Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen

Nr.110 • December 2000 www.klasse.be

© Internet maakt huiswerk

© Het pestactieplan

© Hoe kelder ikeen onderhandeling?

extra

:

STAKIN

G!

(advertentie)

OP DE COVERZe heten De Regenboog, Mozaïekof Vlinderschool. Steeds meer scholengeven zichzelf een andere naamdan gewoonweg gemeentelijke, vrije,provinciale of gemeenschapsschool.Met die naam versterken ze met-een ook hun eigen identiteit. Er ziteen verhaal en een visie achter.Dat zorgt vaak voor een nieuwekracht. Een reputatie heeft elkeschool, maar met een náám kan zedie ook zelf bijsturen. Neem nu debasisschool van het gemeenschaps-onderwijs in Olen. Ze zochten zicheen appelflauwte naar een nieuwenaam om zich beter te kunnenprofileren. Het moest iets folkloris-tisch of historisch zijn. Dat leeft inOlen sterk maar rond de pot vanKeizer Karel had iedereen al ge-draaid. Omdat de school opkomtvoor vrijheid, gelijkheid en tegenuitsluiting of kansarmoede kwa-men ze al grappend plots bij Wil-lem Tell. Een jaar later hangt hunhele visie daaraan op, werken deklassen er projectjes rond uit enkan je niet naast het logo kijken:de pijl die een appel doorboort.«Hier moet je eens een foto voorKlasse komen nemen», schrijft eenenthousiaste collega. «Gewoon-weg een heel leuke ploeg». Tochschrokken ze zich nog een pijl doorde kop toen plots de fotograafopdook voor de cover van Klasse!Nu nog een hoedje.

Maandblad voor Onderwijsin VlaanderenUitgegeven door het ministerievan de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.110 • December 2000

Hoofdredacteur Leo BormansProductcoördinator Diana De CaluwéEindredacteur Gaby De MoorRedactie Veerle Devos, Jan T’Sas, DirkVander Beken, Michel Van Laere, BavoWoutersRedactiesecretaris Patrick De BusscherSecretariaat Anny Lecocq, Veerle DeSmet, Nadine De Cuyper

Foto’s Luc Daelemans, e.a.Cartoons CampVormgeving Artefact

Verantw. uitgever Georges Monard,Hendrik Consciencegebouw, 1210 Brussel

Abonnement (10x per jaar): 900␣ fr.Alle Vlaamse leerkrachten, PMS-medewerkers enz. (van elk net en van elkniveau) krijgen KLASSE gratis.Adreswijzigingen uitsluitend regelen via deeigen schooladministratie.

Er is ook een Klasse voor Ouders (t.e.m.tweede jaar secundair onderwijs) en eenKlasse voor Jongeren (van het derde tot hetzevende jaar secundair onderwijs) voorscholen die dat wensen.

KLASSE, Koning Albert II-laan 15, 1210BrusselTel. redactie 02-553 96 86Tel. coördinatie 02-553 96 94Tel. abonnementen 02-553 96 84Tel. publiciteit 02-553 96 94Tel. KLASSE voor Ouders 02-553 96 90Tel. KLASSE voor Jongeren 02-553 96 92Telefax 02-553 96 85E-mail info@klasse.beURL www.klasse.be

IN DIT NUMMER

Internet maakt huiswerk 4-9«Wie internet voor zijn huiswerk gebruikt, krijgt een nul!» De leerlingenkijken verbaasd op: «Zelfs kleuters leren surfen op het web!» Internetversterkt een nieuwe kijk op huiswerk.

Leraars doodgepest 10-14Collega’s die elkaar doodpesten? Onderwijs doet niet onder. De voorzittervan de zelfhulpgroep Helpende Handen weet waarover hij spreekt. Hij komtuit het onderwijs.

Stad met Klasse: Diksmuide Idee 15-33Duizend leerkrachten krijgen een VIP-pas voor een verkenning van Diksmui-de. Anderen kunnen naar de maan of zingend de Titanic in. Vijftien bladzij-den avontuurlijke ideeën voor onderwijs.

De link met Klasse 34Ontdek de wereld van leerkrachten, ouders en leerlingen op de vezelnieuwesite van Klasse. Een primeur.

Hoe kelder ik een onderhandeling? 35«Over mijn lijk!», riep de directeur. «Met heel Antwerpen», dacht de leraar.Ze zitten samen aan de onderhandelingstafel. Tien tips om er de potenonderuit te zagen.

Nomineer een collega 36-37De verwendagen voor leerkrachten: één van de ideeën voor mensen metKlasse.

De directeur zit in de kast 38-39«Sinds we mijnhéér de directeur in de kast hebben gestoken, gaat het veelbeter!» Kwaliteitszorg op school.

Daarom is geen antwoord 40-41Wendy (gebuisd), Hans (gespiekt) en Tilly (gepikt) krijgen gelijk. Bij hetArbitragehof gaat nu al één zaak op zes over onderwijs.

Aan de bak in de bak 42-43«Ik kan nooit op excursie met mijn leerlingen», lacht Riet Dubois. Zij geeft lesaan volwassen gevangenen. Moordenaars en anderen. Een collega in de nor.

Leraars benadelen meisjes 44-45De leraars vinden zelf dat ze jongens en meisjes gelijk behandelen. Toch is datniet zo. Het onderzoek van de maand.

Het pestactieplan 46Telefacts, KetNet, de kranten, radio en tv toonden het pestactieplan vanKlasse voor Ouders (670.000 ex.). Het is een Europese primeur. Als ouders enscholen samenwerken, kunnen we eindelijk resultaat boeken.

Brieven p. 47-49 / Tips voor Klasse voor Ouders en MAKS! p. 50 / Elke dagmeer en beter: www.klasse.be

Win uw reis naarRome! Negen lettersvoor een ticket. p. 36

Voor al uw wens- en verwenskaarten: één adres:info.kvl@klasse.be

EXTRA StakingWaarom roepen de onderwijsvakbonden op om te staken? En wat zijn de voorstel-len van de minister? Klasse Extra in het midden van dit blad.

Ook de leraar kent desites. Vizier p. 4-9

«Hij wilde me in bed.»Collega’s pesten elkaar.p. 10

De leerlingen winnenhet proces. p. 40

Riet geeft les metgesloten deuren. p. 42

KLASSE NR.110 3

4 KLASSE NR.110

VIZIER

FOTO

: RE

NÉ R

OE

KA

ER

TS

www.huiswerk.be

Als huiswerk een boekbespreking maken van IsabelAllende’s ‘Het huis met de geesten’? Geen probleem.In de database van een Nederlandse huiswerksitevind je bijna 7000 boekbesprekingen. Op een anderehuiswerksite vragen scholieren dagelijks meer dan15.000 verslagen op. Gemiddeld tien per minuut.Huiswerksites zijn geen kleinschalig modeverschijnsel,maar een werkinstrument. In het dialoogvenstertjevan zijn Microsoft Internet Explorer tikt Jens, scholierin een secundaire school, ‘www.scholieren.com’ in.Op de homepage van Scholieren.com, een huiswerk-site, klikt hij vervolgens op ‘Huiswerk’, de volgendepagina op ‘Uittreksels’. Meteen verschijnt een bladzij-de op zijn computerscherm met 31 gevonden uittrek-sels. En jawel, ‘Het huis met de geesten’ staat ertussen, mét een kwaliteitsbeoordeling van vijf ster-ren. Klikken. De scholier krijgt een boekbesprekingvan elf pagina’s: korte inhoud, biografie en persona-ges («In het verhaal is een auctoriële verteller afgewis-

© www.klasse.be/dossier/huiswerk © www.klasse.be© www.klasse.be/kvl/54/4 Huiswerk: de ouders vragen erom

seld met een personele ik-protagonist…»). Ook dehoofdstukken over tijd, ruimte, symboliek in de ro-man, motieven, thema, mens- en maatschappijbeeldén de bronvermelding zijn printklaar. Maar kan Jensdeze bespreking klakkeloos bij zijn leraar inleveren?

ZinvolKnippen en plakken is nu ook voor oudere leerlin-gen dagelijkse kost geworden. Huiswerksites vullencyberspace en het zijn al lang niet meer alleen deinternetfreaks onder de leerlingen die URL-adressenaan elkaar doorspelen. In dit Vizier vindt u zelf eentwintigtal adressen. Niemand kan het bestaan vanhuiswerksites nog ontkennen. Is het dan toegestaanhuiswerk gewoon van het internet te knippen en inde opdracht te plakken? «In plaats van het mediumpassief te ondergaan, kan de leraar zelf initiatiefnemen door er bijvoorbeeld voor te zorgen datleerlingen niet alleen een huistaak kunnen down-

/forum/huiswerk

www.klasse.be/kvl/110/4

loaden, maar dat ze die informatie persoonlijk enzinvol verwerken», zegt het begeleidingsteam vande Cel voor het Vlaams Provinciaal Onderwijs (CVPO).

Na de vulpen«Uiteraard moeten scholen en leerkrachten de mogelijk-heden van internet en huiswerksites integreren inhun huiswerkbeleid», zegt Magda Van Den Houte,adviseur Dienst voor Onderwijsontwikkeling (DVO).«Te lang negeerde onderwijs maatschappelijke ont-wikkelingen. Hoe lang heeft het bijvoorbeeld ge-duurd eer we op school met vulpen en bic mochtenschrijven? Er is wel een probleem voor kansarmenen andere minder bevoordeelde kinderen en jonge-ren. Niet iedereen beschikt thuis over inter-net.» Volgens een studie van de Universiteit Gentzou bijna 40 procent van de Vlaamse leerlingen uitde vierde tot en met zesde klas van het lager onder-wijs thuis toegang hebben tot internet. «Toch dreigt

© www.klasse.be/kvl/90/12 Ze mogen huiswerk afschaffen© www.klasse.be/kvo/42/8 Ouders hebben er meer werk aan

er een dualisering in de maatschappij», vreest Vlaamsvolksvertegenwoordiger Jos De Meyer. «Alle leerlin-gen van alle scholen moeten toegang hebben totinternet. Deze mogelijkheid dient om te beginnen inde school zelf aangeboden te worden. Hiervoormoet de overheid voldoende middelen vrijmakenopdat de school deze opdracht kan waarmaken.»

BladerenInternet evolueert naar een moderne variant van hettraditionele opzoekwerk in bibliotheken. Alleen zijner scholen waar leerlingen nul krijgen als blijkt dat zehun informatie via internet opzoeken en down-loaden. Als ze dezelfde data in de bibliotheek bijelkaar bladeren, getuigt die research daarentegenvan interesse en intellect. Veel leerlingen ontdekkenintussen de huiswerksites. En integreren ze in hunwerk. Daar zullen de school en de leerkrachtenrekening mee moeten houden. Willen of niet. ■

KLASSE NR.110 5

6 KLASSE NR.110

VIZIER

Huiswerk: klikkenen downloaden

Als je op ‘Nederlands’klikt scrollen de titelsvan 58 werkstukken

over het scherm.

«Hoe lang heeft hetgeduurd eer we een

rekenmachinemochten gebruiken

bij een toets?Waarom is er zoveel

angst/weerstandom wat buiten de

schoolmurengebeurt binnen te

halen?» vraagtMagda Van Den

Houte (Dienst voorOnderwijs-

ontwikkeling).Leerlingen kenneninternet en surfen

er steeds vaker op.Vooral thuis. Watdoen we met dehuiswerksites:

doodzwijgen,verbieden of

gebruiken? Alvastzeven en meer

adressen.

[1] «Handig huiswerkhulpje»: Scholieren.com

Wat bieden huiswerksites aan? Vooral boekbesprekin-gen waar meestal leerlingen in rondsurfen. Scholieren.com,gemaakt door en voor scholieren bestaat al drie jaar enis uitgegroeid tot een van de meest populaire scholie-rensites. Met meer dan 2000 kant-en-klare boekbe-sprekingen of uittreksels voor en door scholieren isdeze huiswerksite bekend en berucht. Naast uittrek-sels vind je er onder het aanklikwoord ‘Werkstukken’scripties, verslagen en spreekbeurten. «Handige huis-werkhulpjes, vers om te gebruiken», zeggen ze. Spiek-tips krijgt de surfer er bovenop. Hiervan zijn de ‘Com-municatie- en Afkijktechnieken’ het proberen waard.Ook voor leraars. Hoewel…

AfkickenDe rubriek ‘Werkstukken’ verzamelt zowat alle vak-ken, van Nederlands over Levensbeschouwing totCulturele en Kunstzinnige vorming, volgens de vak-kenindeling in Nederland. Je kiest een vak, Fransbijvoorbeeld, en de pagina die op het scherm ver-schijnt, meldt dat er zes werkstukken werden gevon-den, waaronder ‘Bientôt l’euro remplacera le franc’.Als je op ‘Nederlands’ klikt, scrollen de titels van 58werkstukken over het scherm, zoals een oppervlakkigstukje over ‘rechts-extremisme in Oostenrijk’. «Hoehet nu verder moet met Oostenrijk weet niemand,maar dat zal de toekomst ons ongetwijfeld leren»,schrijft scholier-auteur Sanne Houtappels er als afslui-ter. Onder ‘Nederlands’ vind je voorts een uitgebreidwerkstuk ‘Van classicisme tot impressionisme’, vanManet tot Gauguin. «Ze hebben een inwendigewekker die om tien voor twaalf afgaat: ‘de shop gaatdicht, straks zit ik zonder.’ En het is moeilijk om dezeaf te zetten», lees je in een werkstuk over ‘Cannabis-verslaving’. Verscheidene scholieren werkten samen

§

1

1© www.scholieren.com Verslagen en spreekbeurten2© www.okidoki.com In ZIP-formaat

aan dit onderwerp, als voorbereiding van de geïnte-greerde proef in het zesde jaar. Ze behandelen ondermeer afkicken en de verschijnselen ervan. De inter-netsites waar ze veel van hun stuff vandaan haalden,staan netjes opgesomd.

AllegaartjeKan Jens, scholier in een secundaire school, eenboekbespreking van deze huiswerksite plukken en zezomaar inleveren bij zijn leraar? «We raden het nietaan», zeggen ze bij Scholieren.com. «Hoewel de kansdat de leraar die ene boekbespreking herkent als eeninternetproduct kleiner wordt, blijft ze bestaan. Ookal verschijnen er steeds meer. Daarnaast is de gemid-delde kwaliteit van de uittreksels op internet nietgeweldig, een paar uitzonderingen daargelaten. Er zitgeen team van werkstukkenschrijvers achter de site.We zijn afhankelijk van de medewerking van onzebezoekers. De scholieren moeten het doen met water in de lijst staat. En dat is nog altijd een allegaartjevan wat schoolgaand Nederland allemaal in elkaarflanst: soms zit er iets goeds bij, vaak ook niet.»

MystiCKisSScholieren kunnen wel een verzoekje plaatsen op eenprikbord. Daarom heeft de site een ‘huiswerkforum’waarop scholieren huiswerkvragen stellen. In ‘Forum’klik je ‘Huiswerk’ aan. In ‘Scholieren.com Forum’ vindje onder het aanklikwoord ‘Gezocht: uittreksels’ demeest verscheiden vragen. Van ‘Ik zoek gevoeligeboeken’ tot ‘Ik moet een boekbespreking maken’.Laten we hier eens klikken. «Weet iemand waar ikiets kan vinden over De verliefde moordenaar vanKarel Verleyen», vraagt Jessica Kuskes. Marleenblomvraagt verderop info over het conflict tussen Joden en

«Een hedendaagse vorm van afschrijven»

Palestijnen voor een praktische opdracht. «Kijk in dekrant, daar zou wel wat over te vinden zijn toch?»suggereert foofur in een antwoord. MystiCKisS heeft

3© users.skynet.be/paginaeclassicae/klassiek.htm Klassie4© www.huiswerkbegeleiding.nl Internetbronnen voor je we

een hele DOMME vraag: Hoe reken je procenten uit?DiepFries antwoordt met een K-icoon, ‘zucht’ enprobeert, zoals vele anderen, MystiCKisS te helpen.

[2] Piramiden en pubertijd: Okidoki

«Het is zinloos jongerente verbieden te werkenmet huiswerksites.»

De Home Work Site van het Nederlandse Okidokibevat 438 boekverslagen, 51 scripties (schriftelijkeverhandelingen), 155 spreekbeurten en 293 werk-stukken (schriftelijke werkstukken als verplicht on-derdeel van Nederlandse middelbare scholen en ho-gere beroepsopleidingen). Netjes alfabetisch gerang-schikt. Wie wil, kan zijn eigen stukken e-mailen. DeHome Work Site helpt bij bepaalde taken, «maar hetis niet de bedoeling dat je de stukken 1 op 1 inlevertop school», waarschuwt Okidoki.Boekverslagen? Wie de klassieker De Kleine Johannesvan Frederik van Eeden moet bespreken, moet hetbestand eerst unzippen om het te kunnen lezen. Scrip-ties vind je onder alle alfabetletters. Victor Louwersestuurde Koning Arthur in, 1,5 MB groot in ZIP-formaat.Wie over het heelal een spreekbeurt moet houden, vindtzeker inspiratie bij een van de inzendingen. Piramiden enfarao’s, pubertijd of planeten bijvoorbeeld zijn thema’suit de werkstukken. Hier vind je in dezelfde klikruimteeen stuk over financiële algebra of over Ghandi.

Alternatief«Huiswerksites zijn voor het basisonderwijs op ditmoment nauwelijks aan de orde, behalve als heterom gaat om zich via internet over allerlei onder-werpen te documenteren», meent Marc Van denBrande, directeur-coördinator van het PedagogischBureau - Vlaams Secretariaat van het Katholiek On-derwijs (VSKO). «Zelfs in de basisschool, en vooralvoor wereldoriëntatie, gaat de klemtoon steeds meerliggen op zelfstandig bronnen hanteren», merktVlaams volksvertegenwoordiger Luc Martens op.«Het world wide web verkennen en raadplegen kanzo een plaats krijgen naast bibliotheekbezoek. Huis-

§

2

werksites kunnen een alternatief worden voor(woorden)boeken, tijdschriften of encyclopedieën.»Maar hoe zet je theorie om in praktijk? En moet je jebeperken tot alleen huiswerksites? Nee natuurlijk.

Kleuters op het net«Computer en internet zijn bij ons al van in de derdekleuterklas geïntegreerd. We gebruiken ze voor hoe-ken- en contractwerk. Leerlingen van de tweede enderde graad leren hoe ze op het world wide webgeraken. De leerkracht legt eerst die basisvaardigheiduit aan twee leerlingen. Die geven achtereenvolgensde kennis en de vaardigheden door aan andere leerlin-gen. Het is dus niet altijd de leerkracht die kennisoverbrengt», vertelt Jean-Pierre Claeys, directeur vande gemeenschapsbasisschool De Key in Lennik. «Tweejaar geleden hoopten we dat de kinderen weldra hunhuiswerk naar de website van de school zouden kun-nen e-mailen, maar zo ver staan we nog niet. Een opvijf leerlingen heeft thuis een computer met internet-verbinding. Maar in de georganiseerde studie, eensoort huiswerkklas na schooltijd, begeleidt een leer-kracht wie dat wil bij zijn huiswerk. Op de pc metinternet. Vaak is er opzoekwerk voor een thema uit hetleergebied wereldoriëntatie en taal. Laatst kwam hetthema ‘verkiezingen’ aan bod. Via moderne informa-tie- en communicatietechnologie evolueert het zelf-standig leren van leerlingen geweldig. Hun interesse isveel groter. Ze leren zelf ontdekken, de leerkrachtbrengt niet zelf alle leerstof aan. Ze gaan er dieper opin en ze lezen er spontaan meer over. Hoe ze in praktijkinformatie verwerken? Soms gewoon knippen, plak-ken en printen. Soms gaan ze er creatiever mee om enverwerken ze de informatie in hun themawerk.»

[3] Griekse en Romeinse vertalingen: Voor scholieren en studenten

ZES SITES VOORSCHOOL EN THUIS•www.jongerenonline.comBoekbesprekingen, scriptiesen klassieke talen•www.fi.ruu.nl/nl/welcome.html FreudenthalInstituut, expertisecentrumvoor reken- en wiskundeon-derwijs•www.schoolwork.orgEngelse huiswerksite•www.alafac.com Fransescholierensite met ondersteu-ning per vak•www.bigchalk.comAmerikaanse HomeworkCentral voor leraars,scholieren en ouders•pion.rug.ac.be Webstek-ken voor leraars•en nog veel meer: elke dagop www.klasse.be

«Toen ik onlangs in mijn eigen vaderstad was, kwamde zoon van mijn stadsgenoot in een toga praetextanaar mij om me te begroeten. Ik vroeg hem: ‘Studeerje nog?’ Hij antwoordde: ‘Ja’. ‘Waar?’ ‘In Milaan.’‘Waarom niet hier?’ En zijn vader (want hij was meeen hij begeleidde zijn zoon) zei: ‘Omdat wij hier geenleraars hebben’….» Zo begint de vertaling van ‘Kin-deren studeren best in eigen stad’ uit de Epistulae vanGaius Plinius Caecilius Secundus. Dit is leerstof Latijnvoor het derde jaar ASO. Ave, Caesar, aves te salu-tant, een leuk verhaal over vogels en Augustus, staatdan weer op de inhoudstafel Latijn, eerste jaar.«Men kan een volk goed leren kennen door te lezenwat het heeft neergeschreven. We willen zowel destudent als de (nostalgisch) geïnteresseerde inleiden inlang vervlogen maar hoogstaande beschavingen. Ditdoen we met eenvoudige klasvertalingen van Griekseen Romeinse teksten», staat op de homepage te lezenvan Paginae Classicae. Een aanrader voor scholieren enstudenten die thuis met vertaalproblemen zitten.

KlakkeloosMogen leerlingen en scholieren de mogelijkhedenvan huiswerksites vrij gebruiken?• Eddy De Waele, algemeen directeur Onderwijsse-cretariaat van de Steden en Gemeenten van deVlaamse Gemeenschap (OVSG): «Natuurlijk wel!Wie zou ze tegenhouden? In het slechtste geval ishet gewoon een hedendaagse vorm van afschrijven.

§

3

De leerkracht moet er gewoon rekening mee hou-den dat huiswerksites bestaan. Vroeger (en nu nog)werd er toch ook afgeschreven van broer, zus, vanencyclopedieën. Het is interessant om samen met deleerlingen in de school huiswerksites te bezoeken,ze kritisch te evalueren, er reacties op te mailen.»• Prof. Martin Valcke, Onderwijskunde - UniversiteitGent: «Leerlingen die huiswerksites raadplegen, zijnactief op zoek naar oplossingen voor problemen. Alsleerkrachten echter als huiswerk problemen opge-ven waarvoor het antwoord klakkeloos te vinden isop een huiswerksite, dan is de zin van zowel huis-werk als huiswerksite zoek.»• Magda Van Den Houte, adviseur Dienst voor Onder-wijsontwikkeling (DVO): «Leerlingen worden er me-diacompetent van. Bovendien is overleg met mede-leerlingen via internet bijzonder interessant om leer-stof vast te zetten. Iets uitleggen aan elkaar, via e-maildiscussiëren over de leerstof draagt bij tot leren leren.»• Patrick Weyn, in naam van het CVPO-begelei-dingsteam (Cel voor het Vlaams Provinciaal Onder-wijs): «Het is zinloos jongeren te verbieden te wer-ken met huiswerksites, vermits de computer eninternet tot de leefwereld van de jongeren behoren.Maar in plaats van dit medium passief te ondergaankan de leraar zelf het initiatief nemen door anderesoorten opdrachten te geven. Hij kan leerlingenbijvoorbeeld materiaal voor een huistaak laten downloadenen meteen zinvol laten verwerken.»

KLASSE NR.110 7ke tekstenrkstuk 5© scholieren.pagina.nl Tientallen huiswerksites

8 KLASSE NR.110

VIZIER

Huiswerksites:«Onbruikbaar voor

wie niet probleemop-lossend kan denken

en werken.»

Lees:www.klasse.be/

dossier/huiswerk

Reageer:www.klasse.be/forum/huiswerk

ressante huiswerkhulpjes.‘werkstukken’, vervolgens het vak Nederlands en hettrefwoord ‘spelling’. Onder ‘Nieuwe woorden’ staat

©

5

[4] 7000 boekverslagen: Huiswerkbegeleiding met prutten

Wat is een exemploniem? Dat is een (fout) woord dateen voorbeeld is van wat het betekent. Typefoot is nogzo’n exemploniem. Wil u ook spelen met nieuwewoorden? Surf naar ‘Huiswerkbegeleiding’. Selecteer

de verwijzing naar de site www.vandale.nl/current/S_nieuwwoord_vraag.html. Hier kan je lekker prutten.Hoewel. Sommigen zullen hierbij veeleer miepen.

TotaaloverzichtHét aanbod van de meeste huiswerksites zijn boek-besprekingen. «Vroeger moest je in de bibliotheektientallen uittrekselboeken doorspitten op zoek naareen geschikt uittreksel voor je boekverslag. Met denieuwe technologie is het niet veel beter», steltHuiswerkbegeleiding. «Nu moet je tientallen sitesdoorzoeken op zoek naar een geschikt boekverslag.Daar hebben we nu een oplossing voor gevonden.In onze database kan je zoeken naar bijna 7000boekverslagen op elf verschillende sites.» Huiswerk-begeleiding heeft een eigen boekverslagen-databa-se. Tik een titel van een boek in (of een gedeelteervan) of de naam van een schrijver. Voor Indischeduinen van Adriaan van Dis bijvoorbeeld krijg je drie

§

4

©

6

6© huiswerk.leerlingen.com Boekverslagen en werkstukken7© www.i-academie.be Zelfstandig werken

boekverslagen. Eén staat op ‘Boekverslag.com’ ende andere twee op ‘Uittreksels.nl’.Via deze doorverwijzingen kom je op de Scholieren-pagina. Deze site geeft een totaaloverzicht van inte-

LeraarsDe Scholierenpagina geeft een highlight aan Leerlingen.commet zijn boekverslagen en werkstukken in het Neder-lands, Engels, Duits en Frans. Op de Scholierenpaginakan je onder het parapluwoord ‘uittreksels’ doorklik-ken naar Scholieren.com (zie [1] www.scholieren.com),uittreksels van Internetcollege (zie [8] www.internetcollege.nl/verslagen), Boekverslag.nl (www.boekverslag.nl) metkorte en duidelijke verslagen van de belangrijkste wer-ken van de meest gelezen Nederlandse schrijvers. Elkverslag bevat vaste onderdelen: over de titel, de auteur,de literatuurgeschiedenis, het genre, de inhoud en deachtergronden en de eigen mening. Op de Scholieren-pagina is ook een ‘Werkstukkennetwerk’ te vinden envoorts trefwoorden onder diverse vakken. Allemaalaanraders om aan te klikken. Ook door leraars.«Wordt de hele verwerking alweer niet een extra taakvoor de leerkracht?» vraagt Jean-Marie Schepens, leraaraan het Don Boscocollege in Gent-Zwijnaarde, zich af.

[5] Kaarten van de hele wereld: Internet Academie

Waardevolle informatie, ook voor leraars overigens,is te vinden op de Vlaamse Internet Academie. Klikin de webwijzer ‘vakken’ aan en er verschijnen elfvakken, van aardrijkskunde tot wiskunde. De Inter-net Academie is geen strikte huiswerksite. Je vindt ergeen copy-klare documentatie. Wel zijn er ontelba-re verwijzingen naar sites, veelal Engelstalige, waarmeer informatie te ontdekken is. Wie meer wilweten over de werking van de Hubble Telescoop,een van de bekendste ter wereld, zoekt in het vaknatuurkunde naar de rubriek sterrenkunde. Ookkan je er kaarten van de hele wereld downloaden.

Coach van de cyberklas«Scholen hebben de opdracht om leerlingen enscholieren gebruik te leren maken van de moderneinformatie- en communicatietechnologie», stelt Vlaamsvolksvertegenwoordiger Frans Ramon. «Het blijvenechter middelen. Het heeft bijvoorbeeld weinig zinom een eindwerk te maken dat volumineus is doorhet aantal gekopieerde teksten, maar waaruit wei-nig synthese of persoonlijke verwerking blijkt. Voorhet huiswerk informatie verzamelen via internet kanbest, áls de leerling de bron vermeldt. Via dit me-dium leert hij gericht zoeken, informatie op zijnbelang doorlichten en combineren, standpuntenmet elkaar vergelijken. De leraar als coach van eencyberklas lijkt me de toekomst te worden.»

Bijsturen«Leraars moeten vooraf zelf surfen en hun opdrachten

§

7

zo opstellen dat de jongeren niet oeverloos moetenzoeken omdat de opdracht te breed is opgesteld. Hetbest krijgen ze de mogelijkheid de opdracht creatief uitte voeren», zegt het CVPO-begeleidingsteam. «Eenvoorbeeld. Leerlingen uit een toerisme-opleiding krij-gen een opdracht over een gidsbeurt in Canterbury. Deleraar Engels kan een weinig gerichte opdracht geven,zoals informatie zoeken over Canterbury Tales. Watveel te uitgebreid is. Een meer gerichte opdracht luidt:welke theatergroepen voeren de Canterbury Tales op?Van de leraar toerisme mogen de leerlingen hun voor-bereidingen over de gidsbeurt via internet maken:openingstijden van musea en prijzen aanvragen. Somskan de leraar vragen om delen van de voorbereiding viae-mail op te sturen, zodat hij de teksten kan voorzienvan de nodige commentaren, waardoor de leerlingenonmiddellijk kunnen bijsturen.»

Onuitputtelijk«Internet laat ons afstappen van de nog altijd over-heersende idee in het onderwijs dat het er vooral opaankomt jongeren encyclopedische kennis te latenreproduceren. Internet biedt de mogelijkheid omleerlingen zelf informatie en documentatie te lerenopzoeken, verzamelen en verwerken. Ook thuis naschooltijd», zegt Vlaams volksvertegenwoordigerAndré Van Nieuwkerke. «Maar wegens het gesofis-tikeerde en onuitputtelijke karakter onbruikbaar voorwie niet probleemoplossend kan denken en wer-ken», waarschuwt Jean-Paul Govaert, directeur Ste-delijk Lyceum van Deurne.

[6] Dagelijks 15.000 verslagen opgevraagd: Internetcollege

Het Nederlandse Internetcollege richt zich zoweltot leerlingen en scholieren als tot leerkrachten. Dehomepage heeft aanvinkhokjes voor leerlingen,zoals ‘vakken’, ‘verslagen’, ‘examens’, ‘studiekeu-zegids’, ‘internet’. Docenten (leraars secundair on-derwijs in Vlaanderen) kunnen onder meer het

§

8

hokje ‘lesideeën’ aanvinken en doorklikken.

HolocaustHet aanbod in de vakken is een bibliotheek vol. Jevindt er uittreksels, samenvattingen, werkstukken,spreekbeurten en biografieën met als toemaatje extra

«Leraars moeten op voorhand zelf surfen»

informatie. We pikken er wiskunde uit: algebra, meetkunde/geometrie, grafen & knopen, differentiëren en inte-greren, statistiek, kansberekening, calculus, puzzelsen wiskundige problemen… In wedstrijden vind jeonder meer gegevens over de Vlaamse WiskundeOlympiade. In het vak geschiedenis is Archimedeseen mooie site over de geschiedenis van de wiskundeen je leert er ook rekenen met een telraam. Beide siteszijn Engelstalig, zoals vele. We ontdekten in het vaklevensbeschouwing een werkstuk over rouwverwer-king. Het Internetcollege raadt de scholieren aan deaangeboden verslagen als naslagwerk te gebruikenen ze zeker niet in te leveren bij de leraar. Want: «Demeeste leraars zien dat ze niet van jou zijn.» Dagelijksworden meer dan 15.000 verslagen opgevraagd. Ditzijn er gemiddeld tien per minuut.Ook de leraar kan op Internetcollege terecht voorzijn huiswerk. Zij het voor heel specifieke taken. Hijtreft er lesideeën aan over biologie, telematica ennatuurkunde. ‘The Holocaust: A Guide to Pennsyl-

8© www.internetcollege.nl Differentiëren en integreren9© www.digikids.be Forum voor leerkrachten

vania Teachers’ is een instructieboek voor leraarsover de holocaust.

Afschrijven«Onze school ontwikkelt een systeem om het klassie-ke huiswerk te bannen», zegt Lieve Den Hert, leer-kracht media van het Sint-Janscollege - Campus Visi-tatie in Sint-Amandsberg. «We geven onze leerlingengeen huiswerk dat ze zomaar van het world wideweb kunnen afschrijven. Ik gaf onlangs een opdrachtaan het zesde jaar. Via internet moesten de leerlingenopzoeken hoe kranten berichten over tanende pers-en journalistieke vrijheid. Over de bezetting van eenomroepgebouw, over een politie-inval bij een journa-list en over een eventuele schending van de democra-tische rechten bijvoorbeeld. Ze konden een aantalgevallen vergelijken via de site van verschillende kran-ten, binnenlandse én buitenlandse. Uiteindelijk schrevenze hun conclusie neer op basis van wat ze via internetopzochten. Zo leren ze bronnen gebruiken.»

ikids en veel meer

[7] Huiswerksites voor leerkrachten: Dig

• Vraagt u zich af wat zinen onzin is van huiswerk,moet men het maar

«We geven onzeleerlingen geenhuiswerk dat zezomaar van hetworld wide webkunnen afschrijven.»

Niet alleen leerlingen krijgen huiswerk, ook leerkrach-ten hebben thuis nog werk te doen, lessen voorberei-den onder meer. Zij vinden in de huiswerksites directbruikbare informatie of een verwijzing naar bronnen.De Vlaamse site Digikids heeft een nieuw ‘Forum voorleerkrachten’ (en studenten lerarenopleiding) met eenvernieuwd ‘Leraarslokaal’. In dit lokaal wil Digikids deinteractiviteit tussen collega’s bevorderen. Er zittenvragen en antwoorden bij. Zo is Hilde pas afgestudeerden had graag een helpende kleuterleidster gevraagdwelke thema’s er zeker iedere maand aan bod komen.Ivo meldt dat hij heel wat bruikbaar materiaal heeftover wiskunde in de vijfde klas. Babas zoekt lesvoorbe-reidingen voor lessen drama voor de eerste graad vande lagere school. En Jan is op zoek naar voorbeeldenom het pedagogisch project van zijn BuSO-school op testellen.Zowel leerkrachten als leerlingen en studen-ten vinden nuttige documentatie op de ‘Educatievesites’. In ‘Hoger onderwijs’ bijvoorbeeld vind je hetURL-adres waar je taken, voorbereidingen en op-drachten kan downloaden over vakken van het derdejaar Handel-Burotica. Wie deze educatieve sites via devakken exploreert, komt op het aanklikspoor vanzaken die hij beslist kan gebruiken. De aanklikknop’16.000 sites per thema’ opent items als Europeseinstellingen, spreekbeurten en wintersport.

§

9

PienterBij Klascement (www.klascement.net) bestaat de doelgroepvooral uit leerkrachten. De ‘Edutips’ van deze sitebevatten lesideeën van en voor leerkrachten, voorlo-pig vooral over lager onderwijs. De ‘Eduwijzers’ lei-den naar links over bijvoorbeeld het vak chemie.De Digitale School (www.digischool.nl) bevat tipsom lessen in zowel het basis- als secundair onderwijsvoor te bereiden. Ook het Kennisnet (www.kennisnet.nl)bevat lesmateriaal (zie Klasse 109, p. 14). Het Les-voorbereidingendepot (surf.to/lesvoorbereidingen)spreekt voor zich. Ten slotte openen we Pienternet(www.pienternet.be) waar leraars lessen kunnenuitwisselen.«Net zoals vroeger de rekenmachine een aanpas-sing vergde, zullen scholen ook nu lessen en huis-werkopdrachten moeten aanpassen aan de moge-lijkheden van informatie- en communicatietechno-logie. Scholen moeten het bedrijfsleven volgen. Wemoeten de kloof tussen school en dagelijks leven zoklein mogelijk houden», meent Ferdi Heylen, ouderen lid van de Raad voor Ouders van het Gemeen-schapsonderwijs (ROGO). «Leerkrachten zullen weleen andere kijk moeten ontwikkelen. Internet en detraditionele aanpak van nog te veel leerkrachtengaan niet samen.» ■

afschaffen? U kan hierovermeer lezen via de websitevan Adiov, de Afdeling

NIET IEDEREEN HEEFT E-MAIL

Informatie en Documenta-tie Onderwijs Vlaanderen.Een lijst van publicatiesrond de trefwoorden‘huiswerk’ en ‘huiswerk-klas’ kan u zelf oproepen:www.ond.vlaanderen.be/adiovwww.

• Huiswerk in de basis-school? (2000), YvanAmeye, Patrick Vanspauwen- uitg. Garant - 680␣ fr. - meteen werkmodel dat schoolen ouders kunnen gebrui-ken om na te denken over(klassiek) huiswerk.

www.klasse.be/kvl/110/6

Wie wel, wie niet? Ondanks de snelle evolutie en de democra-tisering van de pc en internet blijft een deel van de schoolgaandejeugd verstoken van ICT om financiële (armoedegrens…) ensociale (gezinssituatie…) redenen of ze kunnen er niet regelma-tig gebruik van maken. Als een leraar een leerling de opdrachtgeeft om van thuis uit een e-mail te versturen, moet hij errekening mee houden dat dit niet in alle gezinnen kan.«Hoe kunnen kansarme gezinnen en gezinnen zonder pc indit hele ICT-gebeuren en huiswerk participeren?» vraagtWilfried Boels zich af. Deze pedagogisch adviseur secundaironderwijs bij het gemeenschapsonderwijs hoopt dat eruitwijkmogelijkheden zijn. «Op de school zelf? In openbarebibliotheken? Overigens kan er een tweesporenbeleid ont-staan. Scholen die ICT in sterke mate integreren en scholenwaar dit niet gebeurt. Binnen dezelfde school: bij de eneleraar wel, bij de andere niet.»Eén miljardGratis internet gebruiken en thuis de telefoonrekening laag

houden is nog geen evidentie voor jeugdige en minder jeug-dige surfers. Prof. dr. Martin Valcke, Onderwijskunde Univer-siteit Gent, waarschuwt voor een groeiende kenniskloof tus-sen kinderen die thuis een computer hebben en zij die alleenop school de kans krijgen de pc en internet te gebruiken (zieook Journaal p. 14). De onderwijsminister wil daarom hetaantal computers op school verhogen. De vorige regeringmikte op één computer per twintig leerlingen. De huidigeregering wil meer toetsen indrukken. Tegen eind van volgendjaar zal per tien leerlingen minstens één computer beschik-baar zijn. Eén per vijf leerlingen moet het doel zijn, zegt menin onderwijs- en ICT-kringen. Het budget voor ICT in onderwijsstijgt alvast naar een miljard frank per jaar.Bovendien denkt men er ook over na om de scholen ook buitende lesuren open te houden, zodat scholieren die thuis geen pchebben er terechtkunnen. Er moet dan wel een oplossingkomen voor verzekeringsproblemen, toezicht en financiering.Huiswerk (via e-mail) voor politici en beleidsmensen dus.

