driemaandelijks tijdschrift jaargang 10 nummer 3 - 2011 juli - augustus - september

De muur van Geraardsbergen

Grote trap in Denderbelle

Groot-Haaltert staat er weer

Nieuw stadsbos voor Ninove

BELGIE / BELGIQUE

P.B.GENT X

BC1133Afgiftekantoor Gent X - P109327

Reto

urad

res:

De D

ecke

r Mik

ol, D

okter

Hae

kstra

at 37

, 920

0 Gr

embe

rgen

Is je

adre

s niet

juist

? Meld

het

aan

de re

dacti

e.

Intussen heeft de Raad van State de bouwvergunning vernietigd van een woning in overstromingsgebied te Geraardsbergen. Een persoonlijk drama en financi-eel debacle dat je niemand kan toewensen. Uit die bezorgdheid durven schepencolleges geen vergun-ning te weigeren. De mensen hebben immers al zo hard geïnvesteerd in die bouwgrond. Net uit die voor-zichtigheid staan ironisch genoeg honderden bouw-sels in overstromingsgebied en nemen zo ruimte in die voorzien is voor water. Water dat dan elders terecht moet. Daardoor werd jammer genoeg het leed in de binnensteden van Geraardsbergen, Ninove en Denderleeuw nog groter. Een negatieve spiraal, die nochtans vertrekt van bezorgdheid en begrip. Daarom is er ons voorstel om te werken aan een positieve spiraal, die kan vertrekken van dezelfde principes van mededogen. Door een fonds te voor-zien dat mensen met bouwkavels in overstromings-gebied kan uitkopen, plaatst men gezinnen niet langer voor een financieel fiasco, rijzen de brand-verzekeringspremies niet torenhoog de pan uit en worden schepencolleges niet verplicht om hartver-scheurende keuzes te maken. Dergelijke maatrege-

len hebben maar zin als ze gekoppeld worden aan een structurele oplossing op lange termijn. Via een RUP (Ruimtelijk UitvoeringsPlan) kunnen deze overstromingsgevoelige gronden terug een aange-paste natuurbestemming krijgen, in overeenstem-ming met de omgeving. Zo kan men vermijden dat de geschiedenis zich herhaalt. Aangezien alle investeringen van dit preventieve fonds eenmalig zullen zijn, staat het buiten kijf dat de economische en maatschappelijke kost ervan veel lager zal zijn dan het steeds weer opnieuw uitbetalen van schadevergoedingen. Dit laatste is immers maar een aanpak van symptomen in plaats van een bron-gerichte aanpak, en blijft dweilen met alle kranen open. In plaats van jaarlijks via mijn brandverzeke-ring tientallen euro’s extra te betalen aan solidariteit met overstromingsslachtoffers, geef ik persoonlijk mijn solidariteitsbijdrage liever uit aan structurele oplossingen. Ik wil absoluut solidair zijn, maar dan wel binnen een beleid met toekomstvisie. Hoog tijd dat verzekeringen en overheid hierover eens gaan samen zitten.Dat er iets loos is met ons klimaat mag nu wel duide-

lijk zijn, want na de meest ernstige winteroverstro-mingen in decennia hebben we er het meest warme en droge voorjaar sinds mensenheugenis op zitten. Twee uitersten! Onze landbouw en onze natuur kreunen onder al dit natuurgeweld. We zijn al lang niet meer afhankelijk van onze lokale voedselproduc-tie. Maar het is goed te beseffen dat, indien dit zo was, we waarschijnlijk te maken hadden met een voedselcrisis. Het is ook goed te beseffen dat er op de wereld nog vele

Klimaat met bokkensprongenVooreerst een bijzonder woord van dank voor de vele positieve reacties die we kregen naar aanleiding van ons vorige themanummer over de overstromingen in de Dendervallei. Het is duidelijk een thema dat sterk leeft en de gemoederen beroert.

Een winter vol waterellende

2 nr. 3 - juli 2011

© V

ilda

- Yv

es A

dam

s

nr. 3 - juli 2011 3

regio’s zijn waar door minder persoonlijke kapitaal-kracht deze toenemende klimaatgrillen wél leiden tot hongersnood.Ook onze natuur komt niet ongehavend uit deze klimatologische bokkensprongen. Op onze meer-daagse in de kalkstreek stelden we bijvoorbeeld vast dat er dit jaar maar een fractie van het normale aantal orchideeën bloeiden. En dan zeggen dat vele orchi-deeënsoorten warmte minnend zijn! Minder water betekent ook minder verdunning en dus een slech-tere oppervlaktewaterkwaliteit. Stilstaand voedselrijk water en vele extra uren zonlicht resulteren in eutro-fiëring. De weersevoluties zijn deze zomer dan ook bang af te wachten. Als de voorjaarstrend zich verder zet, zijn massale vissterftes voorspelbaar. Ook van andere natuurrampen kregen we al een bitter voor-smaakje, bijvoorbeeld de bosbranden die voor ons land qua omvang in een halve eeuw hun voorgaande niet kenden.Het is dan ook duidelijk dat de tijd om te aarzelen voorbij is. Er dient dringend geïnvesteerd in nieuwe vormen van energievoorziening. En laat ons nu niet de fout maken om te kiezen voor het gemakkelijk-ste: het opsouperen van onze eindige radioactieve grondstoffen, ten koste van toekomstige generaties,

die er misschien meer nuttige dingen mee kunnen doen. We moeten ook dringend werk maken van meer massieve natuur, ook in het grondschaarse Vlaanderen. Enkel massieve natuur is in staat om de effecten van een op hol geslagen klimaat enigszins te bufferen. Conclusie is dat een slagkrachtige natuur- en milieu-beweging meer dan ooit nodig is. De voorbije twee decennia zijn we als beweging teveel geïncorporeerd in inspraak- en overlegorganen. We zijn in slaap gewiegd door inspraak die aan het afglijden is naar schijn-inspraak. We zijn iets te meegaand geworden. Dat besef is nu overal aanwezig. We hoeven niet in het tegengestelde te gaan vervallen en opnieuw de over-combattieve karikatuurmannetjes met groene parka’s uit de jaren 70 gaan imiteren. Wel willen de lokale Natuurpunt afdelingen van de Denderstreek staan voor een model dat slaat en zalft. Slaan als het moet, zalven als het kan. Samen met u gaan we de uitdagingen van de toekomst aan. Meer dan ooit heeft Natuurpunt een belangrijke maatschappelijke rol te spelen. Onze lokale vrijwilligers zijn er klaar voor. Met uw steun maken we het verschil.

De redactie

Een warme, dorre lente, met alweer branden in de Venen. Is het klimaat dan tóch op hol geslagen ?

© V

ilda

- M

isje

l Dec

leer

� nr. 3 - juli 2011

Dendriet: In Geraardsbergen zijn de Padstappers een gekend fenomeen, maar voor lezers uit Haaltert, Lede of Dendermonde zijn jullie wellicht een illustere onbekende. Kan je voor hen eens kort uitleggen wie en wat de Padstappers zijn?

Kurt: In één zin uitgelegd: de Padstappers is een sportvereni-ging die mensen tot beweging aanzet via het aanbieden van wan-delingen van 6 tot 50 km, of zelfs tot 100 km. Daarvoor organiseren we jaarlijks in Geraardsbergen een tiental wandelingen, gro-tendeels in het weekend, maar

ook enkele in de week. Iedereen kan op eigen tempo en volgens eigen kunnen mee wandelen. De korte trajecten zijn er voor hen die niet zo ver kunnen stappen, zoals onze oudste deelnemers of mensen met een mobiele beper-king. De geoefende wandelaars kiezen meestal voor wandelin-

Kurt Martens20 jaar drijvende kracht achter de Padstappers

Kurt Martens, één van de bekendste Geraardsbergenaren, is al meer dan 20 jaar actief als parcoursverantwoordelijke bij de Padstappers. Dendriet ging bij hem op bezoek om te praten over zijn gedrevenheid en over zijn visie op de Padstappers, wandelen, natuur, landschap, ecologische voetaf-druk en zoveel meer.

Een gezonde geest in een ... gezonde natuur!

Pads

tapp

ers

nr. 3 - juli 2011 �

gen van meer dan 20 km. Sinds kort hebben we ook onze maan-delijkse tweede-dinsdag-wande-lingen, waarbij we mikken op (jong)gepensioneerden en deel-tijdswerkenden. Deze wandeling is gemiddeld 14 km lang en start pas om 10u00 zodat de kinde-ren en kleinkinderen op school kunnen afgezet worden. Rond 14u30 zit de tocht erop en is ieder-een op tijd om de (klein)kinderen van school af te halen. Dit idee hebben we trouwens gepikt bij buurafdeling Zottegem. We gaan ook twee keer per jaar op meer-daagse uitstap, één weekend en één weekvakantie. Deze uit-stappen zijn zeer succesvol. We hebben bijna steeds een groep van ongeveer 100 mensen mee.

Dendriet: Kurt, we kennen jou al jaren als parcoursbou-wer voor de Padstappers.

Hoe ben je er eigenlijk in terechtgekomen. Kurt: In 1991 werd ik door de toenmalige voorzitter gevraagd om in te springen voor het uit-werken van een parcours voor één van de wandelingen. De vorige parcoursbouwer was gestopt wegens verhuis. Ik heb toen toegezegd om dat enkele jaren te doen, maar uiteindelijk ben ik al 20 jaar verantwoorde-lijk voor de uitbouw van de wan-delingen.

Dendriet: Parcoursbouwer, wat houdt dat eigenlijk in, wat doe jij daar allemaal voor?Kurt: Als parcoursbouwer ben ik verantwoordelijk voor het uit-werken van de wandelingen, voor de afspraken met gemeenten en privé eigenaars, voor het uitein-delijk uitpijlen van de wandelin-

gen en voor de controle tijdens de tocht zelf. De eerste jaren ben ik vooral bezig geweest met het heropenen van afgesloten of niet gebruikte paden. Daar heb ik enkele nogal agressieve discus-sies aan overgehouden, enkele keren zelfs met de politie erbij. De meeste discussies over afgesloten paden zijn wel in overleg met de eigenaars en gebruikers opgelost geraakt. In die periode heb ik ook aan de gemeente gevraagd om een aantal paden te laten maaien, zodat die bewandelbaar werden. Ik probeer ook jaarlijks alle paden één keer in een parcours te steken zodat deze zeker open blijven. Een aantal van die heropende paden zijn nu opgenomen in een officieel parcours.

