1 april 2010 / jaargang 52

Informatie- en opinieblad van de Technische Universiteit Eindhoven

MMeer nieueer nieuwwsswwwwww..ttue.nue.nl/cl/curursorsor

/3 /5 /11 /13 /15

Prof.dr. Philip de Goey, hoog-leraar Verbrandingstechnolo-gie aan de TU/e, is doorTechnologiestichting STWbenoemd tot Simon StevinMeester 2010. Deze onder-scheiding is de belangrijksteNederlandse prijs voortechnisch-wetenschappelijkonderzoek en gaat vergezeldvan een half miljoen euro, dieDe Goey naar eigen inzicht aanonderzoek mag besteden. Deprijs wordt op 7 oktober over-handigd tijdens het STW-Jaarcongres in Nieuwegein.

De Goey, sinds 2000 hoogleraaraan de TU/e-faculteit Werktuig-bouwkunde, ontvangt de onder-scheiding voor zijn onderzoek ophet gebied van schone en zuinigeverbranding in gasturbines,motoren, kleinschalige brandersen biomassasystemen. Daarbijpast De Goey, van huis uit theore-tisch natuurkundige, zogeheten‘multi-scale’-technieken toe opde analyse van het gedrag vanvlamfronten. “Het is ons geluktop basis van deze modellen op allerlei niveaus naar het verbran-dingsproces te kijken; in deze‘multi-scale’ technieken ligt dekracht van het onderzoek”, aldusDe Goey.Dankzij het onderzoek van DeGoey is het mogelijk om brand-stoffen bij lagere temperaturen teverbranden, waardoor er minderschadelijke stoffen zoals stikstof-oxiden vrijkomen. Zijn systema-tische aanpak heeft er volgensSTW toe geleid dat er de laatstejaren steeds meer toepassingenen oplossingen voor schone enzuinige verbranding gevondenzijn.De verbrandingsexpert verwacht

het gewonnen bedrag op termijnin te zetten voor fundamentelestudies naar het gedrag vanvlammen, die in de samen-werking met bedrijven minderaan bod komen.De Goey is na prof.dr.ir. Arthurvan Roermund (EE, 2004) enprof.dr.ir. Jaap Schouten (ST,2006) de derde TU/e’er die zichSimon Stevin Meester magnoemen. Hij kreeg van STW aldiverse Valorisation Grants,waaronder twee fase 2 grants van200.000 euro: voor het ont-wikkelen van een schone hei-machine en een op restenergiedraaiende airconditioning voorin de auto.De Goey is ook een van de vierthemaleiders van het nieuweEindhoven Energy Institute enspreekt op 6 april op het oprich-tingssymposium van dit insti-tuut (meer hierover op pagina’s 8en 9 van deze Cursor). (TJ) /.

Verbrandingsexpert De Goeywordt Simon Stevin Meester

Studentenfracties willen aanscherping BSA-norm

‘Eerstejaars verplicht alle studiepunten halen”Met ingang van komend studie-jaar zouden eerstejaars aan deTU/e verplicht al hun studie-punten moeten halen. Datvinden Groep-één en deProgressieve Fractie (PF), destudentengroeperingen diezitting hebben in de universi-teitsraad. De ‘schokkend lage’rendementscijfers die onlangswerden gepresenteerd, zijn dedirecte aanleiding voor ditopmerkelijke pleidooi.

Toen het College van Bestuurtwee jaar geleden aankondigdehet bindend studieadvies (BSA)te willen invoeren aan de TU/e,waren de studentengroepe-ringen Groep-één en PF samenmet personeelsfractie PUR nogmordicus tegen. Zoals nu blijkt,hebben de studentenfracties indeze discussie een completedraai gemaakt. Zowel Groep-éénals de PF wil dat de eerstejaars diein september van dit jaar met hun

studie beginnen, aan het eind vandat eerste jaar hun P op zakhebben. Wie er ook na de her-kansingen in augustus niet in isgeslaagd alle zestig studiepuntente halen, moet een negatief BSAkrijgen.“We hopen dat door de ophogingvan de BSA-norm studenten nogbeter gaan nadenken voordat zeaan onze universiteit met eenstudie beginnen”, zo zeggen devoorzitters van beide groepe-

ringen. “Ook laten we hiermeezien dat we studeren aan de TU/ezeer serieus nemen en daarmeezullen we zowel vanuit Neder-land als vanuit het buitenlandalleen nog excellente studentenaantrekken.” Rector Hans van Duijn laat in eeneerste reactie weten enthousiastte zijn over het voorstel:“Hiermee kunnen we eindelijkgrote stappen zetten richting eenhoog studierendement. Daar is

iedereen mee gebaat, zowel destudent zelf als de docenten. Voorons imago is het goud waard.”(HK)/.

De verdere motieven van beide groepe-

ringen worden vandaag uitgebreid gepu-

bliceerd op de site van de U-raad

(www.tue.nl/ur).

Een aankomend student kan de was doen

OOpp eeiiggeenn bbeenneenn lleerreenn ssttaaaann iiss eesssseennttiieeeell aallss jjee ssttuu--

ddiieettiijjdd iinn zziicchhtt kkoommtt.. DDaaaarroomm kkoonnddeenn bbeezzooeekkeerrss vvaann

ddee vvoooorrlliicchhttiinnggssddaaggeenn mmeeeeddooeenn aaaann ddee ssttuuddeenntteenn--

lleevveennccoonntteesstt vvaann CCoommppoossiittuumm,, ddee oovveerrkkooeeppeelleennddee

oorrggaanniissaattiiee vvaann ddee ddrriiee EEiinnddhhoovveennssee ssttuuddeenntteennvveerreennii--

ggiinnggeenn.. DDeeggeennee ddiiee hheett ssnneellsstt eeeenn bbaanndd ppllaakkttee,, eeeenn

bbeedd ooppmmaaaakkttee ooff wwaassggooeedd ssoorrtteeeerrddee eenn oopphhiinngg,, kkrreeeegg

eeeenn ssttuuddeenntteennoovveerrlleevviinnggssppaakkkkeett..

IInn ttoottaaaall bbeezzoocchhtteenn 11..002299 vvwwoo--lleeeerrlliinnggeenn oopp 2266 eenn 2277

mmaaaarrtt ddee TTUU//ee.. HHeett CCoommmmuunniiccaattiiee EExxppeerrttiissee CCeennttrruumm

iiss tteevvrreeddeenn oovveerr ddee ooppkkoommsstt,, zzeekkeerr ggeezziieenn hheett ffeeiitt ddaatt

llooggiissttiieekk aalllleess tteeggeennzzaatt.. OOpp vvrriijjddaagg wwaass eerr ooookk iinn DDeellfftt

eeeenn vvoooorrlliicchhttiinnggssddaagg eenn vveerrddeerr wweerrdd eerr oopp bbiijjnnaa aallllee

ttrraajjeecctteenn rriicchhttiinngg EEiinnddhhoovveenn aaaann hheett ssppoooorr eenn aaaann ddee

wweegg ggeewweerrkktt..

OOpp ddee ffoottoo:: FFlloorreennss KKrreeuukk ((55 vvwwoo)) uuiitt hheett NNoooorrdd--

HHoollllaannddssee AAnnddiijjkk ddrraaaaiiddee aall eeeenn wwaassjjee vvoooorr hhiijj

üübbeerrhhaauupptt iieettss vvaann ddee ffaaccuulltteeiittsspprrooggrraammmmaa’’ss hhaadd

ggeezziieenn.. ((SSKK))

FFoottoo:: RRiieenn MMeeuullmmaann

Geen Cursor in de paasweekVanwege Pasen verschijnt er geen Cursor op donderdag 8 april.Cursor 26 ligt op donderdag 15 april in de bakken op de campus. De redactie wenst iedereen fijne paasdagen toe.

Bouwkunde-alumnus in Moskou tijdens aanslagen

“Don’t use the metro today”Joep Radermacher, onlangsafgestudeerd bij Bouwkunde,was ten tijde van de dubbelezelfmoordaanslagen in demetro in Moskou. Zijn hostel,waar hij een week logeerde,ligt precies tussen de getroffenmetrostations. Hij laat via e-mail weten dat hij weinigheeft gemerkt van de aan-slagen.

Rond het middaguur isRadermacher even naar hetLoebjanka-plein gelopen waar hij

vooral veel journalisten enagenten bezig zag. “Op straat isnu meer politie dan gebruikelijk.De sfeer in de stad is bedrukt,hoewel Russen nooit erg vrolijkkijken. De grootse chaos leekalweer voorbij, of was onder degrond en daardoor onzichtbaarvoor mij.”Radermacher heeft de indruk datde Russen de aanslagen gelatenondergaan. “Het is bepaald nietde eerste keer dat Tsjetsjenen eenaanslag plegen in Moskou.Hoewel ze mij in het hostel advi-

seerden de metro niet te gebruiken, worden de stations inhet centrum gewoon door dui-zenden Russen gebruikt. Van eenfamilielid dat werkt in Moskoubegreep ik dat er onder dewerkende mensen wel degelijkpaniek was.”Dinsdag heeft de bouwkundigemet een passie voor reizen zijnrondreis voortgezet in de Trans-Siberie-Express richting China.(NS)/.

Foto: Bram Saeys

1 april 2010 Cursor2/ Mensen

Ze spelen pas sinds november in de huidige bezetting: Bart vanOorschot (ID-student, zang,gitaar, piano), Arne de Roest (W-student, bas), Freek Fennis(W-student, gitaar) en nieuwsteaanwinst Paul Miggiels (W-student, drum). In 2007begon de band als coverband,maar na een jaar stapteHumanRace over op eigennummers. Bart: “Dat was echt

een verademing. Het is zoveelinteressanter om met eigenmuziek bezig te zijn. Je kuntveel beter de sfeer neerzetten dieje voor ogen hebt.” Paul: “Het iswel makkelijker om als co-verband leuk gevonden teworden. Het publiek herkent denummers en doet vanzelf mee.Bij eigen nummers is het de uitdaging om de muziek zo teschrijven dat mensen het gaafvinden om naar te luisteren entoch volledig je eigen ding tedoen.”De bandleden zijn zich ervanbewust dat dat niet eenvoudig is.“Het is duidelijk dat we geenmakkelijke muziek maken.Commentaar van ons publiek is vaak dat het de tweede keerleuker is om naar te luisterendan de eerste keer”, aldus Arne.“We hebben eigenlijk geennummers met coupletten en refreinen. Het is eerder ééngrote reis.” Ze omschrijven hun stijl als ‘progressieve rock,muzikaal uitdagend’. Paul: “Het

laatste nummer dat we speeldenbij de voorronde, Wanderlust,was als afsluiter eigenlijk temoeilijk voor het publiek doorde vele maatwisselingen en verschillende stukjes. Als je opeen gegeven moment zover bentdat mensen echt voor jou naareen optreden komen, dan kun je bijna alles maken. Maar als jenog bekendheid moet krijgen,dan moet het iets makkelijkerzijn om naar te luisteren.” Datze toch de publieksprijs wonnenop 18 maart in het Gaslab komtdan ook niet in de laatste plaatsdoordat ze heel veel vriendenhadden opgetrommeld die dedecibelmeter naar een winnendescore schreeuwden.

Het maken van je eigen muziekis soms een pijnlijk proces.Freek, die voor elk nummer vanalle partijen (bas, gitaar, zang,drum) de eerste opzet maakt inGuitar Pro, ziet vaak hoe er doorde rest van de band aan zijncompositie wordt gesleuteld.

Vorige week nog werd er tijdensde repetitie een stuk uit eennummer gehaald. Paul: “Hetstuk ging van rechttoe rechtaanin één keer naar een ‘blues-likeswing’. De discussie was: pasthet? Het was drie tegen één. Endat is moeilijk, want het is tochFreek zijn geesteskind.” Freek,die er inmiddels weer om kanlachen, vult aan: “En daar is nueen arm van geamputeerd. Hoezou jij dat vinden? De arm ligtoverigens in de vriezer, wantmisschien dat we dat stuk nogergens anders voor kunnen gebruiken.”De vier bandleden hebben -behalve hun muzikale rol-volgens Bart ieder hun eigenbijdrage aan de groep. “Arne isde regelneef, onze pr-man, enhij zorgt voor genoeg cynisme in de groep. Hij is ook streng” -Arne onderbreekt: “en zeldenrechtvaardig”- “en hij heeft eenvriend met een bus waarmee wede spullen kunnen vervoeren.Freek is het genie, hij componeert

onze nummers. Ik ben de dromeren Paul is het rock-’n-roll-monster/mooi-boy/ladies guy.” Wat vinden ze zelf eigenlijkmooi? Freek: “Ik vind muziekmooi als je meegesleurd wordt,als je dat voor elkaar krijgt.” Paulnoemt Pink Floyd, en de album-naam ‘A Delicate Sound ofThunder’. “Dat vind ik eenprachtig citaat. Iets groots enheftigs, iets relatief zwaars wat je toch op een lichte manier kunt brengen.” Arne blijft bij demartelpraktijken: “Muziek die jebij je ballen grijpt.” “En zo doet”,zo geeft Freek met een resoluuthandgebaar een draai aan deimaginaire ballen. “Dan weet jeweer dat je leeft.”/.Op 27 mei is de finale van de Kleine Prijs

van Nederland. De vier publieks- en jury-

favorieten zullen dan samen met één

wild card-winnaar strijden om de eerste

plaats. HumanRace beluisteren? Ga naar

www.myspace.com/humanrace.

Interview: Sjoukje KasteleinFoto: Paul Vermeulen

“Zoek maar gewoon naar deknapste mannen in het

Auditorium”, is het antwoordop de vraag waar we elkaar

precies zullen treffen voor ditinterview. Aan zelfvertrouwengeen gebrek bij de bandleden

van HumanRace. Hoewel zehun muziek zelf als ‘moeilijk’

omschrijven, wonnen ze de publieksprijs tijdens devoorronde van de TU/e-

bandwedstrijd De Kleine Prijs van Nederland.

Zelf muziek schrijven is soms een kwestie van armen amputeren

HumanRace

Hij klimt nog eens op de steiger, zijveegt rustig de stoep. We treffen een opgeruimd echtpaar voor de ingang van Laplace.

Ronald en Petra Franssen schrobben hetplafond boven de ingang van het Laplacegebouw. Dat doen ze op uitnodiging vaneen extern servicebedrijf. Zelf zouden zehet niet verzinnen, “want het is het meestzware en vieze werk dat we ooit aan de

TU/e deden.” Ze hebben hier vakerschoongemaakt. Vorig jaar namen zede patio, de dakranden en de lamellen van Laplace onder handen met de hoge-drukspuit. Dat was fijner werk dan dit.Alles is eigenlijk fijner.Al een kwart eeuw werken Ronald enPetra samen. Ronald begrijpt niet dat ervrouwen bestaan die er niet aan moetdenken om alle uren van de week met hunpartner samen te zijn. “Die hebben dan de foute man gekozen.” De Franssenshebben ook negen jaar in Zwitserlandgewerkt. Daar hadden ze een sportzaak.Maar ze zijn blij dat ze weer in Nederlandzijn. “Die Zwitsers zijn een stug volk.Daar kom je niet tussen.”Het plafond van Laplace is nooit eerder geschrobd en dat is te merken. Het stofvalt met wolken naar beneden. “Hier bijde ingang is het iets schoner dan langsde straat. Daar is het stof veel zwarter.”Ronald heeft zijn zwarte bestelbusje maar even om de hoek gezet, “anders is ie straks wit.”

Hierna gaan ze de gevel van Helixreinigen. Dat gebeurt met de hand vanuiteen gondel. “Zo is elke week weer anders.Dan houd je zwaar werk wel vol.” (NS)

Freek Fennis, Paul Miggiels, Bart van Oorschot en Arne de Roest.

Cursor/Colofon© 2010. Auteursrechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande toestemming van de hoofdredacteur.

De redactie behoudt zich het recht voor om aangeboden artikelen te wijzigen.

Redactie Judith van Gaal, Tom Jeltes, SjoukjeKastelein, Han Konings (hoofdredacteur),

Frits van Otterdijk, Norbine Schalij, Brigit Span(eindredacteur), Monique van de Ven Aan dit nummer werkten verder mee

Jeannette Bos, Hilde Bosman, David Ernst,Chris van de Graaf, Benjamin Ruijsenaars,

Gerard Verhoogt, Enith Vlooswijk, PaulWeehuizen Foto’s Rien Meulman, Bart van

Overbeeke Lay-out Natasha Franc, Peter PeelsRedactieraad prof.dr.ir. Henk van Tilborg (voor-

zitter), drs. Joost van den Brekel, prof.dr.ir.Han Meijer, Maarten Klont (studentlid),Anneliese Vermeulen-Adolfs (secretaris)Basisvormgeving Koos Staal bno Druk

Drukkerij E.M. de Jong B.V. Baarle-NassauAdvertenties Bureau Van Vliet BV, Passage

13-21, 2024 KS Zandvoort, tel. 023 - 5714745Redactie-adres TU/e, Laplace 0.40, postbus513, 5600 MB Eindhoven, tel. 040 - 2474020,

e-mail: cursor@tue.nl, www.tue.nl/cursor.

Cursor is aangesloten bij het Hoger OnderwijsPersbureau (HOP)

Nieuws /3Cursor 1 april 2010

“En de sporter van het jaar2009 is…..” Zonder tromge-roffel maar met soundcheck-geluiden van de band Dextereen verdieping lager, werdenRanomi Kromowidjojo, MarcHummelink en het Nayadeheren zwemestafetteteam uit-geroepen tot respectievelijksportvrouw, sportman ensportploeg van het afgelopenjaar. Het door ESSF georgani-seerde Sportgala 2010 werd opmaandag 29 maart gehoudenin De Zwarte doos.

“Ik ben maar een stuurtje, ik gunzo’n prijs aan het hele team”, zoreageert Marc Hummelink opzijn verkiezing tot sportman vanhet jaar 2009. “Een stuurman inzijn eentje kan niets presteren.Misschien draag ik tien tottwintig procent bij aan deprestatie, de rest doen de roeierszelf. Maar zij zeggen weer dat zezonder stuurman niet winnen.”Hummelink heeft zijn titelonder andere te danken aan zijnintree in de Nederlandse equipewaarmee hij eind juli in WitRusland gaat meedingen naar dewereldtitel voor SB HollandAcht.Het heren estafetteteam vanNayade kreeg de wisseltrofee uithanden van Wim Koch, direc-teur van het Studentensport-centrum van de TU/e. Hungeheim zit volgens coach Koen

de Haan in het teamgevoel, daterg sterk is bij de zes studenten.Dat zijn: Peter van Heukelem,Kevin Hondsmerk, Ruud vanBommel, Rik op het Veld, JeroenLeuverink en Tom Lommers,ieder met zijn eigen specialiteit.Samen zijn ze gedurende decompetitie ongeslagen geble-ven. Ze zwemmen vier keer in deweek en daarbij horen twee trai-ningen in de ochtend voor-afgaand aan de colleges.Voor de uitreiking hield jurylidMarcel Wouda een inspirerendverhaal over zijn eigen sport-carrière. Wouda kon zwemsterRanomi Kromowidjojo tijdenshet gala de trofee niet geven. Zijwas samen met de eveneens genomineerde Joeri Verlinden

niet aanwezig. Te druk metzwemmen. Wouda had in zijntoespraak al duidelijk gemaaktdat de essentie van topsportkeuzes maken is. “Als je succes-vol wilt zijn, stel je jezelf een doelen maak je vervolgens daarop ge-richte keuzes.” Logisch datVerlinden (extreem goed,volgens Wouda: “houd hem in degaten”) en Kromowidjojo ervanavond niet zijn. Bovendien,Wouda brengt haar de trofee wel.“We zien elkaar twintig uur in deweek, ze traint in hetzelfde bad.” Het Sportgala werd afgeslotenmet een optreden van coverbandDexter. (NS)/.

Watersporters kapen prijzen weg bij SportgalaTNO Industrie en Techniekzoekt medebewonersTNO Industrie en Techniekblijft gehuisvest op de campusvan de TU/e. Van een mogelijkvertrek is pertinent geensprake, aldus de woordvoerdervan TNO. De laatste tijd circu-leerden er berichten dat devestiging zou verhuizen naarde High Tech CampusEindhoven. Wel is men op zoeknaar partners om het overschotaan ruimte op te vullen.

De nieuwbouw van TNOIndustrie en Techniek werd inmei 2001 officieel geopend doorkoningin Beatrix. De bouw-kosten bedroegen ruim 45miljoen euro, waarvan meer dande helft bestemd was voor detechnische infrastructuur. Ruim550 medewerkers kregen inEindhoven de beschikking overzestig laboratoria en zes clean-rooms. In 2003 vond een omslagplaats bij TNO. De publiek-private onderzoeksorganisatiedook in de rode cijfers en de jarendaarop werden honderden banengeschrapt. De TNO-vestiging opde TU/e-campus zit mededaardoor veel te ruim in de jas. TNO-woordvoerder René West-broek wil niet zeggen hoeveel vande oorspronkelijke 550 werk-

nemers er nu nog over zijn. “Feitis dat we al bij het begin in 2001ruim gehuisvest waren. We zijnal enige tijd op zoek naar oplos-singen en zijn ook met diversepartijen in gesprek. Er kan eenbedrijf van een behoorlijkeomvang bij. Overigens kwam dieextra ruimte ons vorig jaar noggoed van pas toen we van startgingen met de kenniswerkersre-geling. Ook TNO heeft in hetkader van de KWR tijdelijkmensen uit het bedrijfslevenonder haar hoede genomen.”Volgens Westbroek is er geensprake van dat TNO zou willenverhuizen naar de High TechCampus. “We zitten met veelplezier op de TU/e-campus en opde High Tech Campus zijn we alvertegenwoordigd in het HolstCentre.”

