Ons Recht, mei 2011

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel

12-13Albert Heijn kiest voor franchise

115de jaargang | nummer 5 | Mei 2011

10

V E R D R I E T B I J

D E G E LU KS FA B R I E K

18

SY RA L V E R N I E U WT

A R B E I DS O R G A N I SAT I E

RUBRIEKSNAAM

2 | Mei 2011 | 115de jaargang | Ons recht

StandpuntBonussenBonussen

CampagneIndustrie

InboxIndustrie

SociaalDistributie

Over de grenzenSociaal

Op de praatstoelInnovatie

Arbeids-GerichtActie

GenderChemie

Groepsverzekering

In de margeFilmFilm

BoekFinanciën

Sociaal

Uitbetaling vakbondspremieIndexaanpassing

AchterklapVanmol

3

4

5

6

8

9

9

10

11

12

14

15

16

18

19

20

22

23

24

25

25

26

26

27

28

29

30

30

30

31

32

Onwaardig inkomenBepaalde bonussen blijken vergiftigd geschenkBankiersbonussen brengen tongen in beroeringafschaffing bankgeheim laat op zich wachtenSociaal akkoord bij dera is er één om in te kaderenSpaar papier

Werken in ‘de geluksfabriek’ is lang niet altijd een pretjeVeolia zet Belgisch afval in de etalagealbert Heijn waagt zich op Belgische markt

Bonduelle maakt reclamestunt van sluiting La CorbeilleLeven na CarrefourZetmeelproducent Syral zoekt naar betere arbeidsorganisatie

netwerk Sensor maakt mooie beurt op jobbeurzenSectorgesprekken bieden kans om lat meer gelijk te leggenBonden realiseren evenwichtig akkoord in scheikundeVereffening verzekeraar roept vragen op over groepsverzekeringenalles weten over je loon

TomboyLe gamin au vélodienstreizen van een thuisblijverMoeilijke evenwichtsoefening bij Mercator VerzekeringenLBC-nVK-delegatie maakt groot verschil bij Cisco Systemsnieuwe regeling studentenwerk geldt pas vanaf 2012

Vertaalcomputer

INhOUD

De distributiegroep Carrefour heeft in 2010 zwaar gesa-neerd in haar Belgische win-kels. els Van Overstraeten, nelly Heymans en Paul Laroy behoorden tot de werkne-mers die zo hun werk verlo-ren. Zij vertellen over hun tijd bij Carrefour en over wat er daarna volgde. een verhaal van nostalgie, bittere pillen en ook nieuwe toekomstperspec-tieven. els, nelly en Paul doen hun zeg op p. 16-17.

© f

oto:

DAN

IËL

RYS

Ons recht | 115de jaargang | Mei 2011 | 3

Onwaardig inkomen

stan

dp

unt.

ferre wyckmans

algemeen secretaris

De riante bonussen zijn weer hele-maal terug van amper weggeweest. alleen wie te kwader trouw is, durft beweren dat de irritatie hierover is ingegeven door jaloersheid. en het is eveneens kwade trouw om de onte-vredenheid hierover af te doen als plat populisme. Volkomen terecht ergeren werknemers zich aan de onfatsoen-lijk hoge bedragen die worden toege-kend aan enkelingen. wat hier aan de hand is, kan echt niet door de beugel.

Voorstanders van de bonussen zwaaien met argu-menten allerhande. Aangegane engagementen of afspraken, de wettelijke regels die ‘worden nage-leefd’, voorbeelden uit andere landen, de nood-zaak om topmanagers in bedrijven te houden, mensen vergoeden voor geleverde of extra inspan-ningen, het eenmalig en uitzonderlijk karakter…Geen van die argumenten blijft overeind als je een beetje doordenkt. Als bedrijven voortaan alle individueel aangegane engagementen als leidraad van hun handelen nemen, dan wordt nie-mand nog ontslagen. Arbeidsovereenkomsten zijn immers in de eerste plaats overeenkomsten, zeg maar heel formele afspraken. Betekent een bedrijf leiden voortaan gewoon dat je netjes binnen de wettelijke lijntjes kleurt? Dan wordt ondernemen een puur juridische kwestie waarbij ethiek en nor-men geen rol meer spelen.

Dubbel ergerlijk

De bonussen bij een aantal banken zijn dubbel ergerlijk. Twee jaar geleden werd diep in de staats-kas gegrabbeld om de banken te redden. Op dit moment helt de negatieve balans nog altijd over naar de gemeenschap. Die heeft nog grote som-men tegoed die ze op tafel legde. Het zou de ver-antwoordelijken van de banken sieren als ze eerst de gemeenschap in het rendement zouden laten delen in plaats van enkele toplui.Wat ons betreft, gaat het debat niet alleen over de bonussen op zich. Bonussen zijn om een aantal redenen verwerpelijk. Met name omdat ze drei-gen managers te belonen die grote risico’s nemen. Het waren toch precies de onverantwoorde risico’s, genomen door topbankiers, die de wereldwijde financiële en economische crisis veroorzaakten? Er worden ook bonussen betaald omdat mana-gers hun saneringsplannen goed uitvoeren. Toplui verdienen dus extra als ze meer volk aan de deur zetten. Zowel voor de vakbond als voor de hele maatschappij is zoiets verwerpelijk.Maar naast de bonussen, die een verkeerde bedrijfslogica belonen, zijn er ook de onbetame-lijk hoge lonen. Hoe kan je ernstig verantwoorden dat iemand 1 miljoen euro per jaar verdient? Zo’n

vast loon legt een wanverhouding bloot tussen top en basis.

Loonspanning

Als werkgevers praten over de loonspanning, heb-ben ze het over het verschil tussen netto- en bru-toloon dat maximaal één op twee bedraagt. De vakbond heeft het ook over de loonspanning. Maar dan gaat het wel over de spanning tussen enerzijds de laagste inkomens en anderzijds de hoge of hoogste inkomens. Op dat vlak kom je al gauw aan verhoudingen van 1 op 50, of nog veel erger.Het gewaarborgd gemiddeld minimum maand-inkomen bedraagt voor een 21-jarige momenteel 1.415 euro. Op jaarbasis praat je dan over een loon van 16.980 euro, vakantiegeld niet inbegrepen. Bij de jongste besprekingen over een interprofessio-neel akkoord was een algemene verhoging hiervan voor de werkgevers ‘onbespreekbaar’. Sterker nog, in 2011 is het bij wet verboden om enige loons-verhoging te geven. Hoe schizofreen dreigt dan, met de blik op die hoge vaste en variabele lonen, een debat over loon- en arbeidsverhoudingen te worden? Terwijl de minima niet mogen stijgen, staan er dankzij allerlei trucs geen limieten op de maxima voor de ‘happy few’. Unizo, de koepel van zelfstandige ondernemers, vindt dat er ook nog een indexsprong moet worden doorgevoerd. Een inlevering van twee procent. Het VBO stelt zelfs dat het debat over indexingrepen ‘sociaal’ is. Wie dat debat niet wil voeren, toont zich ‘onverantwoordelijk’, beweert de organisatie. Dat toont aan hoe veraf de verte-genwoordigers van de werkgevers van de realiteit verwijderd zijn.Ondertussen wordt op Europees niveau de harde besparingslijn bepleit en wordt er gewerkt aan een Europese loonnorm. Die norm geldt welis-waar alleen voor de werknemers. Voor de groep wier contract onzeker is en blijft en voor wie loon-matiging het enige ‘perspectief ’ is.Moraal van dit verhaal? De vakbonden moeten de belangen van de werknemers meer dan ooit in bescherming nemen.

naast de bonussen zijn er ook de onbetamelijk

hoge lonen. Hoe kan je ernstig

verantwoorden dat iemand

1 miljoen euro per jaar verdient?

© f

oto:

DAN

IËL

RYS


robert Veekman

De megabonussen bij som-mige ondernemingen haalden de voorbije maanden geregeld het nieuws. bijna de hele publieke opinie was geschoffeerd door de bonuspraktijken. Het toeval wil dat in dezelfde periode in veel bedrijven collectieve arbeids-overeenkomsten werden afgeslo-ten op grond van cao 90bis. in het kader van het interprofessi-oneel akkoord voor 2007-2008 hadden werkgevers en vakbon-den namelijk een akkoord bereikt over een nieuw bonussysteem. De zogeheten ‘niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen’.

Het akkoord moest vakbondsafgevaardig-den de kans geven om een grotere vinger in de pap te krijgen wanneer er werd gepraat over te behalen doelstellingen en toe te ken-nen vergoedingen.Maar wat blijkt nu de jongste jaren? In heel wat bedrijven is de inspraak op dit vlak mini-maal. Soms is er helemaal géén inspraak. Er zijn zelfs werkgevers die een bepaalde vorm van bonussen als chantagemiddel gebruiken en die vakbondsafgevaardigden onder druk zetten. Afgevaardigden krijgen bijvoorbeeld een opmerking zoals deze voor de kiezen:

“Hoe zal je aan je collega’s uitleggen dat ze geen fiscaal voordelige premie krijgen?” Zulke uitspraken zijn schering en inslag wanneer er wordt gepraat over niet-recur-rente resultaatsgebonden voordelen.

Vertragingsstrategie

Werkgevers wachten dikwijls doelbewust zo lang mogelijk om met de gesprekken te beginnen. Het is namelijk zo dat de bedrijfs-overeenkomst uiterlijk eind april moet wor-den ‘neergelegd’ bij het federale ministerie van Werk. Gebeurt dat niet, dan is er geen fiscaal voordeel voor de eerste drie maanden van het jaar.De LBC-NVK verdenkt er veel werkgevers

van de zaak zo lang mogelijk te rekken omdat ze tegen half april een beter zicht hebben op de te verwachten resultaten van het bedrijf. Zo hebben bedrijfsleiders de kans om de ‘door de werknemers te beha-len doelstellingen’ zoveel mogelijk in nega-tieve zin om te buigen. Hoe moeilijker de doelstellingen te verwezenlijken zijn, des te kleiner wordt het bedrag van de bonus aan het eind van het jaar. Als de onderhandelingen over de doelstel-lingen in een tijdsspanne van enkele weken moeten worden afgehaspeld, rust er een enorme druk op de vakbondsmilitanten. Temeer daar de directie uiteraard goed voor-bereid aan tafel schuift. Het gebeurt dan ook meer dan eens dat er overeenkomsten worden afgesloten die aan het eind van het jaar een ‘kat in een zak’ blijken te zijn.

‘Tijdverlies’

Sommige werkgevers gaan hierin erg ver en maken daar ook geen geheim van. Zo wei-gerde een onderneming uit Anderlecht per-tinent een bijeenkomst te organiseren met de vakbondsverantwoordelijken en de vak-bondsafgevaardigden om de inhoud van de bedrijfscao te bespreken. Dat was ‘allemaal tijdverlies’. Het volstond dat een officiële vakbondsvertegenwoordiger zijn handte-kening zette. Inhoudelijk discussiëren was totaal overbodig en zinloos.Een ander fraai voorbeeld is wat er gebeurde bij WDM Belgium, een firma die informatie over consumenten verkoopt. De financieel directeur van WDM maakte het zo bont dat het gemeenschappelijk vakbondsfront geen andere oplossing meer zag dan de tussen-komst van een sociaal bemiddelaar te vra-gen. Het ging zelfs zo ver dat een dochter van dezelfde groep – waar wel een voorak-koord was afgesloten – geen bonus wilde toekennen tot de sociale partners de opge-legde bonusafspraken bij het andere filiaal integraal zouden aanvaarden. Bij het ter perse gaan moest de verzoening nog plaatsvinden. De LBC-NVK is benieuwd hoe de werkgeversdelegatie op het minis-terie zo’n uitholling van het sociaal overleg zal verantwoorden.Eén conclusie dringt zich alleszins op. Het niet-recurrente voordeel is eerder een ver-giftigd geschenk dan een positieve impuls voor het bedrijfsoverleg.

Bepaalde bonussen blijken vergiftigd geschenk

inspraak vakbonden stelt soms niet veel voor

BONUSSEN

In heel wat bedrijven is de inspraak over de toekenning van ‘niet-recurrente voordelen’ minimaal. Soms is er helemaal géén inspraak.


© f

oto:

ImAg

egLo

be


stefaan Decock

wie zich als vakbondsman of –vrouw van de ene wereld naar de andere moet verplaatsen, heeft enige vaardigheid nodig. Het is plausibel dat hetzelfde geldt voor de vele duizenden werknemers die zich elke dag in hun job smijten. enerzijds zien zij dat er een wereld is van managers en bestuurders die moeiteloos bonussen opstrij-ken van meer dan één miljoen euro. anderzijds is er die wereld waarin vakbonden al hun creati-viteit mogen aanspreken om een loonmarge van amper 0,3 procent in te vullen. een wereld waarin zwaar weerwerk nodig is om het indexmechanisme te beschermen.

Wie last heeft van een maagaandoening, kon de afgelopen weken maar beter kran-ten, radio en tv vermijden. De bonussen van de topbankiers floten ons om de oren. Een zware klap voor alle inspanningen om het vertrouwen in de banksector en het imago van de financiële instellingen op te krikken. Hoe kan het ook anders?Zowat de halve Belgische bevolking kon haar mening ventileren over de bonussen van de bankiers. Sommigen waren daar-bij al wat hypocrieter dan anderen. Politici schreeuwden moord en brand. Maar die-zelfde politici keurden natuurlijk wel de

omstreden bonussen mee goed in de raden van bestuur waarvan ze deel uitmaken.

Verdoemenis

De LBC-NVK hoeft zich echt niet te forceren om de hele bonuscultuur naar de verdoeme-nis te wensen. Het standpunt van de vak-bond werd duidelijk verspreid via de media. De LBC-NVK zal op alle mogelijke plaatsen de bonuscultuur blijven bekritiseren. Maar er is ook een keerzijde aan zoveel heisa.Als het verhitte debat over de bonussen in de banksector ertoe leidt dat de bankiers zich ernstig bezinnen en hun verlonings-beleid aanpassen, dan zal al dat kabaal toch de moeite geloond hebben. Maar als de bankiers gewoon Oost-Indisch doof blij-ven, zal het de zoveelste keer geweest zijn dat de gewone werknemers van de banken als ‘stootkussen’ mochten dienen. Zij wor-den aangesproken op een beleid waar ze in de verste verte niets kunnen aan doen. Wie mag het nog maar eens uitleggen aan de klanten, dacht u?Valt er überhaupt wel iets uit te leggen? Wie krijgt het nog voor elkaar om de hui-dige verloningscultuur te verdedigen? Het is dan ook beter om erop toe te zien dat alle beroering ook iets verandert.Zijn de bonussen al of niet excessief? Voldoen ze aan de regels? Is het zo dat uit-zonderlijke prestaties ook uitzonderlijke vergoedingen vergen? En zijn die bonus-sen ‘marktconform’? Zolang het debat over zulke vragen blijft gaan, zal er geen sikkepit veranderen. Alle ingrepen zijn aanpassingen

in de marge en niemand stelt de bonuscul-tuur als dusdanig in vraag. Niemand vraagt zich af of een loonspanning van 1 op 50 of 1 op 60 wel een goed idee is. En niemand vraagt zich af of een variabel loon variërend van 50 tot 100 procent wel gezond is.

Gewone lonen

De LBC-NVK wordt dag na dag geconfron-teerd met werkgeverspraatjes over de beheersing van kosten, rationalisering, rendementsproblemen en te krappe mar-ges. Hoe kan je zulke praatjes ernstig nemen als je kijkt naar de bonuscultuur? De lonen waarover de vakbond kan discussiëren zijn altijd ‘te hoog’. Werkgevers verwijzen stee-vast naar andere bedrijven die ‘hetzelfde kunnen met minder kosten’. Als er over toplonen wordt gepraat, zijn de referenties stelselmatig de toplonen van andere bedrij-ven die uiteraard iets hoger liggen.Wie slaagt er nog in om in zo’n context een sereen debat te voeren en tegelijk geloof-waardig te blijven? Laat die mensen opstaan en we gaan meteen aan de onderhandelings-tafel om een redelijk akkoord uit te werken.Nu we weten wat de toplonen zijn, kunnen de onderhandelingen voor alle anderen beginnen, maar daar zal het hoogstwaar-schijnlijk iets minder zijn. Laat er vooral uw nachtrust niet voor. Er zijn ook nog écht belangrijke dingen in het leven, zoals gezondheid. En dat is nu wel iets waarbij iedereen gelijk voor de wet is.

Bankiersbonussen brengen tongen in beroering

leg zoiets maar eens uit aan gewone werknemers

Pierre Mariani, de Fransman die de baas is bij Dexia, kreeg een bonus van 600.000 euro voor zijn prestaties in 2010.

BONUSSEN


© f

oto:

ImAg

egLo

be


renilDe De busscHop

belgië loopt heel wat belastingin-komsten mis als gevolg van fis-cale fraude. onderzoekers van de ulb hebben het over een inkom-stenverlies tussen 16 en 20 miljard euro. als de overheid dit probleem ernstig aanpakt, heeft ze een sterk middel om haar begroting opnieuw in evenwicht te brengen. eerder dit jaar werden nieuwe regels afgesproken over het bankge-heim. Van een afschaffing van dat bankgeheim is zeker geen sprake.

Het bankgeheim schrappen zou aanzienlijk helpen om de strijd tegen belastingfraude op te voeren. In onze campagne voor een rechtvaardige fiscaliteit wordt dan ook geëist om korte metten te maken met het bankgeheim. Nieuwe regels maken het bankgeheim minder solide. Maar daarmee is het systeem zeker nog niet weg.

Als de fiscus een belastingplichtige wil con-troleren, mag hij aan die belastingplichtige allerlei informatie vragen. Maar de fiscus mag ook aan ‘derden’ inlichtingen vragen die nodig kunnen zijn om de verschuldigde belasting te berekenen. Financiële instellin-gen zijn derden in de verhouding tussen de fiscus en de belastingplichtige, maar toch mogen aan deze bedrijven – op het vlak van de inkomstenbelasting – geen inlichtingen worden gevraagd. Dat wil zeggen dat fiscale geheimen bijzonder veilig zijn bij financiële instellingen.Wanneer een financiële instelling als onder-neming zelf wordt gecontroleerd, kunnen elementen aan het licht komen die het bestaan of de voorbereiding van een ‘mecha-nisme van belastingontduiking’ doen ver-moeden. In zo’n geval kunnen inlichtingen uit de rekeningen van de financiële instel-ling wel worden gebruikt om de hierbij betrokken cliënten te belasten. De voorbije vijf jaar gebeurde het maar 28 keer dat het bankgeheim in zo’n situatie werd opgehe-ven.

