Sam en Vatting Hoofdlijnen Nederlands Recht

5/10/2018 Sam en Vatting Hoofdlijnen Nederlands Recht - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/sam-en-vatting-hoofdlijnen-nederlands-recht-559dfd53eafbe

1

1. Terreinverkenning

Vier functies van het recht:

1. normatieve functie, gedragsregels (normen) worden belangrijk gevonden dat er straf op

wordt gesteld bij overtreding. Deze normen zijn dus de rechtsnormen: moord, verkrachting,

diefstal etc.

2. geschiloplossende functie, de rechtelijke organisatie die oordeelt of iemand moet worden

gestraft, en zo ja op welke wijze en langs welke procedure.

3. additionele functie, een aanvullende functie van het recht. Het biedt een rechtsregel als

beide partijen vergeten zijn op een bepaald punt afspraken te maken.

4. instrumentele functie, de wetgever die bepaalt, zo gaat het en niet anders (verkeersrecht).

Rechtsbronnen

1. de wet

2. het verdrag

3. de jurisprudentie

4. de gewoonte

Andere termen voor burgerlijk recht

1. privaat recht

2. civiel recht

Definitie burgerlijk rechtOok wel privaat recht of civiel recht genoemd. Alles wat burgers onderling kunnen regelen, deoverheid komt er in principe niet aan te pas tenzij er een conflict is.Het burgerlijk (privaat) recht valt uiteen in;

personen en familierecht

vermogensrecht

ondernemingsrecht

Ondernemingsrecht

Het rechtsgebied dat alles regelt wat ondernemingen en bedrijven betreft. (Handelsnaamwet, deHandelsregisterwet, Faillissementswet)StrafrechtDe staat die actief optreedt dmv het O.M. teneinde normen via sancties (boete en gevangenisstraf)af te dwingen van de burgers. (Opiumwet, Wet op de economische delicten, Wet wapens en munitie)StaatsrechtHet staatrecht regelt ruwweg gesproken de wijze waarop het Nederlands staatsbestel wordtvormgegeven en de invloed die de burgers daarop kunnen uitoefenen, bijvoorbeeld via verkiezingen.(Wet op de Raad van State, Kieswet, Wet op de Rechtelijke organisatie)BestuursrechtHet bestuursrecht heeft betrekking op de mogelijkheden die de overheid heeft om regulerend op tetreden ten aanzien van de maatschappij. (AWB-Algemene Wet Bestuursrecht, Onteigening Wet, Wetop de ruimtelijke Ordening, Drank en Horecawet, Woonruimtewet, Wet milieubeheer)

Organen in Nederland met Wetgevende macht

nationale wetgever met formele wetten (regering en staten generaal)

provinciale staten met verordeningen

gemeenteraad met verordeningen

SER, Sociaal Economische Raad met verordeningen op grond van de wet bedrijfsorganisaties

1950.

Waterschappen met keuren



2

Wet in formele zinEen wet die tot stand is gekomen op grond van samenwerking tussen regering een staten generaal.Wet in materiële zinIeder wetgevend besluit dat bestemd is voor een onbepaald aantal en dus niet bij name genoemdepersonen.Verdrag

Een verdrag is een afspraak, een overeenkomst, gesloten door twee of meer staten. (EEG verdrag uit1957)JurisprudentieRechtspraak; beslissingen afkomstig van een rechter of rechtscollege. De beslissingen van rechterszijn bronnen van recht.InterpretatiemethodeHulpmiddelen die de rechter ter beschikking staan bij het specificeren van de betekenis van eenwoord of zinsnede.

Grammaticale interpretatie methode,

Bij de uitleg van een woord haakt de rechter aan bij de betekenis die het heeft in hetalledaags spraakgebruik.

Wethistorische interpretatie methode,

De rechter beroept zich bij dit hulpmiddel op een passage uit de parlementaire geschiedenisvan de betreffende wet.

Anticiperende interpretatie methode,

Bij het formuleren van zijn regel baseert de rechter zich op dit geval op toekomstig recht.

Rechtsvergelijkende interpretatie methode,

De rechter verwijst bij deze methode naar de uitleg van een woord of zinsnede zoals die inhet buitenland gegeven wordt.

RedeneerwijzeEen bepaalde manier van denken, om tot een bepaalde uitspraak te komen.

A-contrarioredenering,

Bij de a-contrarioredenering gaat de rechter ervan uit dat een bepaalde rechtsregel niet vantoepassing is, omdat die regel uitsluitend geschreven is voor de gevallen die uitdrukkelijk in

die regel worden genoemd. Redenering naar analogie,

Bij de redenering naar analogie stelt de rechter zich op het standpunt dat een bepaaldekwestie (die niet wettelijk geregeld is) zoveel lijkt op een kwestie waarin de wet wel voorziet,dat die laatste regel ook van toepassing wordt verklaard op de niet-geregelde kwestie.

Wanneer is een gewoonte regel een rechtsregel?De gewoonte kan als bron van recht fungeren, er moet dan aan bepaalde voorwaarden zijn voldaan:

1. vaste gedragslijn,

Binnen de groep in kwestie handelt men conform de gegroeide opvatting.

2. rechtsplicht,

Daarnaast moeten de betrokkenen het als hun rechtsplicht beschouwen overeenkomstig die

regel te handelen; moreel achten zij zich verplicht de regel te volgen.Gewoonterechtsregels treft men nog wel aan op het platteland met betrekking tot de verkoop vanvee.Materieel rechtMaterieel recht heeft betrekking op wat wel en niet mag (geboden en verboden). WvS en BWB.Formeel recht (procesrecht)Het formele recht (procesrecht) houdt de regels in die men moet volgen om het materiële recht teeffecturen. Waar, hoe en welke procedures, welke termijnen etc. WvS,Burger procesrecht.



3

Dwingend rechtDwingend recht is recht waarvan de burgers niet mogen afwijken. Een regel bevat dwingend rechtwanneer:

het werkwoord moeten in het wetsartikel voorkomt.

In het wetsartikel met zoveel woorden staat: afwijking van het gestelde in het bovenstaande

lid is nietig.

Als zijn inhoud de openbare orde raakt.

Aanvullend rechtVan dit recht kan men ten allen tijde afwijken; de enige voorwaarde is dat beide partijen met dezeafwijking akkoord gaan. Kunnen duidt op aanvullend recht.Objectief rechtHiermee wordt bedoeld het geldende recht. Het recht dat uit de geldende rechtsbronnen, wet,

jurisprudentie en gewoonte voortvloeit.Subjectief rechtRecht dat individuen in concreto bezitten omdat het objectieve recht dit met zoveel woordenverklaart.Privaat recht (burgerlijk/ civielrecht)Het recht dat geldt tussen burgers onderling (overheid kan ook als burger optreden!)

ondernemingsrecht

Personen en familie recht

vermogensrecht

PubliekrechtHet recht dat geldt tussen de overheid als zodanig en de burger.

Staatsrecht

Bestuursrecht (procesrecht)

Strafrecht (procesrecht)

2. Verbintenissenrecht- de overeenkomst

Obligatoire overeenkomstEen overeenkomst die door twee partijen is gesloten met het doel dat daaruit rechten en plichtenvoortvloeien, ook wel een verbintenisscheppende overeenkomst genoemd. Wederkerige overeenkomstOvereenkomst waarbij beide partijen ten minste zowel een recht verkrijgen als een plicht op zichnemen. (koop en huur overeenkomst en een overeenkomst van geldleen)Eenzijdige overeenkomstOvereenkomst waaruit slechts één verbintenis voortvloeit en waarbij dus de ene partij een rechtkrijgt en de andere partij een plicht heeft. (schenkingsovereenkomst)Verbintenis

Een rechtsbetrekking tussen twee of meer partijen, op grond waarvan de ene persoon tegenover deander tot handelen of nalaten verplicht is, terwijl die ander recht heeft op dit handelen of nalaten.(rechten en plichten).

Als gevolg van een huurovereenkomst ontstaan de volgende verbintenissen:Huurder -Plicht tot betaling van de huurprijs

-Recht op huurgenot

Verhuurder -Plicht tot verschaffing van het huurgenot-Recht op ontvangst van de huurprijs



4

Wanneer ontstaat een overeenkomst?Een overeenkomst komt tot stand door een aanbod en de aanvaarding daarvan.Kan de aanbieder zijn bod intrekken? Ja, onder twee voorwaarden;

1. Het aanbod mag nog niet aanvaard zijn.2. De aanbieder mag zijn bod niet onherroepelijk hebben gemaakt. (Door het vaststellen van

een termijn waarbinnen de aanvaarding moet geschieden)

Uitnodiging tot het doen van een aanbodEr ontstaat geen overeenkomst als er geen aanbod, maar een uitnodiging tot het doen van eenaanbod wordt gedaan. (advertentie met prijs n.o.t.k. of t.e.a.b. )WilsverklaringVoor het tot stand komen van een overeenkomst is vereist dat de wilsverklaringen van beide partijenmet elkaar overeenstemmen.RechtsfiguurVorm waarin het recht zich kan voor doen.Toch geen overeenkomstSoms stelt een van de partijen zich op het standpunt dat geen overeenkomst is tot stand gekomen,hoewel men dat in eerste instantie wel meende. Twee categorieën kunnen hierbij wordenonderscheiden.

Wilsdefect,Rechtsfiguur die ertoe leidt dat geen overeenkomst tot stand komt, omdat iets verklaard isdat niet is gewild. (wat ik verklaard heb wilde ik eigenlijk niet)

WilsgebrekBij een wilsgebrek betoogd men dat de verklaring wel strookte met de wil, maar dat dezelaatste op een gebrekkige wijze gevormd was.

1. DwalingDwaling doet zich voor wanneer iemand een overeenkomst heeft gesloten terwijl hij,als hij van de werkelijke situatie op de hoogte was geweest, die overeenkomst zekerniet had gesloten.Voorwaarden van dwaling:1. De dwaling is te wijten aan een inlichting van de wederpartij.2. De wederpartij had de dwalende behoren in te lichten, maar heeft dit niet

gedaan.3. De wederpartij ging van dezelfde onjuiste veronderstelling uit als de dwalende.

2. BedrogWanneer iemand een ander tot het verrichten van een bepaalde rechtshandelingbeweegt door opzettelijk onjuiste mededelingen te doen of door daarvan juistopzettelijk af te zien.

3. BedreigingWanneer iemand met ongewone pressiemiddelen een ander beweegt tot hetaangaan van een rechtshandeling.

4. Misbruik van omstandigheden

Doet zich voor als iemand behendig gebruik maakt van een bijzondere situatiewaarin een ander verkeert.



5

Afwezigheid van een overeenkomst

Wils en vertrouwensleerEr komt een overeenkomst tot stand wanneer de wederpartij er in redelijkheid op mocht vertrouwendat verklaring en wil van de andere partij met elkaar in overeenstemming waren.NietigNietigheid houdt in dat de overeenkomst geacht wordt nooit te hebben bestaan. (wat in strijd is metde wet, goede zeden of openbare orde)VernietigbaarEen vernietigbare overeenkomst is een overeenkomst die rechtskracht bezit tot het moment waarop

deze door de partij die wordt beschermd, vernietigd wordt. Gebeurt dit niet, dan blijft deovereenkomst gewoon bestaan.

Uitzondering minderjarige: Toestemming wettelijke vertegenwoordiger. voor bepaalde rechtshandelingen.

(handlichting)of

voor bepaald doel.

Gepleegde rechtshandelingen zijn vernietigbaar

Handelingsonbekwaam

Geen overeenkomst

Ondercuratelengestelde

Krankzinnige

WilsdefectWil en verklaring

stemmen niet

overeen.

WilsgebrekWil is gebrekkig

gevormd

In strijd met wet,openbare orde of

goede zeden

Betrokken partij ishandelingsonbekwaam

Misbruik vanomstandigheden

Bedrog

Minderjarigen

Dwaling

Bedreiging



6

DiscrepantieOnderlinge afwijking, gebrek aan overeenkomst. Wanneer men spreekt over discrepantie tussenverklaring en wil, dan wordt feitelijk bedoeld dat er geen overeenkomst is tussen verklaring en wil.RechtsfeitJuridisch relevant feit, omdat er een rechtsregel valt aan te wijzen die een bepaald rechtsgevolg

verbindt aan het betreffende feit. Drie categorieën:1. Rechtshandeling

De rechtshandeling is een rechtsfeit, maar met een gewild rechtsgevolg.o Meerzijdige rechtshandeling,

Rechtshandelingen die pas geldig zijn wanneer twee of meer rechtssubjecten hun opelkaar aansluitende wilsverklaringen kenbaar maken.

o Eenzijdige rechtshandeling,Deze zijn geldig als zij worden verricht door één persoon. (testament)

2. Feitelijke handelingHet ontstaan van een rechtsgevolg waarbij volkomen onverschillig is of dit rechtsgevolg welof niet gewild is.

3. Blote rechtsfeit

Een feit waaruit rechtsgevolgen voort komen zonder dat de betrokkene in staat is daaropwezenlijke invloed uit te oefenen. (geboorte, overlijden, meerderjarigheid)

Onderverdeling rechtsfeiten:

Op grond waarvan wordt de inhoud van een overeenkomst vastgesteld?

OverlijdenGeboorte

Meerderjarigheid65-jarige leeftijd

Het testamentDe overeenkomst

Meerzijdige Eenzijdige (on)rechtmatige daad

Rechtshandelingen(gewild rechtsgevolg)

Rechtsfeiten

Blote rechtsfeiten(invloedloos rechtsgevolg)

Feitelijke handelingen(rechtsgevolg wel of niet

gewild)

Hetgeen partijen zijn overeengekomen:Letterlijke tekst contract niet enkel maatgevend (Context)

Hetgeen voortvloeit uit de redelijkheid en billijkheid; er moet eenonderscheid worden gemaakt tussen:

Beperkende werkingAanvullende werking

Hetgeen door gewoonterecht gevormd is en betrekking heeft op deovereenkomst

Hetgeen de wet bepaalt:Dwingend en aanvullend recht

Inhoudovereenkomst



7

Beperkende werking van de redelijkheid en billijkheidRechtsfiguur die ertoe kan leiden dat een onderdeel van een overeenkomst voor niet geschrevenwordt gehouden en dus ook niet van toepassing is op de juridische relatie tussen de betrokkenpartijen. (De rechter neemt een bepaald standpunt in, ondanks dat de partijen al wel een afspraakovereen waren gekomen).

Aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheidPartijen zijn een bepaald standpunt overeengekomen, maar de rechter besluit dat ook een anderstandpunt nog van toepassing is. Het standpunt is niet genoemd maar is wel van toepassing.Men komt niet na wat is afgesprokenAls een partij de afspraak van de overeenkomst niet nakomt, dan spreekt men van een tekortkomingvan een verbintenis ook wel een wanprestatie genoemd.Juridisch gezien wordt er onderscheid gemaakt in een 3 tal vormen;

1. Niet deugdelijke nakoming2. Te late nakoming3. Niet nakoming

Welke rechten heeft iemand die wordt geconfronteerd met een tekortkoming? Men kan vorderen:

1. Nakoming (van hetgeen waartoe de wederpartij zich verplicht had)2. Ontbinding (van de overeenkomst)3. Vervangende schadevergoeding4. Aanvullende schadevervanging5. Nakoming en aanvullende schade vergoeding6. Ontbinding en aanvullende schade vergoeding7. Vervangende en aanvullende schadevergoeding

GenuszaakHeeft betrekking op een niet geïndividualiseerde zaak, nakoming is bijna altijd mogelijk (100 kilo wolof 5 Batavus fietsen)SpecieszaakEen geïndividualiseerde zaak, zodra deze teniet gaat is het vorderen van nakoming uitgesloten.NakomingNakoming kan altijd worden gevorderd als iemand niet aan zijn verplichtingen voldoet. (tenzij feitelijkonmogelijk)Aanvullende schadevergoedingKan tezamen met nakoming worden gevorderd als men kostenposten heeft doordat er niet, te laat,of ondeugdelijk is nagekomen.Vervangende schadevergoedingMen heeft automatisch recht op vervangende schadevergoeding indien nakoming blijvendonmogelijk is.ExoneratieclausuleBeding waarbij een van de contracterende partijen haar aansprakelijkheid voor mogelijke schade vande wederpartij heeft uitgesloten.Garantie verplichting

Clausule waarbij een van de contracterende partijen ermee instemt dat zij bepaalde schadepostenzal vergoeden indien deze zich zullen voordoen.OpschortingsrechtSituatie waarin één van de contracterende partijen zijn verplichting mag opschorten omdat de anderzijn verplichting ook niet nakomt.



