19 november 2009 / jaargang 52

Informatie- en opinieblad van de Technische Universiteit Eindhoven

MMeer nieueer nieuwwsswwwwww..ttue.nue.nl/cl/curursorsor

Lichtdoorlatende jaloezie ‘het beste idee van de TU/e’

OOnnddeerrsscchheeiiddeenndd,, iinnnnoovvaattiieeff,, dduuuurrzzaaaamm eenn ccoommmmeerr--cciieeeell iinntteerreessssaanntt.. MMeett ddiiee kkwwaalliiffiiccaattiieess wweeeess ddee jjuurryymmaaaannddaagg 1166 nnoovveemmbbeerr ‘‘JJaallooeezziiee’’ uunnaanniieemm aaaann aallss‘‘HHeett bbeessttee iiddeeee vvaann ddee TTUU//ee’’.. DDee ggeelliijjkknnaammiiggee oonnddeerr--nneemmeerrsswweeddssttrriijjdd vvoonndd ddiitt jjaaaarr vvoooorr hheett eeeerrsstt ppllaaaattssaaaann ddee TTUU//ee.. WWiinnnnaarreess MMiirrjjaamm vvaann LLaaaarrhhoovveenn,, vviieerrddee--jjaaaarrssssttuuddeennttee WWeerrkkttuuiiggbboouuwwkkuunnddee,, oonnttwwiieerrpp eeeennnniieeuuww ssoooorrtt jjaallooeezziiee.. MMeett ddeezzee lluuxxaafflleexx wwoorrddtt hheettzzoonnlliicchhtt ddeeeellss ggeewweeeerrdd,, mmaaaarr ooookk ggeebbrruuiikktt oommkkaammeerrss vvaann nnaattuuuurrlliijjkk lliicchhtt ttee bblliijjvveenn vvoooorrzziieenn.. DDeessttuuddeennttee ddeeeedd aall eeeerrddeerr mmeeee aaaann hheett ttvv--pprrooggrraammmmaa‘‘HHeett bbeessttee iiddeeee vvaann NNeeddeerrllaanndd’’.. ZZee rreeiikkttee ttooeenn ttoott ddeellaaaattssttee 6600,, iinn eeeenn ddeeeellnneemmeerrssvveelldd vvaann 33660000 oonnddeerr--nneemmeerrss eenn oonnttwweerrppeerrss.. OOpp ddee TTUU//ee ggrreeeepp VVaann LLaaaarr--hhoovveenn wweell ddee hhooooffddpprriijjss.. ZZoo kkrriijjggtt zzee oonnddeerr mmeeeerr eeeennmmaaaattppaakk,, eeeenn bbeeddrriijjffsswweebbssiittee eenn eeeenn ssttaarrttbbuuddggeett vvaanndduuiizzeenndd eeuurroo.. ““IIkk wwaass oovveerrttuuiiggdd vvaann mmiijjnn vvoonnddsstt.. IIkkbbeenn bblliijj ddaatt ssppeecciiaalliisstteenn nnuu ooookk eerrkkeennnneenn ddaatt hheett eeeennggooeedd iiddeeee iiss””,, zzeeggtt VVaann LLaaaarrhhoovveenn.. ZZee wwiill hheett iiddeeee iinnhhaaaarr aaffssttuuddeeeerrppeerriiooddee vveerrddeerr uuiittwweerrkkeenn.. ““DDaaaarrnnaa wwiilliikk hheett vveerrkkooppeenn.. IIkk bbeenn ggeeeenn eecchhttee oonnddeerrnneemmeerr..””DDee wweeddssttrriijjdd iiss eeeenn iinniittiiaattiieeff vvaann oonnddeerrnneemmeerrssvveerr--eenniiggiinngg EEiinnddhhoovveenn UUnniivveerrssiittyy BBuussiinneessss CClluubb ((EEUUBBCC))..JJooeepp vvaann PPuutttteenn ((vviijjffddeejjaaaarrss WWeerrkkttuuiiggbboouuwwkkuunnddee)) eennJJaann BBeelloonn ((vviijjffddeejjaaaarrss IInndduussttrriiaall DDeessiiggnn)) rriicchhtttteenn ddeecclluubb oonnllaannggss oopp oomm ssttaarrtteerrss eeeenn ffoorruumm ttee bbiieeddeenn

wwaaaarroopp zzee,, mmeett sstteeuunn vvaann pprrooffeessssiioonnaallss,, eerrvvaarriinnggeennkkuunnnneenn uuiittwwiisssseelleenn.. DDee vveerreenniiggiinngg mmooeett TTUU//ee--aalluummnniieenn ssttuuddeenntteenn oopp eeeenn llaaaaggddrreemmppeelliiggee mmaanniieerr hheellppeennbbiijj hheett eexxppllooiitteerreenn eenn uuiittddiieeppeenn vvaann hhuunn oonnddeerrnneemmeerrss--ccoonncceepptt.. ““DDeezzee wweeddssttrriijjdd mmooeett ooookk ppootteennttiiëëllee eennttrree--pprreenneeuurrss mmoottiivveerreenn oomm hhuunn iiddeeeeëënn hhaannddeenn eenn vvooeetteennttee ggeevveenn””,, aalldduuss VVaann PPuutttteenn..DDee ddrriieekkooppppiiggee jjuurryy pprreeeess ddee kkwwaalliitteeiitt vvaann ddee iiddeeeeëënnvvaann ddee vviijjff ffiinnaalliisstteenn.. ZZee kkuunnnneenn iinn pprriinncciippee aalllleemmaaaallddee bbooeerr oopp mmeett hhuunn iiddeeee,, zzoo wwaass ddee sstteelllliiggee oovveerr--ttuuiiggiinngg vvaann jjuurryyvvoooorrzziitttteerr eenn TTUU//ee--hhoooogglleerraaaarr OOnnddeerr--nneemmeerrsscchhaapp LLeeoo VVeerrhhooeeffff.. ““DDee ffiinnaalliisstteenn mmooeetteenn zziicchhwweell rreeaalliisseerreenn ddaatt zzee hhuunn ggeeeesstteesskkiinnddjjee wwaaaarrsscchhiijjnn--lliijjkk mmooeetteenn lloossllaatteenn.. VVoooorr ccoommmmeerrcciieeeell ssuucccceess zzuulllleennzzee eeeenn ggrroottee mmaarrkkttssppeelleerr mmooeetteenn iinnsscchhaakkeelleenn””,,aalldduuss VVeerrhhooeeffff..DDee oovveerriiggee vviieerr nnoommiinnaattiieess kkwwaammeenn uuiitt ddee hhooeekk vvaannddee ffaaccuulltteeiitt IInndduussttrriiaall DDeessiiggnn.. EEeenn vvaann ddee ggeesseelleecc--tteeeerrddee bbeeddrriijjffssccoonncceepptteenn wwaass LLoovvee22MMoovvee,, eeeennkkiinnddeerrsscchhooeenn ddiiee bbiijj iinntteennssiieeff ggeebbrruuiikk vvaann kklleeuurr vveerr--aannddeerrtt.. VVeerrddeerr ccoommpplliimmeenntteeeerrddee ddee jjuurryy mmeeeerrmmaalleennhheett iiddeeee FFlloowwee,, eeeenn ddyynnaammiisscchhee wwaanndd vvoooorr iinn hhuuiiss ooffoopp kkaannttoooorr,, ddiiee rreeaaggeeeerrtt oopp mmeennsseelliijjkkee aaaannrraakkiinngg..EEUUBBCC zzaall ddee oonnddeerrnneemmeerrsswweeddssttrriijjdd vvoollggeenndd jjaaaarr wweeeerroorrggaanniisseerreenn.. ((TTAA))FFoottoo:: PPaauull BBllooeemmeenn

Staalkaart 3TU biedt overzicht

gezamenlijk onderzoekDe drie technische universiteitenpresenteren volgende week don-derdag 26 november tijdens hetjaarcongres van KIVI NIRIA eenstaalkaart van hun gezamenlijkeonderzoek. Dat onderzoek is ge-concentreerd in zes zogehetenCentres of Excellence (CoE’s). Devijftig miljoen euro die in 2007door het ministerie van OCW aande 3TU.Federatie werd toegezegd

voor de oprichting van dezeCoE’s, is vooral bedoeld voor deaanstelling van 29 tophoog-leraren. De aanstelling van dezepersonen verloopt moeizamerdan verwacht, maar OCW heeftde periode van vijf jaar waarin devijftig miljoen wordt uitgereikt,al met twee jaar opgerekt.Volgens 3TU-secretaris dr.Mirjam Bult-Spiering steunt het

ministerie de drie TU’s in het feitdat men geen concessies wil doenaan de kwaliteiten van de aan tenemen hoogleraren.

Lees ook pagina 8 en 9 over de stand vanzaken betreffende de CoE’s en over hetuit eigen middelen gefinancierde Centrefor Ethics and Technology, dat een bijzondere rol vervult binnen het3TU-onderzoek.

/6 /8 /11 /15/2

Promotieonderzoekveroorzaakt commotieHet onderzoek van de vorigeweek aan de TU/e gepromo-veerde Javed Vassilis Khanheeft voor veel commotiegezorgd in de Nederlandse enBelgische media. In de bericht-geving over zijn awarenesssystemen werd de indrukgewekt dat er eerdaags eensysteem op de markt komtwaarmee familieleden precieskunnen zien wat ze aan hetdoen zijn. Webfora liepen volmet boze reacties en Khanontving dinsdag een mail diehij als bedreigend beschouwt.Hij overweegt aangifte te doen.

Op de onderzoekspagina vanCursor stond vorige week een uit-gebreid artikel over Khanspromotie: ‘Semi-automatischcommunicatiesysteem onder-steunt gezinsleven’. Het stukwerd opgepikt door nieuws-dienst ANP. Daar werd het her-schreven en ingekort. Het ANP-bericht wekte de indruk dat hetsysteem van Khan gebruikt kanworden om familieleden in degaten te houden en dat het bin-nenkort op de markt komt. ANPschreef: “Ouders kunnen bin-nenkort met een eenvoudigsysteem zien of hun kinderenveilig op school zijn aangekomenen wat ze daar de hele dag doen.Ook partners kunnen met eenvergelijkbaar systeem simpelvolgen waar de ander is en wat hijof zij aan het doen is.”Onder andere Trouw, NRC,Volkskrant, Spits, Nu.nl en veelweblogs namen het nieuws over,in de meeste gevallen zonder deinhoud te checken bij de bron.

Op websites met reactiemoge-lijkheden veroorzaakte hetnieuws heel wat commotie.Honderden lezers vrezen eenvergaande controle van elkaarsdoen en laten en reagerenbezorgd en verontwaardigd. Eenpaar reacties van anoniemeschrijvers op Security.nl: ‘Hetbegint nu toch wel eng te wordenallemaal’ en ‘Dit is een ZIEKpersoon met een ziekelijke con-trolezucht. Zo’n personen zijnGEVAARLIJK’. Op de siteWaarmaarraar.nl vergelijkenlezers Khans systeem met ‘BigBrother’ en ‘stalking’.

MisleidendDe kersverse doctor Javed Khanvindt de reacties heel begrij-pelijk, maar zegt de bezorgdelezers gerust te kunnen stellen.“De manier waarop het onder-zoek in veel media is gepre-senteerd, is misleidend. Als hetecht om zo’n controlerendsysteem zou gaan, zou ik deeerste zijn om te zeggen nee, ditwillen we niet. Het is enorm op-geblazen en uit zijn verbandgerukt. Het was een onderzoekjemet maar vijf kinderen en hunouders, en nu wordt het gepre-senteerd alsof het op alleNederlandse scholen gebruiktgaat worden. Dat is niet waar. Wehebben nooit de bedoeling gehadom een dergelijk systeem daad-werkelijk op school te in-stalleren. We hebben onderzoekgedaan om een idee te krijgenvan de communicatiebehoeftebinnen drukke gezinnen.” (SK)

Lees verder op pagina 3.

TU/e-onderzoeker Speckmann

lid Jonge AkademieDr. Bettina Speckmann, univer-sitair hoofddocente in de groepAlgoritmiek van de faculteitWiskunde & Informatica, isverkozen tot lid van de JongeAkademie, een select gezel-schap van talentvolle, jongeonderzoekers.

Speckmann (36) wordt na wis-kundige prof.dr. Mark Peletierhet tweede lid afkomstig van deTU/e-faculteit W&I. In haar on-derzoek past Speckmann zo-geheten geometrische algo-ritmiek toe in de cartografie engeografische analyse. Ze isdaarmee tevens het eerste lid vande Jonge Akademie uit het vak-gebied Informatica. Speckmannvervult onder meer een leidende

rol in een Europees project overde analyse en visualisatie vanruimtelijk bewegende objecten.Speckmann: “Met moderne tech-nologieën zoals GPS komt ont-zettend veel data beschikbaarover bewegingen van bij-voorbeeld trekvogels. Wij werkenaan methoden om die gegevenste kunnen analyseren.”

Voordat de geboren Duitse injuni 2003 naar Eindhoven kwam,werkte ze als postdoc aan de ETHZürich in Zwitserland.Speckmann promoveerde aan deUniversity of British Columbia inVancouver, Canada. (TJ)

Lees verder op pagina 3.

Prijswinnares Mirjam van Laarhoven geflankeerd door Hans Klomp van de ABN-Amro Technodesk (links) en Rens Brooimans van Mazar.

19 november 2009 Cursor2/ Mensen

Het is even zoeken naar hetkantoor op de Kronehoefstraat.Een onopvallende oprit leidtnaar een grote ouderwetseboerderij, verscholen achter eenrijtje huizen. Zou dit het zijn?Salih verschijnt in de deur-opening. Het enorme pand(tweeduizend vierkante meter) isinderdaad van hen! Althans, zehuren het. Binnen is alles ver-rassend netjes opgeknapt en in-gedeeld in verschillende kan-toorruimtes. “We verhuren ookaan anderen”, legt Mortada uit.

De ondernemersgeest is meteenduidelijk.Mortada was elf toen hij met zijnfamilie vluchtte uit Irak. Hijkwam terecht in Deurne. “Ik lasJip en Janneke om mezelfNederlands te leren en mijnouders, beiden universitairopgeleid, stimuleerden mij enmijn broertje en zusje om gym-nasium te doen.” Salih kwamvanuit Turkije naar Nederlandtoen hij zeven was. Hij deed vwoin Amsterdam. Ze leerdenelkaar zo’n zes jaar geledenkennen. Ze ontdekten dat zesamen heel sterk zijn in hetbedenken van levensvatbareideeën. Salih: “Samen komen wetot hele leuke dingen. Als Mortadaophoudt sta ik alweer klaar omtot een hoger level te komen. Webedenken teveel dingen. Daarzou je echt honderd Salih’s enhonderd Mortada’s voor nodighebben. We zijn een soort drugsvoor elkaar.”Mortada had destijds al zijneigen grafisch ontwerpbureau,

Porta Tela. Samen begonnen zeeen ontbijtbezorgservice,Ochtendmaal.nl, en een bedrijf-je in duurzame energie. Met datlaatste, Ecotential, zitten ze nogin de opstartfase. Ze pakken hetgrondig aan. Ze zijn al anderhalfjaar bezig met het verkennenvan de markt en het opbouwenvan een netwerk. Ze zijn op zoeknaar een innovatieve technologiedie ze kunnen doorontwikkelen.Momenteel bekijken ze demogelijkheden van biologischezonnepanelen. “Die hebben nunog te weinig efficiëntie maar zezijn wel goedkoop te maken”,aldus Salih.Het duo doet lang niet alles zelf.“We werken veel samen met stu-denten van andere opleidingen,zoals Industrial Design enTechnische Informatica. Als weiemand zien waarvan we denkendat hij past bij ons bedrijf enonze mentaliteit, dan proberenwe dat een beetje te laten groei-en bij die persoon.” Het aan-trekken van enthousiaste part-

ners is vaak niet moeilijk. “Wehebben inmiddels goede resour-ces gecreëerd: we hebben ditpand bijvoorbeeld, maar ook deervaring en dat is voor anderenheel leerzaam. Wij zijn zelf vaakgenoeg ‘gevallen’; we kennen debeginnersfoutjes. Een van devalkuilen is bijvoorbeeld alleszelf willen doen.” Wat maakt hun samenwerkingzo bijzonder? Mortada: “We zijnbehoorlijk verschillend. Bijvoor-beeld alleen al onze achtergronden hoe we in het leven staan.Onze enige overeenkomst is datwe ons niet beperken qua idee-ën, we hebben geen grenzen.”Hij weet ook precies wat hijpositief vindt aan Salih. “Toen ikaan de TU/e begon was ik heelintrovert. Dat was zo gegroeidtijdens onze vlucht naar Neder-land; je moest introvert zijn.Salih is heel sociaal, heel mak-kelijk. Hij heeft een hele uitge-sproken eigen mening, maar hijis wel goed in staat om zich teverplaatsen in elke andere

mening. Dat is iets wat ik welheel erg op prijs stel.”“Oef, dat zijn wel hele zwarewoorden hoor”, lacht Salih. Hijvindt het ‘klote’ om over elkaarte praten. “In bed zit ik echt nietna te denken waarom ik Mortadazo aardig vind. Er zijn zoveelpunten positief aan die gast datik niet eens weet waar ik moetbeginnen. Hij is een luisterendoor. Als je iets kwijt moet, ga daneven een wandelingetje makenmet Mortada. Daarna zie je hetweer zonnig in. Als wij tweeënsamen zijn is het alleen maarlachen gieren brullen. Zelfsruzie maken is leuk. Je weet opdat moment al dat je niet booskunt blijven op die gast.” Delaatste keer dat ze ruzie haddenkunnen ze zich niet herinneren.“Dat zal wel over eten zijngegaan”, grinnikt Salih. “Ik benecht heel moeilijk met eten en ikheb zwaar last van smetvrees.Maar meestal maken we ruzieom het ruziemaken zelf. Af entoe is dat gewoon goed.”/.

Sjoukje KasteleinFoto: Bart van Overbeeke

Als ze bij elkaar zijn ontstaande wildste ideeën. Waar de

inspiratie van de een ophoudt,gaat de ander verder. Salih

Kiliç (24, derdejaarsTechnische Bedrijfskunde) en

Mortada Abdul Roda (26,derdejaars Biomedische

Technologie) hebben samen aldrie bedrijfjes en er zit nog

meer in de pijplijn.

“Voor onze ideeën heb je honderd Salih’s en Mortada’s nodig”

Mortada Abdul Roda en Salih Kiliç

IInn hheett AAuuddiittoorriiuumm ttrreeffffeenn wwee oopp zzaatteerrddaagg 1144 nnoo--vveemmbbeerr TTUU//ee--aalluummnnuuss JJooss SScchhllaannggeenn.. HHiijj iissvvaannddaaaagg ttooeerrnnooooiiddiirreecctteeuurr vvaann hheett OOppeenn NNKKRRaappiidd JJeeuuggdd SScchhaakkeenn ((zziiee ooookk ppaaggiinnaa 55))..

Al vijf jaar lang komt Jos Schlangen eenzaterdag in november terug naar de TU/eom het grootste eendaagse jeugdschaakeve-nement van Europa te leiden. Lang geleden,in 1986, studeerde hij af bij TechnischeNatuurkunde. Hij hoorde bij de eerstelichting afgestudeerden van de Technische

Universiteit Eindhoven. Wat hij zichdaarvan nu als eerste nog herinnert, is dathij zijn diploma ontving in een mapje vande Technische Hogeschool. “Hadden zewaarschijnlijk nog over.” Nu werkt Schlangen in de zonne-energie,hij is internationale sales manager bijSiemens in Duitsland. Vanuit zijn woon-plaats Asten is dat goed te doen.Vandaag geniet hij van zijn rol als toernooi-leider. Dat het wat later begint dan geplandomdat de trein uit Groningen vertragingheeft, maakt hem niet nerveus. Dat komtwel vaker voor. “Nee, alles is onder controle.Dat komt omdat we hulp hebben van zeker35 vrijwilligers.” Bij het Rapid toernooiduren de partijen twintig minuten perpersoon. Er zijn negen rondes. Schlangenzal dus alle vierhonderd deelnemers negenmaal verzoeken plaats te nemen, stil teworden en ze succes wensen. Een van dedeelnemers is zijn zeventienjarige zoonKoen. Die doet al mee sinds zijn vijfde. WatSchlangen betreft gaat zoonlief volgend jaarop de TU/e studeren. “Koen heeft interesse

in Werktuigbouwkunde en TechnischeNatuurkunde.” Dat laatste zou natuurlijkhelemaal mooi zijn, in de voetsporen vanzijn vader, die hij op schaakgebied al tienjaar verslaat.(NS)

Cursor/Colofon© 2009. Auteursrechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden gerepro-duceerd zonder voorafgaande toestemming

van de hoofdredacteur.De redactie behoudt zich het recht voor om

aangeboden artikelen te wijzigen.

Redactie Tjeerd Adema, Judith van Gaal, TomJeltes, Ivo Jongsma, Sjouke Kastelein, Han

Konings (hoofdredacteur), Frits van Otterdijk,Norbine Schalij, Brigit Span (eindredacteur),Monique van de Ven (eindredacteur a.i.) Aandit nummer werkten verder mee BenjaminRuijsenaars, Rachél Sloven, Enith Vlooswijk,Paul Weehuizen Foto’s Bart van Overbeeke

Lay-out Peter Peels/Esther Valk Redactieraadprof.dr.ir. Henk van Tilborg (voorzitter), drs.Joost van den Brekel, prof.dr.ir. Han Meijer,

Maarten Klont (studentlid), AnnelieseVermeulen-Adolfs (secretaris)

Basisvormgeving Koos Staal bno DrukDrukkerij E.M. de Jong B.V. Baarle-Nassau

Advertenties Bureau Van Vliet BV, Passage 13-21, 2024 KS Zandvoort, tel. 023 - 5714745

Redactie-adres TU/e, Laplace 0.40, postbus513, 5600 MB Eindhoven, tel. 040 - 2472961/

2474020, e-mail: cursor@tue.nl,www.tue.nl/cursor.

Cursor is aangesloten bij het Hoger OnderwijsPersbureau (HOP)

Nieuws /3Cursor 19 november 2009

Dr.ir. Panos Markopoulos, copromotor Javed Khan:

‘Twitter en Facebookgaan veel verder’Vervolg voorpagina

De copromotor van Javed Khan,dr.ir. Panos Markopoulos van defaculteit Industrial Design,verbaast zich eveneens over deberichtgeving over het awarenesssysteem. “De woordkeus ‘ouderskunnen binnenkort’ suggereertdat het systeem eerdaags ingebruik genomen gaat worden.Dat is simpelweg niet het geval”,aldus Markopoulos. Hij erkentdat het een heel gevoelig on-derwerp is en ook begrijpt hij datmensen niets voelen voor een BigBrother-achtig systeem. Maar hijbenadrukt dat er met het systeemvan Khan veel minder informatiewordt uitgewisseld dan metandere bestaande automatischecommunicatiesystemen. “Vooreen vergaand controlesysteemzijn echt geen nieuwe techno-logieën meer nodig. Je mobieletelefoonprovider bijvoorbeeld,die weet de hele dag precies waarje bent. En denk eens aan watmensen allemaal op Twitter enFacebook delen. Dat gaat al-lemaal veel verder dan ditsysteem.”

