NRIT Magazine 2010-6

N R 6 - 2 0 1 0

TReNds eN oNTwikkel iNgeN iN de vR ijeT ijdssecToR

Congresverslag

Wellness,een vitale branche

• toekomstvisie nederlandse vakantiemarkt

• nationale citymarketing monitor• het belang van animatieteams op

recreatieparken• vakanties van nederlanders in 2010• online toegankelijkheidsinformatie

in de culturele sector

hans haerkensSecretariS GaStvrij NederlaNd

IntervIew

onderzoek

guus van der WoldevrijetijdShuiS BraBaNt

kennIsmaken met

2 nritmagazine

inhoudsopgave

NRIT Magazineverschijnt zes maal per jaar en signaleert relevante trends en ontwikkelingen op het gebied van recreatie, toerisme en vrijetijdsbesteding.

Uitgavenrit mediapaardeweide 34824 eh bredatel: 076-5420600e-mail: [email protected]: www.nritmedia.nl

Deze editie van NRIT Magazine is gemaakt door: ton vermeulen, yvonne van den nieuwenhuizen, rick persoon, hans avontuur, rob dirven, kim de bruijn, irene viergever, Wendy oude veldhuis, hans haerkens, veroniek maat en guus van der Wolde.

Fotografie:nbtc holland mediabankistockphotostock.Xchng

Ontwerp en lay out:trichis communicatie en ontwerp

Advertenties:jan laban, [email protected]

druk:veenman drukkers

NRIT Magazine / NRIT Actueel en toegang nieuwsarchief: 100,50 euro per jaar (excl. btw)

Abonnement Combinatiepakket:nrit magazine / nrit actueel / toegang nieuwsarchief en trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd 174,00 euro per jaar (excl. btw)

abonnementen kunnen schriftelijk tot uiterlijk 1 november van het lopende abonnementsjaar bij nrit media worden opgezegd. niet tijdige opzegging betekent dat het abonnement auto-matisch voor het komende abonnementsjaar van 1 januari tot 31 december wordt verlengd.

© copyright 2011, nrit mediaalle rechten voorbehouden.

niets uit deze uitgave mag worden verveel-voudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens bestand of openbaargemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopie, opnamen of enige andere wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

dit blad wordt op zorgvuldige wijze samenge-steld. nrit media aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in dit blad.

Colofon

4 Toekomstvisie cvo Toekomstvisie Nederlandse vakantiemarkt 2020

10 onderzoek recreatiewerk Animatieteam steeds belangrijker op vakantieparken

14 Netwerk citymarketing Citymarketing wordt volwassen

18 Trendmail De belangrijkste trends in het kort

20 interview Hans Haerkens Secretaris Gastvrij Nederland

28 cvo 2010 Nederlander gaat minder op vakantie in 2010

33 glazen bol en koffiedik Column Hans Avontuur

34 wellness Wellness, een vitale branche

38 inspirerende trends Innovatieve ideeën

40 Toegankelijkheidsinformatie op websites De essentie van online toegankelijkheidsinformatie voor culturele instellingen

48 workshop RecRoN Trends en ontwikkelingen in de verblijfsrecreatie

52 kennismaken met guus van der wolde Vrijetijdshuis Brabant

3nritmagazine

Als ik dit schrijf, is het nieuwe jaar alweer zeven hele dagen onderweg en sluiten we het laatste nummer van NRIT Magazine 2010 redactioneel af. Een nummer waarin we terugblikken op 2010 maar vooral vooruitkijken naar het komend jaar en verder. Maar laat ik beginnen met u mede namens de redactie en alle medewerkers van NRIT Onderzoek en NRIT Media een fijn, gezond, gelukkig en succesvol 2011 toe te wensen.

In 2010 hebben wij intern hard aan een nieuwe website gebouwd. Deze website is na een uitgebreide testperiode op 1 januari 2011 online gezet. Grootste vernieuwing is de Kennisbank waarin we alle relevante publicaties, persberichten, artikelen en nieuws hebben verzameld en toegankelijk gemaakt. Hiermee geven we uiting aan onze ambitie een belangrijke kennisdrager in de sector te zijn en u van relevante en toepasbare kennis te voorzien. Deze Kennisbank vervangt het oude nieuwsarchief waar u als abonnee alle berichten uit NRIT Actueel kon opzoeken.

De Kennisbank hebben we opgedeeld in vier afzonderlijke rubrieken die u separaat of tegelijk kunt doorzoeken. In de rubriek ‘Nieuws’ van de Kennisbank staan de nieuws-berichten uit NRIT Actueel. Dat zijn er inmiddels meer dan 30.000 aangezien we al in 1991 zijn gestart met deze database. In de rubriek ‘Artikelen’ staan alle artikelen uit ons tijdschrift NRIT Magazine en meer uitgebreide inhoudelijke artikelen van NRIT Onder-zoek en andere relevante kennisdragers in de vrijetijdssector. De inhoud van de rubrieken ‘Persberichten’ en ‘Webshop’ in de Kennisbank spreekt voor zich. Als u volledig gebruik wilt maken van de Kennisbank, moet u zich wel registreren. Vergeet u niet een vinkje te zetten bij de optie ‘Ik ben abonnee van NRIT Magazine/NRIT Actueel’. Alleen dan krijgt u volledig toegang tot de gehele inhoud van de Kennisbank. U heeft als abonnee bij ons natuurlijk een streepje voor! Geregistreerde gebruikers kunnen bovendien gebruikmaken van enkele handige tools zoals het samenstellen van eigen lijsten met relevante artikelen en het terughalen van eerder uitgevoerde zoekacties. In de loop van 2011 gaan we nog meer handige functionaliteiten aan onze website toevoegen.

Ook op mobiele platformen is NRIT Onderzoek actief. Tegelijk met de nieuwe website hebben we een eigen iPhone-applicatie gelanceerd. Het is de bedoeling in de loop van 2011 ook voor andere mobiele besturingssystemen applicaties te ontwikkelen.

Ondanks al deze digitale toepassingen blijven we ook in 2011 gewoon ons glossy magazine NRIT Magazine uitgeven met de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de vrijetijds-sector. Met deze uitgave wens ik u in ieder geval veel leesplezier toe! •

VoorwoordTon vermeulen, Projectleider NRiT Media

4142040

4 nritmagazine

5nritmagazine

toekomstvisie Nederlandse vakantiemarkt 2020

hoe ziet de nederlandse vakantiemarkt er over 10 jaar uit? Welke ontwikkelin-gen zien we in de reismarkt en hoe denkt de consument over 10 jaar te gaan reizen? Zoeken en boeken wij onze reizen alleen nog maar via internet en wat is de rol van social media hierbij? in hoeverre is duurzaamheid van belang en welke invloed heeft de economische situatie? allemaal vragen die beantwoord worden in het vernieuwde onderzoek ‘toekomstvisie nederlandse vakantie-markt 2020’, waarin nbtc-nipo research wederom een blik heeft geworpen op de toekomst van de vakantiemarkt.

door: irene viergever

Historische analyse: ontwikkelingen in dertig jaren vakantiegedragalvorens tot een visie op de toekomst te komen, heeft nbtc-nipo research het vakantiegedrag van de afgelopen 30 jaar geanalyseerd. de belangrijkste ontwikkelin-gen zijn als volgt:- sinds 1985 heeft de vakantieparticipatie een redelijke groei doorgemaakt. in 2010 lijkt de groei echter geleidelijk af te vlak-ken en op 81% te blijven steken. deze afvlakking is te wijten aan het gegeven dat er altijd mensen zijn die, vanwege bijvoorbeeld ziekte of financiën, niet op vakantie kunnen.

- nederlanders gaan in 2010 gemiddeld een keer per jaar vaker op vakantie in vergelij-king met dertig jaar geleden, een stijging van 54%. in 2010 gingen nederlanders gemiddeld 2,84 keer per jaar op vakantie.

- het aantal buitenlandse vakanties is in de afgelopen dertig jaar harder gestegen (+136%) dan de binnenlandse vakanties (+55%). het aantal vakanties naar een bestemming buiten europa heeft sinds 1990 een groei van 460% doorgemaakt.

- Wat betreft de ontwikkeling (1980 – 2010) van de vakantieduur is er voornamelijk een groei te zien in korte en middellange vakanties.

omgevingsanalysemaatschappelijke ontwikkelingen kunnen grote invloed hebben op de toekomst van de vakantiemarkt. kenmerkend is het feit dat deze ontwikkelingen niet beïnvloedbaar zijn door de markt zelf. het betreft hier bijvoorbeeld de economische situatie en technologische ontwikkelingen.

Vakantiemarkt en economische crisis de komende vijf jaar zijn de gevolgen van de crisis nog steeds merkbaar, onder andere omdat de overheidstekorten weg-gewerkt dienen te worden. de werkloosheid loopt op tot 6,7% in 2015 en ook de koop-kracht staat onder druk. na 2016 zal de economie gelukkig weer gaan aantrekken. nederlandse vakantiegangers zijn echter minder crisisgevoelig dan de rest van europa. 19% van de nederlandse bevolking past het reisgedrag aan door de economi-

6 nritmagazine

sche crisis, terwijl 35% van de gemiddelde europeaan dit doet.

Vakantiemarkt en demografiehet aandeel 65-plussers neemt toe van 15,3% in 2010 tot 19,7% in 2020, terwijl het aantal nederlanders in de leeftijdscate-gorie 35 - 44 jaar de komende 10 jaar met bijna 20% zal afnemen. de nederlandse bevolking wordt steeds ouder, maar ook steeds vitaler. dit heeft een positieve invloed op de vakantieparticipatie en vakantiefrequentie, omdat de toekomstige ouderen gewend zijn om regelmatig op vakantie te gaan. ouderen hebben echter wel andere reiswensen dan de jongere generatie. Zo hebben zij meer belangstel-ling voor aspecten als gezondheid, comfort en veiligheid.

Vakantiemarkt en duurzaamheidde klimaatverandering is steeds meer terug te zien in ons dagelijks leven en het nederlandse landschap. onder meer door de uitstoot van broeikassen ondervinden we een verhoging van de gemiddelde tempe-ratuur, zeespiegelstijging en vertoont het weer steeds vaker extremen. ruim 9% van de nederlandse uitstoot wordt veroorzaakt door vakanties en deze uitstoot komt voor-namelijk tot stand door het vervoer naar vakantiebestemmingen. duurzaamheid is anno 2010 nog geen topissue voor de gemiddelde nederlander, belangrijker zijn onder andere het verbe-teren van de gezondheidszorg en het in stand houden van oudedagsvoorzieningen. bijna een derde van de vakantiegangers besteedt in geen enkele mate aandacht aan duurzaamheid tijdens de vakantie. 6% doet dit in (zeer) sterke mate.

het effect van duurzaamheid op de vakan-tiemarkt heeft de volgende gevolgen:1. aantrekkelijkheid van bestemmingen

verandert (middellandse Zeebestemmin-gen worden te heet en wintersport wordt te duur)

kengetallen vakanties van nederlanders, 2008-2020 Tabel 1

2008 2009 2010 2015 2020

bevolkingsomvang (x mln.) 15,5 15,6 15,6 15,8 16,1

vakantieparticipatie 81,6% 81,3% 81,5% 81,7% 82,5%

vakantiefrequentie 2,84 2,88 2,84 2,87 3,00

vakantievolume (x mln.) 35,9 36,4 36,1 37,0 40,0

- waarvan kort ( 2-7 dagen) 18,8 19,7 19,4 20,0 22,5

- waarvan lang ( 8+ dagen) 17,1 16,6 16,8 17,0 17,5

bron: nbtc-nipo research, cvo

2. mobiliteit wordt duurder3. aanbieders en consumenten worden

steeds bewuster van duurzaamheid

Vakantiemarkt en digitale ontwikkelingenhet gebruik van social media is niet meer weg te denken in de hedendaagse maat-schappij en bijna driekwart van de neder-landse bevolking is dan ook aangesloten bij sociale netwerksites. bijna vier op de tien nederlandse vakantiegangers gebruikt social netwerk sites in relatie tot vakantie, bijvoorbeeld wanneer men social travel sites raadpleegt of reviews en beoordelingen van andere vakantiegangers bekijkt. een kwart van de vakantiegangers geeft aan dat deze reviews invloed hebben op hun beslissings-proces voor vakanties. naar verwachting maken nederlanders in 2014 meer gebruik van mobiel internet dan van desktop internet en deze stijging is ook te verwachten binnen de vakantie-markt. 82% van de respondenten geeft aan de mobiele telefoon mee te nemen op vakantie.

Aanbodzijde: wat doet de markt?naast de ontwikkelingen in de omgeving spelen ook factoren aan de aanbodzijde een belangrijke rol op de nederlandse vakan-tiemarkt. enkele ontwikkelingen aan de aanbodzijde zijn:- er zijn meer vliegtuigverbindingen, maar de kosten van vliegen zal op termijn stijgen. de hogesnelheidstreinen zullen

7nritmagazine

toenemen in aantrekkelijkheid, omdat ze vaker en sneller zullen rijden.

- de hotelcapaciteit, zowel in binnen- als bui-tenland, zal toenemen. evenals het aantal bungalowparken in nederland.

- door ontwikkelingen op het gebied van e-commerce en crm worden consumenten steeds vaker geconfronteerd met voor hen relevant aanbod.

- opkomst van nieuwe, innovatieve distri-butieconcepten als veiling- en dealsites stimuleren vakantiekoopgedrag.

vraagzijde: wat wil de vakantieganger in de toekomst?evenals in 2007 heeft nbtc-nipo research dit jaar nederlandse vakantiegangers ondervraagd over hun vakantieplannen in de toekomst.

meer dan een kwart van de responden-ten (28%) geeft aan dat zij, indien zij de komende jaren meer geld te besteden heb-ben, vooral meer geld uit zullen geven aan vakanties en reizen. dit percentage is exact even hoog als in 2007. de respondenten zullen voornamelijk minder geld uitgeven aan wonen en iets meer aan de auto en eten&drinken.

bijna de helft van de respondenten (48%) geeft aan dat zij de komende vijf jaar even vaak op vakantie wensen te gaan als nu. hieruit kunnen we concluderen dat de respondenten erg tevreden zijn over de huidige vakantiefrequentie. 42% van de res-pondenten wenst de komende vijf jaar vaker op vakantie te gaan dan nu het geval is. nog geen 10% wil minder vaak of helemaal

onderzoeksmethodetoekomstvisie nederlandse vakantiemarkt 2020 is tot stand gekomen door middel van een uitgebreide analyse, een consu-mentenonderzoek en interviews met experts uit de branche. door deze onderzoeksaanpak zijn de belangrijkste ontwikkelingen binnen de vakantiemarkt in kaart gebracht. het consumentenonder-zoek betreft een panelonderzoek, waarbij 6.500 panelleden om een mening is gevraagd.

8 nritmagazine

niet meer op vakantie. Wat betreft de duur van de vakanties wil bijna de helft van de respondenten (47%) vaker kortere vakanties ondernemen. de overige helft wenst zowel meer lange (23%) als meer lange én korte (27%) vakanties.

dit resulteert in 2020 in 40 miljoen vakan-ties waarvan 22,5 miljoen kort (2-7 dagen) en 17,5 miljoen lang (8+ dagen).

naast de algemene toekomstvisie voor de vakantiemarkt heeft nbtc-nipo research de toekomst van zeven vakantietypen geanalyseerd. vooral voor citytrips (+4% p/j) en korte hotelvakanties (+4% p/j) voor-zien de onderzoekers een grote groei. met kamperen (-1,5% p/j) en wintersportvakan-ties (-1% p/j) gaat het een stuk minder. een kleine groei wordt voorzien voor bungalow- (+0,5%) en zon/vlieg middellandse Zeeva-kanties (+1%). intercontinentale vakanties groeien naar verwachting met 2% p/j. in dit artikel worden twee van deze vakantietypen uitgelicht: intercontinentale vakanties en korte hotelvakanties.

intercontinentale vakantieshet aantal intercontinentale vakanties heeft sinds 2002 elk jaar een groei van 9,5% meegemaakt. het aantal intercontinentale vakanties ligt in 2010 op 1,5 miljoen, terwijl dit aantal in 2002 nog op 747.000 lag: een groei van maar liefst 100%. deze groei komt tot stand door de toenemende behoefte om verre reizen te maken, waarbij de vs, het caribisch gebied en azië de favorieten zijn. men kiest steeds meer voor een samengestelde reis, waarbij vervoer en verblijf los van elkaar geboekt worden. de toenemende vraag leidt tot een groeiend aanbod vanuit touroperators en de lage dollarkoers zorgt voor lagere vliegprijzen. door de vergrijzing (meer senioren met tijd en geld) zal de vraag naar verre bestemmin-gen verder toenemen.

een kwart van de nederlanders heeft de

afgelopen vijf jaar een intercontinentale vakantie ondernomen en 31% geeft aan dit de komende vijf jaar te gaan doen. de komende vijf jaar zal de jaarlijkse groei ongeveer 2% zijn.

korte hotelvakantieshet aantal korte hotelvakanties is in de periode 2002 – 2010 gestegen van 3,4 miljoen naar 3,8 miljoen, een stijging van 11,7%. deze groei is vooral te zien in de vraag naar binnenlandse hotels. de vraag naar hotels in het buitenland blijft stabiel. de toename van het aantal senioren is een belangrijke kans voor hotelaanbieders in nederland. daarbij komt dat zij steeds vaker op zoek zijn naar lokale authenticiteit en rust, waardoor voor deze doelgroep de drukke europese steden minder aantrekke-lijk worden. door de digitale ontwikkelingen is er een sterke groei te zien in het aantal internetboekingen, iets waar aanbieders ook op in kunnen spelen.

