Post on 07-Mar-2016
description
JAARGANG 104 | NUMMER 3 | ApRil 2013
Ervaringen Avri met beheer openbare ruimte in Buren | Grondstoffen liggen op straat |
Gevolgen Activiteitenbesluit voor milieustraten | plannen particuliere afvalbrengstations
Afvalstoffenheffing recreatiewoningper gemeente anders geregeld
Bestel nu het best presterende wegenzout onder de zonDan zit u gebakken
Op basis van onderzoek naar korrelgrootte
door Provincie Gelderland en RWS blijkt dat
steenzout 0-1.6mm als best presterende
wegenzout uit de bus komt. Speciaal voor
u hebben we een uniek en duurzaam
product ontwikkeld: steenzout met een
korrelgrootte van 0-1.6 mm.
De mix van kleine en grote korrels levert een
perfect strooipatroon en zorgt dat de weg
op korte én lange termijn veilig blijft. Door
het lage vochtpercentage vervoert u meer
zout per strooiwagen en is een efficiëntere
uitruk gegarandeerd.
Vult u uw loodsen nog voor de zomer met
het nieuwste wegenzout onder de zon?
We doen u een aanbod dat u niet kunt
weerstaan. Dan kunt u vervolgens van uw
vakantie gaan genieten.
Bel nu en vraag naar de voorwaarden.
0800 0180 of 0168-393 200www.eurosalt.nl
K0-1.6 wegenZOUT
• speciale introductieprijs• perfect strooipatroon• minder CO2-uitstoot
• minder kosten
Bestel nu het best presterende wegenzout onder de zonDan zit u gebakken
Op basis van onderzoek naar korrelgrootte
door Provincie Gelderland en RWS blijkt dat
steenzout 0-1.6mm als best presterende
wegenzout uit de bus komt. Speciaal voor
u hebben we een uniek en duurzaam
product ontwikkeld: steenzout met een
korrelgrootte van 0-1.6 mm.
De mix van kleine en grote korrels levert een
perfect strooipatroon en zorgt dat de weg
op korte én lange termijn veilig blijft. Door
het lage vochtpercentage vervoert u meer
zout per strooiwagen en is een efficiëntere
uitruk gegarandeerd.
Vult u uw loodsen nog voor de zomer met
het nieuwste wegenzout onder de zon?
We doen u een aanbod dat u niet kunt
weerstaan. Dan kunt u vervolgens van uw
vakantie gaan genieten.
Bel nu en vraag naar de voorwaarden.
0800 0180 of 0168-393 200www.eurosalt.nl
K0-1.6 wegenZOUT
• speciale introductieprijs• perfect strooipatroon• minder CO2-uitstoot
• minder kosten
GRAM | april 2013 3
Officieel vakblad van de NVRD
inhoudsopgave
6
9
12
Hoe doen zij dat?Deze maand: het gebruik van routeoptimalisatie-systemen In dit artikel lichten medewerkers van verschillende organisaties toe welk systeem
voor routeoptimalisatie zij gebruiken, waarom zie hiervoor hebben gekozen en hoe de
ervaringen hiermee zijn.
Afvalstoffenheffing is grillig, beleid erachter nietDe afvalstoffenheffing blijft het fundament voor gemeenten om de afvalkosten
dekkend te houden. Naast de landelijke verschillen in heffingssystematiek, gaan
gemeenten verschillend om met de variëteit aan woonvormen binnen hun gebied.
Avri vindt weg in beeldgericht BORHet beheer van de openbare ruimte (BOR) is voor Avri uit Geldermalsen sinds vorig
jaar een nieuwe activiteit. Buren was de eerste gemeente uit de Regio Rivierenland die
het integraal beheer van haar openbare ruimte overdroeg aan AVRI, inclusief zestien
medewerkers en materieel.
Goed opdrachtgeverschap volgens ROVA, Cyclus en GAD"Uitbesteden is geen doel op zich, maar is een goed middel om je doelstellingen te
realiseren," stelt Hans Groenhuis, algemeen directeur bij ROVA.
Foto voorplaat, lees verder op pag. 9
( foto: Kim Kaminski, Nationale Beeldbank)w
5 Bezem
Uitslag van de poll
14 Grondstoffen liggen op straat
19 Landelijke Opschoondag groot succes
20 Vakwerk
23 NVRD Nieuws
24 Gevolgen Activiteitenbesluit voor
milieustraten
25 Aanzienlijke milieuwinst door
nascheiding grof huishoudelijk restafval
27 Nieuwe plannen particuliere afval-
brengstations
29 Nieuwe regels btw-compensatiefonds
31 Duurzaam inkopen afvaldiensten:
van nood naar deugd
33 Nieuws op de markt
34 Agenda
16
4 GRAM | april 2013
Oude banden, nieuw
leven.
www.bandenmilieu.nl
Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op een milieuverantwoorde wijze verwerkt. RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier.
Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar...
…dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden
…dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland
…dit betekent bijna 60.000 ton minder CO2-uitstoot
… daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van 400 miljoen autokilometers (10.000 keer de aardbol rond) of de aanplant van 400.000 nieuwe bomen
…dit levert 32 miljoen kilo hoogwaardige grondstoffen
…op milieuverantwoorde wijze verwerkt
BEM_VOORJAAR 2013_210x297.indd 1 27-02-13 09:58
BEZEM
GRAM | april 2013 5
top in Kyoto, Kopenhagen, Doha of Quatar biedt geen vertrouwen, volgend jaar komt er één in Polen. Dat is alweer twee Pausen geleden!
Nee! Die klimaattop moet gewoon in Buenos Aires (schone luchten) worden gehouden. Dan kunnen we stappen maken.
Het kan zo simpel zijn……
Argentina RulesZo sta je als Zuid-Amerikaans land bekend van de ‘de dwaze moeders’, rundvlees en wijn. En zo ben je ineens hofleverancier van kopstukken in de maatschappij. Wie had ooit kunnen denken dat het Nederlands Ko-ninklijk Huis, het Vaticaan en FC Barcelona aan elkaar verbonden zouden worden door de herkomst van een koningin, een paus en een profvoet-baller.
Is dit uiteindelijk de verovering, ‘de conquistadores’, waar we met elkaar op zaten te wachten? We hebben het over drie verschillende verbinden-de functies die met elkaar hele belangrijke stromingen in de maatschap-pij beïnvloeden. Hebben we nu de oplossing bij de hand?
Wereldleiders praten met elkaar over mondiale problemen, armoedebe-strijding, droogte en klimaatverandering. Soms heb ik het gevoel dat dit allemaal nergens toe leidt. En nu snap ik ook waarom. Er wordt elke keer weer voor de verkeerde locatie gekozen. Want zeg nu zelf, een klimaat-
Uitslag van de poll maart:
Alle uitvoerende taken in de openbare ruimte horen bij één aannemer
100 % Eens
0 % Oneens
Dit was voorlopig de laatste poll. Wilt u hierop reageren? Doe dit dan via de GRAM lezersgroep op LinkedIn.
Oude banden, nieuw
leven.
www.bandenmilieu.nl
Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op een milieuverantwoorde wijze verwerkt. RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier.
Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar...
…dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden
…dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland
…dit betekent bijna 60.000 ton minder CO2-uitstoot
… daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van 400 miljoen autokilometers (10.000 keer de aardbol rond) of de aanplant van 400.000 nieuwe bomen
…dit levert 32 miljoen kilo hoogwaardige grondstoffen
…op milieuverantwoorde wijze verwerkt
BEM_VOORJAAR 2013_210x297.indd 1 27-02-13 09:58
6 GRAM | april 2013
DEzE mAAND:
HoE doEn Zij dat ?
RAD HoekseWaardWaarom heeft u gekozen voor
routeoptimalisatie?
Ik kom zelf uit de transportsector. Toen ik
hier een paar jaar geleden kwam werken,
zag ik dat het veel beter kon, vooral bij
de inzameling van bedrijfsafval. Ik keek
mee via de TomTom en zag de inzamel-
wagens veel onlogische routes rijden. Dat
kon en moest echt beter.
Welk systeem gebruikt u en waarom
dit systeem?
We reden al met TomTom, maar daar kun je
geen honderd adressen in invoeren. Om-
dat ik als planner uit het bedrijfsleven veel
logistieke ervaring heb, ben ik eerst zelf
aan het puzzelen gegaan. Waar zitten de
klanten, welke containers hebben ze, wat
is het tonnage van de wagen. Toen ik alles
in beeld had, heb ik de geoptimaliseerde
het gebruik van routeoptimalisatie-
systemen
routes en andere gegevens eerst in Excel
gezet. Later hebben we alle data overge-
heveld naar Afval Atlas. Voordeel van dat
programma is dat de gegevens goed gevi-
sualiseerd kunnen worden. zowel voor de
chauffeurs als het management.
Voor welke activiteiten gebruikt u
het systeem?
Nu gebruiken we het alleen nog maar
voor bedrijfsafval. mettertijd willen we
het uitbreiden naar de huisvuilroutes en
de ondergrondse verzamelcontainers.
Hoe zijn de ervaringen?
Bij het overhevelen van de gegevens ging
weleens wat mis. Soms moest een en
ander opnieuw ingevoerd worden. maar
we kwamen ook verouderde informatie
tegen, die nu weer up to date is gemaakt.
Het was dus een mooie opschoning van
ons bestand. Ook is het bedrijfs- en huis-
houdelijk afval nu beter gescheiden.
Voorheen pakten chauffeurs weleens een
verzamelcontainer met huishoudelijk af-
val mee, op hun bedrijfsafvalroute. Dat
kan nu niet meer. Voor de chauffeurs was
het nieuwe systeem wel even wennen.
ze vonden dat het voorheen ook al goed
ging en begrepen niet waarom het anders
moest. maar nu gaat het heel goed.
Wat heeft u bereikt, aan efficiency
en/of kostenbesparing?
Nogal wat. We besparen sinds de routeop-
timalisatie 1500 manuren op jaarbasis. Het
scheelt anderhalve wagen per week. Eerst
reden we met 10 wagens, nu met 8,5.
Tips voor andere gemeenten/
inzamelbedrijven?
Ik denk dat er bij veel gemeenten nog
heel wat te halen valt, als het gaat om
optimalisatie van de routes. Laat er eens
goed naar kijken door een logistiek des-
kundige, zou ik zeggen.
CirculusWaarom heeft u gekozen voor
routeoptimalisatie?
We wilden minder afhankelijk zijn van
mensen in de uitvoering. Alle routes wa-
ren door chauffeurs bedacht, dat was
historisch zo gegroeid. maar de een is
daar handiger in dan de ander. Boven-
dien zitten er mensen tussen die graag
alle auto’s laten rijden, om lekker vroeg
klaar te zijn.
Welk systeem gebruikt u en waarom
dit systeem?
We wilden af van dat handmatig gepuzzel
en kwamen uit bij Blue Kaizen, zoals de
software destijds heette. Dat programma
is nu opgegaan in Ortec van GmT Europe.
We kozen daarvoor, omdat dat het enige
routeoptimalisatieprogramma bleek dat
speciaal op huis-aan-huisinzameling was
gericht. We zijn speciaal in Frankrijk gaan
kijken, omdat het alleen daar nog maar
Martin Brinkman, manager logistiek
Circulus/Berkel milieu, acht gemeen-
ten waaronder Apeldoorn, zutphen,
totaal 440.000 inwoners.
Contact: martin.brinkman@circulus.nl
Peter Groen, coördinator buiten-
dienst RAD Hoekse Waard,
verzorgingsgebied 86.000 inwoners.
Contact p.groen@radhw.nl
GRAM | april 2013 7
gebruikt werd. Voor bedrijfsafvalinza-
meling waren er routeoptimalisatiepro-
gramma’s genoeg, maar dan praat je over
een paar vaste ophaallocaties. Huis-aan-
huisinzameling stelt heel andere eisen
aan die software.
Voor welke activiteiten gebruikt u
het systeem?
Voor de huis-aan-huisinzameling van
huishoudelijk afval. We halen er rest-,
gft-afval, papier en plastic mee op. In de
toekomst willen we het systeem uitbrei-
den naar de verzamelcontainers. maar
dan met dynamische planning, dat wil
zeggen dat ook de gegevens over vol-
melding automatisch gekoppeld worden.
Nu moet een medewerker dat in de gaten
houden. Op termijn willen we alles aan
de routeoptimalisatiesoftware koppelen,
dus ook glas, blik, elektrische apparaten,
noem het maar op. Bovendien willen we
het programma inzetten om juiste kos-
tencalculaties te kunnen maken, in geval
van uitbesteding bijvoorbeeld.
Hoe zijn de ervaringen?
We hebben het systeem nu ruim een jaar
in gebruik, maar we liepen tegen één
groot probleem aan. We konden de ge-
optimaliseerde routes nog niet presente-
ren aan de chauffeurs. Er waren namelijk
geen boardcomputers die de routes kon-
den laten zien. Inmiddels is dat probleem,
in samenwerking met GmT, opgelost. We
hebben zojuist de eerste tien voertuigen
uitgerust met geschikte boardcomputers.
Wat heeft u bereikt, aan efficiency
en/of kostenbesparing?
We verwachten minstens een kostenbe-
sparing van 3 tot 5%. Dat zit hem in uit-
gespaarde kilometers en manuren. maar
ik denk dat we hoger uitkomen, want het
ziet er veelbelovend uit.
Tips voor andere gemeenten/
inzamelbedrijven?
Ik weet dat veel grote inzamelaars nog
steeds een dagtaak hebben aan het hand-
matig plannen van routes. Schaf direct
zo’n systeem aan, zou ik zeggen. Het
werkt een stuk professioneler. Voordeel
is ook dat je minder ervaren chauffeurs,
zoals vakantiekrachten, de routes kunt
laten rijden. Voor alle chauffeurs geldt
dat niet hun routekennis, maar hun vak-
manschap centraal staat.
In dit artikel lichten medewerkers van verschillende organisaties toe welk systeem voor routeoptimalisatie zij gebruiken, waarom zie hiervoor hebben gekozen en hoe de ervaringen hiermee zijn.
tekst: Hetty Dekkers
HoE doEn Zij dat ?het gebruik van routeoptimalisatie-
systemen
8 GRAM | april 2013
HoE doEn Zij dat ?Twente MilieuWaarom heeft u gekozen voor
routeoptimalisatie?
Toen we in de ondergrondse verzamel-
containers een uitbreiding kregen van
een paar honderd naar meer dan dui-
zend, hadden we behoefte aan automa-
tisering. Tot dan toe reden de chauffeurs
‘een rondje om de kerk’, vaste routes op
vaste dagen. Dat kon toen niet meer.