Khan heeft in zijn vierjarig promotieonderzoek bekeken watvoor informatie familieledenbinnen een druk gezin graag metelkaar zouden willen delen.Daarbij zijn niet de brokjesconcrete informatie op zich be-langrijk (waar is mijn man op ditmoment). Het gaat volgensprof.dr.ir. Berry Eggen, eerstepromotor van Khan, meer om hetgeheel wat wordt gecreëerd: hetgevoel verbonden te zijn metelkaar. Het is ook niet de be-doeling dat de systemen die Khandaarvoor ontwikkelde, Family-Aware en SchoolAware, binnen-kort op de markt komen.Daarvoor is nog veel meer on-derzoek nodig. Eggen gafdinsdag in een radioprogrammavan Studio Brussel nog een toe-lichting op het systeem. Khanzelf gaat verder met de ontwik-keling van KidzFrame. Dat is eensysteem waarbij leidsters op kinderdagverblijven foto’s en berichtjes kunnen sturen naar deouders van de kinderen. (SK)/.

Ach en Wee

TU/e-student wordt wielerprofJob Vissers, student bij de facul-teit Scheikundige Technologie,is wielerprof. Hij tekende eencontract voor een jaar teamSkil-Shimano. “Een droom dieuitkomt”, aldus Vissers zelf.

Het zal vooral een leerjaarworden, verwacht de neoprof.“Het wordt een ontdekkingstochtnaar mijn mogelijkheden. Ik zalkomend jaar vooral veel leren enduidelijk krijgen op welke plek ikin het profpeloton thuishoor.”Tijdens zijn studie traindeVissers ongeveer vijftien uur perweek. Dat zullen er komendemaanden aanzienlijk meerworden. “Op sommige momen-ten ligt dat rond de dertig uur perweek. Maar het is niet alleen detraining. Profwielrenner ben jevierentwintig uur per dag. Dat iseen heel ander leven dan ik alsstudent gewend ben. Ik zalopnieuw de juiste balans moetenvinden.”Vissers is blij dat Skil-Shimanohem de ruimte biedt om zich teontplooien. “Ik hoop mezelf opeen hoger niveau te brengenzonder dat ik over de kop wordtgejaagd. Mijn kracht ligt vooral ineendagswedstrijden. Ik zal alsnieuwkomer in het profpelotonniet meteen een uitslag rijden in

Parijs-Roubaix of Omloop vanhet Volk. Zo realistisch moet jezijn.”Vissers werd vorig seizoen inOotmarsum Nederlands kam-pioen bij de amateurs eneindigde daar tussen de profs alsnegende. Dit seizoen boekte de24-jarige wielrenner uit Erp geengrote overwinningen, maartijdens zijn stage bij Skil-Shimano liet hij een uitstekendeindruk achter en gaf hij blijk vanz’n goede mogelijkheden.Teameigenaar Spekenbrinknoemt het niet alleen een kwestievan ‘hartslag en vermogen’waarmee Vissers een plek binnenzijn formatie heeft veroverd.“Het is belangrijk hoe iemandbinnen een ploeg functioneert.Job heeft ons ook op dat puntovertuigd. Hij is een waardevolleschakel binnen het team.”Vissers zal zijn profdebuut waar-schijnlijk in februari makentijdens enkele etappekoersen inFrankrijk. Zoals het er nu uitziet,volgt de echte vuurdoop op 28 fe-bruari tijdens de Belgische semi-klassieker Kuurne-Brussel-Kuurne. Het koersen tussen de groten deraarde is voor Vissers ‘een droomdie uitkomt’. Hij kijkt nog steedsop tegen klasbakken van het

kaliber Tom Boonen met wie hijstraks zij aan zij fietst. “Maar hetis niet zo dat ik me aan de kantlaat zetten. Ik ga de strijd aan”,klinkt het zelfbewust.Vissers gunt zichzelf twee tot driejaar om zich te bewijzen. Lukt datniet, dan zal hij waarschijnlijkervoor kiezen om zijn studie teverzilveren. “Ik heb geen zin omin de marge van het profpelotonte rijden. Ik wil presteren en over-winningen binnenhalen. Andershoeft het niet voor mij.” (FvO)Meer info: www.skilcyclingteam.com

Speckmann: ‘Met Plasterk wil ik wel

praten over onderzoeksfinanciering’VVeerrvvoollgg vvoooorrppaaggiinnaa

Bettina Speckmann is verheugdover haar uitverkiezing: “Wat ikvooral belangrijk vind, is dat deleden van de Jonge Akademiemeepraten over maatschap-pelijke thema’s en wetenschaps-beleid. Daar heb ik ook welideeën over. Naar mijn mening isde financiering van onderzoek inNederland bijvoorbeeld heel raargeregeld, vooral nu er de laatstetijd minder geld naar de universi-teiten gaat. Daar zou ik met mi-nister Plasterk graag eens overpraten.”

EnthousiasmerenDe Jonge Akademie, een zelf-standig onderdeel van deKoninklijke NederlandseAkademie van Wetenschappen(KNAW), is in 2005 opgericht omjonge onderzoekers in contact tebrengen met collega’s uit anderevakgebieden. De JongeAkademie geeft haar meningover maatschappelijke en po-litieke thema’s en wil het bredepubliek enthousiasmeren voorde wetenschap. Elk jaar worden

tien onderzoekers geselecteerddie voor vijf jaar lid mogen zijnvan de Jonge Akademie.Hiervoor komen weten-schappers in aanmerking diezich al hebben bewezen, maarnog geen tien jaar geleden zijngepromoveerd. Vanuit de TU/e is dr. CarlijnBouten (Biomedische Technolo-gie) vanaf de oprichting lid van deJonge Akademie. Onlangs werdbekend dat zij in het kader van deJonge Akademie fractievoorzitterFemke Halsema van GroenLinksgaat helpen bij het duiden vanwetenschappelijke informatie.Prof.dr. Mark Peletier, hoog-leraar Wiskunde aan de TU/e, be-hoorde in 2006 tot de eerstelichting van tien nieuwe leden.Speckmann wordt op 18 maartvolgend jaar geïnstalleerd als lid.Het is de bedoeling dat de eerstegeneratie, waaronder Bouten,dan zal aftreden. (TJ)/.

Brabant Center of Entrepreneurschip van startHet Brabant Center of Entre-preneurship (BCE) is dinsdag 17november in theater De NWEVorst in Tilburg officieelgeopend. Het startschot voorhet samenwerkingsverbandvoor ondernemerschap van deTU/e en de Universiteit vanTilburg (UvT) werd onderandere gegeven door za-kenvrouw en tv-presentatriceAnnemarie van Gaal.

Het Brabant Center ofEntrepreneurship (BCE) is in hetleven geroepen om de onder-

nemingszin bij studenten en uni-versiteitsmedewerkers aan tewakkeren en hun ondernemendehouding te stimuleren. Hetcentrum wil geïnteresseerde stu-denten uiteindelijk meer bagagemeegeven op dit terrein en on-dernemen meer onderdeel latenvormen van het onderwijspro-gramma. Drs. Kees Kokke,docent bij de capaciteitsgroepOperations, Planning, Accoun-ting, and Control van de TU/e-fa-culteit Industrial Engineering &Innovation Sciences (IE & IS), isalgemeen directeur van het

nieuwe instituut. Wetenschap-pelijk directeur is prof.dr. GeertDuysters, eveneens van de facul-teit IE&IS. Het BCE-programma loopt totminimaal 2012 en is opgezetdoor verschillende partijenbinnen de TU/e en de UvT. Detwee universiteiten dragen circaanderhalf miljoen euro bij. Departners, waaronder de pro-vincie, de Stichting Brainport ende betrokken gemeenten,brengen gezamenlijk ruim driemiljoen euro in. (TA)/.

Job Vissers. Foto: Cees van Keulen

Acht TU/e-studenten azen

op BRAINS AwardAcht van de tien genomineerdenvoor de BRAINS Award zijn af-komstig van de TU/e. StichtingBrainport heeft studenten gevraagd om innovatieve enmaatschappelijk relevante ideeënen producten te bedenken diebijdragen aan een prettigerwoon-, werk- en leefklimaat inEindhoven. Een vakjury uit hetbedrijfsleven en het onderwijsmaakte een keuze uit ruim zestig inschrijvingen. De gemeenteheeft de wedstrijd dit jaar in het

leven geroepen en wil hem tot2013 jaarlijks houden. Er is eenprijzenpot van 25.000 euro be-schikbaar gesteld, met eenhoofdprijs van 6.500 euro. De gemeente wil studenten en hetbedrijfsleven op deze maniermet elkaar in contact. De award,waarvan de uitreiking vanavond,19 november plaatsvindt injongerencentrum Dynamo, isonderdeel van de BrainportEntrepreneurship Week. Zie : www.brainseindhoven.nl.

19 november 2009 Cursor4/ Opinie

Laat het beheer van de Nederlandsestraatverlichting over aan lichtconcernsals Philips en vervang alle straatlampenin een keer door leds die aangaan zodraer verkeer is. Door de duurzaamheid vande lampen betaalt die investering zichbinnen enkele jaren dubbel en dwarsterug. Dat stelde Philips-bestuurderGottfried Dutiné onlangs voor in hetEindhovens Dagblad. Is dit plan techno-logisch haalbaar en politiek wenselijk?

“Als onze straatverlichting op commercië-le basis wordt beheerd, bestaat het risicodat dit minder goed gebeurt op plaatsenwaar het minder lucratief is”, zegt prof.dr.ir. Ton Backx, decaan van de faculteitElectrical Engineering. “Het beheer kandus beter in publieke handen blijven.”Het vervangen van de straatverlichtingdoor leds is volgens hem technisch welhaalbaar. “Leds zijn zuinige lampen die,mits goed gemaakt, een lange levensduurhebben. Ze gaan minimaal drie of vierkeer zo lang mee als de huidige spaar-lampen. Het vereist wel een enorme in-vestering om het bij alle straatlantaarnsin een keer te doen, maar dat zal zich optermijn inderdaad terugbetalen. Degrootste barrière is het opschalen van devolumes: de productiefaciliteiten in dewereld zijn niet voldoende om allelampen in een keer te vervangen.

Er is een uitvoerige discussie gaande overhet beoordelen van de kwaliteit van delampen. De lichtopbrengst wordt mo-menteel afgemeten aan de hoeveelheidlumen die een lamp uitstraalt. Dat is eensubjectieve maat die nog stamt uit dejaren dertig van de vorige eeuw, en die gerelateerd is aan de eigenschappen vande gloeilamp. Spaarlampen en ledlampenzijn heel andere soorten lichtbronnendan een klassieke gloeilamp. Het is dustijd om na te denken hoe we de kwalitei-ten van deze nieuwe lampen kunnenmeten. Er is een nieuwe standaard nodig,gekoppeld aan hoe we het licht waar-nemen. Lumen is een eenheid van licht,maar wat we nodig hebben, is een een-heid van zicht. Als je mensen het licht toont van eengloeilamp, een ledlamp en een spaar-lamp, hebben ze vaak een voorkeur voorde ledlamp. Ook als de lichtopbrengst vandie lamp op dat moment minder is. Tochwordt de op lumen gebaseerde lichtop-brengst overal breed uitgemeten, net alshet vermogen van een lamp. Dat zijn eigenlijk rare maatstaven voor de presta-ties van de nieuwe, laagenergetischelampen. Die normen passen niet meer bijde huidige lichtbronnen. Het ontbreekt aan goede normen enrichtlijnen voor de bewaking van de kwaliteit van ledlampen. Dat kan leiden

tot slechte producten. Wanneer die op demarkt komen, kunnen consumenten eenafkeer van het product krijgen. Datmoeten we voorkomen. We moeten na-denken over goede kwaliteitsmaatstavenvoor ledlampen, die op een betrouwbare

wijze zijn te controleren. Ik denk dat hetlichtinstituut van Eindhoven hierin eenbelangrijke functie kan vervullen.”

Tekst: Enith VlooswijkArchieffoto: Bart van Overbeeke

“Wat we nodig hebben is eeneenheid van zicht”

Prof.dr.ir. Ton Backx, decaan van de faculteit Electrical Engineering

Opinie TU/eVox Academici

Een vlucht van Tokyo naarEuropa, na gesprekken overIndustrial Design met KeioUniversity, nodigt uit tot rela-tiveren. Vliegend via deNoordpool, dat is korter opeen bol, gaat in korte tijd dezon tweemaal onder en komteenmaal -in het Westen- op.TU/e 2020 gaat over relati-veren en over kiezen. Deuitkomst van het proceswordt bepaald bij het selec-teren van de meedenkers.

Kiezen we voor schijnbaar risicoloos op de winkelpassen (een dodelijk scenario op langeretermijn), of voor de boekhouding alsleidraad, of voor visie? Echte vernieuw-ing volgt niet uit extrapolatie van het bestaande, met bestuurlijke agenda’s diealle blokjes enkele millimeters vooruitzetten terwijl de wereld in razend tempoverandert.

Interessant is, ons los te maken van bestaande structuren en ‘aan de anderekant’ te beginnen: ‘waar willen we zijnin 2020’, en van daaruit terugredenerennaar vandaag. Daar is bestuurlijke moedvoor nodig, omdat in principe al hetbestaande ter discussie wordt gesteld:vakgebieden en faculteiten, organisatie-structuren, het zelfstandig voortbestaanvan de universiteit. Nieuwe scenario’skunnen ontstaan zoals een TUe/internat. met dependances inShanghai, Sao Paulo en Moskou.

Internationalisering iseen ‘must’. In ons vak-gebied ID is dat in de industrie en op universi-teiten een deel van deinhoud, omdat het ont-werpen voor mensenbegint bij de gebruikersin hun culturele context.Voor het ID-onderzoekis een groep van vijf àtien geselecteerde partneruniversiteiten invier continenten aan hetontstaan. Elk met eeneigen industrieel achter-

land, waarmee een‘global research agenda’ wordt opgezet:gezamenlijk gaan wij straks over inhouden toekomst van het vakgebied.Dit is maar één aspect van 2020, en natuurlijk is dit makkelijker voor eenjonge faculteit zonder geschiedenis enmet recent gemaakte keuzen, maar hetstarten van de discussie ‘aan de 2020-kant’ geeft algemeen meer gelegenheidom los van geschiedenis de creatievejacht op nieuwe scenario’s te durvenopenen.

Het nemen van afstand, relativeren enkiezen is een beproefde methode.Daarbij is visie nodig en vervolgens be-stuurlijke moed om het uit te voeren.

Jeu Schouten, decaan faculteit IndustrialDesign.

Reageer op www.tue.nl/strategie2020.

WWaaaarr mmooeett ddee TTUU//ee iinn 22002200 ssttaaaann iinn ddee rreeggiioo,, nnaattiioonnaaaall eenn iinntteerrnnaattiioonnaaaall??WWeekkeelliijjkkss ggeeeefftt iieemmaanndd vvaann bbiinnnneenn ooff bbuuiitteenn ddee uunniivveerrssiitteeiitt oopp ddeezzee vvrraaaagg zziijjnnooff hhaaaarr vviissiiee..

De TU/e in 2020HHooee ssttaaaatt hheett mmeett ddee ‘‘bbrraannddiinngg’’ vvaann ddeeTTUU//ee?? AAllss eerr aall vvaann ‘‘nneeuuzzeenn’’ sspprraakkee iiss,,ddaann wwiijjzzeenn zzee aallllee kkaanntteenn oopp.. UUiitt ddeessttuukkkkeenn ddiiee oonnddeerr hheett mmoottttoo ‘‘DDee TTUU//ee iinn22002200’’ iinn CCuurrssoorr vveerrsscchhiijjnneenn,, bblliijjkktt ddaatt eerrggeeeenn eennkkeellee ccoonnsseennssuuss bbeessttaaaatt oovveerr oonnzzeettooeekkoommsstt.. DDee eeeenn vviinnddtt ddaatt ddee TTUU iinnoommvvaanngg mmooeett vveerrdduubbbbeelleenn,, mmiinnsstteennss;;vvoollggeennss ddee aannddeerr mmooeett ddee TTUU jjuuiisstt kklleeiinneerreenn ‘‘ffiijjnneerr’’ wwoorrddeenn.. HHeennkk SSwwaaggtteenn,, ddeessccrriibbeenntt iinn CCuurrssoorr 88,, hheeeefftt wwaaaarrggeennoommeennddaatt ddee kkwwaalliitteeiitt vvaann hheett oonnddeerrwwiijjss ddeellaaaattssttee ttwwiinnttiigg jjaaaarr ‘‘ggeewweellddiigg’’ eenn ‘‘iinnddrruukk--wweekkkkeenndd’’ iiss ggeeggrrooeeiidd.. TTwwiinnttiigg jjaaaarrggeelleeddeenn mmooeett hheett oonnddeerrwwiijjss wweell vvaann eeeennhheeeell bbeeddeennkkeelliijjkk nniivveeaauu ggeewweeeesstt zziijjnn,,wwaanntt oonnddaannkkss ddee eennoorrmmee kkwwaalliitteeiittssggrrooeeiikkaann hheett ‘‘nnoogg vveeeell bbeetteerr’’.. HHiijj mmooeett zzeellff nnooggeeeenn ssttaaaarrttjjee vvaann hheett mmiisseerraabbeellee oonnddeerr--wwiijjss vvaann ttooeenn hheebbbbeenn mmeeeeggeemmaaaakktt.. DDaatthhiijj iinn ddiiee bbaarrrree oommssttaannddiigghheeddeenn mmeett llooff iissaaffggeessttuuddeeeerrdd zzeeggtt dduuss nniieett zzoo vveeeell..OOvveerriiggeennss hheeeefftt hhiijj,, hheett mmooeett ggeezzeeggdd,, wweelleenniigg rreecchhtt vvaann sspprreekkeenn:: hhiijj wwaass ‘‘bbeesstteemmaasstteerrddoocceenntt 22000099’’ -- rraaaarr hhyybbrriiddee wwoooorrddttrroouuwweennss..HHooeewweell iikk hheett oovveerriiggeennss oopp vveeeell ppuunntteennmmeett SSwwaaggtteenn eeeennss bbeenn,, mmaaaakk iikk mmee oonn--ggeerruusstt oovveerr ddee ddiivveerrssiitteeiitt aaaann mmeenniinnggeennddiiee iikk iinn ddee rruubbrriieekk aaaannttrreeff.. WWaaaarr zzwwaallpptthheett bblliinnddee lloott oonnss hheeeenn?? MMooeetteenn wweeggrrooeeiieenn,, mmooeetteenn wwee kkrriimmppeenn;; ggaaaann wwee ddeeggooeeiiee kkaanntt oopp ooff mmooeett hheett aalllleemmaaaall hheeeellaannddeerrss?? MMooeetteenn wwee sseelleecctteerreenn aaaann oonnzzeeppoooorrtt ooff mmooeetteenn wwee iieeddeerreeeenn ddiiee kkaannlleezzeenn,, ttooeellaatteenn?? NNiieett aalllleeeenn hhoooogglleerraarreenneenn mmaannaaggeerrss kkuunnnneenn iinn ‘‘DDee TTUU//ee iinn 22002200’’hhuunn zzeeggjjee ddooeenn,, ooookk ssttuuddeenntteenn mmooggeennhhuunn mmeenniinngg ggeevveenn.. IIkk bbeenn bbeenniieeuuwwddwwaannnneeeerr oonnzzee ccaatteerraaaarr eenn ddee sscchhoooonn--mmaaaakkddiieennsstt hhuunn sstteemm zzuulllleenn llaatteenn hhoorreenn.. MMaaaarr,, wwaaaarr iiss oonnzzee bbrraanndd--mmaannaaggeerr,, oonnzzee bbrraannddwwaacchhtt,,oonnzzee bbrraannddmmeeeesstteerr,, oonnzzee

BBrraannddaarriiss,, ddiiee zziijjnn lliicchhtt oovveerr aallllee hhooeekkeennvvaann oonnzzee ccaammppuuss zzoouu mmooeetteenn llaatteennsscchhiijjnneenn?? IInn sseepptteemmbbeerr zzoouu ttoocchh,, oonnddeerrlleeiiddiinngg vvaann ddeezzee BBrraannddmmeeeesstteerr,, eeeennggrroottee bbrraannddiinnggccaammppaaggnnee vvaann ssttaarrtt ggaaaann..IIss ddiiee aall bbeeggoonnnneenn,, iiss ddiiee aall ggeewweeeesstt??WWaaaarroomm hhoorreenn wwee nniikkss?? BBoovveennddiieenn,, vvoooorrjjee ggaaaatt ‘‘bbrraannddeenn’’ zzoouu jjee ttoocchh mmooeetteennwweetteenn wwiiee jjee bbeenntt ooff wwiiee jjee wwiilltt zziijjnn.. OOffzziijjnn ddee ssttuukkjjeess oopp ddee ooppiinniieeppaaggiinnaabbeeddooeelldd oomm ddee mmeenniinnggeenn ttee ppeeiilleenn,,wwaaaarruuiitt ssttrraakkss eeeenn ssoooorrtt ggeemmeennee ddeelleerrwwoorrddtt ggeebbrraanndd?? AAllllee bbrraannddnneeuuzzeenn ddeezzeellffddee kkaanntt oopp..IIkk zzoouu hheett eeiinnddeelliijjkk wweell eeeennss wwiilllleennwweetteenn:: wwiiee zziijjnn ‘‘wwiijj vvaann ddee TTUU//ee’’?? IIkkbbrraanndd vvaann nniieeuuwwssggiieerriigghheeiidd!!

FFrreedd SSlleeuutteell

Effe zeuren

“Negen uit negen”

DDee vviijjffttiieennddee eeddiittiiee vvaann hheett OOppeenn NNeeddeerrllaannddss RRaappiiddKKaammppiiooeennsscchhaapp vvoooorr ddee jjeeuuggdd,, wwaaaarrvvoooorr ddee TTUU//eevvoooorr ddee vviijjffttiieennddee mmaaaall ggaasstthheeeerr wwaass,, wweerrdd zzaatteerrddaagg1144 nnoovveemmbbeerr ggeehhoouuddeenn iinn hheett AAuuddiittoorriiuumm.. ““DDiitt iiss hheettggrroooottssttee eeeennddaaaaggssee jjeeuuggddsscchhaaaakkeevveenneemmeenntt vvaannEEuurrooppaa””,, zzeeggtt ttooeerrnnooooiiddiirreecctteeuurr eenn TTUU//ee--aalluummnnuuss JJoossSScchhllaannggeenn.. VViieerrhhoonnddeerrdd jjoonnggee sscchhaakkeerrss ssppeelleennnneeggeenn rroonnddeenn vvaann ttwwiinnttiigg mmiinnuutteenn ppeerr ppeerrssoooonn.. EEeennvvaann hheenn iiss SSoouurraavv BBhhaattttaacchhaarrjjeeee.. HHiijj ssppeeeelltt iinn ddeeggrrooeepp ddiiee ggeebboorreenn iiss iinn 22000000.. ““IIkk wwaass zziieekk vvaann--oocchhtteenndd eenn mmooeesstt oovveerrggeevveenn.. MMiijjnn vvaaddeerr vvoonndd nniieettggooeedd ddaatt iikk ggiinngg,, mmaaaarr iikk wwiillddee zzoo ggrraaaagg..”” DDuuss bbrraacchhttzziijjnn mmooeeddeerr,, ddiiee aallss pprroommoovveennddaa wweerrkktt bbiijj ddee ffaa--ccuulltteeiitt EElleeccttrriiccaall EEnnggiinneeeerriinngg,, SSooeerraavv ttoocchh mmaaaarr ddeezzaaaall.. EEnn nniieett vvoooorr nniieettss;; aaaann hheett eeiinndd vvaann hheett ttooeerrnnooooiihheeeefftt hhiijj aallllee ppaarrttiijjeenn ggeewwoonnnneenn..