Wat betreft de aanbodzijde zijn er ook een aantal ontwikkelingen gaande. hotels bie-den hun kamers steeds vaker aan via een groot aantal intermediairs en de populariteit van websites die kamers en arrangementen veilen groeit. hotels richten zich bovendien steeds vaker op consumenten, omdat de vraag vanuit de zakelijke markt achterblijft.

ruim een derde (34%) van de nederlan-ders heeft de afgelopen vijf jaar een korte hotelvakantie ondernomen en 32% geeft aan dit de komende vijf jaar te gaan doen. verwacht wordt dat de jaarlijkse groei van korte hotelvakanties de komende vijf jaar 4% bedraagt.

Boek- en zoekgedragWat betreft het boeken zoekgedrag van vakantiegangers is er één duidelijke ontwik-keling zichtbaar: internet en social media worden steeds belangrijker. vooral tijdens het oriëntatieproces en de vakantievoor-bereiding wordt er gebruikgemaakt van

Rapport Toekomstvisiehet uitgebreide rapport waarin de toekomstvisie van de neder-landse vakantiemarkt in 2020 uitgebreid omschreven wordt, is te bestellen via het bestelformulier op de website van ntbc-nipo research, www.nbtcniporesearch.nl. in het rapport wordt onder meer ingegaan op de verwachte ontwikkelingen voor de overige vijf vakantietypen. voor opdrachtgevers van nbtc-nipo research (afnemers van cvo-uitkomsten m.b.t. het vakantiejaar 2010) is de uitgebreide rapportage van de toekomstvisie kosteloos beschikbaar. overige geïnteres-seerden kunnen het rapport aanschaffen voor een bedrag van 450 euro (excl. btW).

9nritmagazine

internet, bijvoorbeeld door het lezen van reviews. het aandeel van internetboekin-gen stijgt en ligt inmiddels tegen de 70%, terwijl dit percentage in 2002 nog maar op 20% lag. deze internetboekingen vinden voornamelijk plaats bij relatief eenvoudige producten, maar er is ook een stijging te zien in het aantal internetboekingen voor complexe producten. slechts 11% van de hedendaagse boekingen wordt nog via een reisbureau gedaan. ongeveer 4% van de vakanties wordt door middel van veiling- en dealsites geboekt.de standaard pakketreis wordt steeds minder populair onder de nederlandse bevolking en 47% van de ondervraagde respondenten geeft aan in de toekomst zelf reizen samen te gaan stellen in plaats van een kant-en-klaar pakket te boeken.

conclusiekort samengevat kan gesteld worden dat de toekomstige vakantiemarkt er, zeker na 2015, erg rooskleurig uitziet. een groeiend aantal vitale, relatief koopkrachtige senioren zullen de vakantiemarkt de komende jaren een flinke boost geven. mogelijke bedreigin-gen worden gevormd door onder andere de

groeiprognose alle vakantietypen (x 1.000) Tabel 2

2010 2015 2020 mutatie

bungalow 6.801 6.800 6.970 0,5% p/j

ica 1.535 1.690 1.870 2,0% p/j

kort hotel 3.768 4.160 5.060 4,0% p/j

Wintersport 1.025 1.000 950 -1,0% p/j

city trips 4.328 4.780 5.820 4,0% p/j

Zon/vlieg/midl. zee 1.929 1.930 2.030 1,0% p/j

kamperen 5.229 4.970 4.610 -1,5% p/j


stijgende kosten voor mobiliteit en externe omstandigheden als terreur(dreiging) en natuurrampen. technologische ontwikkelin-gen zullen vooral het zoeken boekgedrag van vakantiegangers sterk beïnvloeden en het aantal boekingen via reisbureaus zal dan ook verder afnemen. bovendien daalt de vraag naar pakketreizen: vakantiegan-gers stellen in de toekomst liever zelf hun vakantie samen.

Samengevat:- vakantie is en blijft belangrijk voor nederlanders

- economische en demografische ontwik-kelingen zijn de belangrijkste drivers voor verdere groei

- barrières voor verdere groei zijn onder meer de stijgende kosten voor mobi-liteit en externe omstandigheden als terreur(dreiging), natuurrampen en epidemieën

- de gemiddelde groei van het aantal vakan-ties zal tot en met 2015 0,5% per jaar bedragen. verwacht wordt dat de groei tussen 2016 en 2020 jaarlijks op 1,5% zal uitkomen. •

10 nritmagazine10 nritmagazine

animatieteam steeds belangrijkerop vakantieparken

in nederland zijn zo’n 3.300 campings, 2.200 hotels en 800 bungalowparken. deze bedrijven bieden allemaal een overnachtingsmogelijkheid voor de toerist. het bouwen aan een onderscheidend profiel is in deze competitieve markt van groot belang. Zeker als het gaat om het realiseren van herhalings-bezoek. met een creatief en verrassend animatie-team kunnen parken in deze branche dat stukje extra onderscheidend vermogen bieden. in nederland hebben een aantal bedrijven zich gespecialiseerd in animatieteams en programma’s voor gasten op vakantieparken. maar waar moet zo’n animatieteam nou aan voldoen? animatiewerk.nl zocht het uit.

door: wendy oude veldhuis

Uitvoering van het onderzoekin de zomer van 2010 voerde een student van hogeschool tio amsterdam een indica-tief onderzoek uit namens animatiewerk.nl, aanbieder van animatieteams en pro-gramma’s. aan dit onlineonderzoek werkten 75 vakantieparken mee. de uitgebreide uitslagen van dit onderzoek zijn te vinden op blog.animatiewerk.nl.

wijze van onderzoekende probleemstelling luidde: Wat is het ideaalbeeld van ondernemers op campings en bungalowparken met betrekking tot professionele animatie in nederland? de doelstelling van het onderzoek was inzicht krijgen in welk soort animatie en entertainment vakantieparken willen op hun park.

11nritmagazine

onderzoeksstrategie: er zijn enquê-tes afgenomen met zowel gesloten als

open vragen. er hebben 75 vakantieparken in nederland meegewerkt aan dit onder-zoek. het onderzoek is niet representatief voor de gehele doelgroep: vakantieparken in nederland. het geeft een indicatie van de wensen weer.

inzet van een animatieteamuit het onderzoek bleek dat de grootste doelgroepen van de parken gezinnen met kinderen en senioren zijn. veel van de vakantieparken in nederland hebben een duidelijke strategie richting gezinnen met kinderen. dat is ook terug te vinden in de uitslag van dit onderzoek. de meeste respondenten hebben een animatieteam in dienst (96%). meestal zijn dit twee entertai-ners, maar er zijn zelfs parken waar negen entertainers in het animatieteam werken.

“Waar moet een animatieteam aan

voldoen?”

Figuur 1 populairste animatieactiviteiten

bron: animatiewerk.nl

Jongeren activiteiten

Anders

Shows & Musicals

Avondspellen

Bingo/senioractiviteiten

Meeleeftheater

Knutselen

Sport & Spel

0% 5% 10% 15% 20% 25%

22%

19%

22%

11%

9%

8%

5%

4%

12 nritmagazine

Over animatiewerk.nl

animatiewerk.nl is geves-tigd in groningen en zet sinds 2010 animatie-teams in op parken in nederland en duitsland. het bedrijf plaatst animatieteams en levert animatieprogramma’s op campings, bungalowpar-ken of andere vakantie-oorden. de entertainers zorgen voor animatie en entertainment voor diverse doelgroepen. meer informatie over animatiewerk.nl vindt u op www.animatiewerk.nl.

“Animatie moet zich meer op de senioren gaan richten”

uit het onderzoek blijkt dat de respondenten zich niet alleen meer op de zomervakantie richten. Ze zouden iedere schoolvakantie (maar ook met pasen, hemelvaart en pinksteren) een animatieteam willen inzetten voor hun gasten. vooral het voorseizoen is belangrijk geworden. We zien dat de respondenten in die periode het liefst een team zouden inzetten.

de uitvoering van activiteitenbij de meeste respondenten wordt het animatieprogramma gemaakt door het animatieteam. daarnaast zijn er parken die zelf het animatieprogramma samenstellen. een bijzondere uitkomst omdat er best veel creativiteit voor nodig is. de populair-ste activiteiten op de vakantieparken zijn knutselen, sport & spel en meeleeftheater. activiteiten voor senioren zijn een stuk minder populair onder de respondenten. hier valt dus nog veel winst te behalen. parken richten zich wel op senioren, maar het animatiewerk richt zich dus nog voor-namelijk op kinderen. animatie moet zich in dit geval dus meer richten op senioren met aangepaste programma’s.

Toekomstbijna alle respondenten denken dat animatie & entertainment belangrijker worden in de toekomst (87%). daarbij zou ook aan de doelgroep senioren gedacht mogen wor-den. dit is namelijk een groeimarkt waarin nog veel winst te behalen valt op gebied van animatie en entertainment. afstemming op deze doelgroep is daarbij van groot belang. •

NRIT OnderzoekStaat u als belanghebbende in de vrijetijdssector voor een belangrijke beslissing? Wilt u de concurrentie voorblijven, uw kwaliteit verbeteren, op de hoogte blijven van trends? Of zoekt u een heldere onderbouwing voor uw beleid: NRIT Onderzoek kan het inzicht geven waar u om vraagt. En dit voor alle bedrijven en organisaties die in de sector opereren, waarbij wij relevante en beproefde kwalitatieve en kwantitatieve onder-zoeksmethoden inzetten. Door samenwerking met onze partner NRIT Advies kunnen we u op alle onderzoeks- en adviesvlakken van dienst zijn. Daarnaast nemen wij op gezette tijden het initia-tief om een vraag/aanbodinventarisatie in een bepaalde sector uit te voeren. Voorbeelden hiervan zijn de kampeersector, de bungalowsector en de congres-, evenementen- en vergadersec-tor. De onderzoeksresultaten verschijnen meestal in publicatie-vorm, met het jaarlijkse Trendrapport Toerisme, recreatie en vrije tijd sinds 1980 als bekendste voorbeeld.

NRIT MediaBinnen onze afdeling NRIT Media publiceren wij de wekelijkse e-mailnieuwsbrief NRIT Actueel en het vaktijdschrift NRIT Magazine dat elke twee maanden verschijnt. In deze publica-ties volgen we de heartbeat van de sector. Met actueel en relevant nieuws, achtergrondartikelen en interviews volgen we de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de vrijetijdssector. Daarnaast inspireren we de lezers met innovatieve ideeën en concepten. Tevens geven wij aan het vakgebied gerelateerd werk van derden uit en werken wij samen met vooraanstaande marktpartijen zoals branche-, belangen-, kennis- en koepelorga-nisaties en opleidingsinstellingen. Voor meer informatie kunt u gebruikmaken van de onderstaande contactgegevens.

Het Nederlands Research Instituut voor Recreatie en Toerisme (NRIT) is actief vanaf 1970 en heeft sindsdien een naam van kwaliteit en deskundigheid opgebouwd. NRIT Onderzoek en NRIT Media zijn integere, meedenkende, professionele en vakbekwame partners werkzaam in en voor de gehele vrijetijdssector. Het leveren van toegankelijke onderzoeksresultaten en bouwstenen voor uw strategie staat daarbij voorop.

Paardeweide 3L • 4824 EH Breda • T (076) 548 21 70 • F (076) 548 21 79 • www.nritonderzoek.nl • [email protected]

- adver tent ie -

De markt voortweede woningen

De m

arkt voor tweede w

oningen

N R 4 - 2 0 1 0

TRENDS EN ONTWIKKEL INGEN IN DE VR IJET IJDSSECTOR

An Alyse

LOSGESLAGEN

BRITSE TOERISTEN

IN AMSTERDAM

s peci Al

TRENDRAPPORT TOERISME,

RECREATIE EN VRIJE TIJD

2009/2010

innov Atie

NO NONSENS SPAREN

ANNO 2010 MET

DE FRIENDSCARD

TOERISTISCH IMAGO

VAN 18 GROTE STEDEN

ONDER DE LOEP

NRIT ONDERZOEK ANALYSEERT

HET KAMPEERGEDRAG

VAN DE NEDERLANDER

onderzoek

VERTROUWD RAPPORT

IN EEN FRISSE EN

NIEUWE JAS

R E C R E A T I E O N D E R Z O E K

Specia l recreat i eonderzoek• PLEIDOOI VOOR DE MONITORkeozredno

interview

SPECIAL

• STRANDONDERZOEK SCHOUWEN-DUIVELAND• RECREATIEONDERZOEK ZUIDERPARK DEN HAAG• VERNIEUWEND KLANTTEVREDENHEIDSONDERZOEK BIJ STENA LINE

• WATERSPORTONDERZOEK WEST-BRABANT• JAN BLOK, BELEIDSMEDEWERKER RECREATIE STAATSBOSBEHEER

N R 2 - 2 0 1 0


Duinrell- Directeur r oDerickvan Zuylen van nijevelt:

R E P O R TA G E

“ HET MUSEUM OPNIEUW UITVINDEN”

‘ t wentse welle’ een nieuw museum op een verrassen De locatie

PROMOTIEONDERZOEK VAN PIETER CORNELIS

NAAR EUROPESE PRETPARKEN

I N T E R V I E W

“ TOERISME IS EEN ENORME KANS VOOR NEDERLAND”

NIEUWE WEGWIJS IN DE BED&BREAKFASTSECTOR’VERSCHENEN

Dynamische B&B-sectorBlijft sterk groeien

wat is De invloe D van nieuwe attracties?

O N D E R Z O E K

N R 1 - 2 0 1 0


Niche-markt of Nieuwe ka Ns voor toeristische bestemmi NgeN ?

O N D E R Z O E K

DUURZAME VAKANTIE

ver va N mij N bed of dicht bij huis ?

A N A LY S E C B S

AFNAME AANTAL GASTEN EN OVERNACHTINGEN IN 2009 BEPERKT

A R T I K E L

DARKTOURISM

K E N N I S M A K E N M E T:

BERT ANVELINKdirecteur N rit oNderzoek

v4 magazine sp1 oktober 2010.indd 36 28-10-2010 14:06:39

14 nritmagazine

citymarketing wordt volwassendoor: Ton vermeulen, NRiT onderzoek

in nederland is citymarketing volop in beweging. Was begin jaren tachtig het aantal gemeenten met een citymarketingbeleid nog relatief klein, inmid-dels doen veel meer gemeenten aan citymarketing en is het binnen veel gemeentelijke organisaties een normaal beleidsterrein. alhoewel het aantal (wetenschappelijke) publicaties omtrent citymarke-ting de afgelopen jaren is gegroeid, zijn deze doorgaans theoretisch van aard. inzicht in de nederlandse praktijk van de citymarketing ontbrak tot voor kort. de erasmus universiteit heeft samen met het netwerk citymarketing, vvv nederland en de vereniging nederlandse gemeenten de hand-schoen opgepakt en een eerste onderzoek onder nederlandse citymarketeers opgezet. deze nationale citymarketing monitor 2010 zal de komende jaren op regelmatige basis wetenschap-pelijk onderzoek doen naar citymarketing in nederland. in dit artikel komen de belangrijkste resultaten uit deze eerste meting aan de orde.

Nationale citymarketing Monitor 2010

aan het onderzoek hebben 274 citymarketeers meege-werkt. daarvan werken er 171 voor een nederlandse gemeente, 68 respondenten werken bij een vvv en 35 bij een organisatie die zich op afstand van de gemeente bezighoudt met citymarketing. door de opzet van het onder-zoek, waarbij de respondent en niet de organisatie die hij vertegenwoordigt centraal staat, is het formeel niet mogelijk om te spreken over een onderzoek naar het neder-lands citymarketingbeleid. er is slechts sprake van een onderzoek onder nederlandse citymarketeers. omwille van de leesbaarheid zullen we in dit artikel de resultaten wel als zodanig presenteren.

Wie willen citymarketeers bereiken?het is opvallend dat bij nederlandse gemeenten het citymarketingbeleid veel minder extern gericht is dan op voor-hand gedacht. in het beleid ligt de focus bovendien vooral op bezoekers en minder op beleggers en investeerders. het gaat bij deze externe bezoekers niet enkel om toeristen, maar bijvoorbeeld ook om winkelend publiek of dagrecreatie. afgezien van de bezoekers blijkt de citymarketing zich grotendeels op de interne doelgroepen te richten. bijna tweederde (65%) van de respondenten geeft aan dat de huidige bewoners vaak (49%) of heel vaak (16%) doelgroep zijn van citymarketingactiviteiten. dit in tegenstelling tot de potentiële nieuwe bewoners, die door 42% van de respon-denten aangewezen worden als belangrijke doelgroep. dat is opvallend omdat in de

15nritmagazine

beeldvorming citymarketing zich vooral zou richten op het aantrekken van nieuwe bewoners en investeerders. Wellicht zijn steden en regio’s tegenwoordig meer bezig met het vasthouden van huidige bewoners dan met het aantrekken van nieuwe groe-pen. alhoewel citymarketing een steeds volwassener beleidsterrein is geworden, is het wel opvallend dat er weinig marktonder-zoek is uitgevoerd onder de doelgroepen die de citymarketeers willen bereiken. een derde van de ondervraagden laat weten dat marktonderzoek nooit dan wel zelden gebeurt. een groot deel (42%) van de res-pondenten geeft aan dat marktonderzoek onder doelgroepen niet zelden, maar ook niet vaak gebeurt.

