#02/31.01.13

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

achtergrond Kostenpost: Nederland minder diplomatiek 28

actueel eu-begroting: zuinig voor innovatief? 16

actueel Demotie: leeftijd is geen prestatie 22

Ploumen over hulp en handel

‘Ik ben niet van het vingertje’

FORUM #02/31.01.132

inhoud #02

14

21

33

Rubrieken4 Opinie vno-ncw

•BelofteTimmermansmaaktschuld•Nederlandheefteindelijkweer

industriebeleid• Loonstijginggevaarlijkvoorbedrijfsleven•BeteronderwijsmetBussemaker•vno-ncwWest:Kedeng,kedeng…

8 Defoto Oranjeboven

14 En zoon ‘Ikmishetgeduld’

21 Buitenbeeld Ad Melkert

25 Scheer Vrouwenstrijd

26 Ondernemerspanel Omhoogdielonen?

27 Uitspraken

32Binnenland ‘Moeteneerstallewegenmaardicht­

slibben?’

33Vereniging

40Vijfvragenaan MarkusBeyer,directeur­generaal

vanbusinesseurope

41 Mohikanen ‘Mijnzoonraadikhetaf’

46Buitenland HomohuwelijkgoedvoorAmerikaanse

concurrentiekracht?

47Overlevers KoninklijkeBrill

47Colofon

FORUM #02/31.01.133

rubrieksnaam

Artikelen10LiliannePloumenheeftgeentijdteverliezen

Zeverdiendehaarsporenvooralbijontwikkelingsorganisaties.LiliannePloumenisdenieuweministervanBuitenlandseHandel.Geentijdteverliezen,zegtze,wantdeeconomiemoet‘eenzwengel’krijgen.HoeveelhartheeftPloumenvoorondernemers?

16Europa:pennywiseofpoundfoolish?MeergeldnaarEuropaofjuistbezuinigen.DatishetdilemmawaardeEuropeseregerings-leidersbeginfebruarivoorstaan.Kiezenzevoorgroeiofvoorstagnatie?VijfEuroparlemen-tariërsoverhunverwachtingenvandekomendeEurotop.

22 Emoties in het demotiedebatOuderenzijnteduur,verdienenmeerdanzeopleverenendatmoetwordenaangepakt.Ict­bedrijvenLogicaenCapgeminigooidenonlangsdeknuppelinhethoenderhok.Demotiemoetbespreekbaarworden,vindenze.‘Dekwestieheeftduidelijkeenzenuwgeraakt.’

28Postretour:snijdenindiplomatieHetlijktonvermijdelijk:Nederlandgaatambassadessluiteninhetbuitenland.Dekomendejarenwordenertientallenmiljoenenbezuinigdophetpostennetwerk.Wiekomterdannogvoordeeconomischebelangenop?‘Eensuccesvolleambassadeuriseenbeukertje.’

42JurgenvanBreukelenisgeenmuurbloempjeGeenkapsones,geenverborgenagendaenonafhankelijk.JurgenvanBreukelenissinds eenjaarbestuursvoorzittervan kpmg.Hijleidthetaccountancy­enadvieskantoordoor deeerstereorganisatiein95jaarheen.‘Ikbenvankindsafaanalstalentgezien.’

28

42

16

FORUM #02/31.01.13

Endaarstondenwedanvorigeweek.Opde62steverdiepingvandeTowerClub.Nogevenmetzijnallengenietenvan

hetwijdseuitzichtoverdehavenvanSingapore,drukbevarendoorvrachtschepen,sleepbotenenenormecontainerschepen.DeNeder-landseenSingaporaanseondernemersdienethaddendeelgenomenaanhetlevendigrondetafelgesprekinSingaporesamenmetkoninginBeatrix,prinsWillem­AlexanderenprinsesMáxima.Inmiddelsisheteenmooietraditiegeworden:methunaanwezigheidtijdensditsoortgesprekkenopenenzijdeurenvoorondernemersdieandersgeslotenzoudenblijven.DeaankondigingvandezeweekdatkoninginBeatrixop30aprilafstanddoetvandetroonomhetstokjeovertedragenaankroonprinsWillem­Alexanderkanikdanooknietandersdanaangrijpenommijngrotewaarderingnogeensuittesprekenvoordezevakvrouw.DeondernemersvanNederlandzijnkoninginBeatrixdankbaarvoorwatzijtijdenshaarregeerperiodeheeftbetekendvooronslandenvoorhetNederlandsebedrijfsleveninhetbijzonder.HaarrolvanambassadeurvoorondernemendNederlandalsonderdeelvanhaarstaatsbezoekenis

vangrotewaardegeweestvooronzebedrijvenenonzeinternationale,openeconomie.Indiehoedanigheidwordtzijookoveralterwerelderkendengerespecteerd,zohebikooktijdensdestaatsbezoekenaanBruneienSingaporeweermogenervaren.Ikhebaleerdergezegd:alsdemajesteitgeenkoninginwas,danwaszijvastceovaneengrootinternationaalopererendbedrijfgeweest.IkheberallevertrouwenindathetnieuweKoningspaardezerolzalvoortzetten.Ookzijhebbendelaatstejarenaleengroterolgespeeldbijhetversterkenvanonzeeconomischemissies.Deskundigenmetflair.NamensalleondernemerswensikonzetoekomstigkoningWillem­AlexanderallemogelijkesuccesbijdeuitoefeningvanhetKoningschap.

Bernard WientjesVoorzitter VNO-NCW

Lees ook over de handelsmissie naar Brunei op pagina 8 en 9

jero

en p

oort

vlie

t

Vakvrouw

opinie vno-ncw

• Pleidooiloonstijgingbiedtgeenoplossing• Bedrijvenkrijgenhetnogmoeilijker• Herstelvanvertrouwenisdesleuteltotdetoekomst

Een verhoging van de koopkracht helpt de zwakke Nederlandse economie weer op de been. Dat was vorige week de stelling van vicepremier Lodewijk Asscher in een landelijk ochtendblad. ‘Het is niet aan mij om de looneisen te formuleren, maar het zou wel helpen als Nederlanders weer wat meer koopkracht krijgen. Dat kan onder meer via de loonontwikkeling’, verklaarde hij.Hoe begrijpelijk de uitlating van Asscher misschien ook kan zijn, toch is het geen goed idee om een koopkrachtverhoging via een loonstijging af te dwingen. Het bedrijfsleven kan extra kostenver-hogingen op dit moment zeker niet hebben. Dat laat de forse stijging van de werkloosheid met ruim honderdduizend mensen al duidelijk zien. De concurrentiepositie van Nederland in het buitenland zou door meer loonsverhoging verzwakt worden. Ook onze belangrijkste handelspartner en concurrent, de Bondsrepu-bliek Duitsland, kent over het algemeen nog steeds een gematigde loonontwikkeling. Veel gematigder dan de onze de afgelopen jaren. Een loonsverhoging werkt in deze tijd dus contraproductief, want de export, een sterke motor van onze nationale economie,

gaat beslist haperen. Een loonplus levert eerder een bijdrage aan een verdere verhoging van de werkloosheid en een nieuw record aan faillissementen op. Dat de Nederlandse economie in een dip zit, zal niemand ontken-nen. Dat de bouw en de detailhandel het erg moeilijk hebben, is een feit. Maar het zijn over het algemeen huisgemaakte proble-men. De consument houdt de hand op de knip, mede door een gebrek aan vertrouwen in de toekomst. De laatste perikelen over de inkomensafhankelijke zorgpremies hebben zeker niet bijgedra-gen aan een herstel van vertrouwen. Kostenverhoging bij bedrij-ven door meer loonstijging zal dat ook niet doen.Er is gelukkig een uitweg. Regering, vakbonden en werkgevers overleggen momenteel. Geprobeerd wordt een nieuwe sociaal akkoord te sluiten voor Nederland. Gezien de goede wil bij de partijen is het een haalbare zaak. Het zou een overeenkomst kunnen worden waardoor de toekomst er een stuk beter uit komt te zien voor de gemiddelde Nederlander. Het kan een deal worden die voor rust gaat zorgen. Een vertrouwensherstel is dan zeer wel mogelijk. Dan haalt de consument waarschijnlijk zijn hand wél van de knip. www.vno-ncw.nl/arbeidsvoorwaarden

Loonstijging gevaarlijk voor bedrijfsleven en economie

FORUM #02/31.01.13

wandelgangen

meer geld naar oud dan naar jong

De100miljoeneurodieministerAsscherextraheeftuitgetrokkenvoorbestrijdingvandewerk-loosheid,gaatvooralnaardeondersteuningvanouderen.Deministervoeltnietsvooreenfiftyfifty­verdeling,aangezienvoordeactiveringvanjongerenmindergeldnodigis.Infebruarikomthijmeteenuitwerking.Metdetoezeggingvan100miljoenwildeAsscherhetoverlegtussenenmetdesocialepartnersstimuleren.Hetgeldwordtditenvolgendjaarbesteed.Asscherisbereidmeergeldbeschikbaartestellen,maardanmoetendesocialepartnersookbijdragen.De spvindtdatdeminister1miljardmoetuittrekkenvoordeaanpakvandejeugdwerk-loosheid.Datgeldzouhijkunnenputtenuitdeopbrengstvanderecentetelecomveiling.Hetkabinetwildatgeldechtergebruikenvoordesaneringvandeoverheidsfinanciën,dusdatziter niet in.

Nederland heeft eindelijk weer industriebeleid

• Innovatiebeleid is meer dan topsectoren• Focus ligt op kennisintensieve bedrijven• Ookhetmkbkomtaanbod

Het topsectorenbeleid gaat te veel uit van gevestigde belangen van grote bedrijven, is te veel op sectoren gericht en stimuleert daarmee het Neder-landse innovatievermogen niet. Dat is de kritiek van een aantal economen die de laatste tijd te horen is. De praktijk wijst anders uit. Allereerst staat de basis van het innovatiebeleid open voor alle bedrijven. Het gaat dan vooral om fiscale stimuleringsregelingen, leningen en kredieten. Het midden- en kleinbedrijf profiteert sterk van deze regelingen. Van de loonkostenregeling voor onderzoek en ontwikkeling gaat zelfs 70 procent naar het mkb. Daarbovenop komt het topsectorenbeleid. Als klein land kun je niet overal tot de wereldtop behoren, je zult keuzes moeten maken. Die keuzes worden niet door de overheid gemaakt, maar binnen het veld van de sectoren zelf. Aan kennisintensieve bedrijven die internationaal meetellen, wordt gevraagd mee te investeren. Ook hier is het mkb weer vertegenwoordigd. Innovaties kunnen voortkomen uit de samenwerking van bedrijven uit verschillende sectoren. Ook dat soort dwarsverbanden worden gesteund. Vaak komen innovaties voort uit combinaties van kennisgebieden waar Nederland al langer goed in is. Dat kun je gevestigde belangen noemen, maar dat is niet meer dan logisch. Innovaties ontstaan doorgaans niet vanuit het niets. Het topsectorenbeleid is dus wel degelijk goed voor de innovatie in Neder-land. Het is nog niet af. Er moet meer duidelijkheid komen over de inzet van middelen, het beleid moet meer vraaggestuurd zijn, en de aansluiting van het mkb kan nog beter. Maar Nederland heeft na jaren eindelijk weer een echt industriebeleid. www.vno-ncw.nl/topsectoren

5

wandelgangen

bel-helemaal-niet-register

PvdA­KamerlidMeiLiVoswileenbel­niet­aan­registerinnavolgingvaneenbel­me­niet­regis-ter.Hetsuccesvandatlaatsteregisterzorgtervolgenshaarnamelijkvoordatde‘verkoop­agressie’zichnuopdevoordeurricht.MinisterKampvanEconomischeZakenvindtheteensympathiekplan,maarneemthettoch

nietover.Verkoopaandedeurlevertbeduidendminderklachtenop(twaalfhonderdin2011)dantelefonische(twintigduizend)eninternet-verkoop(6.500).Daarnaastisverkoopaandedeurlastigtebewijzen.Mensendieernietvangediendzijn,kunnenbetereenstickeropdedeurplakken,aldusKamp.Bijdedeurbel,nietopdebrievenbus.D66­KamerlidKeesVerhoevenvraagtzichafwaarhetregistrerenophoudt.‘Krijgenwedanookspreek­me­niet­aan­registersvoorverkoopopstraat?’ Vos: aanbelterrreur

Asscher: ongelijke monniken

opinie vno-ncw

dijk

stra

dijk

stra

FORUM #02/31.01.13

opinie vno-ncw

wandelgangen

sp: geen voedsel verbranden

DeTweedeKamerisakkoordgegaanmethetvoorstelvansp­KamerlidHenkvanGer-venomeen‘biomassaladder’intevoeren.Energiecentralesdiebiomassaverbrandenenbedrijvendiebiodieselproducerenmoetenaangevenwatvoormateriaalzijgebruiken.‘Hetverbrandenvanvoedselmoetuitzonde-

ringzijninplaatsvanregel’,aldusVanGer-ven.‘Wevullenlievermondendanmotoren.’Opdeladderstaanvijftreden:voedselvoormensen,voordieren,mestvoordelandbouw,groenebouwstofen–onderaan–brandstofvoorenergie.VolgensVanGervenheeftdeinvoeringvandeladderookalsconsequentiedatereenpasopdeplaatswordtgemaaktmethetbijmengenvanbiomassainbrand-stoffen.StaatssecretarisMansveldzaldelad-deropnemeninhaarDuurzaamheidagenda,waarinzijhaarvisiegeeftophetgebruikvan

biomassa.Dieagendastaatgeplandvoormedio dit jaar.

wandelgangen

hsl/fyra in de beklaagdenbank

D66 en het cdawilleneenparlementaireenquêtenaarhet‘rampdossier’Hsl/Fyra.D66­KamerlidStientjevanVeldhovenwilwetenhoedeconcessieverleningaandens en de aanbestedingvandetreinenpreciesinzijnwerkisgegaan.OokhetschrappenvandedirecteverbindingtussenDenHaagenBrusselmoetwordenmeegenomen.‘Eenenquêteiseenzwaarmiddel,maarinditdossierisfoutopfoutgestapeld.Deonderstesteenmoetboven’,zegtVanVeldhoven.Eenenquêtemaakthetvolgenshaarmogelijkommensenonderedetehorenenfinanciëlestukkenintezien,enbiedtlessenvoordetoekomst.Decoalitieisvooralsnogtegenhetzwaremiddel.Volgens vvd-Kamerlid BettydeBoer‘gaatergeentreinmeerofminderrijdenvaneenenquête’.Diekostgeldentijd,engaattenkostevanonderzoekdatnualkanwordengedaan,meentzij.DehoudingvandecoalitiepartijenweerhoudtD66enhetcda er nietvanomhunvoorsteluittewerkenenvoorhet zomerreces in te dienen.

Van Gerven: restmateriaal

Van Veldhoven: ontspoord

dijk

stra

dijk

stra

• Timmermans zegt ambassadenetwerk te willen sparen• Kaasschaafoverdiplomatiekepostenlevertweinigop• Bedrijfslevenheeftdiplomatennodigopvreemdemarkten

Het was een moedige belofte van Frans Timmermans, minister van Buitenlandse Zaken, om zijn uiterste best te doen het netwerk van diplomatieke posten te ontzien. De minister moet de komende jaren 40 miljoen euro bezuinigen op ambassades en consulaten. Daardoor dreigt dit kabinet het kind met het badwater weg te gooien.De tijd dat ambassades en consulaten zich alleen maar bezig hielden met het onderhouden van regeringscontacten en het helpen van landgenoten in nood, ligt al weer jaren achter ons. Onder de laatste kabinetten is voortvarend werk gemaakt van economische diploma-tie: diplomaten die ook helpen de weg vrij te maken voor het Neder-landse bedrijfsleven. Daarin slagen ze aardig, getuige de 8,6 waarmee exporterende bedrijven de ondersteuning waarderen.Na de bezuinigingsronde van het vorige kabinet is er al heel wat vet van de diplomatieke botten gesneden. Het is tijd voor een pas op de plaats. Om onze (handels)belangen goed te behartigen is het noodza-kelijk om een uitgebreid netwerk te hebben van diplomatieke posten. Niet alleen in de landen waar we nu al mee handelen, maar ook met de landen waarvan verwacht kan worden dat er in de nabije toekomst kansen ontstaan voor het Nederlandse bedrijfsleven.Misschien dat er nog wat geschoven kan worden, bezuinigd op locaties, personeel. In uiterste gevallen zouden posten ingekrompen kunnen worden tot economische steunpunten, maar grote slagen zijn er waarschijnlijk niet te maken om die 40 miljoen op te brengen. Nu komt het vooral aan op het ‘uiterste best’ van Timmermans om die bezuiniging elders te realiseren. Belofte maakt schuld. www.vno-ncw.nl/buitenlandse handel en investeringen

Lees ook ‘Snijden in diplomatie’ op pagina 28 en verder

Belofte Timmermans maakt schuld

FORUM #02/31.01.13

opinie vno-ncw

• Ministerstippeltnieuwekoershogeronderwijsuit• Wetsvoorstelbevatveelgoedeelementen• Alleengelijktrekkentitelsisbrugtever

Twee weken geleden stuurde minister Bussemaker van Onderwijs haar wetsvoorstel over het hoger onderwijs naar de Tweede Kamer. Het wetsvoorstel Kwaliteit in verscheidenheid is de verta-ling van de maatregelen uit de strategische agenda Hoger onderwijs en onderzoek. Het wetsvoorstel van Bussemaker sluit aan bij het rapport van de commissie-Veerman. Kern van die publicatie uit 2010 is dat het hoger onderwijs snel beter moet. Alleen dan lukt het Nederland een plek te veroveren in de top-5 van meest concur-rerende economieën in de wereld. Met dit wetsvoorstel doet de bewindsvrouw een aantal stappen in de goede richting. Positief dat ze met het wetsvoorstel toewerkt naar meer differentiatie, profile-ring en excellentie in het onderwijsaanbod. Het hoger onderwijs krijgt de mogelijkheid om een hoger collegegeld te vragen voor excellente opleidingen. Dat stimuleert hen om aparte trajecten te ontwikkelen voor goede studenten en geeft meer mogelijkheden het beste uit mensen te halen. Iets waar het bedrijfsleven later de vruchten van plukt. En waarom de topsectoren ook vragen.

