GRAM

JAARGANG 104 | NUMMER 3 | ApRil 2013

Ervaringen Avri met beheer openbare ruimte in Buren | Grondstoffen liggen op straat |

Gevolgen Activiteitenbesluit voor milieustraten | plannen particuliere afvalbrengstations

Afvalstoffenheffing recreatiewoningper gemeente anders geregeld

Bestel nu het best presterende wegenzout onder de zonDan zit u gebakken

Op basis van onderzoek naar korrelgrootte

door Provincie Gelderland en RWS blijkt dat

steenzout 0-1.6mm als best presterende

wegenzout uit de bus komt. Speciaal voor

u hebben we een uniek en duurzaam

product ontwikkeld: steenzout met een

korrelgrootte van 0-1.6 mm.

De mix van kleine en grote korrels levert een

perfect strooipatroon en zorgt dat de weg

op korte én lange termijn veilig blijft. Door

het lage vochtpercentage vervoert u meer

zout per strooiwagen en is een efficiëntere

uitruk gegarandeerd.

Vult u uw loodsen nog voor de zomer met

het nieuwste wegenzout onder de zon?

We doen u een aanbod dat u niet kunt

weerstaan. Dan kunt u vervolgens van uw

vakantie gaan genieten.

Bel nu en vraag naar de voorwaarden.

0800 0180 of 0168-393 200www.eurosalt.nl

K0-1.6 wegenZOUT

• speciale introductieprijs• perfect strooipatroon• minder CO2-uitstoot

• minder kosten

Bestel nu het best presterende wegenzout onder de zonDan zit u gebakken

Op basis van onderzoek naar korrelgrootte

door Provincie Gelderland en RWS blijkt dat

steenzout 0-1.6mm als best presterende

wegenzout uit de bus komt. Speciaal voor

u hebben we een uniek en duurzaam

product ontwikkeld: steenzout met een

korrelgrootte van 0-1.6 mm.

De mix van kleine en grote korrels levert een

perfect strooipatroon en zorgt dat de weg

op korte én lange termijn veilig blijft. Door

het lage vochtpercentage vervoert u meer

zout per strooiwagen en is een efficiëntere

uitruk gegarandeerd.

Vult u uw loodsen nog voor de zomer met

het nieuwste wegenzout onder de zon?

We doen u een aanbod dat u niet kunt

weerstaan. Dan kunt u vervolgens van uw

vakantie gaan genieten.

Bel nu en vraag naar de voorwaarden.

0800 0180 of 0168-393 200www.eurosalt.nl

K0-1.6 wegenZOUT

• speciale introductieprijs• perfect strooipatroon• minder CO2-uitstoot

• minder kosten

GRAM | april 2013 3

Officieel vakblad van de NVRD

inhoudsopgave

6

9

12

Hoe doen zij dat?Deze maand: het gebruik van routeoptimalisatie-systemen In dit artikel lichten medewerkers van verschillende organisaties toe welk systeem

voor routeoptimalisatie zij gebruiken, waarom zie hiervoor hebben gekozen en hoe de

ervaringen hiermee zijn.

Afvalstoffenheffing is grillig, beleid erachter nietDe afvalstoffenheffing blijft het fundament voor gemeenten om de afvalkosten

dekkend te houden. Naast de landelijke verschillen in heffingssystematiek, gaan

gemeenten verschillend om met de variëteit aan woonvormen binnen hun gebied.

Avri vindt weg in beeldgericht BORHet beheer van de openbare ruimte (BOR) is voor Avri uit Geldermalsen sinds vorig

jaar een nieuwe activiteit. Buren was de eerste gemeente uit de Regio Rivierenland die

het integraal beheer van haar openbare ruimte overdroeg aan AVRI, inclusief zestien

medewerkers en materieel.

Goed opdrachtgeverschap volgens ROVA, Cyclus en GAD"Uitbesteden is geen doel op zich, maar is een goed middel om je doelstellingen te

realiseren," stelt Hans Groenhuis, algemeen directeur bij ROVA.

Foto voorplaat, lees verder op pag. 9

( foto: Kim Kaminski, Nationale Beeldbank)w

5 Bezem

Uitslag van de poll

14 Grondstoffen liggen op straat

19 Landelijke Opschoondag groot succes

20 Vakwerk

23 NVRD Nieuws

24 Gevolgen Activiteitenbesluit voor

milieustraten

25 Aanzienlijke milieuwinst door

nascheiding grof huishoudelijk restafval

27 Nieuwe plannen particuliere afval-

brengstations

29 Nieuwe regels btw-compensatiefonds

31 Duurzaam inkopen afvaldiensten:

van nood naar deugd

33 Nieuws op de markt

34 Agenda

16

4 GRAM | april 2013

Oude banden, nieuw

leven.

www.bandenmilieu.nl

Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op een milieuverantwoorde wijze verwerkt. RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier.

Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar...

…dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden

…dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland

…dit betekent bijna 60.000 ton minder CO2-uitstoot

… daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van 400 miljoen autokilometers (10.000 keer de aardbol rond) of de aanplant van 400.000 nieuwe bomen

…dit levert 32 miljoen kilo hoogwaardige grondstoffen

…op milieuverantwoorde wijze verwerkt

BEM_VOORJAAR 2013_210x297.indd 1 27-02-13 09:58

BEZEM

GRAM | april 2013 5

top in Kyoto, Kopenhagen, Doha of Quatar biedt geen vertrouwen, volgend jaar komt er één in Polen. Dat is alweer twee Pausen geleden!

Nee! Die klimaattop moet gewoon in Buenos Aires (schone luchten) worden gehouden. Dan kunnen we stappen maken.

Het kan zo simpel zijn……

Argentina RulesZo sta je als Zuid-Amerikaans land bekend van de ‘de dwaze moeders’, rundvlees en wijn. En zo ben je ineens hofleverancier van kopstukken in de maatschappij. Wie had ooit kunnen denken dat het Nederlands Ko-ninklijk Huis, het Vaticaan en FC Barcelona aan elkaar verbonden zouden worden door de herkomst van een koningin, een paus en een profvoet-baller.

Is dit uiteindelijk de verovering, ‘de conquistadores’, waar we met elkaar op zaten te wachten? We hebben het over drie verschillende verbinden-de functies die met elkaar hele belangrijke stromingen in de maatschap-pij beïnvloeden. Hebben we nu de oplossing bij de hand?

Wereldleiders praten met elkaar over mondiale problemen, armoedebe-strijding, droogte en klimaatverandering. Soms heb ik het gevoel dat dit allemaal nergens toe leidt. En nu snap ik ook waarom. Er wordt elke keer weer voor de verkeerde locatie gekozen. Want zeg nu zelf, een klimaat-

Uitslag van de poll maart:

Alle uitvoerende taken in de openbare ruimte horen bij één aannemer

100 % Eens

0 % Oneens

Dit was voorlopig de laatste poll. Wilt u hierop reageren? Doe dit dan via de GRAM lezersgroep op LinkedIn.

Oude banden, nieuw

leven.

www.bandenmilieu.nl

Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op een milieuverantwoorde wijze verwerkt. RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier.

Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar...

…dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden

…dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland

…dit betekent bijna 60.000 ton minder CO2-uitstoot

… daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van 400 miljoen autokilometers (10.000 keer de aardbol rond) of de aanplant van 400.000 nieuwe bomen

…dit levert 32 miljoen kilo hoogwaardige grondstoffen

…op milieuverantwoorde wijze verwerkt

BEM_VOORJAAR 2013_210x297.indd 1 27-02-13 09:58

6 GRAM | april 2013

DEzE mAAND:

HoE doEn Zij dat ?

RAD HoekseWaardWaarom heeft u gekozen voor

routeoptimalisatie?

Ik kom zelf uit de transportsector. Toen ik

hier een paar jaar geleden kwam werken,

zag ik dat het veel beter kon, vooral bij

de inzameling van bedrijfsafval. Ik keek

mee via de TomTom en zag de inzamel-

wagens veel onlogische routes rijden. Dat

kon en moest echt beter.

Welk systeem gebruikt u en waarom

dit systeem?

We reden al met TomTom, maar daar kun je

geen honderd adressen in invoeren. Om-

dat ik als planner uit het bedrijfsleven veel

logistieke ervaring heb, ben ik eerst zelf

aan het puzzelen gegaan. Waar zitten de

klanten, welke containers hebben ze, wat

is het tonnage van de wagen. Toen ik alles

in beeld had, heb ik de geoptimaliseerde

het gebruik van routeoptimalisatie-

systemen

routes en andere gegevens eerst in Excel

gezet. Later hebben we alle data overge-

heveld naar Afval Atlas. Voordeel van dat

programma is dat de gegevens goed gevi-

sualiseerd kunnen worden. zowel voor de

chauffeurs als het management.

Voor welke activiteiten gebruikt u

het systeem?

Nu gebruiken we het alleen nog maar

voor bedrijfsafval. mettertijd willen we

het uitbreiden naar de huisvuilroutes en

de ondergrondse verzamelcontainers.

Hoe zijn de ervaringen?

Bij het overhevelen van de gegevens ging

weleens wat mis. Soms moest een en

ander opnieuw ingevoerd worden. maar

we kwamen ook verouderde informatie

tegen, die nu weer up to date is gemaakt.

Het was dus een mooie opschoning van

ons bestand. Ook is het bedrijfs- en huis-

houdelijk afval nu beter gescheiden.

Voorheen pakten chauffeurs weleens een

verzamelcontainer met huishoudelijk af-

val mee, op hun bedrijfsafvalroute. Dat

kan nu niet meer. Voor de chauffeurs was

het nieuwe systeem wel even wennen.

ze vonden dat het voorheen ook al goed

ging en begrepen niet waarom het anders

moest. maar nu gaat het heel goed.

Wat heeft u bereikt, aan efficiency

en/of kostenbesparing?

Nogal wat. We besparen sinds de routeop-

timalisatie 1500 manuren op jaarbasis. Het

scheelt anderhalve wagen per week. Eerst

reden we met 10 wagens, nu met 8,5.

Tips voor andere gemeenten/

inzamelbedrijven?

Ik denk dat er bij veel gemeenten nog

heel wat te halen valt, als het gaat om

optimalisatie van de routes. Laat er eens

goed naar kijken door een logistiek des-

kundige, zou ik zeggen.

CirculusWaarom heeft u gekozen voor

routeoptimalisatie?

We wilden minder afhankelijk zijn van

mensen in de uitvoering. Alle routes wa-

ren door chauffeurs bedacht, dat was

historisch zo gegroeid. maar de een is

daar handiger in dan de ander. Boven-

dien zitten er mensen tussen die graag

alle auto’s laten rijden, om lekker vroeg

klaar te zijn.


dit systeem?

We wilden af van dat handmatig gepuzzel

en kwamen uit bij Blue Kaizen, zoals de

software destijds heette. Dat programma

is nu opgegaan in Ortec van GmT Europe.

We kozen daarvoor, omdat dat het enige

routeoptimalisatieprogramma bleek dat

speciaal op huis-aan-huisinzameling was

gericht. We zijn speciaal in Frankrijk gaan

kijken, omdat het alleen daar nog maar

Martin Brinkman, manager logistiek

Circulus/Berkel milieu, acht gemeen-

ten waaronder Apeldoorn, zutphen,

totaal 440.000 inwoners.

Contact: [email protected]

Peter Groen, coördinator buiten-

dienst RAD Hoekse Waard,

verzorgingsgebied 86.000 inwoners.

Contact [email protected]

GRAM | april 2013 7

gebruikt werd. Voor bedrijfsafvalinza-

meling waren er routeoptimalisatiepro-

gramma’s genoeg, maar dan praat je over

een paar vaste ophaallocaties. Huis-aan-

huisinzameling stelt heel andere eisen

aan die software.


het systeem?

Voor de huis-aan-huisinzameling van

huishoudelijk afval. We halen er rest-,

gft-afval, papier en plastic mee op. In de

toekomst willen we het systeem uitbrei-

den naar de verzamelcontainers. maar

dan met dynamische planning, dat wil

zeggen dat ook de gegevens over vol-

melding automatisch gekoppeld worden.

Nu moet een medewerker dat in de gaten

houden. Op termijn willen we alles aan

de routeoptimalisatiesoftware koppelen,

dus ook glas, blik, elektrische apparaten,

noem het maar op. Bovendien willen we

het programma inzetten om juiste kos-

tencalculaties te kunnen maken, in geval

van uitbesteding bijvoorbeeld.


We hebben het systeem nu ruim een jaar

in gebruik, maar we liepen tegen één

groot probleem aan. We konden de ge-

optimaliseerde routes nog niet presente-

ren aan de chauffeurs. Er waren namelijk

geen boardcomputers die de routes kon-

den laten zien. Inmiddels is dat probleem,

in samenwerking met GmT, opgelost. We

hebben zojuist de eerste tien voertuigen

uitgerust met geschikte boardcomputers.



We verwachten minstens een kostenbe-

sparing van 3 tot 5%. Dat zit hem in uit-

gespaarde kilometers en manuren. maar

ik denk dat we hoger uitkomen, want het

ziet er veelbelovend uit.


inzamelbedrijven?

Ik weet dat veel grote inzamelaars nog

steeds een dagtaak hebben aan het hand-

matig plannen van routes. Schaf direct

zo’n systeem aan, zou ik zeggen. Het

werkt een stuk professioneler. Voordeel

is ook dat je minder ervaren chauffeurs,

zoals vakantiekrachten, de routes kunt

laten rijden. Voor alle chauffeurs geldt

dat niet hun routekennis, maar hun vak-

manschap centraal staat.

In dit artikel lichten medewerkers van verschillende organisaties toe welk systeem voor routeoptimalisatie zij gebruiken, waarom zie hiervoor hebben gekozen en hoe de ervaringen hiermee zijn.

tekst: Hetty Dekkers

HoE doEn Zij dat ?het gebruik van routeoptimalisatie-

systemen

8 GRAM | april 2013

HoE doEn Zij dat ?Twente MilieuWaarom heeft u gekozen voor

routeoptimalisatie?

Toen we in de ondergrondse verzamel-

containers een uitbreiding kregen van

een paar honderd naar meer dan dui-

zend, hadden we behoefte aan automa-

tisering. Tot dan toe reden de chauffeurs

‘een rondje om de kerk’, vaste routes op

vaste dagen. Dat kon toen niet meer.


dit systeem?

