Opinieblad Forum 15

48
#15/09.08.12 Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij Alexander Pechtold: ‘Er is niets hervormd’ Arie Slob: ‘Niet doldriest uit de euro stappen’ Jolande Sap: ‘Crisis schreeuwt om vergroening’ achtergrond Internetbedrijf heeft startup-probleem 24 actueel Veilig product: eu kan het ook overdrijven 14 achtergrond Programma Groeiversneller: overleven is al hele klus 38

description

Het tweewekelijkse opinieblad van VNO-NCW

Transcript of Opinieblad Forum 15

Page 1: Opinieblad Forum 15

#15/09.08.12

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

Alexander Pechtold:

‘Er is niets hervormd’

Arie Slob: ‘Niet doldriest uit de euro stappen’

Jolande Sap: ‘Crisis schreeuwt om vergroening’

achtergrond Internetbedrijf heeft startup-probleem 24

actueel Veilig product: eu kan het ook overdrijven 14

achtergrond Programma Groeiversneller: overleven is al hele klus 38

Page 2: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.122

inhoud #15

10

20

29

Rubrieken4 Opinie vno-ncw

• Garantieregelingmkbmoetblijven bestaan

• Bedrijveninvesterenmeerinverduurzaming

• vno-ncwWest:Ookwinstbijverlies

6 De fotoReusachtig

10 En broer‘Als je maar lol hebt’

20Vreemdeogen‘Sterkmethightech’

21 Podium• VijfvragenaanArjanVeninga, KamervanKoophandel

• Uitspraken• Boetevoorbestolene?

28 BuitenlandBeterafmetRomneydanObama?

29Vereniging

37GroengoedNetechtgras

41 ScheerVa bene

46OverleversBatavus

46 Colofon

Page 3: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.123

rubrieksnaam

Artikelen 8 Alexander Pechtold wil meer Europa

Teaarzelend,teveeldekoolendegeitsparend.AlexanderPechtold,lijsttrekkervanD66,vindtdatondernemerszichstrijdbaarderhaddenmoetenopstellen.TegenhetkabinetenindeEuropa-discussie.‘Wehebbenzwarereputatieschadeopgelopeninhetbuitenland.’

12 ArieSlobzetzijnvraagtekensbijEuropaEeneurofielkunjeArieSlobnietnoemen.DelijsttrekkervandeChristenUnienoemtzichzelflievereurorealist.HijmaaktzichzorgendatEuropanietsheeftgeleerdvandefoutenbijdeintroductievandeeuro.‘Erwordttevaakgewerktmetveronderstellingen.’

14 Indekken, afdekken, nul risico Wieuitetengaat,zitbinnenkortmeteenmenukaarttergroottevaneenflinktelefoonboekopschoot.Leuk?Nee,maarhetmoetvanEuropa.Wantconsumentenkunnennietgenoeginbescherminggenomenworden.SchietEuropanunieteenbeetjedoor?

18 JolandeSap:‘Decrisisschreeuwtomvergroening’Vergroenenincrisistijd?Misschienzijnondernemersvooralbezigmeteenoverlevingsstrijd,maarvolgensJolandeSapkanhetnietanders.DelijsttrekkervanGroenLinkswilnugrotestappenzetten.‘Wehebbenbedrijvenluigemaakt.’

24WaarblijftdeNederlandseSiliconValley?WaaromgaathetaltijdoverAppleofMicrosoft?DewereldwachtnooitopdenieuwstereleasevaneenNederlandsbedrijf.WaaromishiernietsdatopSiliconValleylijkt?

38Groeienincrisistijd?‘2011Washetmeestwinstgevendejaarinonzehistorie.’DriejaarnadestartvanhetprogrammaGroeiversnellerentweecrisesverder:hoestaathetmetdegroeiambities vandedeelnemers?‘Dankzijhetprogrammaismijnomzetminbeperktgebleventot 30 procent.’

42 PhilipHennemann:‘Ondernemenwasgeenjongensdroom’ekVoetbal,TourdeFrance,OlympischeSpelen.PhilipHennemannbeleefthoogtijdagenmetzijnbedrijf.Hijoverleefdeeenbijnafaillissement.EnnuisInfostradaSportsGroupdéhofleveranciervansportdata.‘Ikgeefnietzomaarop.’

38

24

Page 4: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.124

JaloersTijdensmijnvakantieinItaliëhebikophetterrasdezekeergeenjaloerseopmerkingengekregenoverdeNederlandsepolder.MaarikhebvaakgenoeggehoordvanmijnItaliaanse,Franse,Britse,Spaansecollega’shoezeNederlandsewerkgeversbenijden.Juistomdaterdooroverlegveelmeermogelijkisdanwanneerjebeideopdebar-ricadesstaatomdeeigenpositietebevechten.Ikwasdusabsoluutnietblijmetdediscussieindevakbewegingditjaar.Ikweetdaterwordtbeweerddatwerkgeversinhunvuistjelachtentoendevakbewegingverdeeldraakte.Maarhettegendeel is waar. Werkgevershebbeneensterkecounterpartnodig.Nietalleenindepolitiek,maarook‘aandekant’vanwerknemers.Natuurlijk,eensamenlevingkánbestfunctionerenzondervakbeweging.DatisalleenniethoeNederlandsewerkgeverszakenwillendoen.Dekrachtvanonzepolderisaltijdgeweestdatwesameninstaatwarenoveronzeeigenschaduwheentespringen.Afsprakentemakendiezowelvoorwerknemersalswerkgeversgoedwaren.Dustoendevakbewegingeindjunibeslootgezamenlijkdeschoudersondereennieuwevakbewegingtezetteneneennieuwevoorzittertebenoemen,hebikopgeluchtademgehaald.Deradicaliseringindepolitiekwasookindevakbewegingzicht-baargeworden.Hethadnietveelgescheeldofdemeerradicalekrachtenhaddenhetgewonnenvandepolderaars.Devakbeweginghadkunnenkiezenvoordekoersvanstakingen.Deervaringuithet

buitenlandleertdatditnietdebesteoplossingenoplevert.Nietvoorwerknemers,werkgeversendesamenlevingalsgeheel.Dus:ja,werkgeversmakenzichzorgenoverdeteloorgangvandehetpolderoverleg.Enterecht.RecentelijknoguittedeClubvanElf,waarinbedrijvenalsAhold,Shell,ns, kpnenPhilipsverenigdzijn,hunzorgeninde Volkskrant.Diezorgleeftbijalleondernemers,diegraagondernemen in een stabiel sociaal-economisch klimaat. En bij werk-nemersook,durfiktestellen.Wehebbenallemaalveelteverliezen.Ikhoopdatereennieuwelentemetnieuwekansenkanbeginnen.Engeenheteherfst.

Bernard WientjesVoorzitter vno-ncw

opinie vno-ncw

Garantieregelingmkbmoetblijvenbestaan• Kredietgarantie voor mkb is succesvol • Tegenover afboekingverlies staan vele plussen• Werkgelegenheid en investeringen profiteren

De overheidskredietgaranties voor het midden- en kleinbedrijf, de Borgstellingsregeling mkb (bmkb), is er niet voor niets. Met de regeling staat de overheid voor een deel garant voor de leningen die een bedrijf bij de bank krijgt. Door de garantiestelling lenen banken makkelijker geld uit aan een bedrijf, ook wanneer dat onvoldoende zekerheden heeft. De staat neemt immers een deel van de mogelijke afboeking voor zijn rekening. Het idee achter de garantiestelling is dat bedrijven kunnen blijven investeren ook in slechte economische tijden. Onlangs werd geconstateerd in de pers dat de verliezen voor de over-heid oplopen. Voor de tweede keer dit jaar zouden de bedragen bijge-steld moeten worden. Dat de verliezen oplopen in deze tijd is ergens logisch. Het aantal fail-lissementen in het bedrijfsleven groeit helaas. Maar er is ook een andere, belangrijkere reden voor het oplopen van het verlies. Het garantiebedrag is in de afgelopen jaren bijna verdubbeld, waardoor er logischerwijs ook meer gebruik wordt gemaakt van de regeling. In

2008 had de garantie nog een omvang van 600 miljoen euro. Dit jaar werd het bedrag opgetrokken naar 1 miljard. Het aantal afboekingen zal daardoor eveneens groter worden. Geen reden voor paniek dus.De totale kosten van de regeling moeten ook over een veel langere ter-mijn worden bekeken. In economisch goede tijden zijn de kosten voor de overheid beduidend lager dan het bedrag dat de overheid jaarlijks reserveert voor mogelijke verliezen. De regeling moet daarom blijven bestaan. Zij geeft het midden- en kleinbedrijf de broodnodige steun in de rug. Vooral startende, groei-ende en innovatieve ondernemingen hebben veel baat bij deze garantie. Dat maakt de economie zeker op de lange termijn, als de investeringen gaan werken, sterker. De werkgelegenheid blijft over-eind en kan zelfs groeien. De investeringen kunnen doorgaan in een tijd waarin banken strengere eisen stellen aan de kredietnemers. Dat zijn veel plussen. Juist in deze moeilijke economische periode moet alles op alles gezet worden om die positieve elementen overeind te houden.

www.vno-ncw.nl/financiering

jero

en p

oort

vlie

t

Page 5: Opinieblad Forum 15

Bedrijveninvesterenmeerinverduurzaming• Meer gebruik gemaakt van Energie- en

Investeringsaftrek • Na de crisis meer financiële ruimte voor bedrijven• Twijfels over verduurzaming zijn niet nodig

Het bedrijfsleven neemt verduurzaming wel degelijk serieus. Bedrijven investeerden vorig jaar – mede dankzij een belastingkorting van de overheid – fors meer in duur-zame energie en energiebesparing. In totaal bijna 1,5 mil-jard euro, 45 procent meer dan in 2010. De investeringen leverden een energiebesparing en co2-reductie op die gelijk staat aan het gebruik en de uitstoot van 330 duizend huishoudens. Dat blijkt uit het jaarverslag over de Ener-gie- en Investeringsaftrek (eia). Daarnaast blijkt uit de Energie Enquête 2012 van Agent-schap nl dat bijna driekwart van de ondervraagde vijfdui-zend bedrijven graag wil investeren in energie en energie-besparing. In crisistijd is er echter minder ruimte voor investeren, dan gaat het er meer om het hoofd boven water houden. Wat dat betreft zijn de cijfers over 2011 bemoedi-gend: er gloort licht aan het einde van de tunnel. Bedrijven zien blijkbaar weer voldoende perspectief om vol overtui-ging in te zetten op duurzaamheid. De twijfels van ande-ren daarover ten spijt. Bijna was een flinke streep door de regeling gehaald. Coalitiepartners cda en vvd spraken tij-dens het Catshuisoverleg met de pvv nog af om fors te bezuinigen op de Energie- en Investeringsaftrek. Uit de evaluatie blijkt nu wel hoe succesvol de regeling is. Dus er een streep door halen, moeten we vooral niet doen.

FORUM #15/09.08.125

vno-ncw west

Ookwinstbijverlies ‘VerstandigomonzehoofdstadAmsterdamalskandidaatvroegtijdigaantewijzen.MetRotterdamalspartnerstadzullendeSpelenindegeheleRandstadplaatsvinden.’Zoreageerdeioc-lidWillemAlexandervanOranjevanuitLondenophetnieuwsomAmsterdamaantewijzenalskandidaat-stadvoordeOlympischeZomerspelen2028,eeneeuwnadeOlympischeSpelen in Amsterdam.Dekroonprinsweeserinzijnreactieopdatdebenodigdeinvesteringvan2tot3miljardeuroblijvendwaardezaltoevoegenaandeNederlandseeconomieeninfrastructuur.AlsvoorbeeldnoemdehijdeaanlegvanhetRondjeRandstad,eensupersnelletreinverbindingtussendeviergrotestedenAmsterdam,DenHaag,RotterdamenUtrecht.AlleenaldekandidaatstellingvanAmsterdamgeefteenpositieveswingenstaatvoordeambitievandeMetropoolregioAmsterdameneigenlijkvanalleregio’sinNederland.HetzetNederland,bijdejuisteregie,alswereldhandelsnatieinelkgevalvoordekomendetienjaarpositiefopdekaart,wantdekandidaatstellingisin2016,hetuitbrengenvanhetbidboekin 2019 en het ioc-besluitvaltin2023.AlsdeorganisatievandeOlympischeZomerspelen2028inmultifunctio-neleconceptendenkt,kunnendeSpelengrotewaardetoevoegen.Zozagikonlangseenontwerpvaneenstadioningebedineenreedsingeplandeennoodzakelijkerivierdijk.Achterstandswijken,metalsgoedvoorbeeldLonden2012enBarcelona1994,kunneneensterkepositieveimpulskrijgenalsdezeindeplannenwordeningepast.Draagvlakisnubelangrijk.Momenteelis41procentvandeNederlandersvoorstander,30procentheeftnoggeenmening.Hierisduswerkaandewinkel.HetiszaakvooralgoeduittedragenwatdetoegevoegdewaardevoorNederlandendeNederlandsebevolkingis.Typesalsanti-Spelen-lobbyisteSaarBoerlage,diedevorigepogingomdeSpelennaarNederlandtehalennegatiefbeïnvloedde,kunnenwenietgebruiken.Negatieveverhalenmoetenwemeteenijzersterkdoortimmerdplanzientevoorkomen.Dekandidaatstellingzaleenpositieveimpulsgevenaansportensportbeoefeningenominsporttermenteblijven:dekandidaatstellingendepositieveimpulsendiedaarvanuitgaanisaleenwedstrijddiehetmeerdanwaardisomteverliezen.

René KlawerVoorzitter vno-ncw West

jero

en p

oort

vlie

t

Never change a winning team. Minister Verhagen van el&i moet zich

hard maken voor voorzetting van de Energie- en Investeringsaftrek

dijk

stra

Page 6: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.126

rubrieksnaamde foto

Page 7: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.127

rubrieksnaam

ReusachtigSchiphol,1augustus-Schipholiseenvandebelangrijksteluchthavensvandewereld.DatwerdbegindezemaandnogeensextraduidelijkgemaaktdoordelandingvandereusachtigeAirbusA380vandeArabischemaatschappijEmirates.HetwasdeeerstekeerdatdeA380diemaximaalruimachthon-derdpassagierskanmeenemen,opdeNederlandseluchthavenlandde.Het500tonzwaretoestelkreegeenwelkomstsaluutvandebrandweer,terwijldetweeNederlandsepilotennadelandingdeNederlandsevlaglietenwapperen.Develehonderdenvliegtuigspotterswarendolenthousiast,opeenkleingroepjena.Diestondenbijdeverkeerdelandingsbaan,waardoorzedereusnauwelijkskondenzien.EmiratesvliegtvoortaanelkedagmetdeA380tussenAmsterdamenDubai.DeGolf-maatschappijheeftnegentigA380besteld.AirFrance-klm bestelde er twaalf. Tekst:WalterDevenijns|Foto:ToussaintKluiters/anp

Page 8: Opinieblad Forum 15

8

alexander pechtold: ‘Stilstand

is mijn grootste angst’Geen goed woord heeft hij over voor de prestaties

van het kabinet-Rutte. Ook in ondernemers is

Alexander Pechtold teleurgesteld. ‘En nu vooruit’

is niet voor niets het verkiezingsthema van D66.

Zowel Nederland als Europa moeten op de schop.

Maar: ‘Het toenemende cynisme en populisme zijn

geduchte vijanden.’

Tekst:KarinBojorge|Foto:Hilz&Verhoeff/hh

omslag

FORUM #15/09.08.12

Page 9: Opinieblad Forum 15

rubrieksnaam

FORUM #15/09.08.129

Ondernemers waren op veel punten behoorlijk te spreken over het kabinet-Rutte. Geeft u ze ongelijk?‘Als je alleen naar de korte termijn en het eigen belang kijkt, tja, dan zullen sommigen er misschien blij mee zijn.’

Nou, dat klinkt wel heel zuinig.‘Teveel ondernemers weten niet wat er écht speelt in Den Haag. Laatst nog sprak ik er één in Friesland en die moest me helemaal gelijk geven. Het ontslagrecht waarop niets gebeurd is, de reputatieschade door toe-doen van Wilders, de lastendruk. Onder dit kabinet is die ongelooflijk hoog geworden! Er is niets hervormd, dus de bezuinigingen zijn vooral in de lastendruk gaan zitten. Van de belofte van de vvd om daar iets aan te doen, is niets terecht gekomen.’

U had natuurlijk een Paars-plus kabinet willen zien.‘Daar is door Rutte en Cohen na twaalf dagen onderhandelen de stek-ker uit getrokken. Terwijl het een kabinet had kunnen worden dat ein-delijk werk had gemaakt van noodzakelijke hervormingen op de woning- en de arbeidsmarkt.’

Staan de sterren na deze verkiezingen beter?‘De getalsverhoudingen zullen in elk geval weer anders liggen. Mijn grootste angst is dat we nog altijd stilstand zullen houden. Bij de vvd is dat gezien de afgelopen twee jaar bewezen stilstand, bij de sp is de stilstand opgenomen in het partijprogramma.’

Op welke manier kunnen ondernemers profiteren van een hervormingskabinet?‘Profiteren? Laten ondernemers eerst eens zelf wat gaan bijdragen. Net als politiek en vakbonden trouwens. Ik ben teleurgesteld in de hou-ding van de koepels ten opzichte van het vorige kabinet. We hebben zware reputatieschade opgelopen in het buitenland.’

Ondernemersorganisaties waren de eersten om daarover aan de bel te trekken.‘Te aarzelend, teveel de kool en de geit sparend. Zo’n machtig orgaan zou zich strijdbaarder op moeten stellen, grenzen durven stellen. Het gaat bij reputatie, bij de Europa-discussie om grote maatschappelijke vragen.’

Voor veel ondernemers lijdt het geen twijfel dat voorwaarts de enige optie is voor de Europese Unie. Maar er is natuurlijk wel veel misgegaan. ‘Sommige landen hadden we er misschien niet, of niet zo snel, bij moeten nemen. Maar hadden we echt de keuze om Italië, een van de founding fathers, erbuiten te laten? De allerbelangrijkste fout was te denken dat als je één economie hebt, met één munt, dat je dan zonder één aansturing kunt.’

Moet juist D66 zich die conclusie niet aantrekken?‘Ik loop niet weg voor problemen die mede onder onze verantwoorde-lijkheid tot stand zijn gekomen. Die moet je erkennen, maar je moet ook met voorstellen voor oplossingen komen. Dat mis ik bij collega’s.

Daar zie ik vooral veel populisme. Daar worden we niet beter van, want daar zit de teleurstelling al ingebakken. Neem de vvd die eerder beweerde: Geen euro naar de Grieken.’

