Innovatieroutes in de Zorg: veranderingen vanaf 2015

Ruud Janssen, Lectoraat ICT-innovaties in de Zorg, Hogeschool Windesheim

Presentatie t.g.v. de netwerkbijeenkomst “decentraliseren = innoveren”,georganiseerd door Zorg voor innoveren, Utrecht, 26 juni 2014

Wat verandert

er in 2015?

De veranderingen in de zorg

• Vanaf 1 januari 2015 bepalen drie wetten hoe de zorg in Nederland eruit ziet:• Een wet waarin (meestal kortdurende) medische zorg centraal staat:

de Zorgverzekeringswet (Zvw);• Een wet die langdurende zorg in een instelling regelt:

de Wet langdurige zorg (Wlz);• En een wet waarin behoud van zelfstandigheid centraal staat:

de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

• In deze presentatie:• Hoe ziet het zorglandschap voor elk van deze drie wetten eruit?• Welke innovatieroutes kunt u in deze landschappen kiezen?• Welke kansen biedt de nieuwe Wmo voor ondernemers?

De Zorgverzekeringswet (Zvw)

Zorgverzekeringswet (Zvw) Wet langdurige zorg (Wlz) Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

kortdurende (medische) zorg langdurig verblijf in een instelling ondersteuning in de thuisomgeving

gericht op genezing of herstel gericht op kwaliteit van leven gericht op behoud van zelfstandigheid

huisartsenzorg, ziekenhuiszorg,revalidatiezorg, behandeling GGZ, verpleging en persoonlijke verzorging thuis

24-uurs verpleging en verzorginghuishoudelijke hulp, begeleiding en verzorging, dagbesteding, opvang, hulpmiddelen, jeugdzorg, re-integratie

voor iedereen die het nodig heeft (zorgverlener bepaalt, zorgverzekeraar betaalt)

alleen voor de meest kwetsbaren(CIZ bepaalt, zorgkantoor betaalt)

voor iedereen die het nodig heeft(gemeente bepaalt én betaalt)

verzekerd recht (vergoeding) verzekerd recht (vergoeding) collectieve voorziening (compensatie)

kooptzorg in

levertproduct of dienst

verleentzorg

stelt richt-lijnen op

behartigtbelangen

zorg-aanbieder

patiënt

beroeps-vereniging

patiënten-vereniging

ondernemer zorg-verzekeraar

betaalt premie eneigen risico

overheidreguleert dezorgmarkt

bepaalt watvergoed wordt

Het landschap

De partijen in de zorg waarmee een ondernemerte maken kan krijgen.

kooptzorg in



behartigtbelangen

patiënt

beroeps-vereniging


ondernemer

ICT-medewerker bestuurder

specialist

verpleegkundige

inkoopcommercie

investerings-fonds

innovatie

ZorginstituutNederland Ministerie

van VWSInspectie

Gezondheidszorg

NederlandseZorgautoriteit

De partijen

Binnen de organisatie van sommige partijen kuntu weer met andere partijen te maken krijgen.

zorg-aanbieder

zorg-verzekeraar overheid

verleentzorg


reguleert dezorgmarkt


kooptzorg in


verleentzorg


behartigtbelangen

zorg-aanbieder

patiënt

beroeps-vereniging






De belangen

Enkele voorbeelden van de belangen die partijenkunnen hebben bij een zorginnovatie.

is het bewezeneffectief?

kan ik erefficiënter of beter

door werken?

is het goede zorgvoor een lage prijs?

draagt het bijaan mijn herstel

of welzijn?

verbetert hetde zorg voor onze

doelgroep?

is het wel veiligen verantwoord?

kan ik er mijnbrood meeverdienen?

houdt het dezorg betaalbaar?

kooptzorg in


verleentzorg


behartigtbelangen

zorg-aanbieder

patiënt

beroeps-vereniging






De bewijslast

Vormen van bewijslast waarmee partijen overtuigdkunnen worden van de meerwaarde van eenzorginnovatie.

positieve ervaringenvan andere patiënten

een sterke visie ofsolide business case

onderzoeksresultatenen ervaringen van

onze doelgroep

een business case onderbouwd met

onderzoeksresultaten

onderzoeksresultatenen ervaringen vanzorgprofessionals

onderzoeksresultatenvan hoge kwaliteit

draagvlak onderzorgprofessionals

kooptzorg in


verleentzorg


behartigtbelangen

zorg-aanbieder

patiënt

beroeps-vereniging






Innovatieroute 1: de consumentenroute

De innovatie wordt rechtstreeks aangeboden aande (zorg)consument. Deze betaalt zelf.