KLASSE NR.110 9

COLLEGA’S PESTEN

Mobbing op schoolOver pesten worden de jongste tijd honderden projecten gelanceerd.Maar nooit over leerkrachten die leerlingen pesten.«Daarover klagen de leerlingen nochtans bij ons», zegt KinderrechtencommissarisAnkie Vandekerckhove bij de voorstelling van het leerlingenstatuut door de Vlaam-se Scholierenkoepel. Een kleuterleidster bevestigt het: «Kan jij je het leed voorstel-len van een kleuter van wie zijn juf hem de school rondstuurt met een bordje ‘Ik beneen ezel’ op zijn borst? Het kind hoeft zelf niet te kunnen lezen om te weten datiedereen hem uitlacht. Ik kom in opstand tegen zo’n schadelijke pedagogischemethoden, maar riskeer zelf geïsoleerd en weggepest te worden.»Pestkoppen en gepesten op school? We denken ook niet meteen aan leerlingen dieleraren pesten, leraren die collega’s pesten, leraren die directeurs pesten en direc-teurs die medewerkers pesten. Maar het bestaat allemaal. Eén op tien Belgen op dewerkvloer is volgens sommige schattingen het slachtoffer van mobbing, aanvallenen lastig vallen van een persoon door een grote groep anonieme pesters of éénpersoon die het op de ander voorzien heeft. Of ze bij de vzw AntiPestBeweging‘Helpende Handen’ ook hulpvragen krijgen vanuit het onderwijs?

Vete«De openbare dienstensector spant de kroon. Het aandeel van pesterijen uit hetonderwijs is aanzienlijk. We verzamelen trouwens getuigenissen voor een dossierhierover», zegt Josy Claes. «Ik heb het overigens zelf aan den lijve ondervonden.Ik ben directeur van een middenschool in het gemeenschapsonderwijs. Toen ik aande parlementsverkiezingen deelnam en me een keer op woensdagmorgen liet inter-viewen door de lokale televisie, begon de ellende. Het werd me kwalijk genomendat ik tijdens de schooluren niet op school was en aan politiek deed. Alsof niet alledirecteurs hun werk doen op alle mogelijke en onmogelijke tijdstippen. Een klacht

10 KLASSE NR.110

De gemiddelde schoolwordt kleiner.

▼

TELLING

Bijna 1800 leerliMeer dan een miljoen of 1.0daire scholen in Vlaanderentiende Beperkte Statistischofficiële leerlingentellingen• Het buitengewoon onderminder in het buitengewoon• In het gewone onderwijssecundair onderwijs: 2466 kleuterscholen (+ 0,12%), 1• Het gewoon kleuteronderscholen bijgekomen. He• Het gewoon lager onderwbuitengewoon lager onderw• 414.433 leerlingen telt heer 126 secundaire schobuitengewoon secundair on

HET GEMIDDELD AANTAL LEER

INTERNET

Te weinig e-mailVan de Vlaamse leerlingen tussen tien en twaalf jaargebruikt maar liefst 80 procent thuis een computer.Net geen 40 procent van deze leerlingen surft ook ophet world wide web (België telt 18␣ % regelmatige sur-fers). Dat staat in een studie van de vakgroep Onder-wijskunde, Universiteit Gent.Prof. Martin Valcke: «Veel kinderen krijgen stimu-lansen van ouders, broer of zus om de computer tegebruiken. Een en ander heeft wellicht te maken methet feit dat de ouders veelal dertigers zijn. Die bouwenop dit moment hun carrière op. Ze gebruiken zelf vaakICT. Vandaar dat ze de mogelijkheden van internetkennen. En die ook doorgeven aan hun kinderen. Scholenkunnen hun computerpark beter gebruiken. Vaak zijnze alleen een hulpmiddel bij klassieke leerprogram-ma’s. Daarentegen leggen leraars te weinig nadruk opleren opzoeken en presenteren van informatie via in-ternet of e-mail.» (Zie ook Vizier in dit nummer p.4-9.)

gewone kleuterschobuitengewone kleuterscho

gewone lagere schobuitengewone lagere scho

gewone secundaire schobuitengewone secundaire scho

Beperkte StatistischeTewijs - tel 02-553 66 53 - pub

van de voorzitter van de lokale raad tegen mij werd weliswaar door de procureur deskonings geseponeerd, maar uiteindelijk werd ik toch ter beschikking gesteld - dit isop non-actief. Een persoonlijke vete was de achterliggende oorzaak.»

ZiekteverlofOok leraar Ickx uit H. voelt zich slachtoffer van pesterijen, vanwege zijn schooldi-recteur. Twintig jaar lang werkte hij zowat als rechterhand van de voormalige direc-teur, maakte hij lessen- en examenroosters en regelde hij de jaarlijkse skireis. Denieuwe directeur zag het anders en het kwam twee keer tot verbale explosies vanbeide kanten. Sindsdien heeft de directeur kennelijk een viscerale afkeer van Ickx,die zichzelf de meest gecontroleerde leraar van Vlaanderen noemt: «Mijndoen en laten wordt met een vergrootglas gevolgd en van dag tot dag in mijn dossiergenoteerd.» Zijn extra taken werden hem afgepakt, gunstige inspectieverslagenverdwenen uit zijn persoonlijk dossier en over door de directie zelf goedgekeurdebijscholingen kreeg hij een aangetekende brief over het vervreemden van gemeen-schapsgeld. De directeur ging actief op zoek naar klachten en stelde samen met eenouderpaar een klachtenbrief op, beweert Ickx. Dat de leerlingen een steunstakingbegonnen, werd de leraar aangewreven als het gemeenschapsonderwijs in diskre-diet brengen. Deze weinig fraaie botsing tussen twee persoonlijkheden wordt na zesjaar voor Ickx psychologisch onhoudbaar. Zijn overplaatsing schijnt hem niet ge-gund te zijn, gezien hij de baan van internaatsbegeleider niet kreeg die hij voorzichzelf vond. Teruggaan naar de school waaraan hij zijn leven wijdde, is zijn ideaal.Maar in de gegeven omstandigheden is de stress zo groot dat alleen ziekteverlof eenuitkomst biedt. Off the record krijgt hij steun van pedagogisch begeleiders, officieelis hij door een nipte meerderheid van de Raad van Beheer in zijn ongelijk gesteld.Van de conflictbegeleiding die was beloofd, heeft hij niets gemerkt.

ngen minder77.754 leerlingen tellen begin dit schooljaar de Nederlandstalige basis- en secun- en Brussel. Dat zijn er 1700 minder dan vorig jaar (- 0,17␣ %). Dat is de som van dee Telling, de officieuze leerlingenaantallen op 5 september in 5670 scholen. De in de Vlaamse Gemeenschap gebeuren op 1 februari.wijs begeleidt 250 leerlingen meer (480 meer in het buitengewoon lager, 114 kleuter- en 116 minder in het buitengewoon secundair onderwijs).

zitten 2040 leerlingen minder. Dat is vooral te wijten aan de terugloop in hetminder (- 1,29␣ %). De basisscholen gingen er lichtjes op vooruit: 264 meer in de62 meer in de lagere scholen (+ 0,04␣ %).

wijs begeleidt nu 211.715 kleuters in 2152 scholen. Er zijn 32 gewone kleuter-t buitengewoon kleuteronderwijs begeleidt 1641 kleuters in 95 scholen (+ 2).ijs telt 408.981 kinderen in 2190 scholen. Dat zijn 29 lagere scholen meer. Hetijs begeleidt 25.230 leerlingen in 194 scholen (- 2).t gewoon voltijds secundair onderwijs in 924 scholen. In vergelijking met 1992 zijnlen minder. Er gebeurden duidelijk meer fusies dan er afsplitsingen waren. In hetderwijs zijn 15.754 leerlingen geteld.

LINGEN PER SCHOOL DAALT

olololololol

98 17 187 130

414 137

lling (BST) van de leerlingen in het basis- en secundair onderwijs - departement onder-licaties.onderwijs@ond.vlaanderen.be - www.ond.vlaanderen.be/publicaties/catalogus

Oude lappenOok kunstschilder en lerares M. Van Y uit A. voelt zich slachtoffer van pesterijen.«De nieuwe directeur van onze school voor deeltijds kunstonderwijs had mij al uitde brochure voor het nieuwe schooljaar geschrapt. Toen ik helemaal niet bereidbleek om met TBS te gaan, begonnen de pesterijen. Ik, die altijd met volwassenenhad gewerkt, kreeg voor het eerst in mijn loopbaan klassen met kinderen. Hetleslokaal was eigenlijk een cafetaria en het geluid van de motor van de drankau-tomaat kregen we erbovenop. Mijn lesonderwerpen en voorbereidingen blekenineens niet te voldoen. Hij schreeuwde me dat toe in het bijzijn van de leerlingen:‘Veeg dat maar van het bord!’ Dat we rond Van Dyck werkten was kennelijk een uitingvan gebrek aan competentie. ‘Wat hebben die kinderen aan zo’n oude lappen?’vroeg de directeur. Gelukkig krijg ik veel steun van de kinderen en meer en meer ookvan de collega’s.»

PestcultuurMevrouw I. De Zet werkt tijdelijk als rekenkundig correspondent op een MPI in H.«Hoewel ik veel meer uren presteer dan officieel en hoewel velen vinden dat ik ordeen vernieuwing gebracht heb op een secretariaat dat een puinhoop was, zal mijncontract niet hernieuwd worden», verklaart ze. «Er is daar een pesttraditie. Devroegere directeur, een secretaresse en een leerkracht werden ook al weggepest. Ikheb het eens aangedurfd de anciënniteit aan te vragen van enkele kandidaten voorhet directeurschap en sindsdien ben ik kop van jut. De huidige directeur, die dusniet volgens de gebruikelijke procedures de baan kreeg, is grof en vulgair als hijmet mij alleen is.» Ze is een alleenstaande moeder, vindt dat ze goed slaagt in deopvoeding van haar zoontje en heeft zich door zelfstudie bekwaamd. «Maar ze zienme liever als slachtoffer. Op een bepaald ogenblik begon de groep van pesters te

«Eén van dmij in

«Een kleuter krijgt een bordje met‘Ik ben een ezel’ op zijn borst»

ONDERWIJSDOTATIE

1,7 miljard minderHet Vlaamse onderwijs krijgt 1,7 miljard frank mindervan de federale regering. Dat deel van de onderwijs-dotatie gaat naar de Franse Gemeenschap. De aan-passing gebeurt op basis van de officiële leerlingen-cijfers. Het Rekenhof keurde de leerlingencijfers vande Vlaamse en de Franse Gemeenschap goed. Dezecijfers omvatten de regelmatig ingeschreven leerplichtigeleerlingen van 6 tot 18 jaar. Het kleuteronderwijs werdniet meegeteld. De participatie daaraan is in Vlaande-ren veel hoger dan in het Franstalige landsdeel. Deonderwijsdotatie van 360 miljard frank wordt voortaanvolgens deze cijfers verdeeld.De Franse Gemeenschap diende volgens verschillen-de bronnen twee tot vier keer nieuwe cijfers in. Uitein-delijk werden 21 Franstalige en 2 Nederlandstaligeleerlingen uit de lijsten geschrapt. Een steekproef intweehonderd scholen - 100 Vlaamse, 100 Franstalige- wees uit dat de cijfers redelijk betrouwbaar zijn. Met820.637 leerlingen krijgt Vlaanderen 57,08 procent inplaats van 57,55 procent van de onderwijsdotatie. Eeninlevering van 1,7 miljard frank.

Onderwijs is de instelling waar Bemeest vertrouwen in hebben. Da

zelfs toe met zes

insinueren dat ik een incestverleden heb. Ze begonnen er plezier in te scheppen mijdaarmee te treiteren. Eén van de pesters probeerde mij in zijn bed te krijgen. Het isbekend dat een pester zijn slachtoffer tot een object maakt dat hij kan pakken enweer weggooien. Ik ben nu met ziekteverlof om mijn zelfvertrouwen niet onderuit telaten gaan. De krakkemikkige bureaustoel waar ik afviel, blijkt ineens vervangen tezijn door een nieuwe.»

Helpende handenSpecialisten herkennen vaste patronen. De gepeste volledig negeren en laten weg-kwijnen is zo’n categorie van pesthandelingen. De plaaggeesten houden ook vanterreur via telefoon en e-mail. Ze roddelen, beledigen en maken lichamelijke gebrekenopenbaar belachelijk. Jaloersheid, naijver en concurrentie zijn mogelijke aanleidin-gen. Het slachtoffer wordt vroeg of laat een officieel geval. Zelfs de directie neemt vaakde vooroordelen van de pesters over het zwarte schaap over. De getuigenissen bijhen op hun werkelijkheidsgehalte controleren, zeggen kenners van mobbing, heeftdan ook geen zin. «Ontkennen of minimaliseren zullen ze het toch.»Wekelijkse open gespreksrondes tussen oude en nieuwe collega’s kunnen voorko-men dat een groep of persoon de andere tot zondebok maakt. Een efficiënte klach-tenregeling en hulp en begeleiding van het slachtoffer kunnen drama’s als dat vande postbode in Sint-Joris-Weert misschien uit de wereld helpen. Dat is net wat devzw Helpende Handen (tel 013-67 43 02) tot doel stelt. De ministers Landuyt enOnckelinx hebben belangstelling voor een aanpassing van de wetgeving en eenextern meldpunt. Ook het boek van Sonja Emmerechts Pesten. Op school, op hetwerk, thuis en in relaties (Icarus, 1999) kan een handje helpen.

www.klasse.be/kvl/87/45 De Eerste Lijn

▲e pesters probeerde zijn bed te krijgen.»

lgen hett neemt

procent.

Niets gemist• In Nederland is het tekort aan leraren dit jaar nogschrijnender dan vorig jaar. Vooral scholen in achter-standswijken in het westen van het land hebben grotemoeite om personeel te vinden. 40 procent van de ba-sisscholen kampt er met uren waarvoor ze geen leer-kracht vindt. Landelijk ligt dit percentage op 21 procent.

• Bij de Raad van State lopen een dertigtal klachtentegen hogescholen. Studenten die hun examen-cijfers betwisten dagen hun school steeds vaker voorde rechtbank. Het kan evenwel tot acht jaar duren eerde Raad van State een uitspraak doet. Deze situatie isvoor de studenten noch voor de scholen positief. Daaromstelt het Vlaams Verbond van Katholieke Hogescho-len (VVKHO) dat de interne beroepsprocedures her-zien en uitbreiden veel kwaad kan voorkomen.

• Kinderen die veel computeren, ondervinden daarmeer nadelen dan voordelen van. Het belang van deaanwezigheid van pc’s en internet op lagere scholenwordt schromelijk overschat. Dat zeggen 75 Ameri-kaanse pedagogen, dokters en andere professionelen.Zij maken zich zorgen over toenemende fysieke enpsychische problemen bij kinderen. ICT naar af?

www.allianceforchildhood.net

• In het Nederlandstalig onderwijs in Brusselblijft het aantal kleuters en leerlingen stijgen. Het kleu-teronderwijs groeit met 194 kinderen of meer dan 2procent; het lager met 357 leerlingen of meer dan 3procent. Het secundair onderwijs blijft stabiel.

• Leerkrachten krijgen vanaf 1 januari 2001 de kostenvan het openbaar vervoer van en naar de schoolvolledig terugbetaald. Wie de fiets gebruikt, krijgt daar-voor een vergoeding.

• «Als ik in mijn omgeving de mama’s en de papa’sbezig zie met prentjes kleven, teksten tikken, vraag-stukken oplossen, boekbesprekingen maken… danvraag ik me af of huiswerk zijn doel niet voorbij schiet.Kinderen van de vijfde en zesde klas en jongeren uitsecundaire scholen gaan heel dikwijls gebukt onderhet vele huiswerk. Leerkrachten vinden maar al te vaakhun vak het allerbelangrijkste, zonder rekening te houdenmet het werk dat collega’s al meegeven. Misschienkunnen we wel originele vormen van huiswerk beden-ken, waarin internet zijn plaatsje krijgt.»(Ann Lust, moeder van twee kinderen)

KLASSE NR.110 11KLASSE NR.110 11

Volgend jaar komt er één commissielaakbare praktijken voor het basis- ensecundair onderwijs samen.▼

In tien jaar tijd verdubbelden de schoolkosten

LEERLINGENPARTICIPATIE

VSKarikaturen«De karikaturen van leraren die de leerlingen onder derokken zitten, zich bedrinken of er op los paffen opschool, hang ik niet op», zegt directeur Frank vanWolvelaer van de Vrije Technische Scholen in Sint-Niklaas. «Van dialoog en inspraak ben ik een grootvoorstander en ik vind de telefoonlijn van de VlaamseScholierenKoepel (VSK) een knap initiatief, maar dezeaffiches zijn niet constructief. Ik weet wel dat er hier endaar een leraar voorkomt die aan de karikatuur beant-woordt, maar dit is beledigend voor de meerderheidvan fatsoenlijke leerkrachten die zich enorm voor hunleerlingen inzetten. Met dit soort poster lok je alleenmaar weerstand tegen de leerlingenparticipatie uit.»«We hebben met deze affiches uiteraard de aandachtwillen trekken en de leerlingen wakker willen schud-den. Daarom gebruikten we geen foto’s maar karikatu-ren», legt Marieke van de VSK-telefoonlijn uit (tel 02-215 32 29). «Een karikatuur is altijd radicaal en over-dreven. Natuurlijk willen ook wij constructief zijn. Deafgebeelde leraren zijn uitzonderingen. De affichesworden meestal positief onthaald. We kregen een aan-tal bijbestellingen van scholen die de affiches in alleklassen hangen of ze zelfs tot puzzels verknippen vooreen educatief spel.»

Affiches met karikaturen in vraag

GRATIS ONDERWIJS

Scholen geven kostenplaatjeBijna een derde van bevraagde gezinnen in Walloniëzegt moeilijkheden te hebben om de schoolkosten voorhun kinderen te betalen. Dat blijkt uit een recent on-derzoek van de Ligue des Familles, de Franstalige Bondvan Grote en Jonge Gezinnen. Ook in Vlaanderen staanop school steeds meer ouders in het krijt (zie ook Klasse106 p. 10-11). Nochtans bepaalt het Kinderrechten-verdrag dat het basisonderwijs voor iedereen gratismoet zijn. De staten zijn ook verplicht gepaste maatre-gelen te nemen om gratis secundair onderwijs in tevoeren en financiële bijstand te verlenen. Onderzoe-kers stellen evenwel vast dat leerplichtonderwijs nietgratis is (zie ook elders op deze pagina). Bovendienzouden nog te weinig ouders weten dat hun kind rechtheeft op een studietoelage. «Niets wijst er echter opdat er een massaal aantal rechthebbenden geen aan-vraag zou doen», weerlegt onderwijsminister MarleenVanderpoorten. «Dit is een veronderstelling die bijnamythische proporties heeft aangenomen. De over-heid probeert het aantal niet-aanvragers zo klein mo-gelijk te houden via een informatiecampagne. Tal vaninformatiekanalen maken het op dit ogenblik bijna on-mogelijk om niet op de hoogte te zijn van het bestaan-de studiebeurzensysteem. Een omgekeerd systeem,waarbij de overheid op zoek gaat naar mensen die in

12 KLASSE NR.110

aanmerking komen voor een studiebeurs, zou onver-antwoord duur zijn in vergelijking met de veronder-stelde winst die het zou opleveren voor de mensen.»Volgend jaar gaat alvast het budget voor de studietoe-lagen de hoogte in.Om klachten over het niet kosteloos zijn van het leer-plichtonderwijs op te vangen, komt er volgend jaar ééncommissie laakbare praktijken voor het basis- en se-cundair onderwijs samen. De bevoegdheid van de com-missie wordt uitgebreid: kosteloosheid, laakbare prak-tijken, sociale voordelen, sponsoring en reclame. On-der meer het kinderrechtencommissariaat, oudervere-nigingen en onderwijsexperts krijgen inspraak.«Een duidelijke planning van de school voor het ko-mende schooljaar mét een bijhorend indicatief kos-tenplaatje, zou voor veel mensen onaangename ver-rassingen kunnen vermijden», meent de onderwijs-minister. Ze denkt ook aan gezamenlijke aankopen doorde school voor alle leerlingen. Duidelijkheid en uni-formiteit vermijdt dat kinderen voor elke leerkracht aparteschriften/mappen moeten kopen. Dit beperkt de kos-ten voor de ouders.

www.klasse.be/kvl/106/10 Ouders in het krijt

SCHOOLKOSTEN IN DE BASISSCHOOL

Bijna 2000 frank per maandPer schooljaar betaalt een gezin gemiddeld 12.000 frank schoolkosten voor eenkind in de basisschool. Tien jaar geleden was dat 5000 frank minder.Inschrijvingsgeld vragen mag volgens de Belgische grondwet niet in de kleuter-school en het leerplichtonderwijs (van 6 tot 18 jaar). De toegang tot het onderwijsis immers gratis. Maar de gemiddelde schoolkosten ten laste van het gezinsbudgetvariëren per kind en per leerjaar van een goede 7000 frank in de eerste kleuterklastot bijna 19.000 frank in het zesde leerjaar van de lagere school. Omgerekend overde negen klassen van de basisschool is dat gemiddeld meer dan 12.000 frankper kind per schooljaar. En daarbovenop komen nog andere schooluitgaven:eten en drinken op school, voor- en naschoolse opvang en activiteiten die de schoolbuiten de lesuren organiseert. Gemiddeld moeten de gezinnen per schooljaar enper kind in de basisschool voor andere dan de strikte schoolkosten nog eens meerdan 7000 frank per schooljaar neertellen. Samen is dat voor 19.000 frank perschooljaar of gemiddeld bijna 2000 frank per maand. Dit staat in een studie van hetHoger Instituut voor de Arbeid (Hiva) en de Vakgroep Onderwijskunde van de Uni-versiteit Gent.

Hoeveel kost een leerling in de basisschool?Per schooljaar gemiddeld 12.011 frank• Vervoer van en naar school ■ 4084 frank (34%)• Schooluitstappen ■(studie- en culturele uitstappen, schoolreizen, sportactiviteiten,meerdaagse reizen, zwemmen…) 2402 frank (20%)• Niet-duurzaam schoolmateriaal ■(schoolboeken, fotokopieën, schriften, farden, mappen,schoolagenda, schrijf- en tekengerief, tijdschriften…) 1922 frank (16%)

• Eenmalige buitenschoolse uitgaven of kosten ■(schoolfeestje, klasfoto, tombola, cadeau, verjaardag…) 1922 frank (16%)• Duurzaam schoolmateriaal ■(boekentas, rekenmachine, turnzak, woordenboeken,muziekinstrumenten, atlas…) 1081 frank (9%)• Schoolgebonden kleding ■(gym- en sportkleding, schort, zwempak…) 600 frank (5%)

Het Hiva deed tien jaar geleden een gelijksoortig onderzoek. Intussen blijken deschoolkosten in de basisschool verdubbeld. Dat is een werkelijke stijging van 68procent, als we de consumptiestijging van 26 procent over de periode van tien jaarerin verrekenen.

RealistischerHet Hiva maakt wel een kanttekening. Het huidig onderzoek gebeurde veel preciezeren betrouwbaarder dan een decennium eerder. De onderzoekers namen niet alleen

34%

20%16%

16%

9%5%

- meteen na de duurste schoolmaand september - vragenlijsten af van directies enouders, maar verwerkten ook de gegevens uit uitgavenboekjes die gezinnen eenjaar lang bijhielden. Schooluitstappen bijvoorbeeld betalen zij het vaakst in delente: tot gemiddeld 4780 frank voor een meerdaagse uitstap op het eind van debasisschool. Door de nauwkeurigheid van het onderzoek van de schoolkosten in1998-99 is het beeld allicht realistischer dan dat van 1988-89 en de stijging duslichtjes overschat.

Warme maaltijdenOuders brengen hun kinderen steeds vaker met de auto naar school. Daarom ver-hoogt de afstand van de gezinswoning naar de school de schoolkosten. Alleen-staande ouders en tweeverdieners geven aanzienlijk meer uit aan opvang voor enna de schooluren en aan eten en drinken op school.Bekijken we de ruimere schooluitgaven, dan blijken basisscholen van het gesubsi-dieerde officiële net voor de gezinnen gemiddeld goedkoper te zijn en scholen vanhet gemeenschapsonderwijs duurder uit te vallen. Scholen van het gesubsidieerdevrije net zitten ertussenin. Leerlingen in gemeenschapsscholen nemen gemiddeldmeer warme maaltijden op school en nemen vaker deel aan meerdaagse uitstappen.

Te hoogSchoolkosten in enge zin (het Hiva gebruikt de wat ongelukkig gekozen term ‘stu-diekosten’) zouden er volgens de grondwet niet mogen zijn. Voor een doorsneegezin zijn ze misschien redelijk, zegt het Hiva in zijn beleidsaanbevelingen, voorgezinnen met een laag inkomen zijn ze veel te hoog. Een systeem van toelagen in hetbasisonderwijs voor de laagste inkomensgroepen, bijvoorbeeld door een verhoog-de kinderbijslag begin september, is gewenst. Sommige kosten kan de basisschooluit haar werkingstoelagen putten, beveelt het Hiva nog aan, maar dan moet ze meer

DEELTIJDS KUNSTONDERWIJS

Kunstspeuren in eigen stadEen van de manieren om meer mensen te laten participeren in kunst en cultuur isde kunsteducatie verbeteren. Minister van Cultuur Bert Anciaux en minister vanOnderwijs Marleen Vanderpoorten starten hierover een overlegronde. Hoe staat hetmet de muzische vorming in het lager onderwijs? «Je kan de culturele gevoeligheidbij jongeren niet vroeg genoeg beginnen aan te scherpen», zegt Anciaux. Maardaarvoor moet de klas niet meteen naar de kakmachine.Scholen hoeven niet altijd naar een grote stad te reizen om hun leerlingen naar kunstte laten speuren. Vaak heeft de eigen gemeente of stad een interessant maar onbe-kend aanbod. Daarom zet Lier bijvoorbeeld voortaan haar eigen musea op de school-affiche: het Stedelijk Museum Wuyts -Van Campen en Baron Caroly. De Vrienden vande Lierse Musea pakken uit met een educatief pakket voor het lager onderwijs vanafde derde tot de zesde klas en werken samen met het plaatselijke Deeltijds Kunstonder-wijs (DKO). Wellicht een idee voor andere gemeenten en steden.Het educatief pakket telt drie luiken. Kunstspeuren is een werkboek voor de leerlingendat tien werken uit de vaste collectie aan de spijker hangt. De jonge museumbezoekersleren met uitgekiende opdrachten bewust kijken naar en denken over kunst. Aanslui-tend bij de gangbare eindtermen zijn de opdrachten vakoverschrijdend. Het tweedeluik is de handleiding voor de leerkrachten met verschillende didactische modellenom het museumbezoek zo goed mogelijk te laten verlopen. Het Atelier ten slotte is hetartistieke luik, een samenwerking met de Stedelijke Academie voor Schone Kunsten.De leerlingen maken in het museum een ruwe schets en in de academie werken ze danvoort naar het model van één of meerdere werken uit het museum. Leraars-kunste-naars van de academie begeleiden het Atelier.Inlichtingen over het educatief pakket Kunstspeuren: tel 03-480 11 96 of 03-491 13 96- fax 03-489 26 54 - musea@lier.be

Hoe staat het met de muzischevorming op school?▼

«Twee keer examens is dubbel

«Voor ginkomen

krijgen. Scholen moeten ouders echt de keuze laten of ze hun kinderen aan niet-verplichte activiteiten wel of niet laten deelnemen. Een doorzichtig kostenbe-leid en goede informatie door de school, reageert minister Vanderpoorten,kunnen samen met spaar- en afbetalingsplannen al een hele hulp betekenen voorouders die het financieel moeilijk hebben. Eén Commissie Laakbare Praktijken zalbinnenkort zowel klachten uit het basis- als uit het secundair onderwijs behande-len, onder meer over de kosteloosheid maar ook over commerciële activiteitenbinnen de schoolmuren (zie ook Journaal p. 12 - Gratis onderwijs).Het Hoger Instituut van de Arbeid deed het onderzoek ‘Wat het aan ouders kost omschoolgaande kinderen te hebben’ in opdracht van het departement Onderwijs.Cijfers van een vergelijkbaar onderzoek door de Universiteit Gent voor het secun-dair onderwijs worden begin 2001 openbaar gemaakt.

Studiekosten in het basisonderwijs - Eindrapport, februari 1999 - Joost Bollens, IlseVleugels (Hiva) en Hilde De Vos (RUG) - Hoger Instituut van de Arbeid - Leuven - tel016-32 33 33.

KLASSE NR.110 13

HOGER ONDERWIJS

Examendruk spreiden«Semesterexamens, voer ze af! Geef ons echte inspraak» Dat zeggen betogende stu-denten van de KULeuven. De universiteit voert vanaf academiejaar 2001-2002 defini-tieve semesterexamens in, zoals ze al aan enkele Vlaamse instellingen voor hogeronderwijs bestaan. De academische overheid veralgemeent ze in de Leuvense facul-teiten om de studie- en examendruk te spreiden. Ze hoopt ook dat de student deleerstof grondiger zal verwerken. Samen met een betere begeleiding, waarvoor 40miljoen extra is uitgetrokken, zou deze maatregel de slaagkansen moeten verhogen.Kwestie van de jaarlijkse hecatombe - het slachthuis van de eerste kandida-tuur - te bestrijden. Het nieuwe academiejaar zal uit twee semesters van 13 wekenbestaan. Na het eerste semester van oktober tot december volgen twee weken kerst-vakantie, twee weken blok en twee weken examens over de afgeronde vakken. Na eenweek vakantie volgt het tweede semester. Het systeem werd in de faculteiten economieen landbouw getest en - volgens de academische overheid - goed bevonden. Alleende tweede cyclus kan nog uitstel krijgen tot 2002-2003. Studentenvertegenwoordi-gers in de academische raad keren zich tegen de (timing van de) invoering van hetsysteem. De studenten zijn vooral niet te spreken over de manier waarop beslissingenvallen. De herindeling van lessenroosters en leerstof vraagt volgens hun woordvoer-ders meer tijd. Ze vinden ook geen goede argumenten in de evaluaties van de tests:geen betere uitslagen, niet meer inschrijvingen. Ze willen de vernieuwing een jaaruitstellen, maar de academische overheid volgt hun redenering niet.«Twee keer examens is dubbel zoveel stress», zegt Tijl Vereenoghe van LOKO, deLeuvense Overkoepelende KringOrganisatie. «Het semestersysteem fnuikt het so-ciaal en cultureel engagement van de studenten», verklaren studenten van hetUniversitair Symfonisch Orkest. Naar verluidt geloven de cafébazen niet dat hetcafébezoek eronder zal lijden.

zoveel stress»

▲ezinnen met een laag zijn de schoolkosten

veel te hoog.»

14 KLASSE NR.110

HUISWERK

Werkdruk bij leerlingenOnderwijzers mogen hun leerlingen geen huiswerk meer meegeven. Dat staat in hetontwerp van decreet van de minister van Lager Onderwijs van de Franse Gemeen-schapsregering Jean-Marc Nollet. Of huiswerk zin heeft? Vlaamse scholen beslis-sen autonoom over hun huiswerkbeleid. In een enquête van Klasse ziet een vijfdevan de leerkrachten niet meteen het nut daarvan in. Maar 66 procent van de ouderswil niets weten van afschaffen (zie Klasse 90 p. 12).«Er is wel een probleempje», meent prof. Martin Valcke (Onderwijskunde, UniversiteitGent). «In de meeste scholen bestaat nauwelijks zoiets dat luistert naar de naam huis-werkbeleid. Ik pleit dus niet om huiswerk af te schaffen of het in stand te houden. Wel benik voorstander van expliciete reflectie: waarom geven we huiswerk op een bepaald onder-wijsniveau, voor een bepaald vak, voor een bepaalde groep. Op dit ogenblik is huiswerkde duidelijkste uitdrukking van het individueel onderwijsgedrag van leerkrachten.Het toont aan dat van een team- of schoolbenadering minder sprake is. Besluiten over eenhuiswerkbeleid vertalen zich in het schoolwerkplan en richten de handelingen van alleleerkrachten. Belangrijk is dat daarbij ook ruimer gekeken wordt dan alleen naar hetschoolse leven. We merken op dat de school een groter wordende aanslag pleegt op hetsociaal-cultureel betrokken zijn van jongeren (muziekbeleving, jeugdbeweging…). Erzijn zelfs scholen die radicaal stellen dat voor dergelijke vrijetijdsbesteding geen tijd meeroverblijft in het secundair onderwijs. Een ander probleem is het onevenwicht tussenhuiswerk en toetsen. Woensdag is er huiswerk over onderwerp x en donderdag een toetsover hetzelfde onderwerp. Waar leidt dit toe? Waarom die overlapping? Huiswerkbeleiddient dus ook gekoppeld te worden aan het algemene toetsbeleid van de school. In hetvoorjaar starten we met een onderzoek naar het percentage van de schooltijd/studietijddie besteed wordt aan toetsen en huiswerk. Er is dringend behoefte aan structureel onder-zoek naar werkdruk bij leerlingen en studenten.» (Zie ook Vizier in dit nummer p.4-9.)

www.klasse.be/kvl/90/12-2 Enquête

▲«In de meeste scholenbestaat nauwelijks zoietsals huiswerkbeleid.»

KINDERRECHTEN

«Wij willen spelen»Wat vinden kinderen tussen 8 en 12 jaar belangrijk in hun gemeente? Dat konden ze via de stem-biljet-actievan het Kinderrechtencommissariaat laten weten (zie ook Klasse 107, p. 48). Alle kinderen in het vierde, vijfdeen zesde leerjaar kregen op school zo’n stembiljet. Ongeveer 35 procent of 70.000 kinderen brachten hun stemuit. Kinderen willen duidelijk meer plaats om te spelen, willen veiliger verkeer en willen in hun gemeenterondhangen op de plaatsen die ze zelf kiezen. Het Kinderrechtencommissariaat bezorgt de resultaten aan deverschillende gemeentebesturen in Vlaanderen. Mét de vraag er rekening mee te houden als ze hun toekomstigbeleid uittekenen. De top tien (in procenten):1. «Meer plaats om te spelen» 28,52. «Veiliger verkeer» 23,8

3. «Dat kinderen meer mogen rondhangen op plaatsen die zij zelf kiezen» 15,74. «Een meer verzorgde buurt» 7,7

5. «Dat kinderen die zelf iets organiseren, steun krijgen» 6,86. «Meer mijn mening kunnen zeggen over wat in de buurt moet veranderen» 6,8

7. «Altijd met vragen, ideeën en problemen ergens terechtkunnen» 3,68. «Dat kinderen meer mee kunnen besturen» 3,5

9. «Meer informatie krijgen over wat allemaal gebeurt» 1,610. «Meer informatie krijgen over mijn rechten en plichten» 0,9

(De resultaten zijn een weergave van de eerste keuze van de kinderen.)Het volledige rapport, met een opsplitsing van de stemresultaten naar gemeente, kan u raadplegen opwww.kinderrechtencommissariaat.be

www.klasse.be/kvl/107/48 Een stemhok in de klas

STUDEREN

Geen toelatingsproefEen biomedisch bachelordiploma na drie jaar universiteit: daarvoor pleit de nieuweVUB-rector Benjamin Van Camp, zelf arts en specialist in de hematologie. Datbetekent gemeenschappelijke kandidaturen biomedische wetenschappen voor wiegeneeskunde wil studeren en voor studenten van andere richtingen. Wie slaagt indeze eerste cyclus, kan deelnemen aan een proef die toegang geeft tot de tweedecyclus van vier jaar geneeskunde. Wie dat niet doet of niet slaagt, kan zondertoelatingsvoorwaarden voor een ander masterdiploma kiezen. Van Camp lanceerthiermee alvast zijn voorstel aan de onderwijsminister. Zij verwacht immers van deVlir en Vlhora suggesties voor de invoering van het bachelor-mastersysteemin Vlaanderen, ter gelegenheid van de Sorbonne- en Bologna-verklaringen. In mei2001 zal zij op een Europese top in Praag de Vlaamse visie vertolken. Van Campsvoorstel is ook ingegeven door de zorg om het dalend aantal studenten in de kan-didaturen geneeskunde en tandheelkunde en de zorg voor het dalend aantal afstu-derende artsen en tandheelkundigen. De toelatingsproef leidt wel tot betere slaag-kansen, maar is er niet meer nodig omdat er meer artsen nodig zijn, meent hij. Deproef sluit ook een aantal goede studenten van de studie uit.

VLOR

Kinderrechten alsreferentiekaderDe Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) evalueert voortaan inzijn adviezen het onderwijsbeleid ook vanuit de ogen ende behoeften van de kinderen. «De raad heeft het voor-nemen zijn adviezen sterker onderwijskundig en maat-schappelijk te onderbouwen», zegt Louis Van Beneden,voorzitter van de Vlor. «Voorlopig hanteren we vier re-ferentiekaders: de visie op onderwijs, de optie voor in-clusief onderwijs, de stimulansen voor levenslang le-ren en de rechten van de kinderen en jongeren. Aanlevenslang leren besteden we dit jaar aandacht in diver-se dossiers. Over kinderrechten vergaderde het afgelo-pen jaar een werkgroep die de opdracht meekreeg hetvoornemen in concrete adviezen toe te passen. We op-teren er nu voor om aan elk advies een luik toe te voegenwaarin over het beleidsvoorstel wordt nagedacht vanuitde filosofie van het Kinderrechtenverdrag. Centraal ge-geven is kinderen te erkennen als subjecten en dra-gers van rechten die ze zelfstandig kunnen uitoefenen.Steeds meer groeit het besef dat de kindertijd een intrin-sieke waarde heeft en niet louter moet worden gezien alseen groei naar volwassenheid.»

De kindertijd is nietalleen een groei naar

volwassenheid.

▼

© Naar de maan p. 23

idee

© Stad met Klasse: Diksmuide p. 16

© Leraars in de Titanic p. 22

µ

Milijk23Ik kIk k□

□

□

□

□

□

□

□

□

Na

Ad

...

Sta

Sch

On

Stuvzwde.per

FO

TO’S p

.15-16: VZ

W W

ES

TOR

IA EN

TO

ER

ISM

E

Stad met Klasse: Diksmuide AHet gloednieuwe Westoria, de IJzertoren, de Dodengang, oorlogsmonu-menten, cultuurhistorisch verleden en industrieel erfgoed, dat is Diks-muide. Ooit het kader van een middeleeuws elan met lakennijverheid enzuivelproductie, maar tot puin herleid tijdens de Eerste Wereldoorlog.Maar een rijk verleden sterft niet en dus doet Diksmuide veel meer dan deherinnering bewaren aan de gruwel van een oorlog die niet vergeten magworden. Voor uw schooluitstap is een dag hier heel snel gevuld. Wat ditbetekent? Kom zelf kijken. Hier uw uitnodiging voor een VIP-bezoek.

