บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

การศกษาการพฒนาทกษะการเรยนในระบบการศกษาทางไกลผวจยไดศกษาคนควาและ

รวบรวมสาระส าคญจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ โดยแบงออกไดเปน 3 ดาน ดงน 1. ทกษะการเรยน 2. การศกษาทางไกล 3. งานวจยทเกยวของ

1. ทกษะการเรยน

1.1 ความหมาย ทกษะการเรยน (study skill) มาจากค า 2 ค า คอ ทกษะ (skill) หมายถง ความสามารถ

(ราชบณฑตยสถาน, 2546) และ การเรยน (study) โดยค าน ไมมการใหนยามในพจนานกรมแต มการใหความหมายของค าวา การ และ เรยน โดย การ หมายถง งาน สงหรอ เรองทท า ขณะท ค าวา เรยน เปนการเขารบการเรยนจากผสอน รบการฝกอบรมเพอใหเกดความเขาใจหรอความช านาญ ดงนน อาจใหนยามของการเรยนวา เปนงาน เรองทท า เพอใหเกดความเขาใจ หรอ ช านาญ

ทกษะการเรยน หมายถง ความช านาญในงาน หรอ สง ทท าทไดรบจากการสอน หรอ การฝกอบรม จากการทบทวนวรรณกรรม พบวา มนกวชาการไทยและตางประเทศใหความหมาย ทกษะการเรยน ไวหลากหลาย ดงน

ดไวน (Devines, 1987) กลาววา ทกษะการเรยน (study skill) เปน ความสามารถ ความช านาญของผ เรยนในการรวบรวมขอมล การบนทกขอมล การท าความเขาใจ การจ า และ การน าเสนอขอมลหรอความคดเกยวกบการเรยนของผเรยนอยางตอเนอง

เออวนและโรส (Irvin, Judith L. and Elaine O. Rose, 1995) ใหนยาม ทกษะการเรยนวาเปนความสามารถในการเรยนรของผเรยน 3 กลม ไดแก กลมรวบรวมขอมล ไดแก ทกษะการฟง การอาน กลมการจดประมวลขอมล ไดแก ทกษะการจดบนทก การสรางแผนผงความคด และ กลมเสนอขอมล ความร และประยกตความร ไดแก ทกษะการตอบค าถาการท าแบบทดสอบ

อทมพร จามรมาน (2538) กลาววา ทกษะการเรยนเปนเรองเกยวของกบความสามารถของผเรยนในเรองการคดวเคราะห นสยในการเรยน ของ ตน และเปาหมายชวต การฟง คด ถาม จด จ า

7

อาน คนหาความรจากแหลงตางๆ การจดเวลา การเตรยมตวสอบ รวมทงการมสมาธ ก าลงใจใน การเรยน สขภาพอนามยทด

ทวศกด จนดานรกษ (2543) ใหนยามศพท ทกษะการเรยนวา หมายถง ความช านาญในการรวบรวมความร การประมวลความรและการเสนอความรของนกเรยน จ าแนกเปน 3 กลม แตละกลมจ าแยกเปนทกษะยอย 5 ทกษะ ครอบคลม กลมรวบรวมความร ประกอบดวย ทกษะยอย 3 ทกษะ ไดแก ทกษะการฟง การอาน และการถาม กลมประมวลความร ประกอบดวย ทกษะยอย 1 ทกษะ คอ ทกษะการจ า และกลมเสนอความร ประกอบดวยทกษะยอย 1 ทกษะ ไดแก ทกษะการสอบ

จากนยามดงกลาว สามารถสรปไดวา ทกษะการเรยน เปน ความช านาญ ความสามารถของผเรยนในการรวบรวมความรโดยการฟง การอาน และการซกถาม การประมวลความรโดยการ คด วเคราะห จ า ท าความเขาใจ จดบนทก สรางแผนผงความคด คนหาความรจากแหลงตางๆ และการเสนอ ความคด ความร โดยการเขยนรายงาน ตอบค าถาม และการท าขอสอบ รวมท ง การตงเปาหมายการเรยน วธหรอแบบในการเรยน สมาธ ก าลงใจในการเรยนและสขภาพอนามย

ทกษะการเรยนร (Learning Skill) เปนค าทเกดหลงทกษะการเรยน และยงไมพบวามการใหนยามอยางเปนทางการ อยางไรกตาม ค าวา การเรยนร เปนเรองทเกยวของกบ กระบวนการ และทกษะ ดงน

การเรยนร เปน กระบวนการทเกดความเปลยนแปลงในตวผเรยนซงมสาเหตจากสงเราหรอตวกระตน สงผลใหเกดพฤตกรรมทแตกตางกนไปตามสถานการณ กระบวนการดงกลาวครอบคลมการแกปญหาและการใหเหตผล (อทมพร และคนอนๆ , 2538)

การเรยนร เปนค าทมความหมายใกลเคยงกบทกษะ เนองจากการเรยนรเปนการหาทกษะใหม ความรทศนคตและการตระหนก เปนกระบวนการท าความเขาใจสงทตองการและน าไปประยกตกบสงทคนเคยและกบสถานการณใหมๆ การเรยนรเปนการพฒนาตนเองและท าใหเกด การเรยนรไดอยางมประสทธภาพสงสด (Talbot, 2007) การเรยนรไมใชเพยงแตรวบรวมขอมล สารสนเทศจากคร หรอ วสดการเรยนหรอแหลงความรอนๆ เทานน แตเปนการใชขอมลทรวบรวมไดเหลานน เพอการสรางวถใหม ผเรยนจะไมประสบความส าเรจถาใชวธการเรยนแบบเชงรบจากสงทให แตตองเปนผเรยนเชงรก หลกสตรเปนเครองมอในการจดเตรยมวสดการเรยนเพอเปนขอมลใหผเรยนพฒนาความคด (Talbot, 2007)

กระบวนการเรยนรเปนสงทตองใชเวลา โดยเปาหมายของการเรยนรม 3 มต (Bloomet al, 1956 อางถงใน Talbot, 2007) ไดแก ความสามารถในการคด (cognitive) ทศนคตและวธการ (affective) และทกษะ (psychomotor) โดยแตละมตจะมล าดบข นของการท าไดจากลางสด ไปบนสด เชน มตความสามารถในการคด เรมจาก ลางสดคอ ความร (สงทเรยน) ความเขาใจ

8

(comprehensive) การประยกตสงทเรยน การวเคราะหขอมล การสงเคราะห เชอมโยงกบความรเดม ไปจนถงการประเมน ซงเปนระดบสงสดของกระบวนการ เปนตน

จากนยามของการเรยนร ดงกลาว จะเหนวา ทกษะการเรยนร จงเปน ความสามารถของผเรยนในการเรยนร เรมจากขนตอน การอาน ฟง

มองเหน พดและกระท า (วระศกด เชงเชาว, ม.ป.ป.) ทมลกษณะเปนกระบวนการ อยางตอเนองตามล าดบ ดงจะเหนจากแนวทางการจดทกษะการเรยนร ออกเปนขนตอนตางๆ ตามล าดบ ตงแต ขน การเขาใจตนเอง รจกตนเอง ขนการเรยนรดวยตนเอง ขนคนพบตนเอง ขนสรางความรดวยตนเองและขนเรยนรตลอดชวต (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2545) โดยทผเรยนจะตองแสดงพฤตกรรมออกมาใหถกตอง ในรปของการกระท า หรอ การปฏบตทเกยวของกบระบบการท างานของอวยวะตางๆ ใน 5 ระดบ จากนอยไปมาก เรมจาก การเลยนแบบ การท าตามแบบ การท าไดอยางถกตองแมนย า การกระท าอยางตอเนองและประสานกน และการกระท าโดยอตโนมตเปนธรรมชาต (กฤษมนต , 2540 อางถงใน สมาลน ไชยศรสข, 2546)

ดงนน สามารถสรปไดวา ทกษะการเรยน และทกษะการเรยนร เปนความสามารถของผเรยน ในการรวบรวม ประมวล และน าเสนอความร โดยเปนความสามารถในเชงพฤตกรรมทท า เปนกระบวนการอยางตอเนองเปนล าดบขนตอน เรมจากการรวบรวมความร การใชปญญาคด วเคราะห การลงมอฝกปฏบตและเปนการกระท าไดอยางอตโนมต

งานวจยน จะใช ค าวาทกษะการเรยน แทน ทกษะการเรยนร โดยมนยตามความหมายน 1.2 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการเรยนร และทกษะการเรยน

1.2.1 การเรยนรและกระบวนการเรยนร บลม กลาววา การเรยนรเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยน ในลกษณะคอนขาง

ถาวร และอาจเปลยนแปลงไดตลอดเวลา โดยการเปลยนแปลงจะคอยๆ ด าเนนไปทละนอย สะสมในผเรยน ดานอารมณหรอความรสก เปนการเปลยนแปลงทางจตใจ เชน ความเชอ ความสนใจ ทศนคต เปนตน และดานการเคลอนไหวของรางกาย เปนการเปลยนแปลงเพอใหเกดความช านาญ เชนการวายน า การวง เปนตน การเรยนรเปนกระบวนการทเกดขนกบมนษยตลอดชวตตงแตเกดจนตาย โดยจะเกดจากความตงใจหรอไมกตาม เนองจากการเรยนรเกดจากการไดรบประสบการณ การฝกทกษะในดานตางๆ (Bloom et al 1956 อางถงใน ชลธชา หลงวน, 2536 )

กระบวนการเรยนรเปนสงทตองใชเวลา โดยมเปาหมายใน 3 มต มตการรคดหรอ ปญญา(cognitive domain) มตดานทกษะ (psychomotor domain) และมตดานจตใจ (affective domain) มรายละเอยดดงน ( Bloom et al ,1956 อางถงใน Talbot, 2007)

9

ดานการรคด ดานความรความเขาใจ เปนกรเปลยนแปลงทเกดขนในสมอง เชน การรบร การเขาใจ การใชความคด เปนตนผลลพธทผเรยนไดจากการเรยนในมตน เปนความสามารถในระดบตางๆ ตงแตต าสดถงสงสดทผเรยนสามารถท าได เรมแต ไดความร จากสงทเรยน ไดความเขาใจ สามารถประยกตสงทเรยนกบสถานการณทคนเคยหรอ ใหมๆ ได ถดขนไป ผเรยนสามารถวเคราะหขอมลจากสงทเรยนได สามารถสงเคราะห เปนสงเรยนรใหมและเชอมโยงกบสงเดมได และทายสดซงเปนผลการเรยนรในระดบสงสดของมตน คอ สามารถประเมน ตดสนคณคา วดประเมนคณคาของสงทเรยนได ดานจตใจ เรมจากไมตระหนก ไมระวง ไปยงสนใจเหนคณคา

ดานอารมณหรอความรสก เปนการเปลยนแปลงทางจตใจ เชน ความเชอ ความสนใจ ทศนคต เปนตน

ดานทกษะ เปนการเคลอนไหวของรางกาย เปนการเปลยนแปลงเพอใหเกดความช านาญ เชน การวายน า การวง เปนตน

มการศกษาองคประกอบ อทธพล ทมตอการสงเสรมการเรยนร ท าใหการเรยนรมประสทธภาพขน เชน ผลการศกษาของ สถต วงศสวรรค, 2525 อางถงในชลธชา หลงวน, 2536 พบวา มปจจย 3 ดานทมผลตอการสงเสรมการเรยนร จ าแนกเปน ปจจยดานตวผเรยน บทเรยนและวธการเรยน ปจจยดานตวผเรยน ครอบคลม วฒภาวะ อาย เพศ ประสบการณเดม ความสามารถ ความบกพรองทางรางกาย การจงใจ ปจจยดานบทเรยน ครอบคลม การจดบทเรยน ทเนนผเรยนเปนศนยกลาง การจดท าเนอหาบทเรยนใหงายและมความหมายตอผเรยน และความเหมาะสมของการจดท ากจกรรมเสรมการเรยน และปจจยดานวธการเรยน ครอบคลมการจดการสอนใหเปนไปตามลกษณะนสยหรอแบบการเรยนของผเรยนแตละคนซงมลกษณะแตกตางกนออกไป

นอกจากน ปจจยทท าใหผเรยนเกดการเรยนรอยางรวดเรว ม 5 ดาน ไดแก วฒภาวะ ทเปนกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมทเกดเองตามธรรมชาต ความพรอม เปนสภาวะทงรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญาของผเรยนแตละคนทอาศยประสบการณเดมและความสนใจมาชวยใหเกดการเรยนรสงตางๆ โดยผเรยนแตละคนมความพรอมในการเรยนรตางกน การฝกฝน เปนการกระท าซ าในพฤตกรรมทตองการฝกเพอใหเกดความช านาญ การเสรมแรง เปนการเพมพลงใหผเรยนกระท าพฤตกรรมนนซ าอก เปนตวกระตนใหเกดการเชอมโยงระหวางสงเรากบปฏกรยาตอบสนอง และ การถายโยงการเรยนร เปนการสงเสรมใหเกดการเรยนรขน เนองจากการเรยนรเดมจะสงผลตอการเรยนรปจจบน ดงนนหากมการเรยนรเดมชวยท าใหการเรยนรใหมดขน ถอวาเปนการถายโยงการเรยนรเชงบวก ซงสงผลท าใหผเรยนสามารถเรยนรไดรวดเรวขน

กลาวโดยสรป การเรยนรเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยนทงดานการรคด หรอ ความรความขาใจ ดานจตใจและดานการเคลอนไหวหรอทกษะ โดยมนษยมการเรยนรตลอดเวลา

10

ตงแตเกดจนตาย ผเรยนแตละคนมกระบวนการเรยนรทตางกนโดยปจจย หรออทธพลทสงผลใหการเรยนรเปนไปอยางมประสทธภาพ ครอบคลมปจจยภายใน และปจจยภายนอก ปจจยภายในเปนปจจยทเกดจากตวผเรยนเอง เชน วฒภาวะ ความพรอม อารมณ ระดบสตปญญา เปนตน ปจจยภายนอก เชน แรงจงใจ การฝกอบรม การเสรมแรง การถายโยงการเรยนร เปนตน

1.2.2 ทกษะการเรยน ทกษะการเรยนเปนกระบวนการอยางเปนขนตอนตอเนอง มนกการศกษาทงในประเทศ

และตางประเทศไดใหแนวคด ดงทผวจยศกษาและรวบรวม ดงน ฟตส (Fits, 1962 อางถงใน De Cecco, 1968 ) แบงการเรยนรทกษะ เปน 3 ตอน ดงน 1) การรคด (cognitive) นกศกษาตองใชปญญาในการวเคราะหทกษะและบอกไดวาทกษะ

อะไรทตองเรยน ผสอนตองบอกนกศกษาไดวา คาดหวงใหนกศกษาท าอะไรได และบอกใหนกศกษารกระบวนการทถกตองการกระท าทไมถกตองทเกดขนบอยๆ ในแตละทกษะ

2) การท าพฤตกรรมไดถกตอง (fixation) นกศกษาจะฝกทกษะใหถกตอง นกศกษาท าทกษะนนไดไมผดพลาด กรณเปนทกษะทซบซอน นกศกษาสามารถน าทกษะยอยๆ มาเชอมตอกนจนครบไดถกตองทกขนตอน

3) การท าไดอยางอสระ (autonomous) นกศกษาท าทกษะนนๆ ไดอยางถกตองและใชเวลาในการท าไดอยางรวดเรว ไมมความรสกกงวลในการท าทกษะนน

ด เชคโค (John P. De Cecco, 1968) ไดวเคราะหการเรยนทกษะจากทฤษฎการเรยนรและกลาวสรปวา การเรยนรทกษะประกอบดวย 3 เงอนไข ไดแก

1) ความตอเนอง (contiguity) เกดขนระหวางการเสนอสงเรา กบการตอบสนองเปนสงทเกดขนพรอมๆ กน โดยเกยวเนองกบระยะเวลาทเกดขน (timing) การเรยงล าดบของการเกดเหตการณ (proper order) หรอ การประสานสมพนธซงกนและกน (coordination) ความตอเนองดงกลาว มหลกการส าคญ 2 หลกการ คอ หลกการการเรยงล าดบทถกตองและหลกการฝกทกษะเชอมตอระหวางทกษะยอยๆ อยางตอเนอง

2) การฝก (practices) เปนการท าซ า กบสงเราเดม การฝกเปนการบอกผลการฝกทถกตอง การฝกมประโยชน เพราะนกศกษาไดทบทวนทกษะยอย เกดการเชอมโยงทกษะแตละทกษะ ปองกนการลมทกษะ และพฒนานกศกษาไปสการท าอยางอสระ

3) การรผลการฝก (feedback) เปนการรผลการฝกปฏบตทงสวนทปฏบตถกตองและ ไมถกตอง รวมทงไดขอเสนอแนะเพอการแกไขปรบปรง

11

แอพพส (Apps 1978 อางถงใน กรมวชาการ, 2542) ไดใหแนวคดเกยวกบทกษะการเรยนวา เปนเรองของผเรยนจะตองก าหนดเปาหมายและกจกรรมตางๆ ของตนเอง เพอใหการเรยนประสบความส าเรจ โดยจ าแนกองคประกอบของทกษะการเรยนไว 3 ประการคอ

1) การวางแผน เปนการคดแนวปฏบตไวลวงหนาอยางเปนระบบซงประกอบดวยการก าหนดความตองการ ความจ าเปนการเรยน ระบจดประสงคการเรยน ระบแหลงวทยาการทตรงกบจดประสงค

2) การด าเนนการ เปนขนตอนทผเรยนลงมอปฏบตเพอใหการเรยนบรรลเปาหมาย ประกอบดวยกจกรรมส าคญ คอ การศกษาคนควาจากแหลงวทยาการและการฝกฝนทกษะการเรยน

3) การประเมนผล เปนการพจารณาและวเคราะหผลการปฏบตวาประสบความส าเรจเพยงใด ตองแกไขปรบปรงอยางไร กจกรรมในขนน ประกอบดวย ก าหนดความจ าเปนในการปรบปรง พจารณาการบรรลผลตามวตถประสงคและการตดตามผลการปฏบต

เออวนและโรส (Irvin, Judith L. and Elaine O. Rose, 1995) กลาววา ทกษะการเรยน เปนความสามารถของผเรยนในการแสวงหาความรดวยตนเอง จากแหลงความรหลากหลาย ดวยการ ใชทกษะ 3 กลม คอ ทกษะการรบขอมล (receptive) ไดแก ทกษะการอาน ฟง บนทกขอมล ทกษะ การไตรตรอง (reflective) ไดแก ทกษะการวเคราะห สงเคราะห ท าความเขาใจ และทกษะการแสดงออก (expressive) ไดแก ทกษะการเขยนรายงาน การน าเสนอดวยวาจา และ ทกษะการท าแบบทดสอบ

