GRAM september 2012

JAARGANG 103 | NUMMER 9 | SEPTEMBER 2012

Voorlichting en streng handhaven leiden in Almere tot goed scheidingsgedrag | Wel of niet aan de slag met de Wet werken naar vermogen | Gescheiden afvalinzameling op straat

Participatie is kern van nieuwe aanpak in beheer Vondelpark

120616_GRAM_sept_2012.indd 1 14-09-12 11:00

Milieubeurs adv

1/1

Milieu2012 Meer winst met schone oplossingen

In samenwerking met de NVRD, VVM, VLM…

Wees erbij! Milieu 2012 is dé totaalbeurs op het gebied van milieu. In combinatie met de vakbeurs Energie ruim 400 exposanten. Meer info / gratis toegang met voorregistratie code 900.125.82 zie www.milieuvakbeurs.nl

De kortste weg

naar duurzaam

ondernemen

Pak uw kans opmeer rendement!

Dé vakbeurs voor duurzaam ondernemen

en het besparen op milieukosten. Van

innovatieve milieutechniek tot duurzaam

inkopen en produceren. Van nieuwe

regelgeving tot fi nanciering. Van specifi eke

oplossing tot integrale aanpak.

o.a. themaplein

Afval & Recycling

Samen met Energie 2012

#Milieu2012

120616_GRAM_sept_2012.indd 2 14-09-12 11:00

GRAM | september 2012 3

Officieel vakblad van de NVRD

inhoudsopgave

6

8

11

Hoe doen zij dat? Deze maand: de buurtschouwDrie medewerkers van verschillende organisaties lichten hun keuzes toe en geven

hun visie op het buurtschouwen.

Kunstenaar Peter Smith strijdt tegen de Plastic Soep Achter Amsterdams CS drijft een wereldbol van zwerfafval op het IJ. Het kleurrijke

kunstwerk is een aanklacht tegen zwerfafval en de Plastic Soep in de oceanen.

Inzamelfrequentie grof vuil Amsterdam-Noord omlaagIn het stadsdeel Noord van de gemeente Amsterdam keken de bewoners op de kop

af twee jaar geleden wel even vreemd op. In september 2010 bracht de gemeente de

inzameling van grof huishoudelijk afval van wekelijks ophalen terug naar slechts

één keer per maand.

Voorlichting en streng handhaven leiden in Almere tot goed scheidingsgedragAlmere houdt een proef met rode en gele kaarten om het gescheiden inzamelen van

afval te verbeteren. Hiermee bespaart de gemeente 8.000 ton tegen een verbrandings-

tarief van 96 euro per ton verbrandingskosten.

Gescheiden inzamelen op straatSinds eind juli staan in de gemeenten Weesp en Huizen afvalbakken op straat,

waarin inwoners hun papier, kunststof en restafval gescheiden kunnen aanbieden.

De eerste reacties zijn positief.

Bij de voorplaat: lees verder op pag. 24

(foto: Amaury Miller / Hollandse Hoogte)

5 Bezem

Poll; stem mee

10 Milieu 2012

13 Makkie’s brengen bewoners bij elkaar

14 Vakwerk: interview met

een professional ut de branche

17 Gemengde berichten afval & milieu

21 NVRD Nieuws

24 Vondelkabouter spoort parkgasten aan

tot opruimen

26 Veel projecten Wet werken naar

vermogen niet op de helling

28 Feiten & Cijfers

29 Veilig omgaan met vlakglas

op de gemeentewerf

30 Nieuws op de markt

34 Agenda

18

22

120616_GRAM_sept_2012.indd 3 14-09-12 11:00

Haller adv

1/2

Orlaco adv

1/2

Containerwielen van Haco...

Protempo bvPostbus 21, 6500 AA NIJMEGEN NederlandTel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)[email protected] www.protempo.eu

103

Bel voor informatie:

... besparen u mankracht!Haco wielen maken uw containers écht mobiel.De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.

HALLER breidt productengamma zijlader uit!Het productengamma met betrekking tot de SLF en LoToS zijladers van Haller wordt fors uitgebreid. Er zijn een aantal nieuwe varianten in het reeds complete programma opgenomen.

• SLF (Paddle) is nu leverbaar met Enkele Kam, Enkele Diamond en de vertrouwde Enkele Grijper • LoToS is nu leverbaar met Enkele Kam, Enkele Diamond en de vertrouwde Enkele Grijper • LoToS dubbel is nu leverbaar met Dubbele Kam, Dubbele Diamond en de nu ook met Dubbele Grijper (De LoToS is voorzien van wormpers en afzetsysteem)

Verder o.a. in het leveringsprogramma: satelliet voertuigen, smalspoor opbouwen, diverse beladingsystemen

SPECIALIST OP HET GEBIED VAN REINIGINGSVOERTUIGENWWW.HALLERBENELUX.NL

Haller Benelux BV | Postbus 90, 5320 AB Hedel | Parallelweg 7, 5321 JA Hedel

Telefoon: 073-5991234 | Fax: 073-5991177 | e-mail: [email protected]

120616_GRAM_sept_2012.indd 4 14-09-12 11:00

BEZEM


Mijmerend fl itsen beelden voorbij van glooiende heuvels, zonder zwerfafval of illegale dumpingen. Dromend schieten daar opeens woorden doorheen als pratende prullenbakken, omgekeerd inzamelen, vuil-vissen, retourpremies, droge componentenbakken, grondstoffenrotondes en retourshops.

De telefoon gaat… “Hallo, met wie?” “Met mevrouw Pietersen, zeg ik wil even klagen…” de Bezem is terug van vakantie en weer geheel tot uw beschikking. We gaan weer over tot de orde van de dag. De straat moet gewoon weer schoon. Welkom terug.

KopDe Bezem waaide even goed uit. Op de toppen van een winderige bult keek hij uit over een schoon en prachtig landschap. Kriskras lagen over de met heide bedekte heuvels wandelpaden waar, als je goed keek, wande-laars langzaam voortschreden. Sommigen in gedachten verzonken en an-deren pratend met een reisgenoot. Een opgeruimder gevoel is onmoge-lijk als je oneindig ver kunt kijken en met de zon op je hoofd en de wind door je haren jezelf maar een klein onderdeeltje voelt van de machtige natuur. De Bezem was even op vakantie, zoals u begrijpt.

Terug op kantoor probeert de Bezem een beetje bij te lezen. Overvolle mailboxen, daar zouden ze eens wat aan moeten doen. Een bijna on-eindige stroom informatie moet worden bijgewerkt. Het valt op dat we ongeloofl ijk veel weten, onderzoeken, proberen, uitvoeren, proefdraaien, piloten (al is dat geen werkwoord), uittesten en invoeren. Liefst allemaal voor onszelf. Als de eenzame wandelaar die zelf die ene berg beklimt en verbaasd is dat het niet lukt op teenslippers. Misschien even moeten informeren bij een deskundige?

De als 1 april grap gepresenteerde doorzichtige

container van ROVA is een goed idee

Wat vindt u?

Eens

Oneens

Reageren? Ga naar www.nvrd.nl

Uitslag van de poll juli/augustus

Herinvoering van de verplichte gft-

afvalscheiding is noodzakelijk voor

het behalen van recyclingdoelen

81 % Eens

19 % Oneens

Verder discussiëren

over dit onderwerp?

Sluit u aan bij de GRAM lezersgroep

op LinkedIn.

120616_GRAM_sept_2012.indd 5 14-09-12 11:00

6 GRAM | september 2012

DEZE MAAND:

GRAM | september 2012

Ron Lamain, teamleider realisatie

en uitvoering gemeente Tiel,

42.000 inwoners.

Contact: [email protected]

HOE DOEN ZIJ DAT ?

Gemeente TielDoet uw gemeente aan buurtschouw,

waarom en hoe vaak?

In 2001 hebben we het wijkgericht wer-

ken geïntroduceerd, buurtschouw was

daar een onderdeel van. Wij wilden horen

wat inwoners belangrijk vinden in hun

wijk en de participatie bevorderen. In elf

van negentien wijken schouwen we eens

per half jaar. In de overige wijken is het

initiatief doodgebloed, meestal door ge-

brek aan actieve wijkcommissies.

Wie doen er mee?

Een man of vijf van de gemeente, waar-

onder een wethouder, wijkcoördina-

tor, handhaver en verkeersdeskundige.

Het aantal deelnemende inwoners zit

meestal tegen de tien. De wijkschouw in

het centrum wordt het drukst bezocht,

omdat daar ook ondernemers meelopen.

Waar wordt naar gekeken tijdens de

schouw?

Een verpauperd pand, gevaarlijke ver-

keerssituaties, een kapot paaltje. Veilig-

heid heeft meestal de prioriteit.

de buurtschouw

Zijn er voor- en/of nadelen?

Je kunt mensen uitleggen hoe het zit. Als

mensen klagen over zwerfvuil in waai-

hoeken, of gras dat te weinig gemaaid

wordt, kan ik toelichten dat we met be-

stekken werken die een bepaald niveau

hebben. Hoe hoger het niveau, hoe ho-

ger de kosten. Een voordeel is ook dat

het voor mij een graadmeter is of ik mijn

werk goed doe. Met al die ogen en oren

in de wijk, kun je goed toetsen wat er

leeft en wat de irritaties zijn. Een nadeel

is dat de kleine dingetjes steeds blijven

terugkomen. Die parkeerhaven of drem-

pel voor de eigen deur, daar kunnen

mensen niet over ophouden. Het eigen

belang staat hoger dan het belang voor

de hele stad.

Wat doet u met de resultaten?

Kleine acties worden de dag erna al op-

gelost, de grotere in een week. Dat wordt

teruggekoppeld naar de bewoners. Ook

hebben we na elke schouw een nabe-

schouwing, een avond waarop we de

resultaten bespreken. Dat werkt alle-

maal goed, maar ik vind toch dat we te

weinig doen aan communicatie. Behalve

de schouwen krijgen we per jaar 3.500

meldingen binnen via de bel- en herstel-

lijn. Op een of andere manier zou je dat

moeten koppelen en beter promoten wat

er allemaal gebeurt. Nu moet je steeds

dezelfde dingen uitleggen.

Tips voor andere gemeenten?

Sinds dit jaar komen we maandelijks bij-

een met veilige-wijkteams. Daarin zitten

vertegenwoordigers van politie, brand-

weer, jeugdwerk en wooncoöperatie. Wat

we in de schouwen constateren, bespre-

ken we hier zodat we problemen integraal

aan kunnen pakken. Wij zetten het kapot-

te paaltje recht, de veilige-wijkteams be-

kijken waarom het paaltje plat lag. Deze

bredere aanpak werkt voortreff elijk. Ik

kan het iedereen aanbevelen.

Gemeente Zwijndrecht

Doet uw gemeente aan buurt-

schouw, waarom en hoe vaak?

Eens per jaar doen we een bewoners-

schouw, eens per maand een ambtelijke

schouw. Bij beide schouwen beoordelen

we elke wijk op beeldkwaliteit. Onze

ambitie is beeldkwaliteit B van de CROW-

systematiek. Omdat we een grote buiten-

dienst hebben en het meeste werk zelf

uitvoeren, willen we van alle gebruikers

van de openbare ruimte graag horen hoe

zij erover denken.

Wie doen er mee?

Dat varieert per wijk. Meestal lopen er

een tien tot 25 bewoners mee, waar-

onder ook ondernemers. Verder krijgen

we medewerkers van de gemeente, wo-

ningcoöperatie en wijkpolitie. De samen-

stelling is heel breed.

Waar wordt naar gekeken tijdens

de schouw?

We bekijken of alles schoon en heel is.

Dat heeft betrekking op groen, verhar-

ding, zwerfvuil en straatmeubilair. We

kijken vooral of de wijk inderdaad vol-

Barry Huzen, coördinator

ibor gemeente Zwijndrecht,

42.000 inwoners.

Contact: [email protected]

120616_GRAM_sept_2012.indd 6 14-09-12 11:00


doet aan beeldkwaliteit B. De bewoners-

schouw is niet bedoeld om pijnpunten

langs te lopen, zoals een kapotte stoep-

tegel. Voor dat soort meldingen hebben

we de wijkservicelijn.


Een nadeel kan zijn dat bewoners met

andere ogen, dat wil zeggen vooral van-

uit hun eigen beleving, naar de elemen-

ten van de openbare ruimte kijken. Neem

bijvoorbeeld een boom. De bewoner ziet

dat hij groot en groen is en geeft hem

een A. Een boombeheerder ziet bij die-

zelfde boom een plakoksel, of opdruk-

kende wortels, en komt niet verder dan

een C. Door het uitwisselen van dat soort

informatie kom je wel tot interessante

gesprekken. En meer wederzijds begrip.


Zaken die we direct op kunnen pakken,

verhelpen we binnen een week. De re-

sultaten worden opgenomen in een half-

jaarlijkse voortgangrapportage, die we

als richtlijn gebruiken voor ons beleid.

De schouwen dienen om de algemene

beeldkwaliteit te bepalen. Zitten we on-

der B, dan passen we onze diensten aan

zodanig dat we het niveau wel halen.


Durf het werk dat je levert ook aan de

gebruikers voor te leggen en ga vooral

het gesprek met bewoners aan. Daar

kunnen zeer opmerkelijke resultaten uit

voortkomen. Bij een wijkschouw bleek

bijvoorbeeld dat bewoners zich ergerden

aan lege plantenbakken. Toen wij aan-

gaven dat beplanting en onderhoud niet

in het budget paste, boden ze spontaan

aan om de bakken zelf te onderhouden.

Dat is een leuke bijkomstigheid van zo’n

schouw.

Gemeente Maasgouw

Doet uw gemeente aan buurt-

schouw, waarom en hoe vaak?

Wij zijn vorig jaar gestart in twee kernen,

dit jaar hebben we er ook twee gedaan.

Zo willen we al onze tien kernen een

keer schouwen. Of we het vaker gaan

doen, moeten we nog bekijken. We zijn

ermee gestart omdat we via het meld-

punt regelmatig klachten kregen die

eigen lijk niet overeenkwamen met onze

eigen metingen. Dan zou er ergens veel

hondenpoep of zwerfafval liggen, als

we gingen monitoren, bleek dat mee te

vallen. Een groot deel is beleving. Als er

érgens hondenpoep ligt, ligt het voor het

gevoel overal.

Wie doen er mee?

Alle buurtbewoners zijn welkom. Maar

de opkomst is zeer wisselend. Dat va-

rieert van één tot twintig. Vooral de eer-

ste schouwen waren een succes, daarna

was de opkomst heel matig. Via buurten

wijkverenigingen hebben we iedereen uit-

genodigd, per mail. Die mails zijn goed

verspreid, dus daar ligt het niet aan. Wat

je overigens wel merkt, is dat vooral de

mensen meelopen die toch al actief zijn

in de buurt. De doelgroep die wat min-

der geïnteresseerd is, bereik je niet met

zo’n schouw. Dat is jammer. De buurt-

bewoners worden begeleid door een aan-

tal vertegenwoordigers van de gemeente

en een wethouder.

Waar wordt naar gekeken tijdens de

schouw?

Vooral het onderhoud van de openbare

ruimte. Losse stoeptegels, hondenpoep,

het ontbreken van een afvalbak, een hek

dat wat ongelukkig staat zodat je er met

een kinderwagen niet langs kan. Dat

soort zaken.


Het meeste komt toch wel binnen via het

meldpunt, maar het voordeel van zo’n

schouw is dat je in discussie kunt gaan

met elkaar. Zowel wij als de bewoners

kunnen beter uitleggen wat er aan de

hand is en waarom. Het wordt voor beide

partijen begrijpelijker. Nadeel is dat het

extra inspanning en tijd kost.


We noteren alle bevindingen. Meldingen

die verholpen kunnen worden, zetten we

meteen door naar de verantwoordelijke

binnen onze gemeente. Als de kwestie is

opgelost, laten we dat weten aan de be-

treff ende bewoner.


