#23/20.12.12

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

Gelukkig nieuw crisisjaar!

Bedrijven die er toch nog iets van maken

interview Wiebe Draijer (ser): ‘Geen deadline voor fnv’ 18

wat zeg je me nou? Jeugd verlangt terug naar Wassenaar 32

achtergrond Faillissementsfraude: einde aan vrij spel? 26

FORUM #23/20.12.122

inhoud #23

16

32

22

Rubrieken4 Opinie vno-ncw

•EenzaamEuropamoetzichbezinnenopklimaatbeleid

•Payrollinghelptbedrijveninmoeilijketijden

•eu-patentgoedvoorinnovatieklimaat•Stimuleringtechniekinbasisonderwijsgoedidee

•vno-ncwWest:Investereninderegiomoet

8 De fotoKaartkampioen

15 Mohikanen‘Ik moet alles kunnen’

16 Enzoon‘Iedereendachtdatikdebaaswildeblijven’

22 VijfvragenaanCeesdeMolvanOtterloo,directeurStichtingAfvalfondsVerpakkingen

23 Uitspraken

24 BelrondjeBangvoordetoekomst?

25 Buiten beeldGerdaVerburg

31 Buitenland‘Ondernemen had ik Rusland een slechte naam’

32Watzegjemenu?Dennis Wiersma (fnvJong):‘Wijwordengeclusterfuckt’

33 ScheerEva

46OverleversJac.Vegter

46 Colofon

#23/20.12.123

rubrieksnaam

Artikelen10 ‘Mijnomzetstijgtmet60procentditjaar’

Middenindepuinhopenvandecrisiszijnerbedrijvendieopbloeien.Naeenradicalekoerswijziginggroeienzijspectaculair.Watishetgeheimvandezedwarsdenkers,doorzettersenvernieuwers?‘Nederlandzitvoltopbedrijven.’

18 WieisWiebeDraijer?Nee,hetplanomdesermaaropteheffen,ligtnietklaar,zegtWiebeDraijer.‘Datziejehelemaalfout.’Devoormaligorganisatieadviseurisnuvoorzittervandeser. Klaar om de poldertereanimeren.‘Wemoetenonzeplaatsverdienen.’

26WiehelptOpsteltenfraudeursoppakken?Keeropkeerfaillietenmetdezelfdevaartdoorstartenofopnieuwbeginnen?Terwijlanderendaarvoorbloeden?Faillissementsfraudeursdraaienerdehandnietvoorom. Enkomenervaakookmeeweg.OfgaatOpsteltennutochoptreden?

42HeleenSonnenbergheeftkippenvelSomsishetdoodeng.‘Kippenvel.’HeleenSonnenbergisdirecteurvandeWeduweJoustraendezesdegeneratieinhetbijna150-jaaroudebedrijf.Zijis‘deWeduweJoustra’endeWeduweJoustraisHeleenSonnenberg.‘Ikbenertrotsop,maarhetmaaktmeookkwetsbaar.’

26

18

42

FORUM #23/20.12.124

Wakker schuddenFatalisme.Alsondernemersérgenseenhekelaanhebben,danishetdaaraan.VooreenbeetjelijdzaamtoezienhoedeNederlandseeconomiesteedsverderwegzakt,hoeftubijmijdusnietaanteklop-pen.Hetisalerggenoegdatweinmiddelsvijfjaarcrisisachterderughebben.Dathoeftnogniettebetekenendatwegeenvingeruithoeventestekenalswehelesectorennaardeknoppenziengaan.DieneiginghebikdeafgelopenwekenwelgeproefdinDenHaag.Totmijngroteverbazingoverigens.Hetaantalfaillissementenindebouwisnadezomerineenstroomversnellinggekomen.Hetaantalwerklozenindiesectorneemtmetduizendenpermaandtoe.Tochkosthetdegrootstemoeiteomdemensendiedaarietsaankunnendoen–politiekDenHaagdus–wakkerteschuddenalshetgaatomhettreffenvandejuistemaatregelen.Ikvindhetonbegrijpelijk.Enzoingewikkeldhoevenzeniettezijn,diemaatregelen.Ervoorzorgendatdewoningcorporatiesweerkunneninvesterenindebouwbijvoorbeeld.Eenbeetjeruimtecreërenvoorstartersopdewoning-marktalshetgaatomhypotheken.Nieuwehypotheeknemersnietnu,ophetallerslechtstemomentvandehelecrisis,verplichtenom100procentaftelossen.Werkmakenvanhetvoorstelompensi-oenfondseneengroteraandeeltelatennemenindeNederlandsehypotheken.Zodatbankenweerruimtehebbenomkredietenenhypothekenteverschaffen.

Gelukkigzijnerinmiddelswatlichtpuntjes.KeesvanDijkhuizengaatvoorhetkabinetverkennenhoepensioenfondsenenverzekeraarseenimpulskunnengevenaandewoningmarktendebouwsector.Ooklijkthetkabinetdecorporatiesendestartersopdewoning-marktmeerluchttegunnen.Dekansbestaatdathierophet moment dat Forumbijuindebusvaltalbesluitenoverzijngenomen.Ookhetbedrijfslevenzelfzitnietstil.Juistinsectorendiezwaaronderdrukstaan,ontstaatvernieuwingeninnovatie.Omdatonder-nemersnueenmaalblijvenondernemen.Ooktegendeklippenop.Datlatenwemetz’nallentochnietkapotmaken?

Bernard WientjesVoorzitter vno-ncw

opinie vno-ncw

EenzaamEuropamoetzichbezinnenop haar klimaatbeleid• Klimaatoverleg in Doha levert geen stappen vooruit op• Grootste vervuilers doen niet meer mee aan co2-klimaatverdrag• eu kan beter eigen plan trekken met aandacht voor economie

Nu de grote vervuilers afhaken bij het internationale klimaatoverleg, wordt het voor de Europese Unie moeilijker om een goed klimaatbe-leid te voeren. Alleen de eu, Noorwegen, Zwitserland en Australië wilden begin deze maand het Kyotoverdrag verlengen. De landen die het meest vervuilen, wilden zich niet binden aan klimaatverdragen. Nu de eu in Doha in haar hemd is gezet, moet ze in haar klimaatbe-leid rekening houden met de eigen economie en diens kansen.

Onder voorwaarde dat ook andere landen mee zouden doen, bleef de eu bereid om de CO2-reductiedoelstelling voor 2020 te verhogen van 20 naar 30 procent. Maar in Doha bleek dat Canada, Japan, Rusland en Nieuw-Zeeland geen verplichtingen meer wilden aangaan en zelfs uit ‘Kyoto’ stapten. De Verenigde Staten, China en India, die samen ver-antwoordelijk zijn voor de helft van alle broeikasgassen in de wereld, deden al niet mee.

De afspraak om het Kyotoverdrag voort te zetten is mooi, maar onder-hand kun je je afvragen wat de meerwaarde is. Australië en de Euro-pese landen zijn verantwoordelijk voor slechts 15 procent van de CO2-uitstoot in de wereld. De invloed van de eu op die emissies wordt steeds kleiner, omdat de uitstoot in China en India sterk blijft groeien.Nu er geen mondiaal akkoord is, moet de eu haar klimaatbeleid beter toespitsen op de kansen en mogelijkheden voor verschillende secto-ren. Voor de internationaal opererende bedrijven is de concurrentie ook zonder een klimaatbeleid moordend. Aan de andere kant blijven nog te veel kansen onbenut voor de energie-, bouw- en installatie-sector bij het terugdringen van CO2. Door de sectoren te stimuleren waar nog grote kansen zijn en de sectoren te ontzien die onder druk staan, kan de eu een vermindering van de uitstoot bereiken en tegelijk de economie beschermen.

www.vno-ncw.nl/co2-emissiehandel, www.vno-ncw.nl/energie,

www.vno-ncw.nl/Europese Unie

jero

en p

oort

vlie

t

�asscher�wint�slag�om��stagiairs�

JezoubijnadenkendatLodewijkAsscherministervanSocialeZakenenWerkgelegenheidisgewordenomtezorgendatillegalembo’ersstagemogenlopen.InzijnvorigerolalsAmsterdamsewethouderhadhijhierovereenconflictmettoenmaligministerKamp.Asschervonddatstagelopenbijhetonder-wijshoorde,Kampvonddathetwerkwas,endatmochtniet.DerechtergafAsschergelijk,waaropKampinberoepging.KampisnuvanEconomischeZaken.HijheeftmetAsscherafgesprokendatillegalembo’ersstagemogenlopenalszevoorhun18de met hunopleidingzijnbegonnenende

stageonbezoldigdis.Demaatregelgaat1juli2013in.Inafwachtingdaarvanwordenillegalestagiairsmetrustgelaten.MaarKampblijft‘felophetonderwerp’,weetAsscher.

����bankentoezicht:�ook��op�de��kleintjes�letten

HetkabinetlegtzichneerbijhetbesluitomhetbankentoezichtdoordeEuropeseCentraleBank(ecb)tebeperkentotbankenmeteenbalansvanmeerdan30mil-jardeuro.MinistervanFinanciënDijsselbloemvindthetweliswaarriskant om kleine banken buiten Europesebeschouwingtelaten,maardievallennogwelondernationaaltoezicht.Bovendienkande ecbrechtstreeksingrijpeninzorgwekkendesituaties.EenKamermeerderheidisookvoortoezichtopallezesduizendEuro-pesebanken,maarkanvoorlopiglevenmeteenbeperkttoezicht.PvdA-KamerlidMichielServaes

vindthetwel‘zorgelijk,kwalijkenonwenselijk’omdekleintjesuittezonderen.InNederlandbetekentzo’ntoezichtdatdeviergrotebanken,goedvoor90procentvande totale bankenbalans, eronder vallen.

wandelgangen

Asscher: ook fel

Dijsselbloem: riskybusiness

Payrollinghelptbedrijfsleveninmoeilijke tijden• PvdA wil payrolling afschaffen• Branche waarschuwt voor overhaaste beslissingen• Cao’s worden niet ontdoken, maar gerespecteerd

De PvdA wil een eind maken aan de constructie waarbij bedrijven personeel inhuren via payroll-bedrijven. Volgens het Tweede Kamerlid Hamer zouden de payroller-bazen de cao niet respecteren. Er zou sprake zijn van een ‘veramerikanisering’ van de arbeids-markt. ‘De arbeidsvoorwaarden worden op een gigantische manier ontdoken’, aldus Hamer. Ze vindt dat haar partijgenoot en minister van Sociale Zaken, Asscher in moet grijpen.

Hieruit blijkt maar weer dat de vooroordelen over payroll-construc-ties groot zijn. Dat is jammer. Payrolling is een nuttige methode waarbij het personeel in dienst is van een salariëringbedrijf, dat alle administratieve rompslomp overneemt. De lonen, loonstrookjes, premies en belastingen, maar ook de ziek- en herstelmeldingen worden door een payroll-bedrijf overgenomen. Dat zorgt ervoor dat de ondernemer zijn handen vrij heeft voor het echte entrepre-neurschap. Vooral kleinere ondernemers profiteren van deze admi-nistratieve werkverdeling.

Dat de cao niet gerespecteerd zou worden, is een fabeltje. De werk-nemers van bij de Vereniging Payroll Ondernemingen (vpo) aange-sloten ondernemingen hebben goede arbeidsvoorwaarden. De branche vereniging heeft een vpo-keurmerk, waarbij de arbeids-voorwaarden gelijk zijn aan de arbeidsvoorwaarden van de inlener. Dat keurmerk staat voor goed werkgeverschap, waardoor het kaf van het koren wordt gescheiden. Payrolling is echt niet bedoeld om het ontslagrecht of de cao te ontduiken.

Daarnaast werken er zo’n 150 duizend mensen bij de payroll-bedrij-ven, waarvan een groot deel bij het mkb. Het zou zonde zijn als een emotionele discussie over het payrollen de werkgelegenheid daar zou beschadigen. Voor bedrijven in moeilijke tijden is het payroll-systeem een manier om flexibel te opereren. Gefailleerde firma’s kunnen doorstarten, mede dankzij het payroll-systeem. In plaats van overhaaste beslissingen te nemen zou er een breder overleg gestart moeten worden met de sociale partners over de herinrich-ting van de arbeidsmarkt. Die discussie moet ervoor zorgen dat de positie van de payroller versterkt kan worden.

FORUM #23/20.12.125

dijk

stra

dijk

stra

FORUM #23/20.12.126

opinie vno-ncw

eu-patent goedezaakvoorinnovatieklimaat• Eindelijk overeenkomst over Europees patent• Lagere kosten stimuleren innovatie• Nederlands bedrijfsleven in wereldtop bij indienen

patenten

Na dertig jaar onderhandelen is er eindelijk één Europees patent. Dit is een grote stap voorwaarts om innovatie in het bedrijfsleven te versterken en te beschermen. Het aanvragen van een octrooi kan vanaf 2014 al gauw de helft tot 80 pro-cent goedkoper worden. Voor het Nederlandse bedrijfsleven is het zogenaamde unitaire octrooi belangrijk. Nederland staat in de eu vierde op de ranglijst van octrooiaanvragen. Op de wereldranglijst staat Nederland negende.

Het Europees Parlement stemde vorige week dinsdag voor een vereenvoudigd systeem met één set octrooiregels die voor alle deelnemende lidstaten gaat gelden. Vanaf 2014 kunnen bedrijven kiezen voor zo’n unitair octrooi. Na verle-ning hoeven de claims (die de beschermingsomvang bepa-len) alleen in het Engels, Frans en Duits te worden opgesteld. Een patentaanvraag kost nog rond de 20.000 euro, dat kan dalen naar ongeveer 5.000 euro.

In het verleden viel een Europees octrooi na verlening door het Europees Octrooibureau uiteen in een bundel nationale octrooien. Die moesten per land met nationale vertalingen worden ingediend met nationale juridische processen waar nationale taksen voor moesten worden betaald. Mede daar-door is een Europees patent achttien keer duurder dan een octrooiaanvraag in de vs en zestig keer duurder dan een aan-vraag in China. Die extra kosten zijn een drempel voor een patentaanvraag en ze remmen innovatie.

Aan het eu-octrooi doen alleen Italië en Spanje niet mee. Zij hebben zich steeds verzet tegen de regeling omdat aanvra-gen niet langer in het Italiaans en Spaans hoeven te worden ingediend.

www.vno-ncw.nl/octrooien

vno-ncw west

Investereninderegiomoet echtVolgtuookdeeconomischeberichtgeving?Debouwsectorwachteennieuweontslagronde,Werkgeverszijnsomberderovereconomie,Inves-teringenenaantalvacatureszullensterkdalen,DeNederlandscheBankvoorspeltdatdeeconomieverderindekrimpgaat.Zomaareenaantalkoppen uit het Financieele Dagblad. Alsondernemerszijnenblijvenwepositief.Wemoetenscherpzeilen,be-zuinigenopallerleikostenenweverzettenelkedagdebakensenherstruc-turerenwaarnodigvooronsbedrijf.Deoverheid,zegmaarRutteii, moet ditnuookdoenenwelkordaatenmettempo.Maarhetgaaterookomgerichtteinvesteren,óókinderegio.BijvoorbeeldindeZuidasinAmsterdam,deRotterdamsebaaninDenHaag,deBlanken-burgtunnel,deZeesluisbijIjmuiden,deRijnlandroute.Enkelewillekeurigeprojectendieweinhetwestenvanhetlandmaarwatgraagziengerea-liseerd.ZezijneenimpulsvoordeNederlandseeconomie,zorgenvoorwerkendragenbijaaneenbetervestigingsklimaat.Juistindezetijdvaneconomischerecessiezijndergelijkeinvesteringenvanbelang.Devraagisofaldezeinvesteringenvanprovinciesenstedennogkunnendoorgaan.NieuweEuropeseregelgevingbepaaltnamelijkdatdezedecen-traleoverhedendeemu-normmoetennaleven.HetbegrotingstekortvandetotaleNederlandseoverheidmagnietgroterzijndan3procent.Zelfshetaanwendenvanfinanciëlereservesbelasthetemu-saldo direct. Geschat wordtdatdelagereoverhedenhierdoorin2013ongeveer900miljoeneurominderkunneninvesteren.Ikvindhetnietmakkelijkinditkrachtenveldeenstandpuntintenemen.Westaanachterhetbeperkenvanhetoverheidstekortendebroodnodigebezuinigingen,maardeinvesteringeninderegiozijnevengoedbroodnodig.Zekernusteedsmeereconomischesignalenoproodgaan.IkroephetRijkendedecentraleoverhedenopomsameneenoplossingtevinden,zodatinderegio’sgeïnvesteerdkanblijvenwordenenbelangrijkeinfraprojectenniet op het spel komen te staan. Regionaleinvesteringsbeslissingendiegoedzijnvoorheteconomischgroei-potentieelvanNederlandmoetenkunnendoorgaan.WijzullensamenmetdedriegrotestedenendeprovinciesNoord-enZuid-HollanddegevolgengaaninventariserenenkijkenwatbinnendegesteldekadersvanhetRijkmogelijkis.

