Gram dec 2015 definitief

36
Utrecht en Avalex barsten van de ambities Recycling met piepschuim etende meelwormen GRAM Nieuwe kansen voor textiel JAARGANG 106 | NUMMER December 2015 VAKBLAD VAN DE 10

description

 

Transcript of Gram dec 2015 definitief

Page 1: Gram dec 2015 definitief

Composteren en milieubelasting

Utrecht en Avalex barsten van de ambities

Recycling met piepschuim etende meelwormen

GRAM

Nieuwe kansen voor textiel

JAA

RGA

NG

106 | NU

MM

ER Decem

ber 2015

VAKBLAD VAN DE 10

Page 2: Gram dec 2015 definitief

Strooieffectbereikenper m2

Voor vragen: [email protected] informatie: www.wegenzout.nl

Vacuümzout van AkzoNobel is vochtig en het heeft een fijne korrelgrootte. Dankzij deze eigenschappen wordt een gelijkmatig strooipatroon bereikt. Het stuitert nauwelijks weg, zoals bij grove soorten wegenzout het geval is. Doordat AkzoNobel vacuümzout zo goed hecht aan het wegoppervlak kan het ook met hogere snelheden worden gestrooid. Het gevolg is dat met minder AkzoNobel vacuümzout - in vergelijking met ander wegenzout - ten minste hetzelfde resultaat wordt bereikt. Een opt imaal strooieffect voor maximale veil igheid van weggebruikers met een minimaal verbruik van wegenzout. Kortom: méér strooieffect bereiken per m2.

AN_200

932_26

0814

Het is tijd voor meer met minder!

Page 3: Gram dec 2015 definitief

GRAM | december 2015 3

Vakblad van de NVRD

inhoudsopgave

6

14

17

20

Hoe doen zij dat?Deze maand: Martin Hoovenstat, projectleider gemeentelijke reiniging Amsterdam

centrum, Jan Louwes, coördinator team woonomgeving gemeente Haren en Harm

Boud, coördinator beheer en onderhoud gemeente Uithoorn over beheersystemen voor

afvalbakken.

Nieuwe kansen voor textielGemeenten en de recyclingbranche werken samen aan sociale textielsorteercentra.

De lokale overheid ziet de financiële waarde en ook de kansen om mensen met een

afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen. Niet in de laatste plaats om zo een

slinger te geven aan de landelijke ambities om meer textiel uit het restafval te trekken.

Grootse plannen in de grotere steden

Ook grote steden met veel hoogbouw koesteren ambities op het gebied van

afvalscheiding en recycling. Utrecht en Avalex (zes gemeenten rond Delft, Rijswijk en

Leidschendam-Voorburg) barsten van de ambities.

Interview met secretaris Vanya Veras van Municipal Waste Europe

De politiek in Brussel duidelijk maken dat gemeenten een fundamentele rol spelen bij

afvalmanagement en het omzetten van afvalstromen naar herbruikbare grondstoffen

voor de industrie. Dat is de kern van het werk van secretaris Vanya Veras. GRAM sprak

met haar.

Foto voorplaat:

textielsorteercentrum Rd4

8 Geslaagde proef met de Goedzak

10 Inwoners denken mee over beleidsplan

12 Opmerkelijke stappen in recycling

plastics nog in kinderschoenen

13 Ketenaanpak VANG

22 NVRD nieuws

23 Column Olaf Prinsen, directeur NVRD

24 NVRD terugblik op 2015

26 Benchmark Huishoudelijk Afval

30 Branchenieuws

32 Overzicht hoofdartikelen GRAM 2015

34 Agenda en colofon

35 CloseUp

Lees verder op pag. 17

Strooieffectbereikenper m2

Voor vragen: [email protected] informatie: www.wegenzout.nl

Vacuümzout van AkzoNobel is vochtig en het heeft een fijne korrelgrootte. Dankzij deze eigenschappen wordt een gelijkmatig strooipatroon bereikt. Het stuitert nauwelijks weg, zoals bij grove soorten wegenzout het geval is. Doordat AkzoNobel vacuümzout zo goed hecht aan het wegoppervlak kan het ook met hogere snelheden worden gestrooid. Het gevolg is dat met minder AkzoNobel vacuümzout - in vergelijking met ander wegenzout - ten minste hetzelfde resultaat wordt bereikt. Een opt imaal strooieffect voor maximale veil igheid van weggebruikers met een minimaal verbruik van wegenzout. Kortom: méér strooieffect bereiken per m2.

AN_200

932_26

0814

Het is tijd voor meer met minder!

Page 4: Gram dec 2015 definitief

4 GRAM | december 2015

ALLE TEXTIEL IS WELKOM!

OOK WANNEER HET KAPOT EN VERSLETEN IS.

MEER WETEN? 030 657 00 09

WWW.SYMPANY.NLSYMPANY

KOMT VOORT UIT DE FUSIE

VAN HUMANA EN KICI.

5015001 SYM adv.WELKOM 190x62.indd 1 25-03-15 14:28

gram-vdk 151105.indd 1 05-11-15 12:11

Page 5: Gram dec 2015 definitief

BEZEMOpwarming“Koud hè?”, roept een willekeurige voorbijganger als ik even opkijk. Het is inderdaad koud. De temperatuur is gedaald tot beneden het vriespunt. Dikke jassen en handschoenen domineren het straatbeeld. Warmte moet binnen gezocht worden. Warmte is echter niet alleen een natuurkundig begrip aangeduid met de letter Q. Warmte is ook een aanduiding van menselijkheid. Iedereen kent het begrip ‘het is een warm mens.’ Door-gaans wordt daarmee een persoon bedoeld met een groot empathisch vermogen. Die warmte voor een ander heeft en deze aan een ander geeft. In een wereld waar snel succes, een spannend leven, een extreme overtuiging en je eigen persoonlijke maximale geluk de maatstaf zijn, zijn het de kleine dingen die het grootst zijn. Of zouden moeten zijn.

De wereld wordt niet beter of mooier door een nieuwe auto of een extra televisie. De wereld wordt mooier door de waardering voor de kleine din-gen. Een schone straat, een goed gesnoeide bomenrij, tegels die strak liggen, blad wat wordt geruimd, illegale vuilniszakken die niet langer daneen dag op de weg liggen, bloemperken zonder doorschietend onkruid,

GRAM | december 2015 5

witte muren zonder graffiti, prullenbakken die niet over-lopen en een bos sleutels of gestolen portemonnee die wordt teruggebracht als deze wordt gevonden door één van de mensen die voor het voorgaande zorgen. Ge-woon omdat het hoort, omdat dat het goede is om te doen. Het zijn mensen, mannen en vrouwen, die dingen doen die je pas ziet als ze het niet doen. Meldingen en klachten worden doorgegeven als ‘gewone’ zaken ineens niet meer zo ‘gewoon’ zijn. Ze zijn allemaal uit-blinkers. Je kan in deze tijd de verwarming een graadje hoger zetten - liever niet; doe een warme trui aan - maar de echte warmte, eentje van de hoogste waarde, duur-zame warmte, is de warmte die je krijgt van het gewone. Daarvan is veel meer dan je denkt. Als je maar goed kijkt.

Warme feestdagen gewenst.

Page 6: Gram dec 2015 definitief

6 GRAM | december 2015

Maar dat gaat lukken. Voordeel is, behal-

ve slimmere routes, dat je klachten van

burgers kunt weerleggen. Meldt iemand

dat een bak te weinig geleegd wordt, dan

kun je aantonen dat dat je er toch echt zo

vaak per week komt. Je hebt gerichte in-

formatie en kunt je verantwoorden naar

de burgers toe, dat is best belangrijk.

Tips voor andere gemeenten?

Met alle bezuinigingen is dit een geschik-

te tool om je werkprocessen efficiënter

in te richten. De chips kosten slechts

een paar euro per stuk, dus dat is heel

betaalbaar. En het mooie is: je kunt ze

overal op plaatsen, ook op urinoirs bij-

voorbeeld of ander straatmeubilair. Dan

heb je meteen in beeld of dat urinoir of

die bank schoongemaakt of gerepareerd

moeten worden.

die we meteen uit kunnen lezen. De on-

derhoudsdienst hoeft dus niet zelf meer

ter plaatse te kijken of er iets kapot is

of besmeurd met graffiti. We hebben be-

wust gekozen voor dit systeem met de

handreader, omdat dat heel goedkoop is.

Volautomatische systemen heb je ook,

maar die zijn veel duurder.

Voldoet het aan de verwachtingen?

We zijn er in maart dit jaar mee gestart.

Inmiddels zijn alle 1500 bakken voorzien

van een chip. Eind dit jaar gaan we eva-

lueren en dan weten we precies wat het

opgeleverd heeft. Maar we merken nu

al wel dat het werkt. Je kunt per minuut

zien wat er gebeurt en bakken die we

zes keer leegden op één dag, bleken met

veel minder leegbeurten toe te kunnen.

Ook is het handig dat de onderhouds-

dienst direct weet waar ze moet zijn voor

welke taak.

Wat betekent het voor de

medewerkers?

De beheerder leest de chip in op zijn ge-

wone ronde, hij hoeft er dus geen extra

ritjes voor te maken. Bedoeling is wel

dat hij elke bak inleest bij elke ronde.

De handreader bedien je met duidelijke

pictogrammen, dus dat werkt goed. Je

moet je medewerkers wel goed duidelijk

maken dat het geen controlemiddel is

voor hun werkzaamheden. Die gedachte

leefde hier wel even, maar dat is dus ab-

soluut niet zo.

Voor- en nadelen?

Je krijgt enorm veel data tot je beschik-

king, we zoeken nog naar een duidelij-

kere manier van rapportages maken zo-

dat je niet omkomt in de brij gegevens.

Deze maand:

Beheersystemen voor afvalbakken

Hoe doen zij dat?

Waarom is er voor een

beheersysteem voor afvalbakken

gekozen?

We hebben 1500 afvalbakken staan in

het centrum, in drie verschillende maten.

Van die bakken weet je eigenlijk niets af,

je leegt en onderhoudt ze volgens een

bepaald schema. Wij wilden weten of we

ons werk wel efficiënt verrichten. Leeg ik

die bak niet te vaak of juist te weinig,

moet er graffiti verwijderd worden, dat

soort gegevens krijg je goed in beeld met

een beheersysteem. Uiteindelijk kunnen

we slimmere routes maken met dit sys-

teem. En bakken eventueel vervangen.

Hoe werkt het systeem?

Wij gebruiken WSS. Op elke bak zit een

chip, die ingelezen wordt door een

handreader. De beheerder voert per bak

bepaalde gegevens in, zoals vulgraad

en staat van onderhoud. Die gegevens

worden naar een webapplicatie gestuurd

Martin Hoovenstatteamleider/projectleider gemeentelijke

reiniging Amsterdam centrum.

Contact: [email protected]

Tekst: Hetty Dekkers

Een medewerker van de gemeente Haren

scant de chip in de afvalbak.

Foto Bob de Vries

Page 7: Gram dec 2015 definitief

Wat betekent het voor de

medewerkers?

Het scannen en invoeren van de gege-

vens kost zo’n dertig seconden per bak,

dus dat is een kleine moeite. Je moet het

wel heel goed brengen naar je medewer-

kers: dit systeem is niet bedoeld om jul-

lie te controleren maar om de dienstver-

lening te optimaliseren. Anders klikken

ze bij elke bak op vol, als ze het gevoel

hebben dat je het systeem gebruikt om

hun functioneren te controleren.

Voor- en nadelen?

Je moet wel zorgen dat je echt iets doet

met de gegevens die het systeem ople-

vert. Daar moet je tijd voor vrij maken bij

je bedrijfsbureau. Wij hebben inmiddels de

zitbanken, die vaak bij afvalbakken staan,

ook gechipt. Voor het onderhoud. Binnen-

kort gaan we de speeltoestellen chippen.

Tips voor andere gemeenten?

Die heb ik niet want overal is de situ-

atie anders. Bij ons valt het beheer van

de hele openbare ruimte onder één afde-

ling. Riool, straatreiniging, groen, dat is

allemaal één club. Ik kan een timmerman

ook eens vragen een bak te legen, dat

kan in veel andere gemeenten niet.

Hoe werkt het systeem?

Wij gebruiken DVL. Elke bak heeft een

chip en de straatreiniger scant die chip

bij elke leging. Via een programmaatje

geeft hij de vulgraad aan, eventuele de-

fecten aan de bak én of er huisvuil in zit.

Dat laatste herkent hij op het oog, op

basis van ervaring. De storingsgegevens

gaan direct naar de onderhoudsdienst,

de andere data komen op ons bedrijfs-

bureau terecht. De twee dames die daar

werken, zorgen dat er met de gegevens

daadwerkelijk iets gedaan wordt.

Voldoet het systeem aan de

verwachtingen?

Jazeker. We zijn er in januari mee gestart

en weten nu al dat er van de driehonderd

bakken zo’n vijftig gewoon weg kunnen.

Het huishoudelijk afval wordt alleen ge-

dumpt in bepaalde straten, we bekijken

nog of we de vulopeningen daar gaan

aanpassen of die bakken gewoon hele-

maal weghalen. Ik denk overigens niet

dat het systeem eeuwigdurend is. Op een

gegeven moment heb je alles in kaart

gebracht, je routes aangepast, het af-

valbakkenbestand geoptimaliseerd. Dan

is de zaak onder controle en wordt het

beheersysteem overbodig.

Waarom is er voor een

beheersysteem voor afvalbakken

gekozen?

We hadden geen zicht op hoeveel bakken

we hadden staan en hoe het met de vul-

graad gesteld was. Daarnaast hadden we

het idee dat er hier en daar huishoudelijk

afval in de bakken wordt gedumpt. Wij

zijn een diftargemeente, waar per kilo

wordt betaald. Het beheersysteem kon-

den we bekostigen vanuit de zwerfafval-

vergoeding.

Jan Louwescoördinator team woonomgeving

gemeente Haren (Groningen).

Contact: [email protected]

Harm Boudcoördinator beheer en onderhoud

gemeente Uithoorn.

Contact: [email protected]

Waarom is er voor een

beheersysteem voor afvalbakken

gekozen?

We waren destijds bezig om het totale

beheer van de openbare ruimte goed in

kaart te brengen, omdat we van ontwik-

kel- naar beheergemeente gingen. Meten

is weten, dus zo’n systeem paste daar

goed in.

Hoe werkt het systeem?

De medewerkers die de bakken legen,

hebben een robuuste handheld bij zich,

waarmee ze de chip inlezen. Het scherm-

pje toont drie vragen: hoe vol is de bak,

is hij heel en is hij schoon. Als er min-

der dan 25 procent afval inzit, wordt de

bak niet geleegd. Als het afval er naast

ligt, omdat hij propvol zit, vullen ze 125

procent in. Bij terugkomst leveren ze de

handheld in en worden de data geregis-

treerd. De onderhoudsgegevens gaan di-

rect naar de betreffende afdeling.

Voldoet het aan de verwachtingen?

Absoluut. Wij gebruiken dit systeem al

sinds 2012, we waren destijds de eer-

sten in heel Noordwest-Europa. We heb-

ben het systeem zelf, samen met Plas-

tic Omnium, ontwikkeld. De handhelds

moesten uitermate gebruiksvriendelijk

zijn, omdat onze bakken geleegd wor-

den door medewerkers van de sociale

werkplaats.

Wat betekent het voor de

medewerkers?

Ze krijgen twee uurtjes training voordat

ze er mee aan de slag mogen. Het werkt

goed, maar we ontwikkelen het systeem

nu toch door naar pictogrammen. Zodat

het nóg gebruiksvriendelijker wordt. We

hebben de chips ook op speeltoestellen

geplaatst, voor de wettelijk verplichte

inspecties. De inspecteurs gebruiken een

ander programma, toegespitst op de vei-

ligheidseisen van speeltoestellen.

Voor- en nadelen?

In het begin waren er wat kinderziektes.

De handheld viel wel eens uit, waardoor

je een dag miste. Ook hebben we wat

veranderd aan de rapportages, want het

duurt even voordat je precies weet wat

je wilt. Voordeel is dat we nu alle bak-

ken op de juiste plaats hebben staan, van

de juiste afmeting. Je hoeft geen routes

meer te rijden langs lege bakken, dat is

kostenbesparend en ook duurzaam.

Tips voor andere gemeenten?

Je zult er versteld van staan hoeveel je

mist zonder zo’n beheersysteem. Wij

dachten dat we zo’n 120 afvalbakken in

ons areaal hadden staan, dat bleken er

330 te zijn! Ook ander uitkomsten waren

opzienbarend, zoals bakken in afgelegen

gebieden die toch snel vol zaten. Ik kan

het iedereen aanbevelen, zo’n systeem.