8

Opschortingsrechten:

Beroep gedaagde op overmacht:

DuurovereenkomstOvereenkomsten die voor onbepaalde tijd zijn gesloten en die naar hun aard op continuïteit zijngericht. (huurovereenkomst, arbeidsovereenkomst,distributieovereenkomst zoals water en gas e.d. ).Willen deze overeenkomsten ten einde komen dan zullen ze moeten worden opgezegd. Dit kanalleen als een opzegtermijn in acht wordt genomen.OmzettingsmededelingBericht aan de schuldenaar waarbij wordt medegedeeld dat wordt afgezien van de nakoming en datde vervangende schadevergoeding zal worden gevorderd.

Exeptio non adimpleticontractus

(ENAC)

Ik presteer pas (weer) als u presteert(bij faillissement)

Hij die op goede grond heeft te vrezen dat de wederpartijniet zal nakomen, is bevoegd de nakoming van deverbintenis op te schorten totdat zeker is dat de

wederpartij zal presteren.(omdat ik terecht mag menen dat u wellicht niet presteert, wacht ik totdat ik

daarover zekerheid heb gekregen)

Onzekerheidsexceptie

Heeft betrekking op het geval dat iemand een roerende

zaak van een ander onder zich heeft. (ik geef de roerendezaak pas terug, als u hebt gepresteerd)

Recht van retentie

GedaagdeEISER

De tekortkoming komt nietvoor mijn rekening:

-En niet krachtens de wet-En niet krachtens

Overeenkomst

-En niet krachtensverkeersopvattingen

De tekortkoming is niet tewijten aan mijn schuld, en

Gedaagde is tekortgeschotenin de nakoming van zijn

verbintenis

Dit mag zo zijn, maar ik doe eenberoep op overmacht, want;



9

Rechten crediteur bij niet-nakoming van overeenkomst door debiteur:

3. De arbeidsovereenkomst en de koopovereenkomst

Algemene en bijzondere overeenkomstenVerbintenissen (overeenkomsten) vallen onder de algemene regels van boek 3 en 6 uit het BW.

Bijzondere overeenkomsten (arbeids- en koopovereenkomst) vallen onder de bijzondere regels inboek 7 van het BW.Een bijzondere regel gaat boven een algemene regel. Zijn de wetsbepalingen onderling niet strijdig,dan zijn dus beide bepalingen van toepassing.ArbeidsovereenkomstOvereenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, dewerkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten.Voorwaardenarbeidsovereenkomst (dwingend recht)

1. Verplichting om arbeid te verrichten (gedurende zekere tijd)2. In dienst van de werkgever3. Verplichting om loon te betalen

In dienst van duidt op de noodzakelijke aanwezigheid van een gezagsverhouding. Een

gezagsverhouding is aanwezig als de werkgever bevoegd is tijdens het werk eenzijdig instructies aande werknemer te geven.

Debiteuren in verzuim

Nakoming nog mogelijk

Rechten crediteur bij niet nakoming

Nakoming blijvendonmogelijk

Ingebrekestelling(meestal)Recht op

ontbinding(bij wederkerigeovereenkomst)

Recht op schadevergoeding

(vervangende enaanvullende)

Verweer debiteur:geen toerekenbare

tekortkoming

Recht opontbinding

(bij wederkerigeovereenkomst)

Recht op nakomingen aanvullende

schadevergoeding

Recht op vervangendeschadevergoeding na

omzettingsmededeling

Recht op vervangendeschadevergoeding na

omzettingsmededelingmet aanvullende

schadevergoeding



10

Naast de arbeidsovereenkomst bestaan ook nog de overeenkomst van opdracht en de overeenkomstvan aanneming van werk. Deze overeenkomsten bevatten voornamelijk aanvullend recht.

Afspraken in de arbeidsovereenkomst: Loon

o De wet minimumloon en minimumvakantie bijslag (WMM) heeft de wetgever regels

gesteld over de hoogte van het loon. Op het minimumloon heeft de werknemer altijdrecht.

o Gelijk loon moet worden betaald aan werknemers die onder gelijke omstandighedendezelfde werkzaamheden verrichten.

o Bij ziekte heeft de werknemer recht op gedurende maximaal 104 weken 70% van zijnlaatst verdiende loon.

o Ook moet de werkgever het loon doorbetalen als de werknemer niet kan werken dooreen oorzaak die in redelijkheid voor rekening van de werkgever behoort te komen.

Functieo De inhoud van de arbeidsovereenkomst mag niet strijdig zijn met de goede zeden of

de openbare orde.o Een werknemer dient als goed werknemer te handelen. Dit betekent dat hij op

redelijke voorstellen van zijn werkgever, verband houdende met gewijzigdeomstandigheden op het werk, behoort in te gaan, tenzij dit niet van de werknemerkan worden gevergd.

Standplaatso Wat geschreven is over de functie geldt ook voor de standplaats.

Werktijdeno De werktijden worden meestal expliciet afgesproken en in het arbeidscontract

neergelegd. De werkgever is daarbij gehouden aan de regels die voor de werktijdenzijn neergelegd in de arbeidstijdenwet (ATW).

Proefbedingo De wet heeft het mogelijk gemaakt dat partijen een proeftijd aangaan gedurende de

eerste fase van de arbeidsovereenkomst. Tijdens deze proeftijd is zowel dewerkgever als de werknemer bevoegd de arbeidsovereenkomst met onmiddellijkeingang op te zeggen.

o Maximale duur proeftijd: Hooguit 1 maand bij, een tijdelijk arbeidscontract van minder dan twee jaar,

of bij een tijdelijk contract dat niet op kalenderdatum is gesteld. Hooguit 2 maanden bij, een vast arbeidscontract ,

of een tijdelijk arbeidscontract van twee jaar of langer.o Worden deze termijnen overschreden, dan is het totale proefbeding in het geheel

nietig.o Een proeftijd is alleen maar geldig als deze schriftelijk is overeengekomen.

Concurrentiebedingo Beding waarbij de werknemer wordt beperkt in zijn mogelijkheden om na het einde

van de arbeidsovereenkomst op zekere wijze werkzaam te zijn.o Voorwaarden voor geldigheid:

Het beding moet schriftelijk worden overeengekomen De werknemer moet meerderjarig zijn

o De rechter kan het concurrentiebeding geheel of gedeeltelijk vernietigen wanneer dewerknemer door dat beding onbillijk wordt benadeeld, in verhouding tot het tebeschermen belang van de werkgever.

Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijdArbeidsovereenkomst die voor een bepaalde kalenderperiode is gesloten of die wordt gesloten tenbehoeve van een bepaald project. Eindigt van rechtswege tenzij art.688a boek 7 BW van toepassingis.Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd

Arbeidsovereenkomst die automatisch doorloopt zonder dat een objectief criterium automatisch heteinde ervan inluidt. Het einde is afhankelijk van de wil van de werkgever of werknemer.



11

Einde arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd:

Echter

Einde arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd:

Of:

De regel dat een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd alleen kan eindigen via CWI of derechter, kent enkele uitzonderingen;

1. Opzegging van de arbeidsovereenkomst tijdens de proeftijd (kan onmiddellijk wordenopgezegd door beide partijen)

2. Ontslag op staande voet; de wet spreekt hiervan dringende redenen. Bij een terecht ontslagop staande voet kan de arbeidsovereenkomst terstond worden opgezegd.

KoopovereenkomstDe overeenkomst waarbij de een zich verbindt een zaak te geven en de ander om daarvoor een prijsin geld te betalen. (wederkerige overeenkomst)Schenkingsovereenkomst

Als uitsluitend een van de partijen een zaak moet geven (waar de ander recht op heeft) terwijl deander daarvoor geen prijs hoeft te betalen.Huurovereenkomst

Arbeidsovereenkomst voorbepaalde tijd

Bij derde verlengingof

overschrijden36 maanden

Einde van rechtswege(automatisch)

Van rechtswegearbeidsovereenkomst vooronbepaalde tijd

Arbeidsovereenkomst vooronbepaalde tijd

Voorafgaandetoestemming

CWI

Ontbinding door rechterswegens gewichtige

redenen

InachtnemingOpzeggingstermijn(1 tot 4 maanden)

Vergoeding doorwerkgever aanwerknemer te

betalen

Opzeggingstermijnhoeft niet in acht teworden genomen



12

Wanneer een partij zich verbindt een zaak te geven terwijl de andere partij die zaak te zijner tijdmoet terug geven, en voor dat gebruik geld moet betalen.

BruikleenovereenkomstWanneer een partij zich verbindt een zaak te geven terwijl de andere partij die zaak te zijner tijdmoet terug geven, zonder daar voor te hoeven betalen.

ConsumentenkoopDe koopovereenkomst met betrekking tot een roerende zaak, die wordt gesloten door een verkoperdie handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf en een koper, natuurlijk persoon, die niethandelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf.HandelskoopAlle koopovereenkomsten die niet vallen onder de definitie van consumentenkoop.

Vormen van koopovereenkomst:

Verplichting van de verkoperDe hoofdverplichting luidt: hij moet zich verbinden een zaak te geven. Deze hoofdverplichting valtuiteen in een tweetal nadere verplichtingen:

1. De verkoper is verplicht de verkochte zaak met toebehoren in eigendom over te dragen enaf te leveren.

2. De afgeleverde zaak moet aan de overeenkomst voldoen.

Wat is afleveren? Het stellen van de zaak in het bezit van de koper, de feitelijke terhandstelling.

De kosten voor de aflevering komen ten laste van de verkoper (aanvullend recht, beidepartijen hebben dus de vrijheid van deze regel te kunnen afwijken).

Voor de consumentenkoop geldt een minimum, waarvan dus niet ten nadele van de koperkan worden afgeweken.

Eis van conformiteit: eis waaraan de verkoper moet voldoen, een verkochte zaak moet deeigenschappen bezitten die de koper op grond van de overeenkomst mocht verwachten.

Verplichtingen verkoper:

Mag niet ten nadele van consumentworden afgeweken, wel gunstiger.

Verjaringstermijn 2 jaar. Voor de afleveringskosten geldt een

minimum.

Aanvullend recht, beide partijenmogen afwijken van de regels, ookten nadele van de koper.

Verjaringstermijn 5 jaar.

ConsumentenkoopHandelskoop

koopovereenkomst

Eis van conformiteitZaak met toebehoren: In eigendom overdragen afleveren

Geven van de zaak(art 1 boek 7 BW)

Verplichting verkoper



13

Wettelijke mogelijkheden voor de koperBeantwoord het afgeleverde niet aan de overeenkomst en is daarmee niet aan de eis vanconformiteit voldaan, dan geeft de wet de koper de volgende mogelijkheden jegens de verkoper:

Aflevering van het ontbrekende Herstel van de afgeleverde zaak Vervanging van de afgeleverde zaak

Verplichtingen van de koperDe koper heeft één verplichting: hij moet de koopprijs betalen. De wet geeft aan dat dit dient tegeschieden ten tijde van de aflevering (aanvullend recht, beide partijen mogen hiervan dus afwijken).Vooruit betaling van de koopprijs mag slechts tot ten hoogste van 50% van de koopprijs.Risico van beschadiging en vernietigingDe zaak is voor risico van de koper van de aflevering af (vanaf de aflevering)Recht van reclameRecht van de verkoper om door middel van een schriftelijke verklaring de zaak van de koper terug tevorderen. Voorwaarden:

1. De koopovereenkomst heeft betrekking op een roerende zaak (dus geen grond of huis),2. De verkoper van deze roerende zaak heeft afgeleverd,3. De koper heeft de koopprijs niet of geheel niet betaald,4. Voldaan is aan de voorwaarden voor ontbinding.

Is aan deze voorwaarden voldaan, dan kan de verkoper gebruik maken van het recht van reclame. Ditbetekend dat de verkoper dmv een tot de koper gerichte schriftelijke verklaring de zaak van de koperkan terugvorderen. Door deze verklaring wordt de koop ontbonden en eindigt het eigendomsrechtvan de koper.Ontbindende voorwaardeBij ontbindende voorwaarde wordt er concreet een overeenkomst gesloten, maar deze kanongedaan worden gemaakt als een toekomstig onzekere gebeurtenis plaatsvindt. (koop van een huis,ontbindende voorwaarde om de financiering rond te krijgen)Opschortende voorwaardeBij de opschortende voorwaarde ontstaat er pas concreet een overeenkomst als een toekomstigeonzekere gebeurtenis intreedt. (koop van een tweedehans auto die pas doorgaat mits er een positief ANWB keuring wordt afgegeven)Koop op proef Koop onder opschortende voorwaarde.Zolang de koop niet definitief is, is de zaak voor risico van de verkoper, echter de koper dient zich alseen zorgvuldig schuldenaar op te stellen en rekening te houden met het behoud van de zaak.Algemene voorwaardenVoorwaarden die vooraf door de opsteller (vaak verkoper) worden gemaakt en die van toepassingzijn op alle personen die een overeenkomst met de opsteller willen sluiten.Onredelijk bezwarend bedingEen beding in de algemene voorwaarden is vernietigbaar, indien het onredelijk bezwarend is voor de

wederpartij of indien de wederpartij niet een redelijke mogelijkheid heeft om van de algemenevoorwaarden kennis te nemen.De wetgever maakt een onderscheid tussen zogenoemde zwarte lijst en grijze lijst.Zwarte lijstAlle bedingen die in dit wetsartikel worden opgesomd, zonder meer als onredelijk bezwarendworden aangemerkt.Grijze lijstAlle bedingen die in dit wetsartikel worden opgesomd, zonder meer als vermoed onredelijkbezwarend worden aangemerkt.



14

4. Verbintenissenrecht- de onrechtmatige en rechtmatige daad

Op grond waarvan kan schadevergoeding worden gevraagd?

Wat te bewijzen?Art 162 boek 6 BW: Hij die jegens een ander een onrechtmatige daad pleegt, welke hem kan wordentoegerekend, is verplicht de schade die de ander dientengevolge lijdt, te vergoeden.Vier vereisten voor schade vergoeding:

1. Onrechtmatigheid (er moet sprake zijn van een daad die onrechtmatige is)2. Toerekening (deze onrechtmatigheid moet de dader kunnen worden toegerekend)

3. Schade (er moet schade geleden zijn)

4. Causaal verband (de schade moet het rechtstreekse gevolg zijn van de onrechtmatigheid van

de daad)

De onrechtmatigheid van de daadEen daad is onrechtmatig wanneer zich één van de volgende drie verschijnselen heeft voortgedaan:

1. Er is een inbreuk op een recht. (schending eigendomsrecht, inbreuk op het recht van

lichamelijke integriteit)

2. Een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht. (diefstal, schending auteursrecht)

3. Er is sprake van een schending van een zorgvuldigheidsnorm (ongeschreven recht).

De toerekeningEen onrechtmatige daad kan aan de dader worden toegerekend, indien zij te wijten is aan zijn schuldof aan een oorzaak welke krachtens de wet of de in het verkeer geldende opvattingen voor zijnrekening komt. De eiser zal moeten aantonen dat:(alternatieve voorwaarden, het is voldoende als één van de twee bewezen wordt)

Schuldaansprakelijkheid, De dader schuld heeft aan het ontstaan van de onrechtmatige daad

(hem kan een verwijt kan worden gemaakt)

Of,

Risico aansprakelijkheid, De gevolgen van de onrechtmatige daad (ook al trof de dader geen

enkele schuld) gewoon voor zijn rekening komen en wel krachtens de wet of krachtens de

verkeersopvattingen.

Rechtsgrondschadevergoeding

O.g.v. overeenkomst O.g.v. de wet

Wanprestatie

(toerekenbareTekortkoming)

Rechtmatige daad Onrechtmatige daad



15

SchuldaansprakelijkheidMen is eerst aansprakelijk wanneer men een verwijt valt te maken ten aanzien van het ontstaan vande daad. RisicoaansprakelijkheidBij risicoaansprakelijkheid draagt men de gevolgen van een begane onrechtmatige daad, ongeacht of

men enig verwijt treft.

Risicoaansprakelijkheid voor andere personen:

Ouders/ voogden ten opzichte van hun kinderen Kinderen t/m 13 jaar: - ouders/ voogden aansprakelijk

Kinderen van 14 en 15 jaar: - kind en ouders/ voogden aansprakelijk

o Kind aansprakelijk als hem een verwijt kan worden

gemaakt.

o Ouders/ voogden aansprakelijk wanneer hij de

gedraging van het kind niet heeft belet.

Kinderen van 16 jaar en ouder: - kind aansprakelijk

Werkgevers ten opzichte van hun werknemersOnder bepaalde voorwaarden is een werkgever zonder meer aansprakelijk voor de schade die éénvan zijn werknemers toebrengt als gevolg van een onrechtmatige daad. Of hem een verwijt te makenvalt is niet van belang. Drie voorwaarden aansprakelijkheid werkgever:

1. Onrechtmatige daad

De gedraging van de werknemer moet voldoen aan de criteria onrechtmatige daad(onrechtmatigheid, toerekening, schade, causaal verband)

2. Vergrote kans

De kans op het plegen van een onrechtmatige daad moet zijn vergroot door de opdracht tothet verrichten van een bepaalde taak.

