Ons Recht, nummer9 oktober 2009

GEEN DIENSTENCHEQUES IN DE NON-PROFIT WIE BETAALT GRAAG BELASTINGEN? JONGEREN BIJ NIKE AMPER ACHTERSTAND BIJ ARBEIDSRECHTBANK

ECONOMIEUIT HET DAL?POSiTiEVE GElUidEN

6 12 2010

© f

OTO:

BEL

gA

113DE JAARGANGNUMMER 9OKTOBER 2009

113DE JAARGANGNUMMER 9OKTOBER 2009ONS RECHT

maandblad van de landelijke bediendencentrale · nationaal verbond voor kaderpersoneel

2 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUstUs 2009

inhoud

Misschien moet devoorzitter van de

CD&V-jongerenzijn mening eenstoelichten aan de

poorten vanOpel Antwerpen?

StandpuntCrisis

ZorgsectorInternationaal

BelastingenJongeren

Over de grenzenSociaal

Nieuwe horizontenArbeids-gericht

ReorganisatieGerecht

KoopkrachtSociaal

In de marge

Grijze golfFilm & boek

Sociaal

InboxIndexaanpassingen

Uitbetaling vakbondspremieAchterklap

Vanmol

3

4

6

8

9

9

10

12

14

15

15

16

18

19

20

22

23

23

24

24

24

25

26

28

29

29

30

30

31

32

Budgettaire flinkheidWim Moesen: ‘Economie is stilaan uit het dal aan het klimmen’Dienstencheques zijn uit den boze in non-profitUitzendconsulenten betalen zware prijs voor crisisPolitieke hypocrisie over banken moet dringend ophoudenBonden uit IT en telecom bundelen krachten binnen UNIWie betaalt nu met plezier belastingen?Tom en Sarah geven jongeren een gezicht bij Nike in Laakdal

UNI focust op werkomstandigheden in callcentersPetroplus verliest pleit tegen vakbondenWie 45 jaar is, hoeft helemaal niet ‘afgeschreven’ te zijn

Voetbal een feest, maar niet voor personeel van MasterCardArbeidsrechtbank houdt kerk in het middenIndexering gooi je niet zomaar te grabbelActie in Middelheim-ziekenhuis levert resultaat opZoveelste herstructurering bij Sylvania in Tienen

Leiding geven is welzijn creërenAccountantsvereniging LBC-NVK neemt unieke positie inTsunami van de vergrijzing spoelt op ons af

Koerierbedrijf DHL Worldwide speelt het grofOpleidingen voor werknemers uit textielsector

???. · p. ??

???. · p. ?? ???. · p. ??

De kosten van de vergrijzing swingen de pan uit en worden zo langzamerhand onbe-taalbaar, staat in het jongste rapport van de Vergrijzingscommissie. Hoe lang kan de overheid dit nog opbrengen? Met welke aanpak? En hoe lang kan de Belg nog leven van zijn pensioen? Chris Van Zeghbroeck (studiedienst LBC-NVK) geeft haar kijk op de uitdagingen die op ons afkomen. – p. 25

© fOTO: DANIëL ryS

inhoud

3

Budgettaire FlINKheIdst

andp

unt.

ferre wyckmAns · ALGemeen secretArIs

De begrotingsopmaak van de federale regering en van de regeringen van gewesten en gemeen-schappen leidt tot allerlei gespierde commen-taren. Van politici en van journalisten. De federale minister van Begroting, Guy Vanhen-gel, beschuldigt zijn Vlaamse collega Philippe Muyters ervan niet te kunnen rekenen. En vice versa. Kortom, het niveau van flauwe speelplaatsdiscussies.

Wanneer het over begrotingsmaatregelen gaat, slagen de Vlaamse socialisten er niet echt in

een consequente houding aan te nemen. In Vlaande-ren zitten ze in de regering, federaal behoren ze tot de oppositie. En dat levert verschillende standpun-ten op. Ook andere oppositiepartijen schreeuwen om harde maatregelen die op awoertgeroep zouden worden onthaald als ze daadwerkelijk zouden wor-den getroffen. Bijna alle krantencommentaren plei-ten voor budgettaire flinkheid.De vraag om de banken te laten bijdragen tot het her-stel van de staatsbegroting krijgt bijval van alle poli-tieke partijen. Maar voor de meesten mag die bijdrage niet veel verder gaan dan een symbolische geste.Ook rond de pensioenen zijn de krasse uitspraken niet uit de lucht. Onderzoekers zeggen, met de cijfers van België en Europa in de hand, dat de pensioenen in ons land te laag zijn. Alleen de pensioenen van de ambtenaren kunnen nog de deugdelijkheidstoets doorstaan. Ondertussen pleiten de werkgevers er ronduit voor om in het aantal ambtenaren te snoei-en en hun pensioenen te verminderen. Jong CD&V wil ook maar wat graag in de overheidskosten snoei-en en noemt het brugpensioen beneden de 58 jaar ‘een aanslag op de rechten van jongeren’. Misschien moet de voorzitter van de CD&V-jongeren zijn me-ning eens toelichten aan de poorten van Opel Ant-werpen en andere bedrijven in herstructurering? We raden hem wel aan om bodyguards mee te nemen.

‘Generatiepact-bis’De voormalige kabinetschef van Guy Verhofstadt laat ook van zich horen. Vanuit zijn – opgelet lezer, hier volgt een populistische uitschuiver – erg riant betaalde fauteuil bij de Nationale Bank van België verklaart Luc Coene dat er een ‘Generatiepact-bis’ moet komen dat komaf maakt met alle verkwanselde beschermingsvoorzieningen van het eerste Genera-tiepact. Mogen wij ons even hardop afvragen of het tot de bevoegdheid, laat staan de opdracht, van een vicegouverneur van de NBB behoort om de werkne-mers wat te schofferen? Coene is een vrij mens in een vrij land. Maar soms is het toch gepast om enige te-rughoudendheid aan de dag te leggen.

Minister Guy Vanhengel vindt dan weer dat de staat niet langer het tekort in de sociale zekerheid moet dekken. Dat moet het stelsel zelf maar doen. Volgens deze goedlachse liberaal heeft de gemeenschap dus geen enkele verantwoordelijkheid meer om werklo-zen, zieken en gepensioneerden een menswaardig bestaan te geven. De werknemers moeten het maar onder elkaar regelen. Federale excellenties zouden onze sociale geschiedenis toch een beetje mogen kennen. Kan er alsnog een toegangsexamen voor mi-nisters komen?

NaïevelingMet dit kluwen van voorstellen moeten wij als vak-bond onze boodschap slijten over meer en betere bescherming van werknemers en sociale uitkerings-trekkers. Wie daarover iets durft te zeggen, wordt bijna meteen voor naïeveling versleten. Ook in de pers. Voor elk voorstel dat nog maar ruikt naar de handhaving van voorzieningen moet je argumenten aandragen. Critici vragen een verantwoording met uitgebreide betaalbaarheidstabellen. Maar wie voor-stelt om 50.000 of 60.000 ambtenaren aan de kant te schuiven, levert meteen het bewijs dat hij verstandig en doordacht plant.Wie minder dan 5 miljard euro in de sociale zeker-heid wil besparen, is een onverantwoord figuur die de staat op de rand van de afgrond brengt én de soli-dariteit tussen de generaties op de helling zet. En wie pleit voor een vermogensbelasting en waanzinnige belastingcadeaus aan bedrijven – zoals de notionele intrestaftrek – wil afschaffen, is ‘roekeloos’.U ziet het, met uw en onze boodschap zitten we niet onmiddellijk gebeiteld. Reden temeer om hardnek-kig door te zetten. Wij laten ons niet uit het lood slaan. n

Misschien moet devoorzitter van de

CD&V-jongerenzijn mening eenstoelichten aan de

poorten vanOpel Antwerpen?

???. · p. ??

???. · p. ??

oktoBer 2009 | 113de jaargang | ons recht

© f

OTO:

BEL

gA

4 ons recht | 113de jaargang | oktoBer 2009

DenIs BoUwen

ONS RECHT: Een studiedienst uit de financiële sector kondigde in september het eind van de economische recessie in België aan. In andere landen horen we ook optimistische geluiden. Deelt u dit optimisme?Wim mOESEN: “Het derde kwartaal van 2009 is cruciaal. Als we dat kwartaal met een plus kunnen afsluiten, komen we in rustiger vaar-water terecht. Ook al zal het misschien nog jaren duren voor we opnieuw een reële econo-mische groei van 2 of 3 procent realiseren. Uit rapporten van het IMF, de OESO en andere organisaties leid ik af dat we toch stilaan uit het dal aan het klimmen zijn.”“De situatie is aan het verbeteren omdat de fi-nanciële crisis nu bezworen is. Een land als de VS deed erg zware budgettaire inspanningen om zijn economie weer aan te zwengelen. In Europa kennen we zo’n extreme vorm van ‘de-ficit spending’ niet. Maar aan deze kant van de Atlantische Oceaan hebben we ‘ingebouwde stabilisatoren’ waardoor de begrotingstekor-ten oplopen tot 4 à 6 procent van het bruto na-tionaal product (BNP). Als de economie hier krimpt, zakken de inkomsten uit belastingen en socialezekerheidsbijdragen. Tegelijkertijd groeien de uitgaven voor werkloosheidsuitke-ringen. Waardoor er automatisch een tekort ontstaat.”

Virtueel faillietONS RECHT: De diverse regeringen in dit land zien hun begrotingstekorten stijgen. De nieuwe federale minister van Begroting, de liberaal Guy Vanhengel, verklaarde België ‘virtueel failliet’.Wim mOESEN: “Vanhengel wilde vooral de knuppel in het hoenderhok gooien. Je bent failliet als je een negatief eigen vermogen hebt, anders gezegd als je activa kleiner zijn dan je schulden. In dit land hebben we een goed zicht op onze schulden, maar weten we veel minder goed wat alle overheidsactiva precies waard zijn. Denk aan onze havens, autosnelwegen en andere infrastructuur. Een groot stuk van onze activa zit bij de deelregeringen, de ge-meenten en de intercommunales. Terwijl de federale overheid vooral de schulden behield.”“Hoe dan ook sprak Guy Vanhengel toch iets te krasse taal. De overheid heeft nog altijd het recht om belastingen te heffen om haar uit-gaven te dekken. In een democratie beslist de overheid met de goedkeuring van een meer-derheid van de burgers. Filosofisch bekeken belasten we dus onszelf.”“Dat wil niet zeggen dat ik me geen zorgen maak over onze staatsschuld. Mijn inschat-ting is dat de patiënt nog een tijd aan het in-fuus zal moeten hangen. Positief is dat de di-verse overheden nu met meerjarenbegrotingen willen werken. De politiek wil tegen 2015 orde

CRISIS

‘economie is stilaan uit het dal aan het klimmen’ Deugdelijk bestuur is nog veel te veel theorie in bankwezen

De financiële en economische crisis vernietigde al veel jobs. Almaar

meer stemmen verkondigen dat het eind van de donkere tunnel in zicht is. Ons Recht ging te rade bij professor Wim Moesen, een

specialist openbare financiën aan de KU Leuven. Moesen erkent dat de economen de ellende veel vroeger hadden

moeten zien aankomen. En hij hoopt dat de ban-kiers toch lessen zullen trekken uit alles wat

er scheef liep. “Maar mensen zijn nu eenmaal kort van geheugen.”

WIm mOeSeN

© f

OTO:

DAN

IëL

ryS

5oktoBer 2009 | 113de jaargang | ons recht

op zaken stellen en de noodzakelijke inspan-ningen uitsmeren in de tijd.”

mea culpaONS RECHT: U behoort tot diegenen die toegeven dat de economen steken lieten vallen en te weinig deden om te waarschuwen voor de crisis?Wim mOESEN: “Als beroepscategorie vlogen de economen ongetwijfeld uit de bocht. Een illustere denktank als de OESO deed nog in 2007 alsof er geen vuiltje aan de lucht was en toonde zich erg optimistisch over de eco-nomische vooruitzichten. Er waren wel een paar ‘kanariepietjes in de mijnen’ die onrustig lagen te fluiten, maar dat waren slechts enke-lingen.”“In normale bedrijven of non-profitorgani-saties kan je voor elke 65 euro schulden toch maar beter 35 euro eigen middelen hebben. Maar in de Belgische financiële sector stond tegenover 97 euro schulden amper 3 euro ei-gen vermogen. Niemand maakte zich zorgen omdat de meeste Belgische banken voldeden aan de zogeheten Basel-normen. Er leek niets aan de hand, maar onderhuids zat er juist heel wat scheef. Zelf ben ik bestuurder bij ARCO, de coöperatieve holding die aandeelhouder is in Dexia. Ook ik had bepaalde elementen an-ders moeten inschatten. Nu kan ik me daar-voor wel voor mijn kop slaan.”

ONS RECHT: In de industrie gaat het ook erg hard. Veel van onze fabrieken sluiten of herstructureren. Kijk wat er met Opel gebeurt. Is onze industrie red-deloos verloren?Wim mOESEN: “Gelukkig heeft België toch nog altijd een paar troefkaarten. Onze gunstige geografische ligging is er één van. Ook al moet ik dat voordeel meteen relativeren: door de uitbreiding van de EU verschuift het zwaarte-punt geleidelijk naar het oosten van het con-tinent.”“Volgens het Wereld Economisch Forum staan we qua concurrentiekracht van onze economie nog altijd op de 18de plaats in het klassement. Dat heeft te maken met onze ligging, ons werk-ethos en de kwaliteit van ons onderwijs. Een aandachtspunt is wel de infrastructuur. Die wordt nu te slecht onderhouden.”“Met onze industrie scoren we vooral sterk in alles wat samenhangt met continue processen. De chemie is een mooi voorbeeld. We preste-ren ook prima in voedsel en dranken, en dan praat ik niet alleen over pralines en bier. De productiviteit van onze autoassemblage is tra-ditioneel erg hoog. Belgische werknemers zijn ook erg flexibel op het vlak van weekendwerk en ploegenarbeid. Als een machine bij ons 110 of 120 uur per week draait, is dat in Frankrijk of Duitsland maar 50 of 60 uur.”

Non-profitONS RECHT: Politici en media verkondigen al lan-ger dan vandaag dat we moeten evolueren naar een ‘kenniseconomie’. Dreigen ongeschoolde of laagge-schoolde werknemers dan niet uit de boot te vallen?Wim mOESEN: “Bij de term kenniseconomie moet je niet alleen denken aan ingenieurs, in-formatici of andere hooggeschoolden. Je hebt ook ‘institutionele’ vormen van vernieuwing. Zo introduceerde de Grameen Bank met haar microkredieten een nieuw soort bankieren. En de Britten hebben veel succes met hun Open University, die tot in de kleinste dorpen men-sen de kans geeft een diploma te halen. Het komt erop aan nieuwe, slimme ideeën te be-denken en die in de praktijk te brengen.”“In de non-profit zie ik nog veel mogelijkhe-den om nieuwe jobs te creëren. De behoeften zullen in Vlaanderen zo sterk toenemen dat we in die sector tegen 2013 makkelijk 50.000 of 60.000 nieuwe banen kunnen scheppen.”“Vlaanderen scoort trouwens uitstekend met zijn onderwijs en gezondheidszorg. We steken daar niet meer geld in dan anderen, maar heb-ben wel een aanbod dat toegankelijker, recht-vaardiger en beter is. Een belangrijke hoek-steen van het systeem is de keuzevrijheid. De patiënt of leerling kiest zelf bij welke arts, in welk ziekenhuis of in welke school hij terecht wil. In de VS of Groot-Brittannië is de keuze-vrijheid veel minder groot. De Britten bijvoor-beeld vinden onze gezondheidszorg ‘erg libe-raal’ in vergelijking met hun eigen National Health Service (NHS).”

pensioenenONS RECHT: Tot slot. Veel mensen liggen wakker van de hoogte en de betaalbaarheid van onze pensioenen. Wim mOESEN: “De Belgische wettelijke pensi-oenen zijn inderdaad betrekkelijk laag. Geluk-kig moedigen we de mensen aan om een eigen huis te verwerven, en dat kan een heel verschil maken. Als een alleenstaande bejaarde met een schamel pensioen in de stad een appartement moet huren, belandt die al snel in armoede. Maar als hij zijn eigen woning bezit, ziet zijn situatie er een stuk beter uit.”“Ik vergelijk ons pensioenstelsel graag met een meer dat leegloopt en dus voortdurend moet worden bijgevuld. Er zit niets anders op dan de mensen aan te moedigen om langer te werken. Je hoort me niet zeggen: verplichten. In Scandinavië is het doodnormaal dat werk-nemers in sommige beroepen nog na hun 65ste doorwerken, al is het maar deeltijds. Hier wor-den bijklussende gepensioneerden financieel bestraft. In de krant las ik ’s dat er nog zo’n 100.000 gekken na hun 65ste werken in Vlaan-deren. Toen zei ik tegen mijn vrouw: ik ben dus één van die gekken. (lacht)” n

“mensen zijn kort van geheugen”tobintaks kan bankiers voorzichtiger maken De bankiers lijken in hun oude, kwalijke gewoon-ten te hervallen. De riante bonussen en het zware speculeren zijn terug van weggeweest. “Mensen zijn kort van geheugen”, constateert professor Wim Moesen. “We moeten geweldig opletten dat de banksector de nodige lessen trekt uit wat er gebeurde. Maar laten we niet te pessimistisch zijn. De Britse minister van financiën, Alistair Darling, lijkt actie te willen ondernemen tegen de overdreven bonussen. De Duitse bondskanse-lier Angela Merkel en de franse president Nicolas Sarkozy willen ook iets doen.” “Zelf ben ik een vurige pleitbezorger van de in-voering van de Tobintaks in Europa, een kleine belasting op financiële transacties”, zegt Moe-sen. “Als we die taks introduceren, worden heel wat riskante financiële transacties veel minder aantrekkelijk voor de banken. gevolg: de banken zullen kleinere risico’s nemen maar nog altijd ho-norabele winsten boeken. De opbrengst van een Tobintaks zou naar de Europese Unie vloeien. Maar de lidstaten zouden er ook bij winnen om-dat ze een lagere lidmaatschapsbijdrage zouden moeten betalen.”

Goede regelsEen prangende vraagt blijft hoe het we het bank-wezen meer in het gareel kunnen krijgen. “Als je banken beschouwt als instellingen van openbaar nut, is het logisch dat je strenge regels oplegt en de klant beschermt. Je kan ook de stelling in-nemen dat een bank een bedrijf als een ander is, maar dan is er ook geen reden om staatssteun te vragen op moeilijke momenten. De bankiers twijfelen voortdurend tussen beide visies. Ik vind goede regels onmisbaar omdat banken vooral instellingen van openbaar nut zijn.”

“Degelijke regels uitwerken is niet zo gemakke-lijk, maar het kan wel. Kijk naar Canada, waar de vijf grootste banken nooit in opspraak kwamen door de recente financiële crisis. Canada han-teert erg strenge regels en gaat daar veel verder in dan België. Europa moet in deze discussie het voortouw nemen en veel strengere kapitaaleisen stellen aan wie wil bankieren.”

“Er is ook duidelijk nood aan een waarachtig deugdelijk bestuur. De ethiek is nu vaak zoek bij directies en in raden van bestuur.”

‘economie is stilaan uit het dal aan het klimmen’ Deugdelijk bestuur is nog veel te veel theorie in bankwezenWIm mOeSeN


In de aanloop naar een nieuwe eisenbundel legt LBC-NVK Non-Profit ook maatschappelijke vragen op tafel. Over dienstencheques in de zorg is het standpunt klontjesklaar. Dienstencheques horen niet thuis in de zorg. Het congres van het Vlaam-se ACV bevestigde dat standpunt in het voorjaar.