Goed is ook het streven om studenten een meer bewuste studie-keuze te laten maken. Dit verkleint de kans op tussentijdse wisse-ling van studie of – erger nog – het voortijdig stoppen met een studie. Een van de manieren om dat te bereiken, is een aanpassing van het voorlichtingsmateriaal van hbo-opleidingen; daar moet duidelijker dan nu in terugkomen hoe groot de kans is om aan werk te komen dat aansluit op de opleiding. Dat de associate degree, een verkorte, tweejarige hbo-opleiding, definitief een plaats krijgt binnen het hoger onderwijs, is goed. De opleiding, die tot nu toe alleen op proef werd verzorgd, heeft zich de afgelopen tijd in de praktijk bewezen. Met name in het midden- en kleinbedrijf. Nu is het zaak dat dit type opleiding nadrukkelijker onder de aandacht wordt gebracht van ouders, studenten en docenten in het voortge-zet onderwijs en mbo. Eén element uit het wetsvoorstel verdient geen schoonheidsprijs: het gelijktrekken van de titulatuur van bachelors voor bepaalde opleidingen in wo en hbo. Daardoor vervaagt het onderscheid tussen hogere beroepsopleidingen en wetenschappelijke opleidingen. En dat maakt het voor werkgevers lastiger om de verschillen tussen die opleidingen te ontdekken. Niet doen dus. www.vno-ncw.nl/onderwijs

7

DeBritsepremierDavidCa-meron denkt met zijn oproep vooreenEuropa‘àlaCarte’eneenreferenduminhetVer-

enigdKoninkrijkEuropaonderdruktezetten.KorenopdemolenvooruiterstrechtsenuiterstlinksinNederland.OnskabinethoudtgelukkigvastaanhetgrotebelangvanEuropavoorNederland.EndatisgoedvoorondernemendNederland.Natuurlijkmoetenwecontinukritischblijven;zorgvuldigkijkennaarwelkezakenwelenwelkenietinBrusselopdeagendamoetenkomen.StringenteEuropeseregelgevingovertandenborstelsenscheerapparatenistezotvoorwoorden.DeNeder-landseoverheidmoetscherpblijvenennauwecontactenonderhoudenmetBrusselenhaarbeslissers.Daaromishetonbegrijpelijkdaternietlangereeninternationaletrein-verbindingistussenonzehofstadendecentraleEuropeseCommissie.Juistnunauwebanden,preciezeafstemmingengoedesamenwerkingvangrootbelangzijn,heeftNederlandalhaarinternationaletreinver-bindingenverloren.DerechtstreekseverbindingtussenDenHaagenBrussel,hetcentrumvandeEuropesemacht,isper9december2012opgehevenentotovermaatvanramprijdtdeinternationalehogesnel-heidstrein(Fyra)helemaalnietmeer.

DenHaag:internationalestadvanrechtenvrede,vanambassadesengrensoverschrijdendeorganisatiesenbovenalregeringscentrum.VanuitdiestadkunjenietmeerrechtstreeksmetdetreinnaarBrussel.Datgeloofjetochniet?DenHaagisdeenigeregeringsstadophetEuropesevastelanddieditontbeert.JebentbijwijzevansprekensnellerinBrusselvanuitRome,Madrid,WenenenBerlijndanvanuitDenHaag,destaddieslechts175kilometervanBrusselligt.NietalleenverslechterthierdoordeuniekepositieenaantrekkingskrachtvanDenHaagvoorinternatio-naleorganisaties,ookdemeerdandertigduizendexpats,ambtenarenenmedewerkersvaninternationalebedrijvenenoverheidsinstellingenzijndedupe.ZalJeroenDijsselbloem,nuhijvoorzittervandeEurogroepisgeworden,voortaanperhelikoptergaan?vno-ncwDenHaagvoertsamenmetwethouderSmitvanDenHaageenactievelobbyomstaats-secretarisMansveld(Spoor)tebewegenruimteophetspoorbeschik-baartestellenvooreenverbindingDenHaag­Brusselendegemeentedekanstegevendezeteexploiteren.DatlijktdoordeaanhoudendeproblemenmetdeFyraenhetopenbrekenvandeconcessiemetdens mogelijkteworden.Snelheidisgeboden;desnelheidvandehsl.

René Klawer Voorzitter VNO-NCW West

jero

en p

oort

vlie

t

Beter onderwijs met Bussemaker

vno-ncw west

Kedeng, kedeng…

8

rubrieksnaam

FORUM #02/31.01.13

de foto

FORUM #02/31.01.139

rubrieksnaam

Oranje bovenBrunei,22januari2013–Hijveroorzaaktnogalwatwind,destijgendehelikopter.Hetgezelschapopdegrondgrijptnaarhoedofanderhoofddeksel.Eenenkelingbuigtomdewindteslimaftezijn.AanboordvandehelikopterbevindenzichkoninginBeatrix,prinsWillem­AlexanderenprinsesMáxima.TijdenshetstaatsbezoekvorigeweekaanBruneienSingapore,brachtenzijookeenbezoekaanBruneiShellPetroleum.Olieengaszijndebelangrijksteinkomstenbronnenvanhetsultanaat,maarerwordtookgezochtnaaranderemanierenomdeeconomiedraaiendetehouden.Inhetkielzogvandekoninklijkefamiliereisdenceo’smeevanNederlandsebedrijvenvooreenhandelsmissieonderleidingvanvno-ncw-voorzitterBernardWientjes.Tekst:MarciaTimmermansFoto:RobinUtrecht

FORUM #02/31.01.1310

omslag

FORUM #02/31.01.1311

‘Hulp en handel gáán samen’

ZeisdeeersteministervoorBuitenlandseHandelen

Ontwikkelingssamenwerking.Methartvoorhandelén

hulp,zegtLiliannePloumen.Ookaltelthaarcvgeen

bedrijfsleven-ervaring.‘Ikbennietvanhetopgeheven

vingertje.’

Tekst:RemkoEbbers|Foto’s:ChristiaanKrouwels

Ze was koud benoemd tot minister voor Bui-tenlandse Handel en Ontwikkelingssamen-werking of ze ging al op reis. Lilianne Plou-men stapte 5 november, meteen na haar beëdiging door de Koningin, op het vliegtuig voor haar eerste handelsmissie. Naar Turkije. Vorige week ging ze voor de derde keer op weg, deze keer als onderdeel van een staatsbe-zoek naar Brunei en Singapore. Ze heeft geen tijd te verliezen, zegt ze. De economie moet ‘een zwengel’ krijgen. Daarbij kan ze op han-delsreizen beter horen wat ondernemers wil-len dan als ze in Nederland achter haar bureau blijft zitten, denkt ze. De nieuwe bewinds-vrouw verdiende haar sporen bij ontwikke-lingshulporganisaties Mama Cash, Plan Neder land en Cordaid. Ervaring in het be-drijfsleven staat niet op haar cv anders dan haar drie jaar durende ondernemerschap met adviesorganisatie Ploumen Projecten.

Begrijpt u ondernemers wel?‘Daarom vind ik het belangrijk om veel te rei-

zen. Of wij nog wel het goede doen kom ik het best te weten door te praten met onderne-mers, bijvoorbeeld op een handelsmissie. Ik heb me voorgenomen om de komende jaren veel, veel te reizen.’

Vereist buitenlandse handel geen andere aanpak dan ontwikkelings­samenwerking?‘Met alle respect, maar dat is natuurlijk een versimpelde versie van de werkelijkheid. Neem een land als Kenia. In Kenia zitten veel Nederlandse bedrijven die rozen produceren. En er zijn veel lokale bloemenproducenten. Maar we hebben ook een relatie met Kenia omdat we organisaties ondersteunen die wer-ken aan mensenrechtenissues. En met organi-saties die zich inzetten voor een goed onder-nemersklimaat. Die werelden zijn daar ook niet meer gescheiden. Dat betekent dus dat mijn agenda wél is om hulp en handel samen te laten gaan.’

FORUM #02/31.01.1312

omslag

U kunt koopman én dominee zijn.‘We moeten niet blijven doen alsof daar gescheiden belangen zijn. Neem nou de Nederlandse textielsector. Die heeft zich zeer ingespannen om de hele keten in beeld te krij-gen om verbeteringen aan te brengen con-form de oeso-richtlijnen voor maatschappe-lijk verantwoord ondernemen. Tegelijk zien ze, ik ben daar natuurlijk over in gesprek, dat niet iedereen in de keten dat even goed doet. Zij zijn ook gebaat bij een dialoog die er in dat land is over bijvoorbeeld kinderarbeid. Er is geen verschillend belang.’

Opdrachten aan het bedrijfsleven en sociale misstanden kunnen aan dezelfde tafel worden besproken?‘Ik ben niet zo van het opgeheven vingertje. De relatie met een land bouw je op vanuit een wederzijds respect en vandaaruit is niets moeilijk. Wat dat betreft is Nederland een prachtig voorbeeld met ons poldermodel. Dat is een model dat ook in een land als Bangla-desh tot oplossingen kan leiden. Ik denk dat het heel belangrijk is om te laten zien dat we met vereende krachten issues aankaarten, want dat nodigt de andere kant uit om dat ook

te doen. Dat is ook een onderwerp waar ik zeer veel meerwaarde zie.’

Hoe pakt u zoiets concreet aan?‘Hmm, nou, kijk, waar ik mij tegen teweer wil stellen is dat het tegengestelde belangen zijn. Het bedrijfsleven heeft er ook belang bij dat er op een fatsoenlijk manier geproduceerd wordt. Ik denk dat het heel belangrijk is om dat gesprek niet te problematiseren. Dat deze portefeuille er is, laat zien dat we heel verant-woord omgaan met het handelsbelang van Nederland én met het belang dat we met zijn allen hebben om ervoor te zorgen dat de aarde ook voor onze kinderen een tijdlang leefbaar blijft. Dat gaat hand in hand.’

U bent er niet bang voor dat Nederland ‘klanten’ verliest? Omdat het met Chinezen makkelijker zaken doen is: die kopen gewoon zonder een morele schrobbering. ‘Vergist u zich niet: ook in ontwikkelingslan-den is een groeiende middenklasse die zelf verantwoordelijkheid neemt om misstanden aan te pakken. Daar heb je economische groei voor nodig. Dat zie je nu in India. Het is geen

klein groepje landen meer dat over internatio-naal maatschappelijk verantwoord onderne-men spreekt. Dat is echt een gedeelde verant-woordelijkheid.’

Met haar achtergrond wordt Ploumen in staat geacht een bezuiniging van een miljard door te voeren op ontwikkelingssamenwerking, een post waar nu 4,3 miljard euro per jaar naar toe gaat. Wie wil weten wat er concreet in het vat zit voor het bedrijfsleven moet wachten tot maart, zegt Ploumen. Dan levert zij een beleidsnota in bij de Tweede Kamer met haar plannen voor haar ministerie. Voorlopig praat ze binnenskamers met bedrijfsleven, ngo’s en andere belanghebbenden. In het regeerak-koord was al afgesproken dat er een revolve-rend fonds komt voor exportkredieten waar deze kabinetsperiode jaarlijks 250 miljoen euro in wordt gestort.

250 miljoen euro is niet veel op 4,3 miljard. Wat kunnen ondernemers van u verwachten?‘We hebben een mooi en goed instrumenta-rium om het bedrijfsleven te ondersteunen in zijn wens om te exporteren. Ik ga dat instru-

Oude wens ging in vervulling

Voorhetbedrijfslevenwasheteenoudewens:eenministervoorBuitenlandseHandel.Inditkabinetkwamhetereindelijkvan.Denieuweministerkwamniet bij Economische Zaken terecht, zoalshetbedrijfslevenhoopte,maardeportefeuillewerdsamengevoegdmetOntwikkelingssamenwerkingenonder-gebrachtbijBuitenlandseZaken.AanhethoofdvandezecombiploegkwamPvdA­coryfeeenex­partijvoorzitterLiliannePloumen.

FORUM #02/31.01.1313

mentarium wel onder de loep nemen. Is het toegankelijk genoeg? Kunnen ook mkb-bedrijven er mee uit de voeten? Het revolve-rend fonds zijn we nu aan het uitwerken. Gericht op het mkb hier en het mkb in het buitenland. Daarvan heb ik al wel gezegd: Het fonds moet wat mij betreft in elk geval aan de voorwaarde voldoen dat het voor projecten is met een hoog risicoprofiel. Het midden- en kleinbedrijf dat actief is in gebieden die min-der geordend zijn dan de Nederlandse econo-mie vinden het vaak risicovol om daar part-nerships aan te gaan. Maar dat moet. En er moet geïnvesteerd worden in een goed onder-nemingsklimaat.’

Wat gaat u nu concreet doen voor ondernemers?‘Het is belangrijk om te exporteren, maar het is ook belangrijk dat buitenlandse bedrijven investeren in Nederland. Dat betekent bin-nenlandse banen, bijdragen aan onze know-how en aan ons innovatief vermogen. Ook daar gaan we nadrukkelijk op inzetten. Tot slot gaan we de import uit ontwikkelingslan-den bevorderen. Dat is ook belangrijk, daar komen hulp en handel heel erg samen.’

Dat klinkt alsof u gewoon verder gaat op de ingeslagen weg. ‘Wat goed werkt, moet je in stand houden, maar moet je wel optimaliseren. Er liggen wellicht ook andere mogelijkheden. Zijn er nieuwe instrumenten die passen bij die nieuwe rol van hulp en handel? Mijn voor-ganger heeft daar onderzoek naar laten doen. Daaruit blijkt dat Nederland een beetje ach-terblijft bij andere landen met de faciliteiten voor exportfinanciering. De vraag of we daar wat aan kunnen doen staat heel hoog op mijn lijst.’

Wanneer hebt u dat geregeld?‘Ik wil wel heel goed kijken wát het beste instrumentarium is om concurrerender te blijven of concurrerender te worden. Wat past het beste bij wat het bedrijfsleven nodig heeft? Daar gaan we geen maanden over doen.’

Waar bent u bang voor?‘Ik ben nergens bang voor. Angst is ook een slechte raadgever. Maar ik sta nog aan het begin. Ik zou het liefst de meest optimale oplossing op tafel leggen. Ik wil goed grip

krijgen op wat die andere landen nu precies doen en wat wij niet doen.’

Wordt u geremd door de angst dat enige vorm van steun aan het bedrijfsleven in ontwikkelingslanden verdacht is?‘Taboes zijn er om te slechten. Er is natuurlijk een reden waarom ik minister voor Buiten-landse Handel en Ontwikkelingssamenwer-king ben. Het heeft een meerwaarde als je vanuit die twee perspectieven kijkt en ze met elkaar verbindt. Dat betekent dat er schotten doorbroken of afgebroken moeten worden. Maar onderschat niet wat er de afgelopen jaren op dat gebied is gebeurd. Tien, vijftien jaar geleden hadden bedrijven en ngo’s nau-welijks contact met elkaar. Ze zagen niet dat ze een gedeeld belang hadden. Dat is nu echt veranderd.’

www.vno-ncw.nl/buitenlandsehandel,

www.vno-ncw.nl/ontwikkelingssamenwerking

WieisLiliannePloumen?

