Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen

Nr.118 • Oktober 2001 www.klasse.be

«De zelfmoordpiloten zijn ook naar schoolgeweest. Spijtig genoeg alleen maar naarscholen waar slechts één mening telt. Deresultaten daarvan zijn verschrikkelijk.»

© Racisme op school

© Hoe graag komen uw leerlingen?

© Nieuw: Klasse voor Kinderen

© Racisme op school

© Hoe graag komen uw leerlingen?

© Nieuw: Klasse voor Kinderen

EXTR

A

MEE

STER

STUKKEN

(advertentie)

✘

KAMIKAZESCHOLENDe leerlingen wilden er plots al-lemaal over praten: terroristen,moslimfundamentalisten, kapi-talisme, economie en veiligheid…Woorden waar je enkele wekengeleden in de klas niet eens moestover beginnen. Het zou spijtigzijn de kans nu niet te grijpen enmeteen over te gaan naar deleerstof van de dag. Echte waar-den en sociale houdingen leerteen mens in zijn schooltijd, maarlang niet alleen op school. In hetEngels kunnen we een beter on-derscheid maken tussen twee soortenleren: to learn and to teach. «Ac-tive citizenship is learned, ratherthan taught». Betrokkenheid,politieke zin en verantwoorde-lijkheid léér je. Het wordt je nietonderwézen. Dat proces verlooptniet via het formele circuit vanhandboeken, schema’s en leer-plannen maar via het informelevan media, familie, vrienden enandere mensen. Daarom is demens achter de leraar nu zo be-langrijk. Om samen met de leer-lingen kritisch te reflecteren opwat er in de wereld gebeurt. Dezelfmoordpiloten zijn ook naarschool geweest. Spijtig genoegalleen naar scholen waar slechtséén mening telt. De resultatendaarvan zijn verschrikkelijk.

IN DIT NUMMER

Racisme op school Vizier 4-9Het gaat niet alleen over racisme tussen leerlingen. Ook leerkrachten gedra-gen zich soms racistisch: bewust en onbewust. En hoe eerlijk is de onderwijs-structuur zelf als allochtonen veel meer moeten blijven zitten, amper door-stromen naar ASO en acht keer minder kans hebben om aan hoger onderwijste beginnen? www.klasse.be/kvl/118/4

Leraars staken Journaal 10-14Leraars gaan staken omdat ze plots niet meer op 55 jaar kunnen stoppen metlesgeven. Klasse volgt de actualiteit op de voet. Vijf bladen journaal endaarnaast dag aan dag de nieuwste evoluties en achtergronden op www.klasse.be.www.klasse.be/kvl/118/10

Test uw school 35Hoe goed voelen uw leerlingen zich op school? De resultaten van nieuwonderzoek tonen aan waarin scholen wel en niet van elkaar verschillen (zie p. 44).Doe meteen de test voor uw eigen school. www.klasse.be/kvl/118/35

Inspraak uit de pampers? 38«Het is ver gekomen», schrijft een boze onderwijzer. «Weldra zullen wenog inspraak moeten geven aan kinderen in de pampers.» Inspraak in hetbasisonderwijs boezemt hem en zijn collega’s angst in. Is dat overal zo?

www.klasse.be/kvl/118/38

Nieuw: Klasse voor Kinderen 40Vanaf 1 januari krijgen ook kinderen in het vijfde en zesde leerjaar een eigenKlasse. Het blad wil leerlingen, leraars en scholen ondersteunen op weg naarnog meer verdraagzame, groene, veilige, gezonde, participatieve scholen…Wie mee wil doen kan nu inschrijven. www.klasse.be/kvl/118/40

Waar leraars bieten rapen 42In de reeks Collega’s uit het buitenland ontmoeten we deze week MianaLaculeanu (26). Zij geeft les in Roemenië. Om geen honger te lijden gaat zein het weekend, net als haar collega’s, bieten rapen op het veld. Hoe houdtze dat vol? www.klasse.be/kvl/118/42

Leren leren 46Het misverstand blijft groot: leerlingen leren leren is heel wat anders dan henleren studeren. Nochtans maakt net die lerende houding het grote verschil,zowel voor resultaten als welbevinden. Leraars op De Eerste Lijn.

www.klasse.be/kvl/118/46

En ook: Idee p. 15-33 / Mensen met Klasse p. 36-37 / Brieven p. 47-49 /Tips bij de nieuwe Maks!, Klasse voor Ouders en Klasse op internet p. 50

EXTRA: MEESTERSTUKKENUw VIP-plaatsen zijn gereserveerd voor meer dan honderd uiteenlo-pende culturele voorstellingen in heel Vlaanderen. Als leraar krijgt ubovendien overal een verrassend en educatief extraatje. Neem deextra bijlage meteen uit dit blad en bevestig uw komst.

Maandblad voor Onderwijsin VlaanderenUitgegeven door het ministerievan de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.118 • Oktober 2001

Hoofdredacteur Leo BormansProductcoördinator Diana De CaluwéEindredacteur Gaby De MoorRedactie Jan T’Sas, Dirk Vander Beken,m.m.v. Veerle Devos, Michel Van Laere,Bavo Wouters, Dirk NeyensRedactiesecretaris Patrick De BusscherSecretariaat Anny Lecocq, Veerle DeSmet, Nadine De Cuyper

Foto’s Luc Daelemans, e.a.Cartoons CampVormgeving Artefact

Verantw. uitgever Georges Monard,Hendrik Consciencegebouw, 1210 Brussel

Abonnement (10x per jaar): 990␣ fr.Alle Vlaamse leerkrachten,CLB-medewerkers enz. (van elk net en vanelk niveau) krijgen KLASSE gratis.Adreswijzigingen uitsluitend regelen via deeigen schooladministratie.

Er is ook een Klasse voor Ouders(t.e.m. tweede jaar secundair onderwijs)en MAKS! (van het derde tot het zevendejaar secundair onderwijs) voor scholen diedat wensen.

KLASSE, Koning Albert II-laan 15,1210 BrusselTel. redactie 02 553 96 86Tel. coördinatie 02 553 96 94Tel. abonnementen 02 553 96 84Tel. publiciteit 02 553 96 94Tel. KLASSE voor Ouders 02 553 96 90Tel. MAKS! 02 553 96 92Fax 02 553 96 85E-mail info.kvl@klasse.beURL www.klasse.be

Kerstmis inBarcelona?

Win de citytripp. 37

«Ze roepen plots vuileBin Laden naar mij.»Vizier p. 4-9

Leraars VIP bij honderdMeesterstukken p. 15

Weldra op de wereld:Klasse voor Kinderen.Schrijf nu in. p. 40

KLASSE NR.118 3

Wanneer stakenwe? Hoe reage-

ren leerkrachtenen leerlingen op

terrorisme,racisme en

oorlog? U volgthet allemaal

rechtstreeks opwww.klasse.be

4 KLASSE NR.118

VIZIER

«Ik ben geen racist,

Rachid gaat al jarenlang elke week twee keer naarde karateclub en één keer naar de moskee. Nee, hijbereidt zich niet voor op een jihad. Bart houdt ookvan karate. Dat maakt hem nog geen neonazi, klaarvoor een pogrom op maghrebijnen of sikhs. Rachiden Bart hebben allebei respect voor het leven enkennen de waarde van een geweldloos bestaan. Na‘zwarte dinsdag’ meer dan ooit.Rachid is negentien en slaagt niet voor het zesde jaarberoeps. De klassenraad geeft hem het advies naarhet deeltijds beroepsonderwijs over te stappen. Om-dat hij dat niet wil, weigert de school hem alszittenblijver in te schrijven. Bart, ook negentien en aljarenlang Rachids maat in de karateclub, heeft on-dertussen zijn eerste kandidatuur lichamelijke op-voeding met succes afgerond.Rachid is geen uitzondering. Eén op vijf leerlingen in hetgemeenschapsonderwijs (21␣ %), bijna één op zeven inhet officieel onderwijs (14,4␣ %) en meer dan één op tien

© www.klasse.be/dossier/migranten

(11,7␣ %) in het vrij onderwijs zitten niet op leeftijd. Zeliepen een jaar of meer schoolachterstand op.Nationaliteit en etnische afkomst hebben in Vlaande-ren bovendien een grote invloed op de schoolloopbaan.Allochtonen zitten gemiddeld veel minder op leeftijddan autochtonen en stromen veel minder vlot door-heen hun schoolloopbaan. Gemiddeld hebben zetwee jaar vertraging, zegt de Federatie van MarokkaanseVerenigingen. Slechts één op vier niet-Belgische leer-lingen verlaat het Vlaamse secundair onderwijs meteen diploma of getuigschrift.De kans is dus zeer klein dat een Rachid naast een Bartin het auditorium de wetenschappelijke achtergron-den van de karatesport onder de duim krijgt. Van deTurkse en Marokkaanse jongeren zit, volgens de Fede-ratie, niet eens één procent in het hoger onderwijs.

Valse startAl in het eerste jaar van het lager onderwijs zitten

maar…»

drie op tien van de ‘vreemde’ leerlingen niet meerop leeftijd. Dat bewijst recent onderzoek van hetHoger instituut voor de arbeid (Hiva). In het tweedeleerjaar is dat bijna vier op tien, in het vijfde één optwee. Op het eind van de basisschool ligt de vertra-ging van de niet-Belgische kinderen drie tot vier keerhoger dan die van de Belgische.Op de secundaire school versnelt hun achterstandnog meer, vooral in het beroepssecundair (BSO) enhet kunstsecundair onderwijs (KSO), minder in hettechnisch secundair onderwijs (TSO) en het minst inhet algemeen secundair onderwijs (ASO). Zes van detien niet-Belgen zitten niet meer bij hun leeftijdge-noten in het eerste jaar. In het derde jaar zijn het eral meer dan zeven op tien. Nadien gooien dezeleerlingen sneller de schoolpoort achter zich dicht.Bij de vroegtijdige schoolverlaters zijn ze over-vertegenwoordigd. Net zoals ze verhoudingsgewijsmet meer zijn in BSO, deeltijds beroepsonderwijs

(DBSO) en het buitengewoon (lager en secundair)onderwijs, al neemt dat laatste cijfer gestaag af.In ASO-, TSO- en KSO-richtingen zijn ze ondervertegen-woordigd. Van tien Belgische jongeren zitten er iets meerdan vier in ASO, iets meer dan drie in TSO en bijna drie inBSO (41␣ %-32␣ %-27␣ %). Van tien niet-Belgische leerlin-gen zitten er maar twee in het ASO, twee en een halve inTSO en vijf en een halve in BSO (21␣ %-25␣ %-54␣ %).

AchterstellingVolgens het Vlaams Minderhedencentrum hebbenwe te maken met een probleem van achterstellingvan kinderen van gezinnen die uit de migratie af-komstig zijn. Het onderwijs veroorzaakt achterstand,houdt hem in stand en doet hem toenemen. Facto-ren uit het school- en onderwijsbeleid zorgen voorminder kansen en slechtere uitkomsten voor migranten-leerlingen. Of hoe scholen soms ongewild discrimi-natie en racisme uitlokken. ■

KLASSE NR.118 5

6 KLASSE NR.118

VIZIER

De negen kleurenvan de regenboog

Negen verhalen,levensechte

getuigenissen overdiscriminatie enervaringen metmono- en multi-

culturele scholen.Kleurstof voor het

gelijkekansen-debat dat op 1

september 2002rond moet zijn.

Geen zeven maarnegen kleuren van

de regenboog. Wantplotseling blijkenook zwart en wit

kleuren.

Telli Sertkaya: «In volle klas zei delerares dat moskeeën niet kunnen inVlaanderen»«Onderwijs is de enige oplossing tegen racisme»,vindt Telli Sertkaya. Haar Turkse grootvader kwam uitKonya naar België in de jaren zestig. Haar vader wastoen acht. Telli is ‘van de derde generatie’. Ze studeer-de pas af aan de Arteveldehogeschool als maatschap-pelijk werker. «Mijn vader is een arbeider maar hijstimuleert ons actief om door te zetten. Niet alleallochtonen krijgen die kansen, maar er zijn er ookveel die ze niet aangrijpen. Veel arbeiderskinderenblijven arbeiders. En veel kansarmen blijven kansar-men. Het is moeilijk die vicieuze cirkel te doorbreken.»Eerst deed ze TSO Secretariaat. «Elitaire Gentse scho-len weigeren je als Turkse, zelfs met een Belgischeidentiteitskaart, maar ik mocht zonder problemeninschrijven op het Onze-Lieve-Vrouwecollege in Lede-berg en had er goede contacten met autochtonen.We waren toen met twee allochtonen op een klas vanzestien. Ondertussen zijn dat er veel meer. Ik herinnerme één zeer anti-islamitische lerares geschiedenis diein volle klas opmerkte dat het toch niet zou mogen:moskeeën in katholiek Vlaanderen. Ik voelde me daarheel slecht bij. Net als bij zo’n huis-aan-huispropagan-dablad dat bulkt van vooroordelen. Zo moet mijnmoeder zich ook voelen als ze zomaar op straat inGent de opgestoken middenvinger krijgt.»«Mijn zus doet politieke en sociale. Mijn oudste broeris laaggeschoold. Mijn kleine broer hebben we netvan een concentratieschool weggehaald om hemnaar een school te sturen die je multicultureel kannoemen. Zodat hij beter Nederlands leert. Een con-centratieschool is volgens mij geen goede zaak. Als er

© www.klasse.be/kvl/62/30 Meer dan kleur bekennen - IntercuKansarmoede www.antiracisme.be Centrum voor Gelijkheid

weinig leerlingen op een school zitten die thuis Ne-derlands spreken, is er ook minder Nederlandse con-versatie en beheersen de allochtonen als ze zo’nschool verlaten het Nederlands minder goed. Ik ziedat ze huiswerk opkrijgen dat ze minder uitdaagt.Voor Turkse leerlingen is Nederlands leren vaak nogmoeilijker dan voor Marokkaanse. Met hun verschil-lende Berberse dialecten hebben zij het Nederlandsnodig om met elkaar te converseren. Ik geloof dusniet echt in Onderwijs in Eigen Taal en Cultuur. Ikgeloof in een volledige onderdompeling in het Neder-lands. Want terugkeren doen we toch niet.»

Yeter Keten: «Ik kon geen naaldvasthouden, maar toch moest ikKleding doen»«Allochtone jongens doen Mechanica, allochtone meisjesKleding. Dat lijkt bijna wetmatig.» Aan het woord isYeter Keten, intercultureel bemiddelaar op de Provin-ciale Dienst Minderheden van de provincie Oost-Vlaan-deren. «Allochtone ouders zijn vaak niet goed op dehoogte van wat er in het Vlaamse onderwijs allemaalkan. Ze zijn niet zo mondig, hebben weinig contact metde school of het CLB. Mijn ouders zijn laaggeschooldeTurkse immigranten. Ik zat in een concentratieschool.Noch de leraren of het CLB hebben me aangeraden ietste studeren waarin ik me kon ontplooien. Ik kon geennaald vasthouden, maar deed toch vier jaar Kleding. Ikwou almaar liever met mensen werken, niet met stof-fen. Maar mijn mogelijkheden waren ondertussen alsterk beperkt. Ik schakelde over naar kinderverzorging.Toen ik nadien deelnam aan het tewerkstellingsproject“Interculturalisme van de kinderdagverblijven” ont-dekte ik dat ik meer in mijn mars had. Ik kreeg zelfver-

ltureel onderwijs © www.klasse.be/kvl/97/49 De Eerste Lijn van Kansen en voor Racismebestrijding

«Alsof wij buitenaardse wezens zijn»

ROOD, GROEN OFORANJE HAAR?«We krijgen sinds 11september uitzonderlijk veelvragen over racisme,fundamentalisme en zo.»Christophe Callewaert vanSchool Zonder Racisme weetdat er ook op scholen veeldiscussie ontstaat na deaanslag op het World TradeCenter. «Er zijn af en toespanningen op de speelplaatsen de meeste leerkrachtenspelen daar goed op in. Zijnuanceren de zwart-witbeelden. Wij hebben eenpakket aanbiedingen klaarliggen om daarbij te helpen:een brochure waarinjongeren over de islamgetuigen, de alternatieveexcursie ‘Brussel andersbekeken’, het Safispel. In debasisschool spelen dekinderen dat ze rood, oranjeof groen haar hebben.Waarmee ze discriminatieaan den lijve ervaren. Als jeschool dat wil, sturen wezelfs getuigen naar je klas.»School Zonder Racisme vzw- Cellebroersstraat 37 - 1000Brussel - tel. 02 511 16 36 -fax 02 503 37 40 -www.schoolzonderracisme.be- info@schoolzonderracisme.be

NEW YORK:REACTIES UIT DE KLASLees nu de getuigenissen opwww.klasse.be/KVL/118/4-cen neem deel aan het forumVrede en vergelding opwww.klasse.be/forum.

trouwen en nam zelf mijn toekomst in handen. Ikvolgde de deeltijdse opleiding voor Jeugd- en gehandi-captenzorg. Nadien ook de vierjarige deeltijdse oplei-ding voor gegradueerde orthopedagogie. Ik studeerdeaf met grote onderscheiding. Scholen houden veel teweinig rekening met verschillen. Niet dat ik vind dat zemij speciaal moeten behandelen, maar ze mogen tochoog hebben voor mensen met een verschillende ach-tergrond. Extra taalles, huiswerkbegeleiding, meer in-formatie over het schoolsysteem, het helpt mensen diedat van thuis niet meekrijgen.»

Aziz Aznay: «Dom alledaags racismedeert me niet»«School en CLB remmen je veeleer af dan dat ze jestimuleren», meent Aziz Aznay in vloeiend Nederlandsmet een licht Waas accent. «Dat is een indirecte vormvan racisme.» Aziz, van Marokkaanse afkomst, is deenige allochtone student in de opleiding marketing aande Hogeschool Gent. «Na mijn eerste graad secundaironderwijs werd mij afgeraden ASO te doen. Dat zou tezwaar zijn volgens het CLB. Gelukkig was er een intercul-tureel bemiddelaar die me aanmoedigde. Je moet alheel zelfstandig zijn om als allochtoon naar het hogeronderwijs door te stromen. Op thuis moest ik niet echtrekenen, ik was hun tolk op het oudercontact. Domalledaags racisme deert me niet, al ondervind ik het zelfsbij enkele docenten. Dat jonge mensen met veel capaci-teiten weinig of geen hulp krijgen en daardoor afhaken,daaraan til ik zwaarder. Maar ik zie toch vooruitgang. Alser meer allochtonen in het onderwijs en in de openbarediensten zullen werken, kan het echt veranderen. Deautochtonen kunnen nog iets leren van onze open-heid», voegt hij eraan toe. «Wij Marokkanen zullengeen tien jaar naast een Joegoslavische familie wonenzonder ze te leren kennen. Soms denk ik dat de Vlamin-gen wat meer zon nodig hebben om open te bloeien.»

Fadime Köse: «Allochtone kinderenmoeten uitmuntend presterenvooraleer ze een A-advies krijgen»Ze kwam na haar tweede leerjaar in Turkije naarBelgië. Dat tweede jaar deed ze over in een Gentsestedelijke basisschool om de taal bij te benen, watgoed lukte. Ze spreekt nu minstens zo vlot Neder-lands als de schepen van onderwijs tegenover wie zein de Gentse gemeenteraad zit. «Ik begon aan eeneerste jaar secundair onderwijs met technische optie.Ikzelf en enkele leraren merkten op dat ik verkeerdzat en ik stapte over naar een eerste jaar met optiealgemene vakken. Allochtone kinderen moeten uit-muntend presteren vooraleer ze een A-advies krij-gen», ondervond ze. «Mijn ouders stimuleren onszodat wij allemaal aan de universiteit studeren, maarde scholen benaderen de loopbaan van allochtonenmeestal negatief. Ook bij de VDAB vroegen ze meoverigens waarom ik toch sociologie heb gestudeerd.Had dan iets praktisch als textiel of verpleegkundegedaan, zeiden ze. Alsof een allochtoon geen acade-mische loopbaan mag hebben. In de lerarenopleidingheb ik van sommige studenten de grootste onzin overkansarmoede en over het beroepsonderwijs gehoord.De discriminatie zit echt in de schoolstructuren ver-weven. Het hele onderwijs is broodnodig aan eenmentaliteitsverandering toe. Nu zijn bijna alle leer-krachten uit de middenklasse. Zij dragen de waardenvan die sociale groep over. Zij weten meestal niet hoezij zich voor een klas met leerlingen met diverse

© www.klasse.be/kvl/21/26 Mijn leerlingen zijn racistisch maaschool onaantrekkelijk te maken © www.klasse.be/kvl/94/

achtergronden moeten gedragen. Ze kunnen zichniet in alle leerlingen inleven. Alsof allochtonen bui-tenaardse wezens zijn. Eigenlijk doet het buitenge-woon onderwijs dat beter dan het gewone: rekeninghouden met kinderen met verschillende capaciteitenen tempo’s. Het onderwijs is te lineair en te veeldoordrongen van eenheidsdenken.»

Yasemin Köyut: «Zoveel achterlijkegedachten over allochtonen»«Ik word giftig als ik denk aan een lerares in eenLokerse basisschool. Die stuurt bijna alle allochtoneleerlingen van het vijfde leerjaar naar het eersteberoepsvoorbereidend jaar. Ze laat ze niet eens hetzesde doen omdat ze niet in hun capaciteiten gelooft.Net als de CLB-medewerker die me ASO afraadde enBSO aanraadde toen ik twaalf was.» Yasemin Köyutkoos toen maar TSO als gulden middenweg. Uit vrijewil ging ze daarnaast op vrijdagavond naar de Turkseschool om over de cultuur van haar voorouders teleren. En ‘s zondags naar de islamschool. «In hetvierde jaar TSO Secretariaat-talen in Lokeren was ereen leerkracht die met vooroordelen over migrantenrondliep. ‘Mogen jullie wel uitgaan?’ vroeg hij aan mijen mijn Turkse vriendin. We waren de enige alloch-tonen in die klas. En: ‘Mag jij wel mee op schoolreisnaar Engeland?’. Dat soort steken onder water. Alsofje alle Turken en alle allochtonen over dezelfde kamkan scheren. Onze ouders voeden ons thuis toevalligerg vrij op. Ik heb ook veel ‘Belgische’ vrienden. Ikkwam in opstand en hij dreigde met de directie. Toenmoest ik nablijven voor een gesprek en dat verliepgelukkig heel goed. Hij zag kennelijk in dat hij bevoor-oordeeld reageerde. Nadien waren we de beste vrienden.Je moet je als allochtoon almaar extra bewijzen.Zelfs al is je uiterlijk helemaal westers en blank, jeTurkse familienaam volstaat om je anders te behan-delen. Door met onderscheiding te slagen toon ikwat ik waard ben.Aan de Arteveldehogeschool in Gent - waar ik deenige ben met een Turkse naam in de lerarenoplei-ding Handel-Informatica-Burotica is er ook een taal-leerkracht die me bij het begin van het academiejaargraag voor het bord riep om me extra op de roosterte leggen. Ik blijf daar kalm bij maar ik voel het wel.Mijn docent agogische vaardigheden gaf me hetvoorbije jaar anderzijds de kans mijn kennis van mijncultuur aan mijn medestudenten mee te geven. Ikstond ervan versteld welke achterlijke gedachtensommigen er over allochtonen op na houden. Hoebang ze zijn voor allochtone jongens bijvoorbeeld,alsof dat allemaal criminelen zijn.»

Patrick Meekers: «Wij kunnen nietalle anderstaligen opnemen»«Het is een verschrikkelijk dilemma om nee te zeggentegen ouders die naar een ‘vrij land’ kwamen om hunkinderen een toekomst te geven», meent Patrick Mee-kers, directeur van De Pijl, basisschool van het gemeen-schapsonderwijs in Antwerpen. «Maar wij kunnenecht niet alle kinderen van anderstalige origine opne-men die zich aanbieden. Het moet werkbaar blijvenvoor onze leraren die al die leerlingen Nederlandsmoeten leren terwijl de brede samenleving en zelfs deonderwijskringen neerkijken op hun werk. Vier op tienvan onze leerlingen zijn autochtonen, zes op tienallochtonen. De minister heeft kennelijk begrip voorscholen als de onze en daar zijn we blij mee.»

KLASSE NR.118 7r wat doe ik daaraan? - Richtlijnen om racisme en fascisme op45 De Eerste Lijn - Verschillen

8 KLASSE NR.118

VIZIER

«De discriminatie zit inde structuren en dementaliteit.»

«Ik til er zwaar aandat jonge allochto-nen met veel capaci-teiten door gebrekaan hulp afhaken.»

«Wij hebben door het onderwijsvoorrangsbeleid (OVB)65 uur extra voor onze doelgroepleerlingen», rekenthij voor. «Wie ons dat benijdt, heeft geen benul vande complexe situatie waarin wij werken. Met kinde-ren van 47 verschillende nationaliteiten in 12 klassenzouden we niet om de twee jaar aanwendingsplan-nen hoeven in te dienen, vind ik, en niet jaarlijksinspectie over dat OVB moeten krijgen. Dat ze hetorganiek maken en ons wat zekerheid bieden. Nu iser hier een groot verloop van leerkrachten. Onsschoolteam is creatief en gemotiveerd, maar leer-krachten hebben hier echt dubbel zoveel werk. Uit-geputte mensen worden vaker ziek. Jonge leerkrach-ten vervangen hen een tijd, bouwen expertise op enzijn alweer snel weg. Dan kunnen wij op zoek naarnieuwe vervangers en opnieuw beginnen.»

Kris Bosmans: «Wij weigeren alleenleerlingen die al op verscheidenescholen zware problemen metdiscipline hadden»«Ouders van kansarme jongeren willen dat hun kin-deren kansen aangrijpen maar ze kunnen het vaakniet goed overbrengen.» Dat is het standpunt vanKris Bosmans, tot voor kort verantwoordelijk voor hetonderwijsvoorrangsbeleid aan een atheneum in Gent.«Onder meer met het lessenpakket Leefsleutels pro-beren wij onze kansarme leerlingen ‘fierheid’ mee tegeven, geloof dat ze belangrijk zijn en iets kunnen.Want ze hebben een negatief zelfbeeld, vaak vrien-den met een storende invloed en socio-emotioneleproblemen. Ook door de stapsgewijs opgebouwderemediëringslessen Nederlands ervaren ze een beetjesucces. Meer dan de helft van onze leerlingen is vanallochtone afkomst. Ongeveer vier op tien van onzeleerlingen heeft geen Belgische identiteitskaart. Wijweigeren alleen leerlingen die al op verscheidenescholen zware problemen met discipline hadden. Ikga ermee akkoord dat onderwijs aan een homogenemonoculturele groep minder interessant is en dat hetdaarom goed is dat je binnen een scholengemeen-schap tot een zekere spreiding komt.»

Nadia Zekri: «Mijn broer is twintigprocent minder waard»«Mijn zus deed haar secundair onderwijs met succesin een college in Borgerhout», vertelt Nadia Zekri.«Mijn jongere broer wilden ze echter niet inschrijvenomdat zijn rapport van het zesde leerjaar niet goed

© www.schoolzonderracisme.be Getuigen naar uw school ©© www.vmc.be Vlaams MinderhedenCentrum

genoeg was. ‘Hij heeft 79 procent’, zeg ik. ‘Ja, maarhij komt uit een school waar dat eigenlijk maar 59procent betekent’, antwoordden ze.» Het betrof debasisschool Sint-Agnes in Borgerhout, die bekendstaat als een goed presterende multiculturele basis-school met vijftig procent allochtonen en vijftigprocent autochtonen. «Mijn oudste broer heeft eenB-attest van het vijfde jaar BSO en kreeg het adviesover te stappen naar het deeltijds onderwijs. Hij isnegentien maar wil toch liever het zesde en zevendejaar in voltijds secundair onderwijs afmaken. Datwerd hem in drie Antwerpse scholen uit verschillen-de netten geweigerd. We dienden een klacht in bijde beoordelings- en bemiddelingscommissie. In af-wachting van het resultaat, mag hij nu toch in hetstedelijk instituut Antwerpen-Kiel beginnen.»

N: «Met mijn hoofddoek mocht ikalleen naar het kringloopcentrum»«Na heel wat geharrewar hebben ze ons toegelaten indat atheneum», vertelt de jonge Marokkaanse vrouwdie liever anoniem blijft. «Drie Marokkaanse meisjesmet hoofddoek in het zevende jaar BSO. Voorheenzaten we in het stedelijk onderwijs waar een toffepedagoge van het CLB ons had aangeraden via eenzevende jaar een diploma secundair onderwijs te ha-len. Ik wil immers voortstuderen en assistent in depsychologie worden. Mijn vriendin denkt aan vroed-kunde. Wij namen echter de verkeerde start toen wetwaalf waren: het beroepsvoorbereidend jaar.‘Mag ik mijn hoofddoek dragen?’ vroeg ik aan detelefonist. Toen ik om twee uur ter plaatse kwam,hadden ze al een bijzondere vergadering bijeengeroe-pen die oordeelde dat de andere leerlingen zich nietaan ons zouden kunnen aanpassen. De islamleer-kracht was daar wel niet bij. Eerst ben ik huilendweggegaan, maar nadien ben ik kwaad terug gegaanen heb ik met de media gedreigd. Toen mocht het wel.We stelden zelf stageplaatsen voor in het centrumvan de stad. Geen enkele vond de stagebegeleidstergoed: te hoge verplaatsingskosten en te weinig par-keermogelijkheden voor haar. Ze plaatste ons in hetkringloopcentrum. Ik werd er lastig gevallen door eenpsychisch labiele medewerker, maar kreeg geen nieuwestageplaats toegewezen. Ondanks doktersattesten.Uiteindelijk kregen we onvoldoende voor de stage enzijn wij allebei niet geslaagd. We hebben inderdaadgeweigerd vuile zelfklevers van de vloer te krabben.Alleen het derde meisje is geslaagd.» ■

LEERLINGEN WEIGEREN?

Hoe zullen scholen voortaan met gelijke kansenomgaan? 2001-2002 is beslissend voor hun hou-ding tegenover nieuwe Vlamingen.Alle Vlaamse burgers en instellingen zijn onderworpen aande Belgische Grondwet, de Europese richtlijn 2000/43/EGtegen discriminatie, de Universele Verklaring van de Rech-ten van de Mens, het Kinderrechtenverdrag. Wettelijketeksten die de ongelijke behandeling van kinderen in hetonderwijs als een vorm van discriminatie veroordelen.Sinds 1993 spreken scholen in een aantal gemeenten af overde vrijwillige lokale gespreide toelating van allochtoneleerlingen, op basis van de ‘non-discriminatieovereenkomst’.Bedoeling van deze verklaring was de gelijke kansen vanallochtonen te vergroten door ze - met hun medewerking enzonder de wetten te overtreden - over de scholen te sprei-den. Wetenschappelijke onderzoekers als Paul Mahieu en

Christian Kesteloot en veel betrokkenen zijn van mening datdeze doelstelling niet is gehaald. Anderen wijzen op hetgoede resultaat van multiculturele scholen die niet zoudenbestaan zonder de overeenkomst.Op 1 september 2002 moet het nieuwe gelijkekansenbeleidvan minister Vanderpoorten - vastgelegd in een Vlaamsdecreet - van start gaan. Eind 2000 stelde de minister haarvisie voor aan het Vlaams Parlement en de samenleving (ziewww.ond.vlaanderen.be/gelijkekansenbeleid). De ministerbeaamt dat de school verplicht is leerlingen in te schrijven alshun ouders het pedagogisch project van de school aanvaar-den (aanvaardingsplicht). Zij hebben recht op het onderwijsvan hun keuze. Dat inschrijvingsrecht wil zij verzoenen methet voortbestaan van multiculturele scholen. Om te vermij-den dat er een duaal onderwijs ontstaat of groeit met eengrote concentratie van allochtone leerlingen in de ene

www.lbr.nl Nederlands Landelijk Bureau voor Racismebestrijding

OEFENINGEN INDEMOCRATIE

«Het onderwijs zou méér dannu wellicht het geval isaandacht kunnen besteden aande overdracht van waarden alsburgerzin en democratie. Nietzozeer door er theoretisch overte spreken maar door leerlin-gen de democratie zelf te latenbeoefenen. Zo ook kan hetrespect voor en de beleving vande diversiteit in het onderwijsuitdrukkelijker op de agendaworden geplaatst, niet alleenvan de grotere onderwijsverkla-ringen, maar ook van deafzonderlijke scholen.» JohanLeman, in Racisme. Oudekwaal, nieuwe remedies -Liesbeth Walckiers (ed.) -NoordZuid Cahier - WereldwijdMediahuis - Hoogstraat 139 -1000 Brussel - tel. 02 213 12 70- fax 02 213 12 71 -info@wereldwijd.ngonet.be -www. wereldwijd.beWil u meer lezen over ditthema? Op de websitewww.ond.vlaanderen.be/adiovwww van de AfdelingInformatie en DocumentatieOnderwijs Vlaanderen (Adiov)stelt u in enkele muisklikkenuw eigen literatuurlijst samen.

«Ze kijken neer op onze school»

«Je moet al een heelzelfstandige allochtoonzijn om in het hogeronderwijs te raken.»

«Vuile Bin Laden. We krijgen jouw soort nog wel.» Op de speelplaats wenst sinds 11 september menigleerling zijn ietwat minder blank uitziende schoolgenoten naar de duivel. Hoe kan het ook anders? In hetWorld Trade Center vinden duizenden de dood omdat hun belagers Amerika des duivels vinden. Op straatvindt een sikh de dood omdat zijn aanvaller de demon Osama Bin Laden in hem ziet. Er is meer nodig danenkele lessen of een project om taaie vooroordelen weg te nemen. Om nu dringend mee te beginnen:vijftien haalbare tips voor antiracistische actie in de klas en op school. Hoe het ook anders kan.

«VUILE BIN LADEN»

monoculturele school en van autochtone leerlingen in deandere, wil zij het voor scholen met een duidelijke multicul-turele aanpak mogelijk maken leerlingen door te verwijzennaar andere scholen. Leerlingen met name uit een gezinwaar Nederlands niet de spreektaal is en van wie de moedergeen diploma secundair onderwijs of getuigschrift van dederde graad van het beroepsonderwijs bezit.Critici als Mohammed Chakkar en Marc Laquière van deFederatie van Marokkaanse Verenigingen (FMV), Piet Jansenen Söhret Yildirim van het Vlaams MinderhedenCentrum(VMC), Christopher Oliha van het Forum van Organisaties vanEtnisch-Culturele Minderheden, prof. Raf Verstegen van deKULeuven en Kinderrechtencommissaris Ankie Vandekerck-hove zeggen duidelijk dat je geen bindende selectie vanleerlingen volgens hun etnische afkomst kan organiseren(met de steun van een decreet) en toch de geldende rechtsre-

gels respecteren. Over hoe het dan wel kan - de aanvaardings-plicht laten gelden en toch multiculturele scholen in standhouden - zijn de meningen verdeeld. «Door sensibilisering enmet een uitnodigend project in zo veel mogelijk scholen, hoemoeilijk dit ook lijkt», schrijven Jansen, Yildirim en Oliha. «Wemoeten scholen en ouders ervan overtuigen», zeggen ze, «dateen echte multiculturele school die intercultureel onderwijsverstrekt in een mondiale lerende samenleving de besteoplossing is voor iedereen. Dat kan niet gebeuren doormaatregelen die rechten van mensen aantasten.»Marc Laquière publiceerde net in naam van de Federatie vanMarokkaanse Verenigingen (FMV) i.s.m. de Unie van TurkseVerenigingen (UTV) de brochure ‘Een echt non-discriminatiebe-leid. Een garantie voor de toekomst van onze kinderen’ (2001). Ukan ze bestellen op tel. 03 239 98 31 of tel. 03 289 91 13. Opwww.klasse.be/kvl/118/4-a leest u een interview met de auteur.

1. De jeugd is rot. Leg je leerlingen een fictieve brief voorvan mensen uit de buurt van de school die klagen over hetonuitstaanbare gedrag van de leerlingen van je school. Uitde brief moet blijken dat de buren veralgemenen en nega-tief zijn. De leerlingen ervaren zo wat je voelt als eenonwetende je tot zondebok maakt en discrimineert opbasis van vooroordelen.2. Wilde zeden. Lees het krantenartikel ‘Ze zijn mooi, deVlaamse zeden’ van Guido Fonteyn (De Standaard, 29-9-1999,zie www.standaard.be/archief) en de citaten erin uit de Frans-talige pers in 1911 die de oorzaak van de stijgende criminaliteitin Charleroi leggen bij ‘de toevloed van Vlaamse migrantennaar onze industriële gemeenten’ en hun ‘wilde zeden’.3. Zillionisme? Laat je leerlingen in een rollenspel degediscrimineerde spelen en wie discrimineert, meedoet, toe-kijkt of ingrijpt, bijvoorbeeld aan de ingang van de discotheek.4. Veilig vreemdgaan. Organiseer interetnische ont-moetingen. Schep hierbij een veilig klimaat voor iedereen.Breng daarom je allochtone ASO’ers met autochtone ASO’ers,allochtone BSO’ers met autochtone BSO’ers… samen.Nodig jongeren uit de migratie uit naar een witte school.Laat allochtone leerlingen in kleine groepjes autochtonejongeren door een buurt met veel migranten gidsen. Zet bijgroepswerk, project of sport ‘de Turken’ niet tegenover ‘deBelgen’, vorm gemengde teams.5. Ook de koningin is allochtoon. Probeer samenduidelijke definities te geven van de termen ‘migrant’,‘allochtoon’, ‘autochtoon’, ‘Belg’, ‘vreemdeling’, ‘anders-talige nieuwkomer’, ‘asielzoeker’, ‘kansarme’, ‘doelgroep-leerling’, ‘volk’… Brainstorm en discussieer.6. En de koning kwam van Saksen. Schat het aantalvreemdelingen in je gemeente, Vlaanderen, België… enverwerk daarna de echte demografische gegevens (ziewww.vlaanderen.be/statistieken en www.antiracisme.be).Wat stel je vast?7. Baron Adamo en baron Toots. Geef geschiedenislesof lees teksten over de migratie naar en uit België.8. Hier die mense so gauw kwaat. Leg het gedicht ‘Hetlied van de nachtclubportier’ van Hugo Claus naast hetgedicht ‘Klaaglied van een gastarbeider’ van Frans Vogel(zie www.klasse.be/kvl/118/4-b).9. Leesbril. Bekijk uw toetsen, tests, leerplan, school-boek… door de bril van een minderheidsgroep. Is allesduidelijk voor alle leerlingen? Is er in inhoud, taal en beeldrekening gehouden met minderheden?

