Maandblad voor Onderwijs in Vlaan de ren

Nr.161 • Januari 2006 www.klasse.be

AUTI-JUF LIES : “LIEVER BUITENGEWOON”

JONGE LERAARS JONGE LERAARS HAKEN AFHAKEN AF

WE KUNNEN WE KUNNEN NIET MEER NIET MEER

KIEZENKIEZEN

GAAT DE GAAT DE SCHOOLREISSCHOOLREIS TE VER? TE VER?

2 KLASSE NR.161

Lies Van den Troost: «Toen ik in het vijfde jaar van de humaniora zat, bekroop me stilaan het gevoel ‘ik zou wel voor de klas willen staan’. Ik was monitor bij Top Vakantie, ga graag met kinderen om en euh, eigenlijk leg ik het graag uit (lacht). Een uitgesproken voorkeur voor een vak had ik niet, dus koos ik voor het lager onderwijs, daar geef je alles tegelijk.»Meteen deed je er de extra opleiding voor buitengewoon onderwijs bo-venop. Waarom?Lies Van den Troost: «Ik had mijn eindwerk gemaakt over de ziekenhuis-school en dacht: dit wil ik doen. Maar veel jobs vind je daar niet, zeker niet als je de voortgezette opleiding niet hebt gevolgd. Zo gezegd, zo gedaan. Toen ik stage liep in het universitair ziekenhuis in Gent, kwam ik in contact met autistische kinderen. Daarmee werken vond ik een enorme uitdaging. In Kasterlinden krijg ik nu de kans om daarin te groeien.»Specifi eke klassen voor autistische kinderen zijn vrij nieuw en er bestaan ook heel wat vormen van autisme. Hoe bereid je je voor?Lies Van den Troost: «Al in juni kreeg ik de dos-siers van de kinderen om tijdens de zomervakantie te bestuderen. Voor elk kind in de klas stippelen we een apart leerprogramma uit, een individueel handelingsplan. Dat doen we in overleg met de ouders. Elke week overleggen we met het team en ik ga ook geregeld bij mijn meer ervaren collega’s kijken hoe zij de dingen aanpak-ken. Ze geven me tips als ik niet weet hoe ik een probleem moet aanpakken.

Die openheid en collegialiteit zijn bij ons superbelangrijk. Mocht ik hier alleen voor staan, het zou verschrikkelijk moeilijk zijn. Maar nu leer ik snel bij.»Voorbereid of niet, 1 september geeft je toch een praktijkschok.Lies Van den Troost: «Zeg dat wel.

Ineens worden die dossiers levende kin-deren. Je doet je best maar toch maak je fouten. Een kind met autisme kan bij het

minste compleet naar binnenklappen of exploderen. Gaandeweg leer je waarom. Ik weet nu dat sommige leerlingen niet willen dat ik hun spullen opruim. Dat een ander niet graag heeft dat ik haar potlood gebruik. En ik heb snel geleerd dat ik de structuur van hun dag niet door elkaar mag gooien zonder dat ik dat heel zorgvuldig aankondig en uitleg waarom.

Tegelijk zoek ik naar de marges waarbinnen ik hun gedragsproblemen kan bijsturen. Ja, mijn eerste weken op school waren uitputtend. Je moet er ook elke dag honderd procent staan. Je kan niet tegen je leerlingen zeggen: hou je even tien minuten bezig.»Dat moet stresserend zijn. Hoe slaag je erin onder de druk uit te komen?Lies Van den Troost: «Stress dans ik weg. Ik heb tien jaar ballet gedaan en zit nu in

De Danscompanie in Londerzeel. Mijn vroegere danslerares regisseert. Binnen-kort dansen we een choreografi e rond de vier menselijke temperamenten: het melancholische, het verleidelijke, het nuchtere, het impulsieve. Dansen helpt me mezelf te zijn. En dat maakt me een betere leraar.»

«Dansen maakt me een betere

leerkracht»«Heb jij hem nog gezien?» vraagt Els. «Tom! Hij heeft hier maar een paar maanden les gegeven. Ineens was hij weg. Ik vond het een toffe gast. De leerlingen ook, maar hij had wel problemen met 4A. Ik weet niet of hij daar met iemand over praatte. Ik heb het gevoel dat hij hier zowat verloren liep. Zonde toch.» Tom wilde leraar worden. Al van in de kleuterklas. Hij keek op naar de juf, naar zijn leraar geschiedenis, naar de klastitularis van het laatste jaar. Eerst aan de unief geprobeerd, dan naar het regentaat. Hij kwam er met onderscheiding door. Zijn stagelessen tot in de puntjes voorbereid. Maar de realiteit bleek toch even anders…Elke beginnende leerkracht maakt die prak-tijkschok mee. Dan zijn er vier wegen: ondanks alles op je eentje voortsukkelen, teruggrijpen naar wat je niet wil maar wel even werkt (een hatelijke discipline en/of cynisme), kunnen terugvallen op een goed team of… afhaken. De eerste twee wegen lopen dood, de derde heb je niet in de hand. Tom koos voor de laatste weg. En hij is niet alleen. Het aantal jonge mensen dat enthousiast begint les te geven en er binnen de vijf jaar ontgoocheld mee kapt is dramatisch geworden in Vlaanderen: bijna 20 procent in het basisonderwijs, 36 procent in het secundair (zie p.5). Sommigen vinden een betere job of een beroep dat hen uiteindelijk beter ligt. Anderen houden er de kater van hun jonge leven aan over. Maar telkens blijft de vraag: kunnen we hen niet beter begeleiden, opvangen, steunen, helpen, aanmoedigen? Elke onderneming die één op drie nieuwkomers weer ziet verdwijnen, zou ook zichzelf ernstig in vraag moeten durven stellen. Met het oog op de toekomst.

Tom is weg

OP DE COVERDit schooljaar staan op de cover van Klasse onderwijsmensen met een-eerste-keer-gevoel. Deze keer: Lies Van den Troost, voor het eerst in buitengewoon onderwijs.LEEFTIJD: 22OPLEIDING: lerarenopleiding lager onderwijs (Ehsal), voortgezette opleiding buitengewoon onderwijs (Artevelde hogeschool)JOB: leerkracht in de auti-klas in Kasterlinden, school voor buitengewoon onderwijs type 6 en type 7 in Sint-Agatha-Berchem, gemeenschapsonderwijsMOTTO: «Openheid en collegialiteit zijn superbelangrijk.»

«Bij het minste dat je fout doet, kan een autistisch kind naar binnenklappen of

exploderen; geen enkele opleiding bereid je daar echt op voor », weet Lies Van den Troost sinds 1 september. «Buitengewoon onderwijs is zwààr, maar ik hou van de kinderen en de uitdaging die ze me geven.» En als de druk

te hoog wordt? «Dan ga ik dansen!»©

LUC D

AELEMANS

38

44

36 40

35

14

KLASSE NR.161

IN DIT NUMMER DE TEST: KAN IK GOED KIEZEN?

4 HET NIEUWS 15 ZEKER DOEN 29 LERARENKAART 45 DIALOOG

1010 «WE KUNNEN NIET«WE KUNNEN NIET MEER KIEZEN» MEER KIEZEN»

DE FLASHTEST:LIEVE BLANCQUAERT

THUIS IN HET KUNSTONDERWIJS

DE LES STOREN: TIME-OUT DE MUREN VAN

PALESTINA

DE TRENDS:ZOEN&VROEM

42 GAAT DE SCHOOLREIS TE VER?

EXTRA:BIJ DIT NUMMER ZIT JE LERAREN-KAART

4 KLASSE NR.161

KOU IN DE KLAS?Stookoliekosten swingen de pan uit. Ook op school. De federale regering trekt daarom tien miljoen euro extra uit om de stijgende kosten voor verwarming in scholen, rusthuizen, kinder-dagverblijven... te betalen. Eerder had de Vlaamse regering al vijf miljoen extra uitgetrokken. Het extra geld komt er omdat de hogere stookolieprijzen extra BTW-inkomsten opbrengen. Volgens minister van Financiën Reynders lopen die extra inkomsten op tot 9 miljoen euro.

Elke dag gaan duizenden jongeren naar school met een schooltas die gemiddeld 8 kg weegt. Ze dragen die schooltas 5 dagen per week of 180 dagen per jaar. Gemiddeld tillen ze de schooltas 10 keer per dag, goed voor 80 kg per dag en veertien ton per jaar. Dat komt ongeveer overeen met het gewicht van 7 personenwagens

«»

«Ik geef me honderd procent in de klas. Als ik een mama was, zou ik ook

willen dat de juf zich ten volle inzet voor

mijn kind.»Veerle Dejaeghere, die vijf jaar profatleet

was en nu haar topsportcarrière combineert met lesgeven in het derde

leerjaar.

© K

RIS M

OUCH

AERS

77 © L

IEVE

N VAN

ASS

CHE

Méér onderwijsnieuws? Abonneer je op de elektronische nieuwsbrief Lerarendirect of lees het online op

www.lerarendirect.be

10 STERREN

Leraren bleven in 2004 nog minder thuis wegens ziekte dan de vorige jaren. Het ‘ziekteverzuim’ bedroeg 4,22 %. In 2003 was dat nog 4,40 %. Twee op drie leraren meldden zich nooit ziek in 2004. Vooral psycho-sociale problemen en rugproblemen houden leraren thuis.

Zowel in het basis- als in het secundair onderwijs zullen er tussen 2005 en 2008 meer leraren dan jobs zijn. In grootsteden en voor bepaalde vakken blijven leraren moeilijker te vinden.

Veel beginnende leraren verlaten snel – dat wil zeggen binnen de vijf jaar - weer het onderwijs: 19,5 % in het basisonderwijs en 36 % in het secundair onderwijs.

Het aantal studenten dat kiest voor een lera-renopleiding aan een hogeschool daalt: dit academiejaar schreven er zich 2,6 % studenten minder in dan in 2004. In totaal studeren dit academiejaar bijna 20 000 studenten voor leraar aan een hogeschool.

118 vragen en klachten of 15 procent van de meldingen bij de ombudsdienst van het Kinderrechtencommissariaat gaan over onderwijs. Dat is veel minder dan de jongste vijf jaar. Vorig jaar ging 25 procent van het totaal aantal meldingen over onderwijs.

Zeven op tien Vlaamse directeurs is vast-benoemd. Vorig jaar stapten slecht zeven directeurs rechtstreeks vanuit een andere sector in een directeursfunctie. Op 1 septem-ber 2005 hadden alle basis- en secundaire scholen een directeur.

54 scholen spannen zich gedurende drie schooljaren extra in om kansarme leerlingen te leren omgaan met muziek, beeldende kunst, theater …. Die kunstinitiatie verloopt via 25 projecten, die ook de buurt en de ouders meer bij de school betrekken.

Scholen die grafi sch onderwijs aanbieden, krijgen steun van de grafi sche sector. Die zal de contacten tussen grafi sche scholen en werkgevers bevorderen om o.a. goede en voldoende stageplaatsen aan scholen aan te bieden en werkgevers voordrachten te laten geven in scholen.

Het aantal ‘teeltleiders’ in de land- en tuinbouwscholen stijgt vanaf 1 januari 2006 van 86 naar 95 voltijdsen. Teeltleiders verzorgen en onderhouden de veestapel en de gewassen.

Scholen die een leraar vast willen benoe-men, moeten dat niet meer aangetekend melden aan het departement Onderwijs. Een elektronische melding volstaat. Met deze administratieve vereenvoudiging besparen de scholen in totaal ongeveer 75 000 euro.

KLASSE NR.161 5

ONDERZOEK VAN DE MAAND

Beginnende leraren haken snel afBinnen de vijf jaar nadat ze hun eerste les hebben gegeven, stapt bijna 20 procent van de kleuterleiders en onderwijzers en 36 procent van de leraren secundair onderwijs uit de klas. De hoge werk-druk en de onzekerheid van tijdelijke uren zijn de grote boosdoeners. Maar ook het aantal aspirant-leraren daalt. Wat is er aan de hand?«Doceren, mijn les aframmelen… Nee, daar doe ik het niet voor», zegt Aline Conard. Ze studeert voor leraar Nederlands en geschiedenis aan de Provinciale Ho-geschool Limburg. «Ik wil inpikken op de actualiteit, open staan voor wat jongeren bezig houdt, inspelen op hun cultuur, hun muziek…» Contact met jon-geren is ook voor haar collega’s de grootste drijfveer. Meer dan het pure ‘lesgeven’. «Sociaal contact, fair play en respect heb ik in de sport geleerd», knikt Karsten Campsteyn. «Dat wil ik meege-ven aan mijn leerlingen. Mijn ervaring als volleybaltrainer voel ik aan als een prima basis om voor de klas te staan.»

Mentoren op komstAline, Karsten en hun medestudenten bewijzen dat leraar worden een kwestie is van enthousiasme en engagement. Maar dat enthousiasme bekoelt. Zo stapt in het basisonderwijs bijna twintig procent van de leraren binnen de vijf jaar na zijn indiensttreding uit het onderwijs. In het secundair onderwijs is dat zelfs 36 procent. Vergeleken met vorig jaar is het aantal jonge leraren dat de klas verlaat met drie procent toegenomen. Dat blijkt uit het Arbeidsmarktrapport 2005 van de VDAB en het departement Onderwijs. Voor die uitstap zijn twee belangrijke oorzaken. Als hun vaste benoeming te lang uitblijft en de werkdruk te hoog is, geven de leraren er de brui aan. Tegelijk schrijven steeds meer werknemers uit de privé-sector zich in voor de GPB-opleiding, wat die uitval min of meer compenseert. Het rapport pleit voor een sterke begeleiding van beginnende leraren. Het beleid speelt daarop in. Op 1 januari 2006 start in het secundair onderwijs een systeem met mentoren voor jonge leraren. In de toekomst wordt dat mentoraat uitgebreid naar alle onderwijsniveaus.

20 000 nieuwe lerarenNiet alleen stappen veel jonge leraren uit het onderwijs, vergeleken met vorig jaar schreven ook 2,6 procent minder studen-ten zich in voor een lerarenopleiding aan de hogeschool. Dat blijkt uit de jongste cijfers van het departement Onderwijs. Het aantal studenten dat wil lesgeven in het lager secundair onderwijs nam met twee procent toe, maar in de lerarenopleiding voor kleuteronderwijs daalde hun aantal met 1,7 procent. Het meest opvallend is

wel de terugloop in de lerarenop-leiding voor het lager onderwijs, met 8,5 procent minder inschrijvin-gen dan vorig jaar. In totaal studeren dit academiejaar bijna 20 000 stu-denten in scholen, rusthuizen, kin-derdagverblijven

voor leraar aan een hogeschool.

OverurenWaarom minder studenten voor leraar studeren? Mogelijk omdat het tekort van vijf jaar geleden stilaan naar een overschot evolueert. Daar hebben twee beleidsmaat-regelen voor gezorgd: de pensioenleeftijd voor leraren is in 2002 van 55 jaar naar 58 jaar opgetrokken. Voorts zorgde de cam-pagne ‘Word leerkracht’ de voorbije jaren voor een ‘boost’ in het aantal inschrijvingen (vooral in de GPB-opleiding). Volgens het Arbeidsmarktrapport zullen er tegen 2008 dan ook ruim 1 100 kleuterleiders, ongeveer 2 200 onderwijzers en meer dan 4 300 leraren secundair onderwijs te veel zijn. Al blijft er allicht een tekort voor vakken als katholieke godsdienst, Nederlands, Frans, wiskunde, algemene verpleegkunde en mechanica. Ook scholen in verstedelijkte gebieden en aan de taalgrens blijven moeilijk vervangers vinden.Je kan het volledige arbeidsmarktrapport downloaden via www.ond.vlaanderen.be/schooldirect/BL503/ arbeidsmarktrapport.htm

Leraar worden: een kwestie van enthousiasme en engagement.

6 KLASSE NR.161

Je gebruikt tactische bordspelen. Waarom geen klassiekers als Monopoly of het oude vertrouwde ganzenspel?Renaat Van Ginderachter: «Bij tactische bordspelen ligt de geluksfactor vrij laag. Je bent niet zo afhankelijk van wat je met de dobbelsteen uithaalt. Het interessante aan een spel als bijvoorbeeld ‘De kolonisten van Catan’ is dat je de anderen nodig hebt: je moet onderhandelen, deals sluiten en je moet zelf een tactiek bepalen om je doel te bereiken. Daar liggen allemaal belangrijke leerkansen.»In veel scholen mogen gezelschapsspelen pas op de laatste dag van het schooljaar, als er niets meer te leren valt.Renaat Van Ginderachter: «Dat is jammer. Ik gebruik de tactische bordspelen elke dinsdag voor het hoekenwerk rond ‘sociaal-emotionele ontwikkeling’. Van september tot nu merk ik dat mijn leerlingen al een hele evolutie hebben doorge-maakt. Ze leren omgaan met frustraties als ze verliezen en ze leren ook de positieve kanten van elkaar kennen. Wanneer je samen met iemand speelt, dan ben je voor een tijdje ‘vriend’ met iemand geweest. Ik merk dat ze die goeie relatie ook doortrekken naar de realiteit. Ook op cognitief vlak zie ik vooruitgang: sommige leerlingen kunnen al een tactische stap vooruit zetten. Ik hoef niet meer zo nodig elk spel te begeleiden,

ze kunnen dat soms al helemaal alleen.»Jij geeft les in het bij-zonder onderwijs, zie je tactische bordspelen ook in het ‘gewone’ onderwijs opduiken?Renaat Van Ginderachter: «Zeker. Mijn vrouw geeft les in het ‘gewone’ vijfde leerjaar en ook zij gebruikt ze. Ondanks het enorme aanbod van Gameboy en andere computertoe-standen zijn kinderen en tieners geïnteresseerd

in gezelschapsspellen. Tijdens pauzes komen ze haar vragen om pure denkspelletjes als So-litair te spelen, dat traint hun geheugen. Ik durf pas sinds vorig jaar gezelschapsspelen gebruiken in de les. Toen ik de directie van mijn plannen op de hoogte bracht, ging zij onmiddellijk akkoord om het te doen. Collega’s vragen me

tijdens de middag soms eens om te spelen of willen advies bij het kopen van een spel voor feesten of verjaardagen. Maar voorlopig gebruikt niemand anders ze in de les.»Nooit aan gedacht om zelf een tactisch bordspel te ontwikkelen?«Ik werk eraan. Waarover het zal gaan, hou

ik liever nog even geheim. Hopelijk raakt het volgend jaar in de lente klaar. Een eerste versie is er al, maar door het met onder andere mijn vrouw te spelen ben ik op nog enkele fouten en inconsequenties gestoten, die moeten er eerst uit. In februari en maart organiseren we het Vlaams Kampioenschap van Catan. Iedereen is welkom. Ik ben geen lid van een spellenclub, omdat ik vind dat zij iets te freaky met het spel omgaan. Vorig jaar was er iemand die een spel verloor en er absoluut van overtuigd was dat dat niet kon. Die moest duidelijk nog leren verliezen (lacht).»Inschrijven voor het Vlaams Kampioenschap van Catan kan op www.catanvlaanderen.beWil je meer weten over de educatieve meerwaarde van spellen? Lees de reportage ‘Lesgeven met Dracula’ op www.klasse.be/kvl/130/38

DE PASSIE

«Door gezelschapsspelen leren ze verliezen»«Ik heb enkele jaren gewacht maar nu durf ik het aan.» In de klas van Renaat Van Ginderachter komen elke dinsdag de tactische bordspelen uit de kast. De leerlin-gen met emotionele en gedragsproblemen (3de jaar Buitengewoon Basisonderwijs Hagewinde, Lokeren) zijn enthousiast én maken mentale vorderingen. Koloniseren gezelschapsspelen de klas?

MET PASSIELeraar Renaat Van Gin-

derachter deelt zijn liefde voor gezelschapsspellen met zijn leerlingen. Deze rubriek ‘De passie’ zoekt het gezelschap van pas-

sionele leraren.

Renaat Van Ginderachter: kolonisten in het hoekenwerk.

OF WAS HET DE JUF?

«Mama heeft mij gebuisd» «In het secundair wist ik niet wat ik later wou doen, dus toen het CLB mij naar handel stuurde in het TSO vond ik het prima. Dat mijn papa in de derde graad van dezelfde school les gaf zal ook wel meegespeeld heb-ben », zegt zangeres Sandrine. «Toch heb ik nooit van mijn pa les gekregen; dat wilden we alle twee niet. Gelukkig was mijn pa een populaire leerkracht: gezaag van andere leerlingen heb ik dus nooit gekregen.» Ongeveer op elke school zitten wel kinderen van leraren. Ilse Spiloes geeft lessen muziek en expressie aan haar zoon én dochter in het Gentse Sint-Paulusinstituut. Bovendien krijgen de kinderen ook les van haar echtgenoot, die in dezelfde school Latijn

geeft. Of dat wel pedagogisch verantwoord is? «Voor onze kinderen was het logisch en

plezierig dat ze naar de school van mama en vake konden gaan. Dat maakte de drempel naar het secundair minder hoog. Aangezien we hier op school een bevriende collegagroep vormen, kenden de kinderen de meeste leraren ook al van in onze thuisomgeving. Dat alles maakt dat ze zich goed in hun vel voelen op school en bijgevolg ook beter studeren. Indien ze een probleem hebben op school of met een collega, dan kunnen wij dat als ouder

makkelijker plaatsen omdat we die situatie of collega kennen. Ze ondervinden dus vooral positieve gevolgen. Ik kan mij wel voorstellen

dat mijn kinderen opmerkingen krijgen van hun klasgenoten als ik eens een mindere dag heb - ‘wat is dat met uw moeder’ - maar ik hoor er geen klachten over, dus zo erg zal het wel niet op hen wegen.» Komt Ilse als ouder nooit in de verleiding haar kinderen te bevoordelen? «Nee, integendeel. Mijn echtgenoot en ik proberen vooral niet die indruk te wekken, en zijn daardoor misschien zelfs strenger voor onze eigen kinderen dan voor hun klasgenoten.» En wat met de aanspreektitels? ‘Ma, er staat een fout op het bord’ of ‘Excuseer mevrouw Spiloes, u heeft een fout geschreven’? «Tijdens de schooluren vragen ze in het lerarenlokaal of mevrouw Spiloes er is, na het belsignaal vragen ze naar hun moeder. De kinderen kunnen die klik goed maken: ze beseffen dat moeder en lerares twee verschillende rollen zijn die ik speel.»

© K

LASS

E

© V

TM

KLASSE NR.161 7

NEPAL

Burgeroorlog

© R

IA V

AN H

ECKE

CANADA

«Leerlingen zijn geen ontdekkers»«De principes van statische elektriciteit ontdek je niet zomaar met een ballon en een lap zijde. Je moet al gek zijn om te geloven dat een groep leerlingen in een paar uur wetenschappelijke principes kunnen ontdekken waar geleerden jaren over hebben gedaan.» Met die uitspraak trekt neuropsycholoog prof. Case Vanderwolf (Universiteit West-Ontario) van leer tegen actieve lesmethodes waarbij de leraar wetenschap-pen zelf nauwelijks nog kennis overbrengt. Vanderwolf haalt zijn gelijk uit een onderzoek in alle Canadese provincies. Hij vergeleek de prestaties van de leerlingen op internationale wetenschapstests. De hoogste scores vond hij in Alberta, waar het leerplan het meest focust op kennisoverdracht. In Newfoundland, waar de grootste nadruk ligt op zelfontdekkend en probleemoplossend leren, zijn de scores van de leerlingen het laagst. Volgens critici houdt Vanderwolf geen rekening met de voordelen van actieve werkvormen, bv. het feit dat leerlingen fysica, scheikunde enz. veel boeiender vinden dan als ze de leerstof passief krijgen ingelepeld.

FRANKRIJK

15 000 leerlingen gaan niet naar schoolDe auto’s zijn uitgebrand maar de enorme heisa in de Franse banlieues blijft nasmeulen. Volgens de Franse premier Domi-nique de Villepin moet het onderwijs een cruciale rol spelen om het tij te doen keren. «Het onderwijs is de plaats van afspraak van de Republiek», aldus de premier. «Ik kan niet aanvaarden dat in ons land 15 000 kinderen aan de onderwijsplicht verzaken. Die kinderen worden aan de straat overgeleverd, zonder dat we weten wat ze doen of waar ze uithangen.»De Villepin stelt een hele batterij maatregelen voor om schoolverlaten tegen te gaan. Volgens de Franse premier kiest zijn plan voor een gepersonaliseerde aanpak van problemen. Hij noemt het een aanmoediging eerder dan een straf. In de Villepins plan krijgen de ouders een belangrijke verantwoordelijkheid: zij moeten verplicht een contract ondertekenen als de schoolachterstand van hun kinderen te groot wordt. Leven ze dat contract niet na, dan kan hun kinderbijslag op een rekening geblokkeerd worden. De Franse premier wil ook begeleiding voor ouders die de Franse taal niet voldoende machtig zijn. Leraren kunnen rekenen op een betere opleiding en betaling.

KOSMOS

Nooit meer Nieuwjaar na 2036

«Geregeld breken er gevechten uit tussen het leger en de rebellen. De avondklok is een gewoonte geworden. Gelukkig kan ik mijn werk nog doen», vertelt Ria Van Hecke, die als kinderverzorgster verbonden is aan het Sint-Hendrikscollege van Petegem-aan-de-Leie en Vinkt (Deinze). Sinds 1996 woedt er in Nepal een burgeroorlog die al aan duizenden mensen het leven heeft gekost, die het land in armoe heeft gedompeld en zowat elke buitenlander buiten houdt. Behalve dan Ria

Van Hecke. Al drie jaar werkt ze mee aan een project dat onder meer nieuwe scholen bouwt. «In Thimure loop ik samen met een dokter en een veldwerker door de sloppenwijken, op zoek naar straatkinderen. We geven ze medische verzorging, moedigen hen aan naar het contactcentrum te komen en maken hen zo geleidelijk aan warm voor onderwijs en later een opleiding als lasser of

technicus... Onze school staat er helemaal achter. De leerlingen ondernamen al een sponsortocht. Het is een druppel op een hete plaat, maar ze maken mee het verschil.»

Nog wilde plannen voor de toekomst? Stel ze niet te lang uit, want op 13 april 2036 komt Apophis langs. Dat is een rotsblok van 390 meter diameter die op die dag bijzonder dicht bij de Aarde komt. Wetenschap-pers schatten de kans dat het tot een botsing komt op 1 op 5 500, volgens experts is dat niet te verwaarlozen. De impact van een asteroïde van die omvang komt overeen met de vernietigende kracht van tienduizend keer de atoombom op Hiroshima.Wetenschappers van over heel de wereld roepen op om een strategie uit te werken om het botsingsgevaar van Apohis aan te pakken. «We moeten nu starten, want de technologie ontwikkelen kost ons jaren werk.» De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie Nasa denkt aan verschillende reddings-scenario’s. Eén is de zogenaamde zwaartekrachtstractor, een twintig ton zware raket die door zijn zwaartekracht de asteroïde uit haar noodlottige baan haalt. Een andere mogelijkheid is de rotsblok vernietigen. De Europese ruimtevaartorganisatie Esa lanceert over vijf jaar een ruimtesonde die zo’n mogelijkheid moet uittesten.Sterren en kometen zien met je leerlingen? De Vlaamse volkssterrenwachten hebben een educatief aanbod. Check www.klasse.be/kvl/119/16

Ria Van Hecke: leerlingen zoeken in sloppenwijken.

8 KLASSE NR.161

NU SOLLICITEREN

Nederlands rukt op in… FrankrijkFranse scholen zijn dringend op zoek naar leerkrachten Nederlands. Stond 25 jaar ge-leden nog in geen enkele Franse basisschool Nederlands op het programma, dan is dat vandaag in meer dan 70 scholen wel het geval. In secundaire scholen kozen vijf jaar geleden ruim 1 200 Franse kinderen Nederlands als tweede taal, nu zijn dat er meer dan 2 000. En in het basisonderwijs leren ruim 4 700 kinderen Nederlands. Een en ander blijkt uit cijfers van de Nederlandse ambassade en het Institut Neérlandais in Parijs. «Vanaf

volgend schooljaar zal er een wachtlijst zijn voor leerlingen die Nederlands willen leren», klinkt het bij de Franse Onderwijsinspectie. «We hebben gewoon te weinig leerkrachten die de taal kunnen onderwijzen.» Ook in het hoger onderwijs scoort het Nederlands. Op 18 Franse universiteiten kan je een taalcursus volgen. Bijna 1 400 studenten krijgen les in de taal, als hoofd- of als bijvak.Waarom Nederlands plots zo populair is? Alleen al in Frans-Vlaanderen en rond de Pas de Calais zijn zo’n tweehonderd Neder-

landstalige bedrijven gevestigd. Na het Engels is het Nederlands er de meest gevraagde buitenlandse taal bij bedrijven. Ouders in deze streek stimuleren hun kinderen daar om Nederlands te leren. Ook de Nederlands-talige literatuur doet het de jongste jaren goed in Frankrijk en dat zorgt voor een extra impuls.

