gezondheid

DE waar ligt de toekomst?

Waar kan je op één plaats, op hetzelfde moment kennis maken met alle studiemogelijkheden na het secundair onderwijs? Op de Studie-Informatie-Dagen (SID-ins). Deze sessies worden per provincie geor-ganiseerd door de Vlaamse PMS-centra en het departement Onderwijs. Alle laatstejaars secundair onderwijs kunnen er terecht voor alle informatie over opleidingsmogelijkhe-den na het secundair onderwijs (van rijkswacht tot academische opleidingen). Hogescholen, universi-teiten, aanvullende opleidingen (bijv. vierde graad secundair onderwijs), de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB) en het Vlaams Instituut voor het Zelfstandig Ondernemen (VIZO) zullen klaar staan om op al je vragen te antwoorden. Er zijn telkens twee dagen voorzien voor klassikale bezoeken en één dag (zaterdag) waarop je er alleen of met je ouders terecht kan. Elke laatstejaars heeft via het PMS van zijn school de brochure Wat na het secundair onderwijs gekre-gen. Hierin vind je alle studiemogelijkheden en onderwijsinstellingen. Deze brochure werd speciaal ont-worpen voor deze informatiedagen.

Oost-Vlaanderen I.C.C. Gent 20, 21, 22 november ‘97 West-Vlaanderen Beurshalle Brugge 8, 9, 10 januari ‘98

Antwerpen Stadsfeestzaal 15, 16, 17 januari ‘98 Vlaams-Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk

gewest Boudewijngebouw, Brussel 22, 23, 24 januari ‘98

Limburg Limburghal Genk 27, 28, 29 januari ‘98

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

zo mislukt een fuif [1] De zaal brandt af. Een zaal, een open-air party of een tent? Eenmaal de plaats gekozen lees je het contract goed na. Is de zaal technisch voldoende uitgerust? Kijk ook na of de ruimte beschikt over een attest hygiëne en brandveiligheid. Verzekering en veiligheid moet je checken. Zijn er maatregelen tegen geluidshinder? [2] Vergeten iemand uit te nodigen. Denk aan reclame en sponsoring. Vooraleer je sponsors zoekt, moet je weten wat je hen aanbiedt: naam-vermelding op de affiches, vrijkaarten ... Voor een grote fuif kan je best de pers verwittigen. De vrije radio’s uit je buurt zullen de fuif graag vermelden in ruil voor een aantal vrijkaarten. Meestal ga je naar de drukker voor affiches, toegangskaarten en drankbonnetjes. Maar voor kleine hoeveelheden zijn fotokopieën goedkoper. [3] De fuif begint op het sluitingsuur. Maak een checklist van alle uit te voeren taken. Zo vergeet je niets. Ben je wettelijk in orde (de tapvergun-ning, sluitingsuur, veiligheid en verzekering)? Wie levert de drank? Ga je de zaal zelf inrichten? Zorg er ook voor dat je duidelijke afspraken maakt met politie, brandweer en eventueel het Rode Kruis. [4] Geen schuim op het bier. Duid iemand aan die de bar coördineert. Bij elke brouwerij kan je gratis terecht voor een tapcursus. Je kan met bonnetjes werken. [5] Meer boete dan winst. Je moet minstens 10 dagen op voorhand een aanvraag tot toelating indienen bij het Sabam-kantoor van je streek. In de meeste gevallen betaal je een forfait, afhanke-lijk van de grootte van de zaal en de gevraagde toegangsprijzen. Doe je dit niet dan riskeer je ach-teraf extra vaststellingskosten.

tilt! Zinkt de moed je in de schoenen? Geen nood. Jos Meers van de Vlaamse Federatie van Jeugdhuizen en Jongerencentra schreef een handleiding voor ieder-een die een fuif wil organiseren. In Fuifnummers vind je handige tips, juridische informatie en nut-tige adressen. Het telt 93 pagina’s en kost 300 fr. Omdat we zelf ook fuifnummers zijn geven we deze handleiding gratis weg aan al wie een fuif moet/mag organiseren (als we maar naar de fuif mogen komen). Schrijven naar Klasse voor Jongeren, Fuifnummers, Koningsstraat 138, 1000 Brussel.

Op sommige scholen is een fuif een leuke gelegenheid om de 100 dagen of de afsluiting van een examen-periode uit je lijf te dansen. Hiphoppers, grungers, ravers, metalheads, headbangers, punks, muur-bloempjes, ze doen het allemaal. Samen muziek beluisteren, dansen en uit de bol gaan op een plek waar je onbekommerd jezelf kan zijn. Het gevoel er bij te horen. Je hebt wat met je buur gemeen: muziekkeuze, kapsel, zweet en after-shave. Muziek is dé belangrijkste kunstuiting van en voor jongeren. De kennis die jongeren van muziek hebben is fenomenaal. Daar twijfelt niemand aan. Maar een fuif uit de grond stampen is meer dan erin slagen mensen aan het dansen te krijgen.

FUIF OP SCHOOL

JANTJE ZAG EENS PEREN HANGEN Neem een school van 480 leerlingen. Tel daar nog eens 50 leerkrachten bij. Van die 50 leerkrachten zijn er 18 taalleraars. Die willen in de loop van het schooljaar elk minstens één van hun favoriete gedichten bespreken. Als die leraars elk 5 uur les-geven aan een klas van ongeveer 20 leerlingen, hoeveel kopieën nemen ze dan per jaar? In Vlaanderen zijn alleen al meer dan 1000 secun-daire scholen. We tellen er de basisscholen, hoge-scholen en universiteiten nog niet eens bij. Leg al die kopieën eens op een hoop. Niemand heeft ooit geteld hoeveel ‘beschermde boeken’ worden geko-pieerd in het onderwijs. Een nieuw Koninklijk Besluit zorgt ervoor dat de auteurs en uitgevers van die boeken vergoed zullen worden voor de duplicaten die op school gemaakt worden. Niet alleen de kopieermachine zal duurder worden, er zal ook een taks per pagina moeten betaald worden. Hoeveel mag dat allemaal wel kosten? De minister van Onderwijs schat dat het wel eens 100 miljoen zou kunnen worden. En wie zal dat betalen? De scholen, de ouders of misschien zullen er wel minder kopieën gemaakt worden? Wordt zeker nog vervolgd. (Gelieve deze tekst niet te kopiëren.)

BLUE COW De smartdrinks of energiedrankjes zijn blijkbaar niet meer weg te denken op een fuif. Je kan ze overal kopen: in gespecialiseerde zaken, kran-tenwinkels en zelfs in de supermarkten. Het zijn opwekkende drankjes met een hoog cafeïne- en taurine-gehalte. De vrij agressieve reclame er-rond speelt in op een hippe levensstijl. De drank-jes worden gepromoot als een veilige en natuur-lijke drug. Kan je lichaam niet meer volgen? Een bruisend blik brengt snel en efficiënt heil. Sommigen beweren dat smartdrinks totaal onschadelijk zijn en vroeger zelfs als medicijn werden gebruikt. Anderen zeggen dat het de drempel naar gevaarlijker spul verlaagt. Hoe dan ook, volgens de Europese richtlijnen mag 1 liter bruine limonade maximum 150 milligram cafeïne bevatten. Sommige blikjes bevatten het dubbele van de toegelaten norm. Duidelijke gebruiksaanwijzingen zijn zeldzaam. Wat gebeurt er als je zo’n drankje combineert met alcohol? Hoeveel mag je ervan drinken zonder gevaar te lopen? Beetje uitkijken voor je te diep in het blik kijkt.