René Klawervoorzitter vno-ncw West

jero

en p

oort

vlie

t

wandelgangen

�last�van��plaatselijke��regeldruk

�D66-KamerlidKeesVerhoevenisblij dat het kabinet de komende vierjaarderegeldrukmet2,5miljardeurowilverminderen,maarzoudantochgraagziendattoezichthouderActalinerewordthersteld.HetvorigekabinetheeftbepaalddatActalmeeropafstandvandedepartementengaatopererenenzichbeperkttotdelandelijkeregeldruk.Verhoe-venvindtechterdatActalookgemeentenmoetadviserenoverhetterugdringenvanderegeldruk.‘Zakenalsparkeer-,milieu-enbrandvergunningenbrengendemeesterompslompmetzichmee

voorhetmidden-enkleinbedrijf.’Endiezakenliggenophetterreinvangemeenten.Delandelijkeoverheidheeftdaarweinigofnietsovertezeggen.Omeenenanderkrachtbijtezetten,wilhijdathetadviescollegeeenwettelijkestatuskrijgt.

�eu-parlement�moet�twaalf�keer�naar�straatsburg

cda-europarlementariërEstherdeLangebetreurthetdathetEuropeseHofvanJustitieheeftbe-slotendathetEuropeesParlementniettweekeerinéénweekmagvergadereninStraatsburg.HetparlementhadopdezemanierniettwaalfmaarelfkeerperjaardegangvanBrusselnaarStraatsburgwillenmaken.Datscheelttijd,geldeneenhoopgedoe.‘Demaande-lijksevergaderingeninStraatsburgkostendeEuropeseburger200miljoen euro per jaar. Dat is abso-luutnietteverantwoorden,zekernietindezemoeilijkeeconomischetijden’,aldusDeLange.Frankrijkwashetechternietmetdebesparingsoperatieeens,want

datlandwilhetverhuiscircusnaarStraatsburgintacthouden.HethofgafFrankrijkgelijk.EriseenverdragswijzigingnodigomdegangnaarStraatsburgvolledigteschrappen.‘Wegaannuopzoeknaar een andere manier om dat te bereiken’,belooftDeLange.

7 FORUM #23/20.12.12

Verhoeven: minder op afstand

De Lange: het heen en weer

dijk

stra

esth

er d

e la

nge

Stimuleringtechniekinbasisonderwijsgoedidee• Kamerleden willen techniek naar basisonderwijs brengen • Extra inspanning is goede zaak• Maar budget voortgezet onderwijs mag er niet onder lijden

Basisscholen zouden verplicht moeten worden wetenschap en techniek te onderwijzen. Dat staat in een plan dat de Kamerleden Anne-Wil Lucas (vvd) en Tanja Jadnanansing (PvdA) deze maand presenteerden.

Lucas en Jadnanansing stellen dat kinderen niet vroeg genoeg enthousiast gemaakt kunnen worden voor bètavakken. Ze hebben het bij het rechte eind. Want ondanks alle inspanningen van het bedrijfsleven (via onder meer het Platform Bèta Techniek), kiezen nu maar twee van de tien jongeren voor bètatechniek. En dat is echt te weinig. Extra instroom is nodig om de kenniseconomie te ver-sterken en daardoor de concurrentiepositie van Nederland.

Zeker de moeite waard dus, dat plan van Lucas en Jadnanansing. Maar met de manier waarop ze het denken te bekostigen, slaan ze de plank mis. Ze denken dat niet te doen door de inzet van extra geld, maar door te schuiven binnen de onderwijsbegroting. Het regeerakkoord voorziet nu nog in 100 miljoen euro extra voor bèta-leraren in het voorgezet onderwijs. De Kamerleden willen dat geld daar weghalen om het in te zetten voor de inspanningen in het basisonderwijs.

De oplossing van Lucas en Jadnanansing is daardoor ineens geen oplossing meer. Je mag er gemakshalve vanuit gaan dat geen kind na het doorlopen van de basisschool al een uitgekristalliseerd toe-komstplan heeft. Stimulering van de keuze voor wetenschap en techniek houdt dan ook niet op na groep 8. In het voorgezet onder-wijs moeten die inspanningen gewoon worden doorgezet – met alle (geplande) investeringen die daarmee zijn gemoeid.

FORUM #23/20.12.128

rubrieksnaamde foto

KaartkampioenAmsterdam,18december2012–Hetisflinkaanpotenvoor dezepostmedewerkerinhetsorteercentrumvanAmsterdam. Hij sorteert kerstkaarten en andere post tijdens de jaarlijkse kerstdrukte.Nederlanderszijnnogsteedskampioenkerstkaartsturen,zoblijktuitonderzoekvanPostNL.Negenopdetienhuishoudenshoudtdezetraditieinere,ondanksdeopkomstvandedigitalekerstgroeten.Gemiddeldsturenzijveertigkaartjes. InderestvanEuropaismenminderfanatiek.DeEngelsen,Denen,FinnenenFransenhoudenookwelvaneenechtekerst-kaart,inZuid-Europaisdeanimogeringer.Tekst:KarinBojorge|Foto:EvertElzinga/anp

#23/20.12.129

rubrieksnaam

FORUM #23/20.12.1210

omslag

#23/20.12.1211

‘Onze omzet stijgt dit jaar met 40 procent. O nee, ik ben wat vergeten. Hij gaat met 60 procent omhoog’. De boodschap is duidelijk. Aan-nemer René Kesselaar uit Alkmaar heeft géén last van de crisis in de bouw. Zijn bedrijf Kesselaar & Zn maakt winst en groeit nog steeds. ‘Met dezelfde mensen hebben we het werk beter georganiseerd, waar-door we meer projecten kunnen aannemen’, zegt hij.Kesselaar is een fenomeen. Met zijn brede borstkas heeft de directeur iets weg van het stripfiguur Jerommeke uit Suske en Wiske. Zijn oor-ring en de goudkleurige ketting maken het beeld compleet van de aan-nemer die in zijn vrije tijd rugby speelt. Maar een rondgang op zijn kantoor laat een andere kant van hem zien. Schilderijen van de Zwolse rocker en schilder Herman Brood versieren zijn werkkamer. Andere kunstwerken hangen in de gang en de kantine. ‘Je ziet niet dat dit een kantoor van een aannemer is, hè’, zegt Kesselaar trots. De glimmende laminaatvloer onderstreept zijn gelijk. Binnen de zwaar door de crisis getroffen bouwwereld zijn er dus bedrij-ven die winst maken, waardoor ze durven te denken aan een tijd ná de crisis. Kesselaar is er één van. Branche-genoot Hurks uit Eindhoven

nam onlangs een gefailleerde Zwolse aannemer over om een voet aan de grond te krijgen in de Randstad. Ooit zal de crisis voorbij zijn, weet Hurks.

nieuwe spruitjesDat er ondernemers zijn die vooruit durven te kijken in een periode met veel zwartkijkers, lijkt opmerkelijk, maar is het niet blijkt uit de geschiedenis. Tijdens de periode rond de oliecrisis (1973-1980) ver-dwenen complete bedrijfstakken uit Nederland, zoals de textielin-dustrie en de scheepsbouw. In de Twentse steden sloeg de werkloos-heid toe. De rsv-affaire ontstond, waarbij de enorme tankerwerf omviel ondanks steun uit Den Haag. Ford sloot in 1981 na zware ver-liezen en felle protesten zijn enige autofabriek in Nederland. Zestien-honderd mensen verloren hun baan. De generatie No Future dook op, begeleid door de rauwe en sombere tonen van de punk- en new-wavemuziek. Maar de economie herstelde zich, nieuwe bedrijven doken op in onder meer de ict-sector. Internet vernietigde, maar schiep ook werkgelegenheid. De ooit zo van de textiel afhankelijke

‘In zware tijden moet je innoveren’

Wie de media scant, krijgt de indruk dat Nederlandse

ondernemers door het putje worden gespoeld. Het crisisgevoel is

alom aanwezig. Toch gaan sommige ondernemers juist tegen de

stroom in. En bloeien op midden in de puinhopen van de crisis.

Tekst:WalterDevenijns|Foto:JasonEdwards/GettyImages

FORUM #23/20.12.1212

omslag

Twentse metaalindustrie vond nieuwe afnemers. Andere bedrijven (Philips, dsm en AkzoNobel) veranderden erna radicaal van karakter. Kleine nieuwe spruitjes kwamen op uit de ‘as’ van de crisis en groei-den uit. Kortom: ondernemers grepen hun kansen. En ook deze crisis laat opmerkelijke veranderingen zien. Binnen de metaalindustrie – een sector die overigens nog niet zo zwaar in de min staat als de bouwsector – vallen sommige bedrijven in positieve zin op. Ze zoe-ken naar andere afnemers of producten, waardoor hun toekomstkan-sen toenemen. Een crisis kan louterend werken, tot vernieuwing lei-den, hoe moeilijk dat ook te verteren zal zijn voor een werkloze werknemer of failliete werkgever. Elektromotoren- en machineproducent Creusen uit Roermond is zo’n bedrijf dat een radicale koerswijziging achter de rug heeft. De omzet steeg daardoor in de afgelopen vier jaar met liefst 500 procent. Het bedrijf won onlangs de fd Gazellen-award van het Financieele Dag-blad. En het was de sterkste groeier in de regio.

doodergerenNieuwe kansen grijpen om futureproof te worden. Bedrijfsadviseur Ido Verhagen van het Boer & Croon komt al twaalf jaar regelmatig over de vloer bij het bedrijfsleven. Hij ergert zich dood aan de nega-tieve stemming rondom de bv Nederland. Er ontstaan ook nieuwe kansen! De adviseur snapt best dat het voor sommige ondernemers moeilijk is om nu een Joepie-de-poepieverhaal te vertellen. ‘Ik loop al wat jaartjes rond. Wat opvalt, is dat Nederland vol zit met topbedrij-ven. Ons land bezit een sterke maakindustrie, combineert kennis en

productie in kenniscentra als Brainport (Kennisregio Zuidoost Bra-bant, Eindhoven) of Chemelot (Geleen). Je ziet toch positieve tekenen, ook voor de lange termijn.’ Brainport ontstond nadat duidelijk werd dat de voorheen zo domi-nante rol van Philips in de Brabantse regio kleiner zou worden. ‘Bedrij-ven en overheden kropen bij elkaar. Een kennisnetwerk werd gescha-pen. Geld werd bij elkaar gelegd om ervoor te zorgen dat de regio op economisch gebied toch een vuist kan blijven maken’, aldus Verhagen. Hetzelfde proces is zichtbaar in Limburg, voorheen het zwaartepunt van chemiegigant dsm. Verhagen: ‘dsm trok zich langzaam terug uit de regio. Hoe kan je dan toch de bedrijvigheid behouden of verster-ken?’ De universiteiten van Maastricht en Aken werden benaderd. Dat was nodig om de innovatie op Chemelot te versterken, zegt de bedrijfsadviseur van Boer & Croon. De kennisinstellingen moeten die innovatie nu op gang helpen.Natuurlijk, de economische teruggang zorgt ervoor dat niet alle ideeën volwassen worden, maar er zijn genoeg ondernemers die naar nieuwe wegen zoeken, meent Verhagen. Met relatief simpele methodes kan de afzet vergroot worden. ‘Ik ben er elke keer weer verbaasd over hoe een bedrijf met hetzelfde geld, of zelfs met minder geld, een omzetverdub-beling weet te bereiken. Ooit zei iemand tegen mij: Alleen als je niet 80 procent van de markt in handen hebt, kan je groeien.’ De rugbyspeler en aannemer Kesselaar is daar een typisch voorbeeld van. Zijn bedrijf werd onlangs gekozen tot een van de twaalf slimste bedrijven van Nederland door het adviesbureau Syntens Innovatie-centrum. Een onderneming krijgt die eretitel als ze de potentie van

rené kesselaar (kesselaar & zn): �‘ons�bedrijf�renoveerde�voorheen�een�woning��in�zestien�dagen.�nu�in�zeven’

jero

en p

oort

vlie

t

#23/20.12.1213

hun medewerkers beter benut door ze bij het bedrijfsbeleid te betrek-ken. Volgens Syntens blijkt uit onderzoek dat bedrijven die dit doen een hogere productiviteit hebben en hun marktaandeel weten te ver-groten. Kesselaar is nuchter over de toekenning. Is hij slim? De autodi-dact vindt van niet. Hij is ‘anders’.

rugbyploegKesselaar nam zo’n zes jaar geleden de leiding van het bedrijf over. Het roer ging om. In zijn tijd als onderaannemer ergerde hij zich dood aan stugheid, halsstarrigheid en onbegrip bij aannemers. ‘Werd ik vrijdag gebeld dat ik niet hoefde te komen, omdat de vloerplaten, het hout en de kozijnen er nog niet waren. Maar ik had ondertussen wel zes men-sen klaar staan. Belde die aannemer enkele dagen later alweer op. Of ik niet snel twaalf mensen kon leveren, want zijn planning moest gehaald worden.’ Gek werd Kesselaar ervan. ‘De bouw is zo traditioneel als het maar kan. In de bouw hebben ze één keer wat veranderd, toen ze de houten steigers vervingen door stalen exemplaren’, zegt hij spottend.De aannemer brak met de volgens hem typische aannemerstraditie om het personeel te vertellen wat ze moesten doen. Kesselaar: ‘Als bouwvakkers in het weekeinde een eigen klusje hebben, zijn ze daar vrijdag al mee bezig. Ze kunnen zich blijkbaar heel goed redden. Waarom zou ik ze elke maandag weer moeten vertellen wat ze moeten doen?’ De werknemer van tegenwoordig kan heel goed zijn eigen ver-antwoordelijkheid nemen, vindt hij: ‘Het zijn geen kleine kinderen.’ De aannemer is beïnvloed door de rugbywereld. Binnen een rugby-ploeg bestaat geen hiërarchie, legt hij uit. ‘Dat hebben we doorgezet in

ons bedrijf. We zijn in principe gelijkwaardig. We zitten met zijn allen rond de tafel om het werk te bespreken. Hoe pakken we het aan? Ik vergelijk mezelf met een giraf. Soms zak ik door mijn poten en vraag aan de groep: Jongens, gaat het goed?’ Cursussen, in combinatie met moderne techniek zoals een iPad, versterken de zelfredzaamheid van zijn personeel. Zijn visie benadrukt hij door een kleine, koperge-kleurde piramide te pakken en om te draaien. Ik zit onderin, zegt hij terwijl hij het puntje vasthoudt. ‘Daarbóven wordt het geld verdiend.’ Ook Creusen-directeur Tim van Helsland, waar 150 mensen werken, hamert op het betrekken van het personeel. ‘Het wordt altijd onder-schat. Als je personeel niet achter je producten of bedrijf staat dan ben je nergens. Je moet luisteren naar de vloer. Door de mensen speel-ruimte te geven, door ze mee te laten denken bij het ontwikkelen van een nieuw product, krijgt je passie binnen het bedrijf.’

taboesKesselaar overlegt niet alleen met zijn eigen personeel, maar ook met toeleveranciers, onderaannemers én de opdrachtgever. Voorafgaand aan een project komen alle partijen bijeen om een strakke planning te maken. Daarmee dalen de kosten. ‘Iedere aannemer bouwt in zijn uur-prijs 12 tot 30 procent aan faalkosten in. Faalkosten zijn een vorm van miscommunicatie, waardoor de spullen niet op de juiste plek zijn of mensen moeten terugkomen om te repareren. Als je iedereen in de bouwketen er vooraf bij betrekt dan heb je die faalkostencalculatie niet meer nodig. Waardoor je in prijs kan zakken zonder dat iedereen uit-geknepen wordt.’ Volgens Kesselaar is zijn methode een succes. ‘Ons

jero

en p

oort

vlie

t

jero

en p

oort

vlie

t

tim van helsland (creusen):

‘vroeger�ging�iedereen�naar�china,�maar�we�zien�steeds�meer�bedrijven�terugkomen’

FORUM #23/20.12.1214

omslag

bedrijf renoveerde voorheen een woning in zestien dagen. Nu doen we dat in zeven dagen. Omdat we sneller werken kunnen we ook meer projecten aan. De doorlooptijden worden verkort.’ De aannemer vindt ‘dat we niet in problemen moeten denken, maar in oplossingen.’ Daarvoor wil hij heel ver gaan, zo blijkt. Waarom zou er geen twee-ploegensysteem ingevoerd kunnen worden zoals in de fabriek, vraagt hij zich af. En dan de traditionele bouwvakantie, ook zo’n taboe binnen zijn sector. ‘In de bouwvakantie, de mooiste tijd van het jaar, gaat de bouw op slot. Waarom zouden we dat doen? Kesselaar gaat niet dicht hoor. We werken, ook met de Kerst. Waar anderen geld laten liggen, veeg ik dat met stoffer en blik op.’

