiedenis zitten wel in beelden, maar als apart vak moet het meer zijn dan illustratie. Doe met je leerlingen aan media-analyse: hoe vertellen mensen verhalen (in boeken, fi lms, games…)? Welk vertelperspectief wordt er gebruikt? Enz. Maar voor dit allemaal kan starten, moet je goede praktijkvoorbeelden hebben. Vandaag hangt dit allemaal af van een leerkracht-idealist, die meestal snel uit de school verdwijnt of een maagzweer krijgt.»

WAT IS DE K-TEST?WAT IS DE K-TEST?Met de K-test hou je jezelf en je school tegen het licht. Met de antwoorden op tien vragen geeft de test een beeld hoe actief jij of je school zijn in tien domeinen: participatie, gelijke kansen, cultuur, gezondheid, milieu, ontspanning, veiligheid, leren, goed leven en kiezen. Wat je ermee kan doen en hoe hij werkt, vind je op www.klasse.be - klik op de banner ‘K-test’.

Ronald Soetaert: «Robinson Crusoë heet nu Expeditie Robinson. Wat is nog het verschil?»

© K

LASS

E

12 KLASSE NR.152

Vier speerpunten van de minister1122 33

Gelijke kansen voor elk kind, elke jongere, elke volwassene in onderwijs, opleiding en vorming van topkwaliteit. Dat is het streefdoel van onderwijsminister Frank Vandenbroucke. Vier speerpunten in zijn beleidsnota moeten het verschil maken

en een doorbraak naar gelijke kansen in het Vlaamse onderwijs realiseren.

�- www.klasse.be/kvl/150/12 Wat wil de onderwijsminister?

Onderwijs en arbeidsmarkt be-ter op elkaar doen aansluitenDe komende jaren moeten we kansen creëren om kennis en vernieuwing te ontwikkelen, zowel in Vlaanderen als in internationale samenwerkingsverbanden. Dat kan alleen als zowel scholen en universiteiten, onder-nemingen en instellingen en de overheid werk maken van een gunstig klimaat. Daarbij vertrekt het onderwijs van de talenten van (jonge) mensen, van welke aard ook en streeft het naar een betere aansluiting van werk, onderwijs en vorming. Om dat waar te maken zijn de vier volgende maatregelen nodig:1. Het sociaal bepaalde watervaleffect

doorbreken.2. Het technisch en beroepsonderwijs sterker

waarderen.3. Sluitende afspraken en sterke engage-

menten maken over stages en werker-varingsplaatsen (aantal, kwaliteit…).

4. Systemen van leren en werken tot een volwaardig alternatief maken voor voltijds onderwijs en proberen om iedere leerling een kwalifi catie te bezorgen.

Een nieuw fi nancieringssysteem voor het onderwijs toepassenDe overheid moet in voldoende fi nanciële middelen voorzien voor kwaliteitsvol onder-wijs en nauwkeurig toezicht houden op de effi ciënte aanwending ervan. De allereerste opdracht is het leerplichtonderwijs fi nancieren. Die opdracht waar maken op korte en mid-

dellange termijn met beperkte budgettaire mogelijkheden vereist een spreiding in de tijd van acht concrete prioriteiten:1. Het Tivoli-akkoord voor een meer gelijke

fi nanciering van de onderwijsnetten wordt tijdig en correct uitgevoerd.

2. Op langere termijn waarborgt een nieuw financieringsmechanisme de gelijke fi nanciële behandeling van elke leer-ling met gelijke behoeften en van elke school in eenzelfde situatie. Het wordt ook toegepast in de internaten.

3. In het basisonderwijs wordt het zesde leerjaar vanaf 2007 voor ouders kos-teloos voor alle uitgaven gelinkt aan eindtermen en ontwikkelingsdoelen. Die kosteloosheid daalt verder af tot de eerste kleuterklas.

4. In het secundair onderwijs moeten de scholen streven naar kostenbeheersing en wordt een maximumbijdrage bepaald. Om de schoolrekening te beperken krij-gen duurdere studierichtingen, vooral in technisch en beroepsonderwijs, meer fi nanciële middelen.

5. Het systeem van studietoelagen wordt eenvoudiger en beter afgestemd op maatschappelijke behoeften.

6. Voor universiteiten en hogescholen loopt het huidige fi nancieringsmechanisme (overheidsbijdrage losgekoppeld van aantal studenten) tot en met 2006. Tegen de begroting van 2007 zal een nieuw fi nancieringssysteem klaar zijn. In afwachting krijgen de hogescholen een

fi nanciële injectie bovenop hun enveloppe wegens de forse stijging van het aantal studenten.

7. In de opleiding en vorming van volwassenen wordt gestreefd naar een evenwichtige fi nanciering met redelijke individuele bijdragen in de kostprijs. Het beleid van kortingen en vrijstellingen wordt beter uitgebouwd. Op die manier moeten volwassenen zonder diploma secundair onderwijs de weg vinden naar het twee-dekansonderwijs.

8. Voor het volwassenenonderwijs komt er voor 2007 een nieuw decreet dat tegelijk het fi nancieringssysteem aanpakt. In plaats van een automatische groei van de middelen komt er een systeem van regionale enveloppes.

Het beleidsvoerend vermogen van scholen versterkenDe scholen moeten hun autonome beleids-ruimte ten volle kunnen benutten om de talenten van elk kind vanaf het basisonderwijs maximaal te ontwikkelen. Daarom moeten ze een schoolklimaat creëren dat jongeren aan-zet tot leren. Om dat doel te bereiken wordt geïnvesteerd in de verdere professionalisering van de directies en van alle partners die bij het schoolbeleid betrokken zijn. Dit houdt onder meer de volgende zeven maatregelen in:1. De directiefunctie wordt aantrekkelijker

door een gepaste bezoldiging, meer mo-gelijkheden tot professionele ontwikkeling, meer werkingsmiddelen en een betere

KLASSE NR.152 13�- onderwijs.vlaanderen.be/beleid/nota/2004-2009.htm Raadpleeg de volledige beleidsnota.

44

DE BELEIDSNOTA«PROEFTUINEN OM BIJ TE

LEREN»Elke minister legt bij het begin van zijn ambtstermijn zijn programma voor, met specifi eke aandachtspunten en prioritei-ten. De nota van onderwijsminister Frank Vandenbroucke is opgebouwd in thema’s. «We hebben er bewust voor gekozen om geen aparte hoofdstukken te schrijven over ‘kleuteronderwijs’, ‘lager onderwijs’, ‘secundair onderwijs’… hoe belangrijk we de eigenheid van die verschillende niveaus ook vinden», aldus de minister. «De zeven beleidslijnen van het eerste hoofdstuk waren al aanwezig in de Discussienota die ik in oktober verspreidde. De discussie over de nota gaf ons de kans om de doelstellingen te preciseren, prioriteiten beter te onderstrepen en ze uit te werken in zeven hoofdstukken. De zeven ‘strategische beleidslijnen’ van het eerste hoofdstuk zijn wel terug te vinden in de meeste thema’s die volgen. Alles steunt daarbij op het basisthema van de gelijke onderwijskansen.De titel van deze beleidsnota (‘Vandaag kampioen in wiskunde, morgen in gelijke kansen’) verwijst naar het recent gepubliceerde Pisa-onderzoek (zie Klasse 151 p. 8). Hij klinkt ambitieus, want we vinden dat we vandaag in Vlaanderen ook ambitieus moeten zijn. Maar we weten heel goed dat we deze ambitie niet zullen waarmaken met spectacu-laire voorstellen, die de indruk wekken dat je bestaande realiteiten in een handomdraai kan veranderen. Het departement Onderwijs en de minister zullen meer achteraan dan vooraan op de scène staan. In het eerste hoofdstuk wijden we daarom ook uit over onze beleidsmethode: proeftuinen om bij te leren, grondig overleg en beleidsvoorbereidend onderzoek. We vragen ook om de pleinvrees die in onderwijskringen bestaat over het Europese onderwijsbeleid te overwinnen. Wij voelen ons goed bij het onderwijsbeleid dat zich in de Unie ontwikkelt, en we hebben veel te winnen bij een actieve inzet.»

Onderwijsminister Frank Vandenbroucke: «Het plan klinkt ambitieus en dat is het ook.»

infrastructuur. Wegens de verschillen in taakbelasting - althans in het secundair onderwijs - wordt gezocht naar man-daatsystemen. Die moeten gepaard gaan met betere bezoldiging, goede uitstap-mogelijkheden en behoud van fi nanciële pensioenrechten.

2. Schoolbesturen en hun partners, zoals personeelsleden, leerlingen en ouders, moeten voldoende deskundig zijn om te komen tot duurzame participatie. Daarom wordt voorzien in meer vormingsmogelijk-heden.

3. Scholengemeenschappen verhogen hun professionaliteit. In het basisonder-wijs worden vanaf 1 september 2005 scholengemeenschappen gevormd voor een periode van zes schooljaren. In het secundair onderwijs worden scholenge-meenschappen aangemoedigd om een strategisch plan op te stellen voor een rationeel onderwijsaanbod.

4. De nieuwe regelgeving wordt eenvoudiger en transparanter.

5. De planlast wordt zoveel mogelijk ver-meden of beperkt, zodat leerkrachten en directies zich kunnen concentreren op hun kerntaak.

6. De school moet permanent de kwaliteit van haar school evalueren en bijsturen. Ze bouwt haar interne kwaliteitszorg ver-der uit en versterkt ze, onder meer door haar eigen expertise via zelfevaluatie te verbeteren. De inspectie gaat via externe kwaliteitszorg en schooldoorlichtingen

na of scholen een gepast beleid van zorg en ondersteuning ontwikkelen voor hun leerlingen. Doorlichtingen moeten scho-len stimuleren tot kwaliteitsverhoging en -verbetering en tot verdere ontwikkeling.

7. Het huidige systeem van begeleiding en ondersteuning van scholen blijft behou-den. Er komt wel een gemeenschappelijk kader waarin inrichtende machten en koepels, begeleidingsdiensten, nascholing, inspectie en scholen zelf de organisatie van de ondersteuning van scholen uit-tekenen. Daarin zijn de Centra voor Leerlingenbegeleiding geen betrokken partij. De CLB’s nemen hun tweedelijnsrol in het zorgbeleid verder op en bouwen externe netwerken uit. Die nieuwe en overkoepelende ondersteuningsstructuur invoeren is gepland in de loop van het schooljaar 2006-2007.

Loopbanen van leraren aantrek-kelijker makenDankzij de inzet en kennis van leerkrachten, opleiders, docenten en hun directies krijgen leerlingen, cursisten en studenten kwaliteitsvol onderwijs en vorming. Leerkrachten moeten

de onderwijsdoelstellingen op hun eigen, creatieve manier kunnen realiseren. Dat be-tekent: meer autonomie, minder richtlijnen, geen overdreven papierwerk en geen taken die niet tot hun kerntaken behoren. Een aantrekkelijk loopbaanperspectief en verdere professionalisering staan daarbij voorop. Drie prioriteiten:1. De lerarenopleiding wordt grondig her-

vormd. Zo verwerven kandidaat-leraars pas de beroepstitel ‘leraar’ na een initiële lerarenopleiding, gevolgd door een bege-leide start. Stage, aanvangsbegeleiding en ingroeibaan zijn verschillende instrumenten om het professionaliseringstraject tot vol-waardig leraar te ondersteunen.

2. Leraren kunnen een aantrekkelijke loopbaan uitbouwen, zich verder professionaliseren en promotiekansen krijgen. Aanvangsbe-geleiding en nascholing moeten structureel verankerd worden binnen een traject van levenslang leren.

3. De decreten rechtspositie worden grondig herzien om de verschillen in de huidige rechtsposities weg te werken en scholen de ruimte te geven om een modern en kwaliteitsvol personeelsbeleid te voeren.

© L

UC D

AELE

MAN

S

© S

P.A

14 KLASSE NR.152

De Vlaamse leerkracht staat graag voor de klas. Hij is bereid om zich te engageren voor internationale projecten, staat open voor nieuwe impulsen, maar vindt de administratieve romp-slomp er soms wat te veel aan. Een leerkracht anno 2005 moet niet alleen kennis overbren-gen, maar moet ook hulpverlener, psycholoog, organisator en vriend zijn. Daar gaat hij mee akkoord. Beginnende leerkrachten vinden dat ze soms amper aan lesgeven toekomen. Ze zijn niet genoeg voorbereid op die veelomvattende taak, vinden ze zelf. In 1995 had 24 procent van de beginnende leerkrachten binnen vier jaar een job buiten het onderwijs gezocht. Te weinig mogelijkheden om door te groeien, noemden ze als belangrijkste reden om er uit te stappen. Promotie bestaat niet in ons onderwijs en de gemiddelde termijn om een vaste benoeming te krijgen is zeven jaar. Hoewel een directeur een zekere autonomie heeft om leerkrachten aan te werven, zal diegene met de langste anciënniteit voorgaan.

Extra vakantiedagenHoewel leerkrachten vaak een lager salaris hebben dan iemand met dezelfde bekwaam-heidsbewijzen in de nijverheid, vindt 65 procent van de Vlaamse leerkrachten dat dit ruimschoots gecompenseerd wordt. Er zijn de werkzekerheid als je vastbenoemd bent, de fl exibele mogelijkheden om deeltijds te werken, het beperkte aantal uren in de klas, waardoor leerkrachten met hun kinderen samen naar huis kunnen ’s avonds en de extra vakantiedagen.

Directeurs in het basisonderwijs hebben een grote verantwoordelijkheid en draaien vaak op voor heel wat administratieve taken. Zij zouden volgens het rapport meer ondersteu-ning kunnen gebruiken in de vorm van extra personeel maar ook fi nancieel.

Op de juiste plaats?De Vlaamse leerkracht is honkvast. Hij wil graag werk dicht bij huis. Daardoor is er in sommige gebieden een tekort aan leraren, terwijl er in een andere streek mensen met het juiste diploma op de wachtlijst van de VDAB staan. Wie wil als werkzoekend leraar basisonderwijs uit Limburg aan de slag in West-Vlaanderen?De oprichting van de pool voor leerkrachten aan het einde van de jaren ’90 kan de tekorten niet invullen, althans volgens het Oeso-rap-port. In het basisonderwijs kunnen daardoor kinderverzorgsters aan het werk als kleuter-leidster. Directeurs in het secundair onderwijs melden dat ze het steeds moeilijker hebben om leerkrachten wiskunde, Nederlands, Frans en wetenschappen te vinden. Gemiddeld 40 procent van de leerkrachten in TSO en BSO geeft andere vakken dan die waarvoor hij is opgeleid. In het ASO is dat zo voor 16 procent van de leerkrachten. De Oeso is dan ook bezorgd dat de juiste man niet op de juiste plaats terecht komt.

Slaagkans«De lerarenopleiding is mijn derde keuze nadat andere studies fl opten», zegt Siege

(21). Ze hoopt dat de opleiding op zijn minst ‘een beetje interessant’ is. Dat zit volgens het Oeso rapport wel goed. De vakinhouden die de Vlaamse lerarenopleiding aanbiedt zijn van een hoog niveau. De afstand tussen de lerarenopleiders en de klaspraktijk in een lagere of secundaire school is echter vaak erg groot. Projecten als stages, onder bege-leiding van een ervaren leerkracht, kennen veel succes en de studenten ervaren ze als zeer waardevol.Wie uit het ASO komt, heeft 69 procent slaagkans in de lerarenopleiding, tegenover 49 procent voor wie uit KSO komt, 34 procent voor leerlingen uit TSO en 13 procent voor leerlingen die uit BSO komen. Het grootste aantal studenten komt uit het TSO. Dit doet vragen rijzen over hoe goed deze leerlingen in het secundair onderwijs voorbereid werden op een job in het onderwijs. De vraag is ook gericht aan de lerarenopleiders, die met deze realiteit rekening zullen moeten houden, wil-len ze genoeg degelijke leerkrachten kunnen afl everen voor de toekomst.

Vrouwen79 procent van de leerkrachten in het ba-sisonderwijs is een vrouw. In het secundair onderwijs is dat 56 procent. In het lager onderwijs is 29 procent van de leerkrachten ouder dan 50. In het secundair onderwijs bedraagt dat percentage 36.Met 32 procent heeft Vlaanderen het hoog-ste aantal part timers van alle onderzochte landen.

Op 25 januari organiseerde het basisonder-wijs een studiedag rond de bevindingen in het rapport van de Oeso (Effectieve leer-krachten aantrekken, bijscholen en behou-den). De tekst over de Vlaamse situatie vind je op www.ond.vlaanderen.be/basisonder-wijs/oeso/default.htm

‘Teachers Matter’Waarom kiezen jongeren voor een baan in het onderwijs? Wat maakt

het beroep aantrekkelijk of net niet? Daarover deed de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) een

onderzoek in 25 landen, waaronder België. De Vlaamse situatie krijgt een aparte plaats. De resultaten tonen de troeven van het Vlaams onderwijs maar ook de tekorten: ‘Teachers Matter’. Ze doen er toe.

De grootste groep studenten in de lerarenopleiding komt uit TSO.

© L

UC D

AELE

MAN

S

� www.woltersplantyn.be Hoe leraren aantrekken, motiveren en stimuleren? Voorbeelden in «Personeelsbeleid in Vlaamse scholen».

➜ Met Klasse naar Sint-Truiden p. 16

➜ 500 boekentrommels voor je klas p. 18➜ Wie wordt leraar van het jaar? p. 19

➜ Gratis drinken, slikken en snuiven p. 32

Met Klasse naar Sint-Truiden �Elk jaar gaat, speciaal voor lezers van Klasse, één stad helemaal uit de kleren. Leerkrachten ontdekken er de voornaamste educatieve trekpleisters en toeristische bezienswaardig-heden. Gratis, met het hele gezin. Dit jaar is het Limburgse Sint-Truiden stad met Klasse. Misschien kende je de stad al van zijn feeë-rieke bloesemwandelingen in de lente of van de fruitteelt uit de aardrijkskundeles, maar er is véél meer dan dat. Professionele gidsen loodsen je langs middeleeuwse wallen, onderaardse crypten, het achttiende-eeuwse stadhuis, de sikh-tempel, het asielcentrum enz. Je krijgt een heuse primeur door als eerste in dertig jaar de abdijtoren te beklim-men. De tentoonstelling ‘Van hieraf moet je gaan’ wijdt je via huwelijk, geboorte en dood in de gewoonten en rituelen in van hindoes, moslims, boeddhisten... Met ‘Trade, not Aid’ proef je een workshop van Oxfam in de we-reldwinkel (al eens binnen geweest?). En met de kinderen kan je schatten vergaren tijdens de Stadsqueeste, ‘muizenborden’ zoeken in parkbos Nieuwenhoven of Franciscus achterna lopen met ‘Het Blote Voetenboekje’.Zin in? De eerste week van de paasvakan-tie, van dinsdag 29 maart t/m zondag 3 april, duiken duizend leerkrachten met hun gezin gratis onder in Sint-Truiden. De educatieve pakketten liggen klaar en de gidsen warmen zich nu al op. Schrijf je meteen in via www.lerarenkaart.be.

Wat staat er op het programma?Als je weet dat Sint-Truiden wortels heeft tot in 650 (de Frankische edelman Trudo bouwde er een kerk en klooster) en al in het midden van de elfde eeuw vorm en luister kreeg als stad, dan weet je dat het aanbod groot en gevarieerd is. Je dag begint om 10 uur, van 12 tot 14.15 uur is er middagpauze, en het namiddagprogramma loopt van 14.30 tot 17 uur. Elke deelnemer krijgt bovendien een torenticket. Daarmee kan je tijdens je bezoek de pas geres-taureerde abdijtoren in (vrijblijvend, zonder gids) voor een fraai panorama op stad en streek.Op elke locatie onthaalt een medewerker van de Toeristische dienst je persoonlijk met welkomkoffi e of -fruitsap. Je krijgt er je infomap mee met o.a. informatie over een bezoek met je klas. De gidsen gaan bij elke rondleiding specifi ek in op wat je met leerlingen (alle onderwijsniveaus) in Sint-Truiden mag verwachten.Je kan Sint-Truiden op drie manieren ontdekken. Kies uit (let op de datums):1. Multicultureel programma (di. 29 maart t/m vrijdag 1 april)- Voor- of namiddag: Rondleiding tentoonstelling ‘Van hieraf moet je gaan’ op drie locaties.- Voor- of namiddag: Geleid bezoek aan het Asielcentrum OF geleid bezoek aan de Sikhtempel OF workshop in samenwerking met Oxfam-Wereldwinkel & Asielcentrum: kennismaking met de (h)eerlijke producten van de Wereldwinkel.2. Gezinszoektochten: dinsdag 29 maart t/m zondag 3 april- Voor- of namiddag: Stadsqueeste (groepen van 15 perso-nen).- Voor- of namiddag: Op stap met ‘Het Blote Voetenboekje’ in het Museum van de Vlaamse Minderbroeders (groepen van 15 personen).3. Weekenduitstap: zaterdag 2 en zondag 3 april- Voor- of namiddag: Rondleiding tentoonstelling ‘Van hieraf moet je gaan’ op drie locaties.- Voor- of namiddag: Geleid bezoek aan de Abdijsite en de Brustempoort OF geleide natuurspeurtochten in parkbos Nieuwenhoven.

16 KLASSE NR.152

Legende� = Algemeen� = Basisonderwijs� = Secundair onderwijs� = Hoger onderwijs

Meer info:- Van hieraf moet je gaan (24 maart - 1 juli 2005)Welke rituelen en gebruiken kenmerken een hindoehuwelijk, of een besnijdenis bij joden en islamieten? Wat doen boed-dhisten wanneer iemand sterft? De nieuwe tentoonstelling ‘Van hieraf moet je gaan - Wereldreligies over geboorte, huwelijk en dood: het Belgische verhaal’ toont in woord en beeld hoe hindoes, boeddhisten, christenen, islamieten, joden en sikhs in België omgaan met geboorte, huwelijk en dood. De tentoonstelling doorloopt drie religieuze locaties in het centrum van Sint-Truiden: het Museum Vlaamse Minderbroeders (huwelijk), de Kapucijnenkapel (geboorte) en de laatromaanse, vroeggotische Begijnhofkerk (dood). Er zijn educatieve programma’s voor het lager en het secundair onderwijs (zie www.kuleuven.ac.be/thomas/actualiteit/inde-kijker/archief.htm).- Franciscus achterna… in het Museum Vlaamse MinderbroedersHoe leefde Franciscus? Wat zijn de 24 uren van een minderbroeder? Hoe is een klooster opgebouwd? In dit museum liggen de grote en kleine ‘schatten’ uit de bewogen geschiedenis van de minderbroeders bewaard: schilderijen uit de 16de eeuw, kostbare beelden, religieus vaatwerk en oude gebruiksvoorwerpen uit de minderbroederkloosters. Het mystieke leven van Franciscus wordt er symbolisch voorgesteld met een reusachtige spiraal. Vanaf september 2005 pakt het museum uit met een speciaal educatief aanbod. Onder begeleiding van een gids maken kinderen van de derde graad (LO) in een kort spel met opdrachtenkaartjes, kennis met Franciscus. Daarna trekken ze zelf het habijt aan. Met een gids verkennen ze het leven van de minder-broeders in onze streken. Dan spelen ze het ‘Kloosterspel’. Een instaples vooraf en enkele tips voor naverwerking met werkbladen maken het pakket compleet. Check vanaf maart www.museum-minderbroeders.be, compleet met kinder-pagina.Met ‘Het Blote Voetenboekje’ gaan ouders en kinderen Franciscus achterna. Je ontdekt wat hem zo bijzonder maakte. Je duikt het vroegere kloosterleven in. Je mag zélf een kloostermaquette bouwen, paterkoord maken, een mid-deleeuws versierd initiaal tekenen… En je krijgt ‘Het Blote Voetenboekje’ mee naar huis.- Gurdwara, de sikh-tempelSint-Truidens nieuwe stadsgenoten, de sikhs, heten je welkom in de gurdwara Sangat Sahib, hun gebedshuis in Halmaal. Op blote voeten en met het hoofd bedekt (en zonder rookgerief) kan je met hen kennismaken. Aan de hand van dia’s leer je over de godsdienst, de cultuur en de gewoontes van de sikhs. Geniet van hun gastvrijheid met een kopje Indiase thee en hartige hapjes.- AsielcentrumOp het domein van de vroegere legerkazerne staat sinds 1998 een opvangcentrum voor asielzoekers. Hier verblijven 350 kandidaat-vluchtelingen uit meer dan 50 landen. Ze vroegen asiel in België en wachten op een beslissing van de bevoegde instanties. De meeste verblijven er gemiddeld zo’n vier maanden. Je ademt de sfeer in en bekijkt de video over het intern huisreglement en de Belgische gangbare gebruiken en leefgewoonten.- Trade not Aid: Oxfam–WereldwinkelOxfam ontstond tijdens de Tweede Wereldoorlog in het Britse Oxford. Aanvankelijk hielp de organisatie vooral oor-logsvluchtelingen. Vanaf de jaren zestig werd dat caritatieve ontwikkelingshulp. Toen kwam ook het besef dat armoede structurele oorzaken heeft en dat hulp alleen onvoldoende is. ‘Trade, not Aid’ werd de slogan: liever rechtvaardige handels-relaties dan traditionele ontwikkelingshulp en liefdadigheid. De Oxfam-wereldwinkels bieden naast eerlijke producten ook educatieve materialen aan. Aan leerlingen stelt een Oxfam-medewerker de verhouding Noord-Zuid, de globalisering van de wereldhandel en verwante thema’s voor in een workshop, met o.a. videovoorstelling, proefactiviteit en/of quiz. - Parkbos NieuwenhovenEen oud parkbos van 161 hectaren (dat zijn even veel voet-balvelden), waarvoor geen landbouwgrond werd opgeofferd. Dat is het educatieve Parkbos Nieuwenhoven, compleet met

TOERISM

E ST-T

RUIDEN

TOERISM

E ST-T

RUIDEN

TOERISM

E ST-T

RUIDENPCCE - L

IMBURG

Gratis massage voor je tempelgevoel.

