Gram dec 2015 definitief
description
Transcript of Gram dec 2015 definitief
Composteren en milieubelasting
Utrecht en Avalex barsten van de ambities
Recycling met piepschuim etende meelwormen
GRAM
Nieuwe kansen voor textiel
JAA
RGA
NG
106 | NU
MM
ER Decem
ber 2015
VAKBLAD VAN DE 10
Strooieffectbereikenper m2
Voor vragen: [email protected] informatie: www.wegenzout.nl
Vacuümzout van AkzoNobel is vochtig en het heeft een fijne korrelgrootte. Dankzij deze eigenschappen wordt een gelijkmatig strooipatroon bereikt. Het stuitert nauwelijks weg, zoals bij grove soorten wegenzout het geval is. Doordat AkzoNobel vacuümzout zo goed hecht aan het wegoppervlak kan het ook met hogere snelheden worden gestrooid. Het gevolg is dat met minder AkzoNobel vacuümzout - in vergelijking met ander wegenzout - ten minste hetzelfde resultaat wordt bereikt. Een opt imaal strooieffect voor maximale veil igheid van weggebruikers met een minimaal verbruik van wegenzout. Kortom: méér strooieffect bereiken per m2.
AN_200
932_26
0814
Het is tijd voor meer met minder!
GRAM | december 2015 3
Vakblad van de NVRD
inhoudsopgave
6
14
17
20
Hoe doen zij dat?Deze maand: Martin Hoovenstat, projectleider gemeentelijke reiniging Amsterdam
centrum, Jan Louwes, coördinator team woonomgeving gemeente Haren en Harm
Boud, coördinator beheer en onderhoud gemeente Uithoorn over beheersystemen voor
afvalbakken.
Nieuwe kansen voor textielGemeenten en de recyclingbranche werken samen aan sociale textielsorteercentra.
De lokale overheid ziet de financiële waarde en ook de kansen om mensen met een
afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen. Niet in de laatste plaats om zo een
slinger te geven aan de landelijke ambities om meer textiel uit het restafval te trekken.
Grootse plannen in de grotere steden
Ook grote steden met veel hoogbouw koesteren ambities op het gebied van
afvalscheiding en recycling. Utrecht en Avalex (zes gemeenten rond Delft, Rijswijk en
Leidschendam-Voorburg) barsten van de ambities.
Interview met secretaris Vanya Veras van Municipal Waste Europe
De politiek in Brussel duidelijk maken dat gemeenten een fundamentele rol spelen bij
afvalmanagement en het omzetten van afvalstromen naar herbruikbare grondstoffen
voor de industrie. Dat is de kern van het werk van secretaris Vanya Veras. GRAM sprak
met haar.
Foto voorplaat:
textielsorteercentrum Rd4
8 Geslaagde proef met de Goedzak
10 Inwoners denken mee over beleidsplan
12 Opmerkelijke stappen in recycling
plastics nog in kinderschoenen
13 Ketenaanpak VANG
22 NVRD nieuws
23 Column Olaf Prinsen, directeur NVRD
24 NVRD terugblik op 2015
26 Benchmark Huishoudelijk Afval
30 Branchenieuws
32 Overzicht hoofdartikelen GRAM 2015
34 Agenda en colofon
35 CloseUp
Lees verder op pag. 17
Strooieffectbereikenper m2
Voor vragen: [email protected] informatie: www.wegenzout.nl
Vacuümzout van AkzoNobel is vochtig en het heeft een fijne korrelgrootte. Dankzij deze eigenschappen wordt een gelijkmatig strooipatroon bereikt. Het stuitert nauwelijks weg, zoals bij grove soorten wegenzout het geval is. Doordat AkzoNobel vacuümzout zo goed hecht aan het wegoppervlak kan het ook met hogere snelheden worden gestrooid. Het gevolg is dat met minder AkzoNobel vacuümzout - in vergelijking met ander wegenzout - ten minste hetzelfde resultaat wordt bereikt. Een opt imaal strooieffect voor maximale veil igheid van weggebruikers met een minimaal verbruik van wegenzout. Kortom: méér strooieffect bereiken per m2.
AN_200
932_26
0814
Het is tijd voor meer met minder!
4 GRAM | december 2015
ALLE TEXTIEL IS WELKOM!
OOK WANNEER HET KAPOT EN VERSLETEN IS.
MEER WETEN? 030 657 00 09
WWW.SYMPANY.NLSYMPANY
KOMT VOORT UIT DE FUSIE
VAN HUMANA EN KICI.
5015001 SYM adv.WELKOM 190x62.indd 1 25-03-15 14:28
gram-vdk 151105.indd 1 05-11-15 12:11
BEZEMOpwarming“Koud hè?”, roept een willekeurige voorbijganger als ik even opkijk. Het is inderdaad koud. De temperatuur is gedaald tot beneden het vriespunt. Dikke jassen en handschoenen domineren het straatbeeld. Warmte moet binnen gezocht worden. Warmte is echter niet alleen een natuurkundig begrip aangeduid met de letter Q. Warmte is ook een aanduiding van menselijkheid. Iedereen kent het begrip ‘het is een warm mens.’ Door-gaans wordt daarmee een persoon bedoeld met een groot empathisch vermogen. Die warmte voor een ander heeft en deze aan een ander geeft. In een wereld waar snel succes, een spannend leven, een extreme overtuiging en je eigen persoonlijke maximale geluk de maatstaf zijn, zijn het de kleine dingen die het grootst zijn. Of zouden moeten zijn.
De wereld wordt niet beter of mooier door een nieuwe auto of een extra televisie. De wereld wordt mooier door de waardering voor de kleine din-gen. Een schone straat, een goed gesnoeide bomenrij, tegels die strak liggen, blad wat wordt geruimd, illegale vuilniszakken die niet langer daneen dag op de weg liggen, bloemperken zonder doorschietend onkruid,
GRAM | december 2015 5
witte muren zonder graffiti, prullenbakken die niet over-lopen en een bos sleutels of gestolen portemonnee die wordt teruggebracht als deze wordt gevonden door één van de mensen die voor het voorgaande zorgen. Ge-woon omdat het hoort, omdat dat het goede is om te doen. Het zijn mensen, mannen en vrouwen, die dingen doen die je pas ziet als ze het niet doen. Meldingen en klachten worden doorgegeven als ‘gewone’ zaken ineens niet meer zo ‘gewoon’ zijn. Ze zijn allemaal uit-blinkers. Je kan in deze tijd de verwarming een graadje hoger zetten - liever niet; doe een warme trui aan - maar de echte warmte, eentje van de hoogste waarde, duur-zame warmte, is de warmte die je krijgt van het gewone. Daarvan is veel meer dan je denkt. Als je maar goed kijkt.
Warme feestdagen gewenst.
6 GRAM | december 2015
Maar dat gaat lukken. Voordeel is, behal-
ve slimmere routes, dat je klachten van
burgers kunt weerleggen. Meldt iemand
dat een bak te weinig geleegd wordt, dan
kun je aantonen dat dat je er toch echt zo
vaak per week komt. Je hebt gerichte in-
formatie en kunt je verantwoorden naar
de burgers toe, dat is best belangrijk.
Tips voor andere gemeenten?
Met alle bezuinigingen is dit een geschik-
te tool om je werkprocessen efficiënter
in te richten. De chips kosten slechts
een paar euro per stuk, dus dat is heel
betaalbaar. En het mooie is: je kunt ze
overal op plaatsen, ook op urinoirs bij-
voorbeeld of ander straatmeubilair. Dan
heb je meteen in beeld of dat urinoir of
die bank schoongemaakt of gerepareerd
moeten worden.
die we meteen uit kunnen lezen. De on-
derhoudsdienst hoeft dus niet zelf meer
ter plaatse te kijken of er iets kapot is
of besmeurd met graffiti. We hebben be-
wust gekozen voor dit systeem met de
handreader, omdat dat heel goedkoop is.
Volautomatische systemen heb je ook,
maar die zijn veel duurder.
Voldoet het aan de verwachtingen?
We zijn er in maart dit jaar mee gestart.
Inmiddels zijn alle 1500 bakken voorzien
van een chip. Eind dit jaar gaan we eva-
lueren en dan weten we precies wat het
opgeleverd heeft. Maar we merken nu
al wel dat het werkt. Je kunt per minuut
zien wat er gebeurt en bakken die we
zes keer leegden op één dag, bleken met
veel minder leegbeurten toe te kunnen.
Ook is het handig dat de onderhouds-
dienst direct weet waar ze moet zijn voor
welke taak.
Wat betekent het voor de
medewerkers?
De beheerder leest de chip in op zijn ge-
wone ronde, hij hoeft er dus geen extra
ritjes voor te maken. Bedoeling is wel
dat hij elke bak inleest bij elke ronde.
De handreader bedien je met duidelijke
pictogrammen, dus dat werkt goed. Je
moet je medewerkers wel goed duidelijk
maken dat het geen controlemiddel is
voor hun werkzaamheden. Die gedachte
leefde hier wel even, maar dat is dus ab-
soluut niet zo.
Voor- en nadelen?
Je krijgt enorm veel data tot je beschik-
king, we zoeken nog naar een duidelij-
kere manier van rapportages maken zo-
dat je niet omkomt in de brij gegevens.
Deze maand:
Beheersystemen voor afvalbakken
Hoe doen zij dat?
Waarom is er voor een
beheersysteem voor afvalbakken
gekozen?
We hebben 1500 afvalbakken staan in
het centrum, in drie verschillende maten.
Van die bakken weet je eigenlijk niets af,
je leegt en onderhoudt ze volgens een
bepaald schema. Wij wilden weten of we
ons werk wel efficiënt verrichten. Leeg ik
die bak niet te vaak of juist te weinig,
moet er graffiti verwijderd worden, dat
soort gegevens krijg je goed in beeld met
een beheersysteem. Uiteindelijk kunnen
we slimmere routes maken met dit sys-
teem. En bakken eventueel vervangen.
Hoe werkt het systeem?
Wij gebruiken WSS. Op elke bak zit een
chip, die ingelezen wordt door een
handreader. De beheerder voert per bak
bepaalde gegevens in, zoals vulgraad
en staat van onderhoud. Die gegevens
worden naar een webapplicatie gestuurd
Martin Hoovenstatteamleider/projectleider gemeentelijke
reiniging Amsterdam centrum.
Contact: [email protected]
Tekst: Hetty Dekkers
Een medewerker van de gemeente Haren
scant de chip in de afvalbak.
Foto Bob de Vries
Wat betekent het voor de
medewerkers?
Het scannen en invoeren van de gege-
vens kost zo’n dertig seconden per bak,
dus dat is een kleine moeite. Je moet het
wel heel goed brengen naar je medewer-
kers: dit systeem is niet bedoeld om jul-
lie te controleren maar om de dienstver-
lening te optimaliseren. Anders klikken
ze bij elke bak op vol, als ze het gevoel
hebben dat je het systeem gebruikt om
hun functioneren te controleren.
Voor- en nadelen?
Je moet wel zorgen dat je echt iets doet
met de gegevens die het systeem ople-
vert. Daar moet je tijd voor vrij maken bij
je bedrijfsbureau. Wij hebben inmiddels de
zitbanken, die vaak bij afvalbakken staan,
ook gechipt. Voor het onderhoud. Binnen-
kort gaan we de speeltoestellen chippen.
Tips voor andere gemeenten?
Die heb ik niet want overal is de situ-
atie anders. Bij ons valt het beheer van
de hele openbare ruimte onder één afde-
ling. Riool, straatreiniging, groen, dat is
allemaal één club. Ik kan een timmerman
ook eens vragen een bak te legen, dat
kan in veel andere gemeenten niet.
Hoe werkt het systeem?
Wij gebruiken DVL. Elke bak heeft een
chip en de straatreiniger scant die chip
bij elke leging. Via een programmaatje
geeft hij de vulgraad aan, eventuele de-
fecten aan de bak én of er huisvuil in zit.
Dat laatste herkent hij op het oog, op
basis van ervaring. De storingsgegevens
gaan direct naar de onderhoudsdienst,
de andere data komen op ons bedrijfs-
bureau terecht. De twee dames die daar
werken, zorgen dat er met de gegevens
daadwerkelijk iets gedaan wordt.
Voldoet het systeem aan de
verwachtingen?
Jazeker. We zijn er in januari mee gestart
en weten nu al dat er van de driehonderd
bakken zo’n vijftig gewoon weg kunnen.
Het huishoudelijk afval wordt alleen ge-
dumpt in bepaalde straten, we bekijken
nog of we de vulopeningen daar gaan
aanpassen of die bakken gewoon hele-
maal weghalen. Ik denk overigens niet
dat het systeem eeuwigdurend is. Op een
gegeven moment heb je alles in kaart
gebracht, je routes aangepast, het af-
valbakkenbestand geoptimaliseerd. Dan
is de zaak onder controle en wordt het
beheersysteem overbodig.
Waarom is er voor een
beheersysteem voor afvalbakken
gekozen?
We hadden geen zicht op hoeveel bakken
we hadden staan en hoe het met de vul-
graad gesteld was. Daarnaast hadden we
het idee dat er hier en daar huishoudelijk
afval in de bakken wordt gedumpt. Wij
zijn een diftargemeente, waar per kilo
wordt betaald. Het beheersysteem kon-
den we bekostigen vanuit de zwerfafval-
vergoeding.
Jan Louwescoördinator team woonomgeving
gemeente Haren (Groningen).
Contact: [email protected]
Harm Boudcoördinator beheer en onderhoud
gemeente Uithoorn.
Contact: [email protected]
Waarom is er voor een
beheersysteem voor afvalbakken
gekozen?
We waren destijds bezig om het totale
beheer van de openbare ruimte goed in
kaart te brengen, omdat we van ontwik-
kel- naar beheergemeente gingen. Meten
is weten, dus zo’n systeem paste daar
goed in.
Hoe werkt het systeem?
De medewerkers die de bakken legen,
hebben een robuuste handheld bij zich,
waarmee ze de chip inlezen. Het scherm-
pje toont drie vragen: hoe vol is de bak,
is hij heel en is hij schoon. Als er min-
der dan 25 procent afval inzit, wordt de
bak niet geleegd. Als het afval er naast
ligt, omdat hij propvol zit, vullen ze 125
procent in. Bij terugkomst leveren ze de
handheld in en worden de data geregis-
treerd. De onderhoudsgegevens gaan di-
rect naar de betreffende afdeling.
Voldoet het aan de verwachtingen?
Absoluut. Wij gebruiken dit systeem al
sinds 2012, we waren destijds de eer-
sten in heel Noordwest-Europa. We heb-
ben het systeem zelf, samen met Plas-
tic Omnium, ontwikkeld. De handhelds
moesten uitermate gebruiksvriendelijk
zijn, omdat onze bakken geleegd wor-
den door medewerkers van de sociale
werkplaats.
Wat betekent het voor de
medewerkers?
Ze krijgen twee uurtjes training voordat
ze er mee aan de slag mogen. Het werkt
goed, maar we ontwikkelen het systeem
nu toch door naar pictogrammen. Zodat
het nóg gebruiksvriendelijker wordt. We
hebben de chips ook op speeltoestellen
geplaatst, voor de wettelijk verplichte
inspecties. De inspecteurs gebruiken een
ander programma, toegespitst op de vei-
ligheidseisen van speeltoestellen.
Voor- en nadelen?
In het begin waren er wat kinderziektes.
De handheld viel wel eens uit, waardoor
je een dag miste. Ook hebben we wat
veranderd aan de rapportages, want het
duurt even voordat je precies weet wat
je wilt. Voordeel is dat we nu alle bak-
ken op de juiste plaats hebben staan, van
de juiste afmeting. Je hoeft geen routes
meer te rijden langs lege bakken, dat is
kostenbesparend en ook duurzaam.
Tips voor andere gemeenten?
Je zult er versteld van staan hoeveel je
mist zonder zo’n beheersysteem. Wij
dachten dat we zo’n 120 afvalbakken in
ons areaal hadden staan, dat bleken er
330 te zijn! Ook ander uitkomsten waren
opzienbarend, zoals bakken in afgelegen
gebieden die toch snel vol zaten. Ik kan
het iedereen aanbevelen, zo’n systeem.
GRAM | december 2015 7
8 GRAM | december 2015
Het is een transparante plastic zak met een felle goudkleurige opdruk. ‘De Goedzak’ heet het en bevat
afdankertjes in prima conditie die nog gemakkelijk een tweede leven aankunnen. Te beginnen bij
straat- en buurtgenoten.