GRAM | december 2015 7

Page 8: Gram dec 2015 definitief

8 GRAM | december 2015

Het is een transparante plastic zak met een felle goudkleurige opdruk. ‘De Goedzak’ heet het en bevat

afdankertjes in prima conditie die nog gemakkelijk een tweede leven aankunnen. Te beginnen bij

straat- en buurtgenoten.

Geslaagde proef met de Goedzak

Op zaterdag 26 september staan er in de Amsterdamse

nieuwbouwwijk IJburg rond het Sem Presserhof, tien-

tallen plastic zakken. De transparante zakken hebben

een goudgeel gekleurde opdruk. ‘Goedzak’ staat er met

koeienletters op. Verschillende mensen lopen er langs

en grabbelen in de zakken. De inhoud beslaat uit uit-

eenlopende producten als boeken, huishoudelijke arti-

kelen en kleding. Vast staat dat het spul nog uitstekend

te gebruiken is. Bij wijze van proef onderzoekt de ge-

meente Amsterdam-Oost of mensen hun afdankertjes

aan de straat zetten waarna hun buurtgenoten eerst

kijken wat er aan hun gading bij zit. Wat na een aantal

uren snuffelen nog overblijft, gaat naar de kringloop-

winkel, zo is gedachte.

Goed gevoel

Goddank voor de Goedzak is het mooi weer. Met ge-

leende spullen van kringloopwinkel De Locatie hebben

de initiatiefnemers een winkeltje gebouwd. “Daar heb-

ben we een huiskamerachtige setting gecreëerd om

mensen met vragen over het pilotproject te woord te

staan”, vertelt Maarten Heijltjes van designstudio Waar-

makers in Amsterdam. Samen met zijn vennoot Simon

Akkaya ontwikkelde Heijltjes het idee van De Goedzak

al in 2010. “Wij studeerden Industrieel Ontwerpen aan

de TU Delft en wilden niet zomaar nieuwe broodroos-

ters ontwerpen” zegt Heijltjes onder een houten bu-

reaulamp met led-licht op het kantoor van Waarmakers

in Amsterdam-West. Als afstudeeronderwerp ontwik-

kelde het tweetal het begrip ‘design for altruism’. Heijl-

tjes: “Dat gaat niet zozeer om producten aan te passen

zodat het energieverbruik vermindert of de grondstof-

fen beter zijn te recyclen. Nee, het gaat ons om produc-

ten te ontwerpen die onbaatzuchtig gedrag stimuleren

en mensen een goed gevoel geven.”

Het klinkt nogal abstract, al zijn er in de openbare ruimte

voorzichtig voorbeelden van ‘producten’ die met afval

te maken hebben en een goed gevoel opwekken. Neem

de boekenkasten die in het straatbeeld of op treinsta-

tions opduiken. Mensen kunnen in de boeken neuzen,

er een eentje meenemen, al dan niet met achterlating

van enkele muntstukken. Zo moeten we het idee van de

Goedzak ook beschouwen. “Je zet spullen aan de straat

omdat ze een uitstekende waarde vertegenwoordigen.

Te goed voor de milieustraat, en geen zin om ze via

Markplaats te verhandelen of naar de kringloopwinkel

te brengen”, zo legt Heijltjes uit. Hij denkt dat de Goed-

zak een goed instrument is om een grote groep mensen

te bereiken die nu helemaal niet aan de kringloopwinkel

denken, maar de boel gewoon weggooien.

Sympathiek

Het was niet meteen bingo met de Goedzak. Het idee

won in 2010 de aanmoedigingsprijs van Stichting Doen

tijdens de Dutch Design-Week in Eindhoven. Gemeen-

ten vonden het een sympathiek idee, maar er was ook

veel koudwatervrees. Er was bijvoorbeeld angst dat de

transparante plastic zakken snel als zwerfvuil zouden

rondwaren, inclusief hun inhoud. Die angst lijkt niet

onterecht, zeker niet in grote steden, waar nu al vaak

mensen in de vroege ochtend vuilniszakken open-

scheuren op zoek naar iets waardevols. Om nog maar

te zwijgen over de ravage op straat na een vrijmarkt of

Koningsdag. “Klopt”, zegt Maarten Heijltjes, “eenmaal

op straat gezet is elke zak ook juridisch eigendom van

de gemeente heb ik me laten vertellen. En zeker niet

elke buurt is er geschikt voor.” Ook de samenwerking

met de landelijke kringloopketen Het Goed met twin-

tig filialen kreeg een proefproject in 2012 niet van de

grond. Het duo van Waarmakers hield echter vol en

werkte stug door tussen het ontwerpen van produc-

ten als de lamp van hout – gezaagd door het project

Stadshout dat werkt met bomen die in Amsterdam het

veld moeten ruimen.

Een radio-uitzending, een blog en een bespreking van

de Goedzak in trendy media als Wired en Fastcompany

wekte begin 2013 wereldwijd belangstelling voor het

idee van het Amsterdamse ontwerperscollectief. “Onze

site werd overspoeld met reacties”, herinnert Heijltjes

zich. “Kennelijk was er een voedingsbodem ontstaan.”

Het leidde in 2014 tot een bescheiden proefproject

in Eindhoven bij honderd huishoudens in de rustige

buurt Oude Spoorbaan. “Die proef viel samen met een

opschoondag. Ongeveer een op de vier huishoudens

zette de Goedzak buiten. Het viel goed. De angst voor

zwerfafval bleek ongegrond”, zegt Heijltjes. Eindhoven

was enthousiast omdat de stad hergebruik wil maxi-

maliseren. “Kijk, als je van een stoel af wilt, is de meest

simpele vorm van afvalpreventie deze stoel aan je

buurman te geven”, zegt Hans Verhoeven, beleidsamb-

tenaar afval van de gemeente. Eindhoven wil de hoe-

veelheid restafval verminderen van 45 procent nu tot

0 procent in 2020. “We hebben diverse businesscases

waarmee we denken het restafval snel tot 15 procent

terug te dringen”, zegt Verhoeven. “Wat er dan nog

De Goedzak voorkomt dat goede spullen

in een te vroeg stadium afvalstoffen

worden.

Page 9: Gram dec 2015 definitief

GRAM | december 2015 9

handhavingsambtenaren ingezet om een oogje in het

zeil te houden. Zij constateerden geen wanklanken.”

Bewoners - vooral veel kinderen - bekeken de spullen

in de circa 150 zakken die goed gevuld aan straat wer-

den gezet. “Wat ze niet nodig hadden, stopten ze netjes

weer terug”, aldus de Jonge. Ongeveer 20 tot 25 pro-

cent van de huishoudens deed mee.

Net als Verhoeven in Eindhoven ziet De Jonge moge-

lijkheden om met de Goedzak de sociale cohesie in

een wijk te verbeteren. “We hoopten dat buurtgenoten

met elkaar in gesprek gingen. Nu gebeurde dat nog

mondjesmaat, maar een volgende keer willen we van

tevoren meer tijd stoppen om bewonersnetwerken en

buurtplatforms te betrekken. Veel straten, pleinen en

appartementencomplexen hebben een actieve commu-

nity die elkaar bijvoorbeeld via Facebook aanspreken

en zaken organiseren.” Amsterdam-Oost denkt na over

een vervolgproef met het dubbele aantal huishoudens

dat in IJburg werd benaderd. “Minstens 1500 huishou-

dens, liefst in een drukkere wijk met winkels zoals de

Indische buurt. Dan kunnen we nog beter zien of De

Goedzak aanslaat.” De gemeente haalde om vier uur

alle ongebruikte Goedzakken op. De Jonge: “De spullen

gingen naar duurzaamheidswinkel van IJburg (The Col-

lective Store) en kringloopwinkel De Locatie, behalve

de kleren. Die hebben we een opvangcentrum voor Sy-

rische vluchtelingen afgeleverd.”

Tekst: René Didde

overblijft, is misschien een schone taak voor Goedzak.

Ik zeg niet dat het letterlijk de Goedzak is, maar wel

het principe ervan”, aldus Verhoeven, die ook de kan-

sen met deze zak roemt voor een versteviging van de

sociale binding in de wijk. Het zou zomaar kunnen dat

Eindhoven start met een grotere proef met de Goedzak,

aldus Verhoeven.

Amsterdam IJburg

Ook Den Bosch, Almere en Purmerend meldden zich

voor een proef, maar de Amsterdamse wijk IJburg was

eind september dit jaar met 800 huishoudens de eerste.

(Overigens introduceerde Rd4 al in 2013 de BEST-tas.

Zie pagina 14 in deze GRAM, Red.) Amsterdam is het

experiment goed bevallen. “In stadsdeel Oost doen we

veel proeven om afval en zwerfafval te verminderen en

dit sprak ons direct aan”, licht Riny de Jonge afdelings-

hoofd Afval en Reiniging toe. “De zak is een goed com-

municatiemiddel, de naam ‘Goedzak’ is een leuk woord

en het speelt in op preventie”, zegt De Jonge. “We voor-

komen ermee dat goede spullen in een te vroeg stadium

afvalstoffen worden.” Goedzak vult als het ware het gat

op tussen enerzijds bruikbare kleding, speelgoed en

boeken die ongebruikt in kasten op zolderkamers staan

te verstoffen en anderzijds populaire websites als Mark-

plaats waar veel spul wordt verhandeld en een tweede

leven begint. Was de gemeente niet bang dat de spullen

gingen zwerven doordat kinderen ermee gingen klooi-

en of zwervers zich erover ontfermden? “Aanvankelijk

wel”, bekent De Jonge, “maar we hebben expres twee

Geslaagde proef met de Goedzak

foto: Waarmakers

Page 10: Gram dec 2015 definitief

10 GRAM | december 2015

Burgerparticipatie is inmiddels niet meer weg te denken. Inwoners houden zich actief bezig met het onderhoud van de

speeltuin, ruimen zwerfafval op, of steken hun handen uit de mouwen in het wijkcentrum. Nieuw is dat inwoners ook

meedenken over het opstellen van het gemeentelijk afvalbeleidsplan. Roosendaal en Renkum doen hier ervaring mee op.

Inwoners denken mee over beleidsplan

De gemeente Roosendaal voerde op 1 januari 2014 diftar in. Om de

inwoners hierover te informeren, zette de gemeente de gebruikelijke

communicatiekanalen in. Bas Raeijmaekers, senior projectleider Afval

en Reiniging bij de gemeente Roosendaal: “Vervolgens ontvingen we al-

lerlei vragen van inwoners over zaken die betrekking hadden op diftar,

waarover we al hadden gecommuniceerd. Er ging dus blijkbaar iets mis

in de informatievoorziening.” In opdracht van de gemeente ging Rosa

van der Ham, studente Communicatie en Multimediadesign met dit

vraagstuk aan de slag. Van der Ham organiseerde een aantal workshops

voor groepjes inwoners om ze op die manier meer bij het gemeentelijk

beleid te betrekken. In de workshops gingen de deelnemers in gesprek

over onderwerpen die met afval te maken hebben en bedachten ze

manieren om tot een betere afvalscheiding te komen. Eén werkgroepje

bestond uit oudere inwoners. Andere groepjes waren samengesteld uit

jonge inwoners, die nog maar recent zelfstandig woonden.

Raeijmaekers: “Je kunt stellen dat de jongeren beginnelingen zijn wat

betreft het scheiden van afval en nog nauwelijks op de hoogte zijn van

nieuwe manieren van afvalscheiding. Ondanks dat, kwamen de jonge

deelnemers tot de conclusie dat mensen niet gestimuleerd worden om

hun afval goed te scheiden als het restafval aan huis wordt opgehaald.

In plaats daarvan zouden ze hun restafval naar een centrale plek moe-

ten brengen. Ze kwamen dus uit zichzelf op het idee van omgekeerd

inzamelen. De gemeente had al plannen om hiermee een proef te gaan

doen. Dit maakte de beslissing een stuk gemakkelijker.”

Tachtig ideeën

Voor de gemeente Renkum vormde het Afvalcongres in Utrecht in

maart dit jaar, de aanleiding om burgers te betrekken bij het opstel-

len van het afvalbeleidsplan. Michel Rodink, beleidsadviseur Afval en

Openbare ruimte van de gemeente Renkum en zijn collega Frits Bakker

waren hier aanwezig. Rodink: “Op het congres spraken we iemand die

enthousiast was over een interactief traject van het bedrijf GroupSup-

port. Met de eigenaar van het bedrijf, Danny van den Boom, maakten

we een afspraak.” Uitgangspunt bij dit interactieve traject is dat afval

iedereen aangaat en mensen er dus een mening over hebben. Via het

huis-aan-huisblad, Facebook, twitter, dagblad De Gelderlander en flyers

die werden uitgedeeld op het afvalbrengstation, nodigde de gemeente

Renkum inwoners uit mee te denken over het afvalbeleid. Uiteindelijk

meldden zich veertien mensen. Rodink: “Ons college heeft als doelstel-

ling om tot 75 procent herbruikbare afvalstoffen te komen in 2018. De

14 deelnemers vroegen we via de laptop ideeën aan te dragen om dit

doel te bereiken.” De bijeenkomst resulteerde in tachtig ideeën, waar-

van uiteindelijk 36 unieke voorstellen overbleven. GroupSupport lever-

de een link, waarmee ze op haalbaarheid en realiseerbaarheid werden

getoetst. Hieruit volgde een Top 10. Deze vormde de basis voor een

BESLUITVORMING WORDT GEMAKKELIJKER DANKZIJ BURGERPARTICIPATIE

enquête, die de gemeente online zette. In totaal vulden

690 inwoners de enquête in. De resultaten hiervan zijn

het uitgangspunt voor het nieuw op te stellen afvalbe-

leid in Renkum. Rodink: “Uit de enquête kwam naar vo-

ren dat 96 procent van de bewoners bereid is hun afval

beter te scheiden en 77 procent zelf invloed wil hebben

op de hoogte van de afvalstoffenheffing. Dat zijn twee

belangrijke onderdelen waarmee we aan de slag gaan.

De planning is dat het nieuwe afvalbeleidsplan in janu-

ari op de agenda van de gemeenteraad staat.”

De nieuwe aanpak levert duidelijk voordelen op, vol-

gens Rodink: “Iedereen die dat wil, kan zijn idee pre-

senteren. Elk voorstel gaat mee in de validering om te

kijken of het haalbaar is en bijdraagt aan de doelstel-

ling.” De vraag is of de groep van veertien deelnemers

representatief is voor de inwoners van Renkum. “Alle

inwoners hebben de kans gekregen mee te doen. Via

allerlei kanalen hebben we geprobeerd zoveel mogelijk

mensen te bereiken. De 690 mensen die de enquête

hebben ingevuld, hebben bovendien de aangeleverde

ideeën op waarde geschat. Dan heb je dus een grote

groep bereikt,” zegt Rodink. De respons was hoog, om-

dat inzenders van de enquête kans maakten op een

cadeaubon. Ook mochten ze, evenals de veertien deel-

nemers van de workshopsessies, mee op excursie naar

afvalverwerker Attero in Wijster.

Transparant proces

In Roosendaal kregen de deelnemers na de eerste

workshoprondes een afvaldagboekje mee. Hierin be-

antwoordden ze vragen over vijf verschillende afval-

stromen: papier, gft, plastic, glas en restafval. Vervol-

gens hielden ze vijf dagen bij wat ze in de restafvalbak

gooiden. Raeijmaekers: “Iedereen bleek spullen bij het

restafval te gooien, die nog hergebruikt konden wor-

den. Dat is blijkbaar een automatisme, dat moeilijk te

doorbreken is.” Een tweede en derde ronde workshops

ging over de vraag hoe afval scheiden gemakkelijker

en aantrekkelijker kan worden. Raeijmaekers: “Daar

kwamen originele voorstellen uit, zoals het idee voor

een ondergrondse restafvalcontainer in combinatie met

een app, waarop je kunt aflezen hoe de hoeveelheid

die iemand er in gooit, zich verhoudt tot de gemid-

delde hoeveelheid restafval van andere wijkbewoners.

Zoiets vormt een stimulans om bewust afval te schei-

Page 11: Gram dec 2015 definitief

GRAM | december 2015 11

van ongeveer 1600 woningen. “Met onze inwoners hebben we afge-

sproken dat we problemen die we tijdens de proef tegenkomen, zo

goed mogelijk oplossen.”