Ga mee op schattentocht.

Klaar voor de stadsqueeste?

In de voetsporen van Franciscus.

KLASSE NR.152 17

kasteel. Kinderen maken in het bezoekerscentrum al spelend kennis met alle facetten van het bos. Voor scholen zijn er drie educatieve projecten:1. Een vijver, meer dan water alleen (1ste en 2de graad SO): Met veldstudiemateriaal onderzoeken leerlingen een vijver (planten en dieren, waterkwaliteit, voedselpiramides, plan-tengordels...). Een speciaal werkboekje bevat werkbladen, zoekkaarten en opdrachten voor naverwerking.2. De speurneus in het bos (3de graad LO en de B-stroom van het SO): Leerlingen gaan per twee of drie op pad met een werkboekje, een potlood en een tas met materialen. Ze beantwoorden vragen en lossen zo een dierenpuzzel op.3. Met de bosmuis op stap (2de en 3de kleuterklas, begin eerste leerjaar LO): De kinderen zoeken ‘muizenborden’. Via opdrachten leren ze de leefwereld van de bosmuis kennen.- De BrustempoortDit is zowat het enige gedeelte van de middeleeuwse om-walling dat de tand des tijds heeft doorstaan. In 1968-69 werd het ondergrondse bolwerk grondig gerestaureerd. De onderbouw bestaat uit een grote, rechthoekige ruimte van twee verdiepingen. Op elke verdieping leiden gangen naar schietkamers met schietgaten en schoorstenen die de kruitdampen afvoerden.- De AbdijsiteVia het barokke portaal van de abdijkerk loop je een archeologisch veld met crypte in. Crypte en toren maakten deel uit van de 11de-eeuwse Romaanse abdijkerk. De ab-dijgebouwen dragen de stempel van de 18de eeuw, toen de middeleeuwse gebouwen verbouwd of vervangen werden. Hier bevindt zich ook de gerestaureerde academiezaal. Via het poortgebouw betreed je de erekoer met keizerszaal en het stedelijk archief.- De AbdijtorenIn 1975 werden de abdijtoren en de kerk door brand verwoest. Nu, na dertig jaar (vanaf 1 mei 2005 maar wie aan deze actie deelneemt krijgt de avant-première), is de abdijtoren toegankelijk voor het publiek. 196 trappen voeren je langs diverse plateaus, waar je het geheel telkens op een andere manier ervaart en waar je ook even kan uitrusten. Bovenop de toren krijg je een schitterend panorama over stad en streek. Puur, echt, zonder franjes.- StadsqueesteVoor een wandeling met je gezin, klas of jeugdbeweging, is de Stadsqueeste een aanrader. Als pelgrim begin je aan een queeste, een zoektocht naar de schat van Trudo: de kinderen zoeken negen monumenten en met de sleutel openen ze de kistjes waarin ze stukken vinden voor de puzzel. Hij brengt de kinderen naar de schat. Je kan dit spel in gezinsverband spelen tijdens de openingsuren van Toerisme Sint-Truiden. Tijdens deze actie proef je ervan in kleine groepen.

Hoe schrijf je in voor deze actie?Deze actie is gratis voor de leerkracht met collega/partner en gezin (max. 3 kinderen). Inschrijven doe je elektronisch via de website van de lerarenkaart. Surf naar www.lerarenkaart.be en vul voor 20 februari het elektronisch formulier in. Duid er je voorkeurdatum en –programma aan. Uiterlijk op 10 maart krijgen duizend leerkrachten via de gewone post een unieke en persoonlijke uitnodiging voor zichzelf en hun gezin, met folder en plannetje. Breng deze uitnodiging mee en leg ze, samen met je lerarenkaart, voor aan het onthaal. Als je wordt uitgenodigd, kom je ook. Goede afspraken maken goede vrienden.

Waar vind je meer informatie?Je contactpersoon voor deze actie is Hilde Hendricx - Toerisme Sint-Truiden - Stadhuis Grote Markt - 3800 Sint-Truiden - tel. 011 70 18 10 - fax 011 70 18 20 - hilde.hendricx@sint-truiden.be - www.sint-truiden.be

Extra: verblijf in de streek!Zin in een unieke overnachting in de streek? Duik onder in de gerestaureerde pastorie van Gors-Opleeuw. Zalige rust in Haspengouw. Klasse-leerkrachten worden er extra verwend. Check het aanbod op www.lerarenkaart.be (rubriek ‘Extra’, trefwoord ‘de pastorie’).

CursussenAlgemeen �

➜ Open forum Kinderrechteneducatie: 25/2 in Vredes-huis, Gent.

www.kinderrechtencoalitie.be - info@kinderrechtencoalitie.be - Kinderrechtencoalitie Vlaanderen vzw

➜ L-campagne (levenslang en levensbreed leren): Relatie tussen grootouders en kleinkinderen; Leren lezen; Faalangst

bij kinderen: telkens op 22/2 in Destelbergen.www.sig-net.be - secretariaat@sig-net.be - www.vlaanderen.be/diva (voor de L-campagne)➜ Seminarie Depressie beter be-grijpen: 25/2 en 4/3 of 8 en 15/4, in Den Wolsack, Antwerpen.www.bobvansant.cjb.net - www.netwerkdepressievlaanderen.be - bob.vansant@telenet.be➜ Beginnende leraren opvangen en begeleiden: vanaf 15/2.www.vub.ac.be/IDLO - Interdisciplinaire vakgroep Lerarenopleiding - jpetrus@vub.ac.be - tel. 02 629 36 54➜ Bewegingspedagogiek Veronica Sherborne (vanaf 26/2); Als het over grenzen gaat - grensoverschrijdend gedrag (vanaf 24/2); Verhalen vertellen (vanaf 21/2).Vormingplus Brugge - www.vormingplus.be - regio.brugge@vormingplus.be - tel. 050 33 01 12➜ Dans en beweging: Opleiding dansleider kindervolksdans (vanaf 26/2); Masterclass Afrikaanse dans (vanaf 20/2 in Gent); Master-class Improvisatie en choreografi e (vanaf 13/3 in Elsene).www.danspunt.be - info@danspunt.be Basisonderwijs �➜ Initiatie Zang en stem + Initiatie Gitaarbegeleiding: 22/2 of 13/4 in Lier.www.amazonemmm.be - vzw Amazone MMM - Hilde Frateur - mmmuziek@skynet.be - tel. 0476 60 05 74➜ Kleuter- en kinderatelier: studiedag voor leerkrachten: 5/2 in Sint-Baafskathedraal, Gent.Museum voor Schone Kunsten - Educatieve Dienst - tammy.wille@gent.be - tel. 09 240 07 37 ➜ Forum Natuur- en Milieueducatie Basisonderwijs: 16/2 in Provinciehuis Boeverbos, Brugge.Provinciedienst NME - nme@west-vlaanderen.be - tel. 050 40 32 81

Secundair �➜ Lerarentraining ADHD: vanaf 22/2 in Wilrijk.www.zitstil.be - Centrum Zit Stil vzw - tel. 03 830 30 25➜ Doordenkertjes: IZES, een instrument voor zelfevaluatie van scholen (16/2); Lerarenparticipatie in het schoolmanagement (23/3).Pedagogische Begeleidingsdienst Gemeenschaps-onderwijs - www.rago.be/pbd/aankondigingen/index.htm - luc.vervloet@rago.be➜ Beeldig Latijn - het gebruik van stripverhalen in de lessen klassieke talen: 16/2 in Koninklijk Atheneum, Gent.www.vlot-vzw.be - Vereniging van Leerkrachten Oude Talen vzw - joeri.facq@vlot-vzw.be - tel. 09 348 54 55

Hoger onderwijs �➜ Vakoverschrijdende nascholing: Socio-emotionele begeleiding van allochtone leerlingen (vanaf 17/2); Stemtechniek voor leerkrachten (vanaf 24/2); Basiscursus Socio-emotionele begeleiding (vanaf 24/2 of 28/4); Begeleid zelfstandig leren en stu-diewijzers (1/3); Omgaan met depressie op school (3/3); Suïcidepreventie bij jongeren in scholen (8/3).www.ua.ac.be/cno - Centrum Nascholing On-derwijs, Universiteit Antwerpen➜ Een nieuw handboek geschiedenisdidac-tiek - Gewikt en gewogen (23/2); Congo in de klas - Koloniale en postkoloniale interpretaties (19/4).

www.kuleuven.ac.be/vsc/ - KULeuven - Academi-sche Lerarenopleiding Geschiedenis - Vliebergh-

Senciecentrum - Lies.Klerkx@arts.kuleuven.ac.be - tel. 016 32 49 99

Leren zingen… en luisteren.

VZW

AM

AZON

E MM

M

H. HENDRICX

Je primeur op de toren.

500 gratis Boekentrommels �Schenk je leerlingen leesplezier met een trommel. Tijdens de Jeugdboekenweek 2005 viert «De Boekentrommel» zijn tiende verjaardag. De taart met de kaarsjes is voor iedereen en ziet er ditmaal uit als een echte trommel. Daarin wijzen een blits boekenkaartenspel en verrassingen kinderen (6-12-jarigen) en volwassenen de weg naar een goed boek. Al wie tijdens de Jeugdboekenweek voor 12,50 euro kinder- of jeugdboeken koopt, krijgt er gratis «De Boekentrommel» bij. In de losse verkoop betaal je 2 euro. De offi ciële lancering is op 2 maart, maar Klasselezers krijgen de avant-première.Elke Boekentrommel bevat een set boeken-kaarten, die boeken tot leven wekken via «boekenbeesten». Elke kaart koppelt een boek aan een beest. Spelenderwijs leren kinderen zowel de beesten kennen als de boeken. Op www.boekentrommel.be kunnen je leerlingen vanaf 2 maart testen wat voor boekenbeest ze zelf zijn.De Boekentrommel verschijnt ter gelegenheid van de Jeugdboekenweek 2005, die loopt van 6 tot 20 maart. Thema van de Boekentrommel dit jaar is «grootouders en kleinkinderen - een sterk boekenteam». Via verhalen uitwisselen en lezen stimuleren willen de initiatiefnemers de band tussen kinderen en (groot)ouders be-vorderen. Samen boeken ontdekken, samen op stap gaan, samen «op verhaal komen». Lezen, vertellen, luisteren en samenzijn zijn de ankers. Misschien een idee om in de klas met opa en oma in de boeken te duiken? Wil je een Boekentrommel in je klas? Klasse geeft 100 leerkrachten vijf gratis trommels cadeau, om meteen uit te testen in de leeshoek. Vul het elektronisch formulier in op www.lerarenkaart.be. Zolang de voorraad strekt, kan je daar intekenen. Je bepaalt er meteen in welke boekhandel je je trommels kan ophalen. (vanaf 6 maart 2005)De Boekentrommel is een initiatief van Boek.be in samenwer-king met de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.

Blazen, tokkelen, zingen… �Jongeren vanaf 8 jaar kunnen op 8 en 9 februari met hun mu-ziektalent in Antwerpen terecht. Tijdens de «Musiceerdagen» werken ze twee dagen samen aan een eindconcert (in deSin-gel). De deelnemers hebben minstens één jaar instrumentles gekregen. Strijkers, tokkelinstrumenten, houten en koperen blazers, accordeons en slaginstrumenten zijn welkom, maar ook jongeren die graag zingen mogen meedoen.Deelnemen kost 25 euro, broodjesmaaltijden inbegrepen.Jeugd en Muziek Antwerpen - Desguinlei 25 - 2018 Antwerpen - tel. 03 237 97 30 - jma@desingel.be

Een hart voor water �Kleed je met je leerlingen op Valentijnsdag 14 februari in wit en rood en steun daarmee het project «Water voor Morgen» (Unicef en WWF). Dit project is door de ramp in Azië alleen maar belangrijker geworden. House of Creativity roept de Vlaamse klassen ook op om op 14 februari materiaal mee te brengen naar school rond strand, water, angst, verwoesting, puin, kinderen, verdriet, hoop… en hiermee een kunstwerk te maken.Stuur van je kunstwerk een foto, fi lm of tekst naar House of Creativity. Zij stellen een reuzetentoonstelling samen om het waterproject te steunen. Je kunstwerk zelf is natuurlijk ook welkom voor die tentoonstelling.House of Creativity - ring@housesofcreativity.com - tel. 03 320 91 91 (Lieve Weyers) of 0473 52 89 66 (Erik Tassyns)

18 KLASSE NR.152

Klasse-service �

➜ Speak AcademyJongeren van 13 tot 18 jaar nemen een taalbad met fi lm, muziek, cultuur en spelletjes. De Speak Academy organiseert taalbaden (met even oude «native speakers») Engels (28/3 tot 2/4; 6-11/7; 15-20/8), Frans (8-13/8) en Nederlands (4-9/4; met Franstalige leeftijdgenoten).Speak Academy - Jos Mestdagh - speakacademy@hotmail.com - tel. 0485 38 48 06

➜ RomeClassicus Gilbert Michaux organiseert «7 wandelingen door Rome», een studiereis tijdens de herfstvakantie (30/10 tot 5/11). Richtprijs: 750 euro (half pension).gilbert.michaux@compaqnet.be - tel. 0486 72 28 76

➜ KruiswegJuf Fien en haar leerlingen realiseerden een kruisweg in lino, gedrukt op Japans papier. Die kruisweg is nu beschikbaar in boekvorm en op kijkplaten, gedrukt op Japans papier, in een handgemaakte doos. De prijs: 215 euro (met staander).Visitatie-Klimop Montessori-onderwijs - klimopschool@planetinternet.be - tel. 09 223 75 08

➜ Artistieke subsidiesJongeren vanaf 14 jaar en verenigingen die een artistiek project (willen) starten met en voor kinderen en jongeren kunnen hiervoor subsidies krijgen.www.jeugdbeleid.be - brecht.demeulenaere@wvc.vlaanderen.be - tel. 02 553 41 20

➜ GriekenlandWie met de leerlingen naar Griekenland wil en op zoek is naar praktische informatie kan voor een gratis pedagogisch en informatief pakket terecht bij collega’s Igor Maes en Eric van Pee.tel. 0486 29 73 87 - igan1@hotmail.com

➜ IerlandCollega Katleen Poppe organiseert in de Paasvakantie een rondreis door Ierland en Noord-Ierland, vooral voor leerkrachten aardrijkskunde. k_poppe@yahoo.com

Goede minnaars �De werkmap «Goede minnaars» bevat ruim tachtig diverse werkvormen zoals denkoefeningen, dramatechnieken, spel-vormen… om actief te werken rond relationele vorming met jongeren. Bij de werkmap is er nu ook een nieuw lessenpak-ket rond communicatie. Op www.sensoa.be/3_5_3.php kan je het gratis downloaden.Vijf leerkrachten winnen een gratis exemplaar van deze werkmap. Surf naar www.klasse.be/maksimum en ga naar lestip 3 bij Maks! 41 en beantwoord een vraag. Mail dan je antwoord en adresgegevens naar secr.leerkrachten@klasse.be (met «sensoa» als onderwerp).Sensoa ontleent een ruim aanbod leermiddelen rond relatio-nele en seksuele vorming, waarbij o.a. een vernieuwde anti-conceptiekoffer. De pedagogische bijlage bij Maks! (Maksimum) pikt hierop in.www.sensoa.be/services

Pooltje de ijsbeer �«Pooltje de ijsbeer» is het eerste deel van een reeks vertel-cd’s voor kinderen van 5 tot 7 jaar. Op de cd vind je zes verhaaltjes over het leven van een kleine ijsbeer en zijn vriendjes in Poolland. Je hoort enkel verteller Raymond De Bruyne, geen achtergrondgeluiden, geen muziek om de kinderen af te leiden van het verhaal.De verhaaltjes duren samen 25 minuten. De cd kost 10,89 euro (plus 2,42 euro verzendingskosten).Meer info en bestellingen op www.moortgat-audio-visual.be - didac.mav@skynet.be - Moortgat Audio-Visual - tel. 02 251 70 23

Praten over seks? Zie ook p. 42.

Puur luisterplezier voor jonge kinderen.

Duik met opa en oma in de boekentrommel.

➔ JPG BOEKENTROMMEL

SENS

OA

MOO

RTGA

T AUD

IO-V

ISUA

L

Hoe? Zo! �Heb jij toekomstige wetenschappers in je klas? Of zit

er iemand tussen met een hele speciale hobby die er alles over weet? De wetenschapsshow op TV1 is voor

een nieuwe reeks op zoek naar jonge «assistenten» (9 tot 13 jaar) voor Bart Peeters. Wie mee wil doen schrijft

of mailt naar «Hoe? Zo!», stelt zich voor en vertelt waarom zij/hij assistent wil worden. De best geselecteerden worden

dan uitgenodigd voor een gesprek.Hoe? Zo! - TV1 - Kamer 8L71 - 1043 Brussel - hoezo@tv1.be

Gezocht �

➜ ExaminatorenDringend gezocht: vastbenoemde leerkrachten aardrijkskunde en geschiedenis (1ste en 2de graad secundair onderwijs; actief, TBS of met pensioen) als examinator in de 1ste afdeling van de Examencommissie van de Vlaamse Gemeenschap.Examencommissie - Marc Teugels - tel. 02 528 09 40 - marc.teugels@ond.vlaanderen.beDringend gezocht: vastbenoemde leerkrachten (of TBS of pensioen) als examinator in de 3de afdeling van de Examencom-missie van de Vlaamse Gemeenschap (einddiploma secundair onderwijs BSO, KSO en TSO), voor de vakken Frans, Spaans, Nederlands, Duits, aardrijkskunde, geschiedenis, psychologie, handelsvakken, toegepaste informatica, informaticabeheer, verpleging, beeldende vorming, audio-visuele vorming, muziek, fotografi e, farmaceutische vakken, autotechnieken, elektronica, elektriciteit, hout en bouw.Examencommissie - A.-M. Van den Bussche - tel. 02 528 09 36 - annemarie.vandenbussche@ond.vlaanderen.be

➜ Adviseur onderwijsGezocht : adviseur gespecialiseerd in (of die zich wil specialiseren in) onderwijs, permanente vorming en arbeidsmarkt. Agoria is de werkgeversfederatie van de technologische industrie.Meer info en kandidaturen met c.v. bij Agoria Vlaanderen - Wilson De Pril, directeur-generaal - wilson.depril@agoria.be - algemene info op www.agoria.be/vlaanderen

➜ VrijwilligersGezocht: vrijwilligers voor een nieuw project. Je organiseert alternatieve kampen en/of bezin-ningstrektochten voor adolescenten en jong-volwassenen tijdens schoolvakanties.Meer info en kandidaturen via gertlapaige@hotmail.com

➜ SchoolteamGezocht: geëngageerde schoolteams die een vernieuwend project hebben opgezet met kansarme leerlingen (opvoedingson-dersteuning, schoolkosten, samenwerking met ouders en buurt...). Je komt misschien als «goede praktijk» in een boek rond strategieën om sociale ongelijkheid in onderwijs aan te pakken.HIVA - ella.desmedt@hiva.kuleuven.ac.be - tel. 016 32 42 56

Maak deze bon vast aan je motivatie en stuur alles voor 21 maart naar Klasse (De Leerkracht van het Jaar) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

KLASSE NR.152 19

Aai, oei, auw… �

Eerste hulp bij ernstige en minder ernstige ongevallen is een must voor klein en groot. Bij Jeugd Rode Kruis vind je twee nieuwe lespakketten. «Ontsmetket» is bedoeld voor 9-12-jarigen terwijl «Broodje Gewond» zich richt naar 12-16-jarigen. Schaaf- en snijwonden, een bloedneus, een verstuiking, een fl auwte… na drie lesuren weten je leerlin-gen hoe ze een ongeval moeten benaderen, hoe ze de 112 moeten verwittigen en hoe ze een aantal veel voorkomende verwondingen zelf kunnen verzorgen.Beide pakketten bestaan uit een leerkrachtenhandleiding (10 euro) en een handboekje (0,85 euro) voor de leerlingen. In de handleiding vind je achtergrondinformatie, didactische werkvor-men en illustraties.Jeugd Rode Kruis - Motstraat 40 - 2800 Mechelen - tel. 015 44 35 70 - jeugdrodekruis@rodekruis.be

Leerzorg �

Alle scholen basis- en secundair onderwijs kregen in november de werkmap «Leerzorg» toegestuurd. Die map bevat een honderdtal fi ches met tips en werkvormen voor de begeleiding van leerlingen met een leerstoornis. De map focust vooral op «klassikale» zorg en tips en technieken waarbij de hele klas baat heeft. De bijhorende video «Leer-zorg en differentiatie op maat» illustreert een aantal fi ches en technieken uit de map.De map is een initiatief van CLB Gemeenschapsonderwijs (Leuven/Tienen/Landen), Vrij CLB (Leuven), Eureka Onderwijs vzw en Die-’s-lekti-kus vzw, met steun van het departement Onderwijs.Op www.letop.be kan je alle fi ches uit de map gratis down-loaden. 15 leerkrachten kunnen een bijkomend gratis exemplaar van de volledige map winnen als ze het antwoord kennen op de vraag «Hoeveel abonnees telt de letop-nieuwsbrief?» Je stuurt je antwoord (met je adresgegevens en de vermelding «gratis map») naar info@letop.be. Tip: surf even naar de nieuwsbrief van januari op www.letop.be/nieuws.www.letop.be - info@letop.be

Op de siertoer 4 kids �

Op dinsdag 24 mei kan je met je leerlingen zesde klas lager onderwijs deelnemen aan «Op de siertoer 4 kids». Zo’n 45 sierteeltbedrijven gooien hun deuren open om de leerlingen kennis bij te brengen over planten in het alge-meen en Vlaamse sierteeltproducten in het bijzonder. Een bezoek duurt twee uren en de kinderen mogen zelf planten verpotten, planten enz.Deelnemen is gratis (uitsluitend in klasverband). Op www.opdesiertoer4kids.be vind je educatief materiaal om het bezoek voor te bereiden. De site geeft voorts ook praktische info om met je leerlingen (en met planten) aan de slag te gaan. Leerkrachten kunnen met de website hun eigen lespakket samenstellen. Voor de leerlingen is er de «Green fi ve Gids», met weetjes, opdrachten, rebussen, spelletjes en mopjes.«Op de siertoer 4 kids» is een initiatief van Vlam (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing vzw) en EROV (Econo-mische Raad Oost-Vlaanderen), met Bevas Evenementenbureau (www.bevas.be) als uitvoerders.www.opdesiertoer4kids.be - opdesiertoer4kids@bevas.be - tel. 09 356 05 60

Kies de leerkracht van het jaarOuders, leerlingen en collega’s nomineren opnieuw «De Leerkracht van het Jaar». Een symbolische wedstrijd van Klasse om de Vlaamse leerkrachten in de bloemetjes te zetten. Nomineer een collega. Leg in een brief concreet uit waarom hij/zij zo bijzonder is. Werk eventueel samen. Hou je nominatie geheim. Misschien wordt de leerkracht wel uitgenodigd voor het evenement in Brussel (op 1 juni). Vorig jaar kwam alleen kleuterleid(st)ers in aanmer-king. Dit jaar uitsluitend leerkrachten, directies en ander personeel uit het lager onderwijs.

DE LEERKRACHT VAN HET JAAR (2005)Naam & adres van de genomineerde: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .School: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Adres van de school: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Naam en adres van de inzender: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Telefoonnummer van de inzender: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

JEUG

D ROD

E KRU

IS

Leerlingen eerste hulp bijbrengen.

LET OP

Tips om leerlingen met een leer-stoornis te begeleiden.

Gezocht: journalist m/v �Je bent een geëngageerde mens, een gemotiveerde leerkracht en een vlotte schrijver. Kom dan een tijdje werken bij Klasse als journalist/repor-ter. Deze vacature is een detachering. Daar-voor komen (sorry!) alleen vastbenoemde leerkrachten in aanmerking.Deze oproep verscheen al eerder in Klasse, maar wie het pas nu ziet, kan nog (razend-snel) reageren. Stuur vóór 5 februari je persoonlijke sollicitatie met cv naar Klasse (sollicitatie) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - an.declercq@ond.vlaanderen.beAlle kandidaten worden uitgenodigd voor een algemene kennismaking en voorstelling van de job op woensdagnamiddag 16 februari. Later volgen enkele concrete opdrachten. Vanaf 1 september 2005 kan je bij Klasse aan de slag. Een toffe job voor een toffe mens. Jij?