Wij hebben gekozen voor Transvision.

Deze leverancier begreep onze vragen

het beste en bood een oplossing die aan-

sloot bij onze wensen.


het systeem?

Nu alleen voor de ondergrondse verza-

melcontainers, meest voor huishoudelijk

restafval. Binnenkort gaan we dat uitbou-

wen naar de glas- en kunststofverzamel-

containers. Op langere termijn willen we

ook de minicontainers in gaan zamelen

met een routeoptimalisatiesysteem.


Heel positief. In het begin moesten de

chauffeurs wel even wennen omdat ze

geen vast patroon meer hadden. Nu we-

ten ze op maandag niet welke route ze

dinsdag gaan rijden. maar inmiddels zijn

ze allemaal tevreden, wij ook.



meer dan verwacht. We hadden ingezet

op een kostenbesparing van 20%, dat

blijkt 25% te zijn. maar het milieuvoordeel

vinden we minstens zo belangrijk. CO2-

uitstoot, brandstofverbruik en aantal ver-

voersbewegingen zijn sterk gereduceerd.

Gerbert Stegehuis, manager

bedrijfsbureau Twente milieu,

173.000 aansluitingen.

Contact: [email protected]

A 2

B


inzamelbedrijven?

Je moet wel goed zoeken naar een systeem

dat bij je past. Leveranciers zeggen nogal

snel dat ze een oplossing hebben, in de

praktijk pakt dat vaak anders uit. Selecteer

dus goed op leverancier en kies er een die

de vraag goed begrijpt.

GRAM | april 2013 9

In de 35 grootste gemeenten betaalt een doorsnee ge-

zin €291 om van zijn afval af te komen. Dat is 1,5%

meer dan in 2012. De gegevens komen van COELO,

het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de

Lagere Overheden van de Rijksuniversiteit Groningen.

Wie de tarieven van de onderzochte gemeenten beter

bekijkt, ziet dat grilligheid troef is. In Nijmegen zijn

eenpersoonshuishoudens het goedkoopst uit met €96,

waar een alleenstaande in Rotterdam €340 moet neer-

tellen. Een gezin van meer dan drie personen is in de

Waalstad eveneens het goedkoopst uit met €156. In

Groningen betaalt datzelfde gezin jaarlijks €362. “Ons

beleid is dat de kosten van het inzamelen en verwer-

ken van huishoudelijk afval volledig kostendekkend

moeten zijn”, zegt beleidsmedewerker belastingen Ar-

jan Hageman. “Ook in 2013 is dat het geval.”

Vooral verhoging

Tien gemeenten hebben volgens het onderzoek van

COELO hun ash verlaagd. Den Bosch met 9,1% het

meest. Twaalf gemeenten voerden een verhoging door,

met Nijmegen (+19%) als wederom een van de uitschie-

ters. Ook elders van het land zijn de verschillen tussen

gemeenten groot, blijkt uit het jaarlijkse onderzoek

van Vereniging Eigen Huis. In het Groningse Belling-

wedde is de ash voor gezinnen in 2013 van €217 naar

€300 gegaan (+38%), terwijl in Rucphen een gezin nog

maar €208 betaalt in plaats van €327 in 2012 (-36%).

De lagere ash moet echter vooral de tien procent hoge-

re OzB in de Brabantse gemeente compenseren. Over

het hele land beschouwd is de ash met welgeteld één

procent gedaald.

De afvalstoffenheffing, kortweg ash, blijft het fundament voor gemeenten om de afvalkosten dekkend

te houden. Naast de landelijke verschillen in heffingssystematiek, gaan gemeenten verschillend om met

de variëteit aan woonvormen binnen hun gebied. Toch is de afvaleuro nooit reden inkomenspolitiek

te gaan bedrijven. Een korte rondgang leert dat de keuze om nieuw beleid te formuleren nauwelijks

wordt gemaakt.

door Pieter van den Brand

Systematiek varieert

Ook de heffingssystematiek varieert door het hele land

heen. Waar vooral grote gemeenten een vast bedrag

hanteren naar gelang het aantal personen in een huis-

houden, zijn er ook gemeenten die het ash-bedrag

koppelen aan de hoeveelheid afval die een huishou-

den aanbiedt (diftar). En dan zijn er nog gemeenten

die met nieuwe inzamelconcepten oefenen en burgers

bovenop de ash laten betalen voor restafvalzakken

of chipsystemen voor ondergrondse containers in de

wijk. Wie als burger zijn afval goed scheidt, betaalt in

totaal dus minder.

Diftar

De variatie in de gemeentelijke heffingssystematiek uit

zich al in het belastinggebied van Almelo, Borne, En-

schede, Haaksbergen, Hengelo en Losser. Hengelo is in

2012 op diftar overgestapt. Inwoners betalen voortaan

voor het aantal keren dat ze hun container aan de straat

zetten. “Hiervoor hanteerde Hengelo een vast bedrag

per perceel, ongeacht het aantal leden in het gezin”,

vertelt stafadviseur Ben Nijboer van het Gemeentelijk

Belastingkantoor Twente (GBT). Goed scheiden is niet

alleen goed voor het milieu, maar ook voor de porte-

monnee, weet de Hengelose bevolking inmiddels. De

afvalkosten van 80% van de huishoudens, blijkt uit

onderzoek van de gemeente, is dankzij het principe

van de vervuiler betaalt omlaag gegaan. Bij de ove-

rige huishoudens, die minder gedreven aan ‘keuken-

management’ doen, is de ash juist hoger dan in 2011

(in dat jaar €273). Gemiddeld betaalden de Hengelose

gezinnen in 2012 €240 voor hun afval. Buurman En-

schede rekent nog steeds een vast bedrag per aanslui-

ting, maar maakt onderscheid tussen eenpersoons- en

meerpersoonshuishoudens (€276 resp. €310). “Al is

het verschil tussen deze twee categorieën huishoudens

relatief klein vergeleken met andere gemeenten in het

land”, zegt Nijboer. De overige gemeenten in het GBT-

gebied hanteren volgens Nijboer een vast ash-tarief

met een opslag afhankelijk van het volume en soort

container (restafval of gft).

Lees verder op de volgende pagina

Sturen op de afvaleuro

Sinds januari 2012 geldt dat bij

kamerverhuur de verhuurder direct voor de

afvalstoffenheffing wordt aangeslagen.

AfvAlsToffenHeffing is gRillig, beleiD eRACHTeR nieT

Kamerverhuur

Sinds januari 2012 geldt dat bij kamerverhuur de ver-

huurder direct voor de ash wordt aangeslagen, die de

kosten weer kan doorberekenen. De wet is gewijzigd

omdat het opleggen van de ash aan één van de bewo-

ners soms problemen gaf om andere bewoners mee te

laten betalen. “Wij hebben daar slechts in een enkel ge-

val moeilijkheden mee gehad”, beschrijft Nijboer de er-

varingen in Twente. “Het gros van de studenten schrijft

zich in bij de gemeente. Wie het langst staat ingeschre-

ven, kreeg doorgaans de ash voor dat perceel. Nu gaat

de heffing voortaan naar de huiseigenaar.”

Kwijtschelding

Kamerbewoners die er niet in slagen de ash op hun

huisgenoten te verhalen, dienen doorgaans een be-

zwaarschrift in. In studentenstad Groningen gebeurde

dat tot 2012 ‘met de regelmaat van de klok’, zoals

Hageman het uitdrukt. “Wij moesten dat bezwaar afwij-

zen, omdat de ash terecht in rekening werd gebracht

bij één van de kamerbewoners. We wezen die bewoner

dan wel op de kwijtscheldingsregeling. Dat is een rege-

ling die erop neerkomt dat mensen op het sociale mini-

mum geen ash hoeven te betalen omdat hun inkomen

te laag is. De meeste kamerbewoners hebben een laag

inkomen waardoor zij in de oude situatie vaak recht op

kwijtschelding van de ash hadden.” De ‘fietshoofdstad

van Nederland’ mag dan wel een kostendekkende ash

nastreven, vorig jaar haalde Groningen meer afvaleu-

ro’s op dan begroot. “Dat lag niet aan de ash-wijziging

bij kamerverhuur. In feite is dat al een aantal jaren het

geval. Er zijn meerdere oorzaken. De verwerkingskos-

ten vallen lager uit. Ook hebben we het aantal wonin-

gen te laag ingeschat”, legt Hageman uit. De raad heeft

bepaald dat de winst terug moet naar de burger. Voor

2013 is de ash dan ook met €7 verlaagd.

Recreatiewoningen

Gemeenten kennen allerlei soorten permanente en

tijdelijke woonvoorzieningen. Naast studentenhuizen

zijn er verpleeg- en verzorgingstehuizen, aanleunwo-

ningen, vakantiehuizen en woning/stacaravans op va-

kantieparken, enzovoort. Bij deze variëteit aan woon-

vormen blijken gemeenten verschillend om te gaan

met het opleggen en innen van de ash. zo kent Losser

een apart tarief voor recreatiewoningen. Grosso modo

beslaat dit de helft van het normale heffingsbedrag.

Nijboer legt uit: “Voor deze woningen geldt immers

dat ze niet permanent bewoond mogen worden, dus

wordt er minder vaak een beroep op inzameldiensten

gedaan.” Haaksbergen haalt bij woningen in het bui-

tengebied de gft-container minder vaak op en heeft het

daarvoor geldende ash-tarief aangepast. De overige

Twentse gemeenten maken geen onderscheid en vra-

gen van alle type woningen het volle ash-bedrag.

Vakantiewoningen

Op Waddeneiland Ameland hanteert de gemeente voor

vakantiewoningen verschillende tarieven, afhankelijk

van het aantal bedden in de woning. De tarieven zijn

het afgelopen zo’n 30% gedaald ten opzichte van de

standaard-ash voor één- en meerpersoonshuishoudens

(€169 respectievelijk €204). “Een van de eigenaren,

een deskundige in het afvalbeheer, rekende op de ach-

terkant van een sigarenkistje voor dat onze tarieven

aan de hoge kant waren”, verklaart Hans Kuperus, me-

dewerker reiniging en groen van de toeristische wad-

dengemeente, de substantiële tariefsverlaging. “We

willen niet het onderste uit de kan halen.” Bezitters van

een Bed & Breakfast ontvangen weer een hogere ash

(€267).

Maatwerk

Een gemeente met veel recreatiewoningen is het

zeeuwse Schouwen-Duiveland. Voor deze woningen

geldt een lager tarief aangezien de afvalinzameling

is aangepast, laat wethouder Wim Stouten weten. Ei-

genaren van campings en niet-permanent bewoonde

bungalowparken kunnen kiezen voor een ash of hun

afval bedrijfsmatig laten verwijderen. “We kiezen voor

de pragmatische lijn. zeker op campings en bungalow-

parken is maatwerk soms noodzakelijk. Bij de gewone

woonvormen hebben we geen enkel probleem.”

Seniorencentra

Een woonvorm waar zich mogelijk ontwikkelingen

voordoen, is de kamer of flat in het verzorgings- en

verpleegtehuis. Nu nog wordt het afval uit de senioren-

centra collectief opgehaald door private of publieke af-

valbedrijven. “Je zou als gemeente kunnen concluderen

dat het om volwaardige woningen gaat waar een inza-

melplicht voor geldt”, zegt Nijboer in Twente, “waar-

mee de bewoners ervan ook ash-plichtig zijn.” Volgens

Nijboer heeft dit onderwerp weliswaar de aandacht van

de gemeentelijke beleidsmakers, maar heeft het nog

niet tot aanpassingen in het beleid geleid. “Daar zijn

goede redenen voor. De jurisprudentie op dit terrein

is niet eensluidend en het wachten is op een oordeel

van de Hoge Raad. Budgettair schiet je er als gemeente

ook niets mee op, er vanuit gaande dat de ash 100%

kostendekkend is. Tegenover de extra inkomsten staan

ook extra kosten voor nieuwe inzamelroutes en de ver-

werking van het afval.”

Bedrijfsafval

Groningen biedt verzorgingstehuizen de keuze om

hun afval in een contract door de gemeentelijke inza-

meldienst op te laten halen. Het alternatief is met een

private inzamelaar in zee te gaan. “Wij zien dit als be-

drijfsafval”, zegt Hageman, “net als bij volkstuincom-

plexen en vakantieparken. Bewoners van aanleunwo-

ningen krijgen zonder meer een ash in de bus. Dit type

woningen zien we als normale percelen dus ze zitten

10 GRAM | april 2013

Een woonvorm waar zich mogelijk ontwikkelingen voordoen,

is de kamer of flat in het verzorgings- en verpleegtehuis.

GRAM | april 2013 11

gewoon in de heffing.” Ook de afvalstromen van de

campings op Ameland worden door de gemeente zelf

als bedrijfsafval ingezameld. Voor de verhuurders van

zomerwoningen geldt weer een ash. “Dat afval zame-

len we via een aparte route in, wat dus kosten met zich

meebrengt”, geeft Kuperus als uitleg. Tot 2012 legde

het Waddeneiland zowel huishoudens als bedrijven

een ash op. “Tot die tijd hield deze constructie zelfs

stand voor de rechter, maar de markt werd opengebro-

ken door een privaat afvalbedrijf. Sindsdien zamelen

we nog bij driekwart van de bedrijven afval in, maar

hanteren we tarieven per aantal ledigingen of naar ge-

wicht. Geen ash meer.”

Eén tarief

Venray heeft het ash-beleid voor 2013 niet aangepast.

Voor alle woningen in de Noord-Limburgse gemeente

gelden dezelfde tarieven, een vast tarief per woning

en een variabel tarief per keer dat er restafval of gft

wordt aangeboden. Een woning op een recreatiepark

valt daarbuiten. “We hebben in Venray twee parken met

vakantiewoningen”, vertelt Inez van Kronenberg, be-

leidsmedewerker afval. “Beide parken voeren het eigen

afval als bedrijfsafval weg. We hebben er dus geen kos-

ten aan en missen feitelijk ook geen ash-geld. Hooguit

krijgen we juist extra opbrengsten van bezoekers die

hun glas, blik en verpakkingskunststof braaf schei-

den.” Verzorgingstehuizen in Venray moeten dezelfde

regels als de vakantieparken volgen, namelijk het af-

voeren van hun afval zelf organiseren en betalen. Ook

voor deze woonvormen geldt geen ash. Verder kent de

landelijke gemeente aan de maas geen grote studen-

tenhuizen. “Hooguit hebben we een aantal huurwonin-

gen met studenten, maar daar geldt hetzelfde voor als

voor andere woningen”, zegt Van Kronenberg. “Al zul-

len er nauwelijks tot geen studenten in Venray wonen.