Begin 2008 verhuisde deGemeenschappelijke TechnischeDienst (GTD) van de W-hal naarde begane grond van het TNO-gebouw. GTD-hoofd Wim Peterszegt dat zijn dienst, bestaande uit45 medewerkers, er al twee jaarnaar alle tevredenheid gehuis-vest is. (HK)/.

Dieven grote computerdiefstal nog op vrije voeten

Rechercheonderzoek brengt hiateninterne beveiliging TU/e aan het lichtHet is nog altijd niet bekendwie eind vorig jaar de grotecomputerdiefstal aan de TU/eheeft gepleegd. Het werk vaneen recherchebureau leverdenauwelijks extra informatie op.Het politieonderzoek is nogniet afgerond. Wel is aan hetlicht gekomen welke hiaten erin de interne beveiliging zitten.De TU/e zou haar sleutel-beheer, alarm- en camera-systeem en beveiligings-bewustzijn grondig onder deloep moeten nemen.

Vijftig computers, vijftig beeld-schermen en andere nieuwecomputerapparatuur met eentotale waarde van bijna zeventig-duizend euro zijn eind decemberuit Laplace ontvreemd. Ditgebeurde vermoedelijk in denacht van eerste op tweedekerstdag. De apparatuur stond erpas enkele weken. Over de daderof daders is nog niets bekend. Vanwege de omvang van hetdelict heeft Dienst Interne Zaken

(DIZ) een recherchebureau inge-schakeld. Het onderzoek daarvanis onlangs afgerond. Het is onbekend hoe lang het politie-onderzoek nog duurt. Ing.Mirjam Jahnke, hoofd Bedrijfs-hulpverlening: “Wellicht hebbenandere zaken prioriteit. Zeblijven het in de gaten houden.Als ergens een computeropduikt, hebben ze alweer eenaanwijzing.”Hoewel het onderzoek naar dedaders nauwelijks aanwijzingenheeft opgeleverd, bracht het recherchebureau wel verschillen-de hiaten in de interne beveili-ging aan het licht. Drs. MartinBoers, directeur DIZ: “Wemoeten het sleutelbeheer beterregistreren. Nu is niet altijdduidelijk wie waarvan een sleutelheeft. In gebouwen met elektro-nische sleutelkluizen gaat hetwel beter. Het zou goed zijn alsmeerdere gebouwen daarmeewerken.”Ook de alarm- en camera-systemen verdienen aandacht.

“Dat is een lastig punt”, steltBoers. “Er hangen al meer danhonderd camera’s op het terrein.We willen in ieder geval kijken ofze op de juiste plekken hangen enextra aandacht geven aan locatieswaar waardevolle apparatuurstaat.”Verder blijkt uit de bevindingenvan het recherchebureau dat deTU/e het risicobewustzijn onderde beveiligers moet verhogen.Boers: “Iedereen moet altijd alertblijven. Ook in vakanties en ’savonds.”Jahnke en Boers vinden hetbelangrijk dat ze op de hoogteworden gesteld als er ergenswaardevolle apparatuur wordtopgeslagen. “Dat was in Laplacebijvoorbeeld niet het geval. Het isgoed als we het weten en er op inkunnen spelen.”Dienst Interne Zaken is momen-teel bezig met een risico inventa-risatie. Jahnke: “We zijn bezigmet een nieuw beveiligingsplan.Het concept daarvan zal er in dezomer liggen.”(JvG)/.

Franse TU/e-student dood aangetroffen op bouwplaatsEen 22-jarige Franse uitwisselingsstudent van de TU/e is in de nachtvan 24 op 25 maart om het leven gekomen op de bouwplaats naast hetPSV-stadion. Volgens een woordvoerder van de politie is een misdrijfuitgesloten. De jongen is uit een hoge kraan naar beneden gevallen.Hij werd de volgende ochtend rond zeven uur dood aangetroffen dooreen bouwvakker.Wat de student op het terrein deed is onbekend. Volgens een woord-voerder van het aannemersbedrijf Van der Ven is het in ieder gevalniet gemakkelijk om op de bouwplaats te komen. Er staat een hoge af-rastering met prikkeldraad omheen. Berichten dat de jongen foto’saan het maken zou zijn, worden door de woordvoerder ontkend. Er isvolgens hem geen fototoestel gevonden.Het bestuur van de TU/e doet in verband met de privacy geen mede-delingen over de identiteit van de student. (SK)

TU/e-prof Steinbuch namens 3TU in Formule E-teamProf.dr.ir. Maarten Steinbuch,hoogleraar Systems & Controlaan de faculteit Werktuigbouw-kunde, gaat de 3TU vertegen-woordigen in het Formule E-team, een door de overheidingesteld team dat het Plan vanAanpak Elektrisch Rijden gaatuitvoeren.

Het Formule E-team wordt geleid

door prins Maurits van Oranje-Nassau en bestaat uit een vijf-tiental vertegenwoordigers vande diverse betrokken partijen,zoals de ANWB, StichtingNatuur en Milieu, energiemaat-schappijen en gemeenten. Doelis van Nederland de komendeeeuw een gidsland en proeftuinvoor elektrisch rijden te maken.Het Formule E-team is op 18

maart voor het eerst bijeen-gekomen en gaat volgensSteinbuch eerst een inventa-risatie maken van knelpunten eneen prioriteitenlijst opstellen.(TJ) /.

Stuurman Marc Hummelink ontvangt de prijs voor

Sportman van het jaar uit handen van Ronald Klomp,

adjunct-directeur van Fontys Sporthogeschool.

Ach en Wee

1 april 2010 Cursor4/ Opinie

In 2020 ziet de arbeidsmarkter heel anders uit dan nu. Datzal gevolgen hebben voor allewerkgevers en zeker ook voorde TU/e. Werknemers zullenin toenemende mate hun acti-viteiten op het sociale enmaatschappelijke vlak en quawerk mixen. Voor steedsminder mensen geldt dan nog‘één baan bij één werkgever’.Het gebruik van allerlei tech-nische hulpmiddelen engadgets neemt sterk toe ennieuwe generaties werk-nemers zullen hier veel handiger meeomgaan. Voeg daaraan toe de voortdurende ver-schuiving van industriële activiteitennaar het Verre Oosten en onze verdervergrijzende beroepsbevolking (deNederlandse beroepsbevolking slinktmet circa 1 miljoen!) en het lijkt alsof werichting doemscenario gaan.

Gelukkig ben ik een optimist en zie ikdus ook kansen. Zeker ook bekekenvanuit TU/e-perspectief. Ik geloof sterkin het strategisch belang om buitenlandstalent aan te trekken. De meeste werk-gevers zijn beperkt tot het aantrekkenvan enkel werknemers; universiteitentrekken daarnaast ook nog studentenaan. Ik verwacht dat in 2020 nog ge-richter gekeken wordt naar wat iemandna zijn studie te bieden heeft. Een be-langrijke vraag is dan: hoe kunnen wejonge mensen voor deze regio be-houden, of moeten we simpelweg ac-cepteren dat ze met de wind meewaaien

naar die plekken waarhet economische betertoeven is? Ik hoop datwe daarbij kunnen terugvallen op onzecultuur, waarbij vanoudsher ruimte is voorandere meningen envoor de instroom vanbuitenlanders in eenomgeving die als veiligen stabiel ervarenwordt. Deze regio meteen combinatie vanhightech industrie en

Brabantse gezelligheid en activiteit,moet er toch in kunnen slagen ommensen te binden. Al zal dit niet gemak-kelijk zijn in een wereld die steeds meergedomineerd wordt door economischebelangen, met bedrijven die continu inde weer zijn met het verplaatsen van hunactiviteiten.Uiteindelijk zal de wal het schip keren, is mijn overtuiging. Gebieden waar hetgoed toeven is, zullen minder lasthebben van een braindrain. Daarin vervullen wij een rol. Als de TU/e erinslaagt goede en positief ingesteldemensen aan te trekken, dan dragen wijbij aan het opbouwen van een inspire-rende leefomgeving. Want daar waarmensen graag wonen en werken, komenook mooie dingen tot stand. Ook in2020.

Leo Robben, directeur Euflex Employment Services

De subsidieregeling voor windenergie(SDE-regeling) moet op de schop,kondigde minister Van der Hoevenbegin deze week aan. Tegelijkertijdpleit SER-voorzitter Alexander RinnooyKan voor gerichte industriesteun aankansrijke sectoren als de windmolenindustrie om innovatie te bevorderen.Waarom presteert Nederland nogsteeds relatief slecht op het gebied vanduurzame energie en innovatie?

“De Nederlandse overheid voert vaak eenboekhoudersbeleid waar te weinig visieachter zit”, zegt dr.ir. Geert Verbong.Verbong, universitair hoofddocentTechniek en Duurzaamheidstudie, isinnovatiewetenschapper en energiehisto-ricus. “Al in de jaren zeventig heeftNederland de ambitie opgevat om wereld-wijd leidend te worden op het gebied vanwindenergie. Met name in de jarennegentig is dat volledig misgelopen. Er isveel te veel ingezet op het alsmaar verbe-teren van de windturbine. Om innovatiesechter tot een succes te maken, moet je zeook goed in de markt zetten. Er is dusmeer aandacht nodig voor het traject náde technologische ontwikkeling.Typisch dat op dat punt alle steunophoudt. Bedrijven komen terecht in eenzogenaamde ‘valley of death’. Ze kunnenniet concurreren met de gevestigde

industrie, dus er is tijdelijk beschermingnodig.De overheid zou daar een grote rol inmoeten spelen, maar dat doet ze niet erggoed. De politiek kenmerkt zich door eensterk economisch marktdenken: bedrij-ven moeten op eigen kracht kunnenoverleven.Op het gebied van duurzame energiewordt de markt hier bovendien gedomi-neerd door enkele grote onderzoeksinsti-tuten en bedrijven zoals Shell. Nederlandmoet zorgen dat ook allerlei kleine, inno-vatieve bedrijfjes een kans krijgen.

Ook regulering vormt een probleem datmeer aandacht behoeft. Wie een wind-molenpark wil opzetten, kan beter naarhet buitenland verhuizen. In Duitslandzijn ze wel in staat geweest om een marktop te bouwen in wind- en zonne-energie.Er geldt een gegarandeerd teruglever-tarief, dat gefinancierd wordt door eenkleine opslag op de energierekening. Hetis een helder systeem, waarvoor geen sub-sidies nodig zijn. In Nederland is zo’n regeling er nooitgekomen. Dat komt deels door politiekeonwil. Politici hebben altijd het idee datwij hier betere regelingen hebben, maardat is absolute onzin. Een groot probleemis ook dat de regelingen voortdurend ver-anderen. Ondernemers willen de zeker-

heid dat ze enige jaren kunnen rekenenop steun. Nu gaat de SDE-regeling mis-schien weer op de helling. De overheidkijkt te veel naar geld en te weinig naar delangere termijn. Politici moeten zich af-vragen wat nu écht de ambitie is van

Nederland op het gebied van duurzameenergie.”/.Tekst: Enith Vlooswijk

“Innovatie strandt door eenzijdigenadruk op technologische vernieuwing”

Dr.ir. Geert Verbong, universitair hoofddocent Techniek en Duurzaamheidstudie

WWaatt dduunnkktt uu vvaann ddee hhyyppootthheeeekkrreenntteeaaffttrreekk--

bbeeppeerrkkiinngg -- eeeenn vvaann ddee llaannggssttee wwoooorrddeenn

uuiitt oonnss ‘‘ttaaaalleeiiggeenn’’?? WWiijj,, ddee TTUU//ee,, zziijjnn vvaasstt

ooookk mmeett hhyyppootthheeeekk bbeellaasstt,, mmaaaarr hheebbbbeenn

wwee ooookk aaffttrreekkppoosstteenn??

IIkk ddeennkk hheett nniieett..

HHeett bblliijjkktt ddaatt vvrriijj vveeeell mmeennsseenn,, bbiijjnnaa ttwweeee

ddeerrddee,, ggeeeenn bbeezzwwaaaarr hheebbbbeenn tteeggeenn ddee

iimmpplliiccaattiieess vvaann hheett ‘‘hh--wwoooorrdd’’.. WWeellkkee

mmeennsseenn zziijjnn ddaatt?? IInn ddee eeeerrssttee ppllaaaattss

nnaattuuuurrlliijjkk mmeennsseenn ddiiee eeeenn fflliinnkkee hhuuuurr

mmooeetteenn bbeettaalleenn zzoonnddeerr ddaatt zzee iinn aaaann--

mmeerrkkiinngg kkoommeenn vvoooorr hhuuuurrssuubbssiiddiiee:: nnaa

ddeerrttiigg jjaaaarr hhuuuurr bbeettaalleenn hheebbbbeenn zzee nniieettss,,

tteerrwwiijjll zziijj wweell ddee bbeellaassttiinnggcceenntteenn mmooeetteenn

bbiijjppaasssseenn ddiiee ddee hhuuiizzeennbbeezziitttteerrss kkrriijjggeenn

kkwwiijjttggeesscchhoollddeenn.. VVeerrddeerr nnaattuuuurrlliijjkk

mmeennsseenn zzooaallss iikk,, ddiiee aall llaanngg ggeeeenn hhyyppoo--

tthheeeekksscchhuullddeenn mmeeeerr hheebbbbeenn,, eenn nnooooiitt

ggrroottee sscchhuullddeenn hheebbbbeenn ggeehhaadd;; ooppggeevvooeedd

aallss zzee zziijjnn mmeett ‘‘eeeerrsstt ssppaarreenn eenn ddaann ppaass

uuiittggeevveenn’’..

HHeett iiss ooppvvaalllleenndd ddaatt jjuuiisstt bbaannkkiieerrss eenn

mmaakkeellaaaarrss wwaaaarrsscchhuuwweenn vvoooorr sscchhaaddee aaaann

ddee ‘‘ffrraaggiieellee wwoonniinnggmmaarrkktt’’:: mmeennsseenn ddiiee

bbeellaanngg hheebbbbeenn bbiijj hhooggee pprriijjzzeenn eenn vveeeell

aaccttiivviitteeiitt vvaann ddee bbaannkkeenn..

WWaatt iiss eeiiggeennlliijjkk hheett eeffffeecctt vvaann ddee eeiiggeenn--

ddoommssssuubbssiiddiiee?? MMeennsseenn kkuunnnneenn dduuuurrddeerree

hhuuiizzeenn bbeettaalleenn,, ddee hhuuiizzeenn wwoorrddeenn dduuss

dduuuurrddeerr;; ddee hhuuiizzeennbbeezziitttteerr pprrooffiitteeeerrtt mmaarr--

ggiinnaaaall:: ddee hhuuiizzeenn zziijjnn hhiieerr wweell vviijjffttiieenn ttoott

ddeerrttiigg pprroocceenntt dduuuurrddeerr ddaann ddiiee iinn

DDuuiittssllaanndd eenn BBeellggiiëë..

HHeett aabbssuurrddee vvaann hhyyppootthheeeekkrreenntteeaaffttrreekk

wwoorrddtt dduuiiddeelliijjkk aallss jjee jjee vvoooorrsstteelltt ddaatt

wweerrkkeelliijjkk iieeddeerreeeenn iinn zziijjnn eeiiggeenn hhuuiiss

wwoooonntt.. HHeett vvoooorrddeeeell vvoooorr ddee rreennttee--

aaffttrreekkkkeerr kkoommtt uuiitt ddee bbeellaassttiinnggeenn,, dduuss aallss

iieeddeerreeeenn oopp ddeezzee mmaanniieerr ggeelldd uuiitt ddee

‘‘ssttaaaattsskkaass’’ hhaaaalltt,, kkrriijjggtt iieeddeerreeeenn eeeenn

ssiiggaaaarr uuiitt eeiiggeenn ddooooss,, mmeeeessttaall aaffggeerroooommdd

ddoooorr bbaannkkiieerrss eenn mmaakkeellaaaarrss.. HHeett ggeelldd

wwoorrddtt oopp kkoosstteenn vvaann ddee hhuuiizzeennbbeezziitttteerrss

rroonnddggeeppoommpptt,, zziijj hheett ddaatt ddee eeeenn wwaatt mmeeeerr

kkrriijjggtt ddaann ddee aannddeerr.. DDee bbeezziitttteerrss vvaann ddee

ggrroooottssttee hhuuiizzeenn kkrriijjggeenn ddee ggrroooottssttee

bbeeddrraaggeenn.. DDee,, ggrrootteennddeeeellss oovveerrbbooddiiggee,,

bbaannkkiieerrss eenn mmaakkeellaaaarrss iinnnneenn ttoocchh hhuunn

ppeerrcceennttaaggeess..

HHeett vvoooorrddeeeell vvoooorr ddee hhuuiizzeennbbeezziitttteerr bblliijjkktt

bboovveennddiieenn vvaaaakk iilllluussooiirr:: vveeeell ‘‘eeiiggeennaaaarrss’’

bbeezziitttteenn nnooooiitt eeeenn hhuuiiss:: zzee hheebbbbeenn eeeenn

aafflloossssiinnggssvvrriijjee hhyyppootthheeeekk.. DDaatt kklliinnkktt hheeeell

vvrriijj,, mmaaaarr hheett bbeetteekkeenntt ddaatt hheett hhuuiiss nnooooiitt

hhuunn eeiiggeennddoomm wwoorrddtt;; zzee hhuurreenn iinn ffeeiittee hhuunn

hhuuiiss vvaann ddee bbaannkk.. HHooeewweell zzee dduuss ffeeiitteelliijjkk

hhuuuurrddeerrss zziijjnn,, wwoorrddeenn zzee bbeehhaannddeelldd aallss

eeiiggeennaarreenn:: zzee zziijjnn zzeellff vveerraannttwwoooorrddeelliijjkk

vvoooorr hheett oonnddeerrhhoouudd eenn zzee bbeettaalleenn eeiiggeenn--

ddoommssbbeellaassttiinngg.. DDoooorr ddee wwooeekkeerrppoolliisssseenn

eeiinnddiiggeenn zzee ssoommss zzeellffss zzoonnddeerr hhuuiiss eenn

zzoonnddeerr ggeelldd.. DDee eecchhttee

hhuuuurrddeerrss hheebbbbeenn

hheett vveeeell bbeetteerr eenn

mmooeetteenn nniieett

kkllaaggeenn.. MMaaaarr

ttoocchh:: wweegg mmeett

ddee hhyyppootthheeeekk--

rreennttaaffttrreekk!!

FFrreedd SStteeuutteell

Opinie TU/eVox Academici

Dr.ir. Geert Verbong. Archieffoto: Bart van Overbeeke

Effe zeuren

WWaaaarr mmooeett ddee TTUU//ee iinn 22002200 ssttaaaann iinn ddee rreeggiioo,, nnaattiioonnaaaall eenn iinntteerrnnaattiioonnaaaall??

WWeekkeelliijjkkss ggeeeefftt iieemmaanndd vvaann bbiinnnneenn ooff bbuuiitteenn ddee uunniivveerrssiitteeiitt oopp ddeezzee vvrraaaagg

zziijjnn ooff hhaaaarr vviissiiee..

De TU/e in 2020

Feestje rond driehonderdste starter Incubator3+ Incubator3+, de Eindhovensestichting die startende tech-nische ondernemers onder-steunt, vierde afgelopenmaandag de toetreding van dedriehonderdste technostarter,afkomstig van TU/e-faculteitIndustrial Design. Dit werdgedaan met een innovatiefpartijtje voetbal op trainings-complex De Herdgang van PSV.

De tribune zit op maandag-middag vol met genodigden:partners van Incubator3+, lokalepolitici, bestuur van PSV en eenhandjevol pers. Op het veld geeftjeugdelftal D1 een demonstratie-training met Smartgoals; hetvoetbaltrainingssysteem dat isontworpen door het gelijk-namige bedrijf van Mark deGraaf, Pepijn Rijnbout, ChrisHeger en Sjef Fransen, coachesen (oud-)studenten van Indus-trial Design. Vijf dicht bij elkaargeplaatste doeltjes met led-ver-lichting communiceren draad-loos met elkaar. Alleen in de ver-lichte doeltjes mag je scoren.Zodra er gescoord is, licht eenander doeltje op, soms ook twee

tegelijk. De trainer kan zelf hetgewenste programma instellen.Het is voor de spelers heel andersdan gewoon voetbal. “Je moetveel beter opletten, het is lastigerspelen. Het is veel positiespel enje moet veel om je heen kijken.Maar het is wel leuk”, vindt dedertienjarige Maarten Peijnen-burg, centraal verdediger van D1.De jonge voetballers zien het welzitten om in het vervolg met denieuwe doeltjes te trainen. Zoveris het nog niet. Smartgoals is

bezig met een nieuwe financie-ringsaanvraag om van het proto-type een serie te kunnen maken.

Stichting Incubator3+ is eensamenwerkingsverband van tienorganisaties (waaronder deTU/e) waar technostartersterecht kunnen voor advies enfinanciering. De stichting kreegtijdens de bijeenkomst eencheque van 300.000 euro van deProvincie Brabant. (SK)/.

Nieuws /5Cursor 1 april 2010

TU/e moet actiever twitterenAfgelopen week twitterde @Richard5rhet bericht ‘Aangemeld voor Open DagTU Delft (Donderdag) en Open Dag TUEindhoven (Vrijdag)’. Op dat bericht re-ageerde (de communicatieafdeling van)de TU Delft met de mijns inziens onge-paste tekst ‘Keuze lijkt ons niet moei-lijk’: gevolgd door het oorspronkelijkebericht van Richard5r.Sociale mediasites zoals Twitter, Face-book en Hyves beginnen een steedsprominentere rol te spelen voor bedrij-ven in de communicatie met hun doel-groep. Zo reageren bedrijven op tweets(berichten op twitter) waarin zij of hunproducten worden genoemd. Dezemanier van communiceren is geniaal.Er is bijna geen andere, directere engoedkopere manier om te communi-ceren met je doelgroep.Terug naar de Twitterpagina van deTUD. Een blik op de pagina en een linknaar een bericht leren dat de TUDtweets waarin hun naam voorkomt, ophun Twitterpagina zal doorplaatsen (retweeten) al dan niet voorzien vancommentaar. Echter, een reactie als die op het bericht van Richard5r, zouvooral van een instelling die samen metde TU/e tot de 3TU federatie behoortniet door de beugel kunnen. De reltussen de Universiteit Twente en deTU/e over het overstappen van eenaantal wetenschappers is blijkbaargeheel ontgaan aan de communicatie-afdeling van de TUD. Laat dit voorval een wake-up call zijnvoor het Communicatie ExpertiseCentrum (CEC) om de TU/e wat actiever te gaan profileren via Twitter.Het is te hopen dat het intensiefgebruik maken van Twitter, in tegen-stelling tot Google Street View, wel valt onder de “op dit moment zes-honderd andere dingen die interessanten relevant” zijn van CEC-hoofdRijshouwer.