Dendriet: Je hebt dus een zeer goede kennis van de bestaande paden, maar hoe

Genieten van bloemrijke hooilanden

© V

ilda

- Yv

es A

dam

s

� nr. 3 - juli 2011

ga je te werk om een wande-ling te organiseren?Kurt: Een deel van de keuze van de wandelpaden hangt af van de startplaats. Van daaruit pro-beer ik zoveel mogelijk kleine paden te gebruiken, waarbij de wandelaars kennis maken met de natuur en cultuur van Geraardsbergen en omgeving. Weidse landschappen, kleine landschapselementen, bossen en natuurgebieden passeren de revue, maar ook cultuur in het buitengebied zoals de parken van het kasteel van Viane en van de Baronie van Boelare worden dikwijls opgenomen in het par-cours. Goede contacten met de eigenaars en correcte afspraken zijn hierbij zeer belangrijk. De afspraken, gemaakt met de eige-naars of beheerders van parken en natuurgebieden, worden op

affiches aangekondigd bij het binnenkomen van het gebied. Honden aan de leiband, geen afval weggooien en op één rij lopen zijn hier enkele voorbeel-den van. Voor het uitpijlen van het parcours kan ik rekenen op 8 medewerkers. Die staan elk in voor een deel van het parcours en verwijderen na de wandeldag ook alle aanduidingen. Meer nog, alle afval dat door onze deelnemers weggegooid is wordt opgeraapt en in vuilniszakken gestoken. Soms wordt zelfs vooraf een kleine opruimactie op gehouden, want afval lokt afval.

Dendriet: De Padstappers hebben blijkbaar aandacht voor het voorkomen van afval.Kurt (zeer gedreven): Natuurlijk hebben we daar aandacht voor

en zelfs op zeer verschillende punten. We gebruiken bijvoor-beeld systematisch glazen, waar andere organisaties makkelijk grijpen naar wegwerpbekers. Soms maken we hierop een uit-zondering, bijvoorbeeld wan-neer we melkproducten geven op een locatie waar we niet vol-doende warm water hebben om de afwas hygiënisch te kunnen doen. De laatste jaren weigeren we sponsoring van producten in wegwerpverpakking. Daarvan komt te veel langs de kant van de weg terecht. Onze gemeen-schappelijke busuitstappen ver-minderen ook de CO2-uitstoot: 1 autocar vervangt gemakkelijk 25 tot 30 auto’s en het sociaal contact is er ook intenser door, wat een bijkomend voordeel is. De verzending van ons tijd-schrift naar andere wandelclubs

Onze oude bossen op hun mooist

© V

ilda

- Yv

es A

dam

s

nr. 3 - juli 2011 �

Op zondag 2� september organiseren de Padstappers de Radio 2 Wandeldag, langs natuurreservaten van Natuurpunt.De deelnemers zijn meestal vol lof over de aangeboden omlopen. Er wordt dan ook nauw samengewerkt met Natuurpunt om hier of daar langs plaatsjes te wandelen die zelden toegankelijk zijn. Naargelang de gekozen afstand staan Ophasseltbos, Moenebroek, Raspaillebos, Kluisbos, de Rietbeemd en de Dendermeersen op het programma. Keuze uit �, 10, 1�, 21 en 32 km. Laatste tocht tellend voor de Prior trofee. Start tussen �u30 en 1� u, Aankomst tot 18 u, deelname e 1,�0.Startplaats via www.depadstappers.be

doen we intussen digitaal zodat we niet alleen portkosten uit-sparen, maar ook papier. Onze leden krijgen wel nog een afge-drukte versie, omdat dit mak-kelijker te bekijken is en we niet iedereen kunnen of willen verplichten om ons ledenblad zelf af te printen. Veel kleine dingen kunnen onze ecologi-sche voetafdruk, die al zo groot is, beperken.

Dendriet: Op het eerste zicht klinkt het eigenaardig dat een wandelclub aan-dacht heeft voor ecologie en milieu, maar jullie gaan nog veel verder. Getuige jullie engagement naar de natuur-reservaten en Natuurpunt in het Geraardsbergse. Kurt: Voor ons is dit vanzelf-sprekend, Natuurpunt en de Padstappers zijn beiden gebaat bij een aangekleed landschap met veel natuur. Voor onze wandelaars zijn de veldwe-gen en kleine weggetjes een manier om van het landschap en de natuur te genieten. Via (café-)contacten met Luc Favijts hebben we Natuurpunt Boven-Dender leren kennen en hebben we correcte afspra-ken gemaakt over het gebruik van paden in de reservaten, met een uitstekende samen-werking als gevolg. Om ons gemeenschappelijk belang in de verf te zetten zijn we tien jaar geleden begonnen met de jaarlijkse natuurreserva-tentocht die plaats vindt eind september. We hebben dan ook voorgesteld om tijdens de natuurreservatentocht een win-kelstand te houden in de start-plaats. De opbrengst van die tocht schenken we steeds aan

de reservaten in ons werkings-gebied, waar Natuurpunt dan weer bijkomende natuur kan mee aankopen. Op die manier realiseren we voor beiden een win-win-situatie. We zijn ook zeer blij met het voorstel van Natuurpunt Boven-Dender om een drankstand tijdens de natuurreservatentocht te bemannen.

Dendriet: De hardnekkige vooroordelen dat wandel-clubs en Natuurpunt niet kunnen overeenkomen is blijkbaar niet van toepas-sing in Geraardsbergen. Kurt: De situatie in Geraardsbergen is inderdaad uniek. Bij de andere Activia-clubs horen wij steeds dat het moeilijk, zo niet onmo-gelijk is, om met de lokale Natuurpuntafdeling samen te werken. Doorgang krijgen op nochtans opengestelde paden blijft steeds moeilijk, overleg tussen beide bestu-ren is dikwijls onmogelijk. In Geraardsbergen lukt het wel, vooral door met elkaar te praten en elkaars gevoelighe-

den en noden te leren kennen en te appreciëren. Ik ken alle conservators en alle conser-vators kennen mij. Jullie zijn allemaal anders maar allemaal gedreven bezig met natuur. Over het gebruik van som-mige paden is geen akkoord mogelijk, maar dat respecteren wij. Doordat we mekaar leren kennen hebben en regelmatig met mekaar in contact staan over het gebruik van paden zijn we veel verder geraakt dan welke wandelclub ook. Er is nu niet alleen een jaar-lijkse samenwerking tijdens de natuurreservatentocht, ook in het bezoekerscentrum van de Rietbeemd worden jaarlijks bevoorradingsstops georgani-seerd, waardoor onze wande-laars nog nauwer in contact komen met de natuur en Natuurpunt.

Dendriet: Kurt, bedankt voor dit boeiende gesprek en nog veel succes met jullie wandel-tochten.

Carlos D’Haeseleer

Wilde watte? In tegenstelling tot wat som-mige mensen denken zijn wilde bijen geen verwilderde honing-bijen. Het is de verzamelnaam voor de 375 soorten bijen en hommels die in België leven. De meeste soorten leven soli-tair, waarbij elk vrouwtje een eigen nestholte heeft waarin ze eitjes legt. Sommige soorten zijn socialer van aard en delen de nestholte. De meest sociale soorten, zoals de hommels, leven zelfs in een heuse kolo-nie, net zoals de honingbij. Een grote groep bijen leeft parasitair. Dat wil zeggen dat ze hun eitjes in de nesten van andere bijensoorten leggen. Deze bijen worden dan ook wel koekoeksbijen genoemd. De larve van de parasitaire bij ver-orbert de larve van de gastheer en zal zich ook tegoed doen aan het verzamelde stuifmeel. Alle bijen, behalve de parasi-taire koekoeksbijen, verzame-len stuifmeel als voedselbron voor hun broed. Nectar wordt slechts verzameld voor eigen gebruik. Deze suikerrijke sub-stantie zorgt ervoor dat bijen voldoende energie behouden om te overleven. Bijen zijn dus

uitgesproken vegetariër. Heel wat soorten bijen zijn hierbij niet erg kieskeurig. Een klei-nere groep is echter gespecia-liseerd in het verzamelen van stuifmeel van planten uit één bepaalde plantenfamilie of zelfs maar één bepaalde planten-soort. De klimopzijdebij is zo’n sterk gespecialiseerde soort die voornamelijk in de nazomer actief is en uitsluitend stuif-meel van klimop verzamelt. Naast nectar en stuifmeel hebben bijen ook nood aan een geschikte nestplaats en eventu-eel aan specifiek nestmateriaal. De meeste bijen kunnen niet ver vliegen. Daarom moeten de voedselbronnen en de nest-plaatsen op korte afstand van elkaar liggen. Sommige mas-kerbijen eten, paren en maken hun nesten zelfs binnen dezelfde braamstruik waarin ze ooit zelf geboren zijn!

Sterke achteruitgangDe laatste jaren bereiken ons meer en meer alarmerende berichten over de achteruit-gang van bijenpopulaties. En ze zijn niet uit de lucht gegre-pen. Imkers krijgen elk jaar immers dramatische verliezen

te verwerken. Uit recente stu-dies blijkt dat ook wilde bijen aan een ijltempo verdwijnen. In Nederland staat zelfs 56% van de 338 voorkomende soor-ten op de Rode Lijst. Meer dan de helft van de bijensoor-ten is dus kwetsbaar, ernstig bedreigd of zelfs uitgestorven. Versnippering van leefgebie-den, intensief landgebruik, pesticidengebruik en een tekort aan nectar- en stuif-meelbronnen worden als

Het zoemt in de DenderstreekVan dikpoten en metselbijen

Bijen zijn hot. De laatste jaren hebben deze vlijtige diertjes het echter zeer moeilijk gekregen. Ziektes zoals de Varroa-mijt of de Nosema-bacterie richten een ware ravage aan onder honingbijenpopulaties. Maar wist je dat ons land naast de alom bejubelde honingbij nog hon-derden andere soorten bijen telt? Dendriet haalt de wilde bijen uit hun verdomhoekje en plaatst ze voor het voetlicht.

Tuinbladsnijder

8 nr. 3 - juli 2011

Hen

k W

alla

ys

nr. 3 - juli 2011 �

voornaamste oorzaken van de achteruitgang naar voren geschoven. Het moderne land-schap is arm aan nectarbron-nen en oogt steriel. En dat is niet alleen voor de bijtjes een ramp… Bijen vormen een echte sleu-telrol in ecosystemen. Naar schatting 84% van de land-bouwgewassen in Europa en een veelvoud aan wilde planten zijn afhankelijk van insecten voor hun bestuiving. De groep van de bijen neemt hiervan het grootste deel voor haar rekening. De sterke ach-teruitgang van bijen zal dus leiden tot een wereldwijde bestuivingcrisis, die zowel ecologische als economische gevolgen zal hebben. Dit besef heeft de publieke opinie intus-sen wakker geschud. Bijen zijn een hot topic geworden. En terecht.