Dans op school �«Hedendaagse dansers in opleiding» (75 minuten) is een energieke voorstelling door leerlingen van dé Kunsthumaniora Antwer-pen, studierichting Dans. In de voorstelling confronteren de docenten klassieke muziek met hedendaagse en elektronische muziek. In de dans zoeken ze het spanningsveld op tussen het zachte, het mooie, het organische versus het grillige, het hoekige.Je kan deze voorstelling (compleet met kostuums, muziek, belichting, projecties enz.) reserveren tussen 14 en 25 maart en tussen 18 en 29 april. De prijs bedraagt 3 euro per leerling.Meer info op www.kunsthumaniora.be - info@terpsichore.be - Guy Pauwels - tel. 0486 96 07 06

Filosofi e voor kids �«Wat voel ik?», «Wat is goed, wat is kwaad?» en «Waarom leef ik?» zijn drie titels uit de nieuwe reeks «Filosofi e voor kids». De boekjes (96 p.; 13,50 euro per ex.) verschijnen over enkele weken. Voor kinderen vanaf 6 jaar die met vragen zitten over zichzelf, het leven en de wereld. En voor volwassenen die samen met kinderen op zoek willen gaan, nadenken en discussiëren.«Filosofi e voor kids» is een uitgave van Davidsfonds en is ver-krijgbaar in de boekhandel.Davidsfonds en Klasse schenken 10 gratis exemplaren van de nieuwe titels weg aan leerkrachten die een ver-rassende fi losofi sche vraag stellen. Stuur de vraag én uw adresgegevens vóór 20 februari naar ineke.debels@davidsfonds.be. De winnaars krijgen hun prijs thuisgestuurd.

e-bib �e-BIB is een openbare wetenschappelijke bibliotheek met de on line collecties van de Brusselse universiteiten VUB en ULB. Je vindt er honderden elektronische wetenschappelijke tijdschriften, encyclopedieën, databanken en gevalideerde websites. Via de pc’s van de bibliotheek heb je toegang tot de integrale teksten. Voorts is er een kleine papieren collectie van vulgariserende wetenschappelijke tijdschriften en vind je er cd-roms en dvd’s.Ten slotte organiseert de e-BIB cursussen (vooral voor derde graad secundair onderwijs) rond zoeken naar informatie via ICT. De eigenlijke opleiding duurt ongeveer 75 minuten, waarna de leerlingen de bronnen van de bibliotheek kunnen raadplegen voor een concrete onderzoek- en schrijfop-dracht. Zo’n cursus kost 25 euro per groep van max. 25 leerlingen.Je eerste bezoek is gratis. Een kaart kost 25 euro per jaar (12,50 euro voor -26-jarigen).www.brudisc.be/ebib - Flageyplein 18 - 1050 Brussel - tel. 02 788 21 37 - ebib@brudisc.be

20 KLASSE NR.152

Kindermishandeling �Eén op tien kinderen is slachtoffer van (een vorm van) kindermishandeling. Meer dan 80 procent daarvan ge-beurt binnen het gezin. Vaak komt er nooit een melding. Kinderen zijn bang om hun verhaal te doen, hebben schrik van de straf voor de dader(s), zijn angstig over de gevolgen voor henzelf… Die kinderen zitten allemaal ergens op school, in een klas. Ook in jouw klas kan een mishandeld kind zitten. Kan je dat zien? Kan je er wat aan doen? Kan je als leerkracht ingrijpen?

Het «Preventieproject Onderwijs Vertrouwenscentra» (POV) biedt een gratis studiedag aan voor directies, schoolteams, studenten hoger onderwijs en leerlingen derde graad secundair onderwijs. Het project is een initiatief van Vlaamse Vertrouwenscentra Kindermishan-deling, met steun van departement Onderwijs, Kind en Gezin, Koning Boudewijnstichting en Pocket Films.Op de studiedag krijg je info over kindermishandeling in al haar vormen. Voorts ga je vanuit concrete situaties, voorbeelden uit school- en klassituaties, op zoek naar de beste opvang van kinderen in noodsituaties, naar de meest gunstige oplossingsstrategieën.Meer info bij POV - pov@kindengezin.be - tel. 02 533 14 88

Bij de zes Vlaamse Vertrouwenscentra Kindermishan-deling liepen in 2003 in totaal 5 615 meldingen van kindermishandeling binnen, waarbij 7 779 minderjarigen waren betrokken. Meer dan 20 per dag, maar niet meer dan het topje van de ijsberg. Om hun werking nog dui-delijker te maken én om de omvang van het probleem te benadrukken, lanceerden de vertrouwenscentra onlangs een grootscheepse campagne, met steun van Kind en Gezin. Bij de campagne horen een nieuwe huisstijl (met het logo van het «gescheurde mannetje» en de slogan «Je staat niet alleen»), een gezamenlijke website (www.kindermishandeling.org) en een reeks televisiespots. Voorts komen/zijn er affi ches, folders, bladwijzers tot zelfs informatieve boodschappen op broodzakken.Alle info op www.kindermishandeling.org - er is een vertrou-wenscentrum in elke provincie (en eentje in Brussel), bereik-baar op weekdagen tussen 9 en 17 u., met een telefonische wachtdienst buiten die uren en in de weekends

Seksueel misbruik �«Het CLB op een zorgcontinuüm» is een gratis studiedag voor CLB-medewerkers, over seksueel misbruik bij kinde-ren en jongeren, op 1 maart in het departement Onderwijs. Voor de middag spreken Annick Lampo (het kind als slachtoffer) en Peter Adriaenssens (de dunne lijn tussen

dader en slachtoffer). Na de broodjeslunch volgen workshops.

www.ond.vlaanderen.be/clb

Powerteam �Leerlingen derde graad secundair onderwijs kunnen hun wetenschapskennis testen tijdens een wedstrijd met kennisvragen en praktische proeven. Er wachten hen wetenschappelijke breinbrekers met als gemeen-schappelijk onderwerp: energie. Een leervolle, speelse woensdagnamiddag mét mooie prijzen. Snel inschrijven, de plaatsen zijn beperkt.«Powerteam» vindt plaats op woensdagnamiddag 20 april op campus Dirk Martens van Katholieke Hogeschool Sint-Lieven in Nieuwerkerken (Aalst). De wedstrijd is onderdeel van het project «Watt! Wat?», binnen het actieplan Weten-schapsinformatie en Innovatie (Vlaamse Gemeenschap). 2005 is trouwens uitgeroepen tot Internationaal Jaar van de Fysica.Alle info op aalst.kahosl.be (klikken op «Kenniscentrum Aalst»)

Leerlingen «spelen» met energie.

KENNISCENTRUM A

ALST

Leerlingen dans komen naar jouw school.

DÉ KUNSTHUM

ANIORA

Voor kinderen met vragen over zichzelf en de wereld.

DAVIDSFONDS

KLASSE NR.152 21

Naar de Dalai Lama �

Zijn we vrij, alleen of voortdurend verbonden met de mensen en dingen om ons heen? Wat betekent dat voor een leerkracht, een kind, een jongere die gewoon gelukkig wil zijn? Hoe kunnen we vanuit relaties onze kijk op de wereld verruimen? Op deze vragen antwoordt op vrijdag 10 juni om 15 u. niemand minder dan de Dalai Lama. Plaats van afspraak is het Antwerpse Sportpaleis. Zijn thema «Interrelatie of de kunst van gelukkig zijn» volg je op grote schermen en in een van de vier talen (N-F-E-D). Roept de omvang van het gebeuren twijfels bij je op? Met zijn gekende fl air en charisma pakt de Dalai Lama een megapubliek even gemakkelijk in als jij dat doet met je leerlingen…Proberen? Je kan er met je leerlingen naartoe. Bovendien kan je dit bezoek ook voorbereiden in de klas. Individuele tickets kosten 10, 15 en 20 euro. Bel naar tel. 070 345 345 of bestel on line via www.sportpaleis.be. Wie met de klas wil komen (min. 20 leerlingen), betaalt 13 i.p.v. 15 euro per persoon. Let op: hiervoor moet je rechtstreeks mailen naar het Tibetaans Instituut (tibinst@skynet.be).Gratis boekHet Tibetaans Instituut bereidt een lesbrochure voor die je vanaf 1 april gratis in pdf-formaat zal kunnen downloaden via www.tibetaans-instituut.org. Voor deze brochure zoekt het Tibetaans Instituut naar voorbeelden van lessen over het boeddhisme. Heb jij lesmateriaal liggen? Hoe breng jij je leerlingen in contact met het boeddhisme ? Laat het weten. Vijf inzenders krijgen een gratis exemplaar van de nieuwe bestseller «De essentie van het boeddhisme» (Traleg Kyabgon). Voor wie een originele of substantiële bijdrage levert, ligt een speciale verrassingsprijs klaar.Mail of stuur je bijdrage naar Frans Goetghebeur - Tibetaans Instituut vzw - Kruispadstraat 33 - 2900 Schoten - tel. 03 685 09 19 - tibinst@skynet.be

Schaakmat (1) �

Zoek vier leerlingen bij elkaar die kunnen schaken, maak er een team van en schrijf het in voor het Vlaams School-schaakkampioenschap 2005 (enkel lager onderwijs). Afspraak op 12 maart 2005 in het Sint-Pieterscollege in Leuven (9.15 - 17.45 uur). Individueel deelnemen kan ook.Inschrijven kost 1 euro per leerling en kan t/m vrijdag 4 maart bij Tom Piceu - Vlaamse Schaakfederatie - tel. 0472 90 02 35 - tom@piceu.be of bij leraar Peter Van Praet - tel. 0477 31 24 01 - peter.vanpraet@skynet.be

Schaakmat (2) �

Leerlingen van lager en secundair onderwijs die al wat verder gevorderd zijn en die in een club spelen of er les volgen, kunnen op 12 maart (9-18 u.) deelnemen aan het 20ste jeugdtoernooi van Schaakkring Oude-God in Mortsel. Dit toernooi maakt deel uit van het Vlaams jeugdcriterium, waar een tiental clubs aan meewerken.Info en inschrijvingen: www.skoudegod.be

Gender en identiteit �

Wat vertelt een kind zijn klasgenootjes als mama papa wordt? Hoe ga je daarmee om in de klas? In Nederland en Vlaanderen zijn 5 000 transseksuele en transgendere mensen. 1 200 van hen zijn jonger dan 20. Planet Gender wil vanaf 9 maart 2005 leerkrachten rond dit thema informeren met een reizende tentoonstelling.Wie wil mee-denken en/of een thema educatief wil uitwerken, kan contact opnemen met Planet Gender - Estelle Slegers - tel. 050 84 27 65 - estelle.slegers@skynet.be - op www.PlanetGender.com lees je meer over dit project en de reizende tentoonstelling

Actie Tsunami �Lesmarathons, sponsorlopen, autowasdagen, veilin-

gen, marktacties, free podia… Leerlingen, leerkrachten en ouders zijn meteen begonnen met acties om geld in

te zamelen voor de slachtoffers van de tsunami in Zuid-Oost-Azië. Klasse verzamelt alle initiatieven op www.klasse.

be/tsunami en heeft sponsors gevonden om drie initiatieven van scholen extra te ondersteunen. Het overzicht op de website

wordt uur na uur up-to-date gehouden onder het gemeen-schappelijk logo «School 12-12 - Actie Tsunami».

Heel wat scholen plannen naast de geldinzamelingsactie ook een luik bewustmaking rond solidariteit, ontwikkelingssamen-

werking en wereldpolitiek. Op die manier hopen ze mee te werken aan een mentaliteitsverandering die ook andere initiatieven in de loop van het schooljaar mogelijk maakt. De onderwijstijdschriften Klasse, Maks!, Klasse voor Ouders en Yeti zullen de uitlopers van de actie het hele schooljaar blijven opvolgen. Op www.klasse.be/tsunami vind je links naar organisaties die kunnen meewerken aan workshops en educatief materiaal ter beschikking stellen.Op www.maks.be/maksimum vinden leerkrachten secundair onderwijs een uitgewerkt lespakket waarmee leerlingen actief aan de slag kun-nen en extra geld kunnen verdienen voor een organisatie van hun voorkeur.www.klasse.be/tsunami

Saranalaya �Uit zijn eigen ervaringen in het Indische weeshuis Saranalaya distilleerde leerkracht Geert De Vuyst een lessenpakket met bijhorende video/dvd, voor leerlingen vanaf het vierde jaar lager onderwijs. Het lessenpakket geeft o.a. informatie over kinder-arbeid in Indië en het dagelijks leven in een weeshuis.Het pakket is een initiatief van vzw CARE. Het kost 2 euro per leerling.www.carevzw.be - geert.devuyst@scarlet.be - tel. 02 425 16 75

Zakelijk vertalen �Laatstejaarsleerlingen secundair onderwijs kunnen hun talenkennis testen. Misschien stappen zij volgend jaar wel naar een richting talen? Het departement Communicatie (optie Zakelijk vertalen en tolken) van Erasmushogeschool Brussel richt een gratis vertaalwedstrijd in, met als thema «Publiciteit». Je leerlingen krijgen een publicitair gerichte ver-taling Engels-Nederlands en Frans-Nederlands voorgeschoteld én ze moeten een Franse en een Engelse publicitaire tekst verbeteren.De wedstrijd vindt plaats op woensdag 2 maart. Deelnemen kan klassikaal (’s morgens, in je eigen school) of individueel (’s namiddags, in Erasmushogeschool). De drie beste individuele deelnemers én de beste klas vallen in de prijzen. Inschrijven vóór 20 februari.www.vertaalwedstrijd.be - webmaster_vertaalwedstrijd@hotmail.com

Rooksignalen zijn niet meer in �Sms, gsm, mail en chatkanalen: mensen communiceren op de meest uiteenlopende manieren. Componisten en choreografen gebruiken een speciaal schrift. Dieren «pra-ten», elk op hun eigen manier. Het nieuwe boek «Van rooksignaal tot gsm» (i.s.m. Technopolis) schetst de geschiedenis én de wetenschappelijke achtergrond van de verschillende vormen van communicatie.«Van rooksignaal tot gsm» (240 blz.) kost 29,95 euro en is uitgegeven door Davidsfonds.Davidsfonds en Klasse schenken 5 gra-tis exemplaren weg. Stuur vóór 20 februari een mailtje met je volledige adresgegevens naar ineke.debels@davidsfonds.be en beschrijf daarop het meest gewaagde, meest originele, meest leuke communicatie-experiment dat je zelf ooit hebt uitgetest met of op je leerlingen. De win-

naars krijgen hun prijs thuisgestuurd.

TIBETAANS INSTITUUT

De kunst van het gelukkig zijn? Vraag het de Dalai Lama.

LOL OAO

(advertentie)

MMMuziek �«Schaapjes tellen», «De kleine boot», «Jongleur op de folktram»… bij vzw Ama-zone MMM vind je een brede waaier van workshops voor kleuters tot volwassenen. Je werkt er rond thema’s als vrede, leven, volkeren, werken enz. waarbij Hilde Frateur je leerlingen haar zelfgemaakte liedjes aanleert. Voorts geeft Amazone optredens met akoestische instrumenten en laat kin-deren meezingen, meespelen en dansen. Speciaal dit voorjaar (eind april) is het programma «Blazende pijpen en stemmige banden», met Hilde Frateur en de Franse doedelzakspeler Eric Montbel (max. 100 leerlingen; 5 euro per leerling).www.amazonemmm.be - mmmuziek@skynet.be - Hilde Frateur - tel. 0476 60 05 74

Odissea �Laatstejaarsstudenten van hogescholen of universiteiten die een thesis of studie maken rond ruimtevaart in de breedste zin van het woord, kunnen hiermee in de prijzen vallen. De «Odissea-prijs» is een nieuw initiatief van de federale Senaat en looft een beurs uit van 8 000 euro voor een verblijf (binnen Europa) bij een ruimtevaartorganisatie of -bedrijf. Met de prijs wil de Senaat de interesse voor wetenschap in het algemeen en ruimtevaart in het bijzonder aanwakkeren bij de Belgische jongeren.Kandidaten dienen hun aanvraag in vóór 1 juni bij Euro Space Foundation - Montoyerstraat 1 bus 43 - 1000 BrusselMeer info op www.eurospace.be - euro.space.foundation@skynet.be

Het bos in de stad �De Vlaamse bossen hebben een milieubeschermende functie, maar hoe breng je dat op een begrijpelijke manier je leerlingen aan het verstand? De Vereniging voor Bos in Vlaanderen (VBV) richt zich met een nieuw project tot leerlingen tweede graad TSO, vooral in scholen in stede-lijke gebieden met veel allochtone jongeren. Die jongeren zouden, volgens recent onderzoek, immers veel minder dan autochtone jongeren een bos bezoeken.Het project ontwikkelt een vakoverschrijdend lessenpakket met interactieve doe-opdrachten rond natuurwetenschap-pen, biologie, chemie, fysica, wiskunde en aardrijkskunde. Op de website zal je het project kunnen volgen, de resultaten van je school vergelijken met die van andere scholen, ervaringen uitwisselen enz.In een eerste fase (tot juni) zoekt VBV geïnteresseerde scholen (één per provincie) om het project uit te testen. Die scholen krijgen een cd-rom met alle informatie, werkbladen voor de leerlingen, tips en suggesties om op het terrein te werken én begeleiding door VBV.Een team van deskundigen (wetenschappers en leerkrach-ten) zal het project wetenschappelijk en pedagogisch begeleiden. Meld je zo snel mogelijk bij VBV als je hieraan wil meewerken.Dit project krijgt steun van het actieplan Wetenschapsinforma-tie en Innovatie, een initiatief van de Vlaamse overheid.VBV - Lut Slembrouck, projectmedewerker - tel. 09 264 90 50 - lut.slembrouck@vbv.be - www.vbv.be

VZW AM

AZONE MM

MStemmige banden en blazende pijpen.

Welke school wil een bos uittesten?

VBV VZW

KLASSE NR.152 23

Straffe kost �

De nieuwe, interactieve tentoonstelling «Straffe kost» vertaalt de principes van duurzame ontwikkeling naar onze dagelijkse leefwereld. «Straffe kost» illustreert de economische, ecologische en sociale aspecten van onze voeding én zet die om in praktische tips. Als je bijvoorbeeld «eerlijke» producten koopt, steun je de kleine boeren in het Zuiden. Als je kiest voor verse, lokale groenten en fruit spaar je het leefmilieu, want er is minder energie nodig voor transport en bewaring. Je leerlingen (vanaf 12 jaar) verruimen hun kijk op de wereld en maken kennis met andere eetculturen. Wat dacht je bijvoorbeeld van een portie gebakken sprinkhanen?De tentoonstelling is zeer interactief opgevat, met o.a. een quiz, een vergelijking van ecologische voetafdrukken, voedingsgewoonten van bekende Vlamingen, gluur-kokers, transportbanden (tomatensoep met balletjes!), verleiding door reclame, de kunst van het etiketten lezen enz. Het bezoek eindigt met een wereldmaal, er is immers voedsel genoeg voor iedereen.«Straffe kost» loopt tot november 2006. Een geleid bezoek duurt anderhalf uur.Je betaalt 2 euro (halve dag) of 2,50 euro (hele dag) per leerling. Je combineert het bezoek aan «Straffe kost» met bijvoorbeeld het inleefspel «Zoete groeten» (over eerlijke handel) en/of de klassieker «Aardige voeten» (over de eco-logische voetafdruk).Op zondag 17 april (13 tot 17.30 u.) is er een gratis open-deurdag waarop je de nieuwe tentoonstelling kan verkennen.Provinciaal Instituut voor Milieueducatie (PIME) - www.pime.be - info@pime.provant.be - tel. 015 31 95 11

«Tafels» op muziek �

Op de verzamelcd «Kapitein Winokio zag 1 beer» ver-tolken 16 bekende en minder bekende Vlaamse artiesten (van Jan Decleir en Lais tot Buscemi, Vive la Fête en Axl Peleman) evenveel traditionele, Nederlandstalige kinderliedjes op een niet-alledaagse manier. En nu is er de cd-single «De tafels» (op muziek van Buscemi), de eerste release van «De kleine beertjes», een label waarop Kapitein Winokio (Winok Seresia) educatieve projecten zal uitbrengen. Rekenen (de tafels van ver-menigvuldiging) is de eerste stap, schrijven, tekenen en natuurlijk muziek maken, zullen nog volgen.Je kan de verzamelcd én de nieuwe single in één pakket bestellen voor 16 euro (+ 1 euro verzendingskosten). Vanaf 5 pakketjes betaal je geen verzendingskosten meer en vanaf 15 pakketjes krijg je een gratis pakket erbovenop.

Kapitein Winokio en Klasse schenken alvast 20 singles van «De tafels» gratis weg. Stuur vóór 1 maart een mailtje naar info@kapiteinwinokio.be (alle tips en op-merkingen zijn ook welkom).www.kapiteinwinokio.be - info@kapiteinwinokio.be

Groot Nederlands Dictee �

Leerlingen vanaf de derde graad lager onderwijs én leerkrachten kunnen op zaterdag 19 februari deelnemen aan de preselecties van het «Groot Nederlands Dictee». Deze internationale spellingwedstrijd Nederlands is een initiatief van Davidsfonds en Knack, met preselecties in Vlaanderen, Nederland, Luxemburg en Frankrijk. Er zijn zes wedstrijdcategorieën, vier voor jongeren (volgens leeftijd) en twee voor volwassenen (liefhebbers en specialisten).Plaatselijke spellingkampioenen vallen alvast in de prijzen én mogen hun kennis verder testen op de nationale fi nale, op 12 maart in het Vlaams Parlement. Daar nemen de beste spellers het tegen elkaar op, bijgestaan door een ploeg bekende Vlamingen. Erika van Tielen (KETNET), Jelle Cleymans (KETNET), Tomas de Soete (StuBru) en Kurt van Eeghem (Radio 1) zijn «dicteevoorlezers» van dienst. Chris Dusauchoit (VRT) presenteert. Je kan inschrijven voor de preselecties tot 4 februari.www.davidsfonds.be - dictee@davidsfonds.be - tel. 016 31 06 39

Kinderen van Dewindt �Met de nieuwe VRT-reeks «Kinderen van Dewindt»

(elke woensdag op één) en het bijhorende internetplat-form, kan je je leerlingen een positief, maar realistisch

beeld tonen van ondernemers. Zo counter je het stigma dat ondernemers vaak tekent én kan je tegelijk de onder-

nemerszin van je leerlingen aanwakkeren.De fi ctiereeks draait rond de ondernemersfamilie Dewindt,

die woont, leeft en werkt in Antwerpen. De VRT werkt voor dit project samen met vele partners. Het internetplatform is

gegroepeerd rond een aantal thema’s en de webtoepassingen slaan de brug tussen fi ctie en realiteit. Zo is er bijvoorbeeld een ondernemingssimulatiespel i.s.m. het departement Onderwijs. Je kan met dit spel zelf een onderneming oprichten en beheren.Je vindt dit spel voor leerlingen derde graad secundair onderwijs vanaf eind maart op www.kinderenvandewindt.be. Je leerlingen worden hiermee zelf kinderen van Dewindt.Alle info op www.kinderenvandewindt.be

De wereld rond �Waar liggen de Noordelijke Marianen? Vijf leerkrachten die het juiste antwoord vóór 20 februari mailen naar ineke.debels@davidsfonds.be kunnen het nog eens nakijken in hun prijs, een gloednieuwe atlas. Je moet (naast je volledige adresgegevens) wel aanduiden welke atlas je kiest.Davidsfonds lanceert immers twee nieuwe atlassen: «Mijn eerste atlas» (44 blz.; 15,95 euro) voor leerlingen lager onderwijs en «De wereld rond» (176 blz.; 24,95 euro) voor leerlingen secun-dair onderwijs. Handig voor in de klas en voor thuis.

Kopje onder? �«Waterfun» is een watersportconcours voor waterratten en andere jongeren van 10 tot 14 jaar. Je leerlingen proeven er van verschillende watersportdisciplines (van windsurfen tot diepzeeduiken). Er is een ken-nis-parcours én een doe-parcours. Badpakken meebrengen is dus de boodschap, want je gaat gegarandeerd kopje onder.«Waterfun» vindt plaats op maandag 14, dinsdag 15, donderdag 17 en vrijdag 18 februari, telkens van 12 tot 18 u. tijdens de «Belgian Boat Show» (12 tot 20 februari). De verschillende water-sportfederaties en Bloso werken mee. Je kan je klas inschrijven bij SVS-Oost-Vlaanderen en betaalt dan 1 euro per leerling voor heel wat waterfun. Voor een volle stempelkaart krijgen ze bovendien een heus «Waterfun-brevet». Alles vindt plaats in de Waterfunhal tijdens de Belgian Boat Show (van 12 tot 20 februari).www.belgianboatshow.be

Scapin �Op vrijdag 4 en maandag 7 maart organi-seert Vlekho Studenten-theater speciale schoolvoorstellingen van «Scapin» («les Fourberies de Scapin» van Molière; in Nederlandse vertaling). De voorstellingen beginnen om 13.30 u. en eindigen rond 15 u. Na de voorstelling krijgen de leerlingen een drankje en desgewenst een rondleiding door de hogeschool. Prof. Mijten geeft vooraf een korte inleiding over Molière en «Scapin». Tickets kosten 3 euro per leerling (begeleiders gratis).Er zijn avondvoorstellingen op 8, 10, 11 en 12 maart, telkens om 20 u. Tickets kosten 10 euro. Alle voorstellingen vinden plaats in de Grote Aula van Vlekho (Koningsstraat, Brussel).

Vlekho - Studenten-theater - Ann Van Tricht - tel. 02 221 12 11 - pver-moor@vlekho.wenk.be

- www.vlekho.be

Iemand graag een portie gebakken sprinkhanen?

PIME

Uitnodiging voor waterratten.

BELGIAN B

OAT SHOW

Werken rond rouwen en verlies.

