Landenanalyse lessamenvatting – Marlou

Week 1Bij exporteren wil je een zo hoog mogelijk rendement en een zo laag mogelijk risico.

Maatschappelijke consensus: de mate van tegenstellingen tussen groepen in de samenleving. Als het een rustig land is dan is de maatschappelijke consensus hoog. Dus als die hoog is, is men het met elkaar eens.Onderstaande tabel gaat dus over groei en onrust/gevaar.

Eco. groei Maatschappelijke Consensus*

Hoog Laag

Hoog A (V.S.) B (China en India)

Laag C (West-Europa) D (Afrika)

Welke risico’s en problemen zijn er verbonden aan het exporteren naar het buitenland?- Investeringsrisico- Wisselkoers- Criminaliteit- Communicatie (taal)- Invoerrechten- Wetgeving- Infrastructuur- Transportrisico- Aansprakelijkheidsrisico- Culturele risico’s (o.a. betalingsmoraal debiteurenrisico)- Onvoldoende deviezen n het land aanwezig of beschikbaar (=landenrisico)

Ontwikkelingslanden; Heel afrika, behalve zuid afrika en Marokko.Emerging markets: de opkomende markten. Worden wel eens afgekort met Bric. Brazilië, Rusland, India en China.Triade: de VS, West-Europa, Japan. De ontwikkelde, welvarende landen.

‘Poverty trap’ mensen zijn hartstikke arm, zijn blij dat ze de dag weer gehaald hebben. Mensen zijn zo armoedig. Wij vinden het vanzelfsprekend om koffie te drinken als je daar zin in hebt.

De onmogelijkheid van een ‘take-off’. Je wilt iets opzetten. Bv. een gebouw metselen van bakstenen. Er zijn alleen geen bakstenen en een cement. Je wilt ‘even’ iets doen, zoals een e-mail versturen.

West-Europese thuismarkt: 4 ‘regio’s’1. Scandinavische landenZe drinken veel koffie. Noorwegen is bijzonder rijk. Het schijnt 2. Rijnlandregio (Oostenrijk, Zwitserland, Duitsland en eventueel Nederland/Luxemburg)Prestatiegericht, formeel, rijk, zeer correct, correct betalingsgedrag3. Angelsaksische landen (Engeland, Ierland, Schotland en Wales)De bovenlaag is super chique de onderlaag is het tegenovergestelde, alle culturen komen bij elkaar.4. Zuid-Europa; Italie (zuid), Spanje, GriekenlandMatige economie en geen groei. Geen haast met de betalingsmoraal.

Welke kenmerken horen bij welke ‘regio’?- A. Vrijheid, prestatiegericht, rivaliteit, eigenbelang en een afkeer van overheidsregels.- B. Hiërarchie, sociale controle en loyaliteit spelen een belangrijke rol.- C. De bevolking stijgt nauwelijks en de vergrijzing neemt toe.- D. Grote solidariteit met de zwakken, gelijkheid tussen mannen en vrouwen, duurzaamheid.- E. Erg hoog welvaartsniveau- F. Hoge mate van onzekerheidsvermijding (veel gestandaardiseerde regels en procedures).

Exportrisico’s1. Onvoldoende deviezen in het land aanwezig of beschikbaar (= LANDENRISICO)

Bv.Griekenland2. Wisselkoersrisico3. Culturele risico’s (o.a. betalingsmoraal debiteurenrisico)4. Transportrisico (door vaak grotere afstand)5. Aansprakelijkheidsrisico (vak: recht)

LandenrisicoHet risico dat handelspartners in het buitenland door een tekort aan deviezen hun betalingsverplichtingen niet kunnen nakomen. (zie p256, vierde druk: p231)

Hoe verschilt het landenrisico voor een exporteur en een multinational?UCC is een exporteur. Ze zitten in West-Europa en willen wat exporteren naar Oost-Europa. Risico’s bv. dat rekeningen niet worden betaald. Een multinational loopt meer risico.

Deviezen = buitenlandse valuta in een land aanwezigStel dat onderstaande ‘Betalingsbalans’ betrekking heeft op Polen voor het jaar 2013. Is de deviezenpositie van Polen dan verbeterd of verslechterd? Hoe komt dat?

