Ons Recht, maart 2009

113DE JAARGANGNUMMER 3MAART 2009

113DE JAARGANGNUMMER 3MAART 2009ONS RECHT

maandblad van de landelijke bediendencentrale · nationaal verbond voor kaderpersoneel

¬ LESSEN VOOR FiNANCiËLE SECtOR¬ DEBAt OVER ECONOmiSCHE WERKLOOSHEiD¬ mOEDERSCHAPSRuSt EN VADERSCHAPSVERLOF¬ miSERiE EN mOED OP FiLiPiJNEN

AUTOSECTOR BLOEDTONZEkERHEID bIJ OpEl EN Daf

© F

OtO:

BEL

GA

2 ons recht | 113de jaargang | MAArt 2009

Ons Recht

in een cRisis mOet je keuzes makenNooit waren de omstandigheden zo gunstig voor een vermogensbelasting.

“financiële sectOR mOet OphOuden met massaal speculeRen”Oude, kwalijke gewoonten dreigen snel terug te keren.

pijnlijke saneRing bReekt stRijdlust bOnden bij daf nietZoveel mogelijk jobs redden is de boodschap.

“stenen veRleggen en dammen bOuwen”Robert Schuermans is de nieuwe voorzitter van de LBC-NVK.

snelle invOeRing ecOnOmische weRklOOsheid vOOR bedienden is fabeltjeLBC-NVK wenst een allesomvattend debat.

weRkende aRmen bestaan OOk in belgiëVeel gezinnen moeten rondkomen van één inkomen.

weReld tOOnt sOciaal gezicht in bRaziliaanse belémEen antwoord op ‘de pyromanen uit Davos’.

arbeids-gericht

mOnOpOly-achtig spel schetst Realiteit van nieuwkOmeRsVele ‘nieuwe Belgen’ willen wat graag inburgeren.

heRstRuctuReRingsspOOk teisteRt agfa nOg altijdDirectie laat niet in haar kaarten kijken.

Regels vOOR mOedeRschapsRust en vadeRschapsveRlOf veRandeRenOns Recht geeft uitleg.

Over de grenzen

suikeRRiet laat eRg bitteRe smaak naACV’ers vol bewondering voor strijd van de Filip-pino’s.

3

4

6

7

8

9

10

12

13

14

16

17

18

De financiële crisis heeft invloed op het sectoraal overleg bij bankiers en verzekeraars. De LBC-NVK eist serieuze bijsturingen. · p. 4

Werkgeverskringen dringen aan op economische werkloosheid voor bedienden. Populisme en loze praatjes dreigen het debat te vertekenen. · p. 8

Er zijn nieuwe regels voor moederschapsrust en vaderschapsverlof. Ons Recht vertelt wat er vanaf 1 april 2009 verandert. · p. 16

Een inleefreis naar de Filipijnen maakte diepe indruk op 8 ACV’ers. Ook in miserabele omstandigheden knokken mensen voor verandering. · p. 18

vlaamse zORgveRzekeRing heeft bizaRRe effectenDe sociale zekerheid regionaliseren is een heilloze weg.

in de marge

delhaize en unileveR mOeten wel cOmpROmis sluitenPrijzenoorlog doet LBC-NVK niet bepaald plezier.

hOgeRe weRklOOsheidsuitkeRingen dankzij ipaLoonplafond gaat naar omhoog.

eRvaRingsbaRema in pc 218 kan alleen zOndeR sOciale achteRuitgangMinimumlonen afbouwen is geen optie.

kOm Op vOOR je Recht Op 4 dagen vORming in pc 218Doe het voor 31 maart.

duizenden extRa jObs in nOn-pROfitSector reageert tevreden.

inbox

film

boek

inteRpRetatie detacheRingsRichtlijn ROept vRagen OpEuropa moet resoluut sociale keuzes maken.

de lezer schrijft

uitbetaling vakbondspremie

veRplaatsingskOsten: heet van de naaldNieuws uit de Nationale Arbeidsraad.

RevalidatiecentRa zijn getalm Riziv spuugzatGebrek aan nieuw personeel zit vakbond hoog.

achterklap papaver

20

21

22

23

24

25

25

25

26

27

28

29

30

30

30

31

32

inhOud

MAArt 2009 | 113de jaargang | ons recht

Ferre wyckMAns · AlgeMeen secretAris

De berichtgeving over ontslagen, herstructurerin-gen en andere minder fraaie sociale gebeurtenissen gaat gepaard met weinig opbeurende beursanaly-ses. De aandelenkoersen, vooral die van fi nanciële instellingen, maken capriolen die het betere tra-pezewerk waardig zijn. En de roep om staatstus-senkomsten en -garanties is zelfs in de meest hals-starrige liberale kringen te horen. De beeldvorming liegt er ook niet om: met minder dan een voorstel voor een economisch ‘oorlogskabinet’ moet je te-genwoordig niet meer voor de dag komen.

Hoe virtueel sommige zaken verlopen, moge blijken uit de effecten van een uitspraak van Ben Bernanke, de baas van de Federal Reserve, zeg maar de Amerikaanse Natio-nale Bank. Bernanke verklaarde dat de crisis zich tegen eind 2009 wel zou oplossen. Dat deed de beurs in New York plotseling opveren. Allerlei enquêtes spreken elkaar tegen dat het een lieve lust is. In één week evolueerde het van “helft van de be-drijven denkt aan herstructurering dit jaar” naar “tachtig procent van de Belgische en internationale bedrijven ver-wacht het komende kwartaal geen afname van het per-soneelsbestand”. Kortom, er valt niet dadelijk een rechte voor te trekken op de voorspellingen.Mogen we dus besluiten dat er niets aan de hand is? Ui-teraard niet. Guy Mathot, PS-bonvivant bij het leven, deed ooit de legendarische uitspraak dat de staatsschuld er vanzelf gekomen was en ook vanzelf zou verdwijnen. We passen dit onwijze gezegde niet toe op de huidige cri-sis. Niet in het minst omdat deze crisis er niet ‘vanzelf ’ kwam.

slachtoffersDe economische crisis en de daaruit voortvloeiende soci-ale miserie zijn het directe resultaat van een mateloos er-gerlijk uit de hand gelopen fi nancieel schandaal. Banken en andere financiële instellingen rommelden letterlijk maar wat aan terwijl ze jaagden op snel geldgewin. De combinatie van beide laatste begrippen leidt altijd ‘linea recta’ naar slachtoffers. En slachtoffers vind je altijd on-deraan. De zwaksten zijn steeds diegenen die het zwaarst in de klappen delen. De economische crisis zal onnoe-melijk veel forser aankomen in de armste landen dan in de rijkere. Zoals ook de werknemers overal steeds harder zullen worden getroffen wanneer er gesnoeid wordt.In de komende weken en maanden zullen we weer alle hens aan dek moeten roepen. Meer dan ons lief is zullen we worden opgetrommeld om over herstructurerings- en zelfs inleverings-cao’s te onderhandelen. Het is niet met-een een bron van fi erheid, maar we hebben spijtig genoeg ervaring en deskundigheid in huis. Die kwaliteiten moe-ten we benutten om te vermijden dat het bijltjesdagen

standpunt

Overheid mag best mééreisen koppelenaan steun.

3

worden waarbij de werknemers als eersten, laat staan als enigen, de crisis zullen betalen.

Oude deuntjeAls het goed gaat moeten we matigen om de groei niet te bezwaren; als het slecht gaat moeten we gas terugnemen om de groei weer mogelijk te maken. Het oude deuntje. Beleidsmakers zijn haast verplicht om via staatswaarbor-gen allerhande bedrijven te ondersteunen. Al te weinig ho-ren we daarbij zeggen dat de overheid het behoud van jobs eist. Gebeurt dat niet, dan worden publieke middelen - be-lastinggelden van de bevolking – gebruikt om herstructu-reringen te fi nancieren en uiteindelijk het aandeelhouder-schap te redden. Dat kan onmogelijk de bedoeling zijn.

modrikamen en coAdvocaten van het slag Modrikamen wensen inspraak van aandeelhouders, een nobele democratische aspira-tie. De snelheid waarmee bepaalde advocatenkantoren standpunten innemen, getuigt echter van weinig over-legtraditie. Wat dit type van belangenverdediging vooral kenmerkt, is dat het algemeen belang geen keus is. Het ei-genbelang van een beperkte groep staat voorop. In zulke kringen blijft het mikken op het veilig stellen van liefst snelle, hoge rendementen. Laat nu net dat de bron zijn van fl ink wat van de huidige problemen. We zijn niet zo naïef te denken dat aandeelhouders voor het nemen van risico’s geen vergoeding (dividenden) zouden moeten krijgen. Maar het loopt wel fout als het risico moet worden gecompenseerd zodra het verkeerd gaat. Precies dat claimen sommige aandeelhoudersver-enigingen nu.

vermogensbelastingVandaar ons pleidooi om van deze crisis gebruik te maken om de overheid, in ruil voor de nu geleverde inspannin-gen, garanties te geven op fi scale inkomsten uit kapitaal en vermogens. Nooit waren de omstandigheden zo gun-stig voor een vermogensbelasting en een nieuwe fiscale heffi ng op kapitaalinkomsten. Het fi scale verdelingsijzer moet worden gesmeed terwijl het heet is. Hoe komt het toch dat we daarover zo weinig horen van de kandidaat-specialisten voor het economisch oorlogskabinet? n

in een crisis moet je keuzes maken

© F

OtO:

BEL

GA


Denis Bouwen

ONS RECHT: De ‘suspense’ blijft gigantisch groot. Valt er veel sectoraal te onderhandelen?STEfaaN DECOCk: “Toch wel, maar de financi-ele crisis drukt een sterke stempel op de eisen die we stellen. Deze cao-ronde moet vooral de kwaliteit van onze werkgelegenheid in de kijker zetten. Het personeel leverde enorme inspanningen. Daarom is het absoluut ge-rechtvaardigd om de mogelijkheden van het Interprofessioneel Akkoord (IPA) op het vlak van de koopkracht te gebruiken.”

ONS RECHT: Hoe inspireert de crisis jullie verzuchtingen? STEfaaN DECOCk: “Door de rampzalige ge-beurtenissen in de sector eisen de vakbonds-vertegenwoordigers betere economische en financiële informatie. Alleen zo kunnen we trachten de bedrijfsrisico’s beter in te schat-ten. We vinden ook dat werknemers recht heb-ben op loopbaanbegeleiding. Ze moeten veilig en objectief feedback krijgen over de manier waarop ze hun loopbaan willen ontwikkelen.”“Maar ook over de beloning van de CEO’s willen we onderhandelen. Een aantal toplui maakte het erg bont. Wij willen meer ethisch besef bij banken en verzekeraars en dat moet blijken uit de manier waarop CEO’s bezoldigd worden. Het gaat ons niet zozeer om de hoog-te van de bedragen maar eerder om de criteria en de verloningssystemen. Sommige bazen willen gestes doen maar erg geloofwaardig is het allemaal niet. De oude, kwalijke gewoon-

ten dreigen snel terug te keren.”“Wij pleiten voor veel minder speculatie en kleinere maar duurzamere winsten. Een aan-deelhouder mag zich niet blindstaren op de aandelenkoers of het dividend. Hij mag zich ook best afvragen wat zijn verantwoordelijk-heid is ten aanzien van de maatschappij, het klimaat, de economie. Een aandeelhouder moet verder willen kijken dan zijn neus lang is. Het evenwicht tussen klant, personeel, aan-deelhouder en samenleving dient hersteld.”

vakbondspremieONS RECHT: En er staat nog meer op jullie verlanglijstje?STEfaaN DECOCk: “De bonden deden hard hun best om de communicatie met de werknemers in goede banen te leiden en ondernemingen écht overeind te houden. Die inspanningen mo-gen best worden beloond met een vakbondspre-mie. Bij de banken is er geen vakbondspremie Bij de verzekeraars en de spaarbanken bestaat zo’n premie wel maar in een bescheiden vorm.”“Met de werkgevers willen we ook projecten uitwerken. In het licht van het thema ‘waar-dig werk’ verlangen we dat de bedrijven in woord en daad wereldwijd principes eerbiedi-gen: het belang van sociaal overleg, de vrijheid van vereniging, internationale afspraken en ethische regels tegen het gebruik van kinder-arbeid, uitbuiting en milieuvervuiling. Met hun investeringsbeleid kunnen financiële instellingen op dit vlak veel invloed hebben.” ONS RECHT: Misbruiken de bankiers en verzeke-

raars de economische recessie om te prutsen aan de loon- en arbeidsvoorwaarden?STEfaaN DECOCk: “Voorlopig heb ik geen aan-wijzingen dat de bankiers nodeloos het perso-neel viseren. Ze kunnen zich dat ook niet per-mitteren. De verzekeraars misbruiken wel de crisis om de afspraken over de loonindexering niet na te leven. Ze plegen diefstal op de kap van hun werknemers door de omvorming van het indexsysteem niet helemaal te compenseren.”

ONS RECHT: Hoe hoog staat de teller van de jobverliezen?STEfaaN DECOCk: “Als ik een paar recente dos-siers optel, kom ik al gauw aan 3.850 jobs die in 2009 rechtstreeks in België verloren gaan. Ik hou dan geen rekening met de verzekeraars en de buitenlandse activiteiten. Onze grootban-ken plooien zich vooral terug door te snoeien in het buitenland. In de komende maanden zal vermoedelijk nog sneller en intenser wor-den gerationaliseerd, vooral dan in puur ad-ministratieve jobs. Sommige bankiers zullen nog meer willen uitbesteden. Ook activiteiten in portefeuillebeheer, IT-projecten en de kan-torennetten komen zeker onder druk.”

ONS RECHT: De LBC-NVK lanceerde het voorstel om een Hoge Raad voor Financiën op te richten om orde op zaken te stellen en een positief toekomstper-spectief uit te tekenen?STEfaaN DECOCk: “Febelfin, dat onder meer de werkgevers uit de banksector verenigt, ziet wel iets in het idee. Die organisatie wil hier-over zeker praten met de bonden. Assuralia, de

financiële sector moet ophouden met massaal speculeren”

LBC-NVK eist betere informatie en authentiek ethisch besef

5MAArt 2009 | 113de jaargang | ons recht

financiën

vereniging van de verzekeraars, reageert bin-nenkort.”

fortissagaONS RECHT: In de Fortissaga koos de LBC-NVK uit-drukkelijk voor BNP Paribas?STEfaaN DECOCk: “Een inlijving van Fortis Bank bij het Franse BNP Paribas lijkt het beste perspectief voor de jobs en de stabiliteit. De aandeelhouders van de Fortis Holding blok-keerden de deal met BNP Paribas. Maar wij blijven BNP een interessante partner vinden. Als de staat van de Fortis Bank een solide in-stelling met referentieaandeelhouders kan maken, kan dat voor ons ook. Zolang er maar een langetermijnperspectief is. We willen sta-biele, ethische en duurzame aandeelhouders die letten op het maatschappelijk belang en niet alleen poen schep-pen.”

ONS RECHT: Je maakte ook de aandeelhoudersvergade-ring van de Fortis Holding mee?STEfaaN DECOCk: “In een soort van Fortisfront hadden wij de stem-men van 2.400 werknemers-aandeelhouders gegroepeerd. In die context was ik op de ver-gadering aanwezig. Eerlijk gezegd was ik diep ontgoocheld en geschokt. De werknemers wa-ren daar overgeleverd aan een publiek dat ab-soluut niet met hen begaan was.”“Ik wil niet alle aandeelhouders over dezelfde kam scheren, maar het niveau van de discus-

sies was bedroevend laag. Je voelde veel haat, frustraties en egoïsme. Ik snap best dat som-mige aandeelhouders grote verliezen leden. Maar dat wil ook zeggen dat ze bewust grote sommen op het spel zetten en speculeerden. Een positief punt op de vergadering was dat veel Belgische aandeelhouders toch pro BNP Paribas stemden.”

ONS RECHT: Sommigen zien de Fortis Bank als re-incarnatie van de ASLK?STEfaaN DECOCk: “Daarin schuilt veel melan-cholie. De vraag is of een instelling à la ASLK nog kan overleven. Vroeger had bijna elk kind, via de school, een spaarboekje bij de ASLK. De bank werd bijna slapend rijk. Dat is verleden tijd. Ik begrijp de hunker naar het verleden maar twijfel sterk aan het realisme van die

heimwee.”

ONS RECHT: Hoe zit het met Fortis Verzekeringen?STEfaaN DECOCk: “De verzekeringspoot van Fortis zit erg solide in elkaar. Fortis Insurance

kan zelfstandig voortbestaan. De verzeke-ringsactiviteiten vallen nu onder de Fortis Holding. Voor de aandeelhouders van de hol-ding een gunstige zaak. Of Fortis Insurance er ook mee gebaat is, valt moeilijk te zeggen.”

ONS RECHT: De verkoop van de Nederlandse Fortis-activiteiten aan de Nederlandse staat valt niet meer terug te draaien?

STEfaaN DECOCk: “De Nederlandse overheid lijkt geen kik te geven. Ik zie de Nederlanders geen water in de wijn doen. Tenzij wanneer onze federale regering in ruil compensaties zou aanbieden, maar ook dat lijkt me weinig realistisch.”

politiekONS RECHT: Houdt onze politiek bij Fortis genoeg rekening met de vakbonden?STEfaaN DECOCk: “Wij gaan er vanuit dat onze stem telt voor de overheid. De bonden vertegenwoordigen de werknemers en een be-langrijk aantal aandeelhouders. In die zin heb-ben wij meer recht om aan tafel te zitten dan het advocatenkantoor Modrikamen of het ju-ridisch advieskantoor Deminor. Aan premier Herman Van Rompuy vertelden we wat er voor de werknemers op het spel staat en wat onze bekommernissen zijn.”

ONS RECHT: Bij Dexia moeten 900 banen sneuve-len, waarvan zo’n 350 in België?STEfaaN DECOCk: “De maatregelen bij Dexia liggen in de lijn van wat de top daar aankon-digde bij het aantreden van Jean-Luc Dehaene als nieuwe bestuursvoorzitter. Misschien zul-len de ingrepen niet volstaan. Dexia moet een oplossing vinden voor het onevenwicht dat er nu is: de Belgische poot trekt heel wat spaar-gelden aan, maar de Franse activiteiten doen dat veel minder.”

ONS RECHT: Ook een vaste waarde als KBC kwam in nauwe schoentjes te zitten. De Vlaamse regering legde 2 miljard euro voor KBC op tafel. Een goede zaak?STEfaaN DECOCk: “Wanneer de federale re-gering beslissingen moet nemen, spelen al te vaak partijpolitieke en communautaire afwe-gingen. In die zin is het goed dat de Vlaamse regering haar verantwoordelijkheid nam. Dat beleidsniveau zit veel minder in de wurggreep van de politieke spelletjes. En KBC is toch vooral Vlaams.”“Van de Belgische grootbanken is KBC mis-schien de bank die het snelst communiceert en in die zin ook het meest transparant is. Maar ook KBC draaide mee in de mallemolen van ‘financiële afgeleide producten’ en specu-latie. Nu wordt de factuur gepresenteerd. KBC blijft sterk beursgevoelig. Stabiele referentie-aandeelhouders zijn hierbij erg belangrijk. De bank moet intern en extern heel transparant blijven om het vertrouwen niet in het gevaar te brengen.”“Concurrent ING wil nu in België 315 jobs schrappen en 110 miljoen euro besparen. Ook daar kunnen de bonden aan tafel voor een rondje kostenbesparingen. We zijn dus nog lang niet door de hel.” n

Bij het ter perse gaan was het nog niet duidelijk of de deal tussen Fortis en BNP Paribas al dan niet zou doorgaan.

Bij de bankiers en verzekeraars wordt

het sectoraal overleg flink overschaduwd

door de financiële crisis en alle ellende

die daaruit voortkwam. Stefaan

Decock, de natio-naal secretaris voor

de financiën bij de LBC-NVK, laat zich

niet kisten. “Wij willen een financiële

sector die minder speculeert en kiest

voor kleinere maar duurzame winsten.”

Sommige bazen willen gestes doen maar erg geloofwaardig is het allemaal

niet. De oude, kwalijke gewoonten dreigen snel terug te keren.