De dichtstbijzijnde hogeschool staat 25 kilometer ver-

derop in Venlo.”

vakantiepark

Ameland

foto: Kruwt Foto-

grafie, Nationale

Beeldbank

Netwerkinfo

Gemeente Groningen, Arjan Hageman (beleidsmede-

werker belastingen), [email protected].

Gemeentelijk Belastingkantoor Twente, Ben Nijboer

(stafadviseur), [email protected],

www.gbtwente.nl.

Gemeente Ameland, Hans Kuperus (medewerker,

groen, sport en reiniging), [email protected],

www.ameland.nl

Gemeente Schouwen, Gemeente Schouwen-Duiveland,

Wim Stouten (wethouder), wim.stouten@schouwen-

duiveland.nl, schouwen-duiveland.nl.

Gemeente Venray, Inez van Kronenberg (beleidsmede-

werker afval), [email protected],

www.venray.nl, nl.linkedin.com/in/inezvankronen-

berg, @InezVKronenberg.

Hogere afvalstoffenheffing moeilijk te verkopen aan burgerGemeenten zijn op grond van artikel 10.21 en 10.22

van de Wet milieubeheer (Wm) verplicht huishoude-

lijke afvalstoffen in te zamelen ‘bij elk binnen haar

grondgebied gelegen perceel waar zodanige afval-

stoffen geregeld kunnen ontstaan’. Gemeenten kie-

zen ervoor de kosten hiervoor op te vangen met de

afvalstoffenheffing (ash). ze zijn niet verplicht de

kosten voor het afvalmanagement met een aparte

ash dekkend te maken. ze kunnen de afvalkosten

ook via de Onroerendezaakbelasting (OzB) verha-

len. Wettelijk is het is niet toegestaan om een meer

dan kostendekkende ash op te leggen (110% mag

niet, 90% mag wel). De ash moet in het debat over

de gemeentelijke begroting vaak concurreren met

de rioolheffing en de veel populairdere OzB. De in-

komsten uit de OzB kunnen immers voor alle mo-

gelijke doelen worden aangewend, terwijl de ash-

gelden alleen voor het afvalbeheer bestemd zijn. zo

zie je in menig gemeente dat de afvalkosten voor

een deel uit de algemene middelen worden betaald

en de ash niet dekkend is. Een verhoging van de ash

is vaak politiek gezien niet aan de orde, wanneer

een gemeenteraad al voor een hogere OzB-heffing

heeft gekozen. Beide heffingen verhogen is niet te

verkopen aan de burger, redeneert men vaak.


een dienstverleningsovereenkomst) vormen de basis

van de samenwerking. Het resultaat is inmiddels ge-

bleken uit de jaarcijfers van Avri; een besparing van

€528.000 oftewel 25%. De gemeente droeg weliswaar

bij in de overheadkosten van Avri, maar realiseerde als-

nog een nettobesparing van €304.000.

Directeur Erik de Vries van Avri legt in zijn kantoor

de jaarcijfers op tafel en vertelt: “Wij kunnen grote

besparingen realiseren dankzij onze schaalgrootte.

De gemeente Buren is weliswaar de eerste gemeente

waarvoor we het beheer van de openbare ruimte ver-

zorgen, maar dankzij onze schaalgrootte kunnen we

de 16 medewerkers die naar Avri zijn overgegaan effi-

ciënt inzetten. Juist omdat we met beeldgericht beheer

besparen op de inzet van mankracht, is het goed dat

deze mensen ook op andere (afval)taken ingezet kun-

nen worden. Daarnaast is bedrijfsmatig werken voor

ons dagelijkse realiteit. We zijn het gewend om te wer-

ken volgens vastgelegde, gecontroleerde processen

die gericht zijn op kwaliteit en efficiency. Ten opzichte

van een gemeente staat de politiek daarbij op afstand,

waardoor ze zich niet meer mengt in de dagelijkse uit-

voering, Dit draagt bij aan de besparingen.”

Of een gemeente het niet gewoon ook zelf kan? “Beeld-

gericht werken wel”, denkt De Vries. “Een gemeente

kan zelf ook het beheer op basis van frequentie ver-

vangen door beeldgericht beheer. maar als je dan uren

overhoudt, moeten je medewerkers wel elders aan de

slag, anders heb je geen besparing. Onderschat boven-

dien niet de impact voor BOR-medewerkers die al tien-

tallen jaren werken volgens een bepaalde methode en

ineens een omslag moeten maken. Bij Avri richten we

ons sterk op integratie, begeleiding en opleiding. De

gemeentelijke BOR-medewerkers hebben bij Avri hun

Avri vindt weg in beeldgericht BOR

Het beheer van de openbare ruimte (boR) is voor Avri uit geldermalsen sinds vorig jaar een nieuwe activiteit.

buren was de eerste gemeente uit de Regio Rivierenland die het integraal beheer van haar openbare ruimte

overdroeg aan AvRi, inclusief zestien medewerkers en materieel. in plaats van de gevraagde €50.000 leverde

het een besparing op van €528.000. Maar niet zonder opstartproblemen.

door Ronald Schalekamp

Avri is een dienstonderdeel van Regio Rivierenland, een

samenwerkingsverband van tien gemeenten in zuid-

West Gelderland: Buren, Culemborg, Geldermalsen,

Lingewaal, maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel,

West maas en Waal en zaltbommel. De gemeente Buren

droeg op 1 maart 2012 als eerste in de regio de BOR-

taken over aan Avri. Een grote omslag voor zowel de

gemeente - die als opdrachtgever de regierol inneemt

- als voor Avri, die voor het eerst het beheer van de

openbare ruimte in de dienstverlening opneemt. Ge-

zamenlijk opgestelde contracten (een raamcontract en


derneming. Goede onderlinge verhoudingen zijn van

groot belang.”

Extra besparingen mogelijk

zo zijn in goed overleg enkele verbeterpunten gefor-

muleerd, die moeten leiden tot een extra besparing in

2013 van minimaal €100.000. Afspraken zijn gemaakt

over onder meer de afhandeling van (standaard) mel-

dingen, die door Avri binnen 3 dagen na binnenkomst

moeten worden afgehandeld. Ook komt er een vast

stramien voor frequentie en inhoud van rapportages.

Avri gaat bovendien in 2013 de toeleverende aanne-

mers nog scherper aansturen op het werken volgens

de beeldsystematiek. De Vries: “De gemeente contro-

leert onze BOR-prestaties. We monitoren echter zelf

ook nauwkeurig of alles goed verloopt en daar sturen

we onze mensen vervolgens weer op. Die interne ver-

betercyclus stuwt de efficiëntie en kwaliteit. Die moni-

toring willen we de komende tijd intensiveren en ver-

beteren. zodra hierin voldoende vertrouwen is, hoeft

de gemeente straks alleen nog steekproeven uit te

voeren en kan zij intern weer besparen. De komende

periode zullen we ook onze manier van werken verder

verfijnen. De omslag van frequentie- naar beeldgericht

beheer vindt deels gefaseerd plaats. In de toekomst

kunnen we eventueel ook burgermeldingen zelf ver-

werken. Op deze manier streven we ernaar om in 2013

de kosten en lasten voor gemeente en burgers verder

te verlagen.”

Inmiddels hebben meerdere gemeenten in de Regio Ri-

vierenland interesse getoond in de overdracht van het

BOR aan Avri. “We zijn in contact met de gemeenten

Neder-Betuwe, Tiel en Neerijnen. Wanneer we op deze

manier schaalvergroting realiseren, kunnen we ons ma-

terieel en onze mensen nog beter inzetten. Dat biedt

extra kansen voor besparing."

plek en draai gevonden. De mensen zijn gemotiveerd

en zitten goed in hun vel; dat is heel belangrijk. Er is

zelfs al één medewerker die de stap heeft gezet naar

een andere functie binnen Avri. zo bieden we perspec-

tief aan de voormalige medewerkers van Buren, waar

die er vroeger niet was.”

Kwaliteitsniveaus

De opdracht van de gemeente aan Avri was om te be-

sparen op het beheer van de openbare ruimte, met

behoud van de kwaliteit. Het beeldgericht beheer om-

vat het onderhoud volgens verschillende vastgestelde

beeldniveaus. Daarbij wordt door Avri actie onderno-

men voordat het straatbeeld onder het afgesproken

niveau komt.

De Vries erkent zonder meer dat het eerste half jaar

een aantal van de afgesproken kwaliteitsniveaus niet

werd gehaald. Deze aanloopproblemen wijt hij ten dele

aan de omslag voor medewerkers die volgens een an-

dere methodiek moesten werken. De Vries: “maar er

was in de zomer zonder meer teveel onkruid in het

straatbeeld. Die problemen hadden deels te maken met

nieuwe aanplant. Hiertoe was de grond omgewoeld,

wat veel onkruidgroei teweeg bracht. Deze zomer gaan

we hier scherper op inspelen. Ook zijn we deze winter

al bezig met onkruidbestrijding, waardoor we minder

onkruid in de zomermaanden verwachten.”

De Vries vervolgt: “Natuurlijk ligt Avri in deze fase ook

onder een vergrootglas. En de kwaliteitscriteria moes-

ten vanaf dag één gehaald worden. Gelukkig hebben

we de aanloopproblemen, in overleg met de gemeente,

later meer dan weggewerkt. Het gaat hier echt om een

partnertraject, waarbij Avri samen met de klant - de

gemeente Buren - werkt aan het behalen van het beste

resultaat. Voor beide partijen is het een spannende on-


Tijdens de proefperiode zijn de ingezamelde hoeveel-

heden restafval, papier en kunststof op diverse mo-

menten gemeten. De respons op de gescheiden inza-

meling van papier is vergelijkbaar of vaak zelfs beter

dan de respons op de gescheiden inzameling van pa-

pier dat in huis vrijkomt. Voor papier ligt de respons

tussen de 67% en 87% en voor kunststof tussen de 43%

en 65%. Voor kunststof ligt het responspercentage op

straat beduidend hoger dan thuis.

De zuiverheid van het gescheiden ingezamelde papier

en kunststof laat in de meeste gevallen nog wel te wen-

sen over. De vervuiling bestaat overigens in vrijwel alle

gevallen uit afvalstromen die relatief gemakkelijk uit

het papier en kunststof kunnen worden gehaald. Papier

is vooral vervuild met kunststof en blik en kunststof is

vooral vervuild met papier en blik.

Vervolg

De resultaten van deze pilot tonen aan dat er volop

kansen zijn voor gemeenten die met gescheiden afva-

linzameling in de openbare ruimte aan de slag willen

en zo willen werken aan de verdere ontwikkeling van

de grondstoffeninzameling.

De discussie over een circulaire economie waarbij afval

een grondstof wordt, zal zich verder ontwikkelen. Hoe

kan het dat je krant die thuis in de papierbak belandt

waardevolle grondstof wordt, terwijl dezelfde krant in

het park verbrand wordt?

In het vervolg is wel nog een aantal belangrijke vragen

te beantwoorden. Op welke manier kunnen gemeenten

de gescheiden stromen bijvoorbeeld het beste afvoe-

ren en verwerken? En is integratie met huishoudelijke

afvalinzameling mogelijk? Hoeveel kost gescheiden in-

zameling of levert het gemeenten juist geld op?

Uitnodiging

Huizen, Weesp, GAD en Gemeente Schoon gaan daarom

door Emile Bruls en Inger van Gelderen

Grondstoffen liggen op straat

Heeft afval scheiden op straat zin? Om dat te onderzoeken plaatsten de gemeenten Weesp en Huizen

het afgelopen jaar gescheiden afvalbakken in vier pilotgebieden. De pilot is uitgevoerd in opdracht van

Gemeente Schoon en onder de coördinatie van het GAD Gooi en Vechtstreek. De resultaten van de pilot

zijn positief en nodigen uit ook in andere gemeenten hiermee verder te gaan. Gescheiden inzameling

op straat is de volgende stap in het optimaliseren van de grondstoffenstroom.

Nederland wordt grondstoffenland: ons afval kan opnieuw als grond-

stof benut worden. Restafval- en grondstoffen komen niet alleen bij de

inwoners thuis vrij, maar ook in de gemeentelijke prullenbakken op

straat en als zwerfafval. Waarom scheiden we dit afval eigenlijk nog

niet? De restafval- en grondstoffenstromen van de straat zijn in om-

vang weliswaar kleiner dan de huishoudelijke stromen. De impact op

de openbare ruimte en beeldvorming van inwoners is echter minstens

zo belangrijk.

Onderzoeksvragen

Deze uitgangspunten vormden de basis voor de vraagstellingen van de

pilot: Hebben voorzieningen voor het gescheiden aanbieden van afval

in de openbare ruimte een positief effect op het weggooigedrag en

de hoeveelheid zwerfafval? Leveren die voorzieningen in de openbare

ruimte herbruikbare grondstoffen op?

In de periode juli tot en met december 2012 is dit onderzocht in de

pilot ‘gescheiden afvalbakken in de openbare ruimte’. De pilot vond

plaats op vier locaties in Weesp en Huizen: twee winkelcentra met een

grote scholengemeenschap in de buurt, een strand in Huizen en een

deel van het stadscentrum van Weesp. Op elke locatie zijn speciaal

ontworpen bakken geplaatst, waarin mensen papier, kunststof en rest-

afval gescheiden weg kunnen gooien. Via monitoring, sorteeranalyses

en interviews zijn antwoorden gevonden op de onderzoeksvragen.

Meest opvallende uitkomsten

Tijdens de proef waren de afvalbakken zelf het belangrijkste communi-

catie-instrument. maar liefst 92% van de ondervraagden is positief over

de gescheiden inzameling met afvalbakken. ze vinden het een goed

initiatief waarmee de gemeenten moeten doorgaan en zelfs uitbreiden.

Ondanks de beperkte communicatie begrijpen gebruikers meteen waar

het om gaat en hoe zij de bakken moeten gebruiken.