Welk systeem gebruikt u en waarom
dit systeem?
Wij hebben gekozen voor Transvision.
Deze leverancier begreep onze vragen
het beste en bood een oplossing die aan-
sloot bij onze wensen.
Voor welke activiteiten gebruikt u
het systeem?
Nu alleen voor de ondergrondse verza-
melcontainers, meest voor huishoudelijk
restafval. Binnenkort gaan we dat uitbou-
wen naar de glas- en kunststofverzamel-
containers. Op langere termijn willen we
ook de minicontainers in gaan zamelen
met een routeoptimalisatiesysteem.
Hoe zijn de ervaringen?
Heel positief. In het begin moesten de
chauffeurs wel even wennen omdat ze
geen vast patroon meer hadden. Nu we-
ten ze op maandag niet welke route ze
dinsdag gaan rijden. maar inmiddels zijn
ze allemaal tevreden, wij ook.
Wat heeft u bereikt, aan efficiency
en/of kostenbesparing?
meer dan verwacht. We hadden ingezet
op een kostenbesparing van 20%, dat
blijkt 25% te zijn. maar het milieuvoordeel
vinden we minstens zo belangrijk. CO2-
uitstoot, brandstofverbruik en aantal ver-
voersbewegingen zijn sterk gereduceerd.
Gerbert Stegehuis, manager
bedrijfsbureau Twente milieu,
173.000 aansluitingen.
Contact: info@twentemilieu.nl
A 2
B
Tips voor andere gemeenten/
inzamelbedrijven?
Je moet wel goed zoeken naar een systeem
dat bij je past. Leveranciers zeggen nogal
snel dat ze een oplossing hebben, in de
praktijk pakt dat vaak anders uit. Selecteer
dus goed op leverancier en kies er een die
de vraag goed begrijpt.
GRAM | april 2013 9
In de 35 grootste gemeenten betaalt een doorsnee ge-
zin €291 om van zijn afval af te komen. Dat is 1,5%
meer dan in 2012. De gegevens komen van COELO,
het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de
Lagere Overheden van de Rijksuniversiteit Groningen.
Wie de tarieven van de onderzochte gemeenten beter
bekijkt, ziet dat grilligheid troef is. In Nijmegen zijn
eenpersoonshuishoudens het goedkoopst uit met €96,
waar een alleenstaande in Rotterdam €340 moet neer-
tellen. Een gezin van meer dan drie personen is in de
Waalstad eveneens het goedkoopst uit met €156. In
Groningen betaalt datzelfde gezin jaarlijks €362. “Ons
beleid is dat de kosten van het inzamelen en verwer-
ken van huishoudelijk afval volledig kostendekkend
moeten zijn”, zegt beleidsmedewerker belastingen Ar-
jan Hageman. “Ook in 2013 is dat het geval.”
Vooral verhoging
Tien gemeenten hebben volgens het onderzoek van
COELO hun ash verlaagd. Den Bosch met 9,1% het
meest. Twaalf gemeenten voerden een verhoging door,
met Nijmegen (+19%) als wederom een van de uitschie-
ters. Ook elders van het land zijn de verschillen tussen
gemeenten groot, blijkt uit het jaarlijkse onderzoek
van Vereniging Eigen Huis. In het Groningse Belling-
wedde is de ash voor gezinnen in 2013 van €217 naar
€300 gegaan (+38%), terwijl in Rucphen een gezin nog
maar €208 betaalt in plaats van €327 in 2012 (-36%).
De lagere ash moet echter vooral de tien procent hoge-
re OzB in de Brabantse gemeente compenseren. Over
het hele land beschouwd is de ash met welgeteld één
procent gedaald.
De afvalstoffenheffing, kortweg ash, blijft het fundament voor gemeenten om de afvalkosten dekkend
te houden. Naast de landelijke verschillen in heffingssystematiek, gaan gemeenten verschillend om met
de variëteit aan woonvormen binnen hun gebied. Toch is de afvaleuro nooit reden inkomenspolitiek
te gaan bedrijven. Een korte rondgang leert dat de keuze om nieuw beleid te formuleren nauwelijks
wordt gemaakt.
door Pieter van den Brand
Systematiek varieert
Ook de heffingssystematiek varieert door het hele land
heen. Waar vooral grote gemeenten een vast bedrag
hanteren naar gelang het aantal personen in een huis-
houden, zijn er ook gemeenten die het ash-bedrag
koppelen aan de hoeveelheid afval die een huishou-
den aanbiedt (diftar). En dan zijn er nog gemeenten
die met nieuwe inzamelconcepten oefenen en burgers
bovenop de ash laten betalen voor restafvalzakken
of chipsystemen voor ondergrondse containers in de
wijk. Wie als burger zijn afval goed scheidt, betaalt in
totaal dus minder.
Diftar
De variatie in de gemeentelijke heffingssystematiek uit
zich al in het belastinggebied van Almelo, Borne, En-
schede, Haaksbergen, Hengelo en Losser. Hengelo is in
2012 op diftar overgestapt. Inwoners betalen voortaan
voor het aantal keren dat ze hun container aan de straat
zetten. “Hiervoor hanteerde Hengelo een vast bedrag
per perceel, ongeacht het aantal leden in het gezin”,
vertelt stafadviseur Ben Nijboer van het Gemeentelijk
Belastingkantoor Twente (GBT). Goed scheiden is niet
alleen goed voor het milieu, maar ook voor de porte-
monnee, weet de Hengelose bevolking inmiddels. De
afvalkosten van 80% van de huishoudens, blijkt uit
onderzoek van de gemeente, is dankzij het principe
van de vervuiler betaalt omlaag gegaan. Bij de ove-
rige huishoudens, die minder gedreven aan ‘keuken-
management’ doen, is de ash juist hoger dan in 2011
(in dat jaar €273). Gemiddeld betaalden de Hengelose
gezinnen in 2012 €240 voor hun afval. Buurman En-
schede rekent nog steeds een vast bedrag per aanslui-
ting, maar maakt onderscheid tussen eenpersoons- en
meerpersoonshuishoudens (€276 resp. €310). “Al is
het verschil tussen deze twee categorieën huishoudens
relatief klein vergeleken met andere gemeenten in het
land”, zegt Nijboer. De overige gemeenten in het GBT-
gebied hanteren volgens Nijboer een vast ash-tarief
met een opslag afhankelijk van het volume en soort
container (restafval of gft).
Lees verder op de volgende pagina
Sturen op de afvaleuro
Sinds januari 2012 geldt dat bij
kamerverhuur de verhuurder direct voor de
afvalstoffenheffing wordt aangeslagen.
AfvAlsToffenHeffing is gRillig, beleiD eRACHTeR nieT
Kamerverhuur
Sinds januari 2012 geldt dat bij kamerverhuur de ver-
huurder direct voor de ash wordt aangeslagen, die de
kosten weer kan doorberekenen. De wet is gewijzigd
omdat het opleggen van de ash aan één van de bewo-
ners soms problemen gaf om andere bewoners mee te
laten betalen. “Wij hebben daar slechts in een enkel ge-
val moeilijkheden mee gehad”, beschrijft Nijboer de er-
varingen in Twente. “Het gros van de studenten schrijft
zich in bij de gemeente. Wie het langst staat ingeschre-
ven, kreeg doorgaans de ash voor dat perceel. Nu gaat
de heffing voortaan naar de huiseigenaar.”
Kwijtschelding
Kamerbewoners die er niet in slagen de ash op hun
huisgenoten te verhalen, dienen doorgaans een be-
zwaarschrift in. In studentenstad Groningen gebeurde
dat tot 2012 ‘met de regelmaat van de klok’, zoals
Hageman het uitdrukt. “Wij moesten dat bezwaar afwij-
zen, omdat de ash terecht in rekening werd gebracht
bij één van de kamerbewoners. We wezen die bewoner
dan wel op de kwijtscheldingsregeling. Dat is een rege-
ling die erop neerkomt dat mensen op het sociale mini-
mum geen ash hoeven te betalen omdat hun inkomen
te laag is. De meeste kamerbewoners hebben een laag
inkomen waardoor zij in de oude situatie vaak recht op
kwijtschelding van de ash hadden.” De ‘fietshoofdstad
van Nederland’ mag dan wel een kostendekkende ash
nastreven, vorig jaar haalde Groningen meer afvaleu-
ro’s op dan begroot. “Dat lag niet aan de ash-wijziging
bij kamerverhuur. In feite is dat al een aantal jaren het
geval. Er zijn meerdere oorzaken. De verwerkingskos-
ten vallen lager uit. Ook hebben we het aantal wonin-
gen te laag ingeschat”, legt Hageman uit. De raad heeft
bepaald dat de winst terug moet naar de burger. Voor
2013 is de ash dan ook met €7 verlaagd.
Recreatiewoningen
Gemeenten kennen allerlei soorten permanente en
tijdelijke woonvoorzieningen. Naast studentenhuizen
zijn er verpleeg- en verzorgingstehuizen, aanleunwo-
ningen, vakantiehuizen en woning/stacaravans op va-
kantieparken, enzovoort. Bij deze variëteit aan woon-
vormen blijken gemeenten verschillend om te gaan
met het opleggen en innen van de ash. zo kent Losser
een apart tarief voor recreatiewoningen. Grosso modo
beslaat dit de helft van het normale heffingsbedrag.
Nijboer legt uit: “Voor deze woningen geldt immers
dat ze niet permanent bewoond mogen worden, dus
wordt er minder vaak een beroep op inzameldiensten
gedaan.” Haaksbergen haalt bij woningen in het bui-
tengebied de gft-container minder vaak op en heeft het
daarvoor geldende ash-tarief aangepast. De overige
Twentse gemeenten maken geen onderscheid en vra-
gen van alle type woningen het volle ash-bedrag.
Vakantiewoningen
Op Waddeneiland Ameland hanteert de gemeente voor
vakantiewoningen verschillende tarieven, afhankelijk
van het aantal bedden in de woning. De tarieven zijn
het afgelopen zo’n 30% gedaald ten opzichte van de
standaard-ash voor één- en meerpersoonshuishoudens
(€169 respectievelijk €204). “Een van de eigenaren,
een deskundige in het afvalbeheer, rekende op de ach-
terkant van een sigarenkistje voor dat onze tarieven
aan de hoge kant waren”, verklaart Hans Kuperus, me-
dewerker reiniging en groen van de toeristische wad-
dengemeente, de substantiële tariefsverlaging. “We
willen niet het onderste uit de kan halen.” Bezitters van
een Bed & Breakfast ontvangen weer een hogere ash
(€267).
Maatwerk
Een gemeente met veel recreatiewoningen is het
zeeuwse Schouwen-Duiveland. Voor deze woningen
geldt een lager tarief aangezien de afvalinzameling
is aangepast, laat wethouder Wim Stouten weten. Ei-
genaren van campings en niet-permanent bewoonde
bungalowparken kunnen kiezen voor een ash of hun
afval bedrijfsmatig laten verwijderen. “We kiezen voor
de pragmatische lijn. zeker op campings en bungalow-
parken is maatwerk soms noodzakelijk. Bij de gewone
woonvormen hebben we geen enkel probleem.”
Seniorencentra
Een woonvorm waar zich mogelijk ontwikkelingen
voordoen, is de kamer of flat in het verzorgings- en
verpleegtehuis. Nu nog wordt het afval uit de senioren-
centra collectief opgehaald door private of publieke af-
valbedrijven. “Je zou als gemeente kunnen concluderen
dat het om volwaardige woningen gaat waar een inza-
melplicht voor geldt”, zegt Nijboer in Twente, “waar-
mee de bewoners ervan ook ash-plichtig zijn.” Volgens
Nijboer heeft dit onderwerp weliswaar de aandacht van
de gemeentelijke beleidsmakers, maar heeft het nog
niet tot aanpassingen in het beleid geleid. “Daar zijn
goede redenen voor. De jurisprudentie op dit terrein
is niet eensluidend en het wachten is op een oordeel
van de Hoge Raad. Budgettair schiet je er als gemeente
ook niets mee op, er vanuit gaande dat de ash 100%
kostendekkend is. Tegenover de extra inkomsten staan
ook extra kosten voor nieuwe inzamelroutes en de ver-
werking van het afval.”
Bedrijfsafval
Groningen biedt verzorgingstehuizen de keuze om
hun afval in een contract door de gemeentelijke inza-
meldienst op te laten halen. Het alternatief is met een
private inzamelaar in zee te gaan. “Wij zien dit als be-
drijfsafval”, zegt Hageman, “net als bij volkstuincom-
plexen en vakantieparken. Bewoners van aanleunwo-
ningen krijgen zonder meer een ash in de bus. Dit type
woningen zien we als normale percelen dus ze zitten
10 GRAM | april 2013
Een woonvorm waar zich mogelijk ontwikkelingen voordoen,
is de kamer of flat in het verzorgings- en verpleegtehuis.
GRAM | april 2013 11
gewoon in de heffing.” Ook de afvalstromen van de
campings op Ameland worden door de gemeente zelf
als bedrijfsafval ingezameld. Voor de verhuurders van
zomerwoningen geldt weer een ash. “Dat afval zame-
len we via een aparte route in, wat dus kosten met zich
meebrengt”, geeft Kuperus als uitleg. Tot 2012 legde
het Waddeneiland zowel huishoudens als bedrijven
een ash op. “Tot die tijd hield deze constructie zelfs
stand voor de rechter, maar de markt werd opengebro-
ken door een privaat afvalbedrijf. Sindsdien zamelen
we nog bij driekwart van de bedrijven afval in, maar
hanteren we tarieven per aantal ledigingen of naar ge-
wicht. Geen ash meer.”
Eén tarief
Venray heeft het ash-beleid voor 2013 niet aangepast.
Voor alle woningen in de Noord-Limburgse gemeente
gelden dezelfde tarieven, een vast tarief per woning
en een variabel tarief per keer dat er restafval of gft
wordt aangeboden. Een woning op een recreatiepark
valt daarbuiten. “We hebben in Venray twee parken met
vakantiewoningen”, vertelt Inez van Kronenberg, be-
leidsmedewerker afval. “Beide parken voeren het eigen
afval als bedrijfsafval weg. We hebben er dus geen kos-
ten aan en missen feitelijk ook geen ash-geld. Hooguit
krijgen we juist extra opbrengsten van bezoekers die
hun glas, blik en verpakkingskunststof braaf schei-
den.” Verzorgingstehuizen in Venray moeten dezelfde
regels als de vakantieparken volgen, namelijk het af-
voeren van hun afval zelf organiseren en betalen. Ook
voor deze woonvormen geldt geen ash. Verder kent de
landelijke gemeente aan de maas geen grote studen-
tenhuizen. “Hooguit hebben we een aantal huurwonin-
gen met studenten, maar daar geldt hetzelfde voor als
voor andere woningen”, zegt Van Kronenberg. “Al zul-
len er nauwelijks tot geen studenten in Venray wonen.
