Maandblad voor Onderwijs in Vlaan de ren

Nr.154 • April 2005 www.klasse.be

TE WEINIG SPORT TE WEINIG SPORT OP SCHOOL? OP SCHOOL?

ALS MAMA ALTIJD WEENT

OVERAL OVERAL VLAANDERENDAGVLAANDERENDAG

NU OP TV:HET LEVEN 16+

Gratis!Gratis!24 APRIL:24 APRIL:

STRUIKELEN OVER TABELLEN EN GRAFIEKEN

2 KLASSE NR.154

© K

LASS

E

Ontdek Vlaanderen en zijn overheid

Overal Vlaanderendag op zondag 24 april

INHOUDJournaal p. 4-7 / Het Cijfer: Sport op school p. 8 / Scholieren herwaarderen TSO en BSO p. 12 / Armoede en sociale uitsluiting p. 14 / Zeker Doen p. 15-33 / Didac-tiek: Spieken p. 35 / Mensen met klasse p. 36 / Personeelsbeleid p. 38 / De overstap van de lagere naar de secundaire school p. 40 / Kinderen van ouders met een psychiatrische problematiek p. 42 / De Lerarenkamer: De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen p. 44 / Het Zesde Zintuig p. 46 / Dialoog p. 49

Gratis naar de

fi lmp. 37

OP DE COVER

Zie ook p. 21 en www.vlaanderen.be/vlaanderendag Bezoek het departement Onderwijs in Brussel (inclusief de redactie van Klasse)

Rik: «Ik nam deel aan de audities voor ‘Uit het leven gegrepen: 16+’, de nieuwe docu-fi ctie van de VRT, samen met enkele leerlingen uit m’n klas woordkunst/drama van de Kunsthumaniora Brus-sel. Ik werd geselecteerd voor de hoofdrol van Billy. Heel moeilijk was dat niet. Ik mocht gewoon mezelf spelen. Ik moest juist een beetje overdrijven.»Labhise: «Ik speel Anita, leerkracht media en klastitularis. Ik sta altijd klaar om de leerlingen te helpen. Klinkt fantastisch, toch zou ik zelf geen les willen geven. Ik zou het niet aankunnen.»Rik: «Ja, ik maak het haar niet makkelijk!»Labhise: «Hij is een ettertje!»Rik: «Billy is heel extravert, net als ik. Hij is ook een echte pestkop. Hij wil vooral aandacht.»Labhise: «Voor mij is het een pak moeilijker om me in mijn rol in te leven. Ik ben al een hele tijd van school en heb zelf nooit voor de klas gestaan. Ik creëerde een heel eigen ‘Anita’ met een stuk van mezelf erin. Tenslotte kan je geen ‘manier van lesgeven’ imiteren. Iedereen geeft les op z’n

eigen manier.»Rik: «Anita is een heel losse leerkracht. Ik omschrijf haar als moraal-leerkracht. Ze wil dagelijks iets moois meegeven aan de klas.»Labhise: «De reeks is heel realistisch. Met herkenbare situaties voor ouders, leerkrachten en leerlingen.»Rik: «Geen voor de hand liggende situaties, maar wel herkenbaar. Het wordt interessant

door de vijftien leerlingen in één klas met héél verschillende karaktertjes. We gaan re-gelmatig met elkaar in de ‘clinch’.»

Labhise: «Ja, het gaat er soms luidruchtig aan toe.»Rik: «We fi lmen drie dagen in de week tijdens de schooluren. De rest van de week zit ik écht in de klas. Het is niet altijd makkelijk te combineren, maar tot nu toe lukt het wel.»Labhise: «Gek dat ik nu voor de klas sta, want ik ging zelf niet graag naar school. Een leerkracht gooide ooit een balpen naar m’n hoofd omdat ik niet oplette!»

Rik: «Bukken!»De VRT pakt vanaf 5 april elke week uit met de een fi ctie-serie ‘Uit het leven gegrepen: 16+’. Lees er meer over op p. 4.

Dit is het achtste dubbelportret van een reeks van tien covers voor dit schooljaar: telkens een leerling en een leerkracht. Wat bindt ze?Vandaag is het docu-fi ctie. Volgende keer?

Labhise Allara Mandango Ciratu (28) als ‘Anita’ en Rik Willems (19) als ‘Billy’:

« We gaan regelmatig met elkaar in de ‘clinch’ »

© L

UC D

AELE

MAN

S

Het zomert en we hebben het druk. Niet alleen met lesgeven. We bezoeken massaal steden en musea, vertrekken op schoolreis en klasdagen, lopen sportdagen in en nemen de leerlingen mee naar theater en concerten. Daarvoor zetten tienduizenden leerkrachten zich (meestal na de uren) met hart en lijf in. Aan veel leerlingen trekken en sleuren ze omdat het beginnend enthousiasme niet altijd even groot is. «Maar als ze het op school niet leren, zullen ze het nooit meer leren», zucht de vertwijfelde begeleider. Hoeveel procent van de Vlaamse jonge-ren onder de 25 gaat nooit naar een bos- of natuurgebied (24 %), nooit naar de bib (30 %), nooit naar een sportmanifestatie (35 %), nooit naar een rock-of popconcert (36 %), nooit naar een museum of tentoonstelling (44 %), nooit naar theater (45 %), nooit naar een klassiek concert (59 %), nooit naar een dansvoorstelling (76 %)… Als ze ouder worden, wordt het alleen maar erger. Ieder van ons kan waarschijnlijk minstens één leerkracht aanwijzen die hem wel de weg naar één van die werelden heeft gewezen. «Dankzij Klasse en de lerarenkaart heb ik mijn horizon de voorbije jaren zelf enorm kunnen verbreden», zegt een begeleider. «En nu heb ik me opgegeven als gangmaker voor de leerlingenkaart op onze school. We kunnen

elkaar alleen maar stimuleren.» Elke maand gebruiken duizenden leerkrachten hun lerarenkaart als passe-partout op een nieuwe deur. Vanaf dit jaar doen ook duizenden leerlingen dat met hun leerlingen-kaart. Meer dan 1 300 leerkrachten zijn daarbij hun gangmaker. En meer dan 10 000 leerlingen hebben zich meteen ingeschreven voor de

wekelijkse e-brief om hen op de hoogte te houden… Klasse wil zich niet beperken tot informatie doorgeven. We willen elke leerkracht en elke leerling open kansen geven en extra stimuleren om actief mee te doen op het vlak van sport, natuur, cultuur, burgerschap en samenleving. Zo komen we elkaar overal tegen. En gelukkig niet alleen tussen de vier muren van een klas.

Je lerarenkaart is

Je lerarenkaart is

zon waard

zon waard

p. 32 p. 32

GEEF JE MENING OVER DIT BLADDit blad houdt graag rekening met wat de lezers willen en voorstellen. Doe daarom mee met de grote enquête over Klasse op www.klasse.be Daarnaast strijkt de redactie ook neer in willekeurige lerarenkamers op zoek naar jouw per-soonlijke mening. Sabel maar neer, hak er op in. Wie de enquête invult maakt kans op een droomweekend voor twee in hartje Londen.

«NADIEN ZULLEN ZE HET NOOIT MEER LEREN»

IN DIT NUMMER

8 TE WEINIG

SPORT OP SCHOOL?

12 MAATPAK

VERSUS WERKPAK

14 ARM VAN IN

DE KLEUTERKLAS

35 SPIEKEN:EEN NUL?

38 «WE ZIJN TOCH GOED BEZIG?»

40DE MUUR

NA DE BASISSCHOOL

42ALS MAMA

ALTIJD WEENT

44DE LERARENKAMER:

MET DE BIJBEL

© L

UC D

AELE

MAN

S

4 KLASSE NR.154

NU OP TV

Uit het leven gegrepen: 16+De tv-makers herontdekken de klas. De VRT pakt op één uit met een fi ctie-serie rond een school. In ‘Uit het leven gegrepen: 16+’ kan je vanaf 5 april elke week de belevenissen volgen van Billy, Annabelle, Matteo en co, een groep zesdejaars die zich door lessenroosters, relatieproblemen en groeipijnen worstelt. Het leven zoals het is? Of zoals het zou kunnen zijn?«‘Uit het leven gegrepen: 16+’ is net als ‘Kaat en Co’ een vorm van docu-fi ctie: gespeeld door acteurs, maar met levensechte situaties», weet Ludo Timmermans, eindredacteur van de reeks. «Om de realiteitszin te verhogen, krijgen de acteurs dan ook geen scenario. Ze reageren op elkaar zoals ze dat ook in een ‘gewone’ klas zouden doen. Een off-screen stem levert commentaar bij het geheel. Het is strikt genomen geen documentaire, maar wat je ziet is heel herkenbaar.»

Rolmodel Hoewel de reeks geprangd zit in het ontspan-nende blok tussen Man bijt Hond en Thuis, gaat het moeilijkere thema’s als racisme of pesten niet uit de weg. Ludo Timmermans: «Bert, de

slimste jongen van de klas, is regelmatig het mikpunt van spot door zijn klasgenoten. Toch portretteren we hem niet enkel als slachtoffer. Jongeren zijn vaak nog heel kwetsbaar op die leeftijd. Anderzijds hebben ze heus wel een eigen mening. De mate waarin we de personages maar vooral ook de kijker kunnen wapenen om met confl icten om te gaan, draagt bij tot het succes van de serie. Elk personage kan een rolmodel zijn, in positieve of negatieve zin. Dat maakt je als kijker zelfs medeplichtig: hoe zou je zelf reageren in zo’n situatie?»

Cliché«Uiteraard zit er ook een autoritaire leerkracht bij het korps, maar we behoeden ons wel voor platgetreden clichés», zegt Ludo Timmermans. «Daarom kaderen we de gebeurtenissen op school zo veel mogelijk in de bredere school- en thuiscultuur van de leerlingen én de leerkrachten. Mathilde De Landsheer, de directrice, heeft een dochter, Alice in het laatste jaar. Zo kunnen we haar niet enkel tonen als een berekende directrice, maar vooral als een bezorgde moeder. Wie enkel naar ‘Uit het leven

gegrepen: 16+’ kijkt om er concrete tips voor de alledaagse lespraktijk uit te halen, komt echter bedrogen uit: er zijn haast geen échte lessen in te zien.»

Know-how Voor de opnames kan het productiehuis Ka-nakna rekenen op de medewerking van de Kunsthumaniora Brussel. «De school dient niet enkel als decor voor de reeks, maar wordt ook actief betrokken bij de productie. Zo durven we hier af en toe een klas binnenvallen om opnames te maken. Billy, een personage uit de reeks, is trouwens een leerling uit deze school. Dit is voor ons een win-win situatie. De leerlingen uit het Kunst Secundair Onderwijs maken kennis met een échte fi lmploeg, en wij kunnen verder bouwen op know-how van het aanwezige schoolpersoneel. Reëler dan de anekdotes uit de lerarenkamer kunnen we het vaak zelf niet verzinnen.»

Volg ‘Uit het leven gegrepen: 16+’ vanaf 5 april, rond 20.30 u.(na Man bijt Hond) op één.

LUC DAELEMANS

«Om de realiteitszin te verhogen, krijgen de acteurs geen scenario.»

INSPECTIE

Gunstige adviezen schommelen sterkMinder scholen in het leerplichtonderwijs krijgen van de inspectie een ‘onvoorwaardelijk gunstig advies’. Dat is de trend als je de schooljaren 2003-2004 en 2002-2003 vergelijkt. In het niet-leerplichtonderwijs was er wel een stijging.In het basisonderwijs daalt het aantal onvoorwaardelijk gunstige adviezen van 66,5 naar 59 procent. In het voltijds gewoon en buitengewoon onderwijs blijft het aantal onvoorwaardelijk gunstige adviezen ongeveer gelijk, maar in de centra voor deeltijds beroepsonderwijs is er een daling. Misschien ligt de oorzaak bij de inspectie die wat strenger toeziet op de realisatie van de ontwikkelingsdoelen en eindtermen in het kader van de goedgekeurde leerplannen, door de toevallige selectie van scholen of door problemen met veiligheid en infrastructuur. In het deeltijds kunstonderwijs is er een stijging van 50 naar 69 procent. Dat komt omdat de inspectie minder focuste op de infrastructuur en de toepassing van de welzijnswetten. Bij de centra voor volwassenenonderwijs is er een stijging van 10 naar 30 procent.Dat blijkt uit de ‘Onderwijsspiegel. Verslag van de toestand van het onderwijs schooljaar 2003-2004’, het verslag dat de inspectie elk jaar voorstelt. Bijzondere aandacht gaat dit jaar naar leerplichtcontrole en planlast, naast een volledige doorlichting van de sector basiseducatie.De gratis brochure kan je bestellen bij de Cel Publicaties Onderwijs (onderwijspublicaties@vlaanderen.be), maar je kan het inspectieverslag ook op internet raadplegen (www.onderwijsinspectie.be/Onderwijsspiegel/onderwijsspiegel.htm).

In het deeltijds kunstonderwijs(DKO) stijgt het aantal onvoorwaardelijk gunstige inspectieadvie-zen van 50 naar 69 procent.

LUC DAELEMANS

KLASSE NR.154 5

ICT

Computers af en toe gebruikenIn het basisonderwijs en de eerste graad secundair gebruikt maar een derde van de leraren af en toe de computer om nieuwe leerinhouden aan te bieden. In de tweede en derde graad secundair stijgt dat naar twee derde, maar wei-nig leraren doen dat echt regelmatig. Dat zegt de onderwijsinspectie in haar jaarverslag ‘De onderwijsspiegel’. Scholen en leraren hebben de eerste fase - hardware en software in huis halen en ermee leren werken - goed verwerkt. De tweede fase - communicatie - raakt geleidelijk aan ingeburgerd. Steeds meer leraren gebruiken internet en virtuele communicatie bij allerlei opdrachten. De grootste uitdaging is de derde fase van echte integratie in het leerproces. Scholen gebruiken ict wel om de vorderingen van hun leerlingen te volgen (rapporten e.d.) en om leerstof in te oefenen. Maar nieuwe leerstof aanbieden met ict doen ze al veel minder en remediëren is voorlopig nog een brug te ver. Weinig scholen hebben een ict-beleidsplan en er is weinig aansluiting tussen de onderwijsniveaus. De lerarenopleiding in het volwassenenonderwijs (GPB-opleiding) gebruikt wel regelmatig computers voor presentaties, verwerven van inhouden, creatief omgaan met ict... wat volgens de inspectie ‘veelbelovend is voor de nabije toekomst’.Lees de samenvatting van het inspectieverslag over ict in het onderwijs op ond.vlaanderen.be/schooldirect/BL501/onderwijsspiegelICT.htm

PLANLAST

Misverstanden over ‘paperassen’«Moet ik een jaarplan maken en moet dit volgens een bepaald model worden uitgewerkt?» Voor de inspectie hoeft dat niet. Het komt er vooral op aan dat een leraar planmatig werkt, zodat hij de vooropgestelde doelstellingen (leerplan, eindtermen) kan bereiken.Een leraar moet geen specifi eke documenten opstellen voor een doorlichting door de inspectie. De inspectie kan je qua vorm en inhoud geen administratieve verplichtingen opleggen. Ze vermijdt voor de leraar administratieve romp-slomp of planlast. Wel moet je kunnen aantonen

dat je je lessen voorbereidt en dat je planmatig werkt. Het door-lichtingsteam verwacht dat je

toelicht op welke manier je aan de eindtermen werkt. Dat doe je mondeling, eventueel onder-steund door documenten zoals werkblaadjes, klasagenda… Niet alle administratieve taken komen van de inspectie: directies durven zich daar wel eens achter verschuilen als extra gezagsargument. Zij stimuleren hun leerkrachten om plannings-documenten, lesvoorbereidingen en verslagen van vergaderingen bij te houden, omdat ze met een doorlichting in het achterhoofd zitten.Niet goed weten wie welk document eist, wie dat moet invullen en of al die ‘paperassen’ wel nodig zijn, veroorzaakt planlast. Uit de ‘Onder-wijsspiegel. Verslag over de toestand van het onderwijs. Schooljaar 2003-2004’ blijkt dat er bij leraren en scholen heel wat misverstanden leven over welke administratieve verplichtingen de inspectie hen oplegt. Volgens het verslag beschouwen leraren zinvolle onderwijstaken snel als een extra belasting. Op de website van de onderwijsinspectie (www.onder-wijsinspectie.be/Doorlichting/DOO_FAQ.htm) vind je vragen die regelmatig terugkomen, zoals ‘Moet ik een klasboek of schoolagenda tonen aan de inspectie?’.

Weinig scholen hebben een ict-beleidsplan.

Een leraar moet kunnen aantonen dat hij zijn lessen voorbereidt en dat hij planmatig werkt.

Anderstalige nieuwkomers zijn vaak heel gemo-tiveerd als ze in

België toekomen. Toch lopen ze mak-kelijk onderwijsver-

traging op.

LUC DAELEMANS

LUC DAELEMANS

OKAN

De invloed van de vervolgcoachJongeren die uit een Onthaalklas voor Anderstalige Nieuwkomers (OKAN) komen tuimelen makkelijker in het watervalsysteem en lopen beduidend meer onderwijsvertraging op. Dit leert een steekproef van het Steunpunt NT2. Bij 5 procent van het aantal leerlingen (113 in totaal) ging het steunpunt na hoe ze het doen twee jaar na de onthaalklas.Ex-OKAN’ers zijn nog altijd ondervertegenwoordigd in de A-richtingen en het ASO, terwijl je er te veel aantreft in de B-richtingen of het BSO.Maar toch behaalt 70 procent van de ex-OKAN’ers die in een A-richting terecht kwamen alsnog een A-attest. Van wie in een B-richting terecht kwam, haalt 43 procent een B- of zelfs een C-attest. Een positieve trend: er worden nu 4 procent meer A-attesten en 7 procent minder C-attesten uitgereikt dan in juni 2003.Leerlingen die in de onthaalschool blijven (45 % van de leerlingen uit de OKAN-klas) halen meer A-attesten, zijn minder het slachtoffer van het watervalsysteem en lopen minder vertraging in hun onderwijsloopbaan op. Hoe komt dat? Leerkrachten hebben er meer begrip en ervaring om met deze jongeren te werken. Een vervolgcoach heeft er een gunstige invloed. De informatie stroomt er beter door naar alle leerkrachten. Er is contact met de onthaalleerkracht over de mogelijkheden en problemen van de verschillende leerlingen. Leerkrachten uit de onthaalklas worden uitgenodigd op de klassenraad om advies te geven.Het Steunpunt NT2 pleit om meer te investeren in OKAN-leerlingen die vaak heel gemotiveerd zijn als ze in België toekomen. Gebeurt dat niet, dreigen ze na een moeizame schoolcarrière in de werkloosheid en de ziekteverzekering terecht te komen.Wat kan de anderstalige nieuwkomer wel en niet? Een referentiekader hiervoor kan je raadplegen op fuzzy.arts.kuleuven.ac.be/ctm/an/doelen.

Welke elek-tronische

nieuwsbrief is het meest

geschikt voor jou? Kies je

gratis abonne-ment op p. 26.

➜

6 KLASSE NR.154

Leerlingen basis

Leerlingensecundair

Leraars

Onze school werkt aan afvalpreventie 77 79 82Onze school stimuleert het gebruik

van milieuvriendelijk materiaal73 59 67

Onze school werkt aan een groene schoolomgeving 62 57 66Onze school stimuleert milieuvriendelijk vervoer 68 49 53

Onze school doet inspanningen om zuinig met water om te springen

64 44 47

Onze school doet inspanningen om energie te besparen 56 41 45

K-TEST

Basisscholen meest bekommerd om milieu

Hoe ouder de leerlingen worden, hoe minder milieubewust. En zo is

het ook met hun school. De leer-lingen in de basisschool letten zelfs

meer op het milieu dan alle leer-krachten samen… Dat blijkt uit een

enquête van de onderwijsbladen Klasse bij meer dan 3 000 leerlingen

en leerkrachten.

DYSLEXIE

«Niet dom of lui»

Duizenden kinderen naar de sportschoolGuangdong - Steeds meer Chinese ouders sturen hun kinderen naar de zowat 3 000 staatssportscholen. Daar krijgen duizenden heel jonge kinderen met sporttalent een harde training. Sommigen maken kans om over drie jaar geselecteerd te worden voor de Olympische Spelen in China. Op de Spelen van Athene behaalde China het tweede hoogste aantal medailles. Nu wil het land naar de top. Dat motiveert ouders. Te weinig sport op school?

«Oef, eindelijk paasvakantie», zucht Jarne (13). Zijn rapport is weer behoorlijk rood gekleurd. Vijf rode cijfers telt hij in de kolom ‘Tweede periode’. «Ik ben bang voor een B of C-attest in juni», zegt Jarne. «Toch kan ik mezelf niet veel verwijten. Dom ben ik niet en lui ook niet, maar met mijn dyslexie heb ik het moeilijk. Ik zie vooral op tegen de proefwerkenperiodes. Toch haal ik voor Nederlands 71 procent en voor Frans 62. Dat is meer dan het klasgemiddelde. Die proefwerken mag ik schriftelijk voorbereiden en dan mondeling toelichten. Dirk, de leraar Nederlands en Fabienne, de juf Frans lezen ook altijd de examenvragen hardop voor en geven een woordje uitleg. Eigenlijk helpt dat de andere leerlingen ook. Die leraren helpen mij altijd tijdens de lessen. Dirk weet alles van dyslexie. Zijn zoon zit een jaartje hoger en die heeft ook dyslexie. De meeste leerkrachten van de vakken waarvoor ik een onvoldoende heb begrijpen mijn probleem wel, maar ik moet

toch mijn plan trekken. Vorig jaar in de zesde klas behaalde ik goede resultaten bij meester Pol, maar die was er van maandag tot vrijdag. Hij hielp mij zoveel hij kon. Gelukkig steunen mijn ouders mij voor 100 procent. Volgend jaar ga ik naar een school waar een heus dyslexiebeleid is. Dan laat ik wel enkele goede vrienden achter, maar ik moet aan mijn eigen toekomst denken.»

SporadischLeerkrachten weten weinig af van dyslexie of ze hebben een achterhaald beeld van de symptomen ervan. Bovendien heeft nascholing weinig invloed op hun kennis. Twee op drie leerkrachten vinden het positief dat deze leerstoornis aandacht krijgt. Maar 3 procent noemt het probleem overroepen. Slechts een op twee leerkrachten is tevreden over de begeleiding die hij nu aan leerlingen met dyslexie kan geven. 97 procent zegt wel die leerlingen optimale ontplooiingskansen te

willen bieden. Zo willen ze overleggen met collega’s en het CLB en hun aanpak in de klas aanpassen. Nu gebeurt overleg over die aanpak in vakwerkgroepen slechts sporadisch. Twee op drie leerkrachten willen graag extra informatie over die aanpak en een op drie heeft behoefte aan inhoudelijke informatie. Welke maatregelen nemen scholen het vaakst? Meer tijd geven aan dyslexie-leerlingen, een afzonderlijk lokaal ter beschikking stellen bij examens en spellingfouten niet aanrekenen bij niet-taalvakken. Leerlingen met dyslexie begeleiden is in veel scholen nog geen teamgebeuren. Dat blijkt uit een onderzoek van de KULeuven bij leraren uit de eerste graad secundair onderwijs.Naar ‘Dyslexie in het secundair onderwijs’, licentiaats-verhandeling van Katleen Velaerts (KUL).Voor meer cijfers en concrete tips: www.lerarendirect.be (nog aanvullen). Tik dyslexie in het zoekvenster en open ‘Ontdek 10 tips...’

Leerlingen met dyslexie begeleiden is in veel scholen nog

een éénmanszaak.

Hoe milieuvriendelijk is je school? Scores op 100 van 3 000 leerlingen en leerkrachten

BELGA

➜

KLASSE NR.154 7

D E H E T E N A A L D

PERSONEELSBELEID

Evaluaties vanaf volgend schooljaarAanwervingscriteria bepalen, de procedures voor functiebeschrijvingen, evaluaties, nascholing en andere aspecten gebeuren het best op niveau van de scholengemeenschap. De bundeling van expertise biedt daar namelijk een meerwaarde. Dat antwoordde onderwijsminister Vanden-broucke op een vraag in de onderwijscommissie van het Vlaams Parlement. Leraren aanwerven, benoemen enz. blijven de bevoegdheid van het schoolbestuur, vermits dat de werkgever is.Vanaf 1 september 2006 krijgen leraren een evaluatie, zoals bepaald in de decreten op de rechtspositie. Voor de onderwijsminister spreekt een evaluatie de leraar aan op zijn professionele verantwoordelijkheid en speelt ze een belangrijke rol in zijn ontwikkeling. ’Ze maakt deel uit van een personeelsbeleid dat het functioneren van leraren waardeert en bijsturen mogelijk maakt’ zei de minister eerder.

Lees ook over het personeelsbeleid in Vlaamse scholen op p. 38.

❡ 120 miljoen kinderen zitten vandaag niet in de schoolbanken. Voor hen is onderwijs geen recht. Unicef België vestigt met de campagne ‘Onderwijs, mijn recht!’ de aandacht op die onderwijsongelijkheid in de wereld en in het bijzonder op de discriminatie van meisjes.

❡ Bijna 8 procent van de Belgische kinderen groeit op in armoede. Dat is behoorlijk meer dan 10 jaar geleden (3,8 %). In 17 van de 23 Oeso-landen is het armoedepercentage bij kinderen toegenomen. Eén van de oorzaken is volgens Unicef dat de sociale uitgaven weliswaar stijgen, maar niet besteed worden aan kinderen. Pensioenen en gezondheidszorg krijgen voorrang.

❡ Levenslang leren krijgt een betere coördinatie, belooft de Vlaamse minister van Onderwijs Frank Vandenbroucke. Er komt een speciale vereniging waarin de onderwijsnetten vertegenwoordigd zul-len zijn, alsook de VDAB, het Vlaamse Instituut voor Zelfstandig Ondernemen en beleidsverantwoordelijken voor Onderwijs, Vorming, Werk en Cultuur.

❡ Nederland verscherpt de voorwaarden om nieuwe scholen op te richten. Zo moeten islamitische scholen in hun schoolplan duidelijk maken hoe ze de Nederlandse waarden en normen gaan overdragen, zoals de democratie, de rechtsstaat en de verhouding tussen mannen en vrouwen.

Leraren waarderen en bijsturen.

De meeste Vlaamse scholen hechten voldoende aandacht aan afvalpreventie: gescheiden afval, zwerfvuil voorkomen, meedoen aan projecten... Daar zijn leerlingen en leerkrachten het over eens. Voor alle overige onderdelen geeft de K-test grote verschillen weer tussen basis- en secundaire scholen. Basisscholen scoren volgens de leerlingen aanzienlijk hoger. Het secundair blijft op milieuvlak schromelijk achter en scoort telkens meer dan tien procent lager dan de basisschool. Milieuvriendelijk materiaal promoten, zuinig omspringen met water of

energie, deelnemen aan milieuprojecten… in het secundair is het er plots niet meer bij. Ook de leerkrachten signaleren, zowel in basis als secundair, dat hun school meer concrete inspanningen kan leveren voor een hoger milieubewustzijn. ‘Maar dat wil nog niet zeggen dat het milieubewustzijn van de jongeren afneemt’, zeggen begeleiders van milieuprojecten. ‘Integendeel: maatregelen van de overheid krijgen veel bijval. Maar ze omzetten in persoonlijk gedrag is niet altijd even ‘cool’. Erover praten, ook op school,

kan de positieve houding ook omzetten in meer concreet gedrag.’

Meer aandacht voor groen en milieu was het centrale thema voor alle Klasse-publicaties in maart. En zie: daar is de lente! (Lees meer op www.klasse.be)

INGRAM PUBLISHING

LUC D

AELEMANS

8 KLASSE NR.154

Sport op school: Hoe sportief zijn we? Welke waarde hechten we aan lichaamsbeweging? 7,3 op 10 geven drieduizend

leerkrachten en leerlingen aan zichzelf voor sport en spel. Maar voor de mate waarin de school daarbij helpt, geven ze gemiddeld 6,1 op 10. Ouders, jongeren en tieners zien duidelijk minder sport en spel op

school dan leerkrachten. En de leraar voetbalt of zwemt ook veel te weinig mee. Waar knelt de gymschoen?

1. IKZELF: tieners zijn het meest sportiefTieners (10-12 j.) en in iets mindere mate jongeren (14-18 j.) profi leren zich in de K-test als de meest sportieve Vlamingen. Waarvoor scoren ze het meest? Zich te voet of met de fi ets verplaatsen, spelen en sporten voor het plezier, aan sport doen binnen én buiten de school, lid zijn van een sport- of spelclub, deelnemen en spel/sportplezier belangrijker vinden dan winnen. Van de volwassenen geven leerkrachten zichzelf voor bijna alle vragen hogere scores dan ouders.

2. DE SCHOOL: alleen de verplichte sport-dag scoortDe school komt er globaal genomen niet zo goed uit. De enige hoge score (7,6) gaat naar de stelling ‘Onze school organiseert begeleide sportdagen.’ Al wat buiten deze - verplichte - sportdag valt, scoort lager. Zo gaan de laagste scores naar de stellingen ‘Bij sportmanifestaties voor de leerlingen sporten de leerkrachten mee’

Meer dan drieduizend lezers van Klasse, Maks! en Yeti gaven het voorbije jaar een cijfer voor sport via de K-test. Dat is een internetpeiling over tien verschillende thema’s (verkeersveilig-heid, cultuur, inspraak enz.). Elke doelgroep gaf zichzelf een score van 0 tot 5 voor tien stellingen op ik-niveau (ik doe mee aan georganiseerde spel- en sportmomenten, ik ben lid van een sport- of spelclub…) en op schoolniveau (op onze school kunnen kinderen spelen en sporten, onze school gaat in op sportieve en speelse voorstellen van de leerlingen, onze school neemt deel aan regionale en nationale sportinitiatieven…). Dat leverde scores op tien punten op. De belangrijkste resultaten:

KLASSE NR.154 9

waar?

© L

UC D

AELE

MAN

S

Hoeveel punten op tien geven leer-krachten en leerlingen aan sport en spel op school?

Sport en spel op school in tien stel-lingen

leerkrachten

ouders tieners (10-12 j.)

jongeren (14-18 j.)

1. Op onze school kunnen kinderen spelen en sporten.

7,7 7,0 6,7 7,0

2. Onze school stelt ook buiten de sportlessen sport- en spelmateriaal ter beschikking van de leerlingen.

7,5 5,3 6,3 5,7

3. Onze school organiseert bewegings-vriendelijke activiteiten tijdens de schooluren.

6,9 5,7 6,3 5,5

4. Onze school organiseert begeleide sportdagen.

8,2 7,5 7,3 7,6

5. De school organiseert sport- of spelactiviteiten buiten de lesuren.

7,6 5,9 5,5 6,6

6. Onze school neemt deel aan regio-nale en/of nationale sportinitiatieven.

7,7 5,9 6,8 6,2

7. Bij sportmanifestaties voor de leerlin-gen sporten leerkrachten mee.

5,0 5,5 4,6 5,2

8. Onze school organiseert eigentijdse sportactiviteiten.

5,3 4,0 4,5 4,8

9. Onze school gaat in op sportieve en speelse voorstellen van de leerlingen.

5,6 4,3 5,6 5,6

10. Onze school is sportief en speels. 7,0 6,0 6,4 6,5

Gemiddelde 6,8 5,7 6,0 6,1

(4,9). Daar blijken àlle doelgroepen het over eens, zelfs de leraars. Nog lager scoort ‘Onze school organiseert eigentijdse sportactiviteiten’ (4,7). Aquagym, taibo, benjispringen maar ook squash, muurklimmen enz. moeten het nog altijd afl eggen tegen klassiekers zoals volleybal of touwklimmen. Leerlingen en vooral ouders vinden ook dat de school weinig doet met de sportieve ideeën die leerlingen voorstellen.Bewegingsvriendelijke activiteiten tijdens de schooluren zien leerlingen nauwelijks. Toch vinden leerkrachten dat leerlingen heel wat kansen krijgen om op school te sporten. Ou-ders schijnen niet altijd op de hoogte te zijn van wat de school organiseert aan sport en spelactiviteiten, een fenomeen dat zich ook uit in andere domeinen van de K-test.Conclusie: is de Vlaamse school sportief en speels? Leerkrachten (6,9) vinden dat eigen-lijk wel, maar ouders (5,7), jongeren (6,1) en tieners (6,0) hebben hun twijfels.

