Ons Recht Februari 2009

113DE JAARGANGNUMMER 2FEBRUARI 2009

113DE JAARGANGNUMMER 2FEBRUARI 2009ONs recht

maandblad van de landelijke bediendencentrale · nationaal verbond voor kaderpersoneel

¬ Op De WeRKVLOeR IN De DIStRIButIe¬ HOGe RAAD VOOR FINANCIeN IS NODIG¬ DOSSIeR WOON- WeRKVeRKeeR¬ “StRAFFe mADAmmeN” IN De BLOemetjeS

VOOrAl GeeNPANieKVOetBAlSLim DE RECESSiE DOOR

© F

OtO:

BEL

GA

or-feb09.indd 1 02-02-2009 12:01:21

2 ons recht | 113de jaargang | FeBrUArI 2009

Ons Recht

een beetje fatsOen gRaagWerkgevers moeten hun grenzen kennen.

hugO vandeR elst: “vOORal geen paniekvOetbal spelen”Nieuw sectorbarema is van cruciaal belang in diensten.

‘vOORuitgang’ bij caRRefOuR: management met de vOORhameRHogere werkdruk in de supermarkt.

“jOng Of Oud, iedeReen mOet almaaR flexibeleR weRken”Klanten die je uitkafferen, en toch graag je werk blijven doen.

arbeids-gericht

zOveel mOgelijk jObs Redden bij fORtis bank is de bOOdschapWaarom de deal met BNP Paribas moet doorgaan.

lbc-nvk pleit vOOR hOge Raad vOOR financiënBijsturen na de kater.

extRa OveRheidssteun vOOR cOmmeRciële kindeROpvangLBC-NVK uit bedenkingen.

dOssieR wOOn-weRkveRkeeRDe werkgever moet in een aantal gevallen mee betalen.

cRisis: het mOeilijkste mOet nOg kOmenMaatschappelijk belang moet primeren.

Over de grenzen

acv geeft zOen aan ‘stRaffe madammen’ met engagementVakbondsvrouwen dwingen respect af.

3

4

6

8

10

11

11

12

13

21

22

23

Liliane Kemps vertelt over ‘vroeger’ en ‘nu’ bij Carrefour. Geen fraai verhaal. In de wereld van tapijten en behangpapier is het al niet veel beter. · p. 6

Het blijft onheilsberichten regenen in de financiële sector. De LBC-NVK breekt een lans voor een Hoge Raad voor Financiën. · p. 11

Veel werknemers gaan met trein, tram of bus naar het werk. Wanneer moet de werk-gever bijdragen tot de kosten en hoeveel? Ons Recht geeft uitleg. · p. 13

Op 8 maart 2009 is het de Internationale Vrouwendag. Het ACV is trots op de talloze ‘straffe madammen’ die zich inzetten voor waardig werk. · p. 23

weRknemeRs petROleumsectOR steunen pROjecten in het zuidenCenten voor Wereldsolidariteit en FOS.

jObkORting vOOR al wie in vlaams gewest wOOntExtraatje van minstens 250 euro.

in de marge

film

boek

inbox

vlaams belang schiet in eigen vOetExtreemrechts hoort niet thuis bij de vakbond.

witte wOede kRijgt synaRtes Op de knieënZNA-ziekenhuizen voeren onzalig plan af.

de lezer schrijft

cOca-cOla kan het ReORganiseRen niet latenMenselijke kant is van weinig tel.

uitbetaling vakbondspremie

indexaanpassingen

achterklap

papaver

inhOud

24

25

25

26

27

28

28

29

29

30

30

30

31

32

or-feb09.indd 2 02-02-2009 12:01:24

FeBrUArI 2009 | 113de jaargang | ons recht

Ferre wyckmAns · AlGemeen secretArIs

De snelheid, hoeveelheid en omvang van aangekondigde, besliste en uitgevoerde reorganisaties en ontslagen is niet meer bij te houden. De fi nanciële en economische debacles stapelen zich op, gewenning dreigt en de nieuws-waarde wordt er minder door. De sociale gevolgen van deze maatregelen krijgen al bij al weinig aandacht. Maar dat zijn net de ingrijpendste effecten. Werknemers wor-den uitkeringtrekkers en geloof ons, slechts weinigen zijn daarmee gediend. Zo’n verandering van ‘statuut’ heeft verstrekkende gevolgen. En laten we niet rond de pot draaien, de fi nanciële gevolgen zijn niet min.

standpunt

Ondernemen isverworden tot hetdoorschuiven vanelke kostenfactornaar de werknemersof de gemeenschap.

3

Door het Generatiepact is het sinds begin 2008 moei-lijker om met brugpensioen te gaan. De gevolgen

daarvan zullen zich bij de komende ontslagrondes laten voelen. Er moet een behoorlijk langere loopbaan kun-nen worden bewezen voor er na een ontslag brugpen-sioenrechten ontstaan. Het zal blijken dat werknemers wel een hogere leeftijd hebben (58 en ouder), maar als gevolg van te weinig beroepsverleden (35 jaar voor man-nen en 30 jaar voor vrouwen) niet meer in aanmerking komen voor het brugpensioenregime. Geen aanvullende vergoeding als bruggepensioneerde is een eerste fors zwaar inkomensverlies.

ReddingsboeiActies van de vakbonden in 2007 maakten de reddings-boei van het brugpensioen een stuk steviger dan de toen-malige regering-Verhofstadt II plande. Maar uitgerekend in deze tijden van herstructureringen zal blijken dat die reddingsboei minder zekerheid geeft dan voor het Gene-ratiepact het geval was. En er moet geen tekening worden bij gemaakt: oudere werknemers die aan de deur worden gezet, zullen niet vooraan staan wanneer er her en der toch opnieuw zal worden aangeworven.Er bestaat ook nog een systeem van brugpensioen bij herstructurering en collectief ontslag. Maar dit systeem bevat in de huidige omstandigheden een eigenaardige perversiteit. Minstens 10 procent van de werknemers moet worden ontslagen. In bedrijven met minder dan 12 werknemers moet het zelfs over de helft van de werkne-mers gaan. Er moet dus vooral fl ink worden afgedankt voor het brugpensioen kan worden aangesproken. Dit is een weinig ‘werkbewarende’ maatregel. Deze aanpak dreigt eerder ontslagen te versnellen.Dat geldt ook voor de voorwaarde om in het voorafgaan-de jaar minstens 20 procent van de door de arbeiders ge-presteerde tijd omgezet te hebben in economische werk-loosheid. Nog anders uitgedrukt: nu veel economische werkloosheid invoeren kan de deur openzetten voor een verlaagde brugpensioenleeftijd volgend jaar. De baas van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) riep recent op om even snel economische werk-loosheid voor bedienden mogelijk te maken. De vakbon-den lieten meteen weten dat ze dat idee niet genegen zijn. En wel om drie redenen.

De eerste reden heeft te maken met het feit dat er in-derdaad verschillen zijn tussen arbeiders en bedienden. Hierover hebben we een gefundeerd, weloverlegd en voorbereid standpunt (zie in het decembernummer van Ons Recht). Het geeft geen pas om vlug een voorstel te lanceren dat de discussie over het verschil tussen arbei-ders en bedienden herleidt tot een one-shot-maatregel die de werkgevers goed uitkomt. Zo’n maatregel veroor-zaakt extra kosten voor de RVA. De stelling dat ‘de staat’ dit dan maar moet regelen is tergend simplistisch. De tweede reden hangt samen met het inkomenspro-bleem voor de getroffen werknemers. Wie economisch werkloos wordt, valt terug op de solidair gedragen kos-ten van de werkloosheid, maar verliest zelf een stuk in-komen. De werkgever heeft geen kosten. Alleen als er volledige netto-inkomenszekerheid voor de economisch werkloze wordt geboden door een aanvullende vergoe-ding, zijn we bereid over dit specifieke punt te praten. Risico’s mogen worden verdeeld, maar ze moeten niet al-leen op de schouders van de werknemers worden gelegd. Ondernemen is verworden tot het doorschuiven van elke kostenfactor naar de werknemers of de gemeenschap. In-novatief ondernemen beoordelen we toch licht anders.

nieuwe zware eisenDe derde reden waarom het voorstel van het VBO niet bespreekbaar is, heeft alles te maken met fatsoen. Min-der dan een maand geleden werd een complex en fi nanci-eel zwaar interprofessioneel akkoord afgesloten. Als ver-antwoordelijke organisatie kan je nu niet plotseling met nieuwe zware eisen komen aandraven. Er zal de komende weken en maanden enorm veel werk nodig zijn om de afspraken van december rond te krijgen. Die last nu nog snel wat verzwaren is gewoon niet correct.Maar het VBO stond niet alleen met deze aantasting van het fatsoen. Financiële denkers pleitten er zelfs on-omwonden voor om opnieuw te onderhandelen over het interprofessionele akkoord. Hoe ver weg van de so-ciale realiteit kan je staan met zo’n voorstel? Financiële experts die op hun eigen gebied niet in staat zijn om enig steekhoudend en consistent verhaal bij elkaar te schrij-ven over bancaire activiteiten, zouden de bescheidenheid mogen opbrengen om zich niet met het sociaal overleg te bemoeien. n

een beetje fatsoen graag

or-feb09.indd 3 02-02-2009 12:01:25


DenIs BoUwen

“De belabberde economische toestand mag geen reden zijn om paniekvoetbal te spelen. Laten we zo slim mogelijk de re-cessie trachten door te komen.” Dat zegt Hugo Vander Elst, nationaal secretaris voor de dienstensector bij de LBC-NVK. “In een aantal bedrijven moeten we nog altijd werk maken van een indexering van de lonen. En de onderhandelingen over een nieuw sectorbarema zijn van cruciaal belang.”

Voor werknemers uit de financiële sector, de winkels en de non-profit zijn er aparte

paritaire comités. De rest van de ‘diensten’ zit bij de LBC-NVK in de verzamelsector dien-sten, goed voor meer dan 550.000 bedien-denjobs. Een uitzondering zijn de bedienden

uit de horeca, de sportwereld, toeristische at-tracties, kappers- en schoonheidssalons en de bewakingssector: zij behartigen hun belangen al samen met de arbeiders uit andere ACV-cen-trales.“Ook in de dienstensector sneuvelen banen en trachten de werkgevers hier en daar inleverin-gen door te drukken”, ervaart Hugo Vander Elst. “Tot nu toe is het allemaal minder dra-matisch dan in de industrie. Een uitzondering is de mediasector: nogal wat mediabedrijven b e g o n n e n s n e l , z e g maar te snel, te reorga-niseren als reactie op de teruggelopen reclame-inkomsten. Kijk naar wat er gebeurde bij Co-relio (De Standaard, Het Nieuwsblad, De G e n t e n a a r ) e n D e P e r s g r o e p ( D e M o r g e n e n H e t L a a t s t e N i e u w s ) . ” In de voorbije maanden viel het nog betrekke-lijk mee met de jobverliezen in de diensten. Bij

Atos Wordline (het bedrijf achter Bancontact) bijvoorbeeld vielen 24 ontslagen. De elektro-nicagroothandel van Pioneer in Melsele wil 34 jobs schrappen. Bij de uitgeverij Lannoo zette de directie bedienden onder druk om tijdskre-diet te nemen of met brugpensioen te gaan.

ict“Als we de voorspellingen uit de logistiek en de ICT (informatie- en communicatietechnolo-gie) mogen geloven, moeten de woelige maan-

den nog komen.” Bij een softwarebedrijf als Re-alDolmen bijvoorbeeld rijst de vraag of de fusie tussen Real Software en Dolmen geen jobs zal kosten. In de luchtvaart zullen firma’s als Avia-

partner, Flightcare, DHL, TNT, Abelag en Jet Airways lijden onder de verminderde passa-giers- en vrachtvolumes.Vander Elst waarschuwt voor te veel somber-

hugo vander elst:“vooral geen paniekvoetbal spelen”

Gesprekken over nieuw sectorbarema cruciaal in dienstensector

Als we de voorspellingen uit de logistiek en de ICT mogen geloven, moeten de woelige maanden nog komen.

or-feb09.indd 4 02-02-2009 12:01:26

5FeBrUArI 2009 | 113de jaargang | ons recht

diensten

heid. “In de afgelopen 20 jaar noteerde België een gemiddelde economische groei van 2 pro-cent. Toch slaagden de werkgevers er vaak in een economisch crisisgevoel te laten overheer-sen. Laten we niet opnieuw in die val trappen: een crisissfeer opkloppen maakt het makkelij-ker om crisismaatregelen op te leggen.”

krapte op arbeidsmarktDe nationaal secretaris ziet zelfs ruimte voor een optimistische noot. “Zodra de economie heropleeft, zal de krapte op de arbeidsmarkt weer pijnlijk voelbaar worden. De werknemers komen dan opnieuw aan zet. Op zo’n moment wordt het zaak om zo gunstig mogelijke loon- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen.”De bonden moeten alles op alles zetten om zo-veel mogelijk jobs uit de wind te zetten, vindt Vander Elst. “De werkgevers kunnen ook maar best twee keer nadenken. Wat voor zin heeft het om nu bekwaam personeel aan de deur te zetten, om dan na de recessie weer alle hens aan dek te roepen om extra volk aan te werven? De krapte op de arbeidsmarkt zal sowieso ver-scherpen tussen 2010 en 2015. Het ziet ernaar uit dat de werkgevers in die jaren zwaar zullen knokken om nieuwe werknemers. Zo bekeken hoeven we dus zeker niet te panikeren.”Het nieuwe interprofessionele akkoord (IPA) maakt een beperkte loonsverhoging in 2009 en 2010 mogelijk. “In de dienstensector zijn we nog volop de werkvloer aan het raadple-gen.”

bonusplannenOpmerkelijk is dat er al rond de 3.500 onder-nemingen zijn die een vorm van resultaatsge-bonden verloning (bonusplannen) kennen. “Voor de vakbond is de discussie over deze vorm van loon erg hei-kel. Op jaarbasis gaat het om een maximaal netto-bedrag van 2.200 euro. De werkgever betaalt op dat bedrag 30 procent sociale bijdragen. Als een werkgever via het gewone loon hetzelfde wil doen, kost hem dat alles bij elkaar zo’n 6.600 euro. Wij zetten veel vraagtekens bij deze fiscaal vriendelijke maat-regel. Samen met andere lastenverlagingen voor bedrijven dreigt dit als een boemerang te-rug te keren bij de komende besparingen in de overheidsfinanciën.”“Over de eisen voor de nieuwe cao 2009-2010 kunnen we nu nog niet veel vertellen”, stelt Vander Elst. “Daarvoor zijn we nu de werk-vloer aan het raadplegen. Maar we hebben sowieso diverse belangrijke actiepunten in petto. Die actiepunten hebben te maken met de loonindexering, de barema’s, de flexibiliteit en de strijd tegen kwetsbare jobs.”

indexeringDe indexering van de lonen is een kostbaar goed voor de vakbonden. Het belang van de automatische loonindexering bleek in 2008

eens te meer. “Tot voor kort vielen 80.000 be-dienden bij sociale organisaties en werkgevers met een vrij beroep onder het niet-actieve pa-ritair comité 200. Dit jaar komt daar verande-ring in. Sociale organisaties zoals Partena wor-den ondergebracht bij een nieuw PC 335. De bedienden bij de vrije beroepen (bijvoorbeeld boekhoud- of advocatenkantoren) komen te-recht in het nieuwe PC 336. Een aantal van de werkgevers in deze sectoren indexeert de lonen al. Maar dat gebeurt nog niet overal. Een pro-bleem waar we zeker over willen onderhande-len.”Een heel belangrijke kwestie is de overschake-ling van leeftijdsbarema’s naar ervaringsbare-ma’s. In het aanvullend PC voor de bedienden (ANPCB) bestaan sinds 1 januari 2009 geen leeftijdsbarema’s meer omdat een Europese richtlijn bepaalt dat je niet mag ‘discrimine-ren’ op grond van leeftijd. Maar de werkgevers doen er verstandig aan om nieuwe werkne-mers vanaf 1 januari het loonbarema van de-cember 2008 te geven, verhoogd met 4,51 pro-cent indexering. In afwachting van een nieuw sectorbarema waarover we aan het onderhan-delen zijn.”

ervaringsbaremaIn het ANPCB of PC 218 vind je circa 395.000 bedienden. Naar schatting 50 procent van deze werknemers wordt betaald volgens het sectorbarema. “De overgang naar een erva-ringsbarema is van cruciaal belang. Ook in de diensten vind je de onderkant van de arbeids-markt: werknemers met precaire werkom-standigheden en lage lonen. Een voorbeeld:

de meeste bedienden bij callcenters verdienen op 21-jarige leeftijd 1.450 euro bruto per maand. Aan het eind van hun loopbaan moeten ze het stellen met een schamele 1.850 euro bruto.”Voor de LBC-NVK zijn er, ook in de diensten,

grenzen aan de flexibiliteit. “Sommige sociaal secretariaten en advocatenkantoren promoten wel erg soepele arbeidsregelingen voor bedrij-ven. Ze mikken op dagen van 11 uur, weken van 60 uur, zaterdag- en zondagwerk naar be-lieven enzovoort. In de paritaire comités kun-nen we deze praktijken gelukkig blokkeren.”Samen met de andere bonden ijvert de LBC-NVK voor méér vaste en minder kwetsbare of precaire contracten. “Onze militanten voeren deze strijd bijvoorbeeld bij bedrijven in Zaven-tem à la Aviapartner en Flightcare. In de call-centers houden de bonden elk jaar een actie-week. Een initiatief dat aansluit bij de interna-tionale campagne van Union Netwerk Inter-national (UNI). Nogal wat callcenters maken te pas en te onpas gebruik van allerlei tijdelijke en atypische contracten. En daar willen wij iets tegen ondernemen.” n

De 395.000 bedienden van het Aanvullend Nationaal Pari-tair Comité voor Bedienden (ANPCB) wegen zwaar door in de verzamelsector diensten. Ook de bedienden uit de logis-tiek (opslag en distributie), de uitzendkrachten en de audio-visuele sector vallen onder deze verzamelsector. Wie of wat valt er nog meer onder de diensten? De casinobedienden, de filmpro-ductie en –distributie, de farma-groothandel en de begrafenison-dernemingen. Voor werknemers bij sociale organisaties (bijvoor-beeld sociaal secretariaten) en vrije beroepen (bijvoorbeeld ad-vocaten- en boekhoudkantoren) zijn nieuwe paritaire comités in oprichting.In het ANPCB zitten alle bedien-den die geen eigen paritair comi-té hebben. Het gaat onder meer om ICT’ers en bedienden uit de groothandel, de dagbladpers en de drukkerijen. In tien jaar

tijd groeide dit PC 218 met zo’n 100.000 bedienden aan. Dat hangt vooral samen met de toe-nemende uitbesteding van ac-tiviteiten (outsourcing). Zowat 15.000 bedienden verhuisden van de financiële sector naar PC 218. Bij de warenhuisketen Col-ruyt gingen 1.400 bedienden van de algemene diensten over naar dit paritair comité. “Werkgevers zoeken graag naar het goed-koopste paritair comité”, zegt Hugo Vander Elst. “Er zijn plan-nen om tot één statuut voor ar-beiders en bedienden te komen. Laten we hopen dat die evolutie een aantal vormen van sociale dumping zal bemoeilijken.”Het ACV, waarvan de LBC-NVK deel uitmaakt, won bij de jong-ste sociale verkiezingen 60 pro-cent van de stemmen in PC 218. In de kleinere geledingen van de verzamelsector diensten was de score van het ACV vergelijkbaar.

anpcb weegt zwaar door

Zodra de economie heropleeft,zal de krapte op de arbeidsmarkt

weer pijnlijk voelbaar worden. De werk-nemers komen dan opnieuw aan zet.

© F

OtO:

PHO

tONE

WS

or-feb09.indd 5 02-02-2009 12:01:26


DenIs BoUwen

De stakingsacties bij de warenhuisgroep Carrefour liggen nog redelijk vers in het geheugen. Ondanks terechte eisen vielen de acties niet bij iedereen even goed in de smaak. Liliane Kemps werkt al 31 jaar lang bij de onderneming die tegenwoordig Carrefour heet. Zij weet als geen ander wat er allemaal teloorging. “Vroeger kre-gen we nog ’s een schouderklopje. Tegen-woordig slaan ze met een voorhamer.”