De dichtstbijzijnde hogeschool staat 25 kilometer ver-
derop in Venlo.”
vakantiepark
Ameland
foto: Kruwt Foto-
grafie, Nationale
Beeldbank
Netwerkinfo
Gemeente Groningen, Arjan Hageman (beleidsmede-
werker belastingen), arjan.hageman@groningen.nl.
Gemeentelijk Belastingkantoor Twente, Ben Nijboer
(stafadviseur), b.nijboer@gbtwente.nl,
www.gbtwente.nl.
Gemeente Ameland, Hans Kuperus (medewerker,
groen, sport en reiniging), hkuperus@ameland.nl,
www.ameland.nl
Gemeente Schouwen, Gemeente Schouwen-Duiveland,
Wim Stouten (wethouder), wim.stouten@schouwen-
duiveland.nl, schouwen-duiveland.nl.
Gemeente Venray, Inez van Kronenberg (beleidsmede-
werker afval), inez.van.kronenberg@venray.nl,
www.venray.nl, nl.linkedin.com/in/inezvankronen-
berg, @InezVKronenberg.
Hogere afvalstoffenheffing moeilijk te verkopen aan burgerGemeenten zijn op grond van artikel 10.21 en 10.22
van de Wet milieubeheer (Wm) verplicht huishoude-
lijke afvalstoffen in te zamelen ‘bij elk binnen haar
grondgebied gelegen perceel waar zodanige afval-
stoffen geregeld kunnen ontstaan’. Gemeenten kie-
zen ervoor de kosten hiervoor op te vangen met de
afvalstoffenheffing (ash). ze zijn niet verplicht de
kosten voor het afvalmanagement met een aparte
ash dekkend te maken. ze kunnen de afvalkosten
ook via de Onroerendezaakbelasting (OzB) verha-
len. Wettelijk is het is niet toegestaan om een meer
dan kostendekkende ash op te leggen (110% mag
niet, 90% mag wel). De ash moet in het debat over
de gemeentelijke begroting vaak concurreren met
de rioolheffing en de veel populairdere OzB. De in-
komsten uit de OzB kunnen immers voor alle mo-
gelijke doelen worden aangewend, terwijl de ash-
gelden alleen voor het afvalbeheer bestemd zijn. zo
zie je in menig gemeente dat de afvalkosten voor
een deel uit de algemene middelen worden betaald
en de ash niet dekkend is. Een verhoging van de ash
is vaak politiek gezien niet aan de orde, wanneer
een gemeenteraad al voor een hogere OzB-heffing
heeft gekozen. Beide heffingen verhogen is niet te
verkopen aan de burger, redeneert men vaak.
12 GRAM | april 2013
een dienstverleningsovereenkomst) vormen de basis
van de samenwerking. Het resultaat is inmiddels ge-
bleken uit de jaarcijfers van Avri; een besparing van
€528.000 oftewel 25%. De gemeente droeg weliswaar
bij in de overheadkosten van Avri, maar realiseerde als-
nog een nettobesparing van €304.000.
Directeur Erik de Vries van Avri legt in zijn kantoor
de jaarcijfers op tafel en vertelt: “Wij kunnen grote
besparingen realiseren dankzij onze schaalgrootte.
De gemeente Buren is weliswaar de eerste gemeente
waarvoor we het beheer van de openbare ruimte ver-
zorgen, maar dankzij onze schaalgrootte kunnen we
de 16 medewerkers die naar Avri zijn overgegaan effi-
ciënt inzetten. Juist omdat we met beeldgericht beheer
besparen op de inzet van mankracht, is het goed dat
deze mensen ook op andere (afval)taken ingezet kun-
nen worden. Daarnaast is bedrijfsmatig werken voor
ons dagelijkse realiteit. We zijn het gewend om te wer-
ken volgens vastgelegde, gecontroleerde processen
die gericht zijn op kwaliteit en efficiency. Ten opzichte
van een gemeente staat de politiek daarbij op afstand,
waardoor ze zich niet meer mengt in de dagelijkse uit-
voering, Dit draagt bij aan de besparingen.”
Of een gemeente het niet gewoon ook zelf kan? “Beeld-
gericht werken wel”, denkt De Vries. “Een gemeente
kan zelf ook het beheer op basis van frequentie ver-
vangen door beeldgericht beheer. maar als je dan uren
overhoudt, moeten je medewerkers wel elders aan de
slag, anders heb je geen besparing. Onderschat boven-
dien niet de impact voor BOR-medewerkers die al tien-
tallen jaren werken volgens een bepaalde methode en
ineens een omslag moeten maken. Bij Avri richten we
ons sterk op integratie, begeleiding en opleiding. De
gemeentelijke BOR-medewerkers hebben bij Avri hun
Avri vindt weg in beeldgericht BOR
Het beheer van de openbare ruimte (boR) is voor Avri uit geldermalsen sinds vorig jaar een nieuwe activiteit.
buren was de eerste gemeente uit de Regio Rivierenland die het integraal beheer van haar openbare ruimte
overdroeg aan AvRi, inclusief zestien medewerkers en materieel. in plaats van de gevraagde €50.000 leverde
het een besparing op van €528.000. Maar niet zonder opstartproblemen.
door Ronald Schalekamp
Avri is een dienstonderdeel van Regio Rivierenland, een
samenwerkingsverband van tien gemeenten in zuid-
West Gelderland: Buren, Culemborg, Geldermalsen,
Lingewaal, maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel,
West maas en Waal en zaltbommel. De gemeente Buren
droeg op 1 maart 2012 als eerste in de regio de BOR-
taken over aan Avri. Een grote omslag voor zowel de
gemeente - die als opdrachtgever de regierol inneemt
- als voor Avri, die voor het eerst het beheer van de
openbare ruimte in de dienstverlening opneemt. Ge-
zamenlijk opgestelde contracten (een raamcontract en
GRAM | april 2013 13
derneming. Goede onderlinge verhoudingen zijn van
groot belang.”
Extra besparingen mogelijk
zo zijn in goed overleg enkele verbeterpunten gefor-
muleerd, die moeten leiden tot een extra besparing in
2013 van minimaal €100.000. Afspraken zijn gemaakt
over onder meer de afhandeling van (standaard) mel-
dingen, die door Avri binnen 3 dagen na binnenkomst
moeten worden afgehandeld. Ook komt er een vast
stramien voor frequentie en inhoud van rapportages.
Avri gaat bovendien in 2013 de toeleverende aanne-
mers nog scherper aansturen op het werken volgens
de beeldsystematiek. De Vries: “De gemeente contro-
leert onze BOR-prestaties. We monitoren echter zelf
ook nauwkeurig of alles goed verloopt en daar sturen
we onze mensen vervolgens weer op. Die interne ver-
betercyclus stuwt de efficiëntie en kwaliteit. Die moni-
toring willen we de komende tijd intensiveren en ver-
beteren. zodra hierin voldoende vertrouwen is, hoeft
de gemeente straks alleen nog steekproeven uit te
voeren en kan zij intern weer besparen. De komende
periode zullen we ook onze manier van werken verder
verfijnen. De omslag van frequentie- naar beeldgericht
beheer vindt deels gefaseerd plaats. In de toekomst
kunnen we eventueel ook burgermeldingen zelf ver-
werken. Op deze manier streven we ernaar om in 2013
de kosten en lasten voor gemeente en burgers verder
te verlagen.”
Inmiddels hebben meerdere gemeenten in de Regio Ri-
vierenland interesse getoond in de overdracht van het
BOR aan Avri. “We zijn in contact met de gemeenten
Neder-Betuwe, Tiel en Neerijnen. Wanneer we op deze
manier schaalvergroting realiseren, kunnen we ons ma-
terieel en onze mensen nog beter inzetten. Dat biedt
extra kansen voor besparing."
plek en draai gevonden. De mensen zijn gemotiveerd
en zitten goed in hun vel; dat is heel belangrijk. Er is
zelfs al één medewerker die de stap heeft gezet naar
een andere functie binnen Avri. zo bieden we perspec-
tief aan de voormalige medewerkers van Buren, waar
die er vroeger niet was.”
Kwaliteitsniveaus
De opdracht van de gemeente aan Avri was om te be-
sparen op het beheer van de openbare ruimte, met
behoud van de kwaliteit. Het beeldgericht beheer om-
vat het onderhoud volgens verschillende vastgestelde
beeldniveaus. Daarbij wordt door Avri actie onderno-
men voordat het straatbeeld onder het afgesproken
niveau komt.
De Vries erkent zonder meer dat het eerste half jaar
een aantal van de afgesproken kwaliteitsniveaus niet
werd gehaald. Deze aanloopproblemen wijt hij ten dele
aan de omslag voor medewerkers die volgens een an-
dere methodiek moesten werken. De Vries: “maar er
was in de zomer zonder meer teveel onkruid in het
straatbeeld. Die problemen hadden deels te maken met
nieuwe aanplant. Hiertoe was de grond omgewoeld,
wat veel onkruidgroei teweeg bracht. Deze zomer gaan
we hier scherper op inspelen. Ook zijn we deze winter
al bezig met onkruidbestrijding, waardoor we minder
onkruid in de zomermaanden verwachten.”
De Vries vervolgt: “Natuurlijk ligt Avri in deze fase ook
onder een vergrootglas. En de kwaliteitscriteria moes-
ten vanaf dag één gehaald worden. Gelukkig hebben
we de aanloopproblemen, in overleg met de gemeente,
later meer dan weggewerkt. Het gaat hier echt om een
partnertraject, waarbij Avri samen met de klant - de
gemeente Buren - werkt aan het behalen van het beste
resultaat. Voor beide partijen is het een spannende on-
14 GRAM | april 2013
Tijdens de proefperiode zijn de ingezamelde hoeveel-
heden restafval, papier en kunststof op diverse mo-
menten gemeten. De respons op de gescheiden inza-
meling van papier is vergelijkbaar of vaak zelfs beter
dan de respons op de gescheiden inzameling van pa-
pier dat in huis vrijkomt. Voor papier ligt de respons
tussen de 67% en 87% en voor kunststof tussen de 43%
en 65%. Voor kunststof ligt het responspercentage op
straat beduidend hoger dan thuis.
De zuiverheid van het gescheiden ingezamelde papier
en kunststof laat in de meeste gevallen nog wel te wen-
sen over. De vervuiling bestaat overigens in vrijwel alle
gevallen uit afvalstromen die relatief gemakkelijk uit
het papier en kunststof kunnen worden gehaald. Papier
is vooral vervuild met kunststof en blik en kunststof is
vooral vervuild met papier en blik.
Vervolg
De resultaten van deze pilot tonen aan dat er volop
kansen zijn voor gemeenten die met gescheiden afva-
linzameling in de openbare ruimte aan de slag willen
en zo willen werken aan de verdere ontwikkeling van
de grondstoffeninzameling.
De discussie over een circulaire economie waarbij afval
een grondstof wordt, zal zich verder ontwikkelen. Hoe
kan het dat je krant die thuis in de papierbak belandt
waardevolle grondstof wordt, terwijl dezelfde krant in
het park verbrand wordt?
In het vervolg is wel nog een aantal belangrijke vragen
te beantwoorden. Op welke manier kunnen gemeenten
de gescheiden stromen bijvoorbeeld het beste afvoe-
ren en verwerken? En is integratie met huishoudelijke
afvalinzameling mogelijk? Hoeveel kost gescheiden in-
zameling of levert het gemeenten juist geld op?
Uitnodiging
Huizen, Weesp, GAD en Gemeente Schoon gaan daarom
door Emile Bruls en Inger van Gelderen
Grondstoffen liggen op straat
Heeft afval scheiden op straat zin? Om dat te onderzoeken plaatsten de gemeenten Weesp en Huizen
het afgelopen jaar gescheiden afvalbakken in vier pilotgebieden. De pilot is uitgevoerd in opdracht van
Gemeente Schoon en onder de coördinatie van het GAD Gooi en Vechtstreek. De resultaten van de pilot
zijn positief en nodigen uit ook in andere gemeenten hiermee verder te gaan. Gescheiden inzameling
op straat is de volgende stap in het optimaliseren van de grondstoffenstroom.
Nederland wordt grondstoffenland: ons afval kan opnieuw als grond-
stof benut worden. Restafval- en grondstoffen komen niet alleen bij de
inwoners thuis vrij, maar ook in de gemeentelijke prullenbakken op
straat en als zwerfafval. Waarom scheiden we dit afval eigenlijk nog
niet? De restafval- en grondstoffenstromen van de straat zijn in om-
vang weliswaar kleiner dan de huishoudelijke stromen. De impact op
de openbare ruimte en beeldvorming van inwoners is echter minstens
zo belangrijk.
Onderzoeksvragen
Deze uitgangspunten vormden de basis voor de vraagstellingen van de
pilot: Hebben voorzieningen voor het gescheiden aanbieden van afval
in de openbare ruimte een positief effect op het weggooigedrag en
de hoeveelheid zwerfafval? Leveren die voorzieningen in de openbare
ruimte herbruikbare grondstoffen op?
In de periode juli tot en met december 2012 is dit onderzocht in de
pilot ‘gescheiden afvalbakken in de openbare ruimte’. De pilot vond
plaats op vier locaties in Weesp en Huizen: twee winkelcentra met een
grote scholengemeenschap in de buurt, een strand in Huizen en een
deel van het stadscentrum van Weesp. Op elke locatie zijn speciaal
ontworpen bakken geplaatst, waarin mensen papier, kunststof en rest-
afval gescheiden weg kunnen gooien. Via monitoring, sorteeranalyses
en interviews zijn antwoorden gevonden op de onderzoeksvragen.
Meest opvallende uitkomsten
Tijdens de proef waren de afvalbakken zelf het belangrijkste communi-
catie-instrument. maar liefst 92% van de ondervraagden is positief over
de gescheiden inzameling met afvalbakken. ze vinden het een goed
initiatief waarmee de gemeenten moeten doorgaan en zelfs uitbreiden.
Ondanks de beperkte communicatie begrijpen gebruikers meteen waar
het om gaat en hoe zij de bakken moeten gebruiken.