Maar is juist D66 niet te naïef geweest?‘Ik zit met een gerust geweten. Want het was een D66-motie die opriep om eurocommissaris Olli Rehn genoeg slagkracht te geven om begrotingsdiscipline af te dwingen. Een motie die pas na veel aarzelin-gen is overgenomen door het kabinet. De volgende stap is de banken loskoppelen van de overheden. Ook over die bankenunie heeft D66 als eerste een motie ingediend.’

Voor veel mensen blijft de Europa-discussie moeilijk te volgen. Hebt u zelf het gevoel dat u alle informatie hebt, dat u alle op-ties goed kunt afwegen?‘We hebben genoeg kwaliteit aan boord. We worden benijd om de financiële kennis van Wouter Koolmees. Maar natuurlijk blijven we leren. Ook ik weet niet waar we over vijf jaar staan. Maar ik wil wel stappen nemen vanuit een visie. En daar wil ik ook voor de 12e helder over zijn.’

Wat zijn punten waar u nog aarzelingen over heeft?‘We zijn natuurlijk het dak, of beter gezegd de peilers van de Europese Unie aan het verbouwen terwijl we tegelijkertijd ook dóór moeten. Dat is moeilijk. En het toenemende cynisme en het populisme zijn geduchte vijanden. Ik word daar niet moedeloos van. Ik blijf de feiten benoemen: 232 euro is wat we betalen, 1.500 tot 2.200 euro is wat het ons per persoon oplevert per jaar.’

Maar u kent geen aarzelingen?‘De enige aarzelingen die ik heb, is of het gaat lukken. Niet welke kant we op moeten. Verdere integratie is de enige weg. Men probeert daar nu wel de sticker eurofiel op te plakken, alsof het een geloof is, maar het ís geen geloof, het is een realiteit. Het is een continent met 500 miljoen mensen, dat leidend kan zijn in de wereld als het gaat om vrede, veiligheid en welvaart.’

De partijen van het Lente-akkoord, waaronder D66, hebben onze eer in Brussel weten te redden, maar kwamen ook met lastenverhogingen. Zoals de btw-verhoging en de forensen-belasting.‘Ik erken onmiddellijk dat die btw-verhoging een fantasieloze bezui-niging is. Dat gaat honderd procent over lastenverzwaring. Maar dat krijg je dus, als je jarenlang niets doet op het gebied van hervormingen en je vervolgens in drie dagen miljarden moet besparen. Het was ook helemaal niet nodig geweest als er op tijd was begonnen met het ver-hogen van de aow-leeftijd, het moderniseren van het ontslagrecht, het beperken van de hypotheekrenteaftrek. Dat levert de eerste jaren weinig op, maar op termijn zitten daar de miljarden. Nu nog leiders die het lef hebben om die boodschap te brengen.’

www.vno-ncw.nl/verkiezingen2012

Page 10: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1210

&broer

naam Flevosapactiviteit Productievanondermeerfruitdrankenvestigingsplaats Biddinghuizenaantal medewerkers Vijftienvast+oproepkrachtenopgericht 1989eigenaren WynoenRoelVermeulen

Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

Page 11: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1211

Wyno Vermeulen (42)‘Roel belde mij vandaag op toen ik bij de kapper zat. ‘Denk je er aan dat je om drie uur een afspraak hebt?’ Ik had geen flauw benul dát ik een afspraak had. Zo is hij. Hij maakt zelf de afspraak en zorgt ervoor dat ik er op de afgesproken tijd ben. Het klinkt misschien een beetje vreemd. Maar het werkt wél.’ ‘Ik ben de impulsieve van de twee, de man van de ideeën. Hij is meer van de finetuning. Ik zou wel 240 verschillende smaken vruchtensap kunnen bedenken. Dan denk ik: goh, waarom geen appel, peer, aard-bei bij elkaar? Legt Roel me uit dat dit niet handig is, omdat aardbei snel verkleurt. Maar ik blijf het gewoon proberen.’ ‘Laat mij maar pionieren. Ik ben nu bezig met een stelling voor de pre-sentatie van onze producten. Dat ding is gebaseerd op het model van een klassiek veilingkistje. Ik heb in Polen iemand gevonden die het voor me maakt. Het prototype is klaar. Nu zorgen dat het in een paar tuin-centra terechtkomt om te zien of het werkt. Kijk, dat vind ik nou leuk.’‘Pas ben ik nog even naar Polen geweest. Ik was met twee van die stel-lingen achterin op weg naar huis. Stopte ik bij Enschede op een par-keerplaats om even de benen te strekken, sprak een man me aan. Hij zei: ‘Ik rij de hele weg uit Polen al achter je aan en nou wil ik weten wat je in je auto hebt.’ Heb ik zo’n ding tevoorschijn gehaald. Hebben we er op die parkeerplaats nog gezellig over zitten bomen.’ ‘Dit soort dingen geeft me voldoening. En niet hoeveel winst we boe-ken. Daar heb ik helemaal niks mee. Het wordt me wel verteld, maar het blijft niet hangen. Want het boeit me niet. Maar hem ook niet, hoor. Als je aan je verplichtingen kan voldoen, lol hebt en in de plus draait, is het goed. Het genot van het bedrijf, dát is belangrijk.’ ‘Ik heb graag de ruimte. Als ik weet dat ik nu ergens geld kan verdie-nen, moeten ze me geen tien minuten vasthouden. Want dan begin ik te zweten. Dan wil ik weg. Gelukkig kan ik ook zomaar weg, want mijn broer vangt mijn werk op.’‘Dat geldt andersom trouwens ook. We werken al sinds 1989 met veel plezier samen. Als ik er alleen voor zou komen te staan, zou ik er gelijk mee stoppen.’

Roel Vermeulen (45)‘Een paar weken geleden was Wyno met mijn zoon op pad hier in de polder. Reed hij zich met zijn Jeep muurvast in de bagger. Kon ik er bij komen om hem er met de trekker uit te halen. Dat kenmerkt hem. Hij probeert wat en hij ziet wel waar het schip strandt.’ ‘Wyno is altijd bezig met nieuwe dingen. Ik hoef alleen af en toe de handrem er op te houden. Want hij gaat hard. Soms een beetje té hard. Dan zeg ik gewoon: ‘Je kunt dat wel willen, maar als je gaat rekenen kan dat helemaal niet.’ Zo wilde hij een keer een winkelpand huren om onze producten te verkopen. Heb ik ’m voorgerekend wat we voor omzet moesten draaien om alleen al uit de kosten te komen. Op zo’n moment is het ook gelijk klaar.’ ‘Ons werk loopt behoorlijk door elkaar heen. We hebben wel ieder onze eigen aandachtsgebieden. Ik ben onder meer verantwoordelijk voor het koelen van het fruit. Sorteren is Wyno’s pakkie aan. En hij regelt de Polen die voor het werk nodig zijn, koopt de kistjes voor het transport in. Inkopen vindt hij leuk. Het is ook meer zijn ding. Hij praat wat gemakkelijker.’ ‘Ze zeggen weleens: 1+1=3. Nou, bij ons werkt dat echt zo. Als we het bedrijf splitsen en ieder zou de helft doen, zouden we lang niet zo sterk zijn. We kennen elkaars werk door en door, nemen het moeite-loos van elkaar over. We hebben aan een half woord genoeg. Op een gegeven moment konden we een loods overnemen. In onderdelen. Maar dan moesten we wél direct beslissen. We keken elkaar aan en wisten dat het goed was. Met één telefoontje was het geregeld, een dag later stond het spul bij ons op het erf.’ ‘Als Wyno morgen zegt: ik stop er mee, ik ga op een tropisch eiland een snackbar beginnen, dan begint ie op een tropisch eiland een snack-bar. De lol zou er voor mij dan wel van af zijn. Maar ja, ik heb m’n gezin. Dus ik ben niet zo vrij om er een punt achter te zetten. Het wordt anders als er morgen iemand met een grote emmer geld voor de deur staat en zegt dat hij de hut wil overnemen. Dan ga ik overmorgen wat anders zoeken. En de kans is groot dat we dan toch weer samen iets beginnen.’

‘Als je maar lol hebt’Ze veroveren Nederland én het buitenland met hun verse vruchtensap.

Maar Wyno en Roel Vermeulen hebben nog veel meer plannen. Voor

maximale winst gaan ze niet. ‘Het genot van het bedrijf, dát is belangrijk.’

Tekst:FrankdenHoed|Foto’s:TonPoortvliet,familieVermeulen

Page 12: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1212

omslag

arie slob: ‘Ik ben eurorealistisch’

Rücksichtlos voor de euro gaan? Dat ziet de

Arie Slob niet zitten. De lijsttrekker van de

ChristenUnie noemt zichzelf eurorealistisch.

Met bezuinigen en regeldruk verminderen

wil hij de motor van de Nederlandse

economie weer aan de praat krijgen.

‘Niets doen is geen optie.’

Tekst:WalterDevenijns|Foto:Hilz&Verhoeff/hh

Arie Slob is nog steeds vol van het bereiken van het Lente-akkoord in 48 uur, vertelt hij in de met zes stoelen volgepropte vergaderkamer van de ChristenUnie in het parlementsgebouw. ‘Als we afspraken kunnen maken, dan pakken wij die verantwoordelijkheid.’ Nog ruim een maand tot de verkiezingen. Dan zal blijken of de Kunduz-coalitie met vvd, cda, D66, GroenLinks en de ChristenUnie ook echt aan een meerderheid komt.

Page 13: Opinieblad Forum 15

13 FORUM #15/09.08.12

U onderzoekt of de eurozone gesplitst kan worden. U lijkt op dat gebied bijna op de pvv.‘Ik ben eurorealistisch. Mijn voorgangers stemden tegen de invoering van de euro. Maar daar hadden ze een hele duidelijke motivatie voor. Ze waarschuwden tegen het idee dat de economieën van de eurozone naar elkaar toe zouden groeien. De landen en de culturen binnen de eurozone zijn zo verschillend. Die groeien nooit naar elkaar toe waar-door er een hele zwakke basis is voor die gemeenschappelijke munt. Sterker nog, de landen komen steeds verder van elkaar te staan. We zullen nooit terug willen naar de gulden zoals Geert Wilders die ooit voor de invoering van de euro heeft gestemd, dat wil. Dat vinden we niet realistisch.’

Bent u niet bang dat dit de Nederlandse reputatie schaadt? Wij verdienen ons geld toch vooral in Europa.‘Ik vind het vreemd dat er altijd rond de discussies om de eurozone twee uitersten te vinden zijn. Aan de ene kant staat Wilders die eruit wil en aan de andere kant heb je de zogenaamde eurofielen die vooral de financiële markten willen geruststellen. Als je zoveel mogelijk aan Brussel overlaat, je soevereiniteit overdraagt en veel geld in de nood-fondsen stopt dan komt alles goed, denken de eurosupporters. Dat vind ik te simpel. Je doet niets aan het onderliggende probleem name-lijk het feit dat de landen binnen de eurozone zo ver van elkaar afstaan. Misschien moeten we binnen de eurozone werken zoals binnen de voetbalwereld, met een ere- en een eerste divisie.’

Wat is uw plan?‘Ik wil op basis van dat onderzoek kunnen oordelen of een splitsing van de eurozone haalbaar is. Wat zijn de voordelen en de nadelen? Daarbij kijken we niet alleen naar de noordelijke belangen, maar ook naar de zuidelijke belangen. Ik vind dat iedere politieke partij de ver-antwoordelijkheid heeft om juist in deze tijd heel intensief met de eurozone bezig te zijn. Je moet niet blind achter het kabinet aanlopen. Dat is de reden waarom ik aan minister De Jager voortdurend vraag om extra informatie. Nu wordt er te vaak gewerkt op basis van veronder-stellingen.’

U bent bezorgd?‘Ik ben iemand die zich zorgen maakt over de onderbouwing van al die steunmaatregelen, terwijl het zo grote gevolgen kan hebben voor bedrijfsleven en burger. Als we stappen zetten binnen de eurozone die we niet goed motiveren en waardoor de democratische legitimi-teit in het gedrang komt, dan gaat het draagvlak in de Nederlandse samenleving hollend achteruit. We komen dan in een situatie terecht waar zaken escaleren en de mensen naar de uiterste flanken van de politiek gaan. Je moet ons zien als de partij die tussen deze uitersten staat.’

Uw voorganger Rouvoet zei in 2010 dat uit de eurozone stappen het domste was wat een land kon doen. ‘Dat was een opmerking die gericht was tegen de guldenwens van Wilders. Je moet niet doldriest uit de euro stappen. Als we dat zouden

doen dan moeten we dat doen met de landen om ons heen, met onder meer Duitsland. Dat land is onze belangrijkste handelspartner.’

U zegt in uw verkiezingsprogramma: ‘Vertrek van Griekenland lijkt onafwendbaar en is wellicht in het belang van de Grieken zelf.’ De cu heeft bij bepaalde landen al een kruisje gezet? ‘Ik sluit het niet uit. Nee, dat is inderdaad waar.’

Over welke landen hebt u het dan?‘In elk geval over Griekenland.’

En vervolgens Spanje, Italië?‘Dat zou kunnen.’

Hoe wilt u eigenlijk de crisis in Néderland bestrijden?‘De regeldruk moet omlaag. Een bewindspersoon moet nadrukkelijk dit onderwerp in de gaten houden. We willen heel graag een ministerie voor ondernemers en innovatie. Wat mij betreft mag het ministerie van Economische Zaken ook die naam krijgen. Innovatie moet nog meer dan voorheen gestimuleerd worden. Het topsectorenbeleid wordt daarbij betrokken. De btw voor de bouw moet omlaag.’

En de lasten omhoog? Volgens het Lente-akkoord moeten werkgevers zes maanden de ww van ontslagen werknemers doorbetalen. ‘De werkgever moet proberen iemand zo snel mogelijk aan een andere baan te helpen. Bij de kleinere ondernemers moeten we kijken of er iets geregeld kan worden binnen een groter verband. Als je een financiële prikkel inbouwt, kan het helpen om stevig voor een plaatsing te gaan.’

Binnen welke termijn wilt u de overheidsfinanciën op orde hebben?‘We onderhandelen nog met het Centraal Planbureau (cpb) als het gaat over de financiële onderbouwing van ons verkiezingsprogramma. Dus of het tekort aan het eind van de volgende regeringstermijn op nul moet staan of binnen afzienbare tijd, is afhankelijk van de verdere onderhandelingen met het cpb (deze doorrekening van de verkiezings-programma’s is waarschijnlijk eind augustus bekend; red.).’

De vvd wil 24 miljard bezuinigen om in 2017 op nul procent uit te komen.‘Er zal aanvullend bezuinigd moeten worden in de komende periode, maar of dat de bedragen zijn waar de vvd mee is gekomen. Ons doel is het basispad volgen en langzaam maar zeker toewerken naar een begro-tingsevenwicht. Er is altijd wel een spanningsveld, maar niets doen is geen optie.’

www.vno-ncw.nl/verkiezingen2012

Page 14: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1214

actueel

indekken op z’n europeesKoffiezetapparaten die aan de speelgoed­

richtlijn moeten voldoen. Een menukaart

die meer op een telefoonboek lijkt om te

waarschuwen voor alle risico’s van het eten.

Schiet Europa niet een beetje door?

Tekst: Frank den Hoed | Foto: Giorgio Cosulich/Getty Images

OoitgedachtdateenPhilipsSenseovoorzienvaneenbloemetjesprintspeelgoedis?Hetklinkt absurd, maar onder meer de Deense en Nederlandse markttoezichtautoriteitvindenheteenchild appealing product.Inhunogenzouzo’nkoffiezetapparaatdusmoe-tenvoldoen aande Europese speelgoedrichtlijn. Dat gaatwel heel erg ver, vindt PaulCoeberghvandenBraak,seniordirectorStandardization–bgHealthcarebijPhilips. ‘Jemoetjeafvragenofjedekeuzevandeconsumentzómoetwillenbeperken.Losdaarvanishetniettedoenomeenkoffiezetapparaattelatenvoldoenaandevergaandeeisenuitdespeelgoedrichtlijn.Waaromzoujeelkaarzovoordegekhouden?’

te ver Ofhetnugaatomeenkoffiezetter,stofzuigerofmagnetron,deeisendieEuropasteltophetgebiedvanconsumentenveiligheidgaanver.ErisinEuropaeentendensomalmaarkleinereofmindervaakvoorkomenderisico’saftedekken.Endaarkunjenatuurlijkookteveringaan,vindCoebergh.AlshijergensinBrusselmagopdravenvooreenvoordracht,gebruikthijgraaghetverkeeralsvoorbeeldomaantegevendatveiligheidnueenmaaleenprijsheeft.‘Mensenzeggendan:metveiligheidkanenmagnietwordengemarchandeerd.Maaralsdatechtzowas,zoudezezaalnuleegzijn.Wantdanzouniemandvanmorgenmetdeautoofhetopen-baarvervoeroppadzijngegaan.Inhetverkeerloopjenueenmaalookeenzekerrisico.’Natuurlijk,dankzijallerleiveiligheidsmaatregelenishetrisicoinhetverkeerkleinerdandertig jaar geleden.Maarhet is ernog steeds. Enniet alleendaar.Mensen stappen invliegtuigen,gaanbungyjumpen,bergbeklimmen.Eniederweegtafwelkveiligheidsrisicohijdaarbijaccepteert.Voorzichzelfenvoorzijnkinderen,steltCoebergh.Consumentenzijnvaakprimainstaatzelfhungrenzentetrekken.Maardeautoriteitenlijkenditweleenstevergeten,verzuchtdePhilipsman.‘Waaromzoujealsoverheiddeverantwoordelijkheidvandeoudersvoorhetopvoedenvanhunkinderenwillenafdekken?Deautoriteitenzou-denerjuistbewustvoormoetenkiezenomalleendierisico’sinteperkendienietdoorconsumentenzelfzijntemanagen.’

