#22/29.11.12

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

Neelie Kroes

‘Kabinet investeert te weinig in ict’

actueel Cybersecurity: niet overlaten aan ict’ers 16 xx

achtergrond Wereld online: Nederland is spin in het web 30

portret Greenwheels-baas: ‘Mvo? Gewoon winst maken’ 46

inter

net s p e ci a

l

FORUM #22/29.11.122

inhoud #22

14

45

Rubrieken4 Opinie VNO-NCW

•Klijnsmamoetpensioenpijnverzachten•LaatBlokdelaatstereddingsboeivoordebouwverdwijnen?

•EU-leiders: beknibbel niet op r&d!•VNO-NCWMidden:Gebruikenergiegeldvoorgarantiefonds

•Gemeentenmogennietdedupewordenvannieuwebegrotingswet

8 DefotoBalletjetrapinBrazilië

14 Enzoon‘Iklaatmijnvadermaargaan’

20 VijfvragenaanSophiein‘tVeld,lidvanhetEuropees ParlementvoorD66

21 Uitspraken

29 BelrondjeHoedigitaalbeveiligdisdeondernemer?

35 ScheerSchakelen

36 BuitenbeeldMedyvanderLaan

37 Vereniging

45 Mohikanen‘Afentoemoetjeietslelijksmaken’

50OverleversDuinrell

50Colofon

20

FORUM #22/29.11.123

rubrieksnaam

Artikelen10 NeelieKroeswildatRuttekiestvoorict

Nederlandzatopdedriverseat.Maardepositievanvoorloperopdigitaalgebieddreigenwekwijtteraken,zegtNeelieKroes.DeEurocommissarisDigitaleAgendawilNederlandenEuropaweeropdekaartzetten.‘Ictmoetonderdeelzijnvanhetregeerakkoord.’

16 Cybersecuriwat?Internetveiligheidisvanlevensbelanggeworden.Endushoorthetnietthuisbijdeafdelingict,maarbijdetop.DatzegtPietvanSchijndel,lidvanderaadvanbestuurvandeRabo-bank.‘Hethoeftmaaréénkeermistegaan:funestvoorjebedrijf.’

22 Metofzonderinternet?Bestaatdatnog?Bedrijvendiezonderinternet,Facebook,HyvesofTwitterdoorhetlevengaan?Jekunthetjebijnanietvoorstellenentochzijnzeer:website-lozen.Ofbedrijvendieafentoeoffline(willen)gaan.‘Wewordentochwelgevonden.’

24 Overheidsdata:hetnieuwegoud?Jekunthetzogeknietbedenkenofdeoverheidverzameltergegevensover.Kentekens,vastgoed,hetweer,enzelfsdegriep.Alsdiedatanueensgratisbeschikbaarzoudenzijn.Ondernemersdromenervan.Wanneerwordthetrealiteit?

30HoelangblijftNederlandderuggengraatvanhetinternet?IndevirtuelewereldvanhetinternetstaatNederlandmeteendikkestipopdekaart. Belangrijkeverbindingenwordenhiergemaakt.Endattrektbedrijvigheidaan.TotnutoewerddeslagmetdeconcurrentieuitFrankfurtenLondengewonnen.Maarofdatzoblijft?

46OndernemeniseenspelvoorGijsvanLookerenCampagneVerwachtvanhemgeenhemelbestormendeverhandelingenoverduurzaamheid. GijsvanLookerenCampagneisdirecteurvanGreenwheels(deelauto’s)endoetnietaanmaatschappelijkverantwoordondernemen.‘Groenzijn,isvakerjeautolatenstaan.’

46

30

22

inter

net s p e ci a

l

4 FORUM #22/29.11.12

Plakje meerInternet:hetisalnetzo’nvanzelfsprekendheidalswaterofenergie.Hoezoudenwenogkunnenleven,werken,ondernemenzónder?Toegegeven,ikbennogvandegeneratiedieeengrootdeelvanzijnleveninternetloosheeftmoetendoorbrengen.Ietswateentiener oftwintigerzichampernogkanvoorstellentegenwoordig.Internetisimmersdekernvanheelveeleconomischebedrijvigheidgeworden.Eneenperfectevoedingsbodemvoornieuwestart-ups.Ictzalookdekomendejareneenbelangrijkebronzijnvoorin-novatie.Hetnieuwekabinet-Rutteerkentdit.Inhetregeerakkoordwordentienpubliekprivatedoorbraakprojectenaangekondigd,ondermeergerichtophetvergrotenvanhetgebruikendekennisvanictdoorhetmidden-enkleinbedrijf,indetopsectoreneninsectorenalsonderwijsenzorg.Datismooi,alhadhet‘nogweleenplakjemeermogenzijn’,alduseurocommissarisNeelieKroeseldersin dit blad.Hetzelfderegeerakkoordspreektookvantoenemendebedreigingenenkwetsbaarhedenophetterreinvancybersecurity.Ookhetbe-drijfslevenheefthieroogvoor.Hetiseenonderwerpgewordendatdeict-afdelingallangontstegenisofdatinelkgevalzoumoetenzijn.‘Internetveiligheidisvanlevensbelanggeworden’,zegtPietvanSchijndel,lidvanderaadvanbestuurvandeRabobankGroep,indezeForum.VanSchijndeltrektdevergelijkingmetdeluchtvaart:‘Hethoeftmaaréénkeermistegaandoornalatigheidenhetisfunestvoorhetbedrijf.’

NietzogekdusdatereennieuweEuropeseverordeningindemaakisovergegevensbescherming.Hetiseengoedezaakdatdeouderichtlijnwordtaangepastaandetechnologischeontwikkelingenendateenzorgvuldigeomgangmetpersoonsgegevenswordtgewaar-borgd.Latenweerechterwelvoorzorgendatweditopeenmanierregelendieookvoorondernemerswerkbaarblijft.DemanierwaaropinNederlanddezogenoemdecookiewetuitge-voerdis,iseengoedvoorbeeldhoehetníetmoet.Dehuidigewetzorgtvooralvoorveelonduidelijkheidenergernis.DaaromwasikdezeweekblijmethetvoorstelvanD66-kamerlidKeesVerhoevenomdecookiewetteversimpelen.GelukkigheeftministerKamplatenwetendathijhiersympathiektegenoverstaatenervoorheteindvanhetjaaropterugkomt.

Bernard WientjesVoorzitter vno-ncw

OpiNiE VNO-NCW

Klijnsmamoetpensioenpijnverzachten• Invoering nieuwe pensioenregels vertraagd• Vorig pensioenstelsel tast economie aan• Maatregelen nodig om gevolgen vertraging te dempen

Staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken verklaarde onlangs dat ze meer tijd nodig had voor de invoering van de nieuwe pensioen­regels. De materie was volgens haar complex, terwijl de verkiezingen ook nog eens voor vertraging hadden gezorgd. Het streven is om de nieuwe regels per 2015 in te laten gaan en niet, zoals gepland, in 2014. De staatssecretaris wil zorgvuldig omgaan met het invoeren van de nieuwe regelgeving. Hoe lovenswaardig haar zorgvuldigheid ook is, het betekent wel dat we opnieuw moeten doorgaan met een pensioenstelsel dat echt zijn beste tijd heeft gehad. Een pensioenstelsel dat mede door de econo­mische crisis op zijn laatste benen loopt. Dat financieel niet houd­baar is. Niet voor jonge werknemers en niet voor oude werknemers. Een stelsel dat ervoor zorgt dat de pensioenpremies per jaar te snel omhoog gaan, waardoor koopkracht verdwijnt. Een systeem dat ervoor zorgt dat er ook fors gekort moet worden op de pensioenen. Het oude pensioenstelsel creëert onrust in de samenleving, waar­

door de consument de hand op de knip houdt. Het uitstel zorgt ervoor dat de pensioenen voor de gemiddelde Neder­lander een hoofdpijndossier blijven, waardoor het consumentenver­trouwen niet verbetert. Het pensioenakkoord dat al in de zomer van 2011 was afgesproken, had deze emotionele tijdbom onschadelijk kun­nen maken. Extreme premieverhogingen zouden vermeden zijn. In goede tijden zou de pensioenpremie niet automatisch verlaagd zijn, terwijl de premie in slechte tijden ook niet verhoogd zou worden. Dat zorgde voor een pensioenpremiestabilisatie. Fijn voor de werknemer die al één dag per week werkt voor zijn pensioen, en goed voor de werkgever die flink meebetaalt aan het pensioen. Door de premie in slechte tijden niet te verhogen, wordt voorkomen dat de economie een extra tik krijgt en de loonkosten per werknemer oplopen. Het is te hopen dat het kabinet – totdat het nieuwe pensioenstelsel is ingevoerd – extra maatregelen neemt om de nadelen van het oude pen­sioenstelsel op te vangen. Het is van groot belang om het pensioenveld en de sociale partners te betrekken bij de uitwerking van de nieuwe regels. Voorkomen moet worden dat pensioen een pijnpunt blijft.

www.vno-ncw.nl/pensioenen

jErO

EN p

OOrt

VliE

t

FORUM #22/29.11.12

vvd zoekt een uitweg

De VVD-fractiezitindemaagmetdeextrabezuinigingenvan250miljoeneuroopdeinfrastruc-tuur.Debezuinigingenmakendeeluitvandereparatievandezorgpremie-affaire,maarraaktaaneenanderliberaaluitgangspunt:voldoendeasfaltvoordeauto.KamerlidTonEliasheeftalvastvijfnieuwewegen,eenwegverbredingeneentunnelgeoormerktalsprojectendiezekermoetendoor-gaanenwaaropnietmagwordenbezuinigd.‘Die250miljoenismeerdanonsliefis,maarwemoetennietdoenalsofNederlandineensstilstaat.Hettotaleinfrastructuur-budgetis6miljardeuro.’VolgensEliasmoetenasfalt,spoorenwateralledrie‘bloeden’,waarbijdepijnevenredigoverwegenenopenbaarvervoerwordtverdeeld.

Daar haakte CDA-KamerlidSanderdeRouweopin,wanthadElias’coalitiegenootAttjeKuikenvandePvdAnieteerdergezegddatdebezuinigingvooraltenkostevanwegenzougaan?DeRouwe:‘DeVVDisdewegkwijt.’MinisterSchultzvanInfrastructuurzalindeloopvan2013aangevenwaardeklappenechtgaanvallen.

WANDElgANgEN

Elias: afweging

• Bouwproductie koopwoningen blijft al tijden achter• Huursector zou voor verlichting kunnen zorgen• Mits politiek corporaties niet voor 2 miljard belast

Bouwprojecten die de eindstreep niet hebben gehaald of met grote vertraging worden afgebouwd. Je hoeft er in ons land niet lang naar te zoeken. In bijna elke gemeente zijn er zo wel een paar aan te wij­zen. De belangrijkste reden is de sterk teruggevallen vraag naar koopwoningen: de huizenmarkt zit totaal op slot. En daar plukt de bouw de wrange vruchten van. De ene na de andere aannemer krimpt z’n personeelsbestand in. En faillissementen zijn aan de orde van de dag. Onder de huidige marktomstandigheden zou in de huursector nog wél werk te doen kunnen zijn. Want de vraag naar betaalbare huur­woningen is onverminderd groot. Zaak is dan wel dat woning­bouwcorporaties niet worden gehinderd door knellend regerings­beleid. En dat is precies wat nu wel dreigt te gebeuren. Volgens de plannen uit het regeerakkoord moeten de corporaties 2 miljard euro extra belasting gaan betalen. Maar tegelijkertijd wordt het hen onmogelijk gemaakt om het daarvoor benodigde geld binnen te krijgen. De reden? Het kabinet heeft de huur van woningen gemaxi­meerd op 4,5 procent van de woz­waarde. En daardoor kunnen verhuurders geen fatsoenlijk rendement meer maken. De eerste resultaten van het nieuwe beleid tekenen zich nu al af. Half november waarschuwde de koepel van Nederlandse woning­bouwcorporaties Aedes dat bij ongewijzigd beleid een bouwstop dreigt. Niet lang daarna volgden al de eerste aankondigingen van corporaties die zeiden geen andere keus meer te hebben dan te schrappen in geplande woningbouwprojecten. En daar zal het niet bij te blijven, zo voorspelt de sector. Ondanks het schrappen van plannen dreigen veel corporaties in grote financiële problemen te komen. Daardoor zal ook het mes gaan in het noodzakelijke onder­houd. En ook dat treft de bouw – en daarmee de hele economie – recht in het hart. Alle reden om te komen tot een formule die de corporaties wél in staat stelt te investeren. Eén die recht doet aan de corporaties, de bouw én de mensen die op zoek zijn naar een betaalbare woning.

FORUM #22/29.11.125

Dijk

strA

pvda valt over plastic fles

Eenstormineenfleswater,vindtPvdA-KamerlidManonFokkehetgedoeoverhaarmaidenspeech. Daarinsprakzijzichuittegendeafschaffingvanstatiegeldopplasticflessen,waaroverover-heid,bedrijfslevenengemeentenindevorigekabinetsperiodeeenakkoordhebbengesloten.EendaglatermelddePvdA-staatssecretarisvanMilieuMansvelddathetnogsteedsdebedoelingisdathetstatiegeldwordtafgeschaft.HetakkoordmoetalleennogwordenondertekenddoordeVerenigingvanNederlandseGemeenten(VNg).

‘IkheballeenmaarhetofficiëlePvdA-standpuntherhaald’,zegtFokke.‘Enikhebbegrependater binnen de VNgstevigoverdeafschaffingwordtgediscussieerd.’HalfdecembermoetdeVNghomofkuitgeven.Fokkewildaarnietopvooruitlopenenwachtnuevenaf.

Fokke: glashelder

Dijk

strA

LaatBlokdelaatstereddingsboeivoordebouwverdwijnen?

FORUM #22/29.11.126

OpiNiE VNO-NCW

EU-leiders: beknibbel niet op r&d!• Topoverleg financieel kader EU bepaalt ook prioriteiten• Svp inzetten op verbeteren verdienkracht van bedrijven• 80 miljard voor onderzoek en innovatie is echt het

minimum

‘Gelukkig dat we deze exercitie maar één keer in de zeven jaar hoeven te doen’, verzuchtte Herman van Rompuy vorige week donderdag. De voorzitter van de Europese Raad zag de topconferentie over het eu­budget 2014­2020 bij voorbaat al somber in. Tussen het geharrewar over wie hoeveel betaalt of terugkrijgt, moet één ding niet vergeten worden: de economie moet volle kracht vooruit.De Europese regeringsleiders vergaderen de komende tijd over het meerjarig financieel kader 2014­2020. Dat is meer dan een boekhoudkundige exercitie. Het wordt een afspie­geling van de prioriteiten van de Europese Unie. Voor een duurzame economische groei in Europa zou de eu de komende jaren minimaal 80 miljard euro moeten inves­teren in onderzoek en innovatie (r&d). Dat bedrag is voor­gesteld voor Horizon 2020, het nieuwe onderzoekspro­gramma van de eu zelf dat in 2014 moet beginnen. Minder schaadt concurrentiegevoelige sectoren die dan bedrijven van buiten Europa niet bij kunnen benen.Voor een uitweg uit de crisis moet sterk geïnvesteerd wor­den in de verdienkracht van de bedrijven. Daar heeft Neder­land, als handelsnatie en doorvoerland naar vrijwel alle eu­lidstaten, een enorm belang bij. Dat overstijgt de vraag: hoeveel contributie betalen we? Het uitgangspunt moet zijn: krijgen we ervoor terug wat we nodig hebben?

www.vno-ncw.nl/EU, www.vno-ncw.nl/innovatie

VNO-NCW MiDDEN

Gebruikenergiegeld voorgarantiefondsSomskunnendingensnelgaan.Inoktobersturenweonzeindustriëleledeneenmailmetdevraagofzijproblemenhebbenmethetkrijgenvanbankga-rantiesbijhetverlenenvaneenopdracht.Dieoproepmistzijneffectniet.Binnenenkeledagenontvangenwe54reactiesvanleden.Ondernemersdiedeveranderingeninfinancieringzelfervaren,herkennenofbezorgd-heidvoordetoekomsthieroverdelen.Zekomenmetnoodkretenals:‘WijervarendeterughoudendheidvanbankenenookdeNationaleBorg.Zekerbijgrotereordersleidtdittoteenbehoorlijkedrukopdeliquiditeit’.En:‘In-novatiestaatnagenoegstilenopschalingvannieuwe,kansrijkeinnovatiesiswelhaastonmogelijk’.Watiseraandehand?Deexporterendemaakbedrijvenvormendebasisvaneengezondehandelsbalanseneenduurzamewerkgelegenheid.Opditmomentleidteengebrekaangeldenfinancieringsmogelijkhedentoteentoenemendevraagombankgarantiesbijopdrachtverlening.Endezebank-garantiesbeïnvloedendirectdeliquiditeitenhetbeschikbarewerkkapitaalvandebedrijven.OokorganisatieszoalsNationaleBorgzijnnogsteedsterughoudendomborgtestaan.Eenoplossingisdeinstellingvaneenprovinciaalgarantiefonds,datexporterendeindustriëlebedrijvenmeerluchtkangeven,waardoorgeenorderswordenmisgelopen.Hetideeisdatdeprovincie,inditgevalGel-derland,eendeelvanhetNUON-geldzouaanwendenvooreenrevolverendborgstellingsfondsvan65miljoeneuro.OpdiemanierwordtdegroeivandemaakbedrijveninGelderlandveiliggesteld.Ookinandereprovinciesisenergiegeldbeschikbaar,datopdezemanieruitkomstzoukunnenbiedenaanexporterendebedrijven.GedeputeerdeStatenvanGelderlandhebbeninmiddelstoegezegddatdeprovinciebinnenvijfmaandendehaalbaarheidvanzo’nfondsonderzoektenhieroverrapporteert.Wehoudenhetwarmenhetliefststokenwehetvuurtjenogwatop.Geldersebedrijvendiehetinitiatiefwillensteunenkunnendaaromnogsteedshetmanifestondertekenenopdesitegelderse-borgvoorgroei.nl.ExporterendebedrijvenbuitenGelderlandroepenweopzichooktemeldenbijdevereniging.Want–zoalszovaakgeldt–samenbereikenwemeer!

