Maandblad voor Onderwijs in Vlaan de ren

Nr.147 • September 2004 www.klasse.be

De nieuweDe nieuweministerminister

BV’s over BV’s over hun lerarenhun leraren

WeekendWeekendin Normandië in Normandië

HOE GRAAG NAAR SCHOOL ?WIN!WIN!

2 KLASSE NR.147

© L

UC DAELEM

ANS

«Wij komen op voor appels. Nu jij nog.» p. 17

Lieve: «In het poppenhuis van Barbie speel je maar met drie kinderen. Dat zie ik op de sticker.» Juf Hilde: «Klopt. Op alle speelhoeken staan stickers met een handje dat aan-toont hoeveel kinderen er kunnen spelen.»Lieve: «En daar in de kast staan de knutselspullen! De lade met het rode bolletje is die van ons. Maar eigenlijk schilder ik liever. Op de schildersezel.» Juf Hilde: «We schilderen en tekenen altijd rond een thema. Moederdag of zo. Deze week is het thema ‘we gaan naar school’.»

Lieve: «Kijk, dit is de zandbak. Hier mogen we met vier kinderen spelen! Tel maar op de sticker. En in de poppenhoek. Hier speel ik het liefst. Met Hanne, Lonneke en Faye. Mijn beste vriendinnen. Daarnaast staat de winkel. Soms speel ik winkeltje, maar ik bak liever frietjes in de keuken. Voor Myhron, mijn liefje. Later ga ik

met hem trouwen, maar nu zijn we gewoon verliefd. We dansen soms samen op ‘jippie-ja-jee’. In de muziekhoek luisteren we naar liedjes met de koptelefoon. Liedjes van Samson, kabouter Plop en K3.» Juf Hilde: «Terwijl je naar muziek luistert, wieg jij altijd op je stoel. Zeer grappig!» Lieve: «Vorig jaar zat ik op een andere school. Bij juf Liesbet. Zij was jong.» Juf Hilde: «Wat bedoel je met jong?»Lieve: «Wel, zij had krullen en geen baby’s zoals jij! Wij hebben onze Nova.» Juf Hilde: «Dat is je zusje, hé.» Lieve: «Ja, Nova is wel geen baby meer! Ze is drie en zit hier ook op school. Ik ga hier graag naar school, want jij bent lief. Maar Charles niet. Hij is stout.»Juf Hilde: «Maar Charles is nog klein, hij moet nog veel leren.»

Dit is het eerste dubbelportret van een reeks van tien covers voor dit schooljaar: telkens een leerling en een leerkracht. Wat bindt hen? Misschien vraagt er deze week wel een leerling aan jou om samen op de cover te staan… Haren gekamd?

INHOUDJournaal p. 4-7 / Het Cijfer: Goed gevoel / Stoppen op 18 p. 12 / Moeilijke klassen, lastige leraren p. 14 / Zeker Doen p. 15-35 / Het Team: de mannenkookploeg p. 37 / Nieuw: de leerlingenkaart p. 40 / Onderwijsminister Frank Vandenbroucke p. 42 / Schoolkeuken af-geschaft? p. 44 / De brug tussen thuis en school p. 46 / Nieuw: vijf voor vier voor BV’s p. 48 / Het Zesde Zintuig p. 50 / Dialoog p. 53

WIN ETENTJE IN HOTELSCHOOLAbonneer je nu op de gratis

nieuwsbrief over Klasse www.klasse.be/xtr

Lieve Poel (6): «Ze is lief»Lieve is één van de 28 kleuters van ‘Leerkracht van het jaar’ Hilde Christis (37).

IN DIT BLAD: 21 PAGINA’S EXTRA IDEEËN

OP DE COVER

© L

UC DAELEM

ANS

KLASSE NR.147 3KLASSE NR.147 3

«Ik heet Gert. Zo noemen de meeste vrienden mij ook. Op school zeggen ze Donkey. Dat vind ik niet eens zo erg. Maar de meeste leraren zeggen gewoon: Verdonck. Dat vind ik erger. Zwijg eens Verdonck. Haal die papieren eens Verdonck. Weer te laat Verdonck? Het klinkt door de gang als in een kazerne of een gevangenis. Ik vraag niet dat wij ze met de voornaam mogen aanspreken. Maar in mijn vorige school spraken de leraren ons wel aan met onze voornaam. Ik was er Gert. En zo voelde ik er mij ook.»Gert Verdonck lanceert hiermee de Actie Voornaam. De meeste Vlaamse leerlingen

halen behoorlijke resultaten op school, maar hoe ouder ze worden, hoe minder plezier ze nog aan leren en de school hebben. Als ze problemen hebben, kunnen ze er wel voor hulp terecht. Zo blijkt uit de K-test (p. 4). Voor algemeen welbevinden geven de leerlingen hun school echter amper 6,5 op 10. Als we voortaan de leerlingen gewoon overal met de voornaam aanspreken, zal dat niet veel verschil maken. Al geven we er misschien toch een signaal mee dat we de leerling als een persoonlijk individu willen benaderen. De sfeer zit soms in kleine din-gen. Verdonck zal er je niet voor bedanken. Maar Gert zal het wel voelen.

IN DIT NUMMER

8GRAAG NAAR SCHOOL?

12STOPPEN OP 18

37HET TEAM KOOKT

40KAART VOOR LEERLINGEN

42DE NIEUWE MINISTER

44NOG ETEN OP SCHOOL?

46LES MET DE DEUR OPEN

48BV’S OVER HUN LERAREN

GERT VERDONCK

Samen naar de fi lm

p. 16

© K

LASSE

Win een feestje voor de hele klas of school. Organiseer een ‘Actie Voornaam’ en stuur daarover voor 1 december een verslagje door. Het leukste initiatief wint een voornaam feestje! Klasse - Voornaam - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel. Jouw mening over dit onderwerp? Ga naar www.klasse.be/forum

4 KLASSE NR.147

Wat is nieuw in september? In de gratis elektronische nieuwsbrief ‘Lerarendirect’ (op www.lerarendirect.be/BL/403/

start.htm) staan alle nieuwe regels en doorklikadressen. Abonneer je meteen via www.lerarendirect.be

REGEERAKKOORD (1)

«Elk talent kansen geven»

«Ondanks alle inspanningen blijft het onderwijs sociale ongelijkheid reproduceren. De kloof tussen hoger- en lageropgeleiden wordt scherper. Ze wordt een maatschap-pelijke breuklijn.» Daarmee begint het hoofdstuk over onderwijs in het Regeerakkoord 2004 van de nieuwe Vlaamse regering.Nog twee aandachtspunten daaruit: veel leerlingen voelen zich niet goed op school en te veel leerlingen ver-laten het leerplichtonderwijs zonder einddiploma. Bijgevolg zal de Vlaamse overheid meer dan ooit werken aan het goed gevoel op school. Elk talent van de jongeren ontwikkelen is dé

uitdaging voor de regering. «We zullen aan scholen het raam, de middelen en de ruimte geven om te innoveren en zich zo te organiseren dat deze talentontwikkeling echt centraal staat. Bovendien zullen we verder investeren in de professionele loopbaan van de leerkrachten en directies. We geven leerkrachten en directies meer tijd om zich te concentreren op hun kerntaken door de administratieve en bureaucratische verplichtingen te verminderen. We houden verder vast aan de vrijheid van onderwijs. Ouders moeten het recht op vrije keuze van scholen behouden. Weinig voorkomende studierichtingen kun-

nen desnoods via netoverschrijdende samenwerking worden georganiseerd. De onderwijsvrijheid van de verstrek-kers mag niet worden afgeremd. Elke school in eenzelfde situatie moet over gelijke fi nanciële middelen beschikken. Voor schoolinfrastructuur realiseren we de absoluut noodzakelijke inhaal-beweging. Scholen krijgen, binnen de vooropgestelde kwaliteitsdoelen en –normen, de ruimte om autonoom en met inspraak van alle betrokkenen hun kwaliteitsbeleid uit te bouwen.»

«Elke school in eenzelfde situatie moet over gelijke fi nanciële middelen beschikken.»

ARBEIDSMARKT

Weldra leraren te veel?Over drie jaar, in 2007 zal er in Vlaanderen opnieuw een overschot zijn aan leraren, zowel in het kleuter- (omgerekend 2 095 voltijdse betrekkingen) en lager (2 302) als in het secundair onderwijs (1 475). Dat becijfert het vierde arbeidsmarktrapport van het departement Onderwijs. Dit overschot zou nodig zijn om de komende jaren via extra investeringen extra leerkrachten in het Vlaams onderwijs aan te werven.Regionaal blijven er verschillen bestaan. Vooral in grote steden vinden scholen moeilijker le-raren. Voor Brussel liggen de oorzaken onder andere bij het grote aandeel anderstalige kinderen in Nederlandstalige scholen, de stadsvlucht van leerlingen en leerkrachten, het feit dat leerkrachten liever in eigen streek werken… Het tekort in Brussel ligt nog altijd boven het gemiddelde, maar het is afgelopen jaar wel gehalveerd.In het secundair onderwijs blijven de ‘knelpunt-vakken’ katholieke godsdienst, Nederlands, verpleegkunde, hout en metaal.Er is een grote behoefte aan een fl exibele lerarenopleiding, ook voor hogergeschool-den. Dat leidt het rapport af uit het immense succes van de GPB-opleiding (getuigschrift pedagogische bekwaamheid). Nog volgens het rapport zou daarom de GPB-opleiding in het geheel van de lerarenopleidingen een volwaardige plaats moeten krijgen.Download het volledige onderwijsarbeidsmarktrapport via www.ond.vlaanderen.be/2004pers/fi les/arbeids-marktrapport2004.pdf

VLOR

Basiscompetenties te zwaarJurgen behaalde net zijn diploma van leraar secundair onderwijs – groep 1 (regent). In de lerarenopleiding verwierf hij basiscom-petenties, namelijk wat hij als pas afgestudeerde leraar hoort te kennen en te kunnen. De Vlaamse regering actualiseert nu deze basiscompetenties. Ict, participatie, taalvaardigheid en gelijke kansen zijn de nieuwe basiscompetenties in de lerarenopleiding. «Maar ze lijken veeleer op maat van de ervaren leraar geschreven», schrijft de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) in zijn advies.De basiscompetenties vertalen de verwachtingen tegenover een startende leerkracht in kennis, vaardigheden en attitudes. Ze vormen een referentiekader voor de lerarenopleidingen. De beroepsprofi elen daarentegen beschrijven wat je mag verwachten van een ervaren leraar. Na de lerarenopleiding verwerft die immers nog veel bijko-mende competenties door ervaring en nascholing. Het decreet op de lerarenopleiding en de nascholing maakt een onderscheid tussen basiscompetenties en beroepsprofi elen. De Vlor vraagt om die fi losofi e te blijven respecteren. Vlor: «In het nieuwe besluit leunen de basiscompetenties veel te dicht aan bij de beroepsprofi elen. Ze beschrijven een ideaalbeeld. De lerarenoplei-dingen zullen ze onmogelijk kunnen waarmaken. Bovendien mogen de basiscompetenties best wat meer aanwijzingen bevatten over het technisch en beroepsonderwijs, over praktische en technische vakken en over buitengewoon onderwijs, volwassenenonderwijs of andere vormen van opleiding. Ze mogen ook meer inspelen op de zorg voor leerlingen met leerproblemen. Alle leerkrachten zouden de startbekwaamheid moeten bezitten om les te geven in het buitengewoon onderwijs.»

Lees het hele advies op www.vlor.be. Klik in

‘Adviezen’ op ‘Advies over de basiscompeten-

ties voor de leraren’.

© LUC DAELEMANS

© LUC DAELEMANS

KLASSE NR.147 5

Waar wil de nieuwe Vlaamse regering met onderwijs naartoe? 19 markante intenties.- Vrijheid van onderwijs en de vrije keuze.

Elke school in eenzelfde situatie over gelijke middelen laten beschikken. Leerlingen, ouders, leerkrachten, inrichtende machten en vertegenwoordigers uit het sociaal en economisch leven de kans geven om de school mee gestalte te geven.

- Basismobiliteit. Netoverschrijdend gratis vervoer voor leerlingen van het basisonder-wijs realiseren. Het aanbod aan openbaar vervoer voor leerlingen van het secundair onderwijs verbeteren.

- Leerlingen- en prestatiedruk. In het leer lingenstatuut rechten en plichten van leerlingen aangeven. Scholen ruimte geven om hun eigen missie en visie te realiseren die mee de leerlingen- en prestatiedruk helpt beheersen. De onderwijswetgeving vereenvoudigen.

- Personeelsbeleid. De instap van ‘zij- instromers’ (mensen met beroepservaring in andere sectoren) stimuleren.

- Schoolgebouwen. Alternatieve fi nancie-ringsinstrumenten inschakelen.

- Kosteloos basisonderwijs. Het basison-derwijs stapsgewijs kosteloos maken, te beginnen met het zesde leerjaar.

- Herwaardering TSO, BSO en KSO. De scholen de mogelijkheid geven om de be-schotten tussen de onderwijsvormen af te zwakken en zich sterker in te zetten voor talentontwikkeling.

- Bedrijfsleven. Streven naar meer samenwer-king tussen onderwijs en bedrijfsleven.

- Brede school. Sport, cultuur en andere vormen van leren via een praktijkgerichte ervaring een belangrijker plaats geven, in samenwerking met andere sectoren.

- Inclusief onderwijs. Het principe toe-passen: gewoon onderwijs waar het kan, buitengewoon waar het moet.

- Schoolmoeheid. Het spijbelbeleid vóór juni 2005 evalueren.

- Onthaalklas anderstaligen. OKAN- onderwijs verder uitbreiden.

- CLB. Leerlingen laten oriënteren volgens hun talenten in plaats van wat ze niet kun-nen.

- Koepels. De pedagogisch-didactische vrijheid sterker laten verankeren in de school/scholengemeenschap. Een doorzichtig systeem van fi nanciering van alle koepels uitwerken.

- Nederlandstalig onderwijs in Brussel. Werk maken van een ‘Brusseldecreet’.

- Internettoegang. Scholieren meer en beter toegang geven tot internet.

- Hoger onderwijs. De voortrekkersrol rond de Bologna-verklaring blijven spelen.

- Decreet lerarenopleiding. Het decreet omvormen en aanpassen.

- Levenslang en levensbreed leren. Het diverse opleidingsaanbod doorzichtiger maken, in samenwerking met lerarenopleiders.

Lees het volledige regeerakkoord op www.vlaanderen.be/regeerakkoord

REGEERAKKOORD (2)

«Beschotten tussen ASO, TSO, KSO en BSO afzwakken»

Streven naar meer samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven.

6 500 jongeren zoeken werk zonder eerst hun secundaire school af te maken. Dat staat in een studie van de VDAB die tussen februari 2002 en januari 2003 werkzoekende schoolverlaters registreerde.Deze jongeren verlaten de school veelal op het ogenblik dat ze meerderjarig worden en niet meer leerplichtig zijn. «De meerderheid van hen is bovendien het slachtoffer van het watervalprincipe», stelt de VDAB. «Tijdens hun schoolse carrière veranderen ze vaak van niveau en studierichting. Afhaken na een onvolledig parcours heeft gevolgen als ze aan een job proberen te geraken. Er is veel concurrentie van jongeren die wel hun studie afmaakten, zeker in een periode van zwakke economische conjunctuur.»De VDAB telt bij de laaggeschoolden (de ongekwalifi ceerde uitstroom) ook nog de

schoolverlaters uit het DBSO en de midden-standsopleidingen. Samen met de laagstge-schoolden zijn dit 13 750 schoolverlaters. «Uitgezonderd de schoolverlaters uit de middenstandsopleidingen zijn veel van deze jongeren na één jaar nog op zoek naar een job. Meer dan één op tien heeft op dat ogen-blik zelfs nog niet gewerkt», merkt de VDAB op. «Twee op drie van alle laaggeschoolde schoolverlaters zijn mannen. Voor een aantal jongens is goede schoolresultaten beha-len blijkbaar geen prioriteit. Sommigen vinden het zelfs stoer of cool om zo weinig mogelijk te studeren.»1 807 schoolverlaters zijn er op 18 jaar niet in geslaagd om

door te dringen tot de tweede graad van het secundair onderwijs. Velen van hen kampen vooral met gedragsproblemen. Ze riskeren volgens de VDAB een lange werkloosheids-carrière tegemoet te gaan. Wie het secundair onderwijs wel afmaakt, krijgt al direct betere perspectieven op een goede job. «En kiezen

voor hoger onderwijs is kiezen voor werkzekerheid», bevestigt de VDAB.‘Een diploma geeft je vleugels! Schoolverlaters 1 jaar lang gevolgd’ (werk-zoekende schoolverlaters in Vlaanderen – 19e longitu-dinale studie 2002 – 2003) – VDAB – Download het rapport gratis via vdab.be/trends/schoolverlaters.shtml

SCHOOLVERLATERS

Afhaken na een onvolledig parcours

Kristof Schepers: «Ik heb geen diploma en zoek werk.»

© K

LASSE

© L

UC DAELEM

ANS

Meetkunde bezetIrak – Geen gewoon begin van het schooljaar voor Irakese scholieren. Een Amerikaans soldaat bezet hun klaslokaal. Er zouden zich vijandelijke scherpschutters in verscholen hebben. Zou de soldaat weten dat ze in deze gewesten meetkunde al toepasten toen het Westen het latje nog moest uitvinden?

SOFTWARE

Download gratis IBM-software

LEESTOETSEN

Gelijke kansen in vraag

Pisa-leesvaardigheids-scores bij 15-jarige autochtonen en al-lochtonen

Leraren en scholen mogen voortaan voor pedagogische of onderzoeksdoeleinden gratis IBM-software gebruiken. De Vlaamse overheid en de onderwijskoepels sloten hierover een overeenkomst af met IBM. Via een licentie download je de programma’s Lotus, Websphere, Tivoli, DB2 Information Management en Rational voor pedagogische of onderzoeksdoeleinden. Leraren en leer-lingen mogen deze programma’s ook thuis gebruiken. IBM beantwoordt vragen over installatie en dagelijks gebruik via een web-site en e-mail. Doelpubliek zijn alle scholen, van kleuter- tot hoger onderwijs, die door de Vlaamse Gemeenschap erkend zijn. De ict-coördinator treedt op als contactpersoon voor de hele school. Scholen beslissen zelf of ze op dit aanbod ingaan.

Bart van Den Meersche, Country General Manager IBM België en Luxemburg: «Deze overeenkomst kadert in de fi losofi e van publiek-private samenwerking. Vanuit de industrie krijgen we een grote vraag naar arbeidskrachten die vertrouwd zijn met onze software. Door onze softwareproducten gratis ter beschikking te stellen van de scholen, hopen wij het gebruik ervan te stimuleren en meer geschoolde professionals te vormen.»Eerder al verlaagde Microsoft zijn prijzen voor tal van softwareproducten voor leerlingen en leraren in het secundair onderwijs en later ook voor studenten in hoger onderwijs. IBM gaat nu een stap verder: het bedrijf deelt de software gratis uit.Meer informatie over deze overeenkomst lees je op www.ond.vlaanderen.be/ict.

«De kloof is nergens zo groot als in Vlaan-deren.» Ides Nicaise van het Hoger Instituut voor de Arbeid (Hiva) is bezorgd om het grote verschil in leestoetsen bij Vlaamse autochtone en allochtone 15-jarigen en vindt dat de problematiek van sociale on-gelijkheid in onderwijs opnieuw volop in

de belangstelling staat. «Even opvallend is dat in ons land de ‘eerste generatie al-lochtonen’ – in grote mate Marokkanen en Turken die in België geboren zijn – het veel slechter doen dan de nieuwkomers», vervolgt hij. «Het besef groeit dat voor de eerste groep, die zodanig sociaal en ruimtelijk

apart leeft, de integratie via het onderwijs niet slaagt. Heel wat Marokkaanse moeders die op het einde van hun basisonderwijs in Vlaanderen zelf vlot Nederlands praatten, zijn alles vergeten tegen het moment dat ze hun kinderen in diezelfde scholen komen inschrijven.»

6 KLASSE NR.147

© L

UC DAELEM

ANS

© L

UC DAELEM

ANS

© B

ELGA

Integratie via onderwijs niet geslaagd?

Voor alle scholen

KLASSE NR.147 7

❡ Urbain Lavigne is aangesteld als afgevaardigd bestuurder van het Gemeenschapsonderwijs. Hij neemt de plaats in van Dirk Van Damme, die nu kabinetschef is van de nieuwe minister van Werk, Onderwijs en Vorming Frank Vandenbroucke.

❡ 1 340 Vlaamse scholen wachten op nieuwe ge-bouwen. Wachttijd: gemiddeld zo’n zes jaar. Tussen verzakkende speelplaatsen en containerklassen rekent de Dienst voor Infrastructuurwerken van het Gesub-sidieerd Onderwijs (Digo) uit dat er intussen al 932 miljoen euro te weinig is voor al die werken. Misschien komt er beterschap als Digo AGIOn wordt. Het nieuwe Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs zal namelijk de publiek-private samenwerking coördineren. Hierbij zijn bouw en beheer van infrastructuur een partnership tussen overheid of de inrichtende machten en de private sector.

❡ Technisch onderwijs biedt veel meer kansen om snel werk te vinden, concludeert de VDAB bij gegevens van ruim 80 000 schoolverlaters. Het gaat om studierichtingen en opleidingen als bouw, toe-

risme of sport (tweede graad), hotelbeheer, land- en tuinbouw, mechanica, public relations (derde graad), architect-assistent, bejaardenhelper, verpleging (hoger onderwijs).

D E H E T E N A A L D

Zestien belangrijke regels

Gelijke kansen- Leerlingen die thuis Nederlands spreken

krijgen voorrang bij inschrijving in het Nederlandstalig onderwijs in Brus-sel-Hoofdstad. (wijziging van decreet op Gelijke OnderwijsKansen-I – GOK)

- Broers en zussen (leerlingen van dezelfde ‘leefeenheid’ of met gemeenschappelijke ou-der) krijgen voorrang bij inschrijving.(wijziging van decreet op Gelijke OnderwijsKansen-I – GOK)

Basisonderwijs- De basisschool moet Frans aanbieden in

het vijfde en zesde leerjaar. Het uitgebreider verplicht aanbod Frans in Brussel en de taalgrensgemeenten blijft onveranderd.

- Taalinitiatie in een andere taal dan het Nederlands is voortaan mogelijk in zowel de kleuter- als de lagere school, met voor-rang voor Frans.

- In het kader van de administratieve vereen-voudiging is de inhoud van het integratieplan in het GON-project (geïntegreerd onderwijs) aangepast en verdwijnt het GON-attest.

- Topsportbeloften (voor zwemmen, gym-nastiek en tennis) mogen onder bepaalde voorwaarden en met de goedkeuring van de directie tot 6 dagen afwezig zijn.

Secundair onderwijs- De scholengemeenschappen krijgen stapsge-

wijs een extra pakket aan lesuren. Vanaf dit schooljaar wordt het pakket verhoogd tot 20 000 uren. (uitvoering van collectieve arbeidsovereenkomst - CAO VI)

- Vanaf dit schooljaar mag elke scholen-gemeenschap secundair onderwijs naar verhouding met het totale lesurenpak-

ket maximum 1,3 procent plage-uren organiseren. (toepassing van collectieve arbeidsovereenkomst - CAO VI)

Permanente vorming- De Huizen van het Nederlands zijn een

dienstverlening aan anderstaligen om Nederlands te leren, in samenwerking met Centra voor Volwassenenonderwijs (CVO).

- Aan de cursisten van het volwassenen-onderwijs mogen geen andere kosten worden aangerekend, tenzij voor cursus-materiaal, noodzakelijk om een vak of module te volgen. Het centrum doet deze aanrekening tegen kostprijs en raamt ze bij het begin van elk schooljaar.

Personeel- Het zwangerschapsverlof wordt voor

210 dagen meegerekend om het recht op TADD (tijdelijke aanstelling van doorlopende duur in het onderwijs) te verwerven (720 dagen, 3 schooljaren en 600 dagen effectief).

- Leraren die lesgeven aan de onthaalklas voor anderstalige nieuw-komers (OKAN) of begeleider zijn van het geïntegreerd onderwijs (GON) kunnen in die uren vastbenoemd worden. Die benoeming kan uitzonderlijk en eenmalig al op 1 september 2004 ingaan.

- De vervangingspool blijft tot schooljaar 2007-2008 doorlopen.

- Een functiebeschrijving voor het personeel in secundaire scholen, volwassenenonder-

wijs en centra voor leerlingenbegeleiding wordt verplicht.

Overkoepelend- Een expertisecentrum zal directeurs,

personeel, leerlingen, ouders en leden van de lokale gemeenschap begeleiden bij het participatieproces. (toepassing van het participatiedecreet)

- Er komt een Vlaams Centrum voor On-derwijsgebonden Sport (VCOS). Dit zal o.a. een samenwerking stimuleren tussen het vakgebied lichamelijke opvoeding en het plaatselijk sportgebeuren.

REGELS

Nieuw vanaf 1 september

Heb je al een functiebeschrijving voor je job op school?

© P

HOTO

SPIN

© L

UC DAELEM

ANS

8 KLASSE NR.147

Hoe goed voelen leerkrachten, ouders en leerlingen zich? En hoe goed voelen ze zich in en rond de school? Meer dan drieduizend lezers van Klasse, Klasse voor Ouders, Maks! en Yeti lieten het vorig schooljaar weten via de K-test. Dat is een internetpeiling over tien verschillende thema’s: van verkeersveiligheid over cultuur en sport tot leren. En ook over goed gevoel dus. Elke doelgroep gaf zichzelf een score van 0 tot 5 voor tien stellingen op ik- niveau ( ik denk na over mijn eigen gedrag en bedenk wat ik morgen beter zal doen, als ik een andere mening heb, kom ik daarvoor uit enz) en op schoolniveau (onze school heeft duidelijke regels en afspraken; onze school staat open voor hulpvragen, enz.). De belangrijkste resultaten:1. Ikzelf: leerkrachten voelen zich het gelukkigst. Als ze hun eigen goed gevoel peilen, ontlopen leerkrachten, ouders, jongeren en tieners elkaar niet veel. Op een schaal van tien geven ze zichzelf voor goed gevoel gemiddeld 7,5 op 10. Het goed gevoel van leerkrachten ligt met 8,2 op 10 hoger dan dat van ouders (7,8), tieners (7,5) en jongeren (7,3).2. Mijn school: vooral ouders zijn kritisch. Als ze nagaan in hoever de school aan hun goed gevoel werkt, oordelen leerkrachten, ouders, jongeren en tieners meer afwijkend van elkaar. Zo zijn de leerkrachten (7,2) in het algemeen het meest tevreden over de mate waarin de school aan hun goed gevoel werkt, de ouders (5,7) het minst. Het gemiddelde oordeel van jongeren (6,5) en tieners (7) ligt tussen de volwassenen in. Met gemiddeld 6,5 op 10 zit het goed gevoel op school een vol punt onder het persoonlijke.

Goed gevoel:

Vraag aan drieduizend leer-krachten, ouders en leerlin-gen hoe goed ze zich voelen

en ze geven zichzelf gemiddeld 7,5 op 10. Betrek daar de school bij en het cijfer zakt. Ouders vinden dat hun kind beter kan geholpen worden, jongeren vragen meer respect en inspraak. En hoe voelt de leerkracht zich? De K-test legt de verschillen bloot.

© L

UC DAELEM

ANS

KLASSE NR.147 9

Hoeveel punten krijgt de school voor het vak ‘zorgen dat ik me goed voel’? Het gemiddelde oordeel van leerkrachten, ouders en leerlingen op tien.

Goed gevoel in tien stellingen leerkrachten oudersjongeren (14-18 j.)

tieners (10-12 j.)

Onze school spoort leerlingen aan om hun mening en gevoelens uit te drukken

7 6,9 6,3 6,6

Onze school heeft duidelijke regels en afspraken 7,3 6,9 8,0 7,9

Op onze school tonen leerkrachten, ouders en leerlingen respect voor elkaar. 7,1 6,3 6,5 7,6

Onze school staat open voor hulpvragen (er zijn aanspreekpunten, CLB is actief aanwezig, er is tijd en ruimte om je verhaal te doen...)

7,9 6,6 7,9 7,7

Onze school helpt leerlingen met problemen 8,4 6,5 7,7 8,0

Onze school leert leerlingen zichzelf zijn en samenleven 7,2 6,2 6,2 7,2

Onze school is kritisch voor zichzelf 6,4 4,8 5,6 6,9

Onze school voert een open respectvolle dialoog met leerlingen 6,8 5,8 6,0 6,8

Onze school werkt met een duidelijk begeleidingsplan 7,0 6,2 6,9 7,2

Onze school is een thuis voor leerlingen 7,3 5,8 5,9 6,4

Totaal gemiddelde 7,2 5,7 6,5 7

school krijgt 6,5 op 10

10 KLASSE NR.147

«Leerkrachten liggen in een eierdoosje»

We voelen ons goed en werken eraan, maar van de school verwachten we op dat ge-

bied meer. Die boodschap lanceren drieduizend ouders, leerkrachten en leerlingen via de K-test, een internet-peiling van Klasse. «Maar een peiling is geen onderzoek», waarschuwt motivatiepsycholoog prof. Willy Lens van de KULeuven. Hoe leraren zich voelen in een eierdoosje.

