Ruud Janssen, Lectoraat ICT-innovaties in de Zorg, Hogeschool Windesheim
Presentatie t.g.v. de netwerkbijeenkomst “decentraliseren = innoveren”,georganiseerd door Zorg voor innoveren, Utrecht, 26 juni 2014
Wat verandert
er in 2015?
De veranderingen in de zorg
• Vanaf 1 januari 2015 bepalen drie wetten hoe de zorg in Nederland eruit ziet:• Een wet waarin (meestal kortdurende) medische zorg centraal staat:
de Zorgverzekeringswet (Zvw);• Een wet die langdurende zorg in een instelling regelt:
de Wet langdurige zorg (Wlz);• En een wet waarin behoud van zelfstandigheid centraal staat:
de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).
• In deze presentatie:• Hoe ziet het zorglandschap voor elk van deze drie wetten eruit?• Welke innovatieroutes kunt u in deze landschappen kiezen?• Welke kansen biedt de nieuwe Wmo voor ondernemers?
De Zorgverzekeringswet (Zvw)
Zorgverzekeringswet (Zvw) Wet langdurige zorg (Wlz) Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
kortdurende (medische) zorg langdurig verblijf in een instelling ondersteuning in de thuisomgeving
gericht op genezing of herstel gericht op kwaliteit van leven gericht op behoud van zelfstandigheid
huisartsenzorg, ziekenhuiszorg,revalidatiezorg, behandeling GGZ, verpleging en persoonlijke verzorging thuis
24-uurs verpleging en verzorginghuishoudelijke hulp, begeleiding en verzorging, dagbesteding, opvang, hulpmiddelen, jeugdzorg, re-integratie
voor iedereen die het nodig heeft (zorgverlener bepaalt, zorgverzekeraar betaalt)
alleen voor de meest kwetsbaren(CIZ bepaalt, zorgkantoor betaalt)
voor iedereen die het nodig heeft(gemeente bepaalt én betaalt)
verzekerd recht (vergoeding) verzekerd recht (vergoeding) collectieve voorziening (compensatie)
kooptzorg in
levertproduct of dienst
verleentzorg
stelt richt-lijnen op
behartigtbelangen
zorg-aanbieder
patiënt
beroeps-vereniging
patiënten-vereniging
ondernemer zorg-verzekeraar
betaalt premie eneigen risico
overheidreguleert dezorgmarkt
bepaalt watvergoed wordt
Het landschap
De partijen in de zorg waarmee een ondernemerte maken kan krijgen.
kooptzorg in
levertproduct of dienst
stelt richt-lijnen op
behartigtbelangen
patiënt
beroeps-vereniging
patiënten-vereniging
ondernemer
ICT-medewerker bestuurder
specialist
verpleegkundige
inkoopcommercie
investerings-fonds
innovatie
ZorginstituutNederland Ministerie
van VWSInspectie
Gezondheidszorg
NederlandseZorgautoriteit
De partijen
Binnen de organisatie van sommige partijen kuntu weer met andere partijen te maken krijgen.
zorg-aanbieder
zorg-verzekeraar overheid
verleentzorg
betaalt premie eneigen risico
reguleert dezorgmarkt
bepaalt watvergoed wordt
kooptzorg in
levertproduct of dienst
verleentzorg
stelt richt-lijnen op
behartigtbelangen
zorg-aanbieder
patiënt
beroeps-vereniging
patiënten-vereniging
ondernemer zorg-verzekeraar
betaalt premie eneigen risico
overheidreguleert dezorgmarkt
bepaalt watvergoed wordt
De belangen
Enkele voorbeelden van de belangen die partijenkunnen hebben bij een zorginnovatie.
is het bewezeneffectief?
kan ik erefficiënter of beter
door werken?
is het goede zorgvoor een lage prijs?
draagt het bijaan mijn herstel
of welzijn?
verbetert hetde zorg voor onze
doelgroep?
is het wel veiligen verantwoord?
kan ik er mijnbrood meeverdienen?
houdt het dezorg betaalbaar?
kooptzorg in
levertproduct of dienst
verleentzorg
stelt richt-lijnen op
behartigtbelangen
zorg-aanbieder
patiënt
beroeps-vereniging
patiënten-vereniging
ondernemer zorg-verzekeraar
betaalt premie eneigen risico
overheidreguleert dezorgmarkt
bepaalt watvergoed wordt
De bewijslast
Vormen van bewijslast waarmee partijen overtuigdkunnen worden van de meerwaarde van eenzorginnovatie.