Lopende rekening is positief. Er is een overschot van 30. Het achterliggende: er wordt meer geëxporteerd dan geïmporteerd. Kennelijk heb je producten die gewild zijn in het buitenland. De kapitaalrekening is negatief. Wat gebeurt hier? Er komt minder geld binnen dan dat eruit gaat. Het geld verdwijnt dus uit het eigen land.

Saldering: per saldo is er 50 minder beschikbaar. Dus de deviezenpositie is verslechterd.Het is een gezond land. Maar de kapitalisten hebben geen vertrouwen in het eigen land.

Hoe ga je het landenrisico meten?1. Invoerdekking = internationale reserves/importDe uitkomst hiervan is 5. 500/100=5.2. Debt-ratio = buitenlandse schuld/exportDe uitkomst hiervan is 3 want 1500/5003. Debt-service ratio = rente+aflossing/exportDe uitkomst hiervan is 0.35, want (0.05*1500+100)/500

Bereken de invoerdekking en de debt-ratio van onderstaand land:Waarde goud + deviezen 500Buitenlandse schuld 1500 (rente 5%, aflossing 100 per jaar)Import (2013) 100Export (2013) 500Is het voor dit land groot?

Waarom is het niet verstandig om naar een land te exporteren met een hardnekkig tekort op de lopende rekening?

(import > export)Jouw producten zijn minder aantrekkelijk dan jij binnenhaalt uit het buitenland. Wisselkoerssystemen(Minste risico staat bovenaan)

1. Één munt(Euro)

2. Vaste wisselkoers met bandbreedte3. Vaste wisselkoers (revalueren/devalueren)4. Vrije wisselkoers (zwevene wisselkoers) appreciëren/deprecieren (Yen/Dollar)

Revalueren: meer waard wordenDollar is ten opzichte van de euro gedevalueerd.

Landenanalyse H4 Week 2 Hoe het ‘Landenrisico’ meten? ZIE VORIGE WEEK!

1. Invoerdekking (= internationale reserves / import) 2. Debt ratio (= buitenlandse schuld/ export)3. Debt-service ratio (= rente+aflossing / export)

buitenl. schuld

Bereken de invoerdekking en de debt-ratio van onderstaand land: Waarde goud + deviezen 500Buitenlandse schuld 1500 (rente 5%, aflossing 100 per jaar)Import (2013) 100Export (2013) 500

Is het landenrisico voor dit land groot?

Wisselkoersrisico (= valutarisico)Risico dat de (toekomstige) winst van een onderneming beïnvloed wordt door wisselkoersschommelingen.

Hoeveel valutarisico een bedrijf loopt hangt af van:* valuta-exposure Gevoeligheid, als dit hoog is dan ben je erg gevoelig ( bijv. 90% van de

omzet komt uit het buitenland)* valuta-volatiliteit Hoe wild/ springerig/ onvoorspelbaar is de valutakoers

Leg uit:1) Shell kent een hoge valuta-exposure (is dat zo?)Ja, ze exporteren vanuit veel landen en dus veel verschillende valuta. 2) Nederlandse bedrijven die handelen met de VS is risicovoller dan met Denemarken. Deense Kroon heeft een vaste wisselkoers en de Dollar fluctueert dagelijks. Dus Ja! ZOEK ZELF OP WELKE EEN VASTE WISSELKOERS HEEFTYen en Dollar wisselende koers in vergelijking met de Euro

Vier vormen van valutarisico Pretransactierisico = ‘offerterisico’ Als je een offerte hebt die 30 dagen geldig is, maar in die tussentijd daalt de koers dus betaal je bij deze offerte eigenlijk te veelTransactierisico = ‘kredietermijnrisico’ Ondertussen wordt de valuta minder waard in de tussentijd dat je de tijd krijgt om te betalen. Translatierisico = ‘omrekenrisico (vaste) activa op de balans’ Hoeveel je bedrijf/ of bijvoorbeeld goud waard is op de balans, maar dit kan ook veranderen als koers veranderd. Economisch of structureel risico = ‘concurrentierisico’ Stel je werkt samen met een Europees land en er gebeurd een ramp. Dan daalt de koers.