Over zichzelf zijn leerkrachten, ouders en leerlingen het nogal eens: ze voelen zich allemaal ongeveer even goed. Maar in en rond de school is dat minder. Ver-wondert u dat?WILLY LENS: «Nee, dat is pure logica. Buiten de school heb je gewoon meer mogelijkheden om ervoor te zorgen dat je je goed voelt. Daar ligt de spontane leefwereld van een mens. Een school is kunstmatiger, voor sommigen zelfs een noodzakelijk kwaad. En precies daarom liggen de cijfers voor de stelling ‘Onze school is een thuis voor leerlingen’ veeleer laag. Toch is naar school gaan niet enkel leren. Er spelen zich daar ook heel wat sociale processen af. Sommige scholen ver-geten dat en herleiden zichzelf tot eilanden van leren, die haaks staan op de leefwereld van leerlingen. Daar knelt voor veel jongeren het schoentje. Ze vragen zich af: waarom moeten we dit kennen? Wat zitten we hier te doen? Nu hoeven scholen ook niet honderd procent de kaart van de jongerenwereld te trekken. Er moet in de leerstof een evenwicht blijven tussen theorie en referentiekaders enerzijds en toepassingen op de leefwereld van leerlingen anderzijds.»Volgens de K-test oordelen ouders en jongeren negatiever over de school dan leerkrachten en tieners. Je zou verwach-ten dat volwassenen en jongeren meer tegenover elkaar staan.WILLY LENS: «Jonge kinderen volgen hun leerkrachten en voelen zich daar ook goed bij. Als het goede leerkrachten zijn, natuurlijk. Het is dan ook niet verwonderlijk dat beide groepen positiever naar de school kijken. Ouders en jongeren zijn negatiever ingesteld, maar niet vanuit dezelfde motivatie. Ouders kijken door een zorgbril, jongeren door de respect- en inspraakbril. Zo zeggen jongeren

minder inspraak te hebben dan leerkrachten en directies beweren, ondanks alle inspan-ningen die scholen hier de jongste jaren voor doen. Hier vind je weer die kloof tussen de school enerzijds en hun heel vrije thuis en leefwereld anderzijds. Die kloof groeit. Ook in de jeugdbeweging stelt men vast dat ‘de leiding’ het lastiger heeft om zijn gezag te laten gelden.»Maar vooral ouders hebben een minder goed gevoel in en rond de school.WILLY LENS: «Ouders zijn meer veeleisend tegenover hun kind als leerling dan als kind. Ze leggen het de dwang op om te presteren, hebben hogere verwachtingen. Kinderen kunnen daar moeilijker aan voldoen dan aan de eisen van hun opvoeding. Dat bezorgt ze stress op school. En hoe meer stress, hoe minder goed gevoel. Bij problemen met leerlingen zijn de ouders vaak niet tevreden over de aanpak van de school. Ze zoeken compensatie voor wat ze zelf niet kunnen realiseren. Het gevolg is ook dat ze heel kritisch staan tegenover de school van hun kinderen. Ze beoordelen ze vanuit de zorg voor hun eigen kind en begrijpen niet altijd dat de school vanuit de grote, heterogene groep naar kinderen moet kijken. Die duali-teit gaat steeds erger worden, bijvoorbeeld doordat er meer gebroken gezinnen zijn. De vraag is dan: hoe ver moet de school gaan? Ik denk dat de school kinderen ook mee moet opvoeden.»Zijn leerkrachten wel voldoende opgeleid om leerlingen ook op te voeden?WILLY LENS: «Om van leerkrachten tegelijk ook pedagoog, psycholoog, verzorger, seksueel opvoeder enz. te maken, schiet de lerarenopleiding momenteel inderdaad te kort. Leerkrachten zijn ook bang om ou-ders op opvoedingsplichten of –tekorten te wijzen. Ze houden rekening met individuele verschillen, maar durven ouders vaak niet zeggen dat hun kind het eigenlijk niet kan. Dat maakt dat leerkrachten zich soms nogal hulpeloos voelen in hun job. Ze zien te weinig differentieel effect, krijgen te weinig stimuli. Niettemin vertelt onderzoek ons altijd dat veel leerkrachten zichzelf gemotiveerd noemen. Ook uit deze K-test blijkt dat weer. We zien dat leerkrachten die van in het begin voor onderwijs hebben gekozen er ook blijven. Leerkrachten beseffen ook niet hoeveel ze aan elkaar zouden kunnen hebben. Dat is vooral zo in het secundair onderwijs. Ik heb het dan

Prof. Willy Lens: «Als we kunnen accep-teren dat onze zonen en dochters niet op de wereldranglijst van het tennis staan, waarom zetten we ze dan zo onder druk om op school bij de top te horen?»

© K

LASSE

KLASSE NR.147 11

zowel over interne nascholing als collegiale steun. Vakgroepen en projecten hebben daar al wat verbetering in gebracht, leerkrachten voelen zich daardoor beter op school, maar dat werk is niet af. Een Amerikaanse collega vergelijkt leerkrachten SO in Vlaanderen met ‘egg crates’, eierdozen: alle eieren broederlijk naast elkaar, maar ze raken elkaar niet aan. Overal zijn er tussenschotjes.»Hoe kan de school beter anticiperen op de kritiek van ouders?WILLY LENS: «We hebben behoefte aan een sterk referentiekader, aan een school die duidelijke waarden vooropstelt en daarover helder communiceert met ouders, zelfs als dat waarden zijn die tegen de samenleving ingaan. Scholen hebben in die zin een vormende taak. De rol van de ouders kan de school nooit overnemen, maar ze moet wel opvoeden, leerlingen meer waarden bijbrengen: het sociale tegenover het indi-vidueel-competitieve bijvoorbeeld. Daarom hoeft een school niet bang te zijn om zich te profi leren. Mensen vragen een school met een eigen zending, gebaseerd op een maatschappijvisie.»In uw eigen onderzoek stelt u vast dat gemotiveerde leerlingen zich altijd beter voelen op school dan niet-gemotiveerde. Werken we daar genoeg aan?WILLY LENS: «Het kan beter. Kinderen krijgen te weinig kansen om te genieten van leren, om op hun niveau te functioneren. Leren is te veel een competitie. Dat is vreemd, want onze samenleving is veel minder competitief ingesteld dan we denken. De meerderheid van de mensen heeft een vlakke loopbaan en heeft daar geen probleem mee. Wie wel competitief is, zijn de mensen die erover schrijven. Scholen hoeven dus ook niet zo competitief te zijn. Waarom bijvoorbeeld een mediaan opnemen in het rapport? Er moeten natuurlijk wel niveau-indicaties zijn met het oog op studiekeuze, maar enkel in dat geval kan prestaties vergelijken zinvol zijn. Er zijn véél meer voetbalploegen voor wie de sport amusement is en geen competitie. We kunnen accepteren dat onze zonen en dochters niet in de eerste ploeg spelen van het voetbalteam of op de wereldranglijst van het tennis staan, waarom zetten we ze dan zo onder druk op school? Omdat dat belangrijk is voor het beroepsleven? Dat is onterecht, want je hebt op alle niveaus belangrijke beroepen. Gelukkig is er in de

scholen al veel verbeterd. De tijd van de eindejaarsproclamaties à la ‘eerste rang, eerste plaats’ is duidelijk passé.»Hoe ouder leerlingen worden, hoe minder gemotiveerd. Dat stelde u zelf al vast in onderzoek. Strookt dat met de dalende cijfers voor goed gevoel in de K-test?WILLY LENS: «Zeker. Tot en met het eerste jaar secundair onderwijs zijn leerlingen absoluut leergierig. Ze zijn intrinsiek gemotiveerd om te leren. Maar in het secundair onderwijs smelt hun leerhonger als sneeuw voor de zon. Dat komt doordat in deze scholen vaak geen leercultuur heerst, maar een prestatiecultuur. Door die competitie gaan leerlingen verkeerde studiekeuzes maken, waar ze stress en falen ervaren. En op de duur verdwijnt elke intrinsieke motivatie om te leren. Dat merk je het sterkst in het beroepssecundair onderwijs. Het enige dat daar dan nog werkt, is instrumentele moti-vatie. Dat wil zeggen dat je de relevantie van de leerstof als uitgangspunt moet nemen: lesgeven over onderwerpen die aansluiten bij hun studierichting, hun beroepskeuze, maar ook bij hun leven in het algemeen. In alle onderwijsvormen vinden jongeren de leerstof trouwens wereldvreemd. En argumenten als ‘je moet studeren voor later’ werken vandaag niet meer. Ook tussen ASO en TSO gaapt een overbodige kloof. Die zouden we in beide richtingen moeten doorbreken.»Hoe sterk werkt positieve feedback op het goed gevoel van leerlingen? Het verhaal van de groene pen.WILLY LENS: «Het belangrijkste is niet dat de leerkracht schouderklopjes geeft of beweert te geven, maar dat de leerling ze zo ervaart. De ‘groene pen’ is geen evidentie. Zo deden we ooit een experiment in een lagere school. Leerkrachten gaven enkel positieve feedback op taken en toetsen en hielden ook rekening met de individuele prestaties van leerlingen. Dat leidde binnen het uur na de eerste dag tot telefoons van ouders die niet begrepen waarom hun kind wel twee woordjes meer juist had dan een ander en toch niet meer punten kreeg. We zijn dan maar naar groen én rood overgeschakeld.».

Test jezelf en je school voor tien domeinen op www.klasse.be/k-test en vergelijk meteen met de rest van Vlaanderen De teller staat nu in totaal op meer dan 32 000 deelnemers.

WAT IS DE K-TEST?WAT IS DE K-TEST?De K-test is een instrument om jezelf te spie-gelen en de school tegen het licht te houden. Met de antwoorden op tien vragen geeft de K-test een beeld van hoe actief iemand of de school is in tien domeinen: participatie, gelijke kansen, cultuur, gezondheid, milieu, ontspanning, veiligheid, leren, goed leven en kiezen.Wat je ermee kan doen en hoe hij werkt, lees je op www.klasse.be. Klik op de ban-ner ‘K-test’.

Wegwijs maken«Wij krijgen regelmatig jongeren over de vloer die willen stoppen met school», zegt Eli Beelen van het JAC Hage-land. «We vangen die gasten in eerste instantie op. We luisteren eerst naar hun probleem, we schetsen samen de situatie. Zijn ze schoolmoe, dan verwijzen we ze door naar het CLB. Hebben ze ruzie thuis, worden ze gepest,

verblijven ze illegaal in België? Dan doorlopen we met hen een en ander. We wijzen ze op de voor- en nadelen van stoppen met school of doorgaan. Daarna maken we

ze wegwijs in het papierwerk dat noodzakelijk is wanneer ze op zoek willen naar werk. We vinden

het een succes als een diplomaloze jongere zijn eigen weg vindt. Die weg leidt mis-

schien naar een leuke job, of naar een aangepaste opleiding.»

12 KLASSE NR.147

Al een jaar werkloosKristof Schepers (19) kapte met de school kort na zijn achttiende verjaardag. Hij heeft geen diploma op zak en zoekt werk. «Ik had niet het gevoel dat ik op school iets leerde. Ik volgde Kantoor in een Handelsschool. Elk schooljaar kwam ik er met de hakken over de sloot door. Het laatste jaar was fataal. Mijn GIP (geïntegreerde proef) was een fl op. Al van bij het begin verzamelde ik de ene buis na de andere. Mijn punten van dagelijks werk waren ook niet denderend. Ik heb dan voor mezelf de rekening gemaakt. Verder ploeteren op school of op zoek gaan naar werk. Ik was achttien en schreef me uit op het secretariaat de dag voor de krokusvakantie.» Kristof is al een aantal maanden op zoek naar werk. Hij wandelt af en toe langs het uitzendkantoor. «Ik ben op zoek naar een baan in de bouwsector. Mijn vader is al sinds zijn zestiende bouwvakker. Hij begrijpt mijn situatie en steunt mijn beslissing. Fysieke arbeid ligt mij wel. Voor ik aan de slag kan moet ik eerst een cursus metselen volgen. Ik kan pas in oktober opnieuw inschrijven. Dan ben ik al een jaar werkloos.»

Sven is op 1 september gewoon naar school gegaan. Maar hij is vastbesloten er op 21 oktober al defi nitief mee te kappen. Dan wordt hij achttien. Een diploma heeft hij niet. Sommigen blijven veel langer school-lopen. Maar ook zij behalen geen diploma. Iedereen moet in Vlaanderen les volgen tot achttien. Toch

verlaat één op vijf jongeren de school zonder diploma ASO, KSO, TSO of getuigschrift BSO. De meisjes (14 %) doen het beter dan de jongens (22 %). Zo blijkt uit onderzoek van het Steunpunt Loopbanen van de KULeuven. Waar belanden die jongeren?

Alerte leerkrachtenEls Claes is pedagogisch directeur van het VTI Voorzie-nigheid in Diest. «Wij nemen het drop-out probleem zeer ernstig. Het is belangrijk dat iedereen zijn duit in het zakje doet. Meestal geven de scholieren een signaal vooraleer ze er defi nitief de brui aan willen geven. Je faalt als school als je die signa-len niet ziet. Ze gaan steeds meer brossen, hun punten dalen. Alerte leerkrachten, maar ook het secretariaat detecteren deze signalen. Zij vormen de eerste lijn. Wij proberen de leerlingen die willen stoppen te overtuigen van het belang dat ze hun school afmaken. Ze krijgen begeleiding van een vertrouwensleerkracht. Als dat niet voldoende is nemen we ook nog contact op met het CLB of het Jongeren Advies Centrum (JAC).»

Ex-leerling Kristof Schepers: «Ik had niet het gevoel dat ik op school

iets leerde.»

Ex-leerling Nadia Walschot: «Ik wou voor mijn kindje zorgen.»

Els Claes, pedagogisch directeur VTI Voorzie-

nigheid Diest: «Steeds meer brossen.»

Eli Beelen, JAC Hage-land: «We luisteren eerst naar hun pro-

bleem.»

© K

LASS

E

© K

LASS

E

KLASSE NR.147 13

Stoppen op 18

Café openenNadia Walschot (20) werd op haar achttiende zwanger. «Ik zat in mijn laatste jaar Haartooi, maar ik raakte zwanger. Ik had geen tijd meer voor school. Ik wou voor mijn kindje zorgen. Mijn vriend en ik openden samen een café. Daar werken we nu nog steeds. Ik volg nu avondschool Haartooi. Ik wil iets achter de hand hebben.»

Constant opleidingen volgen«Ik verliet de school zonder een getuigschrift of diploma. Ik biste het derde, vierde en vijfde jaar. Dat laatste jaar mocht ik niet opnieuw beginnen van thuis. Ik moest werk gaan zoeken.» Kris Janssens (25) had veel geluk nadat hij de schoolbanken te vroeg verliet. «Ik had de eerste dag van de vakantie al werk als magazijnarbeider. Na een aantal maanden kon ik aan de slag als vertegenwoordiger. Het is een job met groeimogelijkheden. Vroeger haatte ik de schoolbanken. Ik deed nooit een boek open. Nu volg ik constant opleidingen binnen het bedrijf waar ik werk. Na mijn uren ga ik via de avondschool voor een diploma boekhouden. Ik zie nu in dat ik met een diploma toch wat meer zekerheid heb.»

LeerhulpProfessor Idès Nicaise van het Leuvense Hoger Instituut voor de Arbeid (Hiva) wil het probleem van de ‘ongekwalifi ceerde uitstroom’ aanpakken. Hij pleit voor de kwalifi catieplicht. «Niet stoppen met de school op je achttiende, maar pas als je een diploma op zak hebt. Als iemand weet dat hij pas mag stoppen met de school als hij een diploma heeft, dan zal hij veel gemotiveerder zijn. Nu is het gewoon wachten tot je achttien bent.» Nicaise voorziet wel in een leeftijdsgrens. «Wie op zijn twintigste nog altijd geen diploma heeft, mag het opgeven. Mensen die van het CLB een

attest krijgen dat er op wijst dat een diploma voor hen echt te hoog gegrepen is, mogen ook stoppen.» Daarnaast

wil Nicaise de getuigschriften deeltijds onderwijs en buitengewoon secundair onderwijs opwaarderen, zodat ze in aanmerking komen als eindkwalifi catie. De leerlingen moeten volgens de professor ook mak-kelijker de fi nish kunnen halen. «De studietoelage zou omhooggetrokken moeten worden en ook voor leerlingen die ouder dan achttien zijn blijven gelden. Verder moet er een leerhulp aanwezig zijn die problemen kan oplossen. Mensen moeten later in hun leven de kans krijgen om nog een diploma te behalen.»

WAT ZEGT DE WET?‘De leerplicht geldt voor een jongere tot zijn achttiende verjaardag of tot 30 juni van het ka-lenderjaar waarin hij/zij achttien wordt. Effectief stoppen op de achttiende verjaardag en het lopende schooljaar dus niet afmaken, betekent uiteraard dat de jongere geen recht heeft op het studiebewijs of diploma van de richting die hij/zij volgde.’Dit lees je in ‘Leerrecht & Leerplicht’ (hoofd-stuk Einde van de leerplicht op achttien jaar) op www.ond.vlaanderen.be/leerplicht.Elke school kreeg van het departement Onderwijs een exemplaar van de brochure ‘Leerrecht & Leer-plicht’. Hierin vind je een antwoord op alle vragen over leerplicht.

Surf naar www.steunpuntloopbanen.be voor het volledige rapport ‘Indicatoren van de ongekwalifi -ceerde uitstroom: Een bijdrage tot de discussie en een aantal nieuwe schattingen’. Voor meer infoma-tie over het Steunpunt Loopbanen kan je je wenden tot Georges Van Landeghem (tel. 016 32 61 80 of georges.vanlandeghem@ped.kuleuven.ac.be).

Bezoek ook www.hiva.be of neem voor vragen of info contact op met professor Ides Nicaise (ides.nicaise@hiva.kuleuven.ac.be) – tel. 016 32 33 37. Lees ook ‘schoolverlaters’ in Journaal p. 5.

Ex-leerling Kris Janssens: «Vroeger haatte ik de schoolbanken.»

1 800 jongeren halen op 18 niet eens het

derde jaar secundair

© K

LASS

E

14 KLASSE NR.147

Peter is heel aandachtig. Het onderwerp interesseert hem. Alles is rustig. Plots onder-breekt de leraar de les. «Peter, zet die pet af.» «Waarom meneer, hij stoort er toch niemand mee», vallen de anderen hem bij. «Het staat in het schoolreglement dat zoiets niet kan.» Een dagelijkse situatie. Peter stoort inderdaad de les niet, hij werkt zelfs heel goed mee. De leraar staat voor een dilemma: de rust in de klas verstoren om het schoolreglement te doen naleven of niets zeggen en gewoon doorgaan. Wat doe jij? Je reactie hangt af van je verwachtingen, je perceptie van orde en ordeverstorend gedrag.

Vliegende gommetjesLinda Graindourze en Walter Magez van de vrije CLB’s deden onderzoek bij 940 leraren en 2 300 leerlingen uit het derde jaar secundair onderwijs. Ze willen meten waar leraren zich aan storen in het gedrag van hun leerlingen en omgekeerd. Geen spectaculaire zaken die de kranten halen maar gewone, dagelijkse dingen uit de klaspraktijk: gommetjes die door de klas vliegen, een leerling die uitgelachen wordt omdat hij een fout maakt, straf krijgen omdat je op twee poten wiebelt, sms’en in de klas. Gebeurt dat ook effectief in de klas? Leraren en leerlingen ergeren zich blijkbaar aan heel wat zaken op school. Te kleine klaslokalen en smalle gangen zijn een dom-per op de verdraagzaamheid. Je moet dan vechten voor een beetje ruimte, drummen om aan je jas te geraken.

UitlachenOpvallend is dat leerlingen uit alle onderwijs-niveaus (ASO, TSO en BSO) het roerend eens zijn met elkaar. Ze ergeren zich aan dezelfde zaken en in dezelfde mate. Dat geldt ook voor

de leraren uit die verschillende onderwijstak-ken. Wat leerlingen stoort, is niet noodzakelijk waar de leraar zich aan ergert. Waar ze het allebei moeilijk mee hebben is bijvoorbeeld wanneer een leerling spullen van een andere leerling wegneemt en verstopt of wanneer een leerling een fout maakt en daarvoor uitgelachen wordt. Wat zowel leraren als leerlingen storend vinden is dat de leraar de berichten op zijn gsm leest terwijl de leerlingen een toets maken. Dit pleit alvast voor de eerlijkheid waarmee de leraren de vragenlijst invulden.Leraren storen zich veel sterker aan bepaald gedrag dan hun leerlingen. Dit kan volgens de onderzoekers erop wijzen dat leraren geëngageerd voor de klas staan, anders zouden ze maar laten begaan.

WelbevindenHet onderzoek heeft heel wat vragen op-geroepen. Sommige scholen werken met gedragskaarten. ‘Moeilijke’ leerlingen moeten

hierbij elke les hun houding of hun gedrag tijdens de les laten beoordelen. Wat doe je als die leerling dat helemaal niet erg vindt? Als hij zelf zijn gedrag helemaal niet zo storend vindt? Het doet vragen rijzen bij het effect

van die gedragskaarten.Een klas is bij de ene leraar onhandelbaar en bij de andere leraar zo mak als een lam. Waar ligt dat aan? Wie geen

gezag heeft in de klas, moet dat gerust kunnen benoemen, erkennen, erover kun-nen communiceren. Zoiets moet je ernstig nemen.Vast staat dat die ogenschijnlijk kleine feiten stuk voor stuk stressfactoren zijn die het welbevinden op school voor leerlingen en leraren zwaar belasten. Leerlingen die in een toffe klas zitten, gaan enthousiaster naar school en scoren beter. In het tweede gedeelte van het onderzoek, dat momenteel loopt, peilen de onderzoekers naar de manier waarop leerkrachten omgaan met storend gedrag. Wordt vervolgd.

Stoorzenders in de klas

� In het themanummer ‘Ze zijn zo lastig, meneer’ van Caleidoscoop staan alle onderzoeksresultaten. Caleidoscoop is een uitgave van VCLB-Service - redactie: caleidoscoop@clb-net.be

«Berichtjes lezen

op de gsm»

Het lijkt soms alsof leraren tot de tanden gewapend naar de klas moeten trekken. Leerlingen zijn dan kleine monsters, met als enige doel de leraar te pesten. En hoe ga je daar als leraar mee om? Hoe kan je je daartegen

wapenen? Het is minder erg dan het lijkt. Veel hangt af van de houding die je aanneemt om naar een klas toe te stappen. Zo blijkt uit CLB-onderzoek.

TOP TIENDe top tien van wat leraren en leerlingen het meest stoort in de klas is voor 80 procent hetzelfde:1. Terwijl de leraar een leerling voorthelpt, beginnen andere leerlingen te praten.2. Een leerling volgt de les. Zijn buur stoot hem aan en begint tegen hem te praten.3. Er zijn leerlingen die voortdurend vragen: «Is het voor punten?».4. In de klas is er geroezemoes. De leerlingen gaan luider en luider praten.5. Wanneer leerlingen in groep werken is het rumoerig en rommelig.6. Er is een leerling die voortdurend door de klas roept.7. Op de banken staat van alles geschreven.8. Er komt lawaai van buiten de klas.Twee punten waar leerlingen zich verder erg aan storen:1. Een leerkracht laat de agenda’s nog invullen na de bel.2. Een leraar geeft onverwachte overhoringen.

© ZEFA

➜ Gratis fi lm voor het hele gezin p. 16

➜ Exclusief: schoolboeken vroeger en nu p. 23➜ Vlieg op een watertapijt p. 23

➜ Met Klasse naar de luchthaven p. 34

Film met Klasse �Wil je met je leerlingen verder kijken dan pop-corn? Zoek je initiatieven en gratis lesmateriaal om fi lms in te passen in je les? Het antwoord wordt op het grote doek geprojecteerd. Hier komt het nieuwe scholenaanbod van Kinescola, Jekino-Films en Jeugd & Vrede. Maatschappelijke inhouden en fi lmopvoe-ding in multimediale projecten voor alle onderwijsniveaus, met Tyl Uylenspiegel op het hoogste Olympisch podium. Daarnaast maak je kennis met de digitale Kine-scola-box, een gratis doos vol fi lmfi ches en achtergrondinformatie voor leerkrachten. Je komt te weten hoe je met je klas naar fi lms als Troy, The Gladiator of waarom niet Shrek kan gaan kijken. En hoe je naar de betere Franstalige fi lm kan.Op 25, 26 en 29 september kunnen duizend leerkrachten met collega, partner of het hele gezin (max. 3 kinderen) gratis kennis maken met fi lmprojecten voor het lager en se-cundair onderwijs. In de grootste zalen van Kinepolis Kortrijk, Leuven, Brussel, Hasselt, Gent en Metropolis Antwerpen draait op die dagen je persoonlijke vipontvangst. Reserveer in je agenda een halve dag educatief cinemabezoek, exclusief zonder popcorngeur of rinkelende gsm’s.

Wat mag je vandeze actie verwachten?

Hoe je fi lms over actuele thema’s een didactisch kleedje past, kom je te weten tijdens de voorstelling van Multimediale Projecten voor de Klas. Zak weg in je bioscoopstoel voor een gratis 2,5 uur durend programma op één van de volgende locaties:

• zaterdag 25 september (10 u.)in Kinepolis Brussel en Kortrijk

• zondag 26 september (10 u.)in Kinepolis Leuven en Gent

• woensdag 29 september (14 u.)in Kinepolis Hasselt en Metropolis Antwerpen

Het programma:• verwelkoming en inleiding• audiovisuele presentatie van de verschillende projecten• fi lmvoorstelling naar keuze: Prop en Berta (5-8 j.), Tyl

Uylenspiegel (7-9 j.), No Man’s land (60 jaar vrede, 14+ j.), Jimmy Grimble (Pesten voorkomen kan je leren, 10-14 j.). Bij de eerste twee fi lms brengen acteurs animatie, de twee andere fi lms sluiten aan bij een speciale tentoonstelling.

• presentatie Kinescola• presentatie Week van de Franstalige Film (enkel

Leuven, Brussel, Hasselt)• napraten bij een drankje

Elke leerkracht krijgt uitgebreide informatie mee naar huis, met o.a. de leskrant «Leren leven met beeld» en het overzicht wanneer je met je leerlingen naar die fi lms kan gaan kijken.

Hoe schrijf je in?Deze actie is gratis voor de leerkracht met collega/partner en gezin (max. 3 kinderen). Inschrijven doe je elektronisch via de website van de lerarenkaart. Surf naar www.lerarenkaart.be en vul voor 15 september het elektronisch formulier in. Duid er je voorkeurdatum en -tijdstip aan. Uiterlijk op 20 september krijgen duizend leerkrachten een unieke en persoonlijke elektronische uitnodiging voor zichzelf en hun gezin. Druk deze uitnodiging af, breng ze mee en leg ze, samen met je lerarenkaart, voor aan het onthaal. Als je wordt uitgenodigd, kom je ook. Goede afspraken maken goede vrienden.

Waar vind je meer informatie?Je contactpersoon voor deze actie is Felix Vanginderhuy-sen - tel. 02 242 54 09. Uitgebreide informatie over het

16 KLASSE NR.147

Legende� = Algemeen� = Basisonderwijs� = Secundair onderwijs� = Hoger onderwijs

fi lmaanbod van Kinescola, Jekino, Jeugd & Vrede en meer vind je op www.kinescola.com en op www.jeugdenvrede.be. Je kan er fi lmfi ches downloaden over langspeelfi lms, IMAX-prenten en allerlei info over het medium fi lm (techniek, geschiedenis…). Je vindt er ook alle contactadressen voor bioscoopbezoek met de klas.

Projecten voor je klasMultimediale Projecten voor de Klas wil via fi lm en interac-tieve momenten (tentoonstelling, discussie, creatief bezig zijn) kinderen en jongeren kritisch inzicht geven in actuele thema’s, zoals vriendschap en integratie, pesten, de taal van boeken, geweld, kinderrechten en inspraak. Er zijn projecten voor basis- en secundair onderwijs. Ze duren elk een halve dag en je kan ze in de klas voorbereiden (je ontvangt alle informatie vooraf). Voor alle deelnemende leerlingen zijn er werkkaarten of -boekjes. Kostprijs: 5 euro per leerling (3 euro op woensdagmiddag), de leerkracht gaat gratis mee. Hoe je met je klas voor zo’n project inschrijft en wanneer en waar dat kan, verneem je tijdens de drie kennismakingsdagen. Of neem nu al contact op met Jeugd & Vrede (tel. 015 43 56 96 - info@jeugdenvrede.be) en vraag de folder aan. Ook andere fi lmprojecten voor de klas zijn mogelijk. Jeugd & Vrede heeft bv. muziekanimatie met Pettson en Findus en de tentoonstel-ling verdraagzaamheid bij Falling (naar het boek Vallen van Anne Provoost) in de kast liggen. Projecten rond fi lm en een ander medium (boek, dans, muziek) vind je bij Jekino.

Extra 1: Week vande Franstalige fi lm

Hoe vaak kijken je leerlingen naar een goede Franstalige fi lm? Hoe haal je dat betere werk uit de camera obscura? Misschien helpt de Week van de Franstalige Film. Een week lang kan je met je klas een Franstalige topfi lm gaan zien, inclusief klassikale voor- en nabespreking. De Week vindt plaats in januari en februari 2005. Op het programma: Les triplettes de Belleville, Yamakasi, les samouraïs des temps modernes, Jeux d’enfants, Podium enz. Aan al deze fi lms hangen didactische dossiers waarmee je de fi lm kan voorbereiden in de klas: achtergrondinfo, woordenschatoefeningen, opdrachten.Voor de Week van de Franstalige Film kan je kiezen uit drie locaties: 24-28 januari in Kinepolis Hasselt, 17-21 januari in Kinepolis Leuven en 31 januari - 4 februari in Kinepolis Brussel. Je betaalt 5 euro per leerling. Per 20 leerlingen gaat één leerkracht gratis mee.Ben je leerkracht Frans? Kom dan gratis proefkijken naar de fi lm «Podium». Dat kan op maandag 17 januari (Kinepolis Leuven), 24 januari (Kinepolis Hasselt) en 31 januari (Kinepolis Brussel), telkens om 19 u. Inschrijven voor deze voorstellingen doe je telefonisch bij Ann Knaepen - tel. 0497 84 37 50 - ann.knaepen@belgacom.net. Je ontvangt een schriftelijke bevestiging. Tijdens Film met Klasse krijg je alvast een voorsmaakje in Brussel, Leuven en Hasselt, waar de week zal lopen.Info Week van de Franstalige Film: www.luc.ac.be/cttl.

Extra 2: TotaalprojectGezonde Voeding

Voor het 4de, 5de en 6de lesjaar van het basisonderwijs loopt binnenkort ook een project rond voeding, met als ingrediënten:1. Bezoek aan de interactieve tentoonstelling: een restaurant boordevol lekkere weetjes over voeding en beweging;2. Spelsessie in ‘Het land van Calcimus’, een vragenspel over calcium en gezonde voeding rond een reuzengroot spelbord;3. Animatiefi lm: ‘Beestenboot’, over voeding en samen-leven.Je kan hiervoor met je klas naar Kinepolis Gent (24 januari - 25 februari), Kinepolis Leuven (28 februari - 11 maart), Kinepolis Kortrijk (14 - 25 maart), Metropolis Antwerpen (11 - 29 april) of Kinepolis Hasselt (2 - 20 mei). Prijs per leerling: 5,5 euro.Bel voor meer info en reservaties op het gratis tel. 0800 94 104.

FOTO’S JEUGD & V

REDE

Kritische fi lmblik voor je leerlingen.

Duizend leerkrachten voor het witte doek.

Filmactie voor het hele gezin.

En wie is Prop?