Veranderingen

Wat verandert er vanaf 1 juli 2011? Vanaf dan zal de belastingdienst inlichtingen kun-nen vragen aan een financiële instelling wanneer in één of ander dossier van een belastingplichtige aanwijzingen voor belas-tingontduiking worden gevonden. Vroeger kon dat dus alleen als er een mechanisme van belastingfraude ontdekt werd bij de financiële instelling zelf, en dit naar aan-leiding van een controle van de instelling als bedrijf. In de nieuwe situatie zal het dus, logischerwijze, vaker voorkomen dat de belastingdienst zich richt tot financiële instellingen. Maar in de wet is nu sprake van ‘één of meer aanwijzingen voor belas-tingontduiking’. Die formulering zal onge-twijfeld leiden tot heel wat procedure- en interpretatieproblemen. Het bankgeheim is dus zeker nog niet weg.De LBC-NVK doet overtuigd mee aan de cam-pagne voor een rechtvaardige fiscaliteit die het Financieel Actie Netwerk (FAN) aan het voeren is (zie www.hetgrotegeld.be). Eén van

Afschaffing bankgeheim laat op zich wachten

nieuwe regels gaan nog niet ver genoeg

© f

oto:

DAN

IËL

RYS


CAMpAGNE

de eisen uit de cam-pagne is dat het bank-geheim volledig moet verdwijnen. Wanneer belastbare inkomsten niet zijn aangegeven, moet de belastingdienst zich rechtstreeks kunnen richten tot financiële instellingen om inlichtingen te krijgen over de rekeningen van hun klanten. Het gaat niet op deze mogelijkheid te beperken tot enkel die gevallen waarin de fiscus kan aan-tonen dat er aanwijzingen zijn voor belas-tingontduiking.In Nederland, Frankrijk, Spanje en Groot-Brittannië heeft de fiscus op dit punt meer armslag. Neem bijvoorbeeld de toestand in Frankrijk. Daar moeten banken elk jaar alle gegevens over de bankrekeningen (reke-ningsaldo en intresten) van hun cliënten via digitale weg automatisch meedelen aan de fiscus. Die gegevens kunnen door de fiscus worden gebruikt bij een controle. Voor het FAN moet zo’n automatisme ook in ons land worden ingevoerd.Wat zal er concreet veranderen vanaf 1 juli?

Drie gevallen

In de nieuwe wettekst staan drie situaties waarin de financiële instellingen inlich-tingen zullen moeten doorgeven over hun klanten.Situatie 1 doet zich voor wanneer de belas-tingdienst na een onderzoek van het fis-caal dossier van de belastingplichtige één of meer aanwijzingen voor belastingont-duiking heeft.Situatie 2 is die waarbij de belastingdienst na een onderzoek van het fiscaal dossier besluit om het belastbaar inkomen ‘volgens tekenen en indiciën’ te bepalen. Dit gebeurt wanneer de uiterlijke tekenen van rijkdom of de uitgaven van de belastingplichtige niet stroken met het inkomen dat hij in zijn jaarlijkse aangifte vermeldt en wan-neer de persoon hiervoor geen sluitende uitleg kan geven. Het belastbaar inkomen zal dan worden bepaald door de belasting-dienst, die hierbij vertrekt van het uitga-venpatroon van de belastingplichtige. Als deze situatie zich voordoet, wordt ze zonder meer als een aanwijzing voor belastingont-duiking beschouwd.

En situatie 3 is die waarbij een buiten-landse staat een inlichting vraagt op

basis van de wederzijdse bijstand tussen België en de EU-lidstaten

op het vlak van belastingen of op basis van de bepalingen uit een dubbelbelastingverdrag of een andere internationale over-eenkomst. Die vraag wordt ook

gelijkgesteld met een aanwijzing voor belastingontduiking.

Eerst worden de gezochte inlichtingen aan de belastingplichtige zelf gevraagd.

Die krijgt daarvoor een maand de tijd. Als er geen antwoord komt of als de belasting-dienst vermoedt dat er gegevens worden achtergehouden, zal een inspecteur zich kunnen richten tot de financiële instelling. Nadat hij hiervoor toestemming kreeg van een directeur. Op de dag dat de vraag om inlichtingen vertrekt naar de financiële instelling, wordt ook de belastingplichtige op de hoogte gebracht. Bestaat het vermoe-den dat de belastingplichtige hiervan zal profiteren om zijn frauduleus opgebouwd vermogen te laten verdwijnen? Dan moet hij pas later op de hoogte worden gebracht.Uiteraard moet de belastingdienst weten tot welke financiële instellingen hij zich moet richten. Die informatie zal te vinden zijn bij een centraal aanspreekpunt bij de Nationale Bank van België. Iedere bank-, wissel-, kre-diet- en spaarinstelling wordt vanaf 1 juli

2011 verplicht om de rekeningnummers en de identiteit van de rekeninghouders door te geven aan dit centrale aanspreekpunt.

Aanwijzingen

Welke vaststellingen kunnen een aanwij-zing zijn voor belastingontduiking? Toen de nieuwe wet werd voorbereid, werd hierover een ‘niet-beperkende lijst’ opgesteld. Eén van de mogelijke aanwijzingen is bijvoor-beeld het bestaan van een bankrekening in het buitenland zonder dat dit werd vermeld in de aangifte. Andere aanwijzingen zijn bij-voorbeeld de vaststelling van zwartwerk. Of het feit dat er geen belastingaangiftes zijn ingediend. In de lijst werden 22 voorbeelden opgenomen. Maar deze ‘gevallen’ zijn niet terug te vinden in de wet zelf.Toen de wet werd voorbereid, werden ook voorbeelden genoemd van vaststellingen die geen aanwijzing voor belastingontdui-king zijn. Het ging bijvoorbeeld om de ver-melding in de aangifte van aftrekken die niet voldoen aan de voorwaarden, fouten op het vlak van de gezinslasten, loonfiches die niet of niet correct zijn aangegeven en laattijdige aangiftes.

Jaarlijkse evaluatie

Een stap vooruit is alleszins dat er elk jaar een evaluatie moet worden gemaakt. Volgens de wet moet de belastingadminis-tratie één keer per jaar een verslag bezorgen aan de minister van Financiën.Wat moet er in dat verslag staan? Om te beginnen het aantal keer dat een onderzoek is gevoerd bij financiële instellingen op basis van de al bestaande wetgeving, die dus ook blijft gelden. Het gaat hier om een fiscale controle van de financiële instelling zelf die concrete elementen oplevert die wijzen op een ‘mechanisme van belastingfraude’. Het verslag vermeldt ook het aantal keer dat in overeenstemming met de nieuwe wetgeving een onderzoek is gevoerd en dat er gegevens zijn opgevraagd bij financiële instellingen. De concrete aanwijzingen voor belastingontduiking, opgedeeld in catego-rieën, waardoor de directeurs zich lieten lei-den bij hun beslissing om het bankgeheim op te heffen. Het aantal positieve en nega-tieve beslissingen van de directeurs. En, tot slot, een globale evaluatie, zowel technisch als juridisch, van de manier waarop de pro-cedure tot opheffing van het bankgeheim volgens de nieuwe wetgeving is gevoerd.De minister van Financiën moet dit verslag openbaar maken en het naar de Kamer van Volksvertegenwoordigers sturen. Ook de LBC-NVK zal, samen met het FAN, deze eva-luatie goed in de gaten houden en erop toe-zien dat de juiste impulsen gegeven worden om het bankgeheim volledig te laten sneu-velen.

Vanaf 1 juli 2011 kan de belastingdienst inlich-tingen vragen aan een financiële instelling wan-neer in een dossier van een belastingplichtige aanwijzingen voor belastingontduiking worden gevonden.


INDUStRIE

koen De kinDer en elke Vanbrabant

bij Dera food technology in bornem werd na drie maanden onderhandelen een sociaal plan ondertekend. een sociaal plan dat toch wel opmerkelijk is. eigenlijk is het er eentje om in te kade-ren. Het plan mikt namelijk op een gelijke behandeling van arbei-ders en bedienden. beide groe-pen werknemers kunnen reke-nen op de formule claeys.

Dera is een onderneming uit de voedingsver-werking die vooral werkt met ‘ingrediënten-oplossingen’. Het bedrijf, dat in 2009 werd overgenomen door het Ierse Kerry, is vooral actief op het vlak van vleesverwerking en kant-en-klare maaltijden. Dera is verant-woordelijk voor de samenstelling van pro-ducten en kijkt welke smaakstoffen moeten worden toegevoegd.Even terug naar het begin. Op 16 december

2010 kondigde de directie van Dera Food Technology aan dat de productieafdeling moest dichtgaan. Hierdoor zouden 39 arbei-ders en 22 bedienden hun werk kwijtspelen. Na de bekendmaking van de onheilsbood-schap zetten de arbeiders- en bediendevak-bonden zich samen aan tafel en begonnen ze samen te onderhandelen met de werkgever.Tijdens de informatie- en consultatiefase kregen de bonden geen duidelijke informa-tie over de toekomst van Dera in Bornem. De directie hield vast aan haar plan om mensen te ontslaan. Om die reden stelden de bon-den alles in het werk om goede begeleidende maatregelen af te dwingen voor de werkne-mers die moesten vertrekken.

Samenwerking

De LBC-NVK en ACV Voeding & Diensten werkten uitstekend samen in deze zaak. Die samenwerking leverde een resultaat op dat mag worden gezien. Vakbondswerk van puike kwaliteit.Volgens het sociaal plan worden de arbeiders

erkend als volwaardige werknemers. Zij krij-gen de formule Claeys als opzegvergoeding. Maar dat is nog niet alles. De arbeiders die in dienst blijven krijgen na de herstructurering het statuut van bediende. Bij Dera wordt zo de jammerlijke discriminatie tussen arbei-ders en bedienden helemaal weggewerkt.De vakbonden beklemtoonden dat er genoeg inspanningen moesten gebeuren om men-sen die hun werk verloren opnieuw aan de slag te helpen. Samen met de directie kozen de bonden voor een intensief aanbod van outplacement.Bovenop al die afspraken werd nog een werkzekerheidsclausule voor de komende vijf jaar aanvaard. Hiermee wilden de bon-den de onzekerheid over het voortbestaan van Dera in Bornem wegnemen. Als het bedrijf binnen de vijf jaar nog werknemers ontslaat, kunnen die vertrekken volgens de voorwaarden uit het pas ondertekende soci-aal plan.Wat leren we uit de ervaringen bij Dera Food Technology? Dat je een heel eind komt door de krachten te bundelen.

Sociaal akkoord bij Dera is er één om in te kaderen

Voedingsbedrijf behandelt arbeiders en bedienden gelijk

In het geval van Dera slaagden de vakbonden erin de jammerlijke discriminatie tussen arbeiders en bedienden helemaal weg te werken. Dera werd in april 2009 overgenomen door het Ierse Kerry Ingredients & Flavours.

© f

oto:

DAN

IËL

RYS


INBOxmonique braam

Volg cao-onderhandelingen onlineNa het moeizaam bereikte interprofessioneel akkoord (IPA) is het nu aan de paritaire comités om sector-cao’s af te sluiten. De LBC-NVK is betrok-ken partij in ruim 40 paritaire comités en weet dus wat te doen in de komende maanden. Op www.lbc-nvk.be kan je de sectoronderhandelingen volgen. Eisenbundels, vergaderkalen-ders, nieuws en de uiteindelijke cao’s verschijnen per paritair comité online. Je klikt op een sector naar keuze en alle belang-rijke info staat netjes bijeen.Weet je niet in welk paritair comité je werkt? Kijk even op je loonfiche of check het docu-ment 281.10 dat je ieder jaar van je werkgever krijgt en dat nodig is om je belastingaangifte in te vullen.

Check je sector

Niet alleen voor cao-nieuws kan je op www.lbc-nvk.be terecht. Ieder paritair comité heeft zijn eigen plaats op www.lbc-nvk.be. Surf naar de rubriek sec-toren en klik op het paritair comité naar keuze. De sector wordt kort voorgesteld, even-tuele sectorbrochures kan je meteen downloaden en speci-fiek sectornieuws over je loon- en arbeidsvoorwaarden vind je eveneens in deze rubriek. Een paar sectoren zijn extra ruim uitgebouwd en te bereiken via zogenaamde verkorte url’s:· http://218.lbc-nvk.be· http://226.lbc-nvk.be· www.pc311.be

Witte woede

Op www.lbc-nvk.be vind je onder de rubriek sectoren, non-profit, nieuws over de loon- en arbeidsvoorwaarden in deze grote sector, aangevuld met bro-chures, cao-bundels enzovoort. Daarnaast is het de moeite om langs www.wittewoede.be te surfen: de ‘communitysite’ voor en door non-profitwerknemers.

Verslaggeving van acties, mani-festaties, campagnes… je vindt het allemaal terug op www.wit-tewoede.be. En laat vooral je reactie na op de site. Suggesties, opmerkingen, verhalen… het kan allemaal.www.wittewoede.behttp://non-profit.lbc-nvk.be

LBC-NVK en sociale media

Deel de webpagina’s van www.lbc-nvk.be met je vrienden op facebook, twitter of via mail middels de ‘delen’-knop. Je vindt die knop bovenaan iedere web-pagina. Door erop te klikken kan je artikelen die op www.lbc-nvk.be staan delen met ande-ren: vrienden, collega’s. Maar je kan de artikelen ook op je eigen facebook, twitter of Linkedln-profiel plaatsen. Zo help je mee om onze vakbondsboodschap breed te verspreiden. Doen dus!

Verder vind je de LBC-NVK op:

- Facebook: www.fbook.me/lbcnvk onze vriendenpagina speelt

kort op de bal, veel aandacht voor de actualiteit, met aan-vullingen van oplettende ‘vrienden’.

- Youtube: www.youtube.com/ vakbondlbcnvk: sinds dit jaar

heeft de LBC-NVK een eigen Youtubekanaal. We plaatsen er videoboodschappen en reportages op. Neem eens een kijkje en laat je commentaar achter.

- Picasa: http://picasaweb.google.

com/lbcnvkfoto voeren we actie, dan maken

we foto’s. En zetten we een selectie op picasa, onze foto-databank.

- Twitter: http://www.twitter.com/

lbcnvk twitteren doen we ook,

meestal om onze acties en aanwezigheid te velde aan te kondigen.

marc weyns

elk jaar verschijnen elf nummers van ons recht, het maandblad van de lbc-nVk. Van elk num-mer worden telkens 320.000 exemplaren gedrukt. Daar is een hele papierberg voor nodig en de keuze van het papier is dan ook van groot belang.

Hoewel intens gezocht wordt naar technieken om minder houtvezels te gebruiken voor de productie van papier, blijft hout een essentiële basisgrondstof. Liefst 42 procent van het hout dat wereldwijd wordt gekapt, gaat naar de pulpproductie voor papier. Wij Belgen zijn, verhou-dingsgewijs, de op één na groot-ste papierverbruikers ter wereld. Meer dan redenen genoeg om zorgzaam om te springen met papier en vooral ook de papier-soort goed te kiezen.Ons Recht gebruikt verbeterd krantenpapier. Een papiersoort op basis van hoofdzakelijk gere-cycleerd materiaal waarbij het houtgebruik laag is. Het papier moet bovendien weinig worden gebleekt. Bij het bleken worden geen chloorhoudende chemica-liën gebruikt. Het hout komt uit een duurzaam beheerd bos. In zo’n bos wordt maar een beperkt aantal bomen gekapt. Het bos regenereert op een natuurlijke manier. Door het bos goed te beheren wordt de negatieve impact op het milieu beperkt. En de rechten van de plaatselijke bevolking worden gerespecteerd.

Dubbele abonnementen vermijden?

Elk lid van de LBC-NVK krijgt elke maand Ons Recht. Leden die op eenzelfde adres wonen krijgen dus ook verscheidene exemplaren in de bus. Heel wat leden stellen het op prijs dat ze elk een exemplaar van Ons Recht krijgen. Anderen hebben, bijvoorbeeld om papier te spa-ren, liever maar één nummer voor het hele gezin.Wie nog maar één exemplaar

wil ontvangen, kan daarvoor een bericht sturen naar LBC-NVK, Dienst Logistiek, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen. Je kan ook e-mailen naar [email protected] in je bericht wel duidelijk de naam en het lidnummer van de persoon aan wie geen exemplaar meer hoeft gestuurd te worden. Wanneer een lid opnieuw een eigen exemplaar wil (bijvoor-beeld bij een verhuizing), vol-staat het langs dezelfde weg een nieuw bericht te sturen.

Ons recht digitaal

Het maandblad van de LBC-NVK kan je nog niet op je e-rea-der of iPad lezen, maar als je lid bent kan je wel het jongste nummer lezen op onze website www.lbc-nvk.be. Bovendien heb je dan ook toegang tot het archief met alle nummers van de voorbije jaren. Met een heel eenvoudige registratie – ‘regis-treren’ vind je terug rechtsboven op de startpagina van de website

– krijg je toegang tot Ons Recht en vele andere pagina’s van de website.Verkies je voor Ons Recht de weg van de digitale communica-tie? Dan kun je aan de logistieke dienst laten weten dat je Ons Recht niet meer op papier in de brievenbus hoeft te ontvangen. Wil je later ons maandblad toch opnieuw op papier krijgen, dan volstaat een eenvoudige e-mail naar hetzelfde adres.

Spaar papier

© f

oto:

DAN

IËL

RYS


karin scHaerlaekens

‘the happiness factory’. Zo promoot coca-cola zichzelf wat graag in zijn dure reclamespotjes. maar de werk-nemers zijn verre van gelukkig met het personeelsbeleid dat ze moeten ondergaan. Dat bleek op een bij-eenkomst met alle acV-militanten van coca-cola enterprises.

Bij het frisdrankenbedrijf wordt veel te veel gereorganiseerd. Kansen om door te groeien zijn er maar weinig, doelstellingen zijn niet realistisch, de communicatie laat te wensen over. Diensten worden opgesplitst en beslis-singen worden internationaal genomen. Alle vakbondsmilitanten, zowel arbeiders als bedienden, zitten op dezelfde lijn: het sociaal overleg moet beter en er moet ook meer resultaat uit komen.In vijf jaar tijd waren er zes herstructurerin-gen. Dat heeft met diverse redenen te maken. Zo hebben productie, logistiek en verkoop verschillende directies. De verkoop heeft een Belgische directie, terwijl productie en logis-tiek afhangen van Europese beslissingen. Elke directie reorganiseert zonder rekening te houden met de plannen in andere dien-sten. De directies wisselen ook voortdurend en telkens opnieuw moet het ‘beter’ worden. Winsten worden verhoogd op de kap van individuele werknemers.