Zin om in het buitenland verder te studeren? Dan moet je zeker op zaterdag 24 januari 1998 naar het Auditorium Boudewijngebouw (Boudewijnlaan 30 in Brussel) voor de Euro-SID-in Vlaanderen 1998. Daar zal je alles duidelijk worden: van de Europese uitwis-selingsprogramma’s (Leonardo, Socrates, Erasmus, Lingua, JINT), gelijkwaardigheid van diploma’s, studiekosten tot studeren in de Verenigde Staten. De toegang is gratis. De wereld roept. Meer informatie kan je krijgen via je leraar, je plaatselijk PMS-centrum of bij het departement Onderwijs, afdeling Informatie en Documentatie, Luc Aelbrecht (tel 02/211 43 20)

de wereld roept

VOLGEND JAAR BETER

Klasse voor 11:97JongerenKlasse voor 11:97Jongeren9

///---------ééééé--éé--------------========--===--éé--------------========

--===-------------==ééééééé////=-----/--éé--------------========

--===-------------==ééééééé////=-----///-------éé--------------========--===-------------==éé//-------éé--------------========--===-------------==éé-------------==ééééééé////=-----/

//-------éé--------------========--===-------------==ééé///-====///---------éééééé///-=====-----/

//-------éé--------------éé--------------========--===------éé--------------========

--===-------------==ééééééé////=-----/ //-------éé--------------========

--===-------------==éé---------==ééééééé////=-----///-------éé--------------========

--===-------------==éé--========--===-------------==ééééééé////=-----/

//-------éé--------------========--===-------------==ééééééé////

--------========--===---------

----==ééééééé/

Michiel stuurde ons een brief met de vraag of hij voor één dag zijn schoolbank mocht verplaatsen. Hij volgt TSO-elektriciteit maar snuffelt geregeld in de schriften Latijn van zijn neef, en het Griekse alfabet achteraan in zijn boek elektriciteit intrigeert hem. Of hij zichzelf niet even op een Latijn-Griekse rooster mag leggen. Voor ons geen probleem. Saignant a.u.b.! Vanochtend werd ik wakker met een speciaal gevoel. Mijn ontbijt voelde aan alsof het mijn laatste maaltijd was (niet veel door mijn keel gekregen). Dit wordt geen doordeweekse dag. Vandaag staat mijn bank in een andere school en in een totaal andere studierichting. Redenen genoeg voor mijn moeder om mij met de wagen te brengen en op de juiste tijd en plaats af te zetten. Als ik uit de auto

stap speelt de Brabançonne op de radio, waardoor ik mijn gehalte moed de hoogte in voel gaan. Op de speelplaats kijk ik uit naar het geplande ontvangstcomité, maar dat heeft zich blijkbaar over-slapen. Op het secretariaat wijzen ze mijn klasgroep-voor-één-dag aan waarbij ik net als de bel gaat aankom. Al de leerlingen staan keurig twee aan twee in een rij. De klassen gaan in stilte naar hun loka-len en laten elkaar rustig voorgaan op de trap. Zoiets zou in mijn school nooit lukken. In de rij staan is bij ons een troep, en wie eerst in het lokaal arriveert heeft de beste plaatsen (achteraan). Chinees Eenmaal in de klas vliegen we er meteen in met een uurtje Latijn. Het verbaast me hoe vlot mijn mede-leerlingen een dode taal terug tot leven brengen. Alles klinkt zowel oud als Chinees en toch heb ik het gevoel dat er iets magisch rond deze taal hangt. We verbeteren een toets en tot mijn grote verbazing

kan ook ik enkele woorden vertalen (wel enkel woorden die ik uit het Frans kan afleiden, maar dat geeft me toch al een goed gevoel). Een nieuwe les betekent voor mij ook een nieuwe taal. Het Griekse alfabet is verschillend van het Latijnse en daar bovenop heeft elke Griekse letter behalve een klank ook nog een naam. De schrijf-wijze van een hoofd- en een kleine letter is ook totaal verschillend. We ontleden Griekse woorden door ze op te splitsen of af te leiden van een bekender woord en ontdekken zo hun herkomst. Aan de hand van mijn boek mechanica dat nog in mijn boekentas steekt, ontleed ik ook een paar woorden. De formules die gebruikt worden in mechanica bestaan ook vaak uit Griekse tekens, vandaar. Grieks is volgens mij nog veel moeilijker dan Latijn en dat merk je ook aan het aantal leer-lingen. Een uurtje geleden volgden we met onge-veer twintig leerlingen Latijn en nu zitten we nog met drie in de les Grieks. Wel leuk met zo weinig in de klas. Zo is de leraar echt met je bezig en krijg je extra veel aandacht. Om wat tegenwicht in de schaal te leggen wordt de voormiddag verder ingevuld met L.O. en aardrijks-kunde. Deze twee lessen bestaan uit rondjes lopen en armoede in Azië. Twee universele vakken dus. Drie jaar zwijgen Na de middag krijg ik opnieuw een uurtje Grieks geserveerd. We bestuderen de zeven Griekse geleerden. Zo had je bijvoorbeeld de ‘sekte’ van Pythagoras. Zijn leerlingen kregen een opleiding van vier jaar waarbij ze tijdens de eerste drie jaar geen woord mochten uitbrengen. Zwijgen en stu-deren gaan perfect samen en in die eerste drie jaar kan je toch nog geen zinnig woord uitbrengen, zal Pythagoras gedacht hebben. Na Grieks schakelen we weer over op Latijn. Alhoe-wel me boeken en schriften worden aangeboden om mee te volgen, snap ik er niets van. Na vandaag weet ik dat Grieks en Latijn niet echt aan mij besteed zijn. Het was leuk om die vakken eens een dag te volgen, maar met plezier sleep ik mijn bank terug naar TSO-elektriciteit. Ik zal er wel voor zorgen dat de Grieks-Latijners hun lamp blijft branden. Ieder zijn ding en alles gaat goed!

waar zit jij in de taart? verdeling leerlingen in het schooljaar ‘96-’97

ASO

40 %

TSO

32 %

BSO

26 %

KSO 2 %

289.907 jongeren zaten vorig schooljaar in de 2de en de 3de graad van de Vlaamse secundaire scho-len (gewoon secundair onderwijs). Dat betekent 3,35% meer dan 5 jaar geleden. Het Algemeen Secundair Onderwijs (ASO) en het Beroepsonderwijs (BSO) verliezen in ver-houding lichtjes: -0,6% en -0,8%. Het Technisch-(TSO) en Kunstonderwijs (KSO) winnen leerlingen: +0,8% en +0,6%. Daar-naast volgden 15.548 Vlaamse jongeren vorig jaar Buitengewoon Secun-dair Onderwijs (BuSO): 12,6% leerlingen meer dan 5 jaar geleden. 4814 zaten in het Deeltijds be-roepssecundair onderwijs. Een stijging van 7,7%.

SEKTE VAN PYTHAGORAS

ruil je bank

geen dood dier op mijn bord

fruit en groenten, kassa vier Ongeveer 4 jongeren op 5 eten dagelijks groenten. Ongeveer 1 op 5 doet dat meermaals per week maar niet elke dag. 2% eet mìnder dan één keer per week groenten. Wat eten die dan wel? Fruit gaat er dagelijks in bij twee op drie jongeren. Maar we eten steeds minder dagelijks fruit. De dolle Kiwi-ziekte, weet je wel?

gezondhei dseducatie

is één van de vakoverschrijdende eindtermen. Die bepalen wat jongeren minimaal moeten weten en kunnen. Deze eindtermen worden in verschillende vakken door de hele school waargemaakt. Bedoeling van de gezondheidseducatie is ondermeer dat jongeren een evenwichtige maaltijd leren samenstellen en dat ze inzien hoe voedingsgedrag beïnvloed wordt door de sociale omgeving en reclame. Jij ontsnapt er nog aan: de eindtermen worden nu nog maar in de eerste graad doorgevoerd. Je bent dus op jezelf aangewezen.