3. Zeggenschap

De werkgever moet zeggenschap hebben gehad over de gedraging waarin de onrechtmatigedaad was gelegen, de onrechtmatige daad moet verband houden met de specifiekewerkopdracht.

Risicoaansprakelijkheid

Ouders/ voogden Bezitter roerendezaak

Bezitter dier Producentgebrekkigproduct

Werkgevers

Kinderen t/m

13 jaar

Alle werknemers,mits voldaan aan

Arbeidsovereenkomst



16

Zijn de drie voorwaarden vervuld (cumulatieve voorwaarde), dan kan de gene die schade geledenheeft de schade verhalen op de werkgever of de werknemer. Wanneer er sprake is geweest vanopzet of bewuste roekeloosheid aan de kant van de werknemer, dan kan de werkgever de kosten vande schade verhalen op de werknemer.

Bezitter roerende zaak

De bezitter van roerende zaken en van opstal (huizen e.d.) draagt een risicoaansprakelijkheid voorschade door deze veroorzaakt. Bezitter dierDe bezitter van een dier draagt risico aansprakelijkheid voor de door dat dier aangerichte schade. Producent gebrekkig productDe producent is onder bepaalde voorwaarden aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door eengebrek in zijn product. Verschillen wanprestatie/ onrechtmatige daad Bij de wanprestatie hoeft de eiser de toerekening niet aan te tonen. Voldoende is als hij aangeeft

dat de schuldenaar tekortgeschoten is in de nakoming van zijn verbintenis.

Bij de onrechtmatige daad zal hij wel moeten stellen en bewijzen dat de gedaagde de daad kan

worden toegerekend.

Uitéénsplitsing schade:

Ander nadeel, immateriële schadeDit “ander nadeel” heeft betrekking op de mogelijkheid tot het vorderen van immateriële schade(smartengeld). Hieronder valt gederfde levensvreugde als verdriet, pijn of teleurstelling als gevolgvan de onrechtmatige daad. Recht op smartengeld heeft men indien:

De benadeelde lichamelijk letstel heeft opgelopen, in zijn eer of goede naam is aangetast of

op een andere wijze in zijn persoon is aangetast.

De nagedachtenis van een overledene tot in een bepaalde graad is aangetast.

De aansprakelijke persoon het immateriële nadeel opzettelijk heeft toegepast.

Vermogensschade

Geleden verlies

Gederfde winst

Redelijke kosten, gemaaktter voorkoming of

beperking van schade

Immateriële schadeAnder nadeel

Schade



17

Eisen voor verkrijgen van schadevergoeding, gebaseerd op onrechtmatige daad:

Inbreuk op een recht

Strijd met wettelijkeplicht

Strijd met ongeschrevenrecht:

zorgvuldigheidsnorm

Schuld-aansprakelijkheid

Risicoaansprakelijkheid

Vermogensschade

Ander nadeel(immaterieel)

OnrechtmatigheidVan de daad

Toerekening

Schade

Causaal verband

Schadevergoedingo.g.v. onrechtmatige daad



18

Verweermiddelen gedaagde De gedaagde bezit twee verweermiddelen.

1. Rechtvaardigheidsgrond, waardoor de daad bij nadere beschouwing niet als onrechtmatig tebestempelen valt.

o Overmacht

o Noodweer

o Wettelijk voorschrift

o Ambtelijk bevel

2. Relativiteitsvereiste, de dader is alleen aansprakelijk voor schade uit een onrechtmatige daad

indien de norm die hij overschreden heeft als doel heeft om het recht v/d benadeelde te

beschermen. (er moet dus een relatie bestaan tussen de veroorzaakte schade en het

beschermde belang).

Omvang van de schadeMet betrekking tot dit onderwerp is een duidelijke ontwikkeling te bespeuren.

De hoge raad hing in eerste instantie de zogenaamde adequatieleer aan. Leer waarbij de omvang vande schade werd vastgesteld met behulp van de vraag: welke schade was (nog)redelijk te overzien?Geleidelijk aan werd de adequatieleer als enig criterium echter steeds problematischer. De hoge raadis daarom een ander criterium als uitgangspunt gaan hanteren om uit te maken, welke schade wel enniet vergoed dient te worden. Dat criterium luidt:Valt de schade redelijkerwijs aan de dader toe te rekenen?

Andere vorderingen dan schadevergoeding

Herstel in oude toestand

Rectificatie (alleen als de benadeelde daarom verzoekt)

Verbod en dwangsom

Verklaring voor recht (de benadeelde verzoekt de rechter om uit te spreken, dat een

bepaalde daad het karakter van onrechtmatigheid draagt.)

Overmacht

Noodweer

Wettelijk voorschrift

Ambtelijk bevel

Rechtvaardigheids-grond

Wettelijke normbeschermt niet dit

belang(relativiteitsvereiste)

Verweermiddelen

Bij actie uitonrechtmatige daad



19

De rechtmatige daadVerplichtingen kunnen niet alleen uit overeenkomsten en onrechtmatige daad voortvloeien, maar

ook uit de zogenaamde rechtmatige daad.

ZaakwaarnemingBij zaakwaarneming behartigt iemand, zonder daartoe verplicht te zijn, de redelijke belagen van eenander. De belanghebbende is gehouden de schade te vergoeden, welke de zaak waarnemer heeftgeleden als gevolg van de waarneming. Onverschuldigde betalingBetalen aan een ander, zonder de aanwezigheid van een rechtsgrond (bv een overeenkomst) en duszonder dat daarvoor een juridische verplichting bestond. Onrechtvaardige verrijkingSituatie waarbij iemand ten koste van een ander op onredelijke gronden bevoordeeld is, terwijl ertussen de betrokkenen een rechtsverhouding aanwezig was.

5. Goederenrecht

Onderscheid verbintenissenrecht en goederenrecht Het verbintenissenrecht gaat over de rechtsverhouding tussen personen. Het goederenrecht ziet op de verhouding tussen een persoon en een goed.

Relatief rechtEen recht dat uitsluitend van toepassing is op en van belang is voor bepaalde personen die metelkaar in een rechtsrelatie staan (bv de verbintenis). Relatieve rechten hebben een prestatie totobject. Absoluut rechtEen recht dat in beginsel tegenover iedereen te handhaven is. Absolute rechten hebben een goed alsobject.

Rechtmatige daad

Onverschuldigdebetaling

Zaakwaarneming Onrechtvaardigeverrijking

Vermogensrecht

Verbintenissenrecht Goederenrecht



20

Onderverdeling goederen:

GoedJuridische verzamelnaam voor alle zaken en vermogensrechten.

ZaakVoor menselijk beheersing vatbaar stoffelijk object. Onroerende zaken, alle objecten die vast zitten aan of in de grond evenals de grond en

grondstoffen. Ook woonschepen, boten en vliegtuigen, omdat ze in een register zijningeschreven (onroerende zaken heten ook wel registergoederen)

Roerende zaken, alle zaken die niet onroerend zijn.VermogensrechtRecht dat een financiële waarde in zich draagt, vermogensrechten kunnen absoluut en relatief zijn. Een voorbeeld van een vermogensrecht is het (geld) vorderingsrecht.

Goederen

Zaken Vermogensrechten

Onroerende zaken Roerende zaken



21

Onderverdeling absolute rechten Eigendom(genotsrecht)

Erfdienstbaarheid(genotsrecht)

Erfpachtenotsrecht

Opstal(genotsrecht)

Appartementsrecht

Vruchtgebruik(genotsrecht)

Pand(zekerheidsrecht)

Hypotheek

(zekerheidsrecht)

Auteursrecht

Octrooirecht

Merkenrecht

Recht ophandelsnaam

Enkel op een zaak

Zowel op zaak alsvermogensrecht

(goed)

Op eengeestesproduct

Absolute rechten



22

EigendomDit is het meest omvattende recht dat iemand op een zaak kan hebben. Niemand mag inbreukmaken op dit recht. Een eigenaar moet rekening houden met:

1. Rechten van anderen (bij verhuur de rechten van de huurder)

2. Wettelijke voorschriften (bv de onteigeningswet)3. Regels van ongeschreven recht (via de uitoefening van het eigendomsrecht kunnen er

onrechtmatige daden gepleegd worden jegens een ander. Hinder, het moet gaan om hinder wat een onrechtmatige daad oplevert. Misbruik van eigendomsrecht

o Doel, Het recht wordt met geen ander doel uitgeoefend dan om een ander schade teberokkenen.

o Onevenredigheid, Het recht kan niet worden uitgeoefend omdat er een te groteonevenredigheid bestaat tussen het belang tot uitoefening van het eigendomsrecht en hetbelang dat daarmee wordt geschaad.

Regels van ongeschreven recht:

ErfdienstbaarheidBij het recht van erfdienstbaarheid wordt een onderscheid gemaakt tussen een heersend erf en eendienend erf. Het heersende erf bezit een dienstbaarheid ten laste van het diende erf. Bijvoorbeeld het recht van overpad.

o Retributie, een jaarlijkse geldsom die de gebruiker van het overpad verschuldigd is aan deeigenaar.

ErfpachtEen zakelijk recht dat de erfpachter de bevoegdheid geeft iemand anders zijn onroerende zaak te

houden en te gebruiken. Gemeenten geven vaak grond uit in erfpacht, de gemeente blijft daneigenaar van de grond. o Canon, De gebruiker (vaak een eigenaar van een huis op die grond) betaalt erfpacht, juridisch

heet dat “een canon”. o Bloot eigenaar, de daadwerkelijk bezitter van de onroerende zaak (de grond). De bloot eigenaar

heeft geen enkel genot meer van zijn onroerende zaak. Het enige wat hij nog bezit is het rechtom de zaak in eigendom over te dragen.

Opstalo Natrekking, de eigendom van de grond bevat o.a. gebouwen en werken die duurzaam met de

grond zijn verenigd. De grond trekt als het ware gebouwen die daarop worden neergezet naarzich toe, zodat de eigenaar van die grond tevens eigenaar wordt van die gebouwen.

o Recht van opstal, om dit te voorkomen krijgt de koper van een huis het recht van opstal. Dekoper is daarmee eigenaar van het opstal, het huis dus.

Regels van ongeschreven recht

Hinder Misbruik

Vanwegehet doel

Vanwegeonevenredigheid



23

AppartementsrechtIn de praktijk noemt de koper van een flat zich wel eigenaar, maar juridisch gezien koopt hij eenappartementsrecht. Een appartementsrecht kan tegen over iedereen gehandhaafd worden (absoluutrecht) en dit recht kan ook verkocht worden.

VruchtgebruikHet recht om goederen die aan een ander toebehoren te gebruiken en daarvan de vruchten tegenieten. Hier wordt gesproken over goederen en dat betekent dus dat vruchtgebruik zowel op eenzaak als op een vermogensrecht kan worden gevestigd.

Pandrecht Pandrecht kan gevestigd worden op zowel een zaak (alleen roerende zaken) als op een recht.Meestal wordt een pandrecht aangegaan bij een lening, het pand dient dan als zekerheid.o Vuistpand, de pandgever heeft het betreffende pand niet meer in zijn macht, hij heeft dit feitelijk

aan de schuldeiser overhandigd.o Bezitloos pandrecht, het pand blijft in bezit van de pandgever, maar dan moet er wel een

notariële akte of een geregistreerde onderhandse akte (door beide partijen opgesteld) van

worden opgemaakt.o Recht van parate executie, wordt de lening niet terug betaald. Dan kan de pandhouder de boelmeteen verkopen.

o Afhankelijk recht, een pandrecht vervalt automatisch op het moment dat de hoofdvorderingvoldaan is.

Recht van hypotheekHet recht van hypotheek heeft dezelfde inhoud als pandrecht, alleen kan een hypotheek ook op eenonroerende zaak gevestigd worden. De geldverstrekker eist de onroerende zaak als onderpand. o Parate executie, ook hier geld het recht van parate executie.o Afhankelijk recht, het vervalt zodra de lening is afgelost.o Drie bedingen, in de hypotheekakte kunnen bepaalde bedingen worden opgenomen die erop

gericht zijn, dat het betreffende goed niet (of niet verder) in waarde daalt.1. Het huurbeding, via een huurbeding wordt het de geldlener onmogelijk gemaakt het

huis waarvan hij eigenaar is, zonder toestemming van de hypotheekhouder te verhurenof te verpachten.

2. Beding van niet veranderen, de eigenaar mag de inrichting of gedaante van het goedniet veranderen zonder toestemming van de hypotheekhouder.

3. Beheersbeding, in geval de eigenaar het betreffende goed sterk verwaarloost of nietvoldoende onderhoudt, kan de hypotheekhouder het goed in beheer nemen. Dit vereistwel de toestemming van de president van de rechtbank.

o Zuivering, is een goed executoriaal verkocht en heeft de koper de koopprijs voldaan, dan gaanalle op het verkochte goed rustende hypotheken automatisch teniet.

AuteursrechtToekomend aan de schrijver van een boek en geregeld in de auteurswet. Octrooirecht

Toekomend aan de uitvinder van een nieuw product, geregeld in de rijksoctrooiwet. MerkenrechtToekomend aan degene die het merk als eerst deponeert bij het Benelux-merkendepot. Recht op handelsnaamHet recht op de handelsnaam, geregeld in de handelsnaamwet. Kenmerken verbonden aan absolute rechtenZaaksgevolg Zaaksgevolg houdt in dat het absolute recht op het goed blijft rusten in wiens handen dit goed of deze zaak zich ook bevindt.Publiciteitsvereiste (inschrijving openbare registers)Absolute rechten op registergoederen moeten worden ingeschreven in de openbare registers bij hetkadaster.Limitatief aantalIn Nederland gelden alleen de acht absolute rechten; eigendom, erfdienstbaarheid, erfpacht, opstal,appartementsrecht, vruchtgebruik, pand en hypotheek.



24

Oudere rechten vóór jongere- Oudere absolute rechten gaan voor jongere rechten.- Absolute rechten gaan voor relatieve rechten.- Relatieve rechten zijn gelijkwaardig aan elkaar ongeacht het moment waarop zij ontstaan.

GenotsrechtenOnder genotsrechten vallen die absolute rechten die profijt, voordeel en of genot verschaffen aandegene die dit absolute recht bezit. (eigendom, erfpacht, erfdienstbaarheid, opstal en vruchtgebruik)ZekerheidsrechtenGeven enkel zekerheid voor het geval dat iemand zijn verplichten uit een geldovereenkomst nietnakomt. (pand en hypotheek)Beperkt rechtEen recht dat is afgeleid uit een meer omvattend recht.MoederrechtHet meer omvattende recht. Bepaalde rechten zijn van dit moederrecht afgeleid. Als moederrechtkunnen fungeren: het eigendomsrecht, een ander absoluut recht en een geldvorderingsrecht.eigendomsrechtwe kunnen als hoofdregel stellen dat het eigendomsrecht moederrecht is en dat alle andere absoluterechten beperkte rechten zijn. (beperkte rechten kunnen dus tevens absolute rechten zijn)andere absolute rechtennaast het eigendomsrecht kunnen alle andere absolute rechten (die beperkte rechten zijn tenopzichte van het eigendomsrecht) op hun beurt als moederrecht optreden met betrekking tot eenander absoluut recht.EigendomsoverdrachtEen overdracht is alleen geldig als voldaan is aan drie eisen:

1. BeschikkingsbevoegdheidAlleen een beschikkingsbevoegde (eigenaar, schuldeiser) kan een goed in eigendom over-dragen. Wie is beschikkingsbevoegd?

Betreft het een zaak dan is de eigenaar de rechthebbende.Betreft het een vorderingsrecht dan is dat de schuldeiser.De curator bij een rechthebbende die in staat van faillissement is gesteld.

2. Geldig titelEen geldige titel is de titel die ten grondslag ligt aan de overdracht (de overeenkomst)

3. LeveringIedere (eigendoms) overdracht vereist een bepaalde leveringshandeling. Is daaraan nietvoldaan dan is de overdracht niet tot stand gekomen. Ook al is aan de eerste twee voldaan.

Eigenaar/ rechthebbendeHij die het meest omvattende recht op een zaak/ vermogensrecht heeft. In wiens handen dit goedzich ook bevindt (zaaksgevolg).Bezitter

Iemand die pretendeert eigenaar/ rechthebbende te zijn maar dit behoeft niet werkelijk het geval tezijn.HouderIemand die een goed onder zich heeft, geen eigenaar/rechthebbende is en dit ook in geen enkelopzicht pretendeert. (de lener of de huurder)Levering van onroerende zakenOnroerende zaken moeten worden geleverd door middel van het opmaken van een notariële akte(transportakte), die moet worden ingeschreven in de openbare registers.De eigendomsoverdracht van onroerende zaken is pas gerealiseerd als (een uitreksel van) denotariële akte daadwerkelijk in de openbare registers is ingeschreven.