positieve ervaringenvan andere patiënten
een sterke visie ofsolide business case
onderzoeksresultatenen ervaringen van
onze doelgroep
een business case onderbouwd met
onderzoeksresultaten
onderzoeksresultatenen ervaringen vanzorgprofessionals
onderzoeksresultatenvan hoge kwaliteit
draagvlak onderzorgprofessionals
kooptzorg in
levertproduct of dienst
verleentzorg
stelt richt-lijnen op
behartigtbelangen
zorg-aanbieder
patiënt
beroeps-vereniging
patiënten-vereniging
ondernemer zorg-verzekeraar
betaalt premie eneigen risico
overheidreguleert dezorgmarkt
bepaalt watvergoed wordt
Innovatieroute 1: de consumentenroute
De innovatie wordt rechtstreeks aangeboden aande (zorg)consument. Deze betaalt zelf.
• Los een herkenbaar probleem voor de patiënt op.• Let op de betaalbaarheid voor de doelgroep.• Werk samen met belangenorganisaties.• Zorgconsument wordt overtuigd door advies van
zorgverlener of ervaringen van medepatiënten.
kooptzorg in
levertproduct of dienst
verleentzorg
stelt richt-lijnen op
behartigtbelangen
zorg-aanbieder
patiënt
beroeps-vereniging
patiënten-vereniging
ondernemer zorg-verzekeraar
betaalt premie eneigen risico
overheidreguleert dezorgmarkt
bepaalt watvergoed wordt
Innovatieroute 2: de aanbiedersroute
De innovatie wordt aangeboden aan dezorgaanbieder. Deze investeert uit eigen middelen.
• Los een urgent probleem voor de zorgaanbiederop (efficiencyverbetering, imagoversterking).
• Ontwikkel samen met zorgverleners (acceptatie).• Zorgaanbieder wordt overtuigd door een solide
business case of een sterke visie op herkenbareproblematiek.
kooptzorg in
levertproduct of dienst
verleentzorg
stelt richt-lijnen op
behartigtbelangen
zorg-aanbieder
patiënt
beroeps-vereniging
patiënten-vereniging
ondernemer zorg-verzekeraar
betaalt premie eneigen risico
Innovatieroute 3: de verzekeraarsroute
De innovatie wordt onderdeel van zorg die al wordtvergoed door de zorgverzekeraar. De inhoud van dezorg verandert niet, alleen de aanbiedingsvorm.
• Werk samen met zorgverleners, patiënten-vereniging en beroepsvereniging (draagvlak).
• Stap niet zelf naar de verzekeraar maar laat eenenthousiaste zorgaanbieder het woord voeren.
• Zorgverzekeraars zullen eisen dat de innovatiebestaande zorg vervangt (substitutie) en leidt totminder zorgkosten (schadelastreductie).
• Beiden dienen te worden aangetoond (businesscase op basis van onderzoeksresultaten).
overheidreguleert dezorgmarkt
bepaalt watvergoed wordt
patiënten-vereniging
ZorginstituutNederland
kooptzorg in
levertproduct of dienst
verleentzorg
stelt richt-lijnen op
behartigtbelangen
zorg-aanbieder
patiënt
beroeps-vereniging
ondernemer zorg-verzekeraar
betaalt premie eneigen risico
reguleert dezorgmarkt
bepaalt watvergoed wordt
Ministerievan VWS
NederlandseZorgautoriteit
adviseert overbasispakket
Innovatieroute 4: de overheidsroute
De innovatie leidt tot nieuwe zorg, die nog nietwordt aangeboden of vergoed. De aard of werkingvan de zorg veranderen, of er kan zorg worden geboden die voorheen niet mogelijk was.