Rouw op school �Op zoek naar een werkpakket over omgaan met rouwen en verlies? Vier Netwerken Palliatieve Zorg gingen samen op zoek naar werkbaar materiaal voor dergelijke crisissituaties. Het resultaat is gebundeld in de werkmap «Groeien na verlies». Met deze map en de «Rouwkoffer» (materialenkoffer) heb je alvast een starterskit.Op 1 maart (13 u.) kunnen directies, leerkrach-

ten, CLB-medewerkers, zorgcoördinatoren enz. het werkpakket en de rouwkoffer leren kennen tijdens een studienamiddag in Br. Ebergiste (Stropkaai, Gent). Deelnemen is gratis. Dr. Riet Fiddelaers-Jaspers spreekt over omgaan met verlies en rouw op school, met concrete voorbeelden en praktijkervaringen. Nadien maak je kennis met werkmap en materialenkoffer.Inschrijven via Vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo - Jubileumlaan 221 - 9000 Gent - tel. 09 233 93 90 - npz.genteeklo@scarlet.be

Platvoetje & co �Platvoetje, Monkie, Woeste Willem, Beer en Egel, de twee muisjes en natuurlijk Krokodil zijn acht fi guurtjes uit het werk van de Duitse jeugdschrijvers Ingrid en Dieter Schubert, die nu als vingerpopjes beschikbaar zijn voor kleu-terleiders en voorleesjuffen. Het pakket (acht vingerpopjes) kost 80 euro. Recent verschenen bij Lemniscaat twee nieuwe boekjes. «Plat-voetje & Co» (22,50 euro) is een voorleesver-halenbundel (met o.a. de verhalen «Monkie», «Platvoetje» en «Woeste Willem»). «Krokodil is jarig» (4,95 euro) is een prentenboek zonder tekst en verschijnt n.a.v. het 25-jarige bestaan

van de Schubert-klassieker «Er ligt een krokodil onder mijn bed».25 lezers vallen meteen ook in de prijzen: één lezer wint de collectie vinger-popjes, vier lezers winnen het nieuwe «Platvoetje & Co» en twintig lezers win-nen een exemplaar van «Krokodil is jarig».Je moet er natuurlijk wel wat voor doen met je leerlingen: knutsel een verjaardagscadeautje voor krokodil en stuur het (met je volledige adresgegevens en die van je school) vóór 1 maart naar Denis & Co - krokodil - Vosstraat 341 - 2100 Deurne. Je kan inzenden tot 15 juni. Vijfentwintig lezers krijgen hun prijs toegestuurd.Meer info via info@denis.be (vermeld als onderwerp «krokodil is jarig»)

Reismarkt �Verre (Australië en Nieuw-Zeeland) én nabije bestemmingen (Vlaanderen en zijn buren) staan centraal op de 20ste editie van «Reismarkt». Op zaterdag 5 en zondag 6 maart vind je in Brugge niet alleen touroperators en toeristische diensten, maar ook zo’n 120 reizigers, net-terug-van-weggeweest, die vanuit hun eigen ervaringen getuigenissen, praktische tips en achtergrondinformatie geven.«Reismarkt» vindt plaats op en rond de Markt en de Stadshallen. Tickets kosten 7 euro (tot en met 16 jaar gratis).www.wegwijzer.be/reismarkt

NPZ GENT-E

EKLO

WEGW

IJZER REISINFO

Beurs van reizigers voor reizigers.

Beurs van reizigers voor reizigers.

Gaan jullie ook naar het verjaardagsfeestje van Krokodil?

LEM

NISCAAT

(advertentie)

SPIJS UW KAS…Organiseer dit jaar een originele paas- of lenteactie- Verkoop onze prachtige twaalf

dubbele wenskaarten (met omslag)

- Deze twaalfdelige dubbele wenskaartenset werd exclusief ontworpen voor Mini-max en bevat 1 huwelijks-, 1 geboorte-, 5 verjaardag- en 5 feliciteerkaarten. Twaalf kaarten vol met tedere, grappige, lieve woordjes om te krijgen of te sturen naar wie je dierbaar is…

- U verkoopt sets van 12 dubbele wenskaarten met omslag voor 5 euro per set. U koopt in voor slechts 2,5 euro. Tel uit de winst voor uw school of organisatie.

- U moet op voorhand niets betalen.

- U ontvangt zoveel sets als u wenst.

- Onverkochte exemplaren bezorgt u gewoon terug. Elke set krijgt gratis uw gewenste vermelding (bijvoorbeeld “School x dankt u voor de aankoop van deze kaarten” of “Club x dankt u voor uw steun aan de vernieuwing van ons lokaal”). Net zoals onze kerstkaarten worden ook deze sets per regio maar aan een beperkt aantal scholen geleverd (om onderlinge concurrentie te vermijden).

Vraag vandaag nog een gratis proefpakket aan.

Meer dan 500 scholen en verenigingen vonden al de weg naar Mini-max. Bel, schrijf, mail of fax

naar

Mini-maxGrote Markt 9 bus 2

9120 Beveren-Waas, België.

Tel. 03 755 58 80Gsm 0478 36 42 84

Fax 03 755 66 96e-mail steva@skynet.be

SPIJS UW KAS…Organiseer dit jaar een originele paas- of lenteactie

KLASSE NR.152 25

Webtips �

1. Gratis internetcursussenZoek je online cursussen HTML 4.0, CSS 2.1, XHTML1.0, ASP en meer van dat, allemaal in het Nederlands? Leraar William Schokkelé uit Brugge stelde voor zijn studenten een cursuswebsite samen rond programmeren, vooral gericht op internettoepassingen. Je kan ze gratis door-nemen en downloaden.www.ivobrugge.be/cursusweb

2. Wiriwiri10- tot 14-jarigen kunnen over hun leeskriebels discus-siëren op een nieuw forum van Villa Kakelbont. Ze leren hun leeservaringen verwoorden en uitwisselen met leeftijdsgenoten, en dat kan zowel in klasverband als individueel. Tegelijk vinden ze er boekentips, die o. a. verbonden zijn aan actuele thema’s in het kalenderjaarwww.wiriwiri.be

3. Costawat?Een vakoverschrijdend onderwijsproject voor de derde graad van het basisonderwijs met een sterke focus op mondiale vorming. Dat is ‘Costawat?’. Op deze site maken leerlingen kennis met het leven van mensen in een ontwikkelingsland. Ze krijgen opdrachten waarmee ze zelfstandig aan de slag gaan. Onder ‘Costa Flandria’ komen ook Vlaamse kinderen aan bod. Voor de leerkracht is er een gratis handleiding.www.costawat.be

De speelbijbel �

Een zoektocht, avontuur en bijbelverhalen. Die cocktail krijgen leerlingen van 7 tot 12 aangereikt met de cd-rom ‘De speelbijbel’. Tijdens hun zoektocht naar een verloren dagboek leren de leerlingen de meest bekende bijbelver-halen kennen: De schepping, Abraham, Uittocht uit Egypte, Koning David, Jezus is geboren, Jezus en zijn leerlingen, Storm op het meer, De verloren zoon, De barmhartige Samaritaan enz. Ze lezen als een tekenfi lm met spelletjes en interessante weetjes over de bijbelwereld.‘De speelbijbel’ - verkrijgbaar in de handel (29,95 euro) - uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - fax 051 40 11 52 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.be

Battle of Britain �

Zowat het belangrijkste luchtgevecht uit de Tweede Wereldoorlog. Dat is de Battle of Britain. Op deze dub-bel-dvd krijg je een historische reconstructie te zien die precies één lesuur duurt. De fi lm mixt stunt- en acteurswerk (Michael Caine, Laurence Olivier…) met archiefbeelden. Daarnaast vind je op de dvd’s bonussen rond militaire geheimen, luchtfoto’s, audiocommentaar bij het maken van de fi lm, achtergrondinfo enz.‘Battle of Britain’ (18,90 euro) - verkrijgbaar in de handel

Toontje �

Als Toontje naar school loopt, verdwaalt hij in de meest wonderlijke avonturen: achtertuintjes, het kasteelpark, de boerderij, de oude melkerij… Met het werkboek en de cd van ‘Toontje en de Boekennoten’ kan je de leeslust van kinderen aanwakkeren. Het werkboek bevat tien verhalen, de liedjesteksten, gitaarakkoorden, tips om creatief met het lied te werken, keuzelijsten van boeken, extra info over spelen en lezen enz. Op de cd vind je de liedjes en hun instrumentale versie. Dit project van De Luisterlezer is bruikbaar voor taalontwikkeling, muzische vorming en andere vakken. Het bouwt voort op de voorstellingen van de Luisterlezerbus, maar je kan het even goed los daarvan gebruiken.‘Toontje en de Boekennoten’ (werkboek + cd: 14 euro) - De Luisterlezer vzw - Borstelsstraat 44 - 3010 Kessel-Lo - tel. 016 25 85 93 - fax 016 25 38 09 - info@luisterlezer.be - www.luisterlezer.be

Win een trip naar Disneyland �

Heb je lesmateriaal of nieuwe toepassingen ontwikkeld waarbij je de computer in de klas gebruikt? Of heb je

daarvoor een creatief en vakoverschrijdend idee uit je mouw geschud? Het kan jou en/of je klas een prijs ople-

veren. Doe mee aan de Digikids Awards 2005. Die steken dit jaar in een nieuw pak. Er zijn dus ook enkele opdrachten

veranderd. Vakoverschrijdend werken is een van de motto’s. Je werkt rond één thema met wie je maar wil (een of meer leerlingen/collega’s of andere partijen), maar hoe meer je de

hele klas in je project betrekt, hoe beter. Wat dat oplevert? Drie klassen kunnen een dagtrip winnen naar Disneyland Parijs, drie scholen maken kans op complete antivirusbescherming van Panda. Nog in de prijzenpot zitten software van Lannoo (2 000 euro), een schoollicentie voor winRAR 1, enkele meters Microsoft software, hardware van Sony, prijzen van Computer Magazine enz. Alleen al door deel te nemen, word je beloond: elke basis - en secundaire school die vóór 10 april een geldig project instuurt, ontvangt in juni het uithangbord ‘Digitale School 2005’ en een opleidings- of softwarepakket.www.digikids.be

Doe jij al aan eTwinning? �Wil je met je klas een Europese virtuele uitwisseling doen, maar heb je geen idee hoe eraan te beginnen of ben je nog op zoek naar een partner? Of heb je al zo’n project (klein of groot), maar kan je wel wat ondersteuning gebruiken? Binnen het pixelnieuwe programma ‘eTwinning’ helpt een heel team je een geschikte partner(s) zoeken. Je krijgt tips bij de voorbereiding en ondersteuning zolang je project loopt. En nadien wordt je project wereldkundig gemaakt via het web. eTwinning wordt uitgewerkt door European Schoolnet, in opdracht van de Europese Commissie. In Vlaanderen coördineert KlasCement (www.klascement.net) het project.Interesse? Kom op woensdagvoormiddag 23 februari 2005 naar het eTwinning Startevenement in het Con-sciencegebouw (departement Onderwijs), Koning Al-bert II-laan 15, in Brussel. Directies, leerkrachten en ICT-coördinatoren maken kennis met het project, inclusief praktijkvoorbeelden. De toegang is gratis. Agenda, info en het inschrijvingsformulier vind je op www.etwinning.be.

Veilig � Geef je veiligheid op school en zoek je daar een laagdrempelige cursus voor? De cursus Basisveiligheid - VCA voor laaggeschool-den en anderstaligen bestaat nu op cd-rom. Hij helpt leerkrachten de leerstof op een interactieve, visuele en boeiende wijze aan de man/vrouw brengen. De cd-rom bevat de leerstof van 12 hoofdstukken van het boek ‘Basisveiligheid - VCA’, verruimd met extra kennis die nodig is voor het standaardexamen. De theorie wordt in eenvoudig Nederlands per slide weergegeven en met veel foto- en video-materiaal. Bovendien bevat de cd-rom de vragenbatterij van de vzw BeSSaC-VCA. Je kan de slides ook afdrukken. Naast de cd-rom is er een aansluitende opleiding ‘Train the trainer Basisveiligheid - VCA voor lesgevers’.Cd-rom ‘Basisveiligheid - VCA’ (76 euro) - Provinciaal Veiligheidsinstituut Antwerpen

- Jezusstraat 28 - 2000 Antwerpen - tel. 03 203 42 00 - fax: 03 203 42 50 -

stefaan.henderieck@pvi.provant.be

LANN

OO

De meest bekende bijbelverhalen.

Historische reconstructie.

GLOB

AL IM

AGE

Om de leeslust van kinderen aan te wakkeren.

DE L

UIST

ERLE

ZER V

ZW

(advertentie)

KLASSE NR.152 27

Audiovisuele media en onderwijs �

Op donderdag 17 februari kan je deelnemen aan een gratis studiedag over (audiovisuele) media en onderwijs. Onderzoekster Annemie Goegebeur licht de resultaten toe van een onderzoek van IAK en Canon Cultuurcel. Naast inzichten en cijfers, krijg je in talrijke workshops voor zowel kleuterleidsters, leerkrachten basis- en secundair onderwijs als docenten en studenten lerarenopleiding ideeën mee om met audiovisuele media in je klas aan de slag te gaan.De studiedag vindt plaats op 17 februari, van 10 tot 17 u. in het departement Onderwijs.Meer info op www.iak.be en www.canoncultuurcel.be - op www.canoncultuurcel.be vind je het volledige programma én kan je meteen checken of je nog kan inschrijven - alle deelnemers krijgen het volledige onderzoeksrapport mee naar huis

Ik heb het tegen jou! �

«Ik heb het tegen jou!» is een bundel theaterteksten voor jongeren (uitgeverij Afi jn), eind 2003 enthousi-ast onthaald door leerkrachten secundair onderwijs. Leerkrachten basisonderwijs volgden de studiedagen uit eigen interesse, maar vroegen wel een «publicatie op maat». En ze worden op hun wenken bediend met zelfs twee nieuwe projecten: één voor leerlingen vanaf 5 jaar en één voor leerlingen vanaf 9 jaar. Twee boeken boordevol ideeën om theater te gaan spelen.Wil je een gratis exemplaar? Plus een inzage in de mogelijkheden om ermee aan de slag te gaan in de klas of op de academie? Een ontmoeting met de auteurs en een fi lmpje waarin kinderen het boek uitproberen?Geïnteresseerde leerkrachten lager onderwijs kunnen een actieve bijscholing volgen op maandag 11 april in Oostende (voormiddag) of Sint-Niklaas (avond), woensdag 13 april in St.-Truiden (namiddag) of donderdag 14 april in Lier (voor-middag/namiddag).Meer info en inschrijvingen (snel wezen is de boodschap!) op www.canoncultuurcel.be

Projecten in de stad �Je wil werk maken van originele schoolprojecten of

boeiende klas(overschrijdende) initiatieven in en om-trent «de stad»? Je wil (vakoverschrijdend) aan het werk

met deskundigen maar weet niet goed waar te beginnen? Je wil fi nanciële of logistieke steun voor een project maar je

hebt geen idee waar je terecht kan? Je geeft les in een stedelijk milieu en wil graag ideeën om projecten voor je leerlingen uit

te werken? Neem dan deel aan één van de twee gratis informa-tiedagen, georganiseerd door Canon Cultuurcel, i.s.m. MOS

(Milieuzorg op school), Kleur Bekennen, Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie, departementen Cultuur, Wetenschappen & Innovatie, Economie, Vlaamse Gemeenschapscommissie én met steun van alle onderwijskoepels.Rond het centrale thema «Projectmatig werken in de stad» bieden de informatiedagen workshops waarin scholen voorbeelden van geslaagde projecten voorstellen. Elke deelnemer kiest vier workshops (twee voor en twee na de middag). Thema’s zijn o.a. muzisch-creatieve vorming; natuur- en milieueducatie; maat-schappelijke vorming/burgerzin/diversiteit; sport/gezondheid/beweging; wetenschap/de ondernemende school; taalvaardig-heid en onderwijsondersteuning; stadsverkenning. Gelijktijdig is er een educatieve beurs waar meer dan 40 organisaties hun schoolaanbod voorstellen. Tijdens de middagpauze zijn er infosessies van instanties die projecten fi nancieel of logistiek ondersteunen en kan je lezingen meepikken rond pedagogische thema’s (creativiteit, kunst op school, diversiteit enz.).

De informatiedagen vinden plaats in het Markiesgebouw (vlakbij NMBS-station Brussel-Centraal), op vrijdag 25 februari (ba-sisonderwijs) en maandag 28 februari (secundair onderwijs), telkens van 9.30 tot 16.30 u. Ook studenten en lectoren van le-rarenopleidingen en CVO zijn welkom. Opgelet: de infodagen in Oostende, Heusden-Zolder en Hasselt (zie vorige Klasse) verschuiven naar latere, nog niet bepaalde data. Deelnemen is gratis.Meer info en inschrijvingen via www.canoncultuurcel.be - je krijgt bij je bevestiging ook alle praktische informatie

Xxx.

XXX

Xxx.

XXX

Leerlingenkaart viert Valentijn �De site van de leerlingenkaart legt een heel mooi brug-getje tussen «Gedichtendag» en Valentijn. Alle poëtische zieleroerselen zijn welkom: 15 inzenders winnen «poëzie om te kussen» - een prachtige kussensloop met een gedicht op - of een exemplaar van een dichtbundel.Maks!-Backstage brengt een overzicht van de voordelen die je leerlingen deze maand met hun kaart kunnen grij-pen. Een V.I.P.-behandeling in de Muntschouwburg, 50 procent korting op de tentoonstelling van Anton Corbijn in het FotoMuseum, tientallen fi lmtickets, DVD’s, boe-ken... Een berg prijzen en voordelen waarmee je jongeren uit hun zetel - en andere dan weer net in hun zetel - kan krijgen. Zorg jij voor een extra duwtje?Op www.leerlingenkaart.be staat een overzicht van alle permanente voordelen. Daar ontdekken je leerlingen onder andere de korting die ze krijgen in het Museum voor Na-tuurwetenschappen (2,60 i.p.v. 4 euro), in vele bioscopen en stripwinkels, in Sealife Marine Park in Blankenberge (25 procent) en in culturele centra. Die korting hebben ze te danken aan de samenwerking met CJP.

Kom op en stop �«Kom op en stop» is de slogan van de tweejaar-lijkse Kom op tegen Kanker-campagne. Voor één keer focust de campagne niet op de gevaren van roken. Wél moedigt de actie rokers op een positieve manier aan om samen te stoppen met roken. De campagne zet de voordelen van stoppen met roken en leven zonder tabak in de verf, biedt rookstopmethoden en -tips aan en mobiliseert niet-rokers om kandidaat-stoppers te ondersteunen. Een ideetje voor de lerarenkamer: «we stoppen samen met roken!»?Rokers die willen stoppen, kunnen zich registreren op www.komopenstop.be. Bij je dagbladhandelaar vind je de brochure «Rookvrije Tips van Vips», met algemene informatie, rookstoptips van BV’s, nuttige weetjes, tests en interessante adressen. De brochure kost 5 euro. Ook op de website vind je achtergrondinformatie. Kandidaat-stoppers krijgen drie maanden automa-tisch tips via e-mail. Ook advies op maat is mogelijk (gepersonaliseerd advies op basis van een vragenlijst die je invult). Wie er echt niet in lukt én geen rookstopbege-leider vindt in zijn familie of vriendenkring, kan zelfs telefonische rookstopbegeleiding krijgen. Voor kandidaat-stoppers zonder

internet is er het gratis nummer 0800 30 201 (Vlaamse Infolijn).

www.komopenstop.be - www.tegenkanker.be

CANON CULTUURCELJan Staes - Dirk Terryn - Jan Luyten

Koning Albert II-laan 151210 Brussel

tel. 02 553 96 63 - fax 02 553 96 75canon@ond.vlaanderen.bewww.canoncultuurcel.be

KOM OP EN STOP

Deze maand: 30 000 jonge bezoekers op www.leerlingenkaart.be

(advertentie)

KLASSE NR.152 29

Coming home to Europe �Ken je de nieuwe Europese lidstaten goed? Nee? Zet dan je dvd-speler klaar. In «Coming Home to Europe» hop je via tien videoclips doorheen de geschiedenis en cultuur van de nieuwe lidstaten. Je krijgt ook een vooruitblik van wat deze landen mogen verwachten van hun toekomst binnen de EU en wat de uitdagingen zijn. De dvd kost 14,85 euro.Bestellen via www.europeanmovement.org/enlargement - info over EU-uitbreiding op www.ryckevelde.be/+10/home.htm

Voor dummies � Heb je nog geen ervaring op de internationale scène en zoek je praktische tips, subsidiekanalen, concrete voorbeelden... vraag dan de nieuwe editie van «Horizon» aan. Deze brochure bestaat uit vier delen. In deel 1 lees je hoe je een project stapsgewijs kan opbouwen. De aanbevelingen zijn bedoeld voor uitwisselingen met leer-lingenmobiliteit én schoolpartnerschappen waarbij de kinderen de klas niet verlaten (vb. Comenius-projecten). Deel 2 wil vooral je fantasie prikkelen met een ganse bat-terij ideeën over de inhoudelijke uitwerking van projecten. In deel 3 vind je meer info over het fi nanciële beheer van je project en de verschillende subsidievormen. Passeren de revue: het Europese onderwijsprogramma Socrates-Comenius en Vlaamse initiatieven zoals Euroklassen, Klavertje Drie en buurlandenbeleid. Deel 4 sluit af met een uitgebreide adressenlijst.Stichting Ryckevelde herschreef «Horizon» in samenwerking met het Vlaams Socrates-Agentschap van het departement Onderwijs. Er is een afzonderlijke editie voor basis- en se-cundair onderwijs. Beide zijn gratis te verkrijgen.Bestel via Stichting Ryckevelde - ryckevelde@online.be - tel. 050 35 27 20 of Vlaams Socrates-Agentschap - kristel.vandammesoetheer@ond.vlaanderen.be - tel. 02 553 92 49 (basisonderwijs) of wim.cloots@ond.vlaanderen.be - tel. 02 553 89 22 (secun-dair onderwijs)Klasse en Infopoint van het Europees Parlement geven vijf fl ashy schrijfsets weg. Hiermee kan je alvast je internationaal project beginnen uitschrijven. Mail vóór 1 maart je naam en adres aan Klasse-Internationaal - an.declercq@ond.vlaanderen.be. Je vindt de winnaars vanaf 3 maart op www.klasse.be/winnaars.

Spiegeltje aan de wand �Maak een spiegel voor je school en werk zo aan meer kwaliteitszorg. Dit thema vind je terug op de website van het Europees netwerk «I-Probenet» over zelfevalu-atie. Je kan er de handleiding « Maak een spiegel voor je school » downloaden met info, nuttig materiaal en praktijkvoorbeelden rond zelfevaluatie. De handleiding is beschikbaar in het Nederlands, Engels, Frans, Spaans, Duits, Roemeens, Sloveens en Litouws.www.I-Probenet.net Ook Europese onderwijsprojecten worden regelmatig geëva-lueerd - lees de rapporten hierover op europa.eu.int/comm/education/programmes/evaluation/evaluation_en.html

With love from Sofi a �Wil je meer weten over de nieuwe trends en onderwijs-strategieën in de lerarenopleiding, noteer dan 18 tot 22 april in je agenda. Dan kan je in Sofi a (Bulgarije) deelnemen aan de derde internationale conferentie «Comparative Education in Teacher Training». Onder-wijscompetenties worden er internationaal vergeleken. Je kan er ervaringen delen uit de nieuwe Oost-Europese lidstaten over (levenslang) leren. Een rondetafel over «The European Union enlargement: challenges to education» sluit deze conferentie af. Deelname kost 320 euro (korting voor 2de persoon en deelnemers vorige conferenties). Opgelet: 15 februari is de uiterste inschrijvingsdatum.Meer info op edcollege.ucf.edu/cett - Prof. Dr. Nikolay Popov - Bulgarian Comparative Education Society - npopov@fnpp.uni-sofi a.bg - tel. 00 359 2 97 06 240 - fax 00 359 2 72 23 21

Energie in de 21ste eeuw �Welke problemen geeft de energiebevoorrading in

de 21ste eeuw? Hoe ziet de toekomst eruit van de nieuwe energiebronnen? Wat met de gecontroleerde

kernfusie? Op deze vragen krijg je een antwoord tijdens het colloquium «Energie in de 21ste eeuw: van Einstein

tot gecontroleerde fusie». Ook de gevolgen voor milieu en klimaat komen dan aan bod. Sprekers uit binnen- en

buitenland zullen deze thema’s in het Engels, Nederlands en Frans toelichten. Het colloquium vindt plaats op 5 maart

(van 9.30 tot 18 u.) in het Paleis der Academieën en sluit af met een receptie. Het Nationaal Comité voor Natuurkunde van

de Koninklijke Academie van België voor Wetenschappen en Kunst tekent voor de organisatie. Inschrijven kan tot 15 februari en kost 5 euro (inclusief lunch en receptie). Info en inschrijving via Laboratorium voor Plasmafyscia (KMS) - tel. 02 737 65 72 - secretary@fusion.rma.ac.be

Leoned �Buitenlandse studenten horeca of verpleegkunde op stage in je school? Vraag dan het multimediapakket «Leoned» aan. Dit pakket geeft anderstalige jongeren van 16 tot 21 jaar uit de horeca- of verpleegsector een basiscursus Nederlands waardoor ze effi ciënter het werk kunnen uitvoeren en con-tacten leggen met klanten, patiënten of collega’s. Je kan «Leoned» klassikaal, in groep of individueel gebruiken, naargelang je de video, cd-rom of handboek kiest om mee te werken. Er is een afzonderlijke editie voor elk vakgebied. Per sector zijn telkens 10 scenario’s uitgewerkt die aansluiten bij reële werksituaties. Je vindt er ook een uitgebreide reeks interactieve woordenschat-, gramma-tica-, luister- en spreekoefeningen van verschillende moeilijkheidsgraad. De ondertitels van de scenario’s zijn beschikbaar in 7 talen (Duits, Spaans, Engels, Frans, Italiaans, Pools, Zweeds). Op die manier wil «Leoned» zo veel mogelijk anderstalige studenten aanmoedigen een stage aan te vatten in Vlaanderen (of Nederland).Dit multimediapakket is het eindresultaat van een Leonardo da Vinci-project, gecoördineerd door Landcommanderij Alden Biesen, en kost 25 euro. Bestel via www.Leoned.com - annemarie.vandeweyer@wvc.vlaanderen.be - Landcomman-derij Alden Biesen - Miet Vandeweyer - Kasteel-straat 6 - 3740 Bilzen

Gezocht: gastorganisaties �Wat denk je van een goeie refresh van je talenkennis en af en toe een exotische maaltijd? Dat kan, als gastorganisatie voor een buitenlandse vrijwilliger. Als tegenprestatie bied je kost en inwoon aan de jongere die hier als vrijwilliger in je socio-cultureel project komt werken. Je kan kiezen voor een langetermijnvrijwil-liger die gedurende drie maanden tot een jaar in je organisatie meedraait. Of je kan opteren voor de werkkampformule waarbij een groep van acht tot vijftien buitenlandse jongeren je gedurende twee à drie weken helpt. Deze werkkampen vinden meestal plaats in juni-september. Je vindt de data in de zomerbrochure van VIA-interculturele uitwisseling via vrijwilligerswerk.VIA selecteert de vrijwilligers en begeleidt ook de gastorganisatie. Op die manier wil ze men-sen van verschillende achtergrond en cultuur samenbrengen en tegelijkertijd organisaties uit

de sociaal-culturele sector ondersteunen. Meer info op www.VIAvzw.be - VIA@VIAvzw.be

- tel. 03 235 94 19 - fax 03 235 29 73

Bestel je nieuwe horizon.