DE LINEAIRE VERLEIDING

«Hoeveel weegt een kabouter die tien keer kleiner is dan jij?»Beantwoord de volgende vragen:• Bill Gates wordt elk jaar tien procent rijker. Hoeveel

rijker is hij na vijftien jaar?• Je weegt 70 kilo. Hoeveel weegt een kabouter

die tien kleiner is dan jij?• Een bus vervoert 52 mensen. Hoeveel bussen

heb je nodig om 224 mensen te vervoeren?

Heb je zonder aarzelen 150 procent, 7 kilo en 4,3 bussen geantwoord? Profi ciat, dan ben je het slachtoffer van de ‘illusie van de lineariteit’. Je denkt: de kabouter is tien keer kleiner, dan zal hij ook wel tien keer minder wegen. Maar de regels van de volumeberekening werken anders. Die zeggen dat de kabouter 0,7 kilo zal wegen. En zo leren we het ook op school.«Jammer genoeg blijft daar weinig van hangen en vallen we allemaal voor de lineaire verlei-ding», zeggen Wim van Dooren (KULeuven) en Dirk De Bock (Ehsal). Zij onderzochten het

fenomeen bij eerstejaars in verschillende Vlaamse

secundaire scholen. Met alarmerend resultaat. «De meerderheid van de leerlingen is al vergeten hoe ze tot de juiste uitkomsten moeten boeken», stellen de onderzoekers vast.De grote verleider blijkt de ‘regel van drie’ te zijn. De term is al een tijdje uit het onderwijs verdwenen, maar het blijft een lineaire regel die nog allerlei ge-daanten opduikt in vraagstukken. Of er een remedie is om de lineaire verleiders te vermijden? «Wiskunde zo realistisch mogelijk maken», luidt het antwoord. «Laat leerlingen niet abstract berekenen hoeveel tegels ze moeten kopen om de vloer van de klas mee te bedekken, laat ze dit ook op schaal uittesten. Of laat ze daadwerkelijk een busreis boeken. Dan zullen ze wel degelijk vijf bussen bestellen en geen 4,3. Bij de meer abstracte vraagstukken vragen leerlingen zich immers veel vaker af of ze nu lineair moeten rekenen of niet. En spreid deze concretere aanpak goed in tijd, dan pas zal het blijven hangen.»Wiskunde hyperconcreet en in 3D? Check ‘Rekenspel’ op www.klasse.be/kvl/158/31

Geef een welgemeend compliment Een compliment kan een leven veranderen! Een pluim geeft een leerling vleu-gels, eveneens kan een schouderklop een leraar enorm motiveren. Daarom is het juist zo jammer dat mensen mekaar zo weinig complimentjes geven. Op 6 januari lanceert de Boodschap zonder Naam een oproep om mekaar met een klein positief signaal te waarderen en daardoor de ‘verzeuring’ in onze maatschappij te counteren. Klasse deelt via Klasse voor Ouders, Maks! en Yeti deze maand in het totaal tien miljoen stickertjes met complimenten op uit. Je kan er zelf geven aan je leerlingen; ouders stimuleren om hun kinderen positief te bekrachtigen en de leerlingen aanmoedigen om ook elkaar eens een positieve duw te geven. Misschien krijg je deze maand zelf wel een onverwacht compliment. Verdiend!Meer complimenten op www.boodschapzondernaam.be

© G

ETTY IMAGES

KLASSE NR.161 9

© L

UC D

AELE

MAN

S

4 000 collega’s van het secundair onderwijs en 2 300 van het basisonderwijs hopen dit jaar op een vaste benoeming. Vanaf 1 januari 2006 tot 31 maart 2006 hebben scholen de tijd om de benoemingen te laten erkennen door het departement Onderwijs. Dat kunnen ze dit jaar voor het eerst elektronisch doen. Wie zijn die nieuwe collega’s?3 937 nieuwe vaste benoemingen in het secundair onderwijs in 2002 en 2 274 in het basisonderwijs in 1999. Die cijfers geven een idee hoeveel nieuwe vaste benoemingen er dit jaar aankomen. Aan de hand daarvan maakt Klasse een profi el van les nouveaux vastbe-noemden. Proef de lichting van 2006.Le nouveau vastbenoemde staat voor de klas: 9/10Dat is geen verrassing, er zijn nu eenmaal veel meer leraren dan directeurs, technisch adviseurs, opvoeders, administratieve medewerkers…Le nouveau vastbenoemde is voor het eerst benoemd: 5/10Ongeveer de helft krijgt voor het eerst een vaste benoeming, de andere helft krijgt een uitbreiding. Opvallend: in het secundair wordt ongeveer tien procent voor 1 of 2 uren be-noemd; in het basisonderwijs zijn er zelfs drie collega’s die een benoeming van een half uur gekregen hebben.Le nouveau vastbenoemde is jong (24-29j): 4/10Ongeveer veertig procent van wie voor het eerst vastbenoemd wordt, is jonger dan dertig. Twee procent is ouder dan vijftig en één personeelslid is zelfs ouder dan zestig op het ogenblik van de eerste vaste benoeming.Le nouveau vastbenoemde krijgt een voltijdse benoeming: 1,5/10Voor het eerst vastbenoemd voor het volledige ambt: dat is voor de meesten een sprookje. Slechts 15 procent kan ermee uitpakken. Le nouveau vastbenoemde is een vrouw: 6,5/10De vaste benoemingen volgen daarmee de realiteit dat er meer vrouwelijk onderwijs-personeel is.

WETGEVING

Les nouveaux vaste benoemingen sont arrivés

Zes op tien leerlingen smst stiekem in de klas

Vanaf 1 januari kan de school je vaste be-noeming meedelen aan het departement Onderwijs en vanaf dan kan de administratie aan de slag om na te gaan of de aanvraag aan de voorwaarden voor erkenning voldoet. Zulke voorwaarden zijn dat de betrekking stabiel en vacant is en dat je zelf Belg of onderdaan van een lid van de Europese Unie bent. Je moet minstens 720 dagen dienstanciënniteit hebben en al deeltijds benoemd of tijdelijk aangesteld voor doorlo-pende duur zijn. Je hebt vooral een vereist of voldoende geacht bekwaamheidsbewijs en bent in orde met de taalwetten. Uiteindelijk geeft de administratie van het departement Onderwijs groen licht voor de erkenning van je benoeming. Je wordt dan voor je ziekteverlof en pensioen-vorming niet meer als tijdelijke beschouwd. Valt er een stuk van je opdracht weg, dan hoef je niet meer naar de werkloosheidsuitkering, maar krijg je een wachtwedde.Hoe sneller de school een benoeming aan-vraagt, hoe sneller het dossier afgehandeld wordt. «Sommige scholen wachten tot eind maart om de mededeling in te dienen, voor die gevallen kan het tot juni duren voor er een positief antwoord komt», zegt Roger Meert, afdelingshoofd van Beleidsuitvoering

Personeel Secundair Onderwijs. «Wanneer scholen hun mededeling elektronisch aan de administratie doorgeven, zijn ze verplicht een kopie daarvan aan hun personeelslid te bezorgen. Wie een vaste benoeming krijgt, is altijd de verantwoordelijkheid van het be-voegd gezag van de school. Het enige wat de administratie doet, is nagaan of aan alle voorwaarden is voldaan. In principe mag een school iemand die niet aan de voorwaarden voldoet aanwerven, maar dan moeten ze die persoon wel zelf betalen.»Hoe zit het trouwens met het loon van de vastbenoemde? Roger Meert: «Doordat er andere afhoudingen voor vastbenoemden gelden dan voor tijdelijken hebben vastbe-noemden een ietsje lager netto loon. Maar het overheidpensioen dat je ontvangt, ligt wel hoger. Een berekening van je toe-komstige loon kan de administratie altijd maken, maar op vragen als ‘Waarom heeft mijn school voor kandidaat x gekozen en niet voor mij’, daar kunnen wij niet op ant-woorden. Dat behoort tot de bevoegdheid van de werkgever, het schoolbestuur.» In confl icten tussen werkgever en werknemer is het departement Onderwijs onbevoegd om tussen te komen. Dat behoort tot de taak van de rechtbanken.

Wie raakt vastbenoemd?

Ruim zestig procent van de schoolgaande jongeren zegt in de les stiekem sms’jes te sturen of te ontvangen. Dat blijkt uit een recente enquête van de KAJ-site Jongerenplaneet.be. Eén op tien leerlingen doet dit zeer regelmatig en één op twintig zegt dit consequent te doen. Sms’en is de meest populaire activiteit waarvoor jongeren hun gsm gebruiken. Dankzij het versturen van tekstberichtjes houden jongeren hun gsm-factuur betrekkelijk laag: slechts vijf procent van de 12-tot 15-jarigen en ongeveer twintig procent van de 16- tot 19-jarigen heeft een maandelijkse factuur die hoger is dan 25 euro. Ongeveer de helft van de gsm-bezitters verstuurt één of twee berichtjes per dag, de anderen doen het met maximum tien berichtjes per dag. Eén op vier jongeren zegt niet zonder gsm te kunnen leven.Wat met de inhoud van die tekstberichtjes? 30 procent van de ondervraagde jongeren zegt via die weg wel eens ruzie te maken. Een sms is ook populair om de liefde te verklaren: 36 procent deed dat zo al minstens één keer. Minder vaak gebruiken jongeren een tekst-berichtje om een relatie stop te zetten: één op tien heeft dit ooit gedaan. Van de anderen zegt 96 procent dit nooit te willen doen.

10 KLASSE NR.161

«We hebben geen ©

DISNEY

Pakjestijd. Joachim (8) wil een laserzwaard van Star Wars, Hannah (11) een MP3-speler en Alexander (14) het hippe GuildWars-game. Totale kostenplaatje: 300 euro. Betalen hun ouders dat gewoon of stellen ze de keuze van hun kinderen

bij? «Met cadeautjes zijn ouders wel wat kritischer, maar bij de meeste dagelijkse aankopen staan ze veel sterker onder de invloed van hun kinderen dan ze denken»,

zegt Marc Vandercammen, algemeen directeur van Oivo. «Niemand ontsnapt vandaag aan de geraffi neerde technieken van de marketing. Zelfs superkritische jongeren, die denken volstrekt eigenhandig hun keuzes te maken, doen precies wat de producen-

ten willen: hun producten kopen.» Wie countert de dwang van de marketing? Leraren?

uit:

Toy

Stor

y

KLASSE NR.161 11

Hoeveel procent van hun aankopen doen ouders onder invloed van hun kinderen?

algemene voeding

snoep & snacks schoolgerief hifi spel & speelgoed

kleine elektri-sche apparaten

4-6 j. - - - - 50 % 22 %7-8 j. - 98 % 98 % 55 % 62 % 67 %9-10 j. 28 % 96 % 88 % 70 % 67 % 50 %11-12 j. 34 % 65 % 85 % 85 % 15 % 45 %13-14 j. 51 % 66 % 84 % 85 % 8 % 36 %15-16 j. 65 % 68 % 83 % 84 % 1 % 26 %17-18 j. 43 % 60 % 80 % 48 % 0 % 20 %

Onderzoek van het Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties (Oivo) bij 750 gezinnen.

vrije keuze meer»

12 KLASSE NR.161

«De merken dicteren de wet: thuis en

Onze vrijheid wordt niet bepaald door de grote keuze die we hebben, maar door de kwa-

liteit van de keuzes die we maken. En die ligt steeds meer in handen van marketing en merken. Ouders en leerkrachten zouden tegenwicht kunnen bieden, maar ze voelen zelf grote sociale druk. De onderzoekers maken zich zorgen.

Ouders kopen 80 tot 98 procent van het schoolgerief onder de directe invloed van hun kinderen. Dat zijn ontstellend hoge percentages. Worden leerlingen soms dictators in de winkel?MARC VANDERCAMMEN (OIVO): «Die 98 procent moet je bij de zeven- en achtjarigen situe-ren. Dat is de leeftijd waarop naar school gaan een hele grote stap is, die ouders zo aangenaam mogelijk willen maken. Dus trekken ze met hun kinderen naar de winkel om een map te kopen met Barbie of Harry Pot-ter erop, een meetlat van Spiderman, een boekentas met fi guren van Spring. En passant kopen ze wat speel-goed, nieuwe kleren… en de kinderen mogen kiezen. Naarmate ze ouder worden, zie je die invloed afnemen, omdat de behoeften van de kinderen ver-anderen. Maar het blijven inderdaad hoge percentages.»Tot hun tien jaar beïnvloeden kinderen ook heel sterk de aankoop van snoep en snacks. De percentages leunen er eveneens tegen de 100 procent aan. Maar vanaf elf jaar zakt de snoepimpact van kinderen plots naar 65 procent. Wat gebeurt er op die leeftijd?MARC VANDERCAMMEN: «Simpel. Voor kinderen tot een jaar of tien is suiker een absolute verleider. Maar vooral meisjes worden zich vanaf hun elf jaar meer bewust van hun lichaam. Ze beginnen op dieet te gaan en stoppen met snoep vragen. Hier start het verhaal van de preadolescent. Als je naar de cijfers van de algemene voeding kijkt, zie je trouwens een omgekeerde beweging. Vanaf elf jaar stijgt de invloed van de kin-deren op de aankopen in de supermarkt, op dertien jaar zelfs heel sterk. Jongeren worden kieskeuriger, willen die gezonde yoghurt, die fruitdrink enz.»De overgang van kind naar adolescent blijkt wel heel duidelijk uit de invloeds-cijfers bij de aankoop van speelgoed. Vanaf elf jaar keldert het percentage.MARC VANDERCAMMEN: «Ja, dat is vrij logisch, al speelt hier ook een nieuwe trend. Verge-leken met vijf jaar geleden vragen kinderen nu veel meer volwassen geschenken, zoals

kleren en gsm. Dat wordt ons bevestigd door grote warenhuisketens. Die stemmen hun aanbod daar trouwens op af.»Op zijn minst verrassend is de plotse opstoot van kinderwensen bij ‘kleine elektrische apparaten’. Van 22 procent als ze zes zijn, tot 67 procent als ze acht zijn. Over welke toestellen gaat het? Toch niet vaders scheerapparaat?MARC VANDERCAMMEN: «We hebben het hier vooral over de gsm, de MP3-speler, de cd-

en dvd-speler. En daar krijgen kinderen vanaf zeven à acht jaar heel veel belangstelling voor. Ze krijgen K3 en Spring voorgeschoteld en wil-len ze in huis. Vanaf het derde leerjaar zakt hun invloed op de aankoop van die toestellen weer. Tegelijk stijgt hun input bij de aankoop van hifi-apparatuur, tot 84 procent op hun

zestiende. Daarna is het plots gedaan. Dan gaan jongeren zoveel muziek kopiëren en downloaden dat een cd-speler niet per se meer hoeft. Ze doen dat trouwens op steeds jongere leeftijd, merken we. De kans is groot dat hun invloed op de aankoop van hifi -apparatuur nog zal dalen en die op de aankoop van pc en internet toenemen.»Uit het onderzoek blijkt dat merken voor kinderen en jongeren steeds be-langrijk worden. Niet enkel voor hun kleren, maar ook voor boekentassen, muziekdragers enz.MARC VANDERCAMMEN: «Je mag ervan uitgaan dat meer dan 50 procent van de jongeren van merkproducten houdt, kleding voorop. Eén meisje uit ons onderzoek kon er meer dan veertig opnoemen! Enerzijds komt dat door de groepsdruk: zonder Eastpackboekentas of een T-shirt uit de Fish & Chips-winkel hoor je er niet bij. Anderzijds heeft de marketing nieuwe technieken ontwikkeld om de merken te doen kopen. Een belang-rijke nieuwigheid vergeleken met vroeger zijn bijvoorbeeld de ‘afgeleide producten’, de merchandising. Kellogg’s staat niet enkel synoniem voor ontbijtgranen: de haan die op elke doos staat, ligt nu ook in de speelgoedwinkel. Kinderen kennen hem en vragen ernaar. En zo associëren steeds meer voedingsproducten zich met

© M

ARTI

N VAL

CKE

Marc Vandercammen: «We zien tweeduizend reclameboodschappen per dag. Tweedui-zend!»

� www.oivo.be – Standpunten, onderzoeken, publicaties en links rond bewust consumeren.

«Elfjarigen zeggen: ‘Later zal ik roken,

want dan hoor ik bij de

groten.’»

een hebbeding: smurfen, dinosaurussen, konijntjes enz. Wist je dat 90 procent van de winsten van ‘Jurassic Parc’ uit afgeleide producten afkomstig is? Ironisch genoeg is dat nodig. Films en muziek worden zo massaal gekopieerd dat ze op zichzelf veel minder opbrengen dan vroeger.»Mosterdsmurfen, ontbijthanen… Dat is toch pure reclame, wie trapt daar nu in?MARC VANDERCAMMEN: «Maar die is wel overal aanwezig. Gemiddeld krijg je tweeduizend reclameboodschappen per dag over je heen. Tweeduizend! Maar je onthoudt er maar één. De merken doen dan ook hun uiterste best om eruit te springen. Vergeet ook niet dat kinderen tot hun acht jaar geen onderscheid kunnen maken tussen reclame en een tekenfi lm. Reclame mag van mij daarom enkel op specifi eke tijdstippen, los van kinderprogramma’s. Marketingmen-sen weten heel goed hoe ze hun reclame moeten personaliseren, dat is nog een grote verandering tegenover vroeger. Voor elke leeftijd stippelen zij een strategie uit die tot kopen moet leiden. Voor vier- tot zesjarigen zijn verpakkingen van voedings-waren amusant en verrassend, met diertjes en schalkse figuren. Voor hun moeders zijn diezelfde verpakkingen sympathiek en staan ze vol gezondheidsclaims, zoals ‘nu met extra calcium’. De paradox is dat al die met calcium of ijzer verrijkte voedings-waren vaak heel vet en sterk gesuikerd zijn. En heb je al ooit een vette lolly gezien? Bestaat niet. Toch staat op de verpakking: ‘0 % vet’. Over de 100 procent suiker wordt niet gesproken… Een ander voorbeeld: vanaf 14 jaar willen jongeren zich onderscheiden van hun leeftijdge-noten. Sowieso krijgen ze al steeds meer zakgeld en dat is een ‘sesam open u’ voor hun zelfbevestiging. Dus krijg je marketing die jongeren in hun drang naar een eigen identiteit bevestigt: merken zonder merk-label, bewust georchestreerde schaarste in de winkels (‘Dat vind je bijna nergens’, maar wel op het web), pseudo-subversieve mond-op-mond reclametechnieken in plaats van grote affi ches enz.»

En blijkbaar zijn merken nu ook in de plaats gekomen van overgangsriten.MARC VANDERCAMMEN: «Die riten bestaan inderdaad niet meer. Maar een kind dat adolescent of volwassen wordt, ziet dit wel graag bevestigd. De merken zorgen daarvoor. Kinderen proeven van een zoete witte wijn door hun vinger in het glas te dopen. Als ze twaalf zijn, mogen ze al eens een glas drinken. En zo verder. Een typische familierite met behulp van een product uit de supermarkt. Een rite uit de peer group is dan weer roken. Wij horen elf- en twaalfjarigen letterlijk zeggen: ‘Later zal ik roken.’ En je hoort ze daarbij denken: want dan hoor ik bij de groten. Dat zie je aan de rookstatistieken. Met kleren en andere spullen is het niet anders. De marketing weet dat, speelt erop in en recupereert op die manier de riten van vroeger.»Heeft internet ons aankoopgedrag en de invloed van kinderen daarop veranderd?MARC VANDERCAMMEN: «Het heeft het directe effect van publiciteit een fl inke duw in de rug gegeven. Als er reclame is op radio of tv kijken en luisteren de ouders vaak mee. Ze kunnen die reclame tegenover

hun kinderen duiden. Maar op het web is die controle veel minder, zeker als kinderen op hun eigen kamer zitten te surfen. Inter-net geeft bovendien instant toegang tot het product: je hoeft maar te klikken en het is besteld. Even nadenken en rustig je keuze maken is er niet meer bij. En soms gaan

bedrijven wel erg ver. Zo kunnen kinderen op Kid City met virtueel geld aankopen doen. Heel onschuldig, waarom niet. Maar toen kwamen er huizen bij op de site waar je wel reële aankopen kon doen. Kinderen zien dat verschil niet. Na protest heeft Kid City dit bijgestuurd. Maar je ziet wat het effect van internet is. Sommige bedrijven denken dat kinderen kleine volwassenen zijn. Ze zijn niet meer de klant van de toekomst maar de klant van vandaag. Ook de banken hebben dat begrepen, met hun aanbod van rekeningen voor twaalfjarigen. Geen enkele twaalfjarige vraagt daarnaar,

de behoefte wordt gewoon gecreëerd. Een typische marketingtruc.»Waar eindigt dit?MARC VANDERCAMMEN: «Voor de producenten: nergens. Die gaan maar door. Willen we de groeiende invloed van de consumenten-marketing een halt toeroepen, dan moeten we op lange termijn werken.»En wie moet dat doen? De scholen?MARC VANDERCAMMEN: «De scholen, de ouders, de overheid. Niemand kan dit alleen. Al is de school wel de plek waar de leerlingen zijn en waar je acties kan centraliseren, het liefst in overleg met de ouders. Het helpt niet dat een school Eastpack-boekentassen verbiedt, zoals in de jaren tachtig hier en daar gebeurde met Millet-jassen. Bovendien is Eastpack geen slecht merk. Tabak en alcohol verbieden lijkt me dan weer wel oké. Maar het co-dewoord is informeren, sensibiliseren. We moeten kinderen opvoeden tot kritische consumenten via productvoorlichting, ze vertellen dat de eerste site die je via Google vindt op het web niet noodzakelijk de beste is, informatie over verbruik en producten in meerdere vakken integreren en zeker niet zwijgen over waarden. Ik pleit er ook voor dat scholen onafhankelijk blijven van merken en reclame. Lespakketten van Coca Cola of schoolpromoties gesponsord door Danone kunnen voor ons niet. Zelfs de on-langs gelanceerde educatieve wedstrijd van MediaSmart over de gevaren van reclame gaat helemaal niet vrijuit. De boodschap van de merken is: ‘Je moet hebben om te zijn.’ Dat moeten we counteren en omvormen tot: ‘Je moet zijn om te hebben’.»

‘Aankopen: kinderen beslissen. Zo gebruiken de merken de generationele marketing’ is een vlot lezend onderzoeksrapport met veel (merk)illustraties. Je kan het downloaden in pdf-formaat van www.oivo.be (Documen-ten, zoek op trefwoord ‘kinderen’)

KLASSE NR.161 13

«Kinderen vragen veel

meer volwassen geschenken,

zoals kleren en gsm.»

s en op school»

14 KLASSE NR.161

© X

XX

Kan ik goed kiezen?Koffi e of thee? Kennis of vaardigheden? Proefwerken of per-

manente evaluatie? Ook op school moet je de ganse dag door keuzes maken. Makkelijk is dat niet altijd, maar misschien ben

je wel heel goed. Ski de pistes naar beneden en merk op dat je op het bochtrijk parcours soms verraderlijke hindernissen moet nemen.

Neem de volgende twintig vragen door en kleur het bolletje bij de vragen die je meteen kan beantwoorden. Moet je langer dan enkele

ogenblikken nadenken dan ski je naar de volgende vraag. Zoef!

Voor een keer zijn de antwoorden minder belangrijk dan de vragen die je koos. Ga het even na:Je koos vooral gele vragen: Op deze keuzepistes mag je rustig langlaufen. De keuzes zijn helemaal niet moeilijk. Je beslissingen zijn gebaseerd op je smaak en persoonlijke voorkeur en hebben nauwelijks zware gevolgen. Heb je het toch moeilijk om kiezen? Dan ben je een eeuwige twijfelaar.

Je koos vooral blauwe vragen: Je snelt de zachtglooiende helling af, want de risico’s zijn relatief klein, zowel voor jezelf, je collega’s of je leerlingen. Soms minder je wat vaart of sta je even stil bij de mogelijke voor- en nadelen van je keuze. Vind je het hoe dan ook moeilijk om dergelijke keuzes te maken? Weeg de positieve en negatieve gevolgen van je keuze af tegenover elkaar.

Je koos vooral rode vragen: Dit is kiezen voor gevorderden. De helling wordt wat steiler en de obstakels zijn niet altijd even makkelijk om te ontwijken. Je beslissing is niet noodzakelijk de beste en heeft gevolgen op korte of lange termijn, voor jezelf en voor je omgeving. Soms moet je zelfs een keuze maken die je eigenlijk niet wil maken. Je bepaalt niet zozeer wat je het liefst doet, maar wel wat je goed of fout vindt.

Je koos vooral zwarte vragen: Hier vind je echte dilemma’s. Je loopt het risico om de compleet verkeerde keuze te maken, ook al heb je je beslissing goed overwogen. Normen en waarden spelen hier een erg grote rol, en je keuze kan richtinggevend zijn voor je eigen of iemand anders leven. Vond je deze keuzes moeilijk? Dat pleit dan voor jou. Voor zulke ingrijpende keuzes ga je het liefst niet over één nacht ijs.

LANGLAUFEN OF SCHANSSPRINGEN

� Leer alles over leren kiezen: www.klasse.be/eerstelijn

➜ Gratis tickets voor wereldmuziek p. 18➜ Duizend bommen en granaten in Diksmuide p. 30➜ Exclusieve lerarendag in het PASS p. 31

Gratis naar IndustrionKlasse actie:

Actie met Klasse

Wat staat je tijdens de lerarendagen te wachten?Je bezoek start om 11 uur. Tot 13 uur word je uitgebreid rondgeleid en geïnformeerd, terwijl de rest van je gezin Industrion kan verkennen met speurbladen. De lunch is voor eigen rekening, maar met korting. Daarvoor kan je naar Restaurant Museumplein, in het souterrain van Industrion. Vanaf 14 uur kan je samen met je gezin de Industrion Science Show bijwonen, fi lms over mijnbouw en industriële revolutie bekijken, de science boxen binnenvallen, bruggenbouw bijwonen, fossielen zoeken enz.

Wat is er in Industrion te zien?- Toen en nu in het exploratoriumIndustrion, hyperactief museum voor industrie en samenleving, vertelt het verhaal van 150 jaar wonen, werken en leven en kijkt door de wetenschappelijke bril naar het dagelijkse leven, onze samenleving, ons wonen en werken en hoe we daarbij gebruik maken van technieken. Het resultaat is een beleef- en doe-tempel, waarin het verhaal van mannen, vrouwen en kinderen in fabrieken, thuis en in hun vrije tijd zich afspeelt tussen effectverlichting, multimedia programma’s en exploratoriumonderdelen.- James Bond en de Da Vinci codeBehalve vaste presentaties verken je de interactieve wisseltentoonstellingen. Zoals de tentoonstelling over de techniek achter James Bond en een expo over fascinerende industriëlen in onze directe omgeving. En natuurlijk ook het nagelnieuwe ‘Brein van Leonardo da Vinci.’ Ja, je stapt werkelijk in de hersenpan van de Italiaanse all round kunstenaar, uitvinder en humanist, compleet met rechter- en linkerhersenhelft, ratio, emotie en creativiteit. Houten modellen geven een overzicht van zijn vernieuwende ontwerpen en uitvindingen: de helikopter, de parachute, graafwerktuigen, bruggen, de zweefvlieger… Twintig interactieve opstellingen onthullen waarom een vliegtuig in de lucht blijft, hoe de archimedesschroef werkt, waarom tandwielen, kogellagers en aandrijving een belangrijke rol spelen in machines of welke natuurkundige principes de basis vormen voor Da Vinci´s ontwerpen. En als je je afvroeg wat fi ctie is en wat feiten zijn in de Da Vinci code, dan vind je nu misschien wel het antwoord.