10 KLASSE NR.154

«Spreid de uren van de sport-dag over twee weken en laat leerlingen elke dag

een uur sporten», raadt Ivan Sonck aan. Jarenlang was hij het vaak kri-tische tv-gezicht van de VRT-sport-redactie. Ook nu hij met pensioen is, blijft sport centraal in zijn dagelijks leven. Klasse loopt met hem mee in de bossen van Buggenhout en duwt hem de K-test sport en spel onder de neus. Sport in en rond de school: moeten we lachen of huilen?

De gemiddelde Vlaming vindt zichzelf aardig sportief, als je zijn scores op de K-test bekijkt. Meer dan 7 op 10 is toch behoorlijk, niet?IVAN SONCK: «De cijfers zijn te positief. Die indruk heb ik altijd als ik enquêtecijfers bekijk die peilen naar persoonlijk sportief gedrag. We zullen ons altijd wel beter voorstellen dan we zijn, maar in werkelijkheid is het erg gesteld met de sport in ons land.»Erg gesteld? In welke zin?IVAN SONCK: «We hebben geen sportcultuur, zeker niet als je dat vergelijkt met de Scan-dinavische landen. En dat kan je doortrek-ken naar een gebrek aan lichaamscultuur. Niet alleen doen we niet genoeg aan sport, we eten ook ongezond. En dat begint van jongsaf aan. Zo las ik deze maand nog dat kleuters dagelijks niet eens genoeg water drinken, onvoldoende fruit en vezels eten, te zwaar wegen...»Geen lichaamscultuur, geen sportcultuur… Hebt u daar een verklaring voor?IVAN SONCK: «Ik ben geen socioloog, maar soms denk ik dat het met onze achtergrond te maken heeft, meer bepaald met de in-vloed van de kerk. Vanuit die hoek is altijd gesteld hoe belangrijk onze ziel is, terwijl ons lichaam ‘zondig’ is en niet meer dan een tijdelijk omhulsel. Daarom hou ik ook niet van de zegswijze ‘Een gezonde geest in een gezond lichaam’. Daarmee scheid je de twee, terwijl een mens toch één geheel is. Een andere reden waarom we geen sportcultuur hebben, is dat het thema de politici nooit geïnteresseerd heeft. Tot voor kort althans. Samengevat zitten we met een groot maatschappelijk probleem.»Is sport ook op school een probleem? In de K-test geven zowel ouders als leerlingen ze een vrij lage score.IVAN SONCK: «Van leerkrachten lichamelijke opvoeding hoor ik geregeld hoe belabberd de fysieke conditie van kinderen en jon-geren is. Ze zeggen me ook dat ze tegen een muur van desinteresse aanlopen. De meeste leerlingen lopen al niet warm voor sport, maar de schooldirecteur evenmin. Ik heb nog nooit gehoord van een leerling of een student die moest zittenblijven omdat hij totaal ondermaats presteerde voor spor-tieve proeven. Geen wonder dat sommige leerkrachten er op de duur met de pet naar gooien. En de Belgische topsporters met wie ik al die jaren gesproken heb, zeggen dat de school op sportief vlak vooral een obstakel voor hen was.»

Maar grote talenten kunnen nu toch terecht in de topsportscholen?IVAN SONCK: «Dat is natuurlijk een goede zaak, al vraag ik me het nut van sommige van die scholen wel af. Kijk naar de atletiek: moet je kinderen van twaalf jaar intensief trainen voor de middellange- en lange-afstands-nummers? Moeten ze daarvoor naar een topsportschool? Zoiets kan wel in de clubs of in de vakanties. Pas als ze zestien, zeventien jaar oud zijn, zijn intensieve looptrainingen op hun plaats.»Moet een leerling die niet over een bok kan springen zijn jaar overdoen?IVAN SONCK: «Ik ben onvoldoende pedagoog om daarop te antwoorden. Je moet natuurlijk goed nagaan wàt je beoordeelt. Maar op dit moment lijkt het helemaal niets uit te maken of een leerling dat kan of niet. Voor de leerkracht lichamelijk opvoeding is dat ongetwijfeld frustrerend.»Vindt u twee uur lichamelijke opvoeding per week voldoende?IVAN SONCK: «Daarover wil ik duidelijk zijn: het is tijdverlies. Fysiologisch bieden die twee uur per week geen enkele waarde. Daar hoef je maar de wetten van lichamelijke belasting en herstel voor te kennen. Geen enkele leerling verbetert in dat tijdsbestek zijn conditie of ontwikkelt zijn lichaam.»Vanaf dit schooljaar mogen scholen een extra sportdag organiseren, naast de verplichte sportdag. Is dat geen stap vooruit?IVAN SONCK: «Wat ik zei over die twee uur lichamelijke opvoeding, geldt ook voor een geïsoleerde sportdag: het heeft geen enkele zin, toch niet fysiologisch gezien. Dan kan je beter het aantal lesuren van die dag of die dagen spreiden over twee of drie weken. Om goed te zijn zouden leerlingen dagelijks een uur sport of spel moeten krijgen op school. Ik kan me inbeelden dat dit voor meer vakken geldt, maar sport werkt rechtstreeks in op onze gezondheid. We moeten er trouwens dringend werk van maken. In het witboek van het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité (BOIC) staat dat de belabberde fysieke conditie van de doorsnee Belg de sociale zekerheid over enkele decennia handenvol geld gaat kosten.»Maar moet en kan de school het probleem wel oplossen? Er zijn toch sportclubs?IVAN SONCK: «Ja, maar die trekken niet de grote massa aan. Bovendien stuiten we hier op de inertie van de sportbonden. De meeste missen visie en voeren geen jeugdbeleid die naam waardig. Ze zijn gestructureerd zoals honderd

«Een sportdag heeft geen enkele

Ivan Sonck: «De meeste leerlingen lopen al niet warm voor sport, maar de schooldirec-tie evenmin. Wat wil je dan dat leerkrachten daaraan doen?»

© K

LASS

E

KLASSE NR.154 11

e zin»

jaar geleden. Bovendien ontbreekt het ze vaak aan deskundigheid. Ze tellen veel bobo’s die hun graantje komen meepikken, maar te wei-nig sportfysiologen, te weinig sportdokters, te weinig actieve topsporters… De voetbalbond, om er maar een te noemen, is een verzameling fossielen. Gevolg: jongeren worden vaak slecht opgevangen. Ik kom in atletiekclubs waar de postbode, die ooit basketbal heeft gespeeld, kinderen van twaalf jaar uit pure onwetendheid zware intervaltraining laat doen. Dat is niet alleen kindermishandeling, het ruïneert hun capaciteiten en ontneemt ze de zin om aan sport te blijven doen. Er is veel sportieve burnout onder jongeren, gewoon omdat de trainer niet voor zijn taak is opgeleid. Die deskundigheid is zo belangrijk. Zelfs licentiaten lichamelijke opvoeding betrap ik er soms op hoe weinig ze weten over wat er met het lichaam gebeurt tijdens en na sportprestaties.»De ‘Start to run’-acties zijn toch een goed initiatief om Vlaanderen aan het lopen te krijgen.IVAN SONCK: «Ja, maar ze komen twintig jaar te laat en de vraag is of ze effect hebben. Toen in de jaren tachtig de lopers’boom’ van de VS naar ons overwaaide, deed de atletiekbond daar zelfs smalend over. Hij heeft toen een unieke kans gemist om lopen en joggen naar het brede publiek over te brengen. Dat merk je dan ook aan het dalend aantal jongeren in de atletiekclubs. Vroeger deden aan een juniorenveldloop honderd jongeren mee, vandaag komen er nog vijftien aan de start. En dan maar klagen dat we geen toppers meer hebben.»

Uit de K-test blijkt dat tieners nog het meest aan sport doen bij een vereniging. Bij jongeren kalft dit al wat af en over volwassenen spreken we beter niet. Maar leerkrachten komen positiever uit de cijfers dan de doorsnee volwassene. Ze zijn dus meer sport-minded. Hoe kunnen ze dat overbrengen naar leerlingen?IVAN SONCK: «Ik denk dat leerkrachten kinde-ren vooral enthousiasme voor sport moeten bijbrengen. Als ik ’s morgens naar het bos rij om te gaan lopen, kom ik voorbij een school waar ik leerlingen rondjes zie lopen rond de speelplaats. Eén loopt voorop, twee of drie volgen vijftig meter daarachter en de rest van de klas vormt een peloton dat al babbelend de tijd volmaakt. Maak je leerlingen op die manier gezonder? Motiveert dat ze om aan sport te doen? Het komt er volgens mij op aan leerlingen op hun niveau het plezier in sport mee te geven en om te differentiëren: niet elke leerling houdt van volleybal of lopen. Al begrijp ik wel dat dit niet eenvoudig is.»Veel leerkrachten zullen zeggen: «Dat is de taak van de leraar lichamelijke opvoe-ding.»Ivan Sonck: «Dat denk ik niet. Er zijn nogal wat leerkrachten die na de schooluren met hun leerlingen badminton spelen of op woens-dagmiddag gaan squashen. Het is jammer dat dit na de schooluren moet gebeuren, maar elk sportief extra is meegenomen en daar kan elke leerkracht in investeren. En het is nog plezierig ook.»Al jaren gaan er ballonnetjes op om de sportinfrastructuur van de school buiten

de lesuren toegankelijk te maken voor het brede publiek. Is dat wenselijk?IVAN SONCK: «Ik maak graag de vergelijking met het sportbeleid in de voormalige DDR. Daar speelde de school een primordiale rol in het scouten van talent. Vandaag wordt dat afgedaan als een overdreven campagne-instrument voor het communisme, maar men vergeet dat de Oost-Duitse overheid ook de recreatiesport bijzonder sterk aanmoedigde. Je hoéfde geen groot turner of zwemmer te zijn, als je maar aan sport deed. Doordat scholen en bedrijven hun sportzalen na de lesuren openstelden voor het brede publiek, kon dat ook. Op die manier geef je iedereen optimale kansen om te sporten en te spelen, ook kansarmen. De vraag is voor mij dus niet of dat wenselijk is, wel wanneer het er komt. En hoe sneller, hoe liever.»Sport op school, sport in Vlaanderen… Conclusie: hopeloos?IVAN SONCK: «Nee, er zijn hoopvolle tekenen. De desinteresse van de politici is voorbij. Vroeger ging een politicus voor de show naar een wedstrijd van Club Brugge, maar de jongste jaren hoor ik politici wijzen op het belang van sport, en niet enkel topsport. Ze proberen de lethargie van de sportbonden te doorbreken. Die bewustmaking dat sport belangrijk is, is een goede zaak. Voorts hoop ik dat de over-heid sportieve middelen zal vrijmaken voor het brede publiek en dat ze sport op school zal herwaarderen. De leerkrachten die zich daar al jaren voor inzetten verdienen op zijn minst een signaal.»

WAT IS DE K-TEST?WAT IS DE K-TEST?De K-test is een instrument om jezelf te spiegelen en de school tegen het licht te houden. Met de antwoorden op tien vragen geeft de K-test een beeld van hoe actief iemand of de school is in tien domeinen: participatie, gelijke kansen, cultuur, gezondheid, milieu, sport en spel, veiligheid, leren, goed leven en kiezen. Wat je ermee kan doen en hoe hij werkt, lees je op www.klasse.be. Klik op de banner ‘K-test’.

Leer-krachten

ouders jongeren(14-18j.)

tieners (10-12 j.)

gemid-deld

ik-niveau 6,9 6,4 7,3 7,9 7,3

schoolniveau 6,8 5,7 6,1 6,0 6,1

Uit de tabel blijkt dat de school in de ogen van ouders en leerlingen maar matig inspeelt op de behoeften en mogelijkheden van spel en sport. 6,1 op 10 is een vrij lage gemiddelde score. Daartegenover blijken vooral tieners en ook jongeren dat tekort individueel te compenseren. Ze geven zichzelf scores tus-sen 7 en 8 op 10. De jonge Vlaming vindt zichzelf dus sportief ingesteld. Ouders komen het minst sportief uit de peiling. Leerkrachten geven de school voor sport en spel een quasi even hoge score als zichzelf.

MEER SPORT IN JE SCHOOL• Heb je een sportproject op school? Doen

je leerlingen meer aan sport dan wette-lijk moet? Hoe pak je dat aan? Laat het weten op www.klasse.be/platform. (Klik op ‘praktijkvoorbeelden’ en ‘invullen’.) Voor drie inzenders ligt een sportieve verrassing klaar.

• Gratis atletiekdagen voor leerlingen, zie p. 24.

• www.sportopschool.be Sportlinks, ach-tergrondinfo, wedstrijden, acties…

12 KLASSE NR.154

«Veel ouders, leerkrachten en jongeren beschouwen TSO en BSO als minderwaardige studierichtin-gen», zegt Kazim tegen onderwijs-

minister Frank Vandenbroucke. «Het watervalsysteem waarbij

leerlingen met maatpak aan in ASO starten om later ‘af te zakken’ naar TSO of BSO, moet stoppen. Dat kan alleen als we TSO en BSO eindelijk

echt naar waarde schatten.» In hun werkpak confronteren dertien leer-lingen van het Glorieux-instituut in Oostakker de minister met hun on-genoegen en presenteren hem hun

eindwerk ‘Opwaardering van het technisch en beroepsonderwijs’.

Kazim (19, studeert volgend jaar industrieel ingenieur): «Ik heb het watervalsysteem aan den lijve ondervon-den, net als veel van mijn klasgenoten. Omdat ik in de lagere school goede punten behaalde, werd ik gepusht om Latijnse te volgen, zelfs al waren wetenschap en techniek mijn grote passies. Na één schooljaar besefte ik dat ik fout gekozen had, dus zelfs al had ik een A-attest en trok iedereen aan mij om in ASO te blijven, toch ben ik naar het TSO overgestapt. Ik had geen Latijn meer, maar wel veel wiskunde en wetenschappen. Ik was enorm tevreden, maar moest nu wel opboksen tegen alle vooroordelen die over TSO bestaan. Zo zijn velen verwonderd dat mijn klasgenoten en ik later ingenieur kunnen worden. Onze richting wordt als gemakkelijk en minderwaardig beschouwd. Dat is zo onrechtvaardig! Wij vragen dat het negatieve imago van TSO en BSO wordt aangepakt.» Minister Frank Vandenbroucke: «Wat zouden jullie doen mochten jullie in mijn stoel zitten?»Mathias (17, wil ingenieur infor-matica worden): «Ik stel voor dat we stoppen met het onderwijs op te delen in beroeps, kunst-, technisch en algemeen vormend onderwijs. We moeten het modulair

organiseren: iedereen krijgt een basispakket wetenschappen en talen, en verder kiezen de leerlingen volgens hun eigen interesses en

«Maatpak versus

werkpak»

Kazim: «Ik moest opboksen tegen alle vooroordelen over TSO.»

«Algemeen vormend? Je leert er ook veel niét.»©

LUC

DAE

LEM

ANS

talenten voor deelmodules. Per module die je hebt gevolgd, krijg je een deelattest. Leer-lingen uit ASO, TSO, KSO en BSO zouden in zo’n systeem samen lessen volgen en elkaar leren kennen. Dat zou de kloof dichten en dan zijn we ook meteen van die namen af. ‘Algemeen vormend’ geeft de indruk dat het de norm is en dat je in ASO het meest complete onderwijs krijgt. Geen wonder dat ouders hun kind het liefst naar ASO sturen, want ze willen dat het aan die norm voldoet.»Minister Frank Vandenbroucke: «De naam ‘algemeen vormend’ is inderdaad misleidend want je leert er ook veel niét. Zo komen technische vaardigheden niet aan

bod. Maar alleen de naam veranderen helpt natuurlijk niet. Eerst moeten we de werkelijkheid wijzigen, bijvoorbeeld door modulair te werken.»Ruben (17, gaat burgerlijk ingenieur studeren): «Een deel van de oplossing zit ook in beter bekend maken waar onze studierichtingen voor staan. Vooral de leraren in het basisonderwijs moeten we inlichten, want die hebben vaak geen idee wat wij studeren omdat ze zelf ASO hebben gedaan. Belangrijk, want ouders en kinderen baseren zich op de raad van de meester of juf.»Sofi e (18, wordt burgerlijk ingenieur of architect): «’t Zou ook goed zijn dat BV’s die technisch of beroepson-derwijs hebben gevolgd, zich outen. Zij kunnen er mee voor zorgen dat onze studierichtingen een gevarieerd en positief imago krijgen.» Minister Frank Vandenbroucke: «We moeten iets veranderen, maar dat kan niet in een vingerknip. En het mag niet ten koste gaan van de leerlingen, zoals destijds met het Vernieuwd Secundair Onderwijs is gebeurd. Daarom laten we de scholen vrij om dienst te doen

als proeftuin en te experimenteren. Enkele tientallen scholen overal in Vlaanderen zijn daar vandaag al mee bezig. Zelf was ik on-langs op bezoek in een school waar TSO- en

ASO-leerlingen wetenschappe-lijke lessen samen volgen. Het effect blijkt positief: de leerlingen vinden

de lessen interessanter, halen betere resultaten en vinden het leuk dat ze contact hebben met jongeren waar ze normaal niets mee te maken hebben. De conclusies van deze experimenten zien we tegen september 2008. Ik stel voor dat jullie ook meedoen: vraag je schoolbestuur om op basis van jullie afstudeerwerk een experiment uit te werken. Dat zou dan meteen de eerste proeftuin zijn waar leerlingen zélf mee aan de basis liggen.»

«GEEN WAARDEOORDELEN MEER OVER BSO, TSO EN ASO»

De dertien leerlingen gaan in op het verzoek van de minister om in hun eigen school een proefproject op poten te zetten. Met de diverse directies uit hun scholengroep gaan praten, is de eerste stap.Sven (gaat informaticatechnologie studeren): «Met de krantenartikels en ons eindwerk in de hand hebben we ons project voorgesteld. De directies gaan alvast akkoord met een jaarlijkse projectdag: volgend school-jaar worden voor één dag de banken geruild met de leerlingen van het ASO. We hebben ook voorgesteld om in de schoolbrochure de diverse onderwijsrichtingen alfabetisch te rangschikken, zodat er geen waardeoordeel meer aan vasthangt. Nu staat ASO eerst, dan TSO en daarna BSO. Samen met schoolge-noten die een grafi sche opleiding volgen, werken we momenteel aan een ‘proeffolder’ waarmee we de directies van de verschillende afdelingen willen overtuigen.»Robbrecht (17, gaat burgerlijk inge nieur studeren): «Natuurlijk kunnen wij die kwestie niet zomaar oplossen want het is een zwaar maatschappelijk probleem. Maatpakken en werkpakken praten niet met elkaar, niet aan de schoolpoort en ook niet in de samenle-ving. Ik besef dat ook wel, maar daar gaan we ons niet bij neerleggen. Zelf gaan we het sowieso niet meer meemaken, want volgend jaar zitten we allemaal in het hoger onderwijs. Maar misschien kunnen we iets in gang zetten?»

KLASSE NR.154 13

«TSO en BSO echt naar waarde schatten»

� www.edugo.be/glorieux/index.htm Meer over industriële wetenschappen

Robbrecht: «Maatpakken en werkpakken praten niet met elkaar.»

Sofi e: «BV’s die technisch of beroepsonderwijs volgden, moeten zich outen.»

ELK TALENT KANSEN GEVEN Scholen worden gestimuleerd om zelf het voortouw te nemen om elk talent van de leerlingen evenwaardig te behandelen en te ontwikkelen. Sinds 2003-2004 zijn meer dan vijftig scholen als ‘voortrekkersscholen’ aan de slag: ze experimenteren met een ingrijpend vernieuwingsproces, onder meer om het technisch en beroepsonderwijs te herwaarderen. De Vlaamse regering steunt deze evolutie. Zo wil de regering scholen de kans geven om de beschotten tussen ASO, KSO, BSO en TSO af te zwakken en om partnerships aan te gaan met bedrij-ven. Ze steunt het concept ‘brede school’ waar naast kennis ook creativiteit, sociale vaardigheden, praktijkgerichte ervaringen, sport en cultuur hun plaats hebben. Zestien voortrekkersscholen werden in schooljaar 2003-2004 opgestart. In het boek ‘Accent op talent. Een agenda voor Vernieuwing’ staat een overzicht van die scholen, alsook een lijst met voortrekkersbedrijven. Accent op talent. Een agenda voor vernieu-wing. Eindrapport van de commissie Accent op talent aan de Koning Boudewijnstichting als sluitstuk bij het eerste rapport ‘Accent op talent. Een geïntegreerde visie op leren en werken’ - Uitgegeven bij Garant - Antwerpen/Apeldoorn - www.garant-uitgevers.be

14 KLASSE NR.154

Arm van in de kleuterklas

� www.ond.vlaanderen.be/schooldirect/BL501/armoede.htm Sociale ongelijkheid in of door het onderwijs?� www.lerarendirect.be/BL/501/schoolverlaters_VDAB.htm Schoolverlaters en beleidsconclusies

Eén op zes kleuters van 2,5 à 3 jaar gaat niet naar de kleuterklas. Vooral kinderen van niet-actieve ouders of uit gezinnen die laag staan op de sociale ladder gaan minder vlug of zelfs niet naar de kleuterklas. Die kinderen lopen vaker achterstand op. Allochtone kleuters die thuis blijven, raken niet achterop omdat ze Turk of Marokkaan zijn, vaak is de lagere beroepsstatus van hun ouders de oorzaak. Ook kinderen van alleenstaande moeders blijven langer thuis en lopen vertraging op. Gemiddeld kampen vier kleuters op honderd met leerachterstand voor ze naar het eerste leerjaar gaan. Recent onderzoek toont aan dat de grote sociale ongelijkheid in Vlaanderen op jonge leeftijd begint.

Alleenstaande moedersMeer dan zes procent van de 7- tot 12-jarigen volgt les in het buitengewoon basisonder-wijs. Dat is 26 procent meer dan tien jaar geleden. Jongens komen er vaker in terecht dan meisjes. Net zoals in de kleuterklas is de socio-professionele status van de ouders vaak de oorzaak van leerachterstand in het lager onderwijs. Kinderen van alleenstaande moeders blijven er bijzonder kwetsbaar. Drie op tien allochtone leerlingen lopen in het basisonderwijs minstens 1 jaar leerachterstand op. Bij de Vlaamse leerlingen is dat ‘slechts’ één op tien.In het secundair onderwijs lopen naast al-lochtone jongeren vooral jongeren uit lagere sociale klassen vaker leerachterstand op. Bovendien hebben allochtone leerlingen al een grotere achterstand voor ze naar het

secundair onderwijs gaan. Zij komen vaker in TSO, BSO, DBSO, leercontract of BuSO terecht. Daardoor missen zij vaak het vereiste diploma om naar het hoger onderwijs te kun-nen. Wie dat wel kan, kiest vaker voor het hoger onderwijs van één cyclus.

Vooral jongensZo’n 6 500 schoolverlaters maken hun hoger secundair onderwijs niet af. Ze zijn schoolmoe, liepen te veel leerachterstand op of ze zijn meerderjarig en dus niet meer leerplichtig. De meerderheid van die 6 500 veranderde tijdens zijn schoolloopbaan van niveau en/of studierichting (het ‘watervalsyndroom’). Veel schoolverlaters behalen zelfs het diploma van de tweede graad secundair onderwijs niet. In 2003 boden 1 807 van die schoolverlaters zich aan op de arbeidsmarkt, aldus de VDAB. Twee op drie waren jongens. Na één jaar had 13 procent van hen nog niet gewerkt. In 2003 telde Vlaanderen 13 750 schoolverlaters zonder diploma, middenstandsopleidingen en DBSO meegerekend. Vlaanderen doet het met 12,5 procent schoolverlaters zonder diploma (in 2002) ‘beter’ dan Brussel en Wallonië. Het Europese gemiddelde is 18,8 procent.

KenniskloofFocussen Vlaamse scholen onvoldoende op zwakkere leerlingen? Vlaamse leerlingen sco-ren internationaal wel prima voor wiskunde en leesvaardigheid, maar er is ook een grote kloof tussen de best en de minst presterende leerlingen. Groter zelfs dan in andere landen met een goede score. De groep leerlingen

met leerproblemen (waaronder die met leerachterstand) heeft het steeds moeilijker om aansluiting te vinden. Hun aantal blijkt dan ook navenant te groeien. In Vlaanderen zijn zo’n 800 000 volwassenen niet geletterd. Die groep omvat een relatief hoog percentage voortijdige schoolverlaters en jongeren. Wie zich wil bij- of herscholen, stelt vast dat het beschikbare aanbod vaak op maat van hoger geschoolden is.

Levenslang lerenIn 2002-2003 volgden bijna 300 000 Vla-mingen een volwassenencursus. Dat is 7,2 procent van de 15 tot 64-jarigen. Begeleid Individueel Studeren (BIS) of basiseducatie bereiken slechts 0,6 procent van de bevol-king. Met 7,4 procent blijft Vlaanderen voor levenslang leren onder het Europese gemid-delde van 8,5 procent. Levenslang leren kan niet of onvoldoende geschoolde jongeren en volwassenen behoeden voor armoede en sociale uitsluiting. Toch is driekwart van de Vlamingen overtuigd van het belang van levenslang leren. Helaas zijn de schoolverlaters en mensen met ten hoogste een diploma lager secundair onderwijs dat niet altijd.

Bijna vier op tien leerlingen hebben minimum één jaar leerachterstand op het einde van het gewoon secundair onderwijs.

‘Armoede en sociale uitsluiting: jaarboek 2004’ – Jan Vranken, Katrien De Boyser en Danielle Dierckx – uitg. Acco - Leuven

Kleuters die achterop raken krijgen het steeds moeilijker, zowel op school als in de samenleving.

1992-1993 2003-20041ste jaar SO 20 % 20 %6de jaar SO 40 % 36 %

alle jaren SO 31 % 29 %

Elk jaar verlaten pakweg 6 500 laaggeschoolde jongeren de school-banken. Zonder diploma secundair onderwijs op zak en vaak zonder succeservaringen. Vooruitzichten op een goede job hebben deze

jongeren nauwelijks. Integendeel, de kans op armoede en sociale uitsluiting is reëel. Waar liep het dan mis? Al in de kleuterklas, zo blijkt.

© L

UC DAELEM

ANS

➜ Klasse actie: Naar de piranha’s p. 16

➜ Breek binnen bij ministers p. 21➜ Met je klas naar Parijs p. 28➜ Met z’n allen de boom in p. 32

Met Klasse naar Amazonia �

Als je nog altijd spijt hebt dat je er bij de opening in 1995 niet bij was, dan krijg je nu eindelijk een tweede kans. Sea Life Blankenberge bestaat tien jaar en viert dat met Klasse. Al tien jaar trekt Sea Life je de zoet- en zoutwaterwereld in met educatieve programma’s, presentaties, becommentarieerde voedermomenten en ge-detailleerde uitleg over haaien, zeepaardjes, roggen, krabben enz. Sindsdien is het centrum fors uitgebouwd met een reddingsteam voor zeehonden en andere zeedieren. Ook de Azia-tische dwergotters, de sympathieke zeeleeuwen en de zeldzame Humboldt pinguïns hebben er hun eigen poel.Tijdens het weekend van 16-17 en 23-24 april kunnen duizend leerkrachten met hun gezin op exploratietocht in de oceaan. Gegarandeerd met droge voeten. Bovendien wacht je een absolute primeur, want in april opent Amazonia, of de wereld van piranha en andere Zuid-Amerikaans waterleven. Klaar voor een hap?

Wat mag je in Sea Life Marine Centre verwachten?

Noordzeefauna. Hoeveel armen heeft een octopus? Heeft een zeester ogen? In de ingewanden van Sea Life verteer je zowel de fauna als de flora van onze eigen Noordzee en een wereld van tropische vissen: minuscule garnalen, de stevig gebekte bewoners van de haaientunnel. Of streel eens een rog tijdens z’n balletpasjes. Marine Rescue Team. Sea Life Blankenberge is de enige plaats in België waar zieke zeehonden terecht kunnen. Het hele jaar door staat een speciaal reddingsteam paraat om vooral zeehondjes, maar ook andere zeedieren te redden en op te vangen in de zeehondenkliniek met aangepaste quarantaineruimtes, een buitenbad en een vaste dierenarts die verbonden is aan het centrum. Zo zijn er al meer dan 120 zeehonden genezen en weer vrijgelaten. Ook otters, zeeleeuwen en pinguïns mogen er naar de dokter.Zeepaardjes kweken. Wist je dat er veertig soorten zeepaardjes bestaan? In de Noordzee en in de Westerschelde leven twee soorten. Zeepaardjes kweken is geen sinecure maar Sea Life doet het. Onlangs werden vijf baby Noordzee zeepaardjes van de materniteit naar het grote aquarium verhuisd, waar ze nu alle tijd hebben om groot te worden. En te staren naar de menselijke dierentuin die dagelijks voorbij wandelt.De familie krab. Op het nieuwe krabbeneiland mag je rustig filosoferen over het uitgaansleven van krab-ben, kreeften, zeesterren en andere rotspoeldieren. Pas wel op voor je vingers. Medewerkers vertellen je de ‘juicy details’ van deze dieren.

16 KLASSE NR.154

Legende� = Algemeen� = Basisonderwijs� = Secundair onderwijs� = Hoger onderwijs

Gratis demo’s. Waar je in Sea Life ook gaat, overal en de hele dag door krijg je presentaties en voeder-demonstraties bij de verschillende diersoorten. En als het mooi weer is, kan je met de kinderen naar de speeltuin of verpozen op het zonneterras.Primeur: Amazonia. Ontdek de meest spectaculaire vissen van het Amazonegebied in de mystieke sfeer van het Braziliaanse regenwoud. Waan je in het broeierige schemerduister met geluiden die je maar niet kan lokaliseren. Ga aan tafel met piranha’s en andere nooit geziene dieren. Hapklaar entertainment. Hoe komen die tropische kikkers toch aan hun prachtige kleuren? De Amazonerivier is 6 400 km lang en stroomt van de Andes in Peru naar de Atlantische Oceaan. In het regenwoud vind je een tiende van alle verschillende soorten dieren op aarde. Dat zijn er tien miljoen. Die krijg je niet allemààl te zien in Sea Life, maar begin ze toch alvast te tellen…

Hoe schrijf je in voor deze actie?Deze actie is gratis voor de leerkracht. Vergezellende partners en gezinsleden betalen de helft van de gewone toegangsprijs (zie verder), kinderen (-4 j.) mogen gratis binnen. Per gezin kunnen max. 5 personen inschrijven. Dat doe je elektronisch. Surf naar www.lerarenkaart.be en vul voor 10 april het virtueel formulier in. Duid je voorkeuren aan. Je ontvangt per kerende mail een bevestiging. Druk deze mail af, breng hem mee en leg hem, samen met je lerarenkaart, voor aan het onthaal. Als je wordt uitgenodigd, kom je ook. Goede afspraken maken goede vrienden.

Waar vind je meer informatie?Je contactpersoon voor deze actie is Patty Delanghe - Sea Life Marine Park - Koning Albert I laan 116 - 8370 Blankenberge - tel. 050 42 43 00 - fax 050 424 424 - pattydelanghe@merlinentertainments.biz - www.sealife.be. Sea Life ligt op 800 m van het station van Blankenberge. Als je uit het station komt, ga je rechts, richting Zeebrugge. Het centrum is alle dagen open van 10 tot 18 uur, in juli en augustus tot 19 uur.Individuele toegangsprijzen: Hoogseizoen (1 mei - 30 september): 12,50 euro (volw.) - 9 euro (kinderen 4-12j.). Laagseizoen (1 oktober - 31 april): 11 euro (volw.) - 8 euro (kinderen 4-12 j.). Kinderen onder de vier jaar en in familieverband: gratis. Er zijn ook speciale tarieven voor scholen. Kleuters betalen 3,95 euro, leerlingen lager en secundair onderwijs 5,25 euro.

SEA L

IFE MARINE P

ARK

Red eens een zeehond.

Duizend leerkrachten en een octopus.

Hinnikt een zeepaardje?

Welkom bij het roggenballet.

Hapklaar in Amazonia: piranha’s.

