dendriet 2003 nr 4 jaargang 2

natuurpunt Denderstreek

BC1133

BELGIE/BELGIQUE

P.B.GENT X

Driemaandelijks tijdschrift - oktober-november-december 2003Jaargang 2 - nummer 4

Is je adres niet juist? Meld het aan de redactie.

Retouradres: Koen Steenhoudt, Waterschaapstraat 301570 Galmaarden

Afgiftekantoor Gent X - P109327

Vacature bijJNM

Actie in hetd’Hoppebos

Prachtig projectNinove Linkeroever

Boottochtop de Schelde

Broch.Dendr gefli.qxd 15-9-2003 16:25 Pagina 1

En dat maakt nu net de bezetters en actievoerdersvan het Hoppebos (in navolging van deLappersforters) zo speciaal. Geen woorden maardaden. Ze slagen erin om, los van dure woorden,een lokaal probleem op een hoger niveau te tillen.Het gewest en de federale overheid, de nationalepers. Verder nog, ze slagen erin om het regionaleprobleem in een ruimer zelfs mondiaal kader teplaatsen van verantwoord ruimtegebruik, democra-tie, de internationale bosproblematiek…. Het zijndeze andersglobalisten die ons de weg en het en-thousiasme tonen die de milieubeweging de dagvan vandaag nodig heeft.

Daarom wijden we dit nummer van Dendriet inextenso uit over de problematiek van hetHoppebos, op de taalgrens op amper een steen-worp van onze Denderstreek: illegale zavelontgin-ningen, illegaal gestort en brutale optredens vande politie tegen mensen die tegen deze wet-teloosheid reageren. De wereld op zijn kop. Levenwe nog in een rechtsstaat of een politiestaat, levenwe in een democratie of in een dictatuur van demacht van het geld? We staan met de regio na-tuurlijk achter de actievoerders en hun eisenplat-form. We besteden in deze Dendriet uiteraard vol-doende aandacht om u het unieke ecologischekarakter van het Hoppebos en zijn omgevingduidelijk te maken.

Duurzaamheid gaat over hier en ginder. Maar ookover nu en later. En hier mag men toch wel onder-

strepen dat we er met ons reservatenbeleid in deregio in slagen om het op dit niveau te tillen. Voorvrijwel alle reservaten kennen we heel goed de his-toriek vanwaar de huidige toestand te verklaren is,weten we waar we nu staan met het reservaat enweten we hoe, in het licht van deze historiek, dewenselijkheden zijn voor de toekomst. Om dezestelling ten volle te vatten, lees je maar eens hetartikel in deze Dendriet over het in uitbouw zijndedoor Natuurpunt beheerd gebied op de linkeroev-er te Ninove. Een ongekend pareltje. Conclusie:natuur- en landschapsbehoud is tastbaar werkenaan een duurzame toekomst. Alvast veel leesple-zier en tot op een van onze winterse activiteiten.

De redactie

Ten geleide

2 nr 4 - oktober 2003

Ontruiming van de bezetting, van rechtswegedoor de politie uitgevoerd.

Duurzame ontwikkeling. Duurzaamheid.Het zijn vooral dure woorden die de laat-ste tijd zo te pas en te onpas gebruiktworden dat ze de kracht van de eigenideologie die er achter zit beginnen teondergraven. Iedereen weet het intussenal. We kunnen niet langer de behoeftenvan de huidige generaties bevredigen,zonder na te denken of we hiermee demogelijkheden van toekomstige gene-raties niet hypothekeren en vervolgensook hier naar te handelen.

Thom

as D

e M

aese

neer


nr 4 - oktober 2003 3

Geologie en natuur

We bevinden ons in het middenvan de heuvelkam die deVlaamse Ardennen zijn vormgegeven heeft, meer bepaald bijtwee (afgegraven) getuigen-heuvels, de Pottelberg (157m, dehoogste van allemaal, ook deRadar genoemd) en de Modde-rodde (of Mont de Rhodes, 153m).d’Hoppe is een Nederlandstaliggehuchtje in de Franstalige faci-liteitengemeente Flobecq of ookwel Vloesberg genoemd. Doorde prachtige omgeving is hetniet verwonderlijk dat d’Hoppeheel toeristisch is. Maar of datnog lang zal duren is een anderevraag. Want achter enkele bo-menrijen verstopt vind je in het-zelfde gehucht een illegaal storten een illegale zavelwinning.Komt daar nog eens bij dat degemeente Flobecq van plan isom bijna een derde van debomen in het gemeentelijked’Hoppebos te kappen.

De bossen in de omgeving zijnhet d’Hoppebos, Modderodde-bos, het Pottelbergbos en het

Brakelbos. Samen zijn deze goedvoor een beboste oppervlakte vanca. 200 ha. Dit lijkt veel, toch zijnhet maar relicten van een bos vanruim 3000 ha, het Kluisbos-Poodsbergboscomplex, dat zichuitstrekte van het Kluisbos tot aande Everbeekse bossen, aan weers-zijden van de heuvelkam die na-genoeg samenvalt met de taal-grens. In plaats van één groot bosmet her en der wastines en hei-develdjes, blijven we zitten met

tientallen kleine tot middelgrotebossen die de overheid en diverseverenigingen alsnog proberen eendefinitieve bescherming te geven.

Op de toppen van de VlaamseArdennen vinden we eens bovende 125m (boven de zeespiegel)Diestiaanzand in de ondergrond,een relatief jonge geologischelaag. Het voorkomen van dezelaag getuigt van de aanwezigheidvan de kust van de Diestiaanzeetot daar zo’n 12 tot 2 miljoen jaargeleden. Op vele plaatsen is hetDiestiaanzand door een verste-ningsproces gaan verweren totijzerzandsteen. De naam Rode-berg is een verwijzing naar de(bruin)rode kleur van deze steen.

Kleinschalige zavelwinningenzijn in (de bossen van) deVlaamse Ardennen van alle tij-den: er zijn gegevens bekendvan ontginning in 1275 in destreek van Vloesberg. Maar in de

Grensoverschrijdende actiein het d’HoppebosNa een stevige boswandeling in d’Hoppe genieten wemet een paar vrienden van een Quintine in deChaplette. Een geblokte man stapt het café binnen,duidelijk niet met de intentie om er van een koel pintjete komen genieten. Hij draagt een geweer over deschouder en vraagt dreigend of er iemand is die eenprobleem heeft met zijn project. Plots begint de bier-gist in onze maag bijzonder goed te werken. De manheet Marcel Fort en is de uitbater van de zavelgroevenin de buurt die na de ontginning opgevuld worden metstortafval.


20e eeuw werd er op industriëlewijze ontgonnen en ontstondener overal kraters in het land-schap die vaak met stortafvalopgevuld werden. Zavel is eenterm die diverse grondsoortenomvat die minimum 8% enmaximum een kwart aan kleibevatten. Hier lokaal betreft hetzandgronden met klei.

Het Brakelbos en de bovenlopenwerden omwille van de uniekeboshabitats en het visbestandaangemeld bij Europa alsHabitatrichtlijngebied. DeWalen hebben eind september2002 het d’Hoppebos en delenvan het Pottelbergbos aange-duid. Het Modderoddebos enhet centrale deel van hetPottelbergbos werden helaasniet aangeduid, kwestie van dewilde plannen voor deze zonesniet te laten dwarsbomen.

Uit deze bossen en deEverbeekse bossen ontstaanbronbeken die de kernpopulatievan beekprik (een rondbek) ende vissen rivierdonderpad enbeekforel herbergen. Onderzoektoonde aan dat genetische diver-siteit van soorten zoals de rivier-donderpad in restpopulaties

zoals deze hier zeer laag is waar-door de kans op lokaal uitstervenvan de soort hoog is (weinigkans om te overleven op langetermijn) en dit blijkt gepaard tegaan met een lage conditie vande soort. Aangezien door de ont-ginning de grondwaterstromendermate verstoord werden, waar-door diverse bronnen droogvie-len of dreigen droog te vallen, enaangezien het Radar-stort nietdeftig ingepakt werd (zie verderin dit artikel) ziet het er voor dezeldzame soorten die gebondenzijn aan snelstromende waterendus niet goed uit.

De bossen zelf herkent men inhet voorjaar onmiddellijk aan detapijten van boshyacinten(blauwkousjes of lokaal ookpatdagach) en de waardevollebronbosvegetaties. Op de toppenhad men vroeger (voor hetafgraven) de drogere zure eiken-beukenbossen met heide-ele-menten. Nu komt op de randvan de groeve van deModderodde heel wat heidevoor. Doordat nieuwe lagenbloot komen te liggen ontstaaner nieuwe kansen voor vegetatiesdie er voorheen wellicht nooitvoorkwamen. Hiervoor zijn er

echter veel bestaande natuur-waarden verloren gaan.

Radar

De Radar is een oude zavelwin-ning van Fort. Tot in de jaren ‘60werd er hier nog op de oudemanier zand gewonnen, daarnawerd de Pottelberg met grotesnelheid afgegraven. Begin dejaren ‘80 was al de zavel er ver-dwenen. De Radar werd op hetgewestplan van 17 juli 1986bestemd als natuur- en bos-gebied met landschappelijkewaarde. Toch werd er in 1989een vergunning afgeleverd omde Pottelput vol te storten methuishoudelijk afval en bouwaf-val. Dit is in strijd met het ge-westplan, maar toenmalig minis-ter van milieu Lutgen zorgde erwel voor dat dit kon omdat hetstort van ‘publiek belang’ was.Nadat deze vergunning in ‘99verlopen was, werd er nog twee-maal een vergunning voor eenjaar gegeven. Nochtans was ersinds 1 april 1999 een nieuwafvalstoffendecreet. Volgens ditdecreet moesten de voorgesteldesites voldoen aan verschillendesociale en omgevingscriteria. Desites die 50/100 haalden, kwa-


De ontginning op de Mont de Rhodes: na de kletskop (kaalkap) de krater. De ontginner is er al dieper en breder gegaan dan toegestaan.

Lode

De

Beck



men in aanmerking om in eentweede fase onderworpen te wor-den aan een milieu-effecten-studie. De Radar werd al in deeerste fase afgekeurd met eenscore van 36/100. Als men nietopgenomen werd, kon men ookgeen exploitatievergunning krij-gen. Storten in de Radar is dus instrijd met dit decreet. In 2002vroeg Fort een nieuwe vergun-ning aan die op 23 juni 2002 doorminister Foret definitief gewei-gerd werd. Fort spande nog eenspoedprocedure in bij de Raadvan State, maar haalde bakzeil.De aanvraag van een nieuwe ver-gunning van Fort en zijn wildeplannen met het d’Hoppebos (zieverder) waren het signaal voor delokale actiemensen om zich metde steun van diverse verenigin-gen te groeperen in eenactiecomité: het FOeRT-FouRTe-comité was geboren.

In september 2001 kwam dezuidwand van het stort los. Bijna5 ha Pottelbergbos verdwenenonder de afgescheurde wand.Bijzonder verontrustend is hetfeit dat onder het stort water-aders ontspringen, waaruit bron-beken ontstaan. Door hetscheuren van de wand, komt hetafval bloot te liggen. Percolatiewater stroomt langs dewand naar beneden, vormt daargeulen en stroomt naar de bekenvan het dal. Het percolatiewaterdat onderaan de stortwand blijftstaan, wordt met dompelpom-pen versast naar een kleine zui-veringsinstallatie. In deze zuive-ringsstap worden enkele be-standdelen uit het water gefil-terd maar vele toxische bestand-delen kunnen hiermee niet uithet bezoedelde water gehaaldworden.. Van daaruit wordt hetgeloosd in naar het dal vloeiende

beken. Het milieueffectrapportgaf reeds melding van deze to-xische stoffen. Het MER werdgemaakt in opdracht van Fortomdat dit een verplicht onderdeelis van een vergunningsaanvraag.Later kwamen er enkele tegenex-pertises die dan weer geen vervui-ling maten, hetgeen een hele dis-cussie op gang bracht.

Ook zorgt de Radar voor sterkegeuroverlast en stof en lawaai-hinder door de tientallen vracht-wagens die nog dagelijks doord’Hoppe rijden. Er is kans dat dezuidwand (nog verder zouafscheuren. De reden waarom erofficieel nog vrachtwagens op-en afrijden is om deze wand teverstevigen. Het bouwafval magenkel komen uit erkende sorte-ringscentra en mag ook niet uitVlaanderen komen. Sinds kortkomt OVAM enkele keren con-

De gevolgen van de opengescheurde wand van het Radarstort: delen van een mooi boshyacintenbos(Pottelbergbos) werden er bedolven.

Lode

De

Beck



troleren. Ook tijdens deactieweken in juli, zijn deactievoerders erin geslaagd omvrachtwagens te laten contro-leren waarvan sommigeverzegeld werden en rechtsom-keer dienden te maken. De wijzewaarop nv Fort-Labiau echter dezuidwand ‘rehabiliteert’, is doorer steenpuin over te latenstorten. Dit is geen rehabilitatie,maar verdoezelen van de proble-men en een verdoken vorm vanstorten. De uitloging, noch hetgevaar van een afscheurendewand, wordt daarmee opgelost !Eind juli heeft de NV FortLabiau (het hoofdbedrijf van deFort’s) het opgelegde rehabili-tatieplan ingediend. Helaas zoudit een kopie van het afgekeurdeplan van 1989 zijn. Het zoulogisch zijn dat zo’n plan maat-regelen bevat waardoor het stortgoed geïsoleerd wordt van zijnomgeving (wat niet zo evident isaangezien zoiets van bij hetbegin van de stortactiviteitenmoet aangepakt worden) zodater geen uitlogingsgevaar meer isen de grondwaterstromen be-schermd en afgeschermd wor-den. Ook zou zo’n plan in eengoede nabestemming moetenvoorzien voor het gebied (niet eenlaagje teelaarde waarop men danboompjes plant die nooit groterworden dan buxusplantjes).