Geslaagde proef met de Goedzak
Op zaterdag 26 september staan er in de Amsterdamse
nieuwbouwwijk IJburg rond het Sem Presserhof, tien-
tallen plastic zakken. De transparante zakken hebben
een goudgeel gekleurde opdruk. ‘Goedzak’ staat er met
koeienletters op. Verschillende mensen lopen er langs
en grabbelen in de zakken. De inhoud beslaat uit uit-
eenlopende producten als boeken, huishoudelijke arti-
kelen en kleding. Vast staat dat het spul nog uitstekend
te gebruiken is. Bij wijze van proef onderzoekt de ge-
meente Amsterdam-Oost of mensen hun afdankertjes
aan de straat zetten waarna hun buurtgenoten eerst
kijken wat er aan hun gading bij zit. Wat na een aantal
uren snuffelen nog overblijft, gaat naar de kringloop-
winkel, zo is gedachte.
Goed gevoel
Goddank voor de Goedzak is het mooi weer. Met ge-
leende spullen van kringloopwinkel De Locatie hebben
de initiatiefnemers een winkeltje gebouwd. “Daar heb-
ben we een huiskamerachtige setting gecreëerd om
mensen met vragen over het pilotproject te woord te
staan”, vertelt Maarten Heijltjes van designstudio Waar-
makers in Amsterdam. Samen met zijn vennoot Simon
Akkaya ontwikkelde Heijltjes het idee van De Goedzak
al in 2010. “Wij studeerden Industrieel Ontwerpen aan
de TU Delft en wilden niet zomaar nieuwe broodroos-
ters ontwerpen” zegt Heijltjes onder een houten bu-
reaulamp met led-licht op het kantoor van Waarmakers
in Amsterdam-West. Als afstudeeronderwerp ontwik-
kelde het tweetal het begrip ‘design for altruism’. Heijl-
tjes: “Dat gaat niet zozeer om producten aan te passen
zodat het energieverbruik vermindert of de grondstof-
fen beter zijn te recyclen. Nee, het gaat ons om produc-
ten te ontwerpen die onbaatzuchtig gedrag stimuleren
en mensen een goed gevoel geven.”
Het klinkt nogal abstract, al zijn er in de openbare ruimte
voorzichtig voorbeelden van ‘producten’ die met afval
te maken hebben en een goed gevoel opwekken. Neem
de boekenkasten die in het straatbeeld of op treinsta-
tions opduiken. Mensen kunnen in de boeken neuzen,
er een eentje meenemen, al dan niet met achterlating
van enkele muntstukken. Zo moeten we het idee van de
Goedzak ook beschouwen. “Je zet spullen aan de straat
omdat ze een uitstekende waarde vertegenwoordigen.
Te goed voor de milieustraat, en geen zin om ze via
Markplaats te verhandelen of naar de kringloopwinkel
te brengen”, zo legt Heijltjes uit. Hij denkt dat de Goed-
zak een goed instrument is om een grote groep mensen
te bereiken die nu helemaal niet aan de kringloopwinkel
denken, maar de boel gewoon weggooien.
Sympathiek
Het was niet meteen bingo met de Goedzak. Het idee
won in 2010 de aanmoedigingsprijs van Stichting Doen
tijdens de Dutch Design-Week in Eindhoven. Gemeen-
ten vonden het een sympathiek idee, maar er was ook
veel koudwatervrees. Er was bijvoorbeeld angst dat de
transparante plastic zakken snel als zwerfvuil zouden
rondwaren, inclusief hun inhoud. Die angst lijkt niet
onterecht, zeker niet in grote steden, waar nu al vaak
mensen in de vroege ochtend vuilniszakken open-
scheuren op zoek naar iets waardevols. Om nog maar
te zwijgen over de ravage op straat na een vrijmarkt of
Koningsdag. “Klopt”, zegt Maarten Heijltjes, “eenmaal
op straat gezet is elke zak ook juridisch eigendom van
de gemeente heb ik me laten vertellen. En zeker niet
elke buurt is er geschikt voor.” Ook de samenwerking
met de landelijke kringloopketen Het Goed met twin-
tig filialen kreeg een proefproject in 2012 niet van de
grond. Het duo van Waarmakers hield echter vol en
werkte stug door tussen het ontwerpen van produc-
ten als de lamp van hout – gezaagd door het project
Stadshout dat werkt met bomen die in Amsterdam het
veld moeten ruimen.
Een radio-uitzending, een blog en een bespreking van
de Goedzak in trendy media als Wired en Fastcompany
wekte begin 2013 wereldwijd belangstelling voor het
idee van het Amsterdamse ontwerperscollectief. “Onze
site werd overspoeld met reacties”, herinnert Heijltjes
zich. “Kennelijk was er een voedingsbodem ontstaan.”
Het leidde in 2014 tot een bescheiden proefproject
in Eindhoven bij honderd huishoudens in de rustige
buurt Oude Spoorbaan. “Die proef viel samen met een
opschoondag. Ongeveer een op de vier huishoudens
zette de Goedzak buiten. Het viel goed. De angst voor
zwerfafval bleek ongegrond”, zegt Heijltjes. Eindhoven
was enthousiast omdat de stad hergebruik wil maxi-
maliseren. “Kijk, als je van een stoel af wilt, is de meest
simpele vorm van afvalpreventie deze stoel aan je
buurman te geven”, zegt Hans Verhoeven, beleidsamb-
tenaar afval van de gemeente. Eindhoven wil de hoe-
veelheid restafval verminderen van 45 procent nu tot
0 procent in 2020. “We hebben diverse businesscases
waarmee we denken het restafval snel tot 15 procent
terug te dringen”, zegt Verhoeven. “Wat er dan nog
De Goedzak voorkomt dat goede spullen
in een te vroeg stadium afvalstoffen
worden.
GRAM | december 2015 9
handhavingsambtenaren ingezet om een oogje in het
zeil te houden. Zij constateerden geen wanklanken.”
Bewoners - vooral veel kinderen - bekeken de spullen
in de circa 150 zakken die goed gevuld aan straat wer-
den gezet. “Wat ze niet nodig hadden, stopten ze netjes
weer terug”, aldus de Jonge. Ongeveer 20 tot 25 pro-
cent van de huishoudens deed mee.
Net als Verhoeven in Eindhoven ziet De Jonge moge-
lijkheden om met de Goedzak de sociale cohesie in
een wijk te verbeteren. “We hoopten dat buurtgenoten
met elkaar in gesprek gingen. Nu gebeurde dat nog
mondjesmaat, maar een volgende keer willen we van
tevoren meer tijd stoppen om bewonersnetwerken en
buurtplatforms te betrekken. Veel straten, pleinen en
appartementencomplexen hebben een actieve commu-
nity die elkaar bijvoorbeeld via Facebook aanspreken
en zaken organiseren.” Amsterdam-Oost denkt na over
een vervolgproef met het dubbele aantal huishoudens
dat in IJburg werd benaderd. “Minstens 1500 huishou-
dens, liefst in een drukkere wijk met winkels zoals de
Indische buurt. Dan kunnen we nog beter zien of De
Goedzak aanslaat.” De gemeente haalde om vier uur
alle ongebruikte Goedzakken op. De Jonge: “De spullen
gingen naar duurzaamheidswinkel van IJburg (The Col-
lective Store) en kringloopwinkel De Locatie, behalve
de kleren. Die hebben we een opvangcentrum voor Sy-
rische vluchtelingen afgeleverd.”
Tekst: René Didde
overblijft, is misschien een schone taak voor Goedzak.
Ik zeg niet dat het letterlijk de Goedzak is, maar wel
het principe ervan”, aldus Verhoeven, die ook de kan-
sen met deze zak roemt voor een versteviging van de
sociale binding in de wijk. Het zou zomaar kunnen dat
Eindhoven start met een grotere proef met de Goedzak,
aldus Verhoeven.
Amsterdam IJburg
Ook Den Bosch, Almere en Purmerend meldden zich
voor een proef, maar de Amsterdamse wijk IJburg was
eind september dit jaar met 800 huishoudens de eerste.
(Overigens introduceerde Rd4 al in 2013 de BEST-tas.
Zie pagina 14 in deze GRAM, Red.) Amsterdam is het
experiment goed bevallen. “In stadsdeel Oost doen we
veel proeven om afval en zwerfafval te verminderen en
dit sprak ons direct aan”, licht Riny de Jonge afdelings-
hoofd Afval en Reiniging toe. “De zak is een goed com-
municatiemiddel, de naam ‘Goedzak’ is een leuk woord
en het speelt in op preventie”, zegt De Jonge. “We voor-
komen ermee dat goede spullen in een te vroeg stadium
afvalstoffen worden.” Goedzak vult als het ware het gat
op tussen enerzijds bruikbare kleding, speelgoed en
boeken die ongebruikt in kasten op zolderkamers staan
te verstoffen en anderzijds populaire websites als Mark-
plaats waar veel spul wordt verhandeld en een tweede
leven begint. Was de gemeente niet bang dat de spullen
gingen zwerven doordat kinderen ermee gingen klooi-
en of zwervers zich erover ontfermden? “Aanvankelijk
wel”, bekent De Jonge, “maar we hebben expres twee
Geslaagde proef met de Goedzak
foto: Waarmakers
10 GRAM | december 2015
Burgerparticipatie is inmiddels niet meer weg te denken. Inwoners houden zich actief bezig met het onderhoud van de
speeltuin, ruimen zwerfafval op, of steken hun handen uit de mouwen in het wijkcentrum. Nieuw is dat inwoners ook
meedenken over het opstellen van het gemeentelijk afvalbeleidsplan. Roosendaal en Renkum doen hier ervaring mee op.
Inwoners denken mee over beleidsplan
De gemeente Roosendaal voerde op 1 januari 2014 diftar in. Om de
inwoners hierover te informeren, zette de gemeente de gebruikelijke
communicatiekanalen in. Bas Raeijmaekers, senior projectleider Afval
en Reiniging bij de gemeente Roosendaal: “Vervolgens ontvingen we al-
lerlei vragen van inwoners over zaken die betrekking hadden op diftar,
waarover we al hadden gecommuniceerd. Er ging dus blijkbaar iets mis
in de informatievoorziening.” In opdracht van de gemeente ging Rosa
van der Ham, studente Communicatie en Multimediadesign met dit
vraagstuk aan de slag. Van der Ham organiseerde een aantal workshops
voor groepjes inwoners om ze op die manier meer bij het gemeentelijk
beleid te betrekken. In de workshops gingen de deelnemers in gesprek
over onderwerpen die met afval te maken hebben en bedachten ze
manieren om tot een betere afvalscheiding te komen. Eén werkgroepje
bestond uit oudere inwoners. Andere groepjes waren samengesteld uit
jonge inwoners, die nog maar recent zelfstandig woonden.
Raeijmaekers: “Je kunt stellen dat de jongeren beginnelingen zijn wat
betreft het scheiden van afval en nog nauwelijks op de hoogte zijn van
nieuwe manieren van afvalscheiding. Ondanks dat, kwamen de jonge
deelnemers tot de conclusie dat mensen niet gestimuleerd worden om
hun afval goed te scheiden als het restafval aan huis wordt opgehaald.
In plaats daarvan zouden ze hun restafval naar een centrale plek moe-
ten brengen. Ze kwamen dus uit zichzelf op het idee van omgekeerd
inzamelen. De gemeente had al plannen om hiermee een proef te gaan
doen. Dit maakte de beslissing een stuk gemakkelijker.”
Tachtig ideeën
Voor de gemeente Renkum vormde het Afvalcongres in Utrecht in
maart dit jaar, de aanleiding om burgers te betrekken bij het opstel-
len van het afvalbeleidsplan. Michel Rodink, beleidsadviseur Afval en
Openbare ruimte van de gemeente Renkum en zijn collega Frits Bakker
waren hier aanwezig. Rodink: “Op het congres spraken we iemand die
enthousiast was over een interactief traject van het bedrijf GroupSup-
port. Met de eigenaar van het bedrijf, Danny van den Boom, maakten
we een afspraak.” Uitgangspunt bij dit interactieve traject is dat afval
iedereen aangaat en mensen er dus een mening over hebben. Via het
huis-aan-huisblad, Facebook, twitter, dagblad De Gelderlander en flyers
die werden uitgedeeld op het afvalbrengstation, nodigde de gemeente
Renkum inwoners uit mee te denken over het afvalbeleid. Uiteindelijk
meldden zich veertien mensen. Rodink: “Ons college heeft als doelstel-
ling om tot 75 procent herbruikbare afvalstoffen te komen in 2018. De
14 deelnemers vroegen we via de laptop ideeën aan te dragen om dit
doel te bereiken.” De bijeenkomst resulteerde in tachtig ideeën, waar-
van uiteindelijk 36 unieke voorstellen overbleven. GroupSupport lever-
de een link, waarmee ze op haalbaarheid en realiseerbaarheid werden
getoetst. Hieruit volgde een Top 10. Deze vormde de basis voor een
BESLUITVORMING WORDT GEMAKKELIJKER DANKZIJ BURGERPARTICIPATIE
enquête, die de gemeente online zette. In totaal vulden
690 inwoners de enquête in. De resultaten hiervan zijn
het uitgangspunt voor het nieuw op te stellen afvalbe-
leid in Renkum. Rodink: “Uit de enquête kwam naar vo-
ren dat 96 procent van de bewoners bereid is hun afval
beter te scheiden en 77 procent zelf invloed wil hebben
op de hoogte van de afvalstoffenheffing. Dat zijn twee
belangrijke onderdelen waarmee we aan de slag gaan.
De planning is dat het nieuwe afvalbeleidsplan in janu-
ari op de agenda van de gemeenteraad staat.”
De nieuwe aanpak levert duidelijk voordelen op, vol-
gens Rodink: “Iedereen die dat wil, kan zijn idee pre-
senteren. Elk voorstel gaat mee in de validering om te
kijken of het haalbaar is en bijdraagt aan de doelstel-
ling.” De vraag is of de groep van veertien deelnemers
representatief is voor de inwoners van Renkum. “Alle
inwoners hebben de kans gekregen mee te doen. Via
allerlei kanalen hebben we geprobeerd zoveel mogelijk
mensen te bereiken. De 690 mensen die de enquête
hebben ingevuld, hebben bovendien de aangeleverde
ideeën op waarde geschat. Dan heb je dus een grote
groep bereikt,” zegt Rodink. De respons was hoog, om-
dat inzenders van de enquête kans maakten op een
cadeaubon. Ook mochten ze, evenals de veertien deel-
nemers van de workshopsessies, mee op excursie naar
afvalverwerker Attero in Wijster.
Transparant proces
In Roosendaal kregen de deelnemers na de eerste
workshoprondes een afvaldagboekje mee. Hierin be-
antwoordden ze vragen over vijf verschillende afval-
stromen: papier, gft, plastic, glas en restafval. Vervol-
gens hielden ze vijf dagen bij wat ze in de restafvalbak
gooiden. Raeijmaekers: “Iedereen bleek spullen bij het
restafval te gooien, die nog hergebruikt konden wor-
den. Dat is blijkbaar een automatisme, dat moeilijk te
doorbreken is.” Een tweede en derde ronde workshops
ging over de vraag hoe afval scheiden gemakkelijker
en aantrekkelijker kan worden. Raeijmaekers: “Daar
kwamen originele voorstellen uit, zoals het idee voor
een ondergrondse restafvalcontainer in combinatie met
een app, waarop je kunt aflezen hoe de hoeveelheid
die iemand er in gooit, zich verhoudt tot de gemid-
delde hoeveelheid restafval van andere wijkbewoners.
Zoiets vormt een stimulans om bewust afval te schei-
GRAM | december 2015 11
van ongeveer 1600 woningen. “Met onze inwoners hebben we afge-
sproken dat we problemen die we tijdens de proef tegenkomen, zo
goed mogelijk oplossen.”
Composthoop
Rodink vond het niet lastig om de oude manier van werken in Renkum
los te laten. “Met onze nieuwe aanpak duurt het traject wel langer. De
zorgvuldigheid van dit proces en de betrokkenheid van de inwoners
leidt er echter toe dat de besluitvorming gemakkelijker wordt.” Wat
Rodink opviel, is dat inwoners veel verstand van zaken hebben. “In
feite hebben we ons als beleidsmedewerkers teruggetrokken en is de
input echt vanuit de inwoners zelf gekomen. Dat levert verrassende,
nieuwe ideeën op.” Zo bedacht iemand dat het voor bewoners van een
flat handig is als er een composthoop in de buurt van het gebouw
komt, zodat ze hun gft daar kunnen achterlaten. Buurtbewoners met
een tuin, kunnen bij de flat weer hun compost ophalen. Rodink: “Voor
dit soort ideeën bieden we in het beleidsplan ruimte.” De veertien deel-
nemers uit Renkum zullen als informele ambassadeurs gaan fungeren,
volgens Rodink. “Tijdens de excursie naar de afvalverwerker in Wijster
zagen ze bijvoorbeeld dat plastic in vijf fracties gescheiden wordt, die
allemaal weer hergebruikt worden. Die boodschap is extra duidelijk als
mensen het met eigen ogen zien. Ik verwacht dat ze daar op verjaar-
dagen over gaan vertellen en het nut van afvalscheiding uitleggen aan
anderen. Dat is de ideale mond-tot-mondreclame, waar we verder niets
voor hoeven te doen.”