voorsprongDat is ook de methode die Van Helsland gebruikt. Het familiebedrijf Creusen bestaat al sinds 1945. Directeur Van Helsland bedacht na zijn komst bij Creusen enkele jaren geleden een hele nieuwe strategie: een focus op de fabricage van elektromotoren voor e-bikes, e-scooters, boten en windmolens in plaats van heel breed actief zijn. Het was een enorm succes. Winst en omzet vlogen omhoog.Het ontwikkelen van elektromotoren voor de auto-industrie liet Van Helsland bewust liggen, want een kleine partij als Creusen zou nooit op kunnen tegen de power van de grote automobielfabrikanten. Van Hels-land wil en móet, gezien de Chinese concurrentie, kwaliteit leveren. ‘Een fietsfabrikant kan voor 70 dollar een elektromotor kopen in China. Als je per jaar enkele tienduizenden fietsen maakt dan scheelt dat een flinke slok op de borrel. Wij daarentegen zijn heel sterk in maatwerk-

oplossingen waardoor een fabrikant een product krijgt dat honderd pro-cent voldoet. En niet voor 80 procent zoals dat vaak in China het geval is.’ Dat die politiek zich uitbetaalt, blijkt uit het feit dat fietsenfabrikanten Gazelle en tdr de elektromotoren nu bij Creusen bestellen. ‘Vroeger ging iedereen naar China’, zegt hij, ‘maar we zien langzamerhand steeds meer bedrijven terugkomen. Het is toch een andere cultuur daar. Als het er draait zijn ze in China al tevreden. Je ziet nu wel dat de Chinese bedrijven Europese kwaliteitsmanagers inhuren, maar we hebben nog steeds een voorsprong van een paar jaar op China.’ Creusen doet er alles aan om die voorsprong vast te houden. In deze zware tijd moet je innoveren. Zo simpel is dat. Het Limburgse bedrijf heeft een eigen innovatieafdeling die onder meer samenwerkt met de technische universiteit uit Aken bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van een nieuwe elektromotor. Van Helsland strijdt voor het behoud van de maakindustrie in Roer-mond. Hij werkt onder andere samen met de eveneens in de Roermond gevestigde accufabrikant Centurion, goed voor een jaarlijkse productie van een kwart miljoen accu’s. ‘Centurion heeft een nieuwe accutech-nologie ontwikkeld. We kijken of we nieuwe producten kunnen maken, waarbij onze motoren gekoppeld worden aan hun accu’s. Daar-mee willen we een vuist richting Azië maken’, vertelt de directeur. Veel tijd voor een interview heeft hij eigenlijk niet. Net terug uit het buitenland, moet Van Helsland alweer snel weg naar het buitenland. Nieuwe klanten wachten. De fabrieken in Tsjechië moeten nog bezocht worden. Zijn strategie en die van zijn Alkmaarse collega Kesselaar lijken te werken.

jam

es p

orto

/get

ty im

ages

DeFeniksAwardgaatnaardeondernemerdiena(bijna)faillis-sementeensuccesvollenieuwestartheeftgemaaktmeteengesaneerdeofnieuweonderneming.DeawardiseennieuweprijseneeninitiatiefvanhetministerievanEconomischeZakenenmkb-Nederland.Nogtevaakwordternegatiefgedachtovereenfaillissementende

gestruikeldeondernemer.Onder-nemenisrisico’snemen.Datbrengtonvermijdelijkmetzichmeedathetookmiskangaan.Deonverhooptemislukkingbergtookleerpunteninzich;eenwaardevolleervaringdievanpaskomtbijhetopzettenvaneensuccesvolleonderneming.Dieervaringkunjealleenverzilverenalshetookdaadwerkelijkkomttoteen

herstart.DeFeniksAwardwordtop8apriluitgereikttijdensdeWeek van de Ondernemer(8-12april2013)doordeministervanEconomischeZakenendevoorzittervanmkb-Nederland.Aanmeldenvoordeawardkannogtot13januari2013.Kijk voor criteria en aanmelding op www.rijksoverheid.nl/doe-mee/ lopende-projecten/feniksaward-2013

Uit de as herrezen? Ding mee naar de Feniks Award

#23/20.12.1215

mohikanen

‘Ik moet alles kunnen’

‘Nog 7 in Nederland’

beroep: Tingieter

‘Hetvakmanschapsterftuit. Ikkaneenboter-hamverdienenomdatikmeteenwinkelineentoeristengebied,deZaanseschans,zitensouve-nirs verkoop.Maar het iswel jammer dat hethandwerkverdwijnt.Dedingendieikmaak,zijnuniek.Datkunjenietzeggenvanproductendie

methonderdtegelijkuitdefabriekkomen.’Ingrid de Bree is de derde generatie tingieter.HaarbedrijfdeTinkoepelbestaatalveellanger,sindseind1898.De spullenwaarDeBreemeewerkt,zijnnogouder.Zogietzemethaarvaderhet bovenstuk van een kleine avondmaalskannogineenvormuit1799.‘Ikmoetalleskunnen.Gieten,ontwerpen,lege-

ringenmaken,polijstenenslijpen.Wezijnmaarmetzijntweeën.Inonzegieterijmakenwenietalleensouvenirs,maarookgebruiksvoorwerpen.Voorkerkenmakenwecompleteavondmaalser-viezenenonlangshebikeenopdrachtgekregenvooreendoopbeker.’

Tekst:RemkoEbbers|Foto:IlyavanMarle

FORUM #23/20.12.1216

& zoon

naam BiesheuvelKnoflookvestigingsplaats Slootdorpaantal medewerkers Tachtig(hoogseizoen),tien(laagseizoen)eigenaar ArjanBiesheuvel

Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

#23/20.12.1217

Jan Biesheuvel (75)‘Ik ben in 1991 met mijn arm in een aardappelrooier terechtgekomen. De vellen hingen erbij. Ik ben redelijk nuchter, maar dat hakte er echt in. Ik ben een half jaar buiten beeld geweest. Was er met mijn hoofd niet bij. In die tijd heeft Arjan mijn werk overgenomen. Toen ik na een half jaar weer aan de slag mocht, heb ik gezegd: Je doet het prima, we houden het zo. Jij bent vanaf nu de baas. Ik regel niks meer.’ ‘Ze hadden allemaal gedacht dat ik de baas wilde blijven. Maar die stap terug ging me prima af. Het werk moet gebeuren, dáár gaat het om. En wie het doet, maakt me niet uit. Arjan doet het echt goed. ’s Zomers heeft hij 65 man aan het werk. Daar is hij niet voor opgeleid, maar hij kan het wél. Hij is de rust zelve. En hij heeft een groot sociaal netwerk. Bovendien kan hij heel snel denken.’ ‘Als Arjan ergens ‘ja’ tegen zegt, gaat hij er ook echt voor. Dan moet alles daar voor wijken. Dat bleek deze zomer weer, tijdens het rooisei-zoen. Op de verjaardag van zijn vrouw kwam hij er achter dat de koe-ling van de opslag niet in orde was. Heeft hij hoogstpersoonlijk koel-wagens geregeld en gezorgd dat de knoflook werd afgevoerd. Het huis zat vol visite, maar dit ging voor. Ik zou het precies zo hebben gedaan.’ ‘Hij kan uitgekookt zijn. Ik weet nog goed dat hij me naar Zaandam stuurde. Of ik even wat potjes knoflookpuree wilde afgeven en wat flyers wilde uitdelen. Bleek ik verzeild te zijn geraakt in de competitie om de Smaak van nl (lekkerste product van Nederland; red.). Moest ik een presentatie houden. Volgens mij heeft hij dat geweten, daarom wilde hij niet zelf gaan. Stond ik daar, onvoorbereid. Ik kreeg een uur, daarna moest ik het podium op. Het ging gelukkig goed. Uiteindelijk werden we tweede.’ ‘Vorig jaar zijn we in het tv-programma de Keuringsdienst van Waarde geweest. Moest een Franse topkok blind proeven wat de lekkerste knoflook was. Hij kreeg vier soorten voorgeschoteld: Chinese, Franse, Spaanse en onze verse. De man kon het bijna niet over zijn lippen krij-gen dat hij de onze het lekkerste vond. Nou, dat zijn leuke dingen. En dat doe ik dan graag voor Arjan. Want hij heeft er geen tijd voor. En hij hoeft ook niet zo nodig.’

Arjan Biesheuvel (46)‘Na het ongeluk kon mijn vader ineens dingen uit handen geven. Van het ene op het andere moment zei hij: ‘Regel het maar.’ Ik zat al een tijdje in het bedrijf, dus ik was er wel op voorbereid: ik was niet ineens van het loopjongetje het baasje. Ik was er stapsgewijs naar toe gegroeid, maar dat laatste stapje waren misschien wel drie stappen tegelijk.’ ‘Ik ben nu de baas. Maar dat betekent niet dat mijn vader nooit meer ergens zijn stempel op wil drukken. Dat is nou eenmaal de aard van het beestje. Ik pak de zaken wel anders aan. Mijn vader deed het meeste werk zelf. Hij wilde ook graag de controle houden. Ik heb meer mensen om me heen. Dat moet ook wel: er is zoveel werk bijgekomen. We doen alles in eigen huis: van het poten tot de verkoop. Ik heb wel geleerd dat je dan dingen uit handen moet geven.’‘Door het harde werken is het gezinsleven van mijn vader er weleens bij ingeschoten. Ik probeer het anders aan te pakken. Zo probeer ik altijd tussen eten en het slapen van de kinderen binnen te zijn. Maar het is een eigen bedrijf en daar gaat nu eenmaal veel tijd in zitten. Het bedrijf groeit de laatste twee jaar aan alle kanten. En dat merk je. Als er een grote klant langskomt, kun je moeilijk zeggen: ‘Kom vol-gend jaar nog maar eens.’ Hij komt één keer en dan moet het wél gebeuren.’‘Ik vind het leuk om innovatief bezig te zijn, nieuwe producten te ont-wikkelen. Zo ben ik nu aan het bekijken of het mogelijk is het jaar rond verse knoflook aan te bieden. Daarvoor denk ik aan samenwerking met collega’s in het buitenland. En ik ben aan het nadenken over nieuwe producten op basis van knoflook. Ik heb nu vier uur per week een levensmiddelentechnoloog over de vloer. Die gaat me daar bij hel-pen. Ja, je moet het goed doen. Want als je het half doet, kun je er beter mee stoppen.’‘Mijn vader heeft de publiciteit nooit geschuwd. Zelf hoef ik niet zo nodig. Laat mij mijn werk maar op de achtergrond doen. Een beetje mensen bespelen, vind ik wel leuk. Ik ben meer de netwerker van de twee. Leg zoveel mogelijk lijntjes uit. Er komt altijd een moment dat dit wat oplevert. En daar kan ik dan echt van genieten!’

‘Iedereen dacht dat ik debaaswildeblijven’Jan Biesheuvel kreeg een zwaar bedrijfsongeval. Daardoor kreeg zoon Arjan het

eerder dan gepland voor het zeggen in het familiebedrijf. ‘Mijn vader probeert zijn

stempel er soms nog wel op te drukken.’

Tekst:FrankdenHoed|Foto’s:JeroenPoortvliet,familieBiesheuvel

FORUM #23/20.12.1218

actueel

‘Het kabinet kan het niet alleen’

#23/20.12.1219

Bij wijze van rite de passage én omdat hij tegen de 50 loopt, wilde Wiebe Draijer voor één keer een marathon lopen. Het moest die van New York worden, de stad waar hij ander-half jaar heeft gewoond. Maar die marathon ging niet door vanwege orkaan Sandy. ‘Ik was er wel, maar hij was er niet’, zegt hij lachend. ‘Ik heb ’m toch gelopen. Niet met de hele grote groep, want dat vond ik niet het juiste signaal als het feest net is afgelast. Ik ben om half 7 opgestaan en was om half 11 klaar, netjes binnen de vier uur. Bij gebrek aan waterpos-ten moest ik alleen wel af en toe van het pad om mijn flesje water bij te vullen.’

Wie is Wiebe Draijer?‘Die vraag stel ik ook vaak bij kennisma-kingsgesprekken. Als je naar mijn basiscoör-dinaten kijkt – werktuigbouwkundige, jour-nalist, onderzoeker, organisatieadviseur – zou je zeggen: ‘Wat grappig dat hij hier zit.’ Als je verder graaft, zie je dat ik uit een familie kom die altijd al betrokken is geweest bij politiek

en maatschappij. Mijn vader was hoogleraar aan de Technische Hogeschool Twente en Eerste Kamerlid voor D66. Ik ben opgevoed met het besef dat je je talenten moeten inzet-ten voor de publieke zaak. Op een gegeven moment kun je gevraagd worden voor een rol die je zelf niet hebt opgezocht.’

Zoals deze bij de ser. Hebt u lang moeten nadenken?‘Nee, heel kort. Als de ser en de overlegeco-nomie fantastisch hadden gefunctioneerd, zou ik er veel langer over hebben moeten nadenken. Het is nu spannend en onzeker.’

Wilde u weg bij McKinsey?‘Helemaal niet. Ik had het bijzonder naar mijn zin, en dan word je gevraagd om uit een loop-baan te springen. Acht maanden geleden had ik de Europese veranderpraktijk van McKin-sey overgenomen. Ik heb het nodige moeten uitleggen over mijn vertrek aan mijn Euro-pese collega’s.’

Was er geen scepsis?‘Nee, eigenlijk niet. Mensen zeiden dat ze het geweldig vonden dat ik daar mijn talent voor wil inzetten. Ze zien mijn keuze als iets dat helpt om het signaal uit te zenden dat dit instituut, de ser, belangrijk is. Ik hoop dat het anderen aanmoedigt om ook die stap van privaat naar publiek te zetten.’

U hebt zelf niet getwijfeld?‘Niet over de inhoud en de verantwoordelijk-heid. Je moet wel een aantal zaken goed rege-len, zoals het inkomen. Maakt u zich geen zor-gen, ik word heel goed vergoed (hij krijgt nu het ministerssalaris van 144.000 euro, terwijl hij bij McKinsey veel meer verdiende; red.). Maar dat is toch iets dat je met je vrouw moet bespreken. Nee, de kinderen (drie zoons en een dochter van 18, 16, 14 en 12; red.) zijn er niet over begonnen. Ik kreeg juist de grootste aanmoediging van de mensen die mij het beste kennen.’

Wiebe Draijer (47) is er helemaal klaar voor om de

Sociaal-Economische Raad nieuw leven in te blazen.

Mét de inbreng van de individuele ondernemer en de

burger. Nu nog wachten op de verbouwing van de fnv.

‘We moeten het vertrouwen weer aan de praat krijgen.’

Tekst:PaulScheer|Foto’s:ChristiaanKrouwels

‘Het kabinet kan het niet alleen’

FORUM #23/20.12.1220

actueel

Hebt u Alexander Rinnooy Kan nog gevraagd of u het wel moest doen?‘Hij is buitengewoon stimulerend geweest in mijn keuze. Ik ken hem al jaren, hij wist dat ik vatbaar was voor de vraag. Ik heb niets gemerkt van teleurstelling over wat hij in zijn ser-jaren heeft kunnen doen. Wat mij betreft is hij een wondermens. Hij verdient enorm respect voor hoe hij zijn rol als ser-voorzitter in die zes moeilijke jaren heeft vormgegeven.’

Had u het onder Rutte I ook gedaan? ‘Het is duidelijk dat een kabinet de huidige problemen niet in zijn eentje kan doppen. Het kan wel in alle wijsheid besluiten nemen en dingen willen, maar dit land heeft zó’n lange traditie van het zoeken naar draagvlak, compromissen en ondersteuning van beleid. Het was voor mij duidelijk dat het tij een keer moest keren. Volgens mij zijn we daar nu mee bezig.’

Rutte II zegt niet meer officieel op alle adviezen te reageren.‘Geweldig! Dat betekent dat je je plaats moet verdienen. Dan krijg je niet meer die voorin-genomenheid van even tijd winnen door

iets bij de ser neer te leggen. Het moet een oprechte vraag zijn.’

Wat dacht u na de valse start met de zorgpremie?‘Die had ik liever niet gehad, maar elk nadeel heeft zijn voordeel. Het kabinet realiseert zich nu dat het op sommige terreinen echt helpt om vooraf de reflex van de samenleving, inclusief de sociale partners, te peilen. En ver-der moeten we het als ser doen met het kabi-net dat er is.’

En de vakbeweging die er is. Maar de fnv geeft nog niet thuis. Zit daar een deadline op? ‘Nee, ik heb liever dat het gedegen en goed gebeurt dan snel, oppervlakkig en onaf. De fnv moet zichzelf wel een deadline opleggen, want als er geen druk achter zit, dan lukken dit soort veranderingen niet.’

Maar een halfjaar, een jaar? ‘Dat ga ik niet zeggen. Let wel: ik zou het niet op mijn geweten willen hebben als vakbond als het huis pas na een jaar of nog langer op orde is. Dan mis je de aansluiting bij de vraag-stukken waar we nu mee te kampen hebben.’

#23/20.12.1221

Kunt u niet alvast met de rest beginnen?‘Nee, uitdrukkelijk niet. De pilaren van de driehoek van de ser – werkgevers, vakbonden en kroonleden – moeten in kracht en balans kunnen functioneren. Het overleg moet de fnv iets opleveren. Het ergste zou zijn om te zeggen: wij regelen alvast wat, sluiten jullie maar aan als de verbouwing voorbij is.’

U wilt ngo’s, zelfs de individuele ondernemer en burger erbij betrekken.‘Ja, de samenleving heeft een ander gezicht gekregen dan in de tijd waarin de ser werd opgericht. Burgers laten zich meer horen. Straks gaan we bijvoorbeeld over flexwerk praten. Daar kun je dan in je oneindige wijs-heid in het centrum van de macht iets van zeggen, maar begin nou eens met te luisteren naar hoe dat op de werkvloer wordt ervaren. Welke knelpunten regelen zichzelf en welke moet je oplossen?’

Hoe goed kent u die werkvloer eigenlijk zelf?Fel: ‘Meer dan je misschien denkt. Als journa-list heb ik de stakingsacties in de Rotterdamse haven gevolgd. Daar zat ik soms nachtenlang bij, je spreekt met de ondernemingsraden en

vakbonden. Het geeft je een inkijkje in hoe het is als het er rauw aan toe gaat.’‘McKinsey heb ik geleid, uitgebreid en tot een van de meest succesvolle kantoren in de wereld gemaakt. Het was de real thing. Ik was ondernemer. Elke dag opnieuw moest je je rol en betekenis verdienen. En dat doe je niet door abstracte boekjes te schrijven en die over de schutting te gooien, maar door relevante adviezen te geven die in het belang zijn van bedrijven.’