Begin juni liet de gemeentewerken uitvoeren op een mooieholle weg die loopt langs deRadar tot in d’Hoppe. De holleweg zou er vervangen wordendoor een bredere verharde wegom recreatieve redenen. Dezedaad zette andermaal veel kwaadbloed bij d’Hoppenaars.

Modderodde

Een tweede kanker in d’Hoppeis de Mont de Rhodes. Ook indeze zavelgroeve werd van ouds-

her aan kleinschalige zavelwin-ning gedaan. Toen Fort in dejaren ‘70 een eerste aanvraagdeed om de volledige heuvel af tegraven, was het antwoordnegatief omwille van de ecolo-gische, landschappelijke entoeristische waarde. In 1985echter werden deze argumentenvan tafel geveegd en Fort kreegeen vergunning.. In 1990 werdde vergunning nog eens met 8jaar verlengd, maar deze keermét twee duidelijke bepalingen.Ten eerste werd er een ex-ploitatiezone afgebakend (diegrens moest fysiek aangeduidworden), en ten tweede, ermocht niet dieper dan 125 mboven de zeespiegel gegravenworden. Toen Fort 8 jaar lateropnieuw een exploitatievergun-ning aanvroeg, werd dezegeweigerd. Fort tekende beroepaan tegen deze beslissing, maartot op vandaag is het dossier inbehandeling. Eind augustus zouminister Foret een definitieve be-slissing nemen. Toch is Fortverder gegaan met de exploitatievan zijn zandgroeve, en is hij albuiten en dieper dan de indertijdopgelegde perimeters aan hetgraven. Die fysieke omheiningstaat er uiteraard ook niet. Degemeente heeft de bevoegdheidom de werken stil te leggen, maarheeft in plaats daarvan alvast detaksen op de zavelgroeve opge-nomen in de begroting van 2003.Want, om het met de nu alberoemde woorden van plaats-vervangend burgemeesterMettens te zeggen: “La loi, c’est laloi, on peut taxer une sablière illé-gale”. De taksen op de bedrijfjesvan Fort vormen een belangrijkezoniet de belangrijkste bron vaninkomsten voor de gemeente.Nu is er ook de vrees dat deMont de Rhodes ook wel eensals stort zou gebruikt kunnenworden in de toekomst. Fortheeft immers ook al voor deze

site een aanvraag gedaan om ereen stort van te maken. Maardeze is voorlopig nog geweigerd.Vergeleken met de Radar (ziehoger), haalde deze site 47/100.Nu nog enkel de toeristen wegja-gen uit d’Hoppe en men kan denodige 50 halen.

d’Hoppebos

In 2001 kocht Fort het grootstedeel van de bossen in d’Hoppe op(o.a. 15ha van het Hoppebos). Hijverlegde de GR-route, enomheinde het bos met vijf rijenprikkeldraad. Men vermoedt dathij op deze manier onder anderede toeristen uit D’hoppe wildejagen. Ook nummerde hij eengroot deel bomen om te kappenen dreigde hij D’hoppe te veran-deren in een ‘kletskop’, wat ded’Hoppenaars allesbehalve ap-precieerden. De commentaar vande politici was echter: “C’est sapropriété, il fait ce qu’il veut.”Onder druk van de bevolkingwerd de prikkeldraad wel verwij-derd. Daarna begon Fort een(exploitatie)weg aan te leggendoor dit prachtige bos, om zo metzijn vrachtwagens en jeeps nietmeer langs de lastige d’Hop-penaars te moeten passeren. Naactie van het FOeRT-FOuRTe-comité legde de burgemeester dewerken stil, maar de weg ligt ernog steeds en er is steeds kansdat Fort verder werkt. Hij had eenvergunning gekregen om eenbosontginningsweg aan te leggenvanaf de N48. Dit is een weg metminimale verharding om gekaptebomen weg te halen, waarna deweg terug wordt overgroeid enhet bos herstelt. Hij bouwdeechter een weg die een halvemeter gestabiliseerd werd (o.a.met bouwafval en veel anderafval), veel breder was dan eenbosontginningsweg en tevensafweek van het vergunde par-cours. Hij maakte o.a. een grote



lus, vermoedelijk om vrachtwa-gens te laten passeren. De vreesis dat hij een permanente weg wilnaar de Mont de Rhodes om testorten.

En als het allemaal nog niet erggenoeg is, heeft de gemeentebesloten om in haar deeltje (5ha)260 van de 917 beuken te kap-pen. Het gemeentebos ligt directaan het bos van Fort en isgeklasseerd om zijn esthetischeen wetenschappelijke waarde.Volgens de gemeente en deWaalse administratie Waters enBossen is dit noodzakelijk omdater heel wat bomen ziek zijn,omdat de bomen aan de kant vande weg de elektriciteitsdradenhinderen en omdat ze zo de bio-diversiteit kan vergroten. Het F-F-comité heeft enkele boomchirur-gen laten komen en die vondengeen zieke bomen. En als debomen echt in de weg zitten voorde elektriciteitsdraden, waaromsnoeit men deze dan gewoonniet ? Om biodiversiteitsredenenkan begrepen worden dat meneen deel van het bestand kapt,waardoor er meer licht en meervariatie in het bos komt. Helaaskon men ons geen beheersplanvoorleggen. We denken dat in-dien de overheid het beste zouvoorhebben met het gebied erbest een grensoverschrijdendbeheersplan komt voor het gehelegebied waarbij alle problemenaan bod komen. En er zijn nog talvan zaken waar de gemeente haarverantwoordelijkheid niet neemt:zo wordt het rioleringswater vand’Hoppe ongezuiverd in hetd’Hoppebos geloosd. En dit zouvolgens de gemeente ook deoorzaak zijn van de zieke bomen.Het was uiteindelijk deze beslis-sing van de gemeente die dedruppel was en die geleid heefttot de bezetting van het gemeen-telijk bos eind april. Net zoals inhet Lapperfortbos werden er

boomhutten gebouwd. De actie-voerders opereerden onder denaam Patdagach (lokale naamvoor boshyacint). De bezettingduurde tot begin juli, toen metgroot machtsvertoon (160 agen-ten en een helikopter) het bosontruimd werd. De gemeentehad de ontruiming kunnenafdwingen bij de rechter en ditom ecologische redenen. De weg-gejaagde bosbezetters voegdenzich bij het actiekamp dat sindseind juni in d’Hoppe doorging envan waaruit gedurende nog tweeweken talrijke acties uitgingentegen al wat d’Hoppe bedreigt.Ook begin augustus was er nog-maals een actiekamp, ditmaal ge-organiseerd door de Jeugdbondvoor Natuurstudie en Milieube-scherming (JNM). Het is duide-lijk dat de strijd voor een beterleefmilieu een lange strijd vanvele mensen is.

Eisenbundel

WWiijj oonnddeerrsscchhrriijjvveenn aallss NNaattuuuurr-ppuunntt DDeennddeerrssttrreeeekk aallvvaasstt ddeeeeiisseenn vvaann ddee llookkaallee mmeennsseenn::A de gemeente en het WaalsGewest moeten hun verantwoor-delijkheden nemen voor de ef-fectieve sluiting van de RadarA stopzetting van alle activiteiten

in de Radar tot een gedegensanerings- en nabestemmings-plan voorligtA sanering van de Radar opkosten van nv Fort LabiauA onmiddellijke stopzetting vande zavelwinning in de Mont deRhodesA klassering van alle bossen vand’Hoppe alsook de Mont deRhodesA verwijdering van de weg diewordt aangelegd door hetd’Hoppebos, en herstel van denatuur aldaarA openbaar toegankelijk stellenvan alle bossen in d’Hoppe,natuur voor iedereen !A sanering van de riolering vand’HoppeA goed besteden van het com-pensatiegeld voor d’Hoppe doorbv. zuivering van de rioleringvan d’Hoppe, aankoop vanbossen, enz...

Lode De Beck enThomas De Maeseneer

Nationale belangstelling.

www.foert.orgwww.patdagach.tk/

INFO

Thom

as D

e M

aese

neer



Boetserende Dender

Onmiddellijk stroomopwaartsvan Ninove bevinden zich op delinkeroever twee aaneenslui-tende schuurvlakten van deDender, respectievelijk deVenebroeken en de Elverenberg.Tot voor de serieuze kanalise-ring van de Dender in 1867 washet een normaal verschijnsel datde rivier zich continu verplaatste

binnen de vallei. Op het eindevan de laatste ijstijd en in dewinterperioden vertoonde eensterk aangezwollen Dender eenforse erosiewerking. Waar de ri-vier raakte aan de randen van dehellingen, werden de zachterelemige bodemlagen wegge-schuurd en ontstonden er ero-siewallen. Beneden deze erosie-wal, in de door een dynamischeDender uitgeschuurde vlakte,zette de rivier opnieuw materiaalaf. We noemen dit alluviale sedi-menten. Dicht bij de zomerbed-ding zette de rivier bij winterseoverstromingen zwaarder mate-riaal af, hoe verder van de rivierverwijderd, hoe fijner materiaal.Hierdoor ontstonden in deVenebroeken en de Elverenbergkomvormige zones met ondoor-laatbare klei. Ideaal ommoerasvegetaties te latenontstaan.

Turfputten

Deze moeraszones werden nogextra gevoed door bronzones opde rand van de erosiewal.

Dergelijke relatief zuurstofarmebodemtoestanden zijn een uit-gangspositie voor de vormingvan turf. In de achttiende eeuwzorgde een bevolkingsexplosievoor een tekort aan hout, dat totvoorheen voor zowel bouw alsverwarming gebruikt werd.Hierdoor ontstond een ver-hoogde interesse in het ontgin-nen van turf. De monniken vande abdij te Ninove (die het nogtot de Franse revolutie uitzon-gen) waren beducht voor hetontwaarden van de grond doorde turfwinningen en lieten eenverbod op turfwinning in huncontracten met hun pachterszetten. De turfzone in deElverenberg lag echter niet bin-nen de invloed van de abdij enwerd dus, gezien de grote vraagnaar brandstof, al snel ont-gonnen. Deze turfputten werdenrecent toegevoegd als parel aande kroon van het lokaleNatuurpuntproject. Ze zijn vaneen zeer hoge ecologischewaarde. In de huidige verschij-ningvorm kan je nog steeds zienhoe de exploitatie moet zijn ver-

Natuurgebied in de kijker:

Ninove linkeroeverNatuurbeheer met blik in de spiegel én blik vooruitVan Geraardsbergen tot Dendermonde werd eeuwenlanghet landschapsbeeld van de Dendervallei bepaald doornatte, onbemeste weiden en hooilanden. Door veran-derend grondgebruik werd deze regel echter de uitzon-dering. Enkel in Natuurpuntreservaten krijgen dergelijkezeldzame pareltjes in de regio nog de kans om alswaardevol erfgoed bewaard te worden. Of beter nog:de in zaadbanken sluimerende potenties krijgen de kansom zich opnieuw te ontwikkelen. Op de Ninoofse linker-oever van de Dendervallei, van Outer tot Appelterre,wordt de laatste jaren met verhoogd elan gewerkt aaneen waardevol Natuurpuntproject. Je bent er als natuur-liefhebber-wandelaar welkom !

Brede lathyrus

Rietgors

Joos

t M

erte

ns

Joos

t M

erte

ns



lopen: de turf werd uitgestokenin een vijftal sleuven van 6 bij80 meter. Op de wallen tusseninde sleuven kon men de turf naarboven steken en afvoeren.Momenteel is het geheel eenzeer waterrijk wilgen-elzen-broekbos met op de ingekalfdewallen tussen de ontgin-ningssleuven een “grote-zeggen-vegetatie”.

Aanleg spoorlijn

Door de kanalisatie van deDender in 1867 en het aan-leggen van sluizen werd hetwaterpeil in de Dender kunst-matig beïnvloed. Winterse over-stromingen werden minderregelmatig. Even voordien, mid-den van de negentiende eeuw,werd de spoorlijn Denderleeuw-Geraardsbergen aangelegd.Hierdoor raakten de tweekomvormige zones afgeslotenvan de Dender. De periodiekewinterse aanrijking met over-stromingswater verdween dus.Evacuatie van het aanwezigeregen- en kwelwater wordt meerdan ooit bemoeilijkt door deaanwezige spoorlijn. Hierdoorwisten de Venebroeken en deElverenberg te ontsnappen aande doorgedreven drainagezuchtdie sinds het midden van detwintigste eeuw volledige delenvan de Dendervallei wél wist teverdrogen. Een zeer beperkteafwatering zorgt er wel voor dater beweging blijft, waardoorvoor plantengroei al te zure uit-gangsposities vermeden wor-den. De variatie aan zeggen-soorten spreekt er boekdelen:o.a. Tweerijige zegge, Valsevoszegge, Moeraszegge,Scherpe zegge, Oeverzegge,…Ook voor vogels zijn beidegebieden een waar paradijs: o.a.Kleine karekiet, Rietgors,Blauwborst en Waterral hebbener een vaste stek.