Liliane is bij Carrefour hoofdafgevaardigde van de LBC-NVK voor de provincie Ant-

werpen. Ze was nauw betrokken bij de acties in 2008. Kemps werkte in diverse winkels van de groep in de Antwerpse regio. Ze maakte ook de sluiting van de Antwerpse ‘Grand Bazar’ (1990) en van de vestiging in Ekeren (2007) mee. In de jaren 1960 en 1970 was de Grand Bazar nog een kopersparadijs met alle luxe. Toen de Grand Bazar verdween, ging een waar monu-ment verloren. De winkel in Ekeren maakte plaats voor een franchisezaak. “Die sluiting draag ik mijn hele leven mee. Als ik eraan te-rugdenk, krijg ik nog de tranen in mijn ogen”, vertelt de militante.In de jaren 1990 werd het toenmalige GIB in stukken uiteengereten. Activiteiten als Brico, Inno, Auto 5 en Resto (Lunch Garden) werden allemaal in aparte juridische entiteiten gesto-ken. Het depot van GB in Edegem werd opge-doekt.

stakingenONS RECHT: De stakingsacties deden veel stof op-waaien. Hoe kijk jij erop terug?LiLiaNE KEmpS: “Vroeger probeerden we altijd alles zoveel mogelijk via overleg op te lossen. Maar nu moeten we veel vlugger tot harde acties overgaan. Vroeger lieten we bij acties altijd de werkwilligen in de winkels binnen.

Onze houding sloeg om toen de directie een hypermarkt met welgeteld acht mensen open-deed. De discussie over het ‘tegenhouden van werkwilligen’ maakt me razend. In feite willen alle werknemers bij Carrefour gewoon hun werk doen. Maar als we actie voeren, doen we dat om de rechten van het hele personeel te verdedigen. Carrefour verkondigde graag dat de werknemers in de nieuwe hypermarkt in Brugge toch ‘zo happy waren dat ze konden werken’. De werkelijkheid is anders: de RVA stuurde mensen naar de winkel. Die sollicitan-ten konden niet anders dan de job te aanvaar-den.”

ONS RECHT: Hoe veranderde de manier van werken?LiLiaNE KEmpS: “Er bestond een tijd dat we met genoeg volk in vrolijk ogende winkels werkten. Iedereen ging toen met plezier naar zijn werk. We hadden nog tijd om bejaarden, gehandicapten of ande-re klanten extra behulp-zaam te zijn. Jubilaris-sen werden uitgebreid in de bloemetjes gezet, en er waren geregeld mooie feestjes met alle toeters en bellen. Dat hoofdstuk werd definitief afge-sloten toen we in 2000 werden overgenomen door Carrefour. Feesten voor jubilarissen ge-ven ze nu op een zondag; van een dag klein verlet is geen sprake meer.”“Aanvankelijk gaven we de Fransen het voor-deel van de twijfel. Maar al gauw bleek dat ze de druk op het personeel wilden opvoeren. De tijd voor koffiepauzes bijvoorbeeld wordt nu heel stipt aangehouden. Op tijd stoppen is er voor een kassierster niet meer bij: ze moet en zal eerst haar klant afwerken.”“Ik herinner me hoe de klanten in de Priba van Burcht een koninklijke behandeling kregen. Winkeldirecties hielden destijds in hun uur-roosters zelfs rekening met de werktijden van partners. Nu is zoiets ondenkbaar. Alles moet, niks kan nog.”

“De zaakvoerders waren vroeger dikwijls win-kelbedienden die waren doorgegroeid. Men-sen die het klappen van de zweep kenden en met wie te praten viel. Nu zijn de winkelma-nagers bijna uitsluitend universitairen zonder ervaring. Zij hebben een heel andere aanpak en runnen hun winkels met de chronometer in de hand.”“Terwijl je vroeger nog ’s een schouderklopje kreeg, moet je nu uitkijken om geen voorha-mer op je hoofd te krijgen. Wie een fout maakt, krijgt een nota aan zijn broek. Na drie nota’s kan je om dringende reden worden ontslagen.”

povere beloningONS RECHT: Wat valt er over de lonen te vertellen?LiLiaNE KEmpS: “De lonen in de distributie zijn aan de povere kant. Veel mensen denken dat kassiersters vrouwen zijn die ‘voor de luxe’ even snel wat willen bijverdienen. Dat beeld

klopt al lang niet meer. Veel van de werknemers zi jn al leenstaanden. Mensen die tegen hun wil deeltijds werken en met hun schamel loon trachten te overleven. Wie 20 uur per week werkt, heeft een maan-

delijks nettoloon van 636 euro. Met veel uren kom je misschien aan 800 tot 900 euro netto. Geef toe, een vetpot kan je dat niet noemen. Niet voor niets zijn veel jonge collega’s ge-dwongen lang in Hotel Mama te blijven resi-deren.”“De vroegere Super GB’s gingen in 2000 van paritair comité 312 naar PC 202. Met als ge-volg dat nieuwkomers daar 25 tot 30 procent minder verdienen dan mensen die al lang in dienst zijn. Een kind begrijpt dat zoiets tot wrijvingen moet leiden. Oudere werknemers wil Carrefour trouwens graag kwijt omdat die toch ‘te duur’ zijn. Voor medewerkers met veel ervaring is er geen respect meer. Vaste con-tracten werden een zeldzaamheid. De directie heeft liever tijdelijke contracten en studenten-jobs. Ik ken collega’s die twee tot vijf jaar lang

distRibutie

‘vooruitgang’ bij carrefour: management met de voorhamer

Armoede op de werkvloer is geen zeldzaamheid in distributie

Werken in de distributie is geen pretje. Vakbondsmilitante Liliane Kemps (LBC-NVK) vertelt over de teloorgang van tradities en van het sociaal overleg bij Carrefour. “Vroeger ging iedereen met

plezier naar zijn werk”, vertelt ze. “Nu is het motto: alles moet, niks kan.” In de wereld van tapijten en behangpapier is het al niet veel beter, zo blijkt op blz. 8 en 9. “Jonge collega’s vertrekken soms even

vlug als ze gekomen zijn”, merkt ver-koopster Vera Peumans. “Niet iedereen is gediend van zwaar werk, wisselende uren en lage lonen.”

Niet voor niets zijn veel jonge collega’s gedwongen lang

in Hotel Mama te blijven resideren.

or-feb09.indd 6 02-02-2009 12:01:27


met tijdelijke contracten in dienst zijn. Carre-four zorgt er wel altijd voor dat het netjes bin-nen de krijtlijnen van de wet blijft.”

ONS RECHT: De vakbonden luidden de noodklok toen Carrefour de nieuwe hypermarkt ‘Blauwe To-ren’ in Brugge in een ander paritair comité zette om zo flink op de loon- en arbeidsvoorwaarden te kun-nen besparen?LiLiaNE KEmpS: “Blauwe Toren zit in PC 202.01 en is daarmee een zelfstandige levens-middelenwinkel. Na onze acties sloten we een sociaal akkoord dat de nadelen voor de werknemers daar toch een stuk beperkt. De gesplitste uurroosters bijvoorbeeld werden af-gevoerd.”“Maar als een werknemer van Blauwe Toren uit pure noodzaak een tweede job wil aanvaar-den, moet hij nog altijd eerst de toestemming krijgen van de directie. Carrefour houdt er lie-ver geen rekening mee dat sommige mensen twee jobs moeten doen. Ze hebben zich maar aan te passen, is het motto.”“De winkel in Brugge ging van start met zo’n 150 medewerkers. Maar een aantal van hen hield het al voor bekeken. Er is daar veel te wei-nig volk om zo’n grote winkel open te houden. De werknemers hebben er nog altijd weinig te vertellen.”

hogere werkdrukONS RECHT: Even terug naar de winkels in het alge-meen. De stress nam aanzienlijk toe bij het winkel-personeel?LiLiaNE KEmpS: “De werkdruk steeg gevoelig, ja. Na de Carrefour-vestigingen pakten ook de Supers uit met een systeem waarbij goederen uit vrachtwagens worden afgeladen op speci-ale karren. Alles tot en met het plaatsen van de producten in de winkelrekken wordt exact ge-timed. Op de werkvloer moeten mensen voor drie of vier zien te werken, terwijl het aantal managers en kaderleden blijft aandikken. Elke dag maken we het mee dat vrijgekomen jobs niet meer worden ingevuld. Onder druk van concurrenten als Aldi en Lidl tracht Carrefour almaar goedkoper te werken.”“De werknemers worden continu aangepord om sneller te werken. Ouderen vindt het ma-nagement niet alleen te duur maar ook te traag. ‘Ze passen zich niet genoeg aan’. En ‘ze hebben te veel moeite met de computer’. Zulke dingen. Veel oudere werknemers gingen met brugpensioen, anderen tellen af.”“Denk niet dat jongeren het veel gemakkelij-ker hebben. Zij worden zonder veel opleiding meteen voor de wolven gegooid. Met een half-tijds contract moeten ze zien te overleven. Geen wonder dat veel jongeren snel naar ander werk uitkijken.”“Het zal evenmin verbazen dat we erg veel zie-ken onder het personeel hebben. In sommige winkels kan dat oplopen tot 30 procent van het personeel. De mensen kunnen de hoge werkdruk vaak niet meer aan.”

ONS RECHT: Het sociaal overleg is nog een schaduw van wat het vroeger was?LiLiaNE KEmpS: “Er zijn aparte onderne-mingsraden voor de hypermarkten, de su-permarkten en de centrale diensten. De NV Brugge Retail (Blauwe Toren) valt daarbuiten. Gelukkig mogen we in Brugge ook een vak-bondswerking uitbouwen. Gemakkelijk wordt dat niet want veel jonge mensen zijn bang om te worden ontslagen als ze hun nek uitsteken. In het arbeidsreglement in Brugge staan niet minder dan 28 punten die kunnen dienen om iemand dringend te ontslaan. Het zijn daar al-lemaal tijdelijke contracten. Veel werk aan de winkel dus.”“In het algemeen kan je niet meer spreken van een ernstig sociaal overleg bij Carrefour. Als de bonden vragen stellen, reageert de directie ar-rogant en tyranniek. Voor de bespreking van de jongste kwartaalbalans zaten we met 150 mensen samengepakt in een veel te kleine zaal. Het was er benauwd, een tafel om te schrijven stond er niet, en er was welgeteld één micro aanwezig. De bonden verlieten die vergade-ring en eisten een nieuwe meeting. Die kwam er nooit.”

gb expressONS RECHT: Voor de klanten zijn alle winkels van Carrefour één pot nat?

LiLiaNE KEmpS: “Inderdaad, maar dat klopt dus niet. De vestigingen van GB Express zijn zelfstandige zaken die worden uitgebaat door franchisenemers. Die winkels snoepen veel omzet af van de traditionele Carrefours. De klanten beseffen te weinig dat ze bij een GB Express meer betalen. Veelzeggend is dat nog-al wat directeurs van het bedrijf allemaal hun eigen GB Express openden.”“In 2007 sloot Carrefour 16 Super GB’s om ze meteen daarna te heropenen als franchisewin-kels. Het zogenaamde Copperfield-plan. Nu spreekt Carrefour van een vervolg op Copper-field. We houden ons hart vast.”

ONS RECHT: Carrefour zwaait nu met de slogan ‘Specialist in het vers!’, maar dat is een lachtertje?LiLiaNE KEmpS: “Klopt. Neem nu de slagerij-en, die uitbesteed zijn. Aanvankelijk lagen die er prachtig bij en hadden ze genoeg personeel. Nu verkopen die alleen nog voorverpakte vlees-waren in zelfbediening. Onze eigen vleeswa-renstands waren veel beter verzorgd. Voor de verkoop van gsm’s en goud koos Carrefour ook voor uitbesteding. Telkens opnieuw leidde dat tot een verlies aan kwaliteit en service. Moet je je dan nog afvragen waarom concurrenten het beter doen? Eén ding staat vast: bij Carrefour tellen niet de werknemers, maar de centen.” n

© F

OtO:

DAN

iëL

ryS

or-feb09.indd 7 02-02-2009 12:01:29


DenIs BoUwen

Carpetright, Home Market, Heytens, Kwantum: allemaal bekende ketens uit de branche van de woninginrichting. Vera Peumans (*) werkt als verkoopster in een winkel van één van deze ketens. “Ons bedrijf probeert de werknemers zoveel mogelijk uren tegen zo weinig mogelijk loon te laten presteren”, vertelt ze aan Ons Recht. “Jong of oud, iedereen moet almaar flexibeler werken. En de klanten, die kafferen je geregeld uit. Maar toch doe ik mijn werk nog altijd graag.”

Vera Peumans is een 63-jarige gescheiden vrouw met een volwassen dochter en twee kleindochters. Haar vader is overleden. En moeder, die aan dementie lijdt, is in een rust-huis opgenomen. “Voor mijn moeder nam ik tijdskrediet en ben ik viervijfde gaan werken. Mijn broer helpt wel wat, maar die heeft ook nog zijn gezin.”Onze verkoopster bleef niet gespaard van ge-zondheidsproblemen. Ze lijdt aan artrose en artritis. “Ik loop een beetje scheef, maar blijf toch aan de slag. Als ik te veel tapijten moet snijden, heb ik de dag daarna moeite om te lo-pen. Gelukkig kan ik voor dat werk vaak een beroep doen op jongere collega’s.”Peumans deed in haar leven eigenlijk nooit ‘licht werk’. Toen ze 54 was, werd de winkel waar ze toen werkte – een zaak in kopieerma-chines – gesloten. “Ik moest dus opnieuw sol-liciteren. Gelukkig kon ik op diverse plaatsen aan de slag: bij Brantano, bij Pecotex, in een keuken van een cateringbedrijf en bij de win-kelketen waar ik nu werk. Ik koos voor de woninginrichting. Op zich was het wel fijn te kunnen vaststellen dat ik als vijftigplusser nog een kans kreeg.”Bij de keten waar Vera Peumans nu werkt, is ze aan haar tweede winkel toe. De keten heeft zo-wel eigen vestigingen als franchisewinkels.“Jonge collega’s vertrekken soms even vlug als

ze gekomen zijn. Niet iedereen is gediend van zwaar werk, wisselende uren en lage lonen. Het zal geen toeval zijn dat onze keten ook kansen geeft aan oudere mensen: die lopen minder snel weg.”

duizendpotenDe winkelketen verkoopt tapijten en andere vloerbekleding, gordijnen, verf, behang en aanverwante artikelen. “Wij moeten niet alleen verkopen maar ook facturen opstellen, bestel-lingen opnemen en opvolgen, leveranciers en plaatsers bellen of e-mailen, de winkel, de keu-ken en de wc’s schoonmaken en zorgen dat de winkelruiten proper blijven. En er is nog meer: we moeten de winkel decoreren, stalen behang installeren, vinyl en vast tapijt snijden, klan-ten helpen bij het inladen van producten, lam-pen vervangen, vrachtwagens laden en lossen en ga zo maar door. Kortom, we zijn ware dui-zendpoten, en dat voor een bescheiden loon. We moeten heel veel kennis opbouwen zonder dat we een echte opleiding van de keten krij-

gen. Als we klussen in de winkel moeten uitvoe-ren, brengen we soms noodgedwongen eigen materiaal mee. Thuis doe ik ook nog soms re-touches.”Een jonge kracht ver-dient in de keten naar verluidt rond de 1.100 euro netto per maand.

“Met mijn viervijfde kom ik als oudere werk-nemer ook aan 1.100 euro. Gelukkig past de RVA nog zo’n 200 euro bij in het kader van mijn tijdskrediet. Met 1.300 euro kom ik rond, maar 250 euro extra per maand zou ik met bei-de handen aanpakken. Als ik nu met pensioen zou gaan, krijg ik 750 euro per maand. Daar-om wacht ik liever nog twee jaar. Tegen die tijd kan ik 950 euro pensioen ontvangen.”“Van maaltijdcheques, pensioenspaarplan-nen of hospitalisatieverzekeringen is bij ons geen sprake. Maar als we bepaalde stoffen verkopen of streefcijfers overschrijden, krij-gen we van de directie wel een percentje. Als er een bonus is, beland je soms in een hogere belastingschijf, met als gevolg dat je aan het eind van de maand netto minder overhoudt dan gewoonlijk. Voor 2009 geldt de regel dat we met de hele winkel een bepaald omzetcijfer moeten halen om een bonus binnen te halen.

Er is nog wel een ander extraatje: twee keer per jaar krijgen we aankoopbonnen om in onze ei-gen winkels producten aan te kopen. Maar je kan niet blijven behangen of tapijten kopen. Op den duur geef ik zulke bonnen dan maar weg aan vrienden of familie.”

herkenningDe vakbondsacties bij de warenhuisketen Car-refour en bij Ikea riepen bij Vera Peumans ge-voelens van herkenning op. “Die acties leken mij meer dan gerechtvaardigd. Maar bij ons is het nog erger dan bij een keten als Ikea. Bij Ikea vroegen de werknemers stoelen om ’s te kunnen zitten. In onze keten is zitten op een stoel uit den boze. Speciale kledij krijgen we niet, behalve dan een hemd met het bedrijfs-logo. Omdat we vaak op de grond moeten zit-ten om tapijt te snijden, gaan onze broeken geregeld kapot. Het bedrijf doet daar niets voor terug. En als er bijvoorbeeld verf op je kleren terechtkomt, hoef je ook geen geste te verwachten.”Peumans voelt zich grotendeels in de steek ge-laten door de directie van de keten. “Aan ons hoofdkantoor moeten we niet te veel vragen. Als we een vraag hebben, mogen we niet bellen maar moeten we e-mailen, want anders heb-ben ze te veel last.”Met inbegrip van de gerant(e) zijn er in een doorsnee winkel vijf personeelsleden. De win-kels zijn van maandag tot zaterdag elke dag van 9.30u tot 18.30u open. “Elke medewerker heeft een vaste dag in de week. Als er iemand ziek wordt, zitten we sowieso in de puree. Ei-genlijk zitten we constant met te weinig per-soneel. Onze klanten hebben nu eenmaal de nodige uitleg nodig. Een vaste kassier(ster) is er in onze winkels niet. Tegen de klanten trach-ten we altijd vriendelijk te blijven, ook al reage-ren ze soms bitsig. Een zuur gezicht opzetten tegen een klant heeft geen zin. En aan ons lage loon heeft zo’n klant ook geen boodschap. On-der de collega’s in de winkel heerst doorgaans wel een fijne sfeer, toch een opsteker.”In december werden in Peumans’ winkel twee extra mensen aangeworven zodat de bezetting steeg naar zeven personeelsleden. “Maar het feest was van korte duur. We hadden te veel volk in dienst, oordeelde het management. Er is nu een nieuwe, jonge baas bij de keten. Die beweert zelfs dat we een winkel met twee men-sen moeten kunnen open houden. Gekken-werk, natuurlijk!”

distRibutie

“jong of oud, iedereen moet almaar flexibeler werken”

Een getuigenis van tussen de tapijten en het behangpapier

Niet iedereen is gediend van zwaar werk, wisselende uren en lage lonen.