10. Pygmalion. Wees fair. Verwacht veel van àl uwleerlingen. Verbeter hun taken en toetsen zonder eerst naarhun naam te kijken. Wetenschappelijk onderzoek toont aandat leerkrachten een hogere waardering geven aan resulta-ten van ‘witte’ leerlingen, ook al zijn die identiek aan die vande ‘zwarte’ leerlingen. Tests met vervalste identiteitenbewijzen dat. Bekijk met uw leerlingen de film ‘Stand andDeliver’ over een leraar wiskunde in de V.S. wiens kansarmeSpaanstalige leerlingen dank zij zijn en hun inzet zo’nschitterende resultaten halen dat ze van fraude wordenverdacht. Self-fulfilling prophecy, waar gebeurd.11. Günaydin. Turks is de vijfde wereldtaal, Arabisch dezesde, Nederlands de achtenveertigste. Respecteer de moe-dertaal van uw allochtone leerlingen en het feit dat ze ertrots op zijn. Zeg af en toe eens ‘shab l’khir’ of ‘günaydin’,dat betekent ‘goedemorgen’ in het Arabisch of Turks.12. Geen alibi-ali’s. Heeft u collega’s uit de migratie?Werk dan samen. Zorg ook hier voor interetnische dialoog.13. Wereldwijd netwerken. Doe recht aan alle leerlin-gen, uit verschillende etnisch-culturele en socioculturelegroepen. Maak uw onderwijs antiracistisch en multicultu-reel. Als u er niet van houdt dat de Vlaams samenlevingdiverser en multicultureler is, bedenk dan dat wij ook viatelevisie, radio, reizen, internet, popmuziek, film… in eenmulticulturele globale samenleving leven.14. Jij bestaat als ik jou zie. Betrek iedereen bij deinteractie in de klas, niet alleen de autochtonen. Leraren latende allochtonen in een gemengde klas minder aan bod komen,toont onderzoek aan. Schep een vertrouwensrelatie met àluw leerlingen. Stimuleer gezond zelfvertrouwen en zelfwaar-dering bij àllemaal. Bedenk dat misdadigers en destructieve-lingen mensen zijn zonder een normaal positief zelfbeeld.15. In Limburg dansen ze de limbo. Als je iets hoort ofuitspreekt over ‘migranten’, ‘allochtonen’, ’Marokkanen’,vervang die groep dan even door die waar je zelf toebehoort. Hoe voel je bij een uitspraak als ‘Veel Limburgersop school doet het niveau dalen’, ‘Antwerpenaars zijncrimineler dan Gentenaars’, ‘Vlamingen en Nederlanderskunnen mekaar niet ruiken of zien’? Een tip naar Frieda VanWijck (in het magazine Wereldwijd).Uitgewerkte voorbeelden in de lesmap ‘Racisme. Vooroorde-len over migranten en hun gezinnen’ (1999 - 350 fr. of 8,68euro) van Marc Laquière. Schriftelijk bestellen bij Info JeugdNationaal - Studie- en servicecentrum voor jongereninforma-tie en advieswerk vzw - Vrijdagmarkt 11 - 2000 Antwerpen.

KLASSE NR.118 9

▲

Xavier Delcourt: «Deleerkrachten treinen elkedag vanuit Limburg,Antwerpen, Oost- enWest-Vlaanderen naar dehoofdstad. Om in Brusselte kunnen lesgeven,willen ze veel vroeger uitbed dan collega’s.»

BEGROTING

Bijna vijf procent meer onderwijsgeld

290,8 miljard frank (7,2 miljard euro) staat op het ex-celblad van de onderwijsbegroting 2002. Dit is eenstijging van 5,67 procent maar ze omvat evenwel en-kele transferten, zoals de overdracht van het leerlin-genvervoer naar De Lijn (1,5 miljard frank). De echtestijging is bijgevolg 4,76 procent of 13,1 miljard frank(325 miljoen euro).Een overzicht in zeven punten die invloed hebben opde begroting 2002.

1. De gevolgen van de indexsprong van sep-tember 2001: 3,6 miljard frank.

2. De aanpassing van alle werkingskredietenaan de inflatie van 1,5 procent: 1,2 miljard frank.

3. De meerkosten van CAO IV: in totaal 0,7 mil-jard frank.• De lonen van onderwijzer en kleuteronderwijzergroeien verder naar het niveau van dat van regent. Dewedde van directeur evolueert mee. Meerkosten in 2002:640 miljoen.• Een aantal weddenschalen van het ondersteunendpersoneel omvatten loonsverhogingen gelijk aan dezevan onderwijzer. Meerkosten in 2002: 33,5 miljoen.

4. De meerkosten van CAO V: in totaal 1,4 miljardfrank.

10 KLASSE NR.118

• De enveloppe van de hogescholen verhoogt om deTBS te kunnen betalen: + 242 miljoen.• De werkingsmiddelen basisonderwijs verhogen in2002: + 250 miljoen.• De uitgestelde bezoldiging voor tijdelijken (gespreidover drie jaar) verbetert: + 125,7 miljoen.• De middelen voor Onderwijsvoorrangsbeleid (OVB)en Zorgverbreding (ZVB) verhogen in 2002: + 150miljoen.• De geplande besparing van 2,5 procent op het les-tijdenpakket van het secundair onderwijs werd inge-trokken. Meerkosten: 263,7 miljoen.• De maatregel om bijkomende lestijden in het kleu-teronderwijs toe te kennen voor bijzondere leermees-ters bewegingsopvoeding komt in 2002 op kruissnel-heid: + 405,7 miljoen.

5. De nodige middelen om de akkoorden vanCAO VI uit te voeren in 2002: 4,4 miljard frank.• Selectieve verhoging voor directies basisonderwijsvolgens de grootte van de school vanaf 1 september2002: 21,9 miljoen in 2002.• Hoger loon voor personeel in Brusselse scholenvanaf 1 september 2002: 3,9 miljoen.• De werkingsmiddelen basisonderwijs verhogen met800 miljoen frank voor schooljaar 2002-2003: waar-

van 30 miljoen in 2002.• Bijkomende uren in secundair onderwijs (+ 7000) aande scholengemeenschappen vanaf schooljaar 2002-2003kosten 538,6 miljoen: waarvan 134,6 miljoen in 2002.• Bijkomende middelen voor het buitengewoon basis-en secundair onderwijs vanaf schooljaar 2002-2003kosten 230,8 miljoen: waarvan 57,7 miljoen in 2002.• Het aanwendingspercentage voor opvangcentraverhoogt vanaf 1 september 2002. Voor schooljaar2002-2003 omvat dat 14 miljoen: waarvan 3,5 mil-joen in 2002.• Deeltijds Kunstonderwijs (DKO) krijgt vanaf 1 sep-tember 2002 voor 54 miljoen bijkomende middelen:waarvan 13,5 miljoen in 2002.• De lonen verhogen met 1 procent vanaf 1 december2001. Meerkosten 2107,6 miljoen frank.• Betere beloning van overwerk en bijbetrekking voorpersoneel van de centra voor volwassenenonderwijs:+ 123,9 miljoen.• Contractuele personeelsleden die betaald wordenmet de werkingsmiddelen, krijgen hun kosten voorwoon-werkverkeer terugbetaald: + 40 miljoen.• De kosten van bijkomende uren kinderverzorgsters(+ 20.200 uren) in het kleuteronderwijs: + 602 miljoen.• Alle gesubsidieerde contractuele tewerkstellingen wor-

LESGEVEN IN BRUSSEL

«Uw dochtertje is heel goed met haar handen»

Selami verwelkomt ons in het Nederlands en wijst de weg naar het kan-toor van de directeur. «Hij is een Kosovaarse politieke vluchteling», ver-telt Xavier Delcourt, directeur van een gemeentelijke basisschool in deGrensstraat van Sint-Joost-ten-Node (Brussel). In de buurt van de schoolwonen amper Belgen. Geen Vlamingen. Hier kleuren de Turkse, Marok-kaanse en Afrikaanse gemeenschap het straatbeeld. En toch hangt bovende schoolpoort het logo ‘N’ van het Nederlandstalig onderwijs in Brussel.Xavier Delcourt: «Onze school is een concentratieschool, maar ik associeer datwoord met gele sterren en andere nare zaken. Multiculturele school lijkt mij beterte passen. Ik sta erop dat het hulp- en onderhoudspersoneel multicultureel is sa-mengesteld. Conciërge-klusjesman Selami volgt bij ons lessen Nederlands. Zijndrie kinderen lopen hier school. Hij kan nog wel uitgewezen worden. Zijn vrouwwerkt halftijds als kinderopvangster. Ze volgt nu een cursus bij de VDAB om hetnodige attest te verkrijgen. Verder zorgen ook twee Turkse mensen voor kinderop-vang. En een kinderopvangster uit Tsjaad spreekt elke dag beter Nederlands.»Bent u voorstander om allochtone leerkrachten in te zetten?Xavier Delcourt: «Daar hebben we ervaring mee, maar niet met klasleraren. Wehebben een Turks project lopen. In samenwerking met het vormingscentrum Foyeren de Turkse ambassade geven vijf allochtonen Onderwijs in Eigen Taal en Cultuur(OETC). Sommigen denken dat OETC Nederlands leren afremt. Wij zijn van meningdat kinderen én ouders zich eerst aangesproken moeten voelen. Desnoods in huneigen taal, zodat we ze op hun gemak stellen. We hebben een opendeurpolitiek. Watconflicten niet altijd uitsluit. Soms zetten ouders stappen die wat te ver gaan. Maarals je ze wegens taaldrempels buitensluit, kan een conflict met een kind een lawinevan misverstanden veroorzaken.»

Hoe vangt u anderstalige ouders op?Xavier Delcourt: «We krijgen vooral steun via het project Voorrangsbeleid Brussel(VBB). Een dame met twaalf jaar ervaring staat in voor schoolopbouwwerk. Elke och-tend staat ze aan de schoolpoort. Voor eventuele problemen is ze de eerste buffer.Maar veelal gaat het om informatie. Zij helpt bijvoorbeeld papieren correct invullen ofgeeft inlichtingen over hoe ouders hun kind kunnen inschrijven voor de speelplein-werking. Bij ons is de administratieve voertaal Nederlands. Maar ik geef altijd eenvertaling mee in het Frans en in het Turks. Doe je dat niet, dan kan je op bosklas eerstdrie dagen naar de supermarkt lopen om vergeten onderbroeken te kopen.»Voelen ouders zich betrokken bij de school?Xavier Delcourt: «De opvoeding van Turkse en Marokkaanse kinderen onder twaalfjaar is in handen van de moeders. Dat is cultuurgebonden. Om de twee maandenbespreken we met de moeders het rapport van hun kinderen. Op zo’n contactavondis meer dan 90 procent van de ouders vertegenwoordigd. We werken ook met eenmoedergroep. Wekelijks organiseren we in nauwe samenwerking met Foyer cultu-rele activiteiten, zoals een stad bezoeken. Of enkele moeders begeleiden een groepkleuters op uitstap. Zo voelen ze zich betrokken bij wat we op school doen omdat zezich tijdens de lesuren kunnen inzetten.»Waarom gaan migrantenkinderen naar een school waar de voertaalNederlands is?Xavier Delcourt: «De ouders die vaak geen Nederlands spreken, willen dat tenmin-ste hun kinderen tweetalig worden om makkelijker aan werk te geraken. Ze gaanervan uit dat we op het einde van de zesde klas leerlingen afleveren die perfecttweetalig zijn. Als ik ze inschrijf, zeg ik eerlijkheidshalve dat er veel extra aandachtnaar taalonderwijs zal moeten gaan, wil hun kind later met succes naar het secun-

Volgend jaar bijna291 miljard frank

voor onderwijs. Of13 miljard meer.

▼

den vanaf 1 januari 2002 omgezet naar een contractueletewerkstelling voor onbepaalde duur: + 155,8 miljoen.• De besparing op het ondersteunend personeel werdvanaf 1 september 2001 stopgezet. Voor 2002 omvat-ten de meerkosten hiervoor 124 miljoen.

6. De stijging van de werkingsmiddelen voorbasis- en secundair onderwijs als gevolg vanhet Polder-Tivoli-akkoord bedraagt 0,3 miljardfrank. Deze stijging moet een grotere gelijkheid tus-sen de onderwijsnetten mogelijk maken.

7. De stijging van de noodzakelijke middelenin het hoger onderwijs, onder meer door het voor-ontwerp van decreet op de herziening van de financie-ring van de universiteiten: + 365 miljoen. ■

dair en het hoger onderwijs doorstromen. In hun eigen kringetje, en zelfs tijdensgroepswerk in de klas, spreken kinderen immers veelal hun moedertaal. Om ondermeer taalachterstand op te halen, blijven de leerkrachten in een beurtsysteem na omhuiswerk te begeleiden. Ze blijven ’s avonds liever vrijwillig een uur langer opschool. Dan zijn de volgende dag de taken tenminste afgewerkt.»Moeten uw leerkrachten verscheidene talen kunnen spreken?Xavier Delcourt: «Ze houden zich niet halsstarrig aan het Nederlands als officiële voer-taal. Met ouders of kinderen van de Arabische gemeenschap communiceren ze vaak inhet Frans. Voor Turkse ouders hebben we een tolk ter beschikking. Ouders kunnen hierlessen Nederlands volgen. We geven ze alvast het signaal dat Nederlands hier de voertaalis. ’s Morgens begroeten we ze bijvoorbeeld in het Nederlands. Of we laten ze eenvoudigewoorden en uitdrukkingen opsteken. Voor een grondiger contact moeten we overscha-kelen naar een andere taal. Nogal wat jonge beginnende leerkrachten spreken amperFrans. Maar na een jaar in onze school hebben ze hun diploma tweede taal verdiend.»Lesgeven in een Nederlandstalige school zonder Vlamingen. Hoe be-gint een jonge leerkracht daaraan?Xavier Delcourt: «Elke en Liesbeth, twee nieuwe kleuterleidsters, breekt het angst-zweet uit. ‘We behalen hier nooit enig resultaat’, vrezen ze. Maar op het einde van hetschooljaar zullen ze gelukkig zijn, omdat de kleuters met hen in het Nederlandskunnen communiceren. De harde confrontatie van in het begin slaat om in enthou-siasme. Beginners voelen zich ondersteund door het enthousiasme en de ervaringvan de iets oudere garde. En velen blijven. Van mijn 26-koppig lerarenkorps wonener slechts twee in Brussel. De anderen treinen elke dag vanuit Limburg, Antwerpen,Oost- en West-Vlaanderen naar de hoofdstad. Lesgeven in Brussel is voor hen eenuitdaging. Daarvoor willen ze veel vroeger uit bed dan collega’s.»

Kan u onderwijs van kwaliteit geven?Xavier Delcourt: «Wat is kwaliteit? Als je de resultaten van cognitieve vakken ver-gelijkt met die van Vlaanderen, kunnen wij moeilijk concurreren. Je moet natuurlijkde instroom bekijken. Elke kleuter die hier binnenkomt heeft in het begin geen enkelverbaal contact. Maar ik daag iedereen uit zich van het niveau te vergewissen alsdiezelfde kleuter hier het zesde leerjaar verlaat. Dan mogen we zeggen dat we hardgewerkt hebben, samen met de ouders. De leerstof is uiteraard belangrijk, maardaarnaast zorgen we ervoor dat de kinderen niet afwezig blijven, dat ze graag naarschool komen. Niet altijd evident in dit milieu.»Lopen er specifieke pedagogische projecten in uw school?Xavier Delcourt: «Tanden verzorgen vinden sommige ouders niet belangrijk. Zekregen die opvoeding in hun vroegere kansarme omgeving zelf niet mee. Daaromorganiseren we elk jaar een project over tandhygiëne, in samenwerking met deouders, de schoolarts en de plaatselijke Turkse tandarts. Voor alle buitenschoolseactiviteiten werken we trouwens samen met de mensen uit de wijk, de winkeliers ende culturele centra van de Turkse en Marokkaanse gemeenschap.»Heeft het non-discriminatieakkoord van de Brusselse scholen effect?Xavier Delcourt: «Dat werkt alleen in één richting. Van ouders die verhuizen en hunkind in een andere school willen laten inschrijven, hoor ik de meest onmogelijkeuitspraken. Nogal wat directies hanteren gecamoufleerd racisme: ‘Mevrouw, uw dochtertjeis heel goed met haar handen, maar bij ons ligt het niveau hoger.’ Ik ben benieuwd ofhet komende gelijkekansendecreet daarop anticipeert.» ■Meer over Brussels onderwijs in ’19 keer Brussel’ (2001), Els Witte en Ann Mares, uit de reeksBrusselse Thema’s van het Centrum voor de Interdisciplinaire Studie van Brussel - VUBPress -Pleinlaan 2 - 1050 Brussel - tel. 02 629 25 80 - Ann.Mares@vub.ac.be - www.vub.ac.be/BRUT

Niets gemist?

• 215 startbanen werden ter beschikking gesteldaan steden en gemeenten, provinciebesturen en orga-nisaties, zoals de fietsersbond, die zich inzetten omhet verkeer van en naar de school veiliger te maken.De ouderkoepels krijgen daarvoor vier startbanen. Ge-detacheerde leerkrachten voor dit project inzetten kanniet wegens het nijpend lerarentekort. Een startbaanmoet jongeren ertoe aansporen hun schoolse oplei-ding af te maken met een beroepskwalificatie zodat zemeer kansen maken op de arbeidsmarkt.

• «Scholen zouden meer over de netten heen moetensamenwerken», zegt onderwijsminister Marleen Van-derpoorten. «Maar het is niet mijn bedoeling de net-ten af te schaffen of om aan de pedagogische projec-ten te raken.»

• 13 procent van de leerlingen verlaat de school zon-der kwalificatie en 17 procent van de Vlamingen islaaggeletterd. Volgens het Steunpunt Werkgelegen-heid en Vorming van de KULeuven rest in de jongeregeneraties (geboren na 1978) nog altijd zowat 5 pro-cent dat alleen een diploma lager onderwijs behaalde.

• Aan de helft van de scholen is het gevaarlijk voorfietsers. Aan een kwart is het ook gevaarlijk voor voet-gangers. Dit besluit Test-Aankoop na een onderzoekrond verkeersveiligheid aan de schoolpoort.

• Eén op 25 kinderen volgt buitengewoon onderwijs(1 op 16 in het lager onderwijs, 1 op 27 in het secundaironderwijs). Steeds meer kinderen komen er terecht. Kin-deren met een lichte tot ernstige mentale handicap (type1 en 2) maken er twee derde van uit. «Inclusief onderwijsis zeker mogelijk voor hen», zegt de onderwijsminister.«Wij moeten het buitengewoon onderwijs bijsturen.»

• De Scholengroep Brussel van het Gemeenschaps-onderwijs start in twee basisscholen en twee secun-daire scholen een project rond meertaligheid. Debasisscholen geven bijvoorbeeld plastische en licha-melijke opvoeding, maar ook wiskunde, gedeeltelijkin het Nederlands en het Frans. De secundaire scho-len helpen bijvoorbeeld Franstalige leerlingen om delessen in het Nederlands beter te kunnen volgen. InBrussel kiezen almaar meer Franstalige ouders voorNederlandstalig onderwijs.

KLASSE NR.118 11KLASSE NR.118 11

HOGER ONDERWIJS

Van Babel naar bachelor

Een schoolloopbaanbegeleider anno 2001: «Een opleiding economievan twee cycli aan de universiteit is academisch. Een opleiding han-delswetenschappen van twee cycli aan een hogeschool is wel weten-schappelijk en van academisch niveau, maar meer toegepast.» Eenaspirant-student: «Waarom heet de opleiding aan de universiteit dan‘toegepaste economische wetenschappen’?»

Dat het Vlaamse hoger onderwijs niet doorzichtig is, ondervindt elke leerkracht diezijn achttienjarige leerlingen wegwijs wil maken in het aanbod aan opleidingen.Ook elk industrieel ingenieur die zijn diploma in het buitenland tracht te latenerkennen, kan als individu niet hard maken dat zijn vierjarige opleiding evenveelkrediet biedt dat hij werk van kwaliteit zal afleveren.Komt er een eind aan de babelse verwarring over het Vlaamse hoger onderwijs? Datzou kunnen als de Vlaamse regering het voorontwerp van decreet van minister Van-derpoorten goedkeurt en het Vlaams Parlement vervolgens het ontwerp van decreet.«Het onderscheid tussen academische tweecycli-opleidingen aan de universiteitenen tweecycli-opleidingen van academisch niveau aan de hogescholen is niet langerhoudbaar», beaamt de minister. «Niet alleen Vlaanderen, heel Europa heeft behoef-te aan een doorzichtig hoger onderwijslandschap en een leesbare diplomastruc-tuur. Vrij verkeer van gediplomeerden verhoogt de welvaart en is behalve econo-misch ook cultureel goed. Het bevordert de vorming van een open en verdraagzaamEuropa. De Angelsaksische undergraduate-graduate-structuur met zijn bachelorsen masters is zo’n doorzichtige diplomastandaard. In 1996 nam Europa zich inBologna voor hem voor 2006 in te voeren. Vlaanderen leek eerst wat afwachtendmaar neemt nu een voortrekkersrol op zich.»

12 KLASSE NR.118

▲

De hogescholen en unimoeten de eerste cyclutweecycli-opleidingen opleidingen van drie jadiploma’s te kunnen ui

Critici zeggen dat alle opleidingen ter wereld eenheidsworst zullenafleveren.Marleen Vanderpoorten: «Afgestudeerde bachelors en masters moeten overal in Europamet dezelfde minimale basiscompetenties afstuderen. Dat betekent niet dat hun oplei-dingen identiek moeten zijn. Instellingen met vergelijkbare opleidingen moeten samennagaan in welke mate ze aan de standaarden voldoen die ze zichzelf samen met deoverheid opleggen. Dat heet een accrediteringssysteem. Als dat niet het geval is, verlie-zen ze alle krediet en zal de overheid de diploma’s die ze afleveren niet langer erkennen.»Sommigen vrezen dat de kwaliteit van het Vlaamse hoger onderwijserop achteruit zal gaan.Marleen Vanderpoorten: «Ons hoger onderwijs presteert goed. Volgens mij biedtde hervorming de kans het nog te versterken en internationaal te laten waarderen.»Dat u de opleidingen van twee cycli aan hogescholen nu ‘academi-seert’, met andere woorden als evenwaardig erkent als universitai-re opleidingen, zorgt wel voor enkele oprispingen in die kringen.Marleen Vanderpoorten: «Er was een breed debat. De Vlaamse InteruniversitaireRaad (Vlir) en de Vlaamse Hogescholenraad (Vlhora) gaven niet zo’n uiteenlopendeadviezen. Alle opleidingen die de vooropgestelde standaarden bereiken, zullen bachelor-en masterdiploma’s mogen afleveren.»De hogeschoolopleidingen van één cyclus mogen voortaan na driejaar bachelordiploma’s afleveren, de universiteiten moeten hunkandidaturen eerst nog ombouwen.Marleen Vanderpoorten: «De overgangsregeling bepaalt dat alle einddiploma’s vanaf2002-2003 de nieuwe benamingen bachelor en master dragen. De huidige drieja-rige ééncyclusopleidingen leiden naar een einddiploma, de tweede cyclus van tweecycli-

versiteitens van hunomvormen totar om bachelor-treiken.

ONDERWIJSPERSONEEL

Meer tijdelijken

Hoeveel bestuurs- en onderwijzend personeel?

(in aantallen voltijdse banen)1990-1991 1999-2000

gewoon basisonderwijs 40.582 44.106buitengewoon basisonderwijs 3.882 4.862gewoon secundair onderwijs 53.944 53.524buitengewoon secundair onderwijs 4.054 4.507hogescholenonderwijs 7.961 7.516secundair onderwijs voor sociale promotie 2.197 2.611hoger onderwijs voor sociale promotie 394 500deeltijds kunstonderwijs 2.655 3.154totaal bestuurs- en onderwijzend personeel 115.669 120.780 + 5.111vastbenoemden 95.014 92.290 - 2.724tijdelijken 20.655 28.490 + 7.835

(VRIND 2000)

U kan vanaf nu de elektronische VRIND raadplegen. Die bevat veel meer cijfers danhet gedrukte boek. De jongste aanpassing van de excel-bestanden gebeurde in junilaatstleden: fred.vlaanderen.be/statistieken/publicaties/vrind/vrind.htm ■

In tien jaar steeg het bestuurs- en onderwijzend personeel dat op de betaalrol staatvan het departement Onderwijs met 4 procent. Dit percentage is een omrekening inaantal voltijdse jobs (budgettaire fulltime-equivalenten). In fysieke personen be-draagt de stijging 7 procent.Hoe meer leerlingen hoe meer personeel. Het aantal leerlingen stijgt het sterkst inhet buitengewoon basisonderwijs, waar bijgevolg het aantal personeelsleden hetsterkst groeit. In het gewoon secundair onderwijs zitten almaar minder leerlingen.Daardoor werken er in vergelijking met tien jaar geleden ook iets minder perso-neelsleden. De evolutie in het hogescholenonderwijs is vertekend, omdat de lesop-drachten van gastprofessoren en de mandaatvergoedingen sinds 1995-1996 nietmeer in de statistieken staan. Toch zijn er minder personeelsleden.Naast de dalende of stijgende leerlingenaantallen spelen ook verschillende be-leidsbeslissingen een rol. Er zijn nu meer tijdelijken. Dat is een algemene trend, metuitzondering van het deeltijds kunstonderwijs. In het secundair onderwijs versterk-te de benoemingsstop van 1 februari 1996 tot 1 januari 1999 deze trend. Gemiddeldsteeg tussen 1990-1991 en 1999-2000 het aandeel van tijdelijken van 18 naar 24procent. In het deeltijds kunstonderwijs (DKO) daalt echter het aandeel van detijdelijken. In het basis- en secundair onderwijs zal het systeem van de vervan-gingspool de stijgende trend van tijdelijke personeelsleden nog meer versterken.

opleidingen ook. De hogescholen en universiteiten moeten de eerste cyclus vanhun tweecycli-opleidingen omvormen tot opleidingen van drie jaar om bachelor-diploma’s te kunnen uitreiken. De graad van bachelor heeft een finaliteit. Wie metdat diploma afstudeert en naar de arbeidsmarkt gaat, moet daartoe gekwalificeerdzijn. De huidige eerste cycli zijn op doorstroming naar de tweede cyclus gericht endaardoor veeleer abstract dan concreet. Ze zullen een nieuw profiel krijgen. Netzoals alle opleidingen zich opnieuw zullen moeten profileren.»Het hogescholendecreet van 1994 zette tot fusies van hogescholenaan, nu zet u tot alweer tot associaties aan.Marleen Vanderpoorten: «Associaties zijn geen fusies. Die associaties van universi-teiten en hogescholen zijn nodig opdat zij samen aan kwaliteitszorg en accrediteringzouden kunnen doen, maar ook omdat de geacademiseerde tweecycli-opleidingenvan hogescholen meer dan tot nu toe structureel aan onderzoek moeten gaan doen.Een academische opleiding zonder onderzoekspoot kan niet. Het wetenschappelijkonderzoek en de koek van de Vlaamse budgetten ervoor nog gaan versplinteren,wensen wij niet. De overheid wil beheersovereenkomsten sluiten met de associaties.De partners in die associaties, hogescholen en universiteiten, bouwen dan samenonder meer hun onderzoek uit. Elke instelling behoudt echter haar onderwijsbevoegd-heid. De overheid financiert de instellingen. De student schrijft zich in bij de instelling,niet bij de associatie, en krijgt van de instelling een diploma, niet van de associatie.»De hogescholen klagen sinds 1994 dat ze de hervorming zonderextra financiering moeten rooien. Is dat nu anders?Marleen Vanderpoorten: «We voorzien in extra middelen om de associaties slagkrachtte geven. Er komt een optimalisatiefonds voor de hogescholen dat groeit van 50 miljoenin 2002 tot 600 miljoen in 2006. De helft van dat geld komt uit de enveloppen van

hogescholen, de helft is bijkomende overheidssubsidiëring. In 2007 komt er een nieuwfinancieringsmodel voor hogescholen én universiteiten. Tijdens de overgangsperiodevan 2002 tot 2006 bevriezen we de enveloppefinanciering van de hogescholen. Zo zijnze - net als de universiteiten - niet langer afhankelijk van het aantal inschrijvingen. Elkehogeschool kreeg tot nu toe een werkingsenveloppe en middelen voor investeringen.Daar bovenop krijgen zij nu ook - via de associaties - meer middelen om onderzoek tedoen in hun tweecycliopleidingen. Rechtstreeks krijgen ze meer middelen om maat-schappelijke en technologische diensten te leveren aan de maatschappij. Hoe ze diebesteden beslist wel de hele associatie. Vooral ééncyclusopleidingen hebben een rolte spelen in deze dienstverlening en het permanent vormingsaanbod.»Het hoger volwassenenonderwijs zit op het ogenblik toch vooralbuiten de hogescholen?Marleen Vanderpoorten: «Dat is juist. In de toekomst zullen opleidingen van het‘hoger onderwijs korte type voor sociale promotie’ aan de accrediteringsprocedureskunnen deelnemen. Een geaccrediteerde opleiding kan zich in het tertiair onderwijsintegreren. Zoniet gaat ze met andere vormen van voortgezet secundair onderwijsdeel uitmaken van een nieuwe ‘volwasseneneducatie op postsecundair niveau’.»Sommigen vrezen dat in Vlaanderen de democratisering van hettertiair onderwijs erop achteruit zal gaan.Marleen Vanderpoorten: «Dat spreek ik tegen. Het voorstel biedt integendeel nieu-we kansen om rekening te houden met ieders capaciteiten en meer mensen aanhogescholen en universiteiten te laten studeren. Erkenning van leerervaringen bui-ten het hoger onderwijs, uitbouw van bruggen tussen opleidingen, een hervormdsysteem van studietoelagen en sociale voorzieningen en een goed European CreditTransfer System zullen daartoe bijdragen.» ■

«Er leeft een vooroordeeldat het beter is de langsteopleiding te kiezen omcarrièrekansen te hebben.Toch is mikken op het‘hoogste’ diploma nietaltijd de beste keuze.»

▼

STUDIEKEUZE

Waterval of klimop

Ongetwijfeld kent u ook wel een ‘watervalstudent’. Ie-mand die bijvoorbeeld de eerste kandidatuur crimino-logie twee keer ‘probeert’ om vervolgens een driejari-ge opleiding voor pakweg maatschappelijk assistentaan te vatten. In het slechtste geval mislukt de studentook daarin, om ten slotte in een vierde graad secun-dair onderwijs toch nog maar een bijkomende kwali-ficatie te verwerven. Deze waterval is goed te vergelij-ken met de afvallingskoers in het secundair onderwijsen de ‘ongekwalificeerde uitstroom’ die daarvan hetgevolg is. Wat is de persoonlijke en maatschappelijkekost van deze watervallen?Gelukkig kan opklimmen ook. Misschien kent u ookwel iemand die na zeven jaar beroepsschool met zijndiploma secundair onderwijs toch naar de hogeschoolstapt en daar wonderwel slaagt als bijvoorbeeld leraarhout-bouw. En iemand die na een driejarige opleidingtot gegradueerde chemie aan een verkorte opleidingtot industrieel ingenieur chemie of licentiaat chemiebegint. Na twee of drie succesvolle bijkomende jarenheeft de student dan een diploma van twee cycli.Zal de invoering van de bachelor-masterstructuur aanhogescholen en universiteiten nog meer afvallers ver-oorzaken? Zullen de hogescholen de lat in hun drieja-rige opleidingen tot bachelor misschien hoger leggen

om zeker aan alle accrediteringsvoorwaarden te vol-doen? Zullen nog meer studenten dan nu (gemiddeldéén op twee in het eerste jaar) niet mee kunnen enaangewezen zijn op postsecundaire opleidingen in dag-en avondonderwijs?Maar misschien krijgen opklimmers meer kansen. DeHogeschool voor Wetenschap & Kunst - Honim enVlekho - in Brussel en de Karel de Grote-Hogeschoolin Antwerpen zijn alvast die richting ingeslagen. Ho-nim bundelt zijn krachten met grote bedrijven als For-tis AG, Arthur Andersen, BBL, DHL, Excel Careers, FransMaas Transport, Procter&Gamble en Siemens om zijndriejarige bedrijfskunde-opleidingen bij achttienjari-gen te promoten. «Van de 400 nieuwe eerstejaars zijner meer dan 100 die eerst een of meer pogingen waag-den in een opleiding van twee cycli», legt Honim-woord-voerder Bruno Coessens uit. «Wij zeggen hen: kommeteen naar ons. Haal eerst het diploma van gegra-dueerde en win zelfvertrouwen. Nadien kan je door-groeien tijdens je carrière en/of voortstuderen. In elkbedrijf dat onze actie ondersteunt, vervullen afgestu-deerden aantrekkelijke functies. Praktische ervaring dedenze al op tijdens hun stages. Vaak hebben ze hetzelfdesalaris en dezelfde opleidings- en doorgroeimogelijk-heden als academisch geschoolden. Er leeft een voor-

oordeel dat het beter is de langste opleiding te kiezenom carrièrekansen te hebben. Toch is mikken op het‘hoogste’ diploma niet altijd de beste keuze.»Honim en Karel de Grote-Hogeschool leveren (hun)gegradueerden bedrijfsbeheer meteen zelf een opstapjedoor samen te werken met de Hogeschool Brabant uitBreda en de Hogeschool Amsterdam. Via modules vaneen deeltijdse voortgezette avondopleiding kunnen zijin Brussel en Antwerpen na een jaar een Nederlands(bachelor) getuigschrift van Hoger Economisch enAdministratief Onderwijs (HEAO) Bedrijfskader halen.De Vlekho Business School nodigt wie nog verder wilklimmen vervolgens uit op een verkorte avondoplei-ding tot licentiaat / master Handelswetenschappen.De associaties van hogescholen en universiteiten in Vlaan-deren en de groeiende netwerken met buitenlandse part-ners zullen deze trend allicht een hoge vlucht geven. ■Karel de Grote-Hogeschool (campus Groenplaats) - Nationale-straat 5 - 2000 Antwerpen - Francine Van Loon - tel. 03 205 1819 - fax 03 205 18 46 - francine.vanloon@kdg.be - www.kdg.beHogeschool voor Wetenschap en Kunst (campus Honim) -Birminghamstraat 41 - 1080 Brussel - Stefaan Debrabandere -tel. 02 410 46 31 - fax 02 410 41 34 - www.honim.wenk.be. Eenoverzicht van posthogeschoolvormingen en voortgezette op-leidingen staat op www.nug.be/levenslangleren

KLASSE NR.118 13

PREVENTIE

Jongeren doen aan piekdrinkenAmbulances moeten nog al eens naar jongerencafés uitrukken om dronken leerlingen voor maagspoelingen na‘binge drinking’ op te halen. Anderen zijn ‘stronken’ - stoned en dronken - na gecombineerd gebruik van alcoholen cannabis. Piekdronken of stronken na een combiroes?«Jongeren experimenteren met illegale drugs en terecht maken velen zich daar zorgen over», meent FriedaMatthys van de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD). «Maar wat zij met alcohol uitprobe-ren neemt vaak extremere vormen aan. Niet alleen jongeren overigens. Een vijfde van alle chauffeurs reed bij eenrecente verkeerscontrole onder invloed.»De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) rapporteert volgens VAD-berichten een toename van ‘piekdrinken’ bijjongeren in Europa. Bij dit drinkpatroon sla je minstens vijf alcoholische drankjes snel na elkaar achterover. Meerdan 30 procent van de Europese vijftien- en zestienjarigen zou drie of meer keer zo gedronken hebben tijdens demaand voorafgaand aan het onderzoek dat de WGO in februari bekendmaakte. «Alcopops, premixen en anderenieuwe drankjes spelen op dit nieuw drinkpatroon in», weet Frieda Matthys. «Ook al beweren de producenten datzij zich op achttien- tot twintigjarigen richten, toch spreken die nieuwe drankjes vooral de min-zestienjarigen aan.»Onderzoekers hebben ook de indruk dat twintigjarige gebruikers meer en meer op zoek gaan naar ‘de combiroes’:verschillende roesmiddelen slikken, snuiven of roken en vervolgens doorspoelen met alcohol.De vraag rijst of de duizenden alcohol- en drugpreventieactiviteiten dan nog niet volstaan. Uit de gegevens vanGinger, het registratieprogramma voor drugpreventieactiviteiten van de VAD, blijkt dat de 65 deelnemendepreventiemedewerkers in totaal 5354 activiteiten uitvoerden in 2000. Zij besteedden er samen 14.000 uur aan.Het onderwijs is goed op weg om de helft ervan voor zijn rekening te nemen: overleg, consult en advies, maarvooral vorming van leerlingen en begeleiders (van scholen en CLB’s). Grote slokop is het secundair onderwijs.Ook het basisonderwijs wordt goed bereikt. Hoger onderwijs, ouderverenigingen en kunstsecundaire scholenkrijgen onvoldoende aandacht. Een ‘pervers’ effect van de spectaculaire stijging van preventie in het onderwijsis dat vragen vanuit andere sectoren onbeantwoord dreigen te blijven. ■VAD - E. Tollenaerestraat 15 - 1020 Brussel - tel. 02 423 03 33 - fax 02 423 03 34 - vad@vad.be - www.vad.be

▲

Piekdrinken: minstensvijf alcoholischedrankjes snel na elkaarachterover slaan.