Tineke Bakker-van Ingenvoorzitter vno-ncw Midden

jErO

EN p

OOrt

VliE

t

FORUM #22/29.11.12

WANDElgANgEN

bv-verbod voor sjoemelaars

PvdA-KamerlidJeroenRecourtwildatstaatssecretarisTeevenvanVeiligheidenJustitiefrauderendeondernemers aanpakt met een civielbestuursverbod.Dathoudtin dat ondernemers die hebben gesjoemeldmeteenbvgeweigerd

kunnenwordenalszijeennieuwbedrijfwillenoprichten.Maarmetzo’nbestuursverbodisTeevenernogniet.‘Datwerktalleen als er ook een aandeel-houderregisterkomt,waarmeeinkaartwordtgebrachtwelkepersoonerachtereenbvzit’,aldusRecourt.Wantvaakverschuilendesjoemelaarszichachtereenheleconstructievanbv’s.

7

Gemeentenmogenniet de dupe wordenvannieuwebegrotingswet• Europese begrotingsafspraken raken ook gemeenten• Alle overheden moeten tekorten terugdringen • Terecht, maar zorg wel dat gemeenten blijven investeren

In zijn vorige ‘leven’ als Amsterdams wethouder had vicepremier Lodewijk Asscher het nog over een ‘destructieve wet’. En Annema­rie Jorritsma, voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (vng), noemde de Wet houdbare overheidsfinanciën (wet Hof) tijdens een recent rondetafelgesprek met Tweede Kamer­leden ‘perverterend’ en ‘fout’. Als het aan haar en haar collega Johan Remkes van het Interprovinciaal Overleg (ipo) ligt gaat de Neder­landse vertaling van de Europese afspraken over het op orde bren­gen van de nationale begrotingen van tafel of wordt deze op zijn minst flink aangepast. Gemeenten, provincies en waterschappen samen zorgen nu voor een tekort van bijna 4,5 miljard euro, ofwel 0,8 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Onder de wet Hof moet dat wor­den beperkt tot maximaal 3 miljard, 0,5 procent van het bbp. Gemeenten moeten daar met 0,35 procent het leeuwendeel van voor hun rekening nemen, provincies en waterschappen de rest. Lukt het niet om onder die 3 miljard te blijven, dan volgt een boete. Dat er moet worden bezuinigd, ook op decentraal niveau, dáárover is vrijwel iedereen het wel eens. Maar de vrees is groot dat de wet Hof een levensgroot ander probleem creëert. De bv Nederland dreigt door de regels uit deze wet alleen maar verder in een neer­waartse spiraal terecht te komen. De verklaring is simpel. Lagere overheden (gemeenten, provincies, waterschappen) hebben traditioneel een groot aandeel in de inves­teringen in bijvoorbeeld wegen en gebouwen. Zodra zij zich genoodzaakt zien om de hand (nog) steviger op de knip te houden om te voldoen aan de strengere regels, zullen nieuwe projecten – of het nu gaat om wegen, gebouwen of andere zaken – worden geschrapt of op z’n minst op de lange baan worden geschoven. Een ontwikkeling die nu al gaande is. En dat pakt niet alleen slecht uit voor de toch al zo zwaar getroffen bouwsector, maar ook voor de Nederlandse economie als geheel. De kunst is het evenwicht te vinden waarbij wél wordt voldaan aan de Europese begrotingseis, maar dit ongewenste neveneffect wordt voorkomen. De Kamer is nu aan zet.

niet bellen, geld terug

MinisterKampvanEconomischeZakenwildattelecombedrijveneninternetprovidersinhunalgemenevoorwaardeneencompensatiere-gelingopnemenvoorgrotestorin-gen.Totdusvervindtcompensatieincidenteel plaats en hebben niet alleaanbiederseenregelingdaar-voor.Klantenwetenookvaaknietdatdiemogelijkheidbestaat.Hetisdebedoelingvandeministerdatklantenvoorafuitlegkrijgenoverdecompensatieregeling,zodatzemedeopbasisdaarvanhunkeuzevooreenaanbiederkun-

nenmaken.Klantenmoetennogevengeduldhebben,wantdewetwaarinKampdecompensatierege-lingvoorvasteenmobieletelefo-niegaatvastleggen,zalernietvoor2014zijn.Datisdushopenopeenjaarzonderstoring.

Kamp: ongestoord

Dijk

strA

rutte wil bouw niet apart helpen

PremierRutteisnietvanplanomapart de portemonnee te trekken voordebouwsector.Datmaakte hij duidelijk aan ChristenUnie- fractieleiderArieSlob,dietijdenshetvragenuurtjeindeTweede Kamerwildewetenofdepre-mierwatzietineennieuwebtw-verlagingvoorherstel-enrenovatiewerkzaamheden.DirecteaanleidingwarennieuweCBs-cijfersoverdestandvandeeconomie.‘Deoplossingisnietommetstimule-ringspakkettentekomenvoorcon-cretesectoren.Wijwetenuithet

verledendatdeeffectendaarvanbuitengewoonbeperktzijn. Heteffectkomttelaat,isteweinigenkostteveel’,zeiRutte,dieooknogevennaarhetrsV-debacle in dejarentachtigwees.Depremierzietmeerineenalgemeenbeleidvanminderregels,lagelasten,veiligheideneengoedopgeleidebevolkingomdeecono-mie–endaarmeedebouw–weervlottetrekken.Een‘teleurstellend’antwoord,vondSlob.‘Ditkabinetleuntgewoonachterover.’Eenamendementomdebtwteverla-genhaaldehetniet.

FORUM #22/29.11.12

FORUM #22/29.11.128

rubrieksnaamDE fOtO

FORUM #22/29.11.129

rubrieksnaam

Balletje trap in BraziliëRiodeJaneiro,22november–Willem-AlexanderlaatzichdebalontfutselendoorAronWinterenClarenceSeedorf(middenenrechts).Zo’nhonderdBraziliaansekinderenmochtentrucjeslerenvandeprinsendeoud-internationals.Diespeeldeneen potje pannainhetMaracanãzinhostadiondatindeBraziliaansehoofdstadRiodeJaneirostaat.Dewedstrijdwasdeafsluitingvaneenevenementdatdeonder-nemersorganisatievoordetechnologischeindustriefME-CWMorganiseerdeomNederlandseenBraziliaansebedrijvenmetelkaarincontacttebrengen.BraziliëorganiseerthetWkvoetbalin2014enNederlandsebedrijvenkunnenhelpenbij debouwvanluchthavens,infrastructuurenstadions.Willem-AlexanderbrachtsamenmetprinsesMaximaeenofficieelbezoekaanBrazilië.Eendelegatievan175bedrijvengingmethenmeeophandelsmissieonderleidingvanMkB-voorzitterHansBiesheuvel.Tekst:JiskaVijselaar|Foto:RobinUtrecht/ANp

FORUM #22/29.11.1210

OMslAg

‘Ik zal absoluut niet opgeven’

U hebt zware kritiek op het zwakke digi-tale beleid van kabinet-Rutte II. ‘Ja, dat had wel een plakje meer kunnen zijn. De digitale ontwikkelingen gaan razendsnel. Het is geen kwestie meer of je ervoor of ertegen bent, het is een feit. Informatie­ en commu­nicatietechnologie moeten de concurrentie­positie van Europa en dus ook Nederland verstevigen. Dat betekent dat het een essentieel stuk in het regeerakkoord zou moeten zijn.’

U had meer onderzoeksbudgetten, minder regeldruk en een betere toegang tot de financiering willen zien?‘Onderzoek en innovatie zijn van essentieel belang binnen de digitale wereld. Het vraagt moed om er geld in te investeren, want het is voor de kiezer niet onmiddellijk duidelijk wat daar gebeurt. We weten beter dan ooit dat onze wereldpositie van innovatie afhankelijk is. Dat de Europese Commissie speciaal een portefeuillehouder voor een Digitale Agenda heeft gecreëerd, is een wake-up call.’

Wat is uw boodschap aan het kabinet?‘In de jaren negentig zaten Europa en Neder­land op digitale gebieden nog op de driverseat.

Op sommige gebieden hebben we terrein ver­loren, maar we hoeven de moed niet op te geven. Er zijn nog steeds veel mogelijkheden. Nederland bezit chipmachinemaker asml, de nummer 1 van de wereld. Die werkt op veel gebieden samen met het mkb in de regio, maar ook met de universiteiten van Eindhoven, Leuven en Aken. Dat maakt duidelijk dat grensoverschrijdend werken heel belangrijk is. Die manier van werken biedt Nederland grote mogelijkheden. Ik zal in de gesprekken met de Nederlandse bewindslieden alle kansen pak­ken om te wijzen op de voordelen van innovatie en crossborder­samenwerking. Het feit dat de Nederlandse regering net 167 miljoen heeft gereserveerd voor wetenschappelijk onder­zoek geeft me wel weer een warm gevoel.’

China investeert enorm in supersnel in-ternet. Dreigt Europa de slag te missen?‘Deze economische crisis oplossen heeft natuurlijk de allerhoogste prioriteit, maar we moeten ook post­crisis denken. Hoe kun je in de tussentijd allerlei digitale projecten in gang zetten om de Europese economie in de toe­komst concurrerend te maken? Waardoor we banen kunnen creëren.’

Als commissaris voor de Digitale Agenda moet Neelie Kroes

een verenigd digitaal Europa op de kaart zetten met onder

meer supersnel internet. Niet gemakkelijk in een crisis en

nu er in Europa ook nog eens stevig ruzie wordt gemaakt

over de begroting. ‘Ik duw gewoon door.’

Tekst:WalterDevenijns,foto’s:NilsvanHouts/ANp

‘ict zou onderdeel

moeten zijn van het

regeerakkoord’

FORUM #22/29.11.1211

FORUM #22/29.11.1212

OMslAg

‘Ik maak me grote zorgen over de werkloos­heid. Nederland zit qua cijfers nog steeds aan de goede kant, maar toch. Het is tegenstrijdig. In 2015 wordt geschat dat er een tekort is aan zevenhonderdduizend mensen in de ict. Het zal toch niet gebeuren dat bedrijven Europa verlaten omdat ze de goede mensen niet kun­nen vinden? Gelukkig zien we voorbeelden zoals een Duits bedrijf dat jonge Spaanse werkloze ict’ers heeft ingeschakeld, terwijl die in Spanje blijven wonen.’‘Aan de ene kant heb je een enorme werkloos­heid, aan de andere kant kunnen we de werk­nemers met de juiste skills niet vinden. In 2020 moeten er volgens het eu­plan 20 miljoen aan ict gerelateerde nieuwe banen zijn gescha­pen. Dat gaat niet vanzelf. Dat vergt wel enige sturing op onder meer digitaal, maar ook op onderwijsgebied. Europa moet één interne markt vormen op digitaal gebied.’

Uw Commissie concludeerde dat de digitale interne markt wordt gehinderd door onduidelijke regels en het ont-breken van een Europees auteursrecht.

Wanneer hebt u dat opgelost?‘De Commissie werkt hard aan oplossingen op het gebied van auteursrecht. Wij, mijn medecommissaris Barnier en ik, blijven op dat gebied duwen. Ik zal absoluut niet opgegeven. Want die nationale regelingen voor het copy­right zijn een hindernis. Niet alleen voor de consument, maar ook voor de creatieve tak van het bedrijfsleven. Ik vind het wel slecht dat het zo lang duurt, voordat het auteurs­recht Europees geregeld is. Hoe langer het duurt, hoe meer mensen gewend raken aan het illegaal downloaden en hoe minder we effectief kunnen profiteren van digitale mogelijkheden. Daar maak ik me zorgen over. Er moet een fatsoenlijke regeling komen. Dat houdt me op de been. We duwen dus door.’

Een Nederlandse ondernemer die in Europa een website wilde uitrollen, werd gek van de regels. Dat gaat u veranderen? ‘Zijn we mee bezig. Toen ik op deze post kwam als commissaris (februari 2010; red.) hebben we een huiswerklijst gemaakt met 101 voorstellen. Wat moet er veranderen? De

‘ik wil niet geconfronteerd worden met het verwijt: je hebt

niets gedaan’

FORUM #22/29.11.1213

Commissie maakt nu de balans op. Welke ontwikkeling gaat hard? Wat kan anders? Bij­voorbeeld op gebied van de elektronische identiteiten van personen en bedrijven. Een Nederlands bedrijf zou probleemloos in een ander land moeten kunnen meedingen naar publieke aanbestedingen, zich in een ander land moeten kunnen vestigen en elektro­nisch contracten kunnen afsluiten. Op dat gebied moet nog veel gedaan worden.’

De aanleg van supersnel Europees inter-net is ook een speerpunt van u, maar kost 250 miljard. Wie gaat dat betalen?‘Er komt een speciaal investeringsfonds voor supersnel internet. Dat wordt momenteel besproken in de Europese Raad. De Commis­sie heeft 9,2 miljard euro voorgesteld. Omdat we dat via de Europese Investeringsbank (eib) doen, die daardoor op haar beurt weer extra geld kan aantrekken, praat je over een investe­ringsvolume van 80 tot 90 miljard euro. Er kunnen daarmee meer publiekprivate samen­werkingsprojecten opgezet worden. Een voorbeeld van hoe het kan, is het project van

de Nederlandse glasvezelspecialist Reggefiber, waarbij kpn en investeerder Reggeborgh betrokken zijn. Reggefiber leende 125 miljoen van de eib, waarna zes banken als abn amro en Rabobank ook een net zo’n hoog bedrag wilden investeren.’

Gaat dat snel genoeg? Straks verliest Europa de race tegen China.‘Supersnel internet is voor Nederland en Europa heel belangrijk, zeker in een toekomst waarin alles met alles verbonden is. Als we niet snel investeren zullen we een collaps van het internet meemaken. Ik hoop dat ik later niet geconfronteerd word met het verwijt: je hebt er niets aan gedaan. De commissie wil er namelijk wel wat aan doen. En ondernemers moeten met een goed businessplan komen en dat sturen naar mij of de eib.’

Hoe groot is de kans dat er voldoende geld wordt vrijgemaakt?‘Ik heb geleerd nooit de dag te prijzen voordat het avond is. Ik doe mijn uiterste best. Mijn mensen doen hun uiterste best om in alle

hoofdsteden te laten zien dat de Commissie niet om meer belastinggeld vraagt voor dit fonds. Het kost je geen extra cent, roep ik dan. De investering betaalt zich op termijn terug. Dat dringt vaak nog niet voldoende door.’

Sterker nog: er wordt fel gediscussieerd over de Europese begroting.‘De discussies over de eu­meerjarenbegro­ting zijn heftig. Sommige landen vinden dat we meer moeten investeren, het Europese Parlement zegt dat er geld bij moet. Andere landen willen juist geld weg halen. Er gaan een heleboel indianenverhalen rond over Brussel. Dat hier zoveel ambtenaren zijn. Dat het zo bureaucratisch is. Als je naar het aantal ambte­naren hier kijkt, dan verslaat de gemeente Rot­terdam ons. We moeten natuurlijk efficiënt werken. En ja, we zitten aan heel veel proce­dures vast. Soms denk ik wel eens: ‘Kan het niet een beetje minder.’ Maar je hebt toch te maken met 27 landen. Met andere culturen. Dan heb je procedures nodig.’

www.vno-ncw.nl/ict

FORUM #22/29.11.1214

& zOON

naam KeukenstudioPaulvanVlietvEstigingsplaats Nootdorpaantal mEdEwErkErs Vierentienzzp’ersEigEnarEn PaulenTheovanVliet

Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

FORUM #22/29.11.1215

Theo van Vliet (64)‘Ik zat samen met mijn broer in de keukens. Maar na zeven jaar liep ons zakelijk huwelijk op de klippen. Mijn zoon Paul werkte al langer in de sector. Het leek me leuk om samen met hem iets nieuws te beginnen.’‘Toen wij in 2003 in Nootdorp begonnen, zei iedereen: ‘Die jongens sporen niet’. Het was toen ook al een beetje crisis: er vielen veel keukententen om. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan.’‘We doen dit als gelijkwaardige partners. We hebben vooraf niet uit­gebreid gepraat over hoe we het in het vat zouden gieten. Maar we hebben de taken wel een beetje verdeeld. En dat heeft goed uitgepakt. Dat komt door de wil om je naar elkaar te schikken. Je hoeft het niet altijd met elkaar eens te zijn, als je je doel maar bereikt: een mooi eind­resultaat waar de klant blij mee is.’‘Ik maak mijn keukenontwerpen nog met de hand. Ik zie er niets in om dat met de computer te moeten doen. Voordat we hier van start gingen, ben ik nog wel met een computercursus begonnen. Maar dat was geen succes. Was ik bezig met een tekenprogramma, moest ik bij lijn één de helpdesk al bellen. En daar zat er een die er net zoveel van wist als ik. Toen dacht ik: die 3D laat ik gewoon aan me voorbij gaan. Als Jan des Bouvrie met een viltstift een schets maakt op een stuk papier, vindt heel Nederland het prachtig. Waarom zou ik het dan met de computer moeten doen? M’n klanten hebben er ook geen pro­bleem mee.’‘We hebben onze eigen klanten. Maar we doen ook weleens samen projecten. Pas nog hadden we een klant met een heel groot huis. Hij wist niet wat hij er mee wilde. We hebben toen allebei een plan gemaakt. Het was wel grappig om te zien dat onze plannen totaal anders waren. Paul is meer van de gedurfder designs. Ik ben iets prakti­scher ingesteld. Deze keer gingen ze voor mijn plan, een andere keer voor dat van Paul. Ook bij inmeten van keukens zie je verschillen. Paul werkt met zo’n elektronisch ding. Zo’n laserapparaat. Ik ga nog met zo’n grote stok op pad, met een schuif. Dat vind ik gemakkelijk. Die kun je neerleggen op de grond. Kun je de klant laten zien tot hoever de keuken komt.’