Het zal geen toeval zijn dat onze keten ook kansen geeft aan oudere mensen:

die lopen minder snel weg.

or-feb09.indd 8 02-02-2009 12:01:29


veeleisende klantenHet cliënteel wordt almaar veeleisender en moeilijker, zo blijkt. “Als een gordijn verkeerd gemaakt is, reageert de klant zich soms af op de verkoper. Het gebeurt zelden dat een klant toegeeft dat hij zelf foute informatie gaf. Som-mige mensen kunnen je erg kleineren en uit-schelden.”Middagpauzes (één uur) worden dikwijls vroegtijdig afgebroken omdat er een klant is die bediend moet worden. “De directie vindt het heel normaal dat we een deel van onze middagpauze opofferen”, zucht Peu-mans. “Op vijf of zes avonden per jaar is er een koopavond, en dan krijgen we de vraag om van 9.30u tot 21.00u te werken. Per-soonlijk maakte ik bezwaar tegen die werk-uren, en daarmee hielden ze toch rekening. Als je overuren weigert, krijg je soms de re-kening gepresenteerd wanneer je vakantie wil opnemen, weet ik uit ervaring. Zelf heb ik nog altijd 30 overuren en twee verlofda-gen uit 2008 die ik nog moet recupereren.” Over de geranten en de ‘district managers’ bij de keten is Vera Peumans niet erg te spreken. “Eigenlijk moeten dat mensen zijn die niet vies zijn om een handje toe te steken. Maar de praktijk is dikwijls heel anders. Onze gerante zit geregeld thuis maar blaft ons wel af wan-neer er iets niet in orde is. In december moes-ten we niet alleen onze klanten voort-helpen maar ook

de koopjes voorbereiden. Beide taken combi-neren is niet eenvoudig. De district manager was op een aantal punten niet tevreden, en dat hebben we ook geweten.”Peumans ervaart dat geranten met name jon-ge medewerkers voor alles en nog wat optrom-melen. Jongeren die meestal niet durven tegen te spreken. “Ikzelf kan niet dezelfde mate van flexibiliteit opbrengen en ik stel mijn grenzen. Onze gerante vindt me daarom een koppig-aard. Ze eist van haar mensen heel veel, maar doet zelf gewoon haar uren.”

confectie in turkijeVera Peumans heeft ook oog voor de situatie bij de toeleveranciers. Die situatie is verre van rooskleurig. “Vroeger werkten we prima sa-men met een confectieatelier in België. Maar op zeker ogenblik ging dat atelier werken met personeel in Polen. En nu gebeurt onze con-fectie in Turkije. Op de foto’s ziet het er gin-der allemaal heel netjes en modern uit. Maar in de praktijk zijn de werkomstandigheden er schandalig. De werknemers in Turkije moeten van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat wer-ken en verdienen maar een schijntje. Door het snelle werk maken ze ook makkelijker fouten na-tuurlijk, wat wil je. Om over de kwali-

teit van sommige stoffen nog te zwijgen.”In het algemeen vindt onze gesprekspartner dat een betere, vlottere communicatie met de directie veel problemen zou oplossen. “Onze directie moet van haar troon af komen en be-seffen dat de verkopers in de winkels ook hun salaris mogelijk maken. Het fundamentele probleem is dat de directie veel te weinig luis-tert. Ze vraagt te weinig aan de medewerkers of nieuwe ideeën wel uitvoerbaar zijn in de praktijk.”

vakbondenOver de vakbonden is Peumans ook kritisch. “In 2008 bekroop me even de goesting om me kandidaat te stellen voor de sociale verkiezin-gen. Maar uiteindelijk deed ik het toch niet. Ik heb nog maar een paar jaar te werken en heb geen zin om me veel extra miserie op de hals te halen. Toch verdienen mijn jongere collega’s beter, vind ik. Onze huidige vakbondsafge-vaardigden zijn geen slechte mensen, maar ze lopen te veel de bazen achterna. De vakbonds-delegatie bereikt bij ons bitter weinig. Bij mijn vorige werkgever was dat heel anders.”“Toch denk ik dat vakbonden een heel nuttige rol te vervullen hebben. In een bedrijf als het onze worden de belangen van de werknemers te weinig verdedigd. Op de geranten hoeven

we niet te rekenen want die horen in mijn ogen bij de leiding. Een sterke vakbondsde-legatie zou kunnen bemiddelen in geschil-len met de directie.” n

(*) De geïnterviewde kreeg op haar eigen verzoek een schuilnaam.

or-feb09.indd 9 02-02-2009 12:01:30


aRbeids-geRicht

mArc weyns

werknemers zijn niemands eigendom

Een profvoetballer heeft een con-tract met een makelaar waarin be-paald wordt dat hij de ‘exclusieve eigendom’ is van die makelaar. Als hij van club verandert zonder het akkoord van zijn makelaar, moet hij een schadevergoeding betalen. Bij het einde van het contract met de makelaar staat het de voetbal-ler vrij een andere club te zoeken, maar die vrijheid krijgt hij pas na de betaling van 8.675 euro.In een striemend arrest van 29 september 2008 keurde het Hof van Cassatie die praktijk af. Enkel de wet kan een beperking opleg-gen voor de vrijheid om een bezol-digde beroepsactiviteit uit te oe-fenen. Een overeenkomst die tot doel heeft dat iemand de andere partij kan verhinderen vrij zijn beroepsactiviteit uit te oefenen, heeft een ongeoorloofde oorzaak en is absoluut nietig. Een heel terechte en duidelij-ke uitspraak van het hoogste rechtscollege.

sollicitatietest of productieve arbeid?

Een sollicitant moet een prakti-sche proef afleggen van 2,5 dagen, waarbij hij ingeschakeld wordt bij het onthaal van het cliënteel. Het bedrijf betaalt een vergoeding van 170 euro. Na die 2,5 dagen laat de werkgever weten dat het resultaat van de proef niet goed genoeg is. De sollicitant kan dit niet aanvaarden. Door meer dan twee dagen productie-ve arbeid uit te voeren, ontstond immers een arbeidsover-eenkomst. Het arbeidshof in Bergen steunt in een arrest van 1 september 2008 het s t andpunt van de sollicitant. De rechter beves-tigt dat een sollicitant d e v r a a g kan krijgen om een prakti-

sche proef af te leggen. Daarbij mag het niet gaan om productie-ve arbeid; er mag geen loon wor-den betaald (wel een vergoeding voor gemaakte kosten) en de test mag niet langer duren dan strikt nodig. Om de werkgever en de werknemer te laten beoordelen of ze werkelijk aan elkaars verwach-tingen beantwoorden, kan in een arbeidsovereenkomst een proef-periode worden afgesproken.De sollicitant was dus werknemer geworden in het bedrijf. Door hem na 2,5 dagen naar huis te sturen, verbrak de werkgever de arbeidsovereenkomst.

Aansprakelijkheid werknemer

Het gebeurt wel eens dat een werknemer een fout maakt bij de uitvoering van zijn arbeidsover-eenkomst. Voor de schade die mo-

gelijk daaruit voortvloeit, is hij in de regel niet aansprakelijk. Alleen bij bedrog, een zware fout of een regelmatig terugkerende lichte fout kan de werknemer aanspra-kelijk gesteld worden.Een werknemer moet zijn werk-gever op een beurs vertegenwoor-digen. Daar krijgt hij wijn aange-boden. Hij drinkt een paar glazen en veroorzaakt daarna helaas een verkeersongeval.De boete is helemaal ten laste van de werknemer. Als de zaak ook nog een staartje krijgt voor de strafrechter, zal hij voor die gevol-gen moeten opdraaien. De schade aan de bedrijfsauto moet hij niet vergoeden.Volgens het arbeidshof in Brus-sel is het rijden onder invloed van alcohol in dit geval geen zware fout in de zin van de arbeidsover-eenkomstenwet. Hoewel het niet de werkgever zelf was die de wijn aanbood, was het gebruik van al-cohol wel aan de werkomstandig-heden toe te schrijven. Daarom besloot de rechter op 18 februari 2008 dat de werkgever de schade zelf moest dragen.

overdracht van onderneming: geen wijziging van arbeids-voorwaarden

In het bedrijfsleven is het schering en inslag dat ondernemingen of afdelingen ervan worden verkocht en overgedragen aan een ander bedrijf. De werknemers van een (afdeling van een) onderneming moeten bij een overdracht mee worden overgenomen met het behoud van hun loon- en arbeids-voorwaarden. Die bescherming staat in een Europese richtlijn die in België een concrete uitvoering kreeg met de cao 32bis. Een winkel werd overgenomen door een andere vennootschap. De nieuwe werkgever meende de cao 32bis te kunnen omzeilen. Uitgerekend op de dag van de overdracht van de onderneming, sloot hij met een kassierster die al ruim vier jaar in de winkel werkte, een arbeidsovereenkomst voor een bepaalde tijd.Het arbeidshof in Brussel floot die werkgever op 24 juni 2008 te-rug. De rechter zei dat een werk-gever en een werknemer in begin-sel wel kunnen afspreken om een arbeidsovereenkomst voor onbe-paalde tijd in onderling akkoord stop te zetten en te vervangen door een contract van bepaalde duur. Maar zoiets mag niet ge-beuren bij een overdracht van de onderneming. n

or-feb09.indd 10 02-02-2009 12:01:31


??

steFAAn Decock

Vakbonden mengen zich maar zelden in de debatten op aandeelhoudersver-gaderingen. Maar in het Fortisverhaal moeten ze wel hun stem laten horen. Als we zoveel mogelijk banen bij Fortis Bank willen redden, moet de deal met BNP Paribas doorgaan, zeggen de LBC-NVK, zijn Franstalige tegenhanger CNE en het ACLVB.

De Fortis Bank en haar werknemers wer-den de speelbal van aandeelhoudersgroe-

pen die nog enkel denken aan de waarde van hun aandelen. Wat de sociale gevolgen van bepaalde keuzes zijn, is voor hen van weinig of geen tel.Sinds maanden kan de Fortis Bank geen kant meer op. Dit ‘immobilisme’ dreigt voort te du-ren als er niet snel een duurzaam industrieel project op poten wordt gezet.Elk toekomstscenario zal rekening moeten houden met de financiële crisis. Diverse spe-lers tekenen eigen scenario’s uit, telkens op basis van eigen belang. De overname van de Fortis Bank door BNP Paribas is één optie. An-deren willen de Fortis Bank zelfstandig hou-den of dringen aan op de vorming van nieuwe Belgische grootbank.

belgische grootbank?Als de plannen voor een nieuwe Belgische grootbank werkelijkheid worden, leidt dit al-leszins tot een massale slachtpartij voor de werkgelegenheid. Wanneer diverse Belgische banken samengaan, zal het management ui-teraard niet alle kantorennetten intact hou-den.De Fortis Bank op eigen houtje laten voort-boeren is ook een hachelijke onderneming. Niemand kan een snelle realisatie van zo’n scenario garanderen. Laat staan dat het succes zeker zou zijn. Als de Fortis Bank zelfstandig

blijft, valt een nog drastischer verlies van jobs te vrezen.

concrete uitwegDe geplande deal met BNP Paribas is concreet. En de bonden konden de Franse partner al een beetje leren kennen. BNP Paribas is een grote speler in de financiële sector die in zijn bedrijfscultuur enig respect opbrengt voor lo-kale markten. Is BNP Paribas dé ideale partner? Ook met de-ze groep zullen er klappen vallen. Een Franse eigenaar zal ook inkrimpen bij de Fortis Bank. En BNP Paribas is niet immuun voor de fi-nanciële crisis. Ook met BNP Paribas zullen de vakbonden een duchtig robbertje moeten uitvechten.Toch kiezen de bonden voor BNP Paribas. De Fortis Bank moet zo vlug mogelijk de impasse doorbreken. Er is dringend nood aan een in-dustrieel scenario dat vooruitzichten biedt voor de werkgelegenheid. De bonden zijn het kotsbeu dat ‘derden’ zich de luxe veroorloven om het bedrijf in een wurggreep te houden via gerechtelijke procedures. Zo zal zonder enige twijfel tewerkstelling verloren gaan.De oplossing van de problemen bij de Fortis Bank zal pijn doen, beseffen de vakbonden. “Maar we kiezen liever voor een context die we kennen dan een sprong in het ongewisse te maken. In het scenario met BNP Paribas zul-len meer mensen nog hun brood verdienen bij de Fortis Bank dan in andere draaiboeken. Geen enkel scenario biedt absolute zekerheid. Maar de keuze voor BNP Paribas geeft toch meer garanties voor een goede afloop.”

Bij de Belgische afdeling van de noodlijdende Kauph-ting Bank werd op 19 januari een sociaal akkoord bereikt. Er worden 33 personeelsleden ontslagen. En tien andere werknemers worden overgenomen door Landbouwkrediet. Door het sociaal plan krijgen de ontslagen mensen een licht verbeterde ‘formule Claeys’. Ze behouden ook tijdelijk bepaalde extrale-gale voordelen. De Kauphting Bank had geen vak-bondsafvaardiging. Er was dan ook geen gestructu-reerd sociaal overleg. n

financiën

zoveel mogelijk jobs redden bij fortis bank is de boodschap

Juridisch steekspel verhindert overname door BNP Paribas

Vakbonden en werkgevers moeten samen werk maken van een nieuwe Hoge Raad voor Financiën. Dat vindt de LBC-NVK. Een Hoge Raad voor Financiën kan hel-pen om antwoorden te vinden op de crisis in de financiële sector, denkt de bediende-vakbond. Ook experts verdienen mogelijk een plaatsje in zo’n Hoge Raad.

Bankiers en verzekeraars werden allebei zwaar getroffen door de financiële crisis.

De bonden willen al het mogelijke doen om de belangen en inkomens van de werknemers in de sector te verdedigen. “Wij houden een flinke kater over aan de crisis”, zegt Stefaan Decock, nationaal secretaris financiën bij de LBC-NVK. “Dit maken we liever geen tweede keer mee.”De financiële crisis vraagt om Europese en wereldwijde ingrepen. Maar ook in eigen land is een bundeling van krachten noodzakelijk, luidt het. Meer dan ooit hebben banken en verzekeraars er belang bij om hun geschonden blazoen op te poetsen. “Als we willen vermij-den dat de politici cavalier seul spelen, moeten we zelf initiatieven nemen”, stelt de LBC-NVK.De federale regering pakte uit met een ‘Hoog Comité voor een nieuwe financiële architec-tuur’. Maar vakbonden en werkgevers kregen geen vertegenwoordigers in die nieuwe struc-tuur. “Laten we daarom met de werkgevers een Hoge Raad voor Financiën in het leven roe-pen”, zegt Decock.Op diverse vlakken kan een Hoge Raad voor Financiën nuttige adviezen uitbrengen. Denk aan de herwerking van het koninklijk besluit over de economische en financiële informatie in de sector (1973) en de aanpassing van de boekhoudregels. “En we kunnen ook zinnige dingen zeggen over de bescherming van con-sumenten, de transparantie in de sector en het financiële toezicht.” n

lbc-nvk pleit voor hoge Raad voor financiën

Financiële crisis vraagt om initiatief van vakbonden en werkgevers

© F

OtO:

DAN

iëL

ryS

or-feb09.indd 11 02-02-2009 12:01:32


OnthaalOudeRs

“De Vlaamse overheid kiest veel te snel en veel te veel

voor de zelfstandige kinderop-vang”, zegt Dahmani. “Want het is voor haar een goedkopere op-lossing dan de erkende sector.”

ONS RECHT: Is het niet logisch dat de overheid naar de goedkoopste oplos-sing zoekt? FaTiHa DaHmaNi: “Het kostprijs-verschil is er niet zomaar. De er-kende sector legt de lat hoger. Zo ligt de personeelsnorm daar hoger. Een onthaalouder van een erkende dienst mag 4 kinderen bijhouden, in de privé-sector zijn dat er 7. Verder worden in erkende kribbes hogere kwaliteitseisen gesteld aan het personeel. Die kribbes schakelen gekwalificeerd en beter betaald personeel in. Er moet een minimumaantal kin-derverzorgsters zijn en er wordt regelmatig bijscholing voorzien. Die keuze voor kwaliteit maakt het duurder. Louter op basis van de kostprijs kiezen voor meer plaatsen in de zelfstandige sec-tor, is geen goede politieke keuze. Zo verlies je aan kwaliteit. Kiezen voor die sector betekent kiezen voor een systeem waarin nog am-per kwaliteitstoezicht bestaat of ondersteuning voorzien is voor de onthaalouders.”“Bovendien liggen in de zelf-standige sector de lonen lager en

werken ze daar veel met schijn-zelfstandigen. Een vakbond heeft het daar moeilijk mee, nog los van de overtuiging dat kinderopvang veel te belangrijk is om zoiets over te laten aan de zelfstandige sec-tor.”

fiscaal attestONS RECHT: Kind en Gezin contro-leert de kwaliteit van de zelfstandige initiatieven toch ook?FaTiHa DaHmaNi: “Niet altijd. Zelfstandige onthaalouders en privé-kribbes kunnen bij Kind en Gezin een attest van toezicht vra-gen. Dat is niet verplicht en het is vooral promotioneel interessant, want het geeft ze de kans om de ouders een fiscaal attest te geven. Zo kunnen ouders de kosten voor kinderopvang fiscaal aftrekken. In de praktijk betekent het dat de onthaalouder of kribbe om de drie jaar gecontroleerd wordt. Bo-vendien kennen veel ouders het verschil niet tussen een erkende kribbe of onthaalouder en een voorziening met een attest van toezicht.”

ONS RECHT: Wat wil de overheid met de 42,5 miljoen euro doen?FaTiHa DaHmaNi: “Het geld zou de zelfstandige sector in staat moeten stellen ook daar sociale tarieven toe te passen. In de er-kende sector betalen ouders in

verhouding tot hun inkomen. In de zelfstandige sector was dat nog niet zo. Met de extra overheids-steun zou dit ook daar mogelijk worden. Eigenlijk bepalen de zelf-standigen nog altijd de prijzen maar de overheid past dan de ver-schillen bij. Bovendien zal Kind en Gezin de extra administratieve rompslomp opvangen.”“De invoering van sociale tarie-ven in de privé-sector is op zich een goede zaak. Maar het is wel een gemiste kans dat de overheid geen kwaliteitseisen koppelt aan die steun. De zelfstandige sector klaagt geregeld dat de branche niet leefbaar is. Het lijkt nooit genoeg: meer geld, minder in-menging, minder regels, minder kwaliteitseisen, ... Ze willen wel de lusten, maar niet de lasten. Dat kan niet. Wij hebben niks tegen een privé-sector in de kinderop-vang. Maar het is niet de rol van de overheid om die zo zwaar te ondersteunen. Zeker niet als daar niets tegenover staat. Iedereen heeft recht op betaalbare kinder-opvang. Als de Vlaamse regering écht iets voor de ouders had wil-len doen, had ze dat geld beter gebruikt voor meer plaatsen in de erkende sector.”“Deze maatregel heeft bovendien een pervers effect: in de praktijk betekent het dat zelfstandige ont-haalouders een stuk meer kunnen

verdienen. Door de bijpassing ont-vangen ze een hogere vergoeding, ze vangen meer kinderen op dan de erkende onthaalouders, moe-ten geen opleiding volgen en wor-den niet door een bevoegde dienst gecontroleerd en opgevolgd. Nu kunnen ze ook nog hun diensten aanbieden tegen dezelfde prijzen als de erkende sector. Sommige kandidaat-onthaalouders worden door een dienst geweigerd omdat ze niet geschikt zijn, en starten dan gewoon als zelfstandige.”

leegloopONS RECHT: Wat betekent dit voor de erkende kinderopvang?FaTiHa DaHmaNi : “We vrezen voor een leegloop in de erkende sector. Voor de kribben is het probleem niet zo nijpend, maar vooral de onthaalouders zouden massaal kunnen overstappen naar de privé-sector. Daarom zul-len we, samen met de werkgevers uit de erkende sector, dringend overleggen met de overheid. Wij willen dat de onkostenvergoe-ding naar omhoog gaat. En dat de overheid de beloofde 10 miljoen snel investeert in een volwaardig werknemersstatuut waarvoor we nu al jaren ijveren. Op 13 maart voeren we opnieuw actie in Brus-sel. Iedereen is uiteraard van harte welkom die dag aan het Centraal Station in Brussel!” n

extra overheidssteun voor commerciële kinderopvang

Maar geen garanties op betere kwaliteit

JAn DeceUnynck

De Vlaamse overheid kondigde eind vorig jaar aan 78,8 miljoen euro te investeren in kinderopvang. Goed nieuws, denk je dan. Maar het optimistische cijfer krijgt al gauw een wrang randje: 42,5 miljoen wordt besteed aan de commerciële opvang, die nu goed is voor zowat een derde van de opvang-plaatsen. En daar passen toch bedenkingen bij, vindt Fatiha Dahmani, die namens de LBC-NVK de kinderopvangsector opvolgt.

© F

OtO:

DAN

iëL

ryS

or-feb09.indd 12 02-02-2009 12:01:35


dOssieR wOOn-weRkveRkeeRons recht | 113de jaargang | FeBrUArI 2009

wOOn-weRkveRkeeR

© F

OtO:

DAN

iëL

ryS

or-feb09.indd 13 02-02-2009 12:01:37



Ivo verreyt

Een werknemer gaat naar zijn werk met eigen vervoer of met trein, tram of bus. In principe moet de werknemer zelf op-draaien voor de kosten van dit vervoer. Maar soms moet de werkgever volledig of gedeeltelijk bijdragen tot de kosten.

