De Nieuwe Werker nr. 3 van 2009

Waarom betalen we belastingen?En de ABVV voorstellen voor rechtvaardiger belastingen

2Regio Antwerpen - Mechelen + Kempen

• N° 3 • 13 februari 2009

Werkloos

INFORMATIEAVONDENZONNEPANELEN

Vrijdag 6 maart 2009:uitzonderlijke sluiting BBTK-Antwerpen

Info werkloosheidskantoren

2Regio Brussel

• N° 3 • 13 februari 2009

Regio Limburg

Diversiteitsplannen om jongeren aan werk te helpen!

Congres ABVV Limburg 31 januari 2009

Zondag 15 maart 2009: bezoek aan het Fort van Breendonck en de Dossinkazerne

Syndicale diversiteits-consulenten van ABVV-Brussel

2Regio Oost-Vlaanderen

• N° 3 • 13 februari 2009

Linx+ rood gaat groen!

PAJOTTENLAND – DE GEUZENSTREEK

2 VACATURESJe bent links en je wil wat.Je vraagt je af hoe links het beleid nog kan zijn.

ANDERS BEKEKEN REIZEN

2Regio West-Vlaanderen

• N° 3 • 13 februari 2009

Vorming & Actie West-Vlaanderen

BTB ROAD SHOW 2009 LAR REKKEM

MIGRANTENWERKING BRUGGE

ALS 50 PLUSSER OPZOEK NAAR EEN JOB ?

Vorming & Actie West-Vlaanderen

OP DONDERDAG 19/02 IN HET ABVV OOSTENDE, J. PEUTQUAETSTRAAT 27, 8400 OOSTENDETELKENS VAN 9U-12U EN 13U30-16U30INSCHRIJVING VOORAF NOODZAKELIJK BIJ RIK HOLVOET, VORMING & ACTIE WEST-VLAANDERENRIJSELSESTRAAT 19, 8500 KORTRIJKTEL. 056 24 05 51 OF VIA MAIL: [email protected]

3• N° 3 • 13 februari 2009

PUBLICITEIT

De Staat niet uitkleden!

ABVV website: www.abvv.be

Vlaams ABVV website: www.vlaamsabvv.be

Geen deurwaarder aan mijn piket!Indexgegevens

4 • N° 3 • 13 februari 2009

Kyotoën jij en je collega’s ook?

Zuinig met energie, ook na Dikke Truiendag

Ga mee met ‘Picardië Anders Bekeken’

5• N° 3 • 13 februari 2009

“Het was hartverwarmend om de solidariteit van zovele jonge mensen te voelen.”

6 • N° 3 • 13 februari 2009 Belgische Transportarbeidersbond

www.btb-abvv.be

Afvalophaling : waakzaam blijven!

De zelfstandigen moeten onderworpen worden aan de Europese richtlijn arbeidstijd!

Sommige chauffeurs werken tegen één derde van het normale loon !

7Metaal • N° 3 • 13 februari 2009

ABVV-Metaal luidt noodklok voor Opel

Geen fraude bij ABVV-Metaal

Syndicale Raad ABVV-Metaal 6 februari 2009

ABVV-Metaal heeft een gesprek met Bert Anciaux

8 • N° 3 • 13 februari 2009De Nieuwe Werker > Dossier 9• N° 3 • 13 februari 2009De Nieuwe Werker> Dossier

Waarom betalen we belastingen?En de ABVV voorstellen voor rechtvaardiger belastingenWELLICHT BETAALT NIEMAND met plezier belastingen. De bruine enveloppe die elk jaar in je bus valt om je belastingformulier in te vullen doet veel mensen zuchten en bij de enveloppe die meldt hoeveel je moet beta-len, zullen velen nog harder zuchten. Het is gemakkelijk om - zoals de liberalen en De Decker doen - te zeggen: “de belastingen zijn veel te hoog” of “maak er een vlaktaks van”. Dat klinkt goed en aanlokkelijk. Maar dat is het niet!Als we geen belastingen zouden betalen zouden we geen openbaar vervoer hebben, geen goede wegen, geen scholen, geen ziekenhuizen… we zouden geen uitkeringen krijgen bij ziekte en werkloosheid… Kortom onze samenleving zou er heel anders uitzien.De fiscus is niet de grote boeman en de belastingen zijn geen straf. Belastingen zijn nodig om een solidaire maatschappij in stand te houden.Uiteraard moeten die belastingen dan eerlijk verdeeld en rechtvaardig zijn en correct geïnd worden. Daar knelt het schoentje! Er bestaat een scheefgetrokken verhouding tussen de belastingen op inkomsten uit ar-beid en die uit kapitaal. Bovendien is er belastingfraude en belastingontwijking.In dit dossier leggen we uit waarom belastingen nodig zijn en wat het ABVV voorstelt om de belastingen rechtvaardiger te maken.