Tekst: Ans Aerts
den.” Bij de derde bijeenkomst waren ook de ouders
van de jonge deelnemers aanwezig, zodat ook de leef-
tijdscategorie tussen jongere en oudere was vertegen-
woordigd. Raeijmaekers: “Uit deze bijeenkomst bleek
dat mensen vraagtekens zetten bij een aantal zaken.
Zo vroegen ze zich af waarom ze glas in vier verschil-
lende kleuren moeten scheiden, terwijl het vervolgens
allemaal in één wagen verdwijnt. Het is dus belangrijk
om uit te leggen dat de wagens verschillende compar-
timenten bevatten. Dit soort zaken moeten we beter
communiceren.”
Op dit moment produceert een inwoner van Roosen-
daal gemiddeld 168 kilo restafval per jaar . De gemeen-
te wil dit terugbrengen naar 100 kilo. De input vanuit
de bewonerssessies is belangrijk voor het bereiken van
deze doelstelling en voor het opstellen van het afval-
beleidsplan. Meer bewonersparticipatie leidt ertoe dat
je je als gemeente kwetsbaar en open op moet stel-
len, volgens Raeijmaekers. “Het proces wordt transpa-
ranter.” Andere gemeenten adviseert hij om inwoners
vroegtijdig te betrekken. “Bepaal van tevoren hoeveel
vrijheid je inwoners wil geven bij elke stap van het pro-
ces. Wees ook duidelijk over wat mensen van je kunnen
verwachten.” De uitkomsten van de workshopsessies
in Roosendaal leidden ertoe dat de gemeente een proef
gaat doen met omgekeerd inzamelen, in een gebied
BESLUITVORMING WORDT GEMAKKELIJKER DANKZIJ BURGERPARTICIPATIE
De gemeente Renkum vraagt inwoners actief mee te denken over het afvalbeleidsplan.
12 GRAM | december 2015
Liggen intensieve meelwormenhouderijen in het ver-
schiet? (bron: www.nu.nl/wetenschap/4136813)
Paddenstoelen kweken op plastic
Katharina Unger is een van de twee industrieel ontwer-
pers van het Weense bureau Livin Studio. Dit bureau
is geïnteresseerd in het werken met ingrediënten die
meestal niet als eetbaar worden beschouwd. Livin Stu-
dio werd via de Bio Art & Design award – een subsidie
die wetenschappers verbindt met ontwerpers – gekop-
peld aan Han Wösten het hoofd van de afdeling biolo-
gie in Utrecht.
Onder de naam ‘Fungi Mutarium’ ontwikkelde Livin
Studio het prototype van een apparaat dat schimmels
afkomstig uit het mycelium, of wortels, van oester-
zwammen en de split gill champignon (de twee meest
populaire champignons van de wereld) gebruikt om
veilig en milieuvriendelijk plastic af te breken. Na
enkele weken beginnen er eetbare paddenstoelen te
groeien. Na een aantal maanden hebben de schimmels
het plastic volledig afgebroken en blijft er niets anders
over dan een natuurlijke en eetbare kweek. Het Muta-
rium bevindt zich nog in de onderzoeksfase, verwacht
niet binnenkort plastic-vernietigende paddenstoelen
te kweken, waarschuwt Unger. (bron: http://mother-
board.vice.com/nl/read/dit-apparaat-veranderd-plas-
tic-in-eetbare-paddenstoelen)
Tekst: Geke Wassink
Bijzondere ontwikkelingen in recycling van plastics zijn piepschuim etende meelwormen en op plastic
gekweekte paddenstoelen. GRAM informeerde naar deze ontwikkelingen.
Opmerkelijke stappen in recycling plastics nog in kinderschoenen
Meelwormen houden van piepschuim
Wetenschappers van de Californische Stanford Univer-
siteit ontdekten samen met Chinese onderzoekers dat
wormen piepschuim en andere vormen van polysty-
reen omzetten in koolstofdioxide. In het laboratorium
aten honderd meelwormen tussen de 34 en 39 milli-
gram piepschuim per dag, ongeveer het gewicht van
een kleine pil. Ze zetten ongeveer de helft om in kool-
stofdioxide en de andere helft scheidden ze binnen 24
uur uit. Dit afval is veilig te gebruiken als voedingsbo-
dem voor gewassen. Meelwormen die alleen plastic te
eten kregen, waren even gezond als de meelwormen
die een normaal menu aten. Al eerder bleek dat meel-
wormen polyethyleen kunnen omzetten, het plastic in
bijvoorbeeld afvalzakjes, dankzij de micro-organismen
in hun darmen. Polystyreen leek niet biologisch af-
breekbaar en levert daardoor een groter probleem op
voor het milieu.
De verwerking door meelwormen lijkt nu een nieuwe
optie voor de afbraak van dit plastic, hoewel de hoe-
veelheden die de wormen omzetten nog erg klein zijn.
De wetenschappers onderzoeken nu of micro-organis-
men in meelwormen en andere insecten ook andere
plastics kunnen afbreken. Het gaat om polypropyleen,
gebruikt in bijvoorbeeld textiel en auto-onderdelen,
microbeads en bioplastics.
Meelwormen zijn vrij eenvoudig thuis te kweken, aldus
de site Duurzaam Insecten Eten. Voor thuiskweek ont-
wikkelde Katharina Unger de Farm 432: insectenkweek.
GRAM | december 2015 13
Grondstoffen worden schaarser en de milieudruk
neemt toe. We willen een welvarende en gezonde sa-
menleving aan toekomstige generaties nalaten. Dat is
de achtergrond van de ketenaanpak. Het besef dat er
met effectief hergebruik van grondstoffen nog enorme
winst is te halen, helpt daarbij.
Partijen
VANG moet leiden tot meer recycling en minder kosten
voor de burger. En ook duidelijkheid brengen over de
verhouding tussen de zorgplicht van gemeenten en de
verantwoordelijkheden van producenten. Diverse par-
tijen zijn betrokken bij afvalinzameling en -verwerking.
Zij hebben elkaar nodig om tot ketensluiting te komen.
Denk daarbij aan gemeenten, producenten en retailers,
afvalverwerkers en recyclelaars en ook burgers. De ke-
tenaanpak richt zich op het stimuleren en faciliteren
van deze partijen om samen te werken. Het streven is
tot 2025 alle relevante productketens aan te pakken.
Dat lukt niet in een keer. Daarom wordt gestart met een
beperkt aantal ketens.
Ketenaanpak VANG‘Afval is een keuze’, met dit motto in gedachte geven de publieke partijen uitvoering aan het pro-
gramma VANG (Van Afval Naar Grondstof). Kern is afvalpreventie en afvalscheiding, hoogwaardige
recycling en het sluiten van ketens. Met VANG wordt een nieuw offensief ingezet om huishoudelijk af-
val te verminderen en circulaire economie te bevorderen. De ketenaanpak is een belangrijk middel om
dat te bereiken. Er wordt gestart met acht ketens: luiers, matrassen, voedsel, meubilair, KCA, textiel,
drankenkartons en kunststoffen.
Hoe werkt de ketenaanpak?
De basis is het bereiken van een circulaire keten door
actieve samenwerking tussen ketenpartijen. Uitgangs-
punt is vrijwilligheid. De gezamenlijke partijen bepa-
len hoe de circulaire keten er uit ziet en welke acties
nodig zijn om dat te bereiken. Voor de uitvoering van
de acties zijn niet steeds alle ketenpartijen nodig. Elke
partij heeft immers zijn eigen rol en verantwoordelijk-
heid binnen het geheel. Dat levert in de praktijk van
de ketenaanpak verschillende projecten op met ver-
schillende deelnemers. De publieke partijen vervullen
een coördinerende rol. Rijkswaterstaat zorgt voor de
praktische uitvoering in overleg met de VANG-partners
NVRD, het ministerie van IenM en VNG. Afval is een
keuze, de ketenaanpak voegt daaraan toe: de keuze is
aan de ketenpartijen.
Tekst:
Hanneke op den Brouw, Rijkswaterstaat WVL
Foto Jan de Vries
De ketenaanpak kent de volgende stappen:
1. Kenschets keten en ketenpartijen
Beschrijving van de huidige manier van produceren, consumeren en
afvalverwerking. Inclusief een stakeholderanalyse. De kenschets en
de bereidheid tot samenwerking wordt met betrokken partijen be-
sproken.
2. Gezamenlijk wensbeeld 2025 opstellen
De ketenpartijen maken een wensbeeld en concrete doelen voor
2025. Dit geeft richting aan de activiteiten en projecten zodat de
circulaire keten wordt gerealiseerd.
3. Vaststellen samenhangende acties tot werkplan
De afgesproken acties en projecten vormen samen het werkplan
voor de betreffende keten. Het gezamenlijk doel en werkplan wor-
den vastgelegd en de deelnemende ketenpartijen committeren zich
er aan, bijvoorbeeld met een convenant, een green deal of een finan-
cieel arrangement.
4. Uitvoeren acties en monitoren op ketensluiting
Naast uitvoering en rapportage over de voortgang is het vastleggen
en uitwisselen van de leerervaringen van belang. Het benutten van
beschikbare kennis is een essentieel onderdeel van de organisatie
van de ketenaanpak.
14 GRAM | december 2015
op de Ladder van Lansink”, zegt Sort-directeur Harry
Vernooij. Het ingezamelde textiel wordt in 200 ver-
schillende kledingstukken uitgesorteerd, van trico en
pantalon tot onderbroek en t-shirt, in heren-, dames
en kinderkleding. “De kunst is het optimum te vinden.
Onze sorteerders hoeven zich niet aan de sorteerinstal-
latie aan te passen. We hebben het proces aan hen aan-
gepast”, legt Vernooij de kern van het sociaal sorteer-
concept uit. “Onze mensen weten goed wat ze kunnen.
Vaak ontdekken ze dat ze zelfs tot meer in staat zijn.
Daarom is de sorteerkwaliteit al erg goed. We hebben
een trackrecord en werken al zes jaar met dit systeem.”
Restafval
Niet alleen de financiële waarde en de kansen op werk
voor mensen met een verstandelijke beperking zijn de
drijfveren voor gemeenten om de textielrecycling een
impuls te geven. Er zijn ook nog de landelijke ambi-
ties om meer textiel uit het restafval te trekken. In de
Green Deal Inzameling Textiel hebben gemeenten met
overheid en textielketen afgesproken een halvering
van het textiel in het restafval na te streven. De bood-
schap aan de burger luidt: ‘lever al het textiel maar
in, ook als het kapot en versleten is. Bijna alles kan
worden hergebruikt’. Er ligt een heldere opgave. De
inzamelscore voor textiel is erg laag. Volgens de sta-
tistieken zamelen gemeenten jaarlijks zeventigduizend
ton textiel apart in, vaak samen met gespecialiseerde
textielinzamelbedrijven. Nog eens twintig duizend ton
gaat er van de huishoudens naar kringloopbedrijven
en soortgelijke organisaties. Volgens huisvuilanalyses
blijft er omgerekend echter nog ruim 145 duizend ton
in het restafval achter. De recycling van textiel is zeker
nog niet op het ambitieniveau van die andere prikkel
voor gemeenten: grondstoffenprogramma VANG. Met
het programma Van Afval Naar Grondstof willen Rijks-
overheid, gemeenten, bedrijfsleven en maatschappe-
lijke organisaties samen meer en beter gaan recyclen.
De ambitie is 75 procent recycling en nog maar hon-
derd kilo restafval per Nederlander per jaar in 2020.
Ook VANG richt zijn pijlen op de volledige stroom af-
gedankt textiel.
In sommige gemeenten staat op de inzamelcontainers
duidelijk dat al het textiel erin mag, in welke staat het
ook is. Bij andere gemeenten wordt dat nog niet zo
actief gepromoot, weet medewerker communicatie en
Gemeenten en de recyclingbranche werken samen aan sociale textielsorteercentra. De lokale overheid
ziet de financiële waarde en ook de kansen om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te
helpen. Niet in de laatste plaats om zo een slinger te geven aan de landelijke ambities om meer textiel
uit het restafval te trekken. Voor de toename van laagwaardige textiel die dat oplevert, moet echter wel
een oplossing komen, vinden de recyclers.
Nieuwe kansen voor textiel
BEST-tas
“Soms zie ik kleren voorbijkomen waar het prijskaartje
nog aan hangt. Maar ik kom ook broeken tegen waar
de gaten inzitten. Dan denk ik: zit hier nog wel stof
aan?” Aan het woord is een medewerker van het tex-
tielsorteercentrum van Rd4 in Heerlen in een filmpje
van de opening in maart vorig jaar. In opdracht van
de tien deelnemende gemeenten zamelt Rd4 afgedankt
textiel in en regelt het ook de sortering en afzet. In
de Zuid-Limburgse gemeenten staan niet alleen contai-
ners. Burgers kunnen hun textiel ook elke maand in de
grote gele ‘BEST-tas’ doen bij de boeken, de elektronica
en het speelgoed dat ze kwijt willen. Vorig jaar haal-
de Rd4 1500 ton textiel op, waarvan 450 ton via de
BEST-inzameling (5,5 kilo textiel per burger, landelijke
gemiddelde: 4 kilo). “Met de BEST-tas kunnen burgers
goede nog draagbare kleding in hun eigen huis uit-
sorteren en aan ons aanbieden”, vertelt Rd4-directeur
Wil Sijstermans. “De huis-aan-huisinzameling geeft per
definitie een betere kwaliteit dan de kleding die we met
de wijkcontainers ophalen. Daar zit, schatten wij, nog
tot vijftien procent aan materiaal tussen wat er niet in
thuishoort, zelfs bouwpuin en slachtafval. Wat allemaal
ten koste gaat van het wel bruikbare textiel.” In het
sorteercentrum werd in één jaar tijd 1100 ton textiel
verwerkt. De sorteerinstallatie heeft een capaciteit van
3300 ton. Er werken tachtig medewerkers van de soci-
ale werkvoorziening. “We behouden werkgelegenheid
voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zo
creëren we niet alleen financieel, maar ook in maat-
schappelijk opzicht toegevoegde waarde voor onze
aandeelhouders.”
Rd4 exploiteert het textielsorteercentrum samen met
Sort Textile Graders uit Tilburg. Dit familiebedrijf met
zijn wortels in de Wolstad en haar industriële textiel-
verleden regelt de afzet en verkoop van het gesor-
teerde textiel naar tientallen landen. Herdraagbare
kleding komt maar voor een klein deel in de Neder-
landse kringloopwinkels terecht. Het overgrote deel
gaat naar het buitenland, vooral Oost-Europa en Afrika.
Zestig procent is geschikt voor hergebruik als kleding,
de rest gaat naar de deken- en poetslappenindustrie
of wordt tot vezels gerecycled. “Als we verbranden
ook als nuttige toepassing zien, scoren we een herge-
bruikspercentage van bijna honderd procent. Zestig
procent producthergebruik scoort sowieso het hoogst
NIEUWE RUBRIEK: KETEN IN BEELD
GRAM | december 2015 15
NIEUWE RUBRIEK: KETEN IN BEELD
relatiebeheer Elisa Bes van Boer Groep. Medio augustus
openden inzamelbedrijf Curitas van Boer Groep samen
met Restore Kringloop, een dochter van het regionale
afvalinzamelbedrijf ACV, in Ede het So Grade textielsor-
teercentrum. Het sorteren levert werk op voor twintig
mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De her-
draagbare kleding wordt in verschillende winkels in de
Gelderse regio verkocht. Het restant gaat naar hande-
laren en recyclingbedrijven wereldwijd. Bes ziet dat de
ene gemeente verder is met het scheiden van textiel uit
het restafval is dan de ander. “Niet elke gemeente heeft
de scheidingsregel uit de Green Deal al ingevoerd.”