Tijdens de kerstvakantie is Diksmuide stad met Klasse. 1000Vlaamse leerkrachten kunnen dan met hun hele gezin dezehistorische stad aan de IJzer en zijn educatief aanbod tenvoeten uit leren kennen. Blikvangers zijn het hypermoderne,interactieve Westoria, de IJzertoren, de Dodengang. Diks-muide met Klasse wordt een gevarieerde, dagvullende ver-kenningstocht, gratis en exclusief voor de leerkracht en zijnpartner (voor kinderen geldt hier en daar een gereduceerdtoegangsgeld). Voor elke leerkracht ligt een uitgebreid in-formatiepakket klaar. Educatieve brochures kan u nu albestellen. Vul snel de bon in. Duizend gelukkigen krijgeneen persoonlijke uitnodiging. Komt uw naam op de VIP-lijst?Wat mag ik van mijn dag in Diksmuideverwachten?Even puzzelen en rekenen en u bent vertrokken. Diksmuide biedt u eenvijftal trekpleisters en activiteiten aan. Die variëren in tijdsduur: van dertigminuten tot twee volle uren. Stel met die wetenschap uw menu samen,kies zelf uw voor-, hoofd-, en nagerecht, varieer naar believen tussenbinnen en buiten. Zolang u er maar geen indigestie aan overhoudt. Water in de keuken zoal staat te pruttelen? Hier een overzicht:Westoria: bloemmolens in 3DNieuw aan de IJzer en meteen de grootste toeristische binnenhuisattractiein de Westhoek. Hier smeren de modernste voorstellingstechnieken, zo-als 3D, virtual reality en interactieve projecties, het tienduizend jaar langeverhaal van deze streek op uw brood. Vers voer voor uw lessen wereld-oriëntatie, aardrijkskunde, fysica, geschiedenis… Het levert u behoorlijkwat sensaties op. Geef toe, u wordt niet alle dagen vermaald als eengraankorrel op zijn weg van halm naar boterham… Westoria huist inde gerestaureerde bloemmolens in het centrum Diksmuide. Terwijl u het

16 KLASSE NR.110

A = Algemeen / B = BasisonderwijsS = Secundair onderwijs

H = Hoger onderwijs

MET KLASSE NAAR DIKSMUIDEJa, ik maak graag kennis met Westoria en de andere educatievetroeven van Diksmuide. Stuur mij een uitnodiging voor (vul in)…….. personen van hetzelfde gezin. Deze actie is gratis voormezelf en mijn partner.

jn datums van voorkeur zijn (omcirkel ten minste drie moge-heden): / 24 / 27 / 28 / 29 / 30 / 31 december, 3 / 4 / 5 / 6 / 7 januarian ten vroegste om (vul in) …. uur in Diksmuide zijn.ies voor het volgende aanbod:Westoria (2 uur)IJzertoren (1,5 uur)tocht met gocart of billekar (1 uur)Dodengang met gids (1 uur)Dodengang zonder gids (30 minuten)Rondleiding in Diksmuide (2 uur)Wandeling in Diksmuide met infofolder (2 uur)Ik bestel tegen betaling ter plaatse:Westorialunch met Klasse: 350␣ fr. x (vul in) …. personenEducatieve Westoriabrochure: 300␣ fr. x (vul in) …. exemplaren

am: ...............................................................................

res: ................................................................................

......................................................................................

mboeknummer: .............................................................

ool: ..............................................................................

derwijsniveau (omcirkel wat past): kleuter / lager / secundair / hoger

ur deze originele bon volledig en correct ingevuld naar Westoria en Toerisme - Beerstblotestraat 1 - 8600 Diksmui-

Duizend gelukkigen ontvangen voor 20 december eensoonlijke uitnodiging met praktische informatie.

16 KLASSE NR.110

Hoe schrijf ik in?Vul de bon volledig en correct in enstuur hem naar vzw Westoria en Toe-risme - Beerstblotestraat 1 - 8600 Diks-muide. Een onschuldige hand selec-teert 1000 deelnemers, die voor 20 de-cember een persoonlijke uitnodigingkrijgen. Onvolledig ingevulde inschrij-vingen verhuizen naar de wachtlijst.

Waar vind ik meerinformatie?

Meer info: vzw Westoria en ToerismeBeerstblotestraat 1 - 8600 Diksmuide

tel 051-51 94 19fax 051-51 00 21 - info@westoria.be

www.westoria.be

graan volgt in zijn productieproces en daarbij steeds hoger klimt, roepende vele buizen en machines u terug naar het verleden en kijkt u in multi-media (en door het raam) naar de toekomst. Voor dit bezoek krijgt u eenaudiogids op uw hoofd. Er is ook een commentaarversie voor kinderen.Voor schoolbezoeken kan ook de live gids uit de molen rollen. Educatievepakketten betaalt u, maar als u boekt voor een klasbezoek krijgt u dat geldmeteen weer terug. Ten slotte is Westoria ook de vaste stek van de dienstvoor toerisme. Daarom is het ook het centrale punt tijdens deze actie.Bezoektijd: 1,5 uur - Open van 10 tot 17 uur op 23-24 en 27-31december, 3-7 januari. Gratis toegang voor leerkracht + partner,kinderen (eigen gezin) betalen 120␣ fr. per persoon.De IJzertorenOp driehonderd meter wandelafstand van Westoria staan de Paxpoort,de IJzercrypte en de IJzertoren. Vlaanderens meest bekende oorlogs-monument herbergt de tentoonstelling Oorlog, Vrede en VlaamseOntvoogding. ‘Den Grooten Oorlog’ neemt u er bij de keel, u ruikt erchloor- en mosterdgas, u voelt de angst middenin bombardemen-ten en loopgraven. Op de doe-verdieping kan u op interactievewijze ‘werken aan de vrede’. In de nok van de IJzertoren, 84 meter bovende grond, kijkt u uit over Diksmuide en de Westhoek, van de kust en depolders in het noorden tot de heuvels in het zuiden.Bezoektijd: 1,5 uur - Open van 10 tot 17 uur (laatste bezoek om 16uur) op 23, 27-30 december, 3-7 januari - Gratis voor leerkracht enpartner, kinderen uit eigen gezin betalen 80␣ fr. per persoonDe DodengangEen van de gevaarlijkste stellingen van de Eerste Wereldoorlog, die deopmars van de Duitse troepen moesten stuiten, is de Dodengang. Eenloopgracht waar met het verleden ook de dood ademt. Want vanop detoenmalige bloemmolens regende het kogels op de frontsoldaten.Haast evenveel slachtoffers eisten er de barre levensomstandig-heden: gebrek aan voedsel, regen en vorst, ratten en vlooien, deangst. Het Ministerie van Landsverdediging baat de Dodengang sinds1996 uit. In de winter is hij normaliter dicht, maar de uitzondering opdeze regel is speciaal voor u. Breng wel uw laarzen mee. U krijgt eengratis rondleiding of bezoekt de Dodengang op eigen houtje.Bezoektijd: 30 minuten (zonder gids), 1 uur (met gids) - Open van13 tot 16 uur op 3-5 januari. Op de andere dagen kan u vrij wan-delen met infofolder rond de Dodengang, waarbij u een goedeblik krijgt op de loopgraven - Gratis voor het hele gezinHet Manneke uit de ManeNogal wat plaatsen in de Westhoek kregen de jongste jaren een facelift.Het centrum van Diksmuide is daarop geen uitzondering. Op de GroteMarkt lacht het Manneke uit de Mane, symbool van de West-Vlaamsehumor, u toe. Generaal Alphonse Jacques, vereeuwigd in brons, verde-digt er nog steeds de stad. De oude stijl waarin het stadhuis, de Sint-Niklaaskerk en vele huizen zijn opgetrokken doet niet vermoeden datDiksmuide na 1918 vanaf de grond moest worden heropgebouwd. Hetneemt ook het pittoreske karakter niet weg van de Vismarkt, hetoude postgebouw, het stedelijk museum en het vredige Begijnhof, datzijn roots vindt in de 13de eeuw. Als u in Westoria de wandelgids mee-neemt, verkent u zelf al deze plaatsen. Of u trekt mee met de stadsgids.Bezoektijd: ca.2 uur - Rondleiding vanuit Westoria, dagelijks om 14uur op 27-30 december en 3-6 januari - Gratis voor alle deelnemersSportief met de billekarreLoopt u er in de winter wat minder warm voor, in meer zomerse tijdenkan de pret niet op. Kajak, kano, vlottentochten of een rondvaart meteen kleine motorboot. Of een rondrit per trapauto of billekarre. vzw ’tBuitenbeentje laat in de winter de boten op stal, maar met de billekarrekan u wel mee. En daar gaat u dan: trappen maar op de IJzerdijk,zeebries in de haren (Diksmuide ligt 15 km van de kust) en uw bloeds-omloop die klatert van plezier. U rijdt bijvoorbeeld naar de Dodengangheen en terug of maakt een tochtje in de binnenstad.Tijdsduur: 1 uur - Vertrek vanuit Westoria, dagelijks van 13 tot 17uur op 27-30 december en 3-6 januari - Gratis voor alle deelnemersExtra•Per inschrijving krijgt u een infopakket met brochures over dag-trips voor groepen en scholen, Westoria, Diksmuide, de Dodengangen de IJzertoren. Educatieve pakketten zijn verkrijgbaar tegen beta-ling (u kan ze vrij kopiëren voor uw leerlingen).•Tijdens deze actie stelt Westoria u voor 350␣ fr. een Klassemenuvoor met Westhoekgebraad, in de Westoriataverne, telkens van 12tot 14 uur. Schrijf vooraf in via de bon. In de taverne mag u ook uweigen lunchpakket verorberen, als u daar een consumptie bijneemt.•Zoekt u het ruimer? Voor schooluitstappen kan u ook Groot-Diksmuide aanboren: het beschermde natuurgebied De Blankaart inWoumen (met een nieuw bezoekerscentrum), het Duits militair kerk-hof in Vladslo, waterzuiverings- en productiecentra, kaashoeves, hetKakelende Kippenmuseum, een struisvogelkwekerij, rondvaarten opde IJzer, rondrit langs het IJzerfront enz. Diksmuide op maat bezoe-ken, u kan het regelen in Westoria, bij de dienst voor toerisme.

KLASSE NR.110 17

§

Meneer Tijt vertelt hoe alles ooitbegonnen is…

DE F

ON

TEIN

VZ

W

Laat u lijmen door deze nieuweVlaamse film.

PA

RA

DIS

O/N

AA

R H

EN

RI V

AN

STR

ATE

N

§

Meneer Tijt… A… en de schepping is een nieuw scheppingsverhaal,gebaseerd op oeroude en hedendaagse ontstaansmythen uitverschillende culturen. Is de wereld geboren uit een ei? Of tochontstaan uit een oerknal? Hoe is de zon beginnen schijnen?Waarom waait de wind en stroomt het water? Meneer Tijt wasonontbeerlijk voor de schepping, zo blijkt. Althans in dit vertel-theater van Peter Jonnaert en Dirk De Keyzer, voor leerlin-gen van 10 tot 14 jaar (met lessenpakket).Jubilaris De Fontein (viert binnenkort zijn vijfjarig bestaan) maakttheaterproducties voor kinderen en jongeren en mikt daarbij uit-drukkelijk op de scholen. In de aanbieding voorts ook nog Tsuro,de haas, een Afrikaanse vertelling (met muzikale begelei-ding op o.a. de djembé) voor leerlingen tweede en derdegraad lager onderwijs. Wie niet groot en sterk is, moet slimzijn, weten ze blijkbaar ook bij de Bantoes al lang.Nathan Meyer, vrouwenwandelaar is een theatermono-loog voor leerlingen tweede en derde graad secundaironderwijs. Gie Bogaert schreef het verhaal van een lelijke jon-gen, die tegen betaling met eenzame vrouwen gaat wandelen enzoveel reacties krijgt dat zijn examens volledig de mist in gaan.Ten slotte kan u bij De Fontein ook terecht voor workshopscreatieve expressie, rond bijvoorbeeld poëzie, beeldhou-wen, drama, comedia dell arte, circustechnieken, dans, schim-menspel, striptekenen… en workshops rond Afrikaans dansen,maskers maken en percussie.Dat De Fontein vooral op scholen mikt, bewijst de prijzentabel:scholen krijgen sowieso een korting van 30 procent op de nor-male uitkoopsom. Wie daarenboven vóór 31 december reser-veert, krijgt nog een extra korting van 4000␣ fr.Op dinsdag 23 januari (10.30 u. en 14 u.) zijn er tweeschoolvoorstellingen van Meneer Tijt en de scheppingin CC Temse/Theaterzaal Roxy. Twintig leerkrachten(maximaal twee per school) kunnen gratis een voorstel-ling bijwonen. Mét de groeten van Klasse en De Fontein.Snel een kaartje sturen naar De Fontein vzw - Grondwetlaan59 - 9040 Gent - tel en fax 09-259 29 36 -de.fontein@skynet.be

Laat u lijmen SDe jaren ’30. Een eerlijke klerk krijgt onverhoopt een prachtbaanaangeboden bij een ogenschijnlijk respectabel uitgever. Hij zalechter snel ontdekken dat zijn «redder» een groot oplichter is.Status en geld versus gemoedsrust… hoe ver kan hij doorgaan?Lijmen en Het Been (Willem Elsschot) is het verhaal van tweeoplichters die op een meesterlijke manier allerlei bedrijven en in-stellingen wisten te verleiden tot het aankopen van enorme hoe-veelheden van het Algemeen Wereldtijdschrift voor Financiën,Handel, Nijverheid, Kunsten en Wetenschappen, dat uitsluitendbestond uit het ophemelen van de betrokken firma’s. Tot een me-vrouw Lauwereyssen in hun val trapt. Laarmans krijgt wroeging,want mevrouw Lauwereyssen sukkelt enorm met haar been, maarBoorman drijft de zaak keihard door. Later neemt Laarmans dezaak over. Hij komt mevrouw Lauwereyssen opnieuw tegen. Haarbeen is ondertussen geamputeerd en haar zaak haast failliet. Hijwil de vrouw terug betalen… maar zij weigert.Fernand Auwera en Robbe De Hert verwerkten de romans vanElsschot tot de film Lijmen. Koen De Bouw (Laarmans), MikeVerdrengh (Boorman) en Willeke Van Ammelrooy (mevrouwLauwereyssen) schitteren in de hoofdrollen.De Vlaamse verdeler Paradiso Filmed Entertainment mikt met dezefilm resoluut ook op het onderwijs. Ronnie Pede (hoofdredacteurFilm en Televisie) schreef een pedagogisch dossier over defilm en de figuur Elsschot. Dit dossier is beschikbaar in elke bibli-otheek, is beperkt gratis verkrijgbaar bij Paradiso en is te koop bijFilm en Televisie (tel 02-546 08 10 - 200 fr.). Via Paradiso kan uschoolvoorstellingen boeken in de lokale bioscoop.Paradiso en Klasse trakteren u n.a.v. deze nieuwe Vlaam-se film graag op een extraatje. Stuur een kaartje, fax ofmail naar Klasse (Lijmen) - Koning Albert II-laan 15 -1210 Brussel - fax 02-553 96 85 - info.kvl@klasse.be.Onder de inzenders verdelen we 20 duo-tickets voor defilm (enkel geldig op werkdagen).Voor meer info en reservaties van schoolvoorstellingen:Paradiso Filmed Entertainment - Philippe Van Roey - Pover-straat 82 - 1731 Relegem (Asse) - tel 02-461 05 55 - fax 02-461 08 22 - philippe@paradiso.be

OnderwijsClub-Kaart AMet de OnderwijsClub-Kaart van vzw Onderwijsservice krijgtu gratis toegang tot zo’n 270 musea, attracties en bezienswaar-digheden in gans België. Voorts kan u met de kaart kortingenkrijgen in enkele boekhandels, op de abonnementsprijs van eenreeks dagbladen en tijdschriften, in enkele bioscopen en in som-mige verblijfsaccomodaties.De kaart kost 350␣ fr., de brochure Tips voor trips 2001, meteen volledig overzicht van het aanbod, inbegrepen (de meestrecente aanvullingen vindt u steeds op www.onderwijsclub.com).De kaart is geldig tot 31 december 2001.Een extraatje: voor 100␣ fr. extra krijgt u een wegenkaart van België,waarop u alle deelnemende musea, attracties enz. terugvindt.Meer info en bestellingen bij vzw Onderwijsservice -Spoorwegstraat 19 - 9250 Waasmunster - tel 052-46 45 57(enkel op woensdag van 14 tot 16 u. telefoonpermanentie) -fax 052-46 19 62 - k.david@planetinternet.be -www.onderwijsclub.com - rekeningnr. 001-3122793-51

Eenoudergezinnen AVijftien procent van de gezinnen met kinderen jonger dan 15 zijneen eenoudergezin. Wat is de leefwereld van die kinderen? Watzijn de leuke, moeilijke, trieste en gelukkige kanten van het levenin een eenoudergezin, zowel voor de kinderen als voor de ouders?Leven in een eenoudergezin - Getuigenissen van oudersen kinderen is samengesteld met brieven van eenouder-gezinnen (ouders en kinderen) die reageerden op een oproepvorig jaar in Klasse en Klasse voor Ouders. Vooral «geschei-den» gezinnen, maar ook een klein aantal gezinnen waarvan éénvan de partners overleed en een paar bewust ongehuwde moe-ders zijn in hun pen geklommen. Voorts vindt u in het boekje eenhoofdstuk met theoretische achtergrondinformatie en een boelpraktische gegevens (hulpverleningsadressen, literatuurlijst…).Met dit boekje krijgt u een ervaringsgericht beeld op deleefwereld, beleving, problemen en uitdagingen van kinderen ineenoudergezinnen. Mét ideeën om hen hierbij te ondersteunen.Initiatiefnemer is het Vlaams Centrum voor Kinderen en Gezin-nen, in samenwerking met het Hoger Instituut voor Gezinswe-tenschappen, de Sociale Hogeschool Gent en Klasse. De KoningBoudewijnstichting lanceerde de eerste oproep.De brochure kost 325␣ fr. (verzendingskosten inbegrepen; ver-krijgbaar vanaf 10 december ). U kan ze bestellen bij VlaamsCentrum voor Kinderen en Gezinnen - Huart Hamoirlaan 136- 1030 Brussel - tel 02-240 68 45 of 02-240 68 40 - fax 02-240 68 49 - centrum.gezinkind@chello.be -hig.gezin@hig.be

100.000 megafoons AHoe zorg je ervoor dat kinderen hun rechten kunnen uitoefenen inhun buurt en gemeente? Juist, geef ze een megafoon. Dat doet nuhet Kinderrechtencommissariaat in samenwerking met de Kinder-en Jongerentelefoon, de Kinderrechtswinkels en Jeugd&Stad. DeMegafoon is een boekje met actietips voor kinderen tus-sen 9 en 13 jaar. Het vertrekt vanuit 8 verhalen. Van kinderen diein hun gemeente een plek willen om te spelen, een eigen clubhuiswillen, een propere WC op school, veiliger verkeer, een vervuilendbedrijf naast de school weg willen, inspraak willen bij de ope-ningsuren van het gemeentelijk zwembad, willen opkomen voorvluchtelingkinderen die dreigen uitgewezen te worden. De Mega-foon geeft een opsomming van concrete tips waar kinderen moe-ten aan denken als ze iets willen veranderen in hun gemeente. Dietips willen de kinderen een hart onder de riem steken (doe het zelf,ga niet meteen jammeren), geven kinderen aan hoe ze actie moe-ten voeren (brieven schrijven, eisenpakket samenstellen, kranten-artikel maken…), zetten kinderen aan om samen te werken (brengje ouders op de hoogte, vraag toelating aan de politie, doe nooitiets tegen de wet)… De Kinder- en Jongerentelefoon zal voor heelVlaanderen fungeren als telefonische helpdesk. Zes piloot-gemeenten richten een fysiek trefpunt in waar kinderen die partici-patie-initiatieven willen nemen, terecht kunnen.De Megafoon wordt via alle Vlaamse basisscholen, gemeen-telijke jeugddiensten, bibliotheken, speelpleinen, jongeren-adviescentra en jongereninformatiepunten verspreid. De Me-gafoon is gedrukt op 100.000 ex. Hij is gratis opvraagbaar bijhet Kinderrechtencommissariaat - Hertogstraat 67 - 1000Brussel - tel 02-552 98 00.

Passie in de Groene School

Neem eens een kijkje in hetbord van uw leerlingen.

©

§

AM

INA

LO

IVO

18 KLASSE NR.110

Vuur, Water en Wind SJongeren zien milieu als de grootste uitdaging voor de toekomst.In een Groene School hebben jongeren invloed op de eigenomgeving en pakken ze het milieuprobleem op kleine schaalaan. Een Groene School heeft ook aandacht voor gezondheid,preventie, participatie, sociale vaardigheden, communicatie,burgerzin en creativiteit.De brochure Vuur, Water en Wind stelt het project GroeneSchool in het secundair onderwijs voor aan de hand van drieoerelementen. Het Vuur zorgt voor engagement en passie, hetWater levert de bouwstoffen en de methodiek, de Wind brengtideeën en achtergronden. De Aarde wordt er beter van.U kan de gratis brochure Vuur, Water en Wind - ProjectGroene School bestellen bij Aminal - Groene School - Ko-ning Albert II-laan 20 - 1000 Brussel - fax 02-553 80 25 -groeneschool@vlaanderen.be of via www.mina.vlaanderen.be/milieueducatie (educatief materiaal aanklikken)

Peter en de Wolf SLeerlingen van 10 tot 16 jaar zijn welkom op de speciale school-voorstellingen van het muziekverhaal Peter en de Wolf.Robert Long vertelt het bekende verhaal en de muziek van Pro-kofiev is aangevuld met een half uur nieuwe muziek, gecompo-neerd door Nard Reijnders. Acht professionele dansers brengende karakters uit het verhaal tot leven in een choreografie vanDoug Elkins, waarbij diverse muziekinstrumenten een grote rolspelen. Vzw My First Musical tekent voor deze productie.De schoolvoorstellingen vinden plaats in de Antwerpse Stads-schouwburg op 19, 20 en 22 februari, telkens om 10 en 14 u. Deticketprijs bedraagt uitzonderlijk slechts 300␣ fr. (BTW en reser-vatiekosten inbegrepen).Voor meer info en reservaties (de plaatsen zijn beperkt): vzwMy First Musical - tel 02-481 67 39

Chatten met Iterra SWat houdt Braziliaanse jongeren bezig? Hoe overlevenzij de kinderziekten van een jonge democratie? Wat betekentvoor hen onderwijs in een land dat duidelijk andere prioriteitenstelt? De leerlingen van Iterra, vormingsinstituut van de Movi-mento Sem Terra (Beweging voor Landloze Boeren) in Zuid-Brazilië, willen graag via e-mail communiceren met eenVlaamse secundaire school of hogeschool. Ze hebben daarvooreen aantal vragen gebundeld in een lijst van discussiethema’swaaruit u kan kiezen. Daarin onder meer onderwijs, opvoeding,mensenrechten, maatschappelijke problemen, de sociale strijd,wat Belgen denken over Brazilië enz. De voertaal is Portugees.In- en uitgaande mails moeten dus worden vertaald. De organi-satie Mensenbroeders, die dit project coördineert, kan eventueelvoor vertaling zorgen, maar vraagt geïnteresseerde scholen na-drukkelijk eerst zelf uit te kijken naar vrijwilligers die met Portu-gees overweg kunnen. De nabije tolkenschool misschien? Eenbuur of kennis? Een van uw leerlingen? De communicatie metIterra kan tijdelijk zijn, bijvoorbeeld naar aanleiding van een pro-ject, of over een langere periode worden uitgesmeerd.Geïnteresseerden nemen contact op met het secretariaat vanMensenbroeders - Diestsesteenweg 104 - 3010 Kessel-Lo -tel 016-35 61 72 - fax 016-35 61 73 -mensenbroeders@ngonet.bewww.klasse.be/kvl/109/25-6 Grond of leven

Kettekst zoekt kinderpoëzie BVanaf de kerstvakantie wil Kettekst, het kindermagazine van VRT-Teletekst, elke dag kinderpoëzie op een pagina zetten. Daaromdoet Kettekst een oproep aan alle kinderen tussen 8 en 12jaar die graag gedichten schrijven. De versjes en gedicht-jes moeten geschreven zijn door de kinderen zelf. De leerkracht opschool kan de kinderen natuurlijk aanmoedigen. Misschien is hijzelfs bereid de pennenvruchten in te zamelen en ze gebundeld aanKettekst te sturen? Hoofdzaak is dat de leerlingen spelen met taal.Kinderen tussen 8 en 12 jaar die graag gedichten, rijmpjes ofversjes schrijven, kruipen dus in hun pen. Misschien staat hunwerk straks op Kettekst of later zelfs in een heus echt boek!Iedere maand kiest Kettekst een nieuw thema waarover kinde-ren kunnen schrijven. Het thema verschijnt op Kettekst. Voor dekerstvakantie is dat Kerstmis en Nieuwjaar. Kinderen mogenschrijven wat ze denken, voelen, horen, ruiken, zien, dromen...(inzendingen graag voor 20/12 binnensturen). Voor januari 2001is het thema winter en voor februari liefde. Kinderen kunnener ook nog leuke dingen mee winnen, want Kettekst geeft regel-matig wat weg aan de fantasierijkste geesten.Stuur de kinderpoëzie naar VRT-Kettekst - Kamer 2 G 4 -1043 Brussel - fax 02-734 50 87 - e-mail: teletekst@vrt.be

Jungle Food AMet jongeren van 10 tot 16 jaar praten over de inhoudvan hun bord? Een utopisch plan? Nee, een grote uitdaging,beweert OIVO (Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Ver-bruikersorganisaties). Het centrum organiseert daarom jaarlijksde Europese Wedstrijd van de jonge consument. Dit jaarkreeg de wedstrijd de titel Jungle Food.U werkt met uw leerlingen (min. 4, max. 30) een project uit rond desociale, culturele, economische, historische, geografische… as-pecten van voeding, waarbij ook aspecten van gezonde en even-wichtige voeding niet ontbreken. Uw leerlingen confronteren daarbijde kennis van wetenschappers en diëtisten met hun eigen leefwe-reld. Wat kunnen uw leerlingen ons vertellen over hun eetgewoon-ten? Hoe past evenwichtige voeding in de typische levensstijl enleefwereld van de jongere? Wat denken jongeren dat ze moeteneten om de felbegeerde juiste «look» te verwerven en tegelijk goedeintellectuele en/of fysieke prestaties te leveren?Uw leerlingen verpakken hun boodschap in een werk, presente-ren het aan andere jongeren en discussiëren er met hen over. Udient het project in ten laatste op 19 maart.Meer info, reglement en inschrijvingen (tot 31 januari) bijOIVO - Ridderstraat 18 - 1050 Brussel - tel 02-547 06 44 -fax 02-547 06 01 - wedstrijd@oivo-crioc.org

Open Universiteit HU bent geïnteresseerd in afstandsonderwijs op universi-tair niveau? De studiecentra Open Universiteit in Vlaanderenorganiseren info-avonden op donderdag 30 november en dins-dag 5 december, telkens doorlopend van 18 tot 21 u.Voor meer info: Universiteit Antwerpen - Blindestraat 14 -2000 Antwerpen - tel 03-220 47 71 - Vrije Universiteit Brus-sel - Pleinlaan 2 - lok.C0.04 - 1050 Brussel - tel 02-629 24 39 -Limburgs Universitair Centrum - Universitaire Campus -gebouw D - 3590 Diepenbeek - tel 011-26 81 62 - UniversiteitGent - St. Pietersplein 5 - 9000 Gent - tel 09-225 91 08 -K.U.Leuven - Campus Kortrijk - E. Sabbelaan 53 - 8500Kortrijk - tel 056-24 62 66 - Katholieke Universiteit Leuven- Kapucijnenvoer 33 - 3000 Leuven - tel 016-33 21 09

Antwerpen gaat Europees BBasisscholen uit de regio Antwerpen (en geïnteresseerde basisscho-len uit andere regio’s) zijn hierbij uitgenodigd voor een infonamiddagover de internationale projecten in het Europese onderwijsprogram-ma Comenius. De administratie Basisonderwijs (i.s.m. Infopunt Eu-ropa en Alden Biesen) informeren u er over de Europese subsidiemo-gelijkheden, mét praktijkvoorbeelden. Een rondleiding in het Info-punt Europa te Antwerpen staat eveneens op het programma.Place to be is Infopunt Europa in het Bernarduscentrum -Lombardenvest 23 - 2000 Antwerpen. Afspraak op woensdag31 januari 2001 om 13.30 u.Meer info bij Guy Tilkin (Alden Biesen) - tel 089-51 93 52 -fax 089-41 70 33 - guy.tilkin@alden-biesen.be of AnDeclercq (administratie Basisonderwijs) - tel 02-553 92 30 -fax 02-553 93 95 - an.declercq@ond.vlaanderen.be.

En Pologne, on parle français SRenata Kawecka is een Poolse leerkracht Frans die een Vlaamseschool zoekt om een correspondentie en uitwisseling te organi-seren. Haar school is tweetalig Pools-Frans, dus haar leerlingenhebben een goed niveau en willen graag in het Frans werken.Meer info bij Renata Kawecka - Cu Slaska 30/2 - 81-319Gdynia - Polen - tel 00-48-58-620 46 42

In Duitsland, spreekt menNederlands SAnnick Keppens (lerares Nederlands) zoekt een Vlaamse secundaireschool (met Duits in de derde graad) voor een uitwisselingsproject.Meer info bij Gymnasium Arnoldinum - Annick Keppens -Pagenstecher Weg 1 - 48565 Steinfurt - Duitsland -tel 00-49-250-280 67 77

KLASSE NR.110 19KLASSE NR.110 19

De Wereldboot brengt de DerdeWereld in uw klas.

Verhalen bij de wereldkalender.

Waar zitten de kunstkriebels vanuw leerlingen?

©

11.1

1.11

DA

VID

SFO

ND

S

§

§

11.1

1.11

Wereldboot op wereldreis BHet videopakket De Wereldboot (voorheen Uit de bol) brengthet dagelijks leven van kinderen én volwassenen uit de ontwik-kelingslanden in uw klas. De hoofdrolspelers wonen in verschil-lende familieverbanden, gaan naar school, spelen en hebbenhun toekomstdromen. Het pakket schetst een positiever en ge-nuanceerder beeld van de landen van het zuiden. Bij de filmhoort een handleiding om de inhoud in de klas te verwerken aande hand van concrete vragen en opdrachten.De Wereldboot is een publicatie van het Nederlandse Ministerievan Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking, maar isin Vlaanderen verkrijgbaar via 11.11.11. Ook de leskist Post uitTurkije is voortaan zo verkrijgbaar. In deze leskist zitten een aantalvoorwerpen (een flesje eau de cologne, schapenwol, geluksoogjes,zakje henna), een audiocassette, een bouwplaat en een poster. Dewerkboekjes in de doos zijn vooral geschikt voor de eerste graadlager onderwijs; met de voorwerpen kan u met alle leerlingen lageronderwijs aan de slag. De handleiding en de werkboekjes verwijzenu naar het videopakket (niet inbegrepen in de kist).Een videopakket kost 700␣ fr., voor de leskist betaalt u 1100␣ fr.Wereldreis is een maandelijkse lesbrief, een eigen pro-ductie van 11.11.11. De lesbrieven zijn geschikt voor alle klas-sen lager onderwijs en zijn gebaseerd op de 11.11.11.-Wereld-kalender. Bij elke foto krijgt u een verhaal over het land en hetthema van de foto en over de situatie in de Derde Wereld in hetalgemeen. De lesbrief bevat kopieerbare werkbladen, kaarten,landeninformatie, verhalen, opdrachten plus een handleiding voorde leerkracht en gevarieerde didactische suggesties.Een abonnement kost 500␣ fr. (voor een school- of kalenderjaar).Een abonnement plus één Wereldkalender kost 1050␣ fr., eenabonnement plus zes kalenders kost 3195␣ fr.Voor meer info en bestellingen: 11.11.11 - Vlasfabriekstraat11 - 1060 Brussel - fax 02-536 19 05 - Eric Van Der Borght(Wereldboot/Post Uit) - tel 02-536 11 22 -Eric.Vanderborght@11.be of Pascalina Baert (bestellingenWereldreis/Wereldkalender) - tel 02-536 19 05 -pascalina.baert@11.be

SID-in’s STijdens de SID-in’s (Studie-informatiedagen) krijgen uw laatste-jaars alle info over de grote waaier van studiemogelijkhedenna het secundair onderwijs. Elke (provinciale, netoverschrij-dende) SID-in duurt drie dagen, twee dagen (telkens donderdagen vrijdag) zijn bedoeld voor klassikaal bezoek en één dag (zater-dag) geeft gelegenheid voor individueel bezoek of bezoek in ge-zinsverband. Alle hogescholen, universiteiten, aanvullende oplei-dingen (vierde graad secundair onderzoek, VIZO, VDAB enz.) stel-len hun studieaanbod voor. Bij de start van het nieuwe schooljaarkregen alle laatstejaars reeds (via het Centrum voor Leerlingenbe-geleiding, CLB) de brochure Wat na het secundair onder-wijs?, met een bundeling van wat Vlaanderen aan hogere oplei-ding te bieden heeft. Op de SID-in kunnen ze nu meer informatiezoeken bij de voor hen interessante opleidingen.De studie-informatiedagen zijn een organisatie van de CLB’sen het departement Onderwijs - afdeling Informatie en Docu-mentatie. Voor meer info kan u terecht bij de provinciale or-ganisatoren, uw CLB of bij Luc Aelbrecht - tel 02-553 96 60 -fax 02-553 96 55.De SID-in’s vinden plaats in Beurshalle Brugge (11 tot 13/1;Cathérine Ryckeboer - tel 050-44 02 20); Metropolis Antwerpen(18 tot 20/1; Yvan Verheyen - tel 03-206 13 11); ICC Gent (1 tot3/2; Piet De Koning - tel 09-269 89 00); Limburghal Genk (8 tot10/2; Luc Aelbrecht - tel 02-553 96 60) en Heizel Brussel (15tot 17/2; Dominique Veulemans - tel 02-479 25 05).

Kalaripayat AEen Indische leermeester in de bewegings- en gevechts-kunst kalaripayat is van begin april tot eind september 2001in ons land om cursussen, workshops en trainingen te geven.Ook in scholen. Kostprijs: 2000␣ fr. per uur.Inschrijven kan bij kal@mail.be. Meer achtergrond opwww.kalaripayat.org

Leerkrachten gezocht A

Projectverantwoordelijke Onderwijs-BedrijfLeerkrachten technische vakken TSO kunnen kandideren naarde vacature van een gedetacheerd leerkracht (onmiddellij-ke indienstneming) bij de Kamer voor Handel en Nijverheid vanLimburg (KHNL vzw). Als projectverantwoordelijke Onderwijs-Bedrijf ontwikkelt u een overlegstructuur van vakleerkrachten enbedrijfsmensen naargelang van de noden van de regio Limburg.Meer info, volledige functie-omschrijving, profiel enz. opsis.kkna.be - solliciteren met cv en motivatie bij KHNL - Huisvan de Limburgse Ondernemer - Johann Leten, algemeen di-recteur - Gouverneur Roppesingel 51 - 3500 Hasselt - tel011-28 44 00 - fax 011-28 44 06 - jjlleten@khnl.bePedagogisch medewerkerGezocht: licentiaat pedagogiek of psychologie voor aan-werving in een GESCO-statuut bij de dienst Onderwijs van deStichting-Lodewijk de Raet.Meer info, volledig profiel enz. bij de Stichting - tel 02-24095 03 - werner@stichtingderaet.be - get.to/onderwijs-sldr(voor meer info over de dienst Onderwijs en haar activiteiten)VrijwilligersGezocht: gemotiveerde vrijwilligers om een avond in de week ofeen moment in het weekend bij les te geven aan alleenstaan-de minderjarige asielzoekers. Na een jaar onthaalklas ko-men deze jongeren in het reguliere onderwijssysteem terecht(vaak in ASO) en krijgen daar problemen met de taalvakken,omdat ze nog volop bezig zijn hun Nederlands te ontwikkelen.Meer info en kandidaturen bij Protestants Sociaal CentrumAntwerpen vzw - Vluchtelingenwerk - Lange Stuivenbergstraat54 - 2060 Antwerpen - tel 03-235 34 05 - fax 03-272 20 85 -prosocc@yucom.beMilieu-educatorenDringend gezocht: een educator voor het NE-centrum De Vroen-te (Kalmthout) en een coördinator voor het project Milieuzorgop school (standplaats Brussel).Meer info op tel 02-553 80 73 - eric.craenhals@lin.vlaanderen.be

Lerarenkaart AMet de lerarenkaart van vzw LCD kan u gratis op verkenninggaan in musea en attracties in België en Frankrijk. Een ideeom een schoolreis voor te bereiden? De kaart kost 320␣ fr. (gidsOpvoeding en Ontspanning, met een overzicht van de deel-nemende musea en attracties, inbegrepen). Extraatje: het FranseFuturoscope (Poitiers) geeft alle leden van uw gezin (max. 4personen) een korting van 15 Ffr. op de normale toegangsprijs.Nieuwe leden kunnen een gratis lerarenkaart krijgen die gel-dig is tot eind 2000. De lijst met alle meewerkende attractiesvindt u op www.lcd.be.Meer info en kaart bij LCD vzw - Lerarenkaart - Route deBeaufays 64 - 4140 Sprimont - tel 04-234 14 98 (Nederlands-talig!) - fax 04-234 12 82 - info@lcd.be - www.lcd.be (metNederlandstalig luikje)

Gezocht: jonge journalisten AAls de kunstkriebels toeslaan is het thema van de JuniorJournalist-wedstrijd, editie 2001. De jury zoekt in vier leef-tijdscategorieën naar de kandidaat die zijn kunstkriebels het bestonder woorden kan brengen. Wat is kunst? Wat is het nut vankunst? Jan Hoet zou het er zelf moeilijk mee hebben, maar organi-sator Davidsfonds werpt hiermee een leuke uitdaging op tafel vooralle leerlingen secundair onderwijs én derde graad lager onder-wijs. De prijzenpot bedraagt meer dan 1 miljoen frank.Opstellen, essays, verhalen, reportages, interviews, cursiefjes…alle tekstsoorten zijn welkom, tenzij de plaatselijke Davidsfonds-afdeling of uzelf één bepaalde tekstsoort wenst op te leggen aan dedeelnemers. Er zijn trouwens meer dan 150 plaatselijke Davids-fondsafdelingen die een voorronde organiseren en waarvoor u uwleerlingen kan inschrijven. De plaatselijke winnaars gaan vervol-gens naar een nationale finale. Anderzijds kan u de pennenvruch-ten ook rechtstreeks en vóór 15 januari naar het Nationaal Secre-tariaat sturen. Een speciale jury selecteert daaruit 30 gelukkigenvoor de nationale finale. Die finale houdt in dat een jury van beken-de auteurs in elke categorie de beste Junior Journalist aanduidt.Meer info en volledig reglement bij Davidsfonds - NationaalSecretariaat - Ann Vandeput - Blijde-Inkomststraat 79-81 -3000 Leuven - tel 016-31 06 00 - fax 016-31 06 08 -informatie@davidsfonds.be - www.davidsfonds.be

Kunst is géén eiland!