Bij welk risico horen onderstaande gebeurtenissen?a) Philips verkoopt een dochterbedrijf in de VS TRANSLATIERISICOb) AH hoeft de geleverde frisdrank pas over een maand te betalen aan haar Turkse leverancier.

TRANSACTIERISICO c) BMW verkoopt steeds meer auto’s in China. ECONOMISCH OF STRUCTUREEL RISICO

Valuta-instrumenten Interne valuta-instrumenten (besparing transactiekosten)

1) Netting (in-house banking) salderen vreemde valutaposities. Dus als ze een betalingsverplichting heeft maar ook nog een tegoed dus dan kun je het verschil ervan nemen, en daar heb je dan een valutarisico over!

2) Matching inkomsten en uitgaven op zelfde tijdstip Dit doe je op dezelfde dag zodat je dezelfde koers hebt.

3) Leading en lagging betalingen en/of inningen versneld of vertraagd uitvoeren. Er staat op de factuur, binenen 30 dagen betalen. Als je bang bent dat de koers gaat stijgen, dan ga je sneller betalen. Maar je hebt nog geld tegoed van een Pools bedrijf. Je geeft aan dat hij 2% korting krijgt als hij binnen een week betaald.

4) Balansbeheer Afstemming bezittingen en schulden in vreemde valuta’s Dus je kunt het geld uitdrukken in bepaalde valuta’s

Externe valuta-instrumenten1) Valutatermijncontract (via een bank af te sluiten!)Contante koers: 1€ = $ 1,23 3-maandstermijnkoers: 1€ = $ 1,25Je spreekt met de bank af dat je over 3 maanden 100.000 dollar geeft en de bank die kan een vast bedrag vastleggen dat je alleen dat bedrag krijgt. Ongeacht de koers.

2)Transacties op de geldmarkt tegenover een bezitting in een vreemde valuta wordt een schuld gecreëerd of omgekeerd.Dus je krijgt een lening van de bank en deze los je af wanneer je het geld krijgt van de klant.

opgave: een Amerikaans bedrijf ontvangt over een half jaar € 100.000. De debetrente (=leenrente) in Europa bedraagt 5% en de creditrente (=spaarrente) in de VS 2%. De contante koers van een $ is 0,76€.

a) Hoeveel euro zal het Amerikaans bedrijf nu lenen? (En direct omzetten in $!)100.000 euro/0.76 =131.579 dollar Rente: 1.01/1.025 (omdat het een half jaar is, pak je de helft) 131.579

b) Wat is de zekere opbrengst voor het bedrijf in dollars?

3)Valutaoptie ‘Recht’ om een bepaalde valuta te kopen (call) of te verkopen (put) tegen een vastgelegde

koers (uitoefenprijs) Call= Je mag iets kopenPut = Je mag iets verkopen

WAAROM EEN OPTIE-CONTRACT i.p.v. EEN TERMIJNCONTRACT?

Opdracht: een Amerikaan koopt een calloptie op de euro met een uitoefenprijs van €0,75. Op de expiratiedatum is de koers €0,78. Zal hij de optie uitoefenen?Nee hij zal het niet doen. Want bij de expiratiedatum krijg je voor 1 euro 1.28 dollar en op dit moment is 1 euro 1.33 dollar. DUS HIJ DOET HET NIET!!

4)ValutaswapTijdelijke ruil van valuta’s (contante valutatransactie + tegenovergestelde valutatransactie op termijn.)

5) Koersrisicoverzekering Is af te sluiten bij een kredietverzekeraar (vb. Atradius) maar je betaalt er wel voor.

Hoe doet UCC Benelux dat?Twee risicomomenten

1. Inkoop koffie op de wereldmarkt in $ UCC koopt in Brazilië, je moet over een maand betalen in Amerikaanse Dollars. Hoe lost UCC dit op?Ze storten nu de dollarrekening op. Dus saldo verhogen van deze dollar rekening Dan betaal je er zoveel euro voor om deze rekening te verhogen.