KLASSE NR.154 17

Ben jij een gelukkige leerkracht? �Ben je een gelukkige leerkracht? Wat is het geheim van je lesgeven? Hoe doe je dat? Alle positieve getuigenissen over lesgeven in het secundair onderwijs zijn welkom op top@pro.tiscali.be. De getuigenissen verschijnen later dit jaar in boekvorm.Meer info en getuigenissen op top@pro.tiscali.be

Sport & Fun �Op zondag 1 mei is het Koning Boudewijnstadion gastheer voor de «Belgian Sport & Fun Family Day», een gratis sportief familie-evenement. Vorig jaar namen meer dan 20 000 men-sen deel aan de sporttoernooien (voetbal, atletiek, softball, tennis, streetball), de gratis demonstraties en initiaties (door Belgische topclubs en topatleten, met bijvoorbeeld Gella Van de Caveye, Muriel Sarkany en Mr. Woo). Je vindt er ook een uitgebreid muzikaal luik met o.a. optredens van Xink!, Wouter, Sandrine en Underdog Projects. Voor de allerkleinsten zijn er een kleuterdorp, een kinderboerderij, springkastelen, gekke fi etsen, schminkstand, avonturendorp enz.Meer info en inschrijvingen voor de tornooien via info@formatplus.be - zie ook www.hyundai-fun.be voor het volledige programma

Win een schoolserver �Op www.fks.be vind je tot 15 april een wedstrijd waarmee je een gratis installatie van de software voor een schoolserver kan winnen. Scholen van alle niveaus en alle netten mogen meedoen. Het pakket software bevat een firewall, een mailserver, een webserver, een fi leserver, een printserver en een surf controle. Geen moeilijke vragen, één formulier kan voldoende zijn om te winnen.www.fks.be

Buyens-Chagoll-compleet �Goed nieuws voor leerkrachten en voor fi lmliefhebbers: Filmfreak Distributie (uit Nederland nota bene) heeft beslist om het volledige fi lmoeuvre van het cineasten-echtpaar Frans Buyens en Lydia Chagoll op dvd uit te brengen. In totaal zal de collectie bestaan uit 24 dvd’s, verdeeld over vier dvd-boxen. De eerste twee boxen zijn reeds verschenen. In de eerste box vind je een reeks fi lms rond burgerschap, met bijvoorbeeld «Eens zullen de getuigen er niet meer zijn» (over Auschwitz-Birkenau) en «In naam van de Führer» (over de impact van het naziregime op kinderen). In die eerste box zitten ook de speelfi lms «Het dwaallicht» (naar Elsschot) en «Minder dood dan de anderen» (een pleidooi voor waardig sterven). Bij elke dvd krijg je uiteraard de nodige extra’s, zoals interviews met de fi lmmakers, met historici, journalisten enz. Bij «In naam van de Führer» krijg je zelfs een ingekorte versie van 52 min., speciaal om in één lesuur te kunnen passen.De reeks bestaat uit 24 afzonderlijk verkrijgbare dvd’s (20 vol-waardige dvd’s aan 24,99 euro per ex. plus 4 bonus-dvd’s aan 19,99 euro per ex.). Wie intekent voor de vier boxen (telkens 5 dvd’s plus een bonus-dvd) betaalt slechts 124,99 euro per box (en krijgt dus de bonus-dvd er gratis bij). Alle prijzen zijn inclusief BTW en verzendingskosten.Filmfreaks Distributie lanceert bovendien een speci-ale actie voor Vlaamse scholen. Wie intekent op de totale reeks (vier boxen) betaalt slechts 449,96 euro (een korting dus van 50 euro of 10 procent op de totale prijs).Meer info en bestellingen via bestel@fi lmfreaks.nl - www.fi lmfreaks.nl - tel. 00 31 20 486 49 40

CursussenAlgemeen �➜ Boek en fi lm: een «liaison dangereuse»? - week-endseminarie rond literatuurverfi lmingen: 16-17/4 in Filmmuseum, Brussel.www.ledoux.be - VDFC vzw - vdfc@ledoux.be - tel. 02 507 84 87➜ Doordenkertje: Maakt de school het verschil? Over effectieve en minder effectieve scholen, klassen en leraren: 13/4 in Gemeenschapsonderwijs, Brussel.www.rago.be/pdb/aankondigingen/index.htm - luc.vervloet@rago.be - tel. 02 790 95 68

➜ 1ste ATI-dag Apple Teachers Institute: 24/4 in KTA De Merodelei, Turnhout.

www.ati-team.be - karelvanhoeck@mac.com - tel. 014 37 06 71

➜ Open source, intranet, extranet: 21/4 in Jette of 26/4 in Brugge.

delphi.rago.be/nascholing/index.html - info.nas@rago.be - tel. 02 475 48 11➜ De kunst van het vorming geven (vanaf 26/4); De taal van

het luisteren (vanaf 17/5), telkens in Gent.Vereniging voor Contextueel Denken - chrisdeketelbutter@hotmail.com - tel. 09 282 83 43➜ Opleiding Meervoudig Gekwetsten - Contextuele visie en werkwijze in de hulpverlening aan maatschappelijk kwetsbare mensen: vanaf 12/4 in Gent.www.vspw.be/balans - balans@vspw.be - zie ook www.lannoocampus.com/index.asp (voor het boek waarop de vorming is gebaseerd)➜ 1, 2, 3… start - Inclusie - infoavond over inclusief onderwijs: 12/4 in Seinhuis, Kessel-Lo.Gezin en Handicap - gezinenhandicap@kgv.be - tel. 03 216 29 90 - gezinenhandicap.tripod.com➜ Het syndroom van Gilles de la Tourette: meer dan tics alleen!: 28/4 in Jezuïtenhuis, Heverlee.www.tourette.be - info@tourette.be - Vlaamse Vereniging Gilles de la Tourette

Secundair onderwijs �➜ «Nieuwe media» in de eerstelijnswerking: 19/4 in PAC, Gent.Steunpunt Algemeen Welzijnswerk - karin.degroof@steunpunt.be - tel. 03 340 49 02➜ 16de Dialoogdag: Ken uzelf - Over de levensbeschou-welijke vorming van jongeren in een interculturele context: 18 mei in Rotterdam, Nederland.www.diroo.be/dia.html - diroo.bornem@skynet.be - tel. 03 899 22 01

Hoger onderwijs �➜ Neurologie van leren, emoties en gedrag (19/4).www.lessius-ho.be/psy/phv/index.htm - Lessius Hoge-school Antwerpen - guido.valkeneers@lessius-ho.be - tel. 03 241 08 29

De immigratie-samenleving �«Onderwijs onderweg in de immigratiesamen-leving» is een tweedaags colloquium rond wetenschappelijk onderzoek over allochtonen en diversiteit in het onderwijs. Het colloquium wil komen tot beleidsaanbevelingen en richt zich dus tot iedereen die in het onderwijsveld met deze problematiek is begaan.Colloquium op 28 en 29 april in Het Pand, Gent.Meer info en inschrijvingsfolders bij Stichting Gerrit Kreveld - Sven Sierens - users.telenet.be/samenleving-en-politiek/project_migratie.htm - stichting.kreveld.ssierens@telenet.be - tel. 09 267 35 31

Leren leren �Op zaterdag 16 april vind je in de Leuvense Brabanthal een pedagogische studiedag en leermiddelenbeurs rond «Leren leren, een krachtige hefboom voor de toekomst». Op het programma o.a. ook sessies rond curriculumdifferentiatie, huiswerkbeleid in de basisschool en ontwikkelingsdoelen en eindtermen. Tegelijk loopt een beurs met didactisch materiaal, handboeken, leesboeken, knutselmateriaal, speelgoed, klasmeubilair, softwareprogramma’s…De toegang is gratis. Leerkrachten (met lerarenkaart) krijgen gratis een cd-rom met alle teksten van de studiedag. Die cd-rom vraag je vooraf aan via een mailtje met je adresgegevens en het nummer van je lerarenkaart

naar luchamels@skynet.be.COV Vlaams-Brabant - Luc Hamels -

luchamels@skynet.be

Gratis sportdag voor het hele gezin.

Unieke dvd-collectie aan unieke prijs.

Regisseur Harry Kümel over literatuurverfi lmingen.

FORM

AT+

FILM

FREAKS DISTRIBUTION

VDFC/KONINKLIJK F

ILMARCHIEF

Belgische zandkastelen �De koning ontvangt jou op zijn paleis en je woont een optreden bij in de Munt. Niet in Brussel, maar in Blankenberge. Van 2 juli tot 28 augustus loop je op het strand tus-sen verschillende monumenten, sport- en stripfi guren waar Belgen trots op zijn. Het Zandsculptuurfestival brengt ze naar aanleiding van 175 jaar België samen op het terrein schuin tegenover Sea Life Center. Wil je de zandsculpteurs aan het Hellende vlak van Ronquières zien zwoegen, dan breng je tussen 15 en 30 juni een preview-bezoek. De sculpturen in de grote tent zijn tegen dan af, maar buiten worstelen nog 50 carvers uit 22 landen met grote zandblok-ken. Er wordt gevloekt in het Russisch, het Italiaans en het Spaans. Zijn jouw leerlingen bedreven sculpteurs? Ze perfectioneren hun «zandhouwkunsten» tijdens een workshop. Een preview-bezoek met de klas, workshop inbegrepen, kost 2 euro per leerling. Er is een B-dagtrip (treinreis + toegang) speciaal voor scholen. Meer info: www.b-dagtrips.bePlaats: Zandsculptuurfestival Blankenberge - Koning Albert I-laan - 8370 Blankenberge - meer info: tel. 050 67 00 44 of gsm 0486 07 70 73 - info@sculpta.be - www.sculpta.be - www.B175.com - van 2 juli tot 28 augustus krijg je 1 euro korting voor alle gezinsleden op vertoon van de lerarenkaart

Win een schoolreis �4 klassen krijgen een gratis VIP-dag op het Zandsculptuurfestival in Blankenberge. Eerst even nadenken over 175 jaar België, daarna het creatieve deel van de hersenen gaar stomen, het product naar Klasse opsturen en hopen op de gunst van de jury. Klassen van het eerste, tweede en derde leerjaar lager maken een klassikale tekening met wat zij leuk vinden aan België. De oudere leerlingen (van vierde lager tot tweede secundair) concentreren zich in kleine groepen op hun eigen stad of dorp (of op een stad in de buurt). Ze zoeken wat er zo typisch Belgisch aan is. De frikadel in het frietkot aan ‘t station? Een gekke straatnaam? De plastieken roos van de vinkenzetting? Het dorpscafé met een biljart in het midden? Het wijtingkraam op een wielerwedstrijd? Daarvan maken ze een verrassende foto, tekening of collage. Zoek het niet te ver, België ligt voor het grijpen. Er is telkens één prijs per categorie: eerste tot derde lager, vierde tot zesde lager, buitengewoon lager, eerste graad secundair. Dankzij de medewerking van de NMBS mogen de winnende klassen gratis naar Blankenberge sporen. Behoort je klas niet tot de winnaars? Dan nog heb je reden tot juichen: alle leerlingen van de deelnemende klassen krijgen een vrijkaart voor het Zandsculptuurfestival (alleen geldig indien vergezeld van een betalende volwassene).Alleen tweedimensionale inzendingen zijn toegelaten. De leerkracht stuurt het werk van zijn klas vóór 13 mei naar Klasse - Zandsculp-tuur - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel of geeft het af op dit adres. Vermeld duidelijk de naam van de school, de klas, het aantal leerlingen en een telefoonnummer waarop je te contacteren bent. De oudere leerlingen (vierde lager tot tweede secundair) vermelden welke gemeente of stad hen inspireerde. De winnende klassen kiezen een VIP-dag tussen 15 en 30 juni. Het festival stelt alle inge-zonden werken tentoon op het festivalterrein.

Reizen �➜ Om je al even te laten watertanden: in het volgende nummer van Klasse zal je een reisaanbieding vinden naar het nog vrij onbekende Sardinië (met eigen wagen).Wie niet kan wachten, kan al even voorproeven op www.eilandenreis.be➜ Het speciale Klasse-reisaanbod voor leerkrachten vind je op www.lerarenkaart.be (extra/reizen). In het volgend nummer vind je het zomeraanbod: ga naar Riga!

18 KLASSE NR.154

Een dagje Freinetten �Op 20 april kan je een namiddag lang een kijkje werpen achter de schermen van een Freinetschool. Triangel uit Booischot geeft je eerst een idee van de basisprincipes van het freinetonderwijs en hoe je die via verschillende freinettechnieken kan realiseren. Daarna kan je de prak-tische toepassing hiervan bekijken in drie klassen, een kleuterklas, een graadsklas eerste graad en een graadsklas derde graad lager onderwijs. Misschien kan je er ideeën opdoen voor je eigen klaspraktijk? Op deze eerste ken-nismakingsdag volgt eventueel later een terugkomdag.«Een dagje freinetonderwijs» vindt plaats op woensdagna-middag 20 april, van 14 tot 17 u. Deelnemen kost 20 euro, documentatiemap, koffi e/thee en biologische fruitversnapering inbegrepen.www.freinetschool-triangel.be - bs.booischot@rago.be - tel. 015 22 16 64 - Freinetschool Triangel Booischot - Kleine Steenweg 33 - 2221 Booischot

Gezocht �

➜ Lesgevers turnenGezocht: lesgevers turnen en fi theidsgymnastiek voor het turnseizoen 2005-2006 voor Turn- en Sportvereniging Ter Boelaere in Borgerhout.Meer info bij Rita Cuyvers - marc.plichart@pandora.be - tel. 03 289 87 55

➜ Leerkrachten dactyloGezocht: leerkrachten voor dactylolessen in Oost- en West-Vlaanderen, met honorarium en reiskostenvergoeding.Vlaams Talen & Type-instituut - Molendamstraat 36 - 9750 Zingem - tel. 09 384 31 69

Toen leefden kinderen zo �Hoe leefden kinderen vroeger? Gingen ze naar school? Wat aten ze? Welke spelletjes deden ze? Wat moesten ze zoal doen? En wat mocht niet? Kinderen vanaf 9 jaar ontdekken in de nieuwe reeks «Toen leefden kinderen zo» hoe hun leeftijdgenootjes vroeger leefden.De eerste twee titels zijn reeds verschenen. «In de Prehisto-rie» en «Bij de indianen» tellen elk 48 blz. en kosten 15,95 euro per boek. In mei verschijnen twee nieuwe deeltjes: «In Egypte» en «Bij de Gallo-Romeinen».Davidsfonds Uitgeverij en Klasse schenken vijf gra-tis exemplaren van «Bij de indianen» en vijf gratis exemplaren van «In de Prehistorie» aan geïnteres-seerde leerkrachten lager onderwijs. Stuur een mailtje met uw adresgegevens naar ineke.debels@davidsfonds.be, mét het antwoord op de vraag: wat is het indianenwoord voor baby-indiaan? Vermeld zeker ook de titel van uw keuze. De winnaars krijgen hun gratis exemplaar thuisgestuurd.De boeken zijn verkrijgbaar in de boekhandel - meer info bij Davidsfonds Uitgeverij - Ineke Debels - ineke.debels@davidsfonds.be

Ik wil dokter worden… �Laatstejaars secundair onderwijs moeten vooraf slagen voor een toelatingsexamen, als ze volgend academiejaar een opleiding arts of tandarts willen beginnen. De Vlaamse regering organiseert dit examen (een hele dag) in het Tentoonstellingspark (Heizel) in Brussel, op dinsdag 5 juli (inschrijven uiterlijk 8 juni) en dinsdag 30 augustus (inschrijven uiterlijk 10 augustus).Het inschrijvingsgeld bedraagt 28 euro. Je vindt een gratis in-fobrochure op school of bij het CLB. Op www.ond.vlaanderen.be/arts-tandarts kan je de brochure gratis downloaden - daar vind je ook een inschrijvingsformulier én een reeks modelvra-gen (met antwoorden).

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

ZANDSCULPTUURFESTIVAL B

LANKENBERGE

Sardegna: acqua ed ambiente.

VOIGT T

RAVEL

Gingen kinderen vroeger ook naar school?

DAVI

DSFO

NDS U

ITGE

VERI

J

Stripfi guren waar Belgen trots op zijn.

KLASSE NR.154 19

Een groen huis in de grote stad �Alle Vlaamse scholen vanaf de derde graad lager onderwijs kunnen een milieueducatief programma volgen in het EcoHuis Antwerpen (EHA). EHA bevat een permanente tentoonstelling over duurzame ontwikkeling (gekoppeld aan je eigen milieugedrag), een tijdelijke expo rond natuur, plus een voorbeeldwoning, bibliotheek, EcoCafé en tuin.Scholen zijn welkom van dinsdag tot vrijdag, van 10 tot 17 u. Leerkrachten kunnen het EHA steeds gratis bezoeken. Een bezoek aan de permanente tentoonstelling met een EHA-begeleider kost 3 euro (lager onderwijs) of 5 euro (secundair) per leerling. De pakketten over «Natuur in de stad» (eerste graad secundair) en «Ministerie van milieu» (alle graden secundair) zijn gratis (begeleiding door de leerkracht zelf).Meer info bij EcoHuis Antwerpen - steven.penneman@stad.antwerpen.be - tel. 03 217 08 32 - het EHA ligt op wan-delafstand van station Antwerpen Centraal

Wetenschapsexpo �Op 28, 29 en 30 april vind je in Paleis 2 van de Heizel zo’n 150 wetenschappelijke projecten van leerlingen (van kleuter- tot hoger onderwijs). Voorts zijn er lezingen door (bekende) wetenschappers, workshops, opnames van radio- en tv-programma’s, recreatieve wedstrijdjes (papieren vliegtuigjes, waterraketten…).«WetenschapsEXPOsciences» is een initiatief van Jeugd, Cultuur en Wetenschap (JCW) en Jeunesses Scientifi ques de Belgique (JSB) - toegangstickets kosten 2,50 euro.www.jcweb.be - info@jcweb.be - tel. 02 252 58 08

Omgaan met racisme �De cursus «Omgaan met racisme» gaat op zoek naar een persoonlijke en effectieve manier om in gesprek te gaan met mensen die zich racistisch uiten. Oefeningen, rollenspel en huistaken geven de cursisten inzicht in de achtergronden van racistisch gedrag.Initiatiefnemer Kerkwerk Multicultureel Samenleven (KMS) kreeg van een aantal leerkrachten-cursisten de vraag hoe ze deze inzichten en deze strategie in hun eigen klas konden toepassen. KMS wil dus een onderwijsgerichte versie van deze cursus uitwerken voor leerkrachten en leerlingen. Daartoe zoekt KMS leerkrachten die reeds dergelijke initiatieven hebben uitgewerkt en hun ervaringen willen delen in een tijde-lijke werkgroep die de bestaande cursus «Omgaan met racisme» zal aanpassen.Meer info bij Catelijne Devriendt en Didier Vanderslycke - kms@kms.be - tel. 02 502 11 28

Clavis met Klasse �Op woensdag 20 april trakteren 400 leerkrachten lager onderwijs zichzelf op een hele namiddag vorming rond kinderboeken. Verrassende ontmoetingen en interactieve lezingen door/met bekende jeugdschrijvers; grasduinen in kinderboeken en bijhorende werkmappen. Kennis maken met theater in de klas… De namiddag eindigt met de spreekwoordelijke kers op de taart: de voorstel-ling «Antoon en Mirabella», door theatergezelschap Fabuleus, naar het gelijknamige kinderboek van Stefan Boonen.Volgend schooljaar volgen nog twee dergelijke verwen-dagen: eentje voor leerkrachten kleuteronderwijs en eentje voor leerkrachten secundair onderwijs.

Op het programmaUit het brede aanbod kies je drie sessies (eentje om 14 u., eentje om 15 u. en eentje om 16 u.). De meeste sessies vinden drie maal plaats, zodat je keuze haast onbeperkt is. Op www.clavis.be vind je het hele schema. Daar schrijf je ook in. Je kiest drie lezingen plus een reservelezing.

Voor de eerste graad lager onderwijs1. Joepie, de juf/meester leest! Ria Dorssemont

(docente lerarenopleiding) over leesbevordering in de klas.

2. Prentenboeken in mijn klas. Dick Loeve (uitgeverij Delubas) over beginnende geletterdheid en het gebruik

van prentenboeken in het eerste leerjaar.3. Tutorlezen. Dick Loeve (uitgeverij Delubas) over tutor-

lezen en samenleesboeken in het eerste en tweede leerjaar.4. Vrij lezen in mijn klas. Dick Loeve (uitgeverij Delubas)

over de leesmethode «De leesparade», over voortgezet technisch lezen in de klas.5. Welke jeugdauteur nodig ik uit in mijn klas? Maak kennis met het interactief verteltheater van Guy Didelez, de verteltent van Guy Daniëls en de aanpak van Ann Lootens.6. Bah, een boekbespreking? Praktijkvoorbeelden en lestips. Voor de tweede graad lager onderwijs1. Joepie, de juf/meester leest!2. Bah, een boekbespreking?3. Welke jeugdauteur nodig ik uit in mijn klas? Maak ken-nis met Bettie Elias, Katrien Vandewoude en Patricia de Landtsheer.4. Vrij lezen in mijn klas.5. Theater in de klas. Tips en uitleg op basis van het theater-doe-boek «de Mondenboom», door Tanja Oostvogels, i.s.m. Canon Cultuurcel.6. Een meisje van karton. Werken rond verborgen armoede, met het gelijknamige boek van Stefan Boonen, bijhorend didactisch materiaal en verwerkingstips door Tina Van Eycken (Welzijnszorg) en Stefan Boonen.Voor de derde graad lager onderwijs1. Joepie, de juf/meester leest!2. Bah, een boekbespreking.3. Welke jeugdauteur nodig ik uit in mijn klas? Maak kennis met een interactieve, multimediale lezing door Patrick Lagrou, het mythische Bajka-volkje van Leander Hannssen en Caryl Strzelecki en interactief verteltheater door Luc Descamps.4. Vrij lezen in mijn klas.5. Theater in de klas.6. Een meisje van karton.7. Ik ben nummer dertien. Werken rond depres-sie in de klas, met het gelijknamige boek van Kristien Dieltiens, bijhorend didactisch ma-teriaal en verwerkingstips, i.s.m. Christelijke Mutualiteit en Kristien Dieltiens.

Praktisch«Clavis met Klasse. Boekendag voor leer-krachten basisonderwijs» vindt plaats op woensdag 20 april, van 13.30 tot 18 u. in CC het Gasthuis Aarschot (Gasthuisstraat 22). Je schrijft in via www.clavis.be op het daarvoor bestemde reservatieformulier. Uit het ruime aanbod kies je de drie lezingen van je voorkeur én je duidt een reserve-lezing aan.Deelnemen kost 9,50 euro. Je inschrijving is geldig na ontvangst van uw storting. Daarvoor krijg je de drie lezingen, de theatervoorstelling «Antoon en Mira-bella» (theatergezelschap Fabeleus), twee consumpties, een leerkrachtenmap met alle documentatie van deze dag én een gratis jeugdboek. Leerkrachten eerste graad krijgen het samenleesboek «De jurk van Jan» (winkelwaarde 13,95 euro); leerkrachten tweede graad krijgen «Kriebels en andere verhalen» van Bettie Elias (12,95 euro) en voor leerkrachten derde graad ligt «De maanspiegel» van Leander Hanssen klaar (18,95 euro).Je vindt alle info en het inschrijvingsformulier

op www.clavis.be - meer info via tanja@clavis.be - tel. 011 28 68 68

Al interactief verteltheater van Guy Didelez gehoord?

CLAVIS UITGEVERIJ

De man die zijn haar kort liet knippen �«De man die zijn haar kort liet knippen» (André Delvaux, 1965) is de achtste dvd in de reeks «Kroniek van de Vlaamse Film 1955-1990». Eerder verschenen in deze reeks van het Koninklijk Belgisch Film-archief al klassiekers als «Mira» (Fons Rademaekers), «De Witte van Sichem» (Robbe de Hert), «Crazy Love» (Domini-que Deruddere) en «Brussels by night» (Marc Didden). Bij elke fi lm krijg je een aantal extra’s (documentaires, kortfi lms, trailers, fi lmografi eën enz.).Elke dvd kost 21 euro. Wie intekent voor de hele reeks (11 dvd’s) betaalt in totaal 165 euro (en betaalt dus slechts 15 euro per titel). De meeste dvd’s zijn los verkrijgbaar in de handel. Je kan inschrijven op de hele reeks op www.fi lmarchief.be/nl/dvdmain.htm.Info op www.fi lmarchief.be/nl/dvdmain.htm - Koninklijk Belgisch Filmarchief - vanderpoel.fi lmarchief@ledoux.be - tel. 02 507 83 70

Week van de zee �Op zaterdag 16 april is er een actieve vorming voor leerkrachten basisonderwijs op het strand en in de duinen van Oostende. Je kan er kennis maken met de veldwerkmaterialen die de kustgemeentes het hele jaar door ter beschikking stellen voor zeeklassen en school-reizen, meteen ook een voorbereidingsdag voor leerkrachten op «De Week van de Zee» (22 april tot 8 mei).De vorming vindt plaats in Duin en Zee (Fortstraat, Oostende), op 19 april, van 10 tot 13 u. Deelnemen kost 10 euro. Je kan inschrijven op www.weekvandezee.be. Tijdens de vorming kunnen partners en kinderen deelne-men aan een geleide wandeling langs strand en duinen.Meer info op www.weekvandezee.be of via Provinciedienst NME - nme@west-vlaanderen.be - tel. 050 40 32 82

Vlam �Om welke info over agrovoedingsproducten zit je verlegen? Wat is volgens jou het ultieme middel om kleuters of lagere-schoolkinderen te informeren over Vlaamse landbouw-, tuinbouw- en visserijproducten? Over gezonde voeding? Onder welke vorm zie je dit graag gebeuren: doe-boekje, dvd, tentoonstelling…?Stuur je hints en tips naar liliane.driesen@vlam.be. De Vlam (Vlaams centrum voor Agro- en Visserijmarketing) kan hiermee nog meer bruikbare instrumenten ontwikkelen.www.vlam.be - liliane.driesen@vlam.be - tel. 02 510 62 32

Wat zeggen leerlingen? �Als leerkracht jezelf een spiegel voor de ogen houden én tegelijkertijd je leerlingen de kans geven feedback te geven op je functioneren als leerkracht? Wedden dat dit idee je wel aanspreekt? Als leerkracht doe je voortdurend aan zelfevalu-atie en je leerlingen kunnen je daarbij helpen: zij zijn immers een bevoorrechte bron van informatie over jouw functioneren. Dat dit helemaal niet bedreigend hoeft over te komen, bewijst de onderzoeksgroep EduBROn (Universiteit Antwerpen). Zij ontwikkelen namelijk een instrument waardoor leerlingen (secundair onderwijs en derde graad lager onderwijs) op een betrouwbare manier feedback kunnen geven over bijvoorbeeld bevorderen van zelfstandig werken en leren, evaluatie, benut-ting van de tijd…De onderzoekers zijn momenteel op zoek naar leerkrachten die het nieuwe instrument volgend voorjaar (tweede trimester 2006) willen uittesten in hun klas. Benieuwd wat de leerlingen over jouw functioneren te vertellen hebben?Meer info en kandidaturen bij EduBROn - alexia.deneire@ua.ac.be - tel. 03 820 29 73

20 KLASSE NR.154

Leerstof? Leefstof!! �«Leerstof? Leefstof!!» is een schoolverlatersbeurs voor laatstejaars secundair onderwijs uit de scholen in Antwerpen en omstreken. De leerlingen krijgen er info over arbeidsomstandigheden, loonbarema’s, werkloos-heidsreglementering, VDAB enz. Ook sociale wetgeving, arbeidscontracten, sollicitatiebrieven en -gesprekken passeren de revue.De schoolverlatersbeurs vindt plaats op 11 en 12 april in Brecht (voor scholen ten noorden van Antwerpen) en op 18, 19 en 20 april in Antwerpen-centrum.Meer info bij ACV-Antwerpen - wouter.jaminé@acv-csc.be - tel. 03 222 72 76

Australië gekist �In de leskist «Australië» vind je een honderdtal kant-en-klare lessen voor elke klas van de basisschool. Je kan zelfs een project uitwerken met de hele school. Alle vakgebieden komen aan bod, van rekenen/wiskunde tot geschiedenis. De nadruk ligt echter op de creatieve vakken. Naast een basismap vind je in de kist hulpmiddelen (oefen-didgeridoos, boemerangs), knuffels (Australische dieren), boeken met achtergrondinformatie, video’s, cd’s, wegbe-wijzeringsborden, geluksstenen enz. Didgeridoo-docent en Australiëkenner Ben van Rijswijk en leerkracht/auteur Piet Nagtegaal stelden de koffer samen.Je kan de leskist «Australië» huren voor 80 euro per week (BTW inbegrepen), als je ze huurt voor een periode van vier weken, krijg je de vijfde week er gratis bij (zo heb je extra tijd om je project voor te bereiden, mét het materiaal in handen).Meer info bij Ben van Rijswijk - bvrijswijk@zeelandnet.nl - tel. 00 31 118 41 26 77 of Piet Nagtegaal - pietnacht@zeelandnet.nl - tel. 00 31 118 41 70 03

ADHD �«Mijn kind doet druk… is dit ADHD» is een gespreks-avond voor ouders, leerkrachten en andere belangstellen-den, op dinsdag 19 april om 20 u. in CC Zwaneberg Heist o/d Berg. Hermien De Backer (vzw Zit Stil) spreekt over mogelijke remedies en hulpmiddelen voor overbeweeglijk-heid en ADHD, met vooral aandacht voor gedragstherapie en medicatie. Daarna spreekt Jan Blaauw over gezonde voeding en voedingssupplementen en hoe je hiermee gezondheidsklachten kan voorkomen.De gespreksavond is een realisatie van Mega Scholen Heist o/d Berg, i.s.m. Centrum Zit Stil vzw en Koning Boudewijn-stichting. Deelnemen is gratis.Meer info bij Mega Scholen - Wim Claes, directeur - tel. 015 24 76 64 - in overleg kan je deze gespreksavond ook bij jou in de buurt organiseren

Gevaar �Waarom is het beroep van molenaar zo gevaarlijk? Wat doen musea en archieven om hun documenten en voor-werpen te beschermen tegen gevaar? «Gevaar» is dit jaar het centrale thema van Erfgoeddag 2005.«Erfgoed in gevaar» vertelt over de zorg voor het be-houd en beheer van ons erfgoed. Tijdens Erfgoeddag kan je bijvoorbeeld achter de schermen conservatie- en restauratiewerk bekijken. «Gevaar in erfgoed» bekijkt het thema in de omgekeerde richting: welke sporen hebben rampen, bedreigingen, moord en doodslag, oorlog enz. in ons erfgoed nagelaten? Dan gaat het over strafrecht, duivel en hel; over volksverhalen en misdaadromans; over angst, religie en magie; over…

Erfgoeddag vindt plaats op zondag 17 april. Meer dan 450 musea, archiefi nstellingen, heemkringen, cultuurdiensten en vele anderen zetten die dag hun deuren gratis open. Je kan deelnemen aan meer dan 730 activiteiten zoals wandelingen en rondleidingen, lezingen, fi etstochten, workshops, tentoonstel-lingen enz.www.erfgoeddag.be - info@erfgoeddag.be - tel. 0800 30 20 1

Haal de Belgische fi lmgeschiedenis in je klas.

ERFGOEDDAG 2005

KONINKLIJK F

ILMARCHIEF

Trotseer het gevaar op de gratis Erfgoeddag.

Lesgeven over the land down under.

