www.landgenoten.be www.vilt.be

LandgenotenLandgenoten

M a g a z i n e v o o r b o e r e n b u i t e n | Z o m e r 2 0 0 6

OntpOldering in dOel: WAter StAAt BOer AAn de lippen

rik tOrfS Ontdekt heerlijke SchizOfrenie in de kOeienStAl

jezelf tOt vennOOt mAken. hOe hAAl je er vOOrdeel uit?

jongeren in debat vAn rentABiliteit tOt rechtSzekerheid

Beste lezer,

Zomer. Plattelandstoeristen halen massaal de fiets van stal om te genieten van de boerenbuiten. Steeds meer landbouwers pikken een graantje mee van de toenemende populariteit van het platteland. Dat geldt des te meer voor wie aan het eind van zijn agra-rische carrière een leuk boerderijtje kan aanbieden op de immobiliënmarkt, waar niet alleen collega-land-bouwers maar ook vermogende inwijkelingen op af-komen. De prijzen swingen de pan uit, en dat weten ook de broers en zussen wanneer een bedrijfsoverna-me ter sprake komt.

De zoon of dochter die het bedrijf wil overnemen, re-kent echter in termen van de (lage) landbouwrenta-biliteit van datzelfde bedrijf. Hoe groter de bedrijven, des te scherper de voedingsbodem voor een stijgend aantal agrarische familieconflicten. En moeten die startende landbouwers dan ook nog betalen voor het melkquotum, de nutriëntenhalte en de toeslagrech-ten? Eén generatie geleden moesten al die moeilijke begrippen nog uitgevonden worden. Het mag verdo-rie een wonder heten dat nog zoveel jonge boeren zich – de genereuze vestigingssteun ten spijt - aan een af-schuwelijke kapitaalsinvestering wagen, met dikwijls nog een gratis portie familieruzie erbovenop.

Tijdens de dialoogdagen die landbouwminister Le-terme de voorbije maanden organiseerde met de jon-ge landbouwers bleek de sociale problematiek rond bedrijfsovernames zowat het grootste knelpunt te zijn in de agrarische sector. Is het thema uitgemol-ken wanneer de overheid met starterscheques op de proppen komt? Of durven jong én oud hierover een de-bat aan te gaan dat de dikke muren van de boerderij overstijgt? Niet eenvoudig, want zelfs binnen de ei-gen familie blijkt communicatie vaak een teer punt te zijn. Benieuwd of het thema opgepikt wordt door de landbouworganisaties.

Zelf geven we in dit nummer een eerste aanzet tot de brede discussie met een dossier over vennootschap-pen. Heb je zelf al eens overwogen om van je bedrijf een lv, bvba of cv te maken? Voor diepzinnige reflec-ties trokken we met Rik Torfs naar Lubbeek. De be-kendste professor kerkelijk recht amuseerde zich kostelijk op de Rozemarijnhoeve. Misschien is hij straks wel één van de eerste officiële bezoekers op een Vlaamse boerderijcamping? We nemen jou alvast mee op vakantie bij de Vlaamse familie Focke in het Nederlandse Sluis.

Veel leesplezier!

Griet LemaireHoofdredacteur

4 Jonge Boeren Hoezienjongerendetoekomstvande

sector?Vierjongeboerenentuindersmetelkaarindebat.

8 ilvo-baas in De Biechtstoel WatdoethetInstituutvoorLandbouw-en

Visserijonderzoek(ilvo)voordeboer?DirkLipslegtErikVanBockstaeleopderooster.

10 Prettig platteland / Boerderijkamperen

DeuitgewekenVlaamsefamilieFockebaatal15jaareencampinguitinSluis.Eenrealistischekijkopdezenieuwenevenactiviteit.

13 Vakwerk / Vennootschappen Welkekansenbiedenvennootschaps-

vormenvoorjouwbedrijf?Zesdoorslag-gevendefactorenenfiscaalvoordeelindepraktijk.

18 Reporter te velde / Overstromingsgebieden

LandbouwerGuidoVanMieghemvraagtdeverantwoordelijkenvanhetSigma-planomuitlegoverdehavenuitbreiding.

21 Column Vananarchistischbungalowtjetot

communautaireoproer.

22 Buitenlander / Rik Torfs Deberoemdsteprofessorkerkelijkrecht

overheerlijkegeorganiseerdeschizofrenieopdeRozemarijnhoeveinLubbeek.

24 Uit de provincie / Vers fruit VanJonagoldtotKanzi.Innovatieophet

vlakvannieuwerassenenvariëteiten.

26 Oude Koeien / 1000 jaar fruit

VanHaspengouwsekasteeltuinentotlaagstamboomgaardenvoordewereldmarkt.

27 Uitgepraat / Zoete of zure bieten?

GeloofjijnogindetoekomstvandeVlaamsesuikerbietenteelt?JohanVanDenSteentegenoverMarcBallekens.

28 Buiten Adem DedoorsneeVlamingisnietmeer

vertrouwdmetdeland-entuinbouw.Jijkunterietsaandoen!

VILT?HetVlaamsInformatiecentrumoverLand-enTuinbouwinformeerteenbreed

publiekoverdehedendaagseland-entuinbouw.Daarvoorkrijgthetmiddelenvan

privé-organisatiesendeoverheid.

22 Torfs: ‘Te sentimenteel’

�

in dit nummer

4 Wel jong, niet gek?

26 Baten bieten?

�

Verjonging

Landgenoten Zomer 2006

Sinds september legt minister Leterme tijdens verschillende dia-

loogdagen zijn oor te luister bij de jongeren. Wij deden hetzelfde, en

hoewel onze vier boeren en tuinsters in heel verschillende situaties

zitten, vragen ze toch hetzelfde: van de overheid meer rechtszeker-

heid en van de markt een correcte beloning voor hun inspanningen.

Waarom kiest een jongere vandaag de dag voor de

landbouw?

Bert: ‘Ikbenerinopgegroeid,maarikheberal-

tijdkritischtegenovergestaan.Nadelandbouw-

schoolhebikdaaromnogindustrieelingenieur

gestudeerd.Maaruiteindelijkwiliktochboeren,

uit liefde voor het vak en de levenswijze, maar

ookomdatikvinddatjemoetdoenwaarjegoed

inkuntworden.Enikhebaanlegombezigtezijn

metplantenendieren.’

Erwin:‘Bijmijwasdeinteresseerookvankleinsaf.

Na de landbouwschool

wou ik zelfs meteen

meedraaien op het be-

drijf.Maaruiteindelijkhebiktochverdergestu-

deerd:graduaat,daarnavleesgroothandel,slager-

spekslagerenmanagementinavondonderwijs.’

Elsie:‘MijnzusIlseenikzelfhebbeneenpaarjaar

gewerktbijOpelBelgium,maardatwasniksvoor

ons.Wijzijnbuitenmensen.’

Ilse:‘Ikwasookalvankleinsafgedrevenengepas-

sioneerdvoordetuinbouw.Ikhebjarengerekend

engeteldwatermogelijkwas.Nieuwbouwbleek

niethaalbaar,wantdebankenstaanniettesprin-

genomjetehelpen.Daarnaastzijnerookdeves-

tigingsproblemen.Ikbenhethalvelandafgereisd

ombedrijvenenlocatiestegaanbekijken.Enuit-

eindelijkhebikvlakbijhuisietsgevonden.Deaan-

houderwint,hé.’

Tijdens de dialoogdagen werden verschillende

thema’s behandeld. Zijn er bepaalde dingen die

volgens jullie extra aandacht verdienen?

Erwin(dienetalsBertdeelnamaandedialoogda-

gen):‘Derentabiliteitvandelandbouwhadvoor

mijnparteenapartthemamogenzijn.Tot2013

hebbenwezichtophetlandbouwbeleid,depre-

miesendusopderentabiliteit,maarwatgebeurt

erdaarna?Blijftdebedrijfstoeslagbestaan?Hoe

gaatmenna2013hetvliffinancieren?Diezaken

bepalen mee de rentabiliteit van de bedrijven,

maarvoordeperiodena2013ontbreektvoorlopig

eentoekomstvisievoordesector.’

Zelf geloven jullie wel dat je in de land- of tuinbouw

je brood kunt verdienen?

Ilse:‘Natuurlijk.Jemoethetgraagdoen,maarje

moetookgedrevenzijnenzakelijkinzichthebben,

meerdanvroeger.Ikbenzekerdaternogveelmo-

gelijkhedenzijn.Ziehoeverdetuinbouwstaatin

Nederland,datmoethiertochookkunnen.’

Elsie:‘Alsjeeringeborenbent,weetjehoehetis.

Hetenejaarverdienjegoed,hetanderejaarniet.’

Bert: ‘Jemoetrealistischzijnenalsjongeland-

bouwereenberekendrisiconemen,maarjemoet

ookpositiefkunnendenken.Hethelptomjelicht

optestekenbijanderesectoren.Omconcurren-

tieelteblijvenmoetenwealssectorsteedsalert

zijn.Dewereldverandertsnelenwemoetendur-

venbijtesturen.’

Ilse:‘Indebladgroentenprobeertmennutochom

deproductenbeterteprofilerenenhetaanbodte

verruimen,viahetFlandria-label.Maartochblijft

Elsie: ‘Ik heb een paar jaar bij

Opel gewerkt, maar ik blijf een

buitenmens.’

Ilse: ‘Het probleem is dat de prijzen nu lager zijn dan in de tijd van mijn grootvader.’

Jong geweld

Erwin Demeulemeester(37), Wortegem-Petegem.

– werkt bij een zaaizaadbedrijf

en op het ouderlijke bedrijf

– akkerbouw en vleesvee op 50

ha

– ‘Wij kiezen voor een

geleidelijke overgang, dat

geeft meer zekerheid.’

�

>>>

hetsomsmoeilijkconcurrerentegendezuiderse

landen.Wijbeantwoordenaandeerghogeeisen

vandelastenboeken,maarerstaatweinigtegen-

over.’

Erwin:‘Dathebbenweookaangekaarttijdensde

dialoogdagen:deoverheidmoetchauvinistischer

zijnendelokaleproductenmeerindekijkerzet-

tenbijdeconsumenten.’

Nog een probleem waar jullie generatie mee wordt

geconfronteerd, zijn de productierechten zoals de

quota of de nutriëntenhalte. Hoe ga je daarmee om?

Erwin:‘Ikbeschouwdieproductierechtenalsde

motorvaneenbedrijf.Maardebankenzijnargwa-

nendenbeschouwenzealseentegrootrisico.Je

kuntdusjeautokopen,maarzondermotor.Ook

‘daaromishetheelbelangrijkdatermeerrechts-

zekerheidkomt.Wantproductierechtenvormen

juisteengrootrisicodoordatderegelgevingende

randvoorwaardencontinuwordenaangepast.’

Bert:‘Toenhettijdensdedialoogdagengingover

productierechtenvondikdatdemeesteandere

jongeboerenvrijbehoudsgezindwaren:derech-

tenzijnernu,duslatenwezenumaarzolang

mogelijkbehouden.Jemoetoveranderepistes

durvennatedenken.Moetenwealsstartende

landbouwersblijveninvestereninquotaenpre-

mierechtenalsonsdatoptermijntochgeenmeer-

waardebiedt?Voortsvindikdatdeoverheid

Bert: ‘De overheid moet wetten maken waar

we tien, vijftien jaar mee vooruit

kunnen.’

Jong geweld

Bert Stoop (27), Beveren.

– helpt mee op het ouderlijke bedrijf

– melkvee, varkens, akkerbouw en

braadkippen

– ‘Mijn vader is nog jong en mijn broer wil

ook boeren. Overnemen is dus voor later.

Nu werk ik mee aan de

toekomstgerichte ontwikkeling

van het bedrijf.’

Elsie Van Havere(31),

Sint-Gillis-Waas.