LOOPBAAN

Van TBS 55+ naar TBS 58+Wie dit schooljaar met TBS 55+ wilde gaan, zal moe-ten wachten. De regering trekt de leeftijd voor dezevorm van terbeschikkingstelling op tot 58 jaar. Tegendeze maatregel roepen de vakbonden tot staken op.«Met het huidig tekort aan leerkrachten kunnen weniet langer de Terbeschikkingstelling 55 + mogelijkmaken», zegt onderwijsminister Marleen Vanderpoorten.«In 1986, toen er een overaanbod was, moest dezemaatregel kansen geven aan jongeren. Vandaag is desituatie omgedraaid. In alle sectoren moet trouwensde graad van werkzaamheid omhoog. Het kan niet lan-ger dat we twee mensen betalen voor één job.»Tot nu toe maken zowat 8000 leerkrachten in basis- ensecundair onderwijs gebruik van de TBS 55+. Dat ismeer dan drie kwart van de leerkrachten tussen 55 en 60jaar. Zij krijgen een wachtgeld dat schommelt tussen 58en 67 procent van hun normale wedde.Deze heroriëntering in de onderwijsbegroting van 2002levert 1,1 miljard frank (27 miljoen euro) op. Dit vrijge-maakt geld zou naar een drietal initiatieven gaan: het gelij-kekansendecreet, lerend leven (levenslang leren) en ICT. ■

▲

Drie kwart van deleerkrachten stopt

op 55 jaar.

VERSCHILLEN

De lat gelijk leggen?«Alle leerlingen of studenten, ouders, personeelsleden en onderwijsinstellingenzijn gelijk voor de wet of het decreet», zegt artikel 24 van de Grondwet. De VlaamseGemeenschap financiert het Gemeenschapsonderwijs voor 100 procent. Naar ver-houding krijgen de andere schoolnetten vandaag iets meer dan de helft hiervan.Om de lat tussen schoolnetten rekenkundig gelijk te leggen, zou er vanuit het Ge-meenschapsonderwijs (GO) 1,25 miljard fr. aan basiswerkingsmiddelen moetenverschuiven naar het gesubsidieerd officieel (OGO) en vrij onderwijs (VGO). Datberekent het adviesbureau Deloitte & Touche in een nieuwe studie ‘Inkomsten enuitgaven van scholen in Vlaanderen – Kwantificering van de objectiveerbare ver-schillen’. In een eerste studie definieerde het bureau twaalf verschillen die menobjectief kan verantwoorden (zie Klasse 100 p. 10 «Alle leerlingen zijn (niet) ge-lijk»).Een aantal ‘objectiveerbare’ verschillen kan Deloitte & Touche nu in cijfers uitdruk-ken, zoals de staat van de schoolinfrastructuur, de grootte van de school, het aantalkinderen en doelgroepen van wie het leren bedreigd is en de keuze die scholenaanbieden tussen godsdienst(en) en zedenleer. Een herverdeling van de basiswer-kingsmiddelen zou er dan als volgt uitzien: voor elke leerling tussen 2,5 en 18 jaarin het GO 19.795 fr., in het OGO 18.685 fr. en in het VGO 18.296 fr.. Dat is perleerling in het GO 7000 fr. minder, dan nu, in het OGO 3000 fr. meer en in het VGO700 fr. meer. Dat zou betekenen dat 31 procent van de huidige basiswerkingsmid-delen van het Gemeenschapsonderwijs moet verschuiven naar de andere netten.Deloitte & Touche acht dat niet wenselijk. Volgens het bureau beschikken scholenvan het gesubsidieerd officieel onderwijs vanuit hun inrichtende machten (steden,

14 KLASSE NR.118

gemeenten en provincies) vaak over aanzienlijke supplementaire middelen, waar-door ze gemiddeld meer armslag hebben dan het Gemeenschapsonderwijs. Scho-len van het VGO anderzijds halen extra inkomsten uit privébronnen en hogereschoolrekeningen, maar niet zo veel dat ze hun achterstand op de officiële en ge-meenschapsscholen daarmee inlopen. Zij hebben ook minder bijkomende midde-len voor gebouwen en geen extra vastbenoemd meester-, vak- en dienstpersoneel.Als Deloitte & Touche ook de salarissen, de bijkomende werkingsmiddelen en deinvesteringsmiddelen voor gebouwen en zware infrastructuur in rekening brengt,komt het bureau aan een kostprijs per leerling voor de Vlaamse Gemeenschap vangemiddeld 172.541 fr. per leerling. Of 329.989 fr. in het GO, 146.167 fr. in het OGO(zonder de extra’s vanwege steden, gemeenten en provincies) en 164.562 fr. in hetVGO.Het adviesbureau pleit nochtans niet voor een herverdeling tussen de netten. Weldenkt het aan een herverdeling tussen de onderwijsniveaus - zoals subsidies vansecundaire naar lagere scholen verschuiven - en vooral aan een nieuw systeem datvertrekt van leerlingen. Hierbij houdt men bijvoorbeeld rekening met het aantalleerlingen van een school, het aantal scholieren met speciale behoeften en de waaieraan aangeboden onderwijsvormen. Specifieke kosten kan men daarbuiten recht-streeks vergoeden, zoals de keuze tussen godsdienst en zedenleer (geschat op 500tot 1000 fr. extra per leerling) of de brede zorg voor veel doelgroepleerlingen (ge-raamd op 5000 fr. per leerling). Over de kosten van de aanvaardingsplicht spreekthet adviesbureau zich niet uit. ■www.klasse.be/kvl/100/10 Alle leerlingen zijn (niet) gelijk

© Uw vip-pas voor Meesterstukken p. 16

© Vijftig klassen gratis naarde JongerenMuseumDagen p. 23

© Adopteer een kikker p. 27

idee

§

A = Algemeen / B = Basisonderwijs

§

Een vip-onthaal bij Oom Vanja.

Virtuoze dans op zang en stilte.

Leerkrachten ontdekken Medusa.

Welkom in de moppenfabriek.

MU

SE

UM

SIE

RK

UN

ST E

N VO

RM

GE

VIN

G G

EN

T

LES B

ALL

ETS

CH

RIS

VA

N D

ER

BU

RC

HT

HE

T LA

AG

LAN

D

NIK

LISO

N - A

LLA

ACANTHUS

TH

EA

TER Z

UID

PO

OL

KO

PE

RG

IETE

RY

16 KLASSE NR.11816 KLASSE NR.118

Met Klasse naar Meesterstukken A

Hebt u zin in een Shakespearement? Een walvisoor? Een multi-mediahapje? Anders gezegd: zoekt u mogelijkheden om uw leer-lingen een nieuw en verrassend cultuurbad te geven? Of twijfeltu nog hoe u dit jaar de eindtermen muzische vorming of artistie-ke opvoeding zal waarmaken? Maak u op voor vijf weken abso-lute inspiratie in Meesterstukken. Van 26 oktober tot 2 de-cember krijgen alle Vlaamse leerkrachten en studen-ten in de lerarenopleiding een vip-onthaal in kunst-huizen, culturele centra en musea. U grasduint langs dans,muziek of gewoon theater, staat stil bij films, flaneert doorheententoonstellingen, surft op multimedia en poëzie, doorkruist ate-liers in musea. Telkens krijgt u er een pedagogisch-didactischluik bovenop: een actieve workshop, een babbel met acteurs enkunstenaars, een brainstorm over toepassingen in de klas. Eneen verrassing op kippenpoten als u deelneemt. Geïnteresseerd?Lees de extra bijlage in dit blad en de tips hieronder..

WAT STAAT ER OP HET PROGRAMMA?Meer dan honderd culturele centra, musea en kunsthuizen stel-len uw keuzevaardigheid op de proef. Er is een aanbod voorleerlingen (en leerkrachten) van alle leeftijden. Enkele smaak-makers:(Poppen)theater«Er zijn veel mooie prinsessen, maar er is maar één PrinsesPointe!»Het sprookje van de smid en de timmerman, dromen in de mop-penfabriek, verhalen bouwen met miniatuurbeesten of mooie Rosadie het leven van Peer verstoort als ze in zijn kast komt wonen....(Poppen)theatervoorstellingen voor kleuters en ouder.Theater«Geld verdienen, messen trekken en bloedbanden smeden»Incest, spanning en geweld in het gezin. Een moderne King Lear,of is het Parsifal? Een schooldirecteur die zich klaarmaakt voorzijn viering en zijn pruik verliest. Donky Shot of Don Quichot?Het gruwelverhaal van Medusa… Klassieke, menselijke en somsdelicate thema’s in theater voor veertien- en zestienplussers.Tentoonstellingen«Is er een verschil tussen militaire muziek en Drum & Bass?»Mysterieuze hoeken en kanten vol schilderijen, collages, 3D-werk en dia-installaties. Het grafische werk van Chagall, Picas-so, Alechinsky. Een diptiek van Hans Memling door de ogen vaneen restaurateur. Of Upside-Down, twaalf museumstukken naasttwaalf creaties van jongeren en een gesprek over jongerencul-tuur… Tentoonstellingen met een staartje.Dans«Het grote geluk hangt in de lianen»Twee danseressen tonen zich overrompeld door liefde en hetdilemma ‘nemen of loslaten’. Acht gelukzoekers verdwalen enontmoeten elkaar tussen de lianen. Virtuoze live cellomuziekaarzelt tussen rust en beweging… Drie merkwaardige danspro-ducties.Multimedia en beeldende kunsten«De donkere kantjes van deze wereld»Een webroom met tentoonstelling, een trendspotter en multime-diahapjes. Uzelf als engel doorheen de digitale engelenpoort.Creaties bestuderen met een digitale camera. Een zintuiglijkewandeling doorheen bekende sprookjes… Multimedia en beel-dende kunsten met een lage drempel.Muziek(theater)«Johannes Kerkorrel steekt de draak»Jonglerie en traditionele middeleeuwse muziek. Een duik in deZuid-Afrikaanse taal, politiek, geschiedenis en cultuur. Heden-daagse ‘klassieke’ muziek. Twee finalisten van de Koningin Eli-sabethwedstrijd. De Grote Boze Wolfshow. Germaanse en La-tijnse culturen in een potpourri met conferences. Klanksculptu-ren als gids doorheen de vier elementen… Muziek en muziek-theater in alle variaties.Museumbezoek«Kleine kamertjes, verborgen luikjes, kijk- en voeldozen»Een drieluikje voor kleuters. De wetenschap achter het museum.De meester achter het meesterstuk. De traditionele Afrikaansekunst. De geschiedenis van het kinderboek… Museumbezoe-ken met workshops.

Bonus voor leerkrachten«Een hut op kippenpoten»Elke leerkracht die ergens in Vlaanderen een Meesterstuk be-zoekt, krijgt er een tweede Meesterstuk bovenop. Rond Nieuw-jaar ontvangt u via de post immers gratis een kunstproduct metbruikbare suggesties om zelf in de klas aan de slag te gaan. Hutop Kippenpoten is een samenspel van beeld naar klank en vanklank naar beeld. Tijdens Meesterstukken is het ook een concertén tentoonstelling die voortbouwt op Moessorgski’s ‘Beelden uiteen Schilderijententoonstelling.’ Wat u moet u doen om uw bo-nuspakket te ontvangen? Simpel, geef tijdens uw bezoek aan eenMeesterstuk uw naam en het adres van uw school op en u staatop de prijslijst.

HOE SCHRIJFT U IN VOOR MEESTERSTUKKEN?U kan er niet naast kijken. In deze Klasse kleeft een uitneembaarprogrammaboekje van Meesterstukken. Maak het los en over-loop het aanbod. Bij elk van de 106 aanbiedingen vindt u infor-matie over wat, waar, wanneer en meer. Zo ook de leeftijdgroepwaarop de activiteit mikt. Kruis uw keuze(s) aan en grijp vervol-gens naar de telefoon (deze keer hoeft u geen bon in te vullen).Bel het museum, cultureel centrum of kunsthuis waar u naartoewil en reserveer meteen uw plaats. Deze actie is zo goed alsgratis. Per activiteit betaalt u 101␣ fr. of 2,50 euro (de gewonetarieven liggen twee tot zes keer hoger). Als u uw partner of gezinwil meenemen, dan leest u in het programmaboekje op welkereducties zij (tijdens Meesterstukken) aanspraak kunnen maken.Na uw reservatie ontvangt u een brief die geldt als persoonlijkeuitnodiging, richtlijnen voor de betaling en meer praktische in-formatie. Laat er geen gras over groeien, want eerst is eerst.Reserveer enkel als u vast van plan bent te komen.

WAAR VINDT U MEER INFORMATIE?Meer gedetailleerde informatie over elke activiteit vindt u opwww.ond.vlaanderen/meesterstukken.

OOK VOOR OUDERS EN JONGERENEr is dit jaar niet enkel Meesterstukken voor leerkrachten, ookouders en jongeren krijgen een speciaal aanbod. Daarover meer inde oktobernummers van Klasse voor Ouders en Maks! Meester-stukken is een organisatie van Canon, de cultuurcel van het depar-tement Onderwijs, punt.ccultuur, het Vlaams Centrum voor de cul-turele centra, en Klasse. Ook radio Klara en C-link werkten mee.

S = Secundair onderwijs / H = Hoger onderwijs

KLASSE NR.118 17

©

GezochtJeugd en stadDringend gezocht: gedetacheerd leerkracht voor de kantoren in Gent.Meer info en kandidaturen (met cv) bij Jeugd en Stad vzw - MaudVerlynde - Kammerstraat 22 - 9000 Gent - tel. 09-233 88 05 -jesgent@xs4all.beJeugdtoerismeDringend gezocht: gedetacheerd leerkracht voor het Centrumvoor Jeugdtoerisme (CJT).Meer info, taakomschrijving en kandidaturen bij CJT - Bergstraat16 - 9820 Merelbeke - tel. 09 231 86 76 - www.cjt.beSpeelpleinwerkingDringend gezocht: gedetacheerd leerkracht voor dienstverleningaan speelpleinen, vorming voor jeugddiensten, kadervorming metjongeren enz. Ervaring met speelpleinwerk is een must.Meer info en kandidaturen (met cv) bij Vlaamse Dienst Speelplein-werk - Christophe Toye - tel. 02 269 71 80 - vds@speelplein.netLeerkrachten dactylografie/informaticaZin om ook naast uw schooluren pedagogisch bezig te zijn? Ubent misschien de geschikte kandidaat voor naschoolse cursus-sen dactylografie of voor avondopleidingen informatica.Meer info en kandidaturen bij Teach & Type - Bieststraat 286 - 3191Hever - tel. 015 61 75 50 - fax 015 61 71 16 - info@teach-type.beLeerkrachten dactylografieGezocht: leerkrachten voor het geven van dactylolessen in eigenomgeving, vanaf 16 u. (keuzemogelijkheid lesdagen).Meer info en kandidaturen bij IPOC - Van Boeckellaan 71 - 2500Lier - tel. 03 480 85 18 - fax 03 489 01 99FreelancersVIABO zoekt leerkrachten handel of economie om op freelancebasis in het Antwerpse minstens een halve dag per week be-drijfsbeheer te onderwijzen aan sociaal achtergestelde doelgroe-pen. Vergoeding tegen uurloon.Meer info bij Vlaams Instituut voor Advies in Bedrijfsbeheer enOpleiding - Noël Dupon - viabo@pandora.be - tel. 03 828 40 39VrijwilligersBij de DrugLijn (tel. 078 15 10 20) kan iedereen (desgewenst ano-niem) terecht voor informatie over drank, drugs en pillen. Naast devaste medewerkers verzorgen vrijwilligers de telefoonpermanentieop het centrale kantoor in Brussel. Hiervoor zoekt de DrugLijn drin-gend kandidaten.Meer info en kandidaturen bij DrugLijn - Frank Lenders -tel. 02 423 03 44

Spelen voor veilig verkeer.

Uw gidsen voor een kennismakingmet Brussel.

Leerlingen bekijken deinvloed van de vorigeeeuw op de huidige.

VR

TR

OU

LAR

TA B

OO

KS/G

LOB

E

§

LAN

GZ

AA

M V

ER

KE

ER V

ZW

©

Middelen voor jongerenparticipatie A

Een school die kinderen betrekt bij de inrichting van de speelplaatsen de klaslokalen. Een initiatief voor buitenschoolse kinderopvangwaar de kinderen zelf hun activiteitenprogramma opstellen. Een jeugd-bibliotheek die kinderen vraagt welke boeken ze graag lezen of hoede bib best kan worden ingericht. Een opvangcentrum of instellingdie samen met de jongeren een huisreglement opstelt. Een radio- ofTV-programma waar kinderen de redactie uitmaken. Jongerenpar-ticipatie is niet enkel een basisrecht (VN-Verdrag van de Rechtenvan het Kind), het zorgt er ook voor dat de school, de instelling, hetopvangcentrum, de bibliotheek… beter gaat functioneren. De Pro-vincie Antwerpen wil alvast een helpende hand (én centen) toeste-ken. Projecten (uiteraard beperkt tot de provincie Antwerpen) moe-ten beantwoorden aan een aantal kwaliteitscriteria, vorming organi-seren voor de volwassen begeleiders én deelnemende jongeren enleiden tot een structurele inbedding van jeugdparticipatie in de wer-king van de organisatie. De subsidie bedraagt maximum 100.000␣ fr.(2478,94 euro) per project. Elk jaar zijn er twee deadlines voor hetindienen van uw project: 1 maart en 1 november.Meer info bij Jeugddienst Provincie Antwerpen - Joke Verschueren- tel. 03 240 53 64 - www.provant.be/jeugd

De Zevende Dag in Brussel A

Is een goed debat uw ding en bent u geïnteresseerd in politiek?Het VRT-programma De Zevende Dag nodigt u graag uit om deeluit te maken van het studiopubliek tijdens de live-uitzendingenop zondagochtend. U maakt er het reilen en zeilen mee, ookachter de schermen. U ziet hoe de set wordt klaargemaakt, hoepresentatoren en publiek zich «opwarmen», de voorbereidingvan de vragensteller uit het publiek en de premier enz.Nieuw is dat u daarna niet meteen naar huis hoeft (maar wel mag,natuurlijk). In samenwerking met Brukselbinnenstebuiten gaatDe Zevende Dag immers wandelen door Brussel. Met een erva-ren gids ontdekt u waardevolle gebouwen, parken en pleinen,krijgt u inzicht in symbolen van de politiek-economische macht,vroeger en vandaag. Elke week is er een andere wandeling.Uw zondagje Brussel ziet er dus zo uit: ontvangst in de VIP bar,drankje en bijwonen van de rechtstreekse uitzending (9.30 tot 12.30u.); lunch in het restaurant van de VRT (12.30 tot 13.30 u.); wande-ling in Brussel (13.30 tot 16.30 u.). Alles (vervoer naar het stads-centrum inbegrepen) is gratis, behalve de lunch (warme maaltijdkost zo’n 400␣ fr. - 9,92 euro). Meer info en reservaties bij VRT-DeZevende Dag - Kamer 2G12 - 1043 Brussel - tel. 02 741 37 10 of02 741 33 74 - fax 02 741 46 92 - dezevendedag@tv1.be

Geef stemlozen een stem A

Balaki, een Congolese jongen van tien, nodigt u en uw leerlingenuit voor een wandeling door zijn dorp. De kortfilm «Tring, tring!Gezondheid!» (20 minuten) toont het belang van een goede ge-zondheidszorg in een land in ontwikkeling. De fiets/motorfiets isin Afrika symbool voor de vrijheid van de jongeren, een middel omzich snel en goedkoop te verplaatsen. De videoreportage «Ge-zondheid voor allen in het jaar 2000» (28 minuten) neemt u meeop reis door Afrika, Azië en Latijns-Amerika. U ontdekt er de pro-jecten waar Memisa (Medische Missie Samenwerking) actief is.Memisa is een niet-gouvernementele organisatie (ngo) die ijvertvoor een kwalitatieve gezondheidszorg op lange termijn.Voor leerkrachten derde graad lager onderwijs en eerste graadsecundair onderwijs is er heel wat (gratis) didactisch materiaalbeschikbaar (brochures, getuigenissen, poëzie, spel, muziek enz.)waarmee u een project rond gezondheidszorg in de derde wereldkan organiseren. En waarom zou u met uw leerlingen niet zorgenvoor een nieuwe fiets voor Balaki of één van zijn vriendjes?Alle info bij Memisa - Kerkstraat 63 - 1701 Itterbeek - tel 02-56903 51 - fax 02-569 03 45 - info@memisa.be - www.memisa.be

Veilig naar school B

Alle Vlaamse basisscholen kunnen tussen de herfst- en de kerstva-kantie inschrijven voor de tweede Schoolspaaractie «Veilig en mi-lieuvriendelijk naar school». Het aantal deelnemers is beperkt! Inge-schreven scholen krijgen voorjaar 2002 een gratis spelpakket metreuzenspandoek. De bedoeling is dat zij het spel tijdens de «Week vande zachte weggebruiker» (mei) spelen. Bovendien krijgen 25 basis-scholen inhoudelijke begeleiding bij het opstarten en uitwerken vaneen verkeersproject rond autovrije schooldagen, schoolvervoerplan,anders naar school, fietspoolen of verkeers- en mobiliteitseducatie.Meer info en inschrijvingen bij Langzaam Verkeer vzw - Veerle DeBent - Minckelersstraat 43A - 3000 Leuven - tel 016-31 77 02

Ik wil niet sterven… S

Laatstejaars ASO, TSO en KSO kunnen vanaf half oktober deelnemenaan een originele essaywedstrijd. Uitgangspunt is «Ik wil niet stervenaan de twintigste eeuw», waarin journalist Dirk Barrez op zoek gaatnaar alle grote problemen van de twintigste eeuw en de invloed bekijktdie ze kunnen hebben op de eenentwintigste eeuw. Het hele essaypro-ject draait rond de website www.ikwilniet.org. Naast een homepagemet algemene informatie, vinden uw leerlingen er bijvoorbeeld hethele boek terug onder de vorm van een e-book (kunnen ze meteengratis downloaden of op het scherm lezen). Ook een discussieforum,nieuws, alle info over de wedstrijd, activiteiten op de Antwerpse boe-kenbeurs (bv. Op 2/11 een debat tussen Dirk Barrez en cultuurminis-ter Anciaux) enz. vinden ze daar terug. Voor leerkrachten is er eenaparte website waar u met collega’s van gedachten kan wisselen overde pedagogische en didactische aspecten van het project. Surf daar-voor naar www.ikwilniet.org/leerkracht. Half oktober start de wed-strijd. Alle laatstejaars krijgen dan een gratis Knack op School. Daarinvinden ze drie analysemodellen die ze kunnen gebruiken bij het schrij-ven van hun essay. De leerlingen die willen deelnemen, melden zichvia de website. Daar schrijven ze in en daar belandt ook uiteindelijk hetessay. Einddatum daarvoor is 8 februari. Eind maart zijn de winnaarsbekend. Uw leerlingen kunnen o.a. 100 Franklin e-bookmans winnen.U vindt alle info over dit project en het volledige reglement opwww.ikwilniet.org - alle verdere info rond dit project bij Piet Bulteel -tel. 0475 63 46 23 - piet.bulteel@roularta.be

18 KLASSE NR.118

Avant première «Falling» S

De langverwachte Vlaamse film «Falling», (naar de bekroondejeugdroman «Vallen» van Anne Provoost) opent eind oktoberhet Internationaal Filmfestival in Gent. De jonge Lucas reist metzijn moeder naar Frankrijk en botst daar op een hele hoop onver-werkte plaatselijke trauma’s. Bovendien raakt de jongen in deban van rechts-extremisten en neemt zijn leven een aantal on-verwachte wendingen. Een internationale cast, een ijzersterkesoundtrack met o.a. Pragha Kahn en Axelle Red en een sterkregiedebuut van Hans Herbots maken van deze film een mustvoor jongeren én leerkrachten. En omdat deze laatsten bij CA-NON Cultuurcel steeds een streepje voor hebben, komen er tweeexclusieve avant-premières van «Falling», in samenwerking metverdeler Jekino. Geïnteresseerde leerkrachten secundair onder-wijs en lectoren lerarenopleiding kunnen op 23 oktober (20 u.)naar Cinéma Lumière Brugge of Studio Leuven. Al wat u moetdoen is snel bellen naar Jekino-Films (tel. 02 242 54 09) opdinsdag 9 of woensdag 10 oktober tussen 10 en 17 u. U kan zometeen uw zetel reserveren (max. twee tickets per persoon). Enomdat CANON Cultuurcel leerkrachten ook didactisch wil on-dersteunen, krijgt u er bovendien een uitgebreide lesbrochurebovenop, zodat u uw leerlingen met woord en beeld nadien in deklas kunt warmmaken en maakt u kennis met enkele filmsterren.Vanaf februari organiseert Jekino ook een uitgebreid didactischparcours rond deze prent waarbij een filmbezoek met een ten-toonstelling wordt gecombineerd. Meer informatie hierover ver-neemt u in het februarinummer van Klasse.

Theaterbeelden S

Eind november verschijnt een nieuwe videoreeks rond theater kij-ken in de klas (secundair onderwijs). Drie succesvolle voorstellin-gen, «Koning Ubu» (Theater Froe Froe), «Universal Irritant» (DeKakkewieten) en «De Tolbrug (Ibycus), vormen de uitvalsbasisom theater in alle graden toegankelijk te maken. CANON Cultuur-cel werkt hiervoor samen met Kunst in Zicht, het Vlaams Theater-instituut en het Centrum voor Didactiek (UFSIA). Fragmenten uitde voorstellingen worden afgewisseld met interviews met de ac-teurs, regisseur, scenograaf… Bij elke video hoort een didacti-sche handleiding, met opdrachten en achtergrondinformatie ommeteen aan de slag te gaan. De opdrachten sluiten aan bij verschil-lende leerinhouden en vakken in het secundair.Op 14 november kan u deelnemen aan een studiedag rond wer-ken met theater in de klas. U maakt er meteen ook kennis met ditvideopakket. De studiedag vindt plaats in de gebouwen van deUFSIA (Antwerpen) van 14 tot 17 u. Inschrijven kan bij het Cen-trum voor Didactiek - tel. 03 202 46 82.

Meesterstukken A

Voor de ongelooflijke prijs van 101␣ fr. (2,50 euro) kan u een voor-stelling of tentoonstelling bezoeken én daarbij een exclusieveworkshop volgen. U vindt er gegarandeerd ideeën voor uw klas-praktijk. Als extraatje krijgt u bovendien later een kunstwerk (métlesmap) als kerstgeschenk. Wie van het aanbod van de vierdeeditie van Meesterstukken gebruik wil maken, vindt alle informa-tie in het extra Meesterstukkenkatern in deze Klasse of opwww.ond.vlaanderen.be/meesterstukken. CANON Cultuurcelhoopt u massaal te mogen begroeten!

VLA

AM

S C

EN

TRU

M V

OO

R K

IND

ER

- E

N J

EU

GD

FILM

De zomer van Lucas:een onverwerkt verleden,

de lokroep van het extremisme…

Hoe muzisch werken binnen niet-muzische domeinen/vakken?

CANON CULTUURCELJAN STAES - DIRK TERRYN - JAN LUYTEN

KONING ALBERT II-LAAN 151210 BRUSSEL - TEL. 02 553 96 63

FAX 02 553 96 75CANON@OND.VLAANDEREN.BE

THE

ATE

RB

EE

LDE

N/P

ATR

ICK

DE S

PIE

GE

LAE

RE

§

§

A shot of Art S

Laat uw leerlingen in klas- of groepsverband een eigen creatiefproject uitwerken. Voor 25 inzendingen (maximum één perschool) ligt een spaarpotje klaar van 1500 euro (zo’n 60.000␣ fr.)per project. De gelukkigen kunnen tijdens het tweede semestervan dit schooljaar hun project realiseren met de medewerkingvan een professioneel kunstenaar (danser, schrijver, muzikant).Vraag meteen telefonisch (CANON Cultuurcel - tel. 02 553 9663) of via e-mail (canon@ond.vlaanderen.be) een inschrijvings-formulier en het reglement aan. Inschrijven vóór 27 oktober 2001.

Inktaapje S

Wie nog wil deelnemen aan «Het Inktaapje», het nieuwe Vlaams-Nederlandse leesbevorderingsinitiatief voor de derde graad se-cundair (zie ook vorige Klasse), zal zich moeten reppen. Er zijn nogenkele plaatsen beschikbaar. U schrijft zich in met een groep vanmaximum 15 leerlingen. Zij lezen van november tot maart vijf be-kroonde werken en geven tijdens een slotmanifestatie in Bruggehun mening over literatuur. Voor meer informatie en inschrijvingcontacteert u Villanella - tel. 03 272 14 46 - villa@villanella.be.

kunSTof -een kunstenaar in de klas A

Uit ruim 700 enthousiaste leerkrachten selecteerde de beroem-de onschuldige hand 150 gelukkigen uit basis- en secundaironderwijs. Zij krijgen vanaf deze maand een halve dag een dan-ser, schrijver, videast, beeldhouwer, muzikant… over de vloer,die de les ongetwijfeld anders zal kleuren.

Muzische Werkdagen B

Tijdens twee maal twee Muzische Werkdagen (de dag wordt tel-kens herhaald om zoveel mogelijk deelnemers te bereiken) volgenpedagogische begeleiders basisonderwijs en docenten uit de le-rarenopleiding gratis een reeks actieve en creatieve ateliers binnende vijf muzische domeinen (beeld, media, drama, muziek en dans).Deze «intermediairen» volgen zo de voetsporen van leerkrachtenbasisonderwijs en studenten lerarenopleiding. De deelnemerskrijgen een uiteenzetting over plaats en betekenis van muzischevorming in het basisonderwijs, hoe ze dit kunnen inpassen in deleerlijnen van een school en hoe ze hierbij leerkrachten of studen-ten kunnen begeleiden. De eerste dag (6 november in CC Leuvenof 14 november in CC Lokeren) onderzoeken de deelnemers hoeze binnen niet-muzische vakken of domeinen toch «muzisch»kunnen werken. U kan rechtstreeks reserveren bij co-organisatorSpelewei - tel. 016 35 05 50 - spelewei@wanadoo.be. In maart2002 volgt dan een tweede paar Muzische werkdagen om te on-derzoeken hoe u rond een artistiek product (voorstelling, museum-bezoek…) muzisch kan werken binnen verschillende lessen. Plaatsen data vindt u later in Klasse (januari), maar u kan nu al reserverenbij co-organisator Kunst in Zicht/Wisper - tel. 016 25 16 21 -info@wisper.be. Deze twee vormingsdagen sluiten naadloos opelkaar aan, maar u kan ze ook afzonderlijk volgen.

Zinneke A

De Zinneke Parade wil een intensieve samenwerking doen ont-staan tussen wijkbewoners, verenigingen, scholen en kunste-naars. Scholen (alle types en alle niveaus) kunnen bruggen slaanmet hun wijk en een eigenzinnige bijdragen leveren in de Paradeop 25 mei 2002. Met als thema «Zinnergie» gaan «Meesters inde Fysica» op zoek naar machines die bewegen op menselijkekracht; vinden «Tovenaars in de Muze» zelfgemaakte instru-menten uit, zoeken «Acrobaten» naar de mooiste passen…Wil u erbij zijn? Dan moet u vóór 27 oktober een voorstel indie-nen (u vindt een inschrijvingsformulier bij uw directie of u kanhet opvragen via www.zinneke.org). Vanaf 19 november mag uantwoord verwachten.

KLASSE NR.118 19

Computers op school en thuis A

Van 15 tot 17 november is de Brusselse EHSAL-hogeschool theplace to be voor de aficionados van computers, internet, multime-dia en ICT. U kan er immers op bezoek bij de 14de editie van deCST-beurs (Computers op School en Thuis). Nieuw is dat elke dagtegelijk een inhoudelijke themadag is voor specifieke doelgroepen.Zo is donderdag 15 november gewijd aan de mogelijkheden dieICT biedt voor onderwijsinspecteurs, -adviseurs en -directeurs.Speciale aandacht gaat naar de mogelijkheden en moeilijkhedenvoor ICT-coördinatoren, ICT-specialisten en multimedialectoren.Hoogtepunt van de eerste dag wordt een video-conferencing metaan de andere kant Robert Cailliau (vanuit het CERN in Genève),mede-ontwerper van het world wide web. Vrijdag 16 novemberricht CST de schijnwerpers op leerkrachten en studenten uit delerarenopleiding. Op het programma een reeks nascholingen (o.a.in het kader van de Regionale Expertise Netwerken of REN’s), work-shops, lokalen met hands on praktijk, standen met speciale pro-gramma’s en hardware voor onderwijs… De laatste dag, zaterdag17 november, is afgestemd op ouders, grootouders en kinderen,met o.a. opnieuw een «Computerspeelparadijs», met educatieveprogramma’s voor kleuters (3 tot 6 jaar) - en hun (groot)ouders.Tickets kosten 1000␣ fr. - 24,79 euro (15/11, enkel toegang voorde vermelde doelgroep); 500␣ fr. - 12,39 euro (16/11 - studentenbetalen 250␣ fr. - 6,20 euro; groepen 150␣ fr. - 3,72 euro per deel-nemer, minimum 25 deelnemers; gratis warme lunch); 350␣ fr. -8,68 euro (17/11; gratis voor kinderen tot 16 jaar).Meer info en inschrijvingen bij CST-Secretariaat - Te Boelaarlei23 - 2140 Antwerpen - tel. 03 322 74 69 - fax 03 321 02 77 -info@cst.be - www.cst.be

Dode hoek A

Jaarlijks sterven in ons land gemiddeld twaalf (vaak jonge) fiet-sers en vallen er tientallen gewonden bij dodehoekongevallenmet rechtsafslaande vrachtwagens. Federaal Minister van Mobi-liteit en Vervoer Isabelle Durant ijvert voor een aanpassing vande Europese richtlijnen, om bijvoorbeeld een bijkomende bollespiegel of een camera met monitor te verplichten. De Fietsers-bond start deze maand met een grootscheepse sensibiliserings-campagne om fietsers én vrachtwagenchauffeurs op de gevarente wijzen. Dit initiatief krijgt de steun van het kabinet van deminister en van KBC, VAB (Vlaamse Automobilistenbond) enBIVV (Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid). Grote affi-ches zullen op de gevaren wijzen en in twee folders (ééntje voorfietsers, ééntje voor chauffeurs) vindt u meer informatie over dedode hoek, over de gevolgen ervan én bovendien een reeks tipsen technische oplossingen om de dode hoek te vermijden.Ten slotte werkt de Fietsersbond aan een lespakket rond de dodehoek voor de derde graad lager onderwijs. Aan de hand van realis-tische simulatie-oefeningen zullen de leerlingen vanop de fiets envanuit de vrachtwagencabine zelf kunnen ervaren wat de dode hoekis, hoever hij reikt en hoe ze hem het beste kunnen omzeilen.Meer info over campagne en lespakket bij Fietsersbond vzw -Hopland 37 - 2000 Antwerpen - tel. 03 231 92 95 - fax 03 231 4579 - fietsersbond@pi.be - www.fietsersbond.be

Zipzop feest B

Dansend en zingend redt de bijna-echte-kroonprins zijn trouwemetgezel Goudvis uit de klauwen van madame Poubelle, door-staat stormen om prinses Madelief te vinden en vliegt de oceaanover… In werkelijkheid speelt het hele verhaal zich af in de bad-kamer van een kleine jongen, waar elk ding, elke toevallige ge-beurtenis een plaats krijgt in zijn fantasiewereld.Theater Zipzop brengt met «Feest» een ode aan de fantasie vanuw leerlingen (vooral bedoeld voor de eerste en tweede graadlager onderwijs). Op zaterdag 6 oktober (Dansacademie Burg-straat, Gent) en zaterdag 13 oktober (Schouwburg, Diksmuide)speelt Theater Zipzop telkens twee voorstellingen van «Feest»(14 u. en 16 u.). Leerkrachten eerste en tweede graad lager on-derwijs kunnen één van deze voorstellingen gratis bijwonen.Gewoon even uw zitje reserveren op tel. 0485 68 85 01. Nadienis «Feest» beschikbaar als schoolvoorstelling, mét desgewensteen workshop dans als extraatje.Meer info en reservaties van schoolvoorstellingen bij TheaterZipzop - Jeroen Serruys - tel. 0485 68 85 01

©

Eerlijk fruitsap B

225.000 flesjes fruitsap van eerlijke handel; 1200 Vlaamse ba-sisscholen die eerlijke sinaasappel-, pompelmoes- en World-shakesapjes aan hun leerlingen geven. De ambitie voor dit school-jaar: alle lagere-schoolkinderen aan de eerlijke-fruitsapfles!Dit fruitsap is dan ook één van de succesproducten van Oxfam-Wereldwinkels. Maar Oxfam doet méér dan alleen maar fruitsapverkopen. Ze hebben ook een educatief aanbod rond fruitsap.Aanrader dit najaar is «Sientjes Sapmap», een lesmap over fruit-sap en eerlijke handel, voor alle klassen van de lagere school. Demap bevat heel wat achtergrondinformatie over de citrusteelt inBrazilië en Cuba. Op de plantages in de Braziliaanse deelstatenBahia en Parana maken de plukkers lange werkdagen en verdie-nen weinig. Door te verkopen aan de eerlijke handel krijgen zeechter een betere prijs voor hun lekkere producten.Per graad presenteert «Sientjes Sapmap» twee uitgewerkte les-voorstellen: een proefspel, een stripverhaal, een boodschappen-spel, een project rond verpakkingen… Uitgewerkte muzischeactiviteiten voor alle leeftijden (inbegrepen een cd met drie lied-jes) vervolledigen het aanbod. Kant-en-klare werkbladen beper-ken uw voorbereiding tot een minimum.«Sientjes Sapmap» is een coproductie van Oxfam-Wereldwin-kel en Cemuvo en kost 300␣ fr. (7,44 euro). U kan de map bestel-len in de plaatselijke Oxfam-Wereldwinkel (adressen vindt u opwww.oww.be) of rechtstreeks op het nationaal secretariaat (ubetaalt dan wel 200␣ fr. - 4, 96 euro verzendingskosten).Als extraatje voor geïnteresseerde leerkrachten schenken Oxfam-Wereldwinkelsen Klasse 20 exemplaren van deze lesmap weg. U stuurt vóór 15 oktober eenkaartje naar onderstaand adres, met vermelding van uw naam, adres en naamen adres van uw school. De onschuldige hand zal twintig leerkrachten gelukkigmaken. Oxfam-Wereldwinkel - Walter Penen - Ververijstraat 17 - 9000 Gent -tel. 09 218 88 55 - fax 09 218 88 66 - bestel@oww.be - www.oww.be

Leg uw leerlingen aan deeerlijke-fruitsapfles.