Zorgen
De landelijke milieuambities ten spijt baart de verschui-
ving naar de volledige stroom textiel de recyclingbran-
che de nodige zorgen. In het filmpje op de Rd4-website
legt de sorteermedewerker de vinger op de zere plek
met zijn opmerking over de afgedragen jeans. “We
merken al dat de kwaliteit omlaag gaat”, vertelt Bes. “In
hoeverre dat gaat doorzetten zullen we de komende
jaren zien. Alles wat niet meer draagbaar is, kost geld
om te verwerken. Het levert in elk geval niet genoeg op
de kosten te dekken. Tot nu toe kunnen wij het verlies
op het niet-draagbare deel met de herbruikbare kleding
compenseren. Straks komt er een keerpunt en zit er
meer niet-herdraagbaar dan draagbaar in het textiel.
Op termijn kan dit voor problemen gaan zorgen, als
gemeenten in groten getale textiel gaan inzamelen.”
Dat de opbrengsten van oud textiel hoog zijn is een
broodje-aapverhaal volgens Bes. “Voor textiel worden
uiteenlopende prijzen per kilo genoemd. Vaak zonder
details. Dan staat er opeens een hoge prijs bij een par-
tij textiel en denkt de buitenwacht opeens dat alle tex-
tiel die prijs oplevert, terwijl dat alleen maar voor die
partij geldt die toevallig van topkwaliteit is. Die prijs
krijg je niet voor een kapotte spijkerbroek.”
Ook de steeds slechtere kwaliteit van nieuwe kleding
speelt een rol. “Primark en andere ketens verkopen
kleding die goedkoper maar ook van een stuk lagere
kwaliteit is. Het aantal collecties is flink toegenomen,
in plaats van twee wel acht per jaar”, zegt Bes. “Als
de kleding een paar keer gewassen is en het komt bij
ons in de bak, is het model er al uit. Die kleding levert
niet zoveel op.” Een mogelijke oplossing, aldus Bes,
is het verlagen van de vergoeding die sorteerders aan
gemeenten betalen voor hun textiel. Een andere optie
is de komst van nieuwe recyclingtechnieken om laag-
waardig textiel rendabel te verwerken. “Er zijn volop
initiatieven die van oud textiel weer nieuw textiel pro-
beren te maken, maar de schaal waarop dat gebeurt
is nog klein. Te klein om die grote berg textiel aan te
pakken. Doorslaggevend zal zijn dat een gerecyclede
vezel niet duurder is dan een virgin vezel”, zegt Bes.
De steevast lage katoenprijs maakt die verwachting
weinig realistisch.
>>
16 GRAM | december 2015
Producentenverantwoordelijkheid
Ook Sort-directeur Vernooij hekelt de toename van de
stroom laagwaardige textiel. “Je praat al over de helft
van de goederen die wij hier binnenkrijgen. Als we in
ons land voor milieuoptimalisatie kiezen, dus zoveel
mogelijk textiel apart in willen zamelen, is dat prima.
Als branche werken we daar graag aan mee. Maar dat
heeft wel invloed op de prijsstelling. Ik ben een aan-
hanger van het vrije marktprincipe, maar het werkt
marktverstorend als zo de categorie onverkoopbare
producten stijgt. Dan is het acceptabel dat er een vang-
net komt. Bij papier en kunststofverpakkingen is dat
er wel.”
Dat vangnet heet producentenverantwoordelijkheid. Als
het inzamelpercentage van een afvalstroom dusdanig
laag is, kan de overheid voor het invoeren van deze wet-
telijke maatregel kiezen. Zo wil de overheid ervoor zor-
gen dat een afvalstroom op verantwoorde wijze wordt
ingezameld en verwerkt. Daar komen fondsen voor be-
schikbaar. Deze fondsen kunnen ook de noodzakelijke
innovatietrajecten voeden, stelt Vernooij. Een van zijn
bedrijven maakt het in eigen huis ontwikkelde isolatie-
materiaal Métisse, waar al zo’n zeven jaar aan is gewerkt.
Voor de verdere ontwikkeling is nog steeds geld nodig.
“De huidige innovatiebudgetten zijn te verkruimeld, om
echt zoden aan de dijk te zetten”, zegt Vernooij.
De suggestie van producentenverantwoordelijkheid is
niet nieuw. Over het onderwerp wordt jaren gesproken
door Rijksoverheid, retailers en textielketen. Bij bran-
cheorganisatie Vereniging Herwinning Textiel is secre-
taris Hielke van den Brink daar nauw bij betrokken.
“Als je het op een goede manier uitwerkt zonder een
grote bureaucratische organisatie te creëren die zelf
de markt gaat sturen, zoals bij andere afvalstromen
is gebeurd, is producentenverantwoordelijkheid een
uitstekende manier om een omslag te maken. In het
overleg met de retail merken we echter dat de belan-
gen niet synchroon lopen. De economische crisis heeft
de retailmarkt gedecimeerd. Dus op producentenver-
antwoordelijkheid zit men niet te wachten. Als keten
komen we er in elk geval niet uit. Hoe jammer dat ook
is. De bal ligt duidelijk bij de overheid en de politiek.
Maar die hebben de keuze hiervoor nog niet gemaakt.”
Bij gemeenten, vindt Van den Brink, ligt nadrukkelijk
een verantwoordelijkheid. “Ze kunnen meer textiel
gaan inzamelen, maar daar hoort een investering bij,
zoals een goede infrastructuur en goede communica-
tie richting burger. Veel mensen weten nog amper wat
er wel en niet in de textielcontainers mag en hoe zij
hun kleding het beste in kunnen leveren”, haalt de VHT-
secretaris een onderzoek aan dat TNS Nipo een aantal
jaren geleden uitvoerde voor consumentenorganisa-
tie Milieu Centraal. “Voor gemeenten is het zaak vol-
doende textiel in te zamelen, niet alleen vanwege de
VANG-doelen, maar ook om een sociaal sorteerstation
rendabel te krijgen. Maar als je alle textiel wilt inzame-
len onder de huidige marktcondities, loop je het reële
risico dat je van een waardestroom naar een stroom
gaat die mogelijk geld kost. Dat moeten gemeenten
goed beseffen. We moeten op zoek naar een samen-
werkingsmodel, waar beide partijen de vruchten van
kunnen plukken en we tegelijkertijd de keten sluiten.”
Rd4-directeur Sijstermans geeft aan dat gemeenten in
elk geval inzetten op de VANG-ambitie om in ons land
75 procent van het huishoudelijk afval gescheiden in
te zamelen. “Dat staat los van de sociale werkgelegen-
heid.” De kwaliteit van het ingezamelde textiel wil Rd4
verbeteren door toezicht en controle op de vervuiling
in de brengvoorzieningen en een verdere introductie
van de BEST-tas. “Daarnaast gaan we in Zuid-Limburg
de budgetten bundelen om burgers volgend jaar ge-
richt over de textielinzameling te informeren.”
Netwerkinfo:
Rd4, Wil Sijstermans, [email protected],
www.rd4.nl.
Sort Textile Graders, Harry Vernooij,
[email protected], www.sortgraders.nl,
www.linkedin.com/harryvernooij.
Boer Groep & Curitas, Elisa Bes, [email protected],
www.boergroep.nl, www.curitas.nl,
www.linkedin.com/elisabes, twitter.com/BoerGroep.
Vereniging Herwinning Textiel (VHT), Hielke van den
Brink, [email protected],
www.textielrecycling.nl,
Tekst: Pieter van den Brand
TOENAME LAAGWAARDIG TEXTIEL BAART RECYCLERS ZORGEN
GRAM | december 2015 17
de hoeveelheid restafval zijn gedaald tot gemiddeld 235 kilogram per
persoon per jaar (in de laagbouw zelfs tot 150 kilogram) en 45 procent
gescheiden inzameling. Voor 2020 streeft Utrecht naar het landelijke
VANG-doel van 100 kilogram per persoon per jaar met een scheidings-
percentage van vijftig procent (het landelijke doel is 75 procent).
Omgekeerd inzamelen
In alle wijken start Utrecht daarom met ‘het nieuwe inzamelen’. Het is
een synoniem voor omgekeerd inzamelen, dat in het ROVA-gebied met
succes werd beproefd. Utrecht deed in 2012 een proef in de wijk Lunet-
ten. Daar was vrij snel veel animo voor het inzamelsysteem. “Papier,
plastic en gft halen we huis aan huis op. Ook scholen kunnen papier in-
zamelen. Glas, textiel en het restafval moeten de mensen voortaan zelf
wegbrengen in een van de vele milieuparkjes in de buurt”, zegt Teuns.
De stad studeert nog op een communicatiecampagne om het nieuwe
afval/grondstoffenbeleid bij de burgers beter tussen de oren te krijgen.
“We zoeken vooral nog een goede slogan”, zegt Teuns. ‘Afval is waarde-
vol’, grondstoffen op een zo hoog mogelijk niveau terugbrengen in de
economie, daar draait het om in Utrecht. ‘Samen halen we eruit wat er
in zit’ kan ook zomaar hoge ogen gooien. Utrecht gaat ook campagnes
UTRECHT
Utrecht is de netste stad van de vier grote steden in Ne-
derland. Gemiddeld produceert de Utrechter 404 kilo-
gram per persoon per jaar, een daling van 60 kilogram
in een paar jaar. Het aandeel van de afvalscheiding ligt
op 38 procent dus een slordige 155 kilogram wordt als
grondstoffen zoals glas en papier en gft teruggewon-
nen. Slechts 250 kilogram per persoon per jaar geldt
als restafval. Kom daar maar eens om bij Rotterdam,
Amsterdam en Den Haag. Daar ligt het scheidings-
percentage gemiddeld amper op twintig procent. De
hoeveelheid afval in Utrecht daalt sterker dan gedacht.
Opmerkelijk is ook dat de afvalstoffenheffing voor de
burgers een gestage daling vertoont. Een meerper-
soonshuishouden betaalde in 2013 in Utrecht nog 281
euro per jaar. In 2015 was dat 240 euro. In Rotterdam
is men meer dan 370 euro per jaar kwijt. Toch heeft
Utrecht de afgelopen jaren het aantal brengcontainers
in de stad fors verhoogd. Het aantal containers waar
de burger papier en karton, kunststofverpakkingen,
glas en textiel kan brengen steeg van 448 naar 626 in
vier jaar. Half november werden er nog dertig nieuwe
textielcontainers geplaatst. En zo gaat de Beleidsnota
2015- 2018 ‘Afval is Grondstof’ in Utrecht vrolijk door.
Relativeren
Beleidsadviseur Anouk Teuns voelt de behoefte om de
klinkende resultaten wat te relativeren. “De hoeveelheid
afval daalde de afgelopen jaren overal in Nederland
als gevolg van de economische recessie. En vergele-
ken met Amsterdam, Rotterdam en Den Haag beschikt
Utrecht over minder hoogbouw, wat makkelijker is.
Vijftig procent ten opzichte tot wel tachtig procent ge-
laagde bouw in Amsterdam en Rotterdam”, aldus Teuns.
Trots is ze ook, bijvoorbeeld op de opmerkelijke inza-
melscore van groente- en fruitafval in de Domstad. Daar
waar Amsterdam amper en Rotterdam zelfs helemaal
niet aan gft-inzameling doet, komt bijna een kwart van
het ingezamelde gft uit de hoogbouw in Utrecht. “Dank-
zij de city-bin, een veertig liter emmer met een deksel
en een hengsel. De laagbouw beschikt over een nette
kliko-rolcontainer met twee wieltjes, maar dat gaat in
een flat natuurlijk niet.” De emmer kan op het balkon en
wordt redelijk gedisciplineerd aan de straat gezet. “Ar-
botechnisch is het een minder geschikt middel”, zegt
Teuns. “Onze vuilnismannen moeten hem tillen en in
een zwaai legen. We zoeken nog naar iets beters.”
De nota staat bol van ambities om het afvalbeleid van
Utrecht op een nog hoger plan te tillen. In 2018 moet
Grootse plannen in de grotere stedenOok grote steden met veel hoogbouw koesteren ambities op gebied van afvalscheiding en recycling. Utrecht en Ava-
lex (zes gemeenten rond Delft, Rijswijk en Leidschendam-Voorburg) barsten van de ambities om in 2020 nul tot 100
kilogram restafval per persoon per jaar te verwerken. Hoe gaan ze ‘m dat lappen?
Anouk Teuns: “Vooral in gebieden
met hoogbouw willen we samen met
bewoners oplossingen verzinnen.”
Foto: Nationale Beeldbank Aerovista Luchtfotografie
18 GRAM | december 2015
voeren die zijn gericht op specifieke afvalstromen. “We gaan actief in
dialoog met de bewoners. Vooral in gebieden met veel hoogbouw wil-
len we samen met bewoners oplossingen verzinnen en luisteren naar
wat zij als knelpunten ervaren”, aldus Teuns. Uit het proefproject in
Lunetten kwamen ook concrete tips naar voren als ‘ga eens in dat ge-
deelte van de wijk handhaven en mensen op de bon slingeren, want
daar maken ze er een potje van.’
Een nog te starten proefproject in Kanaleneiland moet meer informatie
opleveren hoe huishoudens met bijvoorbeeld lagere inkomens, lagere
sociale klasse en/of van een andere culturele achtergrond meer betrok-
ken kunnen worden bij het afvalbeleid. “We verkennen de mogelijkheid
om met afvalcoaches gericht voorlichting te geven.” Het gegeven dat
Utrecht bij 13 duizend huishoudens de afvalstoffenheffing kwijtscheldt,
en de mensen daarmee ongevoelig zijn voor financiële prikkels, neemt
Teuns voor lief. “Het gaat om negen procent van de huishoudens. Bij de
overige 138 duizend huishoudens is ook nog een hele slag te maken.”
AVALEX
Ook in het centrum van Delft worden de bewoners in een proefpro-
ject uitgebreid geconsulteerd hoe in de historische binnenstad met
zijn nauwe straatjes en grachten toch meer gescheiden inzameling kan
gaan plaatsvinden, vertelt Fabienne Mantes, projectleider bij regionaal
reinigingsbedrijf Avalex. Avalex verzorgt de inzameling voor de inwo-
ners van Delft, Leidschendam, Voorburg, Rijswijk en minder stedelijke
gemeenten Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp en Wassenaar. Ook
Avalex heeft grote ambities. De zes gemeenten en het afvalbedrijf stel-
den een gezamenlijk afvalbeleidsplan op met de veel-
zeggende titel ‘Grip op grondstoffen’. “We gaan de 240
kilogram restafval per inwoner per jaar en 46 procent
hergebruik inclusief milieustraat proberen in 2020 vol-
gens de VANG-doelstelling op 100 kilogram per inwo-
ner per jaar te krijgen met 75 procent hergebruik”, zegt
Mantes. “Maar belangrijker dan deze cijfertjes vind ik
dat we nu ieder geval van wal steken. We moeten ons
niet blindstaren op een procent meer of minder. Het
doel is een circulaire economie waarbij in de ontwerp-
fase secundaire grondstoffen worde ingezet. Bewust-
wording en gedragsverandering bij inwoners, ontwer-
pers en bij producenten, daar gaat het om.”
Net als in Utrecht zet Avalex vol in op het omgekeerd
inzamelen in de laagbouw. “Wij zien dit nieuwe inzame-
len als een ‘stepping stone’. Het sluit geen enkel ander
systeem uit. Je kunt het bijvoorbeeld nog combineren
met diftar, Afval loont of zelfs nascheiding.”
VANG-Hoogbouw
In 2016 gaat Avalex beginnen. De laagbouw krijgt
drie containers: voor PMD, papier en gft. Er komt een
container voor restafval waar elke 100 huishoudens
terecht kunnen. Het hete hangijzer van de hoogbouw
is nog niet helemaal uitgekristalliseerd. Om de hoog-
bouw beter te laten scoren worden in ieder geval de
voorzieningen in de ondergrondse milieuparkjes ge-
optimaliseerd. Net als in Utrecht vindt ook Avalex het
groente- en fruitafval uit de hoogbouw een interessante
afvalstroom. Resultaten daarmee staan of vallen echter
met de ontwikkeling van een gedegen inzamelmiddel,
aldus Mantes. “Het natte en riekende afval moet op een
goede manier kunnen worden opgeslagen.” Avalex is
Fabienne Mantes: “We zien afval als een
verantwoordelijkheid van iedereen.”