KLASSE NR.147 17

Appels vechten tegen kanker �Samen met je leerlingen appels verkopen levert zowel jou als jonge kankerpatiënten heel veel op. Je leerlin-gen krijgen rugzakjes vol met appels, een zelfklevende appelmuismat en een lunchbox. De school krijgt 12 speelballen. Kom Op Appels investeert de opbrengst in vakantiekampen voor jonge kankerpatiënten. Voor Thomas en Sergen bijvoorbeeld, de boegbeelden van de campagne. Beiden lijden aan acute lymfatische leukemie. 150 kinderen krijgen jaarlijks het verdict dat ze kanker hebben. Op kamp ontsnappen ze zeven dagen aan de ziekenhuissleur maar zijn toch omringd door medisch personeel. Ze zoeken steun bij elkaar.In de lessuggesties die de leerkrachten van de deelnemende scholen krijgen, verneem je hoe je solidariteit, gezonde voe-ding, beweging en sport in je lessen verwerkt.Alle Vlaamse scholen kregen ondertussen het infopakket van Kom op Appels. Heeft het jou niet bereikt, informeer dan even bij de directeur of bel Katrien op 09 232 47 77 - in-schrijven vóór 29 september met de klasbon in dat infopak-ket - zie www.komopappels.be

Lerarenopleiders verenigd �

Lerarenopleiders in heel Vlaanderen krijgen vanaf 2005 een eigen, offi cieel platform: de Vereniging voor Leraren-opleiders in Vlaanderen (VELOV). Wat deze vereniging wil en wat je eraan hebt? Hoe ze je kan helpen bij de professionalisering van het lerarenberoep? Op vrijdag 15 oktober verneem je er alles over op de studiedag «Lerarenopleiders professionaliseren» (Kinepolis Gent). Je denkt en discussieert mee over opzet en vormgeving van de nog op te richten beroepsvereniging en maakt via workshops kennis met nieuwe en bestaande initiatieven rond de professionalisering van lerarenopleiders.Info en inschrijvingen: Catalina Piscador (Compahs Artevel-dehogeschool Gent) - Kattenberg 9 - 9000 Gent - tel. 09 269 98 05 - info@lerarenopleiders-vlaanderen.be - www.lerarenopleiders-vlaanderen.be

Zingen met Mosuse �

Nog op zoek naar een beklijvende muziekactiviteit bij jou op school? Met musici van bij ons en internationale gasten. Telkens met een aangepaste educatieve omka-dering. Van Ronny Mosuse & Klankjorum tot Dhafer Youssef (Tun) en het Nieuw Trombone Collectief (NL). Kleuters worden verwend, kinderen verwonderd, tieners verbaasd en studenten geëntertaind.Het hele aanbod staat op www.jeugdenmuziek.be. B(ez)oeken maar! Meer info op tel. 02 507 84 52 - programmatie@jeugdenmuziek.be

Het liedjesboekvan Kleine Leon �

Kinderlectuur voor peuters vanaf 6 maanden, lijkt je dat onmogelijk? Toch kan het. I.s.m. ontwikkelingspsycho-logen en pedagogen lanceerde uitgeverij Clavis een reeks boekjes voor peuters van 6 tot 36 maanden. Met een eenvoudige code: een treintje voor de leeftijd (elk wagonnetje is zes maanden) en een kleurencode voor het thema (oranje is dagelijks leven; blauw verwijst naar taalontwikkeling enz.). «Klein wit visje telt tot elf» (taalontwikkeling) en «Het liedjesboek van Kleine Leon» zijn de nieuwste deeltjes voor kleuters (36 maanden).Alle info op www.clavis.beKlasse en Clavis Peuter geven 100 boekjes voor kleuters (36 maanden) weg in twintig kennismakings-pakketten van 5 boekjes (waarbij «Het liedjesboek van Kleine Leon»). Stuur vóór 15 oktober een mailtje naar ina@clavis.be en vertel daarin hoe jij (oude) kleuterliedjes gebruikt in je klas. De twintig leukste reacties krijgen eind oktober hun pakket in de bus.

Monumentenmaandag �Onder het motto «Van nature… een monument»

zoekt Open Monumentendag (zondag 12 september) verbanden tussen bouwkundig erfgoed, cultuurland-

schappen, natuur en archeologische sites. Traditiege-trouw kan je een dagje later, met Monumentenmaandag

(13 september) je hele klas meenemen naar 27 initiatieven in 25 steden en gemeenten. Die 27 initiatieven zorgen voor

een speciaal programma voor je klas.www.monument.vlaanderen.be

CursuskolomAlgemeen➜ Jong geleerd, ooit gedaan? Effecten van kindermishandeling bij kinderen en hun primaire omgeving/context: 23-24/9 in Universiteit Antwerpen en Provinciehuis Antwerpen.Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Antwerpen - congres2004@vkantwerpen.be - tel. 03 230 41 90➜ Hoe stuurbaar is ons onderwijs?: 16/9 in Psychologisch Instituut, KULeuven.www.kuleuven.ac.be/avl - geert.kelchtermans@ped.kuleuven.ac.be - tel. 016 32 62 57➜ Nascholing taalvaardigheidsonderwijs en/of Nederlands als instructietaal.www.nt2.be - nt2@arts.kuleuven.ac.be - tel. 016 32 53 67➜ Preventie van rugklachten: voor directies kleuteron-derwijs (21/9 in Roeselare; 23/9 in Sint-Niklaas; 30/9 in Heverlee); voor kleuterleiders (19/10 in Heverlee; 26/10 inSint-Niklaas; 24/11 in Roeselare).FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg - Algemene directie Humanisering van de arbeid - tel. 02 233 42 28➜ Cursus Beeldeducatie: 11/9 en 9/10.CC Belgica Dendermonde - www.ccbelgica.be - lotte.debruyne@dendermonde.be - tel. 052 20 26 26➜ Omgaan met racisme: driedaagse training op zes locaties.Kerkwerk Multicultureel Samenleven - www.kms.be - kms@kms.be - tel. 02 502 11 28➜ Basiscursus Veiligheid van speelterreinen: vanaf 23/9 in Provinciaal Veiligheidsinstituut Antwerpen.Speelom vzw - tel. 03 821 06 03 - speelom@vvj.be

Basisonderwijs➜ Basisopleiding Steinerpedagogie: Alge-mene inleiding (vanaf 30/9); Menskundige grondslagen (vanaf 25/9); Klaspraktijk kleu-teronderwijs (vanaf 22/9); Klaspraktijk lagere school, klassen 1, 2 en 3 (vanaf 22/9); Klaspraktijk lagere school, klassen 4, 5 en 6 (vanaf 22/9).www.steinerscholen.be - steinerscholen@pandora.be - tel. 03 213 23 33➜ Kijken naar kinderen: ideeën- en mate-rialenbeurs over kinderopvang (tot 12 jaar) voor leerkrachten en begeleiders: 19/10 in departement Onderwijs.www.kindengezin.be - raf.van.den.heede@kindengezin.be

Secundair onderwijs➜ Talent als motor voor innovatie: Gezocht, knappe koppen die meespelen: 21/10 in Technopolis, Mechelen.Vlaamse Raad voor Wetenschapsbeleid - www.vrwb.be - colloquium@technopolis.be - tel. 02 553 45 20

Hoger onderwijs➜ Voortgezette Lerarenopleiding Inter-cultureel Onderwijs: start 29/9; infodag op 11/9.

CPE-Katho Tielt - www.katho.be - cpe@katho.be - tel. 051 40 02 40

KOM OP A

PPELS

Zingen met kleuters.

BOUSSE!

CLAVIS P

EUTER

Thomas en Sergen rekenen op jou.

Noten kraken.

Museumcursusin Oostende �Een ingenieuze vliegconstructie van Panama-renko of de witte vierkanten van Raveel: hoe leer je je leerlingen naar moderne en hedendaagse kunst kijken? Stef van Bellingen reikt een crea-tieve en interactieve methode aan om jongeren op hun ontdekkingstocht te begeleiden. Hun blik wordt artistiek, hun opinie fi losofi sch. Meteen kan je een bezoek aan het museum zelf begeleiden. Je kiest een eigen invalshoek en legt de klemtonen die passen bij je cursus en de interesse van de leerlingen.De cursus bestaat uit 4 sessies: 23 en 30 oktober, 6 en 13 november (10-12.30 u). Leer-krachten van zowel basis-, secundair als hoger onderwijs kunnen deelnemen. De prijs bedraagt 25 euro.PMMK Museum voor Moderne Kunst - Ro-mestraat 11 - 8400 Oostende - www.pmmk.be - inschrijven via tel. 059 50 81 18 - inne.gheeraert@west-vlaanderen.be - houders van de lerarenkaart bezoeken het museum gratis

Gezocht �

➜ Democratische leerkrachtGezocht: gedetacheerde leerkracht om in teamverband -14-jarigen wegwijs te maken in democratie. Knooppunt Democratie ontwikkelt dagprogramma’s op maat en rond verkiezingen, participatie, politieke partijen enz.Kandidaturen vóór 24/9 bij Koning Boudewijnstich-ting - Jan Blondeel - blondeel.j@kbs-frb.be - tel. 02 549 02 40 - www.knooppuntdemocratie.be

➜ OnderwijzerGezocht: voltijds onderwijzer(es) voor groep 2de-3de leerjaar, interim (6 maanden) vermoedelijk vanaf half november.Sollicitatie met motivatie en c.v. uiterlijk 17 september bij Freinetschool Klimop Oostkamp - Kathleen Delhaye - monsoonkat3@yahoo.es - Fabiolalaan 2 - 8020 Oostkamp

➜ VrijwilligersGezocht: vrijwillige luisterende oren voor de aids- en soatelefoon. Opleiding en bijscholing rond veilig vrijen, aids en andere seksueel overdraagbare aandoeningen (soa) hoort er bij.Sensoa - jos.wouters@sensoa.be - tel. 03 238 68 68 - www.sensoa.be

➜ VrijwilligersGezocht: organisator voor het project «Scholier Niet Ziek van Poli-tiek» (oktober tot maart), waarbij leerlingen secundair onderwijs in debat gaan met politici.Gezocht: vrijwilligers die regionale ontmoetingen van leerlingen voorbereiden en begeleiden.Vlaamse Scholierenkoepel vzw - Paleizenstraat 90 - 1030 Brussel - tel. 02 215 32 29 - info@vsknet.be - www.vsknet.be

➜ VrijwilligersGezocht: vrijwilligers voor telefoonpermanentie. Open Therapeu-ticum Leuven (OTL) is een centrum voor reïntegratie van jonge verkeersslachtoffers (overbruggen periode ontslag uit ziekenhuis en terugkeer naar school via therapie en onderwijs op maat).www.opentherapeuticum.be - Annemie Schueremans - tel. 016 48 83 37

GRIP �Vind je diversiteit en inclusie een uitdaging? Doe dan mee aan de wedstrijd «Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren». Stuur je zelfgemaakt lespakket over handicap en inclusie vóór 26 november naar GRIP (Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een handicap) vzw.De winnaar krijgt een geldprijs van 2 500 euro, de tweede plaats is goed voor 1 500 euro en de derde wint 1 000 euro.Alle inspirerende inzendingen (creatief, origineel, vooruitstre-vend, leerlingen warm makend voor inclusie…) staan vanaf februari op www.gripvzw.be.www.gripvzw.be - info@gripvzw.be - tel. 02 214 27 60

18 KLASSE NR.147

Kinderboekillustraties �Van 25 september tot 24 oktober vind je de 50 mooiste kinderboekillustraties uit de internationale illustratorenwed-strijd «Prijs van de Stad Hasselt» in het Stedelijk Museum Stellingwerff-Waerdenhof in Hasselt. Alle illustraties hangen op kinderhoogte en van sommige illustraties zijn levensechte fi guren gemaakt. De leerlingen stemmen trouwens mee voor «De Prijs van het Kind». In de leeshoek kan je voorlezen uit kinderboeken en in het knutselatelier kunnen je leerlingen zelf aan de slag (soms zelfs met de illustratoren erbij).Elke klas die op bezoek komt, krijgt een gratis prentenboek mee (vooraf inschrijven!).Volledig programma op www.clavis.be - reserveer je bezoek op stellingwerffwaerdenhof@hasselt.be - tel. 011 23 98 90

De mens in de ruimte �«Hoe zie je de mens in de ruimte in de 21ste eeuw?» Jon-geren en klasgroepen (10-18-jaar) kunnen tot 30 september deelnemen met een tekst (max. 2 pagina’s A4), tekening… Je kan gratis (klas)bezoeken winnen voor het Euro Space Center (Redu), het Earth Explorer Center (Oostende) of het Planetarium van Brussel. Tien individuele winnaars en twee klassen krijgen een VIP-uitnodiging voor het symposium «Space serving Edu-cation» (over de impact van bemande ruimtevaart op jongeren bij hun studies, studieoriëntering en latere loopbaan), op 12 oktober in het Paleis der Academiën (Brussel).

Wedstrijd en symposium zijn een initiatief van Euro Space Foun-dation (bestaat 10 jaar), Federaal Wetenschapsbeleid en ESA.www.eurospace.be - www.belspo.be - inzendingen naar spaceservingeducation@belspo.be of Euro Space Foundation vzw - Montoyerstraat 1 bus 43 - 1000 Brussel

National Geographic Junior �Deze maand verschijnt het eerste nummer van «National Geographic Junior» (NGJunior), een ontdekkingstocht langs dieren, oude culturen en techniek voor 10-13-jarigen. Scholen krijgen speciale voorwaarden: een basisabonnement (10 nrs.) kost 29,95 euro; een plusabonnement (dubbeldik zomermagazine extra) kost 34,95 euro.NGJunior is een uitgave van Van In - meer info en abonnementen op tel. 078 15 11 25

Met de jongerenwedstrijd kan je één van vijf gratis abonnementen winnen. Hoe heet het sponsachtig fi guurtje dat in NGJunior opduikt? (in je school vind je een proefpakket, met op p. 4-5 het antwoord). Stuur vóór 30 oktober je antwoord (en je gok naar het aantal juiste antwoorden) met je adresgegevens, je leerjaar en de adresgegevens van je school naar ngjunior@vanin.be.

W!n een exclusieve reisnaar Indonesië �Ik heb geen problemen om dertig vragen op te lossen.

■■ Akkoord ■■ Niet akkoordIk wil graag een reis naar Yogyakarta (Indonesië) winnen.

■■ Akkoord ■■ Niet akkoordIk kan me in de paasvakantie van 2005 vrijmaken.

■■ Akkoord ■■ Niet akkoordDrie keer «akkoord» geantwoord? Dan ben je klaar om aan de grote Globaliserings-enquête van Klasse en Mo* mee te doen. Surf naar www.klasse.be/globalisering en geef je mening over dertig globaliseringsvragen. Doe dit vóór 15 oktober, dan loodst een onschuldige hand tien deelnemende leerkrachten naar de fi naleronde. Een jury van Mo*, het mon-diaal magazine en Klasse peilen naar je reisintenties. Kan de wereld je iets schelen? Verwacht je twee weken strandvakantie of sta je open voor een ander verhaal? De winnaar van de fi naleronde trekt samen met een leerling (die zijn ticket via het jongerenblad MAKS! verdient) én een Mo*-redacteur tijdens de paasvakantie van 2005 naar Indonesië. Met de groeten van Klasse en de steun van Joker. Je koffer moest al klaar staan.

PMM

K

National Geographic in speciale jongerenversie.

NGJUNIOR/VAN IN

Hoe leer je je leerlingen naar moderne kunst kijken?

KLASSE NR.147 19

Blikopener �Hoe kijk je naar een schilderij? Is elk geluid muziek? Hoe wordt een fi lm gemaakt? Is stilstaan ook bewegen? Je gaat met je leerlingen naar een museum, theatervoorstel-ling, concert, dansvoorstelling of fi lm. Hoe ga je om met hun vragen? Hoe bereid je je voor? «Blikopener» toont leerkrachten lager onderwijs hoe je kan leren kijken naar en praten over beeldende kunst, drama/theater, muziek, beweging/dans en multimedia. In de klas bekijk je vooraf elke kunstvorm vanuit een originele spelvorm. «Blikopener» geeft meer dan honderd mogelijkheden om nadien over hun beleving te praten.

600 leerkrachten uit het lager onderwijs kunnen gratis kennis maken met «Blikopener». Dit schooljaar zijn er workshops (oktober, november en maart) rond beeld, drama en muziek. Volgend schooljaar volgen beweging en multimedia. De lesmethode (waarde 250 euro) neem je gratis mee. De work-shops (telkens drie uur) vinden plaats over heel Vlaanderen op verschillende data, in een museum, cultuurcentrum of academie, zodat je contacten kan leggen met andere leerkrachten, muse-ummedewerkers, cultuurprogrammatoren en docenten DKO. Blikopener is een realisatie van Canon Cultuurcel, Culturele Biografi e Vlaanderen vzw en MuHKA, i.s.m. musea, cultuurcen-tra en DKOInschrijven tot 1 oktober op www.canoncultuurcel.be (enkel voor de drie workshops)

Vlaamse Vredesweek �«Vrouwen als kracht voor vrede» is het thema van de Vlaamse Vredesweek (24 september tot 3 oktober). Met straatacties, stickers, puzzelstukken en een vredesmars op 3 oktober vragen de organisatoren aandacht voor VN-resolutie 1325 over de rol van vrouwen in vrede en veiligheid.www.vredesweek.be

Klasse-service �

• Clowns in de stadOp zondag 26 september vieren de Oostendse ziekenhuis-clowns hun tienjarig bestaan met allerlei gratis activiteiten in het verkeersvrije centrum van Oostende.Werkgroep Ziekenhuisclowns Oostende - erik.naert@pandora.be - tel. 059 26 82 48

• Scholen gezochtHet P.I. Sint-Godelieve uit Deurne zoekt BSO- en TSO-scholen die ervaring hebben met zelfgestuurd leren (en eventueel ander alternatieve werkvormen).Noëlla Magnus - P.I. Sint-Godelieve - tel. 03 360 59 00

• Landelijk BrusselOp zondag 19 september is het Brusselse Poelaertplein (Justitiepaleis) één dag lang «platteland», met prairie, grasvlakte, markt, dorpscafé, speelplaats, poney club enz.Stad Brussel/Poseco vzw - www.poseco.org - info@poseco.org - tel. 02 346 60 02

• MarokkoTijdens de herfstvakantie kan je mee op een achtdaagse reis langs de keizerlijke steden van Marokko. Meereizen kost 740 euro (vluchten, circuit, vol pension). Collega Marc Goeminne (bege)leidt de reis.Marc Goeminne - Werfstraat 66 - 8000 Brugge - tel. 050 54 79 87

Flirten met een vulkaan«Ik neem de hoogbegaafde leerlingen van het tweede tot en met het zesde leerjaar onder mijn hoede. Tijdens een actie als deze zoek ik uitdagingen voor ze, waarbij we kun-nen differentiëren.» De zoektocht van Kristien Soulliaert, lagere school Pulhof in Berchem, bracht haar en meer dan duizend andere leerkrachten naar het nieuwe Earth Explorer in Oostende, waar wetenschap fl irt met spektakel. Zat jij ook al in de vulkaan?Earth Explorer - Fortstraat 128B - 8400 Oostende - gratis toe-gang met lerarenkaart.

Een scala van kinderliedjes �43 liedjesteksten, geïllustreerd door Annemie Be-

rebrouckx (met een kijkspelletje in elke illustratie) en netjes verstopt in de kaft een cd met een gezongen én een

instrumentale versie van 43 bekende kinderliedjes: dat is «Eén twee drie vier. Een scala van kinderliedjes», een nieuwe

uitgave van uitgeverij Afi jn en Scaletta, het kinderkoor van Scala, 30 kinderen tussen 9 en 12 jaar.

Op zondag 3 oktober om 11 u. is de wereldpremière van boek en cd in CC Gasthuis Aarschot. Kinderkoor Scaletta treedt op o.l.v. Krista en Stijn Kolacny, met Steven Kolacny op piano.Klasse en Afi jn geven 30 vrijkaarten weg voor de pre-

mière. Mail vóór 15 september je adresgegevens en je leerjaar naar ina@clavis.be en vertel er kort bij waarom je deze première voor geen geld zou willen missen.www.clavis.be

Meer welzijn voor leerlingen �Is de leerkracht chemie verantwoordelijk als een leerling zich brandt aan een product dat in het lokaal rondslingert? Ik geef lassen, ben ik aansprakelijk als een leerling zijn gezicht niet beschermt? Elke leerkracht is «hiërarchisch overste» en dus verantwoordelijk voor het welzijn van zijn leerlingen. De «doorlichting» kijkt hierop toe. Na

vier jaar stelt de inspectie secundair onderwijs vast dat heel wat knelpunten blijven. Ook qua evacuatie bij brand en netheid van

de sanitaire installaties. Op woensdag 29 september verneem je de resultaten in Provinciehuis Boeverbos (Sint-Andries Brugge), mét tips om het welzijn van je leerlingen te bevorderen.«De dynamische inspectie-index van het welzijn in het secundair onderwijs» voor directies, preventieadviseurs en leerkrachten - woensdag 29 september (13.30 - 17 u.) - Raadzaal Provinciehuis Boeverbos - Koning Leopold III-laan 41 - 8200 Sint-Andries - meer info: tel. 050 40 32 77 - inschrijven (tot 24 september) via martine.deprest@west-vlaanderen.be of fax 050 40 34 03.

Leerkrachtenop verkenning �Zin om schilderijen te bespelen en muziekinstrumenten in te kaderen? Het Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen (MuHKA) organiseert speciaal voor

leerkrachten een museumnocturne op woensdag 29 september (19 tot 23 u.).

Het Muziekinstrumentenmuseum in Brussel gooit zijn noten te grabbel op zaterdag 9 oktober (10 tot 12 u.).

Voor meer info surf je naar www.lerarenkaart.be (startpagina). Daar vind je ook de inschrijfformu-lieren.

Kleur bekennen �Op donderdag 30 september is er een vor-mingsdag rond spel en speelgoed in een mondiaal kader. Kleuterleiders kiezen uit workshops rond «De wereldspeelmat» en «Spel en speelgoed» en horen hoe collega’s rond dit thema werken en wat Kleur Bekennen zelf aanbiedt. Leerkrachten lager onderwijs wisselen ervaringen uit over «spelen en het Zuiden» en kiezen ’s namiddags uit workshops rond «Zelf ervaren is niet te evenaren» en «Speel-wijzer».De gratis studiedag (9 tot 17 u., met lunch) vindt plaats in Provinciaal Recreatiedomein De Schorre.Op dinsdag 7 december hoor je hoe col-lega’s omgaan met mensenrechten, aids en migranten. Voorts zijn er workshops voor leerkrachten basisonderwijs («Werkvormen rond mensenrechten» en «Rechtdoor») en secundair onderwijs («Aids in Afrika» en «Kans-Rijk?»).

De gratis studiedag (9 tot 16 u., met lunch) vindt plaats in Provinciehuis Antwerpen.www.kleurbekennen.be - liesbeth.andries@admin.

provant.be - tel. 03 240 56 53

VLAAM

SE VREDESW

EEK

Kristien Soulliaert: «Mijn lerarenkaart toon ik altijd en overal»

Sax in een kadertje?

Gratis naar een wereldpremière.

CLAVIS/A

FIJN

MIM

KLASSE

CANON C

ULTUURCEL

(advertentie)

KLASSE NR.147 21

Europom �Van 11 tot 15 oktober kan je een geleid klasbezoek

brengen aan «Europom 2004». Deze internationale fruit- en hoogstamhappening vindt plaats in Landcom-

manderij Alden Biesen (Bilzen) en je kan je bezoek aan «Europom» dus ook aanvullen met een geleid bezoek aan

de Landcommanderij. Op «Europom» ontdek je meer dan 1 500 fruitvariëteiten uit een twaalftal landen, mét allerlei

randactiviteiten.Leerkrachten hebben gratis toegang met hun lerarenkaart. Er zijn werkbladen. Schoolgroepen betalen 1 euro per leerling plus 75 euro voor de gids (max. 30 leerlingen)

Nationale Boomgaardenstichting - info@boomgaardenstichting.be - www.boomgaardenstichting.be - tel. 012 39 11 88

Leesbevordering �Voor 8 euro krijg je een map vol creatieve én leesbevorderende lestips rond «De Week van het Bos». Stichting Lezen baseert zich op haar eigen handleiding «Leesbevordering, hoe doe je dat?» (7 euro). De tips zijn bedoeld voor de 4de, 5de en 6de klas.Je zoekt ander materiaal om rond boeken te werken? Er is een lespakket rond de «Polleke»-boeken van Guus Kuijer (met video, boek over de fi lm enz.; 24,5 euro; 5de en 6de klas). Het «Fahrenheit 451»-project voor 15-plussers wil leerlingen TSO en BSO doen lezen (www.fahrenheit451.be; info over de studiedag op 24/9 bij emsdepreeuw@stichtinglezen.be). Leerlingen laatste graad se-cundair onderwijs kunnen op literaire wandeling door Antwerpen, Rubens achterna, op zoek naar de betekenis van teksten en letters in Rubens’ tijd (50 euro per groep, tot eind september).Stichting Lezen vzw - www.stichtinglezen.be/onderwijs - tel. 03 204 10 01

Creatieve kersttips �Bloempotten versieren, napjes schilderen, theelichtjes maken met wc-rolletjes, glazenpotjes of lege potjes yoghurt… «Trends» is een nieuw, gratis, creatief blad voor knutselen en decoreren. In het eerste (kerst-)nummer (begin oktober in je bus) vind je o.a. een twaalftal technieken met ver-schillende soorten verf, vaak met stap-voor-stap-foto’s geïllustreerd.«Trends» zal ongeveer driemaandelijks verschijnen. Gratis aanvragen (mét je volledige adresgegevens) bij Marabu Benelux - info@marabu.be - fax 03 230 81 59

Kriegelquiz �Hoe hoog is het kriegelgehalte van je klas? Hoe goed kennen je leerlingen Marc de Bel? Ga de spannende uitdaging aan en win Marc de Bel als meester in je klas. Op www.clavis.be kunnen klassen vierde, vijfde en zesde leerjaar lager onderwijs deelnemen aan de preselecties. Vijf klassen krijgen een uitnodiging voor de fi nale op de Antwerpse boekenbeurs in de herfstvakantie.De winnende klas mag zijn eigen juf of meester een halve dag opzijschuiven en Marc de Bel als nieuwe leerkracht verwelkomen.www.clavis.be

Samenwerkenmet Nederland ��Krachten bundelen om onderwijsvernieu-wing in de praktijk te brengen, dat is wat het Netwerk Onderwijsontwikkeling Euregio Scheldemond wil. Vlaamse en Nederlandse scholen ontwikkelen samen alternatieve evaluatiemethodes waarin de leerling zijn leerwinst zelf beoordeelt. Cursussen wis-kunde of geschiedenis krijgen een plaats op het intranet. Collega’s van de deelnemende scholen delen zo hun expertise en de leer-lingen kunnen thuis informatie vinden en oefeningen maken.TSO- en BSO-scholen die (gratis) willen aanslui-ten bij NOvES vinden meer info en een inschrijffor-

mulier op www.noves.be of bij Elly Gomes - tel. 00 31 115 64 16 80 - egomes@rocwesterschelde.nl

Nieuw:gratis

knutseltips.

Marc de Bel in je klas:sprookje of kriegelgriezel?

NOVES

In het krijt van Normandië �Ruil je krijt voor krijtrotsen, zeehonden in de baai, vissersha-vens, middeleeuwse straten en Engelse landschapstuinen: dat is het Klasse-verblijf in Normandië. Je verblijft vier dagen (drie nachten) in een charmant hotel op tien minuten van de zee en op amper drie uur rijden van Brussel. De prijs? 100 euro.Het hotel ligt tussen de koninklijke stad Eu (stadswande-ling) en de vissershaven Le Tréport (restaurantjes). Een bijzonder veelzijdige streek tussen de zee en het woud. Je krijgt alvast de route mee naar drie absolute toppers: - De zeehonden in de baai van de Somme en de 320 vogelsoorten in het natuurgebied en ornithologisch park Marquenterre. Wandelen in het Woud van Eu (7 000 ha).- Het middeleeuwse stadje St.Valery-Sur-Somme, de krijtrotsen in Bois de Cise en het idyllische dorpje aan zee Veule-les-Roses.- Eén van de twintig landschapstuinen (zoals Bois des Moutiers, open tot 15 nov). Het toetje: de idyllische krijt-rots-met-kerkje waar de schilder en vriend van Picasso Georges Bracke begraven ligt. Het glasraam is van zijn kubistische hand.Dit aanbod is alleen geldig voor Klasse-lezers-met-een-leraren-kaart (en hun familie, van 1 oktober 2004 tot 15 maart 2005). Je verblijft op 320 km van Brussel in de beste kamers (Confort) van het aangename hotel La Cour Carrée, met parkeerplaats en een riante tuin. Op 1 km van het historische centrum van Eu, op 2 km van het woud en op 3 km van de zee. Voor drie nachten kamer-met-ontbijt betaal je 100 euro per persoon (op basis van een tweepersoonskamer). Eén kind tot 12 logeert gratis op de kamer van de ouders (inclusief ontbijt). Reserveer rechtstreeks (met het nummer van je lerarenkaart bij de hand) bij Holiday Line - tel 050 33 09 90. Zij verzorgen dit aanbod (Lic A5787). Op www.lerarenkaart.be vind je nog meer exclusieve reisaanbie-dingen voor Klasse-lezers.

Gelukkig zijn er nog vlinders �Robin heeft mucoviscidose. Op een dag wast hij zijn knuf-fels en ontdekt dat ze allemaal iets over zijn ziekte weten te vertellen. «Gelukkig zijn er nog vlinders» is een verrassende voorstelling voor kinderen vanaf 6 jaar, met poppen, verha-len, beelden, muziek en liedjes én twee acteurs-muzikanten. De voorstelling ontstond i.s.m. Belgische Vereniging voor Strijd tegen Mucoviscidose en Actiegroep Lopen voor Muco Roeselare.«Gelukkig zijn er nog vlinders» duurt 1 uur (max. 200 toeschouwers) en kost 400 euro (plus reiskosten plus Sabam). De eerste tien scholen die verwijzen naar deze aankondiging krijgen een korting van 50 procent. Scholen met een of meer muco-leerlingen krijgen de korting automatisch. Er is een gratis educatief pakket met handleiding, spel- en leerblaadjes en een muco-koffer met audiovisueel materiaal.Actiegroep Lopen voor Muco - tel. 051 24 05 75 - dominickboscart@tiscali.be - reserveren bij Yves Bondue & Cie de OorSprong - yves.bondue@skynet.be - tel. 051 22 96 51 - www.ciedeoorsprong.be

Jieha! �Leerlingen van het vijfde secundair lenen 100 euro en shoppen in de on line winkel van Vlajo en Oxfam Wereld-winkels. Ze kiezen een product dat ze enkele weken lang zullen verkopen. Houten speelgoed, kaarsen, wierook…? Die keuze laten ze afhangen van duurzame ontwikkeling, eerlijke handel, product-concurrentie en een fi nancieel plan. «Jieha!» (Jong Initiatief Etische Handel) loopt 8 tot 16 weken. Dan betalen de leerlingen de lening terug. De winst investeren ze in een project naar keuze.De begeleidende leerkracht krijgt een kant-en-klare leercoachen-map en kan beroep doen op het deskundige netwerk van Vlajo-coördinatoren. Het project past perfect in de «Vrije Ruimte» of «Complementaire Uren» die bepaalde scholen creëren.Oxfam Wereldwinkels en Vlaamse Jonge Ondernemingen - www.vlajo.org/jieha.htm - meer info op tel. 016 29 84 04 - yves.exelmans@vlajo.org

MARABU B

ENELUX

CLAVIS/M

ARC DE BEL

Tussen koninklijke stad, woud en zee.

Leerling geeft zichzelf punten.