OX

FAM

-WE

RE

LDW

INK

EL

§

FIE

TSE

RS

BO

ND

Hapklare wetgeving A

Op edulex.vlaanderen.be vindt u alle onderwijswetgeving en ditorondzendbrieven. U kan er op maat zoeken, navigeren via hyper-links enz. (zie ook vorige Klasse). De nieuwe site wil uitdrukke-lijk de onderwijsreglementering doorzichtiger, toegankelijker,klantvriendelijker voorstellen. Klasse zal u op zijn beurt in dezerubriek attent maken op nieuwe wetgeving, die u via een paarklikjes met de muis via edulex meteen kan inkijken. Bij het beginvan een nieuw schooljaar is er uiteraard wat meer te vinden danop andere momenten in het schooljaar.Even praktisch: u opent de website edulex.vlaanderen.be. Vervol-gens klikt u in de linkerkolom («zoeken») op «documenten per type,datum, titel…». U krijgt een nieuw scherm met links allerlei vakjes.In het lege vakje naast «Referentie» typt u de referentie (bv. BaO/2001/4) die u hieronder vindt. Klikken op «zoeken» en klaar is kees.

Voor alle niveaus:✖ 13AC/JDC: vakantieregeling van het paramedisch personeel

(gemeenschapsonderwijs);✖ 13CC/TIJDEL.VERV./HL: betere bezoldiging tijdelijke vervan-

ging door collega bij afwezigheid vanaf 10 werkdagen;✖ 13BC/IF/MB: mogelijkheden voor voltijds of halftijds politiek

verlof.

Voor het basisonderwijs:✖ BaO/2001/4: een afzonderlijk organiek urenpakket voor kinder-

verzorgers in elke autonome kleuterschool of basisschool metminstens 35 kleuters;

✖ BaO/2001/5: de maximumprestatie voor de hoofdopdrachtonderwijzer is 27 lestijden;

✖ BaO/2001/6: een basisschool mag 3 procent van het lestijden-en urenpakket reserveren voor bijzondere pedagogische taken;

✖ BaO/2001/7: aanvullende lestijden voor lichamelijke opvoe-ding (bewegingsopvoeding) in het gewoon kleuteronderwijs+ introductie van het ambt van leermeester lichamelijke op-voeding in het gewoon kleuteronderwijs.

Voor de permanente vorming:✖ 13EA/gds/bekw2001: aanpassing stelsel bekwaamheidsbe-

wijzen DKO: bewijzen nieuwe vakken DKO; versoepeling be-wijs pedagogische bekwaamheid; aanstelling op basis vanartistieke en pedagogische ervaring.

§

www.klasse.be/kvl/117/19-7Onderwijsreglementen on line

20 KLASSE NR.118

Wat doen u en uwleerlingen rond het

EuropeesVoorzitterschap

van ons land? Zinin een feestje waar

ook nog wat méérin zit? Dan bent uwelkom op de Ark

van Europa. Zelegt in november

en decemberenkele dagen aanin elke provincie.Jongeren tussen15 en 25 jaar uit

heel Europaontmoeten erelkaar om te

praten, te fuiven,te luisteren en

ideeën uit tewisselen. Centralethema’s zijn milieu

en wetenschap.Maar alles kan.

De ark van Europa

Wat, waar, wanneer? De boot ligt tussen eindnovember en begin december telkens enkele dagenin Gent, Brugge, Antwerpen, Hasselt en Brussel.Precieze plaatsen, programma en data verneemt u inde volgende Klasse. Maar leerkrachten die methun klas (leerlingen vanaf 15 jaar) willenkomen, reserveren nu al best een plaatsje. Hetinfonummer : tel. 03 320 84 30. Uiteraard zijn ookindividuele bezoekers welkom.

Vanaf de tweede helft van november staan er op deVlaamse wateren vreemde dingen te gebeuren: deArk van Europa doet vijf Vlaamse havensteden (nuja…) aan voor telkens een dag of drie: Gent, Brugge,Antwerpen, Hasselt en Brussel. Het initiatief komtvan de federale overheid. Doelstelling? Jongerenmeer betrekken bij Europa. Daarom vaart Europamet de boot naar hen toe.Een heruitgave van het middeleeuwse narrenschip?De Ark van Noach in het Belgische regenseizoen?Misschien iets tussen de twee. Volgens de organisa-toren gaat het om een té gekke fuifboot, waarbovendeks en overdag ook allerlei boeiends te ra-pen valt over wat Europa voor jongeren kan beteke-nen: reizen, in het buitenland studeren, uitwisse-lingsprogramma’s, grensoverschrijdend brainstor-men rond milieu, cultuur, wetenschap…

Toren van BabelEuropa, dat is nog wat meer dan besloten minister-vergaderingen, gereken in euro’s of brandende vee-stapels. Meer dan een verbond van naties, is Europaeen lappendeken van verschillende culturen en eenplezante Toren van Babel waar allerlei talen doorelkaar worden gesproken…Leonardo da Vinci, Socrates, Comenius… het zijnallemaal namen van slimme mensen die allang doodzijn, maar ze staan ook voor reisprogramma’s waar-mee scholen en klassen Europees kunnen gaan.Vorming en onderwijs krijgen op de boot een Euro-pees gezicht.

Blauwe lintenMilieu staat hoog aangeschreven op de boot: hoegaan we op Europees niveau de rivieren weer kristal-helder maken, de lucht proper, ons voedsel gezond?Kritische jongeren komen uitleggen wat zij van

Europa verwachten: de zalm moet vrolijk kunnenspartelen op de grote blauwe linten: Rijn, Schelde enMaas tussen het meer van Konstanz en de Noord-zee. Voor minder gaan we niet. De Ark van Europatoont hoe het kan.Ook wetenschapsfreaks gaan Europees: ruimtevaart,telecom, informatica, satellieten voor milieu, biotech-nologie… het zijn allemaal onderzoeksterreinen waarVlamingen in het buitenland samenwerken met bol-lebozen uit alle hoeken van ons continent, van Spanjetot Zweden, van Engeland tot Tsjechië. Flarden vanhun samenwerking komen samen in de Ark.

Feest op de bootEuropa betekent: reizen, werken, leren, en dat allesdoor elkaar; altijd een beetje onderweg zijn, nieuwedingen zien, mensen ontmoeten, vrienden maken.«De boot wordt een veelzijdig en verrassend feest»,zeggen de organisatoren. «Misschien omdat we onswel allemaal wat verwant voelen met die springeri-ge zalm.»De Ark van Europa drijft eind november, begindecember een maand door Vlaanderen. Op datmoment heeft ook het hoogtepunt van toespraken,ministerraden, colloquia en vergaderingen n.a.v.het Belgische EU-voorzitterschap plaats. De jonge-ren kunnen dan voor hun ding terecht op de Ark. ■

Drugs en geweld bespreekbaarmaken voor uw leerlingen.

ED

UC

ATI

EF

THE

ATE

R A

NTW

ER

PE

N

Bazizy (7 jaar):zelfs in Madagaskarkrijgen ze Klasse.

KA

TLE

EN

PO

PP

E

©

©

§

ServiceKinderprovincieraadOp 17 november kunnen de Oost-Vlaamse leerlingen derde graadlager onderwijs hun stem laten horen in de Kinderprovincieraad.Vooraf mogen ze individueel of in klasverband voorstellen doen(tekst, gedicht, knutselwerk, schilderij, video, toneelscenario,foto…) rond vier thema’s: nieuwe media (internet), musea, fiet-sen en hoe breng je mensen samen (oud en jong, blank en ge-kleurd, met en zonder handicap…).Meer info in de gratis folder - aanvragen via tel. 0800 94 808 ofvia www.kinderprovincieraad.beCommodoreGratis te grabbel: materiaal (boeken, computers, software) voorwie nog met Commodore (64/128) werkt.Jeanine Schepens - tel. 09 221 42 41 - pierrevervaeke@hotmail.comBrassens, twintig jaar laterOp 27 en 28 oktober speuren zijn fans in Parijs naar de sporen vanzanger-dichter Georges Brassens (20 jaar geleden overleden). Ophet programma voorts een ontmoeting met enkele Brassensintimi,een geleid bezoek aan de Opéra Bastille, een chansonavond en eentheatervoorstelling rond chansons van Brassens.Alle info bij Toon Verreu - tel. en fax 051 20 68 41 -toonverreu@hotmail.comBorstvoedingLeerkrachten die het thema borstvoeding in hun lessen willenintroduceren, kunnen voor extra informatie steeds terecht bij devzw Borstvoeding.Voor meer info of lezingen over borstvoeding: vzw Borstvoeding -Mieke Viaene - tel. 051 77 18 03 - info.vzwborstvoeding@pandora.be- users.pandora.be/vzwborstvoedingFilm in AntwerpenSecundaire scholen kunnen zes maal per schooljaar voor eenspeciale filmvertoning (tweede en derde graad) naar Antwerpen(Cartoons en UGC). U betaalt 140␣ fr. per film per leerling (kor-ting bij abonnementen). Bij elke film krijgt u een leerkrachten-handleiding en een leerlingendossier.Meer info bij KFL-Antwerpen - Roger Maquoi - tel. 03 457 50 16- roger.maquoi@wol.beRome/VaticaanCollega Koen Smets organiseert een educatieve reis naar Romeen het Vaticaan (5 dagen in krokusvakantie 2002), met excursiesen pauselijke audiëntie. Prijs: 680 euro (27.431␣ fr.) per persoon.Meer info bij Koen Smets - het Veld 37 - 2240 Zandhoven -tel. 03 484 47 80 - koenraad.smets@pandora.beURG zoektDringend gezocht: muziekproducers, (web)redacteurs, program-mamakers, technici, webmensen, cameralui, gezichten en stem-men voor URGent (ooit studentenradio, nu stadsradio, binnen-kort ook lokale televisie in Gent).Kandidaturen (mag origineel) bij Ellen Van Effeltaire opellen@urgent.rug.ac.be - tel. 09 264 67 29 - fax 09 264 69 73 -www.urgent.rug.ac.beGezonde voedingEen nieuwe brochure geeft gratis voedingsadvies, prima materiaalvoor een project rond gezonde voeding. «Eet je mond gezond»(verband tussen gezondheid en voeding, voeding en tandbederf…),«gezond is lekker» (waarvoor dient voeding, welke voedingsstof-fen hebben we nodig, hoe gezonde maaltijden samenstellen…)en «dagelijkse behoefte voor gezonde voeding» (behoefte per leef-tijdsgroep) zijn de voornaamste thema’s van de brochure.U kan ze gratis aanvragen (minstens 50 exemplaren) bij de VlaamseWerkgroep voor Gezonde Tanden - Veerle D’Hoe - Vrijheidslaan 61- 1081 Brussel - fax 02 414 87 27 - veerle@vvt.be

Klasse in Madagaskar A

Katleen Poppe, lerares aardrijkskunde, zoekt (oud) medisch mate-riaal (vooral voor oogheelkunde) en medicijnen om mee te nemennaar Madagaskar, het tiende armste land ter wereld. De lokalehospitalen hebben weinig of geen faciliteiten en dokters stappenmassaal over naar de toeristische sector omdat ze er gewoon meerkunnen verdienen. Geïnteresseerde scholen kunnen ook verbroe-deren met scholen uit Madagaskar, via schriftelijke correspon-dentie in het Frans (internet en e-mail is er quasi onbekend).Alle reacties zijn welkom bij Katleen Poppe - De Beukelaerlaan 1 -2180 Ekeren - tel. en fax 03 542 08 38 - k_poppe@yahoo.com en(in september-oktober zit Katleen weer in Madagaskar) bij Hil VanRoosbroeck - Lemméstraat 22 - 2000 Antwerpen - tel. 03 238 42 09

Gratis op theaterverkenning S

Anderstalig theater is niet dik gezaaid in Vlaanderen, maar op dins-dag 6 en woensdag 7 november kan u alvast gratis proeven van«The Dumb Waiter» (Harold Pinter), Engelstalig theater voor ge-vorderde leerlingen. Honderd leerkrachten kunnen op verkenningkomen. Daarna is het stuk beschikbaar als schoolvoorstelling.Voorts organiseert het Educatief Theater Antwerpen een promo-tievoorstelling voor twee andere producties, die dit schooljaarals schoolvoorstelling beschikbaar zijn.«Junkieblues» (Ed Vanderweyden) confronteert leerlingen vanaf 15jaar met de gevaren van (hard)drugs. Bart, een doodgewone leer-ling, werkt zich in nesten en stevent recht af op een verslaving. Hij wilterugvechten, maar de weg is lang, vol verleidingen en Bart staat ermoederziel alleen voor… Op woensdag 17 oktober (20.30 u.) kanu gratis kennismaken met deze nieuwe voorstelling.«Vuil Spel» (Theater Rote Grütze) onthult, soms op humoristischemanier, de patronen in relaties (kinderen-ouders, leerling-leer-kracht, man-vrouw) die tot zogenaamd aanvaardbaar geweld kun-nen leiden. Motieven van geweld passen wel in elk levensverhaal.Maar is dat een excuus om deze patronen van geweld stilzwijgendin stand te houden? Ook met deze voorstelling kan u gratis kennis-maken, op woensdag 24 oktober (20.30 u.).Alle promotievoorstellingen vinden plaats in de Zwarte Zaal vanhet Fakkelteater - Reyndersstraat 7 - 2000 Antwerpen. Meer infoen reservaties (telefonisch; max. vier plaatsen per school) bijEducatief Theater Antwerpen - Denise Machiels - tel. 03 233 1588 - fax 03 225 02 44 - www.educatieftheaterantwerpen.be

Gezocht: theaterfreaks A

Zin om een jaartje gratis naar theater te gaan? Om over theater tepraten, te denken, om theater te voelen in alle puntjes van uw lijf?Zin om een theater achter de schermen te zien, om gesprekkenmet regisseurs of acteurs te voeren, om repetities bij te wonen?Twee voorwaarden: u bent tussen 18 en 22 jaar jong én u bezorgthet Publiekstheater Gent vóór 19 oktober uw persoonlijke reac-tie op de productie «’n Meeuw» (Tsjechov; vanaf 29/9 in hetGroot Huis, Gent), mét uw persoonlijke gegevens. Zo geraakt umisschien in het Jongerenpanel van het Publiekstheater (max.12 jongeren). Dit panel komt om de veertien dagen samen (woens-dag- of donderdagavond) van eind oktober tot begin mei. Bo-vendien krijgt u een passe-partout waarmee u gratis alle voor-stellingen van het Publiekstheater kan bijwonen.Meer info bij Publiekstheater - Educatieve dienst - Sint-Baafsplein 17- 9000 Gent - tel. 09 225 12 02 - dramaturgie@publiekstheater.be

Half miljoen voor beste jeugdboek A

Tot 3 december kan u met een onuitgegeven manuscript voor een jeugd-boek voor jongeren vanaf 12 jaar een gooi doen naar de hoofdprijs van500.000␣ fr. (12.394,68 euro). De «Prijs Knokke-Heist 2002» is daar-naast goed voor de publicatie van uw boek bij Davidsfonds/Infodok,mede-organisator van deze manuscriptenwedstrijd.Voor alle info, reglement en inzendingen: Davidsfonds/Infodok - Rebeccavan Rechem - Blijde-Inkomststraat 79-81 - 3000 Leuven - tel. 016 31 06 00- fax 016 31 06 08 - uitgeverij@davidsfonds.be

Engels theater S

In november reist het Engelse Theatre Roundabout door Vlaan-deren met het autobiografische verhaal «Lark Rise» (1939, Flo-ra Thompson, bewerking en regie: Roger Redfarn). De voorstel-ling is vooral bedoeld voor laatstejaars secundair onderwijs enstudenten hoger onderwijs (taalopleidingen Engels). Een voor-stelling kost ongeveer 23.000␣ fr. (570,16 euro).Meer info en boekingen bij Theatre Roundabout Ltd - 859Finchley Road - London NW1 8LX - Great Britain - tel. 00 44 208455 4752 - gsm 00 44 7774-638 800 - contactpersoon voorVlaanderen: Rudy Coppieters - tel en fax 09 230 14 81

Win een spel A

N.a.v. de Dag van de Leerkracht (5 oktober) kunnen scholen inde prijzen vallen op de website van het Centrum voor Informatie-ve Spelen (CIS). Bezoek de website en kies één koopspel uit hetaanbod. Mail uw keuze door. Vermeld duidelijk de naam en hetadres van uw school. CIS geeft 20 spelen weg. Elke 20ste be-steller krijgt het gekozen spel gratis toegestuurd.www.spelinfo.be - cis@spelinfo.be

KLASSE NR.118 21

22 KLASSE NR.118(advertentie)

Nascholing in het buitenland A

Leerkrachten, directeurs, inspecteurs, pedagogisch begeleidersen anderen uit basis-, secundair en hoger onderwijs (lerarenoplei-ding) kunnen gratis deelnemen aan nascholingscursussen in hetbuitenland. Geïnteresseerden vinden alle info op europa.eu.int/comm/education/socrates/comenius/cat2001-2002/en.html.Deadline voor alle aanvragen is woensdag 31 oktober.Meer info bij Vlaams Socrates-agentschap - Koning Albert II-laan15 - 1210 Brussel - basisonderwijs: fax 02 553 93 95 -an.declercq@ond.vlaanderen.be - secundair onderwijs:fax 02 553 89 45 - linda.vercauteren@ond.vlaanderen.be - hogeronderwijs: fax 02 553 98 05 - patrick.willems@ond.vlaanderen.be

Diversiteit en stereotypen A

Het Europese programma «A Classroom of Difference» biedt ueen aantal lessen en activiteiten rond diversiteit, stereotypen enz.Met dit programma leren leerlingen én leerkrachten op een po-sitieve manier omgaan met diversiteit en ingaan tegen vooroor-delen en discriminatie. Interculturele communicatie wordt zo be-spreekbaar in de school.Vooraf bespreekt u samen met de begeleiders van vzw Agora uwbehoeften. Dan volgt een workshop van twee dagen, op maat vande school. U maakt er kennis met de lessen en (leerlinggerichte)activiteiten van het programma. Nadien kan u verdere ondersteu-ning krijgen om in uw klas te werken rond diversiteit in de school.Meer info bij vzw Agora - Maria Cantanna & Katrijn Jansegers -Neerjouten 11 - 3550 Heusden-Zolder - tel. 011 57 01 60 -fax 011 57 01 69

Interculturele projecten A

U kan 30.000 euro (1.210.197␣ fr.) winnen met een intercultureelproject dat heeft bijgedragen (of bijdraagt) tot de integratie vanEuropese burgers op het vlak van interculturele opvoeding. Dejury let voorts op doorzetting en durf in uw project. Een Europesejury van onafhankelijke deskundigen beoordeelt de inzendin-gen. Projecten met een effect op lange termijn en met een struc-turele invloed op de maatschappij hebben een stevige voet voor.Projecten die enkel individuen, occasionele evenementen ofadministratieve kosten steunen, komen niet in aanmerking.Meer info en kandidaturen (vóór 15 november) bij Evens Founda-tion - Van Breestraat 14 - 2018 Antwerpen - tel. 03 231 39 70 -fax 03 233 94 32 - ef@evensfoundation.be

Over de grenzen van Europa A

Leerlingen tot 15 jaar kunnen deelnemen aan de Indische teken-en schilderwedstrijd «Shankar’s International Children’s Com-petition 2002». Het thema is vrij, maar het werk mag niet groterzijn dan 30 x 40 cm. Op de achterkant vermelden de leerlingenhun naam, geslacht, geboortedatum, nationaliteit, volledig adresen het onderwerp of de titel van hun kunstwerk (alles in hetEngels a.u.b.). U stuurt alle werken vóór 15 december naar deBelgische Ambassade in New Delhi. De ambassade bezorgt al-les aan de organisatoren.Belgian Embassy - 50N - Shantipath - Chanakyapuri - New Delhi 110021 - India - tel. 00 91 11 688 98 51 - ambabel@del2.vsnl.net.in

Deadline voor Socrates A

Woensdag 31 oktober is de deadline voor eerste projectvoor-stellen voor de verschillende Socrates-acties: Minerva (open enafstandsonderwijs), Lingua (talenonderwijs), Grundtvig-1 (vol-wassenenonderwijs), Comenius-3 en Grundtvig-4 (netwerken).Meer info en aanvraagformulieren bij Vlaams Socrates-agent-schap - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - fax 02 553 9583 - renilde.reynders@ond.vlaanderen.be

©

Kunst voor India.

KLASSE NR.118 23

GRATIS RONDLEIDING MET UW KLASm Ja, stuur mij een uitnodiging voor een gratis exclusieve

rondleiding, samen met mijn klas (max. 30 leerlingen),tijdens de Jongeren MuseumDagen.

Mijn datum van voorkeur is (omcirkel één datum) 13/14/15 /16november in de (omcirkel uw keuze) voormiddag / namiddag.

Naam: ...........................................................................

School: ..........................................................................

Volledig adres: ................................................................

.....................................................................................

Tel.: ...............................................................................

Studiejaar: ......................................................................

Studierichting: ................................................................

Ik wil graag een rondleiding in één van de volgende vier musea:

1 ...................................................................................

2 ...................................................................................

3 ...................................................................................

4 ...................................................................................

Stuur deze originele bon vóór 15 oktober volledig ingevuld naarVlaamse Museumvereniging - JongerenMuseumDagen - Plaat-snijderstraat 2 - 2000 Antwerpen of fax hem naar 03 257 08 61.Als u bij de gelukkigen bent, ontvangt u een schriftelijke uitnodi-ging voor uzelf en uw klas.

KLASSE NR.118 23

©

©

©

De jongeren worden zelf directeurvan het museum.

Kunst: van rockgitaar tot fastfood.

Met de hele klas gratis naar hetmuseum.

FOTO

’S: V

LAA

MS

E M

US

EU

MV

ER

EN

IGIN

G

AtSchool S

AtSchool is een beveiligde site, waarop alle secundaire scholen huneigen intranet kunnen creëren. De site heeft geen commerciële doel-einden, publiciteit is beperkt tot een sobere infopagina (met logo)voor de privé-partners, die voor technische ondersteuning zorgen.De kostprijs voor scholen is bewust laag gehouden. Tijdens heteerste experimenteerjaar (schooljaar 2001-2002) moet u zelfs geenwerkingskosten betalen. U betaalt enkel 4800␣ fr. (118,99 euro) voorde hosting, waardoor u een heel jaar lang kan deelnemen.Meer info bij AtSchool - Nicolaas Rahoens, projectcoördinator -tel. 09 363 01 70 - nrahoens@atschool.be - www.atschool.be

Gratis nascholing A

Leerkrachten en directies kunnen tijdens het schooljaar 2001-2002 heel wat nascholingen gratis volgen. Het betreft de zgn.«nascholingsprojecten op initiatief van de Vlaamse Regering»,een lijst die door de onderwijsminister is goedgekeurd. De the-ma’s zijn: efficiënt leiding geven; moeilijk schoolgedrag; zichgoed voelen op school en in de klas; kwaliteitszorg- en verbete-ring; integratie vakoverschrijdende eindtermen (leren leren, so-ciale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin); detectie van enomgaan met leerstoornissen; handelingsplannen buitengewoononderwijs; technologie en technologische opvoeding; muzischeopvoeding; mentoren beginnende leerkrachten.Meer info en een volledig overzicht op www.ond.vlaanderen.be/nascholing - voor extra informatie en inschrijvingen kan u vervol-gens terecht bij de vermelde nascholingsorganisaties

Jongeren in ‘t Kuipke S

Op donderdag 22 november kan u met uw leerlingen de sfeeropsnuiven van de Wielerzesdaagse in het Gentse ‘t Kuipke. DeNMBS nodigt immers zo’n 5000 leerlingen uit voor de Go PassJongerennamiddag. Op de piste valt heel wat te beleven, met o.a.achtervolging, ploegenkoers en derny. Dit sportieve luik kan uaanvullen met een cultureel luik, nl. een geleid bezoek aan éénvan de Gentse musea. En misschien wint één van uw leerlingenzelfs de VIP-uitnodiging voor het hele gezin voor de slothappe-ning van de Wielerzesdaagse.De prijs hangt af van het programma dat u uitkiest: het sportieveluik alleen kost 100␣ fr. (2,48 euro) per leerling. De combinatiemet een geleid bezoek aan het Schoolmuseum M. Thiery of eenrondleiding door De Vooruit kost 150␣ fr. (3,72 euro). De combi-natie met een bezoek aan ‘t SMAK, het Museum voor SchoneKunsten of de Sint-Pietersabdij kost 200␣ fr. (4,96 euro).Meer info en inschrijvingen bij NMBS Reizigers Nationaal - Verte-genwoordiging Gent - Go Pass-Jongerennamiddag - MariaHendrikaplein 2 - 9000 Gent - tel. 09 241 23 68 - fax 09 241 23 67

BIS goes ELO A

De grootste school van Vlaanderen gaat nu ook online cursussenaanbieden. BIS (Begeleid Individueel Studeren, vroegere Afstands-onderwijs) is op zoek gegaan naar een elektronische leeromge-ving (ELO), waarin alle aspecten van het afstandsleren zitten ver-werkt. Alles gebeurt via het web: inschrijven, betalen, les volgen,communiceren met de mentor, met medecursisten en met de BIS-administratie. Het grote verschil met de schriftelijke cursussen isdat de verschillende niveaus (beginners, gevorderden enz.) weg-vallen. U schrijft niet langer in voor een niveau, wel voor een pe-riode. Tijdens die periode hebt u onbeperkt toegang tot de cursus.BIS Online giet alle inhouden, theorie, oefeningen, beelden en klan-ken in kleine pakketjes: «leereenheden», stukjes leerstof die eenhalf uurtje verwerkingstijd vragen. De cursist heeft op elk mo-ment toegang tot elke leereenheid en kiest dus zelf, hoewel hetprogramma wel een bepaalde volgorde zal suggereren (op basisvan de interesses van de cursist of op basis van een test rond uwvoorkennis). Tijdens de cursus kan u uw kennis voortdurend testenmet oefeningen die het systeem automatisch verbetert. Na een tien-tal leereenheden kan u een test maken en doorsturen, waarna uverbeteringen en commentaar van de mentor terugkrijgt.In een virtuele klas kan u samenwerken met medecursisten. Opeen forum kan u vragen en opmerkingen kwijt. Chat, e-mail, FAQen externe (info)links zijn ook van de partij.Het ELO-project start dit najaar met Spaans en ECDL (EuropeesComputer Rijbewijs) als experimenteerprojecten. De volgende ja-ren zullen nog meer online cursussen volgen.Meer info bij departement Onderwijs - BIS - tel. 0800 92 370(gratis nummer) - bis@vlaanderen.be - www.bis.vlaanderen.be

Jongeren en musea S

Van 10 tot en met 16 november worden 180 Vlaamse jongerenconservator van de toekomst. U kan er persoonlijk getuige vanzijn wat dat betekent. Dit zijn de JongerenMuseumDagen, eenkruisbestuiving tussen de jongerenwereld en de collecties vande Vlaamse en Brusselse musea. 180 jongeren uit heel Vlaande-ren brengen zelf een tentoonstelling of een andere creatie. Zecombineren twaalf kunstwerken uit de permanente collectie vanhet museum met twaalf zelf gekozen objecten, waarvan ze gelo-ven dat het ooit museumstukken zullen worden.De rockgitaar in het Muziekinstrumentenmuseum, een modepara-de van Romeinse kleding in het Pamzov in Velzeke, fastfood en gsmals aanvulling op de geschiedenisbalk in het Jubelparkmuseum…De jongeren doen dat niet zomaar. Maandenlang hebben ze er,samen met de educatieve medewerkers van de musea, aan ge-werkt. De bruisende creativiteit van jongeren en de knowhow vaneducatieve medewerkers leiden tot artistieke vonken in 22 musea.Behalve de genoemde drie zijn dat onder meer het Africamuseum(Tervuren), het Rubenshuis (Antwerpen), het Provinciaal Museumvoor Fotografie (Antwerpen), het Modemuseum (Hasselt), hetSMAK (Gent), de Stedelijke Musea Brugge enz. Het volledige lijst-je vindt u op de website van de JongerenMuseumDagen.Wil u erbij zijn? Neem uw leerlingen mee. Voor vijftig leerkrach-ten en hun klas (tweede en derde graad secundair onder-wijs) is een exclusieve rondleiding gereserveerd in hetmuseum van uw keuze. Helemaal gratis. Elke leerlingkrijgt bovendien een JMD T-shirt en een JMD-cocktail.Als u met De Lijn gaat, kan dat met een speciale dagpasvan 20␣ fr. per persoon, geldig voor heel Vlaanderen. U kankiezen voor een voor- of namiddag van 13 tot 16 november. Vul debon in en stuur hem vóór 15 oktober naar de organisatoren. Als deonschuldige hand u er uitloot, krijgt u persoonlijk bericht.In deze Klasse vindt u de poster van de JongerenMuseumDagen.Hangt u hem op in uw klas? Ook uw leerlingen worden aange-moedigd een kijkje te nemen in de smeltkroes van jongerencul-tuur en kunstpatrimonium. Zij krijgen een aanbod in het okto-bernummer van Maks!Het volledige overzicht van de musea waar u tijdens de JMDterecht kan, vindt u in de gratis folder (aanvragen op tel. 03 21603 60 - fax 03 257 08 61 of via jmd@museumvereniging.be) enop www.jmdsite.net. U vindt er ook meer informatie. Raadpleeghet overzicht en maak uw keuze.JongerenMuseumDagen: van 10 tot 16 november gratis toegang vooralle jongeren jonger dan achttien. Maandag 12 november gesloten.

(advertentie)

Ontdek de dans van aarde,maan en zon.

Gratis woordenboekenvoor digibeten.

Lelijke jongen biedt zich aan alswandelaar. Geen seks. Indien

niet ernstig zich onthouden.Bel Nathan - tel. 09…

PLA

NE

TAR

IUM

BR

US

SE

LH

ET

SP

EC

TRU

MD

E F

ON

TEIN

/MA

AR

TEN

VA

ND

E W

IELD

E

©

§

©

Gratis software A

Wil u wat software? Digikids heeft ook dit jaar gratis digikits voor uklaar liggen,␣ dozen met voor tienduizenden franken software van debelangrijkste computergiganten en educatieve uitgevers. Voor tech-nische scholen zit daar onder meer het professionele Autocad 2002tekenpakket in. Eind september herneemt de VDAB daarover zijn cur-sus voor TSO-leerkrachten. U kan die opleiding via internet volgen.De opleidingscd-rom krijgt u er als bonus bij. In totaal zijn er 2000digikits beschikbaar. Die gaan in februari de deur uit. Inschrijven kanmeteen via de website van Digikids. Daar vindt u ook de formulierenvoor een eigen gratis internetabonnement thuis of via de school, ofvoor uw persoonlijke ADSL-aansluiting tegen voordeeltarief (1399␣ fr.- 34,68 euro per maand). Dit aanbod geldt voor leerkrachten, admi-nistratief personeel en studenten in de lerarenopleiding. Gewoon aan-vragen en u bent, samen met meer dan 20.000 collega’s, meteenaangesloten op uw.naam@leerkrachten.net. U ontvangt dan, als udat wil, regelmatig informatie rond educatieve informatie- en com-municatietechnologie, nieuwsbrieven van het departement enz.Draait u Windows 95 of 98 zonder de vereiste licenties, bijvoor-beeld op gerecycleerde pc’s? 8000 scholen brachten zich al gra-tis in regel. Ook uw school kan nog aanpikken.Nieuw is het Twinning Project «Jong leert Oud leert Jong…».Tijdens de ouderenweek (18-24 november) worden lagereschool-kinderen speciaal aangemoedigd om via informatie- en commu-nicatietechnologie (ICT) projecten te ontwikkelen voor hun groot-ouders, hen te leren e-mailen enz. U krijgt hiervoor van Digikidseen speciale cd-rom (plus vijf licenties). De eerste ICT-ouderen-week dus en ze heet toepasselijk «Ouderen naar de knoppen!?».Seniornet-Vlaanderen en de 21 Vlaamse seniorenverenigingen(goed voor dik anderhalf miljoen leden) doen alvast mee.Hebt u een interessant idee om ICT te gebruiken in uw les? Staater een project op stapel? Ook dit jaar kan u opnieuw deelnemen dePrijs van de Minister van Onderwijs, de Microsoft The Road Aheaden andere wedstrijden rond informatie- en communicatietechno-logie, waarmee u uw portemonnee kan aandikken. Schrijf nu in.Als u ten slotte wil weten hoe u laptops in de klas kan introduce-ren en hoe scholen daar voordeel uithalen, vraag dan de gratisgids aan van Anytime Anywhere Learning. Beschikbaar zolangde voorraad strekt.Alle info op www.digikids.be, maar u kan ook bellen (016 65 6040) of faxen (016 65 75 04).

Ongevallenpreventie B

Kleuterscholen die willen werken rond veiligheid (zware valpartij-en, brandwonden, vergifting, verdrinking enz.) zullen vanaf ditschooljaar gebruik kunnen maken van de veiligheidskoffers vanKind en Gezin vzw. De koffers (twaalf stuks om zoveel mogelijkscholen aan bod te laten komen) zijn gratis beschikbaar voor kleu-terleiders, in eerste instantie voor de regio Vlaams-Brabant-Brus-sel, maar ook (in de mate van het mogelijke) voor heel Vlaanderen.Meer info en reservaties bij Kind & Gezin - afdeling Vlaams-Bra-bant en Brussel - Johan Letouche - tel. 052 37 63 69 (9 tot 12 u.)

Over chippen en gabberhouse A

Voelt u zich soms ook een «digibeet»? U kent het woord niet? Hetis één van de nieuwe woorden (en zo zijn er duizendtal) in het nieu-we Prisma Woordenboek Nederlands. Ook chippen (betalen meteen chipper of een chipknip, echt waar!) en gabberhouse (een vormvan housemuziek) vindt u er terug. Techniek (informatica), recht,economie en sport hebben vooral nieuwe woorden opgeleverd.Tegelijk heeft de redactie van Het Spectrum Lexicografie ook devertaalwoordenboeken grondig aangepakt. Er zijn dus nieuweversies op de markt van de woordenboeken Engels, Frans, Duits,Spaans en Italiaans. De laatste herziening was alweer acht jaargeleden, dus voor elke taal zijn er heel wat nieuwe woorden (voorFrans en Duits bijvoorbeeld zo’n 5800).Elk woordenboek kost 311␣ fr. (7,71 euro) in de boekhandel (360␣ fr.- 8,92 euro voor de Spaanse en Italiaanse woordenboeken). Meerinfo vindt u op www.standaard.com en www.spectrum.nlEn weet u ondertussen al wat een «digibeet» is? Voor vier lezersligt een setje woordenboeken klaar (u mag kiezen uit de woorden-boeken Nederlands/Engels, Nederlands/Frans, Nederlands/Duitsof het Prisma Woordenboek Nederlands). Stuur een kaartje metuw antwoord en het woordenboek van uw keuze naar Klasse(digibeet) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

Vrouwenwandelaar S

«Nathan Meyer, vrouwenwandelaar - ontboezemingen van eenlelijke jongen» (Gie Bogaert) is een theatermonoloog voor jon-geren vanaf 14 jaar. Nathan is een laatstejaars. Hij zit met her-examens, want hij is vrouwenwandelaar. Om geld te verdienenvoor een basgitaar plaatste hij immers een advertentie, waarinhij aanbood een wandelingetje te maken met juffrouwen en da-mes. Hij kreeg zoveel reacties dat zijn studies eronder leden.Acteur Peter Jonnaert speelt drie schoolvoorstellingen van dezemonoloog in Gent (Dansacademie) op donderdag 22 november(10.30 u. en 14 u.) en vrijdag 23 november (10 u.). Tickets kosten180␣ fr. (4,46 euro). Op vrijdag 23 november (20.30 u.) en zaterdag24 november (20.30 u.) zijn er twee familievoorstellingen in dezelfdezaal (250␣ fr. - 6,20 euro voor volwassenen; 180␣ fr. - 4,46 euro voorjongeren van 14 tot 18 jaar). Tien leerkrachten kunnen gratis één vande voorstellingen bijwonen (twee per voorstelling). Deze monoloogis het hele schooljaar beschikbaar als schoolvoorstelling.Meer info en reservaties bij De Fontein - Grondwetlaan 59 - 9040Gent - tel. en fax 09 259 29 36 - de.fontein@skynet.be

Aarde onder invloed A

Het olijke trio aarde, maan en zon is een onuitputtelijke bronvoor waarnemers. Dag en nacht, het jaarlijks weerkeren van deseizoenen, de getijden, maans- en zonsverduisteringen…: aldeze natuurkundige verschijnselen zijn te verklaren door de spel-letjes van deze drie hemellichamen. Het Planetarium van Brus-sel heeft er dan ook een nieuwe voorstelling aan gewijd. Klasseen het Planetarium willen graag 50 leerkrachten de kans gevenom gratis «Aarde onder invloed» te ontdekken. Stuur een kaartjenaar onderstaand adres, met uw naam, adres en telefoonnum-mer en vermeld de datum van uw keuze. Vijftig gelukkigen krij-gen hun ticket toegestuurd. U kan kiezen tussen de voorstellingop dinsdag 30 oktober (9.45 tot 10.30 u.; tijdens de herfstvakan-tie) of zondag 18 november (13.30 tot 14.15 u.).Meer info en inschrijvingen bij Planetarium - Klasse-tickets -Boechoutlaan 10 - 1020 Brussel - www.planetarium.be

La-Waai A

Van 8 tot 11 november ontmoeten professionele en amateurmu-zikanten elkaar in en rond de Gentse Bijlokesite voor de eersteLa-Waaidagen van de blazersmuziek. Op het programma eenreeks concerten en workshops. Het sluitstuk van de eerste editiewordt de La-Waaihappening op zondag 11 november, van 10.30tot 20 u., een bonte mix van professionele en amateurblazers,ateliers enz., met o.a. optredens van I fagotti, Serenata Forlana,Il Gardellino, Brassband Panta Rhei Gent, Marcel Ponseele enz.Tickets voor de avondconcerten (8 tot 10 november) kan u be-stellen bij de Gentse Stadswinkel - tel. 09 266 70 40. Ticketsvoor zondag 11 november zijn enkel verkrijgbaar de dag zelf aande ingang. Voor de ateliers kan u vooraf inschrijven via de web-site of op tel. 050 34 44 41.Meer info op www.lawaai.net of bij vzw Flavio - tel. 050 34 44 41Vzw Flavio en Klasse willen graag 50 leerkrachten (mét partner ofcollega) de kans geven om gratis te proeven van de Happeningop zondag 11 november. U stuurt een mailtje met uw naam enadres naar info@lawaai.net. Vijftig lezers krijgen als antwoordeen uitnodiging voor twee personen.