STICHTING R

YCKEVELDE - DEPARTEMENT O

NDERWIJS

(advertentie)

KLASSE NR.152 31

Algemeen �

➜ Alternatief evaluerenProcesevaluatie bij groepswerk, leerlingen beoordelen via portfolio’s, werken met mondelinge presentaties in de lerarenopleiding, een schrijfdossier starten… In twee themanummers van Vonk stellen verschillende auteurs concrete manieren voor om leerlingen en studenten anders te evalueren dan via de traditionele toets, taak of examen. Vonk is het tijdschrift van de Vereniging voor Onderwijs in het Nederlands.Tijdschrift Vonk - losse nrs.: 10 euro; schoolabonnement: 39,5 euro; individueel abonnement (5 nrs.) 24,5 euro; col-lectief abonnement studenten lerarenopleiding (min. 5 ex. op 1 adres) 10,5 euro - VONK secretariaat - Eeklostraat 149 - 9030 Mariakerke - tel/fax 09 226 00 58 - secretariaat@von.be

➜ Boeddha«Er bestaan intussen heel wat goede boeken over het boeddhisme, maar dit legt de grondbeginselen heel be-grijpelijk uit» Aldus Frans Goetghebeur van het Tibetaans Instituut in Schoten over ‘De essentie van het boeddhisme’, dat intussen een bestseller is in de VS. 17 hoofdstukken verlichten je pad door het boek: basisprincipes, ethisch handelen, de drie yana’s, meditatie, de rol van de geest, de tantras enz. (zie ook: Naar de Dalai Lama, p. 21).‘De essentie van het boeddhisme’, Traleg Kayabgon - 18,90 euro - verkrijgbaar in de handel - www.kunchab.org

➜ Wijsheid uit India‘We moeten weigeren ons door de stroming te laten meeslepen. Wie verdrinkt, kan de anderen niet redden.’ Een uitspraak van niemand minder dan Mahatma Gandhi. Het fraai vormgegeven ‘Wijsheid uit India’ tilt het begrip kalender op met 365 sprekende foto’s, gekoppeld aan uitspraken van/uit spirituele meesters en geschriften uit India. Dus ook de Boeddha, Bhagavad Gita, de dalai lama en de Veda’s.‘Wijsheid uit India 365 dagen’ (39, 95 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - fax 051 40 11 52 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.be

Basisonderwijs �

➜ Met of zonder pedalenEen kijk-denk-doe-verkeerspakket in afl everingen, met een ringmap. Dat is ‘Te Voet, op Pedalen of Ingestapt’. Per thema krijg je een kleurenfoto als praatplaat, kopieerbla-den, doe- denk- en speelopdrachten... Met fi etsoefeningen, een cd-rom rond verkeersborden en meer. Voor de tweede graad is er ook de gratis lesfolder over fi etsuitrusting, met kleurenposter.‘Te Voet, op Pedalen of Ingestapt’(1 map per graad, elk 15 euro; 12 euro als je 6 of meer mappen bestelt) - VerkeersPe-dagogisch Instituut vzw - Spinnersstraat 29 - 8800 Roeselare - vt+@verkeervpi.be - www.verkeervpi.be

➜ Extra zorg voor kleutersWat doe je met Ella die niet kan springen en Klaas die niet vlot spreekt? Problemen bij kleuters concreet aanpakken kan je met ‘Kleuters met extra zorg’. Dit werkboek bundelt 70 handelingsplannen rond 7 probleemgebieden en wil de kinderen die aan het staartje bengelen, blijven hangen of niet evolueren extra steun bieden tijdens de gewone klasactiviteiten.‘Kleuters met extra zorg. Een werkboek vol handelingsplannen’ (37 euro), Marc Boone - verkrijgbaar in de handel - uitgeverij Wolters Plantyn - Motstraat 32 - 2800 Mechelen - tel. 015 36 36 36 - fax 015 36 36 37 - klantendienst@woltersplantijn.be - www.woltersplantyn.be

➜ www voor kinderenHeeft het world wide web wat te bieden voor kinderen?

Genoeg om er een boek over te schrijven. ‘Websites voor peuters en kleuters’ bespreekt nuttige sites voor kinderen van 3

tot 7 jaar. De sites zijn thematisch ingedeeld: verhalen en lezen, televisie, knutselen, liedjes, educatieve spelletjes, beestenboel,

kleuren en allerlei. Bij elke site krijg je info over taal, leeftijd, activiteit en benodigdheden (bv. Mediaplayer, printer…). In de

inleiding vind je ook criteria voor een goede kinderwebsite.‘De leukste websites voor peuters en kleuters’ (8,95 euro), Kristel Van

Audenaerden - uitg. Deltas - verkrijgbaar in elke Standaard Boekhandel.

Secundair onderwijs �

➜ Zelfvertrouwen‘Ik ben toch maar een nul’, ‘Niemand vindt mij aardig’, ‘De anderen negeren me zo dat ik bijna moet huilen’… Pubers uit alle culturen worstelen met dezelfde angsten en twijfels. Hoe kunnen ze daar anders naar kijken? Hoe kan je ze de eerste stap helpen zetten om positiever over zichzelf te denken? Hoe reageer je als leerkracht op sommige gedragingen en signalen? Gedragstherapeute Marijke Bisschop doet het met veel voorbeelden, echte situaties, tips en suggesties uit de doeken: gedachten, vrienden, school, de chaos in hun hoofd enz.‘Bouwen aan zelfvertrouwen’ (9,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - fax 051 40 11 52 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.be

➜ Trends op school Trends Op School, kortweg TOS, speelt in op de actualiteit in de lessen economie van de derde graad ASO en TSO. Op Trends.be vind je artikels uit Trends, op maat gesneden voor klassikale bespreking, individuele taken of groepsopdrachten (rubriek Bibliotheek). Voorts vind je er meer uitleg bij begrippen uit het magazine en modelvragen voor persoonlijke toepassingen en taken (rubriek Info). Je kan het magazine online raadplegen in pdf-formaat en je registreren voor twee gratis papieren nummers. TOS verschijnt tweemaal per schooljaar. Het jongste nummer: ‘De kracht van marketing’.www.trends.be/trendsopschool of www.vlew.be

➜ Lijf‘Een compliment over m’n innerlijk vind ik makkelijker aan te nemen dan over m’n uiterlijk’. Hoe kijken kinderen en jongeren naar hun lichaam? Welke vragen stellen ze zich? Zijn ze tevreden over zichzelf? Het boekje ‘Lijf’ vat uitspraken samen van 10- tot 14-jarigen uit vier landen in Europa. De uitspraken zijn thematisch geordend en met confronterende foto’s geïllustreerd. Rond ‘Lijf’ loopt een reizende tentoonstelling. Meer info op www.rasa.be‘Lijf’(5 euro; gratis in combinatie met bezoek aan de tentoonstelling) - Rasa - Kunsteducatie voor kinderen - Dr. Verdurmenstraat 4 & 16 - 9100 Sint-Niklaas - tel.03 776 86 88 - fax 03 765 98 75 - rasa@rasa.be - www.rasa.be

Hoger onderwijs �

➜ TrisHoe goed is de opleiding die je verzorgt? Hoe kan je de kwaliteit ervan permanent verbeteren? En hoe sluit je aan bij Europese kwaliteitseisen? TRIS geeft daarop antwoord. Dit instrument past het EFQM-model (Euro-pean Foundation for Quality Management) toe voor het hoger professioneel en academisch onderwijs. EFQM geeft je de mogelijkheid voor 9 aandachtsgebieden (leiderschap, beleid en strategie, medewerkers enz.) na te gaan in welke fase je opleiding zich bevindt en wat beter kan. TRIS is een instrument voor zelfevaluatie, dat tot een hogere interne en externe kwaliteit moet leiden. Negen Vlaamse hogescholen werken voortdurend aan upgra-des. Zie ook www.epok.org (Europees Platform voor Onderwijskwaliteit)

TRIS (niet-leden: 17,25 euro; leden: 12,40 euro) bestellen via www.epok.org (klik op Nederlands

- TRIS-EFQM - Publicaties - Online bestellen

«Beter dan maaltijdcheques»Zo beoordeelt Martine Nobels de lerarenkaart. Meer dan 1 500 leerkrachten gaven hun mening op www.lerarenkaart.be. De lerarenkaart krijgt een goed rapport. En zoals het ervaren leerkrachten betaamt, schrijven ze naast de cijfers ook nuttige opmerkingen. Goede raad en concrete suggesties waarmee de lerarenkaart in 2005 aan de slag gaat. Beloofd!

Gratis naar Vlaamse OnderwijsdagenEducatief materiaal van de Kinderrechtswinkel, tips om poëzie te verkauwen tot rock- en popsongs, middeleeuwse eetgewoonten in het Smulmuseum en omgaan met agressie in de klas. Zo divers is het menu van de Vlaamse Onderwijsdagen. Van zondag 27 februari tot woensdag 2 maart smaakt Flanders Expo (Gent) naar onderwijs. Je mag gratis naar de VLOD als je registreert op www.lerarenkaart.be (startpagina).

32 KLASSE NR.152

Dr G

uisl

ainm

useu

m +

Voo

ruit

Vlaa

ms

Parle

men

t

Prov

inci

aal V

eilig

heid

sins

tituu

t

Plop

sala

nd

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

Biodiversiteit in België4% van alle planten en dieren in ons land werden al grondig onderzocht. Rest nog die 96% andere. Oerdiertjes, kaakwormen, schaarpissebedden en het mariene fytoplankton kunnen op niet veel wetenschappelijk enthousiasme rekenen. Varens, libellen en lieveheersbeestjes daarentegen… Het Museum voor Natuurwetenschappen vatte het boek «Biodiversity in Belgium» samen in 20 bladzijden. Je downloadt de brochure op www.lerarenkaart.be. Je kan als leerkracht je gratis exemplaar ook aanvragen: pascale.balhaut@natuurwetenschappen.be - tel 02 627 45 45.

Juist is juistAls leerkracht krijg je in het fi tnesscentrum Fitopia in 2650 Edegem 50% korting op de intrede van het clublidmaatschap. In de lerarenkaartbrochure was deze informatie onvolledig en dus foutief. Staat per vergissing niet vermeld: Kopieerzaak Variatyp & Copy Service - Moerkerksesteenweg 100 - 8310 Brugge (speciaal abonnement waarmee je als leerkracht tot 33 procent korting krijgt). De korting op school-, kantoor-, teken- en schilderbenodigdheden bij Dinet - Paleisstraat 12 - 2018 Antwerpen bedraagt 15 procent (en niet 5 procent zoals vermeld). De korting is niet geldig op «rode prijzen». Je krijgt er 5 procent korting op kopieerwerk.

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

KLASSE NR.152 33

Pale

is v

oor S

chon

e Ku

nste

n Br

usse

l

Mili

eu In

fo C

entru

m P

eer

PMM

K Oo

sten

de

Zam

zam

Pro

duct

ies

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

(advertentie)

� pointcarre.vub.ac.be Het open source leerplatform van de VUB� minerva.ugent.be De digitale leeromgeving van de UG www.ictopschool.net/links Stichting Ict op school KLASSE NR.152 35

«Het elektronisch leerplatform is een onontbeerlijk hulpmiddel geworden.»

Klaar voor teleleren?Het schoolbord krijgt een nieuwe

dimensie. Studenten kunnen het lezen op hun kamertje of

thuis op hun pc-scherm. Universitei-ten en hogescholen werken met een open source leerplatform via internet. Docenten en studenten gebruiken dit als communicatiemiddel en evaluatie-middel. Ziet de klas van de toekomst er anders uit? Waar blijft het klassieke schoolbord op het teleleerplatform?

«De digitale leeromgeving behoort al lang niet meer tot de toekomst», zegt Wil Meeus. Hij is docent Onderwijsondersteuning aan de lerarenopleiding van de Vrije Universiteit Brus-sel (VUB). «Als je er niet aan meedoet, stel je jezelf buiten de maatschappij. Elke student die afstudeert, moet over ict-vaardigheden beschik-ken. Ze kunnen er maar beter mee leren werken tijdens hun studie», is zijn mening. «Hierover moet je als docent vooraf duidelijke afspraken maken met je studenten. Waarvoor wil je het elektronisch leerplatform gebruiken, wat zal je beoordelen, waarvoor kunnen of mogen ze er een beroep op doen. Ik zorg er voor dat de tekst van mijn PowerPoint presentatie binnen 24 uur na het hoorcollege op de site staat. Wie de les miste, kan alles daar dan vinden. Vaak breng ik nog aanvullingen aan. De communicatieve drempel is veel lager. Studenten sturen vlugger een mailtje om uitleg te vragen over iets wat tijdens het hoorcollege aan bod kwam dan dat ze je persoonlijk aanspreken. Ze verwachten ook per kerende antwoord. Dat betekent voor de docent een engagement, een investering in tijd. Maar de studenten beleven de cursussen veel intensiever. Een cursus op papier actualiseer je jaarlijks. Werken met een elektronisch leerplat-

form is veel intensiever omdat je voortdurend kan bijsturen. Wat je er op zet is wel vluchtiger.» Wil Meeus ziet vooral een voordeel voor de stu-denten. Hij verplicht ze om via het leerplatform tussentijdse opdrachten in te leveren, waarover ze dan feedback krijgen. «De helft van mijn punten staat op die tussentijdse opdrachten, de andere helft op het examen. Je kunt echt aan procesevaluatie doen en de studenten bijsturen tijdens het jaar. Zo voorkom je teleurstellingen op het einde van de rit.»

Elektronisch leerplatformMaria Leus, docente architectuur aan de hoge-school in Hasselt ziet de voordelen zeker zitten maar de medaille heeft ook een ommezijde. «Docenten raken overbelast omdat we er een monitoraat bij krijgen waarvoor we niet betaald worden. Ik krijg bijvoorbeeld nu vragen van mijn studenten over stukken uit het eerste semester omdat ze nu die leerstof moeten toepassen. Dat is natuurlijk prachtig, het betekent dat ze nadenken. Maar voor mij komen al die vragen bovenop de leerstof die ik op dit moment be-handel en waarover ik nu vragen krijg.» Maria Leus pleit voor meer uren voor de docenten om al die vragen en opmerkingen van de studenten te kunnen opvolgen. «Terwijl je in het klassieke onderwijs in de klas één uur lang vragen beant-woordt, krijg je al die vragen nu via mail en ben je veel langer dan één uur bezig om ze te beant-woorden.» «Het elektronisch leerplatform is een onontbeerlijk hulpmiddel geworden», stelt Thea Derks, coördinator onderwijsvernieuwing aan de VUB. «Sinds kort gebruikt de VUB een speciaal voor onze instelling ontworpen programma: Pointcarré. We vertrekken hierbij van open source software. Als gebruiker beschik je over de broncode maar je bent vrij om wijzigingen aan te brengen of om het programma aan te passen

aan je eigen behoeften. Docenten gebruiken het elektronisch leerplatform ter ondersteuning van een hoorcollege of als elektronisch portfolio. In twee jaar tijd steeg het aantal cursussen voor onze universiteit op het teleleerplatform van 114 in 2003 naar 352 in 2004. We investeren ook in het informeren van de docenten over de manier

waarop ze met het digitaal leerplatform kunnen werken.» Een portfolio is een instrument om de competentieontwikkeling van de studenten op te volgen, te begeleiden en te beoordelen. «We moeten leerlingen leren hoe ze daarmee moeten werken, zodat ze zelf hun werk kun-nen beoordelen, doelen kunnen vooropstellen, zodat ze zicht krijgen op hun eigen groeiproces», zegt Thea Derks.

Leerproces sturen«De rol van de leerkracht is veranderd. Studenten moeten niet meer klakkeloos overnemen wat op hen afkomt. De leerkracht begeleidt veel meer het leerproces, dan dat hij het stuurt», zegt Thea Derks. Wat de meerwaarde is van ict? Volgens Wil Meeus is die vraag irrelevant. «Je vraagt toch ook niet meer wat de voordelen van een auto zijn?» Thea Derks: «Leraren zijn verplicht om samen te werken, anders zijn de voordelen van een teleleerplatform onzichtbaar. Het creëert andere vormen van evalueren, waarbij studenten elkaar gaan beoordelen. Vroeger was het ieder voor zich. Nu moeten leraren en leerlingen met elkaar samenwerken. Uiteindelijk is dat ook de realiteit in de wereld buiten de universiteit. De leraar kan niet langer zeggen: ‘laat mij met rust’.»

« Studenten sturen vlugger een mailtje»

© L

UC D

AELE

MAN

S

36 KLASSE NR.152

«Ik ging absoluut niet graag naar school», vertelt Emilie Goudepenne (21). Na de lagere school ging ze zwerven van han-del naar beeldende kunst, van decor naar verkoop-etalage. Ze stopte een half jaar met studeren en behaalde via de centrale exa-mencommissie (middenjury) haar diploma BSO. Nu volgt ze de lerarenopleiding aan de Gentse Arteveldehogeschool en is ze leidster in de jeugdbeweging. Is het wel een goed idee om leraar te worden als je zo’n hekel hebt aan de school? Emilie: «Juist wel. Ik was schoolmoe, niet leermoe. Over het algemeen had ik in het beroepsonderwijs erg goede en gemotiveerde leerkrachten, maar er waren er ook een paar die de sfeer verpestten door hun leerlingen systematisch te kleineren en te onderschatten. Wij waren ‘die van beroeps’: te dom om iets mee aan te vangen. Veel klasgenoten

gingen dat zelf ook geloven en werden school- én leermoe. In het vijfde secundair kregen wij lessen ‘klok lezen’ en voor de toets maatschappelijke vorming moesten we niet meer doen dan met onze balpen historische termen als ‘Colombus’ en ‘Amerika’ met elkaar verbinden... Als je vanaf je twaalfde zo weinig uitdagingen krijgt en elke dag wordt gekleineerd, doe je geen inspanningen meer om jezelf te ontwikkelen. Ik merk dat in de lerarenopleiding beroepsleerlingen ook soms als een vreemde diersoort worden bekeken; we krijgen er nu zelfs workshops over! Zelf ga ik later met plezier in het beroeps lesgeven. Misschien klinkt het naïef maar ik geloof dat ik die jongeren weer in zichzelf kan laten geloven.»Put je op school en in de jeugdbeweging uit je eigen ervaring als ‘moeilijke jongere’? Emilie: «Dat ik zelf eigenzinnig en koppig was, maakt dat ik nu makkelijk kan anticiperen op wat

jongeren van mijn scoutsspel of geschiedenisles zullen vinden. Niet

dat het altijd lukt hoor; ‘t is vaak moeilijk om hun aandacht te vangen én vast te houden. Ik begrijp dat ook wel: jonge mensen moeten elke dag op school bijna acht uur stilzitten en niet elke les is even boeiend en actueel, wat van de schooltijd een nog grotere beproeving maakt. Niet zo vreemd dus dat leerlingen niet de hele tijd enthousiast meedoen en dat ze niet zomaar alles slikken wat de leraars hun voorschotelen. Leraars die kunnen relativeren, die zich als mens openstellen en die rekening houden met wat hun leerlingen bezighoudt, kunnen de school voor jonge mensen ‘draaglijk’ maken. Dat geldt voor alle jongeren, niet alleen voor BSO-leerlingen. Zo’n leerkracht ga ik proberen te zijn. Volgens mij is niemand dom, maar veel jonge mensen hebben nog niet gevonden waar ze goed in zijn en wat ze graag doen. Het is de taak van de leerkracht om leerlingen daarbij te helpen.»

PASSIE

Emilie Goudepenne is studente lerarenoplei-ding in de Gentse Arteveldehogeschool en

leidster in de jeugdbeweging. Veel collega’s combineren de school met andere passies.

Deze rubriek ‘Buitenbeentje’ laat ze daarover aan het woord.

Dag

Collega

«DIE VAN BEROEPS ZIJN NIET DOM»

«Humor is in mijn leven altijd al belangrijk geweest.» Geert Pardon is vader van Waldo (7) en Dorus (5). Hij is goudsmid en op donderdag ook nog cliniclown. «Lachen geneest, het doet deuren open die anders dicht blijven. Op school kreeg ik er vaak schoolarrest voor. ‘Geert moet met meer ernst werken’. Ik heb dat nooit begrepen. Voor de grap telefoneerde ik naar de pater van de school en deed me voor als een verkoper: ‘We komen uw badkamer plaatsen, kunnen we voor de deur parkeren?’ Mijn kinderen mogen op school zichzelf zijn. Zelf heb ik dat niet altijd ervaren. Ik hoor een leerkracht nog altijd zeggen: ‘ik kraak je als je niet buigt’. Nu probeer ik als cliniclown te buigen voor de kankerpatiëntjes in het ziekenhuis.»Het hele verhaal van Geert lees je in het januarinummer van Klasse voor Ouders en op www.klasse.be/ouders

«WE KOMEN UW BADKAMER PLAATSEN»© K

LASS

E

Emilie: «Leraren kunnen de school

voor jongeren draaglijk maken.»©

LUC

DAE

LEM

ANS

Geert Pardon: «Mijn kinde-ren mogen zichzelf zijn op school.»

KLASSE NR.152 37

Elke maand test Klasse je kennis over een nieuwe vakoverschrijdende eindterm. Deze maand draait elke opgave rond cultuur. Zet de eerste letter van elk antwoord in het daarbij horend genummerde vakje. Zo krijg je een literair begrip van 11 letters, dat in maart zijn eigen week krijgt (die zelfs 15 dagen duurt).Stuur het woord vóór 26 februari naar Klasse (Raads?l) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - secr.leerkrachten@klasse.be. Vanaf 2 maart staan de oplossing en de winnaar op www.klasse.be/winnaars. Het super reisaanbod van Klasse vind je op www.lerarenkaart.be.

[1] De afdeling in Zweinstein waarvan Harry Potter lid is [2] De beroemde zusjes van Marc de Bel [3] De acteur/motorbendeleider die kindertekeningen maakte voor «De billen van Mamoe» [4] Het debuut uit 1992 van succesvol jeugdschrijver Patrick Lagrou («Het» telt niet mee) [5] De schrijfster van klassiekers als «Thuis eten we apentaart» en «De meester is een schat» [6] Legendarische deugniet, wiens avonturen werden opgetekend door Charles de Coster [7] Het aapje van Pippi Langkous («Meneer» telt niet mee) [8] Twintig matrassen en twintig dekbedden op elkaar en toch voelde de prinses van H.C.

Andersen dat kleine ding nog dat eronder lag [9] De stripheld uit «Het brein van Gobelijn», al nr. 227 uit de reeks[10] Het kinderliedjesbundel van Annemie Berebrouckx (illustraties) en Steven Kolacny (ak-

koorden)[11] De vorig jaar overleden schrijfster van de klassieker «Kruistocht in spijkerbroek»

WIE WIL NU NOG NAAR INDONESIË?Jonas Mayeur (19) vertrekt begin april naar Indonesië. Niet als ramptoerist om de tsunami-gevolgen te aanschouwen, noch als onbekommerde vakantieganger om er van strand en cultuur te genieten. Hij won de inleefreis met de grote globalise-ringsenquête van Klasse en MO*. «We reizen naar Java, het eiland net achter het erg getroffen Atjeh. Ik had geen tsunami nodig om mijn blik op de wereld te openen. Met ons covergroepje ‘Wholelottazeppelin’ speelden we een benefi et voor Azië maar ook voor kansarme kinderen uit Kortrijk hebben we al gratis opgetreden. Voor een deel snap ik de kritiek van iemand als Wim Opbrouck die zich afvraagt waarom een tsunami wél en bijvoorbeeld een confl ict in Darfur geen golf van solidariteit opwekt. Maar anderzijds: wie ben ik om daarover te oordelen? Elk mensenleven dat gered wordt, is goud waard.»In de nieuwe Maks! nog méér tsunami-solidariteit: lesmarathons, pannenkoekenslagen, munt-tapijten… Komt ook jouw school in Maks! of op www.maks.be?