1983 SociaalcultureelwerkerinRotterdam­Crooswijk1985 ProjectleidsteronderzoekbijhetInstituutvoor PsychologischMarktonderzoek1990 ManagermarketingenonderzoekbijFosterParentsPlan in Amsterdam1993 Overnaarplan,dekoepelorganisatievanFosterParents, inLonden1995 PloumenProjecten(marketingonderzoekenidee­ ontwikkelingvoor(non­)profitopdrachtgevers)1995 CoördinatorfondswervingvoorMamaCash1996 DirecteurvanMamaCash2001 HoofdkwaliteitenstrategieCordaid2004 Directeurinternationaleprogramma’sCordaid2007 VoorzittervandePvdA2012 MinistervoorBuitenlandseHandelenOntwikkelings­ samenwerking

FORUM #02/31.01.1314

& zoon

naam EurolLubricantsactiviteit Productievanondermeer smeermiddelenentechnische vloeistoffenvestigingsplaats Nijverdalaantal medewerkers 140opgericht 1977eigenaren JohanenMartijnPfeiffer

Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

FORUM #02/31.01.1315

Johan Pfeiffer (69)‘Vijftien jaar geleden was ons huidige bedrijfspand klaar. Ik moest er mensen bij hebben. Toen heb ik Martijn gezegd: ‘Ik wil graag dat je er bij komt.’ Hij is de uitdaging aangegaan. En ik ben blij dat hij dat heeft gedaan. Het werkt goed. We hebben allebei onze sterke kanten. Dos-siers lezen kan hij bijvoorbeeld veel beter dan ik. Daar heb ik geen geduld voor.’ ‘Hij is ook tactischer. Als ik het met iemand niet meer leuk vind, ben ik er ook echt klaar mee. Ik herinner me een voorval uit de jaren tach-tig. Kwam een voorman bij me klagen over een medewerker die om de haverklap op de wc zat. Toen ik de man daarmee confronteerde, werd hij boos. Ik heb hem toen bij kop en kont gepakt en hem er uit gegooid.’‘Ik heb ook weleens een paar pompen teruggehaald die ik aan een garagehouder in bruikleen had gegeven. Die man weigerde ze terug te geven. Stapte ik daar binnen, leren jack aan, gereedschapskist in de hand. Ze dachten dat ik onderhoudsmonteur was. Totdat ik met de pompen onder m’n arm de zaak uitwandelde. Zulke dingen zou ik nu niet meer doen. Maar toen ik jong was wél.’‘Martijn heeft meer theoretische bagage. Ik ben een man van de prak-tijk. Ik ben op de markt opgegroeid, heb veel geleerd van auto- en motorhandelaren. In Apeldoorn en Utrecht liep niet altijd het fijnste volk. Ik heb daar wel een zekere hardheid door gekregen. Afspraak is afspraak, dat heb ik daar wél geleerd.’‘Vroeger lukte het me prima om een klant te paaien met een sigaret of een sigaartje. Dan zei ik: ‘Hier, neem er een van mij.’ En dan had ik meestal wel een order. Martijn komt daar niet meer mee weg. Tegen-woordig moet je meer doen om iemand over de streep te trekken. Goed weten aan wat voor product er behoefte is, zorgen voor een pas-send advies.’‘Ik kan niet alleen goed verkopen, maar ook scherp inkopen. Alleen al bij de bouw van ons huidige pand heb ik bijna een half miljoen euro bespaard op de eerste offertes. Ik vind het leuk als zoiets me lukt. Mar-tijn zou er in de onderhandelingen misschien wat meer verbale finesse in gooien. Ik ben meer van take it or leave it. Want aannemers probe-ren je toch vaak uit.’

Martijn Pfeiffer (39)‘De merknaam Eurol is een toevalstreffer. M’n vader stond voor een verkeerslicht naast een vrachtauto met daarop ‘transport door heel Europa’. Hij had al langer het idee dat hij wat met Europa moest doen. Het werd Europa Olie, samengevoegd tot Eurol. Die naam is in de dik 35 jaar dat het bedrijf bestaat een begrip geworden. Inmiddels zijn we actief in 65 landen. Vijftien jaar geleden was dat wel anders. Toen moesten we ervoor vechten om überhaupt ergens op gesprek te mogen.’‘Ik heb de ontwikkeling van het bedrijf bewust meegemaakt. Het eer-ste pand, de eerste afvulmachine… Ik heb er veel tijd doorgebracht. Flessen op de afvullijn gezet, doppen erop gedraaid. En in de weeken-den ging ik met mijn vader op pad. Ons product promoten. Eigenlijk ging dat allemaal vanzelf. Toch ben ik pas laat, zo’n beetje tegen het einde van mijn middelbareschooltijd, bewust gaan nadenken over de stap naar het familiebedrijf.’‘We werken nu bijna vijftien jaar samen. Toen ik in het bedrijf kwam, stond er al een geoliede machine. M’n vader was in het begin blij met elke order. Logisch, hij heeft ervoor moeten vechten om het bedrijf te maken tot wat het nu is. Ik denk dat hij daardoor ook nu nog blij kan zijn met een kleine order. Ik heb dat wat minder. Niet gek, als je bedenkt dat er hier dagelijks containers vol de deur uitgaan.’‘Ik heb wat meer theoretische achtergrond. Mijn vader is een selfmade man, heeft veel zelf moeten ontdekken. Ik heb van hem geleerd mijn boerenverstand te gebruiken. Hij kan nogal direct reageren, soms ook emotioneel. Ik denk eerst nog even na en reageer dan pas. Het botst weleens. Maar dat vind ik geen probleem. Het is zelfs wel goed; zo stel je de zaak weer even goed scherp.’‘De overdracht is geleidelijk gegaan. Zeker in het begin bemoeide mijn vader zich nog met de dagelijkse gang van zaken. Maar dat is nu al veel minder. We sparren nog wel veel. Voordeel is dat hij de markt goed kent. Hij is nu 69 jaar, maar jong van geest. Ik denk dat hij nog lang betrokken wil blijven bij het bedrijf. Logisch, het is zijn kindje. Ik ver-wacht wel dat hij het een keer rustiger aan wil gaan doen. Maar dat zal niet zijn voordat de nieuwbouw is afgerond.’

‘Ikmishetgeduld’

Eurol-directeurMartijnPfeifferstudeerdebedrijfskunde.VaderJohan,oprichter

vandeolieproducentuitNijverdal,leerdehetvakindepraktijk,tussendeauto-en

motorhandelaren.‘Afspraakisafspraak,dathebikdaarwelgeleerd.’

Tekst:FrankdenHoed,|Foto’s:TonPoortvliet,familiePfeiffer

FORUM #02/31.01.1316

actueel

Hetambitieuzeplanvaneu­commissarisNeelieKroesomdekomendezevenjaar ruim9miljardeurote investeren inbreedbandinternetsneuveltopdekomendeEurotopinBrussel.Deregeringsleidersvande27eu-landen zullen hetbedragwaarschijnlijkhalveren.OokhetplanvandeEuropeseCommissieomtientallenmiljardenextraininnovatieenonderzoektesteken,gaatgro-tendeelsdeprullenbakin.Dooropdiepostenflinktebezuinigen,wordtpersaldo het eu­budgettochverlaagd,maarhoefternietgesnedentewordeninde traditionele eu­sectorenzoalslandbouwenderegiofondsen.Datverwach-tenNederlandseEuroparlementariërsvandevijfbelangrijkstepolitiekepar-tijen. Forum vroegzenaarhunideeënoverdekomendeEurotop.Zevenen8februarionderhandelenderegeringsleidersvande27eu-landen overdehoogtevandemeerjarenbegroting.Diegaatoverdeperiodetussen2014en2020.Hetisdetweedepogingomtoteenakkoordtekomen,maardezekeerzalerweleendealkomen,verwachtBasEickhout,lidvandeGroen­LinksfractieinhetEuropeesParlement.‘Ikvreesdatereenworstcasescenario uit zal rollen, waarbij de nettobetalers zoals Nederland en het VerenigdKoninkrijkdehoogtevanheteu­budgetgaanbepalen,terwijlOost­enZuid­Europa de prioriteit van het budgetmogen vaststellen. Er vindt dus geenmoderniseringvanheteu­budgetplaats.’

Meer geld naar Brussel?Eenflinkestreepdoorderekeningvooriedereendiehoopteopeenimpulsomdeeconomischegroeiindeeuaantejagenendeconcurrentiepositieopdewereldmarktteversterken.Doorforstebezuinigenopdeaanlegvanbreed-

Begin februari valt de beslissing.

Dan bepalen de 27 regeringsleiders

hoe de Europese begroting eruit zal

zien. Steekt Europa haar geld in het

aanjagen van economische groei

en bedrijvigheid? Of kiest ze voor

stagnatie?

Tekst: Walter Devenijns | Foto: GettyImages

FORUM #02/31.01.1317

Gaat Europa vaart maken?

bandinterneténinnovatieenonderzoek,wordtdátstrevenvandeEuropeseCommissie sterk verzwakt. Zo gaat nu nog veel onderzoeksgeld naar deNederlandsetu’sendekennisparkenalsBrainport,terwijlglasvezelproviderReggefibermetEuropesesteunnetwerkenaanlegtinNederland.MaarmeergeldnaarBrussel?DatwasvoorNoordelijkelidstatenalsNeder-landenhetVerenigdKoninkrijkooknietacceptabel.Hoemoetjeaandekie-zerineigenlanduitleggendatBrusselmeergeldwil,terwijlerthuiswordtbezuinigd?Nade eersteonderhandelingsrondewerddusduidelijk dat erbezuinigdgáátworden.Hoegrootdebezuinigingzalzijnenwaardeklappenprecieszullenvallen,wordtbeginfebruaribesproken.Makkelijkerwordendeonderhandelingendanniet.VeelzuidelijkeenOost­Europeselandenvindenhetonacceptabelalsergesnedenwordt.Noordelijkelidstatenwillenmin-derennietmééruitgeven.ThijsBerman,EuroparlementariërvandePvdA:‘Waarikbangvoorben,iseencompromis,waarbijinnovatiemoetinleveren.Ookopbuitenlandsbeleidzalwaarschijnlijkgekortworden.Datzijnjuistdiesectorendiewerkgelegenheidopleveren.’

Of miljarden bezuinigen?Ook Jan Mulder, vvd­vertegenwoordiger binnen het Europees Parlement,twijfeltofhetvoorsteldeeindstreepongeschondenhaalt.‘Erzijnlidstatendienietwillenkortenopdelandbouwuitgaven.Overmijnlijk,wordterdangezegd.Enweeranderenzeggen:Komnietaanderegiofondsen.’Juistdiesectorendiedeeconomischegroeikunnenaanjagen,wordenstrakswaarschijnlijkzwaargetroffendoorhetsnoeimes,oordeeltGerbenJanGer-

brandyvandeEuropesetakvanD66.‘Debezuinigingentreffendieterreinenwaarvanikzeg:DatzijnnujuistdiegebiedenwaarEuropazichmeeropzoumoetengaanrichten.’cda’erenEuropoliticusWimvandeCampdaarentegenbreekteenlansvoorhetbehoudvanhetEuropeselandbouwbudget.Hetcdaheeftsterkebelan-gen in de agrarischewereld, en daarmaaktVan deCampdanook geengeheimvan:‘AlsjeaanmijvraagtofhetinitiatiefvanKroestenkostezoumogengaanvanhetlandbouwbudgetdanismijnantwoordnee.’Hijhoudtrekeningmeteentotalebezuinigingvan100miljard,waardoordeeu­begrotinguiteindelijkonderde1.000­miljardgrenszalzakken.Eenderge-lijk ingreep heeft consequenties. Het breedbandproject van Kroes Con-necting Europa zalveletientallenmiljardenmoeten leveren,verwachthij.Eenlichtpuntjegloortnog.HetEuropeesParlementmoetstemmenoverdeafsprakendiedeministersopdeEurotophebbengemaakt.Devoorgesteldebezuinigingenkunnengewijzigdwordenálseenmeerderheidvanhetparle-mentdatwil.Maarhetisonzekerofdatgebeurt,meldendeEuroparlemen-tariërs.Dedrukvanuithetthuisfrontomdeafsprakenmaargoedtekeuren,isgroot.vvd’erMulder:‘AlsereenakkoordistussendelidstatendanzijndetelefoontjesvanuitDenHaag,ParijsofBerlijnnietvandelucht.DanwordendeEuroparlementariërsonderenormedrukgezet.’

www.vno-ncw.nl/europa

FORUM #02/31.01.1318

actueel

êbas eickhout (groenlinks)

‘Alleen hameren op het budget

helpt niet’

‘Nederland kan straks thuis zeggen: ‘We hebben gewonnen bij het korten op de eu-begroting.’ Maar het verdelen van het geld de komende zeven jaar is weer behoorlijk ouderwets. Er zal wel iets naar innovatie gaan en breedbandinternet (Connecting Europe), maar veel geld blijft bestemd voor traditionele sectoren als landbouw en regiofondsen. De Polen houden hun regiosteun en de Fransen hun geld voor de landbouw. Dat neem ik Nederland kwalijk. Altijd hameren op de hoogte van het Europese budget, maar niet bezig zijn met het moderniseren van de Europese begroting die Nederland ook geld kan opleveren.’‘Als mijn worstcasescenario uitkomt, zullen de Groenen in het Euro-pees Parlement tegenstemmen. Want dan moet de eu werken met een uitgekleed budget. De vraag is wat de andere politieke partijen gaan doen. De ervaring leert dat als het puntje bij het paaltje komt de Chris-

tendemocraten en de Sociaaldemocraten vóór zullen stemmen.’

êgerben jan gerbrandy (d66)

‘Deze bezuinigingen zijn nadelig

voor Nederland’

‘Er wordt straks bezuinigd op die gebieden die voor Nederland heel belangrijk zijn. Kortingen op innovatie of breedbandinternet zijn nadelig voor ons land. Dat hebben we aan onszelf te danken. Ik weet dat Nederland de modernisering van het budget ook op zijn verlanglijstje heeft staan, maar pas op plaats 10. Op 1 tot en met 9 staat: we willen minder, minder en nog eens minder geld aan Brussel overmaken. Als je dat voortdurend roept dan is iedereen gestopt met luisteren.’ ‘Het Europees Parlement vindt dat de eu meer eigen inkomstenbronnen moet krijgen om terugkerend gehak-ketak over de begroting te voorkomen. En er moet echt iets veranderen aan de regeldrift. Heel veel bedrijven doen niet meer de moeite om mee te dingen bij Europese tenders. Je hebt als bedrijf een paar werknemers nodig om te voldoen aan al die Europese audits, controles en tussentijdse accountantsverklaringen. Dat levert een vicieuze cirkel van wantrouwen op.’

groe

nli

nks

koen

suy

k/an

p

FORUM #02/31.01.1319

êjan mulder (vvd)

‘Europa levert

Nederland geld op’

‘Nederland verdient aan Europa. We verdie-nen zelfs aan regiofondsen die hun geld investeren in arme, vooral Oost-Europese landen. Ik was onlangs in Roemenië. Neder-land is de grootste investeerder, werd me verteld. We spelen een rol bij de aanleg van wegen, ziekenhuizen en vliegvelden. Dat levert ons een heleboel op. In Polen hoorde ik hetzelfde verhaal.’ ‘De laatste tien jaar stegen de begrotingen van de lidstaten gemiddeld met 68 procent. De begroting van de eu met maar 38 procent. Ondanks het feit dat we er twaalf nieuwe leden bij hebben gekregen. En de zo veel besproken landbouwbegroting is nog net zo hoog als toen de eu nog vijftien lidstaten had.’ ‘Ik vind dat de huidige begroting gehand-haafd moet worden, maar wel mag stijgen om de inflatie bij te houden. Dat is een ander standpunt dan de vvd hanteert in Den Haag, maar dat weten ze daar ook.’

êthijs berman (pvda)

‘We houden elkaar in een

houdgreep’

‘Ik ben doodsbenauwd dat we straks juist die eu-onder-delen die banen scheppen moeten inleveren, zoals innova-tie. Dat is slecht voor de positie van Europa in de wereld. Weet je dat het eu-budget relatief eigenlijk heel klein is? Maar 1 procent van de Europese economie. Eigenlijk is dat niks. Zet dat dan maximaal in op innovatie en onderzoek om de economische- en klimaatcrisis te bestrijden.’ ‘Je bestrijdt de crisis overigens niet met dat kleine beetje geld van de eu. Daarvoor heb je meer nodig. Maatregelen die werkgelegenheid opleveren zoals het moderniseren van de arbeidsmarkt, inclusief goede arbeidsvoorwaarden in de hele eu. Dan komt de consumptie ook weer op peil.’‘Alleen, eu-ministers staan tegenover elkaar, partijen in het Europees Parlement ook. Zo houden we elkaar in een houdgreep. Terwijl er door anders te kiezen extra geld te verdienen is. Ook met Europees buitenlands beleid waarop waarschijnlijk ook bezuinigd zal worden. Elke euro ontwikkelingshulp zorgt op de lange termijn voor meer handel.’

koen

suy

k/an

p

lex

van

lie

shou

t/an

p

FORUM #02/31.01.1320

actueel

Wat gebeurt er op de Eurotop?

Wanneer 7en8februariHoofdonderwerp HoeveelgeldmagdeEuropeseCommissiede komendezevenjaaruitgeven?Enwaaraan?Voorstel budget 1.083miljardeuro(vorigeperiode:925miljard, stijging7procent)Waarvan •80miljardvoorhetstimulerenvaninnovatieen onderzoek,eenstijgingvan30miljardtenopzichte vandevorigeperiode •50miljardvoorhetversterkenvandeinfrastructuur endeaanlegvansupersnelinternetonderdeproject­ naam Connecting Europe •390miljardvoorlandbouw •338miljardvoorregiofondsen •enderestvoorbuitenlandsbeleid,personeel, et ceteraProcedure DeEuropeseministersvande27lidstaten(Europese Raad)overleggenopdeEurotopoverhetvoorstel.Na eenakkoordopdeEurotopwordthetbesluitter goedkeuringnaarhetEuropeesParlementgestuurd. Zegthetparlement‘Nee’,danwordteropnieuw onderhandeldtusseneendelegatievanhet parlement en de ministers.