BEN VAN R

IJSWIJK / P

IET NAGTEGAAL

KLASSE NR.154 21

Kinderen van Dewindt �

Bij het simulatiespel «Starter» kruip je in de huid van modeontwerpster Lies Dewindt. Net als zij ben je dan een starter die nieuwe horizonten opzoekt en hoopt daarbij de juiste keuzes te maken. Heb je voldoende passie voor mode en doorzettingsvermogen om te slagen aan de mode-academie van Antwerpen? Samen met een vriendin start je een mode-zaak in een drukke winkelstraat van Antwerpen. Maar hoe ga je daar aan beginnen en hoe breng je het er van af?Je kan het spel gratis downloaden op www.kinderen-vandewindt.be. Het is ontwikkeld i.s.m. het departement Onderwijs en is vooral bedoeld voor leerlingen derde graad secundair onderwijs en ouder. «Kinderen van Dewindt» is de bekende één-reeks over de lotgevallen van een ondernemersfamilie in de Antwerpse haven. Op het gelijknamige mediaplatform www.kinderenvan-dewindt.be vind je een pak extra’s over ondernemen en ondernemerschap. Je kan er bijvoorbeeld met de «ondernemerstest» via een reeks korte vragen je eigen ondernemerstalent testen (zo’n 20 000 mensen hebben de test al afgelegd).www.kinderenvandewindt.be

Kopieervergoeding �

Auteurs van educatieve en wetenschappelijke publicaties hebben recht op een «reprografi evergoeding». De au-teurswet staat toe dat je kopieën maakt voor persoonlijk, intern of didactisch gebruik, maar de auteurs krijgen hiervoor een reprografi e- of kopiëervergoeding.Vewa (Vereniging van Educatieve en Wetenschap-pelijke auteurs) keert de rechten uit aan haar leden. Om zo’n kopiëervergoeding te krijgen, moet je dus lid zijn van Vewa en aan Vewa je productie (aantal pagi-na’s in 2004) meedelen met het aangifteformulier op www.cer-leuven.be/vewa/index.htm. Het lidmaatschap van Vewa is trouwens gratis.Alle info bij Vewa op www.cer-leuven.be/vewa/index.htm - vewa@cer-leuven.be - tel. 016 49 94 93

Onderwijsprijs �

De «VGC-onderwijsprijs 2005» bekroont een orga-nisatie of persoon die een buitengewone verdienste heeft of een bijzondere inspanning heeft geleverd rond gezondheidseducatie op school. Elke organisatie of persoon die minstens één jaar werkt binnen het Nederlandstalig onderwijs in Brussel kan zich vóór 15 april kandidaat stellen.www.bop.vgc.be - Vlaamse Gemeenschapscommissie - martine.lietaert@vgc.be - tel. 02 482 05 20 - cindy.vanlathem@vgc.be - tel. 02 482 05 18

Smakers �

«Smakers» is een lees- en kijkboek over cultuur en jongeren in 2004. Het boek is een momentopname van alles wat vorig jaar kwam bovendrijven, met foto’s, verschillende schrijfstijlen en thema’s en bijdragen van jongeren en volwassenen. Sommigen kozen bij-voorbeeld hun favoriete boek, fi lm… Andere jongeren gingen op zoek naar de ideale gsm, het ideale concert… Wetenschappers en journalisten geven op hun beurt hun bevindingen over jongeren en cultuur.«Smakers, jongeren en cultuur 2004» is een initiatief van afdeling Jeugd en Sport (ministerie van de Vlaamse Ge-meenschap) en CJP.100 leerkrachten kunnen een gratis exemplaar van «Smakers» winnen en zo voeling houden met de leefwereld van hun leerlingen. Stuur vóór 15 april een mailtje met je adresgegevens naar sophie.burm@cjp.be, de winnaars krijgen hun exemplaar thuisgestuurd.Meer info op www.cjp.be en www.jeugdbeleid.be

Kom naar Vlaanderendag �Waar (en hoe) werkt een minister? Hoe functioneert

een sluizencomplex? Waarom hangt men de kusttram af en toe in de lucht? Of wil je gewoon wat actie: een

bos verkennen, inline skating, trampolinespringen of boogschieten bijvoorbeeld. Het kan allemaal op zondag 24

april. Dan legt de Vlaamse Overheid haar sluiers af tijdens de vierde Vlaanderendag voor het grote publiek. Op precies

geteld 123 plaatsen in 50 steden en gemeenten staat wat te gebeuren: van sterrenwacht tot psychiatrische instelling,

van zeestation tot ministerie, van kasteel tot sportcentrum. Honderd keer informatie en activiteiten die de Vlaamse over-heid zichtbaar, hoorbaar en tastbaar maken. Ontdek het zelf, gratis, de hele dag lang, samen met je gezin. En natuurlijk zijn de ideeën, folders en brochures voor een klasuitstap of een nieuw project nooit ver weg.Ook het departement Onderwijs houdt opendeurdag. Tussen 10 en 17 uur kom je er die dag te weten wat alle diensten en administraties voor onderwijs doen. Had je graag een kijkje genomen in de redactielokalen van Klasse? Wou je je mening kwijt over Klasse, Klasse voor Ouders, Maks! of Yeti in een persoonlijk gesprek met één van de redacteurs? Welkom dan in de Koning Albert II-laan in Brussel. In deze ‘glazen straat’ vind je onder meer het Hendrik Consciencegebouw, de vaste stek van het departement Onderwijs. Op het gelijkvloers vertellen infostands je hoe duizend ambtenaren zich bekommeren om je wedde, je vragen om informatie, onderwijsvernieuwing enz. In dit gebouw is ook het kabinet van minister Vandenbroucke gevestigd. Vlakbij, in de gebouwen Ferraris, Boudewijn, Phoenix en North Plaza, kan je een kijkje nemen achter de schermen van andere departementen.Het aanbod voor de Vlaanderendag is net niet onuitput-telijk. Wat dacht je nog van de werking en structuren van de VDAB, de Vlaamse Opera, het Vlaams Instituut voor Zelfstandige Ondernemers, de abdij van Herkenrode, het Vlaams Parlement, de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, Toerisme Vlaan-deren. Op al die plaatsen regent het rondleidingen, tentoonstellingen infostands, brochures, animatie. Je kan op twintig plaatsen naar Kind en Gezin, naar vier waterzuiveringsstations van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening, achter de coulissen van het wetenschappelijk onderzoek in de Zoo en Planckendael of van de hightech labo’s van het Vlaams Instituut voor Biotechno-logie op de campus van de Universiteit Gent. Bij de afdeling Scheepvaartbegeleiding kan je je radarwaarnemer voelen en de afdeling Maritieme Toegang ontsluiert de geheimen van het Deurganckdok. En meer...Interesse? Op de Vlaanderendag staat geen enkele bezoekerslimiet. Stel zelf je programma samen. Uitgebreide informatie (aanbod, lo-caties, openingsuren) vind je in de brochure Vlaanderendag 2005, die voor jou klaar ligt in de bibliotheek of het gemeentehuis. Of surf naar www.vlaanderen.be/vlaanderendag voor het online programma en voor sfeerbeelden van de vorige edities.

(On)Raad op school? �Is je school brandveilig? «(On)raad op school» is een cd-rom vol informatie voor onder meer directeurs en preventie-adviseurs. Initiatiefnemers KBC en Idewe willen zorgen voor een veilige, gezonde en milieuvriendelijke onderwijsinstelling.

Je kan de cd-rom enkel op aanvraag verkrijgen via info@onraadopschool.be - daar maak je een

afspraak voor een presentatie.Wat is het favoriete boek van je leerlingen?

AFDELING JEUGD EN SPORT/CJP

Overal Vlaanderendag op zondag 24 april.

VLAANDERENDAG

VLAANDERENDAG

VLAANDERENDAG

VLAANDERENDAG

(advertentie)

(F)luister even �In het vertelprogramma «(F)luister even!» hoor je verhalen over de slagroomsmaak van wolken, over het gouden stapelbed van de Suikerpoppenfee, over de oude wijze boom, de zwast in de kast en de avonturen van het olifantsei. Reizend speeltheater Kip van Troje heeft de mooiste en zoetste verhalen uit hun kindertheaterproducties verzameld in één the best of-voorstel-ling. Die voorstelling is bedoeld voor alle leerlingen lager onderwijs. Je kan de voorstelling eventueel aanvullen met woordspelletjes, gedichten schrijven of andere verbale/theatrale onderdelen.De klassieke basisvoorstelling duurt 60 minuten en kost 225 euro. Een deluxe-voorstelling (met live muziek) kost tussen 425 en 625 euro (afhankelijk van het aantal muzikanten); een kleine voorstelling (akoestisch, max. 45 leerlingen die in decor zitten) kost 115 euro (200 euro voor twee voorstellingen op dezelfde dag; 275 euro voor drie voorstellingen en 350 euro voor vier voorstellingen ). BTW en reiskosten zijn niet inbegrepen. Voor de basisvoorstelling en de deluxe-uitvoering kan je subsidies aanvragen bij de Vlaamse Gemeenschap (max. 1/3 van de uitkoopsom; www.wvc.vlaanderen.be/sociaalcultureelwerk/podium).Alle info en reservaties op www.kipvantroje.be - kip@kipvantroje.be - Tine Hofman - tel. 09 223 06 64

«Vier weverkes…» �«De evolutie van het weefsel» is een educatieve dvd/video over wevers, weefsels en weeftechnieken. De documentaire schetst het verhaal van de Vlaamse textielnijverheid, die tot over onze grenzen een grote bekendheid genoot.De documentaire duurt 14 minuten. De video kost 21,84 euro; de dvd 34,98 euro (verzendingskosten inbegrepen).Meer info en bestellingen op www.moortgat-audio-visual.be - didac.mav@skynet.be- tel. 02 251 70 23

Te Gek!? �Op zondag 24 april (16 u.) treedt De Laatste Show Band op in de Ancienne Belgique, met een heleboel Vlaamse artiesten, zoals Kris De Bruyne, Gert Bettens, Mintzkov Luna, Jan De Wilde & Jan De Smet, Guy Swinnen en Kathleen Vandenhoudt, Marc De Bel en de Kriegels… Dit concert (tickets kosten 15 euro in voorverkoop; 18 euro aan de kassa) is één van de voorlopige hoogtepunten van het «Te Gek!?»-project van psychiatrisch ziekenhuis Sint-Annendael (Diest). Met dit project willen de initiatiefnemers de drempel t.o.v. alles wat met psychiatrie en geestelijke gezondheidszorg te maken heeft, verlagen en een boel vooroordelen uit de wereld helpen.De gelijknamige cd «Te Gek!?» bevat zestien nummers met naast bovenstaande namen ook nog bijvoorbeeld Zornik, Dirk Van Esbroek & Wigbert, Johan Verminnen, Guido Belcanto enz. Je vindt die cd in elke platenzaak. Kristien Hemmerechts is meter van het hele project.Daarnaast zijn er uiteraard ook meer «ernstige» initiatieven. Zo kan je bij Faculteit Mens & Samenleving (Turnhout) een opleiding volgen rond «Psycho-sociale zorg op school» (start in september). En op 12 april publiceert De Stan-daard een dossier rond hetzelfde thema. Hieraan werken tal van deskundigen mee. Alle Vlaamse scholen krijgen dit dossier een paar dagen later toegestuurd via het departement Onderwijs.Meer info over al deze projecten bij «Te Gek!?» - www.sad.be - marc.hellinckx@sad.be - vzw Sint-Annen-dael Grauwzusters - tel. 013 38 05 11

22 KLASSE NR.154

Kruiden fl uisteren hun geheimen �De trollen zijn erin geslaagd alle kruiden te stelen en in hun eigen tuin onder te brengen. Jelleke en de krokodil-lenkerel gaan op zoek naar de kruiden en beleven onderweg de gekste, spannendste en leukste avonturen. Maar het boek «Kruiden fl uisteren hun geheimen» is zoveel meer dan een avontuurlijk verhaal: Jelleke leert je ook lekker koken, bakken of creatief zijn met kruiden. Je mag zelfs in haar eigen oeroude kruidenboek, vol recepten en leuke kruidenweetjes, snuffelen. Auteur Daniëlle Houbrechts organiseert weldra nascholingen voor leerkrachten rond dit boek en werken met kruiden in de klas.«Kruiden fl uisteren hun geheimen» is uitgegeven bij uitgeverij Lannoo en kost 19,95 euro in de boekhandel. Als je het recht-streeks bestelt bij auteur Daniëlle Houbrechts betaal je 18,95 euro (verzendingskosten inbegrepen).Meer info op www.kruidjes.be en www.trollenraad.be - bestellingen via info@kruidjes.be

Wat is een burger? �België bestaat 175 jaar en dat geldt ook voor het parlement. Maar wie is die Belgische burger? Welk beeld hebben jongeren van actief burgerschap? Welke rol spelen de media daarbij? Twee acties geven jou en je leerlingen de kans mee een antwoord te vinden op die vragen.Praat mee. Je kan drie debatten bijwonen in de rode zaal van het parlement. Elke dag zoemt in op zijn eigen thema: vorming tot burgerschap (8 mei), sociale uitsluiting en integratie (9 mei) en de media: pluralisme, het cordon sanitaire, multiculturaliteit, mediavorming (10 mei).Klik mee. Jonge fotografen, liefhebbers en beroepsfoto-grafen kunnen tot 22 juni deelnemen aan een fotowedstrijd over twee thema’s naar keuze: ‘de senaat binnen en buiten’ en ‘175 jaar België in beeld’. De bekroonde foto’s komen in een exclusieve tentoonstelling en catalogus.Info voor de twee acties: www.senaat.be

De Marbello-Diamanten �«De Marbello-Diamanten» is een nieuw muziektheaterstuk vol spanning en humor en muziek. Marc de Bel schreef het scenario, collega-jeugdauteur Guy Didelez de teksten en Fernand Bernauw de muziek.Je kan deze productie naar je eigen school halen tussen 3 mei en 30 juni. Op maandag 9 mei kan je alvast zelf gratis een kijkje gaan nemen in het Xaveriuscollege in Borgerhout (10.30 en 14 u.), alle aanwezigen krijgen bovendien een gratis verwerkingsbrochure.Meer info en reservaties bij Dirk Dobbeleers - dirk.dobbeleers@skynet.be - tel. 03 216 32 04

Parels voor de zwijnen �«Parels voor de zwijnen, problemen zijn er niet om op te lossen» is een nieuwe, zeer interactieve voorstelling die op zoek gaat naar de meest effi ciënte manier om com-municatie te laten lukken. Hoe stel je de juiste vragen? Hoe ga je om met hindernissen en waar ga je de nodige hulpbronnen zoeken? Kortom, hoe communiceer je het beste met jezelf en je omgeving? De voorstelling van en door Johan De Keyser mikt op leerlingen tweede en derde graad secundair onderwijs.Voor het achtste (én laatste) jaar trekt Johan De Keyser ook langs de scholen met «Ik gebruik mij», een interactieve én provocerende voorstelling over druggebruik, zelfvermin-king, anorexia en zelfmoord. Bij deze voorstelling hoort steeds een voorbereidende coaching met de leerkracht(en) en een nabespreking met de leerlingen.«Parels voor de zwijnen» gaat in première op 21 april om 20 u. in Zaal Jonna, Wilsele. Leerkrachten (max. 2 per school) kunnen de première gratis bijwonen. Wél vooraf reserveren op johan.de.keyser@skynet.be - tel. 0475 65 07 86

Wevers en weeftechnieken in beeld gebracht.

«Te Gek!» doorbreekt taboes.

VZW SINT-A

NNENDAEL GRAUW

ZUSTERS

MOORTGAT A

UDIO-VISUAL

Ken je de slagroomsmaak van wolken?

KIP VAN T

ROJE

ie p? en

nt. i), et

ot e:

de

KLASSE NR.154 23

Responsible Young Starters �

Op woensdag 11 mei is er in het Markiesgebouw (vlakbij Brussel Centraal Station) een gratis themanamiddag over ondernemerschap. Je kan er doorlopend een infomarkt bezoeken over het oprichten van een onderneming, het zelfstandig beroep, bedrijfsbeheer, ondernemerszin en ondernemerschap. In het auditorium stellen de vijf fi nalisten van de jongerenwedstrijd «Beloftevolle Modulaire Onder-nemer» hun startersideeën op een ludieke wijze voor. Er is daarbij trouwens een aanwezigheidswedstrijd met leuke prijzen voor aandachtige toeschouwers.Zowel leerkrachten bedrijfsbeheer, economie of handel als leerlingen met interesse voor ondernemerschap zijn welkom. Deelnemen is gratis (vooraf inschrijven is verplicht).Op www.rys.be kan je gratis een eigentijdse cursus bedrijfsbe-heer downloaden. Ook op dbo.smartschool.be vind je lesmateri-aal rond bedrijfsbeheer.Meer info op www.rys.be - departement Onderwijs, dienst Beroepsopleiding - Paul Schram - paul.schram@ond.vlaanderen.be - tel. 02 553 87 00

Maak tijd voor jezelf«Tijd voor jezelf» is een vijfdaagse voor studenten en leerkrachten die zich verder willen ontwikkelen. Vijf dagen, in groep, verschillende achtergronden, creatief zoeken, samenwerken, nieuwe omgeving, actie, vertrouwen, een grot…Outward Bound organiseert de cursus «Tijd voor jezelf» van 4 tot 8 juli in het cursushuis in de Ardennen. Deelnemen kost tus-sen 275 en 420 euro (afhankelijk van je inkomen).www.outwardbound.be - sofi e.coekaerts@outwardbound.be - tel. 016 31 91 46

Teatime! �

Vul de Enquête van Klasse voor leerkrachten in en win… Wat vind jij van Klasse? Verslind je het blad van zodra je de postbus leegt, lees je enkel wat jouw onderwijsniveau raakt en kick je op de wedstrijden in de gele binnenpagina’s? Of net niet? Moet je geeuwen bij de cartoons en belandt het maandblad vrijwel meteen bij het oud papier? Laat het ons weten, want dat vinden wij belangrijk. De enquête invul-len doe je echter niet alleen om je ei kwijt te kunnen. Wij hengelen naar jouw mening en jij naar een snoepweekendje voor twee in Londen.Je vindt de enquête op www.klasse.be/enquete - all aboard!

Naar de eerste klas �

«Met Bas naar de eerste klas» is een kijk- en doeboek voor kinderen, waarmee kleuterleiders en ouders hen begeleiden bij de overgang van kleuterschool naar lagere school. Je vindt er spelvormen om reken- en leesvoorwaarden te oefenen en de vaardigheden aan te scherpen. Ook de sociale en emotionele aspecten van de overstap krijgen de nodige aandacht. In korte strips leven je leerlingen mee met Bas Konijn, die zich klaarmaakt voor de «grote» school. Ze herkennen, bespreken en duiden zo hun eigen kleine en grote angsten voor die overstap.Het boek is bovendien een groeiboek. De kleuterleider begint ermee tijdens de laatste maanden in de kleuterklas, de ouders doen er mee verder tijdens de zomervakantie en ten slotte werkt de leerkracht van de eerste klas het proces verder af. Je krijgt bij het boek een gratis handleiding met suggesties om de overgang naar de eerste klas nog vlotter te maken.Abimo Uitgeverij en Klasse schenken 10 gratis exem-plaren weg aan geïnteresseerde leerkrachten derde kleuterklas. Stuur je volledige adresgegevens naar jef@abimo.net, mét het antwoord op de vraag: «Welk voorwerp zit in het rugzakje van Bas? a. een wortel; b. een meetlat; c. een balpen». De tien winnaars krijgen hun exemplaar thuisgestuurd.«Met Bas naar de eerste klas» is een uitgave van Abimo Uitge-verij. Het kost 8,95 euro (vanaf 10 ex. betaal je slechts 6 euro).Meer info en bestellingen op www.abimo-uitgeverij.com - info@abimo-uitgeverij.com - tel. 052 46 24 07

Horse Parade �Twee jaar geleden waren het koeien die de straten en

pleinen van Brussel opvrolijkten (Art on Cows), dit jaar zijn het paarden, die van 21 juni tot 21 september liefst

vijf steden zullen opfl euren. Brussel, Antwerpen, Knokke, Luik en Waregem krijgen dan de «Horse Parade Belgium

2005» op bezoek, door artiesten versierde paarden: het edele paard (in drie verschillende uitvoeringen), het trekpaard en het

hobbelpaardje. Sponsors/mecenassen kopen een blanco paard op ware grootte en laten het vervolgens door een kunstenaar

van hun keuze afwerken.Alle leerlingen van de derde kleuterklas tot de zesde klas

lager onderwijs kunnen bovendien deelnemen aan een origi-nele wedstrijd. Je maakt met je leerlingen een ontwerp om een hobbelpaardje te decoreren. Tien winnende klassen (één per provincie) krijgen effectief zo’n hobbelpaardje en mogen het decoreren. Die hobbelpaardjes zullen dan deel uitmaken van de reizende tentoonstelling. Je stuurt je voorstel vóór 2 mei naar nathalie.lechien@horseparade.be.Meer info op www.horseparade.be - info@horseparade.be - tel. 02 373 92 04

Walk for Nature �Op zondag 24 april zijn de akkers, vergezichten, valleien en holle wegen van Hoegaarden, Tienen, Boutersem en Bierbeek gastheer voor de «Walk for Nature», een grote wandel- en fi etsdag voor individuen en gezinnen. Vertrek- en aankomstpunt zijn de Tuinen van Hoegaarden. Vóór de middag wandelen de vroege vogels en de sportievelingen. Gezinnen en recreanten wandelen of fi etsen na de middag.Deelnemen kost 3 euro per persoon of 6 euro per gezin. Klasse-lezers betalen het voordeeltarief: 1 euro per persoon of 3 euro per gezin. Neem gewoon dit nummer van Klasse mee en toon het aan de kassa.www.natuurpunt.be/velpe-mene - Hugo Abts - tel. 016 73 30 23 - hugo.abts@pandora.be

Muzikanten gezocht �Gezocht: zangers en instrumentalisten van 15 tot 25 jaar voor een jongerenopera rond de muziek van Georg Friedrich Händel. De stage loopt van 12 tot 20 augustus, met voorstellingen op 21 en 22 augustus in Tongeren (Artuatuca) en op 16 oktober in Utrecht.Deelnemen kost 300 euro (stage, verblijf en maal-tijden inbegrepen).De stage is een initiatief van Muziektheater Trans-parant; Artuatuca en YO! International Youth Opera Festival (Utrecht).www.transparant.be - nathalie@transparant.be - tel. 03 225 17 02

Peer mediation �Leerlingen zoeken samen een oplossing voor een confl ict, met de hulp van twee leerlingen die optreden als bemiddelaars. Dat is «peer mediation» of leerlingbemiddeling. «We lossen het zelf wel op!» is een leerlingen-krant voor peer mediation, uitgewerkt door Pax Christi Vlaanderen. De achterliggende idee is dat confl icten niet stoppen aan de schoolpoort, maar een essentieel deel vormen van menselijk samenleven. De vaardigheden die je leerlingen trainen in het peer mediation-gebeuren zijn competenties die hen in staat stellen om ook buiten de school op een democratische, non-discri-minerende, geweldloze manier confl icten aan te pakken.De leerlingenkrant kost 3 euro per ex. (2,50 euro per ex. vanaf 10 ex.); de bijhorende lerarenhand-leiding kost 6 euro.Meer info en bestellingen op www.paxchristi.be of via myriam.debonte@paxchristi.be - tel. 03 225 10 00Klasse geeft 25 handleidingen weg aan geïnteresseerde leerkrachten. Stuur een mailtje met je volledige adresgegevens naar secre-

tariaat.leerkrachten@klasse.be. De winnaars krijgen hun handleiding thuisgestuurd.

Stroop of vitriool voor een week-endje Londen.

Met je leerlingen een hobbel-paard versieren…

Wat steekt er in de rugzak van Bas?

ABIM

O UITGEVERIJ

GETTY IM

AGES

HORSE P

ARADE BELGIUM 2005

Volg de geest �In het zuidoosten van Kameroen liggen uitge-strekte regenwouden. Buitenlandse bedrijven hypothekeren er het leven en voortbestaan van de bewoners. Wat dit betekent? Onder meer een concrete kans om met je leerlingen rond duurzame ontwikkeling te werken. Het lespakket «Jengi» (de geest van het woud volgens de Baka-pygmeeën) trekt met leerlingen van de drie hoogste jaren secundair onderwijs het regenwoud in. Via de website www.regenwoud.com ontdek-ken ze de rijkdom van het tropische woud en de mensen die er leven. Ze schatten bedreigingen in, formuleren zelf oplos-singen. Dit lespakket staat bol van fi lms, multimedia-oefeningen, discussiegroepen en concrete opdrachten rond vijf thema’s: biodiversiteit, bosexploitatie, Baka- en bantu-pygmeeën, landbouw en toerisme.Vanaf 15 mei vinden leerkrachten een handleiding op de site: achtergrondinfo, de eindtermen die je met dit project re-aliseert enz. Het pakket sluit aan bij de vakoverschrijdende eindtermen en/of de vakken biologie, economie, aardrijkskunde, Nederlands, godsdienst, toerisme, pav enz. Van 10 oktober tot 18 november loopt rond dit project een campagne met wedstrijd. Inschrijven daarvoor kan je tot 30 september. «Regenwoud.kom» is een educatief project van het World Wildlife Found (WWF).Info en inschrijvingen: Yolente Delaunoy - tel. 02 340 09 71 - regenwoud@wwf.be - www.regenwoud.com (met nieuw leerplatform vanaf 1 april)

Iedereen op de fi ets! �Leerlingen tweede graad secundair onderwijs (vijf scholen per provincie) kunnen in de Week van de Zachte Wegge-bruiker (4 tot 15 mei) deelnemen aan het project «Iedereen op de fi ets!». De deelnemers springen die week op de fi ets en brengen de nabije schoolomgeving in kaart, met vooral aandacht voor positieve punten (goede fi etsrealisaties) en zwarte punten (knelpunten) op de woon-schoolroutes. Op die plaatsen komen infoborden met lachende of treurende gezichtjes en hierlangs komt een fi etsroute.Snel inschrijven is de boodschap, vermits het aantal plaatsen be-perkt is. Voor 60 euro krijg je een campagnepakket met handleiding, duurzame borden, affi ches en ander ondersteunend materiaal.Meer info bij Fietsersbond vzw - Sandra Peeters - sandra@fi etsersbond.be - tel. 03 231 92 95

Hoor je wat ik zeg? �«Hoor je wat ik zeg?» is een bundel met nieuwe bezinnings-teksten en kindergebeden voor kinderen vanaf 6 jaar. Auteur Kolet Janssen en illustrator Anne Westerduin brengen teksten en beelden die aansluiten bij de dagdagelijkse omgeving van de kinderen. De teksten zijn bruikbaar in alle situaties en op alle momenten, als de juf ziek is, bij de afwas, onder een sterrenhemel…«Hoor je wat ik zeg?» telt 155 blz. en kost 19,50 euro.Davidsfonds Uitgeverij en Klasse schenken vijf gratis exemplaren weg aan geïnteresseerde leerkrachten la-ger onderwijs. Stuur een mailtje met uw adresgegevens naar ineke.debels@davidsfonds.be, mét het antwoord op de vraag: bij welke originele gelegenheid zou jij met je klas zo’n bezin-ningstekst lezen? De winnaars krijgen hun gratis exemplaar thuisgestuurd.De boeken zijn verkrijgbaar in de boekhandel - meer info bij Davidsfonds Uitgeverij - Ineke Debels - ineke.debels@davidsfonds.be

24 KLASSE NR.154

Stage of werkervaring in overheidsdienst �Elk jaar opnieuw zoeken tal van scholen stage- en werkerva-ringsplaatsen voor hun leerlingen. Voor probleemjongeren, deeltijds lerende jongeren, personen met een handicap en allochtonen zijn die moeilijk te vinden in de privé-sector. Scholen kunnen hun knelpunten en problemen melden bij Greta Gryson. De Vlaamse overheid helpt dan doelgericht zoeken naar de meest diverse bezoldigde en onbezoldigde stage- en werkervaringsplaatsen voor deze jongeren bij steden, gemeenten, provincies, openbare instellingen en op de departementen.Op 19 april organiseert Greta Gryson (administratie personeels-ontwikkeling) een informatiesessie. Inschrijven kan bij greta.gryson@afz.vlaanderen.be – meer info volgt via mail.

Seksuele gezondheid �Op 20 mei kan je in het Vlaams Parlement een congres bijwonen over seksuele gezondheid en culturele diversiteit. Centrale vraag van het congres is hoe inspanningen ter promotie van seksuele gezondheid meer rekening kunnen houden met de multiculturele realiteit. Communicatie over seks en relaties, tussen hulpverleners en allochtone cliënten, tussen ouders en kinderen, tussen een organisatie als Sensoa en allochtone gemeenschappen in Vlaanderen, binnen al-lochtone gemeenschappen zelf… daarover gaan de lezingen en workshops op dit congres.Deelnemen kost 25 euro.Meer info en inschrijvingen op www.sensoa.be

Met Bodifée naar Saturnus �Tijdens een driedaagse bijeenkomst in een hotelletje in de Ardennen geeft wetenschapper/wetenschapsfi losoof Gerard Bodifée beeld, tekst en uitleg bij de Cassini-Huygens-missie naar Saturnus. Je krijgt een algemeen overzicht van onze kennis van het Saturnus-stelsel en Bodifée bespreekt recente nieuwe inzichten. Via powerpoint-presentatie krijg je de Cas-sini-opnamen te zien. ‘s Avonds is er mogelijkheid (bij helder weer) om Saturnus te bekijken door een telescoop.De driedaagse vindt plaats van vrijdag 22 tot zondag 24 april in hotel La Marquisette in Houyet. Deelnemen kost 255 euro. Hier-voor krijg je twee overnachtingen, alle maaltijden (’s avonds viergangendiner), de lezingen en een documentatie-map.Meer info op users.pandora.be/bodifee - reservaties op la.marquisette@worldonline.be - tel. 082 66 64 29 (de hotelier is Nederlandstalig)

Gratis atletiekinitiaties met Vlaamse atleten �Spurten met Johanathan Nsenga, hoogspringen met Tia Hellebaut, 400 meter afl eggen in het spoor van Cedric Van Branteghem… Sportieve leerlingen kunnen samen met Vlaamse atleten proeven van volgende atletiekdisciplines: sprinten, hordenlopen, springen in drie variaties en werpen. Er zijn maar twee voorwaarden: geboren zijn tussen 1 januari 1989 en 31 december 1995 en géén lid zijn van een atletiek-club. De ‘Belgacom Athletic Games’ worden voor de allereerste keer georganiseerd in samenwerking met De Memorial Ivo Van Damme. Als jij samen met minimum 20 leerlingen deelneemt aan deze initiaties krijg je als leerkracht een duoticket voor de Memorial Ivo Van Damme. Per leeftijdscategorie ligt voor de winnende jongen of het winnende meisje eveneens eenzelfde ticket klaar.Inschrijven voor het evenement doe je in je eigen provincie (200 plaatsen per provincie).Data en locaties: 27 april (Jan Borremansstadion, Duffel, met fondloper Hans Janssens), 11 mei (Gaston Roelants Arena, Kessel-Lo, met sprinster Elodie Ouedraogo), 11 mei (Sport- en wandelpark Ter Elst, Zele, met Cédric Van Bran-teghem), 25 mei (Jozef Verhellestadion, Oostende) telkens van 13.30-15.30 u en zaterdag 28 mei (Stadion De Veen, Heusden-Zolder) van 14-16 u.Interesse? Je vindt de folder met inschrijvingsformulier op www.belgacom.be/athleticgames

Leerlingen brengen plus- en minpunten van de fi etsroute naar school in kaart.

Waar kom je beter tot bezinning dan aan de afwas?

Praten over seks en relaties met allochtonen.

Reis met Gerard Bodifée tussen de planeten.

DAVIDSFONDS U

ITGEVERIJ/ANNE W

ESTERDUIN

FIETSERSBOND VZW

GERARD B

ODIFÉE

SENSOA

WW

F-CANON/M

ARTIN HARVEY

De geest van het woud.

KLASSE NR.154 25

Webtips1. GalgMet ‘Letter-Galgje’ oefenen leerlingen lager onderwijs hun parate woordenschat. Je kiest voor woorden uit verschil-lende categorieën of voor spreekwoorden, je bepaalt zelf de oefentijd of koppelt het werk aan een oefening in het gebruik van het toetsenbord. Je varieert zelfs naar believen de grootte van de woorden. Gratis downloadbaar, samen met andere educatieve programma’s op deze site.users.skynet.be/rbsoft (klik op ‘Download’ en ‘Nieuw’)

2. MuiswerkHoe kom je al in het begin van het schooljaar te weten dat Anna dyslexie heeft? Waar schuilen precies de taalproble-men van Kurt? Waarom sukkelt Sigrid zo met Engels? De Nederlandse website Muiswerk bevat heel wat demotests om met de computer diagnoses van leerproblemen te ma-ken bij leerlingen. De nieuwste focussen op dyslexie.www.muiswerk.nl

3. WereldwerkplaatsEen kleuterspeelkoffer over de Derde Wereld? Vorming om met het thema bij de jongste leerlingen aan de slag te gaan? Foto’s van kinderen uit de hele wereld? Info en materiaal vind je bij de vereniging Wereldwerkplaats, die mondiale opvoeding van kleuters centraal stelt.www.wereldwerkplaats.be

Kijk, de bijbel!Als je van de sobere maar warme tekenstijl van Kees de Kort houdt (‘De Kijkbijbel’) en van de humoristische knipoog in zijn producties, dan smaak je ook deze dvd. Tien bijbelverhalen uit het Nieuwe Testament in evenveel animatiefi lmpjes: Jezus’ geboorte, storm op het meer, de verloren zoon, de barmhartige Samaritaan, Hemelvaart en Pinksteren… Met lesbrief voor de godsdienstles.‘Kijk, de bijbel’ (12,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.beEr is ook de cd-rom ‘De speelbijbel’. Daarin worden de bijbelverhalen de achtergrond voor een virtuele zoektocht naar een verloren dagboek, met verhalen uit het Oude en Nieuwe Testament. Van de schepping over Abraham en koning David tot Jezus. De verhalen lezen als een tekenfi lm met spelletjes en interessante weetjes over de bijbelwereld.De speelbijbel - verkrijgbaar in de handel(29,95 euro) - uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.beLeerkrachten kunnen zich via www.lerarenkaart.be inschrij-ven voor een kortingsbon van 5 euro op ‘De speelbijbel’.