““NNeeggeenn uuiitt nneeggeenn””,, zzeeggtt hhiijj ttrroottss,, mmeett eeeenn ggrrootteegglliimmbbeekkeerr iinn zziijjnn hhaanndd..DDee ooppeenniinnggsszzeett ddeeeedd uunniivveerrssiitteeiittsssseeccrreettaarriiss HHaarrrryyRRoouummeenn vvoooorr AArrlleettttee vvaann WWeeeerrsseell.. ZZiijj ddooeett aall vvaannaaffhheett bbeeggiinn mmeeee aaaann hheett NNKK RRaappiidd.. ““DDee mmeeeessttee ddeeeell--nneemmeerrss kkoommeenn iieeddeerr jjaaaarr tteerruugg””,, wweeeett SScchhllaannggeenn,,““eenn ddaatt mmaaaakktt hheett ooookk eeeenn bbiijjzzoonnddeerr ttooeerrnnooooii..””

VVaann ddee sscchhaaaakkbboonndd KKNNSSBB wwaass bbeessttuuuurrsslliidd MMoonniiqquueeSSttaamm aaaannwweezziigg.. AAllss ggeelluuiiddssddeesskkuunnddiiggee rrooeemmtt zzee ddeeaakkooeessttiieekk vvaann hheett AAuuddiittoorriiuumm.. ““MMooeett jjee hhoorreenn,, vviieerr--hhoonnddeerrdd sscchhaakkeerrss,, hhoonnddeerrdd bbeeggeelleeiiddeerrss,, eenn aall ddiieevvrriijjwwiilllliiggeerrss zziijjnn hhiieerr ssaammeenn,, eenn ttoocchh kklliinnkktt hheett ((mmeettooggeenn ddiicchhtt)) ooff jjee iinn eeeenn kklleeiinnee rruussttiiggee rruuiimmttee bbeenntt..””

FFoottoo:: RRoobb DDoooollaaaarrdd

Nieuws /5Cursor 19 november 2009

Engelse vertaling van Nederlandsetechniekhistorie Van het laatste deel van de ze-vendelige serie ‘Techniek inNederland in de twintigsteeeuw’ (TIN-20), die in 2003werd afgesloten, verschijntvandaag, 19 november een be-werkte Engelstalige uitgave. Zowordt het mogelijk dat ookbuitenlandse wetenschappersnotie kunnen nemen van dezespeciale beschrijving van deonze geschiedenis, aldus JohanSchot, hoogleraar Techniek-geschiedenis.

Schot voerde samen met zijnEindhovense collega HarryLintsen (beiden zijn verbondenaan de Stichting Historie derTechniek) en de Twentse emeri-tus hoogleraar Arie Rips deredactie van het boek, dat de titel‘Technology and the Making ofthe Netherlands. The Age ofContested Modernization, 1890-

1970’ draagt. In het boek komteen breed scala aan verande-ringen aan de orde: de opkomstvan de consumptiemaatschappij,de ontwikkeling van een kennis-samenleving en de rol van inge-nieurs in de zich moderni-serende samenleving. Er is veelaandacht voor de netwerk-vorming die gezorgd heeft voorde materiële eenwording vanNederland via transportwegen,elektriciteitsnetwerken en gas-netten. Ook nieuwe technieken,die vaak de aanjagers waren vanhet moderniseringsproces,komen aan bod, zoals elektri-citeit, de verbrandingsmotor,synthetische chemie en nieuwecommunicatietechnieken.

Begrijpelijk makenHet bewerken van het origineel isvolgens Schot in twee fasesgegaan. Schot: “Eerst is het

gewoon vertaald, daarna is eenAmerikaanse eindredacteurermee aan de slag gegaan, om hetvoor een buitenlands publiek be-grijpelijk te maken. Wij schrevenhet destijds met het oog op eenNederlandstalig publiek en danworden bepaalde zaken of uit-drukkingen door buitenlandersniet begrepen. Ook is dezeuitgave geüpdatet.”

Het boek, dat gefinancierd werddoor NWO, verschijnt in eenoplage van duizend stuks. Vanhet boek zullen in Nederland nogwel de nodige exemplarenworden afgezet, zo verwachtSchot, “maar zeker ook bijcollega techniekhistorici in derest van Europa. Daarnaast zit inAmerika nog een grote groep in-genieurs met een Nederlandseachtergrond, die er zeker geïnte-resseerd in zullen zijn.”(HK) /.

Prijs voor Eindhovensescriptie op Delftse ontwerpvierdaagseIr. Saskia Bakker, recent afge-studeerd bij de TU/e-faculteitIndustrial Design, heeft voorhaar afstudeerproject‘Move | Learn | Explore’ deGerrit van der Veer-prijs gekre-gen voor de beste scriptie ophet gebied van ‘human-compu-ter interaction’. De prijsuitrei-king vond plaats op de TU Delften was ingebed in een vier-daags evenement ter gelegen-heid van de World UsabilityDay op 12 november.

De jury verkoos het werk en depresentatie van Bakker boven dievan twee andere genomineerden-beiden eveneens afkomstig vande TU/e. Behalve de prijsuit-reiking vond op 12 november ookhet eerste Design for Usability-symposium plaats. Daarnaastwas Delft van 12 tot 14 novemberdecor voor de jaarlijkse DesignUnited-tentoonstelling, die voor-heen altijd gehouden werd op deTU/e. De vierdaagse werd afge-sloten met de zevende editie vanhet Nationaal Ontwerp Weekend.

Aan de Gerrit van der Veer-prijsis een geldbedrag van 1500 euroverbonden, vertelt winnaresBakker, die inmiddels als pro-movenda bij ID aan de slag is.Daarnaast kreeg ze een de-signlamp. Bakker ontwierpobjecten waar kinderen mee

kunnen leren abstracte dingen tebegrijpen in termen van concretebewegingen, zoals de toonhoogtevan geluid (zie ook het achter-grondverhaal in de Cursor van 22oktober). Het was de tweede keerdat de scriptieprijs werd uit-gereikt.

GebruiksgemakHet Design for Usability-sym-posium is direct gelieerd aan hetgelijknamige project waar-binnen de drie technische uni-versiteiten vijf promovendi on-derzoek laten doen naar hetgebruiksgemak van producten.Een van hen gaf een lezing, deandere vier verzorgden work-shops. Ir. Christelle Harkema isde Eindhovense promovendabinnen het project. De indu-strieel ontwerpster, die zelf eenworkshop over een ‘toolbox forusability’ verzorgde (over hetoverdragen van kennis die is op-gedaan tijdens een ontwerp-proces en over het nemen van be-slissingen tijdens zo’n proces),schat dat er tegen de driehonderdmensen afkwamen op het sym-posium. “Voornamelijk uit hetbedrijfsleven. Daar ben ik erg blijmee; voor een onderzoeker is hetfijn het gevoel te krijgen dat erook echt interesse bestaat uit hetbedrijfsleven voor je onderzoek,dat het nut heeft.” (TJ)/.

TU/e-terrein witte vlek op

Google StreetviewDe campus van de TU/e vormteen witte vlek op de kaart vanGoogle Streetview. Waar derest van Eindhoven nauwkeurigonder de loep is genomen,schittert het universiteits-terrein door afwezigheid. Vanboze opzet is echter geensprake.

Streetview is een onderdeel vanGoogle Maps. Het is een toe-passing waarmee het mogelijk isom, aan de hand van foto’s, opstraatniveau door steden endorpen te dwalen. Bezoekerskunnen de beelden 360 gradendraaien, schuiven en inzoomenop details. Sinds dinsdag 10 no-vember zijn dertig Nederlandsesteden, waaronder Eindhoven,toegevoegd aan het wereldwijdebestand. Hoewel GoogleNederland nooit cijfers naarbuiten brengt, kan woordvoerderAlistair Verneij niet ontkennendat het storm loopt. Vanaf de in-troductie van Zuidoost-Nederland heeft GoogleStreetview volgens hem ‘zeker’tienduizenden bezoekers extragetrokken.Dat de TU/e niet voorkomt opStreetview, wijt hij aan deslagbomen die de campus van derest van de stad scheiden. “Onzecamerawagens fotograferenalleen op openbaar terrein dattoegankelijk is. Als we iedere ter-reinbeheerder vooraf moeten

verzoeken of de slagbomenomhoog kunnen, kost dat enormveel tijd en moeite. Dan valt ergeen Streetview te maken.”

WinterstopUiteraard wil Google de wittevlekken in de toekomst in-kleuren. Maar alleen als terrein-beheerders daar zelf om vragen.Verneij waarschuwt meteen dater veel tijd overheen kan gaanvoordat een dergelijk verzoekwordt gehonoreerd. “We hebbennu een winterstop. Met dit grijze,natte weer fotograferen we niet.De beelden zijn veel te donker ende kans op schade aan de appa-ratuur is te groot. De meest op-timale weersomstandigheden?Zonnig, maar een beetje licht-bewolkt zodat we minder weer-spiegeling krijgen.”

Het College van Bestuur laat viawoordvoerder Peter van Damweten dat Streetview van hartewelkom is. “We willen de wereldgraag laten zien wie we zijn.Maar dan zullen ze zelf wel metons contact op moeten nemen,want we weten niet waar ze zittenen wie we bij Google moeten be-naderen. Als ze komen, kunnenze bij mij een gratis uitrijkaartjekomen halen”, besluit hijlachend. (FvO) /.

Niet alledaagse wiskundewedstrijdNegen jongens en één meisjewaren 13 november op bezoek opde TU/e als finalisten van deNederlandse Wiskunde Olym-piade 2009, waarvan op die dagde precieze uitslag bekend werdgemaakt. Guus Berkelmans uitAmstelveen behaalde als enigevan de ruim 4300 deelnemershet maximale aantal punten enwon daarmee de hoofdprijs van

vijfhonderd euro. De Neder-landse Wiskunde Olympiade iseen wedstrijd voor middelbarescholieren met belangstellingvoor creatieve en niet alledaagsewiskunde. De voorronde vindtplaats in januari op de scholen, definale in september op de TU/e.De dertig scholieren met demeeste punten mogen deel-nemen aan een trainingsgroep.

Daaruit wordt een team van zesleerlingen geformeerd datNederland volgend jaar vertegen-woordigt bij de InternationaleWiskunde Olympiade in Kazach-stan van 5 tot 14 juli.Trainingsleider is dr. QuintijnPuite die aan de TU/e werkt bij defaculteit Wiskunde en Informa-tica.(NS)/.

19 november 2009 Cursor6/ Onderzoek

Wat zou het handig zijn voor de douane op Schiphol. Straling

waarmee je door kleding en verpakkingsmateriaal kunt kijken

op zoek naar verborgen wapens of explosieve vloeistoffen en

die geen schade aanricht aan het menselijk lichaam. Weg met

die tijdrovende lopende band en metaaldetectorpoortjes. Het

is geen utopie. Tenminste, die straling bestaat, het is alleen

verdraaid lastig te maken. Promovendus ir. Willem op ’t Root

slaagde er echter wel in.

Hij promoveert dinsdag 24 november.

Met terahertzstraling kun je metalenwapens die onder kleding verborgen zijngewoon zien zitten, zegt Willem op ’tRoot (30). “En de straling is in tegen-stelling tot röntgenstraling niet ioni-serend en dus onschadelijk.”

Lachend: “ Je kunt iemand er hooguit eenbeetje mee opwarmen, maar aangezienhet erg lastig is om krachtige terahertz-bronnen te maken, is dat voorlopig geenprobleem.” Of je de röntgendetectie ervolledig mee kunt vervangen durft de pro-movendus niet te zeggen, maar door het

relatief onschadelijke karakter van destraling is terahertzstraling wel heel geschikt voor het maken van medischeafbeeldingen. En onlangs werd het gebruikt om verborgen verflagen achtereen schilderij tevoorschijn te toveren.Terahertzstraling is elektromagnetischestraling met een golflengte van ongeveereen millimeter.Daarmee valt hetprecies in een gattussen de straling diewordt toegepast in radiosignalen, mag-netrons en mobiele te-lefoons (radiofrequen-te straling ofwel RF)enerzijds, en aan deandere kant van het spectrum infrarood-straling (denk aan afstandsbedieningen)en zichtbaar licht (het optische domein)(zie ook de afbeelding).

Gelijkrichting“In het optische bereik kun je lasers gebruiken, en radiofrequenties zijn rela-tief eenvoudig op te wekken met genera-toren, maar beide technieken zijn onge-schikt om terahertzstraling te maken. Erkomt wel wat van die straling van hetevoorwerpen, maar daarvan is maar eenheel klein deel in het juiste golflengte-gebied.”Toch kun je een bepaald soort lasers gebruiken om terahertzstraling op tewekken. Met de ontwikkeling van femto-secondelasers, die extreem korte licht-pulsjes afgeven (een femtoseconde is een

miljoenste van een miljardste seconde) isdaar de afgelopen twintig jaar verande-ring in gekomen, vertelt Op ’t Root. “Metdie laserpulsjes kun je in een halfgeleiderheel korte stroompulsjes opwekken, endie zorgen er weer voor dat de halfgelei-der terahertzstraling uitzendt. Dat heetgelijkrichting. De opgewekte straling is

echter relatiefzwak en er is dusbehoefte aan eenveel intenserebron.”Daarom ontwik-kelden Op ’t Rooten zijn collega’svan de capaciteits-groep Coherence

and Quantum Technology (faculteitTechnische Natuurkunde) een variant opde gelijkrichtingsmethode: hij versneldekleine pakketjes elektronen -misschienhet best te vergelijken met een schothagel uit een geweer- tot 99 procent vande lichtsnelheid en stuurde deze metvolle vaart op een plaatje aluminium. Bijde botsing van de elektronen met hetmetaal ontstaan korte, intense pulsjes terahertzstraling. “De elektronen hebbeneen elektrisch veld om zich heen en ophet moment dat het elektronenpakketjein het aluminium verdwijnt, verdwijntook dat elektrische veld.” Die overganggaat gepaard met het uitzenden van eenelektromagnetische terahertzpuls, die alshet ware het nog aanwezige elektrischeveld ‘opveegt’.Zolang de omvang van het elektronen-

Gekweekt vlees stapje dichterbijMeet the new meat. De nauwelijks tevertalen titel van een hoofdstuk inBoonens proefschrift geeft goed aanwaar haar onderzoek aan bijdraagt: eennieuwe manier van vleesproductie.Zonder milieuproblemen en dierenleeden met de mogelijkheid gekweektespieren te gebruiken in de genees-kunde. Kristel Boonen onderzocht bijBiomedische Technologie de meestideale omstandigheden voor hetgroeien van skeletspierweefsel.

Boonen hield zich de afgelopen vier jaarbezig met de spiercellen van het skelet.Een spier bestaat uit vezels en elke vezelis gevormd uit een groepje gefuseerdecellen. Deze hebben geen delingscapa-citeit meer. Maar elke spiervezel draagttwee of drie satellietcellen bij zich. Diecellen zijn normaal gesproken in hetlichaam verantwoordelijk voor de ver-rassende mate van herstel bij spier-blessures, omdat ze zich snel delen.Zodra een beschadigde spier bepaaldestoffen afscheidt, komt een saltellietcel inactie en gaat nieuwe spiercellenaanmaken. Ze zijn dus zeer geschikt alsstamcelbron. Het enige probleem is dathet lijkt of de satellietcellen hun stamcel-capaciteit verliezen op het moment dat zein een kweekbakje belanden. Boonens hy-pothese is dat dit komt doordat de cellen

weggehaald worden uit de specifieke om-geving waarin ze zich normaal bevinden.“In een lichaam zijn satellietcellencompleet omgeven door zacht materiaalen liggen ze als het ware te slapen tusseneiwitnetwerken aan de ene kant en eenspiervezel aan de andere kant. Bij inspan-ning krijgen de vezels van zenuwen aller-lei elektrische signalen en worden ze uit-gerekt, of eigenlijk samengetrokken. Dieomstandigheden heb ik in het lab nage-bootst.” Het onderzoek werd mede onder-steund door subsidie van SenterNovem.De industriële partner was worstfabrikantStegeman.In een kweekbakje liet Boonen satelliet-cellen groeien uit spierweefsel van muizenen volgde ze hoe ze via deling losse cellenvormden en fuseerden tot vezels. “De stijf-heid van de gel waarop de cellen liggenblijkt invloed te hebben op hoe goed zedelen en spierstructuren vormen.Grappig is dat er in een tweedimensio-nale kweek een stijfheid van minimaal 10kilopascal (kPa) nodig is en dat we diedrempel in een 3D- kweek niet tegenkwamen. Dat betekent dat op driedimen-sionale wijze vlees in zachter materiaal tekweken is. Voor consumptievlees is ditechter geen optie; je hebt toch een bepaal-de bite nodig in een lapje vlees aan jevork. Kipfilet en runderbiefstuk hebbeneen stijfheid van ongeveer 20 kPa.”

Boonen ziet mogelijkheden voor slagersom in de toekomst hun vlees bij eenheuse fabriek in te kopen.”De artificiëlesmaak is nu al goed te noemen. Mijn tongproeft nauwelijks verschil tussenkunstmatig vlees enouderwets vlees.”Om aan de juistevorm en vastheid tekomen denktBoonen aan kweekin afbreekbare ofeetbare gels.“Gebruik je afbreekbare gel dan degene-reert deze spontaan of wordt hij afgebro-ken door de cellen. Dat gebeurt nu ook bijde kweek van hartkleppen. Maar je kuntook collageen als drager gebruiken voorde satellietcellen, dat is eetbaar. Sterker;dat wordt nu al gebruikt in de bio-indus-trie om vlees meer water op te latennemen zodat het zwaarder wordt en deconsument zodoende meer moet afreke-nen.”Om tissue-engineering te gebruiken in deregeneratieve geneeskunde zijn er netwat meer vereisten dan en smaak. Danmoeten de spieren ook kracht hebben. Naceldeling gaan spiercellen fuseren,daarna ontwikkelen ze de voor skelet-spiercellen kenmerkende dwarsstreping.Pas na de vorming hiervan zijn de vezelstot contractie in staat. “Nu is de kracht

van gekweekte cellen een factor honderdlager dan in het lichaam.” Maar wanneerdat verbeterd wordt zal de chirurgiedankbaar gebruik gaan maken van in vivoaanpak. “Bij het wegsnijden van tumoren

verdwijnt vaak ookomliggend weefsel.Dat zou in detoekomst door satellietcellen inhet lichaamhersteld kunnenworden.”

Om de elektrische signalen die in het lijfdoor zenuwen afgegeven worden te simu-leren, plaatste Boonen twee elektrodes inde petrischaal en maakte ze een aantalmilliseconden een elektrisch veld. Ze zagde spieren door membraandepolarisatiessamentrekken en sneller dwarsstrepingontwikkelen. Of dat nu in een twee- ofdriedimensionale kweek was, maakte nietuit. In beide gevallen nam ze een versnel-ling waar in het volwassen worden van devezels. “Dit betekent dat het mogelijk ismet elektrische stimulans sneller vlees teproduceren.” Moeilijker was het voor Boonen om derek waarmee cellen moeten omgaan, teonderzoeken. “Rek is lastig te definiërenin kweek. We hebben cellen op eenflexibele ondergrond gefixeerd en die ondergrond opgerekt door de omgeving

Magische straling uit

Met terahertz-

straling kun je

wapens onder

kleding zien zitten

Industrieel partner

was worstfabrikant

Stegeman

Foto: Bart van Overbeeke

Onderzoek /7Cursor 19 november 2009

Onderzoek in het kortBacteriën repareren betonBBeettoonn vveerrlliieesstt nnaa vveerrlloooopp vvaann ttiijjdd zziijjnn sstteevviigghheeiidd ddoooorr sscchheeuurrvvoorrmmiinngg.. AAllss hheett aaaann HHeennkkJJoonnkkeerrss vvaann ddee TTUU DDeellfftt lliiggtt,, iiss ddaatt bbiinnnneennkkoorrtt vveerrlleeddeenn ttiijjdd.. DDee iinnggeenniieeuurr oonnttwwiikkkkeellddeehhiieerrttooee bbiioobbeettoonn,, wwaaaarriinn ssppeecciiaallee bbaacctteerriiëënn ddee sscchheeuurrttjjeess ddiiee oonnttssttaaaann ddiirreecctt ooppvvuulllleenn mmeettkkaallkksstteeeenn eenn hhiijj kkrreeeegg hhiieerrvvoooorr ddeezzee mmaaaanndd ddee DDeessiiggnn && EEnnggiinneeeerriinngg AAwwaarrdd vvaann ddee TTUUDD.. IInnbbiioobbeettoonn zziijjnn ggaaaattjjeess iinn hheett bbeettoonn --wwaaaarr nnoorrmmaaaall ggeesspprrookkeenn ssttuukkjjeess ggrriinndd zziitttteenn-- ggeevvuulldd mmeettzzooggeehheetteenn eexxttrreemmooffiieellee bbaacctteerriiëënn eenn vvooeeddiinnggssssttooffffeenn.. DDee eexxttrreemmooffiieelleenn kkoommeenn iinn ddee nnaattuuuurrvvoooorr oopp pplleekkkkeenn wwaaaarr ggeeeenn aannddeerr lleevveenn hheett vvoollhhoouuddtt,, zzooaallss iinn ddee ddiieeppzzeeee,, eenn mmaakkeenn iinn ddrrooooggbbeettoonn ccaallcciiuummccaarrbboonnaaaatt aaaann,, bbeetteerr bbeekkeenndd aallss kkaallkksstteeeenn.. AAllss eerr eeeenn sscchheeuurr iinn hheett bbeettoonnoonnttssttaaaatt --nnoorrmmaaaall ggeesspprrookkeenn eeeenn pprroocceess vvaann jjaarreenn--,, kkuunnnneenn ddee bbaacctteerriiëënn ddiiee iinn ttwweeee ttoott vviijjffddaaggeenn ddiicchhtteenn.. TTeennmmiinnssttee,, iinn hheett llaabb.. NNuu kkiijjkkeenn ooff hheett ooookk eecchhtt wweerrkktt.. ((TTJJ))