Waarom int de staatbelastingen?Belastingen zijn nodig. Een rechtvaardige fiscaliteit is één van de basispijlers van de welvaartsstaat zoals we die nu kennen. Zonder belastingen immers geen efficiënte werking van de staat, de ge-westen en gemeenschappen, de gemeenten, …

Maar niet enkel de correcte inning van de belasting is belangrijk, ook een zo goed mogelijk beheer. De belastingontvangsten en sociale bijdragen worden in belangrij-ke mate als “openbare dienstverlening” herverdeeld: voorzieningen van algemeen belang en openbare diensten (gezondheidszorg, so-ciale zekerheid, pensioenen, openbaar vervoer, onderwijsinstellin-gen, cultuur en vorming, milieubescherming, veiligheid, …) worden ermee gefinancierd.

De openbare diensten zijn de pijlers van de Sociale Staat. De levens-kwaliteit binnen een maatschappij hangt nauw samen met de kwa-liteit van de openbare diensten. Zonder de inbreng van belasting-gelden zouden deze diensten voor het merendeel van de bevolking onbetaalbaar zijn. De organisatie van openbare diensten is dan ook essentieel voor de gelijkheid tussen de burgers.

De openbare dienst is ook een troef voor onze economie, want om-vat ook instrumenten speciaal gericht op de ontwikkeling ervan (via promotie in het buitenland, investeringsmaatschappijen, be-vorderen van nieuwe technologieën, bedrijfsgerichte opleidingen, ondersteuningsmaatregelen voor kmo’s….).

De totale overheidsontvangsten omvatten alle vormen van belastingen (directe en indirecte) en sociale bijdragen. Dat budget liep de laatste jaren op tot ongeveer 132 miljard euro.

De sociale zekerheidsbijdragen vormen daarvan een groot deel.

Meer dan 90 miljard haalt men uit belastingen. De personenbelasting en de consumptiebelastin-gen (BTW en accijnzen) zijn samen goed voor een ruim 2/3 van dat bedrag.

De belastingen op kapitaal en vermogens (ven-nootschapsbelasting, roerende en onroerende voorheffingen, registratierechten, …) brengen 1/5 bij.

En het saldo komt van een aantal andere belas-tingen, zoals de verkeersbelasting en lokale hef-fingen.

Verhouding van de overheidsontvangsten

SZ = Sociale zekerheidPB = personenbelastingVB = vennootschapsbelasting

Van de 36 miljard euro ontvangsten in de perso-nenbelasting komt meer dan 90% van de bedrijfs-voorheffing. Dit is de belastinginhouding aan de bron op de lonen, wedden en sociale uitkeringen.De voorafbetalingen die door de zelfstandigen en de vrije beroepen betaald worden bedragen daar-entegen nog geen 5 % van de ontvangsten in de personenbelasting.

Waaruit bestaan de overheidsontvangsten?

Wat zou er gebeuren metminder belastingen?Weinig of (veel) minder belastingen betalen klinkt aanlokke-lijk. Maar minder belastingen betekenen natuurlijk ook min-der inkomsten voor de overheid. Inkomsten die noodzakelijk zijn voor het financieren van de collectieve voorzieningen en de goed functionerende openbare diensten.