© f

OTO:

DAN

IëL

ryS


Geert De worteLAer en mArk seLLesLAch

Bij de lancering van het systeem van de dienstencheques mikte de overheid niet

in de eerste plaats op de zorgsector. Ze wilde vooral ‘dicht bij huis’ werk creëren en zwart-werk aanpakken. De gebruiker moet alleen betaalcheques aankopen en wat praktische af-spraken maken. De keerzijde aan de medaille is inmiddels be-kend: het systeem slokt handenvol gemeen-schapsgeld op. Op termijn is dat onhoudbaar en onverantwoord. In het stelsel van de dien-stencheques ontbreekt elke politieke visie op duurzame jobs.Nog bedenkelijker wordt het wanneer jaren later dienstencheques in de zorgsectoren bin-nendringen. Commerciële werkgevers gooi-den zich op de markt van de dienstencheques. Omkadering, vorming, een degelijk statuut van loon- en arbeids-voorwaarden hebben dan niets meer te maken met de non-profitvoor-waarden en garanties. De ideale achterdeur om je van dat alles niet teveel te moeten aantrekken. Heel wat werkgevers uit de gezinszorg, waar-onder Familiehulp, trachten de diensten-chequewerknemers te integreren in de norma-le zorgsector. Maar dat blijft een uiterst moei-lijke opgave door de financiering. De Vlaamse overheid doet en betaalt niets. Die kijkt toe.

Zelfde werkHet dienstenchequepersoneel in de gezinszorg doet dikwijls hetzelfde werk als de collega’s uit de ‘reguliere’ gezinszorg. Vaak zelfs via dezelfde onderneming. Bij erg veel gezinnen is de link naar basisverzorging niet veraf. Terecht wordt het gezin in een ruimer zorgkader bekeken. Waarom dan het verschil? Kies je voor gezins-zorg of voor ‘diensten’ met dienstencheques? De gebruiker laat zich bij die ‘keuze’ door de kostprijs leiden. En helaas niet door de zorgbe-hoefte waar het in feite om zou moeten gaan. Volgens de LBC-NVK is het hoog tijd om het dubbelzinnige systeem grondig te herzien. De discussie moet niet alleen gaan over de kost-prijs en de fiscale aftrekbaarheid van diensten-cheques. Maar ook en vooral over de nood aan een toegankelijke en geïntegreerde zorg. De onzekere financiering met dienstencheques

leidt tot onzekere zorg en onzekere tewerkstel-ling. Ze ondermijnt het recht op een volwaar-dig werknemersstatuut in de zorgsectoren. Alle betrokkenen en politiek verantwoordelij-ken moeten de moed hebben de wegen tussen zorg en commerciële diensten te scheiden. Het omkaderend personeel klaagt de werkonzeker-heid en de mindere loon- en arbeidsvoorwaar-den van de dienstenchequewerknemers aan. Er is veel personeelsverloop. Opleiding en selectie moeten altijd herbeginnen. Door de beperkte subsidies is alleen een beperkte opleiding en begeleiding van basiswerkers mogelijk.

Roer omgooienWat prutsen aan het systeem van de diensten-cheques is geen oplossing. De gezinszorg is geen marktplaats en de initiatiefnemers mo-gen geen marktkramers zijn. Patiënten noch werknemers mogen het slachtoffer zijn van

een commercialisering van de zorgnoden. In Nederland veroorzaakte de commercialisering een heftige storm in de gezinszorg: minder zorg, een slechtere service en een rotstatuut voor de

werknemers. Bij onze noorderburen zit het goed fout. Bij ons moet er in de plaats van de geldverslin-dende put van de dienstencheques een uitbrei-ding van de normale gezinszorg komen. En geen commercialisering van het aanbod. Zorg die inspeelt op de noden van de bevolking en gestoeld is op volwaardige jobs met een fat-soenlijk loonstatuut. Zorgondersteunende diensten moeten niet-commerciële diensten zijn. Ze dienen duidelijk te worden onderschei-den van ‘algemene diensten tegen betaling’.Thuiszorg is een Vlaamse bevoegdheid. Het Vlaamse regeerakkoord draagt thuiszorg hoog in het vaandel. En Vlaanderen werkte een am-bitieus Woonzorgdecreet uit. Ondertussen be-dient de Vlaamse overheid zich ongegeneerd van de federale dienstencheques die de zorg ontregelen. Het wordt tijd om de vinger op de wonde te leggen.Een akkoord in de non-profit is een meerja-renplan. Er zijn fundamentele vragen. Cruci-ale keuzes dringen zich op. De uitvoering van het Woonzorgdecreet moet de scheidingslijn trekken tussen commerciële en zorgonder-steunende diensten.

SolidariteitIn de strijd voor behoorlijke non-profitak-koorden is solidariteit geen loos begrip. Er zijn al eerder belangrijke inspanningen geleverd voor een rechtvaardig statuut voor werkne-mers in een faire en maatschappelijk verant-woorde zorg. De ‘DAC-nepstatuten’ zijn niet vergeten. Na vele jaren van strijd en hinder-nissen kwamen die in de geschiedenisboekjes terecht. Een nieuw spook van een nepstatuut kunnen we best missen.Dienstencheques kunnen vandaag in principe alleen in specifieke situaties. Maar er zijn ka-pers op de kust. Zij willen de achterdeur van de markt vinden en ze voort openwrikken naar de andere zorgen welzijnssectoren. Zoals de kinderopvang of de zorg voor mensen met een handicap. Als je die spelers laat begaan, wor-den dienstencheques misschien het Paard van Troje in de zorg. Wie wordt daar beter van?

Kleur bekennenAls de Vlaamse regering het Woonzorgdecreet geloofwaardig wil uitvoeren, moet ze kleur bekennen. Een ‘totaalbenadering’ van zorg en thuiszorg vraagt een visie en een volwaar-dig gefinancierd aanbod. Dat een degelijke thuiszorg nodig en dringend is, hoeft weinig betoog. In 2006 was 18,8 procent van de Vla-mingen ouder dan 65 jaar. Het gaat om bijna 1,1 miljoen mensen. Tegen 2030 zou het aan-tal 65-plussers in Vlaanderen aangroeien tot een kwart van de bevolking.Bij Familiehulp PIT, de afdeling diensten-cheques van Familiehulp, waren 65-plussers in 2005 goed voor 24 procent van alle gebrui-kers. In 2008 steeg dat aandeel zelfs tot meer dan 31 procent. De 75-plussers vertegenwoor-digen nu al bijna één vijfde van de zorgvragers van Familiehulp PIT. Het gaat niet langer op om op de groeiende behoeftes in te spelen met wat financieel improvisatiewerk en dubbelzin-nigheid.Hoe we de stijgende behoefte aan thuiszorg invullen, is een fundamentele vraag. Welke zorg willen wij? Op basis van welke kwaliteits-criteria? Met welke vorm van financiering? En met welke zorg voor de werknemers? Moeilijke vragen die we niet uit de weg mogen gaan. Vra-gen die een duidelijk antwoord verdienen. De-gelijke zorg moet een recht zijn voor iedereen. Zorgverleners én zorgvragers moeten dan ook alle krachten bundelen. n

ZORGSeCtOR

dIeNSteNCheqUeS zijn uit den boze in non-profit

graag fundamenteel debat over degelijke zorg en duurzame jobs

Wat prutsen aan het systeem van de dienstencheques

is geen oplossing.

© f

OTO:

DAN

IëL

ryS


roBert VeekmAn

De vakbonden uit de uitzend-sector hielden op 3 en 4 september opnieuw een inter-nationale bijeenkomst. Plaats van het gebeuren was het Zwitserse Nyon. Binnen de internationale dienstenbond UNI bestaat er een aparte werking rond de consulenten in uitzendkantoren. Anders dan in 2008 kwamen de deel-nemers aan de meeting deze keer vooral uit Europa. België, Nederland, Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal en Groot-Brittannië waren van de par-tij. De Amerikanen stuurden ook een delegatie.

Het internationale platform dient om de belangen van

uitzendconsulenten en uitzend-krachten in wereldperspectief te bespreken. Tijdens de bijeen-komst was er een panelgesprek met vertegenwoordigers van de internationale werkgeversfedera-tie CIETT (International Confe-deration of Private Employment Agencies) en managers van de uit-zendconcerns Adecco en Rand-stad.

Andere klemtonenOpvallend was dat er dit jaar veel meer gepraat werd over de proble-men waarmee uitzendconsulen-ten geconfronteerd worden. De consulenten betalen een zware prijs voor de internationale eco-nomische crisis. In alle landen gingen er jobs voor de bijl. De bonden uit Frankrijk hadden het over een verlies van zowat 1.000 banen. In Spanje en Groot-Brit-tannië loopt het sociaal overleg dan weer erg stroef. Daar blijkt het uitermate moeilijk om een gestructureerd sociaal overleg op poten te krijgen.De deelnemers aan de meeting constateerden met grote verba-zing dat sommige woordvoerders van uitzendgroepen op een bijna irritante manier een goednieuws-show aan het opvoeren zijn. On-danks de crisis. En ondanks het wereldwijde verlies van jobs in

de sector. Soms stelden de vak-bondsvertegenwoordigers lastige vragen aan de panelleden. Vragen waarop ze niet zomaar ja of nee konden antwoorden. Op die mo-menten bleken de hoge heren iets minder gemakkelijk op hun stoel te zitten.

Werk aan de winkelOp zich zou je mogen veronder-stellen dat de Belgische vakbon-den nog niet mogen klagen. In ons land bestaat een sterke over-legcultuur. Maar als het erom gaat de arbeidsvoorwaarden van de uitzendconsulenten te be-schermen, valt er nog flink wat te leren van andere landen in West-Europa. Zo heb je in Nederland heuse cao’s voor de medewerkers van uitzendbureaus. In het kader van de algemene crisis kwam er in Italië zelfs een sectorakkoord dat

alle uitzendbedrijven moesten na-leven.In België is het nog altijd een uit-daging om degelijke bedrijfsak-koorden af te sluiten. Zulke ak-koorden zijn alleen mogelijk in ondernemingen waar de bonden vertegenwoordigers hebben. Maar sommige uitzendbedrijven doen er alles aan om vooral geen over-legorganen te moeten uitbouwen. De gevolgen laten zich raden. Enkele duizenden uitzendcon-sulenten zijn overgeleverd aan de goodwill van hun directies. Een probleem dat deels op te lossen is door ‘subsectorovereenkomsten’ die voor alle uitzendkantoren gel-den.

europese ondernemingsradenDe vakbonden constateren ook dat de sector niet staat te trappe-len om Europese ondernemings-

raden op te richten. De werkge-vers werken liever met overleg-platforms in diverse vormen. Maar de diverse delegaties op de internationale bijeenkomst waren van oordeel dat die situatie moet veranderen. Nu komt het te vaak voor dat eenzelfde onderneming diverse oplossingen zoekt voor hetzelfde probleem. De bonden hebben de stellige indruk dat ze meer dan eens doelbewust slecht worden geïnformeerd.De LBC-NVK staat klaar om, sa-men met UNI, in het komende werkjaar officieel de eerste echte Europese ondernemingsraden in de uitzendsector uit de grond te stampen. Een eerste workshop over die kwestie vond al in sep-tember in Brussel plaats. Wordt vervolgd. n

INteRNAtIONAAl

Uitzendconsulenten betalen zware prijs voor crisis

Internationale meeting legt pijnpunten bloot

© f

OTO:

DAN

IëL

ryS

© f

OTO:

DAN

IëL

ryS


stefAAn Decock

Allerhande voorzetten, loopgrachtenstel-lingen en populaire uitspraken doen de mallemolen van de media weer gretig ma-len. In de media was recent veel te doen over een mogelijke ‘extra belasting voor de banken’. De ‘bandieten van weleer’ moeten de crisis maar betalen en dus het gat in de begroting opvullen.

Iedereen loeide flink in dezelfde richting: doe de banken de crisis betalen. Het gaat toch

opnieuw beter met diezelfde banken?!De bankiers mogen zonder enige twijfel een extra bijdrage leveren om de crisis te helpen betalen, zegt de LBC-NVK. Maar eerst zijn in-spanningen nodig om de werkgelegenheid in de financiële sector te beschermen. Wie langs de voordeur maatregelen binnenduwt, moet er wel over waken dat de achterdeur op slot is. Als geen ander weet de LBC-NVK perfect wie uit-eindelijk het kind van de rekening zal worden. Het personeel.Leer ons de banken kennen. Die zullen zeer zeker de kosten van een bijkomende belasting willen recupereren. Uiteraard zullen zij de aandeelhouder geen jaar extra op zijn honger laten. Die aandeelhouder eist zijn dividend. Nog lagere rendementen voor hun klanten

zullen de bankiers liever vermijden. Dus blijft nog maar één groep over die de sigaar kan zijn, het personeel. De werknemers boeten al langer voor de crisis.

Jobs beschermenWil de overheid een extra belasting heffen op de winsten van de banken? Prima. Maar dan moet ze eerst eisen dat er niet aan de jobs ge-raakt wordt zolang die belasting bestaat. Zon-der zo’n aanpak zijn we onze eigen werkloos-heid aan het organiseren. Iets waar niemand van wakker lijkt te liggen. Eerst pompte de overheid 15 miljard euro in de banken. En daarna zou ze extra werkloosheid creëren? Zo’n scenario is niet alleen misdadig maar ook en vooral dom.Als er sluitende afspraken zijn over de banen in de sector, mag er van de LBC-NVK gerust een extra belasting komen. De vakbond vindt wel dat iedereen met ‘sterke schouders’ in de maatschappij solidair moet meebetalen voor de crisis.De overheid heeft bij alle noodlijdende ban-ken regeringscommissarissen. Via die ver-tegenwoordigers kan ze eisen stellen aan de directies. Tot nu toe moeten de regeringscom-missarissen hun eerste instructie nog krijgen. De banken doen als vanouds weer gewoon hun zin. Ondertussen leggen politici in de media stoere verklaringen af over belastingen, bonussen en gouden parachutes. Een schijn-heilige vertoning. n

koen DrIes

Van 9 tot 11 september vond in het iets te chique gecaste Malahide in Ierland de fusie plaats tussen

UNI Ibits Europa en UNI Telecom Europa. Ibits organi-seerde de IT-sector, de zakelijke dienstverlening en de diensten aan de industrie. In de praktijk werden vooral projecten opgezet in de IT-sector en de zake-lijke dienstverlening. UNI Telecom was de erfgenaam van een vroegere bond uit de openbare diensten. Voor de afbraak van de nationale monopolies bestond de telecomsector in Europa, Azië en Afrika vooral uit overheidsbedrijven à la Belgacom/rTT. De jongste 20 jaar veranderde de sector ingrijpend. Dat weet iedereen die met een mobieltje rondloopt, al eens een e-mail verstuurt of via internet bankiert. Sommigen kijken vandaag televisie via de telefoonlijn of versturen e-mails langs de tv. De vakbeweging organiseert werknemers. Als de realiteit van de werknemers verandert, past ze zich daaraan aan. Het water met de mediapoot van UNI (MEI) was nog iets te diep. Maar Telecom en Ibits gaan voortaan door het leven als UNI Europa ICTS. Het let-terwoord ICTS staat voor ICT en diensten (‘Services’). Een fusie creëert niet alleen kansen, maar ook wel eens wat spanningen. Enkele ‘oude’ éénbedrijfsbonden uit de telecom blijven worstelen met de diversiteit in de sector. De collega’s uit Scandinavië lieten om puur na-tionalistische redenen een voorzitter kiezen die niet gedragen werd en waartegen ze zelf campagne voer-den. De rest van de wereld – en dan vooral de VS – heeft nog te veel koudwatervrees. ACV-Transcom (Belgacom) miste de fusie tussen het Internationaal Verbond van Vrije Vakverenigingen (IVVV) en het Wereldverbond van de Arbeid (WVA) en doet voorlopig niet mee.

Bakens uitgezetInhoudelijk was de conferentie in Malahide wel sterk. De bakens zijn uitgezet om meer en beter te wer-ken voor de leden. Met een sterkere klemtoon op de praktische ondersteuning van personeelsvertegen-woordigers in multinationals. De LBC-NVK gaf in de aanloop naar de fusie duidelijk de richting aan. In Azië werken we samen met een Indiase IT-vakbond om te-lecombonden uit Maleisië en de filipijnen te helpen voet aan de grond te krijgen in de groeiende sector van de outsourcing/diensten. In Europa zijn we met Ver.di (Duitsland), CfDT (frankrijk), Unionen (Zweden) en Unite (groot-Brittannië) experts en coördinatoren voor Europese ondernemingsraden aan het opleiden voor de ICTS-sector. Op termijn wordt dit een efficiënt Europees servicenetwerk voor onze militanten. Als de Scandinavische collega’s hun nationalisme en de Amerikanen hun koudwatervrees overwinnen, wordt UNI ICTS een gezonde basis voor meer en beter vakbondswerk in een moeilijke sector. En daarvoor wilden we op 9/11 best nog eens een vliegtuig terug naar Brussel nemen. n

politieke hypocrisie over banken moet dringend ophouden

Uitspraken over ‘extra belasting’ roepen vragen op

Bonden uit It en telecom bundelen krachten binnen UNIAanzet tot nog beter vakbondswerk in moeilijke sector

© f

OTO:

DAN

IëL

ryS

© f

OTO:

DAN

IëL

ryS


ferre wyckmAns

De begrippen ‘belastingen’ en ‘graag’ ko-men niet te dikwijls voor in één en dezelf-de zin. Mensen staan nu eenmaal niet te popelen om belastingen te betalen. En in bijna ieder van ons schuilt een fraudeur van het lilliputter-type. Maar we willen wel allemaal dat iedereen correct zijn be-lastingen betaalt. Vooral dan de anderen.

Zoals we ook allemaal ellenlange lijstjes hebben van wat we vinden dat de over-heid moet doen en voorzien.

Goede gezondheidsvoorzieningen, solide wegen en geen tolwegen, liefst gratis on-

derwijs, subsidies voor alles en nog wat, een snelle en degelijke politie, een gerechtelijk apparaat dat genoeg personeel heeft en gauw degelijk werk afl evert, kinderopvang die niet teveel kost, gratis tv-uitzendingen, fraaie ge-meentehuizen, een vlotte post, sociale wonin-

gen. Vul zelf maar aan. De lijst met wat wij aan publieke dienstverlening verlangen is gigan-tisch lang. En ja, we weten dat zoiets allemaal veel geld kost, erg veel geld zelfs. We zijn niet altijd spontaan geneigd om de consequente verdedi-ger van die publieke dienstverlening te zijn. En toch hebben vooral de werknemers daar alle belang bij. Zonder een goede publieke dienst-verlening zijn zij de eerste slachtoffers.De overheid heeft onvermijdelijk inkomsten nodig om al die verwachtingen en opdrach-ten naar behoren te kunnen vervullen. Die in-

Wie betaalt nu met plezier belastingen?

Werknemers hebben veel baat bij goede publieke dienstverlening

Zonder genoeg belastingen kan de overheid een aantal infrastructuurprojecten nooit financieren. Een mooi voorbeeld is het pas geopende, prach-tige nieuwe treinstation Luik-guillemins.


BelAStINGeN

komsten komen uit belastingen. Dat kunnen rechtstreekse belastingen zijn, bijvoorbeeld op loon, op andere inkomsten, op bedrijfswin-sten. Het kunnen ook verbruiksbelastingen zijn. De btw is zo’n verbruiksbelasting. Je be-taalt de btw alleen als je een product of dienst koopt of verbruikt. En ook taksen of accijnzen op alcohol of tabak zijn onrechtstreekse belas-tingen.