Van bedreiging naarbescherming

De biodiversiteit ging achteruittoen het traditionele hooilandbe-heer overbodig werd door o.a. delandbouwtechniek van het

inkuilen. Slechts op een tweetalpercelen koos men niet volledigvoor een louter graasbeheer,maar voor een wisselbeheerwaarbij men eerst hooide ennadien liet nabegrazen. Net dezepercelen krijgen nu door

Gehakkelde Aurelia, een prachtige verschijning in het gebied.

Situering van het project ten zuidwesten van Ninove.

Joos

t M

erte

ns



Natuurpunt weer het klassiekehooilandbeheer. Menselijke in-vloed werd uitermate negatieftoen in de jaren 60 een grootperceel vooraan de Venebroekenwerd gebruikt als stortplaats.Nadien werd dit afgedekt. Op deGewestplannen kregen de Vene-broeken de rampzalige bestem-ming “dagrecreatie” (oranje meteen ster als opdruk), ondanks denog hoge natuurwaarden en on-danks de totale ongeschiktheidvoor recreatie wegens “te nat”.Gelukkig kon de plaatselijkeNatuurpuntafdeling Ninove naeen jarenlange strijd in 1991 eengewestplanwijziging tot natuur-gebied afdwingen. Enkele perce-len hooiland en een rietland zijner al in beheer. Via een maai-beheer trachten we de oor-spronkelijke ijle hooilandvege-tatie (met Moeraszegge, Pink-sterbloem, Grote ratelaar,…) teherstellen. Aanrijking met blad-strooisel en toenemende bescha-duwing zijn bestaande uitdagin-gen, die op termijn kunnenopgelost worden wanneer hetactuele reservaat in omvang uit-breidt.

Zonnige berm

Langs de overzijde van deSpoorwegstraat start een padlangsheen de spoorlijn dat loopttot aan de treinhalte van Eichem.In het hoekhuis aan de overweghoudt Irma al meer dan 50 jaareen cafeetje. De tijd is er blijvenstilstaan en haar ogen stralenvan geluk als er eens een klantbinnenstapt. Doen ! De zonbe-schenen spoorwegberm langs-heen het pad is nog een van demooiste spoorwegtrajecten in deleemstreek. Ze vormen eenkleurrijk lint van valleivreemdeplantensoorten met sprekendenamen zoals Bezemkruiskruid,Muskuskaasjeskruid, Middelsteteunisbloem, Rapunzelklokje,

Rechte ganzerik, Wilde resedaen Brede lathyrus. Enkele jarengeleden werd er de voor onzeregio zeer zeldzame Levend-barende hagedis waargenomen.Samen met een waarneminglangsheen hetzelfde spoortrajectin de Molenbeekmeersen teDenderleeuw en de vroegerewaarnemingen op het Belgacom-domein naast het Liedekerkebos,de ons enige bekende waarne-mingen in het zuiden van deDenderstreek. Vermoedelijk her-bergt het spoortraject nog steedseen zeer dun uitgespreide popu-latie.

Toekomst ?

Tussen de spoorweg en deDender ligt een meersengebieddat doorkruist wordt door deRijt.Dit is een afwateringsgracht dieparallel loopt met de Dender.Afwatering in de Dender gebeurtklassiek telkens pas kilometersverder na een stuw of viapompgemalen. Door al teeconomisch denken hebben deplaatselijke waterbeheerders, dewateringen, jarenlang de natuur-waarden in de vallei stiefmoeder-lijk behandeld ondanks de dui-delijke bestemming van hetgehele gebied op het gewestplanals natuurgebied. Hopelijkbrengt het nieuwe decreet inte-graal waterbeheer hier verande-ring in ! Hier werden ook stuk-ken uit het natuurgebied nietopgenomen in het VEN (VlaamsEcologisch Netwerk) eerste fase,zodat men nog moeilijk kanspreken van een aaneengeslotengrote eenheid natuur. Dit is ommoeilijkheden vragen op hetmoment dat men later voor hetgehele gebied op basis van ditVEN een natuurrichtplan zalmoeten opstellen. Want dan zalblijken dat de meest zinvollemaatregelen onmogelijk zullen

zijn door een slechte afbakening.We hopen ten stelligste dat dit inde VEN-afbakening tweede faseen met de nodige politieke moedalsnog rechtgezet wordt ! Zonietziet het er voor een van de groot-ste aaneengesloten stukkennatuur in de Dendervallei éntegelijkertijd ook voor haar land-schappelijke, recreatieve entoeristische potentialiteiten nietrooskleurig uit…

Taakverdeling

Verder richting Appelterre lig-gen de grote schuurvlakten vande Dender vooral op de rech-teroever. Daar is Aminal afdelingnatuur bezig met een aankoop-project in o.a. de Kwaadbroekente Pollare. Wij richten alsNatuurpunt Ninove vooral onzeenergie op de linkeroever. Zoworden met goede afspraken enverstandhouding de krachtenoptimaal benut ! De erosiewalvan de Dender komt hier netnaast de Rietstraat te liggen,nadien loopt deze over in deNonnenborrestraat. Borre komtvan borne wat bron betekent. Eninderdaad: langsheen de erosie-wal treffen we op regelmatige af-standen kwelzones aan, met ineen paar gevallen zeldzame,mooie goudveilvegetaties.Jammer genoeg is er in hetverleden op diverse plaatsengestort: een gemeentelijk (slecht)afgedekt stortje van voor defusie, enkele ophogingen metinert materiaal en een nog steedsactueel sluikstortje. Een schandedat er in deze tijd nog mensenzijn die nog niet eens de wegnaar het goed uitgebouwdeNinoofse containerpark vinden.Er werd PV opgesteld.

Respect voor het bestaande

Het grondgebruik in dit gedeel-te van de vallei bestaat voorna-



melijk uit graaslanden en po-pulieraanplantingen. Dit wasvroeger anders. Op de kabinets-kaart van de OostenrijkseNederlanden van de Graaf deFerraris (1771-1778) merken weduidelijk dat vrijwel de geheleDendervallei een landschappe-lijk zeer open structuur vanhooilanden bezat. Met de expan-sie van de luciferindustrie in deDenderstreek vanaf de tweedehelft van de negentiende eeuwging dit open karakter groten-deels verloren door de aanplan-ting van populierplantages. Zogingen ook een aantal waarde-volle hooilanden verloren; maartegelijkertijd heeft zich op eendeel van die plaatsen de voorbije150 jaar soms een waardevollealternatieve vegetatie ontwikkeldals ondergroei in die populier-bosjes die niet te lijden haddenonder een te ver doorgedrevendrainage. Met het verdwijnenvan de luciferindustrie uitNinove (sluiting UNAL Ninovein 64, sluiting luciferfabriekMerckx in 73) en recent ook teGeraardsbergen verdwijnt ookde streekeconomische relevantie

van de Populier. Jarenlang werdde populier bestempeld als oor-zaak van banalisatie en achter-uitgang van soortenrijkdom.Recente inzichten zijn hierechter veel meer genuanceerd.Voor diepgaande kwaliteitsvolleinformatie hierover verwijzen wegraag naar de recenteNatuur.focus, het wetenschap-pelijk tijdschrift van Natuurpunt.Bij keuzes van heraanplant zul-len we dus niet fanatiek alle po-pulieren verwijderen, maar opte-ren voor een evenwicht vanrespect voor de streekhistoriek enmeer ecologische authenticiteit.

Kansen

Voor het beheer van de doorNatuurpunt verworven weilan-den zijn er beheerscontractenopgesteld met de plaatselijkelandbouwers. Een bewuste posi-tieve maatschappelijke keuze.Naarmate de oppervlakte reser-vaat hier toeneemt en de vee-stapel gelijk blijft, zal de graas-druk afnemen, waardoor er eengrotere ecologische diversiteitontstaat. Een win-win situatie

voor landbouw en natuur. Aan-gezien het jaagpad op de overzij-de van de rivier ligt, biedt de lin-keroever ook meer moge-lijkheden om in de toekomst deverloren gegane relatie tussenrivier en alluvium in ere te her-stellen. Eens het reservaat bin-nen een aantal jaar een aanzien-lijke oppervlakte heeft, verwach-ten we hier veel van het beleids-instrument natuurinrichting.Ingrepen om de relatie tussenlandschap en rivier te herstellenzullen sterk ten goede komenaan de nu reeds aanwezigenatuurwaarden van natte gra-diënten: moerasplanten, riet-,waad- en watervogels, libellen,boomvalk,….

Maaibeheer op de Elverenberg.Turfput te Eichem.

Wouter Mertens054 - 32 51 71

[email protected]

Joos

t M

erte

ns

Joos

t M

erte

ns



AVogelparadijs aan de Dender en de ScheldeJoost Mertens regelde een toestemming zodat ertijdens de weekends met goed weer deze herfstdoor Wim D’Haeseleer wetenschappelijk vogelsgeringd worden aan het RWZI te Liedekerke. Bijhet ringwerk kreeg men o.a. volgende leuke exem-plaren te verwerken: waterrietzanger, snor, paapje,twee sprinkhaanrietzangers, een vijftal blauw-borsten, een vijftal ijsvogels en groene spechten,een 140 tal rietzangers en massa’s kleine karekiet.Sedert lange tijd ringt Dirk De Mesel in de rietkra-gen van het Konkelschor, een Natuurpuntreservaataan de Schelde op de grens van Schoonaarde enBerlare. De opmerkelijkste vondsten van dit jaarwaren grote karekiet, draaihals en veldrietzanger!En tot slot vlogen de volgende soorten in de nettenin Sint-Gillis (wachtbekken 6): 3 x snor, 5 x draai-hals, waterrietzanger en grauwe klauwier.Wanneer deze Dendriet in je bus valt, zal de bestetrekperiode voor rietvogels reeds voorbij zijn…

ABeversEr zijn op illegale wijze bevers uitgezet in deDijle. Eigenlijk jammer dat particulieren het heftin eigen handen nemen ipv dergelijke dingenover te laten aan wetenschappers. De diertjes zijnvrij mobiel, zodat er reeds waarnemingen zijn inhet Demerbekken. Vormt de Brusselse agglome-ratie en het Zennebekken een te grote hindernis

om binnen enkele jaren ook dieren in hetDenderbekken te zien ? Afwachten en beidevoeten op de grond houden. Waarnemingen wor-den gemeld op de Beverlijn op het nummer0478-79 52 46.

ASiesegemMinister Van Mechelen keurde op 10 juli deafbakening van het eerste regionaal stedelijkgebied Aalst goed. Hierdoor zullen o.a. een aan-tal woonuitbreidingsgebieden binnen de afbake-ning herbestemd worden tot woongebied enwordt er o.a. 97 ha bedrijventerrein gepland opde Siesegemkouter. Binnen de 60 dagen napublicatie in het Belgisch staatsblad kan nog eenjuridische procedure opgestart worden via deRaad van State.

ABezetters HoppebossDe prijs voor de democratie werd deze zomerterecht uitgereikt aan de bezetters van hetLappersfortbos en het Hoppebos. Proficiat ! Inhet Hoppebos komt politie in actie tegen mensendie opkomen tegen illegale praktijken. Eenbezetting werd er met militair machtsvertoonverwijderd en de bezetters hun bezittingen wer-den in elkaar getimmerd. Zelfs vrije nieuwsga-ring wordt er bemoeilijkt. Kortom, de uiterstekwetsbaarheid van onze democratische vrijhedent.o.v. geld en macht wordt er pijnlijk duidelijk.

De politie rukt aan met het waterkanon

Thom

as D

e M

aese

neer

Joos

t M

erte

ns

Vogelringer Wim D’Haeseleer met 2 ijsvogeltjes.



AEnvirodeskEnvirodesk is een dynamische website metnieuws, persberichten, nieuwe wetgeving enz…over alle milieudomeinen. Neem eens een kijkjeop www.envirodesk.be.

AOoievaarsOp 12 augustus werd een groep van 20 ooievaarsgesignaleerd te Denderleeuw, de dag nadien 14exemplaren te Geraardsbergen… en wat volgde ernog na het afsluiten van deze Dendriet ? Hetwordt blijkbaar een jaarlijkse traditie om tijdensde tweede zomerhelft grotere groepen te zien inde regio !

AAanslibben DenderTen gevolge van aanslibbingen werd de scheep-vaart op de Dender verboden tussen de sluis vanhet kanaal Blaton-Ath en de sluis van Lessen.Toch is de scheepvaart met boten met een diep-gang van minder dan 1 m soms mogelijk. Menmoet dan een bijzondere toelating aanvragen ophet districtsbureau (tel. 068-84 15 75). De ver-mindering van de scheepvaart zorgt enerzijdsvoor bijkomende rust en broedmogelijkhedenvoor oeverbewonende vogels. Anderzijds brengtde scheepvaart op warme dagen wel nodigezuurstof in het water.