Minder belastingen zouden een regelrechte aanslag op je por-temonnee betekenen: drastische verhoging van de school- en studiekosten, een gezondheidszorg op twee sporen, prijsstij-gingen voor post, telefoon en openbaar vervoer, minder of geen geld meer voor sociale huisvesting, …

Maar de grootste gevolgen zou je ongetwijfeld in de sociale zekerheid voelen met niet te overziene financiële problemen in geval van ziekte of werkloosheid en als je op pensioen gaat.

Deze bewering past in de (traditionele) liberale ideologie: de taken van de staat zijn eerder bij-komstig en de burgers moeten de overheidsuitga-ven maar ondersteunen in functie van de voorde-len die ze van de staat krijgen of willen krijgen.

Dit staat natuurlijk haaks op de socialistische vi-sie, die via de herverdeling van inkomsten en rijk-dom, voor een zo uitgebreid mogelijk overheids-net van sociale voorzieningen en diensten wil zorgen.

De vlaktaks

Ze stellen voor de tarieven van 30 en 45% in de personenbelasting af te schaffen en het belas-tingvrije minimum op te trekken. Deze voorstel-len van minister Reynders lijken op de zogeheten “fair tax”, een systeem met maar twee belasting-schijven (20 en 40%). Een aanzet wellicht om op termijn over te gaan tot een echte “flat tax” of “vlaktaks” met één tarief voor iedereen.

Hoe fiscaal interessant men dat systeem ook pro-beert voor te stellen, het zullen vooral de rijksten zijn die dan een pak minder belastingen zullen betalen.

In ons land zou 9 miljard euro minder belastingen betaald worden, maar 8 miljard van die besparing zou naar de 20% rijksten gaan.

Vooral de lage en middeninkomens zullen weinig merken van de “voordelen” van de vlaktaks. Bo-

vendien zullen ze twee keer de dupe zijn: ze zullen weinig voordeel halen uit een vlaktaks én er zal minder geld zijn voor o.m. gezondheidszorg, on-derwijs, onderhoud van de wegen,…

Het klopt dat de vlaktaks eenvoudiger en door-zichtiger is dan het huidige systeem met zijn ver-schillende aanslagvoeten en aftrekposten. Maar dan is enige relativering nodig: het complexe van ons systeem ligt niet zozeer in het aantal tarie-ven, maar in alle mogelijke aftrekposten. Hierover zwijgen de liberale voorstellen als vermoord.

Er zijn trouwens nog meer redenen om de vlaktaks kritisch te bekijken. De belangrijkste is ongetwij-feld het verlies van belastingen als element van politieke “sturing”. Fiscale stimulansen worden onmogelijk omdat er in principe maar één tarief overblijft. Meer woningen beter isoleren, een wo-ning kopen, … met een vlaktaks zou dat een flink stuk moeilijker worden, zoniet onmogelijk.

Een vlaktaks houdt ook altijd een element van onrechtvaardigheid in: één enkel belastingstarief geldt zowel voor het minimumloon als voor top-lonen !

Een ander steeds terugkerend neoliberaal argu-ment voor het verlagen van de personenbelasting is het effect ervan op de tewerkstelling: er zouden hierdoor meer mensen aan het werk kunnen. Dit is het zgn. “terugverdieneffect”. Maar studies to-nen aan dat een lagere personenbelasting amper leidt tot nieuwe arbeidsplaatsen.

Betalen we teveel belastingen ?

Een hervorming van de belastingen is nodigEen progressief en herverdelend belastingsstelsel is en blijft één van de beste waarborgen voor een rechtvaardige samenleving. Probleem is dat de Belgische fiscaliteit nog moeilijk als écht rechtvaardig kan beschouwd worden. Reden: de scheeftrekking tussen de belasting op arbeid en die op kapitaal. De belasting op kapitaal is immers veel te laag in verhouding tot die op de doorsnee-lonen. Met een beetje overdrijving zou men kunnen stellen dat in ons land bijna alleen de gewone loontrekkenden nog correct belastingen betalen.

De vennootschapsbelasting is veel te laagDe belastbare winst van een vennootschap wordt bijna op dezelfde manier be-paald als die van een eenmanszaak. Alleen worden andere tarieven toegepast. Maar waar het tarief van de personenbelasting kan oplopen tot 50%, bedraagt de aanslagvoet van de vennootschapsbelasting maximaal 33,99% .