Sociale zekerheidDe belasting op arbeid is in ons land hoog. Voor een goed begrip moeten we wel een on-

derscheid maken tussen echte belastingen en sociale zekerheidsbijdragen. Werkgevers en werknemers dragen bij voor de sociale zeker-heid. Hun bijdragen zijn veruit de belangrijk-ste financieringsbron voor dat stelsel. Dankzij de sociale zekerheid hebben we een goede ge-zondheidszorg en krijgen we inkomensver-vangende uitkeringen bij ziekte, werkloosheid en pensioen. De belastingen op inkomsten uit arbeid of op sociale uitkeringen zijn nog iets anders. Maar ook op dit vlak dient gezegd dat de ge-wone werkende man of vrouw de belangrijk-ste financier van de fiscus is. De bedragen die vennootschappen of sommige vrije beroepen aan belastingen betalen, kunnen de verge-lijking met de bijdragen van de werknemers niet doorstaan. Als we de vergelijking maken op basis van het begrip ‘de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten’, blijft de vaststel-ling dat er een scheeftrekking is in het nadeel van zij die hun brood verdienen door te wer-ken. Binnen de werknemers-categorie is er wel een bijdrage naar draag-kracht. Er is immers een progressief belastings-systeem. Dat betekent dat het percentage van de belastingvoet stijgt naarmate het over een hogere inkomensschijf gaat. Gevolg: de top van het inkomen wordt zwaarder belast dan het onderste stuk. Op die manier dragen de zwaarste schouders in-derdaad de zwaarste lasten. Of in ieder geval zwaardere lasten.

VlaktaksDe jongste jaren was er veel te doen rond ‘de vlaktaks’. Bij Open VLD en Lijst De Decker schermen ze wat graag met deze ‘eenvoudige, simpele en rechtvaardige belasting’. Zoals het woord laat vermoeden is er niks meer progres-sief bij deze belasting. Het belastingpercenta-ge blijft onveranderd, wat ook de hoogte van het inkomen is. Het spreekt voor zich dat uit-gerekend de hoogste inkomenstrekkers er met zo’n vlaktaks op vooruit gaan. Want er is geen hogere belastingvoet op een hogere inkomens-schijf. Onder het mom van de slogan ‘iedereen gelijk’ worden zo de hogere inkomens bevoor-deeld. Het principe van de vlaktaks kennen we al in de vennootschapsbelasting. Daar is niet veel van progressieve tarieven te merken. Een an-dere kwaal is dat vennootschappen en vrije beroepen een hele rist van aftrekbare bedrijfs-

kosten hebben. Combineer dat met de belas-tingcontrole die erg gebrekkig verloopt of eigenlijk nauwelijks bestaat. Hoeft het nog te verbazen dat de belastingdruk op arbeid hoog blijft? En dat de belastingdruk op andere in-komens zelfs zakt?Voor de LBC-NVK is een andere aanpak broodnodig. De financiële en economische cri-sis deed de staatsschuld fors stijgen. Als gevolg daarvan namen de rentelasten gevoelig toe. Ook die lasten dienen betaald met overheids-middelen. Zonder bijsturing in de overheids-middelen dreigen de werknemers nog maar eens de rekening gepresenteerd te krijgen.

lagere btw in horecaAndere liberale voorstellen houden ook geva-ren in voor de werknemers. Neem nu de verla-ging van de btw in de horeca. Het is niet on-denkbaar dat een btw-verlaging in de horeca de consumptie doet toenemen en extra jobs creëert. Tenminste, als de horeca-uitbaters navenant hun prijzen verlagen. En als zwart-werk in officiële jobs wordt omgezet. Als dat allemaal niet gebeurt en als er geen controle gebeurt, betekent een verlaging van de btw al-leen dat de overheidsmiddelen een aderlating ondergaan.Financiële ruimte daarvoor is er niet. Als de

overheid haar midde-len ziet krimpen, leidt dat tot minder publieke dienstverlening. En zo sluit de cirkel zich weer. Minder publieke dienst-verlening is altijd meer in het nadeel van de eco-nomisch zwakkeren dan van wie financieel sterk

in zijn schoenen staat.

Openbaar debatHoe kan het anders? De LBC-NVK zal nooit beweren dat met een vingerknip hier en een maatregel daar het debat zomaar de andere kant zal uitgaan. Integendeel, de vakbond pleit voor een heel grondig publiek debat. Een debat dat mikt op fundamentele keuzes. Waarbij rechtvaardigheid het wint van het kortzichtige maar vaak grote geldgewin van sommigen. Onvermijdelijk komt de vraag naar een vermo-gensbelasting weer op de proppen. Het ACV heeft sinds jaren een schitterend en realistisch plan voor zo’n vermogensbelasting. In het kader van het noodzakelijke debat dient er ook gepraat over allerlei ‘tewerkstellingsbevorderende maatregelen’ die finaal niet blijken te werken en dus alleen de aandeelhouders of de bedrijfswinsten ten goede komen. De notionele intrest is één van die maatregelen. Op die keuzes komt Ons Recht later nog terug. Als het om de belastin-gen gaat, kan én moet het anders. n

Wie betaalt nu met plezier belastingen?

Werknemers hebben veel baat bij goede publieke dienstverlening

We zijn niet altijd spontaan geneigd om de consequente verdediger van

die publieke dienstverlening te zijn. En toch hebben vooral de werknemers

daar alle belang bij.

© f

OTO:

BEL

gA


JoerI sAenen

Het Amerikaanse concern Nike opende in 1994 een modern verdeelcentrum voor sportkleding en accessoires aan het Albertkanaal in Laakdal. De artikelen zijn bestemd voor winkels in Europa, het Midden-Oosten en Afrika. Het bedrijf in Laakdal groeide gestaag uit tot één van de grootste werkgevers in de Kempen. Nogal wat jongeren vinden werk bij Nike. Ons Recht voelde twee dynamische jongeren-militanten van de LBC-NVK aan de tand, Tom Claes en Sarah De Boulle.

Bij Nike CSC, zoals de vestiging in Laakdal officieel heet, werken 1.350 mensen met

een vast contract. In de drukke zomermaan-den komen daar nog tot 800 tijdelijke krach-ten bij. In januari werd een ‘cao vaste contrac-ten’ afgesloten. Daardoor zal het aantal vaste medewerkers naar 1.500 stijgen.

ONS RECHT: Tom en Sarah, jullie zijn twee van de vijf jongerenmilitanten van de LBC-NVK bij Nike CSC in Laakdal. Waarom kozen jullie voor een job bij Nike?TOm ClaES: “Voor de komst van Nike waren hier in de buurt niet zoveel ondernemingen waar jongeren aan de slag konden. Nike pro-fi leerde zich altijd als een jong en dynamisch bedrijf. En dat trekt veel jongeren aan die hier graag willen komen werken.”SaRaH dE BOUllE: “Ondertussen is Nike toch al zo’n 15 jaar lang in België actief als werkge-ver. Op de werkvloer merk je goed dat het be-drijf in trek is bij jonge mensen.”

ONS RECHT: Wat motiveerde jullie om een vak-bondsmandaat op te nemen?TOm: “Gedurende lange tijd werkte ik zelf als uitzendkracht en met tijdelijke contracten. Zulke contracten veroorzaken veel onzeker-heid. Ik weet wat het is om met die onzeker-heid te moeten leven. Elke week opnieuw vraag je je bang af of je contract nog wel verlengd zal worden. En of je nog werk zal hebben. Ik weet hoe dat voelt en ik wilde iets terugdoen voor de jongeren.”

SaRaH: “Wie een tijdelijk contract heeft of uitzendkracht is, moet een hele papierwinkel doorworstelen om met alles in orde te blijven. Jongeren hebben rond die papierwinkel heel wat vragen. Ik help ze graag met zulke vragen. Jonge mensen stellen zich natuurlijk ook de vraag wanneer ze kans maken op een vaste job. Nu het economisch slechter gaat, merk je dat nog meer dan anders.”

WerkzekerheidONS RECHT: Voelt Nike iets van de economische crisis?SaRaH: “Zeker. Begin dit jaar konden we nog een cao afsluiten over 150 bijkomende vaste contracten. Maar het aantal tijdelijke contrac-ten is op zijn minst gehalveerd. Uitzendkrach-ten worden ook sneller thuis gelaten of krijgen dagcontracten.”TOm: “We ondervinden dat heel wat mensen met een onzeker statuut op zoek gaan naar ander werk. Bij werkgevers met méér zeker-heid zoals het leger, De Lijn of de spoorwegen. Heel wat van de collega’s die naar iets anders uitkijken zijn jongeren. Werkzekerheid is voor hen belangrijk.”

JoerI sAenen ONS RECHT: Tom en Sarah, jullie zijn twee van de SaRaH: “Wie een tijdelijk contract heeft of

tom en Sarah geven jongeren een gezicht bij Nike in laakdal

Strijd voor meer vaste contracten levert resultaat op


JONGeReN

SaRaH: “Daarom was de nieuwe cao over extra vaste contracten ook zo waardevol. Dankzij de cao krijgen 100 tijdelijke collega’s een vas-te baan. Nike zoekt buitenshuis nog eens 50 kandidaten voor een vast contract. Jongeren verlangen zekerheid. Ze moeten rekeningen betalen, huurgeld opbrengen of een lening aangaan. Soms kan dat alleen als je een vast inkomen hebt.”

ONS RECHT: Andere werkgevers in de Kempen, zoals Philips Lighting (Turnhout) en DAF Trucks (Westerlo), lijden fors onder de crisis. Nike minder?TOm: “Philips Lighting en DAF Trucks zijn pro-ductiebedrijven. In de vestiging van Nike draait alles rond logistiek. We zijn het grootste en mo-dernste verdeelcentrum in Europa en het logis-tieke hart van Nike voor Europa, Afrika en het Midden-Oosten. In 2007 werd het verdeelcen-trum uitgebreid met de afdeling ‘equipment’. Er zit hier nogal wat kennis en dat is een troef.”“In het kader van besparingen werden voor de vakantie wel negen bedienden uit de ‘support’ ontslagen. Nike wilde wereldwijd 5 procent op de kosten bezuinigen. De afdeling ‘operations’ bleef gelukkig buiten schot. Maar uiteraard merken de werknemers wel dat het minder

druk is dan in andere jaren. De mensen maken zich zorgen.”SaRaH: “Door de crisis staat de omzet onder druk. Maar wij verdelen veel artikelen uit di-verse segmenten zodat de impact van de crisis toch beperkt blijft. En de producten van Nike liggen goed in de markt.”TOm: “De directie controleert nu toch sterker het werkverzuim. En er valt al eens vlugger een ontslag. Dat leeft wel bij het personeel. Door al wat er rondom hen gebeurt zijn de mensen sowieso sneller ongerust.”

‘Crisiswerkloosheid’ONS RECHT: Jonge werknemers liggen dus wel dege-lijk wakker van de economische crisis?SaRaH: “Inderdaad. Zeker nu bedienden met ‘crisiswerkloosheid’ geconfronteerd kunnen worden. Nogal wat jongeren uit mijn vrien-denkring werken als arbeider. Zij hebben nu af te rekenen met economische werkloosheid. Een zware dobber voor hun fi nanciën. Je loon krijgt een flinke knauw, maar de rekeningen blijven binnenstromen. Gelukkig heeft ieder-een bij Nike een bediendecontract. Zo’n con-tract heeft toch wel voordelen zoals een vast maandloon en betere opzegtermijnen. Maar de komst van de crisis-werkloosheid voor be-dienden stemt het per-soneel toch zorgelijk.”TOm: “Ik ken een koppel dat een woning aan het bouwen is. Die mensen kregen in hun bedrijf te horen dat er ontslagen dreigden en dat er eco-nomische werkloosheid werd ingevoerd.”

ONS RECHT: De LBC-NVK doet inspanningen om een jongerenwerking uit te bouwen. Hoe zit het op jullie bedrijf? Richten jullie je specifi ek op jongeren?TOm: “Wij doen inderdaad ook moeite. In de zomer hielden we een ‘onthaalactie’ voor job-studenten. Zowel voor de lichting in juli als voor de lichting in augustus.”

ONS RECHT: Wat wilden jullie daarmee bereiken?TOm: “Binnen de huidige vakbondswerking staan de activiteiten rond en voor jongeren nog in de kinderschoenen. Met de onthaal-actie wilden we onszelf in de kijker zetten. En uiteraard jongeren informeren over hun rech-ten als jobstudent. Nike geeft elk jaar heel wat jongeren de kans om hier een maand als job-student te werken.”SaRaH: “Nogal wat van die jongeren komen nadien ook solliciteren. Door de onthaalactie leren ze de LBC-NVK nu al kennen. Zo vinden ze later misschien vlugger de weg naar onze vakbond. Dikwijls hebben ze ook al familiele-den die bij Nike aan de slag zijn. Het is belang-rijk dat mensen weten dat de vakbond voor hen klaar staat.”

ONS RECHT: Hoe werd de actie onthaald?TOm: “We kregen heel wat positieve reacties. Het viel in de smaak dat we als vakbond aan-dacht toonden voor de vragen en bekommer-nissen van jongeren. En dat we ook echt iets ondernamen. De jobstudenten wisten niet altijd dat er zoiets als een jongerenwerking be-stond. Dat weten ze nu dus wel (lacht).”

ONS RECHT: Jullie konden dus wel wat jongeren warm maken voor vakbondswerk?TOm: “Veel jongeren weten niet goed wat er precies komt kijken bij vakbondswerk. Ze as-sociëren het nogal gemakkelijk met ‘staken’. Maar vakbondswerk is veel meer dan alleen maar staken. Die boodschap uitleggen is niet zo gemakkelijk. Daarom zijn initiatieven zo-als de onthaalactie ook zo belangrijk. Zo leren jongeren ons op een andere manier kennen.”SaRaH: “De actie was zeker en vast geslaagd. Ze leverde ons in elk geval weer heel wat nieu-we leden op. Voor jongeren is het meegeno-men dat je gratis lid kan worden van de Enter-werking van het ACV.”

Feestdagen in de zomerONS RECHT: Jullie jongerenwerking maakt uiter-

aard deel uit van de ruimere vakbondswerking bij Nike? Hoe past één en ander in elkaar?SaRaH: “We besteden aandacht aan diverse onderwerpen en kaar-ten die aan bij onze af-gevaardigden. Van de ui tzendkrachten en jobstudenten kregen we

bijvoorbeeld veel vragen over de feestdagen in juli en augustus. De ondernemingsraad had die feestdagen ‘verplaatst’ naar dagen buiten de zomermaanden. Daardoor zagen heel wat tijdelijke collega’s en uitzendkrachten die feestdagen aan hun neus voorbijgaan. Een pro-bleem waar wij wilden op inspelen om zoiets in de toekomst te vermijden. Uiteindelijk zijn het ook heel wat jongeren die met een tijdelijk contract werken. En elke cent is belangrijk.”

ONS RECHT: Moet de LBC-NVK meer aandacht opbrengen voor jongeren?TOm: “Specifieke jongerenthema’s moeten in elk geval uitdrukkelijk aan bod kunnen ko-men in de vakbondswerking. Zeker in deze economisch moeilijke tijden. Meer dan ooit moeten we nu knokken om onze sociale rech-ten te beschermen en versterken. We mogen geen sociale afbouw dulden die de jongeren treft. Ondersteuning vanuit de beweging is daarbij heel belangrijk.”SaRaH: “Momenteel werken we vooral samen met de Enter-werking van het hele ACV. Maar het zou positief zijn om met jongeren binnen de LBC-NVK één front te vormen. Solidariteit maakt ons nu eenmaal sterker.” n

tom en Sarah geven jongeren een gezicht bij Nike in laakdal

Strijd voor meer vaste contracten levert resultaat op

Veel jongeren weten niet goed wat er precies komt kijken bij vakbondswerk.

Ze associëren het nogal gemakkelijk met ‘staken’. Maar vakbondswerk is meer

dan alleen maar staken.

© f

OTO:

DAN

IëL

ryS


AnnIck Aerts

Aanval bij Lipton tea in Pakistan

Het levensmiddelenconcern Unilever heeft in het Pakistaan-se Khanewal een vestiging die producten van Lipton Tea maakt. Amper 22 werknemers hebben er een vast contract. De andere 723 personeelsleden hebben een tij-delijk statuut. Zij werken voor zes onderaannemers.De mensen werken in erbarme-lijke omstandigheden. Jaarlijkse vakantie is er niet. Het gemid-delde daginkomen ligt onder de 2 euro. Extra premies voor overuren bestaan niet. En het uurrooster kennen de werknemers pas bij het begin van elke week. De meeste personeelsleden werken al 15 jaar lang in deze omstandigheden.Samen met de plaatselijke vak-bond wil de internationale voe-dingsbond IUF nu een wereld-wijde campagne voeren om Uni-lever extra onder druk te zetten. Maar die campagne leidde tot een frontale aanval op het plaatse-lijke actiecomité. In april stuurde het management 158 van de 237 leden van het actiecomité zonder werk naar huis. Op 31 augustus gebruikte het bedrijf zelfs geweld om een actie te breken. Drie werk-nemers raakten gewond.Eén van de onderaannemers zou achter het geweld zitten. Het be-drijf is bang zijn contract met Unilever kwijt te raken. Surf naar www.casualtea.org en stuur een be-richt naar Unilever om de situatie aan te klagen.

succes voor Palestijnse organisatie

De Israëlische spoorwegen lan-ceerden eind mei 2009 nieuwe cri-teria voor werknemers met min-der dan een jaar dienst en voor nieuwkomers. Spoorwegarbeiders moesten voortaan legerdienst gedaan hebben. Een discrimine-rende maatregel voor Palestijnen, want die mogen om veiligheidsre-denen geen legerdienst doen in Is-raël. Zo’n criterium is ook niet re-levant voor de uitvoering van het werk. De maatregel dreigde het ontslag van 150 werknemers tot

gevolg te hebben. Onze Palestijn-se zusterorganisatie Sawt el Amel voerde internationaal campagne tegen de ommezwaai bij de Isra-elische spoorwegen. En ze stapte naar de arbeidsrechtbank in Tel Aviv. Een defi nitieve uitspraak is er nog niet, een tussentijds von-nis al wel. Volgens de rechtbank mogen de spoorwegen nog geen mensen ontslaan op grond van de nieuwe criteria. Sawt el Amel hoopt dat de defi nitieve uitspraak ook gunstig zal uitvallen. Het is positief dat de rechtbank tussen-tijds al erkende dat de maatregel Palestijnen discrimineert.Kijk op www. laborers-voice.org.

rode kruis zet werknemers onder druk

In Oostenrijk maakte het Rode Kruis jarenlang fouten bij de be-rekening van de lonen van het personeel. De fouten hielden ver-band met de vergoedingen voor overuren en andere toeslagen. De 200 werknemers hebben alles bij elkaar nog recht op zo’n 2 miljoen euro.Onder druk van de onderne-mingsraad en de vakbond zegde het management toe het achter-stallige geld uit te keren. Maar de aanpak van het management stuit de bond tegen de borst. In persoonlijke gesprekken met werknemers over de extra betaling vraagt het Rode Kruis om binnen een strikte deadline te reageren. De directie doet een voorstel dat een pak minder interessant is dan wat de werknemers eigenlijk moe-ten krijgen.De vakbond GPA eist nu dat het management over het dossier in gesprek gaat met de onderne-mingsraad. Om zo een algemeen kader voor de betaling uit te wer-ken. Nu handelt het management erg willekeurig en zet het perso-neelsleden onder druk. Bij een or-

ganisatie als het Rode Kruis mag het begrip ‘maatschappelijke ver-antwoordelijkheid’ geen lege doos zijn. Ook niet als het om de eigen werknemers gaat.www.gpa-djp.at