ซมพซน (Simpson, 2002) กลาววา ทกษะการเรยนเปนการสนบสนนการศกษา เปนค าทมความหมายกวางรวมกจกรรมตางๆ ทงการผลต การน าสงวสดตามหลกสตรทชวยสนบสนนใหนกศกษาส าเรจการศกษา จ าแนกเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ การสนบสนนดานวชาการ (academic or tutorial support) ซงเปนการสนบสนนนกศกษาในดานปญญา ความรตามหลกสตร เชน การพฒนาทกษะการเรยน การรสารสนเทศ และการสนบสนนนกศกษาในสวนทไมใชวชาการ (non academic support) เปนการสนบสนนดานจตใจ เชน การแนะแนว ใหค าปรกษา เปนตน การส ารวจปญหา การสนบสนนทนการศกษา การแนะแหลงความร การเขยนรายงานและ การอางอง รวมทงระบบการสนบสนนนกศกษาตางๆ

ในประเทศ มนกวชาการทศกษาวจย พฤตกรรมการเรยนของนกเรยน พบวา คณภาพ การเรยนการสอนขนกบพฤตกรรมของนกเรยน พฤตกรรมการเรยนการสอนของนกเรยนท ประสบความส าเรจ ประกอบดวย องคประกอบ 3 สวน (ปรชา วหคโต ,2539 อางถงใน ทวศกด จนดานรกษ 2543) ไดแก

12

1) พฤตกรรมพนฐานการเรยน เปนพฤตกรรมทนกเรยนใชเรยนในทกเนอหาวชา ประกอบดวย ทกษะการเรยน (study skill) หมายถงทกษะทจ าเปนทท าใหนกเรยนเรยนได ประสบความส าเรจ เชน ทกษะการฟง การอาน การจดบนทก การจ า เปนตน และ ลลาการเรยน (learning style) หมายถง วธการของนกเรยนแตละคน บางคนมลลาการเรยนแบบพงพา บางคนเรยนแบบรวมมอ บางคนเรยนแบบมสวนรวม เปนตน

2) พฤตกรรมการเรยนเฉพาะศาสตร เปนทกษะทใชเรยนเฉพาะวชาใดวชาหนง เชนทกษะการเรยนวชาวทยาศาสตร นกเรยนตองมทกษะการสงเกต การตงสมมตฐาน การสรปความ หรอ วชาภาษาไทย นกเรยนตองฝกทกษะการฟง พด อาน เขยนเปนตน

3) พฤตกรรมสนบสนนการเรยน เปนลกษณะนสยทดในการเรยน เชน ลกษณะนสยรบผดชอบ มวนยในตนเอง ตรงตอเวลา ขยนหมนเพยร เปนตน ลกษณะนสยเหลานเปนพฤตกรรมทสนบสนนใหเกดพฤตกรรมพนฐานการเรยนและพฤตกรรมเฉพาะศาสตร

นตยา ส าเรจผล (2547) กลาวถง ผเรยนทจะเปนผเรยนรไดตลอดชวต ตองประกอบดวย ความสามารถในการเรยนร และ ความพรอม ดงน

ความสามารถในการเรยนร หมายถง ตวความรของการเรยนร ตลอดชวต ทประกอบดวย ดานทเปนพทธปญญา (cognitive) ไดแก ความร ทกษะ ความสามารถ และการคด ความร เนนทความส าคญของความร ไมใชเพยงแตความรเฉพาะสาขาเทานน แตตองรวมทงความรทวไปและความรเกยวกบความเชอมโยงระหวางสาขาซงน าไปสการเปนผรรอบ รกวาง ทกษะครอบคลม การรวบรวมวเคราะหและจดการขอสารสนเทศ การสอสารความคดและขอสารสนเทศ การวางแผนและการจดการทรพยากร การท าความเขาใจและออกแบบระบบ การแกปญหา การใชเทคโนโลย การใชความคดและเทคนคทางคณตศาสตร และการท างานรวมกบผอน นอกจากนนยงม ทกษะทเปนตวก าหนดคณสมบตของผเรยนรดวยตนเองทเปนองคประกอบทส าคญของการเรยนรตลอดชวตไดแก การจดการเวลา การจดการโครงการ การก าหนด จดมงหมาย การประเมนผล การรวบรวมขอสารสนเทศ และการใชทรพยากร สวน ความสามารถ ทส าคญตอการเรยนรตลอดชวต ไดแก ความสามารถในการคด คดในแบบทเปนตวของตวเอง (autonomously) ซงประกอบดวย การคดอยางอสระ การตดสนใจและการยอมรบ ความรบผดชอบ ความสามารถในการคดใน มโนทศนใหญ ๆ เชน ความดรวม ความสามารถในการสรางขอสารสนเทศ ความสามารถใน การเผชญกบสงทไมคาดคด ความสามารถในการแกปญหา และการคด โดย ใหความส าคญกบ การคดระดบสง การคดสรางสรรค

ความพรอม หรอ ความปรารถนา เปน องคประกอบดานทไมใชปญญา (non cognitive) ซงหมายถงองคประกอบดานแรงจงใจ เจตคต คานยม อตลกษณ เปนตน สรปไดวา ความพรอมท

13

จะเรยนน ประกอบดวย การมเจตคตทดตอการเรยนร ความเชอมนในตนเองวาสามารถเรยนรได ความปรารถนาทจะตงค าถามเพอใหเกดปญญา ความสามารถทจะเผชญกบความวตกกงวลทจะ ถกถามจากการวเคราะหงานเขยนของนกวชาการ ดงกลาว จะพบวา มการกลาวอางถงแนวคด ทกษะการเรยน

จากแนวคดนกวชาการไทยและตางประเทศ จะเหนไดวาเปนแนวคดทใกลเคยงกน กลาวคอ เปนแนวคดทพจารณา ทกษะการเรยน ในเชง พฤตกรรม ความสามารถ ความพรอม ของผเรยนในการเรยนร เปนกจกรรมทเกยวของโดยตรงกบการสนบสนนวชาการและสวนทไมใช วชาการ โดยในสวนการสนบสนนวชาการ ครอบคลมท ง พฤตกรรมพนฐานการเรยนและพฤตกรรมเฉพาะศาสตร ขณะทสวนทไมใชวชาการ ครอบคลม พฤตกรรมสนบสนนการเรยน

1.3 ความส าคญของทกษะการเรยน ทกษะการเรยนมความส าคญตอนกศกษาทกคน ดงปรากฏในมาตรฐานการศกษาของชาต

ทไดระบเรองทกษะการเรยนไวใน มาตรฐานคณลกษณะทพงประสงคทงในฐานะพลเมองและพลเมองโลกมก าลงกายก าลงใจทสมบรณ ครอบคลม ความร ทกษะทจ าเปนและเพยงพอในการด ารงชวตและการพฒนาสงคม ทกษะการเรยนรและการปรบตวและคณธรรม จตสาธารณะ จตส านกความเปนพลเมองไทยและโลก (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2548)

นอกจากน ทกษะการเรยนยงเปนองคประกอบทส าคญหนงของผลการเรยนรทส าคญทนกศกษาระดบอดมศกษาทกคนตองม จากการศกษา ผลการเรยนรทส าคญทนกศกษาระดบอดมศกษาทกคนควรไดรบจากการเขาเรยนในระดบอดมศกษา พบวา นกศกษาควรไดรบ การประเมน วดผลการเรยนร ใน 3 ดาน ไดแก ดานผลการเรยนรเฉพาะวชา เปนผลการเรยนรทผเรยนเกดการเรยนรในลกษณะทเปนความรลก รรอบ ดานผลการเรยนรทเปนทกษะในการสอสารเฉพาะบคคล โดยผเรยนควรมการพฒนาทกษะการเรยน การถายโอนความร การสอสาร ทส าคญ 7 ประการ ไดแก การสอสารทมประสทธผล ทกษะในการจดระบบ ระเบยบ ทกษะในการรวบรวมความร ขอสนเทศ ทกษะในการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทกษะในการท างานและเรยนรดวยตนเอง ทกษะในการท างานเปนกลม ทกษะในการคดค านวณ การอานและแปลความหมายตวเลขและ ดานผลการเรยนรทเปนความสามารถทวไปในทางวชาการ เปนความสามารถทพฒนาทไดจากการเรยนรไดแกความสามารถในการใชขอมล ความรยนยนความคด ความสามารถในการคดวเคราะห ความสามารถในการคดวจารณญาณและความสามารถในการสงเคราะหความรกบความคดของตนเพอสรางองคความรใหม (วาสนา ประวาลพฤกษ และคณะ , 2543 อางถงในส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2548 : 108)

14

จากความส าคญดงกลาว ปจจบนมหาวทยาลยหลายแหงมการน าประเดนทกษะการเรยน เขามาเปนสวนหนงของกจกรรมการเรยนการสอน ทงในรปการจดเปนรายวชาหนงในหลกสตรการเรยนระดบปรญญาตร หรอ เปนกจกรรมหนงในการปฐมนเทศนกศกษาใหม รวมทง มงานวจยมากมายทศกษาดานทกษะการเรยนทจ าเปนส าหรบนกศกษา ความสมพนธระหวางทกษะการเรยนกบผลสมฤทธทางการเรยน

1.4 ทกษะการเรยนในระดบอดมศกษา การเรยนในระดบอดมศกษาในปจจบน เปนการเรยนทผเรยนจ าเปนตองมทกษะการเรยน

เพอใหกลายเปนบณฑตทมความร ความสามารถเปนแรงงานความร และสามารถเรยนรดวยตนเองอยางตอเนองตลอดชวต จากการศกษาพบวา คณลกษณะทดของบณฑตทวไป ประกอบดวย ความสามารถ 6 ดาน ไดแก ดานภาษา ประกอบดวยความสามารถในการอานจบใจความเรว ฟงร เรองและจบประเดนไดตรงความหมาย พดไดสละสลวย นาฟง ตรงประเดน และเขยนอธบายเผยแพรความคดของตนเองไดกระจาง นมนวล เขาใจ ดานความประพฤต ประพฤตงดงามในจรยธรรม มทศนคตทด แสดงออกด ดานรสนยม มรสนยมเปนทยอมรบของคนทวไปดานคดวจารณญาณ ใชความคด มเหตผลในการตดสนใจ ความคดรอบคอบกวางขวาง พจารณาทงแงบวกและแงลบ มวจารณญาณ รสงใดผด ถก แยกแยะวเคราะหปญหา มองเหนการณไกล ดานการรกความกาวหนา เปนผใฝร ไมยอทอตออปสรรค เสาะหาความร และดานการน าความรไปใชประโยชน สามารถท าได แปลความรออกเปนการกระท าและปฏบตได (วลภา เทพหสดน ณ อยธยา, 2544)

คณลกษณะดงกลาว เกยวของกบทกษะการเรยนในแงทวา ทกษะการเรยนเปนดชนชวดความสามารถของผเรยนในการทจะเปนบณฑตทมคณลกษณะทพงประสงค จากการศกษาพบวามงานวจยทเกยวของกบทกษะการเรยนในระดบอดมศกษา ดงน

สมศกด ภวภาดาวรรธน (2545 อางถงในส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2548) ทกษะการเรยนทควรมการประเมนในระดบอดมศกษา พบวา ทกษะการเรยนทควรมการประเมนในระดบอดมศกษา ไดแก ทกษะดานความร ไดแก มความรในวชาทเรยน สามารถใชความรภาคทฤษฎสการปฏบต สามารถระบ วด จดระบบและสอความรไดทงการพด เขยนและทกษะวจย ทกษะดานการคด ไดแก การคดอยางมวจารณญาณ ความคดอยางอสระ สามารถคดอยางสรางสรรคและจนตนาการ สามารถคดตดสนใจดวยตนเอง สามารถประเมนตนเอง และสามารถหาวธแกปญหาได ทกษะสวนบคคล ไดแก สามารถเรยนรอยางตอเนอง วางแผนและสมฤทธผลตามเปาหมายทวางไวทงเรองสวนตว วชาชพ และสามารถท างานรวมกบผอนได และทกษะภาคปฏบต

15

สามารถรวบรวม สมพนธ แสดง วเคราะห รายงานผลการศกษาได และคณลกษณะสวนบคคล ไดแก ความอดทนซอสตย รจกรบผดชอบตอตนเองและผอน

นตยา ส าเรจผล (2547) ศกษาตวบงชการจดการศกษาเพอการเรยนรตลอดชวต พบวาทกษะเปนตวบงชหนงทส าคญของการเรยนรตลอดชวต ทกษะดงกลาว ครอบคลม ทกษะพนฐานประกอบดวย การคดค านวณ การอานออกเขยนได สมรรถนะพนฐานดานคณตศาสตร วทยาศาสตรและเทคโนโลย ภาษาตางประเทศ ทกษะ ICT และการใชเทคโนโลย ทกษะการเรยนรทจะเรยน ทกษะสงคม และวฒนธรรม

จากผลการศกษาดงกลาวและจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ พอสรปไดวา ทกษะการเรยนในระดบอดมศกษา เกยวของกบการมทกษะ ดงตอไปน

1.4.1 ทกษะพนฐานทางดานการคดและการใชเหตผล ความสามารถในการคดและการใชเหตผลนน เปนทกษะพนฐานทส าคญส าหรบการศกษาในระดบอดมศกษาและการด าเนนชวต ค าถามพนฐานทชวยใหกระบวนการคดและการใชเหตผลมประสทธภาพมากขน จะเรมตงแตค าถามเพอการรวบรวมขอมล - ใคร ท าอะไร ทไหน เมอไร อยางไร (ความจ า ความเขาใจ) ค าถามเพอแสวงหาสาเหต – ท าไม (สามารถ วเคราะห สงเคราะหและประเมนคาของขอมลทเกบรวบรวมมาได (เนตรนภา อนทอง, 2542)

ซมพซน (Simpson, 2002) จ าแนก การพฒนาทกษะการคดวเคราะห ออกเปนขนตอนตามล าดบ ครอบคลม กระบวนการ เชน สารสนเทศทได เชน สารสนเทศจากการอาน ฟง ไดยน หรอ ปฏบตท าความเขาใจ ตงสมมตฐาน โตแยง แสดงหลกฐาน วเคราะหตรวจสอบองคประกอบแตละสวน ความเกยวของและเหมาะสมกน เปรยบเทยบ ส ารวจความเหมอน ความตางของสงทอาน สงเคราะห สรางความเชอมโยง ระหวางทรพยากรทแตกตางทชวยสนบสนนความคด ประเมนคณคาของความคดในแงความเกยวของถงความตองการ ประยกต ถายโอนความเขาใจจากสงทไดประเมน ตอบสนองค าถาม งานทมอบหมายหรอโครงการและตดสนใชความคดวเคราะหเพอพฒนา ขอโตแยง ท าสรป

1.4.2 ทกษะดานอารมณ ความรสก เปนความสามารถในการจดการกบอารมณ ความรสกของตนเองได ชวยใหสามารถควบคมอารมณ และลดความวตกกงวล โดยเฉพาะในชวงการสอบและยงชวยพฒนาบคลกภาพและความส าเรจในการด าเนนชวต

1.4.3 ทกษะกระบวนการ (process skill) เปนแนวคดทเนนวากระบวนการเรยนร ส าคญกวาเนอหา สาระของการเรยน โดยนกการศกษามอบวาความรมการเปลยนแปลงตลอดเวลา และมปรมาณเนอหามากขน ผเรยนไมสามารถเรยนรไดทงหมด แตตองเลอกสรรทเปนประโยชนตอตนเอง โดยตองแสวงหาและศกษาดวยตนเอง และผเรยนจะสามารถท าไดหากมทกษะกระบวนการ

16

ตาง ๆ ทจ าเปน ดงนน ผสอนจ าเปนตองฝกฝนใหผเรยนมทกษะและกระบวนการทจะเรยนร เพราะผเรยนในสงคมปจจบนและอนาคตจ าเปนตองมคณสมบตทงดานการคด การปฏบต และการแกปญหา ซงตองสรางสงเหลานใหผเรยนตระหนกวาเปนองคประกอบส าคญของการแสวงหาความร (ทศนา แขมมณ, 2543 อางถงใน พชร ผลโยธน, 2549)

ปจจบน ทกษะกระบวนการน ามาใชในกระบวนการสอนตามหลกสตรประถมศกษา 2521 โดยเฉพาะกลมภาษาไทย ทมงสอนโดยใชกระบวนการทางภาษา ในการจดกจกรรมการเรยนรโดยเนนทกษะ 9 ประการ คอ ตระหนกในปญหาและความจ าเปน คดวเคราะหเหตการณ สรางทางเลอกอยางหลากหลาย ประเมนและเลอกทางเลอก ก าหนดและล าดบขนตอนการปฏบต ปฏบตดวยความชนชม ประเมนระหวางการปฏบต ปรบปรงใหดขนอยเสมอ และประเมนผลรวมเพอใหเกดความภมใจ (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2548 : 63)

1.4.4 ทกษะดานภาษาและการสอสารและการใชสารสนเทศและเทคโนโลย ประกอบดวย การฟง การพด การอาน และการเขยน ทกษะการอานมความส าคญมากตอการแสวงหาความร และการพฒนาความสามารถในการคด ทกษะการเขยนมความส าคญมากตอการถายทอดผลของการเรยนรเพอน าไปสการวดและประเมนผลการศกษา เปนตน (เนตรนภา อนทอง, 2542) สวนทกษะสารสนเทศและเทคโนโลย เปนสงส าคญทชวยใหผเรยนสามารถเขาถง เลอก คนหา ประเมนและใชสารสนเทศทมคณภาพได

1.4.5 ทกษะในการแสวงหาความร ทกษะทจะรจกเลอกรบขอมล และวทยาการใหม ๆ อยางมวจารณญาณ โดยอาศยทกษะพนฐานในการคด การใชเหตผล รวมทง การคน ประเมน วเคราะห เพอเลอกสารสนเทศทตองการ ตลอดจนความสามารถในการใชเครองมอทางเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเขาถงและน าเสนอสารสนเทศ

1.4.6 ทกษะดานการจดการ ในกระบวนการศกษาดวยตนเองนน ทกษะดานการจดการเปนทกษะส าคญอกทกษะหนงทจะชวยฝกฝนใหนกศกษามความพรอมในการศกษา ใฝใจทจะศกษาดวยตนเอง โดยการดแลและควบคมของตนเองโดยไมตองมใครบงคบ ทกษะในการจดการในทน ประกอบดวย การจดการตนเอง ไดแก การตรวจสอบเปาหมายการศกษา และแผนการศกษาของตนเอง ลกษณะหรอวธการเรยนทตนเองชอบหรอถนด การดแลตนเองใหสามารถเรยนไดตามเปาหมายทตนเองก าหนดไว การฝกทกษะการเรยนตาง ๆ เพอชวยใหการเรยนเปนไปไดอยาง มประสทธภาพ การเตรยมตวส าหรบการเรยนในแตละครง เปนตน การจดการเวลา ไดแก การวางแผนใชเวลาในการศกษาตอครง ตอวน หรอภาคการศกษาใหเหมาะสมกบลกษณะวธการเรยนของตนเอง ซงควรเปนแผนทยดหยน ไมเครงครด หรอหละหลวมจนไมสามารถกอใหเกดสมฤทธผลในการเรยนได การจดการสงแวดลอม ไดแก การจดสภาพแวดลอมรอบตวใหเออตอการ