– nam in 2005 het ouderlijke slabedrijf

over

– 12.000 m2 glas en 50 are buitenteelt

– ‘Vader was niet van plan om

al te stoppen, maar door

gezondheidsproblemen moest hij gas

terug nemen.’

Ilse Van Havere(26),

Sint-Gillis-Waas.

– eigen slabedrijf sinds januari

2004

– 6000 m2 serres en 6000 m2

buitenteelt

– ‘Op dit moment doe ik het

helemaal alleen, maar ik ben wel

op zoek naar een hulpkracht.’

Landgenoten Zomer 2006 �

Verjonging

wettenmoetproberentemakendienietom

detweejaarmoetenwordenaangepast.Nietmap

1,2en3,maareenmapwaarwetien,vijftienjaar

meevooruitkunnen.Hetzelfdemetdemelkquo-

ta:alszewordenafgeschaft,schepdaardanop

tijdeenkadervoor.’

Hoe dan ook is de overname of de start van een

landbouwbedrijf een grote investering. Te groot

volgens velen. Wat denken jullie?

Ilse:‘Onzegrootvaderzetteeenkleineserreen

metdeopbrengstvanzijneersteoogstzettehij

eenstukjebij.Maarmetalletechnologievanvan-

daag,moetjehetmeteengrootzien,wanthet

moetrenderen.’

Bert:‘Eengroteinvesteringisnietnoodzakelijk

onverantwoord.Welisdeprijsvanbijvoorbeeld

degrondofdeproductierechtendikwijlstehoog

invergelijkingmetwatjeermeekuntverdienen.

Endanzijnweweerbijderentabiliteit.’

Zien jullie naast rentabiliteit en rechtszekerheid

nog zaken die prioritair zijn voor jonge boeren en

tuinders?

Ilse:‘Vooronsisdehogeenergiekostnatuurlijkeen

probleem.Daarvoorzouereenstructureleoplos-

singmoetenkomen.Overbruggingskredietenkun-

nenjenogdieperindeputduwen.Eenstabielere

prijsvorming,datmoetenwehebben.Deprijzennu

zijnlagerdanindetijdvanmijngrootvader.’

Erwin:‘Deafbakeningvandeagrarischestructuur,

750.000halandbouwgebied,isessentieel.Ookzo-

nevastheidisvoorland-entuinbouwbedrijvenerg

belangrijk:eenvergunninghebbendieminstens

jecarrièremeekan.Ookdatzoualweerhelpenom

jongerenoverdestreeptetrekken.’

Elsie:‘Hierindestreeksprekenzeallangoverde

afbakeningvanmacrozonesvoordeglastuinbouw.

Wijstaandaarvolledigachter.Ookvoorzieningen

delenmetanderebedrijven,zienwijvolledigzit-

ten.Wijdoendatnueigenlijkookal,binnendefa-

miliedan.’

Een laatste vraag, voor de dames. Denken jullie dat

het voor vrouwen nog moeilijker is om te starten in

de landbouw?

Elsie:‘Ikdenkhetwel.Wezijndanooknogallebei

alleenstaand.Ikhebzelfsvaneenbanktehorenge-

kregendathetbeterzouzijnalsikeenmanhaddie

mijwatkononderhoudenalsheteensslechtgaat.’

Ilse:‘Jevoeltweldatdebank,maarookbijvoorbeeld

collega’s,twijfelenofjehetwelkunt.Maareensje

gestartbentenjezelfkuntbewijzen,danbetertdat.

Nuwordenwezelfsextraaangemoedigd.’

Zijn er concrete ideeën uit de dialoog met het

kabinet gekomen?

Erwin:‘Eenvandeideeënvandejongereniseen

starterscheque.Jezoudanvooreenbepaaldbe-

dragbedrijfsbegeleidingkunnenkopen,zodatje

meteensterkerdossierenbetervoorbereidnaar

debankkuntstappen.Daarkanelkestarterbaat

bijhebben.’D

Erwin: ‘Geen financiering voor productierechten, dat is alsof je een auto zonder motor koopt.’

>>>

�

‘Jonge boeren hebben leren praten met elkaar’De voorbije maanden zijn landbouwminister Leterme en zijn adviseurs

van de ene landbouwschool naar de andere dialoogdag met jongeren

gehold. In totaal hebben 19 debatten de kansen en bedreigingen voor

startende boeren blootgelegd. Schoonste Boerin en beleidsmedewerk-

ster Hilde De Sutter noteerde ijverig alle verzuchtingen.

Waarom besteden jullie zoveel specifieke aandacht

aan jonge landbouwers?

De Sutter: Het is genoegzaam bekend dat de in-

stroomindeagrarischesectorhapert.Deschaal-

vergroting en andere randvoorwaarden maken

bedrijfsovernamesduurencomplex.Daardooris

kiezenvoordeboerenstielnietmeeralleendoor

vakliefdeingegeven,hetissteedsmeereengeld-

kwestie. Om de gepaste maatregelen te kunnen

nemen,zijnweintensiefopzoekgegaannaareen

consensusonderdejongeboerenentuinderszelf,

inclusiefdejongeboerinnen.

Heb je het gevoel dat er steeds grotere spanningen

groeien tussen oude en jonge landbouwers?

Wewillenmetonsglobaalbeleidgeenenkelleef-

tijdssegmentbenadelen.Hetbelangrijksteisdat

wedoordachtebeslissingennemendieophetter-

reinnodigblijken.Indienermeerinteractievevor-

mingscursussen via computer moeten aangebo-

denworden,horenwedatgraaguitdemondvande

jongelandbouwerszelf.Daarbijishetwelzodatde

ministerabsoluutwerkwilmakenvandeprofessi-

onaliseringindeagrarischesectorenhetisnueen-

maalzodatvooraljongerendankzijhunopleiding

eenmodernebedrijfsvoeringhanteren.Diebedrij-

venmoetendetoekomstvandeland-entuinbouw

vormgeven.

Hoe zat het hele jongerenproject in elkaar?

Erwarentweeverschillendeprojecten.Enerzijds

zijnweopbezoekgeweestbij12middelbareland-

bouwscholen.Degrootstekopzorgenvandelaat-

stejaarszijnbedrijfsovernamesenerwerdenook

een aantal vragen gesteld over het landbouwon-

derwijs.Zehebbenonsveelideeënaangereiktvoor

degesprekkendiewetijdenshetnajaarinoverleg

metministerVandenbrouckezullenopstartenover

dehervormingvandetweedegraadvandatagra-

rischonderwijs.

Naast het bezoek aan de landbouwscholen waren er

de dialoogdagen met jonge boeren en tuinders die al

met beide voeten in de bedrijfspraktijk staan?

Inderdaad.Wezijneenzeventalkeermeteentwin-

tigtal jonge vertegenwoordigers van de diverse

landbouworganisatiessamengekomenomtelkens

eennamiddagoveréénbepaaldthematepraten.

Gespreksonderwerpenwarenhetonderwijs,pro-

ductierechten,innovatie,verbreding,ruimtelijke

ordeningendediverseaspectenvanbedrijfsover-

names.Opbasisvandeingewonneninformatiezul-

lenweeindseptembereenaantalconcretemaat-

regelenvoorstellentijdenseenbeleidsdag.Daar

zullenweookeenachtergronddocumentpresen-

terendatweindetoekomsttelkensuitdekastzul-

lenhalenbijbeleidshervormingen,zodatdebelan-

genvanjongelandbouwerssystematischaanbod

blijvenkomen.

Hoe zijn de gesprekken met de jongeren verlopen?

Inhetbeginvrijstroef.Toenweaandedeelnemers

vandeverschillendestrekkingenduidelijkmaakten

datzesamenmoestenoverleggenommeteenvol-

dragenstandpuntbeleidsvoorstellenovertemaken,

kwamdedialoogwelgoedopgang.Gaandewegont-

dektendejongerendatzeveelmeergezamenlijke

belangenhebbendanzevoorafdachten.Ikhoopdat

zededialoogmethetbeleidénonderlingooknadit

projectblijvenkoesteren.

Welke thema’s plaatsen de jongeren het hoogst op

de agenda?

Laat me eerst zeggen dat ik een beetje verbaasd

ben dat innovatie en verbreding onderaan de lad-

derstaan.Verrassendveel

jongelandbouwershante-

renhetconservatieveidee

datdeboerenstielperdefi-

nitiebeperktmoetblijven

tothetwerkinstallenen

opakkers.Ikbenbangdatsommigendoordiestug-

heideigentalentennietaanborenomeenextrain-

komenteverwerven.Naastdeklassiekedossiers

gaatopmerkelijkveelaandachtnaardesocialepro-

blematiek.Daarbijishetinteressantomwetendat

weintussengesprekkenaangeknoopthebbenvoor

deoprichtingvaneenvzwdielandbouwbedrijven

inmoeilijkhedenmoetbegeleiden.

De sociale problematiek in de land- en tuinbouw

gaat wel veel ruimer dan bedrijven in nood. Het

begint bij de bedrijfsovername.

Heeljuist.Terwijldeoudersdetoeristischewaar-

de van vierkantshoeves voor ogen houden, re-

kenenhunopvolgersintermenvanbedrijfseco-

nomischerentabiliteit.Daarkomennogeensde

dure productierechten bij waarvoor de ouders

destijdsnietsmoestenbetalen.Wanneerdeou-

dersbereidzijntottoegevingenaandeoverne-

merdreigendeeventuelebroersenzussenzich

verongelijkt te voelen. Vaak kunnen de ouders

eensleutelrolspelendoorvoordiebroersenzus-

senbijvoorbeelddebouwgrondtekopenzodat

hetvermoedenverdwijntdatdeovernemeralles

indeschootgeworpenkrijgt.Wieietswilkrijgen

inhetleven,moetdurventegeven.Daarloopthet

inlandbouwmiddensweleensscheef.Vaakiser

eengebrekaancommunicatiewaardoormener

alhelemaalnietmeertoekomtomonafhankelijk

adviesintewinnen.

De jongeren dringen aan op extra steun voor

bedrijfsbegeleiding in de overnamefase.

Aandievraagzullenweallichtnietkunnenont-

snappen.Deuurlonenvanconsulentenzijnvoor

demeestejongerenonbetaalbaar.Wegaanuit-

zoekenhoewekunnenhelpen.D

‘Wie iets wil krij-gen in het leven,

moet durven te geven.’

Hilde De Sutter

Ilvo van start

De Biechtstoel

Sinds 1 april zijn de landbouwonderzoeksinstellingen

van de Vlaamse overheid samengebracht in het ilvo,

het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek.

ilvo-directeur Erik Van Bockstaele nam plaats in de

Biechtstoel om te antwoorden op enkele pertinente

vragen van vilt-voorzitter Dirk Lips.

Landgenoten Zomer 20-06 �

Onderzoek bundelt krachten

�

De Biechtstoel

De laatste jaren leek de dynamiek weggesijpeld uit

het clo.

Dat is te cru gesteld. De lange weg naar de

regionalisering en bepaalde onduidelijkheden

hebbenweleentijdjeeenhypotheekgelegdopeen

aantalaspectenvandewerking.Omdatwetoch

zoudenwordenovergeheveldnaarhetregionale

niveau, was de federale overheid niet geneigd

nogveelinonsteinvesteren.Onzeonderzoekers

hebbenechter,netalsdeboer,voortgeploegd.

Maar wat betekent nu eigenlijk de oprichting van

het ilvo?

DatVlaanderenbereidisgelduittetrekkenvoor

onderzoekomdelandbouw,tuinbouwenvisse-

rijcompetitievertemakeneneenduurzametoe-

komsttegeven.

Vlaanderen heeft ook verschillende universiteiten

en hogescholen die onderzoek doen op hetzelfde

domein. Zou het niet efficiënter zijn om alle

middelen te bundelen?

De opeenvolgende Vlaamse regeringen hebben

naheelwatstudiewerkbeslistomdatniettedoen.