Page 15: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1215

indekken op z’n europees

Page 16: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1216

actueel

NietalleenPhilipsheefttemakenmetdeeisenophetgebiedvancon-sumentenveiligheid. En ze vormen ook geen exclusief probleem voorhetgrootbedrijf.Uiteeninventarisatievanvno-ncw(ziekaderUitwas-sen en oplossingen) blijkt dat ook het meer ambachtelijke midden- en kleinbedrijfermeewordtgeconfronteerd.Zoalsdehoreca,diealshettegenzitstraksdetandenmagstukbijtenopeenmenukaartzodikalseen gemiddeld telefoonboekwaarop alle ingrediënten van gerechtenstaanvermeld.HajédeJager,directeurvanHajéHotels&Restaurantsensectorvoorzit-ter restaurants bij brancheorganisatie Koninklijke Horeca Nederland(khn), gruwtbij het idee. ‘Onswerk isvooreendeel chemie. Eenkokstopt verschillende ingrediënten bij elkaar enmaakt daar iets nieuwsvan.Maar alswe niet uitkijken heeft hij straksde assistentievan eenscheikundigenodigominkaarttebrengenwathijnuweerheeftgebrou-wen.Omdieinformatievervolgenstotindetailtemoetenverwerkenindemenukaart.Nou,datisonbegonnenwerk.Zekeralsjeverswiltkoken.’Losvandepraktischebezwaren,vreestDeJagerdefinanciëlegevolgen.‘Ziedekostendieeraanvastzittenmaardoorteberekenen.’Hoever jegaatmetdie inperkingvanrisico’s, iseenmaatschappelijkekeuze. Centrale vraag is volgens Coebergh wat als acceptabel wordtbeschouwd.Datismedeafhankelijkvanculturele invloedenentrends.Hijhaalthetvoorbeeldvanhetverkeerernogmaareensbij.‘Dertigjaargeledenvervoerde iedereenzijnkleinekinderen los indeauto.Ennie-mandkeekdaarvanop.Maarnumagjezealleennogmaarvervoerenineenstoeltjedatpastbijgewichtenomvangvanhetkind.’Overdreven?Nee,vindthij.‘Deeisenopditvlakhebbenz’neffectnietgemist:hetaantalongevallenenletselsissterkverminderd.Endaardooraccepteert iedereenhet,ondanksdekostenenhetongemakwaarmeehetgepaardgaat.Omdathetgaatomonacceptabelerisico’s.Maarhetiswatandersalsjekindeenkeereenhetestrijkboutaanraaktinhuis.Het

iseenvanmijneigenkinderenoverkomen.Hijheefterlittekensopz’nvingersaanovergehouden.Vervelend,maaronacceptabel,nee.’

alarmbellenOndernemers zijn volgens De Jager (Hajé) prima in staat om zelf degezondheidsrisico’svanproducteninteschattenendaaropeenvolwassenmaniermeeomtegaan.DaarisgeengedetailleerdeEuropeseregelgevingvoornodig.MaarDeJagerenzijncollega’shoudenerwelrekeningmeedatdie regelgevingerkomt.Erwordtalovernagedachtomopeencentralelocatieproductenteontledenenopbasisdaarvaneendatabasetebouwenwaaruithorecaondernemerskunnenputten,vertelthij.Maareigenlijkzoujedezaaknogbetervanafdeanderekantkunnenaan-pakken.Doorindedagelijksebedrijfspraktijkbewustertewerktegaan.Vol-gensDeJagergebeurtdatookal.Bijvoorbeelddooractiefintespelenopdegezondheidsklachtenvanmensen.‘Alseengastmijbijzijnbestellingmeldtdathijeennotenallergieheeft,gaanbijmijallealarmbellenrinkelen.Wantalsjezo’nallergienegeertkandiegastwéleenanafylactischeshockoplo-pen. Endat kanvergaandegevolgenhebben. Ik instrueermijnpersoneeldaaromnauwgezet.Zorgervoordatzewetenwateropditgebiedspeelt.’Inmiddelsproberenveelhorecabedrijvenhetgebruikvanschadelijkeaddi-tieventerugtedringen.DeJager:‘Binnenmijnbedrijfisopdatpuntalveelwinstgeboekt.Zogebruikenwenuveelminderzoutensuiker.OokhebbenwedetoevoegingenmetfouteE-nummersuitgebannen.’Maarhijzietinditprocesookeenrolweggelegdvoordelevensmiddelenindustrie.Bijalleregelsdieerwordenbedachtmoetdepraktischehaalbaarheidnietuit het oog worden verloren, vindt Coebergh (Philips). ‘Voor een reëleafwegingvanrisico’sishetnodigdatderegelswordenvastgesteldindecir-cuitswaarpoliticideafwegingmaken.Hetmoetgebeurendoormensendiemandaathebbenenterverantwoordingkunnenwordengeroepen.Endusnietinambtenarencommissieswaarmenopeigenhoutjebepaalthoe

Last van Europa of van Nederland?

SomszijnstrengeEuropeseregelsdeboosdoener.MaarinanderegevallenkomenbedrijvenjuistindeproblemendoorNederlandseregelsdieverdergaandandeEuropese.ZoalsdeNederlandsekunststofre-cyclerVanWervendagelijkservaart.Hetbedrijfvoertkunststoffeninvoorrecycling.Diekunststof-fenwordenopdebedrijfsvestiginginBiddinghuizengesorteerd,gewassenenvermalentoteenschonegrondstofdiedoordeEuropesekunststofindustriewordtingezetalsvervangervan‘nieuwe’grondstof-fen.Hetvenijnzitindemanierwaaroptegenpvcwordtaangekeken,verteltTonvanderGiessen,algemeendirecteurvanVanWerven.‘Hoeweleengewonekunststof,wordtpvcalshetineenmixmetanderekunststoffenwordtvervoerd,beschouwdalseenverontreiniging.Meteenbergbureaucratischerompslomptotgevolg.DeEuropeseVerordeningOverbrengingAfvalstoffen(evoa)schrijftvoordathetaandeelpvcineenladingkunststofde10pro-centniettebovenmaggaan,andersmoeteenheel

circusingangwordengezetomdiepartijkunststofoverdegrenstekrijgen.Degenedievanhetafvalafwil-inditgevaleenBelgischegemeente-moeteenexport-enimportontheffingaanvragen,eengarantieafgevenenmeldenwanneerdeautowelkegrensoverganggaatpasseren.DoordatNederlanddeEuropesenormheeftaangescherpttot2pro-cent,moetdatnubijelkevracht.Metalsgevolgdatdegemeentetegenonszegt:datisonsteveelwerk,wegooienhetwelindeverbrandingsovenbijonsgewoneafval.Datpaktslechtuitvoorhetmilieu,omdatbijdeverbrandingvanpvcchloorvrijkomt.Bizaralsjebedenktdatzichbijeengescheidenver-voervanpvcenanderekunststoffen(bijvoorbeeldinapartecontainers)geenproblemenvoordoen.’VanderGiessenweetweleenoplossing.‘Voegdecodeswaaronderkunststoffenwordengeïmpor-teerdsamen,zodatpvcnetalsanderekunststof-soortenwordtbeschouwdalsonderdeelvaneenmixvankunststoffen.’

Page 17: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1217

depolitiek afgesproken spelregels interpreteert.Wantdan isde kansopregelsdiehundoelvoorbijschietenveelgroter.’

dubbel betaaldNietalleenondernemersdietemakenhebbenmetconsumentenveiligheidhebbensomslastvanEuropa.Datblijktweluitde inventarisatievanvno-ncw (ziekaderUitwassen en oplossingen).HarrieMartens iseenvoorbeeldvanzo’nandereondernemer.HijiseigenaarvanCampingDePaalinBergeijk.Enheeftmensenindienstdie’savondsofinhetweekendstand-bymoetenblijven.AlsEuropaz’nzinkrijgt,moethijmedewerkersdiemethetoogopcalamiteitenstand-bydienstendraaien,volledigdoorbetalen.‘Datdieamb-tenarenzodomzijnomzoietsteverzinnen’,verzuchtMartens. ‘Inprincipezijn demensendie een beschikbaarheiddienst draaien vrij om te gaan enstaanwaarzewillen.Zekunnenerlekkermetvrouwenkinderenopuit,eenterrasjepakken.Moet ikdan straksaldieurendat zeophetterras zittenbetalen?Doorberekenenvandemeerkostenvandedoorbetalingziternietin.M’ngastenzienmealaankomen.’‘Medewerkersdieeenbeschikbaarheiddienstdraaien,doengewoondedin-gendiezeandersookzoudendoen.Envaakwordeninhetweekendgewerkteurenaldubbeluitbetaald.Danzegik:teldereistijdendetijddienodigisomdeklusteklarenbijelkaaropenbetaalopbasisdaarvanuit.’HorecaondernemerDeJagerhooptopeenrealistischeaanpak.Hijhooptdathijzijnklantenstraksgeenmenukaartvandriehonderdpagina’shoeftvoorteleggen.‘Mensenkomenbijonsomlekkerteeten.Ennietomeenuitgebreidevoedselanalysevoorgeschoteldtekrijgenmetdaarbijeenoverzichtvanallemogelijkerisico’s.Vergelijkhetmetdebijsluiterbijeenmedicijn.Alsjeleestwatjevanzo’nmedicijnallemaalkuntoplopen,denkje:laatmaarzitten,ditgaiknietgebruiken.Daarmoetenwenietnaartoewillen.’

www.vno-ncw.nl/europeseunie

Uitwassen en oplossingen

Ondernemershebbennogdagelijkslastvanteveelregels.Datblijktuiteenin-ventarisatievanwerkgeversorganisatiesvno-ncw en mkb-Nederland. Voorbeeldendaarvanzijngebundeldinde brochure Better regulation for better business.Daarindoendewerkgevers-organisatiesintotaal23voorstellenomdeadministratievelastenvanbedrijventeverlichtenenknelpunteninbe-staandeengeplandeeu-regelgevingoptelossen.JonathonStoodley,hoofdvandeunitSimplificationvandeEuropese Commissie, nam de brochure in juni inBrusselinontvangsttijdenseenbijeenkomst in het Europese hoofdkwar-tiervanvno-ncw en mkb-Nederland. Stoodleyzegdebijdiegelegenheidtoeomnadezomerperknelpunttekomenmet een reactie.

Een paar voorbeelden van de voorstellen: • Voorkomdatrestauranthoudersallergie-informatiemoetenver-strekken bij maaltijden die worden geserveerd

• Sluitkleineproducentenalsslagersenbakkersuitvanhetlabelenvanzelfgemaakteproducten

• Behoeddetaillistenvoorvergaanderegelsophetgebiedvan(certificeringvan)tropisch(hard)hout

• Sluitkleinerebedrijvenuitvandeverplichterisico-assessmentophetgebiedvangezondheidenveiligheidop het werk

• Behoedconstructeursvanniet-serie-productenvoortezwareconstructie-eisen,zoalsnuveroorzaaktdooreentegenstellingin(bestaande)regels

• Voorkomdatelektrischeapparatendieaantrekkelijkzijnvoorkinderen,moetenvoldoenaandespeel-goedrichtlijn

Voor de volledige tekst, kijk op www.vno-ncw.nl/Publicaties/Brochures

andy

dry

sdal

e/hh

Page 18: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1218

omslag

Rustig is het niet rondom Jolande Sap, fractieleider van GroenLinks. Het aantal hints of tweetjes van vertrekkende fractiegenoten met een negatieve boodschap over haar bereikte eind juli een hoogtepunt. Sap, net terug van vakantie, weet waarom er rumoer is. ‘De partij heeft in de afgelopen anderhalf jaar enorm haar nek uitgestoken. Dat

jolande sap: ‘Ik wil een radicale vergroening’

De crisis ‘schreeuwt’ om een vergroening

van de economie. Dus is de tijd van

belastingcadeautjes aan energievreters

voorbij, zegt Jolande Sap, de lijsttrekker van

GroenLinks. ‘Wij zijn van oudsher kampioen

lastenverlaging mkb.’

Tekst:WalterDevenijns|Foto:Hilz&Verhoeff/hh

Page 19: Opinieblad Forum 15

19 FORUM #15/09.08.12

zorgt altijd voor een interne discussie’, vertelt ze. Ze oogt rustig, maar het snel heen en weer bewegen van haar linkerbeen onder de tafel lijkt een andere, meer emotionele boodschap mee te geven. De gebruinde lijsttrekker heeft zin in de verkiezingscampagne. Ze heeft de zaak ‘meer dan onder controle’. Een nieuwe fractie staat klaar om medecampagne te voeren. Sap: ‘Ik zie ernaar uit. Dat kan met de nieuwe fractie ook veel meer ontspannen dan nu. Het is nog prettiger dat je resultaat weet te boeken met mensen die er vol achter staan, met wat minder interne discussies.’

Mevrouw Sap, wat is er met uw partij aan de hand?‘We hebben met het Lente-akkoord meer voor elkaar gekregen dan ooit tevoren. Dat betekent ook dat je compromissen moet sluiten. Het zijn groeipijnen die nodig zijn om tot een realistische koers te komen. Dat heeft voor onrust gezorgd. Ik had me daar mentaal goed op voorbereid, maar ik baal ervan dat mensen die niet meer in de Kamer terugkeren het nodig vinden om er toch wat van te zeggen.’

Kijkt u naar de peilingen die zeggen dat GroenLinks gehalveerd zal worden?‘Er is maar één serieuze peiling. Dat is die van 12 september. Het feit dat we er niet goed voor staan, maakt mij enorm strijdlustig. Ik heb ontzet-tend veel zin om te gaan vlammen. We hebben meer vrijwilligers dan ooit. Ik ga heel hard knokken om die stemmen terug te krijgen.’

U wilt in de regering komen.‘Natuurlijk ben ik bereid om voluit in een regering deel te nemen. Niet omdat ik macht wil hebben, maar om mijn idealen te realiseren. Ik vind dat het tijd is om echt werk te maken van een vergroening van de eco-nomie. De crisis schreeuwt erom.’

Vergroening in crisistijd? Ondernemers zijn bezig met het overleven. ‘Ik ben daar niet somber over. Grote bedrijven die in het verleden niet goed bekend stonden, zetten zich tegenwoordig in voor innovatieve productieprocessen. Unilever, Akzo Nobel en zelfs Shell gaan goed om met de dreigende schaarste aan grondstoffen en energie.’

Woorden als lastenverlaging kom je nauwelijks in uw verkiezingsprogramma tegen.‘GroenLinks is van oudsher kampioen lastenverlaging mkb. Ik wil een radicale vergroening van de belastingen. De 6 miljard aan belasting-voordeel die elk jaar naar de grote vervuilers gaat, schaffen we af. In vier jaar! Het begin is gemaakt met de invoering van een belasting voor kolencentrales, rode diesel en een wat hoger tarief voor grootver-bruikers in de energiebelasting. Dat levert in 2013 al 1 miljard op. De milieubelasting en belasting op consumptie gaan substantieel omhoog. Bedrijven en consumenten die een zwaar beslag op onze schaarse grondstoffen leggen, krijgen een lastenverhoging voor hun kiezen. Daarvoor in ruil willen we de inkomstenbelasting en werkge-verspremies fors verlagen. Dat zal het mkb een forse lastenverlaging opleveren.’

De haven van Rotterdam met al zijn chemische industrie kunnen we dan wel sluiten.‘Dat betekent dat je energie-intensieve bedrijven echt maximaal uit-daagt om te innoveren. Kijk maar naar Hoogovens. Vijf jaar geleden piepten ze hard toen ze hogere fijnstofnormen kregen opgelegd. Werk-gelegenheid zou verdwijnen. Nu is het een van de schoonste staal-bedrijven van Europa.’

Maar u verhoogt de lasten nog een keer. ‘Door grootverbruikers hoge belastingvoordelen te geven, hebben we bedrijven onnodig lui gemaakt op gebied van innovatie. Als je die sub-sidies slim en op een verantwoorde manier vermindert, dan stimuleer je innovatie. Ik ben niet bang dat de bedrijven vertrekken. Het is een proces dat wereldwijd speelt. Niemand kan daar aan ontkomen.’

U streeft naar een structureel begrotingsevenwicht?‘Het tekort in de nieuwe kabinetperiode brengen we met 13 miljard terug. Onze plannen leiden op de lange termijn tot een structureel begrotingsoverschot van zo’n 9 miljard euro. De vervuilers betalen, het mkb kan rekenen op een forse lastenverlichting.’

Maar die tienduizenden mkb-bedrijven die niet groen zijn, moeten dat wel worden.‘Het merendeel van het mkb is niet groen. Dat is nu net het probleem. Dat kunnen we ons niet echt meer permitteren. In Nederland wil ik grote stappen zetten.’

Uw partij steunt de eurozone.‘Zeker. Europa moet zich richten op een veel sterkere politieke unie die dan wel weer democratischer moet worden. Een eerste stap is de creatie van een bankenunie die ervoor zorgt dat de eu de banken goed contro-leert. De ontspoorde overheidsbegrotingen zijn voor het overgrote deel het gevolg van de bankencrisis.’

Ook als extra miljarden nodig zijn?‘Het zou absurd zijn als we de eurozone en de eu in gevaar laten komen voor een land dat niet eens 2 procent van de Europese begroting inneemt. GroenLinks was destijds niet voor de invoering van de euro, maar er is geen weg meer terug. Voor Griekenland moet een realisti-scher aanpassingsplan komen. Je kon voorzien dat de Grieken het hui-dige plan niet in de praktijk konden uitvoeren.’ U bent niet bang voor extra Nederlandse bezuinigingen?‘Het kan betekenen dat er iets meer omgebogen moet worden. Maar Nederland staat er met ons begrotingsplan structureel heel goed voor. Met dat overschot van 9 miljard kunnen we zelfs de kosten van de ver-grijzing bestrijden. Dat kunnen we best wel hebben. Als je deze crisis niet oplost, krijg je nog een veel grotere crisis.’

www.vno-ncw.nl/verkiezingen2012

Page 20: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1220

vreemde ogen

‘Ikvoelmehiernietalsbuitenlanderbehandeld.Nederlanders zouden alleen wel wat meergeduldmogenhebbenals ik inhetNederlandsprobeertecommuniceren.ZegaantesneloveropEngelsals ikeenwoord zoek,terwijl ik juistmoet oefenen.’‘Meerinhetalgemeenvindikmulticulturalismealtijdpositief, zolang jemaar respecthebtvoorhet gastland. Tegelijkertijd vind ik dat GeertWildershetrechtheeftomzijngedachtegoeduitte dragen. Overigens heb ik het idee dat veelmensenophemstemmenbijwijzevanprotest,nietvanwegezijnideeënoverbuitenlanders.’‘Zelfhebikonlangsmijnstemuitgebrachtvoorde verkiezingen in Senegal. Het land demon-streert dat het een democratie is en dat het een transformatie doormaakt naar economische welvaart. Ik praatdaar regelmatigovermetdeSenegaleseambassadeurinNederland,dieikviaviaheblerenkennen.’‘Ikzouweleenbijdrageaandeontwikkelingvan

Senegalwillenleveren,maardatkanvooralsnognietinmijnvakgebied.Zekernietalsjehetver-gelijkt met wat ik in Nederland kan doen. BijMapperLithography,datisvoortgekomenuitdetuDelft,werkenwebijvoorbeeldaaneennieuwetechnologieomcomputerchipstemaken.Hetisopvallenddatzo’nklein landzo’nsterkepositieinneemtophetgebiedvanhightech.’‘Ik heb al sinds mijn 7de iets met techniek. Omdat jedaar inSenegalnietvermeekomtenerookgeenopleidingindierichtingwas,benikopmijn18denaarFrankrijkgegaanomtestuderen.Voormijn specialisatie ben ik op de universiteit vanGroningenterechtgekomen.’‘Mijn eerste kennismaking met Nederland wasgrijsenregenachtig.Maardemensenwarenaar-digenbehulpzaam.Datwaseenaangenamever-rassing; in Frankrijk word je niet automatischgeholpen.InGroningenwerdikregelmatigdoormensennaardeplaatsgebrachtdie ikzocht. Ikvonddemensendaarookdown to earth en niet

arrogant. Mensen in de Randstad, waar ik nuwoonmetmijnSpaansevrouw,zijnwatminderwarm en relaxed. Dat heeft ook te maken met hetfeitdathierveelmensenopeenkleineruimtebij elkaar wonen.’‘DedirectheidvanNederlandersvindiknieterg.Ikhouderwelvan,datnieteromheendraaien.Ikbenduswelinmijnelement.Datgeldtookvoordemanierwaarophierbesluitenwordengeno-men.Hetkaneentijddurenvoordatdeknoopwordtdoorgehakt,maarjeweetdandaternietmeerwordt teruggekomenopdat besluit. Lei-dinggevendenmogenwel,alshettelangduurt,eerdervandehiërarchiegebruikmaken.’