"Ik slaap liever wat langer uit dan een ontbijt te nemen. Als ik de wekker afklop is het hoog tijd (Geert, 16, 1m78, 66 kg) om naar school te ver-trekken. Ik heb trouwens nooit honger als ik opsta." 1 op 10 jongeren tussen 15 en 18 ontbijt NOOIT. Hoe ouder, hoe minder vaak een dagelijks ontbijt. In het ASO neemt twee derde van de leerlingen elke dag een ontbijt. In het TSO zijn dat er iets meer dan de helft en in het BSO amper de helft. En als we ontbijten, wat eten we dan zoal? De grote broodeters zitten in het beroepsonderwijs, op de voet gevolgd door die van het TSO. Bruin brood is in het algemeen iets populairder dan wit: bijna drie op vijf jongeren eet dagelijks 1 of meer keer bruin brood. Vooral in het AS0 kiezen ze voor bruin. Bruin brood is veel gezonder dan wit: er zitten meer vezels in en het verteert trager zodat je minder vlug honger krijgt. Een goed ontbijt is nodig om de dag door te komen. Het levert zowat een KWART van de energie die een mens op een dag nodig heeft. Zonder ontbijt krijg je een slap en hongerig gevoel. Tijdens je slaap heb je immers heel wat energie verbruikt. Knikkebollen tijdens de wiskundeles heeft dus meer met je over-geslagen ontbijt dan met een saaie les te maken. En trek krijg je toch. Dan wordt de aanval ingezet. In vele secundaire scholen kan je frisdrank en snoep krijgen. Bijna negen op tien jongens zeggen frisdrank op school te kunnen kopen. Bij de meisjes is dat gemiddeld 10% minder. Vooral in TSO en BSO wordt frisdrank aangeboden. Maar niet alleen de school heeft boter op het hoofd. Veel jongeren lig-gen niet wakker van hun gezondheid. Grijs haar krijgen ze ervan, de mensen die het goed met hen menen. Neem nu de leerlingenraad op school. Het eerste wat ze vragen is een frisdrankautomaat. En roken natuurlijk. Ongezonder kan niet? En jawel: steeds meer jongeren drinken dagelijks frisdrank. 17/18-jarige meisjes zijn het minst te verleiden door al dat zoets. Maar, niet getreurd: ze be-nen de jongens zoetjesaan bij in de frisdrankenrace. De meest fervente fris-drankverbruik(st)ers zijn te vinden in het beroepsonderwijs.

's morgens geen hap door de keel

ongezonde interesse

gewicht in de schaal

Eén op tien 17-jarige meisjes volgt een dieet. Gewicht en omvang kunnen een obsessie worden. Dan is er een probleem. Dat kan uitgroeien tot echte eetstoornissen die je leven in gevaar kunnen brengen: boulemia (vraatzucht) en anorexia (ma-gerzucht). Vooral meisjes worstelen ermee. Dwangmatig eetgedrag verbergt méér: onzekerheid, gebrek aan zelfvertrouwen, faalangst, je slecht voelen in je vel. Een psychosomatisch probleem dus. 1 à 5 % van alle 15 tot 25-jarige meisjes hebben anorexia. Boulemia valt minder op. De patiënten behouden immers hun gewicht en ze lijken normaal te eten. Het duurt een tijd voor iemand merkt dat ze braken en laxeermiddelen gebruiken. Boulemia zou nog vaker voorkomen: bij zo’n 5% van alle meisjes tussen 15 en 25 jaar. 10 à 15 % van jongeren met boulemia en/of ano-rexia OVERLIJDT.

Hoe bepgewichtnen geldIndex (door hede lengtvertelt zwaar (te licht zijn of wicht (thebben.in de gdus eengeven. wat je is, brenzoekje Die intBMI aangroeicurdisch scje inleidmen van

CRUNCH

‘s Morgens geen tijd [elke dag begint met een lege maag]

automa

"Ik eet geen dieren. Als je ziet hoe die hele bio-industrie draait, om van te walgen! Dieren worden op een inhumane manier gekweekt, ze brengen hun korte leven door in veel te kleine, donkere en slecht (Céline, 17, 1m69, 54kg) verluchte kooien en stallen en tenslotte komen ze op een verschrikkelijke manier aan hun einde. Omdat wij een lapje vlees op ons bord willen. Hier doe ik niet meer aan mee. Ondertussen heb ik geleerd hoe je origineel, lekker en snel vegetarisch kan koken. Ik voel me ook gezonder." Twee derde van de jongeren - vooral de meisjes - eet dagelijks vlees of gevogelte. 1 op 10 doet dat zel-den of nooit. Meer dan de helft eet minstens één maal per week vis. "Vier jaar geleden werd ik vegetariër. Een lezing van Michel Van den Bosch (Gaia) trok mij over de schreef. Een mens heeft niet het recht een dier te laten lijden voor enkele minuten genot! Je moet er wel (Wannes, 17, 1m78, 76kg) voor zorgen dat je voldoende vitamines binnenkrijgt. Op je voeding let-ten dus, maar niet meer dan wanneer je wel vlees en vis eet. Je gaat gewoon bewuster om met voed-sel. Volgens mij is het ook gezonder: minder kans op kanker en hart- en vaatziekten." Spruitjes, worteltjes, kool en bonen: vegetarisme zit in de lift. Schattingen spreken van een half mil-joen Belgen dat vlees en vis voor bekeken houdt. Veel jongeren zetten deze stap. Er zijn ook heel wat 'selectieve vegetariërs'. Die voelen wel iets voor het vegetarisme, maar spelen af en toe nog vlees en vis naar binnen.

kerngezond

ik voel me gezond

ik voel me gezond

leg jezelf op de rooster

■ ja ■ nee ■ Ik eet 's morgens niets. Om 10 uur speel ik iets zoets naar binnen.

■ ja ■ nee ■ Zout en vettig, daar hou ik van.

■ ja ■ nee ■ Liever een stuk chocolade dan een appel.

■ ja ■ nee ■ Niets gaat boven een heerlijke crois- sant.

■ ja ■ nee ■ Koken is: een diepvriespizza ontdooien

■ ja ■ nee ■ Ik grijp vlug naar iets zoets.

■ ja ■ nee ■ Melk hoeft niet voor mij.

■ ja ■ nee ■ Ik ben snelheidskampioen. Ik speel m'n eten in vijf minuten naar binnen.

■ ja ■ nee ■ Fruit? Groenten? Vitamines neem ik wel in pil-vorm.

■ ja ■ nee ■ Koken is: snel een hamburger halen om de hoek.

■ ja ■ nee ■ Water? Da's alleen goed om je mee te wassen.

■ ja ■ nee ■ Ik rook. Zo krijg ik minder vlug honger

■ ja ■ nee ■ Koken is: een puntzak frieten met mayonaise.

■ ja ■ nee ■ Sport is voor uitslovers. Ik ben liever lekker lui.

■ 1 - 3 ■ lichte toast: nog niet te laat.

■ 4 - 6 ■ dikke croque: je bent aardig op weg.

■ 7 - 9 ■ vette grill: een deuk in je gezondheid.