ARTEFACT

(advertentie)

(advertentie)

KLASSE NR.147 23

Rock de schoolbanken los �Een heus openluchtfestival op je speelplaats? Drie groepen die de namiddag muzikaal verwennen, met professioneel podium, licht en geluid? «Stress Factor 6» kan ook op jouw school neerstrijken, maar je leerlingen moeten aan de slag in de backstage, bij de technische ondersteuning, als persmuskieten… of zelfs als overkoepelend organisator. Crew t-shirts, affi ches, meet-and-greets, handtekeningensessies, alles erop en eraan. Zo leren ze meteen project- en praktijkgericht werken.«Stress Factor 6» is gratis en krijgt o.a. steun van VSK, Pienternet, CJP, Vlaamse Jeugdraad en Maks! Dit schooljaar kunnen 25 scholen meedoen. Snel wezen is dus de bood-schap.www.stressfactor.be - inschrijven via johan.giglot@deadline.be - tel. 015 55 80 55

Handige lestips �Elke maand nieuwe ideeën en concreet lesmateriaal dat nauw aansluit bij de vakoverschrijdende eindter-men en bij de grote thema’s uit Klasse en de rest van de wereld? Die vind je in de pedagogische bijlagen bij de gratis bladen voor leerlingen, Yeti (derde graad lager onderwijs) en Maks! (tweede en derde graad secundair).De Yeti-leerkrachten vinden de bijlage «Het Geheim van Yeti» bij de geleverde exemplaren op school en op www.yetiworld.be (onderaan klikken op ‘voor juffen en meesters’) De bijlage van Maks! heet Maks!mum. Je krijgt ze gratis doorgemaild als je inschrijft opwww.klasse.be/maksimum

Feesten met de buren �Heb je Joodse, Indische, Hindoe- of moslimkinderen in je klas? Ken je hun feest- en gedenkdagen? De interle-vensbeschouwelijke jaarkalender «Feesten met de buren» verzamelt ze allemaal, mét een intercultureel lexicon als bijlage.«Feesten met de buren» kost 7,50 euro (plus verzendingskos-ten; speciale prijs vanaf 20 ex.).Kerkwerk Multicultureel Samenleven - bestellingen@kms.be - www.kms.be - tel. 02 502 11 28

Plastieken geld �Geld uit de muur halen of betalen met Bancontact/Mister Cash. Nu is het dagelijkse routine, maar 25 jaar geleden keken de voorbijgangers je nog raar aan. Een kwart eeuw elektronisch betalen is voor Banksys de aanleiding om de tentoonstelling «Van kaarten en automaten» te organiseren. Tot 31 december wandel je in de Koninklijke Munt langs ou-derwetse Mister Cash-terminals en nieuwe Protontoestellen. Geld versassen met je mobieltje is tegenwoordig hip.De toegang is gratis, voor groepen zijn er zelfs gratis rondlei-dingen.Koninklijke Munt - Pachecolaan 32 - 1000 Brussel - klasbezoe-ken aanvragen op tel. 02 727 67 26 (Catherine Van Eyken) of via www.banksys.be

EPO voor het brein �«Van roversbenden tot stadssagen», «Van stoommachine tot computer», «Van de Vlaamse primitieven tot Cobra», «Van Dante tot Hemingway», «Van seks en eros naar harmonie en intimiteit». Deze 5 titels uit het cursusaanbod van Universiteit Vrije Tijd bewijzen hoe ruim de onderwerpen zijn. Houders van de lerarenkaart krijgen 5 euro korting.Alle cursussen van het najaar 2004 staan op www.lerarenkaart.be (rubriek «extra»). Wil je de uitgebreide cursusgids? Fax dan naam, adres en e-mailadres naar 016 31 06 08.Universiteit Vrije Tijd - Blijde-Inkomststraat 77 - 3000 Leuven - tel. 016 31 06 70 - fax 016 31 06 08 - www.davidsfonds.be

Stand-up tragedy �Aangegrepen door de zelfmoord van een autistische

jongen schreef Nic Balthazar het jeugdboek «Niets was alles wat hij zei». Hoofdpersonage Ben heeft het openlijk

over autisme, pesten en zelfmoord. Het theaterstuk «Niets» dat op basis van het boek werd gemaakt, trekt vanaf oktober

Vlaanderen rond. Deze poëtische theatersolo voor jongeren (+ 14) wordt gestut door multimedia, computers, video-games

en muziek van Maurice Engelen (Praga Khan). De regie is in handen van Nic Balthazar, acteur Roel Vanderstukken brengt het

stuk al rappend en rijmend op scène. Zelf noemt Nic Balthazar het stuk een «stand-up tragedy over autisme, pesten, zelfmoord

en… liefde».In MAKS! verscheen eerder het artikel ‘De laatste chat met Ben’ over het boek - www.maks.be/23/18www.niets.orgTien lezers van Klasse gaan op 18 maart 2005 het stuk gratis proeven in CC De Tentakel in Zonhoven. Mail naar secr.leerkrachten@klasse.be of schrijf naar redactie Klasse - Niets - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel. De winnaars krijgen hun ticket thuis gestuurd.

Zonnehuis �In Berlaar staat een huis, een «nulenergiebalanswoning, gecon-strueerd met materialen die zoveel mogelijk bio-ecologisch verant-woord zijn, met hemelwaterwinning en eigen afvalwaterzuivering». Mondo vzw brengt met «Solar 2002» ideeën rond zonne-energie, ecologie en duurzame energiedragers in praktijk.Mondo vzw nodigt 15 leerkrachten uit voor een gratis kennismaking met het zonnehuis en de fi losofi e erachter. Stuur een mailtje naar info@mondo.be, je krijgt een bevestiging (datum in onderlinge afspraak).Mondo vzw - Bastijnstraat 85 - 2590 Berlaar - tel. 03 482 24 68 - info@mondo.be - www.mondo.be

Gratis naar Hidrodoe �Sijpel binnen in de wereld van de Druppel, de Wat is Water-zone, de Geschiedenisgrot, het Landschap en Aqua Station. Dit is het interactieve waterDOEcentrum van Hidrodoe in Herentals. De wondere wereld van water in meer dan tachtig experimenten en weetjes. Loop met je klas door de aggregatietunnel, zet een waterstofraket in werking, creëer een feeërieke fonteinenshow.Kom gratis kennismaken. Op woensdag 6 oktober ligt je watertapijt klaar. Je komt om 13.30, 14.30 of 15.30 u. Bij een kopje koffi e of thee krijg je een woordje uitleg over Hidrodoe en het educatief aanbod van het centrum. Daarna ga je zelf op ontdekking in de waterwereld.Inschrijven doe je via e-mail. Stuur vóór 29 sep-tember een bericht naar marketing.sales@pidpa.be en vermeld duidelijk: naam, telefoonnummer, naam + adres van de school en hoe laat je wil komen. Vermeld ook of je alleen komt of met een collega (de actie is uitsluitend voor leerkrachten bedoeld). 150 leerkrachten krijgen ten laatste op 30 september een bevestiging.Hidrodoe - Haanheuvel 7 - 2200 Herentals - tel. 0800 90 300 - www.hidrodoe.be

Straff �Staff en Mimi gaan naar dezelfde school. Staff is cool, hij hoort erbij en schept er genoegen in Mimi te plagen. Bij «Straff» kiezen je leerlingen (derde graad lager en eerste graad secundair onderwijs) zelf aan wiens kant ze staan en of ze Mimi mee pesten of voor haar opkomen.Je kan «Straff» op school halen (enkel op don-derdag!). Auteur-acteur-leerkracht Steven Goe-gebeur brengt op vraag ook een nabespreking mee (twee lesuren) of een groepswerk (rollenspel, tekenopdracht).Meer info en reservaties (meerdere voorstellingen per dag in dezelfde school zijn mogelijk) bij Steven

Goegebeur - goegebeursteven@hotmail.com - tel. 0496 03 14 67

Jaarkalender voor iedereen.

BANKSYS

Huis met hemelwaterwinning.

MONDO VZW

KMS

Aan wiens kant sta jij?

STEVEN G

OEGEBEURHoe «rock» is je school?

STRESS F

ACTOR 6

De laatste hype:geld versassenmet je mobieltje.

(advertentie)

(advertentie)

KLASSE NR.147 25

Jongeval �Twee nieuwe lespakketten tonen je leerlingen wat ze kun-nen betekenen voor een verkeersslachtoffer. «De jonge hulpverlener in het verkeer» (handleiding voor leerkrach-ten; 5 euro) geeft de basis om eerste hulp te bieden bij verkeersongevallen. De bijhorende cd-rom (ééntje voor eerste en tweede graad, ééntje voor derde graad; 10 euro elk) bevat demonstraties van eerstehulptechnieken, interactieve oefeningen en nuttige tips.Info en bestellingen bij Rode Kruis-Vlaanderen Leergangen - leergangen@rodekruis.be - tel. 015 44 34 74 - www.rodekruis.be«Jongeval, jongeren voor jonge verkeersslachtoffers» (handleiding + video; 5 euro) is gebaseerd op ervaringen van jongeren zelf. Wat zeg je tegen een verkeersslachtoffer en tegen zijn familie? Honderden ervaringen zijn herleid tot kapstokken om tijdens cruciale momenten houvast te bieden. Er is een praktisch handboekje voor je leerlingen (1 euro per ex.).Info en bestellingen bij Jeugd Rode Kruis vzw - jeugdrodekruis@rodekruis.be - tel. 015 44 35 70 - www.rodekruis.be

De nieuwe klerenvan de keizer �Veel humor, frisse muziekjes, dansende kledingrekken en veel respect voor de originele tekst, dat is kort samengevat «De nieuwe kleren van de keizer», een voorstelling voor leer-lingen van 5 tot 9 jaar, naar het sprookje van Hans Christian Andersen (2005 is Hans Christian Andersen-jaar).Kindertheater Foesiemauw kan met deze reisvoorstelling (com-pleet met voor- en naverwerkingsmap rond sprookjes) ook naar jouw school komen. Zelf kan je al op verkenning in OC De Joelen Oud-Turnhout (18/9 om 15 en 19 u.; 19/9 om 15 u.). Met je lerarenkaart krijg je gratis toegang, maar vooraf reserveren is nodig.foesleur@wol.be - tel. 0497 23 38 93

Het zilveren scherm �Elke donderdagnamiddag om 15 u. kan je in het Brussels Filmmuseum een fi lmklassieker bekijken. Bij elke fi lm (jaren ’30 tot eind jaren ’70) krijg je een voorprogramma dat de periode waaruit de fi lm dateert tot leven brengt. Voor en/of na de fi lm vind je in de tentoonstellingsruimte toverlantaarns en andere zeldzame voorwerpen uit het begin van de fi lmgeschiedenis.Tickets kosten 2 euro. Op het programma o.a. «les Gaietés de l’escadron» (Maurice Tourneur, 1932, 23/9), «Tom, Dick and Harry» (Garson Kanin, 1941, 30/9) en «l’Aile ou la cuisse» (Claude Zidi, 1976, 7/10).Filmmuseum Brussel - Paleis voor Schone Kunsten - Baron Hortastraat 9 - 1000 Brussel - tel. 02 507 83 70 - vdfc@ledoux.be - www.ledoux.be

BeloftevolleModulaire Ondernemer �Leerlingen bedrijfsbeheer (derde graad) kunnen de titel «Beloftevolle Modulaire Ondernemer» winnen met een realistisch ondernemingsplan, waarin ze hun ideeën als toekomstig ondernemer verdedigen. Een handleiding, een vragenlijst, checklists en de RYS-cursus (Responsible Young Starters) helpen hen daarbij.RYS ontwikkelt een eigentijdse cursus bedrijfsbeheer, met negen verschillende spilbedrijfjes. Die bedrijfjes én de cursus vind je op www.rys.be (gratis downloadbaar).Je kan je leerlingen inschrijven tot 29 oktober. Ten laatste 4 fe-bruari moet het bedrijfsplan klaar zijn. Op 8 maart volgt de halve fi nale, op 11 mei de fi nale.www.rys.be - paul.schram@ond.vlaanderen.be - tel. 02 553 88 96

Formacom �« Formacom II» is een netoverschrijdend, driejarig na-

scholingsproject voor dynamische, creatieve leerkrachten Frans (2de en 3de graad secundair onderwijs en volwas-

senenonderwijs). Franse en Vlaamse experts leiden hen op tot nascholers, die op hun beurt hun collega’s coachen en de

inzichten en het didactisch materiaal verspreiden.Twee groepen van 20 leerkrachten nemen deel aan een stage

in het Franse Vichy (Cavilam) en een zestal studiedagen in Vlaanderen. De thema’s van deze tweede editie zijn: Leren

leren en autonomisering van leerders; interculturele vaardig-heid; evaluatie van taal- en leervaardigheden en het effi ciënt

leiden van een workshop over didactiek; integratie van ICT in het vreemdetalenonderwijs.Je kan je hiervoor nog kandidaat stellen tot 30 september. Je vindt daar-voor alle info op www.form-a-com.org (klik op «appel à candidature») Meer info bij Vinciane Vanderheyde - v.vanderheyde@pi.be - tel. 02 734 11 23 en Nathalie Ceulemans - nathalie.ceulemans@ovsg.be - tel. 02 506 41 50

Kunst smaken �Leerlingen eerste en tweede graad kunnen begin volgend jaar (januari tot maart 2005) kennis maken met de kunstcollectie van het Antwerpse provinciebestuur. Je ontdekt er werk van Permeke, Ensor, Raveel, Panamarenko, Fabre enz. dat haast nooit publiek te zien is.Kunst in Zicht koos hiervoor de formule van een workshop. «Kunst smaken» (2,5 uur; 30 euro per klas) bekijkt de collectie als een open leeromgeving die je leerlingen niet alleen met de kunstwerken confronteert, maar hen ook leert kijken, luisteren, ervaren en handelen vanuit hun persoonlijke voorkeuren. In de workshop werken ze rond beeld, klank en kleur, vanuit een brede waaier van kunstzinnige disciplines (kunst, theater, muziek en misschien zelfs beweging of media).«Kunst smaken» is een initiatief van het Antwerps provinciebestuur, gerea-liseerd door Kunst in Zicht vzw, i.s.m. Warande Turnhout en Provinciaal Vormingscentrum Malle.Kunst in Zicht - tel. 014 47 21 56 - kiz@warande.be - www.kunstinzicht.be

I❤★ �Ze hebben de zomer extra kleur gegeven, de felle én veilige fl uojasjes van Walter Van Beirendonck, ontworpen voor Levenslijn-Kinderfonds en met duizenden verdeeld naar alle jeugdbewegingen. In die «Veilig op kamp»-pakketten zitten tien fl uojasjes (voor volwassenen), twee lampen, vier fl uoarmbanden, een C3-bord (het «spie-gelei»), info rond verkeersveiligheid en een rugzakje. «Zichtbaar», de campagne-single van de nieuwe formatie Jeenz haalde zelfs het podium van Tien om te Zien.De pakketten en de jasjes zijn nu ook beschik-baar voor scholen, gemeentes en andere ver-enigingen. Een totaalpakket kost 125 euro (plus eventueel 25 euro verzendingskosten). De jasjes kan je afzonderlijk bestellen en dan betaal je 12 i.p.v. 15 euro (minimum 50 ex.; plus eventueel 25 euro verzendingskosten). Voorts ontwierp Van Beirendonck lintsterren (refl ecterende ster aan neklint; 3 euro) en slapwraps (refl ecterende pols- of enkelband; 5 euro). De bekende Levens-lijn-stickers (gewoon: 1 euro; refl ecterend: 3 euro)

zijn er ook nog steeds.www.levenslijn.be - info@levenslijn.be -

Medialaan 1 - 1800 Vilvoorde - tel. 02 255 39 70

Leer je leerlingen correct reageren bij verkeersslachtoffers.

Sprookjeskeizer in nieuw kleedje gestoken.

Zichtbaar, veilig én modieus, wat wil je meer?

RODE K

RUIS-VLAANDEREN

KINDERTHEATER F

OESIEMAUW

LEVENSLIJN-K

INDERFONDS

(advertentie)

(advertentie)

KLASSE NR.147 27

Eefje Donkerblauw �

Koningin Eefje Donkerblauw is een donkerblauwe, ver-schrikkelijk mooie babbelkont. Figurentheater Tieret heeft het prentenboek van Geert De Kockere en Lieve Baeten verwerkt tot een voorstelling voor kleuters en leerlingen eerste graad lager onderwijs.Op vrijdag 8 oktober (19 u.) kan je met twee kinderen (max. 3 tickets per persoon) de gratis avant-première voor leerkrachten bijwonen in het Museumtheater in Sint-Niklaas.www.tieret.be - reserveren via theatertieret@yahoo.com

Scientists at work �

Je duikt met je klas én met een wetenschapper in een industrieel of universitair labo voor een praktische proef. Je leerlingen maken een verslag, met resultaten, bedenkingen, interacties met andere wetenschappers enz. Half april selecteert een jury tien laureaten voor een slothappening op 11 mei in de Universiteit Gent. Drie teams krijgen een prijs, alle deelnemers een aandenken.De wedstrijd «Sientists@work» staat open voor klassen tweede en derde graad secundair onderwijs. Online inschrijven (vóór 20 september) op www.scientistsatwork.be. Daar vind je voorbeel-den van de vorige editie. Einddatum is 13 april.www.scientistsatwork.be - inge.geysen@vib.be

Congres Wetenschappen �

Van suikerklontje tot quarks en oerknallen, van poolonder-zoek tot missies naar Mars, droog ijs tot de ecologische voetafdruk: leerkrachten biologie, chemie, fysica en aanverwante vakken vinden op zaterdag 13 november net dát extraatje op het 10de Vlaams Congres van Leraars Wetenschappen. Inschrijven vóór 15 oktober.VOB en VeLeWe organiseren samen in het kader van het actie-plan Wetenschapsinformatie en Innovatie, met steun van afde-ling Wetenschappen en departement Onderwijswww.vob-ond.be - www.velewe.be

Centen voorverkeersprojecten �

«Verkeerswaaier» is een gratis publicatie met 15 concrete acties om de verkeersveiligheid van kinderen te verhogen. De acties zijn uitgewerkt door Langzaam Verkeer (i.s.m. Vlaamse Stichting Verkeerskunde en BIVV). Levenslijn-Kinderfonds verzorgt de publicatie en de distributie (via Koning Boudewijnstichting). Tegelijk doet Levenslijn-Kinderfonds een oproep naar scholen, ouderverenigingen, buurtgroepen enz. om eigen, concrete projecten in te dienen (vóór 1 november!).Geselecteerde projecten krijgen een fi nancieel steuntje van 500 euro. Bij vorige acties kregen ruim 160 projecten steun.Je kan je gratis «Verkeerswaaier» en het projectformulier om je eigen actie voor te stellen aanvragen bij Koning Boudewijn-stichting - Postbus 96 - 1050 Elsene 1 - tel. 070 23 30 65 - proj@kbs-frb.be - www.kbs-frb.be - www.verkeerswaaier.be

Dream Day �

«Dream» laat jongeren nadenken over hun studie- en beroepskeuze. Het project bestaat uit de «Dream Day», een bijhorende website (www.dream-it.be), enquêtes en colloquia. Op de «Dream Day» (op of rond 17 maart, op school of op de werkplek) ontmoeten leerlingen derde en vierde graad een professional, die vanuit eigen ervaring getuigt over zijn beroep.Je kan je leerlingen tot 26 november gratis inschrijven. Je krijgt gratis didactisch materiaal waarmee je de dag kan voorbereiden én nabespreken (video met getuigenissen, vragenlijsten voor elke leerling, een getuigensyllabus waaruit je leerlingen getuigen kiezen en een pedagogisch dossier met lestips).«Dream» is een initiatief van de KMO-cel van de hogeschool ICHEC vzw.www.dream-it.be (rubriek «Do It») - lucie.roobrouck@ichec.be - tel. 02 739 38 68

ff down �Hoe maak je depressie bij 15-18-jarigen bespreekbaar?

Het nieuwe lespakket «ff down» geeft uitgewerkte lessug-gesties en methodieken om met je leerlingen te werken

rond somberheid en depressie. Je vindt er ook uitgebreide achtergrondinformatie en een literatuurlijst. Als extraatjes krijg

je de brievenroman «Spiegelschrift» (Bart Demyttenaere en Wim Geysen) en een aantal gezondheidsfolders.

De map kost 15 euro (plus verzendingskosten) en is een uitgave van de dienst Gezondheidspromotie van de Christelijke

Mutualiteit (CM) n.a.v. de Werelddag geestelijke gezondheid (10 oktober). Leerkrachten tweede en derde graad secundair onderwijs

en CLB-medewerkers die de map in de loop van oktober bestellen, maken bovendien kans op één van 12 gratis pakketten.Info en bestellingen via gezondheidspromotie@cm.be - www.skratsj.be (jongeren-site van CM) - tel. 02 246 48 64

Drugstories �«Drugstories», een nieuw drugpreventieproject voor leerlingen secundair onderwijs, is een interactieve powerpointpresentatie (met muziek- en fi lmfragmenten) waarmee leraar en ervaringsdeskunde Luc Rombaut je leerlingen doet nadenken over verantwoord omgaan met (il)legale drugs. Met herkenbare verhalen en eigen ervaringen belicht hij beide kanten van de drugsmedaille, de aangename én minder aangename effecten en gevolgen.drugpreventie@tiscali.be - Luc Rombaut - tel. 03 772 47 56

Met de kunsten op kamp �In april en mei 2005 kunnen lagere scholen (tweede en derde graad) een week op muzische klassen. Na bos-, zee-, sneeuw- en andere klassen een nieuw project om je leerlingen een week lang onder te dompelen in een «kunstenlaboratorium». Ervaren kunstenaars/docenten begeleiden de deelnemers naar hun eigen kunstzinnige mogelijkheden.De «Muzische Klassen in Malle» sluiten aan bij de leerdoelen muzische vorming van het lager onderwijs. Via dans, drama, beeld, muziek en media leren de kinderen bewust nieuwe indrukken in zich opnemen. Vanuit denken en voelen over kunstwerken leren ze verbeelden en vormgeven. Ze experimenteren met vorm, klank, beeld en beweging. Ze evalueren hun eigen werk en indrukken samen met de anderen. En bovenal leren ze genieten van creatieve en muzische exploratie.De «Muzische klassen in Malle» vinden plaats van maandag tot vrijdag in internaatsverband, vijf weken vanaf 18 april 2005 in Provinciaal Vormingscentrum Malle - www.vormingscentrummalle.be - deelnemen kost 140 euro per leerling - je kan nu al inschrijven bij organisator Kunst in Zicht - tel. 014 47 21 56 - kiz@warande.be - www.kunstinzicht.be

Met je klasop wereldreis �De inleefprogramma’s van Studio Globo geven je leerlingen de kans om te proeven van de ver-schillen én de rijkdom van onze samenleving. Als leerkracht speel je daarbij een cruciale rol: je volgt een nascholing, je organiseert een mondiaal of intercultureel project in je klas (met het lessenpakket), je komt met je klas naar een inleefatelier… Zo kruipen je leerlingen eventjes in de huid van mensen in het Zuiden en ervaren ze hoe mensen wereldwijd aan verandering werken.Je vindt het volledige aanbod op www.studio-globo.be/inleefateliers. Voor 9-10-jarigen is er «De SuperWereldMol» (in Gent), een eerste kennismaking met mensen uit het Zuiden. Voor 10-11-jarigen is er «Wonen op het dak» (Brus-sel en Antwerpen), over interculturele vaardig-heden, openheid, respect en leren omgaan met diversiteit. De inleefateliers voor 11-12-jarigen (Antwerpen, Gent, Genk en Roeselare) tonen het dagelijks leven van mensen in Congo, Peru, Gu-atemala, Filipijnen en India. Je kan nu al boeken voor volgend schooljaar (da’s zelfs aangewezen).

Alle info op www.studioglobo.be of via info@studioglobo.be - tel. 02 520 05 30

Duik met je leerlingen het labo in.

Neem je leerlingen mee op wereldreis.

Film alsrode draadvoor muzische vorming.

VIB/SCIENTISTS@

WORK

KUNST IN Z

ICHT/KOEN B

ROOS

STUDIO G

LOBO

(advertentie)

DE INSTAPBRIEF VOOR ALLOCHTONE OUDERS

Soms wil je allochtone ouders op school in hun taal welkom he-ten, laten voelen dat ze belangrijk zijn, mee in het verhaal zitten? Klasse voor Ouders helpt je daarbij. Speciaal voor hen is er een maandelijkse instapbrief in het Arabisch, Turks, Frans, Engels en op algemene vraag vanaf dit schooljaar ook in het Russisch. De instap-brief hoort bij het gratis (en laagdrempelig) maandblad Klasse voor Ouders, dat scholen kunnen aanvragen voor ouders van kleuters t/m de eerste graad secundair. De instapbrief vertaalt het blad niet, maar vertelt kort wat er in het nieuwe nummer staat en waarom de ouders het blad best zouden lezen in het Nederlands. Bijna 500 scholen en schoolopbouwwerkers zijn nu al geabonneerd. Elke in-stapbrief wordt maandelijks 2 596 keer gedownload. Wie er mee werkt is enthousiast. Je kan je inschrijven voor deze gratis instapbrief. Dan krijg je hem elke maand tijdig in je mailbox zodat je hem kan kopiëren en mee-geven met Klasse voor Ouders. Zo sla je een brug tussen hun thuis-cultuur en de schoolcultuur.

Meer info en inschrijven kan op www.klasse.be/ouders/instapbrief

Hildegarde Verwulgen, directeur: «Allochtone ouders appreciëren het enorm dat je hen bij de school betrekt. Ik deel de instapbrief samen met Klasse voor Ouders uit en gebruik hem in moedergroepen.»

Hugo Schallenbergh, Centrum voor Basiseducatie: «Dankzij de in-stapbrief krijgen ouders zicht op waar onderwijs in Vlaanderen mee bezig is.»

Emin Özdemir, vader: «Jullie zijn goed bezig met de instapbrief. Kun-nen jullie af en toe ook succesverhalen van allochtone ouders brengen? Dat kan een stimulans zijn binnen de allochtone gemeenschap.»

Hilde Van Droogenbroeck, leerkracht: «De instapbrief van Klasse voor Ouders is voor mij een aanknopingspunt voor een gesprek met al-lochtone ouders. Klasse zou nog meer Vlaamse leerkrachten kunnen aanspreken om bruggen te slaan en deze instapbrief te verspreiden. Elke kleine inspanning kan wonderen doen.»

KLASSE NR.147 29

Webtips1. Buitengewoon wijs �Je zoekt hulpmiddelen voor slechtzienden, kinderen met dyslexie, leerlingen met een mentale of motorische han-dicap of met leermoeilijkheden? Op www.ictwijs.be vind je een uitgebreid en duidelijk gestructureerd overzicht van hardware, software, verwijzingen naar websites en andere ondersteuning. Voor alle leeftijden.www.ictwijs.be

2. Traject �Kinderen van 10 tot 13 jaar ontdekken hun vertrouwde omgeving, meer bepaald het traject van thuis naar school, op een speelse manier en geven het audiovisueel weer. Ze werken met minidisk en digitale camera en leren audiovisuele basistechnieken. Wil je zien wat dat oplevert? Welke reizen kinderen ondernemen? En hoe je ook kan meedoen met je klas? Alle info staat op de website.www.traject-trajet.com

3. Meer dan chemie �Wat moet je zoal studeren voor een job in de chemie? Is een diploma scheikunde daarvoor nodig? Met welke diploma’s kan je ook in de chemie terecht? Voor laatstejaars die aan een studiekeuze toe zijn en voor werkzoekende jongeren beschrijft de website Jobs in de chemie van Fedichem enkele tientallen beroepen in de chemische sector.www.jobschemie.be

Chemicus �Rik reist naar een verborgen wereld waar niets is wat het lijkt. Maar hij keert niet terug. Er rest je maar een optie: hem achternareizen en terughalen. Dat is de plot van ‘Chemicus’, een virtueel adventure game met animaties, verbluffende visuals, meeslepende muziek. Slechts door raadsels op te lossen, geslaagde experimenten uit te voeren en kennischips te raadplegen kan je slagen. En zoals de naam van het spel het zegt draait alles rond chemie. Het verhaal van zuren en bases, elektrische energie, koolstofverbindingen, oxydatie enz. Goed voor een verslaving aan scheikunde.‘Chemicus’ (39,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - Standaard Uitgeverij - Belgiëlei 147a - 2018 Antwerpen - tel. 03 285 72 00 - info@standaard.com - www.standaarduitgeverij.be

Gratis puntenboekje �Een gebruiksvriendelijk en persoonlijk aanpasbaar punten-boekje in Excel (97 of hoger), waarbij je zelf geen formules meer moet bedenken, dat rekening houdt met ontbrekende toetsen, dat juist afrondt en dat je toestaat bepaalde toetsen meer gewicht te geven...? Je kan het gratis downloaden via www.qpunten.yucom.be. Het puntenboekje biedt ruimte voor cijfers en commentaren van een heel schooljaar voor je gewenste aantal leerlingen en vakken. Na ingave van de punten rekent het programma gemiddelden, totalen e.d. automatisch uit. Je kan het los gebruiken of aan het schoolnetwerk koppelen om resultaten te centraliseren. Het aanbod komt van collega Kris De Bruyn (qpunten@yucom.be), op wiens school het programma intussen vijf jaar draait.Franse fi lm �Met de «Week van de Franse fi lm» kan je met je leerlingen een fi lm («Les invasions barbares», «Astérix et Obélix»…) bekijken én ermee werken in de lessen.De «Week» loopt in Filmmuseum Antwerpen (18-22/10); Studio Skoop Gent (15-19/11), Cinema Lumière Brugge (24-28/01) en Limelight Kortrijk (28/2-4/3). Het is een organisatie van Overlegcomité van Verenigingen van Leraren Frans (OVLF) en Délégation Culturelle et Pédagogique (Franse Ambassade), i.s.m. KULAK en Alliance française.fi chespedago.free.fr - www.francedelegand.be - reserveren op de locatie zelfOp woensdagen 22 september (A’pen), 29 september (Gent) en 27 oktober (Kortrijk), telkens om 14 u., kan je gratis deelnemen aan een navormingssessie met fi lmvoorstelling.Inschrijven via pedagog.delegand@skynet.be (A’pen en Gent) of Eeckhoutcentrum - fax 056 24 69 98 (Kortrijk)

Auteursrecht enandere piraterij �

Als je volledig op de hoogte bent van de juridisch aspecten rond domeinnamen, digitale privacy, foto’s op

websites, elektronische handtekeningen, virtuele handel en boekhouding, computerinbraak, piraterij enz., dan lees je

beter niet verder. Als dat niet het geval is en je wil in vlotte en begrijpbare taal inzicht krijgen in deze materie (het magische

woord auteursrecht niet te vergeten), dan past dit boek naadloos op je rek met cd-rom’s. Elk hoofdstuk bevat de nodige verwijzin-gen naar bronnen, wetteksten, literatuur en websites.

‘Informatica: juridische aspecten’ (12,50 euro), Harald De Muynck - verkrijgbaar in de handel - uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - fax 051 40 11 52 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.beVijf lezers kunnen een gratis exemplaar winnen van dit boek. Surf naar www.lerarenkaart.be en vul de bon in. De winnaars krijgen het boek in hun brievenbus, hun namen staan vanaf 1 oktober op www.klasse.be/wedstrijden

Lessen in het donker �Op 36 locaties kan je kennis maken met een zestigtal Europese fi lmproducties, eigenzinnige en bijzondere animatiefi lms, 3-con-tinentenfi lms, fi lmklassiekers… Bij elke fi lm krijg je een uitge-breid pedagogisch dossier, met inhoudelijke en fi lmtechnische onderwerpen, verwerkingstips en een lesbrief voor leerlingen. De prijs per leerling varieert per locatie, maar is steeds zo laag mogelijk gehouden.Op zaterdag 11 september (metéén een seintje geven naar info@lesseninhetdonker.be) kan je in Brugge, Gent en Brussel enkele fi lms uit het aanbod bekijken.www.lesseninhetdonker.be

Maak zelf een fi lm �Knijp in een zakdoekje gevuld met bloem en het lijkt alsof er iemand door de sneeuw wandelt. Laat glazen fl essen in water zacht tegen elkaar tikken en een boot vaart door de ijsschotsen. Film maken is toveren met verrassend gewone middelen. In kleine groepen ontdekken je leerlingen de geheimen, technieken en het engelengeduld van de animatiefi lmtekenaar. Ze maken een storyboard, bouwen een 3D-decor, bedenken geluidsdecors of ontwerpen 2D-fi -guurtjes op een panoramische achtergrond.In het MediaLab van Art Basics for Children in Schaarbeek experimenteren kinderen en volwassenen met beeld en geluid. In diverse doe-stations maak je op «ambachtelijke» wijze kennis met de beginselen van animatiefi lm, bruitage en papieren fi lm. Een (her)ontdekking van de audiovisuele media van vroeger en nu en een unieke kans om je leerlingen een kritischer kijk op de beeldmedia mee te geven.Met je klas breng je een dagprogramma door in het MediaLab: de kinderen worden in kleine groepjes begeleid door ABC-medewerkers. Open van 30 september tot 17 juni 2005 (op donderdag en vrijdag voor basis- en hogescho-len; op woensdagnamiddag en zondag voor groepen en gezinnen).Op zondag 17 oktober, van 14 tot 18 u., kunnen 40 leerkrachten gratis een inter-actief bezoek brengen aan het Medialab. Wat je leerlingen doen, doe je die dag zelf eerst. ABC-gidsen begeleiden je.Art Basics for Children - De Fabriek - Jollystraat 125 - 1030 Brussel (op 5 minuten lopen van het Noordstation, vlakbij de ‘Belgacom ballon’) - info bij Karen Verbeeck - tel. 02 502 00 27 -

www.abc-web.be - karen@abc-web.be

LESSEN IN HET DONKER

Werken met fi lm:«Les Triplettes de Belleville».