Composthoop

Rodink vond het niet lastig om de oude manier van werken in Renkum

los te laten. “Met onze nieuwe aanpak duurt het traject wel langer. De

zorgvuldigheid van dit proces en de betrokkenheid van de inwoners

leidt er echter toe dat de besluitvorming gemakkelijker wordt.” Wat

Rodink opviel, is dat inwoners veel verstand van zaken hebben. “In

feite hebben we ons als beleidsmedewerkers teruggetrokken en is de

input echt vanuit de inwoners zelf gekomen. Dat levert verrassende,

nieuwe ideeën op.” Zo bedacht iemand dat het voor bewoners van een

flat handig is als er een composthoop in de buurt van het gebouw

komt, zodat ze hun gft daar kunnen achterlaten. Buurtbewoners met

een tuin, kunnen bij de flat weer hun compost ophalen. Rodink: “Voor

dit soort ideeën bieden we in het beleidsplan ruimte.” De veertien deel-

nemers uit Renkum zullen als informele ambassadeurs gaan fungeren,

volgens Rodink. “Tijdens de excursie naar de afvalverwerker in Wijster

zagen ze bijvoorbeeld dat plastic in vijf fracties gescheiden wordt, die

allemaal weer hergebruikt worden. Die boodschap is extra duidelijk als

mensen het met eigen ogen zien. Ik verwacht dat ze daar op verjaar-

dagen over gaan vertellen en het nut van afvalscheiding uitleggen aan

anderen. Dat is de ideale mond-tot-mondreclame, waar we verder niets

voor hoeven te doen.”

Tekst: Ans Aerts

den.” Bij de derde bijeenkomst waren ook de ouders

van de jonge deelnemers aanwezig, zodat ook de leef-

tijdscategorie tussen jongere en oudere was vertegen-

woordigd. Raeijmaekers: “Uit deze bijeenkomst bleek

dat mensen vraagtekens zetten bij een aantal zaken.

Zo vroegen ze zich af waarom ze glas in vier verschil-

lende kleuren moeten scheiden, terwijl het vervolgens

allemaal in één wagen verdwijnt. Het is dus belangrijk

om uit te leggen dat de wagens verschillende compar-

timenten bevatten. Dit soort zaken moeten we beter

communiceren.”

Op dit moment produceert een inwoner van Roosen-

daal gemiddeld 168 kilo restafval per jaar . De gemeen-

te wil dit terugbrengen naar 100 kilo. De input vanuit

de bewonerssessies is belangrijk voor het bereiken van

deze doelstelling en voor het opstellen van het afval-

beleidsplan. Meer bewonersparticipatie leidt ertoe dat

je je als gemeente kwetsbaar en open op moet stel-

len, volgens Raeijmaekers. “Het proces wordt transpa-

ranter.” Andere gemeenten adviseert hij om inwoners

vroegtijdig te betrekken. “Bepaal van tevoren hoeveel

vrijheid je inwoners wil geven bij elke stap van het pro-

ces. Wees ook duidelijk over wat mensen van je kunnen

verwachten.” De uitkomsten van de workshopsessies

in Roosendaal leidden ertoe dat de gemeente een proef

gaat doen met omgekeerd inzamelen, in een gebied

BESLUITVORMING WORDT GEMAKKELIJKER DANKZIJ BURGERPARTICIPATIE

De gemeente Renkum vraagt inwoners actief mee te denken over het afvalbeleidsplan.

Page 12: Gram dec 2015 definitief

12 GRAM | december 2015

Liggen intensieve meelwormenhouderijen in het ver-

schiet? (bron: www.nu.nl/wetenschap/4136813)

Paddenstoelen kweken op plastic

Katharina Unger is een van de twee industrieel ontwer-

pers van het Weense bureau Livin Studio. Dit bureau

is geïnteresseerd in het werken met ingrediënten die

meestal niet als eetbaar worden beschouwd. Livin Stu-

dio werd via de Bio Art & Design award – een subsidie

die wetenschappers verbindt met ontwerpers – gekop-

peld aan Han Wösten het hoofd van de afdeling biolo-

gie in Utrecht.

Onder de naam ‘Fungi Mutarium’ ontwikkelde Livin

Studio het prototype van een apparaat dat schimmels

afkomstig uit het mycelium, of wortels, van oester-

zwammen en de split gill champignon (de twee meest

populaire champignons van de wereld) gebruikt om

veilig en milieuvriendelijk plastic af te breken. Na

enkele weken beginnen er eetbare paddenstoelen te

groeien. Na een aantal maanden hebben de schimmels

het plastic volledig afgebroken en blijft er niets anders

over dan een natuurlijke en eetbare kweek. Het Muta-

rium bevindt zich nog in de onderzoeksfase, verwacht

niet binnenkort plastic-vernietigende paddenstoelen

te kweken, waarschuwt Unger. (bron: http://mother-

board.vice.com/nl/read/dit-apparaat-veranderd-plas-

tic-in-eetbare-paddenstoelen)

Tekst: Geke Wassink

Bijzondere ontwikkelingen in recycling van plastics zijn piepschuim etende meelwormen en op plastic

gekweekte paddenstoelen. GRAM informeerde naar deze ontwikkelingen.

Opmerkelijke stappen in recycling plastics nog in kinderschoenen

Meelwormen houden van piepschuim

Wetenschappers van de Californische Stanford Univer-

siteit ontdekten samen met Chinese onderzoekers dat

wormen piepschuim en andere vormen van polysty-

reen omzetten in koolstofdioxide. In het laboratorium

aten honderd meelwormen tussen de 34 en 39 milli-

gram piepschuim per dag, ongeveer het gewicht van

een kleine pil. Ze zetten ongeveer de helft om in kool-

stofdioxide en de andere helft scheidden ze binnen 24

uur uit. Dit afval is veilig te gebruiken als voedingsbo-

dem voor gewassen. Meelwormen die alleen plastic te

eten kregen, waren even gezond als de meelwormen

die een normaal menu aten. Al eerder bleek dat meel-

wormen polyethyleen kunnen omzetten, het plastic in

bijvoorbeeld afvalzakjes, dankzij de micro-organismen

in hun darmen. Polystyreen leek niet biologisch af-

breekbaar en levert daardoor een groter probleem op

voor het milieu.

De verwerking door meelwormen lijkt nu een nieuwe

optie voor de afbraak van dit plastic, hoewel de hoe-

veelheden die de wormen omzetten nog erg klein zijn.

De wetenschappers onderzoeken nu of micro-organis-

men in meelwormen en andere insecten ook andere

plastics kunnen afbreken. Het gaat om polypropyleen,

gebruikt in bijvoorbeeld textiel en auto-onderdelen,

microbeads en bioplastics.

Meelwormen zijn vrij eenvoudig thuis te kweken, aldus

de site Duurzaam Insecten Eten. Voor thuiskweek ont-

wikkelde Katharina Unger de Farm 432: insectenkweek.

Page 13: Gram dec 2015 definitief

GRAM | december 2015 13

Grondstoffen worden schaarser en de milieudruk

neemt toe. We willen een welvarende en gezonde sa-

menleving aan toekomstige generaties nalaten. Dat is

de achtergrond van de ketenaanpak. Het besef dat er

met effectief hergebruik van grondstoffen nog enorme

winst is te halen, helpt daarbij.

Partijen

VANG moet leiden tot meer recycling en minder kosten

voor de burger. En ook duidelijkheid brengen over de

verhouding tussen de zorgplicht van gemeenten en de

verantwoordelijkheden van producenten. Diverse par-

tijen zijn betrokken bij afvalinzameling en -verwerking.

Zij hebben elkaar nodig om tot ketensluiting te komen.

Denk daarbij aan gemeenten, producenten en retailers,

afvalverwerkers en recyclelaars en ook burgers. De ke-

tenaanpak richt zich op het stimuleren en faciliteren

van deze partijen om samen te werken. Het streven is

tot 2025 alle relevante productketens aan te pakken.

Dat lukt niet in een keer. Daarom wordt gestart met een

beperkt aantal ketens.

Ketenaanpak VANG‘Afval is een keuze’, met dit motto in gedachte geven de publieke partijen uitvoering aan het pro-

gramma VANG (Van Afval Naar Grondstof). Kern is afvalpreventie en afvalscheiding, hoogwaardige

recycling en het sluiten van ketens. Met VANG wordt een nieuw offensief ingezet om huishoudelijk af-

val te verminderen en circulaire economie te bevorderen. De ketenaanpak is een belangrijk middel om

dat te bereiken. Er wordt gestart met acht ketens: luiers, matrassen, voedsel, meubilair, KCA, textiel,

drankenkartons en kunststoffen.

Hoe werkt de ketenaanpak?

De basis is het bereiken van een circulaire keten door

actieve samenwerking tussen ketenpartijen. Uitgangs-

punt is vrijwilligheid. De gezamenlijke partijen bepa-

len hoe de circulaire keten er uit ziet en welke acties

nodig zijn om dat te bereiken. Voor de uitvoering van

de acties zijn niet steeds alle ketenpartijen nodig. Elke

partij heeft immers zijn eigen rol en verantwoordelijk-

heid binnen het geheel. Dat levert in de praktijk van

de ketenaanpak verschillende projecten op met ver-

schillende deelnemers. De publieke partijen vervullen

een coördinerende rol. Rijkswaterstaat zorgt voor de

praktische uitvoering in overleg met de VANG-partners

NVRD, het ministerie van IenM en VNG. Afval is een

keuze, de ketenaanpak voegt daaraan toe: de keuze is

aan de ketenpartijen.

Tekst:

Hanneke op den Brouw, Rijkswaterstaat WVL

Foto Jan de Vries

De ketenaanpak kent de volgende stappen:

1. Kenschets keten en ketenpartijen

Beschrijving van de huidige manier van produceren, consumeren en

afvalverwerking. Inclusief een stakeholderanalyse. De kenschets en

de bereidheid tot samenwerking wordt met betrokken partijen be-

sproken.

2. Gezamenlijk wensbeeld 2025 opstellen

De ketenpartijen maken een wensbeeld en concrete doelen voor

2025. Dit geeft richting aan de activiteiten en projecten zodat de

circulaire keten wordt gerealiseerd.

3. Vaststellen samenhangende acties tot werkplan

De afgesproken acties en projecten vormen samen het werkplan

voor de betreffende keten. Het gezamenlijk doel en werkplan wor-

den vastgelegd en de deelnemende ketenpartijen committeren zich

er aan, bijvoorbeeld met een convenant, een green deal of een finan-

cieel arrangement.

4. Uitvoeren acties en monitoren op ketensluiting

Naast uitvoering en rapportage over de voortgang is het vastleggen

en uitwisselen van de leerervaringen van belang. Het benutten van

beschikbare kennis is een essentieel onderdeel van de organisatie

van de ketenaanpak.

Page 14: Gram dec 2015 definitief

14 GRAM | december 2015

op de Ladder van Lansink”, zegt Sort-directeur Harry

Vernooij. Het ingezamelde textiel wordt in 200 ver-

schillende kledingstukken uitgesorteerd, van trico en

pantalon tot onderbroek en t-shirt, in heren-, dames

en kinderkleding. “De kunst is het optimum te vinden.

Onze sorteerders hoeven zich niet aan de sorteerinstal-

latie aan te passen. We hebben het proces aan hen aan-

gepast”, legt Vernooij de kern van het sociaal sorteer-

concept uit. “Onze mensen weten goed wat ze kunnen.

Vaak ontdekken ze dat ze zelfs tot meer in staat zijn.

Daarom is de sorteerkwaliteit al erg goed. We hebben

een trackrecord en werken al zes jaar met dit systeem.”

Restafval

Niet alleen de financiële waarde en de kansen op werk

voor mensen met een verstandelijke beperking zijn de

drijfveren voor gemeenten om de textielrecycling een

impuls te geven. Er zijn ook nog de landelijke ambi-

ties om meer textiel uit het restafval te trekken. In de

Green Deal Inzameling Textiel hebben gemeenten met

overheid en textielketen afgesproken een halvering

van het textiel in het restafval na te streven. De bood-

schap aan de burger luidt: ‘lever al het textiel maar

in, ook als het kapot en versleten is. Bijna alles kan

worden hergebruikt’. Er ligt een heldere opgave. De

inzamelscore voor textiel is erg laag. Volgens de sta-

tistieken zamelen gemeenten jaarlijks zeventigduizend

ton textiel apart in, vaak samen met gespecialiseerde

textielinzamelbedrijven. Nog eens twintig duizend ton

gaat er van de huishoudens naar kringloopbedrijven

en soortgelijke organisaties. Volgens huisvuilanalyses

blijft er omgerekend echter nog ruim 145 duizend ton

in het restafval achter. De recycling van textiel is zeker

nog niet op het ambitieniveau van die andere prikkel

voor gemeenten: grondstoffenprogramma VANG. Met

het programma Van Afval Naar Grondstof willen Rijks-

overheid, gemeenten, bedrijfsleven en maatschappe-

lijke organisaties samen meer en beter gaan recyclen.

De ambitie is 75 procent recycling en nog maar hon-

derd kilo restafval per Nederlander per jaar in 2020.

Ook VANG richt zijn pijlen op de volledige stroom af-

gedankt textiel.

In sommige gemeenten staat op de inzamelcontainers

duidelijk dat al het textiel erin mag, in welke staat het

ook is. Bij andere gemeenten wordt dat nog niet zo

actief gepromoot, weet medewerker communicatie en

Gemeenten en de recyclingbranche werken samen aan sociale textielsorteercentra. De lokale overheid

ziet de financiële waarde en ook de kansen om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te

helpen. Niet in de laatste plaats om zo een slinger te geven aan de landelijke ambities om meer textiel

uit het restafval te trekken. Voor de toename van laagwaardige textiel die dat oplevert, moet echter wel

een oplossing komen, vinden de recyclers.

Nieuwe kansen voor textiel

BEST-tas

“Soms zie ik kleren voorbijkomen waar het prijskaartje

nog aan hangt. Maar ik kom ook broeken tegen waar

de gaten inzitten. Dan denk ik: zit hier nog wel stof

aan?” Aan het woord is een medewerker van het tex-

tielsorteercentrum van Rd4 in Heerlen in een filmpje

van de opening in maart vorig jaar. In opdracht van

de tien deelnemende gemeenten zamelt Rd4 afgedankt

textiel in en regelt het ook de sortering en afzet. In

de Zuid-Limburgse gemeenten staan niet alleen contai-

ners. Burgers kunnen hun textiel ook elke maand in de

grote gele ‘BEST-tas’ doen bij de boeken, de elektronica

en het speelgoed dat ze kwijt willen. Vorig jaar haal-

de Rd4 1500 ton textiel op, waarvan 450 ton via de

BEST-inzameling (5,5 kilo textiel per burger, landelijke

gemiddelde: 4 kilo). “Met de BEST-tas kunnen burgers

goede nog draagbare kleding in hun eigen huis uit-

sorteren en aan ons aanbieden”, vertelt Rd4-directeur

Wil Sijstermans. “De huis-aan-huisinzameling geeft per

definitie een betere kwaliteit dan de kleding die we met

de wijkcontainers ophalen. Daar zit, schatten wij, nog

tot vijftien procent aan materiaal tussen wat er niet in

thuishoort, zelfs bouwpuin en slachtafval. Wat allemaal

ten koste gaat van het wel bruikbare textiel.” In het

sorteercentrum werd in één jaar tijd 1100 ton textiel

verwerkt. De sorteerinstallatie heeft een capaciteit van

3300 ton. Er werken tachtig medewerkers van de soci-

ale werkvoorziening. “We behouden werkgelegenheid

voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zo

creëren we niet alleen financieel, maar ook in maat-

schappelijk opzicht toegevoegde waarde voor onze

aandeelhouders.”

Rd4 exploiteert het textielsorteercentrum samen met

Sort Textile Graders uit Tilburg. Dit familiebedrijf met

zijn wortels in de Wolstad en haar industriële textiel-

verleden regelt de afzet en verkoop van het gesor-

teerde textiel naar tientallen landen. Herdraagbare

kleding komt maar voor een klein deel in de Neder-

landse kringloopwinkels terecht. Het overgrote deel

gaat naar het buitenland, vooral Oost-Europa en Afrika.

Zestig procent is geschikt voor hergebruik als kleding,

de rest gaat naar de deken- en poetslappenindustrie

of wordt tot vezels gerecycled. “Als we verbranden

ook als nuttige toepassing zien, scoren we een herge-

bruikspercentage van bijna honderd procent. Zestig

procent producthergebruik scoort sowieso het hoogst

NIEUWE RUBRIEK: KETEN IN BEELD

Page 15: Gram dec 2015 definitief

GRAM | december 2015 15

NIEUWE RUBRIEK: KETEN IN BEELD

relatiebeheer Elisa Bes van Boer Groep. Medio augustus

openden inzamelbedrijf Curitas van Boer Groep samen

met Restore Kringloop, een dochter van het regionale

afvalinzamelbedrijf ACV, in Ede het So Grade textielsor-

teercentrum. Het sorteren levert werk op voor twintig

mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De her-

draagbare kleding wordt in verschillende winkels in de

Gelderse regio verkocht. Het restant gaat naar hande-

laren en recyclingbedrijven wereldwijd. Bes ziet dat de

ene gemeente verder is met het scheiden van textiel uit

het restafval is dan de ander. “Niet elke gemeente heeft

de scheidingsregel uit de Green Deal al ingevoerd.”