■ 10 - 14 ■ zwart geblakerde barbecue: haal je de dertig?

paal je je normale t? Voor volwasse-dt de Body Mass (gewicht gedeeld et kwadraat van te). Het resultaat

hen of ze te meer dan 25) of (minder dan 20)

een normaal ge-tussen 20 en 25) Maar jij zit nog roei. Je BMI kan vertekend beeld Als je wil weten normale gewicht ng dan een be-aan de dokter. erpreteert jouw

n de hand van je rve. Ook het me-chooltoezicht kan den in de gehei-n de weegschaal.

[?] Wil je meer weten over vegetarisme? Bel naar 089 35 52 46 en vraag naar Jan Dries. Hij deelt aan de 100 eerste bellers een abonnement op het tijd-schrift 'De Vegetariër' uit. In één moeite bombar-deert hij je tot gratis lid van de Vegetariërsbond. Als je dat wil tenminste. [?] Els van de Kankerliga deelt informatiepakketten over gezondheid (all in) uit. De eerste twintig bellers hebben prijs: 09 223 40 40. Je kan bij Els ook terecht voor de actie ‘Samen aan tafel’: hoe leerlingen en leerkrachten eten op school aangenamer maken. [?] Informatie over eetstoornissen vind je bij de Vereniging Anorexia. 10 gratis brochures zetten je op het spoor. Schrijven naar V.A.N., Elzenboslaan 17, 9900 Eeklo. [?] 10 lezers van Klasse voor Jongeren mogen zelf een eetflop met quiz en informatie uitproberen. Lichtgewicht kaartje naar MJA, Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel voor een gratis flop. [?] Verklap je naam, adres, leeftijd en het tover-woord Klasse voor Jongeren op het nummer 02 422 49 19. De eerste tien bellers krijgen van Proges een gratis exemplaar van de video Zap op rook. Voor een videorecorder zorg je zelf. [?] Ik voel me goed in m’n vel is een informatie-brochure over huidproblemen zoals puistjes en andere mee-eters. Je kan die gratis aanvragen bij de Landsbond van de CM, Dienst GVO, Wetstraat 121, 1040 Brussel. Telefoneren kan ook: 02 237 48 63.

Bijna acht op tien jongeren uit alle onderwijsni-veaus voelen zich min of meer gezond. Dat blijkt uit de enquête van Klasse voor Jongeren bij 2000 leerlingen uit het secundair onderwijs. Het enthou-siasme is iets minder groot in het TSO. Slechts vijf op honderd jongeren vinden hun gezondheid echt belabberd. Vooral meisjes maken zich zorgen over hun gezond-heid. De jongens trekken er zich minder van aan. Gezondheid: niets om je druk over te maken? Nochtans vindt 53 % van de leerkrachten uit het hoger secundair onderwijs dat leerlingen de jongste vijf jaar steeds ongezonder leven. Of de school er iets kan aan doen? In de Klasse voor Leerkrachten van deze maand lezen leerkrachten er meer over. Jij kan die ook bekijken in de bib of op het Internet.

de vraag aan 2000 jongeren

aso tso bso gemiddeld

meisjes jongens

74 19

7

84

13 3

80

15 5

75

18 7

82

14 4

79

16 5

cijfers in procenten ● ja ● zus en zo ● nee

cijfers in procenten ● ja ● zus en zo ● nee

spaghettibenen

Hamburgers zijn out. Piz-za is de nieuwe trend. Of dit een gezonder alter-natief is, laten we in het midden. Pasta (gemaakt van bloem en water), nog een exponent van de Italiaanse keuken, valt steeds meer in de smaak. Ook bij jongeren. Twee op drie zet mins-tens een keer per week zijn tanden in de pasta. De cijfers over voeding in deze bijdragen zijn exclusief. Ze komen uit de enquête van Jongeren en Gezondheid gehouden in 1996 bij 4000 jongeren tussen 11 en 18 jaar in meer dan 100 scholen. Hebben ze jou iets ge-vraagd?

Hamburgers e n p i z z a . Vegetarisme wordt een trend. Ano-r e x i a e n b o u l e m i a e e n p r o-bleem. Ont-bijten doen we lekker n i e t . F r i-tuurolie op de mic ro-golven? Een s m a a k-maker over gezondheid.

snelle hap

“Onze directeur werd bijna gek. Een van de vorige leerlingenraden heeft er jaren over gedaan om een frisdrankautomaat in de school binnen te halen. En wij kwamen hem vragen of er ook niet wat gezon-dere dingen in de school konden worden verkocht.” “De werkgroep middagpauze ontstond tijdens een themaweek over gezonde voeding in onze school. Wij dachten toen: gezonde voeding en rustig eten, hoe kan dat in een kille ruimte waar je allemaal op elkaar gepakt zit en geen woord tegen elkaar kunt zeggen. Met de leerlingenraad werken we nu voor-stellen uit om: [!] de middagpauze leerlingenvriendelijker te maken; [!] de eetzaal gezelliger in te richten, zodat het plezierig wordt om in de school te blijven eten; [!] fruit tijdens de speeltijden te verkopen; [!] ook water, fruit- en groentensappen in de drankautomaat te stoppen; [!] meer sportactiviteiten tijdens de middag te organiseren; [!] één actie per trimester voor de hele school te organiseren. We twijfelen nog tussen Een lijn onder dat dieet (over zin en onzin van al dat diëten en onze Barbiepoppenmaatschappij) of een gezamen-lijk schoolontbijt in het 3de trimester.” Werner en Sigrid, leerlingenraad

Ik ben te dik. Waarom Karen niet? [elke dag een nieuw dieet]

We eisen een drankautomaat [elke dag meer frisdrank]

Rotte bananen [elke dag minder fruit]

atensap

0031206381792 Amsterdam

“Het kan toch niet dat wij op school niks te zeggen hebben”, dachten enkele Nederlandse scholieren in 1984 hardop. “Ze luisteren niet naar ons en als het over onderwijs gaat wordt er nooit naar onze mening gevraagd. Het gaat toch over ons.” Die luid-ruchtige scholieren vonden dan maar het Landelijk Aktie Komitee Scholieren of LAKS uit. Een duidelijk overzicht van de rechten en plichten van leerlingen in elke school verplicht maken, daar zouden ze eerst hun tanden inzetten. En na vele onderhande-lingen lukte dat nog ook. Sinds 1993 moet elke Nederlandse school een leerlingenstatuut hebben. Jongeren voor jongeren Je school geen leuke bedoening? Wel, die van het LAKS helpen actieve scholieren die er iets aan wil-len doen. Ze doen dat met:

■ trainingen ■ voor honderden scholieren over in-spraak van leerlingen en de inoefening van prak-tische vaardigheden.

■ regionale bijeenkomsten van leerlingenraden Jongeren uit verschillende scholen van dezelfde regio zoeken er naar originele oplossingen voor veel voorkomende knelpunten.

■ een klachtenlijn ■ Elke weekdag kan je er te-recht met je vragen, opmerkingen, ideeën of klachten.

■ themadagen ■ Om de twee maanden voert het LAKS campagne over een thema waar veel vragen of klachten over binnenlopen via hun klachtenlijn. Enkele tientallen LAKS-leden sleutelen dan op zo’n themadag aan een manier om er in de scholen mee uit te pakken. Een schoolkrantartikel, een folder of een brochure wordt dan in elke Nederlandse school verspreid.

■ materiaal ■ Het LAKS heeft heel wat materiaal om leerlingenraden te inspireren.