Catastrofaal

Al dat gereorganiseer is catastrofaal voor de werknemers. Telkens opnieuw vallen men-sen uit de boot en moeten ze ‘de geluks-fabriek’ verlaten. Bij elke reorganisatie vertrekken er getalenteerde werknemers waardoor kennis en kunde verloren gaan. De overblijvers moeten zich aanpassen aan een nieuwe job, een nieuwe werkomgeving en nieuwe doelstellingen. Niemand is nog gerust, van werkzekerheid is geen sprake.Het antwoord van de vakbond? In de eer-ste plaats moet Coca-Cola zijn sociale ver-antwoordelijkheid nemen en niemand of zo weinig mogelijk mensen ontslaan. Hiervoor is trouwens gestaakt in de fabriek in Gent. Bij elke reorganisatie sluit de vakbond een sociaal plan af met maatregelen om ontsla-gen te vermijden, lange overgangsperioden om intern ander werk te vinden en – als ultieme maatregel – ontslagregelingen. Elk sociaal plan is net iets beter en duurder dan

het vorige. Eind maart keurde het personeel het sociaal plan voor een reorganisatie in de productie met tweederde goed.Over de vertrekregeling werd een gunstig akkoord bereikt. De opzegvergoedingen voor bedienden bedragen bijna anderhalve keer de formule Claeys. Mee dankzij de cri-sispremie hebben de arbeiders ongeveer dezelfde opzegvergoeding. Zo werd een stap gezet in de uitbouw van één statuut voor arbeiders en bedienden.

Onbegrip

Bij elke onderhandeling overheerst wel de indruk dat de gesprekspartner geen man-daat heeft. Het Europese management neemt beslissingen die plaatselijk worden uitgevoerd. Coca-Cola wil een Europees per-soneels- en verloningsbeleid. Het begrijpt de eigenheden van het Belgisch sociaal over-leg niet. Een cao over de loonbarema’s voor bedienden wil de onderneming niet meer naleven. Het Europese verloningsbeleid stoelt op een ‘merit-systeem’. De LBC-NVK waakt erover dat alle bedienden een verlo-ning krijgen die minstens overeenstemt met het barema bij indiensttreding.

Op straat

Bij Coca-Cola werken ook veel ‘merchan-disers’ die bijvoorbeeld in de winkels van Carrefour en Delhaize de rekken aanvullen. Een zware job die je niet tot aan je pensi-oen kan doen. Voor zulke mensen moeten er doorgroeimogelijkheden komen. Wat doet Coca-Cola? Het geeft merchandisers een contract voor drie jaar en smijt ze dan op straat.Commerciële medewerkers bij Coca-Cola? Die zijn talrijk. Het zijn vooral jongeren met hoge diploma’s die worden aangetrok-ken door een glansrijke job. Maar de mees-ten zijn overgekwalificeerd en verlaten na enkele jaren het bedrijf.Dat Coca-Cola veel commercieel succes boekt, ziet een kind. Er worden megawin-sten gemaakt. Maar wel op de kap van de werknemers. De sociale balans is niet zo fameus.Voor de militanten van de LBC-NVK en het hele ACV is er maar één besluit. De geluksfa-briek mag niet alleen haar aandeelhouders ‘happy’ maken, ze moet ook haar sociale rol spelen.

INDUStRIE

Werken in ‘de geluksfabriek’ is lang niet altijd een pretje

overdreven winstbejag maakt coca-cola weinig sociaal

Coca-Cola verdient megawinsten maar dat gebeurt wel op de kap van de werknemers. De sociale balans is niet zo fameus.


SOCIAAL

Jan Dereymaeker

De belgische afvalbedrijven van Veolia staan te koop. maar de vak-bonden zijn bang dat de veran-dering van eigenaar de werkne-mers duur te staan zal komen.

Vijf jaar geleden werd Biffa Belgium, bekend als sponsor van voetbalclub KV Mechelen, verkocht aan de Franse groep Veolia. De Fransen betaalden destijds 45 miljoen euro. Nu, vijf jaar later, staan de Belgische afval-activiteiten van Veolia opnieuw in de eta-lage. Maar de vraagprijs zou wel eens een veelvoud kunnen zijn van het bedrag van vijf jaar terug.Werknemers die in een tijdsspanne van twintig jaar al voor de vijfde keer worden verkocht? Het lijken wel voetbalspelers. Veolia steunt op vier grote pijlers: water (Veolia Water), onderhoud (Dalkia), afval (Veolia Environnement) en vervoer (Connexxions). Om de haverklap worden er ondernemingen gekocht en verkocht. Maar de verkoop van de Belgische afvalactivitei-ten roept toch vragen op, zelfs bij het plaat-selijke management.

“Wij willen in ieder land de eerste of tweede sterkste speler zijn”, zeggen de aandeelhou-ders van Veolia. Een deuntje dat de werk-nemers bij het distributiebedrijf Carrefour ook goed kennen. Ook zij zijn bang dat Carrefour op een mooie lentedag België de rug zal toekeren.Op de Belgische afvalmarkt is Veolia slechts de op drie na grootste speler. Daarom wordt de Belgische poot in de vitrine gezet.

Woedend

Veolia voerde een herstructurering door bij de Belgische afvalactiviteiten en maakte

er zo een winstgevend bedrijf van. De Belgische kaderleden zijn woedend. Zij voe-len zich ‘verraden’ en uiten hun teleurstel-ling ook openlijk. Voor hoeveel geld wil Veolia de Belgische activiteiten van de hand doen? Dat is niet helemaal duidelijk. In de pers circuleren bedragen tussen 50 en 80 miljoen euro, betrekkelijk weinig.

Nog voor de verkoopplannen in de onder-nemingsraad waren aangekondigd, dien-den zich al tien kandidaat-overnemers aan. Ondertussen resteren er nog drie geïn-teresseerden, de Nederlandse speler Van Gansewinkel, het Duitse Remondis en het Belgische Vanheede. Bij een overname drei-gen heel wat jobs te sneuvelen, vrezen de vakbonden.

Van Gansewinkel

Het bedrijf Van Gansewinkel is de grootste afvalophaler in Vlaanderen. Maar als deze groep de nieuwe eigenaar wordt van de afvalactiviteiten van Veolia, riskeren nogal wat bediendejobs overtollig te worden in de dispatching, klantendienst, boekhouding en personeelsdienst. En als depots worden samengevoegd, zullen mensen mee moeten verhuizen. Van Gansewinkel torst een zware

schuldenlast en heeft zijn plannen voor een beursintroductie moeten uitstellen.

“Als Van Gansewinkel overnames doet, heb-ben we daar eerder positieve ervaringen mee”, zegt Joeri Saenen, vakbondssecreta-ris bij de LBC-NVK. “Maar het zijn ook weer geen heilige boontjes.”Dat laatste kan Kimberly Flaming, secre-taris bij ACV Voeding en Diensten, enkel beamen. “Bij Van Gansewinkel kennen ze ook trucs om hun personeelskosten te drukken. Zo wordt een ophaler pas betaald zodra de eerste vuilniszak in de truck ligt. En ze hopen ook royale subsidies op te strij-ken door een deel van de medewerkers als invoegwerknemers te laten erkennen. Tot nu toe vingen ze op dat punt bot bij de Vlaamse minister van Sociale Economie, Freya Van den Bossche.”Misschien is het wel beter om een akkoord te sluiten met een buitenstaander als Remondis, die nog niet actief is in België? Een werknemersvertegenwoordiger in de ondernemingsraad vroeg alleszins om het dossier te mogen inkijken. Om zo de belan-gen van het personeel beter te kunnen ver-dedigen.In de afvalsector wordt veel geld verdiend. De ophaalbedrijven incasseren subsidies om afval te verwerken en recycleren. Geen won-der dat grote spelers daar op afkomen.Maar de werknemers in de afvalsector wor-den ook in de tang genomen. Sommige werkgevers trachten personeel te verhuizen van het betere paritair comité 226 (inter-nationale handel, vervoer en logistiek) naar paritair comité 218 (aanvullend nationaal paritair comité voor bedienden), in de volks-mond ‘de vuilnisbak’. Tot nu toe lukte het de bonden gelukkig om heel wat manoeuvres in deze zin tegen te houden.

Veolia zet Belgisch afval in de etalage

flink wat jobs in de gevarenzone

De werknemers in de afvalsector worden in de tang genomen.

de Belgische kaderleden zijn woedend. Zij voelen zich ‘verraden’ en uiten hun teleurstelling ook openlijk.

© f

oto:

DAN

IËL

RYS


cHris Van Droogenbroeck

appie is niet één of andere strip-figuur of nieuwe troetel. wel het koosnaampje dat nederlanders geven aan hun supermarkt bij uit-stek, de albert Heijn. op 16 maart opende de eerste winkel van albert Heijn op belgische grond zijn deu-ren. De vroegere supermarkt Van ende, uitgebaat door de gelijkna-mige familie, was verbouwd om te heropenen als franchisewinkel. onder het logo van albert Heijn.

Daarmee kwam een einde aan een periode van jarenlange onduidelijkheid en giswerk. Het stond al langer in de sterren geschre-ven dat Albert Heijn naar België zou komen. Wanneer, hoe en op welke locaties? Dat bleef lang onduidelijk.Toen Albert Heijn begin dit jaar in Antwerpen een maatschappelijke zetel voor Albert Heijn België oprichtte, kon het zijn nakende debuut niet langer verborgen houden. In het vakblad Retaildetail maakte Corné Mulder, de manager van Albert Heijn België, op 9 februari bekend dat de eerste winkel zou openen in Brasschaat.

Dat Albert Heijn het niet bij deze ene ves-tiging wil houden, staat vast. Albert Heijn zette voor zijn entree op de Belgische markt een hele structuur op, tot en met een apart inkoopteam dat voor de Belgische produc-ten moet zorgen in de Belgische winkels.

Tilburg

Albert Heijn wil alle kansen benutten en mikt op locaties vanaf 600 vierkante meter. Voorlopig beperkt de keten zich tot Vlaanderen omdat die regio gemakkelijk kan worden ondersteund vanuit Nederland. De eerste Belgische winkels worden bevoorraad vanuit een depot in Tilburg. Albert Heijn wil geen gekke dingen doen maar verwacht wel gestaag te groeien.De moederholding Ahold wil die groei ver-wezenlijken door bestaande winkels te kopen of door ondernemers over te halen om te kiezen voor een franchisecontract met Albert Heijn. Of ze ook winkels in eigen beheer zullen openen, valt nog af te wach-ten. Albert Heijn België kaapte bij Carrefour de man weg die daar verantwoordelijk was voor de franchise. Het bedrijf is blijkbaar ook erg dikke maatjes met de ondernemers-organisatie Unizo.

albert Heijn is erg dikke maatjes met de onderne-mersorganisatie Unizo.

Albert heijn waagt zich op Belgische markt

keten exporteert prijzenoorlog

DIStRIBUtIE

© f

oto:

DAN

IËL

RYS


DIStRIBUtIE

Een delegatie van Buurtsuper.be, de vak-groep van supermarktuitbaters bij Unizo, bezocht eerder al Nederlandse winkels van Appie. De directeur van Buurtsuper.be, Luc Ardies, liet zich lovend uit over de franchise-overeenkomsten die Albert Heijn aanbiedt.

“De modelcontracten van Albert Heijn getui-gen van transparantie en van een typisch Nederlandse professionaliteit”, verklaarde hij in Super magazine.Albert Heijn heeft zeker troeven in han-den om kandidaat-franchisenemers voor zich te winnen. Het ziet er naar uit dat de keten een blijver zal worden op de Belgische markt. Tenminste, als ook de klant positief reageert.

Belgische klant

De Belgische klanten waren razend enthou-siast toen de eerste winkel in Brasschaat opende. Die winkel werd in de eerste dagen echt overrompeld. Of de klanten er ook hun gading vinden en zullen blijven komen, is uiteraard nog af te wachten. Na de toe-stroom van de eerste openingsdagen was het behoorlijk rustig toen de LBC-NVK de zaak bezocht.De winkel heeft een basisassortiment aan Nederlandse artikelen, aangevuld met een reeks typisch Belgische producten. Het sterk Nederlandse assortiment heeft tot gevolg dat de verpakkingswijzen en formaten soms afwijken van wat we in België gewend zijn. Vaak zijn er kleinere verpakkingen die han-diger met de fiets mee te nemen zijn.Albert Heijn heeft een sterke troef om klan-ten aan zich te binden. Volgens een sum-miere prijsvergelijking, gepubliceerd in Retaildetail, was de Belgische winkel voor 33 alledaagse producten in zes gevallen de goedkoopste aanbieder. Amper enkele dagen later bleek wel dat diezelfde produc-ten bij Appie in Nederland duurder werden betaald dan in België. Het ziet er dus naar uit dat de Nederlanders hun prijzenoorlog mee exporteren.

Concurrenten bijten van zich af

De Belgische concurrenten van Albert Heijn geven zich uiteraard niet gewonnen. Carrefour bijvoorbeeld vernieuwde zijn win-kel in Brasschaat en ging daarvoor in de leer in Nederland. Dat resulteerde in een zaak met Nederlandse invloeden, bijvoorbeeld in de bakkerij-afdeling. Het Carrefour-management liet in de winkels in Brasschaat en Schoten de prijzen aanpassen. Vermits de Albert Heijn en ook de Delhaize hun deu-ren al om 8.00u openen, vraagt Carrefour nu ook de toestemming om dan te mogen opendoen.Delhaize anticipeerde op de komst van de Albert Heijn door zijn winkel in de buurt versneld op te frissen. Het installeerde ook een ‘Delhaize-Direct’, een afhaalpunt voor producten die via e-mail worden besteld. Ook bij Delhaize werden de prijzen aange-past.Bij Colruyt, de klassieker op het vlak van laagste prijzen, maakt de directie zich ogen-schijnlijk niet al te veel zorgen. Nog voor de opening van de Albert Heijn in Brasschaat volgde Colruyt al de prijsevolutie op bij de Nederlandse Albert Heijn. Ondertussen worden ook de prijzen bij de vestiging in Brasschaat nauwgezet in de gaten gehouden.Medewerkers van Colruyt vertellen dat ze in de eerste dagen na de opening van de Albert Heijn minder klanten over de vloer kregen. Maar nu keren de klanten toch terug naar hun vertrouwde Colruyt. “Albert Heijn kan een geduchte concurrent worden voor de echte buurtsupermarkt”, luidt het. “Maar minder voor de grote bevoorradingswinkel, die de Colruyt toch voor vele gezinnen is.”

Nog meer franchise is geen goede zaakde komst van de nederlanders heeft tot gevolg dat het nog meer drummen is op een markt met al veel aanbieders. Het Franse Carrefour kocht tien jaar gele-den nog een netwerk van zowel geïn-tegreerde als verzelfstandigde winkels. de wereldspeler uit nederland debu-teert als kleine mus, met verzelfstan-digde winkels.nu al staat vast dat de drie eerste albert Heijn-winkels op Belgisch grondgebied franchisezaken zullen zijn. dat wil zeg-gen dat de mensen die er aan de slag gaan tegen minder goede voorwaar-den werken dan hun collega’s. Het ver-schil in loon met het winkelpersoneel van delhaize, Carrefour, Colruyt, Lidl en aldi loopt toch al gauw op tot méér dan twintig procent.deze winkels zijn open op zondag zon-der dat daar voor het personeel bijko-mende vergoedingen voor zondagwerk tegenover staan. in de week blijven ze tot 20.00u open zonder dat het perso-neel de vergoeding voor avondpresta-ties krijgt die wel bestaat bij de geïn-tegreerde winkels, zaken die de ketens in eigen beheer uitbaten. in de sec-torovereenkomst van de middelgrote levensmiddelenbedrijven is ook geen mogelijkheid voorzien om een vak-bondsafvaardiging op te richten.

Druk op lonen

Het stoort de vakbond heel erg dat albert Heijn niet kiest voor geïnte-greerde winkels. nóg meer franchise betekent dat de lonen en de werkom-standigheden in de hele sector, dus ook in de grootdistributie, nog meer onder druk zullen komen. en daar wordt geen enkele werknemer beter van.Zelfs met franchise is albert Heijn niet zomaar een nieuw label dat op de markt komt. albert Heijn is een grote internati-onale distributeur die echt wel de ambi-tie heeft om hier een rol van betekenis te gaan spelen. en ondertussen blijkt uit alles dat ze die ambitie willen waarma-ken. Los van de schade die ze daarbij zullen aanrichten.de LBC-nVK zou de komst van albert Heijn veel meer geapprecieerd heb-ben als de keten, zoals het een vol-wassen ‘retailer’ betaamt, ervoor had gekozen om in België dezelfde wapens te gebruiken als de concurrenten. Het bedrijf was beter gestart met winkels in eigen beheer. Verscheidene keren stelde de vakbond aan albert Heijn de vraag om een gesprek te kunnen voeren en zo meer inzicht te krijgen in de plan-nen op de Belgische markt. Tot nu toe bleef die vraag onbeantwoord. dankzij onze internationale contacten zal het gesprek er uiteindelijk wel komen, is de verwachting. l

Albert heijn

albert Heijn is ontstaan in 1887 toen de

21-jarige albert het winkeltje van zijn

vader overnam. in 1910 had albert al

meer dan tien winkels, maar pas vanaf

1918 ging hij ook producten onder zijn

eigen naam, ‘albert Heijn’, verkopen.

Ondertussen is albert Heijn uitge-

groeid tot een groep met méér dan

800 winkels in diverse formules in

nederland. in nederland haalt albert

Heijn een jaaromzet van meer dan tien

miljard euro en heeft het een markt-

aandeel van 33,5 procent.

Ahold

de albert Heijn Holding, of gewoon-

weg ahold, groepeert tegenwoordig

albert Heijn, etos, gall & gall, maar ook

de albert-winkels zoals ze heten in de

Tsjechische republiek en in Slovakije.

ahold heeft belangen in het Portugese

Pingo doce en het Scandinavische iCa.

Ook in de Verenigde staten is ‘appie’

actief met Stop & Shop, giant Landover,

giant Carlisle, Martin’s en Peapod.

eind 2010 waren er zo 2.910 winkels

die samen een omzet van 29,5 miljard

euro draaiden. Bij de hele groep wer-

ken 213.000 mensen.