Bonden bij smithfi eld halen slag thuis

Het Amerikaanse Smithfi eld is de grootste multinational in de pro-ductie en verwerking van varkens-vlees. Smithfi eld heeft activiteiten in de hele wereld. Ook in België. In de vestiging in het Amerikaanse Tar Heel (Noord-Carolina) kwam deze zomer eindelijk een einde aan 17 jaar vechten voor de men-senrechten. De vakbond voerde een jarenlange strijd. Er was een procedureslag via de rechtbanken. En het bedrijf probeerde vaak om personeel en vakbondsmilitanten bang te maken.Eind 2008 slaagde de vakbond UFCW erin erkend te worden in het bedrijf. In juni van dit jaar keurden de werknemers in Tar Heel hun allereerste collectieve arbeidsovereenkomst goed. Door die cao kregen ze vanaf 1 juli een loonsverhoging. Nu verdienen ze eindelijk het gemiddelde loon uit hun sector.In de cao staan ook afspraken over een betere hospitalisatiever-zekering, een betere betaling bij ziekteverlof, de oprichting van een veiligheidscomité en vorming voor werknemers over veiligheids-regels. Zowel de werknemers als de bond zijn erg tevreden over de re-sultaten. In Tar Heel haalden ze de grootste loonsverhoging binnen die ze ooit kregen. Een verhoging die voor elk personeelslid geldt.Jammer is wel dat het 17 lange jaren moest duren om zover te ge-raken. Vakbonden zouden vlotter erkend moeten worden in de VS. Het recht om te onderhandelen moet overal bestaan. Een hervor-

ming van het arbeidsrecht zou veel vergemakkelijken.www.iuf.org

Vakbonden boos op wereldbank

De Wereldbank publiceert ieder jaar het rapport ‘Doing Business’. In het rapport is te lezen in welke landen het makkelijk of moeilijk is om te ondernemen. De schrij-vers van het rapport geven ook be-leidsadvies aan landen die fi nanci-ele steun vragen aan het IMF.Al lang is dit rapport een doorn in het oog van de vakbondswereld. Volgens de Wereldbank moeten de landen maatregelen afbouwen die werknemers beschermen. En moeten ze de flexibiliteit vergro-ten.Begin dit jaar beloofde de Wereld-bank dat ze niet langer de klem-toon zou leggen op meer flexibi-liteit. Maar in het jongste rapport was het weer hetzelfde liedje, zegt de internationale vakbondsver-eniging IVV.Het rapport raadt bijvoorbeeld af om zaken te doen in Cambodja omdat het land een socialezeker-heidsbijdrage invoerde. Georgië is dan weer een goede leerling uit de klas omdat het een aantal sociale belastingmaatregelen afschafte. Volgens het rapport moeten over-heden de opzegvergoedingen bij ontslag verminderen. En moeten er ook minder verplichtingen zijn om collectieve ontslagen vooraf aan te kondigen.In het document staan talloze voorbeelden die de bedenkelijke aanpak van de Wereldbank illu-streren. Guy Ruyder (IVV) vindt het hoog tijd dat de Wereldbank haar eigen beloftes nakomt en overlegt met de Internationale Ar-beidsorganisatie (IAO), vakbon-den en werkgeversorganisaties. Dat overleg moet resulteren in een nieuwe indicator voor onder-zoekers die willen nagaan of het overheidsbeleid in een bepaald land ‘vriendelijk’ genoeg is voor het bedrijfsleven. Die indicator moet de overheid juist stimuleren om de fundamentele arbeidsnor-men te respecteren en sociale be-scherming te promoten.www.ituc-csi.org n

OVeR de GReNZeN

Het levensmiddelenconcern Unilever heeft in het Pakistaan-se Khanewal een vestiging die producten van Lipton Tea maakt. Amper 22 werknemers hebben er een vast contract. De andere 723 personeelsleden hebben een tij-delijk statuut. Zij werken voor zes

gevolg te hebben. Onze Palestijn-se zusterorganisatie Sawt el Amel voerde internationaal campagne tegen de ommezwaai bij de Isra-

ganisatie als het Rode Kruis mag het begrip ‘maatschappelijke ver-antwoordelijkheid’ geen lege doos zijn. Ook niet als het om de eigen

ming van het arbeidsrecht zou veel vergemakkelijken.www.iuf.orgwww.iuf.orgwww.iuf.or

Vakbonden boos op wereldbank

De Wereldbank publiceert ieder jaar het rapport ‘Doing Business’. In het rapport is te lezen in welke landen het makkelijk of moeilijk is om te ondernemen. De schrij-vers van het rapport geven ook be-leidsadvies aan landen die fi nanci-

© f

OTO:

DAN

IëL

ryS


SOCIAAl

Jos VAn hoUt

De vakbonden vragen deze maand aan-dacht voor de werkomstandigheden in de callcenters. Aanleiding is de nieuwe inter-nationale campagne van Union Network International (UNI), een netwerk waar-bij de LBC-NVK en de andere Belgische bediendebonden aangesloten zijn.

UNI besteedde al vaker aandacht aan de callcenters. Zo had je in 2006 de campag-

ne ‘Stop the Boss’ rond het stressprobleem. En in 2007 de campagne ‘Kill secret monitoring’, die draaide rond monitoring. In 2008 luidde de slogan ‘It’s your call, speak up to secure your job’. Toen lag de klemtoon op de werkzeker-heid. Dit jaar staan de werkomstandigheden centraal. De slogan is nu ‘Need more hands?’.Meer dan ooit staan de werknemers in callcen-ters onder druk. Klanten worden veeleisender. Om de haverklap zijn er herstructureringen. Callcenters moeten almaar concurrentiëler worden en steeds soepeler inspelen op de vra-gen van klanten. Need more hands?De Belgische wetgeving geeft werknemers heel wat bescherming. Maar niet elke werkgever houdt zich aan de regels. Alle callcenters over dezelfde kam scheren zou ongepast zijn. Maar er zijn bedrijven die het niet zo nauw nemen met wetten, cao’s en andere afspraken. Die be-zoedelen het imago van de sector. Ze maken

uurroosters niet op tijd bekend, veranderen eenzijdig de planning, voeren zonder overleg flexibele werkroosters in of ondermijnen het recht op tijdskrediet. Soms kunnen werkne-mers hun pauzes niet nemen.Gelukkig zijn er ook goede voorbeelden. Van bedrijven met cao’s over uurroosters, pauzes, het recht op tijdskrediet, toeslagen voor on-regelmatige prestaties, een uitbreiding van de vakbondsmandaten en vakbondspremies. Maar het kan nog altijd stukken beter.De campagne ‘Need more hands?’ wil onder-strepen dat goede werkomstandigheden en een evenwicht tussen werk en privé-leven een fun-damenteel recht zijn. Werknemers kunnen een beroep doen op hun vakbondsafgevaardigden. Militanten in callcenters bieden een luisterend oor, maken mensen wegwijs in hun rechten en streven naar afspraken met de werkgever.In de bedrijven trachten militanten gedaan te krijgen dat het personeel op een dag in okto-ber 10 minuten extra (betaalde) pauze krijgt. Die tijd moet dienen om de campagne toe te lichten en met vakbondsmensen te praten over de werkomstandigheden. Een symboli-sche actie. Eigenlijk verdienen de werknemers elke dag die 10 minuten.De LBC-NVK wil er ook zijn voor iedereen in een callcenter zonder vakbondsvertegenwoor-diging. Klop gerust aan bij het LBC-NVK-se-cretariaat in jouw regio.

Meer over het campagnemateriaal en het verloop van de campagne op www.lbc-nvk.be. n

De Antwerpse raffinaderij Petroplus diende eerder dit jaar een eenzijdig verzoekschrift in. Ze liet op 12 augustus 2009 via de rechtbank alle mogelijke sta-kingen en collectieve acties verbieden. Op 15 september vernietigde de rechtbank van eerste aanleg in Antwerpen die be-schikking. Petroplus beet in het zand.

Het personeel is bang voor de werkgelegen-heid en een verdere afbouw van de activi-

teiten. Op zeker ogenblik besloot het bedrijf een nieuwe, dure installatie door te verkopen aan een zusterfirma in het Duitse Ingolstadt. Het personeel rook onraad. De werknemers en vakbondsmilitanten organiseerden een actie. Maar de bonden moesten de actie afvoeren uit vrees met hoge dwangsommen te worden ge-confronteerd.Petroplus wilde mogelijke acties de pas af-snijden via de rechtbank. Maar volgens de voorzitter van de Antwerpse rechtbank van eerste aanleg waren er diverse redenen om de aanvankelijke beschikking te annuleren. Hij omschreef het recht op collectieve actie als een fundamenteel recht. Alleen in erg uitzonder-lijke omstandigheden kan dat recht worden ingeperkt. Stakingspiketten installeren hoort ook bij het stakingsrecht, oordeelde de voor-zitter. Hij had verder bedenkingen bij het feit dat Petroplus met een eenzijdig verzoekschrift had gewerkt.De nederlaag van de directie is van grote be-tekenis voor de vakbeweging. De werknemers hebben opnieuw de vrijheid om actie te voeren en hun jobs te verdedigen. Een belangrijk juri-disch precedent.Ondertussen staat Petroplus nog altijd te koop. En van een overnemer is nog geen spra-ke. De bonden zijn bang voor de toekomst van het bedrijf en de jobs. Nieuwe acties lijken in de maak, mogelijk in de hele petroleumsec-tor. n

UNI focust op werkomstandig-heden in callcenters

Campagne krijgt steun van LBC-NVK

petroplus verliest pleit tegen vakbonden

Stakingsrecht is fundamenteel recht

© f

OTO:

DAN

IëL

ryS


sAskIA De BonDt en kAthLeen BrAnts

De arbeidsmarkt is geen plek waar je zomaar je weg vindt. Ze is niet voor ieder-een even toegankelijk. Veel werkgevers reageren terughoudend als een sollicitant op zijn cv zet dat hij een 45-plusser is. Deuren blijven soms potdicht voor men-sen die geen hoger diploma behaalden. Staat er een niet-Vlaamse naam op je cv? Ook dan riskeer je geen voet tussen de deur te krijgen. Idem dito wanneer een mogelijke werkgever ziet dat je een arbeidshandicap hebt. Herkenbare situa-ties? Geen nood. Je kan leren beter om te gaan met deze ‘beperkingen’.

De medewerkers van het Centrum voor loopbaanontwikkeling (CLO) gaan via

een ‘loopbaantraject’ kaartlezen. Samen met jou zoeken ze de weg naar een geschikte job of opleiding. Met je coach leer je hindernis-sen te nemen en constructief om te gaan met de zwakke punten uit je cv. Je leert je wapenen tegen vooroordelen. En je kweekt het zelfver-trouwen dat nodig is om het tóch nog eens te proberen.Je hebt immers veel troeven in de hand. Opge-dane werkervaring, de talen die je kent, de cur-sussen die je volgde in het verleden. Misschien maakt een activiteit uit je vrije tijd veel indruk. Of kan je overtuigen door je enthousiasme en gezond verstand. Het CLO zet alles op een rijtje in een individueel traject. De coaches gaan na wat voor jou belangrijk is in het werk. En ze be-reiden voor hoe je dat allemaal uitgelegd krijgt.

marleenDe 46-jarige Marleen combineert twee jobs als verzorgende, één in de thuiszorg en één in een rust- en verzorgingstehuis. Die twee jobs combineren blijkt loodzwaar. Marleen raakt uitgeput. Eigenlijk droomt ze er al jarenlang van om verpleegkundige te worden. Maar dat is niet vanzelfsprekend, want daarvoor moet ze drie jaar lang opleiding volgen. Marleen is een alleenstaande vrouw en vraagt zich af hoe ze alles moet financieren. Ze heeft ook nog dyslexie, wat schrijven en studeren niet mak-kelijk maakt.In 2007 beslist Marleen loopbaanbegeleiding te vragen om alles op een rij te zetten. Al gauw wordt het duidelijk dat ze niet langer wil blij-ven werken als verzorgende. Haar job is te uit-

NIeUWe hORIZONteN

Wie 45 jaar is, hoeft helemaal niet ‘afgeschreven’ te zijn

Loopbaanontwikkeling helpt je weer de weg te vinden

© f

OTO:

DAN

IëL

ryS

© f

OTO:

DAN

IëL

ryS


voerend en te weinig uitdagend. Marleen wil zichzelf veel sterker kunnen ontplooien. Ze be-sluit te onderzoeken welke opleidingen ze kan volgen om verpleegkundige te worden. Mar-leens allereerste vraag is: zal ik deze opleiding wel aankunnen? Daarom neemt ze deel aan een toelatingsexamen verpleegkunde, georga-niseerd door de VDAB. Marleen slaagt in haar examen, maar praktisch en financieel dreigt het allemaal te zwaar voor haar te worden.Toch zet ze door. Na veel speurwerk vindt Marleen een passende opleiding verpleeg-kunde. Dan beslist ze om deeltijds tijdskrediet te nemen. Ze praat erover met haar familie en vindt daar steun. Ondertussen zit Marleen al in haar tweede jaar verpleegkunde. “Het is best zwaar, maar zeker de moeite waard om te doen”, concludeert ze.

FilipEen andere cliënt van het CLO is Filip, een man die na 22 jaar nog altijd trots is dat hij bij een internationaal technologiebedrijf werkt. In zijn job moest Filip machineparken ge-bruiksklaar maken. Daar hoorden veel buiten-landse reizen bij. “Mijn werk gaf me veel kansen, maar er was ook een andere kant aan de medaille”, vertelt Filip. “In de loop der jaren raakte het even-wicht tussen mijn werk en mijn privé-leven zoek. Vaak pakte ik mijn koffers om op een drafje te kunnen vertrekken naar de andere kant van de wereld. Mijn werkuren waren – op zijn zachtst uitgedrukt – onregelmatig. Tijd voor sport, de tuin of cultuur bleef er niet meer over. Bovendien begon mijn lichaam te-gen te sputteren. Zware apparaten en gereed-schapskoffers tillen werd moeilijker.”

Filip beslist het roer om te gooien. Als hij daar-over met zijn werkgever praat, krijgt hij stee-vast te horen dat ze hem niet kunnen missen. “De klanten vragen naar jou.”Van werkgever veranderen ziet Filip niet echt zitten. Hij is de 45 voorbij en heeft geen hoger diploma. Zo komt hij bij het CLO terecht.“Eigenlijk kreeg ik in het eerste gesprek al dui-delijk verwoord wat mijn ideale job zou zijn. Geen avontuurlijk beroepsleven meer, maar een job die zich vooral op kantoor afspeelt. Opdrachten wilde ik in overleg kunnen in-plannen. Ik was best bereid om in contact te blijven met klanten. Reizen mocht nog altijd, maar wel beperkter dan vroeger.”

AssertiviteitFilip gelooft niet dat hij zijn droom op het werk kan realiseren. “Het ont-brak me aan assertivi-teit om mijn wensen bij mijn baas te verdedigen en te beargumenteren. Daarom begonnen mijn coach en ik, geleide-lijk aan, zulke gesprekken voor te bereiden. Ik oefende gesprekken via een rollenspel. Na zo’n gesprek kreeg ik feedback over de manier waarop ik communiceerde. Zo kon ik verbete-ringen aanbrengen.”Via de loopbaanbegeleiding leert Filip in de eerste plaats zichzelf beter kennen. “Ik werk graag grondig en ben een zoeker. Verder hou ik ervan om nieuwe situaties en uitdagingen op mijn pad te vinden. Die eigenschappen zal ik zeker blijven gebruiken in mijn werk. Want dat geeft me voldoening.”

Met de hulp van zijn coach krijgt Filip zijn doelstellingen weer helder. En geeft hij een nieuwe richting aan zijn loopbaan. “Op zeker ogenblik stapte ik op mijn nieuwe baas af met mijn ideeën. Ik wees hem erop waar ik hem kon helpen om zijn visie te verwezenlijken. Hij luisterde met interesse. Uiteindelijk kreeg ik een andere functie. Ik heb geen onregelma-tig leven in het buitenland meer en kan weer een sociaal netwerk uitbouwen in België. Mee dankzij de loopbaangeleiding bereikte ik voor 90 procent wat ik wilde. Ik hoop dat het zo kan blijven in de toekomst.”Mensen als Marleen en Filip bewijzen wat je

kan bereiken met loop-baanontwikkeling. Ge-durende het hele najaar geeft het CLO overigens extra aandacht aan werk-nemers uit één van de vol-gende groepen: 50-plus-sers, kortgeschoolden, allochtonen en mensen met een arbeidshandi-cap. Ook werknemers

boven de 45 worden extra aangemoedigd om deel te nemen. Nog vragen? Wil je graag kennismaken? Gesprekken met de coaches zijn mogelijk in elke Vlaamse provin-cie, tijdens en na de werkuren. Voor leden van het ACV is de begeleiding gratis. Contact opnemen kan via 03/220 89 50 of [email protected]. De website van het CLO vind je op www.loopbaanontwikkeling.be. n

Het ontbrak me aan assertiviteit om mijn wensen bij mijn baas

te verdedigen en te beargumenteren. Daarom begonnen mijn coach en ik, geleidelijk aan, zulke gesprekken

voor te bereiden.

© f

OTO:

DAN

IëL

ryS

© f

OTO:

DAN

IëL

ryS


ARBeIdS-GeRICht

mArc weyns

ontslag om economische redenen

De arbeidsrechtbank in Brussel sprak op 31 augustus 2009 een interessant vonnis uit dat diverse punten behandelt. Een eerste punt ging over het ontslag om economische redenen.In de verzekeringssector kwam er een cao over de ‘vastheid van betrekking’. Die cao waarborgt niet dat iemands arbeidsovereen-komst niet kan worden stopge-zet. Wel zijn er spelregels die het ontslagrecht van de werkgever afzwakken. Als de werkgever aan-voert dat er economische redenen zijn voor een ontslag, moet hij een bepaalde procedure naleven voor hij het ontslag mag doorvoeren.In het concrete geval waarover de Brusselse arbeidsrechtbank moest oordelen, had de werkgever nage-laten de regels van de cao te vol-gen. Volgens de werkgever was dat niet nodig omdat het maar over één werknemer ging. De recht-bank volgde die zienswijze niet. Ook een ontslag van slechts één werknemer kan wel degelijk een ontslag om economische redenen zijn. De rechtbank veroordeelde de werkgever tot de betaling van een extra schadevergoeding, zoals bepaald in de cao.

Brand in de onderneming

Als een onderneming helemaal of voor een deel afbrandt, beroept de werkgever zich wel eens vaker op de zogenaamde overmacht. Dat heeft dan tot gevolg dat hij de be-trokken werknemers niet langer aan het werk kan houden.Het arbeidshof in Brussel vond dat een brand een geval van over-macht kan zijn als die niet het ge-volg is van een fout van de werk-gever. Bovendien is er alleen over-macht als de onderneming haar activiteiten door de brand moet stopzetten.Met de vergoeding van de brand-verzekering heeft de werkgever de kans om het bedrijf herop te bouwen. Volgens het arbeidshof neemt dat niet weg dat het wel de-gelijk om overmacht kan gaan.

eenzijdige verandering van werkplaats

Een andere kwestie uit het be-wuste vonnis van de Brusselse arbeidsrechtbank is de wijziging van werkplaats.De werkgever beweerde dat de functie van de werknemer wel werd afgeschaft, maar dat hij een volwaardig alternatief had voor-gesteld. De werknemer woonde in Lennik en werkte in Brussel. Hij kon voor f link wat minder loon een andere job krijgen, maar moest daarvoor wel naar Antwer-pen.Wat zei de rechter daarover? “Los van de door de werkgever voor-ziene financiële tussenkomst in het woon-werkverkeer, kan men niet buiten de vaststelling dat het traject Lennik – Berchem door de verkeersomstandigheden proble-matisch is, zodat het op dit punt alleen al gaat om een belangrijke wijziging van de arbeidsvoor-waarden.” Zo’n belangrijke ver-andering kan de werkgever niet eenzijdig doorvoeren.