Hotspots in het GeraardsbergseOnze huidige kennis over de verspreiding van bijen in Vlaanderen is vrij beperkt. Van gebieden waar experts wonen of woonden, weten we dan weer meer. Maar die experts zijn niet dik gezaaid, waardoor er weinig goed onderzochte gebieden zijn. Een goede kennis van de (lokale) versprei-ding is nochtans essentieel om gericht bijen te kunnen gaan beschermen. Met deze filoso-fie in het achterhoofd werd de voorbije jaren bijenonderzoek uitgevoerd in de Denderstreek. En met resultaat… Bijen houden vooral van droge biotopen. Het zal dan ook niet verbazen dat enkele van de topgebieden in het Geraardsbergse droge gras-landen zijn. Vooral de zuid-gerichte, schrale zandige

graslanden blijken bijzonder rijk te zijn. De Oudenberg herbergt naast de legendarische Muur en de eeuwenoude kapel ook één van de mooiste schraalgraslan-den van de streek. De vegetatie op de heuvel blijft het hele jaar door vrij kort en bevat naast veldbiesjes en grassen veel dwergplantjes. Een twintig-tal bijensoorten werden hier reeds waargenomen, met top-pers als paardenbloemzandbij en bremzandbij. Het late maai-beheer en de jaarlijkse éénma-lige verstoring door een hele meute wielerfanaten komen de fauna en flora hier eigen-lijk wel ten goede. Duizenden mensen vertrappelen hier elk voorjaar alle groen en zorgen zo voor heel wat open plekjes in de bodem die een perfecte nestplaats vormen voor bijen. Nauwelijks enkele kilometers

Vrouwtje van de lathyrusbij Mannetje roodgatje

Jens

D’H

aese

leer

Hen

k W

alla

ys

verderop vinden we aan de zuidrand van het Kluysbos in Galmaarden nog een topge-biedje. Enkele weides aan de bosrand leverden op amper 5 bezoeken reeds zo’n 40 soorten bijen op. Typerende soorten zijn onder meer roodstaartkla-verzandbij, biggenkruidgroef-bij en dubbeldoornwespbij. De combinatie van een late maai-beurt, dagzomende zandlagen en een ontwikkelende zoom-vegetatie met voldoende dood hout zorgt hier voor een mooie soortenlijst. Deze verborgen parel belooft ook voor de toe-komst nog voor heel wat leuke waarnemingen te zorgen. Dat ook industrieterreinen een belangrijke bijdrage aan natuur kunnen leveren is al

langer geweten. De terreinen van de voormalige betoncen-trale op het industrieterrein van Nederboelare herbergen naast een broedend koppel kleine plevier ook enkele typisch warmteminnende bij-ensoorten. Driedoornige met-selbij, blauwe ertsbij en kleine harsbij zijn hier van de partij. Deze laatste maakt nestjes van hars en steentjes en plakt deze tegen boomstammen, beton-palen of muren. Houtschilfers en kleine steentjes moeten de nesten camoufleren en quasi onvindbaar maken.

Tuinieren voor bijenVoor leuke waarnemingen hoef je trouwens niet altijd zo gek ver de deur uit. Ook in de

eigen tuin kunnen heel wat bijen waargenomen worden. In onze eigen tuin in Deftinge werden de voorbije 4 jaar reeds 63 soorten wilde bijen teruggevonden! En hieronder bevinden zich ook echte zeld-zaamheden zoals de klokjes-dikpoot, de bruine rouwbij of de geelgerande tubebij. Niet elke tuin zal zoveel bij-ensoorten herbergen. Glad- geschoren gazons met een coniferenrij ernaast zijn immers niet echt aantrek-kelijk voor bijen. Een meer natuurlijke tuin is aange-namer voor bijen én voor mensen. Met enkele kleine aanpassingen kan ook jouw tuin een paradijs voor bijen worden.

Nesten van kleine harsbij 100 % natuurbeleving in Clairmarais

10 nr. 3 - juli 2011

Wim

Dec

ock

Jens

D’H

aese

leer

Op verkenning

Zin gekregen om je wat te verdiepen in de boeiende wereld van de wilde bijen? Kom op 18 september naar de oudenbergwandeling (zie volgend artikel en kalender voor details). Jens D’Haeseleer loodst je er feilloos door bijenland. Wedden dat je wild van bijen zal worden?

Bloemen zijn levensnoodzake-lijk voor bijen en voor heel wat andere insecten. Zorg dan ook voor voldoende variatie in je bloemborder en geef paarden-bloemen, madeliefjes en kla-vertjes de kans om jouw gazon op te vrolijken. Ook in de krui-den- en de moestuin kan je met bijenvriendelijke planten aan de slag. Bloeiende lavendel, salie of look zijn echte bijen-lokkers. Maar ook rond berna-gie, spruitkool en venkel zoemt het vaak van het leven. Tot slot zijn ongeveer alle fruitsoorten afhankelijk van bestuiving. Je zal hier dan ook veel soorten bijen zien rondvliegen. Let volgend voorjaar bijvoorbeeld eens op de felgekleurde vosjes op en rond de aalbessenstrui-ken in de tuin…

InsectenhotelZo’n 60 bijensoorten nestelen in zogenaamde insectenhotel-letjes. Vooral metselbijen vallen op door hun koortsachtige bouwactiviteiten. Daarnaast kan je ook tal van goudwespen, graafwespen, springspinnen en ander klein grut verwachten. Een insectenhotel voorziet je al gauw van uren kijkplezier. Een must voor elke tuin!

Echte vakmannen knutselen al gauw hun eigen insectenwand met alles erop en eraan, maar het kan ook eenvoudig met een busseltje holle stengels of een geboorde houtblok. Voorzie ver-schillende diameters (tussen 2 en 10 mm) en plaats jouw ‘hotel’ op een zonnige, maar beschutte plaats. Succes verzekerd!

Jens D’ Haeseleer

Bijennestje in nestblok

nr. 3 - juli 2011 11

Jens

D’H

aese

leer

12 nr. 3 - juli 2011

BeschermingsmaatregelenEen zeldzaamheid als de Oudenberg, met zijn hoge cultuurhistorische en natuurwaarde moeten wij koesteren. Dat is ook de reden waarom dit prach-tige en unieke monument al lang een beschermd statuut heeft. De omgeving van de heuvel - onge-veer 11,5 ha - is het oudste beschermde landschap (bij besluit van 08/03/1940). De meeste gronden

zijn eigendom van de stad en van het OCMW. Minder bekend is dat de kenmerkende flora op de kapelberg een Europees beschermd habitattype is.

HistorischDe kop heeft een kaal geschoren, zandige bodem met een verarmde, maar grotendeels heischrale vegetatie en met een uitzonderlijke waterhuishou-

De Muur van GeraardsbergenEen plek met een unieke floraDe Oudenberg is een getuigenheuvel aan de rand van de Vlaamse Ardennen. Het topje is een zandkop met een zeer typerende flora. Bovenop staat een kapel. Door zijn verhevenheid in het landschap heeft hij altijd een religieuze beteke-nis gehad. Mogelijk was het een Keltische cultusplaats. In de Middeleeuwen (de eerste kapel dateert van 1294) werd hij met een Mariaheiligdom gekerstend. Allerhande festiviteiten die verwijzen naar deze religies vinden nog jaarlijks plaats. Denk maar aan Tonnekensbrand, Krakelingen, de jaarlijkse Ommegang van de Heilige Adriaan en het feest van de Heilige Drievuldigheid.

De kapel op de Kapelberg: heiligdom in een bloemenzee van blauw en geel

Dan

ny D

ecle

rcq

nr. 3 - juli 2011 13

ding. Oude foto’s tonen dat deze plaats lange tijd door schapen begraasd werd. Achteraf kenden de grasvelden rond de kapel een intensief gazonbeheer. Hierdoor zijn een groot aantal van de kenmerkende plantensoorten sterk gereduceerd of verdwenen. De omgeving heeft een parkachtig karakter met een vijver, leibomenrijen, hagen en plantsoenen. In de onmiddellijke nabijheid is ook een boskern waarop langgerekte bosstroken aansluiten. In de jaren 1600 (cfr. Horenbault – 1596 en Sanderus – 1646) strekte het Raspaillebos zich uit tot aan de Oudenberg. Voor de aanleg van een kasteelpark werd echter veel bos gekapt.Andere heuvels, zoals de Bosberg, de Congoberg, La Houppe en nog vele andere zijn volledig bebost en hebben bijgevolg een heel andere flora.

GeologieDe Oudenberg behoort tot een lijn van Vlaamse getuigenheuvels die zich uitstrekt van Noord-Frankrijk tot het Hageland en is van tertiaire oor-sprong. De laatste sedimentaire afzettingen waren afkomstig van de Diestiaanzee. Toen die zee weg-trok en de ijstijden van het kwartair tijdvak de minder erosiebestendige delen van de limonietzan-den wegschuurde, bleven de harde diestiaanzand-stenen of limonieten als ‘getuigenheuvels’ in het landschap achter. Onder de limonietzanden bevin-den er zich nog andere grondlagen die in eerdere zeeën afgezet werden. De laag onder het Diestiaan is Paniseliaanzand (Zand van Vlierzele) met hier-onder Paniseliaanklei (klei van Merelbeke). Op deze laag blijft grondwater staan waardoor de vijver aan

de voet van de Kapelberg zijn reden van bestaan kent. Oorspronkelijk zal hier een natte depressie aanwezig geweest zijn die achteraf uitgediept is tot de vijver die er nu nog is. De grond rondom de kapel werd in het verleden voortdurend afgegraven en ver-graven waardoor het eigenaardige plateau rondom de kapel en de vijver ontstonden. Waarschijnlijk stortte men ook de grond van de vijver op de top.

NatuurwaardeVele mensen kennen de natuurwaarde van de Kapelberg niet. Ze vragen zich voortdurend af waarom de steile flanken in de zomer niet gemaaid worden. Het is net op deze flanken en in deze peri-ode dat een waardevolle flora van zeldzame planten voor onze streek zich kan ontwikkelen. De zandige bodem is schraal en toch wel verrassend op deze hoogte. Een ondergrondse waterstroom of bronni-veau zorgt er voor dat het specifieke plantenleven welig tiert.

In september zijn de flanken bedekt met een tapijt van blauwe knoop en schermhavikskruid

Will

em B

oone

n

Dan

ny D

ecle

rcq

Will

em B

oone

n

1� nr. 3 - juli 2011

Willem Boonen054 41 75 85 / 0479 09 80 37

willem.boonen@skynet.be

Afdeling Boven-Dender

INF

O

Daarom stelden wij vanuit Natuurpunt en i.s.m. de plantendeskundigen een alternatief beheerplan op voor de graslanden en stuurden dit naar de stad.