Zorgen

De landelijke milieuambities ten spijt baart de verschui-

ving naar de volledige stroom textiel de recyclingbran-

che de nodige zorgen. In het filmpje op de Rd4-website

legt de sorteermedewerker de vinger op de zere plek

met zijn opmerking over de afgedragen jeans. “We

merken al dat de kwaliteit omlaag gaat”, vertelt Bes. “In

hoeverre dat gaat doorzetten zullen we de komende

jaren zien. Alles wat niet meer draagbaar is, kost geld

om te verwerken. Het levert in elk geval niet genoeg op

de kosten te dekken. Tot nu toe kunnen wij het verlies

op het niet-draagbare deel met de herbruikbare kleding

compenseren. Straks komt er een keerpunt en zit er

meer niet-herdraagbaar dan draagbaar in het textiel.

Op termijn kan dit voor problemen gaan zorgen, als

gemeenten in groten getale textiel gaan inzamelen.”

Dat de opbrengsten van oud textiel hoog zijn is een

broodje-aapverhaal volgens Bes. “Voor textiel worden

uiteenlopende prijzen per kilo genoemd. Vaak zonder

details. Dan staat er opeens een hoge prijs bij een par-

tij textiel en denkt de buitenwacht opeens dat alle tex-

tiel die prijs oplevert, terwijl dat alleen maar voor die

partij geldt die toevallig van topkwaliteit is. Die prijs

krijg je niet voor een kapotte spijkerbroek.”

Ook de steeds slechtere kwaliteit van nieuwe kleding

speelt een rol. “Primark en andere ketens verkopen

kleding die goedkoper maar ook van een stuk lagere

kwaliteit is. Het aantal collecties is flink toegenomen,

in plaats van twee wel acht per jaar”, zegt Bes. “Als

de kleding een paar keer gewassen is en het komt bij

ons in de bak, is het model er al uit. Die kleding levert

niet zoveel op.” Een mogelijke oplossing, aldus Bes,

is het verlagen van de vergoeding die sorteerders aan

gemeenten betalen voor hun textiel. Een andere optie

is de komst van nieuwe recyclingtechnieken om laag-

waardig textiel rendabel te verwerken. “Er zijn volop

initiatieven die van oud textiel weer nieuw textiel pro-

beren te maken, maar de schaal waarop dat gebeurt

is nog klein. Te klein om die grote berg textiel aan te

pakken. Doorslaggevend zal zijn dat een gerecyclede

vezel niet duurder is dan een virgin vezel”, zegt Bes.

De steevast lage katoenprijs maakt die verwachting

weinig realistisch.

>>

Page 16: Gram dec 2015 definitief

16 GRAM | december 2015

Producentenverantwoordelijkheid

Ook Sort-directeur Vernooij hekelt de toename van de

stroom laagwaardige textiel. “Je praat al over de helft

van de goederen die wij hier binnenkrijgen. Als we in

ons land voor milieuoptimalisatie kiezen, dus zoveel

mogelijk textiel apart in willen zamelen, is dat prima.

Als branche werken we daar graag aan mee. Maar dat

heeft wel invloed op de prijsstelling. Ik ben een aan-

hanger van het vrije marktprincipe, maar het werkt

marktverstorend als zo de categorie onverkoopbare

producten stijgt. Dan is het acceptabel dat er een vang-

net komt. Bij papier en kunststofverpakkingen is dat

er wel.”

Dat vangnet heet producentenverantwoordelijkheid. Als

het inzamelpercentage van een afvalstroom dusdanig

laag is, kan de overheid voor het invoeren van deze wet-

telijke maatregel kiezen. Zo wil de overheid ervoor zor-

gen dat een afvalstroom op verantwoorde wijze wordt

ingezameld en verwerkt. Daar komen fondsen voor be-

schikbaar. Deze fondsen kunnen ook de noodzakelijke

innovatietrajecten voeden, stelt Vernooij. Een van zijn

bedrijven maakt het in eigen huis ontwikkelde isolatie-

materiaal Métisse, waar al zo’n zeven jaar aan is gewerkt.

Voor de verdere ontwikkeling is nog steeds geld nodig.

“De huidige innovatiebudgetten zijn te verkruimeld, om

echt zoden aan de dijk te zetten”, zegt Vernooij.

De suggestie van producentenverantwoordelijkheid is

niet nieuw. Over het onderwerp wordt jaren gesproken

door Rijksoverheid, retailers en textielketen. Bij bran-

cheorganisatie Vereniging Herwinning Textiel is secre-

taris Hielke van den Brink daar nauw bij betrokken.

“Als je het op een goede manier uitwerkt zonder een

grote bureaucratische organisatie te creëren die zelf

de markt gaat sturen, zoals bij andere afvalstromen

is gebeurd, is producentenverantwoordelijkheid een

uitstekende manier om een omslag te maken. In het

overleg met de retail merken we echter dat de belan-

gen niet synchroon lopen. De economische crisis heeft

de retailmarkt gedecimeerd. Dus op producentenver-

antwoordelijkheid zit men niet te wachten. Als keten

komen we er in elk geval niet uit. Hoe jammer dat ook

is. De bal ligt duidelijk bij de overheid en de politiek.

Maar die hebben de keuze hiervoor nog niet gemaakt.”

Bij gemeenten, vindt Van den Brink, ligt nadrukkelijk

een verantwoordelijkheid. “Ze kunnen meer textiel

gaan inzamelen, maar daar hoort een investering bij,

zoals een goede infrastructuur en goede communica-

tie richting burger. Veel mensen weten nog amper wat

er wel en niet in de textielcontainers mag en hoe zij

hun kleding het beste in kunnen leveren”, haalt de VHT-

secretaris een onderzoek aan dat TNS Nipo een aantal

jaren geleden uitvoerde voor consumentenorganisa-

tie Milieu Centraal. “Voor gemeenten is het zaak vol-

doende textiel in te zamelen, niet alleen vanwege de

VANG-doelen, maar ook om een sociaal sorteerstation

rendabel te krijgen. Maar als je alle textiel wilt inzame-

len onder de huidige marktcondities, loop je het reële

risico dat je van een waardestroom naar een stroom

gaat die mogelijk geld kost. Dat moeten gemeenten

goed beseffen. We moeten op zoek naar een samen-

werkingsmodel, waar beide partijen de vruchten van

kunnen plukken en we tegelijkertijd de keten sluiten.”

Rd4-directeur Sijstermans geeft aan dat gemeenten in

elk geval inzetten op de VANG-ambitie om in ons land

75 procent van het huishoudelijk afval gescheiden in

te zamelen. “Dat staat los van de sociale werkgelegen-

heid.” De kwaliteit van het ingezamelde textiel wil Rd4

verbeteren door toezicht en controle op de vervuiling

in de brengvoorzieningen en een verdere introductie

van de BEST-tas. “Daarnaast gaan we in Zuid-Limburg

de budgetten bundelen om burgers volgend jaar ge-

richt over de textielinzameling te informeren.”

Netwerkinfo:

Rd4, Wil Sijstermans, [email protected],

www.rd4.nl.

Sort Textile Graders, Harry Vernooij,

[email protected], www.sortgraders.nl,

www.linkedin.com/harryvernooij.

Boer Groep & Curitas, Elisa Bes, [email protected],

www.boergroep.nl, www.curitas.nl,

www.linkedin.com/elisabes, twitter.com/BoerGroep.

Vereniging Herwinning Textiel (VHT), Hielke van den

Brink, [email protected],

www.textielrecycling.nl,

Tekst: Pieter van den Brand

TOENAME LAAGWAARDIG TEXTIEL BAART RECYCLERS ZORGEN

Page 17: Gram dec 2015 definitief

GRAM | december 2015 17

de hoeveelheid restafval zijn gedaald tot gemiddeld 235 kilogram per

persoon per jaar (in de laagbouw zelfs tot 150 kilogram) en 45 procent

gescheiden inzameling. Voor 2020 streeft Utrecht naar het landelijke

VANG-doel van 100 kilogram per persoon per jaar met een scheidings-

percentage van vijftig procent (het landelijke doel is 75 procent).

Omgekeerd inzamelen

In alle wijken start Utrecht daarom met ‘het nieuwe inzamelen’. Het is

een synoniem voor omgekeerd inzamelen, dat in het ROVA-gebied met

succes werd beproefd. Utrecht deed in 2012 een proef in de wijk Lunet-

ten. Daar was vrij snel veel animo voor het inzamelsysteem. “Papier,

plastic en gft halen we huis aan huis op. Ook scholen kunnen papier in-

zamelen. Glas, textiel en het restafval moeten de mensen voortaan zelf

wegbrengen in een van de vele milieuparkjes in de buurt”, zegt Teuns.

De stad studeert nog op een communicatiecampagne om het nieuwe

afval/grondstoffenbeleid bij de burgers beter tussen de oren te krijgen.

“We zoeken vooral nog een goede slogan”, zegt Teuns. ‘Afval is waarde-

vol’, grondstoffen op een zo hoog mogelijk niveau terugbrengen in de

economie, daar draait het om in Utrecht. ‘Samen halen we eruit wat er

in zit’ kan ook zomaar hoge ogen gooien. Utrecht gaat ook campagnes

UTRECHT

Utrecht is de netste stad van de vier grote steden in Ne-

derland. Gemiddeld produceert de Utrechter 404 kilo-

gram per persoon per jaar, een daling van 60 kilogram

in een paar jaar. Het aandeel van de afvalscheiding ligt

op 38 procent dus een slordige 155 kilogram wordt als

grondstoffen zoals glas en papier en gft teruggewon-

nen. Slechts 250 kilogram per persoon per jaar geldt

als restafval. Kom daar maar eens om bij Rotterdam,

Amsterdam en Den Haag. Daar ligt het scheidings-

percentage gemiddeld amper op twintig procent. De

hoeveelheid afval in Utrecht daalt sterker dan gedacht.

Opmerkelijk is ook dat de afvalstoffenheffing voor de

burgers een gestage daling vertoont. Een meerper-

soonshuishouden betaalde in 2013 in Utrecht nog 281

euro per jaar. In 2015 was dat 240 euro. In Rotterdam

is men meer dan 370 euro per jaar kwijt. Toch heeft

Utrecht de afgelopen jaren het aantal brengcontainers

in de stad fors verhoogd. Het aantal containers waar

de burger papier en karton, kunststofverpakkingen,

glas en textiel kan brengen steeg van 448 naar 626 in

vier jaar. Half november werden er nog dertig nieuwe

textielcontainers geplaatst. En zo gaat de Beleidsnota

2015- 2018 ‘Afval is Grondstof’ in Utrecht vrolijk door.

Relativeren

Beleidsadviseur Anouk Teuns voelt de behoefte om de

klinkende resultaten wat te relativeren. “De hoeveelheid

afval daalde de afgelopen jaren overal in Nederland

als gevolg van de economische recessie. En vergele-

ken met Amsterdam, Rotterdam en Den Haag beschikt

Utrecht over minder hoogbouw, wat makkelijker is.

Vijftig procent ten opzichte tot wel tachtig procent ge-

laagde bouw in Amsterdam en Rotterdam”, aldus Teuns.

Trots is ze ook, bijvoorbeeld op de opmerkelijke inza-

melscore van groente- en fruitafval in de Domstad. Daar

waar Amsterdam amper en Rotterdam zelfs helemaal

niet aan gft-inzameling doet, komt bijna een kwart van

het ingezamelde gft uit de hoogbouw in Utrecht. “Dank-

zij de city-bin, een veertig liter emmer met een deksel

en een hengsel. De laagbouw beschikt over een nette

kliko-rolcontainer met twee wieltjes, maar dat gaat in

een flat natuurlijk niet.” De emmer kan op het balkon en

wordt redelijk gedisciplineerd aan de straat gezet. “Ar-

botechnisch is het een minder geschikt middel”, zegt

Teuns. “Onze vuilnismannen moeten hem tillen en in

een zwaai legen. We zoeken nog naar iets beters.”

De nota staat bol van ambities om het afvalbeleid van

Utrecht op een nog hoger plan te tillen. In 2018 moet

Grootse plannen in de grotere stedenOok grote steden met veel hoogbouw koesteren ambities op gebied van afvalscheiding en recycling. Utrecht en Ava-

lex (zes gemeenten rond Delft, Rijswijk en Leidschendam-Voorburg) barsten van de ambities om in 2020 nul tot 100

kilogram restafval per persoon per jaar te verwerken. Hoe gaan ze ‘m dat lappen?

Anouk Teuns: “Vooral in gebieden

met hoogbouw willen we samen met

bewoners oplossingen verzinnen.”

Foto: Nationale Beeldbank Aerovista Luchtfotografie

Page 18: Gram dec 2015 definitief

18 GRAM | december 2015

voeren die zijn gericht op specifieke afvalstromen. “We gaan actief in

dialoog met de bewoners. Vooral in gebieden met veel hoogbouw wil-

len we samen met bewoners oplossingen verzinnen en luisteren naar

wat zij als knelpunten ervaren”, aldus Teuns. Uit het proefproject in

Lunetten kwamen ook concrete tips naar voren als ‘ga eens in dat ge-

deelte van de wijk handhaven en mensen op de bon slingeren, want

daar maken ze er een potje van.’

Een nog te starten proefproject in Kanaleneiland moet meer informatie

opleveren hoe huishoudens met bijvoorbeeld lagere inkomens, lagere

sociale klasse en/of van een andere culturele achtergrond meer betrok-

ken kunnen worden bij het afvalbeleid. “We verkennen de mogelijkheid

om met afvalcoaches gericht voorlichting te geven.” Het gegeven dat

Utrecht bij 13 duizend huishoudens de afvalstoffenheffing kwijtscheldt,

en de mensen daarmee ongevoelig zijn voor financiële prikkels, neemt

Teuns voor lief. “Het gaat om negen procent van de huishoudens. Bij de

overige 138 duizend huishoudens is ook nog een hele slag te maken.”

AVALEX

Ook in het centrum van Delft worden de bewoners in een proefpro-

ject uitgebreid geconsulteerd hoe in de historische binnenstad met

zijn nauwe straatjes en grachten toch meer gescheiden inzameling kan

gaan plaatsvinden, vertelt Fabienne Mantes, projectleider bij regionaal

reinigingsbedrijf Avalex. Avalex verzorgt de inzameling voor de inwo-

ners van Delft, Leidschendam, Voorburg, Rijswijk en minder stedelijke

gemeenten Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp en Wassenaar. Ook

Avalex heeft grote ambities. De zes gemeenten en het afvalbedrijf stel-

den een gezamenlijk afvalbeleidsplan op met de veel-

zeggende titel ‘Grip op grondstoffen’. “We gaan de 240

kilogram restafval per inwoner per jaar en 46 procent

hergebruik inclusief milieustraat proberen in 2020 vol-

gens de VANG-doelstelling op 100 kilogram per inwo-

ner per jaar te krijgen met 75 procent hergebruik”, zegt

Mantes. “Maar belangrijker dan deze cijfertjes vind ik

dat we nu ieder geval van wal steken. We moeten ons

niet blindstaren op een procent meer of minder. Het

doel is een circulaire economie waarbij in de ontwerp-

fase secundaire grondstoffen worde ingezet. Bewust-

wording en gedragsverandering bij inwoners, ontwer-

pers en bij producenten, daar gaat het om.”

Net als in Utrecht zet Avalex vol in op het omgekeerd

inzamelen in de laagbouw. “Wij zien dit nieuwe inzame-

len als een ‘stepping stone’. Het sluit geen enkel ander

systeem uit. Je kunt het bijvoorbeeld nog combineren

met diftar, Afval loont of zelfs nascheiding.”

VANG-Hoogbouw

In 2016 gaat Avalex beginnen. De laagbouw krijgt

drie containers: voor PMD, papier en gft. Er komt een

container voor restafval waar elke 100 huishoudens

terecht kunnen. Het hete hangijzer van de hoogbouw

is nog niet helemaal uitgekristalliseerd. Om de hoog-

bouw beter te laten scoren worden in ieder geval de

voorzieningen in de ondergrondse milieuparkjes ge-

optimaliseerd. Net als in Utrecht vindt ook Avalex het

groente- en fruitafval uit de hoogbouw een interessante

afvalstroom. Resultaten daarmee staan of vallen echter

met de ontwikkeling van een gedegen inzamelmiddel,

aldus Mantes. “Het natte en riekende afval moet op een

goede manier kunnen worden opgeslagen.” Avalex is

Fabienne Mantes: “We zien afval als een

verantwoordelijkheid van iedereen.”