Voorlopige wijziging van arbeidsvoorwaarden

In hetzelfde dossier was er nog een ander belangrijk twistpunt, de voorlopige vermindering van het loon. De arbeidsrechtbank spelt de verzekeringsmaatschappij de les: “Wanneer in het kader van een herstructurering de functie van een werknemer wordt geschrapt, gaat het niet op eenzijdig diens loon te reduceren in afwachting van de toekenning van een nieuwe functie of van een later ontslag. Ofwel neemt de werkgever de beslissing om bij het verdwijnen van de functie de werknemer met-een te ontslaan, hierbij rekening houdend met zijn lopend loon. Ofwel stelt het bedrijf hem in af-wachting van een nieuwe functie – waarover een akkoord moet be-staan – voorlopig verder tewerk tegen hetzelfde loon als vóór de herstructurering.”De werkgever maakte nadien tóch een eind aan het contract. Hij be-taalde een ontslagvergoeding die berekend werd op basis van het verminderde loon. De rechter ging daar niet mee akkoord. Je kan niet de boter én het geld van de boter willen.

toelage voor iemand met een handicap

Een onderneming neemt een werknemer met een handicap in dienst. Het Fonds tot integratie van personen met een handicap komt voor een deel tussen in de loonkosten. De arbeidsovereen-komst zelf rept met geen woord over die tussenkomst.Op een bepaald ogenblik doet de werknemer afstand van zijn sta-tuut van gehandicapte. Daardoor vervalt de tussenkomst in het loon. De werkgever is hierover bij-zonder verbolgen en vindt dat de werknemer zijn arbeidsovereen-komst verbreekt door zo te han-delen.Het arbeidshof in Luik was in een arrest van 17 oktober 2007 van mening dat de werknemer geen fout gemaakt had. De werkgever handelde dus erg voortvarend. Hij werd veroordeeld en moest een opzegvergoeding betalen.

Voetbal een feest, maar niet voor personeel van masterCard

Meer dan 130 jobs sneuvelen bij uitgever kredietkaarten

© f

OTO:

PHO

TONE

WS


kAthLeen mAes

De naam MasterCard brengen sommige mensen in verband met kredietkaarten. Anderen denken dan weer aan de Cham-pions League uit het voetbal. MasterCard Europe is de Europese poot van Master-Card Worldwide en heeft zijn hoofdkan-toor in Waterloo. Daarnaast is het bedrijf ook nog actief in vele tientallen Europese landen. Bij MasterCard Europe staan meer dan 130 jobs op de tocht.

MasterCard wil naar eigen zeggen bewij-zen dat het zijn klanten respecteert. De

onderneming doet dat door klanten in hun eigen taal te bedienen en rekening te houden met de cultuur van ieder land. Althans, zo staat het toch in mooie persberichten en re-clameboodschappen. “De noden van de klant staan centraal”, beweert de uitgever van kre-dietkaarten. “MasterCard wil de noden op de diverse markten in Europa begrijpen en hier-aan tegemoetkomen.”Mooie woorden. Alleen gaat het om pure ver-

koopspraatjes. De realiteit bij MasterCard is heel anders.Op 2 september 2009 pakte het management van MasterCard Europe uit met een collectief ontslag van 134 werknemers. De meeste van de getroffen medewerkers werken op de in-formatica-afdeling in Waterloo. Alle 134 jobs gaan voor de bijl in Europa. Sommige activi-teiten worden samengetrokken in de VS.

Geen reden tot besparenDe gedelegeerd bestuurder van MasterCard Europe, Javier Perez, koppelt de reorganisa-tie aan de besparingsmaatregelen die bijna alle spelers uit de fi nanciële sector troffen als gevolg van de internationale crisis. Toch wel vreemd, want volgens de vakbonden is er he-lemaal geen reden om bij MasterCard Europe te besparen. Op 4 augustus van dit jaar was topman Perez het volmondig eens met die me-ning. Nog geen maand voor de Europese poot het collectief ontslag aankondigde dus.MasterCard Europe maakte op 4 augustus een persbericht wereldkundig over de tweedekwar-taalcijfers. Wat bleek? Anders dan heel wat an-dere ondernemingen presteerde MasterCard Europe in het tweede kwartaal van 2009 erg goed. In vergelijking met een jaar eerder groei-

den de aankopen met een kredietkaart van MasterCard met wel 7,2 procent.

Cadeaus voor managementTerwijl bezuinigen de boodschap is in Europa, blijkt er in de VS geld om een nieuwe ‘chief operating officer’ aan te werven. Die nieuwe operationeel directeur krijgt niet alleen een ri-ant jaarsalaris en de nodige extralegale voorde-len. Hij incasseert ook een ‘tekenpremie’ van maar liefst 4,2 miljoen dollar. Omgerekend bijna 2,9 miljoen euro.De werknemers op het hoofdkantoor van Mas-terCard Europe, die hun job dreigen te verlie-zen, staan perplex. Zij vragen zich af hoe dit alles te rijmen valt met het besparingsverhaal van hun directie. De reorganisatie in België is een fl inke aderlating voor het personeel.MasterCard heeft blijkbaar wel centen ge-noeg om zijn management te verwennen en de Champions League te sponsoren. Het gewone personeel is het kind van de rekening. Javier Pe-rez heeft ergens wel gelijk als hij zegt dat een on-derneming in deze moeilijke tijden haar prio-riteiten moet stellen. Alleen jammer dat Mas-terCard niet voor de juiste prioriteiten kiest. n

ReORGANISAtIe

koopspraatjes. De realiteit bij MasterCard is

Voetbal een feest, maar niet voor personeel van masterCard

Meer dan 130 jobs sneuvelen bij uitgever kredietkaarten

© f

OTO:

PHO

TONE

WS


JAn DeceUnynck

Ook als we de kantoren van de Antwerpse arbeidsrechtbank in het ‘Vlinderpaleis’

binnenstappen, valt weinig te merken van de stereotiepe beelden van rechtbanken. Geen hermelijnen magistraten die wegduiken voor onze vragen, geen metershoge stapels papier op eikenhouten bureaus, geen sigarenroken-de oude heren in statige maatpakken. En we moesten ook al niet drie weken van tevoren een afspraak maken, aangetekend en in drie-voud. Eén telefoontje volstond om nog dezelf-de middag te worden ontvangen. Om maar te zeggen: een aantal clichés over justitie of ‘het gerecht’ is duidelijk aan een herziening toe. Ons Recht ging in gesprek met beroepsrechter

Hilde Velleman, griffier Nathalie Blommaert en hoofdgriffier Gerda Carron. Het drietal vertelde uitgebreid over de werking van de ar-beidsrechtbank.

drie pijlersONS RECHT: Welke dossiers behandelt een arbeids-rechtbank?HildE VEllEmaN: “Je hebt drie grote pijlers. De eerste pijler vormen de betwistingen over het socialezekerheidsrecht. Dat zijn geschillen tussen burgers en overheid over uitkeringen. Als iemand vindt dat hij ten onrechte geen werkloosheidsuitkering krijgt of het oneens is met de hoogte van een uitkering, kan hij zich tot de arbeidsrechtbank richten. De tweede pijler heeft te maken met het arbeidsrecht.

Wie een conflict heeft met zijn werkgever, kan dat voor de arbeidsrechtbank brengen.”“Er is ook een derde pijler, die van recentere datum is. Arbeidsrechters moeten zich nu ook uitspreken over collectieve schuldenregelin-gen. Wie financieel aan de grond zit, kan aan de arbeidsrechtbank vragen om een regeling te treffen. De rechtbank probeert dan een billijke regeling uit te werken met de schuldeisers. In de praktijk krijgt de schuldenaar dan hulp om de schuldenlast weg te werken. Meestal worden de schulden voor een deel kwijtgescholden.”

ONS RECHT: Welke van de drie pijlers is het grootst?HildE VEllEmaN: “Het aantal arbeidsrechte-lijke geschillen is kleiner dan het aantal betwis-tingen over het socialezekerheidsrecht. Maar geschillen in de arbeidsrechtelijke sfeer zijn meestal wel veel ingewikkelder. Doorgaans gaat het niet over één afgetekende discussie tussen werkgever en werknemer, maar om di-verse dossiers: achterstallig loon, een discus-sie over de ‘uitwinningsvergoeding’, een scha-devergoeding op basis van de welzijnswet en noem maar op. Dikwijls gaat het ook om grote bedragen. Een ontslagvergoeding bijvoorbeeld kan flink oplopen, zeker bij bedienden.”

GeReCht

Arbeidsrechtbank houdt kerk in het midden

Inbreng vakbond leidt tot evenwichtige vonnissen

Het gerecht ligt onder vuur. In tijden van ontsnappingen en corruptieschandalen heeft iedereen wel een mening over hoe het beter kan. Maar zijn de problemen wel zo wijdverspreid als de krantenkoppen ons willen doen geloven? Het vakbondswerk bij de LBC-NVK levert andere ervaringen op. Eigenlijk doet de arbeidsrechtbank het nog best goed. Bij de arbeidsrechtbanken is er weinig of geen ach-terstand en zijn er al evenmin veel discus-sies over vonnissen. Hoe doen ze dat toch?


“Collectieve schuldenregelingen betekenen voor ons niet zoveel werk. Maar ze vergen wel veel administratie. De griffiers hebben er hun handen mee vol.”GERda CaRRON: “Collectieve schuldenregelin-gen vertegenwoordigen veruit het meeste werk voor de griffiers. Daar komt inderdaad een hele hoop administratie bij kijken. De griffiers moeten elk contact met elke betrokken partij nauwkeurig bijhouden in het dossier. Toen we enkele jaren geleden verhuisden naar het nieuwe Antwerpse gerechtsgebouw, kregen we gelukkig wat extra ruimte. Die konden we al goed gebruiken om de collectieve schuldenre-gelingen te verwerken en archiveren.”

lekenrechtersONS RECHT: “Een verschil met andere rechtban-ken is dat bij de arbeidsrechtbank ook lekenrechters recht spreken. Naast de beroepsmagistraat zetelen er altijd een rechter van werkgeverskant en een rech-ter van werknemerskant. Wat is de functie van die lekenrechters?HildE VEllEmaN: “De lekenrechters moeten ervoor zorgen dat de rechtspraak genoeg voe-ling houdt met de werkelijkheid. De dagelijk-se praktijk op de werkvloer heeft invloed op

de rechtspraak. De drie rechters overleggen en nemen unaniem een beslissing. Alleen in uit-zonderlijke gevallen moet de beroepsrechter de knoop doorhakken.”“Deze manier van werken leidt tot evenwich-tige vonnissen. Uitspraken die rekening hou-den met de realiteit vanuit de invalshoek van de werkgever en de werknemer. Het is ook een waarborg tegen klassenjustitie. Mensen met diverse visies zitten rond de tafel om tot een oordeel te komen. De ene visie weegt niet zwaarder dan de andere.”

SnelheidONS RECHT: Hoe lang duurt een procedure bij de arbeidsrechtbank?HildE VEllEmaN: “Dat wisselt uiteraard een beetje. Maar meestal is er een uitspraak na on-geveer zes maanden.”NaTHaliE BlOmmaERT: “Soms gaat het zelfs nog sneller. Veel heeft te maken met de aard van het geding. Als het om dringende zaken gaat, worden de termijnen in overleg met de partijen ingekort. En ook in dossiers van soci-alezekerheidsrecht trachten we de termijnen korter te maken. Daar gaat het over vervan-gingsinkomens, die voor de eiser meestal de enige bron van inkomsten zijn. Zoiets mag niet te lang aanslepen.” “Soms duurt een procedure ook wat langer. Als er bijvoorbeeld getuigen moeten worden opgeroepen of deskundigen worden aange-steld, verlengt dat de procedure.”HildE VEllEmaN: “Iedereen heeft het recht om zich te verdedigen. En die verdediging op-bouwen kan soms wat tijd vergen. Maar we maken ons sterk dat elke zaak toch wel binnen het jaar afgerond is. Nadien is er uiteraard nog de mogelijkheid om in beroep te gaan. En daar gaat dan weer tijd over. Op die manier kan een zaak langer aanslepen. Maar in de praktijk gaan partijen bij de arbeidsrechtbank zelden in beroep. Meestal kunnen beide partijen ge-noegen nemen met de beslissing.”

ONS RECHT: Er is dus geen sprake van juridische achterstand?HildE VEllEmaN: “Bij ons niet. Dat geldt trouwens voor de meeste rechtbanken. Hier en daar zijn er arrondissementen die met ach-terstand kampen. Maar in de praktijk valt het meestal best mee. Het probleem van de ach-terstand geldt eigenlijk alleen of vooral voor strafzaken. Maar dat zijn net de dossiers die het meest in het oog springen.”

ONS RECHT: Is de arbeidsrechtbank vriendelijk voor werknemers? HildE VEllEmaN: We proberen natuurlijk in de eerste plaats een objectief oordeel te vellen. Door onze evenwichtige samenstelling denk ik dat we daar ook in slagen. Dat blijkt trou-wens uit het feit dat de partijen meestal tevre-den zijn met de uitspraak. Maar het arbeidsrecht beschermt inderdaad

vooral de werknemers. Dat betekent uiteraard dat de rechtbank ook beschermend optreedt. Ik zou het persoonlijk heel erg vinden als dat niet zo was.” n

“We kruipen echt niet in de loopgraven”Peter Tierens is één van de medewerkers van de studiedienst van de LBC-NVK en arbeidsrechter in Antwerpen. Vindt hij het niet vreemd om als vakbondsverte-genwoordiger ook de rol van rechter in arbeidszaken op te nemen?“Ik vind dat niet raar, neen”, antwoordt Tierens. “Onze inbreng is echt wel belang-rijk. Wij zorgen ervoor dat de rechtspraak met beide voeten in de realiteit blijft staan. Het is ook niet zo dat we als rech-ter voluit de kaart trekken van de werk-nemer. Complete objectiviteit bestaat natuurlijk niet, maar we proberen toch zo objectief mogelijk naar de feiten te kijken. Dat geldt ook voor de vertegenwoordiger van de werkgevers.”

ONS RECHT: Waarom voorzag de wetgever de arbeidsrechtbank van lekenrechters?PETER TiERENS: “Dat is de vertaling van ons Belgisch overlegmodel naar de recht-spraak. Zoals de sociale partners betrok-ken worden bij wetgevende initiatieven, worden ze ook bij de rechtspraak in de ar-beidsrechtbanken betrokken. Zij moeten de realiteit van het werkveld in de recht-spraak binnenbrengen. Lekenrechters zijn er niet alleen in arbeidszaken. Ook handelsrechtbanken werken met leken-rechters. Daar zijn het mensen uit het be-drijfsleven die als rechter optreden.”

ONS RECHT: Hoe loopt de samenwerking met de vertegenwoordigers van de werkgevers?PETER TiERENS: “Samenwerken is geen probleem. Het is echt niet zo dat we daar aan beide kanten in de loopgrachten krui-pen. We proberen samen tot een oplos-sing te komen. De wet is uiteraard altijd de basis. Maar de lekenrechters trachten vanuit hun achtergrond ook specifieke accenten te leggen.”“Meestal werken we samen met dezelfde ‘mederechter’. Daardoor kennen we el-kaar goed en weten wat we van de ander mogen verwachten. Het zou echt niet wer-ken als we ons altijd eenzijdig of partijdig zouden opstellen. Dat zou de samenwer-king op langere termijn ondermijnen.”

© f

OTO:

PHO

TONE

WS


KOOpKRACht

ferre wyckmAns

Onze lonen en sociale uitke-ringen zijn gekoppeld aan de stijging van de levensduurte. Welbekend als de indexering. Die indexering is een belang-rijke en inderdaad unieke vorm om de koopkracht te be-schermen. Zonder het systeem zou bij elke prijsstijging ons inkomen er relatief op achter-uitgaan. We zouden hetzelfde loon hebben, maar er minder mee kunnen kopen omdat de prijzen stijgen. De loon-indexering zorgt ervoor dat de koopkracht voor een flink deel toch behouden blijft. Daarom willen de vakbonden deze Bel-gische verworvenheid niet te grabbel gooien.

De wijze waarop de indexering wordt berekend is al enkele

keren veranderd. Dat was nooit in het voordeel van de werknemers. Altijd opnieuw zijn er instanties, werkgevers en politici die denken dat dit unieke systeem onze con-currentiekracht onderuit haalt.Tussen 1982 en 1986 werden drie zogenaamde indexsprongen niet omgezet in 2 procent loonaan-passing. Zo ging de koopkracht er eigenlijk met 6,12 procent op ach-teruit. In 1994 werd de ‘gezond-heidsindex’ ingevoerd. Daardoor werden de prijzen van tabaksarti-kelen en autobrandstof (benzine

of diesel) niet meer opgenomen in de ‘indexkorf ’. Die korf is een omvangrijke lijst van producten waarvan de prijsevolutie gevolgd wordt. Op basis van al die prij-zen wordt berekend of de prijzen gestegen of gedaald zijn en zo ja, met hoeveel.