Wat willen citymarketeers bereiken?het bouwen aan een onderscheidend imago zou voor veel gemeenten als het gaat om citymarketing een belangrijk doel moeten zijn. en dat is heel erg lastig, zo blijkt uit het onderzoek. de meeste gemeenten willen zich onderscheiden met ‘historie’, ‘cultuur’, ‘evenementen’ en ‘toerisme’. nauwelijks bijzondere en onderscheidende kenmerken. ongeveer een derde van de respondenten vindt dat cultuur, evenementen en toerisme bepalend zijn voor het imago van een

gemeente. deze factoren worden op de voet gevolgd door historie en winkelen, welke beide 23% scoren. de elementen muziek en gezondheid zijn volgens de respondenten het minst bepalend voor het imago van een gemeente. de gehanteerde vraagstelling heeft ongetwijfeld dit wat

fletse resulaat opgeleverd, maar zich onder-scheiden blijkt voor veel citymarketeers nog een hele opgave. een probleem waar ze overigens helemaal niet mee blijken te zit-ten. de ondervraagden zien het ontbreken van een onderscheidend profiel niet als erg problematisch. dat heeft vooral te maken

doelgroepen citymarketeers Figuur 1

bron: erasmus universiteit

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0

5

10

15

20

25

30

35

40

bezo

eker

s

huid

ige

bewo

ners

geve

stig

de b

edrij

ven

pote

ntië

le b

edrij

ven

pote

ntië

le b

ezoe

kers

inst

itutio

nele

bel

egge

rs e

n/of

ande

re g

rote

inve

stee

rder

s

79%

65%61%

46%43%

19%

16 nritmagazine

met de wijze waarop het citymarketing-beleid bij veel gemeenten wordt ingevuld. door de gehanteerde procedure wordt vooral ingezet op het creëren van draag-vlak intern bij de gemeente en extern bij de directe stakeholders. dat in dat proces van draagvlak creëren een wat minder onderscheidend profiel naar voren komt, is evident.

Hoe bereiken citymarketeers hun publiek?uit het onderzoek blijkt dat nederlandse citymarketeers nauwelijks adverteren of mediabereik inkopen. Ze zetten vooral de eigen communicatiekanalen in en maken veelvuldig gebruik van free publicity. met name de eigen website, eigen logo/beeld-merk en eigen kranten, tijdschriften, folders en brochures worden ingezet. opvallend is dat slechts 50% van de responden-ten gebruikmaakt van een slogan. dat impliceert dat citymarketing langzaam volwassen wordt en in veel gemeenten als meer dan alleen een slogan wordt gezien. negentig procent van de respondenten heeft wel eens social media gebruikt, maar van een structurele inzet van deze vorm van publiciteit is nog nauwelijks sprake. ongeveer een kwart van de respondenten geeft aan deze nieuwe vorm van commu-nicatie op regelmatige basis te gebruiken, waarmee geconcludeerd kan worden dat deze groep koploper is op het gebied van nieuwe media. gezien de algemene groei van het gebruik van social media wordt ver-wacht dat het gebruik van deze vorm van

media de komende jaren sterk zal stijgen binnen de citymarketing. als citymarketeers media inkopen zijn dat vooral advertenties in kranten, tijdschriften en op televisie. meer dan een derde van de respondenten geeft aan vaak of zeer vaak gebruik te maken van deze media, tegenover 7,4% die dit nooit doen. minst populair is het gebruik van websites van derden voor de marke-tingcommunicatie. als het gaat om free publicity maken de respondenten voorna-melijk gebruik van persberichten. maarliefst 76,7% van de respondenten geeft aan vaak dan wel zeer vaak persberichten op te stellen.

Wat belemmert de citymarketeer?de meeste respondenten zien een te laag budget als belangrijkste knelpunt. daaruit kan worden opgemaakt dat de responden-ten het gevoel hebben dat zij meer kunnen

bereiken als er meer budget beschikbaar wordt gesteld. de overige knelpunten heb-ben veelal betrekking op de organisatie en doorvoering van citymarketing in het totale gemeentelijke beleid. volgens de respon-denten houden veel afdelingen onvoldoende rekening met het citymarketingbeleid in hun communicatie en werkt citymarketing onvoldoende door in productontwikkeling. ook daaruit kan voorzichtig worden gecon-cludeerd dat citymarketing volwassen aan het worden is. citymarketing an sich staat niet meer ter discussie, maar de inbedding binnen de totale gemeentelijke organisatie is nu een van de belangrijkste knelpunten. citymarketeers moeten momenteel vooral veel aandacht schenken aan de interne branding van citymarketing. onvoldoende politiek draagvlak en tegenwerking van beleidsafdelingen wordt niet als een pro-bleem ervaren.

elementen in het beoogd imago van nederlandse citymarketeers figuur 2

bron: erasmus universiteit

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0

5

10

15

20

25

30

35

40

even

emen

ten

cultu

urto

eris

me

hist

orie

Wat

erW

inke

len

spor

tg

roen

Won

encr

eatie

fke

nnis

nat

uur

auth

entic

iteit

tech

nolo

gie

rust

bere

ikba

arhe

idru

imte

unie

ke a

ttrac

tiem

oder

ndy

nam

iek

desi

gnar

chite

ctuu

rg

astro

nom

iem

uzie

kg

ezon

dhei

d

%

17nritmagazine

Wie heeft invloed op de citymarketing?naast de knelpunten is er in de enquête ook gekeken naar de mate waarin verschillende groepen betrokken zijn bij de citymarketing-activiteiten. opvallend is dat slechts 15% van de respondenten het (zeer) eens is met de stelling dat de invloed van burgers aanzienlijk is geweest. de invloed van de burgers op het citymarketingbeleid is dus laag. dit in tegenstelling tot de invloed van het college van b&W. 57% van de respon-denten geeft aan dat de invloed vanuit deze groep aanzienlijk is geweest. toch kan het meer betrekken van diverse stakeholders bij de uitvoering van het citymarketingbe-leid positief uitpakken. Zo kan de kwaliteit van het citymarketingprogramma worden verhoogd, wordt draagvlak gecreëerd, kan de uitvoering worden verbeterd en wordt daarmee de legitimiteit vergroot.

Wat bereiken citymarketeers?tot slot is in het onderzoek de respon-denten gevraagd naar de resultaten van citymarketing. dat viel niet tegen. een kleine 60% van de respondenten is van mening dat citymarketing effect heeft op de bekendheid van de stad of gemeente, 55% denkt dat het imago van de stad of gemeente is verbeterd en 60% denkt dat er meer bezoekers zijn gekomen. het aantrek-ken van nieuwe bewoners en bedrijven is volgens de respondenten veel minder suc-cesvol. daarbij moet wel worden aangete-kend dat dit veelal de persoonlijke perceptie van de respondent betreft. naar de effecten

van citymarketing wordt nog erg weinig onderzoek verricht. slechts 20% tot 25% van de nederlandse gemeenten evalueert de resultaten van het citymarketingbeleid. positief is evenwel dat citymarketing over het algemeen positief bijdraagt aan het gevoel van trots bij de eigen bewoners.

Wat kunnen we leren?uit het onderzoek kan geconcludeerd worden dat de meeste gemeenten en andere betrokken partijen eerder een instrumentele benadering ten aanzien van citymarketing hanteren dan een inter-actieve benadering. dit blijkt uit het feit dat de huidige bewoners een zeer grote doelgroep van citymarketing zijn, maar dat deze groep amper invloed heeft op het beleid. Wanneer burgers betrokken zijn bij de ontwikkeling van citymarketing kan het draagvlak vergroot worden, waardoor de burgers geneigd raken als ambassadeur op te treden. een andere bevinding is dat de respondenten over het algemeen vinden dat citymarketing goed aansluit bij de identiteit van de gemeente waarvoor zij werkzaam zijn. de grootste knelpunten van citymarke-ting zitten momenteel in het budget en het afstemmen en inbedden van citymarketing binnen de gemeentelijke organisaties. citymarketing kan enkel optimaal benut worden wanneer deze afgestemd wordt met andere beleidsvelden en private partijen. via gemeentelijk beleid en initiatieven van andere partijen moet immers het merk meer inhoud krijgen. •

onderzoeksmethodede nationale citymarketing monitor 2010 is een grootschalig onderzoek betreffende citymar-keting in nederland, opgezet en uitgevoerd door de erasmus universiteit rotterdam. voor dit onderzoek is in de zomer van 2010 een grote enquête uitgezet onder respondenten die werk-zaam zijn in de citymarketing, dan wel nauw betrokken zijn bij het bepalen van het citymarke-tingbeleid. de enquête bestaat uit tien thema’s, die zijn uitgewerkt in 88 vragen. in totaal hebben 274 respondenten de vragenlijst ingevuld. de eerste onderzoeks-resultaten hebben betrekking op het algemene beeld over de stand van zaken in de citymarke-tingpraktijk, de overige onderde-len zullen de komende maanden verder onderzocht en gepubli-ceerd worden. de ambitie van de nationale citymarketing monitor van de erasmus universiteit rotterdam is om in de komende jaren systematisch wetenschap-pelijk onderzoek te doen naar citymarketing in nederland.

18 nritmagazine

trendmail

tijdens een stedentrip is winkelen veruit de populairste bezigheid, zo blijkt uit onderzoek van reiswebsite stedentripper.com. het bezoeken van een lokale bezienswaardigheid, zoals de eiffeltoren of de big ben, volgt op een tweede plek. bezoe-kers van de website werd gevraagd naar de activiteiten tijdens een stedentrip. bij maarliefst 87% stond winkelen op de planning, iets minder dan twee derde bezoekt ook graag een lokale bezienswaardigheid. hoe-wel nederlanders bekendstaan als cultuurliefhebbers, gaf slechts 38% van de ondervraagden aan musea te bezoeken tijdens een stedentrip. theaters bleken met 13% nog

minder in trek. ruim driekwart houdt het tijdens een citytrip echter niet bij één activiteit. “men wil zoveel mogelijk uit een stedentrip halen, dus wordt winkelen vaak gecom-bineerd met andere activiteiten.” meent onderzoeker erik lammers. verrassend is de populariteit van een bezoek aan een kroeg, pub of discotheek. “met name in belgië en duitsland is het mogelijk om een bezoek aan een brouwerij of bier-huis te brengen, maar dat kroegen en discotheken boven een museum-bezoek zouden eindigen, hadden we niet verwacht”, aldus lammers. Meer informatie op:www.stedentripper.com •

Nederlander gaat liefst shoppen tijdens stedentrip

een kleine zestig procent van de neder-landse wintersporters gaat komend skiseizoen naar de besneeuwde toppen van oostenrijk. daarna volgt frankrijk als meest favoriete skibestemming. meer dan de helft van de wintersporters brengt de skivakantie door in hetzelfde skigebied als het jaar daarvoor. dit blijkt uit de grote wintersport-

enquête van vakantie.nl onder 5.133 respondenten. de wintersport wordt voornamelijk doorgebracht met vrienden en

familie. van de wintersporters neemt 91% vooraf geen les en 10% neemt les op de bestemming. slechts 7% baseert de keuze van bestemming op positieve verhalen van anderen. skifaciliteiten, sneeuwzekerheid en omgeving zijn het meest doorslaggevend in de keuze voor de bestemming van de skivakantie. daarna volgt pas financiën met

13%. de populairste bezigheid naast actief zijn op de piste is de après-ski (57%) en culinair genieten (42%). daarnaast neemt 30% de skilift naar boven om te rodelen. de helft van de respondenten hecht veel waarde aan hun ski-outfit, terwijl 70% langer dan drie jaar in hetzelfde skipak de piste onveilig maakt. slechts 50% zegt een helm te dragen. •

Wintersporters trouwaan bestemming

19nritmagazine

trendmail

glamping is geen hype of rage. luxe kamperen, ook wel ‘glamping’ genoemd, is in korte tijd uitgegroeid tot een

serieuze vakantiebesteding en niet meer weg te denken van de camping. touroperator suncamp holidays onder-

zocht de behoeftes van haar websitebezoekers. ruim 85% van de respondenten gaf aan geïnteresseerd te zijn in het ‘luxe kamperen’.

daarvan koos 65% voor een ingerichte stacaravan,

iets meer dan 20% gaat liever voor een ingerichte

tent. in totaal lieten bijna 2.000 mensen een stem achter. sunlodge

suncamp holidays voorzag al in een vroeg stadium dat de vraag naar comfortabel

en stijlvol kamperen niet zomaar een trend is. het bedrijf ontwikkelde sunlodge, een ruime mobile home met extra grote douchecabines en bedden die breder en langer dan gemiddeld zijn. het bleek een schot in de

roos. de sunlodge-boekers keren uitermate tevreden terug van hun kampeervakantie. het verblijf werd door 98% beoordeeld met ‘goed tot zeer goed’. een reden voor suncamp holidays om nieuwe accommodaties te

ontwikkelen en nieuwe locaties te zoeken. •

directeur ron sterk van de nederlandse vereniging van bioscoopexploitanten (nvb) heeft via een bericht op de web-site van het blad entertainment business bevestigd dat ook 2010 voor bioscopen een recordjaar was. in 2009 verkochten de nederlandse bioscopen 27 miljoen kaartjes, het beste resultaat in dertig jaar tijd. “als we kijken naar de resultaten tot nu toe, en in

ogenschouw nemen dat er nog een paar zeer grote titels aan-komen, zoals sint,

harry potter en dik trom, komen we in 2010 uit op een totaal van 28 miljoen bezoeken”, berekent sterk. “blijkbaar bieden wij relatief goedkoop en laagdrem-pelig vermaak.” de nvb-directeur noemt dit resultaat vooral bijzonder omdat er deze zomer een Wk voetbal plaatsvond waarin oranje de finale behaalde. “vaak zijn dat rotweken voor de bioscopen”, legt hij uit. meer informatie op: www.entertainmentbusiness.nl •

de nederlandse kust was ook in 2009 een populaire vakantie-bestemming voor nederlandse en buitenlandse toeristen. nederlanders brachten ruim drie miljoen vakanties door aan de nederlandse kust. daar-naast vierden ruim een miljoen duitsers en bijna een kwart mil-joen belgen vakantie aan onze kust. bovendien werden zo’n 100 miljoen dagtochtjes naar de nederlandse kust gemaakt. in totaal werd er ruim 2,5 mil-jard euro besteed in 2009. het nbtc presenteerde deze cijfers tijdens de landelijke kustdag op 18 november op vlieland.

de nederlandse kust is al jaren de meest populaire vakantiebe-stemming voor nederlanders. het aantal binnenlandse kustva-kanties was de afgelopen jaren redelijk stabiel. voor wat betreft het inkomend kustbezoek staan de duitsers al een aantal jaar op nummer een met ruim een miljoen bezoekers. het aantal belgische kustbezoekers is de laatste jaren flink gestegen. in 2009 bezochten bijna een kwart miljoen belgen de neder-landse kust, een stijging van ruim 90% ten opzichte van het jaar 2000. Meer informatie op: www.nbtc.nl •

Toerist besteedt ruim 2,5 miljardaan de Nederlandse kust

Glamping is geen hype

2010 recordjaar voor bioscoopbranche

20 nritmagazine

Gastvrij Nederland - Nationale raad voor toerisme, recreatie, horeca en vrije tijd

in onze sector is heel wat jaren het platform toerisme en recreatie (ptr) actief geweest. in maart 2010 is het ptr ter ziele gegaan en hebben de aangesloten organisaties met ‘gastvrij nederland – natio-nale raad voor toerisme, recreatie, horeca en vrije tijd’ een nieuwe start gemaakt. bij het begin van het oude ptr in 1995 was iedereen nog wel zo positief. Ze gingen in zowel den haag als brussel lobbyen voor onze sector. een gezamenlijke aanpak zou immers kosten besparen en de boodschap alleen maar sterker maken. meer ruimte voor toerisme, overal in europa hetzelfde btW-tarief, een eind aan onvoorspelbare gemeentelijke belastingen en een gezamenlijk euro-pees visumbeleid, dat waren zo wat speerpunten van het ptr. belang-rijkste doel was samen druk op de politiek uitoefenen om zo de belangen van toerisme en recreatie te behartigen. naast een inciden-teel succesje is het ptr vooral blijven steken in het organiseren van wat bijeenkomsten in nieuwspoort en de verkiezing van de politicus van het jaar. in den haag wordt na 15 jaar lobbyen onze breed geschakeer-de sector nog steeds niet voor vol aangezien. vorig jaar ging het roer definitief om. er werd een nieuwe naam gekozen en de oude aanpak ging overboord. Weg met de 100-puntenplannen en ideeën die feitelijk onhaalbaar waren. over die nieuwe naam ´gastvrij nederland´ ontstond nog wel even wat verwarring omdat ook het innovatieproject van recron die naam droeg. maar vanaf begin januari 2011 is ook dat voorbij en gaat het project van recron verder onder de naam ´re-cron innovatie campagne´. genoeg redenen om eens nader kennis te maken met het nieuwe elan van gastvrij nederland. dat doen we met de secretaris van de raad, hans haerkens. vno-ncW haalde deze zwaargewicht uit de eigen organisatie van noord-nederland naar den haag om de gastvrijheidsboot vlot te trekken. We spreken af in het centrum van de politieke macht in nederland, den haag. op de 14e etage van de malietoren, het kantoor van vno-ncW en mkb nederland. prachtig uitzicht over den haag met de noordzee op de achtergrond.

interview met de secretaris Hans Haerkens

door: Ton vermeulen

21nritmagazine

hans haerkenshans haerkens heeft aan nijenrode gestudeerd en is daarna internationale economie gaan studeren in de vs. hij woont in het drentse gieten en werkt nu twee jaar in den haag. daarvoor was hij verantwoordelijk voor vno-ncW in noord-nederland. hans haerkens is zoon van een ondernemer en gedijt op het snijvlak van bedrijfsleven en politiek.

22 nritmagazine

Hans Haerkens was geen bekende in onze sector. Daar komt langzaam maar zeker verandering in. Hoe is hij bij Gastvrij Nederland terecht gekomen?“heel toevallig. er was binnen het oude platform toerisme en recreatie een nieuwe ambitie, een nieuwe agenda. men vond zichzelf toch wel een beetje miskend in het hele krachtenveld en ze vroegen of ik er eens naar zou willen kijken. ik ben in novem-ber 2009 gestart toen het nog platform toerisme en recreatie heette. die naam hebben we heel snel gewijzigd in gastvrij nederland. de naam ‘platform’ is niet onder-scheidend genoeg. Zo’n platform kun je overal in nederland hebben. bovendien doet alleen de naam toerisme en recreatie geen recht aan de diversiteit van dit collectief. daarom heten we nu ‘gastvrij nederland – nationale raad voor toerisme, recreatie, horeca en vrije tijd’. die naam doet recht aan wie we zijn en de zestien partijen die wij vertegenwoordigen. ook richting beleids-departementen geven we hiermee voor het eerst de volle breedte van de sector aan.”