Paul van Vliet (34)‘Ik heb het vak geleerd in de zaak van mijn vader en oom. Maar ik heb ook nog bij andere keukenzaken gewerkt. Het viel trouwens niet mee om elders aan de bak te komen. Als zoon van een vader met een eigen zaak zagen ze me toch een beetje als bedrijfsspion. Bij veel sollicitaties werd de vergelijking gemaakt met James Bond. Toen ik voor de zoveelste keer op ging voor een baan bij een keukenzaak, stelde ik me maar gelijk zo voor. Het werkte: ze vonden het wel een originele introductie en gaven me een kans.’‘Ik wist al vroeg dat ik het keukenvak in wilde. Al was het maar van­wege de verhalen die ik thuis hoorde: over het begeleiden van mensen, maar ook over de kick van het verkopen. Inmiddels werk ik alweer negen jaar samen met mijn vader. Het leuke van dit vak is dat je bij mensen over de vloer komt. Ze worden een beetje vage kennissen van je. Het gebeurt ook weleens dat ik hier politieagentje zit te spelen. Bijvoorbeeld als de één een moderne keuken wil en de ander een klas­sieke. Het is dan de kunst om een tussenweg te vinden waarmee beiden kunnen leven.’‘Ik wil alles uitgewerkt hebben voordat we ergens aan de slag gaan. Als ik bijvoorbeeld iets bedenk dat anders is dan standaard, werk ik dat tot in detail uit. Pas daarna geef ik het door aan de keukenmonteur. Theo doet het anders. Hij legt de monteur direct uit hoe het in elkaar zit. En dat is het dan. Maar die manier van werken geeft wél ruimte voor discussies. En dat heb ik liever niet. Ik wil een basis die honderd procent is. Dan pas ga ik verder.’‘Als ik een keuken heb verkocht, meet ik ‘m, plaats de bestelling en controleer de orderbevestiging. Maar de tweede keer moet iemand anders er naar kijken. Want anders is de kans groot dat je over je eigen fouten heen leest. Ik blijf ook net zo lang zoeken tot ik zeker weet dat de bevestiging foutloos is. Dat Theo het anders doet, begrijp ik wel. Die bevestigingen zijn in het Engels. Ik lees ze gemakkelijk. Maar als hij het net zo secuur wil doen, kost dat hem twee keer zoveel tijd. En hij begrijpt sommige dingen ook niet. Tja, dat is het generatie verschil.’

‘Iklaatmijnvadermaargaan’Toen ze onder moeilijke omstandigheden hun bedrijf in Italiaanse keukens begonnen,

zei iedereen: ‘Die jongens sporen niet.’ Inmiddels nadert de zaak van vader Theo en zoon

Paul van Vliet het tienjarig bestaan. ‘Je hoeft het niet altijd met elkaar eens te zijn.’

Tekst:FrankdenHoed|Foto’s:JeroenPoortvliet,familieVanVliet

FORUM #22/29.11.1216

ACtUEEl

‘Cybersecurity is een taak van de top’

FORUM #22/29.11.1217

‘Cybersecurity is een taak van de top’

Alle bedrijven zijn veilig, daar hoeft geen twijfel over te bestaan. Vraag het na aan iedere topman of ­vrouw. Garanties geven ze niet, maar ze zijn er gerust op. De afdeling ict heeft altijd alles onder controle. Af en toen maken medewerkers fouten. Ze laten usb­sticks slingeren of zo. En daarbij, echt alle risico’s uitbannen kan toch niet. Waar gehackt wordt vallen spaanders. En zo komt het dat elke maand wel een bedrijf onder vuur komt te liggen omdat kwaadwillenden een gaatje hebben gevonden in de beveiliging die zo goed op peil was.‘De eindverantwoordelijkheid voor internetveiligheid hoort niet thuis bij de afdeling ict’, stelt Piet van Schijndel, lid van de raad van bestuur van de Rabobank Groep en verantwoordelijk voor digitale veiligheid. Het klinkt als wantrouwen, maar zo is het niet bedoeld. Het onderwerp is gewoon te belangrijk. ‘Je kunt inmiddels wel stellen dat internetveiligheid van levensbelang is geworden. Ik vergelijk het met de luchtvaart. Alles is er daar op gericht om vliegtuigen veilig in de lucht te houden. Dan kunnen je kaartjes en de vliegtuigen er nog zo

mooi uitzien, het hoeft maar één keer mis te gaan door nalatigheid en het is funest voor het bedrijf. Internet is net zo belangrijk geworden. De verantwoordelijkheid daarvoor moet je op topniveau borgen.’

op hEt hoogstE nivEaUDigitale spionage en digitale criminaliteit blijven de grootste digitale dreigingen waar Nederland mee wordt geconfronteerd. Zowel over­heid als bedrijfsleven en burgers blijven daarbij kwetsbaar als doelwit. Dat blijkt uit het tweede Cybersecuritybeeld Nederland dat minister Opstelten van Veiligheid en Justitie op 6 juli naar de Tweede Kamer stuurde. En het bedrijfsleven loopt minder warm voor cyberveiligheidsbeleid dan overheden en particulieren. Dat bleek in november uit onderzoek van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (nctv). Die liet Motivaction onderzoek doen bij vitale sectoren, rijks­overheid, bedrijfsleven, gemeenten en consumenten.

Hoge bezoekersaantallen zijn geweldig, maar wat als criminelen

proberen door een toevloed van ‘bezoeken’ toegang tot je website te

blokkeren? Goede beveiliging kost geld en de verantwoordelijkheid

moet daarom op het hoogste niveau liggen, vindt Piet van Schijndel,

bestuurslid van de Rabobank Groep.

Tekst:RemkoEbbers|Foto:EnricoFianchini/GettyImages

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

1110011100

11000110000101010110110

1110011100

11000110000101010110110

1110011100

11000110000101010110110

1110011100

11000110000101010110110

1110011100

11000110000101010110110

1110011100

11000110000101010110110

1110011100

11000110000101010110110

10110

1110011100

11000110000101010110110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

000001100111010111100010

000001100111010111100010

1100100001000

1100100001000

1100100001000

0100011010

111001

10110

0100011010

111001

10110

FORUM #22/29.11.1218

ACtUEEl

De nctv vindt dat meer bedrijven beleid en protocollen moeten maken om minder afhankelijk te worden van de inschattingen van medewerkers. Het cybersecuritybewustzijn van medewerkers in het bedrijfsleven is namelijk vrij laag, blijkt uit het Motivaction­onderzoek. ‘Het cybersecuritygedrag is niet zeer consistent’, schrijft Motivaction. ‘De ene keer tonen medewerkers zich verstandig, de andere keer onverstandig.’ Een aanbeveling van de onderzoekers is dan ook om het bewustzijn van medewerkers te vergroten door te informeren welk gedrag veilig en welk gedrag onveilig is en hoe iemand mogelijk onbedoeld een gevaar kan vormen voor de organisatie.Dus het ligt aan de werknemers? Als bestuurder moet je werknemers opvoeden? Misschien ook wel, maar dat is niet wat Rabo­bestuurder Van Schijndel als zijn primaire taak ziet. ‘Mijn taak is dat ik tegen mijn mensen zeg: ‘Zorg er voor dat je er alles aan doet om dit bedrijf veilig te houden. Kom straks niet naar mij toe met het verhaal dat je een aanval wel tegen had kunnen houden, maar er was geen budget voor.’ Als het veiligheid betreft, is er altijd budget. Zo’n insteek kun je alleen garanderen als de verantwoordelijkheid op het hoogste niveau ligt.’En het gaat om aansturing. Woorden én daden. Van Schijndel: ‘Ik word meteen verwittigd als er iets mis gaat. Al is het een storing bij kpn, waar wij niets aan kunnen doen. Daar zijn procedures voor vastgelegd. Ik ben verplicht om alle telefoonnummers bij me te heb­ben van de verantwoordelijke mensen in de organisatie waarmee we

een crisisteam vormen als er een veiligheidskwestie is. Het ligt dan aan de techneuten om in te schatten wanneer dat moment is.’

niEt achtErovEr lEUnEnEn vooral niet achterover leunen, zegt Van Schijndel. ‘Het is een voortdurende ratrace tegen de criminelen. Het is ook mijn taak om te bewaken dat we bij blijven met onze kennis. Je bent nooit zeker. De laatste zware aanval waarbij we een sessie van ons crisisteam hadden was in mei, maar het kan vandaag zo weer raak zijn. Je moet altijd voorbereid zijn.’Natuurlijk werkt Van Schijndel in een bedrijf dat bij uitstek beveiligd moet zijn. ‘Wij hebben ervaring met overvallen. Vroeger kwamen ze aan het loket, nu via internet.’ Maar daardoor moeten andere sectoren zich niet in slaap laten sussen. Het afpersen van computergebruikers met ransomware is bijvoorbeeld de snelst groeiende vorm van cyber­criminaliteit. Uit rapporten van beveiligingsbedrijven Symantec en McAfee blijkt dat deze groei is ontstaan doordat online afpersen goed wordt beloond. Ransomware zorgt ervoor dat bepaalde programma’s niet gebruikt kunnen worden totdat tegen betaling een code wordt ingevoerd. Volgens Symantec en McAfee betaalt minstens 29 procent van de slachtoffers. De belangrijkste vraag is altijd of een bedrijf kosten en opbrengsten van veiligheidsmaatregelen net zo ziet als de maatschappij, conclu­deert Michel van Eeten, onderzoeker aan de tu Delft en lid van de

Vier tips voor verbetering van cybersecurity

MichelvanEeten,onderzoekeraandetUDelftenlidvandeCyberSecurityRaad inNederland,adviseert:1. Benaderdigitaleveiligheidalseeneconomischprobleem,nietalleenalseen

technischofjuridischprobleem;2. Meerveiligheidsmaatregelenisnietaltijddebesteaanpak,zorgervoordat

dedoelenhelderzijn;3. Probeeronafhankelijke,consistenteenbegrijpelijkelangetermijninformatie

tekrijgenoverdebeveiligingvandigitaledienstverleners;4. Houderrekeningmeedater(nog)geenbetrouwbarestandaardenzijnom

debeveiligingvandigitaledienstentevergelijken.

FORUM #22/29.11.1219

Cyber Security Raad in Nederland. Hij sprak op 16 oktober bij The Grand Conference, een Europees­Amerikaans congres over digitale veiligheid. De neiging is om dure oplossingen links te laten liggen omdat ze niet te verkopen zijn, ziet hij. ‘Veiligheidsproblemen zijn doorgaans eerder het gevolg van verschil in inzichten over de uit­gangspunten van de beveiliging dan van slecht ontwerp’, meent Van Eeten. Een variant op: Wie betaalt, bepaalt. ‘Bij beslissingen over vei­ligheid vindt een uitruil plaats tussen verschillende doelen. Veilig­heid kost geld, dus lijkt het logisch een zekere mate van onveiligheid te accepteren.’Bedrijven reageren vaak te laat op veiligheidsproblemen. Rabobank­bestuurder Van Schijndel haalt weer de luchtvaartanalogie van stal: ‘Bij twijfel, wordt niet gevlogen. Zo moet het eigenlijk gaan. Het is nu een­maal een feit dat een bedrijf – met het oprukken van de techniek – reke­ning moet houden met andersoortige kosten. Je moet niet veronacht­zamen hoeveel last je kunt krijgen als je beveiliging niet op orde is. Dat geldt niet alleen voor banken. Ik ben toezichthouder bij een ziekenhuis. Ik heb nog liever dat de buitenwereld weet hoeveel geld ik op mijn spaarrekening heb, dan dat ze mijn gezondheidsgegevens in bezit krij­gen. Alleen als je kunt laten zien dat je er alles aan gedaan hebt om een ramp te voorkomen, houd je de schade beperkt. Dat is geen praatje voor de vaak, het is een dagelijkse strijd die we hier voeren.’

www.vno-ncw.nl/ict

De grootste gevaren die loeren op het wereldwijde web

Bots en zombiesBijeendistributed denialofservice-aanval(DDoS)wordtzoveelverkeernaareenbepaaldewebsiteofservergeleiddatdieonbereikbaarwordtvoordebuitenwereld.Aanvallerskunnen

ooksoftwareplaatsenopcomputers.Diemalwarewordtvervol-gens–tegenbetalingaaneencriminele‘herder’–aangeroependoor botnetsuitdehelewereld,diezohetcomputersysteemvoorhuneigendoelkunnengebruiken.Eenbotnetiseencollec-tieaanelkaargekoppeldecomputersdiesoftwaregebruikendiemeestalisgeïnstalleerddooreencomputerworm,Trojaanspaardofslechtbeveiligdachterdeurtjeinhetcomputersysteem.Degeïnfecteerdecomputershetenookwelzombies,hetbotnetheetookwelzombienetwerk.

BekendenWilbertdeVries,hoofdredacteurvancompu-terwebsiteTweakers.net:‘Malwarewordtjuistverspreidviagroteregulierewebsiteszoalseerder dit jaar Telegraaf.nl. Daarmee bereiken

zeinéénkeerveelmensen.Alsjeineenseenraarprogrammaatjemoet installeren om een bekende site te kunnen openen, dan moetjedatnietvertrouwen.Jekuntbeteréénkeertezorgvuldigzijnenietsnietopenen,danéénkeerteweinig.’

Digitaal slotWachtwoordenmoetenregelmatigvervangenworden,externetoegangophetservernetwerkdoorwerknemersdiethuiswerkenmoetveiligzijn.Hetzijnbasisveiligheidsinstructies.Maar

digitaleveiligheidmoetookverankerdzijnalsernietsingetikthoeftteworden.Eeneenvoudigevormissocial engineering. Bijvoorbeelddoordehelpdeskvaneengrootbedrijftebellenenzichvoortestellenalseenwerknemerdiehetwachtwoordvoorhetbedrijfsnetwerkisvergeten.Cybercriminelenkunnenookwerknemersbenaderen,zichvoordoenalsdetechnischehelpdeskenhenomhunwachtwoordvragen.Ditzijnvariantenopdephishing e-mails.

Alert OnlineVan12tot22novemberheeftdecampagneAlert Online plaatsgevondenombewustenveiliggebruikvaninternetenmobielecom-municatieoverhetvoetlichttebrengen. DecampagneisontwikkelddoordeNationaalCoördinatorTerrorismebestrijdingenVeiligheid,eenonderdeelvanhetministerievanVeiligheidenJustitie,innauwesamenwerkingmetonderandere VNO-NCW, de politie en de Cyber Security Raad.www.alertonline.nl

FORUM #22/29.11.1220

Vijf VrAgEN AAN

In Brussel wordt druk gesleuteld

aan nieuwe Europese regels voor

gegevensbescherming. Dat betekent

nieuwe verplichtingen voor elk bedrijf

dat met persoonsgegevens werkt.

D66-Europarlementariër Sophie in

‘t Veld: ‘Zie het als kans’.

Waarom moet de bestaande richtlijn voor gegevensbescherming eigenlijk worden aangepast?‘De oude richtlijn is in 1995 opgesteld. De wereld ziet er inmiddels behoorlijk anders uit. Denk aan de opkomst van internet, het com­bineren van persoonsgegevens door profiling en alles wat je daar mee kunt doen. De richt­lijn moet daar op aangepast worden, al blijven de uitgangspunten hetzelfde. Het recht om je persoonsgegevens uit een kaartenbak te laten verwijderen bestond al, maar het recht om ‘vergeten’ te worden op internet is natuurlijk een heel ander verhaal. Er zijn nu zo oneindig veel meer gegevens, het is belangrijk dat daar scherpere regels voor komen en dat die ook gehandhaafd worden.’

En hele gewone bedrijven die niks met profiling doen? Krijgen die straks ook ineens allerlei extra verplichtingen?‘Er wordt de komende tijd nog aan de voor­

stellen gesleuteld. Zodat het wel werkbaar wordt. Het moet geen bureaucratisch lijstje worden dat iedereen af moet gaan zitten vin­ken. Onze insteek is dat er iets moet komen dat risico­gedreven is. In het oorspronkelijke voorstel stond dat elk bedrijf van een bepaalde omvang een eigen data-protection-officer zou moeten hebben. Dat vind ik onzin. Een piep­klein bedrijf kan heel veel risico’s lopen en een heel groot bedrijf misschien juist niet. En de kennis van zo’n data­protection­officer kun je ook heel goed inhuren.’

Hoe moet die richtlijn er dan wel uit komen te zien?‘Op de eerste plaats wordt het een verorde­ning, geen richtlijn. Dat betekent geen lappen­deken zoals nu, maar één wet voor alle lidstaten. Die verordening zou moeten bestaan uit redelijk algemene regels, zodat bedrijven de ruimte hebben om zelf hun risico’s in te schat­ten en daar zelf maatregelen op te treffen. Daartegenover staat wat mij betreft dan wel dat er heel stevige sancties moeten volgen als een bedrijf dat niet doet. Want laten we wel wezen, bedrijven zijn de afgelopen jaren soms heel onzorgvuldig omgegaan met gegevens.’

Bedrijven gaan op dit moment niet goed met de privacy van hun klanten om? ‘Nou, ze mogen zich iets meer bewust zijn van wat het betekent als er iets mis gaat met

die gegevens. Wat voor impact dat kan hebben op het privéleven van mensen. Wat het com­bineren van die gegevens in profielen voor effecten heeft. Bedrijven zien regels wel erg makkelijk als obstakel. Ik heb ook nog nooit zoveel lobbyisten langs gekregen als nu. Dan zeggen ze: ‘Ja maar, als wij toestemming moeten gaan vragen aan onze klanten dan kunnen we geen zaken meer doen’. Hoor jezelf praten, denk ik dan.’

Hoe moeten bedrijven dan wel naar dit soort wetgeving kijken?‘Ik vergelijk het wel eens met de milieuregels van tien jaar geleden. Die werden ook vooral als obstakel gezien. En kijk nu: geen auto­fabrikant die er niet mee adverteert hoe groen en duurzaam zijn auto’s zijn. Het is een ver­koopargument geworden. Slimme bedrijven kunnen ook de privacy­regels zo gebruiken: ‘Wij gaan heel zorgvuldig met uw gegevens om’. Als je kunt aantonen dat je aan de Euro­pese normen voldoet, heb je straks bijna een soort certificaat.’