Maar dankzij een aantal fiscale aftrekken (o.m. de door het ABVV fel gecontes-teerde notionele intrestaftrek) is het tarief in werkelijkheid niet hoger dan 25 à 26%. En volgens enquêtes van de Nationale Bank voor een representatief staal van ondernemingen zou het nog amper 16% bedragen.

Net door die erg voordelige vennootschapsbelasting duikt nog een ander feno-meen op: zelfstandigen (zelfstandige handelaars, ambachtslieden, vrije beroe-pen) die zich omvormen tot vennootschappen. Zo vallen ze niet meer on-der de progressieve personenbelastingstarieven, maar kunnen ze genieten van de veel interessantere vennootschapsbelasting.

Tussen 1996 en 2006 steeg dat soort ondernemingen in België van 280.000 tot bijna 390.000.

Er gaat veel geld verloren via belasting-fraude en belastingontwijking

De exacte omvang van de belastingsfraude is moeilijk in te schatten, maar het gaat jaarlijks zeker om ongeveer 30 miljard euro. Dat is iets minder dan 10% van het BBP (tegen bijvoorbeeld maar 2% in Frankrijk).

Belastingfraude kan op verschillende manieren gebeuren. Men kan inkomsten of vermogen verzwijgen, aftrekposten ten onrechte inbrengen of “opblazen” (eventueel met valse facturen of bonnetjes). Belastingfraude is uiteraard onwet-telijk en dus strafbaar.

Belastingfraude is niet hetzelfde als belastingontwijking. Bij belastingontwij-king blijft men binnen de wet, maar gebruikt men – bijvoorbeeld via speciaal opgezette fiscale constructies – zo gunstig mogelijke regelingen om minder be-lastingen te moeten betalen. Of om winsten weg te sluizen naar buitenlandse “belastingparadijzen”.

Meer dan 50 landen (exotische oorden als de Bahama’s of de Kaaiman-eilanden, maar ook – veel dichter bij ons – Luxemburg, Zwitserland, Liechtenstein, Mo-naco, …) hebben er zich in gespecialiseerd om de vermogens van gefortuneerde particulieren en (grote) vennootschappen uit andere landen gedeeltelijk of vol-ledig te onttrekken aan de belastingen, die ze normaal aan hun eigen land ver-schuldigd zijn.

Momenteel zou er zich naar schatting 12.000 miljard dollar in die belastingpa-radijzen bevinden (nu ook vaak in “offshore” centra van grote landen als de VSA of Groot-Brittannië).

Het fiscale bankgeheim opheffen en een vermogenskadaster aanleggenOm de inkomsten uit kapitaal effectief én efficiënt te kunnen belasten is het absoluut nodig het fiscale bankgeheim in België op te heffen.

Deze maatregel veronderstelt ook het opstellen van een financieel vermo-genskadaster. Dat zoiets in België nog niet bestaat is onbegrijpelijk. Het argu-ment dat altijd wordt aangehaald is “privacy”. Maar de staat verplicht de werk-gevers wel jaarlijks een kopie van de loonfiche van de werknemers aan de fiscus te bezorgen. Ook alle vervangingsinkomens en sociale uitkeringen zijn tot op de laatste cent bekend. Hiervoor dus géén privacy.

En een vastgoedkadaster bestaat al zo’n 200 jaar. Waarom dan geen vermogens-kadaster? Maar zonder de opheffing van het fiscale bankgeheim is de opmaak ervan in de praktijk onmogelijk.

• Gebrek aan efficiënte controle bij de inningEr wordt vaak geopperd dat ons ministerie van Financiën teveel ambtenaren telt. Maar in de praktijk blijkt dat de fiscale administraties algemeen kampen met een gebrek aan personeel. In grote regio’s kan het personeelsgebrek nog gecamoufleerd worden door twee diensten samen te voegen. Een klein aantal ambtenaren wordt dan gecon-fronteerd met een oncontroleerbaar uitgestrekt werkge-bied.