Bezoek aan de OudenbergOp 18 september zullen we in een historisch getinte wandeling verschillende aspecten van onze Oudenberg bekijken. Zo zal o.a. de heer des huizes van een echt middeleeuws huis ons een rondleiding geven en een mattentaart met koffie presenteren (tegen een kleine bijdrage). En wil je het prach-tige blauw van de blauwe knoop en de helder gele schermen van het schermhavikskruid en nog vele andere planten ontdekken en bewonderen dan ben je welkom. Zoals je weet, onbekend is onbemind.

In vorige eeuw onderzochten verschillende plan-tendeskundigen de uitzonderlijke flora. De vele soor-ten die hier groeien zijn al jaren geleden genoteerd. Om ze te behouden past ons stadsbestuur een gepast maaischema toe op, weliswaar, maar één welbe-paalde helling van de heuvel. Bij wijze van proef trokken we begin september weer met een aantal plantendeskundigen naar de Oudenberg voor een momentopname van de huidige flora. De meeste van de vroeger beschreven soorten werden moeiteloos ontdekt en de verbazing was alomtegenwoordig. Blauwe knoop, schermhaviks-kruid en tormentil zijn er maar enkele van.

BeheervoorstelHet ingenieursbureau BVBA D’Hauwer – Van Der Schueren en Econnection BVBA maakten in opdracht van de stad in 2004 een landschapsbe-heersplan voor de Oudenbergsite aan de Kapelberg. De oppervlakte beslaat ongeveer 2,5 ha. Een van de voorstellen van het bureau is het maaien van het grasland rond half september. Dit zou nefast zijn voor de blauwe knoop en het schermhavikskruid daar deze net op dit moment in volle bloei staan.

Kleine vuurvlinder op blauwe knoop

Dan

ny D

ecle

rcq

Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen 1 e (2 e per gezin), tenzij expliciet anders vermeld.Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk (e o,o7 per km/persoon).

uur van vertrek

plaats van afspraak

toelichting

gids

bijzonderheid

contactpersoon

zeker meebrengen

DENDERKALENDER

zondag 3 juli

Natuurwandeling in de Honegem

afd. Aalst

10:00 – 12:00 Grens Aalst-Lede, nabij Onegemstraat 108 te Aalst Wandeling door de Honegemse meersen in zomerse pracht. Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12

zondag 3 juli

Wandeling in de Heidemeersen

afd. Dendermonding

14:00 – 17:00 Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Wandeling met speciale aandacht voor bijen en vlinders. Dirk De Mesel – 052 42 67 28

zondag 3 juli

Geneeskrachtige planten in Den Dotter

afd. Haaltert

14:00 – 17:00 Café Cabaré in de Goteghemstraat te Mere Wandeling door het natuurgebied “Den Dotter” onder leiding van Jo Wittevrongel, herborist en orthomoleculair voedingsconsulent. Leden Natuurpunt betalen e 1, niet- leden e 2 Jo Wittevrongel – 053 39 73 13 jo.wittevrongel@telenet.be

zondag 10 juli

Waterjuffers en libellen in de Wellemeersen

afd. Denderleeuw

14:00 – 17:30 Infobord Rodestraat, Denderleeuw Danny Van Schandevijl 0499 330203 Stevig schoeisel

zondag 10 juli

Op stap naar de Klokfontein

afd. Houtem

9:30 – 12:00 Parking B & B Den Boomgaard, Cotthem 15A, St-Lievens-Houtem Ooit gehoord van goudveil,

nr. 3 - juli 2011 1�

reuzenpaardenstaart en dotterbloem? Op deze wandeling kom je alles te weten over deze liefhebbers van natte voeten… Peter D’Hondt – 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

zondag 10 juli

Fietstocht langs de Scheldemeander

afd. Dendermonding 14:00 – 17:30 Taverne ‘t Oud Brughuys, Brugstraat 55, Berlare, aan Schoonaarde-brug kant Berlare Deze tocht brengt ons op de mooiste plekjes van Berlare met onder meer het broekbos, het Donkmeer en de Heidemeersen. Stefaan Thibau – 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

zondag 10 juli

Big Jump

afd. Ninove 14:30 – 17:00 Voetgangersbrug over de Dender ’t Oeverstekske, Ninove Met deze ludieke actie vestigen we de aandacht op de belabberde kwaliteit van onze oppervlakte- wateren. Je kan om 15 uur stipt een duik nemen in de Dender ter hoogte van de aanlegsteigers aan de voetgangersbrug over de Dender. Joachim De Maeseneer 0499 80 89 05 joachim.demaeseneer@natuurpuntninove.be

Iedere 4e zaterdag van de maand

Natuur.café

afd. Ninove 20.00 Café Kalisj, Pollarestraat 126, 9400 Ninove Voorzitter Wouter tapt in Café Kalisj. Er zijn ook altijd een aantal bestuursleden op post. Alle natuurpunters uit de regio steeds welkom voor een babbel. Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

zondag 24 juli

Uitstap Vlamovenkouter Welle

afd. Denderleeuw 14:00 – 17:30 Welleplein, (kerk) Welle

Wandeling met focus op kleiputten en insecten. Eric De Tré – 053 660432 Stevig schoeisel

woensdag 27 juli

Planteninventarisatie

afd. Aalst

18:30 – 22:00 Parking Begraafplaats Leo De Bethunelaan te Aalst. Carpooling Kom mee op zoek naar interessante planten in Herzele, Erpe-Mere, Aaigem, Resegem, Molenbeek, met Plantenwerkgroep Allium Peter Tolleneer – 053 57 00 84

zondag 31 juli

Vlinderwandeling in de Boelaremeersen

afd. Boven-Dender

14:00 – 17:30 Kerk Schendelbeke De bloemrijke ruigten in de Boelaremeersen vormen een ideaal biotoop voor verschillende soorten dagvlinders. Misschien maken we kennis met onder meer zwartsprietdikkopje, oranje zandoogje, landkaartje, gehakkelde aurelia, dagpauwoog, en misschien zeldzamere soorten als bruin blauwtje of sleedoornpage. Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com Stevig schoeisel

woensdag 3 augustus

Planteninventarisatie

afd. Aalst

18:30 – 22:00 Parking Begraafplaats Leo De Bethunelaan, Aalst Kom mee op zoek naar interessante planten in Erpe-Mere, Aaigem, Haaltert, met Plantenwerkgroep Allium Peter Tolleneer – 053 57 00 84

vrijdag 5 augustus

Avondwandeling in Ledezijde

afd. Lede

19:00 – 21:00 Impedorp, Impe-Lede Verken met ons de minder bekende hoekjes van het natuurgebied

1� nr. 3 - juli 2011

Ledezijde. Peter De Craecker – 0473 95 40 06 nplede@gmail.com

zondag 7 augustus

Natuurwandeling in het Osbroek

afd. Aalst

10:00 – 12:00 Infobord in F. Blanckaertdreef (zijstraat Parklaan) te Aalst Ontdek de rijke diversiteit aan bomen in het moerassige Osbroek. Paul Van den Bremt Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12

zondag 7 augustus

Zomer in de Wellemeersen

afd. Denderleeuw

14:00 – 18:00 Infobord Rodestraat, Denderleeuw Zweefvliegen onder de loupe, i.s.m. Werkgroep Invertebraten Denderstreek Dirk De Vis – 053 78 45 42 Stevig schoeisel

zondag 7 augustus

Wandeling in de Sint-Onolfspolder

afd. Dendermonding

14:00 – 17:00 Café De Rust aan de Sint- Onolfskapel, Sint-Onolfsdijk 89, Appels Dendermonde Wandeling met aandacht voor waterplanten, één van de rijkdommen van deze natte polder (loos blaasjeskruid, kikkerbeet, e.a.) in door kwelwater gevoede sloten. Bart Dierickx - 052 21 03 81

zondag 14 augustus

Op zoek naar kriebelbeestjes: vlinder- en insectenwandeling

afd. Ninove

14:00 – 17:00 Parking aan de Zwarte Flesch, Schuitstraat, Pollare (Ninove) Natuur- en landschapswandeling met extra aandacht voor vlinders, insecten en andere kriebelbeestjes. Christian Pické – 0477 30 03 71 christian.picke@natuurpuntninove.be

zondag 21 augustus

Fietstocht langsheen onze reservaten

afd. Affligem-Liedekerke

9:00 – 12:00 Bibliotheek van Liedekerke (Warandestraat 22, Liedekerke) Samen met PASAR Liedekerke springen we op onze fiets en rijden we langs onze reservaten.

Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

zondag 21 augustus

Snuffelen op de Blote Heide

afd. Lede

14:00 – 17:00 Sparrenhof, Oud-Smetlede, Oordegem Wandeling door een uniek en zeer afwisselend gebied met oude bossen en restanten van heidevegetatie. Peter D’Hondt – 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

zaterdag 3 september

Nachtvlinders in de Honegem

afd. Erpe-Mere

20:00 – zondagmorgen 9:00 Grens Aalst-Lede, nabij Onegemstraat 108 te Aalst We bestuderen de bijzondere nachtvlinders die in de Honegem te vangen zijn. ‘s Avonds kan je het opzetten van de speciale lichtvallen en de eerste vangst komen bekijken. Peter D’Hondt – 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

zondag 4 september

Landschaps– en bomenexcursie

afd. Denderleeuw

14:00 – 17:30 Denderbrug Kaaistraat Erembodegem Wandeling door de Kappellemeersen in Erembodegem, omgeving St.-Amanduskapel en Dendervallei Dirk De Vis – 053 78 45 42 Stevig schoeisel

woensdag 7 september

Snelcursus zeevogels

afd. Ninove

20:00 – 22:00 Café Kalisj, Pollarestraat 126, 9400 Ninove Ter voorbereiding van onze tweedaagse uitstap naar Cap Blanc Nez (17 september) geven we een cursus Zeevogels, zodat je weet wat we aan de Franse kust kunnen verwachten. Als je de waargenomen vogels op naam kan brengen, geniet je nóg meer van het weekend. Christian Pické – 0477 30 03 71 christian.picke@natuurpuntninove.be

zondag 11 september

Hop met de druif

afd. Affligem-Liedekerke

14:00 – 17:00 Abdij van Affligem, Abdijstraat 6,

Affligem Hop- en druivenwandeling in Affligem We brengen een bezoek aan de abdij, waar oude wijnrassen worden gekweekt. Daarna bezoeken we de wijngaard van domein ‘De Kluizen’. Hun Cuvee 2003 ‘Juglans’ werd door de Vereniging van Sommeliers verkozen tot ‘Beste Belgische witte wijn 2011’. e 5 (incl. degustatie) Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

zaterdag 17 en zondag 18 september

Tweedaagse uitstap naar Cap Blanc Nez

afd. Ninove Deze prachtige streek leent zich uitstekend voor mooie landschapswandelingen met aandacht voor fauna en flora. De nadruk ligt uiteraard op zeevogels kijken. Als voorbereiding hierop geven wij woensdag 7 september een cursus Zeevogels. We over- nachten in een heuse tot gîte omgebouwde vierkantshoeve, in slaapkamers van 2 tot 4 personen. Kostprijs: all-in voor e 90 per persoon. Logies, excursies, restaurantbezoek zaterdagavond, ontbijt en picknick zondag en dranken zijn inbegrepen. Inschrijven kan door tijdig het bedrag over te maken op rekeningnummer 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding “Cap Blanc Nez” en door het sturen van een mailtje met vermelding van het aantal personen. Christian Pické – 0477 30 03 71 christian.picke@natuurpuntninove.be

zondag 18 september

Historisch-ecologische Oudenbergwandeling

afd. Boven-Dender

14:00 – 17:30 Onderaan de Vesten, Geraardsbergen Deze historisch-ecologische stadswandeling belicht verschillende aspecten van de Oudenberg. Weinigen weten dat op deze beschermde site een zeldzame vegetatie te vinden is met onder meer blauwe knoop en schermhavikskruid, die nu volop in bloei staan. De zandige ondergrond vormt de habitat van verschillende soorten wilde bijen. Verder krijgen we een rondleiding in een echt middeleeuws huis waar een mattentaart met koffie wordt aangeboden (voor een kleine bijdrage). Graag vooraf een seintje aan Willem als je wenst deel te nemen.