Wat is het educatief aanbod van Industrion?Ervaren, beleven, zien, horen en zelf uitvinden hoe iets werkt. Dat is het uitgangspunt. Je leerlingen gaan onder begeleiding aan de slag in Het Lab. Ze nemen hun eigen deurmatalarm of ander technologisch hebbeding mee naar huis. Of ze bouwen samen een brug van balsahout en testen hoe sterk hij is. Ze nemen deel aan de Science Show en speuren met opdrachtbladen het hele museum af. Wil je je klasuitstap op school voorbereiden, dan kan je gebruik maken van de leskisten en lesbrieven. Nieuwsgierig? Tijdens de actiedag verneem je er alles over. Er zijn projecten voor het basis en het secundair onderwijs: science box, bruggenbouwen, industriële revolutie, robotica, industrieel erfgoed, drukdecors, van mammoetjager tot cyberkid enz.

Primeur: met Klasse naar Industrion Ontdek de waarheid achter de Da Vinci code. Check de spitstechnologie van James Bond, maak kennis met de locomobiel, ga aan de parachute van Leonardo Da Vinci

hangen en kom te weten of zijn helikopter echt kan vliegen. … Of neem je leerlingen mee naar de Da Vinci Show, een proefbuis vol interactieve leermomenten, aangevuld met humor en entertainment. We zijn in Kerkrade (Nederlands Limburg), net over de Belgische grens. Daar ben je welkom in Industrion voor een mix van hyperactieve wetenschap, cultuur en geschiedenis, met verrassende ontdekkingen voor kinderen, jongeren en volwassenen. Al ooit aan een archimedesschroef gedraaid, een Vitruviusman in elkaar gestoken, een koepel gebouwd met stokken, je eigen spierbundels onderzocht? In Industrion kunnen leerlingen het allemaal! Op 2, 3, 4 en 5 maart, tijdens de krokusvakantie, is Industrion het exclusieve domein van duizend leraren en hun gezin. Een gratis actieprimeur voor lezers van Klasse.

Hoe schrijf je in voor deze actie?De vipdagen op 2, 3, 4 en 5 maart zijn gratis voor de leraar. Vergezellende partner betaalt 4 i.p.v. 7 euro, eigen kinderen 2 i.p.v. 4 euro en parkeren is gratis i.p.v. 1 euro. Je komt met max. zes personen. Inschrijven doe je elektronisch. Surf naar www.lerarenkaart.be en vul voor 15 februari het virtueel formulier in. Duid er je voorkeuren aan. Je ontvangt per kerende mail een bevestiging. Druk deze mail af, breng hem mee en leg hem, samen met je lerarenkaart, voor aan het onthaal. Als je wordt uitgenodigd, kom je ook. Goede afspraken maken goede vrienden.

Legende: � = Algemeen � = Basisonderwijs � = Secundair onderwijs � = Hoger onderwijs � = Volwassenenonderwijs

16 KLASSE NR.161

Waar vind je meer informatie?Je contactpersoon voor deze actie is Harrie Slechtriem - Museumplein 2 - Postbus 164 - 6461 MA Kerkrade - Nederland - tel. 0031 45 56 70 809 - info@industrion.nl. Uitge-breide informatie vind je op www.industrion.nl. Daar vind je ook een routebeschrijving, offi ciële openingsuren en (school)tarieven. De tentoonstelling rond Leonardo loopt tot 4 september 2006

Ontdek de technotrucs van James Bond.

Duizend leraren in Da Vinci’s brein.

Project eetzaal De eetzalen gaan er op vooruit. Van versleten en koud naar vernieuwd en gezellig. Zo’n 100 scholen hebben Klasse een plan bezorgd om de eetzaal te verbeteren. De jury heeft

prachtige kandidaten zien passeren. De volgende maanden zal er in de Vlaamse eetzalen veel getimmer en geklop te horen zijn. Bij de meeste plannen zijn alle «belanghebbenden» betrokken. Kleuters keuren kleuren, tieners kiezen gordijnstoffen, jongeren ontwerpen lichtarmaturen, ouders schilderen, leerkrachten timmeren en klussen. Een mooier beeld van Samen School Maken is bijna niet denkbaar.De winnaars van een eetzaalupgrade van Klasse zijn: het Sint-Jozefi nstituut in Borsbeek en de Mariaschool in Grobbendonk.

Cursussen➜➜ GEWELDig: 15-16/2 in Antwerpen.Congres met lezingen, debatten, werkwinkels, toneel enz. rond geweld en kinde-

ren/jongeren.www.congresgeweldig.be➜➜ Omgaan met agressie bij jongeren: 16 en 23/1 in Berchem.www.educatieve-academie.be - hilde.vandewege@educatieve-academie.be - tel. 03 281 21 67➜➜ Doordenkertje: Hergo op school: Herstelgerichte antwoorden op tuchtproblemen in de school: 18/1 in Brussel.oud.rago.be/pbd/aankondigingen/Folder3.doc - luc.vervloet@gemeenschapsonderwijs.be - tel. 02 790 95 68➜➜ Kinderen opvoeden, een uitdaging: 4/2 in Roeselare.www.sig-net.be - secretariaat@sig-net.be - tel. 09 238 31 25

➜➜ Omgaan met ADHD in de klas in het basisonderwijs: vanaf 19/1 in Wilrijk.www.zitstil.be - info@zitstil.be - tel. 03 830 30 25➜➜ Taaldag 2006: 4/2 in UA, Antwerpen.www.ua.ac.be/CNO

➜➜ Over de schutting, nascholing rond vakoverschrijdend leren in het secundair onderwijs: 20/1 in Brussel, 24/1 in Turnhout, 2/2 in Gent, 9/2 in Ieper en 17/2 in Heusden-Zolder.www.nascholingengo.be - wim.bourgoignie@gemeenschapsonderwijs.be - tel. 02 790 93 84➜➜ Studiedag voor leerkrachten economie 3de graad ASO: 17/1 in Leuven.www.econ.kuleuven.ac.be/leraren➜➜ Omgaan met ADHD in de klas in het secundair onderwijs: vanaf 3/2 in Wilrijk.www.zitstil.be - info@zitstil.be - tel. 03 830 30 25

Maak zelf een bakje snot«We vroegen ons af waarvan snot gemaakt is», vertellen Julie en Kinia van basis-school GO Veltwijck in Ekeren. «En zodra we dat wisten, besloten we zelf snot te maken.» Het resultaat ligt in een plastic bakje: hele klod-ders groene snot. «Eigenlijk is dat niet meer dan water, koolhydraten en nog wat organische ingrediënten.» Saskia en Melissa vragen zich af waarom je duizelig wordt als je om je as tolt. Ze

testen het uit met een bokaal vol water. Wat gebeurt ermee als je ermee draait? Misschien wordt water ook wel duizelig. En hoe komt het dat voorwerpen in zout water makkelijker blijven drijven dan in gewoon water? Sebastiaan en Terence hebben twee bakken gevuld met water, de een met en de ander zonder zout. Daarin pushen ze twee helften van een boterhammendoos tot de limieten van hun drijvend vermogen: «Benieuwd hoeveel gewicht er nog bij kan.» Dit is «Wetenschappe-leuk!», een project waarbij leerlingen lager onderwijs zich vragen stellen en via een stappenplan zelf een wetenschappelijk onderzoek instellen. Aan het eind tonen ze de resultaten aan hun ouders.Het eindwerk «Wetenschappe-leuk!» (Loan De Backer en Veerle Platteau; Hogeschool Antwerpen) werd genomineerd voor de Bachelor Afstudeerprijs.www.vzw-bachelor.beAndere goedepraktijkvoorbeelden vind je op www.klasse.be (‘Allerlei’, ‘Platform’)

KLASSE NR.161 17

Cartoons op reis Dertig grote, ingelijste cartoons van huistekenaar Camp reizen langs Vlaamse scho-len. Je kan de tentoonstelling voor max. twee weken gratis naar je school halen. We

bezorgen ze ter plaatse. Je moet de werken alleen ophangen en met liefde behandelen.De tentoonstelling is volgeboekt voor dit schooljaar, maar je kan nu al boeken voor het schooljaar 2006-2007. Wie eerst komt, eerst lacht.De volgende weken hangen de cartoons in Sint-Martinus Koekelare (9 tot 20 januari), Sint-Paulusinstituut Herzele (20 tot 30 januari), BSGO De Zonnewijzer Ravels (30 januari tot 13 februari) en Vrije Basisschool Oostrozebeke (13 tot 24 februari).Klasse (cartoontentoonstelling) - anny.lecocq@ond.vlaanderen.be - tel. 02 553 95 07

Damiaanactie Op www.damiaanactie.be vind je alle info over «Hoop! voor India», de jaarlijkse Damiaanactie, met hoogtepunt in het weekend van 27, 28 en 29 januari. De website

is trouwens volledig vernieuwd, want Grootste Belg Pater Damiaan blijkt actueler dan ooit te zijn. Je vindt op de site dan ook massa’s materiaal over leven en werken van de missionaris uit Tremelo. Maar ook over de bestrijding van lepra en tuberculose vandaag. Via de site kan je ook didactisch materiaal bestellen (klik op «leerkrachten»).Centrale cijfer van de actie: 40 euro: hiermee kan Damiaanactie één patiënt genezen. www.damiaanactie.be - info@damiaanactie.be - tel. 02 422 59 11

Vertelsels in de was Sprookjes, sagen en kinderverhalen van over de hele wereld zijn de inspiratie voor «Vertelsels in de was», speels verteltheater waarmee «Het Kranenveld» langs Vlaamse

scholen trekt. Opdrachtgever Plan België steunt met de opbrengsten onderwijsprojecten in Burkina Faso.Voor alle info en reservaties: tinekedekeyser@yahoo.co.uk - tel. 0499 23 69 65 - www.plan-belgie.org

Groei een kristal Tot eind januari kunnen je leerlingen inschrijven voor de «Kristalgroeicompetitie 2006», een kristallisatiewedstrijd voor leerlingen secundair onderwijs (alle jaren,

alle richtingen). Kopersulfaat is het te kristalliseren materiaal voor deze editie. Je leer-lingen proberen een zo groot mogelijk enkelkristal te kweken. Praktische handleiding en startmateriaal krijg je erbij.www.chem.kuleuven.be/bcc/ - luc.vanmeervelt@chem.kuleuven.be - tel. 016 32 76 09

Russische Vraag Europalia Rusland is volop bezig, hét moment dus om met je leerlingen op zoek te gaan naar de verborgen Russische kantjes van Brussel. Dat kan met «De Russische

Vraag», een deels reële, deels virtuele speurtocht naar de links tussen Rusland en Brussel. Dit spel voor 15-18-jarigen is ontwikkeld door Centrum Informatieve Spelen.Je speelt het spel met max. 30 leerlingen, verdeeld in kleinere groepjes. De leraar coör-dineert vanop een centraal punt. Het spel duurt max. 3 uur en kost 1 euro per leerling.www.europalia.be - exhibitions@europalia.be - infopoint@europalia.be - tel. 02 507 85 67

LOAN

DE B

ACKE

R/VEE

RLE P

LATT

EAU

CATAPULT

DAM

IAAN

ACTI

E

18 KLASSE NR.161

Ga gratis op wereldreis Wereldmuziek, jazz, klassiek, folk, fado, fl amenco en pop uit alle windstreken? Nieuwe, vaak verrassende artiesten aan het werk zien? Daarvoor kan je naar De

Handelsbeurs in Gent. Bij elk concert kan je een educatieve omkadering krijgen: een meet & greet, een inleiding of een sofamoment (interview met de artiest(en) na het concert). Kom gratis voorproeven. In januari en februari liggen er voor niet minder dan 200 leraren duo-tickets klaar. Je brengt je collega of je partner mee en kiest uit:maandag 16 januari (20.15 u.): Yasmin Levi, een leidinggevende Ladino-zangeres die haar diepe, bedwelmende stem combineert met originele instrumenten zoals de Arabische ud, viool, cello, percussie en piano.➜ dinsdag 24 januari (20.15 u.): Roland & Yunasi, of hoe enkele solo-optredens van blueszanger Roland in Kenia uitdraaiden op een samenwerking met de vocale groep Yunasi: gospel, countryblues, African grooves, soukous, tex-mex, latin en jazz.➜ vrijdag 3 februari (20.15 u.): African Diva’s night: twee keer Afrikaanse pop en tradi-tionele muziek: Yinka Adesina (Nigeria) brengt een mix van jazz, soul, funk en afrobeat en Busi Mhlongo (Zuid-Afrika) zweeft tussen inheemse muziekstijlen als mbaganga en maskada en hedendaagse jazz, funk, rock, gospel en rap.➜ donderdag 9 februari (20.15 u.): Mayra Andrade brengt een jazzy benadering van Kaapverdische traditionele muziek.➜ zaterdag 25 februari (20.15 u.): Night of the Gypsies: de Roemeense brassband Fanfare Ciocarlia en de Gitans de Perpignan.Surf naar www.lerarenkaart.be en maak je keuze. 200 gelukkigen krijgen een brief die je met je lerarenkaart voorlegt aan de kassa. In ruil voor je brief krijg je je tickets. Meer info over deze actie: Floortje Thomasse - Handelsbeurs - Kouter 29 - 9000 Gent - tel. 09 265 91 71 - fl oor.thomasse@handelsbeurs.be - www.handelsbeurs.be

Wetenschap moet je doen Individueel of in groepjes van max. 5 leerlingen bereiden je leerlingen een weten-schappelijke uiteenzetting voor. Die uiteenzetting is levendig en vulgariserend over

een thema naar keuze. Opzoekingswerk krijgt de voorkeur. De uiteenzetting duurt 12 à 15 minuten en de kandidaten (max. 3 sprekers) mogen didactische en visuele hulpmid-delen gebruiken.Leerlingen van de tweede en derde graad mogen deelnemen. Inschrijven uiterlijk op 31 januari. Er zijn provinciale schiftingen in maart/april en een fi nale op 17 mei.www.natuurenwetenschap.be - Natuur en Wetenschap vzw - Baalsebaan 287 - 3128 Baal (Tre-melo) - tel. 016 53 73 75

Het nieuwe leren Kennis en feiten? Die vind je tegenwoordig online. Heb je nog een school nodig als je thuis over Google beschikt? Toegang geven tot kennis is voor het onderwijs niet langer

de essentie. Leerlingen moeten tegenwoordig «actief meedenken» i.p.v. «onthouden». Noves, het Netwerk Onderwijsontwikkeling voor Euregio Scheldemond, organiseert op dinsdag 31 januari een studiedag over dit nieuwe leren voor TSO- en BSO-scholen. Jens Pas overloopt de evolutie van het leerproces. Een discussie volgt. ’s Namiddags wissel je praktijkervaringen uit tijdens workshops rond e-learning, portfolio’s, competentiegericht leren en permanent evalueren.www.noves.be - locatie: Provinciaal Technisch Instituut - Graaf Karel de Goedelaan 7 - 8500 Kortrijk

Klasse-service ➜➜ Syrië en LibanonLeerkracht en reisorganisator Marc Goeminne trekt in de paasvakantie met een groep

leerkrachten op cultuur- en studiereis naar Syrië en Libanon. Prijs: 1 237 euro (alles inbegrepen, ook maaltijden). Er zijn nog enkele plaatsen vrij.Marc Goeminne - tel. 050 54 79 87

➜➜ Directeur gezochtEr is een vacature voor directeur bij het Gitok 2 in Kalmthout, een school met nijver-heidsgericht TSO en BSO met 900 leerlingen in tweede en derde graad.Meer info en kandidaturen vóór 17 februari via www.gitok.be of tel. 03 666 86 57 (mevr. C. Wijffels)

➜➜ Workshops met kinderen«Rouwen met kinderen» is een vijfdaagse workshop (vanaf 28/1) voor kinderen die zijn geconfronteerd met verlies en afscheid. De workshop werkt met verhalen en muziek, kleur en vorm, expressie en spel.De Cirkel - Mylène Banken - mylbanken@hotmail.com - tel. 0478 48 79 11

Goedkoper computerles met Gollum en GandalfSchoolcomputers verouderen zienderogen (zie Klasse 160). «Dat is best mogelijk, maar wij hebben een middel gevonden om ze effi ciënt te blijven gebruiken», meldt Theo Jaspers, ict-coördinator en leraar informatica op het Sint-Pieterscollege in Jette. In het openleercentrum van de school staan vijftig pc’s van allerlei slag en soort. «Veelal Pentium 2’s», verklaart Jaspers. «Die allemaal uitrusten met Windows XP gaat niet: te weinig geheugen, te trage processor, veel te duur ook. Dus kozen we voor open source software: het Linux besturingssysteem, Open Offi ce, Gimp in plaats van Photoshop… We gebruiken ook Linux-servers - ze heten Gandalf, Galadriel en Gollum maar zijn verre van fantasy. Daarmee hou je veel makkelijker hackers en virussen buiten. Wij zijn een ASO-school. Dat betekent dat we de nieuwste programma’s en hardware niet per se nodig hebben. Leerlingen leren omgaan met een tekstverwerker, een rekenblad, een zoekopdracht op het web… kan voor weinig geld. Drie jaar geleden stond onze school achter met computergebruik. Maar de vraag van de leraren om er in de klas mee te werken nam gaandeweg toe. Te snel om te budgetteren. Op deze manier hebben we dat opgelost.»www.linuxschool.be - www.sint-pieterscollege.be

Andere goedepraktijkvoorbeelden vind je op www.klasse.be (‘Allerlei’, ‘Platform’)

Vlieglessen van een vlegelVlek is een eend met een missie. Vlegel is immers vleugellam en dus moet zij Roelanda, de laatste

roerdomp opsporen. Maar die heeft rust en zuiver water nodig? Waar is ze gebleven? «Vlieglessen van een vlegel» van Sarah Harris (Baeckens Books, 12,50 euro) is een moderne fabel voor kinderen van 9 tot 99 jaar. Voor leraren tweede en derde graad lager onderwijs is er een losbladig didactisch pakket (12,50 euro) met vliegopdrachten om op school de werkelijkheid te exploreren. Je kan met je leerlingen ook deelnemen aan de «Vlegelverzenwedstrijd» (laatste dag van april is deadline), waarin je leerlingen in verzen beschrijven wat ze zien en voelen als ze vliegen als een vogel.Alle info over boek, lessenpakket en wedstrijd op www.cedes-ed.org - info@cedes-ed.org - tel. 03 313 88 19 (Cedes vzw heette vroeger Columba Stichting)

HANDELSBEURS

THEO JASPERS

KLASSE NR.161 19

➜

➜

➜

Odysseus «Odysseus, the man from the horse» vertelt de legende van de Griekse held, naar het epos van Homeros. Een verhaal over moed en eer, over helden,

over verlangen naar. Jeugdheater Ondersteboven speelt dit stuk voor leerlingen tweede en derde graad secundair onderwijs, van 6 tot 10 februari in Museumtheater Sint-Niklaas en vanaf oktober 2006 als reizende schoolvoorstelling.Jeugdtheater Ondersteboven - glenn@jto.be - tel. 0477 93 35 92 (na 19 u.)Op woensdag 8 februari (20 u.) kunnen 50 leraren (met collega of partner) gratis de voorstelling bijwonen. Mail zo snel mogelijk naar glenn@jto.be - 50 leraren krijgen een duo-ticket toegestuurd

On the t-road Ben je zot van theater en heb je zin in multimedia? «On the t-road» is een theaterproject dat 150 jongeren tussen 15 en 18 jaar zelfstandig een theaterproductie laat realiseren,

mét daarbij veel aandacht voor het multimediale. Opendoek West-Vlaanderen zoekt voor dit project gemotiveerde twintigers als coach. Sterke voeling met theater en interesse in multimedia zijn onmisbaar. Je krijgt een gratis opleiding rond de methodieken «Self made» en «Gnarp» (multimediale input). In het najaar begeleid je dan een groep van maximum 15 jongeren die in 15 sessies een korte productie creëren.Het gratis opleidingsweekend vindt plaats van 28 tot 30 april in Brugge; op 15 en 16 september is er een terugkomweekend.www.on-the-t-road.be - westvlaanderen@opendoek-vzw.be - Daniël Verguchten - tel. 056 51 59 18

Saranalaya Uit zijn eigen ervaringen in het Indische weeshuis Saranalaya distilleerde leerkracht

Geert De Vuyst een lessenpakket met bijho-rende video/dvd, voor leerlingen vanaf het vierde jaar lager onderwijs. Het lessenpakket geeft o.a. informatie over kinderarbeid in Indië en het dagelijks leven in een weeshuis. Je volgt het leven van Vinoth, één van de weeskinderen in het kindertehuis Saranalaya nabij Chennai in India. Daar woonden in juli 2005 36 straat-kinderen. Je krijgt bij het leerlingengedeelte een handleiding en een video/dvd met vijf fi lmpjes. Je kan minstens vijf lesuren werken met dit pakket. Meer info over het weeshuis vind je op www.carevzw.be.Het pakket is een initiatief van vzw CARE. Het kost 2 euro per leerling (minstens 20 pakketten; de leerkracht krijgt het pakket plus handleiding plus video/dvd er gratis bij).www.carevzw.be - geert.devuyst@scarlet.be - tel. 02 425 16 75

Dans op school «Hedendaagse dansers in opleiding 2» is een energieke dansvoorstelling (75 min.) door leerlingen van dé Kunsthumaniora (Antwerpen). In de voorstelling confronteren

de dansers klassieke muziek met hedendaagse en elektronische muziek.Je kan de voorstelling (met kostuums, muziek, belichting, projecties enz.) reserveren tussen 13 en 31 maart 2006 in een theater naar keuze in je regio. Op 28 april kan je ze bekijken in Lier (Internationale Dag van de Dans). Je betaalt 4 euro per leerling (plus reiskosten).www.khdans.be - www.kunsthumaniora.be - info@terpsichore.be - tel. 0486 96 07 06

Mozart als jeune premier Kroop je al eens in een operakostuum? Op zaterdag 4 en zondag 5 februari zwaait De Munt open voor jongeren tot 28 jaar. Op het festival «Take a Note» in de Brusselse

Muntschouwburg maken jongeren decorattributen en ontsluieren ze alle geheimen van de special effects. Tijdens het «choeur moderne» laten ze de noten van bekende opera-aria’s uit hun longen ontsnappen. Dichten ze zichzelf geen toonvastheid toe? Dan zijn danspassen op het «Bal Moderne» al even gewaardeerd. Mozart vult het programma. Er is een spel rond deze componist, er is de fi lm, er is een quiz, er zijn opvoeringen van «Cosi fan tutte» en «Il Re pastore». Op maandag 6 februari zijn technische en beroepsscholen extra welkom in De Munt. Dan spreken leerlingen elektriciteit met de elektriciens van De Munt, leerlingen kleding met de kostuumontwerpers, leerlingen hout met de decorbouwers… Op maandag 6 en dinsdag 7 februari staan de typische operaberoepen zoals tenoren jou te woord. Je kan met je klas nog aansluiten. Meer info bij Isabelle Van Hoonacker op tel. 02 229 13 72. Wil je weten of dit iets is voor je leerlingen? Dan kom je dit jaar alleen (max. 20 inschrijvingen). Volgend jaar kan het dan met de hele klas. Geef Isabelle een seintje!Meer info en het hele programma op www.demunt.be - de operavoorstellingen kosten voor jon-geren tot 28 jaar 8, 16 of 24 euro - +28-jarigen betalen het gewone tarief - de nevenactiviteiten zijn voor iedereen gratis.Reserveren via www.demunt.be of tel. 070 23 39 39

Examinatoren gezocht Gezocht: voor de 3de afdeling (einddiploma BSO/TSO/KSO): examinatoren Nederlands, Duits, Engels, Frans, Spaans, Psychologie, Handelsvakken, Biologie, Scheikunde,

Aardrijkskunde, Wiskunde, Toerisme, Fotografi e, Plastische Opvoeding, Houtbewerking, Bouw en Haartooi. Ook leraren TBS of leraren die minder dan vier jaar gepensioneerd zijn komen in aanmerking. Elk schooljaar zijn er twee zittijden (april-mei en oktober-november). Je kan (in overleg met je school) een volledige examenperiode of slechts enkele dagen meedoen (afhankelijk ook van het vak en het aantal inschrijvingen). De examens vinden plaats in KTA/CVO Anderlecht.Meer info via annemarie.vandenbussche@ond.vlaanderen.be - tel. 02 528 09 36

Eet meer boek/koek«Eet meer boek/koek» is een nieuwe vertelvoorstelling over boeken,

koeken en familie, over kinderen en grootouders, met mooie verhalen en hilarische interactieve momenten. Ook nieuw is «De boze heks in muzische vorm», waarbij de verhalen over de boze heks je leerlingen betoveren. Auteur/actrice Els de Smet bespreekt, speelt en verwerkt met je leerlingen de personages én hun onderlinge relaties. De bijhorende tekeningen gebruikt ze om met je leerlingen in boeken op zoek te gaan naar het bijpassende verhaal.Leuk als je iets wil organiseren rond de jeugdboekenweek? Je hoeft er zelfs geen lokaal voor vrij te hebben, want «De Luisterlezer» komt met de speciale «Luisterlezerbus» naar je school. Daarin kan een volledige klas (tot 25 leerlingen) zonder problemen aan de slag.Alle info (ook over andere programma’s) op www.luisterlezer.be - selle@luisterlezer.be - tel. 016 25 85 93

HERM

AN RICOUR

DE L

UISTERLEZER

CARE VZW

DÉ KUNSTHUM

ANIORA

(advertentie)

Tabakspreventie«Roken schaadt de gezondheid», maar dat zal Charlie worst wezen. Charlie is

een kettingrokende chimpansee in de dierentuin van Bloemfontijn (Zuid-Afrika). Hij dient als voorbeeld voor een reeks sketches en liedjes rond sigaretten-verslaving en de onwil om er iets aan te doen. Een stuk met vinnige, grappige dialogen en verrassende live-muziek.Op dinsdag 17 januari om 20 u. kunnen 100 lera-ren derde graad lager en eerste graad secundair onderwijs (max. 4 tickets per school) een gratis voorstelling bijwonen in de Rode Zaal van het Fak-kelteater (Hoogstraat, Antwerpen).Info en reservaties bij Educatief Theater Antwerpen - tel. 03 233 15 88 (Denise of Joris)

Duitse fi lmweek «Goodbye Lenin», «Der Untergang», «Gegen die Wand» en «Sophie Scholl»: waar kan je op één week tijd al deze fi lms zien? Van 13 tot 17 februari organiseert

De Babelsbergweek f.v. (een netoverschrijdend initiatief van leraren Duits) een Duitse fi lmweek, met fi lms die jongeren warm maken voor Duitse fi lm en cultuur. Bij elke fi lm krijg je didactisch materiaal.Studio Skoop Gent, 13 t/m 17 februari, telkens om 10 u. en 13.30 u. (niet op woensdagnamid-dag) - je betaalt 4,50 euro per leerling.Alle info en reservaties via www.studioskoop.be (Duitse fi lmweek) - info@studioskoop.be - tel. 09 225 08 45

Meteor Leerlingen derde graad lager onderwijs gaan op stap met Valery uit Lima, Peru. Valery’s moeder heeft aids, maar dat is ook daar taboe en geneesmiddelen zijn slechts

voor weinigen beschikbaar. Artsen Zonder Grenzen goot het verhaal van Valery in een didactische koffer die je gratis een hele maand in de klas mag halen. In de «Meteor»-koffer zit een video, een brochure voor elke leerling, een pedagogische handleiding met achtergrondinfo en een affi che. Op www.azg.be vind je voorts beelden van de fi lmopnames, een verrassende voorstelling van Valery’s verhaal, spelletjes enz.www.azg.be (onder «AZG en de jeugd» vind je Meteor) - je kan de koffer online aanvragen