© F

OtO:

BEL

GA


autOsectOR

Eind 2008 besliste DAF Wes-terlo 750 tijdelijke contracten

niet te verlengen. Midden febru-ari kondigde de directie meer dan 870 ontslagen aan. “Een gevolg van de economische crisis en de kelderende verkoopcijfers”, argu-menteerde DAF.“De manier waarop DAF het col-lectief ontslag aankondigde, zette veel kwaad bloed”, weet Leo Lau-werysen. “De directie koos haar ti-ming zo ongelukkig dat de werk-nemers het nieuws via radio en tv moesten horen.”

banen reddenMaar de strijdlust van de vakbon-den is ongebroken. “De LBC-NVK en ACV-Metaal spreken onderling de strategie af. We hielpen ook het contact tussen de Vlaamse minis-ter-president Kris Peeters en de DAF-directie tot stand brengen. We willen alles doen om zoveel mogelijk banen te redden.”De onderhandelingen over het herstructureringsplan zullen af-zonderlijk gebeuren voor arbei-ders en bedienden. “De situatie van beide groepen is verschillend. Bij de bedienden en kaderleden kunnen we veel opvangen door brugpensionering. Terwijl de ar-

beiders al langer op hun 55ste met brugpensioen kunnen gaan.”

eindhovenBij de vrachtwagenfabriek van DAF in Eindhoven sneuvelen slechts 400 jobs. Daar komt mid-den juni een eind aan een regeling van werktijdverkorting. “Zolang de werktijdverkorting loopt in Eindhoven, is een collectief ont-slag daar onmogelijk.”Westerlo heeft al langer economi-sche werkloosheid. “Maar dat kon een pijnlijke sanering niet verhin-deren”, zegt Lauwerysen. “Econo-mische werkloosheid kan volgens mij geen collectief ontslag blijven tegenhouden. In dat opzicht ge-loof ik dan ook niks van het plei-dooi voor economische werkloos-heid bij bedienden.”De Vlaamse en federale regerin-gen kunnen gerichte maatregelen treffen om de sector meer armslag te geven. “Waarom zouden we geen schrootpremie invoeren om de verkoop van nieuwe auto’s en vrachtwagens te stimuleren? Qua motortechnologie staat DAF al een stuk verder dan de Europese normen. De overheid kan de ver-koop van trucks met nieuwe tech-nologie aanmoedigen.”

gm belgiumOok bij GM Belgium – Opel Ant-werpen – heerst grote onzekerheid. De Amerikaanse moeder, General Motors, zit in zeer slechte papie-ren. Saab, ook een dochter van GM, vroeg uitstel van betaling aan en wil zelfstandig verder. De top van de Vlaamse regering ging in Detroit met GM (en Ford) praten.“Het voortdurende reorganisa-tieproces en de strijd voor nieuwe modellen eisten hun tol bij onze le-den en militanten”, zegt Marc Van Thielen (LBC-NVK). “Maar ik zie geen algemeen gevoel van versla-genheid of een gebrek aan strijd-lust. We blijven knokken voor de toekomst van de vestiging.”Als het hoofdkwartier van GM niets concreets zegt over Antwer-pen, is dat een teken aan de wand, denkt Van Thielen. “Ik vrees dat ze in Detroit geen toekomstplan-nen meer maken voor Antwerpen. Als er een zelfstandige Europese structuur voor Opel komt, biedt dat meer overlevingskansen voor de fabriek.”

europese aanpakEen Europese oplossing is denk-baar maar niet zo simpel. “Poli-tici en vakbonden moeten over

de landsgrenzen heen de violen stemmen. Op syndicaal vlak is een oplossing zeker haalbaar. Binnen GM Europe boekten de bonden al opmerkelijke resultaten door samen te werken. Politiek ligt het dossier een stuk lastiger. Niet alle spelers hebben dezelfde plannen, belangen of doelstellingen. Onze politieke leiders moeten actief en eensgezind optreden. Politiek Europa moet bewijzen wat het in zijn mars heeft.”In de pers was er speculatie over een overname van Opel door BMW of een NedCar-scenario voor Opel Antwerpen. Het Ne-derlandse NedCar (Born) as-sembleert sinds jaren modellen voor diverse automerken. “Wij sluiten geen enkele piste uit die de jobs in Antwerpen kan red-den. Maar een globale Europese aanpak geniet onze voorkeur.” De assemblage van de Astra is sowieso een af lopend verhaal. “Antwerpen heeft genoeg produc-tievolumes nodig om te kunnen overleven. Waarom zou de fa-briek niet inzetten op duurzame productieprocessen en ‘groene auto’s’? Diverse politieke overhe-den zouden zo’n keuze kunnen ondersteunen.” n

pijnlijke sanering breekt strijdlust bonden bij daf niet

Europese oplossing kan Opel Antwerpen toekomst geven

Denis Bouwen

De cabine- en assenfabriek van DAF Trucks in Westerlo dreigt 874 vaste jobs kwijt te spelen, waaronder 73 bediendenbanen. “Er was al gerui-me tijd economische werkloosheid, maar dat kon blijkbaar geen collec-tief ontslag voorkomen”, constateert Leo Lauwerysen, secretaris van de LBC-NVK in de Kempen. In Antwer-pen hangt het lot van de Opel-fabriek aan een zijden draadje.

© F

OtO:

BEL

GA


vakbOnd

Denis Bouwen

De LBC-NVK, de grootste centrale van het ACV, heeft sinds 15 februari 2009 Robert Schuermans als nieuwe voor-zitter. Schuermans zal vier jaar lang de voorzitter zijn van een vakbondscentrale met ruim 309.000 leden. Hij volgt Bob Van Passen op.

Robert Schuermans is een vakbondsmilitant bij AMP,

het bedrijf dat bijna alle kranten en tijdschriften in België van de drukkerijen naar de verkooppun-ten brengt. Hij nam de fakkel over op de jongste bestuurlijke raad van de LBC-NVK. Die vond plaats in het nieuwe auditorium in Ant-werpen, een verwezenlijking van Bob Van Passen. Gedurende twee termijnen van vier jaar runde Van Passen mee de centrale. Bob kreeg uitdrukkelijk lof en dank voor zijn zeer alerte, vaar-dige en vertrouwensvolle aanpak. De uittredende voorzitter heeft een filosofische noot veil voor le-den en militanten: “De toekomst behoort aan hen die geloven in de schoonheid van hun dromen.”Van Passen wijst op de intensere samenwerking die de LBC-NVK uitbouwde met de collega’s van de Franstalige zusterorganisa-tie CNE. “Rond het statuut van arbeiders en bedienden is er nog veel werk aan de winkel. De sa-menwerking in het ACV moet ons op dit punt versterken. Voor de LBC-NVK ligt het statuut van de bedienden in elk geval niet te grabbel, nu niet en nooit niet.” De felle economische crisis be-tekent een grote uitdaging. “Te meer daar de werkgevers de crisis misbruiken en hun kapitalen in veiligheid brengen.”

nieuwe ideeënVan Passens opvolger, Robert Schuermans, zegt het als volgt: “Als vakbond staan we midden in de stroom. Soms slagen we erin stenen te verleggen, zodat het wa-ter anders zou stromen. En soms moeten we dammen bouwen om het water te stoppen of erger te voorkomen. Maar laten we ons zelf niet verstenen in het patroon

van de stroom. De stroom van ontslagen, die almaar aan kracht wint en alles dreigt mee te sleuren wat we eerder opbouwden, zelfs het bouwwerk van onze dromen. Militanten en personeel van de LBC-NVK zullen dit bouwwerk samen moeten verdedigen. De werkdruk zal daardoor nog toene-men, collectieve dossiers zullen de bovenhand nemen van individu-ele dossiers, letters om te overwin-nen, nieuwe ideeën te ontginnen.”Schuermans wijst de banken met de vinger die jarenlang à volonté speculeerden. “De bankiers zetten hierbij pensioenfondsen en spaar-gelden in. Winsten uit arbeid, het zweet van arbeiders en bedienden, vloeiden ook naar de beurzen. Torenhoge rendementen en over-names konden de geldhonger van sommigen niet stillen.”

speculatieVolgens Schuermans spatte ‘de zeepbel van het kapitalistische systeem’ uit elkaar. Het moet ge-daan zijn met de oeverloze spe-culatie. “Banken moeten zich toespitsen op hun kerntaken en het algemeen belang dienen. De ooit zo zelfregulerende markt heeft plots de overheid nodig, ons belastinggeld. Zonder enige waar-borg voor het redden van jobs. Miljarden euro’s worden gevon-

den in recordtijden. Als dit een Olympische discipline zou zijn, ligt goud in handbereik. En voor de werknemers is er geen geld, geen financiële ruimte? Wereld-wijd worden duizenden miljar-den euro’s op tafel gelegd, en dit wegens de roekeloosheid van en-kelingen. Die enkelingen treffen verschillende generaties. En wij krijgen dan het verwijt onverant-woordelijk te zijn.”

Tal van ondernemingen kregen al rake klappen. Dexia, Ethias, ArcelorMittal, Caterpillar, Ko-matsu, ING, Philips, Bekaert, Agfa-Gevaert, Het Nieuwsblad, De Morgen, Aviapartner, DAF en vele anderen zetten een kruis over duizenden banen.“Wereldwijd verliezen miljoenen werknemers hun baan. En mor-gen krijgen zij de stempel ‘profi-teurs van het systeem’ opgekleefd. De werkgevers zijn nog niet rond

met hun geplande ‘grote schoon-maak’, die is nog maar net be-gonnen. De ‘Mister Propers’ van dienst blinken uit in netheid. On-der het mom van de uitzonder-lijkheid nemen ze uitzonderlijke maatregelen, de ene al wat gedurf-der dan de andere”.

eenzijdige oplossingenDe werkgevers pleiten ook voor economische werkloosheid voor bedienden. De krantencommen-tatoren papegaaien hen graag na in dit foute debat over eenzijdige oplossingen.“Reorganisaties bij ArcelorMittal en Bekaert illustreren hoe werk-gevers schaamteloos mensen op straat zetten maar wel van fiscale en andere cadeaus profiteren. Het personeel van Fortis werd de speelbal van aandeelhouders. Als we de gang van zaken willen ver-anderen, moeten we de krachten bundelen en de rangen sluiten. Arbeiders en bedienden moeten samenwerken, in België en over de grenzen heen.”“Als de vakbonden de strijd voor een meer rechtvaardige economie niet aanbinden, zal niemand het doen. Laten we vooral geen tijd verspillen.” Een uitnodigende boodschap die op de bestuurlijke raad enthousiaste reacties uit-lokte. n

“stenen verleggen en dammen bouwen”

Robert Schuermans volgt Bob Van Passen opals voorzitter LBC-NVK

Als de vakbonden de strijd voor een meer rechtvaardige

economie niet aanbinden, zal niemand het doen. Laten

we vooral geen tijd verspillen.

Robert Schuermans Bob Van Passen

© F

OtO:

BEL

GA


sOciaal

Ferre wyckMAns

Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) pleit ervoor liefst snel economische werkloosheid voor bedienden mogelijk te maken. Heel veel bedrijven zouden daarom vragen. Of het voorstel ook inspeelt op de wensen van veel bedienden en kaderleden, is een heel andere kwestie. De LBC-NVK wil graag meewer-ken aan oplossingen voor de tewerkstelling. Maar economi-sche werkloosheid voor bedien-den heeft ook consequenties op het vlak van inkomen en kos-ten. Een aspect dat niet onder de mat mag worden geveegd.

Het is een fabeltje dat eco-nomische werkloosheid

voor bedienden snel kan worden ingevoerd. Zoiets kan alleen via aanpassingen in de wet op de ar-beidsovereenkomsten en in de werkloosheidsreglementering. En er zijn links met de ziekteverze-kering, het gewaarborgd maand-loon en zelfs de vakantieregeling. Al die punten kan je niet zomaar even snel regelen.Op dit ogenblik kan economische werkloosheid alleen voor arbei-ders en op basis van overlegproce-

dures. Zulke procedures werden voor bedienden nooit ontwik-keld, niet op sectorniveau en niet op bedrijfsniveau. Net zomin als er procedures bestaan die aanvul-lingen op de werkloosheid moge-lijk maken om inkomensverlies te compenseren. Laten we de sim-plismen over aan de populisten. In de politiek ontbreekt het niet aan aanhangers van het popu-lisme. De LBC-NVK vindt dat het sociaal overleg beter verdient. Er is nog iets. Economische werk-loosheid kan alleen worden inge-voerd als er geen te recupereren overuren meer zijn. Bij arbeiders kan je door de tijdsregistratie re-delijk goed zien of er nog te recu-pereren overuren zijn. Voor flink wat bedienden bestaat geen tijds-registratie. Vooral in industriële bedrijven weigerden de werkge-vers om zoiets ook voor bedien-den in te voeren.

globale aanpakDe discussie brengt ons bij het debat over de verschillen tussen arbeiders en bedienden. De LBC-

NVK is klaar om het g lobale de-

bat over de harmoni-

sering van het statuut te voeren. Ook over economische werkloos-heid dus. Maar zo’n debat moet dan wel over alles gaan. Deelak-koorden zijn denkbaar omdat sommige dossiers sneller dan andere kunnen worden geregeld. Maar een debat zonder zicht op het geheel is niet wenselijk. Ook de werkgevers zouden niet wil-len dat wij enkel de afschaffing van de carenzdag zouden bespreken. Over één deeldossier onderhan-delen omdat zoiets de werkgevers goed uitkomt, kan niet. Het gaat over alles of over niets. Dat is geen strategie van de Griekse kalender, wel een duidelijke visie op de in-houd van onderhandelingen.Nog bij het recent interprofessio-neel akkoord werd impliciet afge-sproken dat de discussie over de harmonisering van de statuten van arbeiders en bedienden niet op een drafje zou worden aangepakt. Er is het engagement en de door de politiek opgelegde timing om dit verder aan te pakken in 2009. Het geeft dan ook geen pas enkele we-ken later het dossier eenzijdig toch op te rakelen én te beperken tot één thema. Vallen de maskers dus af? Willen de werkgevers via het ‘har-moniseringdebat’ enkel vlugger en goedkoper van werkkrachten af geraken, tijdelijk of definitief?

Dat beleidsverantwoordelijken vragen de timing te respec-

teren is wegens de lange en trage voorgeschie-

denis terecht. Maar ministers moeten

niet komen aan-d r ave n m et maatregelen rond deeldos-siers. Dat zal het globale overleg juist ten goede ko-men.

Een uitbreiding van de economi-sche werkloosheid heeft onmid-dellijk twee financiële gevolgen. Om te beginnen een forse stijging van de werkloosheidsuitkeringen, waartegenover geen financiering staat. Volgens de werkgevers moe-ten de centen maar komen uit de sociale zekerheid of publieke mid-delen. De RVA signaleerde al niet genoeg geld te hebben om de hoge-re uitgaven voor de werkloosheid bij arbeiders te kunnen dragen.

inkomensverliesEen tweede gevolg is het inko-mensverlies voor de getroffen werknemers. Dit inkomenspro-bleem geldt ook voor de meeste arbeiders die economisch werk-loos worden. Het verdient even veel aandacht als het kostenpro-bleem van bedrijven. Een funda-mentele globale eis is dat er een volledige netto-inkomensgaran-tie moet komen. Voor arbeiders én voor bedienden wanneer het systeem voor hen zou worden ingevoerd. De financiële crisis en de eruit voortvloeiende economi-sche crisis is niet de schuld van de werknemers. Het is volkomen on-ethisch de gevolgen hiervan hele-maal op hen te willen afwentelen.Ziet de LBC-NVK de problemen dan niet? Toch wel, maar je for-ceert de zaak wel sterk door de indruk te wekken dat je de eco-nomische problemen in België kan oplossen door alleen maar economische werkloosheid voor bedienden in te voeren. Economi-sche werkloosheid is per definitie tijdelijk. Als economische werk-loosheid een wondermiddel zou zijn, zouden er bij de arbeiders geen ontslagen vallen. Terwijl het in werkelijkheid de jongste tijd ontslagen regent. n

snelle invoeringeconomische werkloosheidvoor bedienden is fabeltje

“Laat simplismen over aan populisten”


aRmOede

JAn Deceunynck

Werken is de beste garantie tegen armoede, wordt wel eens gezegd. Toch blijkt steeds vaker dat een job niet volstaat, dat een inkomen uit arbeid niet genoeg is om iemand uit de armoede te houden. ‘Wor-king poor’ noemen ze dit feno-meen. Ook in België en de rest van de Europa verdient dit probleem de nodige aandacht.

Volgens een recente studie van de Universiteit Antwerpen

blijft het probleem niet beperkt tot Amerika, traditioneel het land van de laagbetaalde hamburger-jobs, maar is het ook harde wer-kelijkheid in Europa. Ons Recht trok voor meer uitleg aan de mouw van onderzoeker Ive Marx van het Centrum voor Sociaal Be-leid van de UA.

ONS RECHT: Hoe verklaar je het grote aantal werkende armen in Europa? Je zou denken dat onze sociale verwor-venheden meer garanties bieden dan de situatie in het liberale Amerika…IvE MaRx: “In Amerika werken inderdaad meer mensen tegen be-trekkelijk lage lonen. Je hebt daar een grote dienstensector, die wei-nig gereguleerd is. De lonen lig-gen er erg laag en mensen hebben er vaak heel kleine contracten, soms zelfs van een paar uurtjes per dag of per week. In Amerika daalden bovendien de reële lonen in de jaren 1970, wat vooral nefast was voor de laagste lonen, die nog nauwelijks volstaan om van te le-ven. Een daling van de reële lonen maakten we in Europa nooit mee. Het probleem van de werkende ar-men in Europa moet dus een an-dere oorzaak hebben. In Amerika is het voor een groot stuk te wijten aan de lage lonen, maar hier is het vooral een verhaal van gezinnen die moeten rondkomen van één inkomen. Eenoudergezinnen zijn bijzonder kwetsbaar. Als je met één inkomen een gezin van een of twee volwassenen en nog een paar kinderen moet onderhouden, is de armoede niet ver weg. De ge-zinssituatie is even bepalend als het individuele inkomen.”

ONS RECHT: Het probleem is dus niet enkel te wijten aan te lage minimum-lonen?IvE MaRx: “Dat speelt uiteraard ook een rol. Maar lang niet alle mensen met een laag inkomen zijn arm. Een laag inkomen is geen echt probleem als er nog een ander inkomen is in het gezin. Dan volstaan de twee inkomens samen. Er zijn zeker goede rede-nen om de minimuminkomens op te trekken. Maar aan het pro-bleem van de werkende armen zou dit alleen in beperkte mate iets veranderen. Hogere minimum-inkomsten zouden vooral het ge-zinsinkomen doen toenemen van nogal wat tweeverdieners die het niet echt nodig hebben.”

eenoudergezinnenONS RECHT: Hoe groot is het probleem van de werkende armen in België?IvE MaRx: “Zoiets in cijfers gieten is niet simpel. Maar het is duide-lijk dat het probleem niet enkel mensen met een laag inkomen treft. Precies omdat het probleem

zich vooral voordoet bij eenouder-gezinnen, sleurt het ook kinderen mee in de armoede. Het hangt dus onlosmakelijk vast met kinderar-moede.”

ONS RECHT: Wat moet er gebeuren om de scheve situatie recht te trekken?IvE MaRx: “Ik zie vooral fiscale en parafiscale mogelijkheden. De fiscaliteit zou gezinnen met één inkomen kunnen bevoordelen. Het huwelijksquotiënt doet dat al voor een stuk. Dit zorgt ervoor dat, als er in het gezin twee part-ners zijn, het gezinsinkomen over de twee partners wordt verdeeld en dus relatief minder wordt be-last. Ook de fiscale aftrek voor kinderen ten laste helpt. Net zoals de kinderbijslag. Maar beide zijn voor alle gezinnen gelijk. Zulke maatregelen kan je selectiever ma-ken, in het voordeel van gezinnen met één inkomen. Maar dat is een politieke keuze. Er zijn ook redenen om dit niet te doen, want zulke steunmaatrege-len dreigen mensen te bestendi-

gen in hun positie. Mogelijk gaan mensen minder moeite doen om hun situatie te verbeteren als de fi-nanciële noodzaak afneemt door extra steun. Ook een algemene verhoging van de kinderbijslag zou de positie van de werkende armen verbeteren, maar dit kost veel geld aan de overheid. En het bezorgt ook extra geld aan men-sen met hoge inkomens.”

huwelijksquotiëntONS RECHT: Hoe scoort België in de strijd tegen het probleem van de wer-kende armen?IvE MaRx: “Tamelijk goed. Dat is te verklaren doordat onze fiscali-teit de gezinnen met één inkomen relatief goed ondersteunt, bij-voorbeeld via het huwelijksquo-tiënt. België investeerde ook ste-vig in kinderopvang, wat het voor jonge moeders makkelijker maakt om een job te zoeken. De bijdrage is bovendien afhankelijk van het gezinsinkomen.”