PA

TRIC

K D

E S

PIE

GE

LAE

RE/C

AN

ON

CU

LTU

UR

CE

L

§

Canon CultuurcelKoning Albert II-laan 15

1210 BrusselErna Schelstraete en Jan Staes -

tel 02-553 96 65 tot 67fax 02-553 96 75

erna.schelstraete@ond.vlaanderen.bejan.staes@ond.vlaanderen.be

Kunst(en) op school AIn opdracht van CANON interviewde journaliste Inge Ghijs een hon-derdtal mensen, zowel binnen als buiten het onderwijs, voor wiekunsten en culturen ook in schoolverband werkwoorden zijn.Dertig originele zwart-wit foto’s van Patrick De Spiegelaere makenvan Kunst(en) op school, een beeld van 5 jaar cultuurpro-jecten in Vlaamse scholen ook een mooi kijkboek.Inge Ghijs liet leerlingen aan het woord, maar ook (kleuter-)onder-wijzers, leraars secundair onderwijs, schooldirecteurs, een moedervan een lagere-schoolkind... Wat betekent kunst en cultuur op schoolvoor hen? Hoe gaan ze ermee om? Welke mogelijkheden en/ofmoeilijkheden ondervonden zij? Ook docenten hoger onderwijs, eenuniversiteitsprofessor, de secretaris-generaal van het departementen de minister van Onderwijs delen in dit boek hun ervaringen envisies. Daarnaast benaderen een beeldend kunstenaar en een dan-ser, een theatermaker, een muzikant en een filosoof het onderwerpkunsten op school, hoe en waarom? dan weer vanuit hún ervaring enachtergrond. Bovendien maakt u via deze kunst- en onderwijspuzzelmeteen ook uitgebreid kennis met het werk van Canon Cultuurcel.U krijgt het boek gratis thuisbezorgd als u een aan uzelf ge-adresseerd kleefetiket stuurt naar Canon Cultuurcel - Kunst(en)op school - Koning Albert II- laan 15 - 1210 Brussel.

Verwendagen 2001 AOp dinsdag 13 en woensdag 14 februari (Valentijnsdag?Jawel!) zitten naar goede traditie twee keer honderd gelukkige leer-krachten samen aan één grote feesttafel in HETPALEIS in Antwer-pen. Zij worden een dag lang naar lichaam en geest vertroeteldomdat over elk van hen iemand gezegd heeft «(s)he’s the best!!»Iedereen die daar zit werd genomineerd, sommigen door eencollega (via Klasse voor Leraars), anderen door een leerling of eenouder (via MAKS! of Klasse voor Ouders). Kent u ook zo’n leer-kracht van wie u denkt: die moet zeker aan die tafel zitten? U vindthem (of haar) bijzonder, zonder hem zou de school waar hij werkter een stuk grauwer uit zien. Stuur ons dan gauw en ten laatsteop 5 januari 2001 een (korte!) brief waarin u uitlegt wie u wilnomineren en waarom. Als toetje vertelt u ons in die brief ook metwelke Boeiende Vlaming uw collega volgens u graag aan tafel zouzitten. Met welke kunstenaar of wetenschapper of politicus of …

20 KLASSE NR.110(advertentie)

u weet vast wel wie uw collega in stilte of luidop bewondert. Eénding doet u zeker niet: er met uw collega nu al over praten!Uit de vast weer honderden nominaties zal Canon Cultuurceltwee keer honderd gelukkigen kiezen. Zij krijgen ten laatsteop 1 februari bericht.Stuur uw brief naar Canon Cultuurcel - Koning Albert II-laan 15 -1210 Brussel, met vermelding Verwendag 2001. Vergeet niette vermelden waar de genomineerde werkt en woont. De Verwen-dagen voor Leerkrachten zijn een initiatief van Canon Cultuurcelen HETPALEIS Antwerpen, met medewerking van Klasse (zie ookp. 36-37).

Jongeren op een podium SInschrijven voor het leerlingenpodiumfestival De Kroon op het Werkkan nog tot 12 januari 2001 (zie ook vorige Klasse)[>www.klasse.be/kvl/109/18-5 Jongeren op een podium]. Ondertussen zijn de loca-ties en data van alle regionale festivals vastgelegd. Neem uw agen-da en noteer: CC Sint-Niklaas op 29 april 2001; CC De BiekorfBrugge op 12 mei; CC Hasselt op 12 mei; CC De Kern Wilrijk op 13mei; VCA Anderlecht op 13 mei en ten slotte de grote finale inHetPaleis Antwerpen op 24 mei (hemelvaartsdag).Voor alle info en inschrijvingen: Vlaams Centrum voorAmateurkunsten - Annemie Geerts - tel 02-555 06 23 - fax02-555 06 10 - annemie.geerts@vca.be

Canon Muzische Werkdagen BNog even terugsurfen naar Klasse van november [>www.klasse.be/kvl/109/18-2 Muzische werkdagen in tweede versnelling]: inschrij-ven voor de Muzische Werkdagen van januari 2001 kan nog.Stuur de bon uit Klasse van november niet naar Canon, wél naarSpelewei - Kapellekensweg 2 - 3010 Kessel-Lo. Een kaartje magook. Vermeld wel voor welke werkdagen u wilt inschrijven: Malle(11-12/1), Neerpelt (16-17/1), Leuven (18-19/1), Roeselare (25-26/1) of Lokeren (30-31/1) en of u kiest voor de muzische basis-opleiding of de opleiding voor gevorderden.

Hoe boei ik mijn leerlingen meteen plas «vuil» water?

Prijs voor gangmakersin basisonderwijs

STI

CH

TIN

G K

ON

ING

IN P

AO

LAD

E G

AV

ER

S G

ER

AA

RD

SB

ER

GE

N

©

§

GRATIS OP DE TITANICµ Ja, ik wil graag een Vlaming zijn op de Titanic. Stuur mij een

uitnodiging voor (omcirkel wat past) 1 / 2 personen. Mijndrie voorkeurdatums ( van 9 december tot 7 januari) zijn:

I. ….. in de voor / namiddag (omcirkel wat past)

II. ….. in de voor / namiddag (omcirkel wat past)

III. ….. in de voor / namiddag (omcirkel wat past)

Naam: ..........................................................................

Adres: ...........................................................................

....................................................................................

Stamboeknummer: ........................................................

School: .........................................................................

Stuur deze originele, volledig ingevulde bon naar Martine VanAsch - Kunsthal De Sint-Pietersabdij - Sint-Pietersplein 9 - 9000Gent. 1000 leerkrachten krijgen een schriftelijke uitnodiging.

©

Leerkrachten eerst!

Leerkracht met Klasse AOpnieuw geeft de bundel De Eerste Lijn inspiratie tot een reeksbijscholingen voor leerkrachten. De Training Leerkrachtmet Klasse - 2 van IPSOC-Bijscholing en VLOD/VSPW bestaatuit viermaal twee woensdagvoormiddagen in het voorjaar van 2001.Het programma: Leerlingenbegeleiding (7 en 21/2); Lerenkiezen (14 en 28/3); Kansarmoede (18 en 25/4) en Psychi-sche problemen bij leerlingen (9 en 16/5). De vier thema’svormen één pakket en u kan ze dus als één geheel volgen.Meer info bij IPSOC-Bijscholing - Linda Lacombe - Door-niksesteenweg 145 - 8500 Kortrijk - tel 056-26 41 86 - fax056-21 58 03 - ipsoc-bijscholing@katho.be - www.katho.be/ipsoc/bijscholingDe originele bundel De Eerste Lijn omvat de twintig gratismaandelijkse bijlagen die Klasse publiceerde van septem-ber 1998 tot en met juni 2000.U kan deze bundel nog steeds (gratis) bestellen bij Klasse -Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - tel 02-553 96 84 -fax 02-553 96 85 - annie.lecocq@ond.vlaanderen.be

Koningin Paola-prijsvoor het onderwijs BAlle leerkrachten uit het kleuter- en lager onderwijsuit alle onderwijsnetten kunnen deelnemen aan de Konin-gin Paola-prijs voor het onderwijs 2000-2001. Een individueleleerkracht kan zich als kandidaat-winnaar aanbieden of een teamvan leerkrachten die samen een initiatief verwezenlijken dat vol-doet aan de criteria van de prijs.Die criteria zijn (bondig geformuleerd): uw project loopt al min-stens twee schooljaren; het draagt bij tot de maatschappelijkebetrokkenheid van uw leerlingen en bevordert solidariteit; hetkoppelt kennisverwerving aan basiswaarden en persoonlijkheids-vorming; het werkt persoonlijke reflectie en meningsvorming inde hand; het geeft blijk van een evenwichtige aandacht voor decognitieve, ethische en expressieve aspecten van de zelfverwe-zenlijking van elke leerling; het slaagt erin de kansen van kans-arme groepen te verhogen en ten slotte draagt uw project bij toteen betere wederzijdse kennis en begrip van de drie Gemeen-schappen en culturen in ons land.Voorkeur gaat naar vernieuwende initiatieven, die voor een mo-dern functionerend basisonderwijs van levensbelang kunnen zijn:projecten i.v.m. zorgverbreding, onderwijsvoorrang voor alloch-tonen, wegwerken van taalachterstanden, participatie van ouders/leerkrachten/leerlingen, maatregelen tegen spijbelen en pesten…Met de prijs (een hoofdprijs en twee eervolle vermeldingen) wilde Stichting Koningin Paola «leerkrachten aanmoedigen in hunmoeilijke taak». De eerste prijzen (één in elke gemeenschap)hebben een waarde van 250.000 fr., de eervolle vermeldingenkrijgen 150.000 fr. en 75.000 fr. als beloning.De inschrijvingen lopen tot en met 25 januari 2001.Meer info, volledig reglement en inschrijvingsformulieren bijStichting Koningin Paola - Slegerslaan 356 bus 17 - 1200Brussel - tel 02-762 92 51 - fax 02-772 96 77

Do you speak English? HIn een tiental Europese landen nemen elk jaar duizenden studen-ten deel aan een vergelijkend examen Engels. Het Advan-ced Placement International English Language Exam(APIEL) test op een communicatieve wijze de vier basisvaardig-heden luisteren, lezen, schrijven en spreken. Het examen richtzich specifiek tot studenten hoger onderwijs die plannen (ooit)in het Engels (post)academische studies te beginnen. Ook laat-stejaars secundair onderwijs kunnen deelnemen.Het examen vindt plaats in Hasselt en Berchem op woensdag 21maart (inschrijven tot 31 januari) en 9 mei (inschrijven tot 31maart), telkens van 14 tot 17 u. Deelnemen kost 3300␣ fr. Docen-ten en leerkrachten Engels kunnen het examen (op dezelfde data)ook in de eigen school organiseren, mits er minstens 10 studen-ten deelnemen.[>www.apiel.cjb.net]U vindt het volledige APIEL-examen 1997 opwww.collegeboard.org.Meer info bij Albert Geukens - Keurstraat 29 - 3520 Zon-hoven - tel en fax 011-82 44 19 -albert.geukens@village.uunet.be

Geboeid door natuur AActieve natuur- en milieuklassen, met aandacht voor leef-milieu, landschap, bodem, water, onderzoek én sport en ont-spanning. Dat is wat u zoekt voor uw leerlingen? Het kan. Bij-voorbeeld in provinciaal domein De Gavers (Geraardsbergen). Uverblijft er met uw klas in jeugdherberg ‘t Schipken. Met de uit-gewerkte lespakketten en bijhorend veldwerkmateriaal kan u uwweek volledig zelf invullen. U vindt er werkbladen voor uw leer-lingen én telkens een leerkrachtendossier met voorstelling voorde inkleding van het thema én handige didactische tips. Het pro-ject Geboeid door natuur is afgestemd op de derde graadlager onderwijs. U kan gerust vooraf even langskomen voor meerinformatie (wel even verwittigen).Meer info bij provinciaal domein De Gavers - Onkerzelestraat280- 9500 Geraardsbergen - tel 054-41 63 24 - fax 054-4103 88 - gavers@oost-vlaanderen.be

Vlamingen op de Titanic A«Vrouwen en kinderen eerst!» Dat riepen ze op de Titanic, toen hij inijltempo zonk. Maar tijdens die noodlottige nacht van 14 op 15 aprilredde men meer mannen die eerste klasse reisden dan kinderen vanderde klasse. En in de nasleep riep de Britse justitie geen enkelederdeklassepassagier op als getuige. Sociale verschillen bleven ookin het ergste drama uit de scheepvaart overeind. En welk lot onder-gingen de Vlamingen? Met 27 voeren ze met de Titanic mee. Hetmerendeel landverhuizers, maar ook een Brusselse zangeres en eenAntwerpse diamanthandelaar. Met zeven overleefden ze de ramp.Hoe voelden deze Vlamingen zich aan boord van dit drijvend paleisdat nooit kon zinken? Hoe doorleefden zij verwachting, opwinding,paniek en wanhoop? U kan het zelf ondervinden.De Vlamingen op de Titanic is een inlevingstentoonstel-ling met audiofoon, in de Kunsthal van de Gentse Sint-Pietersab-dij. Vertellen wat u er precies beleeft, zou afbreuk doen aan deervaring en het hele opzet. Zeker is dit: u kruipt anderhalf uur langin de huid van verdwenen of geredde vrouwen, mannen en kinde-ren. De afloop is bekend, maar uw persoonlijk lot niet. De samen-leving en het toeval beslissen. Van 9 december tot 7 januari kun-nen 1000 leerkrachten met partner of collega gratis dit tentoon-stellingsavontuur beleven. De actie is wel beperkt tot onderwijzersen leerkrachten geschiedenis, aardrijkskunde, Nederlands, esthe-tica en mavo. Er zijn lespakketten voor leerlingen van de derdegraad lager onderwijs en de derde graad secundair onderwijs.Wil u graag deelnemen aan deze actie? Vul de bon in en stuur hemop. Duizend leerkrachten krijgen een schriftelijke uit-nodiging. De Vlamingen op de Titanic loopt van 9 december tot1 april in de Sint-Pietersabdij. U kan er alle dagen terecht van 10tot 18 u. (laatste toegang om 16.30 u.). Gesloten op maandag envoorts op 25-26 december en 1-3 januari. Toegankelijk voor rol-stoelpatiënten. Individuele tickets kosten 350␣ fr., scholieren 250␣ fr.,gratis voor kinderen tot en met 12 jaar in het gezelschap van min-stens één betalende ouder. Meer informatie: Martine Van Asch -Kunsthal De Sint-Pietersabdij - Sint-Pietersplein 9 - 9000 Gent -tel 09-243 97 30 - fax 09-243 97 34 - drr.sintpietersabdij@gent.be- www.gent.be

KLASSE NR.110 21KLASSE NR.110 21

Zappen en surfen door(vrouwelijke) poëzie.

Franstalig chanson op school.

Nieuwe musical over passieen strijd.

KB

VV

SA

PP

HO

ZA

PT

SA

PP

HO

ZA

PT

©

©

©

Klasse-serviceGeschiedenis op een bordGezocht: leerkrachten geschiedenis die zelf een spel rond hunvak hebben gemaakt of leerkrachten die ervaring hebben metbestaande geschiedenisspellen. Leerkracht-in-spe EmsDepreeuw wil namelijk als eindwerk een bordspel maken rondde middeleeuwse steden.Alle info en tips zijn welkom bij Ems Depreeuw -Moorkensplein 18 - 2140 Borgerhout - tel 0497-80 20 66 -emse@excite.comStudiereis New YorkVan 10 tot 17 maart kan u een studiereis (met studenten, docen-ten en andere gastdeelnemers) maken naar New York, met voor-al bezoeken rond welzijnszorg en geestelijke gezond-heidszorg, de opleiding psychologie en taken en projecten indit werkveld. Deelnemen kost 38.000 fr. (verblijf in jeugdher-berg).Meer info en inschrijvingen (vóór 10/12) bij Eveline Van Royof Hilde Van Rossen - KATHO - departement IPSOC -opgeleiding Gegradueerde Assistent in de Psychologie -Doorniksesteenweg 145 - 8500 Kortrijk - tel 056-26 41 50 -fax 056-21 58 03 - eleroy@katho.be - hvanrossen@katho.beArcheologieWat is archeologie? Een archeoloog komt het in uw klas (eerstegraad secundair onderwijs) vertellen, mét dia’s en archeokof-fer. Dat duurt één lesuur en kost 1000 fr. voor max. 30 leerlingen.Meer info bij Antwerpse Vereniging voor Romeinse Archeolo-gie - avra@belgacom.net - bewoner.dma.be/AVRAAuschwitzTot 22 december kunnen leerlingen van de derde graad secun-dair onderwijs inschrijven voor de jaarlijkse verhandelings-wedstrijd, met als thema Opvoeding na Auschwitz. Dewedstrijd zelf vindt plaats op 26 januari. De winnaars (twee perprovincie en één voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) mo-gen gratis mee met de studiereis naar Auschwitz-Birke-nau (11 tot 15 april).Meer info over wedstrijd en studiereis bij Auschwitz Stichting- Huidevettersstraat 65 - 1000 Brussel - tel 02-512 79 98 -fax 02-512 58 84 - auschwitz.foundation@skynet.be

Over vooroordelen, pestenen vluchtelingen AThe Mighty (Peter Chelsom) is de centrale langspeelfilm in DeZachte Macht, een nieuw multimediaal project rondvooroordelen, pesten en vriendschap. Voorts is er eententoonstelling waar leerlingen van 9 tot 14 jaar spelenderwijs incontact komen met begrippen als waar of niet waar, feiten ofmeningen, vooroordelen of geen vooroordelen. Pestgedrag enintermenselijke relaties komen daarbij ruim aan bod.Voor dit project betaalt u 200 fr. per leerling (pedagogisch dos-sier voor de leerkracht en werkkaart per leerling inbegrepen).Initiatiefnemer Jeugd & Vrede vzw werkt samen met de KinepolisGroup, vandaar dat u voor dit project in die zalen terecht kan(telkens van 9.30 tot 11.45 u. of van 13.45 tot 15.30 u.; voorafinschrijven verplicht): Supercity Leuven (15 tot 27/1); KinepolisKortrijk (29/1 tot 10/2); Kinepolis Hasselt (12 tot 24/2); Deca-scoop Gent (5 tot 17/3); Metropolis Antwerpen (19 tot 31/3) enKinepolis Brussel (23/4 tot 5/5).Reise der Hoffnung (Xavier Koller) is een Zwitserse film overhet vluchtelingenprobleem. Het multimediale project Vluch-ten kan niet meer - (n)ergens thuis probeert met de bijho-rende tentoonstelling te antwoorden op vragen als: Wie zijn illega-len en waarom komen ze naar hier? Welke historiek zit er achter hetvluchtelingenprobleem? Hoe zit het met de vluchtelingenstroomop andere continenten? Welzijnszorg, 11.11.11, Caritas Hulpbe-toon en verschillende vluchtelingenorganisaties werken mee.Deelnemen kost 200 fr. per leerling (leerkrachtendossier en werk-kaart voor de leerlingen inbegrepen). Opnieuw kan u terecht in dezalen van Kinepolis Group (telkens van 9.30 tot 11.45 u. of van13.45 tot 15.30 u.; vooraf inschrijven verplicht): Kinepolis Brussel(15 tot 27/1); Supercity Leuven (29/1 tot 10/2); Kinepolis Kortrijk(12 tot 24/2); Metropolis Antwerpen (5 tot 17/3); Decascoop Gent(19 tot 31/3) en Kinepolis Hasselt (23/4 tot 5/5).Voor meer info en reservaties: Jeugd & Vrede vzw - VanElewijckstraat 35 - 1050 Brussel - tel 02-640 19 98 - fax 02-640 07 74 - JEV@jeugdenvrede.be - www.jeugdenvrede.be

22 KLASSE NR.110

Vertellers op school SSappho Zapt doet een graai in romans en poëzie, «zapt ensurft» van de ene (vrouwelijke) auteur naar de andere en brengtdit sterk visueel. De performers zingen de poëzie (naar aloudgebruik) onder muzikale begeleiding; lezen de romanfragmen-ten sec voor of acteren ze. De personages uit een boek gaanleven; uw leerlingen kunnen ze zien en horen. Chris Mazarese(frontvrouw van Cherchez la femme) en Chantal Thiry zappendoor de teksten, onder begeleiding van Geert Hanssens (gitaar)en Ron Reuman (percussie).Sappho Zapt is beschikbaar als schoolvoorstelling voor leerlin-gen derde graad secundair onderwijs en voor studenten in hetpedagogisch hoger onderwijs. Daarbij is een nabesprekingmogelijk (over bijvoorbeeld het creëren van dergelijke perfor-mance of een discussie over de gebrachte tekstfragmenten).Op maandag 29 januari (van 13 tot 16 u.) kunnen 60leerkrachten (max. twee per school) gratis een voor-stelling van Sappho Zapt bijwonen in CC Aarschot. Ustuurt gewoon een mail naar Beatify@skynet.be. Der-tig gelukkigen krijgen een retourmail met de boodschapdat de twee tickets voor hen klaarliggen. Als extraatjekrijgt u er een optreden van Cherchez la femme (Frans-talige chansons) bovenop.Cherchez la femme is ook beschikbaar voor schoolvoorstellin-gen (50 min.; 25.000 fr., nabespreking in Frans of Nederlandsmogelijk; doelgroep: derde graad secundair onderwijs en peda-gogisch hoger onderwijs).Meer info en reservaties bij Beatify - Ron Reuman - Predik-herinnenstraat 16 - 3000 Leuven - tel 0495-36 33 86 - fax016-20 43 98 - Beatify@skynet.be

Een reis door circusland BEen hele dag doorbrengen in het gezelschap van clowns en acro-baten. Zelf (leren) jongleren, koorddansen, op een bal lopen, meteen diabolo werken, borden draaien… Genieten van een echte,oude kermis met draaiorgels, paardenmolens en andere, vergeten,attracties. Een grote tentoonstelling bezoeken over het circus inVlaanderen, van vorige eeuw tot vandaag (met affiches, circusattri-buten en schaalmodellen van beroemde circussen). Én tussendoorgetracteerd worden op muzikanten, ballonnen, suikerspinnen enpopcorn. Dat alles op één dag en voor slechts 400 fr. per leerling.Dit kan maar op één plaats: Kasteel Meylandt in Heusden-Zolder.Van 22 april tot 26 mei 2001 is gezinscircus Picolini uw gastheer.Het dagprogramma (1ste tot 6de klas lager onderwijs) ziet erruwweg zo uit: ontvangst; in kleine groepjes deelnemen aan work-shops (doorschuifsysteem), een bezoekje aan de tentoonstelling,middageten in de circustent, nog meer workshops, een quiz en tenslotte een feestelijke afsluiter met een circusvoorstelling.Voor kleuters is er een aangepast programma op woens-dagvoormiddag (170 fr. per kleuter), voorstelling inbegrepen.Meer info en reservaties (max. 200 leerlingen per dag) bijMuze - Lies Cuyx - CC Heusden-Zolder - Dekenstraat 40 -3550 Heusden-Zolder - tel 011-53 05 55 - fax 011-53 31 24- info@muze.be - www.muze.be

Passie en strijd op het land SThe Hired Man (De Seizoenarbeider) doet het verhaal van eenliefdesdriehoek op het Engelse platteland aan het be-gin van de twintigste eeuw. Melvyn Bragg (tekst) en HowardGoodall (muziek) leggen de passies bloot van twee seizoenarbei-ders, rivalen voor de gunst van die ene vrouw. De Grote Oorlog(W.O. I) met zijn machteloze heroïek en het ontstaan van vakvere-nigingen vormen de historische achtergrond voor dit gebeuren.Hans Sleurink vertaalde de teksten voor de nieuwe musical vanhet Koninklijk Ballet van Vlaanderen. Ernst Daniël Smid, ErnstVan Looy en Janke Dekker spelen en zingen o.l.v. regisseur JanVerbist en choreograaf Martin Michel.De première van The Hired Man is gepland voor 25 januariin Theater ‘t Eilandje. Er zijn speciale schoolvoorstellingenop 13, 15 en 16 februari en op 8 en 23 maart, telkens om 14 u.Tickets kosten dan slechts 250 fr. per leerling.Meer info en reservaties bij Koninklijk Ballet van Vlaanderen -Nelly Geirnaert - Kattendijkdok - Westkaai 16 - 2000 Antwer-pen - tel 03-224 82 66 - balletvanvlaanderen@kbvv.be -www.koninklijkballetvanvlaanderen.be

KLASSE NR.110 23

Laaggeschoolden vragenaandacht voor de kracht van taal.

Pesten: doe er iets aan!

PESTPAKKETµ Ja, ik ontvang graag

M Het boek Pesten! Wat is het? Wat doe je eraan? voor250␣ fr. i.p.v. 303␣ fr. (verzendingskosten inbegrepen).

M Het boek Pesten! Wat is het? Wat doe je eraan? plus hetlessenpakket Pesten voor 500␣ fr.

Naam: ............................................................................

Adres: .............................................................................

......................................................................................

Stuur de bon op naar Jeugd en Vrede (KLASSE) - Van Ele-wijckstraat 35 - 1050 Brussel - tel 02-640 19 98 - fax 02-64007 74 - jev@jeugdenvrede.be

KLASSE NR.110 23

JEU

GD

EN

VR

ED

EC

EN

TRA

VO

OR

BA

SIS

ED

UC

ATI

E L

IMB

UR

G

Hoeveel kraters telt uwmaankennis?

§

©

§

Naar de maan(eclips) AOp dinsdagavond 9 januari 2001 kan u getuige zijn van de eerstetotale maansverduistering van het nieuwe millennium. Tussen19.43 en 22.58 u. schuift de aarde in rechte lijn tussen de zon en demaan, waardoor onze grootste satelliet een paar uur in aardse scha-duw doorbrengt. Toevallig is het dan ook Volle Maan, wat u een groteroodachtige schijf in het vooruitzicht stelt. Wil u dit fenomeen vanheel dichtbij bewonderen en meteen de kraters in uw maankennisopvullen? 200 leerkrachten kunnen de maaneclips live engratis bewonderen door de grote sterrenkijkers van devier Vlaamse volkssterrenwachten: Beisbroek (Brugge), Mira(Grimbergen, bij Brussel), Urania (Hove, bij Antwerpen), Europlane-tarium (Genk). Per sterrenwacht zijn 50 leerkrachten welkom, alleenof met een collega. Geïnteresseerd? Stuur een kaartje naar de ster-renwacht van uw keuze. E-mailen mag ook. Vermeld zeker uw naam(en die van uw collega, als u met twee komt), uw volledig adres en deschool waar u lesgeeft. Wie bij de gelukkigen is, krijgt een persoon-lijke uitnodiging toegestuurd met meer praktische uitleg. Als u zo’nuitnodiging ontvangt, wordt u ook werkelijk verwacht. Nog dit: als hetdie avond bewolkt is, kan u de maansverduistering rechtstreeks vol-gen op de website van Volkssterrenwacht Mira. Meer uitleg overmaaneclipsen vindt u op www.klasse.be/kvl/110/teksten/23.Volkssterrenwacht Beisbroek - Zeeweg 96 - 8200 Brugge -tel 050-39 05 66 - beisbroek@unicall.be - www.urania.be/beisbroek/ Volkssterrenwacht Mira - Abdijstraat 22 - 1850Grimbergen - tel 02-269 12 80 - fax 02-269 10 75 - info@mira.be- www.mira.be/ Volkssterrenwacht Urania - Mattheessens-straat 60 - 2540 Hove - tel 03-455 24 93 - fax 03-454 22 97 -info@urania.be - www.urania.be/ Europlanetarium - Katte-vennen 19 - 3600 Genk - tel 089-30 79 90 - fax 089- 30 79 91 -planetarium@europlanetarium.com - www.europlanetarium.com

Dolende woorden AEuropees onderzoek heeft aangetoond dat in Vlaanderen (metzijn hoge onderwijskwaliteit) toch 30 procent van de 17-jarigenover onvoldoende lees-, schrijf- en/of rekenvaardigheden be-schikt om echt mee te kunnen in de samenleving. Meer dan 15procent van de Vlaamse volwassenen situeren zich op het laag-ste niveau van geletterdheid. Even schrikken?De Limburgse Centra voor Basiseducatie hebben zich hierdoorlaten inspireren voor een reizende tentoonstelling. Hier-mee willen ze de basiseducatie meer bekendheid geven. Dolen-de woorden, alfabetisering en kunst reist een half jaarlang door Limburg. De kunstwerken zijn gemaakt door cursistenuit de lees- en schrijfgroepen, allen volwassenen met lees- enschrijfproblemen. Ze lieten zich daarbij inspireren door de beel-dende kracht van de teksten van Eduardo Galeano, een Zuid-Amerikaans tekenaar en schrijver.Voor alle info over de tentoonstelling kan u terecht bij YvetteSevens, projectleider - Achel-Statie 8 - 3930 Hamont-Achel -tel 011-64 01 16 - yvette.sevens@pi.be

Dare to be different SHaal uw leerlingen uit hun bank, laat hen sporten zonder benen, meteen rolstoel rijden, hevig discussiëren en een hele hoop gedurfdevragen stellen. Dat is het opzet van Dare to be different, een inte-gratieproject, begeleid door vrijwilligers met én zonder handicap.Sjalom vzw wil hiermee uw leerlingen de kans geven om met de wereldvan mensen met een fysieke handicap kennis te maken én te ontdek-ken dat dit dezelfde wereld is als die van mensen zonder handicap.Voor meer info over deze integratiedagen en reservaties:Sjalom vzw - Wespstraat 1 - 9000 Gent - tel en fax 09-228 9209 - sjalomvzw@planetinternet.be - www.sjalom.org

Uit-Blinkers SVijftig kinderen van 6 tot 18 jaar krijgen op zondag 7 januari hetcertificaat van Sociale Uit-Blinker uit handen van Blinker-auteurMarc De Bel. Sociale Uit-Blinkers zijn kinderen die zich sociaalverdienstelijk hebben gemaakt thuis, op school, in de jeugdbewe-ging, voor oudere mensen… Tot 22 december kan u die leerlingennomineren die hiervoor volgens u in aanmerking komen. Hou ditwel geheim, want de genomineerden mogen nog van niets weten.U stuurt hun naam, adres en de naam van uw/hun school, méteen korte motivatie (vijf regels volstaan) naar onderstaand adres.Vijftig winnaars krijgen een uitnodiging (met hun ouders) vooreen filmvertoning van Blinker 2, op zondag 7 januari. Na devoorstelling volgt de verrassing.Meer info bij VCOV-Jongerenservice - prof. dr. Van Parys -Guimardstraat 1 - 1040 Brussel - tel 0900-10 364

Departement onderwijs zoekt S

2 projectbegeleidersAlle personeelsleden van het onderwijs en de CLB’s met eendiploma hoger onderwijs kunnen kandideren naar de vacaturevan twee projectbegeleiders voor een experiment leer-plichtcontrole in het basisonderwijs. Volgend jaar zal u,samen een aantal experimenteerscholen en CLB’s, de afwezig-heidsproblematiek in het basisonderwijs in kaart brengen en opbasis daarvan een nieuwe regelgeving voorbereiden en hel-pen implementeren. Eén projectbegeleider zal samenwerken metscholen in de regio Gent-Antwerpen-Mechelen, de tweede metscholen in de regio Genk-Hasselt-Maasmechelen.De volledige functiebeschrijving en de werkvoorwaarden vindt u opwww.ond.vlaanderen.be. U kan ze ook aanvragen op tel 02-553 92 32.Sollicitaties (met cv en motivatie) tot 10 december bij departe-ment Onderwijs - afdeling Beleidsvoorbereiding Basisscholen -Veronique Adriaens - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel1 beleidsmedewerker Levenslang LerenAls gedetacheerd leerkracht zal u in de administratie PermanenteVorming van het departement Onderwijs mee verantwoordelijk zijnvoor het uitwerken van een concept geïntegreerd beleidLevenslang Leren. U hebt een universitair diploma; ervaring inde onderwijssector (bij voorkeur met volwassenen) en liefst ook inandere opleidingssectoren; een degelijke informaticakennis; or-ganisatietalent en communicatievaardigheid enz.De volledige functiebeschrijving en de werkvoorwaarden vindt u opwww.klasse.be U kan ze ook aanvragen op tel 02-553 98 61.Sollicitaties (met cv en motivatie) bij departement Onderwijs - ad-ministratie Permanente Vorming - Ivo Cappaert, directeur-gene-raal - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

Tree of life BIn een tekening drukken uw leerlingen lager onderwijs hun hoopen angst, vertrouwen en geloof in de toekomst uit. Uverzamelt de tekeningen en stuurt ze naar onderstaand adres. Uhoeft ze niet naar Zweden te sturen (zie vorige Klasse[> www.klasse.be/kvl/109/19-7 3 x kinderrechten]). Het de-partement Onderwijs verzamelt ze en stuurt ze door.Meer info en inzendingen bij departement Onderwijs - afdelingBeleidsvoorbereiding Basisscholen - Annuschka Seyssens - Ko-ning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - tel 02-553 92 49

Pesten op school SEén op vier leerlingen in het basisonderwijs is het slachtoffer vanpesterijen. In het secundair is dat nog 15 procent. Pesten? Watis het? Wat doe je eraan? van Inge Schelstraete en Gie De-boutte is de opvolger van het succesboek Pesten, gedaan ermee.Het nieuwe boek geeft op een duidelijke en concrete manier aanwaarom pestgedrag niet kan. Vooroordelen worden doorprikt enleerkrachten en ouders krijgen concrete tips mee. Het nieuwe boekkost 303␣ fr., met Klasse betaalt u 250␣ fr. (verzendingskosten inbe-grepen). Op zoek naar een lessenreeks voor jongeren van 9 tot 14jaar? Met volledig uitgewerkte lessen (doelstellingen, lesverloop,educatief materiaal)? De lessenreeks Pesten is samengesteldrond volgende thema’s: Plagen, ruzie maken en pesten: het groteverschil; Pesten, wie doet mee en wat gebeurt er?; Pesten, er isaltijd wel wat aan te doen. Voor het boek én de lessenreeks samen,betaalt u met onderstaande bon uitzonderlijk 500␣ fr.Meer info bij Jeugd en Vrede - Van Elewijckstraat 35 - 1050Brussel - tel 02-640 19 98 - fax 02-640 07 74 -jev@jeugdenvrede.be - www.jeugdenvrede.be

(advertentie)

(advertentie)

StakenDe voorstellen, de minister en de vakbondenDe onderwijsminister stelt 4,7 miljard frank maatregelen voor om dekwaliteit van het onderwijs te verbeteren. De onderwijsvakbonden vindendie maatregelen wel goed maar willen daar nog eens 6,6 miljard frankbovenop: 3 procent loonsverhoging voor iedereen. Dat is van het goede teveel, zegt de minister. Daarop springen de onderhandelingen over eennieuwe arbeidsovereenkomst (CAO) in onderwijs af. De vakbonden roepenop tot staken. De minister stopt haar voorstellen in de koelkast.

Wat vindt u van de stakingsoproep?Marleen Vanderpoorten (Minister van Onder-wijs en Vorming): «Ik ben daar niet tegen.Staken behoort nu eenmaal bij de communi-catievormen die de vakbonden hanteren. Ikvraag me wel af waarom de stakingen zo langmoeten duren. En als de bonden aankondi-gen dat «de scholen dicht blijven» moet ikreageren. In het belang van de leerlingenmoet elke school immers opvang garanderen.Dat is de wet en daar zal ik streng op toezien.Ik wil ook niet dat ouders extra uitgavenmoeten doen voor kinderopvang enz.»

Wat is er in de onderhandelingen preciesfout gelopen?Marleen Vanderpoorten: «We hebben geengeld om alles tegelijk op te lossen. We moetenkeuzes maken. Ik heb in eerste instantie geko-zen voor maatregelen die de kwaliteit van hetonderwijs meteen kunnen verbeteren. Dat tota-le pakket voorstellen kost veel geld: 4,7 miljardfrank. Maar de vakbonden bleven bij hun eis:drie procent loonsverhoging voor iedereen.»

Hoeveel zou dat kosten?Marleen Vanderpoorten: «Ongeveer 6,6 mil-jard frank. De bonden vragen een lineaireopslag: voor iedereen hetzelfde. Dat komt ge-middeld neer op zo’n 3500 frank bruto loons-verhoging per maand.»

U had het uzelf makkelijk kunnen makenen pakweg 2 procent toestaan. Dan zou uer met 4,4 miljard frank vanaf geweest zijn.Marleen Vanderpoorten: «En zou ik daarmeede kwaliteit van het onderwijs verbeterd heb-ben? Ik bezoek veel scholen en luister naar deconcrete vragen van de leerkrachten. Loonei-sen spelen hierbij zeker een rol. Maar er zijnveel andere prioriteiten. Ik probeer ook reke-ning te houden met de leerlingen. Daar hoor ikde vakbonden weinig over spreken. Zij hebbenvolgens mij een vrij conservatieve boodschap:drie procent opslag voor iedereen en de zaak isin orde. Ik wil inhoudelijker werken met kwali-tatieve maatregelen die meer comfort geven

aan personeel en leer-krachten die het moei-lijker hebben.»

E

RA

Marleen Vanderpoor-ten: «Ik bezoek veelscholen en luisternaar de concretevragen van deleerkrachten.»

Mogen de leerkrachten dan niet meerverdienen?Marleen Vanderpoorten: «Natuurlijk wel. Maarop dit ogenblik is daar niet genoeg geld voor.Ik wil ook eerst nagaan of zo’n lineaire loons-verhoging wel de beste oplossing is. Moetenwe niet eerder zoeken naar een loonsverho-ging voor bepaalde groepen (directeurs ba-sisonderwijs bijvoorbeeld) en voor anderedoelgroepen naar meer pedagogisch com-fort (extra uren, kleinere groepen enz.).»

De privé-sector wordt daardoor finan-cieel wel aantrekkelijker. Als niemandnog in onderwijs wil stappen, komt dekwaliteit ervan pas goed in het gedrang.Marleen Vanderpoorten: «Als je de begin-wedde voor jonge mensen bekijkt zit onder-wijs blijkbaar nog altijd in de top vijf van bestbetaalde jobs. Ik wil eerst weten of alle gissin-gen en vergelijkingen ook echt kloppen. Daaromlaten we nu een degelijke studie uitvoerenwaarin we de lonen van de Vlaamse leer-krachten vergelijken met die van andere Euro-pese landen én met de privé-sector.»