êwim van de camp (cda)

‘Meer Europees geld naar

Nederlandse instituten’

‘De eu krijgt steeds meer taken toebedeeld, maar het mag geen geld kosten. Dat vind ik een beetje schijnheilig. Maar ik begrijp ook wel dat als er in eigen land bezuinigd wordt, je als eu moeilijk met een begroting op de proppen kan komen die een stijgende lijn laat zien.’‘Dat de kortingen op het budget voor een deel worden afgewen-teld op innovatie en Connecting Europe vind ik moeilijk. Ik betreur het dat het eu-budget niet gemoderniseerd wordt. Er zou meer Europees geld naar Wageningen of naar een waterinstituut als Wetsus uit Leeuwarden moeten gaan. Maar ik weet uit ervaring dat allerlei instanties heel goed bezig zijn. Onze technische universiteiten, maar ook kennispark Brainport bij Eindhoven halen echt wel miljoenen euro’s binnen.’‘Nederland is sceptisch over Europa. Ik zou het prettiger vinden als Nederlandse overheden iets positiever over Europa zouden communiceren.’

phil

nijh

uis/

anp

vijf vragen aanbuiten beeld

AdMelkert(56)

Was: partijleiderPvdA,vn­gezantIrakIs: adviseur,voorzitterPvdA­commissie

‘Je zou kunnen zeggen dat ik door omstan-digheden in het buitenland ben terechtgeko-men, maar zo zie ik het zelf niet. Het lag in de rede dat ik ooit internationaal actief zou wor-den. In mijn studententijd hield ik me al meer met Brussel dan met Den Haag bezig.’‘Mijn standplaats blijft Amerika, waar ik voor de Wereldbank en het United Nations Deve-lopment Programme heb gewerkt na mijn vertrek in 2002. Ik ben tegenwoordig zzp’er. Als adviseur op het gebied van social respon-sibility wissel ik pro deo- en commerciële opdrachten af. Zo help ik Oman bij het opzet-ten van een overlegstructuur met sociale partners. In Nederland ben ik voorzitter geworden van een PvdA-commissie die zich buigt over de oplossing van de internationale economische crisis. Daarnaast heb ik me hier

ingeschreven bij sprekersbureau Assemblee, omdat ik mijn internationale kijk wil delen. Het is goed om uit te dragen waar Nederland zijn bread & butter vandaan haalt: het buiten-land.’‘Als u spreekt over 2002, is mijn analyse nog steeds dat problemen op het gebied van maat-schappelijke integratie op één hoop werden gegooid met de beleidsprestaties van de Paarse kabinetten, terwijl die Nederland juist sterker hadden gemaakt. Het was de wereld op z’n kop. Maar ik wil niet teruggaan naar die tijd. Dat is een afgesloten hoofdstuk voor mij. Ik ben geïnteresseerd in het nu en de toe-komst.’‘Over het huidige kabinet: ik heb altijd het vertrouwen gehad dat de Nederlanders zich op een moment zouden realiseren dat het maatschappelijk compromis in het midden het land sterker maakt. Dat staat het debat en ruimte voor extreme posities niet in de weg. Signalen uit die hoek moeten op hun waarde worden geschat en soms verinnerlijkt door de partijen in het midden.’‘Een voorbeeld daarvan is de houding tegen-

over de Europese Unie. Alle zeilen moeten worden bijgezet om de bevolking betrokken te houden bij het Europese project. Burgers moeten vragen kunnen stellen en antwoor-den daarop krijgen. Maak duidelijk waar de meerwaarde van Europa ligt voor hen.’‘We zouden iets kunnen leren van hoe de volksvertegenwoordiging in Amerika loopt: rechtstreeks via het Huis van Afgevaardigden en de eigen identiteit via de Senaat. Wat mij verder aan Amerika opvalt, zijn de omgangs-vormen in het publieke domein, en het intense debat over de toekomst, met een inbreng van thinktanks en onderzoeksjourna-listiek. Van mijn tijd in Irak, waar dagelijks bommen vielen, sommige dichtbij, heb ik geleerd dat het de opgave van de politiek is om een draagvlak voor stabiliteit te creëren. Dat betekent het wapengeweld terugdringen en zorgen dat afspraken en procedures van de grond komen.’

Tekst:PaulScheer|Foto:JoostvanDaal

‘Internationale kijk delen’

21 FORUM #02/31.01.13

FORUM #02/31.01.1322

actueel

DEMOTIE:rumoer INHETLOONGEBOUW

Demotie is terug op de

agenda, ditmaal dankzij

Capgemini.Blijfthetbijeen

emotionele oprisping, of

isdithetstartseinomhet

loongebouwtehervormen?

Mindernaarleeftijd,meer

naar prestatie belonen.

Tekst:PaulScheer|Foto:B2MProductions

23 FORUM #02/31.01.13

Het was de bedoeling om ict-bedrijf Logica, onlangs overgenomen door het Canadese cgi, te rebranden als grootste Canadese werkgever in Nederland. Maar voor bestuursvoorzitter Ron de Mos het wist, zat hij midden in een brede maatschappelijke discussie over demotie. Een woord dat niet voor niets grotendeels uit emotie bestaat. De Mos had in Het Financieele Dagblad ver-teld dat het bedrijf zijn arbeidsvoorwaar-denbeleid op de schop zou nemen. De belo-ning moet meer worden gebaseerd op prestatie en minder op leeftijd. Daarmee sloot hij aan op het voornemen van bran-chegenoot Capgemini om de salarissen van een aantal dure – oudere – werknemers aan te passen aan de veranderde markttarieven. In de media werd dat aangeduid met demo-tie, terwijl dat in feite niet het geval was. Bij demotie gaat het immers om de overstap naar een minder belastende functie, die dan ook minder wordt betaald. Bij cgi Nederland, zoals Logica nu heet, is er iets anders aan de hand dan bij Capge-

mini. De Mos: ‘We hebben verschillende redenen om het loongebouw te hervormen. Ons moederbedrijf, waar de oprichter nog aan het roer staat, streeft naar een optimale binding tussen bedrijf en members, zoals de medewerkers worden genoemd. Dat gebeurt onder meer door winstdeling. Een deel van het salaris wordt dan afhankelijk gemaakt van de winst van bijvoorbeeld de businessunit of de landelijke vestiging. Daarnaast kunnen medewerkers een aan-deel nemen in het bedrijf. Bij cgi heeft inmiddels bijna 90 procent van de mede-werkers aandelen.’cgi Nederland heeft de overname ook aan-gegrepen om in te spelen op sociaalecono-mische thema’s als de vergrijzing en de ver-hoging van de pensioenleeftijd. De Mos: ‘Straks zijn 65-jarigen nog gewoon aan het werk. Die kun je als werkgever flexibiliteit bieden in hun werktijden, in ruil voor min-der loon. Aan de andere kant van het spec-trum heb je jong talent dat na een jaar of drie onrustig wordt. Die kun je als werkge-

ver niet laten vertrekken als je net een paar jaar in ze hebt geïnvesteerd. Dus moet je ze de mogelijkheid geven om sneller door te groeien.’De eerste reacties die hij heeft ontvangen, zijn wisselend. Er is bij een deel van de medewerkers, de groep met verworven rechten, onrust ontstaan. Volgens De Mos is dat vooral het gevolg van de kop boven het artikel in het fd: Ook Logica zint op loonoffer. Maar hij krijgt ook positieve reac-ties van medewerkers die het goed vinden dat deze discussie wordt gevoerd. Met de ondernemingsraad wil hij een taskforce vormen om de plannen verder uit te wer-ken. En daarbij zoveel mogelijk buiten de emotie te blijven.

weggezetHet blijft een beladen onderwerp. Demotie doet denken aan degradatie en demotivatie, aan het tegenovergestelde van promotie. Op papier is sprake van een win-winsitua-tie: de werknemer kan het op oudere leef-

FORUM #02/31.01.1324

actueel

tijd wat kalmer aan gaan doen, de werkgever betaalt minder loon en behoudt een produc-tieve werknemer. Maar in de praktijk kunnen werkgever en werknemer er slecht mee uit de voeten. De oudere werknemer ervaart demo-tie als een brevet van onvermogen en voelt zich weggezet als minder productief en flexi-bel; de vooroordelen over ouder personeel. De werkgever brengt het thema liever niet ter sprake omdat hij bang is de werkrelatie te ver-storen. Tegelijkertijd wordt demotie een steeds logi-scher optie. We moeten langer doorwerken, dus wordt het voor werkgevers zaak om ouderen langer – gezond en productief – aan het werk te houden. De pensioenregeling hoeft ook geen sta-in-de-weg meer te zijn. Een pensioen gebaseerd op het laatstver-diende loon maakte het onaantrekkelijk voor werknemers om in de eindfase van hun werk-zame leven minder te gaan verdienen. Met een pensioen gebaseerd op het middelloon is dat probleem verholpen. Mensen werken ook niet meer hun hele leven bij één baas. Het loongebouw dat daarbij hoorde, ging uit van elk jaar een treetje hoger

op de salarisschaal, en zo nodig de stap naar een hogere schaal. Hoe ouder je werd, hoe meer je ging verdienen. Dan accepteerde je als jongere dat je naar verhouding wat minder kreeg. De beloning lag in het verschiet. Niet meer dus. Dienstverbanden worden kor-ter, contracten flexibeler. Jongeren willen niet meer wachten op de uiteindelijke beloning, ze willen nú op hun prestaties worden beoor-deeld en betaald. Ze zitten in een fase van hun leven – auto, huis, gezin – waarin ze het geld goed kunnen gebruiken. En anders gaan ze weg, misschien wel naar het buitenland, waar meer naar prestatie wordt beloond. Met de vergrijzing is de oude verdeelsleutel ook niet meer op te brengen; de relatieve overbetaling van ouderen wordt dan simpelweg te duur.

remotieDe nieuwe rekensom zou kunnen zijn: oude-ren krijgen minder betaald, jongeren meer. Maar wat werkgevers het liefst willen, is een loongebouw dat gebaseerd is op prestatie, productiviteit en het bedrijfsresultaat. In goede tijden deelt het personeel zo mee in de winst, in slechte tijden of bij ondermaats

presteren wordt pas op de plaats gemaakt of zelfs minder verdiend. Zover is het echter nog niet. In veel cao’s ont-breekt nog een passage over demotie. De vak-bonden willen er niet aan. Van de 385 cao-akkoorden van vorig jaar hebben er maar zes een expliciete afspraak over demotie, meldt awvn.Misschien moet demotie voortaan functie-herindeling worden genoemd, om het taboe er een beetje vanaf te halen, oppert , de werk-geversorganisatie die bedrijven adviseert bij het sluiten van cao’s. Vakbond cnv spreekt liever van instauratie, wat hernieuwing of wederoprichting bete-kent. Dat klinkt positief, maar het ligt niet echt lekker in de mond. In België, waar demotie ook een gevoelig thema is, heeft adviseur Tanja Verheyen het begrip remotie geïntroduceerd. Ze is mede-auteur van het boek Remotie: een stap terug is een stap vooruit. Verheyen: ‘Het is absoluut nog taboe in België. Werkgevers passen het wel toe als alternatief voor ontslag van mede-werkers, maar ze hangen dat niet aan de grote klok. Statusverlies speelt nog een te grote rol

Gemiddeld salaris per leeftijdsgroep (25-29-jarigen = 100)

Landen die in de groep ouderen hoog scoren, hebben of hadden vaak regelingen voor vervroegd uittreden. Landen die laag scoren, belonen

meer naar prestatie en bieden minder ontslagbescherming

200

180

160

140

120

100

8025-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 jr

Frankrijk

Nederland

Duitsland

Verenigde Staten

Noorwegen

Verenigd Koninkrijk

Japan

bron

: oes

o

AlleenFranseouderenzijnduurder

FORUM #02/31.01.1325

column scheer

Vrouwenstrijd OphetRotterdamseFilmfestivalwerddeeerstedooreenSaoedi-schevrouwgemaaktefilmvertoond.Eenheuglijkfeit,datalleennietinSaoedi­Arabiëzelfkanwordengevierd,wantdaarisdefilmverboden.

CentraalstaatWadjda,een10­jarigmeisjedateenfietswilomdaarmeetegenhaarbuurjongentekunnenracen.Maarmeis-jesmogennietfietseninSaoedi­Arabië.Eenlanddatinveleopzichtenmodernoogt,maarindebehandelingvanvrouweneenouderwetseindrukmaakt.Vrouwenmogenzichbinnenshuismodernkledenengedragenzolangergeenvreemdemaninhuisis.Buitenmoetenzijzichgesluierdinlangezwartegewadenhullenenzichlatenrondrijdendooreenman.Zelfsdekoningschijntervoortezijndatvrouwenzelfmogenautorijden,maardewilvandekerkisheilig.Zondevanaldievrouwelijketalenten,denkjemeteenwesterseblik.

Wadjdakrijgterintoenemendematemeetemaken.Thuisluistertzenaarwestersepopmuziek.Zemagnietmeezingen;steldatbuiteneenmanhaarvrolijkestemhoort.Zedraagthetliefsteenspijkerbroekensneakersonderhaarzwartegewaad.Alszeopdemeisjesschooltehorenkrijgtdatzenetalsiedereenzwarteschoenenmoetdragen,verftzehaarsneakerszwart.Vanhaarouderskrijgtzegeenfiets.Daarombesluitzemeetedoenmeteenkoranwedstrijdopschool:wiekanhetbesttekstenuitdekoranreciteren?Zewintdewedstrijdzowaar,maariszodom(ofzoeerlijk)omtevertellenwatzemethetgeldgaatdoen.Deschoolleidingbesluithetgeldovertemakennaar‘onzebroedersinPalestina’.

ZolijktWadjdaopjongeleeftijdtelerenwathetbetekentomalsvrouwoptegroeienineenstreng­islamitischland.Enandersmoetzemaarnaarhaar–moderningestelde–moederkijken.Diewordtdoorhaarmanopeenzijspoorgezetomdatzijhemgeenzoonkanbaren.Hijneemtdaaromeentweedevrouw.Zehadnogweleenmooiejurkwillenkopenomhemopanderegedachtentebrengen.MetdatgeldkooptzealsnogdefietsvoorWadjda.Sisters are doing it for themselves.

Paul Scheer

jero

en p

oort

vlie

t

voor werknemers. Demotie betekent in hun ogen dat zij de job niet meer aankunnen.’Volgens haar moeten werkgevers een bedrijfscultuur creëren waarin falen niet met-een wordt afgestraft. Coaches zouden oudere werknemers kunnen bijstaan in het demotie-traject. Het valt Verheyen op dat veel werkge-vers gefixeerd zijn op het vaste salaris. ‘Je zou naar andere beloningsvormen kunnen kijken. Niet alleen naar variabele beloning, maar ook naar extra vrije dagen voor zowel oudere als jongere werknemers.’Ron de Mos van cgi Nederland is zeker van plan om het allemaal mee te nemen in het nieuwe arbeidsvoorwaardenbeleid. Maar over het hoe, wat en voor wie kan hij nog niks zeg-gen. In het fd gaf hij nog het voorbeeld van 80 procent vast salaris en de rest gekoppeld aan de individuele prestatie en de bedrijfs-winst. Daar laat hij het voorlopig even bij. De hervorming van de arbeidsvoorwaarden zou wat hem betreft door de hele ict-sector moe-ten worden opgepakt, en landelijk door de sociale partners. ‘De kwestie-Capgemini heeft duidelijk een zenuw geraakt.’

‘de kwestie-capgemini

heeft duidelijk

een zenuw geraakt’

FORUM #02/31.01.1326

ondernemerspanel

Anja Jesserun / Norway Coatings / Utrecht

‘Dubbel gevoel’‘Alsondernemerzegik:‘Wateenberoerdidee.’Maaraandeanderekant ishetwelnodigdenegatievespiraaltedoorbreken.Eenpositiefsignaalkandeangstbijconsu-mentenmisschieneenbeetjewegnemen.Zorgendatzijweerwatmeervertrouwenkrijgen.Dusindiezinhebikeenbeetjeeendubbelgevoel.’‘Ik lever speciale coatingsvoorde bouw.Die zijn altijd

gewild,ooknuereenmalaiseisindebouw.Tochgeldtookvoormijdathetterugloopt.Dusalsjemevraagtofikoploonsverhogingenzittewachten?Nou,nietecht.Ikkijkeerderwaariknogkanbezuinigenendatgeldtvoormeerondernemersnu.’‘Alsdebouwgestimuleerdwordt,erweerwordtgekochténverkocht,datzoupaseengoedeimpulsgevenaandeeconomie. Niet alleen de bouw profiteert daarvan ofmijnbedrijf.Hetzorgtvoorheelveelbedrijvigheidwaarveelmeersectorenvoordeelvanhebben.’

Wolter Smit / Topdesk (softwarebedrijf) / Delft

‘Slimmer zijn’‘Hetisallemaalleukenaardigomdebinnenlandsekoop-krachttewillenverbeteren,maarvolgensmijkunnenweonsbeterconcentrerenopdevraaghoewemeeraanhetbuitenland kunnen verdienen. Duitsland heeft dat heelgoed begrepen en kijk eens hoe die economie draait.Hogerelonenkúnnenjeconcurrentiepositiedanjuistomzeephelpen.’‘Nu kun je je natuurlijk afvragen of je op lonenmoet

concurrerenmethetbuitenlandofop slimheid.Kies jevoordatlaatste–endatdoeikmetmijnbedrijf–danisdehoogtevandelonenminderbelangrijk.Ikheblaatstmeegedaan aan een werkgeversonderzoek van NrC Handelsbladenikbleekopnummer2testaanquaverbe-tering van arbeidsvoorwaarden in 2012. Ik wil maarzeggen:goedemensenhebbeneenprijs.Nukunnenweermakkelijkeraankomenendatdoenwedusook.Wantals ik het beter wil doen dan het buitenland, heb ikslimmekoppennodig.’