Deoprichtingvanhetilvovermindertdeversnip-

peringomdaternuookduidelijkheidgeschapen

isoverdeopdrachtenvandeverschillendespe-

lers. De Vlaamse midde-

lenvoorlandbouwonder-

zoekzullendusefficiënter

wordeningezet,tenvoor-

delevandesector.Aande

enekanthebjedeuniver-

siteitendievooralfunda-

menteelonderzoekdoen.

Het andere uiterste zijn

deproefcentra:hunactiviteitensluitenhetdichtst

aanbijdepraktijk.Hetonderzoekvanhetilvozit

daartussenin.Ennatuurlijkwerkenwesamenmet

deuniversiteiten,dehogescholenendepraktijk-

centra.

Wat heeft het vroegere clo betekend voor de

Vlaamse land- en tuinbouw?

AlsdeagrarischesectorinVlaanderenvandaag

nogcompetitiefis,danisdatvolgensmijmede

dankzijhetclo.Eengrootaantalrassenvanvoe-

dergewassenensierplantenwerdhierontwikkeld.

Devoedernormenvoormelkvee,varkens,kippen

zijnhierbepaaldenintussenstandaardnormen

gewordeninEuropa.VerschillendeBelgischeka-

zen zijn ontstaan op

het toenmalige Rijks-

zuivelstation. Er zijn

nog meer voorbeel-

den: het grasland- en

weideuitbatingsonde-

zoek, de mineralenbalansen op melkveebedrij-

ven,detechnologischeadviesdienstenvoorland-

bouwmechanisatie,stallenbouwenklimatisatie,

hetdiagnosecentrumvoorziektenenplagen,de

chemische en microbiële voedselveiligheid, het

dna-merkeronderzoekvoorplanteninbegrepen

ggo’s,enzovoort.

Voor de financiering is het ilvo voor een groot stuk

afhankelijk van projectsponsoring door bedrijven.

Is dat geen kwaal?

Dehelftvanonzemiddelenkomtuitdeoverheids-

dotatievanzo’n13miljoeneuro.Dieisergbelang-

rijk,alsruggengraatenomonderzoektekunnen

doendataansluitbijwatdesectornodigheeft.De

anderehelftvanonzefinancieringkomtuitpro-

ject-encontractonderzoek:financieringdoorde

sector, door het iwt (Instituut voor de aanmoe-

diging van innovatie door wetenschap en tech-

nologieinVlaanderen),doordeEuropeseUnieen

inkomstenuitbijvoorbeeldroyaltiesopproduc-

tendiehierontwikkeldzijn.Externefinanciering

isdusheelbelangrijk.Eenbeetjecompetitievoor

onderzoeksfondsenkangeenkwaad.Overigensis

dedirecteprojectsponsoringdoorbedrijveneer-

derbeperkt.

Vragen die bedrijven dan niet om discretie?

Deafspraakisaltijddatwijdeonderzoeksresul-

tatenmogenpubliceren.Eenvoorbeeldvanzo’n

bedrijfisBestSelect,datopgerichtwerddooreen

groepboomtelers.Wijdoenhetonderzoek,zijfi-

nancierenhetsamenmethetiwtenzemogende

verkregenboomkwekerijproductencommerciali-

seren.OokmethetAzalea-Innovatiefondshebben

weeendergelijkesamenwerking.

Is er geen gebrek aan communicatie met de boeren

en tuinders?

Datisinderdaadeenaandachtspunt.Wegaanin

de toekomst meer communiceren, via perscon-

tacten,studiedagenenopendeurdagen.Webe-

ginnenookmeteenelektronischenieuwsbriefom

onzeonderzoeksresultateninbegrijpelijketaal

teverspreiden.Deechtevulgariseringvandeon-

derzoeksresultateniseen

taak voor de proefcen-

traendedienstvoorlich-

tingvanhetdepartement

LandbouwenVisserij.Wij

willenonzekenniswelzo

goedmogelijklatendoor-

stromen binnen het be-

leidsdomein.Iedereenuitdesectorisoverigens

welkommetvragenofsuggesties.Oponzeweb-

sitekunjezienwelkeonderzoekenlopenenwie

ermeebezigis.

Naar welke toekomstige evoluties kijkt u uit?

Hetdna-enrna-onderzoekzalonsuiteindelijk

instaatstellenomdesignalenteziendieplanten

uitsturen,bijvoorbeeldbijhetbeginvaneenziek-

te-ofstressaantasting.Wewillenookinzichtkrij-

geninhoehetbodemlevendeweerstandvaneen

plantbeïnvloedt.Daarnaastzieiknogheelwat

nieuwetoepassingenofteeltenontstaanvoorde

chemieendefarmacie,

en ook rond functio-

nelevoedingverwacht

ik nog veel. De sector

moet wel goed besef-

fendatonderzoektijd

kost:vandaagmoeten

de onderzoekslijnen

wordenuitgezetvoorvernieuwingenbinnen10

of15jaar.D

‘Als onze land- en tuinbouw vandaag nog competitief is, dan is dat mede dankzij het clo.’

‘De communicatie naar de boer is zeker een aandachtspunt.’

‘Onder meer voor de chemie en de farmacie zie ik nog heel wat teelten ontstaan.’

Kennismakenmethetilvo

Het Instituut voor Landbouw- en Visserij-

onderzoek (ilvo) werd opgericht in het ka-

der van de bestuurlijke hervorming van de

Vlaamse overheid en om het landbouwon-

derzoek efficiënter te maken. In het ilvo zijn

het vroegere clo en een deel van het cle sa-

mengebracht. Het ilvo bestaat uit vier gro-

te eenheden: Plant, Dier, Technologie en

Voeding, en Socio-economie. Er werken zo’n

500 mensen, waarvan 175 onderzoekers.

www.ilvo.vlaanderen.be

Onderzoek bundelt krachten

10 Landgenoten Zomer 2006

Prettig PlAttelAnD

e35-jarigeRinnyFockeuitSluisrunteen

gemengd bedrijf van zestig hectare ak-

kerbouwen120koppenmelk-envlees-

vee.Daarnaastbaathij,metdehulpvanzijnou-

ders,eenvandeoudsteboerderijcampingsvan

Zeeuws-Vlaanderenuit.‘Mijnoudersontvingen

vijftienjaargeledenaldeeerstetoeristenophun

kampeerweide,’zegtRinny.‘Vooreendeeldeden

zedatomhunactiviteitenteverbreden.Maarze

waren ook nieuwsgierig naar de vakantiesfeer.

Omdatzezelfnooitopreisgaan,leekhethenwel

leukomdewereldthuisopbezoektelatenkomen.

Zekertoenbleekdatzeerookeencentjeaanbij-

verdienden.’

Zes hectare aardappelen.Vandaagomvatde

boerderijcampingvandefamilieFockeeenkam-

peerterreinvantachtigare

met alle gangbare nuts-

voorzieningen. In de loop

der jaren werd de weide

gedraineerd,erwerdelek-

triciteit, nieuw sanitair

en een blok met afwasta-

fels geïnstalleerd en een

groenscherm zorgt voor

eenaangenamebeschutting.Invergelijkingmet

eenklassiekecampingvaltmeteendekleinscha-

ligheidenderustop.DeNederlandsewetgeving

beperkthetaantalkampeereenhedentottienper

landbouwbedrijf.

Invergelijkingmetklassiekhoevetoerismeheeft

eenboerderijcampingalsgrootvoordeeldatde

vereisteinvesteringminiemblijft.Tegelijkisde

grote vraag of een cam-

pingvanuitbedrijfsecono-

misch oogpunt wel meer

dan een hobbyproject is?

‘Dathangtnatuurlijkvanje

bedrijfseconomische nor-

menaf,’glimlachtRinny.‘Je

mag zeker niet verwach-

tendateenboerderijcampingjebedrijfzalred-

den.Jemoethetgraagdoen,entegelijkleverthet

eenmooiextraatjeop.Ikweetookniethoeveel

mijncollega’sverdienen,maaronzegemiddelde

opbrengst–datwilzeggenomzetminvariabele

kosten–kunjevergelijkenmetdievaneender-

tigtalzeugenofpakwegzeshectareconsumptie-

aardappelen.’

Achterdeur op slot. Omtebeslissenofjegraag

eenboerderijcampingzouuitbaten,moetjeui-

teraardeengoedzichthebbenophetwerkdat

erbijkomtkijken.Netalsbijhetplattelandstoe-

rismewordtdetijddieeencampingopslorptvol-

gensRinnyaltevaakonderschat.‘Weetjedatmijn

moederinhethoogseizoenbijnavoltijdsmetde

toeristenbezigis?Vooreendeelisdatonzeeigen

keuze:wewillenonzefamilialesfeeruitspelente-

genoverdemassacampings.Maarjemoetsowie-

souitleggevenaannieuwkomers,eenprobleem-

pjeoplossenmeteenloslopendehond,ennoem

maarop.Gelukkigvoeltmijnmoederdatnietals

werkaan.Aldraaienwesomstochdeachterdeur

opslotomeensvijfminutenrusttehebben.’

DefamilieFockeheeftervanmeetafaanvoorge-

kozenomresoluuteeneigenkoerstevaren.Zo

vindjeopcampingOud-Heillegeendrankauto-

D

‘In het hoogseizoen is één persoon voltijds met de toeristen bezig.’

Terwijl in Vlaanderen nog aan een wettelijk kader wordt gesleu-

teld, schieten in Nederland de boerderijcampings uit de grond.

Wat kan deze nevenactiviteit voor jouw bedrijf betekenen? We

namen een kijkje net over de Nederlandse grens, op het bedrijf

van de uitgeweken Vlaamse familie Focke in Sluis.

‘Op onze camping hoort geen drank-automaat of animatieteam.’

Boerderijkamperen

‘Een leuke hobby met de opbrengst van 30 zeugen’

11

BuitenlAnDerPrettig PlAttelAnD

maten, geen ingehuurd

animatieteam en al hele-

maal geen disco. ‘We zijn

op de eerste plaats een

landbouwbedrijf,’zegtRin-

ny.‘Metzestighectareak-

kerbouwen120stuksmelk-

en vleesvee heb ikzelf de

handenmeerdanvol.Voordegastenvalterop

onzeboerderijtrouwensmeerdanvoldoendete

beleven.Geïnteresseerdenkunnenmehelpenom

destallenschoontemaken.Ennadatweeenrisi-

copreventieplanhebbenopgesteldenonze

‘Vergeet niet dat het hoogseizoen maar � à � weken duurt.’

>>>

aansprakelijkheidsverzekeringhebbenuitgebreid,mogendekinderenop

heterfspelen.Zelfsopdehooizolder,almerkenweaanbepaaldekledings-

stukkendatooksommigeoudersdaarmetelkaarkomenspelen…’

Van succes tot melkkoe.HetboerderijkamperenisdevoorbijejareninNe-

derlandtoteenenormsuccesuitgegroeid.DeVerenigingvanKampeerboe-

renuitNederland(Vekabo)teltmeerdan1600adres-

sen.AlleenalinZeeuws-Vlaanderenhebbenvolgens

RinnyFocke120collega-boereneencampingopge-

richt.‘Omalsnatuurcampingtekunnenuitbreiden,

zettensommigecollega’szelfslandbouwgrondinbos

om,’verteltRinny.‘Terwijljeookhiermeerdan20.000

europerhectarebetaalt!Zelfshetgemeentebestuur

heeftdenieuwemelkkoeontdekt.Omzoveelmogelijkmilieu-entoeristen-

belastingentekunneninnen,komteenambtenaarofpolitieagenttijdenshet

hoogseizoeniedereweekdebezetteeenhedencontroleren.’