Dergelijke studies bestaan toch al?Marleen Vanderpoorten: «Neen. De Oesovergelijkt soms appels met citroenen. In hetene land zit sociale zekerheid wél in het loon,in het andere niet. Ook het aantal te preste-ren uren verschilt sterk, net als de evolutievan de loopbanen. En als we met de privé-sector vergelijken moeten we het ook nietalleen over lonen hebben. Ik kan niet voor-uitlopen op de besluiten van deze studie. Alsblijkt dat een lineaire loonsverhoging vooralle leerkrachten de beste oplossing is, danwil ik daar best over nadenken.»

Maar de vakbonden willen niet wachtenop deze studie?Marleen Vanderpoorten: «Dat klopt. Ik wil zenochtans al in maart rond hebben. Ze zeggenook dat ze van die studie niets te vrezen hebben.Waar zit dan het probleem? In de gesprekkenmet de Vlaamse Regering zal de studie tenmin-ste voor een objectieve inbreng zorgen.»

De witte woede heeft wél gewerkt,zeggen de vakbonden. Daarom willen zijmet harde acties hetzelfde bereiken.Marleen Vanderpoorten: «Bij de verpleging enziekenhuizen was de vertrekbasis toch welanders. De achterstand was er veel groter danin onderwijs. De inspanningen die ondertussenin onderwijs zijn gebeurd zijn trouwens zekervergelijkbaar. Denk maar aan de gelijkschake-ling van de lonen in het basisonderwijs enz.»

E

XT

De bijkomende jobs die u voorstelt zijnvolgens de vakbonden geen echt nieuwejobs. Ze zijn soms het resultaat van eerdervoorgestelde besparingen die nu nietworden doorgevoerd.Marleen Vanderpoorten: «Dat vind ik eenheel kromme redenering. Besparingen schrappenis niet normaal. Het kost geld en daardoorkomen er wel degelijk nieuwe banen bij.»

De vakbonden zijn ook boos omdat urechtstreeks met de leerkrachten wilcommuniceren. Iedereen kan mailen en ubezoekt zelf elke week scholen.Marleen Vanderpoorten: «Dat nemen ze mijinderdaad niet in dank af. ‘U moet dat nietdoen’, zeggen zij. ‘Blijf maar rustig op uwbureau in Brussel zitten. Als u de mening vande leraars wil kennen, moet u gewoon naarons luisteren.’ Ik wil uiteraard met hen spre-ken, maar zij vertegenwoordigen zeker nietalle leraars, noch de grote verscheidenheidaan meningen in heel het onderwijs.»

Daarom mogen de leraars u dus ookrechtstreeks mailen?Marleen Vanderpoorten: «Ja. Dat kwam ge-woon even ter sprake tijdens een uitzendingvan De Zevende Dag. Er liepen meteen 250mails binnen. Vaak met heel zinnige vragen envoorstellen. Nu geven we iedereen de kans omzijn mening te uiten. En daar willen we ookecht rekening mee houden. Als de vakbondende stem van de leraars vertolken, zoals zijzeggen, dan begrijp ik helemaal niet wat zijdaar tegen hebben. Dan zal de informatie diewij via de mail krijgen toch wel dezelfde zijn alsdie we van hen krijgen. Hoe breder iedereenbij het beleid betrokken wordt, hoe beter.»

Hoe moet het nu verder?Marleen Vanderpoorten: «De vakbonden zijnopgestapt en gaan staken. Mijn deur blijftechter open. Ik blijf tot overleg bereid en zougraag hebben dat al wie bij onderwijs be-trokken is ernstig nadenkt over de nieuwevoorstellen. We willen echt iets doen aan devermindering van de taakbelasting, de ver-betering van de kwaliteit van ons onderwijsen de waardering van de leerkracht.»

Maar ondertussen stopt u de voorstellenin de koelkast?Marleen Vanderpoorten: «Zolang er geenakkoord is over het geheel, ja. Spijtiggenoeg.» ■

KLASSE NR.110 25 KLASS

26 KLASSE NR.11026 KLASSE NR.110

Vlaamse regering: de voorstellen voor CAO VI

Het planin acht stappen

Comfortabelerkunnen lesgeven.Dat is de prioriteit

voor de meesteonderwijsmensen,

zegt de Vlaamseregering. Veel meer

dan een beperkteopslag voor

iedereen. Dat moetook uit haar plannen

blijken, vindtminister Marleen

Vanderpoorten. Eenkijk op de

voorstellen.

Basisonderwijs:De papierwinkel

wordt kleiner.

[1] 1000 nieuwe jobs in basisscholen- Werkt u als leraar kleuteronderwijs? Tegen 2002-2003 krijgt u er 300 nieuwe collega’s bij. Want deregering stelt twee nieuwe maatregelen voor hetkleuteronderwijs voor. Die moeten 300 nieuwe ba-nen opleveren.- Kleuters tussen 2,5 en 3 jaar wegen voortaanzwaarder door. Uw school mag ze vanaf 1 sep-tember 2001 voor 1,2 en vanaf 1 september 2002voor 1,3 meetellen. Ze kan door deze gunstigewegingscoëfficiënten dus meer lestijden voor zeuittrekken.- Er komt een extra (zesde) instapdatum voorkleuters. Als er op 1 februari meer kleuters zijningeschreven, dan kunnen zij meetellen voor deomkadering. Alleen effectief ingeschreven kleuterstellen mee, zoals afgesproken in CAO V.- Staat u in het gewoon lager of buitengewoon lageronderwijs? Dan komen daar tegen het schooljaar2003-2004 700 nieuwe voltijdse betrekkingen bij.- In totaal 13.520 nieuwe lestijden trekt de Vlaamseregering uit voor het project lichamelijke opvoedingin het gewoon lager onderwijs. Elke leerling heeftrecht op een goede fysieke conditie, vindt de minis-ter. Daarom twee uur LO per week door eendaartoe bevoegde LO-leraar. Voor deze bewe-gingsopvoeding komen er vanaf 1 september 2001 al5770 lestijden bij. In 2003-2004 is dat aantal uitein-

delijk tot 13.520 toegenomen. Dit is ook goed nieuwsvoor de klasleraar die nu ook LO geeft.- 3.380 nieuwe lestijden moeten de werkdruk inhet buitengewoon basisonderwijs in dezelfdeperiode verminderen, in het bijzonder ten voordelevan het paramedisch personeel.- Een basisschool met minder dan 180 leerlingen dietwee jaar na elkaar veel meer leerlingen inschrijft -genoeg voor 12 lestijden - mag die lestijden op 1oktober van dat tweede jaar ook gebruiken. Zo kan zezich sneller aanpassen aan de feitelijke situatie.- De maatregelen uit CAO V om de planlast ofpapierwinkel kleiner te maken, moet u volgens deminister al voelen begin 2001. Vanaf septemberbelooft de regering nieuwe maatregelen. Inspectieen pedagogische begeleidingsdiensten maken hier-over afspraken onder elkaar en met de directies.

[2] 1.200 bijkomende betrekkingen insecundaire scholen

- Wat zit erin voor wie in het secundair onderwijslesgeeft? Tegen 1 september 2004 moeten er intotaal 27.000 nieuwe lesuren voor het gewoonsecundair onderwijs bijkomen, zegt de regering.- Vanaf 1 september verhoogt het totale lesuren-pakket met 9000 extra lesuren. Op dit pakket zalelke school recht hebben. Uiteraard houdt menrekening met de evolutie van het aantal leerlingen.

Secundair onderwijs:18.000 uren extra naarleerlingenbegeleiding,mentorschap, klassen-raad en klassendirectie.

Op 1 september 2001krijgen alle onderwijs-mensen een hospitali-satieverzekering.

- Daarnaast gaan in de scholengemeenschappen18.000 uren extra naar leerlingenbegeleiding, men-torschap, klassenraad en klassendirectie: 4.500toegewezen volgens het aantal personeelsleden datouder is dan 55 en 13.500 verdeeld volgens hetaantal lesuren.- 130 nieuwe banen komen er voor de buitenge-wone secundaire scholen of 3000 extra lesuren:2500 extra uren worden toegevoegd aan het huidiglesurenpakket van de school; 500 uren wordenverdeeld a rato van het aantal personeelsleden bo-ven vijftig jaar.- Twee besparingen uit het decreet secundair onder-wijs vallen weg: de besparing van 2,5 procent op hetlestijdenpakket en de besparing van 600 miljoen tegen2006 wegens afvloeiend ondersteunend personeel.- 225 bedreigde banen voor ondersteunendpersoneel gaan niet verloren. Er komen er zelfs50 bij. De regering stelt voor om voor het ondersteu-nend personeel een vereenvoudigd en doorzichtigpuntensysteem in te voeren en de geplande bespa-ring te schrappen. Alle secundaire scholen zullen inseptember 2001 naar dit systeem overstappen. Erzal met drie puntenwaarden gewerkt worden. Elkepuntenwaarde is gekoppeld aan een weddenschaal.Het systeem zal soepel genoeg zijn om in de scho-lengemeenschap een zelfstandig personeelsbe-leid te kunnen voeren.- De regering vereenvoudigt de reaffectatierege-ling voor het ondersteunend personeel.- Bent u praktijkleraar, dan moet u voortaan hoog-stens 30 uur en niet 33 uur presteren. Dit in afwachtingvan een grondige discussie over deze prestatieregeling.- Misschien werkt u in een scholengemeenschapwaar het leerlingenaantal jaar na jaar fors stijgt. Alszij drie jaar na elkaar op 1 oktober vijf procentgegroeid blijkt, mag ze dat derde jaar voor allescholen van de scholengemeenschap meteen hetaantal lesuren opgebruiken dat met het feitelijkeaantal leerlingen overeenkomt.

[3] HogeschoolmedewerkersBent u een hogeschoolmedewerker en kijkt u uitnaar een sabbat? Vanaf 1 oktober 2001 kan datmogelijk worden. U krijgt de keuze tussen eenleersabbat of een sabbatsverlof. Het eerste is eenintensieve navorming van een maand (of twee drie)in opdracht van de hogeschool. Een sabbatsverlof iseen jaar of zo dat u uittrekt voor uw eigen doelstel-lingen. Daarvoor moet u eerst wel extra prestatiesopgespaard hebben.Voor uw verlof en afwezigheden belooft de rege-ring de hogescholen een eigen vereenvoudigd endoorzichtig stelsel.

[4] Welzijn en preventieScholen zijn ook verplicht de wet op het welzijn uitte voeren. Dat moet de gezondheid, veiligheid,milieuvriendelijkheid en ergonomie van de school-omgeving verhogen. De Vlaamse regering wil datnetoverschrijdende preventiediensten met de-gelijk opgeleide adviseurs de scholen kunnen bij-staan. Een werkgroep met vertegenwoordigers vande inrichtende machten, vakbonden en overheid zaleen nieuwe preventiestructuur uitwerken die vanafjanuari 2002 zou kunnen starten.

[6] Internaten in het buitengewoon onder-wijs

Vanaf 2001 kunnen ze voor type 3 meer parame-disch personeel aanwerven. De wegingscoëfficiëntervan klimt van 6,7 naar 7,7.

[6] Deeltijds kunstonderwijsDe huidige berekening uren-leerkracht blijft voor-lopig gehandhaafd. De regering wacht op de be-sluiten van het wetenschappelijk onderzoek en zalhierna zo nodig de berekeningswijze aanpas-sen.

[7] LoonOp 1 september 2001 krijgen alle onderwijsmensenalvast een hospitalisatieverzekering.

[8] Wanneer meer loon?De discussie met de onderwijsvakbonden over delonen wil de Vlaamse regering in de loop van 2001afronden. Dan zal immers het politieke akkoord overde overdracht van middelen van het federale Belgiënaar de gemeenschappen en gewesten in een finan-cieringswet omgezet zijn. Pas dan zal de Vlaamseregering een cijfer op het beschikbare bedrag plak-ken. Om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van dereële verloning van de leerkrachten, bestelt ze tegen1 april 2001 bij een extern bureau een objectievestudie van het loondossier. De studie moet eenvergelijking bevatten met de privé-sector en de ande-re overheidssectoren. En de loonspanning tussen deverschillende ambten in het onderwijs bekijken. Opbasis van deze studie - die ze meteen op internetopenbaar maakt - zal de regering de CAO-gesprek-ken over de lonen 2002-2005 voeren.

Als er geen globaal akkoord komt over het geheelvan de voorgestelde maatregelen, dus ook over deloonproblematiek, kan de Vlaamse regering geenenkel afzonderlijk deel van deze voorstellen voorCAO VI uitvoeren. ■

CAO: WABLIEFT?

EXTR

A

Een CAO, wat is dat ook weer? Dat is een CollectieveArbeidsovereenkomst per sector van het arbeidsleven.Collectief betekent in de onderwijssector dat de verte-genwoordigers van de overheid en de vertegenwoordi-gers van werknemers van de sector de overeenkomstafsluiten. Gezien het ministerie van de Vlaamse Gemeen-schap alle leraren in basis-, secundair onderwijs en aanhogescholen betaalt, sluit de minister van Onderwijs de

CAO met de vakbonden af. (Voor de universiteiten is er totnu toe een aparte CAO.) De vakbonden vertegen-woordigen in dit geval alle leerkrachten, ook zijdie geen lid van een vakbond zijn. Minister MarleenVanderpoorten sloot in juni CAO V met de vakbonden afvoor 1999-2000. CAO VI slaat op 2001-2002. De onder-handelingen over deze CAO sprongen zoals bekend op 10november af.

KLASSE NR.110 27 KLASS

E

KLA

VAKBONDEN: HUN STANDPUNTEN

Meer loon én minder werkdruk

De vakbonden eisen drie procentloonsverhoging voor iedereen diein het onderwijs werkt.

SSE EX

«De overheid legt interessante voor-stellen op tafel om de werkdruk teverminderen en bijkomende jobs tecreëren. Toch moeten we deze voor-stellen in een juiste context plaat-sen», zegt het gemeenschappelijkvakbondsfront (ACOD, COC, COV,VSOA). De onderwijsvakbonden ei-sen een algemene loonsverhogingén maatregelen die het pedagogischcomfort verhogen. Hoe luidt hun waar-heid?

Drie procent meer loonSinds 1 augustus 1995 werd in het onderwijs,buiten de indexaanpassingen, geen enkelealgemene loonsverhoging toegekend. «In haarbeleidsnota verklaart minister Vanderpoortendat de lonen in het onderwijs gelijke tredmoeten houden met de evolutie van de lonenin de privé-sector», zegt George Vanswee-velt, algemeen secretaris van de socialistischeAlgemene Centrale van de Openbare Dien-sten – onderwijs (ACOD). «Dan hadden delonen over een periode van vier jaar met 4,5procent moeten stijgen. Meer loon om dekoopkracht van het onderwijspersoneel teverhogen is een redelijke vraag na zoveel jaarinleveren. Alternatieve maatregelen, zoalsbeschikbaar stellen van computers, houdengeen echte financiële waardering in. We zijngematigd en eisen maar 3 procent. De restvan die reële 4,5 procent kan men gebruikenom lonen te differentiëren. Wij beseffen ookwel dat er een spanning tussen ambten moetzijn, dat je een directeur meer moet betalen.»George Vansweevelt benadrukt dat zelfs eenverhoging van minder dan 3000 frank brutoper maand invloed heeft op andere zaken.

«Het wachtgeld voor zieke leerkrachten,vervangingsinkomens, zoals TBS55+,

en het pensioen worden immers be-rekend op het bruto jaarsalaris.»

TRA28 KLASSE NR.110

Voor iedereen«De Vlaamse regering kan zich niet langerverstoppen achter de herziening van de finan-cieringswet», meent Rik Schepers, algemeensecretaris van de Christelijke Onderwijs Cen-trale (COC). «CAO V koppelt een eventueleloonsverhoging aan de effecten van de finan-cieringswet. Wel, die zijn nu bekend. Menweet precies hoeveel geld er naar Vlaanderenen Wallonië gaat. Alleen moet de Vlaamseregering bepalen hoeveel van het bijkomendgeld ze aan onderwijs besteedt.» De vakbon-den eisen meer loon voor elke leerkracht. «Delonen differentiëren in een bedrijf van 170.000personeelsleden is onbegonnen werk», zegtGeorge Vansweevelt. «Welke criteria zal menhanteren? In het beroepsonderwijs werken ofin een concentratieschool lesgeven? Onder-wijs is een ploegspel, waarin leerkrachten alsteam voor de leerlingen zorgen. Als iemandmeer zou verdienen, gaat dit ten koste vaniemand anders.»

Minder werkdrukDe voorstellen van de minister zijn niet mis:pedagogisch comfort, betere omkadering,op kruissnelheid een pakket van 4,7 miljardfrank, 2330 bijkomende jobs… «Toch relati-veren», waarschuwt het gemeenschappelijkvakbondsfront. «Al meer dan tien jaar be-spaart de onderwijsoverheid op de lestijden-pakketten. Ze werden nog nooit voor 100procent toegekend», zegt Rik Schepers. «Ofde werkdruk van de individuele leraar in deklas zal verminderen als de minister dezebesparing schrapt, moeten we afwachten.Want men moet ook personeel vrijmakenom jonge leraars en leerlingen te begeleidenbijvoorbeeld.» George Vansweevelt vult aandat in totaal 2330 jobs over bijna 3000 scho-len verdeeld moeten worden. «Deze verde-ling zal de werkdruk niet in alle scholen doenafnemen. Het aanwendingspercentage ein-delijk normaliseren, stelt de minister voor alseen maatregel waarmee ze nieuwe jobs creëert.De voorgestelde maatregelen benaderen ten

hoogste de normale personeelsomkaderingdie er eigenlijk al geweest zou moeten zijn.»

Onderwijs en privé-sectorDe vakbonden hebben geen schrik van eenobjectieve vergelijkende studie van de lonenin het Vlaams onderwijs met de lonen in deprivé-sector. «Maar dan moeten ze vergelij-ken wat men kan vergelijken, namelijk hettotale jaarinkomen», zegt Rik Schepers. «Omobjectief te vergelijken moet je eindejaarstoe-lage, vakantiegeld, allerlei premies, extra le-gale voordelen enz. in rekening brengen. Onzevakantieregeling mag erbij, maar dat moetmen er ook bij optellen dat leerkrachten veelonbezoldigd extra werk presteren. Men zouhet best de lonen van mensen vergelijken dieeen onderwijsopleiding genoten, maar die inde privé-sector werken.» De onderwijsminis-ter wil een objectief dossier over de loonpro-blematiek samenstellen op basis van een stu-die die tegen 1 april 2001 af moet zijn. «Be-paalt alleen de minister de elementen waar-mee de onderzoekers moeten meten?» vraagtGeorge Vansweevelt. «Met een vraaggestuurdonderzoek kunnen de resultaten zodanig ge-richt zijn dat men zijn eigen gelijk haalt.» ■

ELKE DAG OP HET NETAlle onderwijswegen in cyberspace leiden naarwww.klasse.be. Daar kan u de voorstellen voor CAOVI in detail nalezen, de reactie van de bonden consul-teren, een mail naar de minister zenden en deelnemenaan een forum over ‘meer loon of meer comfort’. Uleest er nu elke dag het nieuwste onderwijsnieuws,op de voet gevolgd door de redactie van Klasse: snel,actueel, helder en interactief. Met een directe link naaralles wat u nog meer wil weten.Wie van omwegen houdt, surft naar www.ond.vlaanderen.be/CAOVI, of mailt zijn opmerkingen en aanbevelingenrechtstreeks naar de onderwijsminister viaherwaarderingleerkracht@vlaanderen.be. U kan ookde vier vakbondssites raadplegen: www.acod.be,www.coc.be, www.cov.be, www.vsoa.be.

KLASSE NR.110 29

55 GRATIS BOEKENHoe gaat u om met zelfmoord op school?Wat kan u tegen pesten beginnen? En hoesteekt een productieve leerlingenraad hetbest van wal? Drie vragen krijgen ant-woord in drie boeken. Voor 55 lezers lig-gen gratis exemplaren klaar: 25 keer Delast van het leven (Bart Demyttenaereover zelfmoord in Vlaanderen en Neder-land: definiëring, cijfers, hulpverlening,gesprekken…), 25 keer Pesten, watdoen we eraan? (Sonja Emmerechtsover pesten op het werk: getuigenissen,ongewenst seksueel gedrag, stalking,praktische tips om pestgedrag aan te pak-ken) en vijf keer Leerlingenraad endaad (Vlaamse Scholierenkoepel).Stuur een kaartje met uw voorkeur-titel naar Klasse (Zeker lezen) - Ko-ning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

©

§

§

Algemeen A

Onderwijs op zakRaakt u al eens de weg kwijt in de onderwijswetgeving? Als u erde vijftiende editie van het Onderwijszakboekje op naslaat,behoudt u het overzicht. Voor 1660␣ fr. leest u alles over uw rechts-positie als leerkracht, opvoeder, studiemeester, directeur enz.Inclusief nuttige adressen en telefoonnummers. Abonnees teke-nen in op de volgende editie en betalen slechts 1137␣ fr..Onderwijszakboekje - verkrijgbaar in de handel - uitg.Kluwer - Kouterveld 14 - 1831 Diegem - tel. 0800-30 143 -fax 0800-17 529 - customer@kluwer.be - www.kluwer.beDrug-skennerHoe kunnen we jongeren op een bewuste en kritische manier mettabak, smartdrinks, pillen en illegale drugs leren omgaan? Watmag en wat niet? Hoeveel is te veel? Antwoord in Drug-skenner.Psychiater en psychotherapeut Geert Dom zet het brede gammavan middelen en hoe ze worden gebruikt op een rij, geeft tips vooreen veilig gebruik en noemt de signalen die op problemen wijzen.Drug-skenner - uitg. Epo - Lange Pastoorstraat 25-27 -2600 Berchem - tel 03-287 08 75 - fax 03-218 46 04 -uitgeverij@epo.be - www.epo.beNovemberNovember is een gevoel. En meer. Het is Halloween, Wapenstil-stand, Koningsdag, Allerheiligen, Thanksgiving, dag van het kind,begin van de jacht, Night of the Proms enz. Daarover vindt ubijdragen van Frank Deboosere, Roger Simons, Miel Dekeyser,Ludo Abicht, Suzy Hendrickx en anderen (inclusief bijdragenvan twee leerlingen), alles gebundeld in Wat is er van no-vember? Van Halloween tot Sint-Andreas, een boek vanhet begeleidingscentrum Sint-Franciscus, meteen ook een bronvoor heel wat schoolwerk.Wat is er van november? Van Halloween tot Sint-Andreas (885␣ fr. incl. verzendingskosten) - BuSO Sint-Franciscus - Lostraat 175 - 1760 Strijtem-Roosdaal - tel 053-64 66 40 - fax 053-64 66 70 - novemberboek@yucom.be -www.novemberboek.yucom.beLichamelijkIn hoever raken leerlingen via basketbal, volleybal, atletiek, fitness-training, badminton enz. meer betrokken bij de les lichamelijke op-voeding? Dertien leerkrachten en nascholers spuien hun ideeën inBetrokkenheid in de les lichamelijke opvoeding. Daarinevenveel artikels met achtergrond, beschouwingen en verhalen uitde praktijk, inclusief hapklare suggesties voor uw les. Codewoordenzijn zelfstandig werken en samenwerkend leren.Betrokkenheid in de les lichamelijke opvoeding,740␣ fr. (630␣ fr. voor Acco-leden) - uitg. Acco - Tiensestraat152 - 3000 Leuven - tel 016-29 11 00 - fax 016-20 73 89 -boekhandel@acco.be

Hoger onderwijs H

LevenslangWat verwachten beroepswereld en universiteit van elkaar? Hoezit dat met ICT-training en begeleide zelfstudie? Wat is nog dewaarde van kennisoverdracht oude stijl als kennis steeds snellerveroudert? Veel universiteiten maken de ommezwaai naar eenopen onderwijs- en vormingscentrum met permanente oplei-dingsmogelijkheden. Zo ook de KULeuven, die een studiedagaan het thema wijdde, met een oog op de profit- en non-profit-sector en op de overheid. Het boek Levenslang leren is eenneerslag van die dag.Levenslang leren (995␣ fr.) - uitg. Acco - Tiensestraat 152 -3000 Leuven - tel 016-29 11 00 - fax 016-20 73 89 -boekhandel@acco.be

Basisonderwijs B

PompoenVoor kinderen vanaf vier jaar is er nu een nieuw maandblad. Hetheet Pompoen en telt 36 pagina’s in kleur. Pompoen wil kinderenop vijf manieren stimuleren in hun persoonlijke ontwikkeling en inhun ontdekking van de wereld. Pompoendag zoemt met de familieTroetel, Beertje Bruin, Bas en Loebas… in op sociale relaties.Heksen en feeën roepen fantasie op. Kleine handjes omvatten knut-sel- en doe-pagina’s, Speel je slim trekt de wereld open en Samenbezig zijn zoekt leesmomenten voor kind en ouders.Pompoen, 165␣ fr. (introductieprijs novembernummer125␣ fr., verkrijgbaar in de krantenwinkel) - Info: Brigitte Van-derveren - SBP - Raketstraat 50 bus 10 - 1130 Brussel - tel02-702 46 20 - fax 02-702 46 22ReisgidsLeerlingen kijken vanuit heel veel hoeken naar het verschijnsel taal.Maar op school ligt het accent nog sterk op woord- en zinsontle-ding. Hoe verhalen, reclame, gebarentaal, krantenkoppen, strips,taalspelletjes enz. leerlingen meer inzicht geven in de manier waar-op taal in elkaar zit, kan u nagaan en uitproberen met de Reisgidstaalbeschouwing op de basisschool. De auteurs bieden uachtergrond, overwegingen en veertig kant-en-klare lessen.Reisgids taalbeschouwing op de basisschool - uitg. Garant -Tiensesteenweg 83 - 3010 Kessel-Lo - tel 016-25 31 31 - fax016-25 13 14WiskistOf wiskunde in een kist, met gevarieerde opdrachten, die zo dichtmogelijk bij hun bed staan. Kinderen ontwikkelen strategieën envaardigheden om wiskundige problemen op te lossen. Ze doen datdoor de kostprijs van een verjaardagsfeestje te berekenen, meubelsin de woonkamer te passen, de tijd te berekenen aan de hand vantelevisieprogramma’s, zich met elkaar te meten in een meetestafet-te… Er is een wiskist met 30 opdrachtkaarten, voor elk leerjaar.Voor kleuters is er ook een cd-rom met mondelinge opdrachten.Wiskist, 995␣ fr. (30 fiches, handleiding; afhankelijk van hetonderwijsniveau ook een bronnenboekje, speelwerkbladenen/of audio-cd) - Abimo Uitgeverij - Beukenlaan 8 - 9250Waasmunster - tel 052-46 24 07 - fax 052-46 19 62 -k.david@planetinternet.be - www.edu-web.be/abimo

Secundair onderwijs S

Raden en dadenHoe een leerlingenraad starten? organiseren? financieren? Hoevergaderen met leerkrachten en directie? Wat kan een leerlin-genraadkrant worden? Waarom leerlingenparticipatie? Leerlin-genraden zijn geen nieuw fenomeen en worden steeds belangrij-ker, maar op een vademecum hebben leerlingen lang moetenwachten. Leerlingenraad en daad, een praktisch handboekvoor leerlingenraden van de Vlaamse Scholierenkoepel schepteen kader rond participatie, geeft achtergrondinformatie en isvooral de gewenste praktische gids.Leerlingenraad en daad - verkrijgbaar in de handel -Standaard Uitgeverij - Belgiëlei 147 a - 2018 Antwerpen - tel03-285 72 00 - fax 03-285 72 99AardobservatieWat observeren satellieten? Kijken ze bij u in de keuken binnen?Is het verloren of gewonnen geld? De cd-rom Window on theWorld gooit er een massa audiovisueel materiaal en links methet world wide web tegenaan om die vragen te beantwoorden.Dat levert veel achtergrondinfo en spectaculaire beelden op: hetbroeikaseffect, de impact van Tsjernobyl, de evolutie van hetRegenwoud…. Al wat rond satellietgegevens draait.Window on the World - Eodesk - R<inglaan 3 - 1180 Brus-sel - lateir@oma.be - telsat.belspo.be of www.belspo.be/telsatGids voor jongerenWat zijn mijn rechten als jobstudent? Hoe kan ik als vrijwilliger aande slag in het buitenland? Heb ik inspraak in het gemeentelijkjeugdbeleid? Wat doe ik als ik de pil vergat te nemen? Jongerenvan 15 tot 19 met vragen over gezondheid, seks, werk, leren enz.vinden informatie, adressen en websites in de Jongerengids2000. Het departement Onderwijs heeft 80.000 gratis exemplarengereserveerd voor de derde graad.Jongerengids 2000 - in oktober ontvingen alle secundairescholen een promotiepakket met bestelformulier. Daarmee kun-nen zij de gids gratis bestellen. Opsturen of faxen naar Jeugd-dienst In Petto - Diksmuidelaan 50 - 2600 Berchem - tel 03-366 15 20 - fax 03-366 11 58 - www.inpetto-jeugdienst.be

(advertentie)

KLASSE NR.110 31

Kunst getuigt voor de (bijna)voorbije eeuw.

Overwin gratis uw spinnenvrees!

Ontdek een nog onbekende Raveel.

PA

LEIS

VO

OR

SC

HO

NE K

UN

STE

N B

RU

SS

EL

RO

GE

R R

AV

EE

LMU

SE

UM

DE V

RO

EN

TE

©

§

©

AlgemeenVogelperspectiefDe aarde vanuit de luchtJe staat er van verbaasd hoe mooi de aarde is. Vooral als je ze uitde lucht ziet. 150 originele grote foto’s van mensen, die-ren, woonvormen en landschappen uit de hele wereld,gefotografeerd vanuit luchtballon of helikopter door topfotograafYann Athus-Bertrand. In de tentoonstelling kijk je zélf in vogelper-spectief op de beelden. Ook de ruimte is inspirerend: oude mijn-gebouwen van de Borinage: Le Grand Hornu. Bezoekers krijgenbovendien gratis een walkman (met Nederlandse tekst) om de helesite te bezoeken (45 min).Nog tot 31 januari verlengd. Elke dag open tussen 10 en 18 u.(behalve op maandag). Toegangsprijs 100 frank voor volwasse-nen, 70 frank voor jongeren. Grand Hornu ligt bij Bergen en staataangeduid vanaf afrit 25 op de snelweg tussen Mons enValenciennes. Meer inlichtingen op tel 065-77 07 12.100 jaar moderne kunstKijkDe kunst van de 20ste eeuw in één tentoonstelling: een project metambitie, dus. De tentoonstelling richt zich tot een groot publiek ennoemt zichzelf geen overzichts- maar een overdrachtstentoonstel-ling. De meer dan 200 kunstwerken vallen uiteen in drie thema’s:Dit ben ik (me voici), daar ben jij (vous voici) en hier zijn wij (nousvoici). Bedoeling is dat deze werken van toonaangevende kunste-naars (Manet, Rodin, Matisse, Magritte, Warhol, Mondriaan enz.)een getuige vormen van de 20ste eeuw.De tentoonstelling loopt tot 28 januari. Tickets kosten 350␣ fr.Groepen betalen 250␣ fr., studenten 200␣ fr. Schoolgroepen (secun-dair onderwijs) betalen 150␣ fr. per leerling. Kinderen tot 12 jaarhebben gratis toegang. Geleide bezoeken zijn mogelijk, o.a. metspeciale bezoeken voor leerlingen van 4 tot 14 jaar.Paleis voor Schone Kunsten - Ravensteinstraat 23 - 1000 Brussel- tel 02-507 84 69 - fax 02-511 05 89 - expopba@netpoint.beEuropese tentoonstellingCommunicatieElektronische gegevensverwerking, mobiele telefoons, internet, vi-deocommunicatie, draagbare communicatienetwerken… het klinktals toekomstmuziek, maar de (r)evolutie in de communica-tiewereld zal ieders leven ingrijpend veranderen. Deze tentoon-stelling is een ontwerp van het Finse wetenschapspark Heureka enreist langs de negen culturele hoofdsteden van het jaar 2000. Umaakt er op eenvoudige en plezierige wijze kennis met de nieuwecommunicatietechnieken en met de meest recente toepassingen.De tentoonstelling loopt tot 15 april. Tickets kosten 250␣ fr. (ooktoegang tot de permanente tentoonstellingen). Reductiehoudersen groepen betalen 200␣ fr. Schoolgroepen betalen 150␣ fr. perleerling. Leerkrachten (met een bewijs van hun school) hebbengratis toegang.Museum voor Natuurwetenschappen - Vautierstraat 29 - 1000Brussel - tel 02-627 42 47 (educatieve dienst) - fax 02-646 4466 - educa@kbinirsnb.be - www.natuurwetenschappen.net125 jaarDavidsfonds 1875-2000Op 15 januari 1875 stichtten enkele Leuvense professoren enstudenten in de pastorie van Wilsele het Davidsfonds. Die pio-nierstijd vindt u terug in een tentoonstelling over de bewogengeschiedenis van Vlaanderens grootste cultuurvereniging. Ookde hoogbloei (1925-1960), de periode van herbronning (1960-1985) en de hedendaagse werking krijgen de nodige aandacht.Foto’s, affiches, boeken, originele documenten, vlaggen, bekers,oude films enz. vertellen het Davidsfondsverhaal.De tentoonstelling is gratis toegankelijk tot 15 januari. Een ge-leid bezoek kost 1500␣ fr., maar er zijn ook gratis wandelgidsenom u doorheen de expo te begeleiden.KADOC - Vlamingenstraat 39 - 3000 Leuven - tel 016-32 35 00MonoloogRubens op de plankenDe betonnen muur is een theatermonoloog rond schilderP.P. Rubens voor leerlingen van de derde graad secundair on-derwijs. De koekjesdoos is de aangepaste versie voor leerlin-gen derde graad lager onderwijs.U kan een voorstelling bijwonen in de zalen van het KoninklijkMuseum voor Schone Kunsten in Antwerpen of in uw eigenschool (met reproducties) organiseren.Voor alle info: Ria Vermeulen - St. Hubertusstraat 64 - 2600Berchem - tel en fax 03-230 09 00

BasisonderwijsArachnofobieSpinnenangstSpinnen zijn zeer nuttige dieren die ons verlossen van heelwat insecten. Waarom hebben we er dan zo’n angst van? Sommigemensen leiden zelfs aan arachnofobie of spinnenvrees. In dit projectkan u met uw leerlingen de diertjes ontdekken en leren waarderen.De tentoonstelling is gratis toegankelijk tot 23 december. Wéleven verwittigen voor u er met de klas binnenvalt.Natuureducatief Centrum De Vroente - Putsesteenweg 129 -2920 Kalmthout - tel 03-620 18 30

Secundair onderwijsWandelingDe wereld in LierLier: Zimmertoren, Nete, stadhuis, begijnhof: het ene gezicht.Lier: Turkse en Marokkaanse winkels, bakkers, kruideniers encafés: het andere gezicht. De multiculturele wandeling DeWereld in Lier laat u beide gezichten ontdekken. Tijdens dewandeling bezoekt u een moskee, een Turkse bazaar, een Turkskruidenier en een Marokkaans café. Uiteraard kan u onderweghet nodige proeven (van Turks fruit tot verse muntthee). EenTurkse maaltijd kan mits reservatie.De wandeling kost 1500 fr. per groep.Meer info bij Dienst voor Toerisme - Grote Markt 57 - 2500Lier - tel 03-488 38 88 - toerisme@lier.beMuseumateliersCreatief in GentVoor het eerst kan u ook met leerlingen secundair onderwijsmuseumateliers volgen in het Museum voor Schone KunstenGent. Na een bezoek aan de permanente collectie, krijgen uwleerlingen de kans hun indrukken te verwerken in een technischeoefening (bijvoorbeeld met klei werken). Zo’n workshop duurteen hele namiddag en kost 300 fr. per leerling (max. 20 leerlin-gen). Tijdens de schoolvakanties zijn er vierdaagse stages (2000fr. per deelnemer), waarbij naast beeldende kunst ook fotografie,spel en zang, kostuumontwerp enz. aan bod komen.Voorts zoekt het museum jongeren die én museumminded zijnén ervaring hebben in het ontwikkelen van websites. Debedoeling is om met enkele jongeren een heel jaar lang aan eeneigen studentensite te werken.Meer info en reservaties bij Museum voor Schone KunstenGent - Paula Dumont - tel 09-222 17 03 -Paula.Dumont@Gent.beHedendaagse religieuze kunstEpifanieJan Hoet (SMAK, Gent) en Mark Delrue (Brugge) gaan vanuit eeneigen benadering op zoek naar de plaatsen waar hedendaagsekunst en religie elkaar (kunnen) raken en (kunnen) versterkenen verrijken. Hoet heeft een tiental Belgische en buitenlandse kun-stenaars gevraagd om binnen het kader van de Parkabdij (Leuven)nieuw werk te creëren rond hedendaagse kunst en spiritualiteit.Delrue verzamelde hedendaagse binnen- en buitenlandse creatiesrond kunst, kerk en liturgie.De tentoonstelling is open tot 7 januari. Een ticket kost 200␣ fr.Reductiehouders en groepen betalen 150␣ fr. Kinderen tot 12jaar hebben gratis toegang. Een rondleiding kost 1500␣ fr.(schoolgroepen) of 2000␣ fr. (andere groepen).Meer info bij Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur - Abdijvan ‘t Park 7 - 3001 Heverlee - tel 016-40 60 73 - fax 016-40 3302 - CRKC@kerknet.beTekeningen en keramiekDe taal der dingenTekeningen en keramiek tonen een vrijwel onbekend facetvan de kunstenaar Roger Raveel. Ze illustreren «de ongenadigedirectheid van zijn blik en zijn streven om de dingen zo onbevan-gen mogelijk te benaderen.» Dit werk bewijst hoe «het dictee derwerkelijkheid» Raveel en zijn plastische taal heeft beïnvloed.De tentoonstelling is toegankelijk tot eind februari. Ticketskosten 150␣ fr. Studenten, senioren en groepen betalen 100␣ fr.Kinderen tot 12 jaar hebben gratis toegang. Geleide bezoekenzijn mogelijk (op aanvraag).Roger Raveelmuseum - Gildestraat 2-8 - 9870 Machelen-Zulte - tel 09-381 60 00 - fax 09-381 60 08 -rrm@rogerraveelmuseum.be - www.rogerraveelmuseum.be

(advertentie)