Harry Meens / Alfa Bier / Schinnen

‘Belachelijk’‘Lonen latenstijgenzonderdatdeproductiviteit stijgt?Eenbelachelijkvoorstel.Datwerktechtniet.Enhetzouheelveelbedrijvendekopkosten.Nee, als je echt ietswiltdoen,moetjezorgendatdeéénmiljoenmensendienuaandekantstaanwordeningezet.Zetzeinbijbedrij-ven.Ikheb25àdertigmanaanhetwerkindebrouwerij.Alsik1,5fteextrazouhebben,geeftdatlucht.Dankanik

mijnmensenindewattenleggen,stijgtdeproductiviteitenuiteindelijkookhunsalaris.’‘Voordieéénmiljoendienuthuiszitten,ishetookgoed.Diekrijgenhunarbeidsritmeterugenuiteindelijkbetaaldwerk.Eriswerkgenoegbijbedrijven.KijknaardeDuit-sers.Die hebbenhetook zo aangepakt en hebben eensupergezondeeconomie.Hetisgewooneenkwestievangezondboerenverstand:alswemetzijnallendeschou-ders eronder zetten, krijgen we Nederland er weerbovenop.’

Omhoog die lonen?In een interview met Het Financieele DagbladzeiministerAsschervanSociale

Zakenheteengoedideetevindenalsdelonenstijgen.Wantmeerkoopkrachtis

goedvoordeeconomie.Salarisverhogingdéoplossingvoordecrisis?

Tekst:JiskaVijselaar|Foto’s:SamRentmeester,HansStakelbeek,NoutSteenkamp

FORUM #02/31.01.1327

uitspraken

‘Zalig zijn de digibeten. Zij erven straks de echte wereld. De rest de virtuele.’Jules Deelder, hp/De Tijd van 16 januari

‘Ouder worden is geen uitdaging. Het gebeurt gewoon.’Sociaal geograaf Carlo van Praag, Elsevier van 19 januari

‘Een werknemer is geen kostenpost, geen fte, maar een mens van vlees en bloed die een relatie aangaat met een werkgever.’cnv-voorman Jaap Smit, Het Financieele Dagblad van 18 januari

‘Je kunt niet bezuinigen zonder te bezuinigen.’vvd-Kamerlid Ton Elias, NU.nl van 24 januari

‘Argumenten doen er niet toe. De euro is een geloofsovertuiging.’Econoom en eurocriticus Arjo Klamer, hp/De Tijd van 16 januari

‘In de praktijk werkt demotie vooral zeer demotiverend.’Andries Bongers, Nederlandse Vereniging voor Personeelsmanagement, Het Financieele Dagblad van 19 januari

‘Anonieme kubieke meters maken niet gelukkig.’Bouwend Nederland-voorzitter Elco Brinkman over eenheidsworst in de bouw, Het Financieele Dagblad van 21 januari

‘Moeten we een provinciegrens handhaven die alleen is getrokken omdat een graaf en de paus ooit ruzie hadden?’Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken over de kritiek op herindelingen, de Volkskrant van 24 januari

‘Politiek is het mooiste wat er is, omdat je echt iets kunt veranderen. Het is ook het afschuwelijkste wat er is, omdat het een soort reallifesoap is.’Oud-PvdA-Kamerlid Paul Tang, ad van 26 januari

‘Dijkgraven zeggen altijd: geef ons heden ons dagelijks brood en af en toe een kleine watersnood.’Minister Schultz, de Volkskrant van 26 januari

FORUM #02/31.01.1328

achtergrond

Dekomendejarengaathetmesinhetpostennetwerk.

Tientallen miljoenen worden er bezuinigd op ambassades

enconsulaten.Watkomterdannogterechtvanecono-

mischediplomatie?

Tekst:RemkoEbbers|Foto:DavidvanDam/hh

Alle Nederlandse ambassadeurs gaan op de foto met ministers Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken en Lilianne

Ploumen voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking tijdens de Ambassadeursconferentie van dit jaar

FORUM #02/31.01.1329

‘Ik doe niet anders dan economische diplomatie. Dat is honderd pro-cent mijn werk.’ Kom bij Simone Filippini niet aan met het vooroor-deel van immer borrelende diplomaten. De druk twitterende consul in Miami heeft wel wat beters te doen. Filippini lijkt weinig op het hau-taine prototype diplomaat. Ze is enthousiast, op het drukke af, alsof ze geen tijd te verliezen heeft. ‘Een succesvolle consul of ambassadeur is een beukertje, proactief, on the ball en praktisch.’Toen ze in 2011 voor het eerst in Miami op haar stoel ging zitten, heeft ze zich hardop afgevraagd: ‘Wat zijn mijn verantwoordelijkheden? Ik heb twee medewerkers en zeven onbezoldigde honorair consuls in een gebied van Florida tot en met Texas. Hoe kan ik een deuk in een pakje boter slaan? Wat wil Nederland en waar is Nederland goed in? Behalve het aanbod uit Nederland, moet er natuurlijk ook vraag zijn uit de vs.’En dus houdt Filippini de activiteiten van het Amerikaanse bedrijfsle-ven goed in de gaten. Ze bezoekt beurzen die interessant kunnen zijn

voor Nederlandse bedrijven. Op die manier stuitte ze tijdens de grote pretparkbeurs iaapa op een stand van De Efteling. ‘Brabant lijkt eco-nomisch wel wat op Orlando vind ik, dus heb ik geholpen om beide regio’s samen te brengen. In oktober is een samenwerkingsverband ondertekend tussen Midpoint Brabant en Orange County Orlando. Dat gaat niet alleen over themaparken, maar ook over medische simu-latietechniek, belangrijk in de ouderenzorg. Wij hebben er veel aan gedaan om Orlando bij de les te houden, want tussentijds kwam er een ander bestuur.’Welke deuren een officiële vertegenwoordiging van Nederland kan openen, blijkt uit een verhaal over drijvende woningen. Een Neder-lands bedrijf zag een mogelijkheid om die innovatieve woningen te bouwen in Florida. De wet- en regelgeving was op die plek zo streng dat eigenlijk helemaal niets mocht. Een tegenvaller. Filippini zocht in de vs andere belanghebbende bedrijven om samen bij de overheid te

sNijdeN iN diplOmatie: wie moet erhangen?

FORUM #02/31.01.1330

achtergrond

pleiten voor aanpassing van de regels. ‘Ik ben naar Tallahassee, de hoofdstad van Florida, gegaan en heb gezegd: ‘Deze jongens bouwen dezelfde huizen op de Maldiven. Daar is de strengste milieuwetgeving ter wereld. Dan moet het hier toch ook kunnen.’ Kijk, ik kan de wetge-ving niet veranderen voor het Nederlandse bedrijfsleven, maar ik kan wel gelijkgestemde partners zoeken. Ik weet wat er leeft.’

gold rushWie zaken wil doen in Angola kan zeker niet zonder de ambassadeur ter plekke. Het land is booming en gaf zijn voormalige kolonisator Por-tugal in 2011 ‘ontwikkelingshulp’. In het voormalige communistische Angola is de overheid alomtegenwoordig. Hoeft Filippini zich in de vs nauwelijks te bekommeren om consulaire zaken, dat wordt centraal geregeld vanuit Washington, in Angola doet ambassadeur Susanna Terstal af en toe ‘ambassadeurskleren’ aan. ‘Maar mijn aanpak is in grote lijnen hetzelfde’, zegt Terstal. ‘Onderne-mers weten mij wel te vinden. Dat moet ook wel. Angola is een heel ingewikkeld land, bijna niemand spreekt er Engels. Je kunt er niets beginnen zonder toestemming van de overheid. De ondernemers die er zitten, zitten er al heel lang, ze hebben contacten waar ik jaloers op ben en toch kloppen zij ook nog wel eens bij mij aan.’

De cijfers van de Angolese economie doen denken aan een gold rush. Het land is vooral afhankelijk van olie en diamanten, die in groten getale worden geëxporteerd. Met alle gevolgen voor de prijsontwikke-ling: zes tomaten voor 15 dollar. ‘Alles wordt geïmporteerd. Er is nau-welijks landbouw’, zegt Terstal. En daar ligt natuurlijk een kans voor Nederlandse ondernemers. ‘Mijn functie is dan: wat zijn de problemen die bedrijven tegen kunnen komen? Is het de wetgeving die boeren belemmert de grond te gebruiken of liggen er zoveel mijnen in de grond dat niemand het land durft te bewerken?’Dat Angola voornamelijk met China handel drijft en Chinezen alom-tegenwoordig zijn, is volgens Terstal niet zo dramatisch. ‘Daar ben ik niet bang voor. Zij doen wegenbouw en huizenbouw. Dat is iets heel anders dan de sectoren waar Nederlandse bedrijven goed in zijn. Chi-nezen hebben hun niche en de rest laten ze gaan.’

vechtenNederland moet dus niet al te lichtvaardig omspringen met zijn ver-kenners in het buitenland. De post in Nicaragua wordt aan het einde van dit jaar opgeheven en tijdelijk zaakgelastigde (voor zo’n korte tijd wordt geen ambassadeur benoemd), Reina Buijs, probeert alles netjes achter te laten. Ook voor het bedrijfsleven. ‘Als een vertegenwoordi-

FORUM #02/31.01.1331

ging echt dicht gaat, zonder alternatief, is dat behoorlijk dramatisch. Het openen of heropenen van een ambassade is niet gemakkelijk. Je bent dan de new kid on the block en moet je overal tussen vechten.’In Nicaragua wordt ze opgevolgd door een honorair consul, een zaken-man met goede contacten bij de Nicaraguaanse regering, zegt Buijs. ‘Hij heeft goede ingangen bij bedrijven en de politiek en daarbij kent hij Nederland ook. Als je een post sluit is het belangrijk dat je iemand zoekt die een rol kan blijven spelen. Daar moet je op tijd mee begin-nen. Er komt een website speciaal gericht op bedrijven die zaken wil-len doen in Nicaragua. Wie zijn daar de belangrijke mensen om langs te gaan? Welke bedrijven willen zaken doen met Nederland?’Buijs benadrukt de rol die ontwikkelingssamenwerking heeft gespeeld. Die moet je imago-technisch niet uitvlakken, vindt ze. ‘Ontwikkelingshulp was de core business van de ambassade in Nicara-gua. Daardoor hebben we een heel goede naam gekregen waar Neder-land op kan voortbouwen. Het is jammer dat we nu sluiten terwijl er meer mogelijkheden in Nicaragua komen. Het land groeit economisch en vooral voor het mkb is dit soort landen erg interessant.’Het belang van een vertegenwoordiging is dus groot, al lijkt dat voor een buitenstaander niet zo en is die soms gebaseerd op vooruitdenken. Filippini en Terstal leggen hun honorair consuls in de watten. Filippini

laat ze uitgebreid delen in de successen die ze behaalt en Terstal houdt nauw contact met haar honorair consul op een eilandje voor Angola. ‘Het is een eilandje uit een reclame: palmen en witte stranden. Ik kom er heel graag. Maar het is ook belangrijk dat wij er een vertegenwoordi-ger hebben. Ook daar zijn bodemschatten ontdekt en als die ontwikke-ling van de grond komt, heeft Nederland al een steunpunt. ‘

concurrentenDe aangekondigde bezuinigingen op het postennetwerk is een gege-ven, vinden alle drie de diplomaten. Maar daar moet de politiek niet te gemakkelijk mee omspringen. Filippini: ‘Als een vertegenwoordiging alleen maar de gang van zaken hoeft te volgen, kun je volstaan met lap-topdiplomatie. Business is een langetermijnkwestie. Daarvoor moet je contacten hebben en follow ups kunnen doen.’ Het proefballonnetje van het vorige kabinet om samen te werken met ambassadeurs van andere landen, wordt met zorgelijke blikken ontvangen. Als het gaat om wet- en regelgeving kan Nederland wel het een en ander uitbeste-den aan gelijkgezinde landen. ‘Maar bij economische dienstverlening zijn we elkaars concurrenten’, zegt Terstal.

www.vno-ncw.nl/buitenlandsehandel

HoeveelwilTimmermansbezuinigen?

Heteerstekabinet­Ruttehaaldevoordeperiode2010­2015voor55miljoeneurowegbijhetposten-netwerk.RutteIIschraptnogeens40miljoeneuroophetpostennetwerken60miljoenophetHaagseministerie. vno-ncw en mkb­Nederland,enookindi-vidueleondernemerszoalsKommerDamenvanhetgelijknamigescheepsbouwbedrijf,hebbenhetkabinetalopgeroepengeenpostentesluiten.OokRutteIbezuinigdenamelijkalopdebuitenlandsevertegen-woordigingen.MinisterTimmermansvanBuitenlandseZakenbeloofdetweewekengeleden,tijdensdejaarlijkse‘terugkomdag’voordiplomateninhetbui-tenland, zijn uiterste best te doen om alle ambassades opentehouden.RenéeJones­Bos,topambtenaarophetministerie,zietechternietveelindekaasschaaf-methode.DatzeizeonlangstegenweekbladVrijNederland.DeTweedeKamerdiscussieertbinnenkortopinitiatiefvanD66overdebezuinigingen.

gett

yim

ages

FORUM #02/31.01.1332

binnenland

‘Moeteneerstallewegenmaardichtslibben?’

Mathieu Wijnands, directeur van de Van der Weegen Bouwgroep in Tilburg, wordt er een beetje droevig van. ‘Ik zat vanmorgen om 7 uur op kantoor. Maar ik zag ook iemand over tienen binnenkomen. Die man was twee uur later hier dan hij had gewild. Moet je eens kijken wat dat kost.’ Het gaat niet goed met de A58. Door de econo-mische tegenwind lijkt het op veel Nederlandse snelwegen wat rustiger. Maar op misschien wel de belangrijkste snelweg van Brabant en Zee-land zijn files dagelijkse kost. En dat kost weg-gebruikers veel extra tijd. Er circuleren bereke-ningen dat bij ongewijzigd beleid in 2020 2,5 miljoen reisuren verloren gaan. Kosten: jaar-lijks 30 miljoen euro. Zijn eigen kosten heeft hij maar niet uitgerekend. ‘Dat levert alleen maar negatieve energie en frustratie op.’

Wijnands woont in Eindhoven en werkt in Til-burg. De veelgebruiker van de A58 merkt gewoon dat die snelweg veel drukker is gewor-den. ‘Je staat nu om de haverklap vast. Op de meest onverwachte momenten. En de overheid versterkt die ontwikkeling door het verkeer zoveel mogelijk van de secundaire wegen naar de hoofdwegen te dirigeren. Gek is dat de pro-blemen eerst zo groot moeten worden dat de wegen aan alle kanten dichtslibben, voordat we gaan nadenken over een oplossing.’ Er wordt gezegd dat onder de huidige economi-sche omstandigheden wel wat terughoudend-heid past bij uitbreiding van wegcapaciteit. Maar juist nu is mobiliteit belangrijk, stelt Wijnands. ‘In deze regio is veel werk. Neem Eindhoven met z’n hightech campus. De bedrij-vigheid neemt nog steeds toe. En dus ook het

woon-werkverkeer. Je ziet dat aanpassingen aan wegen werken. Magnifiek wat is bereikt bij de rondweg Eindhoven. Het verkeer rijdt daar weer door. Maar dat is maar één van de knel-punten.’ Helaas is er geen geld voor een snelle aanpak van alle knelpunten. Wijnands hoopt daarom dat de overheid het plan voor een publiekpri-vate aanpak van de Stichting A58 (met daarin onder meer de bzw) omarmt. Want dankzij dit InnovA58 gedoopte plan is snel ingrijpen wél mogelijk. Hij benadrukt dat het geen simpel plan is voor alleen de aanleg van wat meters extra asfalt, maar een totaalaanpak. Het biedt ook mogelijkheden voor innovatie: de intro-ductie van hoogwaardige technologie op het gebied van verlichting, doorstroming en derge-lijke. Als de verwachtingen uitkomen, leidt de publiekprivate aanpak zelfs tot inkomsten, bij-voorbeeld uit de exploitatie van bewaakte parkeerplaatsen voor vrachtverkeer en installa-ties voor duurzame energieopwekking. Een geslaagde aanpak van de A58 kan ook de opmaat zijn voor veel moois elders in Nederland én daarbuiten. Wijnands kan niet wachten totdat de eerste spade de grond in gaat. ‘Nu niets doen is funest voor de economie. Voor die van Brabant en Zeeland, maar ook van Nederland.’

www.bzw.nl

De levensader van Brabant en Zeeland, de A58, moet

worden opgeknapt. Erover gepraat wordt er wel, maar

gedaan nog niets. Bouwondernemer Mathieu Wijnands:

‘Jaarlijks 30 miljoen euro schade door files, dat laten we

toch niet gebeuren?’