TochwaarschuwtRinnymeteenvooroverspannenverwachtingen.‘Heelwat

startersvergetendathethoogseizoenmaarvieràvijfwekenduurt.Inde

bouwvakantiekunnenwenooitaandevraagvoldoen,maarvoorderesthang

jeafvanimpulstoeristen,diezonderzonthuisblijven.’CampingOud-Heille

trekthetgrosvanzijnklantenaanviazijnwebsiteenviamond-aan-mondre-

clame.‘Wewarenin1997eenvandeeerstelandbouwbedrijvenmeteenweb-

site,’aldusRinny.‘Endankzijmijnbroerloktdieookvandaagnogvoldoende

surfers.Aananderevormenvanpromotiegevenweweiniggeld.Tegende

grotecampingskunjetochnietopboksen.’

Kampvuur met de baas.TotslotgeeftRinnygraagnogenkelepraktische

tipsvoorstartendecollega’smee.‘Eeneerstenuttigdetailvindikdatdou-

chemunten onmisbaar blijken. Zelfs met twintig douches en voldoende

12

VAkwerk – VennootschAPPen

Landgenoten Zomer 2006

Fermweb leidt jeugdbewegingen naar de boer

Met de jeugdkampen in het vooruitzicht gidst kvlv de jeugdbewe-

gingen naar de dichtstbijzijnde hoeveproducenten. Via de website

www.fermweb.be kunnen de jeugdbewegingen snel en eenvoudig

opzoeken welke hoeveproducten zij in de buurt van hun kampplaats

kunnen aankopen. Op die manier krijgen de jongeren gegarandeerd

gezond voedsel voorgeschoteld en tegelijk worden de inkopen een

concrete aanleiding om met de moderne land- en tuinbouwpraktijk

kennis te maken. De nieuwe website is een gezamenlijk initiatief van

de Vlaamse administraties Leefmilieu, Landbouw en Volksgezond-

heid, en werd uitgevoerd door kvlv.

Verkoop je hoeveproducten en ben je nog niet geregistreerd? Surf

dan naar www.fermweb.be of bel 016 24 39 54.

‘Onze website is de enige vorm van marketing.’

‘We hebben maar één regel: de boer heeft altijd gelijk.’

‘Hoevekamperen in Vlaanderen wellicht voor volgende zomer’

In Vlaanderen is er voorlopig nog geen duidelijk wettelijk kader voor

boerderijcampings. Nadat senator Jacinta De Roeck (sp.a) en Vlaams

parlementslid Ludo Sannen (sp.a) vorige zomer het hoevekamperen

op de agenda plaatsten, is er intussen wel al een voorstel van decreet

waarover de meerderheidspartijen het zo goed als eens lijken. Ludo

Sannen: ‘Op de eerste plaats vind ik het jammer dat het dossier zo

lang aansleept. Maar we gaan vooruit: de voorbije maanden formu-

leerde de Raad van State een advies en tijdens hoorzittingen kwa-

men alle betrokkenen aan het woord. Ik vind het trouwens merk-

waardig dat de discussie zich zo sterk op het juridische toespitst.

Volgens sommigen zou een boerderijcamping zelfs binnen het hui-

dige wettelijk kader mogelijk moeten zijn. Terwijl er heel wat pro-

blemen zijn voor het verkrijgen van een stedenbouwkundig attest.

In ieder geval denk ik dat het hoevekamperen volgende zomer toch

in werking moet kunnen treden.’

‘Om als natuurcamping te kunnen uitbreiden, zetten sommige collega’s zelfs landbouwgrond in bos om,’ vertelt Rinny.

warm water, lopen de wachttijden anders gegaran-

deerdopruzieuit.Daarnaasthaddenwealsneldoordat

hetgeenzinheeftomeenuitgebreidreglementopte

stellen.Bijonsgeldtmaaréénregel:deboerheeftaltijd

gelijk.Jemerkthetvluggenoegwanneerjemoetingrij-

pen.Dathangtwelsamenmetmijnderdeenmisschien

welbelangrijkstetip:praatvoldoendemetjegasten.De

toeristenappreciërenhet,terwijljezelfdemeestuit-

eenlopendemensenleertkennen.Enwatisergezelligerdanopeenzwoele

zomeravondbijteschuivenaaneenkampvuurtje?’D

VAkwerk – VennootschAPPen

1� 1�

In iedere Landgenoten zetten we rond één thema nuttige vakkennis in de kijker. Dit keer kozen we voor de verschillende vennootschapsvormen.

Vennootschappen gewikt en gewogen

Is het voordelig om je land- of tuinbouwbedrijf als ven-

nootschap uit te baten? Het antwoord varieert heel sterk

naargelang van factoren als je deelsector, je familiale

situatie of je boekhouding. Hieronder brengen we een

beknopt overzicht van de aspecten die doorslaggevend

zijn voor je beslissing.

oewelhetaantalvennootschappenindelandbouw

devoorbijetienjaarduidelijkindeliftzit,draagt

maarzevenprocentvandeland-entuinbouwbe-

drijveneenvennootschapsstatuut.Tochzijnervoldoen-

deredenenomeenoverstapminstensteoverwegen:een

vennootschapkanondermeerjeaansprakelijkheidbeper-

ken,kanjehelpenomexternkapitaalaantetrekken,kan

eenovernameversoepelen,enkanbelastingsvoordeelop-

leveren.Helaasisdeafwegingindemeestegevallenminder

eenduidig,omdatzowatallevennootschapsvormennaast

voordelenookeenaantalnadelenmetzichmeebrengen.

Juiste partners.Eenallereerstevoorwaardeomeenven-

nootschapopterichten,isdatjevennotenvindtdieopde-

zelfdegolflengtezitten.Hetisbelangrijkdatjeelkaargoed

begrijptendatiedereenweetwatzijnofhaarrolis.Welke

richtingwiljemethetbedrijfuit?Weetjebroerbijvoorbeeld

datjehemalsgeldschieterendusstillevennootbeschouwt,

ofopwelketermijnwiljepakwegderesterendeaandelen

vanjeoudersovernemen?Vooralineenlandbouwvennoot-

schap(lv)ishetbelangrijkomduidelijkeafsprakentema-

ken,omdatdewerkende

of beherende vennoot

volgens de statuten de

volledige beslissings-

machtheeft.Hoewelhet

nietvaakgebeurt,ishet

trouwens ook mogelijk

ominjeeentjeeenvennootschapopterichten,albeperkt

dekeuzezichdantoteenbvba(zie ook tabel 1).

Boekhouding en werkingskosten.Eentweedebelang-

rijkaspectbijdekeuzevooreenvennootschapsvorm,is

H

Een goed werkende landbouwvennootschap vraagt om duidelijke afspraken.

>>>

1�

VAkwerk – VennootschAPPen

Landgenoten Zomer 2006

devraagofjeeendub-

bele boekhouding wilt

bijhouden.Metuitzon-

deringvaneenlv,isdat

namelijk bij de meeste

vennootschapsvormen

verplicht.Hetvoordeel

vanzo’nboekhoudingis–losvandefiscaleimpact–

datjeeenbeterzichtkrijgtopjebedrijfsvoering.

Hetnadeelisdatjeboekhouderperjaaralsnelzo-

wat2500eurokost.Daarnaastmoetjenaastje

boekhoudingookeenjaarrekeninglatenopmaken

eneensocialebijdragebetalen,watsamenopzo-

wat500europerjaarkomt.Belangrijkisweldatje

diebedragennietnettoverliest:dewerkingskos-

tenzijneenvandevelezakendiejealsvennoot-

schapvanjebelastingenkuntaftrekken.

Fiscaal profiel.Onderzoekwathetfiscaalpro-

fiel van je bedrijf is en stem de keuze voor een

vennootschapdaaropaf.Bijsommigevennoot-

schapsvormen kun je niet kiezen voor de btw-

landbouwregelingenmoetjedusjebtw-uitgaven

en-inkomstengoedbijhouden.Daarnaastiseenlv

deenigevennootschapsvormwaarbijjevoorjein-

komstenbelastingopdelandbouwbarema’skunt

terugvallen.Ofdatvoorjouvoordeligis,hangt

Bij de meeste vennootschappen legt het vlif extra voorwaarden op.

Eenmanszaak Maatschap LV BVBA CVBA NV Vennootschap onder firma

Minimum aantal vennoten - Twee (niet alleen

echtgenoten) TweeEén (indien

natuurlijke per-soon)

Drie Twee Twee

Beperkte aansprakelijkheid NEEN NEEN

NEEN (beheren-de vennoten) JA (stille ven-

noten)

JA JA JA NEEN

Kapitaal VRIJ VRIJ Min 6.150 EUR Min 18.550 EUR Min 18.550 EUR Min 61.500 EUR VRIJ

Inbreng arbeid NEEN JA JA NEEN NEEN NEEN JA

Bestuur - - Beherende ven-noten Zaakvoerder Eén of meerdere

bestuurdersIn principe

3 bestuurders Zaakvoerders

Financieel plan NEEN NEEN NEEN JA JA JA NEEN

Boekhouding volgens de Wet op de Jaarrekening

NEEN NEEN NEEN JA JA JA JA

BTW-landbouw-regeling JA JA JA JA JA NEEN JA

Landbouwbarema mogelijk JA JA

JA (personenbelas-

ting)NEEN NEEN NEEN NEEN

Personenbelasting JA JA JA NEEN NEEN NEEN NEEN

Vennootschaps-belasting NEEN NEEN JA (na optie) JA JA JA JA

VLIF Gewone voorwaarden

Gewone voorwaarden

Beperkte bijkomende

voorwaarden

Uitgebreide bijkomende

voorwaarden

Uitgebreide bijkomende

voorwaarden

Uitgebreide bijkomende

voorwaarden

Uitgebreide bijkomende

voorwaarden

Rechtspersonen-register NEEN NEEN JA JA JA JA JA

Kenmerken van rechtsvormen in de landbouw. (Bron: Boerenbond, 2002)

1�

Door de pachtwetgeving is een lv vaak de enige optie.

afvanhoejeinkomstenenuitgavenzichtenop-

zichtevanhetsectorgemiddeldeverhouden.Als

jebijvoorbeeldveelvasteonkostenhebtenvaak

metexternearbeidskrachtenwerkt,danishetaf-

trekkenvandiekostenbinneneenvennootschap

hoogstwaarschijnlijkfiscaalinteressanter.Maar

omdeberekeningtotindetailtemaken,kunjehet

besteenspecialistaanspreken.

Vlif-steun. Terwijleenlvookopditvlakalseen

klassieklandbouwbedrijfwordtbeschouwd,gel-

den voor de meeste

vennootschapsvormen

bijkomendevoorwaar-

denomvoorvlif-steun

in aanmerking te ko-

men. Zo moet je ven-

nootschap voor onbepaalde duur of voor min-

stenstwintigjaarzijnopgericht,endeaandelen

ervanmoetenopnaamzijn.Bovendienmoeten

dieaandelenvoorminstens51procenttoebeho-

ren aan een zaakvoerder of afgevaardigde be-

stuurderdie,teneersteminstensdehelftvanzijn

arbeidstijdaanhetbedrijfbesteedt,ententwee-

deminstens35procentvanzijninkomenuithet

bedrijfhaalt.Weegdusheelgoedafofjeookop

langetermijnaldannieteenberoepophetvlif

wilt doen. En aarzel niet om op voorhand raad

tevragenaaneendeskundigevlif-medewerker.

Pacht en andere landbouwwetgeving. Alsje

gebondenbentaanpachtovereenkomsten,iseen

lvopnieuwdebesteoptie.Delvisnamelijkdeenige

vennootschapsvormdieaanallelandbouwregelge-

ving–ookinzakemtrenandereproductiequota–

isaangepast.Deoprichtingvaneenlvverandert

voordeverpachterhelemaalnietsaandeklassieke

pachtsituatie.Deoprichtingvaneenandereven-

nootschapkanwelproblemenopleveren,omdat

deverpachtereenovereenkomstmoetwillenslui-

tenmeteenvennootschapdieintheorieeeuwigkan

blijvenbestaan.Omdatprobleemoptelossen,be-

staanerwelvergevorderdeplannenomderegelge-

vingaantepassenendusdeoprichtingvanvennoot-

schappenindelandbouwverdertestimuleren.