Tekst:KarinBojorge|Foto:D66

sophie in ‘t veld

‘Privacy is het nieuwe groen’

FORUM #22/29.11.1221

sophie in ‘t veld

‘Privacy is het nieuwe groen’

UitsprAkEN

‘Als je een fout maakt dan moet je niet aftreden, maar optreden.’Premier Mark Rutte, de Volkskrant van 12 november 2012

‘Op het moment dat je als premier de vraag krijgt: ‘Hebben we nog geneukt vandaag’, denk ik: waar zijn we terechtgekomen?’Mediastrateeg Jack de Vries, De Groene Amsterdammer van 22 november

‘In elke uithoek van de puntenwolk staat een keukentafel.’ PvdA-voorman Diederik Samsom, de Volkskrant van 12 november 2012

‘Witwassen is als water, het vindt altijd een nieuwe weg.’Utrechts hoogleraar Brigitte Unger, fd Weekend van 17 november

‘De formatie was een soort pimpampet: de vvd krijgt pim, de PvdA krijgt pam en het resultaat is pet.’vvd-prominent Hans Wiegel, Intermediair van 19 november

‘Quota zijn voor vissen, niet voor vrouwen.’vvd-Kamerlid Ockje Tellegen in tweet, 15 november

‘Ik ben geen ideoloog, geen pragmaticus, geen intellectueel, en alles tegelijkertijd. Ik ben een liefhebber van politiek.’PvdA-coryfee Felix Rottenberg, De Groene Amsterdammer van 8 november

‘Ik kom mijn bed niet uit om brievenbussen te faciliteren.’Staatssecretaris Frans Weekers van Financiën over belastingontwijking via Nederland, de Volkskrant van 22 november

‘Ik vind het verstandig en gezond dat Nederlandse moeders voor deeltijdwerk kiezen. Kinderen willen toch hun moeder.’Ayaan Hirsi Ali, Opzij van december

FORUM #22/29.11.1222

AChtErgrOND

Je kunt het je nauwelijks nog voorstellen:

een bedrijf zonder website, Facebookpagina

of tweets. Als je echt wilt meetellen, moet je

toch wel? ‘Je kunt ook té afhankelijk zijn.’

Tekst: Paul Scheer

‘Met e-mail producerenwe een grote hoeveel-heid data die onze werkomgeving vervuilen eningrijpeninonspersoonlijkeleven.Daaromwillenwedezetrendkeren.’AldusThierryBreton,top-manvanit-dienstverlenerAtosOrigin.Eindvorigjaarkondigdehijaandatzijnbedrijfwereldwijd,dus ook in Nederland, in 2013 de interne e-mail uitbant.Volgens hem worden er te veel irrele-vanteberichtenverstuurdenzijnmedewerkerserteveeltijdmeekwijt.Inplaatsvane-mailmoeten

zijmeergebruikmakenvaninternevariantenvanFacebook,Twitterendiscussiefora.VoorlopigisAtosOrigineenvandeweinigebedrij-vendiezovergaan.Enhelemaalzonderinternet,kandatnog?Hallo!,de internetcommunityvande Kamer van Koophandel, heeft de vraag eenkeergesteld:‘Eenbedrijfzonderinternetsite,kandat nog?’. Enkele reageerders wijzen erop datwinkeliers niet zoveel aan een site hebben: zehalen hun klanten uit de directe omgeving enstaantochwelvermeldopdigitaleadres-entele-foongidsen.It-professionalHansvanPeerschrijft:‘Ikbenzodrukbezigmethetontwerpenvanweb-sitesvooranderen,datikernognieteensaantoebengekomenomeen eigen site teontwerpen.’Internetadviseur EdwinWaelbers verwijst in ditverband naar een webdesigner met hetzelfdeprobleem.‘Omtochmaarietstehebben,heefthijopeenbepaaldmomentsnel-snelietsgemaakt.Endatwasduidelijknietgoed.Hetgevolgwasdatzijnomzetenormdaalde.Plotskondenpotentiëleklantenwélzijnfaçadegaanbekijkenendiebevielhenniet.’

drogrEdEnBetergeenwebsitedaneenslechte.Dieopvattingwordtook gehuldigddoorMarcelOskam, eige-naarvanOskamSchoenenenLederwareninhet

Overleven zonder internet

COrB

is/h

h

FORUM #22/29.11.1223

Zuid-Hollandse Bergambacht. Een winkelier,maarweleentjemeteengespecialiseerdaanbod,namelijk damesschoenen tot en met maat 45 en herenschoenen tot en met maat 50. Met een doelgroepvanlangemensendiebijdereguliereschoenenwinkelsachterhetnetvissen, lijkteenwebsite geen overbodige luxe. Want je moetmaarwetendateendorpalsBergambachtzo’nwinkelherbergt.‘Wewordentochwelgevonden,wantwewordengenoemdopwebsitesvoor langemensen’, zegtOskam desgevraagd. ‘Maar ik weet zelf dat diteendrogredenis.Hetisergewoonnognietvangekomen.Ikenmijnmedewerkerszijnerzelfnietinthuis.Hetbouwenenvoedenvanzo’nwebsitezal iemand anders moeten doen.’ De verkoopgaathij inelkgevalnietviaeenwebshopdoen.‘Datpastnietbijonzefilosofie.Schoenenmoetenklanten passen in de winkel, wij moeten weten watvoorvoetenmensenhebben.’ErzijnwelbedrijvendiemeeropdelijnvanAtosOriginzitten.Zijlatenhunmedewerkersbijvoor-beeldeencursusvolgenommindergebruikvane-mail te maken. ‘Er wordt echt misbruik vane-mail gemaakt, alsof iedereenop elkmomentvan allesopde hoogtemoet zijn’, zegtGunnarMichielssen,dieinNederlandenBelgiëdecursusAfkicken van e-mailgeeft.Hijheeft30november

uitgeroepentote-maillozevrijdag;zokomjeééndagperweekaanjewerktoe,enspreekjeweereensechteenklantofcollega.

intErnEtloosJarengeledenishetideegeopperdomeenlande-lijke internetloze werkdag te organiseren. DatideewasafkomstigvaninternetbedrijfClockwork.ArtdirectorSteveTirbeni:‘Bijeencreatiefoverlegduiktiedereenmeteenininternet.Wijwildennueensanaloog,oppapierbeginnen.Er isduseendag ingepland om offline te gaan, waarbij hetbedrijfwel permail bereikbaar bleef.Die sessieheefteenpaarfantastischeideeënopgeleverd.’Toch is het bij die ene keer gebleven.Ook hetvoornemenomeenjaarlijkseinternetlozewerkdagmetmeerderebedrijvenvandegrondtekrijgen,isideegebleven.Eenbedrijfkanookopeenminderprettigemanierwordengedwongenomstiltestaanbijdeafhan-kelijkheid van internet. Het overkwam evene-mentenbureau Puur* vorig jaar. Als gevolg vanproblemen met de provider van het Utrechtsebedrijfsverzamelgebouwwaarinhetbureaukan-toor houdt,washet gedurendedriewekenver-stokenvaninternet.Mede-eigenaar Anna-Maria Mantel: ‘Als evene-mentenbureaumoet je permail bereikbaar zijn

omafsprakenaftetikkenentezorgendatallesklaar is vlakvoor een evenement. Zit je zonderinternet,dan isdatvergelijkbaarmet eenbloe-menwinkel zonder water. Gelukkig hadden wenogeenfiliaalinAmsterdam,waarallesnormaalwerkte.Daarnaasthebbenwemeegesurftopdeinternetverbindingvaneenfotograafindebuurtdiezijnnetwerknietgoedhadafgeschermd.’DeproblemenwerdenviaTwittergedeeldmetdebuitenwereld.Mantel:‘Wewillenopen,puurzijn.Datwektjuistvertrouwen.Bovendienwerdenwenumeteenvanverschillendekantenbenaderdmethet aanbod te helpen. En ik denk ook wel dat die tweets,diesteedsbozervantoonwerden,hebbengeholpenomdeoplossingnabijtebrengen.’Hetbedrijfheeftmaatregelengenomenomher-haling te voorkomen. Er zijn nu twee internet-verbindingen en deAmsterdamse enUtrechtsevestiging hebben back-ups van elkaar. ‘Vroegerwaren je werknemers je verbindingslijn met deklant,tegenwoordigisdatinternet’,zegtMantel.‘Gelukkigisdedigitalewereldinmiddelsweereenjaarverder.Nukun je inStarbucksop je laptopdoorwerkenalsdeboelopkantoorplatligt.’

Overleven zonder internet

hUlt

ONAr

ChiV

E/is

tOCk

COrB

is/h

h

ACtUEEl

Kom van die afmiljarden

FORUM #22/29.11.1224

Kom van die afmiljarden

FORUM #22/29.11.1225

Als de overheid haar verzamelde gegevens gratis

beschikbaar zou stellen, ontstaat er een nieuwe

miljardenmarkt. Goed voor de economie, goed voor de

werkgelegenheid. De eerste aarzelende stappen zijn gezet.

Maar wie lokt de overheid bij haar gouden eieren weg?

Tekst:WalterDevenijns

Dr. p

EtEr

WEr

NiC

kE/h

h

FORUM #22/29.11.1226

ACtUEEl

Griepmeldingen, kentekens, werkloosheidscijfers, vastgoedtransac­ties, het weer. Je kunt het zo gek niet bedenken of de overheid verza­melt er gegevens over. Ze zijn voor iedereen toegankelijk die ze in wil zien. Maar haar ‘gouden eitjes’ afstaan? De eerste aarzelende stappen zijn in Nederland wel gezet. Edwin Rijkaart slaagde er als een van de eersten in overheidsdata te gebrui­ken voor commerciële toepassing. Samen met zijn broers ontwik­kelde hij Buienradar. Het idee daarvoor ontstond na een reis door de Verenigde Staten, vertelt Rijkaart. Daar zag hij een regenradar op televisie mogelijk gemaakt door de Amerikaanse overheid die had besloten alle weergegevens gratis beschikbaar te stellen. Dat heeft gewerkt, zegt hij: ‘De grote weerbedrijven zitten in Amerika. Je ziet dat open data mensen stimuleren om softwareapplicaties en websites te ontwikkelen. We hebben het trucje in Nederland gedaan na het opkopen van informatie van het knmi. Na de verkoop van Buienradar aan rtl zijn we nu bezig in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Daar hebben we inmiddels een paar miljoen gebruikers per maand’, verklaart hij trots.

Uit jE hokWaarom lijkt de overheid andere ondernemers nog wel eens buiten de deur te houden? In dit informatietijdperk zijn gegevens geld waard. Het zou dan toch zo mooi zijn als de overheid alle data gratis uitdeelt aan iedereen die ze hebben wil. Zodat het echte ‘open data’ zijn. Dan

kan iedereen zien op het web of met een app wanneer het gaat regenen of checken hoe oud een auto is met een bepaald kenteken of zien waar de griep het sterkst toeslaat. Het zou zomaar een hele nieuwe bedrijfstak kunnen opleveren met veel werkgelegenheid. Niet verkeerd in een economie die op de krimp­ in plaats van de groeistand staat. En ook de overheid levert dat wat op: zij ziet de belastinginkomsten stijgen. Mooi toch? Ja, vindt Neelie Kroes. Binnen Europa probeert de Eurocommissaris, verantwoordelijk voor de Digitale Agenda, de open datamarkt echt open te breken. ‘Ze moeten uit hun hok komen,’ zegt Kroes. En ‘ze’ zijn dan de ministers van de lidstaten die de overheidsdata beheren. Die moeten de gegevens zo snel mogelijk beschikbaar stellen voor her­gebruik. Niet zeuren over kosten. Nee, gewoon publiceren. Open data zijn het nieuwe goud, vindt ze. Het is een grondstof waarmee allerlei handige softwaremakers nieuwe applicaties kunnen maken zoals Buienradar. Volgens Kroes kan de economie er een impuls van maar liefst 140 miljard euro door krijgen. Eind vorig jaar presenteerde Kroes een nieuwe richtlijn voor over­heidsinformatie. Die moet overheden verplichten hun informatie voortaan aan iedereen beschikbaar te stellen, als het kan gratis of tegen marginale kosten. Niet elke lidstaat steunt dat van harte. Sommige hebben er moeite mee hun gegevens te delen met het publiek. Waarom zouden ze die data niet weggeven? ‘De belastingbetaler heeft er al een keer voor betaald’, zegt Kroes.

liN

k DE

sigN

FORUM #22/29.11.1227

Of het voorstel van Kroes ongeschonden de eindstreep haalt, is de vraag. Nederland steunt haar voorstel in beginsel wel, maar sommige overheidsorganen twijfelen. Het verzelfstandigde Kadaster dat zelf informatie verkoopt, wil best meegaan in de open­datadiscussie. Het vraagt zich alleen af wat er met de data gebeurt als die worden herge­bruikt. Wie staat garant voor de kwaliteit, vroeg Kadaster­voorzitter Dorine Burmanje onlangs op een zitting van de Parlementaire onder­zoekscommissie privatisering overheidsdiensten. Tijs van den Broek, binnen tno medeverantwoordelijk voor informa­tietechnologie én open­datawatcher, noemt het voorstel van Kroes ambitieus. Ook hij is benieuwd of de Eurocommissaris haar beleid door kan zetten: ‘Ik hoop dat de lidstaten haar richtlijn steunen. Niet dat er veel uitsluitingsregels komen, waardoor de digitale exploitatie van overheidsinformatie moeilijk wordt.’

zoEk hEt UitVoorzichtig wordt in Nederland toch al aan open data gewerkt. Op een speciale website data.overheid.nl zijn zevenhonderd datasets geplaatst die gebruikt kunnen worden. Wie bijvoorbeeld de cijfers van de Rijksbegroting uit 2012 wil hebben, kan het bestand downloa­den om het vrij van auteursrecht te gebruiken. De Rijksdienst voor het Wegverkeer (rdw) levert de voertuig gegevens aan via een regelmatig geactualiseerd kentekenregister. Niets mooier dan op een app het eigen kenteken in te tikken om te kijken wanneer je auto naar de Apk­keuring moet. Alleen: de instantie laat weten dat het om een één jaar durende proef gaat. ‘Na afloop van de proef beslist de rdw hoe ze verder wil gaan met het beschikbaar stellen van open data’, meldt de dienst. Het nieuwe goud van Kroes schittert dus nog niet zo fel.Hoezo een proef?, vraagt Edwin Rijkaart (Buienradar). Hij kan er met zijn hoofd niet bij. ‘Een jaar testen? Het zijn gewoon overheidsdata. Je moet dat zonder enige beperking kunnen gebruiken’, vindt hij. Open genoeg is de markt in zijn ogen dus nog steeds niet. Sommige over­heidsbedrijven vragen nog steeds geld voor hun data, constateert hij. ‘Toen we begonnen met Buienradar moesten we licentiekosten beta­len. Dat waren stevige bedragen: zo’n 200.000 euro per jaar.’ En ondanks het feit dat het knmi besloot alle data vrij te geven, betaalt hij toch nog steeds enkele duizenden euro’s per maand aan zogenoemde verstrekkingskosten. ‘Dat is voor een bedrijf wel te doen, die trekt het af van de belasting. Maar voor een student die een leuke app in elkaar wil zetten, is dat heel andere koek. Open data zijn pas echt open als je het op een website plaatst en aan niemand vraagt: wie ben jij en wat wil je ermee? Dat je à la de Amerikaanse overheid zegt: Zoek het maar uit, maak er maar wat leuks van.’ In zijn ogen moet de overheid dus nog radicaler opereren. ‘Ik snap de rdw wel. Ze zijn nog zoekende naar de juiste digitale weg. Hoe zwaar wordt hun server belast met informatieverzoeken? Dat willen ze eerst weten. Maar er zijn in Nederland nog heel veel datasets die niet hele­maal open zijn, waarbij de uitgever nog steeds een extra stapje moet maken. Soms zie ik een leuke app, duidelijk afkomstig van een stu­dent. Als hij ambitie heeft, doet hij dat trucje ook in een ander land. Dan is het cirkeltje rond. Je hebt er een ondernemer bij. Dan ben je als overheid goed bezig.’

‘overheidsdata moet je zonder

enige beperking kunnen gebruiken.

er is al voor betaald’

FORUM #22/29.11.1228

ACtUEEl

Hoe groot de Nederlandse markt voor open­datagebruikers is, is niet bekend. Van den Broek (tno) denkt dat de Nederlandse markt nog klein is. ‘Je ziet nu de eerste fase ontstaan. De overheid begint nu mondjesmaat data vrij te geven. Heel veel informatie zit nog opgeslo­ten bij de grote overheidsinstanties zoals het Kadaster. Die verdienen geld door de verkoop van data. Er worden wel stappen gezet, maar het gaat erg langzaam. Want wie ontvangt de toekomstige baten? Zoals het er nu naar uitziet zal Europa de overheden dwingen om data vrij te geven. Dan komen er meer waardevolle datasets op de markt zoals gegevens over de huizenmarkt of op gebied van mobiliteit.’ Volgens Van den Broek heeft de open­datamarkt ook last van een aarzelend bedrijfsleven. Buienradar werd bedacht door drie broers, niet door een bedrijf.