Page 19: Gram dec 2015 definitief

GRAM | december 2015 19

AEB by nightmede daarom nauw betrokken bij het landelijke project

VANG-hoogbouw. “Daar zijn gedragswetenschappers

aanwezig, die met diepte-interviews ‘achter de voor-

deur’ hebben gekeken. Dat leidt mogelijk tot nieuwe in-

zichten”, denkt Mantes. Ook de lessen van grootstede-

lijke afvalproeven in Milaan en Venetië zijn interessant,

zegt Mantes. “In Milaan zijn ze bij de hoogbouw op

hoogfrequente wijze gaan inzamelen en in Venetië zijn

resultaten bekend van onder meer een citybin, waarin

alle verschillende afvalfracties op verschillende dagen

aan de straat werden gezet.” Er komt volgend jaar ze-

ker een aantal proefprojecten, waarvan Mantes hoopt

er eentje in het Avalex-gebied te draaien.

Aandacht voor communicatie

Avalex besteedt veel aandacht aan een strategie voor

communicatie met de bewoners. “We zien afval als een

verantwoordelijkheid van iedereen. Om verantwoordelijkheid te ne-

men, moet je ook verantwoordelijkheid krijgen. Avalex levert de voor-

zieningen en informatie. Zonder groepen uit te sluiten, willen we ons

vooral richten op ouders met jonge kinderen. We willen met burgers in

gesprek gaan en op een positieve manier inspelen op hun afvalgedrag,

zonder met het vingertje te wijzen”, vertelt Mantes. Een ander aspect

dat in het Avalex-gebied meer aandacht gaat krijgen, zijn de mensen

met een achterstand tot de arbeidsmarkt. “We zoeken contact met par-

tijen die deze mensen kunnen leveren. Betrokkenheid kan ook leiden

tot meer community-building in het stedelijk gebied waardoor de soci-

ale cohesie toeneemt.” Avalex gaat bovendien meer samenwerken met

woningcorporaties en verenigingen van eigenaren (vve’s), ouderenor-

ganisaties, scholen en sportverenigingen.

Tekst: René Didde

Bewoners in Lunetten bij het kringlooppunt.

ALLE TEXTIEL IS WELKOM!

OOK WANNEER HET KAPOT EN VERSLETEN IS.

MEER WETEN? 030 657 00 09

WWW.SYMPANY.NLSYMPANY

KOMT VOORT UIT DE FUSIE

VAN HUMANA EN KICI.

5015001 SYM adv.WELKOM 190x62.indd 1 25-03-15 14:28

Page 20: Gram dec 2015 definitief

20 GRAM | december 2015

De politiek in Brussel duidelijk maken dat gemeenten een fundamentele rol spelen bij afvalmanagement

en het omzetten van afvalstromen naar herbruikbare grondstoffen voor de industrie. Dat is de kern

van het werk van secretaris Vanya Veras van koepelorganisatie Municipal Waste Europe. “Gemeenten

zijn de eerst aangewezene om de circulaire economie op gang te brengen en te houden.”

“Gemeenten zijn de spil in afval”

De ‘general secretary’ van Municipal Waste Europe ont-

vangt mij in een oud gebouw in hartje Brussel op een

steenworp afstand van het Europees Parlement. In het

Sustainable Energy House zitten een twintigtal lob-

byorganisaties voor duurzame energie. Het gebouw is

klimaatneutraal gemoderniseerd en afval wordt er niet

geproduceerd. In haar kantoor op de tweede verdie-

ping is ze niet zo vaak te vinden, zegt Vanya Veras.

Het lobbywerk vereist dat ze voortdurend op pad is,

in gesprek met personen die ze voor de goede zaak

kan winnen, van de leden van het Europarlement tot de

beleidsmakers op de directoraat-generaals (DG’s) voor

milieu en GROW. Zo heet het nieuwe ‘super-DG’ van de

Europese Commissie, waar men de plannen voor de cir-

culaire economie uitbroedt.

Veras is gepokt en gemazeld in de Brusselse politiek.

Na een studie politieke economie in thuisland Grie-

kenland deed ze Europese studies in Londen. In 1995

werd ze trainee bij de Europese Commissie. Ze leerde

er moeiteloos haar weg te vinden in de wandelgangen

van de Europese instituties. “Als trainee had ik overal

toegang toe.” Later werkte ze onder meer voor advies-

bureaus, NGO’s en de Europese koepel van afvalbedrij-

ven FEAD. Na een periode in Griekenland keerde ze

eind 2012 terug naar de Europese hoofdstad om alge-

meen secretaris van Municipal Waste Europe te worden.

De organisatie richt zich volledig op de belangen van

gemeenten en hun uitvoeringsorganisaties op het ge-

bied van afval. Zij waren nog niet als zodanig in Brussel

vertegenwoordigd. De NVRD was een van de oprichters

van de belangenhartiger in 2009, als een reactie op het

tot dan toe dominante geluid van de private afvalsec-

tor, onder meer verwoord door FEAD. Voormalig direc-

teur Erik de Baedts van de NVRD was tot vorig jaar de

eerste voorzitter van Municipal Waste Europe.

De naamsbekendheid vergroten van de jonge organi-

satie en de doelen waar ze voor staat, was haar eerste

taak. Veras bemant het Brusselse bureau in haar eentje,

op een tijdelijke stagiair na die onderzoekswerk voor

haar doet. Niet dat ze eenzaam de Brusselse ‘barrica-

den’ bestormt. Vanuit de achterban van de achttien le-

den van Municipal Waste Europe in zestien EU-landen

– in totaal goed voor de inzameling en verwerking van

VANYA VERAS: ONZE VROUW IN BRUSSEL

zestig procent van het huishoudelijk afval in hun land

– komt er veel kennis naar haar toe. “Op die manier kan

ik nuttige informatie vanuit Europa over bijvoorbeeld

best practices naar Brussel brengen. Daar is hier grote

behoefte aan.”

Toegang

Nu de publieke afvalsector in Brussel vertegenwoor-

digd is, heeft ze ook structureel toegang tot de ‘afval’-

gremia in de Europese hoofdstad, die de beleidsmakers

bij de Commissie als klankbord instellen. Voorheen wa-

ren hierin vooral de grote bedrijven en de producenten-

organisaties aanwezig. “De term ‘huishoudelijk afval’

staat niet eens expliciet in veel beleidsdocumenten ge-

noemd. Dat is toch gek”, zegt Veras. “Zonder gemeen-

ten aan tafel kan er geen sprake zijn van een evenwich-

tige benadering van het onderwerp huishoudelijk afval

en het hergebruik van grondstoffen”, klinkt het gedeci-

deerd. “Het managen van het afval van huishoudens is

MWE-secretaris Vanya Veras

Page 21: Gram dec 2015 definitief

GRAM | december 2015 21

VANYA VERAS: ONZE VROUW IN BRUSSEL

een publieke taak in handen van de gemeenten. In veel

Europese landen hebben zij een zorgplicht. Gemeen-

ten voeren de regie over de gescheiden inzameling van

huishoudelijk afval en daarmee over de nuttige stro-

men in dit afval die we terug kunnen winnen. En ze

hebben het contact met de burger. In feite zijn gemeen-

ten de eerst aangewezene om de circulaire economie

op gang te brengen en te houden.”

Successen

Op basis van deze argumenten weet heel politiek Brus-

sel inmiddels wie Veras vertegenwoordigt. Belangrijker

nog: men weet haar te vinden. In het Raw Materials

Forum in 2013, een van de eerste platforms van de

Europese Commissie die grondstoffenschaarste op

de agenda zette, werd ze als expert binnengehaald.

“Sindsdien worden we op alle belangrijke conferenties

als spreker uitgenodigd. Ik kan dan ook prima onze

belangen vertegenwoordigen in de herziening van de

Kaderrichtlijn Afval.” De eerste successen heeft Veras

al binnengehaald, zoals het behoud van het exclusieve

recht voor overheden om als eerste afval gedurende

langere tijd te mogen verwerken. Dit recht dient om

de kapitaalintensieve afvalenergiecentrales die met pu-

bliek geld zijn gebouwd, te beschermen. Ook is het

recht behouden gebleven om afvaldiensten te mogen

inbesteden binnen gemeentelijke samenwerkingsver-

banden, dus zonder de verplichting van aanbesteden.

In de vorig jaar herziene richtlijn voor overheidsop-

drachten zijn beide opties overeind gebleven. “We heb-

ben daar hard voor gevochten”, zegt ze. Ook is er nu

een goede dialoog met de verpakkingsindustrie en de

elektronicafabrikanten. Voorheen wilden deze partijen

niet met de publieke afvalsector praten. “De industrie

ziet voortaan in dat samenwerking met gemeenten es-

sentieel is voor een goed werkend inzamelsysteem.”

Circulaire economiepakket

Het interview vindt plaats vlak voor het verschijnen

van het langverwachte circulaire economiepakket van

de Europese Commissie, het basiselement van de her-

ziene Kaderrichtlijn Afval. In het licht van ‘better re-

gulation’ zette de Europese Commissie ongeveer een

jaar geleden het mes in het oude maatregelenpakket

om grondstofhergebruik te stimuleren. Alle wetsvoor-

stellen over het recyclen van huishoudelijk afval (doel:

zeventig procent in 2030) en verpakkingsafval (tachtig

procent in 2030) en het uitfaseren van het storten van

recyclebaar afval in 2025 gingen in de papierversnip-

peraar. Voorstellen waar ruim vier jaar aan gewerkt

was. In haar werkprogramma voor 2015 beloofde de

Europese Commissie vóór het eind van dit jaar met

een ambitieuzer alternatief te komen om de circulaire

economie te bevorderen. Wat Veras tot nu toe over de

nieuwe plannen heeft gehoord, stemt haar niet opti-

mistisch. “Ik heb het document nog niet gezien. Maar

uit betrouwbare bron weet ik dat de ambities vele ma-

len lager zijn dan die in het oude pakket. Zo is de ver-

plichting om gft gescheiden in te zamelen geschrapt.

Ook komt er geen verbod op het storten van herbruik-

baar afval. De deadlines voor het terugdringen van

recyclebare afvalstromen naar de stortplaats zijn veel

verder weggeschoven, waardoor het effect nihil is.” Zo

zijn er nog meer doelen bijgesteld. Daarmee heeft de

Europese Commissie echt een groot probleem. “Het Eu-

ropees Parlement zal hels zijn.” De oorzaak voor het

bijstellen van de ambities ligt volgens Veras in de angst

die de Europese Commissie onder leiding van Claude

Juncker heeft voor de lidstaten. “De Commissie toont

geen leiderschap, terwijl dat naar de toekomst toe wel

nodig is, willen we de nuttige grondstoffen uit ons af-

val gaan terugwinnen. Als er geen sterke basis voor ligt

in Europa, is er geen enkele prikkel voor de lidstaten

om te volgen.”

Wie met Veras praat, leert dat we in Noordwest-Europa

ons afvalmanagement goed voor elkaar hebben. In

Zuid- en Oost-Europa is dat wel anders. Bijna al het

afval gaat er nog naar de stortplaats. “Stortplaats?”,

zegt ze fronsend. “Zeg maar gewoon dumpen. Hoge

recyclingdoelen nastreven in Europa is onvermijde-

lijk, maar om burgers in deze landen mee te krijgen

is maatwerk nodig. Een kind dat net heeft leren lopen,

kun je niet meteen laten dansen. Dat besef heb ik hier

in Brussel scherper op het netvlies weten te krijgen.

Het vergt de nauwe betrokkenheid van de gemeenten

in de landen daar om passende inzamelsystemen op te

zetten. De oplossing ligt niet in wat de Europese Com-

missie met haar Cohesiefonds wil bereiken, namelijk

de bouw van miljoenen kostende afvalverwerkingsin-

stallaties. Dan gaan de hakken in het zand. Dat hebben

we in Polen gezien. Het is ook de reden waarom er

in Griekenland niets gebeurt. Het is cruciaal dat lokale

overheden zelf mogen bepalen hoe zij hun afvalbeheer

organiseren en financieren, om zo meer aan recycling

en gescheiden inzameling te doen. Gelukkig zie ik nu

dat de EU-fondsen worden geherstructureerd. Ook daar

blijven we op hameren.”

Netwerkinfo

Municipal Waste Europe, Vanya Veras (general

secretary), [email protected],

www.municipalwasteeurope.eu,

www.linkedin.com/vanyaveras.

Tekst: Pieter van den Brand

“Gemeenten zijn de eerst aangewezene

om de circulaire economie op gang te

brengen en te houden.”

Page 22: Gram dec 2015 definitief

nieuws

Sectorplan AMBOR bereikt mijlpaal

Het gaat goed met de realisatie van het

Sectorplan Afvalbeheer en Management

en Beheer Openbare Ruimte (AMBOR).

In november 2015 is de drempel van 60

procent intekening op het Sectorplan ge-

haald. Daarmee is een belangrijke mijl-

paal bereikt: realisatie van 60 procent

van het totaalbedrag is nodig om cofi-

nanciering van de Rijksoverheid uit de

zogenaamde Asscher-gelden te krijgen.

Bedrijven en gemeentelijke diensten zijn

zo ambitieus dat nu reeds op 80 procent

van het totaalbedrag is ingetekend. Het

Sectorplan is een samenwerking tussen

NVRD en sociale partners vertegenwoor-

digd in het O&O Fonds AMb.

Sinds 11 mei kunnen gemeentelijke dien-

sten en afval- en reinigingsbedrijven zich

melden om deel te nemen aan het Sec-

torplan. 21 Gemeentelijke diensten en

17 overheidsbedrijven hebben zich al

ingeschreven. Er is veel belangstelling

voor het bijscholen van vakkrachten,

met name voor het verkrijgen van een

diploma op MBO-niveau. Inmiddels heb-

ben zich meer dan 1.100 medewerkers

gemeld die aan een BBL-traject gericht

op het verkrijgen van dit diploma wil-

len meedoen. 160 vakkrachten worden

opgeleid tot coach van kwetsbare mede-

werkers en 1.600 medewerkers hebben

zich opgegeven voor algemene bijscho-

ling. Wilt u ook meedoen? Schrijf u in

via www.sectorplan-ambor.nl of neem

contact op met Peter Kerris, projectleider

Sectorplan AMBOR, via [email protected] of

088 – 377 00 23.

Regio Noord Nederland

Mieke Kortbeek van de dienst Stadsbe-

heer van de gemeente Groningen heeft

de voorzittershamer van de NVRD regio

Noord-Nederland neergelegd. Per 1 no-

vember is zij directeur geworden van een

andere beleidsunit binnen de gemeente.

Haar zetel in het regiobestuur is inmid-

dels ingenomen door Miriam Hall van de

Groninger dienst Stadsbeheer. Het regio-

bestuur kiest in december een nieuwe

voorzitter.

Werkgroep UMP gemeenten gestart

Naar aanleiding van de discussies rond

de kwaliteit van gesorteerde kunststof-

fen heeft de begeleidingscommissie

Raam-overeenkomst Verpakkingen be-

sloten om te werken aan een nieuw Uit-

voerings- en Monitoringsprotocol (UMP)

gemeenten. Hiervoor is een werkgroep

gestart waarin zowel vertegenwoordi-

gers van het verpakkend bedrijfsleven als

de afvalbedrijven en gemeenten deelne-

men. Een groot aantal NVRD-leden vanuit

de commissie Inzameling & Recycling,

de Ambtelijke Werkgroep Afval (AWA) en

het NVRD-bureau nemen hieraan deel.

Ondanks dat de werkgroepen bijna we-

kelijks bijeen komen, is de verwachting

dat het nieuwe UMP nog niet op 1 januari

gereed is. Afgesproken is dat zorgvuldig-

heid hier voor tijd gaat. Inmiddels zijn de

belangrijkste bespreekpunten geïnventa-

riseerd: de afvaladministratie, meetpun-

ten, kwaliteitseisen en –controles en de

bepalingen rond de vergoedingen. Via de

website en nieuwsbrief van de NVRD zult

u op de hoogte worden gehouden van de

voortgang van de werkgroep.

Young Professionals

Save the date! Op 15 januari is weer een

nieuwe bijeenkomst van Young Professi-

onals. Deze middag leent zich bij uitstek

om samen met andere generatiegenoten

je netwerk uit te breiden en meer over

de verschillende disciplines van de af-

valbranche te leren. Daarnaast zal een

inspirerende spreker van een grote in-

zamelaar je een inkijkje geven in haar

werk. Meld je aan om op de hoogte te

blijven van het programma bij onze lin-

kedin groep NVRD Young Professionals

of check www.NVRD.nl

VANG-HHA

De ketenaanpak is één van de pijlers on-

der het programma VANG – Huishoude-

lijk Afval. Deze aanpak richt zich primair

op producten en materialen die in het

huishoudelijk restafval voorkomen en

heeft uiteindelijk als doel om ervoor te

zorgen dat deze producten of materialen

voorkomen, hergebruikt of gerecycled

worden. De samenwerkende partners in

het programma VANG-HHA (I&M, RWS,

VNG en NVRD) hebben de afgelopen tijd

uitgewerkt hoe deze ketenaanpak er

procesmatig uitziet en welke producten

of materialen het eerst in beeld zijn om

mee aan de slag te gaan. Deze aanpak

is mede gebaseerd op de ervaringen die

ook zijn opgedaan in het luierketenpro-

ject dat al eerder is gestart. Tegen de tijd

dat deze GRAM op de mat ligt zal de brief

van de staatssecretaris hierover aan de

Tweede Kamer zijn gezonden.