RUBRIEKSNAAMOVER DE GRENzENannick aerts

turkse vakbond roept op tot actie

De Turkse metaalvakbond Birlesik Metal-IS lanceerde op 22 maart een oproep om te sta-ken in 21 bedrijven. Met de stakingen wil de bond opkomen voor betere lonen en arbeidsomstandigheden. Op de eerste dag van de stakingsgolf hielden vakbondsacti-visten en –leden picket voor Doruk-Susle, een dochter van de Italiaanse multinatio-nal Candy. In de daaropvolgende dagen von-den nog acties plaats bij de twintig andere bedrijven op de lijst waaronder Areva, Bekaert, Bosal en ABB. Circa 15.000 werkne-mers namen deel aan de maand van acties.Alle bedrijven waar actie gevoerd werd, zijn lid van de werkgeversorganisatie MESS, die al een sectorakkoord had gesloten met Turk Metal. Dat akkoord liet de werknemers gigantische concessies doen op het gebied van arbeidsomstandigheden en loon. Het zou een directe impact hebben op 80.000 werknemers maar ook een indirecte impact op personeel van onderaannemers.De leden van Birlesik Metal-IS verwierpen het akkoord, vooral wegens de minimale loonsverhoging van vijf procent. Die verho-ging stond niet in verhouding tot de win-sten die in de sector gemaakt worden.Volgens de vakbond was dit de eerste groot-schalige actie sinds 22 jaar. Door de massale deelname en de langdurige actie leverden de inspanningen ook succes op. Op 20 april tekende Birlesik Metal-IS een sectorakkoord met de werkgeversorganisatie MESS. Dat akkoord geeft de werknemers uit de metaal-sector een loonopslag van tien procent.

Waardig werk in Rwanda

Bij de textielfabriek UTEXRWA in Rwanda gingen 748 werknemers op 14 februari in staking nadat elf vakbondsmilitanten op staande voet ontslagen waren. De militan-ten waren ontslagen onder het mom van herstructureringen. Maar in werkelijkheid lag hun inzet voor de vakbond aan de basis. Na de ontslagen wierf het bedrijf namelijk meteen elf nieuwe werknemers aan om hun werk te doen.Via collectieve onderhandelingen wilden de militanten bij de directie aanslepende wantoestanden aankaarten en oplossen. Zo werden overuren bijvoorbeeld niet uit-betaald. Onder druk van de staking bleek de directie toch bereid om te onderhande-len. Dat gebeurde onder toezicht van een tripartiete commissie (werkgever, vakbond en overheid).De eerste gesprekken leidden alvast tot enkele belangrijke afspraken. Het bedrijf erkent de vakbond COTRAF Industrie en

Bouw als onbetwistbare gesprekspartner. De overuren zullen worden uitbetaald tegen 150 procent op gewone werkdagen en tegen 180 procent op feestdagen. De dertien werk-nemers van de zijdeafdeling, die technisch werkloos verklaard waren, zullen worden ingezet op andere afdelingen. De onderhan-delaars stelden dat 32 werknemers, onder wie elf vakbondsmilitanten, onterecht ont-slagen werden. Er werd afgesproken om een deel van hen opnieuw in dienst te nemen en de anderen te vergoeden. In verdere gesprekken lukte het om daadwerkelijk tot een cao te komen.De eerste grote overwinning voor de vak-bond COTRAF. Het geeft moed aan COTRAF en andere Rwandese vakbonden die streven naar waardig werk. Niet vanzelfsprekend in een land zoals Rwanda, waar vakbondswerk geen sinecure is.Meer informatie: www.wereldsolidariteit.be

Jonge werknemers in Europa

Jongeren die in Europa vast werk zoeken, hebben het al geruime tijd moeilijk. De financiële crisis van 2008 deed hun situatie gevoelig verslechteren. Jonge werknemers werken vaker in meer flexibele en onzekere werkomstandigheden. Als je dat combineert met een aanwervingsstop bij bedrijven en de lagere kostprijs bij ontslag, vind je snel

een verklaring voor de hogere werkloos-heidscijfers.In 2007 was er nog een gemiddelde jonge-renwerkloosheid van 15,4 procent in de EU. Tegen 2010 was het cijfer al opgelopen tot 20,7 procent. In haar Europa 2020-strategie geeft de Europese Commissie aan dat ze het een belangrijke uitdaging vindt om de hoge werkloosheid bij jongeren aan te pakken en hun vaardigheden te verhogen.Het bureau Eurofound deed in dit ver-band een onderzoek naar de antwoorden die overheden en sociale partners in de EU hierop nu al geven. Volgens het rapport zijn overheden tot dusver de belangrijkste spe-lers voor initiatieven ten behoeve van jonge werknemers en werkzoekenden. In bijna alle lidstaten wordt ingezet op een actief arbeidsmarktbeleid, met speciale aandacht voor de moeilijkheden die jongeren mee-maken.Sociale partners zijn zich ten zeerste bewust van de moeilijkheden van jonge werkne-mers. Collectieve onderhandelingen heb-ben maar een gering effect op de positie van jonge werknemers op de arbeidsmarkt tij-dens de crisis. Door de crisis kwam het soci-aal overleg namelijk vaak onder zware druk te staan. Werkgeversorganisaties en bonden hebben ook uiteenlopende prioriteiten in de aanpak van jongerenwerkloosheid. Het rap-port ‘Helping young people during the cri-sis’ is te lezen op www.eurofound.europa.eu.

Chiquita in nauwe schoenen

De multinational Chiquita is al verschei-dene keren in opspraak gekomen in ver-band met zijn activiteiten in Colombia. Vooral de banden met paramilitaire groe-pen zoals AUC roepen bij vele mensenrech-tenactivisten de nodige weerstand op. AUC werd volgens de activisten ingehuurd om de rechten van werknemers te beknot-ten door intimidatie, bedreigingen, ont-voeringen, folteringen en zelfs moorden. Chiquita hield altijd vol dat de betalingen aan Colombiaanse guerillero’s en parami-litaire groeperingen het gevolg waren van afpersing.In 2007 kwam Chiquita nog tot een schik-king met het Amerikaanse ministerie van Justitie. Het bedrijf moest toen 25 miljoen dollar (17 miljoen euro) ophoesten omdat het sinds 1997 betalingen had gedaan aan AUC in de regio Urabá. Sinds 2001 staat die organisatie op de Amerikaanse lijst van terroristische organisaties. De

schikking was gebaseerd op de verklaring van Chiquita dat het om verplicht bescher-mingsgeld ging en dat er nooit een werke-lijke ‘dienst’ tegenover had gestaan.Recent vrijgegeven archiefstukken wijzen er sterk op dat de bananenreus de groe-pen wel degelijk actief inschakelde voor beveiligingswerk. De kans is groot dat die stukken een rol gaan spelen in de pro-cessen die nabestaanden van vermoorde Colombianen aanspanden tegen Chiquita.www.ipsnews.be

© f

oto:

ImAg

egLo

be


SOCIAAL

paul Heykants

Het franse bonduelle heeft op 12 februari de sluiting aangekondigd van la corbeille, de conservenfabri-kant uit westmeerbeek. minder dan drie jaar geleden werd la corbeille door de fransen overgenomen. Door de sluiting verliezen 130 men-sen hun job. De vakbonden konden een goed sociaal plan afdwingen. met dezelfde inkomenszekerheid voor arbeiders en bedienden.

Toen La Corbeille in 2008 in de etalage stond, had het bedrijf met vestigingen in Westmeerbeek, Rijkevorsel en Stabroek aan-zienlijke investeringen nodig. La Corbeille moest de productie van groenteconserven moderniseren om te voldoen aan de heden-daagse milieunormen.Bonduelle werd de nieuwe eigenaar maar de groep bleek geen grote investeringen in petto te hebben. De vakbonden zetten dan ook veel vraagtekens bij de goede bedoelin-gen van de nieuwe eigenaar. Temeer omdat Bonduelle geen plan kon voorleggen met daarin een duidelijke rol voor La Corbeille in de groep. Bonduelle leek alleen uit te zijn op de klantenportefeuille van het Belgische bedrijf. Via de overname raakte het binnen bij ‘hard discounters’ als Aldi en Lidl.In de Antwerpse Kempen was Bonduelle geen onbekende. Sommige werknemers van La Corbeile hadden nog de over-name (1980) en de sluiting (1991) meegemaakt van het naburige Marie Thumas. Die mensen ver-liezen dus voor de tweede keer hun werk ‘dankzij’ Bonduelle.Bij La Corbeille was er al langer ongerustheid. Maar niemand had verwacht dat het zo vlug zou gaan. Nog geen drie jaar na de komst van Bonduelle valt het doek over het bedrijf in Westmeerbeek. Daarmee komt een eind aan een bedrijvigheid die al bestaat sinds 1899.De 86 werknemers van La Corbeille in Stabroek verging het nog slech-ter. Zij kregen al in 2008 te horen dat hun fabriek zou sneuvelen. Alleen de 70 jobs in Rijkevorsel bleven behouden omdat die ves-tiging in 2009 werd doorverkocht aan een sectorgenoot.

marketingbureau

In de pers verklaarde Bonduelle de sluiting van La Corbeille door het feit dat almaar meer consumenten diepvriesgroenten ver-kiezen boven groenten in blik. We waren dus met zijn allen verantwoordelijk voor de sluiting, zeg maar. Maar experts wijzen er wel op dat groenten in blik even gezond zijn als diepvriesgroenten. Zoveel uitgebreide en gelijklopende infor-matie in alle media, dat was merkwaar-dig. Wat bleek? De informatie was voor-gekauwd door het marketingbureau dat eerder de campagne had verzorgd van ‘The HollandBelgium Bid’, het bod om het WK Voetbal naar België en Nederland te halen. Bonduelle maakte dus een reclamestunt van een sociaal drama. Achteraf konden de bonden de marktcijfers weerleggen die Bonduelle had gebruikt om de sluiting te verantwoorden. Het is alom bekend dat je met cijfers alles kan bewijzen.

Laaggeschoolden

Bij La Corbeille werken veel laaggeschoolde mensen uit de buurt. Vaak vonden die na jaren van seizoenscontracten eindelijk een vaste stek in het bedrijf. Deze mensen een nieuwe job helpen te vinden is een flinke

uitdaging in een streek die geplaagd wordt door hoge werkloosheid. Het sociaal plan biedt daarom de mogelijkheid om vanaf 50 jaar met brugpensioen te gaan.Wie niet in aanmerking komt voor brug-pensioen of wie niet met brugpensioen wil vertrekken, kan een beroep doen op out-placement. En er zijn ook afscheidspremies, berekend op basis van het aantal dienstja-ren.Het inkomen van alle gedupeerde werkne-mers wordt gedurende een bepaalde peri-ode verzekerd. Die termijn wordt voor arbeiders en bedienden berekend door de formule Claeys te verhogen met de secto-rale opzeggingstermijnen van de arbeiders (vijf weken + één week per jaar anciënniteit). De termijn omvat de verbrekingsvergoeding en premies bestaanszekerheid bovenop een werkloosheidsvergoeding tot aan het net-toloon. De premies bestaanszekerheid blij-ven behouden wanneer iemand ander werk vindt.De vakbonden mikten in gezamenlijke onderhandelingen op een gelijkwaardig sociaal plan voor arbeiders en bedienden. En dat leverde resultaat op.

Almaar meer consumenten verkiezen diep-vriesgroenten boven groenten in blik, beweert

de directie van Bonduelle.

Bonduelle maakt reclamestunt van sluiting La Corbeille

Vakbonden dwingen goed sociaal plan af


Denis bouwen

De distributiegroep carrefour heeft in 2010 flink het mes gezet in haar belgische poot. nelly Heymans, els Van overstraeten en paul laroy waren enkele van de slachtoffers. Zij vertellen over hun tijd bij carrefour en over wat er daarna kwam. een verhaal van nostalgie, bittere pillen en ook nieuwe toekomstperspectieven.

Nelly heymans: “Ik moet mee met mijn tijd””

Nelly Heymans hoorde in 1974 dat er een nieuwe ‘GB’ zou opengaan in

Sint-Pieters-Leeuw. Ze solliciteerde en kreeg een deeltijds contract in het restaurant van de supermarkt. “Als vrouw kon je in die tijd niet meer dan twintig uur per week krijgen”, herinnert Nelly zich. Nelly trouwde en kreeg twee kinderen. Uiteindelijk bleef ze in het restaurant werken. “Deeltijds werken was goed te combineren met ons jonge gezin.”Na acht jaar in het restaurant barstte de bom. “Ik was net uit vakantie teruggekeerd toen we te horen kregen dat onze GB Resto gesloten werd. GB had beslist om een aan-tal restaurants af te stoten. Toen besefte ik voor het eerst waarom we een vakbonds-afgevaardigde nodig hadden. De afgevaar-digde van de LBC-NVK/CNE zorgde ervoor dat de werknemers uit ons restaurant kon-den worden overgeplaatst naar de winkel. Zo werd ik kassierster. Een job die ik deed tot de supermarkt in 2010 opgedoekt werd.”

Onrecht

Na het volgen van de nodige cursussen werd Nelly EHBO-vrijwilligster in de winkel. In die rol werd ze geconfronteerd met onrecht.

“Op zekere dag was er een arbeidsongeval en was er eerste hulp nodig. Mijn directe chef liet me met veel tegenzin de werkplek verlaten om hulp te bieden. De chef moest dan mijn werk overnemen.”Het voorval inspireerde Nelly om kandidate te worden op de lijst van de LBC-NVK. Bij de sociale verkiezingen werd ze verkozen als eerste plaatsvervanger. Daarna werd ze effectief werknemersvertegenwoordigster.

“Verkiezing na verkiezing wonnen we stem-men met onze vakbond. Maar we verover-den de mandaten zeker niet zonder moeite.”Uiteindelijk bracht Nelly het tot hoofd-afgevaardigde en vertegenwoordigster in de ‘belangengroep’ en de ‘interzetels’ van Carrefour en de distributie. “Bij de laatste verkiezing waaraan ik meedeed, werd ik tot mijn verbazing verkozen als LBC-NVK-afgevaardigde in de ondernemingsraad.”

Aftakeling

In de loop der jaren zag de vakbondsvrouw haar bedrijf sterk veranderen. “Ooit was het een bedrijf met een familiale sfeer waar iedereen elkaar kende. GB werd overgeno-men door Carrefour, er waren herstructu-reringen, directeurs kwamen en gingen. We zagen onze winkel stilaan aftakelen. In de laatste jaren was er elk jaar wel een nieuwe zaakvoerder. Syndicaal moesten we telkens opnieuw beginnen. Er werd geen volk meer aangeworven. Langdurig zieken werden met veel tegenzin vervangen. Omdat de vakbond druk uitoefende.”Door haar rol in de ondernemingsraad kon Nelly vanop de eerste rij de aanpak van de directie volgen. “Er viel niet te praten met die mensen. Het was vaak babbelen over punten en komma’s. De agenda puilde uit en punten werden dikwijls naar volgende maand doorgeschoven. Bij Carrefour ver-kregen we niets vanzelf. We moesten altijd keihard onderhandelen, betogen of des-noods staken.”

Koud aan het piket

“En gestaakt hebben we”, stelt Nelly met klem. “Als de onderhandelingen nog maar eens niets opleverden, stond ik telkens opnieuw om 4.00u ’s nachts in de kou aan het piket. Op den duur werd het wekelijks actievoeren. We belegden de dag voor-dien boterhammen, kookten eitjes, bakten

Leven na Carrefour

Nelly (links), Els (midden) en Paul moes-ten allemaal vertrekken bij Carrefour. Maar ze krabbelden overeind en hebben nu opnieuw een toekomstperspectief.

© f

oto:

DAN

IËL

RYS


Op DE pRAAtStOEL

balletjes en vulden de thermossen. Zo kon-den we het aan het piket volhouden van 4.00u ’s ochtends tot 18.00u ’s avonds.”

Veel tranen

De laatste twee dagen in Sint-Pieters-Leeuw waren erg emotioneel. Adressen en telefoonnummers werden uitgewisseld, er vloeiden ook veel tranen. “Wie na 36 jaar afscheid moet nemen van zijn winkel en collega’s, heeft het gevoel op een begrafe-nis te zijn.”Nelly vertrok zelf met brugpensioen. Haar leven nam zo onverwacht een nieuwe wen-ding. “Met mijn vroegere werkuren kon ik nauwelijks aan sport doen. Nu is dat wel mogelijk. En ik let op de kleinkinderen, erg plezant. Ik ben ook lid van drie vrouwen-verenigingen en leer zo kettingen maken, koken en bloemschikken. Onze tuin zal er dit jaar ook mooi bijliggen.”Ook bij Nelly geldt dat ‘een gepensio-neerde nooit tijd heeft’. “Nu wil ik me graag inschrijven in het volwassenenonderwijs om met de pc te kunnen werken. Ik moet mee met mijn tijd.”

Els Van Overstraeten: “Nieuwe start bij Makro!”

Els Van Overstraeten begon op 1 augustus 1977 bij de GB van Sint-Pieters-Leeuw als kassierster. “Ik had daar al als jobstudente gewerkt en de sfeer beviel me er wel”, ver-telt Els. “Toen GB werd overgenomen door Carrefour, werd ik samen met drie collega’s aan het onthaal gezet. We moesten ontevre-den klanten helpen, rookwaren verkopen en terugbetalingen doen.”De collegialiteit en de vriendschap onder de collega’s ervaarde Els als erg positief. “Ik woonde niet ver van mijn werk en dat had zeker voordelen, niet alleen voor mezelf maar ook voor de winkel. Als er collega’s ziek of afwezig waren, werd ik opgebeld om in te springen.”

“Een jaar of vier geleden begonnen de min-der mooie momenten bij Carrefour. De klanten waren misnoegd omdat sommige promoties niet te vinden waren in de win-kel. Er was ook onvrede over de soms lange wachttijden aan de kassa’s. Van de twin-tig kassa’s waren er soms maar vier of vijf open. Na de overname door Carrefour werd de properheid niet meer zo goed in de gaten gehouden. Toen al voelden wij dat het niet goed zat en waren we bang dat de winkel zou dichtgaan.”

Steun bij elkaar

Op 23 februari 2010 besliste Carrefour dat de vestiging in Sint-Pieters-Leeuw moest sneuvelen. Na het nieuws over de sluiting vonden de werknemers veel steun bij elkaar.

“Iedereen probeerde iedereen op te beuren. Onze LBC-NVK-vakbondsafgevaardigden stonden altijd klaar als we vragen of pro-blemen hadden. We hadden echt steun aan die mensen.”De supermarkt in Sint-Pieters-Leeuw ging onherroepelijk dicht op 31 juli 2010.

“Eigenlijk viel er toen een last van mijn schouders. Maar ik had ook verdriet om de collega’s die ik zou missen en de klanten die ik niet meer zou zien.”Al in maart 2010 begon Els uit te kijken naar ander werk. “Ik was toen bijna 52 jaar oud en kwam 18 dagen tekort om met brugpen-sioen te kunnen gaan. Ik solliciteerde een keer of vijftien, meestal in de distributie.”

‘Foute profiel’

Heel wat potentiële werkgevers nodigden Els zelfs niet uit maar lieten haar gewoon weten dat ze ‘niet paste in het profiel’.