EURO-COLLEGAJán Laluha (23) is sinds oktober taalassistent in Leopoldsburg. Hij komt uit Vrútky in Slovakije en verblijft enkele maanden in België. Tijd genoeg om het onderwijs in beide landen te vergelijken. Opleiding: «De Belgische scholieren blijken minder goed in geschiedenis en aardrijkskunde dan de Slovaakse. Tijdens één van mijn gastlessen moest ik zelfs uitleggen wat de Tweede Wereldoorlog was! Dat is ondenkbaar in Slovakije. Het historisch bewustzijn is daar veel groter - een belangrijke voorwaarde om te begrijpen hoe waardevol vrijheid, democratie en burgerrechten zijn. Vreemd om te ervaren dat jongeren die in het hart van Europa leven, daar minder mee bezig zijn.»Waardering: «Ik combineer mijn vijf jaar lerarenopleiding Duits en geschiedenis met een rechtenstudie. Leraren worden in Slovakije zo weinig betaald (250 à 300 euro per maand) dat ik nog een slag om de arm wil. In de privé-sector bedraagt een startinkomen minstens 500 euro. Erg veel studenten die nu de lerarenopleiding volgen, zullen uiteindelijk geen leraar worden.»Gratis onderwijs: «Ons onderwijs is gratis tot en met de universiteit. Het niveau is ook goed, zo blijkt uit het recente Pisa-rapport. Met weinig middelen wordt veel verwezenlijkt. Helaas kan de overheid ons gratis onderwijs eigenlijk niet meer betalen. Bovendien rendeert de investering in jong talent niet, want heel veel afgestudeerden proberen in het buitenland een beter betaalde job te vinden. Die massale braindrain is een groot probleem voor de toekomst van mijn land.» Vrije tijd: «Dat de Belgische scholieren ondanks hun drukke schoolagenda ook nog met 101 andere dingen bezig, heeft mij aangenaam verrast. Ze zijn actief in de jeugdbeweging, zitten in een sportclub, gaan naar de muziekschool of spelen in een bandje. In Slovakije beperken de meeste jongeren zich tot voetbal. En op het platteland moeten velen na de school thuis helpen. In België organiseren overheid en private organisaties ontspanningsmogelijkheden voor jongeren. Heel belangrijk want zo krijgen jonge mensen ook in hun vrije tijd de kans om vaardigheden te ontwikkelen.»

Slovakije in cijfers: Slovakije maakt sinds 2004 deel uit van de Europese Unie – het land is 1,6 keer groter dan België – er wonen 5,5 miljoen inwoners, waarvan 86 % Slovaken, 11 % Hongaren en aanzienlijke aantallen Tsjechen, Roma, Russen, Oekraïners en Roethenen – er geldt leerplicht tot 16 jaar.

In deze rubriek ‘Eurocollega’ staan leerkrachten en leerlingen centraal die afkomstig zijn uit landen die (recent) toetraden tot de Europese Unie en die per-manent of tijdelijk in ons land verblijven.

CECI N’EST PAS UN YETI

Yeti leert Frans met haar op. De Yetiklas uit Diest mag zeggen hoe kort de ‘coupe’ moet zijn. De leerlingen geven – en passant – kleding en stijladvies voor ‘les instituteurs et institutrices’. Kies jij voor hun ‘trois pièces’ of liever een ‘prêt à porter’? Op de site van Yeti volg je een online bevraging aan tieners: hoe ziet de ideale leerkracht er uit?Meer in het februarinummer van Yeti of op www.yetiworld.be

«Frans ies eel makelek»

© K

LASS

E

Win: Een weekend Win: Een weekend in Zeeland voor in Zeeland voor heel het gezin. heel het gezin. Je wint een week-Je wint een week-end voor max. 5 end voor max. 5 personen in een personen in een tof hotel midden tof hotel midden in de duinen van in de duinen van Zeeland. Breek de Zeeland. Breek de code.code.

© L

UC D

AELE

MAN

S

Jan Laluha: «Een massale brain-drain is een groot probleem voor

de toekomst van mijn land.»

«Waarom wekt een tsunami wél en Darfur geen golf van solidariteit op?»

© JO

NAS M

AYEU

R

38 KLASSE NR.152

«Cultuur? Bwèèèèèkes!»

© F

RANC

IS B

EKAE

RT

«Zelfs al zetten bussen vol scholieren koers naar theaters, musea en bibliotheken, toch is de invloed van de school op de cultuurparti-cipatie van jongeren klein», zegt Franky Devos. Hij bundelde onder-zoek, de mening van jongeren en inzichten van experts in het boek ‘Ambrassadeurs. Over jongeren, cultuur en communicatie’. Welke rol speelt de school?

KLASSE NR.152 39� www.brulaap.be - www.cultuurnet.be/front/inhoud/detail.jsp?id=21380 - www.kliksons.be Op deze sites vind je meer over onderzoek naar cultuurparticipatie.

© F

RANC

IS B

EKAE

RT

VAN RAMMSTEIN NAAR OPERA «Er zouden meer belastingen naar cultuur moeten gaan, zodat de toegangstickets goedkoper worden. Nu kies ik alleen voor fi lms en optredens waarvan ik zeker ben dat ze mij liggen. Mocht het gratis zijn dan zou ik veel meer uitproberen, opera bijvoorbeeld.» Dat zegt Annelies (17) die van Rammstein houdt, maar ook van he-dendaagse kunst en Wicca. Ze zit in het vijfde jaar secretariaat-talen en discussieert samen met haar klasgenoten over cultuur in het januarinummer van Maks! en op www.maks.be.

LEERLINGEN BIJTEN IN CULTUUR

Dit schooljaar kregen alle Vlaamse scholen voor hun leerlingen van de eerste tot en met de derde graad van het secundair onderwijs voor het eerst de leerlingenkaart aangeboden. Daarmee krijgen 300 000 jongeren kortingen voor fi lm, concerten, tentoonstellingen en andere evenementen. De kaart wordt verdeeld en ondersteund via het jongerenblad Maks!. In hetzelfde blad en op de website www.leerlingenkaart.be vind je alle mogelijkheden van de kaart. Ze helpt de drempel serieus naar omlaag, ook voor cultuur in alle vormen. Zo is de leerlingenkaart bijvoorbeeld meteen ook een volledig gratis Cultureel Jongerenpaspoort. En op de site krijgen jongeren een agenda op maat. Wie zich registreert (gratis!) krijgt bovendien elke week een extra nieuwsbrief met nog meer stimuli. Elke school heeft een leerkracht-gangmaker aangewezen voor de leerlingenkaart. Daarnaast kunnen de Vlaamse leerkrachten via hun eigen lerarenkaart elke dag gratis op prospectie in musea, theaters enz. Wie daarover een

nieuwsbrief op maat wil, schrijft zich in via www.lerarenkaart.be.

INSPIRATIE UIT EEN BOEK

Elke school kreeg het boek ‘Ambras-sadeurs. Over jongeren, cultuur en communicatie’ gratis toegestuurd. Het is geschreven als inspiratiebron voor al wie met jongeren te maken heeft. Vraag ernaar bij de directie of op het secretariaat. Het boek bundelt onderzoek en meningen van jongeren en experts, en sug-gereert oplossingen om 15-25-jarigen warm te maken voor cul-tuur. Info: www.cultuurnet.be en www.canoncultuurcel.be

In het boek stel je vast dat de school leerlingen een levenslange afkeer van cultuur kan bezorgen. Franky Devos: «Bevlogen leerkrachten organiseren goede acties die aangepast zijn aan hun leerlingen. Over hen hoor je mij niet klagen. Anderzijds willen scholen dat elke leerling minstens één keer per jaar een theaterstuk, tentoonstelling of concert meemaakt, en daar gaat het vaak mis, vooral bij leerlingen die min of meer schoolmoe zijn. Zij projecteren hun negatieve gevoel op elke activiteit in schoolverband. We moeten dus andere pistes zoeken en nagaan hoe we de schoolse stempel er vanaf kunnen halen.»Welke rol kan de leraar spelen?Franky Devos: «De leraar is goed geplaatst om in te schatten welke cultuurbelevingen geschikt zijn voor zijn leerlingen; waar ze gezien hun voorgeschiedenis, belevings-wereld, smaakprofi el en interesses aan toe zijn en waar ze nog niet klaar voor zijn. Jongeren worden vaak artistiek overschat, zodat we ze cultuur serveren die (nog) niet past in hun referentiekader. Hoe vaak maken we niet de fout om aan jongeren een experimentele voorstelling te willen slijten? Het bezorgt ze een levenslange degout voor cultuur! De vraag is niet altijd ‘hoe krijg ik jongeren in de zaal’ maar veeleer ‘hoe hou ik ze buiten’. Cultuur wordt ook nog te vaak aangereikt als een educatief middel: leerlingen moeten een voorstelling zien omdat de tekst van Shakespeare komt en dat belangrijk is voor hun literatuuropvoeding. Fout! Laat ze naar theater gaan dat hen ráákt. Ook voor amusementszoekers bestaan erg goeie voorstellingen. Kunnen inschatten welk aanbod geschikt is voor welke groep leerlingen, vraagt niet alleen een grote kennis van de leerlingen, maar ook van het cultuurlandschap. Alleen al daarom moet er meer overleg komen tussen cul-tuurfunctionarissen en leraren.» Maar zelfs al blijkt de leraar nog zo’n goed intermediair, de invloed van ouders blijft toch sterker, zeg je in het boek.Franky Devos: «Ja, thuis ligt het kalf ge-bonden. In Nederland werden de redenen onderzocht om al dan niet in cultuur te participeren. Daarin zie je dat zelfs afgestu-deerden uit het kunstsecundair onderwijs op hun vijfendertigste niet meer cultureel actief zijn dan wie technisch, beroeps- of

algemeen vormend onderwijs volgde. Het effect van de opleiding is compleet weg. De invloed van de ouders is drie keer sterker: als je van thuis uit werd gestimuleerd om aan cultuur te doen, dan blijf je dat ook als volwassene doen. Er is één uitzondering: bij kleutertjes en jonge kinderen doet het er niet toe wié ze leert van cultuur te genieten, als het maar gebeurt. Dat is een pleidooi om met cultuurparticipatie in onderwijs erg jong te beginnen: in de kleuterklas en de eerste jaren van het basisonderwijs. Zo kunnen leerkrachten ervoor zorgen dat artistieke taal, codes en omgangsvormen even vertrouwd worden als een appel tijdens de speeltijd.» Adolescenten hebben hun eigen culturele bezigheden: in een bandje spelen, graffi ti spuiten, strips lezen, games spelen. Kan de school daarop inspelen?Franky Devos: «Ja, door ze alle vrijheid en steun te geven. Als ze muziek maken, geef ze dan ruimte om te repeteren, op school. Die gebouwen staan op woens-dagnamiddag, ’s avonds en tijdens het

weekend toch leeg. Geef ze de sleutel van hun repetitiekot op school! Zo’n acties zorgen er ook voor dat de school niet langer uitsluitend wordt

ervaren als een verplicht leerinstituut. Geef jongeren dus alle kansen om hun eigen culturele voorkeuren bot te vieren, maar prikkel ze ook om te proeven van wat ze nog niet kennen.»

«De school als repetitiekot»

40 KLASSE NR.152

De lerarenopleiding grondig hervormen, zodat studenten beter voorbereid zijn op een baan in het onderwijs én het lerarenberoep aantrekkelijker maken. Dat wil on-derwijsminister Frank Vandenbroucke. De krachtlijnen van die hervorming zet hij uiteen in de ‘Conceptnota lerarenopleiding’. Hoe ziet de lerarenopleiding er vanaf 1 september 2006 uit?Leraren basisonderwijs (onderwijzers en kleuteronderwijzers) hebben gedurende het eerste jaar van hun loopbaan recht op aan-vangsbegeleiding door een mentor. De school waar ze lesgeven, moet daarvoor zorgen. Aan de lerarenopleidingen voor het basis-onderwijs verandert er voor de rest weinig. Afgestudeerden kunnen hun beroep meteen zelfstandig uitoefenen.

Zelfstandige stageLeraren-in-spe lager secundair onderwijs (regent) kunnen in de ver-nieuwde opleiding slechts twee vakken kiezen, in plaats van drie. Zo krijgen de opleiders meer ruimte om dieper in te gaan op de inhoud van een vak en kunnen ze meer aandacht besteden aan nieuwe facetten van het lerarenberoep, zoals aandacht voor zorg, gelijke kansen, ict… De (zelfstan-dige) stage moet minstens 45 studiepunten bedragen. Afgestudeerden kunnen hun beroep meteen zelfstandig uitoefenen. Tijdens hun eerste jaar dat ze lesgeven, hebben ze recht op aanvangsbegeleiding.

PraktijkschokVoor leraren hoger secundair onderwijs bestaan volgens de conceptnota twee opleidingsmogelijkheden:1. Studenten volgen een lerarenopleiding die geïntegreerd is in een

masteropleiding van 120 studiepunten.2. Studenten volgen een afzonderlijk aangeboden opleiding die aan-

sluit op een vakopleiding aan een hogeschool of universiteit.Toekomstige leraren volgen een gewone pre-service stage van 30 studiepunten of ze kiezen voor een in-service ingroeibaan. In een ingroeibaan geven beginnende leraren gedurende een jaar tijdens minstens 70 procent van hun (voltijdse) opdracht les. De resterende tijd is voorbehouden voor opleiding en begeleiding. Beginnende leraren worden dus wel in het onderwijsbad gegooid, maar onder begeleiding, zodat de ‘praktijkschok’ veel minder groot is. Op het einde van hun ingroeitraject leggen ze een assessment af. Als die positief is, krijgen ze hun diploma.

Deeltijds trajectLeraren secundair onderwijs praktische en technische vakken verwerven hun beroepsbekwaamheid als leraar via een deeltijds traject aan een Centrum voor Volwassenenonderwijs (CVO). Omdat hun stage beperkt is, starten ze ook met een ingroeibaan.

Nieuwe leraren in de maak

Sommige leraren zullen beginnen met een eenjarige

ingroeibaan.

© L

UC D

AELE

MAN

S

ErvaringZij-instromers hebben geen lerarenopleiding gevolgd, maar willen na enkele jaren werken in andere sectoren toch in het onderwijs stappen. Dat is een kans om vaardigheden uit de samenleving in het onderwijs te brengen. Zij-instromers kiezen tussen een gewone voltijdse of deeltijdse lerarenopleiding aan een hogeschool of universiteit. Daarnaast kunnen ze ook een opleiding volgen in een Centrum voor Volwassenenonderwijs (CVO). Iedereen met een werkervaring buiten het onderwijs van minstens tien jaar kan via de GPB-opleiding (getuigschrift van pedagogische bekwaam-heid) leraar worden. Pas afgestudeerden hoger onderwijs kunnen geen GPB-opleiding meer volgen. Hun elders verworven kwalifi caties en eerder verworven competenties valideren ze zo snel mogelijk, zodat ze via een relatief kort traject leraar kunnen worden. Afhankelijk van de opleiding die ze kozen, starten zij-instromers als leraar in een ingroeibaan.

KLASSE NR.152 41� www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs Bij ‘Actueel’ vind je de volledige discussienota over de hervorming van de lerarenopleiding

NIEUWE LERAREN, NIEUWE WOORDEN

Aanvangsbegeleiding: beginnende leraren met een diploma kunnen meteen voor de klas staan. Het eerste jaar hebben ze recht op begeleiding van een meer ervaren leraar in de school, een mentor. Dat gebeurt op vraag van de leraar of de school

legt het op. Ook leraren die een specifi eke lerarenopleiding gevolgd

hebben, met 30 studiepunten pre-service stage, krijgen aanvangsbegeleiding.

Mentor: begeleidt studenten van de lerarenop-leiding tijdens hun stage en beginnende leraren in hun aanvangs- of ingroeitraject, en overlegt voortdurend met hun opleidingsinstelling. De mentor is een leraar die al een aantal jaren in het vak staat, die voor deze taak wordt geselecteerd en een mentorenopleiding heeft gevolgd. Een mentor krijgt voor mentoringstaken vrijstelling van lesopdracht, maar geen extra loon. Mentoring is een kans om als leraar uiteenlopende taken op zich te nemen. Elke scholengemeenschap krijgt een pakket mentor-uren, waarmee ze leraren kan vrijstellen van hun taken.Studiepunt: hangt nauw samen met ‘studietijd’. Dat is de tijd die een gemiddelde student nodig heeft om te kunnen slagen, colleges, voorberei-dingen en examens inbegrepen. Een studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uur studietijd. Hoe meer studiepunten een vak telt, hoe zwaarder het doorweegt in de opleiding. Een opleiding tot onderwijzer (leraar lager onderwijs) bijvoorbeeld bedraagt in totaal 180 studiepunten, verspreid over drie jaar. Daarvan gaan minstens 45 studiepunten naar stage.Zelfstandige stage: het praktijkgedeelte van elke lerarenopleiding. Een groot gedeelte van de stage wordt opgevat als zelfstandige stage.Via stage wor-den toekomstige leraren volledig ondergedompeld in het lerarenberoep. Zo kunnen ze zelfstandig praktijkervaring opdoen. Er zijn drie soorten stage: pre-service als geïntegreerd deel van de opleiding, pre-service als apart georganiseerd deel van de lerarenopleiding van ten minste 30 studiepunten en in-service als ingroeibaan van ten minste 70 procent van een volledige opdracht.Ingroeibaan: als de zelfstandige stage in een lerarenopleiding minder dan 45 studiepunten bedraagt, kunnen beginnende leraren niet onmid-dellijk zelfstandig het beroep van leraar uitoefe-nen. Ze stappen in een ingroeibaan, d.w.z. dat ze begeleiding krijgen van een mentor in de school en in hun opleidingsinstituut. ‘Ingroeiers’ geven minstens 70 procent van hun opdracht les. In hun agenda staat voor de rest van de tijd begeleiding door de mentor, zelfstandige refl ectie en studie, en terugkeermomenten naar het opleidingsinstituut. ‘Ingroeiers’ krijgen tweederde van het loon dat een tijdelijke leraar in die uren zou verdienen, d.w.z. tweederde van 70 procent. Ze bouwen geen anciënniteit op.

Studenten en opleiders: voor of tegen? Tim Berghmans, student: «Mijn reactie is uiterst positief. Studenten die aan een carrière in het hoger secundair onderwijs denken, worden er vaak ingegooid met een brede theoretische onderbouw, maar met een gebrek aan praktische kennis. Je weet wel wat sociaal-constructivistisch leren inhoudt, maar je weet niet wat te doen als een leerling die verbuiging maar niet schijnt te begrijpen. Door het ‘hoge’ niveau van de leerlingen in het hoger secundair, die bovendien bijna even oud zijn als de beginnende leraar zelf, wordt er ook op sociaal en psycho-logisch vlak veel van de leraar verwacht. Ook kwaliteiten die je enkel kan opdoen door voor de klas te staan. Door de combinatie van theorie (de vorming en begeleiding) en praktijk (het lesgeven zelf) denk ik dat deze ingroeibaan een uitstekend antwoord is op de vraag naar meer praktijk.»Leen Temmerman, student – leerkracht: «De ingroeibaan vind ik een goede ma-nier om voor jezelf te ontdekken of het onderwijs eigenlijk wel iets voor jou is; het uitein-delijke assessment moet dat uitwijzen. Zo vermijd je ook dat leerkrachten van school naar school overstappen, zonder te beseffen dat lesgeven misschien niet voor hen weggelegd is. Alleen vraag ik me af hoe de vervangingspool binnen dit plaatje past: moet deze ingroeibaan niet min of meer een vaste betrekking zijn, aangezien een mentor je gedurende het hele schooljaar zal begeleiden? Ten slotte vind ik de idee om elke school een aantal mentor-uren te geven, zodat ervaren leerkrachten beginnende leerkrachten kunnen begeleiden, een stap in de goede richting. Zo weet je tenminste dat er iemand op jouw school is, een ‘mentor’, die je steunt en waar je al je vragen op kan afvuren.»Prof. Rita Rymenans, vakdidacticus: «Nu de praktijkcomponent van de lera-renopleiding verveelvoudigd wordt, is een degelijk uitgebouwde mentorenopleiding

een absolute must. Om zijn functie naar behoren te vervullen, moet een mentor over tal van competenties beschikken. Zowel op onderwijskundig, vakinhou-delijk en vakdidactisch vlak moet hij op de hoogte zijn van en open staan voor de nieuwste inzichten. Daarnaast moet hij een goede coach zijn die de stagiair begeleidt en ondersteunt, motiveert en stimuleert om een brede waaier aan didactische principes in de praktijk uit te proberen. Qua assessment moet hij in staat zijn het leerproces van de stagiair permanent te evalueren, in lijn met de visie die het opleidingsinstituut voorop-stelt. Het spreekt daarbij voor zich dat niet elke leraar geschikt is om mentor te worden; anciënniteit mag zeker niet het enige selectiecriterium zijn. Het is daarbij nog maar de vraag of er zich voldoende mentoren voor alle vakken zullen aanbie-den, en of het contingent mentor-uren dat elke scholengemeenschap (extra?) toegewezen krijgt aan de meest geschikte kandidaten zal worden besteed. Kortom: als mentoren spilfi guren worden in de praktijkcomponent van de lerarenoplei-

ding, moet de overheid bereid zijn om voldoende te investeren in menskracht en fi nanciële

middelen. Anders loopt deze goed be-doelde innovatie in de praktijk op een sisser uit.»Martine Vandermeersche, docent le-rarenopleiding: «Meer ervaring opdoen ‘in the fi eld’ is uiteraard een prachtig idee, maar zullen de stagescholen wel bereid zijn nog meer stage-uren ter beschik-king te stellen? Hierin zal de overheid toch absoluut haar verantwoordelijkheid moeten opnemen en een adequaat stimu-leringsbeleid organiseren. Er zullen ook meer mentoren nodig zijn, niet alleen om studenten te begeleiden in hun stage, maar ook om de aanvangsbegeleiding vorm te geven én de ingroeibanen mogelijk te maken. Wie staat in voor de vorming van deze mentoren en hoe wordt deze vorming gefi nancierd?»

Vaardigheden uit de samenleving in onderwijs brengen

© L

UC D

AELE

MAN

S

© PHOTODISC

42 KLASSE NR.152

Doen jongeren dat wel? «Helaas niet», zegt Katrien Vermeire van Sensoa. «Jongeren hebben veel vragen over relaties en veilig vrijen. Voor die vragen, maar vooral voor de antwoorden erop moet er ook ruimte zijn op school. Praten over relaties en seks moet je leren.»

Vorig jaar telde België 1 032 nieuwe hiv-be-smettingen, drie per dag, een triest record. Wereldwijd komt twee derde van de nieuwe besmettingen voor bij jongeren tussen 15 en 24 jaar. «Voorlichting over veilig vrijen is daarom een must, maar praten over re-laties en seksualiteit is dat evenzeer», zegt Katrien Vermeire (Sensoa, Vlaams service- en expertisecentrum voor seksuele gezondheid en hiv). «Met hun lief kunnen jongeren er maar moeilijk over praten en thuis durven ze er vaak helemaal niets over zeggen. Daarom pleiten we voor seksuele opvoeding en een klimaat op school waarin relaties en seksuali-teit bespreekbaar zijn. Net als Frans of Engels moet je in de klas ook een taal leren om te praten over relaties en seksualiteit.»

SensueelJongeren aanzetten om hun tong méér, snel-ler en beter te laten rollen over seks, liefde en relaties. Dat is het doel van de nieuwe sensuele campagne met zes prikkelende beelden en een televisiespot die Sensoa lanceert. «De foto’s verwijzen naar oma’s tijd», zegt Katrien Vermeire. «Toen werden pikante fi lms met zwarte tape afgeplakt om meer mensen naar de bioscoop te lokken. Door de mond en niet de borsten af te plak-ken, willen we het taboe op praten binnen relaties met een knipoog doorbreken. Alleen door te blijven praten over seks kan je aan elkaar duidelijk maken wat je verwacht en waar je grenzen liggen.»