EnormE zwiEpEr ‘Het is te makkelijk om altijd maar te zeggen dat de overheid het moet aanjagen. Dat is onzin’, zegt John Post, voorzitter van het Platform Open­data. Hij is bovendien lid van de Nationale app­jury. Begin dit jaar werd een Nationale App Prijs ingesteld door toenmalig minister Verhagen ‘om mensen te inspireren slimme, creatieve apps te ontwik­kelen met gebruik van overheidsdata’. Niet alleen handig, maar ook goed voor economie en werkgelegenheid, vond Verhagen. Hij hoopte dat provincies en gemeenten het voorbeeld van het Rijk zou volgen om data zoveel mogelijk gratis beschikbaar te stellen. Post hoopt op een nieuwe killer­app die à la Buienradar de hele markt in een keer wakker schudt. ‘We zoeken naar een top­app die het gebruik van open data een enorme zwieper geeft. Het leuke van zo’n killer­app is dat je nooit weet wanneer die eraan komt. Die verzin je niet zomaar.’ Hij had, gezien het nieuws rondom de open data, ver­wacht dat er al meer bijzondere apps gemaakt zouden zijn. Waardoor het nieuwe goud van Kroes nog niet massaal wordt gedolven, weet Post niet: ‘Misschien hebben we als platform nog niet de goede snaar te pakken gehad om het momentum te creëren. Deels is het de onbekend­heid met de materie. Er is ook niet altijd een duidelijke lijn over de prijsstructuur voor het gebruik ervan. Moet je wel of niet betalen voor open data? Er is discussie over waar de verantwoordelijkheid ligt. Als er een app op de markt komt die iemand anders benadeelt, wie neemt dan de verantwoordelijkheid? De open­dataleverancier? Het bedrijfs­leven wil ook graag weten of de gegevens onderhouden worden.’App­bouwer en weerwebsite­eigenaar Rijkaart houdt regelmatig brain­stormsessies. Misschien dat hij of zijn collega’s ooit die killer­app maken. ‘De overheid bezit veel informatie over de landbouw en vee­teelt. Ze houden ook bij welke geitenboerderij last heeft van Q­koorts. Iemand wilde toen een fiets­app maken, waarbij je je routes kan plan­nen om die geitenfokkers heen,’ lacht de maker van Buienradar. Het idee haalde het niet. De zoektocht naar het nieuwe goud van Kroes is nog maar net begonnen, zo blijkt.

www.vno-ncw.nl/ict

‘het is te makkelijk om altijd te zeggen

dat de overheid moet aanjagen’

riCA

rDAs

CEr

BUlE

NAs

/ist

OCk

FORUM #22/29.11.1229

BElrONDjE

Kees Peereboom / Vhp-ergonomie / Den Haag

‘Topprioriteit’‘Beveiligingvanonsnetwerkistopprioriteit.Wewerkenmet firewalls. Al onze klantgegevens zitten achter eendergelijkefirewall.Daarnaastkannietiederemedewerkersbijelkbestand.Wewerkenmetgemachtigdepersonendietoeganghebben.Isooklogisch,wantditbedrijfwerktvoor instanties als Defensie, Algemene Rekenkamer,Rijkswaterstaat endeTweede Kamer.Als een keer eenprojectopdeeenofanderemaniernaarbuitenzoukomen,

dan levertdatvoorons heel veel reputatieschadeop. Zoheeftonzefirmaeenkeereenonderzoekgedaannaardeeffectiviteitendesoftwarevandepolitie.Jemoeternietaandenkendatdatopstraatligt.Onsbedrijfdoeterallesaanomdittevoorkomen.Daarvoorhebbenweeenspeciaalbedrijfingehuurddatonssysteemdagennachtindegatenhoudt.Diebeveiligingkostwelgeld.Ergensvalthetookweermee,wantalleprogramma’sstaannuefficiëntopéénbeveiligdeserver.’

Henri de Jong / Mijndomein.nl / Lelystad

‘Continu bezig’‘Mijndomein.nl heeft een aparte securityafdeling diecontinudesignalenanalyseert.Waarkunnenwedebevei-ligingverbeteren?Hetzoueenrampzijnalserbijonseenhack zou plaatsvinden. Ons bedrijf beheert de meestewebsitesvanNederland,zo’ntweehonderdduizend.’‘Klantenproberenweookopdehoogtetehoudenvandelaatsteontwikkelingen,wantdiewordenookgehacktalszehunsoftwarenietup to datehouden.Sommigenzijn

laconiek.Maarja,somswordenzegehackt.Danblokke-renwediesitetotdatdesoftwareweergeactualiseerdis.Daarschrikkendewebsite-eigenaarswelvan.Momenteelis de nieuwste trend bij ons dnssec, waarbij een website-adres voorzien is van een digitale handtekening. Eenhacker kan je nietmeer doorsturen naar een vervalstebanksite.DatiseenontwikkelingwaarbijMijndomeinheeftsamengewerktmetsiDN,deuitgevervan.nl-adressen.BijdnssecisNederlandmetéénmiljoenbeveiligdeadressenwereldwijdkoploper.Datvindikeenleukeontwikkeling,zekernadatdebaclemetDiginotar.’

George Jansen / SeatZ Network / Nieuwegein

‘Superieur beveiligd’‘Ons taxibedrijf heeft een superieure beveiliging. Datverzorgt een gespecialiseerd bedrijf voor ons dat wehebbeningehuurd.Wezijnvolslagenafhankelijkvanonzecomputersystemen. Als onze vooruitbestelde ritten ofonzeingewikkelderoosters,waarurenwerkinzijngaanzitten,wegzoudenzijn,dankanikwaarschijnlijkhetfail-lissementvanhetbedrijfaanvragen.Datzoueennacht-merriezijn.’

‘Ikraaddanookallecollega’saanhundigitalebeveiliginggoedopordetehebben.Datisechtgeenverspillingvangeld.Jezulthettochmaareenkeermeemakendathetfoutgaat.Hackershebbenhet,denkik,vooralgemuntopgrotebanken,maarzezullennetjouwbedrijfuitgezochthebben.Afgrijselijk. Ikhebprivéwel eenseenkeer lastgehadvaneenvirus.Endatdinggingernietzomaaraf.Washeelvervelend,wantikwasalmijnfoto’sengege-venskwijt.’

Hoe digitaal beveiligd is de ondernemer?Hackers, virussen, valse websites. Internet lijkt met de dag onveiliger te worden.

De elektronische crimineel loert om bijna elke virtuele hoek. Wat doen

ondernemers om hun computer- en netwerkbeveiliging op orde te krijgen?

Tekst:WalterDevenijns|Foto’s:SamRentmeester,NoutSteenkamp

FORUM #22/29.11.1230

AChtErgrOND

‘HIEr WOrDT HET INTErNET GEMAAKT’

FORUM #22/29.11.1231

Zonder dat veel mensen het weten, is Nederland zo ongeveer

de ruggengraat van internet. Belangrijke internetverbindingen

worden hier gemaakt. Dat trekt een hoop bedrijvigheid. Maar

daar moeten we wel wat voor blijven doen. ‘Internetbedrijven

kijken alleen vooruit.’

Tekst:RemkoEbbers

Om de bouw van het datacentrum van Equinix mogelijk te maken, is – wegens de

slotgracht – tijdelijk het grondwaterpeil in de polder verlaagd. Nadat de gracht was

gegraven en de kabel gelegd, werd het peil op het normale niveau teruggebracht

MAr

tiN

VAN

WEl

zEN

FORUM #22/29.11.1232

AChtErgrOND

Eerst een gracht over. Dan aanbellen bij een intercom naast een deur die automatisch openzwaait. Wachten tot de buitendeur dicht is, pas dan gaat een tweede deur open. De receptioniste zit achter dik glas (kogel­vrij?). Een stalen schuifdeur die nog het meest aan een liftdeur doet denken, verleent toegang tot haar kamertje. Paspoort laten zien voor een pasje. Naast de toegangspoort­jes een apparaat dat vingerafdrukken scant. Welkom in het pand van datacentrum Equi­nix op het Amsterdam Science Park.‘Dit is de standaard beveiliging’, zegt Michiel Eielts, managing director van Equinix Benelux. ‘In de serverruimtes kunnen per gebruiker strengere regels gelden. Kooien om de servers, infraroodbewaking. Hier worden cruciale gegevens bewaard. Niet alleen van grote bedrijven, maar vooral van bedrijven die informatie met elkaar willen délen. Dit is geen gewoon datacentrum. Hier achter ons wordt internet gemaakt.’

ElkE millisEcondE tEltIn de virtuele wereld van internet staat Neder­land, vooral Amsterdam, met een dikke stip op de kaart. Niet verwonderlijk, want het

wereldwijde web is mede in Nederland ont­staan. Bedrijven en universiteiten hebben al sinds de jaren tachtig een redelijk goed wer­kend computernetwerk om met elkaar te communiceren, maar het web zoals wij dat kennen, werd in 1993 ‘geopend’ door Tim Berners­Lee. Berners­Lee werkte bij het onderzoekscentrum cern in Zwitserland, waar hij de eerste webpagina ontwikkelde. Snel daarna begon het Nederlandse onder­zoekscentrum Nikhef (het nationaal instituut voor subatomaire fysica in Amsterdam) ook een website. Nikhef­medewerker Willem van Leeuwen, correspondeerde met Berners­Lee over het ontwikkelen van de browser.Nederland en Amsterdam hebben die voor­sprong nooit meer uit handen gegeven. Dat de trans­Atlantische communicatiekabel bij Katwijk uit zee komt, geeft alleen maar een extra boost. Internet heeft een hekel aan vertraging en elke milliseconde is meegeno­men. Vandaar dat de sleutelbedrijven die ‘het internet’ vormen hun apparatuur graag dicht bij elkaar zetten, zo dicht mogelijk bij de hoofdstructuur. Nederland trekt nog steeds belangrijke bedrijven die cruciale rollen spelen op het www. Niet alleen in Amsterdam. Zo

heeft Google een aantal serverparken in Nederland staan. Daaronder een hele grote in de Groningse Eemshaven waar een aftakking van de trans­Atlantische kabel boven water komt. Naar schatting staat er zo’n 500.000 vierkante meter (duizend voetbalvelden) aan datacentra in Nederland met miljoenen servers.De vestiging van Equinix is de Europese hub van het wereldwijde bedrijf dat zijn herkomst in de vs heeft. ‘We hebben natuurlijk geo­grafisch mazzel’, zegt Michiel Eielts met een grijns. ‘Nederland ligt centraal tussen Enge­land, Duitsland en Frankrijk. Daarmee heb je het zwaartepunt van het Europese gebruik binnen handbereik. Als je hier een schop in de grond steekt, is de grond zo zacht, daar kun je meteen een kabel leggen. Dat is in Duitsland of Frankrijk veel minder algemeen. Daardoor hebben we een heel goede infrastructuur. Dat speelt zeker ook mee.’

klEin=goEdVeel conventioneler dan bij Equinix, gaat het toe bij de Amsterdam Internet Exchange (ams-ix) tegenover De Nederlandsche Bank. Gewoon aanbellen, er klinkt een zoemertje en je drukt de donkergroene deur open van het

klEr

kx/h

h

FORUM #22/29.11.1233

monumentale pand. ‘Had je hier een enorme rij servers verwacht?’, vraagt Cara Mascini, directeur marketing van het bedrijf, lachend. ‘Die hebben we niet hier. Die staan in server-parks.’ ams-ix is een van de globale internet­rotondes. Het brengt internetaanbieders bij elkaar zodat die zonder problemen hun net­werken op elkaar kunnen aansluiten. Het is de grootste ter wereld met meer dan vijfhonderd netwerken. Daaronder carriers zoals upc en Ziggo, maar ook bedrijven als Facebook en Google. Grootste concurrenten: gelijk­soortige exchanges in de financiële hot spots Frankfurt en Londen.‘In Nederland zijn we op het gebied van inter­net heel vaak de eerste geweest’, zegt Mascini. ‘Dat heeft ons een voorsprong opgeleverd. Het heeft te maken met locatie en bekabeling, maar ook met de cultuur. Op veertig mede­werkers hebben we hier achttien nationali­teiten werken. Daar hoeven we niet naar op zoek. Nederland heeft van oudsher een goede naam om te wonen en te werken. Talent komt hiernaartoe om zijn geluk te beproeven. Dat is een heel belangrijke factor voor ons succes.’Dat Nederland zo groot is in de internet­wereld komt omdat het zo klein is in de echte

wereld. Mascini: ‘Nederland is een klein land, wij hebben altijd de blik naar buiten gericht en staan open voor nieuwe dingen. Onze oprich­ters waren internationale partijen. Daarnaast hebben wij vanaf het begin gezegd dat ieder­een die aan de technische specificatie voldoet lid kan worden van ams-ix. Ook als het geen providers zijn. Daardoor zijn ook klanten van onze leden lid. Dat is in het buitenland lastiger voor elkaar te krijgen. En hoewel ze enorm competitief zijn op het commerciële vlak zijn onze leden op het technische vlak heel erg bereid om samen te werken binnen ams-ix.’Voorsprong + openheid + goede opleidingen = succes. Daar komt het sommetje van Mascini op neer. ‘De technische voorsprong die we vanaf het begin hebben opgebouwd, telt enorm. Zo bouw je aan een goede reputatie op basis waarvan nieuwe bedrijven hier komen. Het gaat altijd met de insteek: Jullie hebben deze kennis. Kunnen we samenwerken?’

goEd klimaatEn wat levert het de Nederlandse economie allemaal op? Al die servers die in een bunker hun werk doen. Dat is moeilijk te kwantifi­ceren, zeggen Cara Mascini en Michiel Eielts.

Net geen topsectorCisco-topmanCoksStofferisbestuurs-lidvandebrancheorganisatieiCt~OfficeenverantwoordelijkvoordeportefeuilleTopsectoren.Toendenegentopsectorenwerdenvastgesteld,wasdeict-sectorteleurgestelddathijdaarniettoebe-hoorde.Stofferiservanovertuigddatdehuidigesectordoorsnijdendeopzetbeteris.‘Ictzitoveral’,zegthij.‘Doorinelketopsector samen te werken, kunnen we hetmeestbereiken.Wekunnenhetheb-benoveroplossingenvoordezorg,maarookoverenergie-envoedselzekerheid.Datzijndebelangrijkethema’svoordekomendejaren.’Deoverheidheeftdesectorgoedinhetvizier,daarvanishijovertuigd.‘Ikkrijgoveraleenluisterendoor.Bijdenationaleoverheid,maarook bij lokale bestuurders als Eberhard vanderLaan,deburgemeestervanAmsterdam.’

‘internetbedrijven komen niet naar

nederland voor het fijne weer’

De servers van de Amsterdam Internet Exchange zijn

cruciale onderdelen van het internet. Daar knopen

belangrijke dienstverleners hun netwerken aan elkaar

klEr

kx/h

h

FORUM #22/29.11.1234

AChtErgrOND

Mascini: ‘Je kunt kijken naar de vijftigduizend werknemers van bedrijven als Cisco en Micro­soft. Maar je zou ook de zzp’ers en kleine bedrijfjes moeten meerekenen die werk hebben omdat die grote bedrijven er zitten. En dan nog de industrie rond social media, die weer goede ingangen heeft omdat grote spelers hier zitten. Verder vindt innovatie tegenwoordig vooral op of door internet plaats.’Eielts: ‘Hoeveel van dit soort gebouwen ter waarde van 100 miljoen euro worden er tegenwoordig nog gebouwd? Met ons com­plex zijn twee­ tot driehonderd mensen een jaar lang bezig geweest. En dan alle aanpa­lende sectoren. Het onderhoud aan servers is gigantisch. Het is hier altijd druk, zelfs ’s nacht wordt hier binnen gewerkt. Er moet appara­tuur geïnstalleerd worden, onderhouden en geüpdatet. Die kennis is allemaal aanwezig in Nederland. Bedrijven komen speciaal omdat hier zo’n goed datacenterklimaat is.’

slEcht figUUr? Die voorsprong behouden is geen kwestie van achterover leunen. ‘Internetbedrijven kijken alleen vooruit’, zegt Michiel Eielts. ‘Wat je vandaag ontwikkelt, maken je concurrenten

over twee jaar ook.’ Internetbedrijven komen niet naar Nederland voor het fijne weer, het gaat ze om het bedrijfsklimaat. Daar slaat Nederland geen slecht figuur, vindt Coks Stoffer, managing director van Cisco Neder­land. De Amsterdamse vestiging van het Amerikaanse bedrijf verzorgt niet alleen de Nederlandse markt, maar levert ook diensten voor Europa, Rusland, het Midden­Oosten en Latijns­Amerika. ‘Maar we moeten er wel op letten dat het zo blijft’, benadrukt hij. ‘Tech­nisch is het top notch wat hier gebeurt. De afgelopen twee jaar is alleen wel duidelijk geworden dat het vooruitstrevende imago van ons land makkelijk onder druk kan komen te staan. Het sfeerbeeld van tolerantie is heel belangrijk. Want waar wil je als bedrijf graag zitten? Daar waar de logistiek in orde is, maar ook waar je werknemers graag wonen. Zo kweek je loyaliteit. Dat Cisco naar Amsterdam kwam, komt door de innovatieve mensen, het beschikbare talent, ook financieel en logistiek, en de aantrekkelijke locatie. Maar die status staat nooit vast. Bij elke beslissing van Cisco moet ik vechten voor de Nederlandse vestiging.’En dan natuurlijk de regelgeving. Alles dicht­plakken met regels is funest voor een sector

Hoe houden we de voorsprong?Eenvoorspronghebben,isnietsyno-niemaaneenvoorspronghouden.Vijfaanbevelingenuitdesector:1. Devertalingvanfundamenteel

onderzoeknaarpraktischetoepas-singkanbeter;

2. Nederlandmoeteenprettigeplekblijvenomtewonen.Hetimagovaneenopen,vooruitstrevendlandmoetgekoesterdworden;

3. Netneutraliteitiseengrootgoed,maarvooraltelecombedrijvenwillendaarbovenopdemogelijk-heidomtegenbetalingsnelleredienstverleningtekrijgen;

4. Overheidsbemoeienisbijhetorganisatorischedeelvaninternetmoetzolaagmogelijkblijven;

5. RegelsmoetensimpelzijnenhetgemakkelijkmakenominNederlandeenbedrijftebeginnenoftevestigen.

FORUM #22/29.11.1235

COlUMN schEEr

SchakelenDesnelwegwordtsteedsmeerhetdomeinvande40-plusser,lasikindekrant.Jongerenziendeautonietmeeralssymboolvanstatusenvrijheid.Zezijnlievercontinubereikbaarviainternetdanmet de auto. Deverwachtingisdaaromdathetindetoekomsteenstukrustigerwordtopdeweg.Daarbijhelpenookdewegendieerbijzijngekomen,endecrisis,wantdaardoorzijnermindervracht-enbe-stelauto’sopdeweg.NietleukvoordebvNederland,welhandigvoordeautomobilistdiewildoorrijden.

Hierstaattegenoverdatdebenzineprijzenvrolijkverderstijgen.Tegenwoordigkijkiktijdenshettankennietmeeropdepompomtekijkenhoeverikben,wantdanzieikmeteenwatdeschadeis.Ikwachttotdatdepompvanzelfophoudtenprobeerbijhetpinnentebetalenzondernaardeprijstekijken.