■ bezoeken ■ LAKS-medewerkers en vrijwilligers trekken de scholen in om de leerlingeninspraak, de leerlingenraad en de schoolkrant te ondersteunen.

■ checklist ■ Hoe bereken je wat je school waard is? Met de Checklist om een Gouden school te wor-den: een lijst van meer dan 200 punten waaraan een school moet voldoen om volgens het LAKS een leefbare Gouden school te zijn.

Snuffelpalen Met de Gouden Scholen-enquête en de leerlingen-parlementen snuffelen die van het LAKS dag in dag uit naar de mening van de scholieren. In de leerlin-genparlementen vinden afgevaardigden van Neder-landse scholieren elkaar vier keer per jaar. Met de ideeën die ze bij de leerlingen halen en de standpunten van de leden bespeelt het LAKS de Nederlandse politici. Het LAKS is nu een officiële gesprekspartner van het ministerie van Onderwijs. Zo praten 16-, 17- jarigen rechtstreeks met de minister en zijn kabinet. De Nederlandse pers, radio en televisie hebben nu ook de mening van de Nederlandse scholier ontdekt. Omgekeerde wereld De jongeren mogen iets zeggen, maar de volwasse-nen houden natuurlijk de touwtjes in handen? Ver-geet het. 5 scholieren besturen het LAKS. Hun gemid-delde leeftijd is 16. De ledenvergadering kiest elk jaar een nieuwe voorzitter. Het bestuur is werkgever van de 2 professionele volwassen medewerkers en de stagiair(s). Het LAKS heeft onder de scholieren meer dan 50 actieve vrijwilligers en een 1500 leden, waaronder 250 leerlingenraden. De organisatie roest nooit vast omdat er elk jaar nieuwe scholieren klaar staan. De algemene ledenvergadering, die vijf maal per jaar samenkomt, bepaalt de richting die het LAKS uitwil. De professionele medewerkers en het LAKS-kantoortje, waar Klaas, Jolien en Freek vrijwil-lig na hun schooluren een handje komen toesteken, worden betaald met een subsidie van het ministerie van Onderwijs. Gewoon klaargespeeld. Niet in België en Opper-Silezië In België zijn er geen landelijke of regionale scho-lierenorganisaties. In Nederland dus wel. Maar ook in Frankrijk, Duitsland, Denemarken, Finland, Ita-lië, Noorwegen, Zweden, Zwitserland, Oostenrijk, Roemenië, Slovenië, Macedonië, IJsland …, zelfs in Luxemburg en Liechtenstein bestaan er lande-lijke scholierenorganisaties, opgericht en gerund door scholieren zelf. Voor informatie over leerlingeninspraak in Vlaande-ren en gratis werkmateriaal kan je terecht bij de Koning Boudewijnstichting, Jan Blondeel, Bredero-destraat 21, 1000 Brussel, tel. 02 511 18 40, fax 02 511 52 21. JEMP of Jeugddienst voor Maatschappelijke Partici-patie organiseert in Vlaanderen enkele Regionale Ontmoetingen voor Leerlingenraden (ROL’s). JEMP, Sint-Jacobsmarkt 84, 2000 Antwerpen, tel. 03 231 01 84, fax 03 226 34 76. Wil je die Nederlanders van het LAKS zelf aan de lijn? Tel. 00 31 20 6381792, fax 00 31 20 6388969, e-mail laks@laks.nl. Of op het scherm? http://www.laks.nl. Ze zijn alle werkdagen bereik-baar van 12 tot 17 u. LAKS, Nieuwezijds Voorburgwal 21 of Postbus 17061, 1001 JB Amsterdam, Nederland.

zelfs in IJsland doen ze het

Is zoiets als het LAKS ook bij ons mogelijk? Jullie ervaringen over leerlingenparticipatie in klas, school en regio. De successen en teleurstel-lingen. Hoe klein en hoe groot ook. Daar zijn we naar op zoek. Schrijf ze op en bezorg ze ons. Klasse voor Jongeren, leerlingenparticipatie, Koningsstraat 138, 1000 Brussel, fax 02 211 46 61, klasse@artefact.be

In de meeste Europese landen zijn er landelijke of regionale scholierenor-ganisaties. In België niet. Het LAKS in Nederland wordt gerund door scho-lieren zelf. Een interview met de 17-jarige voorzit-ter en een kennismaking met het LAKS-aanbod.

Paik? Paik van den Hoek? Paik van den Hoek Ostende? Dat ben ik helemaal. Storen we? Nee hoor. Vraag maar op. De staatssecretaris wacht wel even. Staatssecretaris? Ja, dat hoort nu eenmaal bij de job. Als voorzitter van de enige Nederlandse scholierenvereniging praat ik geregeld met de staatssecretaris voor onderwijs. Op een donderdagnamiddag? Ja, een dag als een andere toch. Maar je bedoelt waarschijnlijk moet-zo’n-17-jarige-niet-op-school-zitten? In principe wel natuurlijk, maar als voor-zitter van het LAKS heb je wat voordelen. Ik hoef niet altijd op school te zijn, net als de andere LAKS-bestuursleden. Om niet helemaal achterop te raken volg ik de lessen toch wel geregeld en vul ik de gaten op met schriftelijk onderwijs. Zwaar toch? Maar het is toch ook een unieke ervaring om een jaar lang voorzitter van het LAKS te mogen zijn. Het werk is enorm leuk, hartstikke leerzaam en erg belangrijk. Wij zetten ons in voor een te gekke school waar het goed leren, werken en leven is. Het is wel veel en hard werken. Interviews op de radio, overleg met de staatssecretaris ja, ik kom zo, bezoeken aan scholen, elke dag staat er wel iets nieuws op me te wachten. Maar ik krijg ner-gens anders de mogelijkheid om op mijn leeftijd zo veel boeiende dingen te doen, om zo veel mensen te ontmoeten, om zo intens met andere scholieren samen te werken. En je ouders? Ze vinden het gewoon een enorme kans voor mij. Ze zijn er best wel trots op dat ik nationaal jongeren-voorzitter ben. Hun zoon praat met de staatssecre-taris. Ze herkennen mij in wat ik doe. Toen we nog in België woonden was ik al met die dingen bezig. België? Wij hebben een tijdje net over de grens gewoond, in Kapellen bij Antwerpen. In de 6de klas van de lagere school vond ik dat een lerares leerling-onvriendelijk les gaf. Ik stapte op de directeur af met het plan een leerlingenraad op te richten. Ik vond dat leerlingen, die elke dag weer met dat onderwijs worden geconfronteerd, moesten kun-nen zeggen wat ze van allerlei dingen vonden, zodat de school er iets mee kon doen. Maar de directeur hield mij af, zodat ik ten slotte zonder resultaat, maar met diploma, de school verliet. En met mijn ouders België. Terug naar Nederland? Juist. In de middelbare school in Bergen-op-Zoom kwam ik via de leerlingenraad en de medezeggen-schapsraad bij het LAKS terecht. Ik voelde mij er onmiddellijk helemaal in mijn element. Wat ik in België startte, zette ik in Nederland gewoon verder. Zijn ze anders, die Belgen? Ja, toch wel. In België is het allemaal veel strenger. Daarom hebben de Belgische leerlingen een sterker groepsgevoel. In Nederland is het vrijer, meer ieder voor zich. De school staat in Nederland dichter bij de jongeren. Maar wil je me nu excuseren, de staatssecretaris wil weg en ik moet nog een toe-spraak schrijven. Doe de groeten aan de Belgische scholieren en laat je hen ons adres weten? Mis-schien moeten we eens met elkaar praten.