Zorg dat je goed blijft communiceren,

ook na de schouw. Je kunt niet alles op-

lossen uiteraard, maar wat je kunt reali-

seren, moet je snel doen. We vragen van

elke deelnemer een e-mailadres, zodat we

ze op de hoogte kunnen houden van de

voortgang. Die nazorg is belangrijk, an-

ders voelen bewoners zich niet serieus

genomen. ■


Pierre Joosten,

teamcoördinator wijkbeheer en

sport gemeente Maasgouw,

25.000 inwoners. Contact:

[email protected]

In dit artikel leggen drie medewerkers van verschillende organisaties uit hoe zij de buurtschouw in hun gemeente organiseren. Ze lichten hun keuzes toe en benoemen de voor- en nadelen.

tekst: Hetty Dekkers

120616_GRAM_sept_2012.indd 7 14-09-12 11:00


Australië heeft een terracottakleurige puntige bak die

Ayers Rock voorstelt. De Zwarte Zee is in kunststof

van deze kleur uitgebeeld. Bij Saoedi-Arabië zien we

veel grijze jerrycans van plastic die de rijkdom aan olie

illustreren. De Noordpool is voor een groot deel van

witte patatbakjes. Op de plek van Zuid-Afrika prijkte

een kleurrijke vuvuzela, maar het lompe blaasinstru-

ment voor voetbalsupporters is onlangs gestolen. Vijf

bij vijf meter meet de wereldbol, die sinds medio juni

in het IJ schommelt, een samenspel van vooral groene

en blauwe fl esjes. Onder een strakblauwe hemel zitten

we op tien meter afstand op een bankje aan de oevers

van het IJ. De veerpontjes pendelen onverstoorbaar

tussen het Centraal Station en stadsdeel Amsterdam

Noord. De plastic aardbol trekt veel toeristen die elkaar

fotograferen bij het kunstwerk.

Kort daarvoor was Smith, zelf woonachtig in Noord,

op zijn fi ets met krat aan het stuur aan komen rijden.

Als een strijdlustige Don Quichot nonchalant zwaaiend

met een grijper. “Zojuist een grote vis gevangen”, zegt

hij opgewekt. In het krat zien we een grote plastic zak,

lege petfl esjes en andere troep liggen.

Het is niet de kekke mountainbike waar

we hem in een fi lmpje op zijn website

Kleanworldwide.nl op zagen rijden. “Die

fi ets had ik geleend. Ik wil dit initiatief

zo hip mogelijk maken”, legt Smith uit.

Om maar te benadrukken dat het op-

pakken en meenemen van zwerfafval

niet iets voor geitenwollensokkentypes

is, maar van de moderne tijd. “In de

oceanen drijven op dit moment miljar-

den kilo’s aan plastic. Elk uur komt daar

1,2 miljoen kilo bij. Voor het overgrote

deel zwerfafval dat via de waterwegen

in open zee terechtkomt. Mensen moe-

ten niet vergeten dat ze het afval terug-

zien op hun eigen bord. Weekmakers en

vlamvertragers uit ons zwerfafval ko-

men in minieme hoeveelheden in vissen

terecht. Wat ik iedereen duidelijk wil maken, is dat het

zin heeft om dat ene fl esje op straat op te rapen. Te

veel mensen gooien hun afval gewoon op straat, nog

meer mensen stappen er vervolgens zomaar overheen.

Die mentaliteit wil ik doorbreken. Als ze mij bezig zien,

moeten ze denken: Hé, dat kan ik ook.”

Wereldwijde schoonmaakSmith’s initiatief staat niet op zichzelf, maar is onder-

deel van een groter internationaal geheel. In Estland

lanceerde Rainer Kõlvak samen met een aantal geest-

verwanten het plan voor een wereldwijde schoonmaak.

Welgeteld 94 landen hebben toegezegd deel te nemen

aan de World Clean Up. Op 21 september neemt ons

land hieraan deel met de Keep It Clean Day. Smith, die

al langer rondliep met het idee een wereld van zwerf-

vuil te maken, leekt het een goed plan met zijn ‘af-

valglobe’ publiciteit te genereren voor deze landelijke

opschoondag. Stadsdeel Noord en het havenbedrijf

maakten het mogelijk het kunstobject te plaatsen op

de prachtlocatie tegenover het nieuwe fi lmmuseum

EYE. “Ik dacht: ik moet aan heel veel regeltjes voldoen.

KUNSTENAAR PETER SMITH STRIJDT TEGEN DE PLASTIC SOEP

door Pieter van den Brand

Zwerfafval? Gewoon oppakken!

Achter Amsterdams CS drijft een wereldbol van zwerfafval op het IJ. Het kleurrijke kunstwerk is een

aanklacht tegen zwerfafval en de Plastic Soep in de oceanen. ‘Ik heb in het klein gedaan, waar we met

zijn allen mee bezig zijn: het plastifi ceren van de wereld’, zegt kunstenaar Peter Smith. Zijn boodschap:

je kunt makkelijk iets aan zwerfafval doen, namelijk gewoon oppakken.

120616_GRAM_sept_2012.indd 8 14-09-12 11:00


Dat was ook zo, maar ik kreeg opvallend snel toestem-

ming en ondervond geen enkele bureaucratie.” Spon-

sors zijn onder meer bekende namen als het Wereld

Natuur Fonds en Greenpeace, maar ook De Vries Staal-

werk dat hem hielp de constructie te maken. ’s Nachts

is de afvalbol van binnenuit verlicht, met zonnecellen

uiteraard. Wat er na de landelijke opruimdag met de

wereldbol gebeurt, is nog onduidelijk. Mogelijk gaat

het kunstwerk naar een nieuwe locatie in Rotterdam

of Maastricht.

KLEAN is Smith’s eigen stichting. Het acroniem staat

voor Klagen Loont Echt Absoluut Niet. “Het is veel leu-

ker zelf iets te doen, in plaats van te klagen. Natuurlijk

moet je het durven. Ik schaamde me een beetje toen ik

ermee begon. Nu baal ik als ik niet genoeg zwerfvuil

zie”, grapt hij. “Als iedereen in ons land één keer in

de week een stuk zwerfafval opraapt, is het probleem

opgelost. Natuurlijk maak ik me geen illusies dat dit

gaat gebeuren. Maar als tien procent van de bevol-

king elke dag iets oppakt, moeten we al ver komen.”

Dit laatste streven brengt Smith in de praktijk in de

door hem georganiseerde jaarlijkse schoonmaakactie

‘Verwelkom de Lente’. Het aantal deelnemers is dit jaar

verdrievoudigd naar zo’n 4000. Even wordt het inter-

view onderbroken door een stug ronkende veegwagen

van de gemeente, die het zwerfafval van het afgelopen

weekend opruimt. “Ik word lastiggevallen door mijn

concurrenten”, zegt Smith gekscherend.

JongerenJongeren vormen een belangrijke doelgroep, beseft

hij. “Vandaar dat ik scholen bezoek, van basisonder-

wijs tot universiteit. Jongeren halen aan het begin van

mijn verhaal hun schouders op. Dat uur komen we wel

door, zie je ze dan denken. Ik vraag steevast: wie gooit

er wel eens wat op straat. Dan gaan bijna alle handen

omhoog. Maar als ze inzien dat het geen preek over

normen en waarden wordt, maar dat het mij puur om

hen te doen is, veranderen ze. Ik vertel ze dat het niet

stoer is de meerderheid te volgen maar juist je eigen

hart. Op een VMBO-school dacht ik in het hol van de

leeuw te zijn, maar ik kreeg aan het eind zelfs applaus.

Later deden deze scholieren enthousiast mee aan een

schoonmaakactie. En ik kreeg volop mailtjes. Ik had ze

de ogen geopend. Nu pas zagen ze hoeveel troep er

op straat ligt.”

Op zijn website staan naast eigen fi lmpjes niet alleen

documentaires over onder meer de Plastic Soep, waar

een sterke maag voor nodig is, maar ook minder se-

rieuze fi lmpjes, de meeste van YouTube. Zoals Plastic

Seduction waarin een verliefd stel elkaar oesters met

plastic inhoud voert, terwijl een voice-over de ernst van

de met plastic vervuilde zee doceert. Daarom spreekt

het Smith zo aan dat de gemeente Maasdonk ook het

probleem van de Plastic Soep in haar voorlichtings-

fi lmpje over zwerfafval aansnijdt, waarin een karika-

turaal typetje opruimende burgers interviewt.

Statiegeld“Een organisatie als Nederland Schoon legt die link

niet. Nergens op hun website vind je iets terug over

de Plastic Soep. Dat vind ik jammer. Wat ik vooral zie

is dat ze Nederland volzetten met afvalbakken, wat in

mijn ogen juist symboliseert dat de overheid verant-

woordelijk is voor ons afval. Dat is juist een taak van

iedere burger. Als iedereen zijn troep mee naar huis

zou nemen, is dit probleem opgelost. Daarom ben ik

tegen afvalbakken.” Maar er is nog hoop, stelt hij. Pas

nog heeft hij een gesprek gehad met de nieuwe direc-

teur van Nederland Schoon. “We hebben afgesproken

te gaan onderzoeken hoe we samen kunnen werken. Ik

heb niets tegen plastic. Het is prima materiaal. Zaak is

alleen het zo goed mogelijk in te zamelen. Daarom ben

ik ook voor een statiegeldplicht voor kleine fl esjes.”

De reacties op zijn initiatief zijn be-

moedigend, vindt hij. “Ik weet een

groot aantal mensen in beweging te

zetten. Allemaal mensen die een deel

van de oplossing willen zijn.” Op zijn

website staan ook kritische reacties,

waaronder de pesterige opmerking

van ene Joris die aankondigt zijn fl es-

jes ‘in het vervolg wel in de berm te

werpen’. Met een nawoord van Smith

eronder: ‘Als je me dan ook nog even

laat weten waar, dan hoef ik niet alle

2342 km aan snelweg af. Met opge-

ruimde groet, Peter Smith.’ ■

Inlichtingen: www.Kleanworldwide.nl

Foto: Jos van Zetten

120616_GRAM_sept_2012.indd 9 14-09-12 11:00


Seminar over schone voertuigtechnieken op Milieu 2012Van 9 t/m 11 oktober 2012 vindt in de Brabanthallen ’s-Hertogen-

bosch de vakbeurs Milieu 2012 plaats. Milieubewust onder-

nemen wordt steeds belangrijker en de voorgaande editie trok

dan ook 50% meer bezoekers. Naast een schonere leefomge-

ving leidt duurzaam ondernemen veelal tot lagere milieu kosten

en extra omzet. De vraag naar duurzame producten neemt toe

en aan leveranciers worden steeds vaker duurzame eisen ge-

steld.

De kracht van Milieu 2012 is het diverse aanbod van exploitanten zo-

dat maximale synergie tussen uiteenlopende milieuoplossingen kan

worden behaald. Bovendien vraagt duurzaam ondernemen om een in-

tegrale aanpak. Afvalbehandeling is het grootste interessegebied van

de bezoekers. Geen wonder, want ieder bedrijf heeft er mee te ma-

ken en het is heel meetbaar. De beurs is opgezet rond themapleinen

zoals Afval & Recycling, Bodembescherming, Luchtzuivering en (Afval)

waterbehandeling. Daarnaast komen ook onderwerpen als duurzaam

inkopen, nieuwe regelgeving zoals de Omgevingswet, cradle to cradle,

veilig werken, ruimtelijke ordening en het in de praktijk brengen van

duurzaam ondernemen aan bod.

De NVRD verzorgt op dinsdag 9 oktober van 14.00 tot 16.00 uur op

Milieu een seminar over Schone Technieken. De presentatie wordt ver-

zorgd door Lejo Buning, lector bij HAN Automotive. Met het afwegings-

kader worden wagenparkbeheerders van gemeentelijke afval inzamel-

diensten en publieke afval inzamelingsbedrijven in staat gesteld om

op basis van factoren als emissies, prestaties, motorspecifi caties en

brandstoff en verschillende keuzes voor schonere voertuigtechnieken

met elkaar te vergelijken. Het biedt een actuele stand van zaken van de

beschikbare schone voertuigtechnieken.

De beurs kent workshops, voordrachten en debatten waar op inspire-

rende en interactieve wijze kennis en actualiteiten worden gedeeld. Op

de Innovatie-expositie worden de meest innovatieve milieutechnieken

getoond. Bezoekers kunnen ook terecht op de naastgelegen vakbeur-

zen Energie en Surface. Op Energie vindt men alles over het besparen

op het energieverbruik en duurzame energie. De beurs Surface toont

onder meer duurzame oppervlaktebehandeling van materialen. De drie

vakbeurzen zijn samen goed voor meer dan 600 exposanten.

Milieu 2012 wordt georganiseerd door 2XPO, een joint venture van

Libéma en VNU Exhibitions Europe, en is een initiatief van de VVM,

netwerk van milieuprofessionals, en de VLM, de Vereniging van Leve-

ranciers van Milieutechnologie. De beurs wordt ondersteund door een

uitgebreide adviescommissie met onder andere de NVRD.

Voor meer informatie / gratis toegang zie: www.milieuvakbeurs.nl of

gebruik de uitnodigingskaart in dit magazine. Milieu 2012 is van 9 t/m

11 oktober dagelijks open van 10.00 – 18.00 uur. ■

120616_GRAM_sept_2012.indd 10 14-09-12 11:00


INZAMELFREQUENTIE GROF VUIL AMSTERDAM-NOORD OMLAAG

In het stadsdeel Noord van de gemeente Amster-

dam keken de bewoners op de kop af twee jaar

geleden wel even vreemd op. In september 2010

bracht de gemeente de inzameling van grof huis-

houdelijk afval van wekelijks ophalen terug naar

slechts één keer per maand.

“Door grotere klantvriendelijkheid kregen we in 2008

een wekelijks haalsysteem”, zegt Onno Hoogerhuis,

hoofd van de afdeling afvalinzameling van Amsterdam-

Noord. Die wekelijkse inzameling ging echter gepaard

met een verdubbeling van de aangeboden hoeveel-

heden. “We hadden extra wagens en medewerkers no-

dig. We denken dat inwoners uit omliggende gemeen-

ten, maar ook bedrijven hier in Amsterdam-Noord het

op deze manier erg gemakkelijk vonden om grof vuil

aan de straat te zetten.”

BesparingDat systeem werd dus al na een jaar verlaten, zeker

toen de afdeling van Hoogerhuis zich gesteld zag voor

een ingrijpende bezuiniging van twee miljoen euro in

de periode 2010 – 2014. “Met de veranderde frequentie

van grof vuil inzamelen, is een besparing van een half

miljoen euro per jaar mogelijk”, zegt hij. De gemeente

had ook voor een tweewekelijkse frequentie kunnen

kiezen, maar besloot tot de meest strikte oplossing.

HommelesZoals verwacht was het de eerste maand hommeles

in vrijwel alle 26 wijken van het 88 duizend inwoners

tellende en daarmee een van de grootste stadsdelen

van Amsterdam. “Mensen bleven gewoon wekelijks

grofvuil aan de straat zetten. Maar na een maand ver-

anderde dat”, constateerde Hoogerhuis. “We zagen dat

mensen zich aan de nieuwe tijden gingen houden. Ook

zagen we in de loop van het eerste jaar het aanbod

van grof vuil dat burgers zelf kwamen brengen op het

gemeentelijk inzamelpunt gestaag toenemen.”

AanhangwagenWie niet over voldoende laadruimte voor het afgedank-

te bankstel, stoel of bed beschikt, kan gratis en voor

niks een aanhangwagen krijgen. “Mensen melden zich

op het afvalpunt waarna we ze een tegoedbon krijgen

voor het verhuurbedrijf om de hoek. Daar moeten ze

wel zelf de borg en eventuele schade aan de aanhangwagen betalen.