Tekst: Paul ScheerFoto: Sam Rentmeester

‘Sterk met hightech’

Abdou Sarr (33)

Nationaliteit: Senegalese Functie: process development

engineer bij Mapper Lithography

Hier sinds: 2005

Page 21: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1221

belrondje

Piet Mosterd / awl Techniek / Harderwijk

‘Drie keer niks’‘Wehebbengeenregering,wezittenineeneurocrisis,deEuropese economie staat stil. En dan gaan ze zich drukmakenoverdatalekken.Iksnapdaarechtniksvan.Voormijheeftheteenprioriteitvandriekeerniks.Wewordenalsondernemerskeeropkeeropgezadeldmetnieuweregels.Neemderegelsrondacquisitiepermail.Bedrijvenmogennietmeer ongevraagdmailmeer sturen.Mooi bedacht,maarjezietdathetnietwerkt.Enditisweernetzoiets.’

‘Natuurlijk,hetisgoedalswordtvoorkomendatdataopstraatbelanden.Want ik zieookweldat ervervelendeconsequentiesaankunnenvastzittenalsdatgebeurt.Alsondernemerzit jeerooknietoptewachtendathet jeoverkomt.’‘WekunnenopinternetnueenmaalgeenhekomNeder-landheenzetten.Alsjeditprobleemwiltoplossen,moetjeeenwereldprobleemoplossen.Laatdeoverheideerstmaar eens zorgen dat ze hun eigen zaakjes op ordehebbenvoordatzenaaranderenwijzen.’

Jeroen Vonk / Reuyl Juweliers / Dronten

‘Eigen verantwoordelijkheid’‘Jepaktzodeverkeerdeaan.Hetiswelerggemakkelijkomondernemersaantewijzenalsdader.Jezoudebronvan dit probleem moeten aanpakken, in veel gevallenhackers.Zijgaannunogtevaakvrijuit.’‘Overigenszoudenondernemerszichwelmoetenafvra-genofzeallegegevensvanhunklantenechtwelnodighebben.Als iemandbijmij eenhorlogekoopt,vraag ikzijn adresgegevensomhet horlogeop naamte zetten.

Maarnietomeenbankrekeningnummerofsofinummer.’‘Ondernemers die de extra informatie toch willen hebben, moeten beseffen dat de informatie dan in waardestijgtenbetermoetwordenbeschermd.Ikmoetmijnwinkelvoorraadookgoedbeschermen. Er isoveri-genswel een verschil: bij mijn voorraad gaat het overmijneigenspullenenikkanzeverzekerentegendiefstal.Maarverzekerenzouingevalvaneendatalekniksoplos-sen:degegevens liggennogsteedsopstraat.Endus ishetdoel, eenbeterebeveiligingvanpersoonsgegevens,niet bereikt.’

Joos Lambrechtsen / Herensokken.nl / Utrecht

‘Achteraf is laf’‘Alsonlineondernemermerkikhoegevoeligdemarktisvoordemedia-aandachtvoor inbreukenopde privacy.Op zulke dagen verkoop ik merkbaar minder. Klantennemeneen afwachtendehouding aanof kopenbij eenfysieke winkel waar ze geen persoonsgegevens achterhoeventelaten.’‘Achterafsanctionerenvindiklaf.Omdatjeblijkbaarnietwilt voorkomen dat bedrijven aantoonbaar hun best

gaandoenomzichaandewetBeschermingPersoonsge-gevenstehouden.’‘Klantenkunnenonmogelijkdeveiligheidvanverkopersbeoordelen.Juist indiegevallenishetzobelangrijkdatbedrijven veilig omgaan met persoonsgegevens. Maarveiligewebsitesmaken,vereistvakkennis.Daarmoetenondernemers in worden opgevoed. De overheid moetdaarbijwelindegatenhoudendatnietelkeondernemereen informaticus is en niet elke informaticus alles weet vanbeveiliging.’

Boete voor bestolene?Je zult als ondernemer maar het slachtoffer worden van cyberdiefstal. Gegevens

op straat, iedereen boos. Als het aan staatssecretaris Teeven van Veiligheid en

Justitie ligt, wordt een ondernemer voortaan beboet als hij wordt bestolen.

Tenminste als zijn wetsvoorstel door de Kamer komt.

Tekst:FrankdenHoed|Foto’s:ChristiaanKrouwels

Page 22: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1222

vijf vragen aan

Het aantal startende ondernemingen

daalde in de eerste helft van 2012 met

3 procent tot 69.922. Geen paniek,

meldt Arjan Veninga van de Kamer

van Koophandel. ‘Mensen stappen

makkelijker in ondernemerschap.’

Willen Nederlanders nog wel ondernemer worden?‘Ja. Om het even in historisch perspectief te plaatsen: het aantal inschrijvingen in het handelsregister daalde met 3 procent, maar dat is vergeleken met de jaren ervoor geen trendbreuk hoor, geen significante daling. In 2011 telden we over het hele jaar 134 duizend inschrijvingen.’

Wie starten er nu als ondernemer?‘Negentig procent betreft eenmanszaken, de zzp’ers dus. Het resterende gedeelte betreft bv’s, maatschappen of vof’s. Het is een trend die we in de afgelopen tien jaar al lan-ger zien. Vroeger werkte je binnen een bedrijf. En met vroeger bedoel ik eind vorige eeuw. Bij bepaalde beroepsgroepen zie je dat steeds meer zelfstandigen zonder personeel opduiken. Dat heeft niet alleen met de crisis te maken. Het is een trend binnen het bedrijfsleven. Bedrijven maken meer gebruik van de zogenaamde flexibele schil. Ze kijken

hoe ze hun kosten beter in de hand kunnen houden.’

In welke sectoren duiken ze op?‘Zzp’ers zie je vooral starten in de bouw, advies diensten en softwareontwikkeling en schoon heidsverzorging. Nederland is een klein land met heel veel mensen die het druk heb-ben. Dan groeit ook de dienstensector sterk. De ondernemers (alle inschrijvingen, inclu-sief zzp’er) zijn het meest aanwezig in de grootste steden. Amsterdam is de nummer 1 met zo’n 6.600 starters. Daarna komen Den Haag (3.600), Rotterdam (3.500) en Utrecht (2.300). Almere is de nummer 5 met 1.200 aanmeldingen. Onze economie is het sterkst in het westen en daardoor telt die regio ook het hoogste aantal inschrijvingen. Opvallend vind ik dat Brabant de nummer 3 op de rang-lijst is, net na Noord-Holland, met tiendui-zend inschrijvingen. Dat kun je verklaren met de aanwezigheid van grote steden als Breda, Tilburg en Eindhoven.’

Hoe oud is de jongste ondernemer?‘De jongste ondernemer is 10 jaar oud. Hij is podiumkunstenaar. Wat hij precies doet weet ik niet, misschien kan hij leuk playbacken. De oudste ondernemer is een man van 78 jaar uit Zeeland. Hij verzorgt vistochten in de pro-vincie. De gemiddelde leeftijd van de inge-schreven entrepreneur is 38 jaar, maar je ziet

dat het aantal jonge ondernemers stijgt. De grootste groep zijn mannen van 25 jaar en vrouwen van 26 jaar. Dat is wel te verklaren. Je ziet toch dat de werkloosheid onder jongeren stijgt. Studenten worden sneller ondernemer als ze geen baan kunnen vinden. Wat je ook ziet, is dat steeds meer oudere mensen onder-nemer worden. Dat zijn voor een deel mensen van 50 die worden ontslagen en dan voor zichzelf beginnen, of 65-plussers die niet wil-len (of kunnen) stoppen met werken.’

Je hoort wel eens dat na vijf jaar veel beginnende ondernemers struikelen. Klopt dat?‘Van de ondernemers die zijn gestart in 2007 is nog 57 procent actief. Je kunt je afvragen of dat erg is. De meningen daarover verschillen heel erg. Sommigen zeggen dat een natuur-lijke selectie goed is. Alleen de sterken blijven over. De drempel om te beginnen is laag in sommige sectoren. Iedereen heeft wel een laptop. Je hebt geen extra geld nodig om je inventaris te kopen. Mensen stappen dus makkelijker in het ondernemerschap, maar er zit natuurlijk wel een risico aan.’

Tekst:WalterDevenijns|Foto:JeroenPoortvliet

arjan veninga

‘Alleen de sterken blijven over’

Page 23: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1223

uitspraken

‘Spijt is verstand dat te laat komt.’Kickbokser Badr Hari, ad van 27 juli

‘Met Mark Rutte kan je veel kanten op, als het maar onder zijn leiding is.’Elsevier-redacteur Syp Wynia, Elsevier van 4 augustus

‘Het cda ziet de katholieke erfenis over het hoofd. Mensen willen voelen dat het gezellig is, dat je ergens thuis bent.’Hans Hillen, cda-minister van Defensie, Elsevier van 28 juli

‘Over veiligheid valt niet te onderhandelen.’Zuid-Hollands milieugedeputeerde Rik Janssen, ad van 2 augustus

‘Wat Europa heeft verdeeld, is het Verdrag van Maastricht. Ik kan me achteraf wel voor mijn hoofd slaan dat ik daar toen mee heb ingestemd.’De Britse oud-minister David Owen, Elsevier van 28 juli

‘Alleen roepen langs de zijlijn, dat lucht misschien op, maar daarmee verander je niets.’GroenLinks-lijsttrekker Jolande Sap, hp/De Tijd van augustus

‘Heeft u op dit moment weinig geld in kas? Wij weten hoe dat aanvoelt.’Reclameboodschap van het onlangs failliet verklaarde postorderbedrijf Neckermann, fd van 2 augustus

‘Emile Roemer is een aardige man. Maar ook een man met een wonderlijk moreel defect, dat hem ongeschikt maakt voor het hoge politiek ambt dat hij begeert.’Journalist Roelof Bouwman, hp/De Tijd van augustus

Page 24: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1224

Waarom gaat het altijd tussen de iPad van Apple en de mogelijke iPad-killer uit Azië? Of over nieuwe ontwikkelingen bij Microsoft, Face-book, LinkedIn en Kaspersky? De wereld wacht nooit op de nieuwste release van een Nederlands bedrijf. Of het moet om een nieuwe game gaan van ontwikkelaar Guerilla Games. Dat is dan misschien de enige uitzondering. Ondanks de uitstekende technische opleidingen, de vele kennis en koopmansgeest die Nederlands heeft, is hier niets dat op Silicon Valley lijkt. Het is oud tegen nieuw, zegt serie-internetondernemer Boris Veld-huijzen van Zanten. Hij is onder andere oprichter van The Next Web, een van de tien meest invloedrijkste weblogs over internetbe-drijven en -technologie. ‘Nederland, Europa, heeft een oud bedrijfs-leven. Bedrijven in de Europese Top-800 zijn allemaal ouder dan 80 jaar. Terwijl in de Verenigde Staten de Top 800-bedrijven juist jon-ger dan 30 jaar zijn. Dat betekent dat de grote bedrijven in Nederland geleid worden door managers en in de VS doorgaans nog door de oprichters, de ondernemers. Daarom is er in de VS veel meer waar-dering en gevoel voor startups en dat schept een heel stimulerend klimaat.’

Jammer dat het Nederlandse ondernemersklimaat zo ingesteld is op de oude economie, vindt Yuri van Geest. Hij is lid van het Topteam Creatieve Industrie, was medeoprichter van Mobile Monday Amster-dam en zijn LinkedIn-account vermeldt een waslijst aan internet- en hightechondernemingen. ‘Nederlandse dotcommers zijn vooral con-ceptueel heel goed’, zegt Van Geest. ‘De Nederlandse creatieve indus-trie staat natuurlijk niet voor niets in de Top-3 van de wereld. Neder-land is nu eenmaal goed in een soort praktisch design. Eindhoven op het gebied van vormgeving, Rotterdam voor architectuur en in toe-nemende mate Amsterdam voor digitale dienstverlening. En er wor-den in Nederland verschrikkelijk veel goede evenementen gehouden, waar de bedrijven ideeën kunnen uitwisselen.’Ook de Nederlandse dotcombedrijven leunen erg op de creatieve kant. Technische kennis is veel minder aanwezig binnen de lands-grenzen. Het echte programmeren wordt vooral uitbesteed aan Oost-Europa en India. Dat is op de korte termijn niet erg, zegt Van Geest, zo kunnen de jonge bedrijven zich concentreren op de inhoud en de groei van hun bedrijf. Maar het gebrek aan technici wordt een risico zodra ze in die landen ook conceptueel beter worden. ‘Het beste is om

achtergrond

Microsoft, Facebook, Apple. Internetbedrijven komen

toch vooral uit de Verenigde Staten of Azië. Waarom

komt Silicon Valley in Nederland niet van de grond?

Tekst:RemkoEbbers|Foto’s:PeterWurmli

dit is dus een serieus

miljoenen-bedrijf

Page 25: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1225

alles om je heen te hebben. Dan zijn de lijntjes kort. asml en Philips doen dat heel succesvol.’ Wat Van Geest betreft, moet de overheid zich daar niet teveel mee bemoeien. ‘Intermediairs en subsidierege-lingen doen meer kwaad dan goed’, vindt hij.

snel, snelDe strijd van oud tegen nieuw woedt ook in het ondernemersklimaat. Dat is niet ingesteld op de manier waarop internetbedrijven werken, zeggen Van Geest en Veldhuijzen van Zanten. Regelingen en belas-tingregimes in Nederland en Europa zijn gemaakt voor traditionele bedrijven, om nog maar niet te spreken van de mindset bij die bedrij-ven. In de internetwereld gaat alles snel: het is overnemen of overge-nomen worden. Startups zijn in feite ontwikkelingsprojecten. Ze willen niets liever dan overgenomen worden door een partij die hun idee verder kan ontwikkelen. Wie zich bij het publiek in de kijker speelt, maakt kans veel geld te verdienen door het te verkopen aan bedrijven die er nog meer geld aan kunnen verdienen. En dat is ook wat internetbedrijven doen: zij kopen startups die zich al bewezen hebben. Liever dan dat ze er een grote researchafdeling op na houden waarbij het langetermijn-rendement ongewis is. Internetgiganten Facebook en Google doen niets anders, ze kopen kennis en aandeelhouderswaarde. Want de aankoop van een populaire startup vertaalt zich meteen in de aande-lenkoers. Zo kocht Facebook onlangs het nieuwe technologiebedrijfje Spool om een dalende beurskoers op te peppen. Beleggers vonden dat Facebook onvoldoende plannen had om geld te verdienen aan de mobiele gebruikers. Spool maakt software waarmee mensen hun favorietenlijsten op smartphones kunnen beheren.

Het verschil in cultuur laat zich ook zien in het aantal startups. In de vs begint iedereen die vindt dat hij of zij een goed idee heeft een bedrijf. Ze stoppen er geld van zichzelf, hun familie of een durfinves-teerder in en hopen dat het slaagt. Het merendeel gaat roemloos ten onder, maar de ondernemers hebben het geprobeerd en gaan op zoek naar iets nieuws. ‘Silicon Valley heeft iets van tienduizend startups per jaar voor web en mobiele telefoon. Daarvan zijn er misschien vijftig zeer succesvol’, zeg Yuri van Geest. ‘In Nederland zijn er jaar-lijks misschien tweehonderd. Daarvan zijn er tien zeer succesvol. Als je hier eenmaal iets hebt opgezet, ben je het losseflodderstadium wel voorbij.’ Dat klinkt prima. Maar uit de analyse van Van Geest volgt ook dat de echt wilde, creatieve en risicovolle ideeën waarschijnlijk niet doorkomen. En dat is jammer.‘Het is in Nederland zo onaantrekkelijk om een dotcombedrijf te begin-nen. Áls het lukt dan kun je ook wat’, meent Boris Veldhuijzen van Zan-ten wat misantropisch. ‘Eigenlijk is het raar dat de vs zo dominant zijn. In de eu zijn 600 miljoen mensen die Engels spreken, tegenover 200 miljoen in de vs. We zijn in Europa dus met meer en er is ook veel geld beschikbaar. Dat is een enorme thuismarkt zou je zeggen. Toch komt het niet van de grond. Cultuurverschil vind ik geen reden. Het cultuurver-schil tussen Texas en Californië is groter dan tussen Nederland en Frankrijk. In theorie kunnen we het centrum van de wereld zijn.’

niét in plaats van welToch verandert er wel langzaam iets. De rda-plus en de wbso-rege-lingen (zie kader Wat is rda-plus of wbso?) voor innovatief onder-zoek die deze kabinetsperiode zijn ontwikkeld, zijn volgens Van Geest een vooruitgang waar dotcombedrijven ook van kunnen profiteren.

Page 26: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1226

achtergrond

Wat is rda-plus of wsbo?

Ominnovatieinhetbedrijfsleventesti-mulerenissinds1januarivanditjaareenextraaftrekpostgecreëerdbijdefiscalewinstbepaling,dezogenoemderesearchanddevelopmentaftrek(rda). Aftrekvanloonkostendiezijngemoeidmetspeur-enontwikkelingswerkbe-stondalindevormvandezogenoemdewsbo-regeling.Derda komt daar bovenopenheeftbetrekkingopniet-loonkosteneninvesteringenvoorr&d.

bomega.com

bastiaanvanmusscher/anp

je

ns

kala

ene

/an

p

Wie is Yuri van Geest?