17

เรยนร การท าความเขาใจกบบคคลในครอบครว การสรางทศนคตทางบวกเกยวกบการเรยนรใหเกดขน เชน หากเราไมสามารถเปลยนสงแวดลอมได เรากตองสามารถปรบตนเองใหเขากบสงแวดลอม เปนตน

1.4.7 ทกษะสวนบคคล หรอพฤตกรรมสนบสนนการเรยน เปนพฤตกรรมสนบสนนการเรยนของนกศกษา หรอลกษณะนสยทดในการเรยน เชน ลกษณะนสยรบผดชอบ มวนยตนเอง ตรงตอเวลา ขยนหมนเพยร เปนตน ลกษณะนสยเหลานเปนพฤตกรรมทสนบสนนใหเกดพฤตกรรมพนฐานการเรยนและพฤตกรรมเฉพาะศาสตร (ทวศกด จนดานรกษ, 2543) จากการศกษา พบวาทกษะสวนบคคลหรอ พฤตกรรมสนบสนนการเรยน มดงน

1.4.7.1 แรงจงใจใฝสมฤทธ แรงจงใจใฝสมฤทธ หมายถง แรงจงใจทกระตนใหมความพยายามทจะท าสงใดสงหนงใหส าเรจเปาหมายอนสงเดนทตงไวโดยไมยอทอตออปสรรค หรอพยายามท าใหดกวาบคคลอน ๆ เพอบรรลเปาหมายทก าหนดไว แรงจงใจใฝสมฤทธนเปนสงจงใจทส าคญทสดของมนษยและมอทธพลตอความกาวหนา เพราะเมอปรารถนาท าสงใดใหส าเรจจะพยายามเอาชนะอปสรรค มพลง และมความสข งานกส าเรจ นอกจากน แรงจงใจใฝสมฤทธมความสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยน ผมผลสมฤทธทางการเรยนสงมกมแรงจงใจใฝสมฤทธสงกวาผมผลสมฤทธทางการเรยนต า

แรงจงใจเปนตวกระตนใหแสดงพฤตกรรมตาง ๆ กน หรอเปนแรงขบ การทบคคลแสดงพฤตกรรมอยางใดนน เนองจากมความตองการสงใดสงหนงทขาด ความตองการจะเปนแรงผลกดนใหแสดงพฤตกรรมเพอใหไดสงทตองการนน แรงจงใจแบงเปน 2 ประเภท ไดแก แรงจงใจทมาจากความตองการ เชน ความหว ความงวง เปนตน และแรงจงใจทมาจากความตองการทางสงคม หรอแรงจงใจทางสงคม เกดจากการเรยนร หรอมประสบการณ จากการทตดตอกบผอน เชน แรงจงใจใฝสมฤทธ แรงจงใจใฝอ านาจ เปนตน

ลกษณะของผมแรงจงใจใฝสมฤทธสงจะเปนผมความทะเยอทะยานสง มความหวงมากทจะประสบผลส าเรจ มความพยายามไปยงสถานภาพทสงกวา มความอดทนตอการท างานทยาก แมวาจะมอปสรรคกจะท าใหส าเรจ มความเชอวาเวลาเปนสงไมหยดนง และสงตาง ๆ จะผานพนไปอยางรวดเรวตองรบท างานตาง ๆ ใหเสรจ ค านงถงเหตการณในอนาคต ตองการใหเปนทรจกและยอมรบดวยการท างานใหดทสด และปฏบตงานใหดอยเสมอ

1.4.7.2 การมวนยในตนเอง หมายถง ความสามารถของบคคลในการควบคมอารมณและพฤตกรรมของตนเองใหเปนไปตามทตนมงหวง และไมท าใหตนยงยากในภายหลง รวมทงท าสงทเปนประโยชนตอตนเอง และผอน โดยไมขดตอระเบยบของสงคมและไมขดกบสทธของผอน

18

ผมวนยในตนเอง จะมความรบผดชอบตอภาระหนาททไดรบมอบหมายและเปนคนตรงตอเวลา มความเชอมนในตนเองในการปฏบตภารกจตาง ๆ มความสามารถในการควบคมอารมณ และแสดงออกไดอยางเหมาะสม มความอดทนทงในดานรางกาย ความคด และจตใจทจะทนตอการปฏบตกจกรรมตาง ๆ ได มความตงใจจรง ตลอดจนมงมนทจะผลกดนใหองคประกอบกจกรรมอยางใดอยางหนงเพอใหบรรลจดมงหมายทตงไว คอ ความส าเรจในการเรยน

1.4.7.3 การรบรความสามารถของตน (perceived Self-Efficiency) หมายถง ความเชอของบคคลวาตนมความสามารถทจะจดระบบและกระท าเพอใหบรรลตามทก าหนดได อลเบรต แบนดรา (Albert bandura) นกทฤษฎปญญาสงคม เปนผสรางทฤษฎการรบรความสามารถของตนขน โดยเหนวา มนษยมความกระตอรอรนและแรงบนดาลใจทจะปรบปรงชวตของตนเองและสงคมทมผลกระทบตอชวตของเขา และความเชอในความสามารถของตนกเปนตวก าหนดทส าคญตวหนงของการกระท าของมนษยทจะน าไปสผลทพงปรารถนา แมวาความรและทกษะจะเปนสงจ าเปนตอการปฏบตงานใหบรรลผลได แตกยงไมเพยงพอเพราะมนษยมกไมปฏบตใหดทสด แมรดวาตองท าสงใดบาง ยกเวนแตวาเขาเชอวาตนมความสามารถทจะท าได การรบรความสามารถของตน จะเปนตวก าหนดตวหนงวาบคคลจะมพฤตกรรมอยางไร มแบบแผนในการคดอยางไร และมการตอบสนองทางดานอารมณอยางไรเมออยในสภาพการณทตองใชความพยายามสง ดงนน การรบรความสามารถของตนจงเปนตวก าหนดในเรองตอไปน

1) กระบวนการรคด (cognitive process) การรบรความสามารถของตนมผลตอแบบแผนการคดทสามารถสงเสรมหรอบนทอนผลการปฏบตงานได ขนกบเขามความเชอในความสามารถของตนเองอยางไร หากเชอวาตนมความสามารถสงจะมองสถานการณอนาคตทไมแนนอนวาเปนโอกาส มองเหนความส าเรจ ตางกบคนทเชอวาตนดอยความสามารถจะตความสถานการณนนวาเปนความเสยง และมองเหนความลมเหลวรออยในอนาคต

2) กระบวนการจงใจ (motivation process) ความสามารถทจะจงใจตนเองและกระท าตามทตงเปาหมายจะมพนฐานมาจากกระบวนการคด ทสงผลท าใหเกดแรงจงใจและควบคมการกระท าของตนเองได บคคลทรบรความสามารถของตนเองและตงเปาไวสง จะมแรงจงใจในการกระท าและปฏบตงานไดดกวาคนทสงสยในความสามารถของตน

3) กระบวนการดานความรสก (affective process) การรบรความสามารถของตน มผลกระทบตอประสบการณทางอารมณโดยผานการควบคมตนเองทางดานการคด การกระท าและความรสก โดยสามารถจดการกบสภาวะทางอารมณโดยการสงเสรมการกระท าทมประสทธผลเพอเปลยนสงแวดลอมในลกษณะทจะเกดการเปลยนแปลงทางอารมณได สวนดานความรสก จะเกยวกบการรบรวาตนสามารถท าใหสภาวะทางอารมณของตนใหดขน

19

การรบรความสามารถของตนเปนตวก าหนดทส าคญยงตวหนงของผลสมฤทธทางวชาการของผเรยน และการจะสรางการรบรความสามารถของตนเองใหเกดกบผเรยน ตองอาศยทงความเชอในความสามารถการสอนของผสอน การจดประสบการณการเ รยนการสอนทเออ ผเรยนทมความสามารถระดบเดยวกน แตผเรยนทมการรบรความสามารถของตนเองสงกวา จะแกป ญหาเชงวชาการไดมากกวา ท าถกตองกวา บรหารเวลาไดดกวา และมความเพยรพยายามมากกวาเดกทมความสามารถในการรบรความสามารถของตนเองต า (Simpson, 1998 ; วลาสลกษณ ชววลล, 2542)

1.4.7.4 การเปดเผยตน (Self disclosure) เปนกระบวนการทางพฤตกรรมทบคคลท าตนใหผอนรจกโดยการเปดเผยขอมลสวนตวใหทราบทางค าพด ในการศกษา การใชวธการเปดเผยตนเองอยางเหมาะสม จะเออตอการสรางความสมพนธระหวางบคคลในสถานการณตาง ๆ ผเรยนทเปดเผยตนเองยอมมโอกาสทจะพฒนาตนเองไดดและสรางสรรค (จรรจา สวรรณทต, 2542) เพราะ จากกระบวนการการเปดเผยตนใหคนอนรจะชวยสรางความสมพนธทดและราบรนใหเกดขน และยงสะทอนกลบมาใหบคคลไดจกตนเองจากมมมองความคดของผอนทมตอตนเองในทสดอกดวย

1.4.8 ทกษะการเรยนรทจะเรยน เปนความสามารถทจะเรยน ผเรยนใฝรและสนใจในการพฒนา และทกษะใหม ๆ ตลอดเวลา เขาใจกระบวนการเรยนรของตนเอง และประเมนสงทไดเรยนรและความกาวหนาได ท งน เนองจากสงคมปจจบนมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว จากความกาวหนาทางวทยาการและเทคโนโลย สงผลท าใหผเรยนตองตดตามวทยาการตาง ๆ ตองอาน วเคราะหความรจากขอมลขาวสาร สารสนเทศทนบวนจะเพมทวคณ

1.4.9 ทกษะวฒนธรรมและสงคม เปนเรองทเกยวของกบการเปนพลเมองและผมสวนรวมในสงคมทตนอาศยอย ทงดานเศรษฐกจ การเมอง สงคมและวฒนธรรม

1.5 สาระและองคประกอบของการพฒนาทกษะการเรยน การพฒนาทกษะการเรยน เปน การเปลยนแปลงพฤตกรรมตางๆ ทท าใหผเรยนม

ความสามารถทางการเรยน อนน าไปสการเรยนทประสบความส าเรจ วอลเลซ (Wallace, 1991) จดทกษะการเรยน และแบบฝกหดส าหรบผเรยน ไวเปน 6 ดาน ไดแก การจดระบบการศกษาดวยตนเอง เชน การจดท าตารางเพอการอานหนงสอ การท าการบาน และการศกษาคนควาดวยตนเอง ทกษะการจดบนทก เชน การจดบนทกสาระส าคญจากการอานและการฟงบรรยาย รวมทงการ ขยายความจากการบนทก การอานอยางมประสทธภาพ ประกอบดวยการตงค าถามกอนการอาน การอานอยางถกวธ ความเขาใจเกยวกบตารางตวเลข แผนภม การใชหองสมด การเขารวมการสมมนา เปนทกษะทชวยใหการเขารวมสมมนาเกดประโยชนสงสด โดยมทกษะยอยไดแก การคดลวงหนาเกยวกบหวขอของการสมมนา การมสวนรวมในการออกความคดเหน และการรจกรบฟงความคดเหนของผอน เปนตน การเขยนเรยงความ ประกอบดวย ทกษะการคนควาและการใช

20

หองสมด การเขยนเรยงความ การเขยนเสนอความคดเหนและขอเทจจรง และ การเตรยมตวสอบ เชน การรระบบตวเลข เทคนคการเรยนและการทองจ า การเตรยมตวกอนการสอบ และเทคนค การท าขอสอบ เปนตน

การพฒนาทกษะเพอการเรยนร เปนสงจ าเปนในการสรางความรซงเปนกญแจส าคญของความรในยคขอมล ขาวสาร (นตยา ส าเรจผล, 2547) อกทงเปนสงจ าเปนอยางยงในการเรยนระดบอดมศกษา เพราะการศกษาในระดบอดมศกษา ผเรยนไมควรจะไดรบเฉพาะความรในศาสตรทตองศกษาเทานน แตตองไดรบการพฒนากลยทธ ทจะประยกต เพอน าไปใชเสาะแสวงหาความร และแกปญหา ทงในระหวางการศกษา หลงการศกษาและการเรยนรตลอดชวต การมทกษะจะชวยใหผเรยนมความสามารถและแรงจงใจทจ าเปนตอการเรยนรตลอดชวต (Knapper & Cropley, 2000 อางถงใน นตยา ส าเรจผล, 2547)

จากการทบทวนงานวจย และ วรรณกรรมตางๆ พบวา มสาระและองคประกอบตางๆ ทชวยพฒนาทกษะการเรยน ดงน

1.5.1 การส ารวจตนเอง ตงเปาหมาย ใหสญญา การตรวจสอบความมนใจในตนเอง ใหขอมลวธการศกษาในมหาวทยาลยประกอบการแนะแนววธการเรยน ก าหนดเปาหมายการเรยน เหตผลทเรยน ส ารวจปญหาทางการเรยนของตนเอง เขาใจเปาหมายของการฝกทกษะการเรยน ขนตอนวธการฝก การนดหมาย การสงผลการประเมน บรการอ านวยความสะดวกตางๆ ส าหรบผรบการฝก และนกศกษาผเขารบการฝกจะตองใหค ามนสญญากบตนเองและคสญญา เพอเปนการเสรมสรางวนยในตนในการเอาใจใสตอการฝก (อทมพร จามรมานและคณะ, 2535)

1.5.2 การวเคราะหลกษณะการเรยนของผเรยน เพอทราบวธการหรอแบบการเรยนร นสย การเรยน (อทมพร จามรมาน และคณะ, 2538) วธการเรยนหรอแบบการเรยน (learning style) เปนพฤตกรรมหรอการปฏบตของผเรยนในการจดการเกยวกบการเรยนซงแตกตางกนตามสตปญญา ลกษณะเฉพาะของผเรยนและสภาพแวดลอมทางการเรยนเพอใหเกดการเรยนรตามวตถประสงคของหลกสตร หรอกลาวอยางงาย ๆ วาเปน ลกษณะนสยของผเรยนทแตละคนชอบใชในการเรยนร คด แกปญหา และตอบสนองสงแวดลอมทางการเรยน เปนลกษณะทผเรยนแสดงออกเมอม การเรยน

วธการเรยนของผเรยนแตละคนมความส าคญตอการจดการเรยนการสอนโดยเฉพาะการเรยนการสอนทมงผเรยนเปนส าคญ เพราะเปนการพจารณากระบวนการเรยนการสอนทลกซงเกยวกบผเรยนเปนรายบคคล ท าใหทราบถงความแตกตางระหวางบคคลของผเรยน ทราบวาผเรยนมวธการเรยนแบบใดทจะท าใหเกดผลการเรยนรแกตนเองไดดทสด ผเรยนบางคนเรยนไดดดวย การฟงค าอธบาย การรายงาน บางคนเรยนไดดตองมกจกรรมหลากหลาย และมสออปกรณการสอน

21

เขาชวย ลางคนเรยนไดดถามการคนควาตามล าพงหรอมการแลกเปลยนความคดเหนกบเพอน เปนตน แบบการเรยนรทแตกตางเหลานจะเปนขอมลพนฐานส าคญส าหรบผสอนทจะใชในการตดสนใจในการวางแผนและจดกจกรรมการเรยนการสอนทเหมาะสม สอดคลองกบแบบการเรยนของผเรยนได อกทงยงสามารถสรางความสมพนธทดระหวางผเรยนกบผสอน และผเรยนดวยกนเองอกดวย ดงมงานวจยทสนบสนนวา หากผสอนจดสภาพการเรยนไมสอดคลองกบสภาพทผเรยนชอบแลว ผลสมฤทธทางการเรยนจะต ากวากลมทไดรบการเรยนการสอนทสอดคลองกบแบบการจดสภาพการเรยนการสอนทผเรยนชอบ (กระทรวงศกษาธการ, 2543) 1.5.3 การเรยนรดวยการน าตนเอง (self-directed learning) เปนกระบวนการทผเรยนมความคดรเรมในการวเคราะห และตดสนใจวาตองการเรยนรสงใด หลงจากนนจะก าหนด เปาหมายของการเรยนร รวมทงการระบวธการคนควาทจะน าไปสความส าเรจ จนกระทงสดทายผเรยนสามารถตรวจสอบทบทวนถงผลสมฤทธและความส าเรจในการเรยนของตนเองได

การเรยนรดวยการน าตนเอง เปนแนวคดจากทฤษฏสรรคนยม (Constructivism) เปนแนวทฤษฏทน าทฤษฏจตวทยาและปรชญาการศกษาทหลากหลายมาประยกตโดยมเปาหมายทจะอธบายและคนหาวา มนษยเกดการเรยนรและสรางความรไดอยางไร ทฤษฏนมอทธพลตอการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง นกทฤษฏเชอวา ผเรยนเปนผ สรางความรโดยอาศยประสบการณแหงชวตทไดรบเพอคนหาความจรง ดงนน เปาหมายของทฤษฎมเปาหมายทการจดสภาพแวดลอมในการเรยนรทกระตนใหผเรยนสรางความรอยางมความหมายและเกดความเขาใจเนอหาสาระของวชาตางๆ ตลอดจนจรยธรรม คณธรรม และ สงคม (สนย เหมะประสทธ, 2542) โดยคณลกษณะของทฤษฏสรรคนยม ผเรยนเปนผสรางและคนพบหรอแสวงหาความรดวยตนเอง ผเรยนอาศยประสาทสมผสทงหา คอ การด การฟง การอาน การเขยน และ ปฏบต การเรยนรใหมจะเกดขนยอมขนกบความเขาใจในบทเรยนปจจบน ผเรยนอาจมประสบการณดงเดมทชวยเสรม สนบสนนความร ความเขาใจ หรอ เปนอปสรรค

ลกษณะของการเรยนรดวยตนเอง มลกษณะ 8 อยาง ไดแก เปดโอกาสตอการเรยนร ม มโนมตของตนเองในการเปนนกศกษาทมประสทธภาพ มความคดรเรม มอสระทจะเรยนร มความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเอง มความรกในการเรยนร มความคดสรางสรรค มการมองอนาคตในแงด และ มความพยายามใชทกษะการศกษาหาความรและทกษะการแกปญหา มทกษะการเขยน การฟงและการจ า (Lucy Madsen Guglielmino อางถงใน สองหลา เทพเชาวนะ,2534)