Als de werknemer bijvoorbeeld een trein-kaart van de NMBS of een bus- of tram-

abonnement van De Lijn of de MIVB koopt, moet de werkgever een deel van deze kosten betalen. In nogal wat paritaire comités en ondernemingen zijn bovendien afspraken ge-maakt die de werkgeverstussenkomst voor woon-werkverkeer uitbreiden naar werknemers die met de eigen auto, fiets of motorfiets naar het werk gaan.Voor men zich de vraag stelt hoeveel de werk-gever eventueel moet bijdragen tot de kosten voor woon-werkverkeer, zal men eerst moeten nagaan of, en zo ja welke sectorale of onderne-mingsakkoorden er zijn over de verplaatsings-kosten bij woon-werkverkeer. In dit dossier bespreken we eerst de regels die gelden voor werknemers waarvoor er géén sectorale of on-dernemingsafspraken bestaan. We geven ook een overzicht van de sectorale afspraken waar-bij de LBC-NVK betrokken is. Ten slotte geven we een overzicht van de nieuwe bedragen voor de werkgeverstussenkomst in de treinkaarten vanaf 1 februari 2009.

algemene regelingDe algemene regeling vinden we terug in de cao 19ter van de Nationale Arbeidsraad. Deze cao is er voor alle werknemers waarvoor geen afwijkende (en voordeligere) collectieve sec-torale of ondernemingsakkoorden gelden. Het akkoord bepaalt enkel dat de werkgever verplicht is tussenbeide te komen in de ver-plaatsingskosten van de werknemer als deze het openbaar vervoer gebruikt. Naargelang het geval geldt deze regeling dus enkel als de werk-nemer zich daadwerkelijk naar zijn werk ver-plaatst per trein, met de bus, tram of metro, of met een combinatie van deze openbare ver-voermiddelen. Bovendien moet de afgelegde afstand voor andere vervoermiddelen dan de trein minstens vijf kilometer bedragen voor er recht is op een terugbetaling. In tabel 1 vindt u een overzicht van de paritaire comités die de minimumafstand van vijf kilometer verminder-den of afschaften.

gratis via de nmbs?Voor werkgevers uit de zogenaamde ‘private’ sector (de ondernemingen die onder het toe-passingsgebied van de cao-wet van 5 decem-ber 1968 vallen) is het mogelijk een regeling te ©

FOt

O: D

ANië

L ry

S

or-feb09.indd 14 02-02-2009 12:01:38


wie betaalt de veerman?treffen waardoor hun werknemers niets moe-ten betalen als zij met de trein van en naar het werk rijden. De nieuwe regeling gebeurt op aanvraag van de werkgever via het afsluiten van een ‘derdebetalercontract’ met de NMBS. De werkgever beslist zelf of hij aan dit systeem wil meedoen.Via een derdebetalercontract betaalt de werk-gever 80 procent van de treinkaart in tweede klas aan de NMBS; de (federale) overheid past het verschil bij. Op het webadres http://www.b-rail.be/nat/N/enterprises/commuter/index.php wordt de derdebetalersregeling verder toege-licht.Wanneer een werknemer het gebruik van de trein combineert met de Brusselse trams, me-tro of bussen van de MIVB, kan dezelfde der-debetalersregeling toegepast worden. Voor trajecten van De Lijn (Vlaanderen) of de TEC (Wallonië) is er geen tegemoetkoming van de federale overheid. In dit laatste geval zal er dus enkel voor het deel van de verplaatsing met de trein een tegemoetkoming zijn. De werkge-ver kan wel vrij beslissen om ook dit deel nog ten laste te nemen. Hetzelfde geldt eventueel voor het prijsverschil tussen eerste en tweede klas in de trein.

met de treinWerknemers waarvoor de werkgever geen derdebetalersovereenkomst met de NMBS af-sloot, hebben via de cao 19ter toch recht op terugbetaling van een deel van de kosten die zij moeten maken als zij een treinkaart kopen.Al in 1962 werden werkgevers verplicht tus-senbeide te komen als hun werknemers een ‘sociaal abonnement’ kochten. Sinds 1991 ge-bruikt de NMBS een nieuw type abonnement, de treinkaart. Die kaart verving de vroegere sociale en gewone abonnementen. Wanneer de werknemer gebruik maakt van door de NMBS georganiseerd vervoer, zal de werkge-ver bijdragen in de prijs van deze treinkaart. De tegemoetkoming van de werkgever staat in tabellen die elk jaar opnieuw bekendgemaakt worden. De tabellen die vanaf 1 februari 2009 gebruikt worden, vindt u in bijlage achteraan dit artikel.De bijdrage van de werkgever is dus een per-centage van de kostprijs van de treinkaart.

Naargelang het type treinkaart waarmee de werknemer zich verplaatst, varieert ook de werkgeversbijdrage (per week, per maand, per 3 maanden of per jaar). De bijdrage hangt ook af van het aantal kilometers. De tabel vertrekt van de afstand van een enkele reis, maar de ta-rieven gelden voor de heen- en terugreis. Om de tegemoetkoming te berekenen moet men dus vertrekken van het aantal kilometer voor een enkele reis. Het daarbij horende bedrag geeft dan de kostprijs en werkgeversbijdrage aan voor de heen- en terugreis.Voor deeltijdse werknemers bestaat sinds 1 fe-bruari 1996 nog een afzonderlijke treinkaart, de Railflex-kaart of ‘treinkaart voor deeltijds werkenden’. Met die Railflex-kaart kunnen werknemers die zich niet elke dag verplaat-sen, zoals mensen met een deeltijds contract, vijf identieke heen- en terugreizen maken. Die kaart staat ook op naam en bevat een valide-ringsbiljet voor 10 reizen, dus vijf keer heen en vijf keer terug. Ook voor deze treinkaart zal de werkgever een financiële bijdrage leveren.

bus, tram, metroAls de werknemer zich met andere vormen van openbaar vervoer dan de trein verplaatst, voorziet de cao 19ter voor de werkgever ver-schillende mogelijkheden om bij te dragen tot de vervoerkosten.Als de prijs van het vervoer in verhouding staat tot de afgelegde afstand, dan is de tegemoet-koming van de werkgever gelijk aan de prijs van de tegemoetkoming van de werkgever in de treinkaart voor de overeenstemmende afstand (zie tabel in bijlage). Maar de tussenkomst van de werkgever op basis van deze tabel mag niet meer bedragen dan 60 procent van de werke-lijke kosten die de werknemer betaalde. Men zal dus de werkelijke vervoerskosten aan 60 procent vergelijken met de prijs van de tege-moetkoming in de treinkaart. De werkgevers-tegemoetkoming zal dan beperkt worden tot het laagste van deze twee bedragen.Tegenwoordig wordt deze regeling niet zo vaak meer toegepast. Bij de meeste vervoersmaat-schappijen zijn de vervoerskosten immers vast, ongeacht de afstand (bijvoorbeeld bij de Buz-zy Pazz voor -25 jarigen of de Omnipas van De Lijn). In dat geval zal de tegemoetkoming van

de werkgever forfaitair vastgesteld worden op 60 procent van de prijs die door de werknemer effectief betaald is.

combinatie van openbare vervoermiddelenAls de werknemer de trein combineert met één of meerdere andere openbare vervoermidde-len, kan het zijn dat er slechts één enkel reis-bewijs afgeleverd wordt. Dit reisbewijs dekt dus de volledige afstand, en de bijdrage van de werkgever zal dan overeenkomen met de tege-moetkoming voorzien voor de treinkaart voor deze volledige afstand. Wanneer iemand een gecombineerd abonne-ment NMBS - De Lijn heeft, is sinds 1 juli 2002 door het KB van 26 november 2002 een aan-vullende werkgeverstegemoetkoming bovenop de treinkaart verschuldigd. Het huidig bedrag van deze tegemoetkoming vindt u in tabel 1.Als het reisbewijs is opgedeeld per vervoermid-del of als de werknemer per vervoermiddel een ander reisbewijs heeft, dan voorziet de cao 19ter dat er per vervoermiddel een tegemoet-koming berekend moet worden volgens al de hierboven uitgelegde regels. De werkgeverste-gemoetkoming is dan de optelsom van elke apart berekende bijdrage.

terugbetaling door de werkgeverElke maand betaalt de werkgever de tege-moetkoming in de maandelijkse abonnemen-ten. Voor werknemers die meer dan eens per maand betaald worden (en die eventueel met weekkaarten reizen) kan de terugbetaling bij de gewoonlijke uitbetaling van het loon gebeu-ren. De werknemer die de terugbetaling door zijn werkgever wenst, moet ofwel zijn reisbe-wijzen of abonnement tonen, ofwel een attest van de NMBS op naam, of een door hem on-dertekende verklaring dat hij regelmatig een openbaar vervoermiddel (bus, metro of tram) gebruikt voor een afstand van minstens vijf kilometer. Indien mogelijk zal dit laatste at-test het werkelijk afgelegde aantal kilometers vermelden. Als de situatie verandert, moet de werknemer zijn werkgever hiervan zo snel mo-gelijk op de hoogte brengen. Uiteraard mag de werkgever altijd de echtheid van deze verkla-ring controleren.Er is geen duidelijkheid, noch in de wetgeving, noch in de rechtspraak, of de tegemoetko-ming van de werkgever mag afhangen van de werkelijk gepresteerde dagen. Maar één zaak is duidelijk: als de werknemer een treinkaart of abonnement gebruikt, moet de werkgever de tegemoetkoming volledig betalen voor de looptijd van dit abonnement, ongeacht de

Tabel 1. combinatie openbare vervoermiddelenLeeftijd werknemer Werkgeverstegemoetkoming voor de volgende abonnementen wekelijks maandelijks driemaandelijks jaarlijks-25 jaar 7 2,00 7 6,40 7 17,60 7 45,0025 tot 59 jaar 7 3,00 7 10,00 7 27,50 7 73,0060 tot 64 jaar 7 2,50 7 8,30 7 22,70 7 60,00

or-feb09.indd 15 02-02-2009 12:01:39


eventuele schorsingen die er kun-nen optreden en die uiteraard niet voorzien kunnen worden op het moment dat de werknemer zijn treinkaart of abonnement be-taalde. De werkelijke kosten die de werknemer voor zijn vervoer maakte, moeten dus ook (gedeel-telijk) terugbetaald worden. We trekken de redenering door: als de werknemer zich met zijn eigen auto verplaatst, en de werkgever op basis van een akkoord hiervoor ook een tegemoetkoming betaalt, moet er voor de niet gewerkte da-gen geen tegemoetkoming betaald worden. Kosten die de werknemer niet maakte, moeten niet terugbe-taald worden.

deeltijdse werknemersDeeltijdse werknemers hebben tegen exact dezelfde voorwaar-den recht op terugbetaling van hun vervoerskosten als voltijdse werknemers. De werkgever mag dus nooit de tegemoetkoming die hij normaal moet betalen a rato de tewerkstellingsbreuk vermin-deren. Deeltijdse werknemers die zich niet alle dagen verplaatsen, kunnen de ‘Railflex’-treinkaarten gebruiken. Hiervoor zijn ook te-rugbetalingtarieven voorzien (zie tabel in bijlage). Een bijzonder probleem ontstaat

als een deeltijdse werknemer ver-schillende werkgevers heeft, maar voor de verplaatsing naar deze werkgevers hetzelfde traject of een gedeeltelijk samenvallend traject gebruikt. De Nationale Arbeids-raad beveelt voor deze situaties aan dat elke werkgever het deel van de totale werkgeverstege-moetkoming voor zijn rekening neemt, a rato de arbeidsduur bij elk van de werkgevers. Bovendien mag de tegemoetkoming in dat geval niet meer bedragen dan het bedrag dat elke werkgever zou moeten betalen als de werkne-mer alleen bij hem zou werken. De werknemer moet aan elk van zijn werkgevers de bewijzen bezorgen die nodig zijn voor de tegemoet-koming.

sectorale afwijkingenAls er in het paritair comité waar-onder de werkgever valt geen af-wijkende regelingen bij cao zijn overeengekomen of als het pari-tair comité niet werkt (bijvoor-beeld PC 200), dan gelden al de hierboven vermelde regels. Toch zijn in heel wat PC’s afwijkingen afgesproken in cao’s. In de tabel-

Tabel 2. paritaire comités waar de minimumafstand van 5 km bij een ander openbaar vervoermiddel dan de trein verminderd of afgeschaft werd

Pc 201 Zelfstandige kleinhandel Minimumafstand 2 km

Pc 202 Kleinhandel in voedingswaren Minimumafstand 2 km

Pc 202.01 Subcomité voor de middelgrote levensmiddelenbedrijven Minimumafstand 2 km

Pc 209 Metaalfabrikatennijverheid Geen minimum

Pc 211 Petroleumnijverheid en -handel Minimumafstand 1 km

Pc 218 Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor bedienden Minimumafstand 3 km

Pc 219 Erkende controleorganismen Geen minimum

Pc 221 Papiernijverheid Minimumafstand 1 km

Pc 222 Papier- en kartonbewerking Minimumafstand 3 km

Pc 224 Non-ferro Minimumafstand 3 km

Pc 226 internationale handel, het vervoer en aanverwante bedrijfstakken Minimumafstand 1 km

Pc 303.03 Exploitatie bioscoopzalen Minimumafstand 1 km

Pc 306 Verzekeringen Minimumafstand 2 km

Pc 308 Spaarbanken Minimumafstand 2 km

Pc 310 Banken Minimumafstand 2 km

Pc 311 Grote kleinhandelszaken Minimumafstand 2 km

Pc 312 Warenhuizen Minimumafstand 2 km

Pc 320 Begrafenisondernemingen Minimumafstand 4 km

Pc 321 Groothandelaars-verdelers in geneesmiddelen Minimumafstand 4 km

Pc 322 Uitzendarbeid en buurtdiensten Minimumafstand 2 km

Pc 329 Socio-culturele sector Minimumafstand 3 km

Pc 330 Gezondheidsdiensten Minimumafstand 4 km

Pc 331 Vlaamse welzijns- en gezondheidssector Minimumafstand 4 km

Tabel 3. paritaire comités waar de tegemoetkoming door de werkgever verhoogd werd

PArItAIr comIté GewIJzIGDe voorwAArDe

Pc 202 Kleinhandel in voedingswaren 66% van de treinkaart

Pc 210 iJzernijverheid 100% van de treinkaart

Pc 211 Petroleumnijverheid en -handel 100% van de treinkaart

Pc 214 textiel en breiwerk 100% voor bedienden die met overbruggingsploegen werken – 64,9% voor de anderen

Pc 215 Kleding en confectie Aanvullende vergoeding (7 0,2479) per gepresteerde dag

Pc 221 Papiernijverheid 80% van de treinkaart

Pc 303.03 Bioscoopzalen 100% van de treinkaart

Pc 306 Verzekeringen 80% van de treinkaart

Pc 308 Spaarbanken 90% van de treinkaart

Pc 310 Banken 100% van de treinkaart

Pc 311 Grote kleinhandelszaken 66% van de treinkaart

Pc 312 Warenhuizen 66% van de treinkaart

Pc 313 Apothekers en tarificatiediensten 70% van de treinkaart


© F

OtO:

DAN

iëL

ryS

or-feb09.indd 16 02-02-2009 12:01:41


Tabel 4. uitbreiding van de werkgeverstegemoetkoming tot het gebruik van eigen voertuigen

PArItAIr comIté BIJkomenDe voorwAArDe

Pc 202 Kleinhandel in voedingswaren Minimumafstand 5 km

Pc 207 Scheikunde Minimumafstand 5 km, indien de bediende onmogelijk gebruik kan maken van het openbaar vervoer

Pc 209 Metaal Minimumafstand 1 km heen/terug

Pc 211 Petroleumnijverheid en –handel Geen minimum, 100% van de tegemoetkoming voor de trein per schijf van 5 km waarin de werkelijke afgelegde afstand gelegen is, voor het hogere bedrag.

Pc 214 textiel en breiwerk Minimumafstand 5 km

Pc 215 Kleding en confectie Minimumafstand 10 km (en met loongrens)

Pc 216 Notarisbedienden Minimumafstand 5 km, berekend per schijf van 5 km

Pc 217 Casinobedienden Minimumafstand 5 km

Pc 218 Aanvullend nationaal paritair comité Minimumafstand 3 km (en met loongrens)

Pc 219 Erkende controleorganismen Minimumafstand 500 m

Pc 220 Voedingsnijverheid Minimumafstand 5 km en met loongrens voor niet-FEViA, geen minimum en geen loongrens voor FEViA

Pc 221 Papiernijverheid Geen minimum

Pc 222 Papier- en kartonbewerking Minimumafstand 5 km

Pc 224 Non ferro Geen minimum, en met loongrens

Pc 226 internationale handel, vervoer en aanverwante bedrijfstakken Minimumafstand 1 km

Pc 303.02 Verdeling van film Geen minimum

Pc 303.03 Exploitatie van bioscoopzalen Minimumafstand 1 km

Pc 306 Verzekeringen Minimumafstand 2 km

Pc 308 Spaarbanken Geen minimum

Pc 310 Banken Verhoogde tussenkomst op treinkaart vanaf 7km

Pc 311 Grote kleinhandelszaken Minimumafstand 2 km

Pc 312 Warenhuizen Minimumafstand 2 km

Pc 313 Apotheken Minimumafstand 5 km

Pc 319 Opvoedingsinstellingen Minimumafstand 5 km

Pc 320 Begrafenisondernemingen Minimumafstand 5 km

Pc 321 Farmaceutische groothandel Minimumafstand 4 km en met loongrens

Pc 329 Socio-cultureel werk Minimumafstand 3 km

Pc 330 Gezondheidsdiensten Minimumafstand 4 km

Pc 331 Vlaamse welzijns- en gezondheidssector Minimumafstand 4 km

Voor meer details over de sectorale regelingen neemt men best contact op met het plaatselijk LBC-NVK-secretariaat.

len 2 en 3 geven we een overzicht van de sectorale afwijkingen in de paritaire comités die de LBC-NVK opvolgt. Voor meer details over de sectorale regelingen neemt men best contact op met het plaatse-lijke LBC-NVK-secretariaat.

gebruik eigen autoAls de werknemer voor zijn woon-werkverkeer gebruik maakt van zijn eigen auto, zal hij hiervoor van de werkgever geen tegemoetko-ming krijgen. Toch kan in sommi-ge gevallen de werkgever verplicht worden om tussenbeide te komen, ook als de werknemer geen gebruik maakt van het openbaar vervoer. Werkgever en werknemer kunnen bijvoorbeeld in hun arbeidsover-eenkomst afspreken dat de werk-gever een vergoeding betaalt voor het woon-werkverkeer, ongeacht de middelen waarmee de werkne-mer zich verplaatst. Ook kan een cao op het niveau van de onderne-ming zo’n tegemoetkoming mo-gelijk maken. Verder zijn in nogal wat paritaire comité’s hierover cao’s afgesloten. Op welke basis de terugbetaling dan gebeurt, zal afhangen van de inhoud van deze overeenkomsten. Meestal zal men de tegemoetkoming berekenen op basis van de werkelijk afgelegde kilometers, en dikwijls wordt hier-voor verwezen naar de werkgevers-tegemoetkoming in de prijs van de treinkaart (zie tabel in bijlage). In andere gevallen berekent men de tegemoetkoming dan weer op ba-sis van de kilometervergoeding die door de staat aan rijksambtena-ren toegekend wordt.Als de werknemer voor zijn woon-werkverkeer een bedrijfswagen ge-bruikt, dan is uiteraard geen werk-geverstegemoetkoming verschul-digd: de werknemer heeft immers geen kosten die de werkgever kan terugbetalen.In tabel 4 staat een overzicht van de paritaire comités die de LBC-NVK opvolgt en waar ook voor het vervoer met de eigen auto een te-gemoetkoming voorzien wordt.