“Zoiets krijg je dan bijvoorbeeld te horen van een supermarktketen die in de pers moord en brand schreeuwt omdat ze 3.000 werk-nemers zoekt en zogezegd geen personeel vindt.”Begin augustus 2010 vertrok Els met haar man op vakantie. “Dat deed enorm deugd. Zeker toen ik op de tweede dag van onze vakantie een telefoontje kreeg van de Makro in Sint-Pieters-Leeuw. Makro vroeg me of ik kon langskomen. Ik antwoordde dat ik met vakantie was in het buitenland en dat ik meteen na mijn verlof zou komen. Makro toonde veel begrip. Kort na onze terugkeer uit het buitenland trok ik er naartoe.”Nog op de dag van haar afspraak bij Makro kreeg Els het verlossende telefoontje: ze mocht beginnen! “Sindsdien werk ik bij Makro aan de kassa. Ik heb opnieuw toffe collega’s. Het gaf mij een geweldige ‘boost’ om als vijftigplusser nog werk te hebben gevonden.”

polle Laroy: “Een nieuw leven”

Paul Henri Laroy begon in oktober 1975 bij GB-Inno-BM te werken. Aanvankelijk moest hij de parking en de ‘sociale lokalen’ onder-houden. “Destijds gebeurde dat werk nog door eigen personeel, met hetzelfde con-tract als de aanvullers in de winkels. Wij maakten koffie, zetten de winkelkarretjes klaar in de winkels en maakten de zaak schoon.”Enkele maanden na zijn indiensttreding werd ‘Polle’ verplaatst naar de afdeling speelgoed. Op die afdeling was hij tot febru-ari 1976 aan de slag. Na zijn periode tussen het speelgoed belandde Paul Laroy op de Home-afdeling die LP’s, elektrische appa-raten en kleine meubelen verkocht. “Ik was daar verkoper en verdiende er meer dan voordien.”

Rond 1982 stopte GB met de verkoop van meubelen en richtte het aparte ‘Home Stocks’ op. “Een commerciële blunder”, vindt Paul. De medewerkers van de Home-afdeling kon-den in de winkel blijven werken of overstap-pen naar Home Stocks of Brico. Paul bleef in de winkel en kwam terecht op de afdeling ‘droge voeding’. Daar werd hij verantwoor-delijk voor de wijnen. “In de wijnen boekten we uitstekende resultaten en in 1987 kreeg ik de kans om afdelingschef zuivel te wor-den. In oktober 1988 werd ik vast benoemd als afdelingschef in Sint-Pieters-Leeuw. Een job die ik bleef doen tot eind april 1995.”

Vakbondswerk

Toeval of niet, maar op 1 mei 1995 werd Laroy ‘rondreizend vakbondsafgevaar-digde’ bij de socialistische bediendebond BBTK. Een functie die hij tot 2007 uitoe-fende. Daarna keerde hij terug naar Sint-Pieters-Leeuw waar hij halftijds ging wer-ken. Tot juli 2010 werd hij zowat overal in de winkel daar ingezet. “Tegelijk zat ik voor de LBC-NVK in de vakbondsafvaardiging en het comité voor preventie en bescherming op het werk.”

“De mooiste tijd beleefde ik tussen 1989 en 1993”, vertelt Paul. “Als afdelingschef reali-seerde ik toen prachtige resultaten. Zowel mijn job als chef als mijn werk voor de vak-bond waren bijzonder uitdagend. Maar in dezelfde jaren zag ik het bedrijf kapotgaan. Ik voelde me machteloos omdat er niemand wilde reageren bij de top.”

“We wisten al jaren dat de winkel in Sint-Pieters-Leeuw ten dode opgeschreven was. De opeenvolgende directies wilden geen echte investeringen meer doen en namen verkeerde commerciële beslissingen.”

egoïsme

Paul ondervond dat Carrefour de macht van de vakbond fors ondermijnd had tus-sen 2002 en 2007. “We konden of durfden geen echte vuist meer te maken. De vakbon-den waren geketend door ‘de economische werkelijkheid’. Op het terrein verloren we macht door de schrik en het egoïsme onder de mensen. Na jarenlang vakbondsafgevaar-digde en chef te zijn geweest deed dat echt pijn.”Het gedwongen vertrek bij Carrefour leidde tot ontgoocheling. Maar al op 2 augustus 2010 ging Paul als chauffeur en depotarbei-der aan de slag bij Colruyt. “Door mijn loon bij Colruyt en de bijpassing van Carrefour heb ik opnieuw een mooi inkomen. Maar nu moet ik er wel echt voor werken. Ik doe veel fysiek werk. Daardoor slaap ik goed. Samen met mijn vrouw begon ik aan een nieuw leven. Het kan altijd beter, maar het had ook veel slechter kunnen uitdraaien.”


INNOVAtIE

In zijn boek ‘Anders organiseren en beter werken. Handboek voor sociale innova-tie en verandermanagement’ stelt Van Hootegem dat we dringend af moeten van het Amerikaanse, door bandwerk en serie-productie gedomineerde organisatiemodel.

“De Zweedse socioloog Karasek toonde ver-banden aan tussen kenmerken van werk en chronische ziektebeelden bij werknemers. Elke job wordt bepaald door twee hoofdva-riabelen. De taakeisen bepalen hoeveel er van iemand gevraagd wordt en de regelmo-gelijkheden geven aan in welke mate hij pro-blemen zelf kan oplossen.”Alleen als werk hoge taakeisen stelt en grote regelmogelijkheden geeft, blijven mensen gezond. “We spreken dan van actieve jobs”, zegt Geert Van Hootegem. “En dat staat los van de scholingsgraad. Het principe geldt evenzeer voor straatvegers en vuilnisman-nen als voor verkopers, ingenieurs of art-sen. Bandwerkers zijn vaak uitgeput of ziek

na tweederde van hun loopbaan, maar ook verplegers en treinconducteurs raken snel opgebrand. Boswachters hebben dan weer problemen omdat ze veel autonomie krij-gen, zonder veel duidelijke taakeisen. Dat ondermijnt hun motivatie.”Bij Syral werken heel wat mensen met veel ervaring. Het bedrijf heeft er alle belang bij om die werknemers met behulp van ‘actieve jobs’ in huis te houden. Daarom besloot het management om met de KU Leuven in zee te gaan.

Kritisch

Sociale innovatie, actieve jobs, veranderma-nagement, LBC-NVK-afgevaardigde Peter de Clercq bekijkt één en ander met een kritisch oog. “Het ruikt een beetje naar oude wijn in nieuwe zakken”, vindt hij. “In de jaren tachtig zag ik die ‘grensverleggende plan-nen’ ook al de revue passeren. Na een dikke

vijf jaar waren ze allemaal een stille dood gestorven. ‘Zelfsturende groepen’ was toen het motto. Veel zoden zette het niet aan de dijk. Als werknemersvertegenwoordiging appreciëren we het wel dat we deze keer meteen betrokken worden bij het proces.”De werknemersvertegenwoordigers hadden een kennismakingsgesprek met de onder-zoekers. Op geregelde tijdstippen kunnen ze inhoudelijke input geven. De vertegen-woordigers kunnen de werknemers te allen tijde bevragen. “We worden als een volwaar-dige partner gezien in dit verhaal.”De Clercq is bang dat hier opnieuw het wiel wordt uitgevonden. “Maar toch stellen we ons constructief op.” De militant vindt het wel opmerkelijk dat Syral budgetten vond voor de samenwerking met de onderzoekers.

“Voor dringende herstellingen van onze machines, in het belang van de veiligheid, kloppen we al twee jaar aan bij de directie.”

Herfsttij

Oude wijn in nieuwe zakken of niet, het project krijgt voorlopig het voordeel van de twijfel. Eén ding is zeker: de tijden zijn sinds de jaren tachtig onherroepelijk veranderd. Door vergrijzing en ontgroe-ning dreigt het aantal arbeidskrachten de komende twintig jaar gevoelig in te krim-pen. De babyboomers, zij die na de Tweede Wereldoorlog opgroeiden, waren veel talrij-ker dan de generaties die na hen volgden. Die grote groep mensen gaat in de komende jaren collectief met pensioen. Er dreigt dus personeelsschaarste te ontstaan. De hele Europese arbeidsmarkt beleeft momenteel een soort herfsttij.

Schaars goed

Volgens Van Hootegem moeten werkge-vers dringend inzien dat werknemers een schaars en dus te koesteren goed aan het worden zijn. Bedrijven zullen in snel tempo werk moeten maken van actieve banen en werkbare jobs. Kwaliteitsvolle jobs die min-der ziek maken, die meer voldoening geven, die de werknemer op een ongedwongen manier langer aan de onderneming binden.Het klinkt de vakbond als muziek in de oren. Niets houdt ons tegen om in dit orkest zelf de eerste viool te spelen.

zetmeelproducent Syral zoekt naar betere arbeidsorganisatie

‘actieve jobs’ moeten werknemers doen blijven

sVen De scHeemaeker

bij de zetmeelproducent syral belgium in aalst, het vroegere tate & lyle europe, is een team van de onderzoeksgroep arbeids- en organisatiesociologie van de ku leuven neergestreken. Het team, geleid door pro-fessor geert Van Hootegem, houdt de manier van werken tegen het licht.De com-plete organisatie van de arbeid wordt op alle niveaus, van hoog tot laag, onderzocht.

De LBC-NVK is een beetje bang dat het werk van de onderzoekers bij Syral oude wijn in nieuwe zakken zal blijken. Maar de vakbond werkt wel constructief mee.

© f

oto:

DAN

IËL

RYS


RUBRIEKSNAAM

Mailverkeer kan tegen werknemer gebruikt wordenEen werknemer wordt opgezegd omdat hij niet meer gemotiveerd blijkt, een negatief beeld van de onderneming ophangt en aan klanten niet de nodige informatie geeft. Korte tijd nadien stoot de werkgever op e-mails waaruit blijkt dat die werknemer tij-dens de werkuren een concurrentiële activi-teit aan het voorbereiden is. Hij wordt stante pede ontslagen wegens dringende reden.De werknemer betwist zijn ontslag en zijn belangrijkste argument gaat over de manier waarop de werkgever het bewijs van de fei-ten levert. De werkgever mag geen kennis nemen van de inhoud van mails van de werknemers.In de lijn van recente rechtspraak van het Hof van Cassatie besliste het arbeidshof van Luik op 20 september 2010 dat het mailver-keer van de werknemer wel als bewijs mag worden gebruikt. De werkgever begaat wel een fout door binnen te dringen in het e-mailverkeer, maar die overtreding wordt niet bestraft met nietigheid van het bewijs. De manier waarop de werkgever kennis nam van de e-mails tast de geloofwaardigheid ervan niet aan en heeft de werknemer zijn recht op een eerlijk proces niet aangetast. De rechters vonden dat er wel degelijk een dringende reden in het spel was.

Méér dan baremaloon

Bij het einde van de arbeidsovereenkomst ontstaat een betwisting over de juiste bere-kening van het loon, het vakantiegeld, de eindejaarspremies, vergoedingen voor nachtwerk en het loon voor prestaties op zaterdag en zondag. Het sociaal secretariaat van de werkgever maakt een hele afrekening. De werkgever betaalde een maandloon dat iets hoger was dan voorzien in de sectorale loonbare-ma’s. Dat verschil wordt dan in mindering gebracht bij de eindafrekening. Wat maan-delijks ‘teveel’ betaald werd, kan toch wor-den teruggevorderd? Dat is toch de ziens-wijze van de onderneming.De werkgever en zijn sociaal secretariaat bleken voor geen rede vatbaar te zijn en uit-eindelijk moest de rechter de zaak beslech-ten. In een arrest van 17 december 2010 tikt het arbeidshof van Brussel de werkge-ver duidelijk op de vingers: “De baremalo-nen, zoals vastgesteld in sectorale cao’s, zijn minimumlonen; niets verhindert de werk-gever om bij individuele overeenkomst een hoger loon toe te kennen. In de arbeids-overeenkomst met de werknemer wordt de maandwedde bepaald en wordt aangegeven

dat ze verder zal worden geïndexeerd vol-gens de modaliteiten bepaald door het pari-tair comité.” “Aldus werd het uitbetaalde loon contractueel overeengekomen, waar-door er niet kan worden gesproken van een onverschuldigde betaling.” De werkgever werd zo terug naar ‘af ’ gestuurd, maar – om in Monopoly-termen te blijven – hij was misschien beter naar de ‘gevangenis’ gestuurd. Het is toch god-geklaagd dat een werkgever zelfs durft te betwisten dat ook hij moet uitvoeren wat heel duidelijk is overeengekomen.

proefperiode

Een onderneming werft een coördinator aan met een arbeidsovereenkomst voor onbe-paalde tijd waarin een proefperiode van zes maanden staat. Tijdens de proeftijd wordt de werkneemster ontslagen ‘om budgettaire redenen’. De vrouw krijgt een opzegvergoe-ding van zeven dagen loon. De werkneemster is het met die gang van

zaken niet eens. Tijdens de proeftijd moe-ten beide partijen nagaan of de functie en de werkomstandigheden aan hun beider ver-wachtingen voldoen. Als de werkgever vindt dat de werknemer niet voldoende geschikt is voor de job, kan die ontslagen worden met een verkorte opzegtermijn van zeven dagen. In dit geval had het ontslag niets te maken met de werkneemster of haar geschiktheid voor de functie, maar wel met de finan-ciële toestand van de onderneming. De werkneemster eist daarom de betaling van de normale opzegvergoeding zonder reke-ning te houden met de proefperiode. Als de sterk verkorte opzegtermijn tijdens de proeftijd ook kan worden toegepast bij een ontslag om een andere reden dan waarvoor de proefperiode is bedoeld, is er sprake van discriminatie. Dat is toch de zienswijze van de werkneemster.Het arbeidshof van Antwerpen hakte er niet zelf de knoop over door, maar stelde op 19 januari 2011 een prejudiciële vraag aan het Grondwettelijk Hof. Het is afwachten welk antwoord het Hof zal geven.

ARBEIDS-GERIChtmarc weyns

Wie is ‘leidinggevend personeel’?

De Arbeidswet bepaalt de grenzen van de arbeidsduur. Maar die regeling is niet van toepassing op het leidinggevend personeel en werknemers in een vertrouwensfunc-tie. Welke werknemers tot die categorieën behoren, staat in een koninklijk besluit uit 1965. Een bedrijf interpreteert dat KB erg elas-tisch en meent dat ook de adjunct-shop-managers onder de uitzondering vallen. Wanneer de adjunct vraagt om zijn over-uren betaald te krijgen, wordt hij wan-delen gestuurd. Hij behoort volgens de werkgever immers tot het leidinggevend personeel en dus geldt de regeling voor de arbeidsduur en overuren niet voor hem.Het arbeidshof van Brussel zag dat in een arrest van 5 januari 2010 duidelijk anders.

Onder meer ‘de werknemers die werkelijk gezag uitoefenen en die verantwoordelijk-heid dragen voor de gehele onderneming of een belangrijke onderafdeling ervan’ zijn leidinggevenden zoals bedoeld in het KB. Volgens het arbeidshof is het ‘vrij duide-lijk dat de adjunct-shopmanager geen der-gelijke graad van gezagsuitoefening had’.De Europese wetgeving over de arbeids-tijden van de werknemers maakt het wel mogelijk dat die arbeidstijdregelingen niet van toepassing zijn op leidinggevend per-soneel of andere personen met autonome beslissingsbevoegdheid. Het Belgische KB moet worden geïnterpreteerd op een manier die conform is met die Europese wetgeving en ook op die grond kan een adjunct-shopmanager niet als leidingge-vende werknemer worden beschouwd. De overurenregels zijn dus wel degelijk van toepassing.

© f

oto:

DAN

IËL

RYS


RUBRIEKSNAAM

© f

oto:

DAN

IËL

RYS


ACtIE

monique braam

De vakbond heeft veel leden die al lang meedraaien op de arbeids-markt. maar de lbc-nVk vat de koe bij de horens en probeert aansluiting te zoeken bij jonge-ren. bijvoorbeeld door op te dui-ken op jobbeurzen voor laatste-jaarsstudenten. en met succes.

Op recente jobbeurzen werd de stand van de LBC-NVK overrompeld door honderden studenten die om advies vroegen over sol-liciteren en loon. De studenten konden hun startersloon laten berekenen door loonex-perts. Ze kregen ook informatie over Sensor, het jongerennetwerk van het NVK, de vak-bond voor kaderleden binnen de LBC-NVK. Via een toffe website, een goed gevuld e-zine en een aangepast aanbod worden inspan-ningen gedaan om deze groep bij de werking te betrekken.Elk jaar organiseren universiteiten en hogescholen jobbeurzen voor hun laatste-jaarsstudenten. Werkgevers hebben op die beurzen blitse stands met bedrijfsinfo en werkaanbiedingen. Maar ook Sensor is van de partij om jongeren te helpen rond lonen en sollicitatievaardigheden. Sensor is een netwerk voor pas afgestudeerden en jonge hooggeschoolden. Het wil jonge mensen ondersteunen bij hun zoektocht naar werk door advies te geven rond solliciteren, loon en loopbaan. Maar ook met vragen rond je contract en andere werkgebonden thema’s kan je als lid bij Sensor terecht.

Startersloon

Op de jobbeurzen berekenden LBC-NVK-medewerkers op vraag van studenten de hoogte van hun startersloon. Heel wat stu-denten weten nauwelijks wat ze waard zijn op de arbeidsmarkt.Barend is bijna burgerlijk ingenieur. Hij kwam op een jobbeurs in Gent in contact met Sensor. “Je hebt vaak geen idee wat je later zal verdienen”, vertelt Barend. “Ik durf dat bij een sollicitatiegesprek ook niet zomaar te vragen. Het is dus erg fijn om bij jullie je startersloon te laten berekenen zodat je alvast een idee hebt van wat je kunt

verwachten. Dat salarisadvies opent echt je ogen. Een schot in de roos, vind ik.”Inge is bijna klaar met haar opleiding tot vertaler-tolk. “Op deze beurzen kom je vooral potentiële werkgevers tegen”, zegt ze.

“Dat is goed want we zijn natuurlijk allemaal op zoek naar een job. Maar ik vind het ook heel goed dat de vakbond van de partij is. Ik wist eigenlijk niet dat jullie voor ons, ‘de jonge (bijna) afgestudeerden’, ook een aan-bod hebben. Dat loonadvies is echt heel interessant. Je wil toch graag weten wat je straks financieel kunt verwachten. Tof.”