Het stadsdeel betaalt de huur.” En de inwoner die geen trekhaak aan

zijn auto heeft, krijgt via dezelfde procedure vier uur lang bijna voor

niks de beschikking over een busje. Misbruik wordt er niet van ge-

maakt, aldus het afdelingshoofd. “We hebben nog niet gezien dat ie-

mand een deel van een verhuizing doet met het busje.” Erg veel wordt

er overigens niet van deze service gebruik gemaakt, een keer of veertig

is de aanhangwagen of het busje het afgelopen jaar geleend.

Hergebruik op afvalpunten stijgt dankzij vrijwillig gebracht grof vuil

door René Didde

‘Arme’ wijken zijn het voorportaal van grof vuilWie in grote steden in ‘armere’ wijken rondloopt, kan zich verbazen over het ongedisciplineerde afvalgedrag. Overal papier en rond-zwervend plastic en blik op straat, slordig neergezette afvalzakken naast in plaats van in de ondergrondse container. Wonderbaarlijker nog is de grote hoeveelheid grof vuil: opmerkelijk veel matrassen, vloerbedekking, banken, stoelen, koelkasten, televisies. Hoe is dat mogelijk? Het is toch crisis en zeker armere mensen hebben toch helemaal geen geld voor zoveel nieuwe spullen? Onno Hoogerhuis van stadsdeel Amsterdam Noord heeft hierover een hypothese ont-wikkeld. “Armere mensen hebben vaak al tweedehandjes gekocht of gekregen. Die spullen slijten sneller en na afdanken wil niemand ze meer hebben en zijn ze niets meer waard. Als ze dan een nieu-were koelkast, televisie of bank krijgen of kopen, kieperen ze de oude rommel op straat. Dit soort wijken is als een kringloopwinkel zonder klanten, het voorportaal voor grof vuil.”

120616_GRAM_sept_2012.indd 11 14-09-12 11:00


De verhoogde vormen van communicatie gingen bo-

vendien gepaard met strenger handhaven. Er werden

in vijf kwartalen ruim honderd proces verbalen uitge-

schreven (bestuurlijke strafbeschikking). “Dat betekent

dat we ook hier onderzoek doen en soms een sleep-

spoor van gipsblokken naar een verbouwing volgen”,

zegt Hoogerhuis. “Vaak komen er ook mensen naar ons

toe en zeggen ze ‘die troep komt van die en die’. Dan

gaan we erop af en ondervragen we de desbetreff ende

persoon. Bekent hij, dan schrijven we een boete uit.

Die varieert van 60 euro tot 300 euro.”

AfvaltoeristenEén jaar na invoering van de nieuwe wijze van grof

huisvuil inzamelen, is Amsterdam-Noord weer terug op

het aanbodniveau ten tijde van het ‘belbeleid’. Kenne-

lijk is de maandelijkse inzameling onaantrekkelijk voor

afvaltoeristen. Doordat het vrijwillig gebracht grof vuil

met tien procent is gestegen, kan ook het hergebruik

omhoog. In Amsterdam-Noord wordt het maandelijks

door de gemeente opgehaalde grof vuil niet geschei-

den. “Het is teveel een allegaartje waar we niets mee

kunnen”, verklaart Hoogerhuis.

AfvaladoptantenOok heeft Hoogerhuis de beoogde besparing ruim-

schoots in de zak. Er is zelfs anderhalf miljoen euro be-

spaard binnen de drie jaar, ook door fl ankerende maat-

regelen. En niet onbelangrijk is dat op veel plekken het

straatbeeld op orde is, al blijft het in de rode wijken

nog onvoldoende schoon. Net als Amsterdam-Oost

heeft ook Noord zogeheten afvaladoptanten, mensen

die een container of containerparkje onder hun hoede

hebben, de boel schoonhouden en mensen aanspreken

op verkeerd aangeboden (grof) huisvuil. Hoogerhuis:

“Natuurlijk proberen wij deze veelal oudere autochtone

Amsterdammers te werven voor de rode wijken, maar

dat valt niet mee. Ze zijn vooral in de betere wijken

te krijgen. We proberen het wel via buurtparticipatie,

maar het valt niet mee.” ■

Rode wijkenZijn de resultaten in twintig buurten na twee jaar be-

vredigend, minder goed gaat het nog in een drietal zo-

geheten rode wijken in het stadsdeel. “We noemen het

rood vanwege het stoplicht-model”, legt Onno Hoog-

erhuis uit. “Het zijn de bekende buurten, zonder veel

sociale controle, veel hoogbouw, lagere inkomens en

lagere sociale status. Er waren daar al vóór de verande-

ring veel mensen die hun oude bankstel gewoon over

de railing van de hoogbouw naar beneden kieperden,

in de bosjes of plantsoenen.”

Vliegende brigadeIn deze buurten, zoals De Banne, zette het stads-

deel veel communicatiemiddelen in. Er werden grote

spandoeken aan de gevel van fl ats opgehangen met

“De Banne schoon, heel gewoon”, en “Grof vuil, elke

tweede donderdag van de maand.” Hoogerhuis: “We

hebben ook veel energie gestoken in het direct aan-

spreken van mensen. Wij gingen daar posten en buurt-

meesters wezen de bewoners op het inzamelrooster

en vertelden dat ze buiten die tijden een gratis busje

of aanhangwagen konden krijgen.” Ook medewerkers

van woningcorporaties werden voor dit doel ingezet

om hun huurders aan te sporen tot een meer gediscipli-

neerd afvalgedrag. Ook kunnen burgers de zogeheten

Vliegende Brigade bellen, die binnen 48 uur het illegaal

aangeboden grof vuil komt weghalen.

Lang volhoudenDe intensieve aanpak werkte heel goed. “Mensen na-

men hun grof vuil weer mee naar binnen. Maar als

we de gemeente het één week erbij lieten zitten, dan

donderden mensen hun oude rommel gewoon weer op

straat. Je moet dit kennelijk heel lang volhouden.” Er

worden daarom ook nu nog steeds extra folders uit-

gedeeld. Moskeeën en scholen worden om medewer-

king gevraagd. Beginnend milieubesef bij de ouders

kan soms namelijk eff ectief door hun kinderen worden

aangewakkerd.

“We hebben ook veel energie gestoken

in het direct aanspreken van mensen.

Wij gingen daar posten en buurt-

meesters wezen bewoners op het

inzamelrooster en vertelden dat ze

buiten die tijden een gratis busje of

aanhangwagen konden krijgen.”

120616_GRAM_sept_2012.indd 12 14-09-12 11:00


Een portiek schoonmaken, kinderen helpen met

huiswerk of zwerfafval opruimen in je straat?

Wie in de Amsterdamse Indische buurt woont

kan voor dergelijke klusjes beloond worden met

Makkie’s. Het symbolische betaalmiddel is begin

dit jaar geïntroduceerd om bewoners dichter bij

elkaar te brengen.

Weinig contactDe Makkie is een initiatief van Stadsdeel Oost, wel-

zijnsorganisatie Civic, Eigen Haard, buurtvereniging

Makassar Plein Community en Qoin. Deze laatste is

een maatschappelijke onderneming die meer ervaring

heeft met het bedenken van duurzame betaalmidde-

len. “Anderhalf jaar geleden staken al deze partijen de

koppen bij elkaar om de Indische buurt van Amsterdam

leefbaarder te maken”, vertelt Anne-Miek Fokkens van

woningstichting Eigen Haard. “In de Indische buurt was

heel weinig participatie. Er wonen veel verschillende

nationaliteiten, de mensen zijn fi nancieel kwetsbaar en

onderling is er weinig contact. Wij zochten naar mid-

delen om mensen zich meer verantwoordelijk te laten

voelen voor hun eigen leefomgeving. Zo kwamen we

onder andere uit op de Makkie. We hebben al veel en-

thousiaste reacties gehoord. Mensen komen echt hun

huis weer uit en doen iets voor een ander. Het is een

prachtig project. We hopen het snel uit te kunnen rollen

over heel Amsterdam-Oost.”

Tijd voor tijdBewoners die kleine klusjes doen, voor een buurtbewo-

ner, een wijkfeest of een schonere buurt, kunnen zich

laten uitbetalen in Makkie’s. Een uurtje werk levert één

Makkie op. Met dat ‘geld’ kunnen de buurtbewoners

weer andere klusjes kopen. Of korting krijgen bij de

kringloopwinkel, het zwembad of de bakker. “We zijn

voortdurend op zoek naar nieuwe bedrijven en organi-

saties die mee willen doen”, aldus Fokkens. “En dat lukt

best goed. Wie Makkie’s accepteert, draagt bij aan een

maatschappelijk project. Je wordt er als ondernemer

fi nan cieel niet voor gecompenseerd, maar levert wel

een positieve bijdrage aan je eigen leefomgeving. En

daar is gelukkig belangstelling voor.”

In februari dit jaar werd de Makkie geïntroduceerd,

tijdens een feestelijke bijeenkomst op het Makassar-

plein. De naam van het sociale betaalmiddel is van die

straatnaam afgeleid. Het eerste half jaar werden zo’n 1200 Makkie’s

uitgegeven en gebruikt. “Het is een hele klus geweest, en nog steeds,

om de bewoners vertrouwd te laten worden met de Makkie”, geeft Fok-

kens toe. “Men denkt er niet meteen aan. Wij als deelnemende partijen

blijven de mensen erop wijzen wat ze met hun Makkie’s kunnen doen

en dragen steeds ideeën aan. Zo sprak ik zelf bijvoorbeeld jongeren die

Makkie’s hadden verdiend door te helpen bij een evenement. Ze wisten

niet wat ze ermee moesten doen. Ik vroeg hen naar hun wensen en

toen bleek dat ze graag gitaarles zouden krijgen. Dus zijn we samen

op zoek gegaan naar iemand die gitaarles wilde geven aan die jongens.

Uiteraard tegen betaling van Makkie’s.”

Gratis hulpFokkens is na een half jaar Makkie’s oprecht enthousiast over het pro-

ject. “Het werkt echt. Mensen komen weer in contact met elkaar, vooral

dankzij die kleine klusjes. De een laat de hond uit van een straatge-

noot, de ander helpt een kind met taalles, mensen knappen samen hun

binnentuin op of gaan papier prikken. Ook diverse professionele in-

stanties, zoals de stadsreinigingsdienst, doen mee. Onder meer door

schoonmaakacties in de wijk te organiseren. Bij onze woningstichting

kunnen mensen hun kamer laten schilderen tegen betaling van Mak-

kie’s.” Al is het project op de eerste plaats bedoeld als bindmiddel voor

de wijk, het geeft ook fi nanciële verlichting. Fokkens: “De meeste be-

woners hebben nu eenmaal weinig geld te besteden. Ze zijn te trots om

gratis hulp te vragen. Met de Makkie’s wordt die drempel veel lager.” ■

Tekst: Hetty Dekkers

Makkie’s brengen bewoners bij elkaar

120616_GRAM_sept_2012.indd 13 14-09-12 11:00


VAKWERK

Het wijzende vingertje is inmiddels wel passéSinds wanneer vervul je deze functie? Vijf á zes

jaar geleden ben ik bij toeval aan de slag gegaan bij

Dar. Ik had toen net mijn studie Communicatieweten-

schappen afgerond en wist ik nog niet wat ik wilde.

Het leek me een goed idee met een uitzendbaan te

starten. Zo kwam ik bij de Klantencontactcentrum van

Dar terecht. Na een tijdje kwamen zowel de functie van

communicatie adviseur als die van manager algemene

zaken vrij. Deze functies zijn toen samengevoegd tot

mijn functie.

Wat houdt je functie in? Naast het aansturen van het

Klantencontactcentrum, ben ik verantwoordelijk voor

alles wat er op het gebied van communicatie gebeurt

binnen ons bedrijf. Dat is allereerst de interne commu-

nicatie, van het personeelsblad en beheer van intranet,

tot het uitleggen van nieuw beleid aan medewerkers.

De externe communicatietaken zijn minstens zo breed:

ik ben nu bijvoorbeeld druk met de voorbereiding van

de afvalwijzers van 2013. Deze willen we digitaal goed

beschikbaar maken voor alle gemeenten. De papieren

versie willen we graag gefaseerd afbouwen, hoewel we

deze voorlopig nog blijven aanbieden. Gemeenten wil-

len toch graag jaarlijks iets tastbaars bij hun burgers

op de deurmat laten vallen. Daarnaast staat de winter-

dienst weer voor de deur. De communicatie hierover

start al vroeg en zijn we dus nu al aan het voorberei-

den. Dit geldt ook voor de communicatie campagne

over de vernieuwde milieustraat in Bijsterhuizen (ge-

meente Wijchen) en de te vernieuwen milieustraat hier

in Nijmegen. De Nijmeegse Vierdaagse hebben we net

weer achter de rug. Dat is echt dé PR-plek van het jaar.

Daar is ook weer veel – terecht – positieve aandacht

geweest voor het werk dat Dar verzet. We hebben veel

aandacht gekregen van lokale, regionale en landelijke

pers. Dat coördineer ik dan. Daarbij vind ik het belang-

rijk dat vooral de mannen op straat, die het werk doen,

in beeld en aan het woord komen. Bijvoorbeeld met

radio interviews, waarin zij iedere Vierdaagse ochtend

verslag doen van het werk.

KlantencontactcentrumCommunicatie en Informatie liggen in elkaars verleng-

de. De directe link die ik, vanuit mijn functie, heb met

het Klantencontactcentrum is dan ook erg waardevol.

Als wij, aan de 8 gemeenten waarvoor we werken,

goed werk willen leveren, dan is het belangrijk dat we

precies weten wat er speelt op straat én binnen het

Martine Boot (32) is communica-

tieadviseur bij Dar in Nijmegen.

Dar NV verzorgt voor 8 aandeel-

houdende gemeenten de afval-

inzameling. Martine Boots functie,

offi cieel adviseur Communicatie &

PR, valt onder de afdeling Advies

Overheden. Bij haar functie hoort

ook het leidinggeven aan de

6 medewerkers van de Klanten-

contact centrum.

120616_GRAM_sept_2012.indd 14 14-09-12 11:00


bedrijf. Het Klantencontactcentrum is hier een belang-

rijke schakel in en is het eerste aanspreekpunt voor

inwoners die vragen, meldingen of klachten hebben.

Voor bedrijven is dat de afdeling Verkoop van Dar.

Waarom deze branche? Ik ben bij toeval in het afval

gerold. Het valt me op dat ook weinig van mijn col-

lega’s bewust voor deze branche hebben gekozen.

Maar als ze er eenmaal inzitten, willen ze er niet meer

uit. Hoe meer je van afval weet, hoe interessanter het

wordt. Dat geldt ook voor mij. Ik vind het een ontzet-

tend leuke branche. Het leuke van mijn functie in dit

bedrijf is ook dat je alles meemaakt van wat er hier ge-

beurt, en ook met iedereen te maken hebt. Het ene mo-

ment ben ik met uitvoerende medewerkers op straat

om bijvoorbeeld een fotosessie te doen. Het andere

moment denk ik mee over de samenwerking met onze

aandeelhouders.

Waarom communicatie? Het sociale aspect aan com-

municatie spreekt me erg aan. Met communicatie kun

je er wezenlijk én concreet aan bijdragen dat mensen

elkaar beter begrijpen, dat samenwerkingen beter

verlopen. Als communicatieadviseur mag ik overal

nieuwsgierig naar zijn, overal induiken, en dat doe

ik graag. Het vak blijft ook een uitdaging, want waar

gewerkt wordt, daar maken mensen fouten. Daarover

moeten we communiceren, maar daarvan kunnen we

vooral ook weer leren. Dat prikkelt mij om zaken beter

te doen, en ervoor te zorgen dat ons bedrijf – nog –

beter werk gaat leveren.

Wat beweegt jou om dit werk te – blijven – doen?

Afval is boeiend omdat iedereen er mee te maken heeft

en het tegelijkertijd vaak niet als belangrijk beschouwt.