ONS RECHT: Hoe zie je het probleem evolueren?IvE MaRx: “Het aantal klassieke gezinnen met één inkomen ver-mindert. Momenteel gaat het vooral om oudere gezinnen waar één van de partners thuis blijft om het huishouden te doen. In die gezinnen zit het inkomen door factoren als het aantal jaar dienst vaak al een stukje boven het minimuminkomen. Maar daartegenover staat dat het aantal alleenstaande ouders stijgt. Die groep moet ons het meeste zorgen baren. Het pro-bleem wordt nog versterkt door het groeiende aantal tweeverdie-ners. Daardoor stijgt het gemid-delde inkomen. Dat maakt de kloof tussen het inkomen van de alleenstaande ouder en het gemiddelde gezinsinkomen nog groter. Op die groep zal het beleid zich in de komende jaren moeten richten.” n

werkende armen bestaan ook in belgië

Vooral eenoudergezinnen zijn slachtoffer

snelle invoeringeconomische werkloosheidvoor bedienden is fabeltje

“Laat simplismen over aan populisten”

© F

OtO:

DAN

iëL

RyS


Het WSF is een erg losse structuur waardoor vertegenwoordigers uit erg veel landen

en uit verschillende sociale bewegingen elkaar kunnen ontmoeten, in dialoog gaan en discus-siëren. Een week lang waren in Belém ongeveer 100.000 mensen bijeen. De deelnemers kwa-men uit de vredesbeweging, milieuorganisaties, vrouwengroepen, vakbonden, mensenrechten-verenigingen en boerenbewegingen. Ook in-heemse volkeren waren prominent aanwezig. Belém is geen toeristische trekpleister en al he-lemaal geen congresstad. Talloze deelnemers vonden onderdak bij particulieren in de stad of sliepen gewoon in een tentje. Met elke dag temperaturen boven de 30 graden was kam-peren geen probleem. Maar het was wel het re-genseizoen en bijna elke namiddag was er een tropische zondvloed. Dat speelde de kampeer-ders danig parten.De ACV-delegatie was al enkele dagen voor de start van het Forum in Belém. Dat gaf de

kans om uitgebreide contacten te hebben met diverse vakbonden van de ‘União Gene-ral dos Trabalhadores’ (UGT). In Brazilië zijn de structuren van de vakbonden toch wel heel anders dan in België. Ook het sociaal overleg is er compleet anders gestructureerd.Carrefour, de op één na grootste distributie-groep ter wereld, heeft ook in Brazilië winkels. Iedereen herinnert zich de recente acties tegen Carrefour in België. Volgens de vakbond van de distributie kiest Carrefour ook in Brazilië voor jobonzekerheid, verregaande flexibiliteit, deeltijdse contracten en outsourcing waar-bij het bedrijf op zoek gaat naar goedkopere werknemers. Brazilië telt 170 miljoen inwo-ners van wie er ongeveer 80 miljoen beroeps-actief zijn. De helft van de werknemers werkt in de informele economie zonder enige sociale zekerheid of andere bescherming. In zo’n om-geving is het voor de vakbonden niet gemak-kelijk het beleid van Carrefour om te buigen.

visserijVis is een belangrijk deel van het menu van de Amazonebewoners. In het haventje van Belém liggen enkele tientallen kleine bootjes die dagelijks hun vracht vis aanvoeren. Maar

er zijn ook grotere visbedrijven actief. Catfish bijvoorbeeld heeft 600 werknemers in dienst, de helft op de schepen en de helft aan de wal. Het jaar 2008 was een heel goed visjaar. Maar de immense boskap leidt tot minder regenval, en dat is nadelig voor de visserij. De vissoort die voor het grootste deel van de omzet zorgt – de piramutaba – paait in de ho-ge bovenloop van de Amazone. De bouw van stuwdammen – de natte droom van Tractebel en andere grote spelers – dreigt het hele visbe-stand te decimeren. De verhalen van de plaat-selijke vissers illustreren de ondoordachte manier waarop met het Amazonegebied wordt omgesprongen. Vakbonden nemen een belangrijk deel van de professionele vorming in Brazilië voor hun rekening. In een plaatselijke visserijschool le-ren zowat 30 jongeren veel over mechanica, bootonderhoud, navigatie, biodiversiteit en duurzame ambachtelijke visserij. De jongeren krijgen ook voorlichting over seks, hiv/aids en drugs. Het is niet de bedoeling alleen maar goede vissers af te leveren, zegt de directeur van de visserijschool. De kennis die de leer-lingen meenemen naar huis, kunnen ze aan anderen doorgeven.

wereld toont sociaal gezichtin braziliaanse belémWSF in het teken van Amazonegebied

MArc weyns

De Braziliaanse stad Belém ligt vrijwel pal op de Evenaar, in de Amazonedelta. Van 27 januari tot 1 februari vond daar het Wereld Sociaal Forum plaats. Het ACV was met een 20-koppige delegatie actief aanwezig op het Forum.


inteRnatiOnaal

indianenBij de openingsmanifestatie van het Wereld Sociaal Forum waren meer dan duizend india-nen opvallend aanwezig. Vanuit de lucht beke-ken gaven ze de boodschap ‘SOS Amazonia’. Tijdens het hele Forum stelden de inheemse bevolkingsgroepen de milieuproblemen aan de kaak waarmee ze te kampen hebben door de roofbouw van vooral enkele multinatio-nals. De activiteiten van de houtsector resulte-ren in een massale ontbossing. Andere bedrij-ven ontginnen ertsen. En dan zijn er nog de waterkrachtcentrales waarvoor hele gebieden onder water gezet worden en de biodiversiteit wordt vernietigd. Allemaal zware en onherstel-bare aanslagen op het leefmilieu. De Amazonevolkeren zullen bij de eerste slachtoffers van de opwarming van de aarde zijn. Ook al gingen ze zelf heel duurzaam met hun leefomgeving om. De koepel van inheemse organisaties van het Bra-ziliaanse Amazonewoud wil de wereld wakker schudden. Vooral de rijke landen die de ver-nietiging van het woud stimuleren of minstens tolereren, moeten hun verantwoordelijkheid opnemen.De inheemse deelnemers gaven heel wat kleur aan het Forum en zorgden voor veel animo. Ze willen helemaal geen folkloristische noot zijn, maar vooral zwaar politiek kunnen wegen. De manier waarop zij de beschavingscrisis bloot-legden – met de sociale, economische, voed-sel- en energieproblemen – blijft aan de ribben plakken. De indianen mobiliseerden voor de verdediging van Moeder Aarde en tegen de ‘mercantilisering’ van het leven. Het Forum in Belém vond plaats aan de uni-versiteit aan de rand van de stad en aan de landbouwuniversiteit. Om daar te geraken doorkruisten de deelnemers de hele stad. Sommigen moesten de boot nemen.

OngelijkheidBelém is geen rijke stad. Er staan heel wat mooie gebouwen van rond 1900, uit de tijd van de rubberontginning. Recent werden vele to-rengebouwen opgetrokken, waarvan sommige al in een bedenkelijk staat verkeren. Maar het grootste deel van de stad bestaat uit piepkleine huizen, vaak in hout en wat scheefgezakt. Op veel plaatsen zijn er nog open rioleringen. De rijkdom is bijzonder ongelijk verdeeld. President Luiz Inacio Lula da Silva oogst wel kritiek, maar iedereen is het erover eens dat de sociale situatie onder zijn bewind erop vooruitging. Bijvoorbeeld door de invoering van het minimumloon. Maar multinationals hebben in Brazilië enorm veel invloed. Am-per 190.000 Brazilianen bezitten meer dan de helft van de rijkdom van het land.

Op het Forum waren heel wat vakbonden aan-wezig. Er waren boeiende seminaries in een grote tent die ‘Mundo do trabalho’ (Wereld van de Arbeid) werd gedoopt. Seminaries over waardig werk, vakbondsrechten, arbeidsmi-gratie, de drievoudige crisis (financiële sector, voedsel en energie), klimaatverandering en duurzame ontwikkeling. Uit de getuigenissen en analyses bleek dat het er met de grondrechten van werknemers nog niet rooskleurig voorstaat. In veel landen en ondernemingen worden werknemers en hun afgevaardigden met geweld geconfronteerd. Mensen moeten dikwijls in slechte en gevaar-lijke omstandigheden werken. Het minimum-loon is vaak erg laag, voor zover werkgevers het al naleven.Bijzonder interessant waren vooral de kleinere workshops. De Duitse Friedrich Ebert-stich-ting organiseerde bijvoorbeeld een bijeen-

komst over de interna-tionale akkoorden – ‘In-ternational Framework Agreements’ – die met grote internationale ondernemingen kun-nen worden afgesloten. Zulke akkoorden kun-nen ervoor zorgen dat de productie-eenheden van

die bedrijven én hun onderaannemers sociale minimumnormen respecteren. Het getuigenis van een Braziliaanse vakbondsafgevaardigde bij Mercedes-Benz was verhelderend en leer-rijk. In totaal waren er ruim 2.000 werkgroepen en seminaries waaraan 5.800 organisaties deelna-men. Een algemeen overzicht geven is gewoon niet mogelijk. Het Wereld Sociaal Forum heeft ook niet de bedoeling om standpunten in te nemen die alle deelnemende organisaties goedkeurden.

Onleefbaar systeemDe algemene teneur was wel duidelijk: “De grote crisis bewijst dat dit systeem onleefbaar is. De financiële crisis, de klimaatcrisis, de ener-giecrisis en de voedselcrisis zijn geen geïsoleer-de fenomenen. Ze zijn het gevolg van specula-tie en van overexploitatie van arbeid en milieu. We willen geen palliatieve oplossing vanuit het vrijemarktdenken maar echte alternatieven”. Zo vatte de Vrouwenassemblee het samen. De deelnemers verwachtten zeker geen oplos-singen uit het Zwitserse Davos, waar de hoog-missen van het Wereld Economisch Forum plaatsvinden. Komen daar niet de pyromanen bijeen die de economische brand aanstaken? “De globale crisis is het wetenschappelijk be-wijs dat het heersende systeem niet duurzaam is”, zei de Italiaanse Rafaella Bolini, lid van de Internationale Raad van het WSF.Aan het slot van het WSF werden wel enkele slotteksten goedgekeurd. Zo zouden de Ver-enigde Naties een sleutelrol moeten spelen bij

het uitwerken van maatregelen die een finan-cieel systeem creëren dat ten dienste staat van de burgers. De VN moeten zelf worden her-vormd. Ze moeten democratischer worden.Meer controle en een betere regulering moeten het financiële systeem in goede banen leiden en houden. Het gespeculeer met basisproduc-ten als voedsel en energie moet de wereld uit. Nationaal kunnen de landen de rijkdommen herverdelen door een ‘progressieve fiscaliteit’. En internationaal kan zoiets door taksen op financiële transacties, vervuilende activiteiten en grootkapitaal.Begin april vindt in Londen de top van de G20 plaats (die verenigt de 19 landen met de groot-ste nationale economie en de EU, nvdr). Voor deze club heeft WSF alleszins één duidelijke boodschap: de sociale bewegingen die meede-den aan het WSF, weigeren te betalen voor een crisis die zij niet veroorzaakten. n

In veel landen en ondernemingenworden werknemers en hun afgevaardigden met geweld geconfronteerd. Mensen moeten

dikwijls in slechte en gevaarlijke omstandigheden werken.


aRbeids-geRicht

MArc weyns

Ziekte en vakantiedagen

De vakantiedagen waar-op werknemers recht hebben, moeten in een bepaalde periode wor-den opgenomen. Die regeling geldt niet al-leen in België maar ook in andere EU-landen. Het kan gebeuren dat de werknemer de tegen-slag heeft zo lang ziek te zijn dat de periode verstreken is waarin hij vakantie kan opnemen. Volstaat het dan dat de werknemer nog zijn vakantiegeld krijgt of moet hij tóch de mo-gelijkheid krijgen zijn vakantiedagen alsnog op te nemen? Over die betwisting stelden het Landesarbeitsgericht in het Duitse Düsseldorf en het Britse Hogerhuis een ‘prejudiciële vraag’ aan het Europese Hof van Justitie in Luxemburg.Het arrest dat het Hof op 20 ja-nuari van dit jaar uitsprak is dui-delijk. De jaarlijkse vakantie met behoud van loon moet de werk-nemer in staat stellen om uit te rusten en over een periode van ontspanning en vrije tijd te be-schikken. Terwijl het ziekteverlof dient om de werknemer te laten herstellen van een ziekte. Voor een doeltreffende bescherming van zijn veiligheid en gezondheid moet de werknemer van een daad-werkelijke rust kunnen genieten. Alleen wanneer het dienstverband beëindigd wordt, is het volgens de Europese richtlijn uit 2003 moge-lijk dat de jaarlijkse vakantie met behoud van loon wordt vervangen door een financiële vergoeding.Dit arrest heeft dus ook gevolgen voor de Belgische vakantierege-ling.

niet betalen van loon is misdrijf

In een arrest van 22 januari 2007 verklaarde het Hof van Cassatie nog eens klaar en duidelijk dat

de werkgever een misdrijf pleegt wanneer hij geen of te weinig loon betaalt of het te laat betaalt. De vordering tot betaling van het achterstallig loon kan niet alleen tegen de werkgever zelf ingesteld worden – meestal is dat een NV, BVBA of VZW – maar ook tegen zijn ‘aangestelde of lasthebber’. In het gewone taalgebruik gaat het om de afgevaardigd bestuurder of de directeur, al naargelang de ver-deling van bevoegdheden in het bedrijf. De verantwoordelijken kunnen zich dus niet zomaar ver-schuilen achter het juridisch sta-tuut van de onderneming. Hun aansprakelijkheid kan ook in het geding komen.

Bemiddelaars en scheidsrechters: niet hetzelfdeProcedures voor rechtbanken kunnen heel lang aanslepen. Uit recente statistieken blijkt dat de proceduretermijnen nu ook bij de arbeidsrechtbanken weer lan-ger worden. Tot voor enige tijd kon een bediende van de Neder-landstalige arbeidsrechtbanken

een uitspraak verwachten na 9 of 10 maanden. Maar de termijn liep helaas al op tot gemiddeld 15 maanden. Als er een hoger beroep ingesteld wordt, duurt het nog eens veel langer voor de einduit-spraak valt.Door de traagheid van de juridi-sche molens proberen sommigen hun geschillen buiten de recht-bank om te regelen. In sociale geschillen is dat niet vanzelfspre-kend: de werkgever heeft een groot overwicht op de werknemer en bij een regeling buiten de rechter om, zal ook de werkgever daarbij sterk in het voordeel zijn. Dat is ook de reden waarom de Arbeidsovereen-komstenwet verbiedt dat partijen al vooraf afspreken hun eventuele geschillen aan een scheidsrechter voor te leggen.De arbeidsrechtbank in Brussel maakte in een vonnis van 15 de-cember 2004 – een uitspraak die pas recent werd gepubliceerd – een verschil tussen een scheidsrechter en een bemiddelaar. De scheids-rechter neemt zelf een beslissing, maar een bemiddelaar is een ‘go-between’ tussen de partijen en het zijn uiteindelijk de partijen die onderling een regeling treffen.

Een bepaling in een ar-beidsovereenkomst om een beroep te doen op een bemiddelaar is wel geldig volgens de Brus-selse rechter.

rekenfouten niet altijd rechtgezet

Een werknemer werd door zijn werkgever ontslagen en kreeg een ontslagvergoeding die een f link stuk te laag lag. Hij eiste een bij-komende vergoeding, maar vergiste zich daar-bij: de werknemer vroeg ‘slechts’ 12.054 euro, terwijl hij 32.054 euro bedoelde. In de loop van de procedure – in eerste aanleg en in beroep – merkte de werknemer zijn fout niet op. Pas na het eindarrest merkte hij zijn vergissing op. Hij stapte opnieuw naar de rechter, maar die was heel kordaat: de nieuwe vordering ging over het-

zelfde geschil als de eerste en je kan geen twee keer voor hetzelfde naar de rechter stappen.

contract voor ‘duidelijk omschreven werk’

Volgens de Arbeidsovereenkom-stenwet kan een contract afgeslo-ten worden ‘voor een duidelijk omschreven werk’. Die arbeids-overeenkomst moet schriftelijk worden vastgesteld op een klare en duidelijke manier. De werk-nemer moet bij zijn aanwerving goed weten welk werk hij precies moet uitvoeren. Hij moet ook de duur van het contract kunnen in-schatten.Het arbeidshof in Brussel vond de omschrijving ‘Ondersteuning van de visuele communicatie en grafi-sche unit. Realisatie van de grafi-sche schema’s van brochures, re-clame en van expositiestand’ veel te vaag. Die onduidelijkheid had tot gevolg dat er geen arbeidsover-eenkomst ontstond voor een dui-delijk omschreven werk, maar wel een voor een onbepaalde tijd. n


Denis Bouwen

“Nieuwkomers krijgen alles op een presenteerblaadje aan-gereikt.” Die opvatting tiert welig aan menige cafétoog. De realiteit is wel even anders. Het Antwerpse integratiecentrum de8 hoopt met het gezelschaps-spel ‘Integreer!’ misverstanden weg te werken. Een gesprek met Véronique Grossi over dit spel en over de inburgering van nieuwkomers. Grossi is de co-ordinator van de8, één van de acht integratiecentra in Vlaan-deren en Brussel.

ONS RECHT: Waarom bedachten jul-lie het spel ‘Integreer!’, en voor wie?véRONIquE GROSSI: “De volks-mond wil dat nieuwkomers veel hulp krijgen. Maar de werkelijk-heid is anders. Voor een nieuwko-mer is het helemaal niet zo mak-kelijk om een woning, werk of een opleiding te vinden. In ons spel, dat een beetje aan Monopoly doet denken, kan elke deelnemer een kaart trekken die zijn uitgangspo-sitie weergeeft. Met die startkaart stapt hij Vlaanderen binnen. Al gauw ondervinden de spelers dat het niet zo simpel is om een huis te vinden, papieren te krijgen of ingeburgerd te raken. Geregeld staan ze voor gesloten deuren of obstakels. De vragen uit het spel gaan vooral over onderwijs, werk, huisvesting en welzijn.”“Met het spel Integreer! hebben we een speels middel om autoch-tonen te confronteren met de re-aliteit van nieuwkomers. We mik-ken op jong en oud, maar de deel-nemer moet minstens 14 jaar zijn. Voor kleine kinderen gaan we nog iets anders bedenken.”

ONS RECHT: Nogal wat scholen zijn geïnteresseerd in het spel?véRONIquE GROSSI: “Inderdaad. Maar ook Vlaamse jeugdbewegin-gen, het Rode Kruis Vlaanderen en andere integratiecentra toon-den belangstelling. Je kan het spel spelen in scholen, bedrijven of socioculturele organisaties. Of, waarom niet, met een groep van diversiteitsconsulenten of vak-bondsafgevaardigden.”

gevoeligONS RECHT: Thema’s als integratie en diversiteit liggen wel erg gevoelig in onze maatschappij. En er zijn reële sa-menlevingsproblemen.véRONIquE GROSSI: “Over wel of geen open grenzen doen wij geen uitspraken. Wel pleiten we voor een andere aanpak van het mi-gratiebeleid, het liefst op Euro-pees niveau. Voor buitenlanders die hier willen wonen, moeten we duidelijke criteria en procedures uitwerken.”“Samenlevingsproblemen zijn er zeker, maar het is onjuist om nieuwkomers of migranten al-tijd aan criminaliteit te linken. Voor de integratiecentra is er al-leszins een kader waarover niet te onderhandelen valt. Een aantal regels moet voor iedereen gelden. In dat opzicht baseren wij ons op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Daarbuiten is veel bespreekbaar. Wij pleiten voor ruimte voor verschillen. De verscheidenheid zal nog toene-men, en we moeten daarmee leren om te gaan.”