Solliciteren

Op de stand van de vakbond konden de studenten ook terecht voor informatie en advies rond solliciteren. Wie zijn cv had meegebracht, kreeg meteen persoonlijke tips om het te verbeteren.Kathleen studeert bedrijfsbeheer. “Op de jobbeurs kreeg ik te horen dat je cv een visitekaartje is. Het is dan ook fijn om je cv eens te laten nakijken door iemand die er verstand van heeft en die je echt vooruit wil helpen. Per slot van rekening laat je je cv op zo’n beurs toch geregeld achter bij moge-lijke werkgevers.”Ons Recht praatte ook met Ine. Zij studeerde twee jaar geleden af aan de hogeschool, rich-ting sociaal werk. Ine vond ondertussen werk bij de LBC-NVK, als juridisch adviseur.

“Voor de vakbond is het ontzettend belang-rijk om aanwezig te zijn op dit soort initi-atieven. Op universiteiten en hogescholen wordt veel te weinig aandacht besteed aan ‘de wereld na je studies’. De meeste jonge-ren hebben er geen idee van hoe de arbeids-markt in elkaar steekt en zitten vol vragen

over solliciteren, de zoektocht naar een job, loon- en arbeidsvoorwaarden. (lachend) Vrienden die nu nog studeren weten via mij ondertussen wel dat ze een beroep kunnen doen op de LBC-NVK en het ACV als ze met vragen zitten. Maar via de jobbeurzen berei-ken we veel mensen en kunnen we de vak-bond een jonger gezicht geven.”

Wat nu?

Jobbeurzen in Antwerpen, Gent, Leuven, Diepenbeek en Geel gaven de LBC-NVK de kans om honderden studenten te ontmoe-ten en voort te helpen. De studenten kregen flyers en brochures en uitleg over de dienst-verlening van de vakbond. Uiteraard blijven we actief rond deze doelgroep. Naast het berekenen van het startersloon organise-ren we in de komende maanden workshops rond solliciteren en je eerste job. Jonge afgestudeerden en hooggeschoolden hebben hun plaats gevonden op de web-site www.nvk.be, waar Sensor een promi-nente rol speelt. Inschrijven op het e-zine kan nog altijd via diezelfde website. Idem voor de berekening van je startersloon. De komende maanden willen we via het Sensor e-zine het contact met de studenten verster-ken. Zo’n zevenhonderd studenten schre-ven zich tijdens de voorbije jobbeurzen in op de nieuwsbrief.

Netwerk Sensor maakt mooie beurt op jobbeurzen

wat verwachten jongeren van de vakbond?

Jongeren hebben best veel vra-gen over solliciteren, loon en loop-baan. En over arbeidscontracten.

neem een kijkje op www.nvk.be

• Voor meer informatie over Sensor,

het netwerk van pas afgestudeer-

den en jonge hooggeschoolden

• Schrijf je online in op de nieuws-

brief van Sensor

• Wil je ook je startersloon laten

bereken? dat kan online via

www.startersloon.be

• interesse in één van onze

workshops? Bijvoorbeeld

‘Onderhandelen over je eerste

loon’, een workshop op 16 mei in

antwerpen? Schrijf je online in via

www.nvk.be. geïnteresseerd maar

liever op een ander tijdstip?

Mail dan je suggestie naar

[email protected].

• en lees het verhaal van Bieke. Met

een master in lichamelijke opvoe-

ding op zak zocht ze de voorbije

maanden naar een volwaardige job.

Lees meer over haar ervaringen op

www.nvk.be.

Op de jobbeurzen berekenden LBC-nVK-medewerkers op vraag van studenten de hoogte van hun startersloon. Heel wat studenten weten nauwelijks wat ze waard zijn op de arbeidsmarkt.


GENDER

Denis bouwen

De positie van vrouwen op de arbeidsmarkt is gelukkig aan het verbeteren maar er blijft onge-lijkheid bestaan. reden genoeg om het thema ‘gelijke kansen voor vrouwen en mannen’ de nodige aandacht te geven in het kader van de sectoronderhan-delingen, vindt de lbc-nVk.

Anno 2011 verdienen vrouwen gemiddeld nog altijd een pak minder dan mannen. De meeste deeltijdse werknemers zijn vrou-wen. Het beruchte ‘glazen plafond’ maakt het voor vrouwen nog altijd lastig om door te groeien naar topfuncties. En vrouwen onderbreken vaker dan mannen hun loop-baan om hun gezin te runnen of zorgtaken te vervullen.Op de arbeidsmarkt nam de aanwezigheid van vrouwen de voorbije jaren wel aanzien-lijk toe. Een groot aantal leden van de LBC-NVK zijn vrouwen.Het Hoger Instituut voor de Arbeid (Hiva) kreeg van het ACV de opdracht om de gen-der-dimensie van het sociaal overleg op sec-torniveau te onderzoeken. De onderzoekers analyseerden de aanpak in zowat 40 pari-taire comités. Bij de bedienden kwamen de paritaire comités 202 (kleinhandel in voe-dingswaren), 207 (scheikundige nijverheid), 218 (aanvullend nationaal paritair comité voor bedienden), 310 (banken), 329 (socio-culturele sector) en 330 (gezondheidsinrich-tingen en –diensten) aan bod. De onderzoekers zagen de loonkloof tus-sen mannen en vrouwen duidelijk beves-tigd. Ze constateerden ook dat er sprake is van ‘gescheiden arbeidsmarktsituaties’. Vrouwen werken bovendien vaker in kwets-bare jobs.Gemiddeld verdient een vrouwelijke werk-nemer per uur elf procent minder dan haar mannelijke collega. Vrouwelijke bedienden verdienen gemiddeld zelfs 26 procent min-der dan hun mannelijke tegenhangers.Het is nog altijd zo dat je vrouwen dikwijls in andere beroepen, functies of sectoren aantreft dan mannen. En nog steeds maken mannen makkelijker carrière dan vrouwen.

Deeltijdse jobs

Vrouwen werken ook vaker deeltijds zon-der dat ze dat zelf willen, hebben vaker een

contract van bepaalde duur en maken min-der kans op een stabiele carrière. Ze worden meer geconfronteerd met een ‘onderbroken of gewijzigde carrière’.De vakbond vindt het belangrijk om het gender-aspect genoeg te laten meespelen in het sectoraal overleg. Op alle vlakken moet worden bekeken welke effecten bepaalde afspraken of maatregelen kunnen hebben voor vrouwen en mannen. In de meeste paritaire comités werden al eerder clausules goedgekeurd over niet-discriminatie. Maar er is meer nodig.Het loont zeker te moeite om te checken of er ook genoeg vrouwen rond de onder-handelingstafel zitten. En of het taalgebruik op vergaderingen en in teksten genderneu-traal is.

Actieplan

Het is wijs om in elke sector en globaal de knelpunten en problemen in kaart te bren-gen. Wanneer die oefening gebeurd is, komt het erop aan een actieplan op te stellen dat de problemen aanpakt. Vakbondsmilitanten kunnen daarbij ook kijken naar bedrijven of sectoren die al positieve stappen hebben gezet.In het kader van de sectoronderhandelin-gen kan de vakbond bijvoorbeeld nagaan of de systemen van functieclassificatie ‘genderneutraal’ zijn. Of er op het vlak van

verloning opvallende verschillen zijn tussen mannen en vrouwen. En of er maatregelen te bedenken zijn die de loonkloof kunnen verkleinen.Onderhandelaars kunnen ook onderzoe-ken hoe de deeltijdse arbeid verdeeld is over mannen en vrouwen. En in welke mate deel-tijds werk gebeurt op basis van vrijwillig-heid.Misschien kan er worden nagedacht over formules van glijdende werktijden waar-door werknemers hun job beter kunnen ver-zoenen met hun gezinsleven of zorgtaken. Formules van thuiswerk kunnen evenzeer interessant zijn.Een ander aandachtspunt is de vraag of vrouwen en mannen gelijke toegang heb-ben tot bepaalde functies en beroepen. En of ze gelijke kansen hebben om promotie te maken. Misschien moeten er wel maatrege-len worden genomen om meer vrouwen te rekruteren in een bepaalde sector of voor bepaalde beroepen.Ook op het vlak van vorming, tijdkrediet en thematische verloven, anciënniteitsopbouw en eindeloopbaan zijn er zeker prangende vragen die de onderhandelaars aan bod kun-nen laten komen.

Sectorgesprekken bieden kans om lat meer gelijk te leggen

openingen zoeken om vrouwen beter tot hun recht te laten komen

Het beruchte ‘glazen plafond’ maakt het voor vrouwen nog altijd lastig om door te groeien naar topfuncties.

© f

oto:

pho

toNe

wS


ChEMIE

koen De kinDer en elke Vanbrabant

in de scheikunde is het gelukt een evenwichtig ontwerp van sociaal akkoord te realiseren. arbeiders en bedienden stap-ten met een gemeenschappelijke eisenbundel naar de werkgevers.

De onderhandelingen in de scheikunde kon-den pas van start gaan nadat het interpro-fessioneel akkoord (IPA) was goedgekeurd. ABVV en ACLVB verwierpen het IPA. In het ACV bleek een meerderheid voor. De rege-ring nam de tekst van het akkoord bijna onveranderd over en goot die in een wet. Na die lange, hobbelige rit waren de pari-taire comités aan zet en konden zij met de besprekingen in de sectoren beginnen.In het paritair comité van de scheikunde (nr. 207) pakten arbeiders en bedienden uit met een gemeenschappelijke eisenbundel. Arbeiders en bedienden drongen er zelfs op aan om samen te kunnen onderhande-len. Maar daarvoor bleek de tijd nog niet rijp bij de werkgevers. De bonden zorgden er wel voor dat de onderhandelingen voor beide groepen werknemers parallel verlie-pen. Op die manier stonden ze sterker tij-dens de onderhandelingen.De vakbonden ijverden voor meer jobs, meer koopkracht en een harmonisering van de

statuten van arbeiders en bedienden. Ze eisten verder een lagere drempel voor wie een vakbondsafvaardiging wil uit de grond stampen. De onderhandelingen gingen ook nog over het brugpensioen en over een uit-breiding van het toepassingsgebied voor kaderleden.

Lonen

Hogere lonen afdwingen was de eerste klip die moest worden genomen. Op dit punten stonden bonden en werkgevers lijnrecht tegenover elkaar. Maar ze vonden toch een compromis door in het akkoord te schrijven dat ze ‘akte nemen van de integrale tekst van het bemiddelingsvoorstel van de regering en van de wettelijke bepalingen hierover’. Voor de koopkracht waren de onderhande-laars gebonden aan het IPA dat alleen maar sprak van maximaal 0,3 procent loonsverho-ging voor 2012. Het minimale sectorbarema zal met 0,3 procent worden verhoogd. Idem dito voor de reële lonen in bedrijven waar geen cao’s worden afgesloten.De regeling rond het brugpensioen wordt verlengd. Mama’s die uit zwangerschaps-verlof terugkeren hebben recht op hun oor-spronkelijke job of een andere, gelijkwaar-dige baan. Er moeten niet langer minstens 30 bedienden zijn om een vakbondsafvaardi-ging op te richten. Voortaan kan zo’n afvaar-diging er al komen vanaf 25 bedienden in

een onderneming. Ook voor de kaderleden zijn stappen vooruit gezet. Zo zal de ‘cao klein verlet’ voortaan eveneens van toepas-sing zijn op deze groep.De arbeiders besteedden dan weer meer aandacht aan de vraag naar een langere opzegtermijn. In het luik over arbeiders & bedienden werd afgesproken om een pari-

taire werkgroep te creëren. Die werkgroep zal onderzoeken onder welke voorwaarden een gemengd paritair comité voor de chemie kan worden gevormd.Tot zover de grote lijnen van het ontwerp-akkoord voor de scheikunde. Gemakkelijke onderhandelingen waren het niet. Maar samen met de arbeiders speelden de bedien-den het toch klaar om een evenwichtige ont-werpovereenkomst uit de brand te slepen.

Bonden realiseren evenwichtig akkoord in scheikunde

Denkoefening over gemengd paritair comité

de vakbonden ijverden voor meer jobs, meer koopkracht en een harmonisering van de statuten van arbeiders en bedienden.

© f

oto:

DAN

IËL

RYS


cHris Van ZegHbroeck

Het ondenkbare is geschied. Voor het eerst in de belgische geschie-denis wordt een levensverzeke-raar geliquideerd. De antwerpse verzekeraar apra leven gaat met de bedenkelijke primeur aan de haal. belangrijke financiële tekort-komingen en onregelmatigheden waren de oorzaken van het deba-cle. maar we gaan hier niet het proces maken van apra. Dat is de taak van de financiële toezicht-houder en het gerecht. stilstaan bij de situatie van de aangeslo-ten werknemers is wel aangewe-zen. Zijn zij genoeg beschermd nu hun verzekeraar vereffend wordt?

Als een Belgische onderneming verzeke-ringen wil verkopen, moet ze hiervoor de toestemming krijgen van de toezichthou-der FSMA, de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten, de vroegere CBFA. Toezicht uitoefenen op de verzekeraars verkleint het risico dat één van deze maat-schappijen in moeilijkheden terechtkomt. Maar je kan nooit alle risico’s uitsluiten.Worden er ernstige tekortkomingen vast-gesteld, dan komt de verzekeraar onder strikt toezicht van de FSMA te staan. Als de financiële toestand niet verbetert, is de FSMA gedwongen om de vergunning van de maatschappij in te trekken. Met een gedwongen vereffening van de verzekeraar tot gevolg. De aangestelde vereffenaars gaan op zoek naar een mogelijke overne-mer. Ondertussen kan de FSMA de uitvoe-ring van de lopende contracten schorsen.

In zo’n geval moeten geen premies worden gestort. Er kan dan ook niets worden uitbe-taald, behalve voorschotten.

Pensioenen

Een verzekeraar ‘leven’ heeft naast de indi-viduele levensverzekeringen meestal ook groepsverzekeringen. Individuele levens-verzekeringen zijn contracten die je als persoon, los van een werkgever, afsluit. Groepsverzekeringen zijn contracten die een werkgever of een sector afsluit voor zijn werknemers. Hier beperken we ons tot de gevolgen die een vereffening heeft voor de groepsverzekeringen.Als een verzekeraar in vereffening gaat, wor-den alle activa verkocht. Met de opbrengst worden de aangesloten werknemers en begunstigden bij voorrang vergoed. Als er genoeg activa zijn om alle verplichtingen te dekken, is er geen probleem. Zijn er echter tekorten, dan wordt de opbrengst propor-tioneel verdeeld. Het is aan de werkgever om de gaten in de dekking bij te passen. Die bijpassing kan voor de werkgever een seri-euze financiële aderlating betekenen. Hij zal immers moeten bijstorten voor alle aange-sloten werknemers in dienst. Maar ook voor de werknemer die net met pensioen gaat en zijn pensioenkapitaal opeist. Zelfs de rentegenieter kan bij zijn ex-werkgever aankloppen als er tekorten zijn. Hetzelfde geldt voor de ex-werknemer die zijn reserves na vertrek uit de onderneming bij de verzekeraar parkeerde. Die waarborg geeft de werknemer geen sluitende garantie. Wat als de werkgever niet meer bestaat of onvermogend is?

Beschermingsfonds

Na de financiële crisis werd het Bijzonder Beschermingsfonds opgericht. Dit fonds is operationeel sinds 1 januari 2011. Het komt niet tussenbeide als er tekorten voor groepsverzekeringen zijn. Alleen gedupeer-den met een individuele levensverzekering kunnen, tot een bepaald bedrag, een beroep doen op het fonds.Bij groepsverzekeringen draagt alleen de werkgever de eindverantwoordelijkheid. Ook als er sprake is van wanbeheer bij de verzekeraar. Heeft de werkgever niet genoeg centen om de tekorten van de verzekeraar in vereffening te dekken? Dan blijft de werk-nemer financieel in de kou staan.Laat er geen misverstand over bestaan: een financieringstekort betekent nog niet dat een verzekeraar voor de bijl gaat. Aanvullende pensioenen zijn nu eenmaal verbintenissen op lange termijn. Maar de vereffening van APRA Leven moet ons wel wakker schudden. Het is duidelijk dat de rechten van de werknemers niet in alle geval-len volledig gegarandeerd worden. Moet er niet worden gedacht aan een waarborgfonds voor groepsverzekeringen? Zo’n fonds mag de verzekeraar natuurlijk geen vrijgeleide geven om minder zorgvuldig om te springen met de centen van wie aangesloten is. Het moge duidelijk zijn dat het wettelijk pensioenstelsel vandaag het systeem is dat de beste bescherming biedt tegen financiële tekortkomingen. Wil dat zeggen dat de aan-vullende pensioenen via de werkgever niet verder gedemocratiseerd moeten worden? In geen geval. Maar de rechten van de werk-nemer moeten dan wel waterdicht worden gegarandeerd.

Vereffening verzekeraar roept vragen op over groepsverzekeringen

eindverantwoordelijkheid ligt bij werkgever

GROEpSVERzEKERING

De verzekeraar APRA Leven wordt vereffend. Een bedenkelijke primeur.

© f

oto:

pho

toNe

wS


het avond-land

‘Finland voor de Finnen’, zo kan je de jong-

ste Finse stembusslag kort samenvatten. ‘de

Ware Finnen’ – qua duidelijkheid kan dat

tellen als partijnaam – klokten af op twin-

tig procent van de stemmen. een noord-

europese variant van wat Wilders en zijn

PVV in nederland verkondigen. Voor beide

partijen is de respectieve landsgrens de

limiet en het enige denkkader.

de Vlaamse varianten op dit thema zijn ons

ook bekend. Het VB denkt zelfs niet meer in

nationale, maar in louter Vlaamse, regionale

grenzen. dat doet ook de nV-a. Voor die

partij mag de Belgische staat verdampen,

maar zij ziet nog wel een europees beleids-

niveau.

in Hongarije, het land dat momenteel voor-

zitter is van de europese Unie, werd een

grondwet goedgekeurd waar het integrisme

vanaf druipt. en in italië komt Berlusconi

voorlopig met elke bokkensprong weg.

Fratsen van politieke of nationalistische

aard of andere, vaak seksueel getinte uit-

schuivers, het maakt daar ten zuiden van de

dolomieten allemaal weinig uit.

de duitse cultuurfilosoof Oswald Spengler

schreef in 1918 het eerste deel van zijn

werk ‘de ondergang van het avondland’. in

dat boek verwoordde hij een zwaar pes-

simistische kijk op de ontwikkeling van de

europese en bij uitbreiding westerse cultuur.

aan het eind van de jaren dertig kwam zijn

vaderland in de greep van het nationaalsoci-

alisme. Waarmee Spengler gelijk leek te krij-

gen. aan het eind van de 20ste eeuw speel-

den zich op de Balkan allerlei misstanden

af. een vernietigend bewijs voor Spenglers

stelling.