Jullie benoemen onze sector heel anders dan we doorgaans gewend zijn. Gebruikelijke benamingen zijn vrije-tijdssector, leisure-industry of gewoon recreatie en toerismesector maar jullie noemen het ‘gastvrijheidseconomie’. Zit daar een beredenering achter?“in gastvrijheidseconomie zitten de woorden ‘gastvrij’ en ‘economie’ verwijzend naar herbergzaam en huishouding. onze sector is economisch heel relevant. als je praat over 16 organisaties die 50.000 bedrijven vertegenwoordigen met meer dan 400.000 werknemers, dan heb je het wel ergens over. Zij vormen de kern. daaromheen zit een schil van toeleveranciers en dienstver-leners die alle belang hebben bij een vitale sector. bovendien zitten we in de haarvaten van de nederlandse samenleving. in de bin-nensteden, op het strand, in de natuur, aan het water. We zitten daarmee heel dicht op de polsslag van de nederlandse economie.

23nritmagazine

die boodschap moeten we overbrengen aan de beleidsmakers in nederland. behalve het economische belang in euro’s en dito werkgelegenheid zijn we ook belangrijk voor de ontspanning, voor de cohesie, integratie, de zorg voor de natuur. op dat vlak is de achterban van gastvrij nederland bovengemiddeld actief. Wij zijn daarbij echt een maatschappelijke partner. dat kunnen we niet genoeg benadrukken. Wij zorgen er mede voor dat nederland aantrekkelijk is, dat mensen vrolijk zijn, sportief zijn, een goed gevoel hebben en gelukkig zijn. Wij zijn de eerst verantwoordelijke voor die Quality of life.”

Ik heb het idee dat we het belang van onze sector zelf niet altijd beseffen en het daardoor ook bij de beleidsmakers niet over het voetlicht krijgen. Kun je spreken van een miskende sector?“ik ben met vreemde ogen de sector bin-nengekomen. ik kom natuurlijk niet onder een steen vandaan maar ik heb me wel verbaasd over de relatieve aandacht die deze tak van sport krijgt in het politiek en maatschappelijk krachtenveld. ik vind dat men geen fair share krijgt van de te verdelen koek. dat komt vooral omdat we onszelf gedurende een heel lange tijd enorm gefragmenteerd en versplinterd hebben gepresenteerd. daarmee hebben we de overheid nauwelijks de gelegenheid gegeven een samenhangende visie op ons los te laten. derden hebben ons veelal gezien als een veelkoppige draak. het was nooit goed, altijd deden anderen het fout. maar dat lag vaak wel aan onszelf. We hadden geen duidelijke en haalbare boodschap en ook qua toon en volume was het niet goed. dat beeld is zich langzaam aan het wijzigen, hetgeen inmiddels ook door anderen wordt opgemerkt. niet langer een eendimensionale ‘van dik hout zaagt men planken’ benadering, maar goed doordachte haalbare standpunten; kortom reacties die hout snijden.”

Wat heeft de nieuwe organisatie con-creet al bereikt?“buiten het zicht van de camera is er veel gebeurd. in 2010 hebben we het funda-ment voor latere jaren gelegd. niet alleen de naam is veranderd, maar we hebben ons ook binnen vno-ncW/mkb -neder-land geherpositioneerd. niet langer een appendix. in het voorjaar komen we met een nieuwe sectorvisie en intussen hebben we met de vng een convenant gesloten en gaan we dat ook met het ipo doen vol-gende maand. We zijn nu beter in staat om onze common ground te benoemen en daar samenhang, rangorde en prioriteit in aan te brengen. opdat ook de ontvangers van de boodschap begrijpen wat we willen. het eerste overleg met de tweede kamer dat ik in deze sector meemaakte, was ontluiste-rend. dat had geen niveau. het succes van het overleg werd afgemeten aan het aantal keer dat een brancheorganisatie door een tweede kamerlid was aangehaald. maar daar gaat het natuurlijk niet om. het gaat om het behalen van resultaten waarvoor politieke meerderheden zijn. die kamerle-den werden door jan en alleman bestookt met de meest uiteenlopende lijstjes met exotische en uitbundige verzoeken. die kon-den daar ook geen chocolade van maken. die kamerleden willen gewoon een top drie hitlist hebben. Ze willen weten wat nu echt het punt is waarop we als sector willen scoren. het is daarbij ook belangrijk dat kamerleden een bestendige lijn zien, dat je ze betrekt bij de afwegingen die je maakt. Ze moeten je zien als een betrouwbare club die goed bezig is.”

24 nritmagazine

Nemen jullie alle communicatie richting nationale politiek over van de onderlig-gende brancheverenigingen?nee. dat is ook nooit de bedoeling geweest. Wij richten ons primair op de col-lectieve agenda van gastvrij nederland. het is voor het departement een verademing een club aan tafel te hebben die namens zestien partijen spreekt. met overtuiging en met het mandaat van die partijen.”

Wij zijn een beetje een zeursector. We zijn tegen de toeristenbelasting, tegen het rookverbod, tegen Natura 2000 om er maar eens een paar te noemen. Hoe kijken jullie daar tegenaan?“We moeten leren dat het politieke hand-werk achter de schermen meer vermag dan louter te tamboereren via nationale media. dat laatste geeft de eigen achterban wellicht een gevoel van opluchting, maar is doorgaans fnuikend voor het veiligstellen van het lobby-doel. natura 2000 is natuurlijk een lastig dossier. het bewustzijn groeit dat natuur de economie in de dagelijkse woon-, leef- en werkomgeving juist meerwaarde schenkt, en dat een economische benade-ring en ondernemerschap nodig zijn voor het behoud van natuur. natuur, water en landschap zijn belangrijke elementen van het toeristisch – recreatieve product.

Waar komt die negatieve insteek toch vandaan?“dat komt omdat dit de meest gereguleerde sector van nederland is. dat wordt weer veroorzaakt door het feit dat onze activi-teiten zich veelal voordoen in of nabij het publieke domein. een ondernemer heeft daarom te maken met veel regels van zowel landelijke, provinciale en gemeentelijke overheden. de stapeling ervan, als ook de inconsistentie en de gemakzuchtige neiging de sector te zien als gevaarloze melkkoe, maken het voor ondernemers vermoeiend opereren. We mogen er vanuit gaan dat een ondernemer het niet willens en wetens fout doet. een ondernemer wil onderne-

25nritmagazine

men, waarde creëren, bijdragen aan het regionaal en nationaal product. uiteindelijk hebben vooral gemeenten profijt van de inspanningen van bedrijven in de gastvrij-heidseconomie. er is een sterke correlatie tussen de aanwezigheid van onze leden en de aantrekkelijkheid en dynamiek van binnensteden. een gemiddelde nederlander heeft meer met een evenement in het eigen stadscentrum dan met de vestiging van een bedrijf op een lokaal bedrijventerrein.”

Hebben we geen last van het feit dat we een echte MKB-sector zijn?“natuurlijk, met 50.000 vooral kleine bedrij-ven zijn we een echte mkb-sector. als men daar piept, dan is het niet gelijk nationaal nieuws. kijk naar de politieke ophef over het dreigende verlies aan werkgelegen-heid bij de verkoop van een bedrijf als organon. Zoveel aandacht maakt jaloers. maar je doet het collectief onrecht aan als je net doet alsof het allemaal vanzelf gaat. als je kijkt naar de middelen die het oude ministerie van eZ besteedt aan deze sector, 17 miljoen euro, is dat niet veel. pakweg 95% van dat budget gaat met een hoog ren-dement naar promotie van nederland in het buitenland. als je dan ziet dat je 400.000 mensen aan het werk houdt en maatschap-pelijk bindweefsel bent, houdt het niet over.”

26 nritmagazine

Nog even over de naamgeving. Is het niet verwarrend dat RECRON onder de naam Gastvrij Nederland een project heeft met dezelfde naam?“het project bij recron stopt onder de naam gastvrij nederland en gaat verder onder een andere naam. een groot chapeau voor de recron dat ze grootmoedig deze naam heeft afgestaan. gastvrij nederland is wat we met z’n allen willen uitstralen. en ik ben heel blij dat we nu kunnen zeggen dat we met gastvrij nederland zorgen voor de gastvrijheidseconomie. dat is de vlag waar-onder we allemaal opereren. elke andere benadering is minder compleet.” daar komen we toch steeds weer op terug ‘de gastvrijheidseconomie’.“met het woord ‘economie’ heb je gelijk een ander gesprek. dan gaat het ergens over. dan is het niet alleen maar fun maar wordt er ook geld verdiend. het is belangrijk dat we ons met het woord ‘gastvrijheidsecono-mie’ op de kaart gaan zetten. We hebben in het verleden ons belang voor de neder-landse economie slecht over het voetlicht gebracht. je moet voortdurend je omgeving aanspreken op de meerwaarde die je als sector biedt.”

Hoe zie je de rol van het NBTC in dit geheel? ik heb heel veel waardering voor al dat werk dat ze met relatief weinig geld weten te bewerkstelligen. goed beschouwd moeten ze met weinig middelen de strijd om de internationale toerist aangaan. Ze leveren echt veel kwaliteit en expertise. al die buitenlandse aandacht legt een stevig fun-dament onder allerlei activiteiten. dat komt ook de binnenlandse toerist ten goede. het nbtc positioneert nederland als het artdistrict van de wereld. met de meeste culturele instellingen per strekkende meter. china is de machinekamer van de wereld,

voor automotive moet je in duitsland zijn en voor cultuur in nederland. als je dat kunt kapitaliseren, dan ben je spekkoper.”

Waarom faciliteert VNO-NCW en MKB Nederland de Nationale Raad?“We doen dit omdat het een ledenbelang is. het zou natuurlijk prachtig zijn als we analoog aan ‘bouwend nederland’ ook een ‘gastvrij nederland’ krijgen. dat is voor de overheid en de betreffende branches een enorme stap vooruit.”

Wat vind je leuk aan dit dossier?“ik gedij bij complexiteit en schijnbare tegenstellingen. het moet niet te gemakke-lijk gaan. naarmate de druk wordt opge-voerd, ben ik meer in mijn element. Zoals ik het nu vertel, lijkt het hele proces om te komen tot gastvrij nederland een mooi recht pad, maar dat was het natuurlijk niet. We hebben een bochtige weg, bergop met rolschaatsen afgelegd.”

Jullie komen in februari 2011 met een integrale visie. Waarom heeft dat zo lang geduurd?“omdat we helemaal vanaf scratch opnieuw zijn begonnen. We hebben niet alle beleids-plannen op een hoop geveegd en daar een nietje doorheen geslagen. dat dus niet. het wordt een ‘strategische’ visie waarin de common ground van al die partijen goed is verankerd. het is de resultante van een rijpingsproces waaraan veel interactie, groepsdynamiek en discussie met stakehol-ders is vooraf gegaan. strategisch denken is betrekkelijk nieuw voor deze sector. je ziet dat aan een 100 puntenplan. daar bereik je dus weinig mee. professionele lobby begint met je huiswerk heel goed doen, weten hoe de hazen lopen en wie je partners zijn, timing en tot slot moet het je gegund worden.

27nritmagazine

Wat heeft je heel erg verbaasd over deze sector?“het gebrek aan boosheid . de ernstige miskenning van de economische `en maat-schappelijke relevantie van onze agenda. dat heeft me erg verbaasd in eerste termijn. als je erin gaat verdiepen dan zie je dat we zelf alle aanleiding gaven door de overheid te worden uitgespeeld. We waren eenvoudigweg een verdeeld huis. het was gewoon prijsschieten. dat proberen we te veranderen. dat vraagt inschikkelijkheid. daar begint het mee. ik ben begonnen met het organiseren van informele ontmoetin-gen. ik stelde vast dat de dames en heren van de raad elkaar niet erg goed kenden. Ze waren als persoon niet met elkaar verbonden. dat zijn bescheiden noties maar het verenigingselement en daarmee het denken als collectiviteit, als keten is cruci-aal voor gemeenschappelijk succes. daar hoort ook een gevoel van saamhorigheid en onderlinge verbondenheid bij. We zijn met elkaar een keten en dat realiseren we ons nog steeds onvoldoende.”

Verwijt je de overheid wat? “de overheid is er niet op uit om alleen maar domme dingen met ons te doen. maar we moeten die overheid wel voeden met goede ideeën en plannen. en geloof me. als je namens 16 partijen spreekt, dan kunnen ze moeilijk om je heen.”

Wanneer is Gastvrij Nederland voor je geslaagd, gelukt?“We gaan echt in een heel hoog tempo. het is belangrijk dat we het in de goede volgorde blijven doen. de verleiding om heel veel meer te doen is groot, maar we moeten het allemaal wel kunnen behappen. de interne spankracht is niet onbegrensd. je kunt in zo’n project niet zeggen dat je klaar bent. dat ben je nooit.” •

gastvrij Nederlandgastvrij nederland - nationale raad voor toerisme, recreatie, horeca en vrije tijd, vertegenwoordigt zestien organisaties en branches in de gastvrijheidseconomie waarin zowel leisure als business zijn vertegen-woordigd. gastvrij nederland spant zich in de toeristisch-recreatieve bedrijvigheid binnen nederland in de volle breedte te versterken, zodat toerisme en recreatie kunnen uitgroeien tot een dynamische en duurzame sector waarin gasten, klanten, bezoekers en recreanten uit binnen- en buitenland hun voor-deel doen met een hoogwaardige productbeleving tegen gunstige prijs- en kwaliteitscondities. de raad zet zich in voor een toegankelijk, veelzijdig, verrassend en hoogwaar-

dig vrijetijdsaanbod met als doel om meer bezoekers en meer bestedin-gen in nederland te genereren. de leden van gastvrij nederland zijn anvr, clc-vecta, club van elf, hisWa vereniging, koninklijke horeca nederland, koninklijk nederlands vervoer, nederlandse museumvereniging, nederlandse vereniging van luchthavens/schip-hol, nederlandse vereniging van dierentuinen, recron, vereniging nederlandse poppodia en festivals, vereniging van schouwburg- en concertgebouwdirecties, vereniging van evenementenmakers en vvv nederland. nederlands bureau voor toerisme & congressen en anWb zijn geassocieerd lid. gastvrij nederland is nauw gelieerd aan vno-ncW en mkb nederland.

28 nritmagazine

Welke invloed heeft de opkrabbelende economie op het vakantiegedrag van de nederlanders in 2010 gehad? Welke bestemmingen in binnen- en buitenland waren het populairst en gingen we, evenals in 2009, steeds langer en verder op vakanties? allemaal vragen waar het continuvakantieonderzoek antwoord op geeft. eind november presenteerden ad schalekamp en kees van der most de jaarresultaten 2010 aan een select gezelschap. natuurlijk was de redactie van nrit magazine uitgenodigd.

Nederlander minderop vakantie in 2010


Recent resultaat uit continu vakantie onderzoek

vakantieparticipatiede vakantieparticipatie geeft het percen-tage van de nederlandse bevolking weer dat in het onderzoeksjaar minstens één keer op vakantie is geweest. in de vorige eeuw is de vakantieparticipatie, met name in de jaren zestig en zeventig, jarenlang gestaag toegenomen. het afgelopen decen-nium is deze gestabiliseerd tussen de 80% en 82%.

de totale vakantieparticipatie is de afgelo-pen vijf jaar vrijwel jaarlijks licht gestegen, enkel in 2009 gingen er minder nederlan-ders op vakantie dan het jaar ervoor. de totale vakantieparticipatie is het afgelopen jaar opnieuw licht gestegen (+0,25%) ten opzichte van 2009 en met een percentage van 81,5% weer bijna op hetzelfde niveau als in 2008.

het aantal nederlanders dat zowel in bin-nen- als buitenland op vakantie gaat laat een kleine stijging zien ten opzichte van voor-gaande jaren. opvallend is dat het aantal nederlanders dat enkel naar het buitenland gaat het afgelopen jaar is gestegen, terwijl het aantal nederlanders dat enkel in eigen land vakantie viert juist daalde. in 2009 was dit precies andersom: een daling van enkel buitenlandse vakanties tegenover een stijging van enkel binnenlandse vakanties. dit is een gevolg van de opkrabbelende economie, waardoor mensen weer vaker naar het buitenland op vakantie kunnen.

Aantal vakantiesvoor het eerst in vijf jaar is het aantal vakan-ties in 2010 licht afgenomen, ondanks de lichte economische groei. dit in tegenstel-ling tot de toenemende vakantieparticipatie. dit betekent dat meer nederlanders op vakantie zijn gegaan, maar het totaal aantal vakanties die ze hebben ondernomen, is afgenomen. in totaliteit hebben de neder-

“Vakantieparticipatielicht gestegen”

29nritmagazine

landse vakantiegangers in 2010 zo’n 36,1 miljoen vakanties genoten, wat een daling betekent van 0,82% ten opzichte van voor-gaand jaar. dit wordt volledig veroorzaakt door de daling van de vastestandplaats-vakanties (-7,8%). het aantal toeristische vakanties steeg met 100.000 naar 31,4 miljoen. nederlanders gingen afgelopen jaar gemiddeld 2,84 keer op vakantie. dit aantal is een lichte daling ten opzichte van vorig jaar. toen lag dit aantal nog op 2,88.

verhouding binnenland - buitenlandhet aantal buitenlandse vakanties is de afgelopen drie jaar vrijwel gelijk gebleven, terwijl het aantal binnenlandse vakanties een schommeling heeft doorgemaakt. 2009 was een economisch minder jaar, waardoor vakantiegangers liever een aantal keer in het binnenland op vakantie gingen in plaats van een lange vakantie in het buitenland.

het totaal aantal buitenlandse vakanties ligt sinds 2007 hoger dan het aantal binnen-landse, zo ook in 2010. het aantal buiten-landse vakanties is met 18,4 miljoen gelijk gebleven. in 2010 had 50,9% van het totaal aantal vakanties een buitenlandse bestem-ming. het aantal binnenlandse vakanties daalde van 18,0 miljoen in 2009 naar 17,7 miljoen in 2010.