WiedeuitgebreideervaringlijstopdeLinkedIn-paginavanYurivanGeestbekijkt,krijgthetgevoelopeengodfathervandeNederlandsedotcomtestuiten.Hijstudeerde tussen 1991 en 1997 aan de ErasmusuniversiteitinRotterdam(busi-nesseconomicsenmarketing&strategy).Sinds 1997 is hij internetondernemer met eenlangerijstartups,adviseurschappenenanderedotcomgerelateerdeeventsopzijnnaam.Sindsmaart2011ishijlidvanhetTopteamCreatieveIndustrie.www.mobilemonday.nl

Wie is Boris Veldhuijzen van Zanten?

BorisVeldhuijzenvanZantenwasbijna16toenhijin1989vandemiddelbareschoolgingomnaardecircusschooltegaan.Hijleerdejonglerenmetzevenballen,maarookdoorzetten,vasthoudendheidenzelfdisci-pline.Sinds1997beginthijinternetbedrijvendienaeenpaarjaarweerwordenverkocht.Daaronder de domeinnaam come.to (als in http://come.to/naam persoon of bedrijf) en devoorlopervankpnHotspots.TheNextWebbestaatsinds2001enisbehalveeentoonaangevendweblogookeenincubatorenevenementenorganisator.VeldhuijzenvanZantenisvoorzittervanipan(InteractiveProfessionals Associatie Nederland) en externdocentaandeHogeschoolvanAmsterdam.www.thenextweb.com

Wie is Nalden?

Nalden(28)heetalzosindszijnmiddelbareschooltijdaanhetVeenlandenCollegeinMijdrecht.‘IndeeersteklasnoemdeeenjongenmijopeensNalden.NadatikeenFransespreekbeurtwasbegonnenmet‘Bonjour,jesuisNalden’,isiedereenmezogaannoemen.Ookmijnoudersenoma.’Verderdantweekeer3havoishijdaarnietgekomen.Daarkwameenroc-opleidingNetwerkbeheer in Amsterdam achteraan. Opzijn16debegonhijmetNalden.net,datgrootwerdindeNederlandsehiphop-scene.Hetblogis‘officialhonoree’vandeWebbyAwards, de internationale internet-Oscars. BehalvezijnblogisNalden(mede-)oprichtervanWeTransfer,PresentPlus(uitsprekenopz’nFrans,marketingconsultantenincubator)enwebdesignerKuvva.Daarnaastishijeenveelgevraagdspreker/consultant.www.nalden.net

Page 27: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1227

En er liggen plannen om de regels voor het oprichten van een bv te ver-eenvoudigen. Dat zorgt ervoor dat het interessanter wordt om het eens voor jezelf te proberen. Dat laatste denkt de Nederlandse blogger Nalden (zijn echte voor- en achternaam gebruikt hij al jaren niet meer) in elk geval. Nalden is in Nederland waarschijnlijk vooral bekend door WeTransfer, een programma om grote bestanden over internet te ver-sturen. Zijn Engelstalige weblog over alles wat hip is of wordt, trekt al jaren honderdduizenden unieke bezoekers per maand. Adverteerders betalen duizenden euro’s om te adverteren en hij is een van de weini-gen die er goed geld mee kan verdienen. De hyperactieve Nalden is internationaal een merknaam.‘Ik denk dat wij toch een Top-5 internetland zijn waardoor je snel een bepaald tech savvy (technologisch onderlegd en geïnteresseerd; red.) publiek kan aanspreken’, zegt Nalden. ‘De tech scene is hier zeer suppor-tive en met initiatieven als The Next Web wordt Nederland een interes-sante hub voor startups. Helaas maken we in Nederland regels om dingen níet mogelijk maken. Als je over de grens kijkt naar een stad als Berlijn heb je ook regels, maar die zijn bedoeld om dingen wél mogelijk te maken. We zijn iets doorgeslagen in de regelgeving wat de zogenaamde Neder-landse ondernemersgeest niet ten goede komt. Dat werkt soms frustre-rend, maar het is voor mij ook vaak een drive om door te gaan.’Volgens Yuri van Geest zou het dotcomklimaat enorm worden gestimu-leerd als subsidieverlening uit het verhaal wordt gefileerd en daarvoor in de plaats fiscale en juridische constructies komen die het ontwikkelen van dotcoms stimuleren. Van Geest: ‘Er moet een goede regeling voor kenniswerkers zijn. En de belastingtarieven voor exits, winst door ver-koop en aandelenopties, moeten omlaag. Vooral dat laatste is belangrijk om goed personeel te kunnen trekken in de dotcombranche.’ Medewer-

kers van internetbedrijven wordt vaak (deels) betaald in aandelenopties die ze bij eventueel succes goed kunnen verkopen.

onprofessioneelZowel Yuri van Geest als Boris Veldhuijzen van Zanten vinden dat er veel te kleinzielig wordt omgegaan met de enorme bedragen die suc-cesvolle ondernemers krijgen voor hun startups. Veldhuijzen van Zanten: ‘Ik heb eens een bedrijf verkocht aan kpn. Toen zei mijn advo-caat: ‘Je moet er wel rekening mee houden dat ze het aan de andere kant van de tafel helemaal niet leuk vinden om jullie jonge studentjes miljoenen te betalen terwijl ze zelf een jaarsalaris van een ton hebben.’ Het zijn menselijke gedachten, maar zo onprofessioneel als je bezig bent met een aankoop voor je bedrijf. Dat is wat er mis is in Nederland voor dotcom-ondernemers.’‘Als er geen pot met goud is, waar doe je het dat voor?’ dramatiseert hij. Serieuzer gaat hij verder: ‘Een paar jaar geleden had je de 1-procentsrege-ling voor kunst. Zoiets zou je ook kunnen bedenken voor een bepaald deel van de winst: 1 procent moet je besteden aan het kopen van een start up. Dat klinkt heel dwingend, maar dat moet denk ik. Ook als de startup je geen extra winst oplevert, haal je nieuwe ideeën en technieken binnen van nieuwe mensen met een ondernemende instelling. Ik ben er van overtuigd dat zo’n regeling uiteindelijk meer rendement oplevert dan geld in het eigen r&d stoppen. Het zegt ook tegen dotcom-onderne-mers: Ga je gang, doe wat moois, wij belonen je als het lukt.’Terwijl hij op weg gaat om zijn kinderen van school te halen, zegt Veldhuijzen van Zanten: ‘De enige reden dat ik in Nederland woon, is nostalgie. Ik vind het fijn om met mijn gezin in Amsterdam te wonen. Zakelijk gezien is het onverstandig.’

Rijp en groen, maar veelbelovend

HetlijstjebelangrijksteNederlandsedotcombedrijvenvolgensYurivanderGeest:•  TheNextWeb(www.thenextweb.com)blogoverinternettechnologie•   Springest/EduHub(www.springest.nl)vergelijkingssitevooropleidingen,trainingenen

cursussen •  Fashiolista(www.fashiolista.com)blogovermode•  Peecho(www.peecho.com)gratisdienstomprintstemakenvaneenwebsiteofapp•  MetrixLab(www.metrixlab.com)onlineinternationaalmarktonderzoekbureau•  SelfServiceCompany(www.selfservicecompany)virtueleklantenservice•  WeTransfer(www.wetransfer.com)dienstomgrotebestandenoverinternetteversturen•  Mobypicture(www.mobypicture)dienstomonlinefoto’stedelen•  Gidsy(www.gidsy.com)boekingsitevoortours,wandelingenenworkshops•  YourKarma(www.yourkarma.com)providervoormobielinternet•   Layar(www.layar.com)eendienstomprintmediaviadesmartphonecameratevoorzien vaninternetlinks

•  Persuasion(www.persuasionapi.com)marketinginstrumentdatreclamepersonaliseert

Page 28: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1228

buitenland

BeterafmetRomneydanObama?

De Twitterwaarschuwing van Barack Obama loog er niet om. Volgens de Amerikaanse pre-sident verliezen de Verenigde Staten meer dan een half miljoen banen aan het buiten-land als zijn Republikeinse tegenstander Mitt Romney in november de verkiezingen wint. Maar liefst 65 duizend van die arbeidsplaatsen zouden naar Nederland gaan. De boodschap is duidelijk: het Witte Huis is zo gekant tegen het exporteren van banen dat het de Ameri-kaanse werkgelegenheid desnoods via protec-tionisme zal steunen. Verkiezingsretoriek of serieuze waarschuwing? Al eerder gaf president Barack Obama aan te vinden dat Amerikaanse bedrijven die werk-gelegenheid hebben geëxporteerd de ‘morele plicht’ hebben die weer terug te halen. Zijn opponent Romney beticht hij ervan als ceo van investeringsmaatschappij Bain Capital tal

van banen naar het buitenland te hebben geëx-porteerd. Tegelijkertijd omschrijft hij Steve Jobs, die als Applebaas verantwoordelijk was voor het outsourcen van tienduizenden arbeidsplaatsen naar China, als ‘iemand om te lauweren’. En omringt hij zich met mensen die pal staan voor outsourcing. Zo benoemde hij Jeffrey Immelt, die als directeur van ge pakweg 25 duizend banen heeft geëxporteerd, tot voorzitter van zijn Council on Jobs and Competitiveness. Zijn topadviseur Larry Summers betitelde degenen die zich verzetten tegen het proces van internationale integratie onlangs zelfs als ‘technofoob’. ‘We moeten offshoring of outsourcing niet bestrijden’, aldus Summers op een technologieconferen-tie in New Jersey. ‘Dat is een recept voor een conflictueuze en minder welvarende wereld.’Een zekere dubbelheid lijkt Obama dus niet

vreemd. Zijn verkiezingsbelofte om de Noord-Amerikaanse vrijhandelszone Nafta opnieuw ter discussie te stellen brak hij ook al in de eerste maand van zijn presidentschap. Sindsdien sloot hij vrijhandelsverdragen met Zuid-Korea, Panama en Colombia. Amerika’s noorderburen nemen zijn antiglobalistische standpunten in elk geval met een flinke korrel zout. ‘Protectionistische geluiden zijn meer een reflectie van politieke manoeuvres dan van beleid’, concludeerden de Canadezen na een ontmoeting met zijn campagneteam.Obama’s retoriek lijkt vooral bedoeld voor de slachtoffers van Amerika’s hardnekkige werk-loosheid. En niet om ondernemers tegen zich in het harnas te jagen. Zoals PepsiCo’s ceo Indra Nooyi het begin dit jaar op het World Economic Forum verwoordde: ‘Ik denk dat president Obama altijd een vriend is geweest van het bedrijfsleven.’En die 65 duizend banen voor Nederland? Die zouden vooral een gevolg zijn van de beoogde belastingvoordelen voor het bedrijfsleven die Romney nastreeft. Maar daar blijkt Obama zelf ook niet vies van: zijn stimulusplan omvatte miljarden dollars aan fiscale voorde-len voor ondernemingen. De bedrijfsbelas-tingen als percentage van het bbp zijn daar-mee sinds 1950 niet meer zo laag geweest. Dus met wie zijn ondernemers dan beter af: Romney of Obama?

Mitt Romney levert Nederland 65 duizend

banen op. Dat beweerde het campagneteam van

president Obama in elk geval. Moeten Nederlandse

ondernemers hopen op een republikein als president

van de Verenigde Staten?

Tekst: Jeroen Ansink | Foto: Chip Somodevilla/anp

Is de Amerikaanse president Obama echt zo protectionistisch als hij zegt te zijn?

Page 29: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.122929

Het binnenhalen van medailles lukt deze editie van de Olympische Spelen maar mondjesmaat. Met het scoren van Olympische orders door het Nederlandse bedrijfsleven voorafgaand aan ’s werelds grootste sportevenement is het een stuk beter gelopen.

DeOlympischeSpelenvanLondenzijnnogvolopaandegangoferwordtalweervoorzichtiggefilosofeerdoverdemogelijkhedenomhetinternationalemega-sport-evenementin2028naarNederlandtehalen.DeeditievandeSpelendienugaandeis,heefthetNederlandsebedrijfslevenalmooieopdrachtenopgeleverd.Datblijktuiteenrondjedatondernemersorganisatiefme-cwmmaaktelangshaarleden.VanafheteerstemomentheefthetNederlandsebedrijfsleveneenduidelijkstempelgedruktopde2012-editievandeSpelen.Alleenishetmisschiennietvooriedereenevenduidelijkzichtbaar.fme-cwmmaakttrotsmeldingvandeNederlandseexper-tiseinengineering,architectuur,waterbeheereninfrastructuurdieisgebruiktomdeOlympischefaciliteitenteontwikkelen.Eenvoorbeelddaarvanisdeklimaattechnolo-gieinhetOlympischStadion;hiervoortekendefme-lidRoyalImtech.Philipsstondaandebasisvande(duurzame)verlichtingvanhetOlympischdorp.Enprominentaanwe-zigtijdensdeopeningsceremoniewasde23tonzwareklokgegotendoorKoninklijkeEijsbouts.Nederlandsebijdragenaanhetwelslagenvanhetevenementkomenoverigensookvanbuitenfme-kring.ZoisdebodemsaneringverzorgddoorHeijmansenstondVandenBerkboomkwekerijgarantvoordeaanplantvan2.400bomeninhetOlympischdorp.Ommaartweevoorbeeldentenoemen.www.fme.nl

Bedrijven hebben nu al het Olympische goud binnen

veReniging

30 mens

•Personalia•Nederlandsejongeondernemers netnietindeprijzen

32 branche •anvrpaktovertreders

code aan• Inspectieswz richt pijlen op bouw• ‘Verhogingalcoholleeftijdsymboolpolitiek’

•Redersblijmetgoedekoperemariniers•BeachclubRoyaluitHoekvanHollandBestestrandpaviljoen2012

• Ingenieursietsoptimistischer•Bouwsmeektomstimulans

35 regio

•BurenborrelinAmsterdamse Westpoort

•BedrijvensamentegenfilesA15•MiljoenensteunvoorGeldersebouw•RegioRotterdamzetinoplng

36 duurzaam •Vleestaksmaaktconsument nietduurzamer

• Ictwilmeerrecyclen

lon

den

201

2lo

nde

n 2

012

De klok van het

Nederlandse Royal

Eijsbouts tijdens de

openingsceremonie

Page 30: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1230

vereniging mens

Peter BakkervolgtinoktoberAndré van Kruijssen op als algemeendirecteurvanbloemen-veilingPlantion.Bakkerishiernunogdirecteuroperations.VanKruijssenvertrektnaarBrazilië,waarhijalgemeendirecteurwordtvanbloemenveilingHolambra.

Yvonne van Rooy wordt per 1decemberdenieuwevoorzittervannvzverenigingvanziekenhui-zen.ZijvolgtRoelf de Boer op, diesindsjuni2008voorzitterisvandebrancheorganisatie.Sinds2004isVanRooyvoorzittervanhetcollegevanbestuurvandeUniversiteitUtrecht.

Yvonne van Rooy

Ton Annink is per 1 oktober voorgedragenvoorbenoemingtotsecretaris-generaalophetministerievanSocialeZakenenWerkgelegenheid.Momenteelbe-kleedthijdezelfdefunctiebijhetministerievanDefensie.Bijszw

wordthijdeopvolgervanJohan de Leeuw, die per 1 september abd top consultant wordt bij de AlgemeneBestuursdienst,hetinternedetacheringbureauvantopambtenaren.

AmsterdamUniversityPressheefteennieuwedirecteurgevondenindepersoonvanJan-Peter Wissink.Hijbegintinzijnnieuwefunctie op 1 oktober. Op dit mo-mentishijnogdirecteur-uitgevervant&tClarkenBerlinAcademic,beidedivisiesvandeBritseuitge-verBloomsburyPublishing.

Inhetalgemeenbestuurvanuneto-vni is Rinus Rubrech, algemeendirecteurCustosBliksembeveiligingNederland(cbb), benoemd als nieuw bestuurslid.HijvervangtAndré Bouwmansdiezijnzittingsperiodeheeftbeëindigd.Rubrechneemtplaats in het bestuur namens de HoofdvakgroepInstallatie.

Op1novembertreedtMichiel van Campen in dienst als direc-teurvandeBrabants-ZeeuwseWerkgeversverenigingbzw, het regionalenetwerkvanvno-ncw. HijvolgtHenk Oderkerk op,

die op 1 december met pen-sioengaat.MomenteelisVanCampenwerkzaamalshoofdInternationaleZakenbijdepro-vincieNoord-Brabant.

Michiel van Campen

DeraadvantoezichtvanhetCentrumvoorCriminaliteitspreventieenVeiligheid(ccv) heeft Wim Ruijgrokherbenoemdalsvoorzit-tervanderaad.Deherbenoeminggeldtvooreenperiodevanvierjaar.Ruijgrokwasnamensvno-ncwlidvanderaadvantoezichtvanhetccv, maar nam in 2008 de voorzittersrolopzichvanuiteenonafhankelijke positie.

Deltalinqs,debelangenbehartigervandelogistiekeenindustriëlebedrijveninhetRotterdamsehaven-enindustriegebied,krijgttwee nieuwe bestuursleden. Yvonne Kagchelland treedt toe namens de kernsector

Stuwadoors.ZijvolgtFrank der Gevel op. Hans Vervat treedt toe namens de kernsector Havenservicebedrijven.HijvolgtMat Slotboom op.

Timo Hoogeboom treedt per 1septemberaanalsalgemeendirecteurvangroente-enfruit-fabrikant hak.HijvolgtMichiel van Ginkelop.Deafgelopenze-venjaarwasHoogeboomgeneralmanagervanMarsNederland.

Timo Hoogeboom

AlgemeendirecteurAart Verbree verlaatnaruimdertigjaarCaiway,deaanbiedervankabeltelevisie,digitaletelefonieeninternet.Operationeel directeur Jan Zweegmantreedtinzijnvoet-sporen. Daarnaast stapt technisch directeur Ruud Wielaard per 1 oktoberovernaarnetwerkbeheer-der cif. Henry Livestroo neemt detakenvanWielaardbinnenCaiwaydekomendetijdopzich.

personaliach

rist

iaan

kro

uwel

s

bzw

hak

Per 28 juni is Joost Farwerck, mana-gingdirectorkpn Nederland,lidvanhetdagelijksbestuurvanvno-ncw namens kpn.Hijvervulthier-mee een bestaande vacature.

Piet Mosterd, direc-teur awl-Techniek, volgtper28juniJohn Berghmans opalslidvanhetalgemeenbestuurvanvno-ncw.Hijneemtzittinginhetbestuur namens de Verenigingfme-cwm.