2. Verkoop aan klanten in andere valuta De Hongaarse klant wil betalen in Forint. 2 oplossingen :- Laat op dit moment NU de Forinten omzetten in Euro’s bij de bank (voordat je het ontvangen hebt, als je maar betaald)- Klant laten betalen in Euro’s

Hoe ga je van 10 landen naar 1 filteren! Met welke argumenten kun je sowieso wegstrepen:- Het land is corrupt - Er is een dictator aan de macht in dit land - Het is oorlog in dit land

Voldoen de landen aan de macro cirteria?- Hoe is het land er economisch aan toe(financiële stabiliteit)

Meso en micro criteria?ABCD Analyse - Is er moordende concurrentie of is er geen concurrentie? (concurrentieintensiteit)- Is de markt groeiende of dalende?- Gaat de cultuur meer naar de koffie toe?DAN KRIJG JE 1 LAND DIE HET AANTREKKELIJKSTE IS!!!

Economische ontwikkeling/groei verloopt in 3 fasen:1 Factorgedreven groei (armste) De landen hopen dat er olie of koper of aluminium in de

groep ligt die ze kunnen verkopen: Ghana2 Investeringsgedreven groei (middel) Ze hebben een redelijk product voor een redelijke

prijs en daarmee moeten ze concurreren op prijs: Turkije, China 3 Innovatiegedreven groei (rijk) Ze hebben de mooiste producten, waarmee ze kunnen

concurreren: VS (Apple, dus deels) Opdracht Welke groei is van toepassing op de volgende landen: V.S. / Ghana / China

Marktaandeel van UCC bij Tsjechië Denk dat aan rond de 1%

Week 3Welke risico´s brengt het met zich mee als je naar andere landen gaat exporteren? bijvoorbeeld wisselkoersrisico.

1) Een Europees bedrijf ontvangt over 3 maanden $ 100.000.a. Welk soort valutarisico loopt dit bedrijf?

Transactierisico’s, je doet zaken en je krijgt dollars. Dit zit bij de transactie ingebakken.

b. Welke ‘intern’ instrument kan worden ingezet om het wisselkoersrisico af te dekken?Hij kan afspreken: als je vandaag betaalt, dan hoef je maar 99.000 euro te betalen. Dus sneller laten betalen. Hij kan ook netting inzetten. Dit houdt in dat hij vorderingen en schulden gaat salderen. Dus die kun je tegen elkaar wegstrepen. Over 4 maanden moet hij namelijk ook weer 100.000 dollar betalen.

c. Welk ‘extern’ instrument kan worden ingezet om het wisselkoersrisico af te dekken?Je gaat naar de bank toe en spreekt een termijnkoers af.

2) Waarom is het wellicht onverstandig om te exporteren naar een land dat:a een hoge inflatie heeft?Een hoge inflatie betekent dat het geld minder waard wordt. De prijzen blijven alsmaar stijgen. De economie komt onder druk te staan, dus koopkracht daalt en de vraag is of men wel wil blijven kopen. Hoge inflatie betekent ook dat je eigen product te duur wordt. De vraag neemt dus af. b relatief veel importeert?Wanneer je veel importeert heb je een negatieve betalingsbalans. Het heeft een gelddeviezen tekort, dus valt om. Het gaat niet goed met het land. Het geld wordt alleen nar het buitenland gebracht, maar er komt niks terug het land in.c een lage economische groei kentEen lage groei mensen zijn somber en staan niet open voor een nieuw product. Laag consumentenvertrouwen, voorzichtigheid.

Internationaliseringsvormen

Voor UCC Coffee Export, indirect via een importeur. Indirect: via een agent of een importeurJoint venture: geen zeggenschap, directe investering: wel zeggenschap.

Wanneer kies je voor export en wanneer kies je voor productie ter plekke?Export

- Als je bedrijf nog niet zo groot is- Mentaliteit/cultuur in het land zelf- Het beperken van je risico’s

Productie ter plaatse- Goedkopere grondstoffen- Geen gedoe met importeren en exporteren- Lagere lonen - Minder regelt omtrent arbowetgeving- Versproducten

Nummer 1: je moet wel een voordeel hebben. Dit kan op prijs of op product.