ExpertsSeksuele vorming blijft een onderwerp van maatschappelijke discussie door de grote verschillen in maatschappelijke waarden en ethisch-religieuze normen. Tegenstanders stel-len dat seksuele vorming jongeren aanzet tot seks. Maar studies tonen net het omgekeerde aan. Seksualiteit is overvloedig aanwezig in de leefwereld van jongeren. Daar zorgen fi lms, magazines en hun eigen vrienden voor. Maar op praten over seks rust nog altijd een taboe. Om er over te praten missen ze vooral de nodige vaardigheden. Jongeren informeren en begeleiden in hun relationele en seksuele ontplooiing vinden ouders best moeilijk. Pubers gaan zelfs vaak gesprekken over seksualiteit uit de weg. Als ze informatie willen, zoeken ze die via de media en vrienden. Die spreken ze aan als raadgever in seksualiteitsbeleving, maar ze zien ze niet als experts. De school vinden ze tot nu toe een goede raadgever voor traditionele onderwerpen als hygiëne, voortplanting en voor theoretische kennis over voorbehoedmiddelen, maar van echte voorlichting verwachten jongeren meer, zoals duiding bij belevingsaspecten.In de Vlaamse gemeenschap is seksuele en relationele vorming geen verplichte leer-stof. In veel Europese landen wel, al jaren zelfs. ‘Relaties en seksualiteit’ en ‘Sociale vaardigheden’ zijn wel vakoverschrijdende eindtermen in de tweede graad van het secundair onderwijs. Onderzoek toont aan dat drie op vier Vlaamse scholen al seksuele

Praten over relaties en seks

� www.klasse.be/kvo/84/6 Praten over seks � www.klasse.be/maks/41/14 Doe de sekstest en www.klasse.be/maksimum Lestips bij communiceren over seks

«Door de mond en niet de borsten af te plakken, willen we het taboe op

praten binnen relaties met een knipoog doorbreken.»

en relationele vorming organiseren, meestal als één enkel onderdeel in de les biologie. Vaak is de aanpak te weinig geïntegreerd. Ook voelen veel leerkrachten zich vaak erg onzeker als ze seksuele thema’s bespreken. En een open werksfeer, zodat leerlingen zin hebben om de anderen en vooral zichzelf te leren kennen, is lang niet altijd evident.

BloosdoosHet thema relaties en seksualiteit is in het Sint-Lodewijkscollege in Brugge een vast thema tijdens de bezinningsdagen. «Dat loopt als een rode draad door alle jaren en kadert in de leefl ijn op school», zegt directeur Koen Seynaeve. «In de eerste graad is er bijvoorbeeld veel aandacht voor relationele vorming tijdens de lessen Leefsleutels. Om-dat we vooral in het derde jaar focussen op relationele en seksuele vorming organiseren we een themadag.» «Het draaiboek», zegt leerlingenbegeleider Filip Dupan, «maken we samen met het CLB en met het CGSO (Centrum voor Gezinsplanning en Seksuele Opvoeding). Eerst verkennen de leerlingen het thema in groepjes van maximum twaalf. Denken jongens en meisjes op dezelfde manier over relaties en seksualiteit? Hoe reageren je klasgenoten, ouders en leerkrachten als je vlinders in je buik hebt? Wat betekent respect in een relatie? Met didactische werkvormen als ‘De Bloosdoos’, een stellingenspel, een woordspel of werken met tekstballonnen zijn de leerlingen meer betrokken en heb-ben ze minder drempelvrees. In het eerste deel staat ‘elkaar beluisteren’, met respect voor wie er anders over denkt, centraal. In deel twee verkennen de leerlingen de risico’s van seks met de video ‘Wegwijs in de seks’. Leerlingen moeten zich bewust zijn van SOA en aids én leren dat seksualiteit een verrijking kan zijn.»

Eendenbek«Na die themadag wist ik vooral meer over concrete zaken zoals SOA», zegt Daan (6ASO). «Pas later ondervond ik dat zo’n dag meer invloed heeft op je manier van denken en zijn dan je denkt.» Laurence (4ASO): «In mijn groepje was het voor de jongens zo-iets als leuke spelletjes spelen. Maar je leert altijd wel iets. Zo was de eendenbek van de gynaecoloog bijvoorbeeld voor mij erg con-fronterend» Daan: «Het blijft een gevoelig

thema. Veel van mijn leeftijdgenoten zijn geremd om over relaties en seksualiteit te praten met een leerkracht of zelfs met hun ouders.» «Ik heb daar niet echt behoefte aan», zegt Jessy (5ASO), «mijn vrienden zijn een prima aanspreekpunt.» «Op school kan ik hierover makkelijk praten met jongens», lacht Toon (3ASO). «Meisjes heb-ben meer schroom.»

Eerste keerEen project organiseren over relatievorming en seksualiteit, hoe doe je dat? Hoe werk je rond dit thema op een pedagogisch verantwoorde manier? Hoe geef je leerlingen kansen om te praten over dit onderwerp en om informatie te verwerven? Als eindwerk presenteerden

vier studenten aan de EH-SAL (Europese Hogeschool Brussel) ‘The

Discovery Project’. Aan hun project gaven ze de ondertitel ‘Doorbreek het taboe rond relatievorming en seksualiteit’. Hiermee werden ze één van de tien laureaten van de Bachelor Afstudeerprijs 2004.«Met die prijs krijgt ons project nu natuurlijk een meerwaarde», zegt Nele Witterzeel, «maar toen we het praktijkgedeelte in een school wilden uittesten, zaten we met de handen in het haar. Slechts twee van de twintig gecontacteerde scholen reageerden. Het onderwerp lag te gevoelig. Gelukkig had de directeur van het Sint-Pieterscollege in Jette interesse voor zo’n themadag na minder positieve ervaringen de voorbije jaren. Met 48 derdejaars algemeen secundair onderwijs gingen we op ontdekking.»«Uit de wirwar aan informatie over relatie-vorming en seksualiteit», zegt Julie Demeijer, «kozen we vijfentwintig werkvormen, waaronder een vijftal starters. Die focussen vooral op taalgebruik. Voor je kan praten over seksualiteit moeten de leerlingen zich goed voelen bij de woorden die ze kunnen en durven gebruiken.»«We werkten vooral in kleine, gemengde groepjes», vertelt Nele Witterzeel, «maar

lasten in de namiddag een apart moment in voor jongens en meisjes. De jongens verkenden de koffer met voorbehoedsmid-delen. Een gynaecoloog gaf de meisjes met een cd-rom uitleg over het gebruik van de pil, de eerste keer en een bezoek aan de gynaecoloog.»

Seksquiz«De virtuele wereld spreekt jongeren erg aan», weet Kevin Rotté. «Daarom maakten we een attractieve site. Op de webstek users.skynet.be/discoveryproject staan dus veel leuke prenten. Dat is cool en maakt de inhoud veel aantrekkelijker. Van ‘Doctor Love’ krijg je informatie over verliefd zijn, voorbehoedmiddelen, zwanger zijn… maar je kan hem ook om raad vragen. Als afsluiter speelden we samen de grote seksquiz. In die ‘Doctor Love Quiz’ testen de leerlingen hun kennis en ze krijgen feedback bij een fout antwoord.»«De leerlingen reageerden overwegend po-sitief op de themadag», zegt Julie Demeijer. «Voor leerkrachten die de groep vergezelden, was er een werkmoment. Daarover wisten ze niets vooraf, maar ze reageerden aangenaam verrast. Met een PowerPoint presentatie verkenden we met hen de projectdag, ons eindwerk zelf en de site.»«Iedere school kan met ‘The Discovery Project’ een themadag op maat samenstel-len. Een voorbehoedmiddelenkoffer kan je gratis ontlenen bij Sensoa. Het materiaal voor de workshops kan je zelf maken, maar we dromen wel van een ‘Discovery-koffer’ die elke school kan ontlenen», besluit Nele Witterzeel.

KLASSE NR.152 43

«Hoe reageer je met vlinders in je buik?»

� www.vzw-bachelor.be Jaarlijks bekroont de vereniging vzw-Bachelor.be tien laureaten in de ‘Bachelor afstudeerprijs’ (zie Het Zesde Zintuig p.46)�www.sensoa.be en www.jeugdenseksualiteit.be Info en vorming over relaties en seksualiteit

WOORDEN, AANRAKINGEN EN VOOROORDELENNoteer dat…❙ seksuele woorden negatief of prikkelend kunnen zijn en soms

verwarrende emoties oproepen;❙ leerlingen vaak meer moeite hebben om de betekenis van woorden

uit te leggen dan ze denken;❙ praten over gevoelens jongeren doet ervaren hoe arm de gevoels-

woordenschat en hoe bruikbaar de beeldspraak vaak is;❙ lichaamstaal belangrijker is dan woorden: 70 tot 80 procent van

onze communicatie is non-verbaal;❙ er grote verschillen zijn tussen culturen en subculturen over de

betekenis van lichaamstaal;

❙ houding, oogcontact, afstand, aanrakingen... veel invloed hebben in contacten;

❙ aanrakingen een erg krachtig signaal zijn waarover heel wat sociale regels bestaan;

❙ we vaak niet gepast reageren op ongewenste aanrakingen;❙ goed kunnen luisteren een kunst is die je kan leren;❙ meningsverschillen bijdragen tot een beter begrip van jezelf en

anderen op vlak van seks;❙ communicatie door vooroordelen soms een mijnenveld wordt en

een pad over eieren door angst om te stigmatiseren.

Leerlingenbegeleider Filip Dupan: «Met ‘De Bloosdoos’ hoef je niet langer te blozen als je over seks praat.»

© K

LASS

E

44 KLASSE NR.152

«Zet de Vlaamse onderwijsoverheid basiscom-petenties van leraren op papier?!?» klinkt het ongelovig aan de andere kant van de taalgrens. «Dat zijn toch evidenties?» Drie stellingen over de basiscompetentie ‘de leraar als lid van het schoolteam’ smeren de stembanden van de Waalse collega’s:

STELLING 1: «Overleg met collega’s is niet nodig. Als mijn lessen maar goed zijn.»Brigittte Joris, leerkracht wiskunde en logo-pedie: «Helemaal niet mee akkoord! Goed werk doe je in team, zelfs al sta je als leraar alleen in je klas. Collega’s zijn een klankbord, ze geven je advies, ze laten je zien hoe zij het aanpakken, leveren je frisse ideeën. Niet al-leen met vakcollega’s maar ook met anderen overleg ik geregeld.»Jean-Pierre Van den Berghe, leerkracht Nederlands en Engels: «Het ministerie geeft ons helaas zoveel richtlijnen dat er nog maar weinig marge is om intensief samen te werken. Ik overleg vooral met vakcollega’s; voor een echte samenwerking ontbreekt mij de tijd.» Daniele Guislain, leerkracht lichamelijke opvoe-ding: «In LO is het ingeburgerd dat vakgenoten elkaar zelfs tijdens de lessen assisteren. Voor de leerlingen is dat een meerwaarde en ook als leerkracht is het interessant om thema’s waar je zelf minder goed in bent, aan een collega te kunnen overlaten. Hij of zij kan je andere invalshoeken aanreiken en je kansen bieden om je eigen inzichten bij te stellen, en jij kan hem of haar ook ideeën geven.» Benoît Remacle, leerkracht economie en in-formatica: «Overleggen doe ik vaak en graag, maar samenwerken moet ook niet té ver gaan. Samen lesgeven, ik mag er niet aan denken! Ook voor de leerlingen is het beter dat ze in contact komen met volwassenen die elk hun eigen stijl, overtuigingen en manier van werken hebben. Da’s een goeie les voor later, om te leren omgaan met verschillende mensen.»

STELLING 2: «Ik moei mij niet met het schoolbeleid, dat zijn mijn zaken niet.»Catherine Clinkquart, leerkracht Nederlands en Engels: «Natuurlijk gaat het ons wel aan. Stel je voor dat de directeur op eigen houtje zou beslissen om de uren taal te verminderen, dan kom ik in het verweer.» Benoît Remacle: «Ook als het over zaken gaat die niet met ons vak te maken hebben. Stel dat de directie sancties bepaalt die nefast zijn voor de leerlingen, dan zal ik me ermee moeien. De meeste collega’s beperken zich niet tot hun lessen maar interesseren zich ook voor het schoolbeleid. Al denken we niet meer altijd ten gronde mee over elke onderwijsver-nieuwing, omdat het ministerie ons werkelijk jaar na jaar andere programma’s oplegt. Zoiets werkt verlammend en demotiveert ons.»Brigitte Joris: «Toch is het onze verantwoor-delijkheid als leerkracht om onze mening te blijven geven over onderwijsvernieuwingen die een impact hebben op de leerlingen. Wij zijn daar goed voor geplaatst want wij kennen de leerlingen het best.»Anne Gruslin, leerkracht Frans: «Een goeie directeur is zeer belangrijk voor een solide schoolbeleid. Directeur Pierre geven we ons vertrouwen, maar even goed moet hij op de leraren kunnen steunen. Ook voor de sfeer op school is de directeur belangrijk: hij regisseert, zoals de leraar dat in de klas doet.»

STELLING 3: «Onze school heeft een peter- en meter-systeem voor nieuwe leerkrachten nodig.»Thierry Empsen, leerkracht menswetenschap-pen: «Nee, dat denk ik niet. Ik heb het niet gemist toen ik hier begin dit schooljaar als nieuweling arriveerde. Collega’s hebben zich onmiddellijk en spontaan over mij ontfermd zodat ik mij meteen opgenomen voelde in de groep.»Martine Van de Velde, leerkracht Neder-

Ze zoenen elkaar als begroeting en de sfeer in hun lerarenkamer noemen ze ‘chaleureux’. We zijn in Wallonië. De leerkrachten van het Institut Cardinal Mercier in Waterloo houden er bewust de sfeer in. «Leerlingen

gaan graag naar school als de leraren dat ook doen, zo simpel is het. Met een muur tussen mensen schiet je niets op, dan gaan leerlingen zich afzetten tegen hun leraren en tegen de school.» Vanuit hun lerarenkamer werken ze aan een positieve schoolsfeer.

Brigitte Joris

«Collega’s zijn mijn klankbord.»

«We geven elkaar

«Ik geef vaak samen met collega’s les»

«Ik heb geen tijd voor echte samenwer-king.»

Jean-Pierre Van den Berghe

Danielle Guislain

© L

UC D

AELE

MAN

S

KLASSE NR.152 45

lands en Engels: «Zelf ben ik drie jaar geleden opnieuw beginnen les te geven, na tien jaar pauze. Nooit het gevoel gehad dat ik mijn plan moest trekken, altijd waren er collega’s die mij te hulp schoten. De opvang verloopt hier informeel en dat werkt prima.» Pierre Gerard, directeur: «Naast het informele circuit is er per vakgebied een coördinator. die voor vakinhouden, schoolad-ministratie en lesprogramma’s de steun en toeverlaat is van elke nieuwe collega. Zelf ontvang ik de nieuwelingen, zet ze op weg en breng ze in contact met hun vakcoördinator. Daarnaast is er ook de algemene omkadering waarop elke collega kan terugvallen: titularissen, de mensen van het secretariaat, opvoeders, de directie. Da’s nodig want lesgeven is geen gemakke-lijke opdracht, zeker niet in het begin. Maar ik geloof niet dat we ook nog in een peter of meter moeten voorzien.» Henriette Legein, leerkracht Nederlands en Engels: «Je moet ook niet alles in systemen

gieten. Het informele circuit werkt hier prima. Niet verwonderlijk, want onderwijsmensen zijn bijna per defi nitie open en sociaal. Je moet niemand met een verplichte peter of meter opzadelen, dat komt zo betuttelend en dwingend over.»Benoît Remacle: «Hier is het inderdaad niet nodig. Maar ik heb al anders meegemaakt,

in een moeilijke school in Molen-beek. De leraren praatten er niet met elkaar, de sfeer was te

snijden, bij het minste gingen de leerlingen klikken bij de directeur die op zijn beurt de leerkrachten publiekelijk terechtwees. Alleen de vakleerkrachten overlegden onder elkaar, maar ik had geen vakcollega en stond alleen. Ik had toen heel graag een peter of meter gehad. Het scheelde niet veel of ik had het lesgeven helemaal opgegeven. Dat ik nu nog leraar ben, heeft te maken met de goede informele sfeer die hier heerst.»

«Het informele circuit werkt hier prima» Benoît Remacle

«Samen lesgeven, ik mag er niet aan denken!»

Ann Gruslin

«WIJ GAAN GRAAG NAAR SCHOOL»In hun lerarenkamer komen ze overleggen, mail checken, lesvoorbereidingen maken en projecten plannen met collega’s. Maar meer nog dan een werkruimte, is de lerarenkamer het sfeerknooppunt van hun school. Hoe houden ze de good vibes erin? 1. «Lesgeven is vermoeiend. Er is de stress, er zijn de leerlingen die soms lastig zijn, en het is ook soms fysiek uitputtend. Je moet geregeld kunnen uitblazen.Vroeger hadden we een piepklein lerarenlokaal waar iedereen (mee)rookte en waar je niet eens kon zitten. Je kwam er nerveus weer buiten. In onze nieuwe lerarenkamer hebben we ruimte om te ademen. Het is hier rustig en er staat koffi e klaar.»

2. «Toen we hier 15 jaar geleden als jonge equipe begonnen, organiseerden we bijna elke week een informele drink of bijeenkomst. Te-genwoordig werken we veel harder dan vroeger en hebben we minder tijd om te socialisen. Toch is die vertrouwde sfeer gebleven. We zijn meer dan collega’s.»3. «Zet twee leerkrachten samen en ze begin-nen onvermijdelijk te praten over onderwijs. Behalve tijdens het middageten, dan smeden en onderhouden we onze persoonlijke banden. We eten altijd samen. Warm in de eetzaal, een boterhammetje in de lerarenkamer.»

«Directie en leraren regisseren de schoolsfeer.»

een zoen»

© L

UC D

AELE

MAN

S

� www.enseignement.be/citoyens/annuaires/sec/detail.asp?varmat=569 Het Institut Cardinal Mercier zoekt een Vlaamse school om samen internationale taaluitwisselingen mee te beginnen.

Pierre Gerard

«Wij hebben hier geen peters en meters nodig.»

Een team van collega’sWelke kwaliteiten heeft elke goede leraar? De overheid bundelde ze in ‘de basiscompeten-ties van de leraar’. Elke twee maanden gaat Klasse op bezoek bij telkens weer een ander lerarenteam. De collega’s becommentariëren stellingen over één van de basiscompetenties. Deze maand gaat ‘de leerkracht als lid van het schoolteam’ over de tongen.

POLL

«Leerkrachten lager en secundair onderwijs moeten bij elkaar op bezoek»Ben je het eens met de uitspraak ‘Leerkrachten van het zesde jaar lager onderwijs en het eerste jaar secundair onderwijs moeten minstens één

keer per jaar overleggen om hun werking op elkaar af te stemmen’? Klik ja of nee op www.klasse.be/poll. Meer dan ja of nee kan je kwijt op het nieuwe forum over de over-gang van lager naar secundair onderwijs (www.klasse.be/forum). Het resultaat van de vorige poll:«Voor je begint les te geven, zou je eerst enkele jaren andere beroepservaring moeten opdoen.» ja – 63 % nee – 37 %

ONDERZOEK

Verhalen maken kleuters beter in wiskundeOuders en kleuterleiders die geregeld voorlezen en verhalen vertellen, leggen een goede wiskundige bodem bij kinde-ren. Tot die conclusie komt de Canadese psychologe Daniela O’Neill van de universiteit van Waterloo. «Kleuters die een ta-melijk ingewikkeld verhaal goed en uitvoerig kunnen navertellen, kunnen twee jaar later beter eenvoudige sommen maken. Ze hebben ook meer inzicht in begrippen als ‘groter dan’ ‘vierkant of rond’ of ‘derde in de rij’», stelt ze vast na onderzoek. De verschillen in wiskundepres-taties hangen voor zestien pro-cent samen met de verhalende prestaties. O’Neill: «Verhalen helpen kinderen om de wereld om hen heen te begrijpen. Ze leren communiceren, problemen oplossen en – belangrijk – ze leren de wereld door de ogen van een ander zien.»Wat dan het verband is tussen

verhalen vertellen en wiskunde? Er zou maar weinig verschil zijn tussen redeneren over relaties tussen wiskundige objecten en redeneren over menselijke relaties tussen personen, zoals die in verhalen voorkomen. Beide maken gebruik van ab-strahering, logisch redeneren en verbanden leggen. Hoe je van een kleuter van drie à vier jaar kan voorspellen dat hij goed zal worden in wiskunde? Laat hem een verhaal navertellen en let op dit klavertjevier:Het kind…- gebruikt voegwoorden (zoals

‘maar’ en ‘omdat’).- slaat weinig verhaalinhoud

over (hoeveelheid elementen uit het prentenboekverhaal).

- vermeldt de mentale toestand van personages (‘hij is boos’).

- wisselt van perspectief, d.w.z. vertelt een gebeuren vanuit de ogen van meerdere personages (de kikker, de prins…).

GEZONDE RUG

«Move your body, I feel good!»

Ken je het cliché van de Japanse fabriek waar duizenden werk-nemers om acht uur ‘s morgens gezamenlijk gymoefeningen doen om het groepsgevoel te versterken? Zo ver als Japan moet je dat niet gaan zoeken. En behalve groepsgevoel is een gezonde rug ook een goed doel. In de Nieuwenbosch Humaniora in Gent weten ze daar sinds kort alles van.«Elke schooldag begint met een massale oefening voor alle leerlingen en leerkrachten, de directie inbegrepen», meldt leerkracht en bezieler Marjan Van Doninck. «De bel hebben we afgeschaft, in de plaats klinkt een oproep via ritmische muziek. We zijn ermee begonnen in de Vlaamse Bewegingsweek.Vooral met rugoefeningen. Daarvoor kwam iemand van Backfun naar de school. Schitterend! Iedereen was ronduit enthousiast en de resultaten logen er niet om: meer energie, fi tte leerlingen en ook

fi ttere leerkrachten, minder rug-klachten, hoofdpijn en loomheid. We weten dat men in sommige basisscholen aan een gezonde rug werkt, maar in het secundair onderwijs denken we dat dit een primeur is. Bewegingsoefeningen waren er ook om tien en om drie uur. En daarnaast enkele beweeglijke verrassingen, zoals een zitbal voor elke klas en een weging van de boekentassen van de jongste leerlingen. Met dit initiatief willen we de leerlingen bewust maken van het belang van bewegen.Bewegen is immers levensnoodzakelijk, bevorderend voor lichaam én geest. Ook in verschillende bedrijven hecht men meer en meer belang aan bewegingsleer: zit je goed op je stoel? Zit je goed aan je pc? Zit je goed tijdens de vergadering…? Microbewegingen aanleren op de schoolbanken en meegeven als onderdeel voor het latere leven, is volgens ons een belangrijke opdracht voor onze school!»

EXPERIMENT

Valse spiegels in de klasIn de Nelson Tomlinson school in Cumbria, Engeland, hebben ze een Big-Brotherklas gemaakt. Vooraan en achteraan in het klaslokaal hangen valse spiegels met ge-luidsapparatuur. Daarachter kan gelijk wie plaatsnemen om ongezien de leerkracht en de leerlingen te observeren. «Als Thiery Henry een magistraal doelpunt maakt, kan iedereen met een videorecorder het blijven bekijken», verklaart onderdirecteur Janet Downes. «Maar wat een goede leerkracht allemaal doet in de klas blijft altijd verborgen. Nochtans willen som-migen hun kunnen echt wel laten zien, bijvoorbeeld aan aspirant-leerkrachten.» En dus kwam de ‘goudvisbokaal’ er, zoals de leerkrachten de klas zijn gaan noemen.Hoewel de klas in de eerste plaats bedoeld

is om beginnende leerkrachten de kans te geven om te leren van oudere collega’s, vinden ook ervaren leerkrachten het nuttig om jonge collega’s bezig te zien. «Zij komen met nieuwe ideeën uit hun opleiding en daar hebben wij ook wat aan», klinkt het.In het begin waren zowel de leerkrachten als de leerlingen wat onwennig, maar dat gevoel ging gauw over. «Als je ziet hoe idioot de deelnemers aan Big Brother zich gedragen terwijl ze zich door zoveel camera’s gefi lmd weten, dan is dit nog klein bier», aldus Downes. Leerkrachten die tussen de spiegels lesgeven, hebben al gezegd dat ze beter voorbereid voor de klas staan en zich meer bewust worden van hun tekortkomingen.www.co.tes.uk

© M

ARJA

N VAN

DON

INCK

46 KLASSE NR.152

Zijn leerlingen die moeilijker leren ook lasti-ger in de les? En zo ja, hoe komt dat? Om die vragen te kunnen beantwoorden trok Leen Mast, laatstejaars Psychologie van de Lessius Hogeschool in Antwerpen, naar het buitengewoon onderwijs. Ze ondervroeg de leerkrachten en ouders van meer dan honderd acht- tot elfjarige leerlingen met leerstoornissen (type 8).Hebben kinderen met leerstoornissen inderdaad meer gedragsproblemen? Leen Mast: «Dat blijkt inderdaad uit mijn onderzoek. Ze hebben meer stress en psychosomatische klachten en zijn meer teruggetrokken, angstig en depressief. In de klas, thuis en op de speelplaats zijn ze agressiever. Ook vertonen ze sociale proble-men en aandachtsproblemen.»Is de impact van leerstoornissen anders bij jongens dan bij meisjes?