25

Levering van roerende zakenDe leveringshandeling m.b.t. roerende zaken vindt plaats d.m.v. bezitsverschaffing. De wet kent viervormen van bezitsverschaffing:

1. Macht van de verkrijger

De feitelijke overgave, oftewel de roerende zaak in kwestie wordt feitelijk in de macht van deverkrijger gesteld.

2. Brevi-manu leveringHouder/huurder wordt eigenaar, in een dergelijke situatie is voor de leveringshandeling eentweezijdige (mondelinge) verklaring zonder feitelijke handeling voldoende.

3. Constitutum possessorium (cp)Eigenaar wordt houder/huurder, ook nu is een feitelijke overgave overbodig en kan wordenvolstaan met een tweezijdige verklaring: de cp-levering.

4. Traditio longa manuDe eigenaar van een roerende zaak waarvan een ander houder is, draagt deze zaak ineigendom over aan een derde. De houder blijft dezelfde persoon.Beide partijen kunnen afzien van een feitelijke overgave en kan worden volstaan met een

tweezijdige verklaring, maar nu met mededeling aan de houder.

Levering van vorderingenVorderingen kunnen in drie categorieën worden verdeeld, te weten:

1. Vordering op naamVordering waarbij de naam van de schuldeiser vaststaat en niet bij voorbaat inwisselbaar isgemaakt.o Voor de overdracht van een vordering op naam zijn twee vereisten gesteld;

Allereerst moet een acte van cessie worden opgemaakt en vervolgens dient deoverdracht (cessie) te worden meegedeeld aan de schuldenaar in kwestie.

2. Vordering aan toonderSchriftelijk vastgelegde vordering waarbij de schuldenaar moet betalen aan de persoon diehem de vordering toont. De naam van de schuldeiser staat bij voorbaat niet vast.o De leveringshandeling van deze categorie bestaat uit de feitelijke overgave.

3. Vordering aan orderSchriftelijk vastgelegde vordering waarbij de naam van de schuldeiser wel is vermeld, maardeze kan door een ander worden vervangen via het zogenaamde endossement.o De levering van een vordering aan order geschied d.m.v. endossement.

Op de achterzijde van het papier waarop van de vordering melding wordt gemaakt,schrijft de schuldeiser dat de schuldenaar niet aan hem maar aan de nieuwe schuldeiser(met name genoemd) moet betalen.

Voorwaarde voor overdracht

beschikkingsbevoegd

Geldige titel

Levering

Overdracht

Onroerende zaken

-Notariële akte-publicatie openbaar

Roerende zakenBezitsverschaffing:-feitelijke symbolische overgave-brevi manu (Houder wordt eigenaar)

-c.p. (Eigenaar wordt houder)

-longa manu (Een derde wordt eigenaar, houder blijft houder)

Vorderingen-Op naam: akte van cessie-Aan toonder: feitelijke overgave-Aan order: endossement



26

Bescherming tegen beschikkingsonbevoegdheidHoe weet een koper of datgene van wie hij iets koopt ook echt eigenaar is? Bij onroerende zaken kandit simpelweg opgezocht worden in de registers. Bij roerende zaken wordt dit echter lastiger.De wet beschermt de koper onder twee voorwaarden:

1. De overdracht moet anders dan om niet zijn geschied.Het mag niet gratis en voor niks zijn.

2. De koper moet te goeder trouw zijn.De koper wist niet en hoefde ook niet te weten/ te beseffen dat degene van wie hij iets kochtbeschikkingsonbevoegd was.

Gestolen roerende zaakDe oorspronkelijke eigenaar/rechthebbende kan het goed drie jaar na de diefstal, als zijn eigendomopeisen. Tenzij; de derde verkrijger een natuurlijk persoon is die als consument de betreffenderoerende zaak in een winkel heeft gekocht.

6. Verdieping goederenrecht

Wijzen van eigendomsverkrijging:

VermogenHet geheel van op geld waardeerbare rechten en plichten van een rechtssubject. In economischetermen wordt gesproken over het vermogen van iemand bestaat uit het geheel van activa(bezittingen)en passiva (bronnen waarmee de onderneming gefinancierd zijn, vreemd vermogen eneigen vermogen).Verkrijging onder bijzondere titel

Overkoepelende term voor verschillende vormen van (eigendoms) verkrijging (via overdracht,verjaring, onteigening) waarbij één of meer rechten overgaan van het ene in het andere vermogen.Verkrijging onder algemene titelOverkoepelende term voor verschillende vormen van (eigendoms) overdracht (via erfopvolging,boedelmenging) waarbij niet alleen rechten maar ook plichten overgaan van het ene in het anderevermogen.

Manieren van verkrijging

Bijzondere titel Algemene titel(rechten en plichten)

OverdrachtVerjaring

Onteigening

ErfopvolgingBoedelmenging



27

Onderlinge afspraken:

Kwalitatieve verbintenissen (heeft betrekking op een “dulden”of “niet doen”)

Kwalitatieve verbintenissen betreffen relatieve rechten die trekjes hebben van absolute rechten endie dus tot op zekere hoogte ook jegens anderen dan de contractpartij kunnen wordenafgedwongen. Kwalitatieve verbintenissen ontstaan of uit de wet of uit een overeenkomst.

Uit de wetHet belangrijkste voorbeeld is wel de huurovereenkomst. Uit een huurovereenkomst vloeienrelatieve rechten en plichten voort, dus die alleen de contractpartijen onderling kunnenafdwingen. Een uitzondering hierop geld bij overdracht van de verhuurde zaak door deverhuurder aan een derde. In dit geval blijft de huurder het recht behouden op huurgenot

jegens die derde. Uit overeenkomst

Bij een overeenkomst kan worden bedwongen dat de verplichting van een der partijen omiets te dulden of niet te doen ten aanzien van een haar toebehorend registergoed, zalovergaan op degene die het goed onder bijzondere titel zullen verkrijgen. Voorwaarde is datde overeenkomst bij notariële akte moet worden opgemaakt en dat deze akte moet wordeningeschreven in de openbare registers.

Het ketting beding ( heeft betrekking op een “moeten doen”)

Beding in een overeenkomst waarin de ene partij (A) zich jegens de andere partij (B) verplicht meteen toekomstige nieuwe eigenaar (C) van een zaak eenzelfde plicht op te nemen als die waartoe Azich jegens B heeft verplicht. Ook C wordt weer verplicht dit beding bij een latere overdracht op tenemen enzovoort. Naast een kettingbeding geldt vaak een boetebeding.

Onderscheid rechten naar hun werking:

SchriftelijkTussenpartijen

Vestiging vaneen absoluut

recht

Vestigingkwalitatieveverbintenis

Uit de wetHuurovereenkomst

pachtovereenkomst

Uitovereenkomst

Notariële akte

Openbare registers

Juridische vormgeving van een afspraak

Enkel tussen

partijen

Tussen partijen,op onderdelen jegens derden

Tussen partijen en jegens derden

Zuiver relatieverechten

Kwalitatieveverbintenis

kettingbeding Absolute rechten



28

7. Ondernemingsrecht

Ondernemingsvormen:

Concern

Een aantal rechtspersonen, vaak BV, die onder gemeenschappelijke leiding staan van eenzogenaamde moedervennootschap (een holding) meestal een NV of BV.OndernemingEen zelfstandig op winst gericht bedrijf of complex van bedrijven.Bedrijf De uitgeoefende werkzaamheid in industrie, handel of verkeer.BeroepMaatschappelijke werkkring waarvoor men de vereiste bekwaamheid en of bevoegdheid heeftverkregen.

De eenmanszaakKenmerk; er is maar 1 eigenaar (kapitaalverschaffer en tevens leider). Geen onderscheid tussenvermogen dat eigenaar in bedrijf heeft gestopt en zijn privévermogen, anders gezegd: deondernemingsschulden die hij maakt kunnen crediteuren op het gehele vermogen van deondernemer verhalen. Eigenaar kan wel mensen in loondienst nemen. Omdat eenmanszaak eenondernemingsvorm is moet men zich houden aan bepaalde wetten, bijv. ondernemingsraad,personeelsvergadering (wet op de ondernemingsraden).

Eenmanszaak moet worden ingeschreven in het handelsregister (art.5 Handelsregisterwet).Met name interessant als de investeringskosten en het financieel risico laag zijn.

Samenwerkingsovereenkomst: de maatschapEen maatschap is een overeenkomst waarbij 2 of meer personen zich verbinden om iets ingemeenschap te brengen met als doel het daaruit ontstane voordeel met elkaar te delen. Allepartijen (vennoten) moet iets (geld, goederen, goodwill, arbeid) inbrengen. Daarmee wordenbedrijfs- of beroepsactiviteiten ondernomen.De maten delen samen de winst. Iedereen krijgt een deel v.d. winst dat evenredig is aan zijnvermogensinbreng in de maatschap , afwijking kan echter in maatschapscontract.

Beheersdaden en beschikkingshandelingen

De maten verrichten handelingen voor de maatschap om deze draaiende te houden. Zijn deze matenin alle opzichten bevoegd namens de maatschap in het maatschappelijk verkeer op te treden?Onderscheid hierin bestaat tussen; beheersdaden en beschikkingshandelingen.

Ondernemingsvormen

Eenmanszaak Samenwerkingsovereenkomsten

maatschap Commanditaire Vennootschap (C.V) Vennootschap Onder Firma (V.O.F)

(A.g.v het wetsvoorstel personenvennootschap m.i.v. juli 2011, zullen de maatschap, v.o.f. ende C.V. Vervangen worden door de

personenvennootschap)

Rechtspersoon

Besloten vennootschap Naamloze vennootschap Vereniging Stichting Onderlinge

waarborgmaatschappij



29

o Beheersdaden,Die ondernemingsactiviteiten die als normaal zijn te beschouwen voor de betreffendeonderneming. Bijv. tandarts koopt een stoel. Dit zijn maatschapactiviteiten die als normaalworden beschouwd.

o Beschikkingshandelingen,Alle rechtshandelingen die geen beheersdaden zijn. Bijv. tandarts koopt stoel, hij is

individueel bevoegd namens maatschap op te treden bij aanschaf van stoel, maar hij moetwel verantwoording afleggen aan zijn mede maten.

Aansprakelijkheid van de matenAlle maten zijn voor gelijke delen aansprakelijk voor het handelen met toestemming van elkaar. Alsbijvoorbeeld een maat handelt buiten de beheersdaden van de maatschap is hij alleen aansprakelijk(alleen zelf gebonden) en is het een beschikkingshandeling.

o Beheersdaden, alle maten in gelijke delen aansprakelijk.o Beschikkingshandeling, een maat bindt alleen zichzelf.

De andere maat wordt wel gebonden, (in gelijke delen) als: De overeenkomst wordt bekrachtigd door de niet handelende maat of maten. De beschikkingshandeling de maatschap voordeel oplevert. De handelende maat op basis van een volmacht handelde.

Beheersdaden(vallen binnen het

doel vd maatschap)

Beschikkingshandeling(vallen buiten het doel vd maatschap)

Alle maten voor Maten binden alleen zichzelf, behalve:

gelijke delen

aansprakelijk

Bekrachtiging

achteraf

Rechtshandeling

voordelig voormaatschap

Volmacht vooraf

Voorondersteldbij openbaremaatschap

Stille maatschap De maten zijn weliswaar verenigd, maar in het maatschappelijk verkeer maakt men dit niet bekend.Er is één besturende maat die onder eigen naam zich naar derden toe presenteert.Openbare maatschap Men maakt zich wel bekend aan het maatschappelijk verkeer, en men treedt het publiek tegemoet

met behulp van een gemeenschappelijke naam. In deze maatschap verlenen de maten elkaaronderling een stilzwijgende volmacht (in tegenstelling met een stille maatschap) mbt totbeschikkingshandelingen. Gevolg: alle maten voor gelijke delen aansprakelijk voorbeschikkingshandelingen die iedere maat afzonderlijk aangaat.Privé- en maatschapsvermogenVanuit juridisch oogpunt is er geen maatschapsvermogen, maar in praktijk wordt er wel onderscheidgemaakt tussen het maatschapsvermogen en de privévermogens van de verschillende maten.Het is niet verplicht de maatschap in te schrijven in het handelsregister. Is alleen verplicht vooronderneming (is een bedrijf met winstoogmerk). Maatschappen zijn vaak organisaties van vrijeberoepsbeoefenaars, zoals advocaten, dokters en makelaars.

Samenwerkingsovereenkomsten: de vennootschap onder firma

Ook een VOF is een samenwerkingsverband. Een VOF lijkt op een maatschap, maar anders dan eenmaatschap is een VOF wel een bedrijf.Een VOF moet dus wel ingeschreven worden in het handelsregister.



30

Hoofdelijk aansprakelijkMaten zijn elk aansprakelijk voor een gelijk deel van een vordering. Vennoten daarentegen zijnhoofdelijk aansprakelijk (per hoofd) voor de hele vordering.Als A een vordering heeft van €1000,- op een maatschap van twee maten, dan kan hij van elke maat€500,- eisen. Bij een VOF kan A het hele bedrag (€1000, - ) eisen van elke vennoot. De vennotenkunnen het bedrag intern verrekenen. Alle vennoten zijn alleen aansprakelijk voor een

rechtshandeling die één van hen aangaat, als de rechtshandeling binnen het doel van deonderneming valt. Het doel van de VOF is dus belangrijk, dat doel is daarom ook te vinden in hethandelsregister.VOF en privé vermogenEen VOF heeft wel een eigen (afgescheiden) vermogen (anders dan de maatschap). Hoewel een VOFeen eigenvermogen heeft, blijven vennoten wel aansprakelijk voor schulden met hun hele vermogen,dus ook privé!

Verschillen maatschap en de VOF:

Maatschap VOF

Geen inschrijvingsplicht handelsregister Inschrijvingsplicht handelsregister

Geen afgescheiden vermogen Afgescheiden vermogen

Samenwerkingsverband vrije

beroepsbeoefenaren

Bedrijf onder gemeenschappelijke naam

Zowel zakelijk als privé zijn de maten voor gelijke

delen aansprakelijk

Zowel zakelijk als privé zijn de vennoten

hoofdelijk aansprakelijk

Samenwerkingsovereenkomsten: de commanditaire vennootschapBij de commanditaire vennootschap wordt een onderscheid gemaakt tussen twee soorten vennoten: Beherende vennoten,

Zij vertegenwoordigen de vennootschap, bepalen het beleid. Zij vormen het gezicht van devennootschap. Wetsartikelen mbt tot de maatschap zijn ook van toepassing, tenzij anders isgeregeld.

Stille vennoten, Fungeert uitsluitend als geldschieter, mag zich niet met het beleid bemoeien. Bij overtredingdoor stille vennoot wordt hij automatisch hoofdelijk aansprakelijk voor schulden enverbintenissen

Overzicht ondernemingsvormen:

Eénmanszaak Maatschap VOF CV

Aantal

ondernemers:

Eén Meer dan één Meer dan één Meer dan één

(excl. Stille venn)

Aansprakelijkheid

behalve

schulden:

Ondernemer/eigenaar

naar geheel

aansprakelijk, ook

privé

Maten voor

gelijke delen,

ook privé

Vennoten

hoofdelijk

aansprakelijk,

ook privé

Idem als vof,

stille vennoten

Scheiding

vermogen?:

Nee Nee Ja, vof-vermogen

ten behoeve van

vof-crediteuren

Idem als vof

Verplichtingen bij

oprichting:

Inschrijving

handelsregister

- Inschrijving

handelsregister

Inschrijving

handelsregister

Rechtspersonen: de NV en BVMen wil niet het risico lopen dat men schulden kan achterhalen op privévermogen, daarom reikt dewet (boek 2 BW) de mogelijkheid tot het oprichten van een rechtspersoon.

Rechtspersoon is een zelfstandig drager van rechten en plichten, net als natuurlijk persoon. Alleenrechtspersoon wordt gebonden, niet de bestuurders.



31

De oprichting van een NV of BVOprichtingseisen:

1. rechtshandeling tot oprichting van een BV/NV (besluit van de oprichters)

2. conceptakte van oprichting opgemaakt door de notaris (ontwerpakte met statuten)

3. concept naar ministerie van Justitie gestuurd (ter goedkeuring)

4. verklaring van geen bezwaar verstrekt (indien goedgekeurd)

5. akte van oprichting bij notariële akte gepasseerd

6. inschrijving in het handelsregister

7. publicatie in de Staatscourant

Zolang inschrijving niet heeft plaatsgevonden is iedere bestuurder hoofdelijk aansprakelijk vooriedere rechtshandeling.De BV i.o. en de NV i.o.Oprichting duurt enkele maanden. Tot dat tijdstip verrichten de oprichters en/of het toekomstigbestuur vaak allerlei transacties (kopen van gebouwen, inventaris en sluiten vanarbeidsovereenkomsten) ten behoeve van de NV of BV in oprichting. Wie is gebonden aanovereenkomsten gesloten in de periode van IO, de persoon of de BV of NV:

1. Als de NV of BV de handeling achteraf bekrachtigd, is de NV of BV gebonden.

2.