AStiltewandelingenZowel op 16 als op 23 november organiseert deHelix een stiltewandeling. Het is een zes kilome-ter lange wandeling met doe-activiteiten waarstilte en de geluiden van de natuur beleven, ge-nieten en onthaasten centraal staan. Deelname isgratis. Laarzen of stevige stapschoenen zijngewenst. Afspraak om 14 uur aan de parking vanhet educatief centrum, Hoogvorst 2 teGrimminge. Een plannetje om de Helix tebereiken vind je op de website:www.dehelix.be.

AVoetgangersbrugOp vraag van Minister Sannen besliste MinisterBossuyt om de voetgangersbrug langs de E40over de Dender opnieuw te installeren. Hoera !Een belangrijke impuls voor verantwoorde recre-atie in de Dendervallei. De variatie in wandel- enfietsmogelijkheden zal door deze ingreep forsuitbreiden.

AZeldzaam beestjeMidden juni werd door een groep natuurpunterseen Sakervalk waargenomen in de Rietbeemd.

Indien de waarneming door de erkenningscom-missie zou aanvaard worden als een wilde vogel,zou het om het eerste geval in België gaan.

ARegenwaterEr komt binnenkort een bijzonder goed boek opde markt van Hugo Van Der Stadt: “Nieuwewegen voor het regenwater”. Een aanrader vooriedereen die met waterbeleid in de Denderstreekbezig is. Info bij [email protected]

AHonegem modelHet Aalsterse college besliste vorige week om deOnegem als eerste modelproject voor een straatmet een gescheiden rioleringsstelsel uit tekiezen.

ANatuur te AalstEen van de doelstellingen van het Vlaamse Beleidis de biodiversiteit in stedelijk gebied verhogen.Ze vergroot immers de leefbaarheid in de stad enwaardeert panden op in de buurt.Volgens het recente natuurrapport is Aalst eenvan de weinige steden waar de trend de verkeerderichting uitgaat. Voor info over het natuurrap-port, surf naar www.instnat.be

Ingezoomde live-foto van de Sakervalk in de Rietbeemd.

Joos

t M

erte

ns



Reservaat DenDotter is geboren

Het natuurreservaat“Den Dotter” is gelegen

langsheen de Molenbaan tussen De Gotegem-molen en de Engelsmolen (grondgebied Haaltert& Erpe-Mere). “Een schilderachtig wandelgebiedwaarin de wieg van de gemeente Haaltert zichbevond” (W. De Loose).Zowel historisch als natuur-ecologisch is ditgebied meer dan de moeite waard.Daarom startte de Wielewaal (sedert 2001 gefu-sioneerd met Natuurreservaten tot Natuurpunt),afdeling Groot-Haaltert, in 1999 met de procedureom dit gebied te laten klasseren tot reservaat.Na heel wat voorbereidingswerk werd het erken-ningsdossier ingediend, dat ontvankelijk envolledig werd verklaard op 15 oktober.Hierop volgde een periode waarbij dit dossier be-oordeeld werd door verscheidende instan-ties waaronder:Vlaamse Hoge Raad voor NatuurbehoudVlaamse Hoge BosraadAMINAL afdeling Natuur (Administratie voorMIlieu-, NAtuur- & Land & waterbeheer)AMINAL afdeling Bos & GroenAROHM afdeling Monumenten & Landschappen(Administratie voor Ruimtelijke Ordening,Huisvesting en Monumenten & Landschappen).

Op basis van de geformuleerde open aanmerkin-gen stelde AMINAL Natuur ons twee kritische vra-gen over de samenstelling van de perimeter en debegrazingscultuur met Hooglanders.Natuurpunt kon dit uiteraard voldoende moti-veren.

Bijna één jaar later was de kogel door de kerk. Op13 juni 2003 werd het ministerieel besluithoudende de erkenning van het natuurreservaat“Den Dotter” te Erpe-Mere en Haaltert en de vast-stelling van de uitbreidingszone ondertekend doorLudo Sannen, Vlaams Minister van Leefmilieu &Landbouw.Dit besluit verscheen in het Belgisch Staatsblad op22 juli 2003.Natuurpunt Groot-Haaltert neemt de gelegenheidte baat om alle personen oprecht te danken diepercelen hebben willen verkopen om dit project tekunnen realiseren. Wie wil meewerken aan de uit-bouw en het beheer van het reservaat, kan zichsteeds melden bij het bestuur.Een volgende maal verschijnt een uitgebreidwoordje over het beheer van het gebied zelf.

Afdelingsnieuws

Afdeling Groot-Haaltert

Stijn De Ryck053 - 62 71 23

[email protected]

INFO

Moerasspirearuigten en dottergraslanden:den Dotter heeft zijn naam niet gestolen.

Stij

n D

e Ry

ck



zaterdag 4 oktober

Nationale Vogelkijkdag

afd. Denderleeuw

8:00 – 14:00Depot Wellemeersenstraat, WellemeersenJaarlijkse trekvogeltelling vanaf het centrum van de kouter te Denderleeuw: telpost Vlamovenkouter.

h Bruno De Bruyn, 0496-59 52 43Warme kledij & picknick

zondag 5 oktober

Wandeling in Liedekerkebos

afd. Affligem-Liedekerke

10:00 – 12:00Liedekerke – ingang Liedekerkebos,SchelfhoutstraatWandeling van 4 km in het kader van de nationale vogelkijkdag.

h Erik De Block, 053-68 35 88 [email protected]

zondag 5 oktober

Paddestoelenwandeling in het Osbroek

afd. Aalst

10:00 – 12:00Infobord Osbroek, F. Blanckaert-dreef (zijstraat Parklaan) AalstDit waardevolle natuurreservaat be-vindt zich in vogelvlucht op slechts

enkele honderden meter afstand van het stadscentrum. Het Osbroek is een voormalig elzenbroek door deeeuwen uitgehold in de hellende linkeroever van de Dender. Deze wandeling staat in het kader van de paddestoelen en wordt begeleid door 2 specialisten terzake. I.s.m. destad Aalst.

h Dienst Leefmilieu, 053-73 24 12 of [email protected]

zondag 5 oktober

Week van het bos: Herfst in Cotthembos

afd. Lede-Houtem

14:00 – 17:00Dorp St. Lievens-HoutemDit prachtige boscomplex staat nu op zijn mooist qua kleuren en pad-destoelen. Mooie wandeling, ook voor families.

☺ Peter D’Hondt & Herman Derderh Herman Derder, 053-80 01 10

[email protected]

zondag 5 oktober

Fietstocht nationale vogelkijkdag


14:00 – 17:00Start aan de vogelkijkhut aan de Aquafinvijver te LiedekerkeFietstocht in het kader van de nationale vogelkijkdag. Met de fiets vanaf de vogelkijkhut langs de Dender, via Erembodegem naar de Wellemeersen en terug naar de Aquafinvijver (12 km). In samen-werking met vogelwerkgroep Cinerea.


zondag 5 oktober

Gezinswandeling Den Dotter

afd. Groot-Haaltert

14:30Gotegemmolen, Gotegemstraat, grens Haaltert - Erpe-Mere/Aaigem

h 053-62 28 63

weekend 10-12 oktober

Paddestoelenweekend in de Argonne


Paddestoelenweekend in de Argonne (Givry, Frankrijk) (met Hans Vermeulen) ism Natuurpunt ZW-Brabant. Er zijn ook natuur-wandelingen voor anders geïnte-resseerden.Inschrijven door storting van € 25 op rek. 035-0547331-01 van Natuurpunt Z-W Brabant met ver-melding “Argonne zwammen” + aantal personen

h Pierre Kestemont, 02-377 52 10

zondag 12 oktober

11-11-11 wandeling: WATER


Tussen 13:00 en 15:00Ingang Aquafin, parallelpad aan de N208, Industriepark LiedekerkeWij wandelen samen met 11-11-11 (Affligem). Thema: water in al zijn facetten langs de vogelkijkhut (Dender), de watertoren (Teralfene),de vijvers Pastorij (Hekelgem) (5 of 12 km).

h Luc De Baere, 053-41 42 31

zaterdag 18 oktober

Vierde grote milieu- en natuurquizvan de Denderstreek


19:30KTA, ingang en parking Kleemputtenstraat 16, 20, Liedekerke.Vierde grote milieu- en natuurquiz van de Denderstreek. Max 4 perso-nen per ploeg. Uitgebreid prijzen-pakket !Vooraf inschrijven door storting van€ 15 op rekening 001-3386886-13 van Natuurpunt Liedekerke, met vermelding “quiz” en naam van de ploeg.


DENDERKALENDER uur van vertrek

plaats van afspraak

uitleg over de uitstap

☺ gids

bijzonderheid

h informatie contact-

persoon

zeker meebrengen

Kievit



zondag 19 oktober

Themawandeling Paddestoelen:Park van Mesen

afd. Lede-Houtem10:00 – 12:00Dorp St. Lievens-HoutemDit prachtige boscomplex staat nu op zijn mooist qua herfstkleuren enpaddestoelen. Mooie wandeling, ookvoor families.

h Herman Derder, 053-80 01 [email protected]

zondag 19 oktober

Familiewandeling Pamelse meersen

afd. Affligem-Liedekerke14:00 – 17:00Café Den Dreef, Denderstraat, LiedekerkeWandeling van 5 km.


vrijdag 24 oktober

Dialezing fauna en flora Madagaskar

afd. Affligem-Liedekerke20:00 – 22:00Gemeenschapscentrum De Warande, Gemeentehuis, Opperstraat 31, LiedekerkeBelevingsavond. Lezing met dia’s over het ontstaan en de onwikkelingvan de merkwaardige fauna en florain Madagaskar

☺ Jacqueline ArickxDeelname in de kosten: € 6


zondag 2 november

Natuurwandeling in den Honegem

afd. Aalst10:00 – 12:00Grens Aalst-Lede, ter hoogte huisnr 108 te Onegem AalstHet officieel erkende natuurreser-vaat Honegem ligt op de grens

tussen Lede, Erpe en Aalst en beslaat 200 ha. Het beheer is in handen van de vrijwilligers van Natuurpunt. Zij nemen je mee naarde mooiste plekjes.

☺ Koen De Maereh Dienst Leefmilieu, 053-73 24 12 of

[email protected]

zondag 2 november


afd. Affligem-Liedekerke10:00 – 12:00Liedekerke – ingang Liedekerkebos,SchelfhoutstraatDe natuur maakt zich klaar voor de winter. Wandeling van 3 km.


zondag 2 november


afd. Groot-Haaltert14:30Gotegemmolen, Gotegemstraat, grens Haaltert - Erpe-Mere/Aaigem

h 053-62 28 63

zondag 9 november

Familie-uitstap naar hetZoniënwoud

afd. Affligem-Liedekerke13:00 – 18:00Parking station Liedekerke, kant Liedekerke.Wandeling van 5 km olv een gids van het Zoniënwoud + bezoek aan het Bosmuseum.Vooraf inschrijven ! Deelname in dekosten: € 5

☺ Jacqueline Arickx, 053-67 13 45, [email protected]

zaterdag 15 november

Dag Van De Natuur:herfst, mossen en zwammen

afd. Denderleeuw¸ 14:00 – 17:30

Infobord Rodestraat, Wellemeersen Denderleeuw

☺ Peter Tolleneerh Bruno De Bruyn, 0496-59 52 43

zondag 16 november

Wandeling De Rietbeemd

afd. Geraardsbergen14:00 – 17:30parking De Cocane, top van de

Hoge Buizemont, OverboelareWintergasten in de late herfst.

h Godfried Merlevede, 068-33.51.06 [email protected]


8ste Verfijnd Eetfestijn

afd. Erpe-Mere, Aalst enLede-Houtem

12:00 – 14:30 & 17:30 – 21:00Zaal VTI, Eikstraat 4, Aalst (verbinding Parklaan en Geraardsbergsestraat)Eetfestijn ten voordele van het reservatenfonds project Honegem. Verfijnde gerechten, 3-gangenmenu’s (ook vegetarisch) en kinder-menu.Reservatie gewenst !

h Peter D’Hondt, 053-80 72 57 [email protected]

zondag 7 december


afd. Affligem-Liedekerke10:00 – 12:00Liedekerke – ingang Liedekerkebos,SchelfhoutstraatWandeling in en rond Liedekerkebos van 3 km. Thema: water.

☺ Jacqueline Arickxh Erik De Block, 053-68 35 88

[email protected]

zondag 7 december

Natuurwandeling in het Kravaalbos

afd. Aalst10:00 – 12:00Hof te Putte, Putstraat 99, Meldert-AalstHet Kravaalbos is één van de laatstebossen die overblijven van het vroegere Koolwoud, waartoe ook hetZoniënwoud en het Hallerbos be-hoorden. In de volle middeleeuwen kreeg het bos grote bekendheid vanwege de zandsteengroeven. Een ervaren natuurgids helpt je de waardevolle fauna en flora van dit bos ontdekken.

h Dienst Leefmilieu, 053-73 24 12 of [email protected]

zondag 7 december


afd. Groot-Haaltert14:30Gotegemmolen, Gotegemstraat,

Roodgerande houtzwam.

Daa

n St

emgé

e



grens Haaltert - Erpe-Mere/Aaigemh 053-62 28 63

zondag 14 december

Familie-uitstap naar Harchies

afd. Affligem-Liedekerke9:00 – 17:00Parking station Liedekerke, kant LiedekerkeFamilie-uitstap naar het vogel-paradijs van de moerassen van Harchies, 7 km.