Beperkte aansprakelijkheid.Eenlaatstefunda-

mentelevraagisinwelkematejeprivévermogen

wiltvrijwaren.Alshetdebedoelingisdatjegezin

bijeeneventueelfaillissementbuitenschotblijft,

danmoetjekiezenvooreenvennootschapsvorm

met beperkte aansprakelijkheid. Op dat vlak is

eenlvminderinteressantdaneenbvba,cvofnv,

omdateenlvalleenbeschermingbiedtaandezo-

genaamdestillevennotenofgeldschieters.Toch

blijktdiebeperkteaansprakelijkheidindepraktijk

nietzomakkelijkterealiseren,omdatbanken–en

ookhetvlif–voorzwareleningenvaakpersoon-

lijkewaarborgenvandevennoteneisen.’D

Meerwetenovervennootschappen?

Despecialistenvandeverschillende

vakorganisatieshelpenjegraagverder:

– sbb:tel.070222673

– aabs:tel.051260820

– vac:tel.092525919

Ook op beleidsniveau is er meer en meer

aandacht voor vennootschappen in de land-

en tuinbouw. In de beleidsnota van Vlaams

minister van Landbouw Yves Leterme (cd&v)

staat dat aangepaste bedrijfsstructuren

in de land- en tuinbouw maximaal ingang

moeten vinden. De minister schuift daarbij de

optimalisatie van de randwetgeving inzake

vlif, quotum- en milieuwetgeving als een

eerste stap naar voren. Daarnaast worden

ook op fiscaal vlak een aantal aanpassingen

in het vooruitzicht gesteld. Tijdens de

dialoogdagen met jonge landbouwers (zie ook

pagina’s 4-5-6) bleek dat ook jongeren heel

sterk naar de realisaties op dat vlak uitkijken.

Zo verwacht Pieter Van Oost, voorzitter van

Groene Kring, dat er in de toekomst, naast

middelgrote familiale bedrijven, meer en

meer vennootschappen zullen ontstaan. ‘Als

jonge land- of tuinbouwer is het belangrijk

dat een vennootschap je bedrijfsovername

makkelijker kan laten verlopen. Maar

vennootschappen kunnen ook op langere

termijn de rentabiliteit en de ontwikkeling

van onze bedrijven bevorderen. Daarom blijft

het voor ons een belangrijk aandachtspunt

dat knelpunten in de randwetgeving zo

snel mogelijk worden aangepast.’

Vennootschappenvoordetoekomst

Pieter Van Oost, voorzitter van Groene Kring.

VAkwerk – VennootschAPPen

Landgenoten Zomer 2006

eaanleidingomdevoor-ennadelenvan

eenvennootschapaftewegen,wasvoor

de familie Cerpentier een nakende be-

drijfsovername.VoorAlexander,dieooklesgeeft

aandelandbouwschoolltcwinSint-Niklaas,ston-

dendaarbijtweevragencentraal:hoekonhijhet

pensioenvanvaderOmervrijwaren,enhoezou

deovernamezoweinigmogelijkkostenmetzich

meebrengen?Nadatvaderenzoonzichuitgebreid

haddengeïnformeerd,bleekdateenlandbouwven-

nootschap(lv)hendebesteperspectievenbood.De

oprichtingkostteminderdaneenklassiekeover-

name.Terwijlvaderspensioenrechtennietinhet

gedrangkomenomdathetbedrijfsinkomenover

vader,moederenzoonkanwordenopgesplitst.

Van pacht tot vlif. VoorvaderenzoonCerpen-

tierwasdekeuzeuitallevennootschapsvormen

snelgemaakt.Netalsdemeestemelkveehouders

enakkerbouwerskozenzevooreenlvomdatde

impactopdebedrijfsvoeringdaarbijhetkleinst

is.‘Onzepachtovereenkomstenwerdenautoma-

tischovergezetenwehoefdenonzekeuzevoor

eenforfaitaireboekhoudingnietteveranderen,’

zegtAlexander.‘Het

enige nadeel was

toen dat je aan een

aantalvoorwaarden

moest voldoen om

vlif-steun te krij-

gen.Maaralsjezoals

ikgeenzwareinvesteringenmoetdoen,vormtdat

geenenkelprobleemenbovendienzijndiebijko-

mendevoorwaardenintussenweggevallen.’

DelvCerpentieromvatdertighectareakkerbouw

envijfhectareweiland,waarbijdebelangrijkste

teeltengraan,suikerbieten,wintertarweenaard-

appelenzijn.Omde

registratierechten

te beperken, zijn

degebouweninte-

genstelling tot het

uitgebreidemachi-

neparknognietindevennootschapopgenomen.

Alexander:‘Metuitzonderingvanhetbietenrooi-

enenhetstropersendoenwealleszelf.Omaldat

materiaaltelatenrenderen,doenwetrouwens

ookwatteeltwerkzaamhedenvoorderden.We

hebbendaarvoorbinnendelveenkleinehandels-

ondernemingopgericht.Datbetekentdatjeper

jaartot5500euroomzetmagdraaien,zondereen

volledigebtw-boekhoudingtemoetenvoeren.’

Spelen met gemiddelden.Ondermeeromdat

Alexandersklantenalsmaarvakerdebtwvanhet

uitbestedeloonwerkwildenrecupereren,richtte

delandbouwleerkrachtvorigjaarookeentweede

vennootschapop.Samenmetzijnvrouwriephij

eenvennootschaponderfirma(vof)inhetleven,

waardoorhijookzelfonkostenenbtwkaninbren-

gen.Alexander:‘Ikspeeldealmethetideeommijn

nieuwebedrijfstakvanfokooienenvleeslamme-

renineenapartevennootschapondertebrengen.

Uiteindelijkhebikookeendeelvandeloonwerk-

activiteit in die vof opgenomen. Op die manier

moetikgeenschrikhebbendatikvoormeerdan

het toegelaten bedrag

aanloonwerkverricht.En

men heeft me uitgelegd

datikdaardoorhetbeste

uit de twee verschillen-

de fiscale systemen kan

meepikken.’

Indelandbouwishetpopulairstebelastingssys-

teemnogaltijddeforfaitaireaangifte.Daarvoor

hoefjegeenbewijskrachtigeboekhoudingbijte

houden,omdatjebelastwordtopbasisvangemid-

deldenuitjesector.Datisvoordeligalsjeinkom-

stenbovenhetsectorgemiddeldeliggen.Maarals

1�

Toen Alexander Cerpentier uit Kieldrecht in 2000 het akkerbouwbedrijf

van zijn vader overnam, leerde hij dat de oprichting van een land-

bouwvennootschap de beste oplossing was. Bovendien leidden zijn

nieuwe inzichten vorig jaar tot de oprichting van een tweede vennoot-

schap, die flink wat fiscaal voordeel zou moeten opleveren.

D

‘Door het bedrijfsinkomen op te splitsen, blijft mijn vader pensioengerechtigd.’

‘De pacht-overeenkomsten werden automatisch overgezet.

‘De forfaitaire aangifte is niet interessant als je meer investeert dan het gemiddelde.’

‘Ik pik het beste uit twee systemen mee’

Met een nieuwe

vennootschap voor zijn

fokooien,

vleeslammeren

en een deel

van zijn loonwerk pikt

Alexander Cerpentier

het beste uit twee

belastingssystemen mee.

1�

jebijvoorbeeldmeerdanjegemiddeldecollegain-

vesteert,danrecupereerjedaarmindervanom-

datjebelastingenopdatlageregemiddeldewor-

denberekend.‘Inmijngevallagendeinvesteringen

voordeooienendemachinesduidelijkhogerdan

hetsectorgemiddelde,’zegtAlexander.‘Hetbleek

danookveelvoordeligeromdieondertebrengen

ineenvennootschapwaarvoorikmijnonkosten

inbreng.’

Startkost en goede communicatie.Meteen

vofheeftAlexandergekozenvooreenvennoot-

schapsvormwaarvoorzoweinigmogelijkkapi-

taalsinbrengvereistis.‘Deoprichtingskostenzijn

weleenmalig,maaralleverplichteformaliteiten

lopenaardigop.Voordevofhebikongeveerdui-

zendeurobetaald.Envooreenlvkomendaarnog

eenszoveelregistratierechtenennotariskosten

bij,’zegtAlexander.Eennadeelvaneenvof iswel

datdie,netalseenlv,geenbeschermingvoorhet

privé-vermogenbiedt.DaarnaastisAlexanderver-

plichtomvoordevofeendubbeleboekhoudingbij

tehouden.Alervaarthijdatnietmeteenalseen

nadeel:‘Eenboekhoudingbiedtookeenduidelij-

keroverzichtopjeinkomstenenjeuitgaven.Maar

ikbegrijpweldatdeextrapaperassensommige

collega’safschrikken.’

TotslotmerktAlexandernogopdatdeimpactvan

eenvennootschapvooriederesituatieandersis.

‘Inmijngevalzijndevoor-

delenduidelijk.Maarheel

watbedrijvenzijnanders

georganiseerd en niet

iedereen vindt de juiste

vennoot. In de praktijk

blijktgoedecommunicatietussenvennotenecht

onontbeerlijk.Bijdestartlegjeweleenaantalza-

kenvastoppapier,maarindepraktijkmoetjenog

overduizendenéénkleinezakenovereenkomen.

Hetspreektvanzelfdatmijnvaderenikzelfsoms

andere ideeën hebben. Maar het voordeel van

onzefamilialebandcompenseertdatverschilin

visieruimschoots.Engelukkigishijooknietblij-

venstilstaan.’D

‘Goede communicatie tussen vennoten is onontbeerlijk.’

‘Ik pik het beste uit twee systemen mee’

Guido Van Mieghem: Mijn eerste vraag is eenvoudig:

waarom? Waarom moeten landbouwgrond en huizen

wijken voor de Schelde? Zijn vogels echt belangrijker

dan mensen?

Lieven Nachtergale:Ikbegrijpdatgevoel,maar

jemoetwetendatdeScheldedevoorbijejarentot

eenecologischkerkhofisgeëvolueerd.Deslikken

enschorrenverdwijnenineenangstaanjagend

tempo.Datisoverigensnietjullieschuld.Hetis

alleenzodateendeelvandeoplossingvoorhet

VlaamsetrajectvandeScheldehierligt.

Wim Dauwe: Ook op het vlak van veiligheid

vraagtdeScheldedringendomingrepen.Devoor-

bijehonderdjaarishetwaterpeilaandekustmet

20cmgestegen.Bovendien–endatbaartonsnog

hetmeestzorgen–ishetprobleemverderland-

inwaartserger.InAntwerpenstaathetwaterbij

hoogtijmaarliefst60cmhogerdanhonderdjaar

geleden.

GVM: Maar moeten jullie daarom landbouwgrond in-

palmen? Je kunt toch ook hogere dijken aanleggen of

een stormstuw bouwen zoals in Nederland?

WD:Dieoptieshebbenwezekerookonder-

zocht,maarzeblekenallebeiniethaalbaar.Een

stormstuwishoofdzakelijkopfinancieelvlakon-

realistisch.Enmetdijkenverlegjehetprobleem

verderlandinwaarts.Danblijftalleendederde

mogelijkheid over: overstromingsgebieden als

airbag.Innoodsituatieskunnenwedaardoorhet

waterpeilstroomopwaartsmet30à40cmver-

lagen.Ophetvlakvanveiligheidmaaktdateen

enormverschil,allijktdedoorsneeVlamingzich

vangeenenkeloverstromingsgevaarbewust.