จาการศกษาพบวา การใหผเรยนมความรบผดชอบในการเรยนดวยตวเองเปนวธการทจะ กอใหเกดประโยชนอยางยงในการเสาะแสวงหาความรและทกษะใหมๆ สถาบนการศกษา ไดม การน าสอเทคโนโลยและระบบการจดการศกษาดวยวธการเรยนทางไกล การศกษาระบบเปด

22

โครงการการศกษาอสระ เปนตน กจกรรมเหลาน ลวนน าแนวความคดของการเรยนรดวยการน าตนเองมาใชในการจดการศกษาไดอยางด ดงจะเหนสถาบนการศกษาหลายแหงไดน าวธการศกษาดวยตนเอง ไปใชในการจดการศกษาในระบบเปด เพอสงเสรมการเรยนรรายบคคล (สวฒน วฒนวงศ, 2542)

1.5.4 การเรยนรรวมกน หรอ การเรยนแบบรวมมอ (Cooperation Learning) เปนวธการเรยนโดยใชกระบวนการกลม โดยจดกลมผเรยนใหมลกษณะและความสามารถทางการเรยนคละกน สมาชกมปฏสมพนธทดตอกน ชวยเหลอซงกนและกน เพอใหสมาชกไดเรยนรวชาการและไดพฒนาทกษะทางสงคม ทกคนในกลมจะท างานรวมกน ดวยหลกการวามความรบผดชอบทจะตองใหสมาชกในกลมแตละคนประสบความส าเรจ หรอ เปนความส าเรจของกลม (ธดา โมสกรตน, 2550) วธการเรยน เปนการจดใหนกเรยนท างานดวยกนเปนกลมเลกๆ จ านวน 2-6 คน และมองคประกอบในการท างานกลม มการพงพาอาศยซงกนและกนทางบวก สมาชกในกลมทกคนจะมหนาทและบทบาททส าคญและจ าเปนในกลมทกคน มปฏสมพนธอยางใกลชด สมาชกทกคน แสดงความคดเหนของตนเองตอหนาเพอนๆ ในกลมแตละคนตองรบผดชอบในแผนงานทไดรบมอบหมายสมาชกของกลมจะตองไดรบการฝกฝนในเรองทกษะทางมนษยสมพนธและกระบวนการกลม

กลาวโดยสรป การเรยนแบบรวมมอ ประกอบดวย ผเรยน ผสอน และกระบวนการกลม ผเรยนตองรบทบาทหนาทของตนเอง และบทบาทท มตอเพอนสมาชกในกลม ไดแก การมปฏสมพนธและการมทกษะทางสงคมในการท างานรวมกบเพอน เปนคณลกษณะทเออใหเกดการเรยนรและท าใหกลมประสบความส าเรจในการเรยนตามทตงเปาหมาย ทกษะทจ าเปนในการเรยนแบบรวมมอ ผสอนจะตองสอนทกษะทจ าเปน 2 ประเภท คอ ทกษะทางสงคม หรอ มนษยสมพนธ และทกษะดานเทคนค ทกษะทางสงคม ไดแก การตงใจฟงผอน การรอคอยใหถงคราวของตน การรวมมอไมถอนตว มทกษะความเปนผน า มความสามารถในการสอสาร สามารถแกไขสถานการณขดแยง สนบสนนใหก าลงใจผอน สวนทกษะทางดานเทคนค ไดแก ความสามารถในการอาน เขยน แกปญหา การอภปราย การตงค าถาม การคดและการน าไปใช ( อาว สณหฉว, 2542)

1.5.5 การวางแผนการเรยน การวางแผน เปนกระบวนการตดสนใจลวงหนาทมความเปนระบบ มความละเอยดและมความตอเนอง โดยมการก าหนดวตถประสงคและวธการทท าใหเกด การกระท าเพอใหบรรลวตถประสงค การวางแผนมทง การวางแผนระยะยาว ทมความยดหยนสง ชวงเวลาอาจเปน 3-5 ป การวางแผนระยะกลาง ทมระยะเวลานอยกวาแผนระยะยาว และการวางแผนระยะสน

23

1.5.6 การบรหารเวลา (time management) การบรหารเวลาเปนการจดตารางเวลาใหชดเจน โดยการท าปฏทน จดบนทก ก าหนดวนเวลาและสงทจะตองท าเพอชวยเตอนความจ าสงทตองท า

1.5.7 การสรางสมาธ สมาธเปนสงส าคญในการรบร ชวยใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ การฝกสมาธตามหลกศาสนา เปนวธทชวยใหการเรยนดขน สมาธเปนเรองทสามารถฝกใหเกดขนในตนเองได สภาพแวดลอมเปนปจจยท าใหเกดสมาธทดและไมด สงทขดขวาง หรอ รบกวนสมาธ มทงสงทรบกวนสายตา เชน สงของทระลก ภาพตางๆ ในหองทอานหนงสอ เปนตน สงทรบกวนทางห เชน เสยงรบกวนจากภายนอก การเปดวทย เปนตน

1.5.8 การอานอยางมประสทธภาพ การอานเปนทกษะอยางหนง ทสามารถฝกฝนได นกศกษาตองมทกษะการอานเพอสามารถเรยนรและจ า ศกษาแนวคดใหมๆ ขอเทจจรงได การอานอยางมประสทธภาพเปนความสามารถในการอานไดเขาใจมากทสด ทราบขอบเขตและประโยชนของเนอหาโดยใชเวลานอยและพฒนาความเรวในการอานและวธการตางๆ ใหเหมาะสมกบประเภทและวตถประสงคของการอานประเภทนนๆ

1.5.9 การตงค าถาม ค าถามเปนสงส าคญทใชในกจกรรมการเรยนการสอน ชวยเสรมความสามารถในการคดใหแกผเรยน ใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรม เปนสอกลางเชอมโยงความรเดมกบความรใหม กระตนความสนใจและสงเสรมใหเกดการคนควาและส ารวจความรใหม ดงนน การฝกตงค าถามเปนสงส าคญ ส าหรบผเรยน ค าถามทดเปนค าถามทผเรยนตองการตอบ ย วยใหเกดความสนใจ เกดความคด อนน าไปสการเรยนรสงอนๆ ทส าคญส าหรบผเรยน รวมทงเปนการฝกใหผเรยนเปนผรจกตงค าถามจนเปนนสย

1.5.10 การบนทก เปนการจดระเบยบเนอหาวชาในใจและเรยบเรยงเปนบนทกทตนเองเขาใจ เปนกระบวนการท างานของสมองทคอนขางซบซอน การฝกระบบสมองใหรบรและจดการท างานอยามประสทธภาพเปนเรองทส าคญและควรเรยนร นกวชาการหลายทานไดแนะน าเทคนคการจดบนทกไวหลากหลายวธ เชน การเขยนใหอานออก การใชค ายอหรอสญลกษณ เพอใหจดไดรวดเรวขน การใชดนสอสหรอปากกาเนนขอความประเดนส าคญ การใชตวเลขหรอตวอกษรในการแบงเนอเรอง หรอ หวขอยอย การทบทวนสงทจดบนทก คนควาและสอบถามเพมเตม เปนตน จากการศกษา พบวา ผเรยนทจดบนทก มผลเรยนทดกวาผเรยน ทไมจดบนทก (Simpson,2002) เทคนคทใชในการจดบนทกทเปนทนยม เชน การท าแผนทความคด (mind map) การท าเสนไดอะแกรม (lie diagrams)เพอชวยใหเหนมองเหนในการจดบนทก การท าบตรดรรชน (index cards) เพอสรปความคดลงในบตรเรยงตามหวเรอ ประเดนทศกษา การใชตาราง (use table) โดยเฉพาะกรณทตองการท าสรปเชงเปรยบเทยบหรอประเมนคณคาใหเหนขอด ขอดอย ประโยชน

24

โทษ เปนตน การเนนขอความและการท าบรรณนทศน (highlighting and annotating) ในสวนการสรปใจความส าคญ ตวเลข สถต ขอมลทเปนประโยชน เปนตน

1.5.11 การจ า นกจตวทยาไดศกษาการรบรเรองการจ าไดของคน พบวา การจ าเปนการรบรผานระบบประสาท 3 ทาง คอ การเหน การไดยนและการสมผส การจะเพมความจ า จะตองมการจดระเบยนระบบประสาททง 3 เพอเปนการบนทกเรองราวไวในสมอง วธเพมความจ ามหลายอยาง เชน การเขาใจเรองทจะอาน การเรยนอยางตงใจ การเลอกจ าเฉพาะเนอหาหรอจดทส าคญ การจดระเบยบชวยความจ าดวยการจดประเภทของเรองเปนหมวดหม การทองจ าทละนอย แบงเปนสวน ๆ การสรางรหส ชวยจ า เชน รหสยอ ตวเลข หรออาจใชบตรชวยความจ า การเชอมโยงความสมพนธของเรองใหมกบความรเดม

1.5.12 การใชแหลงความร แหลงความร เปนบคคล หนวยงานหรอ สถานทท จดเกบ ถายทอด หรอ ใหบรการ ขอมล สารสนเทศ และความร แหลงความรทส าคญส าหรบนกศกษา ไดแก คร อาจารย หองสมด หองปฏบตการ เพอนเรยน

1.5.13 การเตรยมตวสอบ เปนเรองส าคญ หากนกศกษามการวางแผนการสอบ และมความพรอมในการสอบ จะชวยใหมนใจในการเขาสอบ มสมาธในการท าขอสอบ การเตรยมตวสอบทมประสทธภาพ ประกอบดวย การเตรยมทบทวนตามตารางสอบ การควบคมความวตกกงวล หาสงทผอนคลาย ออกก าลงกาย พกผอนใหเพยงพอ และเขาหองสอบทนทเมอถงเวลาสอบ นอกจากน การน าขอสอบเกามาทดลองท า จดเปนการเตรยมการสอบทดอกอยางดวย

1.5.14 การสอบ นกศกษาควรวางแผนตอบขอสอบ โดยแบงเวลาในการท าขอสอบ การใชเวลา โดยทวไป ควรจดสรรเวลาในการวางแผน รอยละ 20 เวลาในการเขยน หรอตอบขอสอบ รอยละ 70 และเวลาในการตรวจทาน รอยละ 10 การเขยนค าตอบควรเลอกเฉพาะประเดนส าคญ ตอบส นๆ ควรท าขอสอบทกขอ แมจะไมเสรจสมบรณในแตละขอ กรณท าขอใดไมไดใหท าเครองหมายไว และกลบไปท าหากมเวลาเหลอ

สาระและองคประกอบทจะชวยใหสามารถเรยนไดอยางมประสทธภาพ มการพฒนาทกษะการเรยนประกอบดวยสงทเกยวของกบนกศกษาหลายดานดงท อทมพร จามรมาน (2535) กลาววา ทกษะการเรยนนาจะเกยวของกบ ความสามารถในการวเคราะหนสยการเรยนของตนและเปาหมายในชวต ความสามารถในการฟง คด ถาม จด สมาธ ก าลงใจทจะเรยน สขภาพอนามยทด ความสามารถในการจ า ความสามารถในการคนหาความรจากแหลงตาง ๆ ความสามารถในการจดเวลา ความสามารถในการอาน ความสามารถในการเตรยมตวสอบ

25

2. การศกษาทางไกล 2.1 ความหมายการศกษาทางไกล การศกษาทางไกล (distance education) หรอ การเรยนทางไกล(distance learning) ม

ผใหนยาม ดงน วจตร ศรสอาน (2529 : 5-7) ใหความหมายของการเรยนการสอนทางไกลวา หมายถง

ระบบการเรยนการสอนทไมมชนเรยน แตอาศยสอประสม ไดแก สอสงพมพวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และการสอนเสรม รวมทงศนยบรการการศกษา โดยมงใหผเรยนเรยนไดดวยตนเองอยกบบานไมตองมาเขาชนเรยนตามปกต

ส านกวชาการ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2536) กลาวถง การเรยนการสอนทางไกล วาเปนระบบการเรยนการสอนทไมมช นเรยนแตอาศยสอประสมอนไดแก สอทางไปรษณย วทยกระจายเสยง วทยโทรทศนและการสอนเสรม รวมทงศนยบรการการสอนเสรม เปนหลก โดยมงใหผเรยนเรยนไดดวยตนเองอยกบบาน ไมตองเขาชนเรยนตามปกต

สมาล สงขศร (2550 : 55) การศกษาทางไกล หมายถง วธการจดการศกษาทผเรยนและผสอนไมไดพบกนโดยตรงเปนสวนใหญ แตผสอนจะถายทอดวชาเนอหาความร มวลประสบการณตางๆไปทางสอ อาจจะเปนสอสงพมพ วทย โทรทศน เทปเสยง วดทศน คอมพวเตอร หรออนๆ ผเรยนจะไดรบความรจากสอเหลานในลกษณะของการเรยนดวยตนเอง โดยผเรยนไมตองเดนทางเขามายงสถาบนการศกษา แตจะเรยนอยทบานหรอสถานทท างาน ผเรยนสามารถก าหนดเวลาเรยน สถานทเรยนและจะตองบรหารการเรยนดวยตนเอง ภายในเวลาทสถาบนการศกษาก าหนด การพบปะระหวางผสอนกบผเรยนอาจจะก าหนดใหมขนบางเปนบางครง จะเปนการพบปะเพอทบทวน เพอซกถามประเดนปญหาในสงทเรยนดวยตนเองไมเขาใจ หรอเปนการสรป หรอฝกทกษะทส าคญจากเนอหาวชานนๆ

ฮซ (Hsu, 1999) กลาววา การเรยนทางไกลเปนวธการจดการศกษาวธหนง เปนการจด การเรยนการสอนโดยผเรยนและผสอนไมไดเผชญหนากนเหมอนการเรยนในชนเรยน แตผสอนสงผานความรไปยงผเรยนโดยสอประสมประเภทตางๆ ใหผเรยนศกษาดวยตนเอง ผเรยนสามารถก าหนดและควบคม เวลาในการศกษาดวยตนเอง

จากนยาม ดงกลาว พอสรปไดวา การศกษาทางไกล เปนวธการในการจดการศกษาวธหนงในการจดการศกษาทงในระบบและนอกระบบ เปนการจดการเรยนการสอนทผเรยนและผสอนไมไดเรยนแบบเผชญหนากน หรอ การสอนแบบชนเรยน แตผสอนจะสงความรไปยงผเรยนผานสอประเภทตางๆ ใหผเรยนเรยนรดวยตนเอง ผเรยนสามารถบรหารจดการและควบคมการเรยนดวยตนเอง

26

ปจจบนมการใชศพทตางๆ แทนการศกษาทางไกลหรอ การเรยนทางไกล ทพบโดยทวไป ไดแก ค าวา การเรยนแบบเปด (open learning) การเรยนแบบยดหยน (Flexible learning) ค าเหลานมความหมายคลายคลงแตไมไดมความหมายเดยวกน กลาวคอ Distance learning อางถงสถานทหางไกล บานหรอ ทท างาน มหาวทยาลย ม 2 ลกษณะ คอผสอนและผเรยนแยกจากกน วสดการเรยนและการสอสารแบบสองทางขณะท open learning อางถงการเรยนวาเกดทบานหรอทมหาวทยาลยกได เปนการเรยน ผเรยนเปนศนยกลาง เปนการเรยนรกจกรรมหนงๆ ผเรยนมการ ถกควบคมนอย หรอ มความยดหยนเรองเวลา และสถานทเรยน โดยมความหมายใกลเคยงค าวา flexible learning ดงนนค าวา open university อางถงการเขาถงอยางเปดส าหรบการลงทะเบยนในหลกสตร flexible learning ทผเรยนมความยดหยนในการเรยนการสอน จากลกษณะทผเรยนเปนศนยกลางมากกวาวธการเรยนแบบเดมทผสอนเปนศนยกลาง โดยมการน าเทคโนโลยน าสงหลกสตรไปถงผเรยน ทงน ค าทง 3 ค า เปนระบบการเรยนทมลกษณะการใชอยางอสระของวสดการเรยน (เอกสาร วดโอ ซดรอม เวบเพจ) กบความเปนอสระของรปแบบผเรยน ผสอน และผสนบสนน

2.2 แนวคด หลกการของการเรยนในระบบทางไกล แนวคด หรอ หลกการของการเรยนในระบบทางไกล เปนแนวคด การเรยนรายบคคลท

ผเรยนมอสระในการเรยน ผเรยนเรยนดวยตนเอง จากการทมหาวทยาลยถายทอดความรไปยงผเรยนโดยสอตาง ๆ (Johnstone, 2005) โดยไดรบค าแนะน าจากผสอน พเลยงในศนยการเรยน

แนวคดการเรยนทางไกลน เปนแนวคดท สงเสรมการเรยนรดวยตนเอง ผ เ รยนต ง เ ป าหมายผลการเ รยน ร เ นอหา การประเ มนผลการเ รยนและการตดตอ สอสารกบสถาบนการศกษาดวยตนเอง แนวคดน สอดคลองกบจตวทยาการเรยนรทผเรยนจะเรยนไดด เมอมความพรอมในการเรยน เปนการเรยนตามศกยภาพของผเรยน แบบการเรยนของผเรยน โดยผเรยนสามารถเลอกเวลา สถานทในการเรยนดวยตนเอง หรอ กลาวงายๆ วา การเรยนรเกดไดทกเวลา นกวชาการไดสรปลกษณะการเรยนของผเรยนทางไกล (Talbot, 2007) ดงน

1. เรยนรโดยการปฏบต (learning by doing) ผเรยนตองท ากจกรรมหรองานทมอบหมายใหสมบรณ ผเรยนตองพฒนาทกษะ เพอเปนเครองมอในการสนบสนนการเรยนทางไกลใหส าเรจ

2. เรยนโดยการประเมน (learning by assessment) มการตงค าถามเพอการประเมนตนเอง โดยประเมนตนเอง โดยเปนการประเมนในลกษณะทเกดขนระหวางการเรยน โดยมการตงมาตรฐาน หรอเปาหมายไว

3. เรยนโดยการอานและเขาฟงค าบรรยายหรอ การสอนเสรม รวมทงการเขารวมกลมเพอนและผสอนตามทมการนดหมายหรอ ตามโปรแกรมทจดให

27

4. เรยนโดยการสะทอนกลบ ตองคดถงสงทตองอาน สงทตองอภปรายในกลม การพฒนาความคด ตองตอสกบความเครยด การจดการตนเอง การจดการกบงานทไดรบมอบหมายจากการเรยน มแรงจงใจ การจดการเวลา การสอสารระหวางบคคลทเกยวของ ทายสด กระบวนการเรยนรจะแยกแยะการเปลยนแปลงทเกดขนกบผเรยน ทงการสรางความเชอมน ทศนคต คานยม