U vindt deze op de VANG website via

www.vang-hha.nl.

22 GRAM | december 2015

Page 23: Gram dec 2015 definitief

column

Climate Miles

Eind november is de stoet van Urgenda in Parijs aangekomen. Daarmee kwam een eind aan de Climate Miles. Een mars die op 1 november startte in Utrecht en een maand duurde. Met als doel, aandacht voor klimaatverandering.

Op zaterdag 14 november liep ik mee. Met vele anderen, waaronder NVRD-leden John Vernooij van Omrin en Wim van Lieshout van HVC. En waarop ik vooraf hoopte, gebeurde volop. Tijdens de wandeling van 23 kilometer, voerde iedereen gesprekken met mensen die ze nog nooit eerder hadden ontmoet. Om het te hebben over hét onderwerp dat iedereen die meeliep bindt, de toekomst van onze planeet en de acties die nodig zijn om te verduurzamen. En na de wandeling was het, in ieder geval voor mij, nog niet klaar omdat het denken doorging.

Dat we nu juist op deze dag meeliepen was niet verwonderlijk. Het specifieke thema van de dag was namelijk de circulaire economie. Onze sector vind ik een absolute koploper als het om dit onderwerp gaat. En de publieke bedrijven hebben nog een voorsprong ook. We zijn gegroeid vanuit een maatschappelijke taak. Om ervoor te zorgen dat de hygiëne werd bevorderd. Het is niet een winstoogmerk dat ons drijft, maar een maatschappelijke meerwaarde.

Die meerwaarde kan in eerste instantie een prijs hebben. Natuurlijk is het (in eerste instantie) duurder om verschillende grondstoffen gescheiden in te zamelen. Om experimenten aan te gaan die het gedrag van mensen beïnvloeden, maar soms ook mislukken. En om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in te zetten. Maar we doen het wel, en terecht. Omdat we zo het maatschappelijk kapitaal vergroten. En we ons op deze manier inzetten voor de toekomst van onze leefomgeving. En als ik heel groot denk: voor de toekomst van onze aarde.

NVRD agenda

17 december Ambtelijke Werkgroep Afval

17 december Commissie Afvalpreventie

8 december Benchmarkbijeenkomst onkruidbeheer op verhardingen

5 januari Redactiecommissie GRAM

1 5 januari Young Professionals

19 januari VANG-training omgekeerd inzamelen

22 januari Commissie Opleiden & Professionaliseren

28 januari VANG-training diftar

2 februari Redactiecommissie GRAM

Uitblinkers 2015

Het Vierdaagse team van DAR Nijmegen

en Wout van Geest van de gemeente

Brielle zijn op basis van de publieksstem-

men en het oordeel van een vakkundige

jury verkozen tot Uitblinkers van 2015.

Op 18 november ontvingen ze op het

Landelijk Zwerfafvalcongres Rendement

van Schoon uit handen van juryvoorzit-

ter Olaf Prinsen een cheque ter waarde

van 250 euro. Dit jaar werd de verkie-

zing voor de vierde keer georganiseerd.

Met deze verkiezing wordt een positieve

bijdrage geleverd aan het imago van het

vak van reiniger en de reiniging- en afval-

branche in het algemeen.

Page 24: Gram dec 2015 definitief

“BAT realiseerde dit jaar door project handhaving op afvalscheiding een gedragsverandering met gevolg 10 % minder restafval en is verheugd met de nieuwe op- en overslaghal voor plastic en papier.”Pier van Oirschot

“Alphen aan den Rijn handelt sinds 2015 klachten over (zwerf)afval bliksemsnel af met tevreden burgers tot resultaat.” Dico Kuiper

“Soest is zeer tevreden met de herinrichting van afvalbrengstation De Schans dat rond de Kerst weer open gaat voor publiek.” Henk Dillingh

“Omgekeerd Inzamelen in Dalfsen blijkt een groot succes met 85% hergebruik en minder dan 100 kg restafval.” Tijs Monsterman

“Rova is trots op de uitrol van het project 100-100-100, dat naast mooie publiciteit ook landelijke impact op politiek niveau opleverde.”Erik van Cuijk

“Ook dit jaar zijn wij bij Rd4 trots op onze tevreden opdrachtgevers, klanten en medewerkers.”Wil Sijstermans

“Sympany, een fusie tussen KICI en Humana, staat met een inzamelresultaat van 23 miljoen kilogram textiel, voor professionele gecertificeerde textielinzameling en –verwerking.” Heidy Winkel

“Met de reorganisatie van de Oosterhoutse buitendienst is structureel bezuinigd op kosten en is de kwaliteit én het resultaat van dienstverlening verbeterd. Door de dagelijkse inzet van de medewerkers en het lef om de bedrijfsvoering te veranderen, is besloten niet over te gaan tot privatisering van de dienst.”Chris Hamers

“Met veel genoegen kijkt Indaver terug op 16 april 2015, de dag waarop onze innovatieve vergister Bio Power Alphen op bruisende wijze officieel geopend is én de dag waarop Indaver haar gemeentelijke relaties heeft mogen trakteren op een mini-symposium over de verbetering van de GFT-inzameling in de hoogbouw.”Femke Mackenzie

24 GRAM | december 2015

Terugblik op 2015Het is belangrijk om op het einde van het jaar even stil te staan bij wat er

zich allemaal heeft afgespeeld. De leden van de NVRD hebben genoeg dingen

bereikt waar ze trots op zijn, getuige de korte uitspraken op deze pagina’s.

En ook op het bureau van onze vereniging is veel gebeurd. Het bureau is door

het programma VANG flink in omvang gegroeid. Olaf Prinsen is aangetreden

als nieuwe directeur. Maar belangrijker, er is veel werk verricht! Omdat het

onmogelijk is alles te noemen in dit jaaroverzicht hebben we er vier dossiers

uitgelicht die goed aansluiten bij het centrale thema van 2015: ‘Werk maken

van samenwerking’.

VANG huishoudelijk afval

Samen met het ministerie van I&M en de VNG stond de NVRD aan de basis van de ambitie

om in 2020 nog slechts 100 kilo huishoudelijk restafval per persoon over te houden. In

2015 is hiertoe gestart met de uitvoering van het programma VANG. Met Rijkswaterstaat,

VNG en het ministerie van I&M is een programmabureau gestart. De taken die dit bureau

uitvoert, passen uitstekend bij de taak van de NVRD. Met het programma, en het extra

geld dat ervoor beschikbaar is, wordt kennisdeling tussen gemeenten en bedrijven be-

vorderd en worden projecten gestart om afvalketens te sluiten. Een voorbeeld hiervan

is het onderzoek naar de luierketen. Bij een goede afvalscheiding vormen luiers een

enorm aandeel in de grijze fractie. Probleem aan de inzamelkant is dat er geen afzet-

markt voor is. Voor de verwerkers is het een probleem dat er geen constante stroom van

een constante kwaliteit is. Door bijeenkomsten met alle spelers in de keten, probeert

VANG huishoudelijk afval hiervoor een oplossing te bieden. Een positief effect is zeker

al wel bereikt als het gaat om kennisdeling. Een in het oog springend voorbeeld is 100-

100-100. ROVA heeft een enorm succes bereikt met de actie waarbij 100 gezinnen, 100

dagen 100% afvalvrij probeerden te leven. Het project is inmiddels opgenomen in het

VANG-programma, waardoor andere gemeenten en NVRD leden zelf met het project aan

de slag kunnen gaan, wat op veel plekken al gebeurt.

Sectorplan Afvalbeheer en –Management en Beheer van de Openbare Ruimte

(AMBOR)

Samen met het O&O Fonds Afval- en Milieubedrijven vormt de NVRD de projectorgani-

Page 25: Gram dec 2015 definitief

satie voor het Sectorplan AMBOR. Via dit sectorplan is ruim €11 miljoen subsidie uitge-

trokken om twee belangrijke arbeidsmarktknelpunten in de branche aan te pakken. Het

eerste knelpunt is de toenemende vergrijzing van het personeelsbestand. Het tweede

knelpunt is het perspectief op de arbeidsmarkt van bestaande vakkrachten. Het sector-

plan komt voort uit het Sociaal Akkoord tussen werkgevers en werknemers en stelt geld

beschikbaar om te investeren in nieuwe werkgelegenheid, doorstroom en opleiden van

werknemers. Samen met het O&O Fonds stimuleert de NVRD haar leden om van deze

subsidie gebruik te maken. Ook beheert het de administratie en verzorgt het bureau de

communicatie. Met aangevraagde subsidies voor ruim 1.100 MBO-trajecten, 1.500 alge-

mene opleidingen en meer dan 150 coaching trajecten lijkt het Sectorplan op een succes

af te stevenen! Meedoen kan nog. Kijk voor meer informatie op www.sectorplan-ambor.nl

Werk maken van beheer openbare ruimte

Het Integraal Beheer van de Openbare Ruimte (IBOR) is een belangrijke taak van gemeen-

ten en dus ook belangrijk voor de NVRD. Met tal van activiteiten is invulling gegeven aan

de ambitie om meer werk te maken van IBOR. Dit gebeurt veelal in samenwerking met

andere partijen en stakeholders. Stadswerk is hierin een belangrijke partner, dit vertaalt

zich direct in het vormgeven van gezamenlijke beleidscapaciteit en een omvangrijke

reeks van activiteiten rondom het thema arbeidsparticipatie. Dit heeft in 2015 onder

andere geresulteerd in het uitbrengen van een thematijdschrift, vijf regionale bijeenkom-

sten over social return en de organisatie van het congres Arbeidsparticipatie waarin naast

Stadswerk werd samengewerkt met o.a. Cedris en Divosa. Ook zwerfafval was een be-

langrijk thema in 2015. Naast de projecten die gezamenlijk zijn opgepakt met Gemeente

Schoon en Nederland Schoon is er vanuit de NVRD hard meegewerkt aan de plannen voor

nieuwe beloningssystemen en een nieuwe landelijke zwerfafvalaanpak. Andere mijlpalen

waren de contracten met TUV en Kiwa voor het NVRD Keurmerk Beeldschoon.

Benchmarking

Benchmarking is een krachtig management-instrument. Het is een kerntaak van de NVRD

haar leden hierin te faciliteren. De benchmark Huishoudelijk Afval staat goed op de kaart.

De benchmark Gemeente Schoon ontwikkelt zich steeds meer tot een integraal stuurin-

strument op dit gebied. De benchmarks Gladheidbeheer en Onkruid op Verharding (dit

jaar voor het eerste uitgevoerd) rekenen nu al op een groep enthousiaste deelnemers.

Kern van de benchmarkaanpak is het positief prikkelen van gemeenten en publieke bedrij-

ven door vergelijking, aangevuld met kennisbijeenkomsten, om hun eigen prestaties te

verbeteren. De NVRD

probeert met bench-

marking voortdurend

in te spelen op nieuwe

ontwikkelingen en aan

te sluiten bij de ken-

nisbehoefte van haar

leden.

2016 belooft eveneens

een mooi jaar te wor-

den. Het jaar waarin

we graag met u in

gesprek gaan over de

nieuw te vormen stra-

tegie, deze vormgeven

en vaststellen.

Het bijna voltallige

personeel van bureau

NVRD. (foto: Jaap Vegter)

"Wij zijn er trots op dat Avri dankzij het personeel in vijf jaar tijd van achterblijver tot een van de koplopers in de branche is geworden en nu zelfs is beland in de top drie van Beste Overheidsorganisaties van het jaar 2015.”Erik de Vries

"De gemeenten Delft, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar en hun inzamelbedrijf AVALEX zijn ongelooflijk trots op de totstandkoming van de gedragen gezamenlijke beleidsvisie 'Grip op Grondstoffen'. Een fantastische samenwerking in regionaal verband op ambtelijk en bestuurlijk niveau dat met de nodige overwonnen en te overwinnen uitdagingen heeft geleid tot een prestatie van formaat!"

"In 2015 startte Area Reiniging met het talentontwikkelprogramma (TOP). Hierin sturen we op zowel kennisontwikkeling als gezondheid en ambassadeurschap van medewerkers. Tien medewerkers doen mee aan het tweejarig programma. Zij doorlopen binnen en buiten Area stages maar gaan ook samen met de leefstijlcoach aan de slag met een persoonlijk ontwikkelplan." Willy Hamstra

"Veel nieuwe stappen voor Circulus-Berkel in 2015: een nieuwe naam, een nieuwe strategie, nieuwe activiteiten zoals de BEST-tas. Bij elkaar markeren ze de definitieve omslag van onze oude rol als ‘afvalinzamelaar’ naar onze nieuwe rol als actieve schakel in de circulaire economie." Henk Knip

"In 2015 zette Dar samen met haar gemeenten flinke stappen in het sluiten van de keten van het grof afval. Met de opening van twee nieuwe milieustraten kunnen bewoners nu naar zeven milieustraten in de regio waar ze optimaal geprikkeld en gefaciliteerd worden om hun grof afval te scheiden." Pieter-Balth Linders

"Samen met gemeenten, bedrijven, ketenpartners en bewoners hebben wij in 2015 verdere stappen gezet richting een circulaire samenleving. Ook in 2016 gaat Meerlanden ervoor: Samen sneller circulair!"Angeline Kierkels

GRAM | december 2015 25

Page 26: Gram dec 2015 definitief

26 GRAM | december 2015

In 2014 werd gemiddeld 55% van het huishoudelijk af-

val gescheiden (2013: 52%). De verschillen tussen de

hoogbouwklassen zijn groot. De afgelopen 5 jaar is er

een redelijke progressie geboekt, onder andere door

invoering van diftar en omgekeerd inzamelen, betere

scheiding van kunststof verpakkingen en betere na-

scheiding van het grof restafval.

Kosten afvalbeheer

In de benchmark worden de kosten van inzameling,

transport, verwerking (incl. opbrengsten), indirecte

kosten en vergoedingen inzichtelijk gemaakt. De ge-

middelde afvalbeheerkosten (de som van de bovenge-

noemde kostensoorten) bedroegen in 2014 € 172 per

huishouden.

Hoeveelheid restafval en kosten afvalbeheer per

hb-klasse)

Sorteeranalyse

De benchmarkgemiddelde resultaten van de sorteer-

analyses laten zien dat meer dan de helft van het in-

gezamelde restafval nog bestaat uit momenteel goed

scheidbare grondstoffen als gft, papier, plastic, textiel

en glas. Ten opzichte van 2013 is er wel een lichte ver-

betering waarneembaar (minder grondstoffen in het

restafval).

Prestatiebepalende factoren

De hoeveelheid restafval, mate van afvalscheiding en

de kosten die voor het afvalbeheer worden gemaakt

laten een sterk verband zien met zowel gemeentelijke

kenmerken als hoogbouw als gemeentelijke keuzes

In de Benchmark Huishoudelijk Afval worden de milieu-, kosten- en dienstverleningsprestaties van

154 gemeenten vergeleken. Dit levert, naast een leerzame vergelijking en inspirerende bijeenkomsten,

boeiende informatie op over het rendement van het afvalbeheer. In dit artikel een klein overzicht van

de belangrijkste inzichten uit de laatste benchmark (peiljaar 2014).

BenchmarkHuishoudelijk Afval

Afvalscheiding en Restafval

Het gemiddelde aanbod van huishoudelijk afval in

2014 was 502 kg per inwoner. Een groot gedeelte daar-

van (379 kg/inw) bestond uit fijn huishoudelijk afva.

Het aandeel afvalscheiding en de hoeveelheid restafval

zijn belangrijke indicatoren op het gebied van huishou-

delijk afval. Beide zeggen iets over de wijze waarop

gemeenten erin slagen de grondstoffen uit het huis-

houdelijk afval te recyclen. De gemiddelde hoeveel-

heid huishoudelijk restafval – het afval dat overblijft

na bron- en nascheiding – was 223 kg/inw, waarvan

201 fijn en 22 grof restafval. In 2013 was dit 232 kg

restafval per inwoner.

Hoeveelheid Restafval (fijn+grof) per hoogbouwklasse

EEN KRACHTIG INSTRUMENT VOOR KENNISUITWISSELING!