Originele Tweet van TU Delfthttp://twitter.com/tudelft/status/10913697190 Inmiddels heeft de TUD zich verontschuldigdhttp://twitter.com/tudelft/status/11144607931

Christopher Gits, studentScheikundige Technologie

The InnovatorVolgens vertrekkend hoogleraar HarryLintsen in Cursor 23 is ‘The Innovator’geen goede campagne, omdat de uni-versiteit helemaal niet aan innovatiedoet. Ik vind de campagne juist wél

sterk, dus ik zou zijn sug-gestie liever omdraaien:Misschien moet niet decampagne veranderen, maar

de universiteit.De technische universiteiten onder-scheiden zich naar scholieren toe alstoegepaste universiteiten. Hier leer jeniet alleen de fundamentele materie,maar ook hoe je die kunt toepassen inde industrie, wordt er verteld. In depraktijk zie je daar maar weinig vanterug. De meeste gloednieuwe TU/e-ingenieurs hebben weliswaar zeersterke en brede theoretische bagage,maar niet meer gevoel voor de praktijkdan wat in een paar OGO-projecten aanhet licht is gekomen. Zou de echtehamvraag van onderzoek aan een tech-nische universiteit niet juist moetenzijn hoe de kloof tussen de academi-sche wereld en bedrijfsleven gedichtkan worden?We zijn er trots op dat veel TU/e-vak-groepen meespelen in de internationa-le top. Dat meespelen wordt echtergemeten in termen van gepubliceerdeen geciteerde artikelen en die artikelenzijn, door tijdgebrek en paginalimieten,vaak enkel goed te volgen door een zeerselecte club van ingewijden. De energiedie het vinden, lezen en begrijpen vanzulke artikelen kost, is het bedrijfslevende moeite daarom zelden waard.Volgens mij is de publicatiecultuur helemaal niet geschikt voor onderzoekdat zich richt op innovatie, voor onder-zoek dat bedoeld is voor ingenieurs.Kunnen de 3TU’s dat de subsidie-bonzen niet aan het verstand brengenen een andere meetmethode beden-ken?Wat onderscheidt ons nog van de bèta-faculteiten in Nijmegen of Utrecht? DeTU/e kan geschiedenis schrijven dooreen echte ingenieursuniversiteit teworden, bijvoorbeeld door haar onder-zoek te maatstaven aan maatschap-pelijke toepasbaarheid. Door een groottoegepast ontwerpproject in elkemaster op te nemen en in elk master-vak ook de industriële toepasbaarheidvan de geboden kennis mee te nemen.Door de ontwerpersopleidingen naareen hoger niveau te tillen en doorvooral nog meer ontwerp-promotietra-jecten aan te bieden. Misschien zelfsdoor een cultuur te creëren waarin fun-damenteel onderzoek met weinigmeetbare maatschappelijke relevantietaboe is. Ver gezocht? Wellicht, maarvolgens mij is de TU/e dan pas echt TheLand of the Innovator’.

Egbert Teeselink is TechnischOntwerper In Opleiding (TOIO)Software Technology aan het StanAckermans Instituut

En ik vind...Wetenschappelijke prestatiesTU/e klein maar fijnDe wetenschappelijke presta-ties van de TU/e zijn in aantalrelatief gering, maar behorenkwalitatief tot de absolute top,zowel landelijk als mondiaal.Dat blijkt het achtste rapportvan het Nederlands Observa-torium van Wetenschap enTechnologie (NOWT) ‘Weten-schaps- en Technologie-Indicatoren 2010’.

Het rapport is half maart ver-schenen en beschrijft de kwanti-tatieve ontwikkelingen op hetterrein van wetenschap en tech-nologie in Nederland en zet dezeaf tegen internationale ontwikke-

lingen. Bij discussies over het wetenschapsbeleid in Nederlandwordt het NOWT-rapport danook veelvuldig aangehaald.De onderzoekers die het rapportsamenstelden benadrukken datde omvang van een universiteit -in publicatie-output of perso-neelsomvang- geen garantie isvoor hoge citatie-impactscores.Kwalitatief hoogwaardig onder-zoek, met onderzoekspublicatiesdie de aandacht trekken ondercollega-wetenschappers en bij-dragen aan verder wetenschap-pelijk onderzoek wereldwijd, isdat wel.Van alle Nederlandse universi-

teiten haalde de ErasmusUniversiteit Rotterdam met 1,47de hoogste impactscore over deperiode 2005-2008, directgevolgd door de TU/e (1,44). Hunhoge scores zijn overigens vaakhet gevolg van internationalewetenschappelijke samenwer-king. Gezien de bijzonder goedecitatie-impactscores is het geenverrassing dat Nederlandse uni-versiteiten relatief goed zijn ver-tegenwoordigd in tallozemondiale rankings. In de TimeHigher Education Supplement(THES) staat de TU/e op plek 120van de wereld top 500. (FvO)/.

TU/e-chemici publiceren als eerste in nieuw tijdschriftDe onderzoeksgroep vanprof.dr. Bert Meijer van de faculteit Scheikundige Techno-logie heeft half maart voor hetnieuwe wetenschappelijke tijd-schrift Chemical Science deaftrap verricht. Met een artikelover enzymgebaseerde supra-moleculaire polymeren is deeerste uitgave van de gerenom-meerde Britse Royal Society ofChemistry (RSC) een feit.

RSC is een bekende uitgever ophet gebied van de chemische wetenschap. In navolging van deabsolute nummer één, het bladAngewandte Chemie, en het ver-maarde Nature, probeert nu ookRSC te profiteren van degroeiende interesse voor weten-schappelijke publicaties overchemie.Het artikel van de groep vanMeijer is gratis te lezen op dewebsite van Chemical Science.

De Eindhovense onderzoekersvertellen over de wijze waarop jekleine, biologisch geïnspireerdemoleculen kunt aanzetten omzichzelf aan elkaar te koppelentot grotere moleculen. Dechemici van de TU/e hopen optermijn dat ze in het lab hele eiwitten kunnen samenstellen.(FvO)/.Zie: www.rsc.org/Publishing/

Journals/SC/News/first_article.asp

W&I koopt mammoetcomputerDe faculteit Wiskunde & Informatica heeft een computer aangeschaftmet één terabyte werkgeheugen. De computer, die de naam Mammothheeft meegekregen, is de opvolger van de Olifant met 128 gigabyte werk-geheugen. De Mammoth is opgebouwd uit zeven computers die bijzon-der snel met elkaar communiceren. Hierdoor kan het werkgeheugen(vergelijkbaar met 250 standaardcomputers) zodanig worden benut datde aanschaf van een echte supercomputer niet noodzakelijk was. DeMammoth is samengesteld uit standaard hardware van Dell (type M710,met elk 144 gigabyte geheugen) en heeft de faculteit daardoor ‘slechts’een ton gekost. De computer zal worden gebruikt voor het door-rekenen van modellen van computersoftware in onder andere degroep Ontwerp en Analyse van Systemen van prof. Jan Friso Groote:“Software is zo onmenselijk complex geworden dat we haar alleenmaar kunnen begrijpen met modellen. En zelfs die modellen zijn zogroot dat we machines met heel veel extra werkgeheugen nodighebben om de mathematische analyses tot een goed eind tebrengen.” Naast modelanalyse zal de machine ook worden gebruiktworden voor de generatie van modellen uit software en uit logfiles.De Mammoth staat op vloer 8 in het Hoofdgebouw en neemt deruimte in van ongeveer vier pc’s. (TJ)

Foto: Rien Meulman

TU/e leider Europees project huisrobotsDe TU/e krijgt de leiding overeen Europees project waarinrobots en ‘smart home’-omge-vingen worden ingezet omminder mobiele senioren te ondersteunen. Het project, metde naam KSERA (Knowledge-able Service Robots for Aging),wordt gecoördineerd door dr. Lydia Meesters van devakgroep Human TechnologyInteraction (faculteit IE&IS).

Het project richt zich vooral opCOPD-patiënten, mensen meteen chronische longziekte. Deziekte belemmert hen ernstig inhun mobiliteit, zelfs binnens-

huis. Het doel van KSERA is ombinnen drie jaar enkele demon-stratiewoningen te realiseren diezijn voorzien van een robot en‘smart home’-systemen - bijvoor-beeld gordijnen die vanzelfopengaan. De centrale rol is weg-gelegd voor de ‘huisrobot’, die depatiënt door het huis volgt, diensgewoontes leert, adviezen geeft,oplet of de patiënt niets overkomten een arts waarschuwt als er ietsniet in de haak is.Meesters benadrukt dat ditnieuwe type van intelligentezorgwoning geen kille omgevingwordt. “Het moet zo huiselijkmogelijk zijn. In het ideale geval

zie je qua technologie alleen derobot. Die is het aanspreekpuntvan alle systemen in huis.”Ook ethische kwesties krijgenaandacht. De robot moet goedeadviezen geven aan patiënten,maar mag geen politieagent zijn,vertelt Meesters. Wat doe je bij-voorbeeld als een COPD-patiënteen sigaret opsteekt? KSERA sluit aan bij het eveneensdoor de TU/e geleide projectRoboEarth, dat een wereldwijdcentraal geheugen voor robotsaanlegt. Het project heeft eentotaalbudget van bijna 4 miljoeneuro; 2,9 miljoen daarvan komtvan de EU. (TJ)/.

Beton is, na drinkwater, met vijftienmiljard ton het meest geproduceerdemateriaal ter wereld. De productie vancement zorgt voor vier procent van dewereldwijde CO2-vervuiling, China niet meegerekend. Elke ecologischeverbetering is dus meegenomen. Daardragen de vindingen van promovendusMartin Hunger aan bij: zijn ecobeton isenergiezuinig en luchtzuiverend. Op 1 april promoveert hij op zijn proef-schrift ‘An integral design concept forecological Self-Compacting Concrete’.

Het onderzoek van Hunger (1978,Friedrichroda, Duitsland) begon als een studie naar het verbeteren van zelf-verdichtend beton, begin jaren negentigeen ‘revolutionaire ontdekking’ genoemddoor zijn extreem goede werkbaarheid.Het voegt zich namelijk met groot gemaknaar de mal. Toch werd het nooit succesvol.Hunger, vanuit zijn werk in Yverdon-les-Bains in Zwitserland, waar hij werkt voorhet Mexicaanse bedrijf Grupo Cementosde Chihuahua: “Het bleek te duur omdater veel cement wordt gebruikt om het zovloeibaar te maken. Cement is de duurstecomponent van beton omdat het veelenergie kost om het te maken.”“Beton bestaat uit cement, zand, grind en water en het gaat er vooral om, om dejuiste combinatie te vinden om een dichtepakking voor het beton te krijgen”, vertelt

prof.dr.ir. Jos Brouwers, Hungers promotorbij de faculteit Bouwkunde. De basiscomponenten voor beton kenneneen grote range aan korrelgrootten: grindis het grootste materiaal, tot 32 millimeter;cement het kleinste met 300 nanometer.Brouwers: “Vergelijk het met het stapelenvan sinaasappels: als je die op elkaar legt,ontstaan er holtes. Die kun je opvullenmet mandarijntjes en de holtes die ver-volgens overblijven weer met iets anders.Ik ken geen ander materiaal waarin zo’ngrote range van afmetingen wordt gecom-bineerd.” Hunger: “Maar de verdeling van die componenten is nooit op een goedemanier onderzocht. Er zijn veel compu-tersimulaties gemaakt, maar de natuur is complexer dan wij op een computerkunnen weergeven. Zelf moest ik terug-grijpen naar basisliteratuur van een halveeeuw geleden om het hele proces goed te begrijpen en om een betere verdichtingte krijgen.”Brouwers: “Hunger ontwikkelde een algoritme om te bekijken hoe je alle componenten het beste op elkaar kunt afstemmen. Met die methode is het gemaakte beton getest en dat voldeedruim aan alle eisen: het was robuust,stabiel en sterk na uitharding.”Gedurende zijn promotieonderzoek werdHunger zich ervan bewust hoeveel betonbijdraagt aan de milieuvervuiling. Zijn

streven werd daarom niet alleen een betereverdichting, maar ook om er ecobeton vante maken. Bijvoorbeeld door minder cementte gebruiken en naar alternatieven tezoeken. Dat vond hij in kalksteen en anderepoeders, waarvan een aantal afval uitandere industrieën betrof.Vervolgens richtte hij zich op het toevoegenvan extra functies aan het zelfverdichtendebeton: hij maakte het luchtzuiverend enenergiezuiniger. Brouwers: “In Japan wasmen tien jaar geleden al bezig om betonluchtzuiverend te maken door er titanium-dioxide door te mengen of op aan tebrengen. Titaniumdioxide is een foto-katalysator. Als er licht op valt, breekt het de stikstofdioxide -een van de belang-rijkste stoffen die voor luchtverontreini-ging zorgen- af.”Het product kwam echter nooit goed vande grond. Hunger: “Enerzijds was demarketing erg slecht, anderzijds is debouwwereld zeer conservatief. Nederlandis misschien behoudend, maar Noord- en Zuid-Amerika leven echt nog in desteentijd, zo conservatief is men daar.”Hunger vergeleek alle bestaande tests overluchtzuiverend beton. Bij de beoordelingmoest hij er rekening mee houden datverschillende elementen een rol spelenbij de zuiverende werking. Niet alleen dehoeveelheid zon (UV-stralen) heeft invloed,ook het soort katalyse en titanium en deconcentratie daarvan. En hij paste zijn

1 april 2010 Cursor6/ Onderzoek

De mens wordt steeds ouder en wil graaglanger zelfstandig wonen. Dat kan echtervaak niet, omdat fysieke beperkingen hetonmogelijk maken. We hebben daaromeen hulp in de huishouding nodig dievoor zorgbehoevenden eenvoudige maarnuttige taakjes van het dagelijks levendoet, bedacht professor Kees van Hee, dieals informaticus de leerstoel Architectuurvan Informatiesystemen bekleedt. Eenglas naar de keuken brengen, de kaas uitde koelkast pakken, de krant uit de bushalen, planten water geven, een lamp

verwisselen of een nieuw inktpatroon inde printer plaatsen. Nu komt daarvooreen thuiszorger langs die een handelingvan een kwartier verricht en vervolgensweer weggaat. Inefficiënt, en met detoename van het aantal ouderen wordtdeze zorg erg duur.Helaas bestaat er geen robot die alledaagsehandelingen zelfstandig kan uitvoeren.En we hoeven hier op korte termijn ookniet op te rekenen, zegt de hoogleraar.“Het ideaal van een hulp in de huishoudingkomt dichterbij wanneer je een robotmaakt die van menselijk inzicht gebruikmaakt; een robot die via een camera opafstand door een mens wordt bestuurd.Bijvoorbeeld vanuit een centrale waar getrainde zorgverleners op afroep de robotkoffie laten zetten.” Via de camera wordteen beeld getoond van de omgevingwaarin de taak wordt uigevoerd.Vervolgens krijgt de robot de commando’som het werk te verrichten. “We streven ernaar de robot met zo minmogelijk informatie het werk te latendoen, bij wijze van spreken dat hij aaneen half woord genoeg heeft”, zegt Van Hee. In een volgende ontwikkelingkan de zorgbehoevende de robot zelf viaeen eenvoudige user interface aansturen.De robot kan rijden, heeft twee armen omdingen mee te pakken en heeft een derdearm waarmee hij kan kijken. Dezehardware bestaat grotendeels al, verteltVan Hee. “Er zijn camera’s met daarachteralgoritmes om objecten te herkennen. Er zijn robotarmen. We kunnen al eenrobot maken die rondrijdt zonder tegeneen muur te botsen. Maar rijden, kijkenen tegelijk armen bewegen, dat is nogniet vertoond. De kunst is daarom omdeze bestaande technologieën te inte-greren.”De wetenschappelijke uitdaging daarbijis om menselijke handelingen over tebrengen op het apparaat. En dat is eenmoeilijke opgave. “Laat een pianist maareens aan je uitleggen hoe je een stuk moet

Zorgrobot waarbij de mens aan de

Een robot die tegelijkertijd rijdt, kijkt en de armen beweegt,

dat is nog niet vertoond

Henk Zeegers (links) van Inroads en prof.dr. Kees van Hee

van Wiskunde & Informatica. Foto: Bart van Overbeeke

Milieuvervuiling te lijf met ecobeton

Promovendus Hunger tijdens de productie

van het eco-beton.

De tegel van eco-beton bleek zelfreinigend te zijn.

Het moet de pater familias worden van talloze generaties van

robots, ontworpen om de mens te helpen. Hij kan rijden,

heeft twee armen en twee ogen om diepte te zien. Maar hij

handelt niet zelfstandig, want hij wordt op afstand bestuurd

door een mens. De vader van deze Tele-operated Service

Robot is TU/e-hoogleraar Kees van Hee. “Wanneer een

mens de robot aanstuurt, komt het ideaal van een hulp

in de huishouding snel dichterbij.”

optimalisatie-algoritme toe. Hunger: “In het laboratorium bleek ditbeton veertig procent van de stikstofoxideaf te breken, terwijl het zijn goede eigen-schappen behoudt. Ook heb ik een aantalbetonnen tegelseen half jaar inmijn tuingelegd. Hetbleek dat de behandeldeexemplaren ook zelfreini-gend zijn: in een vochtige omgevingkwamen er geen algen op. Dat scheeltweer bestrijdingsmiddelen en het blijftmooi.”Tenslotte maakte Hunger het beton ener-giezuinig door het te mengen met kleinecapsules paraffine. Paraffine smelt bij 23 graden en tijdens het smelten gaan de warmte en energie in het smeltproceszitten, waardoor een gebouw minderopwarmt.Brouwers: “Een airco slaat vaak aan bij 28 graden, de capsules kunnen er dusvoor zorgen dat de piek van 28 gradenniet of later wordt bereikt. Daardoorwordt de airco minder gebruikt of zelfsoverbodig. De opgeslagen warme wordtlater, als de paraffine weer vaste vormaanneemt, teruggegeven aan het gebouw.Als het buiten afkoelt, houdt het gebouw

zijn warmte langer vast. Hungers modelspeelt hierbij een grote rol omdat dejuiste samenstelling van het beton vangroot belang is.” Of deze betonsoort wel een succes wordt, is moeilijk te voor-

spellen, maarHunger enBrouwers zijnzeer hoopvol. Hunger: “Wehebben al veelbedrijven geadviseerd

over hun betonmengsels en positieve reacties gekregen met betrekking tot depraktische implementatie. Er is veel belangstelling vanuit de indu-strie, maar ook van Rijkswaterstaat, die vooral geïnteresseerd is in de juistebetonmix.”

Brouwers: “Een volgende generatie onderzoekers is al bezig om Hungers vindingen verder te ontwikkelen, bijvoorbeeld door inpassing van nano-deeltjes in beton. Als spin-off hebben we ook een straat in Hengelo geplaveidmet betonklinkers met titaniumdioxideen daar verwachten we een stikstof-vermindering van minimaal twintigprocent.” (GV)/.

Onderzoek /7Cursor 1 april 2010

Onderzoek in het kortBacterie maakt eigen zuurstofNNiijjmmeeeeggssee oonnddeerrzzooeekkeerrss hheebbbbeenn eeeenn bbaacctteerriiee oonnttddeekktt ddiiee iinn eeeenn zzuuuurrssttoofflloozzee oommggeevviinngg

kkaann oovveerrlleevveenn.. DDee bbaacctteerriiee,, MMeetthhyylloommiirraabbiilliiss ooxxyyffeerraa,, lleeeefftt vvaann mmeetthhaaaann eenn mmaaaakktt zzeellff

ddee bbeennooddiiggddee zzuuuurrssttooff aaaann oomm ddee mmeetthhaaaann ttee vveerrtteerreenn,, zzoo sscchhrriijjvveenn ddee oonnddeerrzzooeekkeerrss iinn

NNaattuurree.. MM.. ooxxyyffeerriiaa,, ddoooorr ddee oonnddeerrzzooeekkeerrss uuiitt ddee bbooddeemm vvaann hheett TTwweenntteekkaannaaaall ooppggeeddrreeggdd,,

sstteellddee ddee wweetteennsscchhaapp aaaannvvaannkkeelliijjkk vvoooorr eeeenn rraaaaddsseell:: hhooeewweell eerr iinn zziijjnn lleeeeffoommggeevviinngg

nnaauuwweelliijjkkss zzuuuurrssttooff vvoooorrhhaannddeenn iiss,, bblleeeekk uuiitt hheett DDNNAA vvaann ddee bbaacctteerriiee ddaatt ddeezzee vvoolllleeddiigg

iiss uuiittggeerruusstt vvoooorr aaeerroooobb mmeettaabboolliissmmee -- ssppiijjssvveerrtteerriinngg mmeett bbeehhuullpp vvaann zzuuuurrssttooff..