ONS RECHT: Niet alle chassidische joden willen een inburgeringscursus volgen. En sommige docenten maat-schappelijke oriëntatie in onthaalbu-reaus – die les geven aan nieuwkomers – praten liever niet over homoseksua-liteit.véRONIquE GROSSI: “Homosek-sualiteit is bij ons al lang geen taboe meer. En homoseksuele paren kunnen voor de wet trou-wen. Zoiets is een feit in onze sa-menleving en nieuwkomers moeten zich daarbij neer-leggen. Maar we werken met tussenstappen omdat we niet per se mensen willen cho-queren. Chassidische joden hebben een heel eigen denkkader. De8 werkt met deze doelgroep

rond werk en onderwijs. Niet alle chassidische joden willen les krijgen van een vrouw. Wij gaan hierover met hen het gesprek aan en zoeken naar oplossingen die voor iedereen aanvaardbaar zijn. Maar we houden ook ons ‘niet-onderhandelbare kader’ duidelijk in ons achterhoofd. Geen gemak-kelijke oefening, het blijft dansen op een slappe koord.”“Maar verschillen hoeven niet altijd bedreigend te zijn. Wij heb-ben bijvoorbeeld geen moeite met moslima’s die een hoofddoek dragen. We geven ze wel mee dat sommige werkgevers zich aan zo’n hoofddoek kunnen storen. Zelf hebben we enkele medewerk-sters met Marokkaanse roots. Die vrouwen zijn het beu om altijd weer opnieuw op hun roots te worden aangesproken. Ze voe-len zich vooral vrouwen met veel competenties en capaciteiten en willen worden aangesproken op hun hele persoon, niet op hun allochtoon-zijn. Dat sommige moslimmeisjes rebelleren, is niet zo raar. Net als veel andere jon-geren zijn ze op zoek naar een ei-gen identiteit. De hoofddoek kan in zo’n context soms belangrijk worden. Als dochter van een Ita-liaanse vader voel ik goed aan wat zij meemaken.”

beleidONS RECHT: De Vlaamse minister Marino Keulen profileerde zich sterk

met zijn inburgeringsbeleid. Ben jij te-vreden met dat beleid?véRONIquE GROSSI: “Als principe is de inburgeringsgedachte zeker goed. Minister Keulen schreef een duidelijk inburgeringsdecreet en gaf de onthaalbureaus beter omschreven opdrachten. Maar het is wel wrang dat de overheid met boetes dreigt tegen nieuw-komers die niet naar de inbur-geringscursus willen komen. Zo ontstaat ten onrechte de indruk dat veel nieuwkomers zo’n cursus niet willen volgen. Het tegendeel is waar. Veel nieuwkomers wil-len wat graag inburgeren en hier hun leven uitbouwen. Hoogge-schoolde Russen of Japanse ma-nagers moeten overigens niet op inburgeringscursus. En da’s toch vreemd.”

ONS RECHT: Hoe beoordeel je de pres-taties van de integratiecentra? véRONIquE GROSSI: “De vrijwil-ligers en medewerkers van de in-tegratiecentra hebben grote ver-diensten, maar die worden niet altijd erkend. In de afgelopen 30 jaar maakten ze de eerste integra-tieraden en hielpen ze verenigin-gen voor allochtonen op te rich-ten. De8 lag aan de basis van het Antwerpse onthaalbureau PINA. Niet alle projecten van de sector waren even goed. Net zoals het beleid ook wel ’s steken liet vallen. Maar globaal zetten we toch al een flinke stap in de goede richting.”

Het spel Integreer! kost 30 euro per stuk en is te bestellen via

www.jeugdenvrede.be en www.de8.be. n

Monopoly-achtig spel schetst realiteit van nieuwkomers

Véronique Grossi: “Velen willen wat graag inburgeren”

nieuwkOmeRs

???


??

JAn Deceunynck

Het rommelt bij Agfa. Dat is helaas niet echt nieuw, want het bedrijf sleepte zich de voorbije tien jaar van de ene naar de andere herstructurering. Ook nu weer, in volle crisistijd, krijgt het personeel moeilijke plannen te slikken. De directie laat de keus tussen inleveringen of afvloeiingen. Voor de vakbonden is deze keuze tussen pest en cho-lera niet te verantwoorden. De bonden kun-nen wel akkoord gaan met een ‘nul-cao’. “Wij vragen niks en de directie pakt niks af.” Maar dat is voor de directie te weinig. Agfa wil de werknemers wel laten bloeden.

Kort voor het ter perse gaan organiseerden de directie en de vakbonden een referen-

dum onder alle bedienden en kaderleden waar-voor de cao zou gelden. De werknemers konden ja of neen zeggen tegen de plannen van de direc-

tie. In het cao-ontwerp stonden vijf voorstellen centraal: de cao zou gelden voor 2009-2010; in die periode geniet het personeel werkzekerheid; de lonen worden ‘bevroren’ tot eind 2010; aan het eind van elk jaar worden de resultaten ge-evalueerd en eventueel bijgestuurd; en de brug-pensioenregeling blijft overeind.

lege doosOfficieel geeft de vakbond geen stemadvies. De werknemers moeten zelf afwegen of ze met het voorstel kunnen leven. Maar hoofd-

afgevaardigde Koen Zeuwts (LBC-NVK) geeft graag wat extra toelichting. “Eigenlijk is het een lege doos,” maakt Zeuwts direct duidelijk. “Bij de afspraken rond werkzekerheid maakt het management meteen voorbehoud. Als het ‘economisch noodwendig’ is, zouden nog al-tijd jobs kunnen sneuvelen. Op dat vlak zijn we bij Agfa al wel één en ander gewend.”“De bevriezing van de lonen komt erop neer dat de onderneming aan het eind van elk jaar voor elk personeelslid bekijkt hoeveel zijn loon door de indexverhoging en baremieke

herstructureringsspook teistert agfa nog altijd

“We vragen niks extra, maar zelfs dat is nog te veel voor de directie”


??bedRijfsnieuws

herstructureringsspook teistert agfa nog altijd

“We vragen niks extra, maar zelfs dat is nog te veel voor de directie”

vooruitgang steeg. Dat wordt dan in minde-ring gebracht via de dertiende maand. Op zich niet niks. Maar de bonden zijn bang dat de dertiende maand in 2010 al niet meer zal volstaan om het verschil te compenseren. De geplande evaluatie aan het eind van elk jaar kan in beginsel in twee richtingen werken. Maar het zou verbazen als uit de evaluatie een afzwakking van de plannen zou tevoorschijn komen. De marge om werknemers met brug-pensioen te sturen is heel erg klein. Door de vorige herstructureringen komt bijna nie-mand van de huidige personeelsleden nog in aanmerking voor vervroegd pensioen.”

ONS RECHT: Waarom zou het Agfa-personeel dan met het voorstel instemmen? kOEN ZEuwTS: “De mensen lezen ook de kran-ten, hé. Elke dag lezen ze hoe slecht het wel gaat. Ze worden bang. En angst is een slechte raadgever. Als vakbond waren we best bereid om mee in de zure appel te bijten. Maar dan wilden we wel garanties voor de werkzeker-heid en een geloofwaardig bedrijfsplan dat hoop geeft voor de toekomst. Op die eisen wil

de directie niet ingaan. En dan heet het plots dat de vakbonden niet willen meewerken en de toekomst van de tewerkstelling op het spel zetten. Om onze goede wil te tonen hielden we samen met de direc-tie een referendum. We vragen zo rechtstreeks aan de werknemers of ze de plannen zien zitten. Als het personeel ermee instemt, zullen wij ook meewerken aan het plan. Dan willen we het loyaal mee uitvoeren.”

ONS RECHT: En wat als het personeel het plan niet goedkeurt? Is de directie dan bereid om het plan aan te passen aan jullie verzuchtingen? kOEN ZEuwTS: “Wij leggen dan meteen weer ons voorstel van een nul-cao op tafel. Een voorstel dat de steun geniet van de basis. Maar de directie wilde tot nu toe nooit hierover praten. Het valt te vrezen dat een nieuw plan van de directie voor het personeel geen echte

verbetering zal zijn. Als de werknemers tegen het plan van de directie stemmen, weet die in elk geval dat de mensen niet akkoord gaan. En dat er dus mogelijk acties komen als ze hun wil toch doorzetten.” (Een meerderheid van de werknemers verwierp het plan van de directie. Meer daarover in het kaderstukje, nvdr).

hallellujahONS RECHT: Kan Agfa eigenlijk meer doen dan nu gebeurt? Vallen er garanties te geven? Kan het be-drijf ontslagen en inleveringen vermijden? kOEN ZEuwTS: “Dat is moeilijk in te schat-ten want de directie laat niet in haar kaarten kijken. De boodschap aan het personeel luidt altijd dat het heel slecht gaat. Alleen door in te leveren kan het personeel het bedrijf nog redden van de ondergang. Maar in de exter-ne communicatie, die wij net als iedereen in de krant moeten lezen, klinken de verhalen meestal veel positiever. Agfa plant de over-name van een bedrijf in Canada en heeft daar 200 miljoen dollar voor in petto. Ze willen in Canada zelfs 100 mensen aanwerven.”“In Amerika kondigde president Barack Obama aan dat hij de digitalisering van de medische beeldvorming wil subsidiëren. Dat nieuws deed het aandeel van Agfa meteen 13 procent opveren. Onze directie praatte ook met de overheid en kon daar heel wat uit de brand slepen. Allemaal positieve signalen of zelfs hallellujah-verhalen. En zo zijn er nog. Maar intern krijgen we daar nooit duidelijk-heid over.”

ONS RECHT: Welke rol speelt de financiële crisis in het verhaal van Agfa?kOEN ZEuwTS: “Die crisis speelt natuurlijk mee, maar verklaart niet alles. Meer dan aan de crisis zijn de problemen bij Agfa te wijten aan foute beleidsbeslissingen. In het verleden werden na de verkoop van een afdeling extra dividenden uitgekeerd aan de aandeelhou-ders. Geld dat beter was geïnvesteerd in het

bedrijf. De verkoop van AgfaPhoto en de geplan-de opsplitsing van Agfa in drie divisies kostten het bedrijf veel meer dan wat ze opbrachten. En die dossiers kosten ons nog altijd geld.”

ONS RECHT: Hoe zit het on-dertussen met de arbeiders?kOEN ZEuwTS: “Ook zij kregen in december de

voorstellen van de directie te horen. Maar hun cao liep nog tot eind februari. De arbeiders-bonden maakten dan ook nog geen nieuwe af-spraken. Ze kijken de kat nog uit de boom en wachten af wat de sectorale onderhandelingen opleveren. Maar ik ga ervan uit dat zij geen in-leveringen zullen slikken.” n

personeel keurtinleveringen af De bevraging bij Agfa beves-tigde het scepticisme van de vakbonden. Het personeel keurde het voorstel van de di-rectie met 55 procent van de stemmen af.Koen Zeuwts beseft dat het pleit nog niet gewonnen is. “We zijn nog niet met onze voeten van het ijs. De direc-tie was naar eigen zeggen ‘verbijsterd’ door het resul-taat. Maar dat zal niet met-een betekenen dat ze nu op ons voorstel zullen ingaan,” vreest de LBC-NVK’er. “Wel-licht zullen ze met nieuwe voorstellen komen aandra-ven. Maar zowel zij als wij weten nu duidelijk wat het personeel wil: geen inleverin-gen.”“Voor ons is de uitslag van het referendum een duidelijk signaal dat we niet kunnen instemmen met inleveringen. We legden dan ook meteen onze nul-cao weer op tafel: we eisen niets extra, maar de directie neemt ook niets af. Het is nu aan de directie om hierover opnieuw met ons te onderhandelen. De bal ligt in hun kamp.”

In het verleden werden na de verkoop van een afdeling extra dividenden uitgekeerd aan de aandeelhouders.

Geld dat beter was geïnvesteerd in het bedrijf.

© F

OtO:

BEL

GA


sOciaal

ivo verreyt

Ook onzalige tradities blijken er een eigen willetje op na te houden. Eind 2008 versche-nen, net als in de jaren voor-dien, opnieuw een program-mawet en twee containerwet-ten met ‘diverse bepalingen’ in het Belgisch Staatsblad. En zoals altijd zit in die wetten een ratjetoe van veranderin-gen en nieuwe maatregelen. Enkele nieuwigheden verdie-nen toch een woordje uitleg. Voor pas bevallen vrouwen is er een aanpassing van de manier waarop ze hun beval-lingsrust kunnen opnemen. En voor vaders wordt de peri-ode verlengd waarbinnen ze hun vaderschapsverlof mogen nemen. Beide maatregelen gelden voor bevallingen vanaf 1 april 2009.

Tot 31 maart 2009 blijft de huidige regeling nog van

kracht. Waar komt die regeling op neer? De moederschapsrust bedraagt 15 weken en bestaat uit een rustperiode voor de geboorte (één week verplichte rust en 5 weken facultatieve rust) en een rustperiode na de geboorte (9 weken verplichte rust). In de tek-sten is sprake van ‘prenatale’ en ‘postnatale’ rust. Verlengingen bij meerlingen of hospitalisatie van de moeder of de pasgeborene la-ten we even buiten beschouwing om de zaken niet ingewikkelder te maken dan ze al zijn.De periode van vijf weken faculta-tieve ‘prenatale rust’ kan, op vraag van de werkneemster, helemaal of gedeeltelijk worden overgeheveld

naar de periode na de ‘postnatale rust’. Dit veronderstelt wel dat de zwangere vrouw blijft doorwer-ken tijdens de periode van prena-tale rust: alleen die periode kan namelijk overgedragen worden naar de tijd na de geboorte.

nieuwVoor bevallingen vanaf 1 april 2009 wordt het mogelijk de laat-ste twee weken overgedragen fa-cultatieve prenatale rust om te zetten in verlofdagen van postna-tale rust. Zo krijgt de werkneem-ster de kans om geleidelijk het werk te hervatten. Ze kan deze verlofdagen gespreid opnemen in een periode van maximaal 8 weken, te rekenen na de postna-tale rust. De werkneemster zelf bepaalt hoe ze de verlofdagen spreidt. Werkdagen en verlofda-gen wisselen elkaar af. Tijdens de periode van geleidelijke werkher-vatting mag de werkneemster de moederschapsuitkering combine-ren met het inkomen uit de her-vatte activiteit. De bestaande regels rond ontslag-bescherming veranderen: de werk-neemster die van de geleidelijke werkhervatting gebruik maakt, is tegen ontslag beschermd tot één maand na het eind van ‘de

periode van postnatale rust’. De periode van mogelijk acht weken maakt deel uit van deze periode van postnatale rust; ook tijdens die acht weken is de werkneemster dus beschermd tegen een eventu-eel ontslag door de werkgever.Een mogelijke opzegtermijn loopt niet tijdens de volledige periode van acht weken waarbinnen de verlofdagen van postnatale rust kunnen worden opgenomen.

Organisatie verlofDe werkneemster die bevalt op 1 april 2009 of nadien en overge-dragen weken facultatieve prena-tale rust heeft, moet de werkgever vragen om de laatste twee weken rust om te zetten in verlofdagen van postnatale rust. Zij plant hoe ze deze dagen wil opnemen. Uiter-lijk binnen de 8 weken na het eind van de ononderbroken periode van 9 weken postnatale rust moet ze deze facultatieve verlofdagen opnemen. De werkgever zet de laatste twee weken rust om in verlofdagen van postnatale rust. Dit gebeurt in functie van het uurrooster dat voor de werkneemster geldt. Een voorbeeld. Als een vrouw vol-tijds werkt in een regime van 5 da-gen per week, kan ze 10 verlofda-

gen postnatale rust vragen. Als ze deeltijds werkt in een regime van 3 dagen per week, kan ze 6 verlof-dagen postnatale rust krijgen.Vermits de werkneemster een ‘moederschapsuitkering’ krijgt voor de verlofdagen van postna-tale rust, moet de werkgever voor die periode geen loon betalen. De werkgever moet wel ermee reke-ning houden dat de ontslagbe-scherming loopt tot één maand na het eind van de periode van postnatale rust; de periode van mogelijk acht weken is inbegre-pen in die periode.

en de vadersSamen met de nieuwe regels voor moederschapsrust verandert ook het vaderschapsverlof voor beval-lingen vanaf 1 april 2009. De tien dagen vaderschapsverlof waarop een vader een beroep kan doen, kunnen vanaf dan worden opge-nomen binnen een periode van vier maanden in plaats van binnen de dertig dagen. Deze periode is te rekenen vanaf de dag van de beval-ling. Vaders kunnen hun dagen vaderschapsverlof opnemen op de dagen dat de pas bevallen moeders hun postnataal verlof hebben. Maar ze kunnen natuurlijk ook afwisselen met de moeders. n

Regels voor moederschapsrust en vaderschapsverlof veranderen

Nieuwe afspraken gelden vanaf 1 april 2009

© F

OtO:

DAN

iëL

RyS


Annick Aerts

stakingsdreiging in tsjechië

In de Tsjechische Republiek ma-ken de vakbonden uit de gezond-heidszorg en de sociale sectoren zich zorgen over het chronische gebrek aan geld bij alle sociale voorzieningen. Een verlaging van de overheidssubsidies had nega-tieve gevolgen voor zowel de werk-nemers als de cliënten van deze diensten. Sinds de jaarwisseling is er vooral een fi nancieel probleem in de voorzieningen voor ouderen en personen met een fysieke han-dicap. Deze voorzieningen kregen af te rekenen met een aanzienlijke daling van hun subsidies. De Tsjechische minister van Werk belooft wel meer geld. Extra mid-delen zijn dringend nodig, waar-schuwen de bonden. Als het bij-komende geld uitblijft, worden de instellingen verplicht een deel van hun personeel aan de deur te zetten. Uitermate schrijnend om-dat zo de dienstverlening in ge-vaar komt in een sector met lonen die sowieso al laag liggen. Werknemers in een rusthuis ver-dienen een gemiddeld maand-loon van 500 euro. Dat is 200 euro minder dan het gemiddelde maandloon in Tsjechië. Als de overheid niet dringend ingrijpt, vallen stakingen niet te vermij-den, zeggen de vakbonden.

hongarije zoekt uitweg uit crisis

Hongarije is bijzonder gevoelig voor de economische crisis die de hele wereld in haar greep houdt.

De Hongaarse economie is sterk geïntegreerd in het handelssy-steem van het Europese conti-nent. Ze is dan ook sterk afhan-kelijk van dit handelssysteem. De Hongaren hangen ook sterk af van externe fi nanciering. Maar in het huidige klimaat nemen fi-nanciële investeerders niet veel risico‘s, met alle gevolgen vandien op bedrijfsniveau. Volgens de Hongaarse metaalvak-bond werden in november vorig jaar 1.500 werknemers ontslagen, en dit dan nog alleen in bedrijven waar de vakbond aanwezig is. De bonden trachten over collectieve maatregelen te onderhandelen maar dat lukt niet overal. Het voorbeeld van Suzuki spreekt boekdelen. In de Suzuki-fabriek werd de collectieve sluiting tussen Kerstmis en Nieuwjaar verlengd tot 5 januari. De directie schafte één van de drie shifts af. De vak-bonden konden niet vermijden dat uitzendkrachten werden wandelen gestuurd. De directie zette ook een kruis over het be-drijfsvervoer voor werknemers die verder dan 30 kilometer van het werk wonen. Suzuki bood aan die mensen wel een opzegpremie van drie maanden in de hoop dat ze de onderneming zouden willen verlaten. Achthonderd werkne-mers, onder wie vooral Slovaakse gastarbeiders, aanvaardden het voorstel. De situatie is even moeilijk in KMO’s die niet in staat zijn om de crisis op te vangen via aller-hande maatregelen. Bij 450 toele-veranciers van de autosector zijn duizenden banen in gevaar. De Hongaarse overheid bedacht een speciaal subsidiëringssysteem om zulke KMO’s te fi nancieren. Opmerkelijk is dat sommige Hon-

gaarse bedrijven hun voordeel doen bij de crisis. Zo kondigde de multinational Electrolux wereld-wijd het verlies van 3.000 jobs aan. Maar in Hongarije gaat Electrolux meer produceren, goed voor 330 extra jobs. Hetzelfde gebeurt bij Daimler-Benz dat in Duitsland minder produceert maar wel een nieuwe Mercedes-vestiging opent in Oost-Hongarije.

wantoestanden bij Aldi in Azië

Het Duitse Südwind-instituut deed onderzoek naar de rechten van werknemers bij toeleveran-ciers van Aldi. De toeleveranciers maken de goedkope textielartike-len die je kan kopen in de Euro-pese winkels van Aldi. Het onder-zoek speelde zich af in Indonesië en China. In Indonesië stelden de onderzoe-kers verschillende schendingen van de regels vast aan de hand van enquêtes bij het personeel van vier bedrijven. Werknemers presteren daar heel wat gedwongen over-uren. Ze aanvaarden dit omdat hun gewone loon niet hoog ge-noeg is om van te leven. De lonen zouden met 100 tot 200 procent moeten stijgen om een waardig bestaan te kunnen garanderen. Een groot deel van de onder-vraagden vertelde over de repres-sie tegen vakbonden. Collectieve arbeidsovereenkomsten worden met voeten getreden. Het meest verontrustende is dat militairen of politieagenten worden ingezet om confl icten tussen werkgevers en werknemers op te lossen. Ver-der zijn er problemen op het ge-bied van veiligheid en gezondheid. In één bedrijf ging de leiding zelfs

over tot lichamelijk en verbaal geweld. Aldi ligt ook onder vuur wegens wantoestanden bij de pro-ductie van artikelen in China. De meeste vrouwelijke werknemers werken daar 91 uur per week. En dan nog kunnen ze amper over-leven met hun schamele loon. De werkdruk is er enorm hoog en fouten worden met geldboetes bestraft. Vrouwen kunnen geen moederschapsverlof opnemen en mogen geen onafhankelijke vak-bond oprichten. De Duitse dienstenvakbondVer.di is niet te spreken over al deze ontsporingen. Ver.di voert sinds jaren campagne bij multina-tionals als Aldi om internationaal erkende sociale standaarden in te voeren. Het volstaat niet dat deze bedrijven zich vrijwillig akkoord verklaren met zulke sociale stan-daarden. Er is ook toezicht nodig om ervoor te zorgen dat de nor-men worden toegepast.In het geval van Aldi zal Ver.di via een campagne de druk verder op-voeren om bindende afspraken bij Aldi en zijn toeleveranciers af te dwingen. Met deze campagne spoort de vakbond consumenten aan om deze eis mee te ondersteu-nen. Een lichtpuntje is dat Aldi liet weten dat het bereid is tot een ge-sprek over de resultaten van het onderzoek. Maar Südwind twij-felt of Aldi daadwerkelijk bereid is een onafhankelijk toezicht op de arbeidsrechten bij toeleveranciers toe te laten. Aldi vindt namelijk dat zijn zakenpartners zelf ver-antwoordelijk zijn voor de werk-omstandigheden bij de toeleve-ranciers. De Ver.di-campagne zal dan ook nodig zijn om de duim-schroeven voort aan te draaien. n

OveR de gRenzen

© F

OtO:

DAN

iëL

RyS


suikerriet laat erg bittere smaak na

Reis naar Filipijnen brengt internationale solidariteit in de praktijk

JohAn FoBelets

Een ACV-inleefreis naar de Filipijnen kan je grondig door elkaar schudden. Acht militanten van het ACV deden eind 2008 zo’n solidariteitsreis om nooit meer te vergeten. Ons Recht praat met Tine Van Rompuy, reisleidster en vakbonds-afgevaardigde van de LBC-NVK bij de Universitaire Ziekenhuizen Leuven. Sven De Scheemaeker en Michael Van-denbroucke, twee jonge vakbondsverant-woordelijken van de LBC-NVK, doen ook hun prangend verhaal.