Tekst: Frank den Hoed | Foto: Jeroen Poortvliet

Mathieu Wijnands (Van der Weegen Bouwgroep): ‘ Wat

het mij kost, heb ik maar niet uitgerekend. Dat levert

alleen frustratie op’

FORUM #02/31.01.1333

rubrieksnaam

33

Meteenministerdiezich‘ministervanpum’ verklaarde en de weten-schapdat aid and trade al decennialang praktijk is bij de organisatie, kon hetjubileumfeestvanpum vrijdag 18 januari niet meer stuk.

Tergelegenheidvande35steverjaardagvanpumwarennietalleendeNederlandseambassadeursinpum­landenuitgenodigd.Ookhunbuiten-landsecollega’sdiegezeteldzijninDenHaagenBrusselwarenaanwezig.Dehelftvande150aanwezigenbestonduitambassadeurs,deanderehelftuit pum’slandencoördinatoren,zodateroplandenniveaugenetwerktkonworden.vno-ncw­voorzitterBernardWientjesverwelkomdedegasteninzijnhoedanigheidalsvoorzittervanhetpum-bestuur. MinisterLiliannePloumenvoorInternationaleHandelenOntwikkelings­samenwerkingsteldeinhaartoespraakdathetbijontwikkelingssamen­werkingtevaakalleenomgeldgaat,terwijltalentenvaardighedenernetzotoedoen.‘Bedrijvenhebbenuitstekendekennisenvaardighedeninhuisdiekunnenhelpenbijhetbouwenvansterkeeconomieënoverdehelewereld.’www.pum.nl

35 jaar vrijwillige hulp en handel

veReniging

34 mens

•Personalia•KeesSchmalzoverleden•Landbouwministersproevenbijbedrijfsleven

•vno-ncw­bureauBrusselvierthet nieuwejaar

36 branche

• ‘Dynamischeinhaal­ verbodennoodzakelijk’•Uitzenders:‘WanneerpaktAsscher schijnconstructiesaan?’

•EvenbellenmetRichardWeurding, algemeendirecteurVerbondvan

Verzekeraars•Havenondernemerszetteninop duurzamegroei

38 regio

• ‘Maakgeldvrijvoorombouw Zeeuwsekolencentrale’

• ‘Werk­naar­werkiseensucces’

39duurzaam

• ‘Energielabelgoedvoor duizendenbanen’

•Redersvragenmilieusteunoverheid

Na zijn welkomstwoord maakt VNO-NCW-voorzitter Bernard Wientjes plaats voor pum-

directeur Thijs van Praag. Minister Lilianne Ploumen (tweede van rechts) is ook een van

de sprekers

jero

en p

oort

vlie

t

FORUM #02/31.01.1334

DeutscheBankwilKees Hoving benoementotceovanDeutscheBankNederland.DebenoemingisafhankelijkvandegoedkeuringvanDeNederlandscheBankenvaninstemmingvandeonderne-mingsraadvandebank.DaarnaastwordthijookhoofdglobaltransactionbankingNederland.HijvolgtHarold Leenen op, die eenanderefunctiekrijgtbinnendbNederland. Per1maartwordtMartin Favié denieuwevoorzittervanBogin,deBondvandeGeneriekeGeneesmiddelenindustrieNederland.HijvolgtFrank Bongersop,diedefunctieheeftvervuldsinds2002.Faviéwastot2004voorzittervandeKoninklijkeNederlandseMaatschappijtotBevorderingderPharmacieenbekleedtmomenteelverschil-lendefunctiesbinnenenbuitendegezondheidszorg.

Pieter van Geel is per 1 januari benoemdtotnieuwevoorzittervandeNederlandsebranche-verenigingFrisdranken,Waters,Sappen.Devoormaligstaatsse-

cretaris en cda­fractievoorzitterneemtbijdebranchevereniginghetstokjeovervanBob Grijpstra.

Pieter van Geel

Harry Hendriksismetingangvan1januaribenoemdtotvoorzittervanderaadvancommissarissenenalledaaraanverbondenrechts-personenvanzorgverzekeraarcz. Hijwaseerderverantwoordelijkvoorpublic&governmentaffairsbijPhilips.Perdezelfdedatumtre-den Dick Dees en Ad Smitsteruguitderaadvancommissarissen.

DestichtingNationaleenInter­nationaleWegvervoerOrganisatieheeftper1januariGerrit Jan Olthoff benoemd tot directeur. Sindsdecember2011wasOlthoffal op ad interim-basis als directeur aanhetwerk.

Caspar Joustra is per 1 januari managingdirectorvansap Nederland.Indezefunctieishijondermeerverantwoordelijkvoorhetversterkenvandemarktposi-tieendeverderegroeivansap in Nederland.HijvolgtAngélique de Vriesop,diehoofdpre­salesvansap emeawordt.

Caspar Joustra

Marianne de Visser en Margot Weijnen zijn per 1 januaribenoemdtotlidvandeWetenschappelijkeRaadvoorhetRegeringsbeleid.DeVisserishoogleraarneurologieaanhetAcademisch Medisch Centrum en is daarnaast onder andere lid vanhetalgemeenbestuurvandeNederlandseOrganisatievoorWetenschappelijk Onderzoek. Weijnenishoogleraarproces­enenergienetwerkenaandetuDelft.Daarnaast is zij onder andere

vicevoorzittervanhetbestuurvandeTechnologiestichtingstw.

Arno Visser is per 15 januari lid vanhetCollegevandeAlgemeneRekenkamer.HijvolgtGerrit de Jong op, die per 1 december met pensioenisgegaan.HiervoorwasVisserwethouderindegemeenteAlmere.

nieuw bestuurslid vno-ncwWillem Huisman,voorzittervanderaadvanbestuurvanDowBenelux,isper1januarilidvanhetdagelijksenalgemeenbestuurvanvno-ncw.HijvolgtGerard van Hartenop.Huismanislidvanhetdagelijksbestuurnamensvnci enlidvanhetalgemeenbestuurnamensDowBenelux.

Willem Huisman

personalia

fws

dow

ben

elux

sap

vereniging mens

KeesSchmalzoverledenOp11decemberisop68­jarigeleeftijdKees Schmalzoverleden.SchmalzwasjarenlangvoorzitterncwkringDrentheenvanaf1997totaanzijnpensioneringvoorzittervno-ncw Drenthe. Onder zijnvoorzitterschapwerdgewerktaancollectievebeveiligingvanindus-trieterreinenendeafschaffingvandemalusregeling.SchmalzwasfinancieeldirecteurbijDeBoerWinkelbedrijveninHoogeveen,laterDeBoerUnigroennoglaterLaurus.Hijslaagdeerinomineengroeiendbedrijfvoelingtehoudenmetwateropdewerkvloerleefde.

Landbouwministers proeven bij bedrijfslevenLekkernijen bij de start van de internationale landbouwbeurs GrüneWochedie twee weken geleden werd

gehouden in Berlijn. De Duitse minister van Landbouw Ilse Aigner (midden) en de Nederlandse staatssecre-

taris van Landbouw (Economische Zaken) Sharon Dijksma (midden voor) proeven een kalfsvleescappuccino

bij de stand van de VanDrie Group. De

Nederlandse chef-kok Olivier van der

Staal serveerde kalfsbouillon met peter-

selieschuim in cappuccinokopjes en een

boterham met kalfsrollade. Aansluitend

presenteerden twee junior slagers,

deelnemers aan de Europese slagerswed-

strijden youngbooster, hoe de botten

vakkundig uit de kalfsbout verwijderd

worden zonder het vlees aan te tasten.

Nederland was dit jaar partnerland van de

GrüneWoche.

van

drie

gro

up

FORUM #02/31.01.1335

Het was een gezellige drukte in de twee zalen van het iNg Cultural Centre - Hôtel Coudenberg

vno-ncw-bureau Brussel viert nieuwe jaar

vereniging mens

Europarlementariër Peter Pex (Christendemocraten) praat bij met Jeroen

Steeghs, lid van de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland in Brussel

Christiaan Weiland van pr-bureau Fleischmann-Hillard

(rechts) en Sebastiaan Vos van lobbybureau fipra

Rutger Goethart van Heineken (rechts) luistert naar

Hans Biesheuvel, voorzitter van mkb-Nederland

Wim van de Camp (l), Europarlementariër voor het Cda, wordt begroet door Niek

Jan van Kesteren, algemeen directeur van VNO-NCW. In het midden Joke van den

Bandt, het hoofd van het bureau Brussel van VNO-NCW en mkb-Nederland

DejaarwisselingisdoorgaanseenrelatiefrustigeperiodeinBrussel.EengoedmomentvoorEuroparlementariërsenbelangenbehartigersvanhetbedrijfslevenomeensinformeelbijtepratentijdensdeNieuwjaarsborrelvanhetgezamenlijkekantoorinBrusselvanvno-ncw en mkb­Nederland.vno-ncwwerdvertegenwoordigdinhetingCulturalCentre­HôtelCoudenbergdooralgemeendirecteurNiekJanvanKesteren.VoorzitterBernardWientjeswasmeemeteenhandelsmissienaarBruneienSingapore.Foto’s: Ivan Verzar

FORUM #02/31.01.1336

felicitaties voor koninginIndeweekdatkoninginBeatrixhaar75steverjaardagvierténhaaraftredenbekend maakt, prijkt op de Malietoren –thuisbasisvanvno-ncw en mkb-Nederland–eenfelicitatieboodschapvoordekoningin.Ennietvoorniets.Debandtussenhetkoningshuisenbeideorganisatiesishecht.Kortvoorhaar verjaardag(op31januari)toondedevor-stinnogmaareenshaarwaardealsweg-bereidervoorondernemendNederland.SamenmetprinsWillem­AlexanderenprinsesMáximabezochtzeBruneienSingapore.Metinhaarkielzogeendele-gatievanhetNederlandsebedrijfsleven.

vereniging branche

‘Dynamische inhaalverboden noodzakelijk’

VerkeersministerSchultzwilmeerinhaalverbodenvoorvrachtauto’sopsnelwegenmettweerijstrokenperrijrichting.Vervoerdersenverladersverenigdintln en evo kunnen daarmeeleven.Maarnietmetdekeuzevoorstatische–dusvaste–verboden.

tln en evobetitelendekeuzevandeministervoorstatischeinhaalverbodenalseengemis-tekans.Zestellendateeninhaalverbodnietisbedoeldomchauffeurstehinderen,maaromdedoorstromingtebevorderen.Daaromzouzo’nverbodalleenmoetengeldenalshetdrukis.Zowordtdedoorstromingbevorderdzonderdatchauffeurswordenbelemmerdindeuitvoeringvanhunwerk.Statischeinhaalverbodenleidenvolgenstln en evo tot een gevaarlijkneveneffect.Uitonderzoekblijktdatinhaalverbodenleidentotcolonnevorming,waarbijvrachtauto’sineenlangestoetachterelkaaraanrijden.Ditkantotonveiligesituatiesleidenbijondermeerop­enafritten,doordatdezenauwelijksbereikbaarwordenvoorhetoverigeverkeer.tln en evozijnblijmethetplanvandeministeromopwegenmetminimaaldrierijstrokenperrijrichtinggééninhaalverbodintestellen.Daarmeesluitzeaanbijeenwensvandeorganisaties.Aljarenwijzenzijeropdateeninhaalverbodopdergelijkewegengeenpositiefeffectheeftopdedoorstroming.www.tln.nl,www.evo.nl

tln

DeAlgemeneBondUitzendondernemingen(abu)wildatinternatio-naleschijnconstructiesopdearbeidsmarktbeëindigdworden.DaaromroeptdebrancheorganisatieministerAsschervanSocialeZakenopmaatregelen te nemen.

HetEuropeesvrijverkeervandienstenleidtertoedatsteedsmeerbuiten-landseuitzendondernemingenactiefzijnopdeNederlandseuitzend-markt. De abuvindtdatopzichzelfgeenbezwaarmitsdezeconcurrentieopeengelijkspeelveldgebeurt.Endatisintoenemendemateniethetgeval,zeggendeuitzenders.DaaromstuurdenzijministerAsschervanSocialeZakeneenbriefomhunzorgenaantekaartenenomeenaantalvoorstellentedoen.ErkomensteedsmeercomplexebeloningsroutesendetacheringsconstructiesdiesomsdoorverschillendeEuropeselidstatenheen lopen, stelt abu.Hierdoorzijnwerknemersonvoldoendeverze-kerdvoorpensioen,ziekteenwerkloosheidenlopenEuropeselidstatenbelastinginkomstenmis.Bovendienzijndebuitenlandseuitzendersmaar

inbeperktemategehoudenaandeinNederlandgeldendecollectievearbeidsvoorwaarden.HierdoorwordenNederlandseuitzendondernemin-gengeconfronteerdmetoneigenlijkeconcurrentieuitandereEuropeselidstaten. De abu roept minister Asscher op paal en perk te stellen aan dezeinternationaleschijnconstructiesendoetdaarvooreenaantalvoor-stellen.Zozoueenwetswijzigingnodigzijnombuitenlandseuitzendon-dernemingenertoeaantezettenNederlandsearbeidsvoorwaardentoetepassen.Bovendienzouafdrachtvansocialepremiesinhetvestigingslandstrengergehandhaafdmoetenworden.Eenbeteresamenwerkingeninformatie­uitwisselingtussenpubliekeenprivatehandhaversoverdegrenszouookhelpen,aldusabu. De abu roept de minister ook op, met hetoogophetvrijverkeervanRoemeenseenBulgaarsewerknemersdatper1januari2014vankrachtwordt,leringtetrekkenuitdeervaringentotnumethetvrijverkeervanwerknemersentijdigmetzijnBulgaarseenRoemeensecollega’stotafsprakentekomen.www.abu.nl

Uitzenders: ‘Wanneer pakt Asscher schijnconstructies aan?’

mir

an d

e gr

oot

FORUM #02/31.01.1337

vereniging branche

Havenonderne-mers zetten in op duurzame groeiAftredenenaantreden.HetRotterdamsewtc was 21januarihetpodiumvooreenwisselingvandewachtbijhavenorganisatieDeltalinqs.WimvanSluisnamafscheidalsvoorzitterenStevenLaktradaaninaanwezigheidvanvertegenwoordigersuithavenbedrijfslevenenlandelijkepolitiek.

LaknamdegelegenheidtebaatomhetDeltalinqsProgramma2013­2015Excelleren in groei te presenteren. Lak:‘HetpastbijDeltalinqsomtekiezenvoorambitieeneenimagodatmensenboeit,uitdaagtenaanonsbindt.VandaarookdeinzetvanDeltalinqsopdearbeidsmarktenhetonderwerpinnovatie.Daarliggenkansenvooronzeleden.OokMaasvlakteIIgaatzijninvullingkrijgen.Deltalinqszetinopeenverdereduurzameeconomischeontwikkelingenhetbenuttenvandetransitiekansen.’OokwilDeltalinqseenvolgendestapzettenomdeveiligheidinMainportRotterdamtevergroten,kondigdeLakaan.Metdeintroductievaneendigitaalveiligheids-paspoort, een smartcard met standaard biometrie en borgingvangezamenlijkeveiligheidsinstructies,wildeorganisatiebijdragenaanhetbetrouwbaarenefficiëntorganiserenenuitvoerenvanhetonderhoudswerk.‘AlleendemensenmetdejuistekwalificatieskrijgentoegangtotdebedrijfsterreineninMainportRotterdamenkunnenveiligaandeslag.’

Deltalinqs-voorzitter Steven Lak (links) overhandigt het ‘eerste

Digital Safety Pasport’ aan premier Rutte

len

ny

suva

al

even bellen met…

Richard Weurding,

algemeen directeur

Verbond van

Verzekeraars

Kinderen die zingen over verzekeringen.Isdatleuk?Heelleuk,denktRichardWeurding,algemeendirecteurvanhetVerbondvanVerzekeraars.Hetverbondheefteenmusicalgemaaktvoorbasisschoolleerlingenvangroep8.‘De eerste reacties van onderwijzers zijngoed’,zegtWeurding.

U bent de nieuwe Joop van den Ende?‘Zo dramatisch is het niet. Het is cultuureducatie.’

Waarom maken verzekeraars een musical voor 12-jarigen?‘Wijdoenvanallesophetgebiedvanfinanciëleeducatie.Wehaddenaleen spel Fix your Risk,datjeviaonzewebsitekuntkrijgen.Degroepen8vandebasisscholenzijnzoongeveerverplichtomaanheteindevanhetjaar een musical te doen, dus hebben wijeenmusicalgemaakt.Hetverbondheeftiemandindienstvooreducatiedieooknogeensuithetonderwijskomt.Daarkunjezo’nprojectwelaantoevertrouwen.’

En toen bent u beiden met op-gestroopte mouwen aan de slag gegaan.‘Haha,neehoor.Daarzijnprofessio-nalsaantepasgekomen.Wijhebbenallerechtenvantekstenmuziekafgekocht,hetisvoorscholenhele-maalgratis.Erziteenmuziekbandbij

eneendvdmetregie­instructiesvaneenacteurvandejeugdserieSpangas, RicardoBlei.’

Is het onderwerp verzekeringen niet verschrikkelijk saai voor een musical?‘Ikdenkhetniet.Hetverhaalgaatovereenschoolklasdiegeldinzameltomeen popster op te laten treden. Dat geldrakenzekwijt.Watnu?Hetgaatoverrisico’senwatjeertegenkuntdoen. Maar er zit ook een multicultu-reelelementinenliefdeenverdriet.Ikhebinhetkadervande Week van het Geldooktweekeerlesgegevenenhetvielmeopdatergevoelisvoorrisico’sbij kinderen. Wat kan je doen om ze te-gentegaan?Moetjeallesverzekerenofkunjepreventiefdingendoen?’