☺ Sandro Van OpdenboschVooraf inschrijven !


zondag 14 december

Wandeling winterlandschapCongoberg

afd. Geraardsbergen13:30 – 17:00Kerk VollezeleDe Congoberg is die mooie heuvel net buiten ons gebied, die we zien liggen vanaf de top van de Bosberg. Een grillig reliëf met beekvalleitjes, kleine bosjes, hagen en knotwilgen. Goed decor voor een fikse winter-tocht van 9 kilometer.

☺ Jean Van Holen & Koen Steenhoudth Koen Steenhoudt, 054-58 67 58

[email protected]

zondag 4 januari

Natuurwandeling in de Gerstjes

afd. Aalst10:00 – 12:00Parking Gerstenhof, Gerstenstraat 12Erembodegem-AalstErkende natuurgidsen tonen de

mooiste plekjes in de Gerstjens, eengroene zone langs de rechteroever van de Dender.

☺ J Geert Rohaert en Bart Backaerth Dienst Leefmilieu, 053-73 24 12 of

[email protected]

zondag 4 januari

Glühwein-winterwandeling inLiedekerkebos

afd. Affligem-Liedekerke10:00 – 12:00Liedekerke – ingang Liedekerkebos, SchelfhoutstraatWinternatuurwandeling van 3 km met Glühwein in Liedekerkebos.


BEHEERSWERKEN

zaterdag 25 oktober

Beheerswerken Heidemeersen

afd. Dendermonding9:00 – 17:00Opruimen kruinhout van een gekapt populierenbos.

h Vooraf bellen naar Stefaan Thibau, 052-42 69 72

zondag 26 oktober

Beheerswerken Pamelse meersen

afd. Affligem-Liedekerke9:00 – 17:00Langestraat Liedekerke (tegenover het Molenhof), grens Liedekerke-

Pamel (Roosdaal).h Vooraf bellen naar Marc Michiels,

053-67 11 [email protected]


Dag van de Natuur,Beheerswerken Sint-Onolfspolder

afd. Dendermonding

9:00 – 17:00Appels veer, zijde AppelsPlanten van els en es op vorige win-ter gekapt populierenbos.Er wordt voor een lunch gezorgd voor wie de volledige dag blijft.

h Stefaan Thibau 052–42 69 72Laarzen en spade


Dag van de Natuur,Beheerswerken Walputbeek

afd. Ninove

9:00 – 17:00Parking Schrijnwerkerij “De Quick”, Eggerstraat-Noord te MeerbekeKnotten van knotwilgen en opruimen kruinhout

h Koen Cochez, 055 – 50 35 65Laarzen, werkhandschoenen, hak-bijltjes

zaterdag 6 en zondag 21 december

Beheerswerken Sint-Onolfspolder

afd. Dendermonding

9:00 – 17:00Kappen van populier.

h Vooraf bellen naar Stefaan Thibau, 052-42 69 72

Stiltegebied Dender en Mark


BBOOOOTTTTOOCCHHTT OOPP DDEE SSCCHHEELLDDEEVVaann DDeennddeerrmmoonnddee ttoott RRuuppppeellmmoonnddee

Unieke ttocht llangs sstille wwatersVoor elk wat wils:

AA idyl l ische groepen landschappen

AA zeldzame wintervogels

AA plezier en een warme natuurpuntsfeer

Parking einde Noordlaan Dendermonde (kant Schelde)

8 februari om 8.45 u

Inschrijven verplicht door overschrijving€ 8 (kinderen € 6) op rekeningnr.:001 - 3663323-97

Picknick, verrekijker

h Peter D’Hondt: 053 - 80 72 57


L A AT JE MEEVAREN !



Veel gewoel in deWellemeersen

Anno 2003 zorgden nietenkel uitzonderlijkeweersomstandigheden(extreme voorjaarsover-stromingen gevolgddoor maandenlangedroogte) voor ongewone

perikelen. Naast een noodzakelijk aangepastebeheersuitvoering in steeds meer natuur door deafdeling vergde de opvolging van meerdere cru-ciale beleidsdossiers extra aandacht: niet alleen deklassieke beheersschema’s, maar vooral externefactoren dienden kritisch te worden doorgelicht.

De Vlaamse regering catalogeert alle overstro-mingsgebieden met het oog op de maximalebenutting van hun wateropvangcapaciteit: dat na 3-4 maanden overstroming ook de meest watermin-nende zeggen afsterven in de rivieralluvia wordtondergeschikt aan andere waterellende.In opdracht van de AWZ werkte het Instituut voorNatuurbehoud aan de ecologische gebiedsvisievoor de Dendervallei: de vegetatietypen in deeigenlijke NP-reservaatpercelen worden daarbijruw geregistreerd (bijv. in casu 5% van 100 haMolenbeekmeersen).De NV Aquafin plant nog steeds verder betonnenoverstorten en kilometerlange, ondergrondse col-lectoren in de lokale natuurreservaten: hetbeloofde overleg blijft echter uit.De Vlaamse regering keurde het gewestelijk ruim-telijk uitvoeringsplan (Rup) “afbakening regionaal-stedelijk gebied Aalst” definitief goed: daarbij wor-den de komende 30 jaren 124 ha extra bedrijventer-reinen (Erembodegem-Zuid: 22 ha; Denderleeuw-Oost: 5 ha en Keppekouter: 5 ha) en nog eens 125 haextra voor 4.000 nieuwe woningen gepland. Ook inhet Ontwerp Structuurplan Denderleeuw wordt denatuur verder afgekalfd (de afdeling werd geenstemrecht toegemeten in de GECORO). De uitvoe-ring van het eerder goedgekeurde GNOP wordtdaarbij verder ingevroren. Een gemeentelijkesamenwerking met NP rond de Molenbeekmeersenblijft, onder druk, principieel uitgesteld.Voor de Wellemeersen werd een provinciaal wan-delpad uitgewerkt, doch een provinciale fietsroute

(2 fietsbreedtes) diende te worden afgeleid wegensbedreiging van het laagveen. Een herzien wandelcir-cuit met o.a. 300 m knuppelpaden, via beste offerteaan de gemeente en plaatsing door NP, vergde meerdossiercoördinatie dan de recreant ooit zal vermoe-den. Bij redactie van dit artikel werd de bouwver-gunning voor een vogelkijkhut te Erembodegemeerstdaags verwacht. Het herstel van eenDenderoversteek voor voetgangers via de E40-brugwerd door Vlaams minister G.Bossuyt onderzocht.

De inzet van steeds meer Galloways (24 in 2003)vergt aangepaste omheiningen en drinkwater-voorzieningen: doorgeknipte draden en gestolenveedrukpompen vergden meermaals allehens aandek; 2 jaar geleden uitgeslibde poelen bleken bijdroogvalling opnieuw reeds voor 50% dichtgeslibd,ondanks de bodemuitspreiding destijds, en ook een-malige maaibeurten blijken ontoereikend inmeerdere hooilanden wegens hun jaarlijkseDender-innundaties.De 58 Canadese ganzen verhuisden in augustus uit-eindelijk gezwind naar de Gatesvijver, waar zij enkelniet aan het door de lokale vissersclub uitgezetteDiamantkruid (achter draad) konden grazen.

Of wat conservators lijden kunnen, ware het nietdat in 2003 o.a. opnieuw hermelijn, bunzingjon-gen, laatvlieger en… een eerste eikelmuis in hetlokale kasteelpark werden ontdekt !

Afdeling Denderleeuw

Nieuw knuppelpad in de Wellemeersen.

Daa

n St

emgé

e

Eric De Tré053 - 66 04 32

[email protected]

INFO


Kluisbos versusReuzenberenklauw

De inheemse berenklauw of Heracleum spondiloskomt in tuinen en in het wild voor langs bosran-den en wegen. De plant wordt circa twee meterhoog. Hij groeit het best op vochtige, voedselrijkezandgrond bij voorkeur in de buurt van bomen enstruikgewas. Deze berenklauw is normaal eenjarigen wordt tweejarig als hij wordt gesnoeid. Na debloei die van juni tot oktober duurt, sterft de plantaf. Hij zaait zichzelf uit.

De uitheemse of Perzische berenklauw, Heracleummantetegazzianum, is oorspronkelijk afkomstig uitde Kaukasus. Beide soorten danken hun naam aande Griekse held Heracles die als eerste degeneeskrachtige eigenschappen van deze plant zou

hebben ontdekt. De reuzenberenklauw is evenwelveel forser. De bladeren zijn langer dan één meter.De stengel is roodgevlekt. De plant wordt drie totvier meter hoog en is een vaste plant.In het vroege voorjaar komen de in elkaar gevouwenbladstengels als klauwen uit de grond. Ze groeienheel snel en spoedig bedekken ze de bodem. In meibeginnen de bloemstengels te groeien. Dediepgeveerde en lobbige grote bladeren zijn evenalsde stengels ruw behaard. De geribde stengel is heelfors, een doorsnede van 10 cm is heel normaal.De bloemschermen zijn net als de hele plantindrukwekkend. Ze bestaan uit groepjes bloemendie samen kleine schermpjes vormen doordat desteeltjes dichtbij elkaar staan. Op hun beurt staandie schermpjes weer groepsgewijs op de langehoofdstengel. De veelstralige grote bloemscher-men, witroze of groenig van kleur, worden drukbezocht door allerlei insecten. Zij verzamelen hetstuifmeel dat volop aanwezig is. De berenklauw isdan ook bij imkers een geliefde plant.Zo gigantisch als de bloemschermen zijn, is ookde zaadproductie.

De jonge bladeren en scheuten van de gewoneberenklauw kunnen als sla worden gegeten.Vroeger werden de bladeren ook als voedsel voorvarkens gebruikt. Vandaar ook de volkse bena-ming “varkenskool”. In Polen en Siberië maaktmen van de plant ‘barszcz’, half bier en half soep.De bladeren worden met de zaden gekookt endaarna laat men het kooksel gisten.

Aan de plant werden een aantal geneeskrachtigeeigenschappen toegemeten. Een fijngemalen stuk-je wortel werd om de hals gehangen als remedietegen epilepsie. Een afkooksel van fijngemalenwortels werd ingenomen bij buikloop. Het regel-matig eten van wortels en blad zou zenuwver-sterkend zijn. Het eten van het blad helpt tegendarmklachten. Een zekere Leclerc ontdekte in1926 de stimulerende werking van de plant op degeslachtsdrift met een alcoholisch aftreksel uit dezaden. De plant zou helpen bij hoge bloeddruk enmenstruatieproblemen.

De reuzenberenklauw was ook een tijd lang felgegeerd voor droogboeketten.Bovendien is de stengel van de reuzenberenklauwomvormbaar tot didgeridoo, het blaasinstrumentvan de Aboriginals. Het mondstuk wordt met wasingestreken. Sommige mensen lakken de buis omeen betere klank te bekomen. Voor de binnenkantwordt de lak verdund en wordt de stengel gedraaid


Afdeling AalstAffligem-Liedekerke

Nu er in hetKluisbos sedert deuitdunning vorig

jaar nog maar weinig bomen staan, heefteen andere, ongenode gast zijn intredegedaan. De reuzenberenklauw heeft erzijn stek gevonden en zorgt door zijnmassale aanwezigheid voor een futuris-tisch aandoend decor

Nieuwe gast in het Kluisbos: de Reuzenberenklauw

Wim

Van

Gri

eken



tot er overal lak zit. Men kan er ook een regenratelvan maken. In een stuk holle stengel van ongeveeréén meter worden in de vorm van één of tweetegengestelde spiralen tandenstokers of nageltjesdicht bij elkaar ingeprikt. Er worden gedroogdeerwten of rijst in gestopt en de buis wordt dichtge-maakt. Wanneer men de buis in een golvendebeweging beweegt en omdraait maakt dat eengeluid dat klinkt als regen of het ruisen van de zee.

Maar aan deze positieve kant van de medaille is ookeen keerzijde. De harde haartjes op de stengel en debladeren kunnen de huid beschadigen. Uit de sten-gel komt sap dat cumarinen en fucomarinen bevat.Het maakt de huid overgevoelig voor zonlicht.Contact met het zonlicht zorgt eerst voor een rodeplek en daarna voor blaren die wekenlang voorproblemen kunnen zorgen. Volgens sommigen kaner zelfs bloedvergiftiging van voortkomen. Zekerkinderen moeten oppassen. De reuzenberenklauwis een indrukwekkende plant en nodigt uit om eengevecht aan te gaan, maar zijn weerwerk is venijnig.

Al bij al een aangename en nuttige plant als menrekening houdt met zijn mogelijke hinderlijke ef-fecten. Wat is dan het probleem voor het Kluisbos ?