Vogels ‘zien’ magneetveldEEeenn DDuuiittss oonnddeerrzzooeekk,, ggeeppuubblliicceeeerrdd iinn NNaattuurree,, wweerrpptt lliicchhtt oopp ddee vvrraaaagg hhooee hheett mmooggeelliijjkk iiss ddaattvvooggeellss ffeeiillllooooss ddee wweegg ttuusssseenn bbrrooeedd-- eenn oovveerrwwiinntteerriinnggggeebbiieedd vviinnddeenn.. DDaatt ttrreekkvvooggeellss hhuunnwweegg oovveerr ddee aaaarrddbbooll zzooeekkeenn mmeett bbeehhuullpp vvaann hheett aaaarrddmmaaggnneettiisscchh vveelldd,, ddaaaarr zziijjnn ddee mmeeeesstteeoonnddeerrzzooeekkeerrss hheett iinnmmiiddddeellss oovveerr eeeennss.. DDee vvrraaaagg iiss nnoogg:: hhooee ddaann pprreecciieess?? SSoommmmiiggee eexxppeerrttssddeennkkeenn ddaatt ddee iijjzzeerrkkrriissttaalllleenn ddiiee zziijjnn aaaannggeettrrooffffeenn iinn ssnnaavveellss vvaann ddee vvooggeellss eeeenn rrooll ssppeelleenn..HHeett iiss aalllleeeenn nnoogg nniieett dduuiiddeelliijjkk hhooee ddeezzee mmaaggnneettiisscchhee kkrriissttaalllleenn iinn vveerrbbiinnddiinngg ssttaaaann mmeett hheettvvooggeellbbrreeiinn.. EEeenn aannddeerree tthheeoorriiee ggaaaatt eerrvvaann uuiitt ddaatt ddee vveerrhhoouuddiinngg ttuusssseenn vvaarriiaanntteenn vvaann hheetteeiiwwiitt ccrryyppttoocchhrroooomm iinn hheett oooogg ddee vvooggeellss hheellpptt zziicchh ttee oorriiëënntteerreenn.. UUiitt ddee DDuuiittssee ssttuuddiiee bblliijjkkttnnuu ddaatt rrooooddbboorrssttjjeess nnoogg pprriimmaa hhuunn wweegg kkuunnnneenn vviinnddeenn aallss jjee ddee zzeennuuww ddoooorrssnniijjddtt ddiiee ddeessnnaavveell mmeett hheett bbrreeiinn vveerrbbiinnddtt,, tteerrwwiijjll hheett uuiittsscchhaakkeelleenn vvaann hheett ddeeeell iinn ddee hheerrsseenneenn vveerraanntt--wwoooorrddeelliijjkk vvoooorr hheett vveerrwweerrkkeenn ccrryyppttoocchhrroooomm--ggeerreellaatteeeerrddee iinnffoorrmmaattiiee ddee vvooggeellss ssttuuuurrlloooossmmaaaakktt;; eeeenn sstteerrkkee aaaannwwiijjzziinngg ddaatt hheett bbeellaannggrriijjkkssttee oorriiëënnttaattiieemmeecchhaanniissmmee zziicchh iinn hheett ooooggvvaann ddee vvooggeellss bbeevviinnddtt.. ((TTJJ))

DDee ggllaannzzeennddee bbiinnnneennkkaanntt vvaann eeeenn mmoosssseell--sscchheellpp iiss nniieett aalllleeeenn mmooooii oomm ttee zziieenn,, mmaaaarrbboovveennddiieenn eeeenn mmooeeiilliijjkk ttee oonnttrraaffeelleenn mmyysstteerriieeddeerr nnaattuuuurr.. VVeellee ggeenneerraattiieess cchheemmiiccii ttrraacchhtttteennhheett rreellaattiieeff sstteerrkkee mmaatteerriiaaaall aall nnaa ttee mmaakkeenn..SSttuuddeenntt SScchheeiikkuunnddiiggee TTeecchhnnoollooggiiee PPaauullSSmmeeeettss ddrraaaaggtt eerr zziijjnn eeiiggeenn sstteeeennttjjee bbiijj..““HHeett ppaarreellmmooeerr vvaann mmoosssseellsscchheellppeenn iiss eeeennmmeettsseellwweerrkk vvaann aarraaggoonniieettkkrriissttaalllleenn””,, zzeeggttSSmmeeeettss,, ““eeeenn mmiinneerraaaallffaassee vvaann ccaallcciiuummccaarr--bboonnaaaatt.. DDee mmoosssseellsscchheellpp bbeevvaatt bboovveennddiieenneeeenn oorrggaanniisscchhee ccoommppoonneenntt,, eeeenn mmaattrriixxwwaaaarroopp ddee kkrriissttaalllleenn zziicchh kkuunnnneenn oorriiëënntteerreenn..DDoooorr ddiiee mmaattrriixx iiss hheett mmaatteerriiaaaall vveellee mmaalleennsstteerrkkeerr:: hheett kkaann ddrriieedduuiizzeenndd kkeeeerr zzoovveeeelleenneerrggiiee ooppnneemmeenn,, vvoooorrddaatt hheett bbrreeeekktt..””SScchheeiikkuunnddiiggeenn zziijjnn aall ddeecceennnniiaallaanngg ggeebbooeeiiddddoooorr ddeezzee bbiijjzzoonnddeerree mmaatteerriiaaaalleeiiggeennsscchhaapp--ppeenn.. ZZee zziijjnn ttyyppiisscchh vvoooorr ddee ccoommbbiinnaattiiee vvaannhhaarrddee mmiinneerraalleenn mmeett eeeenn zzaacchhtt oorrggaanniisscchh mmaatteerriiaaaall.. IInn ddee nnaattuuuurr kkoommeenn ddeerrggeelliijjkkee mmaatteerriiaalleenn vveeeell vvoooorr.. ZZee oonnttssttaaaann ddoooorr bbiioommii--nneerraalliissaattiiee,, wwaatt iinnhhoouuddtt ddaatt oorrggaanniissmmeenn aallssbbaacctteerriiëënn eenn ppllaanntteenn ddee mmiinneerraalleenn vvoorrmmeennzzoonnddeerr ddaatt zzee eerr eerrgg iinn hheebbbbeenn.. ““OOnnddeerrzzooeekkeerrss pprroobbeerreenn ddee mmaatteerriiaalleenn nnuuvvoooorraall vviiaa ‘‘ttrriiaall aanndd eerrrroorr’’ nnaa ttee mmaakkeenn.. HHeettzzoouu ffaannttaassttiisscchh zziijjnn aallss wwee hheett mmaaaakkpprroocceesseecchhtt kkoonnddeenn bbeehheeeerrsseenn””,, zzeeggtt PPaauull SSmmeeeettsseenntthhoouussiiaasstt.. CCaallcciiuummccaarrbboonnaaaatt iiss hheett mmeeeesstt iinn ddee nnaattuuuurrvvoooorrkkoommeennddee bbiioommiinneerraaaall.. DDee kkrriissttaalllliissaattiieeeerrvvaann vviinnddtt ppllaaaattss oonnddeerr iinnvvllooeedd vvaann bbiioommoo--lleeccuulleenn.. DDaatt zziijjnn oorrggaanniisscchhee mmoolleeccuulleenn ddiieehheett ccaallcciiuummccaarrbboonnaaaatt aaaann zziicchh bbiinnddeenn,, wwaaaarr--

nnaa eerr uuiitteeiinnddeelliijjkk eeeenn vvaasstt rroooosstteerr oonnttssttaaaatt..DDaatt ggeebbeeuurrtt eecchhtteerr nniieett vvaann hheett eennee oopp hheettaannddeerree mmoommeenntt.. ““EEeerrsstt wwoorrddtt eerr eeeenn aammoorrffee ffaassee ggeevvoorrmmdd””,,lleeggtt SSmmeeeettss uuiitt.. ““AAmmoorrffee ddeeeellttjjeess kklloonntteerreennssaammeenn eenn wwoorrddeenn sstteeeeddss ggrrootteerr,, ttoottddaatt zzee eeeennkkrriittiieekkee oommvvaanngg hheebbbbeenn bbeerreeiikktt.. PPaass ddaannkkrriissttaalllliisseerreenn zzee.. HHeett pprreecciieezzee mmeecchhaanniissmmee iisseecchhtteerr nnoogg nniieett ggooeedd bbeekkeenndd..””WWeetteennsscchhaappppeerrss bboooottsseenn ddeezzee oovveerrggaannggss--ffaassee vvaann aammoorrff nnaaaarr kkrriissttaalllliijjnn nnaa oomm ddee mmeecchhaanniissmmeenn eerrvvaann ttee ddoooorrggrroonnddeenn.. ZZoo ooookkSSmmeeeettss.. AAaann eeeenn oopplloossssiinngg vvaann nnaattrriiuummccaarr--bboonnaaaatt vvooeeggtt hhiijj llaannggzzaaaamm eeeenn ccaallcciiuummzzoouuttttooee.. VVeerrvvoollggeennss vvooeeggtt hhiijj ooookk nneeggaattiieeffggeellaaddeenn ppoollyymmeerreenn eenn aannddeerree ssttooffffeenn ttooee aaaannddee oopplloossssiinngg,, oomm ddee iinnvvllooeedd oopp hheett kkrriissttaallllii--ssaattiieepprroocceess ttee aacchhtteerrhhaalleenn.. AAaannggeettrrookkkkeennddoooorr ddee llaaddiinngg,, vvoorrmmeenn ddee ccaallcciiuummccaarrbboonnaaaatt--ddeeeellttjjeess cclluusstteerrss oopp ddee ppoollyymmeerreenn.. ““IIkk oonnddeerrzzooeekk oonnddeerr aannddeerree hhooee ggrroooott ddeeddeeeellttjjeess wwoorrddeenn vvoooorrddaatt zzee kkrriissttaalllleerreenn””,,zzeeggtt ddee ssttuuddeenntt.. ““IIkk mmeeeett ddee llaaddiinngg oopp ddee ppoollyymmeerreenn eenn bbeekkiijjkk ddee ddeeeellttjjeess oonnddeerr eeeennhhyyppeerrmmooddeerrnnee ccrryyoo--eelleekkttrroonneennmmiiccrroossccoooopp..””DDee llaabboorraattoorriiuummoommssttaannddiigghheeddeenn zziijjnn nneett wwaattaannddeerrss ddaann aaaann ddee bbiinnnneennkkaanntt vvaann eeeennmmoosssseell,, wweeeett SSmmeeeettss.. ““DDiiee bbiioollooggiisscchhee lleeeeff--oommggeevviinngg iiss mmooeeiilliijjkk nnaa ttee bboooottsseenn.. WWeepprroobbeerreenn zzoo ddiicchhtt mmooggeelliijjkk bbiijj mmooeeddeerr nnaattuuuurrttee kkoommeenn oomm ttoocchh eeeenn ttiippjjee vvaann ddee sslluuiieerr oopp tteelliicchhtteenn..””

TTeekksstt:: EEnniitthh VVlloooosswwiijjkkFFoottoo:: RRiieenn MMeeuullmmaann

een hagelgeweer

pakketje kleiner is dan de golflengte vande straling, kleiner dus dan ongeveer eenmillimeter, is deze methode om tera-hertzstraling op te wekken bijzonder efficiënt. De intensiteit van de stralingneemt toe met het kwadraat van hetaantal elektronen, en dat loopt aardig opals je, zoals Op ’t Root, een miljard elek-tronen in het hagelschot weet te krijgen.De crux is dus het stoppen van veel elek-tronen in een klein volume. Dat is net alsbij een gewoon hagelgeweer niet een-voudig, en bovendien stoten de elektro-nen elkaar ook nog eens af. Gelukkigwordt Op ’t Roothierbij gered door eenbijzonder effect van despeciale relativiteits-theorie -de theorie vanAlbert Einstein diedingen beschrijft diebewegen met bijna delichtsnelheid (driehonderduizend kilo-meter per seconde). Voor zulke snelleelektronen wordt de afstotende kracht namelijk teniet gedaan door een magne-tische aantrekkende kracht. Op ’t Root:“Het is dus zaak om de elektronen zo snelmogelijk op snelheid te krijgen, voordatde afstotende elektrostatische kracht zijnwerk kan doen. Wij hebben een zogehe-ten RF-photogun. Dat is een apparaatwaarmee je een bijzonder sterk elektrischveld kunt aanleggen dat wisselt met eenfrequentie van 3 gigahertz. Met een ultra-korte laserpuls met ultraviolet lichtmaken we de elektronen vrij, die vervol-gens in een fractie van een seconde overeen afstand van zo’n vijftien centimeteropgezweept worden tot vrijwel de licht-snelheid.” Het elektronenwolkje vliegt

vervolgens over eenafstand van ander-halve meter door eenvacuümbuis naar hetdoel, een plaatje alu-minium van zevenbij zeven centimeteren een millimeterdik. Dat had overi-gens ook ander mate-riaal kunnen zijn,

zolang het maar terahertzgolven geleidt.Het resultaat mocht er zijn, aldus Op ’t Root, maar toch was hij nog niet hele-maal tevreden: “Het probleem van tera-hertzstraling zit ‘m in de lange golf-lengte. Als je iets heel nauwkeurig wiltmeten, dan moet je de straling kunnensamenbrengen op een heel klein opper-vlak. Hoe groter de golflengte van destraling, hoe lastiger dat gaat.” Daaromheeft hij geprobeerd de straling te‘vangen’ in een metaaldraad. Hij voorzagdie draad van een spitse punt en probeer-de deze met de elektronenwolkjes te

raken. Op diemanier worden deterahertzgolvenaan de draad gekoppeld enkomen bij hetspitse uiteindebijeen, met een

zeer intens veld tot resultaat. De resulta-ten beloven veel voor toekomstige toepas-singen van terahertzstraling: de metaal-draad kan de rol spelen die fiberstegenwoordig hebben bij het transporte-ren van laserlicht naar de gewenste plek.Het werkt, volgens Op ’t Root: “Met onzemethode maken we terahertzstraling meteen veldsterkte die zeker duizend keerhoger ligt dan je met andere methodenkunt bereiken. Hoe groot het verschil is,weten we niet precies, aangezien de con-currentie de veldsterkte niet eens kanmeten. Die zijn al blij als ze überhaupteen zichtbaar signaal hebben, terwijl wijaan het uiteinde van de draad veldsterktesvan meer dan honderd megavolt permeter bereiken. Dat is echt heel veel.”(TJ) /.

vacuüm te zuigen. Maar dat is eigenlijkniet de juiste methode. In het echt rekkenspieren zelden passief, ze trekken slechtssamen. Dit onderdeel vergt nog watvervolgonderzoek.Zelf zal ze dat niet gaan doen.”Ik ben nuwel klaar met het fundamentele onder-zoek. Vier jaar was ik bezig met kleinedeelvraagjes. De antwoorden dragen welbij aan de hele grote vraag ‘Hoe maak ikvlees uit stamcellen?’. Maar het blijftlange termijn werk. Sinds enkele wekenwerk ik als klinisch chemicus in oplei-ding in het Catharina Ziekenhuis in

Eindhoven. Dat vind ik geweldig want watik nu doe is direct voor patiënten belangrijk.” (NS) /.

KKrriisstteell BBoooonneenn vveerrddeeddiiggtt mmaaaannddaagg 2233 nnoo--vveemmbbeerr oomm 1166..0000 uuuurr iinn zzaaaall 55 vvaann hheettAAuuddiittoorriiuumm hhaaaarr pprrooeeffsscchhrriifftt ‘‘EEsssseennttiiaallEEnnvviirroonnmmeennttaall CCuueess ffrroomm tthhee SSaatteelllliittee CCeellllNNiicchhee UUnnrraavveelleedd’’..

Elektronen worden

opgezweept tot de

lichtsnelheid

Foto: Bart van Overbeeke

Bij de oprichting van de 3TU.Federatie,het samenwerkingsverband van de drietechnische universiteiten in Nederland,werd besloten het gezamenlijke onderzoekte concentreren in zes zogeheten Centresof Excellence (CoE), waarin onderzoekersuit Delft, Twente en Eindhoven dekrachten bundelen op maatschappelijkrelevante onderwerpen. Daarbij isgekozen voor onderwerpen waarop de driedeelnemende universiteiten al een repu-tatie hebben opgebouwd en waarin menop internationaal vlak gezamenlijk een rolvan betekenis kan spelen. Om de CoE’s terealiseren, werd de federatie in 2007 doorhet ministerie van OCW vijftig miljoeneuro toegezegd.Nog enkele maanden en dan is de3TU.Federatie drie jaar onderweg. Hoogtijd dus voor een overzicht van de gezamen-lijke onderzoeksinspanningen. Maar inhoeverre heeft het onderzoek in 3TU-verband inmiddels vorm gekregen?Hoewel de onderzoekscentra stevig in desteigers staan, heeft het subsidiebedrag

van vijftig miljoen van OCW nog nietvolledig zijn weg gevonden. Met het geldzouden namelijk 29 excellente onder-zoekers als hoogleraar worden aangesteld.Zoals het er nu uitziet, gaat dat nietbinnen de gestelde termijn lukken. Hoekomt dat?

Wereldwijde competitieDr. Mirjam Bult-Spiering is als secretarisvan de 3TU verantwoordelijk voor de coör-dinatie van alle activiteiten binnen defederatie. Zij geeft toe dat het werven vande gewenste tophoogleraren minder snelgaat dan verwacht. “De vijftig miljoen vanOCW was in principe bedoeld voor eenperiode van vijf jaar; tien miljoen per jaar,startend met de officiële oprichting van de3TU in februari 2007. Het gaat ons echterniet lukken om voor 2012 alle vacatures inte vullen. Daarom heeft het ministerie albesloten om ons tot eind 2014 respijt tegeven. Maar zelfs als we die deadline nietzouden halen, ben ik ervan overtuigd datwe het geld toch krijgen, zolang we maarblijven presteren conform de afspraken.

Uiteindelijk hebben we een gezamenlijkbelang en het ministerie steunt ons in hetfeit dat we geen concessies doen aan dekwaliteiten van de aan te nemen hoog-leraren. Daarom krijgen we tijd en ruimteom de juiste mensen te vinden.”Het is volgens de 3TU-secretaris ook nietverwonderlijk dat het lastig is topweten-schappers te werven; het is nu eenmaaleen categorie waar -bijna per definitie- veelvraag naar is. Iedereen trekt aan dezelfdemensen. De 3TU speelt hierbij mee in eenwereldwijde competitie; er wordt bij debeoordeling van de kandidaten ook nietgekeken naar nationaliteit, alleen naarreputatie. “De concurrentie is des te groteraangezien we hebben gekozen voor maat-schappelijk relevante thema’s. Iedereenzoekt in dezelfde domeinen, niet alleen inNederland, maar ook in Europa enAmerika”, aldus Bult-Spiering.

Ondanks de vertraging zijn met het 3TU-geld in Eindhoven al vijf nieuwe voltijdshoogleraren aangenomen, zegt dr. TiesLeermakers, beleidsmedewerker van deTU/e. Daarnaast staan er nog drie

19 november 2009 Cursor8/ Achtergrond

Centres of Excellence: trCentres of Excell

Illustratie/DNog een paar maanden en dan

onderweg. Hoog tijd voor een o

onderzoeksinspanningen. Vol

tijdens het jaarcongres van ing

het eerste exemplaar uitger

staalkaart. In dit kloeke boekwe

promovendi van de zes gezame

lezer mee naar de wereld van

werking met de 3TU-partne

relevantie va

Een vreemde eend in de bijt van deCentres of Excellence is het Centre forEthics and Technology, als enige gefi-nancierd door de drie TU’s zelf. Met eenbeperkt budget van anderhalf miljoeneuro voor vijf jaar worden geen hoog-leraren maar aio’s aangesteld en enigecentrale voorzieningen gecreëerd,vertelt TU/e-hoogleraar prof.dr.ir.Anthonie Meijers.

Het succes van het centrum is volgensMeijers onder andere af te meten aan dehoeveelheid geld die via de tweede geld-stroom is binnengehaald. Zo sleepte hetcentrum maar liefst zeven van de vijftiensubsidies binnen van het NWO-pro-gramma ‘Maatschappelijk VerantwoordInnoveren’, waaronder twee projecten meteen totaalwaarde van 1,1 miljoen euro voorde TU/e. Daarnaast kreeg men eensubsidie van acht euroton van NWO voorhet opzetten van een internationaleGraduate School. Daarbij gaat Ethics andTechnology samenwerken met de Oxford

University en de Australian NationalUniversity. Meijers: “Dat zou niet mo-gelijk geweest zijn zonder de samen-werking tussen de drie technische univer-siteiten. Samen zijn we een gelijkwaardigepartner voor instituten als Oxford: hetCentre for Ethics and Technology is degrootste onderzoeksconcentratie op ditgebied in de wereld en dat zien ze in hetbuitenland ook. Je ziet ook dat onzesamenwerking als voorbeeld wordtgesteld; de beeldvorming is veranderd,ook in Den Haag. Het is ook niet voorniets dat Pieter Winsemius de officiëleopening van het centrum heeft verricht.” Vanwege haar bijzondere karakter hangtEthics and Technology als het ware bovende vijf andere centres. Met het beoogde re-sultaat, aldus Meijers: “We belichameneen maatschappelijkbelang. Succesvolletechnologie vraagtom een goede maat-schappelijke inbed-ding en Den Haag ziet ons nu als eenpartij waarmee ze kunnen praten. Wehebben nu ook een kleine vestiging op dezogeheten Haagse Campus van de Univer-siteit Leiden en de TU Delft. Daarmeehebben we een goede presentie in DenHaag; we beogen voor de maatschap-pelijke en ethische aspecten van tech-nologie het gezicht te zijn van de 3TU.”

Dubbele achtergrondProf.dr. Jeroen van den Hoven, hoogleraarFilosofie aan de TU Delft, is wetenschap-pelijk directeur van het Centre for Ethicsand Technology. Hij was de architect vanhet NWO-programma ‘MaatschappelijkVerantwoord Ondernemen’, dat het onder-zoek aan het 3TU Centre voor een belang-rijk deel financiert. Als onderzoeker publi-ceerde hij over waardebewust ontwerpen,de schaduwzijden van het internet en demogelijke gevolgen van nanotechnologievoor onze privacy. Samen met onder meerFrits Bolkestein voerde hij de redactie overde onlangs verschenen bundel ‘De politiekder dingen’, waarin onderzoekers van het3TU Centre de 'morele en politieke lading'

van 'technische artefacten' zichtbaarmaken. Onlangs stond in het Delftse uni-versiteitsblad Delta een vraaggesprek methem. Volgens Van den Hoven bestaat erbij de andere centres nog wel enig voor-behoud om samen te werken met zijncentre. Van den Hoven: “Het zal nog weleven duren voor de goede relatie tussenethici en ingenieurs vanzelfsprekend is.Het is nu een beetje aftasten. Testing thewaters. We zitten ook nog in de fase vanpilot-projecten. Zodra onderzoekersmerken dat je je echt hebt verdiept in hunwerk, verdwijnt de reserve vaak. Daarbijhelpt dat veel van onze onderzoekers eendubbele achtergrond hebben: filosofie entechniek. Dat vind ikwenselijk. Je moeteen geloofwaardige gesprekspartner zijn."

Verschilt jullie samenwerking per centre?"Bij sommige centres heeft de samen-werking een heel praktische reden: diezijn al blootgesteld aan kritiek uit de sa-menleving en weten donders goed dat jeniet zomaar alles kan doen. Dan krijg je dewind tegen: minder financiering, politiekgezeur…"

Dat klinkt als een defensieve strategie."Dat is het ook. Maar toen bedrijven dertigjaar geleden begonnen te praten overmaatschappelijk verantwoord onderne-men had dat aanvankelijk ook een de-fensief karakter. 'Waarom doen we dit?''Omdat de klanten er om vragen.' Nu ishet onderdeel van hun denken, zeker bijde grote bedrijven."