Over de beleving en bewustwording kwamen ook een paar opvallen-
de feiten uit de pilot naar voren. Hoewel de hoeveelheid zwerfafval
niet bleek afgenomen, beleefden mensen de openbare ruimte toch als
schoner. Dit wordt vooral toegedicht aan de aanwezigheid van nieuwe
mooie bakken.
GRAM | april 2013 15
verder met het onderzoek en nodigen anderen uit om
zich aan te sluiten. Steeds meer gemeenten zien het
afval dat ontstaat in de openbare ruimte als grondstof
en willen die kans benutten. Er zal niet één werkwijze
zijn om dat voor elkaar te krijgen. zo is Alphen aan den
Rijn nu juist bezig met nascheiding van afval uit prul-
lenbakken. met meer gemeenten kunnen verschillende
opties voor de weg naar recycling worden uitgewerkt.
Gemeente Schoon organiseert in mei een bijeenkomst
om de vervolgvragen te bespreken met gemeenten en
hun partners in afval en in de openbare ruimte. Heeft
u plannen om afval uit de openbare ruimte te recyclen
tot nieuwe grondstof? Neem dan contact op met Emile
Bruls. Het evaluatierapport van het proefproject ‘Ge-
scheiden afvalbakken in de openbare ruimte’ in Huizen
en Weesp kunt u downloaden in de kennisbank van Ge-
meente Schoon op www.gemeenteschoon.nl.
Over de auteurs: Emile Bruls is adviseur Rijkswater-
staat Leefomgeving Gemeente Schoon:
emile.bruls@rws.nl. Inger van Gelderen is projectmede-
werker bij GAD, i.vangelderen@gad.nl
we zorgen er altijd voor dat ál onze werknemers gezond kunnen werken, in een veilige werkomgeving.
Je hebt als werkgever gewoon een verantwoordelijkheid voor je mensen. Ik heb daarom ook totaal geen probleem
met strengere straffen bij overtredingen. —
— Een veilige werkomgeving,
dat is toch de normaalste zaak
van de wereld
G E Z O N D E N V E I L I G W E R K E N ? K I J K O P W E E T H O E H E T Z I T. N LD I T I S E E N I N I T I AT I E F V A N H E T M I N I S T E R I E V A N S Z W I N S A M E N W E R K I N G M E T D E S V B , U W V E N G E M E E N T E N
S I N D S 1 J A N U A R I W O R D E N O V E R T R E D I N G E N S T R E N G E R B E S T R A F T
. . .
. . .
SZW-GRAM-190x130-vrouw.indd 1 2/26/13 3:18 PM
16 GRAM | april 2013
Volgens Bodar is het in de dagelijkse praktijk belangrijk
dat de opdrachtgever zorgt voor een goede structurele
werkrelatie. "Van oudsher is de afvalmarkt conserva-
tief op het gebied van externe opdrachtverstrekking.
Dat zie je hier en daar nog steeds aan de houding van
sommige bedrijven als ze de aanbestedingsmarkt op
gaan. Voorheen werden - en soms nog - opdrachten ja-
ren achtereen ondershands verstrekt aan vaste relaties
en werd er verder niet of nauwelijks naar omgekeken.
Het voordeel van een lange relatie is natuurlijk dat je
elkaar goed leert kennen. Het is echter weinig transpa-
rant. Voor mij geldt dat de samenwerking gebaseerd
moet zijn op openheid, vertrouwen én op transparantie
naar de gemeente en de gemeenschap. Als je dat goed
regelt, varen alle partijen er wel bij. Wij werken volgens
de officiële Europese aanbestedingsregels, maar alleen
daarmee ben je er niet. Voor een goede uitvoering van
het werk is het belangrijk om over zaken als planning,
kwaliteit en toezicht goede interne en externe afspra-
ken te maken en die ook vast te leggen. Verder overleg-
gen wij regelmatig met bedrijven die voor ons werken
en worden ze conform de ISO-richtlijnen regelmatig
door ons bezocht en ondervraagd over de manier
waarop ze invulling geven aan duurzaamheid."
Verdieping met distantie
ROVA-directeur Groenhuis vertelt dat zijn bedrijf veel
ervaring heeft met het uitbesteden van werkzaamhe-
den. "Ongeveer zestig procent van onze afvalinzame-
ling is bijvoorbeeld uitbesteed. Soms schakelen we ook
zzp-ers (zelfstandigen zonder personeel) in en soms
personeel van de werkvoorziening. Voor ons is uitbe-
steding geen doel op zich, maar een middel om vorm
en inhoud te geven aan de gewenste kwaliteit van het
werk en aan de politiek-maatschappelijke doelen. Het
belangrijke van aanbesteden is voor mij dat het alle
partijen scherp houdt. Afhankelijk van de uit te beste-
Goed opdrachtgeverschap volgens ROVA, Cyclus en GAD
"Uitbesteden is geen doel op zich, maar een goed middel om je doelstellingen te realiseren," stelt Hans
Groenhuis, algemeen directeur bij ROVA. Walter van Kessel, operationeel directeur bij Cyclus, zegt het
zo: "Uitbesteden houdt de organisatie flexibel." Bij de Gewestelijke Afvalstoffendienst voegt directeur
Eric Bodar hier aan toe: "Uitbesteden biedt toegevoegde waarde, maar je moet het goed organiseren."
door Laurent Chevalier
Goede werkrelatie belangrijk
De uitspraken van de directies van ROVA, Cyclus en
GAD tonen aan dat uitbesteding in afvalland geen be-
smet woord meer is. Uit het relaas blijkt klip en klaar dat
aanbesteden nuttig wordt ingezet om de organisatie en
de uitvoering van het werk soepel te laten draaien. Be-
langrijke overwegingen om taken uit te besteden, zijn:
kostenbesparing, kostenbeheersing en het vermijden
dat personeel in vaste dienst moet worden genomen
voor specialistisch of omvangrijk seizoensgebonden
werk. De drie gesprekspartners benadrukken dat de
kunst van het aanbesteden niet draait om het even snel
maken van afspraken met externe leveranciers, het or-
ganiseren van strenge controles en het vastleggen van
sancties, maar dat het vooral goed moet worden inge-
bed in de organisatie. Dit is in ieder geval nodig door
de verscherpte Europese aanbestedingsregels.
ROVA is werkzaam in de regio IJssel-Vecht, zuidwest Drente, Amers-
foort en in de oostelijke Achterhoek. Het verzorgingsgebied telt
20 gemeenten. ROVA verzorgt er vrijwel alle taken op het gebied
van afval, het beheer van de openbare ruimte en van het openbaar
groen. Het bedrijf heeft een omzet van €75 miljoen en telt 500 me-
dewerkers. Cyclus zamelt in midden Holland-Rijnstreek afval in bij
15 gemeenten en exploiteert diverse afvalbrengstations. Ook is het
bedrijf verantwoordelijk voor het beheer van de openbare ruimte,
verkeersinstallaties en riolering. De totale omzet van Cyclus be-
draagt €40 miljoen. Het bedrijf telt 180 medewerkers. De Geweste-
lijke Afvalstoffendienst (GAD) verzorgt in de Gooi- en Vechtstreek de
inzameling van huishoudelijk afval in 9 gemeenten. Daarnaast is de
organisatie ook belast met de zorg voor de gescheiden en milieuver-
antwoorde verwerking van huishoudelijk afval. GAD realiseert een
omzet van circa €23 miljoen en telt 110 medewerkers.
GRAM | april 2013 17
nadrukkelijk mee in het periodieke overleg met onze
opdrachtnemers. zo kunnen wij snel schakelen als er
iets aan de hand is en voorkom je escalatie. Door re-
gelmatig contact met de gemeenten blijven wij boven-
dien goed op de hoogte over wat er in de markt speelt;
welke ontwikkelingen zijn er en hoe kunnen wij daar
op reageren. Dat gaat niet alleen over technische za-
ken, maar ook over administratief - juridische zaken,
die van invloed kunnen zijn op het maken van goede
bestekken en een correcte uitvoering van het werk."
Cyclus besteedt veel werkzaamheden Europees aan.
Het uitbesteden van werkzaamheden is dan ook strak
georganiseerd. Bestekken worden gemaakt door het
Expertisecentrum (zeg maar het ingenieursbureau) en
de afdeling Inkoop-Bedrijfsbureau regelt vervolgens
alle administratieve en juridische zaken en ondersteunt
de hele aanbestedingsprocedure. Van Kessel: "Het mag
duidelijk zijn dat aanbesteding in onze bedrijfsvoering
is geïntegreerd. Basisvoorwaarde voor uitbesteding is
dat het operationeel gezien toegevoegde waarde moet
bieden en dat het past bij onze uitgangspunten op het
gebied van kwaliteit en scherpe prijsstellingen. Verder
geldt dat geen concessies mogen worden gedaan aan
maatschappelijke componenten als duurzaamheid en
ruimte voor de inzet van mensen met een afstand tot
de arbeidmarkt."
Communicatie
Op de vraag hoe uitbesteding bij zijn bedrijf in de prak-
tijk van alledag is geregeld en welke afspraken worden
gemaakt over de uitvoering van het werk, controle,
sancties bij ondermaats presteren, periodiek overleg,
rapportage en dergelijke, antwoordt Van Kessel: "Bij
het inzamelen van afval bieden aantallen en hoeveel-
heden goede controlemogelijkheden. Daarnaast kijken
wij naar meldingen of klachten van burgers en bedrij-
den taken en de marktsituatie maken wij onze keus
voor de selectieprocedure. Soms loopt dat via open-
bare tenders en soms is er sprake van aanbesteding
op basis van een uitnodiging aan bekende samenwer-
kingspartners.
In alle gevallen geldt nadrukkelijk dat wij wel harde
afspraken maken over de uitvoering van het werk. Via
controles en periodieke monitoring zien wij er scherp
op toe dat de gemaakte en vastgelegde afspraken tot
in detail worden nagekomen. Vaste prik is dat wij fre-
quent met de aannemer van het werk overleggen en
elkaar ook onomwonden aanspreken op verbeterpun-
ten. Daarnaast vind ik het belangrijk om óók positieve
feedback te geven in de vorm van complimenten als
er goed wordt gepresteerd. Wij noemen dit de posi-
tieve en negatieve leermomenten." Op de vraag hoe
'intiem' zijn bedrijf omgaat met opdrachtnemers ant-
woordt Groenhuis: "Ik raad collega's altijd aan om open
te staan voor verdieping van de relatie, maar wel met
de nodige distantie. zo'n aanpak komt het werk ten
goede. Het spreekt voor zich, dat je als opdrachtgever
altijd de zakelijke verhoudingen scherp in acht moet
nemen."
Toegevoegde waarde bieden
Cyclus-directeur Walter van Kessel hecht net als zijn
collega's aan het verdiepen van de relatie. "Op diverse
gebieden besteden wij werk uit. Denk bijvoorbeeld aan
het inzamelen van afval en glasbakken en het huis-aan-
huis inzamelen van diverse afvalstromen. Op het ge-
bied van het beheer van de openbare ruimte besteden
wij asfalteringswerkzaamheden, bestraten, riolerings-
werk en groenonderhoud uit. Onze accountmanagers
overleggen zeer regelmatig met onze opdrachtge-
vende gemeenten om op de hoogte te blijven over het
oordeel van de gemeenten over de dienstverlening van
de ingehuurde bedrijven. Die geluiden nemen wij dan
Hans Groenhuis Walter van Kessel Eric Bodar
18 GRAM | april 2013
Lease
Roteb LeaseRoteb Lease is gespecialiseerd in reparatie, onderhoud en beheer van bijzondere voertuigen. Het accent ligt op afvalinzamelvoertuigen, veegmachines, rioolreinigings- voertuigen, hoogwerkers, containerauto’s, ambulances en brandweervoertuigen.Roteb Lease staat voor klantgerichte mobiliteitsservice.
Verkoop & Beheer:Advisering bij aanschaf
Aanschafcoördinatie Voertuiginstructie Assurantie en schadeafwikkeling Leasing Wagenparkbeheer Managementinformatie Verhuur
Werkplaatsen:Onderhoud, reparatie en keuringen Schadeherstel Constructiewerk Bedrijfswageninrichting Servicesteunpunt voor RAVO, HIAB,
Geesink, Haller, BekkerLaGram en KOKS
Adrem veiligheidskeuringen
Meer weten? Een vraag? Een uitdaging? Informeer naar onze mogelijkheden.
Bel 010 - 267 86 00Of mail naar lease@roteb.rotterdam.nlwww.roteb.rotterdam.nl
Roteb LeaseKleinpolderplein 5Postbus 110113004 EA Rotterdam
RTB017_07 DOW A5 Adv Roteb Lease liggend MAM.indd 1 11/7/11 3:48 PM
ven. In het bestek nemen wij ook altijd de kwalitatieve
voorwaarden op, die door onze eigen directievoerders
en toezichthouders op het werk worden gecontroleerd.
Bij het beheer van de openbare ruimte werken wij met
het in onze branche bekende systeem van beeldkwa-
liteit. De voorwaarden en kwaliteitseisen daarvoor
nemen wij in het bestek op. Via periodieke metingen
(schouw) controleren wij ter plekke de kwaliteit." Net
als de collega-bedrijven ROVA en GAD hecht Cyclus
aan een goede zakelijke communicatie met opdracht-
nemers. "Daar staat of valt alles mee," stelt Van Kessel.
"Afspraken daarover leggen wij vast in het bestek." Les-
sons learned: uitbesteding biedt toegevoegde waarde,
mits de organisatie daaromheen professioneel is geïn-
tegreerd in de totale bedrijfsvoering.
Netwerkinfo
Hans Groenhuis
HGroenhuis@Rova.nl
www.rova.nl
Walter van Kessel
W.vanKessel@cyclusnv.nl
www.cyclusnv.nl
Eric Bodar
e.bodar@gad.nl.
www.gad.nl
Omdat de Europese aanbestedingsregels steeds verder worden aangescherpt, heeft de NVRD samen met de
Bestuursacademie een modulair trainingsprogramma ontwikkeld voor het bijbrengen van kennis over professioneel
opdrachtgeverschap bij afvalbeheer en het beheer van de openbare ruimte. Inl. www.bestuursacademie.nl
GRAM | april 2013 19
landelijke opschoondag groot succes
Dat Supporters van Schoon zich niet laten weerhouden door een beetje regen en kou bleek ook dit jaar
weer tijdens de Landelijke Opschoondag van Nederland Schoon. Zaterdag 9 maart gingen meer dan
65.000 Supporters van Schoon op pad om de handen uit de mouwen te steken. In vrijwel alle Nederland-
se gemeenten gingen duizenden mensen de straat op om hun buurt, wijk of speeltuin zwerfafvalvrij te
maken. Verspreid over de gemeenten werden meer dan 1.000 acties georganiseerd.