GRAM | december 2015 19
AEB by nightmede daarom nauw betrokken bij het landelijke project
VANG-hoogbouw. “Daar zijn gedragswetenschappers
aanwezig, die met diepte-interviews ‘achter de voor-
deur’ hebben gekeken. Dat leidt mogelijk tot nieuwe in-
zichten”, denkt Mantes. Ook de lessen van grootstede-
lijke afvalproeven in Milaan en Venetië zijn interessant,
zegt Mantes. “In Milaan zijn ze bij de hoogbouw op
hoogfrequente wijze gaan inzamelen en in Venetië zijn
resultaten bekend van onder meer een citybin, waarin
alle verschillende afvalfracties op verschillende dagen
aan de straat werden gezet.” Er komt volgend jaar ze-
ker een aantal proefprojecten, waarvan Mantes hoopt
er eentje in het Avalex-gebied te draaien.
Aandacht voor communicatie
Avalex besteedt veel aandacht aan een strategie voor
communicatie met de bewoners. “We zien afval als een
verantwoordelijkheid van iedereen. Om verantwoordelijkheid te ne-
men, moet je ook verantwoordelijkheid krijgen. Avalex levert de voor-
zieningen en informatie. Zonder groepen uit te sluiten, willen we ons
vooral richten op ouders met jonge kinderen. We willen met burgers in
gesprek gaan en op een positieve manier inspelen op hun afvalgedrag,
zonder met het vingertje te wijzen”, vertelt Mantes. Een ander aspect
dat in het Avalex-gebied meer aandacht gaat krijgen, zijn de mensen
met een achterstand tot de arbeidsmarkt. “We zoeken contact met par-
tijen die deze mensen kunnen leveren. Betrokkenheid kan ook leiden
tot meer community-building in het stedelijk gebied waardoor de soci-
ale cohesie toeneemt.” Avalex gaat bovendien meer samenwerken met
woningcorporaties en verenigingen van eigenaren (vve’s), ouderenor-
ganisaties, scholen en sportverenigingen.
Tekst: René Didde
Bewoners in Lunetten bij het kringlooppunt.
ALLE TEXTIEL IS WELKOM!
OOK WANNEER HET KAPOT EN VERSLETEN IS.
MEER WETEN? 030 657 00 09
WWW.SYMPANY.NLSYMPANY
KOMT VOORT UIT DE FUSIE
VAN HUMANA EN KICI.
5015001 SYM adv.WELKOM 190x62.indd 1 25-03-15 14:28
20 GRAM | december 2015
De politiek in Brussel duidelijk maken dat gemeenten een fundamentele rol spelen bij afvalmanagement
en het omzetten van afvalstromen naar herbruikbare grondstoffen voor de industrie. Dat is de kern
van het werk van secretaris Vanya Veras van koepelorganisatie Municipal Waste Europe. “Gemeenten
zijn de eerst aangewezene om de circulaire economie op gang te brengen en te houden.”
“Gemeenten zijn de spil in afval”
De ‘general secretary’ van Municipal Waste Europe ont-
vangt mij in een oud gebouw in hartje Brussel op een
steenworp afstand van het Europees Parlement. In het
Sustainable Energy House zitten een twintigtal lob-
byorganisaties voor duurzame energie. Het gebouw is
klimaatneutraal gemoderniseerd en afval wordt er niet
geproduceerd. In haar kantoor op de tweede verdie-
ping is ze niet zo vaak te vinden, zegt Vanya Veras.
Het lobbywerk vereist dat ze voortdurend op pad is,
in gesprek met personen die ze voor de goede zaak
kan winnen, van de leden van het Europarlement tot de
beleidsmakers op de directoraat-generaals (DG’s) voor
milieu en GROW. Zo heet het nieuwe ‘super-DG’ van de
Europese Commissie, waar men de plannen voor de cir-
culaire economie uitbroedt.
Veras is gepokt en gemazeld in de Brusselse politiek.
Na een studie politieke economie in thuisland Grie-
kenland deed ze Europese studies in Londen. In 1995
werd ze trainee bij de Europese Commissie. Ze leerde
er moeiteloos haar weg te vinden in de wandelgangen
van de Europese instituties. “Als trainee had ik overal
toegang toe.” Later werkte ze onder meer voor advies-
bureaus, NGO’s en de Europese koepel van afvalbedrij-
ven FEAD. Na een periode in Griekenland keerde ze
eind 2012 terug naar de Europese hoofdstad om alge-
meen secretaris van Municipal Waste Europe te worden.
De organisatie richt zich volledig op de belangen van
gemeenten en hun uitvoeringsorganisaties op het ge-
bied van afval. Zij waren nog niet als zodanig in Brussel
vertegenwoordigd. De NVRD was een van de oprichters
van de belangenhartiger in 2009, als een reactie op het
tot dan toe dominante geluid van de private afvalsec-
tor, onder meer verwoord door FEAD. Voormalig direc-
teur Erik de Baedts van de NVRD was tot vorig jaar de
eerste voorzitter van Municipal Waste Europe.
De naamsbekendheid vergroten van de jonge organi-
satie en de doelen waar ze voor staat, was haar eerste
taak. Veras bemant het Brusselse bureau in haar eentje,
op een tijdelijke stagiair na die onderzoekswerk voor
haar doet. Niet dat ze eenzaam de Brusselse ‘barrica-
den’ bestormt. Vanuit de achterban van de achttien le-
den van Municipal Waste Europe in zestien EU-landen
– in totaal goed voor de inzameling en verwerking van
VANYA VERAS: ONZE VROUW IN BRUSSEL
zestig procent van het huishoudelijk afval in hun land
– komt er veel kennis naar haar toe. “Op die manier kan
ik nuttige informatie vanuit Europa over bijvoorbeeld
best practices naar Brussel brengen. Daar is hier grote
behoefte aan.”
Toegang
Nu de publieke afvalsector in Brussel vertegenwoor-
digd is, heeft ze ook structureel toegang tot de ‘afval’-
gremia in de Europese hoofdstad, die de beleidsmakers
bij de Commissie als klankbord instellen. Voorheen wa-
ren hierin vooral de grote bedrijven en de producenten-
organisaties aanwezig. “De term ‘huishoudelijk afval’
staat niet eens expliciet in veel beleidsdocumenten ge-
noemd. Dat is toch gek”, zegt Veras. “Zonder gemeen-
ten aan tafel kan er geen sprake zijn van een evenwich-
tige benadering van het onderwerp huishoudelijk afval
en het hergebruik van grondstoffen”, klinkt het gedeci-
deerd. “Het managen van het afval van huishoudens is
MWE-secretaris Vanya Veras
GRAM | december 2015 21
VANYA VERAS: ONZE VROUW IN BRUSSEL
een publieke taak in handen van de gemeenten. In veel
Europese landen hebben zij een zorgplicht. Gemeen-
ten voeren de regie over de gescheiden inzameling van
huishoudelijk afval en daarmee over de nuttige stro-
men in dit afval die we terug kunnen winnen. En ze
hebben het contact met de burger. In feite zijn gemeen-
ten de eerst aangewezene om de circulaire economie
op gang te brengen en te houden.”
Successen
Op basis van deze argumenten weet heel politiek Brus-
sel inmiddels wie Veras vertegenwoordigt. Belangrijker
nog: men weet haar te vinden. In het Raw Materials
Forum in 2013, een van de eerste platforms van de
Europese Commissie die grondstoffenschaarste op
de agenda zette, werd ze als expert binnengehaald.
“Sindsdien worden we op alle belangrijke conferenties
als spreker uitgenodigd. Ik kan dan ook prima onze
belangen vertegenwoordigen in de herziening van de
Kaderrichtlijn Afval.” De eerste successen heeft Veras
al binnengehaald, zoals het behoud van het exclusieve
recht voor overheden om als eerste afval gedurende
langere tijd te mogen verwerken. Dit recht dient om
de kapitaalintensieve afvalenergiecentrales die met pu-
bliek geld zijn gebouwd, te beschermen. Ook is het
recht behouden gebleven om afvaldiensten te mogen
inbesteden binnen gemeentelijke samenwerkingsver-
banden, dus zonder de verplichting van aanbesteden.
In de vorig jaar herziene richtlijn voor overheidsop-
drachten zijn beide opties overeind gebleven. “We heb-
ben daar hard voor gevochten”, zegt ze. Ook is er nu
een goede dialoog met de verpakkingsindustrie en de
elektronicafabrikanten. Voorheen wilden deze partijen
niet met de publieke afvalsector praten. “De industrie
ziet voortaan in dat samenwerking met gemeenten es-
sentieel is voor een goed werkend inzamelsysteem.”
Circulaire economiepakket
Het interview vindt plaats vlak voor het verschijnen
van het langverwachte circulaire economiepakket van
de Europese Commissie, het basiselement van de her-
ziene Kaderrichtlijn Afval. In het licht van ‘better re-
gulation’ zette de Europese Commissie ongeveer een
jaar geleden het mes in het oude maatregelenpakket
om grondstofhergebruik te stimuleren. Alle wetsvoor-
stellen over het recyclen van huishoudelijk afval (doel:
zeventig procent in 2030) en verpakkingsafval (tachtig
procent in 2030) en het uitfaseren van het storten van
recyclebaar afval in 2025 gingen in de papierversnip-
peraar. Voorstellen waar ruim vier jaar aan gewerkt
was. In haar werkprogramma voor 2015 beloofde de
Europese Commissie vóór het eind van dit jaar met
een ambitieuzer alternatief te komen om de circulaire
economie te bevorderen. Wat Veras tot nu toe over de
nieuwe plannen heeft gehoord, stemt haar niet opti-
mistisch. “Ik heb het document nog niet gezien. Maar
uit betrouwbare bron weet ik dat de ambities vele ma-
len lager zijn dan die in het oude pakket. Zo is de ver-
plichting om gft gescheiden in te zamelen geschrapt.
Ook komt er geen verbod op het storten van herbruik-
baar afval. De deadlines voor het terugdringen van
recyclebare afvalstromen naar de stortplaats zijn veel
verder weggeschoven, waardoor het effect nihil is.” Zo
zijn er nog meer doelen bijgesteld. Daarmee heeft de
Europese Commissie echt een groot probleem. “Het Eu-
ropees Parlement zal hels zijn.” De oorzaak voor het
bijstellen van de ambities ligt volgens Veras in de angst
die de Europese Commissie onder leiding van Claude
Juncker heeft voor de lidstaten. “De Commissie toont
geen leiderschap, terwijl dat naar de toekomst toe wel
nodig is, willen we de nuttige grondstoffen uit ons af-
val gaan terugwinnen. Als er geen sterke basis voor ligt
in Europa, is er geen enkele prikkel voor de lidstaten
om te volgen.”
Wie met Veras praat, leert dat we in Noordwest-Europa
ons afvalmanagement goed voor elkaar hebben. In
Zuid- en Oost-Europa is dat wel anders. Bijna al het
afval gaat er nog naar de stortplaats. “Stortplaats?”,
zegt ze fronsend. “Zeg maar gewoon dumpen. Hoge
recyclingdoelen nastreven in Europa is onvermijde-
lijk, maar om burgers in deze landen mee te krijgen
is maatwerk nodig. Een kind dat net heeft leren lopen,
kun je niet meteen laten dansen. Dat besef heb ik hier
in Brussel scherper op het netvlies weten te krijgen.
Het vergt de nauwe betrokkenheid van de gemeenten
in de landen daar om passende inzamelsystemen op te
zetten. De oplossing ligt niet in wat de Europese Com-
missie met haar Cohesiefonds wil bereiken, namelijk
de bouw van miljoenen kostende afvalverwerkingsin-
stallaties. Dan gaan de hakken in het zand. Dat hebben
we in Polen gezien. Het is ook de reden waarom er
in Griekenland niets gebeurt. Het is cruciaal dat lokale
overheden zelf mogen bepalen hoe zij hun afvalbeheer
organiseren en financieren, om zo meer aan recycling
en gescheiden inzameling te doen. Gelukkig zie ik nu
dat de EU-fondsen worden geherstructureerd. Ook daar
blijven we op hameren.”
Netwerkinfo
Municipal Waste Europe, Vanya Veras (general
secretary), [email protected],
www.municipalwasteeurope.eu,
www.linkedin.com/vanyaveras.
Tekst: Pieter van den Brand
“Gemeenten zijn de eerst aangewezene
om de circulaire economie op gang te
brengen en te houden.”
nieuws
Sectorplan AMBOR bereikt mijlpaal
Het gaat goed met de realisatie van het
Sectorplan Afvalbeheer en Management
en Beheer Openbare Ruimte (AMBOR).
In november 2015 is de drempel van 60
procent intekening op het Sectorplan ge-
haald. Daarmee is een belangrijke mijl-
paal bereikt: realisatie van 60 procent
van het totaalbedrag is nodig om cofi-
nanciering van de Rijksoverheid uit de
zogenaamde Asscher-gelden te krijgen.
Bedrijven en gemeentelijke diensten zijn
zo ambitieus dat nu reeds op 80 procent
van het totaalbedrag is ingetekend. Het
Sectorplan is een samenwerking tussen
NVRD en sociale partners vertegenwoor-
digd in het O&O Fonds AMb.
Sinds 11 mei kunnen gemeentelijke dien-
sten en afval- en reinigingsbedrijven zich
melden om deel te nemen aan het Sec-
torplan. 21 Gemeentelijke diensten en
17 overheidsbedrijven hebben zich al
ingeschreven. Er is veel belangstelling
voor het bijscholen van vakkrachten,
met name voor het verkrijgen van een
diploma op MBO-niveau. Inmiddels heb-
ben zich meer dan 1.100 medewerkers
gemeld die aan een BBL-traject gericht
op het verkrijgen van dit diploma wil-
len meedoen. 160 vakkrachten worden
opgeleid tot coach van kwetsbare mede-
werkers en 1.600 medewerkers hebben
zich opgegeven voor algemene bijscho-
ling. Wilt u ook meedoen? Schrijf u in
via www.sectorplan-ambor.nl of neem
contact op met Peter Kerris, projectleider
Sectorplan AMBOR, via [email protected] of
088 – 377 00 23.
Regio Noord Nederland
Mieke Kortbeek van de dienst Stadsbe-
heer van de gemeente Groningen heeft
de voorzittershamer van de NVRD regio
Noord-Nederland neergelegd. Per 1 no-
vember is zij directeur geworden van een
andere beleidsunit binnen de gemeente.
Haar zetel in het regiobestuur is inmid-
dels ingenomen door Miriam Hall van de
Groninger dienst Stadsbeheer. Het regio-
bestuur kiest in december een nieuwe
voorzitter.
Werkgroep UMP gemeenten gestart
Naar aanleiding van de discussies rond
de kwaliteit van gesorteerde kunststof-
fen heeft de begeleidingscommissie
Raam-overeenkomst Verpakkingen be-
sloten om te werken aan een nieuw Uit-
voerings- en Monitoringsprotocol (UMP)
gemeenten. Hiervoor is een werkgroep
gestart waarin zowel vertegenwoordi-
gers van het verpakkend bedrijfsleven als
de afvalbedrijven en gemeenten deelne-
men. Een groot aantal NVRD-leden vanuit
de commissie Inzameling & Recycling,
de Ambtelijke Werkgroep Afval (AWA) en
het NVRD-bureau nemen hieraan deel.
Ondanks dat de werkgroepen bijna we-
kelijks bijeen komen, is de verwachting
dat het nieuwe UMP nog niet op 1 januari
gereed is. Afgesproken is dat zorgvuldig-
heid hier voor tijd gaat. Inmiddels zijn de
belangrijkste bespreekpunten geïnventa-
riseerd: de afvaladministratie, meetpun-
ten, kwaliteitseisen en –controles en de
bepalingen rond de vergoedingen. Via de
website en nieuwsbrief van de NVRD zult
u op de hoogte worden gehouden van de
voortgang van de werkgroep.
Young Professionals
Save the date! Op 15 januari is weer een
nieuwe bijeenkomst van Young Professi-
onals. Deze middag leent zich bij uitstek
om samen met andere generatiegenoten
je netwerk uit te breiden en meer over
de verschillende disciplines van de af-
valbranche te leren. Daarnaast zal een
inspirerende spreker van een grote in-
zamelaar je een inkijkje geven in haar
werk. Meld je aan om op de hoogte te
blijven van het programma bij onze lin-
kedin groep NVRD Young Professionals
of check www.NVRD.nl
VANG-HHA
De ketenaanpak is één van de pijlers on-
der het programma VANG – Huishoude-
lijk Afval. Deze aanpak richt zich primair
op producten en materialen die in het
huishoudelijk restafval voorkomen en
heeft uiteindelijk als doel om ervoor te
zorgen dat deze producten of materialen
voorkomen, hergebruikt of gerecycled
worden. De samenwerkende partners in
het programma VANG-HHA (I&M, RWS,
VNG en NVRD) hebben de afgelopen tijd
uitgewerkt hoe deze ketenaanpak er
procesmatig uitziet en welke producten
of materialen het eerst in beeld zijn om
mee aan de slag te gaan. Deze aanpak
is mede gebaseerd op de ervaringen die
ook zijn opgedaan in het luierketenpro-
ject dat al eerder is gestart. Tegen de tijd
dat deze GRAM op de mat ligt zal de brief
van de staatssecretaris hierover aan de
Tweede Kamer zijn gezonden.