5. เรยนโดยการควบคมตนเอง และมความรบผดชอบผเรยนทางไกลเปนผเรยนทตองเรยนโดยยดตนเองเปนศนยกลาง ตองมการจดระบบการเรยน การตดสนใจ รวมทงการท าใหสมดลระหวางการเรยน การท างานดวยตนเอง มแรงจงใจสง เปนผเรยนรอยางอสระ เปนผเรยนรเชงรก มทกษะการจดการ จดระบบ เปนผมวนยการเรยนรดวยตนเอง สงเหลานส าคญกบผเรยน หากผเรยนปราศจากสงเหลาน แมจะมการจดหลกสตรทางไกลและ มผสอน กตาม หากผเรยนไมเรยนเชงรก และไมสามารถควบคมตนเองใหมความรบผดชอบในการเรยนกจะไมสามารถประสบผลส าเรจในการเรยนทางไกล

2.3 รปแบบการศกษาทางไกล หากพจารณาผเรยนเปนหลก รปแบบการศกษาทางไกล สามารถจดแบงได 3 ลกษณะ

(สมาล สงขศร, 2549) ไดแก การศกษาทางไกลแบบเดยว (single mode) เปนวธการจดการเรยนโดยไมมชนเรยน การศกษาทางไกลแบบทว (Dual mode) เปนวธการจดการเรยนการสอนแบบคขนานทมนกศกษาทเรยนในชนเรยนและเรยนดวยตนเอง และ การศกษาทางไกลแบบตร(Triple mode) เปนการศกษาทางไกลแบบผสมผสาน ทมนกศกษา 3 ประเภท คอ แบบชนเรยน แบบเรยนดวยตนเองทบาน และมาเขาชนเรยนบาง เรยนเองบางตามความพรอม

ส าหรบรปแบบการจดการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เปนการศกษาทางไกลแบบเดยว หรอ เรยกวาการศกษาทางไกลแบบเปด ซงจดวาเปนการศกษาทางไกลอยางแทจรง ผเรยนเรยนดวยตนเองจากสอตางๆ โดยไมมชนเรยน การทเรยกวา การศกษาทางไกลแบบเปดเพราะเปดดานจ านวนผเรยน เปดดานคณสมบตผเรยน เปดดานสถานทเรยน เรยนทใดกไดและเปดดานวธการเรยน ผเรยนก าหนดวธการเรยนและเวลาเรยนไดดวยตนเอง (สมาล สงขศร, 2549)

2.4 ระบบการศกษาทางไกลมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช จากการทบทวนวรรณกรรมดานระบบการศกษาทางไกล พบวามนกวชาการดาน

การศกษาทางไกลใหค าอธบายระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชไว ดงน

วจตร ศรสอาน (2529 : 7) ระบบการสอนทางไกลทมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ใชอยเปนระบบสอประสม โดยอาศยสอสงพมพในรปของเอกสารการสอน แบบฝกปฏบต และ

28

เทปเสยงทสงใหนกศกษาทางไปรษณยเปนสอแกนกลาง มรายการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน การสอนเสรม ณ ศนยบรการการศกษาจงหวด และการศกษาคนควาจากแหลงวทยาการในชมชนทมหาวทยาลยจดใหเปนสอประกอบ ประกอบดวยขนตอนการด าเนนงาน 9 ขนตอน ครอบคลมการศกษาและวเคราะหความตองการทางการศกษา การก าหนดวตถประสงคของการศกษา การพฒนาหลกสตร การพจารณาสอทเหมาะสมส าหรบการศกษาทางไกล การวางแผนและพฒนาสอการเรยนการสอน การผลตสอการศกษา การทดสอบระบบและสอการศกษาทไดจดท าขน การน าระบบการสอนและสอการศกษาไปใชและการตดตามและประเมนผลการศกษา

ชยยงค พรหมวงศ.(ม.ป.ป.: ไมระบหนา) ไดสรประบบการสอนทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช วาเปนแนวปฏบตดานวชาการของมหาวทยาลย ซงครอบคลมระบบ 3 ระบบ เพอการด าเนนการดานตางๆ ไดแก ระบบการพฒนาหลกสตร หาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ระบบการผลตชดวชาและชดการสอนทางไกล แผนมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช และระบบการถายทอดเนอหาประสบการณและประเมนผลการศกษา หาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช โดยจ าแนกระบบการสอนเปน 5 ขนตอน ครอบคลม การส ารวจปญหาและความตองการของสงคม การพฒนาหลกสตร การผลตชดวชาและชดการสอนทางไกล การถายทอดเนอหาและประสบการณ และการประเมนผล โดยมเหตผลเพอใหการถายทอดเนอหาสาระเปนไปตามวตถประสงค ทปรากฏในพระราชบญญต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พ.ศ.2521

เยาวลกษณ ดวงเนตร (2540) กลาวถง ระบบการศกษาทางไกลวาเปนจดการศกษาทนกศกษาจะศกษาจากสอการสอนประเภทตางๆ ไดแก การศกษาจากวสดการศกษาทสงทางไปรษณย ไดแก เอกสารการสอน แบบฝกปฏบต เทปเสยง บรการ การศกษาจากการสอนเสรมทางวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน การศกษาจากสอโสตทศน ไดแก เทปเสยงและภาพยนตร ชดการสอน การศกษาจากการสอนเสรม การศกษาจากศนยบรการการศกษา ไดแก ศนยบรการการศกษาภาค ศนยบรการการศกษาจงหวด ศนยบรการการศกษาเฉพาะกจ สาขาวชา ศนยบรการการศกษาเฉพาะกจ มม มสธ. การศกษาจากการจดบรการตางๆ ไดแก บรการหองสมด การแนะแนว และการสอบ

สมาล สงขศร (2545) กลาวถงการจดการศกษาดวยวธทางไกล วาม 7 ขนตอนตามล าดบ เรมจากวเคราะหความตองการการศกษา ก าหนดวตถประสงคของโครงสรางหลกสตร พฒนาหลกสตร ก าหนดสอทเหมาะสมกบการจดการศกษาดวยวธทางไกล พฒนาสอส าหรบการเรยน การสอน ด าเนนการเรยนการสอน และประเมนผลการจดการศกษา

ธดา โมสกรตน (2550 : 35) กลาววา การเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เปนการจดระบบการศกษาทสะดวกตอการศกษาดวยตนเอง

29

นกศกษาเรยนผานสอการศกษาทเปนชดวชา และรบบรการการศกษาจากมหาวทยาลยในรปแบบ ทหลากหลาย เพอชวยใหนกศกษาไดรบความรและประสบการณโดยไมจ ากดเวลาและสถานททศกษา

จากขอมลดงกลาว สรปไดวา ระบบการศกษาทางไกล มหาวทยาลยสโขทยธรรมา ธราช เปนระบบทประกอบดวยระบบการพฒนาหลกสตร ระบบผลตชดวชาและชดการสอนทางไกล ระบบการถายทอดเนอหาประสบการณ ระบบวดและประเมนผล และระบบสนบสนน การเรยนการสอนทเออใหผเรยนสามารถบรหารจดการการเรยนรดวยตนเอง โดยไมมขอจ ากด เรองสถานทเรยนและเวลาเรยน

2.5 การสนบสนนการเรยนในระบบการศกษาทางไกล จากคณลกษณะวธการเรยนของการศกษาทางไกล ท าใหผเรยนตองมกระบวนการ

เรยนรและวธการเรยนแบบตางๆ ทชวยใหสามารถเรยนรไดอยางประสบความส าเรจ ดงนน นกศกษาจะเรยนใหส าเรจการศกษาในระบบทางไกลไดนนไมเพยงแตตองมวสดการเรยนทมคณภาพเทานน แตตองมเครองมอ อปกรณและกลยทธทสนบสนนใหส าเรจในระบบทางไกล หรอทเรยกรวม ๆ กนวา การสนบสนนนกศกษา (student support) ( Apps, 1978; Margaret, 2003) การสนบสนนนกศกษาเปนค าทมความหมายกวางรวมกจกรรมตางๆ ทงการผลต การน าสงวสดตามหลกสตรทชวยสนบสนนใหนกศกษาส าเรจการศกษา การสนบสนนนกศกษาใหเรยนส าเรจในระบบทางไกลนน ครอบคลม กจกรรมการใหค าปรกษา การแนะน าดานวชาการ การชวยเหลอคาใชจาย รวมทงการสอนทกษะการเรยนร (Carla, 2006)

ซมพซน (Simpson, 2002) จ าแนกการสนบสนนนกศกษาเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ การสนบสนนดานวชาการ (academic or tutorial support) เปนการสนบสนนนกศกษาในดานปญญา ความรตามหลกสตร เชนการพฒนาทกษะการเรยน การรสารสนเทศ อกประเภทเปนการสนบสนนนกศกษาในสวนทไมใชวชาการ (non academic support) เปนการสนบสนนดานจตใจ เชน การแนะแนว การใหค าปรกษา เปนตน

จากการศกษาผลงานวจยของ สมาล สงขศร (2545) ดานบรการสนบสนนการศกษาของมหาวทยาลยเปดในตางประเทศ พบวามบรการ ดงน

มหาวทยาลยเปดสหราชอาณาจกร (The United Kingdom Open University) มการสนบสนนดานการสอนเสรม การใหค าปรกษา การตดตอกบผเรยนเปนรายบคคล การประสานและนเทศการสอน การสอนเสรมทางไปรษณย การจดตงส านกงานสวนภมภาค

มหาวทยาลยอะธาบสกา (Athbasca university) มการสนบสนนคาเลาเรยนนกศกษาทมคาเลาเรยนเกน 100 เหรยญ การแลกเปลยนนกศกษา การบรการสอนเสรมรายบคคล การบรการ

30

ของศนยวชาการ เพอการสอนเสรม การศกษารายบคคล และการเรยนเปนกลม ซงเปนวธการศกษาทางไกลของมหาวทยาลย การบรการแนะแนว

มหาวทยาลยทางอากาศ (university of the Air) มการสนบสนนระบบหองสมด ศนยการเรยนเพอการสอนแบบชนเรยนและการสอบเทยบหนวยกต บรการทศนยทจดผเรยน ไดแก การใหค าปรกษาทางวชาการ บรการหองสมด การรบชมและฟงโปรแกรมการเรยนทออกอากาศ ดาวเทยม มสถานวทยโทรทศนของมหาวทยาลย มทนการศกษา และการใหบตรสวนลดกบผเรยนในการเดนทางไปใชบรการศนยการเรยน

สถาบนการศกษาระบบเปดแหงนวซแลนด (The Open polytechnic f new Zealand) มการสนบสนนดานบรการเกยวกบการจดการเรองเวลา (timeliness) การใหขอมลขาวสาร การสนบสนนจากอาจารย การบรการหองสมด ทงสวนกลางและภมภาค การแนะแนว การตดตามนกศกษา ทนการศกษา

มหาวทยาลยแหงแอฟรกาใต (University of South Africa UNISA) มการบรการทหลากหลายมาก เชน มการจดตงส านกสนบสนนนกศกษา (the department of student support) ใหบรการการการสอนเสรม สนบสนนทนการศกษา ใหการสนบสนนสภานกศกษานอกจากน มการจดต งศนยภมภาค ประจ าภาคตางๆ ใหบรการเชนเดยวกบสวนกลาง ศนยบรการทองถน ศนยบรการใหค าแนะน าปรกษาเพอพฒนาอาชพ ตลอดจนมการจดบรการในรปแบบตาง ๆ เชน บรการออนไลนเพอการสอสารระหวางผเรยนกบมหาวทยาลย ในการเรยนการสอน บรการหองสมด บรการทนการศกษา การจดท าสงพมพเผยแพรทงรปวารสารและเอกสารเผยแพร การจดตงส านกการสอนของมหาวทยาลย เพอสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง

2.6 ปจจยทสนบสนนทกษะการเรยนของผเรยนทางไกล นอกจาก ผสอนทเปนบคคลส าคญทใหขอมลใหมๆ ขอมลยอนกลบจากการสอนเสรม

ทงทเปนทางการและไมเปนทางการเปนสงจ าเปนทผเรยนตองน าไปปฏบตตอเพอนรวมเรยน ครอบครวและเพอน รวมทง สถานทท างานและเพอนรวมงาน ผจดการหลกสตรแลว ยงมปจจยอนๆ ทสนบสนนทกษะการเรยนของผเรยนทางไกล ดงน

2.6.1 ความพรอมในการเรยน นกศกษาทมความพรอมในการศกษาจะมทศนคตทดตอระบบการศกษาทางไกล โดยความพรอม ประกอบดวย ความพรอมดานรางการ สขภาพ ความอดทน แรงจงใจ พฤตกรรมเชงบวก เพอใหเกดความมงมนในการเรยนใหส าเรจ เพราะการศกษาในระบบทางไกลตองควบคมการศกษาดวยตนเอง ตองเรยนและท างานพรอมกน ดงงานวจยของ เกรซ (Grace, 2001) พบวา ปจจยทมบทบาทส าคญในการสนบสนนผเรยนใหมทกษะการเรยน

31

ไดแก ความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง นอกจากน นกศกษาทเรยนรดวยตนเองและมความพรอมจะประสบความส าเรจสงกวานกเรยนทไมมความพรอมในการเรยน

2.6.2 ความสมดลของการบรหารเวลา ในการเรยน การท างานและครอบครว ระดบการรสารสนเทศ ความสามารถในการท าความเขาใจการประเมน ระดบของแรงจงใจและประสบการณการศกษาทผานมาลวนเปนปจจยสนบสนนทกษะการเรยน (Grace ,2001)

2.6.3 ลกษณะเอกสารการสอน ลกษณะเอกสารการสอนในระบบทางไกล ควรเปนชดการสอน โดยมแบบฝกทมการประเมนกอน หลงเรยนเปนหลก เนองจากนกศกษาใชสอหลกคอชดวชาในการเรยน ( ธระ ไชยรตน, 2530) มทศนคตทดตอเอกสารการสอน โดยเหนวา เปนเอกสารการสอนทสรปเนอหาไดด มเนอหาทสอดคลอง และเปนเอกสารส าคญในระบบการศกษาทางไกลทตองใชเพอการเรยนรดวยตนเอง (เยาวลกษณ ดวงเนตร, 2540)

2.6.4 การใหค าปรกษา การใหค าปรกษา (counseling) เปนกระบวนการทบคคลคนหนง ซงหมายถงผใหค าปรกษา พยายามใหความชวยเหลอแกอกคนหนงซงหมายถงผมปญหา เพอใหบคคลคนนนเขาใจปญหาของเขาอยางชดเจนและสามารถคดหาหนทางในการแกปญหาเหลานนใหส าเรจ น าไปสการมชวตทมความสข

วธการใหค าปรกษา มทงการใหค าปรกษาเปนรายบคคล และการใหค าปรกษาแบบกลม วธการใหค าปรกษาแบบกลมสามารถชวยใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษามหาวทยาลยเพมขนได ดงปรากฏในผลงานวจยของ จราภรณ อารยะรงสฤษฎ (2532 , อางถงใน กลยา เฟองเพยร, 2534) การใหค าปรกษาแบบกลมยงชวยลดความกงวลดานการเรยน ดงปรากฏในผลงานวจยของ สรางค นามสตร และวชรนทร เจรญเวช (2526; 2527 , อางถงใน กลยา เฟองเพยร, 2534)

การใหค าปรกษา เปนสงส าคญเพราะจะเปนปจจยทมผลตอความส าเรจของการแกปญหาของผทมทกข ผทไมไดเรยนรและฝกฝนมาเปนอยางดจะไมสามารถน ากระบวนการใหค าปรกษามาใชไดอยางถกตองและมประสทธภาพ นอกจากน กระบวนการใหค าปรกษากยงมสวนท าใหการใหค าปรกษาแตกตางจากการชวยเหลอ การแนะน าทบคคลทวๆ ไปพยายามชวยเหลอผทมปญหา

จากผลการศกษาของ ณทธ สทธจตต (2549) พบวา อาจารยทปรกษามบทบาท ทงในดานการใหค าแนะน า ใหค าปรกษาและพฒนานสตในระดบมาก โดยเฉพาะดานการให ความชวยเหลอและประสานงาน

2.6.5 แหลงทรพยากรส าหรบการศกษา ครอบคลม วสดสารสนเทศจากหองสมด รานหนงสอ วาสาร สออเลกทรอนกสบนเวบไซต เปนตน

32

2.6.6 การรสารสนเทศ เปนสงจ าเปนทผเรยนทกคนตองม (Talbot, 2007) การรสารสนเทศเปนทกษะในการคนหา ประเมนและใชสารสนเทศทมมากมายไดอยางมประสทธภาพ ผเรยนตองมชดทกษะดานไอททชวยใหสามารถเขาถง คนหา สารสนเทศจากแหลงสารสนเทศตางๆใหมากทสด ทงน การรสารสนเทศไมใชเปนเพยงการหาสารสนเทศใหได แตตองสามารถประเมน เลอกใชเฉพาะสารสนเทศทมคณคา ตรงกบความตองการเทานน ผทสามารถชวยเหลอผเรยนไดดคอ บรรณารกษและผสอน โดยจดแรกทเขาถงสารสนเทศ ไดแก เวบไซตหองสมด เขาโดยผานเครอขายมหาวทยาลย และเขาดวธการสอนการรสารสนเทศ ซงมกจะมปรากฏ Online tutorials ทสอนเกยวกบการคนหาสารสนเทศ รวมทงมโปรแกรมการจดการรายการเอกสารอางองใหดวย เชน Endnote เปนตน

2.6.7 การใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนการสอน เ ชน การเรยนทางอเลกทรอนกส (e-Learning) เพอผเรยนไดฝกทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การใชโปรแกรมสอสาร เชน การใชไปรษณยอเลกทรอนกส การใชโปรแกรมน าเสนอ เปนตน การเรยนออนไลน (online Learning) ซงเปนรปแบบหนงของการเรยนทางอเลกทรอนกส (Tabot. 2007) โดยน า หลกสตรวางบนเวบ ใหผเรยนเขาถงเฉพาะบคคล ผเรยนสามารถมปฏสมพนธกบผสอน ชวยใหผเรยนเพมทกษะการเรยน

2.6.8 การจดสงแวดลอมการเรยนเสมอน (Virtual Learning Environment) เพอใหผเรยนสามารถเขาถงแหลงความรพรอมๆ กบพฒนาทกษะการเรยน เชน การใชโปรแกรมประเภท ชวยสอน เชน WebCt , Blackboard เปนตน เพอใหผเรยนเขาถงวสดการเรยน และผสอนสามารถจดการเรยนการสอนไดอยางมปฏสมพนธ ผเรยนประเมนตนเองได สามารถใชแหลงอเลกทรอนกส มหองอภปรายกลม รวมถงการใชเครองมอจดการเรยนรอนมาชวย เชน Blog Wiki การประชมทางไกล การใชระบบวดโอสตรมมง เปนตน