Democracity Is jongeren interesseren voor politiek, democratische instellingen en besluitvorming mission impossible? Knooppunt Democratie

probeert jongeren van 10 tot 18 jaar warm te maken voor de politieke organisatie van ons land. Via een creatieve, niet-schoolse aanpak ontdekken ze de uitdagingen én problemen van democratie. Het Knooppunt organiseert gratis dagprogramma’s in het Belvuemuseum (Paleizenplein, Brussel), met animaties rond democratie en een bezoek aan een parlement.Leerlingen van 10 tot 18 jaar spelen bijvoorbeeld «Democracity», een inleef- en rol-lenspel over de basisprincipes van democratie: bouw een stad, richt politieke partijen op, stel een partijprogramma op enz. Zo leren je leerlingen dat overleggen, meerderheid en consensus nodig zijn in een democratie. Voor leraren is er een handleiding (ook in het Frans en Duits). Met de speldoos (15 euro) hoef je niet naar Brussel, maar speel je het spel gewoon in je klas.Alle animaties door Knooppunt Democratie zijn gratis.Info en inschrijvingen op www.knooppuntdemocratie.be - proj@kbs-frb.be - tel. 070 23 30 65 - bestellingen van de speldoos «Democracity» via publi@kbs-frb.be of tel. 070 23 37 28 (Call-center Koning Boudewijnstichting) of in de shop van het BELvuemuseumWin: 5 ex. van de speldoos «Democracity». Mail vóór 28 januari (met vermelding «de-mocracity» naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be

ETA

AZG

KLASSE NR.161 21

Koningin Paolaprijs Individuele leerkrachten of schoolteams basisonderwijs kunnen zich kandidaat stellen voor de «Koningin Paolaprijs voor het Onderwijs 2005-2006». Ook directies, school-

besturen, ouders enz. kunnen een kandidatuur insturen. De prijs (één hoofdprijs en twee eervolle vermeldingen) beloont leerkrachten die al minstens twee volledige schooljaren een concreet pedagogisch project uitwerken. Dat project moet solidariteit bevorderen en de maatschappelijke betrokkenheid van de leerlingen vergroten; kennisverwerving koppelen aan basiswaarden en persoonlijkheidsvorming; persoonlijke refl ectie en meningsvorming in de hand werken; de kansen van kansarme groepen verhogen; zowel aandacht geven aan cognitieve, ethische en expressieve aspecten en ten slotte wederzijdse kennis en begrip van de gemeenschappen en culturen van België verhogen.Kandidaturen uiterlijk 31 januari.www.sk-fr-paola.be - info@sk-fr-paola.be - tel. 02 762 92 51

Spreekuur op de speelplaatsBen (11) slaat de klasdeur keihard dicht: «Thorben heeft een geheim door-verteld aan de hele speelplaats!» Thorben (11) speelt zijn opgelegde rol perfect: hij puft, zucht en wuift alles weg. «Nee, zo’n lichaamstaal kan niet», bemerkt Emi (ook 11) terecht. Als bemiddelaar lost ze op de speelplaats kleine confl icten tussen leerlingen op. Dat vergt heel wat training. Juffen Inge en Marleen leren haar tijdens rollenspellen de hocus-pocusknepen van de bemiddelaar: «De vrijwilligers van het zesde leerjaar houden spreekuur in de werfkeet op de speelplaats. Hebben twee kinderen ruzie, dan kunnen ze daar naartoe om het uit te praten. De bemiddelaars zoeken mee naar een oplossing zonder verliezers. Ze beloven neutraliteit en geheimhouding.» De twee juf-fen van de parochiale basisschool in Oud-Waterschei volgden zelf een doorgedreven training. In zestien sessies geven ze hun kennis aan de leerlingen door. «Waarom we dit doen? Leeftijdgenoten begrijpen elkaar beter en de gesprekstechnieken die ze hier leren, hebben ze voor het leven. Kinderen beseffen snel dat je confl ictjes beter bespreekt voor ze uit de hand lopen.» Inge en Marleen volgden de training “Confl ictbemiddeling door peergroep” bij het Centrum voor Maatschappelijk Gelijkheid en Jeugdbeleid - www.euregiokonekt.org - sommige stadsbe-sturen nemen de kosten van de opleiding op zich

Andere goedepraktijkvoorbeelden vind je op www.klasse.be (‘Allerlei’, ‘Platform’)

Hola Belga Leerlingen derde graad (van Oost-Vlaamse scholen) werken een advertentie(campagne) uit rond eerlijke verdeling tussen Noord en Zuid. Zowel sociale, economische als

ecologische aspecten mogen aan bod komen. Startpunt is een videoboodschap van jongeren uit Ecuador op www.holabelga.be.De wedstrijd is een initiatief van Vredeseilanden, vzw Esmeraldas en provincie Oost-Vlaan-deren. Alle advertenties verschijnen op www.holabelga.be. Deadline is 15 februari. Leraren kunnen bij vzw Esmeraldas een voorbereidende infosessie volgen. Er zijn begeleidende workshops voor je leerlingen en er is didactisch materiaal beschikbaar. Het project Kleur Bekennen (www.kleurbekennen.be) levert eventueel fi nanciële steun.www.holabelga.be - info@ecuador-esmeraldas.be - tel. 09 223 12 09

Vlaanderen goes Zuid-Afrika Tien Vlaamse stedelijke en gemeentelijke basisscholen zijn een partnerschap gestart met evenveel Zuid-Afrikaanse scholen, vijf in Soweto en vijf in Kwazulu-Natal. Meer

dan 2 500 Vlaamse leerlingen zullen drie jaar samenwerken met meer dan 5 000 Zuid-Afrikaanse leeftijdgenoten. De thema’s zijn kinderrechten, gelijke rechten voor jongens en meisjes en microkredieten en eerlijke handel. Op het einde van het schooljaar 2007-2008 starten de deelnemende scholen een eerlijke handel i.s.m. de plaatselijke Oxfam-Wereldwinkel en met hun gemeente. Bedoeling is zoveel mogelijk organisaties en individuen rond de school daarbij te betrekken. De winsten gaan naar de Zuid- Afrikaanse partnerschool.De deelnemers zijn Centrumschool Kuurne, De Zonnebloem Oostende, Kasterlinden Sint-Aga-tha-Berchem, De Herik Henis-Tongeren, Het Trappenhuis Gent, SBS 1 Roeselare, SBS Rapertin-gen Hasselt, De Bosrank Zingem, De Belhamel Schellebelle en De Wissel Wuustwezel.OVSG (Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap) zorgt voor begeleiding, ondersteuning en nascholing. Voorts werkt OVSG samen met Max Havelaar, Oxfam-Wereldwinkels, cvba Hefboom en Vredeseilanden. Ook oudervereniging KOOGO en VVSG (Vlaamse Vereniging voor Steden en Gemeenten) werken mee.www.ovsg.be - info@ovsg.be - tel. 02 506 41 50

Prinses KasjaWat gebeurt er als Kasja van de ene op de andere

dag prinses van het koninkrijk Tan-solania wordt? Dat zie en hoor je in de interactieve muziektheatervoorstelling «Prinses Kasja», voor leerlingen van 4 tot 8 jaar. Barbara Cool en Katja Vandl (Cool Company) nemen je leerlingen mee in een totaalspektakel, waarbij ze hun eigen avontuur mogen creëren. Barbara en Katja verzorgen ook schoolanimaties (van halve dag tot twee dagen) op vraag. En zij spelen nog steeds de vorige voorstelling, «Boem Bam Beuk» (zie www.boembambeuk.be).Op woensdag 1 februari om 16 u. kunnen 50 leerkrachten basisonderwijs (met collega of partner) een gratis voorstelling bijwonen in CC Felix Sohie, Hoeilaart. Inschrijven via barbara.cool@skynet.be (je krijgt een bevestiging).

Schoolschaak: de kampioenschappen beginnenDit trimester worden verschillende schoolschaakkampioenschappen georganiseerd. Zowel de Vlaamse als de provinciale, zowel voor lager als voor secundair onderwijs.

Vorm teams van vier spelers en schrijf in. De provinciale competities vinden plaats op 21, 25 en 28 januari (afhankelijk van de provincie), de Vlaamse kampioenschappen vinden plaats op 11 maart (lager onderwijs) in het Sint-Pieterscollege Leuven en op 22 april (secundair onderwijs) in Brugge.Tom Piceu - tel. 0472 90 02 35 - tom@piceu.be - zie ook www.schaakconsult.be, de nieuwe website voor jeugdschaak in België

FietsvaardighedenDe nieuwe brochure «Fietsen is (g)een kin-derspel» bevat praktische tips en oefeningen

om fi ets- en verkeerseducatie spelenderwijs aan te pakken. Geen overdosis theorie, wel een praktische en ervaringsgerichte fi ets- en ver-keersvaardigheidstraining op een aangename, creatieve en ludieke manier. Je krijgt een reeks instap- en fi etsvaardigheidsoefeningen, een complete fi etsvaardigheidsomloop en een fi ets-examen. Met de volgkaart kan je de vorderingen van je leerlingen gemakkelijk bijhouden.«Fietsen is (g) kinderspel» (10 euro plus verzendingskosten) - www.fi etsersbond.be - info@fi etsersbond.be - tel. 03 231 92 95

COOL C

OMPANY

FIETSERSBOND VZW

LIEVEN VAN ASSCHE

➜

Prijzen voor burgerzin Werkt je school rond burgerzin, mensenrechten, verleden en heden, democratie of solidariteit? Confronteert je school de leerlingen met de waarde van burgerzin

(civisme)? Voedt je school leerlingen op tot verdedigers van mensenrechten en vrede? Breng je je leerlingen inzichten bij in historische dwalingen en droeve actuele realiteiten (bijvoorbeeld rond politiek gevangenen)? Maak je hen alert voor dictatoriale stromingen? Vorm je hen tot vrije mensen die eerbied opbrengen voor fundamentele vrijheden en de waardigheid van andere mensen?Als je school rond één of meerdere van deze thema’s werkt, kan je je engagement en inzet laten honoreren. Zonder extra inspanning, want dit is géén wedstrijd. Je signaleert gewoon wat je doet/gedaan hebt aan Jeugd en Civisme. De juryleden maken dan een afspraak om te komen kijken op je school. En dan val je misschien in de prijzen (tot max. 1 000 euro).De deadline is 31 maart.www.jeugdencivisme.be - s.gyselinck@skynet.be - lydialoquet@jeugdencivisme.be - tel. 03 771 19 03

Feesten met de burenOp de jaarkalender «Feesten met de buren 2006» vind je feest- en gedenkdagen uit culturen, religies en levensbeschouwingen

van onze buren in Vlaanderen en Brussel. De kalender is meteen een uitnodiging om op school, in je lessen aandacht te besteden aan die speciale data in het leven van (sommige van) je leerlingen. Bij de kalender (voor het eerst met kleurenfoto’s) krijg je een educatief katern over religie en voeding.De kalender kost 8 euro (plus verzendingskosten; speciale prijzen vanaf 20 ex.).Kerkwerk Multicultureel Samenleven - www.kms.be - bestellingen@kms.be - tel. 02 502 11 28

KMS

FIEP W

ESTENDORP FOUNDATION

(advertentie)

Getekend: Fiep Westendorp Jip en Janneke, Pluk van de Pettefl et, Floddetje, Pim en Pom… ze kregen allemaal een gezicht dankzij de illustraties van Fiep Westen-

dorp. «Getekend: Fiep Westendorp» (25 februari tot 11 juni in CC Mechelen) is een grootscheepse hommage aan leven en werk van deze illustratrice. De tentoonstelling kadert in het project «Mechelen Kinderstad 2006» en dus is er heel wat te doen voor je leerlingen. Niet alleen aangepaste rondleidingen (met didactische map) door Mooss vzw (www.inenuitmechelen.be - inenuit@mechelen.be - tel. 070 22 28 00), maar ook een gedichten- en illustratiewedstrijd met leuke prijzen (gedicht en illustratie van de winnaar krijgen bijvoorbeeld een plaatsje in de tentoonstelling én in De Morgen van 16 februari; www.cultuurcentrummechelen.be).Op zaterdag 4 maart kunnen leraren basisonderwijs (met partner en kinderen) gra-tis kennismaken met de tentoonstelling. Dat geleid bezoek duurt twee uur (start om 10 of 14 u.). Snel inschrijven (want de plaatsen zijn beperkt) via goedele.deveuster@mechelen.be - tel. 015 29 40 15

KLASSE NR.161 23

Canon CultuurCANON CULTUURCEL Jan Staes - Dirk Terryn - Jan Luyten - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel tel. 02 553 96 63 - canon@ond.vlaanderen.be - www.canoncultuurcel.be

Pre-beeldtaalmethode voor kleuters Hoe kan je met 5-8-jarigen aan de slag met audiovisuele media? Bekijk je enkel een fi lm of ga je een stap verder? Hoe belangrijk is een klankband? Hoe leer

je beelden te lezen? En welke creatieve opdrachten kan je aan media koppelen? Op www. canoncultuurcel.be (publicaties) kan je een onderzoek downloaden over audiovisuele media in onderwijs. Daaruit bleek er een grote behoefte te zijn aan vorming. Met «INgeBEELD» start Canon Cultuurcel dan ook een didactische reeks waarin beeldmateriaal centraal staat. Deze eerste methode vertrekt van vijf kortfi lms voor kleuters. Naast een dvd, bevat het pakket een praktische handleiding en is er een website boordevol interessante ideeën om audiovisueel te werken én om beeld te koppelen aan andere domeinen van de muzische verbeelding.«INgeBEELD» is een samenwerking tussen Canon Cultuurcel, Jekino, IAK en andere educatieve organisaties. Het pakket kost 35 euro. Op www.ingebeeld.be vind je voorbeeldfi lmpjes en prakti-sche tips. In november 2006 verschijnt de tweede methode (lager onderwijs)www.ingebeeld.be.

Last minute last minute last minute➜ ➜ Dag van de cultuureducatie Op 24 januari, van 9 tot 16.30 u. vindt in de Antwerpse Zuiderkroon de tweede «Dag

van de cultuureducatie» plaats. Het thema is cultuureducatie in het secundair onderwijs: wie neemt het initiatief? Hoe bereik je jongeren en hun leraren? Wat leren je de ervaringen van anderen? Welke rol spelen cultuurgangmakers? De dag brengt lezingen, discussies en workshops met praktische voorbeelden uit Vlaanderen en Nederland. Doelgroep zijn leraren, directies, pedagogisch begeleiders en al wie werkt met 12-18-jarigen.www.dagvandecultuureducatie.be

Gratis poëziekrantGedichtendag (26 januari) komt eraan. Alle scholen kregen daarom het laatste

nummer van «Poëziekrant» toegestuurd. Vraag ernaar bij je directeur of op het secretariaat, want in dit nummer vind je een lijvig dossier over onderwijs en poëzie, met tien portretten van «taalmuzische» leraren, bijdragen over poëzie in schoolboeken en poëzie in de lerarenopleiding en interviews met o.a. Tom Lanoye en André Sollie. Een studiedag rond poëzie in onderwijs is in de maak, maar daarover later meer.

De muzische mensWaarom muziek? Wat levert het op? Hoe spring je om met de kloof tussen muzikale belevingswereld van kinderen en

jongeren en «leerplan»? Op dinsdag 24 februari organiseert Canon Cultuurcel een studiedag vol muziek. Je krijgt er géén pasklare antwoorden, wel lezingen en workshops, met als speciaal gastspreker Jon-Roar Bjørkvold, professor in de muziekwetenschap aan de universiteit van Oslo en auteur van o.a. «De Muzische Mens», één van de belangrijkste publicaties rond muziekeducatie van de laatste decennia: inspirerend en provocerend over de verwaarloosde muzische dimensie en vorming van de mens op school en in de samenleving.De studiedag is een organisatie van Canon Cultuurcel, i.s.m. Musica en de deelnemende kunsteducatieve organisaties. Hij vindt plaats in het departement Onderwijs. Deelnemen kost 40 euro (lunch inbegrepen; studenten betalen 20 euro).Info en inschrijvingen op www.canoncultuurcel.be

Het beste rugnummerMaradona zweert bij nummer 10 en Cruijff kwam het gras niet op zonder een grote 14

op zijn rug. Maks!-lezers vinden op de rug van het blad uitzonderlijk hun geluksnummer. Als ze dat invullen op de website, maken ze kans op één van de honderden prijzen, van fi lmtickets over boeken tot gsm’s. De ultieme hoofdprijs? Een driedaagse voor de hele klas naar Parijs, heen- en terugreis en twee nachten hotel, alles voor simpelweg 0 euro. Hebben je studenten wel een leerlingenkaart maar geen Maks! Geen probleem: ze kunnen ook zonder het nummer op Maks! deelnemen aan de Grand Prix. Op www.leerlingenkaart.be raken ze in drie een-voudige stappen aan één van de prijzen. Zin om één van je klassen op een reis naar Parijs te trakteren? Geef je leerlingen een duwtje of maak voor 20 februari vijf minuten vrij in het informaticalokaal zodat ze hun nummer kunnen invoeren.

Het strafste uit de lockers!Geef ze een podium! Dat is het

uitgangspunt van de Lockers op www.leerlingenkaart.be. Ondertussen hebben meer dan 2000 zelfgemaakte gedichten, foto’s, ontwerpen, fi lmpjes e.d. hun plaats gekregen op het web. Daar staan ze bloot aan de genadeloze commentaar van leeftijdgenoten. Tussen zoveel creatieve brouwsels staan een heel aantal kleppers te blinken. Een selectie van een tiental werken die een nog bredere verspreiding verdienen, is samengebracht op kaartjes in een omslag. Een leuk hebbedingetje, en tegelijk 10 leuke postkaarten van jong geweld. Zin om zo’n setje te ontvangen? Mail naar lockers@leerlingenkaart.be en je krijgt één van de 25 pakjes toegestuurd.

FIEP W

ESTENDORP FOUNDATION

CANON C

ULTUURCELC

ANON CULTUURCEL

De foto van Olga uit het K.A. Sint-Truiden, nu ook op een kaartje in

heel Vlaanderen.

De leerlingenkaart

Onverdacht complimentDe website van de leerlingenkaart werd nog maar net bekroond om z’n goeie inhoud, of daar kwam al een ander leuk compliment langs. HUMO, bekend om z’n kritisch

DNA, neemt de jongerensites in Vlaanderen onder de loep. Eén voor één worden ze in mootjes gehakt, tot ze aan www.leerlingenkaart.be komen: «Veruit de interessantste en hipste jongerenportaal is die van het jongerentijdschrift Maks!, een geesteskind van het departement Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap. U dient zich te registreren om crewmember te worden, maar dan kunt u wel makkelijk deelnemen aan de wedstrijden, of fi lmpjes, foto’s of teksten deponeren in de ‘Locker’.» Leuk om het eens van een ander te horen.

(advertentie)24 KLASSE NR.161

KLASSE NR.161 25

InternationaalKLASSE INTERNATIONAAL an.declercq@ond.vlaanderen.be - tel. 02 553 96 99 Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

Zdravstvoejtje!(*)«Tsjernobyl, is dat niet waar de mensen vier armen hebben en groen vel?» Femke (16) ging als Maks!-reporter op bezoek in het gebied waar op 26 april 1986 de kernreactor ontplofte. «Lords of Acid-zangeres Deborah Ostrega ver-gezelde ons clubje van acht Vlaamse meisjes naar Kiev, op 100 km van Tsjernobyl. In mijn gastgezin keken ze wel even op: ‘Wie wil er nu in godsnaam naar Tsjernobyl?’ Voor

ons is tien dagen ongevaarlijk, maar we mochten geen paddestoelen, bosbessen, wilde beesten of vis eten. Natuurlijk hebben we dat allemaal wel binnengekregen… De ontplof-fi ng trof niet alleen Tsjernobyl, maar ook steden en dorpen kilometers daar vandaan. In het ziekenhuis van Gomel wordt slechts één op honderd baby’s gezond geboren… Sinds 1986 komen bloedziekten, schildklierkanker en aandoeningen aan het ruggenmerg veel meer voor. Elk jaar aborteren ze twintig foetussen met zware afwijkingen. In het ziekenhuis zag ik welgeteld één couveuse. Wat als drie vrouwen tegelijk te vroeg bevallen…? Nu ik terug in België ben, wil ik non-stop vertellen over Tsjernobyl. Ik wil iedereen overtuigen deze mensen niet te vergeten en samen te sparen voor extra couveuses in Gomel. Ondertussen hoop ik dat in België nooit een kerncentrale ontploft…»Stimuleer je leerlingen om mee te gaan met de volgende misse van ‘Jeugd en Vrede’. Tip voor een actie op school: Femke en haar mede-reizigers verkopen T-shirts om het zieken-huis in Gomel van een extra couveuse te voorzien (één exemplaar kost 8 000 euro). Info: renate@jeugdenvrede.be - www.jeugdenvrede.be - 015 43 56 96. Meer lees je in MAKS! en op www.maks.beMeer goedepraktijkvoorbeelden vind je op www.klasse.be (surf naar Allerlei, Platform)(*) Zdravstvoejtje! = aangename kennismaking!

Europese grondwet Dat de Europese Unie een eigen grondwet creëerde, is bekend. Waarover die gaat, is vaak één groot vraagteken. In het didactische pakket «De Europese Grondwet

doorgrond» verneem je hoe de vork (al dan niet) in de steel zit. De doelgroep van het pakket is heel breed: van studenten vanaf 17 jaar tot cursisten van het sociaal-cultureel werk. Je vindt het on line op de site van Stichting Ryckevelde. «De Europese Grondwet doorgrond» vertrekt van concrete opdrachten voor je studenten of cursisten. Daarom is het pakket modulair opgebouwd. Je haalt er de opdrachten uit die voor het leerniveau of de interesse van je doelgroep geschikt zijn. Wil je zelf de grote lijnen van de grondwet nog eens nalezen, klik dan op «Veelgestelde vragen». Met de quiz toets je ineens of je het begrepen hebt. «De Europese Grondwet doorgrond» op www.ryckevelde.be/grondwetpakket/home.htm

Taalassistenten in spe Wil je als laatstejaarsstudent of pas afgestudeerde leraar talen nog niet onmiddellijk in een Vlaamse school aan de slag? Of moet je als toekomstige leraar basisonderwijs

binnenkort vreemde talen onderwijzen? Een taalassistentschap is dan zeker iets voor jou. Gedurende enkele maanden draai je mee in een school van een andere Europese lidstaat. Je ondersteunt de taallessen, begeleidt projectwerken, volgt leerlingen op… Kortom, een ideale start voor je verdere loopbaan. De «taalassistenten-site» van Stichting Ryckevelde geeft handige tips voor de voorbereiding en het verloop van het verblijf. Via het Europese Comenius-programma ontvangt de taalassistent een beurs voor de reis- en verblijfkosten. De ontvangende school krijgt geen subsidie. Alle basis- en secundaire scholen, maar ook instellingen voor volwassenenonderwijs kunnen een taalassistent ontvangen. Wil je als Comenius-taalassistent in aanmerking komen, schrijf dan voor 1 maart 2006 in bij het Vlaams Socrates-Agentschap. Scholen die graag een taalas-sistent ontvangen, moeten voor 1 februari 2006 hun aanvraag indienen. «Taalassistenten-site» op www.ryckevelde.be/assistant/home2.htm - aanvragen via Vlaams Socrates-Agentschap - wim.cloots@ond.vlaanderen.be - www.ond.vlaanderen.be/internationaliseringSO/comenius%2022b_taalassistenten.htm

Noteer in je agenda1 februari 2006 is de uiterste inschrijvingsdatum voor je aanvraag van een Comenius-1-project (school-, taal- of schoolontwikkelingsproject). Basis- en secundaire scholen

kunnen hiervoor terecht bij het Vlaams Socrates-Agentschap. Info en aanvraagformulieren op www.ond.vlaanderen.be/socrates

Studeren in Cambridge Je bent leraar Engels in het lager secundair onderwijs en geeft minimum zeven uur Engels per week. Reserveer dan 10 tot 21 april 2006 in je agenda en neem deel aan

de internationale vormingscursus in de Bell Language School in Saffron Walden bij Cambridge. Daar leer je meer over «the communicative approach», methodieken om

grammatica en woordenschat via deze weg aan te brengen … Tijdens het verblijf maak je vrij gebruik van het zelfstudie- en computercentrum en de didactische bibliotheek. Een dagje Londen en een bezoek aan Cambridge staan op het extra-murosprogramma. Je logeert bij een Engelse familie of verblijft in een eenpersoonskamer op de campus zelf. De Vlaamse onderwijsinspectie begeleidt je ter plaatse en organiseert ook een vertrek- en terugkomdag voor de Vlaamse deelnemers. Het departement Onderwijs betaalt de inschrijvings- en verblijfkosten; deze bedragen 1 323 euro. Deelnemers bekostigen enkel de reiskosten die ze eventueel via het nascholingsbudget van de school recupereren. Inschrijven kan tot 31 januari 2006. Opgelet: het aantal plaatsen is beperkt tot 20.Info en inschrijvingsformulieren bij wim.cloots@ond.vlaanderen.be - Cel Internationalisering Secundair Onderwijs - Brussel - 02 553 89 22

Diversiteit in close-up Verschil moet er zijn. Discriminatie niet. Sensibiliseer je studenten secundair en hoger onderwijs rond dit thema met de Europese fotowedstrijd «Voor Verschei-

denheid. Tegen Discriminatie.» De Europese Unie en de jeugdzender MTV organiseren deze wedstrijd om de nieuwe Europese wetgeving onder de aandacht te brengen. Deze wetgeving verbiedt discriminatie op de werkvloer op verschillende gronden waaronder leeftijd, godsdienst en seksuele voorkeur. Laat de jongeren daarom met de camera vastleggen wat diversiteit in hun leven betekent en drop deze foto’s voor 31 januari 2006 op de MTV-site. De beste foto’s komen volgend jaar in de nieuwe tv-spot tegen discriminatie. De winnaar maakt een toeristische rondreis door Europa, met bezoeken aan Berlijn, Barcelona en Riga. Plaats de foto’s op comps.mtv.co.uk/comps/eu/nl_site.jhtml - info op www.stop-discrimination.info/ - Francine Robbens - frobbens@prp.be - 02 761 08 10

Astronaut-voor-een-weekLeraren wetenschappen en wiskunde van het hoger secundair onderwijs: bestel nu jullie astronautenpak en volg van 16 tot 23 juni 2006 het «Honeywell Educators at

Space Academy Program» in het Space & Rocket Center in Huntsville (Verenigde Staten). Je volgt er 40 uur intensieve training in de klas of het laboratorium. Ruimte-exploratie, astronautensimulaties en ruimtewetenschappen wisselen elkaar af. Alle lessen en activiteiten zijn nauw verbonden met wetenschappen en wiskunde én klaar voor gebruik in de klas. Interesse? Vraag dan de «Honeywell Hometown Scholarship» aan bij US Space & Rocket Center. Deze beurs fi nanciert de cursus- en verblijfkosten. Aanvragen moet je wel tegen 1 februari 2006 indienen. Je weet ten laatste op 14 april 2006 of je er bij bent. Surf naar www.honeywell.com (klik onder «About us» op «Hometown Solutions», daar vind je het «2006 Honeywell Educators at Space Academy program») - Marcia Lindstrom - Scholarship Offi ce US Space & Rocket Center - P.O. Box 070015 Huntsville - AL 35807-7015 - marcial@spacecamp.com - www.spacecamp.com

GETTY IM

AGES

26 KLASSE NR.161

Multimedia

Computers op school en thuis Ben je een computerleek, -aspirant, -habitué of -freak? Zoek je input om digitaal aan de slag te gaan in de klas of wil je gewoon wat nieuwe ideeën? Mis dan de CST-stu-

diedagen niet op 14, 15 en 16 maart. Meer dan honderd workshops op alle niveaus over verschillende aspecten van ICT, zowel de technische als pedagogische. Via verschillende praktijkvoorbeelden en demonstratiesessies kom je meer te weten over leeromgevingen, netwerken, software voor je vak/klas, effi ciënt en doelgericht gebruik van de computer op school en remediërend computergebruik thuis. Tussendoor bezoek je de ICT-beurs.Op dinsdag 14 maart zijn er workshops voor secundair en hoger onderwijs en voor volwassenenonderwijs. Woensdag 15 maart is het de beurt aan het basisonderwijs en eveneens het volwassenenonderwijs. Bovendien vindt dan de fi nale plaats van de ‘Whizz kids’-wedstrijd. Lerarenopleiders en aspirant-leraren klikken binnen op donderdag 16 maart, met o.a. zin of onzin van gaming en de cognitieve multimedia.www.cst.be