De schrijnende situatie bij de BTW-dienst in Aalst illus-treert het probleem. Wegens gebrek aan personeel ge-beurde er simpelweg geen controle meer op de BTW. In een dergelijke situatie wordt het bedrag dat door onder-nemingen bestempeld wordt als te veel betaald zonder enige controle teruggestort.

Dit maakt duidelijk dat zogezegde ‘besparingen op perso-neel’ een hoge kostprijs hebben. Bedrijven beseffen heel goed dat er minder wordt gecontroleerd, wat een impact heeft op de aangiftebedragen. De overheid loopt zo heel wat inkomsten mis, terwijl bedrijven aan wettelijk be-paalde heffingen ontsnappen. Dit plaatst de liberale eis tot ‘afvloeien van overheidspersoneel voor een efficiën-tere overheid’ natuurlijk in een heel ander licht.

Bij het nader beschouwen van de werkingsmiddelen, blijken de Belgische belastingsdiensten er nogal bekaaid vanaf te komen. De Nederlandse belastingsadministra-tie beschikt er immers over heel wat meer. De Belgische belastingsmensen zouden maar wat graag in de omstan-digheden van hun Nederlandse collega’s werken.

Door het ontbreken van voldoende goed gevormde men-sen en van middelen voor doorgedreven controles, zeker van de vennootschappen (vooral in de grotere steden), loopt de overheid jaarlijks miljoenen euro mis. Het Reken-hof zegt al jaren dat de controles veel weg hebben van een loterij. Bovendien wordt te pas, maar vooral te onpas, geschermd met de fameuze “wet op de privacy”.

Ook de vrij talrijke technische mankementen (o.m. met het computernetwerk) en de toename van het aantal in-formaticanetwerken tussen de verschillende administra-ties zijn ook weinig bevorderlijk voor de efficiënte wer-king van de fiscale administratie.

• BelastingaftrekkenOok door een aantal nieuwe vormen van belastingaf-trekken (pensioensparen, aftrek voor de aankoop van aandelen van de werkgever of sommige individuele ver-zekeringsproducten heeft de progressiviteit van de belas-tingen aan invloed ingeboet.

Bovendien bevoordelen de belastingaftrekken voor bij-voorbeeld pensioensparen en energiezuinige investerin-gen (installatie van zonnepanelen of dubbel glas, isolatie van het dak, …) enkel maar mensen met voldoende centen om die inspanningen aan te kunnen.

De voordelen van belastingaftrekken komen meestal niet die gezinnen ten goede die geen belasting betalen omdat hun inkomen te laag is.

Analyses van stortingen voor o.m. pensioensparen tonen aan dat die spaarformules vooral bij de hogere inkomens te vinden zijn. Het aantal belastingplichtigen dat gebruikt maakt van de tweede en derde pensioenpijler stijgt even-redig met het aangegeven inkomen.

• Huurinkomsten te weinig belastFeit is dat de reële huurinkomsten nu ontsnappen aan de belastingen, die enkel maar geheven worden op het ka-dastraal inkomen van 1975 (wel vanaf 1990 geïndexeerd). De eigenaar geniet ook van een forfaitaire belastingvrij-stelling van 40% die verondersteld wordt overeen te ko-men met onderhouds- en renovatiewerken voor de ver-huurde gebouwen.

• De vervuiler betaalt onvoldoendeBelgië behoort allesbehalve tot de besten van het Euro-pese peloton wat milieubelastingen betreft. In 2007 was slechts 5,3% van de totale belastingopbrengst “groene” belasting. Daarmee stond ons land bijna helemaal onder-aan het rijtje EU-landen. Fiscaliteit is nochtans een prima instrument voor een duurzaam beleid.

Correcte milieubelastingen (bijvoorbeeld in de energie- en transportsector, of op niet-duurzaam verbruik) zouden de overheid nochtans extra inkomsten opleveren. Deze kunnen dan aangewend voor een ambitieus leefmilieu-beleid met sociale accenten.

De vorige belastinghervormingen kwamen veeleer de ho-gere dan de lagere inkomens ten goede.

De nieuwe hervormingsplannen van de liberale minister van Financiën Didier Reynders (MR) gaan dezelfde richting uit: optrekken van het vrijgesteld minimum, het aantal aanslagvoeten verminderen van vijf naar drie, een belas-tingplafond invoeren. Als die voorstellen er effectief ko-men, dan krijgen de hogere inkomens drie euro voor elke euro die de lage inkomens zouden krijgen.