Voor de bekrachtiging is degene die de overeenkomst aanging zelf hoofdelijk aansprakelijk(dus ook privé)3. Ook als de overeenkomst is bekrachtigd, blijft degen die de handeling heeft verricht

aansprakelijk als de schuldeiser kan aantonen dat de handelende persoon wist of kon wetendat de BV of NV zijn verplichting niet kon nakomen.

De organen van een NV en BVTen minste 2 organen: de algemene vergadering van aandeelhouders en een directie (bestuur). Ookkan het mogelijk zijn dat er een Raad van Commissarissen is. Bij een structuurvennootschap is hetverplicht dat er een RvC is. Ook wordt de ondernemingsraad vaak als een orgaan beschouwd. Inart.107 en 217 boek 2 BW staat dat de AVA alle bevoegdheid behoort die niet aan het bestuur of anderen is toegekend, maar er staat ook dat deze bevoegdheden door de wet en in de statutengestelde grenzen behoren.

Groot deel van de BV’s zijn eenmansvennootschappen (AVA en bestuur), dan welfamilievennootschappen. Het merendeel van de NV’s zijn open vennootschappen. De ava issamengesteld uit een veelheid van elkaar voortdurend opvolgende natuurlijke personen.Aandelen en de aandeelhouderDe AVA bestaat uit personen die allen één of meer aandelen bezitten. Het geplaatste kapitaal

De aandelen die werkelijk zijn uitgegeven vormen het geplaatste kapitaal. Het maatschappelijk kapitaal

Het maatschappelijk kapitaal is het bedrag van de totale aandelenwaarde, zoals vermeld in destatuten.

Het gestorte kapitaalHet gestort kapitaal is dat deel van het geplaatst kapitaal dat daadwerkelijk in geld aan de

vennootschap is overgemaakt.MinimumbedragMinimumbedrag voor gestort kapitaal bij NV 45.000 euro en bij BV 18.000. Ten minste een vijfde vanhet maatschappelijk kapitaal moet geplaatst zijn en hiervan moet ten minste 25 % gestort zijn.Aandeel op naam/toonderBV kan alleen maar aandelen op naam uitgeven, een NV kan zowel aandelen op naam als aantoonder uitgeven. Eigenaren van aandelen op naam staan in het register van aandeelhouders.BlokkeringsregelingAls er aandelen op naam zijn uitgegeven (BV), dan moeten de statuten van de BV eenblokkeringsregeling bevatten. Deze beperkt de mogelijkheden om de aandelen aan een ander over tedragen. De statuten van een NV mogen deze regeling bevatten.In de blokkeringregeling van een BV staan ook de; Aanbiedingsverplichting,

De aandeelhouder die zijn aandelen wil overdragen, is in dit geval verplicht deze eerst aan diensmedeaandeelhouders aan te bieden.



32

Goedkeuringsverplichting,voor overdracht moet de aandeelhouder in kwestie aan een orgaan van de BV instemmingvragen.

4 Soorten rechten van de aandeelhouder:

1. Financiële rechten,

recht hebben op dividend (gedeelte van de winst)

2. Vergaderrechten,

stemrecht in de AVA, het aantal stemmen dat een aandeelhouder heeft, hangt af van het

aantal aandelen die hij bezit en de waarde welke zij vertegenwoordigen.

3. Informatierechten,

teneinde zinvol aan de ava te kunnen deelnemen, recht op afschrift van de jaarrekening en

het recht op het verkrijgen van verlangde informatie.

4. Rechten mbt de goede gang van zaken in de vennootschap,

Hieronder vallen het recht op enquête en op instellen van de jaarrekeningprocedure.

De algemene vergadering van aandeelhoudersAandeelhouders zijn de kapitaalverschaffers van de onderneming. Zij bezitten de aandelen, in feitezijn zij daarmee eigenaar.

Minimumbevoegdheden vastgesteld door de wet voor de AVA:1. Benoeming, schorsing en ontslag van de bestuurders

2. benoeming, schorsing en ontslag van tenminste 2/3 Van de leden van de RVC

3. Wijzigen van de statuten, en ontbinden van de vennootschap

Oligarchische clausule

Statuten mogen een oligarchische clausule bevatten. Dit is een bepaling waarin staat dat het

benoemingsrecht van de AVA mbt de bestuurders en commissarissen zal plaatsvinden op basis van

een bindende voordracht van het bestuur van ten minste 2 personen per vacature. Als het bestuur

zelf iets meer dan een derde van de aandelen bezit, heeft het volledig greep op de samenstelling.

Het bestuur

Het bestuur, in de praktijk de R.v.B. of de directie, is belast met de dagelijkse leiding. Zijvertegenwoordigt de NV of BV. De directieleden zijn in beginsel niet zelf aansprakelijk voor nadeligegevolgen voortvloeiend uit rechtshandelingen.De hoofdregel luidt dat naast het bestuur als collectief iedere bestuurder de NV of BV individueel kanvertegenwoordigen. Ook wanneer het doel van de NV of BV totaal niet gediend wordt met deverrichte handeling. Tenzij, de wederpartij (bewijslast ligt bij de NV of BV) wist of moest weten dathet doel werd overschreden. Tenzij in de statuten staat vermeld dat alleen twee of meer bestuurdersgezamenlijk de vennootschap kunnen vertegenwoordigen.Voorwaarden:

1. Deze bevoegdheidsbeperking is opgenomen in het handelsregister.2. In de Staatscourant is gepubliceerd.

Art 9 boek 2 BW stelt dat iedere bestuurder tegenover de NV of BV gehouden is tot een behoorlijkevervulling van zijn taak. Schending van deze bepaling kan tot wanprestatie leiden, met als gevolg dat

de bestuurder in kwestie persoonlijk aansprakelijk is voor de ontstane schade.



33

Binding nv/bv door bestuurders:

De Raad van CommissarissenNiet verplicht, maar mag worden ingesteld. De AVA is bevoegd de RVC te benoemen. Taak van deRVC is toezicht houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in devennootschap en de met haar verbonden onderneming. Naast controleren ook adviseren.De structuurvennootschapStructuurvennootschappen zijn grote ondernemingen (NV of BV). In de structuurwet is opgenomenwanneer er sprake is van een structuurvennootschap:

1. Het geplaatste vermogen is minimaal €16 miljoen.

2. Er is een O.R.3. Er werken ten minste 100 mensen.

Structuurvennootschappen zijn verplicht een RvC in te stellen.De RvC neemt een aantal bevoegdheden van de AVA over: recht op benoeming, schorsing en ontslag van bestuurders, besluiten van ingrijpende aard dient ter goedkeuring aan de RvC te worden voorgelegd. recht om de jaarrekening vast te stellen.RVC heeft coöptatiestelsel = wijst zijn eigen leden aan, die door AVA, bestuur of OR zijnvoorgedragen. AVA, bestuur of OR kunnen bezwaar tegen de benoeming hebben.

Rechtspersoon De coöperatie en de onderlinge waarborgmaatschappijEen Stichting is een rechtspersoon zonder winstoogmerk. De stichting is veelal geen geschikte

juridische vorm voor een onderneming.

NV/BV Bestuurders

Binding doorbestuurdersindividueel en

collectief

Uitzonderingen: De derde partij wistof moest weten dat

het doel van denv/bv werd

overschreden

Er is een statutairebeperking van de

algemenebevoegdheid tot

vertegenwoordigingvan de nv/bv

Eisen:-vermelding in het

Handelsregister.-publicatie in de

Staatscourant



34

Ook de vereniging is niet zo’n erg geschikte rechtsvorm voor organisaties waarin het maken vanwinst één van de doelstellingen is. Een uitzondering voor een tweetal bijzondere vormen vanvereniging:

1. Coöperatie: bij notariële akte opgerichte vereniging (en dus een rechtspersoon), die zichblijkens de statuten ten doel stelt, het uitkeren van winstaandeel aan haar leden. Net alsiedere vereniging kent de coöperatie een Algemene Vergadering (AV) en een bestuur.

2. Onderlinge waarborgmaatschappij: Een vereniging die zich ten doel stelt, met haar ledenverzekeringsovereenkomsten te sluiten in het verzekeringsbedrijf dat zij met het oog daaropvoor haar leden uitoefent. Verder zelfde als Coöperatie.

Bij grote coöperaties en OWM’s moet ook een RVC aanwezig zijn.De wet op de ondernemingsraden (WOR)De WOR gaat over rechten van werknemers binnen een organisatie. De WOR onderscheid drievormen waarin werknemers zich kunnen laten gelden:

1. Ondernemingsraad (OR), bij 50 werknemers of meer.De OR bestaat uit gekozen werknemers. De directie maakt geen deel uit van de OR.Ontmoetingen tussen bestuur en OR vinden plaats via overlegvergaderingen (6 per jaar)Rechten OR:

Initiatiefrecht, de OR is bevoegd voorstellen te doen over onderwerpen welke de

onderneming raken. Adviesrecht, mbt financieel economisch beleid. Instemmingsrecht, mbt sociaal organisatorisch beleid. Informatierecht, de OR dient tijdig alle inlichtingen verstrekt te krijgen die zij voor de

vervulling van zijn taak redelijkerwijs nodig heeft.2. Personeelsvertegenwoordiging, tussen 10 en 50 werknemers. (gekozen orgaan)3. Personeelsvergadering, tussen 10 en 50 werknemers. (geen gekozen orgaan)

Het recht op enquêteDe wet heeft de mogelijkheid aangereikt om het beleid van een onderneming via de rechter tecorrigeren: het recht van enquête. De bevoegde rechter is de Ondernemingskamer (OK). Recht kanalleen bij NV, BV, coöperatie en OWM.Ook openbaar ministerie kan een belang van onderzoek indienen. Bij wanbeleid kan de OK eenpersoon of rechtspersoon schorsen of ontbinden.De jaarrekeningNV, BV, coöperatie en OWM moeten een jaarrekening publiceren.De jaarrekening bestaat uit: een balans, winst en verliesrekening en toelichting op deze twee.Een jaarrekening is openbaar (publicatie is verplicht) en in te zien bij het handelsregister.



35

8. Burgerlijk procesrecht

De rechtelijke organisatie:

Rechtbank, sector kanton 59 locaties Unus rechtspraak (1 rechter) Uitspraak= vonnis Alle zaken in eerste aanleg Rechter doet onderzoek naar

de feiten en rechten. Rechtsgebied=Kanton

Civiel recht Alle vorderingen uit verbintenissen t/m

€5.000 Alle vorderingen mbt:

-(collectieve)arbeidsovereenkomsten-huur(koop)overeenkomsten-pachtovereenkomsten

Strafrecht Alle overtredingen

Rechtbank, sector civiel 19 locaties Unus rechtspraak Uitspraak=vonnis Alle zaken in eerste aanleg Rechter doet onderzoek naar

de feiten en rechten.

Rechtsgebied= arrondissement Alleensprekende rechters:

o Kinderrechter (strafrecht en civielrecht) o Politierechter (eenvoudige zaken)

o Voorzieningen rechter (kort geding)

Gerechtshof 5 locaties Collegiale rechtspraak (3 Raadsheren)

Uitspraak=Arrest Uitsluitend zaken in hoger beroep Rechter doet onderzoek naar

de feiten en rechten.

Rechtsgebied=Ressort

Hoge raad 1 locatie (Den Haag)

Collegiale uitspraak (5 Raadsheren) Eenvoudige zaken door 3 raadsheren Uitsluitend cassatie zaken Rechter oordeelt uitsluitend over het

toepasselijke recht, dus niet over defeiten.

Sector civiel Alle civiele zaken, behalve die waarover

de sector kanton oordeelt.o Unus rechtspraak o Collegiale rechtspraak (3 rechters),

Alleen wanneer partijen in de laatste fase pleidooi

aanvragen.

o Uitgangspunt=schriftelijke afdoening

Sector straf Alle misdrijven

o Collegiale rechtspraako Unus rechtspraak bij eenvoudige

strafzaken, dzv de politierechter.

Sector bestuur

Civiele kamer

Strafkamer

Belastingkamer

Civiele kamer

Strafkamer

Belastingkamer



36

Absolute bevoegdheidHeeft betrekking op de vraag welk soort gerecht bevoegd is een geschil te beoordelen.Er wordt een onderscheid gemaakt tussen het strafrecht en het civiele recht.Relatieve bevoegdheidHeeft betrekking op de vraag in welke plaats men moet procederen. De vraag naar de relatievebevoegdheid komt nadat de absolute bevoegdheid is vast gesteld.

Absolute bevoegdheid

strafrecht Civiel recht

Overtredingen Sector kanton v.d.

rechtbank

Misdrijven Sector strafrecht v.d.rechtbank

Pers. en zakelijke

vorderingen t/m€5.000

Sector kanton v.d.

rechtbank

Alle vorderingen mbt:-Een cao

-Arbeidsovereenkomsten-Huur(koop)overeenkomsten

-Pachtovereenkomsten

Sector kanton v.d.rechtbank

Alle andere zaken Sector civiel v.d.

rechtbank

Relatieve bevoegdheid

Strafrecht

Bevoegd is de kantonrechter/rechtbankbinnen wiens kanton of arrondissementde overtreding of het misdrijf is begaan.

Civiel recht

Bevoegd is het kanton of arrondissement van dewoonplaats van de gedaagde.

In geval van een rechtspersoon: de plaats waardeze statutair is gevestigd.



37

Beginselen burgerlijk procesrecht1. De civiele rechter is in verregaande mate lijdelijk

Lijdelijkheid houdt in dat de civiele rechter afgaat op de informatie die partijen hemverstrekken en waarover zij niet van mening verschillen (ook niet betwiste feiten neemt derechter voor waar aan). De civiele rechter is op zoek naar de formele waarheid (regels enprocedures) en niet zoals in het strafrecht naar de materiële waarheid (geboden en

verboden). Bij feiten die partijen betwisten is de rechter minder lijdelijk. Om informatie tekrijgen kan de rechter twee dingen doen:

o Een comparatie van partijen gelasten, (de rechter roept partijen op om voor hem teverschijnen met als doel meer informatie te verkrijgen en of de partijen teverzoenen.

o Een getuigenverhoor gelasten.Naast de lijdelijkheid van de civiele rechter, kan opgemerkt worden dat hij ambtshalve derechtsgronden moet aanvullen.

2. Verplichte procesvertegenwoordigingRegel is dat men een advocaat in de arm moet nemen wil men een juridische procedurevoeren. Behalve bij het voeren van een procedure bij de sector kanton van de rechtbank.

De wet op de rechtsbijstand stelt regels omtrent het verlenen van rechtsbijstand aan minderdraagkrachtige. De burger die daarvoor in aanmerking komt, zal wel altijd een eigen bijdrageverschuldigd zijn.

3. Beide partijen worden gehoordIedere procespartij moet in de gelegenheid worden gesteld, te reageren op het gestelde vande wederpartij (beginsel van hoor en wederhoor)

4. De behandeling van de zaak is openbaar(met uitzondering van de gevallen bij de wet bepaald) de uitkomst van het geschil moet altijdin het openbaar worden uitgesproken.

Eis in conventieDe oorspronkelijke vordering (de allereerste eis).Eis in reconventieTegeneis, ingesteld door de oorspronkelijke gedaagde (deze heet nu, wat betreft dereconventievordering, eiser in reconventie).DagvaardingHoofdregel bij de rechtbank is dat een zaak via een dagvaarding wordt aangebracht. Eendagvaardingsprocedure eindigt in een rechtelijke uitspraak die vonnis wordt genoemd.VerzoekschriftWanneer de wet daarvan uitdrukkelijk melding maakt, kan een zaak via een verzoekschrift (rekest)aanhangig worden gemaakt. Na het verzoekschrift krijgt verweerder de gelegenheid eenverweerschrift op te stellen. Daarna wordt een mondelinge zitting gehouden. Vervolgens doet de

rechter uitspraak. Deze uitspraak noemt men geen vonnis maar een beschikking.



38

Dagvaarding+

“de zaak wordt op de rol gezet”

Deurwaarder betekent de dagvaardingaan de gedaagde.

De eiser geeft de conclusie van eis aande rechter (kopie dagvaarding).

Gedaagde antwoordt met eenconclusie van antwoord.

De eiser reageert met een conclusievan repliek (reactie op de conclusie

van antwoord).

De gedaagde reageert met eenconclusie van dupliek.

Eventueel mondelinge pleit door beidepartijen (gebeurt zelden).