Boetseer eens een radio«Ons derde leerjaar klas heeft een eigen e-mailadres», vertelt juf Brigitte van de Gemeentelijke Basisschool in Damme. «De leer-lingen mailen elke vrijdag naar hun ouders en vertellen ze wat ze de voorbije week in de klas zoal deden. Ze sturen actiefoto’s door. Na enkele weken oefenen doen ze dat helemaal alleen. Samen met hun ouders lezen ze het aangekomen mailtje. Veel

ouders mailen terug. De commentaren zijn leuk en motiverend.» Dit is één manier om met de computer te werken in de klas, maar de leerlingen doen nog veel meer: een radio ‘boetseren’ met digitale beelden, een enquête uitwerken, op internet opzoeken hoe verslavend… internet wel is, presentaties houden over veilig chatten, een reclamefolder ontwerpen. Brigitte Blauwet: «Vorig schooljaar zijn we ermee begonnen. De leerlingen waren er zo wild van dat ze vroegen verder te doen. Voor veel kinderen is mailen een grote stap vooruit in de communicatie met hun ouders: vlug en effi ciënt. Ook aan de schoolsite werken de leerlingen nu mee. Met dit project was Brigitte Blauwet een van de laureaten van de Digikids Awards 2005.»De website van juf Brigitte en haar klas: members.lycos.nl/jufbrigitteAndere bekroonde praktijkvoorbeelden voor ICT: www.digikids.be, www.cst.beMeer goedepraktijkvoorbeelden? Surf naar www.klasse.be (‘Allerlei’, ‘Platform’)

Doe de GOK-test190 Vlaamse scholen testen momenteel online hun GOK-beleid. Ook jouw school kan dat. Voor acht pijlers beantwoord je zes vragen. Kleurencodes

geven vervolgens aan waaraan je nog kan werken, of er genoeg aanzetten zijn tot leer-ling- en ouderparticipatie in de klas en hoe het gesteld is met het taalvaardigheidsbeleid op school. De directeur kan de resultaten van alle klassen bekijken en krijgt ook een gemiddelde van de school. De signaallijst doet leraren kansarme kinderen zien in de klas, maar geeft ook suggesties om kansarmoede in de klas of op de school aan te pakken. Een aanvulling bij het doorlichtingsverslag, het vorige GOK-plan enz. Vraag je gratis login en paswoord aan op www.turnhout.be/school_signaal.Meer info: Katrien Abrams - onderwijsopbouwwerk Turnhout - Draaiboomstraat 6 - 2300 Turn-hout - tel. 014 43 73 78 - onderwijsopbouwwerk@turnhout.be

Water of woestijnEen dorre woestijn… Dat is het trieste lot van de planeet Xard: ooit was hier water in overvloed, maar door verkeerd gebruik, onevenwichtige verdeling, oorlog en vervui-ling verloor de planeet al zijn ‘blauwe goud’. I3P, één van de overlevenden, probeert met ons in contact te komen, want het is hem niet ontgaan dat de planeet Aarde vele gelijkenissen vertoont met Xard… Xard II is een lessenpakket voor de tweede en derde graad TSO en BSO over water in de wereld en thuis. De cd-rom bevat korte reportages, interviews, animatiefi lmpjes, foto’s en overzichtelijke schema’s. Voor leraren is er een handleiding met achtergrondinformatie en verwerkingstips. Het pakket is opgebouwd uit vier lessen: (1) Is er wel genoeg water op deze wereld? (2) Kunnen we anders omgaan met water? (3) Wat is de waarde van waterrijke gebieden? (4) Is water een mensenrecht? Een project van Protos en WWF, met de fi nanciële steun van de Vlaamse minister van Ontwikkelingssamenwerking.‘Xard II’ (cd-rom en handleiding) kost 5 euro + verzendingskosten - bestel via info@protos.be of info@wwf.be. Meer info: Johan Verstraete - dienst mondiale vorming Protos - johan.verstraete@protos.be

Tell me moreGa op avontuur en leer Engels. Profes-sor Philippus en papegaai Kaliko reizen mee met de 4-7-jarigen, 7-9-jarigen en 9-11-jarigen. In English, of course. Elk avontuurlijk niveau bevat vierhonderd oefeningen, meer dan duizend spelac-tiviteiten, 38 karaoke-spelen en 120 tekenfi lmpjes. Deze kindercursus is volledig gebaseerd op spraakher-kenning.‘Tell Me More Kids’ (19,99 euro) - ver-krijgbaar in de handel - ABC Soft - Hu-maniteitslaan 231 - 1620 Drogenbos - tel. 02 333 86 86 - iris@abcsoft.be

SOFTWARE

1. Zorg en lerenOntvang gratis acht keer per jaar een elektronische nieuwsbrief rond zorg en leermoei-lijkheden: dyslexie, dyscalculie, kansarmoede, hoogbegaafdheid enz. CLB’er Lieven Coppens verzamelt nieuws over nieuwe publicaties en software, standpunten, lesma-teriaal, links, discussie, beleid enz. Op zijn site vind je ook les- en diagnosemateriaal. Heel praktisch.users.skynet.be/lieven.coppens/index.htm

2. TeachersNee, een Franstalige tegenhanger van Klasse is er niet, ondanks het feit dat er geregeld naar gevraagd wordt. Wel publiceert de Britse overheid sinds enkele jaren zijn onderwijs-magazine. Het heet ‘Teachers’, verschijnt elke twee maanden en de elektronische versie kan je gratis in je mailbox krijgen. Vergelijken met Klasse? Be our guest…www.teachernet.gov.uk/teachers

3. De nieuwsverzamelaarOp elk moment van de dag surft een gespecialiseerde zoekrobot op het web bij 80 Vlaamse en meer dan 40 internationale nieuwsbronnen. Perscommentaren, krantenartikels, nieuws van televisie- en radiozenders, bloggers en drukkingsgroepen, vinden op die manier hun web naar Vlaanderens grootste nieuwsverzamelaar. Bovendien kan je zelf nieuwsbronnen selecteren. Een rijke kennismaking met nieuwsmakers.www.politiek.net

WEBTIPS

BRIGITTE B

LAUWET

KLASSE NR.161 27

The BowOp een boot, midden op zee, leven een 60-jarige man en een 16-jarig meisje samen. Hij houdt haar verborgen voor de bewoonde wereld en wil met haar

trouwen als ze 17 wordt. Andere vissers mogen het meisje nauwelijks benaderen, want de man waakt angstvallig over haar veiligheid en haalt zijn boog boven, zodra iemand met haar in contact tracht te komen. Als een van de jonge vissers het hart van het meisje beroert, is dat niet naar de zin van de oude man, die zijn kansen om met haar te huwen teniet ziet gaan…Kim Ki-duk verrastte de fi lmliefhebber vorig jaar met ‘Bin Jip’, nu is hij terug met het poëtische ‘The Bow’.Zin in een gratis vooruitblik? Voor 25 leraren ligt een duoticket klaar (enkel geldig op weekdagen). Mail naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be. Vermeld je naam en adres, het nummer van je lerarenkaart en als onderwerp ‘The Bow’. De namen van de winnaars verschijnen op 20 januari op www.klasse.be/wedstrijden.

Hammer House of Horror «The Curse of Frankenstein» uit 1957 maakte «sterren» van cultacteurs Christopher Lee en Peter Cushing én van studio Hammer House. Een hele reeks Frankenstein en

Dracula-fi lms volgde, de ene al leuker en griezeliger (grappiger?) dan de andere. De meeste van die fi lms hebben wonderwel de tand des tijds doorstaan. Paradiso heeft het aangedurfd om tien van die fi lms bijeen te brengen in twee dvdboxen, met daarin pareltjes als de drie Quatermass-fi lms en de all-time klassiekers «the Plague of the Zombies», «Frankenstein created Woman» en «Dracula, prince of darkness». Onmisbaar kijkvoer voor liefhebbers.www.paradiso.be - de boxen zijn verkrijgbaar in de handel

FILM

LIEVEN D

EBRAUWER

TOTAL F

ILM HOM

E ENTERTAINM

ENT

Het fi lmrecept van confi tuur Hoe wordt een fi lm gemaakt? Hoe maakt men van meerdere locaties één fi lmdecor? Wat gebeurt er als de regisseur «actie» roept? Wat is post-

synchronisatie? Uit meer dan 26 uur beeldmateriaal voor de fi lm «Confi tuur» haalde regisseur Lieven Debrauwer tientallen ongeziene stukken. Hij verwerkte dit materiaal in een twee uur durende voordracht met veel fi lmfragmenten, foto’s, reportagebeelden, plattegrondjes, stills enz. In die voordracht leer je hoe de fi lm tot stand kwam en wat de problemen waren.Lieven Debrauwer trekt met dit programma door Vlaanderen. Op dinsdag 31 januari (19 tot 21.30 u.) kunnen 50 leraren (met collega of partner) een gratis promotievoorstelling bijwonen in kasteel Gravenhof, Dworp (www.gravenhof.be). Zo kan je het programma zelf «proeven» voor je een schoolvoorstelling reserveert.Inschrijven uiterlijk op 24 januari via gateway.fi lm@pandora.be (met aantal personen, naam van de school, contactadres en telefoon en je functie). Een hapje en drankje zullen klaar staan om 19 u., de voorstelling begint om 19.30 u. gateway.fi lm@pandora.be

De Kronieken van Narnia «De Kronieken van Narnia» nu al uit op dvd? Ja, hoor, dat kan! En toch weer niet… C.S. Lewis en zijn romancyclus

«The Chronicles of Narnia» hebben lang gesluimerd in de mist der (bijna) vergetelheid, maar zijn sinds kort méér dan actueel. Met dank aan Disney Pictures die onlangs een nieuwe, grootse verfi lming uitbracht van één van de Narnia-boeken, «The Lion, the Witch and the Wardrobe». Die nieuwe fi lm is pas begonnen aan zijn bioscoopcarrière, maar reeds in 1988-90 produceerde de BBC een reeks van drie langspeelfi lms over de Narnia-cyclus. Die reeks begon ook met «The Lion, the Witch and the Wardrobe», waarin vier kinderen via een rare kleerkast in het mythische Narnia belanden en daar de witte heks en de eeuwige winter bekampen, met hulp weliswaar van de machtige leeuw Aslan, koning van Narnia. Zet je schrap: na de orken, elfen en dwergen van J.R.R. Tolkien is het nu de beurt aan de reuzen, centauren, faunen en… kinderen van generatiegenoot C. S. Lewis.Just Entertainment brengt de fi lm uit op koopdvd, met wat extraatjes erbij (interviews, special ef-fects) - op www.disney.be/fi lms/narnia/be-fl /educatorguide.pdf vind je een pedagogisch dossier bij de nieuwe Disney-versie (met mogelijkheden om bij de oude versie te gebruiken).www.justentertainment.nlWin: 15 ex. van «The Lion, the Witch and the Wardrobe». Mail vóór 28 januari (met vermelding «Narnia» naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be

Van de bovenste fi lmplank Zoek je geschikt materiaal voor je lessen zedenleer, beeldopvoeding enz.? In de eerste IDFA-box vind je drie documentaires uit de recente edities van het

International Documentary Filmfestival Amsterdam. «Capturing the Friedmans» van Andrew Jarecki brengt een Amerikaanse variante van het Franse Outreau-schandaal (waarbij onlangs 13 van de 17 beschuldigden toch onschuldig bleken). Vader en zoon Friedman, uit een doorsnee gezin, worden beschuldigd van vreselijke zedendelicten. Roddels en media-aandacht doen de zaak escaleren. De documentaire roept vragen op over rechtvaardigheid, samenleving, gezin en waarheid.In dezelfde box vind je ook «the Last Victory» (John Appel), over de palio, de paardenrace in Siena (Italië), waarbij ploegen van de verschillende stadswijken elkaar beconcurreren. De derde fi lm is het meermaals bekroonde «Belovy» (Victor Kossakovsky) over het dagelijks leven van een ongewone Russische boerenfamilie.www.totalfi lm.nl - de box is verkrijgbaar in de handelWin: 2 ex. van de box «Idfa» - Mail vóór 28 januari (met vermelding «Idfa» naar secretariaat.leerkrachten@klasse.beHet Nederlandse Total Film heeft in zijn catalogus heel wat documentaires (o.a. over muziek en dans, zoals het Belgische Rosas), maar daarnaast ook veel kijkvoer voor cinefi elen (Japanse fi lms van Ozu en Kurosawa, fi lms uit het Italiaanse Neo-Realisme, Franse klassiekers enz.). Laatste nieuwe aanwinst is een Claude Chabrol-box, met daarin vijf fi lms met Isabelle Huppert in de hoofdrol: «Une Affaire de Femmes», «Madame Bovary», «La cérémonie», «Rien ne va plus» en «Merci pour le chocolat»

ESPLATTER

JUST

ENT

ERTA

INM

ENT

(advertentie)28 KLASSE NR.16128 KLASSE NR.161

KLASSE NR.161 29

De Lerarenkaart

WOWKlein konijn wil wolf worden. Want wolven zijn groot, sterk en gevaarlijk. En nog iets. Maar hoe word je wolf? Daarvoor moet je bij een echte wolf zijn.

Liefst één met grote scherpe tanden. Theater ZamZam brengt «Wow, wat een wolf» (vanaf 4 jaar) naar het boek van Stefan Boonen en Frank Daenen. Voor de première van dit muziektheater op zondag 15 januari (15 uur) in CC De Valkaart (Oostkamp) reserveert de lerarenkaart 20 vrijkaarten. Om er één te grijpen mail je uiterlijk 10 januari zamzam@skynet.be. Vermeld je naam, adres, het nummer op je lerarenkaart en telefoon-nummer. Je kan Theater ZamZam ook bellen op 050 28 00 20.Theater ZamZam - Veldegemsestraat 65 - 8210 Zedelgem - www.zamzamproducties.be

Sprekende stenenWelk verhaal schuilt achter het «Monument voor de piloten»

in het Jubelpark? Waarom staat «Aan de oorlogsduif» op het Pantsertroepenplein? Op zaterdag 21 januari (10-15 u) nodigt het Koninklijk Legermuseum leraren lager en secundair uit naar Brussel. ‘s Voormid-dags bezoek je enkele monumenten en maquettes in het museum. Na de broodjes voert een bus jou langs Brusselse oorlogsgedenkstenen en begraafplaatsen. Je ontdekt wat die stenen betekenen voor de huidige en volgende generaties. Het hele programma -ook de maaltijd en het educatieve materiaal dat je meekrijgt - is gratis, maar inschrijven is verplicht. Je bereikt de educatieve dienst via christine.van.everbroeck@klm-mra.be of tel. 02 737 79 07.Koninklijk Legermuseum - Jubelpark 3 - 1000 Brussel - www.klm-mra.be - tel. 02 737 79 07

Toch niet weggegooid…Heb je recht op de lerarenkaart 2006? Dan zit die in een aparte envelop aan de achterkant van deze Klasse. Wie geen envelop vindt, heeft geen recht op de lerarenkaart. Tenzij je later in dienst kwam en je elektronische personeelsdossier op 28 november nog niet helemaal rond was. In dat laatste geval krijg je je kaart nagestuurd. De voorwaarden waaraan

je moet voldoen om de lerarenkaart te krijgen, staan in de INFO/FAQ-rubriek van www.lerarenkaart.be. Denk je dat je ten onrechte geen lerarenkaart kreeg? Dan kan je daar vanaf 9 januari een aanvraagformulier downloaden. Dat kan tot 31 januari.

Afrikaanse verhalenwedstrijdAfrikaanse verhalen liggen zomaar voor het oprapen. Op markten, op pleinen, onder de vertelboom. Theater Larf! maakt er de voorstelling

Springbillies ’05 mee, geschikt voor 8+’ers. Stop met je klas een voorwerp in een steriliseerbokaal en schrijf er een Afrikaans verhaal over. Stuur maximum drie verhalen uiterlijk 11 februari, samen met een foto van de bokaal-met-inhoud, naar Klasse Springbillies - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel. Eén klas wint een voorstelling op school ter waarde van 450 euro (max. 120 leerlingen, in maart of april). Meer info op www.lerarenkaart.be (klik door op de startpagina).Theater Larf! - Martelaarslaan 438 - 9000 Gent

Trukendoos «Geregeld geef ik twee of drie uur na elkaar decoratie of techno-logische opvoeding aan een BSO-klas. Om de leerlingen zo lang te boeien, moet je een trukendoos bovenhalen», weet Caroline Vergucht, lerares aan Nieuwendries Wetteren. «Ik ga met hen naar een decoratiewinkel, laat ze geregeld uit eigen ervaring vertellen, maar voeg daar vanaf nu ook improvisatieoefeningen aan toe. Technische termen kan ik via de alfabet-oefening boeiender maken. En die concentratieoefeningen probeer ik ook uit.» Deze lestech-nieken leerde ze van de Belgische Improvisatie Liga. «Zeker geslaagd. Met zo’n sessie groeit ook mijn zelfvertrouwen.»www.bil.be

Naar de ChineesAls hello of bonjour en zelfs buenos días niet

werken, kan je het altijd eens met nin hao proberen. Wie wil mee-

spreken in de wereldhandel moet over enige Chinese syllabes beschikken. STI vzw or-ganiseert taalvakanties voor kinderen. De leerlingen ontwikkelen gedurende vijf à zes dagen basisvaardigheden in het luisteren, lezen en schrijven. Eten met stokjes, Dim Sum en thee: de Chinese cultuur ontbreekt niet op het programma. Er zijn twee leeftijdscategorieën: acht tot twaalf jaar en dertien tot achttien jaar. Kinderen van leraren krijgen korting voor een cursus «Chinees en Omnisport». Waar en wanneer, dat vind je op www.lerarenkaart.be. Xiexie. Zaijian. Bedankt en tot ziens.W!N 5 vakantiecursussen (elk t.w.v. 320 euro). Wil jouw kind het leven door Chinese ogen bekijken? Surf naar www.lerarenkaart.be, klik door op de startpagina en vul het formulier in. Jongerenservice STI vzw - Steenweg op Deinze 88 - 9880 Aalter - www.jongerenservice.be - info@jongerenservice.be - gsm 0478 39 12 08

KLASSE NR.161 29

KLASSE

KONINKLIJK L

EGERMUSEUM

STI VZW

THEATER Z

AMZAM

THEATER L

ARF!

Win een schoolvoorstelling. Konijn wordt wolf.

Gratis naar MarokkoEen ode aan de ambachtskunsten van de Berbercultuur en de Arabo-Anda-lusische stedelijke cultuur. Dat is de nieuwe tentoonstelling «Marokko.

Levend Erfgoed» in het Etnografi sch Museum Antwerpen. Kunstig versierd houtwerk, verfi jnd ceramiek, harmonieus textiel en zinnenstrelende juwelen roepen een eeuwen-oude artisanale traditie tot leven. Meer dan 300 kunstvoorwerpen weerspiegelen een uitzonderlijk rijke en gevarieerde cultuur. Recent opgenomen video’s nemen je mee op reis door Marokko met haltes in het Rif- en het Atlasgebergte, de zuidelijke regio’s en de onvergetelijke stad Fès. De tentoonstelling is een primeur voor België en kadert in het project De wereld in Antwerpen.Op woensdag 8 maart 2006 (13.30 tot 16.30 u.) krijgen 60 Vlaamse leraren een gratis rondleiding en kennismaking met het inleefatelier en het educatieve aanbod. Je kan meteen een klasbezoek boeken. Inschrijven doe je op www.lerarenkaart.be (klik door naar het overzicht van lerarendagen). 60 gelukkigen krijgen een mail ter bevestiging.Meer info: Muriel Boutreur - tel. 03 220 86 93 - muriel.boutreur@stad.antwerpen.be - De ten-toonstelling loopt van 2 maart tot 1 oktober in het Etnografi sch Museum Antwerpen - Suikerrui 19 - 2000 Antwerpen (vlakbij de Grote Markt) - inschrijven voor rondleidingen en workshops met de klas kan nu al bij vzw Prospekta - tel. 03 203 95 85 - Info: museum.antwerpen.be/etno-grafi sch_museum

30 KLASSE NR.161

De Lerarenkaart

30 KLASSE NR.161

Verwendagen in DiksmuideAbsolute primeur

In 1919 komen de inwoners van de Westhoek terug. Ze vinden tonnen staal, kadavers van mens en dier, zwarte stompen van wat eens een dorpskern was.

Met oorlogsschroot, militaire golfplaten en alles wat het vuur had doorstaan, bouwen ze onderkomens. Het koning Albert-fonds fi nanciert de bouw van KAF-barakken, gemaakt uit planken en geteerd papier. Een authentieke KAF-barak wordt aan de IJzertoren heropgebouwd. Je krijgt tijdens de lerarendagen de absolute primeur.Première onder water1916. Frontsoldaten in een modderige voorpost weten niet wat ze zien. Drie fi guren in vreemde pakken. Ruimtewezens? Het blijken Duitse verkenners te zijn. In een soort duikpak drongen ze door tot in het onder water gezette gebied.. Slechts drie van die pakken werden ooit gemaakt, als test. Het enige overgebleven pak is nu te zien in hetIJzertorenmuseum. Jij pakt de première. Tijdens de lerarendagen krijg je bovendien korting op de brochure «Onder water».Nooit eerder vertoondBeelden van de Eerste Wereldoorlog staan meestal op het uiterst brandbare nitraatcel-luloid opgeslagen. Na verloop van tijd wordt dit materiaal labiel en ontbranden de fi lms spontaan. Belangrijke fi lmarchieven gaan verloren. Recent kreeg de documentaire fi lm «Met onze jongens aan de IJzer» een restauratiebeurt. Speciaal voor deze Klasse-dagen krijg je pianomuziek bij enkele fragmenten. In totaal 88 minuten emoties, ongeloof en schokeffecten.

Klasse-dagen in Diksmuide: tra-ditie maar altijd verrassend nieuw. Tijdens de krokusvakantie (2, 3 en 4 maart) laten leraren zich met hun gezin verwennen. Je stelt zelf je programma samen. Je krijgt gratis toegang tot het IJzertoren-museum. De Ontmijningsdienst Dovo maakt oorlogstuig onscha-delijk. Eerst zie je welke letsels één

gram springstof maakt. Tien gram vernietigt het menselijke weefsel bijna volledig. De Scriptomanen brengen in het verteltheater «Getreinde wanhoop» het verhaal van Eva Bauwens: op het einde van de Tweede Wereldoorlog voert een trein haar naar een werkkamp. Terwijl geallieerde vliegtuigen de trein bombarderen, ontmoet ze een Duitse soldaat die meer mens dan vijand blijkt te zijn. Met pendelbus, Seastar of trapauto ga je naar De Dodengang of het historische stadscentrum. Het toeristische treintje maakt permanent rondritten.Alle activiteiten en verplaatsingen zijn gratis. Het enige wat je moet doen, is inschrijven. Dat kan via het elektronische formulier op www.lerarenkaart.be. Op de start-pagina klik je door naar het overzicht van lerarendagen. Je krijgt een toegangsbewijs per mail. Op de site staat het volledige programma, met uurregeling. Aanmelden kan vanaf 8.30 uur. Koffi e en warme chocolademelk dampen. Wil je een middagmaal? Volwassenen betalen 9 euro, kinderen (tot 12 jaar) 6 euro voor een drankje vooraf, friet naar believen, frikadel, brochette, 2 kippenboutjes, een drankje bij het eten, chocomousse en diverse drankjes onderweg (jenever of frisdrank, warme wijn, koffi e of warme chocomelk). Om 17 uur gaat alles dicht (Dodengang: 16.30 u).IJzertorenmuseum - IJzerdijk 49 - 8600 Diksmuide - tel. 051 50 02 86 - www.ijzertoren.org - inschrijven kan alleen via www.lerarenkaart.be

DE VIEZE G

ASTEN

ETNOGRAFISCH M

USEUM

IJZERTORENMUSEUM

This will be a better place Niemand lijdt nog honger. Iedereen heeft drinkbaar water. Alle kinderen gaan naar school. 191 staatshoofden zetten in 2000 hun handtekening

onder de millenniumdoelstellingen. In 2015 schuift armoede defi nitief de geschiedenis-boeken in. Wordt eraan gewerkt of zitten de plannen in het koelvak, naast de champagne? «Mag het iets meer zijn!» is vormend, maar niet belerend muziektheater voor jongeren vanaf de eerste graad secundair.Hoe kom je de winter door zonder gas en met een stroomtoevoer van 6 ampère? Kortsluitingen, smeltende zekerheden, knallende gaslekken en humoristische invallen vormen samen «De Vieze Gasten Speedy 6 ampère show». Fragmenten uit deze twee nieuwe theater- en cabaretproducties over armoede en uit-sluiting krijg je te zien tijdens de lerarendag op donderdag 2 februari. Om 9 uur staan koffi e en koeken klaar Bij’ De Vieze Gasten (Gent). ’s Middags praat je na bij een broodje. Inschrijven kan tot 30 januari via www.lerarenkaart.be. Bij’ De Vieze Gasten - Reinaertstraat 125 - 9000 Gent - tel. 09 237 04 07 - dvg@deviezegasten.org - www.deviezegasten.org - einde voorzien om 13 u - schoolvoorstellingen van «Mag het iets meer zijn!» krijgen ondersteuning via KLEUR BEKENNEN.

IJZERTORENMUSEUM

In gedachten over het Atlasgebergte.

Taverne anno 1919.

KLASSE NR.161 31

Ge-Pass-t!Van het menselijk lichaam tot de genetica, van het ecosysteem van een mijnterril tot de sociale geschiedenis van de Borinage, van de wereldeconomie tot het beheer van

je eigen portemonnee, van landbouw tot voeding… Het PASS in Frameries (bij Bergen) herbergt in een authentieke mijnsite tien permanente tentoonstellingen, een avonturentuin van 28 hectare met observatoria en activiteiten om al spelende te begrijpen hoe weten-schap en technologie de wereld doen draaien. Bovendien staat voor jouw leerlingen een compleet animatieteam klaar, met programma’s aangepast aan alle leeftijden. Voor elk programma zijn er activiteiten met of zonder animator, met takenboekjes. Nieuw zijn de kubusfi lm ‘Heeft de toekomst nog een toekomst?’ en thematische programma’s rond duurzame ontwikkeling. Op zaterdag 4 februari is het exclusief opendeurdag voor leraren en hun gezin (max. 6 personen in totaal). Je krijgt een introductie over de vele educatieve mogelijkheden en een infomap. Je gezin begint met een roadbook vol opdrachten aan zijn verkenningstocht. Je kan de hele dag in het Pass blijven, maar je schrijft je wel in voor een programma in de voor- of de namiddag met onthaal om 9.30 of 14 uur. Inschrijven doe je op www.lerarenkaart.be. Klik door op de startpagina. Op het formulier vind je meer info over het programma.Parc d’Aventures Scientifi ques - 3 rue de Mons - 7080 Frameries - tel. 070 22 22 52 - www.pass.be

Gratis naar «Ik mis me»Toesjepanen leven in Toesjepa. Ze hebben geen gezellige onderonsjes.

Ze knuffelen niet. Ze raken elkaar niet eens aan. Vanuit Toesjepa observeren ze een andere wereld waar vreemde dingen gebeuren. Mensen praten met elkaar, lachen en maken plezier, slapen samen in één bed, liefkozen mekaar zelfs. Vreemde wezens. Drie jonge mensen van die andere wereld spelen onschuldig op zolder. Dan gebeurt iets heel eigen-aardigs! Hun nieuwsgierigheid stort twee van hen in een avontuur. «Ik Mis Me» van Le Mal du Siècle is een thriller met geestige kantjes voor kinderen vanaf 6 jaar. Of een geestig stukje theater om bij te thrillen! Leraren mogen gratis naar de voorstellingen in Antwerp Aksent op 6, 7 en 8 januari (15 uur), kinderen krijgen een fors verlaagd tarief. Reserveren moet: tel. 03 254 04 40 of walter.degroote@skynet.be.Antwerp Aksent - Boomgaardstraat 105 - 2600 Berchem

KLASSE NR.161 31

Boordevol HasseltDe Langeman houdt zich in het museum verborgen. Oudere kleuters en leerlingen van de eerste graad verzamelen tijdens hun zoektocht zoveel

mogelijk materiaal om zelf een reus te maken. Die nemen ze mee naar de klas. De troubadour daagt de tweede graad uit. Het Stadsmus verbergt een geheim, zo vertelt een middeleeuws perkament. Je klas doorworstelt opdrachten en bewijst daarmee dat ze moedig genoeg is om het geheim te dragen. Leerlingen van de derde graad bouwen Hasselt na. De nodige stukken vinden ze in de tijdlijn die door het museum loopt. Maak vooraf kennis met deze nieuwe museumspelen. Op woensdag 22 februari (14-16.30 u) palmen leraren basisonderwijs Het Stadsmus in. Je dwaalt er langs de Hasseltse straten met de straatnamen als gids. Beroemde inwoners groeten jou. Je passeert geloof, feest, welvaart en verdediging. Je merkt hoe de stad groeit dankzij haar inwoners. Je probeert de nieuwe museumspelen uit. Een kop koffi e en Hasseltse speculaas sluiten de middag af. Inschrijven doe je via www.lerarenkaart.be. Klik op de startpagina door naar het overzicht van lerarendagen. Het aantal deelnemers is beperkt.Het Stadsmus - Guido Gezellestraat 2 - 3500 Hasselt - tel. 011 23 98 90 - www.hetstadsmus.be - op 15 minuten van het station, je kan ook de gratis boulevardpendel nemen en dan stap je 300 meter van Het Stadsmus uit (halte Kunstlaan).