Voor vijf lezers ligt een gratis exem-plaar klaar van de dvd ‘Kijk, de bijbel!’.

Vijf exemplaren van ‘De speelbijbel’ zoeken eveneens een eigenaar - Stuur een kaartje naar Klasse (Bijbel) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel of mail naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be. Vermeld daarop je eigen inspireren-de bijbelverhaal (of dat van je leerlingen). Geef ook duidelijk aan waarvoor je kiest: de speelbijbel of de kijkbijbel.

BeweegwijzerAan welke vereisten moet een sportraam voldoen, een basketring, een klimmuur, een volleybal… Kortom, wat moet je weten om aan leerlingen de correcte, veilige sportinfrastructuur aan te bieden? Leraar LO en preventie-adviseur Hugo Thonnon goot het allemaal in een cd-rom. Het resultaat is een bijzonder uitgebreid overzicht van alle mogelijke sportmaterialen en dito ruimtes met bij elk de veiligheidsrichtlijnen: minimumruimte, afmetingen, licht, akoestiek, geluid, afstanden enz. Elk item komt op drie manieren aan bod: beschrijving, technische fi che en een digitale foto. Je krijgt telkens ook een checklist waarmee je het veiligheidsgehalte van je eigen bestaande infrastruc-tuur en materialen kan checken. Een risicobeheersysteem met alles erop en eraan.‘Beweegwijzer’ (75 euro) Info en bestellingen: Hugo Thonnon - Grote Baan 59 b - 3530 Houthalen - hugo.thonnon@kcst.be

VierenFeest vieren, eucharistisch vieren, interreligieus vie-

ren en hoe we God ervaren. Dat zijn vier multicultureel samengestelde montages op dvd/video voor jongeren.

Of hoe verschillende godsdiensten vaak met dezelfde rituelen hun God vieren. De interviews werden opgenomen

in België en zijn in het Nederlands, Frans en Engels. De vier thema’s zijn: ‘Mensen willen gelukkig zijn, toch?’ (de drukte

van werken, sporten, telefoneren, MSN, internet tegenover de behoefte om samen te komen met andere mensen en

hun geluk te verwezenlijken: feest!); ‘Brood en wijn’ (het eucharistische feest, uitbundig of in stilte. Waarom?); ‘En alle

namen van God…’ (het hogere kennen, herinneren, prijzen en vieren. Dervishes, Krishna-toegewijden, boeddhisten, moslims, Afrikaans katholieken, enz…); ‘Een verhaal van God en mens’ (Manze is moslim, Well’man christen. Beide zijn rappers, die tonen hoe zij creatief met hun overtuiging omgaan. Een mix van hun geloof en de hiphopcultuur).‘Vieren!’ (originele versie + Nederlandse en Franse ondertiteling op dvd: 34 euro; versie in het Frans of Nederlands op video: 25 euro). Er is ook een handleiding met de volledige tekst toegevoegd en met verwerkingssuggesties voor de klas - Avimo vzw - Kard. Mercierplein 3 - 3000 Leuven - tel: 016 23 42 93 - fax 016 29 31 65 - avimo@kerknet.be - www.kerknet.avimo.be

Vertel een verhaal �Schrijf met je klas een verhaal in digitale vorm over veiligheid op internet. Lever dit uiterlijk op 27 mei 2005 in. Het win-nende scenario komt in een kleurrijk kinderboek dat over de hele wereld wordt verspreid. Dit is een Europese wedstrijd naar aanleiding van de campagne Safer Internet, die jonge internauten zelf de risico’s van internetgebruik wil leren inschatten en de valstrikken in virtuele informatie leren ontwijken. Van september tot december 2005 richt de campagne zich tot de lagere school, van januari tot maart 2006 tot jongeren uit het secundair onderwijs. Alle info op www.saferinternet.be. Daar vind je nu al een over-zicht van de voornaamste risico’s zoals kinderporno, discriminatie, sekten, oneerlijke handelspraktijken en alle andere schadelijke inhoud van websites die toegankelijk zijn voor minderjarigen. Check ook de portaalsite www.saferinternet.org

Word wat je wil �Een cursus over precies dat onderwerp dat je boeit, in je eigen regio, georga-niseerd door het opleidingscentrum van jouw keuze? Je vindt het vanaf deze week met enkele muisklikken op www.wordwatjewil.be. De lancering van de nieuwe website gaat gepaard met spotjes op de radio, adver-tenties in verschillende tijdschriften én met een wedstrijd. Met «Word (voor één dag) wat je wil» kan je je dromen waar maken. Uit een verrassende lijst kies je één activiteit die je altijd al had willen doen, je schrijft er een korte motivatie bij en wie weet, vlieg jij in de zomer één dag mee met een stewardess, ben je assistent van een imker of werk je als journalist op een redactie.

Deelnemen kan tot 30 april op www.wordwatjewil.be of via de Vlaamse infolijn

(tel. 0800 30 201).

Jezus in tien stukjes.

Op zoek naar een droomjob.

DIVA

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

26 KLASSE NR.154

ELKE DAG vind je de belangrijkste nieuwsfl itsen over opvoeding en onderwijs op www.klasse.

be. Zoek je meer informatie? Laat op dezelfde site de zoekrobot los op meer dan 10 000 artikels. Elke dag surfen er 10 000 bezoekers langs. 32 procent knijpt de katjes in het donker. Onderwijs is nachtwerk.

Koop geen kat in een zak

LERARENDIRECT is de elektronische nieuwsbrief voor alle Vlaamse leerkrachten. Je kiest zelf de onderwijsniveaus en domeinen waarover jij informatie wil: snel, kort en krachtig. Wie nog meer wil weten, klikt meteen door naar de meest recente documenten. Elke woensdagmiddag vind je de brief in je mailbox. Meer dan 18 000 leerkrachten lezen al mee. Nu jij nog. Schrijf je in op www.lerarendirect.be

Werk je mee aan het beleid van de school, sta je aan het hoofd van een team enz. dan kies je (ook) voor SCHOOLDIRECT. Schooldirecteurs, coördinatoren enz. krij-gen hem automatisch. Maar jij kan ook een abonnement nemen. Ga daarvoor naar www.schooldirect.be

De krollen van de trap

700 000 OUDERS lezen elke maand Klasse voor Ouders. Voor wie méér wil, is er www.klasse.be/ouders én de maande-lijkse extra via de elektronische nieuwsbrief Ouders XTR. Neem een gratis abonnement via www.klasse.be/ouders/xtr

300 000 LEERLINGEN lezen elke maand Maks! (14-18 jaar) of Yeti (10-12 jaar). De elektronische snelweg geeft hen voorrang op www.maks.be en www.yetiworld.be. Voor wie méér wil, zijn er de wekelijkse elektronische nieuwsbrieven Maks XTR en ‘het geheim van yeti’.

Leerkrachten kunnen méér doen met Maks! en Yeti in hun klas. Daarvoor zijn er pedagogische bijlagen met correcte en gevarieerde lestips (incl. de vakoverschrijdende eindtermen). Abonneer je via www.maks.be/maksimum of www.yetiworld.be/bijlage

Geen kat

KLASSE NR.154 27

XXXXXXXXXXXXXXXXX

te zien?

Bij de melkpot?

Met de LERARENKAART zitten alle Vlaamse leerkrachten op de eerste rij voor honderden activiteiten en opendeurdagen. Geef je eigen interessevelden op en telkens er wat nieuws te melden is, ben jij als eerste op de hoogte. Elke dag komen 1 500 leerkrachten poolshoogte nemen. Zin in een nieuwsbrief-op-maat? Schrijf je in via www.lerarenkaart.be

Als de kat van huis is, juist!

Met de LEERLINGENKAART trekken 300 000 jongeren (12-18 jaar) de wereld in. Elke dag vinden ze nieuwe uitdagingen op www.leerlingenkaart.be. Wie echt deel wil uitmaken van de crew en straffe prijzen wil winnen, schrijft zich daar in. Zeg wat je interesseert en in welke regio je woont… dan word jij als eerste getipt. En de muizen dansen op tafel. Elke maand stappen via Klasse meer dan EEN

MILJOEN MENSEN mee in de wervelende wereld van opvoeding en onderwijs. Ieder op zijn manier. En toch samen. Wil je het hele plaatje bekijken? Schrijf je dan in voor de kat-tebelletjes van de maandelijkse nieuwsbrief Klasse XTR via www.klasse.be/xtr

Of kijk jij de kat nog even uit de boom?

GETTY IM

AGES

28 KLASSE NR.154

Geef je leerlingen een onvergetelijke zomer!

Terwijl je hoopt dat je leerlingen aan juni beginnen te den-

ken, zijn sommigen al van juli aan het dromen. Nu worden

de plannen gemaakt voor de zomervakantie: vakantiejobs,

reizen, afspreken welke uitstapjes er op het programma

staan,… De leerlingenkaart helpt hen een handje. Tien

organisaties kregen de kans om hun zomeraanbod kort voor

te stellen. Je leerlingen worden zo getipt over een breed

gamma aan zomerkampen. Van een vijfdaags milieuproject

in Oostduinkerke over een muziekproject op een boot tot een

hangmatvakantie aan een Spaans strand. Elke organisatie

schenkt bovendien twee gratis plaatsen. Laat je leerlingen

kennismaken met een heerlijk droomaanbod. En vraag of ze

een kaartje sturen als ze één van de twintig zomervakanties

winnen! Je vindt het aanbod in de nieuwe Maks! en op www.

leerlingenkaart.be i.s.m. Fun-Adventure, Jongerentravel, Jong-KVG, JNM, Spele-

wei, Jeugd 2000, Sporta, Outward Bound, WJNH, Sporta

Honderd kunstwerken

per week! Een podium voor elke creatieve geest: op www.leerlingen-

kaart.be heeft elke leerling zijn eigen locker. Daar kunnen

jongeren hun zelfgemaakte teksten, foto’s, ontwerpen,

fi lmpjes, fl ash-animaties e.d. plaatsen. Elke week brengen

meer dan honderd jongeren hun creatieve werken op de

site. De lockers bieden dan ook een mooie staalkaart van

wat jongeren mooi vinden en zelf produceren. Hiernaast

zie je een aantal kunstwerkjes uit de Foto-lockers. Elke

maand worden drie originele staaltjes beloond met een

iPod Shuffl e. Deze maand gaat er ééntje naar Lynn Van

Oijstaeijen uit Ekeren. Haar gedicht, ‘slaapzacht’, is een

onvervalst pareltje.

‘slaapzacht’

Ge gaapt kleinen droes, tijd voor blauwe drome-wol

Ge slaapt mijnen snoes, glijd door gouwe strome vol

Vreest net geen snuffelgeest noch spook

Feest met één knuffelbeest toch ook

Maks! Turbo TrophyZitten jouw leerlingen elke dag met hun handen te sleutelen? Zijn begrippen als 10W40

en koppakking dagelijkse kost in je klas? Dan willen je leerlingen misschien meedingen naar de Maks! Turbo Trophy. Tien duo’s krijgen de kans om gedurende 15 minuten het defect in

de roze kever van Maks! op te sporen en te verhelpen. De beoordeling over de uitvoering gebeurt door professionals. Het winnende duo mag 1000 euro mee naar huis nemen, alle andere deelnemers krijgen hun verplaatsingskosten terugbetaald én enkele gadgets. Laat deze kans niet liggen, en laat je leerlingen zich inschrijven op www.leerlingenkaart.be.

De Maks! Turbo Trophy vindt plaats op zondag 24 april vanaf 13.00 uur, en hoort bij het aanbod van de Vlaan-derendag. De kever staat dan voor de deur van het ministerie van Onderwijs.

Vooruit met de geit!

“Goeiedag, ik bel voor die roze geit van

Maks! Mijn leerlingen vragen of we die

eens naar de school kunnen halen. Kan

dat?” Dat kan. Die roze geit is eigenlijk

een Volkswagen Kever. Bij elk school-

bezoek wordt hij overrompeld door

de leerlingen. De kever staat symbool

voor de hele werking van Maks! en de

leerlingenkaart: fris, origineel, exclusief,

sympathiek en grappig. Staat er op jouw

school iets te gebeuren waar de kever mee

een duwtje aan kan geven? Stuur dan een

seintje naar sonja@maks.be, zij heeft de

contactsleutel in handen.

De nieuwe leerlingenkaartHet eerste jaar van de leerlingenkaart is een

overdonderend succes: 360 000 kaarten werden

verspreid, goed voor 75% van de leerlingen

in het secundair onderwijs. Een bewijs dat de

scholen kiezen voor een eenvormige kaart, die

overal in Vlaanderen dezelfde voordelen geeft.

De leerlingenkaart van 2005-2006 zal er anders

uitzien. Op dit moment loopt een enquête bij een

groot aantal scholen om te onderzoeken hoe de

formule nog versterkt kan worden. In de volgende

nummers van Klasse voor Leerkrachten lees je meer

over de leerlingenkaart van 2005-2006. Bestellen kan

in juni op www.lerarenkaart.be.

Spijker met koppen!

Gillende meisjes, elke school maakt het regelmatig mee.

De leerlingen van Instituut Spijker in Hoogstraten haalden

wel erg hard uit, toen ze vernamen dat ze een muziekfestival

op hun school wonnen. De leerlingenraad zet er nu wekelijks

z’n tanden in de voorbereiding van hun eigen StressFactor-

festival. Elke week vertellen ze op www.leerlingenkaart.be hoe

de werkzaamheden vorderen. “Zo ’n festival brengt een hele

school in beweging. Echt leuk. Je voelt dat iedereen er zin in

heeft.” Op twaalf mei klinkt Hoogstraten luider dan ooit. Maks!

en de ploeg van de leerlingenkaart staan van maart tot juli op elke

StressFactor, om te doen waar ze goed in zijn: actie!

Hang ze op, leg ze neer…

“Meneer, moeten we dat kennen?” Je herkent de vraag vast. Net

zoals je leerlingen elke dag enkele keren “Wie veegt het bord af?”

te horen krijgen. Deze zinnen staan op honderden kaartjes en

affi ches die deze maand in de scholen met een leerlingenkaart

arriveren. Ze kunnen je leerlingen heel wat opleveren: met de

hele klas naar Parijs, een nieuwe computer enz. De slogans

maken duidelijk dat hun leerlingenkaart meer is dan een

stukje plastic. Zorg jij er mee voor dat ze verspreid raken?

Op die manier sla je de brug tussen de tijd op school en

een breed aanbod in hun vrije tijd.

ACTIE EN REACTIE:DE LEERLINGEN-KAART LEEFT!

DAVI

D GRI

LLET

MARIJKE R

ESPEEL

DORI

EN F

EYAE

RTS

MYR

THE A

GTEN

HANN

E VER

MEI

REN

TOM

DE C

OSTE

R

EVA K

ESTEMONT

LYNN

VAN

OIJS

TAEI

JENKLAS

SE

PHOT

OSPI

N

KLASSE NR.154 29

Meetjesland in een doosje �Schud de kaarten en ontdek met de kinderen van het derde tot zesde leerjaar uit het Meetjesland wat er precies in het doosje zit. Leg je alle speelkaarten van het educatief gezelschapsspel «Meetjesland in een doosje» op tafel, dan heb je de negen groene gebieden uit deze regio op een rijtje. Per groen gebied vind je telkens vijf thema’s (algemeen, fl ora, fauna, mens, omgeving en cultuur). Initiatiefnemer is Jacques Kleppe van Sint-Franciscusbasisschool uit Knesselare die dit kaartenspel ontwikkelde via Leader+Meetjesland. Op die manier willen ze de kinderen meer naar buiten laten gaan in hun onmiddellijke leefomgeving en hen «het platteland» beter laten kennen. Daarom stellen ze in april-mei 100 gratis gezelschapsspelen ter beschikking van 50 Meetjeslandse scholen. De scholen uit de regio krijgen dan ook een uitnodiging in de bus om vooraf zelf een van de groene gebieden met een natuurgids te bezoeken. Hebben je k inderen ze l f nog idee t jes om met dit kaartenspel te spelen, dan kunnen ze hun eigen spelregels doorsturen naar Sint-Franciscus-basisschool. Die werkstukjes komen op de schoolwebsite. Leerkrachten kunnen ook een info-boek over de streek (met tips voor klasuitstappen) bestellen. Kostprijs is 15 euro. Het project krijgt o.m. steun van de Europese Commis-sie, Koning Boudewijnstichting en de Meetjeslandse gemeenten.Bestellingen kaartspel via www.sfbk.be - Sint-Franciscusbasis-school Knesselare - vbssint-franciscus@pandora.be - info-boek via jacques.cleppe@scarlet.beKlasse en Sint-Franciscusbasisschool Knesselare schenken vijf exemplaren extra weg. Mail aan Klasse-Internationaal - an.declercq@ond.vlaanderen.be - welke zeldzame dagroofvogel in de lente in het noorden van het Meetjesland broedt. Vijf lezers met het juiste antwoord ontvangen het educatieve kaartenspel mét info-boek voor de leerkracht.

Gratis vorming � Ben je als directeur, docent lerarenopleiding, CLB-medewer-ker of beleidsmaker intensief bezig met het onderwijsbeleid en wil je informatie en ervaringen over onderwijssystemen uitwisselen met collega’s uit andere (ook nieuwe) Europese landen? Stel je dan kandidaat voor een Arion-studiebezoek en ontdek gedurende 1 week de wondere wereld van het onderwijs in een ander Europees land. De Europese com-missie betaalt de reis- en verblijfkosten. Enkel als je nog nooit een beurs gekregen hebt, kan je kandideren. Opgelet: je inschrijvingsformulier (met Franse of Engelse vertaling) moet vóór 1 mei bij het Vlaams Arion-Agentschap zijn.Inschrijven op www.ond.vlaanderen.be/socrates/Socrates/Nederlands/Arion/ArionInhoud.htm - Arion-Agentschap - de-partement Onderwijs - johan.deconinck@ond.vlaanderen.be - 02 553 95 70

Grüsse aus Lübeck �Ben je leerkracht Duits en wil je je talenkennis aanscherpen? Reserveer dan alvast 18 tot 24 september in je agenda. Vlaamse leerkrachten Duits kunnen dan in Lübeck een nascholingscursus volgen. Het departement Onderwijs en de Duitse PAD te Bonn bekostigen het verblijf van de geselecteerde kandidaten.Inschrijven kan tot 1 mei 2005 bij de Cel Internationalisering Secundair Onderwijs - natalie.vangysegem@ond.vlaanderen.be - 02 553 89 06 - www.ond.vlaanderen.be/internationaliseringSO

Gezocht: milieureporters �Hoe gaat de school om met afval? Kan een tsunami mijn dorp overspoelen? Wat is er goed/saai/leuk…aan een kringloopwinkel? Laat je leerlingen van 4de, 5de en 6de jaar secundair onderwijs in klasverband onderzoeken hoe duurzaam hun klas, school of buurt is. Dan schrijven ze hierover - individueel of in groepsverband - een Neder-lands- of Engelstalig artikel. De redactie sluit af op 2 mei 2005. Eind mei worden de winnende «Young Reporters for the Environment»uitgenodigd op de prijsuitreiking in Brussel. Info en inschrijvingen op www.billy-globe.org - Bond Beter Leefmilieu - Karen Hiergens - 02 282 17 46 - karen.hiergens@bblv.be

GO! �Ben je op zoek naar frisse ideeën rond de interactie

tussen je school en de ondernemerswereld, schrijf dan in voor het GO!-symposium op vrijdag 15 april 2005 in

het Provinciehuis van Antwerpen. Dan geven sprekers uit het onderwijs, de ondernemerswereld en de politiek

meer uitleg over de Vlaams-Nederlandse opleiding «Grens-verleggend Ondernemen - GO! Vlaanderen». De associatie

Universiteit en Hogescholen Antwerpen in samenwerking met de Kamer van Koophandel van Antwerpen en Breda, het

MKB Brabant en de Avans-Hogeschool in Breda ontwikkelden deze opleiding. Je kan tijdens het symposium op verschillende

momenten instappen. Deelname is kosteloos. Inschrijvingen via www.go-symosium.be - meer info bij Brigitte Mul-Van den Bossche - 0486 91 51 67 - b.mul@ha.be of Francine van Loon - 0475 41 23 77 - francine.vanloon@kdg.be - info.bo@plantijn.be

Breendonk21 �Ontrafel de oorlogsproblematiek en ontdek de verbindingen tussen vroeger en nu tijdens de theaterproductie «21» in het Fort van Breendonk. Pier De Kock schreef dit stuk over fas-cisme en verrechtsing naar aanleiding van 60 jaar bevrijding van de kampen. Je wordt uitgedaagd om aan de hand van theater, beeldprojecties, poëtische klanken en een verrassende mis-en-scène je blik te scherpen rond dit (actuele) thema.50 leerkrachten kunnen gratis deze theaterproductie

bijwonen. Kleur Bekennen steunt scholen die mondiale thema’s en actief burgerschap een

plaats willen geven in de klas en nodigt 50 leerkrachten uit om samen met hen een voorstelling bij te wonen op zondag 1 mei 2005. Mail je naam, school, adres en de graad waarin je lesgeeft naar kleurbekennen@btcctb.org. De eerste 50 personen ontvangen een ticket.Meer info over de andere speeldata en het theaterstuk op www.kleurbekennen.be - Dirk Bocken - 02 505 18 28 - kleurbekennen@btcctb.org

Leer internationaal �Ook leerkrachten kunnen zich internationaal bijscholen. Van taalontwikkeling bij jonge kinderen, theater spelen in de klas tot erfgoe-deducatie: je kan het leren in een Europese context. Je vindt de catalogus op de website van het Vlaams Socrates-Agentschap. Heb je interesse voor een bepaalde cursus, neem dan minstens veertien weken vooraf contact op met de organisator van de cursus en vraag of er een plaatsje vrij is. Is dat het geval, dan kan je een beurs aanvragen bij het Vlaams Socrates-Agentschap. Het Europese Comenius-programma komt tus-sen in de verplaatsings- en verblijfkosten. Je kan ook kiezen voor een internationale cursus of stage buiten het «offi ciële» aan-bod. Hiervoor kan je subsidies aanvragen op voorwaarde dat de bijscholing 1 tot 4 weken duurt en de deelnemersgroep inter-nationaal samengesteld is. Aanvragen voor deze niet-formele nascholingsactiviteiten dien je minstens 8 weken vooraf in.Info en formulieren op http://comcdb.program-kontoret.se/CourseManagement/ASP/Cour-seSearch.asp - Vlaams Socrates-Agentschap - (basisonderwijs) kristel.vandammesoetheer@ond.vlaanderen.be - 02 553 92 49 - (secundair onderwijs)

wim.cloots@ond.vlaanderen.be - 02 553 89 22 - www.ond.vlaanderen.be/internationaliseringSO

LEADER+M

EETJESLAND

Kaarten in Meetjesland.

(advertentie)30 KLASSE NR.154

DynaMo² �De 13de editie van DynaMo² is offi cieel gelanceerd. Via dit project van Canon Cultuurcel krijg je een fi nanciële ondersteuning voor je projecten in het schooljaar 2005-2006. Of je nu wiskunde, technologie, WO, muziek, talen, wetenschappen of praktijk geeft…, breng vakmensen naar de klas of school en werk een creatief project voor je leerlingen uit. Groene, gezonde, muzische of muzisch-creatieve, sportieve, bedrijvige, democratische, sociale… projecten, ze komen allemaal in aanmerking voor een ondersteuning van maximaal 1 500 euro. De geselecteerde projecten moeten wel tijdens volgend schooljaar gereali-seerd worden. Hoe ga je praktisch te werk?1. Ga met een aantal collega’s rond de tafel zitten en be-denk een project. Kijk hiervoor in de DynaMo²-brochu-re die sinds begin maart in twee exemplaren op school

ligt. Maak zo kennis met de vijf werkvelden: de bedrijvige, de democratische, de groene, de gezonde en de muzisch-creatieve school. Bekijk de handige tips en voorbeelden en werk samen een idee uit. Je kunt ook surfen naar www.dynamo2.be voor alle info.2. Zoek eventueel een organisatie of kunstenaar die je kan helpen bij het uitwerken van het idee tot een project. Je vindt bijna 400 organisaties en kunstenaars in de databank op www.canoncultuurcel.be. Een handige zoekrobot helpt je bij het selecteren van een organisatie op maat.3. Vul het aanvraagformulier uit de brochure of het formulier op de DynaMo²-site in. 4. Stuur vóór 1 mei je projectaanvraag op.5. Eind juni weet je of je project geselecteerd is en hoeveel ondersteuning je krijgt (max. 1 500 euro).6. Vanaf 1 september kan je aan de slag.www.dynamo2.be

Woordhouwen �Kinderboeken samen met een andere kunstvorm laten sporen, kan dat? Een literair ritje richting theater, muziek, fotografi e of beeldende kunst. Wie stapt er op? Villa Kakelbont en het Middelheimpark durven het aan en leggen in het Middelheimpark drie trajecten langs boeken en beelden, elk voor een andere leeftijdscategorie. Maar wat als boek en beeld bijeenkomen? Gaan ze dan in de clinch of scheuren ze mekaar de kleren van het lijf? Staan ze in elkanders schaduw of beschijnen ze elkaar? Lopen ze elkaar voor de voeten? Laten ze elkaar vrij? Worden ze een leuk stel of verliezen ze hun identiteit? Zijn ze samen meer dan twee keer alleen? Op vraag van Canon Cultuurcel schreef Jelle Van Riet «Woordhouwen», met foto’s van Koen Broos. Een denkdocument dat op zoek gaat naar de verbinding tussen woord en beeld. Geen lesmodellen, wel denkrichtingen die je misschien kunnen inspireren.Je kan je gratis exemplaar aanvragen via www.canoncultuurcel.be

Tweetakt uit �Van 8 tot 14 april is Antwerpen gaststad voor de derde editie van het «Tweetakt»-kunstenfestival voor kinderen en jongeren. Naast talrijke voorstellingen die het afgelo-pen jaar her en der in Vlaanderen en Nederland te zien waren, staan er ook een resem premièrevoorstellingen op het programma. Alle info vind je op www.tweetakt.be. En voor wie meer wil is er nog een extraatje: op 14 april kan je deelnemen aan «Tweetakt Uit». Laat je een hele dag onderdompelen in een verrassend programma dat je langs alle onbekende plekken van Antwerpen en omstreken voert. Onderweg kom je voorstellingen en theatermakers tegen, eet je bij de buren, laat je jezelf even verwennen en beland je in vreemde werelden.Snel inschrijven op www.tweetakt.be is de boodschap

Audiovisuele media in het onderwijs �De studiedag «Audiovisuele media in het onderwijs» (17 februari) kende een groot succes,met boeiende refl ecties en gevarieerde workshops. Het gelijknamige onderzoek van Annemie Goegebuer stond daarbij centraal. Organisatoren Canon Cultuurcel en Initiatief Audiovisuele Kunsten (IAK) stellen nu het volledige onderzoek, plus de toespraak van de onderwijsminister en het inleidend betoog van Paul Bottelberghs beschikbaar op www.canoncultuurcel.be. Je kan het daar gratis downloaden in pdf-formaat. Daar vind je ook bijkomend documentatiemateriaal en de tekstuele weergave van de workshops, lezingen en discussies. Op dezelfde website kan je de tekst van het onderzoek in boekvorm gratis aanvragen. Een aanrader voor de schoolbibliotheek en voor wie (audiovisuele) media in het onderwijs nauw aan het hart liggen.

CANON CULTUURCELJan Staes - Dirk Terryn -

Jan LuytenKoning Albert II-laan 15

1210 Brusseltel. 02 553 96 63fax 02 553 96 75

canon@ond.vlaanderen.bewww.canoncultuurcel.be

Algemeen �

➜ Op schaatsenIJsschaatsen met je leerlingen? Daar bestaat nu ook een schoolboek over. Lerares Sabine De Sy uit Eeklo schreef met ‘IJsvonken’ een didactische methode voor kunstijsschaatsen. Zelf begon ze op vrij jonge leeftijd met kunstschaatsen. Ze organiseert ook initiatie in het kunst-schaatsen. Haar ervaring uit het onderwijs weerspiegelt zich in een didactische aanpak. Het handboek bevat zelf uitgewerkte illustraties en een individuele doelenkaart waarmee je de vooruitgang die de leerlingen maken in kaart kan brengen.‘IJsvonken. Methodiek beginselen kunstschaatsen’ (20 euro) - Academia Press - Eekhout 2 - 9000 Gent - tel. 09 233 80 88 - info@academiapress.be - www.academiapress.be

➜ Woorden trainen‘Ik betaal dat morgen want nu heb ik geen geld op me.’ Ook de fout ontdekt in deze zin? Hoe het wel moet, vind je in het ‘Woordenboek voor correct taalgebruik.’ Aan dit woordenboek bengelt een apart oefenboek, goed voor tweeduizend struikelblokken in even veel zinnen.‘Woordenboek voor correct taalgebruik’ (woordenboek 17 euro, oefenboek 9 euro) - verkrijgbaar in de handel - Wolters Plantyn - Motstraat 32 - 2800 Mechelen - tel. 015 36 36 36 - klantendienst@woltersplantyn.be - www.woltersplantyn.be

➜ Kunst maak je zelfHoe maak je een buitenaards bottenstelsel, een huisdierhotel, een DNA-hanger, vliegende vissen? Of ernstiger: hoe werk je met grijstinten, hoe teken je twee- en driedimensionaal, hoe meet je een gezicht met een potlood? Dit boek wijst je met veel illustraties en eenvoudige stap-voor-stap instructies de weg naar allerlei vormen van creatief kunst maken.‘Kunst maak je zelf’ (17,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - Standaard Uitgeverij - Belgiëlei 147a - 2018 Antwerpen - tel. 03 285 72 00 - info@standaard.com - www.standaarduitgeverij.be

Basisonderwijs �

➜ OudersWie zijn dat eigenlijk, ouders, en wat verwachten ze van leerkrachten, van de school van hun kind? Moeten ouders zelf initiatief nemen om dichter bij de school te staan of moet het juist omgekeerd? Welke vormen kan je aan zo’n brug tussen school en ouders geven en kost dat veel tijd en werk? En ten slotte: wat met de ouders die je nooit ziet, terwijl je dolgraag met ze wil spreken omdat hun kind vragen oproept? Een nieuwe brochure van Intercultureel Netwerk Gent en de provincie Oost-Vlaanderen gaat concreet op al die vragen in en geeft antwoorden vanuit de praktijk. Een denk- en doeboek voor gemotiveerde scholen en leerkrachten.‘Door de bril van ouders’ (5 euro) - dienst Minderheden - provincie Oost-Vlaanderen - tel. 09 267 71 40 - minderheden@oost-vlaanderen.be

➜ Leuke raadselsWie heeft randjes met veel tandjes en stuurt vaak de koning van woning naar woning? Als je daarop het antwoord wil weten en tegelijk op zoek bent naar een lading leuke poëtische raadsels voor kinderen van 4 tot 8 jaar, schaf je dan meteen ‘kastje, wat past je?’ aan. Telkens acht raadsels over kasten: de boekenkast, de koelkast, de keukenkast, de broeikas enz.‘Kastje, wat past je?’(12,50 euro) - verkrijgbaar in de handel - De Eenhoorn - Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke - tel. 056 60 54 60 - info@eenhoorn.be - www.eenhoorn.be

Secundair onderwijs �

➜ Het Romeinse legerWat begon als een burgermilitie in een dorp aan de

Tiber groeide uit tot een van de best uitgeruste, geor-ganiseerde en gedisciplineerde legers van de klassieke

Oudheid. Dit boek onthult in alle details de kracht en effi ciëntie ervan: uitrusting, bewapening, strategie, training

en opleiding, logistiek en bevoorrading, beloningen en straf-fen enz. Ook de marine van bv. keizer Augustus, de forten,

hulptroepen, speciale eenheden en de administratie staan op de lei. Achtergrond voor elke leraar geschiedenis.