EigendomsvoordelenOpbrengstenkant: superieure kwaliteit of technologie, sterk merk of marketingformule.Kostenkant: grote schaal- of ervaringsvoordelen.

LandenvoordelenLandenvoordelen: voordelen van het ter plekke gevestigd zijn, zoals inspelen op de lokale voorkeuren, omzeilen van importheffingen, lage productiekosten.

InternationalisatievoordelenInternationalisatievoordelen: voordelen van zeggenschap hebben over het bedrijf, zoals zekerheid dat merknaam niet in diskrediet wordt gebracht, er geen kennis weglekt naar concurrenten, je niet hoeft te onderhandelen over de waardering van het eigendom.

Joint venture: je gaat samen met een ander bedrijf iets doen. Samen een bv opstarten.Licentie:je hebt een vinding/recept. Dit mag niet zomaar iedereen produceren. Je mag er gebruik van maken, maar daar moet je dan voor betalen.

Week 4

B

Vragen1. Wat is de oorzaak van het enorme tekort op de lopende rekening van de VS?

Amerikaan leent er veel, ze vinden dat dit moet kunnen, Amerikaanse mentaliteit. Men vindt het niet zo erg om heel veel te importeren (China) en niet veel te exporteren.

2. Wat zou dit betekenen dit voor de waarde van de dollarHet is gedaald

3. Er is nog steeds vertrouwen in Amerika en de dollar(overschot op kapitaalrekening)

Regionale economische integratie:- Vrijhandelsgebied; Binnen de EU van de ondernemer naar ondernemer is de btw 0%, dat is

een voordeel van de EU. Voordelen van de eu wegen zwaarder dan de nadelen- Duane-unie; Duanes worden afgeschaft zodat het een geheel wordt voor een eenheid, dat is

beter dan kleine landjes- Gemeenschappelijke markt; onderlinge handel moet zo makkelijk mogenlijk- Economische unie

Vrijhandelsgebieden - Geen onderlinge tarieven

Als je olie goedkoper in Noorwegen gaat kopen dan in Saoedi Arabie dan koop je dat in Noorwegen en is het een voordeel.

Duane-unie- Geen onderlinge tarieven- Gemeenschappelijk buitentarief: hetzelfde import of export heffing, dit moet dezelfde

tarieven hebben

Gemeenschappelijke markt- Geen onderlinge tarieven- Gemeenschappelijk buitentarief- Vrije verkeer productiefactoren

Economische Unie- Geen onderlinge tarieven- Gemeenschappelijk buitentarief- Vrije verkeer productiefactoren- Gemeenschappelijk economisch beleid

Handelsschepping: binnenlandse productie wordt vervangen door import uit het land met de laagste kosten binnen Europese Unie dit is positief effect op welvaartDus zo goedkoop mogelijk en achterhalen waar je goed in bent!

Handelsverschuiving: Import uit een land met lage kosten buiten douane-unie wordt vervangen door import uit een land met hogere kosten binnen de unie welvaartsverliesDus als je je eigen land gaat beschermen zoals kleding uit China door hoge importheffing

4.14 Vroeger kwam overal 40% erboven op, dus als je Nederlander was kon je het beste voor 40 euro betalen en nu is het veranderd. A want je gaat meer aan handel doen, zo goedkoop mogelijk

4.15 d iedereen kiest Frakrijk want trui uit Indonesie kost 36 (120%). Je kiest voor Frankrijk dus 35 euro dus iedereen geeft 5 euro te veel uit, want je kan eigenlijk voor 30 euro in indonesie een trui kopen, dus 5 euro verlies (-5)

Opgave 11. Hoe ontstaat corruptie?

Slecht toezicht, geen regels, laag salaris2. Welk verband bestaat er tussen de cultuur in een land enerzijds en corruptie anderzijds?