Over de beleving en bewustwording kwamen ook een paar opvallen-

de feiten uit de pilot naar voren. Hoewel de hoeveelheid zwerfafval

niet bleek afgenomen, beleefden mensen de openbare ruimte toch als

schoner. Dit wordt vooral toegedicht aan de aanwezigheid van nieuwe

mooie bakken.


verder met het onderzoek en nodigen anderen uit om

zich aan te sluiten. Steeds meer gemeenten zien het

afval dat ontstaat in de openbare ruimte als grondstof

en willen die kans benutten. Er zal niet één werkwijze

zijn om dat voor elkaar te krijgen. zo is Alphen aan den

Rijn nu juist bezig met nascheiding van afval uit prul-

lenbakken. met meer gemeenten kunnen verschillende

opties voor de weg naar recycling worden uitgewerkt.

Gemeente Schoon organiseert in mei een bijeenkomst

om de vervolgvragen te bespreken met gemeenten en

hun partners in afval en in de openbare ruimte. Heeft

u plannen om afval uit de openbare ruimte te recyclen

tot nieuwe grondstof? Neem dan contact op met Emile

Bruls. Het evaluatierapport van het proefproject ‘Ge-

scheiden afvalbakken in de openbare ruimte’ in Huizen

en Weesp kunt u downloaden in de kennisbank van Ge-

meente Schoon op www.gemeenteschoon.nl.

Over de auteurs: Emile Bruls is adviseur Rijkswater-

staat Leefomgeving Gemeente Schoon:

[email protected]. Inger van Gelderen is projectmede-

werker bij GAD, [email protected]

we zorgen er altijd voor dat ál onze werknemers gezond kunnen werken, in een veilige werkomgeving.

Je hebt als werkgever gewoon een verantwoordelijkheid voor je mensen. Ik heb daarom ook totaal geen probleem

met strengere straffen bij overtredingen. —

— Een veilige werkomgeving,

dat is toch de normaalste zaak

van de wereld

G E Z O N D E N V E I L I G W E R K E N ? K I J K O P W E E T H O E H E T Z I T. N LD I T I S E E N I N I T I AT I E F V A N H E T M I N I S T E R I E V A N S Z W I N S A M E N W E R K I N G M E T D E S V B , U W V E N G E M E E N T E N

S I N D S 1 J A N U A R I W O R D E N O V E R T R E D I N G E N S T R E N G E R B E S T R A F T

. . .

. . .

SZW-GRAM-190x130-vrouw.indd 1 2/26/13 3:18 PM


Volgens Bodar is het in de dagelijkse praktijk belangrijk

dat de opdrachtgever zorgt voor een goede structurele

werkrelatie. "Van oudsher is de afvalmarkt conserva-

tief op het gebied van externe opdrachtverstrekking.

Dat zie je hier en daar nog steeds aan de houding van

sommige bedrijven als ze de aanbestedingsmarkt op

gaan. Voorheen werden - en soms nog - opdrachten ja-

ren achtereen ondershands verstrekt aan vaste relaties

en werd er verder niet of nauwelijks naar omgekeken.

Het voordeel van een lange relatie is natuurlijk dat je

elkaar goed leert kennen. Het is echter weinig transpa-

rant. Voor mij geldt dat de samenwerking gebaseerd

moet zijn op openheid, vertrouwen én op transparantie

naar de gemeente en de gemeenschap. Als je dat goed

regelt, varen alle partijen er wel bij. Wij werken volgens

de officiële Europese aanbestedingsregels, maar alleen

daarmee ben je er niet. Voor een goede uitvoering van

het werk is het belangrijk om over zaken als planning,

kwaliteit en toezicht goede interne en externe afspra-

ken te maken en die ook vast te leggen. Verder overleg-

gen wij regelmatig met bedrijven die voor ons werken

en worden ze conform de ISO-richtlijnen regelmatig

door ons bezocht en ondervraagd over de manier

waarop ze invulling geven aan duurzaamheid."

Verdieping met distantie

ROVA-directeur Groenhuis vertelt dat zijn bedrijf veel

ervaring heeft met het uitbesteden van werkzaamhe-

den. "Ongeveer zestig procent van onze afvalinzame-

ling is bijvoorbeeld uitbesteed. Soms schakelen we ook

zzp-ers (zelfstandigen zonder personeel) in en soms

personeel van de werkvoorziening. Voor ons is uitbe-

steding geen doel op zich, maar een middel om vorm

en inhoud te geven aan de gewenste kwaliteit van het

werk en aan de politiek-maatschappelijke doelen. Het

belangrijke van aanbesteden is voor mij dat het alle

partijen scherp houdt. Afhankelijk van de uit te beste-

Goed opdrachtgeverschap volgens ROVA, Cyclus en GAD

"Uitbesteden is geen doel op zich, maar een goed middel om je doelstellingen te realiseren," stelt Hans

Groenhuis, algemeen directeur bij ROVA. Walter van Kessel, operationeel directeur bij Cyclus, zegt het

zo: "Uitbesteden houdt de organisatie flexibel." Bij de Gewestelijke Afvalstoffendienst voegt directeur

Eric Bodar hier aan toe: "Uitbesteden biedt toegevoegde waarde, maar je moet het goed organiseren."

door Laurent Chevalier

Goede werkrelatie belangrijk

De uitspraken van de directies van ROVA, Cyclus en

GAD tonen aan dat uitbesteding in afvalland geen be-

smet woord meer is. Uit het relaas blijkt klip en klaar dat

aanbesteden nuttig wordt ingezet om de organisatie en

de uitvoering van het werk soepel te laten draaien. Be-

langrijke overwegingen om taken uit te besteden, zijn:

kostenbesparing, kostenbeheersing en het vermijden

dat personeel in vaste dienst moet worden genomen

voor specialistisch of omvangrijk seizoensgebonden

werk. De drie gesprekspartners benadrukken dat de

kunst van het aanbesteden niet draait om het even snel

maken van afspraken met externe leveranciers, het or-

ganiseren van strenge controles en het vastleggen van

sancties, maar dat het vooral goed moet worden inge-

bed in de organisatie. Dit is in ieder geval nodig door

de verscherpte Europese aanbestedingsregels.

ROVA is werkzaam in de regio IJssel-Vecht, zuidwest Drente, Amers-

foort en in de oostelijke Achterhoek. Het verzorgingsgebied telt

20 gemeenten. ROVA verzorgt er vrijwel alle taken op het gebied

van afval, het beheer van de openbare ruimte en van het openbaar

groen. Het bedrijf heeft een omzet van €75 miljoen en telt 500 me-

dewerkers. Cyclus zamelt in midden Holland-Rijnstreek afval in bij

15 gemeenten en exploiteert diverse afvalbrengstations. Ook is het

bedrijf verantwoordelijk voor het beheer van de openbare ruimte,

verkeersinstallaties en riolering. De totale omzet van Cyclus be-

draagt €40 miljoen. Het bedrijf telt 180 medewerkers. De Geweste-

lijke Afvalstoffendienst (GAD) verzorgt in de Gooi- en Vechtstreek de

inzameling van huishoudelijk afval in 9 gemeenten. Daarnaast is de

organisatie ook belast met de zorg voor de gescheiden en milieuver-

antwoorde verwerking van huishoudelijk afval. GAD realiseert een

omzet van circa €23 miljoen en telt 110 medewerkers.


nadrukkelijk mee in het periodieke overleg met onze

opdrachtnemers. zo kunnen wij snel schakelen als er

iets aan de hand is en voorkom je escalatie. Door re-

gelmatig contact met de gemeenten blijven wij boven-

dien goed op de hoogte over wat er in de markt speelt;

welke ontwikkelingen zijn er en hoe kunnen wij daar

op reageren. Dat gaat niet alleen over technische za-

ken, maar ook over administratief - juridische zaken,

die van invloed kunnen zijn op het maken van goede

bestekken en een correcte uitvoering van het werk."

Cyclus besteedt veel werkzaamheden Europees aan.

Het uitbesteden van werkzaamheden is dan ook strak

georganiseerd. Bestekken worden gemaakt door het

Expertisecentrum (zeg maar het ingenieursbureau) en

de afdeling Inkoop-Bedrijfsbureau regelt vervolgens

alle administratieve en juridische zaken en ondersteunt

de hele aanbestedingsprocedure. Van Kessel: "Het mag

duidelijk zijn dat aanbesteding in onze bedrijfsvoering

is geïntegreerd. Basisvoorwaarde voor uitbesteding is

dat het operationeel gezien toegevoegde waarde moet

bieden en dat het past bij onze uitgangspunten op het

gebied van kwaliteit en scherpe prijsstellingen. Verder

geldt dat geen concessies mogen worden gedaan aan

maatschappelijke componenten als duurzaamheid en

ruimte voor de inzet van mensen met een afstand tot

de arbeidmarkt."

Communicatie

Op de vraag hoe uitbesteding bij zijn bedrijf in de prak-

tijk van alledag is geregeld en welke afspraken worden

gemaakt over de uitvoering van het werk, controle,

sancties bij ondermaats presteren, periodiek overleg,

rapportage en dergelijke, antwoordt Van Kessel: "Bij

het inzamelen van afval bieden aantallen en hoeveel-

heden goede controlemogelijkheden. Daarnaast kijken

wij naar meldingen of klachten van burgers en bedrij-

den taken en de marktsituatie maken wij onze keus

voor de selectieprocedure. Soms loopt dat via open-

bare tenders en soms is er sprake van aanbesteding

op basis van een uitnodiging aan bekende samenwer-

kingspartners.

In alle gevallen geldt nadrukkelijk dat wij wel harde

afspraken maken over de uitvoering van het werk. Via

controles en periodieke monitoring zien wij er scherp

op toe dat de gemaakte en vastgelegde afspraken tot

in detail worden nagekomen. Vaste prik is dat wij fre-

quent met de aannemer van het werk overleggen en

elkaar ook onomwonden aanspreken op verbeterpun-

ten. Daarnaast vind ik het belangrijk om óók positieve

feedback te geven in de vorm van complimenten als

er goed wordt gepresteerd. Wij noemen dit de posi-

tieve en negatieve leermomenten." Op de vraag hoe

'intiem' zijn bedrijf omgaat met opdrachtnemers ant-

woordt Groenhuis: "Ik raad collega's altijd aan om open

te staan voor verdieping van de relatie, maar wel met

de nodige distantie. zo'n aanpak komt het werk ten

goede. Het spreekt voor zich, dat je als opdrachtgever

altijd de zakelijke verhoudingen scherp in acht moet

nemen."

Toegevoegde waarde bieden

Cyclus-directeur Walter van Kessel hecht net als zijn

collega's aan het verdiepen van de relatie. "Op diverse

gebieden besteden wij werk uit. Denk bijvoorbeeld aan

het inzamelen van afval en glasbakken en het huis-aan-

huis inzamelen van diverse afvalstromen. Op het ge-

bied van het beheer van de openbare ruimte besteden

wij asfalteringswerkzaamheden, bestraten, riolerings-

werk en groenonderhoud uit. Onze accountmanagers

overleggen zeer regelmatig met onze opdrachtge-

vende gemeenten om op de hoogte te blijven over het

oordeel van de gemeenten over de dienstverlening van

de ingehuurde bedrijven. Die geluiden nemen wij dan

Hans Groenhuis Walter van Kessel Eric Bodar


Lease

Roteb LeaseRoteb Lease is gespecialiseerd in reparatie, onderhoud en beheer van bijzondere voertuigen. Het accent ligt op afvalinzamelvoertuigen, veegmachines, rioolreinigings- voertuigen, hoogwerkers, containerauto’s, ambulances en brandweervoertuigen.Roteb Lease staat voor klantgerichte mobiliteitsservice.

Verkoop & Beheer:Advisering bij aanschaf

Aanschafcoördinatie Voertuiginstructie Assurantie en schadeafwikkeling Leasing Wagenparkbeheer Managementinformatie Verhuur

Werkplaatsen:Onderhoud, reparatie en keuringen Schadeherstel Constructiewerk Bedrijfswageninrichting Servicesteunpunt voor RAVO, HIAB,

Geesink, Haller, BekkerLaGram en KOKS

Adrem veiligheidskeuringen

Meer weten? Een vraag? Een uitdaging? Informeer naar onze mogelijkheden.

Bel 010 - 267 86 00Of mail naar [email protected]

Roteb LeaseKleinpolderplein 5Postbus 110113004 EA Rotterdam

RTB017_07 DOW A5 Adv Roteb Lease liggend MAM.indd 1 11/7/11 3:48 PM

ven. In het bestek nemen wij ook altijd de kwalitatieve

voorwaarden op, die door onze eigen directievoerders

en toezichthouders op het werk worden gecontroleerd.

Bij het beheer van de openbare ruimte werken wij met

het in onze branche bekende systeem van beeldkwa-

liteit. De voorwaarden en kwaliteitseisen daarvoor

nemen wij in het bestek op. Via periodieke metingen

(schouw) controleren wij ter plekke de kwaliteit." Net

als de collega-bedrijven ROVA en GAD hecht Cyclus

aan een goede zakelijke communicatie met opdracht-

nemers. "Daar staat of valt alles mee," stelt Van Kessel.

"Afspraken daarover leggen wij vast in het bestek." Les-

sons learned: uitbesteding biedt toegevoegde waarde,

mits de organisatie daaromheen professioneel is geïn-

tegreerd in de totale bedrijfsvoering.

Netwerkinfo

Hans Groenhuis

[email protected]

www.rova.nl

Walter van Kessel

[email protected]

www.cyclusnv.nl

Eric Bodar

[email protected].

www.gad.nl

Omdat de Europese aanbestedingsregels steeds verder worden aangescherpt, heeft de NVRD samen met de

Bestuursacademie een modulair trainingsprogramma ontwikkeld voor het bijbrengen van kennis over professioneel

opdrachtgeverschap bij afvalbeheer en het beheer van de openbare ruimte. Inl. www.bestuursacademie.nl


landelijke opschoondag groot succes

Dat Supporters van Schoon zich niet laten weerhouden door een beetje regen en kou bleek ook dit jaar

weer tijdens de Landelijke Opschoondag van Nederland Schoon. Zaterdag 9 maart gingen meer dan

65.000 Supporters van Schoon op pad om de handen uit de mouwen te steken. In vrijwel alle Nederland-

se gemeenten gingen duizenden mensen de straat op om hun buurt, wijk of speeltuin zwerfafvalvrij te

maken. Verspreid over de gemeenten werden meer dan 1.000 acties georganiseerd.