• Zie aandachtspunten voor de verzekeraarsroute.• Er dient sterk wetenschappelijk bewijs te worden
verzameld om (kosten)effectiviteit aan te tonen.• Complex en kostbaar traject, schakel experts in.• Check of deze route echt wel nodig is!!!
de drie partijen zijn via ééninformatiepunt bereikbaar:www.zorgvoorinnoveren.nl
De Wet langdurende zorg (Wlz)
Zorgverzekeringswet (Zvw) Wet langdurige zorg (Wlz) Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
kortdurende (medische) zorg langdurig verblijf in een instelling ondersteuning in de thuisomgeving
gericht op genezing of herstel gericht op kwaliteit van leven gericht op behoud van zelfstandigheid
huisartsenzorg, ziekenhuiszorg,revalidatiezorg, behandeling GGZ, verpleging en persoonlijke verzorging thuis
24-uurs verpleging en verzorginghuishoudelijke hulp, begeleiding en verzorging, dagbesteding, opvang, hulpmiddelen, jeugdzorg, re-integratie
voor iedereen die het nodig heeft (zorgverlener bepaalt, zorgverzekeraar betaalt)
alleen voor de meest kwetsbaren(CIZ bepaalt, zorgkantoor betaalt)
voor iedereen die het nodig heeft(gemeente bepaalt én betaalt)
verzekerd recht (vergoeding) verzekerd recht (vergoeding) collectieve voorziening (compensatie)
kooptzorg in
levertproduct of dienst
behartigtbelangen
zorg-instelling
cliënt
cliënten-vereniging
ondernemer zorg-kantoor overheid
reguleert dezorgmarkt
bepaalt watvergoed wordt
verleentzorg
betaalt premie eneigen bijdrage
Het landschap
Het landschap, de partijen, en de belangen zijn minof meer hetzelfde als bij de Zvw.
Wat is er anders:• Zorgaanbieders hebben relatief veel vrijheid
doordat ze worden bekostigd op basis vanzorgprofielen i.p.v. geleverde zorg.
• Er worden i.h.a. minder hoge eisen gesteld aande bewijslast voor zorginnovaties.
• De verzekeraarsroute en overheidsroute liggen minder snel voor de hand dan bij de Zvw.
CIZ
stelt zorg-profiel vast
De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
Zorgverzekeringswet (Zvw) Wet langdurige zorg (Wlz) Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
kortdurende (medische) zorg langdurig verblijf in een instelling ondersteuning in de thuisomgeving
gericht op genezing of herstel gericht op kwaliteit van leven gericht op behoud van zelfstandigheid
huisartsenzorg, ziekenhuiszorg,revalidatiezorg, behandeling GGZ, verpleging en persoonlijke verzorging thuis
24-uurs verpleging en verzorginghuishoudelijke hulp, begeleiding en verzorging, dagbesteding, opvang, hulpmiddelen, jeugdzorg, re-integratie
voor iedereen die het nodig heeft (zorgverlener bepaalt, zorgverzekeraar betaalt)
alleen voor de meest kwetsbaren(CIZ bepaalt, zorgkantoor betaalt)
voor iedereen die het nodig heeft(gemeente bepaalt én betaalt)
verzekerd recht (vergoeding) verzekerd recht (vergoeding) collectieve voorziening (compensatie)
koopt (zorg-)diensten in
levertproduct of dienst
behartigtbelangen
cliënt
lokaleWmo-raad
ondernemer gemeente
verleent(zorg-)dienst
overheidreguleert dezorgmarkt
bepaalt watvergoed wordt
betaalt belasting eneigen bijdrage
Het landschap
In plaats van het zorgkantoor speelt de gemeentestraks de rol van bekostiger. Gemeenten hebbenhierbij verhoudingsgewijs veel vrijheid.
De partijen
Gemeenten zullen zoveel mogelijk maatwerk willenleveren, en gaan hiertoe met (veelal lokale) partijensamenwerken.
CIZ
stelt zorg-indicatie vast
thuiszorg-organisaties lokale
vervoerderswoningbouwverenigingen
opvang endagbesteding
(zorg-)aanbieder
hoe gaan we 25 tot40% bezuinigen?
hoe bevorderen wezelfredzaamheid?
betaalt belasting eneigen bijdrage
koopt (zorg-)diensten in
levertproduct of dienst
behartigtbelangen
(zorg-)aanbieder
cliënt
lokaleWmo-raad
ondernemer gemeente
verleent(zorg-)dienst
wat betekent ditvoor mijn zelfstandigheid
en welzijn?
De belangen
Voorbeelden van uitdagingen waarmee partijen temaken hebben in het kader van de nieuwe Wmo.