Hij wordt er niet op gewezen dus in de cultuur kan zoiets normaal gevonden worden. Komt door regels, waarden en normen. Er zijn landen waarbij corruptie geen corruptie is, dat wordt als normaal gezien

3. Welke invloed heeft corruptie op de aantrekkelijkheid van een land als potentiële vestigingsplaats? Negatieve, je weet niet waar je aantoe bent qua afspraken en regels

Opgave 2Ongeveer 3,5 miljard mensen wonen op dit moment in steden. Dat is dehelft van de wereldbevolking. Volgens de Verenigde Naties neemt het aantalstedelingen de komende decennia verder toe. De VN verwacht dat in 2050bijna 7 van de 10 wereldburgers in stedelijke gebieden leeft. Volgens deWereldbank is urbanisatie belangrijk omdat steden in veel gevallen demotoren zijn van de economie in een land.a Wat verstaan we onder de urbanisatiegraad?Percentage mensen wat in steden woont in vergelijking met het plattelandb Welke voor- en nadelen brengt een snelle urbanisatie voor een ontwikkelingsland met zich mee?Voordelen: Veel die kunnen werken, alle voorzieningen bij elkaar, opleidingen, industrie, werkgelegenheid Nadelen: politie kan het niet aan, sloppenwijken, door veel verkeer infrastructuur te ‘klein’, ruimtegebrek, milieugebrekc Welke gevolgen heeft een toename van de verstedelijking in de ontwikkelingslanden voor een Nederlandse voedingsmiddelenfabrikant die verpakte merkartikelen in deze landen wil afzetten? Communicatie (taal, adverteren) en distributie wordt makkelijker (distributie), goedkoper, veel afzet

Opgave 3In Groot-Brittannië bestaat bij het publiek veel weerstand tegen de invoering van de euro. Bedrijven en sommige politici maken zich echter zorgen over het feit dat investeerders het land zouden kunnen mijden vanwege de euro. Investeerders zien het als een handicap dat productie in Groot-Brittannië en verkoop op het Europese vasteland gepaard blijft gaan met wisselkoersrisico.a Welke voor- en nadelen heeft toetreding tot de Europese muntunie voor Groot-Brittannië?Voordelen: je geen wisselkoers risico, bekende munt, Nadelen; je kunt niet meer devalueren dit kan dus niet meer, dit is erg nadelig b Welke voorwaarden gelden er voor deelname aan de euro?Regels die worden gesteld, onder de 3% begrotingstekort, lage inflatie, lage overheidsschuld, stabiele koers in afgelopen jarenc Het Japanse Toyota produceert een aantal automodellen voor de Europese markt (onder andere de Avensis) in Groot-Brittannië. Waarom kan het feit dat Groot-Brittannië niet meedoet aan de euro een probleem worden voor Toyota?

WisselkoersenKostenkant: britse pond als het revalueert stijgen de kosten mee en als het devalueert dan valt het mee. Kostenkant: pondVerkoopkant: euro’s internatonaal

Antwoorden meerkeuzevragen sheets week 3

7.11 C7.12 C7.13 C7.15 je hebt 3 ja’s dus je komt uit op direct investeern. Dus antwoord B. 7.16 D

HandelstheorieënBasis voor internationale handel: comparatieve kostenverschillen.Eenvoudig cijfervoorbeeld

De opofferingskosten om een computer te produceren zijn in Japan het laagst. De opofferingskosten om voedsel te produceren zijn in Nederland het laagste.De landen doen er verstandig aan om zich in deze producten te specialiseren. Op die manier wordt arbeid het meest efficiënt gebruikt.

Antwoord is B.

Antwoord is A. Betalingsbalans = overzicht van alle ontvangsten uit en betalingen aan het buitenlandLopende rekening alle geldstromen door export en import van goederen en dienstenKapitaalrekening alle geldstromen door beleggingen, leningen en investeringen uit en aan het buitenland.

Wat kan er gebeuren met de muntwaarde van het desbetreffende land? Dit kan gaan dalen. Het is een land wat erg onder druk staat.

Lopende rekening Als % van het BNP

VS - 467 - 3,1

China + 259 + 2,9

Euro regio - 49 - 0,5

De oplossing zit in een devaluatie van de wisselkoers.. de concurrentiepositie verbeterd, want de export neemt toe en de import neemt af.