EExxppeerriimmeenntteenn hheebbbbeenn nnuu uuiittggeewweezzeenn ddaatt ddee bbaacctteerriiee zziijjnn zzuuuurrssttooff hhaaaalltt uuiitt ssttiikkssttooffooxxiiddeenn,,

ddiiee oopp vveeeell pplleekkkkeenn iinn oovveerrvvllooeedd aaaannwweezziigg zziijjnn ddoooorr hheett ggeebbrruuiikk vvaann ((kkuunnsstt))mmeesstt..

MMooggeelliijjkk ssttaammtt hheett mmeettaabboolliissmmee vvaann MM.. ooxxyyffeerriiaa uuiitt ddee ttiijjdd ddaatt eerr oopp aaaarrddee nnoogg ggeeeenn

zzuuuurrssttooffpprroodduucceerreennddee ggrrooeennee ppllaanntteenn wwaarreenn,, mmaaaarr aall wweell mmeetthhaaaann eenn ssttiikkssttooffooxxiiddeenn..

EEnn mmiisssscchhiieenn mmaakkeenn bbuuiitteennaaaarrddssee bbaacctteerriiëënn wweell ggeebbrruuiikk vvaann ddiitt mmeecchhaanniissmmee oomm iinn eeeenn

zzuuuurrssttoofflloozzee aattmmoossffeeeerr ttee oovveerrlleevveenn.. IInn iieeddeerr ggeevvaall ddeennkkeenn ddee oonnddeerrzzooeekkeerrss ddee bbaacctteerriiee

ttee kkuunnnneenn ggeebbrruuiikkeenn oomm ssttiikkssttooffvveerrbbiinnddiinnggeenn uuiitt aaffvvaallwwaatteerr ttee hhaalleenn.. ((TTJJ))

Virusje van allesNNoogg mmeeeerr nniieeuuwwss uuiitt NNiijjmmeeggeenn:: oonnddeerrzzooeekkeerrss vvaann ddee RRaaddbboouudd UUnniivveerrssiitteeiitt zziijjnn eerriinn

ggeessllaaaaggdd oomm vviirruusssseenn oomm ttee bboouuwweenn ttoott mmeeddiicciijjnnccoonnttaaiinneerrss.. DDaatt sscchhrriijjvveenn zzee iinn NNaattuurree

CChheemmiissttrryy.. ZZee vveerrwwiijjddeerrddeenn uuiitt hheett vviirruuss bbiijjnnaa aall hheett mmaatteerriiaaaall zzooddaatt eerr lleeggee,, hhaallffddoooorr--

llaatteennddee bboolllleettjjeess oovveerrbblleevveenn.. VVeerrvvoollggeennss mmaaaakktteenn zzee ddiiee bboolllleettjjeess aaaann eellkkaaaarr vvaasstt mmeett

ppoollyymmeerreenn.. HHeett vviirruussbboolllleettjjee iiss nneeggaattiieeff ggeellaaddeenn eenn hheett ppoollyymmeeeerr ppoossiittiieeff,, zzooddaatt zzee aaaann

eellkkaaaarr ppllaakkkkeenn eenn jjee vviirruussddeeeellttjjeess mmeett ppoollyymmeeeerrkkeetteennss aaaann eellkkaaaarr kkuunntt vveerrbbiinnddeenn..

DDee lleeggee bboolllleettjjeess kkuunnnneenn wwoorrddeenn ggeevvuulldd mmeett mmeeddiicciijjnneenn ooff ggrrooeeiissttooffffeenn.. NNaa iinnjjeeccttiiee

iinn hheett lliicchhaaaamm llaaaatt eeeenn lliicchhttppuullss hheett ccoommpplleexx oopp eeeenn ssppeecciiffiieekkee pplleekk uuiitt eellkkaaaarr vvaalllleenn,,

wwaaaarrddoooorr hheett mmeeddiicciijjnn zziicchh hheeeell ggeelleeiiddeelliijjkk kkaann vveerrsspprreeiiddeenn.. DDee oonnddeerrzzooeekkeerrss wwiilllleenn

ddee vviirruusssseenn ooookk vvuulllleenn mmeett mmaaggnneettiisscchhee ddeeeellttjjeess oomm zzoo ccoommppuutteerrcchhiippss ttee mmaakkeenn.. ((TTJJ))

PPrreettppaarrkkaattttrraaccttiieess hhooeevveenn nniieett aallttiijjdd hhooggeerr,,

ssnneelllleerr eenn ssppeeccttaaccuullaaiirrddeerr.. ZZee kkuunnnneenn ooookk

mmuuzziikkaaaall,, lleeuukk eenn vveerrrraasssseenndd zziijjnn.. DDaatt llaaaatt

IInndduussttrriiaall DDeessiiggnn--ssttuuddeenntt WWiilllleemm KKnniijjnneennbbuurrgg

zziieenn mmeett zziijjnn oonnttwweerrpp ‘‘DDee MMuuzziieekkffaabbrriieekk’’ vvoooorr

hheett nniieeuuww ttee bboouuwweenn pprreettppaarrkk ‘‘HHeett MMuuzzeennrriijjkk’’

iinn hheett BBrraabbaannttssee MMaaaarrhheeeezzee..

IInn ‘‘DDee MMuuzziieekkffaabbrriieekk’’ vvaann KKnniijjnneennbbuurrgg ssttaaaann

ggrroottee,, mmeettaalleenn mmaacchhiinneess ddiiee uuiittnnooddiiggeenn ttoott

ssppeeeellssee iinntteerraaccttiiee.. DDee rriittmmeemmaacchhiinnee hheeeefftt

bbiijjvvoooorrbbeeeelldd eeeenn llooppeennddee bbaanndd wwaaaarroopp jjee

ffeellggeekklleeuurrddee bbaalllleenn kkuunntt ggooooiieenn.. DDee mmaacchhiinnee

llaaaatt eeeenn rriittmmee hhoorreenn oopp bbaassiiss vvaann hheett bbaalllleenn--

ppaattrroooonn.. DDee mmeellooddiieemmaacchhiinnee iiss eeeenn ggrroooott

ggeevvaaaarrttee mmeett kknnooppppeenn.. JJee mmooeett oommhhoooogg

kkllaauutteerreenn oomm oopp ddee kknnooppppeenn ttee kkuunnnneenn

ddrruukkkkeenn,, wwaaaarrnnaa ddee mmaacchhiinnee zziijjnn mmeellooddiiee

vveerraannddeerrtt.. SSaammeenn pprroodduucceerreenn ddee mmaacchhiinneess

eeeenn ssoooorrtt ccoonncceerrtt..

““IIkk wwiillddee ggeeeenn pprroodduucctt oonnttwweerrppeenn,, mmaaaarr eeeenn

eerrvvaarriinngg””,, lleeggtt KKnniijjnneennbbuurrgg uuiitt.. ““ZZeellff bbeenn iikk

vveeeell mmeett mmuuzziieekk bbeezziigg.. IIkk wwiillddee iieettss mmaakkeenn

wwaaaarrmmeeee mmuussiicceerreenn eeeenn ttooeeggaannkkeelliijjkkee,, lleeuukkee

eerrvvaarriinngg wwoorrddtt vvoooorr bbeeggiinnnneerrss.. MMiijjnn ooppddrraacchhtt--

ggeevveerr,, BBiillllyyBBiirrdd FFaacciilliittiieess,, wwaass oovveerr ddee eeeerrssttee

pprroottoottyyppeess aall hheeeell ppoossiittiieeff..””

DDee aattttrraaccttiieess vvaann HHeett MMuuzzeennrriijjkk mmooeetteenn ppaasssseenn

bbiijj ddee ‘‘ccoouulleeuurr llooccaallee’’ vvaann ddee rreeggiioo.. IInn ddee

‘‘mmuuzzee’’ vvaann KKnniijjnneennbbuurrgg kkoommeenn mmuuzziieekk eenn

tteecchhnnoollooggiiee ssaammeenn.. ““UUiitt tteekkeennsseessssiieess mmeett

kkiinnddeerreenn bblleeeekk ddaatt hheett ffaabbrriieekksstthheemmaa hheeeell

ggeesscchhiikktt wwaass””,, zzeeggtt KKnniijjnneennbbuurrgg.. ““KKiinnddeerreenn

kkuunnnneenn zziicchh ddaaaarr vveeeell bbiijj vvoooorrsstteelllleenn..””

EEéénn vvaann ddee oonnttwweerrppeenn wweerrkkttee ddee ssttuuddeenntt uuiitt

ttoott eeeenn lleevveennssggrroooott pprroottoottyyppee:: hheett mmeennggvvaatt..

HHeett zziieett eerruuiitt aallss eeeenn eennoorrmmee kkeetteell vvaann

ggllaannzzeenndd mmeettaaaall mmeett ccuurriieeuuzzee ttooeetteerrss eenn

bbeelllleenn.. DDee kkeetteell mmeennggtt ggeeeenn cchheemmiisscchhee ssttooffffeenn,,

mmaaaarr kklleeuurreenn eenn mmuuzziieekk..

WWiiee eerr vvoooorr ggaaaatt ssttaaaann,, zziieett zziijjnn eeiiggeenn ssiillhhoouueett

oopp eeeenn ggrroooott lliicchhttggeevveenndd sscchheerrmm.. DDoooorr ttee

ppoommppeenn mmeett eeeenn lluucchhttppoommpp,, bboorrrreelleenn eerr

ggeekklleeuurrddee bbeelllleettjjeess oommhhoooogg,, ddiiee tteeggeenn hheett

ssiillhhoouueett kkaappoott ssppaatttteenn.. AAllss ddaatt ggeebbeeuurrtt,, vveerr--

aannddeerrtt ddee mmuuzziieekk ddiiee uuiitt hheett mmeennggvvaatt kkoommtt..

MMeett eeeenn ggrroottee hheennddeell bbeeppaaaall jjee ooff ddee mmeellooddiiee,,

ddaann wweell hheett rriittmmee vveerraannddeerrtt.. EEnn mmeett ddrriiee

sscchhaakkeellkkrraanneenn zziijjnn ddee kklleeuurreenn vvaann ddee

bbeelllleettjjeess ttee mmeennggeenn..

““EEeenn wweebbccaamm rreeggiissttrreeeerrtt ddoooorr mmiiddddeell vvaann

kklleeuurrhheerrkkeennnniinngg hheett ssiillhhoouueett vvaann ddee ppeerrssoooonn

ddiiee vvoooorr hheett lliicchhttggeevveennddee sscchheerrmm ssttaaaatt””,,

lleeggtt KKnniijjnneennbbuurrgg uuiitt.. ““IInn hheett mmeennggvvaatt zziitt eeeenn

ccoommppuutteerr wwaaaarr ddee bbeeddrraaddiinngg vvaann ddee wweebbccaamm

eenn aallllee hheennddeellss oopp uuiittkkoommtt.. SSooffttwwaarree bbeerreekkeenntt

hhooee hheett bbeeeelldd oopp hheett sscchheerrmm mmooeett vveerraannddeerreenn,,

eenn ssttuuuurrtt eeeenn mmuuzziieekkpprrooggrraammmmaa aaaann ddaatt ddee

mmuuzziikkaallee ccoommppoossiittiiee mmaaaakktt..””

DDee ooppddrraacchhttggeevveerr hheeeefftt nnoogg nniieett bbeessllootteenn ooff

ddee aattttrraaccttiiee ddaaaaddwweerrkkeelliijjkk wwoorrddtt uuiittggeevvooeerrdd

iinn MMaaaarrhheeeezzee.. KKnniijjnneennbbuurrgg pprroobbeeeerrtt zziijjnn

pprroottoottyyppee ddee kkoommeennddee ttiijjdd iinn eellkk ggeevvaall

ttee pprreesseenntteerreenn oopp ffeessttiivvaallss eenn aannddeerree

ggeelleeggeennhheeddeenn..

TTeekksstt:: EEnniitthh VVlloooosswwiijjkk

FFoottoommoonnttaaggee:: RRiieenn MMeeuullmmaann

spelen. Al doet hij het tien keer voor, hetzal je niet lukken. Dat geldt ook voor derobot: het is heel moeilijk om ogenschijn-lijk eenvoudige handelingen in een robotte brengen. Toch gaan wij de robot lerenom bijvoorbeeld een lamp te verwisselen.”Hierbij komt Van Hee veel weerbarstigewetenschappelijke vragen tegen. “Hoeherkent een computer een koffiepot? Hoe weet hijwaar hij is?Kijken endaarop anti-ciperen met bewegingen islastig.” Naast de principiëlevragen zijn er eisen aan deperformance: de snelheid enveiligheid.“Deze veiligheidmoet gegaran-deerd zijn, want de robot is sterk en kanmet vijf kilometer per uur door een huisrijden.”De kennis die Van Hee nodig heeft, vindthij aan de TU/e-faculteiten Wiskunde &Informatica, Werktuigbouwkunde, metname de groep van professor HenkNijmeijer, en ook bij Electrical Engineeringen bij Fontys. De ervaring met de voetbal-robots van het succesvolle TU/e-team TechUnited wordt natuurlijk ook gebruikt.Toch is de tele-operated service robot niet louter een project om kennis te ontwikkelen. Van Hee wil hem namelijkop afzienbare termijn op grote schaal aan het werk zien bij zorgbehoevenden.Daarom zocht hij partners die hemdaarbij kunnen helpen. Als eerste kwam hij bij InRoads, een specialist in innovatieprojecten, gevestigd op de TU/e-campus. Dit bedrijf zorgt voor het bij elkaar brengen van partners en het op de markt brengen van de robot.Inmiddels is er een consortium van

bedrijven die het apparaat gaan ontwik-kelen en bouwen. Anderen partners zijneen software house, een producent die robotarmen maakt en deze voor de nieuwetoepassingen aanpast, een designbureaudat de wensen van de toekomstige gebruikers vertaalt in ontwerp, en Zuid-Zorg, een zorginstelling die thuiszorgaanbiedt.

Ook Fontys ispartner in hetproject.De robot is ookopgenomen inhet subsidie-programmaPieken in deDelta, waarinhet consortiummet een budgetvan bijna driemiljoen euro toteind 2010 demachine kan

ontwikkelen tot een prototype waarmeeproducenten en potentiële overtuigdworden van de kwaliteiten. De verwachting is dat daarna een bedrijfwordt opgericht dat de robot op de marktbrengt.

En dan rijdt hij over enkele jaren door dehuizen van zorgbehoevenden. Maar eenrobot die huishoudelijke taken van ver-richten, kan natuurlijk nog veel meer.Van Hee ziet de volgende generaties alwerken in de landbouw, als schoonmakervan kantoren, in cleanrooms of operatie-kamers en als sjouwer in de bouw. “Wemaken zo een familie waarbij een neeflangere armen heeft om verder te reikenen een nicht meer kracht heeft om beterte tillen - maar net wat nodig is.”(CvdG)/.

touwtjes trekt

We maken zo een

familie waarbij een

neef langere armen

heeft om verder te

reiken en een nicht

meer kracht heeft

om beter te tillen

Het kost veel

energie om

cement te maken

1 april 2010 Cursor8/ Achtergrond

Volgens prof.dr.ir. René de Borst, decaanvan de faculteit Werktuigbouwkunde endoor het College van Bestuur gevraagd omde taak van wetenschappelijk directeurvan het EEI op zich te nemen, wordt hetnieuwe instituut een ‘virtuele entiteit’met twee doelen. Ten eerste moet het EEIzorgen voor een coherent beeld naarbuiten toe, zodat duidelijk zichtbaarwordt wat de TU/e op het gebied van energieonderzoek presteert. In een recentrapport van wetenschapsuitgever Elsevierkomt de TU/e vlak na Imperial CollegeLondon naar voren als tweede Europeseuniversiteit op het gebied van ‘alternativeenergy’. Door de versnippering van hetenergiegerela-teerde onder-zoek is voor debuitenwereldechter lastig tezien dat de TU/eeen belangrijkespeler is op ditgebied. Daarnaast kan het instituut ookintern als een katalysator werken, denktDe Borst. “Het EEI kan ertoe bijdragendat onderzoekers elkaar gemakkelijkerover faculteitsgrenzen heen weten tevinden.”Het instituut is opgedeeld in vier thema’s:‘Built Environment’ (themaleider:prof.dr.ir. Jan Hensen, B), ‘Future Fuels’(prof.dr. Philip de Goey, W, zie kader),‘Energy Conversion’ (prof.dr.ir. René

Janssen, ST, zie kader) en ‘Fusion andPlasma’ (prof.dr. Niek Lopes Cardozo,TN). In elk thema participeren zes tot elfhoogleraren. Toen anderhalf jaar geledenwerd besloten tot de oprichting van eenEindhoven Energy Institute, werd gedachtaan drie pijlers, vertelt De Borst. Hetbouwkundige thema ontbrak nog. Ronddiezelfde periode bleek echter dat de TU/ekans maakte co-locatie te worden van deKIC Energie (zie kader op pagina 9) endat nadruk op energie in relatie tot de gebouwde omgeving de kans daarop sterk zou vergroten. “Toen hebben we nog eens goed nagedacht en rond de afdeling van

Bouwkunde die zichbezighoudt met deenergiehuishoudingvan gebouwen eenvierde poot opgezet.In twee van de andere poten, EnergyConversion en Future

Fuels, zaten veel elementen die heel rele-vant zijn voor de gebouwde omgeving.Denk aan het opslaan van warmte, of het terugvoeren van een teveel aan lokaal opgewekte energie naar het elektriciteits-net. Om een gebouw energieneutraal temaken, moet je je niet alleen bezighoudenmet isolatie en andere lowtech-oplossingen,maar moet je denken aan het lokaal opslaanvan energie, slimme verlichting zoalsOLED’s, en ‘smart grids’.” Deze onder-

werpen, waarover expertise aanwezig isbij respectievelijk Werktuigbouwkunde,Technische Natuurkunde en ElectricalEngineering, werden daarom onder het vierde thema, ‘Built Environment’ geschaard. De strategische keuze voor

een vierde thema bleek vruchtbaar: vorig jaar werd de TU/e aangewezen als co-locatie van de KIC Inno-Energy. De deelname aan het Europese publiek-private megaproject is belangrijk voor deTU/e, vindt De Borst: “Niet alleen wordt

Het thema ‘Energy Conversion’, geleiddoor zonnecelexpert René Janssen, draait kort gezegd om het omzetten van zonne-energie naar energievormen diepraktisch zijn in het gebruik. Op elkmoment straalt de zon honderdduizendterawatt aan energie naar de aarde - eenfractie hiervan is genoeg om in de energiebehoefte van de mensheid tevoorzien. Janssen zegt dan ook heilig te geloven dat zonne-energie aan heteinde van deze eeuw de belangrijksteenergiebron zal zijn. Maar dan moet ernog wel wat gebeuren. “Het gaat eromzonnecellen op grote schaal, tegen lagekosten en met ruim voorradige grond-stoffen te produceren.” Als dat lukt, ishet een kwestie van enkele honderd-duizenden vierkante kilometers aard-oppervlak bedekken met deze zonne-cellen “Ik zeg altijd: leg Spanje vol met zonnecellen en je bent klaar.”De expertise van Janssen ligt vooral op het vlak van deze zonnecellen zelf,maar het is volgens hem ook van belang

om nu al verder te denken dan het opwekken van elektriciteit uit zonlicht.“Het probleem is dat je met zonlicht eigenlijk precies energie opwekt op hetmoment dat je het niet nodig hebt en op de plaats waar je het niet nodig hebt.De zon schijnt overdag en elektriciteitvoor verlichting heb je dan niet nodig.”Ook heb je -in een gematigd klimaat- inde winter meer energie nodig, terwijl er dan juist minder zonlicht is.Het is een probleem dat overigens nietalleen de kop opsteekt bij zonne-energie:windenergie is watdat betreft nogminder voorspelbaar.Daarom wordt er alshet hard waait ookelektriciteit uit windenergie vanuitNederland naarNoorwegen getrans-porteerd, waar het wordt gebruikt om water omhoog te pompen naarstuwmeren. “Dat bewijst al dat dit

probleem niet alleen technologisch van aard is, maar ook politiek. Het gaatover de grenzen van landen en zelfs continenten heen.” Denk maar aan het invoeren van zonne-energie uit de Sahara of het Midden-Oosten. Geen ondenkbaar scenario.”Het zou handiger zijn als die elektriciteitkon worden vastgelegd in benzineachtigebrandstoffen. Die hebben namelijk eenhoge energie-inhoud en zijn makkelijk te vervoeren. Janssen: “We zullen eenmanier moeten vinden om zonne- en

windenergie, waar-schijnlijk via elek-trische energie, vast teleggen in een koolstof-houdende brandstof.Daar doen we nu aande TU/e nog weinigaan, maar er zijn daarwel gedachten over.

Binnen het EEI zullen we bepalen welkezaken we op dit gebied het best eerstkunnen aanpakken.”

Hoogleraar verbrandingstechnologiePhilip de Goey, themaleider van ‘FutureFuels’, bevestigt het verhaal van Janssen.“Je kunt je niet voorstellen dat eenvliegtuig rondvliegt op batterijen.Datzelfde geldt voor vrachtschepen ofzware vrachtwagens. Het is zelfs lastigvoor te stellen dat een groot percentagevan het personenvervoer op batterijen zal werken. Daar zullen vloeibare brand-stoffen voor nodig blijven.”Het thema ‘future fuels’ is volgens hemop te delen in twee subthema’s: schoneverbranding en duurzame brandstoffen.“Als je toe wilt naar een duurzame energievoorziening, moet je door eentransitietraject waarin je nog fossielebrandstoffen gebruikt. Maar ook op de lange termijn heb je chemisch opgeslagen energie nodig in de vorm van een vloeibare brandstof. Dat wordenwel andere brandstoffen dan benzine en diesel. We moeten naar een systeemwaarbij we vloeibare brandstoffen nietlanger in raffinaderijen uit aardolie

Met de KIC krijgt de

TU/e een keurmerk-

stempel van de EU

Energie-instituut/Tom JeltesIllustratie/Jeannette Bos

Hoewel het Eindhoven Energy Institute (EEI) op 6 april pas

zijn openingssymposium beleeft, werpt het nieuwe TU/e-

instituut zijn schaduw al vooruit. Het EEI speelde een rol

in de aanwijzing van de TU/e als co-locatie van de KIC

InnoEnergy en was onderdeel van het succesvolle bod van

de universiteit om het FOM-instituut Rijnhuizen naar de

campus te halen. Eindhoven lijkt dus snel uit te groeien tot

dé locatie in Nederland voor onderzoek naar duurzame

energie, mede dankzij het EEI. Maar wat houdt dit virtuele

energie-instituut nu precies in?