KLASSE NR.110 33

Het verhaal van eenmishandeld kind AVia een video met nabespreking (voor-middag) en een panelgesprek met hulp-verleners uit uw eigen regio (namiddag)kan u zich dieper informeren over kin-dermishandeling. De zes Vlaamse Ver-trouwenscentra Kindermishandelingsloegen hiervoor de handen in elkaar enkregen daarbij de steun van het departe-ment Onderwijs, de Koning Boudewijn-stichting, Pocket Films en Kind en Gezin.De studiedagen vinden plaats inPoperinge (5/12); Mechelen (23/1); St.Martens-Latem (30/1); Landen (22/2);Bornem (15/3); Genk (19/4); Middel-kerke (24/4); Jette (26/4); Westerlo (3/5); Knokke (8/5) en St. Pieters-Leeuw(10/5). Op aanvraag kan u een anderedatum kiezen voor een pedagogischestudiedag met uw schoolteam.Meer info bij Preventieproject Onder-wijs Vertrouwenscentra Kindermishan-deling (POV) - Lombardstraat 41 bus 4- 1000 Brussel - tel 02-548 97 53 - fax02-513 38 47 - pov@kindengezin.be

Hogescholen tegenracisme HOp zaterdag 9 december kunnen docen-ten en studenten hoger onderwijs deel-nemen aan een informatiedag vanSchool Zonder Racisme. Daar maaktu kennis met een specifiek programmaBrussel Anders Bekeken voor hogescho-len. Het programma start rond 13 u. meteen keuzewandeling. Voorts krijgt u degelegenheid om een bezoek te brengenaan een Molenbeekse basisschool (metdiscussie over onderwijs en schoolop-bouwwerk, moedergroepen, onderwijs-voorrangsbeleid enz.). Ook JeugdhuisChicago (kansarme jeugd; vrijetijdsbe-steding van allochtone jongeren) en om-nimediaproject Kurasaw (laaggeschool-de jongeren) werken mee. Een typischeramadanmaaltijd sluit de dag af.Deelnemen kost niets (u betaalt wel400 fr. voor de maaltijd; voor studen-ten 250 fr.).Meer info en (verplichte) inschrijvin-gen bij School Zonder Racisme -Cellebroerstraat 39 - 1000 Brussel -tel 02-512 60 07 - fax 02-503 37 40 -szr-esr@glo.be (de eerste vijf inschrijversschuiven gratis mee aan tafel)

AlgemeenCultuur en participatie: 7 en 8/12 in UFSIA (Hof van Liere),Antwerpen.Congres over het belang van individuele culturele betrokken-heid en creativiteit.Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid in onder-wijs: 15 en 16/12 in Maison de la Chimie, Parijs, Frankrijk.Congres over aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid van deverschillende onderwijsparticipanten voor de kwaliteit van hetgeboden onderwijs.European Association for Education Law and Policy -Hilde Penneman - A. Goemaerelei 52 - 2018 Antwerpen - tel03-238 44 23 - Hilde_20@hotmail.com -www.onderwijsrecht.be (ELA Internationaal)Veilige speeltoestellen en speelterreinen: op 5 (Meche-len) en 9 december (Wachtebeke); 11 (Brugge), 18 (Diest) en 23januari (Aalst); 2 (Huizingen), 14 (Antwerpen) en 22 (Hasselt énDeerlijk) februari en 6 maart (Leuven).Vzw Speelom - Vijverlaan 53 - 2610 Wilrijk - fax 03-821 06 09 -Speelom@vvj.beAnthony Horowitz: Scenarioschrijven voor televisie: 1/12 in Roularta, Research Park Zellik.Vlaamse Script Academie vzw - Patrick Cattrysse -Celestijnenlaan 51/1 - 3001 Heverlee - tel en fax 016-29 95 93 -Patrick.Cattrysse@chello.beZelfmoordpreventie in Vlaanderen: van machteloosheidnaar gerichte actie: 30/11 in PAC De Schelde, Gent.Samenwerkingsverband FDGG/VVI - p/a Residentie Servaes -Martelaarslaan 204B - 9000 Gent - tel 09-233 50 99 -fax 09-233 35 89 - zelfmoordpreventie@skynet.beWorkshops Autisme (in Provinciaal Vormingscentrum Oost-malle): Communicatie bij mensen met autismespectrumstoor-nissen en met een verstandelijke leeftijd tot 4 jaar (18-19/12);Werken met kinderen en volwassenen met autisme met een zeerjonge ontwikkelingsleeftijd (4-5/12); Probleemgedrag bij per-sonen met autisme: een uitdaging?! (18-19/12 en 19/1/2001).Opleidingscentrum Autisme vzw - Laar 61 - 2140 Antwerpen -tel 03-235 37 55 - fax 03-236 58 46 -OPL.CTR.AUTISME@ping.be

Homoseksualiteit AOp woensdag 21 februari kunnen CLB-medewerkers en «groe-ne» leerkrachten/leerlingenbegeleiders deelnemen aan een stu-diedag rond homoseksualiteit. Na een debat volgen twee work-shops rond holebi-jongeren (Wie? Wat? Hoeveel? Opvang?Rol CLB?) en hun organisaties.Plaats: Centrum voor Gezinswetenschappen De Factorij, Schaarbeek.Meer info en inschrijvingen bij Federatie Werkgroepen Homo-seksualiteit - Pieter Wyffels - Kammerstraat 22 - 9000 Gent - tel09-223 69 29 - pieter.wyffels@fwh.be

BasisonderwijsAnderstalige nieuwkomers in de reguliere klas: 14/12,15/2 en 26/4.Hoe maken we de lessen (derde graad lager onderwijs) zo toe-gankelijk mogelijk voor anderstalige nieuwkomers?Steunpunt NT2 - Blijde-Inkomststraat 7 - 3000 Leuven - tel 016-32 53 64 - fax 016-32 53 60 - mie.sterckx@arts.kuleuven.ac.be

Secundair onderwijsWorkshops: Secretariaat: een cruciale plaats in de leerlingbege-leiding (1/12 in Leuven of 6/2 in Gent); Communicatie met ouders(9/1 in Leuven); Van ADHD tot depressie: psychopathologie in deklas (12/1 in Gent); Lichtgewichten in de klas - eetproblemen (9/2 in Leuven); Slechtnieuwsgesprek (6/3 in Leuven); In gesprekmet de leerling over alcohol- en druggebruik (16/3 in Leuven);Motiverende evaluatiegesprekken (24/4 in Leuven).Trainingen: Sociale vaardigheden: vervolmaking voor leer-krachten leefsleutels (tweedaagse; data nog te bepalen); Bou-wen aan zelfvertrouwen: omgaan met faalangst en examenstressin de klas (tweedaagse vanaf 15/1 in Leuven); Omgaan met on-derpresteerders (tweedaagse vanaf 23/1 in Leuven).Cheobs vzw - Koning Leopold I-straat 3 - 3000 Leuven - tel enfax 016-20 76 55 - www.cheobs.beTaaldag 2001: 27/1/2001 in UFSIA, Antwerpen.Centrum voor Didactiek - UFSIA - Danielle Daniëls -tel 03-220 46 81 - fax 03-220 46 79 -DDaniels.PERSONEEL.UFSIA@pollux.ufsia.ac.be

Hoger onderwijsWorkshops: Psychopathologie bij jongeren (5/12 in Leuven ofGent); Motiverende evaluatiegesprekken (29/1 in Leuven); In ge-sprek over eetproblemen (9/2 in Leuven); In gesprek over alcohol-en druggebruik (16/3 in Leuven); Crisisinterventie (8/5 in Gent);Slechtnieuwsgesprek en heroriënteringsbegeleiding (21/5 in Gent).Trainingen: Gesprekstechnieken directieve studentenbegelei-ding (driedaagse vanaf 15/12 in Antwerpen); Sociale vaardighe-den, assertiviteit en spreken voor groep aanleren (tweedaagsevanaf 13/12 in Leuven); Omgaan met faalangst en examenstress(tweedaagse vanaf 5/2 in Leuven); Omgaan met onderpresteer-ders (tweedaagse vanaf 19/2 in Antwerpen); Gedrag begrijpenen beïnvloeden (driedaagse vanaf 20/2 in Leuven).Cheobs vzw - Koning Leopold I-straat 3 - 3000 Leuven - telen fax 016-20 76 55 - www.cheobs.bePosthogeschoolvorming Psychologie: Cursussen: Stress-management (24 en 31/1, 7 en 14/2); Slachtofferbejegening (16en 23/1); Training Sociale Vaardigheden (7 en 14/3); Conflicthan-tering en -bemiddeling (20 en 22/3); Begeleiding van chronischepijn (20/2 en 6/3).Studiedagen: Begeleiding van het chronisch vermoeidheids-syndroom (19/12); Begeleiding van ADHD bij pubers en jong-volwassenen (9/1); Onderzoek en begeleiding van dyscalculie(11/1); Kinderen met autismespectrumstoornissen (30/1); Be-geleiding van kinderen met functionele buikpijn (13/3); Initiatiein systeemdenken (19/3); Het functioneringsgesprek (28/3).Lessius Hogeschool - Jozef De Bomstraat 11 - 2018 Antwer-pen - tel 03-206 04 80 - fax 03-206 04 81 - kvh@kvh.be -www.kvh.be

Functiebeschrijving en evaluatie AEen praktische opleiding voor directies die zich in func-tiebeschrijvingen en evaluaties willen verdiepen en de bruik-baarheid ervan in de schoolorganisatie onderzoeken. Directieszijn immers o.a. verantwoordelijk voor het goed functione-ren van de leerkrachten.De opleiding bestaat uit drie intensieve vormingsdagen met oefe-ningen, demonstraties, video en concrete vraagstukken uit de eigenschoolpraktijk. Een twaalftal scholen krijgen bovendien een bege-leiding om het aangeleerde in de eigen organisatie toe te passen.De vorming wordt tijdens dit schooljaar op verschillende plaat-sen georganiseerd, telkens voor maximum 16 deelnemers. Deel-nemen is gratis. Meteen inschrijven is de boodschap. Er zijnvormingsdagen op 17, 24 en 31 januari (Malle; voor directies uitAntwerpen en Limburg); op 6, 13 en 20 februari (Malle of Genk;Antwerpen en Limburg); 15, 22 en 29 maart (Kapelle-op-den-Bos; Vlaams-Brabant, Antwerpen en Limburg) en 7, 14 en 21maart (Gent of Brugge; Oost- en West-Vlaanderen). Na afloopkrijgt u een attest.Meer info bij Kring vzw - Hallebaan 28 - 9450 Haaltert - tel053-63 08 16 - kring@vorming.net

Goud voor de leerkrachtklasse.be

De kleurenbergGeel voor de leerkracht, blauw voor de ouder, rood voor de leerlingen een groen trefpunt voor iedereen. Dat is de nieuwe, kleurrijkeinkomhal van www.klasse.be. Voor elke doelgroep een eigenhomepage met specifieke inhoud, gedifferentieerd en met eendoel, zoals we zo vaak in scholen zien. Houdt u het liever bij deinformatie en service voor leerkrachten? Surf in het geel. Wil u ookweten wat Klasse aan ouders of jongeren meldt? Klik door naarblauw of naar rood. Ziet u graag het volledige plaatje? Surf naargroen. Zo werkt het. Bent u dan uw vertrouwde pagina’s kwijt?Geen Archieven, Forum, Gastenboek of Flash meer? Integendeel, uvindt ze onder elke kleur terug, maar voor elke doelgroep net evenanders. Zo vindt u in het forum de mening van ouders onder blauw,die van jongeren onder rood, die van leerkrachten onder geel en allestemmen in het groen. Groen als de kleur van de hoop, van samenschool maken.

De informatiebergZoekt u informatie over Freinetonderwijs? Wil u starten met eenpestactieplan? Hoe helpt u leerlingen een leerlingenraad organise-ren? De kans is erg groot dat het antwoord ooit in Klasse stond. Surfnaar de Klasse Archieven en prop uw vraag in een trefwoord.Meteen krijgt u een overzicht van artikels die u kunnen voorthelpen.Of download er meteen een kant-en-klaar Dossier, De Eerste Lijnbijvoorbeeld, met meer dan twintig onderwerpen: faalangst, hole-bi’s, nieuw samengestelde gezinnen, participatie, ontwikkelings-werk… Of klik door naar de Hotlinks en zoek naar die ene inter-netsite over taalbeleid, bedrijfsstages, milieu-educatie, internatio-nale contacten. Zoek de websites bij elkaar per categorie, perschool, per doelgroep. Of link uw eigen site aan Klasse. Doen?

+ +www.klasse.be/sam

leerkrachten ouders

34 KLASSE NR.110

De nieuwsbergKomt er loonsverhoging of niet? Wanneer staken de onderwijsvak-bonden? Hoeveel geld krijgen scholen voor nieuwe pc’s? U leest hetonder Klasse Nieuws, in de Flashpagina bijvoorbeeld.

De praatbergWat vindt u van roken op school? Vindt u onderwijsnetten en– koepels noodzakelijk? Hoe omgaan met hoogbegaafde leerlingen?In het Klasse Forum kan u uw mening kwijt. Gewoon e-mailen kannatuurlijk ook. Via uw vertrouwde info@klasse.be of via het nieuweinfo.kvl@klasse.be, het specifieke e-mailadres voor leerkrachten.

De papierbergWelke reportages staan in de kersverse Klasse? Wat is nieuw inKlasse voor Ouders? Waarop focust MAKS! deze maand? Eenoverzicht van de inhoud van de nieuwste publicaties blijft u vindenonder Wat is nieuw? Elk medium zijn kleur en alle verbanden in hetgroen. Voor de jongeren blijft www.maks.be het toemaatje.

De actiebergDie cd-rom die nog ontbreekt in uw klas? U kan hem winnen. Elkemaand geeft de Klasse Prijsvraag u zo’n kans. Of zoekt u interessan-te schoolprojecten?

Waarom Klasse.be?Klasse zit precies vijf jaar op het world wide web. De vragen naarondersteuning en informatie van leerkrachten, ouders, jongeren ende brede maatschappij nemen steeds toe. Via internet wil Klassedaar snel en direct op inspelen. Vanaf nu gebeurt dat ook dagelijksen op uw maat. Surf binnen (en droog uw voeten af), u bentwelkom.

Raap dagelijks het onderwijsnieuws, heet van de

naald. Raadpleeg artikels en dossiers, geef uw

mening, doe uw collega’s de groeten. Klik door

naar uw onderwijslinks, stuur een cartoonkaartje,

win een cd-bon. Blader door honderd onderwijstijd-

schriften, download de vakantiekalender, zoek een

vakgenoot… Klasse.be new look stuift in Olympi-

sche versnelling van de catwalk. Voor elke doel-

groep een eigen kleedje, een eigen kleur. En het

goudgeel is voor de leerkracht.

en_school_maken

=jongeren trefpunt

KLASSE NR.110 35

10 tipsom onderhandelingen

te kelderen1. «Over mijn lijk»

VECHT VOOR UW GELIJK. GEEF NOOIT TOE. STEL U HARD OP.

2.«U zei?»LET NIET OP DE ANDERE ONDERHANDELAAR, MAAR OP WAT U WILBEREIKEN. ALS DE ANDER EEN TOEGEVING DOET, GA DAAR ZEKERNIET OP IN.

3. «Met heel Antwerpen…»OOK AL WIL U ZICH SOEPEL OPSTELLEN IN DE ONDERHANDELING,LAAT DAT VOORAL NIET BLIJKEN.

4. «We zien wel»BEREID U NOOIT VOOR OP EEN ONDERHANDELING. LAATU LEIDEN DOOR DE ARGUMENTEN EN DE TEMPERATUUR VAN HETMOMENT.

5. «Ken ik u?»PROBEER NOOIT IN HET STANDPUNT VAN DE ANDER TE KOMEN.KRUIP NOOIT IN ZIJN HUID. VRAAG U NIET AF WAT ZIJN BELANGIS. LUISTER NIET NAAR WAT HIJ VOORSTELT EN MOGELIJK MAAKT.

6. «Zeg het maar»NEEM GEEN INITIATIEF IN DE ONDERHANDELING. DOE NOOIT ZELFEEN OPENINGSVOORSTEL.

7. «Wie een vinger wil, moet een hand vragen»OVERVRAAG ALTIJD. VRAAG EN EIS STEEDS TE VEEL, DANKOMT ER ZEKER WEL IETS VAN.

8. «Niets menselijks is ons vreemd»HOU ALTIJD UW DOEL VOOR OGEN, NIET DE RELATIE MET DEANDER. DAT U MET ELKAAR VERDER MOET OOK AL MISLUKT DEONDERHANDELING, IS NIET BELANGRIJK.

9. «Eigen gelijk eerst»SAMEN WINNEN KAN NIET. DENK ERAAN DAT U ALS WINNAAR UIT DEONDERHANDELING MOET KOMEN.

10. «’t Is al lang goed»GEEF VLUG TOE, DAN VINDEN ZE U AARDIG. VERGEET WAT U ZELFWILDE BEREIKEN.

DOE DE TESTDE SCHOOL WORDT STEEDSMEER EEN PLAATS VOOR OVER-LEG: MET HET SCHOOLBESTUUR,DE SCHOLENGEMEENSCHAP, DEINRICHTENDE MACHT, LOKALERADEN, PARTICIPATIERADEN,LEERLINGENRADEN, OUDER-COMITÉS…IN DE REEKS «DE TEST» NEEMTKLASSE U (SOMS IRONISCH)MEE IN DE WERELD VAN TEAM-VORMING, OMGAAN MET COL-LEGA’S, VERGADERTECHNIEKENEN ONDERHANDELINGEN.DOE DE TEST.

36 KLASSE NR.110

Verwen een collegaU hebt zo’n collega waarvan u (en liefst niet u alleen) vindt dat hij eens extra in debloemetjes mag worden gezet. Hij/zij maakt voor de leerlingen en de school hetverschil. Dan nomineert u hem toch gewoon voor DE VERWENDAG VOOR LEER-KRACHTEN. Uw collega wordt een dag lang in de watten gelegd in HetPaleis(Antwerpen). Met eten, drinken, verrassingen en boeiende gasten. Volgens de deel-nemers van vorig jaar is de ervaring «onvergetelijk». Ook leerlingen en ouderskunnen via MAKS! en Klasse voor Ouders leerkrachten nomineren. Kies in alleeerlijkheid voor een collega die het verdient, leg heel concreet uit waarom en houde nominatie geheim. Ook als hij uiteindelijk (je weet maar nooit) een uitnodigings-brief krijgt. De Verwendag is een initiatief van HetPaleis en Canon Cultuurcel m.m.v.Klasse. (Zie ook p. 20 in dit nummer)

Stuur voor 5 januari uw brief naar Canon - Verwendag Leerkrachten - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

De fotoToen was geluk heel gewoon: huiswerk zonder sites. De foto op p. 4-5 is van éénvan de winnaars van de fotowedstrijd t.g.v. Tien Jaar Klasse: René Roekaerts uitTienen. De honderd beste foto’s komen weldra in een tentoonstelling.

Naar Weimar of Luxemburg?■ U kan nog altijd boeken voor het verwenweekend in Luxemburg (zie p. 32 in devorige Klasse) [© www.klasse.be/kvl/109/32 Verwenweekend in Luxemburg]. In hethotel zijn wel sauna en whirlpool maar er is géén zwembad. Het bezoek aan het casinois een (gratis) optie. Wie voor hetzelfde geld in de stad iets wil gaan eten, kan dat ook.Uw prijs voor een weekendje Luxemburg blijft 4.895 fr. (twee nachten in viersterren-hotel, sauna en whirlpool, tien verwentips, gratis diner en eventueel bezoek aan hetcasino). Telefonisch reserveren met verwijzing naar Klasse op tel 050-34 64 64.■ Ook het aanbod van een trip naar Weimar blijft gelden tot 28 maart [©www.klasse.be/kvl/109/32 Drie of meer dagen Weimar]. Schooldirecteur Demets (Oostende) ver-geeft het ons niet dat we bij de voorstelling van Weimar Nietsche hebben durvenvergeten. Tot 31 december loopt er in het Schillerhuis zelfs een belangrijke Niet-sche-tentoonstelling. Nog een reden om naar Weimar te trekken.

Win een citytrip naar Rome…… of een andere stad van uw keuze. U kan immers met elke Klasse een reische-que van 20.000 fr. winnen (Transeurope Citytrips) of één van de vijf boeken-bons van 2000 fr. (Standaard Boekhandel). Met telkens de eerste letter vande antwoorden op de 9 opgaven vormt u (in een andere volgorde) de naam vande kleurrijke stad in de stad. De legioenen fans van Ben Hur en Quo Vadis weten deantwoorden waarschijnlijk zo wel, de anderen wensen we een leuke zoektocht. Ave!

Opgave 4M 1. De naam van het centrale spoorwegstation van Rome;

M 2. Het hoofdingrediënt van een pastasaus alla romana;

M 3. De nakomelinge van Alexander de Grote die Julius Caesar en Marcus Anto-

nius rond haar vingertje draaide;

M 4. De naam van de vroegere inwoners van Italië, die door de Romeinen werden

vernietigd;

M 5. De naam van de man wiens linkerhand net niet wordt aangeraakt door de

vinger van God op het plafond van de Sixtijnse kapel;

M 6. De nationaliteit van paus Hadrianus VI;

M 7. De meer bekende naam voor het Amfitheater van Flavius;

M 8. De voornaam van de dochter van filmregisseur Robert-met-die-naam en

actrice Ingrid Bergman;

M 9. De naam van de sterspeler en goalgetter van voetbalclub Lazio Roma.

M M M M M M M M M

Oplossing Opgave 3: BuchenwaldWinnaars Opgave 3: De reischeque (20.000 fr.): Jerika De Jonge (Ternat) - De boeken-bons: Sabine Lannoo (Zwevezele), An Lippens (Kapellen), Johan Meulebrouck (St.Kruis), Carine Declercq (Aalbeke) en Liliane Martens (Maldegem)Stuur het gezochte woord voor 13 december naar Klasse (HET WOORD) – KoningAlbert II-laan 15 - 1210 Brussel - fax 02-553 96 85 - patrick.debusscher@ond.vlaanderen.be

PH

OTO

DIS

C

Hij/zij maakt het verschil.▼

▲Gratis diner.

▲

KLASSE NR.110 37

«Niemand wil naast mij zitten»Wat staat in het oktobernummer van Klasse voor Ouders dat u zonet hebt uitgedeeld?1.Pesten. Een postbode springt onder de trein omdat zijn werkmakkers hem dood-

pesten. In Engeland moet een school van de rechtbank 100.000 frank schadever-goeding betalen aan een gepeste scholier. «Omdat de school er niks aan deed», zoluidt het. In Vlaanderen vertrekken elke ochtend tienduizenden kinderen met loodin de schoenen naar school. Ze worden gepest. Ondanks de vele campagnes ver-mindert pesten op school niet, alarmeert de Kinder-en jongerentelefoon.Wat kun-nen ouders en school eraan doen? Via Klasse voor Ouders kregen 670.000 gezin-nen een eigen pestactieplan (zie ook p. 46 in dit nummer: De Eerste Lijn - Pesten)

2.Het PMS en MST zijn hervormd tot de nieuwe Centra voor Leerlingenbege-leiding (CLB). Hoe werkt zo’n CLB en welke rol spelen ouders, leerkrachten enschool in het nieuwe stuk? Jelle wil alvast scoren.

3. In de klas van Paulien hebben de kasten geen deuren. Tientallen doosjes en kaartenliggen er klaar voor de grijpgrage vingers van de kinderen. Hoe organiseer jezelfstandig leren op school? En vinden Paulien en Juf Sofie elkaar nog terug?

4.Voorts heeft Klasse voor Ouders het over ouderparticipatie op school, de nat-kam-methode om luizen te bestrijden, racisme en nog veel meer. Ouders kun-nen bovendien een vakantiecheque van 20.000␣ fr. winnen.

Klasse voor Ouders is een gratis blad voor ouders van kinderen tussen 2,5 en 14 jaar.90 procent van de scholen deelt het blad uit. Uw school nog niet? Vraag gerust eengratis kennismakingspakket aan op tel 02-553 96 90 of mail naar info.kvo@klasse.be

Maks! nr. 3Het derde nummer van MAKS! is rond 10 november op uw school gearriveerd.Bedankt om het aan uw leerlingen uit te delen. In deze nieuwe MAKS! het portret vanTineke (17): «Ik drink nooit alcohol, gebruik geen drugs, rook niet en verkies eenvast lief boven one night stands», vertelt ze. Tineke is straight edger. Bram (17,zesde jaar autotechniek): «Als we dan toch naar school moeten: liefst in het be-roepsonderwijs.» Een reportage vol enthousiaste leerlingen in het beroepson-derwijs. Twee jonge addicts vertellen over hun passie voor computergames. Wiehen niet verstaat, krijgt uitleg in de «taal van games». In het midden van het bladsteekt een veelzeggende mini-poster. De jongens van No Deposit vertellen hoemoeilijk het is om hun muziek te combineren met schoolwerk. Een interview metgeurkunstenaar Peter De Cupere over jongeren, kunst, onderwijs en geur. Uwleerlingen kunnen een rondleiding door zijn werk in het S.M.A.K. winnen. Op deachtercover van MAKS! foto’s van Delphine (19), die audiovisuele vorming stu-deert. MAKS! steekt ook weer vol nieuws, spelletjes, tips, hulplijnen, sites, knip-oogjes, wedstrijden en oproepen. MAKS! Pak’m

Gratis naar het S.M.A.K.MAKS! stuurt op zondag 7 januari (tijdens de kerstvakantie) veertig jongeren naarhet S.M.A.K. in Gent voor een exclusieve rondleiding en workshop rond hetwerk van Peter De Cupere. De kunstenaar leidt hen zelf rond in zijn werk. Zekunnen bovendien één van zijn kunstwerken winnen. Jongeren sturen vóór 15december een kunstig kaartje naar MAKS! - S.M.A.K. - Koning Albert II-laan 15,1210 Brussel. Daarop geven ze aan of ze alleen of met (maximum drie) vriendenwillen komen. Meer hierover in MAKS! nr. 3 op p. 18. [©www.maks.be/maks/3/18]

Lachen(Glim)lachen met onderwijs, mag het ook even? Klasse stuurt al twee jaar eenreizende cartoontentoonstelling langs Vlaamse wegen. Dertig uitvergro-te cartoons van huistekenaar Camp tonen u monkelend evenzovele herkenbareonderwijssituaties. En wat niet grappig is, maar bijzonder ernstig: Klasse levertdeze tentoonstelling gratis bij u op school!De volgende weken kan u de cartoons zien in St. Lutgardisschool Antwerpen-stad(tot 11/12); Vrije Basisschool Klerken-Houthulst (11 tot 22/12); Technisch Aman-dina Instituut Herk-de-Stad (15 tot 22/1) en BUSO Buggenhout (22 tot 30/1).

U wil de cartoontentoonstelling graag gratis op school (geleverd en weer opgehaald)?Er zitten nog een paar gaatjes in de agenda van 2001. Schrijf, bel, fax, mail meteen naarKlasse (Cartoontentoonstelling) - Anny Lecocq - Koning Albert II-laan 15 - 1210Brussel - tel 02-553 96 84 - fax 02-553 96 85 - annie.lecocq@ond.vlaanderen.be

Meer kunst op de site van hetStedelijk Museum voor Actuele Kunst (S.M.A.K.):www.smak.be

Het werk van Peter De Cupere staat te kijk opwww.smell.yucom.be

Het pestactieplan: bedankt!Dinsdag 14 november heeft mijn zoontje Bruce Klasse voor Ouders meegekregenvan school. Zoals altijd heb ik me die avond rustig in de zetel gezet en de artikelsgelezen. Deze keer was ik nog meer geboeid omdat de uitgave volledig ging over«pesten». Ik had de avond ervoor ook de reportage op televisie gezien, en dit hadme toch wel aangegrepen.Als maatschappelijk assistent kom ik vaak in aanraking met allerlei problematieken.Maar als het problemen zijn waar kinderen bij betrokken zijn raakt het me steedsopnieuw. Kinderen zijn zo kwetsbaar en hebben het in deze maatschappij niet altijdgemakkelijk. Er wordt zoveel van hen verwacht. Kinderen hebben liefde, aandacht,respect... nodig, maar jammer genoeg krijgen niet alle kinderen dezelfde kansen.Ik tracht als ouder mijn zoon een opvoeding te geven waar praten, luisteren, respectvoor iedereen... hoog in het vaandel wordt gedragen, en ik hoop dat hij daar later blijmee zal zijn.Katja Daman - St. Gillis-WaasHéél veel reacties op het pestactieplan via Klasse voor Ouders. Scholendie er al mee werken, zijn blij er nu de ouders bij te kunnen betrekken.Elders schieten ouders en school nu samen in gang. U kreeg het pestac-tieplan al eerder als bijlage in «De Eerste Lijn». De slachtoffers dankenu voor uw hulp (en op termijn: de meelopers en de pestkoppen óók).

Met lood in de schoenen naarschool. Ze worden gepest.▼

▲

38 KLASSE NR.110yllabus, met veel voorbeelden

KWALITEITSZORG

De directeur zit in de kast«Mijnhéér dedirecteur is in de

kast verdwenen enhij komt er niet meer

uit. Noem mij numaar de coördinator

van een team.»Kwaliteitszorg

maakte van Dick VanRassem een andere

directeur. Scholenmet een

kwaliteitsprojectnoteren meer

openheid, meerteamwerk, meer

betrokkenheid, beteronderwijs… Hoe ze

dat realiseren?

«Dankzij kwaliteits-zorg kunnen we deouders ook haarfijn

tonen welke weg wijmet hun kind willenafleggen en hoe we

dat aanpakken.»

1© www.vlor.be Basisscholen en kwaliteitszorg, de complete s

«Ons leerlingenaantal ging achteruit, we werkten veelte bureaucratisch, intern overleg liep mank, er was eencommunicatieprobleem met de ouders… We moes-ten iets ondernemen», zegt directeur Dick Van Rassemvan het Medisch Pedagogisch Instituut Emiel Spano-ghe in Gent. Dat is een school voor kinderen met eenmentale en meervoudige handicap, buitengewoononderwijs type 2. Van Rassem zag de bui hangen enzocht naar een oplossing. Hij vond ze tijdens eenstudiedag kwaliteitszorg voor de privé-sector.

Geen mijlpaal«Een externe kwaliteitsconsulent hielp ons in zevenstappen op weg», vertelt Van Rassem. «We richtteneen kwaliteitsteam op van zeven personeelsleden:leerkrachten, logopedisten... Die gingen op zoeknaar de behoeften binnen de school. Aan alle perso-neelsleden, 62 mensen in het totaal, vroegen wetien goede items over de school te noteren en tienprobleempunten. Ook de ouders vulden een enquê-te in met concrete vragen over onderwijs en organi-satie: Wat vindt u van de begeleiders? Bent u tevre-den over de ophaaldienst met de bus? We peildennaar de oorzaken van alle problemen en maaktendaar normen voor kwaliteitsverbetering van. Nor-men voor een betere personeelsvergadering, nor-men voor het gebruik van de toiletten op de speel-plaats, normen voor zorgverbreding in het alge-meen… Daarmee begon het kernteam, samen metandere collega’s, aan een draaiboek. Er kwam eenkwaliteitshandboek, een uitgebreid schoolwerkplangebaseerd op onze missie, en uitgewerkt volgensISO-normen. Dat uit zich bijvoorbeeld in structuuren vorm: uniforme formulieren geven systematischweer over welk item het gaat, wie het heeft uitge-werkt, wanneer dat gebeurde enz. Iedereen leverdezijn bijdrage tot het boek. Vervolgens organiseerdenwe een studiedag om het hele boek voor te stellen.Alle personeelsleden werden uitgenodigd om het teevalueren: Is dit wat we willen? Komen alle behoef-ten nu aan bod? Op basis daarvan stuurden we bij.Dat doen we trouwens nog altijd. Een kwaliteits-handboek is geen mijlpaal waarop je gaat zitten.»

HaarfijnWat is een kwaliteitshandboek? Hoe ziet het eruit?Van Rassem: «Ons kwaliteitshandboek bevat bundelsmet de functiebeschrijvingen van het personeel, deprocedures voor het administratief beleid, het aanwe-zigheidsregister, evaluatiecriteria enz. Allemaal pro-ducten van overleg. De werkvormen voor de leerlingenbeslaan nog eens 350 pagina’s in vier boekdelen.Daarin staan de ontwikkelingsdoelen en individuelehandelingsplannen uitgeschreven. Elk boekdeel be-handelt een thema: zelfredzaamheid, communicatie,bezigheden, socialisatie. Elke handeling wordt uitge-rafeld tot in de details. Als de leerkracht een kind zijnhanden leert wassen (zelfredzaamheid) en hij doet datbijvoorbeeld in vier stappen, dan noteert hij in hetkwaliteitshandboek de datum waarop hij daarmeebegint en de datum waarop het kind elke stap ver-werft. We leggen altijd de nadruk op wat het kind alkan, maar noteren ook wat er eventueel blijft mislopen.Dit rapporteren we ook aan de ouders, zodat zij devorderingen van het kind systematisch kunnen opvol-gen. Met deze aanpak kunnen we de ouders ookhaarfijn tonen welke weg wij met hun kind willenafleggen en hoe we dat aanpakken. Ouders weten ookmeteen wat we niét doen, al bouwen we de hande-lingsplannen wel uit op basis van wat zij belangrijkvinden voor hun kind. Zelf hebben we onze didactischewerkvormen in de klas sterk kunnen verbeteren. Er isduidelijkheid over wie wat doet en nieuwe leerkrach-ten hebben meteen duidelijkheid over hun opdracht.»

MiddenkaderKwaliteitszorg betekent in het MPI Emiel Spanoghevooral werken rond de organisatie van de school. Nazeven jaar maakt Van Rassem een stand van zaken op:«De interne communicatie werd opgekrikt met infor-matieborden, vrijwillige vergaderingen buiten de schoolurenen duidelijke afspraken. We communiceren systema-tisch met ouders, CLB, participatieraad… We bouw-den een middenkader uit met coördinatoren. Elk jaarnog vragen we de personeelsleden vijf items te noe-men die nog beter kunnen. Onze vergadertechniekenzijn er sterk op vooruitgegaan, problemen pakken we

EEN NET VOLVOORBEELDEN

U kan de complete syllabusvan dit Forum Basisonderwijs,met de zestien projecten rondkwaliteitszorg, terugvinden opde website van de Vlor. HetForum kreeg dit jaar een face-lift: geen eenmalige studiedag,maar vier woensdagmiddagenin vier provincies, met als voor-naamste ingrediënten de prak-tijkverhalen van scholen rondéén thema en discussie achter-af. De formule valt alvast in desmaak. Op 24 november krijgtForum Basisonderwijs een ver-lengstuk met een beleidsdagin Brussel. Ook daarover meerinfo op de website.

Handen wassen in vier stappen

§

1

©

2

aan met stappenplannen. Ten slotte zijn we eringeslaagd een team te vormen met veel oog voorkwaliteit. Daarvan ben ik de coach, de coördinator.Mijnhéér de directeur is in de kast verdwenen en hijkomt er niet meer uit. De andere directeur die ik nuben, delegeert, vertrouwt op de deskundigheid vanzijn personeel, denkt mee als een teamlid. Ook voormij was het aanpassen, het werk is er zeker nietmakkelijker op geworden, maar de resultaten lonen.»De cijfers geven Van Rassem gelijk. Het aantal leerlin-gen in het MPI is in zes jaar tijd verzesvoudigd.

Babbeldoos«Ik dacht, ik neem de kleuters mee naar de Turksewinkel om de hoek, we kopen er enkele dingen, weleren een Turks liedje en dat zal dan wel intercultu-reel onderwijs zijn», vertelt kleuterleidster Wies Schutzvan de basisschool Sint-Jan in Eisden, een schoolmet leerlingen van verschillende nationaliteiten. «Hetbleek veel meer te zijn: leren omgaan met verschei-denheid in al zijn facetten. Nu werk ik met dekinderen over gevoelens, rond luisteren en spreken,over pesten, delen, zich inleven in anderen, overrespect voor de natuur, we hebben het over mensenmet een handicap… Leren omgaan met diversiteitzit nu in een ruime waaier van activiteiten, zowel inhet taal- als rekenaanbod.» Directeur Jan Pelssersknikt: «De groeiende verscheidenheid van leerlin-gen - vier op tien is allochtoon - leek eerst eenbedreiging voor de school. Tussen al die sociaal-culturele achtergronden zagen we enkel afgronden.Bovendien zaten we met een taalprobleem. Eendeel van de allochtone leerlingen liep daardoorachterstand op, ondanks hun intelligentie. Met extrauren onderwijsvoorrangsbeleid wilden we de latvoor elke leerling gelijk leggen en een multicultureleschool worden. We deden dat planmatig, zoals datbij kwaliteitszorg hoort. Alle leerkrachten onderte-kenden een engagementsverklaring, we volgdennascholing, zochten nieuwe werkvormen en taal-vaardigheidsmethodes en tekenden samenwerkings-contracten met CLB en schoolopbouwwerk. Kern-personen kregen uren vrij voor overleg, kernteamszorgden voor planning, uitvoering en evaluatie. Wewerkten met brugfiguren om de kloof tussen school,ouders en kind te verkleinen. Met een Turkse op-bouwwerker organiseerden we voor de ouders school-activiteiten rond lezen en opvoeden, tot een babbel-doos toe. Al die inspanningen leidden tot betereprestaties van leerlingen, plezieriger lesgeven, zelf-

2© www.kwapo.nl/Links.asp#2 Websites van (onderwijs)orga

EÉN TAART, V

standiger en gelukkiger kinderen. De teamspirit opschool ging er bovendien sterk op vooruit.»

Valse notenNaast het MPI Emiel Spanoghe en basisschool Sint-Jan pakten op het Forum Basisonderwijs veertienandere scholen uit met hun kwaliteitsproject (nogeens 116 basisscholen blijken eveneens actief metkwaliteitszorg bezig). Elk verhaal begint met eenkritische blik in de spiegel: «We stelden vast dat wenooit samenwerkten.» «Ondanks al onze inspannin-gen bleef tien procent van onze leerlingen kampenmet leermoeilijkheden.» «We wilden meer overlegen communicatie binnen de school.» «Onze maniervan werken voldeed niet meer, de problemen bij deleerlingen stapelden zich op.» «Hoe kunnen we deouders meer bij het schoolleven betrekken?» Telkensde vraag naar meer en beter. Telkens gaat het ook alsvolgt verder: een engagement uitspreken, een missievastleggen, een actieplan uitstippelen en uitvoeren,de resultaten evalueren, de werking bijsturen... Scho-len werken hiervoor een draaiboek uit of baseren zichop bestaande modellen. Leerkrachten worden enke-le uren per week vrijgesteld voor planning en coördi-natie, andere scholen vormen kernteams of werk-groepen en werken het hele project uit. Goede af-spraken en duidelijke communicatie met het helelerarenkorps houden de dosis kritiek en valse notenbinnen de perken. Ten slotte is de directeur in veelgevallen vooral aangever, coördinator, en opvolger.