Cultuurpessimisme, het is niet echt mijn

ding. ik ga er gemakshalve vanuit dat het

beste nog altijd moet komen. Maar recen-

tere en andere gebeurtenissen dreigen dat

optimisme toch te ondergraven. en de val-

kuil van de naïviteit loert bijna om iedere

hoek.

je kan bijna niet anders dan te geloven in

‘het betere’. Het alternatief is inderdaad de

teloorgang. je wil daar part noch deel aan

hebben en nog minder er mee voor verant-

woordelijk zijn. niet als persoon en niet als

sociale organisatie. de filosoof Karl Popper,

een Oostenrijker van origine, noemde opti-

misme een morele plicht. Zelfs wie het met

plichten wat moeilijk heeft, lijkt me zich daar

toch aan te moeten onderwerpen.

IN DE MARGEwf

Diane parDon

De lbc-nVk wil graag dé refe-rentie worden voor alles wat met loon te maken heeft. Zo werd het ook afgesproken op het lbc-nVk-congres in maart 2010. een hele uitdaging.

In één van de krachtlijnen van het con-gres klonk het zo: “De LBC-NVK wordt de nummer één op het vlak van loonadvies, loonsystemen, loonvergelijkingen, ken-nis van functieclassificatiesystemen,…”. De LBC-NVK wil nog beter loonadvies kunnen geven aan jonge starters op de arbeidsmarkt en leden. Om de service op dat vlak uit te bouwen en te verbe-teren kwam er een ‘proefproject loon-advisering’. Met dat project zal worden gezocht naar manieren om de dienstver-lening rond starterslonen en salarisad-vies uit te breiden en te verbeteren. Je zal er nog meer over horen in de komende maanden.

Samen met ACV

Voor de adviezen over starterslonen en salarissen gebruikt de LBC-NVK een steekproef waarin reële loongegevens zijn opgenomen van bedienden en kader-leden die anno 2009 aan de slag waren in heel diverse functies, ondernemin-gen en sectoren. De LBC-NVK zoekt ook naar synergie met de collega’s van het ACV. Vroeger kon je al looninformatie vinden op de ACV-websites Loonwijzer

en Vrouwenloonwijzer. Beide sites maken nu plaats voor de nieuwe website www.allesovermijnloon.be.De nieuwe site geeft alle mogelijke infor-matie over lonen. Hoeveel moet je min-stens verdienen? Welke voordelen kan je baas je nog geven? Moet hij je ver-voerskosten terugbetalen? Hoeveel hou je netto over van je loon? En ga zo maar door. Op de site kan je ook deelnemen aan een loonenquête. Als je de enquête hebt ingevuld, krijg je zicht op de lonen, functieclassificatie en premies in jouw sector.

Vul de enquête in en win!

Bedoeling is om de website nog meer te stofferen en kwalitatief te verbeteren. Daarom wordt nu gezocht naar extra looninformatie voor heel wat func-ties, onder meer uit paritair comité 330 (gezondheidsinrichtingen en –diensten), PC 209 (bedienden uit de metaalsector), PC 207 (bedienden uit de scheikundige nijverheid) en PC 201 (zelfstandige klein-handel). Ook jij kan ons helpen door te surfen naar www.allesovermijnloon.be en daar je loongegevens te posten. Als je mee-doet aan de online enquête, maak je elke maand kans op een weekendje aan zee of in de Ardennen. Je kunt ook een pak-ketje win-for-life-krasbiljetten winnen. Twijfel dus niet en surf naar de site om daar je loongegevens achter te laten. Zo is het mogelijk de databank voort uit te bouwen en de dienstverlening rond loon-advies nog beter te maken.

Alles weten over je loon



FILMkarin seberecHts

De française céline sciamma debuteerde vier jaar geleden met het frêle ‘water lillies’, een film over adolescente meis-jes die worstelen met hun lichaam en prille seksuele gevoelens. met ‘tomboy’ presenteert sciamma als het ware het kleine zusje van haar eersteling. In haar tweede film verhuist een jong gezin – vader, hoog-zwangere moeder en twee kin-deren – middenin de zomer naar een nieuwe, groene buurt. Mikael, de oudste, kan het al snel goed vinden met de buur-kinderen, net zoals Mikael zelf allemaal een jaar of negen, tien. Vooral met Lisa klikt het, van beide kanten, bijzonder goed. In werkelijkheid is ‘Mikael’, die wat weg heeft van de piepjonge Leonardo DiCaprio, een meisje. De ouders zien er geen graten in dat hun Laure als een halve jon-gen door het leven rotst. Tot zij vernemen dat hun meid zich als een jongen voordoet…Céline Sciamma maakt zuinig afgemeten cinema: geen ruimte hier voor veel vertoon en ont-hutsing. De Française filmt inge-houden maar ook heel koeste-rend. Zoals wel vaker in Franse films peutert zij van haar piep-jonge cast bijzonder naturelle vertolkingen los. De kleine

Zoé Héron, die nog nooit voor een camera stond, is bijzonder beheerst én ontwapenend als aankomende tiener die onbe-vangen opgaat in haar eigen kinderwereld, in een lichaam dat haar – misschien – niet echt als gegoten zit.Sciamma houdt elk gepsycho-logiseer over seksuele rolpa-tronen op afstand en snijdt dit innemend eenduidige ver-haal over een meisje dat zich voordoet als jongetje helemaal op kindermaat. Zij smokkelt Laures onuitgesproken vraagte-kens over haar eigen seksualiteit ongeforceerd binnen in een min-zame observatie over zalig en quasi onbekommerd opgroeien. Of Laures seksualiteit ooit een struikelblok zal vormen in haar leven, is een vraag die deze kijk op een flard kinderleven wel opwerpt, maar nergens domi-neert. Alsof de cineaste haar kijkers en zeker ‘haar’ kinderen nog even wil behoeden voor de complexe bekommernissen van het groot zijn. ‘Tomboy’ is een delicaat kinderportretje dat nau-welijks deining beoogt of naar een groot publiek lonkt. Kleine, broze films zoals deze mogen al eens een duwtje in de rug heb-ben, om op te kunnen tegen de krachtpatserij uit Hollywood. Dat is bij deze gebeurd.

‘Tomboy’ komt op 11 mei in de

bioscoop.

Jean-pierre en luc Dardenne hebben wat met cannes. ‘le gamin au vélo’, hun nieuwste werkstuk, is hun vijfde film op rij in de festival-competitie. Hij kan dus, na ‘rosetta’ en ‘l’enfant’, de gebroeders een derde gouden palm opleveren. le gamin ligt helemaal in de lijn van die win-naars, maar de fascina-tie is er niet minder om.

Cyril is een typische held van de Dardennes: een drieste ein-zelgänger die met geen stok-ken in toom is te houden. Hij woont in een gezinsvervangend tehuis maar wil maar één ding: bij zijn vader zijn. Die is ver-trokken zonder een adres ach-ter te laten. Bij één van de vele pogingen om te ontsnappen aan de opvoeders, klampt de bleke tiener zich vast aan Samantha. De jonge kapster zoekt hem later op in het tehuis, met een cadeau: zijn fiets, teruggekocht van de man aan wie zijn vader hem verpatste. De jongen blijft ondanks alles geloven in een hereniging met zijn vader, maar gaat wel in op Samantha’s sug-gestie om de weekends bij haar door te brengen.Ze zijn er weer allemaal, de men-selijke ijkpunten uit de vroegere films van Jean-Pierre en Luc: de doordouwers die elk gemis

trachten toe te rijden, de camera dicht op de nek. Die blind voor de realiteit door elke desillu-sie heen baggeren. En die zich-zelf meestal pas tegenkomen wanneer één en ander goed fout loopt. ‘Le gamin au vélo’ is, onder meer door de totaal onbaatzuchtige figuur van Samantha, die als een zomer-bries het leven van dit norse en ongewenste kind komt binnen-waaien, misschien wel de warm-ste én meest intrieste Dardenne tot nog toe. Een absorberende en rake oefening in empathie waar je stil van wordt. Met dank aan Thomas Doret en de hoogst aimabele Cécile de France overi-gens. Het is dan ook met tegen-zin afscheid nemen wanneer de Dardennes onverhoeds een punt zetten achter dit verhaal van een tot elkaar veroordeeld stel, nog voor dat verhaal een stevi-ger contour heeft gekregen. Het blijft verbazingwekkend hoe de Waalse broers telkens opnieuw de hobbelige parkoersen van onbeduidende mensen optil-len tot onthutsende drama’s, zonder in emotionaliteit uit te schuiven. Dat die drama’s de kijker ook nog eens van bij de eerste beelden bij de lurven vat-ten, mag je gerust een blijk van meesterschap noemen.

‘Le gamin au vélo’ komt op

18 mei, drie dagen na zijn

passage in Cannes, in de

Belgische zalen.

Le gamin au vélo

Delicaat en broos kinderportretje (Zoé Heron, met wit shirt)

Absorberende en heldere oefening in empathie (Cécile de France en Thomas Doret)

tomboy


RUBRIEKSNAAM

Dienstreizen van een thuisblijver

maarten ’t Hart

Je afvragen waarom je een fan bent van de ene schrijver en niet van de andere, is hetzelfde als je vragen stellen over je voorkeur voor blond of zwart. waarom hou ik van nabokov en niet van van marquez? waarom van gwyneth paltrow en niet van penelope cruz? over liefde en vrouwen spreek ik me vandaag niet uit, maar bij schrijvers heeft onze keuze waar-schijnlijk alles te maken met ver-trouwdheid en herkenbaarheid.

Neem nu Maarten ‘t Hart. Ik heb het nage-keken op mijn boekenplanken: ik volg hem al van in de jaren ‘70 van de vorige eeuw, toen hij als een tsunami de Nederlandse letteren overspoelde. Elke week, jaren aan een stuk, stond er wel weer een tekst van ‘t Hart in Vrij Nederland of de Haagse Post. Tegelijk verschenen zijn eerste romans, ver-halen en essays: ‘Stenen voor een ransui’ in 1971 en daarna, in een almaar hoger tempo, ‘Mammoet op zondag’, ‘De som van misver-standen’, ‘Een vlucht regenwulpen’, ‘De dor-stige minnaar’ en ga zo maar door. Met dezelfde ijver en toewijding als waar-mee doctor ‘t Hart aan de universiteit van Leiden stekelbaarsjes had bestudeerd, wierp hij zich vanaf zijn 27ste op de literatuur. In zijn jongste boek, ‘Dienstreizen van een thuisblijver’, legt hij ook uit waarom. “Ik wilde een beroep waarbij ik totaal niets met mensen te maken heb, werk dat ik in volstrekte afzondering verrichten kan. (...) Als schrijver, zo hoopte ik, zou ik met mijn medemensen kunnen communiceren zon-der daarvoor het huis uit te hoeven.” En hij herhaalt ten overvloede de uitspraak van Nietzsche die al als motto in één van zijn vorige memoires stond: “Je moet bepaalde mensen hun alleen zijn gunnen en niet, zoals vaak gebeurt, zo dom zijn hen erom te beklagen.”

‘Dienstreizen van een thuisblijver’ is in grote trekken een pleidooi van de schrij-ver Maarten ‘t Hart om met rust gelaten te worden. In achttien hoogst leesbare en vaak vermakelijke hoofdstukken vertelt hij in de autobiografische reeks ‘Privé Domein’ hoe de opdringerige buitenwereld in de vorm van uitgevers, vertalers, studenten,

boekhandelaars, organisatoren van lezin-gen, literatuurprijzen en boekenbeurzen een beroep doen op zijn tijd en zijn moeite. ‘t Hart is wat zijn vader noemde ‘een gees-telijk eenpittertje’.

Liever niet de deur uit

Zelfs als we een paar procenten ijdele koket-terie aftrekken van zijn hekel om vrouw, erf, boeken en dieren te verlaten, zullen we niet gauw een grotere aanhanger vinden van de beroemde uitspraak van Pascal: “Al het leed der mensen spruit hieruit voort, dat zij niet rustig in hun kamer kunnen blijven”. Als ‘t Hart dan toch tegen zijn zin de deur uit-gaat, naar zijn geboortestadje Maassluis, naar Liverpool, Zweden, Duitsland of

alleen maar op de fiets naar zijn buur-man in de Bollenstreek, lijkt het alsof de hele wereld het op hem heeft gemunt. Hij mist zijn afspraken, moet met een hoertje onderhandelen over een verloren paspoort, doet ‘s nachts geen oog dicht in een vreemd bed, wordt belaagd door een fan, krijgt het aan de stok met zevendedagadventisten of breekt gewoon zijn been op twee plaatsen bij een stomme valpartij.Met heerlijke zelfspot en een groot gevoel voor relativiteit (‘Ik ben geen echte schrij-ver, ik ben een onderhoudende verteller’) zet de auteur zijn tegenslagen om in hila-rische, soms bijna surrealistische verhalen. Tussendoor haalt hij krachtig en zonder zich te generen uit naar de mensheid in het alge-meen, godsdienstige sekten, rooms-katho-lieken, creationisten, literaire jury’s, voet-bal en naar collega-schrijvers, van wie we er graag enkele noemen.

Collega-schrijvers

Over Karel van het Reve: “Mallotige klets-praat”. Over Oek de Jong: “Zijn roman

‘Cirkel in het gras’ was veruit het beste

slaapmiddel dat ik ooit ben tegengekomen”. Over Brigitte Raskin: “Met haar bekroonde roman ‘Het Koekoeksjong’ zou je zelfs je houtkachel niet willen stoken”. Over ‘Kleine dagen’ van Bernard Dewulf: “Van de zoete observaties met een hoog schattigheidsge-halte van zijn eigen kinderen viel de groten-deels uit moeders bestaande jury zodanig in katzwijm dat ze hun verstand verloren en dit incestueuze prullenbakproza bekroon-den”. Over Arnon Grunberg (ironisch):

“De Rembrandt der letteren. Het grootste talent aller tijden”. Over J. Bernlef en zijn roman ‘Publiek Geheim’: “Een smakeloos, dor, levenloos maakwerk”.Maar ik beweerde in het begin dat een lezer vooral die schrijvers bij zijn favorieten zet met wie hij met een prettige schok van herkenning dezelfde voorkeuren en heb-belijkheden blijkt gemeen te hebben. Om te beginnen is er natuurlijk ‘t Harts liefde voor boeken in het algemeen. Zelf leest hij er naar eigen zeggen gemiddeld 285 per jaar, 10.000 in de afgelopen vijfendertig jaar. Daar kom ik met mijn schamele 50 à 100 nog niet bij in de buurt. Verder zijn er Darwin (‘Er is geen enkel echt steekhou-dend argument tegen zijn theorie in te bren-gen’) en Nietzsche (‘Hoewel die totaal niets begrepen heeft van Darwin’) en Dickens en A.F.Th. van der Heijden. Met muziek heb ik weinig en ik dweep niet met Vestdijk, noch met Bach. Van dieren houd ik minstens even veel als ‘t Hart, maar wat hij ziet in vrouwen met lange vingerna-gels kan ik dan weer niet begrijpen. Lachen daarentegen, dat vinden we allebei erg leuk. Probeert u het ook maar eens uit. U komt met dit boek vast niet bedrogen uit.

dienSTreiZen Van een THUiSBLijVer

Maarten ‘t hart

Uitgeverij de arbeiderspers

319 blz.

BOEKgutenberg

Over Brigitte raskin: “Met haar bekroonde roman ‘Het Koekoeksjong’ zou je zelfs je houtkachel niet willen stoken”.


elke maes

in de verzekeringssector waren er in het verleden al ettelijke fusie-golven. Door overnames en fusies smolten vele kleine verzekeraars samen tot grote spelers. Het hele landschap veranderde, de concen-tratie nam toe en de diversiteit aan ondernemingen verminderde. na enkele rustigere jaren dient zich nu een nieuwe fusiegolf aan.

Mercator Verzekeringen, een onderdeel van het Zwitserse Bâloise, nam in korte tijd drie andere verzekeraars over, Amazon Insurance, Avéro Schadeverzekering en Nateus.Begin 2010 bleek dat Amazon Insurance, ook een filiaal van Bâloise, zou worden geïntegreerd in Mercator Verzekeringen. Amazon was een firma met zo’n 25 werk-nemers die zich specialiseerde in autover-zekeringen.Bâloise wilde zijn positie op de Belgische markt voort versterken. Mercator was voor-namelijk actief in Vlaanderen. Door de over-name van Avéro werd Bâloise ook actief in Franstalig België. Mercator kan aanzienlijk groeien dankzij de inlijving van Avéro.Ook de Belgische verzekeraars Nateus en Nateus Life, dochters van Ethias, werden overgenomen door Bâloise. Hierdoor drong Mercator Verzekeringen door tot de top-vijf op de Belgische verzekeringsmarkt en steeg het aantal personeelsleden naar bijna 1.500.

En het verhaal is daarmee misschien nog niet gedaan. Want het gerucht doet de ronde dat Mercator ook Fidea wil binnen-halen.

Bewogen geschiedenis

De voorbije vijftien jaar maakte Mercator zelf een bewogen geschiedenis mee. In 1996 smolten twee bedrijven, Mercator en Noordstar, samen tot de NV Mercator en Noordstar. Vier jaar later nam dat fusiebe-drijf de HBK Spaarbank over. In de financi-ele sector groeiden nogal wat gewone ver-zekeraars uit tot bankverzekeraars. Dat had ook gevolgen bij Mercator en Noordstar. In 2001 trouwde het bedrijf, ondertussen Mercator Verzekeringen, met de Mercator Bank. Het huwelijk bleek geen succes en was trouwens maar van korte duur.Eind 2002 kondigde Mercator een grote herstructurering aan. In 2003 moesten ongeveer 200 werknemers in het kader van een sociaal plan de onderneming verlaten. Enerzijds konden werknemers vanaf 52 of 54 jaar met brugpensioen gaan, anderzijds werden de bankkantoren verzelfstandigd.Maar de herstructurering maakte geen einde aan de moeilijke jaren. In 2004 werd de Mercator Bank van de hand gedaan. Mercator Verzekeringen ging alleen voort.Eind 2005 werd de zetel in Gent, de thuisba-sis van het vroegere Noordstar, opgedoekt. Opnieuw moest er worden bespaard. Zowat 200 werknemers moesten verhuizen naar de vestiging van Mercator in Antwerpen. De vakbonden zorgden ervoor dat die operatie

gepaard ging met begeleidende maatrege-len. Er werden afspraken gemaakt over soe-pelere uurroosters, compensaties in tijd en geld voor de extra verplaatsing, meer moge-lijkheden op het vlak van tijdkrediet en ver-trekregelingen.