Opdewegishetooknietallemaalrozengeurenmaneschijn.Datheeftondermeertemakenmetdeverschillendesnelhedendiejemagrijdennadeinvoeringvande130kilometerzones.Zobenikerpas sinds kort achter wat een 120-bord met daaronder de tekst ‘6-19h’betekent.Inmijnnaïviteitdachtikdatjebuitendieuren100mochtrijden.Deautomobilistendiemijopdatmomentvoorbijraasden,wistendathet130moestzijn.

Jebentals40-plusserconstantbezigomtecheckenofje80,100,120of130mag.Datismeerietsvoorjongerendiesnelkunnenschakelenennoggoedeogenhebben.

Omdeverschillendesnelhedenwatmeernaarelkaartetrekken,enomdatdeuitstootnormhettoeliet,zijnenkele80kilometerzo-nesopgetrokkennaar100.Daarzatiknujuistnietoptewach-ten,wantikwoonindebuurtvanzo’nzone,enzolangmijnietduidelijkiswatdeexactemilieuschadeis,hebiklieverdatzedaar80blijvenrijden.Danhadjedaarnietmoetengaanwonen,hoorikandereauto-mobilistenweleenszeggen.Geziendehuidigetrendkanikdaaropantwoorden:‘Danhadjemaargeenautomoetenrijden.’ Paul Scheer

jErO

EN p

OOrt

VliE

t

die bijna helemaal bestaat uit private deel­nemers. Internet reguleert zichzelf, er bestaat wel een internationale telecomwet, maar die dateert van 1983. Daar wordt internet niet eens genoemd, het bestond nog niet. Het gaat dan niet alleen om directe regelgeving over internet, ook nationale regels kunnen het voor buitenlandse bedrijven al dan niet prettig maken zich hier te vestigen. Stoffer: ‘Een paar jaar geleden waren er veranderingen in het zorgstelsel, maar er was weinig tijd om die in te voeren. In die korte tijd kun je buitenlandse bedrijven niet uitleggen wat er allemaal gebeurt en verandert. Dan moet je de relatieve grootte van Nederland voor ogen houden.’

www.vno-ncw.nl/ict

Bij Katwijk komt een van de belangrijkste

communicatiekabels ter wereld, de TAT-14-kabel,

het land binnen. In 2010 verspreidde WikiLeaks

een document waaruit blijkt dat dit een mogelijk

terreurdoelwit is waarmee terroristen de Verenigde

Staten indirect kunnen treffen. Het is alleen heel

moeilijk om deze kabel te vinden en te beschadigen

siEB

E sW

Art/

hh

FORUM #22/29.11.1236

rubrieksnaam

36 FORUM #22/29.11.12

BUitEN BEElD

Medy van der Laan (44)

Was: staatssecretaris Cultuur en MediaIs: voorzitterAOCRaad(Agrarische

Onderwijs Centra)

‘Als ik naar de formatie kijk, dan vind ik het onhandig om zonder ruggenspraak snel besluiten te nemen. Het is het resultaat van zes mannen die in een flow zaten, en daardoor de deskundigheid die nodig was hebben onderschat. In het groene onderwijs wordt bijvoorbeeld ondoordacht een grote bezuini­ging doorgevoerd, terwijl een groot deel daar­van gewoon basisbekostiging is.’‘Het positieve van dit kabinet is wel dat de nieuwe generatie nu aan de beurt is. Die is daadkrachtiger, minder omfloerst. Toen ik zelf op mijn 35ste voor Balkenende ii werd gevraagd, heb ik geen seconde getwijfeld. Als D66’er krijg je niet zo vaak de kans op kabinets­deelname, dus die moet je grijpen.’‘In het dragen van de eindverantwoordelijk­heid, het overleg in de ministerraad en de

publiciteit moet je je mannetje staan. Toen ik overeind bleef in de publiciteitsstorm rond de bezuinigingen op de publieke omroep, hielp dat met besluiten op mijn terrein in de minister­raad . Het omgaan met de publiciteit was mentaal het zwaarst. Met alle kritiek die je over je heen krijgt, moet je goed kijken waar die kritiek vandaan komt en of ie terecht is, anders ga je daar echt onder lijden.’‘Ik heb ook in de politiek geleerd dat ik op mijn gevoel moet afgaan, en niet moet zwich­ten voor de druk van anderen, zelfs partij­genoten. Inhoudelijk vond ik het werk fantas­tisch. Het was zwaar, maar verrukkelijk zwaar om aan de knoppen van de samenleving te mogen zitten. Van het puur politieke spel hield ik niet. Ik heb ook nooit Kamerlid willen worden. Ik wil niet reageren, maar een strategie uitzetten.’‘Na de val van het kabinet (D66 zegde het ver­trouwen op in minister Verdonk; red.) wilde ik ervaring opdoen in het bedrijfsleven, na vijftien jaar onder de Haagse stolp. Ik hield me bij vastgoedontwikkelaar tcn met nieuwe projecten bezig, maar na anderhalf jaar brak de kredietcrisis uit en werden die

projecten geschrapt. Mijn toegevoegde waarde nam af, want ik moest meer gaan beheren. Daarom ben ik weggegaan.’‘De aoc Raad benaderde mij met de medede­ling dat ze een – liefst jonge – vrouw met poli­tieke ervaring zochten als voorzitter, ook omdat de collegevoorzitters van de aoc alle­maal wat oudere mannen waren. Het groene onderwijs heeft een eigen signatuur. De sector is trots op het vak, bescheiden en respectvol. Wij hebben geen problemen met te dure schoolgebouwen. Als vegetariër en paard­rijdster heb ik ook persoonlijk veel met de groene sector. De intensieve veehouderij hoort daar ook bij. Als de markt daarom vraagt, respecteer ik die economische werke­lijkheid.’

Tekst:PaulScheer|Foto:SamRentmeester

‘Politiek was verrukkelijk zwaar’

FORUM #22/29.11.123737

‘De Slowaakse economie groeit met 2,6 procent, wij zouden naar jullie moeten kijken in plaats van andersom’, zei Bernard Wientjes, voorzitter van vno-ncw, tegen de Slowaakse president Ivan Gasparovic bij diens officiële bezoek aan de werkgeversorganisatie.

TochiserwelredenvoordeSlowakenomtekijkennaarhetNederlandsebeleid,vindtdeSlowaakseministervanEconomischeZaken,TomášMalatinsky.HetbezoekvandezwareSlowaakseregeringsdelegatie,(president,vicepremier,ministervanOnderwijsenvanEz,topmensenvankennisinstitutenenbedrijven)werdaangegre-penomeenbijeenkomstteorganiserenmetvertegenwoordigersvanNederlandsebedrijvendieinSlowakijeinvesteren.Dieinvesteringenzijnhardnodig,zegtdeSlowaakseministervanEconomischeZaken.WantpresidentGasparovicbenadruktewelhoesterkzijnlandisophetgebiedvanauto-industrieenwitgoed,volgensMalatinskyisdefocusopdiesectorentesterk.‘Wijproducerenperhoofdvandebevolkingdemeesteauto’sterwereld.Volkswagen,PeugeotenKiainvesterenveelinSlowakije.Maaronzeeconomiehangttesterkafvandieautomotivesector’,aldusdeminister.Malatinsky,dievoordathijministerwerdwerkgeversvoorzitterwas,zougraagziendatbedrijvennietalleeninvestereninproductiecapaciteit.‘Doordecollectiviseringtijdenshetcommunistischebewindhebbenwijeengeneratieverlorendieweetwatondernemenis.Kennishebbenwewel.Dewetenschapsinstitutendiehiervandaagzijnzullenhetontkennen,maarwijkunnendiekennisnietomzetteninverkoopbareproducten.DaarwillenwedehulpbijvanNederlandsebedrijven.DaaromkijkenweookmetinteressenaarhetTopsectorenbeleid.Wehebbenalkopieëngemaaktvandeinnovatievouchers.’

‘We hebben een generatie verloren die weet wat ondernemen is’

veReniging

38 mens

•Personalia•Volkskrant:BernardWientjesmeestinvloedrijk

39 branche

•Attractie-industriepakt uit in Amerikaanse Orlando

•Bouwersbalenvanfixatieopprijs•Nefarma:‘Kwaliteitbehandelingmag nietafhangenvanpostcode’

•Meubelfabrikantenhalenruimvijftig milleopvoorziekekinderen

•Bouwcampagnevanstart• ‘Prijsbeleidvancontainervaardersisuit detijd’

•Deprijzenkast:Chineesgehaald?•Bankierslerenkinderenomgaanmetgeld•EvenbellenmetHildevanderMeer,overheidsmanagervanhetjaar

44 regio

•Peperzakenuitgelatenwinnaar jongeondernemersprijs

43 duurzaam

• ‘Afwijzingenergielabel gemistekans’

•Duurzameslagopbeursgong

Een zware Slowaakse regeringsdelegatie bezocht vno-ncw

jErO

EN p

OOrt

VliE

t

FORUM #22/29.11.1238

VErENigiNg mens

Albert van Selstismetingangvanjanuaridenieuwealgemeendirecteurbijautomotivefinan-cierings-enleasemaatschappijAlcredisFinance.HijvolgtTon de Wit op, die inmiddels met vroegpensioenis.VanSelstisafkomstigvanABN AMrO, waar hij diverseleidinggevendefunctiesbekleedde.

Albert van Selst

Steven Lak volgtWim van SluisopalsvoorzittervandeRotterdamsehavenorganisa-tiesDeltalinqsenRotterdamPortPromotionCouncil.LakismomenteelvoorzittervanhetProductschap Vee en Vlees. Hij heeftleidinggevendefunctiesvervuldbijtalvanRotterdamsemaritiemeondernemingen,waaronder Smit Internationale en HavenbedrijfRotterdam.VanSluiswaszesjaarvoorzitter.

CanonheeftJoop van Boerdonk benoemdtotnieuwemanagingdirectorvanCanonNederland.HiervoorwashijceovanOcéDuitsland en Oostenrijk. Van Boerdonkneemthetstokjeover

vanTon van Helvoort, die aan heteindevanditjaarmetpen-sioengaat.

DeGroepGrootvanUNEtO-VNi, ondernemersorganisatievoordeinstallatiebranche,heeftRik Dikken(algemeendirecteurvanUnica)benoemdalsnieuwevoorzitter.HijvolgtHenk Willem van Dorp (Van Dorp Installaties) op.

Rik Dikken

Mediq,internationaalleveranciervanmedischehulp-engeneesmid-delen,heeftper1januariMarc van Gelderherbenoemdalsvoorzit-tervanderaadvanbestuur.Debenoeminggeldtvooreenperiodevanvierjaar.VanGeldertradop1januari2005indienstbijMediqenwerdvoorzittervanderaadvanbestuurindecembervandatjaar.

Sinds1novemberisNicolaas WeedadenieuwesecretarisvandeStichtingManagementStudies.HijvolgtJan Prijop.Weedawashiervoorwerkzaamalssecre-tarisvanDevennootschapenlegalcounselbijConQuaestor,dienstverlenerophetgebiedvanfinanciëlebedrijfsvoering.

personaliaAl

CrED

is

Volkskrant: Wientjes meest invloedrijkDe Volkskrant Top 200, een jaarlijks lijstje van de meest invloedrijke bestuurders, wordt voor het derde jaar aaneen aangevoerd door vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes.

‘Dewerkgeverswistenditturbulenteverkiezingsjaardeopmarsvande speffectieftebestrijdenenovertuigdenPvdAenVVDervanhetbedrijfslevenindeeconomischecrisisbuitenschottelaten’,meldtde Volkskrantineentoelichtingopderanglijst.De Volkskrant-lijstrangschiktbestuurdersopinvloedviaeennetwerkanalyseopbasisvaneendatabasemetruim23duizendnamenen(neven-)functies.Volgensde Volkskrant wordt daarnaast maatschappelijkgezagoftewelde‘terugbelfactor’steedsbelangrijkeralsmaatstafvoorinvloed:wiebeljemeteenterug?Ookdenummertweetotenmetvierkomenuithetbedrijfsleven:JeroenvanderVeer,oud-Shell-bestuursvoorzitter,HansWijers,oud-bestuursvoorzittervanAkzoNobelencommissaris,enRabobank-bestuursvoorzitterPietMoerland.Op5staatKlaasKnot,president vanDeNederlandscheBank,gevolgddoorVNO-NCW-directeur Niek JanvanKesterenop6.www.vno-ncw.nl

Shipping Award voor reder De Lange

Pim de Lange, directeur van Stena Nederland, heeft de KvnR

Shipping Award gewonnen. Tineke Netelenbos, voorzitter

van de redersvereniging, had de prijs kort daarvoor aan hem

uitgereikt. Dat gebeurde tijdens het Maritime Awards Gala 2012,

op 8 november in Rotterdam. De Lange kreeg de award voor

de op initiatief van zijn bedrijf aangelegde walstroominstallatie

in de haven van Hoek van Holland. Die installatie vervangt de

generatoren die tot voor kort werden gebruikt voor de stroom-

voorziening van de Stena-veerboten. De stroomvoorziening

nieuwe stijl heeft geleid tot een sterke verbetering van de

luchtkwaliteit in de haven. Ook is de geluidsoverlast vanuit de

haven sterk teruggedrongen.

www.kvnr.nl

kVN

r

UNEt

O-VN

i

FORUM #22/29.11.1239

VErENigiNg branche

Bouwers balen van fixatie op prijsOpdrachtgevers maken in toenemende mate gebruik en soms zelfs misbruik van de crisis om bij bouwbedrijven de laagste prijs te bedingen. Om meer dan een reden is dat een slechte zaak, vindt Joep rats, directeur economische zaken van Bouwend Nederland.

Ratswijsteropdatbouwersopdrachtgeversopallerleimanierenopanderegedach-tenproberentebrengen.‘Maarindepraktijkmerkenwetocheenfixatieopde laagsteprijs,zondertekijkenofvoordieprijsookhetbesteproductwordtneer-gezet.’Degevolgenvandeprijzenslagzijngroot,benadruktRats.‘Jekrijgtdaardoorvervelendeverhoudingentussenopdrachtgeversenopdrachtnemers.’Maarhetpaktooknadeliguitvoorzakenalsbrancheontwikkelingeninnovatiekracht.‘Alserweinigwinstwordtgemaakt,iserminderruimteomdedingenbetertedoenennieuweontwikkelingenteverkennen.’Ratshooptdatopdrachtgeversophunnetvlieskrijgendathetbijaanbestedingenbeterisomverdertekijkendandeprijs.‘Hetzouzomoetenzijndatdeopdrachtnemergraagvoordeopdrachtgeverwerkt,endatdeopdrachtgevergraagwildatdeopdrachtnemervoorhemwerkt.Danbenjeproduc-tieverenzouhetzomaartotlagerekostenkunnenleiden.’www.bouwendnederland.nl

vervoervergunning blijft bestaanOndernemersdiemeerdan500kilovrachtwillenvervoeren,moetenookinde toekomsteenvervoervergunninghebben.Enbijoverbeladingblijftdeopdrachtgevermedeaansprakelijk.DatheeftverkeersministerSchultzbepaaldopbasisvaneenevaluatievandeWetwegvervoergoederen(Wwg).TransportenLogistiekNederlandreageert‘bijzonderverheugd’opdeconclusiesvan debewindsvouw.Debrancheorganisatievantransportondernemers stelt dat duidelijke regelsvangrootbelangzijnomdeprofes-sionaliteitenkwaliteitvandetransportmarktte bewaken. De EVOisjuistteleurgesteldoverhetfeit‘datallesbijhetoudeblijft’.VolgensdeverladersorganisatiemaaktSchultzdedrempelvoortoegangtotdeNederlandsemarkthogerdanwordtvoorgeschrevendoorEuropese wetgeving.DeverladersroependeKamer opalsnogwetswijzigingenvoortestellen.www.tln.nl | www.evo.nl

reclamecode wordt goed nageleefd Levensmiddelenfabrikantenlevendeaange-scherptereclamecodevoorvoedingsmiddelenoverhetalgemeengoedna.DitblijktuiteenpeilingvandeStichtingReclameCode(srC) in opdrachtvanbrancheorganisatiefNli. Vrijwel allefabrikantenhoudenzichaandebeperkinguitdereclamecodeuit2010omgeenreclamemeertemakengerichtopkinderentot7jaar.Hetmerendeelhoudtzichookaanhetcomply or explain-principe.Datwilzeggendatbedrij-vendiereclamevoorvoedingsmiddelenrich-ten op kinderen tussen 7 en 12 jaar, hun beleid toelichtenopwww.zorgvuldigereclame.nl. Depeilinglaatwelziendatnietallefabri-kantenzichervanbewustzijndatookhunwebsiteszichgedeeltelijkkunnenrichtenopkinderenendusmoetenvoldoenaandeuit-gangspuntenvandereclamecode.Maardaarwordtaangewerkt,volgensdefNli.www.fnli.nl

Attractie-industrie pakt uit in Amerikaanse Orlando

ClUB

VAN

Elf

De IAAPA Attractions Expo in het Amerikaanse Orlando is dé beurs voor de wereldwijde attractie-

industrie. Het evenement trok ook dit jaar weer veel publiek. Grote Nederlandse namen uit de

sector, zoals achtbanenbouwer vEKoMA, waren present met een eigen stand. Elf andere bedrijven

presenteerden zich met een gezamenlijk Holland Paviljoen.

Het Holland, the Ultimate in Attractions gedoopte paviljoen bood bezoekers een overzicht van

Nederlandse know-how, producten en diensten variërend van waterattracties en innovatieve

hoogte-systemen tot familie-attracties, indoor-speeltuinen en ‘fun-mokken’ voor kinderen.