GezondheidsindexDe gezondheidsindex is er verant-woordelijk voor dat prijsstijgin-gen van autobrandstof niet langer verrekend worden in de loonin-dex. Kortom, de prijsstijgingen worden wel doorgerekend aan de verbruiker, maar onze lonen worden er op geen enkele manier door beïnvloed. In het recente ver-leden zag je de brandstofprijzen aan de pomp zakken. Maar dat had dus niet de minste invloed op de gezondheidsindex.Het effect van die gezondheids-index is merkbaar. Het indexcij-fer van augustus (op basis van 2004 als startmoment) bedraagt 111,31. Dat wil zeggen dat de prijsstijging sinds 2004 dus 11,31 procent bedraagt. Het gezond-heidsindexcijfer van augustus is 110,66. Dat wil zeggen dat onze lonen sinds 2004 met 10,66 pro-cent werden aangepast. Dat is iets minder dan de prijzen. Niet gigan-tisch veel, maar toch. In augustus

2008 was dat verschil tussen echte prijsstijgingen en de toegekende loonindexering overigens 1,65 procent. Bij gestegen brandstof-prijzen is het verschil als gevolg van de gezondheidsindex wel de-gelijk van belang.Een andere ingreep was de invoe-ring van het ‘viermaandelijkse gemiddelde’. Die ingreep was be-doeld om onmiddellijke aanpas-singen van de lonen te voorko-men. Maand per maand wordt de gemiddelde gezondheidsindex be-rekend. Zo wordt een vertraging ingebouwd in het systeem. Als de prijzen stijgen, heeft werken met viermaandelijkse gemiddelden zijn effect. Maar bij prijsdalingen is het vertragende effect er net zo goed.Wat stellen we nu vast? We verwij-zen naar de tabel:

! @ # $

januari 111,36 111,45 111,27

februari 111,74 111,75 111,38

maart 111,10 111,07 111,38

april 111,33 111,17 111,36

mei 111,25 110,96 111,24

juni 111,04 110,50 110,93

juli 110,97 110,48 110,78

augustus 111,31 110,66 110,65

! maand in 2009@ indexcijfer# gezondheidsindex$ 4-maandelijks gemiddelde

Het indexcijfer toont aan dat de prijzen bijna constant bleven sinds begin 2009, met een prijs-

daling van 0,05 procent. De ge-zondheidsindex zakte lichtjes

sinds begin van het jaar, net zoals het viermaandelijkse gemiddelde. Dat viermaan-delijks gemiddelde ligt nu dus 0,62 procent lager dan

begin januari. Laten we dat cijfer even onthouden.De indexering van de lonen ge-beurt in de diverse sectoren ver-schillend. In een beperkt aantal sectoren worden de lonen elke maand aangepast aan het gewij-zigde viermaandelijkse indexcij-fer. Er zijn sectoren waar om de drie maanden een aanpassing gebeurt. Om de drie maanden wordt dan gekeken wat het dan geldende viermaandelijks gemid-delde indexcijfer is. Maar in veruit de meeste sectoren worden de lonen aangepast zodra de volgende ‘2 procent-spilindex’ is overschreden. Dat wil zeggen dat er enkel een indexaanpas-sing gebeurt als het viermaande-lijks gemiddelde een sprong (of duik) van 2 procent maakte. Uit de cijfers in de tabel blijkt dat die sprong, noch naar boven, noch

naar beneden al gemaakt is in 2009. De duik in de eerste acht maanden bedroeg slechts 0,62 procent. Het mechanisme van de 2 procent-aanpassing geldt overi-gens voor de ambtenarenlonen en voor de sociale uitkeringen.In de pers was nogal wat te doen over de prijsdalingen en over het feit dat daardoor de lonen naar beneden zouden (moeten) wor-den aangepast. Een conclusie die toch wat overhaast getrokken werd. Als gevolg van de indexering zal er veel later een indexering ge-beuren, dat staat vast. Voor er een loonaanpassing naar beneden – met 2 procent – komt, moet het viermaandelijkse gemiddelde nog veel forser dalen. n

Indexering gooi je niet zomaar te grabbel

Uniek systeem met grote voordelen voor werknemers

Altijd opnieuw zijn er instanties, werkgevers en politici die

denken dat dit unieke systeem onze concurrentiekracht

onderuit haalt.

© f

OTO:

PHO

TONE

WS


SOCIAAl

oLIVIer remy

Het personeel van het operatiekwar-tier in het Antwerpse Middelheim-ziekenhuis legde op dinsdag 15 september voor 24 uur het werk neer. De actie kwam er wegens het voortdu-rende gebrek aan werkkrachten.

De werknemers van het operatiekwar-tier klaagden samen met de LBC-

NVK al maanden over het personeelste-kort. Begin september bereikten de direc-tie, de werknemers en de artsen een ak-koord. Maar toen op maandag 14 septem-ber enkele artsen aankondigden een extra operatiezaal te openen voor dringende gevallen, was de maat vol. De extra opera-ties moesten zonder bijkomend personeel uitgevoerd worden. De werkdruk en het aantal overuren zouden verder oplopen.Het personeel besliste dan maar het werk een dag lang neer te leggen. De actie was ook het gevolg van een slechte communi-catie en planning in het ziekenhuis.Als gevolg van de staking vond de dag zelf nog overleg plaats tussen de directie en de vakbondsafvaardiging. Dat leverde een werkplan met afspraken op. De per-soneelsbezetting van het operatiekwar-tier wordt uitgebreid naar het normale niveau. Dat gebeurt via vrijwillige interne verschuivingen, de aanwerving van een extra verpleegkundige en de inzet van de ‘mobiele equipe’. De directie van het ziekenhuis beloofde verder de communicatie en de planning

van het werk te verbeteren. De vakbonds-actie zette duidelijk iets in beweging.

WerkdrukIn de meeste geledingen van de non-profit blijft de werkdruk een probleem. Ook al zijn de oorzaken en de omvang van die werkdruk niet overal dezelfde.Sinds jaren pleit de LBC-NVK voor meer opleidingsmogelijkheden in de verschil-lende sectoren en voor diverse functies. Via ‘project 600’ kunnen personeelsleden met behoud van loon voor verpleegkun-dige studeren. Dat project heeft succes maar dient uitgebreid naar andere jobs zoals zorgkundigen. Zo kan de instroom van nieuw personeel groeien.De personeelsnormen zijn soms niet ruim genoeg zodat het personeelstekort struc-tureel is. Als gevolg daarvan is er te weinig ruimte op piekmomenten of wanneer col-lega’s ziek worden. Genoeg personeel op de werkvloer is en blijft een waarborg voor een goede kwaliteit van de zorg en dienst-verlening voor iedereen. In de komende jaren zijn vele duizenden extra verpleegkundigen, opvoeders en zorgkundigen nodig om in te spelen op de bijkomende vraag. En om personeel te vervangen dat met pensioen gaat. De overheid moet genoeg centen blijven in-vesteren in de zorg, ook in tijden van be-grotingsproblemen. Zeker als dat duizen-den jobs oplevert in periodes met meer werkloosheid. De LBC-NVK zal deze ver-zuchtingen meenemen in haar eisenbun-del voor een nieuw sociaal akkoord in de non-profit. n

Actie in middelheim-ziekenhuis levert resultaat op

Zoveelste herstructurering bij Sylvania in tienen

Schrik dat ooit het licht definitief uitgaat

AnnemIe PLessers

Maandag 14 september. Het schooljaar is net te-rug begonnen. De vakantie is voorbij en het leven herneemt zijn gewone gang. Op het industrieter-rein van Tienen organiseert de lampenfabrikant Havells-Sylvania in de eetzaal een bijeenkomst voor het personeel. De directie kondigt een nieuwe herstructurering aan. Van de 393 perso-neelsleden moeten er 182 weg. Het gaat om 125 arbeiders en 57 bedienden. Slik.

Ze zijn al een en ander gewend in Tienen. Er zijn nog andere bedrijven met problemen in de streek. Ro-

bert Bosch krimpt zijn personeel met één derde in. De Tiense Suikerraffinaderij slankte al diverse keren af. Bij Citrique gaat het ook niet goed. Toch is het elke keer opnieuw schrikken. Dit gaat over het werk en het inkomen van mensen zoals jij en ik. Mensen met een gezin, kinderen, een woning, een le-ning en allerlei kosten. De sfeer is bedrukt. Aan zoiets wen je niet.Bij Havells-Sylvania was er al langer economische werk-loosheid voor de arbeiders. De bedienden presteerden in het kader van een cao nog 80 procent. Maar de eerder ge-troffen maatregelen konden blijkbaar het tij niet keren.

Saneren troefIn februari 2008 voerde het personeel actie en eiste het meer duidelijkheid en garanties voor de jobs. Eind 2006 konden de vakbonden via afspraken over flexibi-liteit 31 banen redden. In juni 2006 werden 104 werk-nemers ontslagen. Het ging om 72 arbeiders en 32 be-dienden uit de productie en nevendiensten. De directie beloofde ‘Tienen’ te handhaven als productie- en inno-vatiecentrum. Ook in 2005, 1996 en 1991 was het sane-ren troef. Niet alleen voor de werknemers maar ook voor de vak-bondsafgevaardigden zijn het moeilijke tijden. Het per-soneel heeft veel vragen. Maar er is geen onmiddellijk antwoord op elke vraag.De afgevaardigden verwierven al heel wat ervaring met het afsluiten van sociale plannen. Ze staken veel op van eerdere reorganisaties. Bijvoorbeeld over het belang van een goede outplacementbegeleiding. Nu komt de ervaring goed van pas om een nieuw sociaal plan te re-aliseren. Tegelijkertijd willen de mensen duidelijkheid over de toekomst van de onderneming. De vrees is reëel dat ooit het licht definitief uitgaat. n

© f

OTO:

PHO

TONE

WS


Schuldwf

Een jaar nadat Maurice Lippens bij fortis opstapte, doorbrak hij de stilte. In een interview met De Tijd en VTM liet hij zijn inmiddels wel wat getaande en weinig verhelderende licht schijnen op de fortis-zaak. De man had beter – vergeef me de woordspe-ling – de lippen langer en nog stijver op mekaar gehouden.Het woord schuld kreeg de graaf niet uitgesproken en over boete hoorde je de man helemaal niets zeggen. Ook bij koninklijk besluit benoemde adel kent de verhevenheid boven alles, noblesse oblige. Lippens hengelde fi naal zelfs nog naar medelijden, want zijn gezondheid ging er sindsdien niet echt op vooruit en hij speelde veel geld kwijt. Dat laat-ste zal ongetwijfeld het geval zijn, maar enig ge-voel van compassie zal het bij weinigen oproepen.Dat alles nog tot daaraan toe. Maar als deze speculant bij uitstek, een ondernemer kan je hem bezwaarlijk noemen, dan ook nog denkt de Belgi-sche regering de schuld te moeten geven bekruipt menigeen de neiging om zelfs en uitgerekend yves Leterme in bescherming te nemen. Politici werden geslachtofferd, het gerechtelijk apparaat is nog volop naar lichtere of zwaardere lekken op zoek en tracht een defi nitie van belangenvermenging in juridische standaardwerken te vinden.In de hem kenmerkende stijl van grootheidswaan-zin was Maurice Lippens de man die in april 2007 fortis tot de overname van ABN Amro liet beslui-ten. De overnameprijs van 24 miljard euro was en is geen peulschil, maar bovenal fortis had die centen niet. We mogen aannemen dat de boekhoudkun-dige kwaliteiten aan de Brusselse Koningsstraat toch aanwezig waren om dat te weten. Lippens en fortis overspeelden daarmee niet één, maar meerdere handen.In een beetje onderneming kost dit inderdaad de kop van de verantwoordelijke(n). En in een beetje goed gerund sociaaleconomisch systeem volgt daarop ook een rechtszaak, met of zonder De Tandt’s. Het blijft mateloos verwonderen dat Lip-pens en zijn medekornuiten bij fortis niet vervolgd werden. De eerste de beste werknemer die betrapt wordt op de kleinste diefstal krijgt gegarandeerd zijn ontslag. En ziet dat ontslag bevestigd door de arbeidsrechtbank. Met de stellige zekerheid dat die sanctie bekrachtigd zal worden door alle daarop volgende beroepsinstanties. En daarbovenop een sanctie van de rVA.Niet zo voor topverantwoordelijken van Belgische banken. Sterker nog, zij worden een jaar lang met rust gelaten. En als ze dan hun mond opentrekken, doen ze dat bij een journalist. Niet voor een recht-bank . En dan nog om anderen de schuld te geven. Terwijl ze eigenlijk ook de hele gemeenschap in de portemonnee deden duiken om de door hen begane fouten te temperen. Bweek. n

IN de mARGe

JAn De PAePe

Leidinggeven is voor veel kaderleden een stuk van het takenpakket. Wie leiding geeft, heeft ook een impact op het welzijn van anderen. Het Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (NVK) houdt op vrijdag 13 november een boeiende studie-dag onder de titel ‘Leidinggeven is welzijn creëren’. Vooral voor militanten uit de Comités voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW’s). Maar ook ande-ren zijn welkom.

De crisis mag de aandacht voor welzijn op het werk niet in de vergeetput doen be-

landen. De druk op werknemers neemt toe. Door de crisis, de structurele vergrijzing en de ‘ontgroening’ van de arbeidsmarkt. Volgens de ‘Vlaamse Werkbaarheidsmonitor’ heeft amper de helft van de werknemers in Vlaanderen een job die het kwaliteitslabel ‘werkbaar werk’ ver-dient. Ruim 1 miljoen Vlaamse werknemers kampt met stressklachten, heeft het lastig om werk en privé-leven te combineren of krijgt niet genoeg leer- en loopbaankansen om ge-motiveerd te blijven.Voor de LBC-NVK is het welzijn van werkne-mers een cruciale uitdaging voor onderne-

mers. Als een bedrijf te sterk op winst focust en te weinig oog heeft voor welzijn, dient daar-over gediscussieerd.Op de studiedag vertelt Frank Janssens (Stich-ting Innovatie & Arbeid) over de link tussen werkbaar werk, organisatieontwikkeling en personeelsbeleid. De deelnemers mogen zich daarna uitspreken over een reeks stellingen.In de namiddag is er ruimte voor een getuige-nis en een analyse van een kaderlid. Vic Van Kerrebroeck, actief op de studiedienst van de LBC-NVK, praat over de juridische mogelijk-heden om de thema’s organisatieontwikke-ling en welzijnsbeleid in het sociaal overleg aan te kaarten.De studiedag zoomt vooral in op de rol van kaderleden. Ben je geen kaderlid maar vind je het thema toch interessant? Ook dan ben je welkom. De bijeenkomst levert zeker veel tips op voor militanten die in een ondernemings-raad of CPBW zitten.De dag vindt plaats op vrijdag 13 november 2009. In de aula van de LBC-NVK, Suder-manstraat 5, 2000 Antwerpen. De deelnemers worden onthaald vanaf 9.00u. Wil je deelne-men? E-mail dan je naam, adres en onderne-ming naar [email protected]. Je hoeft niet in een ondernemingsraad of CPBW te zitten om mee te doen.

Meer details over het programma lees je op www.nvk.be. n

leiding geven is welzijn creëren

NVK-studiedag op vrijdag 13 november

De Accountantsvereniging LBC-NVK ontstond vanuit de vakbond LBC-NVK en zijn centrum voor volwassenenonder-wijs (vroeger bekend als de LBC-avond-scholen). De vereniging wil de belangen van de ‘cijferberoepen’ behartigen. Ac-countants, revisoren, boekhouders, belas-tingconsulenten enzovoort.

De organisatie werkt niet als een gewone beroepsvereniging. Meer dan andere

verenigingen toont ze aandacht voor diege-nen die in loondienst werken. Daarnaast is de transparantie van economische en fi nanciële informatie voor werknemers en hun vertegen-woordigers in bedrijven en instellingen voor de vereniging van belang.

De unieke mix van opdrachten en bekom-mernissen bezorgt de Accountantsvereniging LBC-NVK een erg specifi eke positie in het veld van de cijferaars.Rechtstreeks of via een ACV-mandaat zetelen we in adviesorganen en kunnen we wegen op besluitvorming en wetgevend werk.Het aanbod van de vereniging is breed. Er is een kwartaaltijdschrift (Activa) met informa-tieve bijdragen. Er zijn regionale studieavon-den over diverse thema’s. En er is een informa-tieve website.Aansluiten kan via een bericht aan de voor-zitter ([email protected]). Of via een e-mailtje naar [email protected]. Meer in-formatie op de website www.acclbc-nvk.be. Stu-denten kunnen tijdens hun studietijd gratis aansluiten. n

Accountants vereniging lBC-NVK neemt unieke positie in


GRIJZe GOlF

monIqUe BrAAm

In 2050 zal 27 procent van de Vlaamse bevolking uit 65-plussers bestaan. En in 2060 zal meer dan één op tien Vlamingen ouder dan 80 zijn. We leven met zijn allen langer, maar de veroudering op de arbeidsmarkt zet zich niet direct door. Dat kan je afleiden uit cijfers van de studiedienst van de Vlaamse regering. Het jongste verslag van de Vergrijzingscommissie sluit hierbij aan. De kosten van de vergrijzing lopen sterk op en worden zo langzamer-hand onbetaalbaar, meldt het rapport. Hoe lang kan de over-heid dit nog opbrengen? Met welke aanpak? En hoe lang kan de Belg nog leven van zijn pensioen? Ons Recht sprak met Chris Van Zeghbroeck. Zij werkt op de studiedienst van de LBC-NVK.

De Vergrijzingscommissie werd in 2001 uit de grond

gestampt. Ze moet de impact van de vergrijzing op de sociale uitga-ven onderzoeken. Het jaarlijkse verslag van de commissie is ver-plicht leesvoer voor de federale re-gering, de Hoge Raad van Finan-ciën, de Nationale Arbeidsraad en de Centrale Raad voor het Be-drijfsleven. In die laatste twee or-ganen zitten ook de vakbonden.Dit jaar durfde de commissie naast haar verslaggeving ook aan-bevelingen neer te pennen. De kosten voor sociale uitgaven swin-gen immers de pan uit. Vooral dan de kosten van de pensioenen en de gezondheidszorg. Mensen langer laten werken kan een deel van de oplossing zijn, staat in het verslag. De welvaartsvastheid van de pensioenen tijdelijk terug-schroeven is ook een optie, zeggen de auteurs.

ONS RECHT: Is langer werken dé oplossing?CHRiS VaN ZEGHBROECk nuan-ceert: “We moeten eerst het be-

staande grote potentieel aan arbeidskrachten benut-ten. Ouderen moeten aan het werk, maar ook de hui-dige generatie allochtonen, laaggeschoolden en jon-geren zoekt een job. Vanaf 2015 komt een nieuwe ge-neratie babyboomers op de arbeidsmarkt. Die mensen willen ook aan de slag. Dat betekent dat er ook nieuwe jobs moeten worden gecre-eerd.”

WelvaartsvastheidONS RECHT: En wat met de welvaartsvastheid van de pen-sioenen?CHRiS VaN ZEGHBROECk: “Dat punt ligt erg gevoelig bij de vakbonden. Dank-zij de aanhoudende inzet van de bonden konden we de ge-deeltelijke welvaartsvastheid van de pensioenen afdwingen. Tot voor een paar jaar was er amper sprake van welvaartsvastheid. Een belangrijke verklaring voor de lage wettelijke pensioenen in ons land. Een andere uitleg voor de lage wettelijke pensioenen ligt bij het loonplafond dat geldt bij de berekening van je pensioen. Bij het bepalen van het niveau van je pensioen baseert de overheid zich op het aantal jaar tewerkstelling. Maar de hoogte van dat inkomen wordt geplafonneerd. Daardoor lijdt de gemiddelde werknemer veel inkomensverlies. Het gemid-deld wettelijk pensioen van een Belgische werknemer bedraagt ongeveer 1.100 euro bruto per maand. Niet genoeg om de vroe-gere levensstandaard te handha-ven.”“Vandaar ook de groei van de tweede en de derde pijler. De twee-de pijler bestaat uit aanvullende pensioenen zoals de groepsverze-kering. Bij de derde pijler praat je over pensioensparen en de indivi-duele levensverzekering.”