Sneeuwbaleffect

In veel gemeenten versterken de opruimacties de on-

derlinge sociale band met buurtbewoners. Samen de

buurt zwerfafvalvrij maken, heeft een positief effect op

het saamhorigheidsgevoel. De grote voorjaarsschoon-

maak stond dit jaar in het teken van Supporter van

Schoon. Een Supporter van Schoon is iemand die een

schone leefomgeving echt belangrijk vindt en daar ook

best wat voor wil doen. Eigen afval in de prullenbak

gooien, of zo af en toe eens iets van een ander.

Het daadwerkelijk laten zien dat je Supporter van

Schoon bent is belangrijk, want wetenschappelijke stu-

dies tonen aan dat schoon gedrag aanstekelijk werkt

op anderen: het zogeheten sneeuwbaleffect. Door alle

individuele, lokale ‘schoon’ initiatieven met elkaar te

verbinden, maken we een grotere vuist en wordt be-

wezen dat vele Nederlanders eensgezind en met het-

zelfde doel aan de slag zijn: een schone leefomgeving

en daarmee een schoner Nederland. Daarom roept Ne-

derland Schoon iedereen op om zich aan te melden via

www.supportervanschoon.nl.

Veel jonge Supporters

Het is geweldig om te zien dat gemeenten er veel aan

doen om met name jongeren en kinderen te stimule-

ren een handje te helpen. Van de 65.000 mensen die

meededen, waren circa 20.000 kinderen. zo werd Ber-

gen op zoom omgedoopt tot Bergen op Schoon. Hon-

derden basisscholieren gingen daar aan de slag om de

schoolomgeving schoon te maken. In De Biezen, pro-

vincie Noord-Brabant, ging men op zoek naar de Groot-

ste zakkenvuller van het jaar. Ook in Amsterdam was

de jeugd actief. In Gein, Amsterdam-zuidoost, gingen

álle basisscholen aan de slag om zwerfvuil op te rui-

men. Daarnaast deden ook de Brede School, de mensen

van de naschoolse opvang en het ROC mee. Uiteraard

mocht ook dit jaar Natuurlijk Schoon niet ontbreken.

met een recordaantal van 15.000 deelnemers organi-

seerden zij acties in Gelderland en Overijssel. En dit is

slechts een greep uit de meer dan 1.000 activiteiten die

in de gemeenten werden georganiseerd.

Tekst: Nederland Schoon


VaKWERK

“Als P&o-er moet je goed kunnenluisteren, ook naar dat wat niet gezegd wordt”

Hoe Fries is Omrin?

Dit is een echt Fries bedrijf. We hebben niet alleen een

Friese naam, Omrin is Fries voor kringloop, bijna al

onze medewerkers komen hier vandaan. zelf ben ik

ook geboren en getogen in Leeuwarden. Typisch Fries

is ook dat we niet veel woorden gebruiken voor wat we

doen. Er wordt hier Fries gesproken op de werkvloer

en in de wandelgangen. In vergaderingen spreken we

overigens gewoon Nederlands.

Hoe lang doe je dit werk al?

Ik ben hier in januari 2007 gekomen, als verzuimcoör-

dinator. Na een half jaar ging de toenmalige P&O advi-

seur naar een andere functie binnen Omrin; toen heb ik

een deel van haar taken er bij gekregen.

Wat houdt je functie in?

Binnen ons team hebben we de werkterreinen verdeeld:

mijn collega adviseurs ondersteunen de directeuren

van de bedrijvengroepen Recycling en Commercie &

Logistiek. Ik richt mij op de bedrijvengroep Inzame-

ling & Reiniging. Verder doe ik organisatiebreed pro-

jecten, zoals het project functioneren en beoordelen

en de gezondheidsweek. Als verzuimcoördinator ben

ik verantwoordelijk voor het beleid rondom ziekte en

verzuim. Ik ben ook het aanspreekpunt voor wat wij

onze providerboog noemen; dat zijn mensen als de be-

drijfsarts en de bedrijfsmaatschappelijk werker. En ik

ondersteun leidinggevenden bij de uitvoering van ons

verzuimbeleid.

Hoe zit het met het verzuim bij Omrin?

Omrin is al jaren bewust bezig met het voorkomen en

verminderen van verzuim. Een bedrijf als het onze is

ook gevoelig voor verzuim; er wordt veel buiten ge-

werkt en het werk is lichamelijk behoorlijk belastend.

Ik ben hier destijds begonnen met de opdracht bij te

dragen aan een bedrijfsvisie op verzuim. Dit is inzet-

Afvalbedrijf Omrin deed

vorig jaar mee aan een me-

dewerker betrokkenheidon-

derzoek (en in het kielzog

daarvan aan een verkiezing

tot werkgever van het jaar,

die het bedrijf de 14e plaats

opleverde). Daar kwam een

goed resultaat uit. Volgens

P&O-adviseur en verzuim-

coördinator Jolanda de Rid-

der (rechts op de foto) heeft

dat veel te maken met het

werk dat Omrin doet: “Daar-

mee leveren we echt een bij-

drage aan een duurzame sa-

menleving en dat geeft veel

betrokkenheid van de men-

sen bij hun werk. Sowieso is

de betrokkenheid van de ge-

middelde Fries bij zijn werk

groot.”

Foto

: T

jerk

de

Jong f

oto

gra

fie


De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In afval- en beheer van de openbare ruimte werken vele professionals, die hart hebben voor de ‘schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij dit werk graag en goed?

door Karin Giesen

baarheidsbeleid geworden, dat is breder dan verzuim.

Daarbij is het accent ook verschoven van curatief naar

preventief. Dat is echt noodzaak: allerlei regelingen

voor vervroegd uittreden zijn opgedroogd, de beroeps-

bevolking vergrijst... We moeten langer doorwerken en

dus langer vitaal blijven.

Lager dan gemiddeld

We hebben bewust expertise op het gebied van ver-

zuim in huis gehaald en daarmee de drempels voor

zorg en hulp verlaagd. Een keer per drie weken houdt

de bedrijfsarts hier spreekuur op locatie. De bedrijfs-

fysiotherapeut komt iedere week en de bedrijfsmaat-

schappelijk werkster komt als het nodig is. Dit zijn

allemaal zzP-ers, die we inhuren via de organisatie

waarmee we samenwerken. Ook vinden we het belang-

rijk dat leidinggevenden zich bewust zijn van hun rol

in het verzuimproces en zich hierin proactief opstel-

len. En dat werkt; ze bellen me nu over medewerkers

vóórdat het verzuim ontstaat. Dit heeft ook geleid tot

lagere verzuimcijfers; we scoren binnen de branche af-

val en milieu beneden het gemiddelde met 3,5 procent

verzuim in 2012. Landelijk ligt het op 4,2 procent en in

de branche iets hoger.

Wat beweegt jou om dit werk te doen?

Werken met mensen is mijn inspiratie. Ieder mens is

uniek en vereist een andere benadering of heeft een

andere vraag. Door de opbouw van onze afdeling heb

ik de mazzel dat ik me met de brede scope van P&O

kan bezighouden. Dit maakt het werk iedere dag an-

ders en houdt je scherp.

Wat viel je op toen je hier kwam werken?

Het heeft me verbaasd hoe betrokken de medewerkers

zijn bij ons product. Iedereen denkt mee en kijkt hoe

het anders en beter kan. Allemaal willen we het rende-

ment verhogen. Dat leeft hier echt. Afval spreekt na-

tuurlijk ook tot de verbeelding, het staat dicht bij ons

eigen dagelijks leven.

Wat is er zo leuk aan werken in deze branche?

Dit is toch wel een echt mannenbedrijf. En persoonlijk

hou ik daar wel van; een cultuur van recht voor zijn

raap en niet lullen, maar poetsen. Om de drempel laag

te houden, loop ik hier dan ook niet ‘strak in het pak’

rond, maar in gewone kleding.

Waar haal jij de meeste voldoening uit?

Uit de projecten die we doen, gericht op bewustwor-

ding van het belang van langdurige inzetbaarheid en

terugdringen van het verzuim. met leidinggevenden in

het middenkader sparren we over hoe we dat het beste vorm kunnen

geven. Dat vraagt wel een lange adem. medewerkers moeten zelf hun

eigen verantwoordelijkheid gaan zien in het inzetbaar blijven.

Chillen

Twee keer per jaar organiseren we een gezondheidsevenement met een

speciaal thema. Vorig jaar hebben we tijdens de gezondheidsweek een

hardloopclub opgezet, een cursus stoppen met roken georganiseerd en

was Weight Watchers hier om medewerkers te begeleiden. In totaal zijn

we toen meer dan 300 kg afgevallen! Dit jaar organiseren we een ‘chill-

week’. De werkweek (van 22 tot en met 25 april) staat dan in het teken

van ontspanning, met activiteiten als yogalessen en stoelmassages. In

al onze vestigingen krijgen medewerkers die week ook gratis fruit en

een koeltasje met een gezonde lunch.

Wat is het grootste misverstand over de branche?

Het gros van de mensen weet niet hoeveel rendement er gehaald kan

worden uit het goed omgaan met afval. mensen gaan daar dan ook

vaak nogal achteloos mee om. Als je ziet hoeveel gas en stroom we

er mee opwekken en wat we met het plastic kunnen doen! Voordat ik

hier werkte, wist ik wist ook niet dat er zoveel nuttigs gebeurde met

de inhoud van mijn container. Eigenlijk zouden we alle inwoners van

Friesland hier moeten uitnodigen.

En over jouw werk?

medewerkers hebben weleens het idee dat wij als P&O-ers vooral de

opdrachten van het management uitvoeren. Terwijl bij ons echt het

belang van de medewerkers centraal staat. We begeleiden iemand niet

naar een andere functie om hem een oor aan te naaien, maar om deze

persoon langer inzetbaar te houden. En dat is vooral ook in zijn ei-

gen belang. medewerkers die regelmatig (langer) ziek zijn geweest,

en door mij, vanuit mijn functie als verzuimcoördinator, worden uit-

genodigd voor een gesprek, denken nogal eens dat ze op het matje

worden geroepen. maar zo’n gesprek (waar de leidinggevende ook bij

is) is bedoeld om de hulpvraag te bepalen en eventuele problemen op

te lossen. Door zo open mogelijk met onze medewerkers te communi-

ceren over verzuim en inzetbaarheid, proberen we deze beeldvorming

te veranderen. Wij bieden echt een oplossing op maat en dat willen we

graag duidelijk maken.

Soms moet iemand naar een andere functie. Natuurlijk is daar dan weer-

stand tegen, maar meestal pakt dit goed uit. Veelal geven medewerkers

achteraf aan dat de nieuwe functie beter bij hun mogelijkheden past.

Wat maakt iemand tot een goede P&O-adviseur?

Je moet goed kunnen luisteren, ook naar dat wat niet gezegd wordt.

En verder moet je nuchter zijn en gewoon doen. De heren van de werk-

vloer zijn niet gediend van dure woorden. Ik heb ook echt mijn woord-

keuze moeten aanpassen. Jargonwoorden als duurzame inzetbaarheid,

daar moet je niet mee aankomen bij de mensen op de inzamelwagens.

Netwerkinfo:

www.omrin.nl, [email protected]


Vision is our mission

www.orlaco.nl

Telefoon: (0) 342 404 555 E-mail: [email protected]

RADAREYEActief detectie systeem

Ad_OT_GRAM_Orlaco.indd 1 19-03-13 11:39

WIELAND TEXTILESF I R S T I N S E C O N D H A N D C L O T H I N G

Handelsweg 8Wormerveer

075 - 622 86 [email protected]

www.wieland.nlal meer dan 25 jaar

specialist in duurzame

textielsortering

De totaaloplossing vooruw textiel-inzamelingen -sortering.

effectieveinzameling

rendabelerecycling

volledigesortering

- korte transportlijnen- centrale verwerking

- TÜV Rheinland / TNO gecertificeerd sorteersysteem- 95% hergebruik

- hoge vergoeding- transparant proces


congres ‘meerwaarde’. Dit jaar vindt het

congres plaats in de gemeente Haarlem-

mermeer. Het congres is met jaarlijks ruim

300 bestuurders, directeuren, managers

en beleidsmakers hét podium waar wordt

gesproken over de grote trends in het be-

heer van de openbare ruimte, afvalbeheer

en duurzame energie.

Voor meer informatie:

www.meerwaarde2013.nl

Algemene ledenvergadering

Op 31 mei, als afsluiting van het NVRD-

congres ‘meerwaarde’, vindt de ALV van de

NVRD plaats. Onderwerpen op de agenda

zijn onder andere het financieel jaarver-

slag 2012 , actuele beleidsontwikkelingen

en de voortgang van het Jaarplan 2013.

Ook draagt het bestuur de herverkiezing

van twee bestuursleden voor.

Agenda

9 april

Commissie Internationaal

11 april

Gemeentelijk Afvalcongres

16 april

Werkgroep Stosag

22 april

Commissie I&R

23 april

Redactiecommissie GRAm

Commissie BOR

24 april

Regio zuid-Holland

25 april

Commissie Regievoering

Bestuursvergadering NVRD

nieuwsTekst: Bas Peeters

Regiobijeenkomsten textiel

De NVRD regiobijeenkomsten staan in

veel gevallen in het teken van de textiel-

inzameling. De bijeenkomsten worden

georganiseerd in samenwerking met RWS

Leefomgeving (voorheen Agentschap NL)

bij textielsorteer of –recyclingbedrijven.

ze hebben een interactief karakter; met

NVRD-leden wordt gediscussieerd, ge-

brainstormd of anderszins actief gewerkt

aan ideeën om de textielinzameling te

verbeteren. Tijdens het Gemeentelijk Af-

valcongres op 11 april worden de resulta-

ten en bevindingen uit deze sessies terug-

gekoppeld.

Design for Recycling van jeans

Op 7 en 8 maart heeft de NVRD in sa-

menwerking met ISWA een workshop

georganiseerd over Design for Recy-

cling van jeans. zestien studenten van

ArtEz (NL), Saxion (NL), mode & Design

Akademie (DE) en Hochschule Niederr-

hein (DE) presenteerden in vier groepjes

hun design-for-recycling oplossingen.

Ieder groepje bedacht een spijkerbroek

die gemakkelijk te recyclen is door in-

novatief ontwerp en materiaalgebruik.