ART B

ASICS FOR CHILDREN

Experimenteren met beeld en geluid.

(advertentie)

(advertentie)

Kunstenaar in je klas �250 klassen uit alle graden en richtingen secundair onderwijs krijgen gratis een kunstenaar in de klas. Die kunstenaar werkt rond een door jou gekozen lesonderwerp. Een wiskundig danser, een chemisch schilder… De combinatie tussen artiest en vak zorgde al voor verrassingen en bleek creatief én leerrijk voor leerlingen, leerkrachten én kunstenaars.Deins je er niet voor terug om je vak (niet alleen muzisch-creatieve of artistieke opvoeding) een kunstzinnige dimensie te (laten) geven? Wil je aan de slag met beeld, muziek, dans, literatuur, drama of media?Je kan inschrijven tot 16 oktober op www.canoncultuurcel.be of bij Ca-non Cultuurcel - kunSTof - K. Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - deanne.durant@ond.vlaanderen.be. Vermeld je adresgegevens en die van de school, je klas/klasgroep (max. 30 leerlingen), het vak en de onderwijs-vorm (ASO, BSO, KSO, TSO, BuSO, DBSO, DKO). Een lesonderwerp hoeft nog niet. 250 scholen krijgen in december de naam van «hun» kunstenaar en zijn discipline. Met die kunstenaar kies je onderwerp, datum en dagdeel (je moet de klas een hele voor- of namiddag hebben). Ná de les bezorg je een korte reactie aan Canon Cultuurcel

Schoolenbibliotheek �Hoe werk je aan een leer- en leesklimaat op school? Wie kan je helpen? De bibliotheek? Op www.schoolenbibliotheek.be vinden leerkrachten basisonderwijs en bibliotheekmedewerkers voorbeelden, links naar eindtermen, voorbeeldlessen en een zoekrobot. Canon Cultuurcel en Vlaams Centrum voor Openbare Bibliotheken (VCOB) lanceren de website op 6 oktober n.a.v. een gratis studiedag rond school en bibliotheekwerk. De 250 deelnemers krijgen er extra voorbeelden, getuigenissen van collega’s en concrete tips.De studiedag «Schoolenbibliotheek» vindt plaats op 6 oktober, van 10 tot 16.30 u., in departement Onderwijs (Consciencege-bouw, vlakbij Brussel-Noord). Inschrijven tot 1 oktober opwww.schoolenbibliotheek.be

Weg-wijzer �Wat is muzische vorming? Welke plaats heeft kunst in de lespraktijk? Is luisteren ook kunst? Kan je kunst ontmoeten? Het project «Leermeesters» (lerarenopleiding basisonder-wijs) zocht jaren naar de antwoorden. Deskundigen schreven achtergrondteksten en bieden zo naast ervaring ook achter-gronden over kunst, cultuur en muzische vorming.Die teksten verschijnen nu in «Weg-wijzer», een (eerste) «denkdocument» voor leerkrachten, vormingsmedewerkers en cultuurgangmakers. Zo stimuleert Canon Cultuurcel het denken rond kunst, cultuur en onderwijs met open vragen, met vragen om reacties. «Weg-wijzer» biedt een algemeen kader voor kunst en muzische vorming, een leidraad om verschillende kunstrich-tingen te ontmoeten. Voorts getuigen twee docenten over het belang van muzische vorming in de klas.«Weg-wijzer» is gratis - aanvragen via www.canoncultuurcel.be

De inktaap �Leerlingen derde graad ASO, TSO, BSO en KSO kunnen deelnemen aan de «Inktaap», een Vlaams-Nederlands lees-bevorderingsinitiatief. Een groep lezers (klas, leesgroep…) praat tussen november en februari over drie boeken: «Paravion» van Hafi d Bouazza, «Een schitterend gebrek» van Arthur Japin en «Zij kwamen uit het Oosten» van Chris De Stoop. Bij de boeken krijg je een volledig vernieuwde leerkrachtenmap met lestips, achtergrondinformatie én een uitnodiging voor de slotmanifestatie in maart.De Vlaamse departementen Onderwijs (Canon Cultuurcel) en Cultuur werken samen met de Nederlandse Taalunie en Stichting Lezen Nederland. Canon Cultuurcel begeleidt dit project, i.s.m. Villanella.Inschrijven bij Villanella - info@inktaap.be - www.inktaap.be - tel. 03 260 96 14

CANON CULTUURCELJan Staes - Dirk Terryn - Jan Luyten

Koning Albert II-laan 151210 Brussel

tel. 02 553 96 63 - fax 02 553 96 75canon@ond.vlaanderen.bewww.canoncultuurcel.be

Hoe inschrijven

voor een studiedag?

1. Via www.canoncultuurcel.be

2. Per fax of e-mail: vermeld dan

steeds (en liefst in deze volgorde):

naam, privé-adres, tel./fax, mailadres,

school/organisatie, adres school/or-

ganisatie, functie

KLASSE NR.147 31

Algemeen �

➜ Frans BrusselEnig idee hoe het Franstalig onderwijs in Brussel in elkaar zit en wat daar beweegt? Hoe het jongeren begeleidt om goede meertalige burgers te worden? Je kan het lezen in de brochure ‘Over de muur kijken …’. Zolang de voorraad strekt kan je een (gratis) exemplaar krijgen via patrick.vanspauwen@ond.vlaanderen.be.

➜ ZorgbreedPraktijkverhalen over projecten zorgverbreding en inclusie, over confl icthantering, kansarmoede, ADHD, remediëring, sociaal-emotionele ontwikkeling enz. vind je vier keer per jaar in het magazine Zorgbreed. Eén nummer per schooljaar is een themanummer. Je kan ook zelf bijdragen inzenden.‘Zorgbreed’ (abonnement 4 nrs. 30 euro, studenten (individueel) 22,50, studenten (per tien) 16 euro) - Garant Uitgevers - Somersstraat 13-15 - 2018 Antwerpen - tel. 03 231 29 00 - fax 03 233 26 59 - uitgeverij@garant.be

➜ De Schepping‘In het begin was er niets. Het is moeilijk om je dat voor te stellen. Je moet alles wat er nu is nog niet laten zijn…’ Zo begint Bart Moeyaert zijn versie van het scheppingsverhaal. Hij schrijft daarmee een nieuwe tekst voor een bewerking van het oratorium Die Schöpfung van Franz Joseph Haydn. Het resultaat is een bijzondere kijk op God: nieuw, fi losofi sch, humoristisch en daarom bekroond. Het boek en een live opname van de productie op cd zijn voer voor 10- tot 100-jarigen.‘De Schepping’ - verkrijgbaar in de handel - (boek 13,95 euro, cd 18,95 euro) - uitg. Querido - Singel 262 - 1016 AC Amsterdam - Nederland - tel. 00 31 20-551 12 62 - publiciteit@querido.nl

➜ WoordenboektrainingHoe vind ik de betekenis van een uitdrukking? Wat zijn synoniemen en waar vind ik ze? Welk lidwoord hoort bij ‘boot’? Het nieuwe Oefenboek bij het Van Dale pocket-woordenboek Nederlands als Tweede Taal leert leerlingen en cursisten individueel of in groepjes een woordenboek hanteren. De opdrachten variëren van heel eenvoudig tot meer gevorderd.‘Oefenboek bij het Van Dale pocketwoordenboek Nederlands als Tweede Taal’ (5,95 euro) - verkrijgbaar in de boekhandel of via www.vandale.be

Basisonderwijs �

➜ Extreem rechts en racismeWat zijn fascisten en nazi’s? Bestaan ze vandaag nog? Hoe is extreem rechts georganiseerd? Wat geloven rechts-extre-misten en hoe komen ze daarmee naar buiten? Vind je daar ook sporen van terug op de muziekscène? Het hele verhaal in vijftien hoofdstukken, met veel illustraties, duidelijke teksten en aanzetten tot discussie.‘Extreem rechts en racisme’ (13,50 euro), uit de reeks ‘In het nieuws’ - verkrijgbaar in de handel - uitg. Biblion - Veurnestraatweg 280 - 2265 CL Leidschendam - Nederland - tel. 00 31 70 337 77 33 - fax 00 31 70 337 78 99 - inof@nbd.nl. Andere boeken uit deze reeks zijn Veilig voedsel, Kinderrechten, Wapenhandel, Drugs enz.

➜ Nice to meet youAlle klasgenootjes van Albana (5) kiezen hun materiaal uit. Zij niet. Zij kiest niets. Ze staart voor zich uit… Albana verwerkt een vluchtelingentrauma. Met veel inzet en een-voudige kraaltjes slaagt juf Leen erin haar te ontdooien. Het boekproject ‘Blij u te leren kennen’ geeft ook de andere Vakha’s, Mersads en Saids een gezicht. Ze vertellen over hun thuisland, hun toekomstdromen, hun familie, Vlaanderen. Foto’s, tekeningen, verhalen en gedichten van kinderen en leerkrachten ontroeren, ontluisteren en geven stof tot nadenken. Een methodiekenmap helpt je met lesideeën.‘Blij u te leren kennen’ (20 euro + verzendingskosten) - Met je lerarenkaart betaalt je 16 euro, inclusief verzendingkosten: vul de bon in op www.lerarenkaart en stuur hem door naar Jeugd & Vrede - Kon. Astridlaan 160- 2800 Mechelen - tel. 015 43 56 96- fax 015 43 56 97- info@jeugdenvrede.be - www.jeugdenvrede.be

➜ My name is WaterkersEen kind kan een periscoop maken. Met vloeipapier

kan je kleuren uit elkaar halen. Waterkers kan groeien in de vorm van je initialen. En meer van dat. ‘Licht & zicht’

is een themaboek dat je toont hoe je met eenvoudige, al-ledaagse middelen natuurwetenschappelijke experimenten

uitvoert rond fi lm, microscoop, telescoop en camera. Met veel foto’s, tekeningen en een overzicht van het materiaal dat

je nodig hebt.‘Licht & zicht’ (13 euro), uit de reeks Wetenswaardigheden - verkrijg-

baar in de handel - uitg. Ars Scribendi - Productieweg 5 - 3481 MH Harmelen - Nederland - tel. 00 31 348 44 39 98 - fax. 00 31 348 44 40 76 - info@arsscribendi.com - www.arsscribendi.com

Secundair onderwijs �

➜ TerreurOver de aanslag op de Twin Towers van 11 september 2001 verschenen boeken. Bruce Springsteen schreef er zelfs een song over. Voor BSO-leerlingen zoemt een PAV-bundel in op de oorzaken van dit extreme geweld. Waar ligt de kiem van het terrorisme, wie zijn de hoofdrolspelers en vooral: is er een weg terug? De bundel wil jongeren confronteren met de verregaande gevolgen van internationale politiek en met extreem geweld. Maar ook met zichzelf… In de handleiding vind je o.a. didactische tips, modeloplossingen en achtergrondinformatie, toetsmateriaal en uitbreidingsactiviteiten.‘PAV 11 september’ (werkboek 4,50 euro, handleiding 10,50 euro) - Uitgeverij De Boeck - Lamorinièrestraat 31-37 - 2018 Antwerpen - tel. 03 200 45 80 - fax 03 311 77 39 - informatie@uitgeverijdeboeck.be - www.uitgeverijdeboeck.be

➜ Don’t hate the media…Haat de media niet maar wees ze zelf. Dat is de boodschap van drie Vlaamse media-activisten. In hun boek stellen ze kritische vragen bij de aanpak van de hedendaagse media rond nieuwsgaring en berichtgeving. Maar ze geven ook heel concreet antwoord op vragen als: hoe maak ik een reportage? Hoe laat ik mensen aan het woord? Hoe maak ik zelf video-, foto-, audio-reportages of geschreven stukken? Aan voorbeelden en inspiratie geen gebrek.‘Media-activisme’ (17 euro) - Uitgeverij EPO - Lange Pas-toorstraat 25-27 - 2600 Berchem - tel. 03 239 68 74 - fax 03 218 46 04 - www.epo.be

Hoger onderwijs �

➜ OnderwijskundeWat is de pedagogische functie van een school? Hoe ver staat onderwijs van de arbeidsmarkt (of hoe dicht)? Wat moet de overheid voor onderwijs doen en niet doen? Leren meisjes anders dan jongens? Welk beeld hebben mensen van het lerarenberoep? Hoe evalueer je het best? Honderd en meer vragen over onderwijs krij-gen antwoord in ‘Onderwijskunde’. Het boek verscheen voor het eerst in 1995 maar kreeg nu een grondige update. Een vlot geschreven standaardwerk.‘Onderwijskunde. Een kennisbasis voor profes-sionals’ (46,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - Wolters Noordhoff - Postbus 58 - 9700 MB Groningen - Nederland - info@wolters.nl

➜ GodsdienstwetenschapDe Boeddha en de vrouwen, de calvinist Karl Barth en de katholiek Hans Küng, joods recht en geneeskunde, non-violence in Indian Thinking… Ver uiteenlopende onderwerpen die elkaar vinden in ‘Acta Comparanda XV’, de jaarlijkse publicatie van de Faculteit voor Vergelijkende Godsdienstwetenschappen, waar sinds 1980 op universitair niveau col-leges worden gegeven over spiritualiteit. De grote levensbeschouwingen, maar ook minder gekende religies en nieuwe bewegingen.

‘Acta Comparanda XV’ (11 euro, incl. verzendings-kosten) - Rectoraat FGV - Bist 164 - 2610 Wilrijk

- tel 03-830 51 58 - fax 03-825 26 73 - fvg.faculteit@tiscali.be

UITGEVERIJ EPO

UITGEVERIJ B

IBLION

JEUGD & VREDE

(advertentie)

KLASSE NR.147 33

Kort-weg � Vanaf dit schooljaar kan je niet alleen met je leerlingen

secundair onderwijs gaan buurten in Nederland, maar krijg je via GROS (GrensOverschrijdendeSamenwer-

king) ook subsidies voor klasuitwisselingen (min. drie dagen) met Luxemburg, Duitsland, Frankrijk en het

Verenigd Koninkrijk. Deadline voor je projectaanvraag is 15 november.

Dit is ook de einddatum voor klasuitwisselingen via «Euro-klassen»: leerlingen vanaf het vierde jaar secundair onderwijs

bezoeken gedurende minimum 6 dagen een Europese school en omgekeerd.

Info en inschrijvingen vóór 15 november bij nathalie.van.gysegem@ond.vlaanderen.be - tel. 02 553 89 06 - al-gemene info bij wim.cloots@ond.vlaanderen.be - tel. 02 553 89 22

Vossenstreken �Waar heeft de sluwe vos Reynaert de schat verborgen? Aan je leerlingen derde graad lager onderwijs om dat uit te zoeken tijdens het educatieve spel «Vossenstreken». Zo leren ze het Reynaertverhaal én de Euregio Scheldemond (Zeeland, Oost- en West-Vlaanderen) beter kennen. Die elementen kan je na het spelen verder in de klas bespreken. Het voorlezen van het verhaal, het spel én de nabespreking duren twee uur.«Vossenstreken» is een coproductie van de Gemeente Hulst, het Intergemeentelijk Project «Het Land van Reynaert» en de Stich-ting Ryckevelde en kost 5 euro (verzending inbegrepen). Enkel Oost- en West-Vlaamse scholen kunnen inschrijven. Bestellen kan via ryckevelde@online.be - tel. 050 35 27 20 - www.ryckevelde.be

Vijf lezers kunnen het educatieve spel «Vos-senstreken» winnen. Leg vóór 26 september aan an.declercq@ond.vlaanderen.be uit wat Zeeuwse «bolus-sen» zijn. Vanaf 28 september vind je het antwoord en de vijf winnaars op www.klasse.be/winnaars.

Duootje of triootje? �Je kan met leerlingen vanaf de vijfde klas lager onderwijs in eigen land de (taal)grens oversteken voor een bilaterale uitwisseling met een klas uit de Franse of Duitstalige Gemeenschap of een triootje tussen de drie Gemeenschappen. Het Klavertje Drie-programma steunt de gastschool met beurzen van 750, 1 120 of 1 370 euro, afhankelijk van het aantal deelnemers. De bezoekende school krijgt een forfaitair bedrag van 10 euro per leerling (max. 500 euro). Nieuwe scholen krijgen een extra startpremie van 250 euro.Je krijgt deze maand de Klavertje Drie-folder op school. Er zijn twee inschrijfperiodes met bij-horende deadlines: 12 oktober en 11 januari.Info bij Klavertje Drie-Prins Filipfonds - c/o Koning Boudewijnstichting - tel. 02 549 61 91 - bonne.i@kbs-frb.be - www.prins-fi lipfonds.org

Mondiale thema’s �Geïnteresseerd of reeds geëngageerd in educatieve projecten in ontwikkelings-landen? Noteer dan alvast 9 oktober in je agenda. Dan organiseert Leraars zonder Grenzen vzw een refl ectienamiddag over «Onderwijs als hefboom voor ontwik-kelingssamenwerking» in het H. Pius X-instituut Antwerpen, met inleiding, projectvoorstellingen en discussiemo-gelijkheid.

Deelnemen is gratis, maar vooraf inschrijven is noodzakelijk.Graag aanmelden voor 6 oktober bij Paul Aerts

- tel. 03 658 44 57 - aerts@glo.be - www.lzg.be

Uitwisselen met Waalse of Duitssprekende klas

EP’er-voor-een-dag �Stel met uw leerlingen van de derde graad secundair on-derwijs een resolutie op en laat ze in plenaire zitting stem-men in het Europees Parlement. Eufrasie vzw organiseert twee Europolis-sessies, een simulatie van het Europees Parlement. Per sessie nemen 10 Nederlandstalige en 10 Franstalige scholen deel. De zittingen vinden plaats in maart. In oktober is er een infosessie.Inschrijven tot 1 oktober bij vzw Eufrasie - marina.bogaert@skynet.beOok het European Youth Parliament is weer actief. Wie tijdens een simulatiezitting in het Europees Parlement het best zijn resolutie verdedigt, vertegenwoordigt ons land op de European Youth Parliament-zitting (leerlingen vijfde jaar secundair onderwijs)Inschrijven vóór 1 oktober bij helga.depauw@planetinternet.be

Klasse en het Europees Parlement schenken vijf stressballen weg om de stress van het nieuwe schooljaar weg te spelen.Mail zonder stress, maar voor 26 september 2004 naar Klasse-Internationaal - an.declercq@ond.vlaanderen.be - de winnaars vind je vanaf 28 september op www.klasse.be/winnaars

Europese beurs �Interesse voor Europese projecten, maar nog wat koudwatervrees? Bezoek dan op 29 september de Comenius-beurs in Landcommanderij Alden Biesen (Bilzen). Basis- en secundaire scholen tonen er van 14 tot 17.30 u. hun Europees projecten. Je kan er ideeën opdoen en ervaringen uitwisselen met collega’s. Vooraf inschrijven is wel nodig.Info en inschrijvingen via myriam.swinnen@wvc.vlaanderen.be - tel. 089 51 93 55

Mobiel met Leonardo �Je kan nog tot 11 oktober voorstellen indienen om met je leerlingen van het beroeps- of technisch onderwijs naar het buitenland te trekken voor een stage in een Europees bedrijf (tussen 1 januari 2005 en 31 mei 2006). Leerlin-gen Mode trekken naar de Parijse modeweek, leerlingen Verzorging ontdekken thalassotherapie op Malta, koks lopen stage in Franse toprestaurants enz. Het Europese Leonardo-programma zorgt voor fi nanciële steun.In het «Handboek Mobiliteit Vlaanderen 2003-2004» lees je meer over de selectie, opvolging en evaluatie van deze «jongerenmobieltjes».Meer info bij Vlaams Leonardo da Vinci-Agentschap - agentschap@vl-leonardo.be - tel. 02 219 65 00 - www.vl-leonardo.be

Faites vos jeux �Zet op 24 september 2004 de gezelschapsspellen klaar in je klas. Die dag nodigt het overlegplatform van de Europese Dag van de Talen 2004 alle leerkrachten (ook niet-taalvakken) uit voor een dagje gezelschapsspellen, rollenspelen en andere dramatische activiteiten in een vreemde taal.Spelsuggesties en eventuele speelhulp vind je op www.ond.vlaanderen.be/ejt. Meer tips bij de Vlaamse spel-lenclubs en het Brugse Spellenarchief. Een aantal sponsors bieden spellen aan. Centrum voor Informatieve Spelen (Leuven) geeft korting op spelbegeleiding en aankoop van anderstalige spelen. Europese Dag van de Talen 2004 - www.ond.vlaanderen.be/ejt - tel. 09 386 11 02 - 26.09.03@skynet.be

«Speel mee op Europese Dag van de Talen.»

Koning Albert II-laan 151210 Brussel

tel. 02 553 96 99 - fax 02 553 95 05an.declercq@ond.vlaanderen.be

PHOTODISC

Voorrang voor leerkrachtenTentoonstellingen zijn nauwelijks klaar of leerkrachten bewonderen het educatieve aanbod al in avant-première. Ali Baba zou deze dagen meer aan een lerarenkaart hebben dan aan zijn toverformule.Hieronder vind je leerkrachtendagen die binnenkort plaatsvinden. Voor meer info en een volledig overzicht surf je naar de startpagina van www.lerarenkaart.be. Je raakt sneller op de hoogte van speciale leerkrachtendagen als je je abonneert op een elektronische nieuwsbrief van de lerarenkaart. Dat kan door «NIEUW» aan te klikken in de navigatiebalk op de site. Elke maand springen 40 000 leerkrachten binnen op de site. 7 000 krijgen hun eigen nieuwsbrief-op-maat.

Hoe inschrijven?Je kan een leerkrachtendag alleen bijwonen wanneer je inschrijft. Hoe dat moet verneem je op www.lerarenkaart.be. In de meeste gevallen is één keer klikken voldoende om het inschrijfformulier op het scherm te krijgen. Je vult alle gevraagde gegevens in en verstuurt die door op de ‘verzend’-knop te klikken.

Sted

elijk

e M

usea

Ant

wer

pen

Jube

lpar

kmus

eum

Sted

elijk

Mus

eum

Lie

r

34 KLASSE NR.147

Zuid

erzi

nnen

© GAZET VAN ANTWERPEN - ARLETTE STUBBE

Krijgen nieuwe collega’s een lerarenkaart?September en oktober zijn bijzonder drukke maanden voor de werkstations. In zowat alle scholen zijn er personeelsverschuivingen en aanwervingen. Daarna komen nog reaffectaties. Dossiers van leerkrachten die nu in dienst treden zijn niet snel genoeg klaar om ze een «lerarenkaart 2004» te bezorgen. Ze krijgen hun eerste lerarenkaart -die van 2005- samen met het januarinummer van Klasse. Zoals alle andere leerkrachten.

Ik ben mijn lerarenkaart kwijt. Krijg ik een nieuwe?Nee. Het is helaas materieel onmogelijk om verloren gegane lerarenkaarten te vervangen. Alleen voor gestolen kaarten is er een uitzondering. In dat geval stuur je een kopie van de aangifte bij de politie naar Klasse - lerarenkaart, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel. Contact opnemen met de lerarenkaart doe je door een CONTACT-bericht te versturen op www.lerarenkaart.be. In dringende gevallen bel je 02 553 96 95.

Wanneer verscheen voor het eerst seksuele voorlichting in de boeken? Schoolboeken zijn een perfecte barometer voor een tijdgeest, ideologie, cultuur of religie. Detentoonstelling «Gekaft!» geeft een beeld van 50 jaar schoolgaan. Op zondag 17oktober krijgen 175 leerkrachten een speciale rondleiding. Inschrijven kan alleen viawww.lerarenkaart.be (startpagina).Open Onderwijshuis - Lange Gasthuisstraat 29 - 2000 Antwerpen

Luch

thav

en D

eurn

e

Cam

pusb

iblio

thee

kAr

enbe

rgTi

mm

erm

ans-

Opso

mer

huis

Open

Ond

erw

ijshu

is

KLASSE NR.147 35

(advertentie)

«Dat was hem niet hé, deze is ne slechte.» Gorik Goris schaterlacht terwijl hij een fl es Les Truffi ers opent, een Côte du Rhone van 2001. We zitten in de lerarenkamer van het Annun-tia-Instituut in Wijnegem. Gorik coördineert er niet enkel de derde graad, maar o.a. ook nog de mannenkookploeg van de school. De lachsalvo’s volgen elkaar op. «Ze hebben hier de nieuwjaarsreceptie georganiseerd», schrijft een (vrouwelijke) collega aan Klasse. «En het was niet alleen overheerlijk, maar ook de sfeer was fantastisch en dat is door de contacten heen nog altijd te voelen, alsof de school een wat warmere en menselijkere plek is geworden.» Het wordt plots ernstig als de heren van tafel en genot de uitspraak van de collega horen. «Je voelt duidelijk dat we dieper zijn gegaan dan alleen maar een feestje», zegt Mannu Wuyts, leerkracht Nederlands, informatica en gedragswetenschappen. «We hebben hier twee lerarenkamers op een halve kilometer van elkaar. De eerste en tweede graad zit aan ‘de overkant’. Maar voor de collega’s daar zijn wij ‘de overkant’. Bruggen slaan is wat we willen doen, niet enkel met de mannenkookploeg.»

«Toen we voelden dat de nieuwjaarsrecepties wat in mineur verliepen, heb ik tijdens de personeelsvergadering gezegd dat wat die traiteurs doen, we zelf én beter kunnen. Ik had meteen kandidaten genoeg voor de man-nenkookploeg.»

De lerarenkamer aanpakken«De school is meer dan een plaats waar je enkel komt lesgeven, de klasdeur dichttrekt en zo vlug mogelijk naar huis verdwijnt», zegt Geert Danckaert, leerkracht aardrijkskunde. «Deze school is een leuke plek. Dat hebben we te danken aan onze schitterende leerlingen. Maar ook aan de manier waarop de school geleid

wordt, niet te rigide, maar gemoedelijk. Er heerst gewoon een sfeer waar veel mogelijk is. Elk initiatief wordt door de collega’s geapprecieerd en ondersteund. «Het gaat toch verder», vult Gorik aan. «Ik merk dat de schoolraad rekening houdt met de opmerkingen en adviezen die van

de leerkrachten komen. Dat verandert funda-menteel de sfeer. Ze noemen het participatie, maar het is natuurlijk veel meer.»«Op een school waar je je goed voelt kan veel gebeuren», zegt Mannu Wuyts. «Onlangs waren we op excursie met de zesdejaars. Spontaan groeide bij de begeleidende leerkrachten de idee om de lerarenkamer eens aan te pakken. »

Recepten te koopIn de gang ontmoeten we directeur Jozef Grommen. «We organiseren regelmatig frivole vrijdag. Wij zorgen dan voor chips en drankjes en de leerkrachten kunnen blijven hangen op school. Niks spectaculairs, maar gewoon gezellig samenzitten zonder dat we op onze klok moeten letten. Het zijn kleine momenten van waardering, maar ook momenten waar je kansen creëert.» «Ah, ja», roept Gorik. «Schrijf maar dat we onze recepten verkopen: voor 25 euro, voor de collega’s op school is het maar 22,5 euro of 3 wachturen.» Hun schaterlachen galmen in de gang. ‘Gratis proefpakket vrij-heid’ hangt daar als reclameboodschap van de leerlingen.

� www.annuntia.be

De heren van de tafel: v.l.n.r.: Mannu Wuyts, Geert Danckaert, Dirk Van Nuffel, Koen Everaert en Gorik Goris.

De ‘mannenkookploeg’

© P

ETER

VAN

HOO

F

Een actieve school? 4 stappen uit Wijnegem1. Breng mensen bij elkaar tijdens een chill-out, een frivole

vrijdag, in het stamcafé of zwembad.2. Kleine, haalbare projectjes werken beter dan tijdverslin-

dende initiatieven. 3. Zorg dat je weet wat je aan elkaar hebt, iemand moet

de zaak coördineren.4. Overleg met de directeur.

«De school werd warmer en menselijker»

KLASSE NR.147 37

Het Team➜ Actief burgerschap bereik je als je aan drie peilers tegelijk werkt: capacity

(vaardigheid, het gevoel het verschil te kunnen maken, de wil om een uitdaging aan te gaan), challenge (een verlangen dat voor actie zorgt) en connection (het gevoel dat je erbij hoort, gedragen wordt). Elke school kan daar werk van maken. Bij de leerlingen én bij de leerkrachten.

➜ Staat volgende keer jouw team op deze pagina? Schrijf of mail naar Klasse (Het Team) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel – red.leerkrachten@klasse.be

Zijn leerlingen zoeken het internet af naar sporen van hun leraar Nederlands en vragen hem wel eens hoe ex-

miss België en Mediamadam Ann Van Elsen in het echt is. «Sinds ik Mister Vlaanderen ben, heb ik extra troeven om mijn leerlingen warm te maken voor mijn vak», lacht Wim Braem (28). Hij geeft les aan leerlingen beroeps van Don Bosco in Sint-Denijs. Of hij ook Mister-allures heeft in de klas? Ondervindt een afgeborstelde Mister Vlaan-deren moeite om zich staande te houden in een klas vol stoere leerlingen Metaal of Hout? Wim: «In het begin probeerde ik het stil te houden, precies omdat ik vreesde voor de reacties. Onbegon-nen werk, zo bleek al gauw. Want al loop ik er op school niet mee te koop, mijn leerlingen komen het toch te weten. Ze vinden dat ik er ‘niet als een leraar uitzie’. Ook mijn manier van lesgeven vinden ze vreemd. ‘Is het nu les of niet?’ vragen ze als ik ze een heel lesuur laat discussiëren. Ze beseffen

niet dat ze intussen uiteenlopende vaardigheden oefenen. Maar goed, omdat ze mij zo atypisch vinden, gaan ze zelf op zoek. Er moet er maar één mijn naam op Google intikken en dezelfde dag nog weet heel de school dat ik Mister Vlaanderen ben. De leerlingen vinden het meestal heel tof en zijn nieuwsgierig. Sommigen vragen tips om ook modellenwerk te gaan doen. Ik probeer er niet te veel op te focussen, maar anderzijds is het een uitstekende manier om hun aandacht te vangen en mee te nemen naar de leerstof.»

Je leven in de spotlights en je werk op school liggen op het eerste gezicht mijlenver uiteen. Wim: «Toch zijn er verbanden. Zowel het lesgeven als de misterverkiezing zag ik als een toffe uitda-ging die mij zou helpen om mijn verlegenheid te overwinnen. Mijn oud-leraren zouden me niet meer herkennen, want op de secundaire school was ik een stille brave die de aandacht schuwde. Toen ik ouder werd, besefte ik dat ik er genoeg van had om zo verlegen te zijn – daarom schreef ik me vrij impulsief in voor de misterverkiezing én in de vervangingspool. Eenmaal dat was gebeurd, kon ik

niet meer terug. Nu ik die drempel over ben, heb ik geen last meer van verlegenheid.»