“Minder vakanties”

vakantieparticipatie, 2006-2010 Figuur 1


0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.0000

2

4

6

8

10

12

14

16

18

0

5

10

15

20

25

30

35

40

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

0 500 1.000 1.500 2.000 2.500

Flevoland

Groningen

Utrecht

Zuid-Holland

Friesland

Zeeland

Overrijsel

Drenthe

Noord-Brabant

Noord-Holland

Limburg

Gelderland

totaal binnen- buitenland alleen buitenland alleen binnenland

80,5%80,7%

81,6%81,3% 81,5%

30,9%31,4%

32,8% 33,3%33,0% 28,4%

27,4% 28,7%27,6%

28,4%

22,2%20,9% 20,7%

20,0% 19,8%

vakanties van nederlanders naar bestemming, 2006-2010 (x 1 mln.) Figuur 2


0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.0000

2

4

6

8

10

12

14

16

18

0

5

10

15

20

25

30

35

40

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

0 500 1.000 1.500 2.000 2.500

Flevoland

Groningen

Utrecht

Zuid-Holland

Friesland

Zeeland

Overrijsel

Drenthe

Noord-Brabant

Noord-Holland

Limburg

Gelderland

totaal

34,5%

buitenland binnenland

35,2%35,9%

36,4%36,1%

16,8%17,6%

18,5%18,4%

18,4% 17,8%17,6%

17,5%18,0%

17,7%

“Afname binnenlandse vakanties”

2006

2007

200820092010

2006

2007

200820092010

30 nritmagazine

vakantieduurdoor de groeiende economie zien we dat het aantal lange vakanties (8 dagen of meer) weer toeneemt ten opzichte van 2009. dit geldt voor zowel het binnenland als het buitenland. de grootste daling is evenwel te zien in het aantal korte buiten-landse vakanties (-2,8%).

vakantie-uitgavenin 2010 werd door alle nederlandse vakantiegangers tezamen 15 miljard euro aan vakanties uitgegeven, zo’n 100 miljoen minder dan in 2009 (-0,7%). in 2008 was nog sprake van een forse groei in de vakan-tiebestedingen. de totale vakantiebestedin-gen liggen ondanks deze daling nog steeds hoger dan in de jaren voor 2008.

de vakantiebestedingen in het binnenland zijn met 2,8 miljard constant gebleven ten opzichte van 2009. de totale daling komt

“Uitgaven aan vakan-ties blijven dalen”

voort uit de vakantiebestedingen in het buitenland, wat gezien de stagnatie van het aantal buitenlandse vakanties betekent dat de gemiddelde besteding in het buitenland gedaald is ten opzichte van 2009.

internetbij zowel de binnenlandse als de buiten-landse vakanties wordt 69% van de vooraf geregelde vakanties via internet geregeld, een stijging van 8% ten opzichte van 2009. in 2010 werden 18,5 miljoen vakanties via internet geboekt. met name de telefonische boekingen maken een sterke daling door van 6%.

Binnenlandse vakantiemarkthet aantal binnenlandse toeristische vakan-ties neemt 1% toe ten opzichte van 2009 en komt daarmee op 14 miljoen vakanties. de daling in het aantal binnenlandse vakan-ties komt voort door de afnemende popu-lariteit van vastestandplaatsvakanties. Wat betreft de toeristische vakanties kan gecon-cludeerd worden dat hotelvakanties sinds 2006 vrijwel elk jaar stijgen in populariteit. het aantal hotelvakanties is het afgelopen jaar met 6% gestegen, waardoor het aantal hotelvakanties uitkomt op 3,3 miljoen. in het aantal bungalow- en kampeervakanties is een flinke daling te zien van respectievelijk 5% en 3%.

de nederlandse noordzeebadplaatsen staan al vijf jaar op plaats een van de meest populaire toeristengebieden van nederland, al is er wel een daling van 5% te zien in het aantal vakanties ten opzichte van 2009. de grootste daling in populariteit is terug te zien in het aantal vakanties naar het toeris-tengebied oost-brabant, noord- en midden limburg en rijk van nijmegen (-12%). het aantal vakanties in Zuid-limburg (plaats 8)

bestedingen aan vakanties, 2006-2010 (in mld. €) Figuur 3


0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.0000

2

4

6

8

10

12

14

16

18

0

5

10

15

20

25

30

35

40

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

0 500 1.000 1.500 2.000 2.500

Flevoland

Groningen

Utrecht

Zuid-Holland

Friesland

Zeeland

Overrijsel

Drenthe

Noord-Brabant

Noord-Holland

Limburg

Gelderland

Totaal Buitenland Binnenland

13,0

13,8

15,3 15,1 15,0

11,1

10,4

12,6

12,3 12,2

2,82,6 2,72,7 2,8

2006

2007

200820092010

31nritmagazine

“Noordzeebadplaat-sen en Gelderland nog steeds populairste bestemmingen”

en het deltagebied (plaats 10) zijn het afge-lopen jaar gestegen met gemiddeld 4,5%.

nederlanders blijken het liefst in gelder-land vakantie te vieren en bijna 13% van de vakanties vindt dan ook plaats in deze provincie. limburg is ook erg populair. deze zuidelijke provincie heeft een marktaandeel van 11,6%. flevoland is, mede vanwege de geringe oppervlakte, het minst populair bij vakantievierend nederland.

Buitenlandse vakantiemarktde nederlandse vakantiegangers hebben in totaal 18,4 miljoen buitenlandse vakanties genoten, wat noch een daling noch een stijging is ten opzichte van vorig jaar. er is wel een toename van 2% te zien in de bui-tenlandse vakantieparticipatie, wat betekent dat 61,7% van de nederlanders het afge-lopen jaar in het buitenland op vakantie is geweest. Wat betreft de bestedingen in het buitenland is er een daling van 1% te zien ten opzichte van vorig jaar en de neder-landse vakantiegangers geven ongeveer 12,2 miljard euro uit tijdens hun vakanties in het buitenland.

buurland duitsland blijft het meest popu-laire vakantieland, ondanks de daling van 300.000 vakanties in het afgelopen jaar. na duitsland zijn frankrijk en belgië het meest populair bij de nederlandse vakantieganger. het aantal intercontinentale en middellandse Zeevakanties zijn het afgelopen jaar beide gestegen, met respectievelijk 10% en 4%.

vliegvakanties worden steeds populairder en dit type vakantie is in 2010 dan ook met

5% toegenomen. er is een daling van 1% te zien in de autovakanties, wat resulteert in 10 miljoen autovakanties in 2010.

hotel- en motelvakanties zijn in het buiten-land verreweg het meest populair. in 2010 hebben 7,2 miljoen hotel- en motelvakanties van nederlanders plaatsgevonden, een lichte stijging ten opzichte van voorgaand jaar. het aantal bungalowvakanties is met 5% gedaald. in 2010 hebben nederlanders 1,8 miljoen bungalowvakanties in het buiten-land doorgebracht.

strandvakanties en steden- cultuurvakanties blijven bij de nederlandse vakantieganger het meest populair wanneer men een bui-tenlandse vakantie onderneemt. het aantal strandvakanties is zelfs met 3% gestegen, wat betekent dat er in totaal 3,1 miljoen strandvakanties genoten zijn. rondreizen groeien ook in populariteit, terwijl winter-

binnenlandse vakanties van nederlanders naar provincie, 2010 (x 1.000) Figuur 4


0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.0000

2

4

6

8

10

12

14

16

18

0

5

10

15

20

25

30

35

40

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

0 500 1.000 1.500 2.000 2.500

Flevoland

Groningen

Utrecht

Zuid-Holland

Friesland

Zeeland

Overrijsel

Drenthe

Noord-Brabant

Noord-Holland

Limburg

Gelderland

271

355

391

989

1.000

1.090

1.225

1.371

1.454

1.582

2.057

2.216

32 nritmagazine

sport steeds minder populair wordt. reden hiervoor zijn de stijgende prijzen van de voorzieningen op de wintersportlocatie.

conclusiegeconcludeerd kan worden dat de vakan-tiemarkt stabiliseert door de economische crisis. het aantal toeristische vakanties is stabiel (+0,5), terwijl we een sterke daling zien in het aantal vastestandplaats-vakanties (-7%). de groei van internet als boekingswijze zet onverminderd door en het afgelopen jaar heeft dan ook 69% van de totale vakanties via deze boekingswijze plaatsgevonden.

Binnenlandse vakantieshet aantal binnenlandse vakanties is gedaald met 250.000 vakanties naar 17,7 miljoen, wat een daling van 1% betekent. Zowel de korte vakanties als de lange vakanties zijn met 1% gedaald. Wat betreft de toeristische vakanties groeien vooral de hotelvakanties in populariteit. We zien dan ook een groei van 6%. de noordzeebad-plaatsen en de veluwe blijven de belang-rijkste toeristische regio’s in nederland. de vakantiebestedingen zijn stabiel gebleven.

Buitenlandse vakantieshet aantal buitenlandse vakanties is met 18,5 miljoen gelijk aan 2009. het aantal korte vakanties is met 3% gedaald, terwijl het aantal lange vakanties met 2% is toege-nomen. er is een grote groei te zien in het aantal vliegtuigvakanties, terwijl het aantal autovakanties juist met 3% is gedaald. ook in het buitenland groeit het aantal hotelva-kanties. binnen europa zijn turkije(+18%) en groot-brittannië (+12%) de belangrijkste stijgers. ook het aantal vakanties naar het middellandse-Zeegebied en verre reizen zijn het afgelopen jaar gestegen. de buiten-landse bestedingen zijn met 100 miljoen euro gedaald (-1%). •

Het ContinuVakantieOnderzoek 2010om inzicht te krijgen in het vakantiegedrag van nederlanders voert nbtc-nipo vier maal per jaar een grootschalig onder-zoek uit onder 6500 nederlanders, waarin de respondenten wordt gevraagd naar het vakantiegedrag in de afgelopen drie maanden. het continuvakantieonderzoek is een panelon-derzoek, waarbij gebruik wordt gemaakt van een voor de nederlandse bevolking representatief panel. onder het woord vakantie wordt in het cvo het volgende verstaan: ‘elk verblijf buiten de eigen woning voor ontspanning of plezier met ten-minste één overnachting verstaan. het gaat daarbij om zowel binnenlandse als buitenlandse vakanties. ook het logeren bij familie, vrienden of kennissen in het buitenland valt onder het begrip vakantie. een verblijf bij familie, vrienden of kennissen in nederland telt hier niet mee, tenzij de bewoners de hele tijd of de meeste dagen afwezig waren. vakanties waarbij wordt overnacht in een eigen vakantieaccommodatie worden wel meegeteld in het onderzoek. het onderzoeksjaar loopt bij het cvo van oktober tot en met september.

buitenlandse vakanties van nederlanders naar type accommodatie, 2010 (x 1.000) Figuur 5


0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.0000

2

4

6

8

10

12

14

16

18

0

5

10

15

20

25

30

35

40

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

0 500 1.000 1.500 2.000 2.500

Flevoland

Groningen

Utrecht

Zuid-Holland

Friesland

Zeeland

Overrijsel

Drenthe

Noord-Brabant

Noord-Holland

Limburg

Gelderland

7.210Hotel / motel

Appartement

Bungalowpark

Familie / vrienden

Caravan

Tent

Woning particulier

losse bungalow

Stacaravan

Pension / B&B

Camper

2.003

1.805

1.591

1.063

992

857

857

742

543

254

33nritmagazine

Glazen bol en koffiedik

Column

Toekomstvisies. Ik kan er geen genoeg van krijgen. Onderzoeken die ons vertellen hoe we over tien, twintig jaar op reis gaan. Kamperen? Dat is verdwenen. Wintersport? Te warm. Anno 2020 gaan we met z’n allen per KLM spaceshuttle naar het all-inclusive Earth View Resort op de maan, waar het ons aan niets zal ontbreken. Hoogtepunten: een ruimtewandeling en een geheel verzorgde excursie naar Armstrongs eerste voetstap uit 1969.

Onzin? Dat valt nog te bezien. Als iemand tien jaar geleden had gezegd dat we nu voor acht euro inclusief belastingen op en neer naar Valencia zouden vliegen, hadden we hem of haar voor gek verklaard. En toch. Het kan. Of neem de nog altijd voortdurende opmars van de all-inclusive vakantie. Wie dat destijds had voorspeld, was in een dwangbuis afgevoerd, want we gingen een tijd van vergaande individualisering tegemoet…

Kortom, de toekomst laat zich bijzonder lastig in de kaarten kijken. Zelfs de beste onder-zoekers hebben er grote moeite mee. Je kunt wel feiten inventariseren, zoals het NBTC en TNS-NIPO elders in dit magazine doen. Dat er meer ouderen komen, dat de prijs van mobiliteit omhoog zal gaan en dat de rol van smartphones en iPads groter wordt. Maar naar de effecten kan slechts worden gegist. Glazen bol, koffiedik.

Neem het thema duurzaam en groen. Als we internationale onderzoeken van vijf jaar geleden moesten geloven, hadden we nu allemaal in elektrische auto’s gereden, onze energie uit zon en wind gehaald en de CO2-uitstoot met grote klappen teruggebracht. Alleen fietste daar een economische crisis tussendoor. En hup, het thema groen, zo valt te lezen in het NBTC en TNS-NIPO rapport, is voor de Nederlander plots geen thema meer. Ik heb te doen met al die ondernemers en bestuurders die vandaag de beslissingen voor morgen moeten nemen. Een bijna onmogelijke opgave. Maar als reizen mij één ding laten zien, is het wel de rol van het individu. Wie ergens heilig in gelooft en daar vol voor gaat, maakt een zéér goede kans op succes. Trend of geen trend.

Zo was ik afgelopen winter in het Oostenrijkse dorpje Werfenweng dat bij gebrek aan een groot skigebied jarenlang langzaam achteruit hobbelde. Tot de jonge burgemees-ter – op zoek naar een usp - keihard voor het thema groen koos. Hij ging de strijd aan met de behoudende inwoners en zette vol in op eco. En dat gaat in Werfenweng verder dan spaarlampen, afvalscheiding en groene stroom. Zo krijgt de gast die met de trein komt of die bij de VVV z’n autosleutels inlevert, een boekje met bonnen voor onder meer de gratis huur van langlaufmateriaal, een rit met de paardenkoets en een tocht op sneeuwschoenen. Ook zijn er voor eventuele uitstapjes auto’s op biogas te huur. Tegen kostprijs. Het resultaat is verbluffend. Het loopt er storm. Onafhankelijk van trends en wilde voorspellingen hebben ze in Werfenweng de toekomst naar hun hand gezet. De glazen bol aan diggelen! •

Hans Avontuur, reisjournalist

34 nritmagazine


de dag werd ingeleid door dirk jan meijer van de dutch spa & Wellness association, dsWa. deze organisa-

tie is ontstaan uit de dutch spa association en het Wellnessplatform (een samenwerking van de drie brancheorganisaties anbos, koninklijke horeca nederland en recron). deze partijen willen met deze samenwer-king beschikbare kennis delen met anderen, zodat er een onafhankelijk kennis- en informatiecentrum voor de spa & Well-nessbranche ontstaat. dsWa streeft naar herkenbaarheid en borging van kwaliteit op alle niveaus in de spa- en Wellnessbranche.

Wellness, een vitale brancheeen congresverslag

speciaal voor iedereen die actief is binnen de wellnessmarkt, en meer grip wil krijgen op de branche, hebben nhtv internati-onaal hoger onderwijs breda (nhtv) en dutch spa & Wellness association (dsWa) het congres ‘Wellness, een vitale branche’ georganiseerd. het congres vond plaats op 9 december 2010 aan de sibeliuslaan in breda, waar de opleidingen facility- en hotelmanagement van de nhtv gevestigd zijn.

35nritmagazine

bevindingen uit het onderzoek tijdens het wellnesscongres gepresenteerd.

de markt voor wellnessvakanties kan de komende jaren nog flink groeien. momenteel ondernemen nederlanders zo’n 430.000 wellnessvakanties, terwijl de potentiële markt een omvang van 890.000 vakanties omvat. daarmee hebben wellnessvakanties samen met spirituele, taal-, culinaire en cruisevakanties binnen de special interest-vakanties het hoogste groeipotentieel. bovenstaande verdubbeling wordt veroor-zaakt door de ontwikkeling naar een eco-nomy of happiness, wat inhoudt dat er in onze maatschappij een verschuiving te zien is van beleving naar verrijking. kees van der most: “de puurheid van dingen gaat steeds belangrijker worden en mensen gaan steeds bewuster leven”. nptc-nipo verwacht dat

deze ontwikkeling zich in de toekomst nog verder zal uitbreiden en men steeds vaker op zoek gaat naar inhoudelijke verdieping, iets wat bereikt kan worden tijdens een wellnessvakantie.

de potentiële wellnessvakantieganger is veelal een vrouw, in de leeftijd van 24 tot 35 jaar en behoort tot de sociale klasse b-boven. uit het gepresenteerde onderzoek blijkt verder dat 52% van de ondervraagden een behandeling gericht op verwennen en ontspannen als belangrijkste activiteit ziet tijdens een wellnessvakantie. ongeveer 86% geeft aan deze activiteit te willen onderne-men tijdens de welnessvakantie. 29% van de ondervraagden, voornamelijk mannen, vindt het saunabezoek de belangrijkste activiteit. mannen gaan bij voorkeur (88%) met hun partner op wellnessvakantie, terwijl

Actuele cijfers over wellness, door kees van der Mostvervolgens was het de beurt aan kees van de most van nptc-nipo research. deze organisatie is vooral bekend van het con-tinuvakantieonderzoek (cvo). in het cvo wordt ook aandacht besteed aan special interest vakanties en daar maken wellness-vakanties vanzelfsprekend onderdeel van uit. op het congres presenteerde hij de eerste resultaten. voor bedrijven binnen de wellness is dergelijke informatie van groot belang en daarom heeft kees van der most, medeauteur van het cvo, de belangrijkste

activiteiten waarmee wellnessvakanties worden gecombineerd grafiek 1

bron: nbtc-nipo research

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Culinaire activiteiten, uit eten gaan

Winkelen, funshoppen

Zwemmen, zonnebaden

Wandelen, fietsen

Culturele activiteiten, musea

Bezoek natuurgebeid

Bezoek strand

Bezoek theater, bioscoop

Watersport, varen, zeilen

Wintersport

61%

60%

51%

%

45%

41%

33%

28%

22%

6%

4%

36 nritmagazine

een derde (32%) van de vrouwen deze vakantie ook graag met een vriendin door zou brengen.