Met de klas naar de boekenbeurs A

Leerlingen derde graad lager onderwijs (5 en 6 november) en leer-lingen eerste en tweede graad secundair onderwijs (8 en 9 novem-ber) kunnen gratis een geleid bezoek brengen aan de Boekenbeurs(1 tot 11 november in het Antwerpse Bouwcentrum). Na een panel-gesprek met drie auteurs gaan uw leerlingen in groepjes van vijf oppad, onder begeleiding van een student in de lerarenopleiding.Inschrijven moet telefonisch bij Villa Kakelbont, de organisatorvan de kinder- en jongerenprogrammatie. Na bevestiging van uwinschrijving, krijgt u een startpakket toegestuurd om uw boeken-beursbezoek in de klas voor te bereiden. Zijn alle plaatsen bezet?Geen nood. Met de «Lesbrief voor thuisblijvers» kan u in de klasaan de slag. Elke school krijgt binnenkort een stapel lesbrieven inde schoolbrievenbus, samen met uitgebreide info over het scho-lenproject op de Boekenbeurs.Meer info en inschrijvingen (enkel tussen 1 en 5 oktober!) bijVilla Kakelbont - tel. 03 232 37 92

KLASSE NR.118 25

26 KLASSE NR.118

Met K3 op zeeklassen B

Alle klassen van de lagere school kunnen meedoen aan een wed-strijd van Tamtam, het kinderblok van VTM. U kan hiermee tweezeeklassen winnen in centrum Flipper (De Panne), mét een goed-gevuld programma. Zo gaan de winnaars een dagje naar Plopsa-land, waar ze in de TV-klas televisie leren maken. Onder leidingvan een (bekende, maar voor u nog onbekende) sportvedettegaan de leerlingen een halve dag sporten. En natuurlijk staat erook een exclusief optreden van K3 op het programma. De wed-strijd draait immers rond dit populaire trio. Uw leerlingen makeneen stripverhaal met als thema «Met K3 aan zee!»U kan het deelnemingsformulier aanvragen via fax 02 252 51 41 -tel. 02 255 39 69 of info@vtm.be. U krijgt dan een blanco strip-verhaal op posterformaat. Uw leerlingen tekenen in de lege vakjeseen stripverhaal én kleuren het in. U stuurt die stripverhalen vóór30 november naar Tamtam - Met K3 aan zee - postbus 100 -1800 Vilvoorde 1.

Water, brood en gentechnologie A

Had u 16 oktober al in uw agenda genoteerd? Dan is het We-reldvoedseldag. Ter gelegenheid daarvan kan u bij de vzwWervel de «Water-en-broodkrant» bestellen, een themakrant dieinzoemt op water en voedsel, en het gebrek daaraan. Het eerstedeel geeft u informatie over de waterbehoefte van de landbouw,de waterkringloop in het algemeen, watervervuiling van land-bouwgronden, de voedselproductie. Een tweede deel overlooptde voorwaarden voor gezond voedsel en gezonde voeding, schetstde inschakeling van technologie in de landbouw en gaat in op deinvloeden van de globalisering van de landbouw. Ook chemi-sche bestrijdingsmiddelen, de gekkekoeienziekte, het BST groei-hormoon, antibiotica, genetische manipulatie enz. worden kri-tisch bekeken. De krant is beschikbaar vanaf 16 oktober en kost100␣ fr. (2,48 euro). Daarnaast kan u bij Wervel ook terecht voorandere publicaties rond landbouw. Heel laagdrempelig is de«Bewuste boeren, bewuste consumentenkrant» (50␣ fr. - 1,24euro) Die kan u helpen in de klas een correct beeld te schetsenvan landbouw (steeds meer schoolkinderen zijn beschaamd omte zeggen dat ze uit een landbouwersgezin komen). De «Grond-krant» (100␣ fr. - 2,48 euro) kan u in verscheidene talen krijgen.Ze bevat artikels over landbouwpolitiek, de landhervorming inde Derde Wereld, bodem en mest, landbouw in verschillendeculturen enz. Ten slotte is er «Voedsel onder WTO-vlag» (150␣ fr.- 3,72 euro), of de WTO-krant, die het landbouwbeleid op we-reldvlak bekijkt en de gevolgen opdiept voor de Derde Wereld-landen (WTO staat voor World Trade Organisation of Wereld-handelsorganisatie). Deze krant is minder geschikt voor leerlin-gen, maar biedt leerkrachten wel heel wat achtergrond. U kan bijWervel ook terecht voor heel wat kranten over gentechnologie,zie het overzicht op de website. Ten slotte is er de gloednieuweposter (100␣ fr. - 1,24 euro + verzendingskosten) met een liedover «De tafel» van Herman Verbeek: de scheve tafel tussenNoord en Zuid die recht moet, de tafel waar mensen rond verga-deren voor een rechtvaardiger wereld, een tafel waar water enbrood op verschijnt en hopelijk nog wat meer…Info en bestellingen: Wervel - Gaucheretstraat 164 -tel./fax 02 203 60 29 - wervel@pi.be - www.wervel.be

Uw leerlingen makenzelf televisie.

Hoera, ik heb geen gaatjes!

Bekijk het eens nuchter A

Alcohol blijft in Vlaanderen de meest gebruikte drug, zowel bijjongeren als bij volwassenen. Ook internationaal staat alcoholopnieuw met stip in de preventiecampagne’s. Om al die redenenheeft de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen(VAD) alcohol gekozen als thema voor een grootscheepse sen-sibiliseringscampagne die over verschillende jaren zal lopen.Deze maand start de campagne voor 12-16-jarigen, later volgen18-25-jarigen, 35-55-jarigen en ouderen.Ook de jaarlijkse VAD-studiedag staat in het teken van alcohol:het Europees Alcohol Actie Plan; cijfers over alcoholverbruik inBelgië; gecombineerd gebruik van alcohol met andere drugs;combinatie van nicotine en alcohol; geweld onder invloed vanalcohol; de effectiviteit van de verschillende behandelingsme-thodes; alcohol in het verkeer; alcohol op het werk; kinderen vanalcoholisten; de aanpak van alcoholproblemen door de huisarts;reclame voor alcohol… Beleidsvoerders zullen er ten slotte dis-cussiëren over een Belgisch Alcohol Actie Plan.De VAD-studiedag «Alcohol. Bekijk het eens nuchter!» vindt plaatsop 22 november in het Internationaal Congrescentrum Gent. Deel-nemen kost 1100␣ fr. (27,27 euro), broodjesmaaltijd, deelnemers-map en referatenbundel inbegrepen. Studenten betalen 750␣ fr.(18,59 euro). Inschrijven kan tot 9 november.Meer info en inschrijvingen bij VAD - Anne De Jaeghere -E. Tollenaerestraat 15 - 1020 Brussel - tel. 02 423 03 57 -fax 02 423 03 34 - www.vad.be

Gezonde tanden B

«Slechts 44 procent van de Vlaamse zevenjarigen heeft een gaafmelkgebit. Slechts 43 procent van alle aangetaste melktanden wordtverzorgd. Tandbederf is duidelijk een kansarmoedeprobleem.»Deze vaststellingen kan u lezen in een recente doctoraatsstudie(2001) van Jackie Vanobbergen. De cijfers zijn bekend gemaaktdoor de Vlaamse Werkgroep voor Gezonde Tanden. De Werk-groep lanceert meteen als antwoord op deze cijfers een preventie-actie voor alle Vlaamse kinderen van 6 tot 12 jaar. Zo’n duizendbasisscholen en de CLB-centra in Vlaanderen kregen de voorbijeweken de video «Hoera, geen gaatjes» toegestuurd. De video (30minuten) belicht op een speelse manier onderwerpen als tandbe-derf, gezonde voeding, fluoride, mondhygiëne en een bezoek aande tandarts. Deskundigen uit drie universiteiten (Gent, Leuven enBrussel) werkten mee en Braun Oral-B stak een handje toe. Latervolgen nog twee videoproducties, eentje voor kinderen van 0 tot 6jaar en eentje voor jongeren van 12 tot 18 jaar.Wie de video niet vindt op school, kan bijkomende exemplarenbestellen. U betaalt dan 350␣ fr. (8,68 euro) per exemplaar. Meerinfo en bestellingen bij Vlaamse Werkgroep voor Gezonde Tan-den - Veerle D’Hoe - Vrijheidslaan 61 - 1081 Brussel - tel. 02413 00 17 - enkel ‘s voormiddags - fax 02 414 87 27

Foute studiekeuze vermijden S

Wat men noemt open deuren intrappen: de overgang van secun-dair naar hoger onderwijs loopt vaak fout. Precies om foute studie-keuzes en eventuele mislukkingen te vermijden, is het SOHO-pro-ject gelanceerd door het departement Onderwijs en de VlOR. Ditproject wil de keuzebegeleiding intensiveren en verfijnen door descholen aan te moedigen om de keuzeproblematiek (leren kiezen)te beschouwen als een geïntegreerd onderdeel van de leervakkeneerste en tweede graad secundair onderwijs. Alle leerkrachten vanalle vakgebieden kunnen daarbij helpen. U kan «kiezen» als the-ma behandelen of u kan een job, studie- of beroepenveld bespre-ken dat verband houdt met uw eigen vakgebied.Om u hierbij te helpen, verzamelt het SOHO-project teksten, idee-ën, bibliografische en andere gegevens in een soort portfolio.Voor de derde graad secundair onderwijs is er al aardig watdocumentatie beschikbaar (daar organiseren scholen immers allanger heel wat activiteiten rond de studiekeuzebegeleiding). Deechte uitdaging is geschikt materiaal te vinden rond beslissen enkiezen in ruime zin en rond specifieke beroepen- en belangstel-lingsvelden, specifieke opleidingen, studie- of beroepskeuze voorleerlingen tweede graad secundair onderwijs.Als u dergelijk materiaal (als les of lesonderdeel) hebt uitgewerkt,meldt dit dan a.u.b. meteen bij SOHO-project - departement On-derwijs - afdeling Beleidscoördinatie - Koning Albert II-laan 15 -1210 Brussel - tel. 02 553 95 87 of 59 - fax 02 553 95 65 -jacqueline.hendrix@ond.vlaanderen.be -antoon.ovaere@ond.vlaanderen.be

VTM

/TA

MT

AM

K3§

§

VLA

AM

SE

WE

RK

GR

OE

P V

OO

R G

EZ

ON

DE T

AN

DE

N

©

De echte indiaan A

Wigwams, totempalen, cowboys en gescalpeerde bleekgezichten.Als dat het enige plaatje is dat uw leerlingen met indianen associë-ren, dan schort er wat aan. Wil u het thema indianen van zijn stereo-typen ontdoen in uw les? Neem contact op met het Studiecentrumvoor Ameriaanse Indianen. U kan er terecht voor vormingscursus-sen, workshops en educatieve programma’s voor alle leeftijdgroe-pen. Schoolbezoeken kunnen ook: er zijn programma’s rond dans,muziek, knutselen, lezing en «Lacrosse», de populairste indianen-sport. Het centrum heeft een eigen bibliotheek en uitleendienstvoor werkkoffers, videomateriaal, tipi’s enz. U kan zich ook abonne-ren op Sequoyah Magazine (500␣ fr. of 10,24 euro voor 6 nrs.).Studiecentrum voor Amerikaanse Indianen (SAI) - GroteBeerstraatr 34 - 2018 Antwerpen - tel 03 239 46 09 - fax 03 21854 60 - SAIvzw@yahoo.com

Met uw leerlingen naar deeeuwige jachtvelden?

SA

I

©

Niet zo moeilijk te realiseren:een «groene» speelplaats.

CANON NATUURDAGENm Ja, ik schrijf in voor de Canon Natuurdag op

(aankruisen wat past)

M8 november, Roeselare

M21 november, Genk

M ik bestel een lunchpakket (broodjes + drankje;200␣ fr. - 4,96 euro, betalen ter plaatse)

Naam: ..........................................................................

Adres: ...........................................................................

....................................................................................

Naam en adres van de school: .........................................

....................................................................................

....................................................................................

....................................................................................

Stuur de volledig ingevulde bon voor 1 november naar Aminal - JoHorrie - Cel NME&I - Koning Albert II-laan 20 bus 8 - 1000 Brussel- tel. 02 553 80 70 - fax 02 553 80 25 - jo.horrie@lin.vlaanderen.be.Na inschrijving krijgt u uitgebreide informatie en een reisroute.

J O H

OR

RIE

Dorpelveldpoel: uw eigenreservaat op school.

PA

TRIC

K V

AN

HO

PP

LIN

US

JOTA snapt alles van creatieveafvalverwerking.

JOTA

Canon-natuurdagen A

Er gebeurt heel wat rond onderwijs en milieu: Groene Scholen,milieuzorgsystemen, natuurprojecten… Uw leerlingen zien mi-lieu meer en meer als de grootste uitdaging voor de toekomst enzijn dus meer dan ooit vragende partij. Ze willen niet dat hunschool deze uitdaging negeert. Maar hoe krijgt u dat voor elkaar?Hoe financiert u dergelijke projecten? Hoe mobiliseert u andereleerkrachten? Hoe maakt u alle leerlingen warm voor een milieu-of natuurproject? Misschien kunnen de Canon Natuurdagen(tweede editie) u een handje toesteken. U krijgt er tekst en uitlegvan een twintigtal (ervaren) lagere en secundaire scholen.Zij stellen zeer diverse projecten voor: projecten voor kleuters,voor BuSO-leerlingen, uit technische scholen, van methode-scholen... Ze tonen u hoe u zelf een natuur- en/of milieuprojectin uw klas of school kan aanpakken: concepten, ideeën en prak-tische tips, maar ook valkuilen en problemen. Vul snel bijgaandebon in en stuur hem op. Uw groene paspoort ligt klaar!

Hoe ziet de natuurdag er uit?De twee Canon Natuurdagen hebben een verschillend program-ma. U kan terecht in CC De Spil Roeselare (donderdag 8 novem-ber) en CC Genk (woensdag 21 november), telkens van 9.30 tot16.30 u. U stelt vrij uw dagprogramma samen, voor zover erplaatsen beschikbaar zijn. U kan elke dag drie werkwinkels vol-gen. Elke werkwinkel duurt 75 minuten, is bedoeld voor eenspecifiek onderwijsniveau, maar is toepasbaar op uw eigen on-derwijsniveau. Tijdens het eerste deel van elke werkwinkel hoortu het volledige verhaal van één project. Na de presentatie zoektu samen met een medewerker uit de natuur- en milieusector naarmogelijkheden om het voorgestelde initiatief vorm te geven inuw eigen school. U kan vragen stellen en uw bedenkingen uiten.Tussen de werkwinkels door kan u snuisteren op de Markt, eenkleine natuur- en milieubeurs waar allerlei organisaties hun aan-bod voorstellen. In de cafetaria kan u een lunchpakket nuttigen(wel vooraf bestellen!) en met collega’s van gedachten wisselen.De dag eindigt met de toneelvoorstelling «Pendejos - Idioten!»,gespeeld door Pier De Cock (Zwemmen in brak water vzw), een45 minuten durende voorstelling over duurzaamheid, de nood-zaak van afvalpreventie, de eenvoud van composteren, het ge-vaar van chemische middelen…

Uit welke werkwinkels kan u kiezen?(een greep uit het aanbod - er komen erongetwijfeld nog bij)

In Roeselare:• natuureducatie in schoolreservaat ’t Groenewoud (basison-

derwijs): een educatief natuurreservaat opstarten, beheren enintegreren in de klaspraktijk (met website, praktische tips enlesmateriaal rond afvalpreventieplan en water- en energiebe-sparingsplan);

• de waterweek (secundair onderwijs): een totaalproject (volle-dige week) binnen het bestaande lessenrooster; elke leer-kracht zoekt in zijn vak naar de verbinding met het thema (metspellencircuit en waterzoektocht);

• een milieubewuste technische school (secundair): vak- engraadoverschrijdende projecten rond afval, groenvoorziening,energie en water;

• uitwisselingsprojecten en open klas (secundair): uitwisse-lingsprojecten, educatief reservaat, eindwerken, open klas,opvang van de eerstejaars in het begin van het schooljaar enz.

• JOTA (basis - JOngeren Tegen Afval): negen werkgroepen zoch-ten creatieve invullingen rond negen thema’s, met als resultateno.a. logo-wedstrijden, kippenhok, sleutelhangers, composteren,buitenschoolse bezoeken, een JOTA-krant, themaboxen…

• geïntegreerde proef rond water (secundair): hoeveel water ge-bruikt onze school en hoe kunnen we hierop besparen; meto.a. als resultaat een wijziging van de bouwplannen van denieuwe schoolvleugel, aangepaste toiletten en een eigen wa-terzuiveringsinstallatie op school;

• biologisch natuurlijk (secundair): over wilgentakken vlech-ten, een kikkerpoel, wateronderzoek, vogels observeren, plan-ten determineren, bermbeheer, composteren enz.

• energiebewuste school (secundair): via sensibilisering wer-ken aan een nieuwe attitude rond energieverbruik op school(gas en elektriciteit);

• permacultuur (basis): de link tussen mens en natuur vertaaldnaar de alledaagse situatie van kinderen op school en thuis(winnaar Koningin Paolaprijs 2001);

• op zachte voet met mabo, op goede voet met Brussel, opeerlijke voet met de wereld (secundair): aanzetten tot actieveparticipatie in school, stad en wereld, met als resultaat o.a.een groenere speelplaats, een kunstproject in de toiletten, eenkleinere papierberg, waterfonteintjes, vogelkastjes, hulp aanbuurtbewoners, samenwerking met buurtorganisaties…

In Genk:• educatief reservaat Dorperveldpoel (secundair): een educatief

reservaat op school (poel, gemengde haag en hooilandje);• kunstige kippen (secundair): een project rond kippen (afval-

berg verminderen, slaaphokken bouwen, het leven van eenbatterijkip bestuderen, kippen in de poëzie…);

• steek wat energie in energie! (secundair): gratis audit vanschoolgebouwen (Intercommunale Interelectra/Cenergie metdrie experimenteerscholen);

• natuurbeleving in en uit de school! (buitengewoon secun-dair): creatie en beheer van een schooleigen reservaat (vijvermet boomgaard, hooiland, ezels…);

• «Je houdt het niet voor mogelijk, zo groen.» (basis): reservaat-je, moestuin, kruidentuin, siertuin, vijver, cavia’s en geitjes…

• logo Groene School (secundair): een Groene School licht toehoe u dit logo kan verdienen;

• een waterproject (basis): getuigenis van samenwerking tus-sen een natuureducatief centrum en verschillende scholen;

• tuinopa’s (basis): op vrijdagnamiddag werkt de hele school inde tuin, mét hun tuinopa’s.

Hoe schrijft u in?U schrijft in met bijgaande bon (één bon per persoon, niet faxena.u.b.). U krijgt een schriftelijke bevestiging, uitgebreide infor-matie en een reisroute en uw naam komt op de aanwezigheids-lijst. De organisatoren rekenen erop dat u ook effectief komt. Laatzeker tijdig iets weten mocht u in extremis moeten passen. Dankan een collega op de wachtlijst uw plaats innemen.Meer informatie op www.mina.vlaanderen.be/milieueducatie. Daarvindt u ook alles over het Project Groene School, over milieuzorgop de basisschool, natuur- en milieueducatieve centra… Voortskan u terecht bij Aminal - Jo Horrie - Cel NME&I - Koning AlbertII-laan 20 bus 8 - 1000 Brussel - tel. 02 553 80 70 -jo.horrie@lin.vlaanderen.be

KLASSE NR.118 27KLASSE NR.118 27

(advertentie)(advertentie)

KLASSE NR.118 29

Algemeen A

Levenslang lerenU zoekt een opleiding fotografie, communicatie, voeding…? Uwenst een overzicht van het aanbod in volwassenenonderwijs? Debrochure Levenslang Leren van het departement Onderwijs zetalle mogelijkheden op een rijtje: secundair en hoger onderwijsvoor sociale promotie, basiseducatie, begeleid zelfstandig leren,de examencommissie, VDAB-training en -opleiding, en de oplei-dingen van het Vizo, het Vormingssysteem van Zelfstandigen enKMO. Met info over toelatingsvoorwaarden, inschrijvingsgelden,adressen van opleidingscentra enz. De brochure ligt ter inzage inde CLB’s, de scholen voor volwassenenonderwijs, de openbarebibliotheken, de culturele centra, en de stads- en gemeentebestu-ren. U kan ook uw eigen gratis exemplaar aanvragen.Levenslang leren - secretariaat dienst Volwassenenonderwijs -departement Onderwijs - Koning Albert II-laan 15 - tel. 02 553 9793 - fax 02 553 97 95Taal centraalWelke talen leren kinderen in Roemenië, Frankrijk, IJsland? Opwelke vaardigheden leggen taalleerkrachten er de nadruk? Welkemethodes gebruiken ze? En hoe worden zijzelf opgeleid? Het Eu-ropees Jaar van de Talen levert een Eurydice-rapport op (Eurydiceis het informatienetwerk van onderwijs in Europa) waarin het ta-lenonderwijs in 25 Europese landen wordt gescreend op aanbod,inhoud, methodieken en rendement. Heeft het bijvoorbeeld effectals we kinderen al op vroege leeftijd een vreemde taal aanleren?Foreign Language Teaching in Schools in Europe -downloadbaar, compleet of per land, via www.eurydice.org (klikop ‘Publications’)Mijnheer AlbertHoe sneller je rijdt, hoe korter je wagen wordt en hoe minder snel jeveroudert. Je wordt ook dunner en zwaarder. Dat is geen onzin maareen van de vele consequenties van Einsteins relativiteitstheorie.Zoekt u daarover een toegankelijk boek? Ingenieur Frank Vermeu-len maakte er zelfs een roman van. Volg de gids en ontdek Einsteinen andere illustere wetenschappers, zoals Galilei, Doppler, Newton.Mijnheer Albert, Frank Vermeulen, 797␣ fr.(19,76 euro) - uitg.Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - fax051 40 11 52 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.beOver centen gesprokenHoe wordt het leerplichtonderwijs in Europa gefinancierd? Kun-nen scholen naast hun subsidie ook privé-geld verwerven? Hoeautonoom zijn ze daarin? En gaat er genoeg geld naar de opvangvan leerlingen met leermoeilijkheden? Enkele van vele vraagte-kens die wegvallen in een nieuw Eurydice-rapport (Eurydice ishet informatienetwerk van onderwijs in Europa). U kauwt feitenen verteert cijfers over 15 landen rond dit thema.Key topics in education in Europe, Volume 2: Financingand Management of Resources in Compulsory Education. Trendsin national policies - downloadbaar via www.eurydice.org (klik op‘Publications’)

Hoger onderwijs H

Adem, stem en articulatieEén leerkracht op honderd raakt arbeidsongeschikt wegens stem-klachten. Eén op zeven heeft er geregeld problemen mee, één opdrie blijft er ooit een tijdje voor thuis. Hoe voorkomt u de tripnaar de dokter? Het cahier Verzorg je stem wil een vademecumzijn voor alle professionele stemgebruikers. U leert de sterke enzwakke punten van uw stem beter leren kennen. Concrete tipshelpen u om problemen op te lossen en te voorkomen. En daarbeginnen leerkrachten het best al mee tijdens hun opleiding.Verzorg je stem, Cahiers voor Didactiek 9, 650␣ fr. (16,11 euro)- uitg. Wolters-Plantyn - Santvoortbeeklaan 21-25 - 2100 Deurne- tel. 03 360 03 37 - fax 03 360 03 30 -klantendienst@wpeu.wkb.be - www.woltersplantyn.be

Botten in gevaar B

Evenwichtige voeding en meer bepaaldhet belang van voldoende calcium in hetlichaam is het centrale thema van Hetland van Calcimus 2. Dat is een educa-tieve cd-rom voor leerlingen vanaf 8 jaar.Via een klasspel, het actiespel ‘SpaceSkaters’ en toemaatjes zoals posters,tekeningen en screensavers krijgen uwleerlingen alle wetenswaardigheden in-gelepeld. De cd-rom kreeg de zegen vande Vlaamse Onderwijsraad. Hij bevat eenleerkrachten-hoek, een ouder-hoek eneen kinder-hoek. Meer info vindt u opwww.nicevzw.be/html/setpub.htmHet land van Calcimus 2, 200␣ fr./4,96euro (75␣ fr./1,86 euro het stuk + 300␣ fr./7,44 euro verzendings- en administratie-kosten als u 25 ex. bestelt; 75␣ fr./1,86 eurohet stuk zonder extra kosten als u 50 ex.bestelt) - AVALON bvba - Begijnenstraat41 - 9100 Sint-Niklaas - tel. 03 296 0114 - fax 03 296 01 15

Voor tien Klasse-lezers ligt een gra-tis exemplaar klaar van deze cd-rom. Stuur vóór 31 oktober eenkaartje met uw naam, adres enschool naar Klasse (Calcimus) - Ko-ning Albert II-laan 15 - 1210 Brus-sel. Het lot doet de rest.

Basisonderwijs B

Het gat in de muurHoe gaat u om met een kind met faalangst? Of een pestkop? Hoereageert u op signalen van armoede en mishandeling? Hoe creëertu steeds opnieuw een prettige leer- en leefomgeving in uw klas?Tien hoofdstukken maken een balans op van de uitdagingen waar-voor onderwijzers staan. De gewone pedagogische taken maarook de moeilijke situaties waarin kinderen verkeren. Een stimule-rend preventiewerk met veel concrete ideeën en lectuurtips. Prijs:895␣ fr. (22,19 euro).Het gat in de muur, Francis van Dinter uitg. Garant - Tiensesteenweg83 - 3010 Kessel-Lo - tel. 016 25 31 31 - fax 016 25 13 14Lezen met een harmonicaAls lezen een probleem is voor uw leerlingen, dan kan u er altijdHarmonica bij nemen. Deze methode ondersteunt en remedieerttechnisch lezen en schrijven bij kinderen van het gewoon enbuitengewoon onderwijs en is ook geschikt voor volwassenen.U gaat aan de slag met twee leesdozen (drager + schuifbladen),software (letter- en woordherkenning, driloefeningen op basisvan kleine veranderingen, structureel oefenen), een oefenschriften een handleiding met kopieerbladen en een volgsysteem. Daar-bij ook een toetsenbord voor beginnende lezers en leerlingenmet leesmoeilijkheden/leesachterstand.Harmonica: Leesdoos: 363␣ fr. (9 euro)., software: 3994␣ fr. (99euro), toetsenbord: 2622␣ fr. (65 euro) - tel. 09 373 93 47 - fax 09224 18 77 - peter.ceulemans@ping.be of g.demunter@pi.beMondiale vormingAnders is gewoon is opnieuw beschikbaar en kreeg een facelift.Mocht dit u niets zeggen, grasduin dan nu in een nieuw ideeën-boek voor mondiale vorming bij kleuters over Centraal- en West-Afrika. Of raadpleeg de Prentenboekenlijst rond intercultureelonderwijs en mondiale vorming, een lijst van prentenboekenvoor 3- tot 8-jarigen.Anders is gewoon (450 fr of 11,16 euro., 350␣ fr. of 8,68 eurovoor studenten) en Prentenboekenlijst ICO en MOVO(120␣ fr., 2,97 euro) - Wereldwerkplaats - vzwPater Damiaanplein10 - bus 6 - 3000 Leuven - tel. 016 29 21 27 - fax 016 29 96 11 -wereldwerkplaats.vzw@chello.be

Secundair onderwijs S

JongerengidsWanneer heb ik recht op een werkloosheidsuitkering? Waar vindik adressen voor een taalvakantie? Waarvoor kan ik terecht bij eenJongeren Adviescentrum? Alle vragen die jongeren zich stellenkrijgen antwoord in de nieuwste editie van de Jongerengids. Vanafdit jaar is dat een digitale vraagbaak op cd-rom met informatie overzeven domeinen: school, seks, buitenland, werk, centen, proble-men en oplossingen, rechten en wetten. Prijs: 495␣ fr. (12,27 euro).Jongerengids, Jeugddienst In Petto - Diksmuidelaan 50 - 2600Berchem - tel. 03 366 15 20 - fax 03 366 11 58 -mailbox@inpetto-jeugddienst.beDe oceaanMet twee kommen water, een blikje en enkele ijsblokjes kan u uwleerlingen de gevolgen van het broeikaseffect tonen. U kan ookproefondervindelijk bewijzen dat landwier beter het water vast-houdt dan zeewier en hoe giftige stoffen in de grond altijd een wegvinden naar zee. Proberen? Sla er de Ecogids Oceaan op na, eengeïllustreerd populair-wetenschappelijk boek over alle aspectenvan de aardse oceanen: klimaat, biologie, fauna en flora, milieu.Ecogids Oceaan, 595␣ fr. (14,75 euro) - uitg. Lannoo - Kasteel-straat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - fax 051 40 11 52 -lannoo@lannoo.be - www.lannoo.beDe planetenAmerikaanse ruimtesondes maakten de prachtigste beelden vanonze planeten. Wou u die ook wel eens in uw boekenkast, samenmet alle informatie over afmetingen, fysische parameters, hunontstaansgeschiedenis enz.? De Planeten is een rijk geïllustreerdboekje van de Vereniging voor Sterrenkunde, dat ook voorbijons eigen zonnestelsel kijkt. Prijs: 250␣ fr. (6,20 euro).De Planeten - Vereniging Voor Sterrenkunde vzw - Brieversweg147 - 8310 Brugge - tel. 050 35 88 72 - fax 050 35 50 07 -heelal@vvs.be

©

©

(advertentie)

©

Pieter Bruegel helpt uw leerlin-gen de wereld te ontdekken.

KM

SK

, BR

US

SE

L

§

§

MU

SÉ

E DU

LO

UV

RE, P

AR

IJS

«Het Narrenschip» eventjesaangemeerd in Rotterdam.

De haven van Rotterdam in 1856.

J OH

AN

BA

RTH

OLD

JO

NG

KIN

D/K

RÖ

LLE

R-M

ÜLL

ER

MU

SE

UM

, OTT

ER

LO

www.klasse.be/kvl/116/29-1Hot cool strong light

©

Algemeen A

Hemel en helJheronimus BoschDuivels, monsters en andere wonderlijke wezens: het werk van Jhero-nimus (Jeroen) Bosch (1540?-1516) spreekt al eeuwenlang tot onzeverbeelding. Vijfentwintig (25!) schilderijen en 7 tekeningen liet deman na. Althans, van die werken zijn we zeker. U ziet er daarvan 18in deze eenmalige tentoonstelling in Rotterdam (plus de tekenin-gen). Werken van tijdgenoten en navolgers laten zien hoe Boschpaste in een traditie én tegelijk uniek was. Insignes (kleine metalensieraden en speldjes) en gebruiksvoorwerpen geven een indruk vande beeldcultuur uit de tijd van Bosch. Moderne en hedendaagsekunstwerken tonen de invloed van de thema’s en motieven van Boschop latere kunstenaars (tot vandaag).Een tip met stip: surf even naar www.BoschUniverse.com: u vindt erniet alleen een virtuele presentatie van het volledige (erkende) oeuvrevan Bosch, maar ook een Bosch Learning & Adventure Game, waar-bij uw leerlingen virtueel in de voetsporen van Bosch treden. Boschzelf oordeelt uiteindelijk of uw leerlingen deugdzaam hebben geleefden of de virtuele hemel of de virtuele hel mogen/moeten betreden.De tentoonstelling loopt tot 11 november. Tickets kosten 20 gulden(9,08 euro). (School)groepen betalen 15 gulden (6,81 euro) per deel-nemer (vooraf reserveren op tel. 00 31 10 441 95 23). U kan uw tick-ets vooraf kopen bij FNAC België - tel. 0900 00 600.Museum Boijmans Van Beuningen - Museumpark 18-20 - 3015 CX Rot-terdam - Nederland - tel. 00 31 10 441 94 00 - fax 00 31 10 436 05 00Tweede tip met stip: stap ook eens binnen aan de overkant in de groteKunsthal. Daar loopt tot 6 januari «Panorama Rotterdam» of Rotter-damse stadsgezichten door beroemde schilders (in de periode 1820-1940). Meer info op tel. 00 31 10 440 03 01. De Kunsthal publiceertdaarnaast een serie kinder-kunstboeken. Laatste (achtste) loot aande boom: «De andere werkelijkheid van Jeroen Bosch» (door Grie-zelbusauteur Paul Van Loon; 27,5 gulden - 12,48 euro; verkrijgbaarin de boekhandel).Géén hospitaalmuseumMuseum Sint-JanshospitaalHet onbekende Museum Sint-Janshospitaal in Damme bevat eengrote, zeer afwisselende, toevallig samengebrachte huiscollectie vangotische zitbanken en Vlaamse barokke kasten, liturgische en ande-re voorwerpen (zilver, brons, koper, tin), schilderijen, aardewerk(Vlaams, Oosters, Spaans), oude drukken en devotieprentjes, oudelandkaarten enz. In de zijvleugels bevindt zich een rusthuis, dus eenbabbeltje met een personeelslid of een bejaarde kan altijd.Van oktober tot maart is het museum enkel open op zaterdag- enzondagnamiddag (tenzij voor school- en andere groepen, mits afspraak).Een ticket kost 60␣ fr. (1,49 euro). Reductiehouders betalen 40␣ fr. (0,99euro), (school)groepen en jongeren tot 18 jaar 30␣ fr. (0,74 euro). Eengezinsticket kost 120␣ fr. (2,97 euro). Museum Sint-Janshospitaal -Mieke De Jonghe, conservator - Kerkstraat 33 - 8340 Damme - tel 05046 10 80 - fax 050 46 10 81 - mieke.dejonghe@publilink.beStudiedagWat hebben musea te bieden? ALeerkrachten basisonderwijs en eerste graad secundair onderwijskunnen tijdens een gratis studienamiddag kennis maken met deeducatieve mogelijkheden van drie Antwerpse musea. Het NationaalScheepvaartmuseum, het Volkskundemuseum en het Museum Mayervan den Bergh hebben samen trouwens het museJA!spel uitgewerkt,op maat van uw leerlingen én nauw aansluitend bij de eindtermen(muzische vorming, sociale vaardigheden, leren leren). De studie-dag vindt plaats op woensdag 7 november, van 13.30 tot 17 u. Permuseum kunnen 15 leerkrachten gratis deelnemen. Inschrijven (vóór15 oktober) is verplicht én u krijgt hiervan een bevestiging.Meer info en inschrijvingen bij Kris Geysen - Hessenhuis - Falconrui53 - 2000 Antwerpen - tel. 03 206 03 79 - fax 03 206 03 70 -kris.geysen@cs.antwerpen.beGratis infonamiddagSMAKOpgelet: de gratis infonamiddag voor leerkrachten in het Gentse SMAKgaat niet (zoals aangekondigd in vorig nummer van Klasse) door op24 oktober, maar wél op woensdag 7 november, van 13.30 tot 16 u.Eén en ander is het gevolg van de verschuiving van de opening vande eerste Quadriënnale van Hedendaagse Kunst in Gent, Casino2001, van 20 naar 27 oktober, veroorzaakt door de EU-top in Gent.SMAK - Publiekswerking - Citadelpark - 9000 Gent - tel 09-240 7664 (dinsdag tot vrijdag, 10 tot 13 u.) - fax 09-221 71 09 -educatievedienst.smak@gent.be

Secundair onderwijs S

Educatieve spellenGrieken en Romeinen in de klas SCollega Bart Bernaert is leraar Latijn en Grieks. Hij bezit eencollectie van een twintigtal educatieve spelen rond Troje, Odys-seus, de Romeinse senaat, Romeinse gebouwen, Hannibal,Alexander de Grote, Caesar enz. Om deze klassieke onderwer-pen speels in de klas te behandelen, organiseert hij regelmatigspelsessies met zijn leerlingen.U kan hem hiervoor ook naar uw klas halen. Dat kost 300␣ fr. (7,44euro) per uur + 8␣ fr. (0,20 euro) per kilometer. Meer info enreservaties bij Bart Bernaert - b.bernaert@pandora.be -tel. 050 67 76 88FilmpatrimoniumEuropa 200 filmsTot 15 december vertoont het Koninklijk Filmarchief een tweehon-derdtal Europese films, in originele versie, uit de eigen verzame-ling. Hiermee ondersteunt het Filmarchief het Belgisch voorzitter-schap van de Europese Unie. Zowel echte klassiekers als vrij on-bekende films komen aan bod, aan een tempo van twee per dag.Wie alle films meepikt, krijgt dus een bloemlezing uit het Europeesfilmpatrimonium, met een evenwichtige vertegenwoordiging vande nationale cinema’s van de 15 Europese lidstaten.Alle films worden vertoond in de grote zaal van het filmmuseum.Stomme films krijgen zelfs live-pianobegeleiding. Tickets kosten90␣ fr. (2,23 euro). Reductiehouders betalen 60␣ fr. (1,49 euro).Meer info bij Paleis voor Schone Kunsten - Filmmuseum - BaronHortastraat 9 - tel. 02 507 83 70

Basisonderwijs B

Kinderen ontdekken een museumMuseumspelGewapend met een rugzak vol interessante voorwerpen (mu-seumkijker, toverlei, materialenketting…) trekken uw leerlingen(vanaf 6 jaar) op zoek naar grappige playmobilfiguren die op,onder, in, naast… de museumstukken zitten verstopt. Tot slotkunnen ze zich uitleven bij het inrichten van een reuzenhuis.Dit Museumspel is gratis voor leerlingen tot 12 jaar. Begeleidersbetalen 100␣ fr. (2,48 euro) of 50␣ fr. (1,24 euro; reductiehouders).Museum voor Sierkunst en Vormgeving - Jan Breydelstraat 5 -9000 Gent - tel 09 267 99 99 - museum.design@gent.be -design.museum.gent.beLeerkrachtennamiddagHot cool strong lightSupersterk, brandwerend, ultralicht of extra koel: alle voorwer-pen in deze tentoonstelling kan u zélf onderzoeken, testen enbeproeven (zie ook Klasse 116, juni 2001, p. 29) Onder het motto«u mag, maar moet ons niet geloven» nodigt het Museum voorIndustriële Archeologie en Textiel (MIAT) u uit op een leerkrach-tennamiddag op zaterdag 13 oktober van 14 tot 17 u. Wél eventelefonisch inschrijven op tel. 09 269 42 20 (educatieve dienst).MIAT - Minnemeers 9 - 9000 Gent - tel. 09 223 59 69 - fax 09233 07 39 - museum.miat@gent.be - www.gent.beBruegel voor kinderenDe val van IcarusEén specifiek werk van Pieter Bruegel de Oude, «de Val vanIcarus» is uitgangspunt voor uw leerlingen om de grote wereldte ontdekken, van hoog naar laag, van dicht naar ver. Alle leerge-bieden komen in dit Bruegelpakket aan bod, mét verwijzing naarde eindtermen, mét twintig klasprenten, mét links naar een veer-tigtal interessante websites.Meer info bij de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten vanBelgië - Educatieve dienst - Regentschapstraat 3 - 1000 Brussel -tel. 02 508 34 50 - www.kmskb.be (via «activiteiten», over «edu-catieve dienst» naar «Meester te leen» surfen)Op 21 oktober (opendeurdag in het museum) en 30 oktober (zieMeesterstukken in dit nummer) kan u met dit Bruegelpakket énmet andere activiteiten van de Educatieve dienst kennismaken.