GVM: De boeren in de polder weten anders wel wat

water kan aanrichten. Voor ons is het grote drama dat

politici de havenlobby achternalopen en dat wij bij de

natuurcompensaties worden betrokken. En is dat na-

tuurgebied nu zoveel waardevoller?

LN:Tja,hetveiligheidsprobleemisnogenigszins

zichtbaarbijstormweer.Maarhoekaniklaten

ziendateraltweederdenvandeslikkenenschor-

ren langs de Schelde zijn verdwenen? Voor de

compensatiesvertrekkenwetrouwensvandena-

tuurdoelstellingen,dievast

liggen.Zowetenwedatwe

xaantalhectarenodigheb-

benvoorxaantalbroedkop-

pels.Wehaddendaarbijook

minder drastisch kunnen

ingrijpen,maardanhadden

we een veel groter gebied

moetenaanpakken.

GVM: Dat is wel makkelijk, als je zo maar gebieden

kunt pakken. Weet je dat ik me als een stop op een

fles champagne voel? Aan de ene kant de druk van

de haven, aan de andere kant die van de natuur en de

vogeltjes. Ik vraag me alleen af wanneer de druk te

groot wordt.

LN:Hetkloptnietzodaterzomaarwordtgepakt.

Hetistochpositiefdatdemaatregelenvoorna-

tuurenvoorveiligheidditkeersamenwordenuit-

1� Landgenoten Zomer 2006

reporter te velde

Nieuwe ontpoldering in Doel:

‘Mijn huis, mijn beroep én mijn leven’

In het kader van de Ontwikkelingsschets Schelde 2010 en de actu-

alisering van het Sigmaplan worden in Doel en omstreken opnieuw

honderden hectare landbouwgrond bedreigd. Een van de getroffen

boeren, Guido Van Mieghem, legt zijn vragen voor aan Wim Dauwe

van de Afdeling Zeeschelde, Lieven Nachtergale van het Agentschap

voor Natuur en Bos en Cecile Bauwens van de vlm.

‘Ik zou toch minstens een gelijkaardig bedrijf moeten kunnen kopen?’

Guido Van Mieghem ontvangt (v.l.n.r.) Lieven Nachtergale, Cecile Bauwens en Wim Dauwe.

1�

gewerkt?Ikhoorvaakdat

dit alweer een klap voor

delandbouwis.Wel,ikwil

erop wijzen dat het na-

tuurverhaalóókeentries-

tigverhaalis.Enhetgaat

zekernietalleenomvogels,

ikgeefdatvoorbeeldalleenomdatheteenvande

meesttastbaredoelstellingenis.Ikdurfmetde

handophetharttezeggendatweopVlaamsni-

veaudebestmogelijkeoplossinghebbenuitge-

werkt.Datgaatoverkleinedingen:wehebben

bijvoorbeeldzoveelmogelijknaargebiedenge-

kekendiealonderdeVogel-enHabitatrichtlijn

vielen, we hebben de landbouwgevoeligheids-

analysevanvlmmaximaalgebruiktomalterna-

tieven voor gebieden te zoeken, en we hebben

geprobeerdomgeenenkelelandbouwervanvan-

daagopmorgenvoorvoldongenfeitentestellen.

Ikweetdatmijnuitleghetvoorjullienietminder

hardmaakt,maarjulliemoetenbegrijpendatjul-

lieeenvandehoekstenenindeaanpakvoorgans

Vlaanderenzijn.

GVM: Toen de mensen in ons dorp werden onteigend,

was dat hartverscheurend. Weet je dat ik niemand

ken die een soortgelijk huis heeft kunnen kopen?

Vandaag wordt er opnieuw onteigend en hoewel ik

niet opvliegend ben, word ik af en toe kwaad. Ik be-

grijp niet waarom ik de grond van mijn voorvaderen

moet verlaten. Dit bedreigt niet alleen mijn huis,

maar ook mijn beroep én mijn leven.

Cecile Bauwens:Ikheballebegripvoorjulliesitu-

atie.Onteigeningenzijnaltijdhardenzekervoor

eenlandbouwer.Daarombesteedtdeoverheidbij

ditprojectheelveelaandachtaanondersteuning,

via het flankerend beleid. Daarvoor is een aan-

zienlijkbudgetvoorzien,maarhetgaatovermeer

dangeldalleen.ZoproberenweomviaonzeGron-

denbankbedrijvenaananderegrondentehelpen.

Datiszekergeenwondermiddel:wekunnengeen

grondenbijmakenenmetdezeprojectengaateen

aanzienlijkelandbouwoppervlakteverloren.Toch

zijnweerbijdevorigeonteigeningenopLinkeroe-

veringeslaagdomvooralleechtgeïnteresseerde

landbouwerseenalternatieftevinden.Intotaal

ginghetovereen25-talboerenmetsamenzowat

70haen2bedrijfszetels.

GVM: De Grondenbank kan een oplossing zijn voor wie

hier nog een tiental jaar wil boeren. Maar ik heb twee

zonen die in het bedrijf willen stappen. Toen ik jong

was, was het nog mogelijk om ergens anders opnieuw

te beginnen. Helaas heb je nu zo veel vergunningen

nodig, dat je er met je vergoeding nooit komt. Ik kan

onmogelijk een gelijkaardig bedrijf kopen in een an-

dere regio.

CB:Bijomschakelingenkunnenquotaofnutriënten-

haltesinderdaadvoorproblemenzorgen.Doorde

veranderdewetgevingisheterdevoorbijejaren

zekernietmakkelijkeropgeworden.Ookconsta-

teer ik problemen met de vergoeding voor be-

drijfsgebouwen.Vergelijkhetmetwatdeverzeke-

ringuitbetaaltvooreenoudeauto,daarvoorkoop

jeookgeennieuweindeplaats.Daaromheeftde

regeringookeenbudgetvoorzienvooreenflanke-

rendbeleid.Inoverlegmetdesectoronderzoeken

onzewerkgroepenmomenteelwelkemaatrege-

lenenbegeleidingwenaastdeonteigeningsver-

goedingendeGrondenbankmoetenaanbieden.

Zo is in de regeringsbeslissing de mogelijkheid

voorzienomeensupplementairevergoedingtoe

tekennenvoorbedrijfsverplaatsingen,inhetbij-

zondervoorhetbouwenvannieuwebedrijfsge-

bouwen. Daarnaast zoeken we naar een oplos-

singvoorwienietlangerkanpachtenendusgrond

moetbijkopen.Eventueelzoudateenrenteloze

leningalseensoorthectarepremiekunnenwor-

den,maarvastligtdatnogniet.Iniedergevalben

ikervanovertuigddatallebetrokkenenproberen

omhetbudgetdatdepoliticivoorhetflankerend

beleidhebbenvrijgemaaktzogoedmogelijktebe-

steden.

GVM: Ik weet dat de politici de echte verantwoordelij-

ken zijn. En ik hoop dat het flankerend beleid echt iets

wordt. Het is toch maar eerlijk dat je voor iets wat niet

te koop is, minstens de marktwaarde krijgt? D

‘Mag ik erop wijzen dat het natuurverhaal óók een triestig verhaal is?’

1�

IdentikitGuido Van Mieghem is �1 jaar oud en baat een

gemengd bedrijf uit in Doel. Hij is de derde

generatie Van Mieghems die er boeren, en

dankzij een uitbreidingsvergunning (die hij

nota bene vorig jaar kreeg), omvat zijn bedrijf

�� hectare akkerbouw, 120 runderen en ��0

varkens. Sinds dit jaar werkt Guido’s oudste

zoon mee op de boerderij, terwijl de andere

in juni als gegradueerde in de Landbouw

afstudeert. Guido’s toekomstplannen? ‘Als

blijkt dat we Doel echt moeten verlaten,

wil ik zo snel mogelijk een nieuw bedrijf

beginnen op een andere locatie. Ik heb geen

idee wanneer dat zal zijn, maar het wordt

tijd dat ik weet waar ik aan toe ben.’

20 Landgenoten Zomer 2006

21

coluMn

Gebakkenlucht9januari2003,bijnazevenuur’sochtends.Klappertandendindebijtendekoubonsikopdedeurvaneengeïmproviseerdbun-galowtjeinRotselaar.‘Niettehard’,roepteenstem.DatmoetWardJanssenzijn,hooggeschooldanarchistenpionieralshetgaatomdekoudepersingvankoolzaad.Mijnblikdwaaltafnaareenbergrommelmeteenafdakerboven.‘Watvindjevanmijnzelfgebouwdebezinkingsinstallatiedieplantenoliezuivert?’vraagtJanssenzonderdatwekennisgemaakthebben.‘Zomaakjedusbiodiesel’,prevelikindeijzigeluchtterwijlikhemmijnverkleumdehandreik.Eenonbegrijpendeblikismijndeel.

MetgrotestappenlooptJanssenterugnaarbinnenommeteenroodaangelopenhoofdeneenpapiertjevolwiskundiggekrab-belweeropmetoetesnellen.Terwijlzijnvingervanhetenepijl-tjenaardeanderebreuklijnglijdt,krijgikonderrichtoverdeveelgunstigereenergiebalansdiedekoudepersingvanoliehouden-degewassenoplevertinvergelijkingmetdegrootschaligepro-ductievanbiodiesel.Ikbegrijpergeensnarsvan,totdewereld-verbeteraarevenverderopdeomgebouwdemotorkapopentvaneenvehikeldataljarenlangontsnaptmoetzijnaandeau-tocontrole.Eendraaiaandesleutelenhetdingbeginttetuffen.Deuitlaatruiktnaargefrituurdelucht.‘Steekjeneusermaarin’,krijgiktehoren.

Janssen stouwt de bezinkingsinstallatie in een camionette

waarmeewedeheleconstructienaardelandbouwbeursAgri-flanderstransporteren.Ikkrijgdeeeromachterhetstuurvandekoolzaadolievretendevierwielertekruipen.Aaneenslak-kengangetjeenmetdichtgeknepenbillenmaarzonderverde-reluchtverontreiniging,arriverenweopFlandersExpo.Meerstandmateriaalhebbenweniet,maardelandbouwerskijkenzichdeogenuitdekop.SindsdienheeftJansseneenpers-enbe-zinkingsinstallatieinelkaargeknutseldvoorzevenboeren.Sa-menmethuncollega’shebbendievorigjaarintotaal800hec-tarekoolzaadingezaaid.Peanuts.

EnkelewekengeledenkreegikeenmailvolvertwijfelingvanJanssen.Hijraaktnietofnauwelijkswijsuitdenieuwewetge-vingvoorpureplantenolie.Despeeltijdisvoorbij,biobrandstof-fenzijnvoortaanbigbusiness.DeWaalseregeringwrongzichinschaamtelozebochtenomSüdzuckerbijdeaanbestedingspro-cedurevoorbio-ethanolvoldoendequotumtekunnenbezor-gen.IndeGentsehavenrekenenzeeropdatdeBio-EnergyValleynieuwehaventrafiekzalaantrekkennudeinvoervandeande-reagribulkhetdramatischlaatafweten.Honderdenmiljoeneneuro’senduizendenarbeidsplaatsenstaanophetspel.Janssenblijfthetlandrondtrekkenmetzijnwiskundiggekrabbelenerisnoghoop:heteerstepompstationnetjevoorplantenolieheeftintussendedeurengeopend.DeDuitsebietenboerenvanSüd-zuckerzullenerallichthunslaapnietvoorlaten.

22

BuitenlAnDer

Landgenoten Zomer 2006

epasteruggekeerdezwaluwenscherenoverdeRozemarijnhoeve,

alsRikTorfsopheterfvanonzeLubbeeksegastvrouwGilberteLam-

brechts-Mulsarriveert.Dieverteltmeteendathaarbedrijf90stuks

vleesveeen70hectareakkerbouwomvatendathaarmanJosalshoofdbe-

roepbijdebrandweerwerkt.WaarnaRikTorfsachtelooseeneerstepertinen-

tevraagstelt:‘Ishetnietlogischerenplezanterdatookjemanzouthuisblij-

ven,ofiseenbedrijfalsdatvanjullietekleingewordenomalskoppelvante

leven?’