Sneeuwbaleffect
In veel gemeenten versterken de opruimacties de on-
derlinge sociale band met buurtbewoners. Samen de
buurt zwerfafvalvrij maken, heeft een positief effect op
het saamhorigheidsgevoel. De grote voorjaarsschoon-
maak stond dit jaar in het teken van Supporter van
Schoon. Een Supporter van Schoon is iemand die een
schone leefomgeving echt belangrijk vindt en daar ook
best wat voor wil doen. Eigen afval in de prullenbak
gooien, of zo af en toe eens iets van een ander.
Het daadwerkelijk laten zien dat je Supporter van
Schoon bent is belangrijk, want wetenschappelijke stu-
dies tonen aan dat schoon gedrag aanstekelijk werkt
op anderen: het zogeheten sneeuwbaleffect. Door alle
individuele, lokale ‘schoon’ initiatieven met elkaar te
verbinden, maken we een grotere vuist en wordt be-
wezen dat vele Nederlanders eensgezind en met het-
zelfde doel aan de slag zijn: een schone leefomgeving
en daarmee een schoner Nederland. Daarom roept Ne-
derland Schoon iedereen op om zich aan te melden via
www.supportervanschoon.nl.
Veel jonge Supporters
Het is geweldig om te zien dat gemeenten er veel aan
doen om met name jongeren en kinderen te stimule-
ren een handje te helpen. Van de 65.000 mensen die
meededen, waren circa 20.000 kinderen. zo werd Ber-
gen op zoom omgedoopt tot Bergen op Schoon. Hon-
derden basisscholieren gingen daar aan de slag om de
schoolomgeving schoon te maken. In De Biezen, pro-
vincie Noord-Brabant, ging men op zoek naar de Groot-
ste zakkenvuller van het jaar. Ook in Amsterdam was
de jeugd actief. In Gein, Amsterdam-zuidoost, gingen
álle basisscholen aan de slag om zwerfvuil op te rui-
men. Daarnaast deden ook de Brede School, de mensen
van de naschoolse opvang en het ROC mee. Uiteraard
mocht ook dit jaar Natuurlijk Schoon niet ontbreken.
met een recordaantal van 15.000 deelnemers organi-
seerden zij acties in Gelderland en Overijssel. En dit is
slechts een greep uit de meer dan 1.000 activiteiten die
in de gemeenten werden georganiseerd.
Tekst: Nederland Schoon
20 GRAM | april 2013
VaKWERK
“Als P&o-er moet je goed kunnenluisteren, ook naar dat wat niet gezegd wordt”
Hoe Fries is Omrin?
Dit is een echt Fries bedrijf. We hebben niet alleen een
Friese naam, Omrin is Fries voor kringloop, bijna al
onze medewerkers komen hier vandaan. zelf ben ik
ook geboren en getogen in Leeuwarden. Typisch Fries
is ook dat we niet veel woorden gebruiken voor wat we
doen. Er wordt hier Fries gesproken op de werkvloer
en in de wandelgangen. In vergaderingen spreken we
overigens gewoon Nederlands.
Hoe lang doe je dit werk al?
Ik ben hier in januari 2007 gekomen, als verzuimcoör-
dinator. Na een half jaar ging de toenmalige P&O advi-
seur naar een andere functie binnen Omrin; toen heb ik
een deel van haar taken er bij gekregen.
Wat houdt je functie in?
Binnen ons team hebben we de werkterreinen verdeeld:
mijn collega adviseurs ondersteunen de directeuren
van de bedrijvengroepen Recycling en Commercie &
Logistiek. Ik richt mij op de bedrijvengroep Inzame-
ling & Reiniging. Verder doe ik organisatiebreed pro-
jecten, zoals het project functioneren en beoordelen
en de gezondheidsweek. Als verzuimcoördinator ben
ik verantwoordelijk voor het beleid rondom ziekte en
verzuim. Ik ben ook het aanspreekpunt voor wat wij
onze providerboog noemen; dat zijn mensen als de be-
drijfsarts en de bedrijfsmaatschappelijk werker. En ik
ondersteun leidinggevenden bij de uitvoering van ons
verzuimbeleid.
Hoe zit het met het verzuim bij Omrin?
Omrin is al jaren bewust bezig met het voorkomen en
verminderen van verzuim. Een bedrijf als het onze is
ook gevoelig voor verzuim; er wordt veel buiten ge-
werkt en het werk is lichamelijk behoorlijk belastend.
Ik ben hier destijds begonnen met de opdracht bij te
dragen aan een bedrijfsvisie op verzuim. Dit is inzet-
Afvalbedrijf Omrin deed
vorig jaar mee aan een me-
dewerker betrokkenheidon-
derzoek (en in het kielzog
daarvan aan een verkiezing
tot werkgever van het jaar,
die het bedrijf de 14e plaats
opleverde). Daar kwam een
goed resultaat uit. Volgens
P&O-adviseur en verzuim-
coördinator Jolanda de Rid-
der (rechts op de foto) heeft
dat veel te maken met het
werk dat Omrin doet: “Daar-
mee leveren we echt een bij-
drage aan een duurzame sa-
menleving en dat geeft veel
betrokkenheid van de men-
sen bij hun werk. Sowieso is
de betrokkenheid van de ge-
middelde Fries bij zijn werk
groot.”
Foto
: T
jerk
de
Jong f
oto
gra
fie
GRAM | april 2013 21
De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In afval- en beheer van de openbare ruimte werken vele professionals, die hart hebben voor de ‘schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij dit werk graag en goed?
door Karin Giesen
baarheidsbeleid geworden, dat is breder dan verzuim.
Daarbij is het accent ook verschoven van curatief naar
preventief. Dat is echt noodzaak: allerlei regelingen
voor vervroegd uittreden zijn opgedroogd, de beroeps-
bevolking vergrijst... We moeten langer doorwerken en
dus langer vitaal blijven.
Lager dan gemiddeld
We hebben bewust expertise op het gebied van ver-
zuim in huis gehaald en daarmee de drempels voor
zorg en hulp verlaagd. Een keer per drie weken houdt
de bedrijfsarts hier spreekuur op locatie. De bedrijfs-
fysiotherapeut komt iedere week en de bedrijfsmaat-
schappelijk werkster komt als het nodig is. Dit zijn
allemaal zzP-ers, die we inhuren via de organisatie
waarmee we samenwerken. Ook vinden we het belang-
rijk dat leidinggevenden zich bewust zijn van hun rol
in het verzuimproces en zich hierin proactief opstel-
len. En dat werkt; ze bellen me nu over medewerkers
vóórdat het verzuim ontstaat. Dit heeft ook geleid tot
lagere verzuimcijfers; we scoren binnen de branche af-
val en milieu beneden het gemiddelde met 3,5 procent
verzuim in 2012. Landelijk ligt het op 4,2 procent en in
de branche iets hoger.
Wat beweegt jou om dit werk te doen?
Werken met mensen is mijn inspiratie. Ieder mens is
uniek en vereist een andere benadering of heeft een
andere vraag. Door de opbouw van onze afdeling heb
ik de mazzel dat ik me met de brede scope van P&O
kan bezighouden. Dit maakt het werk iedere dag an-
ders en houdt je scherp.
Wat viel je op toen je hier kwam werken?
Het heeft me verbaasd hoe betrokken de medewerkers
zijn bij ons product. Iedereen denkt mee en kijkt hoe
het anders en beter kan. Allemaal willen we het rende-
ment verhogen. Dat leeft hier echt. Afval spreekt na-
tuurlijk ook tot de verbeelding, het staat dicht bij ons
eigen dagelijks leven.
Wat is er zo leuk aan werken in deze branche?
Dit is toch wel een echt mannenbedrijf. En persoonlijk
hou ik daar wel van; een cultuur van recht voor zijn
raap en niet lullen, maar poetsen. Om de drempel laag
te houden, loop ik hier dan ook niet ‘strak in het pak’
rond, maar in gewone kleding.
Waar haal jij de meeste voldoening uit?
Uit de projecten die we doen, gericht op bewustwor-
ding van het belang van langdurige inzetbaarheid en
terugdringen van het verzuim. met leidinggevenden in
het middenkader sparren we over hoe we dat het beste vorm kunnen
geven. Dat vraagt wel een lange adem. medewerkers moeten zelf hun
eigen verantwoordelijkheid gaan zien in het inzetbaar blijven.
Chillen
Twee keer per jaar organiseren we een gezondheidsevenement met een
speciaal thema. Vorig jaar hebben we tijdens de gezondheidsweek een
hardloopclub opgezet, een cursus stoppen met roken georganiseerd en
was Weight Watchers hier om medewerkers te begeleiden. In totaal zijn
we toen meer dan 300 kg afgevallen! Dit jaar organiseren we een ‘chill-
week’. De werkweek (van 22 tot en met 25 april) staat dan in het teken
van ontspanning, met activiteiten als yogalessen en stoelmassages. In
al onze vestigingen krijgen medewerkers die week ook gratis fruit en
een koeltasje met een gezonde lunch.
Wat is het grootste misverstand over de branche?
Het gros van de mensen weet niet hoeveel rendement er gehaald kan
worden uit het goed omgaan met afval. mensen gaan daar dan ook
vaak nogal achteloos mee om. Als je ziet hoeveel gas en stroom we
er mee opwekken en wat we met het plastic kunnen doen! Voordat ik
hier werkte, wist ik wist ook niet dat er zoveel nuttigs gebeurde met
de inhoud van mijn container. Eigenlijk zouden we alle inwoners van
Friesland hier moeten uitnodigen.
En over jouw werk?
medewerkers hebben weleens het idee dat wij als P&O-ers vooral de
opdrachten van het management uitvoeren. Terwijl bij ons echt het
belang van de medewerkers centraal staat. We begeleiden iemand niet
naar een andere functie om hem een oor aan te naaien, maar om deze
persoon langer inzetbaar te houden. En dat is vooral ook in zijn ei-
gen belang. medewerkers die regelmatig (langer) ziek zijn geweest,
en door mij, vanuit mijn functie als verzuimcoördinator, worden uit-
genodigd voor een gesprek, denken nogal eens dat ze op het matje
worden geroepen. maar zo’n gesprek (waar de leidinggevende ook bij
is) is bedoeld om de hulpvraag te bepalen en eventuele problemen op
te lossen. Door zo open mogelijk met onze medewerkers te communi-
ceren over verzuim en inzetbaarheid, proberen we deze beeldvorming
te veranderen. Wij bieden echt een oplossing op maat en dat willen we
graag duidelijk maken.
Soms moet iemand naar een andere functie. Natuurlijk is daar dan weer-
stand tegen, maar meestal pakt dit goed uit. Veelal geven medewerkers
achteraf aan dat de nieuwe functie beter bij hun mogelijkheden past.
Wat maakt iemand tot een goede P&O-adviseur?
Je moet goed kunnen luisteren, ook naar dat wat niet gezegd wordt.
En verder moet je nuchter zijn en gewoon doen. De heren van de werk-
vloer zijn niet gediend van dure woorden. Ik heb ook echt mijn woord-
keuze moeten aanpassen. Jargonwoorden als duurzame inzetbaarheid,
daar moet je niet mee aankomen bij de mensen op de inzamelwagens.
Netwerkinfo:
www.omrin.nl, jderidder@omrin.nl
22 GRAM | april 2013
Vision is our mission
www.orlaco.nl
Telefoon: (0) 342 404 555 E-mail: info@orlaco.nl
RADAREYEActief detectie systeem
Ad_OT_GRAM_Orlaco.indd 1 19-03-13 11:39
WIELAND TEXTILESF I R S T I N S E C O N D H A N D C L O T H I N G
Handelsweg 8Wormerveer
075 - 622 86 00info@wieland.nl
www.wieland.nlal meer dan 25 jaar
specialist in duurzame
textielsortering
De totaaloplossing vooruw textiel-inzamelingen -sortering.
effectieveinzameling
rendabelerecycling
volledigesortering
- korte transportlijnen- centrale verwerking
- TÜV Rheinland / TNO gecertificeerd sorteersysteem- 95% hergebruik
- hoge vergoeding- transparant proces
GRAM | april 2013 23
congres ‘meerwaarde’. Dit jaar vindt het
congres plaats in de gemeente Haarlem-
mermeer. Het congres is met jaarlijks ruim
300 bestuurders, directeuren, managers
en beleidsmakers hét podium waar wordt
gesproken over de grote trends in het be-
heer van de openbare ruimte, afvalbeheer
en duurzame energie.
Voor meer informatie:
www.meerwaarde2013.nl
Algemene ledenvergadering
Op 31 mei, als afsluiting van het NVRD-
congres ‘meerwaarde’, vindt de ALV van de
NVRD plaats. Onderwerpen op de agenda
zijn onder andere het financieel jaarver-
slag 2012 , actuele beleidsontwikkelingen
en de voortgang van het Jaarplan 2013.
Ook draagt het bestuur de herverkiezing
van twee bestuursleden voor.
Agenda
9 april
Commissie Internationaal
11 april
Gemeentelijk Afvalcongres
16 april
Werkgroep Stosag
22 april
Commissie I&R
23 april
Redactiecommissie GRAm
Commissie BOR
24 april
Regio zuid-Holland
25 april
Commissie Regievoering
Bestuursvergadering NVRD
nieuwsTekst: Bas Peeters
Regiobijeenkomsten textiel
De NVRD regiobijeenkomsten staan in
veel gevallen in het teken van de textiel-
inzameling. De bijeenkomsten worden
georganiseerd in samenwerking met RWS
Leefomgeving (voorheen Agentschap NL)
bij textielsorteer of –recyclingbedrijven.
ze hebben een interactief karakter; met
NVRD-leden wordt gediscussieerd, ge-
brainstormd of anderszins actief gewerkt
aan ideeën om de textielinzameling te
verbeteren. Tijdens het Gemeentelijk Af-
valcongres op 11 april worden de resulta-
ten en bevindingen uit deze sessies terug-
gekoppeld.
Design for Recycling van jeans
Op 7 en 8 maart heeft de NVRD in sa-
menwerking met ISWA een workshop
georganiseerd over Design for Recy-
cling van jeans. zestien studenten van
ArtEz (NL), Saxion (NL), mode & Design
Akademie (DE) en Hochschule Niederr-
hein (DE) presenteerden in vier groepjes
hun design-for-recycling oplossingen.
Ieder groepje bedacht een spijkerbroek
die gemakkelijk te recyclen is door in-
novatief ontwerp en materiaalgebruik.