Voor meer details over de secto-rale regelingen neemt men best contact op met het plaatselijke LBC-NVK-secretariaat.

met de fiets naar het werkAls de werknemer met de f iets naar het werk gaat, is de werkge-verstussenkomst niet verplicht. Nochtans wil men deze wijze van woon-werkverkeer wel degelijk promoten, bijvoorbeeld om het milieu te ontzien en de gezond-heid te stimuleren. Daarom wor-den in heel wat paritaire comités en ondernemingen overeenkom-sten afgesloten die ook een werk-geverstegemoetkoming voorzien voor werknemers die naar hun werk f ietsen. Het bedrag en de voorwaarden worden in de over-eenkomsten zelf bepaald, maar dikwijls wordt verwezen naar de maximumbedragen per kilometer die de RSZ en de fiscus hanteren om de tegemoetkoming niet te onderwerpen aan bijdragen en belastingen (zie hierna).In tabel 5 staat een overzicht van de paritaire comités die de LBC-NVK opvolgt en waar voor het ver-voer met de fiets een aparte tege-moetkoming voorzien is.

werkgevers-bijdrage: fiscaal en parafiscaalsociale zekerheidOp de verplichte werkgevers-tegemoetkoming wanneer de werknemer het openbaar vervoer gebruikt, worden geen socialeze-kerheidsbijdragen afgehouden. Wanneer de werknemer zijn eigen auto gebruikt voor het woon-werkverkeer, zijn evenmin sociale bijdragen verschuldigd. Maar let op: als de door de werkgever be-taalde som overdreven hoog is, zal de RSZ dit beschouwen als een verdoken loon. De tegemoetko-mingen zullen dan aan de werk-gevers- en werknemersbijdragen onderworpen worden.Het gebruik van een bedrijfsvoer-tuig voor woon-werkverkeer is sinds 1997 geen aanleiding om sociale bijdragen in te houden, maar de werkgever moet wel een

or-feb09.indd 17 02-02-2009 12:01:42


solidariteitsbijdrage betalen aan de RSZ die vanaf 1 januari 2005 berekend wordt op basis van de CO

2-uitstoot van de wagen.

Voor de fietsvergoeding zijn geen sociale bij-dragen voorzien als ze maximaal 0,15 euro per kilometer bedraagt. Als de werkgever meer dan 0,15 euro per kilometer betaalt, dan zijn er bij-dragen verschuldigd op het deel dat deze som overschrijdt.

fiscaalTegemoetkomingen van de werkgever in het woon-werkverkeer van werknemers kunnen vrijgesteld worden van inkomstenbelasting. Deze fiscale vrijstelling is er alleen voor werk-nemers die in hun belastingaangifte gebruik maken van de forfaitaire beroepskosten. Als de werknemer ervoor kiest om zijn werkelijke be-roepskosten aan te geven, dan zal de werkge-versbijdrage beschouwd worden als belastbaar beroepsinkomen.Wanneer de werknemer gebruik maakt van het openbaar vervoer (met of zonder abon-nement, op regelmatige of onregelmatige ba-

sis), is er een vrijstelling van belastingen op het totale bedrag van de werkgeverstegemoetko-ming voor de verplaatsingen met het openbaar vervoer. Deze tegemoetkoming mag wel niet groter zijn dan de werkelijke kostprijs die de werknemer betaalde.Als de werknemer gebruik maakt van gemeen-schappelijk werknemersvervoer dat door de werkgever of een groep van werkgevers wordt georganiseerd, dan is de werkgeverstegemoet-koming vrijgesteld tot een bedrag dat over-eenstemt met maximaal de prijs van een trein-kaart eerste klasse voor de afgelegde afstand. Gebruikt de werknemer zijn eigen auto voor het woon-werkverkeer, dan zal de tegemoetko-ming die de werkgever hiervoor betaalt vrijge-steld zijn met een beperking tot 170 euro per jaar voor inkomsten 2008, aanslagjaar 2009. Dit bedrag wordt opgetrokken tot 350 euro per jaar voor de inkomsten van 2009, aanslag-jaar 2010.Fietsende werknemers die een fietsvergoeding krijgen van hun werkgever, moeten hierop geen belasting betalen als de vergoeding niet meer

bedraagt dan 0,15 euro per kilometer. Betaalt de werkgever meer, dan zal het bedrag boven de 0,15 euro per kilometer als belastbaar inko-men beschouwd worden.Als de werknemer verschillende vervoermid-delen combineert, dan zal de vrijstelling per vervoermiddel apart bepaald worden volgens deze regels.Voor meer details verwijzen we naar de Be-lastinggids die de LBC-NVK jaarlijks uitgeeft. Hierin wordt dieper ingegaan op specifieke situaties, zoals de aangifte van de werkgever-stegemoetkoming op de fiscale fiche 281.10 en de belastingaangifte. In deze gids komen nog andere thema’s aan bod: carpooling, de fis-cale raming van de bedrijfswagen en de vrijstel-ling voor de extra verplaatsingsvergoeding die een werkgever betaalt wanneer een werknemer extra verplaatsingskosten heeft als gevolg van een verplaatsing van de exploitatiezetel van het bedrijf. n

Tabel 5. fietsvergoeding

PArItAIr comIté BeDrAG en eventUele voorwAArDen

Pc 201 Zelfstandige kleinhandel 7 0,10 per km tot max. 20 km

Pc 202 Kleinhandel in voedingswaren 7 0,10 per km

Pc 202.01 Middelgrote levensmiddelenbedrijven 7 0,10 per km tot max. 20 km

Pc 209 Metaal Volgens tabel in cao per km, minimum 1 km

Pc 211 Petroleumnijverheid en -handel Zelfde vergoeding als eigen vervoer (zie aldaar: 100% treinkaart per schijf van 5 km)

Pc 214 textiel en breiwerk 7 0,15 per km

Pc 219 Erkende controleorganismen Volgens tabel treinkaart

Pc 220 Voedingsnijverheid treinkaart +25%, met minstens 7 0,1653 per km vanaf 1 km

Pc 224 Non ferro 140% treinkaart vanaf 3 km, forfait onder de 3 km

Pc 308 Spaarbanken 90% treinkaart (geldt ook voor voetgangers!)

Pc 311 Grote kleinhandelszaken 7 0,10 per km

Pc 312 Warenhuizen 7 0,10 per km

Pc 313 Apotheken 60 % treinkaart tot max. 10 km

Pc 320 Begrafenisondernemingen 7 0,15 per km

Pc 321 Farmaceutische groothandel 7 0,10 per km vanaf 4 km

Pc 322 Uitzendarbeid Zoals werkgeverstussenkomst op treinkaart

Voor meer details over de sectorale regelingen neemt men best contact op met het plaatselijk LBC-NVK-secretariaat.


© F

OtO:

DAN

iëL

ryS

or-feb09.indd 18 02-02-2009 12:01:44


1

1 23456789101112131415161718192021222324252627282930

31-3334-3637-3940-4243-4546-4849-5152-5455-5758-6061-6566-7071-7576-8081-8586-9091-95

96-100101-105

2

9,409,409,4010,2011,0011,7012,4013,1013,8014,5015,2015,9016,6017,3018,0018,7019,4020,1020,9021,6022,3023,0023,7024,4025,0026,0026,5027,0028,0028,5029,5031,5033,0035,0036,5038,5040,0041,5042,5044,0045,5047,5049,5052,0054,0056,0058,0060,0062,00

3

4,30 4,80 5,30 5,70 6,20 6,60 6,90 7,30 7,70 8,10 8,60 9,00 9,40 9,80 10,20 10,70 11,10 11,50 12,00 12,40 12,80 13,20 13,70 14,10 14,40 15,00 15,30 15,60 16,20 16,50 17,20 18,60 19,70 21,00 22,20 23,60 24,70 25,50 26,50 27,50 28,50 30,00 31,00 33,00 34,00 35,50 37,00 38,00 39,50

106-110111-115116-120121-125126-130131-135136-140141-145146-150151-155156-160161-165166-170171-175176-180181-185186-190191-195196-200

1

1 2345678910111213141516171819202122232425262728

64,0066,0068,0070,0072,0074,0076,0078,0081,0082,0084,0086,0088,0091,0093,0095,0097,0099,00101,00

2

31,0031,0031,0034,0036,5039,0041,5043,5046,0048,5051,0053,0055,0058,0060,0062,0065,0067,0070,0072,0074,0077,0079,0081,0084,0086,0088,0091,00

41,00 42,50 44,00 45,00 46,50 48,00 49,00 51,00 53,00 53,00 55,00 56,00 57,00 59,00 60,00 62,00 63,00 64,00 66,00

3

14,30 16,00 17,40 19,00 20,40 21,80 23,20 24,40 26,00 27,00 29,00 30,00 31,00 33,00 34,00 35,50 37,00 38,00 40,00 41,00 42,50 44,00 45,50 46,50 48,50 49,50 51,00 53,00

2930

31-3334-3637-3940-4243-4546-4849-5152-5455-5758-6061-6566-7071-7576-8081-8586-9091-95

96-100101-105106-110111-115116-120121-125126-130131-135136-140141-145146-150151-155156-160

93,0095,0099,00105,00111,00116,00122,00128,00134,00138,00142,00146,00151,00158,00165,00172,00179,00186,00192,00199,00206,00213,00220,00227,00233,00240,00247,00254,00261,00270,00274,00281,00

54,00 55,00 58,00 62,00 66,00 70,00 74,00 78,00 83,00 86,00 88,00 91,00 94,00 99,00 104,00 108,00 113,00 118,00 122,00 127,00 132,00 137,00 141,00 146,00 150,00 155,00 160,00 165,00 169,00 175,00 178,00 182,00

161-165166-170171-175176-180181-185186-190191-195196-200

1

1 23456789101112131415161718

288,00295,00302,00309,00315,00322,00329,00336,00

2

87,0087,0087,0095,00103,00109,00116,00122,00129,00136,00142,00149,00155,00162,00168,00175,00181,00188,00

187,00 191,00 196,00 201,00 204,00 209,00 214,00 218,00

3

40,50 45,00 48,50 53,00 58,00 61,00 65,00 68,00 72,00 76,00 80,00 84,00 88,00 92,00 95,00 100,00 103,00 107,00

werkgeverstussenkomst in treinkaart 1 afstand

2 pRijs vanaf 1/2/20093 weRkgeveRsbijdRage vanaf 1/2/2009

weektReinkaaRt (*)

maandtReinkaaRt (*)

tReinkaaRt vOOR 3 maanden (*)

© F

OtO:

DAN

iëL

ryS

© F

OtO:

DAN

iëL

ryS

or-feb09.indd 19 02-02-2009 12:01:47



192021222324252627282930

31-3334-3637-3940-4243-4546-4849-5152-5455-5758-6061-6566-7071-7576-8081-8586-9091-95

96-100101-105106-110111-115116-120121-125126-130131-135136-140141-145146-150151-155156-160161-165166-170171-175176-180181-185186-190191-195196-200

1

1 234567

195,00201,00208,00214,00221,00227,00234,00241,00247,00254,00260,00267,00278,00294,00310,00326,00342,00358,00374,00386,00397,00409,00424,00443,00462,00481,00500,00520,00539,00558,00577,00596,00615,00634,00654,00673,00692,00711,00730,00757,00768,00787,00807,00826,00845,00864,00883,00902,00921,00940,00

2

312,00312,00312,00339,00367,00390,00414,00

112,00 115,00 119,00 123,00 127,00 131,00 135,00 139,00 143,00 147,00 150,00 154,00 162,00 173,00 185,00 196,00 208,00 219,00 231,00 239,00 246,00 255,00 265,00 278,00 291,00 303,00 317,00 330,00 343,00 355,00 369,00 382,00 395,00 409,00 422,00 435,00 448,00 461,00 473,00 491,00 498,00 511,00 524,00 536,00 548,00 561,00 573,00 585,00 598,00 610,00

3

144,00 159,00 175,00 190,00 206,00 218,00 232,00

89101112131415161718192021222324252627282930

31-3334-3637-3940-4243-4546-4849-5152-5455-5758-6061-6566-7071-7576-8081-8586-9091-95

96-100101-105106-110111-115116-120121-125126-130131-135136-140141-145146-150151-155156-160161-165166-170171-175176-180181-185186-190191-195196-200

437,00461,00484,00507,00531,00554,00578,00601,00625,00648,00672,00695,00718,00742,00765,00789,00812,00836,00859,00883,00906,00930,00953,00991,00

1.049,001.106,001.164,001.222,001.279,001.337,001.378,001.419,001.460,001.514,001.583,001.651,001.719,001.787,001.856,001.924,001.992,002.061,002.129,002.197,002.266,002.334,002.402,002.471,002.539,002.607,002.703,002.744,002.812,002.880,002.949,003.017,003.085,003.154,003.222,003.290,003.359,00

245,00 258,00 271,00 286,00 299,00 315,00 328,00 341,00 356,00 369,00 383,00 398,00 411,00 424,00 439,00 454,00 468,00 482,00 497,00 510,00 524,00 538,00 551,00 577,00 619,00 659,00 700,00 743,00 783,00 825,00 854,00 880,00 911,00 945,00 993,00 1038,00 1083,00 1131,00 1177,00 1226,00 1269,00 1317,00 1365,00 1410,00 1462,00 1505,00 1552,00 1601,00 1645,00 1689,00 1754,00 1781,00 1825,00 1869,00 1914,00 1958,00 2002,00 2047,00 2091,00 2135,00 2180,00

1

123456789101112131415161718192021222324252627282930

31-3334-3637-39

2

10,3010,3010,3012,0013,3014,3015,3016,1016,8017,5018,2018,8019,5020,1020,7021,3021,9022,5023,1023,7024,3024,9025,5026,0026,5027,5028,0028,5029,0029,5030,5032,5034,00

3

--

5,80 6,70 7,40 8,00 8,60 9,00 9,40 9,80 10,30 10,60 11,10 11,40 11,80 12,10 12,50 12,80 13,20 13,60 13,90 14,30 14,70 15,00 15,30 15,90 16,20 16,50 16,80 17,10 17,80 19,20 20,30

40-4243-4546-4849-5152-5455-5758-6061-6566-7071-7576-8081-8586-9091-95

96-100101-105106-110111-115116-120121-125126-130131-135136-140141-145146-150151-155156-160161-165166-170171-175176-180181-185186-190191-195196-200

36,0037,5039,0041,0042,5044,0045,5047,5050,0053,0055,0058,0060,0062,0065,0067,0069,0071,0073,0076,0078,0080,0081,0083,0086,00

----------

21,60 22,80 23,90 25,50 26,50 27,50 28,50 29,50 31,50 33,50 34,50 36,50 38,00 39,50 41,50 43,00 44,00 45,50 47,00 49,00 50,00 52,00 52,00 54,00 56,00

----------

tReinkaaRt vOOR 12 maanden (*)

tReinkaaRt vOOR deeltijds weRkenden (*)

(*) Eveneens geldig voor treinkaarten in gemengd verkeer NMBS/tEC.Bij het ter perse gaan waren de terugbetalingstarieven nog niet verschenen in het Belgisch Staatsblad.

© F

OtO:

DAN

iëL

ryS

or-feb09.indd 20 02-02-2009 12:01:49


DenIs BoUwen

“We beleven één van de drie of vier ergste crisissen in 200 jaar tijd. En het ergste moet nog komen.” Dat verklaart Frans Buelens van de Uni-versiteit Antwerpen. Vak-bondsvrouw Bernadette Ségol (UNI-Europa) spreekt van ‘de implosie van het financi-eel kapitalisme’. “Ondanks alle reële miserie moeten de vakbonden op alle niveaus de crisis tot een voordeel ombui-gen”, pleit de felle Française.

Buelens en Ségol werkten mee aan een studiedag over de

economische crisis die de LBC-NVK in januari hield. Frans Bue-lens doet onderzoek bij het Stu-diecentrum voor Onderneming en Beurs (SCOB) van de UA. Ber-nadette Ségol is de secretaris van UNI-Europa, een Europese koe-pel waarvan ook de LBC-NVK lid is. Ook Stephen Bouquin sprak op de studiedag. Deze arbeidsso-cioloog werkt aan de Universiteit van Amiens.Het gaat niet goed met de econo-mie. Citigroup en Deutsche Bank kampen met financiële problemen. Veel bedrijven schrappen banen. De Europese autoverkoop zakte met 8 procent in 2008. In de VS krijgen de detailhandelsverkopen gevoelige klappen. En heel wat lan-den, waaronder België, zitten met serieuze begrotingstekorten.“In een kapitalistisch systeem zal je altijd crisissen hebben”, rela-tiveert Frans Buelens. “Tijdens de jaren 1980 waaide een sterke neoliberale wind. Ook in ons land werd het ‘volkskapitalisme’ aan-gemoedigd en werden mensen aangespoord om op de beurs te beleggen. Overheidsinterventie werd meer en meer taboe.”

schuldenbergIn Amerika pompte de centrale bank, de Federal Reserve, jaren aan een stuk goedkoop geld in de economie om de motor op gang te houden. De Amerikanen staken zich op grote schaal in de schulden. En de Amerikaanse bankiers kenden vlotjes kredieten

toe en verkochten hun leningen wereldwijd door. Veel kredieten toestaan was de boodschap want zo verdienden de bankiers hogere bonussen. “Jarenlang groeide de economie dus sterk door de mas-sale kredietverstrekking.”De voorbije jaren kochten veel banken ‘giftige producten’. Ris-kant dus. Rijke lieden verenigden zich in hefboomfondsen om lus-tig te speculeren. Landen als IJs-land en Hongarije waagden zich op financieel glad ijs. En ook pen-sioenfondsen toonden zich ijve-rige speculanten.“Ik zie de crisis niet zo vlug over-waaien”, zegt Buelens. “De reële economie zal nog zware klappen moeten incasseren. In tijden van onzekerheid trachten mensen zoveel mogelijk te sparen voor de toekomst.”Nu het minder goed gaat, kunnen landen in de verleiding komen om protectionistische maatregelen te nemen. “Maar protectionisme is kwalijk en dreigt de wereldhandel te doen verschrompelen.”

zotte speculatieStephen Bouquin stelt ‘de waan-zin van de speculatie’ aan de kaak. “In de jaren 1990 leefde de econo-mie op omdat de bevolking offers bracht. De winsten en dividenden veerden op. Er werd veel rijkdom opgestapeld zonder genoeg geld te herinvesteren in productie. Nog altijd is een aanzienlijk deel van de wereldbevolking verpauperd.”“De Wereldbank hoopt nu een re-gelrechte depressie te vermijden. Overheden pompen extra geld in de economie, trachten de con-sumptie aan te zwengelen en ‘so-cialiseren’ de verliezen. We bele-ven een ware systeemcrisis. Maar dat geeft ons ook de kans funda-menteel te discussiëren over de richting die we moeten inslaan.”In heel wat landen zie je hoe de overheid ‘het hachje van het systeem’ moet redden. “Nog

maar eens is bewezen dat we de overheid nodig hebben”, stelt Bouquin. “Zonder staat rest ons alleen de economische jungle. De crisis is een kans om de econo-mie grondig om te bouwen. Of die kans ook wordt benut, is een andere vraag. We moeten ons ook ‘s afvragen of sommige beurzen wel maatschappelijk nuttig zijn. Moeten we bepaalde casino’s niet gewoon afschaffen?”Een deel van de werkende bevol-king bezweek ook voor de sire-nenzang van de beurs. “Toch is dit niet de crisis van de vakbon-den”, dixit Bouquin. “Je kan niet beweren dat de lonen of sociale uitkeringen sterk stegen. Wie op de beurs speelt, moet wel beseffen dat er altijd iemand anders is die het kind van de rekening is.”

maatschappelijk belangDe socioloog vraagt zich af of de overheden in Europa niet ge-dwongen zullen worden opnieuw meer bedrijven te nationaliseren. “De vakbonden en de linkerzijde kunnen nu eisen dat het maat-schappelijk belang weer voorrang krijgt. Maar het neoliberalisme laat zich niet zomaar aan de kant schuiven.”“Als we een veel socialer Europa willen, moeten de vakbonden

misschien radicaler worden. De bonden kunnen ook proberen via de politiek hun sociale agenda door te drukken. Maar in de po-litiek is er veel populisme en ver-rechtsing.”“De politici weten best dat ze ern-stige blunders maakten”, onder-streept vakbondsvrouw Bernadet-te Ségol (UNI-Europa). “Heel wat politici vragen tegenwoordig zelfs raad aan de vakbonden. De me-dia, die vroeger vaak de bonden aanvielen, lijken ook een andere toon aan te slaan.”

duurzame economieUNI-Europa pleit voor een méér duurzame economie, met genoeg oog voor het milieu. In de financi-ele sector wil de vakbondskoepel mee nadenken over een betere controle van de spelers en over de vraag hoe je de verkoop van onbe-trouwbare financiële producten kan tegengaan.Uitgerekend nu moeten we aan-dringen op méér Europa, vindt de Française. “Via UNI-Europa kun-nen we invloed uitoefenen op de Europese instellingen. Zeker als we steun krijgen van de bonden in de lidstaten. Gelukkig zijn er in België sterke, goed georganiseer-de vakbonden die de politici niet kunnen negeren.” n

analyse

© F

OtO:

DAN

iëL

ryS

crisis: het moeilijkste moet nog komen

“Zonder overheid rest alleen economische jungle”

© F

OtO:

BEL

GA

or-feb09.indd 21 02-02-2009 12:01:51


AnnIck Aerts

Ananas uit costa rica, vergiftigde vrucht?