2.7 การพฒนาทกษะการเรยนในระบบทางไกล การพฒนาทกษะการเรยน ส าหรบผเรยนทางไกล มนกการศกษาไดกลาวไวพอทจะ

ประมวลมาดงน ซมพซน (Simpson, 2002) กลาววา การพฒนาทกษะการเรยน ส าหรบผเรยนทางไกล

เปนการพฒนาทกษะการอาน การเขยนและทกษะดานจ านวน (numeracy) โดยยงไมมชดการฝกทกษะทสมบรณทสดส าหรบผเรยนทางไกล โดยทวไปจะใชทกษะการเรยนเชนเดยวกบทกษะทเคยใชในการศกษาในระบบปดหรอการเรยนในชนเรยน ซงยงไมมการยนยนวา มความเหมาะสมหรอไม ขณะทการเปลยนแปลงทกษะการเรยนของผเรยนเปนสงทยากและทาทาย อยางไรกตาม ผเรยนทกคนตองมทกษะ ดงน

33

ทกษะการสอสาร (communication skills) การอานและท าความเขาใจทรพยากรตาง ๆ และรปแบบการเขยนทเหมาะสมกบงานทมอบหมายแตละชน

ทกษะดานจ านวน (numeracy skills) การสรางกราฟและการประยกตทางสถต ผเรยนในสาขาทแตกตาง เชน วทยาศาสตร สงคมศาสตร อาจตองการทกษะเฉพาะดาน

มากกวาน เพราะ ทกษะการเรยนเปนสวนทรวมอยในผลการเรยนรของหลกสตรแตละหลกสตร ผลการเรยนรตามหลกสตรโดยทวไป มโครงเรองหลก ครอบคลมดานปญญา การปฏบต และทกษะดานวชาชพ โดยจ าแนกเปน ทกษะ 4 สวนไดแก

1. ทกษะทางความรและความเขาใจ- เปนการไดรบความรทเกยวของเฉพาะสาขา เชน ขอเทจจรง แนวคด เปนตน

2. ทกษะทางปญญาหรอการรคด (cognitive skill) เชน ทกษะการคด การแกปญหา การวเคราะห

3.ทกษะทางวชาชพและการปฏบต (practical and professional skill) เปนทกษะทเกยวของกบอาชพ เชน การออกแบบเวบ การวางแผนการสอน เปนคน

4. ทกษะส าคญ (key skills) เปนทกษะทไดรบจากผลการศกษา เชน ทกษะการสอสาร ทกษะการจดการเวลา เปนตน

ซมพซน (Simpson, 2002) ยงไดใหขอพจารณาในการพฒนาทกษะผเรยนไวตามล าดบดงน

1. เปนการพฒนาทกษะดานใด โดยตงปญหาอยบนฐานกระบวนการเรยนรทตองการใหผเรยนไดรบ ดานการรคด (cognitive) เชน การเรยนเพอไดสงใหม การอานอยางมประสทธภาพ การเขยนความเรยงและรายงาน จ านวน ทกษะไอท ดานจตใจ (affective) เชนเกยวของกบการประเมนความเครยด หรอดานการจดระบบ เชน การใชเวลาทจะศกษา ปญหาอาจจะมการใชทกษะมากกวา 1 เชน ปญหาของการหาเวลา อาจจะเกยวกบหวขอความเชอมนในตนเองและการขาดทกษะดานจ านวนหรอตวเลข

2. เมอไดเหตผลของการฝกทกษะแลว ใหพจารณาในสงทผเรยนก าลงปฏบต เชน วธการอานหนงสอ อานอยางไร เกดอะไรขนเมออานความเรยง ผเรยนแกปญหาคณตศาสตรอยางไร จดระบบเวลาอยางไร รสกอยางไรเมอตองเขยนงานทไดรบมอบหมาย

3. ท าความเขาใจใหแจมชด แนวคด สภาพแวดลอมและความทาทายในวธทผเรยนปฏบต

34

4. พจารณาวาผเรยนมทกษะดานใดทไมเพยงพอ สนบสนน เชน อานหนงสอในลกษณะทไมตงค าถาม หรอไมมปฏสมพนธ อาจแนะน าเทคนคการอาน เชน การอานอยางเรว การท าขอความเนน เปนตน

ทลบอท (Talbot ,2007) กลาววา โดยทวไป ทกษะการเรยนของผเรยนทางไกลนนคลายกบทกษะของผเรยนในระบบชนเรยนทวไป กลาวคอ ตองมทกษะการจดบนทก การเขยน ทกษะพนฐานการใชคอมพวเตอรและโปรแกรมคอมพวเตอร การใชแปนพมพ ไปรษณยอเลกทรอนกส ซงเปนพนฐานทจะรองรบการใชงานบนอนเทอรเนตและการเรยนอเลกทรอนกส (E-Learning) การเรยนออนไลน (online learning) หรอสงแวดลอมการเรยนแบบเสมอน (virtual learning environment) รวมทงโปรแกรมสนบสนนการเรยนอเลกทรอนกส การเรยนบนฐานเวบ เชน โปรแกรม Web CT Blackboard เปนตน ประโยชนของโปรแกรมเหลาน ชวยใหผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเอง ผเรยนสามารถเขาถงวสดการเรยนร เขาถงแหลงการเรยนรอเลกทรอนกสผานชองทางเวบไซต เขาหองอภปราย เชน web board มแบบประเมนตนเอง และการใหขอมลยอนกลบ มแบบทดสอบสนๆ รวมทงมความปลอดภยสง

อยางไรกตาม การเรยนในระบบทางไกลใหส าเรจนน ผเรยนทางไกลตองมทกษะอนประกอบ เพอใหสามารถเรยนทางไกลได ทกษะทจ าเปนไดแก ทกษะการสอสารอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะระหวางบคคล การสอสารโดยการใชชองทางการสอสารอยางหลากหลาย ทง ไปรษณยอเลกทรอนกส สนทนากลม การเรยนทางอเลกทรอนกส โทรศพท โทรสาร การพฒนาความคดทด การเปนผฟงทด มทกษะในการพด การคดวเคราะห การคดเช งวชาการ ทกษะการจดการเวลา การวางแผน ความสมดลของแบบการเรยนร ทกษะการบนทกยอและการอานเชงวเคราะห ทกษะเทคโนโลยสารสนเทศ ทกษะการรสารสนเทศ การจดบนทกอยางมประสทธภาพ และความสามารถในการหาแหลงขอมลเพอการชวยเหลอทเหมาะสม และการท างานรวมกบผอน 3. งานวจยทเกยวของ 3.1 ในประเทศ

3.1.1 งานวจยทเกยวของกบการพฒนาทกษะการเรยนทวไป กลยา เฟองเพยร (2534) ศกษาการฝกอบรมทกษะการด าเนนชวตเพอเพมผลสมฤทธ

ทางการเรยนและความรสกเหนคณคาในตนเองของนกศกษาระดบมหาวทยาลย ผลการวจยพบวา นกศกษาทไดรบประสบการณจากการเขากลมฝกอบรมทกษะการด าเนนชวต มผลสมฤทธทางการ

35

เรยนและความรสกเหนคณคาในตนเองสงกวานกศกษาทไมไดรบประสบการณจากการเขากลมฝกอบรม

อทมพร และคนอนๆ (2538) ศกษาการพฒนากระบวนการเรยนรของคนยคใหม โดยมวตถประสงคเพอส ารวจประเดนทเกยวของกบคนยคใหม เสนอแบบจ าลองการพฒนากระบวน การเรยนรของนกเรยน และเพอตรวจสอบแบบจ าลองดงกลาว

ผลการศกษาพบวา การเรยนรทจ าเปนส าหรบคนรนใหมไดแก การเปนคนด การเหนแกสวนรวม การคดเปนระบบ การตรงตอเวลา การรกษาสขภาพตนเอง และการสอสารรเรอง ครอบคลม อาน ฟง เขยน (บนทก) และพด ปรชา วหคโต และคนอน ๆ (2542) ไดพฒนาแบบฝกทกษะการเรยนส าหรบนกเรยนระดบ ประถมศกษาใหมประสทธภาพ เปรยบเทยบทกษะการเรยนของนกเรยนกอนและหลงเรยนและศกษาความคดเหนของนกเรยนและครทมตอแบบฝกทกษะการเรยน เครองมอวจยเปนแบบฝกทกษะการเรยน 8 ทกษะ ไดแก ทกษะการฟง อาน ถาม ปะมวลสาระและจดบนทก จ า น าเสนอรายงาน เขยนรายงานและเตรยมตวสอบและการสอบ แบบวดทกษะการเรยน และแบบสอบถามความคดเหน ผลการวจยพบวา แบบฝกทกษะทง 8 ดานมประสทธภาพ ผเรยนมทกษะการเรยนสงกวากอนเรยนทกษะ ผสอนและผเรยนมความคดเหนในระดบมากตอแบบฝกทกษะดงกลาว

ทวศกด จนดานรกษ (2543) ศกษาการพฒนาคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ทกษะการเรยนส าหรบนกศกษาระดบประถมศกษา โดยมวตถประสงค เพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ทกษะการเรยนส าหรบนกศกษาระดบประถมศกษา ใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 เปรยบเทยบทกษะการเรยนระหวางกอนเรยนกบหลงเรยน และศกษาความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรองทกษะการเรยน ใน 5 ทกษะ ไดแก ทกษะการฟง การอาน การถาม การจ าและการสอบ

ผลงานวจยทเกยวของ พบวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ทกษะการเรยน มประสทธภาพ และพบวา รปแบบของการพฒนาทกษะ 5 ขนตอน ไดแก สรางแรงจงใจดวย การบอกวตถประสงค ใหรเทคนคจากใบความร ฝกแตละทกษะดวยตนเองจากคอมพวเตอร รผลการฝกทนทจากครและคอมพวเตอร และฝกซ าจากรปแบบทคนพบ สามารถน าไปใชพฒนาทกษะทางวชาการ ซงเปนทกษะทส าคญส าหรบการเรยนในช นเรยน เชน ทกษะการเขยน การสงเกต การบนทก การแปลความหมาย เปนตน

สายชล สงหสวรรณ (2543) เปรยบเทยบการใหบรการสนเทศเพอพฒนาทกษะการเรยนของนกศกษาคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน โดยใชโฮมเพจและการแนะแนวแบบกลม

36

โดยมวตถประสงคเพอเปรยบเทยบการใหบรการสนเทศ เพอเปรยบเทยบการใหบรการสนเทศเพอพฒนาทกษะการเรยน โดยใชโฮมเพจและการแนะแนวแบบกลม ผลการวจยพบวา นกศกษาทได รบบรการสนเทศเพอพฒนาทกษะการเรยนดวยโฮมเพจและการแนะแนวแบบกลมมทกษะการเรยน ดขนและไมแตกตางกน

นฤมล กจไพศาลรตนา (2543) ศกษาความพงพอใจของนสตชนปท 1 คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยทมตอการเรยนการสอนวชาทกษะการคนควาทางสงคมศาสตรทม การสอน 8 หวขอ ไดแก การคนควา การฟงและจดบนทก การอาน การคด การอางองเอกสาร การเขยน การน าเสนอ การวจารณและแสดงความคดเหน ผลจากการวจยพบวาโดยรวมนสตรอยละ 50 พงพอใจในระดบปานกลางแตเมอพจารณารายละเอยดหวขอวชาทเรยน นสตพงพอใจท ง 8 หวขอในระดบมาก

อาณต ทองมน (ม.ป.ป.) ศกษาการพฒนาทกษะการเรยนรของนกเรยนโดยการมสวนรวมในการสรางสอการเรยนรวชาโปรแกรมเมเบลลอจกคอนโทรล โดยมวตถประสงคเพอพฒนาทกษะการฝกปฏบตของนกเรยนและท าใหเกดการเรยนรแบบมสวนรวม โดยใหนกเรยนรวมกนท างานกลม ผลการวจย พบวา วธการสอนโดยใหผเรยนมสวนรวมในการสรางสอการเรยนการสอนนน ท าใหผเรยนมผลการเรยนดขน

สชานนท วฒนเวช ((ม.ป.ป.) ศกษาการพฒนาชดฝกทกษะการคดดวยกจกรรมโครงงานในกจกรรมพฒนาผเรยน ชนประถมศกษาปท 5 โดยมวตถประสงค เพอพฒนาชดฝกทกษะการคดดวยกจกรรมโครงงานใหมประสทธภาพโดยใชเกณฑมาตรฐาน 80/80 และเพอศกษาความกาวหนาในการเรยนรของนกเรยน ผลการวจยพบวา ชดฝกทกษะการคดดวยกจกรรมโครงงานในกจกรรมพฒนาผเรยนเปนชดฝกทกษะทมประสทธภาพและท าใหการเรยนรของนกเรยนมความกาวหนา

นตยา ส าเรจผล (2547) ศกษาการพฒนาตวบงชการจดการศกษาเพอการเรยนรตลอดชวต พบวา องคประกอบคณลกษณะทเออตอการเรยนรตลอดชวต มจ านวน 11 ตวบงช เรยงล าดบตามขนาดความสมพนธ ไดแก ความใฝรใฝเรยน รกการอาน การคนควา มงมนและพยายามทจะน าตนเองเขาสการเรยนร ความเชอมนวาตนสามารถเรยนรได เชอมนวา การเรยนร เรยนไดจาก ทกแหลง มเปาหมายในชวต มแรงจงใจอยางสงในการเรยนร มความคดและจตใจเปดกวาง รบฟงความคดเหนผอน มพฤตกรรมการเรยนรอยางตอเนอง พฒนาตนเองและการท างานอยางตอเนองและใชขอมลหลายดานในการตดสนใจ พชรน วรรณชย (2547) ศกษาความสมพนธของทกษะการเรยน แรงจงใจภายใน กบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในโรงเรยนมธยมศกษา ผลการวจย

37

พบวา ทกษะการเรยน แรงจงใจภายในมความสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน ชนมธยมศกษา ตวแปรทพยากรณ ผลสมฤทธทางการเรยน ไดแก ทกษะการเรยน แรงจงใจภายใน ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2548) ไดศกษาการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ โดยการสงเคราะหและสรปองคความรเกยวกบการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ ประเมนลกษณะผเรยนทเปนผลจากการน าเสนอแนวทางและเครอขายการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ ผลการศกษาพบวา ลกษณะผเรยนทพงประสงคทไดจากการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ คอ ผเรยนเปนคนด คนเกงและคนมความสข โดยผเรยนทเรยนดเกงและมความสขในระดบอดมศกษา หมายถง มความร ทกษะ ดานวชาการ วชาชพ วชาชวต เรยนรตลอดชวต มสตปญญาและวจารณญาณมวธคดอยางเปนระบบและสามารถแกไข ปญหาไดมจตส านกและภาคภมใจในความเปนไทย สามารถใชภมปญญาไทยในการพฒนาประเทศ มความสข มคณธรรม จรยธรรม มวนย มความรบผดชอบ มความเปนผน า และมความเปนประชาธปไตย ตระหนกในคณคาทรพยากร ศลปวฒนธรรมและภมปญญาทองถน

3.1.2งานวจยทเกยวของกบกบการพฒนาทกษะการเรยนในระบบการศกษาทางไกล ศนยวจยและพฒนาระหวางชาตและมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2530) ไดประเมนระบบการสอนทางไกล พบวา ผเรยนใชสอหลกคอชดวชา โดย อานเอกสารการสอนทนททไดรบ แตไมท าแบบประเมนกอนและหลงเรยน สนนท นลบตร(2533) ศกษาลกษณะการใชสอสงพมพของนกศกษา มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช พบวา สอเสรมทนกศกษาใชนอยมากคอรายการวทย โดยผเรยนบางสวนกลาววา เนองจาก ศกษาจากเอกสารการสอนกเพยงพอและ ไมมเวลาวางในการรบฟง ชวงเวลาออกอากาศ ไมตรงกบเวลาวาง แมวทยจะเปนสอเสรมทมประโยชนกตาม มนตผกา เกยรตภกดกล (2535) เปรยบเทยบพฤตกรรมการใชสอ การเรยนการสอนประเภท ตาง ของนกศกษามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชทมผลสมฤทธทาง การเรยนแตกตางกน พบวา ผเรยนไมไดศกษาวธใชเอกสารและไมไดท าตามล าดบขนตอนทก าหนดใหในเอกสาร การสอน มการจดท าแบบบนทก ท าแบบประเมน เปนบางครง เนองจากไมมเวลา บญศร พรหมมาพนธและคนอนๆ (2538) วเคราะหสาเหตการลาออกกลางคนของนกศกษา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.พบวา นกศกษาไดรบเอกสารการสอนชา ระบบการศกษาทางไกล การขาดการเอาใจใส การใหค าปรกษา การสนบสนน การรวมกลม

สนนท นลบตร, (2538) ศกษาความคดเหนของนกศกษา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ทมตอการสอนเสรม พบวา อาจารยสอนเสรมไมเขาใจวธการสอนเสรมทางไกล ใชวธการ