Wellnessactiviteiten worden het liefst gecombineerd met culinaire activiteiten en funshoppen. opvallend is dat het funshop-pen, maar ook zwemmen en zonnebaden voornamelijk bij de doelgroep van 25 tot 44 jaar (jonge stellen, ouders met jonge kin-deren) populair is. de wat oudere mannen combineren welnessactiviteiten graag met fietsen, wandelen en natuur.

ons eigen land is het meest populair voor een wellnessvakantie en 59% van de ondervraagden geeft dan ook aan de wellnessvakantie het liefst in nederland

groei special interest vakanties Tabel 1

Bestaande markt Potentiële markt Groei

cultuurvakanties 1.950.000 2.270.000 16,4%

Wandelvakanties 1.520.000 2.070.000 36,2%

fietsvakanties 1.090.000 1.750.000 60,1%

avontuurlijke vakanties 1.080.000 1.250.000 15,7%

natuurvakanties 860.000 1.290.000 50,0%

Wellnesvakanties 430.000 890.000 107,0%

cruisevakanties 350.000 750.000 114,2%


door te brengen. limburg en gelderland zijn geliefde provincies. voor een wellness-vakantie in nederland wordt een (lang) weekend als ideale duur gezien. een well-nessvakantie in het buitenland mag volgens de ondervraagden wel langer duren: 25% geeft de voorkeur aan een midweek en 30% aan een week.

conclusiegeconcludeerd kan worden dat de wellness-vakantiemarkt inderdaad een erg vitale bran-che is, die de komende jaren nog verder zal groeien. nederlanders blijven het liefst in eigen land voor een wellnessvakantie en daarbij willen ze lekker ontspannen en genieten van culinaire activiteiten.

naast de presentatie van de onderzoeks-resultaten over de wellnessmarkt had de organisatie nog een leuke uitsmijter voor de aanwezigen in de vorm van een gastcollege van herman lier.

Afsluitinghet ochtendprogramma werd afgesloten met een vragensessie betreffende de trends en actualiteiten in de branche. tijdens deze vragensessie kwamen een aantal belangrijke partners van dsWa aan het woord en werd er antwoord gegeven op verschillende vragen van de aanwezigen. alle sprekers waren het met één ding eens: wellness wordt steeds breder en iedereen gaat er mee aan de haal, waardoor de hele sector uitgedaagd wordt onderscheidend te blijven en kwaliteit toe te voegen.

speedcollegesna de lunch was het tijd voor de speedcolle-ges, waarbij in een kort college toepasbare kennis werd gepresenteerd over verschil-lende, uiteenlopende onderwerpen. de aanwezigen konden drie van onderstaande colleges bijwonen, waarna de dag werd afgesloten met een netwerkreceptie in de foyer.

37nritmagazine

- Welness 2.0: in shape for social media. door jeroen vinkesteijn, docent interac-tieve marketing nhtv;

- van mossenscrub naar bad domburg, terugblik op de resultaten van het project “vitaliteit-Wellness, een zee van kansen”. door Wies buysrogge en marlies sobczak-boumans, economische impuls Zeeland;

- investeren in wellness, een zaak van een lange adem? door annemarie de goort, sectormanager horeca & recreatie rabo-bank nederland;

- kansen voor co-creatie: co-branding, crowd-sourcing en nieuwe vormen van sponsoring. door bert smit, docent imagi-neering nhtv;

- hostmanship, door constant moolenaar, hostmanship group;

- keurmerk, een noodzaak voor een geres-pecteerde branche. door jeroen maree, dsWa en roc rijn ijssel;

- opleiden van vitaal personeel. door peter kruizinga, opleidingsmanager “vitaliteits-management en toerisme”;

- vitaal ondernemerschap. door jan karel fikke, directeur hampshire trivium hotel & spa in etten-leur;

- voeding als ingrediënt van wellness: trends in de food industry en de betekenis voor wellness. door remco klasen en raoul kivits, verbonden aan opleiding hotelma-nagement, nhtv.

heeft u het congres niet bezocht? dan kunt u het alsnog meemaken op: http://www.ken-niscentrumtoerisme.nl/nl/congreswellness. •

wellness, de nieuwe lifestyle,door Herman lierherman lier is behalve marketingdocent aan de nhtv ook de auteur van het boek ‘van experience naar challenge economy’. de nhtv heeft, in samenwerking met hogeschool Zee-land, de opleiding ‘Wellness en vitaliteit’ opge-zet. tijdens het wellnesscongres trakteerde herman lier de aanwezigen op een college marketing, geheel toegespitst op de branche. Wellness wordt steeds belangrijker. sterker nog, wellness is een levensstijl geworden. dit heeft alles te maken met de verschuiving van experience economy naar challenge

economy: er wordt steeds meer betekenis toegevoegd aan het leven. het is volgens lier echter tijd voor vernieuwing, omdat wellness niet meer als bijzonder wordt gezien maar als onderdeel van het dagelijkse leven. er zal constant vernieuwd moeten worden om waarde te creëren, want “het enige constante is de vernieuwing”. Wellness wordt selfness, waarin voortdurend een balans wordt gelegd tussen lichaam en geest.de branche zal in de toekomst nog klantge-richter moeten worden, waardoor een netwerk, inzicht in de markt en kennis over de klant essentieel zijn.

een handige tool om dit te verwezenlijken is het boek ‘vitaliteit en wellness’ van marlies sobczak-boumans, die tijdens het congres gepresenteerd werd. het boek is het eerste complete werk over de branche en behandelt in vijftien hoofdstuk-ken alle facetten gericht op de bedrijfs-voering van een wellnesscentrum. in het boek komen ook diverse inhoudelijke aspecten van wellness aan de orde, zoals het gebruik van water als medicijn, sport- en fitnessprogramma’s, gezond

eten, kuurvakanties, behandelingen en ontspanningstherapieën.het eerste exemplaar van ‘vitaliteit en Wellness’ is tijdens het congres overhan-digd aan hans uiterwijk, voorzitter van college van bestuur van nhtv. sobczak: “het boek is de eerste druppel. het is een aanzet tot alle goede dingen die in ontwikkeling zijn”. alle aanwezigen hebben bij het verlaten van het congres tevens een exemplaar van ‘vitaliteit en Wellness’ meegekregen.

38 nritmagazine

inspirerende trends

KLM stapt in ruimtereizenluchtvaartmaatschappij klm steunt de plannen van space experience curaçao om vanaf de nederlandse antillen ruimtereizen te maken. dat

heeft een woordvoerster van klm bevestigd naar aanleiding van een bericht in de telegraaf. klanten van de luchtvaartmaatschappij kunnen over drie jaar mogelijk een raketvlucht maken boven curaçao waar in 2014 een ruimtebasis wordt geopend. klm heeft ingeschreven op de eerste vluchten, die 70.000 euro kosten. de luchtvaartmaatschappij

wil verder de promotie en de verkoop van tickets op zich nemen. •

Wittefietsenplan 2.0 in Rotterdam twee rotterdamse ondernemers ontwikkelden een fietsplan voor de havenstad, naar het voorbeeld van fietsverhuurlocaties in onder andere parijs, londen en kopenhagen. daar kunnen tweewielers tegen betaling

uit het rek worden gehaald om die ergens anders in de stad weer op slot achter te laten. het plan heeft veel weg van het wit-tefietsplan dat provo in 1965 in nederland introduceerde. het idee daarachter was luchtverontreiniging in de stad tegen te gaan. iedereen kon op verscheidene plek-ken in de stad de witte fiets gratis meepak-

ken en waar dan ook achterlaten. veel europese steden hebben sinds enkele jaren een vergelijkbaar plan voor de stad ontwikkeld en uitgerold. vooral toeristen gebruiken deze fietsen om daarop de stad te ontdekken. hetzelfde willen ook joël ferdinandus van mannenwinkel lokalheroz en arno Wolterman van in10 communicatie in rotterdam. door de hele stad - van haven tot centrum - moeten tientallen gepimpte zeecontainers komen te staan, is het idee van de initiatiefnemers. “Zeecontainers is zo haven en daarmee zo rotterdam”, vindt ferdinandus. hij wil ze gebruiken als automatisch beheerde stalling, van waaruit de fietsen kunnen worden meegenomen en teruggezet. •

Website voor reizen naar ontwikkelingslanden

tourWizz is de eerste gratis onlineda-tabase die alle informatie voor reizen naar ontwikkelingslanden bundelt. “met 146 nederlandse touroperators en 34 belgische wil de website de belangrijk-ste informatiebron in de benelux voor

dit segment zijn”, aldus directeur ton Willemse van tourWizz. via de site is het mogelijk om per ontwikkelingsland

touroperators, hotels en andere toeristi-sche diensten te vinden. tourWizz biedt aanbieders van reizen en van toeristi-sche diensten naar ontwikkelingslanden gratis vermelding van bedrijfsgege-vens, bestemmingen en specialismen.

tourWizz wil zo snel mogelijk en zo veel mogelijk verschillende, relevante aanbieders voor reizen naar ontwikke-lingslanden op de website verzamelen. het internetportaal krijgt ondersteuning van het cbi, centrum ter bevordering van de import uit ontwikkelingslanden (een agentschap van buitenlandse Zaken), dat zich inzet voor het toerisme naar ontwikkelingslanden. Meer informatie op: www.tourwizz.com •

39nritmagazine

inspirerende trends

Tsjernobyl wordttoegankelijkvoor toeristen

vanaf dit jaar zijn toeristen welkom in het gebied rond de kerncentrale

tsjernobyl waar zich in 1986 de grootste kernramp uit de

geschiedenis voltrok. het oekraïense ministerie van noodgevallen heeft dat bekendgemaakt. op kleine

schaal worden momenteel al rondleidingen gegeven in het

gebied. die reisjes zijn echter aan hele strenge regels gebonden. de

oekraïense regering wil dat het voor toe-risten makkelijker wordt om het gebied onder

begeleiding te bezoeken. voor het grote publiek is het gebied sinds de ramp afgesloten geweest. de straling is er nog altijd veel hoger dan op andere plekken, maar volgens deskundigen is het voor mensen veilig om er voor een korte tijd te zijn. Meer informatie op: historiek.net •

Amsterdam Airport Schiphol lanceert gratis Schiphol App

amsterdam airport schiphol heeft de service richting de passagiers en bezoekers uitgebreid met de gratis

schiphol app. deze nieuwe applicatie geeft eigenaren van een iphone of

android-toestel persoonlijk gerichte reisinformatie. Zo is vluchtinformatie

via ‘pushnotificatie’ (voor jou relevante updates en vluchtinformatie) beschik-

baar, maar bijvoorbeeld ook informatie over faciliteiten en activiteiten op de luchthaven. het reserveren van een

schiphol smart parking parkeerplaats is zeer binnenkort ook mogelijk. in de

toekomst kunnen reizigers zelfs een persoonlijk reisadvies opvragen, inclusief filemel-

dingen en ov-informatie. “deze nieuwe service voor passagiers en bezoekers draagt direct bij aan onze ambitie van europe’s preferred airport. schiphol laat

hiermee bovendien zien dat zij een innovatieve en toonaangevende luchthaven is met gastvrijheid hoog

in het vaandel”, aldus otto ambagtsheer, directeur business area consumers. schiphol werkt voor deze

service samen met M2Mobi. •

Toverland doorbreektongezond horeca-aanbod attractieparkensector

attractiepark toverland introduceert, in het kader van goede voornemens voor 2011, op 1 januari 2011 een unieke, gezonde broodjeslijn. iedere maand verzorgt lijn16, erkende praktijk voor gewichtsbeheersing en voedingsadvies, een lekker en gezond broodje bij de horeca in toverland. met deze toevoeging aan het assortiment doorbreekt tover-land het ongezonde horeca-aanbod in attractieparken. lijn16 zal iedere maand een gezond broodje, dat wordt aanbevolen door voedings-

deskundigen, presenteren in het horeca-aanbod van toverland. dit broodje bevat weinig calorieën en verzadigde vetten en haalt optimaal voedingsvoordeel uit je maaltijd. in januari 2011 zal het eerste broodje worden gepresenteerd: volkoren-brood met kruidenkaas, geroosterde paprika en walnoten. dit broodje zal ongeveer 211 kcal bevatten. in vergelijking: een portie frites met

mayonaise bevat 590 kcal. uniek aan deze samenwerking is de focus op gezonde voeding binnen attrac-tieparken. deze branche staat tot op heden bekend als een horeca-aanbod met friet en pizza. toverland wil dit doorbreken door ook bewuste, gezonde voeding aan te bieden. Meer informatie op: www.toverland.nl •

40 nritmagazine40

de essentie van online toegankelijkheidsinformatie voor culturele instellingen

de snelle stijging van het aantal senioren, ofwel de vergrijzing van de baby boomer generatie, leidt naar een toename van mensen met een beperking. dit statement kan gemaakt worden omdat beperkingen onherroepelijk samenhangen met ouderdom. bij de stijging van mensen met een lichame-lijke, visuele en gehoorbeperking komt het onderwerp toegankelijkheid kijken. Wat is er nodig om deze mensen, evenals de onbeperkte mede-mens, van vrije tijd en toerisme te laten genieten.

door: veroniek Maat Msc, Accessible Travel Netherlands

4141nritmagazine


Toename van mensen met een beperkingnederland is een van de vele landen in de wereld die te maken heeft met een toenemend aantal senioren en mensen met beperking. in 2038 zal een kwart van de nederlandse bevolking boven de 65 zijn (4.3 miljoen van de 16.5 miljoen mensen). nederlandse rapporten wijzen op de toene-mende gezondheid van senioren, maar er zal een stijgende lijn te zien blijven zijn als het gaat om toegankelijkheid. het aantal senioren zal namelijk stijgen als gevolg van de toenemende leeftijdsverwachting. het jongere deel van de bevolking dat ook te maken kan hebben met een beperking is hier nog niet meegeteld. cijfers van het cbs (2009) laten zien dat momenteel 7,7% van de nederlandse bevolking te maken heeft met een mobiele beperking, 4,6%

met een visuele beperking en 3% met een gehoorbeperking. dit is totaal al 15,3% van de bevolking. het percentage mensen met een chronische ziekte is hoger dat dit per-centage en mensen met een verstandelijke beperking zijn ook niet meegerekend.

Het keuzeprocesdit stijgende aantal mensen met een beper-king heeft het recht op dezelfde vrijetijds- en vakantiebelevenissen als ieder ander mens zonder beperking. om hen de kans te geven individueel of in gezelschap van toerisme te laten genieten, is het essentieel dat er in toegankelijkheidsinformatie wordt voorzien door toeristische instellingen. deze informatie speelt een belangrijke rol in de keuze wel of niet te recreëren. informatie over toegankelijkheid van accommodaties vormt de twee na grootste barrière voor

international Toegankelijkheids symbool (iTs)

het its is een initiatief van de chronisch zieken en gehandicapten

raad nederland (cg-raad). de uitgangspunten voor de toekenning

van het its zijn vastgelegd door de cg-raad en de controle wordt

uitgevoerd door het projectbureau toegankelijkheid. het symbool is

geïnitieerd om instellingen aan te sturen in de ontwikkeling van

toegankelijkheid en de kwaliteit van toegankelijkheid te bevorderen.

43nritmagazine

mensen met een beperking om op vakantie te gaan. deze barrière wordt benadrukt door het aantal mensen dat zich beperkt voelt op vakantie te gaan door te weinig informatie over toeristische activiteiten. om het huidige aanbod van toegankelijkheids-informatie vast te stellen, is er onderzoek gedaan naar de informatie over toeganke-lijkheid die culturele instellingen in neder-land op hun website plaatsen. voor zowel binnen- als buitenlandse toeristen vormen deze musea een van de belangrijkste toeris-tische trekpleisters in nederland.

Het onderzoek naar toegankelijkheidsinformatie 43 nederlandse musea zijn geselecteerd aan de hand van de website ‘museumkaart.nl’. hieronder vallen 37 musea waaronder ook kunstgalerijen, 2 openluchtmusea en

4 historische bezienswaardigheden. de websites zijn geanalyseerd op de aanwezig-heid van toegankelijkheidsinformatie en de kwaliteit hiervan. om de informatie op de betreffende museumwebsites te vinden is, indien voorhandig, de zoekmachine op de website gebruikt. er is gezocht met de sleutelwoorden toegankelijkheid, beperkt, beperking en rolstoel. tevens is er gekeken naar de beschikbaarheid van een engelse vertaling voor buitenlandse toeristen. in het onderzoek is rekening gehouden met mensen met een lichamelijke, visuele en gehoorbeperking.

de resultaten op basis van het onderzoek zijn de musea in een van de vier volgende categorieën ondergebracht: 1. geen toegankelijkheidsinformatie

2. informatie over mobiele toegankelijkheid3. overwegende toegankelijkheidsinformatie

(informatie voor mensen met mobiele, visuele en/of gehoorbeperking)

4. uitgebreide toegankelijkheidsinformatie

een kwart van de bezochte websites geeft geen toegankelijkheidsinformatie. deze musea hebben bezoekers met een beperking niet overwogen of staan er niet bij stil informatie over hun toegankelijkheid te vermelden op de website. de musea zonder toegankelijkheidsinformatie betreft ook musea in de grotere toeristische steden in nederland, voor welke het extra van belang is deze informatie te vermelden, omdat bezoekers vaak van ver komen. de onderstaande tabel laat zien dat het over-grote deel, 25 van de 43 museumwebsites, wel informatie geeft over toegankelijkheid.