In Costa Rica wonen vijf miljoen mensen, onder wie 700.000 mi-granten; 76% van deze migranten komt uit Nicaragua. De belang-rijkste redenen om te migreren zijn de sociale status van de be-volking en het niveau van sociale zekerheid. Bovendien is er in de landbouw constant vraag naar werknemers. Ook in de bewa-kingssector en de informele sec-tor (bijvoorbeeld auto’s wassen of fi etsen oplappen) werken heel wat migranten. Sommige werkgevers trekken zelf naar de grens om te zoeken naar werknemers zonder papieren. Zulke werknemers bevinden zich in een kwetsbare positie en zijn makkelijker uit te buiten. Op de ananasplantages die kweken voor export, bestaat 60 procent van de werknemers uit migranten. De arbeidsomstandigheden zijn er zeer penibel. Werknemers verdie-nen er 45 tot 60 euro per week. Normaal gezien stopt de dag om 13.00u maar in het hoogseizoen werken de mensen vaak door tot ‘s avonds; het inpakpersoneel zelfs tot diep in de nacht. Vroeger mochten ze op de plan-tage wonen maar omdat de eige-naars hun landbouwgrond terug wilden, gooide men de huizen plat. Hun woningen liggen nu ver van hun werk. Sommige werkge-vers zorgen voor busvervoer maar veel werknemers moeten te voet naar het werk komen. Op de plan-tages zelf is er geen drinkwater. Bij warm weer storten geregeld werk-nemers in door uitdroging. Schei-

kundige producten worden dik-wijls gebruikt om de ananas voor export te kunnen verkopen. Slecht voor het milieu en voor de werkne-mers. Hoofdpijn, huid-, oog- en longirritaties en vruchtbaarheids-problemen komen vaak voor. Vakbonden proberen de werkne-mers te organiseren maar Costa Rica staat bekend om zijn agres-sieve anti-vakbondscultuur. Bo-vendien zijn migranten erg bang om teruggestuurd te worden naar hun thuisland. Werknemers die zich voor de vakbond willen inzetten, worden ontslagen en komen op een zwarte lijst die ge-deeld wordt met eigenaars van andere plantages. Bij vakbonden aankloppen ligt dan ook niet voor de hand. Maar de bonden geven de moed niet op en trachten de werknemers te informeren over hun rechten en plichten. Wil je een uitgebreid rapport lezen over migranten in Costa Rica? Surf dan naar www.ituc.org.

waar koop je schone kleren?

De Schoneklerencampagne is een platform van ngo’s, vakbonden, jeugdbewegingen en consumen-tenorganisaties. Het platform wil een ethische productie en con-sumptie bevorderen in de Belgi-sche kledingdistributie. De jong-ste 15 jaar lukte het om honderd-duizenden mensen – in België en andere landen – op de been te krijgen om modeketens en sport-merken op hun verantwoordelijk-heid te wijzen op het gebied van arbeidsomstandigheden en het respect voor de arbeidsrechten in hun bevoorradingsketens. Maar waar kan je nu die schone kleren kopen? Dat is niet zo sim-pel te beantwoorden. Geen enkele

kledingketen of merk heeft voor 100 procent vuile of schone kle-ding. Met steun van de Belgische over-heid liet de campagne in 2007 onderzoek doen bij 33 onderne-mingen die op de Belgische markt aanwezig zijn. Daaronder namen als C&A, E5, JBC, Nike en Zara. De 33 bedrijven zijn erg verschillend. Sportschoenen van Nike of ASICS worden alleen verkocht in winkels die een licentie hebben of via een circuit van zelfstandigen. De pro-ductie gebeurt vooral in China of Vietnam. Daar heb je vaak on-leefbare lonen, onzekere jobs en onderdrukking van vakbonden. Modeketens als Zara werken hele-maal anders. Zara kan erg snel op vragen van de markt inspelen en in twee weken tijd een nieuw pro-duct lanceren. Voor de productie van die nieuwe producten doet de keten een beroep op ateliers in Europa of in aangrenzende lan-den. Zara’s productie is voor 40 procent in handen van onderaan-nemers in lageloonlanden. In bijna alle 33 bedrijven voerde het management een gedragscode in voor de hele toeleveringsketen. In die gedragscodes wordt in di-verse bewoordingen over de lonen gesproken; 24 codes verwijzen naar het recht op collectieve on-derhandelingen en het recht op organisatie. De gedragscode geldt alleen voor iets meer dan de helft van de bedrijven in de contracten met leveranciers. Worden zulke codes echt bekend-gemaakt en nageleefd? Dat is zeer de vraag. Sommige bedrijven richtten daarom teams op die dit moeten controleren. Anderen maken gebruik van commerci-ele bedrijven. Uit het onderzoek is moeilijk af te leiden wat de inter-ne audits echt opleveren. In veel

bedrijven zijn er ook klachtenpro-cedures. Bij Springfield worden klachten opgevolgd door vak-bonden of de personeelsdienst, bij Mango door privé-auditors. Het spel wordt pas echt serieus gespeeld als een initiatief met al-lerlei belanghebbenden de nale-ving van de codes onafhankelijk

kan controleren. Bij weinig bedrijven is dit het geval. In het algemeen tonen de Bel-gische bedrijven een zwak

engagement. Meer info op www.schonekleren.be . Ons

Recht komt in een volgend num-mer terug op dit thema.

veel jobs weg in tsjechische autosector

De Tsjechische federatie van werkgevers uit de autosector schat dat tussen 2008 en begin dit jaar 10.000 jobs sneuvelden bij de bedrijven uit de branche. Momenteel werken er 128.000 mensen in de sector. De fi nanciële crisis weegt zwaar op de trots van de Tsjechische industrie en ex-port. Sinds geruime tijd klaagt de sector over de sterke Tsjechische munt en de hoge energieprijzen. Onderzoek wijst uit dat bedrij-ven niet op langere termijn willen plannen omdat er onzekerheid is over de deadline voor de invoe-ring van de euro. In oktober 2008 riepen de werkgevers samen met OSKOVO, de Tsjechische metaal-vakbond, de regering op om snel in te spelen op de economische re-cessie. Onrechtstreeks vroegen ze ook om strengere EU-milieunor-men niet om te zetten in natio-nale regels. Dit zou namelijk extra kosten voor de bedrijven creëren, luidde het. De werkgevers willen bij de collectieve onderhandelin-gen in 2009 liever geen loonsver-hogingen toestaan. De meningen over de toekomst van de sector verschillen. Sommi-gen denken dat de crisis vooral ef-fect zal hebben op toeleveranciers van de autofabrieken. Anderen voorspellen dat grote multina-tionals hun productie in Tsjechië zullen opdoeken om ze terug te brengen naar het land waar hun hoofdkwartier ligt. Optimisten beweren dan weer dat Tsjechië zijn voordelige positie kan behou-den. n

OveR de gRenzen

kundige producten worden dik-

bedrijven zijn er ook klachtenpro-cedures. Bij Springfield worden klachten opgevolgd door vak-bonden of de personeelsdienst, bij Mango door privé-auditors. Het spel wordt pas echt serieus gespeeld als een initiatief met al-lerlei belanghebbenden de nale-ving van de codes onafhankelijk

or-feb09.indd 22 02-02-2009 12:01:53


sAnDrA vercAmmen

Zich engageren bij de vakbond is niet zo vanzelfsprekend voor vrouwen. Hoeveel wordt er ook niet verwacht van vrouwen? Thuis en op het werk de boel draaiende houden, een goede moeder zijn, zorg dragen voor de familie. Toch zetten vele dui-zenden vakbondsvrouwen zich, samen met het ACV, elke dag in voor waardig werk. Het ACV is daar bijzonder trots op. Er is dan ook geen beter moment om alle vakbondsvrouwen voor hun engagement te danken dan op 8 maart, de Internationale Vrouwendag. Het ACV doet dat met een zoen. Voor alle ‘straffe madammen’ in de hele wereld.

vROuwendag

acv geeft zoen aan ‘straffe madammen’ met engagement

internationale vrouwendag op 8 maart

Een kledingwerkster in China verdient amper 5 eurocent per dag; om een jeansbroek

te kopen die ze zelf stikte, zou ze 700 uur moeten werken.

Overal ter wereld maken vrou-wen een vuist voor meer

rechtvaardigheid en gelijkheid. Want er is werk aan de winkel: 1,4 miljard mensen werken voor minder dan 1,50 euro per dag; 70 procent van alle armen zijn vrou-wen. Een kledingwerkster in Chi-na verdient amper 5 eurocent per dag; om een jeansbroek te kopen die ze zelf stikte, zou ze 700 uur moeten werken.Op 8 maart leggen we wereldwijd de vinger op de wonde. Het ACV komt dan op voor veiligheid en gezondheid op het werk, een be-tere afstemming van werk en ge-zin, een gelijk loon voor mannen en vrouwen en zwangerschaps-bescherming voor alle vrouwen. Kortom, voor gelijke kansen voor mannen én vrouwen wereldwijd.

verwenmomenten In tal van ACV-verbonden vinden op en rond 8 maart trefmomen-

ten plaats voor vrouwelijke mi-litanten. De datum van 8 maart wordt dankbaar aangegrepen om vakbondsvrouwen in de watten te leggen. De bijeenkomsten dienen ook om dieper in te gaan op de

lopende campagne waardig werk van vakbonden en ngo’s. Vrouwelijke militanten kunnen hun mening kwijt over hoe het op hun werkplek gesteld is met waar-dig werk. In welke mate is gelijk loon voor mannen en vrouwen al een feit? Hebben mannen en

vrouwen evenveel kans om vor-ming te volgen? Krijgt iedereen evenveel promotiekansen? Wat verstaan vrouwen persoonlijk on-der waardig werk? Bedoeling is zoveel mogelijk uitspraken en verhalen van vak-bondsvrouwen te verzamelen en solidariteitsacties uit te werken met vrouwen uit het Zuiden. We nemen al het materiaal mee en geven de campagne voor waardig werk een vrouwelijk tintje. Een mooie aanzet tot de volgende in-ternationale vrouwendag, editie 2010.

waardig werk?Ook bij ons is waardig werk nog niet overal werkelijkheid. Wist je bijvoorbeeld dat:- de loonkloof nog altijd niet is

weggewerkt? Het ACV roept maart uit tot maand van het ge-lijke loon (het januarinummer van Ons Recht berichtte al over

de loonkloof tussen mannen en vrouwen, nvdr)?

- vrouwen twee keer zo vaak als mannen in een tijdelijk dienst-verband werken? Dat geldt in het bijzonder vaak voor alleen-staande moeders;

- alleenstaande moeders in een heel kwetsbare positie zitten? Dat heeft te maken met het gebrek aan kinderopvang, de werkloosheidsval en het kost-winnersgezin;

- vrouwen na een periode van niet werken veel vaker terechtkomen in een deeltijdse job dan man-nen?

- vrouwen met kinderen min-der vaak aan het werk zijn dan mannen in dezelfde gezinssitu-atie? De man/vrouw-kloof is het grootst bij paren met 3 of meer kinderen. n

or-feb09.indd 23 02-02-2009 12:01:55


rIk vAn reeth

De petroleumsector onder-tekende eind november een overeenkomst met Wereldso-lidariteit en de Federatie voor Ontwikkelingssamenwerking (FOS). Internationale pro-jecten in Afrika en Latijns Amerika krijgen op grond van de sectorale cao voor 2007 en 2008 financiële steun. Het gaat om projecten die draaien rond energie en duurzame ontwikkeling.

In het voorjaar van 2007 zetten de vakbondsmilitanten van de petro-leumsector het eisenprogramma voor de sectoronderhandelingen op papier. Eén van de eisen was dat de sector internationale ont-wikkelingsprojecten moest steu-nen. Er zijn twee paritaire comi-tés, één voor arbeiders en één voor bedienden. Maar sinds een aantal jaar gebeuren de cao-onderhan-delingen gemeenschappelijk voor de twee pc’s. De LBC-NVK is een belangrijke speler in de sector.De onderhandelingen leverden voor de periode 2007-2008 een akkoord op dat 0,05 procent van de loonmassa reserveerde voor in-ternationale projecten op het vlak van energie. In klinkende munt uitgedrukt gaat het om 350.000 euro die de werknemers bijeen-brengen. De raad van bestuur van het Fonds voor Bestaanszeker-heid, waarin werknemers en werk-gevers paritair vertegenwoordigd zijn, kreeg de opdracht om de ge-plande ontwikkelingssamenwer-king verder in te vullen.

ngo’sBonden en werkgevers mikten op samenwerking met één of twee grote niet-gouvernementele orga-

nisaties (ngo’s) om de centen zo min mogelijk te versnipperen. Het Fonds zocht naar ngo’s die qua besteding van middelen en kwa-liteitscontrole onder toezicht van de Belgische overheid stonden.De centen uit de petroleumsec-tor gaan naar projecten op het vlak van energie, infrastructuur, drinkwatervoorziening, onder-wijs enzovoorts. Projecten die helpen de armoede terug te drin-gen. De mensen in ontwikkelings-landen hebben energie nodig als ze willen kans maken op waardig werk en een fatsoenlijk bestaan. De petroleumsector mikt ook op projecten die draaien rond duur-zame energie.Wereldsolidariteit, de ngo van de christelijke arbeidersbeweging, en het socialistisch geïnspireerde FOS kregen de vraag een samen-werkingsverband op te richten. Beide ngo’s moesten samen een dossier indienen bij het Fonds voor Bestaanszekerheid van de petroleumsector.

klemtonenDe ngo’s legden uit hoe zij een rol konden spelen op het vlak van energie en ontwikkelingssa-menwerking. Ze beschreven concrete projecten die in de komende twee jaar konden worden ondersteund. Het dossier gaf ook aan hoe Wereldsolidariteit en FOS het thema energie wilden integreren in hun toekom-stige activiteiten. De samenwerking met de petroleumsector geeft beide organisaties extra armslag. Voordien waren Wereldsolidariteit en FOS niet zo sterk bezig met (duurzame) energie. Alleen al door het dossier voor te bereiden nam de interesse voor het thema toe.

millenniumdoelstellingenWereldsolidariteit en FOS den-ken door hun samenwerking met de petroleumsector te kunnen helpen om de millenniumdoel-stellingen te verwezenlijken. Het ultieme doel is de armoede in de wereld te halveren tegen 2015. Wereldsolidariteit en FOS kozen ervoor de millenniumdoelstellin-gen ‘kritisch’ te onderschrijven. Velen in het Zuiden moeten het zonder elektriciteit, aardgas of stookolie stellen. Wie te arm is om energie te kopen, ligt niet wakker van de vraag waar er energie te vinden is die ecologisch verant-woord is. Ngo’s uit het Noorden kunnen mensen in ontwikke-lingslanden helpen kennis te ma-ken met alternatieve vormen van energievoorziening.Duurzame energie en duurzame ontwikkeling gaan hand in hand.

ResultatenBeide organisaties willen in sa-menwerking met de werknemers van de petroleumsector een aan-tal resultaten bereiken. Om te beginnen moet duurzame energie geïntegreerd worden in

de projecten van partners in het Zuiden; het moet een vanzelfspre-kend onderdeel worden van hun duurzame ontwikkeling. Elk pro-ject gaat gepaard met vorming, opleiding, voorlichting. Bedoe-ling is mensen meer mogelijkhe-den te geven en ze anders te laten denken.De ngo’s willen hun partners in de diverse landen ervan overtui-gen dat duurzame energie belang-rijk is in het kader van duurzame ontwikkeling. Bij de Belgische ontwikkelingssamenwerking en andere ngo’s hopen ze de interes-se voor duurzame energie aan te wakkeren.De gesteunde projecten moeten ook resulteren in een beter leven voor mensen in het Zuiden. Ener-gie is een basisbehoefte, duur-zame energie is een garantie voor de toekomst. Als er energievoor-ziening is, kunnen mensen zelf inkomsten realiseren en werk ma-ken van sociale bescherming.De werknemers van de petrole-umsector willen niet alleen dat Wereldsolidariteit en FOS meer armslag krijgen, maar ook dat vrouwen en mannen uit het Zui-

den een beter leven krijgen en een betere toekomst kunnen geven aan hun kinderen. De bonden ho-pen dat ze de inspanningen voor het Zuiden kunnen voortzetten in de sectorale cao voor 2009-2010.

In 2008 en 2009 gaat er steun naar projecten in El Salvador (groene energie uit suikerrietaf-val), Bolivia (zonne-energie), Mozambique (biodiesel), Togo (energie voor een opleidings-centrum voor laaggeschoolden), Benin (productie van palmolie en economische projecten van vrouwen)en Mali (economische projecten van vrouwen). n

inteRnatiOnaal

werknemers petroleumsector steunen projecten in het zuiden

Samenwerking met Wereldsolidariteit en FOS

or-feb09.indd 24 02-02-2009 12:01:56


??

renIlDe De BUsschoP

Het Vlaamse Gewest maakt sinds en-kele jaren gebruik van de mogelijkheid om kortingen op de personenbelasting toe te staan. Die ‘Vlaamse jobkorting’ wordt nu uitgebreid.

Vanaf het aanslagjaar 2010 (inkomsten van 2009) zullen alle inwoners van het Vlaamse Gewest die aan de personenbelasting on-derworpen zijn en een minimum aan acti-viteitsinkomsten hebben, recht hebben op een vermindering van die belasting.De Vlaamse forfaitaire vermindering be-draagt minstens 250 euro per jaar. Voor belastingplichtigen met een bescheiden inkomen (activiteitsinkomen niet hoger dan 22.000 euro per jaar) bedraagt de kor-ting zelfs 300 euro per jaar. In een gezin waar beide partners een activiteitsinkomen hebben, kan het bedrag oplopen tot 500 of zelfs 600 euro.Om de korting te krijgen, hoef je niet te wachten tot het aanslagbiljet voor het aanslagjaar 2010 in de bus valt. Net als in de vorige jaren wordt de korting in 2009 toegestaan via een vermindering van de bedrijfsvoorheffi ng. Maar er verandert ook iets. In de vorige jaren moest elke maand één twaalfde van de korting worden af-getrokken van de bedrijfsvoorheffing. In 2009 moet de werkgever het hele bedrag in één keer aftrekken van de bedrijfsvoorhef-fi ng op het loon van februari. Gevolg: het nettoloon van de werkende Vlaming zal voor februari 2009 eenmalig minstens 250 euro hoger uitvallen dan het normale net-tomaandloon dit jaar.

voorwaardenDe ‘Vlaamse jobkorting’ is er alleen voor mensen die een job hebben. Je hebt pas

recht op de korting als het jaarlijkse acti-viteitsinkomen minstens 5.500 euro be-draagt. Dit activiteitsinkomen is het netto-inkomen uit effectieve arbeid na aftrek van de sociale zekerheidsbijdragen en de forfai-taire of werkelijke beroepskosten. Bij een gemeenschappelijke belastingaan-slag - voor gehuwden en wettelijk samen-wonenden - wordt het minimumbedrag per echtgenoot bepaald voordat het huwe-lijksquotiënt wordt berekend. Afzonderlijk belastbare inkomsten (achterstallen, op-zeggingsvergoedingen, vervroegd vakantie-geld) worden niet meegeteld. Voor de jobkorting kom je ook alleen in aanmerking als je onder de personenbelas-ting valt en in een gemeente van het Vlaam-se Gewest woont.

bedrijfsvoorheffi ngOp het vlak van de bedrijfsvoorheffing wordt de korting bepaald op basis van het belastbaar jaarbedrag van de bezoldigingen (vóór aftrek van de beroepskosten dus). De werkgever moet het belastbaar jaarbedrag van de bezoldigingen berekenen op basis van het loon van februari 2009. Hij moet ook checken of de werknemer op 1 februari 2009 in een gemeente van het Vlaamse Ge-west woont.Afhankelijk van het belastbaar jaarbedrag van de bezoldigingen zal de vermindering van de bedrijfsvoorheffi ng 0 euro, 250 euro of 300 euro bedragen (zie tabel).