Onzekerheid

Met de recente overnames lijkt het tij te keren voor Mercator Verzekeringen. Breekt er nu een gemakkelijke periode aan? Dat nu ook weer niet. Overnames en fusies leiden tot veel onzekerheid en onduidelijkheid voor het personeel. Het is belangrijk zulke operaties behoorlijk te begeleiden om later te kunnen zeggen dat ze een succesverhaal werden.De vakbond heeft nu veel sociaal over-leg voor de boeg bij Mercator. In de eerste plaats moeten er garanties voor de werkne-mers op tafel komen. Daarna moet er wor-den onderhandeld over één statuut voor alle werknemers. De ervaring uit het verleden leert dat zo’n statuut belangrijk is om een fusie te laten slagen.Het blijft natuurlijk een moeilijke even-wichtsoefening. Niemand geeft graag ver-worven voordelen op, zeker niet als daar-voor in het verleden een prijs werd betaald.De werknemersafgevaardigden uit de diverse betrokken bedrijven zullen het beste van zichzelf geven om het hele dossier tot een goed einde te brengen. Zodat er voor elke werknemer van het grotere Mercator een goed statuut wordt uitgewerkt.

Diverse overnames doen Mercator Verzekeringen aanzienlijk groter worden.

Moeilijke evenwichtsoefening bij Mercator Verzekeringen

lbc-nVk mikt op garanties en goed statuut voor alle werknemers

FINANCIëN

© f

oto:

DAN

IËL

RYS


SOCIAAL

karel Hoorelbeke

Het kortrijkse scientific-atlanta europe werd op 1 april 2010 officieel opgenomen in de amerikaanse multinational cisco systems. barconet, een vroe-ger onderdeel van barco, was al enkele jaren voordien overge-nomen door scientific-atlanta europe. De lbc-nVk-militanten bij de belgische poot van cisco in kortrijk hebben diverse wapen-feiten op hun naam staan. cisco heeft ook een vestiging in Diegem.

De integratie van het Belgische bedrijf ver-liep niet zonder slag of stoot. Na de soci-ale verkiezingen van 2008 trachtte Cisco cao 32bis een eigen, ‘creatieve’ invulling te geven. Cao 32bis garandeert de loon- en arbeidsvoorwaarden wanneer een bedrijf wordt overgenomen. Bij het vroegere Barconet werd eind januari 2009 een collectieve sluiting aangekondigd. De hele productieafdeling in Kortrijk werd overgeheveld naar een site in Mexico. In één klap stonden meer dan honderd arbei-ders en productiegebonden bedienden op straat. Tijdens de informatie- en consul-tatieprocedure in het kader van de Wet Renault vormden alle vakbondsmilitanten één groot front.

eensgezindheid

De eensgezindheid onder de bonden leverde een sterk en degelijk sociaal plan op. Het plan kon de jobs niet redden, maar de ont-slagen werknemers kwamen er toch niet bekaaid vanaf. De overeenkomstige cao’s werden na een uitputtingsslag van vijf maanden onder-tekend. Na de zomer van 2009 zou de ves-tiging van Cisco in Kortrijk nooit meer dezelfde zijn. Een erg bittere pil om te slik-ken. Maar de kater van de herstructurering was nog niet helemaal verteerd of daar doemde het ‘integratiespook’ al weer op. We schrijven september 2009. De LBC-NVK-militanten, daarin gesteund door hun vak-bondssecretaris, trokken aan de alarmbel omdat Cisco herhaaldelijk op slinkse wijze geprobeerd had om de loon- en arbeidsvoor-waarden te wijzigen. Batterijen juristen en managers van Cisco passeerden de revue.

Maar die maakten geen indruk op de mili-tanten.

Sterke druk

De vakbond dreigde, op basis van sterke argumenten, met juridische procedures. Uiteindelijk zwichtte de multinational voor de vakbondsdruk. De resterende bedienden hadden de LBC-NVK de opdracht gegeven om de jobs te verdedigen en de opgebouwde kennis op het vlak van ontwerp en sys-teemintegratie niet verloren te laten gaan.In het najaar van 2009 onderhandelden de directie en de vertegenwoordigers van de LBC-NVK achter gesloten deuren over nieuwe cao’s in het kader van de integratie van het vroegere Barconet in de groep. Al snel bleek dat de nieuwe bvba Cisco Systems Belgium gretig wilde snoeien in de loon- en arbeidsvoorwaarden.De LBC-NVK-militanten lieten dat niet over hun kant gaan. Aangevuurd door hun ach-terban onderhandelden ze maandenlang om te komen tot een degelijk akkoord. Rond het feest van Sinterklaas zetten alle partijen hun handtekening onder de integratie-cao. De loon- en arbeidsvoorwaarden van het vroegere Barconet bleven gevrijwaard. Een hart onder de riem voor de ploeg van

de LBC-NVK. Maar ook dan konden de vak-bondsafgevaardigden niet op hun lauweren rusten. De inkt van het akkoord was nog maar nauwelijks droog of er diende zich al weer een uitdaging aan. Cisco wilde eenzijdig zijn functieclassificatie invoeren, zonder inbreng van de vakbond. Opnieuw trokken de LBC-NVK-militanten hun stoute schoenen aan. Zij kaartten de kwestie aan bij hun nieuwe Amerikaanse werkgever. Cisco wilde eerst niet ingaan op de vraag naar inspraak in dit dossier. Met steun van diverse werknemers, die niet akkoord waren met hun situatie in de Cisco-functieclassificatie, kon het lokale management van Cisco Systems Belgium ervan overtuigd worden om ook over deze delicate kwestie te onderhandelen. Ondertussen was het zomer 2010. In febru-ari van dit jaar werd een protocol onder-tekend over een paritair samengestelde beroepscommissie. Die commissie zal alle klachten over functieclassificatie objectief behandelen. De LBC-NVK’ers bij Cisco kunnen zich dan ook met opgeheven hoofd kandidaat stel-len bij de sociale verkiezingen in 2012. In hun verkiezingsfolder zal het aan illustere wapenfeiten geenszins ontbreken.

De vakbond verdedigde met succes de loon- en arbeidsvoorwaarden bij Cisco Systems.

LBC-NVK-delegatie maakt groot verschil bij Cisco Systems

militanten trekken geregeld stoute schoenen aan

© f

oto:

ImAg

egLo

be


Metaal

In de metaalsector wordt dit jaar een vakbondspremie van 90 euro uitbetaald. De uitbeta-lingsperiode loopt van 15 april tot 31 juli.De premie wordt betaald aan de gesyndiceerde bedienden en kaderleden die in 2010 werk-ten in de metaalsector (pari-tair comité 209). Onder het PC 209 vallen alle metaalbedrijven met een productieactiviteit in België en de studiebureaus die voor die ondernemingen wer-ken. Het gaat niet om garages, carrosseriebedrijven, de metaal-handel of de erkende controle-instellingen.Om recht te hebben op de pre-mie moet de bediende of het kaderlid in 2010 ten minste één maand effectief gewerkt hebben in een metaalbedrijf en lid zijn van de LBC-NVK sinds ten min-ste 1 oktober 2010. Ook moet de bediende aangesloten zijn

bij een vakbond op het moment van uitbetaling.Werkloze bedienden en brug-gepensioneerden hebben nog recht op deze vakbondspremie wanneer zij in 2010 nog min-stens één maand werkten en effectief prestaties leverden in een metaalbedrijf (en aan de voorwaarden qua lidmaatschap voldoen). Hetzelfde geldt voor wie in 2010 in volledige loop-baanonderbreking/tijdkrediet ging of in 2010 langdurig ziek werd.Bedienden en kaderleden in de metaalsector, aangesloten bij de LBC-NVK, krijgen een for-mulier. Dat formulier moeten ze ingevuld terugbezorgen aan hun vakbondsafgevaardigde of aan het gewestelijke LBC-NVK-secretariaat van hun woonplaats. Wie geen formulier kreeg, kan contact opnemen met zijn LBC-NVK-secretariaat. De uitbetaling gebeurt via overschrijving op de individuele bankrekening.

215.00 kleding- en confectiebedrijf Vorige lonen x 1,0123219.00 diensten en organismen voor technische controles en gelijkvormigheidstoetsing Vorige lonen x 1,0277303.00 filmbedrijf Vorige lonen x 1,02303.01 filmproductie Vorige lonen x 1,02303.03 exploitatie van bioscoopzalen Vorige lonen x 1,02320.00 begrafenisondernemingen Vorige lonen x 1,02321.00 groothandelaars-verdelers in geneesmiddelen Vorige lonen x 1,02

INDExAANpASSING ApRIL 2011

UItBEtALING VAKBONDSpREMIE

De federale regering heeft midden april een beslissing genomen over de regeling voor stu-dentenwerk. terwijl de gesprekken hierover nog volop bezig waren in de nationale arbeidsraad. De nieuwe regeling geldt pas vanaf 2012.

In de oude regeling konden stu-denten 46 dagen werken tegen een verlaagd socialezekerheids-tarief. Dat aantal dagen wordt nu opgetrokken tot 50. Vanaf 2012 zal de socialezekerheidsbij-drage tijdens het hele jaar 8,13 procent bedragen.Studenten kunnen in de nieuwe regeling voor twaalf maanden een contract afsluiten met een-zelfde werkgever. Voordien was dat maar mogelijk voor een periode van zes maanden. De regering vindt dat het mogelijk moet zijn om een student het hele jaar door op één dag in het weekend te laten werken. Net zoals het mogelijk wordt om een student voor twee volle maan-den in de zomer aan te werven.De kinderbijslag voor het tweede kwartaal zal voortaan niet langer automatisch weg-vallen als er in het derde kwar-taal een overschrijding is van

het aantal toegestane dagen. Er komt ook een ‘unieke studen-tenteller’. Via dat systeem zul-len de student en de werkgever altijd kunnen nagaan hoeveel dagen al opgebruikt zijn.De jongerenwerking van de vakbond, ACV-Enter, ziet in de nieuwe regeling toch gemiste kansen. Zo zal de socialeze-kerheidsbijdrage vanaf 2012 licht stijgen, terwijl jobstuden-ten hiermee geen enkel recht opbouwen in de sociale zeker-heid. Enter is ook bang dat jonge werkzoekenden als gevolg van de nieuwe afspraken nog meer zullen worden verdrongen door jobstudenten.Wat gebeurt er nu met de opzeg-periode? En met de proefperi-ode? Dat is allemaal nog niet duidelijk.Voor de ‘teller studentenarbeid’ zal de werkgever de nodige gegevens moeten inbrengen. Maar wie is er verantwoordelijk als de kaap van 50 dagen wordt overschreden? En wie krijgt dan welke sanctie? Ook de regels op het vlak van belastingen en kin-derbijslag zijn nog verre van duidelijk.Het ACV eist dat er op diverse punten snel opheldering van zaken wordt gegeven.

www.acv-enter.be

Nieuwe regeling studentenwerk geldt pas vanaf 2012

Vanaf 2012 mogen studenten elk jaar 50 dagen werken tegen een verlaagd socialezekerheidstarief.

© f

oto:

DAN

IËL

RYS


miSSie VAn De LBC-nVK

de Landelijke Bediendecentrale – nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-nVK) is een vakbond die als deel van het algemeen

Christelijk Vakverbond (aCV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). de LBC-nVK is een onafhankelijke demo-

cratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. nationale en internationale solidariteit is een

belangrijk doel en bindmiddel. de LBC-nVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen

wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

- Mannen, dat is hier een gerief, zeg. Ze hebben hier een computer geïnstalleerd om ons te helpen. Ge moet gewoon een zin intikken en dan op ‘Frans’ duwen en de vertaling rolt er zo uit. Zullen we eens een testje doen? Kent ge dat gedichtje over Pasen?

Pa zei dat het paasei pa’s ei was, ma zei dat het paasei ma’s ei was. Was nu het paasei pa’s ei zoals pa zei of ma’s ei zoals ma zei?

- Oké? Start. Papa dit que l’oeuf de Pâques il était papa,

maman a dit que c’était programmes oeuf de Pâques. Est maintenant l’oeuf de Pâques comme papa papa dit, ou des programmes comme ma oeuf a dit?

- Wauw. Dat is precies iets helemaal anders. Zet dat nu eens opnieuw om in het Vlaams?

Papa zei dat Pasen ei was pap, mam zei dat het paasei-programma’s. Nu is de Easter Egg als papa vader zei, of programma’s zoals mijn ei zeggen?

- Dat belooft. Zeg eens iets over den Bart. Bart De Wever zou beter wat minder dra-

kenburgers eten als hij niet wil dat ze hem op vergaderingen binnenrollen.

- Here we go... Bart De Wever seraient de meilleurs citoyens

dragon manger moins, s’il ne veut pas qu’il se rouler dans les réunions.

- Oei, dat is niet geweldig goed vertaald. Zet dat nu eens opnieuw om.

Bart De Wever zijn betere burgers draak minder eten als hij wil niet dat hij te rollen in de vergaderingen.

- Geestig. Zijn betere burgers...En nu iets over di Rupo.

Elio di Rupo stoeft veel te graag met zijn zwembroek als hij ergens een zwembad gaat inhuldigen.

- Ja. En wat wordt dat? Elio di Rupo stoeft beaucoup à aimer avec

son maillot de bain s’il va quelque part une piscine inaugurée.

- Raar... Die stoeft heeft hij gewoon niet vertaald... En opnieuw in ‘t Vlaams?

Elio di Rupo stoeft veel te verliefd op haar badpak als hij gaat ergens zwembad inhul-digen.

- Geweldig! Ik hoor het hem zo zeggen. Nu Prins Laurent.

Prins Laurent gaat in Congo pootjes geven aan de mannen die daar iets in de pap te brokken hebben.

- Pootjes geven... Hoe zou hij dat vertalen? Prince Laurent est dans les jambes Congo

donner quelque chose des hommes a l’morceaux de gâteau sont.

- Wat is dat voor koeterwaals! Zet dat nu eens opnieuw om in het Nederlands...

Prins Laurent is in Congo benen iets geven aan de mannen zijn fluitje van een cent.

- Hallo? Zijn fluitje van een cent? Wat is dat voor iets? Nog eentje, mannen, en dan gaan we beginnen werken. Iets over Tom Boonen misschien?

Aan Tommeke Boonen zijnen bebbel zal het niet liggen maar hij zou beter niet alle vijf botten met zijn klikken en klakken omver vallen in een koers.

- Nu ben ik eens curieus. Sur son bebbel Tommeke Boonen ne vais pas

mentir, mais il vaut mieux ne pas les cinq os hochet avec les clics et les faire basculer dans un cours.

- Wauw! En terug... Op zijn bebbel Tommek Boonen zal niet lie-

gen, maar het is beter niet tot vijf botten met klikken en swing rammelaar in een cursus.

- Met klikken en swing rammelaar in een cursus... Waar haalt hij het? Enfin, genoeg gelachen, mannen. We beginnen eraan. En nu serieus. Typ maar in:

Ondanks de aan zekerheid grenzende waar-schijnlijkheid dat ook deze démarche - gezien de voorbije politieke esbattementen - zo goed als futiel zal blijken te zijn, maar nog immer in de hoop van het afwenden van een nieuwe en van alle zin en betekenis verstoken nati-onale volksraadpleging hebben de Vlaamse partijen zich voorgenomen vooralsnog af te zien van het opschorten van de bilaterale besprekingen.

- Voilà. Vertalen in het Frans, printen op 200 exemplaren en uitdelen aan alle Franstalige ministers, parlementsle-den, journalisten én aan het koninklijk paleis. En oppassen dat er geen dt-fouten instaan. In zo’n belangrijke tekst kan het op de nuances aankomen.

AChtERKLApwalter

Vertaalcomputer

ONS REChtverantwoordelijke uitgever: Marc WeynsSudermanstraat 5 • 2000 antwerpenhoofdredacteur: denis Bouwenredactiesecretaris: jan deceunynckvormgeving: Peer de Maeyer & grammadrukkerij: Corelio Printingredactie en administratie:Sudermanstraat 5- 2000 antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/[email protected]

lbc-nvk-SECREtARIAtEN

• 9300 AALST, Hopmarkt 45 Tel. 053/73.45.20, Fax 03/220.88.01 [email protected]• 2000 AnTWerPen, nationalestraat 111-113, Tel. 03/222.70.00, Fax 03/220.88.02 [email protected]• 8000 BruGGe, Oude Burg 17 Tel. 050/44.41.66, Fax 03/220.88.04 [email protected]• 1000 BruSSeL, Pletinckxstraat 19 Tel. 02/557.86.40, Fax 03/220.88.05 [email protected]• 9200 DenDermOnDe, Oude Vest 146 Tel. 03/765.23.71, Fax 03/220.88.19 [email protected]• 9000 GenT-eeKLO-ZeLZATe, Poel 7 Tel. 09/265.43.00, Fax 03/220.88.08 [email protected]• 1500 HALLe, Vanden eeckhoudtstraat 11 Tel. 02/557.86.70, Fax 03/220.88.06 [email protected]• 3500 HASSeLT, Mgr. Broekxplein 6 Tel. 011/29.09.61, Fax 03/220.88.09 [email protected]• 8900 iePer, St. jacobsstraat 34 Tel. 059/34.26.40, Fax 03/220.88.10 [email protected]• 8500 KOrTriJK, President Kennedypark 16d Tel. 056/23.55.61, Fax 03/220.88.12 [email protected]• 3000 LeuVen, L. Vanderkelenstraat 32 Tel. 016/21.94.30, Fax 03/220.88.13 [email protected]• 2800 meCHeLen-ruPeL, Onder den Toren 5 Tel. 015/71.85.00, Fax 03/220.88.14 [email protected]• 8400 OOSTenDe, Kan. dr. L. Colensstraat 7 Tel. 059/55.25.54, Fax 03/220.88.15 [email protected]• 9700 OuDenAArDe, Koningsstraat 5 Tel. 053/73.45.25, Fax 03/220.88.03 [email protected]• 8800 rOeSeLAre, H. Horriestraat 31 Tel. 051/26.55.44, Fax 03/220.88.17 [email protected]• 9100 SinT-niKLAAS, H. Heymanplein 7 Tel. 03/765.23.70, Fax 03/220.88.18 [email protected]• 2300 TurnHOuT, Korte Begijnenstraat 20 Tel. 014/44.61.55, Fax 03/220.88.20 [email protected]• 1800 ViLVOOrDe, Toekomststraat 17 Tel: 02/557.86.80, Fax: 03/220.88.07 [email protected]

ALGEMEEN SECREtARIAAt

2000 AnTWerPen, Sudermanstraat 5Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83e-mail: [email protected]

Ons recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpapier. dit papier wordt gemaakt op basis van gerecycleerd materiaal.

Ons Recht, mei 2011

Documents

Transcript of Ons Recht, mei 2011