WeerstandenIs kwaliteitszorg op school een onvervalste successto-ry? «Tot echte kwaliteitszorg komen duurt drie à vijfjaar», stelt Van Rassem vast. «Het is hard werken enhet vraagt een mentaliteitswijziging. Nog altijd stellenwij onvolkomenheden vast: onze afspraken verande-ren soms te snel, vervanging organiseren voor nascho-ling is niet altijd vanzelfsprekend, leerkrachten zondervaste uren maken het project wat onstabiel…» «Onzemeer ervaringsgerichte aanpak met veel nadruk opvaardigheden roept vragen op bij ouders», meldt JanPelssers. «Zal hun kind wel genoeg spraakkunst ken-nen in het secundair?» «Sommige leerkrachten zijnaanvankelijk moeilijk mee te krijgen. Vernieuwingenroepen altijd weerstanden op», is ook een veel gehoor-de commentaar. Maar ondanks alle obstakels looptéén verwezenlijking als een rode draad door elk kwa-liteitsproject, hoe verschillend ook: onder leerkrachtenen directie ontstaat er meer overleg, meer openheid,meer betrokkenheid en meer teamwerk. ■

IJF PUNTEN

www.klasse.be/kvl/110/36

«Scholen bepalen hun doelstellingen, realiseren dieen houden de kwaliteit van hun werking voortdu-rend in het oog. Kwaliteitszorg is een proces, metkwaliteit bezig zijn vraagt een systematische aan-pak. De overheid geeft de scholen meer zelfstandig-heid, kwaliteitszorg is dus een opdracht van de schoolzelf.» Dat zegt André Severyns, adjunct-administra-teur-generaal van de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor),de organisator van het Forum Basisonderwijs. Hijnoemt vijf centrale domeinen waarbinnen scholenaan kwaliteit kunnen werken. Ze passen als taart-punten in elkaar. Proeven?1. De leerresultaten van leerlingen: werken rondleerplannen (bv. vakkenintegratie, attitudes, afsprakenrond huistaken…), zorgverbreding (bv. vorderingen vanleerlingen, evaluatie, rapportering naar de ouders) en klas-aanpak (bv. coöperatief leren, hoekenwerk, zelfstandigwerken)

2. De werkvoorwaarden voor het personeel: deprofessionele ontwikkeling van leerkrachten, direc-tie… stimuleren (bv. visie, schoolwerkplan, duidelijk beleid,nascholing, taakverdeling…)3. De relatie klas-school: mogelijkheden scheppen omde didactiek te enten op de leerresultaten van deleerlingen (bv. zicht hebben op hoe het gaat met de kinderenin de klas en op school, met de leerkrachten…; leerlingvolg-systeem; effecten van nascholing…)4. De relatie school-omgeving: onderzoeken hoe je alsschool omgaat met verwachtingen van buitenaf (bv. eenparticipatiestructuur uitbouwen, werken met leesouders,uitstapjes organiseren, contacten houden met sociaal-cultu-reel werk, de buurt…)5. De relatie school-beleidsniveau: hoe ga je als schoolom met koepelorganisaties, de begeleiding, de inspectie; opde hoogte zijn van wat het beleid wil (bv. zorgverbreding,informaticagebruik, functioneringsgesprekken enz.)

KLASSE NR.110 39nisaties␣ met informatie over kwaliteitszorg

40 KLASSE NR.110

TREND

Daarom is geen antwoord

Wendy krijgt een C-attest in haar laatstejaar BSO schilder- en

decoratietechnieken.De examencommissie

vindt de opbouw vanhaar eindwerk, een

kleinewinkelinrichting,

onvoldoende. Wendygaat niet akkoord. De

beslissing is nietgenoeg gemotiveerd.

De Raad van Stategeeft haar gelijk. De

video van Wendy’seindwerk overtuigt derechters. Ze schorsende beslissing. En daar

staat de school. Ookbij het Arbitragehof

gaat één zaak op zesover onderwijs.

De klassenraad van 5 automechanica in het VTI inLeuven verklaarde in juni Stefan (17) en Dominique(20) geslaagd, maar sloot deze twee leerlingen defini-tief uit. De leraren en hun directeur wilden de andereleerlingen beschermen tegen hun pesterijen en inti-midaties, zeggen ze. De ouders van de minderjarigeStefan en de meerderjarige Dominique kregen echtervan de rechter in kortgeding technisch gelijk. Omdatde school de procedures uit haar eigen schoolregle-ment door elkaar haalt, oordeelt de rechter. Deschool stuurde aan de ouders van Stefan en aanDominique een aangetekende brief, waarin zij deuitsluiting als een tuchtmaatregel voorstelde. Maarde school volgde niet de tuchtprocedure, want eigen-lijk weigerde ze een herinschrijving. Een tuchtmaatre-gel kan de school alleen tijdens het schooljaar nemen,niet tijdens de vakantie. En de betrokkenen kregen debeslissing pas in augustus aangetekend in hun brie-venbus. Dus moest de school beide leerlingen herin-schrijven of voor elk van hen 50.000 frank per dagboete betalen. Over de inhoud van de beslissing vande klassenraad sprak de rechter zich niet uit.

Ergernis en conflictDe discussie over de (over)juridisering van het onder-wijs is open. De jongste jaren is ze niet van de luchtgeweest. Er waren rechtszaken over jongensscholendie geen meisjes wilden inschrijven en omgekeerd enover het al of niet dragen van een hoofddoek opschool. En dan hebben we het alleen over de verhou-dingen tussen de leerlingen en hun school.Het Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onder-wijs (VSKO) beveelt de scholen van haar net aan hunschoolreglementen nog te verfijnen, zodat ze het

©

1

2©

1© www.onderwijsrecht.be ICOR-site met een zoekrobot in de biOnderwijsbeleid 2© www.klasse.be/kvl/72/28 We zijn voo

inschrijven van ongewenste leerlingen en het herin-schrijven van weggestuurde leerlingen kunnen voorkomen.«Wij willen de school een stevige juridische basisgeven», verklaart Antoon Boone, secretaris-gene-raal van het Vlaams Verbond van het KatholiekSecundair Onderwijs.«Overjuridisering? Meer problemen door meer rechtop school? Zouden we het niet beter omdraaien?»vraagt jurist Frank Ornelis van het InteruniversitairCentrum voor Onderwijsrecht: «Meer problemenop school, dus meer recht! Het recht staat hetpositieve pedagogische klimaat van een school tochniet in de weg? Het is toch niet alleen maar een bronvan ergernis en conflict? Het legt juist de aanspra-ken vast van wie bij het onderwijs betrokken is.Maar de regelgeving neemt toe en de complexiteitgroeit», erkent hij. «Een overaanbod aan wetten enreglementen tast de rechtszekerheid en het rechts-gevoel van de burgers wellicht aan. Domeinen dietot voor kort geen aanleiding gaven tot juridischeacties leiden nu wel tot betwistingen. Dat ervarennu ook de onderwijsmensen: een toenemende ten-dens van het recht om binnen te dringen in hunposities en relaties. De jongste twaalf jaar ging ook17 procent van de 918 zaken bij het Arbitragehofover onderwijs, dat er nu juist over waakt dat nieu-we Belgische wetten en Vlaamse decreten niet bot-sen met andere rechtsprincipes als gelijkheid, non-discriminatie en het recht op onderwijs.»«Je kan betwistingen voorkomen door in het school-reglement duidelijke regels en doorzichtige tucht-en beroepsprocedures vast te leggen», zegt FrankOrnelis. Dan spreken pedagogische vrijheid en rechtelkaar niet tegen.»

bliotheek van ICOR en het archief van het Tijdschrift voor Onderwijsrecht enrzichtiger geworden. Examenbetwistingen kan je beter voorkomen

Een dwangsom van 25.000 frank per dag voor de school

PIKKEN?TILLY WINT

De school beschuldigt Tillyvan diefstal en schorst haar.Onvoldoende bewezen, zegtde rechter. Met een dwang-som van 25.000 frank perdag voor de school stuurtzij Tilly onmiddellijk weernaar school. Tilly wint.Als een leerling de ordentelijkeonderwijsverstrekking of deverwezenlijking van het eigenopvoedingsproject van de schoolonmogelijk maakt, kan de di-recteur of de (afgevaardigdevan de) inrichtende macht eentuchtsanctie treffen. Ze is be-doeld om de leerling te straf-fen, om hem nadeel toe te brengenin de voordelen die hij uit hetonderwijs haalt.Het schoolreglement bepaalthoe de procedure bij tuchtsanc-ties verloopt, maar de wet legtwel eisen op. De school moet deleerling en eventueel zijn raads-man (ouder, advocaat, …) en debetrokkenen horen voor zij desanctie oplegt. Zij moet de sanc-tie schriftelijk motiveren. Ermoet evenredigheid zijn tus-sen de ernst van de feiten en desanctie. De leerling moet de sanctievernemen voor ze ingaat en heeftrecht op inzage in het dossier.Als de sanctie bestaat in dedefinitieve uitsluiting van deleerling moet de begeleidendeklassenraad eerst advies ge-

Ongemotiveerde beslissingenOok in het hoger onderwijs zijn er elk jaar opnieuwbetwistingen over examens. Op het ogenblik zoekeneen dertigtal studenten hun recht bij de Raad van State,omdat ze het niet met de beslissing van de examen-commissie eens zijn. De uitleg die ze erover krijgen, isvaak zeer beperkt. Zelfs wie deskundig oordeelt endelibereert communiceert daarom nog niet deskundigover de beslissing. «Vaak zijn docenten zich onvoldoen-de ervan bewust hoe belangrijk het is vooraf uitleg tegeven over hun examenverwachtingen. De examen-commissies erkennen niet altijd voldoende het rechtvan de niet-geslaagde op een degelijke inhoudelijkeuitleg over zijn mislukking», zegt Christel Van Haecke,co-auteur van de publicatie ‘Examinatoren en exami-nandi: wie buist wie?’ van het Vlaams Verbond vanKatholieke Hogescholen. «Een rechtzaak is voor geenenkele betrokken partij aangenaam, maar de mondigeen assertieve studenten hadden tot voor kort weinigkeus. De bestaande interne beroepsprocedures be-perkten zich tot reken- en schrijffouten van docentenen examencommissies. Tot zogenaamde materiële ver-gissingen die men na de deliberatie vaststelt en totonregelmatigheden ervoor. Grieven tegen beslissingenvan de examencommissie die hij onrechtvaardig, onge-motiveerd of onredelijk vond en echt inhoudelijkebezwaren kon hij alleen bij de rechter uiten. De Raadvan State geeft - na een procedure die van twee tot achtjaar kan duren - in de helft van de betwiste zaken destudenten gelijk. Hoofdreden is dat de examencommis-sies hun beslissingen onvoldoende schriftelijk motive-ren.»De Raad van State eist doorzichtige en representatie-ve examens: «Een examen is een evaluatie van destudent die verband houdt met de gekende doelstel-lingen van het onderwijs en zijn vorderingen naar diedoelstellingen… Men mag van een evaluatie in hetonderwijs eisen dat de te verwachten kennis enkunde (‘niveau’) van de student eerst voor de geheleopleiding wordt verduidelijkt en dat de individuele

§

3

§

4

3© www.vsko.be/vvkho Dossier examens en samenvatting van4© www.raadvst-consetat.be De arresten van de Raad van St

SPIEKEN? H

prestatie van de student wordt getoetst aan de crite-ria, vervat in de beschrijving van het verwachte ni-veau.» (Arrest-Lenoir nr. 75.458, 28 juli 1998.)

KortgedingHogescholen kunnen rechtzaken voorkomen. «Doormeer te doen dan de decretale verplichting te vervullenvan een studentencontract en examenreglement. Deafspraken duidelijker uit te schrijven. De suggesties vande ombudsman en de studentenraad vanuit hun exa-menervaring erin op te nemen. De verplichte interneberoepsprocedures kunnen ze herzien en uitbreiden,de studenten vooraf beter informeren. Ook de docen-ten hebben nood aan uitleg over de regelgeving. Deombudsman kan al heel veel klachten opvangen enintern bemiddelen om de stap naar de rechtbank tevoorkomen», zegt Christel Van Haecke.«Als het dan toch niet anders kan zijn er tweebevoegde rechtbanken. Aan de burgerlijke recht-bank vraagt de student geldelijke schadevergoedingof een nieuwe bijeenkomst van de examencommis-sie. In afwachting van deze procedure ten gronde,kan hij een kortgedingprocedure aanspannen en bijhoogdringendheid maatregelen vragen aan de voorzittervan de rechtbank van eerste aanleg. Die kan deschool bijvoorbeeld verplichten de student in hetvolgende academiejaar in te schrijven in afwachtingvan een uitspraak ten gronde over de betwistingover het voorgaande academiejaar.Ook aan de Raad van State kan de student schorsingvan de beslissing vragen met eventueel voorlopigemaatregelen. Uiteindelijk kan de Raad een administra-tieve beslissing nietig verklaren omdat ze - in rechtsjar-gon - ‘kennelijk onredelijk’ is. De examencommissiemoet dan opnieuw bijeenkomen. Als dit niet meermogelijk is, kan de student voor de burgerlijke recht-bank een schadevergoeding eisen. Geen enkele recht-bank zal de plaats van de examencommissie innemenen de student geslaagd verklaren. » ■

www.klasse.be/kvl/110/40

ANS WINT

Examinatoren enexaminandi: wie buistwie? Een pedagogische,juridische en menselijkeleidraad bij het examinerenin het hoger onderwijs(2000) - Willy Meeus, HildeStroobants, Christel VanHaecke en Herman Willems- H-ogelijn Cahiers, 2dejaargang, nr. 1 - Acco,Leuven-Leusden.

ven. Het schoolreglement moetvoorzien in een beroepspro-cedure die algemene juridi-sche principes respecteert. Alshet schooljaar nog bezig is,moeten de school en het er-mee verbonden CLB de uitge-sloten leerling een nieuwe schoolhelpen vinden.

De leraar betrapt Hans op spieken. Gebuisd. Deindruk van de leraar is onvoldoende bewezen, zegtde rechtbank. Hans wint.«Bij betwistingen van examens kan de meerderjarige leer-ling of student (of kunnen de ouders van de minderjarigeleerling of student) pas een beroep op de Raad van Statedoen als alle interne mogelijkheden zijn aangeboord»,verklaart Brecht Steen, Instituut voor Onderwijsrecht, KU-Leuven. «Bij betwistingen in het secundair onderwijs be-staat die interne procedure uit twee fasen. De eerste faseis overleg met de afgevaardigde van de inrichtendemacht. Dit recht moeten ze uitoefenen, mondeling, tele-fonisch of schriftelijk, en wel binnen drie werkdagenna de aanleiding van de betwisting. Ze slaan er het best hetschoolreglement op na, want dat kan de aanvraag omoverleg of de vorm van het overleg nader bepalen. Als hetschoolreglement wel een procedure beschrijft en ze wordtniet gevolgd, dan is dat een procedurefout. Zijn de oudersverantwoordelijk voor die fout, dan verliezen ze meteen hunkans om later succesvol naar de Raad van State te stappen.De inrichtende macht kan na het overleg beslissen deklassenraad opnieuw samen te roepen of dat niet doen alszij de beslissing van de klassenraad gerechtvaardigd vindt.»De tweede fase van de interne procedure is het beroep bijeen intern beroepscollege. De ouders van de minder-jarige leerling/student of de meerderjarige leerling/student

kunnen niet akkoord gaan met de beslissing van de inrich-tende macht de klassenraad niet opnieuw samen te roe-pen. Of ze zijn het niet eens met de nieuwe beslissing vande opnieuw samengeroepen klassenraad. Dan moeten zebinnen vijf dagen na het eind van het overleg de beroeps-commissie laten samenroepen. Die bestaat uit drie leden,aangewezen door de inrichtende macht. Het mogen geenleden zijn van de betrokken klassenraad, op de directeurna. Wel zijn het mensen van de school, juist met debedoeling te makkelijke juridisering met bemoeienis doorexternen tegen te gaan. De commissie adviseert de inrich-tende macht over de betwisting. Zij adviseert bijvoorbeeldde klassenraad al dan niet opnieuw samen te roepen. Deinrichtende macht beslist uiteindelijk of zij dat advies volgt.Pas in de derde fase kan de Raad van State na een klacht vande leerling of zijn ouders tussenkomen. De klacht moet welde laatste beslissing aanvechten: de beslissing van de inrich-tende macht de klassenraad niet samen te roepen of denieuwe beslissing van de opnieuw samengeroepen klassen-raad. «De klacht moet de juiste beslissing - dat is de laatstebeslissing binnen de interne procedure - aanvechten», be-klemtoont Brecht Steen. «Niet dat het een slechte beslissingzou zijn, wel dat het een onwettige beslissing is. Onwettigwordt ze bijvoorbeeld als ze niet correct verliep, als debeslissing onvoldoende of foutief is gemotiveerd of als demotieven ervan niet meer kunnen worden bewezen.»

KLASSE NR.110 41 het H-ogelijncahierate online

42 KLASSE NR.110

COLLEGA’S

Aan de bak in de bak«Altijd de mens

achter de leerlingzien. Dat leer ik inde gevangenis»,

zegt Riet Dubois. Zijgeeft les aan

volwassengevangenen. «Ik zieook de mens achter

de gestrafte, demens met zijntekorten. Een

gevangene heeftniets meer om zich

achter teverschuilen.» Eencollega in de nor.

FOTO

: PE

TER

VA

N H

OO

F

© just.fgov.be Alles over (het ministerie van) Justitie

Riet Dubois is 32. Ze is regentes Nederlands-geschiedenis-godsdienst en geeft in de derdegraad van een BSO-school Project AlgemeneVakken en godsdienst. Maar ze heeft sinds an-derhalf jaar ook een ongewoon engagement opzich genomen. In de gevangenis van Oudenaar-de bereidt ze gevangenen voor op examens omvoor de examencommissie het diploma van be-roepssecundair onderwijs te behalen.

Zijn uw leerlingen gemotiveerd of is hetbezigheidstherapie?Riet Dubois: «In de gevangenis geef ik les aan groep-jes van drie of vier zeer gemotiveerde gevangenen.Per jaar heb ik twee groepen gedurende periodesvan vier maanden. Het zijn gedetineerden die langestraffen uitzitten, meestal voor moord, zelfs meer-voudige moord. De groepjes zijn klein omdat heteerste pakket dat voorafgaat aan het mijne wiskun-de is. Wie niet voldoende kan redeneren en verban-den leggen of niet de juiste attitude heeft om dezebegeleide zelfstudie aan te vatten, is dus al afgeval-len. Alleen gevangenen die gemerkt hebben dat zehet kunnen, gaan ermee door. Het zijn nietteminheterogene groepjes: een autochtoon naast eenallochtoon, een 22-jarige naast een 50-jarige, eenkatholiek naast een moslim. We hebben het weleens over godsdienst en waarden, maar mijn over-tuiging dring ik niet op. De lessen zijn voor dezegevangenen allesbehalve bezigheidstherapie. Ze hebbentijdens de gewone gevangenisactiviteiten plaats. Daardoorkunnen de cursisten minder werken en verdienen.Wel krijgen ze een aanmoedigingspremie ter waar-de van vier uur per week, twee uur les en twee uurstudie. Nadat ze een eerste deelattest behalen, krij-gen ze een beperkte vergoeding. Vergeet niet datgevangenen al hun kleine privé-uitgaven zelf moe-ten betalen en daarvoor die inkomsten hard nodighebben. Studeren is ook niet makkelijk als je intus-sen met echtscheiding, plaatsing van je kinderen ofde afwijzing van je aanvraag om voorwaardelijkeinvrijheidstelling te maken krijgt.»

© www.advocaat.be Informatieve site over recht

Waarover geeft u les?Riet Dubois: «België, Europa, de wereld. De geschie-denis vanaf 1830, de internationale samenleving. Hetis de tweede module in een reeks van zes. Mijnaanpak is zo interactief mogelijk en de thema’s ver-oorzaken geregeld een diepere discussie. Ik laat mijncursisten reflecteren en kritisch denken. Maar ik laathet geen klaagbarak over het gevangenissysteemworden. Op België hebben zij wel een heel andere kijkdan wij. Als we het hebben over de rechterlijke macht,de rechtsgelijkheid en rechtszekerheid van de bur-gers, spreken zij natuurlijk vanuit hun ervaring. Zij zijnontevreden over het België van de achterpoorten datzij kennen. Ik probeer hen de andere kant van Belgiëte laten zien. Of ze hebben hun twijfels over deeffecten van de Verklaring van de Rechten van deMens. Onlangs kwam de film Dead Man Walking tersprake. Naar die film kijken is voor hen zeer ingrijpend.Mochten zij in de VS zijn… De gevangenis geeft megeen informatie over hun misdaden, maar af en toevertellen ze me zelf hun persoonlijke verhalen. Het zijnallemaal maatschappelijke dropouts die in een neer-waartse spiraal zijn terechtgekomen. Ze stellen heelveel vragen over de buitenwereld waarvan ze ver-vreemd zijn geraakt, al voor hun misdaad en zekertijdens hun gevangenisstraf. Ik ben hun go-betweenmet de realiteit. Ze willen ook iets goed maken,bewijzen aan hun familie dat ze iets kunnen.»

Waarom doet u dit?Riet Dubois: «Zeker niet uit gebrek aan werk. Toen ikeen reportage op televisie zag, heb ik me spontaanaangemeld omdat ik geloof in dit project van reïntegra-tie van mensen in de samenleving. Het geeft mevoldoening en verrijkt me. Het heeft mijn vooroordelenbijgestuurd over gevangenissen zoals ik ze uit de mediakende. Het stelt mijn opvattingen over schuld en verge-ving op de proef. Deze mensen moeten boete doenomdat ze fout waren, maar het blijven mensen die eennieuwe kans en een succeservaring verdienen. Wie benik om stenen te gooien naar anderen? De deelattestenen het diploma dat ze hier verwerven, geven dezegevangenen een beetje hun eigenwaarde terug.»

«Ze rollen eens graag met hun spierballen»

Riet Dubois: «Moorde-naars, ja. Maar ik hebgeen enkel probleem metdiscipline in de klas.»

Inlichtingen: Kurt Stoffin -dienst Specifieke Projecten- Bourgondiëstraat 6 - 9700Oudenaarde -kurt.stoffin@fgov.be - tel055-31 15 27 - Leraren die

Helpt dit werk u een betere leraar te zijnin het gewone onderwijs?Riet Dubois: «Zeer zeker. Buiten de gevangenis geef ikhalftijds les, Project Algemene Vakken en godsdienst,aan laatstejaars BSO in de opleiding voor vrachtwagen-chauffeurs aan het VTI in Kortrijk. Ik werk daarnaasthalftijds mee aan een project over godsdienstonderwijsvan de katholieke onderwijskoepel. En thuis heb ik vierkinderen en een echtgenoot met een druk beroep.Zowel hier als in Kortrijk heb ik het geluk metgemotiveerde leerlingen te werken. Omdat ik niettot het gevangenissysteem behoor en ze voelen datik aandacht voor hen heb, heb ik geen enkel pro-bleem met discipline. Ze respecteren mij en hunandere leerkrachten. Natuurlijk rollen ze graag eensmet hun spierballen en laten ze graag hun tatoeageszien, want de macho lichaamscultuur is in de gevan-genis erg belangrijk. Maar er is bij mijn weten noggeen enkele fysieke agressie tegen externen in dezegevangenis voorgekomen. Ik voel me helemaal nietonveilig, al gaat de deur van het klaslokaal tijdensmijn lessen nochtans dicht en is er geen gevangen-bewaarder bij aanwezig. Er is ook geen camerabe-waking in dit lokaal, wel een intercomsysteem.»

Heeft u dezelfde mogelijkheden en midde-len als in het gewone onderwijs?Riet Dubois: «In het begin valt dat wel tegen. Alles isstrikt georganiseerd. Voor alles moet je de omslachtigeofficiële weg volgen. Je kan uiteraard nooit op excursiebuiten de gevangenis. Ook niet virtueel: internet kanen mag niet worden gebruikt. Op de gang waar decellen zijn, gebruiken we een klaslokaal dat veeleer alseen vergaderlokaal is ingericht. Ik heb een whiteboarden kan een overheadprojector en een videorecorderontlenen. De leerlingen beschikken over een cursus enkunnen gebruik maken van boeken uit de bibliotheek.De cursisten studeren de leerstof zelf in en tijdens debegeleidingsuren gaan we op vragen en moeilijkhe-den in. Toch neem ik hen bij de hand en doorlopen wijsamen de leerstof. Ik vertel er ook graag nog wat bij.Toetsen neem ik niet af, wel stel ik mondelinge herha-lingsvragen. Meer nog dan in het gewone onderwijsmoet ik er voor zorgen dat alle items zijn gezien. Ik benimmers niet degene die het examen afneemt. Datdoet de examencommissie die hier in de gevangenistwee keer per jaar ter plaatse komt. De laatste zittijdwaren vijf van de zeven kandidaten geslaagd. Zebehaalden een diploma BSO kantoor of hotel-keuken.Daar doen de meesten drie jaar over. Uitzonderlijkdoet wel eens iemand twee modules tegelijk. Zemoeten zes deelattesten halen om het diploma te

© www.klasse.be/kvj/28/3 Rappen in de nor. Over justitieel we

verwerven: wiskunde, aardrijkskunde-geschiedenis,Nederlands-Frans, bedrijfsbeheer, technische vakken,praktijk. Wie achtereenvolgens voor de zes modulesslaagt, haalt een volwaardig diploma HBSO.»

Hoe is het lessenrooster georganiseerd?Riet Dubois: «’s Morgens hebben de cursisten hotel-keuken meestal praktijk in de keukens. De begeleidersdaar zijn geen leerkrachten, wel vakmensen. Techni-sche vakken krijgen ze van vakleerkrachten. De modu-les aardrijkskunde, geschiedenis, wiskunde en be-drijfsbeheer zijn gewoonlijk ’s avonds en worden doorleraren als ik begeleid. Buiten dit onderwijsproject zijner nog veel andere vormingsactiviteiten: gitaarles,toneelproject, Engels en Frans voor beginners en ge-vorderden, Nederlands voor anderstaligen, informati-ca voor beginners, sollicitatiebegeleiding en Studerenkan je leren. De gevangenis werkt ook samen metVOKANS (vzw Vormings- en opleidingskansen), basis-educatie en justitieel welzijnswerk. Daarnaast zijn ersportactiviteiten: fitness, minivoetbal, tafeltennis.»

Wat verdient u aan uw gevangenislessen?Riet Dubois: «Voor mijn hoofdambt als voltijds leraarBSO verdien ik als tweeëndertigjarige een netto maandsa-laris van 52.500 frank. Voor de lessen in de gevangenisin bijambt krijg ik een maandelijkse brutovergoedingvan ongeveer 6500 frank. De gevangenis valt onderhet federale ministerie van Justitie, dat ook het educa-tieve materiaal voor zijn rekening neemt. Het ministe-rie van de Vlaamse Gemeenschap, departement On-derwijs, betaalt de leerkrachten. Beide ministeries slui-ten over dit project overeenkomsten af. Ik hoop vanharte dat ze dat blijven doen want dit mooie projectverdient dat. Gevangenen in andere gevangenissenkunnen een sollicitatiegesprek met de verantwoorde-lijken in Oudenaarde aanvragen om aan het onder-wijsproject deel te nemen. Later kunnen zij dan eenoverplaatsing krijgen. Sinds 1994 nam ongeveer eenvierde van de gedetineerden hier aan het onderwijs-project deel. Dat leverde zeventien diploma’s op eneen honderdtal deelattesten. Directeur Lieve Van deVelde en coördinator Kurt Stoffin geloven in de sterktevan hun project en dromen van een orthopedagogi-sche eenheid binnen de gevangenis waar de vormingin aangepaste lokalen en met goede didactische mid-delen kan gebeuren. Anderen zijn soms sceptisch,maar draaien bij als ze zien hoe een gevangene openbloeit die als een norse zwijger bekend stond. De heleploeg moet er immers achter staan. Een gevangenbe-waarder die zegt: ‘Waarom zit jij te studeren? Je komttoch nooit aan de bak als je uit de bak komt’, kan allegeleverde inspanningen tenietdoen.» ■

www.klasse.be/kvl/110/40

enkele uren per week leswillen geven in de gevan-genis van Oudenaarde

LEREN IS GEEN STRAF

kunnen zich aanmeldenvoor de wervingsreserve.Ook de gevangenis vanSint-Gillis zoekt dringendvrijwillige leerkrachtenInformatica en Frans. Voorenkele uren les per weekaan kleine groepenNederlandstalige gedeti-neerden. Justitieel Welzijns-werk - Veerle Hillaert enTina Demeersman -grooteiland@steunpunt.be- Groot Eiland 84 - 1000Brussel - 02-502 66 00 /0478-21 59 72

«Gevangenisstraffen in België zijn eindig. Gevangenen moe-ten dus op hun terugkeer en integratie in de samenlevingworden voorbereid. De tijdsbesteding moet er liefst toe leidendat ze met maximale kansen de gevangenis verlaten», vindtLieve Van de Velde, directeur van de gevangenis van Ouden-aarde. «Tewerkstelling speelt bij de sociale herintegratieeen essentiële rol. Een ex-gevangene met een goede kans opeen stabiele job, loopt minder gevaar op recidiveren. Vandaardat wij er alles aan doen om de gedetineerde een aangepastescholing of herscholing aan te bieden.»Leren heeft ook een therapeutisch effect, zo blijkt. De gevangenenkrijgen meer wilskracht om een goed resultaat te halen en hunintellectuele capaciteiten gaan erop vooruit. Ook verdragen zij deopsluiting beter omdat zij om de zes maanden een doel voorogen hebben: slagen voor de gevolgde module. «De gedetineer-de voelt er zich beter bij en hij aanvaardt zijn straf makkelijker. Hij

ervaart dat de scholing zijn straftijd zinvol inkleurt en dat hijzelfzijn verantwoordelijkheid opneemt. Dit soort responsabilisering isnu net de doelstelling van het strafuitvoeringsbeleid in België.»«We houden met de cursisten ook trimestriële studentenverga-deringen om de lesbegeleiding te evalueren, leerervaringen uitte wisselen en een positieve dynamiek tussen de cursisten testimuleren», legt Kurt Stoffin, adjunct-penitentiair assistentspecifieke projecten, uit. «In veel gevangenissen kan de gede-tineerde een attest als lasser of stellingbouwer verwerven. Wijdoen echter meer dan gedetineerden klaarstomen voor dearbeidsmarkt. Wij geven ze de kans op een echt diploma. Hetdeel algemene vorming dat in de begeleiding zit, geeft degedetineerden ook een graad van algemene kennis en cultuurdie ze voordien niet kenden. Het maakt ze meer mens. Zegt menniet dat de graad van onze beschaving zichtbaar wordt in demanier waarop we onze gedetineerden behandelen?»

KLASSE NR.110 43KLASSE NR.110 43lzijnswerk

44 KLASSE NR.110

BUITENLAND

132 scholen sluiten hun deurenIn Engeland vertoont bijna één school op twintig (4,6␣ %) ernstige tekorten. 1,7procent krijgt van de Britse onderwijsinspectie zelfs een negatief rapport. Sinds1993, jaar waarin de Britse overheid de onderwijsinspectie nieuw leven inblies,moesten al 132 scholen hun deuren sluiten na een slecht inspectierapport. Scholendie slecht boeren, kunnen hulp krijgen van de overheid om zich te verbeteren,daarvoor zorgt bijvoorbeeld een interventieteam. In tachtig procent van degevallen volstaat dit om ze weer op het goeie spoor te krijgen, anders gaat de schooldicht. Dat gebeurt ook als het leerlingenaantal te klein is geworden. Maar het eenhangt meestal samen met het ander. In Engeland zijn inspectierapporten van scho-len vaak voer voor de pers. Die pakt gretig met de resultaten uit en noemt zelfsnamen van falende directeurs en leerkrachten. Kranten publiceren resultaten vancentrale examens en maken daarmee rangordes op van scholen. Staartscholenkomen daardoor soms in een negatieve spiraal terecht: de betere leerlingen vertrek-ken, waardoor de gemiddelde examenresultaten er nog op achteruitgaan of waar-door het leerlingenaantal zo sterk daalt, dat de school niet meer leefbaar is. Opdergelijke ranking kwam al heel wat kritiek. Ook in Frankrijk en Nederland, waareveneens centrale examens worden georganiseerd, komt ranking voor.

WEBTIPS1. Pietje@kennisnet.nlNederland geeft alle leerlingen vanaf acht jaar een eigen e-mailadres, dat ze gedu-rende heel hun schoolcarrière behouden, ook als ze van school veranderen ofverhuizen. Scholen moeten er wel om vragen bij Kennisnet. Dat is Nederlandsmeest uitgebreide onderwijssite met info en service voor leerlingen, leer-krachten, ouders, begeleiders, directies enz. Met rubrieken als nieuws, agenda,events, mediatheek, cultuur, toetswijzer, scholenlijst, vacatures...

www.kennisnet.nl2. HelpfilesZoekt u uitgebreidere artikels en informatie over dyslexie, verborgen kinderleed,conflicten, relatiebekwaamheid, angst enz.? U vindt dossiers met links op de web-site van Caleidoscoop, het tijdschrift van de vrije CLB’s. Daarin leest u zes keer perjaar praktijkverhalen en onderzoeksartikels over leerlingenbegeleiding, onder-wijs, opvoeding en hulpverlening aan kinderen, jongeren en hun ouders.

www.clb-net.be/caleidoscoopwww.klasse.be/specials Een overzicht van meer dan honderd onderwijstijdschriften3. SpeelgoedWie vond de elektrische speelgoedtrein uit? Wanneer kwam de eerste Barbiepop op demarkt? Waar vind ik een afbeelding van grootmoeders tol? Op het Engelstalige Toymuse.netvindt u een omvangrijke inventaris met beeld en informatie over speelgoed, uit decollectie van acht speelgoedmusea in Europa, waaronder dat van Mechelen.

toymuse.net

In Engeland pakt de pers gretiguit met de resultaten vaninspectierapporten en noemtzelfs namen van falendedirecteurs en leerkrachten.▼

HET ONDERZOEK VAN DE MAAND

Jongens onbewust bevoordeeldIn een gemengde klas geven leerkrachten jongens meer aandacht danmeisjes. Ze stellen ze meer en andere soorten vragen, geven ze stimu-lerender feedback en sporen ze meer aan tot denkwerk. «Nochtansvinden leerkrachten dat ze jongens en meisjes heel neutraal behande-len», stellen Tine Symoens en Hilde Sarens vast in het eindwerk dat zevoor de GAS-studie ‘Vrouwenstudies’ maakten aan de Universiteit Ant-werpen. Zij zochten waarom leerkrachten dat doen en hoe ze dit ge-drag kunnen veranderen.Waarom behandelen leerkrachten meisjes en jongens onbewust anders?Tine Symoens: «Het is een maatschappelijk fenomeen. Meisjes en jongens ver-schillen al voor ze de klas binnenwandelen. De manier waarop ze zich integreren inde maatschappij leren ze uit rolmodellen. Die zitten ingebakken in onze samenle-ving en in de manier waarop we kinderen opvoeden. Al op prille leeftijd wordenjongens meer lichamelijk gestimuleerd. Ze moeten zelf problemen kunnen oplos-sen, moeten vlugger zelfstandig zijn. Meisjes worden afgeremd bij het kruipen,worden verbaal meer gestimuleerd, krijgen minder straf en beloning voor hun ge-drag… Bij het begin van de adolescentie hebben meisjes een negatiever zelfbeelddan jongens, zeker als ze uit lagere sociale klassen of migrantengezinnen komen.»

Hoe anders gedragen jongens en meisjes zich dan op school?Hilde Sarens: «Ze kiezen andere vakken en presteren verschillend. Meisjes zijnmeer gericht op zelfontplooiing, hebben gemiddeld lagere succesverwachtingen enminder zelfvertrouwen. Mislukkingen schrijven ze toe aan hun eigen tekortkomin-gen, succes is een cadeau van het toeval. Ouders en leerkrachten stimuleren henminder tot intellectuele prestaties. Jongens daarentegen zijn meer gericht op voort-

HET FUNDAMENT

Acht criteria voor een goed projectIn Klasse 108 zegt pedagoog Wim Hoste dat het met het pedagogisch project vande Vlaamse (basis)scholen maar mager gesteld is. Nochtans moeten scholen bijdecreet zo’n project hebben en steunen onder meer het schoolwerkplan en hetschoolreglement erop. Met een goed pedagogisch project beantwoordt een schoolacht vragen:

1. Wat is onze visie op de ontwikkeling van kinderen en jongeren?2. Wat is onze visie op leren? Van welke leertheorieën vertrekken we?3. Welke waarden en normen hebben we en hoe dragen we ze over op onze leerlingen?4. Hoe is de sfeer bij ons en de algemene schoolcultuur?5. Hoe begeleiden we leerlingen met leermoeilijkheden en sociaal-emotionele pro-

blemen?6. Hoe gaan we om met allochtone leerlingen?7. Hoe betrekken we ouders bij het schoolgebeuren?8. Welke projecten organiseren we zoal?

Façade of fundament? Het pedagogisch project in de basisschool, eenkritische analyse, prof. F. Simon, pedagoog W. Hoste - vakgroep pedagogiek -Universiteit Gent. Een synthese van dit onderzoek en een basismodel voor eenpedagogisch project kan u downloaden via internet: www.klasse.be/kvl/108/teksten/49. Zie ook www.klasse.be/kvl/108/48

Wat is onzevisie op leren?

▼

studeren, op een beroep. Ze schatten hun cognitieve bekwaamheid hoger in enhebben een positiever zelfbeeld. Succes schrijven ze op hun eigen rekening, falenjuist niet. Prestaties van meisjes worden in het algemeen ondergewaardeerd, dievan jongens overgewaardeerd. Jongens krijgen dan ook meer aandacht van deleraar en komen vaker aan de beurt.»

U observeerde lessen in verschillende klassen. Wat is u daar opgevallen?Tine Symoens: «Leerkrachten zijn niet altijd neutraal tegenover jongens en meisjes. Zehebben weinig tijd om hun leerlingen goed te leren kennen en benaderen ze vaak vanuitveralgemenende, stereotiepe beelden van meisjes en jongens. Het begint met de beeld-vorming rond vakken. Wiskunde en informatica zijn moeilijke, mannelijke vakken die zebij jongens pushen als sleutelvakken voor hun toekomst. Dat meisjes daar sneller vanafhaken, wordt makkelijker aanvaard. Sociale richtingen en talen vormen een zachteresector, goed voor meisjes dus. Dan is er de interactie in de klas. Jongens krijgen meerkansen om aan het woord te zijn, ze nemen nu eenmaal makkelijker deel aan interactie.Leerkrachten geven ze meer tijd om na te denken, sporen ze meer aan om zelf oplossin-gen te zoeken. Meisjes krijgen daar minder tijd en kansen voor. Ze krijgen wel meeraanwijzingen of zelfs het hele antwoord bij vragen en problemen. Dat maakt hen afhan-kelijker, hulpelozer. En dus gaan jongens zich sterker manifesteren in de klas en wordende traditionele rolpatronen versterkt. Ook leerinhouden zijn vaak meer op jongens en huninteresses gericht. De meest voorkomende evaluatievormen, zoals toetsen en proeven,liggen hen beter. Meisjes scoren hoger in permanente evaluatie en groepswerk, dieminder voorkomen. Maar leerlingen werken ook zelf de verschillen in de hand. Bijgroepswerk zijn de taakverdelingen vaak heel traditioneel: jongens nemen meer initiatiefen zijn meer inhoudelijk bezig, meisjes hebben veeleer oog voor samenwerking.»