Valt de bedrijfsvoorheffi ng op het loon van februari 2009 lager uit dan de korting waar-op de werknemer recht heeft? Dan mag de werkgever de rest van de korting aftrekken van de bedrijfsvoorheffi ng op het loon van maart en eventueel april 2009. Als om een of andere reden geen, te weinig of teveel korting werd gegeven via de bedrijfsvoor-heffi ng, dan zal dit worden gecorrigeerd via de aanslag voor het aanslagjaar 2010. n

??

guantanamowF

De effectieve sluiting van de Amerikaanse uitzonderingsge-vangenis op Cuba zal nog niet voor de komende weken zijn. Maar het mag en moet gezegd: toen president Barack Oba-ma de dag na zijn eedafl egging het besluit ondertekende om Guantanamo op te doeken, maakte hij een ‘statement’ van formaat.De VS gebruikten sinds 2002 de site in Guantanamo Bay om terroristen van Al Qaida en taliban-strijders vast te houden. Een juridisch weloverwogen zet.De Amerikanen pachten de marinebasis van Cuba op grond van overeenkomsten die tot ver in de vorige eeuw terug-gaan. De regering-Bush verkondigde steevast de stelling dat ze wel volledige controle heeft over deze 117 km2, maar dat het toch om grond ging die onder de soevereiniteit van Cuba viel. Anders gezegd, de gedetineerden verbleven niet op Amerikaans grondgebied en konden zich dus ook niet beroepen op Amerikaanse wetten. De martelpraktijken op Guantanamo konden niet be- of veroordeeld worden vol-gens Amerikaans recht.Al in 2004 maakte het Amerikaanse Hooggerechtshof brandhout van deze redelijk kromme redenering. Geen pro-bleem, reageerde Bush, we maken dan maar een wet die fol-teren in bepaalde omstandigheden wel toelaat. Bush en Co omzeilden zo de stelling van het Hooggerechtshof en brach-ten de VS een stuk dichter bij de feitelijke wetteloosheid.Het is op zijn minst een hoopgevend signaal dat Obama zo snel het besluit nam om een eind te maken aan de rechte-loosheid van de gevangenneming zonder proces. Meteen zette hij ook een kruis over de mogelijkheid om te folteren.Obama’s signaal is ontegensprekelijk van belang voor in-tern gebruik. Maar het is van nog kapitaler belang voor de buitenwereld, zeg maar Europa. Een uitzondering als tony Blair – die de terugkeer van negen Britse gevangenen in 2006 nog van de hand wees – niet te na gesproken, heerst in Europese regeringskringen én bij de publieke opinie de opvatting dat zulke uitzonderingen en methoden een recht-staat onwaardig zijn.Hoe moet het nu verder? De landen van Europa – België mee op kop – pleitten haast zonder uitzondering sinds lang er-voor om de gevangenis te sluiten en de gedetineerden vrij te laten of ze een eerlijk proces te geven. Sommige van de gevangenen riskeren bij repatriëring naar hun land van her-komst – bijvoorbeeld tsjaad of China - een regime dat nog erger is dan Guantanamo. in Amerika verblijven is om re-delijk voor de hand liggende redenen ook niet vanzelfspre-kend. Wil iemand van die gedetineerden dat überhaupt?Kortom, de Europese beleidsvoerders kunnen best een handje toesteken om ook deze zaak tot een ‘goed’ einde te brengen. De Amerikanen veroorzaakten het probleem en moeten het dus maar zelf oplossen, zeggen sommigen. Maar die redenering gaat nogal kort door de bocht, reke-ning houdend met de politieke wissel in Washington DC. Wie a zegt, moet ook b zeggen. n

in de maRge

jobkorting voor al wie in Vlaams gewest woont

Minstens 250 euro nettoloon meer in februari 2009

Belastbaar jaarbedrag Forfaitaire vermindering van de van de bezoldigingen: bedrijfsvoorheffi ng in februari 2009: Minder dan 6.980 euro 0 euro tussen 6.980 en 24.375 euro 300 euro Meer dan 24.375 euro 250 euro

or-feb09.indd 25 02-02-2009 12:01:57

Meeting in the middle: Brad Pitt en Cate Blanchett in een melancholische bespiegeling over vergankelijkheid.

Verwaaid maar wel opnieuw in de spotlights: Mickey rourke in een innemende krachttoer.


film

kArIn seBerechts

In The Curious Case of Ben-jamin Button doet David Fin-cher de lange levensloop uit de doeken van een vondeling uit New Orleans. Kleine bijzon-derheid: Benjamin Buttons bestaan gaat, in tegenstelling tot dat van u en mij, tegen de klok in…

The Big Easy. Aan de vooravond van Hurricane Katrina haalt

een stervende vrouw in een zie-kenhuis lang verzwegen herin-neringen op. Over een jongen die in 1918 als grijsaard wordt gebo-ren en onder de vleugels van zijn zwarte pleegmoeder opgroeit in een deftig bejaardentehuis. Ter-wijl geliefde huisgenoten hem ontvallen, ziet Benjamin zijn ei-gen jaren slinken en zijn lichaam opbloeien. Bij de eerste kennis-

making met Daisy Fuller gaat het hart van dit jongetje van 70 (!) sneller kloppen. Pas 30 jaar later – in het midden van hun leven – val-len hun wegen echt samen…Het is het eerste uurtje met open mond staren naar deze inderdaad curieuze fabel over de ongewenste erfgenaam van een knopengigant. Naar hoe men dat ouwe kopje van Brad Pitt op dat anonieme be-jaarde lijfje heeft neergepoot bij-voorbeeld. De grandioze digitale tovenarij leidt soms de aandacht wat af van het verhaal en de struc-tuur waaraan Fincher en Co hun drama ophingen is déjà vu. Fin-cher is bovendien zo beducht om in Forrest Gump-stroop uit te glij-den, dat hij zijn fabel koeltjes en afstandelijk serveert. Maar hoe je het ook draait of keert, deze langzame, zéér vrijelijk aan F. Scott Fitzgeralds luchtige kortverhaal uit 1921 ontleende vertelling, laat je thuiskomen in een wereld die geruisloos fasci-

neert. De maker van The Game, Se-ven en Fight Club aardt misschien beter in taaie, donkere thrillers, maar misrekend heeft hij zich al-lerminst aan deze melancholische bespiegeling over oud zijn en jong worden. De tragische idee over de vergan-kelijkheid van het leven, in welke richting het ook verloopt, glimt aangrijpend door zijn beheerste beelden door. Brad Pitt, de schat, doet ondertussen waar hij feilloos in is: zich ongedwongen laten meedrijven op de mood van de fi lm.

Jezelf oud zien worden in het groot en het breed, je jeugd en schoonheid zien tanen: het is per definitie het lot van filmacteurs met een lange carrière. Met The Curious Case of Benjamin But-ton valt Brad Pitt de bizarre eer te beurt om het omgekeerde mee te maken. Een belevenis die we graag met hem delen.

The Curious Case of Benjamin Button is te zien in de Belgische zalen vanaf 4 februari 2009.

the curious case of benjamin button

kArIn seBerechts

Er zit tegenwoordig meer botox dan Rourke achter de tronie van de man die naam maakte met mooi fi lmwerk in de vroege jaren ’80 en roem-rucht werd met 9 ½ Weeks, een fl utfi lm met aardbeien. Die roemruchtheid was niet bepaald een zegen voor Mic-key Rourke. Hij ging aan het zwalpen en liet vervolgens zo vaak zijn gezicht bijvijlen dat het zowat een leven op zich begon te leiden.

Darren Aronofsky, maker van intrigerende, doorgaans

neerslachtige films over – indeed – zwalpende, obsessieve mensen, richt met The Wrestler voor het eerst in bijna twee decennia de

schijnwerpers weer uniek op hem. Een terechte geste, zo blijkt.Rourke stapt met ingehouden overgave in de zorgvuldig uitge-groeide peroxidelokken en het gehavende, getrainde, gebronsde lijf van Randy ‘The Ram’ Robin-son, een eenzame, verkommerde worstelaar. Een kwarteeuw na zijn glorietijd moet Randy het stellen met klussen in de supermarkt en gevechten in gymzaaltjes om de huur voor zijn stacaravan bijeen te schrapen. Wanneer zijn hart het in de ring begeeft en hij plots oog in oog staat met zijn eigen eindigheid, zoekt hij toenadering tot een bevriende prostituee. En tot zijn dochter die hij als kind in de steek liet.Aronofsky laat zijn intense drama met immens vertrouwen rusten op de schouders van Rourke. Hij vertelt franjeloos en direct, en kleeft Dardenne-gewijs dicht op de huid van zijn personages. Af en toe schuurt The Wrestler gevaar-

lijk tegen het cliché aan. Maar het smoezelige portret dat hij aan de hand van timide vignetjes bij el-kaar fi lmt, is desondanks authen-tiek én ontroerend. Aronofsky’s personages exposeren en exploiteren hun lichaam tot in het extreme, maar buiten de ring zien we vooral minzame, bedeesde figuren die weliswaar in de maat-schappelijke marge laveren, maar moreel en menselijk redelijk onge-schonden uit de strijd kwamen.

De manier waarop Rourke zijn kans op rehabilitatie waarmaakt is innemend. Jezelf kleinmaken om groots te wezen: een kracht-toer om U tegen te zeggen. Rour-kes gezicht mag dan al voor altijd op de operatievloer zijn beland, zijn charisma is met geen scalpel weg te snijden. Amazing grace.

The Wrestler is vanaf 11 februari 2009 te zien in de Belgische zalen.

the wrestler

or-feb09.indd 26 02-02-2009 12:01:59


bOek

GUtenBerG

Net zoals bij ons Hugo Claus jarenlang werd voorgedragen voor de Nobelprijs literatuur, staat in de Verenigde Staten Philip Roth ieder jaar op de lijst van kanshebbers. Roth wordt dit jaar 76 en sukkelt - als we zijn jongste romans tenminste als dunnetjes ver-momde autobiografi eën mo-gen lezen - al een poos met zijn gezondheid. Het zou passend en rechtvaardig zijn, mochten de hoge heren in Stockholm zich willen haasten om hem alsnog offi cieel uit te roepen tot een van de beste roman-schrijvers van zijn tijd.

Fans van Philip Roth werden de jongste jaren wat ongerust. Zo-wel in The Dying Animal (2001, nu prachtig verfi lmd als Elegy), als in zijn romans Everyman (2006) en Exit Ghost (2007) wordt er geleden en gestorven dat het niet mooi meer is. Schrijft Philip Roth stil-aan zijn testament, vroegen zijn trouwe lezers zich af, zet hij met zijn laatste krachten zijn opvat-tingen over leven en (vooral) dood op papier? Daar leek het op, maar zie, alsof de schrijver herrezen was uit zijn as, zelfs alsof hij een manuscript in zijn la had gevonden dat daar al lag van in zijn jonge, vitale ja-ren, is nu Indignation verschenen, Verontwaardiging, een stevige ro-man vol jeugd, humor en energie, die dit keer niet over aftakelende oude mannen gaat, maar bijna naadloos aansluit bij zijn debuut-bundel Goodbye, Columbus en het hilarische en baldadige Portnoy’s Complaint uit 1969.

joodse slagerOmdat Roth zijn leven lang li-teratuur en creative writing do-ceerde aan diverse Amerikaanse

universiteiten, spelen veel van zijn romans zich af in dat mi-lieu. Ook Verontwaardiging is een zogeheten campusroman. De achttienjarige Marcus Messner, een verstandige, hardwerkende, toegewijde zoon van een jood-se slager, vlucht vanuit New Jersey naar een universiteit in het verre Ohio omdat hij wil ontsnappen aan de irritante bezorgdheid van zijn over-beschermende pa, die het al benauwd krijgt als zijn mo-delzoon op een avond een uur later thuiskomt dan af-gesproken. Roth situeert zijn verhaal in september 1950, en-kele maanden nadat de Verenigde Staten verwik-keld waren geraakt in de Koreaanse oorlog. Mar-cus Messner wil het ri-sico niet lopen dat hij als dienstplichtige zal wor-den opgeroepen en concentreert zich volledig op zijn studies, die hem een voorlopige vrijstelling kunnen garanderen. Die ijver brengt hem in conflict met zijn kamergenoot, de cynische Ber-tram Flusser (die later verliefd op Marcus blijkt te zijn) én met de decaan van de universiteit, pro-fessor Caudwell, het prototype van een sportieve, hypercorrecte, fantasieloze all-American anti-intellectueel, die zich ergert aan Messners individualisme en het feit dat hij het bestaan van God in twijfel trekt. Roth wijdt bijna dertig geweldige bladzijden aan een discussie tussen Messner en de decaan, waarbij de student zich beroept op zijn lijfboek, “Waarom ik geen christen ben” van Bertrand Russell en profes-sor Caudwell hem erop wijst dat hij wekelijks de kerkdienst van de universiteit moet bijwonen. Intussen maakte Marcus kennis met een medestudente, Olivia (“bleek en slank, met donker-bruin haar en een intimiderend afstandelijke, zelfverzekerde ma-nier van doen”). Tot zijn eigen verbazing is zij seksueel bijzonder

inschikkelijk, zelfs in die mate dat hij (1950, joods, beschermd opge-voed) meteen daarna afstand van haar neemt. Meteen komen alle typische Roth-elementen weer eens samen in dit nieuwe boek: het joodse milieu en zijn vér-strekkende gevolgen, obsessieve seksualiteit (“(Olivia) ging op in haar werk en ik, met mijn preoc-cupaties van een achttienjarige jongen, ging op in het verlangen mijn hand onder haar rok te ste-ken”), religie en het verzet daarte-gen, de burgermoraal tegenover het revolterende individu. En het thema van de dood natuurlijk, de onvermijdelijke helft van het duo eros-thanatos, dit alles als altijd beschreven met verbaasde, cynische, afstandelijke en tegelijk empatische humor en in een vol-maakte stijl, met lange maar altijd glasheldere Philip Roth-zinnen.

vroege doodIk bederf niets van uw leesple-zier als ik vertel dat het al gauw in Verontwaardiging duidelijk wordt dat Marcus Messner een

vroege dood zal sterven. In de laatste dertig bladzijden van de roman lijkt het of de schrijver een tandje bijsteekt, of hij gehaast en ongeduldig een eind wil ma-ken aan zijn Bildungsroman. De onverwachte gebeurtenissen vol-gen elkaar in een hoog tempo op en er komt een dramatisch einde aan de genuanceerde, subtiele ontwikkelingsgeschiedenis van de hoofdfiguur. Het is een groot compliment voor een schrijver als zijn lezers zijn roman liever twee keer zo dik hadden gezien. Maar ook na 252 bladzijden was Roth al royaal in zijn opzet geslaagd. Net zoals Marcus’ overbezorgde vader het zijn zoon vergeefs had probe-ren bij te brengen, laat hij de lezer zien “via welke verschrikkelijke, onbegrijpelijke wegen iemands meest alledaagse, onbeduidende, zelfs komische keuzes (...) kunnen leiden tot het meest buitenpro-portionele resultaat.” n

VERONTWAARDIGINGPhilip RothDe Bezige Bij, 254 blz.

verontwaardigingPhilip roth

or-feb09.indd 27 02-02-2009 12:02:01

monIQUe BrAAm

Op www.lbc-nvk.be kan je terecht voor nogal wat online-diensten. Een overzichtje.

centrum voor loopbaanontwikkelingHet Centrum voor Loopbaanontwikkeling is al een aantal jaar aan de slag binnen de vakbond LBC-NVK. Via dit Centrum kan je professionele begeleiding krijgen als je wil nadenken over the-ma’s als je job, je loopbaan, opleidingen, de plaats van werk in je leven... De dienstverlening van het CLO steunt op een team van 4 loopbaanbegeleiders en een netwerk van ervaren freelancers. Medewerkers die profes-sioneel en zorgvuldig omgaan met mensen en hun loopbaanvraag.Surf eens naar de website voor meer informatie over de aanpak en de inhoud van een loopbaan-traject. Wie wil, kan zich online inschrijven. Een aantrekkelijke service die voor LBC-NVK-leden gratis is.Het CLO is digitaal te bereiken via www.lbc-nvk.be of rechtstreeks via www.loopbaanontwikkeling.be.

salarisadviesJe studies zijn afgerond en de eerste job lonkt.. . Of je bent je aan het heroriënte-ren op de arbeidsmarkt... Welk loon mag je vragen t i jdens je sol l icitatiegesprek? Op basis van enkele gegevens kan de LBC-NVK een oriënterend advies geven. Hiervoor vul je on-line een aantal basisgegevens in. Wij bezorgen je kort nadien een simulatie. Een handig en nuttig instrument.

berekeningsmodulesOp www.lbc-nvk.be vind je nog een flink aantal andere berekeningsmodules. Deze modules bie-den je online direct resultaat. Voorbeelden van deze simulaties zijn de berekening van de for-mule Claeys, de omzetting van je bruto- naar je nettoloon, de berekening van het aantal vakan-tiedagen, de hoogte van de vergoeding bij op-name van tijdskrediet en de ontslagvergoeding. Voor sommige modules moet je inloggen. Dus best even registreren als lid voor je aan de slag gaat. De registratieprocedure vind je rechtsbo-venaan de website.

en verder- LBC-NVK-leden schrijven zich best in voor de

digitale LBC-NVK-nieuwsbrief;- Bestellen en downloaden van een breed scala

aan publicaties (surf naar de rubriek publicaties en documentatie);

- Online consulteren van ons maandblad Ons Recht.

Veel surfplezier.

inb xinb x


mArc weyns

Het Grondwettelijk Hof deed op 15 januari 2009 uitspraak in de zaak die de extreemrechtse partij Vlaams Belang had ingesteld tegen de wet op de sociale verkiezingen. Vlaams Belang vroeg de vernietiging van verschillende bepalingen van die wet omdat alleen de drie representatieve vakbonden, ACV, ABVV en ACLVB, de kandidaten voor de ondernemings-raden en de preventiecomités kunnen voordragen. Maar de partij beet in het zand.

De representatieve vakbonden verte-genwoordigen alle categorieën van

werknemers, uit alle bedrijfstakken en in het hele land. Het Grondwettelijk Hof beschouwt dat als een waarborg voor de stabiliteit en de efficiëntie van het soci-aal overleg en het behoud van de sociale vrede.Volgens het Hof is het zelfs wenselijk dat de representatieve vakbonden de kandida-

ten voordragen bij de sociale verkiezingen. Dat die vakbonden alle werknemerscate-gorieën vertegenwoordigen en ook in het hele land in alle sectoren aanwezig zijn, waarborgt in zekere mate dat bij het for-muleren van eisen van een categorie van het personeel, rekening gehouden wordt met de belangen van de andere werkne-mers, oordeelden de rechters.Het Grondwettelijk Hof erkent zeer uit-drukkelijk het recht van de vakbonden om leden uit te sluiten volgens de eigen regels die de bonden vastlegden. Het Hof verwijst hierbij naar de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.In het arrest klinkt het zo: “De vakorgani-saties kunnen niet worden verplicht om elkeen die wil toetreden, ook toe te laten, noch staat het artikel 11 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens eraan in de weg dat zij leden uitsluiten met toepassing van de regels die door de vakorganisaties zijn vastgesteld.” Artikel 11 van dit Europees Verdrag waarborgt de vrijheid van vereniging.Besluit: het ACV en de LBC-NVK hebben wel degelijk het recht om leden uit te slui-ten die militant zijn in extreemrechtse or-ganisaties. n

vlaams belang schiet in eigen voet

Grondwettelijk Hof geeft vakbonden gelijk

© F

OtO:

ACV

or-feb09.indd 28 02-02-2009 12:02:03

mArk selleslAch

ZNA, een grote ziekenhuis-groep in Antwerpen, richtte vorig jaar de commerciële vennootschap Synartes op. De groep wilde bij Synartes de werknemers van de ‘zorg-ondersteunende diensten’ onderbrengen. Een slechte zaak voor het personeel. Maar de vakbonden konden het tij keren.