Aan alle details was gedacht, zoals kno-

pen van gerecyclede petflessen en een

QR-code in de broek met achtergrond-

informatie. Tijdens de mode Biënnale

Arnhem zullen de projecten te zien zijn.

Benchmark Reiniging van start

De afgelopen twee jaar is onder de naam

benchmark Gemeente Schoon een bench-

mark Reiniging ontwikkeld en in een aan-

tal pilots uitgetest. De Benchmark legt de

focus op schoon en specifiek op de aan-

pak van zwerfafval op zowel verharding

als groen. ze is bedoeld voor zowel (regie)

gemeenten als uitvoerende organisaties

en kan in de toekomst worden verbreed

naar andere taken in het beheer van de

openbare ruimte. met een afsluitende bij-

eenkomst in maart is de pilotfase afgeslo-

ten. Binnenkort gaat de benchmark 2013

van start. Dus wilt u de prestaties van uw

organisatie op het gebeid van schoon in-

zichtelijk maken, wilt u kijken hoe u pres-

teert ten opzichte van anderen en wilt u

weten wat u van anderen kunt leren? meld

u dan aan. Er is ruimte voor drie bench-

markgroepen met acht deelnemers.

De benchmark wordt uitgevoerd in het

kader van het programma Gemeente

Schoon en deelname is gratis.

Voor meer informatie of aanmelden:

Bas peeters, [email protected]

Commissie BOR aan de slag

De NVRD commissie BOR heeft in de agen-

da voor het jaar 2013 vastgesteld. Dos-

siers waarmee de commissie(leden) aan

de slag gaan, zijn: taakverbreding naar het

sociale domein (participatiewet), integraal

beheer en de integratie van afvalbeheer,

reiniging en beheer openbare ruimte, de

participatie van burgers en andere actoren

bij het beheer van de buitenruimte, hoe

om te gaan met de bezuinigingen en pro-

fessioneel opdrachtgeverschap. Voor de

verschillende dossiers worden werkgroe-

pen ingesteld die aan de slag gaan met de

onderwerpen. Wilt u betrokken worden bij

één van de onderwerpen? meldt u aan bij

Bas Peeters, [email protected].

NVRD-Congres Meerwaarde

Op 29, 30 en 31 mei 2013 organiseren

NVRD en De meerlanden het NVRD Jaar-


gevolgen Activiteitenbesluit voor milieustratenDoor maarten Goorhuis

Sinds 1 januari van dit jaar gelden het nieuwe activiteitenbesluit en de activiteitenregeling (verder activiteitenbe-

sluit). Dit activiteitenbesluit bevat algemene regels voor verschillende bedrijfstakken. Bedrijven die onder het activi-

teitenbesluit vallen, hebben voor dat deel van de activiteiten geen milieuvergunning meer nodig, maar moeten zich

in plaats daarvan houden aan de algemene regels uit dit besluit. Ook gemeentewerven, milieustraten en KCA-depots

vallen onder het activiteitenbesluit . Voor gemeenten en afvalbedrijven betekent dit dat zij zich sinds 1 januari moe-

ten houden aan de algemene regels die in dit besluit zijn opgenomen.

Niet alle gemeentewerven, milieustraten en KCA-

depots vallen onder de werking van het activiteiten-

besluit. Of dit besluit van toepassing is, hangt vooral

af van de uitgevoerde activiteiten. Als deze gecombi-

neerd worden met andere vergunningplichtige activi-

teiten, dan is het activiteitenbesluit voor een deel van

toepassing. In dat geval zal er nog steeds een milieu-

vergunning aangevraagd moeten worden. Dat kan ook

het geval zijn als er grote hoeveelheden (gevaarlijke)

afvalstoffen worden geaccepteerd, of wanneer er ook

bedrijfsafval wordt geaccepteerd. zolang het uitslui-

tend om activiteiten gaat die samenhangen met de

wettelijke zorgplicht voor huishoudelijk afval, zal er

meestal geen milieuvergunning meer nodig zijn. Om

te beoordelen of het activiteitenbesluit van toepassing

is en welke regels daaruit voortvloeien, kan de Acti-

viteitenbesluit Internet module geraadpleegd worden

(http://aim.vrom.nl).

Wat verandert er met het activiteitenbesluit?

Het activiteitenbesluit bevat voorschriften over de pro-

cedures voor de acceptatie en opslag van afvalstoffen,

de wijze waarop verschillende afvalstromen moeten

worden opgeslagen en de bodembeschermende voor-

zieningen die daarbij getroffen moeten worden. In veel

gevallen zullen deze voorschriften overeen komen met

wat hierover al in de milieuvergunning staat. In dat

geval verandert er op deze punten niet veel. milieus-

traten die een milieuvergunning hebben, hoeven ook

geen melding te doen in het kader van het activitei-

tenbesluit. Dat is pas nodig als er iets wijzigt. Het is

wel belangrijk om na te gaan of bestaande werkwijze

en voorzieningen volgens de algemene regels uit het

activiteitenbesluit zijn. Voor zover dat niet het geval

is, moet dit alsnog in overeenstemming worden ge-

bracht.

Restafval nasorteren of verbranden?

Voor het grof huishoudelijk restafval geldt als algeme-

ne regel dat dit moet worden nagesorteerd. De gedach-

te hierachter is dat in het restafval in veel gevallen nog

herbruikbare grondstoffen zitten die in een sorteerin-

richting kunnen worden nagescheiden. Het is daarom

niet toegestaan om het restafval van de milieustraat af

te zetten voor verbranding in een afvalverbrandings-

installatie.

Uit eerder onderzoek van de toenmalige VROm-Inspec-

tie (tegenwoordig ILT) bleek dat desondanks circa een

derde deel van het grof huishoudelijk restafval toch in

de AVI belandde. milieustraten die het grof huishou-

delijk restafval nog niet laten nasorteren, moeten zich

dan ook heroriënteren op de afzet van deze stroom.

Keuze

Wanneer een milieustraat een zeer uitgebreid voorzie-

ningenniveau en acceptatiebeleid heeft, is nasorteren

niet verplicht. De milieustraat moet dan minstens 18

verschillende afvalstromen actief scheiden (zie kader).

Verondersteld wordt dat het grof huishoudelijk restaf-

val van dergelijke milieustraten weinig tot geen ma-

terialen bevat die er via nasortering nog uitgehaald

kunnen worden. milieustraten met dit voorzieningen-

niveau en acceptatiebeleid hebben dus de keus of ze

het grof huishoudelijk restafval laten nasorteren of dat

ze dit afzetten voor verbranding.

Samenvattend

Het activiteitenbesluit betekent voor gemeenten en af-

valbedrijven in veel gevallen een wijziging van het ver-

gunningenregime en daardoor mogelijk ook een wijzi-

ging van de geldende voorschriften. Het is verstandig

om te controleren in hoeverre dit leidt tot een aanpas-

sing van de huidige werkwijze en voorzieningen. Het

grof huishoudelijk restafval van de milieustraat moet in

principe worden aangeboden voor nasortering.

Foto: BRBS


gevolgen Activiteitenbesluit voor milieustraten

Alleen wanneer er sprake is van een zeer uitgebreid

voorzieningen- en scheidingsniveau mag het restafval

ook worden afgezet voor verbranding. In de meeste

gevallen zal nasortering echter verplicht zijn.

Over de auteur:

maarten Goorhuis is senior beleidsmedewerker NVRD,

e-mail: [email protected]

Uitgebreid Voorzieningenniveau milieustraat volgens

Activiteitenregeling:

•afgedankteelektrischeenelektronischeapparatuur

•asbest

•C-hout

•gasflessen,brandblussersenoverigedrukhouders

•grond, onderscheiden naar de functieklassen van

het Besluit bodemkwaliteit

•A-houtenB-hout

•bandenvanvoertuigen

•dakafval

•geëxpandeerdpolystyreenschuim

•gemengd steenachtig materiaal, geen asfalt en

geen gips

•gips

•groftuinafval

•hardekunststoffen

•matrassen

•metalen

•papierenkarton

•textiel,geentapijt

•vlakglas.

Aanzienlijke milieuwinst door nascheiding grof huishoudelijk restafval

Sorteerbedrijven zijn in staat via nascheiden van grof huishou-

delijk restafval (GHRA) goede milieuprestaties te leveren. In het

algemeen leveren stromen die samenkomen na het gescheiden

inzamelen een restfractie op die nog een groot percentage aan

recyclebaar materiaal bevat. Deze restfractie kan prima worden

gesorteerd in afzonderlijke herbruikbare stromen. Dit geldt voor-

al voor milieustraten die nog geen voorzieningenniveau hebben

van 18 afvalcategorieën volgens het Activiteitenbesluit. Ook voor

milieustraten die hier wel over beschikken, is nasorteren van de

restcontainer zeker de moeite waard.

Een groot deel van de restfractie GHRA bestaat uit voorwerpen met meer-

dere materialen. Denk aan textiel met hout of metaal met kunststof of glas

met hout. Bij een milieustraat worden deze afvalstromen niet uit elkaar

gehaald en in de verschillende containers gedeponeerd, maar gaan deze

naar de restcontainer. Overigens is het vanuit veiligheidsoogpunt ook af te

raden dergelijke stromen bij een milieustraat verder te demonteren.

Sorteerrobots

De techniek van het nascheiden bestaat uit een combinatie van zeven, zif-

ters, magneetbanden, Eddy Current-installaties, röntgenscheiding en NIR-

installaties. Ook maken sommige bedrijven in het sorteerproces gebruik

van sorteerrobots. Hierdoor wordt de ongesorteerde afvalstroom geschei-

den in de diverse herbruikbare materiaalstromen en een residufractie.

Samenwerking

Onderzoeken en proeven bij verschillende sorteerbedrijven hebben laten

zien dat het sorteren van de restfractie van milieustraten in sommige ge-

vallen zelfs 60% uit de restcontainer geschikt maakt voor materiaalher-

gebruik. Diverse recyclingbedrijven hebben de afgelopen jaren fors geïn-

vesteerd om dit hergebruikpercentage (nog) verder omhoog te brengen.

In de regio Nijmegen is een samenwerking tussen ARN, DAR en Baetsen

Recycling gestart. Door DAR ingezamelde GHRA, via de restcontainer op

de milieustraat en met kraakperswagens, wordt door Baetsen gesorteerd

en gerecycled. Door deze afvalstroom om te buigen, worden hieruit alsnog

ongeveer 50% aan herbruikbare componenten gehaald. De resterende 50%

van het afval wordt aansluitend naar ARN afgevoerd, om er alsnog te wor-

den benut als brandstof voor energieopwekking.

Verplicht

Het laten nascheiden van de restcontainer van een milieustraat door een

goed sorteerbedrijf levert dan ook aantoonbaar milieuvoordeel op. Voor

milieustraten die niet beschikken over het vereiste voorzieningenniveau

is deze route sinds 1 januari 2013 verplicht. Voor milieustraten die dit

niveau wél hebben, is nascheiden uit oogpunt van milieurendement aan te

bevelen. Veel sorteerbedrijven zijn in staat en bereid de gemeenten inzicht

te geven in het behaalde milieuresultaat van de sortering door middel van

een verklaring.

Over de auteur: Jan Hommes is secretaris van de Branchevereniging

Breken en Sorteren

Door Jan Hommes

residu naar AVI

(39%)

Materiaalhergebruik ( >60%)

zeefzand non ferro

puin ferro

papier/karton folie

harde kunststoffen Hout A/B

PVC C-hout

HDPE dakleer

gips

overige nuttige

toepassing (<1%)

Dit figuur geeft een schematische weergave van de

potentiële resultaten van het nasorteerproces.


RKGV-specialist sinds 1988

Meerdere locaties in Nederland

Snelle dienstverlening

Diverse transportmogelijkheden

ISO- en VCA-gecertifi ceerd

Gratis afvalstroomnummer

Bij Zandrecycling Nederland is uw RKG-slib en veegzand veilig tot de kleinste fractie.

Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling

Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-

mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst

op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone

(bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste

paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel

0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.

Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • [email protected]

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.


bare stromen komen brengen. Op een spaarpas krijgen

ze, afhankelijk van het soort afval, een bedrag bijge-

stort. Die vergoeding varieert van 5 tot 25 cent per

kilo. “In Pijnacker-Nootdorp spaarden de deelnemers

op deze manier gemiddeld €40 tot €50 bij elkaar”, al-

dus Van Rijn. “Toch een leuke prikkel.” Volgens hem is

het belangrijk bewoners bij het initiatief te betrekken.

“Een briefje in de bus met ‘aan de bewoners van dit

pand’ is niet genoeg. Wij bedachten allerlei ludieke ac-

ties, om de mensen enthousiast te maken. zo hebben

we duizend taarten weggegeven, een gerecyclede fiets

en een duurzaam weekendje weg.”

HoogbouwOndanks het succes van de eerste pilot, gaat Pijnacker-

nieuwe plannen particuliere afvalbrengstations

door Hetty Dekkers

Particuliere partijen spannen zich in om afval in te zamelen. Afval Loont timmert hard aan de weg met

(bemande) filialen waar huishoudens hun afval gescheiden aan kunnen leveren. Retourette ontwikkelde

onlangs een nieuw brengstation, dat zelfstandig bij winkelcentra geplaatst kan worden.

Afval Loont is een initiatief van Ryck BV. Vorig jaar

werd een grote pilot gehouden in Pijnacker-Nootdorp,

die veelbelovend was. “We hebben daar 2,9 miljoen

kilo ingezameld en bijna de helft van de huishoudens

deed mee”, aldus directeur Jørgen van Rijn van Ryck.

“We gaan het concept nu uitrollen over heel Nederland,

samen met partner Rebel. Binnenkort hopen we met

een van de grote G4 gemeenten een handtekening te

kunnen zetten.”

Leuke prikkelAfval Loont is gebaseerd op het principe dat mensen

hun afval graag inleveren als je ze daarvoor betaalt. In

bemande filialen kunnen huishoudens hun petflessen,

kunststof, papier, glas, blik en tal van andere recycle-

Bij een pilot in Pijnacker-Nootdorp verzamelde Afval Loont 2,9 miljoen kilo recyclebaar afval


Gemeenten betalenBedoeling is dat de 3.0 betaald wordt door Retouret-

te zelf en de gemeenten. Van der Wolf: “We hopen er

dit jaar zo’n twaalf te kunnen plaatsen. Wij doen de

investering en de exploitatie, gemeenten betalen ons

een bijdrage per kilo recyclebaar afval. Dit concept is

gebaseerd op de kostenbesparing die het gemeenten

oplevert als ze minder restafval hoeven te verwerken.”