Nieuwe energie voor

Eindhoven Energy Institute: thema’s Energy Conversion en Future

Zo ga je op

termijn van

synfuels naar

sunfuels

Achtergrond /9Cursor 1 april 2010

ons netwerk erdoor vergroot, je kunt hetook zien als een keurmerkstempel van de EU.” En dat kan op de langere termijnnog veel opleveren aan Europese subsi-dies.Eén van de drijvende krachten achter de

oprichting van het Eindhoven EnergyInstitute is dr.ir. Lex Lemmens van de faculteit IE&IS. Hij is opleidingsdirecteurvan de 3TU masteropleiding SustainableEnergy Technology. Deze interdisciplinaireopleiding draait nu enkele jaren en telt

inmiddels een stabiele instroom vandertig tot veertig studenten. Daarnaast is Lemmens sinds eind jaren negentig directeur van het Centrum Technologievoor Duurzame Ontwikkeling, dat zalgaan functioneren als het secretariaat van het EEI. Want hoewel we het over een ‘virtueel’ instituut hebben -met een minimaal budget en zonder fysiekelocatie- is voor de uitstraling naar buitenuiteraard een goed onderhouden website,promotiemateriaal, en een aanspreekpuntvoor bijvoorbeeld potentiële (buitenlandse)studenten. Temeer daar de masterSustainable Energy Technology metingang van september 2010 onderdeel wordtvan het EuropeseErasmus Mundus-programma.De ‘GraduateSchool onSustainable Energy’die de TU/e heeftopgericht met deTU München en DTU Lyngby komt ook onder de paraplu van het EEI, aldusLemmens: “De bestaande graduateschool gaat nu vooral over katalyse enverbrandingsprocessen, maar dat zal inde loop der tijd uitgebreid worden metandere onderzoeksgebieden, zoals zonne-cellen. Daarnaast is het de bedoeling dater een tweejarige ontwerpersopleidingonder het instituut komt te vallen.”Het Centrum Technologie voor DuurzameOntwikkeling (TDO) werd in 1994 opge-richt naar aanleiding van een discussieover het nut van een milieuopleiding aande TU/e, vertelt Lemmens “Destijds is besloten om geen aparte opleiding op te zetten, maar binnen elke opleidingaandacht te besteden aan milieu en duur-zaamheid. Het centrum is er in de loopvan de jaren in geslaagd om binnen allefaculteiten de neuzen richting duur-zaamheid te krijgen. Dat leidde in 2002

tot een evaluatie waaruit bleek dat hetenergieonderzoek aan de TU/e weliswaarverbrokkeld was, maar dat het samen behoorlijk wat voorstelde.” Toch vond hetvond het toenmalige College van Bestuurin 2004 dat duurzaamheid niet langereen thema was waarmee je je kon onder-scheiden: iedereen deed het namelijk.Lemmens legde zich daar echter niet bijneer en bleef met zijn TDO onverstoorbaardoorwerken. “Ik kon niet geloven dat hetenergie- en klimaatprobleem niet belang-rijk was. Alles wees erop dat de klimaat-verandering een serieus probleem was en dat je dat moest oplossen langs de weg

van duurzameenergie.”Daarbij werdhij gesteunddoor de onderzoekersbinnen de faculteiten,wat leidde totde oprichtingvan de master

Sustainable Energy Technology (SET).“Dat heeft het CvB vervolgens wel ge-steund door SET-fellows aan te stellen.”De zaak raakte in een stroomversnellingtoen duidelijk werd dat er iets te halenviel bij de EU als de TU/e met een duide-lijk energieprofiel naar buiten kon treden.“Het was helder dat er een ‘call’ zou komenvoor een KIC Energie. Daar heb ik hetlaatste jaar veel energie in gestoken omervoor te zorgen dat Eindhoven eenhoofdrol zou gaan spelen in die KIC. De visie van het huidige CvB is daarbij belangrijk geweest: ze hebben zich op het juiste moment ingezet voor de ontwikkelingen rond energie. En met het binnenhalen van de KIC en nu FOMRijnhuizen worden ze daarvoorbeloond.”/.

DDee tthheemmaa’’ss vvaann hheett EEEEII vvoorrmmeenn ffeeiitteelliijjkk ddee iinnhhoouuddeelliijjkkee bbiijjddrraaggee vvaann ddee

TTUU//ee aaaann ddee KKnnoowwlleeddggee aanndd IInnnnoovvaattiioonn CCoommmmuunniittyy ‘‘IInnnnooEEnneerrggyy’’,, eeeenn vvaann

ddee ddrriiee KKIICC’’ss ddiiee ddee EEuurrooppeessee UUnniiee iinn hheett kkaaddeerr vvaann hheett EEuurrooppeeaann IInnssttiittuuttee ooff

IInnnnoovvaattiioonn aanndd TTeecchhnnoollooggyy ((EEIITT)) bbeezziigg iiss oopp ttee zzeetttteenn.. DDee TTUU//ee vvoorrmmtt ssaammeenn

mmeett ddee KKaatthhoolliieekkee UUnniivveerrssiitteeiitt LLeeuuvveenn éééénn vvaann ddee zzeess ccoo--llooccaattiieess vvaann ddee KKIICC..

PPrrooff..ddrr..iirr.. JJaann BBlloomm,, eemmeerriittuuss hhoooogglleerraaaarr eelleekkttrriisscchhee eenneerrggiieessyysstteemmeenn,, nneeeemmtt

nnaammeennss ddee TTUU//ee ddee lleeiiddiinngg oovveerr ddeezzee ccoo--llooccaattiiee BBeenneelluuxx.. HHiijj vveerrtteelltt oovveerr ddee

aacchhtteerrggrroonndd vvaann hheett EEIITT:: ““HHeett iiddeeee iiss oonnttssttaaaann ttooeenn ddoooorr ddee EEUU iinn LLiissssaabboonn iiss

aaffggeesspprrookkeenn mmeeeerr ttee ddooeenn aaaann iinnnnoovvaattiiee,, oommddaatt wwee aacchhtteerrlliieeppeenn bbiijj AAmmeerriikkaa

eenn JJaappaann.. NNaaaarr vvoooorrbbeeeelldd vvaann hheett MMIITT ((MMaassssaacchhuusseettttss IInnssttiittuuttee ooff TTeecchhoollooggyy,,

rreedd..)) iinn BBoossttoonn iiss ttooeenn bbeessllootteenn oomm eeeenn vveerrggeelliijjkkbbaaaarr iinnssttiittuuuutt iinn EEuurrooppaa oopp ttee

rriicchhtteenn,, hheett EEIITT..”” OOmm aalllleerrlleeii ppoolliittiieekkee rreeddeenneenn iiss uuiitteeiinnddeelliijjkk ggeekkoozzeenn oomm hheett

iinnssttiittuuuutt ttee vveerrsspprreeiiddeenn oovveerr aallllee EEuurrooppeessee llaannddeenn,, wwaaaarrddoooorr hheett vvoollggeennss

BBlloomm mmeeeerr eeeenn nneettwweerrkk iiss ddaann eeeenn iinnssttiittuuuutt.. ““HHeett iiss eeeenn ‘‘wweebb ooff eexxcceelllleennccee’’

ggeewwoorrddeenn””..

BBeehhaallvvee ddee uunniivveerrssiitteeiitteenn vvaann LLeeuuvveenn eenn EEiinnddhhoovveenn ddooeenn ooookk TTNNOO,, hhaaaarr

VVllaaaammssee tteeggeennhhaannggeerr VVIITTOO eenn hheett BBeellggiisscchhee ddiissttrriibbuuttiieebbeeddrriijjff EEAANNSSDDIISS

nnaammeennss ddee BBeenneelluuxx mmeeee iinn IInnnnooEEnneerrggyy.. HHeett tthheemmaa ‘‘BBuuiilltt EEnnvviirroonnmmeenntt’’ vvaann

hheett EEEEII vvaalltt mmooooii ssaammeenn mmeett hheett ddoooorr ddee ccoo--llooccaattiiee BBeenneelluuxx ggeelleeiiddee KKIICC--tthheemmaa

‘‘IInntteelllliiggeenntt eenneerrggyy--eeffffiicciieenntt bbuuiillddiinnggss aanndd cciittiieess’’.. DDee oovveerriiggee ddrriiee ppiijjlleerrss vvaann

hheett EEEEII sslluuiitteenn aaaann bbiijj tthheemmaa’’ss vvaann ddrriiee vvaann ddee vviijjff aannddeerree ccoo--llooccaattiieess..

worden gemaakt, maar bijvoorbeeld uitbiomassa.”Schone vloeibare brandstoffen kun je op meerdere manieren maken, vertelt De Goey. Zo kun je aardgas vergassen(verbranden met teweinig zuurstof)zodat er zogehetensyngas ontstaat (eenmengsel met veel waterstof en kool-monoxide) en het vervolgens om tezetten naar schone diesel. Dit wordt aldoor Shell in Qatar en door SASOL inZuid-Afrika gedaan. “Maar er zijn veelmeer manieren. Je kunt niet alleenaardgas vergassen, maar ook steenkool en biomassa. Uiteindelijk wil je zonne-energie direct opslaan in vloeibare brand-stoffen. Dat kan door met elektriciteit uitzonnecellen waterstof vrij te maken uitwater en dat vervolgens met CO2 om tezetten in vloeibare brandstof. Zo ga je op termijn van synfuels naar sunfuels.”

De volgende vraag is hoe je deze brand-stoffen ook schoon en zuinig kunt ver-branden. Gelijkmatige verbranding isvolgens De Goey hierbij van het grootstebelang. Te hete plekken in de vlam moet

je vermijden, omdatbij te hoge tempera-turen stikstof metzuurstof reageert tothet schadelijke NOx.Maar verbranding bijte lage temperatuur isproblematisch: daarbij

ontstaat roet. “We zijn met een serienieuwe technieken bezig waarbij doorturbulentie zowel te hoge als te lage temperaturen worden vermeden. Hetinteressante is dat je die nieuwe brand-stoffen zo kunt ontwerpen dat je voor elke verbrandingstechniek de optimalebrandstof maakt. Zo’n brandstof hebbenwij onlangs gepatenteerd.”

Leg Spanje vol

met zonnecellen

en je bent klaar

duurzaam Eindhoven

TDO is er in de loop van

de jaren in geslaagd om

binnen alle faculteiten

de neuzen richting

duurzaamheid te krijgen

e Fuels KIC InnoEnergy

1 april 2010 Cursor10/ Universiteitsberichten

Algemeen

TU/e-brede ict- en statistiekcursussenIn de maanden april, mei en juni is er voor studenten en medewerkers van de TU/e de mogelijkheid de volgende cursussen te volgen:Ict-cursussen:C++, SharePoint 2007, Matlab advanced, Access2007, PowerPoint 2007, JavaScript en PHP and MySQL

Statistiekcursussen:Statistical modelling with Statgraphics, Tijdreeksenmet SPSS, Design of Experiment with Statgraphicsen Advanced Anova with SPSS.

Voor nadere informatie en inschrijving zie: www.ictcursussen.tue.nl

STUTraining ‘leven en studeren met autisme’De STU-training leven en studeren met autismeheeft nog plekken vrij. Deze training start op 21april 2010 en telt zeven bijeenkomsten. Het doelvan deze training is om studenten met een AutismeSpectrum Stoornis inzicht te geven in hun mogelijk-heden en om hen te leren omgaan met hun beper-kingen. Dit gebeurt door middel van het overdragenvan kennis over onderwerpen gerelateerd aan autisme. Daarnaast reikt de training handvatten aan betreffende het leven met autisme, maar ookspecifiek in relatie tot studeren met autisme. Eenander belangrijk inhoudelijk aspect van de trainingis tevens het uitwisselen van ervaringen en tips met elkaar. Waar nodig wordt ook aandacht besteedaan de acceptatie van een diagnose binnen het autisme spectrum. Deelname bij STU trainingen is gratis. Zie www.tue.nl/stu onder het kopje studie -en studeergedrag.

Education & Training UnitCourse ‘Coaching students’The course TRD28 ‘Coaching students’ will beoffered on 27 April 2010 from 13.30 – 17.00 hours.This training course discusses the tasks of the coachand it devotes attention to a number of coaching skills, such as conversation techniques and givingconstructive feedback, so that teachers can adapttheir coaching approach to the needs of the students.Participation by teachers or TU/e staff who will becoaching students is free of charge. This course isalso part of the BKO training program.

More information can be obtained from Janneke van der Loo (phone 3117). You can register for thecourse by Internet (studyweb.tue.nl), by e-mail (cursus.dpo@tue.nl) or by telephone (2520).

Course TRD52 ‘Supervising master students’ for departments B, IE&IS and IDThe course ‘Supervising master students’ forteachers and PhD students (experienced and inexperienced supervisors) for departments B,IE&IS and ID, will be offered on Monday 12 Apriland Thursday 15 April 2010 from 13.30 - 17.00hours. The course is aimed to improve and systemize the way in which supervisors guide their students during their graduation projects. The course consists of short introductions, exercises and discussions. Participants will have an active role during the course. Participation by teaching staff of the TU/e is free of charge.

More information can be obtained from Janneke van der Loo (phone 3117). You can register for the

course by Internet (studyweb.tue.nl), by e-mail (cursus.dpo@tue.nl), or by telephone (2520).

Workshop TRD56 ‘Supervision of PhDstudents’The workshop ‘Supervision of PhD students’ will beoffered on 22 April 2010 from 10.00 - 17.00 hours.The course is aimed to explore the factors for success in the supervision of PhD students.In the workshop you will be provided with tips and exercises aimed at achieving the successfulsupervision of researchers. Time will be spent onthe planning of the research project, monitoring the progress and training yourself in leadership and interview techniques. Participants will have an active role during the course. Participation by teaching staff of the TU/e is free of charge.

More information can be obtained from Janneke van der Loo (phone 3117). You can register for thecourse by Internet (studyweb.tue.nl), by e-mail (cursus.dpo@tue.nl), or by telephone (2520).

Central LibraryCentral Library and ICTheek, De HalBuilding, open longer during examinationperiodsAs from April 2010 the Central Library andICTheek, De Hal Building will be open during examination periods from 10.00 h. until 23.30 h.During examination periods the Central Library and the ICTheek in De Hal Building will be open onSaturday and Sunday from 10.00 h. until 23.30 h.(formerly from 10.00 until 20.00 h.) All other weekends the Central Library and theICTheek in De Hal Building will be open from12.00 until 18.00 h. The library will be open for study purposes only.Regular customer services at the lending and information desk will not be available.

Dienst Interne ZakenMaaltijden AuditoriumMaandag: geen openstelling vanwege Pasen.

Dinsdag: spaghetti carbonara, holzfallersteak, jus,gekookte aardappelen, bloemkool; kipfilet ‘Geneve’,aardappel gratin, koolrabi-wortelmix.

Woensdag: rijstschotel ‘Athene’ met kalkoenvlees;kaasgehaktbal, aardappelblokjes, boterbonen; kool-visfilet ‘Venetië’, kleine kriel met peterselie, peultjes.

Donderdag: aardappel-snijbonenschotel met gehakt-balletjes; boeuff stroganoff, aardappelschijfjes,zomergroenten; varkensoester, champignonsaus,rösti rondjes, courgette-tomatenmix.

Vrijdag: geen avondopenstelling.

Openstelling kantines tijdens tentamenperiode 6 tot en met 17 aprilAlle kantines zijn beperkt open tot 14.00 uur, met uitzondering van kantine Auditorium, deze istijdens de tentamenperiode geopend van 9.30-14.00uur en van 16.00-19.30 uur. De Coffee & More inhet Auditorium is open van 8.30-16.00 uur. Café De Zwarte Doos is geopend van 8.30-22.30uur. De University club is geopend van 9.00-21.00uur

Mensen

PromotiesIng. A. van Bezooijen verdedigt op donderdag 8 april zijn proefschrift en stellingen tegen debedenkingen van een commissie. Dit gebeurt

vanaf 16.00 uur in zaal 4 van het Auditorium. De titel van het proefschrift luidt ‘Adaptive RF front-ends, providing resilience to changing environments’. Van Bezooijen promoveert aan de faculteit Electrical Engineering. De promotor is prof.dr.ir. A.H.M. van Roermund.

Drs. M.H. de Rochemont verdedigt op donderdag 8 april zijn proefschrift en stellingen tegen debedenkingen van een commissie. Dit gebeurt vanaf16.00 uur in zaal 5 van het Auditorium. De titel vanhet proefschrift luidt ‘Opening up for innovation:The antecedents of multi partner alliance perfor-mance’. De Rochemont promoveert aan de faculteitIndustrial Engineering & Innovation Sciences. De promotoren zijn prof.dr. A.P. de Man en prof.dr. G.M. Duijsters.

H. Yang MSc verdedigt op maandag 12 april zijnproefschrift en stellingen tegen de bedenkingen van een commissie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur in zaal 4 van het Auditorium. De titel van het proef-schrift luidt ‘Signal Processing for LED LightingSystems: Illumination Rendering and Sensing’.Yang promoveert aan de faculteit ElectricalEngineering. De promotoren zijn prof.dr.ir. J.W.M.Bergmans en prof.dr.ir. J.P.M.G. Linnartz.

Ir. M.N. Steijaert verdedigt op woensdag 14 april zijn proefschrift en stellingen tegen de bedenkingenvan een commissie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur inzaal 5 van het Auditorium. De titel van het proef-schrift luidt ‘Stochastic modeling of intracellular signaling and regulation’. Steijaert promoveert aande faculteit Biomedische Technologie. De promotoris prof.dr. P.A.J. Hilbers.

AfscheidscollegeProf.dr.ir. Harry Lintsen neemt op vrijdag 9 aprilafscheid van de TU/e middels een afscheidscollege.Dit vindt plaats vanaf 16.00 uur in de Blauwe Zaalvan het Auditorium. De titel van het college is‘Waartoe een technische universiteit?’.

Studentenleven

KIVI NIRIAWin een stage bij het Renault F1 teamDe ALTRAN Engineering Academy 2010 is weergestart. In 2002 ondertekende Altran een lange termijn ‘technological partnership’ met het Teamvan Renault F1. Altran steunt het team door hetoverbrengen van haar ervaring in onder andere de Automotive, Lucht- & Ruimtevaart techniek,Telecommunicatie en andere sectoren. Indien jedeze unieke ervaring mee wil maken, dan is dit je kans!Dit jaar biedt Altran maar liefst twee stages aan. In Enstone, UK (Chassis Development) en in Viry-Chatillon, Frankrijk (Motor). Alle finalisten krijgen een speciaal gegraveerd horloge van TWSteel, official timing partner voor Renault F1.De winnaars beginnen met een unieke ‘internship’van zes maanden inclusief accommodatie, salaris en een bedrijfsauto.Maandag 19 april 2010 van 12.30-13.30 uur TU/e.Aanmelden via de website: www.ykns.nl De Zwarte Doos, filmzaal 1.02.

E.S.V. DemosRecordopbrengst bij jaarlijkse vlooienveilingOp 12 maart werden bij E.S.V. Demos de meest uiteenlopende voorwerpen en acties geveild. De opbrengst bedroeg met meer dan 1.500 euro;meer dan ooit tevoren! Het geld wordt geschonkenaan Stichting Woongroep Elysion Eindhoven, die

een kleinschalige woonvoorziening verzorgt voorverstandelijk gehandicapte jongeren.Buurtbewoners zijn massaal ingegaan op de oproepvan Demos om hun ongebruikte spullen beschik-baar te stellen voor de studentenveiling. Van kleinespullen als servies en vazen, tot fietsen en platen-spelers inclusief uitgebreide platencollectie, alleswerd na een hamerslag van veilingmeesters Bob en Roel geveild. Naast voorwerpen kon er ook geboden worden opacties. Zo moesten de heren op de voorste rij na een tijdje op een omgedraaide bank, met een lampenkap, pan en een helm op hun hoofd de veiling uitzitten. Het hoogtepunt van de avond wasde veiling van een oude typmachine. Voor meer dan 200 euro wisselde deze van eigenaar, bovendienmoesten hierop de notulen van de eerstvolgendeledenvergadering worden gemaakt. Ook werd er eenbod gedaan van 75 euro voor een volledig verzorgdebarbecue bij Demos Heerenresidentie Kroêt.

Diversen

Match!Maatjes gezochtMatch! is een maatjesproject dat jonge frisse mensen wil koppelen aan jongvolwassenen rond de achttien jaar, die bezig zijn zelfstandig te gaanwonen en leven. Deze jongvolwassenen hebbenbegeleiding ontvangen vanuit de (jeugd)hulpver-lening en/of in een instelling gewoond. Ze willen op eigen benen staan maar kunnen daar nog weleen maatje bij gebruiken. Wij zoeken hiervoor sympathieke frisse mensen, die iets hebben met jongeren, zelf jong zijn of zich jong voelen. Mensendie voor deze jongvolwassenen tijdelijk een steuntjein de rug willen zijn door bijvoorbeeld met hen naar de film te gaan, praktische tips te geven overhet omgaan met geld, hoe je administratie te onder-houden of hoe goedkoop te koken. Maar ook doorsamen te gaan sporten of op een terrasje te zitten. Er is een klein budget wat je samen met je maatjevrij kan besteden zodat het jou niets hoeft te kosten.Je wordt goed voorbereid en doet veel levens (-en wellicht werk)evaring op.Er is een onkosten(reiskosten) vergoeding en er wordt een vrijwilligers-verzekering voor je afgesloten. Je krijgt de mogelijk-heid om gratis diverse andere cursussen te volgen. Kijk voor meer informatie op: http://match.humanitaseindhoven.nl/

Battle of conceptsGeld verdienen aan afval?Bedenk dé oplossing voor afval dat achtergelatenwordt op het strand door jongeren en win 1500euro! Ga naar www.battleofconcepts en download de Battle van Stichting De Noordzee. Stuur je concept van maximaal vijf A4-tjes in voor 25 maart.Het totale prijzengeld bedraagt 5.000 euro en wordt verdeeld onder de twintig beste ideeën.