Aan alle details was gedacht, zoals kno-
pen van gerecyclede petflessen en een
QR-code in de broek met achtergrond-
informatie. Tijdens de mode Biënnale
Arnhem zullen de projecten te zien zijn.
Benchmark Reiniging van start
De afgelopen twee jaar is onder de naam
benchmark Gemeente Schoon een bench-
mark Reiniging ontwikkeld en in een aan-
tal pilots uitgetest. De Benchmark legt de
focus op schoon en specifiek op de aan-
pak van zwerfafval op zowel verharding
als groen. ze is bedoeld voor zowel (regie)
gemeenten als uitvoerende organisaties
en kan in de toekomst worden verbreed
naar andere taken in het beheer van de
openbare ruimte. met een afsluitende bij-
eenkomst in maart is de pilotfase afgeslo-
ten. Binnenkort gaat de benchmark 2013
van start. Dus wilt u de prestaties van uw
organisatie op het gebeid van schoon in-
zichtelijk maken, wilt u kijken hoe u pres-
teert ten opzichte van anderen en wilt u
weten wat u van anderen kunt leren? meld
u dan aan. Er is ruimte voor drie bench-
markgroepen met acht deelnemers.
De benchmark wordt uitgevoerd in het
kader van het programma Gemeente
Schoon en deelname is gratis.
Voor meer informatie of aanmelden:
Bas peeters, peeters@nvrd.nl
Commissie BOR aan de slag
De NVRD commissie BOR heeft in de agen-
da voor het jaar 2013 vastgesteld. Dos-
siers waarmee de commissie(leden) aan
de slag gaan, zijn: taakverbreding naar het
sociale domein (participatiewet), integraal
beheer en de integratie van afvalbeheer,
reiniging en beheer openbare ruimte, de
participatie van burgers en andere actoren
bij het beheer van de buitenruimte, hoe
om te gaan met de bezuinigingen en pro-
fessioneel opdrachtgeverschap. Voor de
verschillende dossiers worden werkgroe-
pen ingesteld die aan de slag gaan met de
onderwerpen. Wilt u betrokken worden bij
één van de onderwerpen? meldt u aan bij
Bas Peeters, peeters@nvrd.nl.
NVRD-Congres Meerwaarde
Op 29, 30 en 31 mei 2013 organiseren
NVRD en De meerlanden het NVRD Jaar-
24 GRAM | april 2013
gevolgen Activiteitenbesluit voor milieustratenDoor maarten Goorhuis
Sinds 1 januari van dit jaar gelden het nieuwe activiteitenbesluit en de activiteitenregeling (verder activiteitenbe-
sluit). Dit activiteitenbesluit bevat algemene regels voor verschillende bedrijfstakken. Bedrijven die onder het activi-
teitenbesluit vallen, hebben voor dat deel van de activiteiten geen milieuvergunning meer nodig, maar moeten zich
in plaats daarvan houden aan de algemene regels uit dit besluit. Ook gemeentewerven, milieustraten en KCA-depots
vallen onder het activiteitenbesluit . Voor gemeenten en afvalbedrijven betekent dit dat zij zich sinds 1 januari moe-
ten houden aan de algemene regels die in dit besluit zijn opgenomen.
Niet alle gemeentewerven, milieustraten en KCA-
depots vallen onder de werking van het activiteiten-
besluit. Of dit besluit van toepassing is, hangt vooral
af van de uitgevoerde activiteiten. Als deze gecombi-
neerd worden met andere vergunningplichtige activi-
teiten, dan is het activiteitenbesluit voor een deel van
toepassing. In dat geval zal er nog steeds een milieu-
vergunning aangevraagd moeten worden. Dat kan ook
het geval zijn als er grote hoeveelheden (gevaarlijke)
afvalstoffen worden geaccepteerd, of wanneer er ook
bedrijfsafval wordt geaccepteerd. zolang het uitslui-
tend om activiteiten gaat die samenhangen met de
wettelijke zorgplicht voor huishoudelijk afval, zal er
meestal geen milieuvergunning meer nodig zijn. Om
te beoordelen of het activiteitenbesluit van toepassing
is en welke regels daaruit voortvloeien, kan de Acti-
viteitenbesluit Internet module geraadpleegd worden
(http://aim.vrom.nl).
Wat verandert er met het activiteitenbesluit?
Het activiteitenbesluit bevat voorschriften over de pro-
cedures voor de acceptatie en opslag van afvalstoffen,
de wijze waarop verschillende afvalstromen moeten
worden opgeslagen en de bodembeschermende voor-
zieningen die daarbij getroffen moeten worden. In veel
gevallen zullen deze voorschriften overeen komen met
wat hierover al in de milieuvergunning staat. In dat
geval verandert er op deze punten niet veel. milieus-
traten die een milieuvergunning hebben, hoeven ook
geen melding te doen in het kader van het activitei-
tenbesluit. Dat is pas nodig als er iets wijzigt. Het is
wel belangrijk om na te gaan of bestaande werkwijze
en voorzieningen volgens de algemene regels uit het
activiteitenbesluit zijn. Voor zover dat niet het geval
is, moet dit alsnog in overeenstemming worden ge-
bracht.
Restafval nasorteren of verbranden?
Voor het grof huishoudelijk restafval geldt als algeme-
ne regel dat dit moet worden nagesorteerd. De gedach-
te hierachter is dat in het restafval in veel gevallen nog
herbruikbare grondstoffen zitten die in een sorteerin-
richting kunnen worden nagescheiden. Het is daarom
niet toegestaan om het restafval van de milieustraat af
te zetten voor verbranding in een afvalverbrandings-
installatie.
Uit eerder onderzoek van de toenmalige VROm-Inspec-
tie (tegenwoordig ILT) bleek dat desondanks circa een
derde deel van het grof huishoudelijk restafval toch in
de AVI belandde. milieustraten die het grof huishou-
delijk restafval nog niet laten nasorteren, moeten zich
dan ook heroriënteren op de afzet van deze stroom.
Keuze
Wanneer een milieustraat een zeer uitgebreid voorzie-
ningenniveau en acceptatiebeleid heeft, is nasorteren
niet verplicht. De milieustraat moet dan minstens 18
verschillende afvalstromen actief scheiden (zie kader).
Verondersteld wordt dat het grof huishoudelijk restaf-
val van dergelijke milieustraten weinig tot geen ma-
terialen bevat die er via nasortering nog uitgehaald
kunnen worden. milieustraten met dit voorzieningen-
niveau en acceptatiebeleid hebben dus de keus of ze
het grof huishoudelijk restafval laten nasorteren of dat
ze dit afzetten voor verbranding.
Samenvattend
Het activiteitenbesluit betekent voor gemeenten en af-
valbedrijven in veel gevallen een wijziging van het ver-
gunningenregime en daardoor mogelijk ook een wijzi-
ging van de geldende voorschriften. Het is verstandig
om te controleren in hoeverre dit leidt tot een aanpas-
sing van de huidige werkwijze en voorzieningen. Het
grof huishoudelijk restafval van de milieustraat moet in
principe worden aangeboden voor nasortering.
Foto: BRBS
GRAM | april 2013 25
gevolgen Activiteitenbesluit voor milieustraten
Alleen wanneer er sprake is van een zeer uitgebreid
voorzieningen- en scheidingsniveau mag het restafval
ook worden afgezet voor verbranding. In de meeste
gevallen zal nasortering echter verplicht zijn.
Over de auteur:
maarten Goorhuis is senior beleidsmedewerker NVRD,
e-mail: goorhuis@nvrd.nl
Uitgebreid Voorzieningenniveau milieustraat volgens
Activiteitenregeling:
•afgedankteelektrischeenelektronischeapparatuur
•asbest
•C-hout
•gasflessen,brandblussersenoverigedrukhouders
•grond, onderscheiden naar de functieklassen van
het Besluit bodemkwaliteit
•A-houtenB-hout
•bandenvanvoertuigen
•dakafval
•geëxpandeerdpolystyreenschuim
•gemengd steenachtig materiaal, geen asfalt en
geen gips
•gips
•groftuinafval
•hardekunststoffen
•matrassen
•metalen
•papierenkarton
•textiel,geentapijt
•vlakglas.
Aanzienlijke milieuwinst door nascheiding grof huishoudelijk restafval
Sorteerbedrijven zijn in staat via nascheiden van grof huishou-
delijk restafval (GHRA) goede milieuprestaties te leveren. In het
algemeen leveren stromen die samenkomen na het gescheiden
inzamelen een restfractie op die nog een groot percentage aan
recyclebaar materiaal bevat. Deze restfractie kan prima worden
gesorteerd in afzonderlijke herbruikbare stromen. Dit geldt voor-
al voor milieustraten die nog geen voorzieningenniveau hebben
van 18 afvalcategorieën volgens het Activiteitenbesluit. Ook voor
milieustraten die hier wel over beschikken, is nasorteren van de
restcontainer zeker de moeite waard.
Een groot deel van de restfractie GHRA bestaat uit voorwerpen met meer-
dere materialen. Denk aan textiel met hout of metaal met kunststof of glas
met hout. Bij een milieustraat worden deze afvalstromen niet uit elkaar
gehaald en in de verschillende containers gedeponeerd, maar gaan deze
naar de restcontainer. Overigens is het vanuit veiligheidsoogpunt ook af te
raden dergelijke stromen bij een milieustraat verder te demonteren.
Sorteerrobots
De techniek van het nascheiden bestaat uit een combinatie van zeven, zif-
ters, magneetbanden, Eddy Current-installaties, röntgenscheiding en NIR-
installaties. Ook maken sommige bedrijven in het sorteerproces gebruik
van sorteerrobots. Hierdoor wordt de ongesorteerde afvalstroom geschei-
den in de diverse herbruikbare materiaalstromen en een residufractie.
Samenwerking
Onderzoeken en proeven bij verschillende sorteerbedrijven hebben laten
zien dat het sorteren van de restfractie van milieustraten in sommige ge-
vallen zelfs 60% uit de restcontainer geschikt maakt voor materiaalher-
gebruik. Diverse recyclingbedrijven hebben de afgelopen jaren fors geïn-
vesteerd om dit hergebruikpercentage (nog) verder omhoog te brengen.
In de regio Nijmegen is een samenwerking tussen ARN, DAR en Baetsen
Recycling gestart. Door DAR ingezamelde GHRA, via de restcontainer op
de milieustraat en met kraakperswagens, wordt door Baetsen gesorteerd
en gerecycled. Door deze afvalstroom om te buigen, worden hieruit alsnog
ongeveer 50% aan herbruikbare componenten gehaald. De resterende 50%
van het afval wordt aansluitend naar ARN afgevoerd, om er alsnog te wor-
den benut als brandstof voor energieopwekking.
Verplicht
Het laten nascheiden van de restcontainer van een milieustraat door een
goed sorteerbedrijf levert dan ook aantoonbaar milieuvoordeel op. Voor
milieustraten die niet beschikken over het vereiste voorzieningenniveau
is deze route sinds 1 januari 2013 verplicht. Voor milieustraten die dit
niveau wél hebben, is nascheiden uit oogpunt van milieurendement aan te
bevelen. Veel sorteerbedrijven zijn in staat en bereid de gemeenten inzicht
te geven in het behaalde milieuresultaat van de sortering door middel van
een verklaring.
Over de auteur: Jan Hommes is secretaris van de Branchevereniging
Breken en Sorteren
Door Jan Hommes
residu naar AVI
(39%)
Materiaalhergebruik ( >60%)
zeefzand non ferro
puin ferro
papier/karton folie
harde kunststoffen Hout A/B
PVC C-hout
HDPE dakleer
gips
overige nuttige
toepassing (<1%)
Dit figuur geeft een schematische weergave van de
potentiële resultaten van het nasorteerproces.
26 GRAM | april 2013
RKGV-specialist sinds 1988
Meerdere locaties in Nederland
Snelle dienstverlening
Diverse transportmogelijkheden
ISO- en VCA-gecertifi ceerd
Gratis afvalstroomnummer
Bij Zandrecycling Nederland is uw RKG-slib en veegzand veilig tot de kleinste fractie.
Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling
Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-
mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst
op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone
(bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste
paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel
0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.
Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • info@zandrecycling.nl
Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.
GRAM | april 2013 27
bare stromen komen brengen. Op een spaarpas krijgen
ze, afhankelijk van het soort afval, een bedrag bijge-
stort. Die vergoeding varieert van 5 tot 25 cent per
kilo. “In Pijnacker-Nootdorp spaarden de deelnemers
op deze manier gemiddeld €40 tot €50 bij elkaar”, al-
dus Van Rijn. “Toch een leuke prikkel.” Volgens hem is
het belangrijk bewoners bij het initiatief te betrekken.
“Een briefje in de bus met ‘aan de bewoners van dit
pand’ is niet genoeg. Wij bedachten allerlei ludieke ac-
ties, om de mensen enthousiast te maken. zo hebben
we duizend taarten weggegeven, een gerecyclede fiets
en een duurzaam weekendje weg.”
HoogbouwOndanks het succes van de eerste pilot, gaat Pijnacker-
nieuwe plannen particuliere afvalbrengstations
door Hetty Dekkers
Particuliere partijen spannen zich in om afval in te zamelen. Afval Loont timmert hard aan de weg met
(bemande) filialen waar huishoudens hun afval gescheiden aan kunnen leveren. Retourette ontwikkelde
onlangs een nieuw brengstation, dat zelfstandig bij winkelcentra geplaatst kan worden.
Afval Loont is een initiatief van Ryck BV. Vorig jaar
werd een grote pilot gehouden in Pijnacker-Nootdorp,
die veelbelovend was. “We hebben daar 2,9 miljoen
kilo ingezameld en bijna de helft van de huishoudens
deed mee”, aldus directeur Jørgen van Rijn van Ryck.
“We gaan het concept nu uitrollen over heel Nederland,
samen met partner Rebel. Binnenkort hopen we met
een van de grote G4 gemeenten een handtekening te
kunnen zetten.”
Leuke prikkelAfval Loont is gebaseerd op het principe dat mensen
hun afval graag inleveren als je ze daarvoor betaalt. In
bemande filialen kunnen huishoudens hun petflessen,
kunststof, papier, glas, blik en tal van andere recycle-
Bij een pilot in Pijnacker-Nootdorp verzamelde Afval Loont 2,9 miljoen kilo recyclebaar afval
28 GRAM | april 2013
Gemeenten betalenBedoeling is dat de 3.0 betaald wordt door Retouret-
te zelf en de gemeenten. Van der Wolf: “We hopen er
dit jaar zo’n twaalf te kunnen plaatsen. Wij doen de
investering en de exploitatie, gemeenten betalen ons
een bijdrage per kilo recyclebaar afval. Dit concept is
gebaseerd op de kostenbesparing die het gemeenten
oplevert als ze minder restafval hoeven te verwerken.”