Namens vno-ncw Noord neemt Eelco Koehoorn, partner bijBoer&CroonManagement,zittinginhetalgemeenbe-stuurvanvno-ncw. Hijvolgtper28juniJaap Borg op.

nieuwe bestuursleden vno-ncw

awl

Piet Mosterd

boer&croon

Eelco Koehoorn

kpn

Joost Farwerck

Page 31: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1231

vereniging mens

fusie of geen fusieFarmindenNiabagaandemogelijkhe-denvaneenfusieverkennen.Einddoeliséénbrede,sterkebelangenverenigingvoordeNederlandsebiotechnologie.Dathebbendebesturenvandebeidebiotech-brancheorganisatiesbesloten.BioFarmindrichtzichopdemedischebiotechnologie,Niabaopdegehelebio-technologie,dieookinanderesectorenzoalschemie,tuinbouwenagrofoodeensleutelrolspeelt.Beideverenigingenver-tonenveeloverlap.Dekrachtenbunde-lingmoetleidentoteenkrachtigerlobbyvoordehelesector.www.niaba.nl

cadeaus voor schaderijder

RichardWeurding,algemeendirecteurvanhetVerbondvanVerzekeraars,over-handigtFredZwartuitVelsendesleutelsvanzijnvervangendvervoer.Zwartdiendebeginaugustusdemiljoensteautoschadevanhetjaarin.Die‘mijlpaal’wasvoorhetVerbond reden om hem op pad te sturen met een leencabrio. Doordebankgenomenlukthetverze-keraarsomblikschadesbinnenveertiendagenaftehandelen,stelthetVerbond.Endatterwijlerdagelijksmeerdanvijf-duizendschadesontstaan.www.verzekeraars.nl

Nederlandse jonge onder nemers net niet in de prijzen

Geen hoofdprijs, maar wel trots en een ervaring rijker. Met de equine chest protector scoorde studentenbedrijf Express Yourself net niet hoog genoeg tijdens de 23ste editie van de European Company of the Year Competition in Roemenie. Winnaar werd Ierland met een app voor betere interactie met doven.

Zo’ntweehonderdEuropesestuden-ten uit 32 landen namen eind juli deelaandeEuropesembofinalevoorstudentenbedrijveninhetRoemeenseBoekarest.IndestrijdomdetitelBeste studentenbedrijf van Europa vielExpressYourself,hetNederlandseteamvanhetaoc Oost uit Enschede, net buiten de prijzen.DeeersteprijsgingnaarIerseondernemendestudenten.Zijontwik-keldenzelfeenappwaarmeegebaren-taalomgezetwordtin‘horende’taal.Deapp is er inmiddels in het Spaans, Frans enEngels.DetweedeplaatswasvoorIsraeldieeenhollervsdeegrolleropdemarktbrachtwaarinjejedeegkuntkneden. Slowakije won de derde prijs met chocola op natuurlijke basis met exotischevruchten.Dezesvrouwelijkeentweemanne-lijkestudentenvanExpressYourself

dedenvóórdefinalemeeaanhetondernemerschapprogrammavanJongOndernemen,destichtingdieondernemerschapbevordertonderjongeren.Daarontwikkeldenzijdeafgelopenmaandenineigenbeheereeninnovatievepaardendekendieschuur-plekken, littekens en witte plekken bij hetpaardvoorkomt.Dejongeonder-nemers hebben een prima prestatie geleverdenkregenwelveelaandacht,zeiArkoVeefkind,directeurvanJongOndernemen. ‘Ons team heeft het heel goedgedaan!Eentoppitch, duidelijke taal.Deconcurrentiewasgroot,maarzehebbenveelgeleerdenzijntrotsophetfeitdatzezoverzijngekomen.’ElkjaarorganiseerteenvandeveertigEuropeselandendietothetoverkoe-pelendenetwerkJuniorAchievement–YoungEnterpriseEuropebehoren,een finale onder studentondernemers. DeafgelopenzevenjaarproefdenalmeerdaneenmiljoenjongerenaanhetondernemerschapineenvandeveertigEuropese landen. In Nederland deden al-leenalinhetafgelopenschooljaarmeerdantienduizendmbo-enhbo-studentenmeeaandeonderwijsprogramma’svanJongOndernemen.www.jongondernemen.nl

Het Nederlandse team van Express Yourself deed mee aan de finale in Boekarest, maar ging zonder

prijs naar huis

expr

ess y

ours

elf

verbon

dvanverzekeraars

Page 32: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1232

vereniging branche

lopend buffetDe96steeditievandeNijmeegseVierdaagseging17julismakelijkvanstartmeteenlopendbuffet.Eenvoedings-middelenfabrikant trakteerde de ruim veertigduizendwandelaarsopontbijt-en lunchproducten. Een buffet dus dat vanwegedewandelvierdaagseookechtmeeliep met de deelnemers. Of het lopendbuffetookheeftbijgedragenaanbetereeindtijdenvandedeelnemersaandevierdaagseisonbekend.www.vbz.nl

naar de bliksemDeschadedoorbliksemisdeafgelopenvijfjaarmetbijna40procenttoegeno-men. Nationale-Nederlanden en het CentrumvoorVerzekeringsstatistiek(cvs)noemenalsoorzaakdeopmarsvanelektronica en computers in huishou-dens,zoalssmartphonesentablets.VolgenseenschattingvanNationale-Nederlandenbedraagtdeschadediejaarlijks in Nederland door de bliksem wordtveroorzaaktzo’n35miljoeneuro.Hetaantalclaimslooptvolgenshetcvs nietop.Degeclaimdebedragenwel.Volgenscvs heeft dat laatste ook te ma-kenmethetfeitdatbedrijvensystemeneninstallatiessteedsvakerineennet-werk koppelen en compactere appara-tuurgebruiken.Diezoukwetsbaarderzijnvoorpiekspanningen.www.verzekeraars.nl

Het is de anvr een lief ding waard als de Reclamecode Reisaanbiedingen wordt nageleefd. Recent bracht de brancheorganisatie van reisondernemingen een internetaanbieder die het niet zo nauw nam voor de Reclame Code Commissie. Volgens eigen zeggen in het belang van branchegenoten, maar ook van consumenten.

De rcc oordeelde dat een ticketaanbie-deropallevierdoordeanvraange-brachte punten handelde in strijd met deReclamecodeReisaanbiedingen.

Decommissieverzochtdeaanbiedernaaraanleidingdaarvannietlangeropdezewijzereclametemaken.‘Wijblijvenstrijdenvooreeneerlijkspeelveld.Ditisinhetbelangvandeconsumentenuiteraardwelzofairnaaralleticketaanbieders’,zeianvr-directeur Frank Oostdam in reactie op de rcc-uitspraak. ‘Als partijen ondanks een veroordelingdoorderccinstrijdblijvenwerkenmetdewet-enregelgeving,danzullenwijditaandeordestellenbijdeConsumenten Autoriteit.’www.anvr.nl

anvr pakt overtreders code aan

De Inspectie szw treedt vanaf september harder op als medewerkers in de bouw hun lichaam te zwaar belasten. Overtredingen worden dan direct afgestraft met een boete van 3.500 euro. Bouwend Nederland reageert positief.

BouwendNederlandvindthetgoeddatdeInspectieszwgaatcontrolerenophetthemafysieke(over)belasting.Medewerkersopdebouwmoetenduurzaaminzet-baarzijn.Datvraagtomaandachtvoorhetthemafysiekebelasting.Deorganisatiebenadruktdatnietalleenwerkgevershiereenverantwoordelijkheidhebben,maarookdemedewerkerszelf.Allereerstdoorgebruiktemakenvanpersoonlijkebescher-mingsmiddelen.Maarookdoordearbovriendelijkehulpmiddelentegebruikendieveelbedrijveninmiddelshebbenaangeschaft.www.bouwendnederland.nl

Inspectie szw richt pijlen op bouw

vbz

nationalebeeldbank

Page 33: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1233

vereniging branche

Winnaars……BeachclubRoyalinHoekvanHolland Beloond met……DetitelBestestrandpaviljoen2012,detitelvoorhetbesteetablissementonderde321strandpaviljoenslangsdeNederlandsekust.DeverkiezingiseeninitiatiefvanStrandNederland,KoninklijkeHorecaNederland,StichtingNederlandSchoonenhetNederlandsBureauvoorToerisme&Congressen(nbtc). Uitgereikt tijdens……Eenbijeenkomstbijdewinnaarvandetitel,BeachclubRoyalinHoekvanHolland.DeprijswerdinontvangstgenomendoorGuus,TomenIemKap. Reden……Deoptelsomvanpubliekstem-men,website-onderzoekentelefoni-schevragendieinhetvoordeelvanBeachclubRoyaluitviel.Maarookdehogewaarderingendooronafhanke-lijke mysteryguests.Netalsvorigjaar

kreeghetpaviljoendehoogsteoverall score. Juryoordeel……Dejurywasergtesprekenover‘deuitmuntendegastvrijheidenuitge-breideservice’diegastentendeelvaltbijBeachclubRoyal.Daarnaastscoordehetpaviljoenzeergoedopdeonderdelenreinheidendeskundig-heid.Inhetjuryrapportwerdverwezennaaropmerkingenvanstemmersals‘Fantastischpersoneel,goedebediening,ookbijslechtweervoeljeje er welkom’ en ‘Je waant je in het buitenland’. www.khn.nl

de prijsBeste strandpaviljoen 2012

De orderportefeuille voor de woningbouw is naar een nieuw dieptepunt gezakt, blijkt uit cijfers die het Economisch Instituut voor de Bouw (eib) eind juli naar buiten bracht. Joep Rats, directeur economische zaken van Bouwend Nederland, pleit nogmaals voor stimulerend overheidsbeleid.

Heteibrapporteerdeeindjulidatbouwbedrijvengemid-deldnogmaarvoor5,5maandenwerkinportefeuillehadden.Veertigprocentvandebedrijvenverwachtdekomende tijd personeel kwijt te moeten.Ratsisbezorgdoverdestroomfaillissementenenont-slagen,maarvooraloverhetuitblijvenvanstimulerendoverheidsbeleid.‘Daarheeftiedereenbaatbij,wantalsdebouwsectoruithetdalkomt,betekentdatgroeivandeeconomie.’ Hijpleitvooreentienpuntenplanmet‘slimmemaat-regelen’waarmeedebouwenalledaarmeeverbondensectorenvooruitwordengeholpen.‘Hethoeftgeengrootsamenhangendpakkettezijnmeteenlooptijdvandertigjaar.Nee,hetkanmeteenwordengeregeldzogauwereennieuwkabinetis.Wanthetishoogtijdomhetleedteverzachten.’www.bouwendnederland.nl

Het dieptepunt van de teruggang in de ingenieursbranche lijkt in zicht. Uit conjunctuuronderzoek van branche-vereniging nlingenieurs blijkt dat de daling in omzetten afneemt.

Erzijnminderingenieursbureausdieeenomzetdalingrap-porterenoverhetafgelopenkwartaaldanoverhetkwartaalervoor.Eenkwartvandebureausheeftzelfseenhogereomzetgedraaiddaneenkwartaaleerder.Volgensnlingeni-eursisernoggeensprakevaneenechteverbetering,maarwelvaneenafremmingvandeverslechtering.Dehoopisdatinhetkomendejaardeomzettenlangzaamaanweerzullentoenemen.Maarhetniveauvanvóórdecrisisisnoglangnietinzicht.Debureausactiefindeutiliteitsbouwstaanerrelatiefgeziennoghetslechtstevoor.www.nlingenieurs.nl

Bouw smeekt om stimulans

Ingenieurs iets optimistischer

De broers Guus, Tom en Iem Kap van Beachclub Royal

beachclubroyal

Page 34: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1234

zuinigheid afgestraftSinds1augustusgeldtvoorzeerzuinigedieselauto’s, met een co2-uitstootvanmin-derdan92gramperkilometer,eenco2-afhankelijkedieseltoeslagopdeaanschaf-belastingbpm.DitmeldtdeVerenigingvanNederlandse Autoleasemaatschappijen (vna).Voortariefverhogingenindebpm geldteenovergangsregeling.Alsvooraf-gaandaandedatumvandeverhogingeennognietopnaamgesteldkentekenisaf-gegeven,blijfthetoudebpm-tariefgelden.Voorwaardeisweldatdetenaamstellingbinnentweemaandennadedatumvandetariefverhogingplaatsvindt.www.vna-lease.nl

binnenvaarders op koersBrancheorganisatiesSchuttevaer,bbu en cbrbzijnheteensgewordenovereengezamenlijkekoersomtekomentoteennieuwe,bredebinnenvaartorganisatie.Dedrieorganisatiesstellen‘doornieuweafspraken’zovernaarelkaarzijnopgescho-vendathetmogelijklijktomsneltekomentoteennieuweorganisatiedienamensdesectorkangaanoptreden,metgezamen-lijke standpunten, mandaten en beleidsad-viezen.Daarnakanwordenonderzochtofdeorganisatiesverderinelkaarkunnenenmoetenwordengeschoven.www.cbrb.nl

De kvnr waardeert de stap van het kabinet om de bescherming van de koopvaardij tegen een meer marktconforme prijs mogelijk te maken. Dat betekent niet dat er niets meer valt te verbeteren.

DeKoninklijkeMarinekanzogenoemdeVesselProtectionDetachments(vpd’s)inzet-tentegenpiratenindewaterenrondSomalië.Totgroteteleurstellingvandekvnr staathetkabinetdeinzetvangoedkopereenvaakmeerflexibelinzetbaregecertifi-ceerdeparticulierebeveiligersniettoe.DeorganisatiewijsteropdatbepaaldetypenNederlandsekoopvaardijschependiegebruikmakenvanvpd’snogaltijdbehoorlijkduurderuitzijndanschependievarenonderdevlagvaneeneu-landwaardeinzetvanparticulierebeveiligerswelistoege-staan.DeNederlandsevlagstaathierdooropachterstand.De kvnrpleiterdaaromvooromrekeningtehoudenmethetscheepstypeendedienstvanhetschip,waardoordeNederlandsevlootkanconcurrerenopdewereldmarkt.Deorganisatiebepleitookeenbenaderingwaarbijredersalszegeengebruikkunnenmakenvanvpd’s,mogenuitwijkennaaralternatieven.DaarmeezouNederland in de internationale en Europese pas lopen. www.kvnr.nl

ChristenUnie, PvdA, cda en sgp willen de minimumleeftijd voor de verstrekking van bier en wijn omhoog brengen van 16 naar 18 jaar. Koninklijke Horeca Nederland (khn) doet de verhoging af als symboolpolitiek.

Opmerkelijk,zobetiteltkhn de wens vandepolitiekepartijenzoalsverwoordineeninitiatiefwetsvoorstel.NoggeenjaargeledenwerddenieuweDrank-enHorecawetmethandhavingvandebestaandeleeftijdgrenzen(16jaarvoorbierenwijn,18jaarvoorsterkedrank)meteenoverweldigendemeerderheidvandestemmenaangenomen.Deorganisatievindtdateerstdehuidigeleeftijdgrensvan16jaarmaareensmoetwordengehandhaafd.Alshetvoorstelwordtgesteunddoorsp,GroenLinksendePartijvandeDieren,zouerindeTweedeKamereenmeerderheidzijn

voorhetvoorstelenkaneendaadwer-kelijkeophogingvandeleeftijdvoordeverkoopvanallealcoholhoudendedranken naar 18 jaar al in 2013 realiteit worden. khnheefthetgevoeldatdepar-tijenonderdrukvanmaatschappelijkeontwikkelingenhunstandpunthebbengewijzigd.Erisdeafgelopentijdveelaandachtgeweestvoordetoenamevanalcoholmisbruikonderjongeren.Maardeorganisatiebetwijfeltofeenverho-gingvandeleeftijdgrensdeoplossingis.Hetuitbannenvanalcoholmisbruikvraagtomeencultuurveranderingmetbetrokkenheideninzetvanouders,scholen,gezondheidszorg,alcohol-verstrekkers,overhedenennietindelaatsteplaatsvandejongerenzelf.Blijftopditvlakallesbijhetoude,daniszo’nleeftijdmaatregelvolgenskhn niet meer dansymboolregelgeving.www.khn.nl

Reders blij met goedkopere mariniers

‘Verhoging alcoholleeftijd symboolpolitiek’

nationalebeeldbank

vereniging branche

Page 35: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1235

‘Verhoging alcoholleeftijd symboolpolitiek’

Burenborrel in Amsterdamse Westpoort

Borrelen bij de buren én kennismaken met ondernemers uit de ‘buurt’. Dat was

het idee achter de bijeenkomst in Westpoort van 20 juli. Eerst een paneldiscussie

over wat ervoor nodig is van Westpoort een levendig werkgebied te maken om

alvast een beetje aan elkaar te wennen. Daarna netwerken met een glaasje en een

hapje. Westpoort-ondernemers kunnen veel meer voor elkaar betekenen dan tot

nu toe werd gedacht, was de conclusie na afloop. Eind november volgt een tweede

bijeenkomst.

Links op de foto Harm de Boer van sadc en Paul Wevers, voorzitter van de oram in

gesprek met Westpoort ondernemers (rechts op de foto)

mar

io h

oogl

ande

r

Miljoenensteun voor Gelderse bouwDe Gelderse bouwsector krijgt 2,9 miljoen euro uit een Europees steunfonds om de gevolgen van de economische crisis te bestrijden. Het geld wordt ingezet om bouwvakkers die hun baan door de crisis zijn kwijtgeraakt weer aan het werk te helpen. Dat heeft de Europese Commissie bekendgemaakt.

RobertterHoek,regiomanagerBouwendNederlandregioOost,isblijmetdeEuropeseaandachtvoordeproble-menvandeGeldersebouwsector.‘Ditinitiatiefhelptzo’nvijfhonderdmensendietotfebruariwerklooszijngewordensneltere-integreren.Zijkrijgeneenopleidingenwordengeholpenomsnelweerwerktevinden.Zoblijvenzehope-lijkbehoudenvooronzesector.’Hijvindthetweljammerdatderegelingbeperktblijfttotdezegroep.‘Mensendielaterhunbaanhebbenverlorenenleerlingenvanopleidingsbedrijvenprofiterennietvandezeregeling.Datisjammer.’DeGeldersebouwsectorkrijgthetgelduithetEuropeesfondsvooraanpassingaandeglobalisering(efg).HetEuropeesParlementendeRaadvanMinistersmoetenhetsteunvoorstelnogwelgoedkeuren.www.bouwendnederland.nl

vereniging regio

Bedrijven samen tegen files A15 Twintig bedrijven in de Rotterdamse regio gaan zich onder de naam Spitsshift Top20 inzetten om de files op de snelweg A15 terug te dringen.

Eenspecialesamenwerkingsorganisatievanoverhedenenbelangenorganisaties–deVerkeersonderneming–staatdebedrijvenbij.DekrachtenbundelingmoetleidentotminderfilesopdebelangrijkeachterlandverbindingendaardooreenvergrotingvandeplanbaarheidendebetrouwbaarheidvanhettransportvanennaardeRotterdamsehaven.Elkvandetwintigdeelnemerszoektlogistiekeoplossingendiepassenbijhetkaraktervanhetbedrijf.Deoplossingenwordengezochtopvierterreinen.Daartoebehorenbetereafsprakentussenverladers,vervoerdersenexpediteursomhetvervoerbeteroverdeheledagtespreiden,voorkomingvanleegrijdenenmeerinzetopsyn-chromodaalvervoerbinnendehaven,gecombineerdgebruikmakenvanweg,waterenspoor.www.deltalinqs.nl

Minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (el&i) heeft het startsein gegeven voor de introductie van vloeibaar aardgas als schone transportbrandstof voor scheepvaart en weg-transport. Dat gebeurde tijdens een bijeenkomst vorige maand in Rotterdam.