‘Het Romeinse leger’(24,95 euro), B. Van Daele - Boekhandel Info-dok/Davidsfonds - Blijde-Inkomststraat 79-81 - 3000 Leuven - tel. 016 31 06 50 - boekhandel.infodok@davidsfonds.be - www.davidsfonds.be

➜ LoverboysMo gaat doelbewust op zoek naar jonge meisjes die zich niet goed in hun vel voelen en weinig weerbaar zijn. Hij maakt ze smoorverliefd op hem, weeft een web van leugens en bedrog en sleurt ze de prostitutie in, waarna de terreur begint. Scenario van een thriller? Jammer genoeg is dit echt. Mo is een ‘loverboy’, een crimineel. Het fenomeen is vooral in Nederland bekend maar bestaat ook bij ons. Helen Vreeswijk goot haar ervaringen als rechercheur bij de politie in een roman: de rauwe werkelijk-heid gemixt met een spannend verhaal om zoveel mogelijk jongeren te wijzen op een van de meest perfi de vormen van jeugdcriminaliteit.‘Loverboys’ (13,75 euro) - verkrijgbaar in de handel - Standaard Uitgeverij - Belgiëlei 147a - 2018 Antwerpen - tel. 03 285 72 00 - info@standaard.com - www.standaarduitgeverij.be

➜ SchokkendEr is ingebroken. Een vriendje komt om het leven in een verkeersongeval. Papa en mama gaan uit elkaar… Schokkende gebeurtenissen die het leven van een kind fl ink overhoop kunnen gooien. En vaak blijven zij het ‘vergeten slachtoffer’. Hoe je ermee omgaat? In deze handleiding voor al wie leeft en werkt met kinderen lees je wat schokkende gebeurtenissen bij kinderen teweegbrengen. Tips en adviezen helpen je daarop in te spelen. Je krijgt ook een reeks creatieve werk-vormen aangeboden rond kennismaking, feiten, gevoelens, zelfbeeld, verlies en afscheid enz.‘Kinderen helpen na een schokkende gebeurtenis’ (16,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - uitg. Lan-noo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.be

Hoger onderwijs �

➜ Verstand en gevoelWat moeten leerlingen worden: effi ciënt werkende onderdelen in het productie-proces? Of mensen die geoefend zijn in samenwerken, in empathisch vermogen en fl exibel werken? Dit boek pleit voor het laatste en illustreert dat met vijf voorbeelden uit de praktijk van even veel Nederlandse scholen. Via een project werken ze zowel aan verstand als aan gevoel. Concreet: een methode om emoties bespreekbaar te maken, omgaan met on-derpresteerders, leerstijlen en emotionele intelligentie, mentoren begeleiden enz. Praktisch en onderbouwd.‘Evenwichtig onderwijs. Samenspel tussen gevoel en verstand’ (15,90 euro) - verkrijgbaar in de handel - Garant-Uitgevers - Somersstraat

13-15 - 2018 Antwerpen - tel. 03 231 29 00 - uitgeverij@garant.be -

www.garant.be

KLASSE NR.154 31

«Van de ene naar de andere activiteit»«Ik neem wel vaker deel aan Klasse-acties. Geschiedenis en kunstgeschiedenis interes-seren mij vooral. De leerkrachtendag in Diksmuide zit goed in elkaar. Doordat we met de boot of het treintje van de ene naar de andere activiteit kunnen, is het ook voor kinderen heel leuk. Mijn lerarenkaart gebruik ik vooral in musea. In Frankrijk aanvaarden ze de kaart erg vlot.» Els Desmedt, lerares, betrapt rond de IJzertoren

Wat vinden collega’s van het Serpentarium? Van Parc Paradisio?Overweeg je een studiereis met leerlingen naar het Serpentarium? Lees dan eerst de commentaren van collega’s. Surf op www.lerarenkaart.be naar de fi che van het Serpentarium. Je krijgt onderaan de kernboodschap van drie collega’s die eerder in Blankenberge waren. Klik op die titels om de hele boodschap te lezen. Klik op «bekijk alle inzendingen» om nog meer com-mentaren te zien. Jouw advies bij een museum, natuurcentrum, theater of wetenschappelijk centrum is bijzonder welkom.

© P

arc

Chlo

roph

ylle

- Do

cham

ps

© Z

ilver

mus

eum

Ste

rcks

hof -

Deu

rne

Kast

eel v

an H

orst

- Ho

lsbe

ek

32 KLASSE NR.154

Dran

oute

r aan

zee

- De

Pan

ne

KLASSE

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

© STEFAN DEWICKERE

© M

ARC MASSCHELEIN

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

Mar

ien

Ecol

ogis

ch C

entru

m -

Oost

ende

DATS

24

- Col

ruyt

© T

albo

t Hou

se -

Pope

ringe

© D

et B

elgi

ske

Hus

- Den

emar

ken

KLASSE NR.154 33

Nieuw in het aanbod van de lerarenkaart: Horlogeriemuseum Mechelen (korting), Scryption - Museum voor Schriftelijke Communicatie Tilburg (korting), Musée du Coticule Vielsalm (gratis), Taxandriamuseum Turnhout (gratis), Nationaal Museum van de Speelkaart Turnhout (gratis), Natuurpuntmuseum Turnhout (gra-tis), Begijnhofmuseum Turnhout (gratis), EHA! Ecohuis Antwerpen (gratis), Oldtimer Motoren Museum Brugge (gratis). Meer info op www.lerarenkaart.be (rubriek AANBOD).

Erfgoeddag: zondag 17 april

730 gratis activiteiten vormen samen de Erfgoeddag 2005. In alle ac-tiviteiten schuilt «Gevaar». Enerzijds het gevaar dat belangrijk erfgoed verdwijnt, anderzijds de rampen en oorlogen die het erfgoed aantasten. Het programma vind je op www.erfgoeddag.be. De brochure vraag je aan op tel. 0800 3 02 01 of via info@erfgoeddag.be.

Sportieve kortingTennisser? Motorrijder? Amateur-wielrenner? Je krijgt korting op sportkle-ding in Aarschot, Antwerpen, Brugge, Ekeren, Geel, Kapelle-op-den-Bos, Leopoldsburg, Lommel, Maasmechelen, Overpelt, Sint-Job in ’t Goor, Sint-Martens-Latem, Strombeek, Vilvoorde, Vosselaar en Zoersel. Meer info op www.lerarenkaart.be (klik op EXTRA, selecteer bij ‘producten’ de term sportkleding).

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

© GETTY IMAGES

© PREFERRED STOCK

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

(advertentie)

(advertentie)

«Nog tien minuten en dan moeten we afgeven. Het ging goed maar ik twijfel toch aan vraag 7. Heel even probeer ik op het blad van Nick te kijken naast mij. Lap, daar heb je het. ‘De stylo’ heeft het gezien. Betrapt. Een nul. Stom, want ik kon het.» Spieken is vals spelen en wie vals speelt gaat eruit. Lijkt logisch, klinkt redelijk en schijnt rechtvaardig. Maar is dat ook zo?Steven heeft pech. Als op dat moment een andere leraar gesurveilleerd had, dan had hij het kunnen uitleggen. Die had hem wel geloofd. Hij had zijn pen al neergelegd en de jongste tien minuten had hij zijn antwoorden gewoon herlezen. Nu is alles voor niets geweest. Steven spiekte niet omdat hij zijn les niet geleerd had. Hij zocht alleen bevestiging. Maar daar heeft de leraar met toezicht geen boodschap aan. Het reglement is onverbiddelijk: ‘Word je betrapt op spieken, dan is dit examen afgelopen en krijg je een nul. Spieken tijdens een eindexamen kan leiden tot een uitgestelde beslissing.’ Negen op tien schoolreglementen bevatten geen clausule over spieken. Elke school beslist

autonoom wat ze daarover in het schoolreglement zet en hoe dat er in staat. Vaak veroorzaakt dat onduidelijkheid en blijft de leraar met toezicht verantwoordelijk. De school krijgt wel het advies om een studiebeoordeling niet te vermengen met een disciplinaire sanctie.In werkelijkheid krijgt het examen van de leerling die betrapt is een ronde nul. ‘Als dit leidt tot een jaartekort voor het betrokken vak, wordt er niet gedelibereerd en volgt er dus automatisch een bijkomende proef.’

Pech gehadLeerlingen spieken niet altijd omdat ze hun les niet geleerd hebben. Vaak spieken leerlingen om een negen in plaats van een zeven op tien te halen. Ze hebben gewoon pech. Maar wie vertelt het thuis? Wat zal het effect zijn? Faalangst bij een volgend examen, koud zweet, buikpijn? En hoe reageren de ouders? ‘Wie spiekt, krijgt nul punten op het proefwerk in kwestie. Het proefwerk wordt desgevallend door de leerling verder afgewerkt, zonder dat dit de nulscore nog kan wijzigen. De directie heeft steeds een gesprek met de leerling en met de leerkracht die hem/haar op spieken

betrapte en brengt nadien de ouders op de hoogte van de feiten. De directie informeert de klassenraad, die autonoom beslist of op de einddeliberatie rekening wordt gehouden met de oriënterende waarde van het afgelegde proefwerk.’

Duidelijke afsprakenAndere scholen zijn milder wat de punten betreft. ‘Als je tijdens een toets betrapt wordt op spieken, verlies je een aantal punten voor die toets. Hoeveel punten worden afgetrokken, bepaalt de leraar van het getoetste vak in overleg met de directeur.’ De ene leerkracht is tolerant, de andere erg strikt. Vaak ligt het lot van de leerling in de handen van wie op dat moment toezicht heeft. Als leerkrachten allemaal op dezelfde manier reageren, weet de leerling waar hij aan toe is. Hoe denkt het schoolteam over dit spiekbeleid? Misschien heeft juf Greet een goeie reden om niet meteen een ronde nul op het examenblad te schrijven en denkt zij na over de gevolgen. Duidelijke afspraken maken goede vrienden. Een leerling die spiekt, weet dat wel en zal zich zelden verzetten tegen een tuchtmaatregel.

Als de leerkrachten van het schoolteam allemaal op dezelfde manier op spieken reageren, weet de leerling waar hij aan toe is.

Betrapt: een ronde nul

© L

UC D

AELE

MAN

S

1. Wat verstaan een individuele leraar en het schoolteam onder spieken?

2. Hanteert de school een zekere tolerantie (in sommige gevallen) of zero tolerantie?

3. Reageren alle leraren op dezelfde manier op spiekgedrag? Hanteert de school een eenduidig spiekbeleid?

4. Waarom spieken sommige leerlingen geregeld?5. Wie reageert op het spieken? De leerkracht met toezicht, de leraar voor

wie het examen afgelegd wordt, de directeur of de klassenraad?

6. Hoe reageren de leraren van het schoolteam? Houden ze ook rekening met de impact die het betrappen op spieken met zich meebrengt voor de leerling zelf, voor zijn klasgenoten, voor de ouders?

7. Als er een nulquotering volgt, telt die dan mee bij de eindbeoordeling of niet? Of zijn er alternatieven?

8. Worden de ouders op de hoogte gebracht of zien ze het wel bij de rapportuitreiking?

9. Hoe denken ouders, leerlingen, leerkrachten over spieken? Een onderwerp voor de volgende vergadering van de schoolraad?

KLASSE NR.154 35

SPIEKBELEID OP SCHOOLScholen die een spiekbeleid willen voeren, kunnen een antwoord zoeken op deze vragen:

PASSIEKarin Simons is zot van schoonheidszorg én van

haar kleuters in de chassidische school waar ze les geeft. Véél collega’s combineren

lesgeven met andere be-zigheden. Deze rubriek

‘Buitenbeentje’ diept ze op.

Dag

Collega

36 KLASSE NR.154

LARS LANCEERT ACTIE ‘GROEN IN DE KLAS’Lars (11) is gek op skaten en haat groenten. Behalve in de klas. Daar kan het voor hem niet groen genoeg zijn. Begrijpelijk, want in een volle klas zitten kinderen zo dicht bij elkaar dat ze gemiddeld vijfmaal minder lucht ter beschikking hebben dan mensen op een doorsnee kantoor. Stoffi ge lokalen, bedorven lucht, schoonmaakmiddelen, printers en computers vervuilen de klaslucht. Planten zuiveren de omgevingslucht en reguleren mee de warmte in de klas. Daarom lanceert Lars deze maand in Klasse voor Ouders de actie ‘Groen in de klas’. Ouders kunnen voor 1 000 euro klasplanten winnen. Wat ze daarvoor moeten doen? Simpel: ervoor zorgen dat drie punten voor een gezondere school op de agenda van de oudervereniging komen én die drie werkpunten noteren ze op de bon die in het maartnummer van Klasse voor Ouders steekt. Tien ouders winnen plantenbonnen van 100 euro voor op school. Alle inzenders krijgen een actieplan voor gezonde lucht in de klas én bloemenzaad. De lente kan beginnen.Lees meer in het maartnummer van Klasse voor Ouders dat zopas is uitgedeeld in de school of op www.klasse.be/ouders

© P

ETER

VAN

HOO

F

Kleuterjuf Karin Simons (50) is het gewoon om in-terviews te geven sinds ze verkozen werd tot favoriete

model van een magazine voor 50-plussers. Toen ze veertig werd, ging ze schoonheids-zorg studeren in het avondonderwijs. Onder-tussen bleef ze lesgeven in de chassidische school Bentoh Jeruzalem in Antwerpen. «Een vreemde combinatie? Voor mij niet hoor: ik doe het allemaal graag!» Hoe slaag je erin op school je interesse voor schoonheidszorg te combineren met de strenge chassidische regels die pronken met schoonheid verbieden?Karin Simons: «Na 29 jaar lesgeven in deze school ben ik eraan gewend, maar in het begin was het toch slikken. Blouses moeten volledig gesloten zijn, met mouwen tot over de ellebogen, en nylonkousen zijn verplicht, zelfs al is er een hittegolf. Op school mag ik als vrouw geen lange broek dragen, alleen jurken tot onder de knie. Als jonge leerkracht kwam ik wel eens in een lange broek naar school, met het voornemen me vlug om te kleden in de klas. Fout gedacht, want de chassidische mama’s aan

de schoolpoort hadden het meteen in de gaten en bovendien was het een tijdrovend gedoe. Onder-tussen heb ik mij aangepast. Na al die jaren heb ik twee garderobes: één voor op school en één voor in mijn privé-leven. We zijn wel modieus gekleed, maar respecteren toch de regels. De gemeenschap van chassidische joden is erg gesloten en weert invloeden van buiten. Als je daar niet mee omkan, ben je niet geschikt om in zo’n school les te geven. Voor mezelf zie ik het als een verrijking om met mensen uit zo’n verschillende cultuur in contact te komen. Veel mama’s van mijn kleuters hebben zelf ook in mijn klas gezeten, dat schept een band. Ik werd al een paar keer uitgenodigd op een joods huwelijk en dat is een unieke gebeurtenis.»Vlak na de modellenwedstrijd stond je foto in diverse kranten en tijdschriften. Hoe reageerden je joodse collega’s en de ouders van je kleuters?Karin Simons: «Niet! Ze weten er nog steeds niets van. Chassidische joden lezen niet al onze tijdschriften en kranten, en kijken niet naar tv. Het leven van mijn joodse collega’s ziet er helemaal anders uit dan dat van mij. Om te beginnen heb ik maar twee kinderen, terwijl de meeste chassidische

jodinnen tien tot vijftien kinderen krijgen. Het leven van meisjes staat volledig in het teken van het nage-slacht. Voor hun huwelijk wordt hun haar afgeknipt en krijgen ze een pruik op. Deze meisjes en vrouwen zijn niet zo met uiterlijke schoonheid bezig, dat hoort niet in hun cultuur. Ik loop er op school dus niet mee te koop. Natuurlijk zien de kleuters wel dat ik make up draag en soms maken ze een opmerking over mijn gelakte nagels. De meeste mama’s doen dat allemaal niet. Al zijn de chassidische vrouwen de jongste tien jaar wel geëvolueerd en lopen er zeker mooie en elegante mama’s rond.»Koester je ambities als model?Karin Simons: «Helemaal niet. Ik heb aan de modellenwedstrijd meegedaan voor het plezier en omdat ik de routine van jarenlang lesgeven wou doorbreken. Binnenkort doe ik een show samen met mijn dochter, wat extra leuk is. Anderzijds vind ik het ook belangrijk dat in onze vergrijzende samenleving vijftigplussers in beeld komen. Je ziet dat dat een trend wordt in reclame – kijk maar naar recente campagnes van Dove en Fortis Bank - en maar goed ook, want niets is irritanter dan een huidcrème voor oudere vrouwen die aangeprezen wordt op het perzikhuidje van een twintigjarig model...»

«SCHOONHEID ZIT VANBINNEN»

Karin: «Kleuters maken soms opmerkingen over mijn gelakte nagels.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

Ouders kunnen voor 1 000 euro klasplanten winnen.

AY CARAMBA! In het vorige buitenbeentje sloop een fout: het is niet ‘keeper Van Walleghem die sinds hij in Italië speelt alleen nog perfect al dente gekookte pasta lust’, wel voetballer Johan Walem.

© K

LASS

E

KLASSE NR.154 37

Elke maand test Klasse je kennis over een nieuwe vakoverschrijdende eindterm. Deze maand draait elke opgave rond sport en spel. Zet de eerste letter van elk antwoord in het daarbij horend genummerde vakje. Zo krijg je voornaam en naam van een sportieve collega van de man op p. 10.Stuur het woord vóór 23 april naar Klasse (Raads?l) - Koning Albert I I-laan 15 - 1210 Brussel - secretariaat.leerkrachten@klasse.be. Vanaf 27 april staan de oplossing en de winnaar op www.klasse.be/winnaars. Het super reisaanbod van Klasse vind je op www.lerarenkaart.be.

[1] Het spel waarbij de koningin véél grotere stappen mag maken dan de koning [2] Hier spelen gedreven gokkers voor grof geld [3] Koen kan zingen, maar zij kan keigoed basketballen (voornaam!) [4] Kolonel Mustard met de revolver in de studeerkamer [5] Sport onder dak [6] De wereld veroveren kan ook een spelletje zijn [7] De allitererende familienaam van onze leuke Luikse tennistrots [8] Het cijfer op de hoogste kaart bij whist [9] De ontbrekende vraagbaak in het rijtje Pim Pam…[10] Een metalen frame, een heleboel veren en een springmat, rara welk turntoestel ben ik?[11] Het enige Belgische goud in Los Angeles, 1984[12] Zoveel heeft de winnaar er op een rij

MAKS! TURBO TROPHY

Voor al wie kickt op de geur van motorolie, benzine en rubberbanden organiseert het jongerenblad Maks! op zondag 24 april tijdens de Vlaanderendag een Turbo Trophy. Handige duo’s nemen het dan tegen elkaar op in disciplines als olie verversen, een bougie vervangen, een haperende koppeling repareren. Deze battle of the mechanics gaat door voor de deur van het departement Onderwijs. Het winnende duo graait 1 000 euro mee. En iedereen die deelneemt krijgt reiskosten terugbetaald en ontvangt een pretpakket. Starten!Kijk voor meer info en een deelnemingsbon in de MAKS! van deze maand, op pagina 4 of op www.maks.be.

EURO-COLLEGAMaría Lorenzo Airea (30) uit Galicia in Spanje is Engelse fi lologe en vroeg een EU-beurs aan om in het buitenland haar talenkennis te verbeteren en praktijkervaring op te doen in het lesgeven. Nu is ze een heel schooljaar lang Socrates-taalassistente in het Provinciaal Centrum voor Volwassenenonderwijs in Gent en droomt ze ervan leerkracht te worden in het volwassenenonderwijs. Zo analyseert ze de Belgische en Spaanse school: Welbevinden: «In heel Europa hebben steeds meer kinderen psychosociale problemen en gedrags- of leerstoornissen. De begeleiding van die kinderen is in Spanje prima geregeld: in elke school is er een team van psychologen dat ze intensief en persoonlijk begeleidt en dat deel uitmaakt van het dagelijkse schoolteam.»Talenkennis: «Het talenonderwijs was in Spanje lang belabberd, zodat onze kennis van vreemde talen erg beperkt is. In België kan je zelfs oude mensen op straat in het Engels aanspreken! Spaanse taalleerkrachten zijn opgeleid om vooral grammatica te onderwijzen, en anderstalige fi lms en tv-programma’s worden nog altijd gedubd. Gelukkig werd het schoolsysteem onlangs gewijzigd en leren kinderen al vanaf het eerste leerjaar actief andere talen leren. Nu alleen hopen dat de overheid ook de lerarenopleiding hervormt.»Interactie: «Wat zijn Belgen introvert en stil! Tijdens mijn lessen moet ik de studenten met grapjes op hun gemak stellen voor ze een beetje loskomen. Een heel verschil met Spanjaarden, die van nature levendig en luidruchtig zijn. ’t Is hier als vreemdeling ook niet makkelijk om spontaan contacten te leggen, want ongeveer alle ontmoetingen zijn georganiseerd: feestjes, dineetjes, afspraken op café liggen soms al weken van tevoren vast. Door die introverte terughoudendheid is het hier als leraar moeilijker dan in Spanje om interactieve lessen op gang te trekken.»Sociaal onderwijs: «In Spanje willen we meer migranten, want net als in de rest van Europa worden er te weinig kinderen geboren, zodat we buitenlanders nodig hebben om onze eco-nomie te doen draaien. Als ik weer in Spanje ben, wil ik lessen Spaans geven aan anderstalige nieuwkomers. Want wie de taal niet kent, vindt geen werk. Onderwijs is heel belangrijk voor de integratie en leraren hebben een sociale opdracht.»De gastschool van Maria: www.pcvo-gent.net

Spanje in cijfers: het land is ongeveer 17 keer groter dan België - er leven 40 miljoen mensen - maakt sinds 1986 deel uit van de Europese Unie - er geldt leerplicht van 6 tot 16 jaar

In deze rubriek ‘Eurocollega’ staan leerkrachten en leerlingen centraal die afkomstig zijn uit landen van de Europese Unie en die permanent of tijdelijk in ons land verblijven.

HET KLEINE EILANDWat gebeurt er als tieners een bedrijf overnemen? Yeti loert op de werkvloer. Probeert de poetsvrouw de koffi emeneer jaloers te maken door bij te klussen voor meneer de directeur? Wat doen de arbeiders tijdens de middagpauze? Welke moppen hoor je op de managersmeeting? Zullen de kids focussen en targetten op een mission?

Vandaag op reportage, vanaf 11 april in de klaslokalen. Hoe het blad je helpt om de vakoverschrij-dende eindtermen na te streven, lees je in de gratis bijlage voor leerkrachten. Meer tips met Yeti via www.yetiworld.be/bijlage

Tien keer gratis Tien keer gratis naar de fi lm.naar de fi lm.(Geniet ervan. (Geniet ervan. De tickets liggen De tickets liggen klaar.)klaar.)

María: «Wat zijn de Belgen introvert en stil!»

De helden van automechanica.

© L

UC D

AELE

MAN

SE

Hoe voelen de leerlingen zich op een kantooreiland?

© K

LASS

E

© KLASSE

38 KLASSE NR.154

1. Er komt een voltijdse betrekking vrij. Welke leerkracht kiest jouw directeur?a. Directeur A kiest nieuwe leerkrachten volgens het

pedagogisch project van de school.b. Directeur B kiest voor de leerkracht met de meeste

ervaring.c. Directeur C belt zijn collega’s op en zoekt de gereaf-

fecteerde leerkracht met de hoogste anciënniteit.d. Directeur D geeft eerst de kans aan kinderen en familie

van mensen die al op de school werken.

2. Maandagmorgen. Een nieuw gezicht in de lerarenkamer. Peter vervangt Jozef voor minstens twee maanden.a. Nieuwe leerkrachten krijgen een peter of meter, een

ervaren leerkracht die ze begeleidt en bij wie ze altijd terecht kunnen.

b. Nieuwe leerkrachten worden aan hun lot overgelaten. «Wij hebben ook alles zelf moeten ontdekken», zeggen de oudere collega’s.

c. Op onze school gaat het initiatief om nieuwe leerkrachten te begeleiden uit van de collega’s, vrijblijvend. Vaak is dat een vakgenoot.

d. Een mentor begeleidt nieuwe leerkrachten. Hij helpt ze wegwijs in de administratieve wereld van de school,

geeft uitleg over bijkomende taken en staat altijd klaar met goede raad.

3. Een leven lang leren, geldt dat ook voor leerkrachten?a. Alle leerkrachten bij ons op school moeten 1 of 2 keer

per jaar een nascholing volgen.b. De directie hangt het nascholingsaanbod uit op het

prikbord. Wie zin heeft kan gaan. c. Onlangs was er een nascholing voor elektriciteit. Het

behoort wel niet tot mijn lessenpakket maar het kan altijd van pas komen voor thuis.

d. Regelmatig nodigt de directie een spreker uit en orga-niseert hij een nascholing voor het hele team.

4. Vandaag volgt Miet nascholing. Morgen is Louis afwezig om dezelfde reden.a. Het nascholingsbeleid op onze school voorziet in een

beurtrol. Zo zijn het niet altijd dezelfde leerkrachten die nascholing volgen.

b. Als ik een nascholingssessie volg, verwacht mijn direc-teur dat ik een verslagje maak en dat ik erover praat met mijn collega’s.

c. Wij mogen alleen nascholing volgen als dat buiten onze lesopdracht valt, als we niet vervangen moeten worden.

«Op vrijdag blijven we steevast met de col-lega’s even hangen op school. Napraten over de voorbije week, voor-uitkijken naar volgende week. Er heerst een collegiale sfeer, waarbij iedereen met iedereen begaan is. En de direc-teur? Die doet dapper mee.» Wat bepaalt de sfeer op school? Welke cultuur heerst er? Veel hangt af van de manier waarop de directeur omgaat met zijn lera-renkorps. Leidt hij de school met harde hand of laat hij ruimte voor participatie? Is het beleid van de directie sterk sturend of veeleer zwak? Goed bezig?

� h kk b k b

«We zijn toch goed bezig?»

Ontdek tot welk type het personeelsbeleid op jouw school behoort. Duid telkens het meest gepaste antwoord aan.

Hoe scoort jouw school?1: a=s b=m c=z d=z, 2: a=s b=z c=m d=s3: a=s b=z c=m d=s4: a=s b=m c=z d=s

5: a=z b=m c=s d=s6: a=z b=s c=m d=m7: a=m b=z c=s d=m8: a=m b=z c=s d=s

KLASSE NR.154 39

OM DE DRIE JAAR EEN EVALUATIE

Sinds 1 september 2004 zijn functiebe-schrijvingen in het secundair onderwijs en volwassenenonderwijs van start gegaan. Elke directie probeert op regelmatige tijdstip-pen functioneringsgesprekken te houden. Deze gesprekken zijn een middel om de functiebeschrijvingen aan te passen of om de leraar bij te sturen. Vanaf 1 september 2006 zullen leraren secundair onderwijs verplicht om de drie jaar een evaluatie krij-gen. De scholengemeenschappen werken de procedure uit voor die evaluatie. Hierdoor kan elke school een positief en begeleidend personeelsbeleid voeren. Mogelijke nega-tieve evaluaties zullen uitzonderingen zijn. Maar ze worden wel mogelijk. Leraren die hun evaluatie willen aanvechten, zullen dat kunnen doen bij de nog op te richten beroepscommissie. Die zou eveneens op 1 september 2006 actief moeten zijn. De nieuwe regeling is een vervanging van het systeem dat in het gemeenschapsonderwijs al vijftien jaar bestaat.

Recht op ontwikkelingMinister Frank Vandenbroucke: «Ik benadruk dat we leraren niet per se willen ontslaan. Net zoals bij de Vlaamse ambtenaren kun-nen twee negatieve evaluaties tot ontslag leiden. Belangrijker is dat evaluaties helpen om vast te stellen of bijscholing nodig is. Evaluaties vormen de basis van het zogenaamde competentiemanagement: werknemers hebben recht op ontwikke-ling en een ontwikkelingsplan op basis van bekwaamheden.Door evaluaties in te voeren gaan we ook in op een aanbeveling van de Oeso. Die vindt dat we systematisch moeten werken aan bijscholing en evaluatie.»

d. Een nascholingscoördinator bekijkt hoe en welke na-scholingen voor onze school nuttig en zinvol zijn. Hij stelt een nascholingsplan op.

5. Krijgen leerkrachten ook een rapport?a. Directeur A geeft elk personeelslid om de twee jaar een

beoordeling. Omdat het moet.b. Directeur B evalueert alleen de tijdelijke leerkrachten

om de twee jaar.c. Directeur C beoordeelt regelmatig alle leerkrachten om

sneller te kunnen ingrijpen als er iets fout loopt en om ze beter te kunnen begeleiden.

d Directeur D betrekt bij elke beoordeling een team van men-sen die bij het onderwijsgebeuren betrokken zijn.

6. Welke taken behoren allemaal tot mijn opdracht?a. Een functiebeschrijving? Ik denk niet dat er voor mij

eentje uitgeschreven is.b. Mijn functiebeschrijving heb ik in samenspraak met de

directeur tot in de puntjes uitgewerkt.c. De directeur en de mensen van het secretariaat verdelen

de klassen.d. Bij de verdeling van de klassen en van extra uren

houdt de directeur rekening met de anciënniteit van elke leraar.

7. Folders, fl yers en mails. We leven in een informatiemaat-schappij.a. De deur staat altijd open bij de directeur. Hij is steeds

aanspreekbaar.b. Als je geluk hebt, kan je de directeur te pakken krijgen.

Tussen twee vergaderingen in.c. Je kan op onze school via verschillende kanalen geïnfor-

meerd raken. Er is een interne nieuwsbrief, die iedereen via de mail krijgt en bovendien hangt die op papier uit in het lerarenlokaal.

d. Alles is bespreekbaar op onze school. De directeur houdt rekening met onze mening.

8. Ook een school moet vooruit, mag innoveren. Hoe gaat dat bij jou?a. Onze school leeft. Als er een nieuw project voorgesteld

wordt, reageren heel wat collega’s enthousiast.b. We zijn toch goed bezig? Waarom zouden we de

school op zijn kop willen zetten en ons in het onge-wisse storten?

c. Als een nieuw project interessant is, willen we dat heel graag invoeren.

d. Nieuwe lesmethodes, nieuwe initiatieven, experimen-teerprojecten allerhande. We vinden alle informatie hierover op het prikbord van de school, zodat we kun-nen ingaan op interessante voorstellen.

Scoort jouw school meestal:

✎ S: dan werk je in een school met een sterk sturend beleid. Jouw directeur (hij/zij) is iemand die een vaste selectieprocedure hanteert. Hij heeft ruim op voorhand een personeelsplan-ning. Hij zoekt naar de beste man voor de job. Hij werkt met functiebeschrijvingen, verdeelt de taken volgens de competenties en houdt rekening met de mening van zijn leerkrachten. Alle personeelsleden krijgen regelmatig een beoordeling. Er is een heus nascholingsplan, dat evenwichtig opgesteld is en inspeelt op de behoeften van de per-soneelsleden. Nieuwe leerkrachten worden degelijk begeleid. Informatie wordt effi ciënt verdeeld. De school is altijd te vinden voor nieuwe ideeën en wil die ook invoeren.

✎ M: dan werk je in een school met een matig sturend beleid. De directeur hanteert geen vaste selectieprocedure. Leerkrachten krijgen hun taken op basis van anciënniteit of competenties. De directie legt de taken op, in overleg met de leerkracht. Enkel de tijdelijke leerkrachten worden beoordeeld. Hierbij staat hun professionele ontwikkeling centraal. Leerkrachten nemen regelmatig deel aan nascholing maar een echt uitgewerkt systeem met een achterliggende visie ontbreekt. Nieuwe leerkrachten worden spontaan opgevangen door vrijwilligers. Informatie is beschikbaar maar wordt niet formeel doorgegeven. De school wil vernieuwen maar doet dat slechts met mondjesmaat.

✎ Z: dan werk je in een school met een zwak sturend beleid. Vacatures worden ingevuld

op het moment waarop ze zich voordoen. Er is geen selectieprocedure. De directeur wacht af tot hij verplicht wordt een functie-beschrijving te formuleren. Taakdifferentiatie gebeurt op basis van anciënniteit. De directie beslist autonoom. Leerkrachten krijgen enkel een beoordeling op hun lesgevende taken en als de directeur ertoe verplicht wordt. Nascholing volgen kan enkel individueel en vakgebonden. Een nascholingsplan is planlast. Nieuwe leerkrachten krijgen een beperkte rondleiding in de school en daar moeten ze het mee doen. De directie is moeilijk bereikbaar. Communicatie verloopt in één richting. Vernieuwing is overbodig.