Het nieuwe concept is een belangrijke wijziging, want
tot nu werden de Retourettes betaald en geëxploiteerd
door de supermarkten. “Gezien de actuele ontwikke-
lingen, zoals het verdwijnen van statiegeld op petfles-
sen, denken we dat het steeds minder vanzelfsprekend
wordt dat supermarkten inzamelvoorzieningen in
stand houden”, aldus Van der Wolf.
BemannenDe uitvoering 3.0 is geschikt voor twintig fracties en
kan buiten geplaatst, in de buurt van winkelcentra. Van
der Wolf: “Plan is om de opstelling minimaal twee uur
per dag te bemannen, voor het aannemen van middel-
grote elektrische apparaten, zoals beeldschermen en
koffiezetapparaten. Op verzoek van gemeenten kun-
nen we ook bijvoorbeeld piepschuim of ander fracties
aannemen.” In de Retourette zelf kunnen plastic, drank-
kartons, blik, papier, glas en tal van andere recyclebare
verpakkingen ingeleverd worden. Het nieuwe model
3.0 heeft ook persvoorzieningen voor blik, kunststof
en drankkartons, zodat het volume afneemt. Per Retou-
rette 3.0 kan zo’n 1500 ton afval per jaar ingezameld
worden.
De mobiele Retourette, die nog in ontwikkeling is, is
bedacht op verzoek van gemeenten. “zij vroegen ons
om een rijdende uitvoering, voor weekmarkten, actie-
matig gebruik en kleinere kernen”, aldus Van der Wolf.
“Deze mobiele uitvoering wordt een bus met oplegger
of grote aanhanger. maar daar zijn we nog volop mee
bezig.”
Nootdorp niet met het concept verder. “Dat was voor
ons een tegenslag”, geeft Van Rijn toe. “De resulta-
ten waren prima, het aantal deelnemers bleef groeien
tot op het laatst en eigenlijk was iedereen tevreden.
maar de plaatselijke politiek besliste nu eenmaal an-
ders. Er speelden perikelen met een andere inzamelaar,
waardoor het gemeentebestuur wat huiverig was ge-
worden.” Van Rijn gelooft stellig in zijn concept Afval
Loont. “We willen landelijk toe naar een hergebruikper-
centage van 65%. Dat haal je niet met de huidige in-
zamelsystemen alleen. Afval Loont is een uitstekende
aanvulling, met name geschikt voor stedelijke gebieden
met veel hoogbouw. Flatbewoners scheiden doorgaans
slecht en waarderen dus die beloningsprikkel. Onze fi-
lialen staan altijd in de buurt van een winkelcentrum of
op andere drukbezochte plaatsen. Daar kun je telkens
bij het boodschappen doen kleine hoeveelheden afval
meenemen. Dat levert resultaat op, voor de inzamelaar
én voor de burgers. Het werkt nu eenmaal niet zo, dat
je op je vrije zaterdag naar de milieustraat rijdt met
een föhn die dinsdag kapot is gegaan. Bij onze filialen
kun je alle materialen zo inleveren en je krijgt er nog
geld voor ook.” De exploitatie van de filialen van Afval
Loont kan naar keuze door de gemeente zelf of door
Ryck worden verzorgd.
Stand aloneEen ander particulier initiatief is de Retourette 3.0, een
stand-alone-opstelling, die binnenkort in gebruik wordt
genomen. Op langere termijn komt het bedrijf met een
mobiel brengstation, voor markten, buurtgebonden
inzamelacties en kleine kernen. “We hebben nu zo’n
dertig Retourettes opgesteld staan in heel Nederland”,
meldt directeur Kars van der Wolf. “De meeste staan in
of bij supermarkten. Deze winkelbedrijven nemen ook
de investering en exploitatie voor hun rekening. Om-
dat we verwachten dat het statiegeld op flessen steeds
meer verdwijnt, hebben we de 3.0 ontwikkeld. Dit is
een stand-alone-opstelling, die in of bij winkelcentra
kan worden geplaatst.”
Een Retourette bij een supermarkt in
Oud-Beijerland
GRAM | april 2013 29
Per gemeente/provincie wordt bepaald welk bedrag
zij extra krijgt. Ook hier is het gedeclareerde bedrag
bij het bcf de basis voor de verdeling. Het is dus van
groot belang voor gemeenten en provincies om zo min
mogelijk btw te declareren. Voor een deel zal dit niet
mogelijk zijn, omdat bepaalde kosten gewoonweg ge-
maakt moeten worden. Het is bovendien een uitdaging
om het maximum niet te overschrijden: uitbesteden en
samenwerking op steeds meer gebieden wordt op an-
dere dan fiscale gronden gestimuleerd en leidt al snel
tot meer btw voor de gemeenten en provincies. Er is
een aantal mogelijkheden voor gemeenten om onder
het maximum declaratiebedrag te blijven:
Inzetten eigen personeel Gemeenten kunnen zoveel mogelijk met eigen perso-
neel het werk doen. Op eigen personeel drukt geen
btw. De kans van slagen voor deze mogelijkheid is
echter gering. Willen gemeenten weer met eigen per-
soneel afvalinzameling en – verwerking gaan oppak-
ken, dan zal flink geïnvesteerd moeten worden. Geld
voor extra investeringen zal – gelet ook op de crisis en
de Wet HOF – niet makkelijk voor handen zijn. Daar-
naast speelt ook andere wetgeving een belemmerende
rol voor gemeenten en provincies. Denk daarbij aan
de wet markt en Overheid, maar ook aan de mogelijke
vennootschapsbelastingplicht voor overheden. Deze
laatste is weliswaar nog nu nog niet van kracht, maar
de eerste inventarisatieronde vanuit het ministerie van
Financiën is in volle gang.
Kosten maken als btw-ondernemer Een andere mogelijkheid om minder te declareren bij
het bcf is door kosten te maken als btw-ondernemer
in plaats van als overheid. Deze methode zou zowel
voor de gemeenten als de afval- en reinigingsbedrijven
nieuwe regels btw-compensatiefonds
Door Armand Fanchamps
Het nieuwe voorstel waarbij het btw-compensatiefonds (bcf) een maximum krijgt, raakt de afval- en
reinigingsbranche niet direct. Zolang gemeenten (en provincies) minder dan het maximum declareren bij
het fonds, worden zij niet gekort. Sterker nog, als het hen lukt onder het maximum te blijven, krijgen zij
extra geld via het fonds. De afval- en reinigingsbedrijven (mits voornamelijk in handen van overheids-
bedrijven) kunnen hun gemeenten daarbij helpen. De meest voor de hand liggende mogelijkheid is het
gebruik maken van huidige wet- en regelgeving. Vooral als de kosten van de afval- en reinigingsbedrij-
ven bestaan uit loonkosten, kan het bedrag dat gemeenten moeten declareren, aanzienlijk omlaag.
met het nieuwe regeerakkoord zou het btw-compensa-
tiefonds verdwijnen. Gemeenten, provincies, maar ook
de leveranciers van goederen en diensten zijn na deze
aankondiging gaan kijken naar de effecten. Deze zou-
den aanzienlijk zijn, vooral in financiële zin. Daarom
hebben het ministerie van Financiën en de belangor-
ganisaties van gemeenten, provincies en waterschap-
pen een alternatief plan geschreven. In dit plan blijft
het btw-compensatiefonds in stand, maar krijgt het
een maximum. Naast het btw-compensatiefonds bevat
het plan ook voorstellen voor de Wet Houdbare Over-
heidsFinanciën (Wet HOF) en het schatkistbankieren.
De achterbannen van de belangenorganisaties hebben
ingestemd met het alternatieve plan. Naar verwachting
wordt het maximum ingevoerd per 1 januari 2014.
Gemeenten en provincies kunnen grofweg gezegd de
btw op kosten voor hun overheids- en niet-onderne-
mershandelen declareren bij het bcf. Vanaf 2014 kan
dit dus niet meer onbeperkt. Het bcf krijgt een maxi-
mum. Als er door gemeenten en provincies samen
teveel wordt gedeclareerd (overschrijding), dan keert
het bcf gewoon uit. Echter de gemeenten en provincies
gaan de overschrijding zelf betalen, omdat zij minder
krijgen uitgekeerd uit het gemeente- of provinciefonds.
Per gemeente en provincie zal worden bepaald hoeveel
minder. De hoogte van het bij het bcf gedeclareerde
bedrag vormt de basis.
Hoe minder een gemeente/provincie declareert, des
te langzamer wordt het maximum bereikt. mocht er
toch sprake zijn van een overschrijding dan krijgt een
gemeente/provincie die minder declareert ook minder
korting op de uitkering uit het gemeentefonds. Als het
maximum niet wordt bereikt (onderschrijding) dan
krijgen gemeenten en provincies deze onderschrijding
extra uitgekeerd via het gemeente- of provinciefonds.
CO
MB
I C
OM
FOR
T 10
0
WAAROM EEN PROBLEEM?ALS DE OPLOSSING BESTAAT!
Hetelucht onkruidbestrijding bij ca. 400°C
ƒ 60% warmte terugwinning
ƒ Geringe investering
ƒ Preventief inzetbaar
ƒ Werkt volvelds, doodt ook zaden en kiemen
ƒ Geen schade aan bestrating
ƒ Inzetbaar op halfverharding
ƒ Geen roetuitstoot en minimale CO2 uitstoot
Brandstofverbruik per uur lager dan € 8,50 excl. BTW
(gebaseerd op Eco Trac + frontmodule)
T 0416 54 07 18www.weedcontrol.nlinfo@weedcontrol.nl
WeedControlSpecialist in gifvrij onkruidbeheer
Hoge kosten voor
?reinigen olielekkages
Olielekkages zijn
gemakkelijk zelf
te reinigen m.b.v.
AQUAQUICK 2000.
Deze unieke
wegdek-
ontvetter
wordt al
toegepast
door bijna alle
brandweerkorpsen
en wegbeheerders.
Bespaar op kosten en tijd,
wij informeren u graag!
VanDoClean B.V. / Absorbit
Tel. 0416-66 80 60
www.vandoclean.nl
Fax 0416-66 80 65
info@vandoclean.nl
VanDoClean
30 GRAM | april 2013
de meest eenvoudige oplossing zijn. Voor de branche
verandert er dan niets. Er kan op dezelfde wijze als
nu, gewoon btw in rekening worden gebracht. De ge-
meenten kunnen deze btw via de reguliere btw-aangif-
te in aftrek brengen. Op basis van de huidige wet- en
regelgeving en jurisprudentie zijn er mogelijkheden
om de afvalinzameling – en verwerkingsplicht van de
gemeente aan te merken als ondernemersactiviteit.
De Belastingdienst en/of het ministerie van Financiën
zal deze stelselwijziging echter niet zomaar toestaan.
Omdat het een eenvoudige oplossing is voor alle be-
trokken partijen, kan het toch zinvol zijn hiervoor een
politieke lobby in gang te zetten.
Toepassing wettelijke regelsEr is nog een laatste mogelijkheid, die tot besparing
van btw leidt én direct past binnen de huidige wet- en
regelgeving. De besparing is de btw op kosten die bij
het afval- of reinigingsbedrijf opkomen zonder btw; de
loonkosten zijn hiervan een bekend voorbeeld. Om als
afval- of reinigingsbedrijf in aanmerking te komen voor
deze mogelijkheden, zal aan een aantal voorwaarden
voldaan moeten worden. Het verdelen van de uitgaven
naar verbruik door de afnemers is hiervan de belang-
rijkste; de samenwerking kan dus (niet langer) streven
naar winst. Bovendien zal sprake moeten zijn van een
afval – of reinigingsbedrijf dat voornamelijk in over-
heidshanden is.
Als deze wettelijke regels toegepast kunnen worden,
kan het afval- of reinigingsbedrijf de btw op haar kos-
ten niet langer in aftrek brengen. Door een bijzon-
dere regeling mag dit bedrijf in beginsel de btw die
bij haar opkomt, doorschuiven naar deelnemers in dit
afval- of reinigingsbedrijf. Elke gemeente of provincie
declareert vervolgens hun portie van deze btw bij het
bcf. Per saldo hoeven bij deze oplossing de gemeenten
en/of provincies alleen de btw te declareren op kos-
ten die de afval- en reinigingsbedrijven extern maken.
Ten opzichte van de huidige situatie wordt er dan dus
wel minder gedeclareerd! Ik zie goede mogelijkheden
om deze wet- en regelgeving toe te passen. Een zorg-
vuldige uitwerking is, zoals in bijna alle fiscale zaken,
noodzakelijk.
Over de auteur:
Armand Fanchamps is btw-specialist bij Ernst & Young
Belastingadviseurs LLP - Indirect Tax Arnhem,
e-mail: armand.fanchamps@nl.ey.com
GRAM | april 2013 31
Door Jan IJzerman
Van nood naar deugd
De zelfredzaamheid van de inkoper bij decentrale overheden wordt dikwijls zwaar op de proef gesteld. Vooral bij
duurzaam inkopen, waar hij heeft te maken met een reeks aan beleidsadviezen, handlei-dingen en criteriadocumen-
ten. En als hij zich hier doorheen geworsteld heeft, komen duurzaamheidelementen er in het bestek niet zelden
bekaaid en onsamenhangend vanaf. Vooral bij de aanbesteding van afvaldiensten wreekt zich dit uiteindelijk ook in
de portemonnee van gemeenten, provincies en waterschappen. Het vooroordeel dat ‘duurzaam’ ook duur uitpakt, is
hardnekkig.
Op de kosten voor luchtkwaliteit na, is de Nederlandse
overheid als geheel het meeste kwijt aan afval. Jaarlijks
wordt ruim €300 miljoen aan afvalbeheer uitgegeven,
exclusief riolering en reiniging. Vrijwel alle afvaldien-
sten van overheden worden aanbesteed. Dit schept dus
een kans om hierop niet alleen budgettair, maar ook
duurzaam te sturen. Uit recent onderzoek van mWH
Global(*) blijkt dat dit bij lagere overheden nauwelijks
gebeurt. En dat is vreemd, aangezien kostenbeheersing
en duurzaamheid binnen het afvaldossier hand-in-hand
gaan. Bovendien hanteren lagere overheden zelden de
Ladder van Lansink als kapstok bij de aanbesteding
van afvaldiensten, hoewel deze afvalhiërarchie stevig
verankerd is in het Landelijk Afvalbeheerplan.