OnlangstekendeeengroepbedrijvendeGreenDeallng met ministerVerhagenenstaatsse-cretarisAtsma.NaaraanleidingdaarvanreisdeVerhagennaarRotterdam af om de eerste plan-nen te bespreken. ‘We willen dat de Nederlandse scheepvaartenwegtransportgebruikgaanmakenvanlng’,zeide bewindsman tijdens de bij-

eenkomst.‘Ditbiedtkansenvoorhetbedrijfsleven,maarminstenszobelangrijkishetmilieuvoor-deel.Vloeibaargasisbeduidendbetervoordeluchtkwaliteitdantraditionele transportbrandstof-fen.HetismooidatbedrijvenenorganisatieshierinRotterdambijelkaarzijnomsamendezenieuweketenvormtegeven.’lngkaneenbelangrijkebijdrageleverenaanhetschonermakenvandetransportsector,doorverminderingvandeuitstootvanonder meer stikstofoxide, fijn stofenbroeikasgassen.DoelvandeGreenDeallng is om in 2015 minstensvijftigbinnenvaart-schepen,vijftigzeeschepenenvijfhonderdvrachtauto’soplng te laten rijden. www.deltalinqs.nl

Regio Rotterdam zet in op lng

Page 36: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1236

vereniging duurzaam

Een speciale belasting op Nederlands vlees en een hoger btw-tarief op alle dierlijke producten zijn kortzichtig en contraproductief. Dit stelt de Centrale Organisatie voor de Vleessector (cov).

DePartijvoordeDierenwileenbelas-tingvan2euroopelkekiloNederlandsvleespluseenhogerbtw-tariefvan19 procent op alle dierlijke producten (vlees,vis,eienzuivel)De covwaarschuwtvoordegevolgenvoordeconsument.Alsdefiscaleplan-nenbredesteunkrijgen,leidtditertoedatbelangrijkevoedingsmiddelenvooreengroeiendegroepenmenseninonslandteduurwordt.Deorganisatiebe-grootde‘schade’voordeconsumentop

in totaal 2,5 miljard euro op jaarbasis. De covwijsteropdatvlees,vis,eierenenzuivelhogevoedingswaardenheb-ben.DeproductenmakennietvoornietsprominentdeeluitvandeSchijfvanvijfvanhetVoedingscentrum,eenbreedgeaccepteerderichtlijnvooreengezondengevarieerdeet-enleefpa-troon.Veelconsumentenzoudendoordehogereprijzenwordengedwongenuittewijkennaarandere,mindervoed-zamevoedingsmiddelen.Uitoogpuntvandevolksgezondheid,zoalsdemaat-schappelijkeopgaverondobesitas,isdatongewenst,steltdeorganisatie.Verdervreestzijdejuridische,handelspolitiekeenadministratievegevolgen.www.cov.nl

Vleestaks maakt consument niet duurzamer

binnenvaart wil schonerHetExpertise-enInnovatieCentrumBinnenvaart(eicb)gaatsamenmetbedrijven,studentenenbinnenvaart-ondernemersonderzoekdoennaarmogelijkhedenomdebestaandebin-nenvaartvlootnogschonerenzuinigertemaken.Debinnenvaartwilversneldeenemissiepakketaanbiedenvoorachterafmontageopdebestaandevloot.Doelisdemotorendoorslimmetechnieken niet alleen schoner, maar ookzuinigertemaken.Kraamkamervoordeontwikkelingvandeinnovatieswordtde‘Innovatieschuur’,eenruimtediewordtingerichtopderdm Campus in(Rotterdam)Heijplaat.www.cbrb.nl

meer elektrisch

HetaantalelektrischevoertuigeninNederlandgroeitfors.Datmeldtdebrancheverenigingvandeprofessioneleautoleasemaatschappijen in Nederland vna-Lease.Indeeerstehelftvanditjaarzijn2.336elektrischevoertuigenopdeweggezet.Datiseengroeivan137procenttenopzichtevaneind2011.OpditmomentrijdenerruimvierduizendelektrischevoertuigeninNederland,waarvan3.100personenauto’s.Ookhetaantaloplaadpuntengroeitgestaag.www.vna-lease.nl

De hoeveelheid ingezameld ict-afval is vorig jaar afgenomen met 11,2 procent. Dat blijkt uit de ict-Milieumonitor 2012. De sector is daar niet gelukkig mee. ict-Milieu pleit nu voor wettelijke maatregelen.

Werdin2011nog20,5miljoenkiloict-afvalingezameldengerecycled,vorigjaarwasdatafgenomentot18,2miljoenkilo.Datblijktuitdeict-Milieumonitor 2012 dieonlangsuitkwam.Daterminderwordtingezameldengerecycledvaltdeelsteverklarendoordestagnerendeeconomie.Bovendienwordensteedsminderoude,zwaremonitoreningeleverd.Vanhetingenomenafvalkrijgtopditmoment96procenteennuttigetoepassing.Dienuttigetoepassingismeestalinzetalsnieuwegrondstof(84procent)ofalsbrandstof(12procent).Deict-sectorvoldoethiermeeruimschootsaandeEuropesedoelstellingvan75procentnuttighergebruik.Toch pleit ict-Milieuvoorwettelijkemaatregelenominzamelingenhergebruikverdertestimuleren.Zowildesectordatereenafgifteplichtkomtvoorgemeentenenbedrijven.Hiermeekanwordenvoorkomendatafgedankteict-apparatuurwordtverhandeldengeëxporteerdzonderdatbekendisofdezegoedgerecycledwordt.www.ict-office.nl

nationalebeeldbank

nationalebeeldbank

Ict wil meer recyclen

Page 37: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1237

groen goed

Net echt gras

bedrijf: TenCateinnovatie:Herbruikbaargras

VooriemanduithetbedrijfslevenisJaapdeCarpentierWolfopvallendenthousiastoverhetnieuwekunstgras-veldvanvoetbalclubHeraclesAlmelo.‘Onlangshebikerevenoverheengehold.Hetisnetechtgras.Zelfshetkalkopdelijnenzieteruitzoalsdebelijningopnatuurgras.’Hethelptdathijwerktbijdehoofdsponsortevenskunst-grasfabrikantTenCate,diewereldwijdtoonaangevendismetkunstvezels.‘Hetbijzonderevandezesoortkunstgrasisdatdiehele-maalrecyclebaaris’,zegtDeCarpentierWolf.‘Dehelematisvandezelfdegrondstofsoortgemaakt:polyolefine.Tegendetijddathetveldversletenis,kanhetinzijngeheelwordenversnipperdenalsgrondstofvoornieuweproductenwordengebruikt.’Eengrasmatmakenvanéénsoortkunststoflijktgeengroterevolutie,maardatishetvolgensDeCarpentierWolfwel.‘Wijzijnpassindskortzoverdatwemetéénkunststoftypeeendriedimensionaalkunstgrassysteemkunnenweven.Totnutoewerdallesgetuftalseentapijt.’‘Deweefmachinevoorditgrasstaatalseenslagschipindefabriek.Wewevendevezelsat randomendaardoorkrijgenwemooierechtopstaandesprietendiedebaldragen.’Kunstgraslijkttevragenomhergebruikenrecycling,maardatisnietzoeenvoudig.Doorgaanswordteenkunstgras-veldgemaaktvandiversematerialendienagebruikmoeilijkvanelkaartescheidenzijn.Endeinfill,het‘kunstzand’tussendesprieten,isvaakgemaaktvangemalenautoband.BijTenCatemakenzevulkorrelsvanhetzelfdemateriaalalswaarkunststofwijnkurkenvanwordengemaakt.DeCarpentierWolf:‘Deinstallateurvanhetnieuweveldheefteenspeciaalontwikkeldemachinegebruiktomdeinfilluitdeoudemattekloppen.Diemachinebestondnogniet.Infillisveelgeldwaard.Hetookeenolieproduct,dushergebruikloontdemoeite.’Hoehethergebruikindepraktijkgaat,iseenbeetjekoffie-dikkijken.‘OvertweejaarkrijgtHeraclesAlmelo,alshetallemaalgoedgaat,eennieuwstadion.DezematgaatdannaareenamateurclubinAlmelo.Kunstgrasgaatminstenstienjaarmee.Dematkandusnogzekerachtjaarwordenhergebruiktvoordatweerpaaltjesvanlatenmaken.’

Tekst:RemkoEbbers|Foto:LexvanLieshout/anp

Page 38: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1238

achtergrond

‘Ik noem het wel eens gekscherend de Krimpvertrager’Groot, groter, grootst. Drie jaar na de start van

het ambitieuze programma Groeiversneller: zit

de klad erin of staan de groeiambities nog volop

overeind? ‘Ik zit in de slechtst draaiende sector

van de economie.’

Tekst:WalterDevenijns|Foto:TimFlach/GettyImages

Page 39: Opinieblad Forum 15

‘2011 Was het meest winstgevende jaar in onze historie. En in de eerste zes maanden van dit jaar steeg onze omzet al met 10 procent’, vertelt Gerard van de Looi, algemeen directeur en aandeelhouder van auto-matiseerder e-id. Terwijl vanuit zijn kantoor de drukke A 2 goed zichtbaar is, wijst hij op het schermpje van zijn iPad. Zijn verklaring wordt ondersteund door steil oplopende grafieken die de financiële prestaties van zijn it-bedrijf laten zien. Hop, daar zwiert de vinger van Van de Looi over het scherm-pje. En hop, daar staan de cijfers over omzet, winst en automatise-ringsprojecten. Eurocrisis? Van de Looi heeft er niet direct last van. e-id werkt in een niche in automatiseringsland. Zijn bedrijf richt zich steeds meer op grotere klanten. De Top-100 wordt systematisch bena-derd. Zijn werknemers zijn niet alleen technisch getraind, maar probe-ren, als ze ergens werken, tegelijkertijd meer opdrachten binnen te halen. ‘Vroeger wachtten we op een opdracht. Tegenwoordig zoeken we naar oplossingen waardoor bedrijven een hogere omzet kunnen halen. Een nieuwe loot aan onze stam is dat we de gebouwde infra-structuur ook beheren. Dat laatste levert een hogere marge op.’

strategisch De benadering van de Top-100 en het opzoeken van een marktniche hebben alles te maken met het programma Groeiversneller. In 2009 ging het programma van start met steun van het bedrijfsleven en het ministerie van Economische Zaken. Doel was kleine bedrijven in Nederland sneller te laten groeien, want onderzoek had geleerd dat kleine bedrijven te vaak klein bleven. Omzet zou verdubbeld of zelfs verdrievoudigd moeten worden tot 20 miljoen euro per jaar. Het pro-gramma trekt veel belangstelling. Wie wil er niet groeien? De eisen zijn streng. Maak je Strategische Foto, met andere woorden waar wil je over vijf jaar staan, was de belangrijkste vraag die Van de Looi mee-kreeg. Of zoals Marcel Tankink, ook Groeiversneller-deelnemer én directeur-partner van het Groningse kaw Architecten en Adviseurs uitlegt: ‘Formuleer wat je zou kunnen zijn als bedrijf, als niemand je tegen zou houden. Werk alle details uit en draai vervolgens de film per jaar terug. Waar loop je tegen aan op gebied van financiering, acquisi-tie, verdienmodel, personeelsbeleid?’Strategisch denken dus. Van de Looi: ‘We kwamen erachter dat we te weinig onderscheidend waren. Programmeren doen ze ook in India. Dat programma heeft ervoor gezorgd dat ik nu meer nadenk over de businessmodellen van de klant, terwijl we vroeger vooral op de tech-niek gericht waren. We denken nu mee met het ontwikkelen van een nieuw verdienmodel bij Ziggo. Dat is pure winst.’

FORUM #15/09.08.1239

Page 40: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1240

achtergrond

Dat wil niet zeggen dat alle ambities waargemaakt zijn, vertelt Van de Looi eerlijk. Tijdens het begin van het programma dacht de topman nog dat hij in 2013 150 werknemers zou hebben, een verdrievoudiging. Dat aantal zal hij niet halen, weet hij nu. Nu telt e-id 57 mensen. Het binnenhalen van opdrachten kostte meer tijd dan verwacht. Bedrijven zijn voorzichtiger bij het geven opdrachten, mede door de crisis. ‘We groeien, ondanks alles. Ik vind het wel moeilijk om in te schatten wat de economische omstandigheden voor invloed hebben op mijn hui-dige prestaties en planning. Ik denk dat het invloed heeft, maar ik weet niet hoeveel’, zegt Van de Looi terugblikkend.

krimpvertragerDirecteur Tankink kent de andere kant van de medaille. Hij ziet de cri-sis terrein winnen. Tankink die net als Van de Looi in 2009 toetrad tot de Groeiversneller, heeft alle ambities om flink te groeien in de prul-lenbak gegooid. Dat is niet meer mogelijk in een bouw- en aannemers-wereld die vol in de achteruit staat. Werkten er in 2009 nog 90 men-sen bij het Groningse architectenbureau; nu zijn er dat 75. Haalde zijn bureau in 2009 een omzet van bijna 7 miljoen; nu ‘hoopt’ Tankink dat de teller eind dit jaar op 4,8 miljoen zal staan. Toch gelooft Tankink die tijdens zijn periode in de krakerswereld de bouwwereld ontdekte, hei-lig in de aanpak van de Groeiversneller. ‘Ik noem dat programma soms gekscherend de Krimpvertrager. Ik zit in de slechtst draaiende sector van de economie. Maar dankzij het programma is de omzetmin beperkt gebleven tot 30 procent, terwijl de gehele markt toch op een verlies van 60 procent staat.’

Het geheim van Tankinks ‘succes’? ‘Ik heb mijn netwerk vergroot. Hoe groter mijn netwerk hoe groter de kans dat ik de potentiële opdrachtgevers bereik, waardoor de kans om een opdracht binnen te halen ook stijgt.’ En net als bij e-id zijn de werknemers van kaw dé verkoopambassadeurs van de onderneming. ‘Mijn werknemers, en ik heb ze daarvoor speciaal getraind, zijn niet alleen verantwoordelijk voor de actuele opdracht, maar ook verantwoordelijk voor de vervolg-opdracht’, zegt Tankink. Over de toekomst durft hij geen uitspraak te doen. De markt zit nog jaren op slot, terwijl het vak van de architect uitgehold wordt. Steeds meer aannemers werken met kant-en-klare ontwerpen. Renovatie wordt voor Tankink belangrijker, terwijl voorzichtig de eerste stappen in het buitenland worden gezet. Zo heeft kaw contacten in het Duitse Ruhrgebied en de rijke Duitse havengordel rondom Hamburg. Daar-naast profiteert zijn architectenbureau van de kennis over sociale woningbouw, traditioneel een van de pijlers van het Groningse bureau. Om de Arabische Lente voor te blijven willen de olierijke Golfstaten flink investeren in de volkshuisvesting. ‘Veel grote, wes-terse collega’s richten zich op de bouw van vliegvelden of havens. Wij richten ons juist op de woningbouw. In de Golfregio hebben we daar een unieke positie. Duitsland en de Golfregio moeten voor toekom-stige groei zorgen.’

worstelingJoop de Jong, projectleider van het programma Groeiver-sneller, herkent de problemen waarmee kaw worstelt. ‘Op

De groeiversneller

HonderdveertigbedrijvenzijnindeafgelopenjarenbegonnenmethetGroeiversnellers-programmavanhetplatformvoorgroeiondernemersPort4Growth,PwC,Philips, akdendeBaak.HetministerievanEconomischeZakenwasdeinitiatiefnemer.Araisonvan14.400europerjaarlerenzewatsuccesvollegroeiersandersdoen.Daarnaastlerenzevanelkaar.AlinheteerstejaarmakendeondernemersdéStrategischeFotowaarbijgeschetstwordthoehunbedrijferovervijfjaaruitmoetziet.ViahetgroeiversnellersprogrammamoetNederlandmeersnelgroeiendebedrijvenkrijgenwantopdatpuntblijvenweachterbijvergelijkbarelanden.

NietiedereenisovertuigdvandeGroeiversneller.Oorspronkelijkteldehetprogramma160deelnemers.Eendeelhaakteafnaeenfaillissement.OfhadnetzoalsdirecteurHansBruinvanBruinAggregateninTwellotwijfels.Bruinbegonin2009metdeGroeiversneller,maarlietdedoelstellingenooksnelweerlos.‘Onzesector,debouwwereld,isingestort.Toenweeraanbegonnenwasonzeomzetvierkeerzohoogalsnu.Hetheeftweinigzinomnogmeetedoen.Erisgeentoegevoegdewaardemeer.’