Uitspraak

Eind vonnis Tussen vonnis-Getuigenverhoor-Comparatie van partijen-Descente (bezoek v..d.

rechter aan het plaatsdelict

Eind vonnis

Comparatie van beidepartijen

Uitspraak

Versnelde procedure De civiele procedure



39

RechtsmiddelenHoger beroep wordt een rechtsmiddel genoemd. Er zijn drie rechtsmiddelen:

1. VerzetAls de gedaagde niet persoonlijk aanwezig was, wanneer zijn zaak werd behandeld en derechter wel tot een uitspraak is gekomen, dan wordt hij bij verstek veroordeeld. Als degedaagde later achter deze veroordeling komt dan kan hij verzet aantekenen tegen deze

veroordeling. De zaak wordt hierna door dezelfde rechter opnieuw behandeld.2. Hoger beroep

Eiser en gedaagde kunnen hoger beroep instellen als ze het niet eens zijn met de uitspraakvan de rechter in eerste aanleg. Hoger beroep stelt men in bij het gerechtshof. De rechterbekijkt de hele zaak opnieuw. Is de rechter in hoger beroep het eens met de rechter in eersteaanleg, dan wordt het vonnis bekrachtigd. Is de rechter het niet eens met de rechter ineerste aanleg, dan volgt vernietiging van het vonnis. Het hof doet dan zelf uitspraak. De eiserin hoger beroep heet appellant, de gedaagde heet geïntimeerde.De appellant stelt een memorie van grieven op, de geïntimeerde reageert daarop met eenmemorie van antwoord.

3. CassatieVindt de appellant of geïntimeerde dat de rechter in hoger beroep de wet niet goed heeft

toegepast, dan kan er nog cassatie volgen bij de hoge raad.(de hoge raad kijkt niet naar defeiten maar alleen naar het recht), de eiser in cassatie moet met cassatie middelen komen.De eiser in cassatie kan slechts twee cassatiegronden aanvoeren:

o Schending van het recht, (de rechter heeft de regels niet goed toegepast of geïnterpreteerd)

o Verzuim van vormen, (de rechter heeft zijn vonnis of arrest niet of niet deugdelijkgemotiveerd)

De hoge raad kan een cassatie verzoek ongegrond verklaren (het beroep wordt danafgewezen) of hij kan van opvatting zijn dat het cassatie middel terecht is voorgesteld. In ditgeval vernietigd de hoge raad de uitspraak in hoger beroep. Vervolgens kan hij dan ofwel zelf een uitspraak doen, of de zaak terugwijzen naar het zelfde gerecht of verwijzen naar eenander gerecht.

Gevolg instellen rechtsmiddeleno Executoriale titel

Op grond van het vonnis kan hij tot beslag en verkoop overgaan van de eigendommen vangedaagde om uit de opbrengst daarvan zijn vordering te verhalen.

o SchorsingDe executie wordt geschorst wanneer de gedaagde een rechtsmiddel instelt. Men zal danmoeten staken en wachten totdat opnieuw is beslist.

o Uitvoerbaar bij voorraadDe rechter kan een vonnis uitvoerbaar bij voorraad verklaren. Dit heeft tot gevolg dat deexecutie niet wordt geschorst, ook al is een rechtsmiddel ingesteld.

Cassatie in het belang der wetBuitengewoon rechtsmiddel in handen van de PG, bedoeld om juridisch onjuiste beslissingen

gegeven door lagere rechters, vernietigd te krijgen.Kort gedingCiviele procedures duren erg lang. Soms kan er niet zolang gewacht worden omdat er sprake is vaneen spoedeisend belang (bv aangekondigde stakingen door vakbonden). In dit soort gevallen biedthet kort geding uitkomst. Het kort geding leidt tot een voorlopige orde maatregel. Partijen kunnen nade uitspraak altijd nog een bodemprocedure starten. De bodemprocedure heeft betrekking op derechtsgang die normaliter gevolgd zou worden als er geen kort geding was aangespannen. In tegenstelling tot de gewone civiele procedure is het kort geding in hoofdzaak een mondelingeaangelegenheid (ook vaak maar één zitting). Het vonnis gegeven naar aanleiding van een kort gedingwordt altijd uitvoerbaar bij voorraad verklaard.



40

9. Staatsrecht

De staatEen staat heeft drie kenmerken:

1. Er is een volksgemeenschap2. Er is een afgegrensd grondgebied

3. Hoogste macht, de gemeenschap kent één hoogste orgaan dat regels kan opstellen diegelden voor alle mensen in dat gebied.

Spreiding van de macht: Montesquiue (trias politica)De centrale vraag binnen deze leer is; hoe kan er vorm gegeven worden aan staatsmacht zonder datdeze misbruikt wordt ten koste van de burgers? Door de staatsmacht te spreiden over verschillendeorganen. Montesquiue onderscheidde drie machten:

1. De wetgevende macht (de wetgever)2. De uitvoerende macht (het bestuur)3. De rechtsprekende macht (magistratuur)

Spreiding van macht: decentralisatieVerschijnsel waarbij staatsmacht niet bij één centrale overheid ligt, maar waarbij ook lagereoverheden toegang hebben tot deze staatsmacht.

o Territoriale spreiding: lagere overheidslichamen kunnen hun eigen huishouding (opstellenverordeningen) regelen, maar wel binnen de gestelde grenzen van de provincie of gemeente.o Functionele spreiding: aan openbare lichamen zijn specifieke bevoegdheden gegeven

teneinde een bepaald doel te realiseren, zonder dat deze bevoegdheden binnen bepaaldegrenzen moeten worden uitgeoefend.

o Combinatie van functionele en territoriale spreiding:het waterschap

Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat:o Bevoegdheden die in eerste instantie door lagere overheden worden uitgeoefend, kunnen

altijd door de centrale overheid worden overgenomen.o Hogere overheden voeren controle uit op lagere overheden.

De Staten Generaal:

Regering: Koning + kabinetKabinet: Ministers + StaatssecretarissenStaten Generaal: 1

ste+ 2

dekamer

Taken Staten Generaal:1. Controleert het beleid van de regering mbv het recht op informatie

Vragenrecht (geen debat, vragenuurtje) Recht van interpellatie (wel debat, kan alleen met een kamer meerderheid) Enquêterecht (parlementaire enquête) Budgetrecht (miljoenennota Prinsjesdag)

2. Stelt samen met de regering wetten vast (wetten in formele zin)3. Stelt de regering op de hoogte van de wil van het volk

Staten GeneraalParlement

Eerste kamer

o 75 leden (senatoren)o Zittingsduur 4 jaaro Gekozen door de Provinciale

Staten

Tweede kamer

o 150 leden (parlementariërs)o Zittingsduur 4 jaaro Gekozen door het volk (stelsel van

evenredige vertegenwoordiging)o Bezit het recht op initiatief



41

Parlementaire democratieNederland is een parlementaire democratie. In een democratie kunnen niettemin grenzen wordengesteld aan de personen die hun stem mogen uitbrengen of gekozen kunnen worden.

o Actief kiesrecht: is de mogelijkheid om op andere te stemmen.o Passiefkiesrecht: de mogelijkheid om zelf gekozen te worden.

Kiesstelsel

Globaal gesproken zijn er twee kiesstelsels:1. Het districtenstelsel, bij dit stelsel worden kandidaten voor het parlement per district

gekozen (Verenigd Koninkrijk)2. Stelsel van evenredige vertegenwoordiging (Nederland), de kandidaten voor het parlement

worden op landsniveau gekozen. Bij dit stelsel gaat men uit van een kiesdeler, die als volgtwordt vastgesteld:

Totaal aantal uitgebrachte stemmenKiesdeler= Aantal te verdelen zetels

Het aantal zetels bepaalt men aan de hand van de volgende formule:

Aantal uitgebrachte stemmen op een partijAantal zetels= Kiesdeler

Voordeel: door dit stelsel toe te passen, zie je in de tweede kamer een correcte afspiegeling van depolitieke standpunten in de samenleving terug.Nadeel: de afstand tussen de kiezer en de gekozene kan te groot worden.De organen van de centrale overheid

Staten Generaal (het parlement), bestaat uit de eerste en tweede kamer. De tweede kamer,bezit het recht op initiatief. De eerste kamer Politieke partijen, juridisch gezien is een politieke partij doorgaans een vereniging waarbij de

ledenvergadering (het congres) het hoogste orgaan is. De regering, de koningin en de ministers en staatssecretarissen De koningin, Nederland is een monarchie wat inhoudt dat het staatshoofd (de koning) via

vererving wordt aangewezen. De koning vervult een symbolische functie. Nederland wordtvia het koningschap als eenheid naar andere landen toe gepresenteerd.

Het kabinet, alle ministers en staatssecretarissen onder aanvoering van de ministerpresident.

o De ministerraad beraadslaagt over het algemene regeringsbeleid. In deze raadhebben alleen de ministers zitting en niet de staatssecretarissen.

o Demissionair kabinet, kabinet dat na de verkiezingen in de oude samenstelling blijftdoorregeren totdat het nieuwe kabinet is samengesteld. Alleen lopende zakenworden afgewikkeld.

o Informateur, persoon die na afloop van de verkiezingen onderzoekt welke reëlemogelijkheden er zijn tot de vorming van een nieuw kabinet.

o Formateur, persoon, die eventueel op grond van het voorwerk van de informateur,aan het kabinet concreet vorm gaat geven, in samenwerking met de toekomstig MPen de fractievoorzitters van de partijen die in het kabinet zullen gaan samenwerken.

o Regeerakkoord. Document waarin wordt vastgelegd hoe bepaalde politieke kwestiesin de toekomst vorm zullen krijgen en welke prioriteit zij zullen hebben.

o Regeringsverklaring, tijdens de eerste ontmoeting met de tweede kamer leest de MPde regeringsverklaring voor. Daarbij wordt verantwoording afgelegd over wat zichtijdens de kabinetsformatie heeft afgespeeld.

o Minderheidskabinet, kabinet met ministers van politieke partijen die bij de start nietde meerderheid in de tweede kamer hebben (uiterst kwetsbaar)

De minister, staat aan het hoofd van een departement.o Secretaris-generaal, de hoogste ambtenaren op een departemento

Vierde macht, het ambtenaren korps op een departement bezit enorm veelspecifieke deskundigheid waarmee zij indirecte invloed kunnen uitoefenen op hetbeleid van hun minister.



42

De staatssecretaris, is ondergeschikt aan de minister.o Politieke verantwoordelijkheid, als de minister op grond van zijn politieke

verantwoordelijkheid gedwongen is zijn ontslag te nemen, moet ook destaatssecretaris opstappen. De tegenovergestelde situatie niet!

Opbouw departement:

AttributieRechtstreekse toekenning van wetgevende bevoegdheden aan staatsorganen.DelegatieOverdracht van een wetgevende bevoegdheid door een staatsorgaan aan een ander orgaan. Ditandere orgaan oefent de bevoegdheid op eigen naam en onder eigen verantwoordelijkheid uit.SubdelegatieOverdracht van een wetgevende bevoegdheid van een staatsorgaan dat deze bevoegdheid alkrachtens delegatie heeft verkregen. Delegatie en subdelegatie zijn alleen mogelijk indien een wet informele zin dit toestaat.

Voordelen (sub)delegatie: Er kan via wetgeving slagvaardiger beleid gevoerd worden (uitsluitsel 1ste +2de kamer) Verhoging deskundigheid (betrokken organen bezitten meer kennis) Men komt dichter bij de burger

Nadelen (sub)delegatie Afnemende invloed van de 1

steen 2

dekamer (volksvertegenwoordigende organen) op

de totstandkoming van wetgeving.

Wetgevende macht bij de centrale overheid

Minister

Staatssecretaris

Secretaris-generaal Secretaris-generaal

Alle overige ambtenaren (hiërarchisch)

Regering en statengeneraal

Regering Minister individueel

Bevoegd tot het maken van wetten op centraal niveau:

Wet in formele zin

o.b.v.attributie

AMvB

o.b.v.-attributie (niet doorstraffen gehandhaafd)

-delegatie (wel metstraffen gehandhaafd)

Ministeriële regeling

o.b.v.delegatie



43

Hoe ontstaat een wet in formele zin:Het initiatief tot het doen van een wetsvoorstel kan ofwel uitgaan van de regering ofwel van detweede kamer. Beide hebben het recht van initiatief.

1.Voorbereiding departement

(het ontwerp van de wet wordt gemaakt)

2.Behandeling ministerraad(een wetsontwerp bevat een memorie van toelichting,

waarin het ontwerp verder wordt toegelicht)

3.Advies Raad van State

(beoordeling op juridisch-technische criteria)

4.Behandeling Tweede Kamer1. Ontwerp komt bij vaste kamer commissie (vkc)

2. De vkc stelt een verslag op met daarin vragen en

aanbevelingen

3. De minister reageert met een nota naar aanleiding

van het verslag

4. De vkc stelt een eindverslag op

5.

Wetsontwerp wordt in de openbare vergaderingbesproken.

6. Kamerleden kunnen nu gebruik maken van hun

recht van amendement (recht om veranderingen

aan te brengen)

7. Meerderheid moet vóór stemmen

5.Behandeling Eerste KamerGelijke procedure als in tweede kamer zonder het recht

van amendement.

6.AfwikkelingDoor ondertekening van de Koningin wordt het ontwerp

wet

Wet

Plaatsing in Staatsblad

Burgers dienen de wet in acht te nemen

Datum inwerkingtreding



44

Hoe ontstaat een AMvb:Het kenmerk bij het tot stand komen van een AMvb is dat de Staten Generaal geheel wordengepasseerd. Dat houdt concreet in dat een AMvB tot stand komt langs de weg van de fasen 1,2,3,6.Een AMvB heeft de vorm van een koninklijk besluit (KB).Hoe ontstaat een ministeriële regeling:voor de totstandkoming van een ministeriële regeling geldt slechts één vereiste, namelijk de plicht

tot publicatie van haar inhoud in de Staatscourant.Het einde van het kabinet

Einde termijn (4 jaar) Kabinetscrises (Staten Generaal zegt het vertrouwen in het kabinet op) Interne verdeeldheid (de eenheid van beleid komt te vervallen agv onderlinge onenigheid)

Organisatie Provincie en Gemeente:

Klassieke grondrechtenIn de grondwet opgenomen basisrechten die aangeven, welke gebieden de staat niet gerechtigd is tebetreden. Bijvoorbeeld;

Het verbod van discriminatie (art 1) De vrijheid van godsdienst (art 6) De vrijheid van drukpers en meningsuiting (art 7) Vrijheid van onderwijs (art 23)

Op klassieke grondrechten kan alleen inbreuk worden gemaakt zover de grondwet zelf die inbreukenmogelijk maakt. Alleen de regering en Staten Generaal kunnen de reikwijdte van een klassiekgrondrecht beperken mits in belang van de openbare orde.

Provincie Gemeente

Provinciale Staten

o Vertegenwoordigend orgaano Min 39, max 55 ledeno Zittingsduur 4 jaaro Gekozen door inwoners provincieo Gerechtigd verordeningen te

maken op basis van:-Autonomie-Medebewind (delegatie)

Gedeputeerde Staten

o Dagelijks bestuuro Min 3, max 7 ledeno Zittingsduur 4 jaaro Gekozen door de PSo Commissaris van de Koningin is

onderdeel van de PS(CvK benoemd bij Koninklijk Besluit 6 jaar)

Gemeenteraad

o Vertegenwoordigend orgaano Zittingsduur 4 jaaro Gekozen door inwoners gemeenteo Gerechtigd verordeningen te

maken op basis van:-Autonomie-Medebewind (delegatie)

college van B en W

o Dagelijks bestuuro Zittingsduur 4 jaaro Gekozen door de GRo Burgemeester wordt benoemd

door de regering



45

Sociale grondrechtenIn de grondwet opgenomen basisrechten die de staat opdragen zich tot het uiterste in te spannen,deze rechten voor de burgers te realiseren. Bijvoorbeeld;

Het recht op rechtsbijstand aan minder draagkrachtige Het recht op sociale zekerheid Het bevorderen van de volksgezondheid

Het recht op onderwijs, maar nu in die zin dat het onderwijs een voorwerp van deaanhoudende zorg der regering is.

Het verdragEen verdrag kan worden omschreven als een overeenkomst gesloten tussen twee of meer staten(bilateraal of multilateraal). Zijn de onderhandelaars akkoord over de inhoud dan zal het verdragdoor de regering moeten worden bekrachtigd (geractificeerd). Voordat tot bekrachtiging of ratificatiekan worden overgegaan, is eerst goedkeuring nodig van de Tweede en Eerste kamer. Daarmee is hetverdrag echter nog niet in werking getreden. Dat tijdstip hangt weer af van wat het betreffendeverdrag daarover stelt. Bepalingen in een verdrag kunnen verschillende soorten normen bevatten;

Instructienormen, deze categorie richt zich tot de overheid en schrijft deze voor dat deinhoud van de verdragsbepaling binnen een bepaalde tijd in een nationale wet moet zijn

opgenomen. Self-executingnormen, normen die zich direct tot de burgers richten. Ze hebben directe

werking tussen burgers en burgers en overheid.