Vacatures

PhD student in the field of Economics of Innovationand Technological Change IE&IS v39.1115, 1,0 fte 4years Schaal 27 CAO Nederlandse Universiteiten.

(Junior) medewerker Planning & Control DFEZV84.1117, 1,0 fte 1 jaar met uitzicht op vast dienstver-band Schaal 10 CAO Nederlandse Universiteiten.

Senior HR-adviseur DPO v83.1118 1,0 tijdelijk Schaal11 CAO Nederlandse Universiteiten.

Voor meer informatie ga naar: http://jobs.tue.nl.

(Advertentie)

English page /11Cursor 1 april 2010

When taken?I made this sketch some twoyears ago. In the meanwhile I have made many moredrawings, but this one is still my favorite.

What do we see?My drawings are always basedon a photo. I do not know thewoman herself and have notmade the photo myself. It was a very small photo, and the

drawing is about eight times thesize of the original photo.

Why taken?I love to draw and this was a veryfine picture indeed. In my housein Eindhoven I have a whole collection of drawings. When I concentrate on my work, I cando one drawing within three tofour hours. (HB)

Do you have a nice/weird/funny/

beautiful picture that you want to share?

Contact us at Engcursor@tue.nl

This week’s artist: Alok Verma (25), a Master student of

Mathematics and Computer Science from India.

This week there is Russian food on the menu. We have been invited byElena Karaseva and Yulia Khropova. Both follow the two-year design engineerprogram Mathematics for Industry. This program is popular among Russians: a third part of the altogether fifteen students is Russian. Yulia: “It is publicityby word of mouth: I heard from another Russian girl what she was doing here

and got enthusiastic. It went the same way for the other four.”

******We are at home with Elena where the ‘Borsht’ is already on the stove. Borsht is a maincourse soup, of which beetroots form the main ingredient. “The rest of the ingredientscan differ substantially”, Yulia explains. “My grandfather, for one, thinks that thereshould be absolutely no potatoes in the soup, but I always put them in.” The stock has been made from chicken meat and in addition to beetroots and potatoes it alsocontains onion and carrot. Apart from the soup Elena and Yulia have also prepared a Russian salad.

While Elena and Yulia talk about the food, more and more people are trickling in. “We dine together almost every Friday night, and everybody brings some food ordrinks along”, says Elena. The last one comes in at half past eight, and he has alsobrought the vodka. Yulia: “Once the vodka is in, we can sit down to dinner, so let’s eat!”We are with eight at the table: five Russians, two Dutchmen and one Indonesian boy.

It soon turns out that the vodka is at least as important as the food itself. Before westart to eat our soup, there are drinks and a toast. We are having a clove of garlic withthe soup. Although the exact reason for this is not known, one of the guests, YuliaIvanova, has an obvious explanation: “Garlic is good for your resistance. As it is oftenvery cold in Russia, we eat garlic with our dinner. Still, vodka is always the best remedyagainst the cold!” And even though the temperature in the Netherlands is gradually beginning to rise, we are having another glass of vodka during the dinner.

Pepijn Maas is one of the Dutch students and is mostly present at the Russian parties.“I find Russians more united and less sober than the Dutch”, he says. When we gohome, this again is a reason to down another glass of vodka. That Russians are lesssober than the Dutch is correct then, literally as well as metaphorically speaking. (HB)

Food for thought

Photo: Rien Meulman

University councilwants ombudsmanThe university council wantsTU/e to appoint an ombudsman.Within the context of the impen-ding amendment to the HigherEducation and Research Actuniversities will before long beobliged to have one authoritythat students can turn to withtheir complaints. Eleven yearsago a similar plea failed due toa veto by the Executive Board(CvB).

‘A quasi-independent person’, ishow former Executive Boardchairman dr.ir. Henk de Wilt in1999 described the ombudsmanrequested by the universitycouncil at the time. On TuesdayMarch 23 a delegation of the uni-versity council met with the CvBin order once again to discuss theappointment of an ombudsmanafter eleven years.At present a student or a staffmember can turn to various authorities for filing complaints,such as the student advisor, theExaminations Committee, theDepartment board or the confi-dential advisor. The arrival of anombudsman would give studentsand staff one entry for all issues,is the reasoning adopted by theuniversity council. This will leadto a considerable improvementof the accessibility. That person must be able tofunction independently, i.e.should not come under any

department and should not becharged with other tasks that mayjeopardize his or her impartiality.It is someone who holds all thereins, who can act as mediatorand who can refer people. Onceestablished, such a person wouldalso bring about a clearer regi-stration of complaints, which willin turn have a positive effect onquality care at TU/e, according tothe university council. Policy officer mr. drs. BenDonders says that the CvB isstudying the changes that will beprescribed by the amendment tothe Act. “It is clear that there willbe one complaints authority forstudents. This should also be included in the university’sControl and Management Regu-lations (BBR). The proposal thathas now been proffered by theuniversity council will be takenon board in the elaboration of thismatter. One element about whichthe CvB has mixed feelings, is thefact that this person will be activefor two different target groups:students as well as staff members.There are already counselorsactive for staff members whowant to file complaints. Anamendment to the BBR willfinally be subject to approval bythe university council, so there isno doubt that we shall havefurther consultations on thismatter with the council.” (HK)/.

French TU/e student found deadon building siteA 22-year-old French exchange student of TU/e diedon the building site next to the PSV stadium in thenight of March 24 to 25. According to a spokesmanfor the police, a criminal offence is excluded. The boyhas fallen down from a high crane. Around seveno’clock the next morning he was found dead by abuilder.What the student was doing on the site is not clear.A spokesman for Van der Ven firm of contractorssays that it is by no means easy to gain access to thebuilding site. The site is fenced off with a high fencewith barbed wire. Reports alleging that the boy wasmaking photographs are denied by the spokesman.He says that no camera has been found.For reasons of privacy TU/e is not giving any information about the student’s identity. (SK)

W&I buys mammoth computerThe Mathematics & Computer Science Departmenthas acquired a computer with one terabyte of mainworking memory. The computer, called Mammoth,is the successor to Olifant, which had a workingmemory of 128 gigabytes. Mammoth is composed of seven computers that are able to communicate very fast indeed. As aresult, the working memory (the equivalent of 250standard computers) can be used in such a way thatthe purchase of a real supercomputer was not ne-cessary. Mammoth is composed of standardhardware of Dell (type M710, with 144 gigabytes ofmemory each) and has ‘only’ cost the Department one hundred thousand euros. The computer will be used for conducting calcu-lations of models of computer software in inter aliathe Design and Analysis of Systems group of prof. JanFriso Groote: “Software has become so inhumanlycomplex that we can only understand it by means ofmodels. And even those models are so huge that weneed machines with vast amounts of workingmemory to complete the mathematical analyses suc-cessfully.”

TU/e chemical engineers firstto publish in new RSC journalIn the middle of March the research group led byprof.dr. Bert Meijer from the Department ofChemical Engineering and Chemistry kicked off forthe new scientific journal Chemical Science. Anarticle about enzyme-based supramolecular po-lymers heralded the first issue of the renownedBritish Royal Society of Chemistry (RSC).RSC is a well-known publisher in the area ofchemical science. In imitation of the absolutenumber one, the German journal AngewandteChemie, and the renowned journal Nature, RSC isnow also trying to profit from the increasing interestin scientific publications about chemistry. Thearticle written by Meijer’s group is freely available toreaders on the website of Chemical Science. The Eindhoven researchers shed some light on the manner in which small, biologically inspired molecules may be instigated to link up with each other so as to become bigger molecules. The TU/echemical engineers hope that they will be able in thenear future to compose entire proteins in the lab. See: www.rsc.org/Publishing/Journals/SC/News/first_article.asp.

Central Library open longerduring examination periodsAs of April 2010 the Central Library and ICTheek,De Hal Building will be open during examinationperiods from 10.00 to 23.30 hours. During exami-nation periods the Central Library and the ICTheekin De Hal Building will be open on Saturday andSunday from 10.00 to 23.30 hours (formerly from10.00 to 20.00 hours). All other weekends theCentral Library and the ICTheek in De Hal Buildingwill be open from 12.00 to 18.00 hours. The library will be open for study purposes only.Regular customer services at the lending and information desk will not be available.

1 april 2010 Cursor12/ Achtergrond

“De mooiste besparing is niets kopen”,zegt Paul Jacobs met een lach. Maar datzit er niet in aan de TU/e. Hij tovert op zijn laptop een lange waslijst van 57 inkooppakketten tevoorschijn, variërendvan catering tot kantoorartikelen.Kostenposten die van vijftigduizend naartien miljoen euro oplopen. De DienstHuisvesting spant de absolute kroon met 26 miljoen euro jaarlijks. “Ons werkraakt veel geld”, zegt Jacobs met gevoelvoor understatement.Toch wist zijn afdeling Inkoop &Contractmanagement in 2009 een halfmiljoen euro goedkoper in te kopen enaan te besteden dan voorgaande jaren.Zonder het boodschappenlijstje van TU/ein te korten of A-merken te schrappen.Volgens Jacobs is dat niet alleen eenkwestie van stevig onderhandelen met leveranciers. Ook het prijsbewustermaken van TU/e-medewerkers scheelteen slok op de borrel. “Ik ga me niet bemoeien met de vraag of een weten-schappelijk onderzoeksapparaat wel ofniet moet worden aangeschaft. Onze afdeling ondersteunt hoogleraren bij hetaanvragen van een offerte of een aanbe-steding. Het gaat namelijk niet alleen om de aankoop van een product. In eenpakket van eisen en wensen kun je duide-lijkheid vragen aan de leverancier overaanbetalingen, leveringskosten, onder-houd en garantie. Het kwam in hetverleden voor dat medewerkers van deTU/e niet in de gaten hadden dat over deinkoopprijs ook nog btw moest wordenbetaald. Dat soort vervelende verrassingenachteraf halen we er nu uit.”I&C bemoeit zich met zo’n beetje allesboven de honderdduizend euro. De afdeling richt zich voornamelijk opdrie onderdelen: aflopende contracten,eenmalige projecten en overeenkomstendie eigenlijk nooit goed zijn aanbesteeden telkens maar worden verlengd. Onderde laatste categorie viel onder meer de afvalverwerking. Die was sinds mensen-heugenis in handen van de firma Van Gansewinkel. Toen in samenwerkingmet de TU Delft in 2008 een aanbestedingwerd uitgeschreven, verlaagde de afval-verwerker zijn prijs van 4,5 naar 3,2 tonper jaar. Voldoende om een nieuw contractvoor de neus van de concurrentie weg tekapen. “Nee, wehadden niet hetgevoel dat ons al die tijd een oor wasaangenaaid en dat we daarom per se niet meer met VanGansewinkel in zeewilden. Ik doe daarniet moeilijk over. Je moet ook naar jezelf kijken”, meentJacobs.Een ander langlopend contract betreft deindustriële gassen. Dat contract is recent

verbeterd waardoor nu dezelfde productenjaarlijks 150.000 euro goedkoper wordengeleverd tegen gunstigere voorwaarden.Ook bij eenmalige projecten boekt I&Caardige successen. Zo is recent bij deaankoop van een Bit Rate Error Tester(BERT) voor de faculteit ElectricalEngineering scherp aanbesteed. De uit-verkoren leverancier verlaagde zijn prijsmet 70.000 euro naar vijf ton. Bij heteindbod waren bovendien allerlei extraatjes inbegrepen. Ook voor een LaserDoppler Anemonetry van Natuurkundewist I&C een aanzienlijk bedrag van de

prijs af te krijgen. Jacobs: “We zeggennooit: neem maar een goedkoper model.We adviseren alleen om slim en goedkoopin te kopen. En ervoor te zorgen dat garantie en onderhoud goed geregeld

worden in het koop-contract. In hetverleden onder-handelde een hoog-leraar zelf over deprijs van een bepaaldinstrument, ging bij het College vanBestuur een hand-tekening halen en

sloot dan de koop. Of de scherpste prijswas bedongen, werd nooit duidelijk.”Hoogleraren zien I&C niet langer als een vervelende, bemoeizuchtige partner

die voortdurend de vinger op de kniphoudt, meent Jacobs. “We zijn behoorlijklos geraakt van die oude sentimenten. Zezien ons nu als een toegevoegde waarde.We leveren niet alleen standaardpakkettenaan eisen en wensen. We zijn ook het aanspreekpunt voor facturen. En als er eenconflict is met een leverancier, kunnenwij daarover zakelijk en zonder emotieonderhandelen, terwijl een hoogleraarmisschien vreest voor een verstoring vanzijn relatie. ‘Misbruik ons maar’, dat iszo’n beetje de crux van ons succes.”I&C heeft een eigen alarmbel zodra ercontracten aflopen.Ruim van tevorenverdiept de afdelingzich in nieuwe onder-handelingskansen.Een soort vergelijkendwarenonderzoek.Daarvoor wordthandig gebruikgemaakt van de samenwerking met de inkooporganisatiesvan andere Nederlandse universiteiten.Ze zijn verenigd in het UniversitairPlatform Inkoop (UPI), waarvan Jacobs de landelijke voorzitter is. Het UPI heefttwee hulpmiddelen ontwikkeld waarmeeop dagelijkse basis gegevens en adviezenworden uitgewisseld. Het gaat om eenInkoopkalender waarmee alle universi-teiten van elkaar zien wat iedereen recentheeft gedaan of gaat doen op het gebied

van inkoop. En via de Inkoopmonitor valtin één oogopslag te zien wie waar goed in is. Zo is de beste inkoper van een universiteit snel gevonden voor advies.De universiteiten die bij UPI zijn aan-gesloten, willen in 2012 voor minstensvijftig procent duurzaam inkopen. “Eenstagiair van Fontys heeft vier maanden opmijn kantoor gerekend of dat haalbaar is.En dat is het”, aldus Jacobs. Groene stroom,een schoner wagenpark en zuinigerhardware worden straks standaard opgenomen in het pakket van eisen. “De criteria worden zo opgesteld dat de extra kosten zullen meevallen.”De TU/e gaat ook voor eerlijke handel.Tegenwoordig zit er Max Havelaar in dekoffieautomaten. Een merk dat kleinekoffieboeren een eerlijke prijs garandeert.

“We zijn op dat idee gekomen toen weopnieuw moesten aanbesteden. Bij eenblinde smaaktest kwam Max Havelaar erook nog eens als de beste uit.” Jacobs wilmaar zeggen: de TU/e hoeft niet zo nodigvoor een dubbeltje op de eerste rij te zitten.“We leunen zwaar op kwaliteit, maar gaanniemand sponsoren.”Geld is verleidelijk en de kans dat de universiteit ontaardt in een soort vrienden-republiek is niet denkbeeldig.Leveranciers die hun opdrachtgeverspaaien met giften is van alle tijden, toch?“We hebben een aantal strikte regels om

de integriteit te waar-borgen”, zegt Jacobs.“Alle opdrachten enaanbestedingen gaanlangs meerderepersonen. Bovendienis er een accountantdie de procedure voor bestellingen enfacturen controleert.

Dat voorkomt ‘Italiaanse toestanden‘.Bovendien hebben de afdelingshoofdeneen beperkt mandaat. Ikzelf mag bijvoor-beeld maar tot 2.500 euro tekenen.”Zo zijn er nog een paar spelregels. Voor alle opdrachten boven 21.000 euromoeten minimaal twee offertes wordenaangevraagd. Boven een ton moet C&Ivooraf om advies worden gevraagd, en bij bedragen vanaf 193.000 euro is eenEuropese aanbesteding verplicht.

“Wat is nou je besparing”, vraagt Jacobszich hardop af. “Weet je, eigenlijk is datmoeilijk in te schatten. Je kunt op deaanschaf van een apparaat wel de prijsomlaag onderhandelen van 360.000 naar 300.000 euro. Maar dat wil nietvanzelf zeggen dat je dan 60.000 wint.Een leverancier heeft altijd een kennis-voorsprong. Ergens moet hij toch zijnwinst halen. Noem het beroepsdeformatie,maar ik ben altijd bezig om te analyserenhoe een prijs is opgebouwd. Waar zou deleverancier het verdienen? Daarom moetik altijd zo hard lachen om die reclameswaar je het eerste half jaar gratis dit of dat krijgt. Uiteindelijk betaal je er tochvoor.”/.

Inkoop verlost van imago Zeeuws meisjeInkoopbeleid/Frits van Otterdijk

Foto/Bart van OverbeekeJaarlijks koopt de TU/e voor bijna 95 miljoen euro aan

diensten en producten. Van afvalverwerking, mobiele

telefonie, kopieerapparaten tot belegde broodjes.

Ruim 4.500 leveranciers leggen daarvoor in totaal

50.000 facturen neer. De afdeling Inkoop en

Contractmanagement (I&C) van de Dienst Interne Zaken

waakt daarbij over het huishoudboekje van de TU/e.

De beste kwaliteit voor de scherpste prijs.

Maar ook weer niet overdreven ‘zuunig’ als het Zeeuws

meisje. “Van de oude sentimenten over Inkoop zijn we

gelukkig verlost”, zegt Paul Jacobs, manager I&C.

Manager I&C Paul Jacobs

We leunen zwaar

op kwaliteit, maar

gaan niemand

sponsoren

‘Misbruik ons

maar’, dat is zo’n

beetje de crux

van ons succes

Cultuur /13Cursor 1 april 2010

Vanuit de underground-scene vanTokio kwam de Japanse jazzbandSoil&Pimp Sessions opborrelen om daarna de wereld te veroveren. Op donderdag 8 april hebben ze eengaatje voor een optreden in hetGaslab. Geen statische ‘wij spelen en jij luistert’ maar in-your-face-en-schreeuw-maar-mee-jazz zoals jewaarschijnlijk nog nooit hebt gezienof gehoord.

Soms heb je mazzel. Wanneer je alsStudium Generale-programmeur doorde Japanse cultuurvereniging Kinjin benaderd wordt eens een band te boekendie Japanse muziek maakt en jij al jareneen Japanse jazzband volgt. En wanneer dan ook nog blijkt dat ze een toer in Europa maken waarin nogéén gaatje zit… dan heb je geluk.

Dat overkwam David Ernst van StudiumGenerale. “Op hun speellijst zag ik dat ze op 7 april in Kortrijk zijn, dat ze 9april in Amsterdam spelen en 10 april in Rotterdam. Ik zag een gaatje. Via hunEuropese managementbureau hebbenwe ze kunnen boeken.” Normaal schakeltErnst zijn eigen smaak uit. “Het SG-

programma is erop gericht de culturelehorizon van studenten te verbreden.Daar past deze band toevallig zeker in.”Het is de vierde maal dat SG een jaar-lijkse Yes Jazzavond organiseert. Nooitwas de muziek echter zo rauw. “Het isheftige muziek. Uniek is hun frontmanShacho. Deze staat op het podium

zonder instrument en hij zingtook niet. Zijn rol is ‘agitator’, hijzweept de band en het publiek op.Er is geen zang, hooguit wordt er wat geschreeuwd in brokenEnglish. Toch is er melodie enritme. En, echt, je wordt er nietzenuwachtig van.” Eerder stondSoil&Pimp Sessions op hetMontreux-Jazzfestival enNorthSea Jazz. Ernst voorspelt datje na dit optreden nooit meer metdezelfde oren naar jazz luistert.

In het Gaslab treedt op 8 april ook hetvaste Yes Jazz dj-trio Will Smith op. Ze brengen onder andere dansbareswingtrompettersjazz.(NS)/.De toegang is gratis. Het optreden begint om

21.00 uur.

Rauwe Japanse jazzband zet Gaslab op z’n kop

Het is een van de belangrijkste films van het afgelopen jaar volgens CorineBolwerk, filmprogrammeur van Studium Generale. Net als andere films van regisseur Michael Haneke is Das weisse Band geen gemakkelijke film. “Je ziet veel narigheid, maar het ligt er niet zo dik bovenop.”

Het ongemak van familierelaties in een afgezonderd dorp is het hoofdthema vandeze film. “Alle films van Michael Haneke gaan over emotionele en psychischeonderdrukking”, zegt Bolwerk. “Hij heeft de naam een provocateur te zijn, denkaan films als Benny’s Video, Funny games en Code inconnu. In Das weisse Bandneemt hij wat meer afstand.” Haneke portretteert een dorpsgemeenschap in 1913 en sleurt je daarmee eenprachtig gestileerde zwart-wit wereld binnen. De film is een historisch-socio-logische studie van een autoritaire samenleving waarbij het drama zich vooralricht op de kinderen. Het hele scala van menselijke emoties komt aan bod; vanonverschilligheid en verveling tot ontreddering en woede. Haneke vertelt over het verliezen van onschuld, het verdrinken in woede, over de confrontatie met de dood. “Dat doet hij heel zachtjes en liefdevol,” zegt Bolwerk.In het dorpje Eichwald heeft een kleine elite alle touwtjes in handen. De boeren-bevolking is voor werk afhankelijk van de baron, de dominee zorgt voor de geestelijke discipline en de arts gaat over gezondheid. In de opvoeding van dekinderen draait het om gehoorzaamheid en controle. Te laat thuiskomen wordtdoor de dominee bestraft met tien stokslagen. Ook moeten zijn kinderenrondlopen met een witte band om de arm, zodat ze herinnerd worden aan de bezoedeling van hun onschuld.Een terugblikkende onderwijzer vertelt het verhaal in de tweeënhalf uur durendezwart-wit film. Bij Bolwerk kroop Das weisse Band “langzaam onder de huid omer lang te blijven zitten”. De film, die in Cannes een Gouden palm won, laat metstrak gecomponeerde beelden bijna klinisch zien dat in een autoritaire samen-leving de zwaksten de hardste klappen krijgen. “Kinderen zijn het meestweerloos, maar zij leren snel zich te handhaven door te trappen naar beneden.”Das weisse Band eindigt in 1914 met het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog,maar zet de kijker verder aan het denken. “Wat voor volwassenen groeiden uitdeze kinderen?”, vraag Bolwerk zich af. “Loopt er mogelijk een lijn van het wredepatriarchale systeem met zijn machtsmisbruik en sadistische vernederingen naarde gruwelen van de Tweede Wereldoorlog?”(NS)/.Das weisse Band draait donderdag 1 april, dinsdag 6 en woensdag 7 april om 20.00 in De Zwarte Doos.