Wilt u door de burger erbij te betrekken de onvrede kanaliseren?‘Nee, dat is niet onze verantwoordelijkheid, daar zijn andere instituties voor. Het is wel belangrijk dat de sociale partners heel dicht tegen hun leden aankruipen om te weten wat er nu bij hen speelt in deze verwarrende tij-den. Je ziet dat wantrouwen en onzekerheid ertoe leiden dat ondernemers niet meer investeren en burgers niet meer consumeren. We moeten het vertrouwen weer aan de praat krijgen.’

Ondernemers willen dat er nú iets gebeurt. De bouwsector ligt plat.‘De belangen van werkgevers en werk nemers

liggen juist in de bouwsector dicht bij elkaar. Verken gezamenlijk wat er moet gebeuren en ga daarmee naar het kabinet. Dan ben je geloofwaardiger en heb je meer kans van slagen.’

Maar niet in ser-verband?‘Nee, dit is te veel korte termijn. De ser gaat over de middellange termijn. Als je iets voor de bouwsector wilt doen, zou je al over twee weken klaar moeten zijn.’

McKinsey zou kunnen adviseren: hef de ser maar op.‘Dat zie je helemaal fout. Als je op de langere termijn succes wilt, moet je de prestaties en de gezondheid van een organisatie managen. Voer je alleen simpele oplossingen voor een snel resultaat uit, dan hol je de vaardigheid uit om op de langere termijn prestaties te blij-ven leveren. De overlegeconomie is een cru-ciaal onderdeel van de gezondheid van ons land. Met het creëren van een draagvlak voor verandering bereik je meer dan met snelle besluiten.’

Wie is Wiebe Draijer?

Denieuweser-voorzitterwerdin1965geboreninEnschede.Netalszijnvader(ookWiebe)studeerdehijwerktuig-bouwkundeinDelft.HijrookevenaandejournalistiekenwerktekortbijhetNatuurkundigLaboratoriumvanPhilips.In1990werdhijdoorMcKinseybena-derd,waarnaeensnelleopmarsvolgde.Sinds2006washijmanagingpartnervanMcKinseyBenelux.

FORUM #23/20.12.1222

vijf vragen aan

Vanaf 1 januari zijn ondernemers

goedkoper uit. De verpakkingen­

belasting verdwijnt, de verpakkings­

heffing verschijnt. En het tarief gaat

met 52 procent omlaag. Cees de Mol

van Otterloo is de directeur van de

Stichting Afvalfonds Verpakkingen die

de heffing gaat innen. ‘De schatkist

gaan we dus niet vullen.’

Hoe kan dat tarief eigenlijk van de ene dag op de andere zo omlaag?‘Dat komt doordat wij het tarief vaststellen op basis van de kosten voor het ophalen van ver-pakkingsafval. Nu gaat van het bedrag nog de helft rechtstreeks de staatskas in. De schatkist gaan we dus niet vullen.’

Blijft die heffing zo laag? U moet wel een organisatie betalen.(De Mol van Otterlo kijkt om zich heen naar zijn Spartaans ingerichte werkkamer) ‘Dit is overduidelijk geen luxe kantoor. Wij huren twee werkkamers van het Centraal Bureau Levensmiddelen. Ik garandeer niets, maar ik denk dat de heffing eerder omlaag gaat. Vooral in de grote steden kan de inzameling veel beter. Amsterdam doet weinig met plastic-recycling. Rotterdam niets en in Den Haag is

het ook bedroevend. Hoe meer er wordt opge-haald en gerecycled, hoe meer opbrengsten gemeenten daarvan hebben en hoe minder tekorten wij moeten aanvullen.’

Is de afschaffing van statiegeld voor pet­flessen nog van invloed?‘pet heeft een hoge marktwaarde. Als die flessen in de stroom komen, maakt dat de recycling beter betaalbaar. Dat is ook een van de redenen om statiegeld voor pet af te schaf-fen. Gemeenten krijgen meer geld voor hun kilo’s en het bedrijfsleven hoeft dan minder bij te passen. Dat afschaffing leidt tot meer zwerfafval vind ik eigenlijk een belediging voor de burger. Nederland zamelt geheel vrij-willig en zonder financiële compensatie 90 procent van het glas en 80 tot 85 procent van het oud papier gescheiden in. Dat zouden die mensen niet willen doen met plastic?’

Zet u zich wel hard in voor recycling?‘In de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013- 2022 zijn daar afspraken over gemaakt. De verpakkende bedrijven, dus bedrijven die goederen verpakken en niet de producenten van verpakkingsmateriaal, moeten er voor zorgen dat hun verpakkingen niet in het milieu verdwijnen. Dat doen ze via afdrachten aan ons. Wij betalen daaruit de exploitatiete-korten van gemeenten voor het ophalen van glas en plastic. Ook van papier, maar daarvoor

is de prijs nu zo hoog dat gemeenten daaruit hun papierophaal kunnen financieren. En wij organiseren campagnes zoals de plastic hero-campagne en Nederland Schoon.’

Kunnen bedrijven de verandering wel bijbenen?‘We houden het zo gemakkelijk mogelijk. Van buiten verandert er niets, alleen het reke-ningnummer waar de heffing op gestort moet worden. Dat is niet meer het nummer van de Belastingdienst, maar dat van ons. Wij heb-ben oud-medewerkers van de Belastingdienst in Arnhem ‘overgenomen’. Zij waren al bezig met de verpakkingenbelasting en hebben alle praktijkervaring. Bedrijven die onder de raamovereenkomst vallen moeten zich wel bij ons aanmelden. In de praktijk gaat het om drieduizend tot 3.500 bedrijven. Wie jaarlijks minder dan 50.000 kilo verpakking gebruikt, is vrijgesteld. Dat is maar goed ook, want anders zou de juwelier ook een heffing over zijn doosjes moeten berekenen. Dat kost alle partijen meer dan dat het opbrengt.’ www.afvalfondsverpakkingen.nl

Tekst:RemkoEbbers|Foto:JeroenPoortvliet

cees de mol van otterloo

‘Inzameling kan goedkoper’

#23/20.12.1223

uitspraken

‘Rutte lijkt mijn moeder wel. Die zei ook altijd dat ze winst had gemaakt als ze twee jurken had gekocht voor de prijs van één.’D66-voorman Alexander Pechtold, ad van 28 november

‘De reiziger lijdt het meest door het lijden dat ProRail vreest.’Elsevier-redacteur Gertjan van Schoonhoven, Elsevier van 8 december

‘We moeten meer carnaval in ons leidinggeven stoppen.’Karel Noordzij, bestuurder en oud-Prins Carnaval, Elsevier van 8 december

‘Alles wat je niet dood maakt, maakt je sterker.’Advocaat Bram Moszkowicz in rtl Boulevard van 28 november

‘Een campus van de grond krijgen is minder gemakkelijk dan menig bestuurder denkt. Een mooi weiland is niet genoeg.’René Buck, Buck Consultants, het Financieele Dagblad van 3 december

‘Geen aandacht geven is de beste vorm van terrorisme-bestrijding.’Beatrice de Graaf, hoogleraar terrorismegeschiedenis, Elsevier van 1 december

‘Vooralsnog voelt de invoering van de Europese munt als een mislukte gok.’cpb-directeur Coen Teulings, nrc Handelsblad van 1 december

‘Een pessimist is een optimist met ervaring.’Biense Dijkstra, directeur van aannemersbedrijf Dijkstra Draisma, Cobouw van 10 december

‘De Fyra is eigenlijk een hogesnelheidslijn van de Aldi. Als je een zo goedkoop mogelijke trein bestelt, krijg je die ook.’Kees Smilde, woordvoerder van de Belgische reizigersvereniging TreinTramBus, de Volkskrant van 13 december

‘De waarheid was beter af geweest zonder mij.’ Psycholoog Diederik Stapel, de Volkskrant van 29 november

‘Ik ga niet zeggen dat ik bescheiden ben. Dat is zeer onbescheiden.’Schrijver Remco Campert, Vrij Nederland van 1 december

FORUM #23/20.12.1224

belrondje

Anneriek Verhoef / Vi a Vi (Secretariaatsbureau) / Amsterdam

‘Moeilijk jaar’‘2012isvooronsnietechtgoedgeweest.Ikkijkterugopeenmoeilijkjaar.Klantengingenweg.Ikhebeensecreta-ressebureau, dat in opdracht secretariaten beheert en ooksecretaressesplaatst. Inhetafgelopen jaarhebbenwe sterk op de kosten gelet, en ja, we moesten ookmensen ontslaan. Dat is niet leuk hoor.’‘Een van onze belangrijkste opdrachtgevers is de over-

heidendieisaanhetbezuinigen.Tsja,datsoortdingenheb jeniet indehand.Onsbureau isertochdeelsvanafhankelijk.’‘Voordeelisweldatwe,nuhetminderdrukisgeworden,meer tijd hebben voor acquisitie. Normaal gesprokenbenjemeervoorjeklantenbezigdanmetjeeigenbedrijf.Datisveranderd.Jewordtdoordecrisistochweerwakkergeschudopdatgebied.Ikhoopdatdemarktvolgendjaaraantrekt.Misschienprofiterenweoptermijnooknogvandevergrijzingvandearbeidsmarkt.’

Eric Spaans / Eric Spaans Organisatieadvies / Ottoland

‘Kaf van koren scheiden’‘Inmijnbranche,organisatieadviesenconsultancy,isdevraag grotendeels weggevallen. De tarieven staanenormonderdruk.Danmoetjedenkenaanminnenvan20tot40procent.Endiedalendetrend isaleenpaarjaaraandegang.’‘Diedipheeftdebedrijfstakoverzichzelfafgeroepen.Hetwerkvan een consultant is nubijvoorbaat alverdacht.Hetkafwordtnuvanhetkorengescheiden.Aldiemensen

diedevoordeuruitgingenenerachterweerinkwamen;diehebbennugeenwerkmeer.Adviserenisechteenvak.Deechteambachtsliedenoverlevenhetwel.’‘Ikwerkvooralvoordeoverheid,maardaar isdevraagminimaal.Acquisitiewordtsteedsbelangrijker,dusikrijdnogveelmeerdanvroegerrondjesopzoeknaaropdrach-ten.Volgendjaarwordteenmoeilijkjaar.Ikdenkdathetzekereen jaartotanderhalf jaargaatduren,voordaterweerbewegingontstaat.’

Adriaan Korthuis / Climate Focus (adviesbureau co2-handel) / Amsterdam

‘Toekomst in buitenland’‘OnsbedrijfadviseertbijCO2-emissiehandel. Dat is op dit moment een heel moeilijke markt. De handel is nagenoegstilgevallen.DeEuropeseCommissieisbeslui-teloos met betrekking tot het vlot trekken van hetsysteem.Daarnaast iserwereldwijdpolitiekeonduide-lijkheidoverhetreducerenvandeuitstootvanbroeikas-gas. Die onzekerheid heeft zijn weerslag in de markt.

Heelveelpartijentrekkenzichterug.’‘Voorheen adviseerden we vooral bedrijven, nu juiststeeds meer regeringen. Ondanks alle veranderingenhebbenwegeenmensenontslagen.Inhetafgelopenjaaris er een kantoor geopend in Colombia.We zijn gaansamenwerkenmetbureausinKeniaeninZuid-Afrika.Enweverwachtenveelvandenieuweeconomischemark-ten. Een voorbeeld: Voor het staatsoliebedrijf vanColombiarekenenwebijdebouwvanhunnieuweraffi-naderijdemogelijkhedendooromdeuitstootteverla-gen.Dusdaarzittoekomstin.’

Bang voor de toekomst?Nederland is op weg naar zijn derde economische dip na 2007. Hoe kijken de

ondernemers terug op dit jaar? En wat verwachten ze voor volgend jaar?

Tekst:WalterDevenijns|Foto’s:SamRentmeesterenNoutSteenkamp

#23/20.12.122525 FORUM #23/20.12.12

buiten beeld

Gerda Verburg (55)

Was: ministervanLandbouw,NatuurenVoedselkwaliteit

Is: ambassadeur vn-organisatiesvoorvoedselenlandbouw

‘Ik ben wel uit de politiek, maar de politiek nog niet uit mij. Ik volg Nederland via radio en tv, en oud-collega’s die een weekendje naar Rome komen. Tijdens de verkiezingen was ik in Nederland. ’s Avonds ben ik naar de bijeen-komst van het cda geweest. Het verlies ging me aan het hart.’‘Wie mijn vertrek naar Italië een vlucht noemt, kent mij niet. Ja, ik had graag weer minister willen worden in Rutte I. Als dat niet lukt, dan mag je daar best even emotioneel van worden, maar daarna moet het klaar zijn. De partij had liever dat ik fractievoorzitter zou worden, maar ik had niet het idee dat ik in die rol de wedstrijd kon winnen. Op zo’n moment denk ik als een sporter.’‘Ik ben de Kamer ingegaan en dat was wen-

nen. Omdat ik tot die tijd mijn departement als uitvalsbasis had gebruikt, was er nog niets voor me geregeld aan voorzieningen. Dat was echt cold turkey. Daarnaast moest mijn adre-nalineniveau naar beneden. Als minister ben je constant alert. Ik kon weer eens naar de film, boeken lezen, een feest geven of een weekend weg.’‘In eerste instantie heb ik alle aanbiedingen van buiten laten liggen. Ik was niet actief op zoek naar iets anders en zou wel zien wat er langs kwam. De Food and Agriculture Orga-nization was een mogelijkheid om mijn bemoeienis met de landbouw- en voedsel-agenda en innovatief ondernemerschap inter-nationaal voort te zetten. Italië en vooral Rome moet je over je heen laten komen. De loodgieter komt vandaag, maar je weet niet hoe laat. Italianen genieten van het leven en hebben een sterk familiegevoel, terwijl Nederlanders mopperen en meer van de over-heid verwachten.’‘De fao heeft geen macht, maar kan wel beïn-vloeden. Toen de Amerikaanse oogst mis-lukte, dreigde speculatie rond de voedselprij-zen. Op basis van eigen informatie konden

we echter aantonen dat er meer voedsel uit Rusland kwam en dat de rijstoogst een recordhoogte haalde; dat had een dempende werking op de prijzen.’‘Ik probeer hier het Nederlandse topsectoren-beleid als concept uit te dragen. Daar geloof ik buitengewoon in. De Nederlandse landbouw en agrofood-sector zaten al vroeg op die lijn. Wat dat betreft mogen we veel trotser zijn op Nederland en ons ondernemerschap.’ ‘Aan de Q-koortsepidemie van 2009 heb ik minder goede herinneringen. Die kwestie houdt me nog altijd bezig. Met de kennis van nu kun je zeggen dat we eerder hadden moe-ten ingrijpen, maar in die tijd was er nog veel onbekend over de ziekte en de bestrijding. Ik vind dat Ab Klink en ik toen het uiterste heb-ben gedaan.’

Tekst:PaulScheer|Foto:DidierLucas

‘Adrenaline moest omlaag’

FORUM #23/20.12.1226

achtergrond

wie vangt defraudeur?

#23/20.12.1227

Het zal je maar gebeuren. Je hebt net in goed vertrouwen een partij goederen afgeleverd aan een bedrijf, om vervolgens te horen dat het failliet is gegaan. Je spullen zijn foetsie, weggesluisd naar familieleden van de ondernemer. Daar kun je nu dus wel naar fluiten. Net als naar je centen. En de ondernemer zelf? Die verschuilt zich achter een kat-vanger die hij in het café heeft opgedoken, en natuurlijk van niets weet. Een ordentelijke boekhouding ontbreekt, want – oh toeval – het computersysteem is gecrasht. Wat er eventueel nog rest in de boedel, gaat eerst naar de fiscus en de bank. Daar gaat je order van 10.000 euro, wat voor een midden- en kleinbedrijf – zeker in deze tijd – zomaar de jaarwinst kan zijn. En het ergste van alles is dat de ondernemer die failliet ging, binnen de kort-ste keren een nieuwe bv heeft ingeschreven bij de Kamer van Koop-handel. En niet voor het eerst. Blijkbaar kan hij ongehinderd het trucje keer op keer uithalen. Niemand die er iets tegen onderneemt. Kamer van Koophandel niet en politie en justitie ook niet. Al jaren vraagt het bedrijfsleven om maatregelen tegen dit soort faillissementsfraude. En warempel, het lijkt erop dat minister Opstelten van Justitie nu eindelijk van plan is om er iets aan te doen. Hij heeft althans een plan van aanpak naar de Tweede Kamer gestuurd. Met daarin onder meer een bestuursverbod dat ervoor moet zorgen dat notoire fraudeurs voorlopig geen bv meer oprichten.

wie vangt defraudeur?

Starten, doorstarten en keer op keer

failliet. Louche ondernemers laten een

spoor van vernieling achter, maar kunnen

schijnbaar ongemoeid hun gang gaan.

Daar gaat Justitieminister Opstelten nu

eindelijk tegen optreden. Toch?