Het nieuwe concept is een belangrijke wijziging, want

tot nu werden de Retourettes betaald en geëxploiteerd

door de supermarkten. “Gezien de actuele ontwikke-

lingen, zoals het verdwijnen van statiegeld op petfles-

sen, denken we dat het steeds minder vanzelfsprekend

wordt dat supermarkten inzamelvoorzieningen in

stand houden”, aldus Van der Wolf.

BemannenDe uitvoering 3.0 is geschikt voor twintig fracties en

kan buiten geplaatst, in de buurt van winkelcentra. Van

der Wolf: “Plan is om de opstelling minimaal twee uur

per dag te bemannen, voor het aannemen van middel-

grote elektrische apparaten, zoals beeldschermen en

koffiezetapparaten. Op verzoek van gemeenten kun-

nen we ook bijvoorbeeld piepschuim of ander fracties

aannemen.” In de Retourette zelf kunnen plastic, drank-

kartons, blik, papier, glas en tal van andere recyclebare

verpakkingen ingeleverd worden. Het nieuwe model

3.0 heeft ook persvoorzieningen voor blik, kunststof

en drankkartons, zodat het volume afneemt. Per Retou-

rette 3.0 kan zo’n 1500 ton afval per jaar ingezameld

worden.

De mobiele Retourette, die nog in ontwikkeling is, is

bedacht op verzoek van gemeenten. “zij vroegen ons

om een rijdende uitvoering, voor weekmarkten, actie-

matig gebruik en kleinere kernen”, aldus Van der Wolf.

“Deze mobiele uitvoering wordt een bus met oplegger

of grote aanhanger. maar daar zijn we nog volop mee

bezig.”

Nootdorp niet met het concept verder. “Dat was voor

ons een tegenslag”, geeft Van Rijn toe. “De resulta-

ten waren prima, het aantal deelnemers bleef groeien

tot op het laatst en eigenlijk was iedereen tevreden.

maar de plaatselijke politiek besliste nu eenmaal an-

ders. Er speelden perikelen met een andere inzamelaar,

waardoor het gemeentebestuur wat huiverig was ge-

worden.” Van Rijn gelooft stellig in zijn concept Afval

Loont. “We willen landelijk toe naar een hergebruikper-

centage van 65%. Dat haal je niet met de huidige in-

zamelsystemen alleen. Afval Loont is een uitstekende

aanvulling, met name geschikt voor stedelijke gebieden

met veel hoogbouw. Flatbewoners scheiden doorgaans

slecht en waarderen dus die beloningsprikkel. Onze fi-

lialen staan altijd in de buurt van een winkelcentrum of

op andere drukbezochte plaatsen. Daar kun je telkens

bij het boodschappen doen kleine hoeveelheden afval

meenemen. Dat levert resultaat op, voor de inzamelaar

én voor de burgers. Het werkt nu eenmaal niet zo, dat

je op je vrije zaterdag naar de milieustraat rijdt met

een föhn die dinsdag kapot is gegaan. Bij onze filialen

kun je alle materialen zo inleveren en je krijgt er nog

geld voor ook.” De exploitatie van de filialen van Afval

Loont kan naar keuze door de gemeente zelf of door

Ryck worden verzorgd.

Stand aloneEen ander particulier initiatief is de Retourette 3.0, een

stand-alone-opstelling, die binnenkort in gebruik wordt

genomen. Op langere termijn komt het bedrijf met een

mobiel brengstation, voor markten, buurtgebonden

inzamelacties en kleine kernen. “We hebben nu zo’n

dertig Retourettes opgesteld staan in heel Nederland”,

meldt directeur Kars van der Wolf. “De meeste staan in

of bij supermarkten. Deze winkelbedrijven nemen ook

de investering en exploitatie voor hun rekening. Om-

dat we verwachten dat het statiegeld op flessen steeds

meer verdwijnt, hebben we de 3.0 ontwikkeld. Dit is

een stand-alone-opstelling, die in of bij winkelcentra

kan worden geplaatst.”

Een Retourette bij een supermarkt in

Oud-Beijerland


Per gemeente/provincie wordt bepaald welk bedrag

zij extra krijgt. Ook hier is het gedeclareerde bedrag

bij het bcf de basis voor de verdeling. Het is dus van

groot belang voor gemeenten en provincies om zo min

mogelijk btw te declareren. Voor een deel zal dit niet

mogelijk zijn, omdat bepaalde kosten gewoonweg ge-

maakt moeten worden. Het is bovendien een uitdaging

om het maximum niet te overschrijden: uitbesteden en

samenwerking op steeds meer gebieden wordt op an-

dere dan fiscale gronden gestimuleerd en leidt al snel

tot meer btw voor de gemeenten en provincies. Er is

een aantal mogelijkheden voor gemeenten om onder

het maximum declaratiebedrag te blijven:

Inzetten eigen personeel Gemeenten kunnen zoveel mogelijk met eigen perso-

neel het werk doen. Op eigen personeel drukt geen

btw. De kans van slagen voor deze mogelijkheid is

echter gering. Willen gemeenten weer met eigen per-

soneel afvalinzameling en – verwerking gaan oppak-

ken, dan zal flink geïnvesteerd moeten worden. Geld

voor extra investeringen zal – gelet ook op de crisis en

de Wet HOF – niet makkelijk voor handen zijn. Daar-

naast speelt ook andere wetgeving een belemmerende

rol voor gemeenten en provincies. Denk daarbij aan

de wet markt en Overheid, maar ook aan de mogelijke

vennootschapsbelastingplicht voor overheden. Deze

laatste is weliswaar nog nu nog niet van kracht, maar

de eerste inventarisatieronde vanuit het ministerie van

Financiën is in volle gang.

Kosten maken als btw-ondernemer Een andere mogelijkheid om minder te declareren bij

het bcf is door kosten te maken als btw-ondernemer

in plaats van als overheid. Deze methode zou zowel

voor de gemeenten als de afval- en reinigingsbedrijven

nieuwe regels btw-compensatiefonds

Door Armand Fanchamps

Het nieuwe voorstel waarbij het btw-compensatiefonds (bcf) een maximum krijgt, raakt de afval- en

reinigingsbranche niet direct. Zolang gemeenten (en provincies) minder dan het maximum declareren bij

het fonds, worden zij niet gekort. Sterker nog, als het hen lukt onder het maximum te blijven, krijgen zij

extra geld via het fonds. De afval- en reinigingsbedrijven (mits voornamelijk in handen van overheids-

bedrijven) kunnen hun gemeenten daarbij helpen. De meest voor de hand liggende mogelijkheid is het

gebruik maken van huidige weten regelgeving. Vooral als de kosten van de afval- en reinigingsbedrij-

ven bestaan uit loonkosten, kan het bedrag dat gemeenten moeten declareren, aanzienlijk omlaag.

met het nieuwe regeerakkoord zou het btw-compensa-

tiefonds verdwijnen. Gemeenten, provincies, maar ook

de leveranciers van goederen en diensten zijn na deze

aankondiging gaan kijken naar de effecten. Deze zou-

den aanzienlijk zijn, vooral in financiële zin. Daarom

hebben het ministerie van Financiën en de belangor-

ganisaties van gemeenten, provincies en waterschap-

pen een alternatief plan geschreven. In dit plan blijft

het btw-compensatiefonds in stand, maar krijgt het

een maximum. Naast het btw-compensatiefonds bevat

het plan ook voorstellen voor de Wet Houdbare Over-

heidsFinanciën (Wet HOF) en het schatkistbankieren.

De achterbannen van de belangenorganisaties hebben

ingestemd met het alternatieve plan. Naar verwachting

wordt het maximum ingevoerd per 1 januari 2014.

Gemeenten en provincies kunnen grofweg gezegd de

btw op kosten voor hun overheids- en niet-onderne-

mershandelen declareren bij het bcf. Vanaf 2014 kan

dit dus niet meer onbeperkt. Het bcf krijgt een maxi-

mum. Als er door gemeenten en provincies samen

teveel wordt gedeclareerd (overschrijding), dan keert

het bcf gewoon uit. Echter de gemeenten en provincies

gaan de overschrijding zelf betalen, omdat zij minder

krijgen uitgekeerd uit het gemeente- of provinciefonds.

Per gemeente en provincie zal worden bepaald hoeveel

minder. De hoogte van het bij het bcf gedeclareerde

bedrag vormt de basis.

Hoe minder een gemeente/provincie declareert, des

te langzamer wordt het maximum bereikt. mocht er

toch sprake zijn van een overschrijding dan krijgt een

gemeente/provincie die minder declareert ook minder

korting op de uitkering uit het gemeentefonds. Als het

maximum niet wordt bereikt (onderschrijding) dan

krijgen gemeenten en provincies deze onderschrijding

extra uitgekeerd via het gemeente- of provinciefonds.

CO

MB

I C

OM

FOR

T 10

0

WAAROM EEN PROBLEEM?ALS DE OPLOSSING BESTAAT!

Hetelucht onkruidbestrijding bij ca. 400°C

ƒ 60% warmte terugwinning

ƒ Geringe investering

ƒ Preventief inzetbaar

ƒ Werkt volvelds, doodt ook zaden en kiemen

ƒ Geen schade aan bestrating

ƒ Inzetbaar op halfverharding

ƒ Geen roetuitstoot en minimale CO2 uitstoot

Brandstofverbruik per uur lager dan € 8,50 excl. BTW

(gebaseerd op Eco Trac + frontmodule)

T 0416 54 07 [email protected]

WeedControlSpecialist in gifvrij onkruidbeheer

Hoge kosten voor

?reinigen olielekkages

Olielekkages zijn

gemakkelijk zelf

te reinigen m.b.v.

AQUAQUICK 2000.

Deze unieke

wegdek-

ontvetter

wordt al

toegepast

door bijna alle

brandweerkorpsen

en wegbeheerders.

Bespaar op kosten en tijd,

wij informeren u graag!

VanDoClean B.V. / Absorbit

Tel. 0416-66 80 60

www.vandoclean.nl

Fax 0416-66 80 65

[email protected]

VanDoClean


de meest eenvoudige oplossing zijn. Voor de branche

verandert er dan niets. Er kan op dezelfde wijze als

nu, gewoon btw in rekening worden gebracht. De ge-

meenten kunnen deze btw via de reguliere btw-aangif-

te in aftrek brengen. Op basis van de huidige weten

regelgeving en jurisprudentie zijn er mogelijkheden

om de afvalinzameling – en verwerkingsplicht van de

gemeente aan te merken als ondernemersactiviteit.

De Belastingdienst en/of het ministerie van Financiën

zal deze stelselwijziging echter niet zomaar toestaan.

Omdat het een eenvoudige oplossing is voor alle be-

trokken partijen, kan het toch zinvol zijn hiervoor een

politieke lobby in gang te zetten.

Toepassing wettelijke regelsEr is nog een laatste mogelijkheid, die tot besparing

van btw leidt én direct past binnen de huidige weten

regelgeving. De besparing is de btw op kosten die bij

het afval- of reinigingsbedrijf opkomen zonder btw; de

loonkosten zijn hiervan een bekend voorbeeld. Om als

afval- of reinigingsbedrijf in aanmerking te komen voor

deze mogelijkheden, zal aan een aantal voorwaarden

voldaan moeten worden. Het verdelen van de uitgaven

naar verbruik door de afnemers is hiervan de belang-

rijkste; de samenwerking kan dus (niet langer) streven

naar winst. Bovendien zal sprake moeten zijn van een

afval – of reinigingsbedrijf dat voornamelijk in over-

heidshanden is.

Als deze wettelijke regels toegepast kunnen worden,

kan het afval- of reinigingsbedrijf de btw op haar kos-

ten niet langer in aftrek brengen. Door een bijzon-

dere regeling mag dit bedrijf in beginsel de btw die

bij haar opkomt, doorschuiven naar deelnemers in dit

afval- of reinigingsbedrijf. Elke gemeente of provincie

declareert vervolgens hun portie van deze btw bij het

bcf. Per saldo hoeven bij deze oplossing de gemeenten

en/of provincies alleen de btw te declareren op kos-

ten die de afval- en reinigingsbedrijven extern maken.

Ten opzichte van de huidige situatie wordt er dan dus

wel minder gedeclareerd! Ik zie goede mogelijkheden

om deze weten regelgeving toe te passen. Een zorg-

vuldige uitwerking is, zoals in bijna alle fiscale zaken,

noodzakelijk.

Over de auteur:

Armand Fanchamps is btw-specialist bij Ernst & Young

Belastingadviseurs LLP - Indirect Tax Arnhem,

e-mail: [email protected]


Door Jan IJzerman

Van nood naar deugd

De zelfredzaamheid van de inkoper bij decentrale overheden wordt dikwijls zwaar op de proef gesteld. Vooral bij

duurzaam inkopen, waar hij heeft te maken met een reeks aan beleidsadviezen, handlei-dingen en criteriadocumen-

ten. En als hij zich hier doorheen geworsteld heeft, komen duurzaamheidelementen er in het bestek niet zelden

bekaaid en onsamenhangend vanaf. Vooral bij de aanbesteding van afvaldiensten wreekt zich dit uiteindelijk ook in

de portemonnee van gemeenten, provincies en waterschappen. Het vooroordeel dat ‘duurzaam’ ook duur uitpakt, is

hardnekkig.

Op de kosten voor luchtkwaliteit na, is de Nederlandse

overheid als geheel het meeste kwijt aan afval. Jaarlijks

wordt ruim €300 miljoen aan afvalbeheer uitgegeven,

exclusief riolering en reiniging. Vrijwel alle afvaldien-

sten van overheden worden aanbesteed. Dit schept dus

een kans om hierop niet alleen budgettair, maar ook

duurzaam te sturen. Uit recent onderzoek van mWH

Global(*) blijkt dat dit bij lagere overheden nauwelijks

gebeurt. En dat is vreemd, aangezien kostenbeheersing

en duurzaamheid binnen het afvaldossier hand-in-hand

gaan. Bovendien hanteren lagere overheden zelden de

Ladder van Lansink als kapstok bij de aanbesteding

van afvaldiensten, hoewel deze afvalhiërarchie stevig

verankerd is in het Landelijk Afvalbeheerplan.