Gefrons en bewondering.Hoewelhijmeteendevingeropeenlandbouw-

wondelegt,blijktRikTorfshelemaalnietvertrouwdmetdeboerenstiel:een

varkenshouderijwaaraanhijenkelegrondenverpacht,ishetenigeland-of

tuinbouwbedrijfdathijooitalheeftbezocht.Tijdensderondleidingindestal-

Rik Torfs is de beroemdste professor kerkelijk

recht van België, die door zijn radde tong en

een kritische geest tot een veelgevraagde

mediafiguur uitgroeide. Toch maakte de vranke

professor graag tijd vrij om met onze sector

kennis te maken. We trokken met hem naar

het vleesveebedrijf van Jos en Gilberte Lam-

brechts-Muls uit Lubbeek.

‘Een heerlijke georganiseerde schizofrenie’D

2�

len luistert hij met ver-

wondering en bewonde-

ring naar boerin Gilberte.

‘Begrijpikhetgoeddatook

diezwartekoevanhetwit-

blauwerasis,’fronsthijhetvoorhoofd.‘Enindebi-

ologischveehouderijzijnkeizersnedenverboden,

terwijldekoeiendaarnauwelijkslastvanonder-

vinden…’

WanneerGilberteevenlateruitlegtdatzeookhoe-

vevleesverkoopt,alsregionaalkvlv-verantwoor-

delijkeactiefiséneenambtalsschepenvanLand-

bouwuitoefent,isRikTorfs

dieponderdeindruk.‘Mmm,

een drukbezette vrouw. Ik

heb een zwak voor georga-

niseerdeschizofrenie.Hetis

tochheerlijkomverschillendelevensmetelkaar

tecombineren?Datismeestalergdruk,maarje

putookinspiratieenenergieuitjeervaringen.

Bovendienlijkthetmefantastischomzoalsjul-

liedevruchtvanjewerkinjeonmiddellijkenabij-

heidtezien.’

Zwaard van Damocles. Gastvrouw Gilberte

plaatstonzeBuitenlanderechtersnelmetbeide

voetenterugopdegrond,alszehemhaarvisie

geeftopdesuikerproblematiek,demestperikelen

endeEuropesemtr-hervorming.‘Vorigjaarheeft

desuikerhervormingonsongeveervijftigduizend

eurogekost,doordatonze

leveringsrechtenminder

waard werden,’ zegt Gil-

berte. ‘Dat is hetzelfde

verhaal als bij de invoe-

ring van de nutriënten-

halte:toenhaddenwein

135plaatsengeïnvesteerdenplotsmochtenwe

maar87dierenmeerhouden.Endankregenwe

onlangsdemtr-hervormingoponsbord,waar-

door de administratieve rompslomp nog verer-

gertenwaardoordetoekomstvanonzepremies

onzekerwordt.’

‘Datbetekentdatdeoverheidjullieinvesteringen

zomaarafstraft,zondercompensaties,’reageert

RikTorfsverbaasd.‘Voornuttelozeformaliteiten

enadministratiepasikzelfeenlichtevormvan

anarchietoe,maaralsdaarfinanciëlegevolgen

aanvasthangenkunjedatvanzelfsprekendniet

doen.’Alsdeprofessorevenlaterookmetdeevo-

lutievandegraan-enanderemarktprijzenwordt

geconfronteerd, zien we zijn ogen knipperen.

‘Daargaatmijnrooskleurigebeeldvanonbekom-

merdevrijheid.Eigenlijkhangendemarktprijzen,

dewetgevingendepapierbergjulliebijnaalseen

zwaardvanDamoclesbovenhethoofd.’

Gewoon vlees. Indestalkomenweintussen

bijeenindrukwekkendereeksstieren,dieover

enkele maanden slachtrijp zullen zijn. Terwijl

RikTorfsmedelijdenkrijgtmetdespierbundels,

springteenzwart-wittekatvooronzevoeten

vanhetenehoknaarhetandere.‘Deenigedie

hierongestoorddegrenzenkanoverschrijden,’

mijmertdeprofessor.‘Ach,ikbenveeltesenti-

menteelvoorditvak.’WaarnaGilberteglimlacht

enverderindrukmaaktmethaaruiteenzetting

overdeSanitel-nummers,overdestriktecontro-

lesvanMeritusenoverhetwerkritmevandeim-

posantespringstier.

Hoewel hij bijvoorbeeld het Meritus-label niet

blijkttekennen,zegtRikTorfstotsloteenzwak

tehebbenvoorlokalepro-

ducten.‘Ikbengeengrote

vleeseter,maarvoorkwa-

litatieve producten van

eigenbodemwilikgerust

wat meer betalen. Ieder-

eenweetdatonzelandbouwersaanheelhoge

kwaliteitsnormen moeten voldoen en ze behe-

reneenbelangrijkdeelvanonzeopenruimte.Vol-

gensmijwordtdatnogteweiniguitgespeeld:van

mosselenzijnerwelmerken,maarvoordemeeste

mensenblijftvleesgewoonvlees.’D

‘Een heerlijke georganiseerde schizofrenie’‘Voor producten van eigen bodem wil ik gerust wat meer betalen.’

‘Daar gaat mijn rooskleurige beeld van onbekommerde vrijheid.’

‘Is die zwarte koe ook van het witblauwe ras?’

‘Ik ben veel te sentimenteel voor dit vak.’

njulivorigjaarondertekendendeVlaamseregeringendebestendigede-

putatievandeprovincieLimburgdeLimburgovereenkomst.DeVlaamse

regeringzetdaarbij673miljoeneuroinvoorprojecteninLimburg.Daar-

vanwordt2,2miljoeneuroingezetomdefruitteeltteondersteunen.Een

grootdeelvanhetgeldgaatnaarhetProefcentrumvoorFruitteelt.400.000

eurowordtbesteedomdeaanplantvannieuwe,beloftevollefruitrassente

stimuleren,viade30procentVLIF-steun.NogdankzijdeLimburgovereen-

komstisareaaluitbreidingdaarbijvoortaanweltoegelaten.

Jonagold gerooidDeprijsvormingendeafzetmogelijkhedenvandeJonagoldvormenaleen

tijdeenprobleemvoordefruitteelt.Juistdaaromisinnovatiezobelangrijk.

Dedynamiekindeappelsectorisoverigensook

nodigomtevermijdendatdeConferencenet

alsdeJonagoldgaatlijdenonderzijneigensuc-

ces.Eenvandebedrijvendieresoluutvoorver-

nieuwingkiezen,isdatvanLuc,MarcenFreddy

BelsinSint-Truiden.Opzo’n120hectarekwe-

kenzeappels,perenenkersen.‘Vroegerhaddenwebijdeappelsvoortwee

derdeJonagoldstaan,’zegtLucBels.‘Maardaarzijnwevanafgestapt.’Vijf

jaargeledenwerdvoorheteerstGreenstaraangeplant,endejarendaarna

volgdennogverschillendeclubrassen.‘Ikschatdatwenunogzo’n15procent

Jonagoldhebbenstaan.’

Verliefd op KanziLucBelsgelooftrotsvastindeclubrassen.‘Weschakelennatuurlijknietblin-

delingsover.Wevolgendierasseneersteentijdopindeboomkwekerij.De

Greenstarhadonsalseersteovertuigd.DaarnavolgdedeKanzi.Dieappel

heeftalles:hetiseenharde,lekkereappel,met

eenmooiebloseneengoeieshelflife–hijblijft

langlekker.Deconsumentzalermeteenverliefd

opworden.’DaarnaastplantteBelsookPinovaen

Rubensaan.‘WehebbeninVlaandereneenstap

gemist.NadeJonagold–deappelvandejaren80

–kwamenbuitenlandseappelsvanhettypeGalaenBraeburn.Toenwarenwe

nietmee,maardenieuwerassenbrengenonsnuterugindekopgroep.’

Jonagoldvolledigschrappen,isLucBelsnietvanplan.‘Dieappelheeftnog

altijdzijnwaardevoordeBelgischeendeomliggendemarkt.Ikgaervanuit

datwehetzelfdezullenmeemakenalsmetdeGolden.Indejaren70hebben

weertonnenmoetenweggooien,maarnudeproductieisgedaald,isdeGol-

denweereensterkeappel.’

De provincie Limburg wil de fruittelers helpen om

zich beter te wapenen voor de toekomst. Daarbij

speelt innovatie, onder meer van het appelas-

sortiment, een belangrijke rol. Op vraag van de

provincie wordt in 400.000 euro extra vlif-steun

voorzien voor fruittelers die nieuwe variëteiten

aanplanten.

2� Landgenoten Zomer 2006

Limburg plant nieuwe appels

Er wordt 2,2 miljoen euro ingezet om de fruitteelt te ondersteunen.

‘De nieuwe appelrassen brengen ons terug in de kopgroep.’

I

Luc Bels: ‘Vroeger hadden we twee derde Jonagold staan, nu nog amper 15 procent. Ik geloof rotsvast in de clubrassen.’

2�

Colofon:

Landgenoten is een uitgave van vilt, het Vlaams Informatiecentrum over Land- en Tuinbouw • Verantwoordelijke uitgever: vilt-voorzitter Dirk Lips • Redactie en realisatie: Jansen & Janssen Uitgeverij, www.jaja.be • Redactieadres: vilt, Leuvenseplein 4, 1000 BrusselWebsite: www.landgenoten.be, e-mail: info@vilt.be •Hoofdredacteur: Griet Lemaire • Redactieraad: Dirk Lips, Koen Symons, Peter Van Bossuyt, Freddy Robberecht, Jan Mosselmans, Hubert Hernalsteen, Bart Vleeschouwers, Guy Depraetere, Nathalie Nicolas, Kristiaan Van Laecke, Didier Huygens, Joris Relaes, Pascal Houbaert, Jan Coessens, Anneleen De Vos, Leen Guffens, Kristof Vandenberghe • De meningen die derden in dit magazine vertolken, vallen buiten de verantwoordelijkheid van vilt.

Contractteelt?Declubrassenmoetenzichnatuurlijknogbewij-

zen,enhetclubsysteemzelfwordtnietdoorie-

dereenzopositiefonthaald.Hetplantmateriaal

isstukkenduurder,

en alles – van het

aangeplanteareaal

totdecommerciali-

sering – wordt be-

paald en gestuurd

door de club. ‘Dat

gebeurtechteromdehuidigeproblementevoor-

komen,’zegtLucBels.‘Indejaren70begonieder-

een,zelfsniet-fruittelers,Jonagoldtetelen.Juist

dat zorgde voor een oververzadigde markt en

kwaliteitsproblemen.’

Lijkthetclubsysteemnietheelergopcontract-

teelt?‘Ja,maaralsniemandietsdoet,ishethele-

maalgedaanmetdefruitteelt.Hoewelwijaltijd

eenergonafhankelijkekoershebbengevaren,ben

ikbereideenstukjevrijheidoptegeveninruilvoor

meerzekerheidovermijninkomsten.Demarkt

dwingtonsdaartoe.Ikvindhetechterwelbelang-

rijkdatdeveilingen–endusonrechtstreeksdete-

lers–betrokkenzijnbijdeclubrassen.’

Belangrijk signaalHeelveelzalafhangenvanhoedenieuwerassen

doordeconsumentwordenaanvaard.Ookdieon-

zekerheidhoudtheelwattelersnogtegen.Deex-

travlif-steunisdanookmeerdanwelkom.Luc

Bels:‘Elksteuntjeinderugkomtvanpas,maarte-

gelijkishetbelangrijkalssignaaldatookdeover-

heid, na de veilingen, zich achter de rassenver-

nieuwingschaart.’