Tekst:PaulScheer|Foto:PredragVuckovic/Getty Images

FORUM #23/20.12.1228

achtergrond

sp-Kamerlid Sharon Gesthuizen bijt zich al jaren vast in faillisse-mentsfraude. Ze spreekt van een ‘goed teken’, maar moet het eerst nog zien. Justitie en politie roepen al zo lang dat ze ‘iets’ aan faillisse-mentsfraude gaan doen. Nog onlangs maakte ze zich boos over de informatie die Opstelten gaf over Radar, een computersysteem dat actief informatie over potentiële fraudeurs opspoort in de verschil-lende bestanden. ‘Het systeem is later ingevoerd dan gemeld aan de Kamer, en werkt nog onvoldoende. Wat Opstelten hierover zei, zat tegen liegen aan.’Het achterliggende probleem is dat bloed voor geld gaat, aldus Gest-huizen. Politie, justitie en het ministerie schenken meer aandacht aan de bestrijding van bloedcriminaliteit dan aan fraudecriminaliteit, ter-wijl die laatste groter in omvang is. ‘Het beeld is dat fraudeurs niet de grootste boeven zijn. Ze hoeven geen vuile handen te maken en kun-nen zichzelf ‘s ochtends nog redelijk in de spiegel aankijken. Zelfs rechters oordelen milder over fraudeurs, en dragen verzachtende omstandigheden aan: de verdachte is al gestraft door de geleden repu-tatieschade.’Terwijl Gesthuizen weet dat er grote drama’s achter faillissements-fraude schuil gaan. Regelmatig krijgt zij brieven en e-mails van ondernemers die zijn leeggeplukt door fraudeurs, en van werkne-

mers die voor hun baan vrezen. Laatst nog, een noodkreet van werk-nemers van een Limburgs bedrijf in financiële problemen. De eige-naar wilde ervan af en overwoog de boel over te doen aan een ‘faillissementsdokter’: iemand die het bedrijf overneemt, leeghaalt en failliet laat verklaren.

dood paardJe kunt dit soort zaken aangeven bij de politie, maar dat is geen garan-tie dat er dan ook iets mee gebeurt. Faillissementsfraude zit vaak com-plex en onoverzichtelijk in elkaar. Dat begint al bij de doorgaans ont-brekende administratie. Daardoor is niet duidelijk wat de vorderingen zijn, en staat de curator die het faillissement afwikkelt en een lege boedel aantreft, met lege handen. Om die reden zou het ontbreken van een deugdelijke administratie bij faillissementen sneller strafbaar moeten worden gesteld, ‘want dat is al een teken van onverantwoord ondernemerschap’, zegt Tineke Hilverda, hoogleraar faillissements-fraude aan de Nijmeegse Radbout Universiteit. Opstelten denkt inmiddels ook in die richting. Hilverda: ‘Ik ben blij dat hij eindelijk doorpakt. De bestrijding van faillissementsfraude leek een dood paard, maar komt nu in beweging. Tot dusver had de aandacht voor faillissementsfraude een cyclisch verloop. Er was een

De sterke arm van

Opstelten?JustitieministerOpsteltengaatoptreden

tegenfaillissementsfraudezoheefthijaange-kondigd.Volgendjaarkomthijmeteenvoorontwerpvaneentijdelijkbestuursverbodvoorfraudeurs.

Bovendiengaathijdepositievancuratorenverster-ken. De curator kan makkelijker beroep doen op de

Garantstellingsregeling(bijeenlegeinboedel).Faillietebestuurderszijnverplichtmeetewerkeneninformatieteverstrekken.Verderwordtonderzochtofhandelingen

die kunnen leiden tot een faillissement al strafbaar kunnenwordengesteld.HetRadar-systeem,datfaillissementsfraudekandetecteren,wordt

verbeterd,ondermeeropbasisvankritiekvanbuiten.

#23/20.12.1229

zaak in het nieuws, de Tweede Kamer sloeg daarop aan, de minister kwam met goede voornemens, en vervolgens gebeurde er weer niets.’Neem de aanbevelingen van de commissie-Kortmann uit 2007. Daarop volgde een consultatieperiode die algauw twee jaar duurde. In 2009 gaf toenmalig minister Hirsch Ballin aan dat hij geen ruimte voor uitvoering van de aanbevelingen zag in verband met de bezuini-gingen die hij door moest voeren en ‘andere wetgevingsprioriteiten’. Een deel van de aanbevelingen heeft, vijf jaar later, een plaats gekre-gen in het huidige plan van aanpak. Dat gaat nu eerst de consultatie in. Toch is Hilverda hoopvol gestemd over de dadendrang van Opstel-ten. Met dank aan de economische crisis. ‘Faillissementsfraude is in crisistijd extra ondermijnend voor de economie. Je ziet tegelijkertijd dat fraudeurs steeds brutaler worden.’ Ze zien juist nu hun kans schoon, zegt de Nijmeegse hoogleraar. Ondernemers die het moeilijk hebben, zijn zo blij als ze een order krijgen dat ze misschien iets min-der nauwkeurig kijken of ze wel zaken doen met een bonafide partij.Haar hoop is mede gevestigd op de komst van de Nationale Politie per 1 januari 2013. De minister krijgt dan meer mogelijkheden om de poli-tie aan te sturen dan in de huidige situatie met 25 regionale korpsen. Maar dan moet faillissementsfraude wel een duidelijke, afgebakende plek krijgen, met voldoende deskundig personeel, vindt Hilverda.

Het moet niet iets zijn dat de politie oppakt als zij eraan toekomt. ‘Fraudeafdelingen mogen geen lege hulzen zijn. Wie faillissements-fraude enkel iets ‘civiels’ vindt, mag zich er wat mij betreft niet meer serieus mee bezighouden.’sp-Kamerlid Sharon Gesthuizen benadrukt dat de financieel recher-cheurs zelf heel gedreven zijn, maar dat er onvoldoende naar hen wordt geluisterd. Ze vindt het belangrijk dat hun inzet beloond wordt, net als die van curatoren. Die hebben vaak als eerste door dat er iets niet in de haak is bij een faillissement. Als zij vermoeden dat er fraude in het spel is, moeten zij dat doorgeven aan politie en justitie. Probleem is wel dat de curator eventueel onderzoek hiernaar zelf moet betalen, en dat hij sowieso uit de boedel van het faillissement wordt betaald. Wat nu als er weinig tot niets in die boedel zit? Waarom zou een curator zich dan nog inspannen om een fraudeur te laten vervolgen?

klein leedNu zou van een curator ook een ambtenaar te maken zijn. Dan hoeft hij niet voor eigen rekening onderzoek te doen. Maar dat ziet curator Bruno Tideman, werkzaam bij Wessel Tideman en Sassen Advoca-ten en daarnaast voorzitter van mkb Zuid-Holland, niet zitten. Het is

zigy

kal

uzn

y/ge

tty

imag

es

FORUM #23/20.12.1230

achtergrond

volgens hem ook niet nodig. ‘Ja, je moet moeite doen om faillisse-mentsfraude op te sporen. Je ziet vaak vlak voor een faillissement wijzigingen in de bedrijfsleiding. Of auto’s worden snel nog even verkocht. En als de fraude ingenieus in elkaar zit, leidt het spoor naar het buitenland.’Hij maakt stuitende zaken mee. Zoals een ondernemer in financiële nood die het zinkend schip wil verlaten. Een groep criminelen krijgt daar lucht van en zet hem onder druk om het bedrijf aan hen over te dragen. Vervolgens doen zij lukraak bestellingen, van bouwmateri-aal tot flatscreens, en als die eenmaal geleverd zijn, laten ze de bv fail-liet gaan. Maar het loont de moeite om dat uit te zoeken, zegt Tideman. ‘Follow the money. Je moet daarbij niet op de stoel van politie en justitie gaan zitten. Het gaat een curator in eerste instantie om het geld in de boe-del.’ Op zich kan hij goed samenwerken met politie en justitie, al laten vervolging en bestraffing te wensen over. ‘Het zijn vooral de eenvoudige zaken die worden opgepakt. De complexe blijven liggen.’ Hij merkt dat ook gedupeerde ondernemers niet altijd even enthousi-ast zijn om mee te werken aan het achterhalen van de fraudeur. ‘De meeste crediteurs laten het erbij zitten. Ze nemen hun verlies en rich-ten de blik op de toekomst.’

Tideman komt tussen alle faillissementen die hij behandelt ook veel ‘klein leed’ tegen van ondernemers die onbezonnen te werk gaan en zo in een faillissement belanden. Dat is volgens hem de keerzijde van het schrappen van ondernemerseisen. ‘En met de flex-bv is het alle-maal nog gemakkelijker geworden.’ Binnen deze groep bevinden zich ook ‘gelegenheidsfraudeurs’, ondernemers die in paniek bijvoorbeeld een bepaalde crediteur bevoordelen, en op basis daarvan het stempel faillissementsfraudeur krijgen. Deze groep zou niet meteen in aan-merking moeten komen voor een bestuursverbod. Dat zou gereser-veerd moeten worden voor de notoire fraudeurs die stelselmatig bv’s oprichten en failliet laten gaan. In de loop van volgend jaar komt minister Opstelten met zijn defini-tieve aanpak. ‘De pakkans ligt nu op iets meer dan 2 procent. Dat moet 50 procent worden’, zegt sp’er Gesthuizen. ‘Maar dat zal nog wel een aantal jaren duren.’ Het valt of staat met de mankracht die in de opsporing en vervolging wordt gestoken. Anders heb je straks een mooi sluitend net gespannen, maar weten de faillissementsfraudeurs nog steeds door de mazen te ontsnappen.

www.vno-ncw.nl/criminaliteitsbeheersing

‘bloed gaat voor geld’

Lage pakkans bij fraudeFaillissementsfraudeiseenschimmigezaak,endaarommoeilijkincijfersuitte

drukken.Uitouderonderzoek(2005)blijktdatvanallefaillissementenineenkwarttot

eenderdevandegevallen(zo’ndrieduizendperjaar)sprakezouzijnvanfraude.In5procentvandefraudegevallenwordteenstrafrechtelijktrajectingezet.Uiteindelijkleidtdatinslechts2,5procentvandegevallentot

eenveroordeling.

#23/20.12.1231

buitenland

‘Ondernemen had in Rusland een slechte naam’

Ingesloten tussen de drukke Tverskajastraat en het Poesjkinplein glimt in een kleine zij-straat de pas geverfde pui van Chop-Chop, iets kleurrijks tussen het eeuwige grijs in het centrum van de stad. Wie ‘s middags de win-kel binnenstapt, ruikt de geur van koffie, whisky en brillantine.‘Ik heb jaren over stijl geschreven’, legt voor-malig journalist Daniil Antonovski uit. ‘En toen wilde ik zelfs iets moois maken.’ Samen met een vriend die in zijn eigen woonkamer een kleine tatoeagestudio runde, opende hij een kapsalon voor mannen. Geen glitters, maar ouderwets blinkende scharen, vlinder-dassen en scheermessen. En het is razend populair; wie geknipt wil worden moet vroeg reserveren.Elk jaar blijkt uit onderzoek weer dat Rusland

een van de slechtste landen ter wereld is om te ondernemen. Ambitie verdrinkt in bureaucra-tische rompslomp, en de regels veranderen zo snel dat zelfs de ambtenaren die steekpennin-gen verzamelen ze soms niet meer begrijpen.‘Een moeilijk ondernemersklimaat? Zou best kunnen’, lacht Antonovski. ‘Maar wij hebben hier een record gezet. Eind juni bedacht. Twee maanden later hadden we de zaak open.’ Dat was 2011. Inmiddels zijn er in Moskou drie Chop-Chop’s en runt Antonovski nog een filiaal in Sint-Petersburg. Bijna dagelijks komen er uit de rest van Rusland verzoeken binnen voor franchises.Niet dat het daarmee gemakkelijk is. De hand-crèmes, kwasten en het scheerschuim moet hij vaak nog zelf in een koffer de grens over smok-kelen. ‘Iets importeren is nagenoeg onmoge-

lijk. Alles blijft dagen, weken, soms maanden aan de grens staan. Pas wanneer je contacten hebt bij de douane kun je partijen loskopen.’ Antonovski wijst op een enorm billboard van een duur Zwitsers horlogemerk aan het Poesjkinplein. ‘Die moesten hun eerste horlo-ges aan de pols mee het land in zien te krijgen.’Nooit zijn de regels duidelijk, maar soms kan dat de boel ook flink versnellen. Neem bij-voorbeeld de brandweer. Die komt bij wet de brandveiligheid en vluchtroutes van je pand inspecteren, en in de meeste gevallen leggen ze die vervolgens ook zelf aan. Dan ben je in een halve dag klaar, tot er een nieuwe brand-weer-inspecteur binnenstapt.Vladislav Korotsjin van Opora, een mkb-plat-form, bevestigt de problemen. ‘Uit onze onder-zoeken blijkt dat vooral dat slechte infrastruc-tuur drukt op kleine ondernemers. Natuurlijk gaat het niet goed met de bureaucratie en de corruptie, maar dat lijkt te stabiliseren.’En dat is al heel wat. Van de overheid hoeft de Russische ondernemer weinig te verwachten. Ondertussen ziet Antonovski wel een kente-ring. ‘Ondernemen had altijd een slechte naam, mensen zien je vaak als speculant. Die mentaliteit is langzaam aan het veranderen.’

Ondernemen op zijn Russisch is zelf je voorraden het

land in smokkelen. En steekpenningen betalen aan de

grens. Ondanks alles zijn er Russen die het proberen.

Tekst: Olaf Koens | Foto: Corbis/Hollandse Hoogte

FORUM #23/20.12.1232

�

Wat zeg je me nou? Geclusterfuckt?‘Jongeren krijgen straks alles over zich heen. Wij betalen voor de verzorgingsstaat, bou-wen een studieschuld op, krijgen een onzeker arbeidscontract, komen moeilijker aan een woning en krijgen later en minder pensioen. Clusterfuck is de militaire term voor zo’n samenloop van omstandigheden. Niet alleen binnen de vakbeweging, maar ook bij politici en werkgevers is daar onvoldoende oog voor.’

En nu wil je een nieuw Akkoord van Wassenaar? Is jullie achterban daar niet te jong voor? ‘Het is inderdaad geen bekende term voor jongeren, meer iets uit de geschiedenisboek-jes. We spreken ook wel over een New Deal.’

Dat gaat nog verder terug!‘Ja, nou ja, de naam maakt ook eigenlijk geen

bal uit. We richten ons niet alleen op jonge-ren. En omdat we de bestaande instituties nodig hebben, ligt een link met het Akkoord van Wassenaar voor de hand. Dat akkoord was opvallend. De economische situatie was begin jaren tachtig net zo lastig. Toen is lei-derschap getoond, hebben werkgevers en vakbonden samen de schouders eronder gezet in plaats van de kop in het zand gesto-ken. Dat willen we nu weer.’

Wat moet er in dat nieuwe akkoord staan dan?‘Ik zie een herverdeling van zekerheden voor me. Er is nu een grote groep jongeren met weinig rechten versus een kleiner wor-dende groep ouderen met veel rechten. Flex-werkers hebben bijvoorbeeld de minste ont-wikkelingsmogelijkheden, terwijl zij die juist het hardst nodig hebben. Onze inzet is: ook ontslagbescherming en meer scholings-

rechten voor flexwerkers, en een langere opzegtermijn.’

En wat krijgen werkgevers daarvoor terug? ‘Gemotiveerde en ontwikkelde werknemers, en dat is goed voor de innovatie- en concur-rentiekracht van bedrijven. Het is een weder-zijdse inspanningsverplichting. Als de werk-nemer niet mee wil werken, dan kan een werkgever zeggen: ‘Ik ben klaar met je.’ En als de werkgever niet mee wil werken, dan moet een werknemer een hogere ontslagvergoe-ding krijgen.’

Waarom komen de moederbonden hier niet mee? ‘Als fnv Jong en cnv Jongeren zijn wij min-der voorzichtig dan het oudere kader van de fnv en het cnv. Het kabinet biedt in het regeerakkoord een uitgestoken hand aan de

‘Wij worden geclusterfuckt’

Wie? DennisWiersma(26),voorzitterfnv Jong

watzegjemenou?

#23/20.12.1233

column scheer

EvaAlshetwinterseizoenisaangebroken,gaanbijtreinforensenallealarmbellenrinkelen.Treinenzijnvertraagd,vallenuitofwordenuitvoorzorgvanhetspoorgehaaldinverbandmetverwachteweersomstandigheden.‘Ruimteophetspoorcreëren’,heetdatinns-jargon.Detreinendienogwélrijden,zijnsteevasttekort,watweerdeschuldisvan‘dieluivanProRail’.

Alstreinreizigerhoorjehetgelatenofkokendvanwoedeaaninhetgangpadofophetperron.Omnareverrassingentevoorko-menmoetjevoorafgaandaanelketreinreisdelaatsteactuelevertrektijden,storingenenwerkenaanhetspoorraadplegen. OfjevraagthetEva,deelektronischevirtueleassistentvande ns-site,dieantwoordenuitdecomputeroplepelt.Eencollegadiewildewetenofdedienstregelingdiedagzouwordenaange-past,raadpleegdeEvaenkwamnietmeerbijvandelach.Evaisnamelijkalgauwdedraadkwijt.Enzeheefteigenlijkmaaréénantwoord:‘Wiltuinformatieoverdenieuwedienstregeling?’Daarblijftzemaaropterugkomen,watjeookintypt.‘SpreekikSpaans?’,reageerdedecolleganaeenaantalpogingenvertwijfeld.‘Hierweetikhelaasnietsover.Wiltumisschiencontactopnemenmetdeklantenservice?’,antwoorddeEva.