U vindt deze op de VANG website via
www.vang-hha.nl.
22 GRAM | december 2015
column
Climate Miles
Eind november is de stoet van Urgenda in Parijs aangekomen. Daarmee kwam een eind aan de Climate Miles. Een mars die op 1 november startte in Utrecht en een maand duurde. Met als doel, aandacht voor klimaatverandering.
Op zaterdag 14 november liep ik mee. Met vele anderen, waaronder NVRD-leden John Vernooij van Omrin en Wim van Lieshout van HVC. En waarop ik vooraf hoopte, gebeurde volop. Tijdens de wandeling van 23 kilometer, voerde iedereen gesprekken met mensen die ze nog nooit eerder hadden ontmoet. Om het te hebben over hét onderwerp dat iedereen die meeliep bindt, de toekomst van onze planeet en de acties die nodig zijn om te verduurzamen. En na de wandeling was het, in ieder geval voor mij, nog niet klaar omdat het denken doorging.
Dat we nu juist op deze dag meeliepen was niet verwonderlijk. Het specifieke thema van de dag was namelijk de circulaire economie. Onze sector vind ik een absolute koploper als het om dit onderwerp gaat. En de publieke bedrijven hebben nog een voorsprong ook. We zijn gegroeid vanuit een maatschappelijke taak. Om ervoor te zorgen dat de hygiëne werd bevorderd. Het is niet een winstoogmerk dat ons drijft, maar een maatschappelijke meerwaarde.
Die meerwaarde kan in eerste instantie een prijs hebben. Natuurlijk is het (in eerste instantie) duurder om verschillende grondstoffen gescheiden in te zamelen. Om experimenten aan te gaan die het gedrag van mensen beïnvloeden, maar soms ook mislukken. En om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in te zetten. Maar we doen het wel, en terecht. Omdat we zo het maatschappelijk kapitaal vergroten. En we ons op deze manier inzetten voor de toekomst van onze leefomgeving. En als ik heel groot denk: voor de toekomst van onze aarde.
NVRD agenda
17 december Ambtelijke Werkgroep Afval
17 december Commissie Afvalpreventie
8 december Benchmarkbijeenkomst onkruidbeheer op verhardingen
5 januari Redactiecommissie GRAM
1 5 januari Young Professionals
19 januari VANG-training omgekeerd inzamelen
22 januari Commissie Opleiden & Professionaliseren
28 januari VANG-training diftar
2 februari Redactiecommissie GRAM
Uitblinkers 2015
Het Vierdaagse team van DAR Nijmegen
en Wout van Geest van de gemeente
Brielle zijn op basis van de publieksstem-
men en het oordeel van een vakkundige
jury verkozen tot Uitblinkers van 2015.
Op 18 november ontvingen ze op het
Landelijk Zwerfafvalcongres Rendement
van Schoon uit handen van juryvoorzit-
ter Olaf Prinsen een cheque ter waarde
van 250 euro. Dit jaar werd de verkie-
zing voor de vierde keer georganiseerd.
Met deze verkiezing wordt een positieve
bijdrage geleverd aan het imago van het
vak van reiniger en de reiniging- en afval-
branche in het algemeen.
“BAT realiseerde dit jaar door project handhaving op afvalscheiding een gedragsverandering met gevolg 10 % minder restafval en is verheugd met de nieuwe op- en overslaghal voor plastic en papier.”Pier van Oirschot
“Alphen aan den Rijn handelt sinds 2015 klachten over (zwerf)afval bliksemsnel af met tevreden burgers tot resultaat.” Dico Kuiper
“Soest is zeer tevreden met de herinrichting van afvalbrengstation De Schans dat rond de Kerst weer open gaat voor publiek.” Henk Dillingh
“Omgekeerd Inzamelen in Dalfsen blijkt een groot succes met 85% hergebruik en minder dan 100 kg restafval.” Tijs Monsterman
“Rova is trots op de uitrol van het project 100-100-100, dat naast mooie publiciteit ook landelijke impact op politiek niveau opleverde.”Erik van Cuijk
“Ook dit jaar zijn wij bij Rd4 trots op onze tevreden opdrachtgevers, klanten en medewerkers.”Wil Sijstermans
“Sympany, een fusie tussen KICI en Humana, staat met een inzamelresultaat van 23 miljoen kilogram textiel, voor professionele gecertificeerde textielinzameling en –verwerking.” Heidy Winkel
“Met de reorganisatie van de Oosterhoutse buitendienst is structureel bezuinigd op kosten en is de kwaliteit én het resultaat van dienstverlening verbeterd. Door de dagelijkse inzet van de medewerkers en het lef om de bedrijfsvoering te veranderen, is besloten niet over te gaan tot privatisering van de dienst.”Chris Hamers
“Met veel genoegen kijkt Indaver terug op 16 april 2015, de dag waarop onze innovatieve vergister Bio Power Alphen op bruisende wijze officieel geopend is én de dag waarop Indaver haar gemeentelijke relaties heeft mogen trakteren op een mini-symposium over de verbetering van de GFT-inzameling in de hoogbouw.”Femke Mackenzie
24 GRAM | december 2015
Terugblik op 2015Het is belangrijk om op het einde van het jaar even stil te staan bij wat er
zich allemaal heeft afgespeeld. De leden van de NVRD hebben genoeg dingen
bereikt waar ze trots op zijn, getuige de korte uitspraken op deze pagina’s.
En ook op het bureau van onze vereniging is veel gebeurd. Het bureau is door
het programma VANG flink in omvang gegroeid. Olaf Prinsen is aangetreden
als nieuwe directeur. Maar belangrijker, er is veel werk verricht! Omdat het
onmogelijk is alles te noemen in dit jaaroverzicht hebben we er vier dossiers
uitgelicht die goed aansluiten bij het centrale thema van 2015: ‘Werk maken
van samenwerking’.
VANG huishoudelijk afval
Samen met het ministerie van I&M en de VNG stond de NVRD aan de basis van de ambitie
om in 2020 nog slechts 100 kilo huishoudelijk restafval per persoon over te houden. In
2015 is hiertoe gestart met de uitvoering van het programma VANG. Met Rijkswaterstaat,
VNG en het ministerie van I&M is een programmabureau gestart. De taken die dit bureau
uitvoert, passen uitstekend bij de taak van de NVRD. Met het programma, en het extra
geld dat ervoor beschikbaar is, wordt kennisdeling tussen gemeenten en bedrijven be-
vorderd en worden projecten gestart om afvalketens te sluiten. Een voorbeeld hiervan
is het onderzoek naar de luierketen. Bij een goede afvalscheiding vormen luiers een
enorm aandeel in de grijze fractie. Probleem aan de inzamelkant is dat er geen afzet-
markt voor is. Voor de verwerkers is het een probleem dat er geen constante stroom van
een constante kwaliteit is. Door bijeenkomsten met alle spelers in de keten, probeert
VANG huishoudelijk afval hiervoor een oplossing te bieden. Een positief effect is zeker
al wel bereikt als het gaat om kennisdeling. Een in het oog springend voorbeeld is 100-
100-100. ROVA heeft een enorm succes bereikt met de actie waarbij 100 gezinnen, 100
dagen 100% afvalvrij probeerden te leven. Het project is inmiddels opgenomen in het
VANG-programma, waardoor andere gemeenten en NVRD leden zelf met het project aan
de slag kunnen gaan, wat op veel plekken al gebeurt.
Sectorplan Afvalbeheer en –Management en Beheer van de Openbare Ruimte
(AMBOR)
Samen met het O&O Fonds Afval- en Milieubedrijven vormt de NVRD de projectorgani-
satie voor het Sectorplan AMBOR. Via dit sectorplan is ruim €11 miljoen subsidie uitge-
trokken om twee belangrijke arbeidsmarktknelpunten in de branche aan te pakken. Het
eerste knelpunt is de toenemende vergrijzing van het personeelsbestand. Het tweede
knelpunt is het perspectief op de arbeidsmarkt van bestaande vakkrachten. Het sector-
plan komt voort uit het Sociaal Akkoord tussen werkgevers en werknemers en stelt geld
beschikbaar om te investeren in nieuwe werkgelegenheid, doorstroom en opleiden van
werknemers. Samen met het O&O Fonds stimuleert de NVRD haar leden om van deze
subsidie gebruik te maken. Ook beheert het de administratie en verzorgt het bureau de
communicatie. Met aangevraagde subsidies voor ruim 1.100 MBO-trajecten, 1.500 alge-
mene opleidingen en meer dan 150 coaching trajecten lijkt het Sectorplan op een succes
af te stevenen! Meedoen kan nog. Kijk voor meer informatie op www.sectorplan-ambor.nl
Werk maken van beheer openbare ruimte
Het Integraal Beheer van de Openbare Ruimte (IBOR) is een belangrijke taak van gemeen-
ten en dus ook belangrijk voor de NVRD. Met tal van activiteiten is invulling gegeven aan
de ambitie om meer werk te maken van IBOR. Dit gebeurt veelal in samenwerking met
andere partijen en stakeholders. Stadswerk is hierin een belangrijke partner, dit vertaalt
zich direct in het vormgeven van gezamenlijke beleidscapaciteit en een omvangrijke
reeks van activiteiten rondom het thema arbeidsparticipatie. Dit heeft in 2015 onder
andere geresulteerd in het uitbrengen van een thematijdschrift, vijf regionale bijeenkom-
sten over social return en de organisatie van het congres Arbeidsparticipatie waarin naast
Stadswerk werd samengewerkt met o.a. Cedris en Divosa. Ook zwerfafval was een be-
langrijk thema in 2015. Naast de projecten die gezamenlijk zijn opgepakt met Gemeente
Schoon en Nederland Schoon is er vanuit de NVRD hard meegewerkt aan de plannen voor
nieuwe beloningssystemen en een nieuwe landelijke zwerfafvalaanpak. Andere mijlpalen
waren de contracten met TUV en Kiwa voor het NVRD Keurmerk Beeldschoon.
Benchmarking
Benchmarking is een krachtig management-instrument. Het is een kerntaak van de NVRD
haar leden hierin te faciliteren. De benchmark Huishoudelijk Afval staat goed op de kaart.
De benchmark Gemeente Schoon ontwikkelt zich steeds meer tot een integraal stuurin-
strument op dit gebied. De benchmarks Gladheidbeheer en Onkruid op Verharding (dit
jaar voor het eerste uitgevoerd) rekenen nu al op een groep enthousiaste deelnemers.
Kern van de benchmarkaanpak is het positief prikkelen van gemeenten en publieke bedrij-
ven door vergelijking, aangevuld met kennisbijeenkomsten, om hun eigen prestaties te
verbeteren. De NVRD
probeert met bench-
marking voortdurend
in te spelen op nieuwe
ontwikkelingen en aan
te sluiten bij de ken-
nisbehoefte van haar
leden.
2016 belooft eveneens
een mooi jaar te wor-
den. Het jaar waarin
we graag met u in
gesprek gaan over de
nieuw te vormen stra-
tegie, deze vormgeven
en vaststellen.
Het bijna voltallige
personeel van bureau
NVRD. (foto: Jaap Vegter)
"Wij zijn er trots op dat Avri dankzij het personeel in vijf jaar tijd van achterblijver tot een van de koplopers in de branche is geworden en nu zelfs is beland in de top drie van Beste Overheidsorganisaties van het jaar 2015.”Erik de Vries
"De gemeenten Delft, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar en hun inzamelbedrijf AVALEX zijn ongelooflijk trots op de totstandkoming van de gedragen gezamenlijke beleidsvisie 'Grip op Grondstoffen'. Een fantastische samenwerking in regionaal verband op ambtelijk en bestuurlijk niveau dat met de nodige overwonnen en te overwinnen uitdagingen heeft geleid tot een prestatie van formaat!"
"In 2015 startte Area Reiniging met het talentontwikkelprogramma (TOP). Hierin sturen we op zowel kennisontwikkeling als gezondheid en ambassadeurschap van medewerkers. Tien medewerkers doen mee aan het tweejarig programma. Zij doorlopen binnen en buiten Area stages maar gaan ook samen met de leefstijlcoach aan de slag met een persoonlijk ontwikkelplan." Willy Hamstra
"Veel nieuwe stappen voor Circulus-Berkel in 2015: een nieuwe naam, een nieuwe strategie, nieuwe activiteiten zoals de BEST-tas. Bij elkaar markeren ze de definitieve omslag van onze oude rol als ‘afvalinzamelaar’ naar onze nieuwe rol als actieve schakel in de circulaire economie." Henk Knip
"In 2015 zette Dar samen met haar gemeenten flinke stappen in het sluiten van de keten van het grof afval. Met de opening van twee nieuwe milieustraten kunnen bewoners nu naar zeven milieustraten in de regio waar ze optimaal geprikkeld en gefaciliteerd worden om hun grof afval te scheiden." Pieter-Balth Linders
"Samen met gemeenten, bedrijven, ketenpartners en bewoners hebben wij in 2015 verdere stappen gezet richting een circulaire samenleving. Ook in 2016 gaat Meerlanden ervoor: Samen sneller circulair!"Angeline Kierkels
GRAM | december 2015 25
26 GRAM | december 2015
In 2014 werd gemiddeld 55% van het huishoudelijk af-
val gescheiden (2013: 52%). De verschillen tussen de
hoogbouwklassen zijn groot. De afgelopen 5 jaar is er
een redelijke progressie geboekt, onder andere door
invoering van diftar en omgekeerd inzamelen, betere
scheiding van kunststof verpakkingen en betere na-
scheiding van het grof restafval.
Kosten afvalbeheer
In de benchmark worden de kosten van inzameling,
transport, verwerking (incl. opbrengsten), indirecte
kosten en vergoedingen inzichtelijk gemaakt. De ge-
middelde afvalbeheerkosten (de som van de bovenge-
noemde kostensoorten) bedroegen in 2014 € 172 per
huishouden.
Hoeveelheid restafval en kosten afvalbeheer per
hb-klasse)
Sorteeranalyse
De benchmarkgemiddelde resultaten van de sorteer-
analyses laten zien dat meer dan de helft van het in-
gezamelde restafval nog bestaat uit momenteel goed
scheidbare grondstoffen als gft, papier, plastic, textiel
en glas. Ten opzichte van 2013 is er wel een lichte ver-
betering waarneembaar (minder grondstoffen in het
restafval).
Prestatiebepalende factoren
De hoeveelheid restafval, mate van afvalscheiding en
de kosten die voor het afvalbeheer worden gemaakt
laten een sterk verband zien met zowel gemeentelijke
kenmerken als hoogbouw als gemeentelijke keuzes
In de Benchmark Huishoudelijk Afval worden de milieu-, kosten- en dienstverleningsprestaties van
154 gemeenten vergeleken. Dit levert, naast een leerzame vergelijking en inspirerende bijeenkomsten,
boeiende informatie op over het rendement van het afvalbeheer. In dit artikel een klein overzicht van
de belangrijkste inzichten uit de laatste benchmark (peiljaar 2014).
BenchmarkHuishoudelijk Afval
Afvalscheiding en Restafval
Het gemiddelde aanbod van huishoudelijk afval in
2014 was 502 kg per inwoner. Een groot gedeelte daar-
van (379 kg/inw) bestond uit fijn huishoudelijk afva.
Het aandeel afvalscheiding en de hoeveelheid restafval
zijn belangrijke indicatoren op het gebied van huishou-
delijk afval. Beide zeggen iets over de wijze waarop
gemeenten erin slagen de grondstoffen uit het huis-
houdelijk afval te recyclen. De gemiddelde hoeveel-
heid huishoudelijk restafval – het afval dat overblijft
na bron- en nascheiding – was 223 kg/inw, waarvan
201 fijn en 22 grof restafval. In 2013 was dit 232 kg
restafval per inwoner.
Hoeveelheid Restafval (fijn+grof) per hoogbouwklasse
EEN KRACHTIG INSTRUMENT VOOR KENNISUITWISSELING!