Waarom slaat jullie onderzoek zo aan?"Het is multidisciplinair: we werkensamen met ingenieurs, maar ook metsociale en gedragswetenschappers.Bovendien zijn het empirisch rijk geïnfor-meerde studies. We roepen niet zomaarwat. Een goede onderzoeksmethodologie is be-langrijk als je nadenkt over ethische vraag-stukken. En je moet proactief over de pro-blemen nadenken, dus op het moment datmorele afwegingen en overwegingen nogrelevant zijn. Traditioneel zijn ethici gewend om tewachten tot de negatieve effecten vannieuwe technologie zichtbaar zijn. Dan ishet te laat."

Centre for Ethics and Technology

Prof.dr.ir. Anthonie Meijers. Foto: Bart van Overbeeke

Eindhovense vacatures open en zijnenkele tijdelijke en deeltijdhoogleraren indienst getreden. Leermakers: “Mijnindruk is dat de invulling van de vacaturesbinnen de meeste Centres of Excellence

inmiddels redelijk loopt, met als uitzon-dering Bio-Nano Applications, daar heeftmen meer moeite geschikte kandidatenvast te leggen.”De Centres of Excellence hebben geenfysieke locatie: de betrokken onderzoekerszijn elk dan ook gewoon in dienst van eenvan de universiteiten en niet van de 3TU.Secretaris Bult-Spiering: “De 3TU is ookgeen juridische entiteit die mensen kanaannemen. Dat willen we ook perse niet:we hebben geen behoefte aan een vierdeorganisatie met extra overhead.” Welworden gezamenlijk evenementen georga-niseerd en wordt overlegd over de ver-deling van de onderzoeksrichtingen.Bovendien kan het gezamenlijk indienenvan subsidievoorstellen gunstig werken,vooral om Europese subsidies binnen teslepen.

In Delft worden iets meer hooglerarenmet 3TU-geld aangesteld dan in Twente enEindhoven; een logisch gevolg van het feitdat de TU Delft groter is dan de UT en

TU/e, zegt Leermakers. “Daarover is naarmijn weten ook geen verschil van meninggeweest. Je moet ook bedenken dat definanciering van het ministerie van tijde-lijke aard is: als de vijftig miljoen over eenpaar jaar op is, moeten de tophoogleraren‘indalen’ in de faculteiten waar ze zijn aan-gesteld.” De universiteiten moeten metandere woorden ook op langere termijn instaat zijn om dat geld op te hoesten, en inDelft zijn daarvoor nu eenmaal meermiddelen beschikbaar. De TU Delft levertook vier van de zes wetenschappelijk di-recteuren van de Centres of Excellence.

RoboticaProf.dr.ir. Maarten Steinbuch van de facul-teit Werktuigbouwkunde leidt namens deTU/e het Centre for Intelligent Mecha-tronic Systems. Het is volgens hem hetafgelopen jaar goed gelukt om ‘robotica’vanuit de 3TU op de kaart te zetten. “Daarheeft ook de TU/e een mooie rol in gehadmet diverse roboticaprojecten. Bovendienis de nieuwe 3TU-master Systems andControl van start gegaan met een behoor-

lijke instroom dit jaar van rond de twintigstudenten.” Hij bevestigt dat er wat ver-traging is opgelopen bij het invullen vande vacatures voor tophoogleraren. “Datklopt, maar gelukkig hebben we inmiddelseen paar zeer goede kandidaten op hetoog.” Als positieve ontwikkelingen noemthij ook de rol die de 3TU en in het bij-zonder de TU/e spelen in innovatiepro-gramma’s zoals PointOne (op het gebiedvan mechatronica, embedded systems ennanotechnologie) en het automotive-programma HTAS./.DDoonnddeerrddaagg 2266 nnoovveemmbbeerr wwoorrddtt ttiijjddeennss hheettjjaaaarrccoonnggrreess vvaann iinnggeenniieeuurrssvveerreenniiggiinngg KKIIVVIINNIIRRIIAA ttee RRootttteerrddaamm ddee 33TTUU--ssttaaaallkkaaaarrtt ggeepprree--sseenntteeeerrdd.. IInn hheett bbooeekk mmeett ddee ttiitteell ‘‘JJooiinniinnggffoorrcceess ttoo sshhaappee tthhee ffuuttuurree,, 33TTUU..rreesseeaarrcchh hhiigghh--lliigghhttss’’,, ssttaaaann iinntteerrvviieewwss mmeett ttooppoonnddeerrzzooeekkeerrsseenn pprroommoovveennddii vvaann ddee zzeess CCeennttrreess ooffEExxcceelllleennccee.. HHeett bbooeekk iiss vvaannaaff 3300 nnoovveemmbbeerr aaaann ttee vvrraaggeennddoooorr eeeenn ee--mmaaiill mmeett aaddrreessggeeggeevveennss ttee ssttuurreennnnaaaarr ccoommmmuunniiccaattiieeaaddvviisseeuurr@@33ttuu..nnll oo..vv..vv..aaaannvvrraaaagg ssttaaaallkkaaaarrtt

Achtergrond /9Cursor 19 november 2009

rekken aan hooglerarenlence/Tom JeltesDavid Ernstn is de 3TU.Federatie drie jaar

overzicht van de gezamenlijke

lgende week donderdag wordt

genieursvereniging KIVI NIRIA

reikt van de zogeheten 3TU-

erk nemen toponderzoekers en

enlijke Centres of Excellence de

n hun onderzoek, de samen-

ers en de maatschappelijke

an hun werk.

In de inleiding van de bundel ‘De politiekder dingen’ citeert u de wetenschapsso-cioloog en –historicus Thomas Hughes.Als de technologie nog in de kinder-schoenen staat, stelt Hughes, kun je hetgebruik en de reikwijdte nog sturen. Alseen technologie eenmaal is aangeslagen,is het toch vooral de technologie die ónszal beïnvloeden, in plaats van andersom."Je moet proberen er vroeg bij te zijn. Endan krijg je te maken met het dilemmavan Collingridge. Dat komt hier op neer:op het moment dat je de technologie nogkunt sturen, heb je te weinig informatieom te weten hoe je dat het beste kuntdoen. Op het moment dat je wel over dieinformatie beschikt, kun je al nauwelijksmeer sturen.Je moet dus precies het juiste momentprikken. Dat betekent dat je nieuwe tech-nologische ontwikkelingen goed moetvolgen. En je moet een scherp oog hebbenvoor de problemen die zich kunnenvoordoen. Die alertheid begint met hetbesef dat nieuwe technologie nieuwe mo-gelijkheden schept, maar ook altijd anderemogelijkheden afsluit. Vergelijk het met

een muur die je optrekt om een schilderijop te kunnen hangen. Die muur houdtook een beperking in. Wie technologieontwerpt, is bewust of onbewust bezig dehandelingsruimte van mensen vorm tegeven."

En omdat technologie ons leven op diemanier beïnvloedt, moet een ethicus tijdigover de positieve en negatieve effectenmeedenken?"Ja. De eerste vraag die je moet stellen,luidt: wordt ons leven hier beter van? Wantdat is altijd de pretentie van de makers.Maken ze dat ook waar?"

Kunnen ethici en ingenieurs rekeninghouden met het risico dat technologie inverkeerde handen kan vallen?"Ik denk het wel. Misschien moet je in hetontwerp van een centrale database een 'do-demansknop' opnemen. Mocht ooit grofmisbruik door een dictatuur een reëel gevaarvormen, dan kun je met zo'n knop de da-tabase laten verdwijnen, compleet met alleverzamelde privacygegevens van burgers."Morele waarden kunnen tot uitdrukking

komen in nieuwe technologie. Werkt hetook de andere kant op? Verandert onzeethiek onder invloed van de technologie?"Ja. Het is geen eenrichtingsverkeer. Kijknaar Facebook. De jongere generatieshechten minder aan privacy, die gooienvaak van alles op het internet. Somskrijgen ze daar later spijt van, maar toch:de vertrouwdheid met een nieuwe tech-nologie maakt dat we over sommigedingen minder verkrampt zijn. Al heefthet internet natuurlijk ook een keerzijde.Technologie biedt ook de mogelijkheid omervaringen op te doen, die weer je iden-titeit kunnen bepalen. Als je eenmaal autorijdt, geeft dat een gevoel van vrijheid enautonomie. En als je gedurende een langetijd die ervaring hebt gehad, hecht je daarook grote waarde aan."

Kunt u zich voorstellen datethici ooit ingenieurszullen adviseren om testoppen met de ontwik-

keling van een technologie?"Dat zie ik niet snel gebeuren. Maar he-lemaal ondenkbaar is het niet. De ontwik-keling van aerodynamische zwempakkenis op verzoek van de sportwereld onlangsook stilgelegd. Misschien zullen we ooitingenieurs adviseren te stoppen methuman enhancement-toepassingen diemensen in steeds slimmere cyborgsmoeten veranderen. Of met technologiedie het verouderingsproces kan vertragen.

Onze planeet zou al die vitale tweehon-derdjarigen niet aankunnen.” /.

y, een vreemde eend in de bijt

De zes Centres of Excellence en de TU/e.. IInntteelllliiggeenntt MMeecchhaattrroonniicc SSyysstteemmss;; wweetteenn--sscchhaappppeelliijjkk ddiirreecctteeuurr pprrooff..ddrr..iirr.. MMaaaarrtteennSStteeiinnbbuucchh ((WWeerrkkttuuiiggbboouuwwkkuunnddee)).. DDeeppeennddaabbllee IICCTT SSyysstteemmss;; ttoopphhoooogg--lleerraarreenn pprrooff..ddrr.. SSaannddrroo EEttaallllee ((WWiisskkuunnddee &&IInnffoorrmmaattiiccaa)) eenn pprrooff..ddrr.. AAnnttoonniioo LLiioottttaa((EElleeccttrriiccaall EEnnggiinneeeerriinngg)).. SSuussttaaiinnaabbllee EEnneerrggyy TTeecchhnnoollooggiieess:: ttoopp--hhoooogglleerraaaarr pprrooff..ddrr..iirr.. EEmmiieell HHeennsseenn((SScchheeiikkuunnddiiggee TTeecchhnnoollooggiiee))

.. MMuullttiissccaallee PPhheennoommeennaa:: ttoopphhoooogglleerraarreennpprrooff..ddrr..iirr.. HHaarraalldd vvaann BBrruummmmeelleenn((WWiisskkuunnddee && IInnffoorrmmaattiiccaa)) eenn pprrooff..ddrr..FFeeddeerriiccoo TToosscchhii ((TTeecchhnniisscchheeNNaattuuuurrkkuunnddee)).. BBiioo--NNaannoo AApppplliiccaattiioonnss;; nnoogg ggeeeenn aaaann--sstteelllliinnggeenn aaaann ddee TTUU//ee.. EEtthhiiccss aanndd TTeecchhnnoollooggyy;; zziiee vveerrddeerr ooppddeezzee ppaaggiinnaa

Prof.dr. Jeroen van den Hoven.Foto: Nout Steenkamp

19 november 2009 Cursor10/ Universiteitsberichten

Education & Training UnitWorkshop ‘Evaluation’Evaluation covers the procedure of collec-ting, processing, interpreting and pre-senting information about ateaching/learning activity, with the aimto take appropriate decisions, to impro-ve the quality of teaching. Evaluation isan essential link in the quality loop ofthe educational process: preparation,execution, evaluation and improvement. In this workshop teachers learn how tohandle information from student’squestionnaires and also from exam -and testing results. Plenary sessions willbe alternated with assignments in smallgroups. As far as possible, the partici-pants own evaluation data will be usedduring this course.

This course is also a part of the TU/eBKO training program. The workshop date: Tuesday, January 5,2010 from 13.30 - 17.00 hours. Theworkshop is free for TU/e employeeswith teaching tasks and PhD-studentsfrom the TU/e. More information can beobtained from Sonia Gomez (extension5292). You can enrol for the workshop bytelephone (2520), by e-mail(cursus.dpo@tue.nl) or by Internet(www.tue.nl/educational_training).

Dienst Interne ZakenAvondmaaltijden Auditoriumweek 48MMaaaannddaagg::Baliballetjes met witte rijstCordon bleu, aardappelkroketten, groen-temacedoineGepaneerde schol met vissaus a l’armori-cain, gevulde aardappelrolletjes, bloem-koolbootjesDDiinnssddaagg::Vegetarische tortellini-pestoschotelGriekse rundertartaar, aardappelschijfjes,Mexico mixRunderbiefstuk met Stroganoffsaus,steakhouse frites, luxe saladeWWooeennssddaagg::Spareribs, twee sauzen, friet

Koolvis in citroen-kruidensaus, aardap-pelpuree, broccoliKipfilet “Toscane”, halve kriel in de schil,gegrilde groente mediterraanDDoonnddeerrddaagg::Visschotel met pasta in romige sausStamppot zuurkool, jus, rookworstGebraden varkensvlees in champignon-saus, gebakken aardappelen met spekjes,koolrabi-wortelenmixVVrriijjddaagg::Geen avondopenstelling.

PromotiesY. Wu MEng verdedigt op maandag 23november zijn proefschrift en stellingentegen de bedenkingen van een commis-sie. Dit gebeurt vanaf 14.00 uur in zaal 4van het Auditorium. De titel van hetproefschrift luidt ‘Low-ComplexityFrequency Synchronization for WirelessOFDM Systems’. Wu promoveert aan defaculteit Electrical Engineering. De pro-motoren zijn prof.dr.ir. J.W.M. Bergmansen prof.dr. C.C. Ko.

Ir. E. Klamer verdedigt op maandag 23november zijn proefschrift en stellingentegen de bedenkingen van een commis-sie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur in zaal 4van het Auditorium. De titel van hetproefschrift luidt ‘Influence ofTemperature on Concrete BeamsStrengthened in Flexure with CFRP’.Klamer promoveert aan de faculteitBouwkunde. De promotoren zijnprof.dr.ir. D.A. Hordijk en prof.ir. C.S.Kleinman.Drs. K.J.M. Boonen verdedigt op maan-dag 23 november haar proefschrift enstellingen tegen de bedenkingen van eencommissie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uurin zaal 5 van het Auditorium. De titel vanhet proefschrift luidt ‘EssentialEnvironmental Cues from the SatelliteCell Niche Unraveled’. Boonen promo-veert aan de faculteit Biomedische

Technologie. De promotoren zijn prof.dr.M.J. Post en prof.dr.ir. F.P.T. Baaijens.Ir. W.P.E.M. op ’t Root verdedigt op dins-dag 24 november zijn proefschrift enstellingen tegen de bedenkingen van eencommissie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uurin zaal 4 van het Auditorium. De titelvan het proefschrift luidt ‘Generation ofHigh-field, Single-cycle Terahertz Pulsesusing Relativistic Electron Bunches’. Op’t Root promoveert aan de faculteitTechnische Natuurkunde. De promotoris prof.dr. M.J. van der Wiel.

ir. P. Savanovic verdedigt op dinsdag 24november zijn proefschrift en stellingentegen de bedenkingen van een commis-sie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur in zaal 5van het Auditorium. De titel van hetproefschrift luidt ‘Integral DesignMethod in the Context of SustainableBuilding Design: Closing the Gapbetween Design Theory and Practice’.Savanovic promoveert aan de faculteitBouwkunde. De promotor is prof.ir. W.Zeiler.

Ir. I.M.H. Vliegen verdedigt op woensdag25 november zijn proefschrift en stellin-gen tegen de bedenkingen van een com-missie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur inzaal 4 van het Auditorium. De titel vanhet proefschrift luidt ‘IntegratedPlanning for Service Tools and SpareParts for Capital Goods’. Vliegen promo-veert aan de faculteit IndustrialEngineering & Innovation Sciences. Depromotoren zijn prof.dr.ir. G.J.J.A.N. vanHoutum en prof.dr. A.G. de Kok.

Ir. R.J.E. Merry verdedigt op woensdag25 november zijn proefschrift en stellin-gen tegen de bedenkingen van een com-missie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur inzaal 5 van het Auditorium. De titel vanhet proefschrift luidt ‘Performance-dri-ven Control of Nano-motions systems’.Merry promoveert aan de faculteitWerktuigbouwkunde. De promotor isprof.dr.ir. M. Steinbuch.

Ir. P.A. Teeuwen verdedigt op donderdag26 november zijn proefschrift en stellin-gen tegen de bedenkingen van een com-missie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur inzaal 4 van het Auditorium. De titel vanhet proefschrift luidt ‘Lateral Behavior ofSteel Frames with Discretely ConnectedPrecast Concrete Infill Panels’. Teeuwenpromoveert aan de faculteit Bouwkunde.De promotoren zijn prof.ir. C.S.Kleinman en prof.ir. H.H. Snijder.

Drs. I.M. Verloop verdedigt op donder-dag 26 november zijn proefschrift enstellingen tegen de bedenkingen van eencommissie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uurin zaal 5 van het Auditorium. De titel vanhet proefschrift luidt ‘Scheduling inStochastic Resource-Sharing Systems’.Verloop promoveert aan de faculteitWiskunde & Informatica . De promoto-ren zijn prof.dr.ir. S.C. Borst en prof.dr.ir.O.J. Boxma.

IntreeredeProf.dr. F. Langerak houdt morgen, vrij-dag 20 november, zijn intreerede. Ditgebeurt vanaf 16.00 uur in de BlauweZaal van het Auditorium. De titel van derede luidt ‘Snelheid en succes inproductontwikkeling’. Langerak is werk-zaam aan de faculteit IndustrialEngineering & Innovation Sciences.

AfscheidNa ruim 44 jaar werkzaam te zijngeweest aan de faculteit ElectricalEngineering neemt Jan Sanders afscheidvan de TU/e. Ter gelegenheid van zijnafscheid biedt de faculteit biedt hem eenreceptie aan in het PVOC op donderdag26 november vanaf 16.00 uur. U bentvan harte uitgenodigd hierbij aanwezigte zijn.

KIVI NIRIA Workshop ‘Persoonlijke ProfielAnalyse’Een goed beeld krijgen van jouw moge-lijkheden na je studie. Door middel vaneen gesprek met een van de specialistenvan USG Innotiv worden jouw mogelijk-heden duidelijk. Dit gebeurt aan de handvan kernprofielen. De specialisten kun-nen je precies vertellen welke functies enbedrijven bij jouw opleiding en profielpassen. Tevens kunnen ze meer vertellenover arbeidsvoorwaarden.Een PPA-test laat aan de hand van eenDISC-analyse zien wat voor type persoonje bent, hoe je jezelf ziet en hoe anderenjou zien!Deze activiteit is bedoeld voor masterstu-denten aan de TU/e of laatstejaars stu-

denten van een hbo-opleiding met eensterk technische richting zoals werktuig-bouwkunde, bedrijfskunde, wiskunde,informatica, natuurkunde, mechatronicaen biomedische technologie. Dinsdag 24 november van 18.45 - 22.00uur bij USG Innotiv te Eindhoven.Gratis voor leden. Voor niet leden: 5,00euro. Aanmelden via de website:www.ykns.nl

Communicatiemedewerker SAI(V89.120), Communicatie en ExpertiseCentrum, 0,6 - 1,0 fte. Vast dienstver-band, salaris maximaal schaal 8 CAONederlandse universiteiten bijlage 1(2267 t/m 3028 euro).

Postdoc Developm. Interactive Robots forSocial Training of Autistic Children(V35.1012), Dynamics & Control,Department of Mechanical Engineering(1,0 fte). Tijdelijk dienstverband, salarismaximaal schaal 10 CAO Nederlandseuniversiteiten bijlage 1 (2379 t/m 3755euro).

PhD student position (V36.380),Department of Electrical Engineering(1,0 fte). Tijdelijk dienstverband, salarismaximaal schaal 27 CAO Nederlandseuniversiteiten bijlage 1 promovendus(2042 t/m 2612 euro).

Postdoc Modeling of Innovative BuildingSystems (V38.558), the unit BuildingPhysics and Systems - Department ofArchitecture, Building and Planning (1,0fte). Tijdelijk dienstverband, salaris maxi-maal schaal 10 CAO Nederlandse univer-siteiten bijlage 1 (2379 t/m 3755 euro).

PhD Student(s) in TechnologyEntrepeneurship (V39.487), TheInnovation, Technology Entrepeneurshipand Marketing group (ITEM), IndustrialEngineering & Innovation Sciences (1,0fte). Tijdelijk dienstverband, salaris maxi-maal schaal 27 CAO Nederlandse univer-siteiten bijlage 1 promovendus (2042t/m 2612 euro).

Voor meer informatie ga naar:www.tue.nl/vacatures

Neem een abonnement� Surf naar volkskrant.nl/studenten(dit aanbod geldt alleen voor uitwonende studenten t/m 27 jaar)

Studenten50%

korting

volkskrant.nl/studenten

www.heifer.nl/boerzoektkoe

Helpt u een boerengezin aan een onafhankelijke toekomst?

Doneer op:

Giro 4663

Algemeen

Mensen

Diversen

Vacatures

UUnniivveerrssiitteeiittssbbeerriicchhtteenn mmooggeennmmaaxxiimmaaaall 115500 wwoooorrddeenn llaanngg zziijjnn eennmmooeetteenn oopp ddee wwooeennssddaagg éééénn wweeeekk

vvoooorr ppllaaaattssiinngg bbiinnnneenn zziijjnn.. ZZeekkuunnnneenn wwoorrddeenn ggeemmaaiilldd nnaaaarr

uunniivveerrssiitteeiittssbbeerriicchhtteenn@@ttuuee..nnll..

(Advertenties)

English page /11Cursor 19 november 2009

WWhheenn ttaakkeenn??I took this picture last weekend,on November 8, 2009. After ourexams this academic year, somefriends and I went to severalplaces in Italy.

WWhhaatt ddoo wwee sseeee??In the picture we see Piazza SanMarco in Venice, Italy. It issomewhat flooded. There arechairs and tables placed wherethere is still water. Birds areenjoying themselves on the

railings. A seagull is admiringits reflection. Tourists areavoiding the water like theplague. Fortunately, later thatday the water had disappeared.

WWhhyy tthhiiss ppiiccttuurree??I like this one because it tells astory. It’s a sad reminder ofVenice’s fate. The seagull makesit more interesting and adds adash of humor.

TThhiiss wweeeekk ‘‘ss pphhoottooggrraapphheerr:: EEmmiillyy YYaanngg ((2299)) ffrroomm tthhee

UUnniitteedd SSttaatteess ooff AAmmeerriiccaa,, aa MMaasstteerr ssttuuddeenntt ooff HHuummaann

TTeecchhnnoollooggyy IInntteerraaccttiioonn

The Iranians Pooya and Solmaz got to know eachother seven years ago via Pooya’s sister, then stillin their hometown of Teheran. More than twelvemonths ago the couple were separated, becausePooya was starting a PhD project at TU/e. A logical choice. His explanation: “The researchgroup involved in my PhD project is very good.Besides, the Netherlands is close to Iran. That is,in comparison with Canada or the UnitedStates.” He would love to be in his homeland,close to his family. Indeed, relatives form animportant factor in life. Nevertheless, Pooya didnot want to miss the international experience.“Sometimes you need to think pragmatically. Ican handle it. My career is also very important tome.”