Hebt u de musical al gezien?‘Nee.Ikdenkniemand,hijisversvandepers.Wehebbenweleenschoolgevondendiedelenheeftgerepeteerd.Diestaanookopdedvd.Westaannuopeengrotebeursvoorlesmateriaalendaarkrijgenwegoedereactiesophet materiaal. Een leraar uit Woudsend zeitegeneenvanonzemedewerkersdaar: ‘Het is echt een musicalpakket datbedachtisvanuitdeleraar,nietvanuitdeproducentofdeuitgever.’Datvindikeenmooicompliment.’www.verzekeraars.nl

verz

eker

aars

FORUM #02/31.01.1338

vereniging regio

‘Werk-naar-werk is een succes’In negen proeven waarbij bedrijven samen met de vakbond werknemers naar ander werkhebbenbegeleid,heeft60procentvan de met ontslag bedreigde werknemers ander werk gevonden. Dit blijkt uit de Eindrapportage Experimenten Van Werk Naar Werk,dieministerAsschervanSocialeZakenpresenteerde.

TijdensdewerkgeversbijeenkomstMobiliteit en ontwikkeling op de regionale arbeidsmarkt in Arnhem presenteerde minister Asscher vanSocialeZakenenWerkgelegenheiddeEindrapportage Experimenten Van Werk Naar Werk.Eenbelangrijkesuccesfactorvanwerk­naar­werk­begeleidingblijktdeactievebetrok-kenheidvandevakbond,zoblijktuitdeeindrap-portage.Diegeeftvertrouwendooronzekerheidwegtenemenbijwerknemersénwerkgevers.Verderisdekansvanslagenhetgrootstbijbestaande,goedlopendesamenwerkingsverban-den,zoalssectorfondsenendesamenwerkingtussensocialepartners.Zijwerkensamendoorbijvoorbeeldwerknemerstescholenvooreenanderebaan.Eenmedewerkerdieopdeeneplekboventalligiskanzoergensanderseenvacaturevervullen.MinisterAsschervindtderesultatenhoopgevend:‘Eenresultaatdatlaatziendatergenoegmogelijkhedenzijnvoorwerkmitsweblijveninvesterenomgezond,gemotiveerdengoedgeschooldaanhetwerktezijnenteblijven.’Tweejaargeledenzijnnegenexperimentenvanstartgegaanomteonderzoekenofwerkgeversenwerknemerseendirecterolkunnenspelenbijhetvan­werk­naar­werkhelpenvanwerknemers.Intotaalhebben680werknemersdeelgenomenaandeprojecten,hetgaatvooralomouderewerknemers.Werkgeversenwerknemerskregeneenfinanciëlebijdragevanmaximaal2.500europerwerknemervoordebegeleidingnaarnieuwwerkenmoestenzelfminimaalnetzoveelinves-terenalszeaansubsidiekregen.MinisterAsscherheeftderesultatenvandeexperimentennaardeTweedeKamergestuurd.www.vno­ncwmidden.nl

‘Maak geld vrij voor ombouw Zeeuwse kolencentrale’

AchtZeeuwseorganisatiesondertekenden15januarieenmanifestwaarmeezegeldwillenloskrijgenvoordeombouwvandekolencentraleinBorsseletoteenvolledig op biomassa gestookte stroomfabriek. Een uniek project volgens de BrabantsZeeuwseWerkgeversorganisatie.

HetplanomdekolencentraleinBorsseletoteenvolledigopbiomassagestooktestroomfabriekomtebouwen,wordtbreedgesteund.NietalleendeZeeuwseover-heid,maarookhetbedrijfsleveneneenbelangrijkemilieuorganisatieonderschrijvendemogelijkhedendieditprojectbiedtvooreenondernemend,innovatiefenduur-zaamZeeland.AchtZeeuwseorganisatiesondertekendeneenmanifest,waarinzijdepolitiekoproepensubsidiemogelijktemakenvoordit‘uniekeduurzameproject’,onderwieDowBenelux,havenschapZeelandSeaports,bzw, zmf,provincieZeelandendegemeenteBorsele.Alsdeombouwdaadwerkelijkwordtgerealiseerd,groeitdeproductievanduurzameelektriciteitineensmetmaarliefst20procent,zostellendeondertekenaarsvanhetmanifest.EndaarmeekanNederlanddusineenkeereenflinkestapvooruitzetten.Ookdesnelheidiseenvoordeel:in2016kandebiomas-sacentralefunctioneren,aangezienalleinfrastructurelevoorzieningenalaanwezigzijn.Maarzondersubsidieishetonmogelijkdeombouwvoorelkaartekrijgen,aldusdeondertekenaars.DeachtZeeuwseorganisatieshopennudepolitiektekunnenovertuigenvanhetbelangomsubsidiebeschikbaartestellenvoordegrootschaligeopwekingvanelektriciteitmetbiomassa.www.bzw.nl

minder startersInNoord­Nederlandzijnin2012ruim10procentminderondernemersvanstartgegaan.DatblijktuitonderzoekvandeKamervanKoophandel.Desondankswerdenertienduizendnieuwebedrijvenopgericht.Hetaantalstartersbinnendedienstensectorblijftonverminderdhoog:62procentvandestartersisactiefindezesector.Debouwisgoedvoor9procentvandestarters.Desondankskrompdebouwmetongeveereenderde.Hetaantalzzp’ersgroeideflink:95procentvandestartersiseenzzp’er.www.vno-ncwnoord.nl

bzw

FORUM #02/31.01.1339

vereniging duurzaam

groene bakkerijDeVerenigingvoordeBakkerij­enZoetwaren­industrie (vbz)issamenmethasHogeschoolgestartmetdemVO Expeditie.Eenpraktischbege-leidingstrajectvoorondernemersommaatschap-pelijkverantwoordtegaanondernemen.vbz- directeurTonBaasisenthousiastoverdeexpedi-tie:‘Dedeelnemendebedrijvenwordenechtopweggeholpenmetdeontwikkelingenimplemen-tatievanmvo­beleid.’Dekomendevijfmaandenwordtgewerktaaneenmvo­bedrijfsmodelvoordehelezoetwarenindustrie.DitzalinseptemberwordengepresenteerdtijdenshetvbzPlatformDuurzaam Ondernemen.www.vbz.nl

Reders vragen milieusteun overheid

Nederlandserederswerkenerhardaanomdemilieube-lastingvanhunschepenterugtedringen.Watzewillenbereikenénhoe,staatindemilieuvisieGroen en krachtig varen. kvnr-voorzitterTinekeNetelenbosoverhandigdedie16 januari.

Innovatieszijngoedvoorhetmilieuenhetforsterugdringenvanhetbrandstofverbruikverlaagtdeoperationelekostenvanredersfors,steltNetelenbos.MaarGroen en krachtig varen vereistweldatredersmilieu­investeringenkunnenblijvenbetalenendatinvesteringenrenderen.Endaarzitvolgenshaarhetprobleem.‘Desectorverkeertinzulkzwaarweerdatveelredersdefinancieringvoorgewensteofnoodzakelijkemilieu­investeringennietrondkrijgen.’DeoverheidzouvolgensNetelenbosinelkgevalredersmoe-tenondersteunendiewilleninvesterenineenzogenoemdescrubber(installatieombrandstofteontzwavelen)ofinbij-voorbeeldlng.ZewijsteropdatanderelandenzoalsFinlandenDuitslandditaldoen.‘Voorveelredersishetgeenkwestievannietwilleninvesteren,maarsimpelwegvannietkunnen.Zijvragenvandeoverheidtenminstedatereengarantierege-lingkomtvoormilieu­investeringen.’www.kvnr.nl

kVNr-voorzitter Tineke Netelenbos overhandigt de milieuvisie Groenen

krachtigvaren aan Siebe Riedstra, secretaris-generaal van het ministerie

van Infrastructuur en Milieu

kvn

r

‘Energielabel goed voor duizenden banen’Extra energiebesparende investeringen in bestaande gebouwen, leverenduizendenbanenopindebouw-eninstallatiebranche.DatblijktuiteenstudieinopdrachtvanhetministerievanInfrastructuurenMilieu.uneto-vniroepthetkabinetopnusnelwerktemakenvaneenkrachtigenergiebesparingsbeleid.

Uithetonderzoekvanseo Economisch Onderzoek en ceDelftblijktdateenminimumenergielabelvoorwoningentot2020gemiddeldtiendui-zendextrabanenperjaarkanopleveren.uneto-vnivestigtallangerdeaandachtopdepositieveeffectenvanhetenergielabel.‘Ditonderzoekonderschrijftonzevisie’,steltvoorzitterTitiaSiertsemavandeinstal-lateursvereniging.‘Investeringeninenergiebesparingkunnendebouw­eninstallatiesectordekomendetijdeenforseimpulsgeven.Datishardnodiggeziendeforsevraaguitvalindebranche.’Eenenergiebesparingvan2procentperjaartot2020vraagtvolgenshetonderzoekzo’n20miljardeuroaanextrainvesteringen.Bijeenhogertempovanenergiebesparinglopendebenodigdeextrainvesteringenoptot33miljard.Siertsema:‘Dankzijdezeinvesteringenwordenhuishou-densminderkwetsbaarvoorstijgendeenergieprijzen.Vooralbewonersvanslechtgeïsoleerdewoningenbetalenopditmomenteentehogeenergierekening.’Deinvesteringzalgrotendeelsdoorhuishoudensenbedrijvengefinan­cierdmoetenworden.uneto-vnilanceerdeonlangssamenmeteenaantalanderepartijeneenplanvooreenNationaalEnergiebesparings­fonds,waarbijdezeenergiebesparingdeaflossingenrentevormtvaneenleningvoorverduurzaming.www.uneto­vni.nl

FORUM #02/31.01.1340

vijf vragen aan

De Oostenrijker Markus Beyrer is net

aangetreden als directeur-generaal van

de Europese werkgeversorganisatie

businesseurope. Hij breekt een lans

voor herindustrialisatie, want dat maakt

economieën sterker. ‘De landen met veel

industrie konden de crisis het beste aan.’

Wat gaan Nederlandse ondernemers van u merken?‘Europa moet nog concurrerender worden. Dat zal mijn hoofdboodschap zijn. Als we dat niet zijn dan verliezen we de strijd wereld-wijd. Onze organisatie heeft veel contact met de eu-commissarissen om deze boodschap over te brengen. Ook voeren we een stevig pleidooi voor herindustrialisatie van Europa. De crisis heeft de voordelen van een industri-ele natie duidelijk gemaakt. De landen met veel industrie konden de crisis het best aan. Dat hebben Nederland, Duitsland, Denemar-ken en Oostenrijk bewezen. Oostenrijk is een industrieel land. Niet de landbouw of het toe-risme nemen het grootste deel van onze eco-nomie voor hun rekening, maar de industrie. Tot wel 20 procent van de economie.’

U bedoelt: we hebben minder banken en meer industrie nodig?‘Nee, nee. Ons doel is een omgeving te schep-

pen waarin de industrie kan groeien. De ban-ken blijven noodzakelijk om de industrie te bedienen. Het moet geen strijd tussen de ver-schillende sectoren zijn. Het moeilijkste is om dat streven naar herindustrialisatie om te zetten in de praktijk, denk ik. Zaken die dat mogelijk maken moeten hoog op ons priori-teitenlijstje staan.’

Waarin moet Europa volgens u investeren?‘businesseurope vindt dat er geld gestoken moet worden in innovatie en onderzoek, en de Connecting Europe Facility (cef), waar-door grote infrastructurele werken uitge-voerd en de aanleg van breedbandinternet gestimuleerd worden. Het is cruciaal om te investeren in de juiste sectoren. Geld moet vloeien naar de sectoren die de concurrentie-kracht van Europa kunnen versterken. Dat zorgt er ook voor dat de concurrentiekracht van het Europese midden- en kleinbedrijf verbetert, want dat vinden we als belangenor-ganisatie ook heel erg belangrijk.’

Wat is uw achtergrond?‘In het begin van de jaren negentig heb ik diverse posities in Brussel gehad. Dat was in de periode van de integratie van Oostenrijk met de Europese Unie. Daarna keerde ik terug naar Wenen en werd onder andere de topad-viseur op economisch gebied voor de toenma-lige Oostenrijkse premier Wolfgang Schüssel.

Het was de tijd van de hervormingen en pri-vatiseringen. Zo werd in mijn tijd de belasting voor het bedrijfsleven flink verlaagd. In 2004 werd ik gevraagd om de Oostenrijkse indus-trie organisatie te leiden. Dat heb ik zeven jaar gedaan. Daarna stapte ik over naar de Öster-reichische Industrieholding ag (öiag) die de staatsbelangen van de deels geprivatiseerde bedrijven controleert. Een zo’n deelneming is de oliemaatschappij omv die een omzet kent van maar liefst 34 miljard euro.’

Vanwaar de overstap naar businesseurope?‘Tijdens mijn periode bij de öiag werd ik gevraagd of ik directeur-generaal van de in Brussel gevestigde werkgeversorganisatie businesseurope wilde worden. Ik ben gegaan, want ik werk graag op Europees niveau. In de jaren dat ik voorzitter was van de Oostenrijkse industrie organisatie werkte ik al veel samen met de Europese werkgevers-organisatie. Als vertegenwoordiger van de Oostenrijkse industrie zat ik al in de bestuurs-raad van businesseurope.’

www.businesseurope.eu

Tekst:WalterDevenijns|Foto:businesseurope

markus beyrer

‘Europa moet concurrerender worden’

FORUM #02/31.01.1341

mohikanen

‘Mijn zoon raad ik het af’

‘Nog geen 10

in Nederland’

beroep: Schachtenmaker

Een schachtenmaker maakt de schoen die een orthopedisch schoenmaker heeft aangemeten.Daarmee isde schachtenmakerduseigenlijkdeschoenmaker en de ‘schoenmaker’ eerder eenvoetmeter. René Klerks is een van de weinigeschachtenmakersinNederland.Orthopedische schoenmakers hebben de laatste

jarengezamenlijkfabriekenopgezetinlagelonen­landen en daar veel werk naartoe verplaatst.Maarde trend keert, zegt Klerks: ‘Zeker als heteen beetje ingewikkeld wordt, komen ze weernaarons.ZelfsvanuitBelgië.DekwaliteitzittochechtinNederland.’De kerende trend maakt nog geen bloeiendebusiness.Klerkskaneengoedeboterhamverdie-nen,voornieuwkomersishetgeenvetpot.Alsje

je naam hebt gemaakt, kan het prima. Als jemoet beginnen, is hetmoeilijk. ‘Mijn zoon hadinteresseomdezaakovertenemen,maarikhebhethemtochafgeraden.Ikzei:Gaeenstapjever-derenwordorthopeed.’

Tekst:RemkoEbbers|Foto:IlyavanMarle

42 FORUM #02/31.01.13

portret

jurgen van breukelen

‘ik ben niet de luidruchtigste’Zonder verbaal geweld of verborgen

agenda’sisJurgenvanBreukelen(43)vorig

jaar bestuursvoorzitter van kpmg geworden.

Leukwerkengoedemensenomhemheen

zijnvoorhemvoldoende.‘Hetgaathierom

inhoud,nietomuiterlijk.’

Tekst:PaulScheer|Foto’s:JeroenPoortvliet

Toen hij als stagiair bij kpmg binnenkwam, zagen anderen al: die gaat het ver schoppen. ‘Ik ben van kinds af aan als talent gezien’, zegt hij zelf. ‘Dat bleef zo toen ik ging werken. Iedereen vindt het natuurlijk plezierig als hij gewaardeerd wordt, maar dat hele aura van toekomstig bestuursvoorzitter is iets dat meer om je heen gebeurt dan dat je er zelf zo mee bezig bent. Ik heb echter nooit gedacht dat ik het werk of de verantwoordelijkheid niet aankon.’Inmiddels is Jurgen van Breukelen de hoogste baas van kpmg Neder-land. Dat betekent niet dat hij nu op zijn lauweren kan rusten. Het zijn geen makkelijke tijden voor een accountancy- en adviesbureau. Voor het eerst in 95 jaar moet worden gereorganiseerd. Daarnaast is kpmg als accountant betrokken bij Vestia, de woningcorporatie die in finan-ciële problemen is gekomen als gevolg van derivatenhandel. En met de verhuizing naar een nieuw onderkomen enkele kilometers van het oude pand, is kpmg symbool geworden van de leegstand in de kanto-rensector. Het bedrijf handelde niet snel en daadkrachtig in deze affai-res, zo luidde de kritiek.

U moet het beter doen.‘Dat is wat overdreven gesteld. De termijn van mijn voorganger liep af en hij wilde iets anders gaan doen; de afgelopen jaren hadden een zware wissel op hem getrokken. Het lag voor de hand dat er voor de opvolging ook naar mij werd gekeken als vicevoorzitter van de raad van bestuur. Daarbij is de helft van de 180 partners geraadpleegd. Ik heb geen campagne gevoerd in de zin van: kijk eens hoe geweldig ik ben, maar wel een aantal lastige issues besproken. Er was unaniem draagvlak voor mijn benoeming.’