Hiërarchie van regelgeving

1. Hogere regelingen gaan vóór lagere regelingen.2. Een rechter mag niet beoordelen of een verdrag in

strijd is met de grondwet.(Andersom wel, omdat een verdrag hoger is dan eengrondwet. Voorwaarde is dat de verdragbepaling self-executing is)

3. Een rechter mag niet beoordelen of een wet informele zin in overeenstemming is met de grondwet(verbod op constitutionele toetsing), voorbehoudenaan de centrale wetgever.

4. Een rechter mag een wet in formele zin wel toetsenaan een verdragsbepaling als deze self-executing is.

1Verdragsbepalingen

2

Grondwet

3Wetten in formele zin(regering en staten generaal)

4AMvB

(regering)

5Ministeriële regeling

(minister individueel)

6Provinciale verordeningen

(provinciale staten)

7Gemeentelijkeverordeningen

(gemeente raad)



46

10. Bestuursrecht

Dit rechtsgebied is nog betrekkelijk jong. De reden daarvoor heeft alles te maken met deontwikkeling van de nachtwakersstaat naar de socialeverzorgingsstaat.

o Horizontale verhoudingen: burgers onderling (privaatrecht)o Verticale verhoudingen: burger vs de overheid (publiekrecht)

Overheidshandelingen: o Feitelijke handeling,

Handelingen niet gericht op een rechtsgevolg.o Rechtshandeling,

Heeft betrekking op een juridisch relevante feiten waarbij het rechtsgevolg door beidepartijen gewild is.

o Privaatrechtelijke rechtshandelingDeze categorie rechtshandelingen betreffen meestal overeenkomsten. Op dit soortrechtshandelingen is het privaatrecht van toepassing, want hier treedt de overheid gewoonop als contract partij.

o Publiekrechtelijke rechtshandeling,Deze categorie rechtshandelingen hangen direct samen met de taak van de desbetreffendeoverheid. (afgeven vergunning, opstellen regeling)

Overheidshandelingen

Rechtshandelingen Feitelijkehandelingen

Privaatrechtelijk Publiekrechtelijk

Eenzijdige Meerzijdige

VerdragBesluiten van

algemene strekkingBeschikkingen

Plannen Algemeenverbindendevoorschriften

Beleidsregels



47

De beschikkingOverheden stellen regels op en geven beschikkingen af. Die regels kunnen wetten zijn, AMvB’s,verordeningen enzovoorts. Regels zijn in het algemeen niet gericht op één persoon een beschikkingis wel gericht op één bepaalde persoon (of met name genoemde personen).Definitie beschikking:

o Een besluit afkomstig van een bevoegd overheidsorgaan;

o Op grond van een publiekrechtelijk voorschrift; (wet of verordening)o Dat gericht is tot één bepaalde persoon of een bepaald aantal met name genoemde

personen; (geïndividualiseerd)o Gericht op enig rechtsgevolg.Soorten beschikkingenConstitutieve en declaratoire beschikkingen

o Constitutieve beschikking,Beschikking die nieuwe rechten of verplichtingen in het leven roept. Andere term:rechtscheppende beschikking (vergunningen en subsidies)

o Declaratoire beschikking,beschikking die al bestaande rechten of verplichtingen (nog eens) uitdrukkelijk vastlegt.Andere term: rechtscheppende beschikking. (vaststelling van de verkiezingsuitslag door

het centraal stembureau)

Begunstigde en belastende beschikkingeno Begunstigde beschikking,

Beschikking die aan iemand een recht toekent of althans iets voordeligs. (een vergunningwaarbij iets wordt toegestaan)

o Belastende beschikking,Beschikking die een verplichting schept of althans iets onvoordeligs. (belastingaanslag)

Vrije en gebonden beschikkingeno Vrije beschikking,

Beschikking waarbij het betreffende bestuursorgaan op basis van haar discretionairebevoegdheid naar eigen inzicht op het verzoek van een burger kan beslissen.

o Gebonden beschikking,Beschikking die moet worden afgegeven als de aanvrager voldoet aan de voorwaarden,opgesomd in een wet in materiële zin.

Besluiten van algemene strekkingEen besluit van algemene strekking is een verzamelnaam voor:

o Algemeen verbindende voorschrifteno Beleidsregelso

Plan

Soorten beschikkingen

Constitutief

Rechtscheppend

Declaratoir

Rechtvaststellend

Belastend Begunstigend

Nadelig Voordelig

Vrij Gebonden

Discretionair Geenbeoordelings

vrijheid



48

BeleidsregelsOm rechtsongelijkheid te voorkomen stelt het bestuursorgaan dat over de uitvoering van de wet gaatrichtlijnen op. Mensen in de praktijk moeten zich bij de uitvoering aan die rechtlijnen houden. Dezerichtlijnen noemt men ook wel beleidsregels. Deze behoren tot de categorie wetgeving omdat derichtlijnen regels bevatten en dus niet zijn toegesneden op concrete situaties (zoals het geval bijbeschikkingen).

Het planEen plan geeft een overzicht van toekomstig overheidshandelen. Vaak worden inspraakproceduresvoor de burgers gegarandeerd voordat een plan definitief wordt vastgesteld. Het plan zelf vormtgeen beschikking maar een regel. (bijvoorbeeld het bestemmingsplan)Plannen kunnen worden onderscheiden in:

o Beleidsmatige plannen:Deze plannen binden het bestuur zelf en zijn niet voor de burgers geformuleerd.(milieubeleidsplan, streekplan, waterhuishoudingplan)

o Normatieve plannen:Deze plannen bevatten bindende regels voor de burgers. (bestemmingsplan)

Attributie op het terrein van het bestuursrecht

Rechtstreekse toekenning van bestuursbevoegdheden aan een bestuursorgaan/ ambtenaar op grondvan een wet in materiële zin.Wet in materiële zin: wetgevend besluit, bestemd voor een onbepaald aantal, niet bij namegenoemde personen.Delegatie op het terrein van het bestuursrechtDe overdracht van een bestuursbevoegdheid van het ene naar het andere staatsorgaan. Delegatievan een bestuursbevoegdheid is alleen toegestaan als de wet in materiële zin die dezebestuursbevoegdheid heeft geattribueerd, delegatie van die bevoegdheid mogelijk maakt.MandaatBevoegdheid van een bestuursorgaan beschikkingen te verstrekken uit naam en onderverantwoordelijkheid van degene aan wie de bestuursbevoegdheid formeel toekomt. (mandaatuitsluitend bij bestuursrecht)Verschillen en overeenkomsten tussen attributie, delegatie en mandaat

Attributie Delegatie Mandaat

Rechtstreekse bevoegdheid van

wetgevende en bestuurlijke

taken.

Afgeleide bevoegdheid van

wetgevende en bestuurlijke

taken

Afgeleide bevoegdheid van

uitsluitend bestuurlijke taken

Uitoefening op eigen

verantwoordelijkheid

Uitoefening op eigen

verantwoordelijkheid

Uitoefening onder

verantwoordelijkheid van

hoger geplaatste

Uitoefening in eigen naam Uitoefening in eigen naam Uitoefening in naam van hoger

geplaatste

Gelede normstelling

Geleed is een ander woord voor gelaagd of getrapt. Van gelede normstelling is sprake als er meerbestuursorganen betrokken zijn bij een norm/regel. Dit komt vaak voor bij de zogenaamde raam/kaderwetten die de regering verder moet gaan invullen. Alvorens op een individueel verzoek kanworden beslist worden al met al drie stappen gezet, wetgever-regering-burgemeester enwethouders. Gelede normstelling wordt niet meer zo vaak gebruikt omdat;

1. Het aantal situaties waarvoor de regeling zou gelden te omvangrijk is.2. De wetgever is niet in staat om adequaat te reageren op nieuwe ontwikkelingen die zich in

de maatschappij voordoen.3. Op centraal niveau is men niet altijd voldoende op de hoogte van omstandigheden ter

plaatse.



49

Algemene beginsel van behoorlijk bestuur, abbb’s Waarop kan men zich baseren, als er geen beschikking wordt verstrekt?

o Gebonden beschikking: wanneer het betreffende bestuursorgaan de wet niet goed heefttoegepast, kan de burger op basis van de onderliggende norm bezwaar maken.

o Vrije beschikking, alle besluiten en beschikkingen van een overheidsbestuur kunnen aan deabbb’s op juistheid worden getoetst.

Beginselen van behoorlijk bestuur kunnen in twee hoofdgroepen worden verdeeld:

De formele beginselen van behoorlijk bestuur (gaan over de procedure) Zorgvuldigheidsbeginsel

Abbb, inhoudende dat een bestuursorgaan de nodige zorgvuldigheid in acht moet nemen bijde voorbereiding, de inhoud en de tenuitvoerlegging van besluiten.

MotiveringsbeginselAbbb, inhoudende dat een bestuursorgaan besluiten deugdelijk moet motiveren.

FairplaybeginselAbbb, inhoudende dat een bestuursorgaan eerlijk spel moet spelen bij het nemen vanbesluiten

De materiële beginselen van behoorlijk bestuur (gaan over de inhoud) Verbod van détournement de pouvoir

Abbb, inhoudende dat een bestuursorgaan een toegekende bevoegdheid niet voor eenander doel mag gebruiken dan waarvoor zij is gegeven.

Verbod van willekeurAbbb, inhoudende dat een bestuursorgaan besluiten moet nemen die in lijn zijn met hetbeleid. (dus niet de ene keer goedkeuren en de andere keer afkeuren)

GelijkheidsbeginselAbbb, inhoudende dat bij overheidsbesluiten gelijke gevallen gelijk moeten worden

behandeld. Vertrouwensbeginsel

Abbb, inhoudende dat gewekte verwachtingen door een overheid ook dienen te wordengehonoreerd.

Baseringsgronden bij het nietverstrekken van een

beschikking

Gebonden beschikking Vrije beschikking

Bezwaar op basis vande onderliggende

norm

Toetsing op juistheida.d.h.v. abbb’s



50

Bestuurlijke sanctiesBurgers die in strijd met bestuursrechtelijke voorschriften handelen, kunnen sancties wordenopgelegd. Overheidsinstanties beschikken over drie bestuursrechtelijke bevoegdheden:

1. Uitoefenen van bestuursdwangMiddel voor een bestuursorgaan om feitelijk ongedaan te maken wat in strijd met eenvoorschrift tot stand is gebracht. De daarmee gepaard gaande kosten zijn voor rekening vande burger.

2. Het verstrekken van een last onder dwangsomHet geven van een opdracht door een overheidsorgaan aan een burger om een overtredingongedaan te maken, onder het betalen van een dwangsom voor iedere dag dat de burgerdaarin nalatig is.

3. Toekennen van een bestuurlijke boeteEen door een overheidsorgaan aan een burger bij wijze van leedtoevoeging opgelegde boete,omdat de burger in strijd met een voorschrift heeft gehandeld.

Rechtsbescherming in het bestuursrechtTegen bestuursbesluiten van de overheid kan het volgende worden ingebracht:

o Het administratief beroepAdministratief beroep houdt in dat een burger tegen een hem niet welgevallige beschikkingberoep kan aantekenen bij een ander, vaak hoger bestuursorgaan. Bij administratief beroepkan de beroepsinstantie zowel een rechtmatigheidtoets als een doelmatigheidstoetsuitvoeren (volberoep).

Doelmatigheidstoetsing: beoordeling of de verstrekte beschikking beleidsmatig,economisch en financieel correct is geweest.

Rechtsmatigheidstoetsing: controle of de beschikking wel conform wettelijke bepaling is

verstrekt en of de abbb’s niet zijn geschonden. o De administratieve rechtspraak

Rechtsgang waarbij tegen een gegeven beschikking kan worden opgekomen bij eenonafhankelijke rechter. Binnen de administratieve rechtspraak kan alleen wordenovergegaan tot een rechtmatigheidtoets. De rechter kan niet verder gaan dan een marginaletoetsing. Het is de administratieve rechter niet toegestaan om een andere beschikking tegeven in plaats van een bestreden besluit.Marginale toetsing: vorm van overheidstoetsing door een rechter, waarbij hij niet verder gaat dan beoordelen of het betreffende bestuursorgaan in redelijkheid tot een besluit heeft

kunnen komen.

Beginselen vanbehoorlijk bestuur

Formele beginselen vanbehoorlijk bestuur

Materiële beginselen vanbehoorlijk bestuur

Zorgvuldigheidsbeginsel

Motiveringsbeginsel

Fairplaybeginsel

Verboddétournement

de pouvoir

Verbod vanwillekeur

gelijkheidsbeginsel

vertrouwensbeginsel

Zorgvuldigheidbij:

voorbereidinginhoud en

uitvoering

Besluitendeugdelijkmotiveren

Eerlijk spelbij het

nemen vanbesluiten

Verbod opmisbruik

toegekendebevoegdheid

Besluitendienen in lijn

te zijn methet beleid

Gelijkebehande-

lingoverheids

besluiten

Honorerengewekte

verwachting



51

Verschillen administratief beroep en administratieve rechtspraak

Administratief beroep Administratieve rechtspraak

Beroep binnen het bestuur zelf Beroep bij een onafhankelijke rechter

Vol beroep: zowel een doelmatigheids- als

een rechtmatigheidstoets

De rechter mag alleen een

rechtmatigheidstoets verrichten

Beroepsorgaan kan zelfstandig een nieuwebeschikking geven in plaats van vernietigde

beschikking

De rechter kan het betreffendebestuursorgaan alleen maar opdragen

opnieuw te beschikken, maar nu conform

zijn uitspraak

Administratieve rechtspraak krachtens de AwbVanaf 1 januari 1994 worden alle op basis van een verstrekte beschikking ontstane geschillen tussenburger en overheidsbestuur uiteindelijk door een onafhankelijke rechter beoordeeld.De volgende stappen dienen te worden doorlopen:1. Bezwaar maken bij het bestuursorgaan dat de beschikking heeft genomen (termijn 6 weken)2. Indien oneens met de beslissing, dan in beroep bij de rechtbank sector bestuursrecht3. Nog oneens met de uitspraak, dan in hogerberoep bij de Raad van State afdeling rechtspraak

11. Strafrecht en strafprocesrecht

Een strafrechtelijke procedure valt uiteen in drie fasen:1. De opsporing

De opsporing van strafbare feiten is in handen gelegd van opsporingsambtenaren (politie)onder leiding van justitie (OvJ) die deel uit maakt van het OM.

o Verdachte: iemand tegen wie een redelijk vermoeden van schuld bestaat aan enigstrafbaar feit.

o Aanhouding: bevoegd zijn opsporingsambtenaren op en buiten heterdaad, burgersalleen op heterdaad.

o Verhoor: de verdachte mag hooguit 6 uur worden verhoord (minus de uren gelegentussen 24:00 en 9:00), verdachte heeft geen recht op een advocaat gedurende hetverhoor. Voor aanvang verhoor dient de verdachte de cautie te zijn medegedeeld.

o Inverzekeringstelling, IVS: wordt afgegeven voor een termijn van 3 x 24 uur en kaneventueel 3 dagen verlengd worden. Vanaf IVS heeft de verdachte recht op

juridische ondersteuning.

2. De vervolgingHet is de OVJ, die met de vervolging van de strafbare feiten is belast.

o Opportuniteitsbeginsel: recht toekomend aan de OVJ om eventueel af te zien van devervolging van een verdachte.

o Sepot: als de OVJ afziet van rechtsvervolgingo Vervolgingsfase: gaat de OVJ door met rechtsvervolging, dan kan hij voorlopige

hechtenis vorderen bij de rechter of, een gerechtelijk vooronderzoek vorderen bij derechter commissaris.

o Verlopige hechtenis, vh feit: betreft misdrijven waar 4 of meer jaren gevangenisstraf op staat, of wanneer er ernstig vluchtgevaar dreigt danwel gevaar voor demaatschappij. Voorlopige hechtenis bestaat uit 2 componenten:De bewaring (14 dagen) en gevangenhouding (30 dagen, verlenging is 2 x mogelijk)

3. De terechtzittingBesluit de OVJ om de zaak aan de rechter ter berechting voor te leggen, dan zal hij eendagvaarding laten uitgaan. De kern van de strafrechtelijke dagvaarding is de tenlastelegging.In tegenstelling tot de dagvaarding in het civiele recht kan men uit de dagvaarding van de

OVJ niet opmaken, wat deze zal gaan vorderen.o Requisitoir: de officier van justitie legt hierin uit waarom hij het ten laste gelegde

bewezen acht en welke straf hij opgelegd wil zien.



52

Misdrijf en overtreding

Strafbare gedragingen(delicten) kunnen worden onderscheiden in misdrijven en overtredingen.

1 het wetboek van strafrecht is ingedeeld in drie delen (boeken)Boek 1: algemene bepalingen

Boek 2: misdrijven (rechtsdelicten, altijd opzet vereist)

Boek 3: overtredingen (wetsdelicten)

2 In alle andere wetten die door de nationale wetgever worden uitgevaardigd, wordt precies

aangegeven welke strafbare feiten misdrijven en welke overtredingen zijn.