PRIJSBEEST! Je bent er voor of je bent er tegen. We weten het. De vormgeving van dit blad roept alle duivels in je wakker: soms niet te lezen, soms zo verwarrend maar dikwijls ook verrassend. Er zit wel altijd meer achter dan je denkt. Dat hebben vele lezers stilaan ook ontdekt. Bij de enquête eind vorig schooljaar vonden meer dan 70% van de 2000 ondervraagde lezers de vormgeving van Klasse voor Jongeren goed tot zeer goed. Maar de anderen zagen het dus niet zitten. En dat is ook hun goed recht. Maar nu hebben we dus prijs! Er is zowaar een professionele jury die voor het eerst een grote overzichtstentoonstelling heeft samen-gesteld van de beste grafische ontwerpen in Vlaanderen, van 1945 tot nu. Er werden 80 ontwerpers van affiches, verpakkingen, huisstijlen, boeken, tijdschriften, interface design enz. geselecteerd. Eén van hen is Marc Herman, de vormgever van Klasse. Op de tentoonstelling zijn zowel pagina’s van Klasse voor Ouders als van Klasse voor Jongeren te zien. Uiteraard zijn wij toch wel een beetje fier op deze erkenning. Van alle tijdschriften die de jongste vijftig jaar in Vlaanderen zijn verschenen, zijn er slechts een tiental uitgekozen. Klasse is daar twee keer bij. De prijs is ook een beetje voor jou bedoeld, volhouder van een lezer. Jij hebt je er telkens doorge-wurmd, er je weg in gezocht, je eraan geërgerd of je erdoor laten bekoren. Dit blad is van jou. Daarom nodigen we je ook uit op het feest. Met de bon op deze pagina mag je GRATIS binnen op de hele tentoonstelling in het (overi-gens bijzonder moderne) Museum voor Sierkunst en Vormgeving in Gent. De tentoonstelling heet IN KOEIEN VAN LETTERS en toont het werk van toon-aangevende vormgevers in Vlaanderen. Het accent ligt op wat creatief en vernieuwend is/was. Je ziet er ook de evolutie van knip-en-plakwerk tot hedendaags elektronisch ontwerpen. De gewone toegangsprijs bedraagt 100 frank. Maar je kan natuurlijk ook met de hele klas komen. Dan reserveer je vooraf. Er is een educatief pakket voor elke leerling en een gids kost 2000 frank voor de hele klas. Als je leerkracht op voorhand wil komen kijken, kan dat. Er is een speciale opendeurdag voor de leerkrachten op maandag 22 december om 14u. De tentoonstelling wordt georganiseerd door het Vlaams Instituut voor het Zelfstandig Ondernemen (VIZO) en het Museum voor Sierkunst en Vormgeving in Gent (J. Breydelstraat 5, 9000 Gent). Ze loopt daar van 19 december tot eind februari. Elke dag (behalve op maandag en op 25, 26 december en 1, 2 januari) open van 9.30 tot 17u. (Tel 09/225 66 76)

B ON G R A T I S

T O E G A N G

op de tentoonstelling

In Koeien van Letters

voor deze lezer van

Klasse voor Jongeren

G E W O O N afgeven aan de kassa

"Wie hoopt hier trucs te leren zal bedrogen uitko-men. In het kunstonderwijs krijgen jongeren in de eerste plaats een filosofische benadering van de wereld mee. Door kunst ga je ANDERS NADENKEN. De kunstenaar moet de polsslag van de tijd aanvoelen. Deze jongeren zoeken om hun persoonlijkheid te ontwikkelen. Dat is hun taak." (Gerard Al-steens/GAL/Tekenaar en leraar KSO) De 2de en 3de graad van het voltijds kunstsecundair onderwijs (KSO) wordt bevolkt door zo'n 5000 leer-lingen. Dat is eigenlijk erg weinig: bijna 2% van het totaal. Na de kunsthumaniora kan je verder gaan in de kunst. De grafische opleiding in het hoger kunst-onderwijs was vorig jaar goed voor 1175 studenten. Je kan natuurlijk ook naar de 'academie' in je vrije tijd. Meer dan 45000 mensen volgen beeldende kunsten in het deeltijds kunstonderwijs. 2/3 daar-van zijn jongeren. In totaal kan je in 66 onderwijs-instellingen voor deeltijds kunstonderwijs terecht. Je kan er ondermeer grafische opleidingen volgen. "Deze jongeren willen en krijgen onderwijs op een andere, uitdagende manier. De gevoeligheid zit hen in de vingers. Er heerst hier op school een open discussiecultuur. De relatie tussen leerlingen en leraars is daardoor bijzonder goed. De leerkrachten staan dicht bij de leerlingen. Ze delen een PASSIE." (Directeur KSO) "Het kunstonderwijs wordt ONDERGEWAARDEERD. Bij-na iedereen denkt dat het keigemakkelijk is, maar het is hard werken. Wij hebben 36 uren les in de plaats van 32.” (Saar/16/4de Artistieke Opleiding) "Voor Nederlands maken de leerlingen een taak over jongerencultuur. Ze kiezen zelf een invalshoek en ontleden die jongerencultuur in al haar facet-ten. De lay-out ervan vormt een element van hun PERSOONLIJKHEID, net zoals hun kledij en de muziek waar ze naar luisteren. Sommigen gebruiken voor de vormgeving de computer. Ze adapteren die vor-melijke taal en springen er creatief mee om." (Jo-han/leraar Nederlands KSO) "Algemeen secundair onderwijs lag mij niet. Hier voel ik mij goed. Kunstonderwijs is ànders. De klemtoon ligt minder op de theorie. We moeten wel taken maken die even streng worden gequoteerd als elders. De theorie bestaat uit de hoofdvakken. Twee uur wiskunde, een uurtje aardrijkskunde, een uur geschiedenis, twee uur Engels enz. Er wordt meer aandacht besteed aan de PRAKTIJK. Er zijn geen examens voor die vakken, wel een perma-nente evaluatie die dan uitmondt in een jaarover-zicht. Zo bepalen de leerkrachten je eindresultaat. De praktijk bestaat uit waarnemingstekenen, natuurstudie, lettertekenen, fotografie, vormstu-die, informatica, zeefdruk en kleurstudie. (Na-na/17/5de Artistieke Opleiding) "Een zevende specialisatiejaar zie ik wel zitten. Daar krijg je nog meer techniek en word je voorbe-reid op doorstroming naar de kunstopleiding in de hogeschool. Ik wil zeker VERDER STUDEREN. Maar je kan na de kunsthumaniora ook andere richtingen inslaan die weinig met kunst te maken hebben. Ons diploma en onze vorming laten ons perfect toe om bijvoorbeeld naar de universiteit te gaan." (San-dra/18/5de Artistieke Opleiding) "Hun eigen schoolkrant hebben ze spontaan zo opgemaakt. Klasse voor Jongeren is er de verbeterde versie van. Het is snel, blits, nieuw en jong. Het is niet onmiddellijk overzichtelijk. Dat sluit aan bij het snelle maatschappelijke gebeuren, MTV, 600 beats per minuut, techno, autoverkeer. Dit zien jongeren als ze om zich heen kijken. Visuele impulsen worden minstens even belangrijk als het tekstuele. De teks-ten zijn kort en spreken aan. De opmaak geeft er een vorm aan. De onderwerpen in hun eigen school-krant komen uit hun leefwereld: muziek, mode, het monogame leven van de regenworm, design, rela-ties, architectuur, de school, seks en emoties op de buis, jonge leraren en oudere leerlingen, hip hop; kortom de hedendaagse zaken waar ze mee bezig zijn." (Johan/leraar Nederlands KSO) "Klasse voor Jongeren is goed gemaakt. De vorm-geving is professioneel en fris, speels en kleurrijk. Soms wens ik het wel wat rustiger. Er bestaat in Vlaanderen niets anders in dit genre. Klasse voor Jongeren heeft een grote eigenheid." (Gerard Al-steens/GAL/tekenaar en leraar KSO)

if i had a dog

verhoudingen¶materie¶evenwicht¶ritme¶span-ning¶tekenconventies¶observatie¶kleur¶finger-spitzengefühl¶composi-tie¶experiment¶kijken¶bladspiegel¶technieken¶dimensie¶vorm¶concept¶visualisatie¶grondvorm¶communicatie¶atelier¶discipline¶contrast¶un chien andalou¶artis-tieke bagage¶informatie-