Als Mister Vlaanderen speel je een rol. Gebeurt hetzelfde in de klas? Wim: «Zelfs al probeer ik zo authentiek mogelijk voor de klas te staan, toch blijft lesgeven altijd ‘de rol van leraar spelen’. Een deel van de leerstof vind ik zelf ook saai, maar toch probeer ik ze zo goed en aantrekkelijk mogelijk te geven, want de leerlingen moeten er sowieso door. Ik geef heel graag les, vooral in het beroepsonderwijs. Onderwijs was nochtans niet mijn eerste liefde. Toen ik in de Germaanse Filologie afstudeerde, organiseerde ik in discotheken en cafés acties voor een fabrikant van sterke drank. Veel plezier gemaakt toen, maar ik had niet het gevoel dat ik iets zinvols deed. Daarom begon ik lessen Nederlands en Duits te geven aan de VDAB. Dat ging na een tijd vervelen omdat de leerlingen zo enorm gemotiveerd zijn dat lesgeven geen uitdaging was. Nu ik aan jongeren in het secundair lesgeef, is die uitdaging er wel, want alleen al om hun aandacht te vangen en vast te houden, moet ik al mijn entertainkwaliteiten bovenhalen. Mijn ‘showbizzervaring’ komt mij daarbij goed van pas.»

PASSIE

Wim Braem staat in de week voor de klas, in het weekend doet hij een fotoshoot, loopt hij een

modeshow of neemt hij als Mister Vlaanderen 2004 deel aan tv-programma’s. Zoals veel

collega’s combineert hij zijn lesgeven met een passie buiten de school. Deze rubriek ’Buiten-

beentje’ dissecteert elke maand de meervoudige persoonlijkheid van een Vlaamse leerkracht.

DE MISTER STAAT VOOR DE KLAS

Dag

Collega

Wim: «Mijn oud-leraren zouden me niet herkennen. Een stille brave.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

38 KLASSE NR.147

«WIJ LEREN ZONDER SCHOOL»Meer dan één miljoen leerlingen begonnen aan het nieuwe schooljaar. Maar bij de familie De Graef in Sint-Katelijne-Waver hangt een bordje aan het venster: ‘Wij leren zonder school’. «We zijn er begin vorig schooljaar uitgestapt», zegt Rita De Graef, moeder van Kristof (13) en Stefan (15). Kristof ging voor het eerst naar het secundair. De druk was te hoog. Kristof kreeg hoofd- en buikpijn. De klasagenda stond vol rood. «Natuurlijk zijn er kinderen die zich goed voelen op school, maar blijkbaar geldt dat niet voor onze kinderen. Ik geef ze nu taken en begeleid ze als een coach. Ik lees in alle boeken dat elk kind leergierig wordt geboren. Motivatie is het enige succesmiddel. Dring ze niets op, zorg voor een uitdagende omgeving en beschouw ze als evenwaardig. Sommige mensen denken dat een kind lui is en niet leert als het niet achter zijn boeken zit, maar voor ons is een skateramp in elkaar steken of een website bouwen óók leren.» De meeste ouders zijn wél tevreden over de school van hun kinderen. Maar soms proberen ze het gewoon zelf. Dat kan. Lees meer in het septembernummer van Klasse voor Ouders en op www.klasse.be/ouders. Het blad geeft deze maand o.a. 15 overlevingstips voor ouders.

«Sommige mensen denken dat een kind lui is als het niet achter zijn boeken zit.» © K

LASS

E

KLASSE NR.147 39

Elke maand test Klasse je kennis over een nieuwe vakoverschrijdende eindterm. Deze maand draait elke opgave rond welbevinden. Zet de eerste letter van elk antwoord in het daarbij horend genummerde vakje. Zo krijg je een (deugddoend) begrip van 8 letters.Stuur het woord vóór 2 oktober naar Klasse (Raads?l) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - secr.leerkrachten@klasse.be. Vanaf 6 oktober staan de oplossing en de winnaar op www.klasse.be/winnaars.

[1] De man van de woorden « How bitter a thing it is to look into happiness through another man’s eyes!»

[2] De religie van Shiva, Vishnoe, Krishna en Brahma[3] Chirurgisch verwijderen van overtollig lichaamsvet[4] Vitaya-programma gepresenteerd door Els De Schepper[5] Orgaan van de toeschouwer waarin de schoonheid ligt[6] Drankje waarmee (vooral) Engelsen ’s namiddags een moment van rust en ontspanning

nemen[7] Wat je vindt in de armen van Morpheus[8] Griekse godin van liefde en schoonheid

VANG DE KEVER!Ilse en haar klasgenoten haalden de Roze Kever van Maks! naar hun school. Hun verhalen lezen jongeren uit de tweede en derde graad secundair in de septembereditie van het jongerenblad van Klasse. Ook jouw leerlingen kunnen de Maks!-mobiel naar hun school halen, want elke maand tuft hij naar een andere school. Wie hem wil, stuurt een brief/mail naar redactie@maks.be of Redactie Maks! – Kever – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel met daarin een goede reden waarom de Kever (met in zijn roze koffer wilde prijzen en de voltallige Maks!-redactie) een hele namiddag op school moet neerstrijken. Een reportage over de klas en de school in het jongerenblad Maks! is het onvermijdelijke gevolg.Meer roze kevers, lesmateriaal, achtergronden en tips voor de meest uiteenlopende vakken en projecten in de gratis pedagogische bijlage. Nog niet ingeschreven? Doe het nu meteen via www.maks.be/maksimum.

SPONS OF FRONSYeti zendt zijn reporters uit! Ze trekken naar klasloka-len, speelplaatsen, lummelplekken en hangpleintjes, klaar om het tienerleven in beeld te brengen. In de nieuwe Yeti-rubriek ‘MIJN’ lezen tieners alles over de binnen- en buitenkant van vijfde- en zesdeklas-sers en op www.yetiworld.be ontdekken leerkrachten waarom tieners zich zo aan hen ergeren. Omdat Yeti een vrolijk rebels blad is, wenst het iedereen een verschrrrrrrrikkelijk schooljaar toe. Wanneer verschijnt de nieuwe Yeti alweer? Kijk op www.yetiworld.be. In de bijlage van Yeti krijg je tips en lesvoorbereidingen die aansluiten bij de vakover-schrijdende eindtermen. Zijn de pedagogische bijlagen zoekgeraakt? Je vindt ze allemaal op www.yetiworld.be. Klik op ‘Bijlagen Yeti’.

© GUY KOKKEN

Maja Wolny: «Belgische kinderen leren te weinig zelf nadenken.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

EURO-COLLEGAHaar leerlingen zijn Poolse kinderen en jongeren die in België wonen maar voeling willen houden met hun oorspronkelijke cultuur. Maja Wolny (27) emigreerde uit het Poolse Kielce. Ze geeft les in Szkola Gen. St. Maczka, een exterritoriale school in Antwerpen. De grootste verschillen tussen ons onderwijs en dat in Polen? Maja ziet er vier. - Verantwoordelijkheid: «In Polen gaan we ervan uit dat ouders en school de opvoedingsplicht delen. Hier in België valt me op dat veel ouders zich suf zoeken naar een goede school voor hun kind om vervolgens de opvoeding bijna volledig uit handen te geven aan de leraren.»- Kansen: «De meeste Belgische kinderen gaan al vanaf 2,5 jaar naar de kleuterklas. Een groot verschil met Polen, waar de meeste kinderen thuis worden gehouden tot ze zes zijn. Kribbes zijn er niet ingeburgerd zodat jonge moeders feitelijk verplicht worden om thuis te blijven.»- Opleiding: «In Polen word je vanaf de secundaire school verplicht om dikke boeken te lezen en dat vind ik positief. Hier in België wordt het de kinderen te makkelijk gemaakt. Niet alleen krijgen ze te weinig oorspronkelijke werken te lezen (wel boekjes óver Plato, nooit fragmenten uit het origineel), ze leren ook te weinig zelf nadenken. Belgische leerlingen moeten te vaak passief luisteren naar de leraar, terwijl je in Polen veel meer taken maakt, presentaties doet en zelf op onderzoek gaat. Daar leer je veel meer mee voor later.»- Welbevinden: «Nu ik uitkijk naar een kleuterschool voor mijn dochter Laura, valt me op hoe kindvriendelijk de Belgische scholen zijn. In Polen ligt de nadruk veel minder op de totale ontplooiing van de persoonlijkheid van het kind.»Maja Wolny combineert lesgeven met haar inzet voor de Oost-Europese cultuurvereniging Centrum Viadrina. Meer info op www.postviadrina.be

Polen in cijfers: tien keer groter dan België - 38,6 miljoen inwoners - leerplicht van 7 tot 16 jaar – 32 % van de bevolking is jonger dan 18 jaar – 98 % van de Polen is geletterd.

In deze rubriek ‘Eurocollega’ staan leerkrachten centraal die afkomstig zijn uit landen die recent toetraden tot de Europese Unie en die permanent of tijdelijk in ons land verblijven.

De Maks!-mobiel tuft elke maand naar een andere school.

Een verschrrrrrrrikkelijk schooljaar.

© K

LASS

E

Win: Win: een lekker weekend een lekker weekend Normandië Normandië (zoals getipt op p. 21)(zoals getipt op p. 21)

Breek de code!Breek de code!

40 KLASSE NR.147

Bij het begin van het schooljaar krijgen 300 000 leerlingen in het secundair onderwijs voor het eerst een offi ciële leerlingenkaart. Dat is een

Europese primeur. Ze draagt het logo van de Vlaamse Gemeenschap en opent dankzij de samenwerking met het Cultureel Jongerenpaspoort (CJP) meteen deuren in heel Europa. Een CJP-kaart alleen al kost normaal tien euro. Maar de leerlingenkaart is gratis. Ze wil zoveel mogelijk jongeren over de streep krijgen voor een breed en actief leven, binnen en buiten de school.

De kaart is geen verplichting maar een gratis service aan de secundaire scholen die er wensen gebruik van te maken. Maks! en Klasse trekken de kar. Driekwart van de Vlaamse secundaire scholen heeft eind vorig schooljaar de aanvraag voor leerlingenkaarten ingediend. Tijdens de vakantie arriveerden de bestelde exemplaren op school. Die worden nu uitgedeeld. Scholen die de aanvraag voor de leerlingenkaart niet hebben ingediend zullen moeten wachten

de vakoverschrijdende eindtermen: burgerzin, gezondheid, milieu, sociale vaardigheden, leren leren… maar ook sport, cultuur, ontwik-kelingswerk, Europa, technologie, jeugdwerk, vrijwilligerswerk enz. Daarmee leggen we een cruciale link tussen wat in de school ge-beurt en daarbuiten.De leerlingenkaart is een middel, geen doel. Ze moet jongeren stimuleren om in actie te schie-ten en nieuwe mogelijkheden te ontdekken. Jongeren kunnen op die manier «de smaak te pakken krijgen» om «de eerste keer» (gestimuleerd door de aantrekkelijke lage drempel) een tijdschriftabonnement te nemen, naar een goede fi lm te gaan, een concert of de opera te ontdek-ken, aan Europese uitwisselingen mee te doen, aan sport te doen, ontwikkelingshulp te leren ken-

Nieuw: de leerlingenkaartNieuw: de leerlingenkaart

De gangmaker: Walter

«Ik droomde al een tijdje van een neefje

voor de Lerarenkaart», zegt Walter Van-

kerkhoven. Hij is opvoeder in het Sint-Jan

Berchmanscollege in Diest en heeft zich

opgegeven als één van de driehonderd

leerkrachten die op hun school gangmaker

spelen voor de leerlingenkaart. Hij hoopt dat

de nieuwe kaart en de acties er

rond de leerlingen dichter bij

elkaar zullen brengen. «Een

open school stimuleert de

leerlingen om hun grenzen

te verleggen en buiten de

schoolmuren te kijken. De

kaart kan onze opvoeding

versterken. Al is er maar

één leerling die hierdoor

voor het eerst naar een

tentoonstelling gaat, dan

is het al de moeite waard.

Ik ga op onze website een

link naar de site van de

leerlingenkaart leggen.

De leerlingen willen graag

up-to-date informatie en de

nieuwste toeters en bellen.

Maar nu moet elke school niet

meer apart daar alle energie

in steken. Laat maar komen

die kaart!»

Een site apartDe website is een wereld op zich. Hier kan elke leerling zich op een unieke manier registre-ren. Op basis van zijn profi el en de regio waarbinnen hij mobiel is, krijgt hij informatie, acties, tips en e-brieven op maat. De website stimuleert jongeren om op verschillende manieren samen in actie te komen. Door ze bijvoorbeeld speciale voorwaarden te geven als ze in kleine groepjes deelnemen. Daardoor gaan ook jongeren aan de slag die daar misschien anders niet toe zouden komen. Op de site neemt de «Crew» ze mee op avontuur. Een maf stel fi guren uit de wereld van fi lm en muziek. Ze komen overal backstage via de achterdeur. En onderweg valt er al eens iets uit hun zakken.

nen, de natuur te exploreren, inspraak te organiseren enz. De leerlingenkaart is méér dan een kaart: het is de metafoor voor een vernieuwde impuls aan jongeren om hen samen in beweging te krijgen. De aanzet wordt gegeven vanuit de plek waar alle jongeren nog samen zijn: de school.De Leerlingenkaart - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brus-sel - tel. 02 553 96 88 - sonja@leerlingenkaart.be

tot volgend schooljaar. Tenzij ze de laatste reservekaarten nog te pakken krijgen.Met de leerlingenkaart krijgen de leerlingen bijvoorbeeld in Kinepolis voortaan het absolute minimumtarief. Omdat de kaart meteen het offi ciële Cultureel Jongeren Paspoort (CJP) is, krij-gen ze in binnen- en buitenland aanzienlijke kortingen. In de loop van het schooljaar worden de acties, voordelen en stimuli gespreid over alle domeinen van

© KLASSE

© G

LENN D’HONDT

KLASSE NR.147 41

Wijs jij je leerlingen de weg naar

www.leerlingenkaart.be?

Deze mini-gids vol wedstrijden en voordelen krijgt elke leerling

samen met zijn kaart. Elke maand komen de extra aanbiedingen

en acties op de nieuw toegevoegde bladzijden (‘Backstage’) in

het gratis leerlingenblad Maks! Dat blad is er echter alleen voor

de tweede en de derde graad. De eerste graad surft (samen met

de anderen) naar www.leerlingenkaart.be

Zo ziet de kaart eruit: met het CJP-logo geldig in heel Europa. In januari kunnen de leerlingen van de eerste en tweede graad op de jeugddienst van hun gemeente een extra sticker halen. Daarmee wordt de leerlingenkaart ook de nieuwe SWAP-pas (de versie van de Grabbelpas voor 12-16-jari-gen). Tienduizenden Vlaamse jongeren zijn Swappers. In

samenwerking met de Vlaamse Vereniging voor Jeugddiensten en jeugdconsulenten (VVJ) en de Vlaamse gemeenten.

Wat winnen je leerlingen?Naast de vele permanente kortingen, kunnen je leerlingen ook elke week meedoen met talrijke wedstrijden en campagnes. Daarvoor moeten ze naar de site. Wat valt daar bij het begin van het schooljaar al meteen te winnen? Win een jaar gratis sms: 700 minuten bab-beltijd als je de wedstrijd-sms kan ontcijferen. Win een jaar gratis film: 52 Kinepolistickets voor wie de rebus kan oplossen. Win 10 fi etscomputers, 10 tickets voor Anderlecht-Genk of een rondleiding in het stadion en op een training van Anderlecht: de leerlingenkaart stimuleert alles wat met sport te maken heeft. Win 50 nieuwe boeken van Bart Moeyaert. Win tickets voor de festivals in september. De CJP-voordelengids: 250 winnaars krijgen de gids met voordeelbons voor Free Record Shop, Standaard Boekhandel en Game Mania. Daarnaast liggen er 75 duo-fi lmtickets, 20 Sims Games en 10 dvd’s klaar.

Organiseer je eigen schoolfestivalTwintig scholen kunnen dit

schooljaar opnieuw hun eigen

rock-festival organiseren. De

leerlingen doen alles vooral

zelf: promotie, organisatie,

backstage enz. De organisatie

Stressfactor helpt ze op weg,

levert de artiesten enz. Een

unieke ervaring. Meer info op

www.stressfactor.be.

Welke BV komt je even vervangen?Natalia in de muziekles? Kim in de sporthal? Jasper als leer-kracht biologie? Jeroen in de keuken? Kama in de tekenles? Bekende Vlamingen komen via Maks! en de leerlingenkaart even de taak van de leraar overnemen.Stuur met de klas voor 1 oktober een origineel voorstel mét BV naar keuze naar Maks! - BV in de klas - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel of mail naar crew@maks.beWil je wat dieper gaan? Haal dan voor een groter project een kunstenaar in de klas. Dat kan via www.canoncultuur.beJe leerlingen kunnen ook met hun favoriete sportheld mee onder de douche, op training of naar de kleedkamer. Hun verhaal komt nadien in Maks! Laat de voorstellen maar komen.

Elke kaart een kleur

Omdat het ministerie in het

begin van het schooljaar niet

over de namen en de adressen

van de leerlingen beschikt, ma-

ken de scholen zelf stickertjes

aan met de gegevens van de

leerlingen (inclusief een uniek

nummer). Als het kan, komt er

ook een pasfotootje op. Dat is

bijvoorbeeld belangrijk als je de

kaart in buitenlandse musea

wil gebruiken. Elke school kan

op het stickertje eigen codes

aanbrengen: icoontjes voor

leerlingen die bijvoorbeeld

’s middags de school mogen

verlaten, vroeger naar het

station mogen enz. Op de

kaart zit een zelfklevend plas-

ticje dat over de sticker komt,

zodat die gegevens nadien

niet meer gewijzigd kunnen

worden. Bovendien heeft elke

graad een eigen kleurcode:

geel voor de eerste graad,

groen voor de tweede graad

en rood voor de derde graad.

Zo zullen bepaalde acties ook

per graad uitgesplitst kunnen

worden.

Lady K

CREW De roze kever van Maks! komt naar je school. Met een koffer vol ideeën. Wie hem ziet, heeft prijs!

42 KLASSE NR.147

Heel wat van zijn medewerkers komen mee van het federale niveau naar de Vlaamse Gemeenschap. Ze pakken dozen uit en ruimte in. «Wat ons hier vooral opvalt? Dat je niet kan ontsnappen aan die Vlaamse leeuwtjes. Ze staan overàl op. Zelfs op de kopjes koffi e.»Het was toch wel even schrikken: Frank Vandenbroucke? Naar de Vlaamse Regering? En dan nog wel naar On-derwijs?Frank Vandenbroucke: «Verbaast je dat echt? Voor mij is dit een logische stap. Onderwijs is de belangrijkste sociale orga-nisatie in de samenleving. Als we ervoor willen zorgen dat alle mensen gelijke kan-sen krijgen en dat er geen talent verloren gaat, dan is onderwijs fundamenteel. Mijn beleidsverklaring zal trouwens beginnen met een eresaluut te brengen aan al wie in Vlaanderen met onderwijs bezig is: wij

hebben een heel degelijk onderwijs en dat is vooral aan hun inspanningen te danken. Daarom is het voor mij ook aantrekkelijk om op dit moment Minister van Onderwijs te worden.»Omdat onderwijs belangrijk is?Frank Vandenbroucke: «Omdat het goed is, omdat het belangrijk is en omdat het nog belangrijker zal worden. We zullen vertrekken van wat er is, maar we moeten tegelijk rekening houden met belangrijke vernieuwingen in de samenleving.»Voor het eerst brengen we nu ‘on-derwijs’ en ‘werk’ in één ministerie samen. In sommige landen koppelen ze ‘onderwijs’ aan ‘cultuur’. Gaat het accent bij ons nu verschuiven naar het sociaal-economische?Frank Vandenbroucke: «Nee. We mogen onderwijs niet verengen tot de sociaal-economische dimensie. Onderwijs speelt

wel een grote rol in de economische zelf-redzaamheid van mensen maar er is méér. Ik zie het wel als een enorme opportuniteit om Onderwijs en Werk in één hand te hebben. Er is altijd een spanning geweest tussen die twee werelden. Die spanning kunnen we nu overstijgen.»Welk pijnpunt zou u daar bijvoorbeeld mee kunnen oplossen?Frank Vandenbroucke: «Neem nu het deeltijds onderwijs. We hoopten altijd dat daardoor meer jongeren aan de slag konden. Maar dat is niet helemaal gelukt. We moeten nagaan waar dat aan ligt. Is er een gebrek aan interesse bij de werkgevers? Zijn er wel goede trajecten naar werk? We zouden de wereld van Werk ook meer op die van Onderwijs kunnen richten.»Van welke algemene basis vertrekt u?Frank Vandenbroucke: «Van een groot

Voor het eerst was er op 1 september geen boodschap op televisie

van de Minister van Onderwijs. «Ik geef geen geld aan dure tv-spotjes als ik geen inhoude-lijke boodschap heb. En daar-voor is het nog te vroeg», zegt Frank Vandenbroucke. «In de-cember wil ik mijn beleidsnota klaar hebben. Die ga ik rustig opbouwen. Wat ik voorstel moet gedragen worden door het onderwijsveld en het moet bij mezelf goed gerijpt zijn.» Of hij toch al in zijn kaarten wil laten kijken? Zo lang we niet bridgen.

© S

P. A

«Zero-tolerantie: «Zero-tolerantie: geen talent verloren laten gaan»

vertrouwen in de professionele deskun-digheid van leerkrachten. De stielkennis van leerkrachten en de eigen aanpak van scholen moeten ruimte krijgen. Daarom moet ook de planlast verminderen. Ik ga vooral veel luisteren en bijleren.»Dat heeft al elke minister gezegd.Frank Vandenbroucke: «Ik wil ver-trekken van wat de scholen al doen. Vooral van hoe het schoolteam werkt. Ik geloof in proeftuinen opzetten in de scholen: echte experimenten die gedragen worden door de hele ploeg. Geen losse fl odders. Zo werken we bottom-up in plaats van top-down. Ik ga de leerkrachten en de scholen niet bij het handje nemen. Maar we zullen ons met z’n allen wel moeten aanpas-sen aan de veranderende samenleving. Daarvoor is een langetermijnperspectief nodig. We mogen niet op onze lauweren gaan rusten.»U hebt op uw kabinet meteen twee topmensen benoemd uit verschil-lende netten: Dirk Van Damme uit het gemeenschapsonderwijs en Geert Schelstraete uit het katholiek onderwijs. Is daarmee de discussie tussen de netten van de baan?Frank Vandenbroucke: «We hebben in Vlaanderen een grote variëteit tussen scholen en netten. Dat is een kracht. Die wil ik niet laten verwateren. Ik ben tegen netvervaging. Pluralisme is een goede zaak. Laat de scholen en de netten hun eigen pedago-gische projecten maar uitwerken. Het onderwijsbeleid mag niet vertrekken van de belangenstrijd tussen netten. Het gaat om de strijd voor de ontwikkeling van de talenten van de leerlingen. Daarom moet er ook een gelijke fi nanciering komen. Maar die moet vertrekken van de kenmerken van de kinderen en de scholen, onaf-hankelijk van de vraag tot welk net ze behoren.»Het onderwijsluik in het regeer-akkoord begint met de stelling: «Ondanks alle inspanningen blijft het onderwijs sociale ongelijkheid reproduceren. De kloof tussen hoger- en lager opgeleiden wordt scherper. Ze wordt een maatschap-pelijke breuklijn.»Frank Vandenbroucke: «Dat klopt. We lopen het risico dat de kloof heel groot wordt tussen wie kennis heeft en blijft verwerven en wie dat niet doet. Daarom zouden we tot een zero-tolerantie moeten komen. We mogen géén talent verloren laten gaan. Iedereen moet goed gewapend in het leven en op de arbeidsmarkt komen. Levenslang leren is niet alleen een modewoord, het is een

radicale verandering in onze benadering van wat leren is.»Ga dat maar eens vertellen aan die 20 procent jongeren die het onderwijs zonder enig diploma verlaten. Frank Vandenbroucke: «Dat zal niet gemakkelijk zijn. Maar bijvoorbeeld de schotten tussen ASO, TSO en BSO afzwakken, zal zeker een van de prioriteiten zijn op korte termijn. Technisch- en beroepsonderwijs moe-ten veel meer waardering krijgen en een aangepaste instroom. Niet via de bekende waterval.»U hebt zowel in Cambridge als in Oxford gestudeerd. In de mission statements van die universiteiten valt het woord excellence op: stre-ven naar uitmuntendheid. Zelfs het jongste vijfjarenplan van de Britse Minister van Education & Skills be-gint met creating opportunities en achieving excellence. Hoe belangrijk is dat voor u?Frank Vandenbroucke: «Heel belang-rijk. Te weinig ambitieus zijn, kan ons bedreigen. Met middelmatigheid gaan we er immers niet komen in het Europa van morgen. Met een middelmatig on-derwijssysteem, economisch systeem of arbeidsmarkt zetten we onszelf buiten spel. Democratiseren wil niet alleen zeggen dat iedereen toegang krijgt tot het onderwijs, maar dat iedereen gelijke

kansen krijgt voor uitmuntend onderwijs op alle niveaus. Daar hebben wij alle troeven voor in handen.»Hebt u in Ox-

ford en Cambridge eigenlijk ook leren roeien of bridgen?Frank Vandenbroucke: (lacht) «Nee. Niets van dat alles.»Hebt u eigenlijk hobby’s?Frank Vandenbroucke: «Nee. Ik neem wel wat vrije tijd om te fi etsen of naar een concert te gaan. Maar politiek bedrijven is geen gewoon werk. Het is een algemeen engagement dat je hele leven doordringt. Daar klaag ik helemaal niet over. Ik vind het een voorrecht om dat te mogen doen.»Dat zat er blijkbaar al heel vroeg in. Op school was u al de gedreven voor-zitter van de leerlingenraad…Frank Vandenbroucke: «Daar zat ik zelfs als leerling al in een soort directieraad. Mij zal je dus niet moeten overtuigen van het belang van participatie in on-derwijs. Dat wérkt.»

Méér over de onderwijsprioriteiten in het regeerakkoord vind je in Journaal op p. 4

KLASSE NR.147 43

EEN BRIEF VAN DE MINISTER

«Ik ga de leerkrachten

niet bij het handje nemen»

«De fi nanciële ruimte die de nieuwe Vlaamse regering heeft is kleiner dan bij het aantreden van de vorige Vlaamse regering. Dat hoeft geen domper te zet-ten op de verwachtingen van velen. Er is wel degelijk ruimte voor beleid. Het moet wel aanzetten tot redelijkheid, meer gelijke kansen en kosteneffi ciëntie. Het is een kans om de lange termijn te laten primeren op de korte.» Dat schrijft de onderwijsminister in een open brief aan alle Vlaamse leerkrachten. Daarin beklemtoont hij de kwaliteit van ons onderwijs, de professionele autoriteit van de leerkrachten, de behoefte aan continuïteit én verandering, de vormende waarde van onderwijs voor de ontplooiing van alle jonge mensen en de zorg voor het welbevinden van leerlingen én leer-krachten en ouders. Leerkrachten moedigt hij aan om zowel hun pedagogische als didactische kwaliteiten optimaal in te zetten om alle talenten bij de leerlingen te herkennen en ze op professionele wijze te ontwikkelen. Daarbij prijst hij de kracht van teamwork onder leerkrachten en stelt hij dat de overheid leraren vertrouwen moet schenken. De volledige brief werd elektronisch ver-stuurd via Schooldirect en Lerarendirect, met de vraag hem aan alle collega’s door te spelen. Je kan de hele brief lezen op www.schooldirect.be en www.lerarendirect.be. Wie een gratis abonnement wil op de speciale elektronische nieuwsbrief voor leerkrachten, schrijft zich meteen in via www.lerarendirect.be.

� www.vlaanderen.be/regeerakkoord Lees het volledige regeerakkoord

«Zero-tolerantie:

WIE IS FRANK?Frank Vandenbroucke (48) is licentiaat Economische Weten-schappen (KULeuven, 1978) en studeerde nadien economie in Cambridge (1982) en sociale studies in Oxford (1999). Hij werd onderzoeksassistent economie aan de KULeuven. In 1985 werd hij federaal volksvertegenwoordiger. Hij was eerder al SP-voorzitter, federaal vice-Eerste Minister, Minister van Buitenlandse Zaken, federaal minister van Sociale Zaken en Pensioenen en federaal minister van Werk en Pensioenen. In de nieuwe Vlaamse Regering is hij Vice-minister-president en minister van Werk, Onderwijs en Vorming.

44 KLASSE NR.147

«Ik eet alleen kiwi’s, want ik ben aan het lijnen», knipoogt Magalie (15, centraal op de foto). «Elke vrijdag zondig ik, want dan gaan we tijdens de middagpauze met een paar vrienden in de McDonalds een hamburger eten. Vroeger at ik ’s middags warm op school, maar ik vond het zo onsmakelijk dat ik op den duur niet meer moest blijven eten van mijn ouders. Die schoolmaaltijden waren te zout en te vettig en bestonden meestal uit veel vlees en weinig groenten. Er stond bijna nooit iets vegetarisch op het menu.» Haar vrienden Caro (15) en

Ginika (15) beamen volmondig. Ook zij gaan liever buiten de school een broodje halen of eten nog liever niets dan dat ze aanschuiven voor een dampend bord uit de schoolkeuken. De drie vormen daarmee geen uitzondering: steeds minder jongeren blijven warm eten op school.

VarkensvleesDe instellingen van het Gemeenschapsonderwijs en de katholieke scholen maken gewag van een uitgesproken dalende tendens. Ook het

Schoolkeukenafgeschaft?

� Alles over gezonde voeding en een gezonde manier van leven in het algemeen op www.vinnigvlaanderen.be� Antwoorden op vragen over voedselveiligheid: www.fqp.nl/haccp_pagina/docs/faq.htm

© L

UC D

AELE

MAN

S

«Onze leerlingen leren dat ze niet zo maar alles naar binnen moeten werken wat de consumptiemaatschappij ons opdringt.»

«Onze school serveert geen warme maaltijden meer. De leerlingen gaan tijdens de middag toch liever elders iets eten of zijn al lang tevreden als ze

op school een broodje kunnen kopen. Bovendien is het onbegonnen werk om maaltijden klaar te maken die iedereen graag lust én vallen de kosten om onze schoolkeuken te modernise-

ren te zwaar uit», meldt de directeur van een secundaire school die de eigen keuken onlangs opdoekte. Is de schoolkeuken met uitsterven bedreigd?

provinciaal onderwijs meldt dat steeds minder jongeren ’s middags warm blijven eten op school. Daar probeert men er per provincie iets aan te doen. Uit een enquête in Oost-Vlaamse provinciale scholen blijkt onder meer dat de aangeboden maaltijden niet altijd sporen met de voedselvoorkeuren van hun leerlingen. Sinds 1 september is er naast de dagschotel elke dag ook keuze uit pizza, spaghetti, lasagne, vol au vent en stoverij met rundvlees. «Nu ze meer keuzemogelijkheden hebben, hopen we dat meer leerlingen op school zullen blijven eten. We mikken met deze maatregel in het bijzonder op allochtone leerlingen, die vroeger hun boterhammen mee naar school namen omdat ze vrees-den dat er varkensvlees in de warme schoolmaaltijden zat», licht adviseur-coördinator Herman Verstraeten toe.