ONS RECHT: Eigenlijk kent Belgie nog twee pijlers?CHRiS VaN ZEGHBROECk: “De vierde pijler is het ‘eigen huis’ en de vijfde pijler bestaat uit extra spaargeld, zeg maar het appeltje voor de dorst. Alles samen levert dat in het beste geval een aardig pensioen op, al heeft niet iedereen de middelen om een huis te kopen en flink te sparen.”“Als vakbond pleiten we voor een zo democratisch en solidair mo-gelijk pensioensysteem. We willen zeker geen afbouw van de wel-vaartsvastheid van de pensioenen. Dat zou – net zoals het rapport trouwens opmerkt – tot sociale drama’s leiden. Als we het wette-lijk pensioen verlagen, lopen veel gepensioneerden een groter risico om onder de armoedegrens te duiken. Nu al riskeert 23 procent van de gepensioneerden om on-der de armoedegrens te belanden. En met de almaar ouder worden-de groep gepensioneerden zal de vraag naar zorg groeien. Net zoals de kosten van die zorg.”

derde pijlerONS RECHT: Wat moet er volgens de vakbonden gebeuren?CHRiS VaN ZEGHBROECk: “Ook de vakbond kan geen wondermid-delen te voorschijn toveren. Maar we pleiten wel voor solidariteit. Volgens de Organisatie voor Eco-nomische Samenwerking en Ont-wikkeling (OESO) behoren de Belgische wettelijke pensioenen tot de poverste in Europa. De pen-sioenen verlagen kan zeker niet.”“De tweede pensioenpijler moet zo democratisch mogelijk zijn en voor alle sectoren gelden. Je kan bijvoorbeeld via sociale plannen afspraken maken voor alle werk-nemers in een bepaalde sector. We proberen dit nu in de non-profit-sector geregeld te krijgen.”“De derde pijler staat ter discus-sie. Het populaire pensioenspa-ren krijgt een fiscaal voordelige behandeling. Maar zo’n belas-tingvoordeel kost geld. Zou het niet eerlijker en meer solidair zijn om die centen te gebruiken voor hogere wettelijke pensioenen voor iedereen?” n

tsunami van de vergrijzing spoelt op ons af

Angst over betaalbaarheid pensioenen

Dollen tot je erbij neervalt (Linnea Cart-Lamy en Sara Eriksson)

Deugdzame burgers in-de-dop: kinderen op weg naar oorlog en terreur


FIlm

kArIn seBerechts

Voor wie wel eens dolle lui op ‘caféfi etsen’ heeft zien voorbij sjezen, hoeft het geen betoog: de mens in groepsverband is een eigenaardig wezen. Een beetje ‘silly’, af en toe, om het simpel te stellen. Er wil al eens een ‘grens’ sneuvelen. De zin voor verantwoordelijkheid is soms wat zoek. Maar nie-mand valt nu eenmaal graag uit de boot en iedereen heeft lak aan spelbrekers.

De Zweedse ‘downhill’-skiër Ruben Östlund, die zich

vaak in exclusief mannelijk ge-zelschap in berghutten ophield, kan erover mee praten. Hij doet dat, met verve en vooral veel her-kenbaarheid, in zijn debuutfilm

‘Happy Sweden’ ofte ‘Involun-tary’. In vijf aparte, door elkaar gemonteerde verhaallijnen voert hij een bont ensemble medemen-sen op. Een ‘pater familias’ krijgt op zijn verjaardagspartij een vuurpijl in het gezicht. Maar hij houdt zich kranig om de feestvreugde niet te bederven. Een touringcar met een theaterdiva aan boord strandt onderweg omdat de chauffeur een bekentenis eist van diegene die het toiletgordijntje sloopte. Een stel drinkebroers weet van geen op-houden met hun seksuele ongein aan het adres van één van hen. Twee hoogblonde tienermeiden dollen uitdagend voor de webcam en gaan daarna een avondje stap-pen. Een jonge schooljuf krijgt het op de heupen van haar rod-delende collega’s, die geen graten zien in een mep op zijn tijd…Östlund is een begenadigd obser-vator die zich lichtvoetig, afwis-selend met leedvermaak en bijna

grimmige ernst, met zijn mede-mensen inlaat. Bespiegelingen over reppen of zwijgen, ingrijpen of wegkijken, vertrouwt hij toe aan de kijker. Die krijgt daar, aan het eind van elke netjes op zwart eindigende sequentie, telkens een streepje bedenktijd voor. Door zijn blik plagerig te richten op be-nen, achterhoofden, een schouder

of vervormde spiegelbeelden, ga je als kijker je oren spitsen en je hals wat rekken, en sluist Östlund je onverhoeds zijn gezelschappen binnen. Waarmee de skiër bewijst dat hij het manoeuvreren nog lang niet verleerde. Gezelschap doet, zoals gezegd, soms rare din-gen met een mens. Leuk dat an-dere mensen daar af en toe fijne fi lms over maken.

‘Happy Sweden’ (aka Involuntary) is te zien in de Belgische zalen vanaf 7 oktober 2009.

happy Sweden (aka Involuntary)

kArIn seBerechts

Je oogst wat je zaait. Ziedaar de teneur van het nieuwste opus van Michael Haneke. De immer pessimistische Oos-tenrijker, die fi lm na fi lm de tentakels van maatschappe-lijk geweld ontwart, belandde in ‘Das Weisse Band’ (Eine Deutsche Kindergeschichte) ongeveer bij de kop van het monster aan. Bij het zenuw-centrum van waaruit alle impulsen vertrekken: de tota-litaire opvoeding.

Een zachtmoedige dorpson-derwijzer introduceert ons

aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog bij de notabelen van een Lutherse dorpsgemeen-schap: dominee, baron, huisarts,

landeigenaar. Het vredige dorp, nagenoeg onbereikbaar verloren gelegd in het Noord-Duitse land-schap, gaat na enkele wrede inci-denten almaar meer op een lugu-bere vesting lijken. Achter de gevels eisen de manne-lijke ‘bewaarders van de goede or-de’ met harde hand, harde woor-den en, als het even kan, perfide dreigementen, hun leiderschap op: over hun echtgenotes en on-derdanen, maar nog het meest over hun eigen kinderen. Slaag, straf en donderpreken moeten het kleine grut tot deugdzame burgers kneden. Bij ‘weerbarstig’ gedrag worden de kinderen te kijk gezet met witte armbanden. Elk menselijk gebaar lijkt wel een zie-kelijke kwaal die adequaat de nek moet worden omgewrongen…Haneke won een Gouden Palm met deze langzame maar mee-slepende studie, waarin hij peilt naar de kiemen van oorlog en ter-rorisme. En toont hoe die kiemen

in moedwillig besloten kringen gedijen én woekeren. ‘Das Weisse Band’ mijdt de shockeffecten uit Hanekes vroegere werk. Toch krijgt deze puristische, in strenge zwart-witbeelden gegoten fi lm er-gens onderweg de allures van een macabere thriller. Mét krakende vloeren, onheilspellend ruisend graan en kinderkoppen die zó uit ‘The Village of the Damned’ lij-ken geknipt. Of Hanekes donkere vooropstellingen niet af en toe aan de eenvoudige kant zijn, hoef

je je niet echt af te vragen. Ze zijn wat ze zijn. Feit is dat zijn geweld-exploraties altijd markante fi lms en ‘food for thought’ opleveren. Onderdrukking, indoctrinatie én wrok zijn zonder twijfel slechte leermeesters. Of zij het hele ar-senaal voor oorlog en terreur aanvoeren, daar moet ik na deze stuurse maar indringende vertel-ling nog eens diep over peinzen.

‘Das Weisse Band’ komt in België uit op 21 oktober 2009.

das Weisse Band


BOeK

GUtenBerG

Je kan het een uitgever niet kwalijk nemen. In het jaar dat Pater Jef De Veuster, voor de wereld Pater Damiaan, heilig wordt verklaard, is het meege-nomen dat er een nieuw Da-miaanboek in de winkel ligt. Hilde Eynikel klaarde de klus. Na twee eerdere Damiaanbio-grafi eën (‘Het Zieke Paradijs’ uit 1993 en ‘Damiaan, de defi nitieve biografi e’ uit 1999) waarvoor ze twintig keer naar Molokai reisde, vlooide ze nogmaals alle archieven, brieven en boeken uit over onze Grootste Belg. Eynikel goot haar bevindingen in het ultieme Damiaanboek: ‘Hotel Molokai, hoe Damiaan een thuis gaf aan de melaatsen’.

Ik praatte onlangs met een jon-gen van vijftien over het boek.

De ‘missionarishouding’ kende hij. Maar van een missionaris had hij nog nooit gehoord. Misschien is het verhaal van pater Damiaan dus toch nog niet bij iedereen be-kend. Welaan dan: Jef De Veuster wordt geboren in 1840 in Tremelo, als zevende uit een gezin van acht kinderen. Net als zijn broer Au-guste wil hij priester worden. Net wanneer Auguste zal worden uit-gezonden naar Molokai, wordt hij ziek. Jef neemt zijn plaats in en vertrekt als missionaris naar het eiland, om er zieltjes te winnen voor het katholieke geloof. Molokai ligt midden in de Stille Oceaan. Als Damiaan er aankomt, dient het eiland al acht jaar om er melaatsen op te vangen. Lepra of melaatsheid is een hoogst be-smettelijke ziekte. Molokai is een ballingsoord, waar lepralijders naartoe worden verbannen, na-dat ze door premiejagers zijn op-

gespoord. Pater Damiaan is 33 jaar oud als hij er als eerste priester voet aan wal zet. Het oorspronkelijke plan is dat hij er maar drie maanden zal blijven. Maar de jongeman uit Tremelo wil nooit meer van Molo-kai weg (“Ik wil me opof-feren voor de arme me-laatsen. De oogst schijnt hier rijp”).

dokter en priesterNiemand anders durft zich op het eiland te wagen. Dus wordt Damiaan maar tege-lijk dokter en pries-ter voor zijn zieken. Hij bouwt en wijdt zijn eigen kerk, slaat alle raadgevingen van zijn superieuren in de wind en begeeft zich doodgemoede-reerd onder de lepralijders. Het is een indrukwekkend moment en Hilde Eynikel beschrijft het goed, wanneer Damiaan voor het eerst een pijp opsteekt die hij even te-voren uit de besmette mond van een zieke pakte (“De mensen wil-len hem allemaal aanraken. Nu is hij inderdaad één van hen.”)Damiaan is geen flauwe jongen. Maar om de stank en de etteren-de wonden van zijn parochianen te kunnen verdragen – als hij de biecht hoort, moet hij soms zijn neus dichtknijpen – moet hij een uitzonderlijk moedig man zijn geweest. Hij schreeuwt om hulp voor zijn zieken en schrijft vlam-mende brieven naar zijn oversten die buiten zijn wil in de kranten terechtkomen. Zonder dat hij er erg in heeft, wordt hij een BV ‘avant la lettre’. Journalisten ko-men hem bezoeken op zijn eiland. Er verschijnt een boek over de le-prozerie. En in de Angelsaksische wereld wordt ‘father Damian’ een held. Weldoeners uit de hele wereld be-ginnen hem geld en geschenken te sturen, waaronder twee mas-siefijzeren tabernakels van dui-zend kilo elk. Damiaan bouwt een

pastorie, het Hotel Molokai uit de titel, waar iedereen mag binnen en buiten lopen. Op allerlei ma-nieren probeert hij het lot van zijn 800 zwaar zieken te verlichten. Aan een meisje van drie dat bang is om te sterven, belooft hij dat hij naast haar zal begraven worden zodat ze bij de wederopstanding samen het licht zullen zien. Dami-aan deelt zijn patiënten in clubs met een eigen kleur in en laat ze wedijveren om de mooiste begra-fenissen. “De competitie is moor-dend”, schrijft Hilde Eynikel, “maar de samenhang is groot”.

KwatongenIn 1875 – Damiaan is dan 35 jaar – ziet hij de eerste gevreesde gele vlekken op zijn armen en rug. Hij slaagt er voorlopig in zijn ziekte geheim te houden. Maar al gauw bezorgt zijn linkervoet hem he-vige pijn. Omdat lepra in die dagen nog gezien wordt als het verstgevorderde stadium van de geslachtsziekte syfilis, beschul-digen kwatongen hem ervan dat hij samenhokt met een melaatse vrouw. Op last van zijn superieu-ren onderzoeken twee artsen hem op syfi lissjankers. Tevergeefs. Op

hun vraag ‘Heeft u ooit seksuele betrek-kingen gehad?’ ant-woordt Damiaan: ‘Ik heb mijn gelofte van zuiverheid trouw on-derhouden.’Onvoorstelbaar. Een man offert zijn leven op om anderen te helpen. En toch wordt hij langs alle kanten gehoond, be-

lasterd en tegengewerkt. Damiaan wordt beschuldigd van fi nanciële malversaties. Er verschijnen ano-nieme roddelbrieven in de kran-ten. Hij verliest zijn licentie om huwelijken af te sluiten omdat hij per ongeluk een protestant in de echt verbond. Een Waalse pries-ter die hem komt helpen, krijgt het bevel meteen terug te vertrek-ken of eerst twee jaar noviciaat te doen. Damiaan vecht terug, maar intussen heeft de ziekte hem in haar macht. In het gezelschap van de ziekenzusters voor wier komst hij zolang ijverde, sterft Jef De Veuster op 15 april 1889, de eerste dag van de Goede Week. Hij sterft in Hotel Molokai, terwijl buiten op het grasveld ‘zijn’ melaatsen bidden en wenen. Honderdtwintig jaar na Dami-aans dood is lepra nog altijd niet uitgeroeid. Ondanks alle acties worden in ontwikkelingslanden nog elk jaar honderdduizenden nieuwe zieken ontdekt. HOTEL MOLOKAIHilde EynikelUitgeverij Lannoo334 blz.

hotel molokaiHilde Eynikel


koen DrIes

Op 8 juni 2009 gooien DHL Worldwide Network en DHL Worldwide Express Logistics, het Europees hoofdkwartier van de logistieke dochter van Deutsche Post, ’s ochtends nog gauw wat werknemers op staande voet buiten. Enkele uren later kondigen ze, in het Engels, een collectief ontslag van 221 werknemers aan.

Het koerierbedrijf DHL zal het grof spelen. Enkele maanden geleden zetten andere

DHL-dochters hun werknemers onder druk. Ze mogen kiezen tussen een onmiddellijk ont-slag of enkele meters verder doorwerken bij DHL, maar dan met een nieuw contract. Vaak zijn het sterk gespecialiseerde mensen en ka-derleden. In het nieuwe contract behouden ze hun aantal dienstjaren, maar accepteren ze in de kleine lettertjes de wettelijke minimale op-zegvergoeding. De loopbaankans blijkt moord met voorbe-dachten rade: DHL liet deze mensen afstand doen van hun sociaal plan of zelfs van de ge-wone opzegvergoeding. Kort daarop worden ze rücksichtslos geliquideerd. Maar ook anderen zijn de klos. Al noemt de ‘ceo’ dit in een e-mail, George Orwell indachtig, ‘een beter sociaal plan dan ooit in België met een vakbond on-derhandeld werd’. Om zijn slag thuis te halen schermt DHL Worldwide zijn werknemers af van externe hulp. Zo wordt de Belgische vertegenwoordi-ger in de Europese ondernemingsraad (EOR) botweg aan de deur gezet. Pas wanneer een advocaat DHL Worldwide de EOR-overeen-komst onder de neus duwt, wordt zijn aanwe-zigheid getolereerd. Ook de Europese onder-nemingsraad zelf komt in het geweer. Blijkt dat DHL Worldwide daar enkele weken voor de aankondiging zat te liegen. Er zou in het hoofdkwartier geen herstructurering komen, hield het management vol.Het personeel zelf organiseert zich toch. Nog voor een personeelsvergadering op 17 juni die-nen zoveel DHL’ers zich bij de drie bonden als nieuw lid aan, dat de procedure tot uitbouw van een vakbondsafvaardiging wordt gestart. Het personeel eist dat de ‘procedure Renault’ ernstiger wordt gevolgd.

dure advocatenMaar DHL weigert met de afgevaardigden te praten. Het bedrijf laat geen enkele ruimte om ook maar enig alternatief uit te werken. Op vragen over cijfers of de economische noodzaak voor de reorganisatie komt er géén antwoord. Maar één cijfer lekt uit: DHL trok 300.000 euro uit om dure advocaten in te hu-ren. Hulp om de werknemers zonder overleg en zonder sociaal plan buiten te werken.

Onder druk van het ontevreden personeel be-sluiten de nieuwe vakbondsafgevaardigden juridische stappen te ondernemen. Op 1 juli wordt DHL Worldwide in kortgeding gedag-vaard om een betekenisvol overleg af te dwin-gen. Als het er om gaat stakingen te breken, blijken rechtbanken bijzonder snel. Om over-leg af te dwingen, steekt het zo nauw niet. Met de 300.000 euro wordt het advocatenkan-toor Claeys & Engels ingezet om het ene uit-stel na het andere te verkrijgen en om de ene proceduretruc na de andere toe te passen. In principe werd een uitspraak in kortgeding op 21 september verwacht. De onderneming ge-bruikt nu het argument dat de hoogdringend-heid weg is. Iedereen ligt immers al buiten. Een standpunt dat juridisch best mag klop-pen, maar verder in alle opzichten pervers te noemen is.

eenzijdigDe directie zette de – nooit echt gevoerde – ‘procedure Renault’ al op 3 juli eenzijdig stop. Nu zegt DHL Worldwide dat het ‘amper’ de helft zal ontslaan. DHL bouwde een marge in, voor het geval er toch onderhandelingen no-dig waren. Gewone werknemers, de vakbonds-afvaardiging en de bonden tekenen bezwaar aan op grond van de Wet Renault. De onder-neming negeert dat en ontslaat eind augustus de slachtoffers van haar willekeur. In de infor-matica-afdeling deed het bedrijf er vlug nog wat ontslagen bovenop. Nooit aangekondigd, maar toch maar snel meegenomen. De Vlaamse overheid zorgt voor de ‘kers op de taart’ in dit dossier. De federale wetgeving schrijft voor dat de eenzijdige afsluiting in V l a a n d e r e n n a a r de VDAB gestuurd wordt. Die onder-zoekt het dossier en beslist na onderzoek of de regels van cao 24 zijn nageleefd. Daarna volgt een pe-riode van 30 dagen waarin niet mag wor-den ontslagen. De VDAB kan beslissen die periode te verlen-gen tot 60 dagen. Dat gebeurt doorgaans op verzoek van de werknemers of de vakbonden.