BEHEERSWERKEN

nr. 3 - juli 2011 1�

Willem Boonen – 0479 09 80 37 willem.boonen@skynet.be

zondag 25 september

Muziek in de Everbeekse Bossen

afd. Boven-Dender

13:30, 14:15, 15:00 of 15:45 Kerk Everbeek-Boven Vier korte geleide natuur- wandelingen brengen de deelnemers via het Steenbergbos naar het Hayesbos waar ze in “De Scheven Hoek” een concert (ca. 30 minuten) kunnen bijwonen van pianoduo Vleugelslag, met muziek van Ravel en Gershwin, en een drankje krijgen aangeboden. Steunkaarten met keuze van het juiste vertrekuur kunnen vooraf gekocht worden bij de leden van de werkgroep ‘Everbeekse Bossen’. e 10 voor volwassenen, e 5 voor kinderen. De opbrengst gaat integraal naar de uitbreiding van het natuurreservaat ‘Everbeekse Bossen’. Jan Van Uytvanck – 0477 99 39 22 jan.vanuytvanck@inbo.be

zondag 25 september

Natuurreservatentocht van De Padstappers

afd. Boven-Dender

Start tussen 7:30 en 15:00, aankomst tot 18:00 KTA, Papiermolenstraat, Geraardsbergen Radio 2 Wandeldag van de Geraardsbergse wandelclub De Padstappers, langs natuurreservaten van Natuurpunt. De deelnemers zijn meestal vol lof over de aangeboden omlopen. Er wordt dan ook nauw samengewerkt met Natuurpunt om hier en daar langs plaatsen te wandelen die zelden toegankelijk zijn. Al naargelang de gekozen afstand staan Hasseltbos, Moenebroek en de Dendermeersen op het programma. Deelname: e 1,50 p.p. www.padstappers.be

zaterdag 2 juli

Beheerswerken Heidemeersen

afd. Dendermonding

9:00 – 12:00 Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Bestrijding (uittrekken, uitsteken) Amerikaanse Vogelkers op de rivierduin ‘t Stampkot.

Vooraf contact nemen met: Dirk De Mesel – 052 42 67 28 of Stefaan Thibau – 052 42 69 72

Iedere 2de zondag van de maand

Beheerswerken

afd. Affligem-Liedekerke

8:30 – 12:30 Beheerswerken in onze reservaten. Drank en een tussendoortje worden aangeboden. Afspraakplaats en info Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@yahoo.com

zaterdag 16 juli

Werkvoormiddag in één van onze reservaten

afd. Boven-Dender

9:00 – 12:30 Verzamelpunt nog af te spreken In een natuurreservaat is altijd wel een werkje op te knappen: bomen en struiken aanplanten, afsluitingen afbreken of herstellen, een wandelpad inrichten, distels maaien, enz. Wat we precies gaan doen, wordt later ingevuld. Carlos D’haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be

zaterdag 6 augustus

Beheerswerken Heidemeersen

afd. Dendermonding

9:00 – 12:00 Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Zelfde activiteit als op 2 juli. Vooraf contact nemen met: Dirk De Mesel – 052 42 67 28 of Stefaan Thibau – 052 42 69 72

zaterdag 20 augustus

Werkvoormiddag in één van onze reservaten

afd. Boven-Dender

9:00 – 12:30 Verzamelpunt nog af te spreken Zelfde activiteit als op 16 juli. Carlos D’haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be

zaterdag 17 september

Werkvoormiddag in één van onze reservaten

afd. Boven-Dender

9:00 – 12:30 Verzamelpunt nog af te spreken Zelfde activiteit als op 16 juli. Carlos D’haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be

zaterdag 17 september

Beheerswerken Sint-Onolfspolder

afd. Dendermonding

9:00 - 12:00 en 14:00 – 17:00Café De Rust aan de Sint- Onolfskapel, Sint-Onolfsdijk 89, Appels Dendermonde Hooilandbeheer Vooraf contact nemen met: Bart Dierickx – 052 21 03 81

zaterdag 24 september

Beheerswerken Heidemeersen

afd. Dendermonding

9:00 – 12:00 Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Afvoeren maaisel droge graslanden. Vooraf contact nemen met: Stefaan Thibau – 052 42 69 72

© V

ilda

- Lu

do G

ooss

ens

De Big Jump is een actie voor iedereen die propere en levende rivieren wil. Op precies hetzelfde tijdstip springen in heel Europa duizenden mensen in rivie-ren, waterlopen en meren om te tonen dat ze wakker liggen van proper water én dat ze daar iets willen aan doen. België en Vlaanderen prijken immers nog steeds onderaan de wereldranglijst voor wat betreft de kwaliteit van onze rivieren en ons grondwater.

Big Jump wil ook de Europese kaderrichtlijn water meer bekendheid geven. Die kaderrichtlijn wil tegen 2015 alle Europese waterlopen ecologisch in een ‘goede toestand’.

Een ambitieuze doelstelling die moeilijk te berei-ken is zonder steun van het brede publiek. Daarom brengt de Big Jump elk jaar opnieuw zoveel moge-lijk mensen (letterlijk) opnieuw in contact met waterlopen. Zo ook met de Dender.

Naast Natuurpunt Ninove roepen ook volgende verengingen alle mensen uit de Denderstreek op om mee te komen jumpen in de Dender: Stad Ninove, JNM-Ninove-Geraardsbergen, vzw Kalisj, S-plus Ninove, Curieus Ninove, Davidsfonds Denderwindeke, Davidsfonds Outer, natuurpun-ters uit de Denderregio…

Zondag 10 juli is iedereen welkom om 14u30 (jump om 15u stipt) aan voetgangersbrug ‘t Oeverstekske (aan de rand van het stadspark), Denderkaai te Ninove.

Big Dender jumpSpring 10 juli in de Dender voor zuivere rivieren, vol met leven!

Joachim De Maeseneerjoachimdm@yahoo.com

0499 80 89 05

Afdeling Ninove

INF

O

Joac

him

De

Mae

sene

er

18 nr. 3 - juli 2011

Geniet méér in de natuur...Gear for Adventure

met het juiste materiaal van bij Trekking

Oude Gentbaan 255 - 9300 Aalst 053 705 222

info@trek-king.be - www.trek-king.be

PGore-tex jassenPWindstoppersPThermische t-shirts PWaterdichte schoenen PVerrekijkerPRugzakPGPS

-5% korting op vertoon van

lidkaart Natuurpunt

600m2 vol gespecialiseerde uitrusting

Hernieuwbare energie voor uw bedrijf

Haalbaarheidsstudies en advies inzakebiomassa, zonne-energie en windenergie

voor bedrijven (ook KMO’s)

Zero Emission Solutions bvbaWaverstraat 1, 9310 Moorsel

Tel +32/(0)53/41.66.66Fax +32/(0)53/41.66.00

www.zeroemissionsolutions.com

20 nr. 3 - juli 2011

Nieuws dat insloeg als een bomIn het digitale tijdperk anno 2011, met zijn diverse supersnelle informatiesystemen, raakt nieuws over een zeldzame vogel in de regel heel snel bekend bij een grote groep vogelkijkers. Begin januari bleek echter dat de geschreven pers niet hele-maal afgeschreven hoeft te worden. Het Laatste Nieuws meldde immers een waarneming van een grote trap op de grens van Denderbelle en Wieze, in onze eigen Denderstreek. Er stond zelfs een

duidelijke foto in de krant! Voor de op vogelvlak minder onderlegde lezers: een grote trap is geen groot meubelstuk, maar wel een grote, kalkoenach-tige vogel. Het nieuwtje verspreidde zich vervol-gens razendsnel. Eerst was er nogal wat ongeloof, omdat het leek alsof het om een getruckeerde foto ging. Na enig speurwerk bleek echter al snel dat het wel degelijk om een goede, betrouwbare waar-neming ging, gedocumenteerd met foto’s en film-pjes. Een aantal vogelkijkers ging nog koortsachtig

Miljaar,een grote trap in Denderbelle! ‘Twitchers’ is een Engelse term voor vogelkijkers die kicken op zeldzame vogels die ver buiten hun normaal verspreidingsgebied opduiken. De Denderregio is niet meteen een hotspot voor dergelijke zeldzaamheden. Het gebeurt dan ook maar heel zelden dat deze mensen onze kant moeten uitkomen. Afgelopen winter was het echter goed raak: er zat een grote trap in de Denderstreek! Hieronder volgt het bijzondere relaas van een bijzon-dere gevleugelde bezoeker.