PrijselasticiteitInmiddels beweegt de ene na de andere gemeente he-
mel en aarde om lopende afvalcontracten open te bre-
ken. men heeft zich een aantal jaren geleden behoor-
lijk verkeken op de prijselasticiteit die de afvalmarkt
kenmerkt. In 2000 bedroeg de gemiddelde afvalstof-
fenheffing per inwoner nog €77 in 2012 is dit gestegen
naar €106. In totaal verwachten de gemeenten dit jaar
samen €1,766 miljard aan reinigingsheffingen te innen
om hun begroting rond te krijgen. Sinds 2005 is de kostprijs met 7%
gestegen, terwijl het afvalaanbod met 3% is gedaald. De vraag is of
een niveau van rond €100 per inwoner gerechtvaardigd wordt door de
oplopende waarde van afvalstromen.
Afval is in toenemende mate grondstof. Dat is geen loze reclamekreet,
maar de harde werkelijkheid. En dat betekent dat eraan verdiend kan
worden. Afvalverwerkers hoeven steeds minder te leunen op het alou-
de poorttarief, waar hun klassieke verdienmodel op is gebaseerd. An-
ders gezegd: het automatisch neertellen van een ‘gate fee’ door lagere
overheden is, zowel uit een oogpunt van gezond economisch verkeer
van goederen als duurzaamheid, niet meer van deze tijd. Bovendien,
elke kilo afval die niet in de verbrandingsoven verdwijnt, bespaart op
basis van de lopende contracten gemiddeld zo’n 9 tot 11 eurocent.
GroenafvalNemen we groenafval onder de loep, dan blijken duurzaamheid en
kostenreductie vrijwel recht evenredig aan elkaar. De inzameling, ver-
wijdering en verwerking van groenstromen blijkt onnodig een enorme
kostenpost voor zowel rijksdiensten als gemeenten, waterschappen en
provincies. Denk alleen al aan ons gft-afval, bermgras van wegen en
dijklichamen, knip- en snoeihout. De hoeveelheid gemeentelijk groen
loopt jaarlijks tegen de 700kton, tegen een gemiddeld verwijderings-
tarief van €21 per ton. Waar voor ons huishoudelijk (grof) restafval
DUURzAAm INKOPEN AFVALDIENSTEN:
32 GRAM | april 2013
bronscheiding steeds verder doorgevoerd wordt, staat dit bij het aanbie-
den van allerhande groenstromen (met uitzondering van huishoudelijk
gft-afval) door overheden nog in de kinderschoenen. Bijvoorbeeld van
B-hout en ruwe houtchips wordt slechts 10% voor hergebruik aangebo-
den. zou de aanbesteding van deze groenstromen vanuit bijvoorbeeld
Klimaatbeleid worden aangestuurd – vervanging van fossiele door groe-
ne grondstoffen, inclusief voor kunststoffen, chemische hulpstoffen en
bouwmaterialen – dan zijn er weinig redenen om nog (hoge) gate fees uit
te betalen. De recycling- en grondstoffenindustrie weet inmiddels zoveel
waarde uit groenafval te creëren, dat publieke organen binnen afzien-
bare termijn dit ten minste kosteloos moeten kunnen laten afvoeren.
Joan Prummel, kwartiermaker Grondstoffenmanagement bij het minis-
terie van Binnenlandse zaken, verwoordt de afvalambitie van de rijks-
overheid als volgt: “Het Rijk verandert van inkoper van afvaldiensten
naar leverancier van grondstoffen”. Volgens Prummel moeten en kunnen
overheden hun eigen grondstofkringlopen sluiten. Daarmee kan een be-
langrijke bijdrage worden geleverd aan de bezuinigingsopgave.
Klimaat- en grondstoffenbeleid kruisen elkaar bij de noodzaak om zo-
veel mogelijk van het organisch koolstof in groenafval te behouden en
in allerhande materialen te hergebruiken. Op de Ladder van Lansink
staan hergebruik en recycling ook bóven verbranding of vergisting van
groenstromen: materialentransitie (bijvoorbeeld biomassa voor bouw-
materialen) gaat dus vóór energietransitie (verbranding, vergisting).
Dit betekent voor de inkoper van afvaldiensten dat hij hergebruik en
recycling hoger moet waarderen dan energietoepassingen; bij energie-
conversie gaat immers alle opgeslagen koolstof (in de vorm van CO2)
verloren. Daarmee is hij bovendien onherroepelijk goedkoper uit dan
wanneer louter op CO2-uitstoot (transport en verwerking) wordt gelet.
Hergebruik en recycling impliceren een positieve waarde van afval,
waar verbranding en vergisting nog geld kosten. De winst van een
publieke aanbesteding op klimaat- én grondstoffenefficiency is dus in
klinkende munt uit te drukken. Inkopers kunnen daartoe sinds kort
gebruik maken van een Beslisboom Duurzaam Aanbesteden Groenstro-
men (BDAG).
Homogene afvalstromenEen beslisboom kan overheden tot leidraad dienen bij het inkopen van
afvaldiensten. Het BDAG- model loodst de inkopende dienst in no time
door een aantal principes bij het opstellen van uitsluitings- en gun-
ningcriteria. Daarbij moet de aanbestedende overheid wel de noodza-
kelijke randvoorwaarden voor de markt scheppen om
het groenafval ook daadwerkelijk tot waarde te kun-
nen brengen. De belangrijkste voorwaarde is wel dat
de groenstromen in homogene delen worden aangebo-
den. Waar relatief schoon en hoogwaardig natuurgras
gemengd met wegbermgras wordt aangeboden, zal
er sprake zijn van waardevermindering in plaats van
waardevermeerdering. met papier en plastic is dit niet
anders. Wordt gegund volgens het principe dat herge-
bruik en recycling van het groenafval tot een lagere
fictieve inschrijfprijs leiden dan energieconversie (ver-
gisting en verbranding), dan wordt de markt geprik-
keld het hoger op de Ladder van Lansink te zoeken. En
hoe hoger men deze ladder beklimt, hoe minder men
van een gate fee afhankelijk zal zijn. Hergebruik en re-
cycling leiden dus ook in een groenbestek in principe
tot beduidend lagere verwijderingskosten.
Een andere randvoorwaarde moet zijn dat zowel het
behoud van zoveel mogelijk organisch koolstof in het
groenafval als CO2-emissiereductie tot de gunning-
criteria worden gerekend. Ook dit element speelt het
klimmen op ‘de Ladder’ in de kaart. Tot slot moeten
deze beide gunningcriteria in meetbare prestaties zijn
vertaald in het bestek, waarop na gunning ook wordt
gemonitord. In de snel veranderende markt van groene
grondstoffen leent vrijwel iedere aanbesteding zich
voor het aangaan van een prestatiecontract, waarin
innovatie wordt beloond. Ook bij overheden waar
schraalhans keukenmeester is, moeten prijs en kwali-
teit evenwichtig deel uitmaken van hetzelfde groenbe-
stek. Geheid dat hij naderhand spekkoper blijkt te zijn.
Over de auteur: Jan IJzerman is senior adviseur
Waste & Resources, Hoofd Vakgroep Reststoffen bij
mWH Global, e-mail: jan.ijzerman@mwhglobal.com
(*) Het aanbestedingsonderzoek van mWH Global is tot
stand gekomen met medewerking van Gerard Teuling
(mVO Nederland) en Henk Wijnen (Expertisecentrum
Aanbesteden PIANOo).
‘Ikwilpermaandweten hoeveeltextielisingezameld.’ Wijregelendat. logisch!
Wij zijn stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel. Wij doneren de gehele opbrengst aan goede doelen in binnen- en buitenland. Bel 070 383 0306 voor een vrijblijvend gesprek. www.kici.nl
GRAM | april 2013 33
NIEUWTJES VAN DE zAKELIJKE mARKT niEUWS
Om zoveel mogelijk kunststof verpak-
kingsafval in te zamelen, komen er
steeds meer initiatieven, zoals omge-
keerd inzamelen, belonen voor afval en
diftar in allerlei vormen. In 2010 is ge-
start met het huis-aan-huis inzamelen
van plastic afval, ondermeer met de
Plastic Heroes zakken. Dit systeem kent
minimale investeringen door de inzet
van de bestaande vuilniswagens. Nadeel
was, hoewel niet goed zichtbaar door de
ruime vergoedingen die gemeenten ont-
vingen, dat dit een dure methode was.
Duur omdat de meeste gemeenten nu
twee keer per maand extra gingen rijden
om de plastic zakken op te halen. Naast
de inzet van zakken werden omgebouw-
de glascontainers ingezet om het kunst-
stof afval in te zamelen. Gemeenten kun-
nen verder werken aan het optimaliseren
van het inzamelen van kunststof nu de
grote petflessen waar vroeger statiegeld
op zat, er waarschijnlijk bij komen. De
vergoeding die hiervoor wordt betaald,
is een stuk hoger dan de opbrengst van
petflessen in de handel. Apart inzamelen
van petflessen is geen optie door de zeer
hoge kosten die hieraan verbonden zijn.
Omgekeerd inzamelen is een moge-
lijkheid, hoewel er nog weinig bekend
is over de kosten die dit met zich mee
brengt. Het plaatsen van extra mini-
containers is ook een optie. maar ook
dan blijft er nog een groot deel van de
Nederlandse huishoudens over, die geen
ruimte heeft voor deze manier van inza-
melen, maar wel bereid is om kunststof
- net als glas en papier - zelf weg te bren-
gen. Dit kan alleen door een geschikte
brengmethode te implementeren. zeker
wanneer gemeenten gebruikmaken van
routeoptimaliserende technieken en ver-
dichtende containers, zijn de voordelen
groot. met het in gebruik nemen van on-
dergrondse perscontainers dalen de kos-
ten per ton naar €175. Afgezet tegen een
vergoeding van €475 in 2012, kunnen
deze apparaten in enkele jaren worden
terugverdiend. Wanneer vuilniswagens
minder hoeven te rijden, besparen ge-
meenten op transportkosten, wordt het
milieu minder belast en worden de stra-
ten veiliger.
Inl. www.sidcon.nl
De Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) organiseert op 19 en 20 juni 2013 de BVOR-Demodagen ‘Groen is duurzaam’ bij BVOR-lid Attero in maastricht. Verschillende bedrijven demonstreren machines en toebehoren die bij het opwerken van groene reststromen tot biobased producten worden gebruikt zoals shredders, verkleiningsmachines, chippers, omzetmachines en zeven. Het evenement is gratis toegankelijk. Inl. www.bvor.nl
Kunststof efficiënt inzamelen met Sidcon perscontainers
Eén ondergrondse perscontainer van Sidcon heeft een verdichtingsfactor van 13 en vervangt daarmee tien gewone containers van 3 tot 5 m3
De Tweeling 4, 5215 MC ’s-Hertogenboschwww.welvaarts.com
DÉ SPECIALIST IN GEIJKTE MOBIELE WEEGSYSTEMENWaarom? Naast onze jaren aan ervaring bent u bij ons verzekerd van service van a tot z. Wij bieden u een breed en innovatief scala aan geijkte mobiele weegsystemen. Wij denken graag voor u of met u mee. Neem vrijblijvend contact met ons op via info@welvaarts.com of bel naar +31 (0)73 6 927 927.
34 GRAM | april 2013
Agenda11 april
Gemeentelijk Afvalcongres, Rijtuigenloods Amersfoort
Organisatie: VNG Congres- en studiecentrumbureau en NVRD
29-30-31 mei
NVRD Jaarcongres ‘meerWaarde’
Organisatie: meerlanden en NVRD
Inl. www.meerwaarde2013.nl
29-30 mei
ReinigingsDemoDagen, Lelystad
19-20 juni
BVOR Demodagen, Attero maastricht
11 september
NVRD themadag afval & grondstoffen, Reehorst Ede
ColofonUitgeverNVRD, WTC ArnhemNieuwe Stationsstraat 106811 KS ARNHEmTelefoon 088 - 3770000E-mail post@nvrd.nlI-net www.nvrd.nl
RedactiecommissieRob Schram, RmN (hoofdredacteur)marc maassen, GADBas Peeters, NVRDHerman Beerding, BmSRiny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oostmarc Veenhuizen, gemeente ApeldoornWilly Brinkbäumer, Twente milieumartin van Nieuwenhoven, Agentschap NLDiederik Notenboom, De meerlanden
EindredactieKarin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhemtel. 088 - 3770000e-mail: hegeman@nvrd.nl
Advertentie-exploitatieBureau Van VlietPostbus 20, 2040 AA zandvoorttel. 023 - 5714745e-mail: m.dewit@bureauvanvliet.com
Opmaak en drukWeevers Grafimedia, www.weevers.nl
Officieel vakblad van de NVRD
AbonnementenadministratieNVRD, Postbus 2118, 6801 BE ArnhemJaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.
Beëindiging abonnementHet opzeggen van een abonnement dient schriftelijk te geschieden uiterlijk op 15 november bij de NVRD. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.
ISSN 1569-0458
© NVRD
GRAm wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.
Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.
www.vanschijndel.euVan Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland
T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E info@vanschijndel.eu www.vanschijndel.eu
VSAII + SCB1700-Eurosplit
VSAII + ACB500 Archiefbelading
Van Schijndel Afvalinzamelsystemen“iets anders, veel beter”.
Onderdelenservice
Eenvoudig, betrouwbaar. Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken. Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.
Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw. Standaard met verzwaard juk en persschot. Twee jaar garantie.
Waarom voor van Schijndel kiezen:
ON
DE
RDELEN
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
Standaard met verzwaard juk en persschot. ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
Standaard met verzwaard juk en persschot. Standaard met verzwaard juk en persschot. ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
Standaard met verzwaard juk en persschot.
VSAIII + SCB1700-Combi
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
VSAIII + SCB1700-CombiGeschikt voor haak-arm-, kabel- en kettingopname systemen.
UitnodigingVoor de enige branchebrede afval & reinigingsbeurs
De initiatiefnemers van de ReinigingsDemoDagenDe initiatiefnemers van de ReinigingsDemoDagen
www.reinigingsdemodagen.nl
RDD 2013, hét evenement voor de Reinigingsbranche. Kom naar Lelystad en ervaar de ontwikkelingen op het terrein van: boven- en ondergronds inzamelen, vegen, opslaan, persen, containers, veiligheid, schoon en duurzaam en nog veel meer. Gratis toegang en parkeren alleen even registreren dat houden wij u ook digitaal op de hoogte.
advertentie 2 GRAM mrt 2013 A4-def.indd 1 26-03-13 08:45