ONS RECHT: Net geland op de Filipijnen kwamen jullie terecht op een alternatief forum tegen migratie. Zijn de Filippino’s in België niet welkom?MICHaEl vaNDENbROuCkE: “Het alternatieve forum dat op dat ogenblik in Manilla plaats-vond was een initiatief van Filipijnse werkne-mers- en migrantenorganisaties. De organi-satoren wilden aantonen dat de effecten van migratie op ontwikkeling helemaal niet zo po-sitief zijn als algemeen wordt gedacht. Elk jaar vertrekken tienduizenden Filipijnse arbeids-krachten naar het buitenland. De overheid

werkt die emigratie niet tegen maar moedigt ze juist aan. Werknemers in het buitenland sturen geld naar hun families, wat op korte termijn een belangrijke financiële impuls bete-kent. Maar die geldtransacties leiden niet tot duurzame veranderingen voor het land.”“De Filipijnse economie stelt niets meer voor. En door een gebrek aan arbeidskrachten ver-keert de plaatselijke gezondheidszorg in een lamentabele toestand. De vraag is dus niet of Filippino’s al of niet welkom zijn in België. Het wordt alleen tijd dat de betrokken overhe-den hun verantwoordelijkheid nemen en een beleid uitwerken waar iedereen bij gebaat is.”SvEN DE SCHEEMaEkER: “De geldstromen van overzees werkende Filippino’s zijn nu al goed voor meer dan 10 procent van het Bruto Na-tionaal Product op de Filipijnen. Maar de Fili-

pijnse regering investeert minder dan één pro-cent van het BNP in gezondheidszorg.”TINE vaN ROMpuy: “De Filipijnse regering ge-bruikt de bevolking als exportproducten. Op die manier de migratie stimuleren is verkeerd. Filipijnse verpleegsters verlaten massaal het land. Zelfs artsen scholen zich om tot ver-pleegkundige om vlotter te kunnen emigreren. Die evolutie doet de plaatselijke gezondheids-zorg in elkaar storten. Sommige ziekenhuizen sluiten omdat er een gebrek aan personeel is.”

sloppenwijkenONS RECHT: Op jullie solidariteitsreis schonken jullie extra aandacht aan de gezondheidszorg en be-zochten jullie ook de sloppenwijken. Een impressie? SvEN DE SCHEEMaEkER: “Gruwelijk om te zien hoe duizenden Filippino’s bezwijken door de


inteRnatiOnaal

gebrekkige gezondheidszorg. En dat terwijl de regering miljarden pompt in haar megaloma-ne, weerzinwekkend elitaire transplantatiekli-nieken.”“De sloppenwijken tarten elke verbeelding. Nog nooit zag ik zoveel ellende bijeen: armoe-de, hongersnood, mensonterende werkom-standigheden, geweld, incest, je vindt het er allemaal in overvloed. Kinderen die dag in dag uit afval sorteren op de vuilnisbelt, tienermoe-ders, bejaarden die wezenloos voor zich uitsta-ren, mannen die aan de drank verslaafd zijn. Ik had veel bewondering voor de kracht en de hoop die de vrouwen uitstraalden. Gabriëla, de vrouwenorganisatie die we bezochten, blijft alvast niet bij de pakken neerzitten en is vast-besloten om de kinderen een minimum aan onderwijs en toekomstperspectief te bezorgen. Misschien nog meer dan de schijnbaar einde-loze miserie van de sloppenwijken maakten de moedige vrouwen van Gabriëla een blijvende indruk op me.”TINE vaN ROMpuy: “Mijn dochter Maaike was mee op reis. Ze is vroedvrouw en jongeren-vak-bondsafgevaardigde in het UZ-Brussel. Maai-ke kreeg de kans om mee consultaties te doen in de sloppenwijken. Zo ondervond ze bijzonder sterk hoezeer gezond-heid afhankelijk is van de leefomstandigheden. De kindjes hadden geen weerstand tegen ziek-tes. Er waren maar heel weinig geneesmiddelen beschikbaar want de mensen konden die toch niet betalen.”

waardig werkONS RECHT: Jullie maakten een powerpoint-presen-tatie rond waardig werk in de Filipijnen. Wat zijn jullie ervaringen op dit vlak?TINE vaN ROMpuy: “We willen laten zien hoe belangrijk het is dat mensen een waardig inko-men verdienen zodat ze ook een waardig leven kunnen leiden. Voor de Filipijnse machtheb-bers tellen de mensen niet. Het is erg schrij-nend dat kinderen moeten werken omdat hun ouders anders niet kunnen overleven. Onder-wijs is ook duur op de Filipijnen. Met het loon van een suikerrietarbeider kan je geen gezin te eten geven. Werken in de suikerrietindustrie is ook zwaar labeur. De meeste mensen overle-ven in plaats van te leven. Veel jonge vrouwen prostitueren zich omdat dat beter opbrengt dan te gaan werken.”MICHaEl vaNDENbROuCkE: “Waardig werk is in de Filipijnen, net als in de hele Derde We-reld, het voorrecht van een kleine minder-heid. Meer dan de helft van de bevolking is er actief in de informele economie. Die mensen werken dus zonder wettelijk contract en zon-der enige vorm van sociale bescherming. In de hoofdstad Manilla zagen we mensen afval verzamelen. En op het eiland Negros oogsten arbeiders suikerriet voor amper één euro per

dag. Maar ook in de formele economie zijn de rechten van de werknemers niet gegarandeerd. Door de repressie kunnen vakbonden hun rol niet ten volle spelen. Wie het opneemt voor de rechten van collega’s, wordt bedreigd en soms zelf vermoord. Vakbondsmensen moeten on-dergedoken werken en leven, zonder dat ze er-voor worden betaald. Het gaat om mensen die zich bij de vakbond engageren, net als de me-dewerkers en militanten van de LBC-NVK en het ACV. In onze presentaties proberen we dat zoveel mogelijk te benadrukken. Ook in ons land moesten we een aantal rechten afdwin-gen door sociale strijd.”

stop the killingsONS RECHT: Een emotioneel bewogen moment was jullie contact met de weduwen van vermoorde mede-werkers van de vakbond voor suikerrietarbeiders op het eiland Negros. Wat greep jullie daar zo aan?MICHaEl vaNDENbROuCkE: “De mensenrech-tensituatie in Negros is erg verontrustend. Het eiland is één van de meest gemilitariseerde regio’s van de Filipijnen. Officieel zijn de mili-tairen daar in het kader van de strijd tegen de terreur. Maar in de praktijk worden ze even-

goed ingezet tegen de democratische opposi-tie: vertegenwoordigers van arbeiders- en boe-renorganisaties en men-senrechtenverenigingen. Voor de overheid is elke vorm van verzet een re-

bellie die meteen in de kiem moet worden ge-smoord.” TINE vaN ROMpuy: “De weduwen die we ont-moetten, hebben het moeilijk om te overleven. Ze zijn sterk getraumatiseerd door wat er met hun mannen gebeurde. Op Negros praatten we bijvoorbeeld met de weduwe van Arman-do Dolorosa. Haar man werd vermoord op 6 juni 2008. Armando werkte als vakbondsman vooral rond het probleem van de landhervor-mingen. Zijn weduwe vertelde dat ze had ge-zien hoe paramilitairen haar man afmaakten, met maar liefst 23 kogels. De moord gebeurde voor haar ogen en voor die van de kinderen. Die vrouw moet voortleven voor de kinderen en moet nu ook buitenshuis werken. De kin-deren kunnen niet meer naar school.”“Ook voor onze Filipijnse begeleiders werd de ontroering te machtig. Zijzelf ervaren elke dag de dreiging in hun eigen leven. Voortdurend worden sms’jes uitgewisseld om te zien of hun partner nog oké is, en of die nog leeft. De vi-cevoorzitter van de vakbond voor suikerrietar-beiders toonde ons dat ze doodsbedreigingen per sms had gekregen. Het raakt je geweldig als je zulke moedige mensen ontmoet die, on-danks alle druk, blijven voortdoen.”SvEN DE SCHEEMaEkER: “De vrouwen die hun man verloren, worden driedubbel gestraft. Hun leed vergeet je nooit meer.”

change the worldONS RECHT: Wat is voor jullie persoonlijk het be-langrijkste dat bijbleef van deze solidariteitsreis? Heeft zo’n reis invloed op je vakbondswerk?SvEN DE SCHEEMaEkER: “Ik besef dat verande-ring wel degelijk mogelijk is, hoe moeilijk ook. Zolang mensen eendrachtig de handen in el-kaar slaan en kiezen voor gemeenschappelijke boven individuele belangen is veel mogelijk. Heel veel zelfs.”“Op basis van mijn ervaringen durf ik te zeg-gen dat je het democratische gehalte van een samenleving kan afmeten aan de mate van vrijheid die vakbonden genieten om zich te organiseren. In een land waar het middenveld het leven wordt zuur gemaakt kan nooit spra-ke zijn van een volwaardige democratie. Los van de vraag of het nu om de Filipijnen of een land in West-Europa gaat.”MICHaEl vaNDENbROuCkE: “Mij bleef vooral de kracht en de vastberadenheid van de Fili-pijnse volksbeweging bij. De Filippino’s geven een voorbeeld aan andere mensen die strijd leveren, waar ook ter wereld. Op de Filipijnen leerde ik hoe belangrijk internationale solida-riteit is. De Filippino’s kregen het gevoel dat ze er niet alleen voor staan en dat ook mensen aan de andere kant van de wereld zich in hun situatie kunnen inleven. Dat sterkt ze in de overtuiging dat hun strijd gerechtvaardigd is en dat ze die vooral moeten voortzetten, hoe moeilijk de omstandigheden ook zijn.” TINE vaN ROMpuy: “Ik onthoud vooral de nood aan rechtvaardigheid, zowel bij ons als in het Zuiden. Iedereen heeft recht op een fat-soenlijk bestaan en een waardige job. Daar wil ik mee werk van maken.” n

Voortdurend worden sms’jes uitgewisseld om te zien of hun partner nog oké is,

en of die nog leeft.


chris vAn ZeghBroeck

De Vlaamse overheid pakte in 1999 met veel tromgeroffel uit met een decreet over de invoering van de ‘zorgverzekering’. Doel van dit ‘zorgdecreet’ was om aan zorgbehoevenden een uitkering voor niet-medische hulp te geven. Maar het werd een woelige rit.

De zorgverzekering betaalt aan zwaar zorg-behoevende patiënten een deel van hun

niet-medische kosten forfaitair terug. Zorgbe-hoevenden hebben niet-medische zorgen no-dig. Ze kunnen daarvoor een beroep doen op mantelzorgers, professionele zorgverleners of zorgvoorzieningen. De zorgverzekering leidde tot politieke wre-vel tussen de twee grootste gemeenschappen van ons land, vernietigingsberoepen bij het Grondwettelijk Hof, interventies door Europa en diverse aanpassingsdecreten. De zoektocht naar een correcte afbakening van het toepas-singsgebied speelde hierbij een cruciale rol. Een arrest van het Grondwettelijk Hof van 21 januari 2009 zorgde voor een – al dan niet tij-delijk - staakt-het-vuren. Ons Recht tracht het juridische kluwen te ontwarren en onderzoekt de gevolgen voor de burger.Oorspronkelijk was de zorgverzekering ver-plicht voor inwoners van Vlaanderen en vrij-willig voor inwoners van Brussel. De toepas-sing van de zorgverzekering was dus gekop-peld aan de woonplaats. De Europese Commissie sprong meteen op de kar. Zij verklaarde dat de zorgverzekering voor Europa onder de sociale zekerheid viel. En dus moesten de beginselen rond het vrij ver-keer van personen gerespecteerd worden. Die beginselen staan in verordening 1408/71, die bepaalt onder welk socialezekerheidsstelsel een werknemer of zelfstandige valt wanneer hij binnen de Europese Unie migreert. Europa wil voorkomen dat burgers door migratie niet of dubbel verzekerd zouden zijn. De plaats van tewerkstelling bepaalt in hoofd-zaak de toepassing van het socialezekerheids-stelsel. Hoe de sociale zekerheid er concreet uitziet, kunnen de lidstaten zelfstandig vast-leggen. Dat valt niet onder de bevoegdheid van de EU. Door de tussenkomst van de Euro-pese Commissie werd het toepassingsgebied

vlaamse zorgverzekering heeft bizarre effecten

Communautaire speelbal verwikkeld in juridisch kluwen

zORg

© F

OtO:

DAN

iëL

RyS

De zorgverzekering leiddetot politieke wrevel

tussen de twee grootstegemeenschappen

van ons land.


??

van de Vlaamse zorgverzekering uitgebreid tot EU-burgers die wonen in een EU-lidstaat maar werken in Vlaanderen. Als EU-burgers in Brussel werken, kunnen ze zich vrijwillig laten aansluiten bij de zorgverzekering.

doorn in het oogWalen die in Wallonië wonen maar in Vlaan-deren of Brussel werken kunnen geen beroep doen op de Vlaamse zorgverzekering. Een rare situatie die een doorn in het oog bleef voor Franstalige politici. Ook Vlamingen die in Wallonië wonen maar in Vlaanderen werken, vallen buiten de prijzen.Zowel de Franse ge-meenschapsregering als de Waalse regering stapte in 2004 naar het Grondwettelijk Hof om dit aan te klagen. Hun eisen werden samenge-voegd. Voordat het Hof ten gronde een uitspraak deed, stelde het in 2006 ‘prejudiciële vragen’ aan het Europees Hof van Justitie. “Valt de Vlaam-se zorgverzekering voor Europa inderdaad onder de sociale zekerheid?”, wilde het Grondwette-lijk Hof weten. En is het volgens het Europees Verdrag mogelijk dat Vlaanderen voor de toe-passing van de zorgverzekering een bepaalde groep uitsluit? Met name burgers die, los van hun nationaliteit, in Wallonië wonen maar in Vlaanderen of Brussel werken.Dat de gemeenschappen bevoegd zijn voor de zorgverzekering, wordt niet langer betwist. Dit punt werd al geregeld in een arrest van het Hof van 13 maart 2001.

mening van europaHet Europees Hof bevestigde in een arrest van 1 april 2008 dat de zorgverzekering voor Euro-pa tot de sociale zekerheid behoort en dat dus het vrij verkeer van personen moet worden ge-respecteerd. Zoals de Europese Commissie al eerder had gezegd. De uitspraak doet niets af van het feit dat de zorgverzekering voor België niet onder de sociale zekerheid valt. Het is per-fect mogelijk dat Europa en de lidstaten dit begrip op een eigen manier invullen.Er was nog een tweede vraag. Maar die werd door het Europees Hof opgesplitst. Het druist in tegen het Europees Verdrag en tegen ver-ordening 1408/71 als de Vlaamse zorgver-zekering niet geldt voor alle Belgen die ooit werkten in een EU-lidstaat, wonen in Wal-lonië en nu werken in Vlaanderen of Brussel. Hetzelfde geldt voor EU-burgers die werken in Vlaanderen of Brussel en wonen in Wallonië. Het Europees Hof spreekt zich niet uit over Belgen die werken in Vlaanderen of Brussel, in Wallonië wonen en nooit in de EU werkten.

In tegenstelling tot vorige voorbeelden betreft dit een zuiver interne situatie die uitsluitend onder de bevoegdheid van het Hof valt. Het Europees Hof kan zich alleen uitspreken over zaken die de grenzen van de EU-lidstaten over-schrijden.In een arrest van 21 januari 2009 sprak het Grondwettelijk Hof zich over deze kwestie uit. Volledig in lijn met het Europees Hof luidt het dat het toepassingsgebied van de zorgver-zekering moet worden uitgebreid met de EU-burgers die in Vlaanderen of Brussel werken maar in Wallonië wonen en met de Belgen, die ooit in een EU-lidstaat werkten, wonen in

Wallonië en werken in Vlaanderen of Brussel. Als deze burgers buiten de zorgverzekering val-len, is dat een schending van het vrij verkeer van personen. Tot eind 2009 heeft Vlaanderen de tijd om het zorgdecreet op dit punt aan te passen.Voor de zuiver interne situatie zegt het Grond-wettelijk Hof uitdrukke-lijk dat hier geen sprake is van discriminatie. Het gaat om de situatie van de Belg die in Wal-

lonië woont, in Vlaanderen of Brussel werkt en nooit elders in de EU werkte. België heeft immers een grondwettelijk systeem met een strikte verdeling van bevoegdheden tussen de gemeenschappen, de gewesten en de federale overheid. Vlaanderen zou zijn bevoegdheid zelfs te buiten gaan door het toepassingsge-bied van de zorgverzekering uit te breiden naar mensen die in Wallonië wonen. Het Europees Verdrag kan op dit punt niet toegepast wor-den omdat er geen enkele aanknoping bestaat met het gemeenschapsrecht. Alle relevante ele-menten liggen immers in de interne sfeer van één enkele lidstaat, en daar heeft Europa niets te zeggen.Om een einde te maken aan deze bizarre toe-stand zal Wallonië zelf werk moeten maken van een zorgverzekering, zegt het Grondwette-lijk Hof. Maar Wallonië heeft hiervoor nu niet de nodige centen, luidt het.

leerrijkDe saga van de zorgverzekering is uitermate leerrijk. Ze toont aan tot welke ingewikkelde en discriminerende situaties een mogelijke re-gionalisering van de sociale zekerheid kan lei-den. Een weg die we dus beter niet inslaan.De bal ligt nu in het kamp van de politici. De strijd gaat voort. Alleen maakt het juridische decor nu plaats voor het politieke schouw-toneel. En de burger? Die dient als marionet tussen de twee grootste gemeenschappen in België. Zoiets moet toch anders en beter kun-nen. n

??

lidé de didierwF

Een mens komt al eens in de verleiding om zich over een ander een vraag te stellen. Bij een man als Didier Reynders voel ik die verleiding met grote regelmaat opkomen. Alleen stel ik me bij Reynders niet zomaar één vraag, maar een hele resem vragen. Zijn naam en onfaam maken hem de jongste ja-ren, zeker in Vlaanderen, tot bron van ergernis, hoon, schouderophalend onbegrip en meelijwek-kend gelach… en tot de zure mix van dat alles. Wegens helemaal niet Nederlandsonkundig weet en begrijpt Didier wat er over hem gezegd en ge-schreven wordt. Naar één goed woord over zijn succesvolle bijdra-ge ‘op Financiën’ blijft het zoeken. Een knikje van bewondering over zijn drastische aanpak van om het even welke crisis is nog niet opgemerkt. Bij de benoeming van zijn zus Danièle tot voorzitster van de rechtbank van Eerste Aanleg in Luik was er zelfs een betoging van advocaten en magistraten. Zelfs voor iemand met een grenzeloos incasse-ringsvermogen is er toch eens een limiet aan wat dan betamelijk wordt geacht. Er moeten toch mo-menten zijn dat ook Didier Reynders denkt: waar-aan heb ik dat allemaal verdiend? Het antwoord op die vraag is al bij al makkelijk te geven, want de man staat op zijn eentje borg voor een blunderboek of vier. Geen politieke journalist of hij weet voor de vuist weg krasse feiten te de-biteren. ik frequenteer Reynders’ entourage niet, maar soms bekruipt me een gevoel van plaatsver-vangend medelijden met zijn omgeving en diege-nen die hem lief zijn. Geen mens die met plezier zijn partner verwenst weet door de helft of meer van de bevolking. Er moet daar in Huize Reynders toch al eens een krant rondslingeren of een tele-visietoestel aan staan.Didier is het niet aan te zien. Je zou haast denken dat de batterijen van dit ijskonijn op de Duracell van schandalen en aanstoot draaien. Beschimp of bespot hem niet, en de man valt stil. Benieuwd hoe de zaak Rudy Aernoudt zal evolue-ren. Niet de fraaiste electorale zet om deze woel-water via een derde plaats op de MR-lijst voor de Europese verkiezingen te verleiden, zo vonden zijn niet-geraadpleegde partijgenoten en gebelg-de kartelpartners. Zelfs een voorzitter van de MR heeft geen almacht. Aernoudt betitelde de PS als ‘het drama van Wallonië’, daar komt hij in gemid-delde MR- en FDF-kringen aardig mee weg. Maar om meteen ook de vakbonden als de andere ramp van Wallonië aan te duiden… in een verkiezings-jaar moet je het niet al te bont maken.

in de maRge


Jeroen vAnDAMMe

De supermarktketen Delhaize werkte zich in februari in het nieuws toen de onderhandelin-gen met Unilever vastliepen. Gesprekken over een nieuw prijsakkoord voor de zowat 250 artikelen van 50 Unilever-merken die Delhaize verkoopt. Beide partijen speelden hoog spel. Ze hielden nauwlettend de reacties van de klanten in de gaten. Delhaize en Unilever zijn gedoemd om vroeg of laat een compromis te bereiken.