Het feit dat het afval ingezameld wordt, de straten

schoon worden gehouden, dat is voor velen vanzelf-

sprekend. Communicatie kan echt helpen om ook de

bewustwording van het belang van afvalscheiding en

duurzaamheid, tot iets dagelijks en vanzelfsprekends

te maken. We moeten echt naar een omslag in visie

bij mensen, en dat zijn zowel inwoners als bedrijven,

dat afval waardevol is, en dat je ook zo mee om moet

gaan. En dat betekent dat je het niet zomaar op straat

gooit én je afval moet scheiden, zodat er fatsoenlijk

nieuwe grondstoff en uitgehaald kunnen worden. Het is

allemaal niet zo ingewikkeld, je moet er gewoon even

over nadenken.

Waar haal jij je voldoening uit? Uit het burger-

tevredenheidsonderzoek bijvoorbeeld, dat we nu aan

het voorbereiden zijn. Daar ben ik heel nieuwsgierig

naar.

Door onze nieuwe aandeelhouders verandert ook ons bedrijf. We zit-

ten met deze andere gemeenten aan tafel, om te bepalen hoe we deze

samen werking het beste vorm kunnen geven. Alles is in beweging en dat

vind ik een boeiend proces om mee te maken. Ik ben ook lid van de com-

missie Communicatie & PR van de NVRD. Dat is ook een mooi voorbeeld

van een bundeling van krachten. We hebben allemaal immers hetzelfde

doel . En dan is ideeën en kennis en ervaring uitwisselen heel waardevol.

Waar erger jij je aan? Ik erger me wel aan gemakzucht van mensen.

Als er 10 meter verderop een afvalbak staat, dan gooi je je afval daar

toch gewoon in? Ik ben geen lopend uithangbord, maar als ik iets zie

waarvan ik vind dat het niet door de beugel kan, dan zeg ik er iets van.

Meer nog erger ik me aan de manier waarop onze vuilnismannen soms

bejegend worden. Dat geldt ook voor de medewerkers van het Klanten-

contactcentrum. Als klanten het ergens niet mee eens zijn, of iets niet

willen begrijpen, dan vergeten ze nogal eens dat ze in gesprek zijn met

een persoon. De medewerker wordt voor hen dan een instantie. Dan

verdwijnt de menselijkheid.

Vakwerk Onze uitvoerende medewerkers hebben een cursus ‘omgaan met agres-

sie’ gevolgd. Het is van de zotte dat het nodig is, maar ze krijgen daar

nu eenmaal veel mee te maken. Bijvoorbeeld met automobilisten die

gaan toeteren en schelden omdat ze even moeten wachten op een vuil-

niswagen in de straat. Mensen zouden een duim moeten opsteken en

de vuilnismensen bedanken voor het werk dat zij doen. Ik baal ervan

dat mensen soms zo neerkijken op het werk van vuilnisman. Terwijl het

echt vakwerk is wat deze mensen doen. Ze hebben kennis van de stad,

weten als geen ander hoe je goed en snel de straat veegt, weten – op

de milieustraat – met welke materialen en stoff en zij te maken hebben

en hoe je daar mee om moet gaan. Met communicatie proberen we zo

veel mogelijk de persoon te laten zien die het werk doet. Dat doen we

door mensen in contact te brengen met vuilnismannen, bijvoorbeeld met

bezoeken van en aan scholen. Het is echt geweldig om met twee van die

grote vuilnismannen op een basisschool aan te komen en daar de man-

nen hun verhaal te zien doen. Leerlingen zijn echt onder de indruk; daar

kan geen advertentiecampagne tegenop!

Wat merk je van het imago van de branche? Als ik vertel dat ik bij

de Dar werk, reageren mensen vaak verbaasd. Hun ‘huh?’ nodigt mij in

ieder geval uit tot vertellen waarom afval zo leuk en interessant is. Ook

heerst er bij mensen nog wel eens het beeld dat er gesjoemeld wordt

met afval. Het tegendeel laten zien is dus heel belangrijk. Daarom heb-

ben onze inzamelwagens ook bestickering waarop staat dat die wagen

één compartiment heeft voor restafval en één voor kunststoff en. Anders

krijgen we het niet verkocht aan inwoners. Dan blijven ze het beeld

vasthouden dat al het afval toch weer bij elkaar komt. Hetzelfde doen

we met onze glasbakken, waarop de drie verschillende stromen aan de

buitenkant zichtbaar gemaakt zijn. Het wijzende vingertje is inmiddels

wel passé. Het gaat nu vooral om de uitleg van het wat, hoe en waarom.

Zo overtuigen we mensen om met ons mee te doen. Daar ligt dan ook de

kracht van communicatie. ■

De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In de afval en reiniging werken vele professionals, die hart hebben voor ‘de schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij hun werk graag & goed? Iedere maand passeert een professional uit de branche de revue.

door Karin Giesen

120616_GRAM_sept_2012.indd 15 14-09-12 11:00

Zandrecycl adv

1/2

Savas adv

1/4

Vandoclean adv

1/4

RKGV-specialist sinds 1988

Meerdere locaties in Nederland

Snelle dienstverlening

Diverse transportmogelijkheden

ISO- en VCA-gecertifi ceerd

Gratis afvalstroomnummer

Bij Zandrecycling Nederland komt 100% van uw RKG-sliben veegzand goed terecht.

Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling

Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-

mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst

op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone

(bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste

paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel

0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.

Zandrecycling Nederland BV ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk T 0174-243950 F 0174-291148 www.zandrecycling.nl [email protected]

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.

Zaltbommel 0418 - 51 53 22 www.savas.com *

ex B

TW, i

nbou

w- e

n tr

ansp

ortk

oste

n

Stoelen voor verschillende toepassingen en gebruik.

Voor iedereen een goede stoel! Probeer 4 weken g

Hoge kosten voor

?reinigen olielekkages

Olielekkages zijn

gemakkelijk zelf

te reinigen m.b.v.

AQUAQUICK 2000.

Deze unieke

wegdek-

ontvetter

wordt al

toegepast

door bijna alle

brandweerkorpsen

en wegbeheerders.

Bespaar op kosten en tijd,

wij informeren u graag!

VanDoClean B.V. / Absorbit

Tel. 0416-66 80 60

www.vandoclean.nl

Fax 0416-66 80 65

[email protected]

VanDoClean

120616_GRAM_sept_2012.indd 16 14-09-12 11:00


Afvalproductie gestegen

Uit cijfers van het CBS blijkt dat de hoe-

veelheid afval per hoofd van de bevolking

in 2011met 3 kilo per persoon is toegeno-

men ten opzichte van 2010. In de afgelo-

pen jaren was nog sprake van een lichte

daling. In 2011 kwam per persoon 539

kilo vrij. De afvalproductie verschilt sterk

per provincie. Met 729 kilo per persoon

voert Zeeland de ranglijst aan. De afgelo-

pen tien jaar daalde het aantal kilo’s per

inwoner van 562 kilo in 2002 tot 539 kilo

in 2011. In Zuid-Holland steeg de produc-

tie met twee kilo. Flevoland liet weer een

daling zien van liefst tien procent.

Privaat versus publiek

Het economenvakblad ‘Economische Sta-

tistische Berichten’ publiceerde onlangs

een artikel over privatisering en depriva-

tisering bij het inzamelen van afval in de

periode 1998-2010. De auteurs Ray-

mond Gradus van de Vrije Universiteit

Amsterdam, Elbert Dijkgraaf van de

Erasmus Universiteit Rotterdam en

Mattheus Wassenaar, gastonderzoe-

ker aan de Vrije Universiteit Amster-

dam, concluderen in het artikel dat

in de helft van de gemeenten tussen

1998 en 2010 de organisatievorm

voor het ophalen van huishoudelijk

afval is veranderd. Een derde van de

veranderingen was ‘naar de gemeen-

te toe’, terwijl in twee derde van de

gevallen de inzameltaak op afstand

werd geplaatst door uitbesteding aan

de publieke sector. In twintig procent

van de gemeenten vond een privatise-

ring plaats en in evenveel een depri-

vatisering.

Rotterdam bezuinigt

op stadsreiniging

De gemeente Rotterdam gaat fors

schrappen in de personeelsforma-

tie van de stadsreiniging. Het aantal

stadsreinigers zal de komende twee

jaar bijna worden gehalveerd van 900

nu naar 550 in 2014. Dit besluit volg-

de na een onderzoek waaruit bleek

dat de reiniging van de havenstad glo-

baal genomen twee keer zo veel kost

als in steden als Amsterdam, Den Haag

en Utrecht. Uiteindelijk wil de gemeente

de kosten terugbrengen van 12 miljoen

euro naar 2 miljoen euro. Een deel van de

wegvallende formatieplaatsen zal worden

opgevuld via leerwerkplekken.

Stadsbewoners grootste vervuilers

De Wereldbank heeft berekend dat in-

woners van de steden gezamenlijk in

zo’n vijf minuten tijd wereldwijd 14.000

ton afval produceren. Als de stadsafval-

productie geen halt wordt toegeroepen,

moet de aarde in het jaar 2100 vier keer

zoveel afval verwerken als nu. Niet ge-

heel verrassend blijken de Amerikanen de

grootste vervuilers. Zij gebruiken 60.000

plastic tassen of zakjes in vijf seconden.

De Wereldbank verwacht dat China, waar

de economie sterk groeit, Amerika op ter-

mijn zal inhalen als grootste vervuiler.

Handel duurzame grondstoff en

Als het aan D’66 ligt, komt er een soort

Schengenbied om de vrije handel in duur-

zame herbruikbare grondstoff en te stimu-

leren. Om te beginnen zou dit moeten gel-

den voor Nederland, Duitsland en België.

Door het versoepelen van de regels wordt

het transport van herbruikbare grondstof-

fen eenvoudiger, waardoor meer afval kan

worden gerecycled.

Het Verdrag van Schengen regelt het vrije

verkeer van personen tussen deelnemen-

de landen. Tussen die landen zijn geen

controles meer aan de binnengrenzen.

Grondstoff enpark geopend

In Geldermalsen is onlangs het Grondstof-

fenpark Rivierenland offi cieel in gebruik

genomen. Dit park is een initiatief van

Avri, Afvalzorg en Bruins & Kwast. Als

onderdeel van dit initiatief heeft Avri de

specialistische storten recyclings-

activiteiten overgedragen aan Afval-

zorg en Bruins & Kwast. In het park

worden afvalstromen van overheids-

instellingen, bedrijven en inwoners

van Geldermalsen omgezet in grond-

stoff en voor nieuwe producten. In

2015 moet de hoeveelheid uit afval

geproduceerde grondstof 150.000

ton per jaar bedragen.

Uitbreiding stoomlevering

Twence aan AkzoNobel

Twence gaat met ingang van 1 janu-

ari 2013 de levering van stoom aan

AkzoNobel (Hengelo) verhogen van

415.000 naar 650.000 ton per jaar. Al

sinds 2010 maakt het chemiebedrijf

voor de zoutproductie gebruik van de

stoom van Twence voor het indampen

van pekel. Vanaf 2013 gaat Twence

continu stoom leveren, in plaats van

alleen tijdens daluren, zoals nu. Deze

samenwerking leidt tot een besparing

van ruim 62 miljoen m3 aan aardgas

(circa 46.000 huishoudens) en verla-

ging van ruim 112.000 ton aan CO2-

uitstoot. Er loopt nog onderzoek naar

de haalbaarheid van een verhoging

van de stoomlevering naar 1.130.000

ton per jaar.

AFVAL & MILIEUGEMENGDE BERICHTEN

120616_GRAM_sept_2012.indd 17 14-09-12 11:00


namelijk aanzienlijk lager dan het verbrandingstarief.

Meents weet de tonnages en andere cijfers zo nauw-

keurig, omdat al het ingezameld afval iedere dag wordt

gecontroleerd en gewogen. Alles bij elkaar genomen,

worden de kosten van extra voorlichting, kaartenadmi-

nistratie en toezicht van de nieuwe aanpak ruimschoots

gecompenseerd. “Politiek en inwoners zijn ook heel te-

vreden,” zegt Meents. “Wij zijn er dan ook apetrots op.”

Mede door het vertrouwen op een goed verloop van dit

project werd door de gemeente in 2011 al een voor-

schot genomen door de afvalstoff enheffi ng voor 2012

ten opzichte van 2011 te verlagen met 23,62 euro.

AchterhoedeAlmere constateerde vorig jaar dat de gemeente in de

lijstjes op het gebied van gescheiden inzameling niet

bepaald in de voorhoede meeliep, terwijl juist Almere

torenhoge milieu- en duurzaamheidambities heeft. Vol-

gens Meents werd die plaats in de achterhoede vooral

veroorzaakt door het gebruik van duobakken.”Als het

ene compartiment vol was, gooiden de mensen alles in

het andere vak. Of het afval werd gewoon los op straat

gezet, het bekende bijplaatsen. Daarom besloten we

het roer om te gooien door strenger te handhaven.”

De gemeentelijke Afvalstoff en-verordening/APV biedt

hiertoe een scala aan mogelijkheden. Daarbij kan wor-

den gedacht aan de verplichting om afvalstoff en ge-

scheiden aan te bieden en aan het verbod om afval in

het verkeerde inzamelmiddel aan te bieden. Daarnaast

kent de Wet milieubeheer ook nog eens een aantal

mogelijkheden die bij de handhaving kunnen worden

toegepast.

ProefwijkenVoor het extra streng handhaven had Almere niet veel

tijd nodig. Zo werden de rode en gele kaarten op de

afvalvelden bij wijze van proef in december vorig jaar

al snel ingevoerd. De start in de eerste proefwijk werd

ingeluid met een gedegen voorlichtingscampagne via

de lokale radio en tv, lokale bladen en diverse huis-

aan-huis bezorgde brieven. In de communicatie lag het

accent niet alleen op het ‘hoe’, maar vooral ook op het

‘waarom’ van de nieuwe aanpak. Sinds het startschot

Goud, zilver of brons: de gemeente bespaart met deze

aanpak wel mooi 8.000 ton tegen een verbrandings-

tarief van 96 euro per ton verbrandingskosten. Enkele

cijfers. Begin november vorig jaar bestond de inhoud

van de duobak voor bijna 85 procent uit restafval. Nu

is dat nog slechts 66 procent. Er werd 30 procent meer

plastic ingezameld en 27 procent meer papier. De hoe-

veelheid gft-afval is gestegen van ruim 15 naar 34 pro-

cent. Een ruime verdubbeling. De kostenbesparing op

verwerkingskosten is niet voor de poes. Het tarief voor

het composteren van de gft-fractie bij Orga world is

door Laurent Chevalier

Voorlichting en streng handhaven leiden in Almere tot

goed scheidingsgedrag

Louis Meents, teamleider afvalinzameling in Al-

mere, is beretrots op de resultaten van de proef

met rode en gele kaarten om het gescheiden in-

zamelen van afval te verbeteren. De proef loopt

enkele maanden en er is al 8.000 ton minder

afval afgevoerd naar afvalverbrander HVC. “Dit

voelt voor ons een beetje als Olympisch goud.”

Hoe hebben ze dit gefl ikt in de polder?

Louis Meents (Almere): “Rode en gele kaarten uitdelen, streng handhaven en

voorlichting zijn belangrijk.”

120616_GRAM_sept_2012.indd 18 14-09-12 11:00


is gelost, lopen bij elke inzamelronde twee contro-

leurs voor de inzamelwagen uit om de inhoud van de

op straat geplaatste afvalbakken te controleren. Zodra

blijkt dat verschillende soorten afval door elkaar zijn

gegooid, wordt de container voorzien van een gele

kaart en volgt een aantekening in de gemeentelijke

administratie. Bij een derde overtreding wordt de rode

kaart getrokken, waarna de container niet wordt ge-

leegd door de inzameldienst. Er vindt dan een gesprek

plaats tussen de overtreder en de milieu-inspecteur.