KLASSE NR.118 31

(advertentie)

Kupido S

Het nieuwe spel «Kupido» zet meisjesen jongens aan tot communiceren overfamilie- en partnerrelaties en biedt hende kans om een persoonlijke visie te for-muleren. Uw leerlingen krijgen op eenspeelse manier informatie over relatie-vorming en antwoorden op vragen die zeanders moeilijk durven stellen (overAIDS, maagdelijkheid, zwangerschap,relaties binnen verschillende culturen,voorbehoedsmiddelen…). Het spel gaatin op de specifieke vragen die leven bijmigrantenjongeren, maar u kan het ookspelen met Vlaamse jongeren of metmigranten en Vlamingen samen. Het spelis ontworpen door Centrum voor Infor-matieve Spelen. Op dinsdag 9 oktober(CC Berchem; 10 tot 12.30 u.) u gratiskennismaken met dit spel en de moge-lijkheden om het in uw klas te gebruiken.Meer info en inschrijvingen bij Steun-punt Allochtone Meisjes en Vrouwen -Gallaitstraat 76/4 - 1030 Brussel -tel. 02 244 93 38 - steunpunt@iccm.be

Onderwijs-management A

Een training voor kandidaat- (of tijdelij-ke) directeurs (school of CLB) in eencombinatie van afstands- en weekend-onderwijs. Niet de regelgeving staat cen-traal, wél de vaardigheden en de moti-vatie (attitude) om inspirerend om te gaanmet mensen: coachen van mensen enmiddelen binnen een overlegcultuur. Erzijn geen examens, maar wel tal van ver-plichte thuisopdrachten (en permanen-te evaluatie hiervan). De communicatie(studiebegeleiding, administratie enz.)loopt vooral via internet. De opleidingtelt (naast afstandsonderwijs) een hon-derdtal contacturen tussen 17 novem-ber en 23 februari (twaalf zaterdagen enéén residentieel weekend). Deelnemenkost 600 euro (24.204␣ fr.; cursusmate-riaal, lunches enz. inbegrepen).Meer info en inschrijvingen bij Hoge-school Gent - Onderwijsmanagement -departement HABE - Campus CTL -Voskenslaan 270 - 9000 Gent -tel. 09-242 42 07 - fax 09 243 87 78 -an.verstraete@hogent.be

DE M

UN

T

Algemeen A

• Een school om de wereld te leren begrijpen: 13/10 in MariaBoodschaplyceum, Brussel.Studiedag over o.a. projectonderwijs, meertalig onderwijs, we-tenschappelijke cultuur, poëzie in de klas, genetisch gemanipu-leerd voedsel, media-opvoeding enz.Meer info en volledig programma bij Oproep voor een democrati-sche school - Vrijwilligerslaan 103 bus 6 - 1160 Brussel - tel. 02735 21 29 - ovds@skynet.be - users.skynet.be/aped/ovds• Jong-leren is oud gedaan: 5/12 in Aulagebouw, UIAntwerpen.Steunpunt Leerbevordering en Mediatie - UIA - Project Leer-bevordering - Universiteitsplein 1 - 2610 Wilrijk - tel. 03 820 25 18- fax 03 820 25 26 - lebeerjo@uia.ua.ac.be - www.uia.ac.be/sclm• Pauline en Paulette: scenario-analyse: 30/10 in Roularta, Re-search Park De Haak, Zellik.Workshops Scenarioschrijven: 6/10 tot 1/12 in CC Oratoriën-hof, Leuven.Vlaamse Script Academie vzw - Patrick Cattrysse -Celestijnenlaan 51/1 - 3001 Leuven - tel. en fax 016 29 95 93 -Patrick.Cattrysse@chello.be - www.vsa-fsa.org• Omgaan met racisme: drie avonden op verschillende locatiesen data.Actieve training in kleine groepen, vanuit de ervaringen van dedeelnemers.Kerkwerk Multicultureel Samenleven - Huidevettersstraat 165 -1000 Brussel - tel. 02 502 11 28 - fax 02 502 81 01 -kms@broederlijkdelen.be• Kinderen en recht: reeks van zes dagen (vanaf 9/10) rondrechten van minderjarigen.Alle studiedagen vinden plaats in Het Pand, Gent.Meer info bij Katrien Herbots - Centrum voor de Rechten van het Kind- Universiteit Gent - tel. 09-264 62 90 - Katrien.Herbots@rug.ac.be -inschrijvingen bij Tijdschrift voor Jeugdrecht en Kinderrechten - tel.09-223 64 71 - Publishers@Mys-Breesch.be• Sharing Knowledge en Know-How: 2-3/11 in Zeeprevento-rium, De Haan.Lezingen en workshops over creativiteit, geheugentechnieken,Mind-Mapping, NLP, snelleesmethoden, spelend leren, relaxa-tie, braingym, multiple intelligences enz.Vzw NIEALIO-Vlaanderen - Donaat Vernieuwe - tel. en fax 059 23 4821 - donaat.vernieuwe@skynet.be - users.belgacom.net/NIEALIO• Sociale vaardigheden aan de hand van Contactsleutels: 18-19/10 in Zaal Iepenburg, Schoten.De Sleutel - Contactsleutels - Hundelgemsesteenweg 1 - 9820Merelbeke - tel. 09 231 81 92 - fax 09 253 44 35 -desleutel.preventie@fracarita.org - www.desleutel.org• Creatief denken (6/10); Verwennen en verwaarlozen (12/10);Leren leren - mind mapping (13/10 en 24/11).Voorts organiseert CPE (Centrum Permanente Educatie) ver-volgopleidingen (leraar buitengewoon onderwijs; lager onder-wijs voor kleuteronderwijzers en regenten), posthogeschoolvor-mingen (bewegingsopvoeding voor kleuters; muzische vorming;reisanimator) en een colloquium over afstandsleren op 20/10.CPE - Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen -Beernegemstraat 10 - 8700 Tielt - tel. 051 40 02 40 -fax 051 40 89 13 - cpe@katho.be

Basisonderwijs B

• Beeld: 17/10 in PAC, Wilsonplein, Gent.Pedagogische studiedag rond samenwerkingsinitiatieven op leer-lingniveau tussen gewoon basisonderwijs en buitengewoon ba-sisonderwijs.Gehandicaptenwerking Krekenland - Schoolstraat 3 - 9960Assenede - tel. 09 344 98 92 - gwk@krekenland.be• Taalvaardigheidsonderwijs: Algemeen: Taalvaardigheid bin-nen OVB - intro (9-23/10 in Leuven; 11-25/10 in Gent); Zorg-breed werken aan taal - intro (6-20/11 of 13-27/11 in Leuven; 8-22/11 of 15-29/11 in Gent); Taalbeleid op school: hoe doe jedat? (25/10 en 29/11 in Leuven; 22/10 en 26/11 in Gent).Steunpunt NT2 - Blijde-Inkomststraat 7 - 3000 Leuven - tel. 01632 53 67 - fax 016 32 53 60 - millennium.arts.kuleuven.ac.be/steunpunt• Opvang van anderstalige nieuwkomers in de onthaalklas -introductie met module Werken aan taalvaardigheid: 11-18/10en 14/1/2002 of 8-22/11 en 4/2/2002.Nascholing voor nieuwe onthaalleerkrachten en directies.Info bij Steunpunt Nederlands als Tweede taal - tel. 016 32 53 75 -www.nt2.be - inschrijvingen bij VlOR - Saskia Peeters - Leuvenseplein 4- 1000 Brussel - tel. 02 219 42 99 - fax 02 219 81 18

• Stoet van dieren: 29/10.Vormingsdag voor leerkrachten laatste kleuterklas en eerste graadlager onderwijs, rond de muziek van Le Carnaval des Animaux(Saint Saens) en met teksten uit het kinderboek «Stoet van Die-ren» (vertaling uit het Frans door Bart Moeyaert).Educatieve Dienst van de Munt - Leopoldstraat 23 - 1000 Brussel- tel. 02 229 13 73 - l.lovrovic@demunt.be

Secundair onderwijs S

• Week van de Franse film: 5-9/11 in Filmmuseum Antwerpen;12-16/11 in Studio Skoop, Gent.Een organisatie van het Overleg Comité Leraren Frans. Deelne-men kost 150␣ fr. per leerling; infodossier voor de leerkracht omde filmvertoning voor te bereiden.Reservaties voor Antwerpen bij CvD - tel. 03 220 46 82; voorGent bij Studio Skoop - tel. 09 233 75 22• Talen: Aïdan Chambers (13/11); Theaterbeelden (14/11); Ladécouverte interculturelle en didactique des langues étrangères(13/11); Moderne Engels jeugdliteratuur (24/10); Berlin ist eineReise wert (21/11); Taaldag 2002 (26/1/2002).Economie: Elektronisch zakendoen (E-business): 24/10.Recht: Tiende Dag Docenten Recht (25/10); Bescherming van deconsument (21/11).Geschiedenis: Hoe praktisch werken met documenten?: 20/10.Centrum voor Didactiek - UFSIA/IDEA - Het Brantijser - Sint-Jacobsmarkt 9-13 - 2000 Antwerpen - tel. 03 220 46 81 - fax 03220 46 79 - danielle.daniels@ua.ac.be - www.ufsia.ac.be/IDEA/• Talen: Internet en het vak Nederlands (8-15/11); Zelfstandig-zelfsturend leren (24/10); Conversation and voice (7/11); Opti-male differentiatie met multimedia in de les Engels (17/10); In-ternet in de taalklas Frans (8-15/11); Didactisch gebruik van ICTin het vreemde-talenonderwijs (22-29/11).Vakoverschrijdend: Basiscursus socio-emotionele begeleiding(25/10, 9-15/11); Verdiepingscursus socio-emotionele bege-leiding (23-29/11); Socio-emotionele begeleiding van allochto-ne jongeren (13/11); Omgaan met agressie op school (8/11);Faalangstbegeleiding (23/10); Leerlingenparticipatie (16/10);Feedback geven aan leerlingen (22/10 en 23/11); Motiverendegespreksvoering en omgaan met druggebruik (6-14-22/11).Wiskunde en wetenschappen: Stoeien met meetkunde (14-21/11); Praktisch gebruik van het internet in de wiskunde (6-13/11); Fysica en/of paradox - een ontdekkingstocht (7/11).Centrum voor Beroepsvervolmaking Leraren - UIA - Universiteits-plein 1 - 2610 Wilrijk - tel. 03 820 29 60 - fax 03 820 29 57 -cbl-www.uia.ac.be• Rapportbespreking, een middel tot motivering (6/11 in Gent);Schoolfobie: gewettigd afwezig, wat nu? (9/11 in Antwerpen);Samenwerken met ouders bij probleemgedrag (16/11 in Leu-ven); Faalangst en uitstelgedrag (26/11 in Leuven; ook voor do-centen hoger onderwijs); Secretariaat: een cruciale plaats in deleerlingbegeleiding (10/12 in Leuven).Cheobs vzw - Koning Leopold I-straat 5 - 3000 Leuven - tel. enfax 016 20 76 55 - cheobs@online.be - www.cheobs.be

Hoger onderwijs H

• Gesprekstechnieken: het intake- en het functioneringsgesprek(5/11 in Leuven); Gesprekstechnieken: motiveren naar gedrags-verandering en/of therapeutische hulp (23/11 in Antwerpen); Ge-sprekstechnieken: procesbegeleiding (14/12 in Gent).Cheobs vzw - Koning Leopold I-straat 5 - 3000 Leuven - tel. enfax 016 20 76 55 - cheobs@online.be - www.cheobs.be• Instroom en doorstroom van allochtone jongeren in het hogeronderwijs: 24/10.Met onderzoeksresultaten, concrete gegevens en getuigenissen.‘s Namiddags workshops rond een reeks concrete initiatieven.Arteveldehogeschool - Sociale Hogeschool - campus Sint-Anna -Reyhan Görgöz - Sint-Annaplein 31 - 9000 Gent - tel. 09 223 5905 - fax 09 223 59 04 - reyhan.gorgoz@socia-gent.be• Voortgezette opleiding Management voor de social profit sec-tor: modulaire opleiding.Hogeschool West-Vlaanderen - Karin Lecluyze - tel. 056 23 98 80 -Lecluyzek.hiepso@hogeschool-wvl.be of Hogeschool Gent - Jean VanHandenhoven - tel. 09 242 42 83 - Jean.VanHandenhoven@hogent.be• Voortgezette Opleiding Specialisatie in de Psychodiagnos-tiek: twee jaar vanaf eind oktober.Lessius Hogeschool Antwerpen - tel. 03 206 04 80 -Ivo.Bernaerts@Lessius-ho.be / KATHO-IPSOC Kortrijk - tel. 05626 41 50 - hvanrossen@katho.be / HWV-Vesalius-HISS Oost-ende - tel. 059 70 40 03 - admin.ves@hogeschool-wvl.be

KLASSE NR.118 33

(advertentie)

KLASSE NR.118 35

Maakt u het verschil?Hoe goed voelen jongeren zich op school? Gemiddeld valtdat nogal mee, maar de verschillen per school zijn enorm.

Blijkt dat de leerkracht nogal wat impact heeft. Hoedraagt u bij tot het welbevinden - en dus de motivatie -

van uw leerlingen? Doe de test.

JA SOMS NEE3 2 1

[1] Ik sta graag voor de klas[2] Ik geef mijn leerlingen in elke les de kans om

aan het woord te komen[3] Ik vind het belangrijk dat er in de klas een

goede sfeer heerst[4] Ik moedig leerlingen aan als ze iets goeds

doen[5] In de les wissel ik geregeld werkvormen af[6] Ik gebruik verschillende media in de les[7] Ik probeer de leerstof te laten aansluiten bij

de leefwereld van mijn leerlingen[8] Ik wijk al eens af van het lesonderwerp[9] Ik gebruik veel voorbeelden als ik de leer-

stof uitleg[10] Toetsen of proefwerken bespreek ik ach-

teraf met de leerlingen[11] Ik laat de leerlingen mee beslissen over

thema’s die in de les besproken worden[12] In mijn les mag er gerust eens gelachen

worden[13] Als ik punten geef, hou ik ook rekening met

de inspanning van de leerling, niet enkelmet het uiteindelijke resultaat

[14] In mijn planning hou ik rekening met detaken en toetsen die mijn collega’s geven

[15] Ik beantwoord vragen van leerlingen dieiets niet begrijpen

[16] Leerlingen kunnen bij mij terecht als ze pro-blemen hebben

[17] Ik scheld nooit leerlingen uit[18] Ik maak samen met de leerlingen duidelij-

ke afspraken over orde en rust in de klas[19] Ik geef enkel zinvolle straffen[20] Ik stippel duidelijke regels uit maar maak

ruimte voor inspraak en dialoog

Tel uw scores op tot ééncijfer. Hieronder krijgt utekst en uitleg:45-60: Uw antenne staat duide-lijk op de leerling gericht. De sfeerin de klas is goed tijdens uw les-sen en de meeste leerlingen heb-ben u graag. Ze voelen zich ge-hoord, weten dat u respect voorhen hebt en doen uw vak graag.Ze moeten ook zelf actief meewer-ken en dat is wellicht een welkomeafwisseling met andere vakken ofleerkrachten waarbij ze enkel mo-gen luisteren en noteren en waar-in ze geen uitleg krijgen als ze ietsniet begrijpen. U geeft die uitlegwel. Bovendien voelen ze zich dooru aangemoedigd. Al deze facto-ren verhogen het welbevinden vanuw leerlingen op school.30-45: U probeert rekening te houdenmet de leerlingen, maar dat luktniet altijd. U vindt het moeilijk omaf te wijken van het lesonderwerp,uitgebreid in te gaan op vragen enproblemen of om actieve werkvor-men in te lassen. De druk van hetleerplan, zegt u? Maar u probeertwel uw lessen boeiend te makenen een link te vinden met wat jon-geren interesseert. Dat motiveertze. Misschien is dat de reden datuw leerlingen soms wel meewer-ken en andere keren niet. De sfeerin de klas wisselt dan ook af. Mo-gelijk houdt u uw klas kort omdatde leerlingen er anders van profi-teren. Een klasgesprek en samenafspraken maken kan helpen. Enals u uw leerlingen maar één uurper week ziet, kan u ze misschienwat beter leren kennen tijdensbuitenschoolse activiteiten.minder dan 30: U hebt of creëertweinig kans om de leerlingen teleren kennen, ervaart druk om deleerstof gezien te krijgen, hebt ofmaakt geen tijd voor vragen ofproblemen. En daarom wil u waar-schijnlijk vooral streng zijn. Of mis-schien bent u beducht voor deinbreng van leerlingen: te lawaaierig,te veel profiteren, te veel tijdver-lies. Werkvormen variëren? Lieverniet. Zelf de leerstof geven geeftvoor u de beste garanties op con-trole. Voor elke aanpak zijn rede-nen en motieven, maar de kansdat uw leerlingen zich goed voe-len is kleiner en dat vreet aan hunmotivatie. En aan die van u.

Deze test is gebaseerd oponderzoek rond “Het welbevin-den van leerlingen”, zie HetOnderzoek van de Maand,p. 44. Ook uw leerlingen kregenhet onderzoek en een testvoorgeschoteld in het septem-bernummer van MAKS! Evende koppen bij mekaar steken?

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

M M M

36 KLASSE NR.118

«Het interesseert me niet»Wat staat er in het septembernummer van Klasse voor Ouders dat u zopas heeftuitgedeeld?1. Door welke bril kijkt u? We hebben vlug een oordeel klaar over kinderen:Zerim is lui, Bert is brutaal, Lise kan niet mee. Maar vaak verengen we dewerkelijkheid tot ONZE kijk op de zaak. Klasse voor Ouders biedt ouders een stelbrillen aan. Of ze er ook door kijken?2. «Hoe moet ik hieraan beginnen?» Leren is een vaardigheid. Net zoalsfietsen, vissen, sjorren… Maar die zijn dan wel plezant. Leren is meer dan studerenop school, het is een attitude, een vaardigheid die je nodig hebt voor het leven.Bovendien is leren leren ook plezant. Hoe kunnen ouders hun kind en de schooldaarbij helpen? (De tips voor leerkrachten vindt u op p. 46: De Eerste Lijn.)3. Ouders op school. Altijd op zoek naar leuke voorbeelden die u misschienook op uw school kan organiseren: een fietsreparatiedag met ouders bijvoorbeeld.(Lees het verhaal op deze pagina)4. Acties met Klasse. Honderden kinderen kregen met de bon in Klasse voorOuders gratis toegang op het Kinderrechtenfestival op zaterdag 22 september. Zemaakten er zowaar hun eigen school. Mechelen ontvouwt op zaterdag 6 enzondag 7 oktober al haar geheimen. Honderden ouders en kinderen kunnen erterecht voor een gezinszoektocht of een tot de verbeelding sprekende workshop.Alles gratis en voor niks.De meeste ouders zijn fan van Klasse voor Ouders. Wetenschappelijk onderzoektoont dat twee derde het blad altijd leest, één derde van de ouders leest het soms.Het interesseert hen dus wel…U ook?

Met vuile handen op schoolDe zomerzon zindert op de tegels van de schoolspeelplaats. Bij de verste bankdraait Jonas met een Engelse sleutel het schroefje aan de remkabel van zijn fietsvast. «Andere kant» coacht een ouder vlug. Een ploeg ouders-mechaniciens isneergestreken in basisschool De Zandloper in Zomergem. Ze hebben hun overallaangetrokken en inspecteren elke fiets nauwgezet. «Dit is een fietsreparatiedag,geen fietsrestauratiedag, hé», lacht Luc Feusels, voorzitter van het oudercomité bijeen veel te slappe fietsketting. «Eigenlijk moeten de fietsen al in orde zijn. Ditinitiatief van de ouders past in de schoolactie Veilig en Milieuvriendelijk naarSchool». Moeders staan wat geamuseerd te kijken en tappen cola. «Plezant meneer!»«Jullie moeten iets doen wat wij niet kunnen. Dat was zowat mijn uitgangspuntals we met het oudercomité begonnen», zegt directrice Christiane Deruiter. «Danvoelen ouders ook dat ze meebouwen aan de school, ze zijn betrokken, het is ookHUN school. Intussen helpt een vader-striptekenaar ons met de layout van deschoolkrant en public relations van de school. Ik voel me als directeur sterker,slimmer en kan nu meer dank zij de ouders.»Klasse voor Ouders brengt geregeld initiatieven van ouder(comité)s op school.Uw school heeft zo’n interessant project? Bel, schrijf of mail naar Klasse voorOuders (Ouders op school) - Koning Albert II-laan 15 - tel. 02 553 96 90 - fax 02553 96 85 - info.kvo@klasse.be

MAKS! HelptRond de 20ste september is de eerste MAKS! van dit schooljaar op uw schoolgearriveerd. Uw leerlingen lezen daarin het verhaal van de 16-jarige Tomàs die zijnthuisland Angola ontvluchtte en in België verblijft. Op zijn achttiende wordt hijuitgewezen. Voer voor een klasgesprek over rechten van asielzoekers, de conventievan Genève… : MAKS! brengt in primeur cijfers over het welbevinden van jongerenop school. Uw leerlingen kunnen het zelf testen, en u leest er zelf meer over in dezeKlasse (p. 44 en 35). : Techno-wizard Praga Khan doet de test van MAKS!: watblijft hangen van zijn schoolse kennis? En waarom studeerde hij ooit voorbeenhouwer-traiteur? : Hoe werk ik mee om de inspraak van jongeren op schoolen in de samenleving vlotter te laten verlopen? MAKS! spuit info over het SteunpuntLeerlingenparticipatie, Jongeren Maken Plannen, Greenpeace, VlaamseScholierenkoepel en andere acties en organisaties die jongeren de weg naar actiefburgerschap tonen. : Verder aandacht voor multimedia, muziek, Kunstbende,cultuurparticipatie, antiglobalisering en méér. : Mep’m!

Jongeren maken plannen«We leven in een democratisch land, maar de democratie is uitsluitend opvolwassenen gericht. Het wordt tijd dat ook jongeren gehoord worden», betoogtde 16-jarige Moenen Erbuer. Jongeren met een idee, een plan en een meningkrijgen weinig kansen om in de bestaande beleidsorganen aan bod te komen ofom aan de maatschappelijke besluitvorming deel te nemen. Daarom lanceertVlaams minister van Jeugd Bert Anciaux samen met een pak jongeren- enkoepelorganisaties en overheidsdiensten Jongeren Maken Plannen. Dit projectroept jongeren op de plannen die ze koesteren om hun leefomgeving of zelfs dewereld te verbeteren, aan te pakken en om erover in dialoog te treden metbeleidsverantwoordelijken. In het septembernummer van MAKS! lezen uwleerlingen een oproep om mee te doen aan deze campagne. In hetnovembernummer van het blad maken ze kennis met de eerste plannenmakers.Stimuleert u uw leerlingen om mee te doen?Jongeren maken plannen - postbus 132 - 1210 Brussel - tel. 02 244 91 07 -info@mijnplan.be - www.mijnplan.be. Op hetzelfde adres kan u kaartjes, affichesen andere promostuff krijgen.

Door welke bril kijkt u?

Ouders luiden de fietsbel.

KPT POWER PHOTOS

KLASSE NR.118 37

Reistip: vijf dagen Weimar«Het waren héérlijke dagen. Dank u voor dit voortreffelijk reisaanbod», schrijvenBart en Lutgart Vanommeslaeghe-Vandenabeele uit Wortegem-Petegem. Zij trokken,zoals veel lezers, met Klasse naar Weimar. De aanvragen blijven binnenstromenom dit aanbod te verlengen. Hebt u zin in vijf dagen historische luxe? Staden hotel zijn voor iedereen een bijzonder aangename verrassing. De prijs nog meer:vier nachten voor 165 euro p.p. (6656␣ fr.; op basis van een tweepersoonskamer). Ureist met eigen auto: Brussel-Weimar 620 km snelweg. Het aanbod geldt tot 31maart: meteen boeken voor de herfstvakantie?U verblijft vier nachten in een modern hotel aan de rand van de stad, vlakbij deafrit van de snelweg. De kamers zijn ruim, het ontbijt is een uitgebreid buffet enu kan er elke dag gratis in het zwembad, de sauna en het stoombad. U krijgt eenstadsplan en handige Klasse-tips om de stad van Goethe, Bach, Liszt en Bauhauste bezoeken: klein, lieflijk en verrassend mooi. Zoals de woonhuizen van deberoemde inwoners, het park aan de Ilm, het Bauhausmuseum, de stadswandelingen het slotpark Belvedere. Gruwelijk maar de confrontatie waard is een bezoekaan het vlakbij gelegen concentratiekamp Buchenwald. Daar is de toegang (ookvoor de indrukwekkende film en tentoonstelling) gratis. In het hotel kan u ookmountainbikes huren om de streek te verkennen. Eén kind onder de twaalf verblijftgratis op de kamer van de ouders.Extra: U krijgt de Weimar Card gratis (daarmee gebruikt u gratis het openbaarvervoer, kan u gratis binnen in het Nationalmuseum, Neues Museum en Stadtmuseumen krijgt u kortingen op vele andere plaatsen)Nieuw: Er is pas een nieuwe Marco Polo Reisgids verschenen over Weimar. Diekrijgt u meteen ook gratis mee.

Nu ook naar Leipzig. Niet zo ver van Weimar (120 km) ligt de historische stadLeipzig. Misschien hebt u zin om uw verblijf met één of meer nachten te verlengen.Dat kan voor 46 euro p.p. per nacht (1856␣ fr.) met het extra-aanbod van HotelMercure (Am Gutenbergplatz). Eén kind onder de 16 slaapt er gratis op de kamervan de ouders.

Hoe schrijft u in? Snel en rechtstreeks bij Transeurope Citytrips: tel. 050 3464 64 (van maandag tot vrijdag tussen 9 en 19 u., zaterdag van 9 tot 17 u.).Vermeld duidelijk het codewoord Klasse. Wie telefonisch inschrijft, boekt meteen.Dat gaat snel en efficiënt, maar daar later op terugkomen zorgt uiteraard voorwijzigings- of annuleringskosten. Prettige reis.

Leren leren op TVVoor de reeks “De Eerste Lijn” werken Klasse en Klasse voor Ouders samen met detv-zender Vitaya. Over Leren Leren bijvoorbeeld. Een kort programma voor de video?Ma 1/10: 15 en 22 u.; di 2/10: 12 en 19 u.; wo 3/10: 9, 16 en 23 u.; do 4/10: 13 en20 u.; vrij 5/10: 10, 17 en 24 u.; za 6/10: 7 en 14 u. Hoe installeer ik Vitaya? Bel hetgratis nummer 078 35 36 37.

Win een citytrip naar Gallië…… of een andere stad van uw keuze. U kan immers met elke Klasse een reischequevan 20.000␣ fr. (495,79 euro) winnen van Transeurope Citytrips of één van de vijfboekenbons van 2000␣ fr. (49,58 euro) van Standaard Boekhandel. Met telkens deeerste letter van de antwoorden op de 7 opgaven maakt u (in een andere volgorde)een woord waarmee u (als stripfiguur) meteen nagels met koppen kan slaan.

Opgave 11M 1. een dwaalbegrip of waanvoorstelling die iemand bijblijft en hem kwelt

(soms ook gewoon een klein, wit hondje);

M 2. oud-Egyptisch «braadspit»;

M 3. het land van ketels vol kaas en bergen met edelweiss;

M 4. sierspeld waarmee ook de Gallische vrouwen zich graag tooiden;

M 5. de Germaanse volksstam in Belgisch Gallië (met het modieus

geschoeide stamhoofd), tot 6 januari gastheer voor Asterix en de zijnen;

M 6. de plaag- en twistzieke vrouw van Socrates, die misschien wel model

stond voor de lieftallige echtgenote van dorpshoofd Abraracourcix;

M 7. het mooiste lichaamsdeel van Cleopatra, althans volgens druïde

Panoramix.

M M M M M M MOplossing Opgave 10: Speaker’s Corner (u vindt de volledige oplossing en dewinnaars altijd voor het einde van de maand op www.klasse.be/kvl/118/37-a)

Winnaars Opgave 10: De reischeque (20.000 fr.): Daniel Beaumont (Wondelgem)- De boekenbons: Christina Craet (Sint-Niklaas), Nicole De Zitter (Steendorp), A. Buys(Haaltert), Jan Van Herp (Humbeek) en Christine Van Bocxlaer (Waasmunster).Stuur het gezochte woord vóór 17 oktober naar Klasse (Londen) – Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - fax 02 553 96 85 - patrick.debusscher@ond.vlaanderen.be

Te veel of te weinig?De nieuwste Klasse voor Ouders en/of MAKS! zopas uitgedeeld? Is een aantalexemplaren in de vuilnisbak beland omdat u er te veel toegestuurd krijgt? Of vondu het vervelend dat u niet iedereen een exemplaar kon geven? Kan u bezuinigendoor Klasse voor Ouders slechts met één kind per gezin mee te geven? Deelt u nogeven veel exemplaren uit als vorig schooljaar? Aarzel niet en bestel het juiste aantal.Voor Klasse voor Ouders - tel. 02 553 96 90. Voor MAKS! - tel. 02 553 96 92.

Nu ook elke dag ook handige tv-tips voor leerkrachten opwww.klasse.be

PH

OTO

DIS

C

Een nieuw blad: Klasse voor Kinderen. Vanaf 1 januarigratis voor alle leerlingen van het vijfde en zesdeleerjaar. Stap voor stap ontdekken u en uw leerlingenelke week meer en meer op www.klasse.be Doet uwschool mee? Schrijf nu in.

Weimar: opnieuwverlengd wegens grootsucces. Ontdek het zelf.

«Gezocht. Eerlijke vinder.»

38 KLASSE NR.118

PARTICIPEREN

Kinderinspraak:te hoog gegrepen?

«Bij deherinrichting van

de speelplaatsvroegen we onze

leerlingen om hundroomspeelplaatste tekenen», zegt

Jos, leerkrachtvijfde leerjaar.

Ouders enleerlingen warenerg enthousiastover deze vorm

van inspraak. Maartoch werd het de

droomspeelplaatsvan de directeur.

«Leg dat maareens uit aan je

leerlingen», zuchtmeester Jos.

Participatie in debasisschool? «Achkom, het zijn toch

maar kinderen, hé.Echte inspraak iste hoog gegrepen

voor hen.»

Dat geldt ook voorinspraak. Hoe hoger je

klimt, hoe meer vol-doening.

«Nu hebben ze nog een pamper aan als ze al eencomité moeten vormen en dit allemaal om sommigevolwassenen te plezieren. Er zou nu zelfs een leerlin-genraad in de lagere school komen a.u.b. Voorwanneer een kleuter- en peuterraad?», schrijft eenverontwaardigde leerkracht naar Klasse. Waar stoeltzijn vrees op?«Te veel leerkrachten denken bij inspraak van leer-lingen hun gezag te verliezen», zegt Kinderrechten-commissaris Ankie Vandekerckhove. «Door met hente praten, voelen de leerlingen zich lekker op school.In onze campagnes leggen we de nadruk op dedialoog. Wij willen kinderen instrumenten aanrei-ken waarmee ze kunnen bewijzen dat ze volwaar-dige partners zijn.» De leerlingeninspraak staat inhet basisonderwijs nog in haar kinderschoenen. Hetis ruimer dan het oprichten van een leerlingenraad.Alle mogelijke vormen van inspraak maken deel uitvan de schoolcultuur. Een leerlingenraad, een praat-ronde, werkgroepen, muurkranten, projectwerk, eenspeelruimteplan, contractwerk, de klassenraad… «Hetis een beetje zoals klimmen», zegt Walter Dilissen,leerkracht van het zesde leerjaar. «We zoeken naarsteunpunten en een goede techniek. Hoe hoger jeklimt, hoe meer voldoening!»

Ruilkaarten«We vonden het hoog tijd voor kapstokjes op detoiletten. Het was zo’n gedoe met die jassen», zegt

1© Ontdek het vormings- en begeleidingsaanbod van Het Steunpu2© Spring op de schoolparticipatiebus: www.kinderrechtencom

een leerling van de leerlingenraad. «We hebben ookde speelplaats mee ingericht en voor een spellen-koffer gezorgd. Ik vind het leuk om mee te beslissenover die zaken. Ook het schoolreglement maken wesamen.»«In het begin was het niet gemakkelijk», zucht HildeBoven, directrice van de Vrije Lagere MeisjesschoolSt.-Lutgardis in Tessenderlo. Drie jaar geleden kreegze na een pestactieplan het idee om te starten meteen leerlingenraad. «Ambitieuze doelstellingen neer-schrijven in tijden van doorlichting is één zaak,inspraak haalbaar maken een andere. In het beginwas het moeilijk om dat concreet in te vullen. On-dertussen verleggen we onze grepen en klimmenwe hogerop. Nu hebben twee leerlingen per klasmaandelijks zitting in de leerlingenraad. Een kring-gesprek in de klas dient als voorbereiding. Na deraad brengen de leerlingen verslag uit in de klas, bijhet oudercomité en in de schoolkrant.»De deur van Hilde Boven kijkt uit op de speelplaats enstaat altijd open. De leerlingen kunnen met hunvragen over ruilkaarten, het schoolfeest, zomerkleding,overnachtingen, kookideeën… bij haar terecht.«De dingen die kinderen aandragen, liggen soms zovoor de hand dat je ze als leerkracht niet altijdopmerkt», zegt Ankie Vandekerckhove. «Vaak kaneen kleine technische ingreep het inspraakgevoelvan de leerlingen verhogen. Wat voor volwasseneneen detail is, kan voor kinderen het verschil maken.»

nt Leerlingenparticipatie: www.leerlingenparticipatie.bemissariaat.be

«Moeten ze al met pampers in een comité?»

Jan van Dyck, SteunpuntLeerlingenparticipatie:«Bij ons kan een leer-kracht terecht met allevragen over inspraakvan leerlingen.»

Handige opaEen avonturenspeelplaats met geheime gangen, dezoete geur van plakkaatverf, salons en tapijten in deleef- en werkruimtes, open deuren, een keukenblokmet een druppende kraan.«Op onze school is er geen leerlingenparticipatie»,vertelt An Mahieu, teamlid van leefschool Pluishoekin Heist-Goor. «Er is meer. Wij noemen het basis-democratie.» In 1995 startte ze samen met bezieldecollega’s de Pluishoek. «Kinderen zijn de voornaam-ste acteurs», zegt An. «We betrekken ze altijd bijregelgeving, afspraken, schoolinrichting, organisa-tie en leerinhouden.» In de leefgroepraad (3 leeftij-den samen in één groep) praten de leerlingen overhun noden, hun problemen en emoties. Op deschoolraad bespreken begeleiders en leerlingen sa-men alle feiten en gebeurtenissen die de ganseschoolbevolking aangaan. Niets is onbespreekbaar.Afspraken worden opgeschreven en uitgehangen.De leerlingen werken met open projecten. Daarbijhebben ze inspraak en beslissingsrecht. De kinderendie op de speelplaats zelf een huis wilden bouwen,moesten hun project bijsturen toen ze beseften dathet zonder hulp niet lukte. Ze schakelden dus eenhandige opa in en klaarden samen de klus.«Scholen die voor participatie kiezen, bepalen hetbest zelf hoe hoog ze willen klimmen en wat ze opdat moment aankunnen», zegt Jan Van Dyck van hetSteunpunt Leerlingenparticipatie. «We begeleidende school als gemeenschap en ontwikkelen instru-menten op klas- en schoolniveau. Zowel leerlingen-raden, klankbordgroepen, gemengde werkgroepenals inspraakorganen behoren tot ons werkterrein. Bijons kan een leerkracht terecht met alle vragen overleerlingeninspraak. We begeleiden en ondersteunenconcrete initiatieven, projecten en experimenten. HetSteunpunt Leerlingenparticipatie heeft ook een eigenvormings- en begeleidingsaanbod.»