De foto’s bij dit artikel zijn van Naturalis Leiden, een museum met

uitgebreide toegankelijkheidsinformatie op haar website.


Zij rekenen echter alleen op bezoekers met een mobiele beperking. de informatie die zij geven is erg beperkt en soms onduide-lijk, namelijk ‘we zijn rolstoeltoegankelijk’, ‘er zijn invalidenparkeerplaatsen of ‘gratis te gebruiken rolstoelen’. deze informatie biedt mensen in een rolstoel onvoldoende diepgaande informatie om een beslissing te maken. vijf websites bieden informatie over toegankelijkheid voor mensen met een lichamelijke, visuele en/of gehoorbe-perking. de informatie die gegeven wordt is nog steeds gering voor het overgrote percentage van de bezoekers met een beperking. Quotes zijn onder andere; ‘er is een braillepad’, ‘toegang voor blindengelei-dehonden’ en ‘medewerkers zijn bereid u te assisteren’. slechts twee van de 43 musea websites geven uitgebreide informatie over de innovatieve toegankelijkheid die zij

bieden in het museum. deze musea heb-ben tevens de toegankelijkheidsinformatie naar het engels vertaald voor potentiële buitenlandse bezoekers. van het totaal aantal musea dat toegankelijkheidsinforma-tie biedt, heeft 81,2% een vertaling naar het engels beschikbaar.

de musea met toegankelijkheidsinformatiede musea met de uitgebreide toegankelijk-heidsinformatie zijn naturalis leiden en het anne-frank huis. naturalis communiceert op de website dat zij speciale aanpassingen hebben gedaan voor de doelgroep en dat zij het its (international toegankelijkheids sym-bool) toegewezen hebben gekregen. de tentoonstellingszalen zijn toegankelijk voor rolstoelgebruikers en indien de rolstoel-gebruiker met een begeleider komt, mag

45nritmagazine 45nritmagazine

deze gratis naar binnen. ook biedt naturalis een rondleiding voor visueel beperkten. een goed initiatief van naturalis leiden is het bieden van een capd-ruimte. dit is een dialyseruimte voor mensen met continue ambulante peritoneaal dialyse. hiermee is het museum de enige van 43 onderzochtte museumwebsites, die de aanwezigheid van een capd-ruimte communiceert. een samen-werking is aangegaan met gehandicapten platform leiden voor het toekennen van een aantal symbolen aan het museum. uit deze symbolen kan worden afgeleid dat er ook een toegankelijke balie, terras en toilet is. het tweede museum met uitgebreide toegankelijkheidsinformatie is het anne-frank huis. de informatie op de website vertelt dat vanwege de verschillende verdiepingen en de smalle gangen, het oude gedeelte van het huis en het achterhuis niet toegankelijk

zijn voor rolstoelgebruikers. het nieuwe gedeelte met de actuele tentoonstelling, het museumcafé en de museumwinkel zijn wel toegankelijk. er is hier een speciale ingang voor rolstoelgebruikers en medewerkers helpen gasten met een beperking naar bin-nen. dit nieuwe gedeelte beschikt over een lift en een aangepast toilet. daarnaast heeft het museum rekening gehouden met men-sen met een visuele en gehoorbeperking. voor de mensen met een visuele beperking of blinden is er een rondleidingbrochure in braille beschikbaar bij de kassa. voor slechthorenden en doven is er een folder gemaakt ter aanvulling van de verschillende filmpresentaties. de website licht tevens toe dat blindengeleidehonden niet zijn toege-staan. dit is geen goede promotie, maar het museum communiceert zijn toegankelijkheid wel.

“Vergeleken met musea in Nieuw-Zee-land doen Nederlandse musea het zo slecht nog niet. Hetzelfde onderzoek onder Nieuw-Zeelandse websites wijst uit dat 29 van de 43 museum websites geen toegankelijkheidsinformatie biedt.”

Accessible Travel the Netherlandsvanaf circa eind december 2010 kunnen (buitenlandse) toeristen terecht op de websitewww.accessibletravelnl.com voor toegankelijkheidsinformatie van toeristische instellingen in nederland. hieronder vallen accommodaties, musea, attrac-ties, tours, nationale parken, vvv’s, transportbedrijven en zorgverleners. tevens zal de website dienen als netwerkpunt voor reizigers naar nederland met een beperking. als u interesse heeft te adverteren op deze website omdat u (deels) toegankelijk bent voor gasten met een beperking, kunt u contact opnemen met [email protected].

46 nritmagazine

Plaats van toegankelijkheidsinformatieals laatste blijkt uit het onderzoek dat de informatie vaak slecht vindbaar is. de informatie is regelmatig gesitueerd onder een vraag bij faQ (frequently asked Questi-ons), na deze gevonden te hebben met de sleutelwoorden in de zoekmachine van de website. het is van belang dat informatie over toegankelijkheid geplaatst wordt op een specifieke pagina van de website en daardoor gemakkelijk vindbaar is, juist omdat mensen met een beperking deze informatie zoeken.

conclusiehet onderzoek wijst uit dat een kwart van de musea geen informatie biedt over toegankelijkheid. de musea die dat wel doen geven weinig informatie, informatie van lage kwaliteit en op verkeerde plaatsen op de website. tevens is de informatie te veel gefocust op mensen met een mobiele beperking die wel of niet gebruikmaken van een rolstoel. meer musea moeten het bezoek van mensen met een visuele of gehoorbeperking overwegen, aangezien zij gezamenlijk 7,6% van de nederlandse bevolking vormen. de uitgebreide toeganke-lijkheidsinformatie op de websites van natu-ralis leiden en het anne-frank huis vormt een goed voorbeeld voor andere musea.

Tabel 1 toegankelijkheidsinformatie websites nederlandse culturele instellingen

abs %

geen toegankelijkheidsinformatie 11 25,6%

informatie over mobiele toegankelijkheid 25 58,1%

overwegende toegankelijkheidsinformatie 5 11,6%

uitgebreide toegankelijkheidsinformatie 2 4,6%

toegankelijkheidsinformatie in het engels(van het aantal dat toegankelijkheidsinfomatie biedt)

26 81,2%

bron: accessibility information on cultural venue websites: the case of the netherlands and new Zealand

Aanbevelingenom te beginnen kunnen musea hun alge-mene toegankelijkheid verbeteren door hier informatie over te geven op hun website. deze informatie moet op een daarvoor toegespitste webpagina geplaatst wor-den om vindbaarheid te stimuleren en zo makkelijk gevonden te kunnen worden met een zoekmachine. daarnaast is het vooral belangrijk dat musea hun daadwerkelijke toegankelijkheid communiceren. op deze manier komen senioren of mensen met een beperking niet voor een verassing te staan. indien aanwezig, kan een musea informatie geven over aanpassingen of faciliteiten aan-wezig voor het verbeteren van de toeganke-lijkheid, zoals parkeerplaatsen voor mensen met een beperking, een hellingbaan bij de entree, de hellinggraad van de hellingbaan, een rolstoeltoegankelijke lift, een minder-validentoilet, een alternatieve in- of uitgang, de draaicirkel, de doorgangshoogte, een brailletrail en informatiefolders in contrastre-rende kleuren of braille. als mensen met een beperking na een bezoek conclude-ren dat deze aanpassingen of faciliteiten daadwerkelijk aanwezig zijn, zullen zij dit communiceren binnen hun netwerk.

47nritmagazine

48 nritmagazine

trends en ontwikkelingenin de verblijfsrecreatie

door: Ton vermeulen en kim de Bruijn

op woensdag 1 december 2010 hebben nrit onderzoek en recron voor de bedrijfsgroep kampeer- en bungalowbedrijven de interactieve workshop ‘trends en ontwikkelingen in de verblijfs-recreatie’ gegeven. centraal in deze workshop stond de vraag hoe de sector verblijfsrecreatie moet inspelen op vergrijzing, de economische crisis, duurzame ontwikkelingen en social media. om de discussie in de zaal met ruim 100 aanwezi-gen op gang te brengen, konden alle deelnemers vooraf aangeven hoe zij vonden dat de verblijfsre-creatie op deze ontwikkelingen moet inspelen. daartoe hadden ze een week voor de workshop een vragenlijst van nrit onderzoek ontvangen. de vier thema’s (demografie, economie, ecologie en technologie) werden met korte flitsende filmpjes ingeleid waarna senior projectleider kim de bruijn van nrit onderzoek een korte toelichting op de enquêteresultaten gaf. daarna kwam arthur van disseldorp in actie die namens recron de discussie in de zaal met prikkelende vragen en stellingen aanzwengelde.

verslag van RecRoN-workshop

Zie de vergrijzing als kansvolgens veel ondernemers moeten bedrij-ven in de verblijfsrecreatie de vergrijzing vooral als een kans zien. het aanbod op kampeer- en bungalowbedrijven sluit vaak goed aan bij de wensen en behoeften van ouderen zoals rust, natuur en stilte. bedrij-ven moeten daarbij vooral op zoek naar voorzieningen en activiteiten die voor zowel jongeren als ouderen geschikt zijn. “oma’s kunnen ook Wii-en!” Zeker in het voor- en naseizoen kunnen ouderen voor een leuke aanvullende bezetting zorgen. met de juiste aanbiedingen en arrangementen kunnen senioren worden aangetrokken. absolute voorwaarde is wel een goede horeca. na de vraag wie actief met de groeiende groep allochtonen aan de slag was, bleef het angstvallig stil.

inspelen op vergrijzing- passende arrangementen- comfort, gebruiksvriendelijk, privacy (sani-tair bij accommodatie, droge fietsplekken)

- voorzieningen, ook laagseizoen - allerhande aangepaste voorzieningen (kleine dingen zoals verlichting, drempel-tjes, vervoer van en naar accommodatie)

- goede fietsvoorzieningen, ook voor elek-trisch fietsen

- activiteiten (fietsen, eten, bezoek plaats-jes, natuur, fitness), excursies op maat

- gebruikmaken van kansen (grote groep,

veel tijd, geld, beleving/familie-uitjes, zoe-ken het dichter bij huis, jaarrondexploitatie)

- inspelen op behoeften (fysieke aanpas-singen aan kamers, seniorenporties in restaurant, rust)

- ook kleinere groepen onderscheiden bin-nen senioren doelgroep, niet alle senioren zijn hetzelfde

- onderzoek toegespitst op senioren waarbij wordt ingegaan op meer dan alleen demo-grafische kenmerken, juist behoeften/wensen in kaart brengen

- innovaties blijven richten op jonge doel-

groep: jeugd heeft de toekomst- ouderen aanspreken, maar ook jongeren/nieuwe doelgroepen blijven aantrekken

- multifunctionele voorzieningen, te gebrui-ken door alle doelgroepen

- familie als hoeksteen van de samenleving blijven zien

- zorgfaciliteiten aanbieden- kwaliteit/sfeerbeelden in commu-nicatie-uitingen moeten doelgroep aanspreken (samenwerken met bijv. seniorenorganisaties, natuurmonumenten, staatsbosbeheer)

49nritmagazine 49

Prijsvechten is niet de juiste strategieover de economische crisis waren de aanwezigen het snel eens. “We moeten als het gaat om de tarieven, vooral niet door de bodem gaan.” prijsvechten is niet de manier om de crisis te overleven. investeren in kwa-liteit van zowel hard- als software is de enig juiste strategie. in het voor- en naseizoen kan wel met aanbiedingen worden gewerkt.

duurzaam ondernemen meer uitdragenop het gebied van duurzaamheid ontspon zich een levendige discussie waarbij de ene groep duurzaamheid vooral als kans zag en de andere groep stelde dat een green key alleen geen gasten trekt. Waar iedereen het wel over eens was dat duurzaam onder-nemen, vooral als het gaat om energie en afval, direct geld kan besparen. verder moeten bedrijven hun eigen duurzaam-heid meer naar de gasten communiceren. “gasten vinden het leuk op een duurzaam bedrijf te staan. duurzaamheid zorgt voor een positief imago en voor leuke mond-tot-mondreclame.”

inspelen op duurzame ontwikkeling- vakantie in eigen land is duurza-mer: dit communiceren naar klant

- afval scheiden, papierverbruik verminderen, energie besparen

- bij uitbreiding rekening houden met omgeving

- profileren als duurzaam bedrijf en verantwoord producent levert op den duur meer gasten op

- rekening mee houden dat gasten dit gaan verlangen van je, wellicht geen extra inkomsten

- duurzaam investeren en exploite-ren naar eigen mogelijkheden

- onderzoek doen naar duurzaam-heid die rendeert

- gasten wijzen op hun

verantwoordelijkheden- nog terughoudend zijn, levert nog onvoldoende op, alleen als het geen onnodige kosten met zich meebrengt

- wijzen op belang van eenduidige structuur, nu teveel keurmerken

- alleen gebruiken als het ook echt duurzaam is, niet met een hype willen meelopen

- gasten niet mee lastig vallen, gaat alleen om inkoop

- doen, zien als kans, mogelijkhe-den onderzoeken, bij vervanging altijd kijken of er duurzame alter-natieven zijn, recreatie en milieu gaan samen

- investeren in alles dat in vijf jaar terugverdiend kan worden

inspelen op de economische crisis- differentieel prijsbeleid- risicospreiding (product niet op 1 pijler laten rusten)

- blijven staan voor kwaliteit, gastvriendelijkheid- niet prijsstunten, liever iets meer bieden of korting geven op eigen bedrijf

- aantrekkelijke aanbieding richting doelgroepen die je wilt aantrekken

- jezelf onderscheiden van anderen is sleutel tot blijvend succes

- gebruikmaken van kansen die crisis biedt: aan-schaf luxe chalet in plaats van tweede woning, vakantie in eigen land neemt toe

- arrangementen aanbieden- in betere tijden reserves opbouwen- voordelen van nederland benadrukken (mooi land, goede kwaliteit, goedkoop vergeleken met buitenland)

- blijven investeren en als dat niet lukt prijzen aanpassen zodat prijs in verhouding blijft staan tot aanbod

50 nritmagazine

social media wordt ons door de strot geduwdveruit het felst werd gediscussieerd rond social media. Waarbij de ene groep zag dat het veel free publicity genereerde en de andere groep zich afvroeg of deze aandacht wel een enkele boeking ging opleveren. problemen zijn er natuurlijk genoeg. Zo kost het inzetten van social media aan direct geld vrijwel vrijwel niets, maar wel veel tijd. volgens diverse aanwezigen moeten we in de verblijfsrecreatie vooral inspelen op

inspelen op social media- gebruikmaken van feedback, kritiek, klachten, ideeën, foto’s. je krijgt wensen van je doelgroep aangereikt, hier je voordeel mee doen.

- gebruik van maken om in gesprek te blijven met gasten

- gasten aan je bedrijf mee binden- eigen website blijft belangrijker- heeft het niet de beste tijd al gehad?- actief aan meedoen, voor 100%, wel cursus/training voor nodig.

- gebruik van maken voor marketing-doeleinden, naamsbekendheid

- onderscheidend en verbindend

aanwezig zijn- realiseren dat het een vluchtig medium is

- meedoen om vinger aan de pols te houden, niet overdrijven of doen omdat het moet, blijf bij jezelf

- gebruikmaken van kansen die het biedt: veel lucratiever dan traditio-nele media. Wel professionele basis houden.

- goed volgen. vooruitlopen kan veel geld kosten. recreatie loopt nu nog ver achter op andere sectoren.

- zeker twitter gebruiken, dan loop je voorop in de recreatiebranche.

het feit dat mensen graag hun positieve ervaring willen delen. en wat is er nu beter dan een leuke vakantie via twitter, facebook en hyves door je eigen gasten wereldkundig te laten maken. tips en ervaringen waren er zat. personeel dat eerst min of meer gedwongen moest twitteren, vond het al snel leuk en nam zelf initiatieven. twitteren levert ook een sneeuwbal aan free publicity op. maar zorg wel voor een goed beleid en inbedding in de organisatie. daar zien veel ondernemers een rol voor de klantenservice weggelegd.

Trends, kansen en bedreigingenin het onderzoek voorafgaand aan de workshop hebben de deelnemers ook nog aangegeven wat zij zien als grootste trends, kansen en bedreigingen voor de verblijfs-recreatie. ondernemers in de verblijfsre-creatie signaleren een aantal belangrijke trends en ontwikkelingen waar de sector op in zal moeten spelen. Zo zijn comfort, gemak en kwaliteit tegenwoordig gewoon vanzelfsprekend en is er een toenemende behoefte aan veiligheid, geborgenheid en kleinschaligheid. Werken, wonen en recreëren lopen mede door de digitalisering steeds meer door elkaar. de ondernemers verwachten dat nederlanders korter en vaker op vakantie zullen gaan. daarbij is er een toenemende behoefte aan kant-en-klare arrangementen die steeds korter

51nritmagazine

- de Wije Werelt in otterlo- camping julianahoeve in renesse- camping de bongerd in tuitjehorn- camping de boshoek in

voorthuizen

tijdens de workshop gaf merlijn pietersma van recron nog een presentatie waar hij inging op de verblijfsrecreatieparadox.