FIGUUR 1 hoeveelheid restafval per klasse

250

196193

180

201

170

180

190

200

210

220

230

240

250

260

1

HOEV

EELH

EID

FIJN

RES

TAFV

AL P

ER

INW

ON

ER (K

G/IN

W)

ABCDBM

FIGUUR 3 restafval en afvalbeheerkosten

BM€ 172222

A

B C

D

170

190

210

230

250

270

290

€ 155 € 160 € 165 € 170 € 175 € 180 € 185 € 190 € 195HOEV

EELH

EID

FIJN

EN

GRO

F RE

STAF

VAL

(KG

/IN

W)

AFVALBEHEERKOSTEN (€ PER AANSL)

FIGUUR 2 afvalscheiding per klasse

55%

34%

56%58%

64%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

BM A B C D

AFVA

LSCH

EIDI

NG

SPER

CEN

TAG

E TO

TAAL

(%)

Afvalscheiding per hoogbouwklasse

Page 27: Gram dec 2015 definitief

GRAM | december 2015 27

voor een bepaalde inzamelsystematiek. Factoren die

binnen de benchmark inzichtelijk worden gemaakt

zijn: hoogbouw, inzamelstrategie, tariefdifferentiatie,

servicedifferentiatie en inzamelwijze.

Hoogbouw

In gebieden met veel hoogbouw is de mogelijkheid van

en de motivatie voor afvalscheiding doorgaans beperk-

ter dan in gebieden met veel laagbouw. Dit is een nog

moeilijk te beïnvloeden factor die goed terug te zien is

in de prestaties. De in dit artikel gebruikte figuren laten

dit ook zien.

Tariefdifferentiatie

Tariefdifferentiaie is een belangrijke verklaring voor

verschillen in prestaties. Diftar presteert zowel wat be-

treft milieurendement als kosten beter. Diftar-gemeen-

ten komen ook het dichtst in de buurt van de 100 kg

restafval doelstelling.

Service-differentiatie en inzamelwijze

Naast bovenstaande meer algemene factoren zijn ook

afvalstroom-specifieke keuzes relevant voor presta-

ties. Hierbij kan onderscheid gemaakt worden tussen

(combinaties van) ontmoedigende en stimulerende

maatregelen. Voorbeelden van ontmoedigen zijn ‘om-

gekeerd inzamelen’ waar het restafval bij de laagbouw

niet wordt opgehaald maar moet worden gebracht naar

verzamelcontainers of het verlagen van de inzamelfre-

quentie bij minicontainers. Service-verhogende maat-

regelen zijn aan-huis inzameling door mini-containers

in plaats van zakken of dozen en het verhogen van de

inzamelfrequentie. Genoemde maatregelen zullen on-

derstaand per afvalstroom worden behandeld.

EEN KRACHTIG INSTRUMENT VOOR KENNISUITWISSELING!

FIGUUR 5 restafval per tariefsysteem

BM A B C D

Diftar rest 112 - 101 145 95

Diftar rest en gft 129 - 132 134 125

Diftar / omgekeerd inz 103 - - - 103

Omgekeerd inz. - - - - -

Diftar volume 190 - 208 186 194

Geen strategie 223 250 208 209 227

Totaal 201 250 196 193 180

50

100

150

200

250

300

HOEV

EELH

EID

FIJN

RE

STAF

VAL

(KG/

INW

)

FIGUUR 6 diftar vs niet-diftar

BM€ 172222

Diftar€ 154135

Niet-diftar€ 179242

0

50

100

150

200

250

300

€ 150 € 155 € 160 € 165 € 170 € 175 € 180 € 185

HOEV

EELH

EID

FIJN

EN

GRO

F RE

STAF

VAL

(KG

/IN

W)

AFVALBEHEERKOSTEN (€ PER AANSL)

FIGUUR 7 restafval

487

451

468

430

440

450

460

470

480

490

BM

HOEV

EELH

EID

PER

AAN

GES

LOTE

N

AAN

SLU

ITIN

G (K

G/A

ANSL

)

AHVCBM

250

196193

180

201

170

180

190

200

210

220

230

240

250

260

1

HOEV

EELH

EID

FIJN

RES

TAFV

AL P

ER IN

WO

NER

(K

G/I

NW

)

ABCDBM

FIGUUR 4 sorteeranalyse

GFT31%

Herbr OPK12%

KV11%GLAS

4%

TEXT4%

KCA0%

BLIK4%

DK3%

LUI6%

Overig25%

Benchmarkgemiddelde sorteeranalyse

Kosten en restafval: diftar vs. niet-diftar

Hoeveelheid restafval per klasse en per tariefsysteem

Restafval per klasse (kg/inw) en per inzamelwijze

(kg/aansl)

Fijn huishoudelijk restafval

kernprestaties restafval Benchmark

kilogram per inwoner 201

inzamelkosten per hh € 35

inzamelkosten per ton € 79

totale kosten per ton € 164

Page 28: Gram dec 2015 definitief

28 GRAM | december 2015

Kunststofverpakkingen

kernprestaties kv Benchmark

kilogram per inwoner 9

inzamelkosten per hh € 7,-

inzamelkosten per ton € 370,-

kunststofverp. per klasse (kg/inw) en per inzamelwijze

(kg/aansl)

Ook bij kunststofverpakkingen levert de minicontainer

een hogere respons op: twee keer zoveel als bij zak-

ken. Diftar speelt daarbij echter ook een rol: de meeste

gemeenten die een minicontainer voor kunststof ver-

pakkingsafval hebben ingevoerd hebben ook diftar

ingevoerd. Vergelijking van de aan-huis-inzamelfre-

quentie van niet-diftar gemeenten laat zien dat een

tweewekelijkse frequentie 25 kg/aansl aan rendement

behaalt en een maandelijkse 17 kg/aansl.

Overige fijn huishoudelijke grondstoffen

Onderstaand de benchmarkgemiddelde inzamelresul-

taten in kg/inw van de overige fijn huishoudelijke af-

valstromen.

Glasverpakkingen 21,0 kg/inw

Textiel 3,6 kg/inw

KCA 1,1 kg/inw

Metalen verpakkingen* 6,6 kg/inw

Drankenkartons* 1.8 kg/inw

Blad* 7,4 kg/inw

Luiers* 5,3 kg/inw

* In 2014 niet door alle gemeenten ingezameld.

Gemiddelden zijn gebaseerd op de gemeenten die wel

inzamelden.

Grof huishoudelijk afval

In totaal werd er in 2014 21,6 kg/inw (incl) aan grof

huishoudelijk afval ingezameld. Dat is 27% minder dan

in 2013. Daarvan werd 79% gescheiden (2013: 75%).

De totale directe kosten voor de inzameling van grof

huishoudelijk afval waren €20,- per huishouden. Voor

wat betreft de milieustraat waren de directe inzamel-

kosten €15,- per aansluiting.

Ook dit peiljaar laten inzamelsystemen die sterk inzetten op service-

verlaging (al dan niet in combinatie met diftar en/of serviceverhoging

grondstoffen) goede resultaten zien. Een voorbeeld is frequentieverla-

ging van de aan-huis inzameling. Gemeenten met een inzamelfrequen-

tie van <26x/jr. zamelden 152 kg/inw restafval in, tegen 221 kg/inw bij

een inzamelfrequentie van >26x/jr. Omgekeerd inzamelen behaalt ook

goede resultaten maar laat zich momenteel nog moeilijk in gemiddelde

conclusies vangen vooral omdat er vaak ook sprake is van diftar of

omdat het systeem nog niet exclusief in het gehele verzorgingsgebied

wordt toegepast.

GFT

kernprestaties gft Benchmark

kilogram per inwoner 91

inzamelkosten per hh € 20,-

inzamelkosten per ton € 101,-

totale kosten per ton € 144,-

gft per klasse (kg/inw) en per inzamelwijze (kg/aansl)

Oud papier en karton

kernprestaties opk Benchmark

kilogram per inwoner 51

inzamelkosten per hh € 9

inzamelkosten per ton € 85

totale kosten per ton € 22

opk per klasse (kg/inw) en per inzamelwijze (kg/aansl)

Van de inzamelmiddelen-aan-huis leveren minicontainers een rende-

ment van 174 kg/aansl en losse bundels 121 kg/aansl. Dat is een ver-

schil van 44%.

FIGUUR 8 gft

288

61

208

5

55

105

155

205

255

305

BM

HOEV

EELH

EID

PER

AAN

GES

LOTE

N

AAN

SLU

ITIN

G (K

G/A

ANSL

)

AH

VC

BM

33

80

102

118

91

10

30

50

70

90

110

130

1

HOEV

EELH

EID

PER

INW

ON

ER (K

G/I

NW

)

ABCDBM

FIGUUR 9 opk

173

66

115

5

25

45

65

85

105

125

145

165

185

BM

HOEV

EELH

EID

PER

AAN

GES

LOTE

N

AAN

SLU

ITIN

G (K

G/A

ANSL

)

AHVCBM

33

5454

56

51

30

35

40

45

50

55

60

1

HOEV

EELH

EID

PER

INW

ON

ER (K

G/I

NW

)

ABCDBM

FIGUUR 10kv

23

10

16

21

5

7

9

11

13

15

17

19

21

23

25

BM

HOEV

EELH

EID

PER

AAN

GES

LOTE

N

AAN

SLU

ITIN

G (K

G/A

ANSL

)

AHVCNABM

3.9

9.19.4

12.1

9.0

0

2

4

6

8

10

12

14

1

HOEV

EELH

EID

PER

INW

ON

ER (K

G/I

NW

)

ABCDBM

EEN KRACHTIG INSTRUMENT VOOR KENNISUITWISSELING!

Page 29: Gram dec 2015 definitief

Benchmark Huishoudelijk AfvalKennis - en managementinstrument

De Benchmark Huishoudelijk Afval vergelijkt gemeenten en publieke inzamelbedrijven op hun

afvalbeheerprestaties. Met rapportages en bijeenkomsten worden organisaties gestimuleerd om te leren

van elkaar en ervaringen uit te wisselen.

Deelname 2015 (Peiljaar 2014) en vergelijking

In het peiljaar 2014 namen 95 gemeenten en inzamelbedrijven deel, gezamenlijk vertegenwoordigen zij

154 gemeenten. Organisaties worden gegroepeerd en vergeleken op basis van het aandeel hoogbouw

in het verzorgingsgebied. De volgende klassen zijn hierbij samengesteld: A: 50-100%; B: 30-49%;

C: 20-29%; D: 0-19%.

Resultaten

De resultaten zoals opgenomen in deze publicatie betreffen geaggregeerde totaal-gemiddelden

van het peiljaar 2014. Deze benchmarkgemiddelden kunnen afwijken van gemiddelden in

benchmarkrapportages, omdat het daarin groeps-specifieke gemiddelden betreft.

Begrippen

1) Inzamelwijze: aan-huis inzameling, verzamelcontainers, nascheiding of milieustraat.

2) Inzamelmiddel: bijv. mini-container, zak of ondergrondse verzamelcontainer.

3) Directe kosten: (uit-)bestede kosten die rechtstreeks aan het primaire proces zijn toe te schrijven.

Directe kosten omvatten de kosten van personeel, tractie, inzamelmiddelen en derden.

4) Indirecte kosten: Alle andere aan het afvalbeheer verbonden kosten die worden gemaakt om het

primaire proces mogelijk te maken.

5) Totale directe kosten: directe kosten en opbrengsten van inzameling, transport, verwerking

exclusief inzamel- en registratievergoedingen.

6) Directe Inzamelkosten: directe kosten van inzameling of nascheiding.

7) Totale afvalbeheerkosten: totale directe en indirecte kosten van afvalbeheer inclusief

vergoedingen.

8) Fijn huishoudelijk afval (HHA): afvalstromen die met gangbare aan huis inzamelmiddelen of

via verzamelcontainers worden ingezameld (fijn restafval, GFT, oud papier, kunststofverpakkingen,

textiel, KCA, metalen verpakkingen, drankenkartons, blad, luiers).

10) Grof huishoudelijk afval (GHA): overige afvalstromen.

Meer informatie

Voor meer informatie over de benchmark kunt u zich wenden tot Folkert Starreveld of Ismael Morales

via [email protected]

GRAM | december 2015 29

EEN KRACHTIG INSTRUMENT VOOR KENNISUITWISSELING!

Page 30: Gram dec 2015 definitief

30 GRAM | december 2015

scheiden van afval is. Voor kinderen wor-

den er workshops georganiseerd waarbij

ze leren creëren met afvalmaterialen. Het

Veenendaalse bedrijf Kliko laat prullen-

bakken voor in de keuken zien. De sto-

re is ook zelf duurzaam bezig, want de

ruimte wordt grotendeels ingericht met

tweedehands spullen van Restore Kring-

loop. De Pop-up Store is gevestigd in Pas-

sage Corridor nr. 95 en van dinsdag t/m

zaterdag geopend van 10.00-17.00 uur,

vrijdag tot 21.00 uur.

Meer informatie:

www.afvalscheiden-bestapart.nl.

N I E U W S U I T D E B R A N C H E

Vanaf 24 november 2015 tot en met eind

januari 2016 bevindt zich in het centrum

van Veenendaal de ‘best apart! Pop-up

store’. Een uniek initiatief van de ge-

meente Veenendaal, Kliko, Restore Kring-

loop en ACV. Met deze tijdelijke winkel

Pop-up store over afval scheiden in Veenendaal

willen de vier initiatiefnemers de nieuwe

manier van afval scheiden en inzamelen

onder de aandacht brengen.

Per 1 januari 2016 verandert de afvalin-

zameling in gemeente Veenendaal. Eén

van de wijzigingen is dat inwoners gaan

betalen per keer dat ze restafvalkliko aan

de weg zetten of een zak met restafval in

de brengcontainer gooien. Ook wijzigen

de ophaaldagen en mogen plastic, blik

en pak in de kliko met oranje deksel of

PMD-zak . Om inwoners hierover goed te

informeren en ze te enthousiasmeren is

er de 'best apart! Pop-up store'. Bewoners

kunnen hier op een leuke manier zien en

ervaren hoe belangrijk en waardevol het

sta jij binnenkort

ook in onze

spotlights?

...talent gezocht!

Page 31: Gram dec 2015 definitief

GRAM | december 2015 31

N I E U W S U I T D E B R A N C H E

RectificatieIn de GRAM uitgave van november is bij het artikel ‘Hoe doen zij dat’ op pagina 6 en 7 een foto geplaatst van de kringloopwinkel in

Zwolle (bron BKN). Deze heeft dus geen betrekking op de in het artikel genoemde kringloopwinkels van Oss en Kampen.

Sinds september 2015 is in Amsterdam-

Oost een groep mensen met afstand tot

de arbeidsmarkt werkzaam als Afval-

milieucoach. Deze coaches zoeken actief

contact met de bewoners van het stads-

deel om meer bewustzijn en betrokken-

heid te creëren omtrent afvalscheiding,

aanbiedregels en het schoonhouden van

de buurt. De coaches volgden een speci-

fieke opleiding tot Afval-milieucoach bij

de SPA-groep. In anderhalve dag kreeg

de groep kennis en vaardigheden aange-

reikt om bewoners voor te kunnen lich-

ten over regels omtrent afval, grofvuil

en het scheiden van afval. Door middel

van praktijkcoaching brachten ze het ge-

leerde onder begeleiding in de praktijk.

Uit handen van wethouder Nevin Özütok

van stadsdeel Oost ontving de groep in

Amsterdam op 28 oktober het certificaat

'Afval-milieucoach'. Vanaf dat moment

zijn de kersverse coaches in duo’s aan de

slag om proactief voorlichting te geven.

Oost is het eerste stadsdeel in Amster-

dam die afvalcoaches inzet.

Naast training en opleiding tot afval-

coach, biedt SPA Groep een platform

waarin bestaande en aankomende afval-

coaches kennis, ervaringen en inzichten

met elkaar kunnen delen. Ook neemt

het opleidingsinstituut het voortouw

om samen met een team van betrok-

ken deskundigen visie te ontwikkelen

over de organisatie, de rol en de inzet

van afvalcoaches. Een eerste stap hierin

is een workshop waarin op basis van

SWOT-analyse uitgangspunten worden

geformuleerd. Neem voor meer informa-

tie contact op met SPA Groep, tel: 0172-

200000.

Amsterdam-Oost zet afvalcoaches in

Afval Prestatie ProfielAfvalrecycler Van Gansewinkel lanceerde

dit najaar het Afval Prestatie Profiel (APP).

Met dit online profiel berekenen organi-

saties zelf hoeveel waardevolle grond-

stoffen én CO2-uitstoot te besparen zijn

met het sorteren van het eigen bedrijfs-

afval.

Met het APP maakt Van Gansewinkel de

afvalscheidingspercentages inzichtelijk

en vergroot het de bewustwording van

afvalscheiding op de werkvloer. Daar-

naast toont het profiel aan dat een goede

afvalscheiding kostenbesparend werkt.