Via telephone calls and video chats Pooya andSolmaz kept each other informed every day.Which was handy, but is still starkly differentfrom contact in real life. Moreover, Solmazherself also wanted to gather international expe-rience. “That is what binds us so strongly. Weshare the same goals in life”, she says. It sohappened that there was an internship vacant atthe Biomedical Engineering Department, which

linked up with Solmaz’ Master program inComputer Engineering. Since June, Solmaz hasalso been on Dutch soil. In Eindhoven they arehaving a great time. “We have a big house for thetwo of us. Living together is not accepted in Iranas it is here, so that is a bonus”, Pooya admits.“After work we meet with friends, to play pool,watch films or to go out together.”

In the summer Pooya and Solmaz are gettingmarried. In Iran, as the wedding will be a greatfamily celebration. “We shall probably have threeto four hundred guests”, the couple-to-beconfesses. Still, the marriage does not imply thatthey will settle permanently in their homecountry. “We are focusing on our careers. Thefuture is a big surprise and we shall calmly waitfor new opportunities to present themselves”,says Pooya. They would both love to developfurther in science, finding the universityenvironment quite agreeable. Where exactly isnot really important. “Perhaps even Canada orthe United States. One thing is certain, though:we are going together!”

Photos: Bart van Overbeeke

Solmaz Javanbakhti (28) traveled from Iran to follow her fiancé Mehdi ‘Pooya’ Khoshgoftar (28). Foreight months they were many thousands of kilometers apart. Meanwhile they both work at theBiomedical Engineering Department, Pooya as a PhD student, Solmaz as an intern a few doors downthe corridor.

English Translation of Dutch history of technology

TTooddaayy,, 1199 NNoovveemmbbeerr,, aann eeddiitteedd EEnngglliisshh vveerrssiioonn wwiillllaappppeeaarr ooff tthhee llaasstt ppaarrtt ooff tthhee sseevveenn--ppaarrtt sseerriieess ooff‘‘TTeecchhnniieekk iinn NNeeddeerrllaanndd iinn ddee ttwwiinnttiiggssttee eeeeuuww’’ ((TTIINN--2200)),, wwhhiicchh wwaass ccoonncclluuddeedd iinn 22000033.. TThhiiss wwaayy iitt wwiillllaallssoo bbee ppoossssiibbllee ffoorr ffoorreeiiggnn sscciieennttiissttss ttoo ffaammiilliiaarriizzeetthheemmsseellvveess wwiitthh tthhiiss ssppeecciiaall ddeessccrriippttiioonn ooff oouurrhhiissttoorryy,, ssaayyss JJoohhaann SScchhoott,, pprrooffeessssoorr ooff tthhee HHiissttoorryy ooffTTeecchhnnoollooggyy.. SScchhoott aanndd hhiiss EEiinnddhhoovveenn ccoolllleeaagguuee HHaarrrryyLLiinnttsseenn ((bbootthh aaffffiilliiaatteedd wwiitthh tthhee SSttiicchhttiinngg HHiissttoorriiee ddeerrTTeecchhnniieekk [[HHiissttoorryy ooff TTeecchhnnoollooggyy FFoouunnddaattiioonn]])) ttoo--ggeetthheerr wwiitthh eemmeerriittuuss pprrooffeessssoorr AArriiee RRiippss ffrroomm TTwweenntteettooookk ccaarree ooff tthhee eeddiittiinngg ooff tthhee bbooookk,, eennttiittlleedd‘‘TTeecchhnnoollooggyy aanndd tthhee MMaakkiinngg ooff tthhee NNeetthheerrllaannddss.. TThheeAAggee ooff CCoonntteesstteedd MMooddeerrnniizzaattiioonn,, 11889900--11997700’’.. TThheebbooookk ddeeaallss wwiitthh aa bbrrooaadd ssppeeccttrruumm ooff cchhaannggeess:: tthhee

eemmeerrggeennccee ooff tthhee ccoonnssuummeerr ssoocciieettyy,, tthhee ddeevveellooppmmeennttooff aa kknnoowwlleeddggee ssoocciieettyy aanndd tthhee rroollee ooff eennggiinneeeerrss iinntthhee mmooddeerrnniizziinngg ssoocciieettyy.. AA lloott ooff aatttteennttiioonn iiss ddeevvootteeddttoo tthhee ffoorrmmaattiioonn ooff nneettwwoorrkkss,, wwhhiicchh hhaass bbrroouugghhttaabboouutt tthhee mmaatteerriiaall uunniiffiiccaattiioonn ooff tthhee NNeetthheerrllaannddss vviiaattrraannssppoorrtt rroouutteess,, eelleeccttrriicciittyy aanndd ggaass ggrriiddss..

TThhee bbooookk,, wwhhiicchh wwaass ffiinnaanncceedd bbyy NNWWOO,, iiss ppuubblliisshheedd iinnaann eeddiittiioonn ooff 11,,000000 ccooppiieess.. SScchhoott eexxppeeccttss tthhaatt tthhee nnee--cceessssaarryy ccooppiieess wwiillll bbee ssoolldd iinn tthhee NNeetthheerrllaannddss,, ““bbuuttffeellllooww hhiissttoorriiaannss ooff tteecchhnnoollooggyy iinn tthhee rreesstt ooff EEuurrooppeewwiillll cceerrttaaiinnllyy bbuuyy tthheemm aass wweellll.. IInn aaddddiittiioonn,, tthheerree iiss aallaarrggee ggrroouupp ooff eennggiinneeeerrss iinn tthhee UUnniitteedd SSttaatteess wwiitthh aaDDuuttcchh bbaacckkggrroouunndd,, wwhhoo aarree bboouunndd ttoo ttaakkee aann iinntteerreessttiinn iitt..””((HHKK))

BME lecturer sciencebuddy for politicianDr. Carlijn Bouten, seniorlecturer with BiomedicalEngineering, is one of theseven members of the KNAWsection The Young Academythat will assist chairwomanFemke Halsema of the politicalparty Groen Links in inter-preting scientific information.The purpose is to reduce thegap between MPs and science.Bouten had her first talk lastweek.

The initiative for this pilotproject, which is to last a year, liesentirely in the lap of The YoungAcademy. Eleven chairpersons ofpolitical parties were approachedwith the offer of assistance byyoung scientists. Five reactedwith enthusiasm, includingHalsema.

Impartial“Their own research bureaushave a strong political focus andaim for political gain. We are pro-fessional and impartial”, saysBouten. “In imitation of a Britishexample we are trying to bridgethe gap between science and po-litics. We want to nurture mutualunderstanding and show thesocial relevance of science in its

full breadth. You often see thatpoliticians think scientists aretoo balanced and researchersthink politicians are too fond ofshort cuts. We intend to providefactual knowledge. ” Bouten was Halsema’s guest inThe Hague last week, togetherwith a lawyer from TilburgUniversity. She cannot divulgeanything about the concretequestions posed to her. “Somerules have been agreed on, one ofwhich is that both parties will bereticent in publicity activity. Thequestions asked by MPs will betreated confidentially and thescientists will remain behind thescenes. Another rule is that thecontact can be broken if there isno ‘click’ between the people in-volved.” For one, Bouten has in-dicated beforehand that it wouldbe better for her not to be a buddyfor Marianne Thieme of thePartij voor de Dieren(Party onbehalf of the Animals) becauseshe is herself involved in animalexperiments. “With Halsema I doget on well.” Contacts will takeplace mainly via e-mail and te-lephone. In addition, the youngacademics will soon be invited toa party meeting. (NS)/.

Organization Recruitment Dayshardly hit by crisisThe number of companies thathas registered for the comingWervingsdagen (RecruitmentDays) has hardly decreased,compared to previous editions.According to the organizationof the career event it is clearthat enterprises have becomemore cautious because of therecession.

“This year, companies wereslower to respond to our requestto participate. Most of them haveregistered again, though”, saysJeroen Eggermont, chairman ofthe Wervingsdagen. The event iscomprised of three sections. Foronly one of these, the Interview

Days, do we see a declining in-terest from the business com-munity, due to the slump. Duringthese days in April students haveone-on-one interviews withrecruiters from companies.Eggermont: “Last year 65enterprises took part in this. Nowthere are 56. The number ofinterviews per enterprise has alsodecreased.”The organizer thinks that theenthusiasm for the Training Days(from 30 November) and theEnterprises Day (23 February2010) has risen slightly. This iswhy three halls are kept occupiedpermanently for the TrainingDays, when students can

improve their skills by means ofworkshops. In 2008 two hallswere used. At present, theEnterprises Day is already fullybooked. “We have room for wellover one hundred stands in theAuditorium and Hoofdgebouw.Just like last year, these have allbeen given away now.”Apart from this, the chairman isquite pleased with the number ofstudent registrations for theTraining Days. “Thoseworkshops are filling up nicely.”Students can register for theworkshops until 23 November.(TA)/.

19 november 2009 Cursor12/ Achtergrond

Ir. Rokus van Iperen, nieuwe voorzitter Raad van Toezicht:

“TU/e staat voor grotemaatschappelijke vragen”

Rokus van Iperen (1953) studeerde tussen1970 en 1977 werktuigbouwkunde aan deTU/e, met als afstudeerrichting vervoers-techniek. Hij werkte gedurende tien jaarbij Océ in onderzoek en ontwikkeling. Naenkele businessfuncties in binnen- enbuitenland, werd hij in 1995 lid van deRaad van Bestuur van Océ en sinds 1999is hij voorzitter. Begin deze week werdbekend dat het Japanse concern Canoneen overnamebod gedaan heeft op hetbedrijf uit Venlo, maar daar was ten tijdevan het interview nog geen sprake van. Van Iperen heeft altijd zijn interesse intechniek behouden. “Dat kan bijna nietanders bij Océ. Dit bedrijf drijft op R&Den direct sales. De band met de TU/e ligtdus voor de hand”, zegt hij. En het aan-vaarden van het voorzitterschap van deRaad van Toezicht (RvT) als opvolger vanGerard Kleisterlee was een makkelijkekeuze: “De positieve ervaringen die ik hebmet de raad maakten het niet moeilijk jate zeggen. Ik laat ook graag aan de stu-denten van de TU/e zien dat je met eentechnische opleiding een mooie carrièrein het bedrijfsleven kunt maken en dat erna de techniek een internationaleloopbaan in managementfuncties in hetvooruitzicht ligt.”

Rol overheidVaak klinken andere geluiden in het be-drijfsleven van Zuidoost-Brabant, maarVan Iperen is positief over de rol die deNederlandse overheid speelt in het sti-muleren van innovatie. Zo spreekt hijmet enthousiasme over de zegeningenvan de kenniswerkersregeling, een re-geling die mede door de TU/e is opgezeten waarbij onderzoekers van industriëlebedrijven in samenwerking met universi-teiten in onderzoeksprojecten werken. Derijksoverheid ondersteunt het. Dit om tevoorkomen dat deze kenniswerkers hunheil buiten Nederland zoeken. “De re-gering beseft dat de kansen voor ons landliggen in de kennisintensieve activiteiten.Met name in de regio Brabant zitten in-ternationaal succesvolle bedrijven. Diepositie danken ze aan de technologie. Hetis daarom verontrustend dat deze be-drijven onder druk van economische ont-wikkelingen zouden moeten snijden inhun innovatiekracht. Je kijkt als bedrijf inslechte periodes naar elke euro die jeuitgeeft. Telkens stel je de vraag: is dezeuitgave nu écht nodig? Ik denk dat ermoed voor nodig is om dan de innovatieovereind te houden. Anderzijds is hetgewoon noodzakelijk. Maar omdat ergrenzen zijn aan wat je als bedrijf kuntdoen, is het goed dat de overheid bij-draagt. Océ maakt hier ook dankbaargebruik van. Wij voelen ons er echt doorgesteund.”

InnovatieEen belangrijk onderwerp voor VanIperen is een intensivering van de samen-werking tussen TU/e en bedrijfsleven.“De TU/e is in 1956 opgezet op verzoekvan het bedrijfsleven. Die interactie isdaarna altijd zeer levendig geweest. DeTU/e speelt hierin een onderscheidenderol binnen Nederland: geen universiteitstaat zo dicht bij de industrie. Er zijn ookveel deeltijdhoogleraren die vanuit depraktijk hun kennis met studentendelen.” Het is volgens Van Iperen ook detaak van een universiteit om naast on-derwijs en onderzoek kennis om te zettenin innovatie, en daarmee in economischeactiviteit en maatschappelijk relevante ac-tiviteiten. “Dit gaat steeds beter. Zo zie je

dat het aantal onderzoeksprojecten methet bedrijfsleven sterk groeit.”Een punt van zorg is de samenwerkingmet het mkb. “Die bedrijven kunnen veelbaat hebben bij de kennis van de TU/e.Helaas lukt het niet altijd om hen bij deuniversiteit te betrekken. Wij blijven hierals RvT op hameren. Die kleine bedrijvenleveren een zeer belangrijke bijdrage aanonze economie, en de universiteit moetze daarbij helpen.”Toch is een universiteit er niet alleen vooronderzoek op korte termijn, benadrukt deOcé-topman. “Er moet een balans zijntussen zuiver wetenschappelijk on-derzoek en toegepast wetenschappelijkonderzoek aan de ene kant en projectenmet het bedrijfsleven aan de andere kant.Er moet een lange termijncomponent

blijven in onderzoek en speurwerk van deuniversiteit. Dat zie je ook in het be-drijfsleven. Océ besteedt tien procent vanhet onderzoeksbudget aan lange termijn-onderzoek, wat over tien tot vijftien jaareen impact op de business kan hebben.Als je die termijn niet hebt, droogt dekennis op. Aan een universiteit geldt ditnog veel sterker. Bestuurders moetenhiervoor waken. Ik denk dat de TU/e ditgoed voor elkaar heeft.”

Economische crisisVan Iperen maakt zich zorgen over de ge-volgen van de economische crisis voor deTU/e. “We moeten er rekening meehouden dat we de komende tien jaarmoeten bezuinigen om de opgelopenlasten van de afgelopen anderhalf jaar te

compenseren. We weten dat er negentienwerkgroepen van de regering gaan be-kijken waar ze kunnen besparen. Ga erdus maar vanuit dat er ook geld wordtweggehaald bij de universiteiten.” Op ditmoment merkt de TU/e nog weinig vande crisis, stelt hij, maar dat kan snel ver-anderen. “Nu is er een motie Hamers diezegt dat de regering het onderwijs in debezuinigingen zoveel mogelijk moetontzien. Dat is verstandig. Maar aan dekant van innovatie zal zeker worden be-zuinigd.”Om niet in de problemen te komen zet deTU/e steeds meer in op de derde geld-stroom, is zijn overtuiging. “De TU/e isdaar uitstekend voor gepositioneerd. Voorbedrijven geldt dat ze er de voordelen vaninzien. Dankzij de kenniswerkersre-geling zullen die samenwerkingsver-banden snel toenemen. We zullen er voormoeten zorgen, dat na afloop van deze re-gelingen de samenwerking met dezelfdeintensiteit wordt gecontinueerd.”De economische ontwikkeling is niet hetenige waar de RvT zich mee bezighoudt,stelt Van Iperen. “De TU/e staat in een sa-menleving die naast economische ookandere uitdagingen heeft, zoals verg-rijzing, milieu, energie, veiligheid en in-ternationalisering. Daarin heeft de uni-versiteit een rol te spelen. Bij de keuzevan je onderzoeksprogramma’s moet jeze toetsen aan de maatschappelijke rele-vantie.” Tevens moet de universiteit na-denken over de vraag waar in de toekomstvoldoende technici vandaan te halen zijnom de maatschappelijke vragen te beant-woorden.Van Iperen: “Er komen minderstudenten door demografische ontwikke-lingen, terwijl we er meer nodig hebben.Het is de vraag waar deze kenniswerkersvandaan moeten komen. Het buitenlandkan erin bijdragen. Nu komen dezemensen vooral voor een master en eenpromotie, maar we hebben ze uiteindelijkook nodig voor de bachelor.”

Strategie 2020Met de Strategie 2020 heeft de TU/eervoor gekozen een brede discussie tevoeren over haar toekomstige rol in deregio en in Nederland en binnen Europaen de wereld. Van Iperen vindt het eenverstandige keus om met de gehele uni-versiteitsgemeenschap in gesprek tegaan. “Zo’n strategie heeft de grootstekans van slagen wanneer je ervoor zorgtdat deze breed gedragen wordt. Je hebt temaken met intelligente mensen die eigenideeën hebben en graag willen mee-denken. De discussie moet zich echterniet alleen beperken tot de interne orga-nisatie. Je moet ook de externe stake-holders erbij betrekken. De maatschap-pelijke rol vraagt dat je de verschillendemaatschappelijke partijen aan tafel krijgt.Volgens mij slaagt de TU/e daarin.” Of een verdubbeling van het aantal stu-denten in de komende tien jaar eenhaalbare kaart is? Van Iperen: “Ik heb bijOcé gezien dat we in een bepaalde fasebinnen tien jaar de R&D-inspanningenverdubbelden. Het piepte en het kraaktein de organisatie, maar het lukte wel. Alsje iets wilt en je kunt financiële middelenvrijmaken, dan is er veel mogelijk.Daarom is een ambitie om een univer-siteit in omvang te verdubbelen eenmoeilijke maar geen onmogelijke opgave.Maar het is niet aan de RvT om hier nueen mening over te hebben. De raadwacht met belangstelling de uiteindelijkekeuzes af.”.

Rokus van Iperen/Chriz van de GraafFoto/Bart van Overbeeke

Na enkele jaren als lid verbonden te zijn geweest aan de Raad

van Toezicht van de TU/e, werd Océ-topman ir. Rokus van

Iperen gevraagd voor het voorzitterschap van het orgaan dat

namens de minister toezicht houdt op bestuur en beheer van

de universiteit. Aan het begin van dit collegejaar aanvaardde

hij de functie met plezier, omdat zijn band met de TU/e sterk

is. Van Iperen over de rol van het onderzoek, over de samen-

werking met het bedrijfsleven en over de gevolgen van de

crisis voor de TU/e.

Cultuur /13Cursor 19 november 2009

Groot niveauverschil tijdenstry-outs Cameretten 2009Ze horen bij de negen over-gebleven finalisten vanCameretten, Nederlandsgrootste en oudste cabaret-festival, dat dit jaar voor de 44ekeer wordt gehouden. Zoals elkjaar kwamen drie van hen naarde TU/e om hun show ‘uit teproberen’ op een kritischpubliek. Jennifer Evenhuis, IrisPieterse en Martijn Crinsstonden vorige week donder-dag in de Blauwe Zaal van hetAuditorium.

Jennifer Evenhuis had eigenlijkwel wat nuttige tips voor ons,ware het niet dat ze tijdens hetschrijven ervan afgeleid raaktedoor de brosse Bastognekoekenop haar bureau. Dan verandertEvenhuis in Riekje van de buurt-orgie, houdt een flauw betoogover haar volgelingen en is danineens een verwarde spelshow-kandidate. De zaal is doodstil,maar dan keert het tij, wanneerde cabaretière het publiek laatmeegenieten van de ‘GroteJennifer Evenhuis Show’, livevanuit haar eigen hoofd. Uit deluidsprekers klinkt een knap aanelkaar gepraat discussiepro-gramma met als onderwerp hetafbellen van vriend Stein. “Alleswijst erop dat hij een ander

heeft. Het is ook wel zo’n typewaar je gemakkelijk eenvriendin bij kunt hebben.” Dezaal ligt dubbel en ook de hyste-rische huisvrouw Marijke, is eenschot in de roos. Evenhuis heeftzich succesvol gerevancheerd.De achttienjarige Iris Pietersevraagt zich af hoe je gelukkigkunt zijn als je nog nooit onge-lukkig bent geweest. Een logi-sche vraag voor een gemiddeldetiener met leuke ouders, leukevrienden en een leven zondercomplicaties, stelt ze. Wat volgtis de zoektocht naar de idealeman, een uithaal naar de in-gedutte veertigers met hunCrocs, een verhaal over uitgaan,de vakantie en haar verbrokenrelatie met de Samsung G800.De zaal blijft stil. Niet gek, wantdit heeft meer weg van eenspreekbeurt, dan van cabaret.Wanneer Pieterse tot slot verteltdat ze wel degelijk iets vreselijksheeft meegemaakt, is het nogstiller. Het applaus daarna iswaarschijnlijk uit medeleven,niet als dank voor de voor-stelling. In een zaal vol tienershad het misschien gewerkt.Studenten zitten overduidelijkniet te wachtten op een achttien-jarige die hen vertelt hoe dewereld in elkaar zit.

Het is bij de try-outs altijd weerde vraag: ‘Krijgen we vanavondal de winnaar van Cameretten2009 te zien?’. Grote kans vanwel ditmaal, want zodra MartijnCrins het podium op springt,valt alles op zijn plaats. Dit iscabaret! “Ik breng jullie eenenkele reis richting humor!”,scandeert hij. Of hij het nu heeftover de fopkut, “altijd een succesop verjaardagsfeestjes”, of hijslingert flauwe Hans Klok-grappen de zaal in, het publiekblijft lachen. Echt ergens overgaan doet het nergens. Een manmet een hoed bij de Hema envermeende complottheorieënvan Coca Cola. “Ze fucken metletters”. Toch werkt het wantCrins heeft charisma, een zwaarBrabants accent en het juistetempo waarin hij zijn hilarischewoordenstroom de zaal in laatlopen. God als dronkenlap ten-slotte is grappig, maar duurt ietste lang. (RS)

DDee ffiinnaallee vvaann CCaammeerreetttteenn 22000099vviinnddtt ppllaaaattss oopp zzaatteerrddaagg 2288 nnoo--vveemmbbeerr iinn hheett NNiieeuuwwee LLuuxxoorr TThheeaatteerriinn RRootttteerrddaamm.. DDee ffiinnaalleettoouurrnneeee iissvvaann 33 ddeecceemmbbeerr 22000099 ttoott eenn mmeett 1144mmeeii 22001100 iinn vveerrsscchhiilllleennddeeNNeeddeerrllaannddssee tthheeaatteerrss.. VVoooorr mmeeeerriinnffoorrmmaattiiee:: wwwwww..ccaammeerreetttteenn..nnll

Studium Generale heeft eenbijzonder muziektheater bin-nengehaald voor het Gaslab.‘De Cadillac Cowboy’ is eenmuzikale familietragedie,doorspekt met eenzaamheid,pijn en wonderschone, verras-send vrolijke deuntjes. FrankLammers speelt samen met detelevisieband Ocobar nummersvan countrylegende HankWilliams, diens zoon en klein-zoon. Tussen de liedjes doorvertelt hij de levensverhalenvan Williams I, II en III.

Als we hem bellen staatLammers net een winkelwagen-tje vol te laden in zijn woon-plaats Amsterdam. Toch is hijnaar eigen zeggen een ‘mennekeuit de provincie’. Krek als defamilie Williams, stroomt hetcountrybloed door het lijf van deacteur, regisseur, tv-presentator,musicalster en PSV-supporteruit Mierlo. Lammers is wat jenoemt veelzijdig. Hij moet zelfeen beetje grijnzen om zijnzangtalenten. “Ik kan nietzingen, maar de nummers wèlbrengen.” Dat klinkt wellichtiets te bescheiden. Beseft ookLammers zich plots lachend.