VandenbrouckeNu blijkt de Wet Renault het slachtoffer te zijn van Frank Vandenbroucke (sp.a), de vo-rige Vlaamse minister van Werk. Vanden-broucke besliste dat de periode van 30 dagen alleen verlengd mag worden als ook de werk-gever daarom vraagt (sic). Bovenden onder-zoekt de VDAB het dossier niet. Ook als er valse stukken in zitten (van DHL Worldwide), of zelfs als er duidelijk en gefundeerd bezwaar wordt aangetekend in toepassing van de Wet Renault, aanvaardt de VDAB altijd het dossier en laat de VDAB zo snel mogelijk de 30 dagen aflopen. In Wallonië onderzoekt de Forem het dossier wel zoals het hoort. Het officiële excuus luidt dat de VDAB niet wil tussenbeide komen in het sociaal overleg. Al-les wat de werkgever oplepelt, wordt geloofd. Alles wat hij vraagt, wordt toegestaan. Wat de VDAB wel nog doet, is een brief schrijven waarin de dienst attesteert dat de vereisten van de Wet Renault werden nageleefd. “Niet tus-senbeide komen” betekent voor Vandenbrouc-ke dus de rode loper uitrollen zodat bedrijven zo snel en goedkoop mogelijk personeel kun-nen buitenzetten, desnoods op basis van valse stukken. Alleszins zonder die vervelende fede-rale sociale bescherming. Zo knoopt de VDAB feilloos aan bij de nacht-wakersstaat. Tot 1883 bestond het arbeidsrecht uit artikel 1781 van het Burgerlijk Wetboek: bij betwistingen over het loon wordt de werkgever op zijn woord geloofd. ‘Franky goes Napoleon.’ En de Vlaamse werknemer zal het geweten heb-ben. Van de nieuwe minister van Werk wéten we tenminste dat hij van Voka komt. n

SOCIAAl

Koerierbedrijf dhl Worldwide speelt het grof

In Vlaanderen heeft de werkgever altijd gelijk

monIqUe BrAAm

lBC-NVK en web 2.0In het vorige nummer van Ons Recht las je al dat de LBC-NVK ook te vinden is op populaire sociale netwerksites als Facebook. Verder kon je ons al vinden op blogger en pi-casa. Sinds kort breidden we onze sociale netwerken nog maar eens uit.

twitter mee Twitter.com is een netwerksite waar gebruikers korte be-richtjes of ‘tweets’ publiceren. Die tweets beantwoorden meestal de vraag ‘waar ben ik nu mee bezig?’. Twitter is al lang geen vrijblijvende site voor jongeren en computer-freaks meer. De recente dramatische gebeurtenissen rond de verkiezingen in Iran waren vooral via Twitter en YouTu-be nog te volgen nadat de Iraanse autoriteiten de journalis-ten en hele delen van internet in de ban hadden gedaan.De LBC-NVK gebruikt twitter om snel uit te leggen waar de vakbond rond werkt, waar we ons bevinden of waar je als werknemer ander interessant (vakbonds)nieuws kan vinden. We twitteren bijvoorbeeld over actuele bedrijfs-dossiers, een actie te velde, deelname aan een nationale betoging enzovoort. Je kan berichtjes plaatsen via je pc/mac of je zaktelefoon. En vooral dat laatste zorgt ervoor dat je zeer kort op de bal speelt als het erom gaat nieuws (bekend) te maken. Om te kunnen twitteren maak je zelf, net zoals bij Face-book, een profi el aan. Berichtjes lezen en links gebruiken kan altijd. Twitter en Facebook werken ook nauw samen. Via onze Facebookpa-gina surf je gemakkelijk naar Twitter en vice versa.Twitter LBC-NVK: http://www.twitter.com/lbcnvkFacebook: http://fbook.me/lbc-nvk

lBC-NVK en deliciousDelicious is een ‘social bookmarking’-website. Een plat-form waar je je favoriete websites kan opslaan. Zeg maar je ‘favorieten’ in je internetbrowser online voor iedereen of gedeeltelijk voor iedereen. Deze website dient niet al-leen om favoriete sites te bewaren. Je kan ze ook gebruiken als krachtige zoekmachine. Alle informatie kan openbaar ter beschikking worden gesteld. Tenzij je als gebruiker de links markeert als privé. In de loop der jaren verzamelden we heel wat interessante links die we binnen de LBC-NVK bekendmaakten. Het me-rendeel van die links kan ook nuttig zijn voor jou als werk-nemer. Vandaar dat we onze delicioussite nu met iedereen willen delen. Je zoekt het best via ‘tags’, de trefwoorden die we als organisatie ingaven. Trefwoorden als arbeid, crisis-maatregelen, gelijke kansen, sociale zekerheid, welzijn, zwangerschap. Je kan ook zoeken op ‘meest recent’ of al-fabetisch. In Delicious kan je ook kijken naar links die andere orga-nisaties of personen erop zetten. Zo creëer je een heel net-werk van links.http://delicious.com/lbcnvk

En voor de volledigheid nog de url’s van blogger en picasa:http://picasaweb.google.com/lbcnvkfotohttp://lbcnvk.blogspot.com

INB XlBC-NVK en web 2.0In het vorige nummer van Ons Recht las je al dat de LBC-NVK ook te vinden is op populaire sociale netwerksites als Facebook. Verder kon je ons al vinden op blogger en pi-casa. Sinds kort breidden we onze sociale netwerken nog

INB X

GIno DUPont

De bedienden uit de textielsector weten maar al te goed wat het is om in economisch onzekere tijden te leven. Meer dan ooit is het belangrijk om aandacht te beste-den aan vorming en opleiding. De vzw COBOT-bedienden denkt toekomstgericht en wil investeren in talent uit de sector. Er zijn nu interessante nieuwe opleidings-kansen.

COBOT-bedienden kreeg extra centen via ‘Herstel het vertrou-

wen’, een impulsplan van de Vlaamse overheid. Hierdoor is het mogelijk om de drempel voor werknemersoplei-dingen tijdelijk gevoelig te verlagen. Het AVANTI-plan biedt interessante kansen aan bedrijven en werknemers. Het letterwoord AVANTI staat voor ‘Aanvullende vormingsacties in de textielindustrie’.Het opleidingsaanbod van COBOT-bedienden is nu uitgebreid. Bijvoor-beeld met diverse algemene en textiel-

specifi eke technische opleidingen. En met Excelopleidingen voor gevorder-den.Wil je los van je onderneming een op-leiding volgen die je sterker kan maken op de arbeidsmarkt (dus geen hob-bycursus)? Dan kan je maximaal 250 euro steun krijgen. Combineren met opleidingscheques is mogelijk. Het mag niet gaan om een opleiding die te maken heeft met je huidige job en die je op vraag van de werkgever volgt.Er is nu ook een extra premie als je een opleiding volgt tijdens dagen van economische werkloosheid. Bij een opleiding op eigen initiatief krijg je een premie van 10 euro per dag.Al deze maatregelen gelden tot en met 31 januari 2010. Sommige ervan worden retroactief toegepast vanaf 1 april 2009.In december volgt een evaluatie. De sociale partners beslissen dan, op ba-sis van de noden en de beschikbare middelen, of een verlenging mogelijk is tot 31 juli 2010. Dat is de eindda-tum die de Vlaamse overheid naar vo-ren schoof.

Meer info over de diverse maatregelen vind je op www.avanti.be n

Opleidingen voor werknemers uit textielsector

AVANTI zorgt voor extra kansen


ervaringsbarema in pC 218 In paritair comité 218 is vanaf 1 oktober 2009 een nieuw barema van toe-passing. Start je op 1 oktober of later bij een nieuwe werkgever uit de sec-tor, dan wordt het minimumloon bepaald op basis van je beroepserva-ring. Ben je op 30 september in dienst, dan loopt het loon gewoon door. In een nieuw nummer van INFO 218 staat uitgelegd hoe het nieuwe ba-rema dient toegepast. Het informatieblad van de sector kan je krijgen bij je LBC-NVK-secretariaat of vinden op www.lbc-nvk.be.


Ziekenhuizen, ROB-RVt, revalidatiecentra, thuisverzorgingIn de sectoren van de privé-zie-kenhuizen, ROB-RVT (rustoor-den voor bejaarden en rust- en verzorgingstehuizen), revalida-tiecentra en thuisverzorging (PC 330.00) wordt van 1 september tot 30 november 2009 de vak-bondspremie uitbetaald. De premie bedraagt 62 euro voor leden die de volledige vakbonds-bijdrage betalen en 31 euro voor wie de bijdrage voor deeltijdsen betaalt.Om er recht op te hebben, moet je sinds ten minste 1 oktober 2008 gesyndiceerd zijn en op de dag van de uitbetaling in orde zijn met de betaling van de le-denbijdrage.De uitbetaling gebeurt door overschrijving op rekening van de begunstigde. De rechtheb-benden moeten op hun tewerk-stellingsattest hun onderne-ming en plaats van tewerkstel-ling vermelden. Het attest moet ondertekend worden terug-gestuurd naar het plaatselijke LBC-NVK-secretariaat.

Openbare kredietinstellingenIn de periode van 15 september tot 15 december wordt aan de gesyndiceerde bedienden in de openbare kredietinstellingen (OKI’s) de vakbondspremie uit-betaald. Die bedraagt 25 euro. Om recht te hebben op de pre-mie moet je minstens sinds 1 december 2008 vakbondslid zijn en dat nog steeds te zijn op het ogenblik van de uitbetaling. Ook moet je vorig jaar minstens zes maanden gewerkt hebben in de sector van de OKI’s (paritair comité 325). Wie vorig jaar met pensioen of brugpensioen ging, heeft ook recht op de premie als hij dat jaar nog minstens een maand in de sector werkte. De attesten om de premie te krij-gen werden inmiddels bezorgd. Ze moeten ingevuld en onderte-kend worden terugbezorgd aan de LBC-NVK-Brussel, ter atten-tie van Vera Janssens, Pletinckx-straat 19, 1000 Brussel.

uitBEtaLiNg VaKBoNDsprEMiE

216.00 Notarisbedienden vorige lonen x 0,996308.00 Maatschappijen voor hypothecaire leningen, sparen en kapitalisatie vorige lonen x 0,9975309.00 Beursvennootschappen vorige lonen x 0,997476310.00 Banken vorige lonen x 0,9975

iNDExaaNpassiNgEN VaNaf oKtoBEr 2009

OPLEIDINGSAANBOD*

DAG- EN AVONDCURSUSSEN VOOR VOLWASSENEN

CENTRUM VOOR VOLWASSENENONDERWIJS LBC-NVK

n TALEN:n Arabischn Chineesn Duitsn Engelsn Fransn Grieksn Italiaans

n Japansn Portugeesn Russisch

n Spaansn Nederlands Tweede Taaln Praktisch Nederlands

n INFORMATICA:n Toepassingssoftwaren Besturingssystemen & Netwerkenn Programmeren

n HOGER ONDERWIJS: n Graduaat Bedrijfsorganisatien Graduaat Boekhoudenn Graduaat Fiscale Wetenschappen

n ALGEMENE VORMING

n PERSONENZORG

n JEUGD- EN GEHANDICAPTENZORG

n LOGISTIEK ASSISTENT GEZONDHEIDSZORG

n POLYVALENT VERZORGENDE

n BEGELEIDER IN DE KINDEROPVANG

n BLOEMSCHIKKEN

n KANT

n KOKEN

n KLEDING - NAAIEN

n MODE

n BOEKHOUDEN - INFORMATICA

n BUROTICA

n MARKETING & VERKOOPSBELEID

n TOERISME & ONTHAAL

n MARITIEM MEDEWERKER

n AUTOMATISERINGSTECHNIEKEN

n AUTOCAD - CAD-INVENTOR

n AUTOMECANICIEN

n HOTELBEDRIJF

n TUINBOUW

n HAARTOOI - DAMESKAPPEN

n SCHOONHEIDSVERZORGING

VESTIGINGSPLAATSEN en INLICHTINGEN

* niet elke opleiding wordt in elke vestigingsplaats aangeboden!

n ANTWERPENn Boom

n BERINGENn Lummenn Herk-de-stad

n MORTSEL

n BORGERHOUT n Brasschaatn Kalmthoutn Kapellenn Merksemn Wuustwezel

n SINT-NIKLAAS

n Beverenn Stekene

n TURNHOUT

n Hoogstraten

www.lbconderwijs.be

De LBC-NVK voert de vorming en (bij-) scholing van bedienden en kaderleden hoog in het vaandel. Met-een na de oprichting kwam er een aparte organisatie die in de loop der jaren uitgroeide tot de vzw Volwas-senenonderwijs LBC-NVK. Zes grote centra voor vol-wassenenonderwijs (het vroegere avondonderwijs of onderwijs voor sociale promotie) organiseren elk jaar honderden cursussen die duizenden gegadigden be-dienen.

De LBC-NVK besloot recent om haar leden een fikse korting aan te bieden als ze zich inschrijven voor een cursus in één van de eigen scholen tijdens het school-jaar 2009-2010. Die korting geldt enkel voor de leden zelf, dus niet voor familieleden, vrienden of kennis-sen. Ze geldt enkel voor een inschrijving in een CVO LBC-NVK. De adressen en het aanbod vind je op www.lbconderwijs.be.

Leden die van de korting willen genieten, vullen on-derstaande (originele) bon volledig in en bezorgen hem aan het plaatselijke LBC-NVK secretariaat, of sturen hem op naar LBC-NVK Bon CVO, Suder-manstraat 5, 2000 Antwerpen.

Eind november 2009, eind april 2010 en eind juni 2010 worden alle ingezamelde bons verwerkt. De storting op de bankrekening zal dan gebeuren.

BON teR WAARde VAN 10 eURODeze bon geeft leden van de LBC-NVK recht op een tegemoetkoming door LBC-NVK ter waarde van 10 euro voor het door hen betaalde inschrijvingsgeld voor een cursus bij een CVO LBC-NVK in het schooljaar 2009-2010. De bon geeft enkel recht op terugbetaling als het gaat om een ori-ginele bon én om een volledig ingevulde bon. De bon geldt bovendien enkel voor de leden, en elk lid kan slechts één bon terugbetaald krijgen. De terugbetaling gebeurt via overschrijving op de bankrekening van het lid.

Naam:............................................................................................................................................................................

Adres:............................................................................................................................................................................

Lidnummer LBC-NVK: ...............................................................................................................................................

rekeningnummer:.....................................................................................................................................................

Ingeschreven in CVO (schrappen wat niet past):Antwerpen - Borgerhout – Mortsel – Beringen - Sint-Niklaas - Turnhout

Inschrijvingsnummer in CVO:.................................................................................................................................

Knip deze bon uit. Alleen originele bonnen komen in aanmerking.


wALter

Ik weet dat er een gouden regel be-staat: “Tell a dream, lose a reader”. Anders gezegd, een schrijver die een droom beschrijft, is gegaran-deerd een lezer kwijt. Maar mijn droom van vannacht was kort en zinnig en misschien heeft iemand er wel wat aan. Hij ging over het gezelschapspel Monopoly en over de vrije wil. Al honderden jaren lang debat-teren nog grotere filosofen dan ikzelf over de vrije wil. Je hebt de ‘believers’ die zeggen dat een mens zelf kan uitmaken wat hij doet en laat, zolang hij niet in de gevan-genis zit of vastgeketend is. En je hebt fi losofen die volhouden dat God al onze menselijke handelin-gen bepaalt. Net zoals er denkers zijn die beweren dat al wat we wel of niet doen vooraf vastligt in on-ze genen. Zelf droomde ik over Monopoly. In mijn jeugd was Monopoly het populairste spel dat er bestond. Elke speler kreeg startgeld en werd dan het bord rondgestuurd om straten, huizen en nutsvoor-zieningen te kopen. Wie erin slaagde zijn tegenstanders failliet te laten gaan, was de winnaar. De teerlingen beslisten of een speler een gunstige straat (de Groen-plaats in Antwerpen) of een min-der goed gelegen straat (de Diest-sestraat in Leuven) kon kopen. Het lot bepaalde of je zo’n straat kon kopen. Eerst moest je op het juiste vakje belanden.

StationsIk won vaak met Monopoly. On-der meer omdat ik had ontdekt dat er geld te verdienen was met de stations. Er waren er vier: Noord, Zuid, Centraal en de Buurtspoor-wegen. Wie de vier stations bezat, haalde daar een mooi, regelmatig inkomen uit. Let op, nu komen we bij het hoge-re denkwerk. En bij mijn droom. Stel, droomde ik, dat je bij de start van het Monopolyspel een vijf gooide. Een vijf bracht je op het vakje van het Noordstation. Was het een prestatie om die vijf te gooien? Nee. Was het vrije wil? Nee, het was puur toeval. Met een vier moest je meteen al belas-ting betalen. Als je een zes gooide, kreeg je die stomme Steenstraat in Brugge. Een vijf was goed, met een vijf kon je het Noordstation kopen. Het was toeval maar het was een bof. Maar nu: zodra een speler één sta-tion had, wilde hij ze alle vier. Hij ging bieden en sjacheren en ruilen tot hij zijn doel had bereikt. Een groot deel van het spel draaide voor hem om die stations. Je kan dus zonder overdrijven zeggen dat de vijf die hij bij het begin van het spel had gegooid, de rest van zijn spelnamiddag beïnvloedde, wat zeg ik: bepaalde.

echte levenToen legde ik de link naar het ech-te leven. Volgens mij (droomde ik) is er helemaal geen vrije wil. Als een jongetje geluk heeft (lees:

een vijf gooit), is zijn mama rijk en wijs en heeft ze veel liefde en tijd om hem te sussen als hij in zijn wiegje ligt te huilen. Als hij een overwerkte moeder treft, die hem alleen maar oppakt om hem geërgerd door elkaar te schudden, heeft hij pech. Wordt hij groot of klein, roodharig of blond, zal hij een brilletje moeten dragen of niet? Dat heeft allemaal niks met vrije wil te maken, het is allemaal toeval. Maar vanaf dan gaat zijn leven meteen al een bepaalde rich-ting uit, u heeft zelf vast genoeg fantasie om in te vullen hoe. Ja, hoor ik u zeggen, maar niet ieder kind met een trieste jeugd wordt een ongelukkig mens of een boefje. Met wat wilskracht en inzicht kan zo’n jongen toch het tij doen keren? Dat is waar, maar zonder wilskracht? En zonder in-zicht? En hoe komt iemand aan wilskracht en inzicht, tenzij door bij de belangrijke kruispunten in zijn leven ook weer fortuinlijk te dobbelen? Net voor ik wakker werd, droom-de ik zelfs dat ik voor een recht-bank stond. Een man die een diefstal pleegt, kan daar niks aan doen, geachte leden van de jury, hoorde ik me zeggen. Net zomin als de meneer daar vooraan het kan helpen dat hij rechter gewor-den is. De één gooide een vier, de ander een vijf. Wilt u daaraan den-ken voor u een vonnis velt?

ONS ReChtVERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Marc WEYNS

sudermanstraat 5 • 2000 antwerpenHOOFDREDACTEUR: Denis BOUWEN

REDACTIESECRETARIS: Jan DECEUNYNCK

VORMGEVING: peer DE MAEYER

DRUKKERIJ: Corelio printingREDACTIE EN ADMINISTRATIE:sudermanstraat 5- 2000 antwerpen tel. 03/220.87.11 • fax 03/[email protected]

lBC-NVK-SeCRetARIAteN

• 9300 AALst, Hopmarkt 45 tel. 053/73.45.20, fax 03/220.88.01 [email protected]• 2000 AntwerPen, Nationalestraat 111-113, tel. 03/222.70.00, fax 03/220.88.02 [email protected]• 8000 BrUGGe, oude Burg 17 tel. 050/44.41.66, fax 03/220.88.04 [email protected]• 1000 BrUsseL, pletinckxstraat 19 tel. 02/557.86.40, fax 03/220.88.05 [email protected]• 9200 DenDermonDe, oude Vest 146 tel. 052/25.95.60, fax 03/220.88.19 [email protected]• 9000 Gent-eekLo-ZeLZAte, poel 7 tel. 09/265.43.00, fax 03/220.88.08 [email protected]• 1500 hALLe, Vanden Eeckhoudtstraat 11 tel. 02/557.86.70, fax 03/220.88.06 [email protected]• 3500 hAsseLt, Mgr. Broekxplein 6 tel. 011/29.09.61, fax 03/220.88.09 [email protected]• 8900 IePer, st. Jacobsstraat 34 tel. 059/34.26.40, fax 03/220.88.10 [email protected]• 8500 kortrIJk, president Kennedypark 16D tel. 056/23.55.61, fax 03/220.88.12 [email protected]• 3000 LeUVen, L. Vanderkelenstraat 32 tel. 016/21.94.30, fax 03/220.88.13 [email protected]• 2800 mecheLen-rUPeL, onder den toren 5 tel. 015/28.85.65, fax 03/220.88.14 [email protected]• 8400 oostenDe, Kan. dr. L. Colensstraat 7 tel. 059/55.25.54, fax 03/220.88.15 [email protected]• 9700 oUDenAArDe, Burgschelde 5 tel. 053/73.45.25, fax 03/220.88.03 [email protected]• 8800 roeseLAre, H. Horriestraat 31 tel. 051/26.55.44, fax 03/220.88.17 [email protected]• 9100 sInt-nIkLAAs, H. Heymanplein 7 tel. 03/760.13.40, fax 03/220.88.18 [email protected]• 2300 tUrnhoUt, Korte Begijnenstraat 20 tel. 014/44.61.55, fax 03/220.88.20 [email protected]• 1800 VILVoorDe, toekomststraat 17 tel: 02/557.86.80, fax: 03/220.88.07 [email protected]

ALGemeen secretArIAAt2000 AntwerPen, sudermanstraat 5tel. 03/220.87.11, fax 03/220.89.83e-mail: [email protected]

monopoly en de vrije wil

Ons Recht, nummer9 oktober 2009

Documents

Transcript of Ons Recht, nummer9 oktober 2009