Wondermooie aanklacht tegen samenleving

Soil&Pimp Sessions

1 april 2010 Cursor14/ Studentenleven

En hoe is het in Kanpur ?

India is een land van tegenstellingen. Het heeftbesneeuwde bergen envlakke woestijnen, kentpuissante rijkdom en ongekende armoede en iseen smeltkroes vanvolkeren, talen en reli-

gies. Momenteel verblij-ven wij aan het IndianInstitute of Technology inKanpur, waar deze tegen-stellingen duidelijk zicht-baar zijn. Deze instellingzou één van de beste vanAzië zijn en ziet er danook prachtig uit. Af en toedoet het zelfs als vakantie-park aan, met loslopendepauwen, vers ananassaplangs de weg en een tem-peratuur van rond de 40 graden Celsius. Eénstap buiten de omheiningverraadt echter dat wehier op een ‘eiland’ zitten.Kanpur is een arme engevaarlijke industriestadvol krottenwijken.De pracht en praal isvooral beperkt tot de buitenkant. Zoals allestudenten wonen we opde campus in vrij armoe-dige kamertjes. De

douches zijn ijskoud, heteten wordt uit grotebakken geserveerd opmetalen platen en zedrinken water uit metalenbekers. Wat dat betreftdoet het soms Spartaansaan, des te meer omdathet studentenleven voor-namelijk bestaat uitstuderen en sporten.Toch hebben we al veelmeegemaakt. Zo zijn weeen middag Kanpur ingeweest, om ons te latenregistreren bij de politie.De drukte, armoede enrotzooi die we daarhebben gezien, zijn onvoorstelbaar. Een beelddat lang zal blijvenhangen is dat van een gevangenenwagen,waarin de gevangenen letterlijk opgestapeldtegen de tralies gedruktzaten.

Eén van de leukeredingen die we ervarenhebben, is Holi. Op dezefeestdag smeert iedereenelkaar in met gekleurdpoeder en wordt er hieren daar gretig naar decannabisthee gegrepen. Tussendoor werken weaan ons project, dat gaatover verschillende soor-ten plankton en voedings-stoffen in de oceaan.Plankton produceert hetgrootste deel van de zuur-stof op aarde en is de basisvan de voedselketen inhet water. Het is belang-rijk om de werking vandit ecosysteem te begrij-pen. Het opstellen vangoede modellen is daarbijessentieel, maar bij onsligt de nadruk op het numeriek oplossen vanhet stelsel differentiaal-vergelijkingen.

We maken tijd vrij omIndia nog verder te ont-dekken. We zijn van planom wat kleine dorpjes inde omgeving te bekijken.Ook Agra, met haar fabu-leuze Taj Mahal, staat opons lijstje. Bovendiengaan we na onze stageeen paar weken rond-trekken, om te kijken wat

het indrukwekkendeIndia ons nog meer tebieden heeft.

Bas Goorden en StanKorzilius, studentenIndustrial and AppliedMathematicsOp de foto staat links Stan en

rechts Bas.Lees meer op

basenstan.waarbenjij.nu.

Studenten van de TU/e gaan

steeds vaker voor hun

studie naar het buitenland.

Voor stage of voor het

verrichten van onderzoek,

omdat het verplicht is of

omdat ze het leuk vinden.

Cursorlezers kunnen iedere

week over de schouder van

een TU/e-student in het

buitenland meekijken.

TU/e-studenten maken plannenvoor energieneutraal stadjeVeertig TU/e-studentenstonden de afgelopenweken voor de opgave omeen stadje en een hotelenergieneutraal temaken. Een deel van henmaakte plannen voor deplaats Bronkhorst inGelderland, ook welbekend als het kleinstestadje van Nederland.Afgelopen zaterdag wasde presentatie aan de bewoners van het stadjemet slechts zestighuizen.

TU/e-docent dr.ir. SjefCobben zocht een projectvoor de masterstudentenSustainable Energy Techno-logy (SET), waarin ze overduurzaam bouwen kondennadenken. Hij vond dat in

Bronkhorst. Cobben: “Hetproject duurde acht wekenen met zestig huizen kun jegenoeg doen in die tijd. Degemeente was geïnte-resseerd. Het laat zienwaar een kleine stad grootin kan zijn.”De studenten moestennaar centrale en decentraleoplossingen kijken. Dat wilzeggen: naar oplossingendie buiten de stad op eencentrale plek worden aan-gebracht en naar oplos-singen in en op de huizenzelf. Ze moesten niet puurkijken naar de energie,maar ook naar culturele,politieke, sociale en finan-ciële aspecten. Zo liepen zein Bronkhorst tegen ver-schillende problemen aan.SET-student Tomas

Mathijsen: “We moestenheel creatief zijn. Omdathet een reële situatie is,denk je wel drie keer naover je berekening. Veelpanden waren cultureelerfgoed. De bewonerswilden geen windmolensvanwege horizonvervui-ling. Een waterkracht-centrale zou erg duur zijn.Ons groepje heeft uitein-delijk een voorstel gedaanvoor een biomassa-centrale.” Cobben: “Er zijn veel op-lossingen gekomen. Moge-lijk dat het een leuke afstu-deeropdracht wordt oméén en ander verder uit tewerken. De gemeente ispositief.”(JvG)/.

Protagoraslied klinkt uit kerkklokkenRuim dertig studentenzingen uit volle borst:“de gapende kloof tussenmens en techniek, is voorons niet meer dan eenkier”. De woordenverwaaien te erg om verstaanbaar te zijn ophet Catharinaplein. Debegeleiding vanRosemarie Seuntiëns,beiaardier van deCatharinakerk, is welgoed te horen. Hetpubliek loopt onverstoor-baar door, maar daarvoordoen de studentenBiomedische Technologiehet ook niet.

Om een opdracht uit tevoeren van het voorgaandebestuur heeft het 21stebestuur van studievereni-ging Protagoras deze klok-kenspelactiviteit georgani-seerd voor 30 maart. Hetverenigingslied heet ‘Demaat aller dingen’. Prota-goras, de Griekse sofistwaarop de vereniging haarnaam baseert, had immersals stelling: De mens is de

maat aller dingen. Dewaarheid is volgens hemsubjectief en ieder menskan een andere meninghebben. Zo horen Jochem Janmaaten Jasper Jansen (tweede-jaars BMT) liever Lemontree. Dat hebben ze aange-vraagd omdat het toepas-selijk is voor hun vier-koppig studiegroepje dataltijd Fanta Lemon drinkt.Ze noemen zich Lemon-boys. Het klokkenspelvinden ze een leuke en ori-

ginele actie. “Bijzonder dater popnummers werdengespeeld vanuit de kerk.Wel een beetje jammer datLemon tree niet het eerstehalf uur werd gespeeld. Numoeten we weer terug naarde TU/e om te studeren.”Seuntiëns speelde van halfeen tot half twee. Uit deklokken toverde ze ookLente van Vivaldi enBrabant van GuusMeeuwis tevoorschijn.(NS)/.

Eindhovense studentenscoren op snowboardMeer dan honderd snowboardendestudenten gingen tussen 12 tot en met 25 maart de hellingen af in het Franse LeCorbier. Aan de Nederlandse StudentenSnowboard Kampioenschappen deden ookleden van de Eindhovense AvalancheBoarders mee. Verschillende TU/e-stu-denten vielen in de prijzen. Mark van denBosch (Industrial Design) werd eerste inhet overall klassement bij de rookies

(beginners). Hij werd eerste bij de rookiesslalom, tweede bij de rookies slopestyle entweede bij de rookies big air. Jan vanVlerken (Bouwkunde) werd eerste bij derookies boardercross en derde in hetoverall klassement. Verder behaalden YvesFlorack (Industrial Design), Joost vanHeijst (Technische Natuurkunde), ErikHijkoop (Werktuigbouwkunde), MarkKanters (Bouwkunde) en PatrickSchoenmakers (Werktuigbouwkunde) eentweede of derde plaats op een onderdeel. (JvG)

Ravel en Schumann in de Blauwe ZaalMMuuzziieekk vvaann CChhooppiinn,, RRaavveell,, SScchhuummaannnn eenn

aannddeerree ccoommppoonniisstteenn vvuullddee mmaaaannddaaggaavvoonndd

ddee rruuiimmttee iinn ddee BBllaauuwwee ZZaaaall vvaann hheett

AAuuddiittoorriiuumm.. TTUU//ee--pprroommoovveenndduuss RRaaoouull LLiieeww

wwoonn ddee ffiinnaallee vvaann ddiitt SSoolliisstteennccoonnccoouurrss,, eeeenn

iinniittiiaattiieeff vvaann HHeett EEiinnddhhoovveennss SSttuuddeenntteenn

MMuuzziieekk GGeezzeellsscchhaapp QQuuaaddrriivviiuumm eenn SSttuuddiiuumm

GGeenneerraallee.. DDee ppuubblliieekksspprriijjss ggiinngg nnaaaarr TTUU//ee--

ssttuuddeennttee AAnnnnaa PPrroovvoooosstt.. ZZiijj nnaammeenn hheett iinn

ddee ffiinnaallee oopp tteeggeenn TTUU//ee--ssttuuddeenntteenn DDaavvee

VVeennmmaannss && PPaauullaa KKaasssseennaaaarr,, JJookkee KKeeiijjsseerrss,,

TTiimmoo LLaaggaarrddee,, LLeennnneerrtt EEvveerrss,, PPeettrraa AAllkkeemmaa

eenn FFoonnttyyss--ssttuuddeenntt VVaassiillyy BBrraattcchhuukk..

AAaannvvaannkkeelliijjkk tteellddee hheett ccoonnccoouurrss aacchhttttiieenn

ddeeeellnneemmeerrss.. VVoollggeennss RRoonnaalldd PPaauulliisssseenn,,

vvoooorrzziitttteerr vvaann QQuuaaddrriivviiuumm,, oovveerrttuuiiggddee LLiieeww

oopp zziijjnn vvlleeuuggeell mmeett hheett ssttuukk vvaann RRaavveell.. ““HHiijj

bbeehheeeerrsstt ddee tteecchhnniieekk uuiittsstteekkeenndd,, lleeeekk mmeett

ggeemmaakk ttee ssppeelleenn eenn bbrraacchhtt ddee ssffeeeerr ggooeedd

oovveerr..”” LLiieeww hheeeefftt eeeenn mmaasstteerrccllaassss mmeett eeeenn

ppiiaanniisstt ggeewwoonnnneenn,, ddiiee oopp ddiitt mmoommeenntt nnoogg

vvoooorr hheemm wwoorrddtt ggeezzoocchhtt..

OOpp ddee ffoottoo ssppeelleenn DDaavvee eenn PPaauullaa.. ((JJvvGG))

FFoottoo:: BBaarrtt vvaann OOvveerrbbeeeekkee

Spiegeltje, spiegeltje aan de wand…“Ik vind mezelf geenmodel ofzo, hoor. Ik doevooral voor de lol mee.”Johan Zuidema, derdejaarsTU/e-student Bouwkunde,is in de race voor ‘mooistestudent’ van Nederland.Aan de wedstrijd, uitge-schreven door www.stu-denten.nl, doen 85 man-nelijke en 56 vrouwelijkeschoonheden mee. Naareigen zeggen is Johan nietextreem veel met zijn uiter-lijk bezig. “Ik houd wel vanmooie kleren, maar nietveel meer dan mijnvrienden. Ik doe meeomdat een vriendin die inde organisatie zit mij en

een vriend had opgegeven.Vorige week herkende eenmeisje me op een feestje,maar heel veel reacties opmijn deelname heb ik nogniet gehad.”Eind april/begin mei is dewinnaar bekend. Wieplaatjes wil kijken, surfnaar www.studenten.nl.De website www.stu-denten.net kent overigenseen soortgelijke wedstrijd;de verkiezing tot Studentvan het Jaar. De in-schrijving daarvoor startdeze week. En als of er noggeen genoeg verkiezingenzijn; ook voor hetStudentenhuis van het Jaar

is een wedstrijd. Je kunt jedaarvoor inschrijven opwww.studentenhuisvanhetjaar.nl.(JvG)/.

Foto: Bart van Overbeeke

Studentenleven /15Cursor 1 april 2010

‘‘HHeellpp,, iikk hheebb mmiijjnn vvrroouuww

zzwwaannggeerr ggeemmaaaakktt!!’’ iiss ddee

ttiitteell vvaann eeeenn bbooeekk ddaatt iikk

iinnmmiiddddeellss ddrriiee kkeeeerr tthhuuiiss

iinn ddee kkaasstt hheebb ssttaaaann.. HHeett iiss

ggeesscchhrreevveenn ddoooorr KKlluuuunn,, eenn

ddeezzee ttiitteell iiss eerrgg oopp mmiijj vvaann

ttooeeppaassssiinngg,, oopp ‘‘HHeellpp’’ nnaa..

OOpp 1155 mmaaaarrtt iiss nnaammeelliijjkk oonnss

ddoocchhtteerrttjjee HHeelleennaa ggeebboorreenn..

VVaannaaff hheett mmoommeenntt ddaatt

bbeekkeenndd iiss ddaatt jjee vvrroouuww

zzwwaannggeerr iiss,, ggeebbeeuurrtt eerr

iieettss vvrreeeemmddss.. HHaaaarr wweerreelldd

wwoorrddtt bbiijjzzoonnddeerr kklleeiinn,,

mmaaaarr vvoooorr jjeezzeellff ggaaaatt eerr

eeeenn hheellee nniieeuuwwee wweerreelldd

ooppeenn.. ZZoo lleeeerr jjee bbiijjvvoooorr--

bbeeeelldd wwaatt eeeenn rroommppeerrttjjee

iiss,, ddaatt ddee BBaabbyydduummpp ggeeeenn

kkiinnddeerrddaaggvveerrbblliijjff iiss,, eenn

ddaatt ggrrootteerree bboorrsstteenn nniieett

ppeerr ssee sseexxyy zziijjnn..

AAll bbiinnnneenn eennkkeellee wweekkeenn

zzoorrggtt eeeenn hhoorrmmoonnaaaall

iinnggeeggeevveenn hhoonnggeerr nnaaaarr

iinnffoorrmmaattiiee eerrvvoooorr ddaatt eerr

eeeenn ddoozziijjnn zzwwaannggeerrsscchhaappss--

bbooeekkeenn eenn eennkkeellee ccoommpplleettee

jjaaaarrggaannggeenn OOuuddeerrss VVaann

NNuu vveerrsscchhiijjnneenn ((eenn ddiitt iiss

eexxcclluussiieeff ddee ddrriiee ggeennooeemmddee

bbooeekkeenn vvaann KKlluuuunn))..

IIkk wwiill nnaattuuuurrlliijjkk eeeenn ggooeeddee

vvaaddeerr zziijjnn,, eenn ddaaaarroomm bbeenn

iikk ooookk mmaaaarr eeeennss ggaaaann

lleezzeenn.. EEeenn sslleecchhtt ppllaann,,

wwaanntt ddeezzee bbooeekkeenn zziijjnn

hheelleemmaaaall nniieett bbeeddooeelldd

oomm vvaann ttee lleerreenn,, zzee zziijjnn

bbeeddooeelldd oomm hhoorrmmoonneenn

tteevvrreeddeenn ttee sstteelllleenn.. ZZoo

wwiillddee iikk bbiijjvvoooorrbbeeeelldd

wweetteenn wwaaaarroomm jjee fflleessjjeess

eenn ssppeeeennttjjeess mmooeett sstteerrii--

lliisseerreenn,, tteerrwwiijjll ddaattzzeellffddee

ssppeeeennttjjee ddee rreesstt vvaann ddee

ddaagg ddoooorr ddee bbooxx zzwweerrfftt..

NNeerrggeennss ttee vviinnddeenn.. NNiieett iinn

ddee bbooeekkeenn,, nniieett iinn eeeenn vvaann

ddee 552299 mmiilljjooeenn GGooooggllee--

hhiittss vvoooorr ‘‘bbaabbyy’’,, eenn ffaammiilliiee

kkiijjkktt jjee bbiijj ddeezzee vvrraaaagg bbooooss

aaaann..

NNuuttttiiggee iinnffoorrmmaattiiee iinn

vveerrhhoouuddiinngg ttoott zzwwaannggeerr--

sscchhaappssbbooeekkeenn iiss zzooiieettss

aallss wwaarree lliieeffddee iinn vveerr--

hhoouuddiinngg ttoott ppoorrnnoo.. HHooee

sseerriieeuuss jjee ddee bbaabbyywweetteenn--

sscchhaapp üübbeerrhhaauupptt mmooeett

nneemmeenn,, iiss oovveerriiggeennss mmaaaarr

ddee vvrraaaagg,, aallss jjee lleeeesstt ddaatt

eeeenn kkiinnddjjee wwoorrddtt vveerrwweekktt

iinn ddee ttwweeeeddee wweeeekk vvaann ddee

zzwwaannggeerrsscchhaapp..

IInnmmiiddddeellss iiss HHeelleennaa

ggeebboorreenn,, eenn hheeeefftt zzee aall

ttwwaaaallff rraammmmeellaaaarrss eenn

mmeeeerr kklleerreenn ddaann iikk.. IIkk bbeenn

dduuss iinnmmiiddddeellss eerrvvaarreenn

ppaappaa,, eenn iikk hheebb eeeenn ttiipp

vvoooorr ttooeekkoommssttiiggee vvaaddeerrss..

LLeeeess ggeeeenn KKlluuuunn..

BBrraamm vvaann GGeesssseell iiss

pprroommoovveenndduuss bbiijj

TTeecchhnniisscchhee NNaattuuuurrkkuunnddee

eenn kkeerrssvveerrssee vvaaddeerr vvaann

HHeelleennaa

OOpp ssttaapp ddrriinnkktt JJoorrgg hheett lliieeffsstt

AAllffaa,, ddaatt iiss eecchhtt eeeenn ppeerrffeecctt

ffeeeessttbbiieerr..

GGrroollsscchh eenn

HHeeiinneekkeenn zziijjnn

nnaammeelliijjkk nniieett

ttee ddrriinnkkeenn eenn

BBaavvaarriiaa iiss

ttee wwaatteerriigg..

DDaann nnoogg eeeenn

aaddvviieess,, mmoocchhtt jjee ooooiitt ttiijjddeennss

eeeenn rroonnddjjee VVeellttiinnss VV++ bbiieerr

iinn jjee hhaannddeenn kkrriijjggeenn,, ggooooii

mmaaaarr mmeetteeeenn wweegg,, wwaanntt ddaatt

bbiieerr iiss zzoo ggoooorr!!

WWaannnneeeerr ddee eeeerrssttee zzoonnnnee--

ssttrraalleenn wweeeerr kkoommeenn eenn RRiicckk

lleekkkkeerr oopp hheett tteerrrraass kkaann

ppllaaaattssnneemmeenn,, iiss HHooeeggaaaarrddeenn

WWiitt zzeekkeerr iieettss ddaatt bboovveennaaaann

zziijjnn lliijjssttjjee ssttaaaatt oomm ttee

bbeesstteelllleenn.. DDeezzee kkllaassssiieekkeerr

iiss nniieett dduuuurr eenn hheeeerrlliijjkk ffrriiss

eenn eeeenn ggooeedd aalltteerrnnaattiieeff vvoooorr

eeeenn ggeewwoooonn bbiieerrttjjee.. OOookk

JJoorrgg llaaaatt zziijjnn bbiieerrkkeeuuzzee

aaffhhaannggeenn vvaann ddee bbuuiitteenn--

tteemmppeerraattuuuurr,, mmaaaarr eeeenn vvaann

zziijjnn ffaavvoorriieetteenn iiss ooookk eeeenn

wwiittbbiieerr,, nnaammeelliijjkk WWiieecckkssee

WWiittttee.. MMaaaarr ddaann mmooeett hheett

wweell hheeeell hheeeett zziijjnn bbuuiitteenn..

Denk als een INNOVATOR; laat andere mensen het vuile werk voor jedoen. Cursor gaat voor je op pad om de beste keus te zoeken, zodathet studentenleven in Eindhoven nog wat aangenamer wordt: deConStudentenBond. Deze keer onder het mom van ‘To Beer or not toBeer’, wat is nu echt een lekker biertje om te drinken?

LLaa CChhoouuffffee RRiicckk kkaann zzeekkeerr

wweell wwaaaarrddeerreenn.. VVoollggeennss

hheemm eeeenn bbiieerrttjjee ddaatt ggooeedd

ssmmaaaakktt mmaaaarr nnaa eeeenn uuuurrttjjee

bbiinnnneennssllaaaatt eenn zzwwaaaarrddeerr

aaaannkkoommtt ddaann jjee iinn eeeerrssttee

iinnssttaannttiiee ddaacchhtt.. VVoooorraall

wwaannnneeeerr jjee ddiitt ddrriinnkktt oopp hheett

NNeeuuddee iinn UUttrreecchhtt,, ppaall iinn ddee

zzoonn,, kkaann hheett sslleecchhtt aaffllooppeenn..