Wanneer de overtreder geen goede verklaring kan ge-

ven, bijvoorbeeld aantoonbaar door buren in de bak

gestopt afval, valt een pittige boete van 85 euro op de

mat. Als er sprake blijkt te zijn van illegaal afval in an-

dermans bak, onderzoekt de milieu-inspecteur of een

adres te achterhalen is.

Milieu is winnaarDe acties zijn volgens Meents mogelijk op grond van

gemeentelijke verordeningen, waar de gemeente zeer

streng op handhaaft. Gemeentelijke handhavers mo-

gen een verdachte aanhouden, boetes uitschrijven of

opdracht geven een overtreding binnen een bepaalde

termijn op te lossen, de zogeheten spoedeisende be-

stuursdwang. “Ons lik-op-stuk beleid is een belangrijke

voorwaarde voor succes,” waarschuwt Meents zijn col-

lega’s in het land, die het Almeerse voorbeeld nu wel-

licht willen volgen. “De mensen moeten snoeihard mer-

ken dat het de gemeente ernst is. Als je dat niet doet,

is alle moeite voor niets. Bovendien vindt niemand het

leuk om uiteindelijk zelf zijn afval weg te moeten bren-

gen. Dit totale pakket aan maatregelen heeft er in rap

tempo voor gezorgd dat het afval in de proefwijken nu

aanzienlijk beter wordt gescheiden.” Op de vraag of

de aanpak van Almere niet heeft geleid tot ‘sluikstor-

ten’ van afval, antwoordt Meents: “Dat risico loop je

inderdaad, maar ook door scherpe controle hebben wij

geen toename van dump geconstateerd. Onze aanpak

vraagt extra werk, maar tegelijk zijn de resultaten op

alle fronten ver boven verwachting. Volgens mij komt

dit ook doordat de inwoners door de grootscheepse

voorlichting het nut zijn gaan inzien om duurzaam met

afval om te gaan. Daar komt bij dat de combinatie van

nut en strenge handhaving blijkt te werken. En als je per saldo met je

reinigingskosten goedkoper uit bent ... ja dan ben je spekkoper! Maar

uiteindelijk is de grootste winnaar toch het milieu. Daar doen we het

voor.”

Omgekeerde inzamelingDe proef wordt, als onderdeel van ons project ‘Mijn Afval Maakt Winst’

binnenkort geëvalueerd in de gemeenteraad. Meents heeft er alle ver-

trouwen in dat de raad zal besluiten de nieuwe aanpak defi nitief voor

alle 61.700 aansluitingen van Almere in te voeren. “Het draagvlak daar-

voor is groot, zowel bij de politiek als bij de bevolking. Werden in het

begin veel rode kaarten uitgedeeld, na een paar maanden nauwelijks

meer. Ik durf dan ook te voorspellen dat het systeem van rode en gele

kaarten nog dit najaar over de hele gemeente wordt uitgerold. In 2013

volgt een tweede fase, met de introductie van een systeem van de om-

gekeerde inzameling. Dat betekent dat we het restafval als het ware op

afstand gaan plaatsen door gft-afval, plastics en papier huis-aan-huis in

te zamelen, terwijl de bewoners hun restafval zelf moeten wegbrengen

naar een (ondergronds) inzamelpunt.” Meents zegt het niet met zoveel

woorden, maar het zelf weg moeten brengen van restafval zorgt al voor

een extra stimulans om afval thuis zoveel mogelijk te scheiden.

‘Light versie’ in SoestIn de gemeente Soest (45.000 inwoners) is niet gekozen voor de harde

structurele handhavingsaanpak, zoals in Almere, maar voor een soort

light versie daarvan. Concreet betekent dit dat in Soest het afgelopen

half jaar – en voorlopig eenmalig – extra scherp is gecontroleerd op

het correct aanbieden, dat overtreders geen boete kregen en ook niet

zelf hun afval moeten wegbrengen. Bij een overtreding werd een gele

sticker op de container geplakt met daarop vermeld welke fout was

gemaakt en een vriendelijk verzoek om het leven te beteren. In totaal

werden tijdens elf controleweken 900 restafvalcontainers gecontro-

leerd en werden 421 stickers geplakt. Daarbij ging het 267 keer om

het verkeerd aanbieden van plastic afval. Meer dan de helft van de ge-

controleerde containers bevatte geen te scheiden afvalstoff en. Volgens

Henk Dillingh, beleidsadviseur afval, toont dit resultaat aan dat het af-

val in Soest al behoorlijk wordt gescheiden. Hij vertelt dat het aanvan-

kelijk wel de bedoeling was om net als in Almere met rode kaarten en

sancties te werken, maar dat de politiek in Soest niet aan die hardere

aanpak wilde. “Ondersteund door diverse vormen van communicatie,

lag het accent bij ons daarom vooral op het verhogen van bewustwor-

ding dat het scheiden van afval aan de bron goed is voor het milieu en

Henk Dillingh: “In Soest hebben wij het accent

gelegd op bewustwording dat scheiden van

afval belangrijk is.”

“Mensen moeten snoeihard merken

dat het de gemeente ernst is.

Als je dat niet doet, is alle moeite

voor niets. Bovendien vindt niemand

het leuk om uiteindelijk zelf zijn

afval weg te moeten brengen.”

120616_GRAM_sept_2012.indd 19 14-09-12 11:00

Wieland textiel adv

1/2

WIELAND TEXTILES

Handelsweg 8Wormerveer

075 - 622 86 [email protected]

www.wieland.nlal meer dan 25 jaar

specialist in duurzame

textielsortering

De totaaloplossing vooruw textiel-inzamelingen -sortering.

effectieveinzameling

rendabelerecycling

volledigesortering

- korte transportlijnen- centrale verwerking

- TÜV Rheinland / TNO gecertificeerd sorteersysteem- 95% hergebruik

- hoge vergoeding- transparant proces

bepaald niet kinderachtige boetes worden uitgedeeld

aan automobilisten die te hard rijden. Ja, iedereen haalt

braaf de voet van het gas bij het naderen van een fl its-

paal of andere controle. Daarna is het echter weer met-

een gassen. Dillingh is er niet al te pessimistisch over

dat dit ook zal gebeuren bij het gescheiden aanbieden

van afval.”Je hebt natuurlijk overal en altijd asociale

mensen. Het zou dus best kunnen dat het aanbied-

gedrag iets slechter wordt en dat we na verloop over de

hele linie een terugval krijgen. Ik ben er echter van over-

tuigd dat de meerderheid van de mensen wel gevoelig

is voor de prikkels en zich voortaan goed zal houden

aan de scheidingsregels. In ieder geval zullen wij de

vinger goed aan de pols blijven houden. Dat moet ook

wel, want het ministerie van Infrastructuur en Milieu

eist dat binnen enkele jaren 65% van het huishoudelijk

afval wordt gescheiden. In Soest zitten wij nu ongeveer

op 58%. Er moet dus nog een slag worden gemaakt.

Op welke manier we dit doen, gaan we komend jaar in

het kader van een nieuw Afvalplan vaststellen. Nieuwe

controleacties zouden daar deel van kunnen uitmaken.

We blijven natuurlijk naar de bevolking communiceren

dat het belangrijk is om afval te scheiden.” ■

ook kan leiden tot kostenbesparingen. Wij hebben daar gelukkig goede

resultaten mee geboekt. In de periode dat we de extra controles uitvoerden

is 7% minder restafval ingezameld en 47% meer gescheiden plastic.”

ZendelingenwerkDe actie in Soest heeft ruim 58 ton meer plastic verpakkingsafval dan voor-

heen opgeleverd. Dit leverde meteen extra winst op bij de afrekening met

de Stichting Nedvang. Uit alle resultaten blijkt dus wel dat de actie als ge-

slaagd kan worden beschouwd.” Dillingh noemt het wel opvallend dat er in

210 gevallen is geconstateerd dat er oud papier en karton in de restafval-

containers zat, terwijl voor de afgifte van die stromen in de gemeente juist

al veel faciliteiten zijn. Twee andere min of meer opvallende cijfers zijn die

van groente-, fruit- en tuinafval en textiel. Beide afvalstromen werden 68

keer in de verkeerde container aangetroff en. Op dat gebied is duidelijk nog

extra zendelingenwerk nodig.

Vinger aan de polsOp fi nancieel gebied heeft de actie Soest ook geen windeieren opgeleverd.

Omdat in totaal 330 ton minder restafval hoefde te worden verbrand, boek-

te de gemeente met deze eenmalige actie, na aftrek van de kosten van de

controles, een positief resultaat van ongeveer 30.000 euro. Al met al fraaie

resultaten. De vraag is echter of de bewoners zich nu zonder controles ook

als brave burgers zullen blijven gedragen of weer terugvallen in hun oude

‘gooi-maar-weg-gedrag’. Zie bijvoorbeeld het feit dat nog steeds veel en

120616_GRAM_sept_2012.indd 20 14-09-12 11:00


NVRD-Regio Zuid

Het bestuur van de regio Zuid heeft een

nieuw bestuurslid. De heer Jos Pleijs,

directeur van reinigingsdienst WMS, volgt

Tim Deelen op die zijn bestuursfunctie

neerlegt in verband met het bereiken van

de pensioensgerechtigde leeftijd. Met de

huidige directeur van reinigingsdienst

WMS, Jos Pleijs, heeft het bestuur een

waardige vervanger gevonden met veel

ervaring in de lokale politiek en in de so-

ciale werkvoorziening.

nieuwsTekst: Bas Peeters

Afscheid van Joke Deul

Joke Deul werkte jarenlang voor OPOR en

de NVRD. In oktober 2004 vierde zij haar

25 jarig jubileum. In haar laatste jaar bij

de NVRD werkte Joke voor projecten van

WeCycle en Gemeente Schoon. Ze sloot

deze zomer haar carrière in de afval-

branche af om te gaan genieten van een

welverdiend pensioen.

#Durftekomen naar het Landelijk

Zwerfafvalcongres 2012

Op 10 oktober 2012 wordt voor de zesde

keer het landelijk zwerfafvalcongres ge-

organiseerd. Dit jaar is het thema van het

congres #Durftevragen. Met een gevari-

eerd programma bent u na een bezoek

van dit congres helemaal op de hoogte

van de laatste inzichten op het voor-

komen en tegengaan van zwerfafval. Het

landelijk zwerfafvalcongres staat ook dit

jaar weer garant voor inspiratie, uitwis-

seling van kennis en ervaringen en biedt

daarnaast voldoende ruimte voor net-

werken. Bezoek de workshops en lezin-

gen over: regie en participatie, stedelijk

ontwerp, monitoren, jongeren, commu-

nicatie, nieuwe inzamelmethoden, scho-

ne parken, belonen en de gevolgen van

bezuinigen.

Voor meer informatie over het Lande-

lijke Zwerfafvalcongres www.gemeente-

schoon.nl

NVRD-seminar Schone Technieken

Op de vakbeurs Milieu 2012 organiseert

de NVRD op 9 oktober een seminar over

het afwegingskader Schone Technieken.

Leo Bunning van Han Automotive geeft

een toelichting op het in opdracht van

de NVRD opgestelde afwegingskader

schone technieken. Met dit afwegings-

kader worden wagenparkbeheerders en

inkopers in staat gesteld om op basis van

factoren als emissies, prestaties, motor-

specifi caties en brandstoff en verschillen-

de keuzes voor voertuigtechnieken met

elkaar te vergelijken. Aanmelden voor dit

seminar kan via [email protected]

De vakbeurs Milieu vindt plaats op 9, 10

en 11 oktober in de Brabantshallen in

Den Bosch. De vakbeurs is opgebouwd

rondom verschillende themapleinen

waaronder het themaplein Afval en recy-

cling.

Nationaal gladheidbestrijdings-

congres 2012 succesvol

Het tweejaarlijks gladheidbestrij-

dingscongres dat de NVRD samen

met CROW op 12 september orga-

niseerde, was met bijna 200 deel-

nemers en een fl ink aantal stand-

houders een groot succes. Tijdens

het congres is teruggekeken naar

de ervaringen in de afgelopen win-

ters en is veel aandacht besteed aan

nieuwe innovaties in de gladheidbe-

strijding. Er werden recente studies

naar gladheidbestrijding op fi ets-

paden en gladheid- en arbeidstijden-

besluit gepresenteerd en er is een

strategische discussie gevoerd over

zoutvoorraden en het zoutloket.

Kon u niet aanwezig zijn of wilt u de

presentaties nalezen? Alle presenta-

ties zijn te vinden op www.nvrd.nl.

NVRD praat over de

toekomstige koers

Het huidige meerjarenbeleidplan van

der NVRD waarin de strate gische

koers voor de periode 2007-2013 is

neergelegd, loopt eind dit jaar ten

einde. Het is dus hoog tijd de strate-

gische koers voor de jaren erna vast

te leggen.

Het bestuur heeft op haar jaarlijk-

se heidag de eerste schetsen voor

de nieuwe meerjarenstrategie ont-

worpen. In een drietal strategische

leden sessies in september/oktober

wordt met vertegenwoordigers van

de leden gesproken over de ge-

wenste toekomstige koers. Onder-

werpen die aan bod komen zijn:

toekomstige trends en ontwikkelin-

gen, positionering van de NVRD in

het krachtenveld van stakeholders,

de wensen en verwachtingen van de

leden, de toekomstige kerndossiers

en de kracht en kernactiviteiten van

de vereniging. De nieuwe meerjaren-

strategie zal op de Algemene Leden-

vergadering van 21 november wor-

den besproken.

120616_GRAM_sept_2012.indd 21 14-09-12 11:00


“Gescheiden afval inzamelen bij huishoudens is onder-

tussen de normaalste zaak van de wereld. Inwoners

zijn thuis bewust bezig met duurzaamheid en herge-

bruik van grondstoff en, terwijl in de openbare ruimte

al het afval in één bak terechtkomt. Buiten moet het

vooral schoon zijn. In feite gaat het om twee geschei-

den werelden”, vertelt Marc Maassen, sectormanager

bij de Gewestelijke Afvalstoff endienst Gooi en Vecht-

streek (GAD). Maassen wilde deze twee werelden bij

elkaar brengen en uitzoeken wat het oplevert als je

gescheiden inzameling ook op straat introduceert. “Ik

wil een prikkel afgeven dat je in de openbare ruimte

ook grondstoff en kunt inzamelen. Mensen moeten zich

daarvan bewust worden en dat vergt een andere ma-

nier van denken.”

Maassen zocht contact met Gemeente Schoon, dat

brood zag in een pilotproject voor gescheiden inzame-

ling in de openbare ruimte. De regiogemeenten Weesp

en Huizen reageerden enthousiast op de vraag of ze

mee wilden doen aan de pilot. Bureau Milieu & Werk

schreef een Plan van Aanpak en de NVRD gaf advies.

In mei kwam het projectteam voor het eerst bij elkaar.

Maassen: “Doel van de pilot is uit te zoeken of geschei-

den inzameling op straat überhaupt werkt. Gooien

mensen het afval ook in de daarvoor bestemde bakken

en is het ingezamelde materiaal van voldoende kwali-

teit om te kunnen hergebruiken? Daarnaast kijken we

naar de schoonheidsgraad en de beleving van schoon

in de omgeving van de bakken. Ook zoeken we uit of

gescheiden inzameling in de openbare ruimte op grote

schaal kan worden ingevoerd en het fi nancieel haalbaar

is.” De pilot vindt plaats op vier verschillende locaties

in Weesp en Huizen; twee winkelcentra met een grote

scholengemeenschap in de buurt, een strand in Huizen

en een deel van het stadscentrum van Weesp. Sinds 24

juli staan op elke locatie vier of vijf bakken, waarin in-

woners papier, kunststof en restafval gescheiden kun-

nen aanbieden. De bakken werden speciaal voor deze

pilot ontworpen.