Personeelsbeleid in Vlaamse scholen❑ Wetenschappers van de Leuvense univer-

siteit en de Vlerick Managementschool bestudeerden het personeelsbeleid in 10 basisscholen en 13 secundaire scholen. Hun bevindingen publiceerden ze in ‘Personeelsbeleid in Vlaamse scholen’, uitgegeven bij Wolters Plantyn. Het boek kost 34,00 euro. www.woltersplantyn.be – professionele informatie.

❑ Gratis brochure. De resultaten van het onderzoek vind je in de brochure ‘Scho-len en Personeelsbeleid’ die je gratis kan aanvragen bij de Cel Publicaties Onderwijs - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel of downloaden via www.ond.vlaanderen.be/publicaties/2005/obpwo0140personeelsbeleid.pdf

40 KLASSE NR.15440 KLASSE NR.154

Hoe breek je de muur af?

© L

UC D

AELE

MAN

SLagere school: gemoedelijke sfeer, kleine klasgroepen, zelfstandig werken via

hoeken- en contractwerk.

«Als leerlingen problemen hebben, geef ik hun dossier door aan de secundaire school waar ze naartoe gaan», vertelt meester Martin van het zesde leerjaar. «Maar veel secundaire scholen stoppen het gewoon in een lade.» Overleggen leerkrachten van de lagere en secundaire school met elkaar? Staat er echt nog een muur tussen lager en secundair onderwijs?

«Ik heb geen zicht op hoe ze in het secundair lesgeven.»Veerle (leerkracht 6de leerjaar): «Er is geen overleg tussen onze school en de scholen waar onze leerlingen naartoe gaan. Wel sturen ze de schoolresultaten van onze oud-leerlingen door. Die liggen meestal in de lijn van de ver-wachtingen. Het valt elk jaar opnieuw op dat ‘overstappers’ het in het begin erg moeilijk hebben met het ‘systeem’. Ik geef les in een dorpsschool met een gemoedelijke sfeer en kleine klasgroepen. In het eerste jaar secun-dair komen mijn leerlingen in grote groepen terecht. Ook hun band met de leerkrachten is niet zo direct. Dat speelt vooral de nogal timide leerlingen parten. Ze kunnen zich ook nog niet zo goed organiseren: welk materiaal moet ik meenemen, tegen wanneer moet ik iets studeren… Er zijn zoveel leerkrachten, zoveel vakken… Zelf heb ik ook geen duidelijk zicht op de manier waarop ze in het secundair onderwijs lesgeven. Ik heb de indruk dat het er veel meer klassikaal en theoretisch aan toegaat. In onze school werken de kinderen zelfstandig via hoeken- en contractwerk en we brengen ook meer praktijk in de lessen. Die vaardigheden komen zeker van pas in het secundair om bijvoorbeeld hun huiswerk te plannen.»

«Ze bekommeren zich minder om de achterblijvers.»François en Ellen (leerkrachten 6de leerjaar): «We geven elk halftijds les in het zesde leerjaar. Voor de leerlingen is dat al een goede voor-bereiding op de secundaire school. Ze leren bijvoorbeeld plannen, want ze moeten hun huiswerk soms enkele dagen later inleveren in plaats van tegen de volgende dag. We geven ook een lijst mee van de toetsen en de leerstof die ze moeten kennen. Zo kunnen ze al wat vooraf leren. Echt overleg tussen onze school en de secundaire scholen uit de buurt is er niet. De directeur belt wel naar de scholen waar onze leerlingen naartoe gaan, om te horen of ze kunnen volgen voor Frans. Op die manier weten we of we goed bezig zijn. In het lager en secundair onderwijs wordt echt wel op een verschillende manier les gegeven. In onze klas leggen we alles desnoods tien keer uit, totdat alle leerlingen het snappen. In het secundair is dat niet zo: de les gaat door. De leerkrachten bekommeren zich er minder om de achterblijvers. Wij proberen meer alle leerlingen op hetzelfde niveau te krijgen. We hanteren ook meer nieuwe methodes. Voor taalbeschouwing bijvoorbeeld gebruiken we de nieuwe termen. Maar in het secundair onderwijs wordt een ‘noemvorm’ plots een

‘infi nitief’. De leerkrachten gaan er ook van uit dat de leerlingen bepaalde begrippen uit de taalbeschouwing kennen, terwijl die helemaal niet meer in de eindtermen voor de lagere school staan.»

«De sfeer van ‘ze kennen niets meer’ verdwijnt stilaan.»Son (coördinator 1ste graad): «Tijdens het laatste trimester komen de leerlingen van het zesde leerjaar van de scholen uit de buurt op bezoek: ze krijgen uitleg over de verschillende studierichtingen, volgen een uurtje les… Maar tussen de leerkrachten zelf is er geen overleg: dat is echt wel een tekort. Vorig jaar ben ik naar een nascholing geweest over taalbeschouwing en de overgang van de lagere school naar het secundair. Dat was het sein om te veranderen: we hebben dat thema herhaald tijdens een pedagogische studiedag, zodat alle leerkrachten nu mee zijn. We hebben meer zicht op wat leerlingen wel en niet kennen, wat er in de eindtermen voor de lagere school staat en welke methodes ze gebruiken. Als je er rekening mee houdt dat leerlingen dingen wel kennen, maar andere termen of een andere methode gebruiken, dan kan je die kennis bovenhalen. Daardoor verdwijnt de sfeer van ‘ze kennen niets meer’

AA

Opnieuw van nul beginnen?

Zoek de verschillen tussen foto A en B.

KLASSE NR.154 41KLASSE NR.154 41

© L

UC D

AELE

MAN

S

� www.ond.vlaanderen.be/dvo De eindtermen van lager en secundair onderwijs.� www.klasse.be/forum Wat is jouw mening over de overgang van lager naar secundair onderwijs? Laat je horen op het nieuwe forum.

stilaan. Leerlingen hebben het in het eerste jaar vooral moeilijk om zichzelf te organiseren. Daarom zorgen we voor huiswerkbegeleiding: hoe vul je je agenda in, wat moet er in de boekentas, hoe je huiswerk plannen… In het zesde leerjaar staat exact in hun agenda wat ze die avond moeten doen. In het secundair moeten ze hun weg vinden in een overvloed aan taken en dat valt velen moeilijk.»

«Ze kunnen zich zo moeilijk con-centreren.» Ann (leerkracht Nederlands 1ste graad): «De leerkrachten van de middenschool gaan op bezoek in de lagere school: de collega’s van het zesde leerjaar leggen dan uit hoe ze werken. We hebben al wel gehoord van hoeken- en contractwerk, maar we gebrui-ken dat zelf niet omdat het praktisch niet haalbaar is. Remediëring en differentiatie komen bij ons wel aan bod. Elk jaar komen de leerlingen van het zesde leerjaar van de scholen uit de buurt bij ons een halve dag les volgen, zodat ze al een idee hebben hoe het er aan toegaat in het secundair. Ik denk niet dat er een echte kloof is tussen het la-ger en het secundair, maar er zijn toch wel verschillen. De leerlingen hebben het vooral moeilijk met het systeem: elk uur een andere leerkracht, nieuwe vakken, nieuwe klassen… Als leerkracht worden wij geconfronteerd met het niveauverschil tussen leerlingen die van

verschillende scholen komen. We merken ook dat leerlingen zich moeilijker kunnen concentreren. Langere tijd aan een opdracht werken kunnen ze niet. Of dat een gevolg is van de werkvormen uit de lagere school durf ik niet beweren, het kan ook met de ‘zap-cultuur’ te maken hebben. Leerlingen weten minder af van spelling en grammatica. De lagere scholen uit de buurt gebruiken ook niet allemaal dezelfde terminologie. De leerlingen zijn wel mondiger geworden, ze zeggen sneller wat ze denken.»

Ankerfi guurHoe breek je de muur af tussen het lager en het secundair onderwijs? In het Sint-Ur-sula-Instituut van Onze-Lieve-Vrouw-Waver brengen de leerlingen van het eerste jaar secundair tijdens de eerste dagen van het schooljaar twee halve dagen door met hun klastitularis. Zo verkleint de afstand tussen leerkracht en leerlingen. De klastitularis is voor hen een ankerfi guur: ze kunnen altijd terugvallen op ‘hun leerkracht’, net als in de lagere school. Leerkrachten krijgen een speciale band met ‘hun klas’.Alle klassen van de eerste graad krijgen per week één ‘klastitularis-uur’ of ‘KT-uur’. Dat is een uur waarin de klastitularis aandacht besteedt aan leren leren (huiswerk plannen, boekentas maken…) en sociale vaardigheden. Tijdens dat uurtje kunnen de leerlingen ook problemen bespreken, hun klas inrichten, hun verhaal vertellen… Ze leren elkaar en de leerkracht beter kennen.De leerlingen van de eerste graad delen een speelplaats met de leerlingen van het zesde leerjaar. Ze worden dus niet opnieuw ‘de kleintjes’.Leerkrachten werken veel met contract- en hoekenwerk. De leerlingen herkennen die manier van werken en gebruiken spontaan de termen die ze in de lagere school leerden. De school heeft een ‘open leercentrum’: dat is een grote ruimte met boeken, computers

met een internetaansluiting, tafels voor groepswerk, hoekjes met een cd-speler enz., zodat contract- en hoekenwerk ook praktisch haalbaar is.Leerkrachten volgen de veranderingen en evoluties in de lessen taal in het basisonderwijs op de voet, bijvoorbeeld op het vlak van de eindtermen en houden daar rekening mee als ze hun lessen uitwerken. Tijdens vakvergade-ringen geven ze die kennis aan elkaar door. Tijdens de lessen Latijn bijvoorbeeld krijgen de leerlingen tijdens het eerste semester

veel meer taalbeschouwing dan vroeger. De leerkrachten van de taalvakken proberen hun leerplannen op elkaar af te stemmen, zodat grammaticaregels eerst in de lessen Nederlands en dan pas in de andere taalvakken aan bod komen. Als een schoolboek niet aansluit bij de nieuwe methodes van de lagere school, gaan ze op zoek naar een ander.

MET DE FRANSE SLAGSluit de lesmethode Frans in de derde graad van de lagere school aan op die in de eerste graad van de secundaire school? In theorie zou dat moeten, want de eindtermen van beide graden zijn op elkaar afgestemd. De praktijk is anders, stelt de inspectie vast. En mogelijk geldt dat ook voor andere vakken. Een kleinschalig onderzoek in september en oktober 2004 bij 15 lagere en 15 secundaire scholen leert dat:➢ geen van beide niveaus de eindtermen Frans

- die communicatieve vaardigheden centraal stellen - als uitgangspunt nemen. Leerkrach-ten zorgen er vooral voor dat hun leerlingen een uitgebreide woordenschat hebben en de grammaticaregels beheersen;

➢ leerkrachten van de eerste graad secundair de kennis die leerlingen in de lagere school verworven hebben, negeren en opnieuw van nul beginnen. Ze wijten dat vooral aan het verschillende beginniveau van hun leerlingen;

➢ leerkrachten van beide niveaus weinig ken-nis van elkaars eindtermen en didactische aanpak hebben;

➢ de voertaal in de lessen Frans in de lagere school meestal Nederlands is en in de se-cundaire school meestal Frans;

➢ het overleg tussen de lagere en secundaire school over het vak Frans meestal weinig diepgaand is en er nauwelijks voor zorgt dat beide niveaus beter op elkaar aansluiten.

EEN LAGER MUURTJEHoe kunnen lagere en secundaire scholen beter op elkaar aansluiten? Vijf tips voor een lager muurtje: 1. Neem elkaars eindtermen en leerplannen

door. Wat kennen leerlingen als ze naar het eerste jaar secundair gaan en wat niet? En wat wordt van leerlingen daar verwacht? Bekijk ook de eigen eindtermen grondig en stem er je lessen op af.

2. Wissel informatie uit. Ga op bezoek bij de lagere of secundaire school uit de buurt of nodig zelf een leerkracht uit. Vraag aan de leraren van de lagere school wat het niveau is van bepaalde leerlingen.

3. Zoek elkaar op. In een school met een la-gere en een secundaire afdeling bevordert een gemeenschappelijke lerarenkamer het overleg.

4. Creëer ruimte voor contract- en hoekenwerk, ook fysiek.

5. Leer van leerlingen. Vraag op welke manier ze iets geleerd hebben in de lagere school of welke termen ze gebruikten.

BB

Secundaire school: meer klassikaal en theoretisch, minder directe

band met de leerkrachten.Opnieuw van nul Opnieuw van nul

beginnen?beginnen?Zoek de verschillen Zoek de verschillen tussen foto A en B.tussen foto A en B.

42 KLASSE NR.154

De leerkrachten weten niet wat zich thuis bij Cynthia afspeelt. Cynthia en haar ouders zwijgen er liever over. Is dat niet beter zo?Jan De Clercq: «Bij heel veel mensen leeft er nog een gêne, een taboe als het over psychi-atrische problemen gaat. Dus praat de vader van Cynthia er liever niet over. Voor Cynthia geldt loyaliteit: vanuit de banden met haar gezin(s)(leden) zorgt ze voor hen. Maar ze zorgt ook voor zichzelf, zij het minder rechtstreeks. Immers, elke uitspraak die ze doet over haar familie is tevens een uitspraak over zichzelf:

‘dat is mijn nest’. ‘Ikzelf mag zeggen dat mama raar doet, maar iemand anders niet’. Ze zwijgt er dus over. Soms komen leerkrachten indirect te weten dat er wat scheelt: plotseling extreem onbeleefd of driftig gedrag, een terugval in de resultaten, onverzorgd voorkomen. Maar soms gaan leerlingen ook gewoon overpresteren, een modelleerling zijn. En dan merk je mogelijke problemen nooit. Voor Cynthia kan de school fungeren als een time-out. Het kind kan even zichzelf zijn, los van alle zorgen en problemen thuis. Je hoeft ze daar dus op school niet nog

eens mee te confronteren. Maar aan de andere kant moet elke school toch een plaats zijn waar zulke leerlingen voelen dat ze terecht kunnen met hun verhaal als ze dat zelf willen.» Wil Cynthia eigenlijk zelf wel dat er op school over haar probleem gepraat wordt?Jan De Clercq: «Cynthia wenst misschien niet dat er op school over haar individueel probleem gepraat wordt. Maar ze wil wel dat de school over geestelijke gezondheid in het algemeen praat. Uit een Australisch onderzoek blijkt dat KOPP-kinderen vier zaken van de

Cynthia (13) zit in je klas. Haar mama zie je nooit op school. Ze is chronisch depressief, sinds Cynthia drie is. Maar dat weet je niet.

Cynthia durft het op school niet vertellen om-dat ze bang is voor de vragen. In Vlaanderen

kampen meer dan 200 000 volwassenen met psychiatrische problemen. Hun kin-deren zitten in een gewone klas. Eén op drie van die kinderen ontwikkelt echter zelf blijvende en ernstige psychische moeilijkheden. «Je kan gerust zeggen dat in elke klas gemiddeld minstens één à twee leerlingen zitten met een ouder met een psychiatrisch probleem.» Dat zegt psycholoog Jan De Clercq, verantwoorde-lijk voor het project Kinderen van Ouders met een Psychiatrische Problematiek (KOPP) in het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Brussel. «Als je op dit moment een doorsnede zou maken van de maatschappij, zou je merken dat ongeveer 1 procent van de bevolking lijdt aan schizofrenie, 1 à 2 procent aan de ma-nisch-depressieve problematiek en 5 procent zit in een klinische depressie. Daarnaast zijn er onder andere ook nog verslaving, angst- en persoonlijkheidsstoornissen. Die komen vaker voor dan men zou denken.»

«Mama weent altijd»

© F

RANC

IS B

EKAE

RT

Jan De Clercq: «In elke klas zit minstens

één KOPP-kind.»

school verwachten. Eén: ze willen er mensen vinden met wie ze kunnen praten. Twee: ze zoeken er verschillende vormen van steun (gelegenheid tot avondstudie want thuis lukt dat niet, mogelijkheid tot ontbijten op school, eventueel vervoer van en naar school). Drie: ze zoeken er informatie over de problematiek van thuis en willen graag dat de school leer-lingen informeert, vormt omtrent geestelijke gezondheid. En ten slotte vragen ze fl exibelere en bewustere leerkrachten. Flexibel genoeg om deadlines voor huistaken te verleggen, bewust genoeg om eens te vragen hoe het met hen gaat.»Leerkrachten weten te weinig wat zich in gezinnen als dat van Cynthia afspeelt.Jan De Clercq: «Precies wegens die gêne, dat taboe. Het hangt er natuurlijk ook een beetje vanaf over welk psychiatrisch probleem het gaat. Je kan er sowieso vanuit gaan dat de regels in het huisgezin van Cynthia anders zijn dan in een gewoon gezin: hier komen geen vriendjes spelen of logeren want ‘mama weent altijd’. Het gezin is gesloten en krijgt misschien de naam asociaal te zijn, onvrien-delijk. De kinderen zelf moeten leven met een

mama of papa die steeds weent, depressief is, dwangmatig gedrag vertoont, angstaanvallen krijgt of zelfmoordpogingen onderneemt. Veel kinderen krijgen of nemen taken over van de ouders. Ze zorgen voor hun moeder, maken ’s ochtends de boterhammen klaar voor de broertjes of zusjes. Er speelt wel vaker iets van een ‘zwijgplicht’, vanuit hun eigen loyaliteit en/of van thuis uit meegegeven. Niet praten. Dat is echt niet makkelijk. En dan is niks zo vervelend als een leerkracht of CLB-medewerker die zit te peuteren naar wat fout loopt. Zorg op een eerste niveau dat er op school plaats is om te praten over geestelijke gezondheid tout court. Je kan Cynthia dan perfect aanspreken op haar moeilijkheden: ‘Cynthia, ik merk dat je het de laatste tijd moeilijk hebt. Heb je zelf een idee hoe dat komt? Kunnen we helpen?’

Als Cynthia dan met haar verhaal komt, kan je zeggen: ‘Ik vind het schitterend hoe je daar staat, wat je doet thuis. Hoe komt het dat je zo sterk bent, wat helpt je, kunnen wij iets doen?’»Eén op drie KOPP-kinderen ontwikkelt zelf blijvende en ernstige psychische moeilijkhe-den. Kan de school daar iets aan doen?Jan De Clercq: «Je kan stellen dat één op drie KOPP-kinderen zonder kleerscheuren uit de thuissituatie komt. Dikwijls worden ze sneller zelfstandig, hebben ze een nauw contact met hun eigen gevoelsleven, kunnen ze omgaan met crisissen. Eén op drie krijgt tijdelijk zelf problemen en één op drie ontwikkelt veeleer blijvende en ernstige psychische moeilijkheden. Hoe kinderen reageren, hangt af van hun veerkracht. Veerkracht is niet aangeboren. Ze ontwikkelt zich in de wisselwerking tussen jezelf, wat je overkomt en je context. Hoe groot de veerkracht van leerlingen is, hangt af van verschillende factoren:1. Kan Cynthia met iemand praten? Is er ook

een plek waar ze zichzelf kan zijn, gewoon leuke dingen kan doen zoals alle andere kinderen van haar leeftijd?

2. Kan Cynthia plaatsen wat er thuis gebeurt? Ziet ze welke invloed dat heeft op haar? Kan ze wat afstand nemen en zeggen ‘dat is mijn schuld niet’?

3. Heeft Cynthia voldoende activiteiten buitenshuis? Op school, de jazzdans, de jeugdbeweging…

4. Hoe zit het met Cynthia’s ‘probleemoplos-send vermogen’? Heeft ze voor zichzelf wat (uiteenlopende) manieren ter beschikking om met problemen om te gaan? Hoe gaat ze met stress om? Kan ze hierin wat strategieën aangereikt krijgen? Kan ze om steun vragen?

Die veerkracht kan zich dus ontwikkelen, maar heeft ook grenzen. Iedereen is kraakbaar. De school kan op de verschillende domeinen haar rol spelen.»Geestelijke gezondheid, daar ligt de school toch niet echt van wakker, er zijn zo veel andere problemen?Jan De Clercq: «Klopt. De school is eigenlijk de samenleving in het klein. Ook in onze

samenleving leven toch nog veel de oneliners als het over psychiatrische problemen gaat. ‘Het zal wel aan de opvoeding liggen’ of ‘Zijn vader en grootvader waren ook zo’. Intussen weten we dat bij psychiatrische problemen altijd zowel biologische, psychische als sociale factoren samengaan. Je voelt dat daar meer aandacht voor komt in de brede maatschappij, in de media. De school kan mee op die wagen. Hoe kijken we naar geestelijke gezondheid? Praten we daarover op school? Als je jonge mensen zover krijgt dat ze genuanceerd gaan denken over psychiatrische problemen, dat ze niet makkelijk in simpele uitspraken vervallen en hun luisterhouding veranderen, dat ze oog en oor en een zekere gevoeligheid creëren voor dat soort van problemen, ben je al een heel eind op weg. Dat kan via projecten op school. Een groepswerk, een video over het leven op een psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis bijvoorbeeld. Dat kan de beeldvorming erg bijsturen. Als je zo’n klimaat hebt op school, kan Cynthia altijd terecht.»Als 200 000 volwassenen in Vlaanderen vroeg of laat kampen met psychiatrische proble-men, zit er misschien ook een collega in die papieren? Hoe ga je daarmee om?Jan De Clercq: «Inderdaad, in elke school zitten heel waarschijnlijk ook leerkrachten met psychiatrische problemen. Maar daarover spreken we blijkbaar niet. Je hoort wel al vaker zeggen ‘hij is burned-out’. En dat kan zeer zeker. Beroepsbezigheden kunnen, meer of minder in combinatie met de concrete werk-context en -organisatie en met hoe iemand in elkaar zit, te belastend zijn voor een mens. Bij leerkrachten heeft burn-out onder meer te maken met de toch vrij solitaire aard van de job. Al is dat verre van de enige oorzaak. Je gaat naar de klas en doet je ding. Een vangnet als het moeilijker loopt, is dan soms minder vanzelfsprekend. De manier waarop de school over geestelijke gezondheid denkt, bepaalt mee hoe je kijkt naar collega’s in moeilijkheden. Want problemen die met het werk te maken hebben, kunnen ook een signaal zijn van een dieperliggend probleem. In scholen waar er aandacht is voor geestelijke gezondheid is daar meer begrip en openheid voor.»

KLASSE NR.154 43

«Ze zwijgt er over in de klas»

� www.similes.be en www.kopp-vlaanderen.be Twee organisaties met bijzondere aandacht voor KOPP-kinderen.

HOE ANDERS IS ANDERS? Het project ‘Hoe anders is anders?’ van de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid (VVGG) gooit de deuren van de geestelijke gezondheidszorg in Vlaanderen resoluut open. Dit inleefproject voor leerlingen tussen 16 en 19 jaar wil jongeren de sleutels aanreiken om die onbekende wereld te openen en komaf te maken met de bestaande vooroordelen. Het is bedoeld voor leerlingen van de laatste graad en de zevende jaren van het BSO, TSO, KSO en ASO.

Meer info bij de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid (VVGG) - Tenderstraat 14 - 9000 Gent – tel. 0473 91 15 79 - fax 09 221 77 25 – www.haia.be - haia@vvgg.be

LEGE OGEN In Vlaanderen kampen meer dan 200 000 mensen met psychiatrische problemen. Slechts één op drie zoekt hulp. Een lijst met de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg vind je op users.skynet.be/oase/allecgg.html. Similes is een vereniging voor partners, ouders, kinderen, broers en zussen van personen met psychiatrische problemen. De organisatie heeft ook bijzon-dere aandacht voor de Kinderen van Ouders met Psychiatrische Problemen (KOPP). Meer info: Hoofdkantoor Similes - Groeneweg 151 – 3001 Heverlee – tel. 016 23 23 82 – similes@pi.be - www.similes.be - www.kopp-vlaanderen.beEnkele boeken voor en over kinderen met ouders met psychiatrische problemen kunnen hulp en steun bieden. Een lijst vind je op www.kopp-vlaanderen.be. Eén van deze boeken, ‘Lege Ogen’ van Leen van den Berg (Clavis, 2001), is bewerkt tot een schooltheatervoorstelling. De speellijst vind je op users.belgacom.net/leenvandenberg/. Meer info over de speellijst en de werkmap (voor leerkrachten Ne-derlands) rond dit boek: leenvandenberg@skynet.be

© K

LASS

E

44 KLASSE NR.154

Tijdens het interview in hun veel te kleine lerarenkamer breken de collega’s met smaak hun brooddoos aan of halen ze een dampend bord stoemp met worst uit de microgolfoven. «Voor personeelsvergaderingen verhuizen we naar een groter lokaal, maar de dagelijkse contacten en het informele overleg houden we toch graag hier.» Gezellig op elkaar gepakt reageren collega’s uit kleuter- en basisschool op drie stellingen over ‘de leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen’. STELLING 1: «Kinderen brengen ‘een volle boekentas’ mee van thuis. De leraar moet die leegmaken en vullen met wat op het leerprogramma staat.»Eva Vandenboer, juf tweede leerjaar: «Niet akkoord. Het zou ongezond zijn om zo’n kind op school af te snijden van zijn vertrouwde thuiscultuur, dus die thuisbagage moet je juist koesteren en in de klas gebruiken! Alleen al voor het leerproces is het nodig om met die bagage iets te doen. Want voor álle kinderen geldt: wie zich thuis voelt op school, leert graag.» Leen De Muync, juf eerste kleuterklas: «In elke klas zijn er ’s ochtends kringgesprekken waarin de kinderen vertellen over wat hen bezighoudt. Zeker voor jonge kleuters is het belangrijk dat er tussen de school en thuis geen kloof bestaat.»Sippora De Vree, juf derde leerjaar: «Ze brengen spontaan wat hen schokt, ontroert of verontrust mee naar school. Zo kwamen ze na de kerstvakantie met verhalen over de tsunami. Uit hun betrokkenheid zijn onze school-projecten voor tsunami-slachtoffers gegroeid. Ze brachten artikels mee, we hebben voor de slachtoffers gebeden, geld ingezameld voor een weeshuis en tekeningen gemaakt voor de weeskinderen.»Marijke Huvenne, GOK-juf: «Ik krijg vooral de ‘probleemkindjes’ te zien, met sociaal-emotionele of karaktermoeilijkheden. Wat in

hun boekentasje zit, weegt zwaar door. Naar zulke kinderen luisteren en inspelen op wat ze vertellen, is extra zinvol. Als ze met hun verhaal op school terecht kunnen, voelen die kinderen zich opgelucht en leren ze ook beter. Ze kunnen anders onmogelijk de leerstof blijven volgen in de klas omdat ze te sterk bezig zijn met hun eigen wereld.»STELLING 2: «Ict mag niet ontbreken in een hedendaagse leeromgeving.»Tonia De Witte, juf tweede kleuterklas: «Dat klopt. De school mag niet wereldvreemd zijn en moet met de tijd mee. Dus werken we vanaf de tweede kleuterklas elke dag met de computer. We gebruiken cd-roms op maat van kleuters, of schijfjes die ouders zelf branden en aan hun kind meegeven. Ik heb wel moeten bijbenen, want toen ik afstudeerde was er van computers en internet nog geen sprake. Gelukkig hebben we een ict-coördinator die ons komt depan-neren als het nodig is, wat ervoor zorgt dat we vol vertrouwen experimenteren.»Chris De Potter, meester zesde leerjaar en ict-coördinator: «In veel scholen moet de ict-coördinator een titanengevecht voeren met de collega’s om ze zover te krijgen dat ze de computer in de klas gebruiken. Dat probleem hebben we hier niet, want alle collega’s staan ervoor open. Dat heeft met de houding van de school te maken: we laten de samenleving vlot binnenrollen, ook het internet en andere media die bepalend zijn in het leven van kinderen.»Claudine Soete, juf vijfde leerjaar: «Media brengen ook vragen binnen, waar de school het best op inspeelt. Zo organiseerden we onlangs een sessie over veilig surfen op het net. Naast de computer blijft ook de tv een grote invloed uitoefenen, dus ook met dat medium moet je als leraar mee zijn. In het vijfde zijn de kinderen massaal fan van Spring en ze komen met thema’s uit die tv-serie naar school. ‘Heb je dat gezien: Arne is een dealer,

«Dit is een school met de bijbel, géén bijbelschool», zegt de directeur van de Gentse Gaspard de Colignyschool, één van de zes protestants-christelijke scholen in Vlaanderen. «Hier zitten meer kinderen van moslims, katholieken en atheïsten dan van protestanten. De kinderen leren allemaal de bijbel lezen, en ze bidden ook geregeld, maar hun denken is vrij.»Eva Vandenboer

«Wie zich thuis voelt op school, leert graag.»

«We halen

«Ik kijk naar Spring, want ik wil op de vragen van de kinderen kunnen inspelen.»

«Soms moet ik zeggen: ssst! De kinderen gaan bidden.»

Jan d’Hoe

Claudine Soete© L

UC D

AELE

MAN

S

ude leerstof

KLASSE NR.154 45

hij verkoopt drugs!’ Ik kijk naar Spring want ik wil op hun vragen kunnen inspelen. Bijblijven is een opdracht voor elke leraar. Een paar jaar geleden was Samson nog je van het, nu is het passé. Schakelen ze over op K3, dan moet je volgen. Anders verlies je voeling met je klas.»STELLING 3: «Over het bos leren, doe je niet in de klas.»Marijke Huvenne: «Helemaal juist. Ervaringsge-richt leren impliceert dat je niet binnen de muren van de school blijft. We hebben geluk, want hier in de stad liggen de mogelijkheden voor het rapen: historische gebouwen, parken, cultuur, natuurgebieden, sportterreinen.»Chris De Potter: «Ik wil die stelling toch nuance-ren. Om ervaringsgericht te leren heb je niet altijd bosklassen of een uitstap nodig. Ook met huis-tuin-en-keukenvoorbeelden kan je de ervaring laten aansluiten op de leerstof. Zo laat ik de leerlingen de inhoud van de kast in de klas meten wanneer we leren over de kubieke decimeters. In de hogere

klassen zit je met een zwaar leerstofpakket voor wiskunde en taal, zodat je sowieso niet te veel tijdrovende uitstappen kan maken.»Tonia De Witte: «’t Is waar, je moet geen onge-loofl ijke toeren uithalen om je lessen ervarings-gericht te maken. Vaak kan je ook een beroep doen op de ouders. Zo nodig ik elke winter een mama uit die in de klas komt breien, want de kinderen vroegen zich af hoe een dikke wollen trui wordt gemaakt. Als leraar haal je het best je leerstof uit je kinderen. Creatief inspelen op wat hen bezighoudt, dat is de kunst.»Ruth Vandenbussche, juf vierde leerjaar: «Na-tuurlijk vraagt het fantasie en extra inzet om je klas ervaringsgericht te organiseren, maar hier op school is dat geen probleem. Hoekenwerk bijvoorbeeld zijn de kinderen al sinds de kleuterklas gewoon. En er zijn altijd ouders die willen meehelpen. Het is onze taak als leraar kinderen te leren zich goed te voelen in hun vel, te ontdekken wat hun gebreken en goeie kanten zijn.»

Ruth Vandenbussche

«Er zijn altijd ouders die willen meehelpen.»

Marijke Huvenne

«WE DELEN DEZELFDE WAARDEN»Hun lerarenkamer geeft met een groot raam uit op de eetzaal. «Soms moet ik zeggen: ‘ssst! De kinderen gaan bidden’», lacht directeur Jan d’Hoe, «zo’n plezier maken we hier samen.» In de lerarenkamer komt het team van de Gaspard de Colignyschool samen om te eten en te lachen, bij te kletsen, afspraken te maken en post op te pikken. «We voelen ons één grote familie.» Hoe krijgen ze dat voor elkaar? 1. «Nieuwe leerkrachten vinden, is soms niet

makkelijk. Ze moeten immers de statuten onderschrijven, met daarin de protestantse geloofsovertuiging. Ons korps bestaat daardoor uit leraren die een beetje van overal komen. Die kunnen niet elke dag na de schooluren blijven plakken, zodat onze lerarenkamer des

te belangrijker is voor informeel contact tussen de collega’s.»

2. «De sfeer is erg collegiaal doordat we als één grote familie aan een project werken waar we allemaal achterstaan. Doordat we dezelfde waarden delen, zeggen we ook makkelijker ‘sorry’ tegen elkaar als we een fout hebben gemaakt.»

3. «Koekjes, koffi e en thee staan hier altijd klaar. Zalig, want voor de rest heb je op school nooit rust. Aangezien het kind centraal staat, vind je jezelf tijdens de pauze geregeld in een klas waar kinderen een dansje inoefenen terwijl jij je schoolagenda invult. Heel plezierig allemaal, maar uitblazen in de lerarenkamer is altijd een welkome afwisseling.»