3 De lagere overheden (provincie,gemeente) kunnen uitsluitend overtredingen uitvaardigen.

Verschillen misdrijf en overtreding

Overtredingen misdrijven

Absoluut bevoegd: Rechtbank sector kanton Absoluut bevoegd: Rechtbank sector strafrecht

Verjaringstermijn: 2 jaar Verjaringstermijn: ten minste 6 jaarFormulering: de intentie van de dader komt niet

voor in de omschrijving

Formulering: de intentie van de dader moet

uitdrukkelijk aanwezig zijn. ( Willens en wetens)

Straf: Maximaal 1jaar en 4 maanden en € 4.500 Straf: Maximaal levenslang of 20 jaar

gevangenisstraf en/of geldboete van € 450.000

Strafblad: geen registratie Strafblad: Geregistreerd krachtens de wet op

justitiële documentatie.

Opsporing Staande houden

Aanhouden

Verhoor Max. 6 uur (+9 uur)

In verzekering stellen Max. 6 dagen

Vervolging Voorlopige hechtenis

Bewaring Gevangenhouding

14 dagen Max. 90 dagen



53

De tenlastelegging

Een strafbepaling bestaat uit twee delen, delictsomschrijving en een sanctienorm. De

delictomschrijving bestaat uit een definitie van de verboden handeling. De sanctienorm heeft

betrekking op de straf en/of maatregel die de rechter maximaal kan opleggen wanneer voldaan is

aan de delictomschrijving.

o Vrijspraak, Heeft de OvJ niet kunnen bewijzen dat de verdachte de ten laste gelegde feitenheeft begaan, dan volgt vrijspraak .

o Ontslag van rechtsvervolging, Heeft de OvJ wel kunnen bewijzen dat de verdacht de ten laste

gelegde feiten heeft begaan, maar zijn desondanks niet alle bestandsdelen van het

betreffende delict vervuld, dan volgt ontslag van rechtsvervolging.

o Een gekwalificeerd delict bestaat uit de bestanddelen van het gronddelict, aangevuld met één

of meer extra bestanddelen. Maximale straf is hoger dan bij een gronddelict.

Moord kan worden omschreven als doodslag + de voorbedachte rade en vormt derhalve een

gekwalificeerd delict ten opzichte van doodslag. Een OVJ zal daarom in de tenlastelegging

primair moord stellen en subsidiair doodslag.

De vragen van artikel 348 Sv.1. Is de dagvaarding geldig?

2. Is de rechter bevoegd een oordeel te vellen?

3. Is de OvJ ontvankelijk?

4. Bestaan er reden, de vervolging te schorsen?

Pas als deze vragen bevestigend zijn beantwoord kan de rechter kijken of bewezen is dat de

verdachte de ten laste gelegde feiten heeft begaan.

Het legaliteitsbeginsel

Een feit is alleen strafbaar wanneer daarvoor een wettelijke strafbepaling is.

Op grond van dit legaliteitsbeginsel wordt het de strafrechter ook verboden, naar analogie te

redeneren (wanneer de rechter een geval onder een wettelijke regel brengt, terwijl dit er strikt genomen (net) niet onder valt)

De uitbreiding van ‘hij die’

Hij = natuurlijk persoon of een rechtspersoon.

De wetgever heeft ook poging tot het plegen van een delict strafbaar gesteld. Evenals deelneming.

Alleen poging tot misdrijf is strafbaar, poging tot overtreding daarentegen niet.

Deelneming valt uiteen in 4 categorieën:

1. Uitlokking; Iemand die het initiatief neemt en aanspoort tot het gaan plegen van een bepaald

delict en iemand die daadwerkelijk het strafbare feit begaat en daardoor ook strafbaar is.

2. Doen plegen; hetzelfde als uitlokking, maar degene die de daad uitvoert is niet strafbaar,

omdat hem geen enkel verwijt te maken valt.

3.

Medeplegen; Diverse personen die allen daartoe het initiatief hebben genomen en hetgezamenlijk ten uitvoer brengen.

4. Medeplichtigheid ; De medeplichtige heeft niet het initiatief genomen om een bepaald

strafbaar feit te plegen, en is slechts behulpzaam bij of tot het plegen van een delict.



54

De strafuitsluitingsgronden

Het opleggen van straf kan worden belemmerd als iemand zich beroept op een

strafuitsluitingsgrond. Ze kunnen worden onderverdeeld in rechtvaardigheidsgronden en

schulduitsluitingsgronden.

Rechtvaardigingsgronden

Als iemand zich op een rechtvaardigheidsgrond beroept, dan maakt dat een bepaald feit niet

strafbaar is. Een geslaagd beroep op rechtvaardigheidsgrond leidt ertoe dat alle deelnemers aan het

feit niet strafbaar zijn.o Overmacht ; niet strafbaar is hij die een feit begaat waartoe hij door overmacht is gedrongen.

Een drang van buitenaf waaraan de verdachte geen weerstand heeft kunnen bieden en zou

behoeven te bieden, omdat hij aan een maatschappelijke plicht voldoet.

o Noodweer ; Noodzakelijk verdediging die geboden is van lijf, eerbaarheid of goed tegen een

ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding. Bovendien moet de verdediging in

verhouding staan tot het belang dat verdedigd wordt (proportionaliteitsvereiste)

o Wettelijk voorschrift ; niet strafbaar is hij die een feit begaat ter uitvoering van een wettelijk

voorschrift.

o Ambtelijk bevel ; Wanneer het bevoegd gezag een bevel geeft en men overtreedt de wet

door dit bevel op te volgen, dan is dat niet strafbaar.

o Ontbreken van materiële wederrechtelijkheid ; het feit dat ik heb gepleegd is niet strafbaar,hoewel de bestanddelen van de delictomschrijving zijn vervuld en er geen wettelijke

rechtvaardigheidsgrond valt aan te wijzen.

Uitbreiding

Poging Deelneming

Uitlokking Doen plegen Medeplegen Medeplichtigheid

Eenzelfdemaximale straf



Maximale straf met 1/3

verminderd

Maximale straf met 1/3

verminderd



55

Schulduitsluitingsgronden

Als iemand zich op een schulduitsluitingsgrond beroept dan gaat de strafbaarheid van het feit niet

weg, maar kan de verdachte geen verwijt worden gemaakt. Een geslaagd beroep op

schulduitsluitingsgrond heeft tot gevolg dat alleen de persoon op wie de schulduitsluiting betrekking

heeft, niet strafbaar wordt gesteld.

o Overmacht ; bij overmacht als schulduitsluitingsgrond gaat het om interne afwegingen.Iemand kon niet anders omdat zijn geweten, zijn geloof hem dwong tot de daad.

o Noodweerexces ; de overschrijding van de grenzen van noodzakelijke verdediging is het

gevolg geweest van een hevige gemoedstoestand als gevolg van de wederrechtelijke

aanranding.

o Onbevoegd gegeven ambtelijk bevel ; Wanneer iemand beseft dat een ander hem een bevel

geeft waartoe deze niet bevoegd is, dan zal straf volgen.

o Niet-toerekeningsvatbaarheid ; degene die een feit begaat hem wegens gebrekkige

ontwikkeling of ziekelijke storing van zijn geestvermogens niet kan worden toegerekend,

niet strafbaar.

o Afwezigheid van alle schuld (AVAS) ; doet zich nooit voor als het om misdrijven gaat!

Strafuitsluitingsgronden

Rechtvaardigheidsgronden(alle deelnemers niet strafbaar)

Schulduitsluitingsgronden(alleen op wie de schulduitsluiting

betrekking heeft is niet strafbaar)

Geschreven

Overmacht (extern) Noodweer Wettelijk voorschrift Ambtelijk bevel

Ongeschreven

Afwezigheid vanmateriëlewederrechtelijkheid

Geschreven

Overmacht (intern) Noodweerexces Onbevoegd gegeven

ambtelijk bevel Niet toerekenings-

vatbaarheid

Ongeschreven

Afwezigheid van alleschuld



56

De vragen van art. 350 Sv

De strafoplegging

Hoofdstraffen

Gevangenisstraf (misdrijf)

Hechtenis (overtreding)

taakstraf die kan bestaan uit een werkstraf/leerstraf,

geldboete.

Bijkomende straffen

ontzetting uit bepaalde rechten,

verbeurdverklaring van bepaalde voorwerpen,

openbaarmaking van de rechterlijke uitspraak.

Naast straffen kan een rechter maatregelen opleggen ->TBS, terbeschikkingstelling.

Economisch strafrecht

Het economisch strafrecht is dat deel van het recht dat gericht is op het strafbaar stellen vanactiviteiten in ondernemingsverband, die bij overtreding bedrijfseconomische voordelen opleveren,vaak ten koste van de concurrenten.

Is de tenlasteleggingbewezen?

Ja Nee Vrijspraak

Is het feit strafbaar?

Ja Nee, indien

-niet voldaan aan

delictomschrijving

of

-rechtvaardigheidsgrond

Ontslag vanrechtsvervolging

Is de dader strafbaar?

Ja Nee, indien

-schulduitsluitingsgrond

Ontslag vanrechtsvervolging

Strafoplegging



57

12. europees/ internationaal recht

Het verdragInternationale samenwerking vindt veelal plaats op basis van verdragen. We kennen bilaterale enmultilaterale verdragen. Inhoudelijk kan een verdrag bestaan uit:

o Rechten en plichten van staten,

Er worden verdragen gesloten waarbij twee of meer staten wederzijds rechten en plichtenop zich nemen.

o Rechten en plichten van burgers,Een verdrag kan rechten en plichten voor de burgers van de lidstaten omvaten. Alleenrechten kan ook, bijvoorbeeld het verdrag voor de rechten van de mens.

o Internationale organisaties,Door een verdrag kunnen staten internationale organisaties instellen. Bijvoorbeeld de EU.

Wat behelst een verdrag?

Verdrag en internationale organisatiesWe kennen twee soorten internationale organisaties. Beide worden in het leven geroepen door eenverdrag.

o Bij intergouvernementele organisaties behouden de aangesloten staten hun soevereiniteit(zelfstandige beslissingsbevoegdheid). Bijvoorbeeld de Benelux.

o Supranationale organisaties staan boven de afzonderlijke lidstaten. De staten die deorganisatie in het leven hebben geroepen raken allemaal een deel van hun soevereiniteitkwijt ten gunste van de supranationale organisatie. De EU is hier een voorbeeld van.

ResolutieJuridisch niet bindend besluit van een internationale organisatie met een intergouvernementeelkarakter.

Inhoud verdrag

Rechten en plichten Oprichting organisatie

Voor staten Voor burgers

Internationale organisaties

Supranationaal Intergouvernementeel

Deel van de soevereiniteitwordt opgeven

(EU)

Soevereiniteit wordtbehouden(Benelux)



58

Dualisme en monismeHet betreft hier twee visies die staten op een verdrag kunnen hebben.

o Heeft een staat een dualistische visie, dan ziet zij het (internationale) verdrag en de nationaleregelgeving als twee gescheiden zaken. Alleen de nationale regels gelden binnen de grenzenvan de staat. Voordat een internationale regel gaat gelden, moet de regel eerst wordenomgezet en opgenomen in het nationale recht middels een transformatiewet.

o Een staat met een monistische visie maakt geen onderscheid tussen nationale eninternationale regels. Een verdragsbepaling werkt ook nationaal. Het moet dan natuurlijk welom een bepaling met directe werking gaan, een zogenaamde self-executingnorm. (Nederlandhanteert een monistische visie)

EEG: EGEEG staat voor de Europese Economische Gemeenschap met als doelstelling, samenwerking opeconomisch vlak. Sinds de oprichting werd er niet alleen op economisch vlak, maar ook op sociaalvlak samengewerkt. Dit leidde tot een nieuw verdrag: het verdrag van Maastricht(1992).De naam van de EEG werd gewijzigd in EG: Europese Gemeenschap. Tevens werd een afspraakgemaakt om de Europese Unie op te richten, m.i.v. 1999

EUde Europese Unie bestaat uit drie pijlers:

1. De EG (Europese Gemeenschap)2. De EPS (Europese Politieke Samenwerking): gemeenschappelijk buitenlands en

veiligheidsbeleid van de lidstaten.3. Samenwerking op het gebied van binnenlandse zaken en justitie.

De totstandkoming van de EU heeft geleid tot de EMU (Economische en Monetaire Unie)

EMUDe EMU heeft weer geleid tot de instelling van de Europese Centrale Bank (ECB) en tot de invoeringvan de euro (2002).

De EG organisatie

Gaat het om regelgeving dan kent de EG drie belangrijke organen:1. Europese Commissie,

Elke lidstaat heeft een lid in de EC, hun titel is eurocommissaris.De EC is het enige orgaan binnen de EU met het recht van initiatief.De Europese Commissie treedt naar buiten als collectief orgaan.De Europese Commissie en haar ambtenaren zijn gehuisvest in Brussel.

2. Europees ParlementHet EP is de volksvertegenwoordiging van de Europese Unie en het enige instituut van de EUdat direct door de burgers wordt gekozen (één keer in de vijf jaar).Binnen het EP vormen gelijkgestemde parlementariërs fracties op Europees niveau. (DePVDA zou opgaan in de fractie van de socialisten).

Het EP heeft het recht van advies over Europese regelgeving. Daarnaast houden ze toezichtop de besteding van de Europese begrotingsmiddelen.

Dualistische visie

Onderscheid tussenNationale en

Internationale regels.

Monistische visie

Geen onderscheid tussenNationale en

Internationale regels



59

3. Raad van MinistersDe Raad van Ministers is het enige orgaan dat over regelgeving kan beslissen. De Commissiekomt met het voorstel, het EP met advies (of instemming) maar uiteindelijk beslist de Raadvan Ministers.De Raad van Ministers kent een wisselende samenstelling, dat is afhankelijk van hetonderwerp dat besproken wordt. Gaat het over economie, dan komen de ministers van

Economische Zaken van alle lidstaten bijeen.Naast de Raad van Ministers kennen we de Europese Raad. De Europese Raad bestaat uit alleregeringsleiders plus de ministers van Buitenlandse Zaken.

Het wetgevingsproces binnen de EG

Richtlijnen en verordeningeno Verordeningen,

Een verordening heeft onmiddellijke rechtsgeldigheid binnen de nationale rechtsorde vaneen lidstaat (uniforme werking van de verordening).Voor het invoeren van een verordening geldt wel het vereiste van unanimiteit voor lidstaten.Een verordening zorgt voor harmonisatie binnen de lidstaten (gelijke wetgeving in alle EGstaten).

o Richtlijn,Richtlijnen geven een bepaald resultaat weer wat moet worden bereikt, hoe dit wordtbereikt is aan de wetgevers van de lidstaten zelf.Voordat lidstaten akkoord gaan met de inhoud van een richtlijn zijn er veel compromissengesloten.

Europese CommissiePubliceert een ontwerprichtlijn

o.g.v. het recht van initiatief

Europees ParlementGeeft advies over het ontwerp

Europese CommissieOverweegt het advies, veranderteventueel het ontwerp, en zendt

het naar de Raad van deEuropese Unie.

Raad van de Europese UnieBeslist over het voorstel



60

Het Europese Hof van JustitieHet Europese Hof van Justitie (kortweg Hof) is het rechtsprekende orgaan van de EU. Het Hof heefttwee taken:

1. Berechten van geschillen,Het hof beslist over geschillen van de EC en lidstaten, tussen lidstaten onderling en overgeschillen rond Europese ambtenaren.

2. Geven van prejudiciële beslissingen,Een prejudiciële beslissing betekent dat het Hof uitlegt geeft over een verdragsbepaling,verordening of richtlijn. (prejudiciële beslissingen zijn te vergelijken met jurisprudentievooraf).

Andere bij verdrag opgerichte Europese organisatiesDe Benelux en de Raad van Europa. Beide zijn intergouvernementele organisaties. (behoud vansoevereiniteit)

BeneluxDe Benelux stamt uit 1958 en verbindt België, Nederland en Luxemburg. Doel van de Benelux was en

is: het tot stand brengen van een economische unie (d.m.v. harmonisatie van regels).Conflicten over regels afkomstig van de Benelux worden aan de nationale rechter voorgelegd. Zijn deregels niet helder dan kan een rechter het Benelux Gerechtshof om uitleg vragen. (prejudiciëlebeslissingen).

Raad van EuropaAlle Europese staten zijn lid van de Raad van Europa, de Raad van Europa is geen onderdel van de EU,maar een zelfstandige organisatie. De Raad van Europa gaat over het verdrag tot bescherming van derechten van de mens (EVRM).

Sam en Vatting Hoofdlijnen Nederlands Recht

Documents

Transcript of Sam en Vatting Hoofdlijnen Nederlands Recht