Nouwasdatookweleenbeetjeeeninstinker.IkbeslootEvadaaromnogeenkanstegeven.Maarookopvragenoverdeweersverwachtingentreinuitvalbleefzedoorverwijzennaardedienstregeling.Pasop‘winterweer’sloegzeaanenvroegzeofikietswildewetenoverhetaanpassenvandedienstregeling.Terafrondingvanonze‘geautomatiseerdechat’wildezegraageenrapportcijfer.Ikgafeen3enzeidaarbijdatdevirtueleassistentmeerbelooftdanzelevert.‘Ikbeantwoorduwvragen,maarbengeenechtmens’,verduidelijkteEva,omvervolgensnogeenkeeromeentoelichtingtevragen.

Zo’ngadgetwerktnatuurlijkniet,zekernietvoordetochalgefrustreerdetreinreizigerdiewilwetenwaarhijaantoeis.Aandeanderekant:alsikdevolgendekeeropeenkoudperronopeenvertraagdetreinstatewachten,denkikevenaanEva,enwordthetleedverzacht. Paul Scheer

jero

en p

oort

vlie

t

�

sociale partners om mee te praten over de invulling van de sociale agenda. We moeten laten zien dat we ons verantwoordelijk voelen en snelheid willen maken. Je moet als vakbe-weging nu niet gaan afwachten en je beperken tot het oproepen tot actie en het Malieveld een paar keer vullen.’

Maar jullie zitten toch niet aan de overlegtafels? ‘Nee, wij sluiten geen cao’s af. We streven wel naar verjonging van de huidige lichting vak-bondsbestuurders. Die bestaat voor 4 procent uit 35-minners, dat moet een derde worden. Daarvoor hebben zich nu 250 jongeren aange-meld die we gaan opleiden. Ondertussen pro-beren we de zittende bestuurders op te por-ren, de druk op te voeren. Dat moet, want het ledenaantal van de vakbonden holt achteruit.’

Inderdaad, wat is jullie draagvlak nog? ‘Dan vraag ik: wat is het alternatief voor de vakbeweging? Ik vind dat een vakbond rele-vant moet zijn in alle levensfasen van werk-nemers. De gemiddelde leeftijd binnen de vakbond ligt rond de 50, terwijl jongeren straks alles over zich heen krijgen. Als de vak-beweging jongeren geen sterkere positie geeft, is zij ten dode opgeschreven. Dan schoppen we maar tegen wat zere scheentjes; er staat veel op het spel.’

Luisteren vakbondsbestuurders naar een vvd­lid? ‘Die vraag krijg ik elke keer, daar word ik een beetje moe van. Ik heb zelf niet zoveel met het zogenaamde contrast tussen mijn voor-zitterschap van fnv Jong en mijn vvd-lid-maatschap. Die oude hokjes en dogma’s ver-dwijnen bij mijn generatie. Er zijn ook ondernemers die PvdA stemmen. Waar het mij om gaat, is dat de belangen van jongeren op één komen.’

Tekst:PaulScheer|Foto:BartMühl/hh

FORUM #23/20.12.1234entrepreneurs for entrepreneurs

Bent u op zoek naar een concrete manier om uw MVO-beleid in te vullen? Word dan bedrijfssponsor van PUM. Zo draagt u bij aan de groei van een onderneming in een ontwikkelingsland of opkomende markt, eventueel met de inzet van uw eigen medewerkers.

Meer weten? Neem contact op met Lotte Coosen, telefoon (070) 349 05 15 of kijk op www.pum.nl.

Hoe werkt het? U helpt een ondernemer uit uw eigen sector

in één van de 70 landen waar PUM actief is Uw medewerkers kunnen hier ook

aan bijdragen U ziet commerciële kansen en ontdekt

mogelijk een nieuwe markt

Hij een goed lopende zaak… ...en u nieuwe handelskansen

VNO136_Forum_1812.indd 48 02-10-12 11:21

FORUM #23/20.12.123535

Pottengal Mukundan, hoofd van de afdeling fraudebestrijding van de International Chamber of

Commerce, vindt dat banken ook deel uit maken van de handelsketen als het om fraude gaat

De grootste vergissing in het mondiale vervoer is de uitvinding van de container. In elk geval voor fraudebestrijders, bleek op 4 december tijdens een anti-fraudeseminar van het icc in het Haagse kantoor van vno-ncw. ‘Niets zo gemakkelijk te vervalsen als vrachtbrieven.’

Hetprobleemvancontainersisdatjenietkuntzienwaterinzit.Daaroverwarendesprekers,PottengalMukundan(hoofdvaniccCommercialCrimeServices),CeesFossenenFrankHeijmann(beidenvandeDouane)heteens.‘Deinternationalescheepvaartishelemaalgebaseerdopdocumentatie’,zeiFossen.‘Nietsiszogemak-kelijktevervalsenalsdat.’Hetsysteemisooknogeensgebaseerdopdeverwachteinhoudvaneencontainer,nietopdedaadwerkelijkegoederendieerinzitten.Hetgevolgvandatvertrouweninpapieris,lietzijncollegaHeijmannzien,datopelkwillekeurigschiptientallenensomshonderdencontainerszijnoverbeladenofdaterandereladinginzitdanopdevrachtbriefstaat.‘Alsjezietwatdaarmeegesjoemeldwordt,isheteenraadseldatwenogetenoponsbordhebben’,zeiFossen.Eentweedeprobleembijinternationalefraudeisderolvanbanken,steldePottengalMukundan.Hethoofdvandeicc-dienstdiezichbezighoudtmetfraudeenpiraterijvindtdatfinancierszichtemakkelijknaardezijlijnvandetransactieschuiven.Hetisvaakeenvoudigtecontrolerenofeentransactiedubieusis,liethijzien.‘Zegiktegenbanken:‘Stopmethetfaciliterenvanfraude’?Jazeker’,zeiMukundanferm.‘Nietalleenvanuiteenmoreeloogpunt,ookomdathetbeterisvoordebank.Klantendieslachtofferwordenvanfraudeenhunschuldennietmeerkunnenbeta-len,kostendebankengeld.Doorwitwaspraktijkenoogluikendvoorbijtelatengaan,kunnenbankenmiljoenenboeteskrijgen.Aldenkenzevanniet,bankenlopenweldegelijkrisico.’www.iccwbo.org|www.icc.nl|www.icc-ccs.org

‘Stop met faciliteren van fraude’

veReniging

36 mens

•Personalia

37branche

•GastvrijNederland speeltvoorSinterklaas

•Deprijzenkast:Zieligezzp’er?•Willem-Alexanderopent onderzoeklocatiePivotPark

•HandelcentraaltijdensontmoetingmetTurksevicepremier

•Uitgeversmakenhetpiratensteedsmoeilijker

•EvenbellenmetBeeuwkeKeijer, directeurFederatieHoudenZilver

40 regio

•Noordenzetinop energie-technischonderwijs

• ‘Grondstoffenveiligstellenvoor de industrie’

•KoninklijkeopeningHanzelijn

41 duurzaam

•awvn:‘Energielabelleidend bijgroenleasen’

•BierbrouwerBavariastaptoveropboot•Slimmerwerkenaanveiligedijken• ‘Zetinopvergroeninggebouwen’

icc

entrepreneurs for entrepreneurs

Bent u op zoek naar een concrete manier om uw MVO-beleid in te vullen? Word dan bedrijfssponsor van PUM. Zo draagt u bij aan de groei van een onderneming in een ontwikkelingsland of opkomende markt, eventueel met de inzet van uw eigen medewerkers.

Meer weten? Neem contact op met Lotte Coosen, telefoon (070) 349 05 15 of kijk op www.pum.nl.

Hoe werkt het? U helpt een ondernemer uit uw eigen sector

in één van de 70 landen waar PUM actief is Uw medewerkers kunnen hier ook

aan bijdragen U ziet commerciële kansen en ontdekt

mogelijk een nieuwe markt

Hij een goed lopende zaak… ...en u nieuwe handelskansen

VNO136_Forum_1812.indd 48 02-10-12 11:21

FORUM #23/20.12.1236

vereniging mens

Benne van Popta (Pensioen-federatie)volgtper1januariMaarten Dijkshoornopalsvoor-zittervanderaadvanadviesvanPensioenBestuur&Management.Dijkshoornblijftlidvanderaadvanadvies.René Maatman (De BrauwBlackstoneWestbroek)enArthur van der Wal (azl)tredentoetotderaadvanadvies.

Per1maarttreedtJellie Banga alscootoetotdeexecutiveboardvanTriodosBank.ZijvolgtMichael Jongeneel op, die beginvanditjaarisbenoemdtotdirecteurvanTriodosInvestmentManagement.

Per1januariisBrian Stout de nieuweB2BdirectorvanT-MobileNetherlands.IndezefunctietreedthijtoetotdedirectievanT-MobileNederlandenishijverantwoordelijkvoordezakelijkemarktenwholesale.

Brian Stout

Jan Nooitgedagt zalaanheteindvanzijntermijnterugtredenalscfovanverzekeraarAegon.DeraadvancommissarissenvanAegondraagtDarryl Button vooralszijnopvolgerenlidvanderaadvanbestuur.Per1januarizalTom Grondin, chief risk officer, toe-tredentotdemanagementboardvanAegon.

Chris Kuijpers is per 1 decem-berdirecteur-generaalMilieuenInternationaal bij het ministerie vanInfrastructuurenMilieu.HijvolgtBernard Ter Haar op, die

directeur-generaalParticipatieenInkomenswaarborgisgewordenbijhetministerievanSocialeZakenenWerkgelegenheid.

Kees Jan Mourik volgtper 1januarizijnvaderKees Mourik opalsvoorzittervanderaadvanbestuurvanJoh.Mourik&CoHolding.

Koos van der Steenhoven is per1decemberwaarnemendsecretaris-generaalbijhetminis-terievanBinnenlandseZakenenKoninkrijksrelaties.HijvolgtRoos van Erp­Bruinsma op die per 1 december abdTopconsultantisbijhetministerievanBinnenlandseZakenenKoninkrijksrelaties.

Per1decemberwordtErik Akerboom denieuwesecretaris-generaalvanhetministerievanDefensie.Hijvervangtsecretaris-generaalTon Annink die per 1oktoberaandeslaggingalssecretaris-generaalvanhetministerievanSocialeZakenenWerkgelegenheid.

Erik van Engelen wordtper 1maartdenieuwedirecteurvanuneto-vni,ondernemersorgani-satievoordeinstallatiebrancheen de technische detailhandel. Hij volgt Titia Siertsema op die per 1januarivoorzittervandeverenigingwordt.

Erik van Engelen

Per1novemberis Martin Meerkerk benoemd tot market leaderBeneluxenalgemeen

directeurvanadviesbureauMercerNederland.

Ronald Luijckx stapt per 1 januari opalsoperationeeldirecteurvanfacilitair contact center snt Nederland.Ronald van Schijndel volgthemopalscoo.

Sjirk Kuijper en Rinder Sekeris vormenvanaf15maartdetweehoofdigedirectievanhetNederlandsDagblad.ZijvolgenPeter Bergwerffop,dietotzijnpensioen in 2015 als redacteur werkzaamblijft.

Marc van der Linden is per 1 decemberbenoemdtotlidvanderaadvanbestuurvanEneco.Hijvolgt Jurriaan Ruysop,diedezefunctie ad interim bekleedde.

Per1januariisBernd Taselaar benoemdtotalgemeendirec-teurvanexinHolding.HijvolgtMichiel van der Lande op, die danmetprepensioengaat.

Jaap Maljers en René MiddelweerdzijngekozentotnieuwebestuursledenvanZelfstandigeKliniekenNederland(zkn).Maljersismede-eigenaarvanBergmanClinics,eenvandeoorspronkelijkeoprichtersvanzkn.Middelweerdiskno-arts.

NaruimtwintigjaardirecteurvandeBrabants-ZeeuwseWerkgeversverenigingtezijngeweest,isHenk Oderkerk 1decembermetpensioengegaan.TijdenszijnafscheidsbijeenkomstwerdhijbenoemdtotRidderindeOrdevanOranjeNassau.

Dirk­Jan Duynstee treedt per 1 december als partner toe tot de procesrechtsectievanadvocaten-kantoor Clifford Chance.

Per1januariwordtOostenrijkerMarcus Breyer denieuwedirecteur-generaalvandeEuropesewerkgeversorganisatieBusinessEurope.HijvolgtPhilippe de Buck op, die na tien jaar af-scheidneemtvandeorganisatie.

Marcus Breyer

Marco KeimisvoorgedragenalsnieuwevoorzittervanhetVerbondvanVerzekeraars.Hijisdirectievoorzittervan aegonNederlandenlidvanhetVerbondsbestuur.KeimisbeoogdopvolgervanRonald Latenstein, diedeeluitblijftmakenvanhetVerbondsbestuur.

nieuw bestuurslid vno-ncw

Edwin van den Berghen, direc-teurDethonenpenningmeestervanvhgBrancheverenigingvoorondernemersinhetgroen,isper26novemberlidvanhetalge-meenbestuurvanvno-ncw. Hij is lid namens vhgenvolgtBert Gijsberts op.

Edwin van den Berghen

personaliat-

mob

ile

deth

onch

rist

ian

jun

gwir

th

unet

o-vn

i

FORUM #23/20.12.1237

de prijzenkast

vereniging branche

Zielige zzp’er?‘Ikrealiseerdemevoordatikdezeprijskreegeigenlijknieteensdatikzzp’erben.Ikbenondernemer,maakthetuitofdatmetofzonderpersoneelis?’Eva Hukshorn isinformalinvestorenwerdonlangsbenoemdtotzzp­ondernemer van het jaar.Metprivégeldinvesteertzein startupsenhetmkb.Zeondersteuntdiebedrijvenver-deropstrategischvlak,neemtdeelinhetmanagementofspeelteenrolinderaadvanadvies.efactorbijvoorbeeld,waarzebijhetmanagementbetrokkenis,gaatbinnen-kortnaardeAmerikaansebeurs.‘Ikhebeengoedberoepomtelatenziendatzzp’ersnietzieligzijnenhulpnodighebben.Erkomtsteedsmeerbe-tuttelingvanpolitiekeninstantieseromheen.Bijnaalleondernemersbeginnenzonderpersoneel.Veelwinkeliershebbenookgeenpersoneel.Endemolisgrootgewordendoorzzp’ers.Erzijnvolgensmijmaartweesoortenmen-sen:werkgeversenwerknemers.Debottom line moet zijn:Waarligtdeverantwoordelijkheidvoorjepaycheck?’

en verder vielen onlangs ook nog in de prijzen…Hetsamenwerkingsverbandvanroc Nijmegen en roc Twente is met het project het BedrijfsCompetentie-Centrum (bcc)voormobiliteitenlogistiektijdenshetInnovatiecongresinAmersfoortuitgeroepentotwinnaarvandeNationale Innovatieprijs Beroepsonderwijs 2012 (nipb).

Hellebrekers TechniekenuitNunspeetwerd4decem-berwinnaarvandeVeluwse Innovatieprijs 2012. De prijsiseeninitiatiefvanvno-ncwNoord-VeluweenhetVeluwsCentrumvoorTechnologie(vct),diesamendehandenineenhebbengeslagenominnovatietebelonenineconomischzwaretijden.

Directeur Annemieke LantinkvanDeNieuweZorgThuisisdoordeFederatieZakenvrouwenopzaterdag1 december onderscheiden als mkb­ondernemer van het jaar 2012.

Gastvrij Nederland speelt voor Sinterklaas

Hans Haerkens, secretaris Gastvrij Nederland, geeft PvdA-vicefractievoorzitter

Mariëtte Hamer een toelichting op de petitie in aanwezigheid van Sinterklaas

Vijftigduizend extra banen in 2020 voor hoog- en laagopgeleiden. Dat is wat de Nederlandse gastvrijheidssector heeft te bieden als de economie met 1,5 procent groeit. Dit gaat niet vanzelf, staat in de petitie die de sector 4 december overhandigde aan vertegenwoordigers van de vaste Kamercommissie ez.