Traditionele supermarkten en ‘discounters’ vechten al jaren

heftig om het grootste marktaan-deel. De grootdistributie heeft de voedingshandel bijna volledig in handen. Kruideniers en buurtwin-kels moesten dikwijls wijken voor franchisezaken van grote ketens.De discounters presteren lang niet slecht in de concurrentiestrijd. Ze trekken almaar meer marktaan-deel naar zich toe. De consument let vooral op de prijs. Nu het eco-nomisch minder goed gaat, zal die trend alleen maar versterken. Goedkope ketens à la Aldi, Lidl en Colruyt zien steeds meer klanten toestromen. De moderne consu-ment is niet langer trouw aan één keten. Ondanks alle gegoochel met klantenkaarten en kortings-bonnen.Delhaize gaat in het offensief om zijn marktaandeel te verde-digen. Qua prijzen gaat de groep openlijk de strijd aan met de dis-counters. De traditionele klant van Delhaize kiest voor een ruim aanbod aan kwaliteitsproducten, een gezellige winkel en een goede service. Maar diezelfde klant kijkt ook steeds meer naar de prijs. Delhaize mikt dus ook zijn pijlen

op Lidl (voor de merkartikelen) en Aldi (met het ‘365’-label). De voorbije maanden lijkt die aanpak vruchten af te werpen.

charmesVoor de consument heeft een prij-zenoorlog zo zijn charmes. Ieder-een is toch tevreden als de prijzen zakken? Maar door de druk op de prijzen dalen de marges van de distributeurs. Lagere marges zetten druk op de kosten van het bedrijf. Aandeelhouders willen hun rendement niet zomaar zien wegstromen naar de klant.De distributeurs doen vanalles om hun kosten te verlagen. Om te beginnen onderhandelen ze met leveranciers over lagere aan-koopprijzen. Grote distributieke-tens hebben op dat vlak heel wat macht. Als een distributeur 10 procent korting eist, heeft de le-verancier de keus: toegeven of zijn contract kwijtspelen.Grootdistributeurs verenigen zich dikwijls in aankoopcentrales die dan de contracten met leve-ranciers afsluiten. Via die centra-les kunnen ze nog meer beknib-belen op de aankoopprijzen. Dik-wijls met nefaste gevolgen voor de loon- en arbeidsvoorwaarden bij leveranciers en hun onderaan-nemers. De Amerikaanse super-marktreus Wal-Mart richtte op dit punt heel wat schade aan.

sterke merkenHet verhaal krijgt een heel andere dimensie als de leverancier ook een wereldwijde onderneming met veel macht is. Een multina-tional als Unilever heeft tal van sterke merken die eigenlijk niet kunnen ontbreken bij Delhaize. Becel, Dove, Lipton, Knorr, Unox, Rexona, noem maar op.Als Delhaize en Unilever met el-kaar discussiëren, zijn dat eerder onderhandelingen onder gelij-ken. Akkoorden zijn dan echte compromissen. De druk op de winstmarges is nu zo groot dat Delhaize gevoelige toegevingen verwacht van Unilever. Delhaize trekt ook meer en meer de kaart van het 365-label en het eigen huismerk. Om die artikelen in de kijker te zetten moet er plaats vrij-komen in de winkelrekken. Delhaize wil ook niet langer de speelbal zijn van de voortdurende drang naar ‘vernieuwing’ en ‘vari-atie’ bij fabrikanten en ‘marke-teers’. Zeker in onzekere tijden wil een distributeur zelf baas zijn over de rekken in de winkels. Wel-ke klant vraagt nu om 15 soorten ‘koffiepads’? En wie kiest zijn waspoeder op basis van duidelijk rationele argumenten? Trouwens: via de klantenkaarten weten be-drijven perfect welke producten consumenten graag kopen.

en de consument?Wordt de consument nu echt be-ter van de krachtmeting tussen Delhaize en Unilever? Dat valt af te wachten. De werknemers bij leveranciers, fabrikanten en dis-tributeurs zien de druk op hun loon- en arbeidsvoorwaarden stij-gen. Grote leveranciers werken va-ker met onderaannemers om hun kosten te verlagen. In 2000 had het beursgenoteerde Unilever nog 300.000 mensen in loondienst. Nu nog zo’n 140.000.De huidige prijzenoorlog doet de LBC-NVK niet echt plezier. De druk op de loonkosten wordt ster-ker. Toen Carrefour in 2008 zijn beruchte nieuwe hypermarkt in Brugge opende, bleek duidelijk hoe ver zoiets kan gaan. De druk op de personeelskosten doet jobs sneuvelen. De ketens willen de pro-ductiviteit per gepresteerd uur stel-selmatig opvoeren. Systemen als ‘zelfscanning’ en volautomatische kassa’s pakken mensen hun werk af. Omdat het personeel vermin-dert, eisen de ketens almaar meer flexibiliteit van hun werknemers.De LBC-NVK wil dat distribu-teurs en hun leveranciers verant-woord omspringen met de cen-ten van de consument. Niemand wordt beter van een prijzenoorlog op de kap van werknemers. Ook in België klinkt de roep om ‘waar-dig werk’ steeds luider. n

delhaize en unilever moeten wel compromis sluiten

Prijzenoorlog op kap personeel is kwalijke zaak

distRibutie

© F

OtO:

BEL

GA


BArt DesMet

Dankzij het hoofdstuk ‘wel-vaartsaanpassingen’ in het nieuw interprofessioneel ak-koord (IPA) werden de werk-loosheidsuitkeringen gevoelig opgetrokken, vaak met ingang van januari 2009. Ons Recht zet een aantal aanpassingen op een rijtje.

Voor volledig werklozen is het loonplafond verhoogd, een

versterking van het verzekerings-principe. Wie werkloos wordt, krijgt in een eerste fase een per-centage van het laatstverdiende brutoloon. Bij de berekening van de uitkering wordt het brutoloon boven een bepaalde grens – het loonplafond - buiten beschou-wing gelaten.Het oude loonplafond bedroeg 1.906,46 euro bruto per maand. Sinds januari ging het plafond voor de eerste zes maanden werk-loosheid omhoog naar 2.206,46 euro bruto per maand. Voor de zevende tot en met de twaalfde maand werkloosheid is het pla-fond nu 2.056,46 euro bruto per maand. Pas vanaf de dertiende maand geldt een loonplafond van 1.921,71 euro bruto per maand. Iets meer dan vroeger.Al deze verhogingen gelden sinds 1 januari 2009 voor wie in de afge-lopen maanden – vanaf 1 oktober 2008 – voor het eerst of na een onderbreking van minstens 24 maanden werkloos werd. De ver-hogingen doen de werkloosheids-uitkeringen al iets beter aanslui-ten bij het reële loon. Alle samen-wonenden krijgen sinds januari 2009 in de eerste twaalf maanden werkloosheid dezelfde uitkering als gezinshoofden en alleenstaan-den: 60 in plaats van 58 procent van het loon tot het loonplafond.Voor alleenstaande langdurig werklozen is er ook een verbete-ring. Tot nu toe krijgt een alleen-staande werkloze één jaar lang 60 procent van het vroegere, be-grensde loon uitgekeerd. Na dat jaar daalt de uitkering naar 53 procent van het loon. Vanaf 1 mei 2009 stijgt het uitkeringscijfer van 53 naar 53,8 procent.

concreetWat betekent dit concreet? In de eerste zes maanden werkloos-heid (vanaf januari 2009) stijgt de maandelijkse maximumuitkering voor iedereen tot 1.323 euro. Dat is 180 euro of 15,7 procent meer voor gezinshoofden en alleenstaan-den. Voor samenwonenden komt er 217 euro of 19,7 procent bij. In de zevende tot en met de twaalfde maand werkloosheid klimt het maandelijkse maximumbedrag naar 1.234 euro. Dat is 90 euro meer voor gezinshoofden en 128 euro meer voor samenwonenden.Wie nu al langer dan twaalf maan-den werkloos is en het maximum-bedrag krijgt, ontvangt sinds 1 januari van dit jaar 0,8 procent meer. Voor bruggepensioneerden geldt dezelfde stijging.

anciënniteitstoeslagDe ‘anciënniteitstoeslag’, een aanvullende vergoeding voor werkloze 50-plussers met 20 jaar beroepsverleden als loontrek-kende, is er voortaan ook voor wie ontslag kreeg op minder dan twee

jaar vóór de normale brugpensi-oenleeftijd. Die versoepeling geldt ook voor wie al werkloos werd vóór 1 oktober 2008. Deze groep werklozen kreeg eind januari een brief waarin werd uitgelegd hoe ze de toeslag kunnen krijgen.Sinds januari 2009 krijgt elke tij-delijke werkloze minstens 10 pro-cent meer van het begrensde loon. Gezinshoofden en alleenstaanden gaan van 65 naar 75 procent van het loon. Samenwonenden klim-men van 60 naar 70 procent van het loon. Voor tijdelijk werklo-zen geldt het hogere loonplafond ook. De verhogingen zijn er voor alle soorten tijdelijke werkloos-heid, dus ook wanneer die er is door overmacht of staking.

minimumuitkeringenIn het IPA staat dat de minimum-uitkeringen en de forfaitaire uit-keringen op 1 september 2009 met 2 procent naar omhoog gaan. Het gaat om alle minimumuit-keringen tijdelijke en volledige werkloosheid en de forfaitaire bedragen voor schoolverlaters

(wachtuitkeringen), samenwo-nenden (in forfaitperiode) en ont-haalouders (opvanguitkering bij tijdelijke vermindering van aantal kinderen).

kinderopvangtoeslagLos van het IPA, maar wel na overleg met de sociale partners, wordt de kinderopvangtoeslag voor werkloze alleenstaande ou-ders versoepeld. Voortaan kan een werkloze alleenstaande ouder voor de duur van de tewerkstel-ling, maar wel hoogstens twaalf maanden lang, een maandelijkse kinderopvangtoeslag van 75 euro krijgen. Voorwaarde is wel dat de werknemer minstens drie maan-den werkloos was en minstens halftijds en minstens één maand lang het werk hervat. De dienstverleners van het ACV deden hun best om de verbeterin-gen al te verrekenen in de werk-loosheidsbetalingen voor januari. Wie denkt dat hij ook in aanmer-king komt maar nog geen verho-ging zag, kan altijd terecht bij de ACV-dienstencentra. n

hogere werkloosheidsuitkeringen dankzij ipa

Bedragen sluiten al iets beter aan bij reële lonen

weRklOOsheid

© F

OtO:

BEL

GA

© F

OtO:

DAN

iëL

RyS

Werknemers mogen niet worden ‘bestraft’ omdat ze tijdskrediet opnemen.


hugo vAnDer elst

Het zijn drukke tijden voor de vakbonden. Met de econo-mische terugval is het vechten voor elke job. Zo dreigen de onderhandelingen over een nieuw barema voor het Aan-vullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (pa-ritair comité 218) te weinig aandacht te krijgen. De index en het barema zijn van kapi-taal belang om de koopkracht van de 400.000 bedienden in de sector te beschermen. Ook voor de bedienden die boven het sectorbarema worden be-taald. De minimumlonen be-schermen en optrekken is, sa-men met de welvaartvastheid van de uitkeringen, de beste investering om de duurzame consumptie op te krikken.

Europa vraagt de lidstaten een einde te maken aan elke dis-

criminatie, ook die op basis van leeftijd. In de jongste sectorcao voor PC 218 werd afgesproken dat de omschakeling van het leeftijds-barema naar een nieuw barema ‘budgettair en sociaal neutraal’ moet zijn. Voor de werkgevers mag het geen geld kosten. Geen verhoging van de loonkosten dus. Maar voor de LBC-NVK mag de verandering ook niet leiden tot sociale achteruitgang. De lonen, die al aan de lage kant zijn, mogen niet verder naar omlaag.Het is belangrijk duidelijke en eenvoudige regels te maken die het loon van de werknemer ge-noeg beschermen. Het leeftijds-barema was simpel en zeker. Geen lastige discussies bij aanwerving of wanneer je volledig tijdskrediet

neemt voor de kinderen. De jaar-lijkse groei in het barema liep ge-woon voort. En tegenslagen zoals werkloosheid en ziekte moest je niet bekopen met een lager loon tijdens de rest van je loopbaan.

invloed op loonJe wordt betaald volgens het sec-torbarema of volgens het huis-barema in je bedrijf. Hoe je loon ook wordt bepaald, de regels op sectorniveau zijn van invloed op je loon. Voor de LBC-NVK zijn di-verse punten erg belangrijk in de sectoronderhandelingen.Zo moeten de jaarverhogingen – zoals in het leeftijdsbarema – gewaarborgd blijven. Meer mag, minder niet. Een voorbeeld. Je bent 35 jaar oud en je loon is 1.800 euro in categorie 4. Tot 47 jaar krijg je elk jaar een verhoging in het barema tot het maximum van 2.430 euro is bereikt. Beter mag, slechter niet. Hetzelfde geldt voor de huisbarema’s: de jaarlijkse loongroei in het barema mag niet afgebouwd of ingekort worden.De LBC-NVK vindt ook dat de volledige loopbaan moet meetel-len, anders wordt er ingeleverd. Een voorbeeld. Wim is 30 jaar, wordt ontslagen en kan opnieuw als magazijnbediende aan de slag. Hij verdiende 1.700 euro en ver-wacht niet dat hij zal moeten in-leveren bij zijn nieuwe werkgever. Dat kan alleen door maximaal rekening te houden met zijn er-varing. Niet alleen de ervaring als magazijnbediende, ook die in vorige jobs. Stel dat Wim 6 jaar werkte als kassier en 6 jaar als ma-gazijnbediende, en dat de jaren als kassier slechts voor 50 procent zouden meetellen. Dan bedraagt zijn loon 1.630 euro in plaats van 1.700 euro. Over de hele carrière een inlevering van 34.104 euro wanneer je de optelsom maakt tot aan het pensioen, eindejaarspre-mies en vakantiegeld inbegrepen. Dat kan niet.

loopbaanonderbrekingAlle vormen van loopbaanonder-breking moeten worden gelijkge-steld, zegt de LBC-NVK. Werkne-mers mogen niet worden bestraft omdat ze tijdskrediet opnemen.Een voorbeeld. Helena is 28 jaar en werkt als ‘operator’ bij een call-center. Als haar derde kindje ge-boren wordt, wil ze twee jaar lang thuisblijven. Met het leeftijdsba-rema zou ze 1.700 euro verdienen wanneer ze weer aan de slag gaat. Met het nieuwe ervaringsbarema ook, op voorwaarde dat de cao het volledige tijdskrediet gelijk-stelt met arbeidsprestaties. Als dat niet het geval is, wordt Helena ‘bestraft’ omdat ze tijdskrediet opnam. Gespreid over de hele loopbaan spreek je over 22.898 euro minder loon. Het tijdskre-diet, nog altijd vooral een zaak van vrouwelijke werknemers, moet volledig worden gelijkge-steld. Voor de LBC-NVK mag het ervaringsbarema geen nieuwe dis-criminaties doen ontstaan.

gezondheidMinder loon verdienen op basis van gezondheidsproblemen kan ook niet door de beugel. Neem het voorbeeld van Sofie, die 40 jaar is en als boekhouder in een

zelfstandige zaak werkt. Sofie wordt ernstig ziek en kan na een herstelperiode van twee jaar op-nieuw aan de slag. Op haar 42ste zou ze een brutoloon van 2.374 euro moeten verdienen. Met het nieuwe ervaringsbarema ook, op voorwaarde dat langdurige ziekte gelijkgesteld wordt met arbeids-prestaties. Anders wordt Sofie ge-discrimineerd. En dat is in strijd met de wet.

huisregelingenOok huisafspraken in bedrijven ondervinden invloed van de sec-torregelingen. Hoe de sector om-gaat met loongroei bij ziekte of loopbaanonderbreking, heeft ook zijn effect op de bedrijfsregelin-gen. Heb je een bedrijfsbarema op basis van leeftijd, dan zal dat ook moeten worden omgeschakeld. De meeste werkgevers wachten daarom de sectorafspraken af. De mogelijke discriminaties moeten zeker verdwijnen in onze cao-afspraken. Maar niet door de minimumlonen af te bouwen. En ook niet door nieuwe discrimina-ties in het leven te roepen.

De onderhandelingen, die in maart starten, kan je op de voet volgen op www.lbc-nvk.be. n

ervaringsbarema in pc 218 kan alleen zonder sociale achteruitgang

LBC-NVK komt op voor belangen van 400.000 bedienden

anpcb

© F

OtO:

DAN

iëL

RyS

MoniQue BrAAM

cao-onderhandelingenOp www.lbc-nvk.be volg je de sectoronderhandelin-gen op de voet. In vrijwel alle paritaire comités vinden gesprekken over de cao 2009-2010 plaats. De LBC-NVK probeert samen met andere vakbonden de beste loon- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen voor de werknemers. In deze moeilijke tijden geen overbodige luxe. Op de website kan je via snellinks het actueelste nieuws rond de onderhandelingen opvragen. Zodra er een cao is afgesloten, komt die op de site.

sectorenVia de rubriek sectoren kan je naast het cao-nieuws nog veel andere thema’s consulteren. Klik op het paritair comité waarin je werkt en lees meer over de actualiteit in je sector, nieuws over vorming en oplei-ding of download – indien aanwezig – de sectorkrant of –folder van het PC.Als je je registreert/inlogt op de site, krijg je toegang tot vele extra’s. Elke sector heeft een rubriek secto-rafspraken die alleen toegankelijk is voor vakbonds-leden. Per sector kan je hier info terugvinden over je loon, de index, tijdskrediet, verlofregelingen, ver-voersafspraken, brugpensioenregelingen, ...Weet je niet in welk paritair comité je werkt?Check het document 281.10. Dit krijg je jaarlijks van je werkgever. Je hebt het nodig om je belastingaan-gifte in te vullen. Check je loonbriefje. Meestal vind je daar het nummer van het PC terug.

kadervakbond nvkHet Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (NVK) maakt deel uit van de LBC-NVK. Ook kaderleden hebben hun plaats bij de vakbond. Steeds meer ka-derleden geloven in een kadervakbond.Ben je lid van de LBC-NVK maar nog niet geregi-streerd als kaderlid? Doe het vandaag nog. Online. Je ontvangt specifieke informatie waaronder het driemaandelijkse ledenblad Kader. Je kan ook online inschrijven op een Kader e-zine. En je betaalt er geen euro extra voor. Surf ook eens naar www.nvk.be. Maak gebruik van het online salarisadvies, lees meer over het tienpun-tenprogramma van het NVK en bekijk de specifi eke kaderthema’s van naderbij.

militantenOp http://militanten.lbc-nvk.be vind je een schat aan waardevolle informatie voor de uitoefening van je dagelijkse vakbondswerk. Aandacht voor de over-legorganen en vakbondsthema’s, aangevuld met een uitgebreid ‘downloadcentrum’.Recent werden de ‘internationale’ rubriek over Euro-pa en de Europese Ondernemingsraad gevoelig uitge-breid en aangepast. ‘Groen licht voor klimaatstrate-gie’ bundelt informatie over milieu, mobiliteit, ener-gie en syndicale informatierechten (ook te bezoeken via de snellink http://klimaatstrategie.lbc-nvk.be).

inb xinb x


De overheid zette het licht op groen voor duizenden nieuwe non-pro-

fitbanen. Extra jobs in de zorg, de wel-zijnssector en de cultuur. Een maatregel waar de LBC-NVK al lang op aandrong. Bijvoorbeeld op de betoging ‘Handen te-kort!’ in 2008.Mark Selleslach, de nationaal secretaris voor de non-profi t bij de LBC-NVK, is in zijn nopjes. “We krijgen 72 miljoen euro extra sociale Maribel vanaf 2010, waar-van 28 miljoen al beschikbaar is vanaf de tweede helft van dit jaar. Zo komen er in de non-profit zowat 3.800 volwaardige nieuwe banen bij. Er is ook wat ruimte om de bestaande Maribel-jobs beter te fi nancieren.”De LBC-NVK spreekt van een ‘opmerke-lijk resultaat in tijden van economische

recessie en banenverliezen’. “Met de ex-tra jobs kunnen we de werkdruk in de non-profit verlichten. En tegelijkertijd creëren we zinvol werk waarmee duizen-den gezinnen een inkomen krijgen.”Met deze belangrijke doorbraak zijn alle problemen van de non-profit lang niet opgelost. “Maar kniezen helpt nooit om vooruitgang te boeken”, stelt Selleslach. “De LBC-NVK blijft vechten voor ver-dere maatregelen op het vlak van tewerk-stelling, opleiding en instroom. En voor betere loon- en arbeidsvoorwaarden. Binnenkort beginnen we trouwens de nieuwe non-profi takkoorden voor 2010 voor te bereiden.”