PASS

LE M

AL DU SIÈCLE HET STADSMUS HASSELT

Diafragma? Oké. Sluitertijd? Oké.Tweemaal nieuw. Het FotoMuseum van de provincie Antwerpen heeft een extra tentoonstellingszaal. De museumcollectie krijgt een nieuwe presen-

tatie. Aan leraren om de primeurs op te rapen. Je krijgt er de tijdelijke tentoonstellingen «multimediaproject van Ed Van der Elsken», «Roger Ballen» en «Sarah Terry» bovenop. Gidsen leiden je ook langs het ruime leslokaal en de twee praktische donkere kamers waar leerlingen aan de slag kunnen. Leraren secundair en hoger onderwijs fl itsen op woensdag 8 februari (19 u) binnen. Leraren basisonderwijs krijgen op woensdag 8 maart (19 u) het museumspel toegelicht. Er is extra uitleg bij de publicatie over foto’s kijken met kinderen. Inschrijven moet via www.lerarenkaart.be. Klik door naar het overzicht van lerarendagen.FotoMuseum Provincie Antwerpen - Waalse Kaai 47 - 2000 Antwerpen - www.fotomuseum.be

FOTOMUSEUM ANTWERPEN

Verbaasd door wetenschap.

32 KLASSE NR.161

Lectuur

GeneesmiddelenHoe weet een geneesmiddel waar het moet zijn? Wat doet een placebo? Wat weet je over vaccins, geneeskrachtige

kruiden, DNA, RNA…? ‘Het geneesmiddel’ is een popu-lair-wetenschappelijk boek over geneesmiddelen in de ruime zin. In verhalende stijl, met veel illustraties, cijfers, beschouwingen en wetenswaardigheden surft Walter Van den Broeck over ziekte en de genezing ervan, de ontwikkeling van een geneesmiddel, gentechnologie, het waarom van ziek worden. Een verkenningstocht voor 12- tot 112-jarigen.Het geneesmiddel (39,50 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Veen Magazines - Postbus 256 - 1110 AG Diemen - Nederland - www.veenmagazines.nl

BarbieVraag: Waarom kost ‘Barbie trouwt’ maar 27,95 euro en ‘Barbie is gescheiden’ 527,95 euro?Antwoord: Omdat je er met ‘Barbie is gescheiden’ veel ac-cessoires bij neemt: het huis van Ken, de auto van Ken, de hifi -keten van Ken… Dit internetgrapje verwijst ironisch naar de ‘boom’ van echtscheidingen en nieuw samengestelde ge-zinnen. Journaliste Kaat Schaubroeck noteerde getuigenissen, zocht cijfers en onderzoeksgegevens bij elkaar en refl ecteert over vragen als: wat betekenen halfbroers en halfzussen voor elkaar? Bestaan er ook lieve stiefmoeders? Wie is nog familie van wie? Een interviewboek over samenleven in de 21ste eeuw.

‘Bijna familie. Over nieuw samengestelde gezinnen’ (15,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - Standaard uitgeverij - Mechelsestw. 209 - 2018 Antwerpen - tel. 03 285 72 00 - info@standaarduitgeverij.be - www.standaarduitgeverij.be

Beleid voerenKunnen scholen hun eigen beleid voeren? De autonomie hebben ze, maar de knowhow wisselt sterk van school tot school. Zoekt u achtergrond, ideeën, ondersteuning? De Vlaamse Onderwijsraad brengt in kaart wat het beleidsvoerend vermogen van scholen helpt of belemmert. En welke rol spelen interne aspecten, zoals school-leiding, communicatie, participatie, kwaliteitszorg enz.? Welke invloed hebben externe factoren? Uitgebreid antwoord in twaalf bijdragen van deskundigen.‘Beleidsvoerend vermogen van scholen ontwikkelen. Een verkenning’ (25,90 euro) - verkrijgbaar in de handel - Garant Uitgevers - Somersstraat 13-15 - 2018 Antwerpen - tel. 03 231 29 00 - uitgeverij@garant.be - www.garant.be

SeksualiteitIn het jaarboek 2005 Seksualiteit Relaties & Geboorteregeling lees je bijdragen over de preventie van hiv, de behoeften van lesbiennes qua seksuele gezondheid, de aanpak van binnenfamiliaal geweld, de veranderde huwelijkswetgeving in Marokko, relaties, seks en bloot in de fi lm, de omvang, aard en oorzaken van seksuele problemen bij mensen met een chronische ziekte of handicap, seks op vakantie, soa en preventie enz. En veel meer.‘Jaarboek 2005 Seksualiteit Relaties Geboorteregeling’ (18 euro plus verzendingskosten, abonnees krijgen 10 % reductie) - Sensoa vzw - Kipdorpvest 48A - 2000 Antwerpen - tel. 03 238 68 68 - info@sensoa.be - www.sensoa.be

Wegwijs cultuurPopmuziek, lifestyle, het jeugdhuis om de hoek. Of: reizen, soaps, theater, mode. Of nog: erfgoed, dans, design… Het is allemaal cultuur. Hoe is die cultuur geëvolueerd? Wat is het statuut van een kunstenaar? Wat is de impact van de media? Hoe werkt cultuurmarketing? Hoe vind je de weg in het gigantische culturele aanbod? Het antwoord van Walter Dillemans en Annick Schramme is 392 pagina’s dik. Maar dan ben je ook helemaal bij.‘Wegwijs cultuur’ (29,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - Infodok/Davidsfonds - Blijde- Inkomststraat 79-81 - 3000 Leuven - tel. 016 31 06 50 - boekhandel.infodok@davidsfonds.be - www.davidsfonds.be

De letterkabouterSpelling is saai, ik wil dat niet doen. Herkenbaar? Vooral kinderen met spellingproblemen kijken tegen spellen

aan als tegen de afwas. De Letterkabouter wil daar wat aan doen. Monika Schelkens (KULeuven), die zelf kinderen met leerstoornissen begeleidt, ontwierp oefenspellen, praktisch woordmateriaal, verhalen en prenten om onthoudwoorden niet te vergeten enz. Haar methode remedieert spellingpro-blemen en motiveert kinderen voor de lastigste letters.‘De letterkabouter’ (29,50 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Acco - Tiensestraat 134 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 41 - uitgeverij@acco.be - www.acco.be

Jonas mag geen koekJonas is allergisch aan gluten. Op school eet hij geen koekjes en dat vinden zijn klasgenootjes maar vreemd. Jonas wordt er boos van en wil van zijn vreemde buik genezen. Het lees- en voorleesverhaal van Jonas wil kinderen vertrouwd maken met glutenallergie. Je vindt er een infobrochure en educatieve map bij.‘Jonas mag geen koek’ (5 euro) - Bond Moyson Oost-Vlaanderen - De Colfgmaeckerstraat 11 - 9620 Zot-tegem - tel. 09 364 99 50 - gezondheidsbevordering.bmovl@socmut.be - www.gezondmail.be/GezondMail/ovl

De oren van een vlinderWaarom glimmen glimwormen? Kruipen oorwormen echt in je oren? Hoe lang leeft een eendagsvlieg? Deze en twintig andere pertinente kindervragen kan je vanaf nu zelf beantwoorden. En je kan er bijvoorbeeld aan toevoegen dat er acht miljoen keer meer mieren zijn dan mensen, dat een regenworm op een elastiek lijkt, dat mosselen en inktvissen familie van elkaar zijn…‘Kunnen vlinders horen?’ (12,95 euro) uit de reeks ‘Wat kinderen willen weten’ - verkrijgbaar in de handel - uitg. Zwijsen-Infoboek - Kantorencomplex Het Laken - Hart van Brabantlaan 18 - 5038 JL Tilburg - Nederland - tel. 013 583 88 88 - klantenservice@zwijsen.nl

Hoogbegaafd?‘Je bent hoogbegaafd’, krijgt Lien te horen. Wat moet ze daar nu mee? Wat wil dat precies zeggen? Met ‘Hoogbegaafd, nou én’ schreef therapeut Wendy Lammers van Toorenburg een ontdekboek voor hoogbegaafde kinderen zelf. Zowel praktisch als theoretisch krijgen ze een beeld van wat hoogbegaafdheid is, hoe ze zichzelf en de wereld om zich heen beter kunnen plaatsen enz. Je anders voelen, verveling op school, onderpresteren, pesten… het zit er allemaal in.‘Hoogbegaafd, nou én’ (24,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg.

Samsara - Herengracht 341 - 1016 AZ Amsterdam - Nederland - www.samsarabooks.com

Keihard bedankt‘Onze klas is schraal’, ‘Ik ben fi x en foxi’, ‘Dat is oneindig cool’… Jongerentaal zou elke vijf jaar grondig veranderen. In de praktijk verandert ze continu, al blijven som-

mige woorden veel langer hangen dan andere. Wim Daniëls kijkt honderd jaar terug. Hij bespreekt ook de sms-taal, de straattaal, de hippe taal uit de jaren zestig enz.‘Vet! Jongerentaal nu en vroeger’ (12,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Het Spectrum - Postbus 2073 - 3500 GB Utrecht - Nederland - tel 00 31 30 26 50 650 - het@spectrum.nl - www.spectrum.be

TechnologieOok leerlingen die geen technische richting of beroepsrichting volgen, worden dagelijks geconfronteerd met technologie. Bovendien zit technologie als vakoverschrijdend thema in het algemeen secundair onderwijs. Maar hoe kan je in de tweede en derde graad voortbouwen op wereldoriëntatie en technologische opvoeding? Eindtermen, praktijk-voorbeelden, ondersteunende organisaties, stappenplannen en evaluatiemethodes… van vakbegeleider Guy De Becker en projectleider vakoverschrijende thema’s (VSKO) Paul Wyckmans.‘Techniek en technologie over de vakken heen’ (17,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.be

KLASSE NR.161 33

Communautaire spanningenIn «Het rode vaderland» lees je een stuk «ver-geten» Belgische geschiedenis: de Belgische

Socialistische Partij van vóór WO I bestond niét alleen uit Fransgezinde internationalisten. De partij kende grote communautaire spanningen tussen Vlamingen en Franstaligen.«Het Rode Vaderland» van Maarten Van Ginderachter kost 29,95 euro en ligt in de boekhandel.www.amsab.be - bij Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis (Bagattenstraat 174 - 9000 Gent) betaal je 27 euro (Amsab-leden 25 euro; wel zelf af te halen) - orders@amsab.be - tel. 09 224 00 79Win 5 ex. van «Het rode vaderland» - mail vóór 28 januari (met vermelding «rode vaderland») naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be

BedrijfskundeWat is een onderneming, een fi nancieel plan, een jaarrekening? Hoe maak je een balans, wat is ‘afschrijven’ en hoe doe je dat zoal. Wat is het verschil tussen veranderlijke

en semi-variabele kosten? Harald De Muynck schreef een complete inleiding tot de bedrijfskunde, zowel voor studenten Bedrijfsbeleid en Management als voor studenten uit niet-economisch georiënteerde richtingen.‘Inleiding tot de bedrijfskunde’ (29,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Lannoo - Kasteel-straat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.be

Holebi in Vlaanderen In «HerenDubbel/DamesDubbel. Holebi in Vlaanderen» (Van Halewyck, 2001) schetst journalist Mark Vlaeminck het verhaal

van homo’s en lesbiennes in Vlaanderen. Met minstens 300 000 zijn ze, mannen en vrouwen die gelijke rechten en kansen vragen. Hoe leven ze? Wat willen ze? Hoe reageert de politiek? Zijn er echt zoveel homoseksuele BV’s? Hoe zit dat met holebi en religie? Met samenlevingscontracten, drukkingsgroepen enz.?Van de oorspronkelijke oplage uit 2001 blijven een 200-tal exemplaren over die uitgever Van Halewyck gratis weggeeft aan geïnteresseerde leerkrachten. Mail vóór 28 januari (met vermelding «Holebi») naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be

Hupla Hoe krijg je je klas voor, na, tijdens en tussen de lessen eventjes in beweging? De reeks «Hupla» bestaat uit vijf klapblokken die je als een kalender aan de muur

kan hangen. Elk klapblok geeft je 50 tips voor leuke bewegingstussendoortjes, sportieve, ontspannen en speelse korte onderbrekingsmomenten (2 à 5 minuten) waarbij je leerlingen snel de batterijen kunnen opladen. En het is natuurlijk niet verboden om mee te doen! Er is een klapblok voor kleuters, eentje voor elke graad van het lager onderwijs en een vijfde met extra «bewegingstussendoortjes» voor de drie graden lager onderwijs.De boekjes zijn uitgegeven bij Abimo en kosten 7 euro («Hupla Extra» kost 8 euro). Je vindt ze overal in de handel. Op www.abimo.net (klik op «educatieve werkvormen» en daarna op «werk-vormen») vind je meer info over de reeks én een gratis downloadbare handleiding.www.abimo.netWin: 15 ex. van de Hupla-klapblokken. Mail vóór 28 januari (met vermelding «Hupla» én het klapblok van je keuze) naar jef@abimo.net

Leven in steen «Leven in steen. Sporen van 4 miljard jaar evolutie» vertelt het verhaal van de mens, van de vroegste vorm van leven tot de Homo Sapiens. Wie waren de

eerste echte mensen? Wat onderscheidde hen van andere levensvormen? Liggen daar de wortels van ons gedrag?In het boek vertellen geologen en paleontologen over fossielen, biologen trekken conclusies over gebeurtenissen van lang geleden, historici vertellen hoe men vroeger naar fossielen keek enz.«Leven is steen» is samengesteld door Pierre Byltynck, Noël Vandenberghe en Siska Waelkens (uitgeverij Davidsfonds - 24,95 euro) - tot 29 januari 2006 kan je op de Leuvense Museumsite (Vanderkelenstraat) de gelijknamige tentoonstelling bezoeken (daar betaal je slechts 20 euro voor het boek)www.davidsfonds.be - www.artesleuven.be - uitgeverij@davidsfonds.be - artes@leuven.be - tel. 016 31 06 00Win: 5 ex. van «Leven in steen» - mail vóór 28 januari (met vermelding «leven in steen») naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be

Tot waar gaat de hemel?Hoe beschrijven wetenschappers ons heelal? En welke mythologische verhalen

doen de ronde in onze en andere culturen? «Tot waar gaat de hemel?» combineert wetenschappelijke in-formatie over de aarde, de andere planeten, meteoren enz. met de verhalen die hierover sinds lang worden verteld. Het boek is rijk geïllustreerd en je vindt er leuke opdrachten voor je leerlingen (vanaf 12 jaar).«Tot waar gaat de hemel?» van Gustaaf Cornelis en Sien Simoens kost 11,90 euro en ligt in de boekhandel.www.vrijzinnighumanisme.be/kosmosWin: 5 ex. van «Tot waar gaat de hemel?». Mail vóór 28 januari (met vermelding «Hemel») naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be

Mijn armen zijn schoorstenen «Mijn armen zijn schoorstenen» is een grootformaat poëzieprentenboek voor kleuters en leerlingen eerste graad lager onderwijs. Je vindt er 15 gedichten van

kinderen (geselecteerd door Maarten De Poucq), elk geïllustreerd met grote kijkprenten van Wout Olaerts. Marie-Jeanne Snoeks en Herman Vander Straeten schreven bij het prentenboek een didactische handleiding met nog meer gedichten en met werkvormen om de fantasie van de kinderen aan te scherpen, te fi losoferen met je leerlingen, te praten over hun gevoelens enz.Op www.jeugdenpoezie vind je meer info over publicaties rond poëzie en over poëzie-ateliers in je klas.Het totaalpakket «Mijn armen zijn schoorstenen» kost 85 euro. Daarvoor krijg je het prenten-boek (14,95 euro), de handleiding (7,50 euro) en een set van 15 A2-posters met de tekeningen en gedichten uit het prentenboek (70 euro). Jeugd en Poëzie en uitgever Baeckens Books/Baker-mat werkten hiervoor samen.www.jeugdenpoezie.be - info@jeugdenpoezie - tel. 052 37 20 40

Doe de Swot Haal de sterke en zwakke punten van je school naar boven. Zoek naar kansen om je school beter te organiseren. Breng de bedreigingen in kaart die je kun-

nen tegenwerken. Samengevat: doe de SWOT (strengths, weaknesses, opportunities, threats). Dat is een hulpmiddel om een organisatie te optimaliseren. Een praktische pocket (68 p.) om meteen aan de slag te gaan is ‘Werken met SWOT-analyse’ van de Vlaamse Vereniging voor Steden en Gemeenten (VVSG). Met de bijhorende cd-rom maak je de analyse snel en effi ciënt.‘Werken met SWOT-analyse’ (boek + cd-rom 25 eur) - uitg. Politeia -Kolenmarkt 7 - 1000 Brus-sel - tel: 02 289 26 10 - info@politeia.be - www.politeia.beWin: 12 ex. van «Werken met SWOT-analyse». Mail vóór 28 januari (met vermelding «Swot») naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be en geef daarbij een kort woordje uitleg wat je ermee zou willen doen.

AMSAB

HVV

J EUGD EN POËZIE / B

AECKENS BOOKS

34 KLASSE NR.161

[1] De voornaam van de presentatrice van «Blind Date» [2] De «babe» die met acht Vlaamse meisjes richting Tsjernobyl trok [3] Het beest naast de os in de kerststal [4] Pedagogisch verantwoorde meerdaagse excursie aan de Belgische kust [5] Vul aan: «… kerstfeest» [6] Het thuisland van het «Industrion» [7] Het beest naast de ezel in de kerststal [8] De bijnaam/verzamelnaam van de man op de achtercover [9] Het goednieuwsprogramma van één en Koning Boudewijnstichting over

mensen die het hun omgeving aangenamer willen maken

Het verhaal van spreekkamer 3

Gepest omdat papa in de gevangenis zit.

Samen frieten eten«Ik zeg het aan Caroline wanneer ze iets goed doet», zegt Birgit. «Ik weet dat ze daar heel blij mee is. Ik word er zelf goed gezind van! We hebben samen een vriendschapssleutelhanger.» Samen frieten eten is belangrijk en elkaar Charel noemen moet kunnen! Dat zeggen de veertien Yetiklassers uit Sint-Agatha-Berchem. In Yeti’s vriendendossier gaan ze op zoek naar omgekeerde vijanden, verkochte complimenten en de buddytest. Want alles helpt om de binnenband van de vriendschap op te pompen. Yeti zit deze maand helemaal knel in de technische beroepen, de slaaptest en het grote Kingaspel. Hilfe!

«We hebben een vriendschapssleutelhanger.»

Elke maand vind je in Klasse een raads?l (sommige antwoorden vind je zelfs in deze Klasse). Zet de eerste letter van elk antwoord in

het daarbij horend genummerde vakje. Zo krijg je een begrip voor een nieuwe trend aan Vlaamse schoolpoorten.Stuur het woord vóór 30 januari naar Klasse (Raads?l) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - secretariaat.leerkrachten@klasse.be. Vanaf 3 februari staan de oplossing en de winnaar op www.klasse.be/win-naars. Het super reisaanbod van Klasse vind je op www.lerarenkaart.be (commercieel aanbod / reizen). Daar vind je ook meer over de supertips (Berlijn, Lissabon) en de kortbij vakanties (Picardië, Vulkaaneifel, Parijs én de Oude Molen in de Ardennen).

Win: Vier dagen vakantie met vier per-Win: Vier dagen vakantie met vier per-sonen in de Oude Molen (Ardennen)sonen in de Oude Molen (Ardennen)Breek de code.Breek de code.Bart Van Nieuwenhove uit Lier wint de gezinsvakantie in de Vulkaaneifel uit het novembernummer.

Gratis Giga-nieuwswww.klasse.be – Platform voor 600 000 collega’s (en meer)

www.lerarendirect.be – dagelijks onderwijsnieuws in je mailbox

© L

IEVE

N VAN

ASS

CHE

➤

➤

➤

«Ik hoor dat ze Enno (12) en Elio (8) soms pesten op school. Omdat ik in de gevangenis zit. Ze vinden wel steun bij elkaar, maar sinds dit schooljaar spelen ze allebei op een andere speelplaats. Ik zou graag hebben dat de leraar over de gevangenis praat in de klas.» Dat zegt vader Mario (47). Hij zit een straf uit van zeven jaar. In het januarinummer van Klasse voor Ouders hoor je wat hij in spreekkamer 3 vertelt. In hetzelfde nummer lees je ook nog over fi losoferen met kinderen, de tafels leren met een bal, complimentjes geven. Echt alles vind je op www.klasse.be/ouders

Hoe word ik terrorist?12 september 2001, één dag na de aanslagen op de Twin Towers in New York. Hasib Mir Hussain (18) deelt briefjes uit op school: «Recht is geschied!». Drie jaar later blaast hij zichzelf op samen met dertien passagiers van bus nummer 30 in Tavistock Square, Londen. Welke gevaarlijke cocktail maakt van een onopvallende klasgenoot een gewiekst zelfmoordterrorist? Maks! geeft in zijn vijftigste nummer vier tips om terreur rond de school te vermijden. Andere explosieve vragen in dit feestnummer: Hoe kan ik leren kiezen? Ben ik een macho? En wat zeg ik tegen een nieuwe mama of papa?

© L

IEVE

N VAN

ASS

CHE

Maks! is jarig: nummer 50 verschijnt. Leerlingen kunnen een trip naar Parijs winnen voor héél de klas. Op elke Maks! staat een uniek geluksnummer. Feest mee op www.maks.be

KLASSE KLASSE NR.161 35

«Ik wantrouw het schoolse systeem»

Psychologie was ongetwijfeld een belang-rijk vak in je fotografi e-opleiding? Lieve Blancquaert: «Nee, helaas! En dat is onbegrijpelijk, want als je niet met mensen overweg kan, moet je geen fotograaf worden. Mensen voor je winnen zodat ze zich aan je overgeven, is moeilijker te leren dan de techniek. Ik pas er wel voor op blindelings op mensenkennis te vertrouwen. Toen ik vorige zomer portretten maakte van mensen op de zeedijk zat ik er vaak genoeg naast: de op het eerste gezicht oerconservatieve opa bleek ruimdenkend, terwijl die vlotte jongen er dan weer bepaald foute denkbeelden op nahield. Ik leer daaruit dat je niet op het uiterlijk mag afgaan, zelfs al is de eerste indruk vaak allesbepalend. Kinderen worden meestal gepest om zo’n uiterlijk kenmerk: omdat ze te dik zijn, een lelijke bril dragen, raar lopen of vreemd praten… Ik mag er niet aan denken dat mijn kinderen gepest zouden worden! Maar ik ben er gerust in: als het op hun school gebeurt, praten ze er in de groep over en moet de pester zich verantwoorden. Belangrijk, want gepest worden kan een enorm trauma veroorzaken.»Marthe (8) en Boris (7) volgen Freineton-derwijs. Beïnvloedt je eigen schoolverleden die keuze voor je kinderen?«Reken maar. Ik heb zelf te vaak ervaren hoe op school volwassenen hun macht misbruiken. De grootste kater heb ik overgehouden aan zuster Machteld, die op internaat de leerlingen pestte en terroriseerde. Mij heeft ze voor de hele school beschuldigd van een diefstal waar ik volstrekt niets mee te maken had en waar ze ook geen enkel bewijs voor had. Ik heb daar een groot wantrouwen tegenover het ‘schoolse systeem’ aan overgehouden. De school van mijn kinderen zoekt een balans in die machtsverhouding. Dat is niet makkelijk, want kinderen verkiezen soms een duidelijke ‘nee, daarom!’ boven overleg. Marthe en Boris gaan gráág naar school, ze voelen zich er goed. Dat heeft zijn effect op hun inzet. ’Fijn dat je weer zo enthousiast was Marthe’, schrijft de leraar in het heen- en weerschriftje van mijn dochter, en dan volgt er een lofzang op haar dictee, de toets wiskunde en haar medewerking in de klas. Zelf was ik een middelmatige leerling die nooit buisde, maar ook zelden piekte. Toen mijn ouders in het vijfde leerjaar scheidden, zag je mijn cijfers wel de dieperik ingaan. Ik was de eerste van onze school met gescheiden ouders - dat was toen nog een echt taboe. Ineens mochten vriendinnen niet meer bij mij komen spelen, omdat hun ouders dat niet kosjer vonden!

Dat ik sinds de scheiding thuis nog maar weinig begeleiding kreeg, beïnvloedde ook mijn studieresultaten. Vandaag besteden scholen gelukkig meer aandacht aan de mens achter de leerling.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

«Waarom heb ik toch ja gezegd?» foetert fotografe Lieve Blancquaert, wan-neer ze aan haar psychologietoets begint. «Tegenwoordig moet iedereen zich bewijzen met testen en kennisspelletjes, ik báál ervan. Wie de meeste kennis heeft, is daarom toch niet de intelligentste?» Schrik om af te gaan, Lieve? «Maar nee! Al is het natuurlijk vervelend dat het een schriftelijke toets is; op een mondeling examen kan je je er nog uitpraten.»

Lieve Blancqaert: «Ik was de eerste van onze school met gescheiden ouders. Ineens mochten vriendinnen niet meer bij mij komen spelen.»

36 KLASSE NR.161

Xxxx xxxxxx xxxxx xxxx xxxxxx xxx xxxxxxx. Xxxxxxx xxxx xx xxxx. Xx

xxxx xxxx xxx xxx xx xxxxxxxxxxxx xxxx xxxx

Wat is de kracht van een time-out? Sportcoa-ches loven de kans die ze krijgen om met één minuut peptalk of enkele tactische richtlijnen een wedstrijd te doen kantelen. Tijdens de time-out komt een speler op adem én krijgt hij inzicht over zijn eigen prestatie.

Zwemshort«Een gelijkaardig doel heeft de time-out die wij hier organiseren», zegt Jan Vanroose van SWOB (=Samenwerkingsverband Welzijn en Onderwijs Brugge). Voor Jurgen (17), Sebastiaan (13), Dylan (12), Arnout (14) en Nathaniël (12) is het al enkele weken geleden dat zij nog op een schoolbank zaten. Nu rijden zij naar het zwembad met begelei-ders Thomas en Katrien. Iedereen heeft zijn zwembroek bij. «Dat is niet evident», lacht Thomas. «Dat ze geen zwemshorts mogen dragen, vinden ze niet leuk, maar dat is een belangrijk leermoment voor hen. In het leven krijg je ook niet altijd wat je wil. Het is net hetzelfde met de ateliers houtbewerking die we inrichten. Niet elke gast vindt nestkastjes maken de prettigste bezigheid.»De vijf jongens kleden zich vliegensvlug om. Jongens zijn in elk time-outproject in

de meerderheid: «In de vorige groep zaten bij de acht deelnemers wel drie meisjes.» In het water wacht de Brugse time-outers een stevige zwembeurt. Geen simpel baan-tjeszwemmen maar actieve en intensieve momenten: duiken naar ringen, tikkertje spelen… «Dat hebben jullie goed gedaan», herhaalt Katrien vaak. Hier is zij zwemlerares, op het droge volgt zij de studies van elke time-outer op. Een time-out is geen eiland. Zowel met de school als ouders legt dit team contacten. Jan Vanroose: «Een integrale aanpak is de beste garantie op succes. Sa-men met de school, het CLB, de ouders of opvoedingsverantwoordelijken en de jongeren zelf zoeken we naar de betekenis van het probleemgedrag van de jongere. Dit gebeurt tijdens klassenraden, evaluatiegesprekken, bezoeken aan het project maar ook door middel van schoolbegeleiding, individuele en groepsbegeleiding en gezinsbegeleiding. We reiken handvatten aan om tot een meer positieve kijk en aanpak te komen. Op lan-gere termijn kan door die contacten bij de school een preventief beleid voor jongeren met gedragsproblemen groeien.» Niet al-leen de time-outer is dan geholpen maar

alle (toekomstige) leerlingen van de school plukken de vruchten ervan.