FIGUUR 1 hoeveelheid restafval per klasse
250
196193
180
201
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
1
HOEV
EELH
EID
FIJN
RES
TAFV
AL P
ER
INW
ON
ER (K
G/IN
W)
ABCDBM
FIGUUR 3 restafval en afvalbeheerkosten
BM€ 172222
A
B C
D
170
190
210
230
250
270
290
€ 155 € 160 € 165 € 170 € 175 € 180 € 185 € 190 € 195HOEV
EELH
EID
FIJN
EN
GRO
F RE
STAF
VAL
(KG
/IN
W)
AFVALBEHEERKOSTEN (€ PER AANSL)
FIGUUR 2 afvalscheiding per klasse
55%
34%
56%58%
64%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
BM A B C D
AFVA
LSCH
EIDI
NG
SPER
CEN
TAG
E TO
TAAL
(%)
Afvalscheiding per hoogbouwklasse
GRAM | december 2015 27
voor een bepaalde inzamelsystematiek. Factoren die
binnen de benchmark inzichtelijk worden gemaakt
zijn: hoogbouw, inzamelstrategie, tariefdifferentiatie,
servicedifferentiatie en inzamelwijze.
Hoogbouw
In gebieden met veel hoogbouw is de mogelijkheid van
en de motivatie voor afvalscheiding doorgaans beperk-
ter dan in gebieden met veel laagbouw. Dit is een nog
moeilijk te beïnvloeden factor die goed terug te zien is
in de prestaties. De in dit artikel gebruikte figuren laten
dit ook zien.
Tariefdifferentiatie
Tariefdifferentiaie is een belangrijke verklaring voor
verschillen in prestaties. Diftar presteert zowel wat be-
treft milieurendement als kosten beter. Diftar-gemeen-
ten komen ook het dichtst in de buurt van de 100 kg
restafval doelstelling.
Service-differentiatie en inzamelwijze
Naast bovenstaande meer algemene factoren zijn ook
afvalstroom-specifieke keuzes relevant voor presta-
ties. Hierbij kan onderscheid gemaakt worden tussen
(combinaties van) ontmoedigende en stimulerende
maatregelen. Voorbeelden van ontmoedigen zijn ‘om-
gekeerd inzamelen’ waar het restafval bij de laagbouw
niet wordt opgehaald maar moet worden gebracht naar
verzamelcontainers of het verlagen van de inzamelfre-
quentie bij minicontainers. Service-verhogende maat-
regelen zijn aan-huis inzameling door mini-containers
in plaats van zakken of dozen en het verhogen van de
inzamelfrequentie. Genoemde maatregelen zullen on-
derstaand per afvalstroom worden behandeld.
EEN KRACHTIG INSTRUMENT VOOR KENNISUITWISSELING!
FIGUUR 5 restafval per tariefsysteem
BM A B C D
Diftar rest 112 - 101 145 95
Diftar rest en gft 129 - 132 134 125
Diftar / omgekeerd inz 103 - - - 103
Omgekeerd inz. - - - - -
Diftar volume 190 - 208 186 194
Geen strategie 223 250 208 209 227
Totaal 201 250 196 193 180
50
100
150
200
250
300
HOEV
EELH
EID
FIJN
RE
STAF
VAL
(KG/
INW
)
FIGUUR 6 diftar vs niet-diftar
BM€ 172222
Diftar€ 154135
Niet-diftar€ 179242
0
50
100
150
200
250
300
€ 150 € 155 € 160 € 165 € 170 € 175 € 180 € 185
HOEV
EELH
EID
FIJN
EN
GRO
F RE
STAF
VAL
(KG
/IN
W)
AFVALBEHEERKOSTEN (€ PER AANSL)
FIGUUR 7 restafval
487
451
468
430
440
450
460
470
480
490
BM
HOEV
EELH
EID
PER
AAN
GES
LOTE
N
AAN
SLU
ITIN
G (K
G/A
ANSL
)
AHVCBM
250
196193
180
201
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
1
HOEV
EELH
EID
FIJN
RES
TAFV
AL P
ER IN
WO
NER
(K
G/I
NW
)
ABCDBM
FIGUUR 4 sorteeranalyse
GFT31%
Herbr OPK12%
KV11%GLAS
4%
TEXT4%
KCA0%
BLIK4%
DK3%
LUI6%
Overig25%
Benchmarkgemiddelde sorteeranalyse
Kosten en restafval: diftar vs. niet-diftar
Hoeveelheid restafval per klasse en per tariefsysteem
Restafval per klasse (kg/inw) en per inzamelwijze
(kg/aansl)
Fijn huishoudelijk restafval
kernprestaties restafval Benchmark
kilogram per inwoner 201
inzamelkosten per hh € 35
inzamelkosten per ton € 79
totale kosten per ton € 164
28 GRAM | december 2015
Kunststofverpakkingen
kernprestaties kv Benchmark
kilogram per inwoner 9
inzamelkosten per hh € 7,-
inzamelkosten per ton € 370,-
kunststofverp. per klasse (kg/inw) en per inzamelwijze
(kg/aansl)
Ook bij kunststofverpakkingen levert de minicontainer
een hogere respons op: twee keer zoveel als bij zak-
ken. Diftar speelt daarbij echter ook een rol: de meeste
gemeenten die een minicontainer voor kunststof ver-
pakkingsafval hebben ingevoerd hebben ook diftar
ingevoerd. Vergelijking van de aan-huis-inzamelfre-
quentie van niet-diftar gemeenten laat zien dat een
tweewekelijkse frequentie 25 kg/aansl aan rendement
behaalt en een maandelijkse 17 kg/aansl.
Overige fijn huishoudelijke grondstoffen
Onderstaand de benchmarkgemiddelde inzamelresul-
taten in kg/inw van de overige fijn huishoudelijke af-
valstromen.
Glasverpakkingen 21,0 kg/inw
Textiel 3,6 kg/inw
KCA 1,1 kg/inw
Metalen verpakkingen* 6,6 kg/inw
Drankenkartons* 1.8 kg/inw
Blad* 7,4 kg/inw
Luiers* 5,3 kg/inw
* In 2014 niet door alle gemeenten ingezameld.
Gemiddelden zijn gebaseerd op de gemeenten die wel
inzamelden.
Grof huishoudelijk afval
In totaal werd er in 2014 21,6 kg/inw (incl) aan grof
huishoudelijk afval ingezameld. Dat is 27% minder dan
in 2013. Daarvan werd 79% gescheiden (2013: 75%).
De totale directe kosten voor de inzameling van grof
huishoudelijk afval waren €20,- per huishouden. Voor
wat betreft de milieustraat waren de directe inzamel-
kosten €15,- per aansluiting.
Ook dit peiljaar laten inzamelsystemen die sterk inzetten op service-
verlaging (al dan niet in combinatie met diftar en/of serviceverhoging
grondstoffen) goede resultaten zien. Een voorbeeld is frequentieverla-
ging van de aan-huis inzameling. Gemeenten met een inzamelfrequen-
tie van <26x/jr. zamelden 152 kg/inw restafval in, tegen 221 kg/inw bij
een inzamelfrequentie van >26x/jr. Omgekeerd inzamelen behaalt ook
goede resultaten maar laat zich momenteel nog moeilijk in gemiddelde
conclusies vangen vooral omdat er vaak ook sprake is van diftar of
omdat het systeem nog niet exclusief in het gehele verzorgingsgebied
wordt toegepast.
GFT
kernprestaties gft Benchmark
kilogram per inwoner 91
inzamelkosten per hh € 20,-
inzamelkosten per ton € 101,-
totale kosten per ton € 144,-
gft per klasse (kg/inw) en per inzamelwijze (kg/aansl)
Oud papier en karton
kernprestaties opk Benchmark
kilogram per inwoner 51
inzamelkosten per hh € 9
inzamelkosten per ton € 85
totale kosten per ton € 22
opk per klasse (kg/inw) en per inzamelwijze (kg/aansl)
Van de inzamelmiddelen-aan-huis leveren minicontainers een rende-
ment van 174 kg/aansl en losse bundels 121 kg/aansl. Dat is een ver-
schil van 44%.
FIGUUR 8 gft
288
61
208
5
55
105
155
205
255
305
BM
HOEV
EELH
EID
PER
AAN
GES
LOTE
N
AAN
SLU
ITIN
G (K
G/A
ANSL
)
AH
VC
BM
33
80
102
118
91
10
30
50
70
90
110
130
1
HOEV
EELH
EID
PER
INW
ON
ER (K
G/I
NW
)
ABCDBM
FIGUUR 9 opk
173
66
115
5
25
45
65
85
105
125
145
165
185
BM
HOEV
EELH
EID
PER
AAN
GES
LOTE
N
AAN
SLU
ITIN
G (K
G/A
ANSL
)
AHVCBM
33
5454
56
51
30
35
40
45
50
55
60
1
HOEV
EELH
EID
PER
INW
ON
ER (K
G/I
NW
)
ABCDBM
FIGUUR 10kv
23
10
16
21
5
7
9
11
13
15
17
19
21
23
25
BM
HOEV
EELH
EID
PER
AAN
GES
LOTE
N
AAN
SLU
ITIN
G (K
G/A
ANSL
)
AHVCNABM
3.9
9.19.4
12.1
9.0
0
2
4
6
8
10
12
14
1
HOEV
EELH
EID
PER
INW
ON
ER (K
G/I
NW
)
ABCDBM
EEN KRACHTIG INSTRUMENT VOOR KENNISUITWISSELING!
Benchmark Huishoudelijk AfvalKennis - en managementinstrument
De Benchmark Huishoudelijk Afval vergelijkt gemeenten en publieke inzamelbedrijven op hun
afvalbeheerprestaties. Met rapportages en bijeenkomsten worden organisaties gestimuleerd om te leren
van elkaar en ervaringen uit te wisselen.
Deelname 2015 (Peiljaar 2014) en vergelijking
In het peiljaar 2014 namen 95 gemeenten en inzamelbedrijven deel, gezamenlijk vertegenwoordigen zij
154 gemeenten. Organisaties worden gegroepeerd en vergeleken op basis van het aandeel hoogbouw
in het verzorgingsgebied. De volgende klassen zijn hierbij samengesteld: A: 50-100%; B: 30-49%;
C: 20-29%; D: 0-19%.
Resultaten
De resultaten zoals opgenomen in deze publicatie betreffen geaggregeerde totaal-gemiddelden
van het peiljaar 2014. Deze benchmarkgemiddelden kunnen afwijken van gemiddelden in
benchmarkrapportages, omdat het daarin groeps-specifieke gemiddelden betreft.
Begrippen
1) Inzamelwijze: aan-huis inzameling, verzamelcontainers, nascheiding of milieustraat.
2) Inzamelmiddel: bijv. mini-container, zak of ondergrondse verzamelcontainer.
3) Directe kosten: (uit-)bestede kosten die rechtstreeks aan het primaire proces zijn toe te schrijven.
Directe kosten omvatten de kosten van personeel, tractie, inzamelmiddelen en derden.
4) Indirecte kosten: Alle andere aan het afvalbeheer verbonden kosten die worden gemaakt om het
primaire proces mogelijk te maken.
5) Totale directe kosten: directe kosten en opbrengsten van inzameling, transport, verwerking
exclusief inzamel- en registratievergoedingen.
6) Directe Inzamelkosten: directe kosten van inzameling of nascheiding.
7) Totale afvalbeheerkosten: totale directe en indirecte kosten van afvalbeheer inclusief
vergoedingen.
8) Fijn huishoudelijk afval (HHA): afvalstromen die met gangbare aan huis inzamelmiddelen of
via verzamelcontainers worden ingezameld (fijn restafval, GFT, oud papier, kunststofverpakkingen,
textiel, KCA, metalen verpakkingen, drankenkartons, blad, luiers).
10) Grof huishoudelijk afval (GHA): overige afvalstromen.
Meer informatie
Voor meer informatie over de benchmark kunt u zich wenden tot Folkert Starreveld of Ismael Morales
GRAM | december 2015 29
EEN KRACHTIG INSTRUMENT VOOR KENNISUITWISSELING!
30 GRAM | december 2015
scheiden van afval is. Voor kinderen wor-
den er workshops georganiseerd waarbij
ze leren creëren met afvalmaterialen. Het
Veenendaalse bedrijf Kliko laat prullen-
bakken voor in de keuken zien. De sto-
re is ook zelf duurzaam bezig, want de
ruimte wordt grotendeels ingericht met
tweedehands spullen van Restore Kring-
loop. De Pop-up Store is gevestigd in Pas-
sage Corridor nr. 95 en van dinsdag t/m
zaterdag geopend van 10.00-17.00 uur,
vrijdag tot 21.00 uur.
Meer informatie:
www.afvalscheiden-bestapart.nl.
N I E U W S U I T D E B R A N C H E
Vanaf 24 november 2015 tot en met eind
januari 2016 bevindt zich in het centrum
van Veenendaal de ‘best apart! Pop-up
store’. Een uniek initiatief van de ge-
meente Veenendaal, Kliko, Restore Kring-
loop en ACV. Met deze tijdelijke winkel
Pop-up store over afval scheiden in Veenendaal
willen de vier initiatiefnemers de nieuwe
manier van afval scheiden en inzamelen
onder de aandacht brengen.
Per 1 januari 2016 verandert de afvalin-
zameling in gemeente Veenendaal. Eén
van de wijzigingen is dat inwoners gaan
betalen per keer dat ze restafvalkliko aan
de weg zetten of een zak met restafval in
de brengcontainer gooien. Ook wijzigen
de ophaaldagen en mogen plastic, blik
en pak in de kliko met oranje deksel of
PMD-zak . Om inwoners hierover goed te
informeren en ze te enthousiasmeren is
er de 'best apart! Pop-up store'. Bewoners
kunnen hier op een leuke manier zien en
ervaren hoe belangrijk en waardevol het
sta jij binnenkort
ook in onze
spotlights?
...talent gezocht!
GRAM | december 2015 31
N I E U W S U I T D E B R A N C H E
RectificatieIn de GRAM uitgave van november is bij het artikel ‘Hoe doen zij dat’ op pagina 6 en 7 een foto geplaatst van de kringloopwinkel in
Zwolle (bron BKN). Deze heeft dus geen betrekking op de in het artikel genoemde kringloopwinkels van Oss en Kampen.
Sinds september 2015 is in Amsterdam-
Oost een groep mensen met afstand tot
de arbeidsmarkt werkzaam als Afval-
milieucoach. Deze coaches zoeken actief
contact met de bewoners van het stads-
deel om meer bewustzijn en betrokken-
heid te creëren omtrent afvalscheiding,
aanbiedregels en het schoonhouden van
de buurt. De coaches volgden een speci-
fieke opleiding tot Afval-milieucoach bij
de SPA-groep. In anderhalve dag kreeg
de groep kennis en vaardigheden aange-
reikt om bewoners voor te kunnen lich-
ten over regels omtrent afval, grofvuil
en het scheiden van afval. Door middel
van praktijkcoaching brachten ze het ge-
leerde onder begeleiding in de praktijk.
Uit handen van wethouder Nevin Özütok
van stadsdeel Oost ontving de groep in
Amsterdam op 28 oktober het certificaat
'Afval-milieucoach'. Vanaf dat moment
zijn de kersverse coaches in duo’s aan de
slag om proactief voorlichting te geven.
Oost is het eerste stadsdeel in Amster-
dam die afvalcoaches inzet.
Naast training en opleiding tot afval-
coach, biedt SPA Groep een platform
waarin bestaande en aankomende afval-
coaches kennis, ervaringen en inzichten
met elkaar kunnen delen. Ook neemt
het opleidingsinstituut het voortouw
om samen met een team van betrok-
ken deskundigen visie te ontwikkelen
over de organisatie, de rol en de inzet
van afvalcoaches. Een eerste stap hierin
is een workshop waarin op basis van
SWOT-analyse uitgangspunten worden
geformuleerd. Neem voor meer informa-
tie contact op met SPA Groep, tel: 0172-
200000.
Amsterdam-Oost zet afvalcoaches in
Afval Prestatie ProfielAfvalrecycler Van Gansewinkel lanceerde
dit najaar het Afval Prestatie Profiel (APP).
Met dit online profiel berekenen organi-
saties zelf hoeveel waardevolle grond-
stoffen én CO2-uitstoot te besparen zijn
met het sorteren van het eigen bedrijfs-
afval.
Met het APP maakt Van Gansewinkel de
afvalscheidingspercentages inzichtelijk
en vergroot het de bewustwording van
afvalscheiding op de werkvloer. Daar-
naast toont het profiel aan dat een goede
afvalscheiding kostenbesparend werkt.
Het Afval Prestatie Profiel is beschikbaar
via www.afvalprestatieprofiel.nl en kan
zowel door klanten als niet-klanten van
Van Gansewinkel worden gebruikt.