Depetitiebevatondermeereenpleidooiomdelastennietnodeloostelatenstijgen,zodatondernemersderuimtehebbenomteinvesterenininnovatievanhunduurzameproduct.Ookisdesectorgebaatbijeenverminderingvanregelseneenverbeteringvandekwaliteitvanderesterenderegels.HetzorgtvolgensGastvrijNederlandvoorruimteomteondernemenenvoor‘welvaartenwelbevinden’.Deorganisatievindtdatderijksoverheid–samenmetondernemers–meermoetinvesterenindepositioneringenpromotievanNederland.Ditmoetertoeleidendatbuitenlandsebezoekersonslandnogbeterwetentevindenenhuneuro’shieruitgeven.GastvrijNederlandsteltdatdesectorookoplossingenbiedtvoor‘degrotemaatschappelijkevraagstukkenvanonzetijd’,zoalsbevol-kingskrimp,preventieengezondheid,duurzaamheidenhetevenwichttussenrecreatieennatuur.DeorganisatiewildathetRijksamenmetondernemers,decentraleoverhedenenonderwijswerktaaneengezamenlijkevisieopdegastvrijheidseconomiein2020.Hetisdebe-doelingdateeneersteaanzetdaartoenoginhetkomendejaarwordtgegeven.InGastvrijNederlandzijnondermeerreisbrancheorganisatieanvr, ClubvanElf(verenigingvandagattractiebedrijven),hiswaVereniging,KoninklijkeHorecaNederlandenKoninklijkNederlandsVervoervertegenwoordigd.www.gastvrij-nederland.nl

gast

vrij

ned

erla

nd

FORUM #23/20.12.1238

vereniging branche

zorgmarkt�op�slot?zkn,debrancheorganisatievanzelfstandi-geklinieken,vindtdathetkabinetonvol-doendeduidelijkmaakthoeruimtegebo-dengaatwordenvoornieuweaanbiedersopdezorgmarkt.Dezininhetregeerak-koorddatervoldoenderuimteblijft,vindtdebrancheorganisatieonvoldoende.Zijroepthetkabinetopomzosnelmogelijkmeteenconcreetplanvanaanpaktekomen.Nieuwezorgaanbiederszorgenvoorveelinnovatie,dieleidttothogerekwaliteitenlagerekosten.Denoodzaakvoormeerduidelijkheidishoogomdathetkabinetderestitutieindebasisverzekeringwilschrappen.Daarnakunnenpatiëntennietmeernaarnieuwezorgaanbiedersdienietgecontracteerdzijn.www.zkn.nl

kritiek�op�inspectie�gezondheidszorgMeerdantwintigfarmaceutischebedrijvenhebbeneenwaarschuwinggekregenvandeInspectievoordeGezondheidszorg,maarbegrijpennietwaarom.AfgelopenjaardeeddeInspectieon-derzoeknaaradviesradenvanfarma-ceutischebedrijven.Daarinzittenondermeerartsendiedebedrijvenadviserenoverhetomgaanmet–veelalnieuwe–geneesmiddelen.DiezeggentehebbengehandeldinlijnmetdewerkafsprakentussendeInspectieendeStichtingCodeGeneesmiddelenreclame.AlsdeInspectiedenormenvoorafduidelijkhadgemaakt,wasdaarnaargehandeld,aldusNefarma.www.nefarma.nl

Willem-Alexander opent onderzoeklocatie Pivot Park

Kroonprins Willem-Alexander opende 4 december Pivot Park, dat is voortgekomen uit het

voormalige onderzoekscentrum van msd-dochter Organon. Op het park zijn 23 bedrijven

gevestigd. De faciliteiten en diensten van deze bedrijven bestaan vooral uit biologische en

chemische laboratoria. Verder is er op het terrein een farmaceutische proeffabriek. Op Pivot Park

werken bedrijfsleven, wetenschap en overheid samen.

Twee dagen eerder opende staatssecretaris Weekers van Financiën in Leiden de nieuwbouw van

het Japanse farmaceutische bedrijf Astellas. Hij deed dat samen met de Japanse ambassadeur

in Nederland, de ceo van Astellas en de hoogste man verantwoordelijk voor onderzoek en

ontwikkeling van het concern.

www.nefarma.nl

De viering van 400 jaar betrekkingen tussen Nederland en Turkije is dinsdag 11 december officieel

afgesloten. Speciaal daarvoor kwam de Turkse vicepremier Ali Babacan naar Nederland. Hij

ontmoette premier Rutte voor een overleg. En voerde gesprekken met ceo’s van bedrijven als

ihcmerwerde, kpmg, Rabobank, Randstad, Royal Haskoning, Shell, VanDrie Group, Van Oord en

vopak over hun plannen in Turkije. Ook de plaatsvervangend directeur-generaal van Buitenlandse

Zaken, Marten van den Berg (midden foto) en Eli Lenaars (ing, links op de foto) namens

werkgeversorganisatie vno-ncw, waren bij het rondetafelgesprek aanwezig.

De economische vooruitzichten voor Turkije zijn de komende jaren veelbelovend en Nederland

is een belangrijke handelspartner en investeerder in het land. Tijdens het gesprek kwamen onder

andere nieuwe infrastructuurprojecten, nieuwe wetgeving, de hervorming van de landbouw en

energiewinning aan de orde.

robi

n u

trec

ht/a

np

jero

en p

oort

vlie

t

Handel centraal tijdens ontmoeting met Turkse vicepremier

FORUM #23/20.12.1239

even bellen met…

Beeuwke Keijzer,

directeur Federatie

Goud en Zilver

Een wakker landelijk dagblad kopte begin deze maand: ‘Federatie Goud en Zilver roept op tot boycot Postnl’. Welnee, zegt Beeuwke Keijzer, direc-teur van de federatie. ‘Ik heb onze achterban alleen geadviseerd om goed af te wegen of ze zaken via de post of een pakketservice versturen.’

Wat is er aan de hand met de post?‘Juweliersmerkensteedsvakerdatpakketjesverdwijnendiezeaangete-kendversturen.Dewaardewordtdanwelvergoeddoordeverzekering,maarvaakgaathetomdetrouwringofeenkettingvanomaenanderezakenwaaremotionelewaardeaanhangt.Postnl heefteerstnoggeprobeerdomdezaaktebagatelliseren,maarwehebbennuheelgoedoverleg.Zezijndrukbezigomuittezoekenwaarhetlekzit.’

Waarom sturen juweliers in vredes­naam kostbare zaken over de post?‘Mensenkomenmetsieradendiegere-pareerdofaangepastmoetenworden.Diemoetenbijvoorbeeldnaareengoudsmid.Natuurlijkkunnenjuweliersdatallemaalpersoonlijklangsbrengen.Ikkanmijnpostookwelzelfbezorgen,maarwehebbeninNederlandeenpostbedrijfwaarvanjemagaannemendatdiezijnwerkgoeddoet.HetgaatomaangetekendezendingenenonzeachterbanheeftallanggeleerddatjeernietopmoetzettendathetgaatomsieradendiejuwelierAnaargoudsmidBstuurt.OphetoogisheteenzendingvanpersoonAnaarpersoonB.’

Klinkt toch alsof u uw achterban afraadt om Postnl te gebruiken. Dat is dicht bij een boycot.‘Zekerniet.IkhebgezegddatzegoedmoetenoverwegenomgebruiktemakenvaneenanderedienstzolangPostnlnognietklaarismethetonderzoek.Bijboycottenwiljeeenbedrijfstraffen,datwilikniet.Postnl werktvolgensmijheelhardomuittezoekenwaaromerzoveelpakketjesverdwijnen.’

Wat moet er bij Postnl gebeuren, denkt u?‘Daargaikechtnietsoverzeggen.Depostkangoedzelfdeeigenorganisatietegenhetlichthouden.Ikzouhetookheelvervelendvindenalszijzoudenzeggenhoewijonzezakenaanmoetenpakken.’www.fgz.nl

fede

rati

e go

ud e

n z

ilver

vereniging branche

In opdracht van de Nederlandse boekuitgevers verenigd in de gau gaat Stichting Brein vanaf 1 januari websites doorzoeken op boeken die illegaal op het web zijn geplaatst. Het is de bedoeling dat deze ‘foute boeken’ meteen worden verwijderd.

HetCentraalBoekhuisheeftinmiddelsalleleverbareNederlandstaligetitels–ongeveertachtigduizend–verstrektaanBrein.EnhetisaanonderzoeksbureauGfKomwekelijksdenieuwverschenentitelsaanteleveren.Hoegroothetprobleemvanpiraterijis,blijftongewis,maar Brein maakt het steeds moeilijker, stelt Martijn David,algemeensecretarisvandegau,onderdeelvanhetNederlandsUitgeversVerbond(nuv).‘Wezijnnunietalleenreactiefbezig,maarookproactief.’Hijbeseftdatdestrijdtegensitesdieillegalewaaraanbiedennoglangnietisgestreden.Tochziethijhetnietalseenach-terhoedegevecht.‘Jemoetertegenblijvenstrijden.’DirecteurTimKuikvanBrein,deorganisatiediezichbezighoudtmetdebeschermingvanderechtenvandeNederlandseentertainmentindustrie,houdtdepiraterijrondboekenallangerindegaten.Volgenshemisdeomvangvanhetprobleemfors.‘Uitonderzoekblijktdatverrewegdemeesteconsumentennogpapierenboekenkopen.Maardedigitalemarktgroeitendezeisvooron-geveerdehelftillegaal.Mensendieeenmaaldewegnaargratisillegaalhebbengevonden,komenindeverleidingomdaarsteedsvakergebruikvantemaken.Hetisdusgoedomdevindbaarheidvanillegaalaanbodzoveelmogelijktebelemmeren.’www.nuv.nl

optimistisch�2013?Eenverbeteringvandeeconomischesituatie,zouheterin2013dantocheindelijkvankomen?vno-ncw en mkb-Nederlandhoudendemoederin,getuigedenieuwjaarsboodschapdiesindskortdeMalietoren siert.

Uitgevers maken het piraten steeds moeilijker

giov

ann

i sm

ulde

rs

FORUM #23/20.12.1240

vereniging regio

Koninklijke opening HanzelijnSinds 9 december is er een spoorverbinding tussen

Zwolle en Lelystad. Daarmee is de regio voorzien van

een logisch sluitend spoornet met nieuwe stations

in onder meer Kampen en Dronten. De lijn werd drie

dagen eerder geopend door Koningin Beatrix, die het

traject aflegde in de koninklijke trein.

De opening van de Hanzelijn was ook aanleiding voor

het organiseren van een congres deNieuweHanze.

Dat werd 12 december gehouden in Zwolle. Welke

kansen biedt de Hanzelijn de regio op gebied van

bestuur, economie, wetenschap en cultuur? Sprekers

waren onder meer vno-ncw-voorzitter Bernard

Wientjes en Paul Nijhof, ceo van Wehkamp.nl.

Ondernemers en onderwijsinstellingen gaan vier hotspots ontwikkelen voor energie-technisch onderwijs. Het ministerie van ez heeft 461.000 euro toegezegd. Dit is het eerste deel van het geld voor de Green Deal die het Rijk in oktober 2011 met Noord-Nederland af sloot.

DeuitkeringbetekentdatEnergyCollegevoor2012en2013aandeslagkanmetdeontwikkelingvanenergie-gerelateerdmbo-onderwijs.HetEnergyCollegeishetmbo-clusterbinnendeEnergyAcademyEuropeenisvolgensvno-ncwNoordvanbelangvoordever-ankeringvankennisopenergiegebied.In

hetEnergyCollegewerkenaoc’s,roc’s,bedrijvenenoverhedenuithetNoordensamenomjongerenopbasisvandemarktvraagopteleidenenprofessionalsbijtescholentotbekwamevakmensen.Overheid,onderwijsinstellingenenhetbedrijfsleveninvesterenruim1,5miljoeneuroinEnergyCollege.DrentsGedeputeerdeTanjaKlip-Martin:‘Dezemiddelendrageneraanbijdatdeenergiesectorinderegiokanblijvengroeien.Binnendiesectorisbehoefteaangoedgeschooldearbeidskrachtendiehetinnovatievermogenvanderegiover-groten.’ErkomenhotspotsinEmmen,Groningen,LeeuwardenenDelfzijl.www.vno-ncwnoord.nl

Noorden zet in op energie-technisch onderwijs

snel�blankenburg-tunnel�aanleggenBedrijfslevenorganisatiesinZuid-HollandwillendatministerSchultzzosnelmoge-lijkeenbesluitneemtoverdeaanlegvandeBlankenburgtunnelbijRotterdam.DeorganisatieswillengeenherhalingvandedecennialangdurendesoapronddeA4Midden-Delfland. tln, evo,Deltalinqs,vno-ncw West en mkbRotterdamziendeBlankenburgtunnelalsnieuwewestelijkeoeververbindingbijRotterdam,alseenlogischeenessentiëlestapomdever-keersproblemeninderegioaantepakken.Onderzoekenhebbenaangetoonddatdezetunnelvoordemeesteverkeerswinsttegendelaagstmogelijkekostenzorgt.www.vno­ncwwest.nl

ko

en v

an w

eel/

anp

‘Grondstoffen veiligstellen voor de industrie’

Jaime de Bourbon de Parme, zoon van prinses Irene, neemt nog even zijn gegevens door

met Pim Kraan van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Naast hem Jaap Jelle Feenstra

van de Haven Rotterdam. In de Malietoren, het kantoor van vno-ncw in Den Haag, kwam

woensdag 12 december een gezelschap ondernemers, vertegenwoordigers van ministeries

en van onderzoeksinstellingen bij elkaar. Ze spraken over het belang van een nationaal

grondstoffenbeleid nu het steeds moeilijker wordt voor bedrijven om aan grondstoffen als

metalen te komen. Er was ook een afvaardiging uit Duitsland, waar een dergelijk beleid al

concreter wordt vormgegeven. De twee dagen daarop werd in Rotterdam in breder verband

gepraat over grondstoffenbeleid.

mar

ijke

olst

hoor

n

FORUM #23/20.12.1241

vereniging duurzaam

Slimmer werken aan veilige dijkenVeilige dijken en een betere afweging van kosten. Dat is het doel van het convenant Kabels en leidingen in waterkeringen, dat de Waterschappen en het Platform Netbeheerders op 11 december hebben getekend. Door een betere samenwerking kan ook de overlast worden verminderd.

Werkzaamhedenaandijken,zoalsdijkverzwa-ring,hebbengevolgenvoorondermeerdewater-engasleidingenenstroomkabelsdieindiedijkenliggen.Eenintensieveresamen-werkingvanWaterschappenennetbeheerdersmoetervoorzorgendatdedijkenveiligblijvenengeenonnodigeuitgavenvoordeverleggingvankabelsenleidingennodigzijn.Bovendienkanzodeoverlastvoordijkbewonerswor-denbeperkt.Volgensdeconvenantpartnersvalteropdiversevlakkenwinsttebehalen.Ondermeerophetgebiedvankennis-eninformatie-uitwisseling.www.netbeheernederland.nl

‘Zet in op ver - groening gebouwen’Een handreiking aan de bouwsector om ook in Nederland serieus werk te maken van de vergroening van gebouwen. Zo betitelt de branchevereniging van groenvoorzieners vhg het rapport Technische eigenschappen van groene daken dat deze maand is gepresenteerd.

InhetrapportzetdetuEindhovendevoordelenvangroenedakenengevelsopeenrijinvoordebouwwereldtoegankelijkebewoordingen.Hetrapportbiedtondermeerhandvattenomeenvoudigerdebesparingenteberekenenvandergelijkedakenengevelsindeexploitatiekos-tenvangebouwen.Debrancheverenigingvanondernemersinhetgroen,vhg, hoopt op die manierdebouwwereldtestimulerenommeergroenedakenengevelstoetepassen.Wantvol-gensdeorganisatiebiedendezelegiovoordelen.www.vhg.org

stud

io d

od

Bierbrouwer Bavaria stapt over op boot

Bij de invoering van milieuvriendelijke maatregelen in leaseregelingen laten bedrijven zich vooral leiden door energielabels. Dat blijkt uit onderzoek van werk geversvereniging awvn naar de vergroening van regelingen voor de auto van de zaak.

Steedsmeerbedrijvenproberenhunleaseregelingmilieuvriendelijkertemaken.Zelatenzichdaarbijvooralleidendoordeenergielabelsdiedoordeoverheidzijninge-voerd.Bijnadehelftvandebedrijvenheeftzo’nbeperkingvandekeuzealopgeno-meninzijnregeling,ruimeenkwartdenktdattegaandoen.Anderoverheidsbeleidopditterreinmaaktopwerkgeversweinigindruk.Zozienermaarweinigwatinde(inEuropeesverbandafgesproken)stimuleringsmaatregelenvooralternatievebrandstoffenalsbiodiesel.Alseralwordtgekozenvooreenalterna-tievebrandstof,danisdatvrijwelaltijdaardgas.Hetvergroenenvandeleaseregelingisvoorveelbedrijvenonderdeelvaneenpakketmaatregelenomdemilieubelastingdoordiebedrijventeverminderen.Zezeggenditvooraltedoenomdatzemaatschappelijkverantwoordwillenondernemen.Maarookaspectenalslagerekostenspeleneenbelangrijkerol.www.awvn.nl

awvn: ‘Energielabel leidend bij groen leasen’

Met het aan boord stappen van twee Bavaria babes markeerde Bavaria het overhevelen van een deel van het vervoer naar de binnenvaart. De Brabantse bier brouwer is het tweede bedrijf dat de boot kiest voor het transport van eind producten.

Totvoorkortzorgdedebinnenvaartalleenvooreendeelvandeaanvoervangrondstoffenen20-en40-voetsdeep seacontainers.Indenieuwesituatiezul-lenookde45voetsshort sea containers afkomstigvanBavariaperbinnenvaart-schipwordenvervoerd.DaarmeehaaltdebrouwerperjaarveertienhonderdextracontainersvandewegentussenLieshoutenRotterdam.DestaplevertBavariaeenreductievandeco2-uitstoot opvan28procent.EendagvoordatBavariametz’nplan-nennaarbuitenkwam,hadHeinzalbekendgemaaktdathettienduizendrittenverplaatstnaardebinnenvaart.

DeproductenvanBavariagaansamenmetdievanMarsinéénschiprichtingRotterdamsehaven.Erkomteendage-lijkseafvaart.Dedienstzorgtvoordoor-stromingbinnendeproductieafdeling,beperkingvandevoorradenendaardooreenverlagingvandeopslagkosten.Bavariaisindeontwikkelingvandeplan-nenvoortransportoverwaterbegeleiddoorhetBureauVoorlichtingBinnenvaart.HetbureaubiedtbedrijveninopdrachtvanhetministerievanInfrastructuurenMilieuopmaatgemaaktelogistiekebinnenvaartadviezen.www.schuttevaer.nl

42 FORUM #23/20.12.12

portret

heleen�sonnenberg

‘ik�schaam�me�nergens�voor’Ze is aanstekelijk enthousiast, alles is leuk.

Heleen Sonnenberg (42) is directeur van

familiebedrijf Weduwe Joustra & Zn.

De zesde generatie en de tweede vrouw

in een bedrijf dat al bijna 150 jaar bestaat.

‘Soms is het doodeng.’