KoteletDat steeds minder jongeren trek hebben in de maaltijden uit de schoolkeuken, heeft diverse oorzaken. Niet alleen is het aanbod be-taalbare snacks buiten de school toegenomen (met het broodje als snelle hap met stip op één), ook de smaak van jongeren veranderde. Uit een kleine rondvraag blijkt dat scholen vandaag gewrongen zitten tussen de opdracht om betaalbare voedzame maaltijden aan te bieden en de steeds veeleisender culi-naire wensen van leerlingen. De klassieke kotelet met erwtjes en worteltjes die ze op school op hun bord krijgen, zouden ze wat graag ruilen tegen noedels, kebab, pizza, hamburgers of pitta.

Trendy veggieEen ander deel van de jongeren vindt zoals scholiere Magalie de schoolkeuken te vet en te zout, en lijkt zich dus af te keren uit ‘gezondheids-overwegingen’. Steeds meer jongeren zijn met hun lijn begaan en dan zijn de verborgen calorieën van de schoolmaaltijd vijand nummer één. Een andere trend is vegetarisme. Steeds meer Belgen eten volledig of gedeeltelijk vegetarisch. Die trend kent een versnelling door de voedselschandalen van de voorbije jaren en doordat bij het grote publiek bekend raakt hoe de vleesindustrie de dieren behandelt. Vijf à tien procent van de totale bevolking noemt zichzelf vandaag vegetariër; ruim meer dan een kwart van alle Belgen eet nauwelijks nog vlees. Het aantal consumenten dat in warenhuizen

veggie producten koopt, bedraagt momen-teel 46 procent. Vooral adolescenten, in het bijzonder meisjes, schakelen over op een vegetarisch menu. Als motivatie halen ze vaak een combinatie van ethische en gezondheidsredenen aan. Ook de (on-terechte) veronderstelling dat je van een vegetarisch dieet spectaculair vermagert, is een motivatie. Wat ook de reden is waarom jongeren overschakelen op een vegetarische levenswijze, scholen krijgen rechtstreeks te maken met de gewijzigde voedseleisen van hun leerlingen.

SoepprojectDat de grootkeukens van universiteiten en hogescholen naast het ‘gewone’ aanbod

een volwaardige vegetarische schotel aanbieden, is

intussen ingeburgerd, maar in veel basis- en secundaire scholen is dat nog niet het geval. Een uitzondering vormt het Sint-Vincentius- en Vrij

Handelsinstituut in Deinze dat sinds vijf jaar ook vegetarische maaltijden serveert. Directeur Etienne Carrette: «Er was in

het begin geen grote vraag bij de leerlingen.

Dat veranderde toen de dioxinecrisis uitbrak. Op 75

eters hebben we nu elke dag 15 ve-getariërs, vaak zijn het er meer. We zorgen ervoor dat die maaltijd, hoewel duurder in aankoop bij onze tafelhouder, voor de leerlingen toch maar even veel kost. Dat lukt ons door meer te vragen voor frietmaaltijden, waarvoor altijd veel meer liefhebbers zijn. Aangezien die minder gezond zijn, is de meerprijs gerechtvaardigd. Met onze veggie schoolmaaltijden volgen we

niet alleen een maat-schappe-lijke trend, maar blijven we vooral trouw aan

onze pedagogische opdracht: leerlingen alle kansen bieden op een gezond soci-aal, emotioneel, intellectueel en fysiek leven. Onze leerlingen leren dat ze niet zomaar alles naar binnen moeten werken wat de consumptiemaatschappij ons opdringt.» Daarin past ook het soep-project (‘verse soep voor de prijs van de goedkoopste frisdrank in Aldi of Lidl’) en het frisdrankenoffensief (in de automaat vinden leerlingen ook light frisdrank en gezonde sapjes). Gekoeld water is voor iedereen gratis. «Aanbod creëert vraag, en dat is precies onze bedoeling», besluit de directeur.

Keuze uit pizza, spaghetti en

lasagne

De helft van alle schoolkeukens is niet in orde met voedselveiligheid, zo bleek in 2003 uit een rapport van het Federale Voedselagent-schap. Omdat aanpassen aan de hedendaagse hygiëne- en veiligheidsnormen (HACCP) voor veel scholen te duur is, bereidt steeds vaker een cateringbedrijf of tafelhouder de warme hap van de leerlingen, in plaats van de kok in de eigen schoolkeuken. Het Gemeenschapsonderwijs doekt stelselmatig schoolkeukens op die niet meer aan de nor-men voldoen en investeert per scholengroep in nieuwe, centrale keukens die alle scholen van één groep bedienen. De voorkeur gaat uit naar de ‘koude lijn’ omdat die een gro-tere menukeuze mogelijk maakt, zoals ook vegetarische maaltijden. CateringOok het provinciaal onderwijs investeert in eigen, centrale schoolkeukens. In het vrije katholieke net is het moeilijker een globaal beeld te krijgen. Grote inrichtende machten zoals de Broeders Van Liefde en Don Bosco geven aan dat in de secundaire scholen veelal tafelhouders of cateringbedrijven voor de warme maaltijden instaan. In sommige gevallen kunnen de leerlingen op school alleen nog hun boterhammen opeten, samen met een kom soep of een frisdrank die ze plaatselijk kunnen kopen. «De vraag van leerlingen naar warme maaltijden is afgenomen. Anderzijds is het erg moeilijk geworden om voor een betaalbare prijs fatsoenlijke maaltijden te serveren», aldus nog de Broeders Van Liefde.

MODERNISEREN OF

VERDWIJNEN

© IN

GRAM

PUB

LISH

ING

© L

UC D

AELE

MAN

S

KLASSE NR.147 45� Info over vlees- en visloos eten: www.vegetarisme.be � www.milieukoopwijzer.be van de Bond Beter Leefmilieu geeft info over milieusparende maaltijden en tussendoortjes en dito leveranciers

GRATIS VEGGIEOp www.vegatarisme.be staat uitgebreide didactische info over veggie en vegan in de vorm van lessenpakketten en lesideeën. De eerste tien Klasse-lezers die initiatiefnemer EVA (Ethisch Vegetarisch Alternatief vzw) met een mail naar info@vegetarisme.be laten weten hoe het met het vegetarisch aanbod op hun school of de vegetariërs in hun klas is gesteld, krijgen een gratis pakket met veggie kookboek, vegetarische restaurantgids en een abonnement op EVA Magazine toegestuurd. Info: EVA vzw - Sint-Pietersnieuwstraat 130 - 9000 Gent – tel. en fax 09 329 68 51 - www.vegetarisme.be

46 KLASSE NR.147

«Krijt», leest Silke (6) en «bord» terwijl ze twee kaartjes omdraait. «Krijtbord, nee, bordkrijt, ja, dat is een woordje.» Mama’s spelen memori. Ze zitten wat ongemakkelijk met de knieën tegen het tafelblad in het eerste leerjaar van basisschool de Brug in Bocholt.

Huiswerk voor ouders«Ik heb achttien kinderen in mijn eerste leerjaar zitten», zegt juf Cathy Denier. «Zeven ouders doen mee aan de oudercursus. Misschien niet echt die ouders die dat het meest nodig hebben, maar kom, het is een begin.» Tijdens zes voormiddagen leren ouders hoe kinderen leren lezen, schrijven en rekenen. Het eerste uurtje leren ouders apart, nadien werken ze samen met de kinderen in de klas. Dan wisselen ze hun ervaringen uit en krijgen ze samen met hun kinderen ‘huiswerk’. «We willen graag dat ouders hun kinderen thuis begeleiden zonder dat de kinderen het gevoel krijgen dat ze leren. Maar ook dat ouders mee nadenken. Hoe kunnen we samen de splitsingen bijvoorbeeld anders aanpakken? In het begin dacht ik ‘help, hoe gaan we die zes voormid-dagen in godsnaam invullen’, maar er is genoeg dat je kan vertellen. We doen dit voor het eerst op school. Collega’s vragen nieuwsgierig hoe het gaat», zegt Cathy.

Auto’s met lettertjes«Ik had drempelvrees om me in te schrijven voor de ‘mama en papa-cursus’», zegt Silvi Colaers, mama van Lorenzo (6). «Ik kan zelf niet goed lezen en schrijven en je geeft dat eigenlijk

niet graag toe. In de lagere school had ik zelf veel leerproblemen. Mijn ouders hebben toen gezocht naar een leerkracht die bijles kon geven en dat was niet vanzelfsprekend. Met deze cursus kan ik die hulp nu zelf geven aan Lorenzo. Ik steek hier veel op. Vroeger leerden we anders lezen. ‘Jan’ en ‘An’ waren onze eerste woordjes, nu leren ze eerst ‘maan’. Rekenen gaat goed bij Lorenzo, maar hij leest niet graag. Hij is gek op auto’s, daar staan ook lettertjes op. Daar werk ik dus mee. Er is zoveel veranderd in onderwijs en ouders krijgen zo weinig informatie over hoe hun kind leert. ‘Plus’ en ‘min’ is nu ‘erbij’ en ‘eraf’, en vier ‘splits’ je in één en drie, twee en twee en drie en één.»«Leren en ontwikkelen zitten op een natuurlijke manier verweven in het dagelijkse leven», zegt Pina Barilla van het Centrum voor Basiseducatie Noord-Limburg dat het project ‘gezinsleren’ begeleidt. «Kinderen leren lezen en schrijven op school, maar oefenen dit ook thuis, op straat, in hun spel. Leren in het gezin is belangrijk voor kinderen én voor ouders. Maar ouders zijn zich soms niet bewust van de rol die ze kunnen en moeten spelen. En vaak missen ze wel het inzicht of de vaardigheden om dit te doen. In een cursus gezinsleren kunnen ouders dit leren. Met de cursus willen we vooral laaggeschoolde ouders bereiken.»Cursus ‘gezinsleren’ - Vlaams Centrum voor de Basiseducatie - Kardinaal Mercierplein 1 - 2800 Mechelen - tel. 015 44 65 00 - Gerda.Dhertefeld@vocb.be - www.vocb.be

Ze zitten in jouw klas maar wonen wel thuis. Leren en lesgeven zijn pas effi ciënt

als thuis- en schoolcultuur naadloos op elkaar aansluiten. En dat is niet altijd vanzelfsprekend. Hoe maak je van de

school een beetje thuis voor Arjet, Kelly en Lorenzo? En hoe zorg je ervoor dat een beetje school bij hun thuis binnensluipt?

Met de deur open misschien?

Les met de deur open

© L

UC D

AELE

MAN

S

© P

ETER

VAN

HOO

F

«Als ik negen snoepjes heb en ik eet er drie op, dan heb ik er nog zeven over? Dan moet ik wel een soort tovenaar zijn. Denk nog eens na.» Ann Vansever studeert voor maatschappelijk assistente aan de Hogeschool West-Vlaanderen, maar wil er nog een jaartje bij doen om les te kunnen geven. Twee avonden per week komt ze anderhalf uur bij Kelly (6) thuis om met haar huiswerk te maken. «Je gaat deel uitmaken van dat gezin», zegt Ann.

Nagels lakkenZodra Ann binnenkomt, kruipt Kim (5) op haar schoot. «Ze wil er altijd bij zijn, ze is heel leergierig», zegt Ann. Mama Bianca geeft een brief van Kelly’s leraar. «De meester meldt dat Kelly het veel beter doet op school. Ik kan haar niet helpen. Mama is daarvoor niet lang genoeg naar school geweest, hé Kelly? En wil je eens kijken naar Kim? Ze heeft iets aan haar oog en ik kan die zalf daar niet goed in doen.» Terwijl Kim het spel uitpakt dat Ann heeft meegebracht, probeert Kelly haar sommen op te lossen. Samen een spel spelen, gaan wandelen of nagels lakken is

Bank te klein voor mam en pap?Mijn mama kan dat niet

KLASSE NR.147 47

WIE HELPT DE LEERKRACHT?❐ Ouders hebben individuele vragen over opvoeding thuis:

◆ De Opvoedingstelefoon - tel. 070 223 330 elke maandag, dinsdag, donder-dag, vrijdag van 10 tot 13 u. en van 14 tot 17 u., donderdag ook van 19 tot 21 u. - www.opvoedingstelefoon.be

◆ Opvoedingswinkel - Grotestraat 31 - 3600 Genk - tel. 089 36 79 40 - info@opvoedingswinkel.be - www.opvoedingswinkel.be

◆ Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning (CKG) - voor gezin-nen met kinderen tussen 0 en 12 jaar - biedt ondersteuning in het gezin en werkt samen met school en CLB - voor een centrum in jouw buurt: tel. 078 15 01 00 - www.kindengezin.be

❐ Ouders hebben het zelf moeilijk met lezen, schrijven, rekenen…:◆ Vlaams Centrum voor de Basiseducatie - Kardinaal Mercierplein 1 - 2800

Mechelen - tel. 015 44 65 00 - www.vocb.be Alles over de cursussen basis-educatie: www.basiseducatie.be

❐ Projecten die thuis- en schoolcultuur op elkaar afstemmen:◆ VIBOSO - Vlaams Instituut ter Bevordering van Samenlevingsopbouw - Voor-

uitgangstraat 323 - 1030 Brussel - tel. 02 201 05 65 - info@viboso.be - www.viboso.beEr bestaan in elke regio tal van initiatieven. Contacteer het CLB voor meer info.

❐ Een boek?◆ Samenwerking tussen Ouders en School - VLOR - Raad voor het Basis-

onderwijs - Garant

een beloning. Dat hoort er bij. Zelfs huiswerk heeft een leuk kantje.«We gaan met het gezin praten, niet over het gezin», zegt Jean-Pierre Markey, één van de initiatiefnemers van de vzw Katrol, ontstaan binnen het departement Vesalius-Hiss van de Hogeschool West-Vlaanderen. «We proberen het gezin te ondersteunen door de sterkste fi guur binnen dat gezin te steunen. Tegelijk mogen we de draagkracht en de draaglast van de student niet overschatten. De scholen die meewerken wijzen gezinnen aan waar onze hulp welkom is.»

Bemoeizorg«Elke dinsdag en donderdag vinden de studenten die in ons project zitten elkaar hier. Ze wisselen ervaringen uit, methodieken, zoeken samen naar oplossingen of melden dat het niet zo goed gaat in een gezin omdat mama depressief is of papa drinkt. In dat geval gaan wij kijken wat het probleem precies is en schakelen waar nodig andere vangnetten in. Dat kan een poetsdienst zijn, een sociaal assistent, een arts, iemand van Kind en Gezin. Wij noemen dat bemoeizorg.

Op die manier ondervinden die kwetsbare gezinnen dat ze niet alleen staan», zegt Jean-Pierre Markey. «Het is een ervaring die je niet kan opdoen op school», vindt student Ann Vansever. «Volgende keer leer ik Kelly hoe ze zelf haar haar kan wassen, ze is al groot genoeg om dat te kunnen. Als ik later in de klas sta, zal ik minstens weten dat kinderen niet altijd de voor de hand liggende dingen leren van hun ouders.»VZW De Katrol - Gaspar Haene-caert - Leffi ngestraat 1 - 8400 Oostende - tel. 059 70 40 03 of 0498 33 62 54 - gaspar.haenecaert@howest.be

© P

ETER

VAN

HOO

F

«Goeiemorgen, mirmëngjesi», roept Gashi Shqipe in het ouderlokaal van de basisschool De Mozaïek in Gent. «De koffi e is hier lekker.» Die zin heeft ze van haar zoon Arjet. Van hem leert ze Nederlands. Gashi is Kosovaarse en woont al zes jaar in Gent. Ze is vaste klant in het oudercafé. «Ik kom hier omdat je veel informatie krijgt over de school. Wat je wil weten vraag je gewoon.» Dudu Assur, een andere moeder, kent het verschil met vroeger. Zij is hier zelf naar school ge-gaan. «Toen was het veel strenger. Ik denk niet dat mijn ouders vaak naar school kwamen. Nu zijn de leerkrachten veel liever. We zijn een beetje familie geworden.»

Alles drinken?«We waren op zoek naar een lossere manier om ouders te bereiken», zegt Beatriz Fernandez. Zij begeleidt de anderstalige nieuwkomers op school. «We voelden dat de gewone informatiemomenten op school het niet meer deden. Dus dachten we aan een ouderlokaal waar ouders ’s morgens kunnen samenzitten, een kop koffi e drinken en vragen stellen. Onze school is multicultureel. De meeste ouders die hier komen zijn huismoeders en brengen hun kinderen naar school. Zij doopten het ouderlokaal al vlug om in hun oudercafé. Niet dat

Oudercafé op schoolje hier alles kan drinken. Maar iedereen is hier welkom. Of kinderen slagen op school hangt af van wat ze zelf kunnen natuurlijk, maar ook van de relatie tussen thuis en school. We laten ouders voelen dat ze mee in het verhaal zitten en geven hen daarvoor een eigen plek op school.»

Niet op vrijdagDe eerste vijf maanden kreeg het oudercafé 90 verschillende ouders over de vloer. Nu blijven er een dertigtal regelmatig komen. «Behalve op vrijdag als het markt is, dan zie je bijna niemand», lacht Beatriz. De school krijgt extra hulp van een brugfi guur. Die wordt betaald door het sociaal impulsfonds van de stad Gent. De 31 brugfi guren moeten scholen ondersteunen om de drempel tussen school en thuis naar beneden te halen.«Het gevoel van ‘hier ben ik welkom’ is in elke school belangrijk», zegt directeur Frank Billiet. «Wij hebben in onze school een grote rode loper op de speelplaats geverfd, recht naar het oudercafé. Het ouder-lokaal geeft ouders meer zelfvertrouwen om vragen en bedenkingen te formuleren over wat op school gebeurt. Het offi ciële orgaan waar ouders hun zegje kunnen doen is eigenlijk de schoolraad of partici-patieraad. Ik kies voor het ouderlokaal. Hier zijn ouders niet bang om hun vragen te stellen of te zeggen wat ze ervan denken.»Brugfi guren in Gent - Stedelijk Pedagogisch Centrum Gent - Jubileumlaan 215 B - 9000 Gent - tel. 09 235 09 90 - willem.gobeyn@gent.be

48 KLASSE NR.147� Je hebt toch ook een eigen mening! Reageer op www.klasse.be/forum/vijfvoorvier

In welke disciplines Bekende Vlamingen ook onderlegd zijn, allemaal hebben ze op school gezeten. Daar hebben ze hun mening gevormd over zichzelf, de samenleving, de wereld en … de school. Vier BV’s die ook (ex-)leerling, leerkracht, ouder of beleidsmens zijn, beantwoorden vijf vragen over on-derwijs:

Nic Balthazar is televisiemaker, auteur en regis-seur en papa van Martha (7) en Boris (6).

«Leerlingen kloppen dagen van negen à tien uren, meer dan de ge-middelde werkmens!»

Kan de school de wereld redden?

«Ja! Ik herinner mij die fantastische slogan ‘If you think education is expensive, try ignorance’. Onwetendheid is het ergste. We beseffen nog te weinig hoe belangrijk onderwijs is. Zeker in Vlaanderen, waar onze enige grondstof brain-power is, en in West-Europa waar het opvoedingspeil het hoogste is ter wereld. Met onderwijs proberen we de pest die domheid heet en die voor oorlogen en uitbuiting zorgt, uit te schakelen. Dat we in een vredige, welvarende regio wonen waar de levensverwachting hoog is, hebben we aan de school te danken.»

Dit heb ik op school niet geleerd:

Deze leraar heeft voor mij het verschil gemaakt:

Hier heb ik me als leerling kapot aan geërgerd:

Dit zou ik aan ons onderwijs veran-deren:

««Ik denk het wel, ook al vind ik ons onderwijs veel te serieus. Toen we een paar jaar geleden naar Brazilië gingen om mijn echte moeder te ontmoeten, bezochten we een lagere school. De leerkrachten daar gaan heel vriendschappelijk om met hun leerlingen. De kinderen leggen hun boeken gewoon naast zich op een plankje. Ze hebben heel weinig middelen. Maar het gaat er zo positief aan toe. Je merkt haast niks van de armoede. Ze lachen veel, maar daarom wordt er niet minder geleerd.De school maakt echt het verschil voor de kinderen.»

Aagje Vanwalleghem (16) is turnster. Ze was fi naliste op de Olympische Spelen in Athene en is leerlinge aan de Topsportschool Gent.

«Veel jonge mensen zijn puddingskes.»

«Toen ik nog op het atheneum zat, had ik niet het gevoel dat ik veel leerde. Maar eenmaal daar afgestudeerd, besefte ik welke voorsprong ik door goed onderwijs en stimulerende leraren had gekregen. We kregen veel vrijheid zodat we al snel zelf verantwoordelijkheid moesten nemen en we weerbaar aan de universiteit konden beginnen. In de Freinetschool van mijn kinderen zie ik dat ook: de leraren kauwen niets voor en maken de leerlingen duidelijk dat ze het zélf moeten doen als ze ergens willen komen in het leven.»

«Op school zien we weinig van buitenlandse culturen. Dankzij het turnen zie ik nu een stukje van de wereld. We hebben soms één dag vrij om de omgeving te verkennen. Ik turnde onder andere in Slovenië, Roemenië, Amerika en Brazilië. In Rio de Janeiro bezochten we de Corcovado met dat prachtige standbeeld van Christus. Athene is ook schitterend, met de Acropolis en Olympia.»

«Iedereen kan zich leraren voor de geest halen zoals Robin Williams in Dead Poets Society: mannen en vrouwen die hun leerlingen levenswijsheid en gevoel voor schoonheid meegeven. Zelf had ik zo’n leraar moraal. Op schoolreis bleef hij tot stukken in de nacht met ons discussiëren. Hij gaf ons goesting om de wereld te verbeteren.»

«Eigenlijk vond ik naar school gaan niet lastig. Wel ergerde ik me eraan dat het blijkbaar niet genoeg is dat je als jonge mens acht uur per dag binnen zit terwijl buiten de zon schijnt. Daarna word je ook nog verondersteld huiswerk te maken en overhoringen te blokken. Leerlingen kloppen dagen van negen à tien uren, meer dan de gemiddelde werkmens!»

«Sommige leerkrachten en professoren zweren nog altijd bij ex cathedra leerstof aframmelen. Er bestaan toch creatievere manieren die leerlingen zelf aan het werk zetten? Niet alleen worden jongeren er zelfredzaam van, het timemanagement van de leerkrachten zou er ook wel bij varen. Tijdens mijn aggregaatsopleiding heb ik gemerkt dat je leerlingen meer kan leren als je erin slaagt de verantwoordelijkheid voor het leren ook bij hen te leggen.»

«De juffrouw in het derde leerjaar was mijn moeder. Ik was soms zo enthousiast dat ik moeke zei in plaats van juffrouw. Ze tikte me dan op de vingers. Dat was soms wel vervelend. Maar mijn moeder heeft me gesti-muleerd om te gaan turnen. Maar ze hield turnen en school strikt gescheiden. In de klas werd er nooit over turnen gepraat.»

«Als ik terugkom van wedstrijden moet ik soms onmid-dellijk deelnemen aan een test. Dan is er weinig tijd om te studeren. De tests zijn vastgelegd in een strak schema en ze moeten absoluut doorgaan. Daar zouden we wat meer inspraak in moeten hebben. We krijgen ook weinig praktijk. In de les biologie zou ik graag eens achter de schermen van een ziekenhuis of een laboratorium gaan kijken. Daar zie je zoveel meer dan in een gewoon leslokaal.»

«Op de gewone middelbare school krijgen de leerlingen nu twee uur lichamelijke opvoeding. Maak daar gerust acht uur per week van. Veel jonge mensen zijn pud-dingskes. Ze bewegen niet, doen niet aan sport, zijn zo passief. Als ze op school veel sporten, dan worden ze automatisch veel actiever en gezonder. Dagenlang op de banken zitten is niet gezond, we moeten af en toe een frisse neus halen in de buitenlucht.»

© T

V1

© G

YMNA

STIE

K FE

DERA

TIE

VLAA

NDER

EN

Aagje Vanwalleghem Nic Balthazar

V i j fv o o r v i e r

� www.schakkebroek.be Xxxx xxxxx

Peter Vermeersch is muzikant, producer, leraar aan het conservatorium en papa van Mart (13) en Flip (17).

«Haal de beschotten tussen vakken weg.»

«Onderwijs is een machtig wapen want je kan er kinderen in gelijk welke richting mee duwen. Als je ze opvoedt als rasechte patriotten of ze alleen fundamentalistische godsdienst geeft, loopt het niet goed af. Op een goede school zit een mix van antipoden: slim en minder slim, kinderen van arbeiders en van industriëlen, zwartharigen en rossen, fl ierefl uiters en doodwerkers. Er zullen altijd verschillen tussen mensen blijven bestaan, zodat er ook altijd confl icten zullen zijn. Op school leren we om elkaar niet de kop af te bijten.»

Mieke Van Hecke is directeur-generaal van het Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs (VSKO) en mama van Herlinde (25), Katelijne (27), Dieter (29) en Hadewig (31).

«Misschien moeten we het lespakket verlichten.»

«Onrechtstreeks wel. Onderwijs is belangrijk voor elk individu want door wat je op school leert, ontplooi je je persoonlijkheid. Zelf heb ik een klassieke opleiding gevolgd op een katholieke school. We werden aangemoedigd om onze verantwoordelijkheid te nemen. Samen met klasgenoten organiseerde ik sportactiviteiten en zo leerde ik samenwerken, moeilijkheden overwinnen, mijn mening vertolken. Die vaardigheden kan ik nu goed gebruiken.»

«Muziek maken en producen. Maar ik heb in ‘t college wel de vrij-heid gekregen die mij in staat stelde om zélf te leren hoe ik knopen kon oplossen en dus autodidact kon worden. Ik vind niet dat je de school voor de hele vorming verantwoordelijk moet stellen. Ook bij de scouts, in de fanfare, de muziekschool en in het basket heb ik vaardigheden geleerd.»

«Van de school moeten we niet verwachten dat ze een kant-en-klaar pakket afl evert, want in de opvoeding vullen ouders en de school elkaar aan. Zo is het belangrijk dat de school jonge mensen burgerzin bijbrengt, maar het is minstens even doorslaggevend dat ze het van thuis meekrijgen. Zo kan je nog zoveel verkeersopvoeding geven, als kinderen daarna op de achterbank van onhoffelijk rijdende ouders belanden, is dat een maat voor niets. Belangrijk is dat de school blijft appelleren aan de verantwoordelijkheidszin van kinderen.»

«Allemaal samen deden ze dat. Saaie en onuitstaanbare leraren zorgen er mee voor dat de goeie het verschil maken. Belangrijk zijn ook lera-ren die je doen beseffen dat ze behalve kennisdoorgeefmachine ook mensen zijn. Plots blijkt zo’n leraar Latijn in zijn vrije tijd clavecimbels te bouwen of kom je tijdens het weekend twee leraren in shorts en met behaarde benen tegen op het basketterrein. Je drinkt al eens samen een pintje of komt bij hen thuis, maar op maandag stappen ze als leraar weer de klas binnen. Het doet je beseffen dat iedereen diverse rollen kan spelen én je krijgt meer respect voor je leraren.»

«De secundaire school was een geestige periode, zelfs al was niet alles plezant. Zo moest ik op mijn twaalfde straf schrijven voor iets wat een klasgenoot had uitgespookt. Ik sputterde, maar tegelijkertijd overviel mij een gevoel van mededogen met de leraar die niet wist hoe de vork echt aan de steel zat. Veel ergernis heb ik op school niet gevoeld, ook al omdat je weet dat het ooit stopt. Dus maak je er het beste van.»

«Haal de beschotten tussen vakken weg. Goed onderwijs is zoals de ‘Nationale Wetenschapsquiz’ van Wim T. Schippers, waar door alle vakken heen wordt geredeneerd, waar professoren kwesties aanboren die uit het leven zelf komen en waar wiskundeknobbels hun intuïtie gebruiken om ingewikkelde raadsels op te lossen.»

«Veel gedreven leraren deden dat! De ‘vormende’ leerkrachten die rotsvast geloofden in de kracht van onderwijs en die het maximum uit elke leerling haalden, maar ook de leerkrachten die erin slaagden passie voor hun vak over te brengen. Zo zorgde de sportleerkracht ervoor dat elke leerling zijn grenzen leerde verleggen en heeft de leraar Nederlands mij liefde voor poëzie meegegeven.»

«Nergens aan. Ik heb een prachtige schooltijd achter de rug, omdat onze klas een hechte vriendengroep vormde. Het is belangrijk dat leerkrachten een positief groepsgevoel ondersteunen - het is immers de grootste mo-tivatie om graag naar school te gaan. Bovendien voorkomt het pesten en worden ook de zwakkere leerlingen gestimuleerd om hun grenzen te verleggen. Ik zie dus liever niet dat leerkrachten vriendjes uit elkaar halen of ‘vriendenkliekjes’ breken. Natuurlijk moet je met iedereen leren samenwerken, maar de groepsdynamiek heeft ook haar voordelen.»

«In mijn tijd waren vaardigheden zoals kritische zin ‘niet voor pun-ten’. Sommige bollebozen uit mijn klas mislukten dan ook aan de universiteit, omdat ze niet weerbaar genoeg bleken. Vandaag is het nog geen algemeen geldende regel dat niet alleen de vakkennis, maar de totale persoonlijkheid van jongeren wordt bekeken om te beoordelen of ze rijp zijn voor een verdere studie of een rol in de samenleving. Misschien moeten we het lespakket verlichten zodat we meer aandacht kunnen besteden aan vaardigheden?»

KLASSE NR.147 49

Peter Vermeersch Mieke Van Hecke

© M

ARC

VAND

ERSL

AGM

OLEN

© V

SKO

50 KLASSE NR.13750 KLASSE NR.147➜

LERARENOPLEIDING

Kleuter-coup in Curaçao

Welke gebeurtenis is waar, welke is verzonnen?1. Een basisschool uit hartje Brussel en een uit de groene zone rond Leuven verwisselden een dag lang van locatie om te ervaren wat het is om school te lopen in de stad / op het platteland.2. Een secundaire school in Antwerpen organiseerde binnen één schooljaar 25 klasuitstappen en maakte er een spel van met duizend vragen. De houtafdeling stak het spel mee in elkaar.Antwoord: het eerste is een leuk idee, maar enkel het tweede is waar. «Korte uitstappen zijn goedkoop, niet vermoeiend en makkelijk te organiseren», vertelt Guy

Hufkens, taalleerkracht in Technicum Noord-Antwerpen. «We organiseerden er zo’n 25 in de stad: de Bourlaschouwburg, het politiemuseum, Aquatopia… Na elke trip moesten de leerlingen (vierde- tot zevendejaars) elk vijf meerkeuzevragen aanleveren: van wie staat er een standbeeld op de Groenplaats? In welk dok ligt de nieuwe jachthaven van Antwerpen? Enz. Ook mijn collega’s deden mee. Een jaar later hebben we duizend vragen over Antwerpen, geordend in vijf categorieën: bedrijvigheid, plaatsen, personen, verleden en varia. Voor het spelbord organiseerden we een wedstrijd. Het winnende bord kreeg de vorm van een diamant, met

Maak met je leerlingen een uitstapspel.