Lees meer over de non-profit en download pamfl et op http://non-profi t.lbc-nvk.be/ n

Elke bediende uit het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Be-

dienden (paritair comité 218) heeft recht op 4 dagen vorming in de periode 2008-2009. Als de werkgever op 31 december 2008 nog geen vorming voorstelde, dan kan je hem per brief vragen om die oplei-dingsdagen alsnog in te vullen. Deeltijdse bedienden hebben recht op het aantal vormingsdagen in verhouding tot het arbeidsregime. De opleidingen moeten plaatsvinden tijdens de arbeids-tijd, zoniet heb je recht op compensatie. Alleen de bedienden in opzeg of met minder dan 1 jaar dienst zijn uitgesloten.De werkgever kan ook een opleidings-plan opstellen en dit laten registreren bij het Sociaal Fonds. Naast subsidies biedt zoiets de mogelijkheid om bepaalde da-gen te ‘collectiviseren’. Het individuele recht wordt dan overgedragen op andere werknemers in de onderneming. In klei-nere ondernemingen doet de werkgever vaak niet de moeite om een opleidings-plan te laten registreren.

voor 31 maart 2009Bezorg je werkgever voor 31 maart 2009 een brief, anders verlies je het recht op de opleidingsdagen. De cao bepaalde niet hoe de brief eruit moet zien of hoe hij aan de werkgever moet worden bezorgd. Als een beperkt aantal dagen wel werd ingevuld, vraag je in je individuele brief de resterende dagen aan.De werkgever heeft tot 30 april 2009 de tijd om te reageren. Doet hij dit niet, dan kunnen de 4 opleidingsdagen of de res-terende dagen naar keuze worden opge-nomen; je kan 4 dagen volgen binnen het aanbod van CEVORA (www.cevora.be) of 4 bijkomende vakantiedagen nemen. Met vragen en bedenkingen kan je te-recht bij de LBC-NVK: Annick Druyts, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen - 03/220.87.91 - [email protected].

Een voorbeeld van een individuele brief kan je downloaden via het webadres http://diensten.lbc-nvk.be. n

Kom op voor je recht op 4 dagen vorming in PC 218

Vergeet brief aan werkgever niet

duizenden extra jobs in non-profi t

Opmerkelijk resultaat in tijden van recessie

© F

OtO:

DAN

iëL

RyS

Stil pleidooi voor rehabilitatie (Andrew Garfi eld)

Vader en zoon: familieportret met fantastische allures (Sergi Lopez en bébé Arthur Peyret)


film

kArin seBerechts

Verdient elke misdadiger een tweede kans? Kan een straf ooit aangedane schade vereffe-nen? En zijn sommige misda-den gewoonweg niet zo wreed en zo maatschappelijk onaan-vaardbaar dat vergeving een schier onmogelijke opgave is? De Ier John Crowley gaat die vragen met open vizier tege-moet in ‘Boy A’, een bedaard pleidooi voor rehabilitatie. De antwoorden liggen niet voor de hand.

Na zijn ontslag uit de gevan-genis zet Jack Burridge zijn

eerste weifelende passen als vrij man in de maatschappij. Aange-moedigd door begeleider Terry, die professioneel wil rechtzetten

wat hij privé verknalde, grijpt de jonge twintiger alle geboden kan-sen op reïntegratie met beide han-den beet. Hij werkt, maakt vrien-den, wordt verliefd en houdt zich voorts – op een uitschuiver na – gedeisd. Wanneer de buitenwe-reld beseft dat Jack niet voor een pekelzonde achter tralies zat, dat hij zelfs niet eens Jack Burridge heet, vallen de deuren voor zijn neus dicht.Crowleys opvallend ‘stille’ Boy A is in de eerste plaats een beheerst en indringend portret van een timide jongen die een half leven moet inhalen, terwijl hij er een heel vergruizelde. Jacks moedige rehabilitatie appelleert moeite-loos aan onze billijkheid, en And-rew Garfi elds ontwapenende ver-tolking zet dat appel nog kracht bij. Crowley is zo eerlijk om naast de A-zijde ook de duistere B-kant van ‘Jacks’ verhaal bloot te leggen. Parallel volgen we zijn wasdom van verwaarloosd kind tot 13-ja-rige moordenaar, onder de vleu-gels van een verknipte evenknie… De idee dat Crowley’s serene be-nadering redelijkheid afdwingt is relatief. Want wat als hij bijvoor-

beeld even sereen Jacks sadisti-sche kompaan als onderwerp had gekozen? Als hij de brute moord op hun klasgenootje niet zo net-jes buiten beeld had gelaten? Als Jack ook na zijn straf een nietsnut was gebleken? Doorheen Crow-ley’s humane en minzame betoog blijft aldoor ook de gruwelijke, échte moord op de 2-jarige Jamie Bulger door twee jongens van 10

(Boy 1 en Boy 2), in 1993, scheme-ren. Een gruwelijk model dat elke oproep tot redelijkheid troebleert. Boy is een innemend portret van een opgroeiende jongen op zoek naar loutering. De antwoor-den liggen zoals gezegd niet voor de hand.

Boy A is vanaf 11 maart 2009 te zien in de Belgische zalen.

boy a

kArin seBerechts

Na al het gekakel over het wel of niet uitbrengen van Nederlandstalige fi lms beneden de taalgrens (Loft!), is enige nuancering op zijn plaats. Akkoord, in Vlaande-ren worden wél Franstalige fi lms uitgebracht. Maar wie er al eens eentje meepikt, weet dat het er vaak eenzaam toeven is. Laten we daar dus maar eens wat aan doen. Het vermakelijke ‘Ricky’ van François Ozon gaan zien, bijvoorbeeld, een dwarse hom-mage aan het ouderschap. Of is het een schrikbeeld?

Maman Katie sputtert op au-tomatische piloot door het

bestaan. Haar werk in een che-misch bedrijf en de schooluren van dochtertje Lisa bepalen haar levensritme. Tot zij in de fabriek Paco tegen de robuuste leden loopt en kleine Lisa negen maan-den later een broertje op haar ka-mer krijgt. Petit Ricky houdt het gezin behoorlijk aan de waggel en frunnikt aan de huiselijke vrede. Wanneer het kind blauwe plek-ken op zijn rug vertoont, zet een verbouwereerde Katie de vermoe-delijke dader – papa Paco – aan de deur. Maar wanneer Lisa de kleine later op de kleerkast aantreft, ligt een verklaring minder voor het grijpen… François Ozon zwemt al jaren-lang onvoorspelbaar maar bevre-digend de meest uiteenlopende genres en toonaarden door. De prettig subversieve Fransman voelt zich overal thuis – als hij de dingen maar een beetje naar zijn hand mag zetten. U weet hoe Fransmannen zijn. Ozon heit zijn ‘Ricky’ ondanks groteske toestan-den met een niet alledaagse baby (“Il est différent”) koppig in de realiteit. Het lijkt Ken Loach wel.

Of de Dardennes. Met wat wiet achter de kiezen. Onderweg zet hij je als een Brazi-liaanse dribbelaar zo vaak op het verkeerde been dat je niet meer weet waarnaar je zit te kijken: een droom? Een thriller over zuster-nijd? Een rare Tsjechische fabel? Een uit de hand gelopen fami-lieportret met fantastische weer-haakjes? Uiteindelijk hou ik het op een be-minnelijke maar bizarre refl ectie

over ouderschap en wat het bete-kent om een familie te zijn. Of, zo u wil, een curieuze maar hartelijke kijk op bekommeren en loslaten – in twee richtingen. “Zijn we dan nu een nieuw ge-zin?”, vraagt Lisa wanneer Katie haar Paco mee naar huis brengt. Ik denk het wel. Zij het dan een beetje différent.

Ricky is vanaf 4 maart 2009 te zien in de Belgische zalen.

Ricky


bOek

gutenBerg

Onlangs liep ik op een vrijdag-avond langs het Antwerpse stadspark, toen ik werd aange-sproken door een keurige me-vrouw. Of ik alstublieft wilde meekomen naar haar appar-tement? Voor ik de tijd had om alle consequenties van haar vraag te overwegen, voegde ze eraan toe: “Ik ben vergeten het gas uit te zetten.” In de lift ver-telde ze dat het uitdraaien van het gas door orthodoxe joden als werken wordt beschouwd en dus op de sabbat zondig is.

Twee dagen later zag ik het nieuwe boek van de Ameri-

kaan Arnold Jacobs, Een jaar leven volgens de bijbel. Deze keer wilde ik er alles over weten. De 37-jarige Arnold Jacobs, ‘A.J.’, is een niet-orthodoxe, agnosti-sche, wereldlijke, New Yorkse jood. Hij is getrouwd, heeft één zoontje en schrijft showbizz-artikels voor het mannenblad Esquire. Omdat zijn oom Gil, het zwarte schaap van de familie, ooit als een soort godsdienstwaanzin-nige naar Israël was verhuisd, be-sloot hij in september 2005 zelf ook de proef op de som te nemen. Wat zou er gebeuren als hij één jaar lang zoveel mogelijk voor-schriften en verboden uit de Bij-bel zou naleven?

letterlijkDe helft van de Amerikanen neemt de Bijbel letterlijk. Hierop stoelt het Amerikaanse beleid rond het Midden-Oosten, homo-seksualiteit, stamcelonderzoek, onderwijs en abortus, zelfs tot en met het kopen van bier op een zondag. Acht maanden zal Ja-cobs dus leven volgens de regels

van het Oude Testament, en vier volgens het Nieuwe. Het zal geen simpel jaartje worden. De eerste dag begint het al met zijn kleren. De Bijbel zegt dat je stoffen moet mijden die gemaakt zijn van twee soorten garen, één van de 613 re-gels die orthodoxe joden kritiek-loos omarmen. Jacobs’ t-shirt is van polyester en katoen. Hij no-digt een Joodse shatnez-keurder uit die met een microscoop zijn hele garderobe keurt. Als Jacobs hem bij zijn vertrek vraagt wat het God kan schelen of we kleren dra-gen van gemengde garens, is het antwoord: dat weten we niet.Van dan af volgt het ene ongewone voorschrift het andere op. Joodse mannen mogen van alle vrouwen alleen de hunne aanraken. En dan alleen nog wanneer ze niet men-strueert, want anders worden ze - net als zij - die dag onrein. (Jacobs: “Gebrek aan seks maakt me gees-telijk schoon”). Zijn vrouw plaagt hem door op alle stoelen en zetels van hun fl at te gaan zitten en ze op die manier stuk voor stuk ‘onrein’ te maken, en dus koopt de auteur een opvouwstoeltje en neemt het overal met zich mee.

RamshoornJacobs laat zijn baard groeien (het Oude Testament verbiedt mannen hun baard af te sche-ren), geeft een tiende van zijn inkomen weg (Genesis 14:20), vermijdt het woord ‘donderdag’ uit te spreken (afgeleid van de Germaanse God Thor), smeert elke ochtend olijfolie in zijn haar (“Olie op uw hoofd mag niet ont-breken”), koopt een ramshoorn op internet (“Blaas op de rams-hoorn bij nieuwe maan”), vertelt geen enkele leugen meer, ook niet om bestwil (“Een rechtvaardige verafschuwt leugens”), koopt ge-censureerde film-dvd’s, scheurt zijn toiletpapier op donderdag (“Houd de sabbat in ere”), bouwt een loofhut in zijn woonkamer,

knipoogt niet meer (verboden door de Bijbel), loopt alleen nog rond in witte kleren (“Laat uw klederen te allen tijde wit zijn”), schrijft een deel van het Oude Testament op de deurposten van zijn fl at en vermijdt een jaar lang varkensvlees, schaaldieren, bloed en konijnenvlees te eten. Hij leert te bidden, staat onophoudelijk op in restaurants (“Sta op voor oude mensen en betoon hen respect”), eet van alle fruit alleen nog kersen (“Gij zult geen fruit eten van bo-men die jonger zijn dan vijf jaar”) en houdt zich als enige aan de ver-keersregels van New York (“Erken het gezag van de bestuurders die door de mensen zijn aangesteld”).

abraham Zijn vrienden plagen hem door te vragen of hij net als Abraham zijn zoon Jasper zal slachten als God hem daarom vraagt, maar Ja-cobs zit zijn jaar goedmoedig uit. Zijn boek had een hilarisch maar goedkoop verslag kunnen worden van een idioot en fanatiek experi-ment. Maar gaandeweg begint hij de wijsheid van sommige geboden en verboden in te zien. Omdat hij God onophoudelijk moet dan-ken, wordt hij zich bewust van de duizenden kleine dingen die

dagelijks goed gaan. Hij gaat veel bewuster en intenser leven in het nù, want heeft de Bijbel niet ge-zegd: “Juich niet over de dag van morgen”? Na een jaar komt hij tot de bevin-ding dat het Oude Testament in-derdaad van historisch belang is, maar voor de meeste christenen achterhaald als morele gids. Hij beseft dat de rituele wetten over het mijden van spek en van kle-ren van gemengde garens bij een grote middengroep van gelovigen sinds de komst van Jezus hebben afgedaan. Als Jacobs na een jaar zijn baard weer afscheert, is hij een groot voorstander geworden van de zo-geheten Jeffersonbijbel. Dat is een korte versie van de Heilige Schrift waaruit oud-president Thomas Jefferson alle verwijzingen naar het bovennatuurlijke schrapte en alleen Christus’ morele leerstel-lingen liet staan. Jabobs is nog altijd een agnost, maar nu met een nuance: vanaf 2006 noemt hij zich een ‘eerbie-dige’ agnost.

Een jaar leven volgens de bijbelArnold JacobsKosmos Uitgevers416 blz.

een jaar levenvolgens de bijbel

Arnold Jacobs


vic vAn kerreBroeck

Om zo snel en vooral zo goed-koop mogelijk aan te werven werkt een werkgever voor moeilijk in te vullen vacatures soms met gedetacheerd per-soneel. Het gaat om mensen die een buitenlandse onderne-ming vanuit het buitenland ‘ter beschikking stelt’.

Bij detachering zal de buiten-lander in kwestie worden

doorbetaald door zijn buitenland-se werkgever. Hij zal ook nog eens – vaak lage - sociale zekerheidsbij-dragen betalen volgens de regels van zijn land van herkomst. Het spreekt voor zich dat een en ander een concurrentievoordeel kan op-leveren ten aanzien van Belgische bedrijven die met Belgisch perso-neel werken. Een Europese Detacheringsricht-lijn bepaalt wel sinds enkele jaren dat ook die buitenlandse werkne-mers onderworpen zijn aan essen-tiële arbeids- en loonsvoorwaarden zoals die bij wet of bij algemeen verbindend verklaarde cao in het land van tewerkstelling zijn afge-sproken. Een Litouwse informa-ticus die naar een Belgisch bedrijf wordt gedetacheerd, zal dus min-stens volgens de Belgische mini-mumlonen van zijn sector moeten worden betaald. Of dat in de prak-tijk, met op zijn zachtst gezegd al-lesbehalve efficiënte controles, ook daadwerkelijk altijd gebeurt, is een ander paar mouwen.

RechtspraakDe controle op de naleving van de spelregels laat vaak te wensen over. Daarnaast leidt ook de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Eu-ropese Unie over de toepassing en de naleving van de detacherings-regels tot ongerustheid. In een aantal uitspraken van eind 2007 en begin 2008 (de zaken Viking, Laval en Rüffert) deed het Hof op een verregaande manier uitspraak over de reikwijdte van het recht van collectieve actie (waaronder het stakingsrecht) van vakorgani-saties die protesteren tegen moge-lijke gevallen van sociale dumping. Uit dezelfde rechtspraak blijkt dat het Hof de Detacheringsrichtlijn

interpreteerde op een manier die sterk afwijkt van hoe de vakbon-den een sociaal Europa zien.

grondrechtMaar er is ook goed nieuws. In de arresten Viking en Laval erkende het Hof van Justitie voor het eerst heel duidelijk het recht op col-lectieve actie (zoals stakingen of blokkades) als een grondrecht. Veel minder positief is dan weer dat het Hof dit grondrecht ‘slechts’ op gelijke hoogte stelt met het vrije verkeer van diensten tussen de lidstaten (nog altijd het nec plus ultra van de Unie). Collec-tieve actie kan volgens het Hof pas wanneer het echt niet anders kan én wanneer de economische schade die een bedrijf hierdoor dreigt te lijden, niet al te groot is. Een visie die zeker voor discussie vatbaar is. Het is toch logisch dat economische activiteiten belem-merd worden wanneer er collec-tieve actie gevoerd wordt?Staat een en ander dan nog wel echt op dezelfde hoogte?

In de praktijk zal een onderne-ming die een collectieve actie wil doen beperken of verbieden zo alleen nog moeten aantonen dat er sprake is van een belemmering van het vrije verkeer van diensten. Het is dan aan de actievoerder om te bewijzen dat de actie onder meer proportioneel is. Maar dient een collectieve actie juist niet om tijdens onderhandelingen druk uit te oefenen op de andere partij? Hoe effectief is zo’n drukkings-middel nog als er eerst voor meer beperkte middelen moet worden gekozen? Of hoe juridische inter-pretaties door Europese rechters soms tot verregaande negatieve gevolgen voor de behartiging van werknemersbelangen kunnen lei-den.

ReikwijdteHetzelfde geldt voor de interpre-tatie door het Hof van de reikwijd-te van de Detacheringsrichtlijn. Volgens het Hof kan de Richtlijn niet maximaal worden geïnter-preteerd op de manier waarop ze

in feite geschreven is; dit zou in-druisen tegen de bedoeling van de richtlijn, namelijk zorgen voor de vrijheid om diensten te verlenen en niet voor de bescherming van werknemers. Een gastland kan dus in de visie van het Hof enkel een heel beperkt aantal arbeids- en loonsvoorwaarden aan een be-zoekend bedrijf opleggen, en niet meer dan dat.Voor de bonden kan zoiets in geen geval. Als Europa niet alleen in woorden maar ook in daden socialer wil worden, dan moet het – zoals ook het Europees Par-lement vraagt – duidelijker wetge-vend optreden en resoluut sociale keuzes maken. Hierbij mag er zo weinig mogelijk ruimte zijn voor interpretatie van mogelijk on-duidelijke wetteksten door niet door Europese burgers verkozen rechters. De sociale identiteit van Europa is veel te belangrijk om ze van interpretaties door rechters te laten afhangen. n

interpretatie detacherings-richtlijn roept vragen op

Hoe sociaal durft Europa werkelijk te zijn?

euROpa

© F

OtO:

DAN

iëL

RyS


JoBkorting (1)c.D. - westerlo

Volop in een economische crisis, waar-bij het ontslagen regent, grenst het aan het wansmakelijke om ‘alleen aan mensen die een job hebben’ een belastingkorting toe te kennen. En volop in een communautaire crisis is het bovendien onbegrijpelijk dat zo’n korting er alleen is voor diegenen die in het Vlaamse Gewest wonen.Wijlen Wannes Van de Velde waar-schuwde al voor de sociale afbraak die het gevolg zou zijn van een Vlaamse onafhankelijkheid. De Vlaamse job-korting is nu al een teken aan de wand. Het verhaal van de zilverlingen?