Leen Mast: «Zowel jongens als meisjes hebben problemen die naar zichzelf gericht zijn, zoals angst en depressief gedrag. Vol-gens hun leerkracht denkt 35 procent van de meisjes dat niemand van hen houdt, maakt 50 procent zich zorgen en is 55 procent ongelukkig. Bij de jongens valt op dat 43 procent niet tegen kritiek kan, dat 31 procent zich waardeloos voelt en dat 33 procent denkt dat anderen het op hen gemunt hebben. Andere problemen zijn naar buiten gericht. Daarbij valt vooral op dat kinderen met leerstoornissen meer agressief gedrag vertonen, zoals snel jaloers zijn, tegenspreken, andere kinderen plagen. In tegenstelling tot wat men zou denken, komt dit gedrag even vaak voor bij meisjes als bij jongens.»Hoe verklaar je het feit dat leerlingen met leerstoornissen zich lastiger ge-

dragen?Leen Mast: «Veel onderzoekers veronderstellen dat kinderen met een leerstoornis meer kans hebben om een negatief zelfbeeld te ontwikkelen. Wat ze ook doen, ze krijgen toch nooit goede punten of een compliment. Als gevolg daarvan gaan ze succes steeds onbe-reikbaarder vinden en sneller gedemotiveerd geraken dan andere kinderen. En als ze dan eens goed scoren, denken ze

sneller dat ze geluk hadden of dat hun leerkracht in een goede bui was. Door die faalervaringen ontwikkelen deze leerlingen gedragsproblemen. Ook in mijn onderzoek komt dat verband tot uiting.»Hoe kan je die kwalijke link tussen leer- en gedragsstoornissen doorbreken?Leen Mast: «Sommige kinderen krijgen zoveel ondersteuning van hun ouders en hun leerkrachten dat ze zich beter voelen. Het krikt hun zelfbeeld op. Het kind leert inzien dat het zelf verantwoordelijk is voor zijn prestaties. Het krijgt plezier in wat het kan en wordt meer gemotiveerd. De sleu-tel om het probleem op te lossen zit daar. Kinderen met leerstoornissen hebben niet enkel begeleiding en hulp nodig om de leerstof onder de knie te krijgen, maar ook psychosociale begeleiding: laat ze inzien dat hun leerstoornis maar één aspect is van hun persoonlijkheid.»‘Ik moet mei aan de reegels houden. Explo-ratief onderzoek naar de prevalentie van gedragsproblemen bij kinderen met leer-stoornissen’ - Inzending voor de Vlaamse Scriptieprijs 2004. Met haar inzending verdiende Leen Mast de speciale Klasseprijs, die onderwijsscripties beloont.

FENOMEEN

Hang het niet uitWelk fenomeen uit zich met de volgende vijf ken-merken?1. Het zorgt ervoor dat jon-

geren sociale contacten aangaan en vrienden maken.

2. Het helpt ze om inti-miteit en seksualiteit te ontdekken.

3. Het maakt dat ze hun houding veranderen tegenover hun ou-ders.

4. Het helpt ze hun vrije tijd in te vullen.5. Het roept heel wat vooroordelen op bij

volwassenen.Het antwoord is bijna zo oud als de straat: rondhangen. Volgens psycholoog Petra De Bil van de Hogeschool Zeeland is rondhangen

goed voor de ontwik-keling van jongeren. Ze bekritiseert daar-mee de weerstand van buurtbewoners, overheid, politie en jongerenwerkers, die rondhangen bestrijden en willen reguleren. Wat volgens Petra De Bil helemaal niet kan,

is jongeren rondhangplekken aanwijzen. Die moeten namelijk van nature ontstaan. «De kritiek dat rondhangen kan leiden tot ontsporing en criminaliteit slaat slechts op een kleine groep en mag geen argument zijn om het te beteugelen», argumenteert de psychologe in het tijdschrift ‘Van 12 tot 18’.

NIEUWTJES

Waar of niet waar?Een test. Duid bij elk nieuwsfeit aan of het waar is (W) of niet waar (N)

Populaire leerlingen moeten vaker zit-tenblijven dan niet-populaire.De gemiddelde Amerikaan heeft op 20-jarige leeftijd al meer dan een miljoen reclamefi lmpjes gezien.Kinderen uit arme gezinnen hebben vijf keer meer kans om in een verkeerson-geluk betrokken te raken dan andere kinderen.In Nederlandse secundaire scholen heeft een kwart van het personeel wel eens last van agressie van leerlingen. Vooral de conciërges moeten het ontgelden.Eén Vlaming op vijf volgde de voorbije twaalf maanden een cursus, workshop of opleiding.

Alle feiten zijn waar behalve het eerste. Populaire leerlingen blijven minder vaak hangen.

© L

EEN M

AST

© L

UC D

AELE

MAN

S

BEKROOND

Moeilijk leren, lastig in de klas

Leen Mast: «Kinderen die moeilijk leren zijn vaak ook angstig en depressief.»

KLASSE NR.152 47

(advertentie)

KLASSE NR.152 49

Eén studierichting

Slotzin uit ‘Geen rekening houden met tijdelijke stijging’ (Klasse 150 p. 4) bevat hét ei

van Columbus. Schaf richtingen met beperkt aantal leerlingen af. Met individuele aanleg of interesses hou je toch zeker geen rekening als er moet worden bespaard. Ga daarna verder met telkens de minst gevolgde richting af te schaffen en op de duur heb je slechts één studierichting. Maak daarna klassengroepen van 30 leerlingen. Wil je nog meer besparen: schaf dan de lesuren af, die door de leerlingen tegen hun zin gevolgd worden, want deze zullen, zeker op korte termijn, wel weinig rendabel zijn. Je kan dan misschien de lesweek tot 24 uur reduceren en je bespaart er nog eens een kwart bovenop. Dan is de besparingskoek eerlijk verdeeld, want het gaat toch niet op dat het onderwijs, goed voor 40 % van de totale begroting, slechts 10 % van de totale besparing te verwerken krijgt.

Willy Pauly - leerkracht

Doffe e’

Het voorstel in Klasse van december (p. 43) is uiteraard schitterend: eindelek een eigen simbool voor de

sjwa, de doffe e. Geen twijfel meer bij bedelen en kantelen, eindelek duidelekheid over de uitspraak van gemelek, en bij ervelen zou de uitspraak tenminste niet meer afhangen van de w of de v vooraan. Doen dus. Alleen ... ik ben niet zo gelukkeg met de keuze voor een omgekeerde e. In handschrift is dat natuurlek de voor de hand liggende oplossing, maar al vlug komen er problemen: een zin die begint met Een? En wat doe je als je een tekst schrijft op de kompjoeter: in geen enkel lettertipe is de omgekeerde e te vinden. Maar cr zijn alternatievcn: wc hebbcn cn aantal kompleet ovcrbodcgc lettcrs in ons alfabet, waarom zoudcn wc een daarvan niet promovercn tot sjwa, dc c bcvoorbeeld. Meestal valt die lettcr gcwoon tc vcrvangcn door cn s of cn k. Je kan nu sitroencn bedclcn of jc kan zc bcdelcn. Eerst daxt ik dat ch niet ext cn probleem zou zijn, omdat in dc meestc eh-kombinasies de e geen doffc e is, maar toen blekcn er woordcn tc bcstaan als ouwehoeren, weidehavikskruid en zijdehaspelaarster. Maar ook daarvoor bcstaat cn oplossing: dc nuttclozc x (ksilofooneksamens) kan nu, zoals in hct oudc Griekcnland, dc rol van de ch ovcrnemcn. En jc kan tox best gcnietcn van sjokoladc.

Waltcr Vcrkammcn - leerkracht

Genieten

Van harte profi ciat met de 15de verjaardag van Klasse, het tijdschrift met klasse! Ik heb de 150

exemplaren met plezier ontvangen en met veel belangstel-ling gelezen. Klasse houdt me jong, dynamisch, bij de tijd en inspireert me om mijn job als leerkracht met het nodige enthousiasme te blijven uitvoeren. Dankzij Canon heb ik talloze verwen- en creadagen mogen meemaken en heb ik ook regelmatig een presentje ontvangen na deelname aan een of andere wedstrijd of enquête. Zo kleurt Klasse mijn dagen en helpt voorkomen dat ik na 30 dienstjaren een burn-out gevoel zal krijgen. Dank je wel Klasse, ik hoop nog vele jaren van mijn job en van jou te mogen genieten.

Greet Dewulf - leerkracht

Lessen Frans

Ik voorzie een ‘probleem’ bij mijn eigen kinderen in de lessen Frans die op hun basisschool gegeven zullen

worden vanaf het 5de leerjaar. Het ‘probleem’ is dat ze eigenlijk al Frans kennen. Mijn echtgenote is een Française en de woensdagnamiddag krijgen mijn kinderen van haar les Franse

grammatica en vocabulaire. Ze zijn dus tamelijk tweetalig en kennen beide talen even goed. Ik denk dus dat mijn kinderen zich enorm zullen vervelen in die lessen of zelfs dat hun Frans-zonder-accent erop zou kunnen achteruit gaan. Bestaat er een oplossing voor kinderen die een leerstof al te goed kennen? Een vrijstelling? Kunnen, mogen ze andere leerstof krijgen?

Rudy Dequick – ouder

De inspectie antwoordt: «Het heeft natuurlijk weinig zin deze (Franstalige) leerling de lessen Frans op de gewone wijze samen met de andere leerlingen te laten volgen. Dit zou tijdverlies kunnen betekenen. Het gezond verstand gebiedt ons hier te zoeken naar zinvolle alternatieven. Zo kan de leerkracht:1. Overgaan tot een ver doorgedreven vorm van differenti-

atie. Dit kan betekenen: zorgen voor aangepaste (moei-lijke) oefeningen, zorgen voor verdiepingsleerstof (hier kunnen computerprogramma’s ingeschakeld worden die afgestemd zijn op het niveau van de leerling), aangepaste taken laten maken (teksten analyseren, teksten synthetiseren, verhaaltjes schrijven e.d.).

2. Deze leerling inschakelen en betrekken bij het onder-richt. Hij mag teksten eerst voorlezen voor de klas, hij kan zwakkere leerlingen helpen en begeleiden, waar-door hij heel wat sociale vaardigheden kan oefenen.

3. Deze leerling tijdens een (groot) deel van de Franse lessen de gelegenheid geven zich te bekwamen in leergebieden waarin hij misschien wat minder goed is via didactische werkvormen die al in vele scholen zijn ingeburgerd (hoekenwerk en/of contractwerk).

4. De lessen Frans laten volgen in een hoger leerjaar.Zo zijn er nog tal van mogelijkheden: het inschakelen voor 1 of 2 lestijden per week van de taakleraar of ambulante leerkracht of een leerkracht op school die de Franse taal grondig beheerst. Met de nodige creativiteit en goede wil kan de directeur in overleg met de betrokken leerkrachten en de ouders, rekening houdend met de mogelijkheden en de schoolspecifi citeit, komen tot een oplossing die ook deze kinderen ten goede komt. Alle kinderen zo ver moge-lijk brengen, blijft immers een opdracht van elke school.

Jos Van Vreckem – coördinerend inspecteur

Inspiratie en ondersteuning

Profi ciat met je 150ste Klasse! Als ik je uit onze brievenbus pluk, laat

ik meestal alles vallen, behalve jou. Dan begin ik je uit te pluizen, meteen. In ieder nummer vind ik minstens één keer mijn gading. Je zorgt voor actualiteit, achtergrond, inspiratie en ondersteuning. Een veldwerker als ik kan niet zonder.

Hilde Moyson – leerkracht

Kindermisbruik

Op p. 2 van Klasse voor Ouders (november 2004) lees ik de reactie van kinderpsychiater Peter

Adriaenssens over het VTM-programma ‘Het verstand van Vlaanderen’. Graag wens ik hier mijn mening te formuleren als directeur van een basisschool betreffende dit programma. Vorig schooljaar kreeg ik van VTM een brief met de vraag om de namen van de slimste kinderen door te geven via de school. Ik was erg geschokt. Het rook een beetje naar een aantal elitescholen die destijds de hele regio afschuimden om de namen van de verstandigste kinderen te krijgen, de ouders werden benaderd om hun kinderen naar deze scholen te sturen. En daarna bluften die scholen ook nog eens met de percentages dokters, advocaten en andere universitairen die ze afl everden… om aan te geven hoe goed ze wel waren. Als onderwijzer van het zesde leerjaar heb ik destijds altijd geweigerd om aan deze uitsluiting van kinderen mee te doen. En dan krijg je in 2004 zo een vraag! Wat erger is, die brief meldde dat dit met de goedkeuring was van toenmalig minister Vanderpoorten en het departement Onderwijs. Ik heb toen onmiddellijk beide partijen mijn ongenoegen over dit initiatief laten blijken, natuurlijk zonder gevolg. Ik vind het heel erg dat men inclusief onderwijs, gelijke onderwijskansen, werken op maat van het kind promoot langs de ene kant en dan zo een vorm van uitsluiting toelaat langs de andere kant, onder het goedkeurende oog van de overheid. Foei aan de directeurs en de overheid die aan dit spelletje van kindermisbruik voor de lieve kijkcijfers meedoen. Misschien kunnen die mensen even luisteren naar kinderpsychiater Peter Adriaenssens.Danny Huijsmans – directeur basisschool Sint-Jan Lommel

Stem mee Blader naar p. 19

CLB en dyslexie

Onder andere rond dyslexie en leerproblemen/leer-stoornissen is er de laatste jaren intensief

geïnvesteerd in begeleiding en nascholing. In die zin waren wij verrast dat we als CLB (-sector) niet vermeld werden bij het artikel over dyslexie in Klasse 150 p. 38. De koepel van de vrije CLB’s in Vlaanderen ondersteunt en begeleidt de 46 vrije centra voor leerlingenbegeleiding, zowel logistiek-admi-nistratief als inhoudelijk. Het Vormingscentrum staat in voor de inhoudelijke ondersteuning. Het organiseert nascholing voor CLB-collega’s en ondersteunt ze via projectwerking in de verschillende begeleidingsdomeinen (leren en studeren, psychisch en sociaal functioneren, preventieve gezondheids-zorg en schoolloopbaanbegeleiding) en inzake doelgroepen van de CLB-werking (kansbevordering, beroeps- en deeltijds beroepsonderwijs, buitengewoon onderwijs).

Stefaan Jonniaux – coördinator Vormingscentrum VCLB

Moderne basiscursus

Tal van leerplancommissies worden opgericht om (nieuwe) leerplannen te maken. Duizenden leerkrachten moeten

hierop aan de slag om hun lessen (boeken – cursussen – tekeningen – didactisch materiaal – lesvoorbereidingen) te herwerken. Prachtig voorbeeld van groepswerk nietwaar? En uiteindelijk worden zij daarop dikwijls beoordeeld. Als diezelfde leerplancommissie, bij voorkeur netoverschrijdend, en bestaand uit een aantal ervarings-deskundigen, haar energie zou gebruiken om i.p.v. een leerplan, een basiscursus op te stellen, bruikbaar en/of aanpasbaar voor iedereen, dan zou de onderwijswereld er heel anders kunnen uitzien. De moderne basiscursus zou onder meer het volgende omvatten: de minimale leerstof, de minimale lesvoorbereiding, de minimale doelstellingen (leerdoelen), de (vakoverschrijdende) eindtermen en het jaarvorderingsplan. Enkele voordelen: de basisleerstof ligt vast voor elke leerling, ongeacht waar en in welke school hij zou studeren. Scholen en/of leerkrachten die dat wensen kunnen de leerstof uitbreiden, afhankelijk van de behoeften. Van school veranderen zou voor leerlingen en leerkrachten veel minder

problemen scheppen. Beginnende en tijdelijke leerkrachten, ver-vangers, poolers e.d. zouden veel beter hun (tijdelijke) opdrachten kunnen vervullen. Veel tijd, aandacht en energie zou vrij komen voor GOK, zorg-, evaluatie- en taalbeleid, nascholing, opvoeding enz. Lesgeven zou voor velen niet meer een buitengewone maar een normale job betekenen en leiden tot planlastvermindering. Vanzelfsprekend moeten alle cursussen van het internet gehaald kunnen worden. Nadelen: Om ‘eenheidsworst’ te vermijden moet de leerplancommissie de nodige vrije ruimte creëren. Ik denk echt niet alleen te staan met deze visie. Collega’s kunnen aanvullende reacties doormailen naar guido.dewel@skynet.be.

Guido De Wel - leerkracht

Met oprechte deelneming

Dit is een rouwkaartje maar vervang ‘met oprechte deelneming’ door ‘met plezier’. Met plezier kunnen

wij u melden dat het onderwijs – oude stempel – grotendeels verdwenen is. Klasse speelde hierin de voorbije 15 jaar een grote rol door de leerling centraal te plaatsen en de leerkrachten te motiveren!

Marc Vleugels – leerkracht

Kiezen niet sexy

Dat kiezen moeilijk is, bewijst Roger Standaert (Klasse 152, p. 12) met zijn concrete voorbeelden: de ontruiming

van de nederzettingen wordt door vele neutrale waarnemers gezien als een noodzakelijke voorwaarde om tot vrede te kunnen komen in Israël; wat ‘milieu en gezondheid’ betreft, kom eens kijken in de scholen hoeveel rotzooi de leerlingen in hun eigen leefmilieu dagelijks achter laten en hoeveel leerlingen nog altijd hun ontbijt overslaan... Wel heeft Standaert een punt als hij de versnippering van de aangeboden leerstof aanklaagt: een herwaardering van het ouderwetse (?) projectonderwijs zou hieraan tegemoet kunnen komen. Maar om terug te keren tot dat kiezen: had ik niet beter geschreven over jullie editoriaal standpunt? Wat de tv-programmatie aanricht in de geesten - en heus niet alleen de stompzinnige spelprogram-

maatjes - is om met van Rossem te spreken ‘godgeklaagd’: één vrije tribune voor Dewinter kan al je inspanningen inzake opvoeding tot verdraagzaamheid de grond in boren. Dus ook de volwassenen aan de Reyerslaan weten niet altijd hoe te kiezen.

Staf de Wilde - leerkracht

Lerarenkaart

Wij hebben twee heerlijke dagen achter de rug in de Pastorij in Gors - Opleeuw. Een fantastische tip.

Van zoveel ‘jeugdig’ enthousiasme en idealisme kunnen veel jongeren nog heel wat leren. Een fantastische tip in ieder geval en een reden te meer om elke Klasse heel goed te onderzoeken om zeker niets te missen.

Liesbeth Leysen, Bob Heylen, Nele en Kaat Heylen - leer-krachten

Dit bijzondere aanbod blijft geldig. Check op www.leraren-kaart.be (extra, reizen).

Binnen zonder bellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via internet vind je op deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten. Vermeld je naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelingen voor een deskundig antwoord.Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks! en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.Je kan ook je mening kwijt op www.klasse.be/forum of www.klasse.be/gastenboekKlasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel - fax 02 553 96 85 – red.leerkrachten@klasse.be

Vragen? - Leerkrachten, ouders, leerlingen en studenten met vragen of problemen rond onderwijs kunnen terecht op het gratis nummer van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van 9 u. tot 19 u.). Je kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn. - Op edulex.vlaanderen.be vind je alle informatie over omzendbrieven en wetgeving.

Maandblad voor Onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.152 • februari 2005

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.beHoofdredacteur Leo BormansRedactie Klasse Gaby De Moor (eindredacteur), Ann Devos, Veerle Devos, Jan T’Sas, Tessa Van der Cruyssen, Michel Van Laere en Bert Vermeulen, m.m.v. Kim Baele, Leen Leemans en Kris VanhemelryckRedactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en leerlingenkaartPatrick De Busscher, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Valvekens, Sonja Van DroogenbroeckHet hart van Klasse Sabrina Claus, Diana De Caluwé, An Declercq, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann NevensVormgeving Artefact, Leuven

Verantw. uitgever Ludy Van BuytenHendrik Consciencegebouw, 1210 BrusselAbonnement (10x per jaar): 25 euroAlle Vlaamse leerkrachten, CLB-medewerkers enz. (van elk net en van elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen uitsluitend regelen via de eigen schooladministratie.

Gepensioneerde en ter beschikking gestelde leerkrachten en ook individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor de laatstejaars lerarenop-leiding en individuele abonnementen voor studenten uit het eerste of tweede jaar lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 96 84 of mail naar secr.leerkrachten@klasse.be).

Er is ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t.e.m. tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde tot zevende jaar secundair onderwijs) voor scholen die dat wensen.

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 BrusselTel. redacties 02 553 96 86Tel. secretariaat 02 553 96 84Tel. advertenties 02 553 96 94Tel. lerarenkaart 02 553 96 95Tel. Leerlingenkaart 02 553 96 88

Jorn en David hebben papieren meegekregen om marsepein te verkopen en zeevruchten. Nu verleden jaar is daar iets mee mis gelopen. Ik wou hen dat niet laten doen want vind dat het niet kan dat kinderen zo op straat gaan verkopen. Maar ze zeiden: ‘Mama als we verkopen dan kunnen we goedkoper uitstapjes maken. Want dat is via het ouderkomitee. We mogen dat toch proberen?’ Allez, ik zei: ‘Oké’. Ze verkochten wat ieder op zich, ’s avonds na de school. En ze kwamen zo fi er als ne gieter thuis. Toen zeiden ze: ‘als we veel verkopen dan kunnen we iets winnen’. En Jorn en David gingen alles samenleggen want ze wilden iets winnen. Ze hadden voor meer dan honderdvijftig euro verkocht.Nu de dag is er dat de marsepein en zeevruchten komen. En die moesten verdeeld worden aan de kopers. Maar waar

we geen erg in hebben gehad is dat ze de briefjes moesten terug vragen van de mensen. Nu is er iets mis gelopen: er was ene grote marsepein te kort. We hadden hier nog maar ene kleine marsepein liggen die voor niemand was blijkbaar. Nu ik vond het niet slecht gedaan van de kinderen. Ze hebben samen gewerkt, ze hebben het tot het laatste afgewerkt en hebben voor een groot bedrag verkocht.Nu de grote dag was aangebroken: de beste verkoper van de klas werd uitgeroepen. En de naam van David viel. Maar de juf zei hem: ‘Jongen jij hebt voor veel verkocht maar je krijgt de prijs niet. Want je was niet in orde want je ‘kwam te kort’. Dus die prijs ging naar een ander kind en die had voor vijfentachtig euro verkocht. De beste verkopers van elke klas mochten op de foto voor de kerstboom met reclame van een

speelgoedwinkel. David dacht ja ik ben de beste van onze klas en ging naar voor. ‘Nee’, zeiden ze, ‘jij bent dat niet’. David zei niets maar voelde zich zeer rot. De juf gaf hem wel de opdracht: ‘Jij mag mijn tas dragen’. David liet haar tas staan: dit mocht ze zelf doen.Nu zeg ik ‘nee’ tegen die verkopen van de scholen. Mijn kinderen mogen dit nooit meer van me. Want ik dacht dat kinderen moeten kunnen leren. En uit fouten leer je het beste .

Brigitte is moeder van Jorn (7), David (12), Jimmy (14) en Candy (17). Ze hebben het thuis niet breed. Elke week schrijft ze in haar dagboek over de ervaringen met de kinderen op school. Je kan haar dagboek (en dat van vier andere ouders) volgen op www.klasse.be/ouders/blog

Marsepein en zeevruchten

BLOG (3 )

50 KLASSE NR.152

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

Klasse voor OudersVoor de eerste keer naar theaterPraten over seksBang om te gaan slapenWorkshopouders in de klasVanaf 14 februari op school en op www.klasse.be/ouders

YetiDe droomleerkrachtFrans met haarMiddeleeuws testGratis fl appen krassenVanaf 14 februari op school en op www.yetiworld.be

Maks!Leven na 18Stop de tsunami!Seks?Cola in de automaat?Edison in de klasVanaf 15 februari op school en op www.maks.be

Deze maand in… Met pedagogische handleiding voor leerkrachten.

Zelf ooit een pakkend, grensverleggend, memorabel en mooi moment op foto vastgelegd? Knip die foto uit je album en gooi het samen met bijbehorend verhaal op de achtercover van Klasse. Stuur foto en verhaal op naar Klasse-achterpagina

– Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel. Of zend je bijdrage digitaal naar red.leerkrachten@klasse.be. Vermeld je naam, adres, telefoonnummer en e-mailadres. Elke gepubliceerde foto levert veertig euro op.

Met pedagogische handleiding voor leerkrachten.

En dan is er colaTomas: «Kinderen zien de chemische stof als melkpoeder»

De foto van de maand komt van Tomas. «Vijf weken lang ver-bleef ik in de West-Afrikaanse republiek Guinea bij pediatrisch chirurg dr. Touré Balla Moussa. De meisjes op de foto zijn z’n dochters», legt Tomas Jansen uit. «Ik vertegenwoordigde de Hogeschool West-Vlaanderen en de vzw KiCo (Kinderen van Conakry) in een ict-project. Het project biedt ict-ondersteuning voor het medisch personeel en de plaatselijke school. Maar KiCo houdt zich vooral bezig met kinderen die per ongeluk hun slokdarm verbrandden door chemische stoffen die men bij de metaalwinning gebruikt. In hun enthousiasme zien de

kinderen de chemische stof als melkpoeder. Ze raken daarbij ernstig verwond. De bevolking in Guinea heeft ongelofelijk weinig. Wanneer ze een frisdrank krijgen is het écht feest. Het is cru dat producten van een cola-multinational de eer mogen opstrijken voor hun vreugde. Deze bedrijven zijn ook de enige die er reclame maken. De mensen zitten in een uitzichtloze situatie. Er is geen werk. En een opleiding biedt geen uitweg wegens het lage niveau. Daarbij willen de industriëlen en machthebbers niets veranderen aan hun decadente luxueuze situatie. Maar ik wel. Ik wil verandering»

De rondreizende foto-presentatie geeft je meer inzicht. Wil je deze presentatie bij jou op school? Neem dan contact op met Tomas Jansen via t@tomasjansen.com of 0497 04 84 11. Hij geeft je ook graag de nodige uitleg bij het project.