Zowat 30 jaar geleden stonden hier aan een bouw-vallige woning een zestal van die toen vrij zeldzaamvoorkomende reuzen ten gerieve van bloemistenvoor hun droogboeketten. Met de mode verdweenook de interesse voor de reuzenberenklauw. Dewoning werd verbouwd, de tuin werd aangelegd ende plant verdween. Tot hij enkele jaren nadien plotsterug opdook in de boomgaard van de buren, eerstbeperkt maar al vlug in vrij groot aantal. Goed-bedoeld ging de buurman op een zonnige namid-dag en in ontbloot bovenlijf de reuzenberenklauwecologisch met maaier en schop te lijf. De reuzen-berenklauw leek tijdelijk uit zijn tuin verdwenenmaar hij hield er pijnlijke brandwonden aan over enmoest nog een aantal keren de procedure op eenmeer beschermde manier herhalen om de plantmin of meer kwijt te raken.Het probleem werd op die manier voor een deel ookalleen maar verplaatst. Sinds enige tijd is de reuzen-berenklauw in het Kluizenbos aan een ongecon-troleerde opmars bezig die de omgeving in een hal-lucinant landschap omtovert dat om ingrijpenvraagt. Maar hoe pak je dat aan ?

Maaien helpt niet want de plant heeft een dikkewortel. Uitsteken helpt al evenmin want hij houdtjuist van verstoorde grond. Afbranden stimuleert

de kieming van het zaad. Beweiding schijnt tehelpen maar is niet evident in het bos.De bloemhoofden afhakken voordat het zaadgevormd is kan wel. Het zaad moet wel minutieusworden afgevoerd want het kan nog narijpen.Eens de berenklauw er is, zit hij op een zaadbankdie voor vele nageslachten kan instaan.

HHeett KKlluuiissbbooss wwoorrddtt ppllaattggeettrreeddeenn ddoooorr ddee rreeuuzzeenn-bbeerreennkkllaauuww.. WWeeeett iieemmaanndd rraaaadd ??

Wim Van Grieken

Heracleum spondilos: inheemse berenklauwHeracleum mantegazzianum: uitheemse Perzischereuzenberenklauw, oorspronkelijk afkomstig uit de

Kaukasus.Familie: schermbloemachtige (Umbelliferae).

Wim Van Grieken 053 - 77 70 06

[email protected]

INFO

Technische fiche:

Reusachtige schermen.

Wim

Van

Gri

eken



Ledezijde

In verband met onsnieuw project Ledezijdestarten we vanaf volgendvoorjaar met dinsdag-avondwandelingen door

het gebied “Ledezijde”. Het is de bedoeling tijdensdeze avondwandelingen inventarisaties te doen enhet gebied beter te leren kennen.We willen ook een werkgroep starten rond dit project.Dus, wie zich geroepen voelt om zich samen metons zijn schouders onder dit project te zetten, isvan harte welkom. Vele handen maken licht werk !Precieze data in volgende Dendriet !

Park van Mesen

Op 25 mei, de dag van het park, werden op driewandelingen een 300-tal mensen verwelkomd. Dejonge reigers lieten zich van hun beste kant zien.Eind maart werden 39 bewoonde nesten geteld,wat resulteerde in een groot aantal jongen. Opsommige nesten werden 4 jongen genoteerd.

De beheerswerken gaan onverminderd door. Ookhet BPA werd op 17 juni afgerond en debezwaarschriften werden door het Collegebekeken en besproken. Wij hadden bezwarenomtrent enkele voorstellen zoals het doorbrekenvan de muur en het voorstel van de GECORO(waar geen natuurverenigingen in zetelen, enkeleen wildbeheerseenheid) om de muur te slopen.Het College is trouwens ook niet te vinden voorhet slopen van de muur, omdat dit de geborgen-heid en intimiteit van het park volledig teniet zoudoen. Men wacht op de bouwvergunning voor deafsluiting tussen het park en de ruïne en er zal eenaanvang gemaakt worden met de plannen voor debouw van een vlonder aan de noordzijde van devijver, omdat zich hier het vochtigste gedeelte vanhet park bevindt. Men wil aldus de typische florabewaren en voor teveel betreding behoeden.

Ondertussen lopen de door Natuurpunt in 2000gestarte inventarisaties gewoon door en zal ook de

paddestoelenwerkgroep “Zwamvlok” zijn vorigjaar gestarte inventarisaties voortzetten. De wan-delingen op zondagvoormiddag zullen steedsaangekondigd worden in Dendriet.

Afdeling Lede-Houtem

Herman Derder053 - 80 01 10

[email protected]

INFO

De muur rond het Park van Mesen. Van slopen gevrijwaard?

Daa

n St

emgé

e



Gratis brandhout teverkrijgen !

Sinds eind vorig jaar zijn de Boelaremeersen inNederboelare officieel erkend als natuurreservaat.Dat betekent dat we nu kunnen starten met hetomvormingsbeheer. We willen de Boelaremeersenlaten evolueren tot een gevarieerd, natuurlijkogend rivierlandschap met een maximale diver-siteit aan fauna- en flora-elementen. Daarvoor zul-len de komende vijf jaar een tiental ha populierenverwijderd worden. Deze populieren zijn inge-plant in een natte ruigte met riet- en zeggevege-taties. Door de overschaduwing gaat het riet echterzienderogen achteruit. Bovendien onttrekken depopulieren heel wat grond-water waardoor de water-tafel zakt en er een snelleremineralisatie van debodem optreedt (stikstofen fosfor komen vrij) meteen uitbreiding van Grotebrandnetel als gevolg. Detypische exploitatie van po-p u l i e r e n b e s t a n d e n(kaalkap van het gehelebestand om de 15 à 20 jaarwaarna nieuwe bomenworden aangeplant) ver-oorzaakt heel wat versto-ring waardoor opnieuwGrote brandnetel wordtbevorderd. Na het kappenvan de populieren in deBoelaremeersen zullen wegeen nieuwe bomen meeraanplanten, maar laten wede percelen spontaanevolueren. Begrazing metrunderen zal er voor zor-gen dat er voldoende open

plekken blijven waar de riet- en zeggevegetatieszich kunnen handhaven, terwijl andere plekkenzullen dichtgroeien met wilgen, elzen en essen.Op die manier zal er een natuurlijk landschapontstaan waarin de perceelsgrenzen vervagen ener geleidelijke overgangen komen van kleinebosjes via mantel- en zoomvegetaties naar natteruigten en graslanden.

De stammen van de populieren worden verkochtaan een houthandelaar, maar het kruinhoutmoeten we zelf opruimen. Vandaar deze oproep:wie meehelpt om het kruinhout op te ruimen, maghet brandhout gratis meenemen. De eerste bomenworden waarschijnlijk in september gekapt.Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met deconservator, Johnny Cornelis: tel 0474/ 58 08 38.

Afdeling Geraardsbergen

Koen Steenhoudt054 - 58 67 58

[email protected]

INFO

Over vijf jaar zouden de Boelaremeersen er compleet andersmoeten uitzien.

Koen

Ste

enho

udt



Zomer 2003: eenwaar dagvlinder-festival !

Met een prachtige lentepe-riode kregen we een veel-belovende start voor eenmooie zomer. En dat werdhet ook: een zomer geken-

merkt door standvastig droog en zonnig weer die weons nog heel wat jaren zullen herinneren.Uitstekend vlinderweer dus ! En dat is ook onze le-den niet ontgaan. Spontaan ontvingen we van een lideen lijst van in de tuin aldaar voorkomende vlinders.In het kader van de monitoring van fauna en florain onze reservaten trokken een paar leden ergeregeld op uit om de dagvlinders te inventari-seren in “de Heidemeersen” te Berlare. De lijstvan de aldaar voorkomende dagvlindersoorten, dieopgesteld werd in 2001 en deel uitmaakt van heterkenningsdossier, telde 22 soorten.Op 22 en 23 maart 2003 werd de lente ingeluid metstralend weer: de eerste dagvlinders verschenenonmiddellijk met soorten als Gehakkelde aurelia,Citroenvlinder, Landkaartje, Dagpauwoog,Oranjetipje, Kleine vos en Koolwitje. Meteen ver-scheen ook massaal de Distelvlinder, een soort meteen groot verspreidingspatroon. De Distelvlinderkomt in haast heel Europa voor als trekvlinder enrukt in het vroege voorjaar invasief op vanuit Noord-Afrika om in de zomermaanden tot aan de pool-cirkel voor te komen. Persoonlijk herinner ik mehoe honderden Distelvlinders één na één begin meiop de Spaanse mediterrane stranden van deEbrodelta arriveerden en er uit noodzaak deschaarse strandbloempjes onmiddellijk ontfut-selden van hun nectar. Andere, die het niet gehaaldhadden, spoelden aan op het strand. Distelvlinderskwamen dit jaar bij ons in groot aantal aan beginjuni en waren toen vooral te vinden op bloeiendelavendelstruiken. De ganse zomerperiode werdgekenmerkt door een hoge densiteit. In het reser-vaat vonden we ze vooral op distels, in de tuinenvooral op de zogenaamde “vlinderstruik”.Ook het Hooibeestje, een prachtig oranje vlinder-tje zo typisch voor de Heidemeersen, was vroegvan de partij en werd vooral op de reservaatperce-len van het rivierduinengebied aangetroffen.Drie nieuwe soorten konden in 2003 aan de lijst

worden toegevoegd ! Op 9 juni werden tijdens eeninventarisatie het Bruin zandoogje en het Grootdikkopje opgemerkt ! Op 5 augustus werd eenOranje zandoogje waargenomen. Volgens “DeNieuwe vlindergids” zijn deze soorten algemeen,toch werden ze nooit eerder in het gebied gevon-den. Van de eerste twee soorten werden daarnanog verschillende exemplaren gevonden, telkensop de percelen waar wij de voorbije jaren beheers-werken uitvoerden.Begin juli werden naast de gewone soorten, groteaantallen van het Landkaartje (tweede generatie)en van het Zwartsprietdikkopje vastgesteld. Vanhet Icarusblauwtje, het Bruin blauwtje, hetBoomblauwtje en de Kleine vuurvlinder blijven deaantallen echter beperkt. De Kleine vos daarente-gen, die het al jaren slecht deed, nam in aantal toe.De sierlijke Koninginnenpage was eind juli/beginaugustus een haast dagelijkse gast.Op 1 augustus kwam een Oranje luzernevlindervoorbijgefladderd, nog een soort die vanuit hetzuiden oprukt bij warme perioden maar in tegen-stelling tot de Distelvlinder slechts sporadischvoorkomt. Op 5 augustus werd ten slotte eenEikenpage geobserveerd.Leden die willen deelnemen aan inventarisaties ofdie aanvullende of interessante meldingen hebbengenoteerd binnen onze regio kunnen steeds con-tact opnemen met ondergetekende of met deinsectenwerkgroep via [email protected].

Dirk De Mesel

Afdeling Dendermonding

Stefaan Thibau 052 - 42 69 72

[email protected]

INFO

Dir

k D

e M

esel



Onverhoopt grotepopulatie blauwborstop linkeroeverNinove

Elders in deze Dendrietvind je een uitgebreidartikel over de linkeroe-

ver van de Dender stroomopwaarts Ninove.Natuurpunt Ninove is er de laatste jaren ijverigaan een reservaatproject aan het werken dat nuruim 9 ha beslaat. Dit jaar herbergde het eerstegedeelte van de Venebroeken tot de Elverenbergeen vrij mooie cluster aan blauwborst territoria.Minimum 4 zangposten werden met zekerheidopgetekend en over drie andere konden we de twijfels niet uitsluiten dat het over een dubbel-telling van hetzelfde exemplaar ging. Er is dus eenmaximum van zeven mogelijke zangposten. Decluster is dus goed voor 10 à 15% van volledigeDendervalleipopulatie.

Waar vind je Blauwborsten ?De Blauwborst is in Vlaanderen een broedvogeldie moerassige gebieden verkiest waar lagere vege-taties, struiken en meer open of modderigeplekken elkaar afwisselen. In vergelijking met eenpaar tientallen jaren geleden is de vogel inVlaanderen eigenlijk niet zo zeldzaam met zo’n2700 à 3600 paren volgens het actuele broedvogel-atlas project. De beste manier om ze te ontdekkenis via de zang. Vooral vanaf eind maart tot in meiis ’s ochtends vroeg en in de avondschemering deheel fragiele zang te horen met een typisch ver-snellend (“staccato”) deel dat overgaat in eenvloeiende zang. De inventarisatietechniek brengtdeze zangterritoria in kaart.

DendervalleiIn de Dendervallei doet de soort als broedvogel invergelijking met sommige andere regio’s het nietzo goed. Kerngebieden in Vlaanderen zijn deKustpolders, het Krekengebied en deBenedenschelde. De Dendervallei ligt dus nietecht in een kerngebied. Te Geraardsbergen her-bergen de Boelaremeersen twee à drie koppels, eris een zangpost in Wangrose, net over de taalgrensop de grens van Overboelare en Deux Acren, een-

tje of twee in de Grote Meersen te Ninove, niet-jaarlijks aan het zuiveringsstation van Liedekerke.Vermoedelijk wordt de soort hier en daar wel overhet hoofd gezien. De Zuidelijke Dendervallei her-bergt naar schatting 10 à 15 territoria. De belang-rijkste populatie in de Dendrietregio bevindt zichechter stroomafwaarts de Dender in de streek vanDendermonde en vooral langs de Schelde, waareen dertigtal koppels broeden.