Spreekangst«Ik begin elke dag met een praatronde», zegt PatrickVan Cauteren, meester van de zesde klas van basis-school De Fontein in Sint-Niklaas. «Op onze schoolbouwen we de inspraak op rond filosoferen metkinderen. Dat vinden ze een bijzonder fijne manier vancommuniceren. De leerlingen beslissen waarover wefilosoferen. Ze liggen op de mat of zitten samen in eenzetel. Onderwerpen komen uit een videofragment,een beeld, een verhaal of een anekdote.» Wat zesjaar geleden een oud schooltje met een grijze speel-plaats was, is nu een bruisende plek. In de ganghangen vrolijke muurkranten en op de speelplaats iser ruimte voor een dierenhoek, een tuinhuisje eneen klimpiramide. In de klas van Patrick hangt eenbordje met Wijsheid zit niet in een boekentas. «Taal-vaardigheid en filosoferen zijn de technieken die wegebruiken», zegt Patrick Van Cauteren. «Leerlingengroeien daarin. Ze leren problemen vlugger aanpak-

1§

©

2

3© Alle informatie over de vormingsdagen: www.ndo.be/kinds

DUEL OF DUETDat is de titel van een nieuw boek over kinderparticipatie. Hetboek is een handig instrument en benadrukt dat inspraak bijkinderen geen kwestie is van technieken, maar van houdin-gen, verhoudingen en machtsverhoudingen. Kinderparticipa-tie is ook een flexibel proces, dat we voortdurend kunnenbijsturen. Het boek is geschreven door Jan Van Gils enondersteunt de vormingsdagen rond inspraak bij kinderen.

3§

ken. Ze durven voor hun mening uitkomen en ervarendat praten problemen kan oplossen. Zo overwinnen zehun spreekangst. Ze staan steviger in hun schoenen.»Hoe nu de klim naar participatie aanvatten? «Onderandere door te leren van scholen die het al doen»,zegt Luc Bosman van het Steunpunt Leerlingen-participatie. «We organiseren regelmatig school-ontmoetingsdagen voor leerlingen en leerkrachtensamen. Een kijk over de muur van andermans schoolkan al heel wat methodieken en instrumenten aan-reiken. Het geeft je als leerkracht ook een gevoel vanherkenning en erkenning.»

Pluim«Waarom mijn kind hier op school zit? Omdat ik hetbelangrijk vind dat een leerkracht rekening houdtmet de mening van mijn kind», zegt Marjolein Onder-water, ouder. «Hier hebben kinderen en ouders opalle niveaus inspraak.» We staan in de klas vanKatrein De Cock, juf van de Zevensprong in Leuven.De klassenraad is net begonnen. Yannick leest debriefjes voor die de leerlingen deze week in de dooshebben gepost. Vandaag gaat het over de inrichtingvan de washoek. Wie is verantwoordelijk? Wat zijn deafspraken? Wie heeft er opmerkingen? Leerlingendiscussiëren en luisteren naar elkaar. Na de praatron-de stemmen de leerlingen over de voorstellen. «Leer-lingen bepalen zelf hoe het er aan toe gaat in onzeklas», zegt Katrein De Cock. «In de klassenraad lerenze hun mening en hun gevoelens op een positievemanier verwoorden. Er is ruimte voor kritiek, maarook voor een pluim. Ze zoeken oplossingen voorproblemen. Hun concrete ideeën voeren ze zelf uit.De leerlingen noemen het ook wel eens de doe-het-zelf-klas. Ik stuur bij indien nodig.»

ParticipatiebusVoor het basisonderwijs is de leerlingenparticipatievooralsnog niet per decreet geregeld. Het ligt niet voorde hand om er leerlingenraden te veralgemenen. Viade eindtermen en de ontwikkelingsdoelen werken nual heel wat basisscholen aan kinderparticipatie.« Het beleid zal voorwaarden moeten scheppen ominspraak mogelijk te maken», vindt Ankie Vande-kerckhove. «Scholen die overbevolkt zijn, hebbeneen hele kluif aan de participatieboodschap. Hetheeft geen nut participatie in de eindtermen op tenemen als leerkrachten er niet voor gevormd zijn.Gelukkig zijn er genoeg goede initiatieven. Leer-krachten beschikken over een dosis pedagogischgezond verstand. Dat zien we ook aan de reacties oponze initiatieven. Er waren meer dan 250 scholen diewilden meewerken aan de schoolparticipatiebusactie.Van 1 oktober tot 15 december rijdt in 30 scholenonze participatiebus binnen. Met die actie willen weenerzijds het overleg tussen leerlingen en leerkrach-ten bevorderen en anderzijds de hele schoolomgevinginformeren over kinderrechten en inspraak.» ■

KLASSE NR.118 39l

EEN BLAD VOL INSPRAAKVanaf januari 2002 hangt het klimtouw klaar voor Klassevoor Kinderen. Doelgroep is de derde graad basisonder-wijs. We maken een gratis tijdschrift waarbij we de kinde-ren actief betrekken. Het blad wil een instrument voorinspraak zijn. U en uw leerlingen hebben er recht op. U kanniet zomaar inschrijven, u gaat zowaar een verbintenisaan. Zie pagina 40.

40 KLASSE NR.118

NIEUW

Weldra op de Wereld:Klasse voor Kinderen

«Boekjes genoeg»,zegt Tom (11). Hij

slentert na school-tijd een kranten-winkel binnen op

zoek naar eentijdschrift. ‘Jouw

trendy magazine!’,‘Nieuwe popstars

voor jou!’, ‘Voortieners die alles

willen!’ «Ik wil hele-maal niet alles»,

zucht Tom. «Ik wileen tijdschrift waar

wij de hoofdrol inspelen, waar onze

mening telt. Mag ikook eens op een

voor-pagina, ja! Kandat?» Dat kan, Tom.

Binnenkort, bijKlasse.

Een gratis servicevoor alle leerlingenvan de derde graad

basisonderwijs

PH

OTO

DIS

C

Eén van de doelstellingen van Klasse is participatieen betrokkenheid bevorderen in de wereld vanonderwijs. Onderwijs en opvoeding draaien rondhet kind. Het kindbeeld van Klasse steunt op hetInternationaal Verdrag inzake de Rechten van hetKind. Dat houdt in dat we kinderen serieus nemenen hen niet afschilderen als wezens die nog àllesmoeten leren. We maken samen school: leerkrach-ten, ouders en leerlingen. Die hebben allemaal rechtop inspraak en toegankelijke informatie. Klasse voorLeerkrachten, Klasse voor Ouders en Maks! gevenelke doelgroep een platform en een democratischebasis om méér te doen. Vanaf januari beschikt ookde jongste doelgroep van Klasse, de kinderen, overeen eigen blad. Hiermee is de cirkel rond. Het liefstzouden we een blad willen maken voor alle kinde-ren. We beperken ons nu echter tot het vijfde enzesde leerjaar. Daar passeert tenslotte iedereen éénkeer in zijn leven.

Niet bangKinderen zijn op school vaak nieuwsgierig en leergie-rig. In het secundair onderwijs daalt dat enthousias-me echter snel. Hoe kunnen we dat langer vasthou-den en beter onderbouwen? Door hen zelf meer tebetrekken. Willen we hun inspraak ernstig nemen,dan moeten we hen ook ernstig informeren. Nietalleen over de leerstof maar over alle vaardighedenen inzichten die een mens in de samenleving nodigheeft. De basisscholen die het willen, kunnen hetnieuwe blad als een gratis service krijgen voor àl hunleerlingen van de derde graad. Moet uw school

inschrijven? Nee, niemand is verplicht mee te doen.Wie inschrijft, gaat wel een engagement aan. Wiebang is van wat kinderen denken, haalt het blad beterniet in huis. Het nieuwe blad wordt aantrekkelijk,laagdrempelig, uitdagend en verruimt horizonten.Inspraak is geen luxe. Kinderen bepalen mee vorm eninhoud van het blad. Hun kijk op de wereld wordt deonze. Alle thema’s die u kent uit de andere publicatiesvan Klasse bekijken de kinderen nu zelf. Het bladbiedt een extra ondersteuning aan scholen en leer-krachten die echt werk willen maken van de vakover-schrijdende eindtermen, sociale vaardigheden, parti-cipatie, kinderrechten enz. Daarom krijgt elke leer-kracht ook elke maand een aparte pedagogischebijlage met tips om méér te doen met het blad.

Tien domeinenHet initiatief krijgt de uitdrukkelijke steun van deminister van Onderwijs, de Kinderrechtencommissarisen vele andere organisaties zoals Unicef, Kind enSamenleving, het Centrum voor de Rechten van hetKind en het Steunpunt Leerlingenparticipatie. Dezeorganisaties zullen erover waken dat geen enkel do-mein onbetreden blijft. Voorlopig zijn er dat tien:gezondheid, democratie en verdraagzaamheid, sporten ontspanning, veiligheid, kunst en cultuur, participa-tie, milieu, lerend leven, leren leven en leren kiezen.Klasse werkt nauw samen met tientallen netwerkorga-nisaties en creëert zo een forum voor de brede samen-leving. De domeinen zullen in het blad maandelijksopduiken in de vorm van vaste rubrieken, reportages,dossiers, spelen en stimulerende voorbeelden. ■

WORD GANGMAKER

Per school zoekt Klasse één contactpersoon. Hij of zij houdtons op de hoogte van initiatieven, acties en projecten diede school onderneemt. Deze gangmaker vervult een brug-functie tussen het blad en de school. Op de website komteen meldpunt voor al de schoolinitiatieven die passen

binnen de tien domeinen. Zo gunt Klasse u ook een kijkjeover de muur van andere scholen en ontstaat er eeninspirerende databank van schoolse projecten en activitei-ten. Iets voor u? Overleg met de collega’s wie de coördina-tie zal verzorgen.

«WAT EEN ONZIN, ZEG!»(Gesprek op speelplaats tussenmeisje, Frauke en jongen, Lucas)Frauke: Wat is dit nu weer?Een blad voor tieners!Lucas: Ken ik. Zo’n hip boekje,vol trendy kids en coolewoorden zoals trendy en cool.Liggen de rekken mee vol.Frauke: Nee, dit is anders. Ikdenk dat dit tijdschrift…Lucas: (zuchtend) …Gemaaktis door volwassenen die denkendat ze weten wie wij zijn? We

✁

Wie bang is van kinderen, haalt het blad beter niet in huis

Ja, wij schrijven in!

weten het zelf niet. Wat eenonzin, zeg!Frauke: (geprikkeld) Bekijk dietitel, die foto’s, de onderwerpen.Dit heb ik nog nooit gezien. En

Scholen met leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar basison-derwijs kunnen zich met dit formulier inschrijven om vanaf januari2002 elke maand gratis Klasse voor Kinderen te ontvangen. Dezeaanvraag moet ondertekend zijn door de directie van de school. Elkeschool schrijft in voor een x-aantal klassen van de derde graad.

✖ Wij hechten belang aan een hygiënische school en aan degezondheid van onze leerlingen.1.M 2.M 3.M 4.M 5.M

✖ Wij willen werken aan een school waar pesten en geweldniet bestaat.1.M 2.M 3.M 4.M 5.M

✖ Ontspanning en sport zijn belangrijke pijlers van onsopvoedingsproject.1.M 2.M 3.M 4.M 5.M

✖ Wij staan achter een verkeersveilige schoolomgeving.1.M 2.M 3.M 4.M 5.M

✖ Kunst en cultuur hebben een plaats in onze schoolseactiviteiten.1.M 2.M 3.M 4.M 5.M

✖ Wij zijn een groene school met een degelijk milieubeleid.1.M 2.M 3.M 4.M 5.M

✖ Onze school begeleidt leerlingen in hun studiekeuze enschoolloopbaan.1.M 2.M 3.M 4.M 5.M

✖ Wij hechten waarde aan preventie van faalangst, stress,spijbelen, motivatie…1.M 2.M 3.M 4.M 5.M

✖ Wij willen onze leerlingen steunen bij het leren en bij hetverwerken van informatie.1.M 2.M 3.M 4.M 5.M

✖ Wij willen onze leerlingen instrumenten aanreiken ombetrokkenheid en inspraak te verhogen.1.M 2.M 3.M 4.M 5.M

✖ Andere: .................................................................................

..................................................................................................

2© http://www.klasse.be/kvk/1/1-a De groeisite van wat voo

NU OPSTUREN NAAR KLASSE VOOR KINDER

Onze school engageert zich voor de doelstellingen van het nieuweblad en toont dat we het menen met participatie en betrokkenheid.Onze school zorgt er voor dat alle leerlingen van de derde graadbasisonderwijs hun blad meekrijgen. Wij willen werken aan de 10domeinen en hierover communiceren met Klasse.

kijk hier, die jongen en dat meisje,dat zouden wij kunnen zijn.Lucas: (ongelovig) Geef hier,dat ding.

De K-index houdt dekinderen, de schoolen de samenlevingeen spiegel voor.

Naam van de school:. ..............................................................................................................................................................................

Adres van de school: ...............................................................................................................................................................................

Leveringsadres: ........................................................................................................................................................................................

Instellingsnummer: ..................................................................................................................................................................................

Tel.: ........................................ Fax: ........................................... E-mail: .................................................................................................

Wij willen elke maand Klasse voor Kinderen ontvangen voor … klassen van het vijfde leerjaar en … klassen van het zesde leerjaar.

In totaal zijn dat … exemplaren.

De gangmaker en de contactpersoon die Klasse regelmatig op de hoogte houdt van initiatieven en projecten is op onze school:

................................................................................................................................................................................................................

Naam en handtekening van de directie: ..................................................................................................................................................

Dit is onze intentie:

Wij werken dit schooljaar binnen deze domeinen concrete initia-tieven en projecten uit: (aankruisen)

Elke school heeft haar eigen waarden en dynamiek. Onze school vindtde volgende waarden belangrijk: (aankruisen en hun belang voor uwschool aanduiden: van 1 = onbelangrijk tot 5 = heel belangrijk)

DE K-INDEX ALS BAROMETER

De ruggengraat van het blad, de K-index, is een interactiefmeetinstrument waarmee de school èn de leerlingen hunengagement meten voor de tien domeinen. Deze wordt eenbelangrijke nieuwe indicator die op drie niveaus meet. Opik-niveau kan de leerling met testjes zijn eigen K-indexbepalen (Hoe verdraagzaam, zelfzeker, milieubewust…ben ik?). Op schoolniveau meet het leerkrachtenteam zijnengagement voor de domeinen (Hoe sportief, hoe groen,hoe verkeersveilig… is onze school?). Ten slotte bepaalteen kinderjury de K-index van de maatschappij. Naast

wetenschappelijke indicatoren, persberichten, onderzoe-ken is het vooral de mening van de kinderen die bepaalt ofde maatschappij-index voor het welzijn van kinderen stijgtof daalt. Deze keer delen de leerlingen de rapporten uit aande maatschappij. De K-index kan net als een barometerstijgen of dalen.Voor welke waarden staat onze school? Wat vinden webelangrijk? De K-index houdt de kinderen, de school en desamenleving een spiegel voor. Uur na uur verandert dieonline op de website.

KLASSE NR.118 41

EN HOE HEET HET BLAD?Zeker niet «Klasse voorkinderen». Voor de echte naamstuurden honderden kinderen alvoorstellen in. Wat het wordt,hoort u begin januari als heteerste nummer verschijnt.Ondertussen verneemt u weekna week wat meer opwww.klasse.be. U hebt vragen,voorstellen of ideeën voorKlasse voor Kinderen? U wilmet uw klas meewerken? Uhebt opmerkelijke leerlingen inde klas? U wil uw eigenleerlingenbladen al opsturen?Bel, schrijf of mail: KLASSEVOOR KINDEREN - KoningAlbert II-laan 15 - 1210 Brussel-info@klasse.be

M Gezondheid(hygiëne, voeding, verslaving…)

M Verdraagzaamheid(racisme, kansarmen, pesten…)

M Sport en ontspanning(sport, speelplaats, hobby’s)

M Veiligheid(verkeer, risicogedrag…)

M Kunst en cultuur(theater, muziek, film, musea…)

M Milieu(afvalselectie, milieuzorg…)

M Lerend leven(leren leren, ICT…)

M Leren leven(socio-emotionele vaardigheden)

M Leren kiezen(CLB, studiekeuze…)

M Participatie(inspraak, leerlingenraad…)

Andere: ......................................................................................

..................................................................................................

rlopig nog Klasse voor Kinderen heet.

EN Koning Albert II-laan 15 1210 Brussel

42 KLASSE NR.118

COLLEGA’S

Mircea, waar leraars

Mircea, waar leraars

bieten rapen

Ze heet MianaLaculeanu, is 26

jaar oud en geeftinformatica in eenschool in Mircea,

honderd kilometerten noordoosten

van Boekarest. Inhet weekend gaat

ze op het landwerken. Als ze dat

niet doet, lijdt zehonger. «We

moeten geduldoefenen, het wordt

wel beter», zegtMiana. Lesgeven

in Roemenië.Een portret.

Miana Laculeanu:«Deelnemen aan het

schoolbeleid? Nee,hoor, ik ben maar

een leerkracht.»

Roemenië telt zo’n 200 zonnige dagen per jaar. Inhet departement Valcea, in de schaduw van deTranssylvaanse Alpen, wordt het in de zomermaan-den 35 graden. Achter de kalkmuren van het Cole-giul National Mircea cel Batran vindt lerares MianaLaculeanu koelte. Zoemende computers, kopieer-bladen, instructies… Miana laat haar leerlingen vanhet liceu los op het world wide web. Vreemd toch,want het is zondag.Miana Laculeanu: «Ik kom wel vaker tijdens hetweekend naar school met leerlingen, vooral om zemet internet te leren werken. Tijdens de gewonelessen hebben we daar te weinig tijd voor en thuisheeft niemand een aansluiting. Nu zit ik hier met eenlaatste jaar, maar ik geef les aan 14- tot 18-jarigen,meisjes en jongens. Ze volgen allemaal de richtinginformatica. Ik leer ze programmeren met Pascal enC++, geef ze de basis van bestandsbeheer mee, leerze werken met een tekstverwerker of een database.»Hoeveel uur per week staat u voor de klas?Miana Laculeanu: «Normaal gezien 18 uur, maarmomenteel zijn het er 23. Een collega heeft ontslaggenomen, er is geen vervanger en dus nemen mijncollega’s en ik zijn uren over. Daar komen de urenvoorbereiding computeronderhoud en extra lessenbij, zoals vandaag.»U geeft les in het Colegiul National van Mircea.Wat voor een school is dat?Miana Laculeanu: «Het is een grote school met eengoede reputatie. Alles bij elkaar hebben we 1850

1© www.ibe.unesco.org Internationale databank over onderwi

leerlingen. Die moeten tot hun zestien naar school.Er is de scoala primara (lager onderwijs) en hetgimnaziu (secundair onderwijs). Er is ook het liceu,voortgezet onderwijs voor 16-plussers. Daar biedenwe algemene vorming aan, naast de studierichtin-gen informatica en sport. Met zoveel leerlingen ishet soms wel beredderen. We kampen met plaats-gebrek. Daardoor hebben sommige klassen ’s mor-gens les, van 8 tot 14 of 15 uur, en andere later opde dag, van 14 tot 20 of 21 uur. De lessen durenvijftig minuten en er zijn pauzes van tien minuten.Een gemeenschappelijke vrije middag is er niet.Daardoor is mijn lessenrooster over de hele weekgespreid. Maar de sfeer is prima. We werken goedsamen, teamwork is belangrijk in onze school, ookal zijn we met 120 leerkrachten. Vakwerkgroepenen werkgroepen bereiden de centrale examens voor.Er is ook overleg met andere scholen. Daarvoor zijner weer andere werkgroepen.»In Roemenië worden directeurs van hogerhandaangesteld. Hoe is de relatie tussen leerkrach-ten enerzijds en directie, ouders en leerlingenanderzijds?Miana Laculeanu: «De directeurs zijn gewezen leer-krachten, zij kennen het reilen en zeilen van deschool en voeren een open dialoog met ons. Elkprobleem is bespreekbaar. Overleg met ouders isvooral de zaak van de klasleraars. De relatie leer-kracht-leerling is een persoonlijke kwestie. Sommi-ge collega’s geven hun lessen en dat is het dan,

(

js in alle Unesco-landen, met uitgebreide info en zoekopties

Dit is het vijfde artikel van eenreeks over collega’s (enonderwijs) in het buitenland(zie www.klasse.be/kvl/107/50,109/40, 111/38, 114/34). Dereeks wisselt af met portrettenvan onderwijsmensen in eigenland. Meer info? Bij uitgeverijGarant bestaat een reekslandenboekjes die een beknoptoverzicht geven van onderwijs.

Uitg. Garant - Tiensesteenweg83 - 3010 Kessel-Lo - tel. 01625 31 31 - fax 016 25 13 14

Leerkrachten zonder bijberoep lijden honger

maar de meeste maken ook buiten de les tijd voorhun leerlingen. Dat gaat dan van extra uitleg gevenals een leerling de leerstof niet begrepen heeft totuitstappen organiseren.»Is er een oudercomité? Een leerlingenraad?Miana Laculeanu: «Een leerlingenraad hebben weniet. Wel is er een ouderraad die regelmatig bijeen-komt. Er wordt dan vergaderd over het budget enhet onderhoud van de school, over de optionelecursussen waaruit leerlingen kunnen kiezen enz. Deraad geeft veel advies.»Neemt u zelf deel aan het schoolbeleid, bij-voorbeeld via een pedagogisch college?Miana Laculeanu: «Nee, hoor, ik ben maar eenleerkracht.»Hoeveel vakantie hebt u?Miana Laculeanu: «Eerst moet je weten dat eenschooljaar bij ons uit twee semesters bestaat. Hetschooljaar begint na de zomervakantie, die looptvan 16 juni tot 31 augustus. Begin november is ereen week herfstvakantie en vervolgens drie wekenkerstvakantie. Het eerste semester eindigt in februa-ri. Dan hebben we een week vrij en vervolgensbegint het tweede semester. Daarin vallen de tweeweken paasvakantie. Al bij al veel vakantie, maar diehebben we ook nodig om te overleven.»Overleven? Is lesgeven dan zo zwaar in uw land?Miana Laculeanu: «Nee, maar het is gewoon eenbijzonder slecht betaalde job. Ik verdien 3000 frankper maand (75 euro), daar loop je niet ver mee.Oudere collega’s verdienen wat meer, maar ook zijkunnen niet leven van hun loon. Bijna elke Roemeen-se leerkracht is verplicht een aanvullend inkomen tezoeken: bieten rapen op het land, meehelpen met dedruivenpluk, een winkel openhouden, inhaallessengeven aan huis enz. Het klinkt ongelooflijk, maar datis de situatie in Roemenië anno 2001.»En toch bent u leerkracht geworden?Miana Laculeanu: «Het zit me in het bloed, mijn

2© www.eurydice.org Internationale statistieken en informatie

ouders staan ook in het onderwijs. Ik hou er boven-dien van met leergierige jongeren te werken. Daar-om zou ik ook geen directeur of coördinatorwillen worden. Wel wil ik een doctoraats-titel in de informatica behalen. Daar benik nu mee bezig. Mijn scriptie gaat over hetgebruik van nieuwe technologieën in hetonderwijs.»Als leerkrachten armoezaaiers zijn, wel-ke status hebben ze dan nog in uw land?Miana Laculeanu: «Vroeger werden leerkrach-ten gerespecteerd, maar nu men ze in allerleibijbaantjes tegen het lijf loopt, is onze socialestatus inderdaad achteruitgeboerd. Maar je kanniet zomaar vergelijken met vroeger. Twintig jaargeleden was Roemenië een streng communistischland, nu is het een jonge democratie. Dat zijn tweeverschillende werelden. Het best kan je de evolutievan ons imago linken aan de evolutie van de lande-lijke economie. We hebben het moeilijk, maar wemoeten geduld oefenen. Het wordt wel beter.»Het Roemeense onderwijs is in volle hervor-ming, net zoals het land. Hoe kijkt u tegen devernieuwingen aan?Miana Laculeanu: «Het is een hervorming met kin-derziektes, maar ik geloof erin. Het accent verschuiftvan kwantiteit naar kwaliteit: niet doelloos de hoof-den van de leerlingen volproppen, maar focussen opminder leerstof, die relevant is én goed gegevenwordt. Op lange termijn zal dat renderen. Maar weleren zelf nog dagelijks bij. Daarom vinden we inter-nationale contacten essentieel. Er zijn al Roemeensescholen die in Europese projecten samenwerkenmet Vlaamse en ik hoop dat er nog volgen. Ik vraagde Vlaamse leerkrachten vertrouwen te hebben inhun Roemeense collega’s en bijvoorbeeld via Socra-tesprojecten met ons contact te leggen. De Roe-meense scholen kunnen een dosis Vlaamse ervaringgoed gebruiken.» ■

ONDERWIJS IN ROEMENIË

1. Lager budget: Het Roemeense onderwijs is jaarlijksgoed voor een budget van bijna 25,9 miljard frank (ca. 641miljoen euro). De nationale en lokale overheden nemendaarvan zo’n 90 procent voor hun rekening. In Vlaanderenbesteedt de overheid jaarlijks bijna 263 miljard frank (6,5miljard euro) aan onderwijs. Vlaanderen telt 5,5 miljoeninwoners, Roemenië 23.2. Weinig leerkrachten: Slechts 2,1 procent van deRoemeense beroepsbevolking werkt in het onderwijs. Inheel Europa scoort enkel Denemarken (2␣ %) lager. HetEuropees gemiddelde is 3 procent, België spant veruit dekroon met 5,1 procent. Nog in Roemenië staan meervrouwen in het onderwijs dan mannen, vooral in het lageronderwijs. Deze trend is in heel Europa merkbaar maar hijis meer uitgesproken in de voormalige Oostbloklanden.3. Kleine klassen: In het lager onderwijs mogen Roe-meense scholen al vanaf tien leerlingen een klas starten (inPolen bijvoorbeeld is het minimum 25). Nog in het lagerbrengen Roemeense leerlingen jaarlijks net geen 600 urenin de klas door, een hoog cijfer in vergelijking met anderevoormalige Oostbloklanden (Letland haalt geen 400 uren).In België is dat 849 uur. Ierland (854), Nederland (880),Luxemburg (936), Italië (900) en Schotland (950) scorennog hoger. In het secundair onderwijs liggen de cijfers vooralle landen lager.4. Leerplicht tot 16: Roemenië kent leerplicht tot 16

jaar. Kinderen van drie jaar oud kunnen tot hun zevendenaar de gradinita, de kleuterschool, maar de meeste zijn alvijf voor ze er binnenstappen. Van 7 tot 11 jaar zitten ze inde scoala primara (lagere school) en dan tot hun 16 in hetgimnaziu. Vandaaruit kunnen ze doorstromen naar ver-schillende vormen van hoger onderwijs en beroepsonder-wijs. Net geen 10 procent van de Roemeense jongerenstudeert voort. In België is dat 14 procent, het Europeesgemiddelde is 15 procent.5. Lerarenopleiding: Leraar word je in Roemenië na eenhogere studie van anderhalf tot twee jaar (praktijkleerkrach-ten TSO), vijf jaar (kleuter- en lager onderwijs), vier tot zesjaar (secundair en hoger onderwijs). Er zijn ook verkortecursussen van twee en drie jaar. De lerarenopleiding wordtzowel in hogescholen als aan de universiteit georganiseerd.6. Talen: Wil u met een Roemeense school corresponde-ren? Het Roemeens is een Romaanse taal. Niet toevalligleert 43 procent van de Roemeense kinderen in de basis-school dan ook Frans. Ter vergelijking: in alle Europeselanden, behalve Portugal (16␣ %), Vlaanderen en Luxem-burg (100␣ %), blijft het Frans onder de tien procent steken.Ook in het secundair staat Frans op het Roemeense curri-culum. In Europa is het Engels de onbedreigde leider op hettalenpodium. In de Europese Unie leert ongeveer één kindop drie de taal. In Roemenië is dat één kind op vijf. Dat iszowat het gemiddelde in de voormalige Oostbloklanden.

(

,

KLASSE NR.118 43 over onderwijs per land en in een internationale context

44 KLASSE NR.118

Webtips1. Leerlingen doen meeU wil graag in de klas samenwerken met gemotiveerde leerlingen. U wil hun betrok-kenheid stimuleren, hun nieuwsgierigheid prikkelen en ingaan op hun wens om ern-stig te worden genomen. U ziet leerlingparticipatie op school best zitten, maar hoepakt u dat aan? En hoe kan de leerlingenraad beter gaan draaien? Uitgebreide vormingen ondersteuning vindt u op de nieuwe website van het Steunpunt Leerlingenpartici-patie en in het speciale dossier op de site van Klassewww.leerlingenparticipatie.be

2. Naar het ColosseumKnutsel een pier, doe Annekes rekenquiz, zing mee met Pinkelotje, bezoek de keizer-lijke loge in het Colosseum, organiseer een project over duurzame energie… Klasti-tularis is een portaalsite met meer dan 900 gewogen en goed bevonden internetlinksvoor kleuter- en lager onderwijs. Een schat aan bronnenmateriaal en didactische hintsvoor leerkrachten, nuttige info voor leerlingen, hulpmiddelen voor ouders en eendatabase van werk- en quizbladen tot online tests toe. Alle links worden kort beschre-ven en zijn gerubriceerd per thema en onderwijsniveau. Met de groeten van leraar JosStroobants die de site samenstelde.www.klastitularis.yucom.be

3. Cursus jongerenEen website voor scholieren? U kan hem maar beter gezien hebben, bijvoorbeeldom de nieuwste huiswerksites te onderscheppen. Maar de blikvanger op deze nogjonge site is het drukbezochte forum dat mag doorgaan als een uitgebreide cursusjongerencultuur.www.scholieren.be

HET ONDERZOEK VAN DE MAAND

Hoe leuk is uw school?

Gemiddeld voelen de Vlaamse leerlingen zich relatief goed op school,maar wat maakt van de ene school de hemel en van de andere de hel?2000 leerlingen tussen 12 en 18 beantwoordden ruim honderd vragenover hun welbevinden achter de schoolpoort. Verbaast het u te horendat de leerkracht een sleutelfiguur is?Op een schaal van 1 (heel negatief) tot 5 (heel positief) geeft de gemiddelde Vlaamsejongere 3,4 aan zijn welbevinden op school. De jongeren voelen zich er goed (3,4 op5), zijn relatief tevreden (3,1 op 5) en tonen dat met positief gedrag (3,9 op 5). Maarrond die gemiddelden draaien grote uitersten. Sommige jongeren haten hun school,andere vinden er hun tweede thuis. Wat beïnvloedt het welbevinden van leerlingen?Onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel en de Universiteit Gent stelden eenvragenlijst samen en legden hem voor aan 2000 leerlingen in 26 Vlaamse secundairescholen. Mogelijk zal ook de inspectie in de toekomst van deze lijst gebruik makenmet het oog op de doorlichting van uw school.VertrouwensfiguurDe grootste barometer hangt in de klas. Als leerlingen zich daar goed voelen, is de kansgroot dat ze zich ook in het algemeen goed voelen op school. Een leerling voelt zich tevredenin zijn klas als hij er bijvoorbeeld vrij zijn mening kan uiten en inspraak heeft. Meteen duikthier de leerkracht op als sleutelfiguur. Leerlingen voelen zich goed bij leerkrachten die henmet respect behandelen en positieve feedback geven, die ruimte laten maar ook duidelijk-heid scheppen, die open staan voor dialoog. Ze putten hun goed humeur uit leerkrachtendie actieve werkvormen en uiteenlopende media aanbieden en hebben een broertje de doodaan leerkrachten die het hele jaar door vooraan staan te doceren. Voor leerlingen is deschool niet enkel een leerdomein, maar ook een leefdomein. Een leerkracht moet niet enkelvakbekwaam, deskundig en geëngageerd zijn, hij moet ook oog hebben voor de leerling alsmens, hem willen helpen als het nodig is, zelfs een vertrouwensfiguur kunnen zijn.

OOK VOOR SCHOLEN

Het wondermiddel1 Het is de beste waarborg voor gezonde collegialiteit en arbeidsverhoudingen2 Het kan de verstandhouding en de werksfeer in de leraarskamer verbeteren3 Je kan er conflicten mee oplossen en spanningen verminderen4 Het kan de motivatie van leerkrachten opkrikken5 De kans op stress neemt af, de productiviteit verhoogt6 Het is de smeerolie in communicatie7 Het is overal goed voor, zolang het maar niet plat, seksistisch of racistisch wordt.

Zo verwijst arbeidsbemiddelaar Nanne Wijma in bedrijven naar de positieve effectenvan humor op het werk. De man geeft ook enkele tips om humor geruisloos tot eendeel van de werkcultuur te maken: «Let op grappige mensen in je omgeving en pro-beer iets van ze te leren; verstuur grappige cartoons of kaartjes of plaats een leukprikbord; spoel de frustraties op het werk geregeld weg op een terrasje; test de mo-gelijkheden van humor uit, zo merk je snel wat werkt en wat niet werkt.» Ook in deklas, als het even wringt met uw leerlingen, kan humor de scherpe kantjes wegvijlenen een beter leerklimaat scheppen. «En je hoeft daarom nog geen moppentapper ofdijenkletser te zijn», besluit Wijma. Vorig jaar nog wees een studie uit dat we in dejaren vijftig gemiddeld achttien minuten per dag lachten. Vandaag nog amper zes.

§

Smeerolie in uw klas?

Vieze toilettenIets minder sterk dan de klas beïnvloedt ook de school zelf het welbevinden van leerlin-gen. Zo trekken de infrastructuur en voorzieningen op school dat welbevinden sterkomlaag. De lage score van 2,6 op 5 is de vrucht van vieze toiletten, grauwe schoolge-bouwen en onaantrekkelijke lokalen. Ook het schoolreglement lokt bij leerlingen con-troverse uit (3,1 op 5). Te streng, bijvoorbeeld. Toch hechten leerlingen belang aanduidelijke regels en preventieve acties op school (3,4 op 5), zeker als ze zich daardoorveiliger voelen. Maar als een schoolreglement op een democratische manier tot standkomt en de leerling centraal stelt, is de kans groter dat leerlingen zich er goed bij voelen.Opnieuw een pleidooi voor inspraak dus. Zo bevordert een leerlingenraad het welbevin-den van leerlingen, tenminste als ernaar geluisterd wordt. Leerlingen hechten ook be-lang aan goede contacten in de hele school (medeleerlingen, leerkrachten, studiemees-ters, directeur…), aan een aangenaam schoolklimaat en dito schoolcultuur. Zo balan-ceren ze voortdurend tussen een cijfercultuur en een gezelligheidscultuur.FaalangstIn zowat alle scholen zijn de leerlingen het eens: de studiedruk is te hoog, het leerpro-gramma te zwaar, het puntensysteem te zeer gericht op product en prestatie (2,9 op5). Dat leidt vaak tot stress, faalangst en schoolmoeheid, en legt een hypotheek op hetalgemeen welbevinden op school. In sommige scholen omzeilt men die klip met eenleergericht puntensysteem dat rekening houdt met de vorderingen van leerlingen,leerinhouden die meer aansluiten bij de leefwereld van de leerling, boeiender enzinvoller lessen…PestenHoe leerlingen zich gedragen op school hangt samen met het schoolklimaat en methun eigen welbevinden. Op scholen waar leerlingen zich oké voelen, gedragen zij zichpositiever en omgekeerd. Met gemiddeld 3,9 op 5 valt over het gedrag van de leerlin-

HET ANTWOORD

«We horen vaak spreken over nieuwe onderwijsdecreten.Maar wie maakt zo’n decreet en hoe komt het tot stand?»Als u dacht dat een nieuw decreet als een tsaristische oekaze uit de lucht komtvallen, dan kan u met gerust gemoed van die veronderstelling afstappen. De wegvan een decreet is lang en bewandelt de gepaste democratische wegen. Tussenvoorstel of ontwerp van decreet tot bekrachtiging in het Staatsblad zit heel watadvies, discussie en overleg. Zo bijvoorbeeld met de onderwijskoepels, de vakbon-den, de Vlaamse Onderwijsraad. Wil u weten hoe dat precies in zijn werk gaat?Schooldirect, de website voor directeurs, zet het mooi op een rijtje. Niet alleen krijgtu in tekst en schema stap voor stap inzicht in de gebruikelijke weg, de redacteursduiden in de tweede kolom ook aan in welk stadium de decreten zich bevinden dieop komst zijn. Goed om te weten, ook voor niet-directeurs.www.ond.vlaanderen.be/schooldirect/bijlagen/weg_decreet.htm

ONDERZOEK

Noten kauwen, woorden verterenWie zijn woordenschat wil uitbreiden, studeert het best muziek. Dat zeggen weten-schappers uit Hong Kong. Muziek leren en woorden onthouden gebeurt volgens henin hetzelfde deel van hersenen. Tests bij zestig studenten leren dat volwassenen die alskind muziek hebben gestudeerd tot 17 procent meer informatie onthouden. Het maaktvolgens de onderzoekers niet uit welk instrument de kinderen leren, het gaat om demuzikale training tout court. Uit Amerikaans onderzoek bleek eerder al dat kinderendie muziek leren minder moeite hebben met wiskunde en wetenschappen.