De bewijslast
Veel gemeenten organiseren Wmo-proeftuinen omervaring op te doen met innovatieve zorg en demeerwaarde in de praktijk te toetsen.
hoe gaan we hetaanbod inrichten?
wordt er rekeninggehouden met de
belangen van cliënten?
hoe overleef ikdeze transitie?
hoe kan ik onzezorg veel goedkoper
leveren?
hoe blijf ik eeninteressante partnervoor de gemeente?
koopt (zorg-)diensten in
levertproduct of dienst
behartigtbelangen
cliënt
lokaleWmo-raad
ondernemer gemeente
verleent(zorg-)dienst
betaalt belasting eneigen bijdrage
(zorg-)aanbieder
De innovatieroutes
In principe zijn dit dezelfde routes als in de Zvw ende Wlz, maar met deze verschillen:• Er bestaat voor de Wmo géén overheidsroute
zoals bij de Zvw en Wlz.• De gemeenteroute vervangt de verzekeraarsroute.• Voor hulpmiddelen is er ook een rechtstreekse
gemeenteroute mogelijk.
consumenten-route
aanbieders-route
gemeente-route
gemeenteroute(rechtstreeks)
Drie uitdagingen voor de gemeente(en kansen voor de innovator!)
Hoe gaan we het aanbod inrichten?
• Welke rol kiest de gemeente?• Kiest de gemeente voor samenwerking met andere gemeenten?
• Verschillende inkoopmodellen* waarin de gemeente:• … hetzelfde blijft doen als het zorgkantoor nu;• … cliënten gaat toewijzen aan zorgaanbieders;• … zorgaanbieders per wijk gaat contracteren;• … gaat werken met sociale wijkteams;• … een “zorgregisseur” toewijst aan elke cliënt.
• De meeste gemeenten hebben hun keuze voor een inkoopmodel al gemaakten zijn nu bezig met uitwerking en aanbesteding.
(*) Zie ook: Jan Telgen, “Zorginkoop door gemeenten”, www.zorgvisie.nl/PageFiles/80908/Jan%20Telgen.pdf
Hoe gaan we 25 tot 40% bezuinigen?
• Bezuinigingsdoelstellingen voor de nieuwe Wmo:• Jeugdzorg: -10%• Voormalige AWBZ-zorg: -25%• Huishoudelijke hulp: -40%
• Let wel: bezuinigingsdoelstellingen zijn hard (en ten opzichte van 2012!).
• Bezuinigingen zullen in elk model anders vormgegeven worden, maar uiteindelijk neerkomen op:• Minder professionele zorg en ondersteuning bieden;• Zorg en ondersteuning goedkoper leveren.
• Open vraag: tot welke prijs is een gemeente bereid om mensen thuis te ondersteunen? (dus wanneer stroomt een cliënt alsnog door van Wmo naar Wlz)
Hoe bevorderen we zelfredzaamheid?
• Bezuinigingen zijn alleen te realiseren als zelfredzaamheid daadwerkelijk wordt benut en bevorderd:• “Wat kan een cliënt nog wel?” in plaats van “wat kan een cliënt niet meer?”• Veel meer nadruk op het zelf organiseren van hulp vanuit de eigen sociale
omgeving.• Gemeenten én zorgaanbieders zijn zoekende hoe dit praktisch kan worden
vormgegeven:1. Door het effectiever mobiliseren van mantelzorg;2. Met hulpmiddelen en technische voorzieningen in huis;3. Door zorgverlening anders te organiseren;4. Door de inzet van diverse vormen van zorg op afstand.
• Innovaties die zich richten op (1) en (2) lijken vooral geschikt voor de consumentenroute en de gemeenteroute.• Innovaties die zich richten op (3) en (4) lijken vooral geschikt voor de
aanbiedersroute.
nadruk op beperkenvan de zorgvraagnadruk op efficiënterezorgverlening
kans
en!
Meer informatie?
• Ons boekje “Succesvol ondernemen met eHealth: Innovatieroutes in de Zorg”: www.windesheim.nl/~/media/Files/Windesheim/Research%20Publications/SuccesvolondernemenmeteHealthInnovatieroutesindeZorg.pdf.• Om interactief de beste route(s) voor uw zorginnovatie te bepalen:
www.innovatieroutesindezorg.nl.• Voor alle resultaten van het project “Succesvol ondernemen met eHealth”:
www.somehealth.nl.• Voor een scan en een toolbox ten behoeve van een levensvatbaar business model
voor uw zorginnovatie: www.ehix.nl (“eHealth Innovatie Matrix”).
Ruud Janssen, email [email protected], telefoon 088-4698892
Top Related