Het Afval Prestatie Profiel is beschikbaar

via www.afvalprestatieprofiel.nl en kan

zowel door klanten als niet-klanten van

Van Gansewinkel worden gebruikt.

Het Afval Prestatie Profiel is ontwikkeld

in samenwerking met onderzoeksinsti-

tuut TNO. Voor het Profiel zijn de zestien

meest gangbare afvalstromen in kaart

gebracht en berekend. Via de speciaal

daarvoor ontwikkelde website registeren

bedrijven de exacte aantal gegenereerde

kilo’s afval per stroom, of maken hier

een inschatting van. Binnen enkele mo-

menten krijgen ze een volledig overzicht

hoeveel grondstoffen en CO2-uitstoot ze

kunnen besparen. Daarbij zijn de cijfers

ook direct te vergelijken andere resulta-

ten uit de branche. Niet alleen goed voor

het milieu, maar ook kostenbesparend

voor de eigen organisatie. Uit analyses

blijkt dat twee op de drie bedrijven nog

veel kunnen besparen op de afvalkosten

op de werkvloer.

Page 32: Gram dec 2015 definitief

Nr. Pag.

AFVAL

AfvalbeleidKansen voor afvalscheiding in de hoogbouw.

Gijs Langeveld 01 28

Uitvoeringsprogramma VANG Huishoudelijk Afval.

Maarten Goorhuis 01 23

Projectteam VANG van start. 02 09

VANG doelen vertaald naar richtlijnen voor gemeenten.

Guus van den Berghe 03 15

Ketenaanpak VANG. Hanneke op den Brouw 10 13

Afvalambities grote steden. René Didde 10 17

Huishoudelijk afvalGemeenten enthousiast over programma VANG. 06 13

Preventie en hergebruik / (Gescheiden) inzameling

Deventer wil inzamelstructuur verder perfectioneren.

Ans Aerts 02 16

Verpakkingencontainer Losser werkt. Ans Aerts 03 24

Chipsverpakking scheiden? René Didde 04 16

Experiment 100-100-100 krijgt vervolg. Anne Telman 08 19

Puzzelen met afvalbeheer. Pieter van den Brand 08 20

Afval scheiden in de flat. Bas Peeters 09 11

Omgekeerd inzamelen Venlo. Hetty Dekkers 09 12

Gft

Gf-keukenbakje dient zich aan. Pieter van den Brand 07 10

Een derde trein in gft-verwerking. René Didde 07 16

Kunststoffen

Gemeenten als ketenregisseur voor kunststof afval.

René Didde 02 10

Kenniscentrum helpt gemeenten inzameling

efficiënter te regelen. Bas de Rue 06 22

Duurzaam verpakken doe je niet in je eentje.

Pieter van den Brand 09 16

Stappen in recycling plastics nog in kinderschoenen.

Geke Wassink 10 12

Textiel

Textiel blijft in Twente. Ans Aerts 04 34

Textielketen in beeld. Pieter van den Brand 10 13

Metalen

Heel Apeldoorn weer rein.

Marc Veenhuizen en Ramona van der Haar 01 34

Grof huishoudelijk afval

Hoe doen zij dat met grof huishoudelijk afval?

Hetty Dekkers 07 06

(Drank)verpakkingen

Oud papier en drankenkartons, wel of niet samen?

Pieter van den Brand 05 16

Overzicht hoofdartikelen GRAM 2015

Kringloopbedrijvigheid / milieustraat

Luiers: hernieuwde kans op recycling.

Pieter van den Brand 02 07

Veiligheid op milieustraten. Sander Wageman 05 08

Koffiedik heeft de toekomst. Sander Wageman 07 08

Kringloopbedrijven groeien. Ronald van den Heerik 07 13

Recyclingindustrie klaar voor circulaire economie.

Max de Vries 07 26

Hoe doen zij dat?

Samenwerken met het kringloopbedrijf. Hetty Dekkers 09 06

Goedzak Amsterdam. René Didde 10 08

BedrijfsafvalGevaarlijk afval

Onvoldoende kennis over gevaren XTC-afval.

Twan Hoeijmakers 04 37

Inzameling medicijnenafval verschilt per gemeente.

Ans Aerts 07 14

Interview Stibat-directeur Jan Bartels. Hetty Dekkers 08 16

Bouw- en sloopafval

Collectieve aanpak zal recyclingbedrijven aanzetten

tot investeren. Max de Vries 09 20

Afvalverwerking

Verbranden

AVI’s leveranciers van energie en stadsverwarming.

Laurent Chevalier 09 18

BEHEER OPENBARE RUIMTE & REINIGING

Beheer openbare ruimte

Hoe doen zij dat met veiligheid bij beheer openbare ruimte?

Hetty Dekkers 01 05

Onderbuikgevoel vertaald in cijfers. Hetty Dekkers 01 07

Inventarisatie gemeentelijke BOR-taken. Ismael Morales 01 09

Social return in afval en BOR. Anneloes Voorberg 05 13

Samen werken aan schone centrumgebieden.

Dorien Bosselaar 05 28

Afval buitenshuis moet je net zo behandelen als thuis.

René Didde 09 08

Inwoners denken mee over beleidsplan. Ans Aerts 10 10

ReinigingStraatreinigen/Zwerfvuil

Hoe doen zij dat met de verwerking van veegvuil?

Hetty Dekkers 02 05

Laat die afvalbakken communiceren. Bas Peeters 02 20

Serious Game zwerfafval. Geke Wassink 02 21

Waterschappen pakken zwerfafval aan. Hetty Dekkers 06 14

Steeds meer wijkhelden houden hun buurt schoon.

Ans Aerts 06 17

Loont belonen? Ans Aerts 08 06

Nr. Pag.

32 GRAM | december 2015

Page 33: Gram dec 2015 definitief

Beestenbende zet bij kinderen de knop om.

Hetty Dekkers 08 08

Nederland gidsland schoon. Addie Weenk 08 11

Hoe doen zij dat met afvalbakkenbeheer. Hetty Dekkers 10 06

Onkruidbestrijding

Verbod op chemische onkruidbestrijding.

Pieter van den Brand 01 10

WinterdienstOpzouten met dat glibberige fietspad.

Pieter van den Brand 03 12

Gemeenten begeven zich amper nog op glad ijs.

Pieter van den Brand 06 06

Meer straten sneeuwvrij dankzij inzet extra handen.

Sander Wageman 06 10

OngediertebestrijdingDiversen beheer openbare ruimte en reiniging

Buurtrechtelijk en maatschappelijk aanbesteden.

René Didde 01 20

Participatiekaart voor lokale initiatieven.

Laurent Chevalier 05 26

ORGANISATIE & MANAGEMENT

Organisatie

Camerasysteem met helicopterview. Geke Wassink 03 09

FinanciënNijmegen schaft afvalstoffenheffing af. Ans Aerts 03 11

Gunnen op waarde. Pieter van den Brand 04 21

Hoe doen zij dat met de afvalstoffenheffing?

Hetty Dekkers 04 27

Management en personeelMeer hergebruik schept meer werk. René Didde 01 24

Dodelijke ongevallen met vuilniswagens. René Didde 03 07

Zorgen dat meer mensen met plezier hun pensioen halen.

Hetty Dekkers 03 18

Impuls om vakkrachten duurzaam inzetbaar te maken.

Laurent Chevalier 03 20

Area maakt werk van afval. Hetty Dekkers 04 32

Hoe doen zij dat? Omgaan met agressie. Hetty Dekkers 05 06

Afvalcoaches leveren zichtbaar resultaat. Ans Aerts 06 10

Sectorplan AMBOR en Meerlanden. Geke Wassink 07 21

Resultaten case onderzoek i.s.m. Stout groep.

Anneloes Voorberg en Martine Stouten 08 22

WagenparkbeheerNoviteiten ReinigingsDemoDagen 04 42

Nr. Pag. Nr. Pag.

Voorlichting en educatieAandacht voor veilig werken blijft noodzakelijk.

Laurent Chevalier 01 27

Tanja van Dijk (Meerlanden) in Vakwerk. Hetty Dekkers 02 18

ORGANISATIES

Delen is het nieuwe bezitten. Ans Aerts 01 16

Henk Knip (Circulus-Berkel) in Branchegenoten.

Laurent Chevalier 02 24

Special Jaarcongres ‘Slimmer organiseren’ 04 05

Afscheid van NVRD-bestuurder Eric Bodar.

Laurent Chevalier 04 24

Wim van Lieshout (HVC) in Branchegenoten.

Laurent Chevalier 04 38

Terugblik NVRD Jaarcongres 2015 05 18

Afscheidsinterview Erik de Baedts.

Karin Hegeman 05 20

Wesley Kook (Selikor) in Branchegenoten.

Laurent Chevalier 06 20

Reisverslag werkbezoek NVRD aan Noord Italie.

Frank Donkers 06 28

Bert Krom (Afvalzorg) in Branchegenoten.

Laurent Chevalier 07 18

Interview met Vanya Veras MWE. Pieter van den Brand 10 20

DIVERSEN

Fokke Visser (Dordrecht) in Vakwerk. Hetty Dekkers 01 18

Hoe doen zij dat met veiligheid rondom afvalinzameling?

Hetty Dekkers 03 05

Gerrit Berkelder (Texel) in Vakwerk. Hetty Dekkers 03 16

Interview met Cees de Mol van Otterloo. René Didde 04 18

Herman Verrips (Utrecht) in Vakwerk. Hetty Dekkers 04 28

Opinie. Meer gescheiden inzameling bij maatschappelijke

organisaties. De redactie 05 22

Peter van Welsem in Vakwerk. Hetty Dekkers 05 24

Jan Hubers (Omrin) in Vakwerk. Hetty Dekkers 06 24

Green Deal duurzame evenementen. Laurent Chevalier 08 15

Opinie. Van afval naar grondstof of naar brandstof.

De redactie 09 17

GRAM | december 2015 33

Page 34: Gram dec 2015 definitief

34 GRAM | december2015

Agenda4 februari

Rioneddag, Beatrix Theater Utrecht

www.riool.net en www.riool.info

18 februari

NVRD themadag over regie, organisatie en bedrijfsvoering, Utrecht

31 maart

Gemeentelijk Afvalcongres, DeFabrique Utrecht

Dit congres informeert over nieuwe ontwikkelingen en taken op het gebied van

gemeentelijk afvalbeheer, milieu, regie en materiaalketens.

Inl. www.vngcongressen.nl

21 april

Nationaal Gladheidbestrijdingscongres 2016, Zoetermeer

26 mei

NVRD Jaarcongres 2016 ‘Honderd procent’, Alphen aan den Rijn

ColofonUitgeverNVRD, WTC ArnhemNieuwe Stationsstraat 106811 KS ARNHEMTelefoon 088 - 3770000E-mail [email protected] www.nvrd.nl

RedactiecommissieMarc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn (hoofdredacteur) Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-OostWilly Brinkbäumer, Twente MilieuAddie Weenk, RijkswaterstaatDiederik Notenboom, MeerlandenFabienne Mantes, AvalexRaymond van der Sluijs, gemeente NissewaardDico Kuiper, gemeente Alphen aan den RijnMarianne Zegwaard, MWH GlobalIlse van der Grift, NVRD

EindredactieKarin Hegeman en Berit Aagten Postbus 1218, 6801 BE Arnhemtel. 088 - 3770000e-mail: [email protected]

Advertentie-exploitatieBureau Van VlietPostbus 20, 2040 AA Zandvoorttel. 023 - 5714745e-mail: [email protected]

Opmaak en drukWeevers, www.weevers.nl

Gemeentereiniging en Afvalmanagementis het officiële vakblad van de

AbonnementenadministratieNVRD, Postbus 1218, 6801 BE ArnhemJaarabonnement ad €103,96. België €122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: €11,50.

Beëindiging abonnementAbonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

ISSN 1569-0458

© NVRD

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

De redactie van GRAMwenst u fijne feestdagen

en een schoon 2016

De eerstvolgende uitgave van GRAMverschijnt in de week van 2 februari.

Page 35: Gram dec 2015 definitief

GRAM | december 2015 35

Betere relaties én betere techniek

Close-Up

AW Materieel verhuurt voornamelijk afvalinzamelwa-

gens en ontwikkelt, vaak samen met de klant, effici-

ente machines voor de reinigingsmarkt. “Onze mede-

werkers vragen goed door om te kunnen bepalen wat

de exacte wensen zijn”, verklaart Denise. “Afspraak is

bij ons afspraak en we hanteren korte lijnen. Binnen

ons bedrijf is iedereen goed op de hoogte, mede dank-

zij de open structuur. De deur van de vergaderruimte

gaat nooit dicht en de spreekkamer hebben we omge-

bouwd tot een huiskamer. Prettige contacten zijn voor

ons belangrijk. Ook een chauffeur kan even bellen met

een vraag, wij proberen iedereen zo goed en zo snel

mogelijk te helpen.”

Om tevreden klanten te krijgen, én te houden, is eigen

verantwoordelijkheid van levensbelang, vinden ze bij

AW Materieel. “Wij laten ons graag inspireren door de

Braziliaanse ondernemer Ricardo Semler. Maatschap-

pelijk ondernemen is volgens hem betrouwbaar en

geloofwaardig zakendoen, met veel eigen inbreng van

medewerkers. Als je iemand vertrouwen geeft binnen

je bedrijf, zal die persoon graag een stapje extra doen.

Hij kan zich volledig ontplooien en voelt zich meer be-

trokken bij wat hij doet. Dat alles leidt tot betere rela-

ties, betere dienstverlening én betere techniek.”

AW Materieel heeft reinigingsmachines ontwikkeld

die goed doordacht zijn en naadloos aansluiten op de

AW Materieel betrok zes jaar geleden een bijzonder bedrijfspand op het Ecopark bij Emmeloord. Het pand is open

en transparant, heeft prettige werkplekken en is ecologisch gebouwd, met respect voor de natuur. “Dat alles past

uitstekend bij onze bedrijfsfilosofie”, zegt mede-directeur Denise van Wieren. “Onze mensen hebben plezier in hun

werk. Dat betaalt zich terug in tevreden, trouwe klanten en hoge kwaliteit.”

praktijk. Zoals de wascontainer voor ondergrondse containers, de UWC

3.5-13. Denise: “Gebruikers wilden graag een mogelijkheid om tevens

de betonput schoon te zuigen tijdens leging. Onze ingenieur heeft dat

gerealiseerd. De wascontainer wordt succesvol verkocht, in binnen en

buitenland.” Een ander voorbeeld van gebruiksvriendelijke techniek is

het nieuwe combiblok voor kraanhaakauto’s. “Dit is een blok met twee

verschillende opnamesystemen voor containers ineen, zowel driehaak

als Kinshofer. Met uiteraard een veilige vergrendeling op de haken. Met

dit systeem kunnen handelingen gecombineerd worden, zodat de inza-

meling efficiënter verloopt.”

AW Materieel is tien jaar geleden opgericht om gemeenten en inzame-

laars mobiliteitsgarantie te verlenen. “Als een wagen uitvalt door onder-

houd, schade of wijzigingen in de planning, wil je kunnen vertrouwen

op een goed verhuurbedrijf”, aldus Denise. “Onze wagens zijn uiterst

ergonomisch en voor iedereen makkelijk te bedienen. Elke chauffeur

kan er mee wegrijden. Dat is een belangrijk aspect, want vaak wordt

een wagen voor langere tijd gehuurd, maar soms ook voor één dag.”

Twee jaar geleden was AW Materieel het eerste bedrijf in de Noordoost-

polder dat het certificaat ISO 26000 behaalde. “We zijn trots op wat we

bereikt hebben”, zegt Denise.

Maar we leunen niet achterover, het gaat erom dat je dit ook dagelijks

uitdraagt. Jaarlijks werken we de vragenlijst opnieuw door en pakken

relevante actiepunten aan. Want maatschappelijk ondernemen is de

grote kracht van ons bedrijf.”

Tekst: Hetty Dekkers

Foto: Gert-Jan en Denise van Wieren, eigenaren van AW Materieel.

Page 36: Gram dec 2015 definitief

Oude banden, nieuw

leven.

Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar...

…dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden

…dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland

…dit betekent bijna 60.000 ton minder CO2-uitstoot

… daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van 400 miljoen autokilometers (10.000 keer de aardbol rond) of de aanplant van 400.000 nieuwe bomen

…dit levert 32 miljoen kilo hoogwaardige grondstoffen

…op milieuverantwoorde wijze verwerkt

www.bandenmilieu.nl

Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op een milieuverantwoorde wijze verwerkt.

RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier. Het RecyBEM-systeem is door het ministerie van I&M algemeen verbindend verklaard (AVV). Hierdoor heeft RecyBEM kracht van wet.

RecyBEM wenst u fijne feestdagen en een voorspoedig ‘Oud voor Nieuw’ in 2016.

BEM Winter 21x297mm_2015.indd 1 17-11-15 13:32