Petje af“Het zijn hele mooie bakken geworden en de reacties

van inwoners zijn positief”, vertelt Inger van Gelderen,

coördinator van de Regionale Samenwerking Zwerfaf-

val ‘Schoon Gooi en Vecht’. “Uit interviews met inwo-

ners blijkt dat ze het een goed initiatief vinden. In de

praktijk blijken ze het niet vreemd te vinden om ook

op straat hun afval te scheiden.” Om inwoners te in-

formeren over de pilot hanteren de gemeenten de ge-

TWEE WERELDEN KOMEN BIJ ELKAAR

door Ans Aerts

Gescheiden inzamelen op straatSinds eind juli staan in de gemeenten Weesp en Huizen afvalbakken op straat, waarin inwo-

ners hun papier, kunststof en restafval gescheiden kunnen aanbieden. De eerste reacties zijn

positief. “Maar het vraagt wel een nieuwe manier van denken”, vertelt Marc Maassen sector-

manager bij afvalstoffendienst GAD.

120616_GRAM_sept_2012.indd 22 14-09-12 11:00


bruikelijke communicatiekanalen, zoals persberichten,

kabelkranten, radiospotjes en posters. Scholen worden

apart benaderd en leerlingen krijgen lessen over afva-

linzameling, -scheiding en hergebruik van grondstof-

fen en ze kunnen een sorteeranalyse bijwonen. Ook

de medewerkers in de uitvoering zijn positief over de

pilot. Maassen: “Petje af voor deze mensen. De logis-

tiek zoals die normaal gesproken aanwezig is voor af-

valinzameling, ontbreekt nu. De medewerkers moeten

kleine hoeveelheden afval, apart van elkaar, inzamelen.

Dat kost tijd en vraagt veel van ze, maar ze doen het

vol enthousiasme.“

Voor gemeenteambtenaren was het nog wennen dat het

afval op straat gescheiden wordt aangeboden, consta-

teert Maassen. “Ze vroegen zich af: ‘Wat krijgen we nu?

Straks gaan inwoners ook plastic en papier vanuit huis

in de bakken op straat gooien. Is dat de bedoeling?’

Vanuit de gedachte van hergebruik van grondstoff en is

dat inderdaad het geval. Om grondstoff en opnieuw te

kunnen gebruiken, is het noodzakelijk dat inwoners en

bedrijven hun afval kwijt kunnen in de juiste bakken,

ongeacht of die nu thuis staan, of op straat. De grens

tussen afval aanbieden thuis en in de openbare ruimte

gaat dus vervagen. Dat begint langzamerhand door te

dringen.”

DiscussieEind augustus verkeert het project nog in de opstart-

fase en zijn er nog te weinig gegevens bekend om iets

te kunnen zeggen over de kwaliteit van het ingezamel-

de materiaal, of het eff ect op de schoonheidgraden.

Van Gelderen: “In oktober hebben we meer meetge-

gevens beschikbaar en presenteren we een tussen-

tijdse rapportage.” De monitoring tijdens de pilot vindt

plaats via registratie van de ledigingen van de bakken

twee keer per week, waarbij er wordt gekeken naar de

vervuilingsgraad. Eén keer per drie weken vindt een

sorteeranalyse en een weging plaats van de drie afval-

stromen. Tenslotte is er één keer per zes weken een

schouwing, waarbij de vervuilingsgraad van de om-

geving van de bakken wordt beoordeeld. In de eerste

weken van augustus gooide het mooie weer roet in het

eten bij een eerste sorteeranalyse in Huizen. “Door het

mooie weer was het druk op het strand. De gemeente was vooral be-

zig met het tijdig weghalen van grote hoeveelheden afval, die in korte

tijd ontstonden. De vervuilingsgraad van de afvalbakken was daardoor

hoog. De betreff ende sorteeranalyse was niet representatief en hebben

we toen moeten laten varen. Deze gaan we nog wel een keer inhalen.

Maar dit voorval heeft ons wel veel geleerd over de benodigde capaci-

teit, ledigingsfrequentie en logistiek”, vertelt Van Gelderen.

De pilot loopt door tot eind december dit jaar. Maassen en Van Gelde-

ren zijn benieuwd naar de resultaten. Maassen: “Zelfs als het niet lukt

om afval te scheiden op straat, is dat een prima uitkomst. Het zal in

ieder een bijdrage leveren aan de discussie over afval als grondstof en

grondstoff en inzamelen op straat. Dat hebben we hiermee al bereikt.

Maar we verwachten veel van de pilot en hopen dat de uitkomsten

prikkelen tot het zetten van verdere stappen voor het terugwinnen van

grondstoff en in de openbare ruimte.” ■

Marc Maassen: De grens

tussen afval aanbieden thuis

en in de openbare ruimte

gaat vervagen.

Start van de pilot in Weesp

Wethouder Petra van

Harskamp onthult de

nieuwe afvalbakken in

Huizen

120616_GRAM_sept_2012.indd 23 14-09-12 11:00


De betrokkenheid van vrijwilligers speelt een sleutelrol in de nieuwe

aanpak tegen vervuiling van het Vondelpark. “Onze nieuwe aanpak,

het project Zomeraanpak Vondelpark, is goed geland. We hebben geen

enkele zure reactie gekregen van de gebruikers. Voor Amsterdamse be-

grippen is dat heel wat.” Aan het woord is Germaine Fetter, communi-

catieadviseur van het Stadsdeel.

Ronduit smerigHet Amsterdamse Vondelpark is na een mooie zonnige dag te sme-

rig voor woorden. Zoals alle populaire parken is het park bezaaid met

achter gelaten zooi, van alles wat mensen meeslepen voor een barbe-

cue of picknick tot afgedankte tuinmeubelen. Vorig jaar lieten twaalf

miljoen bezoekers 350.000 kilo afval achter en meestal niet in de vuil-

nisbakken. Een enorme hoeveelheid, als je bedenkt dat het over het

algemeen lichtgewicht materiaal is (voornamelijk disposables).

Gebruik geïntensiveerdFetter: “Het gebruik van het Vondelpark is in de loop der jaren veran-

derd en zeker geïntensiveerd. De druk op het park neemt toe. Er worden

verjaardagen en feestjes gevierd, gepicknickt en gebarbecued. Mensen

verblijven er urenlang. Het stadsdeel is trots op de be-

tekenis van het park voor de stad, zoveel mensen bele-

ven er plezier aan. Alleen dat afval….” In het park staan

200 vaste afvalbakken en tussen de 70 tot 100 fl exibel

inzetbare rolcontainers. Het Stadsdeel startte vorig jaar

al met twee speciaal voor barbecue ingerichte velden.

“Beter gefaciliteerd met stenen in het gras en vuurvaste

afvalcontainers. Dat leverde toen een enorme discus-

sie op, maar er bestaat wel draagvlak voor. Het werkt

goed, dus het blijft zo.”

ParticipatieTijdens het thematraject Communicatie van het pro-

gramma Gemeente Schoon, waaraan Fetter samen

met de wijkmanager Park meedeed, bleek dat er een

bredere kijk dan alleen communicatie nodig was. “De

kern van het probleem ligt in het gedrag van mensen.

We willen parkbezoekers aanspreken op hun gedrag

en anderen erbij betrekken. Participatie is het hart van

de nieuwe aanpak. Gemeente Schoon heeft ons daarbij

enorm geholpen. De strategie – integrale aanpak – is

samen met hen ontwikkeld.”

Vrienden Het park heeft al vijfentwintig jaar vrienden, de Vereni-

ging Vrienden van het Vondelpark, ongeveer 800 le-

den met een actief bestuur. Fetter: “Onze vraag mee te

werken aan een nieuwe aanpak hebben ze volmondig

met ja beantwoord.” Samen met de Vereniging is een

Vondelparkconferentie gehouden voor organisaties en

bedrijven die het park een warm hart toedragen. Het

thema gastheerschap stond daarbij centraal.

De conferentie leverde nieuwe partners op. Dit sei-

zoen helpen ongeveer vijftien organisaties mee aan de

nieuwe aanpak. Volgens Fetter is dit een intensief par-

ticipatietraject en bovendien lastig door de weersonze-

kerheid. Zo is een Friday Night Skate afgezegd omdat

het die dag regende. Na afl oop zouden de deelnemers

helpen met opruimen met als beloning deelname aan

clinics, deze actie werd verschoven naar augustus. Een

ander voorbeeld van participatie: een grote sportschool

uit de buurt meldt zich aan bij een schoonmaakactie.

Zij geven na afl oop van de actie een voor iedereen toe-

gankelijke Zumba-les.

Participatie is kern van nieuwe aanpak in beheer Vondelpark

VONDELKABOUTER SPOORT PARKGASTEN AAN TOT OPRUIMEN

door Geke Wassink

Stadsdeel Amsterdam Zuid en de Vereniging Vrienden van het

Vondelpark lanceerden eind april de Vondelkabouter*, de gast-

heer van het park. De kabouter verzoekt bezoekers, via pos-

ters en stickers op lantaarnpalen, afvalbakken en -zakken, op

Twitter en Facebook, het park schoon achter te laten en eigen

rommel op te ruimen. Dat is ook de boodschap van de vrijwil-

ligers die als gastheer optreden in het park.

120616_GRAM_sept_2012.indd 24 14-09-12 11:00

container techn. adv

1/2

ParkbeheerDe nieuwe aanpak betekent ook een andere inzet van het Parkbeheer.

Parkmedewerkers zijn zichtbaarder omdat zij optreden als gastheer,

ze verwelkomen de gasten, delen vuilniszakken uit en vragen hen het

park schoon achter te laten. Bij mooi weer worden er meer mensen in-

gezet, zij blijven tot ’s avonds acht of negen uur aanwezig. “Het is dan

te druk om met veegwagentjes te rijden. Onze mensen vegen en prik-

ken vuil en spreken actief bezoekers aan. Het gaat om zichtbaarheid.

Wij bekijken wat het eff ect daarvan is. Er wordt in ieder geval met veel

gedrevenheid en liefde aan gewerkt.”

MiddelenEen Amsterdamse reclamebureau ontwikkelde de middelen: stickers

voor vuilnisbakken, posters op kabouterhoogte op lantaarnpalen, spe-

ciale vuilniszakken – wit met rode kabouter – de armbanden voor de

vrijwilligers. De Vondelkabouter twittert met volgers en is gastheer op

Facebook. Op deze manier wil men de betrokkenheid van jongeren ge-

nereren.

MonitorenFetter: “We verwachten niet in één seizoen het probleem op te lossen.

Via monitoring kijken we wat we bereiken in gedragsverandering van

bezoekers. De nieuwe norm is uiteindelijk een klein verzoek ‘hier met

je afval’. Het Vondelpark is van iedereen, je vraagt niets bijzonders aan

mensen. Het draagvlak voor de boodschap is groot.” ■

TwitterenOm wat fl exibeler te worden met het oog op het weer,

werkt de Vereniging Vrienden met een vrijwilligerspool

die bijvoorbeeld via de sociale media geactiveerd kan

worden. Fetter: “Bij mooi weer kunnen we dan twit-

teren: we staan daar en daar met vuilniszakken, wie

tijd en zin heeft komt helpen. Als een pool uit onge-

veer 40 mensen bestaat, hoef je maar een paar keer

per seizoen aan de slag. Naast wat grotere en in het

oog springende acties, zoals het skate-event dat echt

voorbereid moeten worden, proberen we nu met de

vrijwilligerspool fl exibeler in te spelen op de weers-

afhankelijke zomerdrukte.” De gastheren/vrijwilligers

zijn herkenbaar aan de mouwband met kabouter en de

tekst ‘Welkom in ons Vondelpark’.

*een ontwerp van

de Amsterdamse

kunstenaar Piet Parra.

120616_GRAM_sept_2012.indd 25 14-09-12 11:00


Veel projecten Wet werken naar vermogen niet op de helling

De Wet werken naar vermogen is na de val van het laatste kabinet ‘controversieel’ verklaard. Dat wil zeggen dat

de wet, die meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag moet helpen, in de la is verdwenen. Veel

gemeenten en afvalbedrijven waren al volop bezig met de voorbereidingen. Wat doen ze nu?

ACV, afvalverwerker voor de regio Ede, Wageningen, Renkum en Veenen-

daal, laat het hoofd niet hangen. “Wij zijn bezig met een project waar

ongeveer vijftien WSW-mensen handmatig wit- en bruingoed recyclen”,

verklaart directeur Wouter Koenderman van ACV. “Dat project draait al

en daar gaan we gewoon mee door. Ook in het beheer van de openbare

ruimte en bij ons kringloopbedrijf Restore willen we meer werkplek-

ken creëren voor de WSW-doelgroep. Uiteindelijk willen we in totaal

dertig mensen aan de slag hebben, in de hoop dat ze doorstromen naar

een reguliere baan. We gaan geen projecten verzinnen, zoals vroeger

gebeurde met het graven van kanalen voor de werkvoorziening. Maar

waar we mogelijkheden zien, doen we ons best.” ACV wil graag maat-

schappelijk verantwoord ondernemen, ongeacht of de wetgeving het

bedrijf daartoe verplicht. Toch hoopt Koenderman dat de wet werken

naar vermogen weer in behandeling wordt genomen. “Zoals de soci-

ale werkvoorziening nu draait, zijn de kosten erg hoog. Op termijn is

dat niet vol te houden. Met lagere loonkosten, zoals in de Wet werken

naar vermogen (Wwnv) werd voorgesteld, zijn er voor werkgevers veel

meer projecten mogelijk waardoor meer mensen met een afstand tot

de arbeidsmarkt aan het werk kunnen worden geholpen. Ik denk en

hoop dat het nieuwe kabinet straks snel tot een nieuwe besluitvorming

zal komen. Want met het controversieel verklaren van de Wwnv is het

probleem zelf niet opgelost. De kosten van de sociale werkvoorziening

worden onbeheersbaar.”

Slot op de deurDat laatste vreest ook Edo Dokter, manager staf van Twente Milieu. “De

sociale werkvoorziening in zijn huidige vorm is erg goed geregeld, qua

voorzieningen, rechtsbescherming etcetera. De vraag is of het op deze

manier betaalbaar blijft. Komt er geen nieuwe wet- of regelgeving, dan

zal de sociale werkvoorziening uiteindelijk ten grave

worden gedragen. Dan krijg je waarschijnlijk een slot

op de deur met een natuurlijke afvloeiing, net zolang

tot alles is verdwenen. Je ziet of zag die ontwikkelingen

ook bij heilige huisjes als WAO, hypotheekrenteaftrek,

ontslagrecht. Ze staan allemaal op de helling.” Dokter

verwacht dat met een nieuw kabinet minstens de in-

dicatienormen voor de sociale werkvoorziening aan-

gescherpt zullen worden. “Omdat de kosten te hoog

zijn, zal er kritischer gekeken worden naar de indicatie,

waardoor meer mensen verwezen worden naar een re-

guliere baan.”

AfwachtenVoor werkgevers als Twente Milieu is het volgens Dok-

ter geen haalbare kaart om mensen met een afstand

tot de arbeidsmarkt zelf in dienst te nemen. “Dan

draag je als werkgever alle risico’s, terwijl het een

kwetsbare groep is. De meesten zijn toch wat vaker

ziek, presteren geen 100 procent. Ik denk dat veel

werkgevers zich achter de oren zullen krabben, als

ze zelf het volle pond moeten gaan betalen.” Twente

Milieu wacht dus met veel belangstelling af wat het

nieuwe kabinet met het onderwerp gaat doen. Tot die

tijd gaat de afvalverwerker gewoon door met waar

ze mee bezig was: zo goed mogelijk maatschappelijk

verantwoord ondernemen. Dokter: “Wij hebben nu, op

een totaal van 240 werknemers, 42 mensen in dienst

met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het grootste deel

door Hetty Dekkers

120616_GRAM_sept_2012.indd 26 14-09-12 11:00


is bij ons gedetacheerd, via een indicatie van de soci-

ale werkvoorziening, zoals begeleid werken. Maar er

zitten ook langdurig werklozen bij en herintredende

vrouwen. We helpen deze mensen heel graag aan een

baan en gaan voorlopig op dezelfde voet verder. Voor

het overige wachten we de ontwikkelingen af.”