KemphanenOndanks de afmattende zwemsessie heb-ben twee gasten nog voldoende energie om mekaar in de haren te zitten bij de terugkeer naar de SWOB-lokalen. Katrien en Thomas nemen elk een ruziemaker in de auto en kanaliseren elke opmerking van de kemphanen met ‘Leg dat straks maar aan Jan uit’. In de SWOB-lokalen wacht een aangename verrassing: de sint is langs geweest en heeft een vriendelijk briefje aan de deur van de keuken gehangen. Binnen ligt voor elk een grote zak snoep. «Maar eerst boterhammen eten», maant Gudrun Jurgen aan. Hij kijkt met begerige ogen naar het zoets in zijn zak: «Dit is beter dan wat ik vanochtend in mijn schoen vond in het internaat. Daar stak het schoolreglement in. Niet te geloven, hé?»

Bang voor de busVanmiddag is er enkel brood en soep maar sommige middagen wordt er gekookt. Gu-drun: «Dat doen de meesten hier graag en

Wat doe je met leerlingen met aanhoudende gedragsproblemen? Eén op vier secundaire scholen stuurt sommige naar een time-outproject buiten de school. De meeste scholen hopen hun tijdelijk verloren zonen

of dochters daarna nog beter te kunnen begeleiden en niet defi nitief te moeten wegsturen. Doet eventjes scheiden niemand lijden?

Xxxx xxx xxxXxxx xxx xxxXxxx xxx xxx

� Tom is even time-out: www.maks.be/6/6

Scholen winnen met time-out

© L

UC D

AELE

MAN

S

Gudrun, Katrien, Thomas en Jan: het Brugse time-outteam

goed.» Iedereen zit al lang aan zijn snoepzak als Kevin (15) mee aan tafel schuift. Hij is deze voormiddag naar school geweest, een examen afl eggen. Gemiddeld duurt een deelname aan het project zes weken. Twee weken voor de jongere terug naar school gaat, wordt die terugkeer intensief voorbereid en tot een maand nadien is er nazorg. Maar niet iedereen gaat zomaar terug. Jurgen zal tot het einde van het trimester blijven. Hij wil liever een andere opleiding starten: «Ik wil truckchauffeur worden. Maar dan moet ik ofwel opnieuw in het vierde jaar starten of tot mijn eenentwintigste wachten om het rijbewijs te halen.» Ook Arnout weet zeker dat hij niet gewoon naar zijn oude ASO-school kan. Hij zal waarschijnlijk een tijdje naar een oriëntatiecentrum moeten. Ernstige gedragsproblemen en spijbelen zijn de voornaamste redenen waarom de Brugse jongeren hier zijn. Dylan: «De overgang van de lagere school naar het secundair was moeilijk voor mij. Ik keek er elke dag tegenop om de bus te nemen en naar school te gaan. Ik hoop dat ik binnen enkele weken voldoende zelfvertrouwen zal hebben om dat opnieuw aan te kunnen.»

De laatste minuutGudrun overloopt de takenlijst voor deze middag: tafel afruimen, afwassen en afdrogen. Straks starten de ateliers: houtbewerking of creatieve en expressieve sessies. «De gedrevenheid en motivatie van de begeleiders moet de motivatie en interesses van de jongeren opnieuw wak-ker maken», zegt Jan Vanroose. «Door het werken in het atelier ontstaat er een relatie tussen de jongere en de begeleider. De time-outer doet positieve ervaringen op, integreert mislukkingen, krijgt voeling met zijn reële motivatie en versterkt zijn sociale vaardigheden.» Op andere dagen is er ook vorming, sociale vaardigheidstraining en individuele begeleiding mogelijk.SWOB concentreert zich op leerlingen van de eerste en tweede graad secundair onderwijs, een time-outer is in geen enkel geval ouder dan achttien. Jan Vanroose: «De eerste signalen van het probleemgedrag worden meestal zichtbaar in het laatste jaar van het basisonderwijs of bij de overgang naar het secundair, maar veel te vaak zoekt men oplossingen in veranderen van school of van de ene studierichting naar de andere verschuiven. Scholen die lang wachten om een jongere naar een time-out te sturen, hebben vaak al een vrij negatieve relatie opgebouwd met de jongere in kwestie. Daardoor is bijvoorbeeld het bijhouden van lessen tijdens de afwezigheid niet altijd evident. De resultaten van een time-out zijn beter als probleemgedrag vroeg genoeg en met zoveel mogelijk betrokkenen wordt ontdekt en aangepakt.» Geen enkele voetbalcoach kan in de laatste minuut nog een wedstrijd winnen met een time-out.

KLASSE NR.161 37

ONDERWIJS EN WELZIJN WINNEN

4 KEER TIME-OUT TIME-OUT TOP 10

Een leerling naar een time-outproject bui-ten de school sturen is de meest drastische maatregel, maar er zijn nog drie andere time-outmogelijkheden. Zodra een leerling voor een tijdje uit de klas wordt verwijderd met het doel gedragsproblemen aan te pakken, spreekt men van een time-out. Vóór een leer-ling naar een extern time-outproject wordt gestuurd, heeft hij vaak al één of meerdere van de andere time-outvormen doorlopen:1. binnen de school met een lid van het

schoolteam 51%2. binnen de school met een CLB-medewer-

ker 20%3. binnen de school met een externe bege-

leider 8%4. buiten de school 27%Aantal scholen die een of andere vorm van time-out organiseren, gebaseerd op antwoorden van 382 secun-daire scholen in Vlaanderen (=37,09% van alle scholen).

Directe aanleiding waarom scholen tot een time-out overgaan. Verschillende redenen voor één leerling zijn mogelijk.1. opzettelijk de les storen 56%2. brutaliteit tegenover een leraar 46%3. weigeren zich in te passen in het schoolse

systeem 45%4. de klas verlaten tijdens de les 33%5. pesten tussen leerlingen 31%6. spijbelen 28%7. bedreigen van leerlingen 27%8. vechtpartij tussen leerlingen 24%9. bedreigen van een leraar 18%10. druggebruik 11%

«Onderwijs en welzijn zijn partners en hebben een gedeelde verantwoordelijkheid om schooluitval en maatschappelijke uitsluiting te voorkomen», schrijven onderzoekers Evelyne Deceur, Saskia Decraene en Nicole Vettenburg van de Universiteit Gent in hun ‘Evaluatie-onderzoek van time-outprojecten in Vlaanderen.’ Volgens hen zijn jongeren in time-out ‘leerlingen’ met een welzijnsproblematiek. Veel van de jongeren (en hun ouders) worden na de time-outperiode doorgestuurd naar hulpverlening in de welzijnssector.Volgens de Gentse onderzoekers hebben de externe time-outprojecten een meerwaarde in vergelijking met de schoolinterne begeleiding. Leraren en medeleerlingen krijgen door de verwijdering even ademruimte, de time-outer zelf krijgt buiten de school de kans om tot inzicht te komen en aan gedragsverandering te werken. Uiteraard kan het niet de bedoe-ling zijn om van bij het eerste probleem een jongere door te sturen naar een time-out. Het kan geen parkeerplaats voor moeilijke jongeren zijn. Maar te lang wachten om aan een time-out te beginnen, is ook niet goed.Het Gentse onderzoek duidt ook op het belang van een juiste oriëntering van jongeren bij de start van het secundair onderwijs. Na een time-out veranderen heel veel jongeren van richting. Doorgaans voelen ze zich in de nieuwe richting beter, de gedragsproblemen dalen hierdoor merkelijk. Een juiste oriëntering heeft dus een sterk preventief belang.Evaluatieonderzoek time-outprojecten in Vlaanderen. Een onderzoek van Evelyne Deceur, Saskia Decraene en Nicole Vettenburg van de vakgroep Sociale Agogiek van de Universiteit Gent, onderzoek in opdracht van het department Onderwijs. Projectnr. OBPWO 03.00. Je kan een samenvatting van het onderzoek lezen via www.ond.vlaanderen.be/OBPWO

© L

UC D

AELE

MAN

S

© L

UC D

AELE

MAN

S

Jurgen (met blauwe pet): «Vanochtend stak er een schoolreglement in mijn schoen.»

38 KLASSE NR.161

Vooroordeel 1 - «Jongeren ervaren in het KSO zoveel vrij-heid dat ze niet zijn voorbereid op het ‘echte leven’.»

Danny (beel-dende vorming): «Niet akkoord. Hier heerst vrij-heid van denken en zijn, maar dat is niet hetzelfde als losbandigheid, integendeel. Be-wegingsvrijheid is nodig opdat leerlingen zich maximaal per-soonlijk zouden ontwikkelen. Dit vraagt juist zelfdis-cipline, wat voor

elke jongere een zware opdracht is.»Bram (waarnemingstekenen en beel-dende vorming): «In dat ‘echte leven’ komt vanalles op je af en moet je keuzes maken. Hier op school vragen we de leerlingen persoonlijke oplossingen te

vinden voor gestelde problemen. Ze doen dat autonoom; wij leraars ondersteunen dat proces. Weloverwogen keuzes leren maken lijkt mij een basisvaardigheid om het in het ‘echte leven’ te rooien. Vrijheid wordt in deze stelling ten onrechte als verdacht voorgesteld.»

Vooroordeel 2 - «Hier zitten de moeilijke gevallen die elders hun draai niet vinden.»Luc (Nederlands / Engels en toegepaste beeldende vorming): «Het klopt in elk geval dat veel jongeren hier na een lange zoektocht arriveren. Onze instroom is een omgekeerde piramide: de 1ste graad is het dunst, de 3de het dichtst bevolkt. Ze zijn gestart in ASO omdat hun ouders het zo wilden, kregen een B-attest en uiteindelijk mochten ze toch hun goesting doen en kwamen ze naar hier. Doordat we vertrekken

vanuit de leerling, kun-nen we hen opvangen op elk ogenblik dat ze instromen.» Siegfried (esthetica en kunstinitiatie): «Dat leer-lingen na de basisschool niet meteen de weg naar het KSO vinden, heeft veel oorzaken. Zo weten weinigen dat KSO ook in

de eerste graad be-staat. Het CLB ver-helpt daar weinig aan, en de basisscholen hebben geen idee wat KSO te bieden heeft. Ouders mikken ‘hoog’ en sturen hun kinderen dus naar ASO omdat ze denken dat dit de enige richting is die algemene vorming biedt. Reken daarbij alle vooroordelen die over KSO de ronde doen en je begrijpt

‘Het zijn allemaal punkers’, ‘je moet er niet studeren’, ‘orde en tucht bestaan daar niet’: over kunstsecundair onderwijs (KSO) doen véél vooroordelen de ronde. Volgen daarom slechts twee leerlingen op honderd dit type onderwijs? «Tja, er zijn maar

weinig ouders die hun kinderen dwíngen om KSO te volgen… », zegt directeur Kris Bauwens van Sint-Lukas in Schaarbeek. Tijdens de middagpauze reageert hij met vijf leraren op drie bekende vooroordelen.

«Kunst is ons vehikel»

Childeric, Jonas, Stephan, Luka en Samuel: slechts 37 procent start in

het eerste jaar tweede graad met kunstonderwijs.

Danny

Luc

Siegfried

waarom nog geen twee procent deze studierichting volgt.»Jeanine (kunstambachten): «Na mis-lukkingen in andere onderwijsrichtingen geven ouders noodgedwongen toe. KSO zien ze dan als een laatste kans, terwijl het voor de jongeren zelf veelal een positieve keuze is.»

Vooroordeel 3 - «Wie afstu-deert in het KSO, zit vast in de kunst.»Siegfried: «Klopt niet want KSO biedt een vergelijkbaar programma als ASO. Kunst is het vehikel

waar we onze vorming aan ophangen, zoals dat in ASO Latijn of wetenschappen is. Wees dus maar zeker dat deze opleiding voorbereidt op hogere studies, ook buiten de kunst.» Kris (directeur): «Dat

merken we aan onze afgestudeerden, die niet enkel in hoger kunstonderwijs be-landen, maar even goed rechten, kunst-geschiedenis, genees-kunde, psychologie, lerarenopleiding, journalistiek of vee-artsenij studeren.

Minstens even door-slaggevend is de at-titude die ze ontwik-kelen: kritisch denken, zelfstan-dig werken, keuzes maken, zelfredzaam zijn.»Bram: «Veel scholieren leren pas hoe ze het alleen moeten redden nadat ze de beschermde omgeving van de secundaire school al hebben verlaten. Als ze hier buitenkomen, kennen ze het klappen van de zweep.»

KLASSE NR.161 39

«MIJN OUDERS DACHTEN DAT IK ALS STRAATMUZIKANT ZOU EINDIGEN»

«Mijn vrienden vinden dit geen echte school, omdat hier minder regels zijn», zegt Luka, die in het vierde jaar in het KSO arriveerde, nadat ze eerst studierichtingen in ASO en TSO probeerde. «Op mijn vorige scholen kreeg je een nota als je niet in orde was, en na drie nota’s had je strafstudie aan je been. Als je hier je boek niet mee hebt, maken onze leraars daar geen spel van - je straft jezelf, vinden ze. Hier kan je niet eens strafstudie krijgen; mijn school vindt straffen geen goede oplossing om incidenten op te lossen.»

Luka en haar klasgenoten uit het zesde jaar audiovisuele vorming kénnen de vooroor-delen die over KSO leven. Sommigen hebben met hun ouders een gevecht moeten leveren om KSO te mogen studeren. Stephan (sinds 3de jaar in KSO): «Mijn ouders zagen het eerst niet zitten, waren ervan overtuigd dat ik als straatmuzikant zou eindigen. Uiteindelijk zijn ze bijgedraaid, omdat ze merkten dat ik niets anders wou studeren.» Samuel (in KSO na B-attest in ASO): «Er zijn er die naar KSO komen met het idee dat het hier gemakkelijker is, maar die blijven niet lang.

Sommigen denken ook dat er geen orde en tucht is, en dat klopt ook niet. Wel is er een directe en persoonlijke relatie met de leraren die ervoor zorgt dat we mekaar als mens leren kennen en waarderen, zodat je automatisch minder snel keet schopt.»

Childeric (sinds het 5de in KSO, na B-attest in ASO): «Hier gedraag je je uit respect, niet uit schrik. De leraren hier vinden niet dat we moeten zwijgen en luisteren, stil zijn of rijen vormen. Geen machtsmisbruik van leraren dus, wel zelfdiscipline bij leerlingen.» Jonas (in KSO sinds het 3de, tevoren ASO): «Het blijft ‘school’ natuurlijk, maar het is veel aangenamer dan andere richtingen, doordat alles wat wij hier leren te maken heeft met ons eigen leven. Daar zijn we iets mee voor later.»

«VEEL LEERLINGEN VINDEN HIER EINDELIJK HUN PLEK»

«Het KSO telt een aantal dropouts die zonder het bestaan van deze onderwijs-vorm willicht nooit een diploma secundair onderwijs zouden gehaald hebben», concluderen onderzoekers van Universiteit Antwerpen en Vrije Universiteit Brussel in hun eindrapport ‘Studieloopbanen van leerlingen in kunstgerichte opleidingen van het secundair onderwijs’. Hun studie bevestigt de realiteit in Sint-Lukas Brus-sel. Andere opvallers:- KSO is veelal geen eerste keuze voor

leerlingen: slechts 37 procent start in het eerste jaar van de tweede graad; de overige 63 procent stapt later in, een derde zelfs pas in de derde graad;

- 44 procent van de vierdejaars en een op drie vijfdejaars KSO komen uit een andere onderwijsvorm; bijna de helft zat voordien in het algemeen secundair onderwijs (ASO);

- Van alle onderwijsvormen telt het KSO het hoogste aantal zittenblijvers, nl. 16 procent. In het ASO is dat 4 procent, in het BSO 7 procent en in het TSO 11 procent. Wel stapt meer dan een derde van de leerlingen het KSO al binnen met een jaar vertraging. ze zijn dus elders al een keertje blijven zitten.

- 88 procent van de afgestudeerden uit het KSO gaat naar de hogeschool of de universiteit, of doet er nog een zevende jaar bij; het meest populaire studiegebied is Audiovisuele en Beel-dende kunst, maar ook het studiegebied Onderwijs lokt veel KSO’ers.

- Dat slechts 2 procent van alle leer-lingen in het secundair onderwijs voor KSO kiest, weerspiegelt zich ook in het hoger kunstonderwijs: daar komt het merendeel uit het ASO.«Sommige conclusies zijn te weinig onderbouwd», vindt Kris Bauwens. «Zo stelt de studie dat in KSO meer zittenblijvers schoollopen en maakt men niet duidelijk genoeg dat leerlingen hun schoolachter-stand niét in het kunstonderwijs opgelopen, maar meebrengen uit andere studierichtingen. Het is dus niet dat er veel zittenblijvers zijn in KSO, wel dat jongeren met schoolachterstand hier uiteindelijk

hun plek vinden.»

‘Studieloopbanen van leerlingen in kunstgerichte opleidingen van het secundair onderwijs’, Sven De Maeyer, Ann Van Leeuw – Onderzoek in opdracht van het departement On-derwijs (obpwo 01.09) – Universiteit Antwerpen, Vrije Universiteit Brussel. Een synthese van het rapport vind je op www.ond.vlaanderen.be/obpwo/ (surf naar projecten, 2001)Kris

Bram

40 KLASSE NR.161� www.newprofi le.org - site van de vredesorganisatie van Ruth Hiller� www.speculoos.com/palestine - beelden van een observatiemissie naar Palestina

Hoe hoog is de (school)Hoe hoog is de (school) muur van muur van palestinapalestina??

© MASSIMO DE VECCHI/PIERRE HUYGHEBAERT

«Ons onderwijs wás hoogstaand», zegt de Palestijnse Hassan Amro met spijt. «De jongste jaren gaat het niveau achteruit. Dat is het gevolg van de Israëlische bezetting van ons land en van de incompetentie van onze eigen machthebbers, die niet geïnteresseerd zijn in onderwijs.» Hassan keerde in de jaren ’90 terug naar Palestina, nadat hij jarenlang in Jordanië en de VS had gewerkt. Hij is optometrist, vader van vier kinderen, vrijwilliger bij het Medical Relief Centre, en woont in de oude Palestijnse stad Hebron, die bezet wordt door het Israëlische leger en van de buitenwereld is afgesloten door de negen meter hoge betonnen muur. «Had ik geweten dat het vredesproces op deze nachtmerrie zou uitdraaien, ik was natuurlijk niet met mijn gezin teruggekeerd. Welke toekomst kan ik mijn kinderen bieden? Hoe moet ik ze motiveren om fl ink te studeren?»

Bommen in de les?«Vroeger controleerde de Israëlische overheid ons onderwijs - alles wat bedreigend was voor Israël ging eruit. Leraren geschiede-nis werden verplicht om de staat Israël te legitimeren; over onze eigen geschiedenis mochten ze het niet hebben. Even goed werden de lessen chemie aan banden gelegd: geen experimenten in het labo, want de leraren zouden hun leerlingen helpen bommen maken. Wie zich daar niet aan hield, werd verklikt en belandde in de gevangenis. Nu organiseert de Palestijnse Autoriteit ons onderwijs, maar de censuur is gebleven. Zo hebben onze politici met de Israëlische regering afgesproken dat op school geen politiek mag worden bedre-ven. Onmogelijk, want politiek is overal in dit land. Onze kinderen komen te laat op school, omdat de Israëlische soldaten geen zin hebben hen door het checkpoint te laten, op weg naar school bekogelen Joodse kolonisten ze met stenen, elke dag proberen ze hun ouders gerust te stellen dat ze levend zullen terugkeren, ze vragen zich af waarom ze niet evenveel kansen krijgen als leeftijdgenoten die ze op tv en internet zien. De leraar riskeert een lange gevangenisstraf in Israël, als hij of zij uitlegt hoe we in deze surrealistische miserie zijn beland. Weet je, het Palestijnse volk wordt gegijzeld door twee gewapende bendes: de Israëlische regering en de Palestijnse Autoriteit. Zij vechten een confl ict met elkaar uit waar gewone mensen in Palestina en Israël niets mee van doen hebben, en die ons het leven onmogelijk maakt.»

Boezem in camoufl ageprint De Israëlische Ruth Hiller knikt. Ze is Joodse, mama van zes kinderen, woont in Tel Aviv en leidt New Profi le, een Israëlische vredes-organisatie. «Ook onze samenleving zucht onder dit confl ict. De vele verwijzingen naar het leger in reclames illustreren hoe militarisme ons dagelijks leven bepaalt», zegt Ruth, terwijl ze om zich heen wijst in het winkelcentrum waar het interview plaatsvindt en waar nog niet zo lang gele-den een bomaanslag werd gepleegd. «Kijk daar: reclame voor Nokia. Gsm’s worden aangeprezen met ‘goed voor op het werk en in het leger’.» Ze vertelt over publiciteit voor ontbijtkaas die twee van gezondheid blakende Israëlische soldaten toont, over een voorlichtingscampagne tegen borstkanker die een boezem presenteert in een bh met camoufl ageprint, over Israëlische jongeren die kaki baggies en zwarte boots dragen om de ‘coole’ soldaten na te apen.«Zie je, de massale aanwezigheid van het leger in onze samenleving wordt ons voortdurend als vanzelfsprekend aangepraat. De meeste Israëli’s staan er niet eens bij stil, omdat ze nooit hebben geleerd kritisch na te denken. Het hele systeem programmeert ons om het normaal te vinden dat elk kind later soldaat wordt, om er geen vragen bij te stellen dat 8,7 procent van ons bruto nationaal product naar defensie gaat, om ervan uit te gaan dat elke Palestijn een terrorist is, om te denken dat die muur nodig is. Het militarisme splijt onze samenleving bovendien in twee: Israël beweert de enige democratie in de regio te zijn, maar in werkelijkheid is dit land alleen een democratie voor wie in het plaatje past - blanke Joodse mannen die hun legerdienst vervullen. Kritische Israëli’s,

Ethiopische en Arabische Joden, gehandicap-ten, vrouwen, holebi’s, gewetensbezwaarden en Palestijnen hebben geen rechten. Mijn kinderen, die weigeren hun legerdienst te vervullen, ondervinden aan den lijve wat het betekent om geen modelburger te zijn. De kloof in onze samenleving wordt alsmaar dieper. Dat de meeste Israëli’s zich weinig vragen stellen bij deze onmogelijke toestand, komt doordat wij van in onze wieg worden geïndoctrineerd. In elk gezin worden zio-nistische verhalen overgeleverd. De school neemt het daarna van de ouders over, en na de indoctrinatie via de school gaan de jongeren meteen naar het leger.»

Vrouwelijke soldaten op school«De Israëlische regering start momenteel met ‘een offi cier voor elk kind’: een piloot-project in negentig scholen dat kinderen moet motiveren om naar het leger te gaan. Dat het leger aanwezig is op de scholen, is al langer de gewoonte. Zo worden de leerlingen in het laatste jaar van het secundair op de legerdienst voorbereid met een legerkamp en schietlessen. In veel secundaire scholen staan bovendien vrouwelijke soldaten de leraren bij – ze zijn populair en vormen in hun onberispelijke uniformen wandelende reclame voor het leger. Tijdens de lessen

wordt uitsluitend het Israëlische discours overgeleverd; een kriti-sche, objectieve versie van de geschiedenis zal je tevergeefs zoeken in onze handboeken.

Dat er in Israël geen burgermaatschappij is die een tegenwicht kan vormen, is daarvan het gevolg. Hoopgevend vind ik wel dat het Israëlische leger het noodzakelijk vindt steeds meer aandacht te besteden aan de scholen. Dat impliceert dat er verzet groeit.»

KLASSE NR.161 41� www.vlaamspalestinakomitee.be – achtergronden bij het Israëlisch-Palestijnse confl ict� www.jehoofdtegendemuur.be - zet je hoofd tegen de muur. Tégen de muur.

VLAANDEREN EN PALESTINA WERKEN SAMEN«Als je ter plaatse naast de muur staat, blijkt dat je geen geschoolde jurist moet zijn om het advies van het Internationaal Gerechtshof in Den Haag te begrijpen», zegt Geert Bourgeois, Vlaams minister van Bestuurszaken, Buitenlands Beleid, Media en Toerisme. Het advies waar de minister het over heeft, zegt dat de muur in strijd is met het inter-nationaal recht, dat Israël meteen moet stoppen met de constructie ervan en aan de Palestijnen de geleden schade moet vergoeden. Israël verwerpt echter deze uitspraak. Minister Bourgeois bracht in oktober een bezoek aan de Palestijnse gebieden en overlegde er over mogelijke samenwerking tussen Palestina en Vlaanderen in de mediasector, de sectoren jeugd en jeugdzorg en capacity building in het algemeen. Tegen deze zomer ligt er een voorstel op tafel. «Ik wil onderzoeken of de Vlaamse overheid zo op een actieve manier het vredesproces kan bevorderen.» Bourgeois wil samenwerken met de Verenigde Naties voor onderwijsprojecten, en plant ook een bezoek aan Israël in 2006.

Hoe hoog is de (school) muur van palestina?

«Leraren riskeren gevangenisstraffen

als ze over Palestina spreken in de klas.»

Op dit moment bouwt het Israëlische leger elke dag verder aan de ‘veiligheidsmuur’ rond Palestijnse steden en dorpen. Welk effect hebben de muur en het Israëlisch-Palestijnse confl ict op onderwijs in

beide gebieden? Klasse reist langs de Palestijnse gebieden. Een Palestijnse vader en een Israëlische moeder getuigen.

42 KLASSE NR.161

«Sommige kinderen geloven dat frieten in de diepvries groeien», zegt Walda Bernaerts, directrice van het Sint-Franciscusinstituut in Borgerhout. «Het zijn echte stadskinde-ren: in het weekend kijken ze tv, spelen ze games, maar ze komen niet meer op straat. Ze zitten niet in een jeugdbeweging of gaan niet naar een muziekacademie. Voor velen is een weekje bosklas hun eerste belevenis buitenshuis. Ze leren de wereld – en de natuur bij uitstek – op een andere manier kennen.»

ProefondervindelijkBasisschool Het Spoor in Lier organiseert sinds 1964 sneeuwklassen voor de zesdes. Directeur Marc Cotemans: «Kinderen steken veel op uit verschillen: andere leefomstan-digheden, andere beroepen, andere ver-keerssituaties. Sneeuwklassen zijn daarom een unieke kans om aan wereldoriëntatie te doen. Een halve dag gaan ze skieën, de andere helft staat in het teken van leerwandelingen, verwerkingsopdrachten en muzische vorming. De pedagogisch-di-dactische meerwaarde is dat de lessen zijn ingebed in een totaalsituatie: de kinderen bestuderen de eigenschappen van een val-lei of ervaren proefondervindelijk wat een gletsjer is. Het interculturele aspect is ook belangrijk. De leerlingen merken bijvoor-beeld dat islamkinderen geen varkensvlees eten. Dat is dan de ideale aanleiding om met ze na te denken over multiculturaliteit

en sociale omgangsvormen.»Dat je multicultureel denken ook dicht bij huis kan stimuleren, bewijst Natalie Van Hyfte, die een week stadsklassen in Brus-sel organiseerde: «Als kinderen een paar dagen rondlopen in Sint-Jans-Molenbeek, ondervinden ze aan den lijve het belang van de kennis van de Franse taal. Dat stimuleert hen om meer hun best te doen voor het schoolvak Frans.» Stadsklassen zijn een nieuwe, groeiende trend.

Mini-samenlevingWat is de meerwaarde van openluchtklassen? «Het meest vormende eraan is dat leerlin-gen een volledige week samen met hun leeftijdgenoten en leerkrachten optrekken», zegt Eddy Bosschem, directeur van het Sint-Barbarcollege in Gent. «Ze vormen een mini-samenleving. Ze moeten elkaar helpen, hun kleine ergernissen opzij zetten en veel inlevingsvermogen tonen. Daar pluk-ken ze de vruchten van in de klasgroep: de cohesie wordt gigantisch.» Marc Cotemans: «Je komt nooit terug met dezelfde klasgroep. Een meerdaagse buitenschoolse activiteit is belangrijk voor de persoonlijke ontwikkeling van de leerlingen. Ze leren zelfstandig zijn en afspraken maken. Zo voldoen we aan een heel aantal eindtermen. We oefenen niet enkel het cognitieve, maar vooral veel sociale vaardigheden.»