Tekst:JiskaVijselaar|Foto’s:JeroenPoortvliet

De bel klingelt gezellig. Als de deur opengaat van de winkel en distil-leerderij van Weduwe Joustra & Zn. ademt alles geschiedenis. Midden in de Sneker binnenstad zit het bedrijf al bijna 150 jaar precies op de plek waar de weduwe ooit begon. Water kabbelt voor de deur, de Friese vlag aan de gevel. Binnen is nooit iets veranderd. Alleen een paar foto’s met bekende Nederlanders die de winkel bezochten, zijn toegevoegd. Prins Bernard, Hans Wiegel, dat soort mensen. Links de toonbank, rechts staan wijn, Beerenburg en likeuren uitgestald, in het midden het drankorgel waar je vroeger als klant je eigen kruikje Beerenburg kon vullen. Erachter – waar eens de woonkamer van het gezin Joustra was – is nu een kantoor. Daar hangt een schilderij van de weduwe. Ze kijkt de bezoeker streng aan vanuit een donkere lijst. ‘Naarmate ik ouder word, is mijn verbondenheid met haar steeds gro-ter’, zegt Heleen Sonnenberg. Zij is de zesde generatie in het bedrijf. Andere achternaam, zelfde familie. ‘Typisch hè, vroeger had ik niets met die geschiedenis. Stom, saai en de weduwe een oude oma. Nu is ze een waardevolle vrouw voor me.’ Even kijkt ze naar de vrouw in de lijst en zegt dan zacht: ‘Ze waakt over me. Dat geloof ik echt. Zij heeft zo moeten knokken om dit allemaal voor elkaar te krijgen. Niet uit hobby, maar omdat ze geen keuze had.’ Veertig was de weduwe bij de start in 1864. Na het overlijden van haar man bleef Anjenette Joustra alleen achter met winkel, wijnhandel en vier jonge kinderen. Ze zette de zaak voort, maar verlegde het accent van de handel in wijn naar het distilleren van Beerenburg. Een Fries kruidenbitter, dat eigenlijk uit Amsterdam komt. ‘Hoe had ze anders aan geld moeten komen en haar kinderen kunnen voeden?’ Sonnenberg wijst omhoog: ‘Ongetwijfeld kijkt ze nog vanaf een wolkje mee.’

En dan hoopt u dat ze trots is?‘Ja, over het feit dat wat met haar is begonnen nog steeds bestaat. Dat heeft ze niet verwacht, denk ik. Zij heeft dit niet opgebouwd voor de generaties na haar, maar om zelf te overleven. En stiekem hoop ik dat ze het leuk vindt dat er weer een vrouw aan het roer staat.’

#23/20.12.1243

In het hartje van Sneek en net om de hoek bij de Weduwe Joustra staat de Waterpoort. Voor

Heleen Sonnenberg staat het symbool voor ‘thuis’. ‘Ik word altijd blij als ik de poort weer zie’

FORUM #23/20.12.1244

portret

U zult maar de generatie zijn die de zaak failliet laat gaan.‘Kippenvel. Aan de ene kant is het heel bijzonder en mooi dat je het familiebedrijf voortzet, dat er nog negen mensen van leven. Maar het is ook doodeng. Soms houd ik mijn adem in: gaan we het wel redden? Ik moet de boel wel draaiende houden. Dat is een heel spel waarmee ik constant bezig ben.’

Wat was het moment dat u uw adem inhield en dacht: ‘Dit kan ook zomaar mis gaan’?‘Ik weet nog goed dat een jaar of tien geleden de accijns op drank enorm omhoog ging. De handel stortte echt volledig in. Een dou-anecontroleur die hier langskwam, maakte een opmerking tegen me: ‘Nou, in de tijd met je vader waren het heel andere cijfers.’ Het was als een grapje bedoeld, maar ik dacht echt: ‘Oh nee, daar gaan we.’ Uitein-delijk is het allemaal goed gekomen, maar nu maken we weer span-nende tijden door. Het lijkt erop dat we al met al toch nog een prima jaar gaan draaien, alleen daar had ik twee drie maanden geleden nog wel even zorgen over.’

Want het bedrijf moet behouden worden voor de volgende generatie?‘Jazeker. Helaas heb ik zelf geen kinderen, maar ik hoop dat een van de kinderen van mijn broer hiermee door wil.’

Met grote stappen beent Sonnenberg door de winkel heen. Een smalle gang waar dozen drank staan opgestapeld tegen de wand leidt naar de bijkeuken. Dan dwars door de tuin op weg naar de distilleerderij. Onderweg praat ze aan een stuk door. Alsof je een geluidsopname ver-sneld vooruit draait, maar dan zonder de vervorming van de stem. Ze zwiept de deur open, maakt een praatje met de man die aan de bottel-lijn staat. Even verderop staan twee vrouwen met de hand beugeldop-

pen op kruiken te drukken. Hier de ketels, daar de kruiden, overal uit-leg bij. Pas helemaal achterin komt ze even tot ‘rust’. Daar staat Beerenburg in houten wijnvaten te rijpen tot Frysk Superieur Oerâlde Bearenboarch (vijf jaar) en Xtra Oergriselikâld (tien jaar). Vijf ervan zijn speciaal bedoeld voor het jubileumjaar als de Weduwe Joustra 150 jaar bestaat. Sonnenberg: ‘Zo spannend wat er dan uit die vaten komt. Of het goed smaakt. Maar tot nu toe hebben we er steeds iets moois uit gehaald.’ Het zijn maar twee voorbeelden van de vernieuwingen die Sonnenberg doorvoerde. Ze voegde ook likeuren toe aan het assorti-ment, opende een museum, een proeflokaal, vernieuwde de bottellijn, en deed andere investeringen. ‘Ja, ik pak het anders aan dan mijn vader.’

Dat zal wel eens knallen.‘Vorige week nog in de keuken bij mijn ouders. Ik zie mijn moeder er dan hoofdschuddend tussen zitten van ‘oh daar gaan we weer’. We botsen soms flink, mijn vader en ik, maar we zijn nog nooit met ruzie uit elkaar gegaan. Ik moet zeggen, juist het feit dat we het soms totaal oneens zijn, zet me aan het denken. Zit ik er naast? Wil ik te graag mijn zin doordrijven?’

En dan luistert u braaf naar hem?Lachend: ‘Nou nee. Sonnenbergen zijn behoorlijk eigenwijs, ik ook. Als ik heb bedacht: zo gaan we het doen, dan doen we het ook zo. Maar eerlijk is eerlijk, ik doe soms toch wat met zijn kritiek. Ik wil wel graag leren van anderen.’

Ze bruist van het enthousiasme, loopt zomaar weg midden in een zin om iets te pakken dat ze wil laten zien. In haar werkkamer op de zolder is het gezellig rommelig. Overal mappen, er ligt van alles op de grond. Proeven voor etiketten, notities, geeltjes. En alles wat ze doet is leuk, leuk, leuk, zegt ze.

#23/20.12.1245

Drie stellingen

Een crisis is goed voor de drankhandel‘Erwordtgezegddatmensenineencrisissnellernaardeflesgrijpen.Maardatiswelhetlaatstedatikwil.Onzeverkoopblijftstabiel,ookomdatonzeproductenmeervoorlevensgenieterszijn.’

Wie zijn geschiedenis niet kent, doet hem over‘Datiszo,denkik.Jehistorieisenormbelangrijk.Hetisonderdeelvanwiejebent.Heberrespectvoor,leerervanenbehoudhetgoede.’

Sc Heerenveen wordt kampioen‘IkgagraagmetmijnvadernaareenwedstrijdvanHeerenveen.Maarkampioen?Datziterhelaasnietinditseizoen.’

heleen sonnenberg

1970 GeboreninSneek1982 rsgSneek,havo1989 Management,Schoevers

DenHaag1990 Accountmanagement,

SchoeversDenHaag1991 Pr-functionarisStichting

Uitpost,DenHaag1992 IndienstvanWeduweJoustra2002 DirecteurWeduweJoustra

Er zal toch wel eens iets tegenvallen?‘Natuurlijk. Ik heb artrose in mijn handen en mijn voeten. Heb ik sinds mijn 36ste en ik kom mezelf wekelijks tegen. Met mijn karakter en mijn levensstijl is het gewoon lastig. Maar ik doe het allemaal maar wel mooi in mijn eentje. Ik ben 42 en ik heb een prachtig leven. Niet alles loopt nu eenmaal zoals je wilt. Dat is toch geen reden om te moppe-ren? Het vormt je.’

In welk opzicht?‘Ik ben me meer bewust geworden van wie ik ben en wat ik wil. Wat ik belangrijk vind in mijn leven. Nou dit dus. Dit bedrijf, de geschiedenis waar ik onderdeel van ben, mijn sociale leven, mijn familie. Het hele pakket. En de nare ervaringen die stop ik in een potje. Dekseltje erop, etiketje en hop in de kast. Af en toe mag ik er best naar kijken, maar die deksel gaat er niet meer vanaf. Het heeft me gemaakt tot wie ik ben en verder wil ik me vooral aan de positieve ervaringen vasthouden.’

Waar schaamt u zich voor?‘Ik schaam me nergens voor.’ Ze zegt het met een grijns, dan serieus. ‘Natuurlijk, ik heb in mijn leven fouten gemaakt waarvoor ik de prijs heb moeten betalen. Soms letterlijk.’

Met positief zijn houd je je staande?‘Ja, misschien wel. Alle mooie dingen die me zijn overkomen, hebben ervoor gezorgd dat ik hier zit. Dat ik me heb kunnen ontwikkelen, dat dit bedrijf nog bestaat, dat mijn mensen zich hebben kunnen ontwik-kelen. Dat is toch geweldig. Daarom ben ik niet snel chagrijnig of in de put. Dat lost ook niets op, vind ik.’

Is dat trots?‘Misschien wel ja. En een flinke dosis koppigheid. Ik ben niet zo lang geleden wezen skiën. Niet de slimste sport als je artrose hebt, maar ik wilde het gewoon nog een keer meemaken. Iedereen zei: ‘Je maakt jezelf kapot’, maar ik zag dat anders. Het maakt me blij zo’n week in de sneeuw. Tuurlijk, achteraf heb ik er de rekening voor gekregen. Nou ja, dat weet ik dan ook weer. Volgende keer moet ik het iets rustiger aan doen. Dat zijn keuzes.’ Ze kijkt alsof ze iets ondeugends heeft gedaan: ‘Ik heb echt de week van mijn leven gehad. Dat neemt niemand me meer af.’

En dan heb je geen medelijden met jezelf.‘Nee, ik ben vrij hard voor mezelf, leg de lat altijd hoog. Dat wil ik ook, want het zorgt ervoor dat ik er alles aan doe om bijvoorbeeld dit bedrijf voor de toekomst veilig te stellen. Dat ik steeds nieuwe plannen blijf bedenken. Dat ik zo gedreven ben.’

Gedreven om wat te doen? Te laten zien aan uw vader dat u het kunt?‘Dat speelt wel een rol ja. Ik wil bewijzen dat ik het kan. Soms is het eng te beseffen dat de Weduwe Joustra zo aan mij hangt. Dat ik de Weduwe Joustra ben en Heleen Sonnenberg de Weduwe. Ik ben er trots op, maar het maakt me ook kwetsbaar.’

FORUM #23/20.12.1246

overlevers

Overlevers, doorzetters, bedrijven die na jaren nog steeds bestaan. Nederland telt er vele.

Deze rubriek blikt terug in de geschiedenis van Nederlandse bedrijven.

Forumishettweewekelijkseopiniebladvanondernem-ingsorganisatievno-ncw. vno-ncwvertegenwoordigtsamenmetdeaangesloten160brancheorganisatiesenvijfregionaleverenigingenintotaal115.000ondernemin-gen.vno-ncwwordtinderegiovertegenwoordigddoor:vno-ncwNoord,vno-ncw Midden, vno-ncw West, de Brabants-ZeeuwseWerkgeversvereniging(bzw)endeLimburgseWerkgeversVereniging(lwv).VoormanagerstotveertigjaariserJongManagement.

Redactieadres Bezuidenhoutseweg12,2594AV DenHaag,Postbus93002,2509AADenHaag,telefoon:070-3490165,e-mail:forum@vno-ncw.nl

Forum op internetwww.vno-ncw.nl

RedactieKarinBojorge(hoofdredacteur),JiskaVijselaar(eindredacteur),MarciaTimmermans(bureauredacteur),WalterDevenijns,RemkoEbbers,MirandeGroot, FrankdenHoed,PaulScheer

Colofon CorrespondentenJeroenAnsink(VerenigdeStaten),HenkHirs(Hongarije),MaaikeHoman(Spanje),OlafKoens(Rusland),MauritsKuypers(Duitsland),MichelMaas(Indonesië),MiriamMannak(Zuid-Afrika),JoostvanMierlo(VerenigdKoninkrijk),HansMoleman(België),FrankRenout(Frankrijk),PetraSjouwerman(Denemarken),JudithStalpers(Japan),RemkoTanis(China),EdwinTimmer(Mexico),MaartenVeeger(Italië)

Aan dit nummer werkten mee:AlfredvanDelft,SusannevanDijk,GertrudvanErp,ThomasGrosfeld,RenéKlawer

Abonnementen en adreswijzigingenSanderKok,telefoon:070-3490336,e-mail:kok@vno-ncw.nl,issn 1384 - 2102. Forumwordtgericht–kosteloos–toegezondenaaneengrootaantalNederlandseondernemingen,organisatiesenparticulieren. Betaalde abonnementen kosten € 45 per jaar exclusiefbtw.Opzeggingvaneenkosteloosabonnementkanperdirect,vaneenbetaaldabonnementper1januari.Hiervoorgeldtgeenopzeggingstermijn.

Informatie over het lidmaatschap van vno­ncw InformatiebijRitaterSteeg,telefoon:070-3490351,

e-mail:steeg@vno-ncw.nl.Opzeggingvanhetlidmaat-schapvanvno-ncwmoetvóór1septembervaneenjaarwordengedaan.Hetlidmaatschapeindigtdanper31decembervandatzelfdejaar.Deschriftelijkeopzeg-gingkanwordengerichtaanRitaterSteeg,coördinatorlidmaatschapszakenvno-ncw,Postbus93002,2509AADenHaag.

VormgevingConcept,basisontwerpenvormgeving: LinkDesign,Amsterdam

Cover Foto:TomWalker/GettyImages

DrukwerkEm.deJongbv,Visweg8,Postbus8,5110AABaarle-Nassau

AdvertentieverkoopVanVlietBureauvoorMedia Advies,FrankOudman,telefoon0235714745,e-mail: f.oudman@bureauvanvliet.com,Postbus20,2040AAZandvoort

Jac. Vegteropgericht in 1874wat Banketfabriek

Het zijn de donkere dagen voor Kerst. Er wordt hard gewerkt in de banketfabriek van Vegter om de nieuwjaarrolletjes op tijd klaar te krijgen. De dunne wafeltjes worden direct na het bakken om een cilinder gerold om zo hun vorm te krijgen. Meestal worden ze samen met knijpertjes, of kniepertjes, gege-ten. Kleine platte wafeltjes. Het knijpertje staat voor het oude jaar, dat zich als een boek-rol heeft ontvouwd. Het rolletje symboliseert het nieuwe jaar dat al zijn geheimen nog in zich heeft. Het eten van de wafeltjes is een eeuwenoude traditie.Voorzichtig pakken de vrouwen de rolletjes in vierkante doosjes. Ze hebben een smetteloos wit schort aan. Mutsje op het hoofd, want haren tussen de rolletjes worden niet op prijs gesteld. De vrouwen lachen geheimzinnig. Zouden zij al stiekem een kijkje in het nieuwe jaar hebben genomen?

Tekst:MarciaTimmermansFoto:Vegter,±1960

#23/20.12.1247

AkzoNobel rekent top af op MVO-beleid

www.mvo-leiderschap.nl

Kijk dan op mvo-leiderschap.nl.Op deze site geven topmensen van grote organisaties hun visie op MVO en delen ze hun ervaring, hun drive, de valkuilen, de do’s en de dont’s. De ongeveer 10 minuten durende interviews in estafettevorm bieden een uniek inzicht in de MVO-praktijk van bekende Nederlandse bedrijven.

De interviews vormen uniek werkmateriaal van ondernemers die weten waar ze over praten.De films zijn bedoeld om ondernemers, managers, trainers en anderen te inspireren,informeren en een handvat te bieden om met MVO aan de slag te gaan. Om MVO daad-werkelijk verder te brengen.

Deelnemers:AkzoNobel - Tex Gunning FrieslandCampina - Cees ’t HartCosun - Robert Smith Rabobank - Piet MoerlandHavenbedrijf Rotterdam - Hans SmitsEneco - Jeroen de HaasANWB - Mirjam SijmonsToezichthouder - Jacqueline RijsdijkSiemens - Ab van der TouwDeloitte - Peter Bommel

In de toekomst komen nog meer ondernemers aan het woord over dit onderwerp, waardoor de reeks verder zal uitgroeien.

Deze estafette-interviews zijn een initiatief van Ruben Koerhuis (producent) en Petra Pronk (journalist). Het project ‘MVO-leiderschap’ wordt niet gesponsord of gesubsidieerd. Meer over dit initiatief kunt u lezen op www.mvo-leiderschap.nl.

Interesse in Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen?Of er al serieus mee aan de slag en u wilt anderen motiveren dat ook te doen?

Tex Gunning (AkzoNobel)

Piet Moerland (Rabobank)

Mirjam Sijmons (ANWB)

Advertentie MVO.pdf 1 07-11-12 15:58