• Los een herkenbaar probleem voor de patiënt op.• Let op de betaalbaarheid voor de doelgroep.• Werk samen met belangenorganisaties.• Zorgconsument wordt overtuigd door advies van

zorgverlener of ervaringen van medepatiënten.

kooptzorg in


verleentzorg


behartigtbelangen

zorg-aanbieder

patiënt

beroeps-vereniging






Innovatieroute 2: de aanbiedersroute

De innovatie wordt aangeboden aan dezorgaanbieder. Deze investeert uit eigen middelen.

• Los een urgent probleem voor de zorgaanbiederop (efficiencyverbetering, imagoversterking).

• Ontwikkel samen met zorgverleners (acceptatie).• Zorgaanbieder wordt overtuigd door een solide

business case of een sterke visie op herkenbareproblematiek.

kooptzorg in


verleentzorg


behartigtbelangen

zorg-aanbieder

patiënt

beroeps-vereniging




Innovatieroute 3: de verzekeraarsroute

De innovatie wordt onderdeel van zorg die al wordtvergoed door de zorgverzekeraar. De inhoud van dezorg verandert niet, alleen de aanbiedingsvorm.

• Werk samen met zorgverleners, patiënten-vereniging en beroepsvereniging (draagvlak).

• Stap niet zelf naar de verzekeraar maar laat eenenthousiaste zorgaanbieder het woord voeren.

• Zorgverzekeraars zullen eisen dat de innovatiebestaande zorg vervangt (substitutie) en leidt totminder zorgkosten (schadelastreductie).

• Beiden dienen te worden aangetoond (businesscase op basis van onderzoeksresultaten).




ZorginstituutNederland

kooptzorg in


verleentzorg


behartigtbelangen

zorg-aanbieder

patiënt

beroeps-vereniging





Ministerievan VWS

NederlandseZorgautoriteit

adviseert overbasispakket

Innovatieroute 4: de overheidsroute

De innovatie leidt tot nieuwe zorg, die nog nietwordt aangeboden of vergoed. De aard of werkingvan de zorg veranderen, of er kan zorg worden geboden die voorheen niet mogelijk was.

• Zie aandachtspunten voor de verzekeraarsroute.• Er dient sterk wetenschappelijk bewijs te worden

verzameld om (kosten)effectiviteit aan te tonen.• Complex en kostbaar traject, schakel experts in.• Check of deze route echt wel nodig is!!!

de drie partijen zijn via ééninformatiepunt bereikbaar:www.zorgvoorinnoveren.nl

http://www.zorgvoorinnoveren.nl/

De Wet langdurende zorg (Wlz)

kooptzorg in


behartigtbelangen

zorg-instelling

cliënt

cliënten-vereniging

ondernemer zorg-kantoor overheid



verleentzorg

betaalt premie eneigen bijdrage

Het landschap

Het landschap, de partijen, en de belangen zijn minof meer hetzelfde als bij de Zvw.

Wat is er anders:• Zorgaanbieders hebben relatief veel vrijheid

doordat ze worden bekostigd op basis vanzorgprofielen i.p.v. geleverde zorg.

• Er worden i.h.a. minder hoge eisen gesteld aande bewijslast voor zorginnovaties.

• De verzekeraarsroute en overheidsroute liggen minder snel voor de hand dan bij de Zvw.

CIZ

stelt zorg-profiel vast

De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

koopt (zorg-)diensten in


behartigtbelangen

cliënt

lokaleWmo-raad

ondernemer gemeente

verleent(zorg-)dienst



betaalt belasting eneigen bijdrage

Het landschap

In plaats van het zorgkantoor speelt de gemeentestraks de rol van bekostiger. Gemeenten hebbenhierbij verhoudingsgewijs veel vrijheid.

De partijen

Gemeenten zullen zoveel mogelijk maatwerk willenleveren, en gaan hiertoe met (veelal lokale) partijensamenwerken.

CIZ

stelt zorg-indicatie vast

thuiszorg-organisaties lokale

vervoerderswoningbouwverenigingen

opvang endagbesteding

(zorg-)aanbieder

hoe gaan we 25 tot40% bezuinigen?

hoe bevorderen wezelfredzaamheid?




behartigtbelangen

(zorg-)aanbieder

cliënt

lokaleWmo-raad

ondernemer gemeente


wat betekent ditvoor mijn zelfstandigheid

en welzijn?

De belangen

Voorbeelden van uitdagingen waarmee partijen temaken hebben in het kader van de nieuwe Wmo.