Over Vestia en de nieuwbouw kunt u niet zeggen: ‘Dat was voor mijn tijd.’‘Dat klopt, want ten tijde van Vestia zat ik al in de raad van bestuur. Misschien kan ik het wel zeggen ten aanzien van de nieuwbouw, maar dat vind ik niet zo relevant. Als zich een probleem voordoet, moet je daar als bestuursvoorzitter mee dealen. Het is een slap excuus om te zeggen dat je er niet bij was, want daarmee gaat het probleem niet weg.’

FORUM #02/31.01.1343

44 FORUM #02/31.01.13

portret

Voelt u zich medeverantwoordelijk?‘Daar zitten gradaties in. In de raad van bestuur behandel je niet elke klant. En een zaak komt pas op als het fout gaat. De les van Vestia is dat de woningbouwsector veel complexer is dan tien jaar geleden. Dat betekent dat je die sector ook op een andere, strengere manier moet controleren als accountant. En ondertussen open moet zijn naar de buitenwereld. Je kunt tegenwoordig niet meer zeggen dat je geen com-mentaar geeft over klanten.’‘Er is nu veel meer kritiek op alles wat establishment is: accountants, bankiers, notarissen, politici. Als een bedrijf omvalt, wordt meteen de vraag gesteld waar de accountant was. Op borrels en partijen word ik vaak aangesproken over Vestia. Ik ga dan niet zeggen dat mensen het helemaal verkeerd zien. Het heeft helemaal geen zin om in de ontken-ning te gaan. Je moet iets doen met die kritiek.’

Geldt dat ook voor de verhuizing? ‘Ja. We werken nu mee aan de herbestemming van het oude pand. Dat hadden we veel eerder moeten doen, dan hadden we de discussie voor kunnen zijn. kpmg wilde een aantal kantoren in de buurt samenvoe-gen. Het oude hoofdkantoor was daar te klein voor. De gemeente Amstelveen, waar we de grootste werkgever zijn, wilde ons houden. Dus werd het nieuwbouw in de buurt. Als je weet dat je daarna zoveel kritiek krijgt, kun je je afvragen of dat het waard is. Maar we hebben die nieuwe stenen nu eenmaal, laten we er het beste van maken. Het is per slot van rekening een fantastisch pand.’Hij praat liever over de succesvolle fusies en overnames die hij namens kpmg heeft begeleid. Dat begon al in zijn stagetijd, toen hij betrokken werd bij de advisering van de Nederlandse Staat over de overgang van

NedCar van Volvo naar Mitsubishi. Meer recentelijk begeleidde hij de splitsing van ing in een bank- en een verzekeringspoot. ‘Ik weet niet of ik kan zeggen dat ik daar trots op ben, want vanuit het perspectief van de bv Nederland kun je daar niet echt van spreken. Ik voel wel vol-doening bij het helpen van de klant. In dit soort trajecten werk je heel intensief samen. Met sommige mensen heb ik nog steeds contact.’Van Breukelen komt uit een hard werkend gezin. Zijn vader werkte in de bouw, zijn moeder was huisvrouw. ‘Mijn zus en ik werden gesti-muleerd om ook hard te werken. Op jonge leeftijd had ik al een zelf-standige geest. De keuze voor het gymnasium kwam van mij vandaan. Maar mijn ouders stonden er wel achter. Ik moest met mijn hoofd doen wat zij met hun handen deden.’Onafhankelijkheid, geen kapsones en geen verborgen agenda. Dat waren de waarden die hij meekreeg. ‘Het komt nooit voor dat ik een andere agenda heb dan ik uit. Ja, dat kan ook als bestuursvoorzitter. Sterker: het is een bepalend element dat heeft gemaakt dat ik hier nu zit. De andere partners hebben blijkbaar genoeg vertrouwen in mij om de organisatie te leiden.’

Geen kapsones, maar wel lid van het corps geweest. ‘In het corps zit een zekere mate van flair, van uitgesprokenheid. Dat heeft mij niet zo gedreven in mijn keuze. Het ging mij vooral om de hechte vriendschappen die ik eraan over heb gehouden. Ik ben ook niet het meest luidruchtige type. Misschien een beetje bescheiden, maar ook weer geen muurbloempje aan de kant. Een bedrijf als kpmg heeft meer behoefte aan een meewerkend voorman dan aan een luid-ruchtige leider. Het zijn hier allemaal professionals die meer naar de inhoud luisteren dan op het uiterlijk afgaan.’

FORUM #02/31.01.1345

Drie stellingen

NederlandseclubshebbennietstezoekenindeChampionsLeague ‘Volstrekt niet mee eens. Met minder naïviteitenhetbehoudvanopleidingenkunnenzeverkomen.Talentmoetjeeenkansgeven,maarjemoettegenRealMadridniethetzelfdespelenalstegen rkc.’

Politicizijnamateurs‘Dat is zeker niet zo. De politici en ambtenarendieikken,wetenabsoluutwaaroverzepratenenverwoordenwatindesamenlevingspeelt.’

Ouderen moeten minder verdienen, jongeren meer‘Ikvindhetlogischomhetautoma-tisme te doorbreken dat je elk jaar in inkomeneentreetjeomhooggaat,zonderdatergekekenwordtnaarwatjetoevoegtvoordeorganisatie.Hetisgoeddatditsoortheiligehuisjesnutegenhetlichtwordtgehouden.’

jurgen van breukelen

1969 GeboreninSoest1987 Studiebedrijfseconomiein Rotterdam1994 kpmgCorporateFinance2000 Partnerbijkpmg2003 VoorzitterCorporateFinance2007 Bestuurslidkpmg2012 Bestuursvoorzitterkpmg

Is zolang bij één bedrijf werken niet uit de tijd? ‘Ik moet me kunnen blijven ontwikkelen en het leuk vinden met de mensen om mij heen. Wat dat betreft heb ik hier aan uitdaging geen gebrek. Genoeg om niet in te gaan op aanbiedingen van buitenaf. Wer-ken in het buitenland leek me ook wel wat, maar kpmg was me steeds te snel af in het maken van keuzes.’Zijn enige andere werkervaring deed hij op als student. In het vierde jaar van zijn studie was hij door zijn vakken heen en ging hij een half-jaar naar China om daar economie te doceren aan de universiteit. Hij heeft er een band met het land aan overgehouden. ‘Het is fascinerend om dat stuk van de wereld te blijven volgen. In het gebied in Shanghai dat toen uit louter rijstveld bestond, wordt nu een complete Zuidas per week opgeleverd. kpmg neemt jaarlijks 2.500 afgestudeerden aan in China, meer dan de helft van alle Nederlandse medewerkers.’‘Als je China als een bedreiging ziet, ben je ten dode opgeschreven. Dat is een gevecht dat je niet gaat winnen. Nederland moet juist gebruik maken van zijn sterke punten en zorgen dat het marktleider blijft met de vestiging van de Europese hoofdkantoren van Aziatische bedrij-ven.’Als bestuursvoorzitter reist hij regelmatig die kant op. Dan gaan de hardloopschoenen mee. ‘Vliegtuig uit en even hardlopen. Het is een uitstekend middel tegen een jetlag. Ik loop drie keer per week. Voor geestelijke belasting moet je lichamelijk fit zijn. Als ik loop, kan ik mijn geest leegmaken.’

Hebt u nog tijd voor een privéleven? ‘In elk geval ben ik vrijdagavond en het weekend thuis. En dan ga ik niet op de bank liggen. Het klinkt duf, maar ook thuis ben ik gestructu-reerd. Ik haal mijn belangrijkste levensvreugde uit mijn gezin. Op zaterdag ben ik taxibedrijf Van Breukelen, dan rij ik naar de hockey met mijn kinderen van 12, 10 en 9.’‘Mijn vrouw werkt drie dagen per week als fondswerver bij een medi-sche instelling. Als twee mensen van elkaar houden, moet je een werk-bare constructie vinden. Zij laat er veel voor om het mogelijk te maken dat ik 24/7 kan werken. Dat is een offer dat ik erg waardeer. Je moet oppassen dat je dat als automatisme aanneemt.’Tot zijn nevenactiviteiten behoren een adviesfunctie bij het Nationaal Kinderoncologisch Centrum en toezicht op de Stichting Alzheimer Nederland. ‘Een collega van mij heeft alzheimer gekregen op zeer jonge leeftijd. Toen ben ik me daarin gaan verdiepen. Vorig jaar heb ik 100.000 euro opgehaald voor alzheimeronderzoek door deel te nemen aan de marathon van New York.’‘Alzheimer is een massale ziekte die je associeert met oud en grijs. Kin-derkanker is het tegenovergestelde. Het is een zeldzame, aaibare ziekte. Mensen hebben er snel iets mee. Het maakt mij een rijker mens door me in te leven in deze ziektes en er iets mee te doen. Als je een groot bedrijf leidt, heb je toegevoegde waarde voor de samenleving. Ik ben financieel specialist en weet hoe je grote, complexe vraagstukken moet oplossen en organisaties moet leiden. Daar kunnen anderen iets aan hebben.’

FORUM #02/31.01.1346

buitenland

Homohuwelijkgoedvoorconcurrentiekracht vs?

Howard Tullman kan het niet vaak genoeg zeggen: het moet maar eens afgelopen zijn om het homohuwelijk als een heet religieus of politiek hangijzer te zien. Volgens de ceo van de particuliere Tribeca Flashpoint Academy voor digitale kunsten in Chicago is de strijd voor gelijke rechten juist een economische kwestie. ‘Staten waarin mensen van hetzelfde geslacht niet mogen trouwen ondervinden een concurrentienadeel. Wij worden momen-teel gezien als een achterlijk gebied. Buursta-ten als Iowa en Minnesota hebben het homo-huwelijk inmiddels al ingevoerd of staan op het punt dat te doen. Dan ga je als bedrijf toch liever daar naartoe?’Tullman behoort tot een groep van tientallen werkgevers uit de Amerikaanse staat Illinois die met een open brief het homohuwelijk

gelegaliseerd probeert te krijgen. Volgens bedrijven als Google, Orbitz en Groupon lei-den gelijke rechten tot een beter personeels-bestand en een aantrekkelijker investerings-klimaat. ‘In een globaliserende wereld hebben talentvolle werknemers steeds meer opties om zich te vestigen’, stelt Sunil Garg, chief innovation officer van energiebedrijf Exelon. ‘Er is een voortdurende strijd tussen staten en steden om de meest intelligente, creatieve en ambitieuze mensen aan te trekken. Om con-currerend te blijven moet onze staat een omgeving creëren waarin iedereen welkom is en met waardigheid en respect wordt beje-gend.’Een dergelijk klimaat ontbreekt momenteel in Illinois, waar homostellen bijvoorbeeld geen recht hebben op de ziektekostenverzekering

van de partner en ze elkaar ook niet kunnen opzoeken in het ziekenhuis. ‘Dat zijn geen onderwerpen die je wilt aansnijden als je mensen probeert aan te nemen’, zegt Tull-man, die in de aanloop naar legalisering van het homohuwelijk de partners van álle mede-werkers meeverzekert. ‘Welke relatie ze ook met elkaar hebben.’Het gebrek aan gelijke rechten schrikt daar-naast ook klanten af, aldus Tullman. ‘Wij richten ons voor een belangrijk deel op vol-wassenen die zich willen laten bijscholen, of de overstap willen maken van de analoge wereld naar de digitale wereld. Dat zijn men-sen die bereid zijn om voor hun carrière te verhuizen. Voor die leeftijdsgroep speelt het homohuwelijk veel meer dan voor jongeren die net de arbeidsmarkt op komen.’Toch deelt niet iedereen het economische argument voor gelijke rechten. Illinois kent een krachtige lobby van katholieken, mos-lims, mormonen en conservatieve protestan-ten die het homohuwelijk willen verbieden. Zij zijn bang dat gelijke rechten voor werkge-vers juist tot extra kosten leiden, zoals hogere ziektekostenpremies. Tullman kan zich in deze redenering niet vinden: ‘Alleenstaanden zijn goedkoper, dat klopt. Maar in dat geval zouden religieuze werkgevers ook tegen het traditionele huwelijk moeten zijn.’

Werkgevers in de Amerikaanse staat Illinois

spreken zich uit vóór het homohuwelijk. Dat leidt

volgens hen tot een beter personeelsbestand en een

aantrekkelijker investeringsklimaat. ‘We worden

momenteel gezien als een achterlijk gebied.’

Tekst: Jeroen Ansink | Foto: Alex Wong/anp

Amerikaanse werkgevers in staten waarin mensen

van hetzelfde geslacht niet mogen trouwen, zijn er

ongelukkig over dat het homohuwelijk bij hen niet is

toegestaan. ‘Dat levert ons concurrentienadeel op’

overlevers

FORUM #02/31.01.1347

Overlevers, doorzetters, bedrijven die na jaren nog steeds bestaan. Nederland telt er vele.

Deze rubriek blikt terug in de geschiedenis van Nederlandse bedrijven.

Forumishettweewekelijkseopiniebladvanonderne-mingsorganisatievno-ncw. vno-ncwvertegenwoordigtsamenmetdeaangesloten160brancheorganisatiesenvijfregionaleverenigingenintotaal115.000onderne-mingen.vno-ncwwordtinderegiovertegenwoordigddoor: vno-ncwNoord,vno-ncw Midden, vno-ncw West, deBrabants­ZeeuwseWerkgeversvereniging(bzw)endeLimburgseWerkgeversVereniging(lwv).VoormanagerstotveertigjaariserJongManagement.

Redactieadres Bezuidenhoutseweg12,2594AV DenHaag,Postbus93002,2509AADenHaag, telefoon:070­3490165,e­mail:forum@vno­ncw.nl

Forum op internetwww.vno­ncw.nl

RedactieKarinBojorge(hoofdredacteur),JiskaVijselaar(eindredacteur),MarciaTimmermans(bureauredacteur),WalterDevenijns,RemkoEbbers,MirandeGroot, FrankdenHoed,PaulScheer

Colofon CorrespondentenJeroenAnsink(VerenigdeStaten), HenkHirs(Hongarije),MaaikeHoman(Spanje),OlafKoens(Moskou),MauritsKuypers(Duitsland),MichelMaas(Indone-sië),MiriamMannak(Zuid­Afrika),JoostvanMierlo(VerenigdKoninkrijk),HansMoleman(België),FrankRenout(Frankrijk),PetraSjouwerman(Denemarken),JudithStalpers(Japan),RemkoTanis(China),EdwinTimmer(Mexico),MaartenVeeger(Italië)

Aan dit nummer werkten mee:JokevandenBandt,LindavanBeek,AlfredvanDelft,ThomasGrosfeld,AngéliqueHeijl,PaulvanKempen,RenéKlawer

Abonnementen en adreswijzigingenSanderKok,telefoon:070­3490336,e­mail:kok@vno­ncw.nl,issn 1384 - 2102. Forumwordtgericht–kosteloos–toegezondenaaneengrootaantalNederlandseondernemingen,organisatiesenparticulieren.Betaaldeabonnementenkosten€45perjaarexclusiefbtw.Opzeggingvaneenkosteloosabonnementkanperdirect,vaneenbetaaldabonnementper1januari.Hiervoorgeldtgeenopzeggingstermijn.

Informatie over het lidmaatschap van vno-ncw Infor-matiebijRitaterSteeg,telefoon:070­3490351,e­mail:steeg@vno­ncw.nl.Opzeggingvanhetlidmaatschapvanvno-ncwmoetvóór1septembervaneenjaarwordengedaan.Hetlidmaatschapeindigtdanper31decembervandatzelfdejaar.DeschriftelijkeopzeggingkanwordengerichtaanRitaterSteeg,coördinatorlidmaatschapsza-ken vno-ncw,Postbus93002,2509AADenHaag.

VormgevingConcept,basisontwerpenvormgeving: LinkDesign,Amsterdam

Cover Foto:ChristiaanCrouwels

DrukwerkEm.deJongbv,Visweg8,Postbus8, 5110AABaarle­Nassau

AdvertentieverkoopVanVlietBureauvoorMedia Advies,FrankOudman,telefoon0235714745, e­mail:f.oudman@bureauvanvliet.com,Postbus20, 2040AAZandvoort

Koninklijke Brillopgericht in 1683wat Wetenschappelijke uitgeverij(voorheen o.a. drukkerij en boekhandel)

Monnikenwerk, zeker niet geschikt voor ongeduldige types. In de zetterij van Konink-lijke Brill worden letters, spaties en andere tekens stuk voor stuk, regel voor regel op een zethaak geplaatst. Na een regel of drie legt de zetter ze op zijn kop en in spiegelbeeld op een metalen plaat. Het klosje touw gebruikt hij waarschijnlijk om het zetwerk bijeen te hou-den. Want wie heeft er nou zin om alle geval-len lettertjes weer uit te zoeken.Met wortels in de Gouden Eeuw is Brill de oudste uitgeverij van Nederland. Gespeciali-seerd in wetenschappelijk werk en ooit acade-miedrukker van de Universiteit Leiden. Maar soms glipt er tussen de zware kost weleens een frivoler werkje doorheen. Rond 1883 rolde het succesvolle meisjesboek Stijfkopje van de Duitse schrijfster Emmy von Rhoden van de Leidse persen. Toch heel wat anders dan de Dode Zeerollen en de digitalen pro-ducten van nu.

Tekst:MarciaTimmermansFoto:KoninklijkeBrill1950

FORUM #02/31.01.1348

rubrieksnaam