PrijskaartjeWeegt de pedagogische meerwaarde wel op tegen het prijskaartje? De prijs van een week bosklassen schommelt tussen 80 en 150 euro, terwijl tiendaagse sneeuwklassen al vlug 320 tot zelfs 465 euro kosten. «Sociale vaardigheden moet je oefenen op school. Je hoeft daarvoor niet op openluchtklassen te trekken», vindt Roger D’Hondt van SOS Schulden op School. «Organiseer openluchtklas-sen zo dicht mogelijk bij huis. Landelijke scholen kunnen de grootstad ontdekken

en omgekeerd. Dat is dik-wijls al een multiculturele cultuurschok van formaat. Het is goed dat leerlingen in groep eropuit trekken, maar het heeft weinig zin als er maar een beperkt

aantal kunnen meegaan. Zeeklassen in sommige zeepreventoria kunnen tot 250 euro kosten. Zo sluit je de helft van de kinderen uit.»Leerlingen zijn wettelijk niet verplicht om mee te gaan op meerdaagse buiten-schoolse activiteiten. «De kinderen die thuisblijven, maken een werk in functie van de bosklassen», verduidelijkt Walda Bernaerts. «Soms laten we ze helpen in de kleuterschool of laten we ze meeknut-selen met andere jaren. Zo ervaren ze het niet als een straf als ze niet meekunnen op bosklas.»

«Openluchtklassen zijn ware hoogmissen van realiteitsge-bonden onderwijs», zegt Eric Van Laere, hoofdbegeleider

basisonderwijs van het Bisdom Gent. «Ze drukken de kinde-ren met hun neus op de werkelijkheid.» Klassen verlaten het warme nest van de school en vliegen uit. Op bos-, zee- of sneeuwklas. Maar niet elke

ouder kan een schooltrip betalen. En moet het altijd zo ver?

Gaat de schoolreis te ver?

� sos.welzijn.net - tips voor een goedkopere school

«Je komt nooit terug

met dezelfde klasgroep»

Financiële injectie«De bosklassen roepen soms weerstanden op bij de ouders», geeft Walda Bernaerts toe. «Ze vinden ze te duur en nergens voor nodig. Als ouders werkloos zijn of het moeten redden met een leefloon, kan het sociaal fonds van Antwerpen tussenkomen in de onkosten.» Marc Cotemans: «Geld is niet echt een struikelblok. Om de betaling te spreiden, werken we met een spaar-systeem. We hebben ook een sociale kas voor kansarme kinderen. Soms hoor je dat leerlingen ‘gestraft’ zijn of moeten ‘kiezen tussen de reis of een BMX’. Allochtonen schermen dan weer met het argument dat de kinderen niet elders mogen overnach-ten. Maar dat zijn meestal drogredenen: ze beseffen de waarde van de activiteit niet en zien niet dat die ingebed is in het totaalproject van de school.»Roger D’Hondt toont hoe het ook kan: «De Vierdewereldgroep Mensen voor Mensen Aalst en Schulden op School hebben een afspraak met het OCMW van Aalst. Die stelt 23 000 euro beschik-baar voor het basisonderwijs. Scholen die initiatieven nemen voor kwalitatieve maar goedkope openluchtklassen krijgen steun van dat fonds voor kinderen van kansarme ouders.»

Stand-byWat vinden de begeleidende leraren van meerdaagse uitstappen? Marc Cotemans:

«Die zijn enorm enthousiast, hoewel het zowel fysiek als psychisch zwaar is. We hebben er dan ook alle begrip voor dat ze bij thuiskomst vermoeid zijn. Wettelijk gezien kunnen we ze geen vrijaf geven, maar we zorgen er wel voor dat ze die eerste dag niet voor de klas moeten staan.» « Leraren die bij ons solliciteren, weten dat de openluchtklassen erbij horen», zegt Eddy Bosschem. «Maar ze gaan graag mee. We geven ze trouwens ook wat zakgeld mee en – voor de sneeuwklassen – een ski-abonnement. Ze bewijzen een grote dienst aan de school door 24 uur op 24 stand-by te zijn.»

OmgevingsboekHebben openluchtklassen nog toekomst, nu internet de wereld heeft opengebroken? Eric Van Laere besluit: «Ik weet niet of je de eindtermen kan realiseren door 32 lestijden per week binnen de muren van de school te zitten. Je mag de leerlingen de voeling met de realiteit niet ontzeggen. Elke stap buiten de schoolmuren kost natuurlijk geld. Scholen stellen het best een omgevingsboek op. Zo exploreren ze eerst hun eigen omgeving op historisch, wetenschappelijk of ecologisch vlak. Ook moeten openluchtklassen verankerd zijn in het totale leertraject op school. Sociale vaardigheden oefenen doe je immers niet enkel buiten de schoolmuren.»

WAT ZEGT DE WET?Activiteiten buiten de schoolmuren van één of meer volledige schooldagen, zo-als bosklassen, noemt men extra muros activiteiten. Hoewel die activiteiten deel uitmaken van het leerprogramma, zijn ze niet verplicht. De school moet altijd de schriftelijke toestemming van de ouders vragen. Het streefdoel is wel dat zoveel mogelijke leerlingen meedoen, omdat ze er veel uit leren en omdat het de sfeer in klas en school ten goede komt. Voor kinderen die niet deelnemen, moet de school activiteiten voorzien die zo dicht mogelijk aansluiten bij het aanbod tijdens de extra muros activiteit.

KLASSE NR.161 43 � www.freewebs.com/stadsklas - op stadsklas in Brussel

GOED(KOPER) OP SCHOOLREIS: TIEN TIPS

Minstens één ouder op tien heeft moeite om de schoolrekening te betalen. Daardoor kunnen hun kinderen soms niet mee op bos-, zee- of plattelandsklas. Tien tips om de drempel voor hen te verlagen:1. Verken eerst je eigen omgeving;2. Organiseer een activiteit dichtbij

huis;3. Beperk het aantal overnachtingen;4. Kook zelf;5. Maak gebruik van het openbaar ver-

voer;6. Spreek (groot)ouders aan om mee te

koken of leerlingen te vervoeren;7. Doe zo min mogelijk een beroep op

commerciële initiatieven;8. Spreid de kosten via een spaarplan;9. Laat je sponsoren, organiseer een

wafelverkoop e.d.;10. Informeer de ouders over mogelijke

solidariteitsfondsen.

Mobiele privé-kluisjesWaar blijf je met je portefeuille, gsm, (verboden) piercings, schmink, deodorant, MP3-speler, sleutels, maandverband, ontsmettingsmiddel, batterijen, sigaretten, aansteker enz.? Daarvoor is een handtasje ideaal, weten alle meisjes van 4 BSO verzorging-voeding aan het Koninklijk Atheneum in Assebroek. Slechts één meisje en de enige jongen in de klas doen het zonder ‘mobiel privé-kluisje’. Ze kiezen voor een tasje dat sportief en klein en zeker niet fl ashy is (bij voorkeur zwart). Belangrijk is ook dat het een lange riem heeft, zodat ze het over hun schouder kunnen hangen. Handig is vooral dat je alles bij de hand hebt, vinden ze. Voor zo’n tasje betalen ze (al of niet zelf) tussen de 15 en 45 euro. Ze vinden hun gading onder meer in kledingwinkels zoals H&M, Esprit en Mango. Maar ook winkeltjes met een ruim assortiment ringen, sjaaltjes en sieraden, zoals Kaboum en Nic-Nac, zijn in trek. De tienermeisjes veranderen niet alleen graag van oorbellen of van kleur lippenstift, maar ook van handtas. Ze hebben er elk minstens twee, de meesten vijf of meer en Natasja is absoluut recordhouder met twintig. Het ‘geheime kluisje’ is strikt privé en op school verliezen ze het geen seconde uit het oog. Dat ze er altijd voor moeten zorgen, ook als ze uitgaan, nemen ze er graag bij. Maar ook dan vertrouwen ze hun kleinood alleen aan een close vriendin toe.

Het zwevend schoolbord komt er voorlopig nog niet aan, maar elke dag duiken op school andere nieuwe ideeën op. De trends van de maand: laptops, zoen-zones en handtasjes.

� Ook een trend gezien? Mail hem naar redactie.leerkrachten@klasse.be

Brooddoos en… laptop in de schooltasStudenten aan hogeschool of unief zonder laptop, het zijn stil-aan uitzonderingen. Ook in het secundair onderwijs wint de schootcomputer stilaan veld. In een poll op www.maks.be antwoordden zowat vijftig stemmers op zeshonderd ‘ja’ op de vraag ‘Gebruik jij je laptop op school?’ Dat is acht procent. Lang niet in alle scholen mogen leerlingen hun laptop meenemen, of het mag alleen als leerlingen kampen met een leerstoornis zoals dyslexie, zo blijkt uit de commentaren. De meesten vinden een laptop vooral handig. «Ik kan niet vlug schrijven, maar wel rap typen.» Of: «Minder gewicht in mijn schooltas en ik vergeet mijn boeken niet.» Leerlingen kiezen er vaak bewust voor om hun laptop niet mee te nemen. Waar het wel mag, is dat op eigen risico en de leerlingen kunnen hem nergens veilig opbergen. Of ze vinden het asociaal omdat niet iedereen een laptop heeft. TSO-leerlingen die werken met tekenprogramma’s vinden dat ze met hun laptop vooral tijd winnen. Als inderdaad acht procent nu al een laptop meebrengt, spreken we nu ook over een trend bij minstens tienduizend jongeren.

44 KLASSE NR.161

Zoen en vroemKiss & Ride is niet langer alleen een veel gelezen dagelijkse rubriek in de gratis ‘treinkrant’ Metro. Het fenomeen duikt ook op aan steeds meer schoolpoorten: een aparte parkeer-zone voor een ‘zoentje en wegwezen’. Daarmee antwoorden scholen op het vaak onveilige dubbelparkeren van ouders die hun kinderen aan de school afzetten. Nochtans is zo’n Kiss & Ride zone niet evident. De bevoegdheid om er een aan te leggen, ligt niet enkel bij het schoolbestuur en soms is er gewoon geen ruimte voor. De werkgroep verkeer en veilig-heid van Basisschool Mozaïek (Sint-Kruis Brugge) koos voor een voorlopige Kiss&Ride-zone tijdens de verkeersweek. Ze vervingen Kiss & Ride door het sympathieke ‘Vlug een zoen… Dag kapoen.’ Andere originele alternatieven van scholen voor de Engelse term zijn: ‘Kusje en weg’, ‘Zoenzone’ of …‘Zoen en Vroem’.

© IM

AGEB

ANK

KLASSE NR.161 45

Digikids en Microsoft?

Al jaren tracht Digikids zichzelf te verkopen als de ICT-portaalsite voor het onderwijs. Positief is alvast dat

de site ICT-projecten van scholen in de prijzen zet. Daardoor stimuleert de site het gebruik van digitale leermiddelen in het onderwijs. In de voorwaarden van de wedstrijd van vorig jaar stond dat je ICT-project gebruik moest maken van Microsoft Offi ce. Kijken we even op “partners”-pagina, dan zien we daar naast Microsoft andere groten uit de softwarebusiness staan. Adobe, Macromedia en Autodesk staan nochtans niet bekend om hun ‘malse’ prijzen. Dat grote fi rma’s een voet in het onderwijs proberen te houden is begrijpelijk. Wie een programma op school leert gebruiken, zal dat naderhand ook blijven gebruiken.Eveneens partner in het project: de Vlaamse gemeenschap (domein onderwijs en vorming). We begrijpen de visie van het Vlaamse ministerie van Onderwijs niet goed in deze materie. Zouden zij evenzeer bereid zijn om samen met bijvoorbeeld Coca-Cola of McDonald’s onderwijsprojecten rond gezonde voeding te promoten? Het onderwijs in de handen gooien van de grote software-industrie kan blijkbaar wel. Waarom promoot men via Digikids op geen enkele plaats het gebruik van Open Source-software, het gebruik van het besturings-systeem Linux, het offi ce-pakket Open Offi ce.org? Voor wie het nog niet wist: Linux en Open Offi ce zijn gratis! Goedkope licenties voor leraars en studenten zijn dan zelfs niet meer nodig: de software kost sowieso niets. De scholen zouden op die manier fl ink kunnen besparen op hun budgetten voor didactisch materiaal en bijvoorbeeld kunnen investeren in een uitgebreider hardware- en computerpark.

Kris Merckx, www.ardeco.be

Het departement Onderwijs heeft een publicatie ‘Vrije software in het onderwijs’ die iedereen kan downloaden via www.ond.vlaanderen/publicaties (klik op ‘Nederlands-talige’ en zoek in de lijst)

Holebi op school

Mijn dochter van tien volgt zedenleer. Omdat de leraar afwezig was ‘mochten’ alle kinderen de

godsdienstles bijwonen. Geschokt hoorde ik vanmiddag mijn dochter vertellen dat de meester zei dat ‘gay zijn’ een zware zonde is. Dat God al enkele dorpen had platgebrand waar teveel gays woonden. God heeft man en vrouw geschapen om families te maken, al de rest deugt niet. Voorts legde hij uit dat homoseksueel zijn een ziekte is die door psychiaters moet behandeld worden. Toen een van de leerlingen zei: ‘We zijn toch allemaal gelijkwaardig, als ze van mekaar houden is dat toch oké?’, werd hij heel boos. Mijn dochter vertelt zelden over school en ik was diep geschokt. Wij wonen sinds kort in Spanje en de kinderen gaan dus daar naar school. Ik wil graag weten of op een dergelijk gedrag sancties staan in België? Wat en hoe kan ik reageren? De school staat een non-discriminatiebeleid voor!

Y.S. uit Spanje

«De uitspraken van de leerkracht zijn beledigend en geven een foutief beeld over holebiseksualiteit. Het spreekt voor zich dat een leerling met twee mama’s, twee papa’s of andere holebiseksuele familieleden door deze uitspraken erg gekwetst wordt. Een school die beweert een non-discriminatiebeleid te voeren kan zulke uitspraken niet zomaar dulden. Het school-beleid moet hier ingrijpen. Alle onderwijskoepels van het Vlaamse onderwijs ondertekenden enkele jaren geleden een “engagementsverklaring over de gelijke behandeling van hetero- en holebiseksualiteit in het onderwijs”. Ze verbinden zich er zo toe om een holebivriendelijk schoolbeleid te voeren. In België bestaat een antidiscriminatiewet die discri-minatie op allerlei gronden verbiedt en strafbaar maakt. In het licht van deze wet zijn de uitspraken van de leerkracht bedenkelijk. Discriminaties kan je steeds melden bij het Meldpunt Discriminatie van de Holebifederatie. www.holebifederatie.be tel. 09 - 223 69 29.»(Antwoord van het meldpunt Discriminatie en het Cen-trum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding)

Roken

Op onze school worden alle inspanningen om roken te ontmoedigen tenietgedaan door één (!) leerkracht

die manifest blijft roken in gangen en op andere plaatsen waar leerlingen komen, vooral tijdens de lesuren. Hij verlaat hiervoor zelfs zijn klas, hij begint later aan de les en laat zijn leerlingen wachten. De directie doet liever niks, omdat ‘ze hem beter gerust laten want hij is zo opvliegend’. Als wij leerlingen aanspreken op een bepaald gedrag dat eigenlijk niet kan kaatsen ze de bal terug met ‘Ja maar, leraren moeten zich blijkbaar ook niet aan de regels houden’. En daar sta je dan. Wat kunnen wij doen? Help!

Naam bekend bij de redactie

Zet Latijn aan tot oorlog?

Waarom wordt Latijn (weeral!) in een negatief daglicht geplaatst? De

kop van de achterfl ap van Klasse 159 over Dirk Draulans suggereert dat het vak Latijn aanzet tot oorlog en geweld, terwijl niets minder waar is én Dirk Draulans dat ook niet bedoeld heeft. Vooreerst is er binnen de opgelegde canon van auteurs die moeten gelezen worden, slechts één die expliciet over oorlog geschreven heeft, nl. Caesar. Andere verplichte Latijnse schrijvers behandelen algemeen-men-selijke onderwerpen zoals politiek, fi losofi e, rechtsspraak, maar ook liefde en vriendschap, godsdienst, natuur en cultuur zijn thema’s die dagelijks aan bod komen tijdens de lessen Latijn. Bovendien, als Caesar verplichte lectuur is in het onderwijs Latijn, dan is dit vooral vanuit taalkundig oogpunt (als auteur van het meest klassieke Latijn) én moet

zijn verslag over de Gallische oorlog kritisch gelezen worden als een propagandistisch-politiek pamfl et, zeker niet als een pleidooi vóór oorlog en geweld.Als de voornaamste herinnering van Dirk Draulans aan de lessen Latijn zou zijn dat ze (haast uitsluitend) over oorlog handelen, dan zegt dat meer over de leraar dan over het vak! Immers, de meeste oud-leerlingen Latijn denken met aange-name weemoed terug aan de aangrijpende liefdesverhalen van Aeneas en Dido, Orpheus en Eurydicè of Catullus en Lesbia, meer dan aan de Gallische holocaust van Caesar!

Frank Claes

Pijnlijk voor leraars LO

Bewegingsopvoeding en gezondheid zijn toppers in het media-

en onderwijswereldje. Ons vak wordt graag gebruikt en misbruikt om populaire slogans uit te kramen. De Morgen schreef in juni 2005: ‘De Vlaamse regering trekt 8 miljoen euro uit voor het basisonderwijs. Het geld is bestemd voor extra lestijden LO. Met de middelen kunnen 245 leraren LO voltijds aan de slag. Dat moet de werkdruk van de leraren verlagen en de fysiekeconditie van de leerlingen verhogen.’Minder fraai echter is de realiteit. In de praktijk worden ons eerst uren afgenomen uit het lestijdenpakket en terug-gegeven als bijkomende lestijden bewegingsopvoeding. De uren die hierdoor vrijkomen worden besteed om bv. klassen te splitsen voor enkele lestijden… de werkdruk van de leerkrachten wordt aldus verlaagd. Deze doelstelling is alvast bereikt, maar wat met die andere: het verhogen van de fysieke conditie van de leerlingen?Mijnheer Lavigne is weer een topman voor wie de gezond-heid van de leerlingen een absolute prioriteit is. Hij heeft ontdekt dat voor ons, leerkrachten LO, een belangrijke rol is weggelegd… Als zijn bezorgdheid écht is, dan weet hij als ex-leraar LO, beter dan wie ook, dat dit probleem niet wordt opgelost door ons een mooi klinkende functie te geven! Gezondheidszorg is in de eerste plaats investeren in bewegingsopvoeding. Wie van onze topmannen of ministers gaat eens eindelijk werk maken van een degelijk uitgebouwd werkplan voor LO? Hoe komt het dat er onder ons nog steeds leraren zijn die worden weggestopt als babysit in veel te kleine of onveilige lokalen, in refters of onder een afdak met soms samengevoegde klassen? Zolang onze lestijden uit het lestijdenpakket moeten gehaald worden, is de kwaliteit en de kwantiteit afhankelijk van de goodwill van de directies of schoolbesturen. Gezondheidscoördinator is maar een titeltje: wie wordt er beter van?“Leraars LO hebben tijd voor extra taken”.... is mijnheer Lavigne op de hoogte van de begrippen naschoolse sport, activiteiten op woensdagnamiddag, middagsport.... Deze uitspraak is pijnlijk voor al de mensen die zich gratis inzetten voor de Lichamelijke Opvoeding.

Theo Vanlommel en Annemie Van Leemputte

Roken in schoolgebouwen mag niet meer. Is de school daardoor een aangenamere werkomgeving geworden?Blaas je mening op www.klasse.be/poll

© GETTY IMAGES

Verplicht de fi etshelm

In de rubriek ‘Mag dat?’ wordt de vraag gesteld of scholen fi etshelmen kunnen verplichten tijdens

schooluitstappen. In onze school verplichten wij dit inderdaad en ook voor de begeleidende leraren, die hebben hier toch een voorbeeldfunctie, niet? We gaan zelfs nog verder, de kinderen en leraren moeten daarbij ook een fl uorescerend hesje dragen.En geloof me vrij... de zichtbaarheid en veiligheid van de kinderen is sterk verbeterd!We leggen hier een stuk medeverantwoordelijkheid bij de ouders, omdat het hun opdracht is de kinderen zo veilig mogelijk naar school te laten gaan. We hebben nog geen negatieve reacties van hen gehad! Op school is er een helmenpool voor die kinderen die hun helm vergeten zijn. En dat gebeurt wel eens, maar sporadisch.Het gevolg van deze maatregel is dat we vaststellen dat steeds meer kinderen een helm dragen om naar school te komen. Eigenlijk vind ik het jammer dat een school dit moet doen, ik vind dat de minister van verkeer en mobiliteit hier zijn/haar verantwoordelijkheid zou

moeten opnemen en het ALGEMEEN verplichten zoals men dat destijds de bromfi etsers verplichtte een helm te dragen. Wacht niet tot er nog meer verkeersslachtoffers vallen!Volwassenen die dit in vraag stellen moeten zichzelf in vraag stellen. Ik ben blij met de reactie van één van de ouders enkele jaren geleden toen haar zoon na een zware val voor enkele dagen in het ziekenhuis belandde: ‘Ik ben blij dat de school helmen verplicht want anders was mijn zoontje er misschien niet meer en nu is hij er vrij goed van afgekomen!’Daar doe je het toch voor of niet?

Danny Huijsmans

Basisschool Sint-Jan Lommel

46 KLASSE NR.161

Maandblad voor Onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.161 • Januari 2006

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.beHoofdredacteur Leo BormansRedactie Klasse Wim de Jonge en Jan T’Sas (eindredactie), Wouter Bulckaert, Veerle Devos, Leen Leemans, Tessa Van der Cruyssen, Bert Vermeulen.Redactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en leerlingenkaartPatrick De Busscher, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Valvekens, Sonja Van DroogenbroeckHet hart van Klasse Sabrina Claus, Diana De Caluwé, An Declercq, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann NevensVormgeving Artefact, LeuvenVerantw. uitgever Ludy Van Buyten

Hendrik Consciencegebouw, 1210 BrusselAlle Vlaamse leraren, CLB-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie.Abonnement (10 nrs.): 25 euro

Gepensioneerden, ter beschikking gestelde leraren en ook individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor de laatstejaars lerarenopleiding en individuele abonnementen voor studenten uit het eerste en tweede jaar lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 96 84 of mail naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be).

Voor scholen die dat wensen, is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t/m tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde t/m zevende jaar secundair onderwijs).

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brusselredactie.leerkrachten@klasse.beTel. redacties 02 553 96 86Tel. secretariaat 02 553 96 84Tel. advertenties 02 553 96 94Tel. lerarenkaart 02 553 96 95Tel. leerlingenkaart 02 553 96 88

Binnen zonder bellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via internet vind je op deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten. Vermeld je naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelingen voor een deskundig antwoord.Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks! en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.

Jouw mening?➢ mail naar redactie.leerkrachten@klasse.be➢ schrijf naar Klasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel➢ laat iedereen meelezen op www.klasse.be/forum of www.klasse.be/gastenboek

Jouw vragen?➢ Leerkrachten, ouders, leerlingen en studenten met vragen of problemen rond onderwijs

kunnen terecht op het gratis nummer van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van 9 tot 19 uur). Je kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn.

➢ Alle informatie over rondzendbrieven en wetgeving staat op edulex.vlaanderen.be➢ Recent nieuws vind je op www.lerarendirect.be en www.schooldirect.be

MAG DAT?* Een school vraagt 7 euro ‘reftergeld’

per trimester aan ouders van leerlingen die ‘s middags hun boterhammetjes op school opeten en dus gebruik maken van de refter.

Dat mag. Opvang tijdens de middag in de refter is een ‘dienst’ die de school aanbiedt aan de leerlingen, maar is niet verplicht. Daarom geldt het principe van kosteloosheid in het basisonderwijs niet. Een school mag ‘reftergeld’ vragen aan de ouders.

* Vier politici van één partij komen tijdens de lesuren spreken over hun werk als volksvertegenwoordiger voor de laat-stejaars van een secundaire school.

Dat mag niet. Politieke propaganda en activi-teiten in scholen zijn verboden. Het behoort tot de autonomie van de school op welke manier ze de eindtermen rond burgerzin en democratie invult, maar ze moet daarbij wel rekening houden met dat verbod. Mandata-rissen uitnodigen van alle politieke partijen van een bepaald bestuursniveau, kan wel. Maar dan nog moet het accent liggen op de waarden en de werking van de democratie en haar instellingen.

* Als leerlingen geen drankjes kopen op school (melk, chocomelk, yoghurt, fruitsap), dan mogen ze van de school enkel water meebrengen.

Dat mag niet. De school mag drankjes verkopen aan haar leerlingen tegen een redelijke prijs én bepaalde dranken op school verbieden als dat past in haar gezondheidsbeleid. Maar ouders moeten wel de keuze krijgen: drankjes meegeven aan hun kinderen of ze aankopen op school.

Zo oordeelt de Commissie Zorgvuldig Bestuur in een aan-tal recente adviezen. Ouders, leraren of leerlingen mogen bij de Commissie een klacht neerleggen als ze denken dat de school haar boekje te buiten gaat. Specialisten onderzoeken de klacht en brengen advies uit. De adviezen vind je op www.ond.vlaanderen.be/zorgvuldigbestuur/ adviezen.htm.

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

© LUC DAELEMANS

«Er zijn toch ook avontuurlijke schoolmeesters»Op de Boekenbeurs bleef hij tien da-

gen lang kamperen, op Vitaya gaat hij

vreemd met boeken en in de lente wil

Vitalski eindelijk zelf literair doorbreken:

«Ik hoop jongeren méér te bieden dan

wat Herman Brusselmans doet.»

«’Nachtburgemeester van Antwerpen’ is

een handige verzamelnaam voor al mijn

artistieke activiteiten (schrijven, performen,

acteren…), ook al kom ik al bijna vijf jaar

niet meer zo vaak in de kroeg. Waarom

kruip ik op een podium? Om het andere

geslacht te imponeren, zeker? Honderd

lieven verzamelde ik zo al. Mijn hogere

doel is om mensen iets moois te ge-

ven tegen al het lelijke beton dat ons

omringt. Ik vind dat je als kunstenaar

verplicht bent om het beste van jezelf te

geven. Daarom heb ik ook zo’n probleem

met Herman Brusselmans. Hij is enorm

populair bij jongeren maar gaat zijn ver-

antwoordelijkheid uit de weg. Hij kan

beter. Hij zou ook een meer gestileerde

taal kunnen gebruiken. Nu maakt hij er

zich te gemakkelijk vanaf.»«Boeken blijven populair. Mensen houden

van de magie van de boekdrukkunst,

van wat echt en oprecht is. Ik schrijf al

kabouterverhaaltjes van toen ik mijn eerste

woordjes kon schrijven. Mijn vader was

schrijver en dat je ’s avonds nog achter

je schrijftafel kroop, was voor mij een

evidentie. Ook een leraar Nederlands

stimuleerde me om literatuur te ontdek-

ken. Een goed leraar moet dat doen, hij

mag niet betuttelen. Een goed leraar

is ook altijd een goed performer. Hij

moet jongeren een uur boeien met iets

waar die jongeren niet zelf om gevraagd

hebben. ‘Schoolmeesterachtig’ vind ik

daarom een woord dat pijnlijk negatief

klinkt. Waarom moet dat? Er zijn toch

ook avontuurlijke en excentrieke school-

meesters. Het is zoals met het woord

‘cafépraat’: er worden veel mooie en

fi losofi sche zaken verteld op café.»

«Voor de klas zie ik mezelf nooit staan.

Ik heb ooit een stageles gegeven voor

het vak didactiek. Aan een leerling die

een dt-fout maakte, zei ik: ‘Je mag

voor mijn part dat woord met tien dt’s

schrijven, dat is niet erg, ik begrijp wat

je wil zeggen.’»Ontdek Vitalski op www.vitalski.com