EXCURSIETIPS

Triviantwerpen

© S

ANDR

A M

ICHA

UX, L

EEN

VAND

ERM

EIRE

N

© G

UY H

UFKE

NS

En als we nu eens een stageschool zochten in Curaçao? Met die idee sloegen aspirant-kleuterleidsters Sandra Michaux (22) en Leen Vandermeiren (23) aan het mailen. In Chispita bij Willemstad vonden ze een kleine kleuterschool. Twee maanden zelfstandige stage later hebben ze er het onderwijs een nieuw elan gegeven. Hun conclusie: «Eigenlijk hebben we de school daar overgenomen.»Wat bezielt twee laatstejaars kleuterleider om een stageschool te zoeken in de Neder-landse Antillen?Sandra Michaux: «In onze hogeschool – Groep T Leuven – krijg je de kans om een buitenlandse stage te doen. Van de dertig laatstejaars hebben zeven studenten daarvan gebruik gemaakt. Ons sprak de idee meteen aan. We kozen voor Cura-çao omdat men er Nederlands spreekt, anderen trokken naar Gambia en Portugal.»Wie regelde de stageschool voor jullie?Leen Vandermeiren: «Dat moesten we zelf doen. Na veel mailen, brieven schrijven en telefoneren vonden we een privé-kleuterschooltje in Chispita - de meeste scholen op het eiland zijn privé-scholen. We mochten er twee maanden lang de twee klassen overnemen. Ook een kot moesten we zelf zoeken. Dat en de reis maken zo’n stage niet goedkoop, maar dat kan je oplossen door vooraf vakantiewerk te doen.»Was je voldoende voorbereid om voor de klas te staan?Sandra Michaux: «We werkten lessen uit rond thema’s, staken werkblaadjes in elkaar, hadden buitenactiviteiten klaar. Maar veel voorbereiding bleek niet te werken. De kinderen zitten met verschillende leeftijden bij elkaar, maar er wordt niet gedifferentieerd. Kinderen van drie moeten hetzelfde doen als kinderen van vijf. Als ze dat niet kunnen, grijpt niemand in. Werkblaadjes? Hadden ze daar nog nooit gezien. Een collage

maken met papiersnippers? Ik heb heel wat vierjarigen eerst moeten leren hoe ze een blad in stukken moesten scheuren. We hebben daar heel wat didactische vernieuwing binnengebracht en dat vonden vooral de ouders heel positief: ze zagen hun kinderen groeien. En nu gaat de school daarmee verder.»Hoe werd je stage opgevolgd? Had je veel contact met Leuven?Leen Vandermeiren: «We hielden een wekelijks logboek bij en maakten een taak rond de basiscompetenties van leerkrachten. Voor elke week leverden we vijf uitgeschreven lessen in. Voorts werkten we voor ons eindwerk aan een luik rond startbekwaamheden, we maakten een project rond multicultureel onderwijs en we stelden de school voor op een website. In Chispita zelf werden we de hele tijd behandeld als volwaardige collega’s.»Hoe anders is een kleuterklas op Curaçao als je vergelijkt met Vlaanderen?Sandra Michaux: «Ze luisteren veel geduldiger als je iets zegt, ze zijn rustiger. Door de tropische warmte zijn alle mensen er meer relaxed. Daarom begint een schooldag er om kwart over zeven ’s morgens en ’s middags om halftwee gaat iedereen naar huis. Je hebt ook heel veel contact met de ouders van de kinderen.»Ga je ooit nog terug?Leen Vandermeiren: «Die beslissing heb ik al genomen. Ik ga er vast werken.»

➜

KLASSE NR.147 51

(KLAS)MANAGEMENT

Beslissen is menselijkWie beslist wat er gebeurt op school, in de gang, in de klas? Hoe komen jouw beslissingen bij leerlingen over? En hoe ga je zelf met beslissingen om? Vier do’s, drie don’ts. Kan jij ze van elkaar scheiden? Noteer een plus bij de do’s en een min bij de don’ts.

1. Stel vragen als een beslissing fout lijkt.

2. Neem een beslissing van hogerhand woordelijk over.

3. Blijf vragen stellen tot je de opdracht begrijpt.

4. Aanvaard een beslissing vooral om de vrede te bewaren.

5. Geef feedback aan andere collega’s die bij de opdracht betrokken zijn.

6. Verkoop een beslissing zo goed mogelijk.

7. Protesteer beleefd bij te veel bemoeienis van boven.

HET ANTWOORD

«Kan ik hem beloven het aan niemand verder te vertellen?» SOLIDAIR

Ouders geven shoppinghulpIn een Aalsterse basisschool helpen leerkrachten om beurt een vader bij zijn wekelijkse winkelbeurt. Hij komt uit een ander land, spreekt weinig Nederlands en weet niet meteen waar je moet zijn voor goedkope voeding of kleding. Door het advies blijft maandelijks een groter stuk van zijn budget over. Daardoor slaagt hij erin de schoolrekening zonder uitstel te betalen.Minder kosten op school? Tips vind je op sos.welzijn.net. Je eigen suggesties kan je kwijt op www.klasse.be/forum

Engels geven in de lagere school? Het mag. In de Stedelijke Freinetschool De Notelaar in Aalst doen ze dat trouwens al meer dan twee jaar. De taal zit er zelfs in het pedagogisch project. «We integreren het op een speelse manier in onze dagelijkse werking», legt coördinator Hildegarde Verwulgen uit. «En dat zit in kleine dingen: samen een Engels liedje leren, de juf die de kinderen met ‘good morning’ begroet, moeders die de oudere kinderen een uur per week Engels komen leren, in het Engels corresponderen met kinderen in andere landen... We nemen ook Engelse toetsen af, al zetten we geen enkele leerling onder druk. Wie het Engels niet ziet zitten, mag gerust andere activiteiten doen. Zonder een open, positieve benadering werkt het niet.»Of alle kinderen dat Engels wel zien zit-ten? Hildegarde Verwulgen: «In het begin

checken we hoeveel Engels ze al kennen. Dat is verbazend veel. Denk aan tv, de computer… We merken niet enkel dat de kinderen heel Engels-minded zijn, zelfs hun andere schoolprestaties zijn er sindsdien op verbeterd, ze zijn ook creatiever geworden. De drempel lag misschien nog het hoogst bij de leerkrachten - ‘Ik weet niet of mijn Engels wel goed genoeg is’… Maar daar zijn we overheen. Eigenlijk is iedereen enthousiast, zelfs de kleuters doen mee. Een van onze kleuterleidsters droeg een T-shirt met logo van Greenpeace erop. Toen de kinderen vroegen wat het betekende, legde ze uit dat ‘peace’ Engels is voor ‘vrede’. De kinderen kwamen vervolgens zelf op het idee om T-shirts van een ‘peace’-stempel te voorzien. Ze trekken hem nu aan als er ruzie dreigt: ‘peace, no war’.»Meer info: www.notelaar.be

PROJECT

Engels in de basisschool

➜

© L

UC D

AELE

MAN

S

foto’s van de Metropool. Onze houtafdeling freesde de pionnen bij elkaar, de decorafdeling schilderde ze.» ‘Triviantwerpen’ heet het uitstapspel. Goed voor vijf sterren:1. de leerinhoud van de uitstap komt geregeld

opnieuw aan bod (feedback, herhaling);2. de leerlingen bepalen zelf wat interessant is om

te onthouden (motivatie);3. de leerlingen ervaren kennis als positief (vragen

beantwoorden is winnen);4. leerlingen en leerkrachten werken samen en

testen het spel samen uit;5. je kan de vraagcategorieën makkelijk aanpassen

aan de interesses van je leerlingen en het soort uitstappen dat je organiseert.

Info: guy.hufkens@worldonline.be

➜

Antwoord: 1, 3, 5 en 7 zijn plustips, de andere volg je beter niet op.

«Het was me nog nooit overkomen en alle stappenplannen en hulpboekjes over zelfmoord heb ik nooit bekeken: ver van mijn deur. Tot vorige vrijdagavond Tom op mij stond te wachten. Hij vertelde me dat hij zelfmoord wou plegen. Ik schrok me rot maar hij meende het en ik wist niet wat doen. Hij had me laten beloven dat ik het aan niemand zou verder zeggen. Ik ben zo dom geweest mijn gsm-nummer niet te geven. Het hele weekend heb ik aan hem zitten denken: ‘Stel dat enz.’. Maandagmorgen ben ik vroeger dan gewoonlijk naar school gegaan. Meteen gaan kijken of Tom op de speelplaats was. Oef. Hij stond er. Had ik hem mijn gsm-nummer moeten geven? Mag ik hem beloven het aan niemand verder te vertellen? En stel dat hij nu wél zelfmoord had gepleegd?»1. Praat met de leerling. Als je je niet gewapend voelt voor zo’n gesprek, zorg dan dat iemand anders het doet.2. Kruip in zijn vel. Praat open en rustig met de leerling. Neem zijn boodschap ernstig en probeer hem te begrijpen.

Structureer zijn gevoelens en feiten, dat helpt om angst en verwarring te verminderen. Begin niet te ‘preken’ of oplossingen te formuleren.

3. Zoek steun. Niet alleen voor de leerlingen, maar ook voor je eigen veiligheid en gezondheid. Als het je zelf te zwaar wordt en je gaat eronder door, ervaart de leerling dat als een afwijzing of bewijs dat niemand hem kan helpen.

4. Beloof nooit absolute geheimhouding. Zeg tegen de leerling met wie je zal praten en waarom. Verwittig de directeur, de coördinator of een vertrouwenspersoon. Zij kunnen dan op hun beurt stappen zetten naar ouders en hulpverleners.

5. Volg de zaak op. Vergewis je ervan dat de leerling ook buiten de schooluren opvang heeft. Geef je gsm-nummer enkel als je vermoedt dat dit niet het geval is.

Meer informatie over zelfmoord vind je in De Eerste Lijn op www.klasse.be/eerstelijn

«My juf speaks English.»

(advertentie)

KLASSE NR.147 53

Het leven zoals het is

Wij zijn laatstejaarscursisten in de 3,5 jarige opleiding ‘ervaringsdeskundigen in de armoedebestrijding en

sociale uitsluiting’, georganiseerd door vzw De Link. In onze lessen stonden wij stil bij het thema’Onderwijs en kansarmoede’. Als ouders en als ervaringsdeskundigen willen wij enkele bedenkingen formuleren bij de problemen die wij en onze kinderen ondervinden tijdens hun schoolloopbaan.Er is te weinig openheid, te weinig communicatie over de problematiek van kansarmoede. Kansarmoede is ‘het leven zoals het is’. Er zijn nu eenmaal veel kinderen en ouders die uit de boot vallen. Zowel directie, leerkrachten, andere ouders en medeleerlingen zouden hun blik moeten verruimen rond deze problematiek.Graag hadden wij gezien dat er in het kader van de peda-gogische studiedagen voor leerkrachten en directie een studiedag per school aanbevolen wordt rond ‘Kansarmoede en onderwijs’, waar ervaringsdeskundigen een getuigenis kunnen brengen. Deze getuigenissen kunnen leerkrachten en directie ertoe aanzetten kansarmoede op een positieve manier te benaderen in de klas en in de school.Als er minder kinderen gestigmatiseerd worden in de klas (gebeurt soms onbewust en/of subtiel) gaan kinderen mis-schien meer openstaan voor de diversiteit in de school en in de samenleving.Wij zouden aan álle scholen (ook het buitengewoon onderwijs) willen vragen álle ouders als volwaardige gesprekspartners te zien, naar hun verwachting te vragen en de positieve inzet van de ouders en de kinderen te zien en te benoemen. Dat dit geen evidentie is weten wij ook, maar elk individu verdient respect voor zijn waarden en normen.Al te vaak zien we dat in oudercomités en leerlingenraden geen kansarme ouders en kinderen aanwezig zijn. Ouder-comités zouden een beroep kunnen doen op opgeleide ervaringsdeskundigen die hun ervaringen willen delen. Voor de leerlingenraden zou de school in een goed wisselsysteem moeten voorzien, zodat ook zwakkere, minder populaire kinderen aan bod kunnen komen.Hoewel ons onderwijs in principe aan alle leerlingen gelijke kansen wil bieden zien we in de praktijk dat de schoolkosten de sociale uitsluiting in scholen bevorderen.

Carine, Patricia, Pascale, Carine, Machteld, Frieda, Yasmine, Rita, Brigitte

Voor meer inlichtingen :Vzw DE LINK - Boomgaardenstraat 93 - 2018 Antwerpen – tel. 03 218 88 78 - ed.link@pi.be

Papierberg

Ik las het artikel over de papierberg (Klasse 144 p. 12). Wij gooien op onze technische school geen enkel

blaadje weg. De A4-blaadjes die nog langs één kant onbedrukt zijn, versnijden we en plakken we in handige kladblokjes. De A3-bladen worden goedkope mapjes om originelen samen te houden. Er zijn reeds héél wat leerkrachten die hun ‘mislukte’ prints bijhouden en gebruiken als kladpapier. Alleen vrees ik dat jongeren niet bewust genoeg omgaan met papier. Zeker als je naast de printers gaat kijken. Kunnen we in de digitale wereld niet meer virtueel opslaan i.p.v. alles uit te printen? Onze school gebruikt voor het moment evenveel recyclagepapier als gewoon wit papier. De trend is gezet. Nu maar hopen dat vele scholen volgen. Waarom niet meer rectoverso kopiëren? Minder gewicht in de boekentas en meer bomen gespaard. Surf eens naar onze website www.kopiewinkel.tk.

Monique Lefebvre – leerkracht

«We zijn bang»

Als je mij vraagt waar ik bang voor ben bij de opvoeding van mijn kinderen, dan moet ik toch wel even

nadenken. Er is het verkeer, ‘slechte mannen’... Het is ook allemaal zo persoonlijk en relatief... Wij zijn 2 jaar geleden verhuisd. Van de stad naar een meer landelijke gemeente. Zo mochten de kinderen van mij vroeger voor hun 11 -12de jaar niet alleen de straat op. Ik was niet gerust in het verkeer en nog minder in de ‘slechte invloeden’ van buitenaf. Ik wou dat mijn kinderen weerbaarder, lees: ouder, werden voor ze alleen de boze buitenwereld zouden instappen... En toen verhuisden we. Lekker grote tuin, aan het park. Ik voel me hier veel veiliger. Mijn dochter moet maar het parkje door om zaterdagochtend te gaan tennissen. Toen ik dat vertelde aan een vroegere buur, schrok die en zei: ‘Durf jij je dochter alleen door een donker park laten lopen?’ Maar dit alles valt in het niets als ik bedenk dat ik mijn kinderen moet opvoeden in een land waar meer dan 1/3 voor extreem rechts stemt. Mijn grote angst zijn de onbekende gezichten achter deze stemmen. Het idee dat één van mijn kinderen les zou krijgen van een persoon die zo dom, of zo onverdraagzaam is om op het Blok te stemmen... Dat is mijn grootste angst.En wat kunnen we doen? Misschien kan 2/3 zijn mond opendoen en roepen. Maar dat doen we niet want we zijn bang!

Nicky Vleugels - ouder

Planlast

Na het lezen van ‘Ook last van planlast? (Klasse 144 p. 12), begon het binnenin mij wat te kriebelen.

Het ervaren van planlast is zo divers. Het hangt van verschil-lende factoren af: de leerkracht als persoon, de directie, de andere teamleden, de inrichtende macht… Leerkrachten die een druk ervaren, moeten dit ook kunnen uiten, maar het volgende valt me op: er zijn mensen die hun ongenoegen uiten op het moment dat bepaalde beslissingen al genomen zijn i.p.v. deze te uiten op het moment dat het zinvol is, nl. op vergaderingen of tijdens overlegmomenten. De evolutie die zowel maatschappij als onderwijs meemaken is een feit. Een school bestaat niet meer uit ‘enkele klassen’, maar uit het hele ‘schoolteam’, de leerlingen en hun ouders, externen… I.p.v. daar tegenin te gaan, moet er gezocht worden naar oplossingen voor jezelf als leerkracht en als schoolteam. Maar het opbouwen van een visie over het schoolteam en de werking van de school is niet altijd een prioriteit voor sommige leerkrachten. Het eigen klasje blijft belangrijker voor hen. Ik vind het daarom spijtig dat mensen liever hun ongenoegen uiten dan oplossingen te zoeken. Het is niet omdat we in de zachte sector zitten dat we geen verantwoording moeten afl eggen over de kwaliteit van ons werk.

Marie-Christine Stoffen - leerkracht basisonderwijs

Leerkrachten zonder tucht

Ik ben buschauffeur. Ik rijd elke dag leerlingen naar en van het zwembad. Er is een groot probleem in het

onderwijs: tucht. Wat ik op mijn bus zie en hoor, is alles behalve: roepen, schreeuwen, schelden… Meer dan 50 % van de leerkrachten heeft gebrek aan tucht. Elk jaar wordt het erger en erger. Mijn baas wil zelfs voor verschillende scholen geen busritten meer doen. Er zijn ook al zwembaden waar sommige scholen niet meer binnen mogen. Tucht en respect zijn meer dan nodig.

Naam en adres bekend

Graag naar onderwijsIedere maand wacht ik ongeduldig op Klasse. Onontbeerlijk is dit boekje, voor iedereen die in het onderwijs werkzaam is. Dit is echter een stille oproep voor steun. Twee jaar geleden ben ik afgestudeerd als graduate Com-municatie, tegen de wil van mijn moeder, die in het onderwijs staat. Zij had graag gehad dat haar dochter in haar sporen zou treden en een lerarenopleiding zou volgen. Dochterlief was daar echter op 18-jarige leeftijd te koppig voor. Hoe dan ook, de tijden zijn nu veranderd. Vorig jaar heb ik een maand gewerkt als leerkracht Nederlands, en dat is me zodanig goed bevallen, dat ik sindsdien op zoek ben naar een job in het onderwijs. Met mijn GPB-cursus ben ik nu gestart. Toen ik, door de prachtige campagne ‘Word leerkracht’, meer informatie had ingewonnen over het principe van de vervangingspool, een schitterend initiatief, dacht ik daar-voor in aanmerking te komen, aangezien ik zo graag in het onderwijs wil werken. Nu, 6 maanden later en 500 telefoons naar scholengemeenschappen verder, krijg ik keer op keer te horen dat de scholen mij enkel willen voordragen indien ik het vereiste diploma heb gehaald. Voldoende bekwaam-heid is dus eigenlijk ook al niet meer voldoende, en mensen met een ‘ander’ bekwaamheidsbewijs worden helemaal niet voorgedragen en blijven in de kou staan. Het komt er dus op neer, dat ik met een ‘ander’ bekwaamheidsbewijs en met ervaring in scholen, een school moet zien te vinden, die ik kan overtuigen van mijn capaciteiten, maar mij niet kent, en mij wil voordragen. Onbegonnen werk lijkt het, maar ik blijf optimistisch, want ik weet zeker dat ik in het onderwijs zal werken.

Els Meyvaert – zoekende leerkracht

Geschiedenis

Vaak wordt er vanuit het onderwijs gezegd: ‘Het is belangrijk dat we de geschiedenis

kennen, en je moet deze plaatsen in het juiste tijdsbestek en plaatsbestek.’ Dit wordt algemeen fout geïnterpreteerd. Het onderwijs doet de leerlingen gebeurtenissen bij data plaat-

sen, dit werd vroeger (en nu vaak nog) als encyclopedische kennis gebracht en verwacht. In het onderwijs zijn de data en bijhorende gebeurtenis nog steeds te veel doel op zich. Lessen die de geschiedenis ons leert zijn zeer belangrijk maar die mogen niet absoluut worden, ze zijn aldus relatief en die relativiteit zit juist in die plaats- en tijdscontext. Het puur encyclopedisch kennen of reproduceren van de geschiede-nis werd uitdrukkelijk gehanteerd door de monniken in de vroege middeleeuwen. Dit was de enige manier om zich ervan te verzekeren dat geschiedenis bewaard bleef. Dit doel is voorbijgestreefd na de uitvinding van de boekdrukkunst en een volgend doel moet zich aanbieden. Momenteel is het doel nog steeds weinig gewijzigd. Geschiedenis wordt nog steeds encyclopedisch gebracht. Momenteel leren we weinig of niets uit ‘geschiedenis’.

Kris Truyers – leerkracht

Kinderverzorgster voor de klas

Ik ben één van de zovele kinderverzorgsters die tewerkgesteld zijn in een school. De baan schenkt

mij enorme voldoening, ik leer nog alle dagen bij en geniet van de kinderen en de collega’s. Maar toch overwoog ik een opleiding kleuteronderwijzer te volgen aan een hogeschool. Groot was mijn verbazing dat je om toegelaten te worden het 7de jaar kinderverzorging gedaan moest hebben. Toen ik afstudeerde (22 jaar geleden) bestond er zo iets nog niet. Na een aanbeveling van het schoolhoofd en menige bezoekjes aan het betreffende afdelingshoofd van de hogeschool mocht niks baten en zei men mij dat het absoluut niet mogelijk zou zijn om in te stappen. Wat mij verbaasde is dat ik volgens het departement Onderwijs les mag geven , wat in de praktijk ook al geregeld gebeurd is wegens personeelstekort. Dus ik mag les geven maar niet de opleiding volgen om te kunnen lesgeven. Ik mocht zelfs nu al blij zijn dat er een versoepelingsdecreet in de maak is voor ‘gevallen’ zoals ik. Ik mag dan opnieuw een aanvraag doen en er zal dan een onderzoekscommissie samengesteld worden om te beoordelen of ik wel dan niet geschikt ben om zulk een opleiding te starten. Waar is de logica als ik zie dat zovelen beginnen aan de opleiding en dan afhaken omdat het te zwaar is of omdat ze geen zin meer hebben. Meer dan overtuiging en motivatie bezit ik niet. Ik ga heus niet zo maar een opleiding starten om dan terug af

te haken. Ik bezit een levenswijsheid en ervaring, wat vele jongeren duidelijk nog missen. Maar blijkbaar is het feit dat men moeilijk aan onderwijzers geraakt en er duidelijk tekorten zijn niet genoeg om een gemotiveerd mens te steunen in zijn overtuiging.

Inge Van Waes - kinderverzorgster

Schaf BSO en TSO af

Een uur extra vreemde taal in BSO en TSO is een voorstel van decreet (Klasse 144 p. 4). Men

stelt dat dit noodzakelijk is om werk te vinden of om mak-kelijker door te stromen naar hoger onderwijs. In het BSO en praktisch TSO (gericht op arbeidsmarkt) wordt de leerlingen een vak aangeleerd waar handvaardigheid en technisch inzicht essentieel zijn. Al eens gekeken of in jobadvertenties, gericht op deze leerlingen, een dergelijke talenkennis wordt gevraagd? Ik kan ze niet vinden. De arbeidsmarkt vraagt bekwame vakmensen. Hierop inspelen is de kerntaak van het BSO en praktisch TSO. Er is dus geen nood aan extra taalvakken in het BSO/TSO. Waar is men eigenlijk mee bezig? Eerst schaffen we 4 lesuren (PV en TV uiteraard) af want 32 lesuren is ruim voldoende. Nu nog een uur weg (PV of TV waarschijnlijk) en een vreemde taal erbij. Dit zijn vijf lesuren TV en PV per klas. Reken eens uit over hoeveel banen dit gaat! Dit zijn gewoon budgettaire maatregelen! Daarom mijn voorstel: Schaf het BSO/TSO gewoon onmid-dellijk af in plaats van stilaan uurtje per uurtje weg te knabbelen. Maar let op: wie gaat ons brood bakken? Wie zal onze huizen bouwen? Wie zal voor onze bejaarden zorgen? Wie maakt onze kleding? Wie zal onze auto repareren? Wie zorgt dat we kunnen telefoneren?

Peter Dams - leerkracht

Ict-coördinator tussendoor

Meer en meer wordt er gesproken over ict in het onderwijs. Dit

moet, dat moet, zo moet het, dit heb je nodig… Maar zelden spreekt men van degenen die dit

allemaal mogelijk maken... De ict-coördinatoren die tot 50 uur per week in de weer zijn: zonder limiet ‘s avonds (want morgen komen er terug 200 leerlingen op de computer werken), dát programma voor dát vak nog op de pc plaatsen, zal het wel werken? Want zo’n technisch hoogstandje durft soms wel eens sputteren. En aangezien wij geen specialisten zijn en dit allemaal tussendoor moeten opzoeken en bijleren, maakt het dit allemaal niet zo evident. Van verloning voor al dit werk durf ik nog niet te spreken, maar een duwtje in de rug zou nooit kwaad kunnen. Nu hoor ik je zeggen, ‘maar je hebt er voor gekozen’. Inderdaad, maar niet in de eerste plaats. Omdat je interesse hebt en bijgevolg er ook iets meer van weet dan anderen werd je vaak gevraagd bij problemen. Het is hier zeker niet de bedoeling al klagend over te komen, want de job is enorm boeiend, maar denk erom: ict wordt meer en meer belangrijk. Er zal meer en meer tijd nodig zijn voor opleiding en onderhoud van de gebruikers.

Naam en adres bekend

«Ik weet niet of ik dat werk tegen morgen af krijg», zucht Kimberley. «Ik heb veel werk met de zorghond.» «De zorghond?» vraag ik. «Ja, het is niet onze hond. Wij zorgen er gewoon voor. Als de mensen weg zijn. Ze zijn veel weg. Naar het buitenland en op vakantie en op weekend en voor het werk. En dan komt de hond naar ons. Ik ben er bijna heel de vakantie mee bezig geweest. Ik ben zelfs niet mee op kamp geweest om voor de hond

te kunnen zorgen. Hij is heel lief. Mam zegt dat we er misschien volgende week nog een zorghond bij nemen. Dat zie ik wel zitten, maar dan hebben we nog meer werk. En misschien gaan ze wel vechten. Of ruzie maken om onze aandacht te krijgen. Want zo’n hond vraagt de hele dag om aandacht. Echt waar. En als hij die niet krijgt, doet hij gewoon vervelend. Dat is ook niet vol te houden.» Ze ratelt maar door. Kimberley. Straks blijft ze tot het laatst

in de opvang. Haar mama heb ik nog nooit gezien. Over een papa spreekt ze niet. Op school valt ze niet eens op. Vlaanderen telt nu 2 249 zorgcoördinatoren. Prima. Maar over Kimberley maakt eigenlijk niemand zich zorgen. Ze is zo doodgewoon gewoon. Misschien voelt ze zich op school ook wel een zorghond. En daar zorgen wij dan voor. Als de mensen weg zijn.

Schooljungle@hotmail.com

De zorghond

CHATROOM ( 10 )

Binnen zonder bellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via internet vind je op deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten. Vermeld je naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelingen voor een deskundig antwoord.Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks! en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.Je kan ook je mening kwijt op www.klasse.be/forum of www.klasse.be/gastenboekKlasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel - fax 02 553 96 85 – red.leerkrachten@klasse.beVragen?- Leerkrachten, ouders, leerlingen en studenten met vragen of problemen rond onderwijs kunnen terecht op het gratis nummer van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van 9 u. tot 19 u.). Je kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn. - Op edulex.vlaanderen.be vind je alle informatie over omzendbrieven en wetgeving.

Maandblad voor Onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.147 • september 2004Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.beHoofdredacteur Leo BormansRedactie Klasse Gaby De Moor (eindredacteur), Ann Devos, Veerle Devos, Jan T’Sas, Tessa Van der Cruys-sen en Michel Van Laere, m.m.v. Kris Vanhemelryck en Stijn Govaerts Redactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en leerlingenkaart Patrick De Busscher, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Valvekens, Sonja Van Droogenbroeck Het hart van Klasse Sabrina Claus, Diana De Caluwé, An Declercq, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann Nevens Vormgeving Artefact, Leuven

Verantw. uitgever Ludy Van BuytenHendrik Consciencegebouw, 1210 BrusselAbonnement (10x per jaar): 25 euroAlle Vlaamse leerkrachten, CLB-medewerkers enz. (van elk net en van elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen uitsluitend regelen via de eigen schooladministratie.

Gepensioneerde leerkrachten en individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabon-nementen voor de laatstejaars lerarenopleiding en individuele abonnementen voor studenten uit het eerste of tweede jaar lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 96 84 of mail naar secr.leerkrachten@klasse.be).

Er is ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t.e.m. tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde tot zevende jaar secundair onderwijs) voor scholen die dat wensen.

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 BrusselTel. redacties 02 553 96 86Tel. secretariaat 02 553 96 84Tel. advertenties 02 553 96 94Tel. lerarenkaart 02 553 96 95Tel. leerlingenkaart 02 553 96 88

54 KLASSE NR.147

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

Klasse voor OudersLeren op vier potenGratis schoolkalenderWat is een zorgcoördinator?Bank te klein voor mams?Vanaf 13 september op school en op www.klasse.be/ouders

YetiHersentestGoed gevoelPesten op schoolGratis jodelcursusVanaf 13 september op school en op www.yetiworld.be

Maks!Rockende middagpauzesGraag naar school?De skatersAlles over de leerlingenkaartVanaf 14 september op school en op www.maks.be

Deze maand in… Met pedagogische handleiding voor leerkrachten.

«Lesgeven in het buitenland was mijn grote droom. Ik ontdekte in Klasse een aanbod om negen maanden les te geven in China. Meteen hapte ik toe. Het plattelandsdorpje Yi Xian, 500 km ten noorden van Peking, werd mijn nieuwe thuis», vertelt Siska Rondelez, leerkracht Duits in de Roeselaarse Burgerschool. «Wat moest ik daar verwachten? Op de foto zie je een Chinese collega van me, die me Tai Chi leert voor de tempel in Yi Xian. Het tafereel zorgt voor heel wat hilariteit! En voor een gekke foto. Tai Chi is meditatie en lichaamstraining. Niet gemakkelijk. Op school doen we elke ochtend lichaamsoefeningen. En om 3 u. ‘s namiddags oogoefeningen. We masseren en bewegen onze ogen. Lang geleden verplichtte Mao die oefeningen, omdat het zicht van de jeugd achteruit ging», lacht Siska. «In de klas schrik ik van het gebrekkige Engels dat de leerlingen spreken. Het lezen en schrijven is echter geen probleem. Sommige leerlingen schrijven me op een briefje om

naar het toilet te mogen gaan. De leerlingen zitten elke dag van 6 u. ‘s ochtends tot haast 10 u. ‘s avonds op de schoolbanken, ook in het weekend. Maandelijks krijgen ze slechts twee dagen vrij. Dan slapen ze uit. Iedereen is zo gedreven voor het grote examen na het secundair onderwijs. Het hele land neemt deel. Zware concurrentie dus. Wie hoog scoort, mag naar de beste universiteiten en slaagt in het leven», vertelt Siska. «Mij valt vooral op dat Chinezen een totaal ander gevoel voor humor hebben. Ze kennen geen ironie. Wel zeer grappig zijn de tafelmanieren. Mijn collega’s boeren en spuwen aan tafel! Maar ik vergeet ook zeker de gastvrijheid niet van de arme mensen op het platteland. Het leven loopt daar 200 jaar achter. Vergeet je badkamer, keuken en toilet. Maar ondanks dat alles zijn ze schijnbaar gelukkig. Ik leerde in China minder zeuren en zaniken. En meer relativeren. Ik besef dat we best tevreden mogen zijn met ons onderwijs.»

Zelf ooit een pakkend, grensverleggend, schokkend of mooi moment op foto

vastgelegd? Knip dat snapshot uit je fotoalbum en mik het samen met de bijbehorende anekdote op de achtercover van Klasse. Stuur foto en anekdote op naar Klasse-achterpagina – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel. Of drop je bijdrage digitaal op red.leerkrachten@klasse.be. Vermeld je naam, adres, telefoonnummer en e-mailadres. Elke gepubliceerde foto levert veertig euro op.

Met pedagogische handleiding voor leerkrachten.

Siska: «Tai Chi met mijn collega’s in China.»