Ons Recht schreef vorig jaar al over Synartes. ZNA beweer-

de dat de komst van Synartes voor de werknemers niet veel zou veranderen. Maar de betrokken werknemers dreigden wel offers te moeten brengen. In een groot bedrijf als ZNA ging het al gauw om vele honderden mensen. De loon- en arbeidsvoorwaarden van de non-profitsector en die van de ziekenhuizen zouden de werknemers in rook zien opgaan. Maar zodra de rook om het hoofd zou verdwenen zijn, zouden ze nog lang en gelukkig leven met die sociale dumping. Dat beweer-den de sprookjesvertellers van ZNA alleszins. Als de werknemers niet mee wilden, zou de hele zaak worden uitverkocht, klonk het dreigement.

OlievlekDe vakbonden waren klaarwak-ker en voelden er niets voor om de duur bevochten non-profitak-koorden door Synartes onderuit te laten halen. De olievlek zou bo-vendien kunnen uitdeinen naar de rest van de sector. Synartes wilde op termijn, en tegen beta-ling welteverstaan, ook diensten verkopen aan andere zorginstel-lingen. De commerciële construc-tie en het ‘kassa-kassa’-denken riskeerden navolging te krijgen. Reden te over voor grote bezorgd-heid. Voor de LBC-NVK en het ACV werd het een dossier van sec-toraal belang.De ZNA-acties in november 2008 gingen niet onopgemerkt voor-bij. Delegaties van ziekenhuizen uit zowat heel Vlaanderen deden mee aan een betoging. In alle zie-kenhuizen in Vlaanderen werd informatie verspreid over wat in Antwerpen op het spel stond. Na de betoging werd Synartes tijde-lijk in de koelkast gestoken.

OverheidDe LBC-NVK confronteerde ook de overheid met haar verantwoor-delijkheid. Zou de minister van Volksgezondheid toestaan dat de centen van de gemeenschap in de zorgsector op om het even welke manier gebruikt worden? Dat er zonder controle winst mee ge-maakt wordt? Dat de werknemers daarvan de dupe zijn? Dat de sec-

tor zo ontwricht wordt? Die bood-schap viel niet in dovemansoren.De LBC-NVK blijft eisen dat de overheid criteria oplegt die wil-lekeur uitsluiten en die ervoor zorgen dat het geld gebruikt wordt waarvoor het dient: voor een kwalitatieve zorg mét respect voor alle werknemers die daaraan bijdragen.Na talrijke onderhandelingen met het management van ZNA en na nog heel wat schijnbewegingen werd net voor Kerstmis een door-braak bereikt: Synartes werd defi-nitief opgedoekt per 31 december 2008. Alle werknemers behielden de ZNA-werkvoorwaarden.De definitieve stopzetting van Synartes is een overwinning van formaat. Een overwinning van werknemers die niet bij de pak-ken bleven zitten, maar zich or-ganiseerden. Als mensen samen een solidaire vuist maken kun-nen ze heel veel bereiken. Zelfs in wat sommigen een strijd noemen die je toch nooit kan winnen. Dit mag nooit een drogreden zijn om niet eens meer te protesteren en alles op zijn beloop te laten. Het einde van Synartes is klare taal én een waarschuwing aan al wie de sector ontwricht op grond van commerciële motieven.Aan de non-profitakkoorden werd al heel lang getimmerd. Er werd heel lang voor gevochten. Wie ze wil ondermijnen, zal ons op zijn pad tegenkomen. n


actie

witte woede krijgt synartes op de knieën

Strijd tegen sociale dumping in zorgsector

zAventemk.v. - DIest

De flexibele contracten en uurroosters zijn in opmars op de luchthaven van Zaventem. Dat blijkt uit het artikel dat Jan Deceunyck in december publi-ceerde in Ons Recht.Als werknemer stel ik dit ook vast. Maar gelukkig is er de vakbond, hoop je dan. Als de werkgevers op de lucht-haven met zoveel succes hun agenda doordrukken, komt dit ook doordat de vakbond zo zwak staat. Een vakbond die opgesloten zit in zijn eigen cocon, ondanks de goede intenties van de mi-litanten. Waar het gezellig vergaderen is, in een ‘ons kent ons’-sfeer. Met af en toe een symbolische actie of dito perso-neelsvergadering. Deze cocon wordt vooral in stand gehouden door de lokale vakbonds-leiding. Die zo hoopt op gemotiveerde uitvoerders van zijn goede boodschap. Maar mee door een gebrek aan ter-reinkennis mist de vakbond zijn doel. Werknemers die niet tot de cocon be-horen, vragen zich af wat de vakbond voor hen doet?Een meer transparante besluitvorming en meer controle van werknemers op zijn vertegenwoordigers zijn gepaste middelen om die kerktorenmentaliteit te doorbreken. Web 2.0 toepassingen kunnen hierbij helpen.

Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan:

redactie Ons RechtSudermanstraat 52000 Antwerpen

[email protected]

Anonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van

de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel

gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats

van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen

worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor, te

lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten ak-koord gaat met de inhoud ervan.

de lezer schrijft

© F

OtO:

ACV

or-feb09.indd 29 02-02-2009 12:02:05


kArIn schAerlAekens

Coca-Cola herstructureert lustig voort in ons land. Nog meer besparen is de bood-schap, ook al stijgt de winst. De gedupeerde werknemers krijgen ‘borrelnootjes’.

In juni 2008 kondigde Coca-Cola een reorganisatie van de

financiële activiteiten aan. Door outsourcing zouden in Europa 185 jobs verloren gaan. De on-derhandelingen hierover zijn nog volop bezig als het frisdranken-bedrijf op 23 september 2008 een tweede reorganisatie in België meldt; de ‘sales’ wordt in Ander-lecht samengetrokken.De nieuwe operatie heeft zware gevolgen voor het personeel. Vooral voor de 41 medewerkers van de binnendienst in Oost-kamp, Hasselt en Gosselies. In Anderlecht werken is voor velen onhaalbaar. Voor veel families is de situatie een menselijk drama. De 600 werknemers in buiten-dienst hoeven niet elke dag in Anderlecht te passeren. Ze ver-liezen wel het di-recte contact met de collega’s in de oude vestigingen. Op 15 januari 2009 viel het doek in Oostkamp. I n H a s -s e l t e n Gosselies is er voor-lopig nog logistiek.

vereende krachtenOndanks sociaal overleg blijken de maatregelen niet terug te draaien. Maar de vakbonden b u n d e l e n d e

krachten om de gevolgen te ver-zachten. Coca-Cola zal vertrek-kende werknemers vergoeden en ook financiële inspanningen doen voor werknemers die extra moeite leveren om naar Anderlecht te ko-men.De bedienden krijgen een ver-beterde ‘formule Claeys’ uitge-keerd, en premies tot ruim 1.250 euro bruto per jaar dienst. Voor de betrokken arbeiders worden de al eerder toegepaste opzegver-goedingen nog opgetrokken. Een belangrijk resultaat, want wie weet volgen er nog meer reorga-nisaties. Vergoedingen of niet, het menselijke drama blijft. Ander werk zoeken is in deze tijd verre van simpel.Met de vergoedingen doet Coca-Cola zichzelf geen zeer. Het jaar 2007 leverde in België 36 miljoen euro winst op en in 2008 was de winst nog aanzienlijk groter.Toch kondigde Coke in december 2009 nog een derde reorganisatie aan, deze keer in de personeels-

diensten. Door een verre-gaande automatisering en centralisering in Groot-

Brittannië zouden in Europa meer dan 200 jobs sneuvelen. Eigenlijk

sneuvelt zo ook de letter H in HR (human resour-

ces). De menselijke kant van het verhaal telt blijkbaar niet. Personeelsmensen moeten de

problemen in een bedrijf op-lossen. Zulke mensen kan

je niet inruilen voor een computer of een callcen-

ter over het Kanaal.Gelukkig werkt de

Europese onder-nemingsraad bij Coca-Cola goed.

De Europese vak-bondskoepel EFFAT nam ook al initiatie-

ven. Het personeel zal in Europees verband reageren, want aan deze opeenvolging van saneringen moet een eind komen. n

coca-cola kan het reorganiseren niet laten

Vergoedingen zijn doekje voor het bloeden verzekeringswezenIn het verzekeringswezen (pa-ritair comité 306) wordt de vakbondspremie uitbetaald van 1 december 2008 tot 28 februari 2009. De premie be-draagt 40 euro. Om de premie te kunnen krijgen moet je in 2007 minstens zes maanden in de sector gewerkt hebben. Voor bruggepensioneerden volstaat één maand. Ook zieken en loop-baanonderbrekers hebben recht op de premie. Wat het lidmaat-schap van de LBC-NVK betreft, moet je op het moment van de uitbetaling minstens lid geweest zijn sinds 1 juni 2008. De pre-mie wordt gestort op de reke-ning van de rechthebbende. Het attest voor de vakbondspremie moet je ingevuld en onderte-kend terugsturen naar het plaat-selijke LBC-NVK-secretariaat. Het adres vind je op de achter-kant van het attest.

staalsectorIn de staalsector wordt de jaarlijk-se vakbondspremie uitgekeerd tussen 1 december 2008 en 1 maart 2009. De premie bedraagt 105 euro voor actieven en 35 euro voor bruggepensioneerden.Om de premie te kunnen krij-gen moeten actieven aan diverse voorwaarden voldoen. Ze moe-ten een bediendecontract heb-ben en op de loonlijst van het bedrijf staan. Verder moeten ze op zijn minst sinds 1 mei 2008 lid zijn van de vakbond, en moe-ten ze in orde zijn met hun bij-dragen op het moment van de betaling.

Wie in de loop van 2008 met brugpensioen gaat, ontvangt nog altijd een premie van 105 euro. Wie het hele jaar lang in brugpensioen is, ontvangt tot en met 65 jaar een premie van 35 euro.Het attest moet je ingevuld en ondertekend bezorgen aan de vakbondsafgevaardigde in je on-derneming.

textielnijverheid en breiwerkIn de periode van 1 februari tot 15 juli 2009 wordt aan de ge-syndiceerde bedienden uit de textielnijverheid en het breiwerk (PC 214) een vakbondspremie van 100 euro uitbetaald. Om recht te hebben op de premie, moet de werknemer minstens sinds 1 november 2008 in orde zijn met de betaling van de le-denbijdrage. Het lid moet in 2008 minstens één dag in de tex-tielsector hebben gewerkt. De persoon behoudt het recht op de premie als hij in 2008 min-stens één maand in de sector werkte en daarna werkloos werd, in voltijds tijdskrediet ging of met (brug-) pensioen vertrok. Langdurig zieken hebben ook recht op de premie. De attesten om de premie te krijgen, werden inmiddels bezorgd. Het attest moet volledig ingevuld worden terugbezorgd aan het plaatse-lijke LBC-NVK-secretariaat. LBC-NVK-leden uit de sector die geen attest kregen, kunnen best contact opnemen met hun LBC-NVK-secretariaat.

202.00 Kleinhandel in voedingswaren vorige lonen x 1,01216.00 Notarisbedienden vorige lonen x 1,009218.00 Aanvullend Paritair Comité vorige lonen x 1,0451220.00 Voedingsnijverheid vorige lonen x 1,0468222.00 Papier- en kartonbewerking vorige lonen x 1,0116306.00 Verzekeringswezen vorige lonen x 1,0433518308.00 Maatschappijen voor hypothecaire leningen, sparen en kapitalisatie vorige lonen x 1,0004309.00 Beursvennootschappen vorige lonen x 1,00045310.00 Banken vorige lonen x 1,0004

uItBetALING VAKBONDSpRemIe

INDexAANpASSINGeN VANAF jANuARI 2009

or-feb09.indd 30 02-02-2009 12:02:06


wAlter

Het gebeurde vorige week op radio Klara. Een juffrouw die nooit aan mij werd voorgesteld, maakte mij attent op een sonate van Haydn. Het werkstuk was ge-schreven na 1770, vertelde ze, en “je zal er van genieten, zeker als je ook van Mozart houdt”. En toen kwam de muziek en ik luisterde maar half.“Je”, had ze gezegd. “Je zal ervan genieten.” Haar woordgebruik deed me denken aan de beroemde Hugo Clausanekdote, over die journalist die hem aansprak met ‘jij’. “Kennen wij elkaar?” vroeg de Meester. “Gingen wij misschien samen naar de hoeren dan?”‘Je’ op Klara. Was dit een teken aan de wand? Stonden de Bar-baren voor de poort? Tot nu toe had de zender altijd keurig ‘u’ gebruikt om de luisteraars toe te spreken. “U luistert naar...”, “U kan de tekst vinden op onze site”. Die u’s gaven me een prettig ge-voel, alsof de programmamakers en ik tot dezelfde vriendelijk-be-schaafde club behoorden, mensen die wel wisten dat er in de boze buitenwereld verkeersagressie be-stond en winden werden gelaten, maar die samen even de illusie in stand wilden houden dat het ook mooier en beter kon. En nu was er dus ineens ‘jij’. Ik hoorde de juffrouw nadien nooit meer, dus neem ik aan dat ze naar KetNet is overgeplaatst of dui-zend keer moest schrijven: “Ik zal niet jij zeggen tegen mensen die ik

nooit heb ontmoet”. Maar ik pro-beerde me in te leven in de hele jij- en u-problematiek. Wanneer zeg je ‘jij’ en wanneer zeg je ‘u’, in een - hoe heet dat? - snel veranderende maatschappij? In de beleefdheidsboekjes zullen wel concrete regels staan, maar naar mijn gevoel is het zo: ‘u’ te-gen al wie ouder, belangrijker, eerbiedwaardiger is, plus tegen mensen die je niet kent en die dus wel eens ouder, belangrijker en eerbiedwaardiger zouden kunnen zijn. ‘Jij’ tegen gelijken: de meeste collega’s, familieleden van dezelf-de generatie, vrienden en iedereen van wie je de toelating krijgt om ‘je’ tegen hen te zeggen. Zelfs Erik Van Looy heeft het er moeilijk mee in ‘De slimste mens’. Goedele: jij. De professor: u. Bart De Wever: jij. Minister Vanackere? Wat zeggen we in godsnaam tegen minister Vanackere? Hij lijkt niet veel ouder dan Van Looy, maar is wel minister en heeft dus recht op ‘u’. Gaan we dan zo’n ene plechti-ge ‘u’ gebruiken, tussen al die vlot-te ‘jij’s’? Neen, dat is lelijk. Erik kan maar beter meteen vragen: “Mag ik ‘jij’ zeggen en ‘Stefaan’?” Waarop de minister natuurlijk meteen ‘ja’ zegt en klaar is kees. Nog een moeilijk voorbeeld. Koen Wauters wordt geïnterviewd op radio MNM. De interviewer is een jonkie voor wie Koen al jaren een ontzagwekkend monument is, een idool van zijn ouders. Wat zegt hij? ‘Jij’, natuurlijk, want in radioland zijn al die mediamieke showboebels toch vrienden-on-

der-elkaar, of zo wil de luisteraar het tenminste graag denken. “Koen Wauters, u treedt op in het Sportpaleis”: het zou belachelijk klinken. Wat zeggen mannen tegen onbe-kende vrouwen? Altijd ‘u’, of toch vanaf een jaar of 22, wanneer ze al getrouwd kunnen zijn of hun masterdiploma behaalden. Tegen schoolmeisjes: ‘jij’. Tegen kinde-ren: ‘jij’. Mijn huisarts, die twintig jaar jon-ger is dan ik, zegt ‘je’ tegen mij. En verpleegsters zeggen ‘we’. “Heb-ben we lekker geslapen?” Zou dat therapeutisch bedoeld zijn, om een vorm van gelijkheid te sugge-reren? Koning, keizer, admiraal, doodgaan doen we allemaal? “Je hebt nog twee maanden te leven”: het klinkt afschuwelijk, om meer redenen dan één. Ik ken heel wat getrouwde man-nen en vrouwen die ‘u’ tegen el-kaar zeggen. Geen probleem, net zoals elke vorm van seks moet kunnen tussen consenting adults. (Zouden ze in bed ook ‘u’ tegen elkaar blijven zeggen, vraag ik me dan af. “Bent u klaargekomen, schat?”) De Engelsen hebben het natuur-lijk makkelijk. Ze kunnen ‘you’ zeggen tegen een dakloze bedelaar en tegen de koningin. Misschien is dat wel de ideale vorm van samen-leven: een maatschappij waarin iedereen ‘u’ zegt tegen elkaar. Of allemaal ‘je’, dat mag ook. En als ze dan toch nog twijfelen: ‘Ju’. Alstjublieft. Dankjuwel. n

Ons RechtVERANTWOORDELIJKE UITGEVER: marc WEYNS

Sudermanstraat 5 • 2000 AntwerpenHOOFDREDACTEUR: Denis BOUWEN

REDACTIESECRETARIS: jan DECEUNYNCK

VORMGEVING: peer DE MAEYER

DRUKKERIJ: Corelio printingREDACTIE EN ADMINISTRATIE:Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen tel. 03/220.87.11 • Fax 03/[email protected]

lbc-nvk-secRetaRiaten

• 9300 AAlst, Hopmarkt 45 tel. 053/73.45.20, Fax 03/220.88.01 [email protected]• 2000 AntwerPen, Nationalestraat 111-113, tel. 03/222.70.00, Fax 03/220.88.02 [email protected]• 8000 BrUGGe, Oude Burg 17 tel. 050/44.41.66, Fax 03/220.88.04 [email protected]• 1000 BrUssel, pletinckxstraat 19 tel. 02/508.87.20/25/30, Fax 03/220.88.05 [email protected]• 9200 DenDermonDe, Oude Vest 146 tel. 052/25.95.60, Fax 03/220.88.19 [email protected]• 9000 Gent-eeklo-zelzAte, poel 7 tel. 09/265.43.00, Fax 03/220.88.08 [email protected]• 1500 hAlle, Vanden eeckhoudtstraat 11 tel. 02/356.06.70, Fax 03/220.88.06 [email protected]• 3500 hAsselt, mgr. Broekxplein 6 tel. 011/29.09.61, Fax 03/220.88.09 [email protected]• 8900 IePer, St. jacobsstraat 34 tel. 059/34.26.40, Fax 03/220.88.10 [email protected]• 8500 kortrIJk, president Kennedypark 16D tel. 056/23.55.61, Fax 03/220.88.12 [email protected]• 3000 leUven, L. Vanderkelenstraat 32 tel. 016/21.94.30, Fax 03/220.88.13 [email protected]• 2800 mechelen-rUPel, Onder den toren 5 tel. 015/28.85.65, Fax 03/220.88.14 [email protected]• 8400 oostenDe, Kan. dr. L. Colensstraat 7 tel. 059/55.25.54, Fax 03/220.88.15 [email protected]• 9700 oUDenAArDe, Burgschelde 5 tel. 053/73.45.25, Fax 03/220.88.03 [email protected]• 8800 roeselAre, H. Horriestraat 31 tel. 051/26.55.44, Fax 03/220.88.17 [email protected]• 9100 sInt-nIklAAs, H. Heymanplein 7 tel. 03/760.13.40, Fax 03/220.88.18 [email protected]• 2300 tUrnhoUt, Korte Begijnenstraat 20 tel. 014/44.61.55, Fax 03/220.88.20 [email protected]• 1800 vIlvoorDe, toekomststraat 17 tel: 02/254.31.70, Fax: 03/220.88.07 [email protected]

AlGemeen secretArIAAt2000 AntwerPen, Sudermanstraat 5tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83e-mail: [email protected]

ju

or-feb09.indd 31 02-02-2009 12:02:07

BloeDverGIeten In GAzA Is ver-vAn-ons-BeD-show

or-feb09.indd 32 02-02-2009 12:02:09

Ons Recht Februari 2009

Documents

Transcript of Ons Recht Februari 2009