Zeker tijdens het Holland Happy Hour op 14 november kon je er over de koppen lopen. Het

Holland Paviljoen is een initiatief van het Nederlands Centrum voor Handelsbevordering ncH en de

Club van Elf met steun van het AgentschapNL.

www.clubvanelf.nl

FORUM #22/29.11.1240

VErENigiNg branche

spoortaxiTreinreizigersdieophetstationwil-lenkomenofvanafhetstationophuneindbestemming,hebbenernadeOV-fietsenGreenwheelseenalternatiefbij:deNs Zonetaxi.Metdenieuwetaxidienstmik-kendeinitiatiefnemers,waaronderNs en brancheorganisatiekNVTaxi,vooralopmen-sendieeenietsgrotereafstandhebbenteoverbruggen.Wieuiterlijkeenhalfuurvantevorenz’nZonetaxibestelt,wordttegeneenvasttarieftussen7en15eurometdetaxinaarzijnbestemminggebracht.Ns en kNVTaxigaanzelfgeentaxi’srijden.DeregieisinhandenvanTransvision.Voordeuitvoeringwordenlokaletaxiondernemersmetkeurmerkingehuurd.www.knv.nl

‘Kwaliteit behande ling

mag niet afhangen van

postcode’

Patiënten die in het ene ziekenhuis wél en in het andere niet het voor hen beste geneesmiddel krijgen. Die ongewenste situatie dreigt te ontstaan door een aanpassing van de financiering van geneesmiddelen, zegt Nefarma.

Deongelijkheidwaardebrancheverenigingvoorwaarschuwt,wordtwelpostcodegeneeskundegenoemd:dekwaliteitvandebehandelinghangtafvanwaarjewoont.Hetprobleemwordtveroorzaaktdoordatziekenhuizenbepaaldenieuwe,kostbaremedicijnenvanafditjaarmoetenbetalenuithunalgemenebudget.Tot2012kregenzedaarvooreenafzonderlijkevergoeding.Nefarmaisbangdatsommigeziekenhuizenhetgeldvooranderezakendangeneesmiddelenzullen gebruiken.Daardoorkrijgtdepatiëntnietdemeestophemofhaartoegesnedenzorgdiemogelijkis.Deorganisatiezietalsoplossingdathetbudgetvoordenieuwegeneesmiddelenwordtgeoormerkt.Datwilzeggendathetextrageld alleenvoordatdoelmagwordengebruikt.www.nefarma.nl

Meubelfabrikanten halen ruim vijftig mille op voor zieke kinderen

De Centrale Bond van Meubelfabrikanten heeft z’n eeuwfeest op gepaste wijze afgerond. Tijdens een feestelijke bijeenkomst in de Beurs van Berlage in Amsterdam werd de opbrengst van alle jubileumactiviteiten bekendgemaakt: 51.350 euro.

JandeSmit,lidvandeCBM-jubileumcommissie,overhandigdehetbedragsym-bolischaanEnergy4All-ambassadeurJochemvanGelder.DeCentraleBondvanMeubelfabrikanten(CBM)hadzichvoorhetgehelejaarverbondenaandezestichting,diezichinzetvoordeontwikkelingvaneenmedicijnvoorkinderenmeteenernstigestofwisselingsziekte.Hetovergrotedeelvanhetgeldkwamvoortuitdeinternet-veilingvanzogenoemdejuniorloungers,specialerelaxmeubelenvoorkinderenmetzo’nstofwisselingsziekte.Intotaalwerdener267juniorloungersgeproduceerd.Dezezullendekomendemaandenhunbestemmingvindeninziekenhuizen,revali-datiecentra,familiehuizenenbijziekekinderenthuis.www.cbm.nl

Jochem van Gelder (links op de foto) bedankt de cBM voor de cheque

CBM

rechtstreeks boekenVeelgrotecommerciëleboekingssiteszijnnietactueel.Ookzijndehogevergoedingendiedezesitesvragenhotelierseendoorninhetoog,steltKoninklijkeHorecaNederland(khN).Metwww.hotelsterren.nlwildeorgani-satiegasténhoteliereen‘eerlijkenactueel’alternatiefbieden.Viadenieuwewebsiteboekengastenrechtstreeksbijhethotel.Daardoorwetenzijdathetbedragdatzijbetalenookechtbijdehotelierterechtkomt.Ookwetenzeprecieswatzeboeken.Desterrenclassificatiedienthierbijalsuitgangspunt.Omdeactualiteittewaarborgen,wordenallehotelsperiodiekgecontroleerd.InNederlandheeftdeconsumentnudekeuzeuit2.247hotelsdieéénofmeersterren aanbieden.www.khn.nl

FORUM #22/29.11.1241

VErENigiNg branche

Bouwcampagne van start

Nederland kan niet zonder de bouw. Dat is de boodschap achter de campagne DeBouw

maakt het. Sinds vorige week wordt de campagne van Bouwend Nederland extra onder

de aandacht gebracht met grote teksten op vno-ncw-gebouw De Malietoren. De nood

is aan de man, stelt Bouwend Nederland. Sinds 2009 is een kwart van de werknemers

in de bouw zijn of haar baan kwijtgeraakt. De terugvallende productie is volgens de

organisatie voor een deel te wijten aan het gebrek aan politieke maatregelen om in de

bouw te investeren. De publici teitscampagne moet het tij helpen keren. De boodschap

achter de campagne is dat Nederland weer moet investeren in bouw. Dat doet

Bouwend Nederland door de kracht van de sector te tonen. En door te laten zien dat het

uitblijven van investeringen in de bouw pijnlijke gevolgen heeft, bijvoorbeeld voor de

staat van het Neder landse wegennet.

www.bouwendnederland.nl

de prijzenkast

Chinees gehaald?De sTL Group,hetVenlosebedrijfachterhetelektronica-merkLenco,kreegop15novemberdeCathay China Business Award 2012.DeprijsgingnaarhetbedrijfdathetbestezakenheeftgedaanmetChina.Degenomi-neerden waren in staat om een marktleiderspositie te bereikeninChinaofinkortetijdeengroteafzetmarkttecreëren.stl-directeurNicoBrabersbleefnuchteronderzijnuitverkiezing:‘WezijnaltientallenjarenactiefinChina.OnzemerknaamLencowordterooksteedsbekender.Deprijsiseenbeloningvooronzeinspanningen.’VoorvelenzouhetwinnenvaneendergelijkeprijseenuitgelezenkanszijnomeensflinknaardeChineestegaanvooreencopieuzemaaltijdineenrood-gouddecor.Delocatievandeprijsuitreiking,hetchiqueLandgoedDuin&KruidberginSantpoort,leendezichechternietzovoorfoeyonghai,aldannietuitmagnetronbakjes.www.cathaypacific.com|www.lenco.eu

en verder vielen onlangs ook nog in de prijzen…Annette van Waning. De MVOManagerbijschoonmaakbedrijfVebegowerdophet13deNationaalSustainabilityCongresverkozentotmVo Manager van het Jaar 2012.ZijwerduitverkorendooreendeskundigejuryenledenvandeLinkedIn-groepMVO-professionals.VanWaningheeftvooraldesocialekantvanmaatschappelijkverantwoordondernemenopeenuniekewijzevormgegeven,aldusdejuryvandezevoorheteerstgehoudenverkiezing.

dsmwerdop22novemberdewinnaarvanDe Kristal, deprijsvoorhetmeesttransparantejaarverslagvanNederland. Net als in 2011 kwam DsMalsbestevanbijnavijfhonderdbedrijvenuitdebus.DeKristalprijsiseengezamenlijkinitiatiefvanhetministerievanEconomischeZaken(Ez) en de Nederlandse BeroepsorganisatievanAccountants(NBA).

rEN

é VAN

DEN

BUr

g

‘Prijsbeleid van container-vaarders uit de tijd’Verladers en expediteurs moeten de door containerlijnvaartrederijen aangekondigde prijsverhogingen niet klakkeloos accepteren. Dit zegt verladersorganisatie Evo. ‘Laat rederijen op zijn minst uitleggen wat de achtergrond is van de prijsverhoging.’

DewaarschuwingvolgtopdeafkondigingvaneenGeneral Rate Increase (gri).Volgensdeorganisatiedezoveelste.Metzo’ngriwordtverladershetideegegevendatdeprijsverhogingonontkoombaaris,terwijlvolgensdeEVO niets minder waar is. De EVOwijsteropdatdeprijsvoorcontainerver-voergewoononderhandelbaarisendatprijsverhogingeninbeginselnietkunnenwordendoorgevoerdbinnenlangetermijncontracten.Deorganisatiestoortzicherverderaandatandererederijendirectopdehoogtewordengesteldvanprijswijzigingen.Gevolgisnamelijkdatookzijhunprijzenaanpassen. www.evo.nl

FORUM #22/29.11.1242

Bankiers leren kinderen omgaan met geld

VErENigiNg branche

even bellen met…

Hilde van der Meer,

overheidsmanager

van het jaar

Hilde van der Meer werd eerder deze maand Overheids manager van het Jaar. Met Amsterdam inbusiness acquireert en assisteert zij buitenlandse bedrijven bij vestiging in Amsterdam en omgeving. ‘Geweldig dat de burgemeester van Amsterdam zo waardeert wat wij doen.’

Gefeliciteerd‘Ja,ongelooflijk.Hetkwamzoonverwachtdatikopeenrozewolkjezit.Hetispasdriedagengeledenenikhebalhonderdenfelicitatiesgekregen.’

Nou, nou...‘Vindjehetwatoverdreven?Weetjewathetis,ikweetnatuurlijk al maanden dat die verkiezingeraankomt.Mijntegenstanderssturengroteoverheidsorganisatiesaanendaartegenoverstaanwijmetonsguerrilla-achtigeclubje.Danishetheelleukdatonswerkzogewaardeerdwordt.Hetbijzondereisdatmijnnetwerkindeprivatesectorveelgroterisdanmijnoverheidsnetwerk.’

Hoe komt u aan zo’n scheve netwerkverdeling?‘IkwerknuvijfjaarvoorAmsterdam inbusiness. Daarvoorwerkteiktwaalfjaarbij de Schiphol Area DevelopmentCompany.Dierichtzichopbuitenlandsebedrijvendiezichinde

omgevingvandeluchthavenwillenvestigen.Deafgelopenvijftienjaarhebikdusvooralmetbedrijvenomtafelgezetenendaarbijveelmetbestuurders.’

Waarom bent u zo’n goede overheidsmanager?‘Mensenvindenhetprettigdatikopeenzakelijkeénmenselijkemanieromgametonderwerpen.Ikgeefmijnmensenvertrouwenenruimtemaarlaatzenietzwemmenenbenbereikbaaralserietsis.Inmijnachterhoofdzitookaltijd:ikbenbezigvoordepubliekezaak.DemenseninderegioAmsterdammoetenerbetervanworden.Ikvraagmeookafofbestaandebedrijvennietdedupewordenvanhetaantrekkenvaneenbepaaldbedrijf.’

Wat kan de bedrijfs manager leren van de beste overheidsmanager?‘Doordeglobaliseringkomenpubliekenprivaatsteedsdichterbijelkaartestaan.Wekunnennietgroeienzonderelkaar.Bijveelbedrijvenheerstnoghetbeeldvandeoverheiddievooralregelsmaaktomhetbedrijvenmoeilijktemaken.Managersuithetbedrijfslevenkunnenlerendatbijdeoverheidveelmensenbezigzijnmetzakenwaarzijookvoordeelbijhebben.Zezoudendeoverheidopenertegemoetkunnentredenensamenwerken.’

Op 13 november verzorgden topbestuurders van zestien banken in koppels een gastles op een school in Amsterdam. Daarmee gaven ze de aftrap voor 3.300 gastlessen die bankmedewerkers tijdens de Week van het geld verzorgden. ‘Gek dat ze dat op school niet leren.’

Bankenvindenhetbelangrijkdatkinderenalopdebasisschoolleren omgaanmetgeld.Vandaardegastlessen.VolgensdirecteurWimMijsvandeNederlandseVerenigingvanBanken(NVB)voorziendelessenineenbehoefte,maariséénlesperjaarnietvoldoende.‘Hetistochgekdatkinderenopschoolwellerenlezenenschrijven,maarniethoezemetgeldmoetenomgaan?HierligteenschonetaakvoordenieuweministervanOnderwijs.’Doorkinderenaljongfinancieelbewusttemaken,wordtvolgensMijs debasisgelegdvoorfinanciëlezelfredzaamheidopvolwassenleeftijd. Endatisgeenoverbodigeluxe.Hetaantalhuishoudensmetproblema-tischeschuldenisdeafgelopentienjaarverdriedubbeld.De Week van het geldiseeninitiatiefvanhetplatformWijzeringeldzaken,waarinmeerdan45organisatiessamenwerkenomdeconsumentwijzeringeldzakentemaken.HetVerbondvanVerzekeraarswaseenvandeandereorganisatiesdietijdensdeWeekvanhetgeldvanzichlietenhoren.Vertegenwoordigersvanverzekeraarsverzorgdengastlessenoverhetideeachterverzekerin-genenhoeverzekereneigenlijkwerkt.Zededendatmethetgastles-pakket en bordspel Fix je Risk.Nietgeheelverrassendwasdetitelvan degastlessenvanVBOMakelaar,eenvandeanderedeelnemers:‘Eenhuiskopen,hoedoejedat?’www.nvb.nl|www.verzekeraars.nl|www.vbomakelaar.nl

AMst

ErDA

M iN

BUsi

NEs

s

Gijs Boudewijn van de Frieslandbank staat voor de klas op de Brede School in

Amsterdam Zuidoost

MAr

C Dr

iEss

EN/h

h

FORUM #22/29.11.1243

Samen succesvol sociaal ondernemen

Jan Boone,recyclingondernemer

“Het wordt pas echt duurzaam als we ook pro t kunnen maken.”Waarom kijken Nederlandse bedrijven niet vaker over de grens als het gaat om sociaal ondernemen? ICCO liet TNS-NIPO hier onderzoek naar doen met opmerkelijke resultaten. Zo blijkt winst geen belangrijke drijfveer en worden NGO’s niet als mogelijke partner gezien voor internationaal sociaal ondernemen.

Ondernemer Jan Boone bewijst het tegendeel. Hij zette met hulp van ICCO een succesvol afvalrecyclingproject op in Brazilië. Boone: “Ik vind het een voorrecht om duizenden ongeschoolden een kans op een beter bestaan te kunnen geven. Maar het wordt pas echt duurzaam als we ook pro�it kunnen maken.�

GRENSVERLEGGEND ONDERNEMEN

ICCO helpt Nederlandse ondernemers in 44 landen met het opzetten van potentieel winstgevende projecten die lokale werkgelegenheid en ontwikkeling stimuleren. De drive van de ondernemers, gecombineerd met het netwerk van ICCO zorgen voor een grotere kans van slagen. www.icco.nl

VErENigiNg duurzaam ADVErtENtiE

Energie besparenDeTweedeKamerlaateengrotekansonbenutomdeenergierekeningvanmiljoenenNederlandersteverlagenendeCO2-uitstootvanwonin-geninonslandforstereduceren.DatzegtMarcelEngels,voorzittervaninstallateursverenigingUNEtO-VNi,inreactieophetafwijzenvaneenverplichtenergielabel.Engelsvindtdatkopershetrechthebbenomtewetenwatdeenergieprestatievaneenwoningis,zodatzijgerichtemaatregelenkunnennemenomdeenergiekostentebeheersen.Hij betreurthetdatindediscussierondhetenergielabeldebatennauwe-lijks aan de orde komen.www.uneto-vni.nl

Met een slag op de beursgong werd dinsdag 20 november het startsein gegeven voor het dertiende Nationaal Sustainability Congres (nsc) dat in Nieuwegein werd gehouden.

HetlijktmisschienraarominAmsterdamdebeursgongteluidenvooreencongresdatinNieuwegeinplaatsvindt.Maarhetcongresmethetthema The Revitalization of Sustainability: Dienen en verdienen roepen de financiëlewereldenhetbedrijfslevenopommetduurzaamheidaandeslagtegaan.Danisdebeursvloereenlogischeplek.RoyalHaskoningDhV en CkCorganiseerdende13deeditievanhetcongres.Tijdensdeconferentiewerdgepraatoverhergebruikvangrondstoffen,mobiliteit,stadsontwikkelingenhetnieuwewerken.StefKranendijk,ceovantapijtfabrikantDessoenferventuitdragervanhetcradle to cradle-principe,was’snachtstegastinhetradioprogrammaCasa Lunaomverslagtedoenvanhetcongres.www.sustainability-congres.nl

Frank Heemskerk, dagvoorzitter van het Nationaal Sustainability Congres en lid van

de Raad van Bestuur van Royal HaskoningDHv, luidt de gong. Hij wordt vergezeld

door een gezelschap groene ondernemers. In het midden Bernard Wientjes,

voorzitter van vno-ncw

Nys

E EU

rON

Ext

Duurzame slag op beursgong

FORUM #22/29.11.1244

VErENigiNg regio

Peperzaken uitgelaten winnaar jonge ondernemersprijs

De elfde Jonge Ondernemersprijs van het Noorden (jop) is gewonnen door het Groningse ict-bedrijf Peperzaken. De prijsuitreiking van het Noord-Nederlandse evenement was op 19 november in Assen.

Peperzaken(vernoemdnaardeGroningsekerktoren:dePeperbus)ontwikkeltapps,softwarevoormobieletelefoonsmetalsparadepaartjedeappvannieuwssiteNU.nl.Hetbedrijfgroeideindrie-enhalfjaartijduitvantweenaardertienmedewerkers.EigenaarDirk-JanHuizingh:‘HetwinnenvandejOpplaatstdeict-brancheinonzeregioineenpositiefdaglicht.WehebbenalaardigvoetaandegrondinhetWesten,maarkunnennuwatmeereuro’snaarhetNoordenimporteren.’PeperzakenwonnaastdeJongeOndernemersprijsookdeprovincieprijsvanGroningen.JurywoordvoerderErik-JanKreuzenoemdedevolgendeargumentenvoordeoverwinningvanPeperzaken:‘Gedreven,oplettend,inspringendopnieuweontwikkelingenineencomplexemarktentopspelerinhetsegment.’JulienScholtevanJuulsJacketsuitFrieslandwerddeFrieseprovincie-winnaresenPeterKoopsvanXpression,manageruitEmmen,dewinnaarvanDrenthe.DedriewinnaarskregeneenwaardebonvanNDCMediagroepdiezijkunnengebruikenvooradvertentiesin de online en offlinemediavandeuitgever.www.vno-ncwnoord.nl

Voor

Voor

Nieuwe we�en?Houd ondernemers op de hoogte

Gebruik de open data van Antwoord voor bedrijven op uw eigen websiteantwoordvoorbedrijven.nl/opendata

Open data NieuweWe�en-appMet deze app zijn ondernemers altijd op

de hoogte van de laatste wetswijzigingenantwoordvoorbedrijven.nl/app

Altijd op de hoogte met Antwoord voor bedrijven

0402.1426 Forum_185x126_Tooladv.pdf 1 20-11-12 13:14

ADVErtENtiE

hArr

y kU

ipEr

s fO

tOgr

AfiE

Met een uitgelaten dansje vierden Dirk-Jan Huizingh

(links) en zijn team het winnen van de JoP 2012

FORUM #22/29.11.1245

MOhikANEN

‘Af en toe moet je iets lelijks maken’

‘Nog 75 in Nederland’

beroep: Glazenier

‘Dedoosmetpleistersstaatnaastdekoffiepot’,zegtFreekvanElkvanDeZaanscheGlasinLoodZetterij inAmsterdam.Hij isdederdegeneratieinhetbedrijf.ZijnopakochthetvandeoprichterdieuitZaandamkwam.Vandaardewatverwar-rende naam.