HET ANTWOORD

Werkstation«Wat doet een werkstation? Kan ik daar persoonlijk contact mee opnemen?»• Werkstations zijn kleine werkeenheden (met een vijftal ambtenaren) die zowel hetfinancieel als het administratief beheer van het onderwijspersoneel volgen. Ze zorgener onder meer voor dat u betaald wordt. Werkstations zijn onderverdeeld per onder-wijsniveau (basis-, secundair, hoger onderwijs) en op basis van onderwijszones.• In principe is het niet de bedoeling dat u persoonlijk met vragen of problemennaar uw werkstation belt, want daarvoor kan u terecht bij het secretariaat van uwschool. Enkel als u daar om een of andere reden bot vangt, kan u wel naar uwwerkstation bellen. Op uw betalingsuittreksel (de loonfiche) vindt u het num-mer van het werkstation dat uw dossiers beheert.Meer details over deze kwesties en antwoord op al uw concrete vragen over onderwijs-bestel en -beleid, loopbaan, onderwijsopdracht, bezoldiging en tewerkstelling vindt uin de Gids voor de beginnende leerkracht (646␣ fr.) - Kluwer Onderwijs - Kouterveld 14- 1831 Diegem - tel. 0800-94 571 - fax 0800-17 529 - customer@kluwer.be - www.kluwer.be.Voor algemene onderwijsvragen is er de infolijn Onderwijs: 0800-30203

ENQUÊTE

GroentenmacedoineAsperges, tomaten, witloof. Is dit de groenten-topdrie van de Vlaamse leerkracht? 150leerkrachten wilden graag een exemplaar van het boek Menuleer en stuurden als tegen-prestatie hun podium van gastronomische groentenfavorieten in. Asperges blijken veruithet populairst (21 stemmen), voor tomaten (14) en witloof (13). Broccoli (12), sla (10) encourgettes (9) vallen net buiten de prijzen. In de middenmoot onder meer spinazie, cham-pignons en prei. Hopscheuten, zurkel, avocado en waterkers sluiten met één stem de rij.

www.klasse.be/kvl/107/35

«Voor meisjes is succes toeval,voor jongens eigen werk.»

Ontgweinig v

Worden jongens en meisjes ook buiten de klas opvallend verschillendbehandeld?Hilde Sarens: «Kijk even rond op school. Hoe is de speelplaats ingedeeld? Dejongens beheersen met balspelen het centrum, de meisjes komen met relatief rustigspelgedrag aan de rand van het plein terecht. Een dagelijks voorbeeld krijgen leer-lingen van hun eigen schoolcultuur: meer dan de helft van de leerkrachten zijnvrouwen, de hoogste percentages vind je in de lagere onderwijsniveaus en in dezachte vakkengroepen. Beleidsfuncties zijn nog altijd een sterk mannelijke aange-legenheid. Duidelijke rolmodellen toch.»

Hoe kunnen leerkrachten jongens en meisjes op een meer gelijke manierbehandelen?Tine Symoens: «Een leerkracht die zich van eigen stereotiep denken bewust wordt,staat al ver. Feedback van een collega of een video-opname van zijn les kan hemhelpen zijn gedrag bij te sturen. De leerkracht kan alle leerlingen gelijke kansen gevendoor vragen, interacties en denkpauzes gelijk te verdelen over jongens en meisjes.Door leerstof op beide seksen te richten. Laat meisjes ook technische problemenoplossen en laat jongens ook teksten over sociale problemen lezen. Laat jongens nietvoortdurend de aandacht opeisen. Maar verschillen blijven er. Meisjes moet je vakerrechtstreeks aanspreken om ze aan bod te laten komen in de les. Of een leerkrachtmoet streven naar absolute gelijkheid tussen jongens en meisjes is een discussie opzich, maar onbewust verschillen creëren en handhaven is het andere uiterste.»

Genderbepaalde interacties in de klas, eindwerk van Tine Symoens & HildeSarens - Vrouwenstudies - Universiteit Antwerpen.

KLASSE NR.110 45

HUISWERK

Ontgoocheld1. De leraar informatica moet zijn leerplan opzij leggen en uitleggen aan leerlingenhoe ze een e-mailadres kunnen aanmaken, hoe ze een mail-box openen, tekstenopsturen, teksten op diskette kunnen bewaren;2. Niet alle computers spreken dezelfde taal;3. Internet is een gigantisch medium dat leerlingen als bron, op school én thuis,kunnen gebruiken. Maar worden ze goed begeleid om dit medium effectief te lerengebruiken? Als dit niet gebeurt, krijgen ze vaak het gevoel van ontgoocheling omdatze zo weinig vinden, of veel te veel;4. Leerlingen moeten leren zelf een adressenboek aanleggen van interessante sites;5. Er is behoefte aan een inhoudelijke handleiding: hoe zoek je informatie op internet?Vijf bedenkingen over huiswerk in de internetmaatschappij - Patick Weyn, directeurCel voor het Vlaams Provinciaal Onderwijs (CVPO), in naam van zijn begeleidings-team - cvpo@glo.be

ANALYSE

Meer examenstress bij meisjesMeisjes hebben meer last van examenstress dan jongens. Ze hebben minder eetlust,slapen minder goed en hebben sneller last van huilbuien. Maar ze presteren beter danjongens. Tot die vaststelling komen Britse onderzoekers na een gedragsanalyse vanmeer dan achtduizend schoolkinderen. Ze bevestigen daarmee de resultaten van eer-der onderzoek. Meer dan de helft van de meisjes geeft aan last te hebben van examen-stress. Bij de jongens is dat minder dan de helft. De stresspiek ligt het hoogst in hetzesde jaar. Sommige leerlingen raken zodanig van slag dat ook hun sociale relatieseen knauw krijgen. Een klein percentage van zowel jongens als meisjes heeft hoege-naamd geen last van examenstress. Zij vinden examens gewoon leuk.

oocheld omdat ze zoinden, of veel te veel.

▼

ZES TIPS VOOR EEN PESTVRIJE SCHOOL:[1] Stel samenwerking op school boven competitie. Competitie in de klas verhoogt

de agressie. Kanaliseer geldingsdrang naar activiteiten als discussie en sport.[2] Zorg voor veel nevenactiviteiten en een overzichtelijke en boeiende speel-

plaats. Dat voorkomt verveling en dus pesten.[3] Bekijk de leerlingen als vol. Praat met hen, geloof en vertrouw ze. Geef ze

verantwoordelijkheid. Dat voorkomt frustraties en agressie.[4] Leerlingen zijn geen nummers. Naamloze individuen worden makkelijker

agressief. Zorg voor een school waar iedereen meetelt, waar geen plaats is vooranonimiteit, waar niemand aan zijn lot wordt overgelaten.

[5] Werk samen met de leerlingen en ouders een gedragscode uit, een soortpestreglement.

[6] Een goed uitgebouwde dialoog tussen ouders en school en tussen leer-krachten en opvoeders onderling zorgt ervoor dat je pesten vlug opspoort.

Jochen is bang om naar school te vertrekken. En hijis niet alleen. Elke ochtend vertrekken tienduizenden Vlaamsekinderen met lood in de schoenen naar school. Ze zijn bangvoor de speeltijd, om straks op de bus te wachten, om al-leen naar huis te fietsen. Ze worden geslagen, geschopt,gekleineerd of uitgescholden. Hun boekentas verdwijnt,banden worden platgeprikt… Eén op vier leerlingen inhet basisonderwijs is het slachtoffer van pesten. In hetsecundair is dat nog 15 procent. Ondanks de vele cam-pagnes vermindert pesten op school niet, alarmeert deKinder- en Jongerentelefoon Vlaanderen. Veertig pro-cent van de slachtoffers zegt bovendien nooit hulp tehebben gekregen op school.

EEN PESTACTIEPLAN: NEGEN STAPPEN[1] Sensibiliseer directie, leerkrachten, ouders en leerlingen (met een vragen-

lijst bijvoorbeeld).[2] Stel een werkgroep samen met alle betrokkenen.[3] Maak afspraken over gezonde omgangvormen. Wat kan en wat kan niet?

Straffen moeten eerlijk en zinvol zijn.[4] Vertel elk kind waar hij terecht kan als er een probleem is (vertrouwensper-

soon…).[5] Maak vanaf de eerste schooldag duidelijk dat de school geen pesten

duldt.[6] Zorg voor een veilige plaats op school, een vluchtheuvel waar iemand op

adem kan komen.[7] Bespreek hoe de school dode momenten (speeltijden…) zinvol kan invullen.[8] Zorg voor voldoende effectief toezicht (op de speelplaats, de uitstappen,

de eetzaal…)[9] Evalueer en stuur het plan geregeld bij.

Prikken ouders met de leerkrachten straks in elke school een pestactieplan tegen de muur?

Pesten steekt. Slachtoffers (en hun ouders) schamen zich vaaken kruipen weg. Ouders van pestkoppen wéten het niet eens. Som-mige leerkrachten doen alsof ze niets zien. Pesten is geen indivi-dueel probleem van de pestkop of het slachtoffer. Het is een groeps-probleem. Pesten gebeurt in elke school. En natuurlijk is het geenschande. Het is wel een schande als ouders en leerkrachten er nietsaan doen. De leerkrachten weten vaak wie de pestkoppen zijn, ouderskennen vaker de slachtoffers.

FO

TO’ S: IV

O H

EN

DR

ICK

X

«Niemand wil naast mij zitten»PESTEN

In het novembernummer startte Klasse voor Ouders De Eerste Lijn voor ouders. In eeneerste bijdrage lezen ouders hoe zij pesten kunnen voorkomen en aanpakken. En datze daarvoor beter kunnen samenwerken met de school. Neemt u het pestverhaal van

46 KLASSE NR.110 © www.pesten.net Een Nederlandse site voor leerlinge

ouders en kinderen au sérieux? Wie meer wil lezen over pesten kan het dossier pestenraadplegen op de Klasse site: www.klasse.be/archieven. Zie ook het aanbod in idee oppagina 23.

n, ouders en scholen

Alle brieven elke daghelemaal op

www.klasse.be

Binnen zonderbellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen,e-mails en reacties via internet vindtu op deze pagina’s. Naamloze brie-ven of manifesten komen er nietin. De redactie is niet verantwoor-delijk voor de inhoud van de brie-ven. Schrijf a.u.b. korte brieven vanmaximum 25 regels. Wat te langis, moeten we inkorten. Vermelduw naam en adres. Enkel uitzon-derlijk op gemotiveerd verzoek latenwe die weg. We kunnen eventueelbrieven doorsturen naar betrok-ken afdelingen voor een deskun-dig antwoord.Klasse publiceert ook brieven die deredactie bereiken via Klasse voor Oudersen Maks! (Klasse voor Jongeren). Kanvoor iedereen interessant zijn.U vindt elke dag véél meer brie-ven op www.klasse.be/kvl/110/teksten/47Klasse (Dialoog) - Koning AlbertII-laan 15 - 1210 Brussel - fax 02-553 96 85 - info@klasse.be

Dialoog

De Eerste Lijn: zelfmoord■ Drie jaar terug pleegde mijn dochter van 16 tijdens de grotevakantie zelfmoord. De reactie van de directeur en de leerkrach-ten van de school van mijn dochter druist zeker in tegen wat ik inDe Eerste Lijn gelezen heb. Op de directeur en de groene leer-kracht na hebben wij van de school van mijn twee dochters NIE-MAND gezien of gehoord.Wat ik van de directeur gehoord heb, staat in mijn geheugen ge-grift en grenst aan het ongelooflijke. Woorden zoals: «gelukkig ishet gebeurd tijdens de vakantie, anders kon er hier een psychoseuitgelokt worden…», «wij bezoeken enkel het gezin als een ouderoverlijdt, wij hebben geen contact met de ouders…», «de klastitu-laris van uw dochter heeft het privé ook zeer moeilijk…».Wat is de taak van de leerkrachten? Enkel terechtwijzing, presta-tiedrang, taken, opdrachten en examens opstellen? Ik mis demenselijke kant van het opvoedingssysteem. Voor mijheeft mijn dochter NOOIT op deze school gezeten. De leerkrach-ten van mijn twee dochters ontwijken ons. Zij kunnen niet in onzeogen kijken. Onze ontgoocheling is nog steeds groot. Welke waardengeven ze de jeugd mee? Enkel studeren. Inhoeverre heeft mijndochter kunnen genieten van hun begrip, hun ondersteuning?Wij kregen er geen, wat zou zij er gehad hebben.

Kathleen Vanhaecke - ouder - Roeselare

Tekort aan juryleden■ De versoepelingsomzendbrief over het Deeltijds Kunstonder-wijs (DKO) bevat waardevolle elementen, zoals de aanpassingvan het reglement inzake lesverplaatsingen. Graag enkelekanttekeningen hierbij.Door alleen de lesverplaatsingen te versoepelen zal het probleemvan tekort aan juryleden misschien niet worden opgelost. Ik wijserop dat de vergoeding die je hiervoor ontvangt (zeker na tussen-komst van de fiscus) niet in verhouding staat tot de tijd die jespendeert, de kosten die je maakt (vervoer) en de inspanningendie je levert om ergens te gaan jureren. Misschien een pleidooiom meer met interne jury’s te werken?Een apart probleem i.v.m. lesverplaatsingen ontstaat als je inenkele verschillende scholen lesgeeft. Ik zie mij soms verplichtom het mij toegestane contingent aan lesverplaatsingen te be-nutten om in een andere school aan activiteiten deel te nemen(schoolconcerten, proclamaties, vergaderingen enz.). Dat gaatnatuurlijk ten nadele van het aantal lesverplaatsingen dat ik kanbenutten voor eigen artistieke activiteiten. Bestaat een mogelijk-heid om hiermee rekening te houden in de contingentering vanlesverplaatsingen? Een inhoudelijke kanttekening hierbij: ik er-vaar mijn eigen concertpraktijk als een verrijking, waarvan ik deresultaten positief kan omzetten in mijn pedagogische opdrach-ten. Het is te hopen dat onze academiedirecties deze positieveuitwisseling tussen concert- en lespraktijk blijven stimuleren…

Wannes Vanderhoeven - leerkracht - aficionado@pandora.be

Meer onbezoldigde uren■ Ik vraag mij af of het systeem van permanenties wel zo wette-lijk is als de meeste scholen laten uitschijnen. Ik geef al een tijdjeles in een school waar iedereen normaal vier (!) permanentieuren«krijgt». Door het uitvoeren van andere (onbezoldigde) taken, kanmen eventueel een vermindering bekomen van dit aantal uren.Wanneer iemand bijvoorbeeld als klassenleraar een extra contact-uurtje heeft met zijn of haar klas, en bovendien in de pastorale raadof directieraad zetelt (en dus veel extra vergaderingen heeft), kandie persoon het voorrecht genieten van «slechts» twee permanen-tieuren. Uiteraard komen daar nog eens de plage-uren bovenop.Zo komt men al gauw tot vijf of meer onbezoldigde uren per week;klassenraden, vergaderingen, oudercontacten enz. nog niet mee-gerekend. Is dit de manier om jonge mensen gemotiveerd te hou-den voor het onderwijs? In hoeveel andere bedrijven moeten werk-nemers een vierde van hun uren zonder vergoeding presteren?

Leerkracht - naam en adres bekend

Moderner■ Naar aloude gewoonte is Klasse dit jaar weer beter, mooier,moderner... geworden. Nog steeds een van de interessantste tijd-schriften voor actieve leerkrachten. Ciao!

Tom Gysemans - tom-g@winbox.comEen kort briefje op onze website. Ook u kan altijd reageren:www.klasse.be/gastenboek

Vitaminekuur■ Ik heb het vroeger nog dikwijls van mijn pedagoge in de nor-maalschool gehoord, je moet positieve taal spreken met kinde-ren. En toch betrap ik mezelf te vaak op verschrikkelijke uitspra-ken. Achteraf voel ik me telkens weer schuldig. In momenten van

§

1

§

2

1© www.klasse.be/kvl/93/45 De Eerste Lijn 7 - Zelfmoord2© www.klasse.be/kvl/108/10-15 Jureren zonder problemen

zwakte (vermoeidheid, stress, een tegenslag…) heb ik te weinigmezelf onder controle en noem ik onze kinderen stout of ver-velend. Onze kinderen zijn helemaal niet stout of vervelend,enkel hun gedrag of handelingen zijn soms af te keuren. Onzejongste (6 jaar), een geboren politicus, is goed in discussiëren enslaat soms de nagel op de kop: «Ik kan toch niet altijd flink zijn!»of «Ik zit wel nog niet in het vijfde leerjaar, hé!».Op de trein las ik Klasse voor Ouders. Jullie artikel over plus- enmintaal deed me deugd net als vitaminen om de lange winterdoor te komen. Ik ben weer volop geconcentreerd op positievetaal en het lukt behoorlijk. Het is aangenamer voor kind én ouder.En na de winter? Wel, als ik voel dat ik opnieuw voedsel nodigheb, dan herlees ik jullie artikel gewoon, om min niet de kans tegeven groter dan plus te worden.

Machteld - ouder

Onderwijsnetten afschaffen■ Ik denk dat de afschaffing van de onderwijsnetten in de eersteplaats al veel minder administratieve rompslomp zoumeebrengen. Voorts zou er dan ook een gelijke subsidiëring kun-nen uit voortvloeien voor elke school, rekening houdend met hetaantal leerlingen. Onderwijs moet gelijke kansen bieden aan ie-dereen, ongeacht afkomst, huidskleur en geloofsovertuiging. Ikdenk dat de afschaffing van de verschillende onderwijsnettenook hier een oplossing biedt. Een volgend voordeel kan je ookvinden in de betere verspreiding en groepering van de verschil-lende onderwijsrichtingen. En als toekomstig regent LO vermoedik dat er voor ons, studenten, meer voor- dan nadelen zijn. Ikdenk hierbij bijvoorbeeld aan doorverwijzing naar een andereschool. Dus laten we gewoon allemaal scholen zijn in België.

Vanessa Cuyvers - student - ibeeck@vt4.net

Mengelmoes van alles■ De netten streven naar een zo hoog mogelijke kwaliteit vanhun onderwijs. Het ene net slaagt daar al beter in dan het andere.Het gesubsidieerd vrij onderwijs (in wezen voornamelijk het ka-tholiek onderwijs) biedt onderwijs aan van een hoge kwali-teit. Bovendien kost een leerling van het vrij gesubsidieerd on-derwijs minder dan een leerling van het gemeenschapsonder-wijs. Er is al veel gediscussieerd over het «gelijk leggen van delat», maar daar zijn we nog steeds niet aan toe. De laatste tijd iser nogal wat commotie geweest rond een uitspraak van onzeminister-president Dewael over netoverschrijdend werken en plu-ralistisch onderwijs. Zijn redenering gaat er vanuit dat de opde-ling in netten niet meer van deze tijd zou zijn en dat pluralistischen netoverschrijdend onderwijs een verrijking zou inhouden. Hetis subjectief te stellen of iets niet meer van deze tijd is en doet nietter zake. Of pluralistisch onderwijs een verrijking is, is maar devraag. Het kan evenzeer leiden tot een mengelmoes van alles isgoed en evenveel waard, en dus tot vervlakking.

Dries Stevens - student

Regelgeving veranderen■ Het is volgens mij voor een groot deel verspilde energieindien de overheid bewust de netten wil doorbreken. Het is veelnuttiger om als overheid een goede dienstverlening te verzorgenvoor alle scholen. Ik heb de indruk dat de rol van de overheid zichnu beperkt tot controle van datgene wat scholen verplicht zijn tedoen (b.v. leerlingenaantallen, eindtermen, aanstelling van per-soneel...). Van een kwaliteitsvolle dienstverlening vanwege deoverheid worden alle scholen beter.Mag ik hier twee voorstellen doen? Ik ga er van uit dat het voorde overheid een prioritaire taak is om onderwijsvernieuwing mogelijkte maken.De huidige regelgeving om basisscholen, scholen voor secundaironderwijs en scholen voor deeltijds kunstonderwijs op te richtenis gemaakt op maat van de grote netten. De normen liggen zoda-nig hoog dat het opstarten van een nieuwe school quasi onmo-gelijk is. Verander deze regelgeving zodat nieuwe initiatieven(zoals onafhankelijke methodescholen) in goede omstandighe-den onderwijs kunnen bieden.Omdat de DVO reeds de eindtermen en ontwikkelingsdoelenontwikkelt, kan ze evengoed de leerplannen opmaken. Stel dezeleerplannen ter beschikking van alle scholen die er in alle vrijheidgebruik van kunnen maken (immers, een leerplan is geen recep-tenboek). Uiteraard is een school niet verplicht om dit leerplan tevolgen; het kan gerust eigen leerplannen maken (zoals de Stei-nerscholen nu reeds doen). De pedagogische begeleidingsdien-sten kunnen dan een zeer verdienstelijke rol vervullen bij hetimplementeren van deze leerplannen in de scholen.Kris Denys - FOPEM (Federatie van Onafhankelijke Pluralistische

Emancipatorische Methodescholen) - kris.denys@chello.be

KLASSE NR.110 47

(advertentie)

Uw vragenU zoekt informatie. Waar kan uterecht?• De Infolijn van het departementOnderwijs is het eersteaanspreekpunt voorleerkrachten, ouders, leerlingenen studenten met vragen ofproblemen rond onderwijs: belhet GRATIS NUMMER 0800-30203 (alle werkdagen van 9 tot12.30 u. en van 13.15 tot 17 u.).U kan ook faxen naar 02-553 9655 of surfen naarwww.ond.vlaanderen.be/infolijn.Daar vindt u het antwoord opeen aantal veel gestelde vragen.Vanuit deze website kan u ookeen e-mail sturen naar de Infolijn.• Op www.ond.vlaanderen.be/omzendbrieven enwww.ond.vlaanderen.be/wetgeving vindt u alle (recente)informatie over omzendbrie-ven en wetgeving.• Voor vragen over uwpersoonlijk dossier (b.v. overuw wedde) stapt u eerst het bestnaar het secretariaat van uweigen school. Eventueel zal deschool contact opnemen met uwwerkstation of u het juistetelefoonnummer geven.• U vindt alle diensten op éénadres: departement Onderwijs -Koning Albert II-laan 15 - 1210Brussel - tel 02-553 86 11(algemeen nummer).• 0800-30 201 is het nummervan de Vlaamse Infolijn. U kanop dit gratis nummer terecht,iedere werkdag van 9 tot 19 u.,voor informatie en publicaties.

Pedagogisch project: façade ?■ Naar aanleiding van de bijdrage in het oktobernummer vanKlasse over «Pedagogisch project: façade?» hebben wij de betref-fende licentiaatsverhandeling van W. Hoste aandachtig gelezen.Wat opvalt is het onevenwicht tussen enerzijds de bescheiden on-derzoeksgegevens en anderzijds de mix van ver-dragende conclu-sies over de toestand van het Vlaamse basisonderwijs, ongenuan-ceerde stellingen en zeer persoonlijke interpretaties. Ondanks hetfeit dat Hoste op bepaalde plaatsen het pedagogisch project invultals een proces dat zich binnen de lokale schoolgemeenschap vol-trekt (een opvatting die ook de onze is), gaat hij voor de beoorde-ling van het vermogen van scholen om een visie te ontwikkelenfinaal af op het opstel (het product) dat 36 scholen hem toestuur-den, aangevuld met een projectomschrijving die de Raad van hetGemeenschapsonderwijs voor alle scholen van die koepel vastleg-de. Die tekst wordt ook meteen als voorbeeld gesteld voor deandere koepels (OVSG en VSKO) wier project volgens de onderzoe-ker beneden alle peil is. Dat laatste slaat overigens al nergens opomdat bijvoorbeeld de koepel van het katholiek onderwijs (VSKO)voor zijn scholen geen uniform pedagogisch project uitschrijft maarwel concepten ontwikkelt waaraan schoolgemeenschappen zichkunnen inspireren. Voor het basisonderwijs is dat bijvoorbeeld het«Opvoedingsconcept voor het katholiek basisonderwijs in Vlaan-deren.» Maar los van die kanttekening treft ons vooral dat deonderzoeker zijn (bescheiden) empirisch materiaal met gemakachter zich laat en een onsamenhangende reeks slogans uit dekast haalt en trendy statements opvoert die wel duplicatenlijken van de huidige onderwijspolitieke stellingnamen. (cf. uitge-breide tekst op de website van Klasse). De onderzoeker produceertzodoende een pamflet dat, mede door de vele hiaten in zijn docu-mentatiebasis, voor een objectief en kritisch debat onbruikbaar is.Het is ten hoogste een inspiratiebron (façade?) voor wie geïnteres-seerd is in wat ideologische schoolstrijd. Eén en ander doet debasisscholen die ongetwijfeld in de praktijk verankerde stappenzetten om beginselvaster te gaan werken ook onrecht aan. Opbasis van hun (volgens Hoste) onvolkomen papieren legitimeringstelt de onderzoeker, in het voetspoor van de onderwijsbureaucra-ten, dat ze geen project hébben, geen visie hebben op leren en hunpedagogische opdracht maatschappelijk en filosofisch/levensbe-schouwelijk niet weten te kaderen.Tenslotte is het, alles in acht genomen, ook meer dan merkwaardigdat Klasse van zulk werkstuk «Het onderzoek van de maand» maakt.Jan Saveyn - pedagogisch coördinator Vlaams Verbond van het

Katholiek Basisonderwijs.We gaan graag in op uw verzoek en publiceren uw reactie op hetonderzoek in Klasse nr. 108 (pedagogisch project) in deze rubriekén op de internetsite.In uw slotzin stelt u dat u het merkwaardig vindt dat Klasse «vanzulk werkstuk Het onderzoek van de maand maakt». Dat is eengewone rubriektitel. De resultaten werden in interviewvorm weer-gegeven en houden uiteraard geen stelling in van Klasse. De heerHoste heeft dit onderzoek uitgevoerd onder promotie van prof. F.Simon van de Universiteit Gent en de resultaten werden wereld-kundig gemaakt via een persbericht (vandaar dat ook andere me-dia erover hebben bericht). Vanuit de Universiteit Gent bereikteons geen signaal als zou deze studie onwetenschappelijk zijn of deresultaten niet geschikt voor publicatie. Door publicatie van deonderzoeksresultaten in Klasse werd alvast een interessante dis-cussie geopend. Verscheidene scholen hebben daar al op inge-speeld door het aangeboden model voor een pedagogisch projectvan de Klasse-website te downloaden.

Kiezen voor Nederland■ Vanuit mijn ervaring als artistiek docent (Hogeschool Gent -conservatorium) kan ik alleen maar beamen wat Marnix Verduynin Klasse 108 poneert i.v.m. de specificiteit van het kunstonder-wijs en de meester-leerling-traditie. De huidige situatie van kunst-opleidingen binnen de hogeschool-mastodonten kan bezwaar-lijk als ideaal (lees: comfortabel) worden beschouwd. Dringt eenalgemene bevraging van de sector kunstonderwijs (docen-ten, studenten en directies) zich in dit licht niet op? Feit is wel datondertussen heel wat studenten kiezen voor Nederland (met te-rugbetaling inschrijvingsgeld door Vlaamse Gemeenschap!) ofWallonië (traditionele opleiding).

Marc Matthys - docent & directeur - Kortrijk

Niet ongeschoold■ De heer Verduyn maakt een foutieve inschatting door te me-nen dat ‘slechts één procent van de Vlaamse bevolking met kunstbezig is’. Nog een grotere onderschatting is dat ‘daarvan weinigenover artistieke en pedagogische kwaliteiten beschikken’. De heer

§

3

§

4

©

5

3© www.klasse.be/kvl/108/48-2 Pedagogisch project: façade?twee Brusselse kunsthogescholen) 5© www.klasse.be/kvl

Verduyn zou moeten weten dat er 107.980 jongeren een artistie-ke vorming genieten tijdens een 12-jarige cyclus van de lagere enmiddelbare graden van de 166 academies behorend tot het deel-tijds kunstonderwijs. In diezelfde academies volgen nog eens31.507 volwassen leerlingen (+ 18 jaar) gedurende 4 of 5 jaareen specifieke artistieke discipline met een bijhorende cursuskunstgeschiedenis. Een Vlaamse bevolking waarvan er 139.487een intensieve kunstvorming genieten, kan niet meer ervarenworden als onbevoegd, ongesensibiliseerd of ongeschoold inza-ke kunst. Het wordt overigens hoog tijd dat de kunsthogescholenzich informeren over, en concreet contact opnemen met de kunst-academies van het deeltijds kunstonderwijs.

Jonas Wille - directeur en beeldend kunstenaar - OverijseMéér reacties op het Forum Netten en koepels op de websitevan Klasse. U kan zelf nog steeds reageren op dit en andere fora.Surfen naar www.klasse.be/forum.

Kloof■ Na een jarenlange bedrijfservaring zette ik een viertal jarengeleden als technisch regent de stap naar het technisch onder-wijs. Een stap waarvan ik tot op heden geen enkele spijt heb.Geen enkele job laat zoveel ruimte voor idealisme en creati-viteit als deze van leerkracht. Niettegenstaande ben ik (en ikniet alleen) toch wel een beetje geschrokken over de kloof die erbestaat tussen het onderwijs en de bedrijfswereld.De contacten die dienen te worden gelegd én onderhouden met debedrijfswereld in functie van stages en geïntegreerde proef zijn eentaak die enkel door vakmensen naar behoren kan worden uitge-voerd en zéér belangrijk is voor leerling en school. Het technisch enpraktisch uitwerken (materiaalvoorziening!) en opvolgen van GIP-onderwerpen vraagt veel inzicht en bekwaamheid daar men elkonderwerp (binnenklasdifferentiatie) moet kennen. De steeds gro-ter wordende klassen stellen vooral een probleem voor de praktijk-leerkracht naar opvolging, materiaalvoorziening om de oefeningte kunnen uitvoeren én vooral naar veiligheid van de leerlingen.Technisch vakbekwame mensen zijn enorm gegeerd, zelfs binnende eigen school weet men hiervan (mis)gebruik te maken. Bij eendefect (mechanisch, elektrisch…) zal leraar X het wel oplossen…en dat hij eens durft zeggen dat hij geen tijd heeft!De knowhow die de mensen uit de bedrijfswereld meebrengennaar de scholen dient hoogdringend meer naar waarde te wor-den geschat. Ik vrees dat er hoogdringend iets zal moeten gebeu-ren aan het onderwijssysteem wil men in de toekomst geen tota-le leegloop krijgen van (technische) vakmensen in de technischescholen. Daarom een oproep aan alle technische en praktijkleer-krachten die ongetwijfeld met hetzelfde probleem worden ge-confronteerd om contact op te nemen en er samen iets aan tedoen door alvast het probleem kenbaar te maken.

Leerkracht - naam, adres en e-mail bekend

Et pour les Flamands…■ Het getuigt zeker niet van enige klasse te menen dat een ‘Maandbladvoor Onderwijs in Vlaanderen’ opgesmukt moet worden doorher en der in de rand onvertaalde Engelse wijsheden aan tehalen zoals in Klasse 109. Werd er door de redactie misschien eennieuwe variant van het ‘Et pour les Flamands la même chose!’uitgeprobeerd?

Jacqueline Mestdagh - lerares - IngelmunsterU kon het in de vorige Klasse al lezen (en aan de foto’s zien): decitaten kwamen van de Dalai Lama. We lieten ze in het Engelsstaan uit respect. Hoe vertaal je trouwens dat we de drie ‘R’s’moeten respecteren als één daarvan ‘responsability’ is? De andereR’s zijn respect voor jezelf en respect voor de ander. Moet kunnen.

Vernederd■ Wij zijn vernederd, verontwaardigd en boos! Hoeveel waarde-ring krijgen we nog als politiekers als Karel De Gucht uitsprakendoen als ‘Kijk- en luistergeld willen we in 2002 afschaffen. Eenloonsverhoging voor leerkrachten is dus niet nodig, want zijhebben ook een tv in huis’. Bedankt, deze onzin getuigt van demate van respect die politiekers hebben voor onze job.

De directie en leerkrachten van de Sint-Jansschool - Knokke-Heist

Maks!■ Als klasverantwoordelijke zorg ik er persoonlijk voor dat ieder-een zijn Maks! krijgt. Alleen krijg ik ze altijd een beetje laat via dedirecteur. Maar klas 6EM uit Spes Nostra Kuurne vindt Maks echtwel KEI TOF!!!! Doe zo verder!

Mootje - leerling - Kuurne

4© www.klasse.be/kvl/108/10-3 Bauhaus in Brussel (over netoverkoepelende samenwerking tussen/103/4 School en bedrijf: LAT-relatie en www.klasse.be/kvl/103/6 «We kennen elkaar niet»

Volgende week inKLASSE VOOR OUDERS

www.klasse.beOntdek elke dag opnieuw de verrassende wereld van Klasse op internet.

Over twee weken inMAKS!

(rond 8 december op school en vanaf 5 december op www.klasse.be)

1. Computers in de klas. Is een klas mét computers anders daneen klas zonder computers? Wat leren kinderen met de computerop school en hoe kunnen ouders dat thuis ondersteunen?

Tip: Organiseer een open klasdag. Toon ouders hoe u in de klasmet de computer omspringt. Misschien kan u ze zelfs aan hetwerk zetten. De kinderen willen gerust een handje toesteken.Computerwizards bij de ouders? Al even nagedacht hoe zij deschool kunnen ondersteunen?

2. Faalangst op school. De school is een plaats om te leren. Maarwat als kinderen geen risico’s meer durven nemen. Bang om op hunbek te gaan. Mogen ze nog fouten maken? In elke klas zitten naarschatting twee faalangstige leerlingen. Ziet u ze (niet)?

Tip: Faalangst heeft met steile verwachtingen te maken van ouders,maar óók met de klas- en schoolsfeer. Hoe kunnen ouders enleerkrachten samen zorgen voor een-school-zonder-faalangst?Boeiend onderwerp voor een ouderavond. Nodig een sprekeruit. Het CLB kan u zeker helpen.

3. Dubbelportret. Petra is taakleerkracht. «Een job uit de dui-zend», zegt ze. En daar is Margot (8) aardig blij om. Ze praten meteen groene pen over leerproblemen en ondersteuning.

Tip: Hoe vangt uw school kinderen met (leer)problemen op? Enweten de ouders dat? Maakt u voor de ouders even hetstappenplan duidelijk dat de school volgt. En wat het aandeelvan ouders is? Ze zullen u dankbaar zijn.

4. Samen naar het museum. Met een bon in Klasse krijgen oudersen hun kroost een aardige reductie op de tentoonstelling «Kinderenop hun mooist» in het Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen.

Tip: Moedig kinderen en ouders aan om een kijkje te gaan nemen.Meer nog, ga zelf en bespreek enkele portretten in de klas.

5. Win 20.000. Niks zo leuk als samen spelen, zoeken en winnen:de maandelijkse quiz van Klasse voor Ouders.

Tip: Stimuleert u de kinderen om samen met hun ouders enkeleverrassende vraagjes op te lossen?

(rond 15 december op school en vanaf 13 december op www.maks.be)

1. Portret van Renato (17), gepassioneerd muzikant en Mexicaan.Een gesprek over zijn vogelspin, het land waar hij van houdt en demuziek waar hij zijn leven van wil maken.

Tip: Aanleiding voor een klasgesprek over verschillen en vooroor-delen? Zelf zo’n portret laten schrijven?

2. Minderjarig en zwanger: Wendy (17) en Christel (18) zitten opschool en voeden hun baby op. In Vlaanderen worden elk jaar zo’n5000 tienermeisjes zwanger.

Tip: Uw leerlingen zijn bezig met relaties en seksualiteit. Praat ermet hen over. In uw eigen Klasse leest u volgende keer ook eenreportage over tienerzwangerschappen.

3. Rapport van de leraar: Jongeren evalueren hun leerkrachten!De Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) heeft een evaluatiemodel klaar.

Tip: Hanteer het evaluatie-instrument om de mening van jongerente kanaliseren en de dialoog met hen aan te gaan. Info over deScholierenkoepel: www.vsknet.be

4. De test van Novastar: Joost Zweegers (29) van Novastar losttien toetsvragen op. Ondertussen vertelt hij over zijn Nederlandseschooltijd, lievelingsleerkrachten en schoolmoeheid.

Tip: Hoe belangrijk zijn kennis en vaardigheden? Een gesprek! Uwleerlingen kunnen een gesigneerde cd van Novastar winnen.Info over de band: www.novastar.be

5. De Kunstbende: vier portretjes van jongeren die vorig school-jaar meededen. De Bende biedt jongeren van 13 tot 19 jaar kansenom hun artistieke ei te leggen.

Tip: Uw leerlingen kunnen zich nu (als individu, niet klassikaal)inschrijven. Info vinden ze in MAKS! Inschrijven kan ook viawww.kunstbende.com

6. De laatste foto: De laatste pagina van MAKS! is voorbehoudenaan jonge fotografen en andere creatievelingen.

Tip: Stimuleer uw leerlingen om mee te doen. Onderwerp van defoto: ‘jongeren’ (liefst in kleur en verticaal). Creatieve jongerensturen hun beste foto naar MAKS! - Eject - Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel.

7. MAKS! barst altijd van de wedstrijden, tips, gratis cd’s (o.a. vanKrezip en Novastar), hulplijnen, ideeën en meningen van jongeren.

Tip: Moedig uw leerlingen aan om mee te doen.

50 KLASSE NR.110

Gratis affichesOok deze maand krijgt elke school samen

met Klasse voor Ouders en/of Maks!affiches die het thema van het nieuwenummer ondersteunen. Hangt u ze op

waar de doelgroep ze kan zien?

IN VIER KLEURENGroen, blauw, rood, geel… misschien had u het al gemerkt. De website vanKlasse new look stapt in vier kleuren van de catwalk. Vier nieuwe jasjes: eengeel voor leerkrachten, een blauw voor ouders, een rood voor jongeren eneen groen trefpunt waar het voor iedereen goed toeven is en waar al hetonderwijsnieuws samenstroomt. Vier homepages ook, met nieuwe envertrouwde rubrieken, en specifieke informatie en service voor elke doel-groep. De site wordt elke dag geüpdated met nieuwsberichten en hyper-links. Voor de lezers van MAKS! blijft bovendien www.maks.be actief.

www.klasse.be

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP B 331

+ +www.klasse.be/samen_school_maken

=leerkrachten ouders jongeren trefpunt

«Vergissen is menselijk.Maar om iets totaal in de war te sturen, heb je een computer nodig.»

+ = ?= ?= ?= ?

+ = ?+ = ?

Nu elke dag op de site: onderwijsnieuws en reacties