De grote trap van Denderbelle in volle glorie

Joha

n Bu

cken

s

op zoek, maar de vogel bleek al gaan vliegen. Voor vele vogelkijkers, tot ver buiten de Denderstreek, duurde de nieuwjaarskater wat langer dan gebrui-kelijk. Het verhaal was echter nog niet ten einde…

Guido ging zijn paarden eten geven…Het verhaal van de ontdekking van de vogel is het vermelden waard. Elke dag gaat Guido Doms uit Sint-Gillis naar de Bermenstraat in Belle (op een steenworp van het natuurgebied de Wiestermeersch) zijn paard verzorgen. Het was eind december en er lag veel sneeuw. Een buur-man maakte er hem attent op dat er een vreemde vogel op het rapenveld zat, vlak naast het paarden-hok… En in de krant van de week voordien had er een foto gestaan van een gelijkaardige vogel in Nederland. Een kerstkalkoen? Neen … een grote trap! Guido was geboeid door de mysterieuze,

zeldzame vogel en fotografeerde en filmde hem met succes (zie fotocollage waarvoor dank!). De trap was niet zo schuw. Hij kon hem benaderen, weliswaar van achter een berm, tot op een tiental meter, en dit vier dagen lang. De vogel at voorna-melijk slierten kruid (muur?) die tussen de rapen groeiden. De boer van het veld merkte veel dikke stronten in zijn rapenveld… ‘van die kleine struis-vogel’! De inwoners van Denderbelle waren zich op dat moment vast niet bewust aan welk circus ze ontsnapt waren. De winter was echter nog niet voorbij, evenmin als de saga van de grote trap.

De herontdekkingOp 12 februari, zes weken na de eerste waarnemin-gen van Guido Doms, herontdekt vogelkijker Johan Helpers de grote trap in Denderbelle. Ditmaal raakt het nieuws wel snel en ruim bekend in de

Gui

do D

oms

Gui

do D

oms

Gui

do D

oms

Gui

do D

oms

De grote trap op een rapenveld in de Bermenstraat in Denderbelle eind december 2010

nr. 3 - juli 2011 21

22 nr. 3 - juli 2011

vogelaarswereld. De gevolgen waren te verwach-ten: binnen de kortste keren staan hele drommen mensen met verrekijkers, telescopen en fototoe-stellen langs de Bellestraat in Denderbelle om een glimp op te vangen van deze merkwaardige vogel! De trap heeft het er blijkbaar wel naar zijn zin want hij breidt zijn verblijf nog uit tot 4 maart. In die periode wordt hij bekeken door honderden vogel-kijkers uit binnen- en buitenland. Een langdurig pleisterende grote trap in West-Europa anno 2011: daar komt volk op af!

Een heel bijzondere waarnemingDe vorige zekere waarneming van grote trap in België dateerde al van 1987. In dat jaar waren er twee waarnemingen van in totaal drie vogels. Tot in de eerste helft van de twintigste eeuw kwam de soort echter opvallend meer voor. Het gebrek aan grote trappen sindsdien is te verklaren door de enorme afname van de populatie van deze soort in Oost-Europa. Met name oostelijk Duitsland wordt beschouwd als het brongebied voor grote trappen die in West-Europa terecht komen. Hoewel de soort een paar eeuwen geleden nog een broedvogel is geweest in West-Europa, was de grote trap vroeger in de Lage Landen bekend

Waarnemingen gezocht!Losse natuurwaarnemingen door vrijwilligers vormen de basis van verspreidingskaarten van soorten, en van heel wat onderzoek naar de toestand en de evolutie van de natuur. Recent werd een zeer interessant initiatief gelanceerd waardoor waarnemingen zeer gemakkelijk kunnen worden ingevoerd, maar ook bekeken in een centrale databank: maak kennis met de natuurwaarne-mingen-website: www. waarnemingen.be!Om waarnemingen in te voeren en te bekijken, moet je enkel registreren. Dat is heel simpel: je gaat naar de web-site, en in de rechterbovenhoek klik je op ‘Registreer’. Je geeft vervolgens een gebruikersnaam, je echte naam, je provincie en je e-mailadres in en klaar is kees. De gebrui-kersnaam moet wel uniek zijn en heeft minimaal 5 let-ters en geen spaties of punten. Waarnemingen uit heel Vlaanderen kunnen worden ingevoerd en bekeken.

Als natuurliefhebber uit de Denderstreek maak je bij voorkeur gebruik van het regionale scherm dat werd gecreëerd voor de Denderstreek:

Meer informatie staat in het artikel in het oktobernum-mer van Dendriet uit 2008 over dit onderwerp.Je waarnemingen zijn zeer welkom: van een egel in de tuin tot een overvliegende ooievaar: het is allemaal het invoeren waard! Neem een kijkje op de website en ontdek zelf hoe eenvoudig het is. Door mee te werken draag je niet alleen een steentje bij tot het opvolgen van de fauna en flora van de Denderstreek; het is ook een zeer handige manier om je eigen waarnemingen bij houden.

denderstreek.waarnemingen.be

als een zeldzame en onregelmatige wintergast. Met name tijdens streng winterweer in ooste-lijk Europa, verschenen er hier nogal wat vogels, soms in groepen van enige tientallen. Grote trap-pen zijn in de regel standvogels die het hele jaar door in hun broedgebied blijven. Wanneer ze echter door zware sneeuwval geen voedsel meer kunnen zoeken op de grond, zien ze zich genood-zaakt om verre trektochten te ondernemen naar andere oorden. De grote trap, de grootste vliegende vogel van Europa, is een soort die het moet hebben van enorme extensieve (landbouw)gebieden. Laat dat nu net één van de biotopen zijn die in Europa de voorbije decennia de zwaarste klappen heeft gekre-gen. De grootste Europese populatie bevindt zich in Spanje, met daarnaast ook nog goede aantal-len in Hongarije en Rusland. Daarbuiten gaat het nog slechts om kleine restanten. De verwachtin-gen voor het biotoop van de grote trap in Europa zijn niet rooskleurig voor de nabije toekomst. Het valt dan ook te verwachten dat de waarneming in Denderbelle niet zo gauw een vervolg zal krijgen in ons land.

Wouter Faveyts & Daan Stemgée

nr. 3 - juli 2011 23

Een van de projecten die we dit jaar hopen te realiseren is het opstellen van een permanente Natuurpunt tentoonstelling op de bovenverdie-ping van het bezoekerscentrum op het dorpsplein in Haaltert. We hopen er onze thuisbasis te maken en er verder ook natuur-educatieve projecten te kunnen laten doorgaan. Er is ook het scholenproject waarbij we de scholen die rond Den Dotter gelegen zijn de kans willen bieden gebruik te maken van onze kennis van de natuur en het terrein. Hierbij gaan we ook een beroep doen op de door de provincie ter beschikking gestelde mid-delen.Momenteel loopt een monitoringproject waar-bij op alle percelen in ons bezit alle planten worden genoteerd en in een data-base ingebracht. Dit moet ons toelaten om op lange termijn een beter beheer te voeren. In dit kader werd eind mei in het zuster-gebied van Den Dotter, de Keelman, een orchidee-entelling uitgevoerd om de voor- of achteruitgang te zien. In juli hopen we de 3 mm grote en met uitsterven bedreigde zeggekorfslak te vinden. We weten dat deze in ons “Blauwbos” voorkomt. Verder ligt ook een project van trioranden ter studie. Daaraan wordt momenteel hard gewerkt.

Dit maakt dat de afdeling opnieuw leeft, maar dit heeft ook tot gevolg dat we nog steeds op zoek zijn naar mensen die willen meewerken. Wil je dit doen, geef ons dan een seintje.

Afdeling Haaltert krijgt stilaan vorm

Jo wittevrongel053 39 73 13.

jo.wittevrongel@telenet.be

Afdeling Groot-Haaltert

INF

O

Dank zij het enthousiasme van haar medewerkers en de steun van het Natuurpunt secretariaat krijgt Natuurpunt Haaltert stilaan vorm. De groep telt nu 12 leden met elk een min of meer specifieke taak in functie van wat men graag doet. Uiteraard blijft alles teamwork en helpt iedereen iedereen. Deze instelling en de medewerking van de gemeente Haaltert heeft het mogelijk gemaakt om op korte termijn enkele heel belangrijke projecten op te starten. Daarbij hebben we ook een paar natuurbeheeradviezen voor de gemeente opgemaakt en die zijn in dank aangenomen.

Ons doel: de zeggekorfslak herontdekken

© V

ilda

- Ro

llin

verl

inde

2� nr. 3 - juli 2011

GeboortebosOm de daad meteen bij het woord te voegen advi-seerden we de gemeente m.b.t. de aanplanting van het geboortebos langs de Hoomweg te Heldergem. Dit jaar werden 166 boompjes aangeplant, waaron-der zwarte els en schietwilg op de natste stukken, zoete kers, gewone es, zomereik en ruwe berk op de iets hogere en drogere gronden. Zo zijn we zeker van de juiste boom op de juiste plaats, en worden ze hopelijk – net als de eigenaartjes – mooi oud. Als (zoete) kers op de taart zal de gemeente bovendien het bosje afzomen met inheems struikgewas, waar vogels, zoogdieren en insecten een schuilplaats en eten kunnen vinden. Een lovenswaardig initiatief! Volgend jaar wordt het geboortebos aan de overkant van de Hoomweg uitgebreid.

Werk aan de winkelNa enkele jaren van stilte worden de beheerswerken in Den Dotter heraangevat. En we vliegen er dan ook direct stevig in. Twee belangrijke natuurtypen in Den Dotter zijn de dotterbloemgraslanden, waaraan het natuurgebied zijn naam dankt, en de valleibosjes, waarvan het Blauwbos een prachtig voorbeeld is.

Dotterbloemgraslanden waren tot de jaren 1970 veel-vuldig te vinden, maar kenden sindsdien een sterke terugval, o.a. door overbemesting en een veranderd landgebruik. Dit type van grasland is in zijn zuivere vorm erg soortenrijk, maar meestal zijn hier enkel sterk verarmde voorbeelden van terug te vinden. Wanneer beheer achterwege blijft, verandert het gras-land langzaam in een ruigte. De voornaamste beheers-strategieën zijn dan ook maaien en afvoeren. Daar dit redelijk arbeidsintensief is, zullen op enkele per-celen gratis arbeidskrachten tewerkgesteld worden: Galloway-runderen voor seizoenale begrazing.

Bloemenrijke graslandenDoordat vrijwel iedereen bomen planten als hét voorbeeld van natuurbehoud- en beheer beschouwt, komt het verwijderen van bomen vaak erg negatief over. Toch is dit maar één type van natuur. Zoals hierboven aangehaald behoren ook graslanden tot het doel van de natuurbeheerders. Hoeveel insec-ten zijn niet afhankelijk van de aanwezige bloemen, en vice versa? Deze insecten kunnen op hun beurt als voedsel dienen voor vogels. Dus, bloemenrijke graslanden zijn, net als bossen, eveneens van groot

belang voor evenwichtige ecosystemen. Om deze graslanden alle kansen te geven zullen op enkele percelen (aangeplante) populieren plaats moeten ruimen. Deze worden elders gecompenseerd door ecologisch waardevollere bomen zoals zomereik.