1100-banenplanDe gemeente Arnhem had, vooruitlopend op de wet,

een 1100-banenplan in het leven geroepen. “Dat wil

zeggen dat we als gemeente de komende vier jaar

het aantal mensen met een bijstandsuitkering met

1100 willen verminderen”, licht Dennis Janssen toe,

bestuursadviseur Werk & Economie van de gemeente

Arnhem. In afwachting van de politieke ontwikkelin-

gen gaat het 1100-banenplan door, al is het wel enigs-

zins bijgesteld. “In de raad is veel discussie gevoerd

over vooral de beloning onder het minimuminkomen.

De gemeenteraad vond dat een controversieel element

uit de Wwnv en heeft dat dus terzijde geschoven.”

Volgens Janssen is het belangrijk om mensen met een

afstand tot de arbeidsmarkt kansen te blijven bieden.

“Doe je niets, dan worden ze geheel afhankelijk van

de bijstand. Dat willen we als gemeente ook niet. We

blijven hen dus stimuleren om aan het werk te gaan.”

Het 1100-banenplan bestaat onder meer uit intensieve

werkgeverscontacten, meer handhaving (wie kán wer-

ken, wordt gestimuleerd), bevordering van de zelfred-

zaamheid en social return: normen in de aanbesteding

voor WSW- en Wwb-banen. “Van bedrijven of semi-

overheden die iets voor ons doen, verwachten we dat

ze waar mogelijk een bepaald percentage mensen met

een afstand tot de arbeidsmarkt inzetten.”

Arnhem beseft ook dat de sociale werkvoorziening in

zijn huidige vorm een kostbare zaak is. Toch meent

Janssen dat er veel mogelijk is, afhankelijk van de

keuzes die men maakt. “De afgelopen tijd heeft de ge-

meente fl ink moeten bezuinigen. Toch is dat bij ons

niet ten koste gegaan van de reïntegratieresultaten”,

meldt hij met gepaste trots. “Ik moet daarbij wel aan-

merken dat we onze aandacht vooral richten op men-

sen waarbij de kans op een baan het grootst is.”

Gewoon doorgaanOndanks de onduidelijke politieke situatie, moeten

gemeenten gewoon doorgaan met de voorbereidingen

op de Wwnv. Dat advies geven de vereniging van soci-

ale diensten, Divosa, en de VNG.

Volgens Divosa is er veel steun voor de gedachte dat

mensen gaan werken naar vermogen en dat verschil-

lende regels aan de onderkant van de arbeidsmarkt

samengevoegd worden. ‘Het besef dat werkgevers

klanten zijn van de sociale diensten, is inmiddels

onomkeerbaar’, meent Divosa. Gemeenten moeten

daarom verder met verbetering van de werkgeversdienstverlening. De

vorming van arbeidsmarktregio’s en een betere samenwerking met het

UWV maken daar volgens Divosa deel van uit. ‘Wwnv of niet, zonder

werkgevers geen werk’.

Ook de VNG raadt haar leden aan door te gaan met waar ze mee bezig

waren. De VNG meent dat gemeenten er verstandig aan doen niet me-

teen alle activiteiten stil te leggen. ‘Als een gemeente bezig is samen-

werkingspleinen in te richten of in overleg is met werkgevers, ga daar

dan mee door’, luidt het advies. De vereniging hoopt wel dat er snel

duidelijk wordt op hoeveel geld gemeenten kunnen rekenen. ‘Aan de

fi nanciële onzekerheid moet snel een einde komen’, aldus een woord-

voerder.

Adviesbureau BMC hield eind mei een enquête onder gemeente-

ambtenaren. Daaruit bleek dat bijna de helft van de gemeente-

ambtenaren verwacht dat de Wet werken naar vermogen anders inge-

vuld zal worden dan is voorzien (Bron: Binnenlands Bestuur). ■

Dennis Janssen, gemeente Arnhem:

“Doe je niets, dan worden ze geheel

afhankelijk van de bijstand.

Dat willen we als gemeente ook niet.

We blijven hen dus stimuleren om

aan het werk te gaan.”

120616_GRAM_sept_2012.indd 27 14-09-12 11:00


Betekent dit dat de burger in een diftargemeente meer gescheiden af-

val aanbiedt? Nee. Integendeel, in deze gemeenten worden tientallen

kilo’s minder gescheiden afval per inwoner ingezameld dan in andere

gemeenten met gelijke stedelijkheid. Diftar blijkt een paradox: meer

scheiden, maar minder grondstoff en. Hoe is dit mogelijk? De oplossing

blijkt simpel. Het voornaamste eff ect van diftar is het beperken van het

aanbod huishoudelijk afval: 120 kilogram minder (gescheiden en on-

gescheiden) afval per inwoner, vergeleken met andere gemeenten met

dezelfde stedelijkheid. Dit eff ect is zichtbaar in onderstaande grafi ek.

De afname van het afvalaanbod in diftargemeenten bestaat voor drie

kwart uit restafval (90 kg per inwoner) en één kwart uit gescheiden

stromen (30 kg per inwoner). Dit verklaart het hogere scheidings-

percentage in diftargemeenten: er is weliswaar minder gescheiden af-

val, maar tegelijk veel minder restafval.

Hoe kunnen diftargemeenten 120 kg huishoudelijk afval per inwoner

kwijt zijn? Er zijn uiteenlopende oorzaken denkbaar: afvalpreventie,

thuis composteren, dump, afvaltoerisme naar niet diftargemeenten, het

ontmoedigen van illegaal aangeboden bedrijfsafval en afvaltoerisme

naar de bedrijfsafvalinzameling.

Ongeacht hoe huishoudelijk afval uit diftargemeenten

verdwijnt, leidt de beperking ervan tot een fors kosten-

voordeel. Dat blijkt uit de hoogte van de afvalstoff en-

heffi ng: diftargemeenten hebben gemiddeld een hef-

fi ng die 42 euro lager ligt dan andere gemeenten met

gelijke stedelijkheid.

Heeft u een reactie op deze feiten en cijfers? Weet u

waar de verloren grondstoff en uit diftargemeenten ge-

bleven zijn? Pleiten deze resultaten voor een landelijke

invoer van diftar, wat omgerekend 1,5 Mton huishou-

delijk afval en 200 miljoen euro zou kunnen besparen?

MeediscussiërenU bent van harte uitgenodigd om mee te discus-

siëren op de GRAM Lezersgroep op LinkedIn. ■

FEITEN & CIJFERS

In ruim een kwart van de Nederlandse gemeenten wordt een vorm van diftar gebruikt. De voorstanders roemen het

stimulerende eff ect van de kostenprikkel op afvalscheiding. Inderdaad blijkt dat gemeenten met diftar tegenover

anderen in hun stedelijkheidsklasse gemiddeld 8% meer afval scheiden.

door Alexander Vos de Wael, NVRD

Diftar, waar blijven de kilo’s?

Bronnen: het afvalaanbod en de stedelijkheid (OAD-score) zijn

verkregen uit CBS Statline. Het gebruik van diftar is komt van

Agentschap NL. De hoogte van de Afvalstoff enheffi ng komt

ook van Agentschap NL, en is waar van toepassing gecorri-

geerd tot 100% dekking. Alle gegevens zijn van het jaar 2010.

Landelijk (bijv. Slochteren) Stedelijk (bijv. Schiedam)

Afvalaanbod (kg per inwoner), diftar en stedelijkheid

1000

500

250

geen diftardiftar gemeente

120616_GRAM_sept_2012.indd 28 14-09-12 11:00


5 Houd te allen tijde de wel/niet-lijst in de gaten. Dit is noodzakelijk

om het vlakglas zo goed mogelijk te kunnen hergebruiken.

MeldenHet is gebruikelijk dat bezoekers zich melden bij de beheerder van het

terrein, voordat zij de gemeentewerf betreden. De meldingsprocedure

biedt ook de mogelijkheid bezoekers de instructies en zo nodig mid-

delen aan te reiken die nodig zijn om het glas veilig te storten.

VeiligheidsbordEen handig hulpmiddel bij de meldingsprocedure is het veiligheids-

bord van Vlakglas Recycling Nederland. Vraag het bord aan bij Vlakglas

Recycling Nederland. Kiest u niet voor dit veiligheidsbord? Dan is het

advies de meldingsprocedure op een andere manier bij de ingang van

uw gemeentewerf kenbaar te maken.

Meer informatie over dit onderwerp en handige tips zijn te vinden op

www.vlakglasrecycling.nl ■

Tekst: Frans van Dijk, operationeel manager Afvalverwijdering Utrecht.

VeiligheidsinstructieOp de gemeentewerven kunnen de beheerders het

risico op verwondingen bij de bezoeker die vlakglas

aanbiedt verkleinen door hem of haar te instrueren

over hoe veilig met het vlakglas om te gaan. De stich-

ting Vlakglas Recycling Nederland heeft in een veilig-

heidsinstructie aangegeven hoe het vlakglas veilig kan

worden getransporteerd en in de daarvoor bestemde

glascontainers kan worden gedeponeerd. Deze veilig-

heidsinstructie is ook van toepassing op de gemeente-

werf. Wanneer de beheerder erop toeziet dat de voor-

schriften worden nageleefd, vermindert dat de kans op

letsel aanzienlijk:

Transport1 Draag altijd handschoenen bij het pakken en dragen

van glasplaten. De randen kunnen scherp zijn.

2 Til niet te zwaar en loop niet te ver. Het risico op

letsel neemt toe als te zwaar wordt getild en met

glasplaten wordt gelopen. Vraag hulp bij zware glas-

laten.

3 Parkeer de auto zo dicht mogelijk bij de vlakglas-

container.

4 Probeer het glas nooit tegen te houden als het dreigt

te vallen of uit de handen dreigt te glijden. Het is het

beste om het glas dan maar gewoon te laten vallen.

Storten1 Stort het vlakglas alleen in de daarvoor bestemde

glascontainer.

2 Als glas breekt kunnen er gemakkelijk splinters of

scherven wegschieten. Gooi daarom niet met het

glas, maar leg het voorzichtig in de glascontainer.

3 Leg het vlakglas plat in de glascontainer. Rechtop-

staande glasplaten kunnen gemakkelijk omvallen en

breken waarbij splinters kunnen wegschieten.

4 Sla geen glas kapot, ook niet wanneer dit in een ko-

zijn of een lijst zit. Vraag de beheerder van de ge-

meentewerf wat ermee te doen. Glas in kozijnen en

lijsten mag niet in de vlakglascontainer worden ge-

stort.

Veilig omgaan met vlakglas op de gemeentewerf

Veiligheid is een speerpunt van de stichting Vlakglas Recycling Nederland. Deze stichting organiseert in samen-

werking met bedrijven en gemeenten regelmatig cursussen waarin medewerkers van gemeentewerven en milieu-

straten worden geschoold in het omgaan met vlakglas. In deze cursussen wordt veel aandacht besteed aan veiligheid.

120616_GRAM_sept_2012.indd 29 14-09-12 11:00


De gepensioneerde zakenman Plat kwam

de Hungry bin toevallig tegen op een reis

in Nieuw-Zeeland. “Ik was meteen ver-

kocht”, aldus Plat. “Er zijn zo veel com-

postvaten op de markt, maar dit was een

heel nieuw, uiterst gebruiksvriendelijk

concept. Geen gedoe met vastzittende

schuiven of composthopen die je moet

keren. Ik heb hem zelf een jaartje uitge-

probeerd in de tuin en ik kan er geen na-

deel aan ontdekken.”

De Hungry bin is een taps toelopende con-

tainer. In de bovenste bak deponeert men

het groente- en tuinafval, dat onmiddel-

lijk door de rijkelijk aanwezige compost-

wormen wordt verteerd. Door de tapse

constructie zakt de compost naar bene-

den, waar die opgevangen wordt in een

los afneembaar compostbakje. Een lekbak

onder de Hungry bin vangt dagelijks het

vruchtbare compostvocht op. Dat vocht is

zo geconcentreerd, dat het met enkele de-

len water moet worden verdund voordat

het in de tuin mag worden gebruikt.

Om de Hungry bin optimaal zijn werk te

laten doen, is een goede start belang-

rijk. Plat: “Als je de container voor het

eerst in gebruik neemt, is het raadzaam

het compostproces te starten met een

zak tuincompost en één kilo compost-

wormen. Is het proces eenmaal op gang,

dan kun je dagelijks tot zo’n twee kilo

zacht groente- en tuinafval toevoegen.

Door de compostwormen en de speciale

constructie van het compostvat, levert

de Hungry bin bij juist gebruik ongeveer

50 kilo compost per jaar op.” De Hungry

bin is verrijdbaar, geeft bijna geen geur

af en functioneert het best op een (vorst-

vrij) plekje in de schaduw.

Omdat Plat als privé-gebruiker zo ge-

charmeerd was van het Nieuw-Zeeland-

se concept, besloot hij het compostvat

te gaan importeren voor Nederland en

omringende Europese landen. Daartoe

richtte hij de Groencomposterij op. Plat:

“Gemeenten maken veel kosten om gft

in te zamelen bij huishoudens. Als meer

bewoners hun gft composteren, is dat

goed voor ieders portemonnee én voor

het milieu. Gemeenten kunnen bespa-

ren op hun verwerkingskosten en vooral

bewoners van diftargemeenten zien di-

rect resultaat in de vorm van een lagere

NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT NIEUWSHandig compostvat Hungry bin

Nationale Snipperdag Reisswolf

De Hungry bin is een slim compost-

vat voor in de tuin. Door het uitge-

kiende ontwerp, met lekbakje en

compostreservoir, levert de Hungry

bin zo’n 50 kilo vruchtbare compost

per jaar op. “Het belangrijkste is,

dat je de compost heel eenvoudig

uit kunt nemen”, zegt Chris Plat van

importeur de Groencomposterij. Ge-

meenten mogen de Hungry bin nu

een jaar lang gratis uitproberen.

Importeur Chris Plat bij het gebruiksvriendelijke, nieuwe compostvat de Hungry bin. Gemeenten

mogen het compostvat een jaar lang gratis uitproberen.

afval stoff enheffi ng.” Omdat Plat gelooft

in zijn milieuvriendelijke product, heeft

hij een investeringsvrij proefproject voor

gemeenten bedacht. “Iedere gemeente in

Nederland mag de Hungry bin een jaar

lang gratis uitproberen. Ze mogen tien

Hungry bins bestellen en gratis bij bewo-

ners plaatsen. Aan het eind van het jaar

kunnen ze evalueren of ze verder willen

met de Hungry bin of niet. Daarvoor hoe-

ven ze dus geen investeringskosten te

maken.”

Meer info: www.degroencomposterij.nl

Tekst: Hetty Dekkers

Elk jaar organiseert Reisswolf een Nationale

Snipperdag. Op woensdag 3 oktober kan

iedereen, zowel bedrijven als particulieren,

vertrouwelijke documenten éénmalig gratis

laten vernietigen. Vertrouwelijke documen-

ten worden ingenomen in Heesch, Hen-

gelo, Scheemda en Wognum. Aanmelden

of inschrijven is niet nodig, iedereen kan

gewoon langskomen.