Mogelijk biotoopverliesSlechts enkele van de actuele reservaatpercelenkunnen echt onderdeel genoemd worden van hettypische blauwborsthabitat (bijvoorbeeld rietlandmet wilgenstruwelen tegen een halfkale spoorweg-berm). De meeste van de genoteerde zangpostenliggen in structuurrijke rietlanden en moeras-spirea ruigtes die momenteel in particuliere eigen-dom zijn. Ze zijn zeer recent volgeplant met jongepopulier die zich vrij snel ontwikkeld en op kortetijd het habitat volledig andere karakteristieken zalgeven. Typische vochtige struweelsoorten zullenhet dan zeer moeilijk krijgen. We hopen er metons reservatenbeleid de komende jaren iets aan tekunnen verhelpen. Kunnen we op jouw steunrekenen ?

Afdeling Ninove

Kris De Wit054 - 32 52 65

[email protected]

INFO

Blauwborstje

Joos

t M

erte

ns



8ste verfijndEetfestijn op22 november

Reeds voor de achtste keer organiseren de vrijwil-ligers van de vroegere Denderlandafdeling een eet-festijn ten voordele van het reservatenfonds.Dankzij de opbrengst kunnen vele vierkante metersworden aangekocht in het natuurgebied Honegem,want de overheidssubsidies zijn en blijven ontoe-reikend.

Er is voor iedereen wat… Er is keuze uit verschil-lende schotels en menu’s van vis, gevogelte en ookvegetarisch of voor de kinderen. De menu’s zijn tebekijken op de website:www.natuurpunt.be/honegem .

Je kan zowel ’s middags komen eten als ’s avondsin een aangenaam kader in de restaurantzaal vanhet VTI in de Eikstraat te Aalst. Reservatie is gewenst via een bestuurslid of viaondergetekende. Welkom, smakelijk en dank u voor uw talrijkekomst…

Regioactiviteit: Boottocht langs stille waters :8 februari 2004: Schrijf je nu reeds in !

Deze brengt ons langs het mooiste stuk van hetBelgische gedeelte van de Schelde: het land van dezogenaamde ‘Stille Waters’. Het is een tocht vanmonding tot monding, van Dender tot Rupel. Ben jenieuwsgierig waar de opnames van het TV-pro-gramma “Stille Waters” werden gemaakt ? Je krijgthet antwoord van de gids als we de idyllische dorp-jes Mariekerke en St-Amands passeren. Maar er ismeer natuurlijk, in dit jaargetij overwinteren hier talvan eenden en steltlopers. Deze zoeken hun maalt-je in de ondiepe gedeelten of op de slikken die droogvallen bij laag tij. We krijgen ongetwijfeld uitgebreidde kans om bergeend, wintertaling, kuifeend, enz.van dichtbij te bewonderen. Tijdens de winter-maanden watervogels bekijken vanop het water zelf,is een belevenis die geen enkele natuur- en vogel-liefhebber zou mogen missen. Wie een aangenameboottocht wil combineren met het bestuderen vande natuur is bij ons aan het juiste adres.Voor een lekker drankje of een lekkere verse win-terse soep voor bij het lunchpakket zorgen wij(niet in de prijs inbegrepen). U zorgt mee voor desfeer en de vogels zijn er waarschijnlijk vanzelf.Na onze boottocht maken we nog een wandelingin een van onze natuurgebieden in Dendermonde.

Afdeling Erpe-Mere

Peter D’Hondt053 - 80 72 57

[email protected]

INFO

8 februari: vertrek 8.45 uurop de Sint-Onolfsdijk te Dendermonde

- afspraak op de parking aan het einde van de Noordlaan komende van Aalst links

- terug van de boot de “Jan Plezier” om 14 uur. - wandeling tot 16 uur.

Inschrijving verplicht door overschrijving van € 8(€ 6 voor kinderen) op rekeningnr. 001-3663323-97.

Schrijf je nu reeds in want de plaatsen zijnbeperkt, hoewel er veel volk meekan !!!

Meebrengen picknik en verrekijker.

Menu 8ste verfijnd Eetfestijn

Mugligytawny-soep (zachte appeltjessoep)

Nootjes van Zonnevis in een sausje van kervel entomatenblokjes

ofKalkoenrollade met ragout van winterse groenten

ofFalafel met ragout van winterse groenten

Zwarte Woudtaart op een spiegel van warme kriekjes

Kindermenu:Schijfje kalkoenwit met appelmoes, kroketjes / ijsje


TerugblikDe voorbije zomermaanden werd naarstig verdergetrieerd aan de opbrengsten van bemonsteringenuit Wellemeersen, Osbroek, Heidemeersen enDuivenbos (zie vorige Dendriet). Intussen groeidehet aantal records 2002, na determinatie door dekleine Amadeus-kerngroep, tot 4.000 begin augus-tus (excl. Hymenoptera/ wespen en bijen en demeeste Diptera/ vliegen, dewelke nog volgen).Gespecialiseerde externe medewerkers benoemdenintussen nog respectievelijk de ingezamelde mie-ren, slankpootvliegen, dansvliegen, spinnen en slak-ken. Gelet op haar eerste determinatiejaar legde dekerngroep ook de ruim 500 door haar opgetekendeloopkever-records voor nacontrole voor aan eenexpert terzake, want genitaalcontroles bleken somsonontbeerlijk voor definitief uitsluitsel.Er wordt momenteel naarstig gewerkt aan de digi-tale verwerking en de koppeling aan bestaande,lokale reservaatbestanden. De eerste definitieveWID-rapporten volgen begin 2004, zodat deexterne medewerkers desgewenst voorafgaandeigen deelpublicaties kunnen verzorgen.

PlanningVanaf april 2004 kunnen 2 nieuwe, grotere reser-vaten uit de Denderstreek uitgebreid door de WIDbemonsterd worden (permanente opstelling vanbodem-, water-, malaisevallen / occasionele licht-vallen, vijverbemonsteringen en sleepvangsten).Geïnteresseerde afdelingen met meewerkendeconservators kunnen daartoe thans, en nog tot ja-nuari 2004, de kandidatuur van een reservaatschriftelijk of per mail voorstellen aan het WID-secretariaat.De kostenverdeling van de projecten gebeurtlouter o.b.v. de jaarlijkse afdelingsbijdragen (deinvesteringskosten werden gespreid over 5 jaar).Elke afdeling wordt thans verzocht haar bijdrage2003, ten belope van € 100, te storten op hetWID-rekeningnummer.Vanaf vrijdagavond 3 oktober 2003 vindenopnieuw de intussen fel gesmaakte, wekelijksedetermineersessies plaats in het WID-lokaal achtertaverne Amadeus te Welle: bijeenkomst elke vrij-

dag van 20 tot 23 uur en wellicht elke zaterdag van11 tot 17 uur. Iedereen is welkom !

Laatste oproepMet verwijzing naar de eerdere oproepen totactieve medewerking aan het slakken-inven-tarisatieproject voor de Denderstreek: vanaf okto-ber 2003 kunnen WID-medewerkers Vertigomoulinsiana en co komen opzoeken in uw reser-vaat, ook met aangepaste zeven voor ruimeronderzoek van de strooisellaag: je moet ons (‘s avonds of op zondag) wel als gids wegwijsmaken ! Daarbij zal de absolute voorkeur gaannaar de dit voorjaar door Bart Vercoutere aange-duide, prioritair te onderzoeken habitats: DaanStemgée bezorgt elke afdeling de kaart metVertigo-potenties op eenvoudige aanvraag. Ookzichtwaarnemingen van ongewervelden in destreek worden tot uiterlijk 31 oktober ingewacht.


WerkgroepenInvertebratenwerkgroep WIDondersteunt afdelingen

Natuurpunt Lampyris, de invertebraten-werkgroep van de regio Schelde-Leie,nodigt alle geïnteresseerden uit op de

1ste Oost-Vlaamse Invertebraten Trefdagop zaterdag 8 november 2003

om 13.30 uur in de bovenzaal van De Pupiter,Keuzelingsstraat 8-10, 9690 Kwaremont

055-38 77 99

Info: Marc Zwertvaegher (09-253 52 85) [email protected]

Eric De Tré053 - 66 04 32

[email protected]

INFO



Wij kregen voor de atlas veel egelwaarnemingenuit de regio. Meestal waren het verkeersslachtof-fers maar ook talloze waarnemingen van personendie meldden dat ze een egel in hun tuin hebben ofze er een hebben zien lopen aan of rond het huis.Veelal is het de geur van het katteneten die de egelaantrekt en hem minder schuchter maakt ons tebenaderen. De geurstoffen van dierlijke materi-alen zijn hier de oorzaak van. Velen hebben er echtvan genoten hoe de poes rustig zat te kijken terwijlhaar bakje een beetje leger werd. Hij is en blijfteen echte insecten(vlees)eter. Daarom is het nunet handig deze natuurlijke insecteneter in onzetuin te blijven houden. De hoeveelheid slakken,wormen, kevers, spinnen, rupsen, jonge muizen,mieren, pissebedden,… die één egel opeet zijnenorm. Als wij nu zorgen dat hij bij ons zijn win-

terslaap doet, zal je moestuin er volgend jaar eco-logisch beter bij varen.In oktober/november worden de meeste struikenbijgesnoeid en de bladeren op de composthoopgelegd. Het is ook de periode dat onze egel in win-terslaap gaat. Als we nu in een rustig hoekje onderde struiken deze bladeren leggen, met daarop onssnoeiafval en het geheel met een dakje (ruimeplank, donkere plastiek) afdekken (voorzie wel eenkleine toegangsopening van ongeveer 15 cm eneen lengte van een halve meter), kan hij knus devolgende lente ontwaken en aan de grote schoon-maak beginnen in de tuin. We kunnen ook zelfeen egelhuisje maken. Op de site van natuurpuntvind je hiervoor een nuttige handleiding:www.natuurpunt.be

Axel Neukermans054 - 32 45 29

[email protected]

INFO

De Egel, een graag geziene gast in ieders tuin.

Werkgroep ElioGeef onze egel een dakje voor de winter!

In de nieuwe zoogdierenatlas, die jullienatuurlijk allemaal bijna in je bibliotheekhebben staan, kunnen jullie zien dat onzeegel (Erinaceus europaeus) een soort isdie in heel Vlaanderen algemeenvoorkomt.

Axe

l N

euke

rman

s


Sedert het voorjaar van 2003 is daar nog een belang-rijke attractie bijgekomen: een Spreeuwenslaap-plaats! De vogelkijkers die het gebied regelmatig be-zoeken stelden vanaf de tweede helft van mei vast dataanzienlijke aantallen Spreeuwen ’s avonds aankwa-men om de nacht door te brengen in de rietvelden.Eind mei ging het reeds om 5000 exemplaren enmeer; omstreeks half juni werden reeds aantallen totruim 23.000 vogels geteld ! En dit cijfer bleef aan-groeien: circa 35.000 eind juni en meer dan 43.000in de eerste helft van juli ! Vanaf half juli schijnen deaantallen iets te dalen, maar dit kan ook gewoon eentijdelijk dipje zijn, zoals reeds eerder vastgesteld.Spreeuwenslaapplaatsen staan garant voor eennatuurspektakel eerste klas: uit alle richtingenkomen kleine en grote groepen Spreeuwen aange-vlogen, samenklittend tot een steeds grotere massavogels. Alvorens hun effectieve slaapplaats op tezoeken wordt er nog een fantastisch luchtballet tenbeste gegeven: synchroon vliegend doorklieft dehele bende de lucht, indrukwekkende manoeuvresuitvoerend in alle richtingen. Dat dit indruk maaktop mensen mag blijken uit de kleine volkstoeloopdie de Liedekerkse slaapplaats teweeg brengt: tot60 mensen tegelijk komen op sommige avondengenieten van het schouwspel !De Spreeuwen die de slaapplaats bevolken zijnhoofdzakelijk jonge vogels, geboren in 2003. Dejongen van het eerste broedsel vliegen omstreekshalf mei uit (Spreeuwen broeden twee maal perjaar) en verenigen zich snel om samen voedsel tezoeken. Een slaapplaats met de omvang van die inLiedekerke kan vogels aantrekken van tientallenkilometers in de omtrek. Zo wordt zelfs tot inGalmaarden in het zuiden van de regio gemerkt datgroepen vogels ’s avonds in noordelijke richtingvliegen. Naast lokale dieren kunnen Spreeuwen opde slaapplaats in juni reeds van behoorlijk verafkomstig zijn: tot Zweden en Rusland toe !

Dat vogels zouden samentroepen voor de gezel-ligheid is enkel een menselijke perceptie: Spreeu-wen hebben enkele goede redenen om dergelijkegroepen te vormen. In de eerste plaats is er het ver-mijden van predatie: veel paar ogen zien meer danéén, en voor een roofvogel is het bovendien heel watmoeilijker om uit een dichte groep vogels eenslachtoffer uit te pikken. Daarnaast is er ook hetaspect informatie: de dieren volgen elkaar naar goe-de voedselgebieden, die ze minder snel zouden kun-nen ontdekken wanneer ze alleen zouden opereren.Om het even waarom ze het ook doen: dezespreeuwenslaapplaats is één van de indruk-wekkendste natuurfenomenen die men in deDenderregio kan zien: een aanrader om eens tegaan bekijken !


Spreeuwenspektakel te Liedekerke !Het waterzuiveringsstation vanLiedekerke, kortweg het RWZI, heeft delaatste jaren enige reputatie opgebouwdop het vlak van vogels. Een naarregionale normen vrij grote waterplas enflinke rietkragen, gecombineerd met deligging langs de Dender en het verbiedenvan toegang voor onbevoegden op ditAquafin-domein, vormen hiertoe de aan-leiding.