De bewijslast

Veel gemeenten organiseren Wmo-proeftuinen omervaring op te doen met innovatieve zorg en demeerwaarde in de praktijk te toetsen.

hoe gaan we hetaanbod inrichten?

wordt er rekeninggehouden met de

belangen van cliënten?

hoe overleef ikdeze transitie?

hoe kan ik onzezorg veel goedkoper

leveren?

hoe blijf ik eeninteressante partnervoor de gemeente?



behartigtbelangen

cliënt

lokaleWmo-raad

ondernemer gemeente



(zorg-)aanbieder

De innovatieroutes

In principe zijn dit dezelfde routes als in de Zvw ende Wlz, maar met deze verschillen:• Er bestaat voor de Wmo géén overheidsroute

zoals bij de Zvw en Wlz.• De gemeenteroute vervangt de verzekeraarsroute.• Voor hulpmiddelen is er ook een rechtstreekse

gemeenteroute mogelijk.

consumenten-route

aanbieders-route

gemeente-route

gemeenteroute(rechtstreeks)

Drie uitdagingen voor de gemeente(en kansen voor de innovator!)

Hoe gaan we het aanbod inrichten?

• Welke rol kiest de gemeente?• Kiest de gemeente voor samenwerking met andere gemeenten?

• Verschillende inkoopmodellen* waarin de gemeente:• … hetzelfde blijft doen als het zorgkantoor nu;• … cliënten gaat toewijzen aan zorgaanbieders;• … zorgaanbieders per wijk gaat contracteren;• … gaat werken met sociale wijkteams;• … een “zorgregisseur” toewijst aan elke cliënt.

• De meeste gemeenten hebben hun keuze voor een inkoopmodel al gemaakten zijn nu bezig met uitwerking en aanbesteding.

(*) Zie ook: Jan Telgen, “Zorginkoop door gemeenten”, www.zorgvisie.nl/PageFiles/80908/Jan%20Telgen.pdf

http://www.zorgvisie.nl/PageFiles/80908/Jan%20Telgen.pdf



Hoe gaan we 25 tot 40% bezuinigen?

• Bezuinigingsdoelstellingen voor de nieuwe Wmo:• Jeugdzorg: -10%• Voormalige AWBZ-zorg: -25%• Huishoudelijke hulp: -40%

• Let wel: bezuinigingsdoelstellingen zijn hard (en ten opzichte van 2012!).

• Bezuinigingen zullen in elk model anders vormgegeven worden, maar uiteindelijk neerkomen op:• Minder professionele zorg en ondersteuning bieden;• Zorg en ondersteuning goedkoper leveren.

• Open vraag: tot welke prijs is een gemeente bereid om mensen thuis te ondersteunen? (dus wanneer stroomt een cliënt alsnog door van Wmo naar Wlz)

Hoe bevorderen we zelfredzaamheid?

• Bezuinigingen zijn alleen te realiseren als zelfredzaamheid daadwerkelijk wordt benut en bevorderd:• “Wat kan een cliënt nog wel?” in plaats van “wat kan een cliënt niet meer?”• Veel meer nadruk op het zelf organiseren van hulp vanuit de eigen sociale

omgeving.• Gemeenten én zorgaanbieders zijn zoekende hoe dit praktisch kan worden

vormgegeven:1. Door het effectiever mobiliseren van mantelzorg;2. Met hulpmiddelen en technische voorzieningen in huis;3. Door zorgverlening anders te organiseren;4. Door de inzet van diverse vormen van zorg op afstand.

• Innovaties die zich richten op (1) en (2) lijken vooral geschikt voor de consumentenroute en de gemeenteroute.• Innovaties die zich richten op (3) en (4) lijken vooral geschikt voor de

aanbiedersroute.

nadruk op beperkenvan de zorgvraagnadruk op efficiënterezorgverlening

kans

en!

Meer informatie?

• Ons boekje “Succesvol ondernemen met eHealth: Innovatieroutes in de Zorg”: www.windesheim.nl/~/media/Files/Windesheim/Research%20Publications/SuccesvolondernemenmeteHealthInnovatieroutesindeZorg.pdf.• Om interactief de beste route(s) voor uw zorginnovatie te bepalen:

www.innovatieroutesindezorg.nl.• Voor alle resultaten van het project “Succesvol ondernemen met eHealth”:

www.somehealth.nl.• Voor een scan en een toolbox ten behoeve van een levensvatbaar business model

voor uw zorginnovatie: www.ehix.nl (“eHealth Innovatie Matrix”).

Ruud Janssen, email [email protected], telefoon 088-4698892

http://www.windesheim.nl/~/media/Files/Windesheim/Research%20Publications/SuccesvolondernemenmeteHealthInnovatieroutesindeZorg.pdf




http://www.innovatieroutesindezorg.nl/

http://www.somehealth.nl/

http://www.ehix.nl/

mailto:[email protected]

Innovatieroutes in de Zorg: veranderingen vanaf 2015

Education

Transcript of Innovatieroutes in de Zorg: veranderingen vanaf 2015