BosuitbreidingHet tweede belangrijke natuurtype zijn de vallei-bosjes die de Molenbeek begeleiden. Sommige hebben een prachtig tapijt van voorjaarsbloeiers. Van nature horen hier zwarte els, wilgen en gewone es

Natuurwaardenin Groot-Haaltert

Natuurpunt Haaltert hervindt zijn elan

Jo W

ittev

rong

el

nr. 3 - juli 2011 2�

thuis. Veel bosjes werden in het verleden echter tot meersen omgevormd, of vervangen door popu-lierenaanplantingen. Tegenwoordig zijn dergelijke beekbegeleidende valleibossen erg zeldzaam, zeker in combinatie met een beek die nog natuurlijk kan meanderen, zoals de Molenbeek-Ter-Erpebeek.Een tweede doelstelling is dan ook het behouden en zelfs lichtjes uitbreiden van deze valleibossen. Het Blauwbos is bovendien meer dan 200 jaar ononder-broken bebost geweest. Men kan dan ook van een “oud” bos spreken (de meeste bossen in Vlaanderen zijn slechts een 50-100 jaar oud), met een heel bij-zondere ondergroei tot gevolg! Ook vindt men hier het erg zeldzame zeggekorfslakje, een onooglijk beestje van nauwelijks 3 mm groot, maar wel een prioritaire soort. Wij streven dan ook hier naar bosuitbreiding, en dan nog van een heel bijzonder type!Verder zullen ook houtkanten en hagen in de omge-ving aangevuld en uitgebreid worden.

Björn Tytgat

Jo Wittevrongeljo.wittevrongel@telenet.be

053 39 73 13

Afdeling Groot-Haaltert

INF

O

Patchwork van dotterbloemgraslanden en bronbosjes

Helpende handen ...

Natuurpunt Groot-Haaltert kan een extra paar handen goed gebruiken.Heb je zin om de handen uit de mouwen te steken om uit Den Dotter alle potentieel naar boven te halen, of om je op een andere manier voor het groeiende Natuurpunt Groot-Haaltert in te zetten? Contacteer ons gerust.

Jo W

ittev

rong

el

2� nr. 3 - juli 2011

Sinds 1983 is el Delta de l’Ebre – Catalaans voor de Ebrodelta – officieel een natuurpark. Het grenst aan de Middellandse Zee en bevindt zich zo’n 200 km ten zuiden van Barcelona. Na het Doñanapark in het zuiden van Spanje is het de belangrijkste waterhabitat van Spanje. Het gebied van zo’n 300 km2 kan je opsplitsen

in een noordelijk en een zuidelijk deel en mid-denin ligt de rivier de Ebro. De veerpont die de 2 delen verbindt in het plaatsje Deltebre zal gauw verdwijnen, want er is een brug in aanbouw.Ook al is zo’n 70% van het gebied bestemd voor de rijstbouw en zijn bepaalde delen niet toe-gankelijk voor de mens, toch heeft het heel wat

De EbrodeltaEen onverwacht groene oase ten zuiden van Barcelona

Op een van mijn vele fotoshoot-zoektochten door Den Dotter kwam ik “Disco Fever” tegen. Een prachtige pluimzegge trok mijn aandacht maar bij het fotogra-feren ervan viel mijn oog op een slakje dat onder de pluim zat. Een heel klein wezentje, en dus een uitda-ging om op beeld te krijgen. Wat ik met het blote oog niet zag kreeg ik door de lens wel te zien: de tentakels van het slakje zonden een pulserend licht uit. In ieder geval leken die toch pulserend van kleur te verande-ren. Ik gaf het beestje dan ook de naam “Disco Fever”. Thuis gekomen dacht ik - omdat het zo klein was en op een pluimzegge zat - dat ik de in Den Dotter voor-komende en met uitsterven bedreigde zeggekorfslak gefotografeerd had. Dus ging ik voor determinatie bij een specialist te rade. De late carnavalsgast bleek niet een zeggekorfslak te zijn maar wel een barnsteen-slakje, in ’t volkscafé van Den Dotter beter bekend onder de naam Succinea putris. Met zijn pulserende tentakels vraagt de barnsteenslak eigenlijk om opge-geten te worden want die pulsaties trekken vogels aan. Een zelfmoordslak dus, ware het niet dat de barnsteenslak niet om die pulsaties vraagt, maar dat ze veroorzaakt worden door een parasiet luisterend naar de naam Leucochloridium paradoxum. Als vogels de slak eten, komt de worm in de vogel verder tot ont-

wikkeling. Als de slak niet op tijd gegeten wordt, dan barsten de tentakels open door een sterke opzwelling van de uitsteeksels van de parasiet. Daarbij komen larfjes vrij die zwemmend in het water op zoek gaan naar hun volgende gastheer. Het zal je maar overko-men: je eet iets op en een beetje daarna zendt je het signaal uit ‘eet nu mij maar op’ want in mij zit iets dat jou nu nodig heeft om zijn levenscyclus verder te zetten. Een natuurlijk verschijnsel in de kringloop der dingen.Met dank aan Peter Tolleneer voor de determinatie van Disco Fever.

Jo Wittevrongel

Disco Fever

Één grote, frisgroene oase van natuur, vogels en water. Zo zou ik de Ebrodelta willen omschrijven. En gelukkig kan dat nog. Want door de bouwwoede van de laatste jaren zijn de costas van Barcelona tot aan de Delta letterlijk volgepropt met torenhoge hotels, appartementsblokken en resorts.

Barsnteenslakje met ‘oplichtende’ tentakels

Jo W

ittev

rong

el

nr. 3 - juli 2011 2�

Griet Meertinfo@vivacultura.be

Afdeling Dendermonding

INF

O

Wens je meer info?Een fotoreportage staat op www.vivacultura.be, fotogallery. Of stuur een mailtje naarinfo@vivacultura.be.

troeven voor een aangename natuurvakantie. Je kan fietsen langs de lagunes l’Encanyissada en la Tancada. Een interessant startpunt is het infocentrum Casa da Fusta, nabij Poble Nou del Delta. Of een kayaktocht op de Ebro en de Mitjornrivier. Je kan de fauna en de flora dan vanop het water bewonderen, vissen springen over je boot en in het struikgewas ontdek je heel wat vogels. De fantastische zeil-tocht in de Baai dels Alfacs is een échte aanrader. Rond 18u vertrek je in de jacht-haven van Sant Carles de la Ràpita en vaar je langs de mosselkwe-kerijen richting Punta de la Banya. De terug-tocht met flamingo’s

boven je hoofd en een zachtrode zonsondergang in de verte geeft een magisch gevoel. Lucas van de zeilboot Butterfly verwent je onderweg met cava, plaatselijke delicatessen en alle mogelijke info over het zeilen. Als extra troef heb je de kans om deel te nemen aan de heerlijk begeleide vogelobservaties. Cristian neemt je mee naar de mooiste plekjes in de Delta en de bergen van Els Ports. Hij is de perfecte gids die vol passie vertelt over de fauna en de flora. Langs de observatorios krijg je een mooi beeld van alle vogelsoorten die er in de Delta verblijven. Kortom, de Ebrodelta is een mooie vakantiebe-stemming, vooral in het voorjaar en het najaar. Tijdens de zomermaanden is het aan te raden om te logeren even buiten de Delta, omdat de vele muggen de nachtrust kunnen verstoren.

Flamingo’s in de zoutpannen

Zeilavontuur in de Baai dels Alfacs

28 nr. 3 - juli 2011

Bosuitbreiding boven op de agendaDe Verenigde Naties riepen 2011 uit tot het Internationaal Jaar van de Bossen. Bos is zeker in Vlaanderen een schaars goed. Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen voorzag in 1994 dat er 10.000 ha bos moest bijkomen vóór het eind van het vorige millennium, maar die taakstelling werd tot op vandaag uitgesteld. Natuurpunt wil daarom met de campagne ‘Bos voor Iedereen’ minstens 200.000 extra nieuwe bomen planten. Ninove is één van de drie pilootprojecten. Natuurpunt zal ook op Vlaams niveau de komende jaren haar bosbalans bijhouden waarin het duidelijke posi-

tieve saldo aangetoond wordt van percelen die we ontbossen, voor bijvoorbeeld hooiland- of heide-herstel, tegenover de percelen die we bebossen. Bosuitbreiding komt dus hoger op onze agenda.Kwaliteitsaspecten mogen hierbij zeker niet ver-loren gaan. Niet alle bossen hebben immers dezelfde biodiversiteitswaarde. Natuurpunt kan hier het verschil maken. Ongeveer een derde van de huidige oppervlakte van de natuurgebieden van Natuurpunt bestaat uit bossen. Hiermee zijn we, na de Vlaamse overheid, de tweede grootste bos-beheerder van Vlaanderen. Natuurpunt kiest niet alleen voor meer bos, maar ook voor ecologisch

Nieuw stadsbos voor NinoveDe stad Ninove kwam dit voorjaar positief in de kijker met een project dat voorbeeld stellend is voor de Denderregio en voor geheel Vlaanderen. Het gaat over de unieke publiek-private samenwerking tussen Natuurpunt Ninove en de stad voor de ontwikkeling van een gloednieuw stadsrandbos. Bos voor iedereen!

v.l.n.r. Marc Nachtergaele, Lieven Deschamphelaere, Arnold Blokkerije, Michel Casteur en Willy Ibens

Joac

him

De

Mae

sene

er

kwalitatief beter bos, vaak ook met een sociale meerwaarde in randstedelijke context. Probleem hierbij is dat dit vaak gaat over iets duurdere gronden, die we niet via de geëigende aankoop-budgetten kunnen vrijwaren. Specifieke financie-ringsmechanismen werden daarom ontwikkeld: een bossen-giftenfonds en een publiek-privaat samenwerkingsmodel stad-Natuurpunt.