Reisswolf is specialist in opslag, vernieti-

ging en digitalisering van archief, vertrou-

welijke documenten en overige data. Het

vernietigd papier wordt gerecycled en in-

gezet als grondstof voor de productie van

nieuw kantoorpapier. In navolging van het

succes van vorig jaar koppelt Reisswolf

de Nationale Snipperdag ook dit jaar aan

een goed doel. Voor iedere ton vertrouwe-

lijk papier die op de Nationale Snipperdag

wordt vernietigd, wordt een bedrag van 20

euro aan het Ronald McDonald Kinderfonds

gedoneerd. Inlichtingen: www.reisswolf.nl

120616_GRAM_sept_2012.indd 30 14-09-12 11:00

KICI adv

1/4

Textielinzameling in uw gemeente verbeteren? Kom langs bij de KICI stand op de vakbeurs Milieu 2012.Stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel. De gehele opbrengst doneert KICI aan goede doelen in binnen- en buitenland. www.kici.nl

Afvalbeheer op Terschelling wordt ver-

zorgd door Omrin. Inzameling van de af-

valstromen en de dienstverstrekking aan

de milieustraat wordt uitgevoerd door

De Vlas Transport. Deze dienstverlener

heeft vorige maand een nieuwe Scania

G 440 Euro 6 in gebruik genomen. Deze

containerauto is voorzien van een auto-

laadkraan en haakarm-afzetsysteem. Het

nieuwe voertuig wordt ingezet voor het

ledigen van ondergrondse afvalcontai-

ners op Terschelling. Daarnaast wordt de

auto ingezet voor de aan- en afvoer van

afvalcontainers van en naar het eiland

en inzameling van grofvuil op het vaste

land.

NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT NIEUWSNieuwe Scania op Terschelling

De internationale vakbeurs voor

equipment, technologieën en dien-

sten voor de milieusector vindt

plaats van 27 tot en met 30 novem-

ber 2012 in het beurscomplex Eur-

expo in de Franse stad Lyon. Circa

2.400 exposanten uit sectoren als

water, lucht, energie, afval en bodem

tonen een uniek aanbod van ecologi-

sche innovaties. Het accent van de

Pollutec ligt dit jaar op het thema

Duurzame Stad en op de laatste ont-

wikkelingen voor research in groene

sectoren. Naast satelliettoepassin-

gen, superkritische vloeistoff en en

membranen, fotokatalyse, waterstof

en brandstofcellen, staan dit jaar

ook andere belangrijke thema’s in de

belangstelling, zoals warmteterug-

winning, biologische sorteermachi-

nes voor organisch afval en terug-

winning van vaste brandstoff en.

Tenslotte organiseert de Pollutec dit

jaar opnieuw de internationale za-

kelijke ontmoetingen, zoals Clean-

techs (presentatie van wereldwijde

startersprojecten en innovaties op

27 november) en b2fair (internatio-

nale zakenconventie van 27 t/m 30

november).

Inl. www.pollutec.com

120616_GRAM_sept_2012.indd 31 14-09-12 11:00

AW Materieel adv

1/4

Verhuur van reinigingsmaterieel

Service, revisie en onderhoud

Ach

terl

ader

Kra

an-h

aak

Zijla

der

Ecopark 28, 8305 BK Emmeloord Tel: 0527 622882

[email protected] • www.awmaterieel.nl

Vorige maand opende The Vintage Store

in Heemstede zijn deuren. Bij de nieuwe

kringloopwinkel staat duurzaamheid en

maatschappelijk ondernemen centraal.

De tweedehands kleding en vintage spul-

len worden gepresenteerd in een trendy

winkel met een creatieve styling. De

kwalitatieve, aantrekkelijk geprijsde arti-

kelen zijn voor jong en oud.

Mark Compier, manager van The Vin-

tage Store: “De kringloopwinkel is een

initiatief van drie particuliere onderne-

mers uit Heemstede met een duidelijke

missie: door het hergebruik van goede-

ren een bijdrage leveren aan een beter

milieu. Voor het inzamelen van goederen

in Heemstede wordt samengewerkt met

afvalverwerkingsbedrijf De Meerlanden.

De personele bezetting wordt deels ge-

realiseerd met leerwerkorganisatie en re-

integratiebedrijf Paswerk uit Cruquius.

Hierdoor kunnen vooral ouderen aan een

baan worden geholpen.”

The Vintage Store is gevestigd in een

strak, modern pand aan de drukke

doorgaande weg van Hoofddorp naar

Heemstede. Interieurontwerper Ron Veld-

huysen heeft de ruimte van 1.800 m² op

duurzame wijze getransformeerd tot een

sfeervolle, kleurrijke winkel. Alle rekken

zijn gemaakt van FSC hout en de pre-

sentatietafels van Ecoboard en gebruikt

staal. Creatieve decoraties versterken de

verrassende vintage sfeer.

Inlichtingen: www.thevintagestore.eu

NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT NIEUWSPrimeur met Dual-Fuel veegmachine voor Bunschoten Gemeente Bunschoten heeft de primeur

met de Johnston Dual-Fuel veegmachine

van het type CN 400 met Euro 5 motor.

Het ‘dual fuel sys teem’ was al eerder geïn-

troduceerd in de truckbranche, maar nog

niet verkrijgbaar op zelfrijdende veegma-

chines. VTM Veeg- en Zuigmachines lever-

de half augustus de allereerste Johnston

Dual-Fuel veegmachine af in Bunschoten.

Met de Dual-Fuel installatie wordt circa

40% van het dieselverbruik vervangen

door aardgas. Dit geeft een besparing van

15% op de brandstofkosten en 40% op de

CO2 uitstoot. Gemeente Bunschoten heeft

voor de Johnston machine gekozen na

een uitgebreide demonstratieronde. De

Johnston CN400 onderscheidde zich met

grote zuigkracht, groot bedieningsgemak

en laag geluidsniveau. Toen daarna bleek

dat de machine met Euro 5 motor gele-

verd kon worden met ‘dual-fuel systeem’,

was het besluit snel genomen.

Inl. VTM Veeg en zuigmachines, tel.

0345-580832, www.vtm.nl, [email protected]

Kringloopwinkel nieuwe stijl in Heemstede

120616_GRAM_sept_2012.indd 32 14-09-12 11:00


NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT NIEUWSJoop Kronenburg zwaait afJoop Kronenburg van Haller Benelux

is defi nitief afgezwaaid na zijn laat-

ste offi ciële afl evering. Dit deed hij

door een Haller X2c, geleverd aan Ro-

teb Lease, te overhandigen aan HMS

directeur Peter Utens. Joop Kronen-

burg was meer dan 30 jaar actief in

de branche. Nadat hij in 1981 gestart

was bij Kronenburg, heeft hij in 1991

Haller Benelux bv opgericht en dit be-

drijf op de kaart gezet.

‘Gooi nooit weg, maar lever in’. Dat is de

slogan waarmee Wecycle consumenten

beweegt om zoveel mogelijk elektrische

apparaten en energiezuinige lampen in

te leveren voor recycling. Producenten

en importeurs, verenigd in de stichting

LightRec, schakelen Wecycle in om zo-

veel mogelijk energiezuinige lampen te

recyclen en (kritische) grondstoff en te

kunnen herwinnen.

Tot meer dan 90 procent van de lampen

en armaturen is recyclebaar. Het is be-

langrijk dat steeds meer consumenten

overtuigd raken van het belang van recy-

cling van afgedankte spaarlampen en an-

dere energiezuinige verlichting. De oude

spaarlamp hoort niet bij het gewone af-

val. Net zo min als de kapotte tl-buis, led-

lamp of armatuur.

Missie

In 2005 is een begin gemaakt met het

ophalen en verwerken van energie-

zuinige lampen en van de bijbehorende

armaturen. Vorig jaar werden maar liefst

12 miljoen lampen ingezameld. Ruim de

helft (56 procent) van de Nederlanders

brengt oude lampen daadwerkelijk naar

de milieustraat of naar een van de andere

inzamelpunten. Uit onderzoek blijkt dat

84 procent van de Nederlanders zich er-

van bewust is dat energiezuinige lampen

gescheiden ingezameld moeten worden.

Toch zien we lang niet alle lampen terug

in het inzamelsysteem. Stichting LightRec

en de uitvoeringsorganisatie Wecycle wil-

len nog meer consumenten en lichtpro-

fessionals stimuleren om oude lampen en

armaturen ook daadwerkelijk in te leve-

ren en niet in de prullenbak bij het andere

afval te dumpen. Nog meer gescheiden

inzamelen en recyclen is de missie.

Inzamelingssysteem

Wecycle beschikt over een landelijk dek-

kend inzamelingssysteem. Lampen kun-

nen worden afgegeven bij de milieustraat

van de gemeente, bij detaillisten die ook

lampen verkopen en bij bouwmarkten

die een inzamelbox hebben geplaatst.

Als de boxen vol zijn, haalt Wecycle deze

gratis op.

Behalve voor consumenten, is ook de

inzameling bij installateurs en andere

professionele gebruikers als woning-

corporaties, gebouweigenaren en faci-

lity managers van belang. Hiervoor heeft

Wecycle inzamelmiddelen ontwikkeld

die gratis worden opgehaald als ze vol

zijn, mits er op jaarbasis een voldoende

hoeveelheid wordt afgedankt. Ook wor-

den stappen gezet om de groothandel

te gaan toerusten met inzamelmiddelen,

waardoor de professionele gebruiker zijn

oude lampen en armaturen kan meege-

ven aan de leverancier of deze zelf bij de

technische groothandel kan inleveren.

Grondstoff enrotonde

Energiezuinige lampen bevatten waar-

devolle metalen, bijvoorbeeld terbium

en europium. Er is veel vraag naar deze

zeldzame metalen. Vooral opkomende

economieën zoals China en India stu-

wen de vraag naar grondstoff en op.

Er is sprake van schaarste en de vraag

naar aardmetalen zal blijven toenemen.

De overheid stimuleert het op gang ko-

men van grondstoff enrotondes met de

achterliggende gedachte dat hergebruik

economisch gezien rendabel moet wor-

den. Hier ligt een grote uitdaging. Light-

Rec en Wecycle gaan deze uitdaging

graag aan. Het mag bovendien niet zo

zijn dat de milieuwinst die het gebruik

van energiezuinige verlichting oplevert

(minder energiegebruik en een langere

levensduur van de nieuwe generatie

verlichting) teniet wordt gedaan door

spaarlampen en dergelijke die tussen het

huisvuil verdwijnen. Recyclen is dan ook

een must.

Bron: NLA en LightRec

Recyclen is een mustWecycle zamelt voor LightRec energiezuinige lampen in

120616_GRAM_sept_2012.indd 33 14-09-12 11:00

adv Reshare

1/4

[email protected] | www.reshare.nl | 0800 0322 (gratis)

• Marktleider op het gebied van inzameling en textielrecycling• Uitstekende kiloprijzen• Een zeer efficiënt en professioneel logistiek apparaat • Vele soorten textielrecycling • Samen halen we uw LAP-doelstellingen

VERWEVEN MET DE BRANCHE


ColofonUitgeverNVRD, WTC ArnhemNieuwe Stationsstraat 106811 KS ARNHEMTelefoon 088 - 3770000E-mail [email protected] www.nvrd.nl

RedactiecommissieRob Schram, RMN (hoofdredacteur), Marc Maassen, GADDrs. Bas Peeters, NVRDHerman Beerding, BMSRiny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-OostIng. Marc Veenhuizen, gemeente ApeldoornWilly Brinkbäumer, Twente MilieuMartin van Nieuwenhoven, Agentschap NL

EindredactieDrs. Karin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhemtel. 088 - 3770000e-mail: [email protected]

BladmanagementSander Retra, Retra PubliciteitsService bv

Advertentie-exploitatieRetra PubliciteitsService bvPostbus 333, 2040 AH Zandvoorttel. (023) 571 84 80, fax (023) 571 60 02e-mail: [email protected]

OpmaakBetuwe Promedia bv, Buren

DrukSpijker Drukkerij bv, Buren

Offi cieel vakblad van de NVRD

AbonnementenadministratiePostbus 333, 2040 AH Zandvoorttel. (023) 571 84 80, fax (023) 571 60 02Jaarabonnement ad € 95,– incl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.

Beëindiging abonnementHet opzeggen van een abonnement dient schriftelijk te geschieden uiterlijk op 15 november bij Retra PubliciteitsService. Bij niet tijdige opzegging wordt het abon-nement automatisch verlengd.

ISSN 1569-0458

© NVRD

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC-keurmerk en verschijnt 11x per jaar.

Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

Agenda3 oktober 2012

Afvalconferentie 2012, Leerhotel Het Klooster, Amersfoort

Organisatie: Ministerie van I&M, NVRD en VA

Inl. www.afvalconferentie.nl

9 – 11 oktober 2012

Milieu 2012

Brabanthallen ’s-Hertogenbosch

10 oktober 2012

Landelijk Zwerfafvalcongres, Nieuwegein

Inl. www.gemeenteschoon.nl

6 november

NVRD-themadag over grondstoff en en verpakkingen

Inl. www.nvrd.nl

27 – 30 november

Pollutec Lyon

Inl. www.pollutec.com

120616_GRAM_sept_2012.indd 34 14-09-12 11:00

adv Roteb

1/2

adv Orlaco1/2

Lease

Roteb LeaseRoteb Lease is gespecialiseerd in reparatie, onderhoud en beheer van bijzondere

voertuigen. Het accent ligt op afvalinzamelvoertuigen, veegmachines, rioolreinigings-

voertuigen, hoogwerkers, containerauto’s, ambulances en brandweervoertuigen.

Roteb Lease staat voor klantgerichte mobiliteitsservice.

Verkoop & Beheer:

Advisering bij aanschaf Aanschafcoördinatie Voertuiginstructie Assurantie en schadeafwikkeling Leasing Wagenparkbeheer Managementinformatie Verhuur

Werkplaatsen:

Onderhoud, reparatie en keuringen Schadeherstel Constructiewerk Bedrijfswageninrichting Servicesteunpunt voor RAVO, HIAB,

Geesink, Haller, BekkerLaGram en KOKS

Adrem veiligheidskeuringen

Meer weten? Een vraag? Een uitdaging? Informeer naar onze mogelijkheden.

Bel 010 - 267 86 00Of mail naar [email protected]

Roteb Lease

Kleinpolderplein 5Postbus 110113004 EA Rotterdam

Vision is our mission

www.orlaco.nl

Telefoon: (0) 342 404 555 E-mail: [email protected]

RADAREYEActief detectie systeem

120616_GRAM_sept_2012.indd 35 14-09-12 11:00

Akzo Nobel Adv

1/1

Milieuwinst meten per m2

Voor vragen: [email protected] informatie: www.wegenzout.nl

Het is tijd voor meer met minder!

Als het glad dreigt te worden behandelen we onze wegen met wegenzout. Zo kunnen we veilig blijven rijden. Verkeersveiligheid gaat voor alles. En tegelijkertijd moeten we het milieu niet onnodig belasten. Het risico van overmatig gebruik van wegenzout is verzilting van het milieu. Daarom moeten we zorgen dat we zo effi ciënt mogelijk strooien. En dat is het grote voordeel van AkzoNobel vacuümzout. Het is vochtig en dankzij de fi jne korrelgrootte plakt het beter aan de weg. Daardoor is voor hetzelfde veilige resultaat per m² wegdek minder AkzoNobel vacuümzout nodig dan grof wegenzout. Dat is pure milieuwinst per m².

120616_GRAM_sept_2012.indd 36 14-09-12 11:00

GRAM september 2012

Documents

Transcript of GRAM september 2012

Molenwieken (september 2012)

Suiker september 2012

Kattebel September 2012

Tijdstip September 2012

29 september 2012

JouRRRnaal september 2012

Audi A3 Sportback e-tron prijslijst Vanaf september 2015 · Vanaf september 2015. Consumenten adviesprijzen Energielabel CO2 gram/kmBijtelling Type Motor Versnellingsbak Bestelcode

Buurtkrantje september 2012

Cirkel september 2012

Nieuwsbrief september 2012

GRAM april 2012

KM september 2012

Wereldwijs September 2012

A Bacilo Gram positivo B Coco Gram positivo cadeia C Coco Gram negativo D Bacilo Gram negativo 1.

delft september 2012

Esperanza September 2012

Sjoalnuuts september 2012

Stadskroniek september 2012

Autonoom september 2012

Lever September 2012