JoBkorting (2)D.v. - per e-MAil

De berichten en advertenties over de Vlaamse jobkorting leiden bij mij tot onbegrip, verwondering, afkeuring en misprijzen. Ik vind het prima dat de werkende mens meer verdient. Maar ik walg ervan dat mensen met vervan-gingsinkomens zoals altijd uit de boot vallen bij alle politieke partijen. Deze mensen hebben een bescheiden inko-men dat zelden aangepast wordt. Zij betalen dan nog veel belastingen bij de aanslag door de fiscus. Ze hebben geen aftrekposten of grote forfaitaire verminderingen. Mensen met ver-vangingsinkomens hebben gewoonlijk nog meer kosten en uitgaven dan nor-maal werkende mensen. Moeten zij niet eten en leven? Of wil de politiek gepensioneerden, zieken, werklozen, leefloontrekkers en mensen met een handicap aan de bedelstaf brengen? Zodat ze om broodkruimels moeten smeken bij de brood- en grootverdie-ners. Worden zij de paria’s van onze maatschappij?Miljarden euro’s deed de politiek ca-deau aan de banken, de verzekerin-gen en de autoindustrie. Centen om immense topsalarissen te betalen en uitspattingen te financieren. Houden politici dan geen rekening met gewone burgers? Met minderbedeelden en mensen die het moeilijker hebben in de maatschappij? Ook deze mensen zijn kiezers.De crisis oplossen en de economie aanzwengelen kan niet zonder de consumenten aan de basis van de pi-ramide te steunen. Wat doen het ACV en de LBC-NVK voor dit deel van de bevolking?

N.v.d.r.Van bij het begin tekende het ACV duidelijk bezwaar aan tegen de ‘electorale aanpak’ in dit dossier. De reclamecampagne van een partij als Open VLD rond de job-korting bewijst dat het inderdaad om een verkiezingsmaatregel gaat. Het is ongehoord dat de hele Vlaamse regering hierin meegaat.De gevolgen van de voor 2009 ge-hanteerde jobkorting zijn pijnlijk duidelijk. Wie in februari 2009 economisch werkloos is, verliest niet alleen een deel van zijn in-komen maar ook nog eens 200 of 300 euro jobkorting. Hetzelfde geldt voor wie in februari enkele weken lang ziek of met moeder-schapsrust is. De ‘recuperatie’ bij de uiteindelijke fiscale afre-kening binnen twee jaar volstaat niet als antwoord. Het ACV en de LBC-NVK laken de verdeel-en-heers-aanpak. Een illustratie van een weinig solidaire trend die de voltallige Vlaamse regering maar blijft ontwikkelen.

gAZAM.r. - schilDe

De cartoon ‘Bloedvergieten in Gaza is ver-van-ons-bed-show’ doet bij mij di-verse vragen rijzen. Wat doet zo’n car-toon in een tijdschrift van de vakbond? Gaan we nu ook al aan politiek doen?De boodschap is ook eenzijdig. Want er wordt met geen woord gerept over de raketten die Israël moest en moet slikken. Is het aantal doden aan Israëlische kant te klein om uw aandacht te krijgen? Dit ruikt naar racisme en antisemitisme. Misschien gaat u ervan uit dat de mens in de straat niet door heeft wat er in de wereld gebeurt? Zoja, dan is dat een belediging voor Jan Modaal. Of moeten wij misschien op straat ko-men, ordehandhavers in elkaar slaan, auto’s in brand steken en wat winkels plunderen?

N.v.d.r.Cartoons nemen een situatie op de korrel en vergroten die uit op een vaak karikaturale manier. Nuancering wordt daarbij achter-wege gelaten. Cartoons willen een lezer confronteren en hem aan het denken zetten. De lezer bepaalt zelf welke conclusie hij trekt.Met de cartoon over Gaza wilden we in eerste instantie erop wij-zen dat nogal wat mensen hier ten lande sterk opgingen in de koopjeswoede terwijl er in de Ga-zastrook volop bloed werd vergo-ten. De cartoons op de achterflap van Ons Recht gaan meer dan eens over politiek getinte thema’s, zonder hierbij partijpolitieke keu-zes te maken. Wat het conflict in Israël en de Palestijnse gebieden betreft, is elke dode er één te veel, tot welk kamp hij of zij ook mag behoren. De waarheid gebiedt wel om te zeggen dat de Palestijnen in het conflict duidelijk de ‘un-derdog’ zijn en vaak machteloos staan tegenover de militaire over-macht van Israël. Die nuchtere vaststelling heeft niets te maken met racisme, laat staan met anti-semitisme.

kinDeropvAngc.s. en l.v.A. - stABroek

Als zelfstandige onthaalouders zijn wij erg verontwaardigd over het artikel dat Ons Recht in februari publiceerde over de zelfstandige onthaalouders. De overheid verlangt van ons dat we een minimum aantal uren vorming vol-gen als we in het IKG-systeem (‘inko-mensgerelateerde gezinsbijdrage in de zelfstandige kinderopvang’) instap-pen. Wij volgen geregeld bijscholing en betalen die helemaal zelf, terwijl dit in de erkende kinderopvang gratis is.Alle kinderdagverblijven die de over-heid volledig subsidieert krijgen sub-sidies volgens het aantal beschikbare toegekende plaatsen, niet volgens de

ingevulde plaatsen. Is dat geen geld-verspilling? Soms houden onthaalou-ders, aangesloten bij een dienst, zoveel kinderen bij dat de veiligheid en de kwaliteit niet meer gewaarborgd zijn.Fatiha Dahmani (LBC-NVK) beweert dat de zelfstandige onthaalouders niet altijd worden gecontroleerd. Maar vol-gens ons heeft 99 procent wel een attest van toezicht. Anders zouden de ouders wel ergens anders kinderopvang zoe-ken. Bij onthaalouders die voor een dienst werken laten de controles overi-gens vaak te wensen over.Controles zijn trouwens momentop-names en kunnen geen kwaliteit ga-randeren. Zelfstandige onthaalouders bieden wel kwaliteit door hun jaren-lange ervaring en bijscholing. De beste controle komt van de ouders en hun kindjes.De extra overheidssteun voor de com-merciële kinderopvang betekent vol-gens Fatiha Dahmani dat wij meer kunnen verdienen. Als wij onze reke-ning maken, verdienen we 5,4 euro per uur. Wie wil daar nog voor wer-ken? Voor een leegloop in de erkende kinderopvang valt dus niet te vrezen.

N.v.d.r.Wie al geregeld vorming volgt op eigen kosten, heeft toch geen moeite om aan de overheid een minimum aantal uren te bewijzen om onder het ‘IKG’-systeem te val-len? De briefschrijvers verwijzen ook naar het attest van toezicht. Maar zo’n attest waarborgt niet de kwaliteit zoals de basiscursus bij het starten met kinderopvang, de controle, de begeleiding en het permanente toezicht van een dienst voor onthaalouders. Soms gaat zo’n dienst elke maand langs bij onthaalouders. De erkende kinderopvang past de regels op het vlak van aantal kinderen en ingevulde plaatsen strikt toe, zo-niet raakt de sector zijn subsidies kwijt; van geldverspilling is dus geen sprake. Binnen de erkende kinderopvang leeft de opvatting dat alle kin-deren recht hebben op hetzelfde kwaliteitsniveau. Of je al dan niet begaan bent met de kwaliteit van de dienstverlening, al dan niet vorming wil volgen, mag geen rol spelen. De kwaliteit is het best gediend met eenvormigheid en controle, bij voorkeur ingebed in regelgeving. n

Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: redactie Ons RechtSudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen

[email protected]

Anonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met

vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich

het recht voor, te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de es-sentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat

de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan.

de lezeR schRijft


internationale handel, vervoer en logistiekIn de sector internationale han-del, vervoer en logistiek (paritair comité 226) wordt sinds 1 maart de vakbondspremie uitbetaald. Die premie bedraagt 100 euro. De uitbetalingsperiode loopt tot 30 september 2009. Om recht op te hebben op de premie moet de werknemer uiteraard lid zijn van de vakbond en tewerkge-steld zijn in de sector. De sector omvat onder meer de bedrijven die aan internationale handel doen, het vervoer van goederen over de weg en te water, de ha-venbedrijven, de koerierbedrij-ven, expeditieondernemingen enzovoort.Het bedrijf waar je werkt moet vanzelfsprekend onder de sector vallen. Bij twijfel kan je je licht opsteken bij het plaatselijke LBC-NVK-secretariaat. In prin-cipe moet de vermelding ‘PC 226’ op de maandelijkse loon-fiche staan. Bezorg het volledig ingevulde premieattest aan je LBC-NVK secretariaat en ge-bruik zo je recht om de premie te innen.

textielnijverheid en breiwerkIn de periode van 1 februari tot 15 juli 2009 wordt aan de ge-syndiceerde bedienden uit de textielnijverheid en het breiwerk (PC 214) een vakbondspremie van 100 euro uitbetaald. Om recht te hebben op de premie, moet de werknemer minstens sinds 1 november 2008 in orde zijn met de betaling van de le-denbijdrage. Het lid moet in 2008 minstens één dag in de tex-tielsector hebben gewerkt. De persoon behoudt het recht op de premie als hij in 2008 min-stens één maand in de sector werkte en daarna werkloos werd, in voltijds tijdskrediet ging of met (brug-) pensioen vertrok. Langdurig zieken hebben ook recht op de premie. De attesten om de premie te krijgen, werden inmiddels bezorgd. Het attest moet volledig ingevuld worden terugbezorgd aan het plaatse-lijke LBC-NVK-secretariaat. LBC-NVK-leden uit de sector die geen attest kregen, kunnen best contact opnemen met hun LBC-NVK-secretariaat.

uitBEtALiNg VAKBONDSPREmiE

De werknemers van de ‘centra voor ambulante revalidatie’ voerden in februari en maart actie tegen het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeits-verzekering. “Het RIZIV dringt de werknemers van de revalidatiecentra voortdurend in de verdediging”, zegt Wim Hardy, vakbondssecretaris bij de LBC-NVK. “Het insti-tuut verwijst graag door naar ‘goedkopere privé-therapeu-ten’. Maar die therapeuten zijn alleen goedkoper voor het RIZIV, niet voor de cliënten.”

Peuters, kleuters, kinderen van de lagere school en volwas-

senen kunnen allemaal terecht bij een revalidatiecentrum. Bij jonge kinderen gaat het vaak om ontwikkelingsproblemen, al dan niet gekoppeld aan een specifieke aandoening als autisme. Lagere-schoolkinderen kampen soms met meervoudige stoornissen. Sommige revalidatiecentra be-handelen ook patiënten met een gehoorstoornis, stotterproble-men of een hersenletsel.

Sinds 1991 valt de sector onder het RIZIV. Het duurde niet lang of het RIZIV besliste dat er geen nieuw personeel mocht worden aange-worven en dat er geen nieuwe cen-tra mochten bijkomen. “De wacht-lijsten in de revalidatiecentra zwel-len maar aan”, verklaart Hardy. “Ouders blijven in de kou staan en kinderen moeten maandenlang op hulpverlening wachten.”

tal van studiesIn de voorbije jaren werden in de sec-tor tal van studies en audits gedaan. “En dat allemaal om het maat-schappelijk belang ervan in twijfel te trekken. Ondanks alle onderzoek is er nog altijd geen akkoord over de doelgroepen. Het maatschap-pelijk belang van de centra wordt nog altijd niet erkend. In februari pakte het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg met een zoveelste studie uit. Met daarin de vaststelling dat er nog meer onder-zoek nodig is. Een straatje zonder eind.” De werknemers van de reva-lidatiecentra zijn het getalm spuug-zat. Ze eisen respect voor hun werk, een dringende bijsturing van de ‘werkingsmodaliteiten’, een aan-passing van de revalidatietermij-nen, extra personeel en nieuwe cen-tra in streken die nu zonder zitten.

Revalidatiecentra zijn getalm RIZIV spuugzat

“Wachtlijsten zwellen maar aan”

Op haar zitting van 20 febru-ari keurde de Nationale Ar-

beidsraad een aanpassing van cao 19ter goed. Die basis-cao regelt de financiële bijdrage van de werkge-vers in de prijs van het vervoer van de werknemers. In het februarinummer van Ons Recht verscheen al informatie over de algemene regeling waarbij een werkgever wiens werknemer voor het vervoer naar het werk gebruik maakt van het openbaar vervoer, voor 60 procent tussen-beide moet komen in de prijs van de treinkaart. Op 20 februari be-slist de Nationale Arbeidsraad die

tegemoetkoming op te trekken naar 75 procent, met terugwer-kende kracht vanaf 1 februari. De tabellen uit het februarinum-mer moeten dus vervangen wor-den. Het aprilnummer van Ons Recht zal de aangepaste informa-tie geven.

erratumIn tabel 4 ‘Uitbreiding van de werkgeverstegemoetkoming tot het gebruik van eigen voertuigen’ moet ook het Paritair Comité 307 ‘Makelarij en verzekeringsagent-schappen’ toegevoegd worden. De minimumafstand is 5 km.

221.00 Papiernijverheid vorige lonen x 1,015

iNDExAANPASSiNgEN VANAF FEBRuARi 2009

verplaatsingskosten: heet van de naald


wAlter

Ik besef opeens dat ik in al die jaren Achterklap nog met geen woord repte over wat ik met een beetje overdrijving de gelukkig-ste uren van mijn leven zou kun-nen noemen: mijn wandelingen. Het idee schiet me door de geest omdat ik gisteren op de BBC-televisie iemand hoorde vertellen over de Engelse dichter William Wordsworth (1770-1850). Een vriend van hem had uitgerekend dat Wordsworth in zijn leven zo’n dikke 370.000 km had afge-wandeld, zeg maar van het Lake District, waar hij woonde, naar de Maan.

Wordsworth, nochtans geen at-leet, deinsde er niet voor terug om ’s avonds na het eten nog even te voet een brief op de bus te gaan doen in een dorp op een mijl of ze-ven, heen en weer toch nog altijd een kilometertje of 23. Hij werd tachtig jaar oud. Dokters zijn het er tegenwoordig over eens: drie keer een half uur stevig stappen per week is genoeg om niet aan een hartaanval te sterven. Er schoten me meteen nog drie of vier andere beroemde schrij-vende wandelaars te binnen, zo-dat ik gauw een mapje aanmaakte voor een nieuw boek: Een stapje in de wereld: waarom wandelaars als Nietzsche, Jean-Jacques Rousseau en Bill Bryson zulke goede schrijvers zijn geworden. (Haast u zich nog maar

niet naar de winkel: ik heb ook nog mapjes met Beroemde Enige Kinderen, Grappige Versprekingen, Alle bijnamen ter wereld, een scena-rio voor een poppenfilm en Mijn Memoires deel 1 tot 6.)

RousseauInteresseert het u? Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) was een Franse filosoof die zulke straffe boeken schreef dat hij voortdu-rend op de loop moest voor de potentaten en de Kerk. Zo kwam hij in 1768 terecht op het eilandje Saint-Pierre in het Meer van Bien-ne, Zwitserland. Later, in zijn laat-ste boek, Overpeinzingen van een eenzaam wandelaar, zal hij de twee maanden die hij daar verblijft, uit-roepen tot de gelukkigste van zijn leven (“Ik had er twee jaar, twee eeuwen, ja, alle eeuwigheid kun-nen doorbrengen zonder mij ook maar één moment te vervelen”). En hoe kwam dat? Rousseau wan-delde. Hij liet zijn boeken en zijn schrijfgerei onuitgepakt en zwierf de hele dag over het eiland rond om er planten te bestuderen. Dui-delijk een goed idee.

nietzscheFriedrich Nietzsche (1844-1900) was nog zo’n stapper van for-maat. Volgens Nietzsche was geen enkele gedachte iets waard als die niet tijdens het wandelen was tot stand gekomen. Zelf bedacht hij zijn meesterwerk Also sprach Zara-thustra tijdens een wandeling naar

het arendsnest Eze, in de Proven-ce. Het is een fl inke, steile klim en ik was zo slim het Nietzschepad van boven naar beneden te ne-men, maar der Fritz vond het ook heel gewoon om zeven, acht uur per dag rond te trekken in de ber-gen rond Sils-Maria in Graubun-den. “Ik sliep goed en ik lachte veel”, zei hij over die tochten. Wat wil een mens eigenlijk nog meer?In deze tijd is de beroemdste schrijvende wandelaar misschien wel Bill Bryson. Deze Amerikaan, die ooit nog de kroegen rond de Antwerpse kathedraal uitriep tot de gezelligste van de wereld, wan-delde eerder al in Engeland en in Australië. Maar zijn jongste voet-tocht was er eentje van 3.500 km over de Appalachian Trail, het langste voetpad van de wereld. Zijn verslag Terug in Amerika staat vol boeiende gedachten.

ardennenZelf houd ik het op brave burger-tochtjes van tussen de tien en de twintig kilometer, in de Ardennen en de Antwerpse Kempen. En dus zijn mijn gedachten veel minder interessant. Wat vindt u van deze: als ik een hond had, zou ik hem alle dagen zo grondig luchten, in weer en wind, dat hij al jankend zou wegkruipen onder de tafel als ik zijn leiband nog maar boven-haalde. Maar ik heb geen hond, en dus laat ik mezelf maar uit. Mis-schien word ik ooit nog een goeie schrijver.

Ons Rechtmarc

Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen Denis

Jan Peer

Corelio Printing

Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen tel. 03/220.87.11 • Fax 03/[email protected]

lbc-nvk-secRetaRiaten

• 9300 AAlst, Hopmarkt 45 tel. 053/73.45.20, Fax 03/220.88.01 [email protected]• 2000 Antwerpen, Nationalestraat 111-113, tel. 03/222.70.00, Fax 03/220.88.02 [email protected]• 8000 Brugge, Oude Burg 17 tel. 050/44.41.66, Fax 03/220.88.04 [email protected]• 1000 Brussel, Pletinckxstraat 19 tel. 02/557.86.40, Fax 03/220.88.05 [email protected]• 9200 DenDerMonDe, Oude Vest 146 tel. 052/25.95.60, Fax 03/220.88.19 [email protected]• 9000 gent-eeklo-ZelZAte, Poel 7 tel. 09/265.43.00, Fax 03/220.88.08 [email protected]• 1500 hAlle, Vanden Eeckhoudtstraat 11 tel. 02/557.86.70, Fax 03/220.88.06 [email protected]• 3500 hAsselt, mgr. Broekxplein 6 tel. 011/29.09.61, Fax 03/220.88.09 [email protected]• 8900 ieper, St. Jacobsstraat 34 tel. 059/34.26.40, Fax 03/220.88.10 [email protected]• 8500 kortriJk, President Kennedypark 16D tel. 056/23.55.61, Fax 03/220.88.12 [email protected]• 3000 leuven, L. Vanderkelenstraat 32 tel. 016/21.94.30, Fax 03/220.88.13 [email protected]• 2800 Mechelen-rupel, Onder den toren 5 tel. 015/28.85.65, Fax 03/220.88.14 [email protected]• 8400 oostenDe, Kan. dr. L. Colensstraat 7 tel. 059/55.25.54, Fax 03/220.88.15 [email protected]• 9700 ouDenAArDe, Burgschelde 5 tel. 053/73.45.25, Fax 03/220.88.03 [email protected]• 8800 roeselAre, H. Horriestraat 31 tel. 051/26.55.44, Fax 03/220.88.17 [email protected]• 9100 sint-niklAAs, H. Heymanplein 7 tel. 03/760.13.40, Fax 03/220.88.18 [email protected]• 2300 turnhout, Korte Begijnenstraat 20 tel. 014/44.61.55, Fax 03/220.88.20 [email protected]• 1800 vilvoorDe, toekomststraat 17 tel: 02/557.86.80, Fax: 03/220.88.07 [email protected]

AlgeMeen secretAriAAt2000 Antwerpen, Sudermanstraat 5tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83e-mail: [email protected]

ik ben mijn eigen hond

Revalidatiecentra zijn getalm RIZIV spuugzat

“Wachtlijsten zwellen maar aan”

Ons Recht, maart 2009

Documents

Transcript of Ons Recht, maart 2009