EEeenn ggeewwaaaarrsscchhuuwwdd mmeennss

tteelltt vvoooorr ttwweeee!!

LLaa CChhoouuffffee vvaalltt ooookk bbiijj hheeeell

wwaatt vvrroouuwweenn iinn ddee ssmmaaaakk..

DDiitt iiss nnaattuuuurrlliijjkk wweell éécchhtt

bbiieerr,, iinn tteeggeennsstteelllliinngg ttoott

RRoosséébbiieerr,, KKrriieekk ooff

PPeerrzziikkbbiieerr.. DDaaaarr kkaann eeeenn

eecchhttee mmaann nnaattuuuurrlliijjkk nniieett

mmeeee ggeezziieenn wwoorrddeenn..VVoooorr aallllee mmaannnneenn ddiiee JJiillllzz

lliinnkkss llaatteenn lliiggggeenn,, iiss ddiitt ddee

mmaannnneelliijjkkee vvaarriiaanntt,, SSttrroonngg--

bbooww GGoolldd.. HHeett iiss eeiiggeennlliijjkk

mmeeeerr cciiddeerr ddaann bbiieerr,, mmaaaarr wweell

ttee vviinnddeenn iinn hheett bbiieerrsscchhaapp..

EEeenn vveerrrraasssseennddee ffrriissssee

vvaarriiaattiiee oopp eeeenn bbiieerrttjjee..

VVoooorr mmeennsseenn ddiiee nnooooiitt bbiieerr

ddrriinnkkeenn,, hheeeefftt ddiitt eeeenn oovveerr--

hheeeerrsseennddee bbiieerrssmmaaaakk..

VVoollggeennss RRiicckk ddooee jjee eerr vveeeell

llaannggeerr mmeeee ddaann eeeenn nnoorrmmaaaall

bbiieerrttjjee,,

zzoouuddeenn zzee eerr

mmiisssscchhiieenn

iieettss eexxttrraa’’ss iinn

ggeessttoopptt

hheebbbbeenn??

DDaa ggee’’tt mmooaarr wwiitt ((ssiinnddss 22001100))

RRiicckk WWiilllleemmsseenn -- ttwweeeeddeejjaaaarrss BBoouuwwkkuunnddee

JJoorrgg ddee BBoonntt -- ddeerrddeejjaaaarrss IInndduussttrriiaall DDeessiiggnn

LLoorreennzz DDeeeenn -- vviieerrddeejjaaaarrss TTeecchhnniisscchhee

NNaattuuuurrkkuunnddee

PPaanneell vvaann ddee wweeeekk

WWiittbbiieerr FFeeeessttbbiieerr LLaa CChhoouuffffee

NNeepp--bbiieerr

IInn ssppeecciiaallee bbiieerrccaaffééss wwoorrddtt wweell eeeennss eeeenn bbiieerrmmeennuu

aaaannggeebbooddeenn.. JJoorrgg eenn zziijjnn vvrriieennddeenn zziijjnn ddee bbeerrooeerrddsstteenn nniieett

eenn ggaaaann vvoooorr hheett zzwwaaaarrssttee mmeennuu.. DDee eecchhttee BBrruuggssee TTrriippeell iiss

ddaann ffaavvoorriieett.. BBiijj AAbbddiijjbbiieerraavvoonnddeenn vvaann ssttuuddiieevveerreenniiggiinnggeenn

kkoommtt AArrtteevveellddee GGrraanndd CCrruu eerr aallss bbeessttee uuiitt.. DDiitt bbiieerr wwoorrddtt

ggeebbrroouuwweenn iinn BBeellggiiëë eenn ddee bblloonnddee vveerrssiiee iiss wweell hheeeell ggooeedd

wweegg ttee ddrriinnkkeenn..

HHeett ffaavvoorriieettee bbiieerrttjjee vvaann LLoorreennzz iiss LLaa GGuuiilllloottiinnee.. HHeett iiss nniieett

ggeemmaakkkkeelliijjkk oomm aaaann ddiitt bbiieerr ttee kkoommeenn,, oopp ddee mmeeeessttee tteerrrraassjjeess

hheebbbbeenn zzee ddiitt bbiieerr nniieett.. HHeett iiss ggeeeenn aallggeemmeeeenn bbeekkeenndd

bbiieerrttjjee,, wwaanntt hheett wwoorrddtt

ssppeecciiaaaall ggeemmaaaakktt.. HHeett

vveerrwweezzeennlliijjkktt vvoooorr

hheemm oonnbbeeppeerrkkttee

vvrriijjhheeiidd.. HHeett

ccrreeëëeerrtt vvoollggeennss

LLoorreennzz eeeenn

bbeeppaaaallddee ‘‘ssttaattee ooff

mmiinndd’’ ddiiee jjee vvoooorr hheeeell

eevveenn bbeevvrriijjddtt vvaann ddee ddaaggee--

lliijjkkssee rroommppsslloommpp vvaann hheett

ssttuuddeenntt zziijjnn.. EEnn jjee kkrriijjggtt hheett

ggeevvooeell aallssooff jjee eecchhtt oovveerr

ddee vvllaakktteenn vvaann MMoonnggoolliiëë

rreenntt mmeett aacchhtteerr jjee aaaann ddee

pprrzzeewwaallsskkiippaaaarrddeenn ((ddiiee

nniieett mmeeeerr iinn hheett wwiilldd lleevveenn

ssiinnddss 11996600)).. WWiisstt jjee

oovveerriiggeennss ddaatt ddee ssttaammbboooomm

vvaann ddeezzee kkoorrttbbeenniiggee

ppaaaarrddeenn ggeebbaasseeeerrdd iiss

oopp eeeenn ddeerrttiieennttaall ddiieerreenn??

NNaa hheett ddrriinnkkeenn vvaann ddiitt bbiieerr ppiinnkktt hhiijj aallttiijjdd eevveenn eeeenn ttrraaaannttjjee

wweegg vvoooorr ddeezzee mmaaggnniiffiieekk--eexxcceennttrriieekkee ppaaaarrddeennssoooorrtt!!

SSppeecciiaaaallbbiieerr

BESTE

KEUS

VVoooorr iiddeeeeëënn,, ttiippss eenn ddeeeellnnaammee aaaann hheett ppaanneell:: ccoonnssttuuddeenntteennbboonndd@@ttuuee..nnll •• TTeekksstt eenn ffoottoo’’ss:: AAnnnniieekk ddeenn HHaammeerr eenn BBeerrddiieenn ZZwwaarrtthhooeedd..

Studenten protesteren op de fietsGewapend met span-doeken, fietsen en eenhoop herrie hebben ruimtweehonderd studentenvorige week donderdag in Den Haag gedemon-streerd tegen bezuini-gingen op het hoger onderwijs. Comité SOSorganiseerde de fiets-demonstratie.

Jouke de Boer, lid van hetEindhovense Comité SOSen TU/e-student Bouw-kunde, heeft geen duidelijkzicht op hoeveel TU/e-studenten er meeliepen.Vorige week liet hij al aanCursor weten dat de moge-lijke bezuiniging volgenshem niet zo leeft onderEindhovense studenten.“Het is moeilijk te zeggenwat onze acties uitrichten,maar ik ga ervan uit dat hettoch enig effect heeft.”Onder het motto ‘eenstudent heeft niets behalvezijn fiets’ trok de optochtlangs de kantoren van deHBO-raad en universitei-tenkoepel VSNU naar hetministerie van Onderwijsen de Tweede Kamer.Studenten zijn bezorgd

over de uitgelekte plannenvan de ambtelijke com-missie, die onderzoektwaar het kabinet twintigprocent kan bezuinigen.De LSVb eist dat het minis-terie de gevolgen vanbezuinigingen goed door-rekent en daarover ingesprek gaat met de stu-denten. De organisatie wilmeer docenten, genoegcontacturen en voldoende

uitdaging. Verder pleit deLSVb voor behoud van destudiefinanciering, keuze-vrijheid en intensievere begeleiding, huurtoeslagvoor onzelfstandige stu-dentenkamers en voorhuurteams. (HOP, JvG)/.

Kennismaken metsporten

DDee EEiinnddhhoovveennssee SSttuuddeenntteenn

KKaannoo VVeerreenniiggiinngg OOkkaawwaa

bboooodd ddeezzee wweeeekk --nneett aallss

vveellee aannddeerree ssppoorrttvveerreennii--

ggiinnggeenn-- eeeenn ooppeenn lleess aaaann..

OOookk nniieett--ssppoorrttkkaaaarrtthhoouuddeerrss

kkuunnnneenn ttoott eenn mmeett vvrriijjddaagg 22

aapprriill eeeennss eeeenn aavvoonnddjjee

jjuuddooëënn,, eeeenn hhoocckkeeyyssttiicckk

hhaanntteerreenn ooff eeeenn ffrriissbbeeee

wweerrppeenn.. SSttuuddeenntteenn eenn mmee--

ddeewweerrkkeerrss hheebbbbeenn ddeezzee

wweeeekk ddee kkeeuuss uuiitt mmeeeerr ddaann

zzeevveennttiigg ssppoorrtteenn ddiiee hheett

SSttuuddeenntteennssppoorrttcceennttrruumm ffaa--

cciilliitteeeerrtt.. ((JJvvGG))

LSVb-voorzitter stapt opGerard Oosterwijk is vrijdag 26 maart opgestapt alsLSVb-voorzitter. ‘Aanhoudende meningsverschillenmaakten de zakelijke samenwerking onmogelijk’,schrijven de overgebleven bestuursleden in een pers-bericht. “De verkiezingen komen er aan, het rapport vande commissie-Veerman wordt binnenkort gepresen-teerd, dus het is belangrijk dat we als LSVb op één lijnzitten”, zegt algemeen bestuurslid Jasmijn Koets, die totjuni waarnemend voorzitter is. (HOP)

Foto: Bart van Overbeeke

Kleren m

aken de man. O

fde vrouw. A

lthans, zo luidthetgezegde. Cursor steltdaaromm

aar eensnietde intellectuele capaciteiten van TU

/e’erscentraalen gaatzoek

opzoek

naar datene excentrieke voorkomen, die kekke trui ofopvallende bril.

TToo

mm HH

eenn

kkee

nnss

,, dd

eerrdd

eejjaa

aarrss

TTee

cchh

nniiss

cchh

ee BB

eedd

rriijjffsskk

uunn

ddee

JJaa,, nn

aattúú

úúrrlliijjkk

ssttuu

ddee

eerrtt HH

eenn

kkee

nnss

TTee

cchh

nniiss

cchh

ee

BBee

ddrriijjffss

kkuu

nndd

ee.. DD

aatt hh

ooee

ffddee

oooo

kk JJoo

rrtt KKee

llddee

rr

hhee

mm ttiijjdd

eenn

ss ee

eenn

wwoo

rrkkss

hhoo

pp aa

aann

ddee

TTUU

//ee nn

iieett

ttee vv

rraagg

eenn

.. HHee

nnkk

eenn

ss lloo

oopp

tt eerr,, nn

eett aa

llss dd

ee

ttvv--dd

aann

ddyy

,, ddaa

nn oo

ookk

ttiippttoo

pp vv

eerrzz

oorrgg

dd bb

iijj:: eeee

nn

ggee

rruuiitt OO

ggee

rr--jjaass

jjee vv

aann

wwoo

ll,, kkaa

ssjjmm

iieerr ee

nn zz

iijjddee

,,

eeee

nn lliicc

hhttbb

llaauu

ww oo

vvee

rrhhee

mmdd

eerroo

nndd

eerr ((““

‘‘bblloo

eess

jjee’’

kklliinn

kktt zz

oo ffoo

uutt””

)) eenn

eeee

nn pp

aann

ttaalloo

nn,, ““

eeee

nn bb

eeee

ttjjee

hhoo

oogg

wwaa

tteerr””

,, zzoo

ddaa

tt zziijjnn

bbrruu

iinnee

SSaa

nnttoo

nnii’’ss

ggoo

eedd

ttoott hh

uunn

rreecc

hhtt kk

oomm

eenn

.. DDee

hhaa

nndd

ggee

mmaa

aakk

ttee

IIttaalliiaa

aann

ssee

ssttaa

pppp

eerrss

,, OOxx

ffoorrdd

--ssttyy

llee,, ss

ccoo

oorrdd

ee

hhiijj ((zz

ooaa

llss ww

eell mm

eeee

rr sscc

hhoo

eenn

eenn

eenn

kkllee

ddiinn

gg)) iinn

ddee

ssaa

llee;; vv

oooo

rr ddee

nniiee

uuww

pprriijjss

zzoo

uudd

eenn

aann

ddee

rreenn

mmiinn

ssttee

nnss

zzéé

ss pp

aaaa

rr sscc

hhoo

eenn

eenn

kkoo

ppee

nn.. GG

eelluu

kkkk

iigg

iiss zz

iijjnn mm

oodd

eebb

eeww

uuss

ttzziijjnn

ggee

nnee

ttiisscc

hh bb

eepp

aaaa

lldd;;

ppaa

eenn

mmaa

sspp

oonn

ssoo

rreenn

zzoo

nnoo

ddiigg

ddaa

nn oo

ookk

ggrraa

aagg

..

ZZiijjnn

‘‘kkllee

eedd

ggee

lldd’’ ww

oorrdd

tt iinn ee

llkk gg

eevv

aall nn

iieett

bbee

ssttee

eedd

bbiijj HH

&&MM

--ooff vv

oooo

rruuiitt,, hh

oooo

gguu

iitt aaaa

nn

eeee

nn ttrruu

ii.. DDrriiee

kkww

aarrttbb

rrooee

kkee

nn ww

eeee

rrtt hhiijj ffee

rrmm::

““MM

aann

nnee

nnbb

eenn

eenn

zziijjnn

ggee

wwoo

oonn

nniiee

tt mmoo

ooii””

..

OOoo

kk kk

oorrttee

ssoo

kkkk

eenn

zziijjnn

ddaa

aarroo

mm ee

eenn

‘‘nnoo

ggoo

’’ --

HHee

nnkk

eenn

ss vv

eerrkk

iieess

tt ddee

kkoo

uuss

..

VVrriiee

nndd

eenn

eenn

ssttuu

ddiiee

ggee

nnoo

tteenn

wwee

tteenn

iinnmm

iidddd

eellss

nniiee

tt bbee

tteerr dd

aann

ddaa

tt HHee

nnkk

eenn

ss ee

rr aallllee

ddaa

ggee

nn

bbiijjlloo

oopp

tt aallss

ooff hh

iijj eeee

nn bb

eedd

rriijjffssbb

eezz

ooee

kk oo

pp

ddee

aagg

eenn

ddaa

hhee

eefftt.. ““

JJee ww

eeee

tt nnoo

ooiitt ww

iiee jjee

tteegg

eenn

kkoo

mmtt””

,, iiss hh

eett mm

oottttoo

vvaa

nn dd

ee ttww

iinnttiigg

--

jjaarriigg

ee,, uu

iitt RRoo

tttteerrdd

aamm

aaffkk

oomm

ssttiigg

ee ss

ttuudd

eenn

tt..

““MM

aaaa

rr bboo

vvee

nnaa

ll lloooo

pp iikk

eerr gg

eeww

oooo

nn gg

rraaaa

gg nn

eettjjee

ss bb

iijj.. IIkk vv

iinndd

hhee

tt mmoo

ooii..””

DDaa

tt hhiijj dd

aaaa

rrmmee

ee oo

ppvv

aalltt,,

rreeaa

lliissee

eerrtt hh

iijj zziicc

hh bb

eess

tt:: ““MM

aaaa

rr hhee

tt mmaa

aaiivv

eelldd

aaaa

nn dd

ee TT

UU//ee

iiss dd

aann

oooo

kk nn

iieett hh

eeee

ll hhoo

oogg

.. JJee ss

tteeee

kktt

eerr aa

ll ggaa

uuww

bboo

vvee

nnuu

iitt””.. ((MM

vvdd

VV))

Serana K

emp / 26

/ medew

erkerO

nderw

ijs en O

nderzoek (S

TU

)“D

it ben ik tijden

s de Mariken

loop 200

8.D

at is een h

ardloopwedstrijd in

Nijm

egenw

aar enkel vrou

wen

(de naam

is afgeleidvan

de oude sage M

ariken van

Nim

wegen

,red.) aan

mogen

meedoen

. Is geen discri-

min

atie, maar on

tstaan om

vrouw

enon

derling te laten

lopen zon

der dat diem

ann

en al te fan

atiek te hard gaan

.Som

migen

gaan serieu

s voor de strijd,an

deren kletsen

bijvoorbeeld weer veel

onderw

eg: alles kan. Ik w

erd 26ste van

de3.448. E

n n

ee, ik heb ‘m

niet op m

’ndesktop om

te pochen

, maar om

men

senen

thou

siast te maken

om te gaan

lopen,

zoals ook word gedaan

door bijvoorbeeldh

et initiatief ‘S

tart toR

un’. Lopen

is laag-drem

pelig en goed

voor de geest en h

etis bew

ezen dat h

ard-lopen

de concen

tratieen

de (studie)presta-

tie verbetert!”

Je d

es

kto

p a

lss

pie

ge

lva

n je

zie

l?

Cu

rso

r sp

oo

rtw

ek

elijk

se

en

de

sk

top

op

en

pra

at

me

td

e g

eb

ruik

er.

GGoo

eedd

nniiee

uuww

ss vv

oooo

rr ssttuu

ddee

nnttee

nn dd

iiee hh

uunn

oovv

eerrmm

aattiigg

ee aa

llccoo

hhoo

llccoo

nnss

uumm

ppttiiee

wwiillllee

nn

rreecc

hhttvv

aaaa

rrddiigg

eenn

.. RRoo

ddee

wwiijjnn

iiss ee

eenn

aabb

ssoo

lluuuu

tt

wwoo

nndd

eerrmm

iidddd

eell ttee

ggee

nn hh

aarrtt-- ee

nn vv

aaaa

ttzziiee

kkttee

nn ee

nn

zzee

llffss ttee

ggee

nn kk

aann

kkee

rr ((vvoo

llggee

nnss

vviinn

oolloo

oogg

HHaa

rroolldd

HHaa

mmee

rrssmm

aa iinn

zziijjnn

nniiee

uuww

ee bb

ooee

kk ‘‘WW

iijjnnrree

iiss dd

oooo

rr

mmiijjnn

lliicchh

aaaa

mm’’;; hh

iijj rraaaa

ddtt vv

iieerr ((!!)) gg

llaazz

eenn

ppee

rr ddaa

gg

aaaa

nn)) ee

nn oo

ookk

ddee

sscc

hhaa

ddee

lliijjkkee

eeffffee

ccttee

nn vv

aann

bbiiee

rr

lliijjkkee

nn bb

eess

tt mmee

ee ttee

vvaa

lllleenn

:: ddee

aavv

oonn

dd vv

oooo

rr eeee

nn

tteenn

ttaamm

eenn

kkuu

nn jjee

zzoo

nndd

eerr pp

rroobb

lleemm

eenn

ssttee

vviigg

aaaa

nn hh

eett

bbiiee

rr.. AAmm

eerriikk

aaaa

nnss

ee oo

nndd

eerrzz

ooee

kkee

rrss lliiee

tteenn

eeee

nn kk

lleeiinn

ee

ttwwee

eehh

oonn

ddee

rrdd ss

ttuudd

eenn

tteenn

iinn ee

eenn

uuuu

rr ttiijjdd ee

eenn

fflliinnkk

ee

hhoo

eevv

eeee

llhhee

iidd bb

iieerr ttoo

tt zziicc

hh nn

eemm

eenn

:: rruuiimm

aann

ddee

rrhhaa

llvvee

lliitteerr

vvoo

oorr dd

ee mm

aann

nne e

nn ee

nn rruu

iimm ee

eenn

lliitteerr vv

oooo

rr ddee

vvrroo

uuww

eenn

..

DDee

ttooee

ttss vv

aann

ddee

vvoo

llggee

nndd

ee dd

aagg

wwee

rrdd dd

oooo

rr ddee

iinnnn

eemm

eerrss

--ttoott ss

cchh

rriikk vv

aann

ddee

oonn

ddee

rrzzoo

eekk

eerrss

-- nnee

tt zzoo

ggoo

eedd

ggee

mmaa

aakk

tt

aallss

ddoo

oorr dd

ee cc

oonn

ttrroollee

ggrroo

eepp

,, ddiiee

aallcc

oohh

oollvv

rriijj bbiiee

rr vvoo

oorr--

ggee

sscc

hhoo

tteelldd

hhaa

dd gg

eekk

rreegg

eenn

.. ZZoo

wwee

ll bbiijj vv

rraagg

eenn

oovv

eerr rree

ccee

nntt

ggee

lleeee

rrddee

kkee

nnnn

iiss aa

llss bb

iijj ttooee

ttssee

nn dd

iiee hh

eett llaa

nngg

eettee

rrmmiijjnn

--

ggee

hhee

uugg

eenn

aaaa

nnss

pprraa

kkee

nn,, pp

rreess

tteeee

rrddee

nn dd

ee dd

rriinnkk

eerrss

nnoo

rrmmaa

aall.. MM

aaaa

rr,, zzoo

wwiijjzz

eenn

ddee

oonn

ddee

rrzzoo

eekk

eerrss

vvaa

nn dd

ee

BBoo

ssttoo

nn SS

cchh

oooo

ll ooff PP

uubb

lliicc HH

eeaa

lltthh mm

eett ee

eenn

oopp

ggee

ssttoo

kkee

nn

vviinn

ggee

rrttjjee,, dd

ee bb

iieerrdd

rriinnkk

eerrss

hhaa

dddd

eenn

wwee

ll eeee

nn ss

lleecc

hhttee

rr

hhuu

mmee

uurr.. ((TT

JJ))