Zoals bekend groeit het aanbod in de ver-blijfsrecreatie bij een achterblijvende vraag. in een discussie met de zaal werden diverse ontwikkelingsrichtingen verkend.na ruim anderhalf uur intensief kennis uit-wisselen en discussiëren was de workshop weer voorbij en werd de middag met een tagcloud samengevat. •

voor vertrek worden geboekt. maatwerk en een persoonlijke benadering van de gasten zijn essentieel. grootste bedreigin-gen zijn het weer in nederland, goedkope vluchten naar zonzekere bestemmingen, belemmerende weten regelgeving, de bereikbaarheid, prijsdumping en marktver-vaging. het valt de ondernemers op dat steeds meer branchevreemde bedrijven vaak met onverwacht succes toetreden tot de recreatiesector. bestaande bedrijven zullen zich daarom in toenemende mate moeten onderscheiden door te innoveren. bedrijven die achterblijven zijn slecht voor de uitstraling van de hele sector. kansen zijn er natuurlijk ook volop. Zo is de kwaliteit van de nederlandse recreatiebedrijven volgens de collega’s over het algemeen goed op orde en zorgt de trend van korter en vaker op vakantie voor kansen in eigen land. daarnaast levert seizoensverlenging een betere exploitatie op. daarbij moeten de klantvriendelijkheid en het gasten thuis laten voelen wel voorop staan. meer gasten trek je volgens de ondernemers door te investeren in kwaliteit, beleving en emotie. bedrijven die willen overleven moeten wel snel inspelen op nieuwe ontwikkelingen en daarmee anderen voorblijven. innovatieve bedrijven in de verblijfsrecreatie zijn volgens de collega-ondernemers:- de schatberg in sevenum- strandcamping groede in groede

52 nritmagazine

Kennismaken met ...

Waar ben je geboren/opgegroeid?Ik ben geboren en getogen in de provincie Noord-Brabant. Het grootste gedeelte van mijn jeugd bracht ik door in Son en Breugel.

Wat was je meest bijzondere vakantie-ervaring in je jeugd?Ik heb goede herinneringen aan de vakanties die ik met de hele familie doorbracht in Dom-burg en Bergen aan Zee.

Welke opleiding heb je genoten?Sportmanagement

Wat is je van je opleiding het meest bijgebleven?Ik ben voor mijn studie in Amerika geweest en heb daar ervaren dat sport een volwaardige bedrijfstak kan zijn.

Wat is je beste/slechtste eigenschap?Ik ben een aanjager en zie kansen in de markt die leiden tot nieuwe initiatieven, waarbij het Vrijetijdshuis Brabant een rol van betekenis kan spelen. Zo detacheert onze organisatie de directeur voor het samenwerkingsverband Van Gogh Brabant en zijn wij trekker, met twee commerciële partijen, om het Brabant-paviljoen op de Floriade in 2012 gerealiseerd te krijgen. In de toekomst zullen wij, meer dan voorheen, commerciële opdrachten binnen het publieke domein uitvoeren. Door mijn enthousiasme zeg ik niet snel nee tegen een opdracht, ook al betekent dat dat de medewerkers in de organisatie een tandje bij moeten zetten.

Wat was je eerste echte baan?Ik ben begonnen als tennisleraar in Liempde bij tennisvereniging de Peppelieren.

Guus van der Woldevrijetijdshuis Brabant is dé organisatie die het vrijetijdsbeleid van de provincie noord-Brabant uitvoert en mede vorm-geeft. wij vertalen wensen en behoeften van consument, ondernemer en overheid in specifieke en meetbare ambities. deze ambities worden gerealiseerd binnen projecten in met name het publieke domein. vrijetijdshuis Brabant levert met haar activiteiten een bijdrage aan innovatie in de Brabantse vrijetijds-sector. vrijetijdshuis Brabant is de marketingorganisatie van Brabant op het gebied van vrije tijd. wij brengen als enige het volledige en actuele vrijetijds-aanbod in kaart en lopen voorop als het gaat om kennisontwikkeling in de Brabantse vrijetijdssector. de ambities van het vrijetijdshuis Brabant komen onder meer tot uitdrukking in: consu-mentgerichte producten en diensten zoals Uitinbrabant.nl, routesinbrabant.nl, vvvbrabant.nl en het televisiepro-gramma Inz en Uitz; ondernemersge-richte producten en diensten zoals www.kennispleinvrijetijd.nl, de jaar-lijkse trendrapportage en de trendkrant.

Waar werk je nu?Sinds 1 mei jongstleden ben ik werkzaam als directeur bij Vrijetijdshuis Brabant. Wij zijn thuis in de domeinen toerisme, recreatie, natuur en landschap, cultuur en sport.

Wat is de grootste uitdaging in je werk op dit moment?De Provincie Brabant heeft een nieuw profiel van de provincie geformuleerd, op basis van een agenda voor de toekomst: de ‘Agenda van Brabant’. Deze dient als leidraad voor zowel de noodzakelijke ombuigingen als de beoogde, duurzame investeringen in de toekomst van Brabant. De huidige inzichten noodzaken de provincie Noord-Brabant structureel fors te bezuinigen. Ook Vrijetijdshuis Brabant zal worden gekort.In 2011 zal er, in het licht van de Agenda van Brabant en de provinciale bezuinigingen, meer focus worden aangebracht in de taken en werkzaamheden van het Vrijetijdshuis Brabant. Het gerichter en sterker inzetten van de middelen moet leiden tot meer zichtbaar-heid bij de consument en ondernemer. De kernactiviteiten van onze organisatie liggen in 2011 met name op promotie/marketing en kennis. De volgende strategische doelen staan centraal:- Het vergaren en overdragen van kennis over vraag en aanbod van vrijetijdsvoorzieningen;

- Het promoten van Noord-Brabant waar inwoners en bezoekers graag hun vrije tijd besteden;

- Het bevorderen van het bezoek aan en beste-dingen bij toeristische, recreatieve, culturele en sportieve voorzieningen.

Voor het Vrijetijdshuis Brabant is het de uit-daging om deze doelen, ondanks de bezuinigin-gen, te realiseren.

53nritmagazine

Wie is je grote voorbeeld?Er is niet een specifiek persoon die mijn grote voorbeeld is. Voor alle mensen die met overtuiging kennis, durf en passie hun functie uitoefenen heb ik bewondering.

Wat is je grootste succes?In het verleden heb ik meerdere organisaties, na een reorganisatie, weer op de rit gekregen. We hebben in 2010 al voorgesorteerd op de bezuinigingen die aanstaande zijn en heb-ben de eerste fase van dit traject succesvol afgerond.

Van welk initiatief had je veel verwacht maar werkte helaas niet?Ik werk nog te kort bij het Vrijetijdshuis Brabant om daar een specifiek voorbeeld van te geven. Ik heb vroeger als commercieel manager van een groot aantal sport- en evene-mentenaccommodaties die gevestigd waren in meerdere provincies een eenduidig beleid proberen door te voeren. De grote culturele verschillen tussen deze provincies maakte dat vrijwel onmogelijk.

Wat is voor jou de ultieme vakantie?Ik vind het heerlijk om samen met mijn gezin een onbekende omgeving te verkennen. Lek-ker genieten van alles wat die streek ons te bieden heeft. Kennismaken met de cultuur, de historie en de plaatselijke gerechten. En vooral leven bij de dag.

Wat wordt in jouw ogen het toekomstige dagje uit?Via internet stelt men zelf het uitstapje samen. Er is duidelijk een voorkeur voor een combinatie van meerdere activiteiten. Steeds meer zijn mensen op zoek naar authenticiteit.

Het regio-, stad- en streekgevoel is in opmars, met aandacht voor de lokale identiteit en cultuur(historie).

Verder nog iets?Commissaris van de Koningin van Noord-Bra-bant, de heer Van de Donk, gaf bij de opening van het academisch jaar van de NHTV in Breda aan er voorstander van te zijn als er in het volgende bestuursakkoord, na de Staten-verkiezingen, wordt gewerkt aan de paragraaf ‘Toerisme als economische motor en drager’. Onder aanvoering van het Vrijetijdshuis Brabant en Top Brabant en samen met vele partijen uit de vrijetijdseconomie doet de vrijetijdssector nu een dringend beroep op de provinciale overheid om het gehele vrije-tijdsdomein speerpunt van beleid te maken. De provincie Brabant staat de komende jaren voor grote uitdagingen op de terreinen van economie, kennis en ruimtelijke ontwikkeling. Organisaties in de vrijetijdssector zien sterke kansen om deze uitdagingen collectief aan te gaan. Forse investeringen en inspanningen van zowel private als publieke partijen zijn echter noodzakelijk om optimale resultaten te kunnen boeken.

Toerisme en recreatie, cultuur, sport, natuur en landschap zijn van strategisch belang voor Brabant en leveren een belangrijke bijdrage aan de economische ontwikkeling van het platteland en het stedelijk gebied. De vrijetijdssector is sterk medebepalend voor de kwaliteit van het woon- en vestigingskli-maat binnen Brabant en speelt een actieve en inspirerende rol in de ambitie van Brabant om tot de Europese top van kennis- en innovatiere-gio’s te behoren. Daarnaast is de vrijetijdssec-tor de poort die een zeer breed publiek toegang

geeft tot de werelden van sport, kunst, cultuur, erfgoed, natuur en landschap.

Ruimte en economie staan centraal in de Agenda van Brabant. De gezamenlijke vrije-tijdssector claimt in dit kader een actieve en krachtige positie in de toekomstige ontwikke-lingen in Noord-Brabant en pleit voor bunde-ling van het gehele vrijetijdsdomein binnen één portefeuille (van recreatie en toerisme tot cultuur, cultuurhistorie, winkelen en sport). Partijen uit de vrijetijdssector roepen de provinciale politiek daarom op het vrijetijdsdo-mein weer op de politieke agenda te plaatsen. De vrijetijdssector is veelzijdig en sterk in beweging en goed voor 6% van de werkgele-genheid in Brabant. Met ruim 70.000 banen is de sector nog altijd groeiende en daarmee een van de motoren van de Brabantse economie.Vindt u het ook belangrijk dat de provincie Noord-Brabant zich inzet om het gehele vrijetijdsdomein (weer) speerpunt van beleid te maken? Onderteken dan de petitie opwww.vrijetijdshuis.nl •

direct leverbaar!prijs rapport: €137,50meer informatie op www.nritmedia.nl

- adver tent ie -

Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd 2009/2010

Het ‘Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd’ geeft een samenhangend beeld van de gehele Nederlandse vrijetijdsindustrie. Op basis van de meest toonaangevende (statistische) onderzoeken komen de belangrijkste trends en ontwikkelingen in toerisme, recreatie en vrije tijd aan bod. Het rapport verschijnt dit jaar alweer voor de negenentwintigste keer en is inmiddels uitgegroeid tot hét standaardwerk voor de sector. Het ‘Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd’ voert u langs de belangrijkste toeristisch-recreatieve trends en ontwikkelingen van 2009 en geeft een doorkijk naar de toekomst. Dit wordt aangevuld met visies en inzichten van toonaangevende branche- en kennisorganisaties uit de sector. Door de presentatie van al deze informatie in één overzichtelijke uitgave is het rapport ook uitstekend bruikbaar als naslagwerk.

Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd 2009/2010

v2 omslag trendrapport.indd 1 4-8-2010 16:07:44

aanvulling interview andré vinkdoor: Ton vermeulen, NRiT onderzoek

in de vorige editie van nrit magazine is in het interview met andé vink van hisWa een stuk tekst weggevallen. We willen u dat toch niet onthouden mede omdat het gaat over de samen-werking met recron.

Jullie zitten samen met RECRON in het Watersport- en Recreatiehuis in Driebergen. Is er sprake van een intensieve samenwerking? “dat hadden we wel beoogd, maar dat is niet zo uit de verf gekomen. de culturen zijn toch echt heel anders. om te beginnen is een watersporter iemand anders dan een gemiddelde recreant. bij ons gaat alles om het object boot en de hobby. Watersporters zijn een beetje prettig gestoorde mensen, althans zeker de klassieke watersporters. Watersport is bijna een religie. je doet eerder je auto weg dan je boot. als die hun laatste dubbeltje moeten uitgeven, dan gaat dat naar die boot toe. We heb-

ben een groep van ongeveer anderhalf miljoen ‘trouwe kerkgangers’. onze leden, de ondernemers, zijn ook anders. onze dienstverlenende leden, de jachthavens, de verhuur en de vaarschoolondernemers lijken het meest op recron-ondernemers. maar aan de maakkant en de handel zit in feite onze omzet, dat is veel meer industrie, veel internationaler ook. in de beeldvorming is tweederde van ons toeristisch, maar het is in feite maar een derde van de omzet, maar ook de culturen van beide kantoororgani-saties zijn uiteindelijk anders. dat hebben we destijds onderschat. overigens is de relatie uitstekend. de combinatie maakt het overigens juist zo mooi en boeiend.” •

de kennisportaal van de vrijetijdssector

• Uitgebreide kennisbank met exclusieve informatie voor abonnees

• Handige tools voor geregistreerde gebruikers

• Elke dag actueel nieuws

NRIT OnderzoekStaat u als belanghebbende in de vrijetijdssector voor een belangrijke beslissing? Wilt u de concurrentie voorblijven, uw kwaliteit verbeteren, op de hoogte blijven van trends? Of zoekt u een heldere onderbouwing voor uw beleid: NRIT Onderzoek kan het inzicht geven waar u om vraagt. En dit voor alle bedrijven en organisaties die in de sector opereren, waarbij wij relevante en beproefde kwalitatieve en kwantitatieve onder-zoeksmethoden inzetten. Door samenwerking met onze partner NRIT Advies kunnen we u op alle onderzoeks- en adviesvlakken van dienst zijn. Daarnaast nemen wij op gezette tijden het initia-tief om een vraag/aanbodinventarisatie in een bepaalde sector uit te voeren. Voorbeelden hiervan zijn de kampeersector, de bungalowsector en de congres-, evenementen- en vergadersec-tor. De onderzoeksresultaten verschijnen meestal in publicatie-vorm, met het jaarlijkse Trendrapport Toerisme, recreatie en vrije tijd sinds 1980 als bekendste voorbeeld.

NRIT MediaBinnen onze afdeling NRIT Media publiceren wij de wekelijkse e-mailnieuwsbrief NRIT Actueel en het vaktijdschrift NRIT Magazine dat elke twee maanden verschijnt. In deze publica-ties volgen we de heartbeat van de sector. Met actueel en relevant nieuws, achtergrondartikelen en interviews volgen we de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de vrijetijdssector. Daarnaast inspireren we de lezers met innovatieve ideeën en concepten. Tevens geven wij aan het vakgebied gerelateerd werk van derden uit en werken wij samen met vooraanstaande marktpartijen zoals branche-, belangen-, kennis- en koepelorga-nisaties en opleidingsinstellingen. Voor meer informatie kunt u gebruik maken van de onderstaande contactgegevens.

Het Nederlands Research Instituut voor Recreatie en Toerisme (NRIT) is actief vanaf 1970 en heeft sindsdien een naam van kwaliteit en deskundigheid opgebouwd. NRIT Onderzoek en NRIT Media zijn integere, meedenkende, professionele en vakbekwame partners werkzaam in en voor de gehele vrijetijdssector. Het leveren van toegankelijke onderzoeksresultaten en bouwstenen voor uw strategie staat daarbij voorop.

Paardeweide 3L • 4824 EH Breda • T (076) 548 21 70 • F (076) 548 21 79 • www.nritonderzoek.nl • [email protected]

- adver tent ie -


De m

arkt voor tweede w

oningen

De markt voor

N R 4 - 2 0 1 0


AnAlyse

LosgesLagen

Britse toeristen

in amsterdam

speciAl

trendrapport toerisme,

recreatie en vrije tijd

2009/2010

innovAtie

no nonsens sparen

anno 2010 met

de Friendscard

toeristisch imago

van 18 grote steden

onder de Loep

NRIT ONdeRzOek aNalyseeRT

heT kampeeRgedRag

vaN de NedeRlaNdeR

toeristisch imagoonderzoek

veRTROuwd RappORT

IN eeN fRIsse eN

NIeuwe jas


oNTwikkel iNgeN iN de v

tweede woningen

de v

tweede woningentweede woningen

R e c R e a t i e o n d e R z o e k

Special recreatieonderzoek•pleidooivoordemonitoronderzoek

interview

SPeciaL

•StrandonderzoekSchouwen-duiveland•recreatieonderzoekzuiderparkdenhaag•vernieuwendklanttevredenheidSonderzoekbijStenaline

•waterSportonderzoekweSt-brabant•janblok,beleidSmedewerkerrecreatieStaatSboSbeheer

uivelandecreatieonderzoekzuiderparkdenhaag

•vernieuwend klanttevredenheidSonderzoek•waterSportonderzoek

•janblok,

klanttevredenheidSonderzoekportonderzoek

lok,lok,

klanttevredenheid onderzoekportonderzoek N R 2 - 2 0 1 0


Duinrell-Directeur roDerickvan Zuylen van nijevelt:

R e p o R ta g e

“ HeT museum opNieuw uiTviNdeN”

‘ twentsewelle’ een nieuw museum op een verrassenDe locatie

pRomoTieoNdeRzoek vaN pieTeR coRNelis

NaaR euRopese pReTpaRkeN

I n t e R v I e w

“ ToeRisme is eeN eNoRme kaNs vooR NedeRlaNd”

Nieuwe wegwijs iN de Bed&BReakfasTsecToR’veRscHeNeN

Dynamische B&B-sectorBlijft sterk groeien

wat is De invloeD van nieuwe attracties?

o n d e R z o e k

R e p o R ta g e

museum ieuw ui

elle’ een nieuw museumelle’ een nieuw museume locatie

ieoNopese p

egwijs iTsec

Dynamische B&B-sector

van nieuwe attracties?

““ HeHeTT museum museum opNieuw ui

‘ t twentsewentsewwelle’ een nieuw museumelle’ een nieuw museumop een verrassenDe locatie

N R 1 - 2 0 1 0


Niche-markt of Nieuwe kaNs voor toeristische bestemmiNgeN ?

O n d e r z O e k

duuRzame vakaNTie

ver vaN mijN bed of dicht bij huis ?

A n A ly s e C B s

afName aaNTal gasTeN eN oveRNachTiNgeN iN 2009 bepeRkT

A r t i k e l

daRkTouRism

k e n n i s m A k e n m e t:

beRT aNveliNkdirecteur Nrit oNderzoek

v4 magazine sp1 oktober 2010.indd 36 28-10-2010 14:06:39

geheel vernieuwde website NRiT onderzoek

- adver tent ie -

download de nieuwe iPhone App van NRiT onderzoek

- adver tent ie -

NRIT Magazine 2010-6

Documents

Transcript of NRIT Magazine 2010-6