‘Eengoedeglazenierisgeduldig,nauwkeurigeneen beetje artistiek, zegt Van Elk. ‘Maar nietteveel.Afentoemoetjeietsmakenwatjelelijkvindt.Endankunjehetooknogverkeerdheb-ben.Wij hebben eens iets gemaaktdatwe ergwildenafraden,maarhetwaseeneigenontwerpvan de klant. Eenmaal aangebracht, bleek hetpreciesindesfeervandewoningtepassen.’Ook

een klassiek beroep als glazenier heeft modes. ‘Vroeger verkochten we veel gebrandschilderdemedaillons met bijvoorbeeld ‘De schoorsteen-veger’. Ikhebernogvijfhonderdvan liggen.Numakenwepersoonlijkerwerkzoalsfamiliewapensofeengrafmonument.’

Tekst:RemkoEbbers|Foto:IlyavanMarle

FORUM #22/29.11.1246 FORUM #22/29.11.12

pOrtrEt

gijs van lookeren campagne

‘ik zie overal handel in’Iedereen kent ze wel, die kleine rode

autootjes met het groene logo van

Greenwheels. Gijs van Lookeren Campagne

(45) is een van de twee directeuren, die

in hun studententijd op het idee kwamen

van de deelauto. Nu lonkt het buitenland.

‘Ondernemen is een spel.’

Tekst:PaulScheer|Foto’s:JeroenPoortvliet

Op het kantoor van Greenwheels in de Rotterdamse binnenstad houden ze het simpel. De beide directeuren Gijs van Lookeren Campagne en Jan Borghuis delen een kamer die met een glaswand is afgescheiden van de rest van het kantoor. Beneden vermeldt een simpel naam­bordje onder de brievenbus dat hier het brein achter al die rood met groene leenautootjes huist. Binnen verwijst alleen de felgroene vloerbedekking naar het groen op de auto’s. ‘We zitten op een A­locatie met een D-look and feel’, zegt Van Lookeren Campagne, net als de anderen op kantoor casual gekleed. Greenwheels telt zo’n veertig medewerkers, de rest – callcenter, klantenservice – is uitbe­steed. Maar zo klein als het bedrijf oogt, het is onlangs wel in zee gegaan met de internationale handels­ en serviceorganisatie van Pon, om gezamenlijk de zakelijke en de Europese markt te veroveren. ‘Het tij is gekeerd. Toen wij begonnen, waren de grote automerken niet geïnteresseerd in ons concept. Nu wel.’ Het bewijs: onlangs is bmw in Nederland begonnen met zakelijke deelauto’s. Van Lookeren Campagne is net zo down to earth en zonder poeha als het Greenwheels­kantoor. Met auto’s heeft hij niet eens zoveel. ‘Ik rij er zo weinig mogelijk in, kom niet met een Porsche maar op de fiets naar kantoor. Toen we met Pon in contact kwamen, heb ik even overwogen om via hen een nieuwe grote auto te nemen. Maar ik vind het te zot voor woorden om zoveel geld neer te leggen voor een ver­voermiddel.’Verwacht van hem ook geen hemelbestormende verhandelingen over duurzaamheid. Wat je toch zou kunnen verwachten met een bedrijf als Greenwheels. Hij ziet het zo: ‘Wij sluiten met ons concept aan op een maatschappelijke ontwikkeling. Daar maken we winst mee. Dat is volgens mij wat groen ondernemen inhoudt. Maatschap­pelijk verantwoord ondernemen is in mijn ogen greenwashing, je schuld afkopen met co

2­compensatie. Als je groen wilt zijn, laat dan gewoon die auto vaker staan.’ De klanten van Greenwheels zitten volgens hem ook niet te wachten op allerlei mooie praatjes over duurzaamheid. Die willen gewoon de beschikking hebben over een auto als ze die nodig hebben.

FORUM #22/29.11.1247

48 FORUM #22/29.11.12

pOrtrEt

Het verhaal van Greenwheels leest hier en daar als een jongensboek. Van Lookeren Campagne en Borghuis studeerden allebei in Rotterdam en waren jaarclubgenoten op het studentencorps. Het begon met een arti­kel in Intermediair over autodelen. ‘Dat ging toen nog met sleutelkast­jes. Bij een transportbedrijf zag ik dat ze met boordcomputers werkten. Zo is het idee begonnen om dat systeem ook bij deelauto’s toe te passen.’Met drie geleasde Peugots gingen ze van start. In het begin deden ze alles met z’n tweeën. En omdat ze 24/7­service beloofden, betekende dat ook buiten kantoortijd telefoondienst. ‘Dan zaten we vrijdagavond in de kroeg met vrienden, en dan ging die telefoon weer.’De klant moest het idee krijgen dat er een hele organisatie achter Greenwheels zat. Die tactiek pasten ze ook toe toen de ns in 1997 als eerste grote partij langskwam om een deal te sluiten. Omdat het toen­malige kantoor, net als het huidige, niet bepaald geschikt was voor een ontvangst op stand, werd het kantoor van de buren voor een dag geleend, en deden ze alsof het callcenter daarnaast ook bij Greenwheels hoorde. De deal met de ns kwam rond. Tegenwoordig zullen ze zo’n geintje niet meer uithalen. Al is het maar omdat ze een langetermijn­relatie met zakenpartners nastreven.

Twee directeuren: wie is er nu eigenlijk de baas? ‘Dat zijn we samen. Jan is meer strategisch, ik meer creatief. Hij is de bedachtzame denker, ik de extraverte doener die als een olifant door een porseleinkast kan gaan als iets niet goed gaat. Soms duurde het jaren voordat we in een stad gereserveerde parkeerplaatsen toege wezen kregen. Of neem elektrische auto’s, waarvan we er zo’n 25 hebben (op een totaal van zestienhonderd auto’s; red.). Dat zouden er meer mogen zijn, ware het niet dat elke oplaadpaal geldt als één aansluiting, waar­door je hoge vaste lasten hebt. Als dat soort dingen lang duren, heb ik het af en toe echt gehad, terwijl Jan daar meer geduld voor heeft. We

strijden op een gezonde manier met elkaar, met als gezamenlijke inzet om het bedrijf een stap verder te helpen.’Met ict heeft hij een haat­liefdeverhouding. In de beginjaren van het bedrijf werd gretig ingehaakt op de laatste technische snufjes, maar tegenwoordig wordt niet meer overal achteraan gehold. Op kantoor is interne email en cc­en zelfs verboden. ‘Medewerkers zijn zoveel mogelijk zelf verantwoordelijk. It’s your baby, is hier het uitgangs­punt. Zelf heb ik niet eens email op mijn mobiel, want ik bepaal zelf wel wanneer ik mijn mail bekijk.’Het is ook een manier om niet nog steeds 24/7 met het bedrijf bezig te zijn. Nu brengt hij ‘s ochtends zijn kinderen (dochter van 13, zoon van 11) naar school, die handig in de buurt van het bedrijf staat, en eet hij meestal ‘s avonds thuis met het gezin. Ondertussen gaat het denken over het bedrijf wel door, ook ‘s avonds en in het weekend. ‘Mijn vrouw zegt daarover: laat hem maar lekker zijn gang gaan, tegenhouden heeft geen zin, want zo is Gijs.’

Wat is uw drijfveer?‘Als ik zie dat iets beter of anders kan, dan wil ik daarmee aan de slag. Dat kan van alles zijn. Op de middelbare school was ik bijvoorbeeld klassenvertegenwoordiger en zag ik mogelijkheden om het lesroos­ter te verbeteren. Ik vind het jammer om daar dan geen gebruik van te maken. En dan ga ik er ook echt voor. Het is een droom die ik voor me zie. Zo heb ik ook op mijn 18de – ik was eigenlijk te jong volgens de organisatie – mijn eerste van drie Elfstedentochten gereden.’

bEschEidEnHij had kinderarts willen worden, net als zijn vader en opa. Maar toen hij in de vierde van de middelbare school bleef zitten op natuur­ en scheikunde, besloot hij die ambitie op te geven. Geen probleem, want

FORUM #22/29.11.1249

Drie stellingen

Het kabinet zit de rit uit‘Ikhebmeernogteweiniginverdiept.RutteenSamsomzijnjongemensenmetverschillendekarakters.Datleverteengezondsamenspelop.’

De maximum snelheid moet overal 130 zijn‘Nee,hetmaximummoetafhankelijkzijnvandesituatie,waarbijgeluid,milieuenveiligheideenrolspelen.Alshetdrukopdewegis,heefthetweinigzinom130terijden.Jeverzuiptookveelbrandstof.’

Nederland is niet ondernemend genoeg‘Nederlanders ondernemen wel, maar zelopenvastindebeperkingendiedeoverheidoplegt.Ikdenkdanaanhetontslagrechtendevergunningendiejenodighebtalsstarter.Alsjeeenwerk-nemeraanneemt,benjemeteengebon-denaanallerleiwet-enregelgeving.Datwordtoverigenswelminder.’

gijs van lookErEn campagnE

1967 GeboreninGroningen1986 Studiebedrijfseconomiein

Rotterdam1992 Assistent accountant bij

Arthur Andersen1995 BegintmetJanBorghuis

Greenwheels2004 Greenwheels neemt Duitse

StattautoCarsharingover2011 GreenwheelsbetreedtBritse

markt2012 Ponneemtbelangin

Greenwheels

ondernemen had ook zijn belangstelling. Hij hielp gratis mee in de juwelierszaak van een oma van een vriendje, en interesseerde zich al vroeg voor de aandelenmarkt. Thuis werd niet moeilijk gedaan over zijn carrièreswitch. ‘Mijn vader was eigenlijk ook een ondernemer, want hij had een eigen praktijk. Ze gaven me het vertrouwen om er alleen op uit te gaan en zelfstandig te worden. Mijn ouders hebben me gefaciliteerd om me verder te ontwikkelen.’ Zijn dubbele achternaam doet een adellijke achtergrond vermoeden, maar die suggestie wuift hij weg. ‘Ik kom gewoon uit een nette familie, waarin bescheidenheid en beleefdheid wordt meegegeven.’ Zijn ouders lieten hem met een gerust hart van Zwolle, waar hij is opgegroeid, naar het ‘wilde westen’ van Rotterdam gaan. Want daar moest je zijn als je economie wilde studeren. Bedrijfskunde was aan­vankelijk de bedoeling, maar daarvoor werd hij uitgeloot. Maakte niet veel uit, want in het studentenleven ontwikkelde hij zich verder als handelaar. ‘Toen de hockeyclub overging op kunstgras, kon je bij mij kunstgrasschoenen kopen. Ik was manager van de jazzband van het corps. Die wist ik overal te boeken, van bruiloften tot jachthavens in Zuid­Frankrijk, waar Nederlanders met hun boot lagen.’Hij gaat er vrij ver in. Als hij na een wintersportvakantie nog een tegoed op zijn skipas heeft staan, is hij in staat om dat tegoed te verzilveren. Niet om het geld, maar om de goede deal die hij ziet, ‘om het spel’. Volgens zijn vrouw weet hij van een straatsteen nog handel te maken. ‘Op de dag van mijn afstuderen heb ik in samenwerking met de universi­teit een congres georganiseerd over het onderwerp van mijn scriptie, de management buy-in. Verdiende ik 10.000 gulden mee.’Toch begon hij niet meteen een eigen bedrijf na zijn studie. Hij koos voor de accountancy, en stapte daarmee alsnog in de voetsporen van zijn voorvaderen; zijn andere opa was accountant. ‘De accountancy was een goede voorbereiding op het ondernemerschap. Ik deed erva­ring op met verschillende soorten bedrijven en met het gehele bedrijfs­proces. Een belangrijke les was: cash is king. Zorg altijd dat je voldoende geld achter de hand hebt voor als er problemen ontstaan.’

Wordt het na zeventien jaar Greenwheels niet tijd voor iets anders?‘Nee, want we hebben nog veel ambities. Met Pon als aandeelhouder ontstaan allerlei nieuwe mogelijkheden. De zakelijke markt bijvoor­beeld. Onze auto’s zouden tijdens kantooruren door bedrijven gebruikt kunnen worden, en daarbuiten door anderen. Met het nieuwe werken heb je immers niet meer een leaseauto voor elke medewerker nodig.’Ja, hij heeft wel eens naar privéklinieken gekeken als ondernemers­optie, of naar internet. Privé belegt hij in het Nederlandse and, dat digitale kaarten levert. Maar zijn focus blijft voorlopig gericht op Greenwheels. En ondertussen houdt hij zijn ogen open voor handel­tjes. Want als hij op Koninginnedag op een partij boeken stuit, zal hij niet aarzelen om die aan te schaffen en met een leuke winst weer door te verkopen.

FORUM #22/29.11.1250

Vijftien cent entree. Zoveel kost het in 1935 om naar Duinrell te gaan. Om fiscale redenen stelt eigenaar graaf van Zuylen van Nijevelt

zijn landgoed open. Zo kan hij in het onder­houd voorzien. Zeker na de crisis van de jaren dertig geen overbodige luxe. Genieten van natuurschoon, 111 hectare wan­del­ en wildpark. Nog geen grote attracties. Wél een speeltuin, speelweide, theetuin en uitkijktoren. De Schaapskooi wordt ingericht als uitspanning. Een in de wand gezaagd gat wordt het loket. Meer hebben de kinderen op

de foto niet nodig. Ze zullen vast met de hele groep aan zijn komen rennen. De glijbaan is zeker favoriet: veel meer kunnen er niet bij. De vrouw rechts op de schommel kan zich niet inhouden en is ook weer even kind.

Tekst:MarciaTimmermansFoto:Duinrell,jarenvijftig

OVErlEVErs

Overlevers, doorzetters, bedrijven die na jaren nog steeds bestaan. Nederland telt er vele.

Deze rubriek blikt terug in de geschiedenis van Nederlandse bedrijven.

Forumishettweewekelijkseopiniebladvanonderne-mingsorganisatieVNO-NCW. VNO-NCWvertegenwoordigtsamenmetdeaangesloten160brancheorganisatiesenvijfregionaleverenigingenintotaal115.000onderne-mingen.VNO-NCWwordtinderegiovertegenwoordigddoor: VNO-NCW Noord, VNO-NCW Midden, VNO-NCWWest,deBrabants-ZeeuwseWerkgeversvereniging(BzW) en de LimburgseWerkgeversVereniging(lWV).VoormanagerstotveertigjaariserJongManagement.

Redactieadres Bezuidenhoutseweg12,2594AV DenHaag,Postbus93002,2509AADenHaag,telefoon:070-3490165,e-mail:forum@vno-ncw.nl

Forum op internetwww.vno-ncw.nl

RedactieKarinBojorge(hoofdredacteur),JiskaVijselaar(eindredacteur),MarciaTimmermans(bureauredacteur),WalterDevenijns,RemkoEbbers,MirandeGroot, FrankdenHoed,PaulScheer

Colofon CorrespondentenJeroenAnsink(VerenigdeStaten),HenkHirs(Hongarije),MaaikeHoman(Spanje),MauritsKuypers(Duitsland),MiriamMannak(Zuid-Afrika),JoostvanMierlo(VerenigdKoninkrijk),HansMoleman(België),FrankRenout(Frankrijk),PetraSjouwerman(Denemarken),JudithStalpers(Japan),EdwinTimmer(Mexico),MaartenVeeger(Italië)

Aan dit nummer werkten mee:TinekeBakker-vanIngen,JokevandenBandt,GuusjeDolsma,ApFraterman,NicoleMallens,DaviddeNood,SigridVerweij

Abonnementen en adreswijzigingenSanderKok,telefoon:070-3490336,e-mail:kok@vno-ncw.nl,issN 1384 - 2102. Forumwordtgericht–kosteloos–toegezondenaaneengrootaantalNederlandseondernemingen,organisatiesenparticulieren.Betaaldeabonnementenkosten€45perjaarexclusiefbtw.Opzeggingvaneenkosteloosabonnementkanperdirect,vaneenbetaaldabonnementper1januari.Hiervoorgeldtgeenopzeggingstermijn.

Informatie over het lidmaatschap van Vno-ncw InformatiebijRitaterSteeg,telefoon:070-3490351,e-mail:steeg@vno-ncw.nl.OpzeggingvanhetlidmaatschapvanVNO-NCW

moetvóór1septembervaneenjaarwordengedaan.Hetlidmaatschapeindigtdanper31decembervandatzelfdejaar.DeschriftelijkeopzeggingkanwordengerichtaanRitaterSteeg,coördinatorlidmaatschapszakenVNO-NCW, Postbus93002,2509AADenHaag.

VormgevingConcept,basisontwerpenvormgeving: LinkDesign,Amsterdam

Cover Foto:NilsvanHouts/ANp

DrukwerkEm.deJongbv,Visweg8,Postbus8,5110AABaarle-Nassau

AdvertentieverkoopVanVlietBureauvoorMedia Advies,FrankOudman,telefoon0235714745,e-mail: f.oudman@bureauvanvliet.com,Postbus20,2040AAZandvoort

Duinrell

opgerichT in 1935waT Attractie­ en vakantie­

park