Een andere drempel is de teelttechniek van de

nieuwerassen,dieeenstukmoeilijkerisdanbij

Jonagold.‘MetJonagoldhadjezeldeneenslechte

productie,maarbijdienieuwerassenmoethetal-

lemaaleenstukpreciezer,’zegtLucBels.Intussen

heeftookdeprovincialeproeftuinalruimerva-

ringopgedaanmetdeteelttechniekvandenieu-

werassen.Erwerdenalduizendenbomenaange-

plant.

Meerinformatie?

ProvincieLimburg

ProefcentrumFruitteelt,Fruittuinweg1,3800

Sint-Truiden,tel.011697087

uit De ProVincie

Limburg plant nieuwe appels

Nieuwe appels: een voorsmaakje

Greenstar: lekkere zurige smaak, vast en sappig

vruchtvlees (efc, European Fruit Co-Operation,

o.m. Veiling Haspengouw)

Kanzi: ideale zoet-zuurverhouding, vast en krokant

vruchtvlees (efc)

Rubens: zoete en knapperige appel met zoete

nasmaak (Inova)

Junami: knapperig, fruitig en met een frisse

nasmaak (Inova)

Belgica: sterk vruchtvlees en hoog suikergehalte

(Belgische Fruitveiling)

‘Ik ben bereid wat vrijheid op te geven in ruil voor meer zekerheid over mijn inkomsten.’

Belgica

ouDe koeien

Negentien Limburgse steden en gemeenten

vieren dit jaar met allerlei evenementen 1000

jaar fruit in Haspengouw en omgeving. Tijd voor

een duik in de geschiedenis van de fruitteelt: van

exportkersen tot clubappels.

igenlijkwordterinHaspengouwallanger

dan1000jaarfruitgeteeld,’zegtClemVan-

roye,voorzittervandeKeizerlijkeComman-

deriederEdeleHaspengouwseFruyteniers.Inelk

gevalwaserindeRomeinsetijdaldruiventeelten

wijnbouwindestreek.Vaneenluxeproductdat

voorbehoudenwasvoordehogereklassenenge-

koesterdwerdinkasteel-enabdijtuinen,groeide

inlandsfruituittothettuinbouwproductmethet

gezondsteimago.Vandaagis80procentvande

Belgischefruitproductiegeconcentreerdrondde

fruitveilingen,inZuid-Limburg.

RooipremiesFruitwerdvanafde19eeeuwgecommercialiseerd

enzelfsgeëxporteerd.‘Kersenbijvoorbeeldwerden

langetijduitgevoerdnaarEngelandenDuitsland,’

zegtClemVanroye.‘Daaraankwameeneindemet

deeconomischecrisisvandejaren30.’Voordewel-

varendefruitboereneendikkestreepdoordereke-

ning:fruitverkopenopdelokalefruitmarktenwas

immerseentijdrovendeenminderwinstgevende

bezigheid.Dekrachtenwerdendanookalsnelge-

bundeldintelersverenigingen.In1939werdinSint-

Truidendeeerstefruitveilingopgericht,devoorlo-

pervandeVeilingHaspengouw.

Hetontstaanvandeveilingen–Borgloonende

BelgischeFruitveilingvolgdenalsnel–ginghand

inhandmetdevervangingvanhoogstamboom-

gaarden door laagstamaan-

plantingen, die veel hogere

opbrengsten lieten opteke-

nen.ClemVanroye: ‘Al inde

jaren 30 werden de eerste

laagstamboomgaardenaan-

geplant.Deoorlogheeftna-

tuurlijkallesvertraagd,maar

vanaf de jaren 50 ging het

snel.’Indejaren60gavende

rooipremies nog een extra

impuls:optienjaartijdwerdhethoogstamareaal

toteenfractieherleid.

Join the club?In de jaren 50 en 60 heetten de sterren van de

fruitteeltJonathanenCox.Indejaren70beloof-

deGoldenDeliciousgoudenbergen,maardesec-

torkwamindeproblemendoorondermeermas-

saleaanplantingeninFrankrijk,waarderegering

forsesubsidiestoekendeaanterugkerendekolo-

nialistendieinverpauperderegio’seennieuwle-

venwildenbeginnenalsfruitboer.ToenJoNico-

laïin1967vanuitdeVerenigdeStatendeJonagold

meebracht,konniemandvermoedenwelkeim-

pactdieappelzouhebben.DeJonagoldwerdhet

vlaggenschipvandeLimburgsefruitteelt,maar

zijnenormesuccesmaskeerdedenoodomteblij-

venvernieuwen.BuitenlandserassenalsGalaen

Braeburnblekendeconsumentookteovertuigen.

DeJonagoldwerdeenbulkproduct,metgrotevo-

lumes,maarlageprijzen.

TelersverlietendeJonagoldvooreenandersuc-

cesnummer van de Vlaamse fruitteelt, de Con-

ference.Diepeerwachtvolgenssommigenech-

terhetzelfdelotalsdeJonagold.Ditkeerwordt

ernietgewachttotdedoemscenario’swerkelijk-

heidworden.Verschillendesamenwerkingsver-

bandentrekkendekaartvandevernieuwing,met

nieuwerassenéneennieuweaanpak,hetzoge-

naamdeclubsysteem.Vaneenmassaleaanplant

vanclubrassenalsGreenstar,Belgicaenzelfsde

veelbelovendeKanzi,isvoor-

lopigechtergeensprake.De

Vlaamse telers wachten af.

De club houdt de touwtjes

immerssteviginhandenen

bepaaltondermeerhoeveel

bomen er worden aange-

plant, wat de doelmarkten

zijnen–nietonbelangrijk–

wanneer de appels op de

markt worden gebracht. Is

dat een stap te ver voor de

Vlaamse fruitteler, die via eigen koeling en sor-

teringjuistmeergreepprobeerttekrijgenopde

prijszetting?D

Meerinformatieoverdeactiviteitenrondmeer

dan 1000 jaar fruit:www.1000jaarfruit.be

‘E

Om meer greep te krijgen op de prijszetting, investeren meer en meer telers in eigen koeling en sortering.

1000 jaar fruit in Haspengouw

De fruitveiling in Tongeren, 1970. (Foto Coll. BB, KADOC, Leuven.)

In de jaren �0 ging het snel met de komst van de laagstam en de oprichting van de veilingen.

Hoogstam wordt massaal gerooid in de jaren 50 en 60. (Foto Coll. BB, KADOC, Leuven).

Landgenoten Zomer 2006 2�

De Europese Commissie heeft eind vorig jaar flink gemorreld aan de gemeenschappelijke marktordening

voor suiker. Bovendien hangt de sector ook nog een wto-akkoord over de liberalisering van de handel in

landbouwproducten boven het hoofd. Geloof jij nog in de toekomst van de Vlaamse suikerbietenteelt?

Suikerbieten: zoete of zure teelt?

Benjijnognietuitgepraat?Jekanjeei

kwijtoponsdiscussieforuminderubriek

Uitgepraatopwww.landgenoten.be

uitgePrAAt

Marc Ballekens, Wortegem‘Ikblijfondanksdehervormingengelovenindesuikerbietalsrendabeleteelt

inVlaanderen.Ikhebinfebruarizelfsmaximaalgebruikgemaaktvandemoge-

lijkheidomzondergrondoverdrachtleveringsrechtenbijtekopen.Alsjebieten

injeteeltplankuntinpassen,lijkenzemeookvandaagnogeeninteressantere

keuzedandemeesteandereteelten.Ikbekijkdebietentoekomstdusmeteen

beredeneerdenthousiasme.’

‘Ikzieuiteraardookdedonderwolkenbovendebietenteelt.Zelfsalsjedecom-

pensatiebijdeaangekondigdeprijsdalingverrekent,komjenogaaneeninko-

mensverliesvan15tot20procent.Tochbenikblijkbaarnietdeenigedieinde

bietentoekomstgelooft.Ikhebgehoorddaterindemaandfebruarieenpaar

honderdbietendossierszijnovergedragen.Ennaarmijngevoelzijnervoorde

quotabestwelredelijkeprijzenbetaald.’

‘Ookoplangeretermijnschatikdetoekomstvandesuikerbietenteeltenvan

onzesectornietzonegatiefin.Wemoetennietdagdro-

men: we weten dat de Wereldhandelsorganisatie

vanaf2013opnieuweenenanderinpettoheeft.

Datzalnatuurlijkgevolgenhebben,maarikge-

loofechtnietdatdeEuropesesuikersectorten

dodeopgeschrevenis.DeEuropesevoedings-

industrieisaltijdinnovatiefgeweest.Enmis-

schienheeftdesuikerbietookalsalternatie-

veenergiebronweleentoekomst.’D

JohanVanDenSteen,Brakel‘Ik heb in februari almijnvolledigebietenquotumverkochtomdatdeher-

vormingindesuikersectoreenzoveelsteaanslagisoponsbedrijfsinkomen.

Wekunnenonzetoekomsttochnietlatenafhangenvaneenpremiesysteem

datgekoppeldisaaneenwaslijstvanvoorwaardeneneisenomonstekun-

nenstraffen.DaarnaastverbiedtEuropamijinhetkadervanerosiebestrij-

dingomnadebietenoogstteploegenopdemeestevanmijnpercelen.Terwijl

ikdaardoorinéénopdetweejarengeenwintergraanmeerkanzaaien.’

‘Ikhoopvoorallebietentelersenvoordesectordatdetoekomstmeevalt.

Maarhoekunjehetwegvallenvanjepremiesoverlevenalsjealbijnategen

kostprijsproduceert?Jekunttochnietdagennachtbeginnentewerken?Ik

vinddatEuropeselandbouwersgerusteencompensatiemogenkrijgenvoor

demanierwaaropzemoetenproduceren.Tenzijniemandhetergvindtdat

wealonsvoedselmoeteninvoeren.’

‘Om niet meer tegen wereldprij-

zen te moeten concurreren, wil

ikstraksbiologischgaanboeren.

Ikdenkdathetmeerzinheeftom

eigenevenwichtigveevoederte

telen,danomaardappelen,graan

ofwatdanookvoordewereldmarkt

teproduceren.Hetiseenheleuitdaging

omeenbedrijfuittebouwenmetmeertoe-

komstperspectiefeneenbetereverloning.

Opmijnmanierbenjealleszinsnietmeerzo

afhankelijkvanindustrieendistributie,die

tochnogaltijdaanzettentotmassaproduc-

tieendemeerwaardevoorzichzelfnemen.’

2�

Afgiftekantoor Gent XLandgenoten 6Tijdschrift-kwartaalbladKwartaal 2, 2006

DedoorsneeVlamingkanzichgeenrealistisch

beeldmeervormenvande moderne

landbouw.Daarkanjijwataandoen.600

land-entuinbouwershelpenonsnualmetde

verspreidingvanintotaal34.000exemplaren

vanBuitenAdem.Dat is een kleurrijke

nieuwsbrief boordevol leuke weetjes die om

de twee maanden verschijnt.Hoeveelhet

kostomtelkenseenpakketjenieuwsbrieven

opgestuurdtekrijgen?Hetishelemaalgratis!

Belmeteenhettelefoonnummer025531589

enlaatonswetenhoeveelexemplarenjevan

iedernummerwilontvangenomuittedelen

aanklanten,buren,vrienden,kennissenen

familie.

Paarsekoeien?Doe er iets aan!

Wieonshelptmetdeverspreidingvan

BuitenAdemkan gratis een handige

brochurehouder bestellen.Zokanje

denieuwsbriefnogbeterpresenteren.

Telefoneersnelnaar025531589,wantde

voorraadisbeperkt.

Aanvragenkunnenookopgestuurd

wordennaarvilt,Leuvenseplein4,1000

Brussel,info@vilt.be.

voor

snelle

bellers