¶rommelig¶plaats

de artikels recht

en niet over el

kaar¶de lay-out

mag nog cooler¶de

lay-out is vreselijk

slordig, soms on

leesbaar en nog

schuin, onderste

boven afgedrukt

ook¶de kolommen

zijn te smal en

moeilijk te le

zen¶de lay-out is

vreselijk¶de kleu

ren zijn fantas

tisch¶nonchalant

en eigentijds¶vlug

gertje¶rommelig:

echt iets voor

mij¶leuke lay-out:

je moet moeite doen

om te lezen¶chaos

Zo'n 70% vindt de vorm-geving van Klasse voor Jongeren wel ok. Dat blijkt uit een in mei '97 gehouden enquête over de eerste vijf nummers bij 2000 jongeren uit alle secundaire onderwijsnet-ten.

///---------ééééé--éé--------------========--===--éé--------------========

--===-------------==ééééééé////=-----/--éé--------------========

--===-------------==ééééééé////=-----///-------éé--------------========--===-------------==éé//-------éé--------------========--===-------------==éé-------------==ééééééé////=-----/

//-------éé--------------========--===-------------==ééé///-====///---------éééééé///-=====-----/

//-------éé--------------éé--------------========--===------éé--------------========

--===-------------==ééééééé////=-----/ //-------éé--------------========

--===-------------==éé---------==ééééééé////=-----///-------éé--------------========

--===-------------==éé--========--===-------------==ééééééé////=-----/

//-------éé--------------========--===-------------==ééééééé////

--------========--===---------

----==ééééééé/

Een zielig alleenstaand rendier vroegen jullie? Om te redden? Er staat er een in Planckendael. Volgens mij wordt het uitgestoten. Kunnen we het niet adopteren? (Leen) Het klopt! In dierenpark Planckendael woont één rendier bij de elanden. Wordt het uitgestoten? Dominik Peters (de verzorger): “Ja en neen. In de bronsttijd voeren de mannetjes echt felle gevech-ten. En dit rendier is nog erg jong: twee jaar en half. Het is te gevaarlijk om hem in de groep te houden. Maar met de (veel grotere) elanden komt hij goed overeen. ‘s Nachts krijgt hij wel een eigen stal.” KLASSE VOOR JONGEREN ADOPTEERT DIT JONGE REN-DIER. EN JIJ BENT DE M/PETER. KOM OP ZATERDAG 20 DECEMBER NAAR PLANCKEN-DAEL (in Muizen bij Mechelen). [1] Je mag gratis binnen. Met je vrienden, familie, ouders, leerkrachten … (max. 4 personen per in-schrijving). [2] Je bent eregast op het midwinterfeest van Klasse voor Jongeren en het speciale offerritueel met Keltische druïden. [3] Je wordt officieel m/peter van het rendier dat we adopteren. [4] Je krijgt een verrassingsgeschenk van Klasse voor Jongeren. [5] Je neemt deel aan de zoektocht naar de Man met het Rendier. Eerste prijs: gratis met de vrien-den (of de hele klas) op de sneeuwscooter door de Ardennen. (Vervoer naar ginder inbegrepen. Wel wachten tot het sneeuwt.) Alleen wie op voorhand inschrijft, kan gratis deel-nemen. Je kan wel vrienden, klasgenoten, familie enz. meebrengen (max. 4 personen per inschrij-ving). Het feest begint om 14u. Wie met het open-baar vervoer komt, pikken we om 13u30 gratis op aan het station van Mechelen. We zorgen er ook voor dat je daar om 17u30 terug bent.

in het vuur Er komen een druïde en zeven Kelten uit het hoge noorden naar het midwinterfeest van Klasse voor Jongeren. Zij leiden een authentiek WICKER BEAST RITUEEL. De Kelten maakten bij het begin van de winter immers een hol offerdier uit takkenbossen. Dat vulden ze met waardevolle voorwerpen (gra-nen, fruit, wierook en maretak). De Romeinen von-den dit een griezelig ritueel, vooral omdat ze soms ook levende wezens offerden. Het vreugdevuur werd op de langste nacht aangestoken om de zon eraan te herinneren dat ze opnieuw moest begin-nen schijnen. Het gevulde offerdier gooiden ze dan in het vuur voor ze aan hun wilde dansen begonnen. Jij en je vrienden zijn uitgenodigd op het feest. Brengt iemand vuurstenen mee?

hij eet takken Een streng dieet, volgt hij. Elke dag hetzelfde: meer dan een kilo runderstoppen, een halve kilo worte-len, 200 gram savooi en een halve kilo brood (in blokjes graag). Daarnaast eet hij elke dag hooi (gras in de zomer), bladeren en takken. Verzot is hij op het toetje: rendiermos. Wil meneer het rendier even de bijdrage in dit blad lezen over gezonde voeding?

lap, mijn gewei! Elk jaar valt zijn gewei af op het einde van de win-ter. Het wordt dan wel groter als het in de lente opnieuw aangroeit: stevige stangen door een sterk doorbloede huid. Een gewei hebben is afzien. Ty-pisch voor een rendier (heel anders dan bij een ordinair hert): zijn gewei is asymmetrisch. Kortom een kop om jaloers op te zijn.

bobby Jij bent p/meter. Jij mag het dier dus een naam ge-ven. Moet voor zijn stamboom beginnen met een W. Vul je voorstel in op de inschrijvingsbon. Wint jouw voorstel, krijg je een extra korstmos-CD.

[BON] JA, IK KOM. Naam: Adres: Tel: Ik kom met | 1 | 2 | 3 | 4 | personen op 20 dec om 14 u naar Planckendael. Stuur mij de gratis VIP-kaarten op.

■ Pik mij om 13u30 op aan het station van Mechelen. Suggestie voor de naam van het rendier: W Voor 10 dec. terugsturen naar Klasse voor Jongeren (Ren-dier) - Koningsstraat 138 - 1000 Brussel.