PrijselasticiteitInmiddels beweegt de ene na de andere gemeente he-

mel en aarde om lopende afvalcontracten open te bre-

ken. men heeft zich een aantal jaren geleden behoor-

lijk verkeken op de prijselasticiteit die de afvalmarkt

kenmerkt. In 2000 bedroeg de gemiddelde afvalstof-

fenheffing per inwoner nog €77 in 2012 is dit gestegen

naar €106. In totaal verwachten de gemeenten dit jaar

samen €1,766 miljard aan reinigingsheffingen te innen

om hun begroting rond te krijgen. Sinds 2005 is de kostprijs met 7%

gestegen, terwijl het afvalaanbod met 3% is gedaald. De vraag is of

een niveau van rond €100 per inwoner gerechtvaardigd wordt door de

oplopende waarde van afvalstromen.

Afval is in toenemende mate grondstof. Dat is geen loze reclamekreet,

maar de harde werkelijkheid. En dat betekent dat eraan verdiend kan

worden. Afvalverwerkers hoeven steeds minder te leunen op het alou-

de poorttarief, waar hun klassieke verdienmodel op is gebaseerd. An-

ders gezegd: het automatisch neertellen van een ‘gate fee’ door lagere

overheden is, zowel uit een oogpunt van gezond economisch verkeer

van goederen als duurzaamheid, niet meer van deze tijd. Bovendien,

elke kilo afval die niet in de verbrandingsoven verdwijnt, bespaart op

basis van de lopende contracten gemiddeld zo’n 9 tot 11 eurocent.

GroenafvalNemen we groenafval onder de loep, dan blijken duurzaamheid en

kostenreductie vrijwel recht evenredig aan elkaar. De inzameling, ver-

wijdering en verwerking van groenstromen blijkt onnodig een enorme

kostenpost voor zowel rijksdiensten als gemeenten, waterschappen en

provincies. Denk alleen al aan ons gft-afval, bermgras van wegen en

dijklichamen, knip- en snoeihout. De hoeveelheid gemeentelijk groen

loopt jaarlijks tegen de 700kton, tegen een gemiddeld verwijderings-

tarief van €21 per ton. Waar voor ons huishoudelijk (grof) restafval

DUURzAAm INKOPEN AFVALDIENSTEN:


bronscheiding steeds verder doorgevoerd wordt, staat dit bij het aanbie-

den van allerhande groenstromen (met uitzondering van huishoudelijk

gft-afval) door overheden nog in de kinderschoenen. Bijvoorbeeld van

B-hout en ruwe houtchips wordt slechts 10% voor hergebruik aangebo-

den. zou de aanbesteding van deze groenstromen vanuit bijvoorbeeld

Klimaatbeleid worden aangestuurd – vervanging van fossiele door groe-

ne grondstoffen, inclusief voor kunststoffen, chemische hulpstoffen en

bouwmaterialen – dan zijn er weinig redenen om nog (hoge) gate fees uit

te betalen. De recycling- en grondstoffenindustrie weet inmiddels zoveel

waarde uit groenafval te creëren, dat publieke organen binnen afzien-

bare termijn dit ten minste kosteloos moeten kunnen laten afvoeren.

Joan Prummel, kwartiermaker Grondstoffenmanagement bij het minis-

terie van Binnenlandse zaken, verwoordt de afvalambitie van de rijks-

overheid als volgt: “Het Rijk verandert van inkoper van afvaldiensten

naar leverancier van grondstoffen”. Volgens Prummel moeten en kunnen

overheden hun eigen grondstofkringlopen sluiten. Daarmee kan een be-

langrijke bijdrage worden geleverd aan de bezuinigingsopgave.

Klimaat- en grondstoffenbeleid kruisen elkaar bij de noodzaak om zo-

veel mogelijk van het organisch koolstof in groenafval te behouden en

in allerhande materialen te hergebruiken. Op de Ladder van Lansink

staan hergebruik en recycling ook bóven verbranding of vergisting van

groenstromen: materialentransitie (bijvoorbeeld biomassa voor bouw-

materialen) gaat dus vóór energietransitie (verbranding, vergisting).

Dit betekent voor de inkoper van afvaldiensten dat hij hergebruik en

recycling hoger moet waarderen dan energietoepassingen; bij energie-

conversie gaat immers alle opgeslagen koolstof (in de vorm van CO2)

verloren. Daarmee is hij bovendien onherroepelijk goedkoper uit dan

wanneer louter op CO2-uitstoot (transport en verwerking) wordt gelet.

Hergebruik en recycling impliceren een positieve waarde van afval,

waar verbranding en vergisting nog geld kosten. De winst van een

publieke aanbesteding op klimaat- én grondstoffenefficiency is dus in

klinkende munt uit te drukken. Inkopers kunnen daartoe sinds kort

gebruik maken van een Beslisboom Duurzaam Aanbesteden Groenstro-

men (BDAG).

Homogene afvalstromenEen beslisboom kan overheden tot leidraad dienen bij het inkopen van

afvaldiensten. Het BDAG- model loodst de inkopende dienst in no time

door een aantal principes bij het opstellen van uitsluitings- en gun-

ningcriteria. Daarbij moet de aanbestedende overheid wel de noodza-

kelijke randvoorwaarden voor de markt scheppen om

het groenafval ook daadwerkelijk tot waarde te kun-

nen brengen. De belangrijkste voorwaarde is wel dat

de groenstromen in homogene delen worden aangebo-

den. Waar relatief schoon en hoogwaardig natuurgras

gemengd met wegbermgras wordt aangeboden, zal

er sprake zijn van waardevermindering in plaats van

waardevermeerdering. met papier en plastic is dit niet

anders. Wordt gegund volgens het principe dat herge-

bruik en recycling van het groenafval tot een lagere

fictieve inschrijfprijs leiden dan energieconversie (ver-

gisting en verbranding), dan wordt de markt geprik-

keld het hoger op de Ladder van Lansink te zoeken. En

hoe hoger men deze ladder beklimt, hoe minder men

van een gate fee afhankelijk zal zijn. Hergebruik en re-

cycling leiden dus ook in een groenbestek in principe

tot beduidend lagere verwijderingskosten.

Een andere randvoorwaarde moet zijn dat zowel het

behoud van zoveel mogelijk organisch koolstof in het

groenafval als CO2-emissiereductie tot de gunning-

criteria worden gerekend. Ook dit element speelt het

klimmen op ‘de Ladder’ in de kaart. Tot slot moeten

deze beide gunningcriteria in meetbare prestaties zijn

vertaald in het bestek, waarop na gunning ook wordt

gemonitord. In de snel veranderende markt van groene

grondstoffen leent vrijwel iedere aanbesteding zich

voor het aangaan van een prestatiecontract, waarin

innovatie wordt beloond. Ook bij overheden waar

schraalhans keukenmeester is, moeten prijs en kwali-

teit evenwichtig deel uitmaken van hetzelfde groenbe-

stek. Geheid dat hij naderhand spekkoper blijkt te zijn.

Over de auteur: Jan IJzerman is senior adviseur

Waste & Resources, Hoofd Vakgroep Reststoffen bij

mWH Global, e-mail: [email protected]

(*) Het aanbestedingsonderzoek van mWH Global is tot

stand gekomen met medewerking van Gerard Teuling

(mVO Nederland) en Henk Wijnen (Expertisecentrum

Aanbesteden PIANOo).

‘Ikwilpermaandweten hoeveeltextielisingezameld.’ Wijregelendat. logisch!

Wij zijn stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel. Wij doneren de gehele opbrengst aan goede doelen in binnen- en buitenland. Bel 070 383 0306 voor een vrijblijvend gesprek. www.kici.nl


NIEUWTJES VAN DE zAKELIJKE mARKT niEUWS

Om zoveel mogelijk kunststof verpak-

kingsafval in te zamelen, komen er

steeds meer initiatieven, zoals omge-

keerd inzamelen, belonen voor afval en

diftar in allerlei vormen. In 2010 is ge-

start met het huis-aan-huis inzamelen

van plastic afval, ondermeer met de

Plastic Heroes zakken. Dit systeem kent

minimale investeringen door de inzet

van de bestaande vuilniswagens. Nadeel

was, hoewel niet goed zichtbaar door de

ruime vergoedingen die gemeenten ont-

vingen, dat dit een dure methode was.

Duur omdat de meeste gemeenten nu

twee keer per maand extra gingen rijden

om de plastic zakken op te halen. Naast

de inzet van zakken werden omgebouw-

de glascontainers ingezet om het kunst-

stof afval in te zamelen. Gemeenten kun-

nen verder werken aan het optimaliseren

van het inzamelen van kunststof nu de

grote petflessen waar vroeger statiegeld

op zat, er waarschijnlijk bij komen. De

vergoeding die hiervoor wordt betaald,

is een stuk hoger dan de opbrengst van

petflessen in de handel. Apart inzamelen

van petflessen is geen optie door de zeer

hoge kosten die hieraan verbonden zijn.

Omgekeerd inzamelen is een moge-

lijkheid, hoewel er nog weinig bekend

is over de kosten die dit met zich mee

brengt. Het plaatsen van extra mini-

containers is ook een optie. maar ook

dan blijft er nog een groot deel van de

Nederlandse huishoudens over, die geen

ruimte heeft voor deze manier van inza-

melen, maar wel bereid is om kunststof

- net als glas en papier - zelf weg te bren-

gen. Dit kan alleen door een geschikte

brengmethode te implementeren. zeker

wanneer gemeenten gebruikmaken van

routeoptimaliserende technieken en ver-

dichtende containers, zijn de voordelen

groot. met het in gebruik nemen van on-

dergrondse perscontainers dalen de kos-

ten per ton naar €175. Afgezet tegen een

vergoeding van €475 in 2012, kunnen

deze apparaten in enkele jaren worden

terugverdiend. Wanneer vuilniswagens

minder hoeven te rijden, besparen ge-

meenten op transportkosten, wordt het

milieu minder belast en worden de stra-

ten veiliger.

Inl. www.sidcon.nl

De Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) organiseert op 19 en 20 juni 2013 de BVOR-Demodagen ‘Groen is duurzaam’ bij BVOR-lid Attero in maastricht. Verschillende bedrijven demonstreren machines en toebehoren die bij het opwerken van groene reststromen tot biobased producten worden gebruikt zoals shredders, verkleiningsmachines, chippers, omzetmachines en zeven. Het evenement is gratis toegankelijk. Inl. www.bvor.nl

Kunststof efficiënt inzamelen met Sidcon perscontainers

Eén ondergrondse perscontainer van Sidcon heeft een verdichtingsfactor van 13 en vervangt daarmee tien gewone containers van 3 tot 5 m3

De Tweeling 4, 5215 MC ’s-Hertogenboschwww.welvaarts.com

DÉ SPECIALIST IN GEIJKTE MOBIELE WEEGSYSTEMENWaarom? Naast onze jaren aan ervaring bent u bij ons verzekerd van service van a tot z. Wij bieden u een breed en innovatief scala aan geijkte mobiele weegsystemen. Wij denken graag voor u of met u mee. Neem vrijblijvend contact met ons op via [email protected] of bel naar +31 (0)73 6 927 927.


Agenda11 april

Gemeentelijk Afvalcongres, Rijtuigenloods Amersfoort

Organisatie: VNG Congres- en studiecentrumbureau en NVRD

29-30-31 mei

NVRD Jaarcongres ‘meerWaarde’

Organisatie: meerlanden en NVRD

Inl. www.meerwaarde2013.nl

29-30 mei

ReinigingsDemoDagen, Lelystad

19-20 juni

BVOR Demodagen, Attero maastricht

11 september

NVRD themadag afval & grondstoffen, Reehorst Ede

ColofonUitgeverNVRD, WTC ArnhemNieuwe Stationsstraat 106811 KS ARNHEmTelefoon 088 - 3770000E-mail [email protected] www.nvrd.nl

RedactiecommissieRob Schram, RmN (hoofdredacteur)marc maassen, GADBas Peeters, NVRDHerman Beerding, BmSRiny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oostmarc Veenhuizen, gemeente ApeldoornWilly Brinkbäumer, Twente milieumartin van Nieuwenhoven, Agentschap NLDiederik Notenboom, De meerlanden

EindredactieKarin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhemtel. 088 - 3770000e-mail: [email protected]

Advertentie-exploitatieBureau Van VlietPostbus 20, 2040 AA zandvoorttel. 023 - 5714745e-mail: [email protected]

Opmaak en drukWeevers Grafimedia, www.weevers.nl

Officieel vakblad van de NVRD

AbonnementenadministratieNVRD, Postbus 2118, 6801 BE ArnhemJaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.

Beëindiging abonnementHet opzeggen van een abonnement dient schriftelijk te geschieden uiterlijk op 15 november bij de NVRD. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

ISSN 1569-0458

© NVRD

GRAm wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

www.vanschijndel.euVan Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland

T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E [email protected] www.vanschijndel.eu

VSAII + SCB1700-Eurosplit

VSAII + ACB500 Archiefbelading

Van Schijndel Afvalinzamelsystemen“iets anders, veel beter”.

Onderdelenservice

Eenvoudig, betrouwbaar. Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken. Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.

Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw. Standaard met verzwaard juk en persschot. Twee jaar garantie.

Waarom voor van Schijndel kiezen:

ON

DE

RDELEN

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

Standaard met verzwaard juk en persschot. ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

Standaard met verzwaard juk en persschot. Standaard met verzwaard juk en persschot. ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

Standaard met verzwaard juk en persschot.

VSAIII + SCB1700-Combi

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

VSAIII + SCB1700-CombiGeschikt voor haak-arm-, kabel- en kettingopname systemen.

UitnodigingVoor de enige branchebrede afval & reinigingsbeurs

De initiatiefnemers van de ReinigingsDemoDagenDe initiatiefnemers van de ReinigingsDemoDagen

www.reinigingsdemodagen.nl

RDD 2013, hét evenement voor de Reinigingsbranche. Kom naar Lelystad en ervaar de ontwikkelingen op het terrein van: boven- en ondergronds inzamelen, vegen, opslaan, persen, containers, veiligheid, schoon en duurzaam en nog veel meer. Gratis toegang en parkeren alleen even registreren dat houden wij u ook digitaal op de hoogte.

advertentie 2 GRAM mrt 2013 A4-def.indd 1 26-03-13 08:45

GRAM

Documents

Transcript of GRAM