38

สอนเสรมแบบในชนเรยนกบการสอนเสรมผเรยน ท าใหผ เรยนไมไดรบประโยชนจากการ สอนเสรม ซงเปนสอเสรมทเปนปจจยส าคญท าใหผเรยนประสบความส าเรจในการศกษาสงกวาผเรยนทไมไดเขารบการสอนเสรม ทวศกด จนดานรกษ (2539) วเคราะหตวแปรจ าแนกนกศกษาทส าเรจ กบไมส าเรจการศกษาตามเวลาของหลกสตร ระดบปรญญาตรในระบบการศกษาทางไกล พบวา ตวแปรทจ าแนกนกศกษาทส าเรจ กบไมส าเรจการศกษาตามเวลาของหลกสตร ระดบปรญญาตรในระบบการศกษาทางไกล ประกอบดวย อาย ถนทอยอาศย พนฐานความรเดม สภาพทางเศรษฐกจ ความตองการการศกษาตอ วธการเขารบการสอนเสรม ลกษณะและวธการอาน จ านวนวนทเตรยมตวสอบ การเตรยมตวการสอบ การวางแผนการเรยน จดมงหมายในการเรยน ความมวนยในตนเอง แรงจงใจใฝสมฤทธ การใชสอการเรยน การคนควาหนงสอเพมเตม การจดบนทก ภาวะการท างาน และ ความสอดคลองของงานกบสาขาวชาทเรยน โดยจดสรางชดพฒนาประสทธภาพการเรยนในระบบทางไกล 6 เรอง เพอใหนกศกษามความสามารถทางการเรยนในเรองทศกษาไดด เนองจาก นกศกษาทางไกล จะเรยนตามประสบการณเดม ท าใหขาดทกษะการเรยน หรอ ความสามารถทางการเรยนในระบบการศกษาทางไกล ประกอบดวย ชดพฒนาแรงจงใจใฝสมฤทธ ความมวนยในตนเอง การวางแผนการเรยน ลกษณะและวธการอาน การจดบนทก และการเตรยมตวสอบ โดยมหาวทยาลยควรใหความรกบนกศกษาเกยวกบวธเรยนอยางมประสทธภาพ โดยใชชดพฒนาดงกลาวตงแต การเขารบการปฐมนเทศ รวมทงควรมการจดท ารายการนะแนวการเรยนผาน สอตาง ๆ จรพร พลสงวน (2539) ศกษาวถการศกษาดวยตนเองของนกศกษามหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช พบวา ผเรยนใชวธการศกษาดวยตนเอง โดยปฏบตตามกจกรรมการเรยนในระบบทางไกล ศกษาสอการสอนทมหาวทยาลยก าหนด กลยทธทใชในการอาน ใชการหาค าจ ากดความ หาใจความส าคญในแตละยอหนา จดบนทก ขดเสนใตสาระทเขาใจวาส าคญ นกศกษาใชเวลาศกษาคนควา 1-2 ชวโมงตอวน อยางไรกตาม นกศกษาทางไกล ยงไมไดปฏบตตามแนวทางการเรยนรดวยตนเอง มการวางแผนการศกษาในระดบนอย ขาดทกษะทจ าเปน ไดแก ทกษะการอาน การมวนยในตนเอง การใฝรใฝเรยน และการควบคมตนเอง ซงเปนคณลกษณะทส าคญของผเรยนทางไกล ทกษะทจ าเปน ไดแก ทกษะการอาน การมวนยในตนเอง การใฝรใฝเรยน และการควบคมตนเอง โดยมหาวทยาลยควรมการจดท าชดวชาทกษะในการศกษาทางไกล ทมสาระการเรยนครอบคลม การปฏบตตนในการศกษาดวยตนเอง วธการเรยน การแสวงหาความรดวยตนเอง และ หลกการอาน การเรยนรดวยตนเองในระบบทางไกลประกอบดวย การก าหนดเปาหมาย การ

39

วางแผนการศกษา การจดเวลา และสภาพแวดลอม การด าเนนกจกรรมการประเมน และกลวธการศกษา (ศนยวจยและพฒนาระหวางชาตและมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช) รญจวน ค าวชรพท กษ (2539) วเคราะหองคประกอบ บคลกภาพท พงประสงคของบณฑต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช บคลกภาพทพงประสงคของบณฑตในระบบการศกษาทางไกล ม 7 องคประกอบไดแก บคลกภาพดานการปฏบตงาน กลาวคอ เปนผทสามารถแกปญหา วางแผนและตดสนใจไดด ดานจรรยาบรรณในการประกอบอาชพ เปนผมความจงรกภกดและศรทธาในหนวยงาน ดานจรรยามารยาท เปนผทมความออนโยนและอบอน ดานอารมณ อารมณด ไมโกรธหรอ หวนไหวตอค าพดทน ามาสความขดแยง ดานความเชอมนในตนเอง เปนผทหนกเอาเบาสและแสวงหาความรตลอดเวลา ดานความอดทนและอดกลน เปนผทอดทนตอปฏกรยาทตอตาน อดทนตอพฤตกรรมผอน และ ดานสงคม เปนผทชนชอบของสงคมและครอบครว เยาวลกษณ ดวงเนตร (2540) ศกษาทศนคตของนกศกษาทมตอการจดระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พบวาผเรยนมทศนคตทดตอเอกสารการสอน โดยเหนวา เปนเอกสารการสอนทสรปเนอหาไดด มเนอหาทสอดคลอง และเปนเอกสารส าคญในระบบการศกษาทางไกลทตองใชเพอการเรยนรดวยตนเอง และผเรยนขาดทกษะการใชสออเลกทรอนกสและทกษะการสบคนสารสนเทศ ศรพร สจจานนทและคณะ (2540) ศกษาความเปนไปได ในการเปดสอนสาขาวชาเศรษฐศาสตร แขนงวชาเอกเศรษฐศาสตรอตสาหกรรม (4 ป และ 3 ป ตอเนอง) พบวาระบบการเรยนการสอนของมหาวทยาลยยาก ผเรยนไมชอบ เพราะเปนระบบทางไกลทตองเรยนดวยตนเอง เรยนจบยาก ตองมวนยในตนเอง ตองใชความอดทนสง สมศกด มทรพยหลาก (2541) ศกษาปจจยทมผลตอความส าเรจในการศกษาระดบปรญญาตร ของ มหาวทยาลยเปดทใชระบบการศกษาทางไกล พบวา การวางแผนการเรยนเปนปจจยทสงผลตอการส าเรจการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร บญทพย สรธรงส (2542) ศกษาคณลกษณะ ปจจยสงเสรมความส าเรจทางการศกษา และเจตคตของบณฑตพยาบาล มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พบวา การวางแผนการเรยน การใหก าลงใจ การใหค าปรกษาแนะน าจากอาจารยประจ าและอาจารยสอนเสรม เพอนเรยน เพอนรวมงาน ครอบครว ผบงคบบญชาเปนปจจยทสงผลตอการส าเรจการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร

เบญจวรรณ บษปวนช (2542) ศกษาลกษณะของบณฑตเกยรตนยม มหาวทยาลยสโขทย-ธรรมาธราช พบวา คณลกษณะของผเรยนทางไกลทประสบความส าเรจและไดเกยรตนยม มคณลกษณะสวนตว 6 ดาน ไดแก ดานภาษา สามารถฟงและจบประเดนไดตรงความหมาย ดาน

40

ความประพฤต มความซอสตยและมสจจะ ดานรสนยม เปนผทรกความสะอาด เรยนร แตงกายสภาพ ถกตองตามสากลนยม ดานการคดวจารณญาณ มความคดเปนระบบ มเหตและผล ดานการรกความกาวหนา เปนผทใฝร ศกษาคนควา หาความรตลอดเวลา และดานการน าความรไปใชประโยชน สามารถประยกตใชความรในการปฏบตงานได วธการศกษาในระบบการศกษาทางไกลทน าไปสการเรยนส าเรจและไดรบเกยรตนยม ควรใชวธการศกษาใน 3 ประเดน ตามล าดบ ไดแก การเตรยมตวการสอบ การอานเอกสารการสอนและ การวางแผนการเรยน ระววรรณ มาลยวรรณ (2542) ศกษาแนวทางการเพมจ านวนนกศกษา สาขาวชาเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พบสาเหต ทท าใหนกศกษาไมเลอกเรยนระบบทางไกล เพราะระบบการสอนยากเพราะตองศกษาดวยตนเอง ไมสามารถเรยนดวยตนเองได ลดดาวลย เพชรโรจน (2542) ศกษาแบบการเรยนของนกศกษา มหาวทยาลยสโขทย- ธรรมาธราช นนทบร พบวา วธการเรยนทท าใหประสบความส าเรจในระบบการศกษาทางไกล ตองใชวธการเรยนรดวยตนเอง เรยนโดยมการปรกษาอาจารย และเรยนรวมกบเพอน โดยแบบการเรยนรดวยตนเองทเหมาะสมส าหรบผเรยนทางไกล มสธ.คอ แบบการเรยนรดวยตนเองแบบซมซบ โดยหากมการจดสภาพแวดลอมการเรยนร ใหเหมาะสมกบแบบการเรยนรของผเรยนจะชวยท าใหผเรยนมสมฤทธผลทางการเรยนสง วรยะ วงศเลาหกลและคนอน ๆ (2542) ศกษาสภาพความพรอมและความตองการใช สอเสรมของนกศกษาใหม พบวา สอเสรมทนกศกษาใชนอยมากคอรายการวทย โดยผเรยนบางสวนกลาววา เนองจากศกษาจากเอกสารการสอนกเพยงพอและไมมเวลาวางในการรบฟง ชวงเวลาออกอากาศไมตรงกบเวลาวาง แมวทยจะเปนสอเสรมทมประโยชนกตาม สมาล สงขศร (2545) ศกษาทางไกลในมหาวทยาลยทคดสรรจากประเทศตาง ๆ : ประสบการณเพอประยกตสการพฒนาระบบการศกษาทางไกลของไทยในศตวรรษท 21 ผลการวจยดานการสนบสนนการศกษา พบวา บรการสนบสนนการศกษาเปนสงจ าเปนกบระบบมหาวทยาลยเปด บรการหลก ๆ ทตองม ไดแก การจดศนยการเรยนใหครอบคลมทกพนท และจดบรการอยางหลากหลายท งบ รการแนะแนวใหค าปรกษาบรการสอการศกษา การตดตอสอสารกบผเรยน การตดตามนกศกษา ทนการศกษา โดยเฉพาะการมอาจารยทปรกษาประจ าตว มอาจารยสอนเสรมประจ าทศนยการเรยน การลดคาโดยสารใหกบผเรยนทเดนทางมาใชบรการศนยการเรยน กาญจนา วฒนสนทร (2548) ศกษาความคดเหนและความสนใจของประชาชนในการ ศกษาตอในมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พบวา การไดรบเอกสารการสอนชา ระบบการศกษาทางไกล การขาดการเอาใจใส การใหค าปรกษา การสนบสนน การรวมกลม เปนปญหาของการ

41

สอนในระบบทางไกล ดานความคดเหนตอวธการศกษาพบวาสอทประชาชนตองการใหใชในการเรยนการสอนมากทสด คอ สอสงพมพ ทรองลงมาคอ รายการวทยโทรทศน และทเลอกใชใกลเคยงกน คอ ซดรอม เทปเสยงประกอบชดวชา และ ระบบเครอขายอนเตอรเนต

ดรรชน บญเหมอนใจ (2549) ศกษาปจจยความส าเรจทางการศกษาของบณฑตแขนงวชาบรหารธรกจวชาเอกการบญช หลกสตรตอเนอง 2 ป พบวา สอสอนเสรม เปนสอทมการใชมากทสดและเปนสอทเปนกลยทธ การเรยนทางไกลใหส าเรจ การสอนเสรมเปนสอเสรมทเปนประโยชนควรมการจดสอนเสรมใหครอบคลมทกพนท และประชาสมพนธใหนกศกษาเหนความส าคญของการสอนเสรม รวมทงผลตสอเสรมรปแบบทผเรยนสามารถเขาถงและสะดวกในการเรยนร ปจจยทสงผลตอการส าเรจการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร แรงจงใจทงสวนตวและอาชพ การใหค าแนะน าการวางแผนการเรยนทด การแนะน าเรองการเตรยมตวสอบ การประชาสมพนธใหนกศกษาเหนความส าคญของการสอนเสรม เนองจากการสอนเสรมเปนสอเสรมทเปนประโยชนควรมการจดสอนเสรมใหครอบคลมทกพนท รวมทงผลตสอเสรมรปแบบทผเรยนสามารถเขาถงและสะดวกในการเรยนร กลยทธการเรยนทางไกล ทประกอบดวย การวางแผน การเรยน การศกษาสอสงพมพ การใชสอเสรมประเภทการสอนเสรม การเตรยมตวและการสอบเปนกลยทธการเรยนทางไกลทท าใหผเรยนประสบความส าเรจ โสฬศา สาตพร (2549) ศกษาการพฒนารปแบบการสอสารเพอบรการและสนบสนนผเรยนภาษาองกฤษในระบบทางไกล ความพรอมในการใชสอเสรม พบวา ผเรยนไมไดศกษาวธใชเอกสารและไมไดท าตามล าดบขนตอนทก าหนดใหในเอกสารการสอน มการจดท าแบบบนทก ท าแบบประเมน เปนบางครง เนองจากไมมเวลา วธการเรยน บคลกภาพ ความตองการของผเรยนทไมสอดคลองกบระบบการเรยนทางไกลของ มสธ. ทใชวธการเรยนดวยตนเอง ผเรยนขาดแรงจงใจ ขาดทปรกษา ขาดเพอนเรยน ขาดทกษะความสามารถทสามารถพดและฟงไดในการเรยนภาษาองกฤษในระบบทางไกลดวยตนเอง การใชกลวธการเรยน เทคนคการเรยน ทมการใหค าแนะน าวธการเรยนดวยตนเอง โดยมอาจารยทปรกษาประจ าตวเนองจากระบบการเรยนดวยตนเอง สวนทขาดหายไปคอผสอน ดงนน ทปรกษามบทบาทส าคญ ธดา โมสกรตน (2550) ศกษาพฒนาวธการเรยนรรวมกนโดยการเรยนแบบเพอนชวยเพอนส าหรบนกศกษามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช : กรณศกษาชดวชา ไทยศกษา จงหวดสมทรสาคร พบวา วธการเรยนแบบเพอนชวยเพอน เปนวธทเหมาะสมส าหรบผเรยนทางไกล เปนวธทชวยเสรมแรงจงใจผเรยน กระตนความสนใจและท าใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมทไมไดเรยน และยงเปนวธทชวยเพมทกษะทางสงคมทมคณคาตอการด ารงชวต โดยควรมการน าวธการ

42

ดงกลาวไปใชในการฝกปฏบตเชงวชาการ และการอบรมเขมประสบการณชดวชา เพอพฒนาทกษะการเรยน การท างาน สามารถท างานเปนทม ซงเปนสงส าคญในการเรยนรของผเรยนทางไกล ลลดา สาลาย (2550) ศกษาปจจยทสงผลตอการส าเรจการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตรมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ปจจยทศกษาครอบคลมสถานภาพสวนบคคล ดานพฤตกรรมการเรยนการสอน ดานบคลกภาพสวนตว กลมตวอยางทใชในการวจยเปนนกศกษาทส าเรจการศกษาระดบปรญญาตร ภาคการศกษาท 1 ปการศกษา 2549 โดยแบงเปน 2 กลม กลมทส าเรจการศกษาตามเวลาหลกสตร และกลมทส าเรจการศกษาหลงเวลาหลกสตร ผลการวจยพบวา ปจจยทสงผลตอการส าเรจการศกษาตามเวลาหลกสตร วเคราะหในภาพรวมทกหลกสตร ม 5 ปจจย คออาย พนฐานความรเดม สาขาวชา แรงจงใจใฝสมฤทธ และความเชอในตนเอง โดยปจจยทสงผลอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ไดแก อาย พนฐานความรเดม และสาขาวชารฐศาสตร สวนปจจยทสงผลอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ไดแก แรงจงใจใฝสมฤทธ และความเชอมนในตนเอง เมอแยกวเคราะหทละหลกสตรพบวา อายสงผลตอการส าเรจการศกษาตามเวลาหลกสตรของนกศกษาในหลกสตรปรญญาตรตอเนอง 2 ป และหลกสตรปรญญาตรตอเนอง 3 ป และหลกสตรปรญญาตร 4 ป อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 พนฐานความรเดมสงผลตอการส าเรจการศกษาตามเวลาหลกสตรของนกศกษาปรญญาตร 4 ป อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 เจตคตตอมหาวทยาลยและการรบรเกยวกบมหาวทยาลยสงผลตอการส าเรจการศกษาตามเวลาหลกสตรของนกศกษาในหลกสตรปรญญาตรตอเนอง 3 ป อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สวนปจจยทเหลอไมพบวามตวแปรสงผลอยางมนยส าคญทางสถต. สณ ภ สมวง(2550) ศกษาการตดตามบณฑตสาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ผลการวจยในสวนการประเมนตนเองในการใชประโยชนจากความร ประสบการณทไดรบจากมหาวทยาลยทเกยวของกบทกษะการเรยน พบวา บณฑตมปญหาในระดบมากเกยวกบการใชภาษาไทยและภาษาองกฤษเพอการสอสารในสถานการณ ตางๆ การใชคอมพวเตอรในการปฏบตงาน ขณะทผลวจยดานทกษะการปฏบตงาน พบวา บณฑตมความสามารถท างานรวมกบผอนได มความสามารถในการแกปญหา การยอมรบฟงความคดเหนผอน ผลวจยดานการประเมนตนเองเกยวกบความรทไดจากสอการเรยน พบวา ไดรบความรจากเอกสารการสอนในระดบมาก การสอนเสรมและการฟงเทปเสยงประกอบชดวชา ในระดบ ปานกลาง และการชมรายการโทรทศน ฟงวทยกระจายเสยง ชมซดรอมและฟงการสอนเสรมทางไกลผานดาวเทยมในระดบนอย วลภา สบายยงและคณะ(2552) ศกษาแบบจ าลองการแนะแนวการเรยนผานซดรอม สอประสมส าหรบนกศกษา มสธ. พบวา นกศกษามความตองการการแนะแนวการเรยนระหวาง

43

การศกษาในระดบมาก ใน 3 ล าดบแรก ไดแก ทกษะการตอบขอสอบปรนย ขอมลการแนะแนวทางการเรยนใหสามารถเรยนไดจนส าเรจการศกษา และทกษะการตอบขอสอบอตนย

3.2 งานวจยตางประเทศ Westfall (1991) ศกษาการพฒนาและประยกตระบบสนบสนนงานดานการสอนและ การสนบสนนการสอน ส าหรบผเรยนทางไกลใน มหาวทยาลย โดยใชแบบส ารวจนกศกษาทางไกล ในดานการรบรตอการเขาถงและความตองการบรการสนบสนนการเรยนการสอน ผลการวจยพบวา ผเรยนยงไมไดรบบรการทสนบสนนการเรยนอยางเพยงพอ โดยผเรยนทางไกล เลอกเรยนทางไกล เพราะความจ าเปนตองเรยนในระบบน ผเรยนขาดปฏสมพนธ ขาดการเขาถงแหลงสารสนเทศเพอการคนควา ทงแหลงทไดฟรและจากหองสมด จากผลการศกษาน ไดมการจดท า โมเดลเพอการสนบสนนผเรยนทางไกล เพอชวยเหลอและจดเตรยมทกษะการเรยนรดานตางๆ ใหกบผเรยนทางไกล ครอบคลม การสบคนรายการออนไลนของหองสมด การฝกปฏบต การชวยเหลอตนเองในการเรยน Freeman (1994) ศกษาประสทธผลของเครองมอการสอน ทเรยกวา Developmental Instruction Design –DID ทออกแบบเพอใชกบผเรยนนอกระบบโรงเรยนเปนวยท างาน ผลการวจยพบวา วธการดงกลาวสามารถชวยใหเกดประสบการณการเรยนรทเสรม พฒนาผเรยนดานสตปญญา ผเรยนเกดความพงพอใจ Siliauskas-Walker (1994) ศกษาวธการเรยนของผเรยนทจะปรบปรงผลการเรยนร โดยเนนท ผงทางปญญา (cognitive mapping) ทมาของปญหาวจยเกดจาก ความส าคญของทกษะการเรยนรของผเรยน ทระบไวในงานวจยทศกษาความแตกตางรายบคคลในการเรยนร สงผลน ามาสผลการเรยนรทตางกน โดยการศกษาเนนการทดลองเพอเปรยบเทยบกลมผเรยนทมประสทธภาพนอยในการเรยนรแบบทองจ า กบกลมทใชวธการเรยนแบบผงปญญา