Geboortebos om te spelenBinnen het openstellingsplan van haar project ‘Dendervallei Ninove’, aanleunend bij de stads-rand, had Natuurpunt Ninove reeds vroeger een zone aangeduid die ecologisch minder kwetsbaar is en waar dus in de toekomst intensief bos- en natuurspel mogelijk zou worden. Achterliggend idee was de recreatiedruk op het totale valleigebied in goede banen te kanaliseren. Hiervoor werden in de Venebroeken 6 ha voorzien die in de jaren ‘70 werden opgehoogd met gronden van de Brusselse metrowerken. De stad Ninove had van haar kant al een paar jaar een tijdelijk speelbos aan het Sas van Pollare/Ninove. Ze was zich echter bewust dat, door de netelrijke valleigrond en de natte situatie, dit geen ideaal speelbos is. Er werd dus vanuit de stad uitgekeken naar een andere, meer structurele oplossing. Toen de opgehoogde gronden in de Venebroeken vorig jaar te koop kwamen, vonden de stad en Natuurpunt elkaar snel in het realiseren van elkaars lange-termijndoelen. Natuurpunt werd eigenaar en beide partners zorgden voor een inbreng van e 90.000 elk. Via een samenwerkingsovereen-komst wordt van elke partij de meerwaarde inge-bracht waar zij sterk in zijn: de stad zal zich bezig houden met de sociale aspecten van het project en Natuurpunt kan haar ecologische expertise valorise-ren. De stad Ninove speelt hierbij in Vlaanderen een belangrijke pioniersfunctie. Hopelijk krijgt het model navolging elders in Vlaanderen. Bedoeling is om op een tweetal legislaturen tijd via een jaarlijkse geboortebosaanplanting een gevarieerd autochtoon bos te laten ontwikkelen. Eens het bos voldoende groot is, kan het gebruikt en ontwikkeld worden als speelbos waar kinderen en jeugdbewegingen hun hart kunnen ophalen en een nauwe emotionele band met natuur kunnen ontwikkelen. Zo ontwik-kelen zowel de stad, onder impuls van de bevoegde Schepen Marc Nachtergaele, als Natuurpunt samen hun doelstellingen.

Voor 40 euro schenk je Natuurpunt10 bomen en 10 m² grond.IBAN BE�� 2�30 2120 ��88 - BIC GEBABEBBen vermeld project 3333 - bossen. Fiscaal aftrekbaar vanaf dat bedrag. Info op onze facebook bossenpaginahttp://www.facebook.com/bosvooriedereen

Uw steun is welkomNatuurpunt Ninove is nog volop op zoek naar de nodige sponsoring van bedrijven en parti-culieren. Uw steun is daarom welkom! Voorts nodigen we u nu al graag uit op 16 oktober. Via een gezinsevenement met een zeer aantrekke-lijk programma van natuurbeleving, muziek en randanimatie stellen we dan het unieke project aan het brede publiek voor. Hou deze datum alvast vrij!

Wouter Mertens

nr. 3 - juli 2011 2�

Symbolische eerste linde

Joac

him

De

Mae

sene

er

Natuurpunt is een open en onge-bonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maat-schappelijke visie. Onze activitei-ten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking.www.natuurpunt.be

AFDELINGENAalstRik De Baere - 053 21 29 13rik.debaere@telenet.be

Affligem-LiedekerkeKern AffligemWim Van Grieken - 053 77 70 06wim.van.grieken@advalvas.beKern LiedekerkeErik De Block - 053 68 35 88edebe@advalvas.be

DenderleeuwBruno De Bruyn - 053 67 07 85bruno.de.bruyn@kindengezin.be

DendermondingStefaan Thibau - 052 42 69 72stefaan.thibau@skynet.be

Erpe-MerePeter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Boven-DenderWouter Faveyts - 0479 27 32 78wouter.faveyts@telenet.be

Groot-HaaltertJo wittevrongel - 053 39 73 13jo.wittevrongel@telenet.be

Lede-HoutemPeter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

NinoveWouter Mertens - 0495 68 89 33wouter.mertens@natuurpuntninove.be

WERKGROEPENWerkgroep InvertebratenEric De Tré - 053 66 04 32eric.detre@vhm.be - 2255

Vogelwerkgroep CinereaWouter Faveyts 0479 27 32 78wouter.faveyts@telenet.be

Plantenwerkgroep AlliumPeter Tolleneer - 0498 40 83 28allium@belgacom.net

Zoogdierenwerkgroep DenderstreekJoachim De Maeseneer 0499 80 89 05Joachimdm@yahoo.com

Paddenstoelenwerkgroep ZwamvlokPeter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Werkgroep amfibieën & reptielen WardKoen De Maeregreatskua2002@hotmail.com0485 68 89 82

RESERVATEN ENNATUURPROJECTEN

Giften Reservatenfonds:rekeningnummer:293-0212075-88 met vermel-ding van de projectnaam en het projectnummer.Giften vanaf e 30 zijn fiscaal aftrekbaar.

Boelaremeersen te Neder-boelare - 6640Johnny Cornelis - 0474 58 08 38johnny_cornelis@hotmail.com

Brede Schoren enKonkelschor te Berlare 6616Stefaan Thibau 052 42 69 72stefaan.thibau@skynet.be

Dendervallei te Ninove6099Jeroen Vanhee 054 33 50 29jeroen.vanhee@telenet.be

Den Dotter/Blauwboste Haaltert/Aaigem/Mere 6149Stijn De Ryck 0472 70 20 00stijnderyck@busmail.net

Everbeekse bossen - 6210Koen Van Den Berge055 42 83 90koen.vandenberge@skynet.be

Gemene Meers te Idegem6647Tom Van Muylem 054 24 02 10tom.tinne@telenet.be

't Groot Schoor te Grembergen6603Tarcy Verstraeten 052 21 11 11

Heidemeersen te Berlare6644Stefaan Thibau 052 42 69 72stefaan.thibau@skynet.be

Hogedonk te Gijzegem/Herdersem / Mespelare - 6243Brian RoelandtBrian.Roelandt@telenet.be052 22 57 71

Honegem te Erpe-Mere/Aalst/Lede - 6123Wim D’Haeseleer - 0495 87 50 50wim.dhaeseleer@honegem.bewww.honegem.be

Keelman te Denderhoutem6178Guido Van Rossen054 32 23 01

Korte Lake te Overboelare6655Willem Boonen - 054 41 75 85willem.boonen@skynet.be

Kravaalbos te Meldert6071Frans Roggemanfransroggeman@msn.com

Dendriet is het regionale contact-blad voor de leden van negen Natuurpuntafdelingen en zes studiewerkgroepen in de Dender-streek. Deze afdelingen en werk-groepen willen zowel occasioneel als structureel intens samenwer-ken. Je kan voor meer inlich-tingen steeds terecht bij de con-tactpersoon voor jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt. Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en natuurpuntjes door naar de redac-tie. Deadline volgende Dendriet:1 augustus 2011.

Dendriet ontvangen:Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreek-afdeling kunnen Dendriet ont-vangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door middel van een overschrijving van e 7,50 op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet, Heldergemstraat 161, 9450 Heldergem, met ver-melding van je lidnummer en “abonnement Dendriet, midden-katern afdeling...”.Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

REDACTIERAADKoen Steenhoudt - redactiesecretaris.Wouter Mertens - hoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever.Daan Stemgée, Joachim De Maese- neer - redactiekern.Stijn De Ryck - budgettering.Marc Symoens - corrector.Willy Beeckman, Rik De Baere, Eric De Block, Dirk De Mesel, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Wouter Faveyts, Jo Ottoy, Peter Tolleneer, Wim Van Grieken, Mikol De Decker.Wilfried Veldeman - lay-out

Werkten ook mee aan dit nr :Willem Boonen, Johan Buckens, Danny Declercq, Wim Decock, Carlos D’ Haeseleer, Jens D’ Haeseleer, Guido Doms, Griet Meert, Björn Tytgat, Henk Wallays, Jean Van Holen, Jo Wittevrongel, ©Vildaphoto: Yves Adams, Misjel Decleer, Ludo Goossens, Rollin Verlinde.

DRuKDrukkerij Druk in de Weer, GentPapier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapierInkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen.

Ledezijde 6657Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Moenebroek te Geraards-bergen/Lierde - 6620Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 09carlos.dhaeseleer@skynet.be

Molenbeekmeersen te Den-derleeuw/Okegem - 6646Eric De Tré 053 66 04 32eric.detre@vhm.be

Padde- en Porrebeekvalleite Dendermonde - 6652Dirk Van den Bossche 052 42 49 60

Palitsebeek te Liedekerke - 9427Marc Michiels 053 67 11 91marcusmichiels@skynet.be

Pamelse meersen, Domme-lingen te Liedekerke - 9972Marc Michiels 053 67 11 91marcusmichiels@skynet.be

Phenixberg te Okegem - 6618Wouter Mertens 054 32 51 71wouter.mertens: zie eerder

Raspaillebos te Grimminge 6164Koen Steenhoudt 054 58 67 58k.steenhoudt@skynet.be

Rietbeemd te Moerbeke/Viane/Lessines - 6058Godfried Merlevede 068 30 01 070486 87 17 87derietbeemd@hotmail.com

Sint-Onolfspolder te Appels/Dendermonde - 6623Bart Dierickx 052 21 03 81

Valier te Liedekerke - 9418Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Wachtbekken 6In Sint-Gillis/DendermondeStefaan Thibau 052 42 69 72stefaan.thibau@skynet.be

Walputbeek/Dendermeersente Meerbeke - 6213Georges Jacobs 054 33 60 64georges.jacobs@pandora.be

Wellemeersen te Denderleeuw/Erembodegem - 6612Eric De Tré 053 66 04 32eric.detre@vhm.be

Werkgroep Bomen-Park-Osbroek/Gerstjens te AalstPeter Tolleneer 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net

nr. 3 - juli 2011 31

SCHENK EEN LIDMAATSCHAP !Gezinslidmaatschap: e 24 op rekening 230-0044233-21

Je ontvangt natuur.blad en DendrietVoor e 8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels)

Voor e 38,50 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus en Dendriet(vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)

10 juli: Big Dender Jump te Ninove

Deze titel verwijst naar:

het Griekse dendron, wat boom betekent,een mineraal in de vorm van een boompje op voegvlakken van sommige gesteenten,de vertakte uitlopers van hersen- zenuwcellen: een communicatie - kanaal dus,het Denderbekken met een netwerk van sloten en beken, tenslotte staat er natuurlijk ook veel riet langs de Dender...

Retouradres: De Decker Mikol,Dokter Haekstraat 37, 9200 GrembergenRedactieadres: Koen Steenhoudt,Waterschaapstraat 30, 1570 Galmaarden

E-mail: dendriet@skynet.be

Websites:www.natuurpunt.be/denderstreekwww.denderstreek.waarnemingen.be

Verantwoordelijke uitgever:Wouter Mertens,Pamelstraat 119, 9400 Ninove

Rekeningnummer:393-0491337-24,Dendriet, Heldergemstraat 1619450 Heldergem

Foto’s voorpagina:

Lentedrinkwandeling Hogedonk:Diemer Vercyaie

Dagpauwoog: Vilda - Ludo Goossens

Blauwe knoop: Vilda - Yves Adams

2 Klimaat met bokkensprongen

� Interview Kurt Martens

8 Bijen in de regio

12 De Muur van Geraardsbergen

1� Denderkalender

18 Big Jump

20 Grote trap in Denderbelle

23 Afdeling Haaltert krijgt vorm

2� Natuurwaarden in Groot-Haaltert

2� Disco fever

2� Reistrip: Ebrodelta

28 Nieuw stadsbos voor Ninove

I N H O U D