Page 41: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1241

column scheer

Va beneHetgaatgoedmetItalië.Kanikzeggenopbasisvandriewekenvakantie.Niksgemerktvaneuroproblemen.Allesisnognetzoduur(campings)ofgoedkoop(restaurants)alsvoordecrisis.VeiligheidshalvehebikdeeurocrisisnietaangesnedeninhetbijzijnvanItalianen.AlsNederlander(ofDuitser)benjeimmersalsneldekwaaiepier.Omhetgezelligtehouden,benikooknietbegonnenoverhetek. Terwijl we toch een band hebben: allebei eenfinalevanSpanjeverloren.Italianenhebbenerechtergeenbehoefteaanomdaaropterugtekomen,getuigedebakvolballenindeItaliaansedriekleurbijdeEurosparinBarbelinodiMugello.Alsjegoedzoekt,kunjetekenenvindendiewijzenopdecrisis.Erstaanbijvoorbeeldveelbedrijfsgebouwenleeg.Maardatisnietzobijzonder.ZoziejeinZuid-Europeselandenookvaakhalfafgebouwdepandenwaarinopeengegevenmomentdekladisgekomen.Hetgroteaantalfietsersvielmeop.Eenfietsisnatuurlijkgoed-koperdaneenauto.Maarookeenstukpraktischerindespitsindebinnenstad.Hetgemakomnogeenplekopcampingstevindendan.Maareerlijkgezegdhebbenwedaaralsniet-boekersnooitveelproblemenmeegehad.OpdecampingzelfzienweItalianennetzoveelgenietenalsNederlanders,Duitsersenanderenationaliteiten.IkmeendezelfsopeenItaliaansefamiliecampingSilvioBerlusconiteherkennen,gekleedinhemdmetkortemouwenenspijkerbroek.HetzalhettypeItaliaansemanzijngeweest.DeItalianenlekenzichweinigzorgentemakenoverdecrisis.Misschienisdathetwel:opdeplekkendiewijaandeden,vandebergeninhetnoordentotdekustvanToscane,isdepolitiekvanRomeverweg.OmvandievanBrusselmaartezwijgen.Voor een reality checkhadikeenbundelcolumnsvanMaartenVeeger,ForumscorrespondentinItalië,aangeschaft.Daaringaathetovercorruptie,vriendjespolitiekenbelastingontduiking.Tochhad hij ‘Buona vacanza!’vooringeschreven.Wantalsgeenanderweethij,alsingezeteneengetrouwdmeteenItaliaanse,datjeookkuntgenietenvanhetland.Inelkgevalvoordrieweken. Paul Scheer

jero

en p

oort

vlie

t

zich loopt het programma goed. Het gaat tenslotte om een selecte groep en niet om een gewone doorsnede van het Nederlandse bedrijfs-leven. Je merkt dat een hoop bedrijven onder druk staan. We komen regelmatig bij elkaar en dan hoor je dat het toch wel lastig werken is.’‘Van de 140 deelnemers heeft 15 procent het echt zwaar. Dat zijn bedrijven in en rond de bouwwereld. kaw zegt dat het programma ze heeft geholpen. Ze doen het ten opzichte van de concurrentie nog redelijk. Wie zich scherp focust presteert blijkbaar ook in slechtere tijden beter. Ze zien dingen sneller aankomen. Het overkomt de ondernemer wat minder. Dat is de kern van de zaak.’Het merendeel van de deelnemers boekt wel succes, meldt De Jong. ‘De helft van het deelnemersveld werkt hard door. De gemiddelde omzet stijgt er met 15 procent. Een derde draait waanzinnig goed. Daar komt de gemiddelde omzetplus uit op ongeveer 30 procent. Het zijn bedrijven die zich bijvoorbeeld bezig houden met sociale media, met websites bouwen of Google-ranking. Maar eigenlijk alle bedrij-ven met iets specifieks blijken het heel goed te doen’, concludeert hij tevreden.

victoriasnow

ber/gettyimages

Page 42: Opinieblad Forum 15

rubrieksnaam

42 FORUM #15/09.08.12

portret

philip hennemann

‘opgeven kan ik niet’

Langs de rand van de afgrond gegaan,

bijna failliet. Maar zestien jaar later is hij

nog alive and kicking. Philip Hennemann

is oprichter en ceo van Infostrada Sports

Group. ‘Mij krijg je niet snel klein.’

Tekst:JiskaVijselaar|Foto’s:JeroenPoortvliet

‘Je had wel een relaxter moment kunnen uitkiezen voor dit gesprek.’ Het is de donderdag vóór de Olympische Spelen in Londen. Philip Hennemann (51) is er al helemaal voor in de stemming. Het zijn hoog-tijdagen voor zijn bedrijf. Net de Europese kampioenschappen voetbal achter de rug en de Tour de France. Nu levert hij met ‘zijn’ Infostrada Sports Group weer sportdata aan de organisatie van de Spelen in Lon-den. Het interview is ingepland tussen twee afspraken en om klokslag 4 uur moet hij echt weg, waarschuwt hij meteen. Maar als Hennemann gaat zitten, oogt hij op slag ontspannen. Ondanks het tandartsschema van die dag en de reisjes naar Londen die de komende week op zijn programma staan. Nederland zou nog wel eens kunnen verrassen deze spelen, denkt hij. ‘Ik verwacht dat we meer medailles zullen halen dan in Beijing vier jaar geleden. Zeventien of achttien hebben we er voor-speld. Maar zo goed als in Sydney, toen we 25 medailles binnensleep-ten, zijn we nu niet.’Ooit waren sportweetjes alleen leuk voor een gesprek in de kroeg of de kantine, tegenwoordig is het big business. Met Infostrada Sports is Hennemann dé hofleverancier van alle data over sportevenementen voor persbureaus als Reuters, nieuwszenders als Eurosport, maar dus ook voor de Olympische Spelen en voetbalorganisatie fifa. Ruim zeventien jaar geleden begon het voor Hennemann allemaal met een kleine disk over de Tour de France van dat jaar. Samen met onder andere een collega van ibm, waar hij toen werkte, ontwikkelde hij die in zijn vrije tijd. Lezers van het Algemeen Dagblad konden hem bestel-len. En van het een kwam het ander. Januari 1996 was het bedrijf een feit. ‘Ondernemen was geen jongensdroom’, zegt hij. ‘Maar ik was niet gelukkig geworden als ik bij ibm was blijven hangen. Dan had ik mezelf altijd verweten dat ik het ondernemerschap niet had geprobeerd.’

Page 43: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1243

Page 44: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1244

portret

Toen Infostrada bijna onderuit ging tijdens de dotcomcrisis zult u wel eens naar ibm hebben terugverlangd.‘Mijn grootste angst was toen dat iedereen zou zeggen: ‘Zie je wel, je had nooit moeten weggaan bij ibm. Je had zo’n mooie baan, maar je kon het toch niet als ondernemer.’ Uiteindelijk is die angst heel belang-rijk geweest om het besluit te kunnen nemen: linksom of rechtsom, dat gaat me dus gewoon niet gebeuren.’

Want dan was u een loser geweest?‘Ik hou niet van opgeven. Ergens wil ik laten zien dat ik geen slappe-ling ben. Of dat we het hier niet met een opgever van doen hebben. Misschien is dat een bewijsdrang aan mijn moeder, mijn vader, mijn vrouw, mijn kinderen. Ik weet het niet. Maar ik ga echt tot het uiterste voor ik zeg: ‘En nu is het genoeg.’ Ik vergelijk het maar met sporten. Ik vind duursporten leuk. Triatlon, Elfstedentocht, fietstochten. Afgelo-pen winter heb ik nog met een paar vrienden zelf de Elfstedentocht gereden. Het was zwaar, er zijn momenten geweest waarop ik dacht: hier heb ik echt geen lol in, waarom doe ik dit nou? Maar opgeven, dat komt niet in me op. Stel je voor, wat een afgang als je de jongens dan ’s avonds weer ziet en jij hebt het niet afgemaakt.’

En afgaan mag niet?‘Dat speelt wel mee ja. Er zijn mensen die het niets kan schelen wat anderen van ze vinden, maar mij maakt het wel wat uit. Ik zal echt niet de enige zijn. En eerlijk gezegd, ik denk ook niet dat het erg is. Ik doe de dingen die ik doe niet altijd voor mezelf, maar ook omdat ik denk

aan een verwachting te moeten voldoen. Nou en? Ik ben er ver mee gekomen.’‘Ook omdat ik niet zomaar opgeef. Misschien ben ik weleens te lang doorgegaan. Heb ik te lang alleen de kar getrokken. Als ik naar Infostrada kijk: ik ben ermee begonnen, heb een bepaalde verantwoor-delijkheid, mensen hier aan het werk. Dan wil ik de klus afmaken. Hoe het er ook voorstaat.’

Niet gewoon een stukje hardlopen, meteen een triatlon. Het lijkt alsof u van afzien houdt.‘Het is meer dat ik mezelf graag doelen stel. Dan gebeurt er tenmin-ste wat. Ik leg de lat graag hoog voor mezelf. Aan de andere kant, als je fysiek gezond bent, kan echt iedereen een marathon lopen. Uit-eindelijk is het gewoon vier uur in een bepaald tempo doorlopen. Dat stelt niks voor. En voor afzien in de sport krijg je heel snel een beloning. Daarom zijn duursporten denk ik ook zo populair. Maar lijden in het leven, dat kent soms geen einde. En er staan ook vaak geen beloningen tegenover. Die periode moet je gewoon zien te overleven.’

U bent een overlever?‘Misschien. Je krijgt me in elk geval niet snel klein.’ Na een moment stilte: ‘Misschien zit dat in me geworteld om mijn vader te bewijzen dat ik ook kan afzien, kan overleven. Mijn vader kwam in de oorlog als jongetje van 10 in een interneringskamp in Indonesië terecht. Jappen-kamp zou hij zeggen. Helemaal alleen. Moet je je voorstellen, drie jaar

Page 45: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1245

Drie stellingen

Geef de Olympische Spelen terug aan Griekenland‘Nietdoen!OrganiseerdeOlympischeSpelenefficiënter.Schrapsportenom-datjeandersmettwintigbobsleebanenàeenhalfmiljarddollarblijftzitten.Maarjehebtgeenideewatdeorgani-satievoorlandenalsChinaofBraziliëbetekent.DuslaatdeSpelenweloverde hele wereld toeren.’

Nederlanders werken niet hard genoeg‘VolgensmijzijnNederlandershardwer-kend,innovatiefencreatief.Wehoudeneralleenvanonszelfindeputtepraten.Daarwordikweleensmoevan.’

Griekse exit uit de euro? Goed idee?‘Datzouechtheeldomzijn.DeGriekseeconomieisverhoudingsgewijsklein.Diekunnenweblijvensteunenalshetmoet.DesnoodsdooropvakantiegaannaarGriekenlandtesubsidiëren.Evenserieus:wekunnenonsverzetten,maareenfederaalEuropaisonvermijdelijk.Ikbenervoor.Aandeslagermee.’

philip hennemann

1961 GeboreninUtrecht1971 MontessoriLyceum

Rotterdam1980 Geneeskunde,Universiteit

Antwerpen1981 Geneeskunde,Universiteit

Leiden 1991 mba,ErasmusUniversiteit

RotterdamenUniversityofRochester

1988 Businessconsultantibm1996 Ceo Infostrada Sports2011 CeoInfostradaSportsGroup

PhilipHennemannisgetrouwdenheefttweedochtersvan9en14jaar

lang als kind zien te overleven in de tropen met slecht eten, dysente-rie. Geen idee of zijn vader nog in leven was of zijn moeder en zijn zusje. Na de oorlog wachtte hem in Nederland ook geen warm wel-kom. Indiëgangers waren toch die mensen die een beetje de koloniaal hadden zitten uithangen. Hier in Nederland hadden ze het zwaar gehad: ze hadden tulpenbollen moeten eten.’

Dat klinkt cynisch.‘Nederlands Indië is ondergeschikt geweest hier in Nederland. In de geschiedenisboeken zag je dat terug, de manier waarop er met oorlogs-slachtoffers werd omgegaan, de knil. Allemaal een ondergeschikt dossier. Nergens over praten, geen gedoe en aan het werk maar. Zo werd daar mee omgegaan.’Ook thuis. Vader Hennemann was arts met een eigen praktijk en hoogleraar in Rotterdam. Een knoertharde werker, noemt zoon Philip hem. Inmiddels is hij 80, maar werken doet hij nog altijd. Moeder Hennemann zorgde voor de huishouding. Naast Philip telt het gezin twee dochters. Een levendig gezin, noemt hij het. Politiek geënga-geerd, veel discussie. Geen slap gebabbel, het ging ergens over. Maar ook een vrij individualistisch gezin, niet altijd harmonieus. ‘Wel eer-lijk. Als er geen overeenstemming was, wist je ook precies waarom en waarover. Ik denk dat daar mijn behoefte aan harmonie vandaan komt. Als iemand voortdurend op ramkoers ligt, het hem geen bal interes-seert wat zijn omgeving van hem denkt, daar kan ik echt heel slecht tegen. Ik zie niets in het conflict om het conflict. Privé niet en zakelijk ook niet.’

U gaat het liever uit de weg?‘Nee, dat niet. Dan was ik niet gekomen waar ik ben gekomen. Ik laat een conflict wel eens te lang liggen. Ik ga geen namen noemen. Maar ik heb mensen in mijn omgeving gehad die alleen maar op de negatieve knop konden drukken. Ik kan daar niets mee. Een sfeer van aanpakken, waar fouten maken toegestaan is als je die maar niet telkens opnieuw maakt, waar we liever een keer de bocht missen en lol hebben, dan blij-ven steken en huilen. Daar hou ik van. En zo ga ik ook met mensen om. Wel duidelijk zijn, maar altijd met een positieve draai.’

Bijna failliet geweest, maar nu succesvol. Kunt u daarvan genieten?Hennemann valt een tijdje stil. ‘Ik weet niet of er helemaal uit geko-men is wat ik ervan had verwacht. Een jaar geleden is mijn bedrijf samengegaan met andere bedrijven. Rationeel is dat een hele goede keuze geweest. We hebben zo veel meer slagkracht, meer mogelijkhe-den. Het is nu minder mijn bedrijf, maar het is goed zo.’

Waar droomt u nog van?Met een brede grijns: ‘Ik ga nog wel een ander avontuur beleven, denk ik. Welk avontuur en wanneer weet ik nog niet. Het is niet dat ik het gevoel heb dat het nog niet af is. Met Infostrada heb ik mijn aandeel wel geleverd, denk ik, aan het creëren van banen enzo. Maar ik vind het gewoon wel spannend in gedachten te houden dat er nog heel veel avonturen te beleven zijn.’

Page 46: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1246

Uitdagend samen zwierend op de fiets door Amsterdam. De pasgetrouwde Eric en Olga hebben maling aan het verkeer in de film Turks Fruit. De oplettende kijker ziet nog

even prominent in beeld het merk Batavus op de fietsstang staan.Wat zou Andries Gaastra daarvan hebben gevonden? In 1904 opent hij in Heerenveen een winkel in uurwerken en naaimachines. De zaak loopt lekker en hij besluit geïmpor-teerde fietsen uit Duitsland te verkopen. Enkele jaren later begint hij zelf met de pro-ductie van fietsen. De naam wordt Batavus, het logo een Batavier met een knots.

In de Tweede Wereldoorlog stagneert de pro-ductie door gebrek aan onderdelen. Vooral ban-den zijn schaars. Na de oorlog worden de eerste fietsen zonder banden gemaakt. Deze mannen aan de rijwielmontageband kunnen gelukkig wel een compleet product afleveren. Met de nostalgische ouderwets witte banden.

Tekst:MarciaTimmermansFoto:Batavus,1963

overlevers

Overlevers, doorzetters, bedrijven die na jaren nog steeds bestaan. Nederland telt er vele.

Deze rubriek blikt terug in de geschiedenis van Nederlandse bedrijven.

Forumishettweewekelijkseopiniebladvanonderne-mingsorganisatievno-ncw. vno-ncwvertegenwoordigtsamenmetdeaangesloten160brancheorganisatiesenvijfregionaleverenigingenintotaal115.000onderne-mingen.vno-ncwwordtinderegiovertegenwoordigddoor: vno-ncw Noord, vno-ncwMidden,vno-ncw West, deBrabants-ZeeuwseWerkgeversvereniging(bzw) en de LimburgseWerkgeversVereniging(lwv).VoormanagerstotveertigjaariserJongManagement.

Redactieadres Bezuidenhoutseweg12,2594AV DenHaag,Postbus93002,2509AADenHaag,telefoon:070-3490165,e-mail:[email protected]

Forum op internetwww.vno-ncw.nl

RedactieKarinBojorge(hoofdredacteur),JiskaVijselaar(eindredacteur),MarciaTimmermans(bureauredacteur),WalterDevenijns,RemkoEbbers,MirandeGroot, FrankdenHoed,PaulScheer

Colofon CorrespondentenJeroenAnsink(VerenigdeStaten),PhilipEbels(België),HenkHirs(Hongarije),MaaikeHoman(Spanje),MauritsKuypers(Duitsland),JessicaMaas(Turkije),MiriamMannak(Zuid-Afrika),HansMoleman(China),MaaikeVeen(VerenigdKoninkrijk),FrankRenout(Frankrijk),PetraSjouwerman (Denemarken), Judith Stalpers (Japan), Edwin Timmer(Mexico),MaartenVeeger(Italië)

Aan dit nummer werkten mee:ErikteBrake,RenéKlawer,Rob Wolthuis

Abonnementen en adreswijzigingen Sander Kok, telefoon: 070-3490336,e-mail:[email protected],issn 1384 - 2102. Forumwordtgericht–kosteloos–toegezondenaaneengrootaantalNederlandseondernemingen,organisatiesenparticulieren.Betaaldeabonnementenkosten€45perjaarexclusiefbtw.Opzeggingvaneenkosteloosabonnementkanperdirect,vaneenbetaaldabonnementper1januari.Hiervoorgeldtgeenopzeggingstermijn.

Informatie over het lidmaatschap van vno-ncw Informatie bijRitaterSteeg,telefoon:070-3490351,e-mail:[email protected]

moetvóór1septembervaneenjaarwordengedaan.Hetlidmaatschapeindigtdanper31decembervandatzelfdejaar.DeschriftelijkeopzeggingkanwordengerichtaanRitaterSteeg,coördinatorlidmaatschapszakenvno-ncw, Postbus93002,2509AADenHaag.

VormgevingConcept,basisontwerpenvormgeving: LinkDesign,Amsterdam

Cover Foto:LexvanLieshout/anp

DrukwerkEm.deJongbv,Visweg8,Postbus8,5110AABaarle-Nassau

AdvertentieverkoopVanVlietBureauvoorMedia Advies,FrankOudman,telefoon0235714745,e-mail: [email protected],Postbus20,2040AAZandvoort

Batavus

opgericht in 1904wat Fabrikantvanonderandere

fietsen en bromfietsen

Page 47: Opinieblad Forum 15

FORUM #15/09.08.1247

Nederland heeft ondernemerschap nodig

Kies op12 septembervoor groei

Focus op ondernemen

Kies voor:

Solide overheid

Duurzamesamenleving

SterkEuropa

Kijk op www.vno-ncw.nl/verkiezingen2012

Vrijewereld

Initiatief van:

Page 48: Opinieblad Forum 15

Samen helpen we kinderkanker de wereld uit!Kinderen en kanker: dat hoort niet bij elkaar. We gunnen immers elk kind een lange en gezonde toekomst. KiKa heeft een missie: in het jaar 2025 moet 95% van alle kinderen met kanker genezen. Ambitieus? Zeker. Maar absoluut haalbaar. Daarom zamelt KiKa geld in voor méér wetenschappelijk onderzoek.U kunt helpen! Doe samen met uw bedrijf mee aan Run for KiKa 95 en help kinderkanker de wereld uit. Neem de uitdaging aan, en geniet van de teamspirit en een onvergetelijke ervaring!

95 km wandelen teams van 2 of meer personen ook estafette (2 keer 47,5)

prachtige route over de Veluwe500 euro sponsorgeld per wandelaar

teams van 2 of meer personen

EDE * VELUWE * VRIJDAG 24 & ZATERDAG 25 AUGUSTUS 2012

WWW.RUNFORKIKA95.NL

Meld nú uw bedrijf aan voor het inspirerendste sponsorevent van het jaar!

205x280.pdf 1 28-3-2012 16:14:11