ผลการวจยพบวา วธการเรยนแบบผงปญญา แยกแยะผเรยน ผเรยนทเรยนโดยใชวธน สามารถพฒนาความเขาใจการเรยนไดดกวา Steadman (1994) ศกษาการประยกตเทคนคการประเมนในชนเรยน ในวทยาลยชมชนและผลกระทบของเทคนคการประเมนในชนเรยน (Classroom Assessment Techniques-CATs ) ของวทยาลยชมชน ผลการวจยพบวา เทคนคการประเมนในชนเรยน ชวยพฒนาและสงถายทกษะการเรยนรใหม ใหกบผเรยน ผานการฝกปฏบตของผเรยน และชวยสนบสนนวธการเรยนในแบบ learn how

44

to learn ไดเปนอยางด ผสอนไดรบผลยอนกลบจากผเรยน ตรวจสอบการเรยนของผเรยน ปรบปรง การสอสารกบผเรยน สามารถน าเทคนคนไปใชเปนกลยทธการเรยนแบบรคด Korinek (1997) ส ารวจกลยทธการเรยนรทใชประโยชนและท าใหเกดทกษะการเรยนในกลมพนกงานสายการบน ซงเปนการเรยนรของคนวยท างาน (adult learners) เกบขอมลโดยใชแบบส ารวจความรตนเองเพอกลยทธการเรยนรตลอดชวต (Self-Knowledge Inventory of Lifelong-Learning-SKILLS) แบบสอบถามการตดตาม เพอการเกบขอมลเชงคณภาพ ผลการวจยทเกยวของกบทกษะการเรยนร พบวา เทคนคการเรยนรแบบแกปญหา สามารถเพมทกษะการเรยนร (learning skills) ใหกบผเรยนไดและสามาถน าไปประยกตใชในการ จดฝกอบรมกลยทธการเรยนรของพนกงานได Parirokh (1997) ส ารวจการใหบรการของหองสมดทเปนปจจยสนบสนนใหเกดทกษะการเรยนรอยางอสระ (independent learning skills) กบผเรยน ศกษาในประเดนการใหบรการตอบค าถามและชวยการคนควาของบรรณารกษในหองสมดมหาวทยาลยในออสเตรเลย โดยมการจดท าเกณฑ ทเปนโครงงานเชงทฤษฏ เรยกวา รปแบบทมประสทธผลของโปรแกรมการใหการศกษาผใช (Model of effective characteristics of user education program) เพอใชส ารวจหองสมดจ านวน 5 แหง ในแงการน าไปปฏบตและการทดสอบโมเดลดงกลาว ผลการวจยพบวา หองสมดเปนผประสานงานในล าดบแรก ๆ ระหวางผเรยน ผสอน ทท าใหผเรยนเกดผลสมฤทธในการเรยนรอยางอสระ Adams (1998) ศกษาวธการใชชดฝกทกษะส าหรบการเรยนของผใหญเพอน าไปใชในการฝกทกษะการเรยนส าหรบผเรยนทางไกล ประกอบดวย ทกษะดานธรกจ (business skill) ทกษะดานสารสนเทศ (information skill) และทกษะดานการตรวจสอบคอมพวเตอร (computer auditing)โดยน าไปทดลองกบการเรยนรของผเรยนทเปนผใหญ(adult learning) ผลการวจยไดชดตรวจสอบทกษะการเรยนดวยตนเอง (self skill audit) เปนกจกรรมการประเมนทกษะดวยตนเอง (self assessment skill activity) ทสามารถน าไปใชเปนเครองมอเพอการเรยนการสอนทางไกล ผเรยนสามารถใชตรวจสอบทกษะการเรยนดวยตนเอง ท าใหทราบวาตนเองตองพฒนาทกษะดานใดบาง ขณะทผสอนใชเปนเครองมอในการตรวจสอบความสามารถ ทกษะการเรยนของผเรยน Heo (1998) ศกษาประสทธผลของกลยทธการเรยนรแบบการก ากบตนเอง(self-regulated learning) ทมตอผลสมฤทธการเรยน และการรบรทมตอความรบผดชอบในการเรยนรของตนเอง โดยมวตถประสงค เพอตรวจสอบประสทธผลของกลยทธการเรยนรแบบการก ากบตนเองทมตอการแกปญหาและส ารวจประสทธผลของกลยทธการเรยนรแบบการก ากบตนเองทมตอการรบรตอความรบผดชอบในการเรยนรของตนเอง โดยออกแบบการวจย 2 กลมกลมทมการก ากบตนเองนอย

45

และมากโดยจ าแนกตามวสดการเรยน กลมท 1 ให กลยทธทสนบสนนการเรยนแบบการก ากบตนเอง อกกลมไมม ใชการสงเกตการณ เพอวดการปฏบตการแกปญหา การประเมนตนเอง และใชแบบสบถามเพอวดการรบรตอความรบผดชอบในการเรยนรของตนเอง ผลการวจยพบวา กลมผเรยนทใช กลยทธการเรยนรแบบการก ากบตนเอง มการแกปญหา และการรบรทมตอความรบผดชอบในการเรยนรของตนเอง สงกวากลมผเรยนทไมม Simpson (1998) ศกษาการใชโมเดลการเรยนการสอนบนฐานการรวมมอ กลยทธความสมดลการคดวเคราะหเพอสนบสนนพลงความสามารถแหงตน (self efficacy) ทมาของงานวจยจาก การศกษาทพบวา นกศกษาทเขาเรยนปแรกของมหาวทยาลยสวนใหญขาดการรบรการมทกษะ การเรยนร ความสามารถทจะปรบใชในการเรยนรกอนๆ ไมมระดบความเชอมนในตนเอง ผลการวจยพบวา เทคนคการสอนนเปนเทคนคการสอนทเปนประโยชนในการพฒนา การอาน และสนบสนนพลงความสามารถแหงตนท าใหเกดความรสกเชงบวกในการเปนผเรยน รตลอดชวตรายบคคล Helterbran (1999) ตรวจสอบทศนคตและการปฏบตของผใหญทไมไดรบปรญญาบตรจากสถาบนการศกษาในระบบ แตเลอกทจะเรยนรตลอดชวต โดยงานวจยต งอยบนฐานความสมพนธของบคคลเหลานน กบการเรยนรดวยตนเอง แรงจงใจทจะเรยนและประสทธภาพของตนเอง และการพฒนาสงคมการเรยนรหนง วาสงเหลานเปนปจจยหลกทท าใหเกดการเรยนรตลอดชวตโดยไมจ าเปนตองเรยนในระบบ กลมตวอยางเปนผใหญทอาศยในชมชนเปนระยะเวลานาน โดยใชแบบสมภาษณ

ผลการวจยพบวา ผ เ รยนทไมไดเรยนในระบบการเรยนรในระบบในเรองทกษะ การเรยนรตลอดชวตไมไดเปนสงยนยนวาจะท าใหผเรยนในระบบกลายเปนผเรยนรตลอดชวต แต ถาผเรยนมหลกการ 3 สง ไดแก การเรยนรดวยตนเอง (self direction) มแรงจงใจทจะเรยน (motivation to learn) และประสทธภาพของตนเอง (self-efficacy) เปนปจจยหลกท าใหเกดความสขและการเรยนรตลอดชวต การเรยนรในระบบหากไมเกดการเรยนรดวยตนเอง ผเรยนกไมสามารถเกดการเรยนรตลอดชวตได Thompson (1999) ศกษา ความรกทจะเรยน จะเปนเครองมอสนบสนนใหเกดการเรยนรดวยตนเองในสถานประกอบการ ผลการวจยพบวา ความรกทจะเรยนร เปนเครองมอ ทท าใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเองและ สามารถพฒนาความสามารถของตนเอง

46

Hsu (1999) วเคราะหความสมพนธของตวแปรทเกยวของกบการเรยนแบบก ากบตนเองของผเรยนทางไกล พบวา ตวแปรดานคณคาของการเรยนมความสมพนธเชงบวกกบการคาดหวงการเรยน โดยตวแปรการคาดหวงการเรยนเปนตวพยากรณทดในการสมฤทธผลการเรยนของผเรยน

Hurley (2000) ศกษาวธการสอนเสรมบนฐานวดโอ (Video-based supplement instruction) ซงเปน ระบบการน าสงเชงปฏสมพนธทเพมความสะดวกใหกบการเรยนรของผเรยน วาท าใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพดวยตนเอง ผเรยนเกดความมนใจตนเอง และเกดกลยทธความรอบรในการเรยนมากกวา ผเรยนทไมไดใชอปกรณดงกลาวหรอไม ผลการวจยพบวา วธการสอนเสรมบนฐานวดโอ ชวยพฒนาทกษะการเรยนร จากการศกษายอนกลบไดจากเทปบนทก ผเรยนพฒนาทกษะการอาน การเรยนร ทกษะการเรยน ขณะทรอบรในเนอหา สงผลใหเรยนไดคะแนนสงกวากลมผเรยนทไมไดใชวธการสอนดงกลาว Colbert (2001) ศกษากระบวนการเรยนแบบรวมมอของผใหญ (collaboration) และแยกแยะปจจยดานระบบองคกร ความเชอ คานยม ทเปนตวขดขวางหรอ ขบเคลอนการเรยนรจากประสบการณการเรยนรวมกน ผลการวจยพบประโยชนของการเรยนแบบรวมมอและองคกรทมวฒนธรรมแบบรวมมอ โดยเสนอแนะการท าโครงสรางองคกรทท างานรวมกนเพอสนบสนนชมชนทเนนผท างาน ผเรยน และชวธการสรางงานรวมกนและทกษะการเรยนร โดยเฉพาะการเรยนรในสถานทท างานทท าโดยการพดคย การเฝามอง การสะทอนกลบ การแลกเปลยนเกยวกบงาน การแบงปนมมมองและความไววางใจ

Grace (2001) ศกษาอปสรรคของผเรยนในการเรยนโดยโปรแกรมการเรยนแบบยดหยน โดยศกษากบผเรยนทางไกลทเลอกเรยนในโปรแกรมการเรยนแบบยดหยนในออสเตรเลย (flexible programs)

ผลการวจยพบวา ทกษะการเรยนเปนอปสรรคตอการเรยน ผเรยนจ าเปนตองพฒนาทกษะการเรยนแบบทกษะการรคด และ metacognitive skills โดยปจจยทท าใหผเรยนประสบความส าเรจในการเรยน ครอบคลม ความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง ความสามารถในการจดการเวลา กบงานและครอบครว ระดบการรหนงสอ การท าความเขาใจกบการประเมน ระดบแรงจงใจและประสบการณการเรยนเดม Johns (2002) ศกษาประสทธผลของการเรยนการสอนหลกสตรทกษะการคดทมตอผลสมฤทธในดานความเขาใจในการอาน การแกปญหาคณตศาสตร การประยกตทกษะการเรยนรในการเรยนในชนเรยน ทกษะดงกลาวครอบคลม ทกษะการเลอก การทดสอบและการอธบาย กลยทธการแกปญหา รวมทงพฤตกรรมเชงบวกและพฤตกรรมการเนนงาน

47

ผลการวจยพบวา หลกสตรทกษะการคดมผลตอการเพมประสทธภาพทกษะการเรยนรและการมอบหมายงานในชนเรยน Moors (2002) ศกษาความสมพนธระหวางการเรยนโดยผเรยนเปนศนยกลางกบการเหนคณคาของตนเอง โดยทมาของปญหาวจยมาจาก ความจ าเปนเชงจตวทยาของการเหนคณคาของตนเองในกระบวนการเรยนร โดยใชแบบส ารวจการเหนคณคาตนเอง (Self esteem Inventory) เพอวดการเหนคณคาตนเอง และ แบบวด การเรยนโดยผเรยนเปนศนยกลาง (Assessment of Learner-Centered Practices) โดยวดใน 4 มต ไดแก การสรางบรรยากาศในชนเรยนและความสมพนธกบผเรยน การจดเตรยมความทาทายการเรยนรายบคคล การสนบสนนการคดในระดบทสงกวา และ ทกษะการเรยนร และ การปรบใชความแตกตางเชงพฒนาการรายบคคล ผลการวจยพบความสมพนธระหวางการเรยนโดยผเรยนเปนศนยกลางกบการเหนคณคาของตนเอง หากสงแวดลอมการเรยนทมการเนนผเรยนเปนศนยกลางสงกวา การเหนคณคาของตนเองกจะมคะแนนสงกวาดวย

Gearhart (2003) ตรวจสอบความสมพนธระหวางการเรยนรดวยตนเองกบความส าเรจของหลกสตรออนไลน โดยพจารณาจากคะแนนสนภาคการศกษา ตรวจสอบทกษะการเรยนคอมพวเตอรดวยตนเอง ศกษาวธการสนบสนนบรรยากาศทจะชวยเพมทกษะการเรยนรดวยตนเองจากผเรยนออนไลนทางไกล โดยททกษะการเรยนดวยตนเองและทกษะคอมพวเตอรเปนสงจ าเปนส าหรบการศกษาทางไกลออนไลน

ผลการวจยพบความสมพนธระหวางการเรยนรดวยตนเอง ความสามารถดานคอมพวเตอร กบความส าเรจของหลกสตรออนไลน โดยงานวจยไดเสนอแนะถงโมเดลการเรยนดวยตนเองนวาเปนการจดเตรยมผเรยนออนไลนทางไกลทมศกยภาพ Abdulla (2004) ศกษาการรบรของผเรยนทางไกลทมตอความสามารถและบทบาทการสอนของผสอนออนไลน จากความส าคญของผสอนออนไลนทมบทบาทส าคญในการสอน โดยเฉพาะการปฏสมพนธกบผเรยนและการอภปรายทเปนหวขอทเพมพนความรและความเชยวชาญรวมท งรกษาความกลมกลนของกลม การเรยนออนไลนจะส าเรจหรอไม ขนกบความสามารถของผสอน มากกวาเทคโนโลย อยางไรกตาม ยงไมมงานวจยทศกษา บทบาทและความรความสามารถของผสอนทางไกล ตามการรบรของผเรยน ผลการวจยพบวา บทบาทและความสามารถของผสอนเรยงตามความส าคญใน 10 อนดบแรก ไดแก ความรในเนอหา การอ านวยความสะดวก ทกษะการอภปราย ทกษะดานองคกร ทกษะการวางแผน ความสามารถดานภาษาองกฤษ ทกษะการน าเสนอ ทกษะการสอสารระหวางบคคล ทฤษฎและแบบการเรยนร และทกษะกลยทธการสอนดวยอปกรณอนเทอรเนต

48

MacLachlan (2004) ส ารวจประสทธภาพของการเรยนการสอนบนเวบในการสนบสนนทกษะการเรยนรตลอดชวตภายในชมชนออนไลน โดยเนนการจดเตรยมทกษะการคดของผเรยนทเรยนดวยตนเอง รวมท งความสามารถดานการสอสารและการเรยนรวมกน และแยกแยะสวนประกอบของโปรแกรมออนไลนส าหรบการศกษาระดบมธยมทสนบสนนการกอตวชมชนเรยนร ใชวธวจยแบบผสม กลมทดลองเปนผเรยนผใหญ สมภาษณถงคณลกษณะของสงแวดลอมออนไลนทขบเคลอนผเรยนใหเปนผเรยนรดวยตนเอง ผลการวจย ไดโมเดลสงแวดลอมการเรยนออนไลน ซงประกอบดวย Learner Ownership Teacher Presence และ Learner Motivation โดยทใหโมเดลนฝงในเทคโนโลยหนงทสนบสนนการเรยนรและใชเปนแนวทางการปฏบตทด Rathe (2004) ศกษาการรบรของผสอนในหลกสตรออนไลนในประเดนการชวยปรบปรง การสอน กระบวนการสอน และ ประเดนสงกดขวางการพฒนาหลกสตรออนไลน ผลการวจยพบวา ผสอนเหนวา การสอนออนไลนเปนวธปรบปรงกระบวนการสอน แต ผสอนมขอจ ากดในเรองเวลาทจะพฒนาการเรยนออนไลน โดยเชอวา การพฒนาบคลากรเปน สงส าคญ การจดหาโปรแกรมและ อปกรณคอมพวเตอรทรองรบการใชงาน การปรบปรงแหลงสารสนเทศออนไลน ผสอนตองสนบสนนทกษะการเรยนรใหมใหกบผเรยน เพอทสามารถระบ เลอก ประเมน และสามารถน าสารสนเทศจากแหลงออนไลนมาใชประโยชนได Salazar (2006) ศกษาตวแปรดานผสอน ผเรยน และชนเรยน ทเปนสวนหนงของชมชนการเรยนรทมการใหนยามวาเปนสวนการเรยนรทตงอยนอกชนเรยน จากความส าคญของชมชนการเรยนร (learning communities) ทเปนปจจยหนงทระบบปญหาการคงอยของผเรยนและผลสมฤทธทางการเรยน โดยมงานวจยปจจบนทระบวา ผเรยนทมสวนรวมในชมชนการเรยนร จะมแรงจงใจ มการใชกลยทธ มสวนเกยวของ มปฏสมพนธกบผเรยนอน ผสอน และมผลสมฤทธทางการเรยน สงกวากลมทไมไดมสวนรวม อยางไรกตาม ยงไมมงานวจยเชงประจกษเกยวกบชมชนการเรยนรในชนเรยน (classroom community) วามสวนท าใหผเรยนมสมฤทธผลทางการเรยนหรอไม การวจยใชหลกสตร ทกษะการเรยนรายบคคล (Individual Learning Skills ) เปนชมชนการเรยนรหนงทมผเรยนประมาณ 28 คน ทจะสนบสนนการเรยนรเชงรกและเรยนรวมกน และการสรางความรของผเรยนรวมทงมการปฏสมพนธกนทงผเรยนผสอนเพอใหเกดการเรยนรทเตมไปดวยความหมาย ผลการวจยพบวา ตวแปร ความพงพอใจของผเรยน กบผสอน ชนเรยนและหลกสตร และแรงจงใจผเรยน เปนตวพยากรณทส าคญสดในการวดสมฤทธผลทางการเรยนของ ชมชนใน ชนเรยน โดยเฉพาะผสอนทเปนตวแปรทมผลกระทบอยางมนยส าคญมากทสด