Leerlingen

gen niet echt te klagen, maar ook hier verschillen scholen enorm. 3,9 op 5 weerspie-gelt ook de mate waarin jongeren tevreden zijn met hun vrienden op school. Als hetklikt met de vrienden voelen leerlingen zich goed. Het welbevinden van gepeste leer-lingen gaat echter snel de diepvrieskast in.PiekMeisjes voelen zich beter op school dan jongens. Ze zeggen ook minder school telopen ‘omdat het moet van thuis’ dan jongens. Maar bij zowel meisjes als jongensdaalt het schools enthousiasme naarmate ze ouder worden. Eerstejaars zijn het meestgemotiveerd, vierdejaars het minst. In het vijfde en zesde jaar zijn de leerlingen op-nieuw iets meer gemotiveerd, maar de piek van de elf- en twaalfjarigen keert niet meerterug. Ten slotte speelt de onderwijsvorm mee. Leerlingen uit het kunstsecundaironderwijs (KSO) voelen zich verreweg het best op school, leerlingen uit technisch enberoepssecundair onderwijs (TSO/BSO) het minst. Het maakt voor welbevinden nietsuit of die onderwijsvormen samen in één school worden aangeboden of niet. Ook degrootte van de school speelt geen rol. Klein of groot, leerlingen voelen zich er evengoed (of slecht). Scholen kunnen uit het onderzoek veel leren om het welbevinden vanhun leerlingen te bevorderen. De grootste verschillen (en dus mogelijke verbeterin-gen) zitten in infrastructuur en in betrokkenheid van de leerlingen (bijvoorbeeld ookbij het schoolreglement).

Het welbevinden in de schoolsituatie bij leerlingen secundair onderwijs: de ont-wikkeling van een bevragingsinstrument, prof. N. Engels, prof. T. Aelterman e.a. - Onder-zoek in opdracht van het departement Onderwijs, OBPWO 98.06. Een korte samenvatting van destudie vindt u op www.ond.vlaanderen.be/obpwo. De resultaten verschenen eerder in het sep-tembernummer van MAKS!, inclusief een test voor leerlingen. Misschien een aanleiding vooreen klasgesprek? Uw eigen test vindt u op p. 35 in deze Klasse.

KLASSE NR.118 45

FENOMEEN

Bacillen houden van piercingsVier Amerikaanse tieners die een piercing lieten aanbrengen, kregen er ongewildeen leger bacillen bij. Bij een 17-jarig meisje in de staat Ohio werden een jaar na hetzetten van een tepelpiercing een infectie en een knobbeltje in de borst aangetroffen.Laboratoriumonderzoek wees uit dat ze geïnfecteerd was met een mycobacterie, dieresistent is tegen ontsmetting met zeep en water. Dit type bacteriën komt vaak voorin ontwikkelingslanden en wordt in verband gebracht met het hergebruik van naal-den. Artsen vragen zich af of de instrumenten waarmee men piercings uitvoert welgoed worden gesteriliseerd en schoongemaakt. In Washington werden drie tienersgeïnfecteerd met anaërobe bacteriën, na het zetten van een tepel-, een neus- en eennavelpiercing. De aanwezigheid van die beestjes geeft eveneens aan dat de huidvooraf niet goed ontsmet was. «Als ik mijn lichaam zou laten piercen», aldus debehandelende arts, «zou ik eerst mijn huid laten desinfecteren met jodium en danmet alcohol. Vervolgens zou ik erop toezien dat het instrument waarmee het lichaamwordt doorboord via een standaardmethode wordt gesteriliseerd.»Meer medische info? Abonneer u op de e-nieuwsbrief van www.gezondheidslijn.nl

krijgen enkel punten voorproduct en prestatie

LEREN LEREN

«Hoe moet ik hieraan beginnen?»«Ze doen niet de moeite om wat op te zoeken in het woordenboek.» «Ze lezen de toetsvragen maar half.» «Ze

zijn wel geïnteresseerd tijdens de excursie, maar als het op studeren aankomt…» «Lies moet nauwkeu-riger haar les leren.» U kent (gebruikt) deze uitspraken? Vaak is op school kennisoverdracht («Wat

moeten we hen leren?») belangrijker dan vaardigheidstraining: hoe kunnen we leerlingen helpenom graag en zelfstandig te leren? We leren kinderen rekenen, schrijven, de waterlopen in

Europa… Leren we ze ook leren?

Kinderen leren altijd en overal: thuis, op school, in de jeugdbeweging, op straat…Leren is kennis, vaardigheden (fietsen, informatie zoeken) en attitudes (kritisch

zijn, leergierig, zelfzeker) verwerven. Leren is meer dan studeren. Lerengebeurt meestal natuurlijk en is prettig. Studeren moet, is saai en

vermoeiend. Leren op school is meer dan studeren.Leren (hoe je moet) leren is leren hoe je leren zo goed mogelijk

aanpakt. En dat is meer dan leren schema’s maken of lijstjesuit het hoofd leren.

Drie belangrijke factoren bepalen of leer-lingen zelfstandig kunnen leren (leren) en

werken.

In het septembernummer van hun Klasse lazen ouders een bijdrage van De Eerste Lijn over leren leren.Mensen moeten hun leven lang leren. En dat kan pas als je zelfstandig hebt leren leren. Hoe kunnenouders hun kind daarin helpen? En wat is het aandeel van de school? Meer over leren leren kan u vinden

46 KLASSE NR.118

in uw eigen map De Eerste Lijn en op de internetsite van Klasse: www.klasse.be/dossier/leren lerenWil je nog meer weten? Kijk naar Vitaya op ma 1/10: 15 en 22 u., di 2/10: 12 en 19 u., wo 3/10: 9,16 en 23 u., do 4/10: 13 en 20 u., vrij 5/10: 10, 17 en 24 u. en za 6/10: 7 en 14 u.

1. HOE VOELT DE LEER-LING ZICH?

Wie zich niet goed in zijn vel voelt (ziek, gepest,ruziënde ouders, faalangst), kan niet goed leren ofwerken. Sommige leerlingen vluchten weg van hun proble-men door zich supergemotiveerd op allerlei opdrachten testorten. Anderen haken af.

V I E R A A N D A C H T S P U N T E N :[1] Zorg voor een aangename en prettige sfeer op school. De school is een

leer- en leefhuis, geen leshuis.[2] Zorg voor goede leerlingenbegeleiding zodat leerlingen op school terecht kunnen

met al hun vragen en zorgen. Bouw de begeleiding uit in samenwerking met het CLB.[3] Werk aan een participatieve school. Een betrokken leerling is een gemotiveerde.[4] Zorg voor goede communicatie met ouders (open klasdagen, heen-en-weer schrift,

schoolagenda, oudercontact, huisbezoek…).

2. IS DE LEERLING GEMOTIVEERD?

Hoe staat de leerling tegenover zijn leertaken (lettergrepen onderscheiden, vertalingen leren,vraagstukken oplossen, samenwerken, informatie opzoeken…). Is hij gemotiveerd? Dat

bepaalt niet alleen of hij voldoende tijd aan een opdracht besteedt, maar ook of hij die tijd goedbesteedt. Leerlingen zijn gemotiveerd als aan twee basisvoorwaarden is voldaan:

[1] Ze vinden de opdracht belangrijk. Uit interesse, leergierigheid, omdat het leuk is(intrinsieke motivatie). Of om een beloning te krijgen, de beste te zijn van de klas,een straf te vermijden… (extrinsieke motivatie).

[2] Leerlingen zetten zich pas echt in als ze geloven dat ze in hun taak kunnen slagen.

Z E V E N A A N D A C H T S P U N T E N :

[1] Elke leerling kan op zijn niveau werken. Kinderen met leerproblemen of

hoogbegaafden die boven of onder hun niveau moeten werken, verliezen vlughun interesse en motivatie. Zorg voor goede studiekeuzebegeleiding.

[2] De leerlingen kunnen zich bij de leerstof iets voorstellen (werkelijkheidsge-trouw), ze zien er het nut van in. Jezelf inspannen kost minder moeite als je opgaatin de materie.

[3] De leerlingen kunnen in de klas actief aan de slag.[4] De leerlingen krijgen verantwoordelijkheid in de klas. Niet alles wordt

bepaald en geregeld boven hun hoofd. Jezelf inspannen kost minder moeite alsje betrokken bent.

[5] Geef alle leerlingen een eerlijke kans. Kies aangepaste taken: niet te makke-lijk, niet te moeilijk.

[6] Geef vlugge (en positieve) feedback. Zeg een leerling wat goed gaat en toonaan waar het is foutgelopen. Val nooit zijn persoon aan («Je bent dom»), maarwel zijn gedrag («Dit heb je niet goed begrepen»).

[7] Een schouderklopje of complimentje geeft leerlingen vleugels.

3. HOE VAARDIG IS DE LEERLING?

Zelfstandig leren is een vaardigheid. En dat kan je leren. Een leervaardige leerlingplant zijn activiteiten, bewaakt wat hij doet, controleert en stuurt. Hoe kan u een

leerling helpen om zelfstandig te leren werken? Probeer de volgende stappen eens:

Vóór de leeractiviteit begintStap 1: Wat moet ik precies doen, kennen, kunnen? Wat verwacht de leerkracht ofopdrachtgever? ORIENTERENStap 2: Hoe ga ik dat aanpakken? Wat doe ik eerst? Wat dan? Hoeveel tijd heb ikdaarvoor nodig? Hoeveel tijd heb ik? PLANNEN

Tijdens het werk:Stap 3: Ben ik goed bezig? BEWAKENNa afloop:Stap 4: Heb ik mijn taak juist uitgevoerd? Heb ik dat nu goed aangepakt, kan ik het?Waar zit het nog niet goed? EVALUEREN

V I E R A A N D A C H T S P U N T E N :

[1] Stel het leerproces centraal, niet het resultaat. Straf fouten niet af, bekijk ze als

leerkansen.[2] Leer leerlingen hoe ze zelf een probleem kunnen aanpakken. Beantwoord een

vraag met een nieuwe. Zo zet u leerlingen aan om na te denken.[3] Besteed niet alleen aandacht aan tips voor een studiemethode (lijstjes leren,

schema’s maken). Naast studeertips inoefenen moet een kind zich ook goedvoelen én zijn eigen leren in handen hebben.

[4] Leren leren is niet de taak van één leerkracht. Overleg met de collega’s vanandere vakken en niveaus.

Als leerlingen hun activiteiten in de klas leren plannen en organiseren, voelingkrijgen met hun eigen leerproces en leren toezien op de kwaliteit van hun eigen leren,worden ze vaardige leerders en probleemoplossers. Ze hebben leren in de hand, zeondergaan het niet. Dat kunnen ze leren van in de kleuterklas.

Dialoog

Opinie«Aanvaarden en inschrijven»«De non-discriminatieverklaring van 15 juli 1993 is een mis-lukking. De verklaring is nu een bron van discriminatie ge-worden», zegt Marc Laquière. In het beroepsleven is hij direc-teur van de koepel van ouderverenigingen in het gemeen-schapsonderwijs (ROGO). In zijn vrije tijd adviseert hij alsvrijwilliger een aantal migrantenverenigingen. Wat denkt hijin deze laatste hoedanigheid in dit overgangsjaar tussen de‘oude’ non-discriminatieverklaring en het ‘nieuwe’ gelijke-kansenbeleid?«Ik heb veel contact met de migrantengemeenschap, ondermeer omdat ik voorzitter ben van de werkgroep onderwijsvan de Federatie van Marokkaanse Verenigingen. Daardoorken ik de realiteit van allochtone leerlingen en hun ouders.Ouders kunnen weliswaar misbruiken van de non-discrimi-natieverklaring aanklagen via de Beoordelings- en bemid-delingscommissie (Beobemi), maar de kloof tussen de men-sen die hun recht zoeken en de Beobemi is groot. En hetgeloof in de resultaten van hun werk is klein. Logisch, wantde Beobemi bestaat uit vertegenwoordigers van de nettenwaartoe de scholen behoren die op grond van discriminatieworden aangeklaagd. Die zijn dus tegelijk rechter en partij.De procedures duren ook veel te lang. Er is een ombuds-dienst voor het onderwijs nodig, bemand met specialistendie niet van de netten afhankelijk zijn. De klachtenprocedu-res moeten duidelijk, eenvoudig en strikt getimed zijn. Mensendie klachten hebben moeten er rechtstreeks mee communi-ceren.Onder meer het Vlaams MinderhedenCentrum (VMC) en deFederatie van Marokkaanse Verenigingen verwerpen het huidigespreidingsbeleid. We eisen dat de aanvaardingsplicht en hetinschrijvingsrecht voluit gelden. We verwerpen onderscheidop basis van het criterium etniciteit, net zoals een rist interna-tionale verdragen, Europese richtlijnen, Belgische wetten enVlaamse decreten dat doen. Een spreidingsbeleid of een ge-lijkekansendecreet dat wel van het criterium etnische afkomstof culturele identiteit gebruik maakt, geeft het verkeerde sig-naal. Het signaal dat er iets mis is met de mensen die tot dieetniciteit behoren. Zo versterk je de vooroordelen tegen diemensen alleen maar.Ons alternatief? Train vooral de leerkrachten om gepast diversegroepen van leerlingen en ouders om te gaan. Stimuleer allescholen om de discussie aan te gaan. Laat ze zich vragen stellen:Hoe komt het dat wij een monoculturele witte school zijn in eenmulticulturele wijk? Of een multiculturele school in een concen-tratiewijk? Willen wij dat zijn? Willen wij meer doen dan de‘beste allochtonen’ afromen? Welk percentage allochtonen is erin de wijk en in de school? Vlaanderen heeft de keuze: ofwelbiedt zij de kinderen uit de migratie een veilig klimaat en eenkwalitatief hoogstaand onderwijs in de bestaande scholen, of-wel zal de allochtone gemeenschap gedwongen worden haareigen scholen op te richten.»Geef vóór 31 oktober uw eigen mening hierover op het Klasse-forum: www.klasse./be/kvl/118/47-a U leest er ook wat deandere lezers hierover denken.

Leerkracht bedreigdn Getuigenverslag: een stationsperron, een jonge heer, een jon-gen en een meisje, beiden tieners. «Weet u van wie u nog zal klopkrijgen, meneer?» «Uw bril staat schuin, meneer» en tot zevenmaal toe maakt de jongen een beweging met de hand tot aan debril van de heer, bril die in ‘t geheel niet schuin stond.Ik herkende de lastiggevallen persoon als de interimaris die kortgeleden was gestart als leraar Nederlands in een school voorberoeps- en technisch onderwijs. Ik vraag hem: «Wat doen diegasten hier op het perron? Ik heb gehoord dat ze u bedreigden.Dat gaat veel te ver. Wat gaat u doen?» «Ik zal het op schoolmelden», antwoordde de heer. En verder: «Ik heb drie gasten uitde klas geweerd. Ik kan dat doen als hun wangedrag de spuiga-ten uitloopt. En ik kan u zeggen dat uw fantasie niet groot ge-noeg is om te weten wat er allemaal in de klas gebeurt. De damesgaan in een cirkeltje zitten en lezen een weekblad. Ze luisterenniet, volgen de les niet. Vanaf de eerste dag zijn ze de volledigeles tegen mekaar aan het praten, gooien naar mij en naar mekaarmet papierpropjes. U kan het u niet voorstellen. Alle mooie theo-rietjes vallen in de praktijk in duigen. Ik heb nog geluk dat dedirectie achter mij staat. Anders was het helemaal niet te doen.Die kinderen hebben het wellicht zo geleerd van hun ouders. Zeworden misschien wel verwaarloosd.»Ik kan alleen getuigen dat dit gebeurd is. Als moeder van eenjongere in het technisch onderwijs wil ik dat ook de ouders op dehoogte worden gebracht. De leraar en de school moeten eringeloven dat ze samen met de ouders en de jongeren «er wel ietskunnen aan doen». Dit is een alarmsituatie!Ouder - naam en adres bekend

TBSn Waarom worden mensen benadeeld bij de berekening van TBS55+? Het jaar legerdienst wordt met een hogere noemer omge-zet dan de jaren lesgeven! Wij, mannen, hebben het land «ge-diend» en eigenlijk niet gevraagd om dat jaar.E. Lambrechts - leerkracht - Booischot

Zone 30Er ligt een voorstel op tafel om in de buurt van scholen een maxi-mum snelheid van 30 km/uur in te voeren. U kan uw ei kwijt opwww.klasse.be/forum/confs.taf. Enkele collega’s waren u al voor.n Prima idee van onze minister! Laten we in ons jachtige leventoch op z’n minst in de buurt van onze schoolkinderen het gaspe-daal even minder beroeren! Als er op deze manier een daling kankomen van de ongevallen waarbij kinderen zijn betrokken, is ertoch geen discussie nodig?bartvangool@hotmail.comn Overschakelen naar dertig kilometer per uur is niet gemakkelijk(dat soort van file-slakkengangetje haten we allemaal, nietwaar?),maar het moet toch te doen zijn:• infrastructuur: zone 30-straten aanpassen en heraanleggen (hetzou meer een voetpad of een pleintje dan een weg moeten lij-ken);• technologie: auto’s, moto’s… uitrusten met snelheidsbegren-zers die eventueel automatisch in werking treden bij het naderenvan een zone 30 of een signaal aan de bestuurder geven als hij tesnel rijdt;• beloning: als je bestuurders doet vertragen, maak dat ze daar-door iets terugkrijgen: een mooi aangelegde verkeersdrempel,een «artistiek» rond punt kan als beloning werken, scholen kun-nen creatieve acties bedenken;• straf: bij elke school een automatische camera plaatsen en makendat iedereen hiervan goed op de hoogte is; consequent en intel-ligent toepassen;• communicatie & participatie: hou mensen goed op de hoogtevan het (te verhopen) succes van de maatregel; betrek ze in hetevalueren of bijsturen ervan; bekijk de maatregel als een moge-lijkheid om mensen directer bij het lokale beleid te betrekken enze het gevoel te geven dat ze vat hebben op hun omgeving;• beleid: een zone 30 reglementering inpassen binnen ruimerestrategieën die een mentaliteitswijziging i.v.m. verkeer en mobi-liteit op het oog hebben; codewoord = responsabilisering.marc.herman@artefact.be - vader van drie schoolgaande kinderenn Zone 30 in de buurt van de school is een eerste stap. Flankeren-de maatregelen (infrastructuur en communicatie) zijn nodig. Nogbeter wordt het als we er in slagen de auto te vervangen doorfiets, step of flinke stapschoenen om naar school te komen. Danworden schoolomgevingen pas echt veiliger.Fremout@planetinternet.be - vader van drie schoolgaande kinderen

Zoethoudertjen Bij het herwaarderen van het ondersteunend personeel zijn deselectieambten opvoeder-huismeester en directiesecretaris blijk-baar vergeten. Collega’s die vroeger geselecteerd werden op basisvan hun bekwaamheid, inzet en verantwoordelijkheidsbesef wordennu over het hoofd gezien. Eerst was de akte van bekwaamheidniet meer vereist, daarna viel de functiebeschrijving weg (alleopvoeders krijgen het nummer van de bijhorende weddenschaal)en nu heeft men de puntenwaarde van de weddenschaal 106laten zakken van 100 naar 82 punten. De financiële herwaarde-ring van de meerderheid van de opvoeders naar weddenschaal345 is beduidend en meer dan verdiend. Waarom komen de vroegereselectieambten hierbij niet aan bod? Bij wijze van compensatiebiedt men de mogelijkheid tot bevordering naar weddenschaal542 (d.i. licentiaat min 1 biënnale). Hiervoor moeten de directieshet initiatief nemen en de puntenwaardering van 82 optrekkennaar 120. Welke directeur gaat dit doen? Voor promotie ligt delat nu zo hoog dat dit «zoethoudertje» de meeste directies welzal afschrikken.Valeer Van Rompuy - leerkracht - Tremelo

KLASSE NR.118 47

(advertentie)

U zoektinformatie. Waarkan u terecht?• De Infolijn van het departementOnderwijs is het eerste aanspreek-punt voor leerkrachten, ouders,leerlingen en studenten met vra-gen of problemen rond onderwijs:bel het GRATIS NUMMER 080030203 (alle werkdagen van 9 tot12.30 u. en van 13.15 tot 17 u.). Ukan ook faxen naar 02 553 96 55of surfen naarwww.ond.vlaanderen.be/infolijn.Daar vindt u het antwoord op eenaantal veel gestelde vragen. Van-uit deze website kan u ook een e-mail sturen naar de Infolijn.• Op edulex.vlaanderen.be vindtu alle (recente) informatie overomzendbrieven en wetgeving.• Voor vragen over uw persoonlijkdossier (b.v. over uw wedde) staptu eerst het best naar het secreta-riaat van uw eigen school. Even-tueel zal de school contact opne-men met uw werkstation. U kanook zelf bellen via het centralenummer tel. 02 553 86 11.• U vindt alle diensten op éénadres: departement Onderwijs -Koning Albert II-laan 15 - 1210Brussel - tel. 02 553 86 11 (alge-meen nummer).• 0800 30 201 is het nummervan de Vlaamse Infolijn. U kanop dit gratis nummer terecht,iedere werkdag van 9 tot 19u., voor informatie en publi-caties.

10␣ fr. per dagn Ik kan best begrijpen dat een school vanalles en nog wat moetdoen om zo efficiënt mogelijk met het ter beschikking gesteldebudget om te springen. Maar ik hoorde onlangs vertellen van eenschool die leerlingen die ‘s middags overblijven om hun eigenboterhammen op te eten, 10 frank per dag durft te vragen voorgebruik van een stoel in de refter. Gaat dit niet wat ver? In hoe-verre is zoiets toegestaan?Eddy Pirotte - Oostende - eddy.pirotte@pandora.be

Drugsn Hier en daar vind ik in Klasse cijfers terug; welnu, met allerespect voor de noeste arbeid van de VAD en co, maar in deactuele situatie zijn alle prevalentiecijfers absoluut onbetrouw-baar. Dit is een gekend gegeven in darknumber-studies, die inza-ke drugs maar al te graag vergeten worden. Zo zijn de school-enquêtes absoluut slechte methoden om iets te weten te komenover druggebruik bij scholieren, en al helemaal niet te veralge-menen naar «alle jongeren». Algemeen gesteld kan je onmoge-lijk een idee krijgen over de omvang en de spreiding van hetdruggebruik, zolang dat druggebruik strafbaar en dus vooral«onzichtbaar» blijft. De enige empirische data die je kan verza-melen zijn gegevens over:• de geregistreerde gebruikers (maar je kan nooit achterhalenwat de proportionele representativiteit is) in hulpverleningsset-tings of politionele settings;• de aard van het gebruik (via langdurige participerende ob-servaties).Bovendien is het evenzeer een mythe dat «druggebruik» iets van«jongeren» is: de geregistreerde druggebruikers blijken wereld-wijd vooral volwassenen te zijn. De modale druggebruiker (voorzover die bestaat) is dan ook een volwassene, geen jongere.Dr. Jean Blanquart - vrije medewerker Eenheid Agogiek VUBrussel

Thuisblijvenn Ik ben leerkracht vierde leerjaar. Eerst wil ik zeggen dat ik jullietijdschrift ferm goed vind! Het is heel praktisch, duidelijk en voorleerkrachten echt boeiend. Nogal vaak komt spijbelen aan deorde, maar wat ik daarbij wel mis is de vorm van spijbelen waarwij van de lagere school vaak mee te maken hebben: thuisblijvenvan school om een leuk weekendje wat langer te maken. ‘t Iswaarschijnlijk een luxeprobleem, want niet iedereen kan zomaarweekendjes Centerparcs, kust, Euro-Disney, Legoland... betalen.Maar bij ons komt het wel steeds vaker voor. Zelfs kinderen dieeen hele week missen om buiten het seizoen een weekje opvakantie te gaan. Ik zou eens willen dat die ouders beseffen datze hun kinderen léren om te spijbelen. Hun boodschap is immers:als er iets leukers is, moet je niet naar school.Leerkracht - naam en adres bekend

Taalgrensn Had ik 10 jaar geleden zo’n rand-begeleiding als Klasse gehad,dan zou ik de secundaire school en het beroep van leraar mis-schien meer «krediet» gegeven hebben: hier lees je immers óókde opbeurende noot. Een artikel over vrijwilligers(werk) bijvoor-beeld: dat straalt van het enthousiasme. Dan de website: ik vindeen «archief» van de oudere nummers (zal ik eens in grasdui-nen)... maar verbaas er mij over dat er naast een Nederlandstali-ge versie enkel een Engelse vertaling te vinden is. Is de schoolwe-reld dan zó verschillend aan de andere kant van de Belgischetaalgrens, dat de Franstaligen dit «toch nooit zullen lezen»? Ligthier geen begin voor een taalgrens-overschrijdende samenwer-king?Naam en adres bekend

Gepest door collega’sn Ik ben het pesten en de intimidaties beu. Als je voortdurendgeviseerd, bekritiseerd en gepest wordt, als elke stap die je zetals negatief ervaren wordt, als collega’s geen rekening meer metje wensen te houden en je enkel aanspreken als ze je nodig heb-ben, als men tijdens de koffiepauze doet alsof je een besmettelij-ke ziekte hebt, als collega’s die met je omgaan afgedreigd wor-den, als … dan is dit niet meer vol te houden. Al de positieveopmerkingen van leerlingen die blij zijn dat ze geholpen worden,al de schouderklopjes van collega’s die dezelfde visie uitdragen

naar hun dagelijkse klaspraktijk, al de complimenten van tevre-den ouders, al de ondersteunende woorden van de directie, deCLB-verantwoordelijke en de andere taakleerkracht dragen er-toe bij dat ik de opdracht van taakleraar als een uitdaging blijfervaren. Ik geloof nog in een optimale samenwerking met allebetrokken partijen en in een gedeelde verantwoordelijkheid vooralle kinderen. Maar dit is enkel mogelijk als de taakklas als eenvolwaardig onderdeel van een school en als gelijkwaardige taakbeschouwd wordt en als persoonlijke vetes, afrekeningen en pesterijeneen einde nemen. De uren taakklas uit het lestijdenpakket lich-ten is één van de mogelijkheden om de tegenstand naar dit sys-teem te onderbouwen. Een utopie of een haalbare realiteit?Leerkracht - naam en adres bekend

Opslag?n Waarom verdoet België zijn geld aan twéé onderwijsnetten?De filosofische vrijheid kan toch evengoed in één net gegaran-deerd worden? Twee netten kosten extra overhead en subopti-maliseren klasse-aantallen: heel dun bezette en heel overbezet-te. Bovendien trekt het middelen weg van de operationele aktie:het laten lesgeven door goed betaalde professionele leerkrach-ten. Mijn ervaring: heel grote klassen in school van mijn kinde-ren; de leerkracht krijgt van zijn directeur géén middelen (hettaalmateriaal koopt hij dan maar uit eigen zak); een andere leer-kracht dicteert aan jongeren van 15 jaar meer dan 90 pagina’selektriciteit... pennen maar (en dan op café maar zeggen dat diejongeren ook niks begrijpen); de leerkracht «taal» zegt publiek:«ik geef les voor de 5 besten, de anderen zijn veel te veel»; deinspectie loopt op een drafje door de school, merkt (en zegt dus)niks van al die toestanden (bijvoorbeeld ook niet dat bij leer-kracht X van wiskunde jaarlijks veel meer dan de helft mislukt(steeds weer slechte, oerslechte leerlingen dus...); de directeurwil geen oudercomité toelaten; heel wat vakken hebben geenlesboek… Gelukkig zijn er nog een aantal gemotiveerde, hardwerkende leerkrachten. Maar dat is echt weinig geworden, hoor.Daarom... eenvormige opslag... néééééén. Eerst meetpunten voorleerkrachten.Leerkracht - naam en adres bekend

Drugsn Ondanks enig begrip (soft gebruik van soft drugs is minder ergdan hard gebruik van hard drugs), zijn soft drugs ook niet onge-vaarlijk zoals Unesco-studies in de jaren ’70 reeds aantoonden enzoals ook beschreven in een Humo-artikel (25 januari 2000). Alsleraar kan ik getuigen dat een (belangrijk) deel van de dalendemotivatie bij jongeren te maken heeft met alcohol en druggebruik,en dat van de vele jongeren die in het secundair moeten overzitten,afzakken en afhaken een groot deel (soft) drugs gebruikt. Wij vech-ten als ouders en leerkrachten tegen de bierkaai als bepaalde mid-delen steeds verdere verspreiding kennen, opgezet door geweten-loze misdadigers, en aanvaarding uit machteloosheid…H. Durinck - Comité «Ouders tegen drugs» - Berchem

Geen vaste jobn Reeds veertien jaar ben ik afgestudeerd als geaggregeerde plas-tische kunsten. Nog steeds heb ik geen vaste job.Wanneer je uitge-nodigd wordt op een sollicitatiegespek begin je echt gefronstewenkbrauwen te krijgen.Tijdens de grote vakantie vaart de post welmet mijn overdreven pak sollicitatie brieven.Het zou toch veel han-diger zijn wanneer er op het internet een vacaturebank van open-staande plaatsen in scholen zou bestaan. Natuurlijk heb ik wel ge-hoord van de pool, maar als ervaren leerkracht en moeder heb jeecht geen zin om je hierbij in te schrijven. Hieraan wil ik toevoegendat een GLSO plastische kunsten wel eens herzien moet wordenqua bevoegdheden. Sinds de nieuwe regentaatsopleiding waarbijverschillende vakken worden gekozen, lijken schooldirecties eenvoorkeur te hebben voor de jonge lichting, vermits zij eveneens eenander vak kunnen geven. Onze opleiding was natuurlijk veel gron-diger vermits wij ons volledig op dat ene vak toespitsen. In deeindtermen van de basisschool is het muzische aspect aanwezig.Laat daarom dit vak geven door mensen met de nodige kennis. Hettekort van leerkrachten basisonderwijs is toch groot en de kinderenen maatschappij zouden er wel bij varen!Ilse Michielsen - leerkracht - ilse.michielsen@planetinternet.be

KLASSE NR.109 49

Over twee weken inMAKS!

(rond 17 oktober op school en vanaf 16 oktober op www.maks.be)

1.Nic (18) zat in New York. Toen het World Trade Center instorttewas Nic (18) van de MAKS-redactie in New York. Hij vertelt zijnschokkend verhaal.

Tip: De verhalen in MAKS! bieden zeker aanknopingspunten voordiscussies in de les.

2.Naar het museum. Musea zijn niet onmiddellijk de favorieteplaatsen van jongeren maar wat als jongeren er zelf directeur vanzouden worden? Dan komen er Romeinen op de catwalk.

Tip: Spoor je leerlingen aan om mee te doen met de JongerenMu-seumDagen. Van 10 tot 16 november. Alle info op www.jmdsite.net.Zie ook p. 23. Bij MAKS! zitten ook gratis boomerangkaartjes.

3.Wel jong niet rijk. Bestaansminimum of leefloon? Het zal jonge-ren met financiële problemen een zorg wezen. MAKS! bracht armejongeren rond de tafel. Een rijk gesprek volgde.

Tip: Hebt u oog voor de materiële achtergrond van uw leerlingen?Armoede gaat nog te vaak gepaard met mindere schoolresultaten.

4.Geen woorden maar beelden. Bladzijden kan je vullen over hetbelang van een leerlingenraad. Het jonge beeldteam van MAKS!zocht naar één sterke affiche om die woorden te ondersteunen.

Tip: Hang de affiche op. Surf naar www.klasse.be/dossier/leerlingen-raad voor een verzameling teksten en nuttige tips over eenleerlingenraad. Misschien is het tijd om samen met uw leerlingende werking van de leerlingenraad op uw school te evalueren.

5.The Antwerp Dream Team. Zij zijn de Michael Jordans van deAntwerpse rap. Ritme en rijmen in ’t echt Antweirps!

Tip: Moet poëzie altijd een gesel zijn? De combinatie van GuidoGezelle en rap swingt als de beesten, wie weet hebben uwleerlingen nog andere ideeën.

6.Het verhaal achter de campagne. Eva (16) mocht vorig school-jaar samen met 11.11.11 en MAKS! naar Haïti. Verslag van eenbezoek aan de plaatselijke initiatieven die 11.11.11 daar steunt.

Tip: Lees ook het verhaal van de meereizende leerkracht en ouders inhet volgend nummer van Klasse en Klasse voor Ouders. Dit jaarnodigt 11.11.11 vijf leerlingen om mee te gaan naar een globa-liseringsconferentie in Brazilië. Moedig uw leerlingen aan omzich kandidaat te stellen via MAKS!.

7.Tune up. Elke maand legt MAKS! zijn vinger op de polsslag van de(onderwijs)wereld. Een sterk verhaal, een pakkende foto, een relati-verende cartoon. Bijvoorbeeld over het nieuwe racisme op school.

Tip: U gebruikt natuurlijk al lang krantenknipsels, videofragmentenen andere nieuwsitems om een lesonderwerp te ondersteunen.Waarom het niet eens met MAKS! proberen?

Volgende week inKLASSE VOOR OUDERS

(rond 10 oktober op school en vanaf 8 oktober op www.klasse.be)

1. Ze slapen op de grond. Een expeditie van Klasse (één leerkracht,één ouder en één leerling) werd gedropt in één van de armste landenvan de wereld: Haïti. Samen zochten ze naar de zin van ontwikke-lingshulp. «Het water smaakt er anders», schrijft ouder Hilde Pitteljonin haar dagboek. Een metafoor die eigenlijk veel meer vertelt…

Tip: Lees ook het verhaal van de leerkracht in de volgende Klasse endat van de leerling in Maks! En breng ze alledrie samen. Dezelfdewereld vanuit drie gezichtspunten. Gebruik de artikels om 11.11.11(of andere ontwikkelingsinitiatieven) te ondersteunen.

2. «Ik ga niet naar school!» «In het begin was het nog leuk: eennieuw schooljaar, de nieuwe leerkracht(en), de nieuwe leerstof. Maarnu is het nieuwe eraf. Ons kind gaat alleen nog naar school omdat hetvan ons moet», zegt Machteld (35). Hoe motiveer je kinderen bij hunschoolwerk? De Eerste Lijn test of ouders goede motivators zijn endissecteert de motiverende school.

Tip: Is het nieuwe van het schooljaar er ook voor u af? Hoe blijft utoch elke leerling in uw klas motiveren? En hoe kunnen oudersdaarbij helpen? Legt u de tips van uw eigen map «De Eerste Lijn»straks bij het oudercontact naast u? Organiseert de school eenavond samen met de ouders?

3. «Ouders kunnen veel méér», zegt Dirk Daelemans, leerkrachtaan de Sint-Jozefschool in Kalmthout-Heide. Een computer was ooitals een vreemd wezen voor hem. Tot enkele ouders zijn pad kruisten.Dirk is nu ICT-coördinator op school.

Tip: Nodig geïnteresseerde ouders uit om de ICT-stand-van-zaken opte maken voor de school. Spreek af om samen naar de CST-beursComputers en Multimedia op School en Thuis te gaan (donder-dag 15 tot en met zaterdag 17 november in de Ehsal in Brussel).Meer info leest u op p.19.

4. 101␣ fr. voor een zetel. Honderden zetels staan klaar in meer dan30 culturele centra over heel het Vlaamse land. Ouders worden ersamen met hun kinderen getracteerd op een exclusief aanbod: dans-,muziek of poppentheater, klassieke muziek, film… Alles aan minderdan de helft van de prijs: 101␣ fr. per zetel.

Tip: Laat kinderen elke week het culturele aanbod uit kranten, tijd-schriften of televisie verzamelen. Vraag ze om hun ouders warm temaken voor iets wat hen boeit. Klasse voor Ouders verlaagt in ditnummer de (cultuur)drempel. Stimuleer uw leerlingen en hunouders om zich in te schrijven. De actie sluit aan bij Meesterstukkenvoor leerkrachten. (Zie de aparte bijlage in deze Klasse).

NIEUW

De groeisite van Klasse voor Kinderen.

Klik op de dobbelsteen en zie wat er

gebeurt: www.klasse.be

Klasse.be houdt OPENDEURDAG

«Uw site oogt heel wat beter. Ik heb op korte tijd zaken teruggevondendie waarschijnlijk al jaren te bereiken zijn bij Klasse, maar wat ver wegzaten.» Hebt u uw bookmarks ook al aangepast? Het is het moment,want de website van Klasse zit in een nieuw jasje, met sobere, snellehomepages voor alle doelgroepen: leerkrachten, ouders, jongeren. Hetarchief van Klasse, ruim 10.000 pagina’s groot, werpt zich uit de rekken:alle thema’s worden systematisch naar boven gehaald en onder uwaandacht gebracht. Zo bijvoorbeeld het dossier klasmanagement voor

50 KLASSE NR.118

beginnende leerkrachten, het kennisdebat, de Eerste Lijn, acties, dezelftests, leestips enz. Dagelijks onderwijsnieuws blijft de vaste waarde,u kan zelfs op elk nieuwsitem onmiddellijk reageren via een prikbord.Mocht er wat over onderwijs op televisie komen, dan verneemt u hetelke dag via de Zaptips. Ook de winnaars van de Klassewedstrijden vindtu vanaf deze maand eerst op de site. Surf ten slotte binnen in devernieuwde hotlinks en zoek er de onderwijslink die u tot nu toe miste.Of voeg uw link toe, u bent meer dan welkom. www.klasse.be

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

Kinderen kunnen hoger«Ik kan nog hoger», lacht Tom van op de klimmuur.De hele klas supportert. Ze zijn actief en nieuwsgie-rig, de leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar inde basisscholen die al intekenden voor Klasse voorKinderen. Vanaf januari kunnen ze er elke maandmee aan de slag: om samen, beter beslagen,hoger te klimmen. De tieners («noem ons geenkinderen») werken nu al mee om onderwer-pen, invalshoeken, illustraties én een naamvoor het nieuwe blad te zoeken. Deklimmuur is het World Trade Center niet,maar ze praten er wel over. En alles moetin het blad. Hun blad.Schrijf uw school nu (gratis) in. Zie p. 40Volg samen hoe het blad groeit opwww.klasse.be