“Ho. Ik ben -helaas of gelukkig-een keer genomineerd voor eenmusical award, dus zo slecht kanhet ook weer niet zijn.”Het plan voor een muzikaalverhaal over de familie Williams,komt uit de koker van Ocobar.De vaste muzikanten van het tv-programma Holland Sport

zochten een zanger en verteller.Ze vonden Frank Lammers. “Zijhebben me gebeld. Zelf bel iknooit.” Hij was meteen te vindenvoor het idee. “De muziek isdoorvoeld met eenzaamheid enpijn. Dat vind ik mooi.”Voor de optredens met Ocobarheeft Lammers ook zitten gras-

duinen in Nederlandse muziek.De artiest die het countrygevoelà la Williams het dichtste bena-dert, is volgens hem AndréHazes. “Van hem hebben we hetnummer ‘Kleine Jongen’ op-genomen in het programma. Inonze Engelse vertaling is dat‘Little Man’ geworden.”

Lammers en Ocobar spelenvoornamelijk in de kleineschouwburgzalen van Neder-land. Voorlopig is het Gaslab deenige ‘thuiswedstrijd’ voor deMierlonaar, maar het ziet er naaruit dat de voorstelling in 2010een reprise krijgt. Moet haastwel, want Cadillac Cowboy werktzeer aanstekelijk. Mede door dewonderlijke en tragische levens

van opa, zoon enkleinzoon Williams.Maar vooral dankzijmooie songs zoals‘Lovesick Blues’, ‘I’mSo Lonesome I CouldCry’ en ‘Cold, ColdHeart’.Dat uitgerekendtijdens zijn optredeneven verderop in het

Muziekcentrum Frits Philipscountrylegende Steve Earlespeelt, is jammer. “Maar ja, datzijn keuzes die liefhebbersmoeten maken. Misschienkunnen we een afterparty doenin De Effenaar of Altstadt.” Hetzou zomaar kunnen met eenduizendpoot als Lammers. (FvO)

DDoonnddeerrddaagg 1199 nnoovveemmbbeerr vvaannaaff 2200..3300uuuurr iinn hheett GGaassllaabb,, ggrraattiiss eennttrreeee..

Cameretten-finalist Jennifer Evenhuis. Foto: Bart van Overbeeke

Frank Lammers licht

doopceel familie Williams

IInn ddee vveerrffiillmmiinngg vvaann hheett bbooeekk DDiissggrraaccee vvaannJJ..MM.. CCooeettzzeeee ssppeeeelltt JJoohhnn MMaallkkoovviicchh ddee rroollvvaann DDaavviidd LLuurriiee,, hhoooogglleerraaaarr aaaann ddee uunniivveerr--ssiitteeiitt vvaann KKaaaappssttaadd.. HHiijj iiss eeeennzzaaaamm,, vveerrvveeeellddeenn tteelleeuurrggeesstteelldd iinn ddee lliieeffddee.. HHiijj mmiissbbrruuiikkttzziijjnn ppoossiittiiee ddoooorr eeeenn vvaann zziijjnn ggeekklleeuurrddeessttuuddeenntteess mmiinn ooff mmeeeerr ttee ddwwiinnggeenn ttoott eeeennaaffffaaiirree.. AAllss ddiitt bbeekkeenndd wwoorrddtt,, rraaaakktt hhiijj zziijjnnbbaaaann kkwwiijjtt.. OOmm aaaann ddee sscchhaannddee ttee oonnttssnnaappppeenn vveerrttrreekkttDDaavviidd nnaaaarr zziijjnn ddoocchhtteerr LLuuccyy iinn hheett ZZuuiidd--AAffrriikkaaaannssee bbiinnnneennllaanndd.. LLuuccyy wwoooonntt oopp eeeennaaffggeelleeggeenn bbooeerrddeerriijj wwaaaarr zzee hhaaaarr eeiiggeennggrrooeennttee vveerrbboouuwwtt,, ddiiee zzee wweekkeelliijjkkss aaaannbbiieeddttoopp ddee ppllaaaattsseelliijjkkee mmaarrkktt.. ZZee wwoorrddtt bbiijjggee--

ssttaaaann ddoooorr eeeenn zzwwaarrttee aarrbbeeiiddeerr,, ddiiee eeeenneeiiggeenn hhuuiiss bboouuwwtt nnaaaasstt hheett hhaarree.. AAllss DDaavviiddbbiijj hhaaaarr iiss wwoorrddtt ddee bbooeerrddeerriijj oovveerrvvaalllleennddoooorr ddrriiee zzwwaarrttee jjoonnggeennss.. DDaavviidd lloooopptt hhooooffdd--lleettsseell eenn bbrraannddwwoonnddeenn oopp eenn LLuuccyy wwoorrddtt vveerr--kkrraacchhtt.. ZZee ddooeett aaaannggiiffttee vvaann wwaatt eerr ggeessttoolleenniiss,, mmaaaarr nniieett vvaann ddee vveerrkkrraacchhttiinngg.. AAllss éééénnvvaann ddee ddaaddeerrss llaatteerr wweeeerr ooppdduuiikktt oopp eeeennffeeeesstt vvaann hhaaaarr bbuuuurrmmaann,, llaaaatt zzee hheemm ttoottggrroooott oonnbbeeggrriipp vvaann DDaavviidd mmeett rruusstt.. DDaavviidd wwiill ddaatt LLuuccyy ddee jjoonnggeennss ggaaaattaaaannggeevveenn.. HHiijj iiss bbaanngg ddaatt zzee ggeebbuukktt ggaaaattoonnddeerr sscchhuullddggeevvooeell,, aallssooff ddee vveerrkkrraacchhttiinngghhaaaarr vveerrddiieennddee lloooonn iiss vvoooorr hheett oonnrreecchhtt ddaattddee zzwwaarrtteenn iiss aaaannggeeddaaaann.. TToocchh kkiieesstt LLuuccyy

eerrvvoooorr oomm zziicchh ttee sscchhiikkkkeenn nnaaaarr hheett ssoocciiaalleessyysstteeeemm wwaaaarr ppoolliittiiee eenn jjuussttiittiiee nniikkss bbeetteekkee--nneenn.. ZZee llaaaatt ddee ddaaddeerrss llooppeenn,, oommddaatt zzeeaannddeerrss zzaall mmooeetteenn vveerrttrreekkkkeenn.. DDaatt zzoo eeeennmmiissddaaaadd oonnbbeessttrraafftt bblliijjfftt,, iiss ddee pprriijjss ddiiee zzeeddaaaarrvvoooorr bbeettaaaalltt.. ““JJaa,, hheett iiss vveerrnneeddeerreenndd””,,zzeeggtt LLuuccyy,, ““ggeeeenn kkaaaarrtteenn,, ggeeeenn wwaappeennss,,ggeeeenn bbeezziitt,, ggeeeenn rreecchhtteenn eenn ggeeeenn wwaaaarrddiigg--hheeiidd..”” ““EEeenn lleevveenn aallss eeeenn hhoonndd””,, aannttwwoooorrddttDDaavviidd.. ““EEeenn lleevveenn aallss eeeenn hhoonndd””,, bbeeaaaammttLLuuccyy.. EEeenn aannddeerr lleevveenn iiss eerr nnuu eeeennmmaaaall nniieett.. DDiissggrraaccee vveerrtteelltt hheett bbiitttteerree vveerrhhaaaall oovveerr eeeennaarrrrooggaannttee mmaann ddiiee aall zziijjnn tthheeoorriieeëënn oovveerr ddeemmaaaattsscchhaappppiijj mmooeett bbiijjsstteelllleenn eenn sscchheettsstt ttee--ggeelliijjkkeerrttiijjdd ddee ttrraaggiisscchhee ssiittuuaattiiee vvaann ZZuuiidd--AAffrriikkaa nnaa ddee aappaarrtthheeiidd.. DDee AAuussttrraalliisscchhee rree--ggiisssseeuurr SStteevvee JJaaccoobbss hheeeefftt hheett bbooeekk vvaann

CCooeettzzeeee nnaauuwwkkeeuurriigg vveerrffiillmmdd.. JJoohhnnMMaallkkoovviicchh iiss iijjzzeerrsstteerrkk aallss ddee aarrrrooggaannttee eennoonnssyymmppaatthhiieekkee lliitteerraaiirree ssnnoobb LLuurriiee.. DDee ffiillmmwwoonn oopp hheett IInntteerrnnaattiioonnaall FFiillmm FFeessttiivvaall vvaannTToorroonnttoo ddee FFIIPPRREESSCCII--pprriijjss,, ddee pprriijjss vvaann ddeeiinntteerrnnaattiioonnaallee ffiillmmccrriittiiccii.. ((RRSS))

DDiissggrraaccee iiss ttee zziieenn iinn DDee ZZwwaarrttee DDooooss oopp ddoonn--ddeerrddaagg 1199 nnoovveemmbbeerr,, ddiinnssddaagg 2244 nnoovveemmbbeerreenn wwooeennssddaagg 2255 nnoovveemmbbeerr oomm 2200..0000 uuuurr.. ZZiieeooookk:: wwwwww..ddeezzwwaarrtteeddooooss..nnll

De tragiek van Zuid-Afrika

Ocobar.

Frank Lammers.

19 november 2009 Cursor14/ Studentenleven

En hoe is het in Singapore?

Na het invoeren van deblokminor was voor mijde keus snel gemaakt. Ikwilde mijn minor in hetbuitenland volgen.Uiteindelijk had ik m’nzinnen op Singaporegezet en ik ben daar een

minor gaan volgen in‘Food Science andTechnology’, een leukecombinatie met mijnmajor ‘ScheikundigeTechnologie’. De vakkendie ik volg zijn gericht opvoedingsleer, voedings-gerelateerde ziektes, foodengineering, enzymolo-gie, fermentatie en veilig-heid/hygiëne.

Ieder semester krijgt deNational University ofSingapore (NUS) eengrote lading exchangestudenten binnen vanuitalle delen van de wereld.Het onderwijs aan deNUS staat hoog aange-schreven en het is aan-trekkelijk voor reislustigestudenten omdat je vanhieruit gemakkelijk engoedkoop in Zuidoost-

Azie kunt rondreizen.Voor het semester begonben ik in Indonesiëgeweest om te ontspan-nen op het tropischeeiland Bintan. Ik heb eenweekend Sjanghaibezocht, een bruisendeen snelgroeiende Chinesestad. En in de midtermbreak ben ik een weeknaar Maleisië geweest,om door de jungle tetrekken en te snorkelentussen het koraal van heteiland Tioman.

Singapore is een modernland met westerse trek-ken. Toch proef je overalde Aziatische sfeer en hetgrootste deel van debevolking is van Chineseafkomst. DoordatSingapore dicht bij deevenaar ligt is er geen

wisseling in jaargetijden.Het is er altijd warm envochtig, de zon schijnt ensoms kan het flinkonweren met stortbuien.

Het studeren aan de NUSis redelijk competitief,deels door het ‘grading onthe curve’ systeem, waar-bij je cijfer afhankelijk isvan de prestatie vanmedestudenten. Mijnvakken volg ik met eenvaste groep Singapore-zen. Ze zijn heel open ensociaal en dat maakt hetintegreren met ‘locals’makkelijk. Na een langedag college volgen gaanwe vaak met een groep uiteten. De studiegenotenlaten me veel van Singa-pore zien en ik beleefiedere week genoeg avon-turen. De meeste

exchange studentenwonen op de campus,ikzelf ook. Zo leer je veelmensen kennen en is eraltijd wat te doen. De heleervaring van studeren aande andere kant van de

wereld is onvergetelijk enik had het voor geen goudwillen missen!

Marianne Driesse,studente ScheikundigeTechnologie

Studenten van de TU/e gaansteeds vaker voor hun

studie naar het buitenland.Voor stage of voor het

verrichten van onderzoek,omdat het verplicht is of

omdat ze het leuk vinden.Cursorlezers kunnen iedereweek over de schouder van

een TU/e-student in hetbuitenland meekijken.

Studenten versmadenbelastingteruggaveStudenten met een bij-baan lopen honderdeneuro’s mis doordat zegeen belasting terug-vragen. Dat meldt dag-blad De Pers. De jongerendie geen aangifte doen,leveren de schatkistjaarlijks minimaal 52 tot78 miljoen euro op.

Ze zouden al snel twee- àdriehonderd euro kunnenterugkrijgen, maar zijn erte slordig voor. Studentenvragen geen belastingterug of vergeten aftrek-posten: studieboeken, eencomputer, een studiereis,enzovoorts. Maar ook hetcollegegeld: dat mag je vande belasting aftrekken alsje geen basisbeurs meerontvangt. De jongeren diegeen aangifte doen,leveren de schatkistjaarlijks minimaal 52 tot 78miljoen euro op.

T-biljetEen deel van de studentenzou een verkeerd terugga-vebiljet invullen: een TJ-biljet voor jongeren tot 29jaar, in plaats van het uitge-breidere T-biljet. Ook datscheelt geld. Dat de stu-

denten zo matig onderlegdzijn, verbaast het NationaalInstituut voor Budgetvoor-lichting (Nibud) niet. Eenvan de conclusies van hetonderzoek ‘Financieelgedrag van jongeren’ uit2008 is dat uitwonende enoudere jongeren nogalslecht hun administratiebijhouden.“Belastingaan-gifte is daarvan een typischvoorbeeld”, zegt de Nibud-voorlichter in De Pers.

TeruggaveHet is niet bekend omhoeveel studenten hetprecies gaat, maar in 2008herinnerde de belasting-dienst ongeveer 430duizend mensen -vooraljongeren- eraan dat ze voorbelastingteruggave in aan-merking kwamen. Veertigprocent vroeg alsnog be-lasting terug, maar zestigprocent liet het erbij zitten.

Wie er recht op heeft, magtrouwens tot vijf jaar nadato nog belasting terug-vragen. (HOP)/.

Prins Mattie d’n Urste: GEWIS-Prins 2009Op de elfde van de elfdekoos GEWIS-dispuutGELIMBO voor de derdekeer hun prins. Dit jaarzwaait Martie Verhoeven(derdejaars Informatica)uit Veldhoven de carna-valeske scepter. Van deshow voorafgaand aan debekendmaking -compleetmet ‘buutreedner’ JohanVlemmix en een musicalwaarin de conceptie vanhet kindeke Jezus werdnagespeeld- heeft hijniets meegekregen. “Ikzat vanaf half tien ’sochtends tot half twaalfs’ nachts in complete af-zondering.”

Wist echt niemand dat jij hetzou worden?“Zelfs mijn vrienden niet.Ik heb wekenlang gelogenen heb smoesjes moetenverzinnen. Lastig, want jemoet opletten wat je tegenwie zegt.”

Wat ging er door je heen toenje werd aangekondigd?“Het was geweldig. Al diemensen die je naamroepen. Je ziet niemand,want er staan spots op jegericht, maar je hoortgejuich en op een gegevenmoment zie je dat je eenstaande ovatie krijgt. Ikwas als kind verlegen, dithad ik toen nooit gedurfd.”

Waarom hebben ze jougekozen?“Ik ben heel actief binnenGELIMBO en pak graagdingen aan. Iedereen kentme. Ik denk dat het comitémet een soort lijst werkt,waarop iedereen staat dieze geschikt achten. Depersoon in kwestie moetzich prettig voelen metmensen om zich heen enmoet het vooral niet ergvinden om avond na avondbier te drinken.”

En jij vindt dat prima?“Ja hoor, alleen ben ik wel

helemaal stuk na zo’n seriecarnavalsborrels denk ik.Ach, het voordeel is dat jeveel nieuwe mensen ont-moet en dat je andere car-navalsverenigingen leertkennen. Bovendien ben jeeen jaar lang de GEWIS-prins en dat is een heleeer.”

Ga je zelf nog carnavalvieren?“Daar heb ik geen tijd voor,want ik word straks conti-nu door het dispuut mee-getrokken naar borrels inMaastricht, naar Enschede

en naar verschillende fees-ten in Eindhoven. Medail-les uitdelen, wuiven, datsoort dingen.”

Je hebt gewone kleren aan.Moet je eigenlijk niet tot eindfebruari in vol ornaat overhet TU/e-terrein paraderen?“Gelukkig niet. Over eentijdje is er een carnavals-borrel van een aantal ande-re studieverenigingen.Dan zet ik mijn steek op endoe mijn cape om. Verderben ik hier gewoonMartie.” (RS) /.

Seminar over Bottom of the PyramidStudievereniging Intermatevan Technische Innovatie-wetenschappen en de be-stuurscommissie Techniekvoor Ontwikkelingsproble-matiek verzorgen donder-dag 26 november eenseminar over de zogeheten‘Bottom of the Pyramid’(BoP). De term BoP wordtgebruikt door mensen diemodellen ontwikkelen omde grote groep minder-bedeelden in de wereld-gemeenschap vooruit tehelpen. Vaak door de toe-passing van nieuwe tech-

nologieën. Wereldwijdmoeten ongeveer viermiljard mensen rond-komen van een inkomenvan twee dollar per dag. “De keus viel op dit onderwerp vanwege de ac-tualiteit”, vertelt PeterRuijten van de organisatie.“Verschillende docentenhouden zich ermee bezigen er zijn al heel wat stu-denten naar een ontwikke-lingsland gegaan voor eenproject dat met de BoP temaken heeft.” Op het seminar zullen

verschillende sprekersvanuit hun achtergrond ditthema belichten. Onderhen Frank Altena, direc-teur duurzaamheid vanPhilips, Nelleke van derVleuten van ontwikke-lingsorganisatie ICCO,Joris Peels van het bedrijfShapeways en dr. PatrickVermeulen van de Univer-siteit van Tilburg. Ook Lisaop ’t Hof, studente Indus-trial Design, en dr. HennyRomijn van IndustrialEngineering & InnovationSciences komen aan het

woord. Romijn doet onder-zoek naar technische inno-vaties in ontwikkelingsge-bieden. Het seminar begint om13.15 uur in IPO 0.98.Studenten TechnischeInnovatiewetenschappenkunnen zich inschrijvenvia www.intermate.nl.Andere geïnteresseerdenkunnen mailen naarsexcie@intermate.nl, metals onderwerp ‘SeminarBOP’.( JvG)/.ZZiiee vvoooorr mmeeeerr iinnffoorrmmaattiieewwwwww..iinntteerrmmaattee..nnll..

Minder Amerikaanse

studenten in NederlandNederland trok vorig jaar4,7 procent minderAmerikaanse studenten,terwijl er wel 8,5 procentmeer Amerikanen buitende VS ging studeren.

In het jaarlijkse OpenDoors-rapport staat datvooral de wat mindergeijkte bestemmingenbuiten Europa in de liftzitten bij Amerikaanse stu-denten. Van de top 25-bestemmingen -onveran-derd aangevoerd door hetVerenigd Koninkrijk, Italiëen Spanje- liggen er nu

dertien buiten Europa.India won het meest aanpopulariteit bij Ameri-kaanse studenten (+19,8procent), op de voetgevolgd door Oostenrijk(+19,4) en China (+19).

Uit het rapport valt ook opte maken dat er in de VSvorig collegejaar 1870Nederlanders studeerden,ruim elf procent meer danvorig jaar. In totaal trokkende VS maar liefst 7,7procent meer buitenlandsestudenten, 671.616 omprecies te zijn. (HOP)/.

Marianne Driesse met haar medestudenten van de NUS.

Studentenleven /15Cursor 19 november 2009

MMaaaarrtteenn vvaann AAppeellddoooorrnn iiss2255 jjaaaarr oouudd eenn kkoommtt oooorr--sspprroonnkkeelliijjkk uuiitt LLeeuussddeenn.. HHiijjiiss ssttuuddeenntt TTeecchhnniisscchheeBBeeddrriijjffsskkuunnddee,, eenn ddooeett ddeemmaasstteerr IInnnnoovvaattiioonnMMaannaaggeemmeenntt.. ZZiijjnn ggrroooottsstteehhoobbbbyy iiss hheeeell vveeeell ssppoorrtteenn::mmaarraatthhoonnss llooppeenn,, mmaaaarrssiinnddss kkoorrtt ooookk wwiieellrreennnneenn..OOookk hhoouuddtt hhiijj vvaann tteennnniiss--sseenn eenn ssqquuaasshheenn eenn ssppeeeelltthhiijj ggrraaaagg ppiiaannoo.. HHiijj iiss lliiddvvaann hheett EE..SS..CC.. eenn hheettddiissppuuuutt AAlleepphh.. VVeerrddeerrhhoouuddtt hhiijj eerrvvaann oomm oopp vvaa--kkaannttiiee ttee ggaaaann nnaaaarr IIttaalliiëë..HHiijj mmooeett aallttiijjdd OOppttiimmeell eennbbrroooodd iinn hhuuiiss hheebbbbeenn((iiddeeaaaall aannttii--kkaatteerr ssppuull)).. JJeemmaagg hheemm ’’ss nnaacchhttss aallttiijjddwwaakkkkeerr mmaakkeenn vvoooorr eeeennbboorrdd ppaannnneennkkooeekkeenn..