CINEREA

Indrukwekkende spreeuwenvlucht te Liedekerke

Joos

t M

erte

ns

Wouter Faveyts054 - 33 91 06

[email protected]

INFO

De nieuwsbrief Cinerea zal in de toekomst nietmeer verschijnen en wordt vervangen door de

waarnemingen en commentaren op de website:www.natuurpunt.be/denderstreek



Zoals in vorig nummer vermeld, starten we in sep-tember en hopen we een aantal belangstellendennieuwsgierig te hebben gemaakt. Uiteraard richt“Zwamvlok” zich tot de gehele Denderstreek enzullen in de toekomst zeker andere regio’saangedaan en betrokken worden. Voorstellen zijnsteeds welkom.

Tijdens een kennismakingsronde in het gebied“Ledezijde” werden reeds enkele interessanteobservaties gedaan:Anemoonbekerzwam (Sclerotinia tuberosa)Grote Viltinktzwam (Coprinus domesticus)Dooiergele mestzwam (Bolbitius vitellinus)Gestreept nestzwammetje (Cyathus striatus)

Plooiplaatzwammetje (Delicatula integrella)Stekelsporige wimperzwam (Scutellinia trechi-spora)Gelobde franjehoed (Psathyrella reticulata)Prachtlantaarntje (Cribraria mirabilis)Bloedweizwam (Lycogale epidendron)

Zoek ze eens op in je gids!

JJNNMM is een jeugd-, natuur- en milieuverenigingvoor en door jongeren van 8 tot en met 25 jaar. Inde Denderstreek telt JNM ruim 130 leden, maarde meeste van de actieve leden wonen te Ninove.Daarom willen we net als begin dit jaar teGeraardsbergen (waar er nog steeds open vaca-tures zijn) in de regio Aalst (Aalst + Erpe-Mere,Haaltert, Affligem, Denderleeuw en Liedekerke)een aparte werking oprichten. Er zijn al verschil-lende jongeren uit het Aalsterse die deze werkingwillen opstarten maar hiervoor zoeken ze nog:

Bestuursleden m/v

JJee ffuunnccttiiee:: Kan je later nog zelf bepalen. Dit kanhet begeleiden van kinderen van 8 t.e.m. 12 jaar(Piepers) zijn, begeleiden van jongeren van 13t.e.m. 15 jaar (Ini’s), het organiseren vanactiviteiten voor de ouderen, de financies rege-len, een publicatie maken, verslagen maken, aannatuurstudie doen, acties organiseren… nog ietsanders of een combinatie van het bovenstaande.

JJee pprrooffiieell:: Je bent (m/v) tussen 16 en 25 jaar. Jewoont in de regio Aalst (voor de mensen uit Ninove,Geraardsbergen en afdeling Durmeland zijn erandere vacatures). Je hebt interesse en respect voor

de natuur en het milieu. En jewil een bijdrage leveren vooreen betere samenleving.

OOnnss aaaannbboodd:: Een vereniging waarmeeje naast de natuur in de Denderstreek ook denatuur in rest van België en omgeving kuntverkennen. Waar je kan werken voor een betereleefomgeving. Waar je steeds in groep met jongemensen vorming rond natuur- en milieuthema’skrijgt. En ook een vriendenkring die je door diken dun steunt en waar je steeds kan op rekenen.

GGeeïïnntteerreesssseeeerrdd ??Stuur dan je sollicitatiebrief en CV (met foto)naar [email protected] of naar JNM-Denderstreek, Roost 27, 9400 Ninove.

Voor de JNM zijn gelijke kansen belangrijk. Wijselecteren mensen op hun kwaliteiten en niet ophun afkomst, huidskleur, haarkleur of geaardheid.

Werkgroep Zwamvlok

JNM zoekt medewerkers!

Herman Derder053 - 80 01 10

[email protected]

INFO

Joachim De Maeseneer0496 - 93 53 77

[email protected]



Natuurpunt is een open en onge-bonden vereniging die mensen opeen aangename wijze kansen wilgeven om zich in te zetten voor deduurzaamheid van natuur enlandschap vanuit een brede maat-schappelijke visie. Onze activitei-ten situeren zich hoofdzakelijk ophet vlak van studie, educatie,beleid en reservatenwerking.Tel.: 015-29 72 20

AFDELINGENAalstDaan Stemgée - 053 -77 41 [email protected]

Affligem-LiedekerkeKern AffligemWim Van Grieken - 053 -77 70 [email protected] LiedekerkeJacqueline Arickx 053 -67 13 [email protected]

DenderleeuwBruno De Bruyn - 053 -67 07 [email protected]

DendermondingStefaan Thibau - 052 - 42 69 [email protected]

Erpe-MerePeter D’Hondt - 053 -80 72 [email protected] Steenhoudt - 054 -58 67 [email protected]

Groot-HaaltertStijn De Ryck 053 - 62 71 [email protected]

Lede-HoutemHerman Derder - 053 -80 01 [email protected]

NinoveWouter Mertens - 054 -32 51 [email protected]

WERKGROEPENWerkgroep InvertebratenEric De Tré - 053 -66 04 [email protected] - 2255

Vogelwerkgroep CinereaJoost Mertens, 053 -66 06 34 [email protected]

Plantenwerkgroep AlliumPeter Tolleneer - 053-79 03 [email protected]

Zoogdierenwerkgroep ElioAxel Neukermans - 054 -32 45 [email protected]

Paddestoelenwerkgroep ZwamvlokHerman Derder - 053 - 80 01 [email protected]

DERDENJNMAaike De Wever - 0486-28 05 93

RESERVATEN ENNATUURPROJECTEN

Giften Reservatenfonds:rekeningnummer:293-0212075-88 met vermel-ding van de projectnaam enhet projectnummer.Giften vanaf € 30 zijn fiscaalaftrekbaar.

Boelaremeersen te Neder-boelare - 6640Johnny Cornelis - 0474 -58 08 [email protected]

Brede schorren enKonkelschor te Berlare6616Stefaan Thibau 052 -42 69 72

Den Dotter /Blauwboste Haaltert /Aaigem/Mere6149Walter Loy - 053 -83 89 [email protected]

Gerstjens te Aalstzie Werkgroep Bomen-Park-Osbroek

Groot Neygemveld te Neigem6100Franky Van Vaerenbergh054-32 28 54

't Groot Schoor te Grembergen6603Tarcy Verstraeten 052 -21 11 11

Heidemeersen te Berlare6644Stefaan Thibau 052 -42 69 72

Hogedonk te Gijzegem/Mespelare - 6243Daan Stemgée 053 -77 41 [email protected]

Honegem te Erpe-Mere/Aalst /Lede - 6123Wim D’Haeseleer - 0495 -87 50 [email protected]/honegem

‘t Hoeksken te Herdersem6196Wouter Van De Walle - 053 -21 60 31

Keelman te Denderhoutem6178Axel Neukermans - 054 -32 45 [email protected]

Kravaalbos te Meldert6071François Van den Bergh052 -35 64 29

Ledezijde 6657Herman Derder - 053 - 80 01 [email protected]

Lieferingemeers te Lieferinge6098Koen Cochez - 09-233 92 [email protected]

Moenebroek te Geraards-bergen/Lierde - 6620Carlos D’Haeseleer - 054 -41 87 [email protected]

Molenbeekmeersen te Den-derleeuw/Okegem - 6646Eric De Tré 053 -66 04 [email protected]

Osbroek te Aalstzie Werkgroep Bomen-Park-Osbroek

Paddebeekvalleite Dendermonde - 6652Dirk Van den Bossche 052 - 42 49 60

Pamelse meersen, Domme-lingen te Liedekerke - 9972Jan Barbé 053 -66 60 [email protected]

Phenixberg te Okegem - 6618Wouter Mertens 054 -32 51 [email protected]

Park van Mesen te LedeHerman Derder 053 -80 01 [email protected]

Raspaillebos te Grimminge6164Koen Steenhoudt 054 -58 67 [email protected]

Rietbeemd te Moerbeke/Viane/Lessines - 6058Godfried Merlevede 068-33 51 [email protected]

Sint-Onolfspolder te Appels/Dendermonde - 6623Gert Gillis 052-20 22 63

Valier te Liedekerke - 9418Marc Michiels - [email protected]

Venebroeken te Ninove6099Geert Rohaert - 054 -32 82 18

Wachtbekken 6in Sint-Gillis /DendermondeStefaan Thibau 052 -42 69 72

Walputbeek/Dendermeersen teMeerbeke - 6213Meert Isabelle 054 -33 36 [email protected]

Wellemeersen te Denderleeuw/Erembodegem - 6612Eric De Tré 053 -66 04 [email protected]/wellemeersen

Werkgroep Bomen-Park-Osbroek/Gerstjens te AalstPeter Tolleneer 053 -79 03 [email protected]

Dendriet is het regionale con-tactblad voor de leden van negenNatuurpuntafdelingen en vierstudiewerkgroepen in deDenderstreek. Deze afdelingenen werkgroepen willen zoweloccasioneel als structureel in-tens samenwerken. Je kan voormeer inlichtingen steeds terechtbij de contactpersoon voor jouwafdeling of de werkgroep diejouw interesse wegdraagt. Stuurje opmerkingen, aanmoedigin-gen, belevenissen en natuur-puntjes door naar de redactie.Deadline volgende Dendriet:1 november 2003.

Dendriet ontvangen :Leden van Natuurpunt die lid zijnvan een niet-Denderstreek-afdeling kunnen Dendriet ont-vangen door hun lidmaatschap tewijzigen naar de afdeling binnende Denderstreek van hun keuzeof door zich te abonneren opDendriet. Dit doe je door middelvan een overschrijving van € 7,50op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet,Heldergemstraat 161, 9450Heldergem, met vermelding vanje lidnummer en “abonnementDendriet, middenkatern afde-ling...”.Een afzonderlijk abonnementzonder lidmaatschap vanNatuurpunt is niet mogelijk.

REDACTIERAADWouter Mertens - hoofdredacteurDaan Stemgée - redactiesecretarisStijn De Ryck - publicatiecontrollerWilfried Veldeman - ontwerp & opmaakMarc Symoens - correctorKoen Steenhoudt - verzendingWilly Beeckman, Bruno DeBruyn, Dirk De Mesel, HermanDerder, Eric De Tré, PeterD’Hondt, Joost Mertens, PeterTolleneer, Wim Van Grieken

Werkten ook mee aan dit nr :Lode De Beck, Joachim DeMaeseneer, Thomas DeMaeseneer, Kris De Wit, WouterFaveyts, Axel Neukermans

DRUKDrukkerij Druk in de Weer, GentPapier: CyclusPrint 90 gram,100% kringlooppapierInkt: gedrukt met vegetale inktenen plantaardige wasmiddelen


8 februari 2004:boottocht op de Schelde, schrijf je nu reeds in!

VERNIEUW NU REEDS JE LIDMAATSCHAP !Gezinslidmaatschap: € 17,50 op rekening 230-0044233-21

Je ontvangt natuur.blad en DendrietVoor € 8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels)

Voor € 32,00 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus en Dendriet(vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)

Foto’s voorpagina:Daan Stemgée, Thomas DeMaeseneer, Dirk De Mesel, JoostMertens

Deze titel verwijst naar:

Ahet Griekse dendron, wat boombetekent,A een mineraal in de vorm van een

boompje op voegvlakken van sommige gesteenten,Ade vertakte uitlopers van hersen-

zenuwcellen: een communicatie-kanaal dus,Ahet Denderbekken met een

netwerk van sloten en beken,A tenslotte staat er natuurlijk ook

veel riet langs de Dender...

Redactieadres: Dendriet,Onegem 74, 9300 Aalst

E-mmail: [email protected]

Website:www.natuurpunt.be/denderstreek

VVeerraannttwwoooorrddeelliijjkkee uuiittggeevveerr::Wouter Mertens,Pamelstraat 119, 9400 Ninove

Rekeningnummer:393-0491337-24,Dendriet, Heldergemstraat 1619450 Heldergem

I N H O U DGrensoverschrijdende actie in het d’Hoppebos3 Het dossier volledig uit de doeken

Ninove linkeroever8 Reservaatbeleid te Ninove uit de startblokken

12 NatuurpuntjesStreeknieuws in telegramstijl

Afdelingsnieuws eerste deel14 Afdeling Groot-Haaltert

Denderkalender 15 Haal mee een frisse neus !

Uitnodiging boottocht18 Stap mee in het bootje

Afdelingsnieuws tweede deel19 Denderleeuw, Affligem-liedekerke, Aalst, Lede-Houtem,

Geraardsbergen, Dendermonding, Ninove en Erpe-Mere

Werkgroep invertebraten WID27 In samenwerking met de afdelingen

Zoogdierenwerkgroep Elio28 Wat doen met egels in de winter ?

29 Vogelwerkgroep CinereaSpreeuwenspektakel te Liedekerke

30 Paddestoelenwerkgroep ZwamvlokJNM zoekt medewerkers


dendriet 2003 nr 4 jaargang 2

Documents

Transcript of dendriet 2003 nr 4 jaargang 2