«Niet binnen de muren van de school blijven.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

� www.mijnschool.be Het team van ‘de school met de bijbel’

Sippora De Vree«Ze brengen wat hen schokt mee

naar school.»

Een team van collega’s Welke kwaliteiten heeft elke goede leraar? De overheid bundelde ze in ‘de basiscompetenties van de leraar’. Elke twee maanden gaat Klasse op bezoek bij telkens weer een ander lerarenteam. De collega’s becommentariëren stellingen over één van de basiscompetenties. Deze maand gaan ze over ‘de leerkracht als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen’.

uit onze kinderen»f

46 KLASSE NR.13746 KLASSE NR.154

POLL

«In plaats van leerlingen te laten

sparen voor eenmalige buitenlandse reizen, kunnen we dat geld beter in een fonds stoppen om meer daguitstappen te maken.» Deze poll stond de voorbije maand op de website van Klasse. En zo denken leerkrachten daarover:ja – 70 %nee – 30 %Doe mee aan de poll van de maand maart: «Tijdens het oudercontact mag er gerookt worden op school.» Ja of nee? Klik op www.klasse.be/poll en breng je stem uit.

DE TAAL VAN COMPLIMENTJES

«U was weer geweldig vandaag»Vrouwen geven vooral complimenten voor de goede sfeer, mannen wil-len er vooral een oordeel mee uitspreken. Het is maar één aspect van complimentjes geven. Maar hoe aanvaard je een compliment? Of: hoe wimpel je het af? Tien mogelijke reacties in kolom A, wat ze betekenen in kolom B. Maak zelf de link: wat hoort bij wat?

(a) reactie (b) betekenis

1. Hoofs knikje, of kortweg ‘dank je’

A. afwijzen als je het compliment als onoprecht ervaart

2. ‘O, wat leuk, bedankt’; ‘Fijn dat je het zo mooi vindt’.

B. ontwijken

3. ‘Goh, wie had dat ge-dacht?’

C. geargumenteerd afwijzen

4. ‘Leuk onderzoek.’ ‘Ja.’ D. neutraal aanvaarden

5. ‘Je hebt me echt opgevrolijkt.’ ‘Ja, jij mij ook.’

E. ritueel aanvaarden

6. ‘Ik vrees dat er toch nog heel wat is mis gegaan.’

F. tegelijk afzwakken of af-wimpelen

7. ‘Dat kan je niet menen, collega!’

G. verlegen aanvaarden

8. ‘Fijn dat ik je nu spreek, ik keek er al naar uit om eens snel een afspraak...’

H. aanvaarden met wedercom-pliment

9. ‘Wat heb je lekker gekookt.’ ‘Ja, dat gaat heel makkelijk met zo’n pan.’

I. blij aanvaarden

10. ‘Mijn collega’s verdienen daar het krediet voor.’

J. ‘rechts passeren’

De juiste antwoorden: 1E, 2I, 3G, 4D, 5H, 6F, 7A, 8J, 9C, 10B. Uitleg, duiding en anekdotes vind je in het artikel ‘Vrouwen geven andere complimentjes dan mannen’, Mieke Zijlmans op www.taalschrift.org en nog meer in het boek ‘Als ik jou toch niet had. De taal van complimenten’ (14,90 euro), Agnes Verbiest – verkrijgbaar in de handel – uitg. Contact - ISBN 90-254-2701-4

FENOMEEN

Leerkrachten hebben geen tijd voor seksDriekwart van de Britse leerkrachten vindt dat hun job zoveel energie opslorpt, dat hun liefdesleven eronder lijdt. Ze verwaarlozen hun relatie en schuiven hun seksleven meer op naar de vakanties. «Tijdens een gewone schooldag ben ik zelden voor 18 uur thuis», getuigt Julia Davenport (23) uit Liverpool, leerkracht eerste leerjaar, in de Times Educational Supplement. «Dan is het snel eten en vervolgens nog drie uur voorbereiden voor de volgende dag. Daarna verlang ik enkel nog naar een warm bad en mijn bed. Energie voor seks? Forget it.» Relatiepsychologen bevestigen Julia’s getuigenis. «De werkdag van een leerkracht is bijzonder intensief en veroorzaakt veel stress. In die omstandigheden is seks vaak een van de eerste dingen die wegvallen.»Leerkrachten wiens partner geen leerkracht is, gaan volgens de psychologen aan het ‘Get-A-Life syndroom’ lijden. Daarmee wijzen ze erop dat leerkrachten hun werk en de stress ervan heel vaak ook mee naar bed nemen. Hun partners begrijpen ze daarbij niet altijd. «Daarom zie je wel vaker relaties tussen leerkrachten ontstaan», stellen onderzoekers van de Teacher Support Network Survey. «Niet minder dat 92 procent van de alleenstaande mannelijke leerkrachten en 85 van de vrouwelijke ziet een ‘onderwijspartner’ best zitten.»In Vlaanderen heeft ongeveer één leerkracht op acht een partner of huisgenoot die eveneens voor de klas staat.

KLASSE NR.154 47

SCRIPTIE

Stadskinderen krijgen geen ruimte«We verbannen onze kinderen te veel naar reservaten». Daar-mee bedoelt Jan Van Gils, directeur van Kind & Samenleving, de aangelegde speelpleintjes. Stien Van Eijnde, laatstejaars pol & soc aan de Universiteit Antwerpen, trok voor haar eindwerk naar Antwerpen en nam een kijkje in deze ‘reservaten’ en daarbuiten. Haar vragen: hoeveel kansen, ruimte en impulsen krijgen kinderen die in de stad wonen om te spelen? Kunnen ze hun buurt exploreren, straten verkennen, creatief spelen in de stadsjungle? Ze ontdekte vier grote knelpunten:1. Te weinig ruimte. Kinderen kunnen nog moeilijk op straat

of op pleintjes spelen, tenzij er speciale voorzieningen voor hen zijn. Maar die zijn er onvoldoende. Belangen van volwassenen (rust, stilte…) krijgen voorrang op die van kinderen.

2. Te druk verkeer. De straat wordt te onveilig voor voet-ballende, ravottende en rondspeurende kinderen. Ouders brengen hun kinderen daarom steeds meer van activiteit naar activiteit. Ze doen dat met de auto, waardoor de straten nog drukker worden.

3. Te weinig kwaliteit. Traditionele speeltuintjes structureren het spel van kinderen te veel voor. Schommel, glijbaan en wip zorgen wel voor plezier, maar volstaat dat? Zo blijkt dat kinderen informele speelplekken, plaatsen die niet echt bedoeld zijn om te spelen, veel creatiever gebruiken dan formele speelplekken. Daar staat tegenover dat op pleintjes waar geen speeltuigen staan, minder meisjes komen dan waar er wel zijn.

4. Te bange ouders. Britse sociologen spreken van een ‘angstcultuur’ in de opvoeding. Heel wat ouders, vooral autochtone, vergezellen hun kinderen op pleintjes. Hierdoor verkennen die een veel kleiner gebied, zijn hun activiteiten minder gevarieerd en leggen ze minder vaak contact met andere kinderen.

«Spelende kinderen zijn zeker nog niet uit het stadsbeeld ver-dwenen», besluit Van Eijnde. Een fontein, trapjes en paaltjes zorgen vaak voor veel speelplezier en de jeugddienst neemt goede initiatieven (speelstraten, mobiele speelpleinwerking…). Toch kunnen stadskinderen lang niet genoeg doen waar zij misschien wel het meest behoefte aan hebben: naar hartelust ravotten en op ontdekkingstocht gaan in de stadsjungle.»‘Spelen in de stad: kinderspel?’ - Inzending voor de Vlaamse Scriptieprijs 2004 en genomineerd voor de Klasseprijs voor onderwijs. Meer info: www.scriptieprijs.be

GLOBALISERING

De uitzondering‘Er is één plek in de wereld waar het Noorden en het Zuiden op gelijke voet tegenover elkaar staan: een voetbalveld in Brazilië aan de monding van de Amazone. De evenaar snijdt het Zerao-stadion perfect doormidden, zodat ieder elftal een wedstrijdhelft in het Zuiden en een helft in het Noor-den speelt.’ In ‘Ondersteboven’ bekijk je samen met auteur Eduardo Galeano de wereld, en vooral Latijns Amerika, door de verrekijker van de globalisering. Hij doet het verhaal van landen met contrasten die een Europeaan zich niet kan inbeel-den: overvloed naast tekort, feest naast foltering, macht en machteloosheid. Bovenstaand citaat is maar een van de vele verrassende feiten die je in deze ‘meesterklas’ ontdekt.‘Ondersteboven’, (26 euro), is het vervolg op ‘De aderlating van een

continent’, waarin Galeano de desastreuze gevolgen van vijf eeuwen kolonisatie en de schaduwzijden van een wereldeconomie blootlegt. Het boek ligt nu in de boekenwinkel - Uitgeverij EPO - Lange Pastoorstraat 25-27 – 2600 Berchem - tel. 03 239 68 74 – fax 03 218 46 04 – www.epo.be

RECLAME

Wat roept Danoontje?Drie stervragen. Vanaf welke leeftijd zijn kinderen in staat:

1. reclame duidelijk te herkennen?2. de bedoelingen van reclame te raden?3. reclame kritisch te benaderen?

Antwoord: Pas vanaf zevenjarige leeftijd weten kinderen reclame duidelijk te herkennen. Dat reclame tot kopen wil aanzetten, snappen kinderen pas goed vanaf negen jaar. En kritisch tegenover reclame staan, daarvoor moeten ze toch al een jaar of tien zijn. Kinderen zijn wel heel ontvankelijk voor reclame. Ze kunnen volop deuntjes meezingen en merken noemen. Een en ander blijkt uit onderzoek in opdracht van de Nederlandse Stichting Reklame Rakkers bij bijna 2 000 kinderen tussen vier en twaalf jaar. 88 procent van de kinderen vindt dat er op school te weinig uitleg wordt gegeven over reclame. 63 procent wil meer weten over de werking van reclame en over hoe het tot stand komt. 45 procent vindt dat de ouders te weinig uitleg geven over reclame en 41 procent meent dat de ouders te weinig meekijken naar kinderprogramma’s (de ouders vinden echter dat zij wel voldoende meekijken). Ouders blijken ook niet goed op de hoogte te zijn van de favoriete programma’s of websites van de kinderen.

BESPAREN

Goedkopere energiefacturenEen middelgrote school betaalt jaarlijks gauw 25 000 euro aan energiekosten. Of het goedkoper kan? Tien tips om energie te sparen: 1. Let er op dat alle deuren dicht blijven tijdens het stook-

seizoen. 2. Vermijd dat kledij, gordijnen enz. de thermostaatkranen

afdekken. Stel een kraan niet hoger in dan de gewenste temperatuur.

3. Maak de armaturen van lampen regelmatig schoon, vooral die met opaal kappen. Een vervuilde armatuur slorpt tot 50 procent van de lichtenergie op.

4. Doe altijd alle lichten (ook TL-lampen) uit als je een lokaal verlaat, ook tijdens korte pauzes.

5. Schakel computerschermen tijdens pauzes vanaf 15 minuten uit. Een monitor verbruikt 80 tot 200 watt en is in enkele seconden weer gebruiksklaar. Gebruik bij moderne compu-ters de ‘slaapstand’.

6. Schakel elektrische apparaten zoals computers en kopieer-machines volledig uit buiten de schooluren.

7. Lucht een lokaal tijdens pauzes, niet als het urenlang leeg staat.

8. Sorteer samen met de leerlingen papier, karton en restafval in de klas.

9. Gebruik gerecycleerd papier waar dat kan.10. Bedenk dat praten met leerlingen, collega’s en met je

directeur over energie sparen in jouw school geen ener-gieverspilling is.

© L

UC D

AELE

MAN

S

KLASSE NR.154 49

«Leerkrachten paffen ijverig»

In een van de recente nieuwsbrieven van Lerarendirect las ik dat er in scholen een algemeen en absoluut

rookverbod geldt in alle lokalen die toegankelijk zijn voor leerlingen, ook buiten de schooluren en ook voor bezoekers. In onze school mag er sinds 1 september 2004 (eindelijk) niet meer gerookt worden in de lerarenkamer. Rokende collega’s hebben een apart lokaaltje gekregen. Dat is echter de enige rookbeperking die wordt toegepast. Op het leerlingensecretariaat en in de bureaus van de directie wordt er wel nog gerookt. Tijdens de personeelsfeesten, die plaatsvinden in de refter van de leerlingen, zie je elkaar niet zitten van de rook. Ook tijdens buitenschoolse activiteiten (zoals de opendeurdag of de proclamatie) wordt er door leerkrachten en bezoekers ijverig gepaft. Hoe schitterend de wetgeving terzake ook is, in de praktijk is het niet altijd gemakkelijk om de wet te laten toepassen. Hoe kan ik bijvoorbeeld dit rookverbod in mijn school afdwingen zonder de directeur (die zelf actief rookt) voor het hoofd te stoten?

Naam en adres bekend

Dr. Erwin De Clerck, diensthoofd preventie, Vlaamse Liga tegen Kanker: «Het probleem dat je schetst is jammer ge-noeg geen alleenstaand feit. De wetgever is tot vandaag zeer laks en het civisme bij het onderwijzend personeel laat ook dikwijls ernstig te wensen over. Optreden zonder de rokende directeur voor het hoofd te stoten is uiteraard geen sinecure. Hoe staan de andere collega’s tegenover dit probleem? Is er geen ‘coalitie’ aan te gaan met een paar gelijkgezinden? Ook ouders en het oudercomité kunnen hier een belangrijke rol in spelen. Wij voeren een campagne waarin het effect van de rokende volwassene (ouder) op het toekomstig rookgedrag van de kinderen wordt belicht. In heel Vlaan-deren is een 20 m2 affi che te zien met de slogan: ‘Stop met roken voor de kinderen beginnen’. Dezelfde affi che valt als folder ook bij twee miljoen Vlamingen in de bus. De tekst inspireert jou zeker om het belang van een rookstop op school te bepleiten. Er is bovendien een wet op komst die roken op het werk, de werkvloer, volledig verbiedt. De school is in die context een werkvloer. Zodra die wetgeving van kracht is, gaat het niet meer enkel over civisme, maar over een overtreding van de wet. Roken op school wordt dan letterlijke een strafbaar feit. Deze wet zou begin volgend kalenderjaar in werking moeten treden (www.vlk.be/rubriek.asp?rubid=224). Voor meer informatie moet je zeker ook eens gaan kijken op onze website www.komopenstop.be en www.vlk.be/rubriek.asp?rubid=216.»

Te weinig sport

Ik lees in de krant dat de Belg, vooral de vrouwen, ‘te weinig sport’. Dat brengt mij op de lessen LO in de lagere school.

Alle klassen hebben (bij ons toch) 2 lestijden LO. In de zwemweek komt er voor het eerste, tweede en derde leerjaar een extra uur zwemmen bij, terwijl het vierde, vijfde en zesde leerjaar op hun tweede lestijd moeten gaan zwemmen. Op een schooljaar van 36 weken betekent dat 18 turnlessen meer voor de lagere klassen dan de hogere. Als je dit vergelijkt met de gegevens dat de dagelijkse bewegingsmomenten dalen met de leeftijd, klopt er toch iets niet aan het systeem. Ben ik te naïef als ik zeg dat dit eenvoudig op te lossen is? Ongeacht het aantal leerlingen in een school 2 lestijden LO per klas (niet per leeftijdsgroep, want het samenzetten van een A- en een B-klas leverde té grote groepen om degelijk LO te geven, aldus de krant) en om de 2 weken een extra uur zwemmen. Deze lessen worden natuurlijk gegeven door een degelijk opgeleide sportleerkracht en niet door de klasleerkracht zodat de intensiteit, de variatie en gradatie de vereiste normen halen.

Hilde Jacobs - leerkracht

Lichamelijke vreugdes ontdekken

Praten over relaties en seks (Klasse 152 p. 42) wordt al snel vereenzelvigd met praten

over voorbehoedsmiddelen en het vermijden van SOA’s. Als Werkgroep Liever Leven zien we echter nog een leemte in de ruimere context van het praten over de eigen belevingen en verlangens. Voor een deel van de jongeren geeft dat niet echt aanleiding tot problemen, maar een andere groep blijft zitten met het onvermogen om openlijk over verlangens & belevingen te communiceren, met alle teleurstellingen en soms zelfs overweldigingen vandien. Wij denken dat deze groep jongeren nood heeft aan een taal en een middel om langs wegen van geleidelijkheid hun eigen lichaam en dat van anderen te ontdekken. Onze taal (zie www.lieverleven.be) is er een van speelsheid, verbeelding en tederheid; ons middel het schrijfgesprek. Met die taal geven we aan jongeren ook waarden mee die hen beter toelaten lichamelijke vreugdes te ontdekken, zonder teveel ineens te beleven. Genieten is toch steeds een kwestie van mate?

Namens Werkgroep Liever Leven - Tom Martens (Gent), Geertrui Van Audenhove (Jette), Patrick Vandermeulen

(Deurne)

Leerkrachten evalueren

- Minister van onderwijs Vandenbroucke wil leerkrachten jaarlijks

laten evalueren en na twee negatieve evaluaties zouden zelfs vastbenoemde leerkrachten ontslagen kunnen worden. Om tegemoet te komen aan protesten stelt de minister voor dat de tweede evaluatie gebeurt door een zogenaamd neutrale partij d.w.z . de pedagogische begeleiding. Ten eerste: wat voor signaal zendt dit voorstel uit? Toch niet anders dan dat er tal van leerkrachten zijn die er de kantjes af lopen of die er op zijn Vlaams gezegd ‘hun voeten aan vegen’? Ten tweede: de evaluatie zal in eerste instantie door de schooldirectie gebeuren en in tweede instantie ook door de pedagogische begeleiding die als een neutrale actor wordt aangekondigd. Maar is die pedagogische begeleiding zo neutraal? En ja, de leerkracht kan tegen een tweede negatieve evaluatie nog in beroep gaan - dit is een hele opluchting. Wat kan men verwachten? Dat nog meer leerkrachten dan ooit tevoren zich zullen conformeren, de leerkracht zal nog louter uitvoerder zijn van wat door hogergeplaatsten wordt beslist. Duidelijk gezegd: hier wordt een klimaat van angst gecreëerd dat alle persoonlijke initiatief voor zover het afwijkt van de opgelegde norm, in de kiem zal smoren. Vergelijk het met het voetbalhooliganisme: om een klein aantal idioten onder controle te houden, stopt men alle voetballiefhebbers in een kooi. De slogan van deze minister

is niet ‘alle macht aan de verbeelding’ maar ‘alle macht aan de grijze muizen’: de toekomst van het onderwijs zal de glorietijd worden van de grijze middelmaat.

Staf De Wilde – leerkracht

- Op 1 september 2006 worden de functioneringsge-sprekken vervangen door evaluatiegesprekken.

Daarmee wordt de vaste benoeming de facto afgeschaft. De permanente werkzekerheid ruimt baan voor jaarlijkse werkon-zekerheid en tweejaarlijkse kans op ontslag. Zonder dat er een opzegvergoeding voorzien is natuurlijk, want zover wil men nu ook weer niet gaan in het imiteren van de privé-sector. Ik vraag me af waar de directies de tijd vandaan moeten halen om al hun personeelsleden jaarlijks te evalueren en welke criteria ze gaan hanteren om te bepalen of iemand een goede dan wel een slechte leerkracht is. Na de afschaffi ng van de 55+-regeling is deze jaarlijkse evaluatie een verdere onder-graving van het lerarenstatuut. Van fi nanciële compensatie in de verloning is echter blijkbaar geen sprake.

Herwig Laenen – leerkracht

GPB-opleiding

- We betreuren ten zeerste de plaats die de GPB-opleiding zal krijgen in het geheel van de

lerarenopleidingen (volgens het nieuw decreet op de lera-renopleiding – Klasse 152 p. 40). De GPB biedt momenteel een volwaardig opleidingstraject aan voor alle toekomstige leerkrachten, ook wanneer ze pas van de universiteit of de hogeschool afstuderen. De GPB leunt hierin zeer dicht aan bij de praktijk maar met voldoende afstand om eigen doelstellingen i.v.m. onderwijs en het lerarenberoep te realiseren , dus zonder te veel meegezogen te worden door de praktijk in één bepaalde school. De GPB-opleidingen hebben een jarenlange expertise ontwikkeld en doorgegeven op gebied van multidisciplinaire samenwerking tussen leerkrachten uit verschillende schoolculturen, onderwijs-niveaus en onderwijsvormen, onderwijskundige tradities en vakinhouden. De huidige verruimde taakomschrijving voor de leerkracht en wijze waarop de beroepsbekwaam-heid verworven wordt, is trouwens steeds de visie geweest binnen de GPB-opleidingen, met zorg voor het evenwicht tussen algemene maatschappelijke vorming naast gedegen didactische opleiding en instructie.

Lien Plasschaert - Opleidingscoördinator GPB opleiding - Provinciaal Centrum voor Volwassenenonderwijs

Antwerpen

- We betreuren dat in het artikel ‘Nieuwe leraren in de maak’ (Klasse 152 p. 40) de inhoud

van de conceptnota reeds als een vaststaand feit wordt

Binnen zonder bellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via internet vind je op deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten. Vermeld je naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelingen voor een deskundig antwoord.Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks! en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.Je kan ook je mening kwijt op www.klasse.be/forum of www.klasse.be/gastenboekKlasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel - fax 02 553 96 85 – redactie.leerkrachten@klasse.be

Vragen? - Leerkrachten, ouders, leerlingen en studenten met vragen of problemen rond onderwijs kunnen terecht op het gratis nummer van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van 9 u. tot 19 u.). Je kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn. - Op edulex.vlaanderen.be vind je alle informatie over omzendbrieven en wetgeving.

Maandblad voor Onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.154 • april 2005

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.beHoofdredacteur Leo BormansRedactie Klasse Gaby De Moor (eindredacteur), Ann Devos, Veerle Devos, Jan T’Sas, Tessa Van der Cruyssen, Michel Van Laere en Bert Vermeulen, m.m.v. Leen Leemans, Kris Vanhemelryck en stagiairs Tessa Jaspers en Joram NijsRedactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en leerlingenkaartPatrick De Busscher, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Valvekens, Sonja Van DroogenbroeckHet hart van Klasse Sabrina Claus, Diana De Caluwé, An Declercq, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann NevensVormgeving Artefact, Leuven

Verantw. uitgever Ludy Van BuytenHendrik Consciencegebouw, 1210 BrusselAbonnement (10x per jaar): 25 euroAlle Vlaamse leerkrachten, CLB-medewerkers enz. (van elk net en van elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen uitsluitend regelen via de eigen schooladministratie.

Gepensioneerde en ter beschikking gestelde leerkrachten en ook individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor de laatstejaars lerarenopleiding en individuele abonnementen voor studenten uit het eerste of tweede jaar lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 96 84 of mail naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be).

Er is ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t.e.m. tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde tot zevende jaar secundair onderwijs) voor scholen die dat wensen.

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 BrusselTel. redacties 02 553 96 86Tel. secretariaat 02 553 96 84Tel. advertenties 02 553 96 94Tel. lerarenkaart 02 553 96 95Tel. Leerlingenkaart 02 553 96 88

Hij kan het niet. En iedereen weet het. Behalve hij zelf. Aan hem zal het niet liggen. Elf scholen

achter de rug. (Hij noemt dat: ‘Ervaring’.) Overal buiten gedragen door de leerlingen. (Hij noemt dat: ‘Er is geen tucht meer’.) Samenwerken met collega’s is onmogelijk. (Hij: ‘Ze willen mij hun lesvoorbereidingen niet geven’). De vorige directeur heeft hem net voor zijn eigen pensioen vastbenoemd (‘Je kan die mens toch niet blijven rondsturen’). De ouders beginnen te klagen, willen niet dat hun kinderen bij hem in de klas zitten. De kinderen van collega’s komen sowieso niet in zijn klas, daar zorgen zij achter de schermen

wel voor. Ze laten hem dan maar lesgeven in ‘de zwakste richtingen’. Daar kan hij zogezegd het minst kwaad en ‘die ouders zijn niet zo veeleisend’. (Hij: ‘Daar zetten ze altijd de beste leerkrachten!’). Het loopt feestelijk uit de hand. Maar hij is vastbenoemd. En met hem is er niks mis. Er mag geen aanbod voor nascholing uithangen of hij schrijft zich in (‘Een mens is nooit te oud om te leren’). Maar het helpt niks. Hij kan het niet. En iedereen weet het. Behalve hij zelf. Ondertussen gaan er elk jaar een horde leerlingen door zijn handen: feestje bouwen in het begin, een ramp tegen het einde. Hij benadeelt de leerlingen en de school.

Maar niemand stuurt hem bij. Wat valt er ook aan bij te sturen? Weldra komen er voor het eerst evaluatiegesprekken op onze school. Misschien wankelt ook de eeuwig vaste benoeming. (Hij: ‘Een goede zaak. Dat hadden ze al veel eerder moeten doen!’). Ik kan het niet. Ik weet het niet. Het zal wel aan mij liggen.

Leerkrachten, leerlingen en ouders houden voor Klasse dagboeken bij op het internet. Lees hun persoonlijke blogs mee op www.klasse.be en www.maks.be

«Hij kan het niet»

BLOG (5 )

voorgesteld. Het netoverschrijdend GPB-overlegplatform was volop in onderhandeling met de Minister en zijn kabinet over de toekomst van de GPB-opleiding op het ogenblik dat dit artikel verscheen. Deze opleidingsvorm bereidt een groot deel van de toekomstige leraren BSO, TSO, ASO en KSO voor op het onderwijs. De recente competentiegerichte opleidingsstructuur is zeer actueel en speelt met een fl exibel leertraject in op de noden van de cursist die werk en onderwijs moet combineren om leraar te worden. Hierin hebben wij jaren ervaring opgebouwd die wij in synergie willen delen met hogescholen en universiteiten als een gelijkwaardige en niet als een ‘aparte’ opleiding. Als kandidaten pas na tien jaar kunnen zij-instromen en daarenboven in een ingroeibaan van een jaar aan een onaantrekkelijk loon moeten stappen, vrezen wij dat zij de stap naar het onderwijs niet zullen zetten. Bovendien mist de samenleving zo de kans om latere BSO, TSO, ASO en KSO–leerkrachten al tijdens de opleiding te leren samenwerken.

Lut Lippeveld en Ben Naten namens het netoverschrij-dend Overlegplatform GPB-opleidingen

Boterhammen blijven eten

Wat me onlangs opviel op school is dat de warme maaltijden die geleverd worden door een traiteur

streng gecontroleerd worden: de temperatuur van het eten wordt opgenomen bij aankomst op school, en dan nog eens voor het op de borden wordt geschept. En dit om er zeker van te zijn dat het op de juiste temperatuur bewaard werd (boven de 70 ° C vermoed ik in de meeste gevallen). Anders is het gesteld met de brooddozen van de kids die boterhammen blijven eten. Die blijven bij ons tot de middag in de klas staan, waar de temperaturen, zeker in de zomermaanden, sterk kunnen oplopen. Persoonlijk durf ik mijn kinderen dan soms niet veel meer mee te geven dan een boterham met choco, uit vrees voor een eventuele voedselvergiftiging. Gezond is wel anders. Al eens een doosje meloenblokjes bekeken die een halve dag in de warmte hebben staan zweten? En nu we het toch over gezonde voeding hebben: er wordt bij ons

op school niet in elke pauze een drankje aan de kinderen aangeboden. Enkel in de voormiddag en bij het middageten. In de voormiddag is dat melk of chocomelk. Water drinken ze maar van het kraantje in de toiletten of aan de drinkfontein die de helft van de keren niet werkt, of in de winter zelfs helemaal niet aangesloten is. Kinderen die op school blijven eten en tot 6 uur in de studie blijven, krijgen gedurende gans die periode geen drank aangeboden. Nochtans is voldoende drinken belangrijk: het bevordert het concentratievermogen en het helpt blaasproblemen op te lossen en te voorkomen. Ik vraag me af wat de normen zijn in deze. Als op de werkplek van mijn man een drankautomaat voorzien is en een koelkast, wat ook het geval is in de lerarenkamer van onze school, is dit dan niet iets dat ook voor de leerlingen zou moeten geregeld worden?

Ouder – naam en adres bekend

Teleleren

«Als je er niet aan meedoet, stel je jezelf buiten de maatschappij», zegt Wil Meeus in het artikel ‘Klaar

voor teleleren’ (Klasse 152 p. 35), verwijzend naar ‘de digitale leeromgeving’. Een beetje een vreemde uitspraak, zeker voor iemand uit het onderwijs, vind ik. Moeten we er inderdaad vanuit gaan dat iedere scholier, iedere student... ja, iedere leerkracht thuis over een internetaansluiting beschikt? Als leerkracht Frans gebruik ik zelf bijna dagelijks het tekstverwerkingsprogramma van mijn computer, maar ik heb geen internetaansluiting. Daarvoor ga ik naar de bibliotheek of gebruik ik het internet op school. Trouwens, ik heb ook geen auto en tot voor kort ook geen kabel-tv. En daarmee, zo leid ik af uit de reacties van veel leerlingen, stel ik mij blijkbaar ook buiten de maatschappij. Het zij zo. Ik denk alleen dat het niet slecht zou zijn als wij de leerlingen zouden confronteren met de behoeftes die de maatschappij creëert en dat wij hen laten zien dat het niet per se hoeft, dat het ook kan zonder de laatste nieuwe gsm en dergelijke. Ik wil hiermee het belang van multimedia in de lessen natuurlijk niet minimaliseren.

Marianne Herygers - leerkracht (via e-mail)

50 KLASSE NR.154

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

Klasse voor OudersOuders mee op reportage: naar het CLB«Ik vang ze op na schooltijd»Het rapport van Vlaamse scholen «Ik had een kapotte lip»Vanaf 11 april op school en op www.klasse.be/ouders

YetiAls kinderen spieken Samenwerken Relatie ouders-kinderenOmgaan met cijfersVanaf 11 april op school en op www.yetiworld.be

Maks!Spijbel SMS-enStuderen allochtonen voort?Leerlingen geven lesIn de golfschoolVanaf 19 april op school en op www.maks.be

Deze maand in… Met bijlage voor leerkrachten

Zelf ooit een pakkend, grensverleggend, memorabel en mooi moment op foto vastgelegd? Knip die foto uit je album en gooi het samen met bijbehorend verhaal op de achtercover van Klasse. Stuur foto en verhaal op naar Klasse-achterpagina – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel. Of zend je bijdrage digitaal naar

redactie.leerkrachten@klasse.be. Vermeld je naam, adres, telefoonnummer en e-mailadres. Elke gepubliceerde foto levert veertig euro op.

Met bijlage voor leerkrachten

«Akuna Matata! «Akuna Matata! Niet druk doen!»Niet druk doen!»

Dirk: «De lijm tast hun hersenen aan»Dirk: «De lijm tast hun hersenen aan»

Presentatie over ontwikkelingshulp op school? Of zin om mee te gaan werken in Kenia? Neem dan contact op met Dirk Claessens via claessensdirk@hotmail.com

Om acht uur ‘s ochtends verzamelt het Urafi kiteam in de vertrekhal van Zaventem. «Onze eindbestemming is Kenia», vertelt Dirk Claessens (41). Het Urafi kiteam bestaat uit enkele begeleiders en 17 jongeren. In de vertrekhal omsingelen toeristen met zonnebrillen het team. «Maar voor ons geen strandvakantie. Nee, na twaalf uur vliegen wacht ons een werkvakantie. Op het vliegveld van Nairobi halen Pinto en Santy ons op. Ze zijn onze gidsen en chauffeurs. Niet druk doen! ‘Akuna matata!’ zullen ze glimlachen. Die nacht slaan we de tenten op in Karen, vlakbij Nairobi. Arme jongens uit de krottenwijken krijgen hier gratis onderwijs. In Karen hebben we ons eerste project.

We herstellen ramen en dakgoten. En maken stoelen en banken. In de hoofdstad van Kenia zouden zo’n 3 000 kinderen rondzwerven. Ze overleven door diefstal, bedelen en prostitutie. En zijn verslaafd aan lijm snuiven. De lijm tast hun hersenen aan en maakt ze agressief. De meesten sterven of eindigen in de jeugdgevangenis. In de kleine cellen van de jeugdgevangenis worden ze opeengeplakt. De jongens kunnen wel terecht in opvanghuizen van Don Bosco. Het leed is hier groot en we voelen ons machteloos. Toch verdwijnt dat gevoel, wanneer ik de vreugde zie door onze hulp»