Dan is er ook nog het voorstel van een aantal Vlaamse werkgeversorganisaties om de vennootschapsbelasting te regionaliseren. Het ABVV is daar vierkant tegen. Het gaat de werkgevers immers niet zozeer om het voeren van een regionaal beleid, maar wel om een nieuwe, slinkse poging

om de belasting op bedrijfswinsten te verlagen. Bovendien leidt zo’n maatregel onvermijdelijk tot een neerwaartse concurrentiespiraal tussen de regio’s, andermaal ten koste van de overheidsmiddelen voor meer dringende noden.

Een harmonisering van de vennootschapsbelasting op Europees niveau is voor het ABVV een veel betere hervor-mingsoptie, maar enkel op voorwaarde dat een voldoende hoog minimumtarief wordt toegepast. Op die manier kan er zeker voor een betere inkomensverdeling gezorgd worden.

Voor het ABVV is een echte belastinghervor-ming er een die de belasting op de lage en mid-denhoge inkomens verlaagt en die de inkom-sten uit kapitaal zwaarder belast.

Hoe ziet het ABVV een echte belastinghervorming?

Wat stelt het ABVV voor?1. BTW op energie verlagen van 21 naar 6%

Verwarming, verlichting, elektriciteit voor huishoudtoe-stellen, … dat is allemaal levensnoodzakelijk. Het is dan ook niet normaal dat op het geheel van het energieverbruik dat hiervoor nodig is 21% BTW moet be-taald worden.

Een verlaging van de BTW op een eerste schijf van het ver-bruik van gas en elektriciteit naar 6% is gerechtvaardigd. En ook voor huisbrandolie zou dat tarief moeten gelden (het wordt thans op Europees niveau bepaald).

Voor een doorsnee gezin zou deze maatregel neerkomen op een daling van de energiefactuur met 300 à 400 euro per jaar.

2. Een sociaal belastingkrediet van 1000 euro voor de lage en middenhoge inkomens

Hoge inkomens hebben geen behoefte aan fiscale ge-schenken. De belastingverlaging moet integendeel op de bescheiden en middenhoge inkomens gericht worden.

Een ‘degressief’ belastingkrediet van 1.000 euro per jaar voor de belastbare inkomsten van 1.010 tot 1.388 euro per maand, komt neer op een winst van netto 83 euro per maand voor een werknemer met het minimumloon.

En voor een werknemer met een middenhoog bruto maandloon (ca. 2.750 euro) zou dit netto 61 euro meer be-tekenen. Om onmiddellijk effect te hebben moet dit belastingkre-diet meetellen bij de berekening van de bedrijfsvoorhef-fing. Op die manier zou er op het maandloon van de be-trokken werknemers minder belasting geheven worden

en zouden ze geen twee jaar moeten wachten (tot ze hun aanslagbrief krijgen).

3. Afschaffen van het bankgeheim

Het ABVV heeft ook nog een aantal voorstellen voor een rechtvaardiger fiscaliteit. Ze hebben voornamelijk betrek-king op het bekendmaken van de inkomstenbronnen van de belastingplichtigen.

Want hoe kennen we de verschillende inkomens? Voor die van werknemers is het eenvoudig: de belastingen krij-gen een kopie van de loonfiche. Dat is ook zo voor mensen die een sociale uitkering krijgen.

Ook de vennootschappen worden - in theorie althans - gecontroleerd, zij het dat fiscale spitstechnologie voor minder belastingop-brengsten kan zorgen en dat we vaststellen dat er te weinig fiscale controles zijn om doeltreffend te zijn.

Maar er zijn ook inkomens die aan elke belasting ont-snappen of die zelfs bij de administratie niet gekend zijn. Meestal betreft het hier inkomsten uit kapitaal (ver-mogens dus).

De volledige brochure ‘Waarom betalen we belastin-gen?’ kan je binnenkort lezen op www.abvv.be.

Nog andere factoren die het herverdelingseffect belemmeren