Het Afval Prestatie Profiel is ontwikkeld
in samenwerking met onderzoeksinsti-
tuut TNO. Voor het Profiel zijn de zestien
meest gangbare afvalstromen in kaart
gebracht en berekend. Via de speciaal
daarvoor ontwikkelde website registeren
bedrijven de exacte aantal gegenereerde
kilo’s afval per stroom, of maken hier
een inschatting van. Binnen enkele mo-
menten krijgen ze een volledig overzicht
hoeveel grondstoffen en CO2-uitstoot ze
kunnen besparen. Daarbij zijn de cijfers
ook direct te vergelijken andere resulta-
ten uit de branche. Niet alleen goed voor
het milieu, maar ook kostenbesparend
voor de eigen organisatie. Uit analyses
blijkt dat twee op de drie bedrijven nog
veel kunnen besparen op de afvalkosten
op de werkvloer.
Nr. Pag.
AFVAL
AfvalbeleidKansen voor afvalscheiding in de hoogbouw.
Gijs Langeveld 01 28
Uitvoeringsprogramma VANG Huishoudelijk Afval.
Maarten Goorhuis 01 23
Projectteam VANG van start. 02 09
VANG doelen vertaald naar richtlijnen voor gemeenten.
Guus van den Berghe 03 15
Ketenaanpak VANG. Hanneke op den Brouw 10 13
Afvalambities grote steden. René Didde 10 17
Huishoudelijk afvalGemeenten enthousiast over programma VANG. 06 13
Preventie en hergebruik / (Gescheiden) inzameling
Deventer wil inzamelstructuur verder perfectioneren.
Ans Aerts 02 16
Verpakkingencontainer Losser werkt. Ans Aerts 03 24
Chipsverpakking scheiden? René Didde 04 16
Experiment 100-100-100 krijgt vervolg. Anne Telman 08 19
Puzzelen met afvalbeheer. Pieter van den Brand 08 20
Afval scheiden in de flat. Bas Peeters 09 11
Omgekeerd inzamelen Venlo. Hetty Dekkers 09 12
Gft
Gf-keukenbakje dient zich aan. Pieter van den Brand 07 10
Een derde trein in gft-verwerking. René Didde 07 16
Kunststoffen
Gemeenten als ketenregisseur voor kunststof afval.
René Didde 02 10
Kenniscentrum helpt gemeenten inzameling
efficiënter te regelen. Bas de Rue 06 22
Duurzaam verpakken doe je niet in je eentje.
Pieter van den Brand 09 16
Stappen in recycling plastics nog in kinderschoenen.
Geke Wassink 10 12
Textiel
Textiel blijft in Twente. Ans Aerts 04 34
Textielketen in beeld. Pieter van den Brand 10 13
Metalen
Heel Apeldoorn weer rein.
Marc Veenhuizen en Ramona van der Haar 01 34
Grof huishoudelijk afval
Hoe doen zij dat met grof huishoudelijk afval?
Hetty Dekkers 07 06
(Drank)verpakkingen
Oud papier en drankenkartons, wel of niet samen?
Pieter van den Brand 05 16
Overzicht hoofdartikelen GRAM 2015
Kringloopbedrijvigheid / milieustraat
Luiers: hernieuwde kans op recycling.
Pieter van den Brand 02 07
Veiligheid op milieustraten. Sander Wageman 05 08
Koffiedik heeft de toekomst. Sander Wageman 07 08
Kringloopbedrijven groeien. Ronald van den Heerik 07 13
Recyclingindustrie klaar voor circulaire economie.
Max de Vries 07 26
Hoe doen zij dat?
Samenwerken met het kringloopbedrijf. Hetty Dekkers 09 06
Goedzak Amsterdam. René Didde 10 08
BedrijfsafvalGevaarlijk afval
Onvoldoende kennis over gevaren XTC-afval.
Twan Hoeijmakers 04 37
Inzameling medicijnenafval verschilt per gemeente.
Ans Aerts 07 14
Interview Stibat-directeur Jan Bartels. Hetty Dekkers 08 16
Bouw- en sloopafval
Collectieve aanpak zal recyclingbedrijven aanzetten
tot investeren. Max de Vries 09 20
Afvalverwerking
Verbranden
AVI’s leveranciers van energie en stadsverwarming.
Laurent Chevalier 09 18
BEHEER OPENBARE RUIMTE & REINIGING
Beheer openbare ruimte
Hoe doen zij dat met veiligheid bij beheer openbare ruimte?
Hetty Dekkers 01 05
Onderbuikgevoel vertaald in cijfers. Hetty Dekkers 01 07
Inventarisatie gemeentelijke BOR-taken. Ismael Morales 01 09
Social return in afval en BOR. Anneloes Voorberg 05 13
Samen werken aan schone centrumgebieden.
Dorien Bosselaar 05 28
Afval buitenshuis moet je net zo behandelen als thuis.
René Didde 09 08
Inwoners denken mee over beleidsplan. Ans Aerts 10 10
ReinigingStraatreinigen/Zwerfvuil
Hoe doen zij dat met de verwerking van veegvuil?
Hetty Dekkers 02 05
Laat die afvalbakken communiceren. Bas Peeters 02 20
Serious Game zwerfafval. Geke Wassink 02 21
Waterschappen pakken zwerfafval aan. Hetty Dekkers 06 14
Steeds meer wijkhelden houden hun buurt schoon.
Ans Aerts 06 17
Loont belonen? Ans Aerts 08 06
Nr. Pag.
32 GRAM | december 2015
Beestenbende zet bij kinderen de knop om.
Hetty Dekkers 08 08
Nederland gidsland schoon. Addie Weenk 08 11
Hoe doen zij dat met afvalbakkenbeheer. Hetty Dekkers 10 06
Onkruidbestrijding
Verbod op chemische onkruidbestrijding.
Pieter van den Brand 01 10
WinterdienstOpzouten met dat glibberige fietspad.
Pieter van den Brand 03 12
Gemeenten begeven zich amper nog op glad ijs.
Pieter van den Brand 06 06
Meer straten sneeuwvrij dankzij inzet extra handen.
Sander Wageman 06 10
OngediertebestrijdingDiversen beheer openbare ruimte en reiniging
Buurtrechtelijk en maatschappelijk aanbesteden.
René Didde 01 20
Participatiekaart voor lokale initiatieven.
Laurent Chevalier 05 26
ORGANISATIE & MANAGEMENT
Organisatie
Camerasysteem met helicopterview. Geke Wassink 03 09
FinanciënNijmegen schaft afvalstoffenheffing af. Ans Aerts 03 11
Gunnen op waarde. Pieter van den Brand 04 21
Hoe doen zij dat met de afvalstoffenheffing?
Hetty Dekkers 04 27
Management en personeelMeer hergebruik schept meer werk. René Didde 01 24
Dodelijke ongevallen met vuilniswagens. René Didde 03 07
Zorgen dat meer mensen met plezier hun pensioen halen.
Hetty Dekkers 03 18
Impuls om vakkrachten duurzaam inzetbaar te maken.
Laurent Chevalier 03 20
Area maakt werk van afval. Hetty Dekkers 04 32
Hoe doen zij dat? Omgaan met agressie. Hetty Dekkers 05 06
Afvalcoaches leveren zichtbaar resultaat. Ans Aerts 06 10
Sectorplan AMBOR en Meerlanden. Geke Wassink 07 21
Resultaten case onderzoek i.s.m. Stout groep.
Anneloes Voorberg en Martine Stouten 08 22
WagenparkbeheerNoviteiten ReinigingsDemoDagen 04 42
Nr. Pag. Nr. Pag.
Voorlichting en educatieAandacht voor veilig werken blijft noodzakelijk.
Laurent Chevalier 01 27
Tanja van Dijk (Meerlanden) in Vakwerk. Hetty Dekkers 02 18
ORGANISATIES
Delen is het nieuwe bezitten. Ans Aerts 01 16
Henk Knip (Circulus-Berkel) in Branchegenoten.
Laurent Chevalier 02 24
Special Jaarcongres ‘Slimmer organiseren’ 04 05
Afscheid van NVRD-bestuurder Eric Bodar.
Laurent Chevalier 04 24
Wim van Lieshout (HVC) in Branchegenoten.
Laurent Chevalier 04 38
Terugblik NVRD Jaarcongres 2015 05 18
Afscheidsinterview Erik de Baedts.
Karin Hegeman 05 20
Wesley Kook (Selikor) in Branchegenoten.
Laurent Chevalier 06 20
Reisverslag werkbezoek NVRD aan Noord Italie.
Frank Donkers 06 28
Bert Krom (Afvalzorg) in Branchegenoten.
Laurent Chevalier 07 18
Interview met Vanya Veras MWE. Pieter van den Brand 10 20
DIVERSEN
Fokke Visser (Dordrecht) in Vakwerk. Hetty Dekkers 01 18
Hoe doen zij dat met veiligheid rondom afvalinzameling?
Hetty Dekkers 03 05
Gerrit Berkelder (Texel) in Vakwerk. Hetty Dekkers 03 16
Interview met Cees de Mol van Otterloo. René Didde 04 18
Herman Verrips (Utrecht) in Vakwerk. Hetty Dekkers 04 28
Opinie. Meer gescheiden inzameling bij maatschappelijke
organisaties. De redactie 05 22
Peter van Welsem in Vakwerk. Hetty Dekkers 05 24
Jan Hubers (Omrin) in Vakwerk. Hetty Dekkers 06 24
Green Deal duurzame evenementen. Laurent Chevalier 08 15
Opinie. Van afval naar grondstof of naar brandstof.
De redactie 09 17
GRAM | december 2015 33
34 GRAM | december2015
Agenda4 februari
Rioneddag, Beatrix Theater Utrecht
www.riool.net en www.riool.info
18 februari
NVRD themadag over regie, organisatie en bedrijfsvoering, Utrecht
31 maart
Gemeentelijk Afvalcongres, DeFabrique Utrecht
Dit congres informeert over nieuwe ontwikkelingen en taken op het gebied van
gemeentelijk afvalbeheer, milieu, regie en materiaalketens.
Inl. www.vngcongressen.nl
21 april
Nationaal Gladheidbestrijdingscongres 2016, Zoetermeer
26 mei
NVRD Jaarcongres 2016 ‘Honderd procent’, Alphen aan den Rijn
ColofonUitgeverNVRD, WTC ArnhemNieuwe Stationsstraat 106811 KS ARNHEMTelefoon 088 - 3770000E-mail [email protected] www.nvrd.nl
RedactiecommissieMarc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn (hoofdredacteur) Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-OostWilly Brinkbäumer, Twente MilieuAddie Weenk, RijkswaterstaatDiederik Notenboom, MeerlandenFabienne Mantes, AvalexRaymond van der Sluijs, gemeente NissewaardDico Kuiper, gemeente Alphen aan den RijnMarianne Zegwaard, MWH GlobalIlse van der Grift, NVRD
EindredactieKarin Hegeman en Berit Aagten Postbus 1218, 6801 BE Arnhemtel. 088 - 3770000e-mail: [email protected]
Advertentie-exploitatieBureau Van VlietPostbus 20, 2040 AA Zandvoorttel. 023 - 5714745e-mail: [email protected]
Opmaak en drukWeevers, www.weevers.nl
Gemeentereiniging en Afvalmanagementis het officiële vakblad van de
AbonnementenadministratieNVRD, Postbus 1218, 6801 BE ArnhemJaarabonnement ad €103,96. België €122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: €11,50.
Beëindiging abonnementAbonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.
ISSN 1569-0458
© NVRD
GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.
Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.
De redactie van GRAMwenst u fijne feestdagen
en een schoon 2016
De eerstvolgende uitgave van GRAMverschijnt in de week van 2 februari.
GRAM | december 2015 35
Betere relaties én betere techniek
Close-Up
AW Materieel verhuurt voornamelijk afvalinzamelwa-
gens en ontwikkelt, vaak samen met de klant, effici-
ente machines voor de reinigingsmarkt. “Onze mede-
werkers vragen goed door om te kunnen bepalen wat
de exacte wensen zijn”, verklaart Denise. “Afspraak is
bij ons afspraak en we hanteren korte lijnen. Binnen
ons bedrijf is iedereen goed op de hoogte, mede dank-
zij de open structuur. De deur van de vergaderruimte
gaat nooit dicht en de spreekkamer hebben we omge-
bouwd tot een huiskamer. Prettige contacten zijn voor
ons belangrijk. Ook een chauffeur kan even bellen met
een vraag, wij proberen iedereen zo goed en zo snel
mogelijk te helpen.”
Om tevreden klanten te krijgen, én te houden, is eigen
verantwoordelijkheid van levensbelang, vinden ze bij
AW Materieel. “Wij laten ons graag inspireren door de
Braziliaanse ondernemer Ricardo Semler. Maatschap-
pelijk ondernemen is volgens hem betrouwbaar en
geloofwaardig zakendoen, met veel eigen inbreng van
medewerkers. Als je iemand vertrouwen geeft binnen
je bedrijf, zal die persoon graag een stapje extra doen.
Hij kan zich volledig ontplooien en voelt zich meer be-
trokken bij wat hij doet. Dat alles leidt tot betere rela-
ties, betere dienstverlening én betere techniek.”
AW Materieel heeft reinigingsmachines ontwikkeld
die goed doordacht zijn en naadloos aansluiten op de
AW Materieel betrok zes jaar geleden een bijzonder bedrijfspand op het Ecopark bij Emmeloord. Het pand is open
en transparant, heeft prettige werkplekken en is ecologisch gebouwd, met respect voor de natuur. “Dat alles past
uitstekend bij onze bedrijfsfilosofie”, zegt mede-directeur Denise van Wieren. “Onze mensen hebben plezier in hun
werk. Dat betaalt zich terug in tevreden, trouwe klanten en hoge kwaliteit.”
praktijk. Zoals de wascontainer voor ondergrondse containers, de UWC
3.5-13. Denise: “Gebruikers wilden graag een mogelijkheid om tevens
de betonput schoon te zuigen tijdens leging. Onze ingenieur heeft dat
gerealiseerd. De wascontainer wordt succesvol verkocht, in binnen en
buitenland.” Een ander voorbeeld van gebruiksvriendelijke techniek is
het nieuwe combiblok voor kraanhaakauto’s. “Dit is een blok met twee
verschillende opnamesystemen voor containers ineen, zowel driehaak
als Kinshofer. Met uiteraard een veilige vergrendeling op de haken. Met
dit systeem kunnen handelingen gecombineerd worden, zodat de inza-
meling efficiënter verloopt.”
AW Materieel is tien jaar geleden opgericht om gemeenten en inzame-
laars mobiliteitsgarantie te verlenen. “Als een wagen uitvalt door onder-
houd, schade of wijzigingen in de planning, wil je kunnen vertrouwen
op een goed verhuurbedrijf”, aldus Denise. “Onze wagens zijn uiterst
ergonomisch en voor iedereen makkelijk te bedienen. Elke chauffeur
kan er mee wegrijden. Dat is een belangrijk aspect, want vaak wordt
een wagen voor langere tijd gehuurd, maar soms ook voor één dag.”
Twee jaar geleden was AW Materieel het eerste bedrijf in de Noordoost-
polder dat het certificaat ISO 26000 behaalde. “We zijn trots op wat we
bereikt hebben”, zegt Denise.
Maar we leunen niet achterover, het gaat erom dat je dit ook dagelijks
uitdraagt. Jaarlijks werken we de vragenlijst opnieuw door en pakken
relevante actiepunten aan. Want maatschappelijk ondernemen is de
grote kracht van ons bedrijf.”
Tekst: Hetty Dekkers
Foto: Gert-Jan en Denise van Wieren, eigenaren van AW Materieel.
Oude banden, nieuw
leven.
Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar...
…dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden
…dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland
…dit betekent bijna 60.000 ton minder CO2-uitstoot
… daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van 400 miljoen autokilometers (10.000 keer de aardbol rond) of de aanplant van 400.000 nieuwe bomen
…dit levert 32 miljoen kilo hoogwaardige grondstoffen
…op milieuverantwoorde wijze verwerkt
www.bandenmilieu.nl
Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op een milieuverantwoorde wijze verwerkt.
RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier. Het RecyBEM-systeem is door het ministerie van I&M algemeen verbindend verklaard (AVV). Hierdoor heeft RecyBEM kracht van wet.
RecyBEM wenst u fijne feestdagen en een voorspoedig ‘Oud voor Nieuw’ in 2016.
BEM Winter 21x297mm_2015.indd 1 17-11-15 13:32