Het sleutelgat

WWaatt iikk mmee aallttiijjdd hheebb aaffggee--vvrraaaaggdd,, iiss wwaaaarroomm eerr ggeeeennbbuusslliijjnn oovveerr hheett TTUU//ee--tteerrrreeiinn rriijjddtt.. VVoooorraall iinn mmiijjnneeeerrssttee jjaarreenn aaaann ddee TTUU//eezzoouu ddiitt mmaakkkkeelliijjkk ggeekkuunnddhheebbbbeenn,, eerr wwaarreenn ttooeenn nnooggttwweeee iinnggaannggeenn aaaann ddeeKKeennnneeddyyllaaaann.. EEeenn bbuuss kkoonndduuss eeeennvvoouuddiigg eeeennoommmmeettjjee llaannggss hheettAAuuddiittoorriiuumm mmaakkeenn.. NNuu zzoouuddee bbuuss vviiaa ddee rriinngg mmooeetteenn,,eenn ttwweeeemmaaaall llaannggssssllaaggbboommeenn.. HHeett ggeevvoollgg iissnnuu ddaatt hheett nnaaaarr ssoommmmiiggeeffaaccuulltteeiitteenn vvaannaaff hheettssttaattiioonn ttwwiinnttiigg mmiinnuutteennllooppeenn iiss.. EEnn ssttuuddeenntteenn,,mmaaaarr ooookk ggaasstteenn vvaann ddeeuunniivveerrssiitteeiitt mmooeetteenn ddiittvvaaaakk mmeett bbeehhoooorrlliijjkk wwaattbbaaggaaggee ddooeenn.. EErr iiss oopp ddee ccaammppuuss wweell eeeennbbuusshhaallttee,, mmaaaarr ddiiee iissaalllleeeenn vvoooorr PPSSVV--ssuuppppoorr--tteerrss.. BBlliijjkkbbaaaarr hhooeevveenn ddiieenniieett ttee llooppeenn..EErr iiss wweell eeeenn aaaannttaall ddiinnggeennggeeddaaaann oomm ddee wwaannddeelliinnggiieettss ttee vveerraaaannggeennaammeenn.. ZZooiiss eerr eeeenn ssttoopplliicchhtt mmeett aaff--tteellffuunnccttiiee.. IIkk hhoooopp ddaatt wwee--tteennsscchhaappppeerrss vvaann ddee TTUU//eenniikkss mmeett ddiitt ssttoopplliicchhtt tteemmaakkeenn hheebbbbeenn.. DDaatt zzoouuggêênnaanntt zziijjnn,, zzoo oonnrree--ggeellmmaattiigg tteelltt ddaatt ddiinngg.. EEnnhheett sspprriinnggtt oopp ggrrooeenn aallss ddeetteelllleerr nnoogg nniieett eeeennss oopp nnuullssttaaaatt.. EEeenn ssttuukkjjee vveerrddeerr,,oopp hheett LLiimmbbooppaadd,, iiss eeeennppooggiinngg ttoott eeeenn kkuunnssttwweerrkkggeeddaaaann mmeett eeeenn zzwweevveennddeeBBooeeddddhhaa oopp zzoonnnnee--eenneerrggiiee,, aall hheebb iikk hheett nnooggnnooooiitt wweerrkkeenndd ggeezziieenn..WWeeeerr vveerrddeerroopp zziijjnn eennkkeelleessccuullppttuurreenn ooppggeesstteelldd ddiieeooppvvaalllleenndd vveeeell oopp eeeennffaalllluuss lliijjkkeenn,, wwaaaarrsscchhiijjnn--lliijjkk tteerr ccoommppeennssaattiiee vvaann ddeeBBooeeddddhhaa ddiiee nniieett oommhhooooggkkoommtt.. AAll mmeett aall iiss hheettLLiimmbbooppaadd eeeenn mmooooiieeeennttrreeee,, aall iiss hheett bbeeggiinn eeeennwwaatt kknnuulllliigg hhooeekkjjee,, zzoo hhaallffoopp ddee ssttooeepp,, hhaallff oopp hheettffiieettssppaadd.. VVoooorr hheeeell eevveennmmaaaakktt ddee ccaammppuuss iinnddrruukk,,mmaaaarr hheett LLiimmbbooppaaddeeiinnddiiggtt pprroommpptt iinn eeeenn ffiieett--sseennssttaalllliinngg.. OOmm vveerrvvooll--ggeennss oopp ddee ppllaaaattss vvaann bbeesstteemmmmiinngg ttee kkoommeenn zziijjnneerr ttwweeee ooppttiieess..BBiinnnneennddoooorr,, vviiaa ttee kkoouuddeeooff ttee wwaarrmmee llooooppbbrruuggggeennmmeett bboobbbbeelleennddee vvllooeerreenn,,ooff bbuuiitteennoomm,, vviiaa sscchheevveeggrriinnddtteeggeellss,, hhoobbbbeelliiggeewweeggeenn eenn hheeeell vveeeell bbeettoonn..MMiisssscchhiieenn iiss eeeenn bbuusshhaalltteevvoooorr iieeddeerree ffaaccuulltteeiitt zzooggeekk nnoogg nniieett..

BBrraamm vvaann GGeesssseell iiss pprroommoovveenndduuss bbiijjTTeecchhnniisscchhee NNaattuuuurrkkuunnddee

TTeekksstt:: AAnnnniieekk ddeenn HHaammeerreenn BBeerrddiieenn ZZwwaarrtthhooeeddFFoottoo’’ss:: BBaarrtt vvaann OOvveerrbbeeeekkee

Wie oh wie woont er in deze Eindhovense studentenkamer? Dat is de vraag die Cursorelke week stelt aan een willekeurig aantal studenten. Deze week zijn dat KeesDuisters (derdejaars Werktuigbouwkunde) en Arjen Monden (derdejaars TechnischeNatuurkunde). Zij bekijken de foto’s van deze studentenkamer en geven commentaar.

KKeeeess vviinnddtt ddaatt ddee kkaammeerr eerreerrgg ooppggeerruuiimmdd uuiitt zziieett.. OOookkzziieett hhiijj mmeetteeeenn ddaatt ddeezzeekkaammeerr vvaann eeeenn mmaann mmooeettzziijjnn.. HHooeewweell ddeezzee mmaann aalleenniiggee jjaarreenn oopp kkaammeerrsswwoooonntt,, iiss hhiijj nnoogg nniieett zzoo vveerriinn zziijjnn ssttuuddiiee,, ddeennkktt hhiijj.. HHiijjzzaall ttrroouuwweennss wweell iieettss vvaannTTeecchhnniisscchhee BBeeddrriijjffsskkuunnddeessttuuddeerreenn.. DDee fflleess wwiijjnn dduuiiddttoopp eeeenn rroommaannttiisscchh ttyyppee,,hhooeewweell ddee nnaaaakkttee vvrroouuww aaaannddee mmuuuurr ggeettuuiiggtt vvaann eeeenntteekkoorrtt aaaann vvrroouuwweelliijjkkee aaaann--ddaacchhtt.. VVaannwweeggee ddee ttaass,, ddeesscchhooeenneenn eenn hheett rruuggnnuummmmeerrddeennkktt KKeeeess ddaatt hhiijj vveeeell aaaannssppoorrtt ddooeett.. WWaaaarrsscchhiijjnnlliijjkk bbiijjddee tteennnniissvveerreenniiggiinngg FFeelllleenn--oooorrdd.. HHeett VViiffiitt--ddrraannkkjjee eenn ddeebbrruuiinnee bbootteerrhhaammmmeenn zzuulllleenn

ddaann wweell eexxttrraa ggooeedd ssmmaakkeenn!!EEnn mmeett zzoovveeeell ccoonncceerrttkkaaaarr--tteenn mmooeett hhiijj wweell eeeenn mmuuzziieekk--lliieeffhheebbbbeerr zziijjnn.. JJee zzaall hheemmddaaaarr aallttiijjdd vvoooorr wwaakkkkeerr kkuunn--nneenn mmaakkeenn.. VVeerrddeerr bblliijjkktt zziijjnnlliieeffddee vvoooorr mmuuzziieekk ooookk uuiitthheett kkeeyybbooaarrdd.. ZZiijjnn mmuusstt--hhaavvee--iitteemm zzaall zziijjnn hheellee hhiippppeettoouucchh ssccrreeeenn tteelleeffoooonn zziijjnn..EEnn ggeezziieenn hheett kkooffffiieezzeettaapp--ppaarraaaatt zzaall hhiijj ’’ss oocchhtteennddss wwaattmmooeeiittee hheebbbbeenn oomm oopp ggaannggttee kkoommeenn:: hhiijj hheeeefftt dduuss aallttiijjddwweell kkooffffiiee iinn hhuuiiss!!HHeett eeeerrssttee wwaatt AArrjjeenn ooppvvaalltt,,iiss ddaatt hheett eeeenn ggrroottee kkaammeerr iiss..OOookk vviinnddtt hhiijj ddee kkaammeerr eerrggnneettjjeess.. EErr wwoorrddtt wwaaaarrsscchhiijjnn--lliijjkk vveeeell sscchhoooonnggeemmaaaakktt,,wwaanntt ddee sscchhoooonnmmaaaakkssppuulllleennssttaaaann iinn ddee kkaammeerr.. DDee kkaammeerr

iiss vvaann eeeenn jjoonnggeenn,, aaaannggeezziieenneerr eeeenn nnaaaakkttffoottoo aaaann ddee mmuuuurrhhaannggtt.. VVeerrddeerr iiss ddeezzee ppeerr--ssoooonn eerrgg ssppoorrttiieeff.. HHiijj hheeeeffttbbiijjvvoooorrbbeeeelldd mmeeeeggeeddaaaann aaaannddee mmaarraatthhoonn.. OOookk lliiggggeenn eerrssppuulllleenn ddiiee bbeettrreekkkkiinngg hheebb--bbeenn oopp wwiieellrreennnneenn eenn eeeenn ttaassmmeett tteennnniissssppuulllleenn.. OOookkhhoouuddtt ddeezzee ppeerrssoooonn vvaannccuullttuuuurr.. DDaatt iiss ttee zziieenn aaaann ddeevveellee kkaaaarrttjjeess vvoooorr vvoooorrsstteell--lliinnggeenn oopp hheett pprriikkbboorrdd.. OOookkddee eelleekkttrriisscchhee ppiiaannoo eennppoosstteerrss oopp ddee aacchhtteerrwwaannddllaatteenn ddiitt zziieenn.. DDeezzee ppeerrssoooonnssttuuddeeeerrtt TTeecchhnniisscchheeBBeeddrriijjffsskkuunnddee:: ddaatt vvaalltt oopp tteemmaakkeenn uuiitt hheett ffoorrmmuulliieerr vvaannhheett bbeewwiijjss vvaann iinnsscchhrriijjvviinngg..HHiijj hheeeefftt dduuss ggeennooeegg ttiijjdd vvoooorrhheett vveellee ssppoorrtteenn eenn uuiittggaaaann..

AAaann ddee ggrroooottttee vvaann ddee kkaammeerriiss ttee zziieenn ddaatt hhiijj aall wwaatt llaannggeerrssttuuddeeeerrtt.. OOmmddaatt hhiijj nnooggbbaacchheelloorrssttuuddeenntt iiss zzaall hheettwweell eeeenn ddeerrddeejjaaaarrss zziijjnn.. VVoooorreeeenn vveerreenniiggiinnggsslleevveenn hheeeeffttddeezzee ssttuuddeenntt hheett vveeeell ttee ddrruukkmmeett ssppoorrtteenn eenn uuiittggaaaann..OOmmddaatt hhiijj vvoooorraall ssoolloossppoorrtteennddooeett iiss zziijjnn mmuusstt--hhaavvee--iitteemmeeeenn IIppoodd.. VVeerrddeerr mmooeett ddeezzeeppeerrssoooonn aallttiijjdd eeeenn ggeezzoonnddeessttoooommmmaaaallttiijjdd iinn hhuuiisshheebbbbeenn,, wwaanntt vvoooorr kkookkeennhheeeefftt hhiijj ggeeeenn ttiijjdd.. JJee kkuunntthheemm wweell aallttiijjdd wwaakkkkeerr mmaakkeennvvoooorr eeeenn wwiilllleekkeeuurriigg ssppoorrtt--ttooeerrnnooooii..

Oranjeleeuwen TU/e naar WK in Zuid-AfrikaWat bezielt een mens?Die vraag rijst bij hetplan van Stefan vanHerten en Marcel Bemel-mans. De studentenBouwkunde gaan samenmet drie vrienden, stu-denten van de Universi-teit Tilburg, naar het WK2010 in Afrika. Op zichniks bijzonders, er gaandan meer supporters vanhet Nederlands elftal diekant op. Alleen niet zoalsdit vijftal. In een feloranje gespoten autonaar Kaapstad, via eenroute van een slordigezestienduizend kilo-meter die langs twintiglanden voert.

“We doen het omdat het nunog kan”, zegt Stefan. “Wezitten tegen het einde vanonze masterstudie en heb-ben daarna alle vrijheid.Zodra we gaan werken,kunnen we niet zomaardrie en een halve maandverlof vragen aan de baas.Het is een unieke kans ommet zijn vijven deze tochtte maken en die willen weniet missen. We houden al-lemaal van avontuur,reizen en voetbal.”De tocht start op 3 april enhet vliegticket terug naarNederland ligt klaar op 15juli. Enkele dagen na deWK-finale. De vijf sup-porters, vier Limburgers

en een Brabander, rekenenerop dat ze kaartjeskunnen bemachtigen voorde voorrondes, de knock-out wedstrijden en zelfs definale. Marcel: “We zijn lidvan de supportersclub vanOranje. De distributie vande kaartjes gebeurt volgenseen gewogen loting.Omdat we al een aantaljaren lid zijn en vaker wed-strijden van hetNederlands elftal hebbenbezocht, liggen onzekansen hoger.” Met extra bijbaantjeskunnen ze interlands inNoorwegen, Schotland,Oostenrijk en Zwitserlandbezoeken. Voor de ex-peditie naar Afrika zoekenze echter sponsors omdatde portemonnee te klein isvoor alle kosten. Het vijftalis daarom een media-offensief begonnen en metsucces. Geschminkt en inoranje leeuwenpak ge-stoken, schitteren ze inkranten en op televisie.“We hebben ons vanaf hetbegin, zo’n vijf jaargeleden, telkens uitgedosten het werd steeds gekker”,lacht Stefan. Of ze door de metamorfoseook innerlijk veranderenin anonieme hooligans?“Nee, we zijn al gek genoegzonder pak aan. Die ver-kleedpartij helpt wel omsfeer te maken. Op het

moment dat er vijfmalloten in pak de kroegbinnenstappen, is hetdirect feest. Waar we ookkomen”, glundert Marcel.Dat betekent overigensniet dat ze in polonaisedoor een Zuid-Afrikaansetownship gaan hossen. “Jevoelt zelf wel aan waar hetwel of niet goed is om eenfeest te bouwen.” De op-merking van Marcelhebben ze ook herhaal-delijk aan hun oudersgericht. “Die waren he-

lemaal niet blij met onsplan. Toen ze in de gatenkregen dat we ons goed enserieus aan het voorbe-reiden waren, gingen zeom”, aldus Stefan.Het reisgezelschap heeftinformatie verzameld bijBuitenlandse Zaken enervaren reizigers ge-sproken die het Afrikaansecontinent goed kennen. Deoptimale route loopt langseen aantal bezienswaar-

digheden en Malawi. In datland willen ze een Belgischechtpaar gaan helpen datdaar een school heeftopgezet. Hoe die hulp eruitgaat zien, weten ze nogniet. Eenmaal in Zuid-Afrika, nemen hun intrekin een vakantiehuis aan derand van het Krugerpark.“Na 16.000 kilometerafzien is een beetje luxedan wel verdiend”, meentStefan. (FvO) /.

Marcel Bemelmans (links) en Stefan van Herten incognito.

MMeeeerr iinnffoo:: wwwwww..oorraannjjeelleeeeuuww eenn ddoooorraaffrriikkaa..nnll

Carole S

nellin

k / 44 / bureau

mede-

werker S

tudiu

m G

enerale

“Dit is m

ijn doch

ter Helen

. Voor h

aar14e verjaardag kreeg ze een

fotoshoot

met vrien

dinn

en door een

professio-n

ele fotograaf en dit is er één

van. S

tond

nog een

vriendin

op, maar die h

eb ikw

eggeshopt. Ik h

eb haar op m

ijn desk-

top omdat ze m

ijn zon

netje is, een

heel

lieve meid, en

als ik dan ’s och

tends

mijn

compu

ter opstart word ik vrolijk.

Ze kijkt m

e recht in

de camera aan

enzegt als h

et ware ‘h

oi!’. Ik heb ook een

zoon, m

aar die hou

dt niet zo van

opfoto’s staan

en H

elen zou

het liefst de

hele dag voor de cam

era staan. Ik m

oetw

el van

m

ijndoch

ter zeggen

dat dit een h

éééélou

de foto is, ze isn

u bijn

a 16 en

debeu

gel is

ook al

weer w

eg en ze is

nu

nog m

ooier.”

KKlleerreenn mm

aakkeenn ddeemm

aann.. OOff ddee vvrroouuww

..AA

lltthhaannss,, zzoo lluuiiddtthheett ggeezzeeggddee..CCuurrssoorr sstteellttddaaaarroomm

mmaaaarr eeeennss

nniieett ddee iinntteelllleecc--ttuueellee ccaappaacciitteeiitteennvvaann TTUU

//ee’’eerrsscceennttrraaaall eenn ggaaaattzzooeekk oopp zzooeekk nnaaaarrddaatt eennee eexxcceennttrriieekkeevvoooorrkkoomm

eenn,, ddiieekkeekkkkee ttrruuii ooff ooppvvaalllleennddee bbrriill..

JJaann vvaann VVlleerrkkeenn,, ttwweeeeddeejjaaaarrss ssttuuddeenntt BB

oouuwwkkuunnddee

EEeenn ffaasshhiioonn ssttaatteemmeenntt mm

aaaakktt VVaann VVlleerrkkeenn nniieett.. NNeeee,, zziijjnn hhaaaarr ggrrooeeiitt nnuu eeeennmm

aaaall zzoo.. RReeddeenn vvoooorr

ddee ttwweeeeddeejjaaaarrss ssttuuddeenntt BB

oouuwwkkuunnddee oomm

eerr ddaann ooookk nniieett ttee vveeeell iinn ttee kknniippppeenn.. ““IIkk wwiill mm

eett ddiittkkaappsseell nniieett ccooooll oovveerrkkoomm

eenn ooff zzoo.. AAnnddeerreenn llaatteenn zzuullkk hhaaaarr kkoorrttww

iieekkeenn eenn ddooeenn eerr eeeenn fflliinnkkeeppaarrttiijj ggeell iinn.. MM

aaaarr iikk vviinndd hheett jjuuiisstt wweell mm

ooooii zzoo.. EEnn iikk hhooeeff nniieett zzoo vvaaaakk nnaaaarr ddee kkaappppeerr.. IIkk mmooeett eerr

wweell ccrrèèmm

eessppooeelliinngg ddoooorrhheeeenn ddooeenn,, aannddeerrss ggaaaatt hheett eennoorrmm pplluuiizzeenn..”” HH

iijj ttrreekktt vveeeell bbeekkiijjkkss mmeett

zziijjnn wweeeellddeerriiggee hhaaaarrddooss.. ““DD

eezzee zzoommeerr ww

eerrdd iikk iinn IIttaalliiëë ddoooorr zzoowwaatt iieeddeerreeeenn nnaaggeessttaaaarrdd..

SSoomm

mmiiggee vvoooorrbbiijjggaannggeerrss bbaarrsstttteenn iinn llaacchheenn uuiitt ttooeenn zzee mm

ee vvoooorrbbiijj zzaaggeenn kkoommeenn.. IIkk lloooopp eerr iinn

mmiijjnn zzoomm

eerrkklleerreenn ooookk wweell eeeenn bbeeeettjjee aallss eeeenn zzww

eerrvveerr bbiijj..”” IInn EEiinnddhhoovveenn llooppeenn ddee rreeaaccttiieessuuiitteeeenn,, aall zziijjnn ddee mm

eeeessttee mmeennsseenn ppoossiittiieeff.. VVaann VVlleerrkkeenn:: ““SS

oommss ww

oorrdd iikk vvaannwweeggee mm

iijjnn hhaaaarr wweell

ddeerrttiigg kkeeeerr oopp eeeenn aavvoonndd aaaannggeesspprrookkeenn.. MMeeeessttaall kkrriijjgg iikk eeeenn ccoomm

pplliimmeennttjjee,, mm

aaaarr aaff eenn ttooee kkrriijjggiikk ooookk eeeenn kknniieettjjee ooff eeeenn dduuww

ttjjee.. ZZiijj vviinnddeenn mmiijjnn kkaappsseell bblliijjkkbbaaaarr ddeebbiieell..”” VVaann VVlleerrkkeenn llaaaatt zziicchh

ddaaaarrddoooorr nniieett vvaann zziijjnn ssttuukk bbrreennggeenn.. DDaaaarrbbiijj hheeeefftt zzoo’’nn ww

eeeellddeerriigg kkaappsseell ooookk zzoo zziijjnn vvoooorrddeelleenn..““MM

iijjnn hhaaaarr wwoorrddtt ddoooorr ddee vvrroouuww

eenn ggeewwaaaarrddeeeerrdd.. EEnn ddoooorr mm

iijjnn kkaappsseell ddeennkkeenn mmeennsseenn vvaaaakk ooookk

ddaatt iikk ggooeedd kkaann oonnttwweerrppeenn..”” ((TTAA

))

HHeett iiss ddrrooeevviigg ggeesstteelldd mm

eett ddee ssmmaaaakkbbeelleevviinngg vvaann

ddee NNeeddeerrllaannddeerr.. DD

rriieekkwwaarrtt vvaann ddee ww

iijjnneenn vveerrddwwiijjnntt

nniieett ooff nnaauuwweelliijjkkss ggeepprrooeeffdd iinn hheett kkeeeellggaatt,,

jjaammmm

eerrtt NNeeeerrllaannddss bbeekkeennddssttee ww

iijjnnbbooeerr IIlljjaa GGoorrtt

ddeezzee wweeeekk.. UU

iitt zziijjnn oonnddeerrzzooeekk oonnddeerr 11550000 NNeeddeerr--

llaannddeerrss bblliijjkktt ddaatt zzee wwiijjnn ddoooorrsslliikkkkeenn zzoonnddeerr ttee

sslluurrppeenn.. DDaatt vviinnddeenn zzee ‘‘nniieett nneettjjeess’’.. OO

mm ww

iijjnn eecchhtteerrggooeedd ttee kkuunnnneenn pprrooeevveenn,, iiss aassssiimm

iillaattiiee mmeett zzuuuurr--

ssttooff nnooooddzzaakkeelliijjkk:: zzoo kkoommeenn ddee ssmm

aaaakk-- eenn ggeeuurr--mm

oolleeccuulleenn llooss.. EErrvvaarreenn wwiijjnnddrriinnkkeerrss ddooeenn ddiitt ddoooorr

ddee wwiijjnn ttee ‘‘ww

aallsseenn’’ ((mmeett eeeenn cciirrkkeelleennddee bbeeww

eeggiinnggllaatteenn rroonnddddrraaaaiieenn iinn hheett ggllaass)),, eenn vveerrvvoollggeennss ttee

sslluurrppeenn,, bbeewweeeerrtt GG

oorrtt.. ““DD

aaaarroovveerr vveerrsscchhiilllleenn ddee mmeenniinnggeenn””,, aalldduuss eeeenn

mmeeddeeww

eerrkksstteerr vvaann oonnzzee eeiiggeenn UUnniivveerrssiittyy CClluubb,, ddéé

pplleekk oopp ddee TTUU//ee ww

aaaarr ddaaggeelliijjkkss eeeenn ggooeedd ggllaass wwiijjnn

ggeesscchhoonnkkeenn wwoorrddtt,, eenn dduuss mm

ooggeelliijjkk ooookk ggeesslluurrppttkkaann ww

oorrddeenn.. EEeenn bblliikk oopp ddee UUCC--ww

iijjnnkkaaaarrtt lleeeerrtt ddaatthheett ggaaaatt oomm

‘‘uuiittggeesspprrookkeenn kkaarraakktteerrss’’,, ‘‘ffrriissssee zzuuuurr--ggrraaddeenn’’,, ‘‘mm

oonnddvvuulllleennddee’’ eenn ‘‘ssaappppiiggee’’ kkwwaalliitteeiitteenn

eenn ‘‘hhooggee ssmmaaaakkiinntteennttiieess’’.. ““BB

iijj oonnss wwoorrddeenn ww

iijjnneennvvoooorraaff zzeekkeerr ggeepprrooeeffdd.. MM

eett sslluurrppeenn.. HHooeeww

eell iikkssoomm

ss ddee iinnddrruukk hheebb ddaatt ddaatt mmeeeerr vvoooorr ddee sshhooww

iiss””,,llaacchhtt zzee..

Je desktop alsspiegelvan je ziel?

Cursor spoortwekelijks

een desktop op en praatm

etde gebruiker