Beste Man met het Rendier, [~] Ik heb net Klasse voor Jongeren gekregen. Mijn vriendin leest het blad niet. Zou zij zelf een rendier zijn? Hebben vrouwelijke rendieren ook een gewei? (Annick) [~] Graag zo’n T-shirt met gewei-en-al. Haast je niet. Ik kan een heel leven wachten. (Axel) [~] Ik ben een harig Cercle-supporterend vrouwe-lijk rendier en zou graag mijn beste vriend (een intelligente, Malinwa-supporterende eland) verras-sen met zo’n rendier-shirt. Alain is een volwassen mannetje, hoefafdruk 7 en ruig van vacht. (Soet-kin) [~] Als rendier voel ik me echt goed in mijn vacht. (Martijn) [~] Vermits ik naast een rendier zit in de klas en er zelf ook een ben, is het mijn plicht de Man met het Rendier aan te spreken met “Extra Lange”. Zo’n T-shirt graag. (Tom) [~] Ik ben de oude gnoe, volg les met de ogen toe, leef van uur tot uur, punten haal ik bij mijn buur. (Tim) [~] Ik ben geen rendier maar een hert. U moet weten dat jongens niet op herten vallen. Zo wordt het onmogelijk om mijn en uw unieke geslacht voort te planten. Daar hebt u ongetwijfeld ook al ervaring mee. Met zo’n XL-T-shirt kan ik mijn gewei verstoppen. Alhoewel ik er heel trots op ben. Maar ik moet mijn trots opzij zetten voor het nage-slacht. (Sarah) [~] Gezien de talrijke rendieren in mijn omgeving en mijn uitgesproken rendierlijk gedrag, zie ik wel degelijk het nut in van jullie actie. (Anton) [~] Liefst nog een vacht erbij. De rest is in de was en het is wat te fris aan de vis om in mijn blootje te lopen. (Vanessa) [~] Rendieren weten waarom! (Nele) [~] Ik, een 17-jarig rendiertje, was doodgelukkig eindelijk nog eens iets over mijn eigen soort te ver-nemen. Vroeger zat ik in een grote rendierkudde, maar om economische redenen zit ik nu verloren tussen een bende menswetenschappelijke onbe-kenden. En geef toe: dat is toch niets voor een rendier hé? Vorige winter was ik mij zo eenzaam en alleen door de toendravlaktes aan het slepen toen mijn prachtig gevormd gewei plotseling door de vrieskou is afgekraakt. (In feite ben ik er nog niet helemaal over, maar ‘t is wel zo dat het vlug terug schiet). Ik ben al blij dat ik blijkbaar niet het enige slachtoffer van zo’n verlies ben. Maar liever geen tweede keer. Kan zo’n winter-anti-vorst-gewei-shirt helpen? Aangezien mijn gewei de optimale grootte nog niet bereikt heeft is large large ge-noeg. (Tess)

JONGE GIRAFFEN De coach komt eraan. Je staat er niet meer alléén voor als je op school met een leerlingenraad wil beginnen. Klasse voor Jongeren gaf 20 scholen de kans op een gratis professionele coach van de Koning Boudewijnstichting om de leerlingenparticipatie in hun school van de grond te krijgen. Er reageerden meer dan dubbel zoveel scholen: 50 om precies te zijn. En ze krijgen alle hun coach. De jonge giraffen steken hun nek uit!

6 X 1 = 7 Het artikel over de ‘probleemjongeren’ vond ik zeer goed. Ik, als bevoorrecht persoontje in deze maat-schappij, had direct zin om al deze mensen uit de nood te helpen. Ik ben bevoorrecht omdat ik geen noemenswaardige problemen heb thuis, een eigen kamer, mooie kleren, genoeg geld om veel dingen mee te kopen, en ga zo maar door. Eigenlijk ken ik geen probleemjongere persoonlijk, maar ik kan er ongelooflijk veel begrip voor opbrengen. Het artikel deed me dadelijk denken aan een boek dat ik ooit gelezen heb: “Zes maal één is zeven” van Gerda van Erkel. Daarin moeten zes jeugdige delinquenten een soort kamp volgen als alternatieve straf. Ze leren elkaar en zichzelf beter kennen door de opdrachten die ze moeten uitvoeren. Na afloop weten de meesten wat ze met hun leven willen aanvangen. De titel wijst erop dat de zes uiteinde-lijk één groep vormen, die een soort zevende man is. Of zoals in het boek staat: “Eén maal zes, denkt Thomas. Het is er dan toch van gekomen. En de groep is de zevende man. Een heilig getal.” (An-nelies, 16) WE SCHOPPEN ONS EEN WEG Ik vond de stukjes over de jongeren aan de rand van de armoedegrens interessant om te lezen en vind het fantastisch dat deze jongeren zo voor zichzelf opkomen. Maar weet je, alles (een dak boven je hoofd, elke dag voldoende te eten en een leuke familie) hebben is ook niet altijd gemakkelijk want men verwacht dat je daarmee dan maar gelukkig moet zijn. (Dewi) DE HULK Sinds vorig jaar bestaat er bij ons op school “Een groen oor”. Dit is de leraar waar je naartoe kan gaan met je problemen en waarmee je een ver-trouwelijk gesprek kan hebben. Elk jaar moeten we een strookje invullen met daarop de naam van een leraar. Er zijn er meer dan genoeg, je vindt altijd wel een geschikte leraar. Ik vind dit een prachtig project van onze directie! (Annik, 16) BANGE LERAARS? Ik vind dat de leerkrachten van mijn afdeling veel te veel de kloof tussen leerlingen en leerkrachten willen benadrukken. Ze willen geen enkele macht afgeven. Eigenlijk denk ik dat sommige leerkrach-ten zelfs bang zijn van ons. Ze dreigen rapper met punten aftrekken, herexamens... Ik vind dit puur machtsmisbruik.(Evy, 18) HET FRONT Op de frontpagina van het Septembernummer Klasse voor Jongeren stond een stukje geschreven door een jongen van het zesde jaar. Hij moest er niet aan denken dat dit laatste jaar al afgelopen zou zijn. Wel, die mening deel ik helemaal niet. Het enige voordeel van het zesde is dat je juist weg kan van school. Misschien is de school van die jongen geweldig goed maar bij mij is dat toch wel even anders! (Julie, 17) COMPLOT Ik heb het door. Jullie pikken gewoon mijn ideeën. Als ik Zichen-Zussen-Bolder schrijf, heeft Klasse voor Jongeren het over Erps-Kwerps. Als ik beweer dat leraars kleiner worden, draaien jullie dat sim-pelweg om: schoolbanken groeien om de tien jaar met een centimeter. Zo kan ik het ook. En wat krijg ik ervoor terug? 17 keer al heb ik een kaartje gestuurd en nog nooit heb ik iets gewonnen. Geen boek, geen CD, geen T-shirt, zelfs geen bezoek aan een museum. Ons ma heeft mijn spacekamp zelf mogen betalen, al had ik haar zo gezegd dat ik dat wel zou winnen. Uit pure miserie heb ik het voor de Rockshop onder de naam Luc Van den Bos-sche geprobeerd, maar ook dat werd niks. Daarom stel ik mij nadrukkelijk kandidaat om voor onze schoolkrant een maand naar Afrika te gaan, voor de nieuwe rubriek ‘Mertens in Afrika’. Liefst wel tijdens de schooluren. Die van aardrijkskunde, wis-kunde en Nederlands steunen mij hierin volledig. (W. Mertens, 4de jaar a)

King Fish: Leo Bormans¶Mc Giant: Jan Van

den Bossche¶Broodschrijvers: Veerle

Devos, Sarah Van de Put¶Toast Canni

bale: Leen Mortier¶Catering: Diana De

Caluwé¶Magic Box: Marc Herman¶Hot

Picture Dogs: Guy Kokken, PhotoDisc,

Luc Daelemans¶Verantwoordelijk Uit

gever: G. Monard, RAC, 1010 Brussel (La

cuenta por favor)¶

Dit product is geen mayonaise. Ce produit n’est pas de la mayonnaise.

KLASSE VOOR JONGEREN

Koningsstraat 138 lokaal 515

1000 Brussel

tel 02-211 45 82 - fax 02-211 46 61

www.artefact.be/klasse

klasse@artefact.be